บทที่ 3 เยื่อบุผิว และเนื้อยึดต่อ...

73
บทที3 เยื่อบุผิว และเนื้อเยื่อเกี่ยวพั ( Epithelial tissue and connective tissue ) อาจารย์สุนิสา สอนวิชา วท.ม. กายวิภาคศาสตร์

Transcript of บทที่ 3 เยื่อบุผิว และเนื้อยึดต่อ...

บทท 3เยอบผว และเนอเยอเกยวพน

(Epithelial tissue and connective tissue)

อาจารยสนสา สอนวชาวท.ม. กายวภาคศาสตร

เนอเยอพนฐานของรางกาย (body tissue)

• เนอเยอ (tissue) คอ โครงสรางพนฐานของรางกายทเกดขนจากการรวมตวกนของเซลลจ านวนมาก เพอท าหนาทอยางใดอยางหนงรวมกน

SystemsCells Tissues Organs

เนอเยอพนฐานของรางกาย (body tissue)

เนอเยอพนฐานของรางกาย (body tissue)

เนอเยอบผวภายใน

เนอเยอบผวภายนอก

เนอเยอเกยวพน

เนอเยอกลามเนอ

เนอเยอประสาท

เนอเยอทเปนของเหลว

สวนตอระหวางเซลล (Cell junction)Tight junction Adherens junction Desmosome Gap junction

สวนตอระหวางเซลล (Cell junction)Tight junction Adherens junction Desmosome Gap junction

รอยตอแนน (Tight junction)- เยอหมเซลลชนนอกของเซลลขางเคยงเชอมตดเปนเนอเดยวกน- สารไมสามารถผานได

สวนตอระหวางเซลล (Cell junction)Tight junction Adherens junction Desmosome Gap junction

รอยตอกลาง (Adherens junction หรอ Intermediate junction)- เยอหมเซลลหางกนเลกนอย- สารโมเลกลเลกอาจซมผานได

สวนตอระหวางเซลล (Cell junction)Tight junction Adherens junction Desmosome Gap junction

เดสโมโซม (Desmosome)- เปนจดยดตดกนระหวาง 2 เซลล- ม Intermediate filaments วงมาจากใน cytoplasm แลววกกลบ

- เยอหมเซลลบรเวณนจะหนาตวขนเลกนอย

สวนตอระหวางเซลล (Cell junction)Tight junction Adherens junction Desmosome Gap junction

รอยตอชองทะล (Gap junction)- เยอหมเซลลมแผนเชอมตดกน- แผนมรทะลจ านวนมาก- มการถายเทสารและกระแสไฟฟาระหวางเซลลไดด

Epithelial tissue

หนาทของเนอบผว

1. การปองกน (Protection)

2. การดดซม (Absorption)

3. การหลงสาร (Secretion)

4. การขบสาร (Excretion)

5. การขนสงหรอล าเลยง (Transportation)

เชน เนอบผวทปกคลมรางกาย เพอปองกนเชอโรค, การถกเสยดสท าลาย และการสญเสยน าออกจากรางกาย

เชน เนอบผวทบล าไสเลก ท าหนาทดดซมสารอาหารเขาสหลอดเลอด

เชน ตอมตางๆ ทท าหนาทสราง hormone เพอควบคมการท างานของรางกาย

เชน การขนสงแกส CO2 ผานเยอบผวของถงลมในปอดออกมา

เชน เนอเยอบผวทดดแปลงไปท าหนาทเปนทอ เชน ทอของตอมเหงอ

เนอเยอบผว (Epithelium/Epithelial tissue)

• เนอเยอบผว คอ เนอเยอทประกอบดวยกลมเซลลทเรยงตวกนแนน อาจเรยงตวเปนชนเดยว หรอหลายชนกได •โดยชนลางสดจะวางอยบนฐานรองเนอเยอ (Basement membrane : BM)• Basement membrane คนระหวาง

epithelium และ connective tissue ท าหนาทแลกเปลยนระหวางไอออนระหวางชนทง 2

Epithelium

Connective tissue

เนอเยอบผว (Epithelium/Epithelial tissue)

