Karep ngadegkeun . kabupaten' -...

6
- - - - - - - - -- .-- - . o Selasa 0 Rabu . Kamis 0 Jumat 0 Sabtu 0 Minggu 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 ~ 31 () Mar ~~!:~_ 0 Me; (' Ju~ \2!~!_ 0~~~___Q~ep _9 Okt_ Q_No~__S) DeJ~ Karep ngadegkeun kabupaten , ' . anyar teu kungsi sirna. Malah,beuki dieu sorana mingkin atra, bangun hayang 'pada ngahaminan'. Kituteh, saperti remen ditetelakeun .ku urang I, pakidulan Ciamis, Garut, J d . ~u~~ ,~i!~l~~".".~"~) k ~u d ir~ I '~.~' .' I wewengt\o~pa I u an, .~.. . ... ... .. ... . ..' . '::.:' . :.~:':",:'"..:.:...:,: : :.... loba nll ged~ harepan, .. .. . .. .. . .. .. . .. .... . ... .. . ... . . .. . ... ....... . ... ... .. .'§,ia'.!~,aYl'~;m~j~?:.,., Kliping Humos Unpod 2009 - -- - -----

Transcript of Karep ngadegkeun . kabupaten' -...

Page 1: Karep ngadegkeun . kabupaten' - pustaka.unpad.ac.idpustaka.unpad.ac.id/wp-content/uploads/2009/05/mangle-20090430... · Sarana katut prasarana di pasisian, kurang kacida. Rumah sakit,

- - - - - - - - -- .-- - .

o Selasa 0 Rabu . Kamis 0 Jumat 0 Sabtu 0 Minggu4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 ~ 31

() Mar ~~!:~_ 0 Me; (' Ju~ \2!~!_ 0~~~___Q~ep _9 Okt_ Q_No~__S) DeJ~

Karep ngadegkeun kabupaten, '.anyar teu kungsi sirna.Malah,beuki dieu sorana

mingkinatra, bangun hayang'pada ngahaminan'.Kituteh, saperti remenditetelakeun .ku urangI,

pakidulan Ciamis, Garut,

Jd.~u~~ ,~i!~l~~".".~"~)k~ud

ir~I'~.~'

.' I wewengt\o~pa I u an,.~.. ....... .. .... ..' . '::.:' . :.~:':",:'"..:.::...:,: : :....

loba nll ged~ harepan,.. .. . .... . .... . .. ..... ... .. . ... .. ... ... ........ ... ... ..

.'§,ia'.!~,aYl'~;m~j~?:.,.,

Kliping Humos Unpod 2009

- -- - -----

Page 2: Karep ngadegkeun . kabupaten' - pustaka.unpad.ac.idpustaka.unpad.ac.id/wp-content/uploads/2009/05/mangle-20090430... · Sarana katut prasarana di pasisian, kurang kacida. Rumah sakit,

Riakna 'ombak' nu harayang misah, ceuk Dr. H.. Gunawan Undang, M.Si., Doktor Sosiologi

Politik wedalan Universita.s Padjadjaran,Bandung, lain gehgeran pedah wewengkon sejen lobanu hayang misahkeun maneh ti kabupaten indukna.Karep kitu teh, wujud tina rasa tugenah lantaran kara-harjaannu kungsi kaimpi-impijauh tangeh kana kanya-taan. "Upami aya wewengkon nu hoyong misahkeunmaneh, tangtosna kedah dipaluruh naon margina,"pokna. .

Ngan, upama sababa-raha wewengkon di Jabarpakidulan hayang nga-radegkeun kabupatenanyar, ceuk ieu Stap AhliLPM Unpad teh, sawadinaditilik kasang tukangna."Hartosna pamarentahdaerah, boh propinsi bohkabupaten kedah.langkungmerhatoskeun daerah-daerah nu tinggaleun.keneh," pokna.

Pangwangunanpakidu-IantatarJabar,ceuk panite:.nan H. Gunawan Undang,memang hengker keneh.linggaleun pisan ku we-wengkon sejen nu deukeutka puseur kota.

