TUGAS MEDIA PEMBELAJARANMendengarkan Berita yang Disiarkan Melalui Media Audio Visual

untuk SMP Kelas VIII Semester 2

Oleh:

Kelas B

1. Desi Rosita K4211011

2. Liliana Wigaring Tyas K4211024

3. Nurjannah K4211036

4. Sulistiya Puji Lestari K4211054

5. Winda Dwi Lestari K4211066

Tugas Terstruktur Ini Disusun untuk Memenuhi Persyaratan

Perkuliahan dan Kelulusan Mata Kuliah Media Pembelajaran

yang Diampu oleh Ken Fitria, S.S., M.Hum. Semester IV

Prodi Pendidikan Bahasa Jawa

Jurusan Bahasa dan Seni

Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan

Universitas Sebelas Maret

Surakarta

2013

ATUR PAMBUKA

Kawilujengan, karaharjan, rahmat, saha berkahipun Pangeran Ingkang

Mahakuwaos mugi tansah tumedhak lan kasarira kita sedaya.

Kanthi nglenggana sedaya kekirangan saha kalepatan, mangga tansah

angonjukaken puja astawa puji astuti raos sukur wonten ngarsa Dalem Allah

SWT, Gusti Ingkang Murbeng Dumadi, ingkang tansah paring rahmat, hidayah,

berkah saha kekiyatan, satemah panyerat saged angracik makalah punika ingkang

sanget prasaja, babagan medhia pasinaonan ingkang jumbuh kaliyan siswa SMP.

Makalah punika kasusun adhedhasar tetimbangan dalah kasunyatan

ingkang wonten ing pawiyatan, bilih menawi badhe mucalaken basa Jawi kedah

anggadhahi saperangan piranti ingkang saged narik kawigaten siswa. Amargi

menawi siswa sampun remen, kagiyatan ing sekolah ugi bakal lancar lan sae.

Babagan punika saged disengkuyung saking medhia ingkang dipun-ginakaken.

Makalah punika saged dipunkembangaken lan dipunwuwuhi piyambak murih

tambah runtut, pantes, teges lan mentes miturut swasana, papan miwah

kawontenan.

Panyerat sanget angaturaken panuwun dhumateng sedaya kadang ingkang

sampun makarya sesarengan andadosaken makalah punika. Panyerat ugi

nglenggana bilih makalah punika taksih kathah kekiranganipun, pramila sedaya

panyaruwe miwah pitedah saking para winasis lan nimpuna, badhe kita tampi

kanthi remen lan bombonging manah, supados tambah sae lan sampurna.

Matur nuwun

Surakarta, 27 April2013

Panyerat

DHAPTAR ISI

COVER

ATUR PAMBUKA.......................................................................................... ii

DHAPTAR ISI.................................................................................................. iii

BAB I. WIWITAN........................................................................................... 1

A. Pawadaning Prekawis..................................................................... 1

B. Momotaning Prekawis.................................................................... 1

C. Ancasipun Panyeratan..................................................................... 1

D. Mupangatipun Panyeratan.............................................................. 2

BAB II. LANDHASAN TEORI....................................................................... 3

A. Pangertosan Medhia........................................................................ 3

B. Pawarta........................................................................................... 6

BAB III. PEMBAHASAN................................................................................ 8

A. Materi Pasinaonan........................................................................... 8

B. Alesan Milih Medhia Audio Visual................................................ 10

C. Kaluwihan lan Kakirangan Medhia Audio Visual.......................... 10

BAB IV. PANUTUP........................................................................................ 11

A. Dudutan........................................................................................... 11

B. Pamrayogi....................................................................................... 11

KAPUSTAKAN............................................................................................... 12

SIMPINGAN.................................................................................................... 13

BAB I

WIWITAN

A. Pawadaning Prekawis

Kairing kaliyan majengipun jaman, kathah jinising piranti elektronik

ingkang saged dipun-ginakaken kangge macem-macem kapentingan. Babagan

punika ugi damel pengaruh ing bidang pawiyatan lan pasinaonan. Piranti kasebut

saged dipun-ginakaken kangge mbiyantu kagiyatan sinau para siswa.

Jinising piranti kangge pasinaonan kathah sanget kayata media visual,

media audio lan media audio visual. Macem-macem piranti kasebut saged dipun-

ginakaken miturut materi utawi kangge pelajaran menapa ugi ditemtokaken

kaliyan tingkatan pawiyatan para siswa.

