Sunda: 'Human Transedental Environmant...

1
o Sabtu o Senin o Se/asa o Minggu o Rabu ., Kamis 0 Jumat 2 t2) 17 18 19 45 20 ONov ODes OJan OPeb eMar 6 7 21 22 8 23 9 10 11 24 25 26 OApr OMei OJun OJul 0 Ags 12 13 27 28 14 15 16 29 30 31 OSep OOkt Sunda: 'Human Transedental Environmant Basic' S acara analisis, argumen sikep ilmiah, dinamika sosial masarakat kiwari katembong robah nu kacida natratna. Tina basis nalungtik rnanusa (c1asic) ka analisis lingkungan (kontingensi), nyaeta modem atawa post-rnodernisme. Sunda upamana, raket dalit jeung entitas budaya lokalna. Kituna teu saeutik ngocorkeun kon- tribusina boh di tatanan nasional, boh inter- nasional. Mun kitu, ayana dinamika di lingkungan Sunda kudu direspon positip ku sakumna Ki-Sunda sacara gembleng kalawan nyaluyukeun diri kana dinamika parobahan jeung kamekaran manusa sarta lingkunganana. Ku sikep adaptip, responsif, analitik, ilrniah kana kaayaan lingkungan, kaasup 'socialproblem solving'.Hartina, ide jeung gagasan bisa nyumponan perspektif nu inovatif. Sakumaha pamanggihna Jalaludin Rah- mat "Kalaukita ingin melakukan perubahan sosial, maka kita harus mengkampanyekan kepribadian inovatif secara besar-besaran (masif di media massa), atau di dunia pen- didikan. Sehingga memunculkan kepribadi- an yang memberikan keterbukaan, kritis dan kearifan'. Tah, mun nitenan ka dinya, keur urang Sunda kiwari jeung nu bakal datang daek teu daek kudu milu nyaluyu- keun diri kana dinamika parobahan, sangkan Sunda ngabogaan sikep adaptasi jeung lingkungan, boga kaunggulan boga ajen luhung tina optimalisasi ideas inovatif kalawan ngagunakeun sarana media massa jeung atikan di lingkup lokal, nasional, regionaljeung global.. Jadi, Sunda ku ajen dinamis nu dipimilik- na, perelu adaptif jeung lingkungan, kurang pas kawasna mun diri ngarasa gede lan- taran sajarah, katurunan, nu gegedena mer- tahankeun potensi sikep feodalitik di era demokratis. Sunda nu visioner nu ditang- tukeun ku Sunda Kiwari. Sedeng, Sunda kiwari kudu ngabogaan pandangan nu visioner. Hartina Sunda teh bener-bener bisa ngigelan jeung ngilkeun jaman, sarta mere ajen nu gede makna jeung ngawar- naan dina pajamanan, lain sabalikna, urang kalana maksakeun totorosol ngarasa reueus kana kasajarahan nu intina, ngabogaan sipat simboiisme, kaku, nutup, tur prirnor- dialisme. Perelu dipikanyaho yen dina dinarnika budaya teh sahenteuna bakal li- nierjeung parobahan sosial sarta parobahan laku lampah. Individu, kelompok, pon kitu deui organisasi Sunda kudu jadi tuladeun. Hartina, etika moral jeung spiritual misti 32 KuMoch. Zakaria *) Najan, hirup teu neut paeh teu hos, saperti majalah MANGLE,koran Galura, majalah Sunda Midang, jrrd. nikreuh ngcureuyeuh masih bisa mertahankeun idcntitasna, minangka simbol kasundaan, nu 'nota bene'na, media Sunda ngeunaan sikep agre- sip, proaktip, analistik, inovatif masih jadi harepan. Bisa jadi hal eta ukur nganteur ' puraga tamba kadeungda' wungkul. Padahal, era kiwari nyaeta era 'bender- lesword' (dunya tampa wates) ditandaan ku kakuatan informasi, komunikasi jeung tehnologi. Dina aspek pendidikan, Sunda geus nern- ~':··:}I.