2حميدرضا علي پور، 1مسعود قاسمي چكيده

اين پديده كه به نوعي با نظم و امنيـت . كندامنيت اجتماعي و اقتصادي شهروندان را تهديد مي، پديدة سرقت باعث ايجاد ناامني در ، هاي روحي و جسمي به مالباختگان به لحاظ وارد ساختن آسيب، كشور در ارتباط است

عنوان يكي از انواع اعمال مجرمانه سارقان در جامعه فزايش رو به رشد جرم سرقت از اماكن بها. شودجامعه ميطلبد پيشگيري از جرم را مد نظر قرار داده تا شاهد كـاهش وقـوع ايـن جـرم در سـطح مي، و لزوم مبازه با آن

ر شـهر كرمانشـاه و در د) منزل و مغـازه (تحقيق حاضر با هدف پيشگيري وضعي از انواع سرقت . جامعه باشيماين پژوهش از نظر هدف . تدوين شده است، كه جزء جرايم شايع و شناخته شده در اين حوزه بوده 1390سال

تصادفي ، گيريروش نمونه. تحليلي از نوع پيمايشي است - توصيفي ، كاربردي و از نظر روش اجرا، و ماهيتي ايـن هـا ابـزار گـردآوري داده . سرقت منزل و مغازه استنفر از مالباختگان 192ساده و جامعة آماري تعداد

ي هـا نتايج حاصل از پژوهش نشان مي دهد اتخـاذ تـدابير و تكنيـك . نامة محقق ساخته است پرسش، پژوهشكـارگيري تـدابير بـه هـا، پيشگيرانة وضعي بر كاهش وقوع سرقت از اماكن مؤثر بوده و از ميان انـواع تكنيـك

از نظر ، از اين رو. است) اجتماعي(و دولتي) انساني(مؤثرتر از تدابير فردي، انة وضعيپيشگير) محيطي(فيزيكيرعايت نكردن اصول ايمني از جمله استفاده ، )منزل و مغازه(ين عامل وقوع سرقت از اماكن تر مهممالباختگان

دور بـودن از ؛ ننگهبـا ، دوربـين مداربسـته ، گـاو صـندوق ، آژير خطر، دزدگير، نكردن از قفل و بست مناسبكـه بـا اتخـاذ هاي پليسي و مراكز انتظامي و همچنين خالي بودن اماكن مسكوني از حضور سكنه اسـت گشت

. تدابير پيشگيرانه وضعي مي توان از وقوع آنها جلوگيري كرد

ها كليد واژه تدابير پيشگيري، هاي پيشگيريتكنيك، جرم، پيشگيري وضعي، سرقت از اماكن

______________________________________________________ ــجوي . 1 ــدران دورة دانشــــــ ــگاه مازنــــــ ــي دانشــــــ ــرم شناســــــ ــزا و جــــــ ــوق جــــــ ــري حقــــــ دكتــــــ . md. ghasemi@yahoo. com): نويسنده مسئول( . كارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسي دانشگاه آزاد اسالمي واحد خرم آباد. 2

14/9/93: تاريخ پذيرش 5/5/93: تاريخ دريافت

تأثير اتخاذ تدابير پيشگيرانة وضعي بر وقوع سرقت از اماكن

72تا 51از صفحة

52 1393 زمستان، چهارمشمارة نهم، سال ، جنايي و يهاي اطالعات پژوهش فصلنامة مقدمه

توجه متوليان پيشگيري از جرم را ، قت از اماكن به عنوان يكي از جرايم رو به رشدسريي كـه هـا و سياسـت ها توجه به برنامه، در همين چارچوب. به خود جلب نموده است

اولـين ، بتواند موجبـات كـاهش سـطح بزهكـاري و وقـوع ايـن جـرم را فـراهم آورد ي پيشـگيري ها به سابقه اعمال سياستبا توجه . درخواست و اقدام اكثر كشورها است

از جرم در كشورهاي مختلف مشاهده مي شود كه اكثر اين كشورها از طريـق برنامـه بـر شخصـيت افـراد جامعـه و هـا ي اجتماعي و فرهنگي و اجراي متمركز آنها ريزي

سـعي در پيشـگيري از وقـوع ، و افراد اجتمـاع ها سازمان، مشاركت دادن تمام نهادها، ي مسئول در زمينه برقراري نظم و امنيتها و ارگان ها سازمان، از اين رو. ارندد جرايم

ظرفيـت و امكانـات موجـود بـراي ، بيش از پيش موظف مي شوند كه از تمامي تـوان . حفظ و برقراري نظم و امنيت اجتماعي بهره برداري كنند

كشـور ها يين نامهقوانين و آ، اصطالح پيشگيري از جرم در بسياري از متون رسمي . آمده است و مراجع مختلفي هم در اجراي اين سياست وظايفي را عهده دار شده انـد

براسـاس ، نيروي انتظامي به عنوان يكي از نهادهاي دولتي تاثيرگذار در امر پيشگيرياما وظيفه پلـيس . عهده دار پيشگيري انتظامي از جرم است، قانون ناجا 4ماده 8بند

از 18بلكه براساس بند ؛ محدود به اين سطح از پيشگيري نيست، يريدر بحث پيشگي ها و در تعامل جدي با آنها زمينه ها پليس همگام با ساير سازمان، قانون ناجا 4ماده

، رجبـي پـور (اقدامات فرهنگي و اجتماعي را در جهت كاهش جرايم فراهم مـي آورد 1388 :120( .

وع مورد بحث اين پژوهش به عنوان متغيـر وابسـته كه موض، پديده سرقت از اماكن ي اجتماعي است كه از يك سو امنيت شهروندان را به مخاطره ها يكي از آسيب، است

مي اندازد و از سوي ديگر بر نگرش مردم پيرامون كارآيي و توانمندي نيروي انتظامي وصـي تـرين شهروندان يك جامعه اماكن خويش را در زمره خص، چه؛ تاثير مي گذارد

ي زندگي خويش مي دانند و الجرم دستبرد به بخش خصوصي زندگي خود و ها بخشآنان همواره انتظار دارند ، از همين روي. حتي حيثيت رواني و اجتماعي خود مي دانند

كه نيروي انتظامي شرايطي را فراهم سازد يا اقداماتي را انجام دهد تا اماكن آنان را از نيروي انتظامي نيـز براسـاس اهميـت موضـوع همـواره . مان دارددستبرد سارقان در ا

53 تأثير اتخاذ تدابير پيشگيرانة وضعي بر وقوع سرقت از اماكنبخشــي از تــوان و انــرژي خــويش را معطــوف پيشــگيري از ســرقت امــاكن نمــوده

بـه ، البته پيشگيري موفقيت آميز و سودمند از جرم. )13: 1383، رييسي واناني(استبايد تالش ها دولت. مشاركت و همكاري بين شهروندان و نهادهاي دولتي وابسته است

، در عوض. از جرم پيشگيري كنند، نمايند تا به صورت عادالنه و با رعايت حقوق مدنيي پيشـگيري از جـرم را بـر عهـده ها نيز بايد بعضي از مسئوليت ها اشخاص و سازمان

. گيرندگيرنده از بزهكاري و پيشگيري وضعي يا موقعيت مدار به عنوان راهكار جديد پيش

احـوال و شـرايطي ، ناظر به تغيير اوضاع، ي متعارف پيشگيري از جرمها جانشين گونهارائه دهندگان . )86: 1390، ابراهيمي(است كه احتمال ارتكاب جرم در آن زياد است

نظرية پيشگيري وضعي معتقدند كه هدف پيشگيري اجتماعي از بـين بـردن عوامـل ي رسـيد كـه تمـام اقـدامات گاه نمي توان به حـالت اما در عمل هيچ، خطر جرم است

پيشگيرانة اجتماعي به نتيجه برسد و ديگر هيچ بزهكار يا بزه ديدة جديدي به سـطح پـر ، هاي پيشگيري وضعي كه به منظور دشوار كـردن تكنيك، لذا. جامعه اضافه نشود

