Post on 02-Feb-2023
Elektrodiagnostik pada
Lesi Plexus Brachialis
oleh:
Putri Ayuna
Pembimbing:
dr. I Komang Arimbawa, Sp. S
Pendahuluan
Plexus brachialis memberi persarafan untuk ekstremitas superior
Gabungan saraf spinalis C5-T1 Trunkus Divisi Korda Nervus
Lesi di berbagai tingkatan lokasi
Poernomo et all , 2003
Pemeriksaan Elektrodiagnostik
Sesuai Patofisiologi
Lesi Aksonal ggn konduksi Amplitudo, SNAP & CMAP menurun
Distal latensi & KHS normal
Drop out MUAP & potensial fibrilasi
Ferrante, 2012
Amplitudo CMAP paling berguna dalam
menilai derajat cedera axonal.
Pemeriksaan Elektrodiagnostik
Sesuai Patofisiologi
Lesi Demielinating perlambatan konduksi Laju impuls lambat blok konduksi latensi distal & KHS
+ recruitment ① sering disertai lesi aksonal, ② jika lesi di proximal stimulator
amplitudo CMAP proximal & distal terkesan normal
amplitudo CMAP normal, MUAP lemah = tidak sinkron stimulasi lebih proximal
Ferrante, 2012
Protokol pemeriksaan ENMG pada
plexopathy brachialis
1. Pemeriksaan sensoris rutin
2. Pemeriksaan motoris rutin
3. Pemeriksaan EMG jarum
4. F-wave
Poernomo et all , 2003
Pemeriksaan Sensoris Rutin
Potensial sensoris
① Kutaneus Antebrachii Lateralis,
② Radialis,
③ Medianus,
④ Ulnaris,
⑤ Kutaneus Antebrachii Medialis
Bandingkan dgn sisi yg sehat
Poernomo et all , 2003
Pemeriksaan Motoris Rutin
Pemeriksaan motoris n. medianus & ulnaris Perhatian Khusus
① Dugaan lesi trunkus inferior / korda medial stimulasi di axila & Erb’s point
② Dugaan lesi korda posterior periksa n. radialis
③ Dugaan lesi trunkus superior / medial stimulasi Erb’s point + elektrode aktif di bisep,
trisep, & deltoid
Bandingkan dgn sisi yg sehat
Poernomo et all , 2003
Pemeriksaan EMG Jarum
Periksa minimal 1otot @ nervus
• Medianus, Ulnaris, Radialis, Interoseus anterior,
Interoseus posterior, Aksilaris,
Muskulokutaneus, Supraskapularis
Periksa otot dari nervus yg sama tapi radiks
berbeda
Semua otot lemah diperiksa
Periksa otot proksimal otot paraspinal, m.
rhomboid & seratus anterior
Poernomo et all , 2003
Pemeriksaan F wave
Bilateral n. medianus & ulnaris
Terutama pada dugaan lesi trunkus inferior atau
korda media
Poernomo et all , 2003
Elektrodiagnostik pada
Lesi Plexus Brachialis
1. KHS – CMAP tdk bermanfaat utk membedakan
plexopathy & radikulopati
– SNAP
2. EMG
Preston, DC & Shapiro, BE, 2010;
Pemeriksaan KHS
Motorik amplitudo rendah pada CMAP saraf yg terkena setelah hari ke-9, sensitif untuk
mengidentifikasi lesi akson motorik
Sensorik Gangguan SNAP setelah hari ke-11
a. Preganglioner SNAP normal b. Postganglioner SNAP abnormal
Poernomo et all , 2003
Pemeriksaan EMG
Denervasi setelah minggu ke-2
Membedakan lesi plexus & radix
MUAP menilai kontinuitas axonal
Poernomo et all , 2003;
Preston, DC & Shapiro, BE, 2010
Sindrom Klinis Lesi Plexus Brachialis
Sindroma Erb-Duchenne
Plexopathy Trunkus Medial
Sindroma Klumpke’s Paralysis
Plexopathy Korda Lateral
Plexopathy Korda Posterior
Plexopathy Korda Medial
Preston, DC & Shapiro, BE, 2010;
Sindroma Erb-Duchenne
• Lesi di trunkus superior (C5
dan C6)
• Pada bayi proses
kelahiran dengan distosia
bahu,
• Dewasa jatuh pada bahu
dengan kepala terlampau
menekuk kesamping.