%;':.i::%/;:;.~i::·:~~ 4 bongkeun eksistensina, tapi geus nepi mana panalungtikan-panalungtikan ngeunaan kultur Sunda atawa ngeunaan Kasundaan bisa diimplementasikeun sarta mampuh mere kontribusi ka 'publik service' (palayanan publik), akuntabilitas publik pon kitu deui optimalisasi kinerja, epektifitas organisasi (lembaga). Upamana wae, nepi ka danget ieu can loba ngeunaan pana- lungtikan wangun skripsi, tesis, desertasi, jurnal sarta karya-karya ilmiah anu ngaadopsi ajen inajen kasundaan nu disi- nergiskeunjeung lingkungan eksternal sarta internal kalembagaan dina aspek panalun- tikan ilmiah. Naha aya upamana panalun- tikan ngeunaan Tri Tantu Dibuana eng- goning ngawangun kaaripan pulitik?Atawa, aya teu analisis ngeunaan palsafah 3 SA 'Silih Asah, Silih Asih, Silih Asuh' dina ningkatkeun kinerja pagawe di lingkungan pagawe atawa di Iingkungan organisasi? Upamana, ngeunaan ekonomi Sunda, puli- tik Sunda, tehnologi Sunda, kapamingpinan Sunda atawa panalungtikan-panalungtkan ilmiah sejenna nu patalina jcung kasun- daan. Teu salah jeung teu pamohalan mun eta hal jadi harepan minangka refleksi 'Reueus Ku Sunda'. dikahareupkeun (transedental approach) dina kaayaan nu lumangsung kiwari di ieu republik, ditandaan ku degradasi moral, ngaronjatna korupsi, kebengisan, kateujuju- ran, sarta krisis kapercayaan. Tah, kamajuan tehnologi saestuna misti diigelan ku urang Sunda. Sakaligus deui urang Sunda kudu bisa nyiptakeun jeung mintonkeun kaparigelan dina raraga ngaro- jong pangwangunan bangsa, hususna dina tehnologi. Kamajuan tehnologi teu bisa diimbangan jeung dilawan ku kalungguhan kaarifan lokal wungkul, tapi deui kudu responsif sarta ngawasa kana eta kamajuan tehnologina bari teu ngurangan subtansi 'ruh kasundaan'. Hayang maju jeung hayang eksistensina Sunda 'tandang makalangan' gumantung kana rengkak paripolah manusana 'human action' ti anu ngarasa nyunda, ieu mangrupa pandangan 'humanis'. Nempatkeun per- anan manusa Clinaparobahan, Sakumaha nu ditetelakeun ku Max Webber (tokoh so- siologi)yen human action rnangrupa bagian penting dina dinamika parobahan sosial. Tah, kumaha jeung dinamika sosial masarakat Sunda? Kukituna, keur Sunda kiwari diperelukeun sikep nu visioner sarta kudu raket dalitjeung lingkungan. Ana kitu yen media massa jeung pen- didikan mangrupa sarana nu tepat pikeun eksistensi Sunda mangsa ayeuna jeung mangsa nu bakal datang (Sunda kiwarisarn- peureun mangsa jaga). Upamana, sabaraha loba urang Sunda ngawasa media massa •jeung sabaraha loba eksistensimedia Sunda nu masih medal. Bisa kaitung ku jari ramo. KUpfDg Hum•• aDp.cI 2011 Pamikiran sikep dialektik dina koridor ilmiah, bakalleuwih objektifjeungjauh tina sikep tendensius, ku cara analisis 'Human behaviour, spritual transdental, environ- mant' (prilaku manusa nu adaptif). Tah, ayeuna hayu urang babarengan nyiptakeun rasa kasadaran. yen 'Beda pamanggih teh minangka kakuatan, pon kitu deui beda pamanggih mangrupa rah- mat."** *) Doseri Universitas Pasundan, Doseti Universitas Ai Ghifari, oge Kandidat Doktor FISIP Unpad. Mangle No. 2312