• มปลายประสาทมาเลยง• ไมมหลอดเลอดมาเลยง • ไดรบสารอาหารจากเลอดและถายเทของเสยผานกระบวนการแพร• ทนตอแรงเสยดทานมาก จงแบงตวไดด เพอทดแทนเซลลชนบนทหลดไป

1. รปรางและลกษณะของเซลล2. จ านวนชนของเซลล

การแบงประเภทของเนอเยอบผว

การแบงประเภทของเนอเยอบผว

1. Squamous cell สเหลยมแบนบาง คลายขนมเปยกปน นวเคลยสรปไขอยตรงกลาง

2. Cuboidal cell สเหลยมลกบาศก นวเคลยสอยตรงกลาง

3. Columnar cell สเหลยมทรงสง นวเคลยสมกจะอยคอนมาทางดานฐานของเซลล

4. Transitional cell รปรางของเซลลไมแนนอนสามารถเปลยนแปลงรปรางได

H < W

H = W

H > W

รปรางลกษณะ จ านวนชน

การแบงประเภทของเนอเยอบผวรปรางลกษณะ จ านวนชน

1. Simple epithelium การเรยงตวของเซลลชนเดยว2. Stratified epithelial การเรยงตวของเซลลมากกวา 2 ชนขนไป 3. Pseudostratified epithelium การเรยงตวของเซลลเพยงชนเดยว

แตเซลลมลกษณะสงต าไมเทากน จงท าใหมองเหนเปนหลายชน

11 32

ลกษณะของเซลลเยอบผว

• ผวดานลาง (Basal surface)- อยตดกนกบ Basement membrane• ผวดานขาง (Lateral surface)- Cell junction• ผวดานบน (Apical surface)- ไมมเนอเยอใด ๆ ประกบอย มการดดแปลงผวดานบนเพอใหเหมาะสมกบหนาท

การเปลยนแปลงผนงเซลลผวดานบน

1. Microvilli• ผนงเซลลดานบนยนคลายนวมอเลก ๆ (ยาว1-2 m)• สองกลองจลทรรศนเหนคลายขนแปรงสฟน จงเรยกวา “brush border microvilli”• ชวยเพมพนทผวเซลลเพอดดซมสารตาง ๆ พบในเซลลบผนงของล าไส

2. Stereocilia• เปน microvilli ทยาวคลายกบ

cilia (ยาว5-10 m)• เคลอนไหวเองไมได• พบในเซลลบทอเกบอสจ

การเปลยนแปลงผนงเซลลผวดานบน

3. Cilia• ผนงเซลลทยนออกไปเปนแทงยาว (ยาว5-10 m)• เคลอนไหวไดเอง • พดโบกใหสารในทอตางๆ เคลอนทไปได• สวนใหญพบในเซลลบทางเดนหายใจ

การเปลยนแปลงผนงเซลลผวดานบน

เนอเยอบผว แบงออกไดเปน 2 ประเภท ใหญๆ คอ1. Covering type

ประกอบดวยเซลลทเรยงตวซอนกนเปนชนๆ คลมอยตามสวนตางๆ ของรางกายทงภายในและภายนอก 2. Glandular type

ประกอบดวยกลมเซลลทรวมตวกน เรยกวาตอม (gland) เพอท าหนาทสรางสารคดหลง (secretion) เชน ฮอรโมน (hormone), ไขมน (lipid) เปนตน

เนอเยอบผว (Epithelium/Epithelial tissue)

Covering epithelium

ประกอบดวยเซลลทจดเรยงตวเพยงชนเดยวบน basement membrane แบงออกเปน1.1. Simple squamous epithelium

ประกอบดวยเซลลแบนๆ คลายเกลดปลา เรยงตวเพยงชนเดยว มนวเคลยสเปนรปไขอยตรงกลางเซลล พบดาดอยในผนงถงลมปอด ผนงเสนเลอด เยอบชองปอด ชองหวใจ และชองทอง เปนตน