كار مي روند در ابتدا مـورد اسـتقبال بـازار خطر كردن يا جاذبه زدايي ارتكاب جرم بهي بيمه قرار گرفت و پس از آن مقامات دولتـي از جملـه ها صوصي و شركتامنيت خ

لذا اكنون كمتر مكان خصوصي آزاد براي عموم است كه . پليس از آن استقبال كردندايـن فنـاوري بـراي . از مراقبت و نظارت انساني يا مراقبت از طريق فناوري بهره نبـرد

ت به بزهكاران اتفاقي و سارقان اماكن پيشگيري از جرايم اموال در اماكن بسته و نسب . مؤثر است

تأثير اتخاذ تدابير پيشگيرانة وضعي بـر وقـوع سـرقت از ضرورت و اهميت بررسي هاي بالقوة مؤثر بر مورد آزمايش قرار دادن تدابير عيني و تكنيك، اماكن در حالت اول

به منظور ، در حالت دوم. تايجاد مانع بر سر راه سارقان منزل و مغازه در بوته عمل استركيب و اولويت اتخاذ تدابير پيشگيرانة وضـعي مشـخص و در حالـت ، كارايي بيشتر

هـاي راه حـل ، پليس به عنوان يكي از نهادهاي دولتي متولي پيشگيري از جرم، سومپيدا ، در اين حالت. پيشگيرانة مناسب نسبت به جرم سرقت اماكن را پيدا خواهد كرد

ضعف مردم و ارائه راهكارهاي كاربردي و عملي جهت حفاظـت بيشـتر از كردن نقاط هـاي بعـدي ناشـي از اموال و اماكن مسكوني و تجاري خود در جهت كاهش آسـيب

54 1393 زمستان، چهارمشمارة نهم، سال ، جنايي و يهاي اطالعات پژوهش فصلنامة . هاي پليس در امر مبارزه با جرايم استيكي از دغدغه، سرقت

شناخت اصول و قواعد ، هدف اصلي در اين پژوهش شناخت پديدة سرقت از اماكن نهادينه كـردن مراقبـت از امـاكن و بـاال بـردن ، ايمني و پيشگيرانه از اين نوع سرقت

هاي به همين منظور تكنيك. سطح آگاهي مردم در جهت پيشگيري از وقوع آن استپيشگيرانة وضعي كه در اين خصوص به كار گرفته مـي شـود و تحقيـق براسـاس آن

و ) محيطـي (فيزيكـي ، )نسـاني ا(بـر سـه گونـة تـدبير فـردي ، ريـزي شـده اسـت پايه . است) اجتماعي(دولتي

پيشينه تحقيق

هـاي مختلفـي تـأليف و كتـاب ، هاي مقابلـه بـا آن در بحث پيشگيري از سرقت و راهها كـه مـرتبط بـا سـرقت ين آنتر مهماي از تحقيقات متعددي انجام شده كه چكيده

بـراي مهـار سـرقت بـوده منزل و مغازه و تأثير پيشگيري وضعي و استفاده از فناوري :است به شرح ذيل بيان مي شود

پيشـگيري از «در دو كتاب خـود تحـت عنـاوين ) 1385و 1384(خامنهمحمديگلپيشـگيري در قـوانين ، بـه انـواع پيشـگيري »مديريت پيشگيري از جرايم«و » جرايم

هـاي پيشـگيري وضـعي و اجتمـاعي و مكاتـب تـرين تكنيـك داخلي و ناجا و جديـد هاي فناوري و آثـار آن پيشرفت، رابطة جرم شناسي و پيشگيري از جرم، اسيشن جرم

نقش قوة قضائيه و ناجـا در كـاهش ، و مشكالت ناجا ها چالش، در پيشگيري از جرايم . عوامل جرم زا پرداخته است

هاي پيشگيري از سرقت بررسي راه«نامة خود را تحت عنوان پايان) 1385(رسولي ، اهداف اين تحقيق. ارائه كرده است» ه كاراگاهاي پليس آگاهي همدانمنزل از ديدگا

هاي پيشگيري از وقوع سرقت به شناخت عملي وضعيت سرقت منزل در همدان و راه . ريزان بودكمك برنامه

در تحقيق خود به اين نتيجه رسيد كه مكان و زمان با وقـوع )1386(شايسته زرين انواع سرقت در بخش مركزي شهرها انجام مي گيرد و با سرقت رابطة مستقيم دارد و

استفاده از سيستم اطالعات جغرافيايي مي توان در مكان يابي و پيشگيري از سـرقت . اقدام كرد

55 تأثير اتخاذ تدابير پيشگيرانة وضعي بر وقوع سرقت از اماكنپلـيس و سياسـت پيشـگيري از «در كتاب خود تحت عنـوان ) 1387(محمدنسل عملـي پلـيس در هاي انواع پيشگيري و رويكردهـاي به مباني نظري و تكنيك» جرم

. پيشگيري از جرايم از جمله پيشگيري وضعي پرداخته است امــوال ســرقت از وضــعي پيشــگيري«مقالــه اي تحــت عنــوان ) 1389(الماســي

» )1386- 1385 آبـاد خـرم شهرسـتان بـرق هـاي كابل سرقت موردي مطالعه(دولتييجـه رسـيد كـه هاي پيشگيري وضعي بـه ايـن نت نوشته و با استفاده از آخرين شيوه

ي پيشـگيرانه و اصـالح هـا ي برق در صورت اجرا كردن برنامهها وزارت نيرو و شركتي برق رسان مي توانند بـه طـور قطعـي از وقـوع ايـن ها طراحي غلط محيطي شبكه

. سرقت پيشگيري كنند، پيشگيري از جـرم «در كتاب خود با عنوان ) 1390(باراني و سركشيكيان، نوروزي

و مدارموقعيت پليسي هاي برنامه و ها رويهبه » تا عمل با تأكيد بر نقش پليس از نظريه . پيشگيرانة وضعي اشاره كرده و نقش پليس در اين موقعيت را پررنگ دانسته اند

از طبقه بندي بزهكاران تـا طبقـه بنـدي «اي با عنوان در مقاله) 1390(افراسيابي ه اين نتيجه رسيده است كه بـراي بزهكـاران ب» هاي پيشگيري وضعي از جرم تكنيك

بـه ، نخسـتين طبقـه از بزهكـاران . مي توان يك گونه شناسي سه گزينه اي ارائه كردبزهكاران متجاوز يا مزمن اختصاص دارد كه سبك زندگي جنايي را در پيش گرفته و

را طبقة دوم بزهكاراني معمولي هستند كه سبك زندگي قـانوني . ريسك بااليي دارندهاي پنج گانـه در پيش گرفته اند و براي پيشگيري از جرايم آنها الزم است از تكنيك

، در طبقـة سـوم . مبتني بر حذف عوامل توجيه كننـدة رفتـار جنـايي اسـتفاده كـرد اند كه با ورود به وضعيت پيش جنايي به ارتكاب جرم تحريـك بزهكاران تحريك شده

ي پنج گانة مبتنـي بـر كـاهش محـرك ها يكمي شوند و براي پيشگيري بايد از تكن . استفاده كرد

ي پيشـگيري از ها توسعه و تكامل تكنيك، براساس مطالعات خود) 1992(1كالرك هـاي تكنيـك ، در مرحلـة نخسـت . در سه مرحله قابـل تحليـل دانسـته اسـت ، جرم

ي دوازده گانـة كـالرك مبتنـي بـر افـزايش ها تحت عنوان تكنيك، پيشگيري از جرم

______________________________________________________ 1- Clarke

56 1393 زمستان، چهارمشمارة نهم، سال ، جنايي و يهاي اطالعات پژوهش فصلنامةدر مرحلـة . )31ص(افزايش خطرات و كاهش منافع حاصل از جـرم ارائـه شـد ، الشت

در ايـن . مطالعات براساس نظرية فنون خنثي سازي ديويـد متـزا شـكل گرفـت ، دومبر ها هاي مبتني بر حذف توجيه كننده مرحله چهار تكنيك ديگر تحت عنوان تكنيك