Transcript of Sunda: 'Human Transedental Environmant...

Page 1: Sunda: 'Human Transedental Environmant Basic'pustaka.unpad.ac.id/wp-content/uploads/2011/03/mangle-20110303-s... · sip, proaktip, analistik, inovatifmasih jadi harepan. Bisajadi

o Sabtuo Senin o Se/asa o Mingguo Rabu ., Kamis 0 Jumat

2 t2)17 18 19

4 520

ONov ODesOJan OPeb eMar

6 721 22

823

9 10 1124 25 26

OApr OMei OJun OJul 0 Ags

12 1327 28

14 15 1629 30 31

OSep OOkt

Sunda: 'Human Transedental Environmant Basic'

Sacara analisis, argumen sikep ilmiah,dinamika sosial masarakat kiwarikatembong robah nu kacida natratna.

Tina basis nalungtik rnanusa (c1asic) kaanalisis lingkungan (kontingensi), nyaetamodem atawa post-rnodernisme. Sundaupamana, raket dalit jeung entitas budayalokalna. Kituna teu saeutik ngocorkeun kon-tribusina boh di tatanan nasional, boh inter-nasional. Mun kitu, ayana dinamika dilingkungan Sunda kudu direspon positip kusakumna Ki-Sunda sacara gemblengkalawan nyaluyukeun diri kana dinamikaparobahan jeung kamekaran manusa sartalingkunganana. Ku sikep adaptip, responsif,analitik, ilrniah kana kaayaan lingkungan,kaasup 'socialproblem solving'.Hartina, idejeung gagasan bisa nyumponan perspektifnu inovatif.

Sakumaha pamanggihna Jalaludin Rah-mat "Kalaukita ingin melakukan perubahansosial, maka kita harus mengkampanyekankepribadian inovatif secara besar-besaran(masif di media massa), atau di dunia pen-didikan. Sehinggamemunculkan kepribadi-an yang memberikan keterbukaan, kritisdan kearifan'. Tah, mun nitenan ka dinya,keur urang Sunda kiwari jeung nu bakaldatang daek teu daek kudu milu nyaluyu-keun diri kana dinamika parobahan,sangkan Sunda ngabogaan sikep adaptasijeung lingkungan, boga kaunggulan bogaajen luhung tina optimalisasi ideas inovatifkalawan ngagunakeun sarana media massajeung atikan di lingkup lokal, nasional,regionaljeung global..

Jadi, Sunda ku ajen dinamis nu dipimilik-na, perelu adaptif jeung lingkungan, kurangpas kawasna mun diri ngarasa gede lan-taran sajarah, katurunan, nu gegedena mer-tahankeun potensi sikep feodalitik di erademokratis. Sunda nu visioner nu ditang-tukeun ku Sunda Kiwari. Sedeng, Sundakiwari kudu ngabogaan pandangan nuvisioner. Hartina Sunda teh bener-benerbisa ngigelan jeung ngilkeun jaman, sartamere ajen nu gede makna jeung ngawar-naan dina pajamanan, lain sabalikna, urangkalana maksakeun totorosol ngarasa reueuskana kasajarahan nu intina, ngabogaansipat simboiisme, kaku, nutup, tur prirnor-dialisme. Perelu dipikanyaho yen dinadinarnika budaya teh sahenteuna bakal li-nier jeung parobahan sosial sarta parobahanlaku lampah. Individu, kelompok, pon kitudeui organisasi Sunda kudu jadi tuladeun.Hartina, etika moral jeung spiritual misti

32

KuMoch. Zakaria *)Najan, hirup teu neut paeh teu hos, sapertimajalah MANGLE,koran Galura, majalahSunda Midang, jrrd. nikreuh ngcureuyeuhmasih bisa mertahankeun idcntitasna,minangka simbol kasundaan, nu 'notabene'na, media Sunda ngeunaan sikep agre-sip, proaktip, analistik, inovatif masih jadiharepan. Bisa jadi hal eta ukur nganteur 'puraga tamba kadeungda' wungkul.Padahal, era kiwari nyaeta era 'bender-lesword' (dunya tampa wates) ditandaan kukakuatan informasi, komunikasi jeungtehnologi.