Sarana katut prasaranadi pasisian, kurang kacida.Rumah sakit, sakola, katutsarana kabutuhan masa-rakat sejenna kacida pisano"Teu arang nu bade lalan-dong ka rumah sakit gekedah digotong welasankilometer lantaran jalanateu bisa disorang ku kan-daraan roda opat," ceuk ieuteureuh Cikarang, Kabu-paten Garut, Jawa Baratteh.

dapan ku sabagaian masarakat pasisian tatar Jabarpangpangna nu darumuk di pakidulan. "Padahal,potensi tatar Jabar pakidulan teh kacida ageungna,"pokna. Lahan subur, upluk-apalak,nyampak di sabantempat. Kitu deui potensi lautna, moal eleh kuwewengkon. Ngan, naha. loba keneh nu teu bisangararasakeunmangpaatna?"Pangwangunan ayeunateu jelas konsepna," ceuk. ieu dosen .nu taun 2007kungsi jadi anggota lim Perumus Rencana

Pembangunan JangkaPanjang (RPJB) PrbpinsiJawa Barat teh.

Pangwangunan daerahmisti dumasar kana raran-cang nu leuwih jembar.Enya, apan ngawangun tehkudu puguh gek-gekananalMimiti tina RPJP Nasional,disusul ku RPJP propinisi."RPJP Kabupaten/kota ke-dah ngidung kana RPJPpropinsi," pokna. Tapi, ayakeneh daerah nu nyieunRPJP kalayan teu dumasarkana RPJP nu leuwih luhur,"ceuk H: Gunawan Undangmesem. Kitu teh, cenah, lan-taran, loba keneh anggotadewan nu teu paham kanapanceonal

Jungkrang kaler jeungkidul masih. keneh 'calan-gap'. Matak, teu aneh teusing,. upama aya pihak nungarasa leuwih panuju muntempat-tempat nu jauh kapuseur pamarentahan, nga-degkeun k~bupaten soran-gan. Kitu teh, saperti nuremen didietelakeun kuurang Ciamis, Garut, jeungCianjur pakidulan.

Sabenerna, ceukGunawan, dina taun 1990-

an ge geus aya rarancang,Jawa Barat (memeh Bantenmisah ti Jabar -red), rek dimekarkeun jadi 42 kabuat-enlkota. Sawatara daerah geus ngawujud, tapi Garu(jeung Cianjur can aya pamekaran.

Misahnawewngkon,ceuk H. Undang, memang lainhiji-hijina cara ngungkulan pasualan. Nu penting mah,pangwangunanteh kudu neueul ka pasisisan,dimitem-beyan ngawangun padesaan. Ulah 'konvensional'saperti ka tukang-tukang ngagederkeun pangwangu-nan di pakotaanl "pama masarakat Jabar meredihkaraharjaan, merenah pisanI Kawajiban pamarentahngaraharjakeunmasarakatna,"pokna.

Ngawangun daerah, memangkudu puguh gek-

Gupemur Jawa Sarar, H. Ahmad Heryawan,ngabebenah Jabar Pakldulan (Foto: Re/syan)

Salah Urus

Tatar Jabar sohor ka jauhna, gemah ripah repehrapih: Kitu apan ceuk kekecapan dina lambangpamarentahan Jawa Barat oge. Tapi, kekecapanendah nu ngagambarkeun karaharjaan jeung katingtri-

. man, jauh tangeh jeung kanyataan. Beunghama tatarSunda keur sabagian penduduk mah teuing di irahakarasana. Hengkema sarana jeung prasarana umum,jadi hahalang kana upaya-upaya ngahontal karahar-jaan. Kurangna sakola jeung sarana kasehatan, saper-ti rumah sakit, poliklinik atawa puskesmas, jadi cukanglantaran kabodoan jeung kamiskinan. Kitu teh, karan-

Mangle No. 2218---- ------

- - -

Page 3: Karep ngadegkeun . kabupaten' - pustaka.unpad.ac.idpustaka.unpad.ac.id/wp-content/uploads/2009/05/mangle-20090430... · Sarana katut prasarana di pasisian, kurang kacida. Rumah sakit,

gekanana.Aya rengkolna nujinek hasil rempugan paraanggota dewan nu jadi wawakil rahayat. Pancenanggota dewan teh, nyieun aturan, nyaluyuananggaran, jeung nalingakeun lumangsungna pama-rentahan. "Ngal), upami para anggota dewan teu jinekkamampuhanana, ukur ngandelkeun sohor atawa'kaartisana['la',mislna, hasilnage moal nyugemakeun,"pokna. Para anggota dewan teh nu ngarumuskeunkonsep. "Hartina, ulah nepi ka salah konsep nubalukama matak nyangsarakeun balarea," poknatandes naker.

