up £DSKE|IIIII£|I LIBID - Memoria Digital Vasca

I *

V

V

í¿'Ñ‘iA'‘ - ' ;,* > '- .: ‘ .* 7 . ' ' ' ' ' *'*,*.' ' * ' ' ' • ' ' - • *

l^ '^ f:■ î^ '''''*'•■ ' ‘ ''^ v'*' " / . *^/* ' ' . - . : / * ; a v ^ T C ,' - ' - . ^ ' '\ c ..,.*■ • ' " 'p \ '\ - **' ¿ -, j ->. V,-

ç e » & % i

m

Ì

m n

E G î f î l K O

up £DSKE|IIIII£|I LIBID

K A N T A R I A

B I L B O NJO S E A S T U Y -B E N M O LD fîT K G IA N

10OÛ.M

. '^ i ' i Æ

ESKALDUN NEURE AD ISK IDE ONAI

J a u n g o ik o a l a L e g e z a r r a ú e o t z a t »¡rtfiíta ¿ e u e o b a o i le r e a • f r e g i e ta g o t a g o r a t a a ja s o t e n < Ju /a eo n e u c e a u a j a iB a ile ak , z u c i tsk iQ te o deu lsx ic ila? : e a ie r e t r i n i t e o n c U n a r g i la r a tn d o d á z o í! k a n t a v r r ik o y a k , e ta ^ ñ o r u l>cAte o e u k ip in i i ik o k a n tu p iU o tik a t e r a la tr.Qrri d e u t se d á z a u o k b « r « b a i .n o n d e ri- c h a t kaTi te ta n d o d a z a la id i ir i c U tó n ia ilf lo a íik o r«u a r t « a a •cg iaV b€r»' a «k o , g e u r e K c s k a le r r i m a it c a r n i on «ro k o .

i y i n i ; R x ; o x e k i

N e u r « « r e c h i a s k o tlH nm n 'L ib u cu k a n la la r ía .'I^ a n g o z a i a a sk o re n tz a k o 'B « i) tn ra z po x togaT ria ,'T a b c a f b a d a c ¿ g íp h ir e n t ia t < T a tia tza z e la ji ozp iú ii,A u <>a, b a tz u e n g c z o a c ta £ e4 tleat¿ako i>amiila.

G u x t ia l n a j a b « t « t a a r re o E g iñ a g a i t ik a lc g iS ,»7 3 n n e > n U d a j] d a n a i e m o a P a k i t j ^ u r z u g ^ n tse g íf li T a iñ o k «zÍD le ik e ii g a u z a r ik H sk ati^ tcrik d o t n ai, B a ñ a b a r r u k o c a e c re c lú a k K a n t a u g a ib i r o t u g a n l^ai.

i

:A

F E L - I F l - D E : \ R R E S E

L A r r > T v .s tA ■ PO PIJI-A .K H A S K O X Q A D A .

ivADO e l b asku eu ze, com o tod«>s Jos id ío u jas espaíioles, á excep ción ti el castellan o, d e e^ u d o civil; arrÍncona<l<) p or o! p roceso h istórico , en

p ob re y áspero tcrríto tio que d os lam osaji n aciones absorbieron; redu cid o á se r ó rg a n o d e co u iu u ica ció a p u ram en te fam iliar de u n o s m on tañ eses, p a ra quienes e l d ilem a de la U icba p o r la ex isten cia se p lan teab a en to d a su escu eta bru talid ad , iu é iinposíbW q u e aq u ella le n g u a , lie n n o sa cu a l pocas, se e n ga lan ase co n la s pre« se a s de rSca literatu ra. E r a de e llo cu lp a b le la capacidad p oética d e la rasa? D e n in g u n a njanerar E r z illa , de bern iean a sa n gre , a u n q u e p o r v e n tu ra n aciese fu e ra d el s o la r paterno, dem ostró que lo s b a sk o n g a d o s eran do « cabeza épica».

P ero a l ig u a l del ilu stre can tor de /-a A ra tu a n a ,

\ o i \ q & ì o s q u e se seutian ricos d e inspiracióu> ó prcsu-. m tan d e inspirados, v e rticro u su s id eas y se a tim ic u to s e n lo s trdaras de su s resp e ctivos E stados. I.,a E uskal- E r ria h a deeorado con m u ch os m ás nom bres de lo ijue co m u n iiicu te se p ic o sa á la litera tu ra de C astilla , así co m o á sus artes y ciencias. K l e lem en to euskaro e« m u y im p ortan te eii el desarro llo d e la cu ltu ra caste lla na, y d ía v e n d rá en <¿ue s e p o n g a de b u lto la o rim id ez de m u ch os nom bres g loriosos, nada o cu lta , p or ciertOv á lo s qtie b a b U m o s b askuen /e, p u es c laram en te «os

g r ita s : «soinos vuestros!»P o esía nun cfi ía ltú e n la p atria eu sk ata , *iu con tar \ti

n atu ra lm en te d ifun d id a p o r su s m ontes, valU-s y m alin as; p e í o poesía in stin tiva , expon tánea, popular, estrictam en te hablando: u n balbuceo, e l ra y a r del día, no el d iscu rso n i l a p le n a lu z . E l a it e florece en m echo de !a d v ilira e id n , y será tan to m ás com pleto , cu an to m ás c o m p i la se a ésta . U n p oem a co m o e l F a u st d e Goethe, p resu p on e u n a se rie in m en sa d e ev o lu cio n es rea liiad a s en la le n g u a , eu la filosofía, e n la crítica , eu la estática, evolucione.^ q u e ú n ica m en te se con cib en den tro de a q u ello s p u eb lo s q u e p u d ieron d esarro llar la cu ltu ra

b a jo todas su s fa se s y aspeólos.L a s cau sas que in flu y e n en et flo recim ien to de la

cu ltu ra son m u y num erosas: ta l ve z la m ás eficaz de to d as se a la facilid ad de com uuicacionefs. L a c iv iliza c ió n se d e se n v u e lv e eu d istin tos p u n to s y períodos, y u n a s n acion es se asim ilan lo s elem entos creados p o r o tras, n o existien d o n in g u n a q u e lo s p u ed a sacar d e su prop io seno, l 'o r lo m ism o, cu an to m ás in te li-

u n a ra^a y uiá£ s e co m u n iq u e co n o tra s, en id ó n tica p rop orción se m u ltip licarán la s c ircu n stan cias

p ro p ic ia s a l desarro llo d e la in te lig e n cia y a l refina, m ien to de los g u s to s y aticion es, am en u d o a se g u ra d o s

r E r .J ? R C B A R K K S K VII

á co aU de la orig in alid ad del carácter, de la virilidaci de lo s a fecto s y de la m oralidad d e las costum bres.

C oloead á un p u eb lo ri co d e p rend as iiite lectu ales eu territorio recortado p or exten sas y i i d l e s costas, bañ ad o p o r tran<iuilos m ares, favo recid o de c lim a su a v e y ier* tiU s tierras, ve cin o á n aciones q u e toquen la cim a cu lm inante d e su cvoiucíórT p ro g re siv a , y brotará p oten te

y v ig o ro sa la «viU zacÍón,E s a fu é la su erte d e G recia . K u su situ ación g e o g rá

fica estriba» acaso, el secreto del p orten toso desarrollo de U cu ltu ra helénica. A p a re ce a tu a d a en el lu g a r del m undo a n tig u o por don de las creencias, la s ideas, los sen tim ien tos y lo s adelantos m ateriales ten íau qne pasar p ara tr a s la d a r á desde las civiU aacioaes h ieráticas del A sia , á la s b árb aras sociedades d e E u ro p a.

O ig am o s á H e td e r «A islado, lejos d e la s costas del m ar, c ircu id o p or u n a cad en a de montañas^ sin lazos, sin con tacto n i sim p atías con otras naciones, u n pueblo cu y o s co n o cim ien tos s e d eriv an d e u n a fu en te única, tan to m ás eCernitados en el b ron ce d e la le y , cuanto iníls a l p rin cip io J e su carrera los te n g a recibidos, po* drá d istin g u irse p or la ori;’ inaUdad de su carácter, y conserv.irlo d u ra n te lu e n g o s s ig lo s P ero personalidad tan lim itad a le itn pedirá poseer ese g e n io fle x ib le y feliz q u e ú n icam en te d esarro lla la frecu en te co m u n icación co n lo s p u e b lo s extranjeros.»

C u alesq u iera de las obras m aestra» de la literatu ra, l a D iv in a Comedia, D o n H n m lft. son la resu ltan ted e in n n tn erables fu erzas sociales. V o lv ie n d o á m i ejem p lo d e l F a u ’ii, quedára, p ara siem pre, e l a su n to in m ortal i rad o p o r G<Ethc, e n vu elto en los lim b o s d e la le y e n da m ed ieval, á no liab er existid o L u tero , S h ak esp eare , D escartes, Sp in osa, I .essin o g , V o lta ire , K an t, es decir, la revo lu ció n re lig io s a , m etafísica, crítica y artística.