كه به دنبال ، در مرحلة سوم. )9: 1997، كالرك(جدول طبقه بندي سابق اضافه شد ي ارائه شده كالرك و ورتلي ها تكنيك، ي ريچارد ورتلي صورت گرفتها نظريه پردازي

كـرنيش و (با يكديگر تركيب و يك نظام طبقه بندي بيسـت و پـنج گانـه ارائـه شـد ) 90: 2003، كالرك

مباني نظري تحقيق

يشـگيري از بزهكـاري و پيشگيري وضعي يا موقعيت مدار به عنـوان راهكـار جديـد پ به ويژه پيشگيري اجتماعي كه به نظر - هاي متعارف پيشگيري از جرم جانشين گونه

در اواخـر دهـة - برخي جرم شناسان كارنامة نامطلوبي از خود به جاي گذاشته اسـت توسط رونالد كالرك و تني چند از همكارانش مطرح و نظريـه پـردازي شـد و 1970

كالرك پيشگيري وضعي را . )290: 1380، صفاري(ه اجرا درآمد عمدتاً در انگلستان بكند كه بـراي كـاهش فرصـت شـكل خاصـي از جـرم يي تعريف ميها تدابير و روش

) صحنه و محل وقوع جرم(استفاده شده و نيازمند طراحي و مديريت محيط مستقيم اي به گونه؛ تيا همان نظارت هر چه پايدارتر و سازمان يافته تر بر محل وقوع جرم اس

كه سختي و خطر اقدام براي ارتكاب جرم را افـزايش داده و سـودانگاري مجرمانـه را شامل مسؤل كردن كل جامعه در قبال اعمال مجرمانـه ، پيشگيري وضعي. پايين آورد

اي كـه اعضـاي آن در مراقبـت از خـود و به گونه؛ و خطر بزه ديده شناختي مي شودبـا حمايـت از ، پيشـگيري وضـعي . )21: 1383، يـو ريكـا (اموال خود مشاركت كنند

ديدگي ي جرم و بزه ديدگان بالقوه و اعمال تدابير فني درصدد جلوگيري از بزهها آماجطور غيرمستقيم كاهش بزهكـاري در برابر بزهكاران است كه نتيجة آن به) آماج(افراد

. خواهد بودفـن را 12ر سه دسـته ارائـه و فنون پيشگيري وضعي را د 1993كالرك در سال

خود به چهـار ، براي پيشگيري از انواع جرايم در نظر گرفت و هر يك از اين سه دستهافزايش تالش براي جلوگيري از ارتكاب جرم كه ، دستة نخست: فن تقسيم مي شدند

57 تأثير اتخاذ تدابير پيشگيرانة وضعي بر وقوع سرقت از اماكن، كنترل دسترسـي بـه آمـاج جـرم ، سخت كردن آماج جرم: شامل چهار تكنيك است

، دسـتة دوم . كنترل وسايل تسهيل كنندة جرم، ران از آماج جرممنحرف كردن بزهكاكنتـرل : تدابير افزايش خطرهاي جرم كه خود چهار تكنيك زير را در بر مـي گيرنـد

نظارت به وسـيلة كاركنـان و بـاالخره نظـارت ، نظارت رسمي، ها ها و خروجي وروديم با از دسـترس كاهش منافع قابل پيش بيني حاصل از جر، هدف دستة سوم. طبيعي

كاهش وسوسـه و نهايتـاً از بـين بـردن ، مشخص كردن اموال، خارج كردن آماج جرمكالرك و هومل دوازده تكنيك ، بعد از چند سال. )47: 1386، محمدنسل(منافع است

» از بين بردن بهانه«اوليه را اصالح كردند و با اضافه كردن دسته ديگري تحت عنوان اين امر موجب شد كه تدابير وضعي به جرايم از . فزايش دادندتكنيك ا 16را به ها آن

در ادامه و در پاسخ بـه . جمله سرقت اموال محل كار توسط كاركنان تعميم پيدا كندرا بـا اضـافه هـا كورنيش و كـالرك تكنيـك ، انتقاد ورتلي از پيشگيري وضعي از جرم

ك افـزايش داده و تكنيـ 25به » ها كاهش تحريك«كردن دسته پنجمي تحت عنوان : 1386، محمدنسل(اعمال كردند ها برخي اصطالحات ديگر را در دسته بندي تكنيك

48( . . اند جرم شناسان براي تبيين رويكرد پيشگيري وضعي نظرية فرصت را مطرح كرده

اين نظريه براي تبيين چگونگي فراهم شـدن زمينـة رويـداد جنـايي و فراينـد گـذار يكي الگوي نوع فعاليت روزمرة : به معرفي دو الگو مي پردازد، مانهانديشه به عمل مجر

بر اين »روزمره فعاليت«الگوي . افراد و ديگري الگوي سبك و شيوة زندگي افراد است ، بـا انگيـزه بزهكـار بـالقوة - 1:عنصـر سـه ، جرم يك وقوع جهت كهپايه استوار است

بايـد در ، توانمنـد و كارآمـد محافظ وجود يك م عد - 3مناسب و يا هدف ديده بزه - 2و حجـم ، كنشـي بـي ، ارزش« يعنـي ، كننـد يكـديگر تالقـي بـا و مكـان زمـان يك

نـدارد آنها دسترسي به كس همه زياد كه و ارزش كم با حجم يمثالً اشيا » دسترسي الگويو هستند مالي ر جرايمد مطلوب اهداف، ها را جابجا كرد توان آن مي آساني و به

اين، پردازد مي شخصي ديدگي بزه به مربوط هاي مؤلفه بررسي به كه » زندگي سبك«كار و در محل چه روزمره دارد و فعاليت روزمره فعاليت ةبا نظري نزديكي ارتباط نظريهرد يـا شـيوه كـ عمل الگوهاي ظريهن اين براساس. كند مي را لحاظ فراغت در اوقات چه

بيـان زندگي سبك، در واقع. گذارد ثيرميأآنها ت ديدگيبزه بر احتمال اشخاص زندگي

58 1393 زمستان، چهارمشمارة نهم، سال ، جنايي و يهاي اطالعات پژوهش فصلنامةهـا و فـرد در مكـان قرارگيـري با ميزان جرم در يك شدن قرباني احتمال كند كه مي

» زنـدگي سـبك « و »روزمره فعاليت«هاي نظريه. شود بيشتر مي پرخطر هاي موقعيت ادغام از، دهند را مدنظر قرار مي بزهكاري ندارد و هر دو گزينش با هم چنداني تفاوت

: 1380، روزنبـام (كـرد را ارائه» زندگي و سبك فعاليت« ة نظري توان مي دو نظريه اين66( . كـه اسـت 1نظريـة انتخـاب منطقـي ، يكي ديگر از اركان ضروري پيشگيري وضعي توان از آن براي طراحي فضاي قابل دفاع در طرح كلي پيشگيري وضعي از جرم از مي

شـود كـه چنين فرض مـي ، مطابق با اين نظريه. طريق طراحي محيطي استفاده كردشدت تحت تأثير محـيط اطـراف خـود بزهكار در انتخاب نوع و مكان ارتكاب جرم به: 1986، كـورنيش (كند عيارها انتخاب ميبوده و تصميم منطقي خود را با لحاظ اين م

كه حتي شامل تالشـي كـه (بزهكار ضمن محاسبة هزينه ارتكاب جرم ، بنابراين. )87و خطري كه ) پاداش احتمالي(نفع ناشي از جرم ، )شودكند نيز ميبراي آن صرف مي

كنـد به ارتكاب آن اقدام كرده يا از آن خـودداري مـي ، شودبا آن فعل متوجه وي ميدر نظر گرفتن پيشگيري وضعي و انتخـاب منطقـي در كنـار . )106: 2002، اشنايدر(