Ngabebenah SaranaKaraha~aan, memang harepan balarea. Kajeun

lunta jauh, jadi TKI di luar nagri. Atuh, nu lunta ka kota-.kota sejen, oge teu kurang-kurang. Tujuaana, sangkanbog a pangsilan geusan nyumponah pangabutuhsapopoe. "Nya, kapaksa kedah lunta tebih ngadoniealan di Bandung," ceuk Opik, Jukang bandros, urangSingajaya, Garut.

Sabenema, ceuk ieu lalaki nu umuma 22 taun teh,rek dagang di lembuma ge bisa, saperti dagang sayur-sayuran atawa hasil kaolahan urang lembur, sapertigula beureum, jeung sajabana. Tapi, cenah, dagangsayur-sayuran di lembur mah teu pati nguntungkeunlantaran teu saimbang jeung ongkos. Contona, upamaboga dagagkeuneun, heug dijual di tempat sejen nurada rame, moal untung, da 'kaluluh' ku ongkos!"Ongkos, ti rorompok dugi ka pangkalan ojeg ge sapu-luh rebu sajalan," pokna semu humandeuar.

Heabna pangawangunan di peuseur kota, 'teu patikarasa' ku nu jauh ti puseur kota. Sual sarana jalanjeung panerangan (listrik), misalna, jadi bangbaluh keurkana me kama usaha. "Listrik mah tos lebet, mungKwh-na tebih ti bumi, diterapkeun di bumi nu sanes nucaket kana tihang listrik" ceuk urang Batusari,

H. Gunawan Undang, Ketua Presidium Masarakat Garot Selatan

Cisompet, Garut. Memang barabe, cenah,. da munpareum, kapaksa sapeupeuting mongkleng, lantaranrek ngajepretkeun tina Kwh jauh kurang leuwih duakilometer.

Keur nu jauh kana tihang listrik, leuheung keneh,memang bisa nunda Kwh di imah batur. Tapi, di

weweng~on Garut taean sakumna warga ngararasa-keun genahna aya listrik, saperti nu kaalaman ku urangDesa Mekar Mukti, Cibolang, nu jauhna 115 kilometer tipeuseur kota Garut. Urang dinya mah taean 'kasabaan'listrik. Mun peuting sepi jempling, ukur kaeaangan cem-por jeung kiea-kiea.

Panerangan jeung jalan, mana nu . kudupangheulana digarap? Jawabanana lain kawasbabadean, "mana nu leuwih ti heula, endog atawahayam?" Tapi, jawabanana, memang teu basajan. Kituteh, lantaran duanana butuh waragad. Jalan-jalan

pakidulan, loba keneh nu buligir. Ukur rentul kubabatuan. Balukama, mun usus hujan mah hesepisan diliwatanana, lantaran kandaraan ge selip.Ku kaayaan jalan kawas kitu, patalimaraga teulanear malah remen kateug. Balukama, lobapotensi nu teu bisa dimekarkeunl

Ngawaragadan sarana umum, saperti. jalan,sakola, listik, jeung sarana kasehatan, misti ngan-delkeun APBD. Ngan, APBD teh lolobana mahhenteu mihak kana kapentingan umum. "APBDGarut ge ageung keneh kanggo balanja aparat,batan kanggo kapentingan publik. Kanggo balanjaaparat, 80 persen," ceuk ieu H. Gunawan Undangnuoge Ketua Presidium Masarakat Garut Selatan.

Hengkema anggran keur kapentingan publik,kasaksen deuih di Cianjur oge, saperti nu ditete-lakeun dina Disertasi Dr. H. Maskana Sumitra, SH.