Y cacla u na de esU% revolucion es: qué d e ap titu d es d iv e jsa s , <jué de esfiierio s sostenidos, q u é d e id eas cam b i a d a represen Cal E l a>at se parece á lo s genios: U eva g o ta s de to d as la s agua« d cl inundo.

L o s baskoR so n lo s ú ltim os represen tantes, la s relí* qIllas ve n erab le s d e un pueblo, cu an d o uo de u n a raza a n tfo p o ló g ie a in cu te d eterm inada. L a e x plica el ó ii de q u e h ayan so b rev iv id o á los c a u c lis m o s que p ro d n jcio n la ru in a d e Jas d em ás tribus Iierm anas, la su m in istra U to p o g ra fía d el terreno ba5 k ó n ik o . án tcs lu a p etecíb le del t o d a U n p a ís crizatío de n io n lañ as q u e ev o ca n la im ag e n de la p etrificación d cl m ar, cu b ierto de tup id os lM)squcs y en m arañ adas se lvas, su rcado p o r profun d os va lles, batido en la exten sión de su s costas j>or un O céan o tu m u ltu o so é ¡n liosp itaíario , sin o tro s tesoros q u e d esp ertasen ajena« codicias, sino es el h ierro con q u e se forjan las arm as de la indepen dencia, ní otro adorn o q u e el roble, dosel de las libertades patnárenles; d e c ie lo triste, ITuvio.'w, que deja caer perennamc*nte la s m elan cólicas n ieb las so b re lo s Jpico* d e la s erg u id a s sierras; un p aís ta l era u n a fo ru le^ a con stru ida p o t la P ro vid en cia p a ra q u e ?e m an tu v iesen v iv o s el espíritu, las costu m bres y la le n g u a de g e n te s y a borradas d cl

m undo <le la H istoria.Y a q ü í se co n servarían p erp etu am en te s i los baskos,

cu ltiv a n d o su a u tig u o gen io de la rcsúU ncui. a o abriesen e llo s m ism os, a y l co n delectadc^n nelanda, e i espír it u á to<Us las |)Lnctracioues extranjeras, cifran d o sti uioclerna g lo r ia — ;gloria afrentosa!— en p erd er su perso* n alidad y n e g a rse á sí propios.

L a s con d icion es del s iu lo y d cl h a b ita n te eran adn ú- r a b lis p ara eternij^ar \ina g u e rra d efen siva , y nad a del p a ís in cita b a á lo s p u eb lo s con quistadores á reñ ir ese co m b ate eterno. L a va n id a d con q u istadora le s arras-

PT:t.!PE UH ARRESE

t i aba, á t b u en as á |iri m eras, á ex ten d er su s áom iiiio s poT estos lu g a re s , pero su frían escarm ien tos y se en le- rab au di* que u n as rocas estériles no v a lía n la p e n a de in sistir en em presa. <1< su y o d ifíc il y ardua. D e aq u í la

in d ep en den cia nacional.L a s recon q u istas en la p atria euslcara han sido lau tas

cu an tas fu eron las invasion es. L o s celtas, lo s rom anos, los god os, lo s árabe.s lia n ocu p ad o sien ip te la s m ism as porciones d e l pais: las lla n u ra s com prendidas en tre los ú ltim os escalon es d e l P irineo y e l K bro, L o s baskos bajaban á recom en zar su p erp etu a cru zad a en busca d e l so l y la le ttili el ad de que carecían en el a.silo de su s austeras m on tañ as. C u atro v e ce s en e l p eríod o h istórico h a ejercitado el montantes su acció n r»*ÍvindÍca1oria sobre la tierra llan a; a llí están los nom bres g e o g rá íico s ,d c pueblos, rios, tén n in os, m on tes, etc.), y lo s a p e llid o s ate stig u an d o, a llora m ism o, e sa cu ád ru p le tom a du p o sesión, sin q u e en lo dem ás se d iferencien el aspecto de la s cosas, y lo s hábitos d e lo s hom bres, de los que sy o b servan en las re g io n e s in m ed iatas de A ra g ó n y de

C astilla.E sta s in v asio n es dejaron su herrum bre; id iom as, eos*

xiiuibres, in stitu cio n es y ten d en cias ex ó tica s. A.sí se fu eron co n stitu yen d o lo co s desei^karizadcres p recisam en te eu lo s lu g a re s m ás íó itile s y abiertos, y por lo tan to , tnás aptos p ara recib ir y d esarrollar la civiliza* c ió u . C u an d o se descom puso el im p erio rom ano, ios territorios eu sk aros la tin izad os pasaron p o r las m ism as (ases de ev o lu ción que los pueblos rom ánicos, y los m on tañ eses reconqu istadores no co n sigu ieron otro resu ltad o q u e en san ch ar m aterialm en te las fronteras p o lít ic a s de sn nacionalid ad, p u es e llo s p erd ían pronto la len gu a y lo s d em ás ra sg o s típ ico s q u e á la le n g u a a com p añ an , d isu eltos p o r lo s poderosos re a c tiv o s de la

•< hRt.IPR OH ARRESE

cu ltu ra Ialin a. I .o propio le s b a h ía su cedido á los god os. A n te s del s ig lo XIT. prob ablem en te, U M erindad de T u d e ia , y de lijo en el s ig lo X iii la s (ierras b ajas de las de KsCelia y S an ^ iícsa y bn en a p a rte de la llan ad a d e A lab a , no ten ían de en^karas s ia o el substracfum de la raza pobladora. I'.l castellan o se habló en la R ib era de N a b a tra lan tem prano eom o en C astilla , y an tes que lo s castellan os usaron lo s m on arcas iiab a tro s del ro- niííiice en docum en tos oficiales. L a s fron teras lliig iiis- lica« no correspondieron nunca, en la ép o ca Uislóricüv

h !as Ito lUeras étnicas.L a m on arq u ía ,en N ab? rra ,co n trib u yó poderosam ente

ú d cse u sk a rifa r al país. E s ta institu ción , n atiiralm eu le, se m od elab a sobre su«i co n g én e res d e E u ro p a. M ieti tras la d in astía lu é in d íg e n a y los re ye s se lim ila jo n á ser lo s /aun coron ados d e lo s m ontañeses, es decir, e n la ép o ca h eroica de la rect>nqiústa con tra moro.s, esa infU tencia se d ejó sen tir poco. A p e n a s la sucesión h ered ita ria d ió asiento en e l ilu stre reino p iren àico á la& casa s de K ra n d a y A ra g ó n , la v id a d e corte p erd ió todo su sabor n ativo . S a b id a es la íu e t ia irresistib le del instin to d e im itación en tre lo s hom bres. B a g e h o t v io en 61

uno de lo s m ás im portan tes factores de las trausform a* c io o cs sociales lyos re ye s d aban el ton o á las c la ses e levad as, las cuales servían d e m odelo á o tra s de m en os lu ste , y así, p o r su cesiva« iníiU raciüues, lle g a b a n las m od as de arrib a á lo s h u m ild es de abajo . Id én tico ju ic io p u ed e fo rm u larse « s p e c to a l S e ñ o río d e B izk a y a u su fru ctu a d o p o r las casas de H a ro y N ú ñ ez d e Lara^ aun qu e el estrago , p o r círcu u stan cias q u e es iu ú tU a n a -

l i ia r ahora, lu é m enor.L a incorporación d e l S e ñ o río d e BÍzV aya y de las

p ro v in cia s de A la b a y G ip iu k o a , y la p o sterior de

N a b a n a á la co ro n a de C astilla , a sí co m o la incorpora-

PELIPR hX AüKKSR **

d ò n ile i L a b o n , del Vi^^condado d e S o la y de la M eiin - dad <te U ltra p u e rto s A l a co ton a d e F ra n cia , e s ta b le c ie ron ]jara todo e l p aís b a sk o n g a d o un estad '; de cos^s sem cjantet la su p rem acía p o lítica co n lerid a ¿i u u poder n acion al q u e n o e ra cn skaro. K s in útil pxm tualigar las consecuencias. T o d a s las m an ifestacion es g ra n a d a s de la sociedad rev istiero n form as castellan as ó francesas^ quedan do la s form as b ask o n g ad as p ara lo cstrictau ien ie p o p u lar ó prÍvaJo> com o esos trajes que se «san de o ír o

de casa y n ad ie sa ca á la calle.N o s fa ltó MU escritor que, co m o d ijo M acatilay de