1. Simple epithelium 2. Stratified epithelium

Covering epithelium

1.2 Simple cuboidal epithelium ประกอบดวยเซลลลกษณะเปนสเหลยม ลกบาศกเรยงตวชนเดยว มนวเคลยสกลมอยตรงกลางเซลล ท าหนาทเกยวกบการคดหลง (secretion) การขบถาย (excretion) และการดดซม (absorption) พบไดตามทอตางๆ เชน ททอไต ทอรงไข ทอของตอมน าลายและตบออน เปนตน

1. Simple epithelium 2. Stratified epithelium

Covering epithelium

1.3 Simple columnar epithelium ประกอบดวยเซลลสเหลยมทรงสง เรยงตวเปนชนเดยว นวเคลยสมลกษณะเปนรปร อยคอนมาทางดานฐานของเซลล ท าหนาทเกยวกบการดดซมอาหาร จงมกพบ cilia หรอ microvilli ทเนอผวบนของเซลลนเสมอ ซงพบดาดอยบรเวณทอทางเดนอาหารเปนสวนใหญ

1. Simple epithelium 2. Stratified epithelium

Covering epithelium

1.4 Pseudostratified columnar epithelium จดเปน simple epithelium ชนดหนงแตประกอบไปดวยเซลลทมขนาดสงไมเทากน ท าใหนวเคลยสเรยงตวกนหลายระดบ คลายชนด stratified แตเซลลทงหมดตงอยบน basement membrane เดยวกน และม cilia อยบรเวณดานบนของเซลล พบไดตามทางเดนหายใจและทอในระบบสบพนธ เพศชาย

1. Simple epithelium 2. Stratified epithelium

Covering epithelium

เซลลเรยงตวกน 2 - 3 ชนขนไป มกมหนาทเกยวกบการปองกน โดยเฉพาะบรเวณทมการเสยดสทงจากภายนอกและภายในรางกาย การแยกชนดจะดจากรปรางของเซลลทอยชนบนๆ เทานน

2.1 Stratified squamous non-keratinizing epithelium2.2 Stratified squamous keratinizing epithelium2.3 Stratified cuboidal epithelium2.4 Stratified columnar epithelium2.5 Transitional epithelium

1. Simple epithelium 2. Stratified epithelium

Covering epithelium

2.1 Stratified squamous non-keratinizing epithelium เปนเนอเยอบผวชนดชน (moist type) มกดาดบรเวณทมการเสยดสมากๆ ในรางกาย ไดแก ชองปาก หลอดคอ (pharynx) หลอดอาหาร (esophagus) ชองคลอด (vagina) เปนตน

1. Simple epithelium 2. Stratified epithelium

Covering epithelium

2.2 Stratified squamous keratinizing epithelium เปนเนอเยอบผวชนดแหง (dry type) เซลลชนดนจะมการสรางสารทเรยกวา keratin ซงเปนโปรตนชนดหนงออกมาปกคลมผวชนบน เพอปองกนการเสยดสและการละเหยของน าจากรางกาย พบไดบรเวณผวหนงชนหนงก าพรา (epidermis)

1. Simple epithelium 2. Stratified epithelium

Covering epithelium

2.3 Stratified cuboidal epithelium ประกอบดวยเซลลหลายชน โดยชนบนสดเปนสเหลยมทรงลกบาศก พบเฉพาะทอขนาดใหญของตอมตางๆ เชน ตอมน าลาย (salivary gland) ตบออน (pancreas) และตอมเหงอ (sweat gland) เปนตน

1. Simple epithelium 2. Stratified epithelium

Covering epithelium

2.4 Stratified columnar epithelium ประกอบดวยเซลลหลายชน ชนบนสดเปนรปสเหลยมทรงสง พบไดนอยในรางกาย บรเวณทพบ คอ ทอขนาดใหญของตอมบางชนด

1. Simple epithelium 2. Stratified epithelium

Covering epithelium

2.5 Transitional epithelium จดเปน stratified epithelium ชนดหนง พบไดตามอวยวะในทางเดนปสสาวะ เชน กระเพาะปสสาวะ (bladder) ทอปสสาวะ (urethra) และทอไต (ureter) มลกษณะพเศษทสามารถยดหดตวได เชน ขณะทกระเพาะปสสาวะวางจะพบวา เซลลทบกระเพาะปสสาวะมลกษณะเปน cuboidal แตถามปสสาวะอยเตมจะพบวาเซลลมลกษณะเปน squamous