M.Si., Sekretaris Daerah Kabupaten Cianjur.. "Kumargi' kitu, seueur keneh sarana publik nu teukawaragadan kalayan samistina," ceuk Sekda.Pasawahan wewengkon C/amls, pangrojong karaharjaan masarakat

Mangle No. 2218 11----- ------

Page 4: Karep ngadegkeun . kabupaten' - pustaka.unpad.ac.idpustaka.unpad.ac.id/wp-content/uploads/2009/05/mangle-20090430... · Sarana katut prasarana di pasisian, kurang kacida. Rumah sakit,

Kumaha tarekah pamarentah Jawa Barat? Jalanadi Jawa Barat, loba keneh nu can jinek 'statusna'.Maksudna, naha eta teh jalan propinsi atawa jalannasiona? Upama jalan propinsi waragadna ge kudu tipropinsi, ari jalan nasional mah ti parentah pusat.Kalungguhan jalan .kawasa kitu, memang loba rambatkamalena. Nilik kana panjangna jalan nu can puguhsatatsna, moal kurang ti 257 kilo meter. Kitu nukaungkab dina disukisi sual patalimaraga jalan JawaBarat pakidulan di Graha Kompas-Gramedia, Bandungsawatara waktu ka tukang. .

Kepala Dinas Bina Marga Jawa Barat, SjaepudinMamun netelakeun, panjang jalan wewengkon pakidu-Ian Jawa Barat teh, 421 kilometer. Jumlah nu sakituteh, 44,64. kilometer jalan nasional, 118,78 kilo meterjalan propinsi, jeung jalan nonstatus 257,75 km.

Jalan bieu misti dibebenah. Tumali jeung upayakitu, pemprop Jabar ge meredih waragad kapamarentahan pusat. Dina taun 2009, ngajukeun dana78 triliun rupiah. Ngan, nu disaluyuan mah 20 triliun. Aritina APBD Jabar 27 triluin. Duit sakitu teh, keur

ngabenah jalan jeung inprastruktur sejen, kaasup jam~batan!

Upama waragada jalan jadi tangung jawanpamarentah pusat, 'ceuk Dr. Dede Mariana, M.Si., tiPuslit Unpad, tangtu keLlr Pemda Jabar bakal leuwihhampang.

Tumali jeung status jalan di pakidulan, ceukSjaefuddin Mamun deui, pamarentah pusat geus mere'isarah', eta jalan bakal jadi jalan nasional. "Upamangawujud baka! ngirangan ganjoma antara jalan tatarSunda kaler sareng kidul," pokna.

Jalan pakidulan memang kacida pentingna.Patalimarga kandaraan roda opat bisa nyorang jalanmipir-mipir basisir pakidulan. Kacipta, mapay-mapayjalan lucir pakidulan, sakapeung mipir-rhipir sisi basisir,bakal boga daya tarik mandiri keur nu resep jalan-jalan.

Clpatu]ah, bas/sliendah nu kudu dlbebenah

12- -- -

Ku cara kitu, dina sajeroning lumampah, ngajugjugtempat tujuan, sakalian deuih bari pelesiran. Ngan, nyakitu, patalimarga ti Palabuhan Ratu ka Pangandaran,Ciamis, loba keneh nu paregat. Atuh, kandaraan tiPangandaran ka kulon ge ukur nepi ka Rancabuaya,Garut. Ku lanataran kitu, panumpang ge sepi keneh.Kitu ceuk Dodi Cahyadi, Kepala Dianas Perhubungan

.Jawa Barat.Jalan mah sarana patalimarga. Mangpaatna lain

wungkul keur nu lalar liwat jalma jeung kandaraan, tapiangkutan barang deuih. Hasil tatanen ti hiji tempat katempat sejen, bakallancar uparha jalan jeung jambatanbisa dililiwatan. "Basisir pakidulan nu beungar ku rupa-rupa hasil bumi jeung hasillaut, can mekar sakumahamistina,' ceuk Muhammad Husen, Kepala biroBuddidaya Himpunan Nelayan Seluruh Indonesiadaerah Jabar. Hartina, jalan lain wungkul keur kalan-

. caran kandaraan, tapi deuih bakal jadi pangrojongngaronjatna karaha~aan masarakat.

Jajantungna Dunya Pariwisata

. Nu disebut Pakidulan Jawa Barat ayeuna tangtubeda jeung pakidulan jaman samemeh Banten ngadegpropinsi sorangan. Ayeuna mah Pakidulan Jawa Baratteh geus kacoceng ku Pakidulan' Banten anu kacidapotensialna. Meureun ayeuna mah tinggal PakidulanBogor, Sukabumi-Cianjur-Kabupaten Bandung-Garut-Tasik"malaya tepi ka Ciamis. Cukup ngajangjikeunlamun bener-bener hade orne turta aya waragad keurngomena.Potensi leuweungna, perkebunanana, lautjeung pariwisatana di kidul loba anu tacan kakoreh,sumawonna dikokolakeun tepi ka ngahasilkeun. .