D am e, a d iv in ase q u e e l d ia lecto de lo s v illa n o s en cerraba la e n e rg ía y la prccísiÓQ n ecesarias á p rod u cir u n a obift m a g e s ta o sa y d uradera. E rz illa escrib ió en castellano; los d em ás escritores, O ilicn art, M oret, C a r iba v, se s írviero u , igu a lm en te, ele lo s id io m as a d o p tiv o s 6 sabios, L a in ic ia tiv a q u e d os escritores n ab arro s tom aron abortó m iserablem ente. L a s p o esía s eróticas y re lig io sa s d e l bu eo B ernardo de K ch ep are, im p recas en 15 4 s> m odesto va lo r literario , p a sa ro n á la ca tego ría de curiosidad b ib liográfica , con d ecorad as con el hon or de ser el p rim er lib ro b a sk o n g a d o q u e h izo tra* b a ja r á las prensas. Pero el insi;,'ne A x u la r e a Gfr¿> (i^4 3 K dejó sentado en ese lib ro adm irable, aun h o y leído corrien tem en te, en el p aís basko-Iran cés, que la leng u a e o sk a ra ten ía a líen lo s p ara en un ciar la s doctrinas m.is a lta s de la te o lo g ía m oral y d o g m á tic a , traducir» sobria y exactan ieu te , lo s tex to s de lo s autores sacros y profan os a n tig u o s , ra to n a r con elocuencia, in a jesU d , ab u n d an cia y precisii5n, y v e stir tod os lo s arreos de los

id io m as clásicos.E s notable la reco n ven ció n q u e en el p ró lo g o del

(icro d ir ig e A x u la r á lo s b askon gailos: b a ld in cgin baliz. euiknraz h a n h it liburu ñola cgin òdita iatiiiez. franceses

rdo bfT U f ínLiTQz €ta hihkHntzaz. hf\. hezuin ab(â/s e/a k'ojnplitu ixáHcn zcfi eu '^kara t:rf, ela haldin HaUt ftpüdA, EuikaUiuH€k hcrfk d n if faita £ta ez eriskfirak. (SÍ se escri* hípsen en baaViioniíC tauto&H bros com o en latín , fraurós y otras le n g u a s é id iom as extrañ o s, tan n e o y co in p lcío •como éslo s se ría el baskn enzc, y si a sí no acontece, loa m ism os b a sk o n g a d ü s tteoeu la civlpa, q u e no el bas- knejics).

L a p o esía eiiskara p are cía condenada, según se vé , á se r popular, tom aniio esta p a la b ra en su sen tid o m ás g e n u in o y restric tiv o . L a e s ln ic tu ra üe la le n g u a , al i i jf ija r los elem en tos gram attca lcs, se p resta m u ch o á la versificación , pues cía hecha, p or -decitlo as», !a con so- n aiicia. A.sí es q u e lo s im p ro visad o res ó kohlaris pu lulan e n la F.iisVal-Krría, y n o se conciben fiestas ni regocijos, ni q u eb ran tos p ú b licos ó privados» sin qnc* d e b o c a de lo s bersolaris s a lg a n can ciones adecuad as al su ceso que ?.ü celeb ra ó deplora. Y d igo canciones, porq ue la p oesía íu c lc adaptarse, las m á n d e la s veces, á u n a tonada conocid a. M uch as v e ce s lo s ¿tzí’« « que acab an d e so ltar las laya.f, co n clu id a la cen a y em p in an d o b u en os v asos de thakvh', sagardiUí *> fuibarro. con jíen zan á im p ro visar so b re un tem a cu alq u iera, su m in istran d o cada estroía

TTJtcria d e rép lica, amenxido ocurren te y feliz, á la estro fa d e l conipetidcr.

L o s 2>éno¡arii pertenecen, g en eralm en te, á la s ú ltim as cap as de la sociedad: arrieros, pescadores, carboneros, moUuero.s, m ozos de labranza y lia s ta moâs <le borda ó âserto. L o s a su n to s en q u e se e jercita la m usa eu sk ara <stán tom ados, in litil p arece ad v ertirlo , d e la v id a real. N o h a y que b u scar en estas com p osicion es pom p a de im a g n a c ió n n i su blim id ad d e sentim ien tos; pero abu nd a n las ¡mágenei^ g rá fica s y p in torescas, los ra sg o s <1e in g e n io ; el e stilo es natural, sen cillo y conciso; la

PK U P R P E .U iK tSH X Ili

observación de la realid ad sìucpra; c l le u g u a je p u lcro; las pasiones, refrenadas p o r la re lig ió n y U d iscip lin a social- S i v ib ra la sátira, co rrije y no afrenta. E l carácter d is liu tiv o d e la poesía e iiskara e s la m oralidad. N u n ca d ic e nada iju e se parcuca á la ai><>lücía del v ic io , á la. escusa del crim en ni á la ap oteo sis d e la cu lpa. C om o corre'<punde a l carácter d d p u eb lo b asko , q u e es m o rigerad o, natu ralm en te cu lto, de in stin to s «anos, creyen te y respetuoso, dotado de esa co rtesía y a fab ilid ad cjuc tnanan d e U bondad del corazón, h o ó c a n ty i q u e se en tonan en las tabern as, los rep etim os a l p ian o en lu i &aloties sin p asarles la c.sponja. L o bajo, lo grosero , lo obsceno, eti cn an to J/n de la ob ra a rtística p o p u lar, son dcscon ocidoí; s í h a y a lg o rep ien sen sib le serán c icr lo » toqu es n tílu ra lhh^ . E n cam bio, toen u dea lo triv ia l. A lg u n a s de estas cúucione^ anón im as, trasm itid as p o r trad ic ió y , co n g ra n sobriedad d e m ed ios o b tu v iero n notab les efectos dram áticos y em ocion an tes; jw r e jem p lo , la q u e se t itu la B érderer.h.n kantoria, tan sa g azm en te an a lizad a p or m i ex ce le n te a m ig o Mr. d e J a u r-

g a ia;ren ó m en o cxtrañol H1 p u eb lo euskaro, q u e h a p a sa d o

*u v id a com batien do; que e s a ib ió con U s a n g re d e lo s invasores, la e jecu to ria de su in g e n u a libertad^ c a re c e

de carvtoH ¿pico-lieróicos autén ticos. E s a re p u g n a n cia á iom o rta lizar p o r m edio de la p o esía la s cru eles h azañ as de la g u erra , es de siem pre. L a s d os fa ta les g u e rra s c iv ile s de este s ig lo , n o ie han in spirado u n a estro fa siq u iera, d ig n a d e l v a lo r y de la co n stau cia ofrecidas eu h o locau sto á lo s d ioses extiau jero s. Y es que el b a sk o m od erno com bate en deftnsa de su p a tr ia ó de su s creen cias. A u n q u e g u e rrero in sig n e , considera á la g iie rra co m o u n a calam idad y n o s e recrea co n su s recuerdos. D e la m ism a fu en te d im a n a su a n tip atía á la serv id u m b re

in iliia r , q<ie él só lo con cibe co m o in stitu ción anorm al

y p&sajerá.L a p o esía p o p u la r basV on gad a revo lo tea m ansatneu-

te en la s zon as m cá ia x d t la sen sib ilidad liu inan a. R l kohlari. p o r la lium iU lad d e su clase, lo m origerad o de hus co stu m b res y i o estab le de sn p o sició a , se h a lla á cu b ierto de esas ru in a s q u e lo s reveses de fo rtu n a y las» pasiones catidale« lab ran en los corazon es d e otros poetas, arran cán d o les clam orosos lam entos. Y aú n m en o s le rondan la s m ision es d e l h ierofon te, la docencia

del v id en te y los prob lem as del filósofo.C an ta .d e prefcreticia, el a m o r,la p lácid a ex isten cia del

rú stico , la n atu fa lera , la iu dep en d en cia personal. Sat;a las im á g e n e s de lo s o b jeto s y seres q u e le rod ean y son, d e suyo, bellos: p ájaros, flores^ arroyitelos, bosques, m ontañ as, astros, el h erv o re o d e l m a r , la n iv e a lu z de la Ulna, ñ u s n o U s m ás p rofun d as la s e x h a la la sensib ili- ílad . S u im ag in a ció n es sosegad a, lím p id a, p o co in v e n t iv a y con stru ctora. C arece d el don de la elocneneia; en cam b io n u n c a d e c l a i u A n i e x a g e ra . G u s ta del gén ero líi ic ü y de lo s lla m ad o s de transición: U e le g ía , U sátira, la poesía b u có lica; e l p rosaísm o y la p reo cu p ació n p rá c t ic a le en cam in an á la íáb u la . T u v o la ad iv in ación p e ife c ta d e l gén ero dram ático . E l em b rion ario t«atro e iis ia ro (fe d u d d o á la s sulctinas) es to d o m o -v im ie n to ,lu c h a y p in tu ra de caracteres p o r m ediod e l d iá lo g o . L a acción, siem p re la acción, no siem p re coheren te, ve rd a d es. A lg o de lo q u e señ alan lo s crítico s ca lo s m ás o b scu ro s p recu rso res de S h ak esp eare . L o contrario del én fasis fasc in ad o r y gran d ilocu en te, de las soberbias lira d a s de versos, sem bradas p o r lo s drausas fran ceses y castellan os, á la espera del m úsico q u e las < o n v ierta e n árias ó ca v a tin a s co n d o d e p ech o , calde

ró n y cad en cia adlibihim .