Makalah punika badhe njlentrehaken medhia pasinaonan ingkang trep

menawi dipun-ginakaken kangge siswa SMP kelas VIII. Jumbuh kaliyan

kurikulum ingkang berlaku saking Standar Kompetensi Mendengarkan materi

ingkang dipunrembag babagan midhangetaken pawarta saking piranti elektronik.

B. Momotaning Prekawis

Adhedhasar pawadaning prekawis ing nginggil, saged ngemot

momotaning prekawis kayata:

1. Medhia punapa ingkang saged dipun-ginakaken kangge mucal materi

punika?

2. Apa alesanipun milih materi lan medhia punika ?

3. Apa kaluwihan lan kakirangan medhia punika?

C. Ancasipun Panyeratan

Adhedhasar momotaning prekawis ing nginggil, saged ngemot ancasipun

panyeratan kayata:

1. Mangertosi medhia menapa ingkang saged dipun-ginakaken kangge

mucal materi midhangetaken pawarta saking piranti elektronik.

2. Mangertosi alesananipun milih materi punika kaliyan medhia ingkang

dipun-ginakaken.

3. Mangertosi kaluwihan lan kakirangan medhia ingkang dipun-ginakaken

ing pasinaonan.

D. Mupangatipun Panyeratan

Panyeratan makalah punika anggadhahi mupangat kayata:

1. Kangge mahasiswa, panyeratan makalah punika saged didadosaken

pathokan utawi titikanipun menawi badhe mucal lan migunakaken medhia

ingkang trep lan jumbuh kaliyan materinipun kangge para siswa.

2. Kangge pengembang teknologi lan informasi, kawontenanipun

majengipun piranti elektronik saged nuwuhaken raos kreatip kangge damel

piranti canggih supados saged nyengkuyung kagiyatan pawiyatan.

3. Kangge panyerat piyambak, panyeratan makalah punika saged dipun-

ginakaken pengalaman ugi pasinaonan kangge nyerat babagan

salajengipun.

BAB II

LANDHASAN TEORI

A. Pangertosan Medhia

Medhia asalipun saking basa Latin medius inggih punika tengah;

perantara; utawi pengantar.

Anitah (2009: 124) ngandharaken medhia pasinaonan inggih punika saben

tiyang, bahan, piranti, utawi kedadeyan ingkang saged damel kahanan ingkang

nyengkuyung kagiyatan para siswa nampi pengetahuan, ketrampilan lan sikap.

Association for Educational Communications and Technology wonten ing

Anitah (2009: 123) ugi njlentrehaken menawi medhia inggih punika sakabehing

wujud ingkang dipun-ginakaken kangge nyaluraken informasi.

Pamanggih sanes saking Sadiman (2008: 6) ngendikakaken menawi

medhia punika sedaya prekawis ingkang saged dipun-ginakaken kangge

nyaluraken informasi saking panyalur dhumateng panampi pramila saged

nuwuhaken pamikiran, pangraosan, perhatian, lan minat sarta perhatian siswa

saengga proses pasinanon saged lumampah.

Saking definisi kasebat saged dipunpendhet dudutan menawi medhia

inggih punika perantara utawi pengantar informasi, ngelmu, punapa gagasan

saking sumber dhumateng panampi.

1. Jinising Medhia Pasinaonana. Medhia visual

Medhia visual inggih punika medhia ingkang saged dipuntingali

ngangge panca indera kanthi cetha. Medhia visual kapilah dados kalih

inggih punika:

1) Medhia visual ingkang boten saged diproyeksikaken

Medhia visual ingkang boten saged diproyeksikaken punika

medhia ingkang sedherhana, boten mbetahaken projektor lan layar

kangge mujudaken tulisan ing layar. Medhia punika langkung gampil

saking damel ugi pigunanipun amargi praktis. Medhia punika saged

awujud gambar mati, ilustrasi, karikatur, poster, bagan, diagram, grafik,

peta datar, realia lan modhel.

2) Medhia visual ingkang saged diproyeksikaken

Medhia visual ingkang saged diproyeksikaken punika medhia

ingkang saged diproyeksikaken ing layar ngangge projektor. Pramila

medhia punika boten saged uwal saking kalih unsur inggih unsur

perangkat keras (hardware) lan perangkat lunak (software). Jinising

medhia visual ingkang saged diproyeksikaken kayata: overhead

projector(OHP), slide, filmstrip lan opaque projector.

b. Medhia Audio

Medhia audio punika saged dipun-ginakaken kangge kagiyatan

nyemak ing pasinaonan. Medhia audio punika kapilah antawisipun medhia

audio tradisional lan medhia audio digital. Medhia audio tradisional saged

awujud audio kaset, audio siaran lan telpon. Medhia audio digital awujud

medhia optik, audio internet lan radio internet.

c. Medhia Audio Visual

Medhia audio visual inggih punika jinising medhia pasinaonan ingkang

saged dipuntingali lan dipunmirengaken. Medhia audio visual ingkang

kathah dipun-ginakaken kayata slide swara lan televisi.