Apresiasi Pemda Propinsi Jawa Barat ka daerah-daerah anu ~can katoel-toel acan ku pangwangunanterus dihangkeutkeun. Malah geus ditaratas programpanataanana. Rayatna sujud sukur ka Pangeran anuparantos ngobahkf;!un mamaras rasa para. patinggi diJawa Barat geusan ngalirik ka pakidulan. pasisiantepiswiring anu lawas kateler-teler.

Engkena nurutkeun rencana, bakal dijadikeunkawasan anu boga paradaban, rek diwangun peruma-han sehat, pasar, tempat ibadah, Puskesmas, sako-laan jeung sarana-saraba kahirupan anu sejenna anukacida dipikabutuhna ku rayat. Lengkah awalna geuspasti ngawangun jalan heula, geusan lancama palak-sanaan pangwangunan. Ngingetkeun medanna anubeurat, tangtu pangwangunan jalan menta waktu anupanjang. .

Pakidulan Jawa Barat boga daya pikat anu luarbiasa, pangpangna kaendahan alamna, paleuweunganadumanis jeung panoranma lautna nu bener-benerendah.

Jalma-jalma sok paboro-boro nyaksian pamanda-ngan surupna matapoe jeung mangsa manceranana,jiga anu ngagorolong ti laut, tilemna pon kitu deui,maha endah dadamelan Gusti...Guguyunanana

Mangle No. 2218

Page 5: Karep ngadegkeun . kabupaten' - pustaka.unpad.ac.idpustaka.unpad.ac.id/wp-content/uploads/2009/05/mangle-20090430... · Sarana katut prasarana di pasisian, kurang kacida. Rumah sakit,

tangkal jaksi di basisir ngusik hate ngahudang kakelarkana caritra Sangkuriang nu pusing rungsingngabeberik Sunan Ibu anu keukeuh nolak dirungrumku putra anu ngaberung jeung keukeuh embung ngakuindung ka nu ngukundang sawarga dina dampal sam-peanna.

Pakidulan Sukabumi jeung lautna, lebahPalabuanratu teu weleh gugupay tampolan1;1ngageroku lambakna anu motah. Di dieu Presiden anu mung-garan Bung Kamo naratas pangwangunan perhotelananu cukup mewah turta dingaranan Hotel Saml!dra. 1imangsa ka mangsa nyusul terus pangwangunansarana anu sejennja lian ti hotel mewah. Caritra ngeu-naan kamar husus di hotel Samudra anggoeun NyaiRatu Kidul gel:ls jadi sabiwir hiji. Ratu Kidul atawa NyaiDewi Roro Kidul di Pakidulan Sukabumi rada pabaurjeung earita Nyai Mayang Cinde, putri Pajajaran nubumetah di Laut Kidul. .

Rek pereaya rek henteu, tapi earita-carita kegendasaperti kitu, dina raraga ningkatkeun kapariwisataanjigana henteu pamali. Malah ngondang kapanasaranka nu taean pisan nyaba ka lebah dinya. Kitu deui wisa-tawan asing. Contona wisatawan ti Walanda, loba anumuru Pangalengan mawa tujuan, juarah ka patilasanBosscha Sang Panaratas Perkebunan Enteh diPangalengan, pangpoangna Malabar. Maranehnayakin yen Bosscha saenyana henteu maot, ngahiyangpokna teh, kawin ka ratu ipri nu karatonna bteu njauh tigunung Nini. Dibejaan di ditu aya jin di dinya aya jurigenon teh malah diba:ruru menta ngendong di mess anuaya jurigan.

Ari kulinema anu mikat ti Sukabumi lian ti buah.

pala, Sukabumi boga endog penyu, ti Ujunggentengenggonna. Lautna mere pirang-pirang lauk nu harade.

Tujuan puneakna tina Pangwangunan pakidulanJabar, pikeun mecut tumuwuhna sektor ekonomi keurningkartkeun karaha~aan masarakat, tepi ka jaga mahmoal aya anu ngaindentikeun pakidulan jeung kaayaannu sarwa tinggaleun jeung kabodoan.