DB ABOSSE %V

T a le s so n lo s ra s g o s fu n d am en tales del g e n io poé* l ic o e n s ts ro , q u e s e n o s m u c s lta en m edio de la s ricas litera tu ras eu rop eas, eom o fresca y liu m íld e v io leta ja u to á las esp lén d id as flo res trop ica les. L a m ayo r parte d e esas p o esías se com pusieron, co u io d ije, p ara ser can tad as, adap tán d ose á los aires p op u lares del país. R n es(a fusión de los artistas, el m ú sico v e n ce a l poeta. Para éste la aur^a m ediocfitas, p ara aq u él la in sp ifación p eregrin a, que n o tetne á riva les, den tro de la esfera jM>piílar, s e entiende. C o m o e l M a g y a r , el E u sk a ro es g ra n d e p o r su m úsica. K sa s m elod ías de p asto res tienen alm a, y a lm a p rop ia , q u e e x h a la tristezas de n ieb las 6 in v iern os en las canciones y g r ito s de en tu siasm o y p a sió n e n lo s zorhikos.

R l z(fTtziko es canto, p o e sía y b a ile á la ves. E n él, co m o n o tó el señ or C astro y Serrano, la m n jer no baila^ sin o que es bailada; recib e el h o m en aje d e la ag ilid a d y d e la g ra c ia de su adm irador. K s ta dan za e s noble ejerc ic io corporal, a rtística m an ifestación la a leg ría , g a la n te c u lto á lo tiern o fem en in o. E s casta , varonil, cerem on iosa, d ig n a d e h om b res h eroicos, sau o s de cu erp o y de ideas. N o la b a ila qu iei: no esté h ech o á costear b arran cos y sa lv a r torrentes, n i q u ien rebaje á la m u jer á in stru m en to d e lu ju ria . E s ta com pen etración d e lu dan¿a, del b a ile y de la poesía, es trasu n to de las c iv il izaciones p rim itivas, y á m odo de p ro lo n g ac ió n de a q u ellas ép ocas en q u e no h a b ía tenido lu g a r a n n ol desdoble de las artcti. l i l p u eb lo e u sk a ld u n p o r su vigor, e n e rg ía y p lastic id ad , p a re ce p u eb lo jo v e n . M as, sí se le o b serv a cuidadosam ente, se descubren v a r io s rasgos, a n á lo g o s a l señalado, q u e re ve la n su an tigü ed ad remo* tis i ma.

I I

E iicim ii ú t esta p o esía o ía), an ón im a, ex iste otra, escrita co u inten cion es y finalidad lite ra ria s y q u e sólo s e d is d n g n e d é l a prim er:! p o r lo s grm los de perfeccic^n a n ís t ic a , beb idos A la n>ayor cu ltu ra Oe los autores.

A estas llo ras s e g u ir ía la p o esía e u s k a ia eaton an do

su s sen cillas can tilen as al son d e le s in stru m en tos pastoriles, si u n a inmetvsa d e sg ra c ia no h u b iese veni<lo á h erir a l p u eb lo euskaldiiii en las en trañas m ism as <3 e la v id a K l dolor, y n o m en os que oh-o cu alq u iera, e l dolor u a d o n a l, h a sido siem p re su b liu íe in*;pirador d e l arte. D e lo^ p o tro s e u q u e la in ju stic ia y la fu erza atorm entaron á los pueblü.s se b a u ahdáo, co n íú n e b r « vuelos, lu ctu o sa s e leg ía s <ûe som brearon e! c ie lo y d esperlarou p iad osos ecos en lo s corazon es de la s g e n te s m ás extra*

fias á la s víctim as.S i a lg u n a v e z se h a ir p resen tad o p ara un pueblo

m o tivo s (le rircogim ien to y m editación , circnn staucias fa v o rab le s á un exam en de con cien cia q u e pesase gra- v e n ie n le las fa ltas y los errores, y íormalijâse el in vcn- ta iio de las esperan zas y de lo s desengaños», íu ¿ duran te e l año m ald ito d e 1H76- N u n ca d ieron las cos^s lección d e claridad m ayor, ni a v iso s y exh o rtacio n es de jnayor

elocuencia.fâ lecció n se com p eu diaba en !a s ig u ie n te frase:

q u e m a rlo s ído los a n tig u o s ,p u e sto q u e no h ab ían sido d iv in id ad es tutelares, sin o M olochs san g u in a rio s y devastadores. M as á p esar d e ser e s te p recep to ca te g ó rico y ev id en te , p o co s le acataron con d od lid ad: q u e los

r.ILIPK UK AKkH^K XVU

jMicblf^s sviin ij m u y sabios sin o rep ili?scii in d efin id am ente sus íoiitería''.

L a e ru fld a d tie jHjnclIa s i l «ación queda perfectam ente d efín iila eon u n a ob serv ació n única: ]a pa^ dejó de set a in a b 'e y re v is tió el ceíin a<Uisto < 9 la guerra; los en san grciitíidos cam pos ele cu atro p ro v in cia s esp añolas aprendieron q u e estab a reservad a p ara e llas nnu calami^lad m ás horrib le , todavía, q n e la Uieha d e Iier- nianos. C u a l e l c h iv o em isario d e los hebreos, e llas car* g a ro ii co n todas las cu lp a s d e Israel, en la hora afrentosa d e la liq u id ació n revo lu cio n aria . R eso n ó en el sig lo X'TX la se n ten cia b ru ta l d e B reno y la libertad m ilen aria m u rió á m an os d e lo s fa lsos conservadores. R s p ecu liar del revolncioDario^ co n ca m isa ó s iii ell.i, aborrecer á las fo rm acio n es h istóricas. I .a s vo ces qn e p ed ían nuestro castigo, reelaiu ab ao, a l m isino lienipo, la ftsm ilación co m p leta d e estas p ro v iu c ia s á la s dem ás. P or don de lu iesU o s en em igos, ?:Ín quererlo , confesaban qne p arecerse á ello.s es d ege n erar y d ecaer. N o la sin ceridad, sino la pasión, fn é can sa d e que E sp añ a , en to n ces, á s í prop ia se lit cíese ju stic ia .

V.\ in stin to p o ético d e l p u eb lo enskaldun se a g itó , y condensándose en la m en te y en el cora>:ón de u n hom bre, lan^ó «11 lam en to d esgarrad o r y gran d ioso, com o i.n a la iid o d e la tierra.

Sí; su rg ió un h o m b re q u e can tó el d olor del pueblo, 'ju e fuó, en un p u n to de su v id a , lo m ás q n e p u ed e «er e l honíbre, y sobre lod o el poeta: ptfrsünífieaeiÚD d e tin p ueblo entero. A p a rtó d e su s o jos la im ag en de la iii* ju stic ia , la barbarie del castigo , la v io lac ió n d e l derecho, la in solen cia d e la fuerza, c l «»dio e&túpido, p or todas p artes desalad o (i). Y tu ag n án im o com o el p u eb lo á

( i ) L a ju s tic iQ y l a g r * t i l n J m e oW »g«n k c :»t8b Jecer u n a «'<(>:pciún en p r o <l«l P r in c ip a d o c a ta lá n , q u e íu é u u e s t s o b u e n

:<\m yRMPR l e ahrere

q u ien persouiíicaba, no inuldíjo, u o )U )«ó á U vengan* za, no im p lo ró c!el c íe lo e l ra y o venga<lor que m ata , lú d é la jnoiU aña el ¡n g e u l« p eñ asco q u e pul ver I/a lo s píes d e b arro d e l coloso. Llon> a m a rga s y abrasadas lág rim as, llo ró co m o Jeremia-s, trayen d o á lo s fu n erales de En&karjd, b e lla y p rofncdam exite fcímUüljxada p or el b s sk u e iu e , cíe su b lim e pía ü id era, á la naturaleza

lU le hom bre era D . F e lip e <k A rrese y K eitía. D entro d e esa ;»loTjosA p léy ad e n u ev a d e poetas, p o r qu ien es la j>oc»ía euskara so p erfeccion a y en grao dece, goxó del don in ap reciab le de d a r form a a rtística al d olor de su P a ítia , uni en du», de esta s iu rte , uu nom bre, an tes obs

curo, á im pereced eros recuerdos.A rrese se re v e ló co m o p o e U eu u n as fiestas eusVaras

q u e la b en em erita AsociaH óK E uskara de. N aharra (ini* cia triz fie l m o v im ie u ío literario p atrió tico e n e sta vertien te de los r i ti neo»}, y el ilu stre sab io eu sk a ld u n Mr. d ’A b b a d ie organizzatoti en KHzondo, duran te e l año de 1879 D e sd e e l s ig lo N V ii q u e se celebraron en P am plona, no h a b ía h ab ido en N ab arra , y creo q u e eu n in g u n a p a rte del p aís eu sk a ro cisp irco á íco , co n cu rso s de p o tA Íab ask on gad a. A c u d ió A rrese á d isp u tar e l prem io ofrecido á la m ejor co n ip o w ció n patrió tica , y e l Ju rad o lo ailju<licó á la que llev a b a el títu lo A m a E u sk tria r i

aticen o¿urrak.T e n ia á la sasun A rre se unos tre in ta y o elio años.