2. Ciri Medhia Pawiyatan

a. Hardware (perangkat keras), sedaya ingkang saged dipunpirsani,

dipunmirengaken utawi dipuncepeng ngginakaken panca indera.

b. Software (perangkat lunak)

c. Medhia pawiyatan padatanipun awujud visual lan audio

d. Medhia pawiyatan inggih punika alat bantu ing proses pawiyatan

e. Medhia pawiyatan dipun-ginakaken kangge komunikasi lan interaksi

guru kaliyan siswa.

f. Medhia pawiyatan saged dipun-ginakaken sacara massal, kelompok

ageng, kelompok alit lan perorangan.

g. Solah bawa, kagiyatan, organisasi, strategi, manajemen dipun-gayutaken

ing salebeting aplikasi ngelmu.

3. Syarat Medhia Pawiyatan

a. Efektif/efisien

b. Variatif

c. Inovatif

d. Tepat sasaran kangge nggayuh ancasipun pawiyatan

e. Ngandharaken ngenani proses pasinaon

f. Metode mucal gegayutan kaliyan medhia pawiyatan

g. Paring paedah ing proses pasinaonan

h. Trepipun milih medhia

i. Kawujudaken ing saben pelajaran

4. Pamilihan Medhia Pasinaonan

a. Dipunjumbuhaken kaliyan pelajaranipun

b. Dipunjumbuhaken kaliyan ancasipun pasinaonan ingkang badhe

dipunlampahi

c. Dipunjumbuhaken antawisipun medhia lan materi

d. Kawontenanipun sarana lan prasarana

e. Dipuntingali siswa ingkang badhe diwucal

f. Trampile guru migunakaken medhia kasebut

g. Kawontenanipun wekdal ugi biayanipun

5. Mupangat Medhia ing Proses Pasinaonan

a. Materi saged dipunwucalaken kanthi seragam utawi sami

b. Proses pasinaonan dados luwih narik kawigaten

c. Proses pasinaonan dados luwih interaktif

d. Wekdal saged dipunkirangi

e. Kualitas sinau dipuntingkataken

f. Proses pasinaonan saged dipunlampahi ing pundi kemawon lan

wekdalipun bebas

g. Solah bawa ingkang positip tumrap bahan lan proses pasinaon saged

dipuntingkataken

h. Peran guru luwih positip lan produktif.

B. Pawarta

Pawarta inggih punika palaporan ngenani prastawa utawa kedadeyan

ingkang nedheng wae dumadi. Pawarta punika samestine aweh palaporan

kanthi urut boten diwolak-walik lan nyariosaken prastawa kanthi pepak.

Pawarta ingkang becik punika kedah saged narik kawigaten, nuwuhaken

greget lan aweh katerangan marang ingkang maos utawa ingkang

midhangetaken.

Pawarta punika mesthi ana sambung rapete kaliyan 5W + 1H.

What: apa when: dhek kapan

Who: sapa why: kena apa

Where: ing ngendi how: kepiye

1. Wujude Pawarta

a. Pawarta serat yaiku pawarta ingkang awujud tulisan, kayata: ariwarti,

sapta warti, candra warti.

b. Pawarta lesan yaiku pawarta ingkang awujud suwanten, kayata: pawarta

saking radhio, tipi, utawa suwanten lugis.

2. Nanggapi Pawarta

Sawijining pawarta punika kedah saged narik kawigaten ingkang maos

utawi ingkang midhangetaken. Pramila menawi badhe damel sawijing

pawarta kedah nggatekake babagan kayata:

a. Aktual/ anyar: prastawa ingkang lagi kemawon dumadi, kedadeyan

ingkang taksih dirembag dening tiyang kathah luwih narik kawigaten,

tinimbang kedadeyan ingkang sampun mungkur.

b. Misuwur tegesipun nama, drajat-pangkat utawi misuwure sawijining

pawongan punika saged damel pawarta luwih narik kawigaten ingkang

maos.

c. Kang ora lumrah tegesipun kedadeyan utawa prastawa ingkang boten

lumrah lan ingkang ngeneh-anehi kekarepane narik kawigaten ingkang

maos utawi ingkang midhangetaken.

d. Dredah tegesipun kaanan dredah punika ugi saged damel kawigaten

ingkang maos utawi ingkang midhangetaken.