Ngawangun JalanSektor-sektor ekonomi Pakidulan Jabar anu diang-

gap boga potensi gede turta taean dipoles, wewengkonnu nyimpen mustika alam, sektor pariwisata, kelautan,tamb.ang, geotermal jeung pertanian. Sektor pariwisataPakidulan Jabar mangrupa sektor andelan anu ayapakuat-pakaitna jeung sektor-sektor sejenna. Lamunsektor pariwisata bener-bener geus kaangkat, sektor-

.sektor sejenna milu kaangkat, kaasup ekonomi rayat. 1itaun 2008 karasa pisan ningkatna jumlah wisatawananu daratang ka Ta~r Jawa Barat, ngahontal ampir 40juta urang,. duit anu asup moall<urang ti 60 triliyun rupia.

Geus waktuna pamarentah metakeun upaya pike-un narik investasi anu kawilang poenting dina raraganingkatkeun ka{najuan sektor ekonomi nu wawasannalingkunan, basisna sumber daya nasional sarta anununjang sistim ekonomi kerakyatan. Peranan pangusa-ha dina upaya ningkatkeun perekonomian rayat kacida

Mangle No. 2218

pentingna. Pikeun na'rik investor tangtu diperelukeunrupa-rupaning tarekah sangkan maranehna manggihpangabetah, henteu asa-asa dina enggoningngagolangkeun modalna di daerah tropis anu agrarissaperti Jawa Barat ieu.

Ngagarap sarana jalan bisa jadi bener, pangbeurat-na, sabab bakal norobos daerah basisir jeung nembuslembur-Iembur nu tadina' marencil, teu aean kaayaan

. medanna anu taean kasaba ku manusa. Tapi sanajankumaha bae, moal leuwih beurat tibatan ngagarapjalan tol bebas hambatan atawa jalan layang liwat kota-kota anu rame. Ongkoh ayeuna mah teknologina ogekapan geus leuwih eanggih, paparabotanana jauhleuwih moderen turta maju. Komo dijurung laku kusumanget anu ngagedur-gedur jeLing ku harepan anuluhur geusan ngawujudkeun cita-cita pembaharuanjeung karaha~aan rayat anu ti baheula masih kenehngagantungkeun .harepanna di awang-awang nulenglang.

Saenyana jaman Bupati Cianjur Ir.Adjat Sudradjat,pangwangunan jalan di pakidulan geus ditaratas, tepi

Numbukeun jafan, nyambungkeun fahan usaha

13- -- -

Page 6: Karep ngadegkeun . kabupaten' - pustaka.unpad.ac.idpustaka.unpad.ac.id/wp-content/uploads/2009/05/mangle-20090430... · Sarana katut prasarana di pasisian, kurang kacida. Rumah sakit,

Pangandaran, ande/an wlsata Jabar pakldulan

ka sarana angkutan ponton leungit ti wewengkonCianjur, rawayan oge geus ampir teu aya da geus but-bat ngembat jalan aspal jeung jambatan anunepungkeun lembur jeung lembur. Sababaraha jam-batan 00: diwangun luhur- walungan Cibuni jeungwalungan-walungan sejenna geuis mampuhnepungkeun pakidulan Cianjur jeung pakidulanKabupaten Bandung. Lalampahan ti pakidulan Cianjurbisa disorang liwat pakidulan, ti Cidaun PakidulkanCianjur lamun arek ka Raneabuaya Pakidulan Garuitayeuna mah liwat jalan aspal ngabulungbung mulusngaliwatan obyk-obyek wisata, nyaho-nyahomuncengis di wewengkon Ciwidey, dibageakeun kuamparan kebon enteh nu ngemploh hejo, sawarehnyimbutan gunung jeung pasir, seungitna angin-angi-nan. Nyorang lalampahan sakitu jauhna teh, malahkarasana leuwih deukeut. Bruhbreh panorama endahsaparat-parat jalan, kabandungan kumaha sumangetpara patani di pakidulan enggoning makayakeun lem-buma, bruhbreh oge rupa-rupaning produksi pakidulananu baheulana ngulibek dijualan di lembur sorangansabab dijual ka luar rayat wegaheun mayar ongkosangkutna. .