1. Simple epithelium 2. Stratified epithelium

เนอเยอบผว แบงออกไดเปน 2 ประเภท ใหญๆ คอ1. Covering type

ประกอบดวยเซลลทเรยงตวซอนกนเปนชนๆ คลมอยตามสวนตางๆ ของรางกายทงภายในและภายนอก 2. Glandular type

ประกอบดวยกลมเซลลทรวมตวกน เรยกวาตอม (gland) เพอท าหนาทสรางสารคดหลง (secretion) เชน ฮอรโมน (hormone), ไขมน (lipid) เปนตน

เนอเยอบผว (Epithelium/Epithelial tissue)

Glandular Epithelium

➢ เปนตอมทมทอน าสารคดหลงออกสภายนอก➢ ลกษณะของตอมมทอ จะเปนเนอเยอบผวทมการเวาตวลงไป และเจรญกลายไปเปนตอม➢ การแยกประเภทของตอมมทอนจะอาศย1.1. ลกษณะของทอ (duct) ทน าสงทคดหลงออกมา 1.2. รปรางของเซลลทสรางสงคดหลง

(secretory unit)1.3. ลกษณะของสงทคดหลงออกมา

1. ตอมมทอ (exocrine gland) 2. ตอมไรทอ (endocrine gland)

Glandular Epithelium

1.1. ลกษณะของทอ (duct) ทน าสงทคดหลงออกมา

1. ตอมมทอ (exocrine gland) 2. ตอมไรทอ (endocrine gland)

➢ มทอเปดสภายนอกเพยงทอเดยว

➢ มลกษณะคลายsimple gland หลายตอม มารวมกนเปนทอใหญเปดออกสภายนอกเพยงทอเดยว

Glandular Epithelium

1.2. รปรางของเซลลทสรางสงคดหลง (secretory unit) ทอยปลายสดของทอ

➢ 2.1 Tubular มรปรางเปนทอ

1. ตอมมทอ (exocrine gland) 2. ตอมไรทอ (endocrine gland)

Glandular Epithelium

1.2. รปรางของเซลลทสรางสงคดหลง (secretory unit) ทอยปลายสดของทอ (ตอ)

➢ 2.2 Alveolar หรอ acinar เปนรปลกษณะคลายถงลมปอดหรอพวงองน ➢ 2.3 Tubulo-acinar คอ มทง 2 ลกษณะผสมกน

1. ตอมมทอ (exocrine gland) 2. ตอมไรทอ (endocrine gland)

Glandular Epithelium

1.3. การแบงตอมมทอตามลกษณะของสงทคดหลงออกมา แบงออกเปน 3 ชนด1) Mucous gland หมายถง ตอมทมเซลลทสราง และคดหลงสารทมลกษณะเหนยวเปนเมอกออกมา เชน ตอมในล าไสเลกสวนตน (Brunner’s gland)

2) Serous gland หมายถง ตอมทมเซลลทสรางสารลกษณะเปนน าใส มกเปนพวกเอนไซม (enzyme) เชน ตอมน าลาย (Parotid salivary gland), ตบออน (Pancreas)

3) Mixed sero-mucous gland หมายถง ตอมทมเซลลทสรางทงสารทมลกษณะเหนยวเปนเมอก และเปนน าใสออกมาปะปนกน เชน ตอมน าลายใตขากรรไกร (Submandibular salivary gland)

1. ตอมมทอ (exocrine gland) 2. ตอมไรทอ (endocrine gland)

Glandular Epithelium

1.3. การแบงตอมมทอตามลกษณะของสงทคดหลงออกมา (ตอ)

1. ตอมมทอ (exocrine gland) 2. ตอมไรทอ (endocrine gland)

Glandular Epithelium

➢ ตอมไมมทอ หรอ ตอมไรทอ (endocrine gland) น าสงคดหลงทเรยกวา ฮอรโมน (hormone) ออกสภายนอก โดยการซมหรอไหลผานเขาเสนเลอด

1. ตอมมทอ (exocrine gland) 2. ตอมไรทอ (endocrine gland)