3. Babagan ingkang Wigati nalika Menehi Tanggapan

Nanggapi pawarta tegese maringi sambutan marang pawarta kanthi

maringi pamanggih sarujuk utawi boten sarujuk marang pawarta ingkang

dipunwaos utawi dipunmidhangetaken. Ingkang kedah digatosaken nalika

maringi tanggapan inggih punika:

a. Tanggapan punika diaturaken utawa dijlentrehaken kanthi panjlentreh

ingkang cekak, padet.

b. Pasulayan utawa bab ingkang bakal ditanggapi kedah cetha.

c. Tembung-tembung lan ukara ingkang bakal dipun-ginakaken gampil

dimangertosi.

d. Tanggapan kedah kinantenan alesan ingkang logis. Menawi diperlokaken,

tanggepan punika saged diparingi fakta lan bukti-bukti kang relevan.

Nalika nanggapi pawarta kita kedah anggadhahi sikap ingkang evaluatif

lan objektif. Sikap evaluatif tegesipun nindakake penilaian marang pawarta

ingkang diwaos. Sikap objektif tegesipun kita ngadhepi pawarta punika kanthi

apa anane.

BAB III

PEMBAHASAN

Jenjang Pawiyatan: SMP

Kelas/ Semester: VIII/ 2

Standar Kompetensi: Mendengarkan

Mampu mendengarkan dan memahami wacana lisan dalam

berbagai ragam bahasa Jawa.

Kompetensi dasar: Mendengarkkan berita yang disiarkan melalui medhia

elektronik.

A. Materi Pasinaonan

Wacana pawarta saking piranti elektronik ingkang dipunwaos utawi

dipunrekam.

Metodhe Pasinaonan

- Tanya jawab

- Demonstrasi

- Pemodhelan

Tata cara kagiyatan pasinaon

Pepanggihan 1

a. Kagiyatan wiwitan

1) Guru bukak pasinaon kanthi salam, mriksa presensi lan resikipun kelas

2) Guru njlentrehaken materi babagan pawarta

3) Maringi motivasi dhateng siswa ngenani mupangat nyinau

midhangetaken pawarta

4) Mangsuli pretes babagan pawarta

b. Kagiyatan inti

Eksplorasi

1) Nyediakaken medhia kangge nyiaraken pawarta.

2) Ngajak siswa nyebutaken menapa kemawon medhia elektronik ingkang

nyiaraken pawarta.

Elaborasi

1) Siswa midhangetaken pawarta saking medhia elektronik.

2) Siswa nyerat babagan pokok-pokok pawarta.

3) Siswa maringi tanggapan ngenai pokok pawarta ingkang dipunserat

rencangipun.

Konfirmasi

Nindakaken tanya jawab babagan jumbuhipun wosipun pawarta

ingkang sampun dipunmidhangetaken.

c. Kagiyatan panutup

1) Guru lan siswa nindakaken refleksi.

2) Guru lan siswa sesarengan ngrangkum lan nyimpulaken pokok pawarta

ingkang leres.

3) Guru nutup pasinaon kanthi salam

Sumber Pasinaon

a. Rekaman pawarta

b. Buku LKS

Medhia ingkang dipun-ginakaken

Medhia ingkang dipun-ginakaken ing pasinaonan inggih punika rekaman

babagan pawarta saking TATV Trang Sandyakala awujud audio visual.

Rekaman punika badhe diputer ngagem LCD, laptop lan migunakake speaker

supados saged dipunmidhangetaken kanthi cetha dening para siswa. Rekaman

punika saged dipunsetel ngagem aplikasi gom player menapa aplikasi

sanesipun ingkang saged nyengkuyung lumampahipun rekaman punika.

Rekaman punika durasinipun kurang luwih sak menit banjur mangke saged

dipunsetel kaping kalih. Salajengipun siswa kedah midhangetaken lan nyerat

babagan pokok-pokok wosipun pawarta. Mangke asil garapanipun

dipunwaosaken ing ngajeng kelas lan kanca sanesipun maringi tanggapan.

Pungkasaning pasinaon, guru muterke malih rekaman wau lan maringi

andharan kepriye wosipun pawarta ingkang leres miturut pawarta ingkang

sampun dipuntingali.

B. Alesan Milih Medhia Audio Visual

Alesanipun milih medhia audio visual ing materi midhangetaken

pawarta saking piranti elektronik inggih punika:

1. Migunakaken medhia audio visual saged gampilaken tugas guru nalika

maringi materi marang siswa ingkang jumbuh kaliyan kurikulum.