R s n atu ra l de O c lia u d íju o , v il la b iz ta in a situ ad a en un p aís a g re ste y d<; c lim a duro, co m o lo in d ica sn doble e tim o lo g ia de «región tle g ra n d e s lobos», ó «re* g ió n de gran d es fríos;» in de te ñ o i nación producida por

R am arltav .o . P o r eio >»)i tiueridc» • m ig o d o n Ju ft ” I ln rrA ld e S .n i TI lú d e lo d i ' j>H tiiot»$ y c f-i^cjiide «sc rilo rt-« . f « p « d a eii e l l / i . 1,1« ó e H o ji ►‘ c t l i o e l C e r « m ^ i o * o ' T n U t R -1;í>.o, ,J. < luí r,7 j-obhih UaU-i'i

T H U rB T)S AKkRbK X IX

la ortoj»ra£ia. D e I is ten d en cias a rtística s de A rrese d ah a d a v o in d icio sit profesión de escultor, que c u ltiv a co n m oàta ti'i, j>ero excelen tes d isposición e«, recorriendo, :i g u is a ile Io« i n K t ^ n r r o ^ de l a KdatÌ ^fcdâ, lo s p u eb lo s de las p ro v in cia s herm anas, y dedicándose, principal* iK cntc, á la ornamenlacÍ<5 n de las ig le s ia s . V iv ía en co n tacto peri>ctuo co n el pueblo á q u ien h ab fa de ca n tar, y e s ta b a co m o sM n rado de su s a fectos y costu m bres. S u cu ltu ra litera ria e fe ctiv a era encasa; n o a sí su afición h la lectura^ « i la cu a l buscaba el p rin cip a l esparcí- lu ieuto d e su áuiuio. Iê los lib ros que ten ía a m ano, ¡c ía con preferen cia la B ib lia, dando, d e con sun o, ali- m e rtü á la acendrada d evoción y á lo s g u sto s p o éticos d e hu alm a, K1 su b lim e lib ro le recom pensó, ca ld eán d ole la hn a g í nación con d iv in o lu e g o . H a b la b a y o cou A rrese cuando e s tu v o en P am plon a, y después de ente* TíTine de la poquedad d e sus con ocim ien tos literarios» Iff p reg u n té , m ás p or el ûsio de o írle , que n o p o r ap ren d er co.«a que n o supiera: «Cóm o hÍ7/0 V . p ara escrib ir esa h erm osa elegía?» l i l p oeta, sin v a c ila r , m e re*ípondió, con su m arcado acen to bt^skongado: S e m e ku ifífiáo d d rorazón. seTior. E s ía sen cilla frase corroboró todo m i m odo de pen sar tocan te al p oeta och a nd i a n ís .

A rrose n o es el rá¡>soda, que en v e rso s m ás ó m en os bellos, rep ite lo tpie h a n d ich o otros. K n la s in tim id ad es de « u ser se e lab ora lo q u e escrib e su p lu m a, y sa le al exterior en form a propia. P ose? ín d iv id u a lid a tl politica,

eÛlo p e cu lia r tjuc no perm ito se le co n fu n d a con n in g ú n otro. I)c m i sé d ecir que en tre cien p oesías que o} era le e r , m e b asta ría un par de e s tro fís p ara d cd r:

«esa ea de Arrese>.E l asp ecto e% ierior de A rrese e s d d e un h o m b re del

K s b a j-id e estatura, recio de m iem bros, pniíâdo en ;.us m ovim ien tos. A p rim era v is la *u fison om ía pa-

re c c d u ra y tacU unui, E n su en trece jo la m edi tac lóu h a a b ierto u n a lio a d a a rru g a , sem ejan te á U s que sur* cati su fi e n te lle n a ile procm ioeneias. P ero apesgas b ab la , y &< bre todo, apen as s e en tu siasm a, la esccn a cam b ia. U n a d u lzu ra cánd ida a<«)ma á su rostro y lo in vad e; resp lan d ecen su s ojo* aaules; so n ríe p lácid am en te su boca, y en a(iuella f isononn a q u e uti m otneu?» ftutes no h a b ría lU m ado )a atención, se tran sp areiitan lo s reflejos d e l hombre inferior. V ib ra su v o z , se av iv .iii su s gestos, RUS m od ales se en n oblecen . O s sen tís en p resen cia de u u a fu erza esp iritual, de u n b rote esp lén d id o del a lm a o cu lta , de u n a tran sp aren cia de la bon dad. T o d o es a llí in g èn u o , franco, liou rad o, sencillo, p u ro y v a ro n il p or cscncia; adm irabais a l p o íta , y el h o m b re o s ca u tiv a , in citán d oos á p o n er la u iaiio y c l corazón so b re su corazón y su m ano. N o oa rcíteneis: lo s m ás pu ros afectos h a lla rá n adecuad a corres¡)on-

den cía.O ch an diano es ttetra <lc ierro n es. Lo.«? ám b ito s de

a q u ellas son oras m on tañ as repiten in cesan tem en te los

estruendos de las fe rrcría s y de lo« sa lios de agu a. K s lo s m ecieron lo s in stn ito s m u sica les del poeLa, que se re v e la u c u la s fe lices o u o m ato p eyas é im itacion es q u e cam pean en s u s versos. P ero ju n to á esa intención m u sical, reparable tam bién en la s n u e v a s y desusad as cotnbin acion es m étricas q u e in v e n ta ó im p orta para en riqu ecer el cau d al enskaro, co ex iste el cu lto á la im ag e n y á la idea, al cu a l sacrifica, siem pre, e l elem ento p u ram en te arm onioso. A s i le vem os, p or v e rte r con ex a ctitu d el pen sam iento, va lerse de esstrulas n ionorít- m icas, d e m etros exce.si v a m ente la r g o s y rígicios, d e ritm o s pobres, 6 dem asiado fáciles, desen tenderse d e las rn lo n ía s y no im p ortarle el sonsonete. Por lo tanto, las durezas, en sus versos, a lteru an con los efectos de

F E lIP t DB ARRESR I 2 X

sinfonia, y està a paren te con trafi icció n se e x p lic a fenien- tlo cti Cile tu a que los o íd os de A rrese están h en ch í'lo s tic lo s liim notí qt*e e n to n a inra catcrra1?7 a a g re ste , y d cl m artilleo de loi> k ik lo p e s.

A íre s e se inspira, se l ia in sp iraJo y se in sp irará prín* e ip .ilin eiile e n su prop io corazón: su nota sa lien te e s la K ubjeliva, la Urica. O escríb irá la n a lu ra lera , pero esta* b lecien Jo u n a corrctaelón en tre el aspeeto ex terio r de e lla y el estado in t fi io r d e sa áníjno, de tal su erte qn e H u m v e n g a á ser e l cu a d ro d e su s sen tim ien tos per* io n ales, ó ésto.«; e l l e í lq o del a sp ecto de a q u é lh , K a ra ve/ d e sc iib e p o r describir, p o r c a u U r la b elleza ó su b lim idad de las cosas, s in o porq ue éstas im p rcsio iiau á su * p a ‘vi hil i d ad y le 0 u g ieren id eas y sen ti • n Ícn tos. D es cribe, so ü ie todo, porq ue los d eta lles d e l p aisaje q n e contom* p ía están unido» in tim am en te p o r e l recuerdo á lo s aféelo s que él expresa, y l ié a q n í la cau sa d e q u e , a m enudo, a g ita d o p o r u n a em oción dem asiado v iv a , se en care con

a r.atniale^^a y le i nere pe co n soberbios ap<>strofcs.A íre s e es un g ra n poeta, pero un p o eta <c/tsiaro, y á

ni| m odo de ver, en la exp resión del sen tim ien to d e la

pntrla, e l m ás a cen tu ad am en te eu skaro d e todos. T o m ad cu alq u iera d e su s g ran d es p o esías y con tem p lareis el refle jo m oral y fís ico de la p a tr ia b ask o n g ad a . A rrese celeb ra lo s Fueros; A rre se llo ra el in icu o asesin ato de la s lib ertad es forales; A rre se 'le va u ta su corazón á D io? y p roclam a la sabiduría de sus l«yes y n arra la perfección d e sn s cb^a}^ A rre se conm em ora lo s m isterios de la R e lig ió n , g im e las to r ln ra s de la reden tora pasión de C risto , e n m íslico s arrobam ien tos en ton a h im n o s á la S o b eran a H erm o su ra de la V irgen -M adre; A rrese evoca la n i t u raleza pirenàica, a os h a b la de l0 s a ltiv o s m on tes en vu elto s en brum a, d e las costas q u e b aten laS o las, de la» verdes é in m en sas sa lvas, de los b lan co s caseríos

escalon ados ^>r la a b iiip ca m on tan a, del h niu o d«l lio- g a r qne siil>c a l c ie lo cou fu n d ido co n la p le g a r ia de los labradores» y nos h a ce escn ch ar e l b a lid o d e la s ovejas» e l m u g id o del buey, e l estrép ito de las fra gu a s y nioU- u o s , la v o z de crista l de los arroyos, la a g iu la n o ta He la chirola, e l so td o red ob le del tam b o ril, c l esten tóreo

trn 'n ízi ÚQ los pastores.D e todo lo d ich o se in íicre q u e A rrese co m p en d ia y

resu m e la p oesía p o p u lar b askon gada. S u s o b ra s form an p a rte de ella, p e io en c l sentido im propio q u e se diría d e im a e s t i la a que foruia p a rte de su p ed esta l H xe cp lo c l am or profan o, h a ca n lado lod o lo q u e U m usa del p u eb lo cau la . S u s com p osiciou es p u ed e sen tirlas y sabore a rla s el p ú b lico ord inario d e lo s kcblarü. P ero cn lre la s m eram en te p op u lares y la s d e A rrese, m edia un ab ism o. A q u e l ba lb u ceo , aq u el raya r del d ía á q u e me referí al p rin cip io , son y a el -discurso m agn ífico , e l sol g lo r io so e a c l cénit. L a m alcría de la creacióu p o p u lar h a s id o fecun dad a p o r el gen io , y e l gènio, á im itación d e la h a d a de la leyen d a, con vierte eu oro todo lo que

toca.