Glandular Epithelium1. ตอมมทอ (exocrine gland) 2. ตอมไรทอ (endocrine gland)

Connective tissue

Connective tissue

เนอยดตอ / เนอเยอเกยวพน / เนอเยอประสาน➢ เปนเนอเยอทพบแทรกอยท วไปในรางกาย ➢ ท าหนาท ยดเหนยวหรอพยงอวยวะใหคงรปอยได

➢ เนอเยอเกยวพนประกอบดวย ตวเซลล (cell) และ เมทรกซ (matrix)

Connective tissue

เนอเยอเกยวพน มองคประกอบหลก 2 อยาง

1. เซลล (cell) แบงเปน 2 ชนด คอ1.1. Resident cells1.2. Wandering cells

2. Matrix ซงแบงเปน 2 ชนด คอ2.2. Fibrous substance 2.3. Amorphous (ground) substance

1. Cells of the Connective Tissue

Connective tissue

1.1. Resident cells เซลลทอยกบท

Mesenchymal cellFibroblasts Adipocytes Macrophages Pigment cell

Connective tissue1.1. Resident cells เซลลทอยกบทชนดเซลล ลกษณะ หนาท

Fibroblast รปกระสวยหรอรปแฉก nucleus รปกลมร

พบมากทสด ท าหนาทสรางเสนใยและสารพน

Adipocytes รปรางกลม บรรจไขมนเตม nucleus ถกดนไปอยดานขาง เซลลจงมลกษณะคลายแหวน

สะสมไขมน เมอรางกายตองการใชไขมน จะถกยอยแลวน าไปใช

Macrophage ขนาดใหญ มรปรางไดหลายแบบ

ท าลายเชอโรคและสงทรางกายไมตองการ โดยการเกบกน (Phagocytosis)

Mesenchymal cell

รปรางเปนแฉกดาวคลาย fibroblast

สวนใหญพบในเนอเยอของตวออน สามารถเปลยนแปลงไปเปนเซลลของเนอเยอชนดอนได

Pigment cell มรปรางไมแนนอน สรางเมดส

1. Cells of the Connective Tissue

Connective tissue

1.2. Wandering cells เซลลทเคลอนทได

Lymphocytes Eosinophils Neutrophils Monocytes Mast Cells Plasma cell

เซลลประเภทนเคลอนทจากเลอดในหลอดเลอดมาอยในเนอเยอเกยวพน เพอท าหนาทตอตานสงแปลกปลอมเมอรางกายมบาดแผลหรอมสงแปลกปลอมเขามา

Connective tissue1.2. Wandering cells เซลลทเคลอนทได

ชนดเซลล หนาท

Lymphocytes มขนาดเลก nucleus โตเกอบเตมเซลล

Eosinophils ปลอยสารพษท าลายตวพยาธ

Neutrophils กนแบคทเรย และปลอยน ายอยออกมาท าลายแบคทเรย

Monocyte เปลยนไปเปน Macrophage เพอกนและท าลายสงแปลกปลอม

Mast Cells มกพบใกล ๆ หลอดเลอด ท าหนาทสรางเฮพารน (heparin) ซงปองกนเลอดแขงตวและสรางฮสตามน (histamine) ซงเปนตวท าใหหลอดเลอดขยายตว

Plasma cell ท าหนาทสรางแอนตบอด

Connective tissue

1. Collagenous fibers- ประมาณ 1-20 m - เปนสารจ าพวกโปรตน มลกษณะเปนแถบยาวตรงหรอคลนเลกนอย 2. Elastic fibers- ประมาณ 1-4 m- เปนเสนใยบางยาว คลายเสนดายเลก ๆ - ในภาวะสดเหนเปนกลมสเหลอง3. Reticular fibers- ประมาณ 0.5-2 m - ตองยอมดวยเกลอเงนจงเหนชดเจน

ชนดของ Fibrous substance

Connective tissueFibrous substance (ตอ)

Collagenous fibers Elastic fibers Reticular fibers

- สวนใหญท าหนาทเสรมความแขงแรงใหแกโครงสรางของรางกาย เชน tendon, aponeurosis เปนตน

- พบมากทผนงของหลอดเลอดขนาดใหญ หรอตามเนอเยอทตองการความยดหยนเชน ผนงของหลอดเลอดขนาดใหญ, กระดกออนทใบห, เสนเสยง เปนตน