Dina aspek pendidikan, Sunda geus nern-~':··:}I.%;':.i::%/;:;.~i::·:~~4 bongkeun eksistensina, tapi geus nepi mana

panalungtikan-panalungtikan ngeunaankultur Sunda atawa ngeunaan Kasundaanbisa diimplementasikeun sarta mampuhmere kontribusi ka 'publik service'(palayanan publik), akuntabilitas publik ponkitu deui optimalisasi kinerja, epektifitasorganisasi (lembaga). Upamana wae, nepika danget ieu can loba ngeunaan pana-lungtikan wangun skripsi, tesis, desertasi,jurnal sarta karya-karya ilmiah anungaadopsi ajen inajen kasundaan nu disi-nergiskeunjeung lingkungan eksternal sartainternal kalembagaan dina aspek panalun-tikan ilmiah. Naha aya upamana panalun-tikan ngeunaan Tri Tantu Dibuana eng-goning ngawangun kaaripan pulitik?Atawa,aya teu analisis ngeunaan palsafah 3 SA'Silih Asah, Silih Asih, Silih Asuh' dinaningkatkeun kinerja pagawe di lingkunganpagawe atawa di Iingkungan organisasi?Upamana, ngeunaan ekonomi Sunda, puli-tik Sunda, tehnologi Sunda, kapamingpinanSunda atawa panalungtikan-panalungtkanilmiah sejenna nu patalina jcung kasun-daan. Teu salah jeung teu pamohalan muneta hal jadi harepan minangka refleksi'Reueus KuSunda'.

dikahareupkeun (transedental approach)dina kaayaan nu lumangsung kiwari di ieurepublik, ditandaan ku degradasi moral,ngaronjatna korupsi, kebengisan, kateujuju-ran, sarta krisis kapercayaan.

Tah, kamajuan tehnologi saestuna mistidiigelan ku urang Sunda. Sakaligus deuiurang Sunda kudu bisa nyiptakeun jeungmintonkeun kaparigelan dina raraga ngaro-jong pangwangunan bangsa, hususna dinatehnologi. Kamajuan tehnologi teu bisadiimbangan jeung dilawan ku kalungguhankaarifan lokal wungkul, tapi deui kuduresponsif sarta ngawasa kana eta kamajuantehnologina bari teu ngurangan subtansi'ruh kasundaan'.

Hayang maju jeung hayang eksistensinaSunda 'tandang makalangan' gumantungkana rengkak paripolah manusana 'humanaction' ti anu ngarasa nyunda, ieumangrupapandangan 'humanis'. Nempatkeun per-anan manusa Clinaparobahan, Sakumahanu ditetelakeun ku Max Webber (tokoh so-siologi)yen human action rnangrupa bagianpenting dina dinamika parobahan sosial.Tah, kumaha jeung dinamika sosialmasarakat Sunda? Kukituna, keur Sundakiwari diperelukeun sikep nu visioner sartakudu raket dalitjeung lingkungan.

Ana kitu yen media massa jeung pen-didikan mangrupa sarana nu tepat pikeuneksistensi Sunda mangsa ayeuna jeungmangsa nu bakal datang (Sunda kiwari sarn-peureun mangsa jaga). Upamana, sabarahaloba urang Sunda ngawasa media massa

• jeung sabaraha loba eksistensimedia Sundanu masih medal. Bisa kaitung ku jari ramo.

KUpfDg Hum•• aDp.cI 2011

Pamikiran sikep dialektik dina koridorilmiah, bakalleuwih objektifjeungjauh tinasikep tendensius, ku cara analisis 'Humanbehaviour, spritual transdental, environ-mant' (prilaku manusa nu adaptif).

Tah, ayeuna hayu urang babarengannyiptakeun rasa kasadaran. yen 'Bedapamanggih teh minangka kakuatan, ponkitu deui beda pamanggih mangrupa rah-mat."**

*) Doseri Universitas Pasundan,Doseti Universitas Ai Ghifari, ogeKandidat Doktor FISIP Unpad.

Mangle No. 2312