I I I

L a s o b ra s p o slerio res d e A rre sc confirm aron el ju ic io fa v o ra b le q u e de su cap acidad p oética h izo form ar la e le g ía prem iada e n E liío n d o . G ra c ia s á D io s, n o s las h ab íam o s co u uu verd adero p oeta, de in spiración renov ab le , y e n m an era a lg g n a con u n p atrio ta q u e acón* g o ja d o p o r lo s acunlecim íentos» h u b iese tetiido la fortu n a de lan zar u n g r ito elocuente, u n a lam en lació n

g ran d iosa , u n a q u e)a sublim e.E l a lto e jem p lo de la Asociación Euskara d e Sabarra,

y d e Mr. d ’ A b b ad ie cu n d ió > aclim atán dose en tre nos-

y C L IP « t>R ABRRSB I X I I I

otros lo s certám en es d i p o esía b a sk o u g a d a , e n lo s cu ales, ca to rce v e c ts , sa lv o e n or, fu é lau reailo ti\ p oeta

bizkaino.K a s g o de noble patrio tism o h a w d o editar, p o r sus*

ciipcíÓM, las obras poéticas de A rrese, h a sta a lio ra (lis* persas, e r ig ie n d o co n esa eiUcióii u n m on u m euto á las le tra s eu sk aras y al am or sacrosanto de la Patria.

D e tocios los p e lig ro s que pwede correr u n escritor, el m ás g ra v e , sin duda a lg u n a , es el ile u n a e d íd o n m ás ó m en os co m p le ta d e sus obr.is. C on efecto, las obras ct>lec* otoñadas se e x p lica n y com en tan m u tu am en te R ev e lan el án gulo p o r el cu a l el escrito r v e la s cosa», lo s ex tra v ío s y la g u n a s de su Ím aginacÍ6 i, la p o b reza d e l le iig n a je y del coiiceptc^ ptm e de re liev e c! an iau eram len to y a rtific io d e la ejecución artística. T a l aiU or qu e, j tu gad o p o r n n a ob ra aislad a, ap arece exp on tán eo , exuberan te, lieo , estu d iad o en va rias obras resuU a m on otono, pre« ni i oso, pobre. E n ve z de u n a co lección de d ib ujos orí* g iu a lcs, ho jeam os u n a serie ile copias. L o s espejos com binados reflejan u n a serle única.

A rre se h a su frido la prueba d¿ Ut colección, no sola* m ente sin n in g u n a m erm a d e s a personalidad artística , sino con acrecen tain i en to de ella.

I .R S p o esías co leccion adas su m in istrarían asu n to para uu in teresan te an álisis q u e la. ín d o le fie l p resen te P rò ' logo rechaza. H ab ré de liim tarm e á u n a ráp id a ojeada

sobre el libro.E s te se d iv id e en s e is p artes. L a p rim era se denom in a

K a n tu Errikoiak, que podem os trad ucir p o r • C autos p atrió tico s>, y con tien e v e in te com posiciones, á quienes s irv e de soberbia portada, y por co n sigu ien te , á todo el libro, la e le g ía p atrió tica A m a E iisk ctta ri azkttn a^irrnk. l is ta s c o m | H > s i e i o n e s son lo s la tid o s d e l corazón del poetn, inflam ado e n el am or á su patria, am o r celoso

q n e no se q u em a, com o el m estizo fuerísm o de U n to s otros, sobare e l a liar <le éo t s^ítores, dem ostrand o la sin ceridad d e q u ien c s c d b ió e l apasion ado tortziko

R m ia lJ w t jú y o nintxfi'i.

.Son lam en to s de pena, g r ito s <le csperaní^a, h im nos de am o r á la libertad íor?l y eom n ciooración de legcn d a- ria: hazañas, don de re lw sau las m ás a ltas p ren d as de A rrese: riq ueza d e Íma;¿inaciÓM, profun d id ad de sentim iento, ad m irab le co n io rcio d e U v is ió n e x 'e rn a \ de la em oción in tern a. ríq ueíA d e la ir ase, varietlad de e>ti1o, conciso, á veces, com*) n u a «»enieucia d e T áe.to , gran d ioso, otros, com o versíc;d o s J e la U iblia, b iiU an te y souoro anienudo, reflejo de l i s lu c e s y eco de los rni* d os d e la naturaleza.«

I .a .s ^ u n d ü p a n e se ro tu la O urntaiunctko konhiak, tcrn n n o in v en ta d o p o r lo s colccejouadore.«. A m i entend er ex p re sa e l con cep to d e la oda, p o r n iás q n e se lia y a exten d ido á ciertas eom poaieio3ies n n iy breves. ?^tinjo* ló g ica m en te sign ifica: < can tos hech os de e leva ció o , de su blim idad ó alle?a», K s decir, can tos qn e celebran

a lg u n a cosa. Por eso h an tenido cab id a en esa >sücdón, lo s entonadoí? e n loor d e las v irtu d es, actos y m erecim ien to s d e personas insign es: de L e ó n X I I I , de »Santa T e ie s a d e Jesús, de O k en d o, C b n rrn ka, C iis tó b a l C olón , L arran ien d i, etc.

Tero ni estas p o esías ni las dedicadas A jKiudcrar U belleza de V ito ria ó la id ea > cpresen taliva de C e rn ik a , nos sum in istran descon ocid o rasgo de la fison om ía poética d e A rrese, ó com o podríam os decir, si la frase estu v ie se m enos m an oseada, n os dejan o ír n u e v a s cuer

d as d e s il lira. L a novedad h a y q u e b u scarla en ciertas e le g ía s de carácter íntim o, com o la in sp irad a p o r la m u erte de sn hija: ram illete fú n ebre d e tiern as e inspi*

PEL ir a UH a r r e se :s.\v

Tadns €strof:iS> eii la s q n e el d olo r se e x p r « a con la m ás

noble Actcnidad de palabra.

I . o n e d e r b 4 t a U o zati e tà g a n r d a z iiu e U A U u r .»a a i r e p o z a u ^ a u r j a t u atgA b ea,A tz o ? a n n irc e c lie an ng«?’. u d a b a r r ía ,( i a u r b e r a b n gn a u j a l u e ijn b a l l ¿ ì l lu io p e a .

U n cam bio, cu án ta veh em en cia en cierra U p o esía dedicada á la m u erte d e su espoia! ll\ d o lo r que, en c l patire c s ln v o en cau sad o p o r k a n g e lic a l frase de la n iñ a «á la salu d prefiero c l cieli>,» se desborda en el esposo cou v e liem cjiie s acentos. L a s prim eras e'^trofas S ü b t t -

co^cü p o r su trep id an te en ergía:

S a b e l « u d a u k a t la b a b a l U 'g^ ¿ g o r i g o r ita o ,C ia ifa k k an p o ^ B \»rLi;fj ü a i e ta ezin u ricn *0 '< c g i t e » d e u s t « z t^ r r ia n l a la r r ia k le g e s .S u z k .) b o la d a k a s í b e arV o i lo l b o la t e » ,

r i l e u z a i t e /v n ir c ; i g o t i k s u jk o c^rvkak .I ’ r l t n z a i le z e estilen obiUK e n a d iu íll,U r t«n xHÍLc2e kolkoA t) ? i i « k ^^aituedala, l i o g u ra , U i to e ¿ iflik , a i ! g a u r nab ili,

i ; s e l preludio de un ca u to d í se.^perado? N o . A rrese es creyente, y jKjt m ás que le des¿jarreii e l p ech o la» espinas del infortunio^ por m ás q u e nos dü á co u ocer con im ág en e s tan unuierosaA com o exp resiv as, k ümar* g u ra de su soledad; por m ás q u e le a to s ig o e e l recuerdo de A n g e la y le lla m e con d esg arrad o ra insisten cia; p o r m ás que pondere, con b elleza d e p oética letan ía , las cua^ dades y virtu d es de la p ob re m^icrta^

ü e r a izan ?:an g u r e e c h e k o o n d rag a rr in ,B e r a i /A « zan Jii g o rd e td k o g a z le lu a ,B e r a izan ? a n e k a c h n iu e ta g u x l ie a k o n tta ,B uT u g a ñ e a n ja r r i le n js lf t f i e zk u d n a .

el can to no tern iin a ab ism an d o.« en la h orren d a blas* fem ia del inconsnclo» sin o e levan do lo s o jo s y el co ra zón á Dios.