كند كه نفع جـرم انجامد كه بزهكار در يك جرم خاص سعي ميهم به اين نتيجه ميبيش از مضرات آن بوده يا نوعي تعادل ميان فايده جرم وريسـك ناشـي از آن وجـود

. داشته باشدهاي جرم مستلزم ايجاد حمايت و حفاظت از آماج، تدر هر صورت آنچه مسلم اس

- ممكن است منـابع انسـاني ، اين موانع. موانع فيزيكي ميان بزهكار و آماج جرم است - و منـابع مـادي ) . . . استفاده از نگهبان محله و، كنترل و مراقبت مردم محل(فردي

حفـاظ ، كنندههاي هشداردهنده و آشكار سيستم، درهاي آهنين، نصب قفل(فيزيكي عوامـل (و يا منابع دولتي ) . . . هاي الكترونيكي و چشم، هاي نظارتي دوربينها، پنجرهاگـر ، فـردي - در موانع انساني. باشند) . . . هاي پنهان و آشكار پليس و گشت، پليسي

مورد نظارت و مشاهده قرار خواهد ، مجرمِ بالقوه تصور كند كه در صورت ارتكاب جرماحتمال ارتكاب جرم توسط وي كمتر خواهـد - ه به واقع اين گونه نباشداگرچ - گرفت

______________________________________________________ 1- Ration Choice Theory.

59 تأثير اتخاذ تدابير پيشگيرانة وضعي بر وقوع سرقت از اماكنمنافع و خطـر ارتكـاب جـرم را ، »ساز و كار گذار از انديشه به عمل«زيرا وي در . شداحتمـال دخالـت ، بـه علـت نظـارت بـالقوه ، داند كه در اين مرحلهوي مي. سنجدمي

جـه از ارتكـاب جـرم منصـرف در نتي، پليس و در نهايت دستگيري باالسـت ، ساكنانفيزيكــي اســتفاده از - در موانــع مــادي. )150: 1386، بيگــيقــورچي(خواهــد شــد

مانند افزايش ريسك و انرژي مورد نياز براي جرم ، جرم) مكان(پيشگيري در موقعيت و كاسـتن ) براي مثال قرار دادن جواهرات در گاو صندوق(از طريق دشواركردن هدف

، )مانند كم بودن پـول در صـندوق فروشـگاه يـا مغـازه (ار بزهكار از پاداش مورد انتظنيروي پليس به عنوان يكي ، اما در موانع دولتي. دهدفرصت ارتكاب جرم را كاهش مي

رويداد جنايي را ، ديده از موانع ميان بزهكار و آماج جرم و بخشي از سياست تقويت بزه، ي خـاص هـا يا گشت زدن در مكـان دشوار و با استقرار در فضاهاي جغرافيايي معين

–وضعيت و شرايط پيش جنايي را به ضرر بزهكـار دگرگـون و او را از ارتكـاب جـرم . منصرف مي سازد - دست كم در آن محدوده يا نسبت به آن آماج حفاظت شده

كـش ، تحقق جرم سرقت مستلزم انجام فعلي از قبيل ربودن يا ربـايش :جرم سرقتقانون گذار در قانون جديد كه . كردن و قاپيدن مال ديگري استبلند ، برداشتن، رفتن

سـرقت را ، 265ماده در فصل هفتم و در ، به تصويب رسيده است 1/2/92در تاريخ . سرقت عبارت از ربودن مال متعلق به غير است: چنين تعرف كرده است

، ت بانـك سـرق ، سرقت انبار، سرقت مغازه و فروشگاه، سرقت منزل :سرقت از اماكنگرمابـه و ، هاپايانه، ها هتل(سرقت اماكن عمومي ، سرقت از ادارات و مؤسسات دولتي

چون بيشترين . شودها پرداخته ميكه در اين تحقيق به سرقت از منازل و مغازه) غيره . شودسرقت از اماكن براساس آمارهاي موجود در اين دو بخش ديده مي

وسيله نقليه و هر چيـز ، مال، ردن هر گونه جنسخارج ك(به ربودن :سرقت از منزل، گويند كه شامل مواردي از قبيل اثاثيـة منـزل سرقت منزل مي، ديگري از منزل افراد، طـال ، پـول ، دوچرخه داخل منـزل ، موتورسيكلت داخل منزل، خودروي داخل منزل

سـت سرقت از اماكن ممكن ا. )7: 1385، رسولي(است. . . ك شناسايي وارمد، جواهركه سارق بدون توسل بـه زور ) سرقت عادي(سرقت ساده)الف: گيردبه دو شيوه انجام

كه بـه صـورت ) سرقت جبري(سرقت با توسل به زور و تهاجم )ب. ربايدچيزي را مي

60 1393 زمستان، چهارمشمارة نهم، سال ، جنايي و يهاي اطالعات پژوهش فصلنامة . )8: 1385، رسولي(افتداتفاق مي) باندي(فردي يا دسته جمعي

اي از چرخـه ، جام هر نوع سرقتدر ان، )از هر گروهي كه باشد(طور كلي سارقان به در . آورنـد ريزي دقيق به دست مـي كند كه آن را با انجام يك برنامهخاص تبعيت مي

امكان انصراف از سـرقت ، صورتي كه به نحوي از انحا در اين چرخه مشكل ايجاد شوداين چرخه را به شرح زير مورد بررسي قرار . يا تغيير شيوه و روش انجام آن وجود دارد

، اخـذ تصـميم ، وجود شرايط جسمي و روحي متناسب با سـرقت در سـارق : دهيمميهاي انجام بررسي راه، سرقت زمان انجامتعيين ، )با توجه به نوع سرقت(انتخاب محل

، )پـس از ورود بـه محـل (آوري اموالانتخاب و جمع، بررسي حمل اموال مسروقه، آن . )گيردچرخه در هر نوبت سرقت انجام مي اين(استفاده از اموال مسروقه يا فروش آن

ترين كارها براي ين و دقيقتر مهمشناسايي وانتخاب محل يكي از ، در سرقت از اماكنزيـرا بـال ، گزيننـد هاي جنوبي را براي سرقت بر مـي معموالًَ سارقان خانه. سارق است

وضـع راه حـال آنكـه در منـازل شـمالي . شوندفاصله پس از رفع مانع وارد منزل ميهـا ورودي و نفوذ به منزل براي سارقان ناشناخته بوده و خطـرات بيشـتري بـراي آن

هـا البته منازل شمالي كه راه فرار و ورودي قابل رؤيـت داشـته يـا سـارق از آن . داردآل ترين محـل ايده، خانة خالي. گيردنيز در معرض سرقت قرار مي، آگاهي قبلي دارد

؛ شـوند سارقان به چند طريق از خالي بودن منزل آگـاه مـي .براي سارقان منزل استهـاي متـوالي و دن زگذاري يا زنگعالمت، ترين راه اطمينان از خالي بودن منزل ساده

، ها كه دهان به دهان مي شوداطالع از وجود اموال نيز از طريق همسايه. سؤالي است . است

ها بـاالترين آمـار را سرقت مغازه، زلدر بين اماكن بعد از سرقت منا: سرقت از مغازه، انـد هايي كه اصول حفاظت فيزيكـي را رعايـت نكـرده دارد و تجربه نشان داده مغازه

، حامـد (انـد بيشتر توجه سارقان را جلب كرده و در نتيجه مورد دستبرد قـرار گرفتـه سـارقان اما گروهـي از ، توانند مورد هدف سارقان باشندها ميكلية مغازه. )68: 1388

سـرقت از ، ها دهند و شگرد آنبه سرقت كاال از بعضي از آنها عالقه بيشتري نشان ميلـوازم ، زرگـري و طـال فروشـي ، هايي نظير فرش فروشي مغازه. ها استگونه مغازه اين

. كندسارقان را بيشتر تحريك و وسوسه مي، صوتي تصويري و خانگي و قطعات يدكيدر كار سارقان مغازه تنوع فراواني . گيرندمورد دستبرد قرار ميها بالفعل گونه مغازهاين