• Presentasi klinis waiter’s tip position
Preston, DC & Shapiro, BE, 2010;
Fernandez et all , 2010
Sindroma Erb-Duchenne
KHS SNAP Kutaneus Antebrachii
Lateral, Medianus & Radialis abnormal
CMAP & F respon Ulnaris & Medianus normal
EMG Total : deltoid, bisep,
brachioradialis, supraspinatus & infraspinatus
Parsial : Trisep, pronator teres & flexor carpi radialis
Poernomo et all , 2003;
Preston, DC & Shapiro, BE, 2010
Middle Trunk Plexopathy
• Lesi trunkus medial (C7)
• Crutch Paralysis
• Klinis Monkey Hand
Preston, DC & Shapiro, BE, 2010;
Fernandez et all , 2010
KHS
SNAP abnormal n. medianus
(jari III) & radialis
CMAP & F respon Ulnaris &
Medianus normal
EMG
Abnormal : Trisep, pronator
teres & flexor carpi radialis
Edx
KHS
SNAP abnormal : n. ulnaris, ulnar dorsalis,
kutaneus antebrachii medial
CMAP & F respon abnormal Ulnaris &
Medianus normal (Axonal loss)
EMG
Abnormal : • semua muskulus yg diinervasi n. ulnaris
• m. fleksor polisis longus, abduktor polisis brevis, extensor
indicis proprius
Sindroma Klumpke’s Paralysis • Lesi trunkus inferior (C8, T1)
• Klinis Monkey Hand
Fernandez et all , 2010
Edx
KHS
SNAP abnormal n. antebrachii lateral &
medianus (jari 1-3)
CMAP & F respon Ulnaris & Medianus
normal
EMG
Abnormal : bisep, pronator teres, flexor carpi
radialis
Plexopathy Korda Lateral
Seluruh n. muskulokutaneus & n. medianus bgn C6-C7
Preston, DC & Shapiro, BE, 2010;
Edx
Plexopathy Korda Posterior
Lesi komplit n. radialis
Klinis : • drophand,
• kelemahan fleksi lengan atas,
abduksi & aduksi bahu,
• Ggn sensibilitas bgn lateral
lengan atas serta bgn posterior
lengan atas & bawah
Preston, DC & Shapiro, BE, 2010;
Plexopathy Korda Posterior
KHS
SNAP abnormal n. radialis
CMAP & F respon Ulnaris & Medianus
normal
EMG
Abnormal : extensor indicis proprius, extensor
carpi radialis, brachioradialis, trisep
+/- : Deltoid, teres minor, latisimus dorsi
Poernomo et all , 2003;
Preston, DC & Shapiro, BE, 2010
KHS
SNAP abnormal n. ulnaris, dorsal ulnar,
kutaneus antebrachii medial
CMAP & F respon Ulnaris & Medianus
normal / abnormal
EMG
Abnormal : semua muskulus yg
diinervasi n. ulnaris + m. abduktor
polisis brevis & flexor polisis longus
Plexopathy Korda Media
Hampir serupa Sindroma Klumpke’s
N. radialis normal
Preston, DC &
Shapiro, BE,
2010
Edx
Ringkasan
• Pleksus Brachialis menginervasi extremitas superior
• Tersusun dari radix, trunkus, divisi, korda & nervus
• Melibatkan nervus : • Kutaneus Antebrachii Lateralis, • Radialis, • Medianus, • Ulnaris, • Kutaneus Antebrachii Medialis
Melibatkan otot :
1. Rhomboid
2. Supraspinatus
3. Infraspinatus
4. Deltoid
5. Bisep brachii
6. Pronator teres
7. Fleksor Karpi Radialis
8. Fleksor Polisis Longus
9. Abduktor Polisis Brevis
10.Fleksor Karpi Ulnaris
11.Abduktor Digiti
Minimi
12.First Dorsal
Interosei
13.Trisep Brachii
14.Brachioradialis
15.Ekstensor Indisis
Proprius
Ringkasan
Ringkasan
• Dapat terjadi lesi di berbagai tingkatan lokasi
• Pemeriksaan Elektrodiagnostik membantu
menentukan lokasi lesi
Daftar Pustaka
Poernomo, H., Basuki, M., Widjaja, D. 2003. Petunjuk Praktis Elektrodiagnostik. Surabaya. Airlangga University Press
Preston, DC., Shapiro, BE. 2010. Elekromyography and Neuromuscular Disorders. Elsevier
Fernandez, HH., Eisenchenk, S., Okun, MS. 2010. Ultimate Review Neurology Boards. New York, Demos Medical Publishing
Ferrante. J. 2012. Adult Brachial Plexus Injuries : Mechanism, Patterns of Injury and Physical Diagnosis. USA. J Hcl 21 13-24
Wisotzky, E., Tseng, V. & Pohlman, D. 2015. Pocket EMG. New York, Demos Medical Publishing