XXVJ P>*L1?K D« AHBF.SiR

L a d esgracia ori e d io la im ag in ación de A rre se b a d a U s cosas itis le s. A e sa ten<lciicia debem os la herniosa

n ie d iu d ó n acerca d e la asu n to enel f]iie, aún síenflo im p osib le la o rig in a lid ad , caben siem* pro la e lo d ie 11 d a y la em oción s í lo tra ta un verd adero

poeta.i.n tercera p a rle es lá dedicafla á la s fábulas:

S a lu d o es que la fáb u la esóp ica eonstiU iye u u gén ero íorm ado, principahuento, d e im itacion es. <Estns poe- j,j3 S _ d jce H e g e l— no « m , la m ayo r p arte d e la.« vece», s in o reproduccion es d e las prim eras fábulas, traducidas, en cada caso, se gú n d g n s io d e la época. L o que los fa b u lis ta s lian añ adido a l cau d al h ereditario y puede a trib u irse á su in ven ción , q u ed a m u y p or bajo de las con cepeion cs originales.»

D e las c i i ic u e n u y cu atro fáb u las de e s la sección, \ arias d e e llas p erten ecen a l fo n d o com ún /abulablc, y ú id cam eu te ititeresan p or la destreza y acierto del versificador. P ero la m ayo ría obed ece á d e r ta in tc c d ó n sa tir ica social, d e m u ch o sabor eu sk a ro p o r la s d escripcion es y e x h ib id ó u de tipos, a u n q u e la le cc ió n m oral ó p recep to d e sab id u ría p ráctica sea d e ín d o le general, A lg u n a s de estas fá b u las s o n o b je tiv a d o n e s 6 drauiati- ra d o n e s , su m am en te in gen io sas y lin d am en te escritas, d e reíran es ó a d a g io s baskonyados: A n b cio k c beUak, A n hoion gura: M a ri A n ió n baiar en gacha, btsiercn on, e t c Iva sátira, á veces, h a recaído so b re la política: D ep u ia n -g ei bai, BotoiJio fe r ia . E n esta ú ltim a, A rrese m an ifiesta , sin reboco, su s opin ion es, q u e son la s d e un b a sk o n g a d o n eto . E l ú n ico p rogram a p o lítico d ig n o de Kuskaria^ es e l <^uc com pen dian lo s sig u ie n tes versos:

Oadoea eigo dezn ¿aur oriSe Padit,R t a ¡cge 7:&rrar{ ¿iützo £ÍDtzo eutsi;C t a k a t l í s t a k e t a berdÍD l íb e r a la k

reU PE DB AÍ<RS3 E XáVII

DÍjoa2 Kbrotikaa sninU a dandanak;K s d e g u l a k ü e n i e n b i t i i i e n l a l t a r i k ,

K iisk a liliin cn o d o la h a g e u n k a p ir b in k .

S u p o n g o q u e el títu lo de la cu a rta p a rte Ir a k u r g c h k , que e títn o ló tica m en te s ig n íííc a « asn alo de lerr» (cuaa» inatM ía leíble), v ie n e á exp resar la m ism a id ea q u e <1 Nocabío S fi^ e ld n fc . p u esto q u e las diez y s ie te p o esía s reun idas dificrun e u tte sí p o r e l asu u to 6 inspiraci<^u q u e la s a n íu a . J u u to á com p osicion es re lig io sa s y relig ioso-leyen darias, h a y o tra s ff1t>sülicas y p a ltió lic a s , y ju n to á las efusion es Uricas, fig u ra u co n tem p lac io n e s y narraciones d e carácter ép ico (poesías p u rato eu fe d e scrip tiv as y bucólicas].

A m i jn ic io j a s com p osicion es c a p ita les d e e sta r iq u ísim a p a rte son tres: E uskaldun baten £0£oracíf¡ua¿' (cu yo asunto, la antítesis, re a l y sim b ólica, <3 e la lu z y las tin ieb las es tan ca to á la im ag in a ció n d e A rrese, que ha sab id o sacar d e é l b ellís im o s efectos siem pre), Chom in cía IW m ifi trabf.rtun hertsocktn^ ren o vació n , in te n sa m en te cuskara, de v írg ilia n a poesía, y A n c k t ^ a k o dem^

poran. q u e es u n a m aravilla .S í, u n a m a ra v illa p o r la beUeiia de la idea y su m a

g istra l desarro llo artístico. C in co bcrisolaris s e van refii- g ian d o e a la ven ta de ITrkiola, duran te u n a n och e tem pes (uosa de D iciem bre. E l cam in an te d e O le ta q u e vi<V form arse la tem pestad, nos h jice estrem ecer co n las. v is io n es d e la m u erte q u e las n u b es y el v ie n to le s^igi* rieron; e l cazad or d e A d ia r te y e l carbonero de Z a ib e g i, co n la descripción d e l c ic ló u in vern al. P ero n a arriero tem p la nu estra a n g u s tia p in tán d on os el retorn o d e la calm a: la d ispersión de las nubes, la in m o vilid ad de lo s árboles, el cen telleo de las estrellas, el adorm ecim iento- d e los torrentes, la lim p ia s ilu eta de la s peña«, c u y o s renacien tes ecos repiten a r r t! cu al s i fuesen e llas o tro s

X X V . T I F E L i r K D P A R R I Í S E

t,-u;tos a r t íe ío i A eslo, «iu pastor de A ltiin a enum era iü s .s in o s q n t d e la tan la p ersisU n cU á t l tem poral, sas- •})c;»dMlo pero «o terjiúnatlo, y c l i>os'uUro, sacan d o la <oiicliisicm p ráctica de aqneU os aiiteceilen tcs, e x h o rta á lo s con curren tes para q « e ap ro vech en <1 cá lid a lech adoV la b ien p rovista despensa, é i m í tundo á Jas brujas q«ic <suti» en et akclarre, bailen, an tes de ir á U cam a, al so n d e lo s caram illos, .silbatos y tam b oriles q u e é l sn m u jer y lo s criad os v a u á to car E l poeta, de e sta nía* llera , n o s liace pasar, <le>«lc el escalofrío de las b alad as nlcm ajias, á la a lg a ? a ra jn b ilo s t de Lts cocin as luoutci-

iV s n s en n och e tW X a^ ídad.L a q u in ta p a rte con tien e trntíuccione^ de p o cU s c a s

tellano«. A tre se se hom brea cou los orig ín ales: resu lta d o que n ad ie p u ed e ap re ciar exactan jcu te, sino conoce

in sup craM c [Usparidad de am b as le n g u a s y la p eau - l ia d d tecn icism o poético ea^lcaro. L o s trozos iraduct- <1uS.ôn: A// TcHip^füid.dc Z orrilla 'Z '2 Ji'ifall.% d c L e p a n ij.

H errerailañ ó la 1 Guzm án e l Hucnn, de ^:nnt.vna; la de K-mcvsv/rllfs y el Com ba'í de f i r m a r y

h'M dán, del con ocid o p oem a de 15alb ue:ia . K stcd islis/ : <^sScHano de u íia h a za ñ a p iifa u icn te briskoaa, d isuena

m il clin, ve rtid a a l baskucuêIvstas trad uocion ci so a verdaderos/¿«/rj de

A íre se . S in abn sar estren iad ain ente d e n e o lo g ism o s m -<)e \ücab lo5 inusitado«, y cíñ én d osc asidn^m ente tc .x io , co n sigu e dar id ea d e las bellezas origínale«, S g u ala ise , aincm ido, á la expresión d e ellas, y en a lg ú n ca so , lo üual p arece in cie ih lc , superarlas, l’.n prueba c it íT c la estrofa de Jôrrilla; «Palom as d e los valles, p rcsln d m e vu estro arrnlloU etc,, q u e nuestro ¡K > e ta , con o jjo n ia tu p e y a s en que « niacstrOj h a exp resad o bella-

lu c n te , escribiendo:

FELIPR DK ARRESE X.XIJt

Uso ibar :âlea, uiiuok ekatôc*,S u r n in iu r n i samurra baita U u rr ia k ,Bhsò bcrdeak zeiun mnrmuilucho gozoa,J«unari kasitetako b Uvra gloriak

T r e s com p osicion es tU im îüle p a triode«, en tre las c]i:l* (U senc’ la, con m ucho, la tercera, ü tn U d a '/.ugalzak. f i e rran el tom o. L a s postreras p a lab ras del p oeta . O!» c x h o ría e io u M de nm or á la R e lig ió ti, a l Basen onze > 4

los F u ero s Arre.û no es, m q u iere ser m ás, n i o tra cesa , s>Íno e s C¿,lólÍco y B ask o n g ad o . O ja lá tod os los basko* unbavros ío im itasen!

D el versificador, <lel a rtifice q u e c in c d a y p u le (a frase m étrica, hab ría m ucho t^nc decir. N o m e queda tie m p o ni esjiacio, P aste el aserto de que el le c to r cü co n ltiirá nutchos prim ores.