61 تأثير اتخاذ تدابير پيشگيرانة وضعي بر وقوع سرقت از اماكنعمل آنان با طـرح . كنندوجود دارد و از شگردهاي گوناگون براي اين كار استفاده مي

ورود بـه مغـازة . كنندنقشة قبلي بوده و معموالً بيشتر اوقات دو يا سه نفري اقدام ميكانال ، زنيتوپي، قفل بري، )جهت مغازهدر يكي از پنج (تعطيل از طريق سوراخ كردن

و گاهي نيز با نقب زدن انجام يا با شكستن شيشـه ) باالي در ورودي(پشت تابلو، كولرسرقت اغلب در تاريكي شـب . كنند ويترين مغازه اقدام به سرقت وسايل پشت آن مي

باتوجـه بـه نـوع اجنـاس موجـود در . گيرد تا كاالي بيشتري سرقت شـود صورت مي . گيردهاي مختلفي مورد استفاده سارقان قرار ميشگردها و شيوه، ها مغازه

هـاي ها و برداشـت تعريف، وضعي پيشگيري در خصوص :پيشگيري وضعي از جرممحـدود بـه اقدام«را وضعي پيشگيري، ژرژپيكا: تعريف اول. است شده ارائه گوناگوني

مجـرمين بـراي فرصـت اين تحقق تر كردن يا مشكل جرم ارتكاب هاي فرصت كردنرونالد كالرك در تعريف : تعريف دوم. )84: 1388، به نقل ازميرخليلي( »داند مي بالقوه

هايي اسـت پيشگيري وضعي شامل اقدامات و روش؛ دگويپيشگيري وضعي چنين ميمتضـمن ، رودخاصي از جرم نشـانه مـي به سوي شكل كامالً براي كاهش فرصت كه

يـا همـان نظـارت و ) صحنه و محل وقـوع جـرم (طراحي و مديريت محيط بالواسطه به طوري ، تر محل وقوع جرم استتحت نفوذ در آوردن هرچه پايدارتر و سازمان يافته

، كه زحمات و خطرات ناشي از اقدام براي ارتكاب جرم را افزايش داده و سود حاصـله : 1380، صفاري( دهدشود را كاهش ميگر مين جلوهاري كه در نظر اكثر مرتكببه طوبـر تسـلط سـمت بـه كـه شده تلقي ها و تدابيري اقدام مجموعه: تعريف سوم. )292

بـا كـاهش ، سـو از يـك كـه اسـت متمايل آن و مهار جرم پيراموني و شرايط محيطرا مسـاعد جـرم وقـوع كـه از بزهكـاري قبل هاي تيا وضعي جنايي پيش هاي وضعيت

و دسـتگيري خطـر شناسـايي بـا افـزايش ، ديگـر گيرد و از سوي مي صورت، كند مي: تعريـف چهـارم . )140: 1373، نجفـي ابرنـدآبادي ( گيرد مي صورت بالقوه بزهكاران

وضـعي از پيشـگيري «: چنين مي نويسـد در تعريف پيشگيري وضعي، نايجل ساوتاتكا دارد به اين منظور ، )ساخته شده(طراحي و كنترل محيط فيزيكي ، بر اراده جرم

در صورتي كـه ارعـاب ، ي ارتكاب جرم را كاهش داده و يا خطر تعقيب راها كه فرصتدر پايان ارائه تعاريف ذكر شده . )298: 1380، صفاري( »افزايش دهد، مؤثر واقع نشود

ريمونـد ؛ پردازيممي در اين زمينه ريموند گسن ةه ذكر نظريب، براي پيشگيري وضعي

62 1393 زمستان، چهارمشمارة نهم، سال ، جنايي و يهاي اطالعات پژوهش فصلنامة علمـي هـاي و روش مصاديق) ذكر شده هاي تعريف به با توجه( : كه معتقد است گسن

مشهور شود وجود عنوان اين تحت هكاز اين بيش مديدي هاي مدت، از جرم پيشگيريجديـدي عنـوان ، از جرم وضعي سد پيشگيرير نظر مي ديگر به بيان به، است داشته

: 1388، ميرخليلـي ( نامنـد مـي از جـرم را پيشـگيري آن يا عامه پليس بر آنچه است 125( .

هاي تحقيق فرضيه

اســتفاده و اتخــاذ تــدابير انســاني مــورد اســتفاده در پيشــگيري وضــعي از جملــه - 1وقوع سرقت از اماكن در شهر كرمانشـاه در كاهش . . . هاي فردي و نگهباني و مراقبت

. مؤثر استاستفاده و اتخاذ تدابير فيزيكي پيشگيري وضـعي از جملـه اسـتفاده از تجهيـزات - 2

مراقبتي مانند دوربين مداربسته و حفاظت فيزيكي در كاهش وقوع سـرقت از امـاكن . در شهر كرمانشاه مؤثراست

ري وضعي از جمله مداخله پليس از طريق استفاده و اتخاذ تدابير اجتماعي پيشگي - 3تعامل با مردم و آموزشهاي مستقيم وغيرمستقيم دركاهش وقوع سرقت از امـاكن در

. شهر كرمانشاه مؤثر است

تحقيقمفهومي مدل : 1نمودار

روش شناسي تحقيق اجـرا و ها نحوة گردآوري دادهو از جهت كاربردي، اين پژوهش از نظر هدف و ماهيت

ديـدگان جامعـه آمـاري تحقيـق شـامل بـزه . از نوع پيمايشي است تحليلي - صيفيتو، باشـد مي 1390ها در سطح شهر كرمانشاه و در سال مربوط به سرقت منازل و مغازه

63 تأثير اتخاذ تدابير پيشگيرانة وضعي بر وقوع سرقت از اماكنو ، نفر از آنان به صورت تصادفي انتخـاب 192باتوجه به حجم زياد مالباختگان تعداد

كالنتري موجـود 15كه در سطح حوزه ،هاساخته محقق در بين آننامه پيشپرسشسپس به و آوريجمع، تقسيم و پس از اخذ اطالعات الزم از آنها، در شهر قرار داشتند

ها از روش محاسبه براي آزمون پايايي پرسشنامه. تجزيه وتحليل اطالعات پرداخته شدايـايي آلفاي كرونباخ استفاده شد كه بعد از تكميل و جمع آوري پرسشـنامه ميـزان پ

براي تعيـين روايـي پرسـش نامـه نيـز از . بدست آمد8665/0گيري و مقدار آن اندازه. روش صوري بر پايه قضاوت داوران و اساتيد متخصص و اهل فن استفاده شده اسـت

و )86/0بـا ضـريب (ها از روش محاسبة آلفـاي كرونبـاخ براي آزمون پايايي پرسشنامهروش صوري بـر پايـه قضـاوت داوران و اسـاتيد براي تعيين روايي پرسش نامه نيز از

. متخصص و اهل فن استفاده شده است

ي تحقيقها يافتهي صورت گرفته در خصوص پاسخ دهندگان به ها پيمايش: ي توصيفيها يافته)الف

درصد و افـراد 4/87مردان با ، پرسش نامة تحقيق نشان مي دهد از كلية پاسخگوياندرصد بيشـترين 4/35سال با 35تا 26رصد و گروه سني د 5/61ديپلم و ليسانس با

. پاسخ دهندگان را به خود اختصاص داده اند

سن و تحصيالتفراواني درصد توزيع : 1 جدول ميزان درصد ها گويه

به باالتر 56 سال 55تا 46 سال 45تا 36 سال 35تا 26 سال 25تا 18 سن3/8 4/35 2/30 7/16 3/8

فوق ليسانس و باالتر فوق ديپلم و ليسانس ديپلم سيكل ابتدايي سوادبي تحصيالت

2/4 4/10 8/20 5/36 25 1/3

در اين قسمت با استفاده از آزمون آماري به تحليل هر يك از :ي تحليليها يافته)ب . ي مطرح شده در پرسش نامه مي پردازيمها ي تحقيق با توجه به پرسشها فرضيه