2. Siswa saged ningali lan midhangetaken langsung babagan materi pawarta

ingkang diaturaken dening guru.

3. Migunakaken medhia audio visual saged damel siswa luwih narik

kawigaten lan ngirangi raos bosen marang pelajaran kasebut.

4. Migunakaken medhia audio visual saged gampilaken siswa nalika mahami

materi ingkang diaturaken dening guru.

5. Saged ningkataken efektivitas ing kagiyatan pasinaonan, amargi ngirit

saking biaya ugi wekdalipun.

C. Kaluwihan lan Kakirangan Medhia Audio Visual

Kaluwihan medhia audio visual inggih punika:

1. Saged nuwuhaken raos remen siswa amargi migunakaken medhia ingkang

saged narik kawigaten.

2. Gampilaken tugas guru amargi nyengkuyung kagiyatan lampahipun

pasinaon kanthi nyetelaken materi kang saged langsung dipuntingali siswa.

3. Gampilaken siswa nampi materi amargi siswa sacara langsung ningali apa

kang dipunsinaoni.

Kakirangan medhia audio visual inggih punika:

1. Mbetahaken ketrampilan guru anggenipun migunakaken medhia audio

visual supados pasinaon lumampah kanthi sae. Ananging kangge guru

ingkang sampun sepuh rada awrat amargi sampun boten purun repot.

2. Nalika listrikipun mati guru kedah anggadhahi kreativitas supados

pasinaon tetep saged lumampah kanthi lancar.

3. Medhia audio visual namung saged dipun-ginakaken ing sekolah tartamtu

ingkang saged nyengkuyung pasinaonan, dadosipun sipatipun boten

fleksibel.

BAB IV

PANUTUP

A. Dudutan

Dudutan ingkang saged dipunpendhet saking makalah, inggih punika:

1. Materi midhangetaken pawarta punika saged migunakaken medhia

awujud audio visual. Amargi jumbuh lan saged nyengkuyung lampahipun

pasinaonan ing kelas kanthi lancar.

2. Alesanipun milih medhia audio visual ing materi midhangetaken pawarta

inggih punika:

a. Saged mbiyantu tugasipun guru nalika mucal

b. Gampilaken siswa mangertosi materi ingkang dipunrembag

c. Luwih narik kawigaten siswa nalika pasinaonan

d. Saged ngirangi raos bosen siswa, nalika nampa materi

e. Ningkataken efektivitas pasinaonan

3. Kaluwihan medhia audio visual ing materi midhangetaken pawarta inggih

punika: nuwuhaken raos remen siswa, gampilaken tugas guru, lan

gampilaken siswa nampi materi pasinaon. Kakiranganipun medhia audio

visual ing materi midhangetaken pawarta inggih punika: mbetahaken

ketrampilan guru nalika migunakaken medhia audio visual, guru kedah

anggadhahi kreativitas nalika listrik mati, lan sipatipun boten fleksibel

amargi namung saged dipun-ginakaken ing sekolah tartamtu.

B. Pamrayogi

Pamrayogi ingkang saged diandharaken panyerat inggih punika:

1. Pamilihan medhia ingkang jumbuh kaliyan materi sanget wigati amargi

anggadhahi pengaruh marang siswa nalika nampa materi.

2. Guru kedah pinter anggenipun milih medhia lan saged migunakaken

medhia punika kanthi premati.

3. Sekolah kedah nyengkuyung babagan sarana lan prasarana kangge

ndukung kagiyatan pasinaon.

KAPUSTAKAN

Anitah, Siti. 2009. Teknologi Pembelajaran. Surakarta: Yuma Pustaka dan LRC FKIP UNS.

Maheswara, Majendra. Kamus Jawa Indonesia Indonesia Jawa. Surakarta: Pustaka Mahardika.

Sadiman, Arif S. dkk. 2008. Media Pendidikan. Jakarta: PT. RajaGrafindo Persada.

http://staff.uny.ac.id/sites/default/files/pawiyatan/Nurhidayati,S.Pd.M.Hum./PENGEMBANGA N MEDI A PEMBELAJARAN BAHASA JAWA.pdf diunduh hari Minggu, Tanggal 31 Maret 2013, Jam 16.10 WIB.

LAMPIRAN

Slide 1 Slide 4

Slide 2 Slide 5

Slide 3 Slide 6

Slide 7 Slide 10

Slide 8 Slide 11

Slide 9 Slide 12

Slide 13 Slide 16

Slide 14 Slide 17

Slide 15 Slide 18