Ku kituna beuki karasa sakumaha pentingna jalankeur nepungkeun patalimarga jeung silaturahmi. Rayatmoal enya maraphum kana kauntungan sejenna tinaterbukana patalimarga lembur jeung kota, "nu ngun-tungkeun maranehna oge. Contona abrul-abrulananamahasiswa nu KKN", nu tadina hese beleke nembuspalemburan, kapan ayeuna mah teu aya masalah deuinu ngagokan lengkahmi. Kitu deui para panaliti, ayeu- "

na mah bisa Jarbek kaluar-asup lembur mancen tugaspanalitian. "

Rancabuaya Matak KabitaBaheula mah, jaman perang, ukur tentara anu toro-

bosan asup leuweung kaluar leuweung, asup lembur

14-- - --- - ----

kaluar lembur teh, tapi ayeuna saha bae, anu kumaha. bae, datang ka lembur-Iembur jeung rupa-tupa niat

katut kahayangna.Minangka buruhna, buruh perang tutumpuran, para

veteran perang dibere lahan garapan jaman GupemurMashudi, nyaeta di Raneabuaya pakidulan Garut, anutadina "mah hara-haraeun pisano Malah aya anungarasa disingkurkeun top tah badak top tah maung.Tapi tetela sabada eta wewengkon dibuka dibarungsumanget luhur, atuh bray baranyay bur burinyay ayeu-na mah. Malah Laswi mah nururtkeun salahsaurangpangurusna, Tuti Amir, jaman Gupemur Aang Kunaefiharita teh cenah, dibere tanah di Raneabuaya, maninjalangsa, na...mana singkur-singkur teuing mere gara-peun teh Bapa ngupingna ge Raneabuaya...Ieuht Ariayeuna pareng aya anu ngajakan ulin kaRaneabuaya...duh aduh matak kabita.

Saenyana, jaman Presiden Megawati, poros jalanPakidulan liwat Sukabumi, Cianjur, Bandung, Garut,Tasikmalaya-Ciamis teh kungsi dilakonan malah numecut sumangetna oge pamarentah pusat. Ahir taun2006 mun teu salah, tapi taean tembus sabab ayakeneh 14 jambatan anu kudu diwangun jeungdiomean. Samemehna, taun 2003 saenyana geus

diwangun jalan nu panjangna 23;5 kilometer kaasupnohagaan" opat jambatan nu nepungkeun Cidaun-Rancabuaya-Cijayana. Keur r'necut suaya terehanggeus boh APBN boh APBD geus nurunkeun wara-gad sababaraha kali. Jadi Pakidulan Jabar vteh teu ayaanu ngantep- malah bener-bener diupayakeun supayakatembus ku sakabeh pihak, Ceuk sumber-sumberPemda, kitu deui Departemen PU jeung Bina Margana.

Para Investor babakuna, diwawadian ku GupemurHeryawan supaya ulah nyerebu kota-kota bae, cobalirik tuh lembur-Iembur singkur di Pakidulan anu beung-har ku potensi. Gupemur jangji arek mere jalan anuhampang tur gampang ka para investor anu asup kapalemburan, ka pasisian sisi laut, suku gunung jeunglampingna. "

Jawa Barat boga 5.813 desa nu taean sagem-blengna boga infrastruktur telekomunikasi, kaasupPakidulan Jawa Barat. Ku kituna diharepkeun sangkan

" para pangusaha aya anu sadia ngawangun jaringantelekomunikasi di padesaan jeung ngalirik PakidulanJabar jeung Target investasi saterusna. Keur ngawara-gad an sajumlah program, APBD Jabar geus "nyadia-keun waragadna, kurang leuwih 490 milyar.

Jalan anu bakal leuwih ngabulungbung diPakidulan Jabar dikategorikeun jadi strategis "nasional.Jalan anu nepungkeun Sukabumi-Ciamis liwatPakidulan, tepi ka ayeuna keur ditaliti keneh. Pikeundikategorikeun jadi jalan nasional kudu ditetepkeun kuMenhtri PUnurutkeu(1 Di~en Bina Marga mah.

Tepi ka ayeuna jalan Pakidulan nu nepungkeunSukabumi-Ciamis teu acan bog a ':setatus, nahaNasional, naha propinsi. Tapi geus napel pagel:lh dinasesebutan Jalan Pakidulan Jabar.*** (Hts/Ensa/Nay)

. Mangle No. 2218----