64 1393 زمستان، چهارمشمارة نهم، سال ، جنايي و يهاي اطالعات پژوهش فصلنامة )انساني(اتخاذ تدابير فردي: هاي مربوط به فرضية اولفراواني و درصد گويه توزيع: 2جدول

ي ها تعداد پاسخ معتبر

ميزان درصدانحراف ميانگين

بسيار زياد زياد متوسط كم بسياركم معيار189 4/1 3/5 3/10 5/40 6/42 32/4 92/0

ابير انسـاني پيشـگيري توان گفت استفاده از تـد مي، 2با توجه به نتايج جدول شمارة هاي فردي و نگهباني در كاهش وقوع سرقت از اماكن در شهر وضعي از جمله مراقبت

، دهنـدگان درصد پاسـخ 1/83كرمانشاه تأثير زياد تا بسيار زيادي داشته كه از ديدگاه دهنـدگان علي رغم اينكه پاسـخ . تأثيرش در حد زياد تا بسيار زياد ارزيابي شده است

هاي انساني و تجهيزات مراقبتـي ه استفاده از تدابير ايمني از جمله مراقبتمعتقدند كليكن فقط تعـداد ، در كاهش وقوع سرقت از اماكن درحد زياد تا خيلي زياد تأثير دارد

دهندگان از تجهيزات ايمني در منازل يا مغازه خودشان اسـتفاده درصد از پاسخ 6/26تـوان نتيجـه بنابراين مي. كنند ايل استفاده نميدرصد نيز از اين وس 4/73كنند و مي

توجهي به استفاده از تجهيزات انگاري يا بيسهل، گرفت كه يكي از داليل وقوع سرقت . ايمني است )محيطي(اتخاذ تدابير فيزيكي: هاي مربوط به فرضية دومتوزيع فراواني و درصد گويه: 3جدول

ي ها تعداد پاسخ معتبر

ميزان درصدانحراف ينميانگ

بسيار زياد زياد متوسط كم بسياركم معيار190 3/2 4/3 6/15 20/39 5/39 08/4 92/0

تـدابير فيزيكـي ، دهنـدگان درصـد از پاسـخ 3/2دهد از ديدگاه جدول فوق نشان ميپيشگيري وضعي از جمله استفاده از تجهيزات مراقبتـي ماننـد دوربـين مداربسـته و

وقوع سرقت از اماكن در شهر كرمانشاه تأثير بسيار كمـي حفاظت فيزيكي در كاهشدرصـد زيـاد و 20/39، درصـد متوسـط 6/15، درصد اثرش را در حد كـم 4/3، دارد

توان گفت استفاده تـدابير با توجه به نتايج فوق مي. انددرصد خيلي زياد دانسته5/39اننـد دوربـين جملـه اسـتفاده از تجهيـزات مراقبتـي م فيزيكي پيشـگيري وضـعي از

مداربسته و حفاظت فيزيكي در كاهش وقوع سرقت از اماكن در شهر كرمانشاه تـأثير دهندگان تـأثيرش درحـد درصد پاسخ 7/78كه از ديدگاه ، زياد تا بسيار زيادي داشته

. زياد تا بسيار زياد ارزيابي شده است

65 تأثير اتخاذ تدابير پيشگيرانة وضعي بر وقوع سرقت از اماكن )اجتماعي(اتخاذ تدابير دولتي: هاي مربوط به فرضية سومتوزيع فراواني و درصد گويه: 4جدول

ي معتبرها تعداد پاسخ ميزان درصد

انحراف ميانگين بسيار زياد زياد متوسط كم بسياركم معيار

189 9/3 6/5 4/30 4/36 7/23 84/3 89/0

دهنـدگان تـدابير دولتـي درصـد از پاسـخ 9/3دهد از ديـدگاه جدول فوق نشان مي هـاي پلـيس از طريـق تعامـل بـا مـردم و آمـوزش پيشگيري وضعي از جمله مداخله

مستقيم و غيرمستقيم در كاهش وقوع سرقت از اماكن در شهر كرمانشاه تأثير بسـيار درصـد زيـاد و 4/36، درصد متوسط 4/30، درصد اثرش را درحد كم 6/5، كمي دارد

اجتماعي توان گفت تدابير با توجه به نتايج فوق مي. انددرصد خيلي زياد دانسته 7/23پيشگيري وضعي از جمله مداخله پليس از طريق تعامل با مردم و آموزشهاي مستقيم و غيرمستقيم در كاهش وقوع سرقت از اماكن در شـهر كرمانشـاه تـأثير متوسـط تـا

تا زيـاد دهندگان تأثيرش درحد متوسطدرصد پاسخ 8/66زيادي داشته كه از ديدگاه . ارزيابي شده است

نمايم كه نتايج مؤثرترين فرضيه از تحليل واريانس فريدمن استفاده ميجهت تعيين كـه بـرآوردي از احتمـال بدسـت asymp. Sigمقدار . باشد آن به شرح جدول زير مي

هـا تكـراري درجه آزادي در نمونه 2با 526/61آوردن يك آماره مربع كاي به بزرگي ذار در پيشـگيري از وقـوع سـرقت هاي هر فرضيه تأثيرگباشد به شرط اينكه رتبهمي

از طرفـي چـون رخ دادن يـك مربـع كـاي . باشـد مـي 000/0واقعاً متفـاوت نباشـد 3گيريم كـه نتيجه مي، درجه آزادي به صورت اتفاقي غير محتمل است 2با 526/61

فرضيه تأثيرگذار در پيشگيري از وقوع سرقت داراي تأثير و ارجحيت يكساني نيستند :باشدمي زيرآنها به شرح و رتبه و تأثير

در كاهش وقوع سرقت ها امتياز و اولويت فرضيه: 5جدول رتبه امتياز فرضيه

تدابير انساني پيشگيري وضعي از جمله مراقبتهاي فردي و نگهباني در كاهش وقوع سرقت از اماكن در شهر . كرمانشاه مؤثر است

88/1 2

فاده از تجهيزات مراقبتي مانند دوربين مداربسته و حفاظت تدابير فيزيكي پيشگيري وضعي از جمله است . در كاهش وقوع سرقت از اماكن در شهر كرمانشاه مؤثر است فيزيكي

37/2 1

تدابير اجتماعي پيشگيري وضعي از جمله مداخله پليس از طريق تعامل با مردم و آموزشهاي مستقيم و . هر كرمانشاه مؤثر استغيرمستقيم در كاهش وقوع سرقت از اماكن در ش

75/1 3

گيريم تدابير و موانع فيزيكي مورد استفاده در نتيجه مي، با توجه به نتايج جدول فوق . پيشگيري وضعي مؤثرتر از تدابير انساني و تدابير اجتماعي است

66 1393 زمستان، چهارمشمارة نهم، سال ، جنايي و يهاي اطالعات پژوهش فصلنامة گيري بحث و نتيجه

ت تـر از پيگيـري و كشـف سـرق آنچه مسلم است و تجربه ثابت كرده پيشگيري آسانها و وسـايل جديـدي ها و تكنيكها روشامروزه براي حفاظت از منازل و مغازه. است

تر شده و افزايش ميها هر روز پيچيدهاين اختراعات و تكنيك. شوددر بازارها ارائه مي، ها به فكر استفاده از ابزارهـا و تكنيكهـا مردم نيز بايستي پا به پاي اين پيشرفت. يابد

هـاي جديـد شنايي بـا سيسـتم آ از طرفي. موال واماكن خود باشندجهت حفاظت از امناسـب بـراي يمنـي تواند در پيشگيري از اين جـرم و انجـام اقـدامات ا حفاظتي مي

. حفاظت از اموال خاص مفيد باشدشـان در شـهر كرمانشـاه مـورد كساني كه منازل يا مغـازه ، نتايج تحقيق نشان داد

در پاسخ بـه فرضـيه اول تـاثير مهـم و بسـيار زيـاد ، است ن قرارگرفتهادستبرد سارقفردي مورد اسـتفاده در پيشـگيري وضـعي از جملـه - استفاده و اتخاذ تدابير انساني