- เปนองคประกอบสวนใหญในเนอเยอเกยวพนของตวออน - ในคนทเตบโตเตมท เปนโครงรางของอวยวะทท าหนาทเกยวกบการสรางเมดเลอด เชน มาม ไขกระดกแดง- เปนโครงใหเซลลเนอบผวยดเกาะ เชน ในตบ ไต เปนตน

Connective tissue

สารพน (Ground substance/Amorphous substance)เปนสารภายนอกเซลลซงมลกษณะเปนเนอเดยวกน และมความขนเหนยว

ของสารกงของเหลว สารพนเปนตวกลางทเหมาะสม ส าหรบการผานของสารอาหารและของเสยระหวางเซลลกบกระแสเลอด

Connective tissue

ชนดของเนอเยอเกยวพน แบงเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ1. เนอเยอเกยวพนตวออน (Embryonic connective tissues)

1) มเซนไคม (Mesenchyme) 2) เนอเยอเกยวพนเมอก (mucous connective tissue)

2. เนอเยอเกยวพนทเจรญเตมทแลว (Adult connective tissues)1) เนอเยอเกยวพนแท (Connective tissue proper)2) เนอเยอเกยวพนทมคณสมบตพเศษ (Specialized connective tissue)

Connective tissue

1) มเซนไคม (Mesenchyme) - พบทวไปในตวออน (embryo) - แทรกตามอวยวะตาง ๆ - ประกอบดวย Mesenchymal cell ฝงอยในสารพนทมเสนใยนอย- เปนเนอเยอทจะเปลยนแปลงไปเปนเนอเยอเกยวพนชนดอน ๆ ทงหมดในระยะหลงคลอด

- Mesenchymal cell พบไดในเนอเยอเกยวพนทลอมรอบหลอดเลอดและสามารถเปลยนไปเปน fibroblast ซงชวยในการสมานบาดแผล

1. เนอเยอเกยวพนตวออน 2. เนอเยอเกยวพนทเจรญเตมทแลว

Connective tissue

2) เนอเยอเกยวพนเมอก (mucous connective tissue) - พบในสายสะดอของฟตส (fetus)- ในสภาพสด มลกษณะคลายวน จงมชอวา wharton’s jelly ประกอบดวย fibroblast ฝงตวอยใน matrix

1. เนอเยอเกยวพนตวออน 2. เนอเยอเกยวพนทเจรญเตมทแลว

Connective tissue1. เนอเยอเกยวพนตวออน 2. เนอเยอเกยวพนทเจรญเตมทแลว

1.1) เนอเยอเกยวพนเนอหลวม

(Loose areolar connective tissue)

เปนเนอเยอเกยวพนทประกอบดวยไฟเบอรจดตวกนไมเปนระเบยบและอยกนหาง ๆ คอ มปรมาณไฟเบอรตอหนงหนวยพนทต า พบเซลลจ านวนมากและทกชนด ท าหนาทแทรกอยตามอวยวะทวไป

1) เนอเยอเกยวพนแท (Connective tissue proper) ม 4 ชนด

Connective tissue1. เนอเยอเกยวพนตวออน 2. เนอเยอเกยวพนทเจรญเตมทแลว

1) เนอเยอเกยวพนแท (Connective tissue proper) (ตอ)1.2) เนอเยอเกยวพนเนอแนนไมเปนระเบยบ (Dense irregular connective tissue)

ไดแก ชนหนงแทของผวหนง (dermis) และแคปซลทหอหมอวยวะภายในหลายแหง

Connective tissue1. เนอเยอเกยวพนตวออน 2. เนอเยอเกยวพนทเจรญเตมทแลว

1.3) เนอเยอเกยวพนเนอแนนเปนระเบยบ (Dense regular connective tissue)

แบงออกไดเปน 2 ชนด คอก. เนอเยอเกยวพนคอลลาเจนเนอแนน (Dense collagen connective tissue) ประกอบดวยเสนใยคอลลาเจนเรยงตวขนานกน ไดแก เอน (tendon) และเอนแผ(aponeurosis) มคณสมบตทนตอแรงดงไดด