در كاهش وقوع سرقت از اماكن را تاييد . . . حضور نگهبان محله و، ي فرديها مراقبتانساني و فـردي اسـتفاده اين در حالي است كه بيشتر مالباختگان از موانع. نموده اند

، آمارهـا نشـان مـي دهـد . ن قرار گرفته اسـت انكرده و اماكن آنها مورد دستبرد سارقمعتقدند غفلت و بـي تـوجهي در حفـظ امـوال ) درصد 70حدود (بيشتر مالباختگان

. ها داشته است تأثير بسيار زيادي در وقوع سرقت از اموال آنمالباختگان و بزه ديدگان سـرقت امـاكن در در بررسي فرضيه دوم مشخص شد كه

تاثير مهم و بسيار زياد استفاده از تدابير فيزيكي مورد ، ي اين فرضيهها پاسخ به سئوالاستفاده در پيشـگيري وضـعي از جملـه داشـتن تجهيـزات مراقبتـي ماننـد دوربـين

ايـن . مداربسته و حفاظت فيزيكي در كاهش وقوع سرقت از اماكن را تاييد نموده انـد درصد از دزدگير يـا 9/12، درصدشان از دوربين مداربسته 3/8در حالي است كه تنها

3/44، درصـد از گـاو صـندوق 1/17، هـاي آكـاردئوني درصد از درب 7/16، آژيرخطردرصد از آيفـون تصـويري و چشـم نـامرئي در 8/29هاي كامپيوتري و درصد از قفلدر واقع اكثريت قربانيان نكات ايمني را رعايـت ، نمايندشان استفاده ميمنزل يا مغازه

درصدشـان 4/41بـه طـوري كـه ، كنند و بيشتر آنها فاقد مانع فيزيكي هسـتند نميدرصـد حفـاظ 49، هاي آهني ندارنـد درصد پنجره 3/23، ي مستحكم ندارندها درب

كشـي ديـوار درصـد نـرده 9/60، درصد قفل كامپيوتري ندارنـد 8/58، مناسب ندارند

67 تأثير اتخاذ تدابير پيشگيرانة وضعي بر وقوع سرقت از اماكندرصد نيـز ديـد و نظـارت كـافي 7/49درصد مرزبندي مناسب ندارند و 9/57، ندارند

. نسبت به فضاي داخلي و خارجي منزل و مغازه ندارندي فرضـيه سـوم مشـخص شـد تـدابير هـا ي داده شده به سئوالها در بررسي پاسخ

اجتماعي و دولتي مورد استفاده از جمله مداخله پلـيس در وضـعيت پـيش جنـايي و تاثير نسبتاٌ زيادي در پيشگيري وضعي از وقوع . . . و ها طراحي محيط توسط شهرداري

ميزان ، درصد از پاسخ دهندگان 71در مجموع از ديدگاه حدود . سرقت از اماكن داردي هشداردهنده پليس در كاهش و پيشگيري وضعي از وقوع سـرقت در ها تاثير روش

تـوجهي در حفـظ امـوال در حـد غفلت و بي و در واقع مي توان گفت. حد زياد است . زيادي در وقوع سرقت از آنان مؤثر بوده است

با توجه به نظر سنجي به عمل آمده در خصوص تأثير تدابير پيشگيرانه وضـعي بـر :نتايج زير به دست آمد، وقوع سرقت

پيشگيري دهندگان استفاده از تدابير انسانيپاسخ) درصد 1/83(از ديدگاه بيشتر ) الفدر كاهش وقوع سـرقت از امـاكن در . . . وضعي از جمله مراقبتهاي فردي و نگهباني و

. تأثير زياد تا بسيار زيادي داشته است، شهر كرمانشاهتدابير فيزيكي پيشگيري وضـعي از ، دهندگانپاسخ) درصد 7/78(از ديدگاه اكثر ) ب

در . . . داربسته و حفاظت فيزيكي وجمله استفاده از تجهيزات مراقبتي مانند دوربين م . كاهش وقوع سرقت از اماكن در شهر كرمانشاه تأثير زياد تا بسيار زيادي داشته است

دهندگان تدابير دولتي پيشگيري وضـعي از پاسخ) درصد 8/66(از ديدگاه بسياري ) جدر از جمله مداخله پليس از طريق تعامل با مردم و آموزشهاي مستقيم و غيرمستقيم . كاهش وقوع سرقت از اماكن در شهر كرمانشاه تأثير متوسط تا زيادي داشته است

گيريم تدابير فيزيكي مورد اسـتفاده در نتيجه مي، هاي اين تحقيقبا توجه به يافته از نظـر مالباختگـان . پيشگيري وضعي مؤثرتر از تدابير انساني و تـدابير دولتـي اسـت

رعايـت نكـردن - 1: به ترتيـب ) منزل و مغازه(ت از اماكن ين عوامل وقوع سرقتر مهمگـاو ، آژيـر خطـر ، دزدگيـر ، استفاده از قفـل و بسـت مناسـب (اصول ايمني از جمله

پليس و مراكز ي ها دور بودن از گشت - 2) نگهبان و غيره، دوربين مداربسته، صندوق . باشدـ دور بودن از اماكن مسكوني مي3انتظامي

68 1393 زمستان، چهارمشمارة نهم، سال ، جنايي و يهاي اطالعات پژوهش فصلنامةهاي پيشگيرانه از ي تحقيق بايد تالش كرد از طريق برنامهها براساس يافته، بنابراين

آگـاه ، افزايش مهارتهاي اجتمـاعي ، آموزش، جمله استفاده از تدابير ايمني و حفاظتيتعامل مردم با نهادهـاي دولتـي عـدالت كيفـري از ، كردن مردم از شگردهاي سارقان

از . شبرد اهداف پيشگيرانه گام برداشتپي وي در جمله پليس و تقويت نهادهاي جامعتواند در پيشگيري از وقوع آن مـؤثر آنجايي كه شناخت و آگاهي مردم از اين جرم مي

كليـه روشـهاي ، پليس به عنوان يكي از متوليان امر مبارزه با سرقت الزم است، باشدم مردم هاي حفاظتي جديد را به عموجلوگيري از وقوع آن و نحوه استفاده از سيستم

. نمايد اطالع رساني

پيشنهادهاهـاي قفل درب و دوربين، پنجره، همچون استفاده از نرده، استفاده از موانع فيزيكي -

؛ مدار بسته در منازل مسكوني

؛ محدود كردن ورود اشخاص به اماكن مسكوني همچون تعبيه نگهباني و سرايداري -

؛ مسايگان و خالي نگداشتن منزلمراقبت توسط ه، استفاده از نگهبان محله - افزايش خطوط ، نورپردازي و روشنايي كافي در منازل، افزايش سطح نظارت طبيعي -

؛ ساماندهي فضاي خالي اطراف منزل، ديد و از بين بردن خطوط كور منزل ؛ ها وسرايداراننگهبانانان در مجتمع كنترلهوشياري و - قرار دادن امـوال بـا ارزش ، دم حمل وجه نقدع، مخفي نمودن اموال توسط مالكين -

؛ در بانكمشـخص كـردن و ثبـت ، استفاده از اتيكت و نشان بر اموال، مشخص نمودن اموال -

؛ )عكسبرداري و فيلم برداري(اموال گيري بهره، هاي تصويريآيفون، هاي مدار بستهدوربين، هاي خطرگيري از آژيربهره -

. . . . حفاظ و، از نردهاستفاده از نظريه كارشناسان انتظامي در امر ساخت و ساز منازل نسبت بـه رعايـت -

انتظامي در مراحل اجرايي ساختمان و در شمار شـرايط صـدور جـواز - نكات امنيتي . ساخت و پايان كار قرار گيرد