1) เนอเยอเกยวพนแท (Connective tissue proper) (ตอ)

Connective tissue1. เนอเยอเกยวพนตวออน 2. เนอเยอเกยวพนทเจรญเตมทแลว

1.3) เนอเยอเกยวพนเนอแนนเปนระเบยบ (Dense regular connective tissue) (ตอ)

ข. เนอเยอเกยวพนยดหยน (Dense elastic หรอ yellow elastic connective tissue) เนอเยอสดมสเหลอง ม fibroblast แทรกอยในชองระหวางเสนใย สามารถถกยดและหดกลบเขาสรปเดม พบทกระดกออนใบห ผนงของหลอดเลอดแดงขนาดใหญเปนตน

1) เนอเยอเกยวพนแท (Connective tissue proper) (ตอ)

Connective tissue1. เนอเยอเกยวพนตวออน 2. เนอเยอเกยวพนทเจรญเตมทแลว

1) เนอเยอเกยวพนแท (Connective tissue proper) (ตอ)

1.4) เนอเยอเกยวพนรางแห (Reticular connective tissue)

ประกอบดวยเสนใยทสานกนเปนรางแห (reticular fibers) เนอเยอนเปนโครงรางของอวยวะหลายอยาง เชน ตบ มาม และตอมน าเหลองและยงชวยยดเซลลกลามเนอไวดวยกน

Connective tissue1. เนอเยอเกยวพนตวออน 2. เนอเยอเกยวพนทเจรญเตมทแลว

2) เนอเยอเกยวพนทมคณสมบตพเศษ (Specialized connective tissue)แบงออกเปน 5 ชนด คอ

2.1) เนอเยอไขมน (Adipose tissue)2.2) กระดกออน (Cartilage)2.3) เนอเยอน าเหลอง (Lymphoid tissue)2.4) กระดก (Bone)2.5) เลอด (Blood)

Connective tissue1. เนอเยอเกยวพนตวออน 2. เนอเยอเกยวพนทเจรญเตมทแลว

2) เนอเยอเกยวพนทมคณสมบตพเศษ (Specialized connective tissue)

2.1) เนอเยอไขมน (Adipose tissue) ประกอบดวยกลมเซลลไขมน ทกระจดกระจายอยในเนอเยอเกยวพนเนอหลวม เนอเยอไขมนมอย 2 ชนด

ก. เนอเยอไขมนขาว (white adipose tissue)ข. เนอเยอไขมนสน าตาล (brown adipose tissue)

Connective tissue1. เนอเยอเกยวพนตวออน 2. เนอเยอเกยวพนทเจรญเตมทแลว

2) เนอเยอเกยวพนทมคณสมบตพเศษ (Specialized connective tissue)

2.1) เนอเยอไขมน (Adipose tissue)

ก. เนอเยอไขมนขาว (white adipose tissue) - พบมากในชนใตผวหนงและเยอแขวนอวยวะในชองทอง - ท าหนาทเปนอาหาร, ฉนวนลดการสญเสยความรอน, เบาะรองรบสวนกน ฝามอ ฝาเทา - อาจเรยกวา เนอเยอไขมนเหลอง เพราะมการสะสมสารสแคโรทน จากผกและผลไม- หยดไขมนขนาดใหญดนนวเคลยสจนแบนและดนไซโตพลาสซมออกไปจนมลกษณะคลายวงแหวนบาง ๆ

Connective tissue1. เนอเยอเกยวพนตวออน 2. เนอเยอเกยวพนทเจรญเตมทแลว

2) เนอเยอเกยวพนทมคณสมบตพเศษ (Specialized connective tissue)

2.1) เนอเยอไขมน (Adipose tissue) (ตอ)ข. เนอเยอไขมนสน าตาล (brown adipose tissue) - พบในเดกเกดใหมและสตวจ าศลในฤดหนาว - มหนาทใหความอบอนแกรางกาย

Connective tissue1. เนอเยอเกยวพนตวออน 2. เนอเยอเกยวพนทเจรญเตมทแลว

2.2) กระดกออน (Cartilage) - ประกอบดวยเซลลกระดกออน เรยกวา

chondrocyte - สารระหวางเซลลเปนเสนใยคอลลาเจนและเสนใยยดหยนทฝงอยในสารพน ซงมลกษณะคลายวน

2) เนอเยอเกยวพนทมคณสมบตพเศษ (Specialized connective tissue)

Connective tissue1. เนอเยอเกยวพนตวออน 2. เนอเยอเกยวพนทเจรญเตมทแลว

2.2) กระดกออน (Cartilage) กระดกออนแบงไดเปน 3 ชนด คอก. กระดกออนเนอใส (Hyaline cartilage) พบมากทสดในรางกาย สภาพสดมสขาวอมฟา ทนตอแรงกดไดด เชน กระดกออนของซโครง และกระดกออนของทารก

2) เนอเยอเกยวพนทมคณสมบตพเศษ (Specialized connective tissue)

Connective tissue1. เนอเยอเกยวพนตวออน 2. เนอเยอเกยวพนทเจรญเตมทแลว

2.2) กระดกออน (Cartilage) ข. กระดกออนเสนใย (Fibrocartilage) เปนเนอเยอทอยกงกลางระหวางกระดกออนและเอน จงพบเฉพาะบางแหงของรางกาย เชน ขอตอของกระดกหวหนาว และขอบของหมอนกระดกออนสนหลง

2) เนอเยอเกยวพนทมคณสมบตพเศษ (Specialized connective tissue)

Connective tissue1. เนอเยอเกยวพนตวออน 2. เนอเยอเกยวพนทเจรญเตมทแลว

2.2) กระดกออน (Cartilage) ค. กระดกออนยดหยน (Elastic cartilage) มเสนใยยดหยนอยในสารระหวางเซลลมากเปนพเศษ จงบดโคงไปมาไดด เชน กระดกออนของใบห และฝาปดกลองเสยง (epiglottis) เปนตน

2) เนอเยอเกยวพนทมคณสมบตพเศษ (Specialized connective tissue)

Connective tissue1. เนอเยอเกยวพนตวออน 2. เนอเยอเกยวพนทเจรญเตมทแลว

2) เนอเยอเกยวพนทมคณสมบตพเศษ (Specialized connective tissue)

2.3) เนอเยอน าเหลอง (Lymphoid tissue)เปนเนอเยอเกยวพนทม Lymphocyte มาก

พบในชนเนอเยอเกยวพนใตเยอบผวของอวยวะทมชองภายใน และตอมน าเหลอง เปนตน

Connective tissue1. เนอเยอเกยวพนตวออน 2. เนอเยอเกยวพนทเจรญเตมทแลว

2) เนอเยอเกยวพนทมคณสมบตพเศษ (Specialized connective tissue)

2.4) กระดก (Bone)2.5) เลอด (Blood)

เนอเยอพนฐานของรางกาย (body tissue)

เนอเยอกลามเนอ (muscle tissues)

ในรางกายเนอเยอกลามเนอทส าคญม 3 ประเภทคอ

1) Skeletal muscle กลามเนอลาย (กลามเนอโครงราง) พบมากทสดในรางกาย

2) Cardiac muscle กลามเนอหวใจพบไดเฉพาะทหวใจ

3) Smooth muscle กลามเนอเรยบพบตามผนงของอวยวะภายใน

เซลลจะมลายเสนตามขวางของเสนใยกลามเนอ

เซลลมรปรางคลายรปกระสวย (spindle shape)

เซลลจะมลายเสนตามขวางของเสนใยกลามเนอ

เนอเยอกลามเนอ (muscle tissues)

• มสวนประกอบทส าคญคอ เซลลประสาท (nerve cell หรอ neuron)

• Neuron ประกอบดวยตวเซลล (cell body) และใยประสาท (cell processes)

• Cell processes ม 2 ชนด คอ เเอกซอน (axon) และ เดนไดรท (dentrites)

• Axon ของเซลลประสาทอาจถกหอหมดวยเยอไขมน เรยกวา ไมอลนชท (myelin sheath)

เนอเยอประสาท (nervous tissues)