دالر ، طال، با توجه به روي آوردن سارقان منزل به ربودن اشياء سبك از جمله سكه -

69 تأثير اتخاذ تدابير پيشگيرانة وضعي بر وقوع سرقت از اماكنو مراكز دولتي اقـدام ها نسبت به تعبيه و در نظر گرفتن صندوق امانات در بانك. . . و

. گرددآموزش همگاني صاحبان حرَف وتأكيد به رعايت اصول حفاظـت فيزيكـي در مـورد -

ديوارها وتأمين روشنايي داخل مغـازه و در صـورت لـزوم اسـتفاده از ، هاقفلهاي مغازه ؛ سيستم اعالم خطر

هاي مورد هدف سارقين وتذكر رعايت اصـول مداوم عوامل گشتي از مغازه سركشي - ؛ حفاظت فيزيكي

توجيه نمودن كسبه براي خودداري از حفظ ونگهداري مقادير قابل توجهي وجه نقد - ؛ براي جلوگيري از تحريك سارقين، در مغازه

ب توجـه هايي كه اجناس خود را جهت نمايش وجلـ نصب حفاظ جلو ويترين مغازه - ؛ گذارندبيشتري پشت شيشه مي

ي مـدار بسـته هـا دوربـين ، نصب واستفاده از ابزارهاي الكترونيكي از قبيل دزدگيـر - . هاوغيره در مغازه

بازديد دوره اي پليس از اماكن تجاري در طول سال و تعامل بـا اتحاديـه و صـنوف - . ي آنهاها عاليتي فاقد جواز و رصد فها سطح شهر به منظور شناسايي مغازه

كليـه امـاكن ، به منظور كنترل و نظارت بر فعاليت مجرمانه خريدران اموال مسروقه - فروشنده و كاالي مورد معامله را ثبت و ، مشخصات اسمي خريدار، تجاري ملزم باشند

. در جاي مناسب ضبط و در صورت نياز مورد بررسي قرار گيرند

منابع . نشرميزان جلد اول، جرم شناسي پيشگيري، )1390(؛ شهرام، ابراهيمي -

ي ها از طبقه بندي بزهكاران تا طبقه بندي تكنيك«؛ )1390(علي ، افراسيابي - شماره ، سال ششم، فصلنامه مطالعات پيشگيري از جرم، »پيشگيري وضعي از جرم

. 128- 99صص ، بيستم

مطالعـه ( پيشگيري وضعي از سرقت امـوال دولتـي ، )1388(؛ مجيد، الماسي - پايـان نامـه كارشناسـي ، )85 - 86هاي برق شهرستان خرم آبـاد موردي سرقت كابل

70 1393 زمستان، چهارمشمارة نهم، سال ، جنايي و يهاي اطالعات پژوهش فصلنامة . ارشد دانشكده علوم وفنون انتظامي

پيشـگيري از جـرم ، )1387(؛ نـرگس ، عبـدي ؛ جعفـر ، شرافتي پور؛ بهرام، بيات - . تهران، گنج دانش، اول پچا، بارويكرد اجتماعي

چـاپ ، ترجمه حميد رضا حبيبـي ، ي از جرمپيشگير) 1384(پ، دنيس، روزنبام - . تهران، معاونت آموزش نيروي انتظامي، اول

اجتمـاعي ، بررسـي داليـل اقتصـادي «) 1389(سـپيده ، پشـنگ ؛ بيتا، حامد - سـال ، فصلنامه مطالعات پيشگيري از جـرم ، »وانتظامي سرقت در شهر كرمانشاه

. 62- 27صص . شماره شانزدهم، پنجم

معاونـت ، ترجمه حميدرضـا حبيبـي ، پيشگيري از جرم؛ )1380(روزنبام ، دنيس - . آموزش نيروي انتظامي جمهوري اسالمي

مجموعه مقاالت ، »پيشگيري انتظامي شهروندمدار«) 1388(ابراهيم، رجبي پور - ــرم ــگيري از ج ــي پيش ــايش مل ــتين هم ــران، نخس ــا ، ته ــوزش ناج ــت آم ، معاون

. 113- 156صص

عوامل موثر بر كشف سرقت منـزل در «، )1388(ن مجيد و همكارا، رضايي راد - سـال ، فصـلنامه مطالعـات مـديريت انتظـامي ، »فرماندهي انتظامي تهران بـزرگ

. 383- 363صص ، شماره سوم، چهارم

مجله تحقيقات ، »مباني نظري پيشگيري از وقوع جرم«، )1380(؛ علي، صفاري - . 34و 33حقوقي دانشگاه شهيد بهشتي شماره

مجلـه ، »انتقادات وارده بر پيشگيري وضعي از جـرم «، )1381(؛ علي، صفاري - . 36و35شماره ، تحقيقات حقوقي دانشگاه شهيد بهشتي

، »اخالق پيشگيري وضعي از جـرم «؛ )1388(رونالد ، كالرك؛ ماركوس، فلسون - شـماره ، سال چهارم، فصلنامه مطالعات پيشگيري از جرم، ترجمه مجيد قورچي بيگي

. 199- 167صص ، دوازدهم

بررسي عوامل انتظامي مؤثر بـر «، )1386(؛ مسـعود ، كوه آرا؛ اكبرعلي، قهرماني - ، سال دوم، نشريه پليس پيشگيري ناجا، »شهرشيراز) مغازه(سرقت اماكن تجاري

. 168- 155صص ، شماره سوم

71 تأثير اتخاذ تدابير پيشگيرانة وضعي بر وقوع سرقت از اماكنــورچي - ــيق ــد، بيگ ــاربردي «، )1386(؛ مجي ــاي ك ــراي ) CPTED(راهبرده ب

، شـماره پـنجم ، سال دوم، فصلنامه مطالعات پيشگيري از جرم، »مپيشگيري از جر . 99- 76صص

اجتماعي زودرس پيشـگيري - مداخله روانشناختي«؛ )1381(روبر ، كاري يو - مجلـة تحقيقـات ، ترجمه علـي حسـين نجفـي ابرنـدآبادي ، »از رفتارهاي مجرمانه

. 36- 35ي ها شماره، حقوقي، اول پچـا ، وسياست پيشگيري از جرم يسپل، )1387(؛ غالمرضا، محمد نسل -

. تهران، دفتر تحقيقات پليس پيشگيري ناجا

، »رويكردهاي پليس براي پيشگيري از جـرم «) 1386(؛ غالمرضا، محمدنسل - . 90- 67صص ، شماره پنجم، سال دوم، فصلنامه مطالعات پيشگيري از جرم

در پيشـگيري از هـا نقش حفاظتي آمـاج «، )1388(؛ محمود سيد، ميرخليلي - . 85- 66صص ، شماره دهم، سال چهارم، فصلنامه مطالعات پيشگيري از جرم، »جرم

سسـه انتشـارات ؤم، اول پچا، قتسر جويي يپ، )1384(؛ حسين، اردكانيهاتفي - . تهران، جهان جام جم

، »محلـي پيشـگيري از بزهكـاري و پلـيس «) 1378(؛ حسينعلي، ابرندآبادينجفي - ، 26و 25شمارگان ، ت حقوقي دانشگاه شهيد بهشتيمجله تحقيقا

- Clarke, R. V. (1997), Introduction, In: R. V. Clarke (ed. ), Situational Crime

Prevention: Successful Case Studies, Guilderland, NY: Harrow and Heston . - Clarke, R. V. (1992), Introduction, In: R. V. Clarke (ed. ), Situational Crime

Prevention:Successful Case Studies, Albany, NY: Harrow and Heston . - Cornish, D. B. and R. V. Clarke. (1987), Understanding Crime Displacement:An Application of Rational Choice Theory, Criminology - Cornish, D. B. and R. V. Clarke. (2003), Opportunities, precipitators and criminal decisions: a reply to Wortleys critique of situational crime prevention, The Politics and Practice of Situational Crime Prevention. (Crime

Prevention Studies, vol. 5) Monsey, NY: Criminal Justice Press .

72 1393 زمستان، چهارمشمارة نهم، سال ، جنايي و يهاي اطالعات پژوهش فصلنامة