R ecord eiu o s ccSuio se nos rtió á conocer el nom bre d e

Arrese.E l p oeta tu v o la v is ió n d a t a , in tu itiv a , de un d esffo

nam i en to irrevocab le, <U u n a cxh o u eració n afren to sa ijuc ib a á c.xper i m en tar el p ueblo en sbaldun ; la m nerto del basknen?e. Q u e va le tanto co in o a b rirle la s arteria» y dejar í \ n o corra á borb otones la sa u g re , A l p a r de la len o n a perderá E u sk a r ia la v id a. Y el poeta, desp n ¿s d e exh a la r la s m ás tierna.s quejas, y d e can tar del ¡cada mcn> te la p u reza del m ilen ario idiom a, co n p cch o de leójj Innió sn alarido, en y a desesperada en erg ía se reconcen tra eti e l su b lim e m íin dalo Á ios mare?»: /uriu Ícka¡ûal(t

L a deRCsperación fu é pasajera, p o r su p on er q n e Io5 m ales, de e lla cansantes, eran p asajeros tam bién. .■Arrese- con íió en el patrio tism o de su s co n d u d ad an os, y escrib ió ad m irab les can tos d e esperanza, co n testan d o co u a lj;u n o s d irectam en te á la e le g ía (i).

u) V íflíc B isi iÍa Exnlteta y Xc£tikc gúu iingarri h t.

A rrese, n o obi^tantc, « l i m a que el p ro b lem a de la d e s r u ^ k a r i z a d ò n de n u estra tierra , con tin ú a pen dien te. U n a de U s ú ltim a s p o esías d e l lib ro , la d enom in ada A s p e età P r r n , lo dem uestra. E l e lem en to d eseu sk arì- 7 ante, á ju ic io d cl p oeta, està rep resen tad o p o r el eie* m e n to a lleg ad izo , p o r eì m akeio iniuÌi»radot é in leccio so. jA D io s pi Uff Ili era q u e el m al n o fu ese ju ás hondo! E n ton ces podríam os llo rar de ira. H o y nos to ca llo rar de

v e rg ñ e n 7 3 .S i m iram os a l fon d o de las cosaf^, el p rob lem a del

o p tim ism o se en laza estvecharaen tc co n e l de la desens- k a rizació n d e E a sk a rta . S i é s ía terreno, com o la p n tre lacción de tm cadáver, lo s c a n to s de esperan za í>on p u rfli obras de arte, in ad ecu ad as á la realid ad . E l méri* to del p o eta perm an ecerá incólum e, m as hab rem os de c o n fe sa r q n e el p atrio ta áe forjó ilusiones.

I .a in m ig ra ció n m ak e ta en todas s u s form as es agen* t e de d esen skarización . M as «i cau sa cstra ítos es, p o rq u e a l ig n a l d e los m icrobios p atógen os, p en etra en n n o rg a ü ism o d ebilitado. N o se necesitó de e lla en N a- b a r ta p ara qne casi tod o el estenso territorio <^ne h ab lab a e l a lto-n ab arro m eridional, su m edio s ig lo , h a y a sido p resa d e l castellan o.

Y o d iré k verdad, a u n q u e a m a rg u e y m e am argue. E l castellan o elim in a a l basknen/e, p o rq u e la pcrion a* lidüd eu sk ara está to cad a de an em ia y fa lta de en ergía . D ig á m o slo s in eulem ísm os: porq ue el E u sk a ld u n ha perdido la estim ación d e su pei*sonalídad propia; m ás c laro aún, p o rq u e carece de patrio tism o euskaro.

C u a n tas eirenn stan cias p udieran aducirse para expli* c a r i l e u n a m an era natural, es decir, sin a fren ta d e los intcre.sado.s los triun fos del castellan o, se d an en Brc- lüña. en señ an za o b lig a to ria de n n a le n g u a rñ-Jal, ójíc* i c u c i j grsn^ída en tre y la vern ácula, íacilid ad

>

I ' t

F C U P E D B A R B K S l X X X t

ü c com üu icaciou cs, in m ig ra ció n num erosa, uí¿Udad^*i aprender el crdera rom ánico, etc., y c o a m ayo r id te iisi- clíid aún, pür<jiie F ra n cia es m ¿s ja c o b in a q u e E sp añ n . de c c n tra illa c ió n m ás ab so lu ta , de c iv ilí¿ a d ó n m ás u n iform e y c o m p le ta ,d e a d m icistració ii m ás poderosa, sab ia y decente, hallán dose, adem a*, to d a ella, desde la s fro n teras de A len jan fa <d P irineo, apisonada en el m old e úní* co ele u n C ó d ig o c iv il íe to zm e u íc ig u a lita r io y tiránico. P ues bien, á p esar de tan ta s causas de afrancesam ien- to Jingiiistico, los líinitc-s del fcan ccs y del arn iorlcan o |)en n aiicccn in v ariab les desde e l s ig lo x vx . L a m ism a h o u ra resplan dece, lo c a n te a l b asku etize, e n c l p aís B a sk o d e K rancia.

H a s ta ahor;», la desenslcar57aeión del so lar basko-na- b a rro era fenóm eno in v o lu n ta rio , in co n scicn tc , (sa lvo la acció n d añ in a d e lo s m aestros), en a lg u n o s p u n tos hasta fatal, si es lic ito em p lea r este vo cab lo , feu<;meno in scrito en el c írcu lo d e la estupidez, lam en tab le, p ero n o odioso. H o y las co sa s cam biaiL H é a q u í lo q u e desde Itu reii, linili) p u eb lecito situ ad o en el corazón de las m ou lan as naba rras, g e nni na m en te eu sk a ro d e le n g u a y costumbres^ tien en el cin ism o de e scrib ir y p u b licar c u periódicos, con sn s firm as, u n o s desdichados, cu yos n om b res om ito, p o r no ser d ig n o s u í de la iio to iicd a d d cl oprobio; »Es/c Ay^niarntenlo. J u n ta Ivcai y Padrpx d e /am ilia h a n r^om end^do s iem fre d h s iM Csfros qus -nopermitan nunca gue d iscip uhs hahlen e l vascuence d m tro n i fu e r a de la p u e s desengañador estamosque lf> qu e necesit(m los jd v én es es saber e l casiellatnh id h m a un iversal de E sfa U a y A m i'rica (?). es dcmde /<’ f hijus de este p u e h h kuzn de deseitiholverse en c l estudio de 'tus carreras y prq/enones.»

noble p oeta, p a tr io ta fervoroso, q u e profesas ú tu

x x x n H R urc Di: a s r e s b

\ ir g in a l id io m a e l a lto am or de P latún, d i, q u é piensas

d e esos renei^ados?L a s cn erdas de tu lira estallan retorciéndose iucK^'*

nadas,.,, ;S ean en lu m an o lá t ig o v e n g a d o r q u e cai^a so b re las esp ald as e o c o rv a d íii an te el Becerro de. Oro y co rd eles q u e am arren e n el p o tro de la S á tira á lo s bas- lo i ig a d o s espúteos, co m o J u v e tia l am arró á M esalina!

A r t u r o C a m p ió n .

I tu t ia , I I d e J u n io d e 19C0 .

KANTU ERRIKOIAK

<w* '>

. . x . ^ f 7?'J' '

fc.s«' • > > ' ' /. f . • '• ^ V .- ,« . 'W .P * - ; . . ' ' •• - ' - <;■/ •• •'.•ÿf^: \ \ r u .•;-• \ V ; V •/.

'*, •-. Î ,. ' . ; > * -¿/^»r • , y , ^ , -• .

^ * í v \ .v •'; . V ? /. .;•

,*4 .^ . 1

ï" V v’ .A-T* "'.* •/ . T ^ L i ’ 3

’ *7 ,- •,. * , f ' > , » • . / . «•'”

Í 1 . . ••

,. *•

• J < ;. í k ¿ ^ 4 '/LV.

ii4tI

lüAMA EUSKERIARI A ZKEN AGUSRAKll!

6ftñta& ia&A sao SUsoe&Q*n.

KVRE b io tzek o A m ach o zarra, ¿ ^ A n c h ifia k o a m a E u sk e ra , S e m e le y a l b a t o ra iü d atorU u A zken a g u n a em otera;A llib is te g e n a g o itu erinda D an o ri atsotxi zara,Z aurieii ?au riz g^ lda g a ld u ta A m ach o zuaz illtera.

Zori g a izto an n e g a rg a rrita D a t sentiin entu andía,G e «re lur m ai le d ak u sta lak o

G axtc la tu ta jatria;B este la erdu erdu ik tis te ra ' T u b a i eu skeralaria,B aña, cz dozu ezag u tu k o O ra iñ ziirc jatü tria .

<Nuu d ira b ad a zure sem iak F oru ta en sk era zaliák?

¿N u n dìffi b ad a T u b a i g u re aita, Z u re o n à o re n g o garbìak?¿N un dira badfl, zure urne ziu tzo E t à Icya le n Icg iak ?¿N un d ira o ra iu oraìu n e ga rra k N u n dira n ife begiak?

A g u r illu n bat e g in d eu sk u e O u ra so «arren legiak,U n iezu rtz bat^uk g c ld ito g ara B ü lo iik foru b a giak ;Izan b a g ifia eu rak legecli« E u sk c ria rc n zaiiak,O s o ta g a rb i g o rd e k o ziran • O iU ira a iñ m iragarriak.

E rra z o ig a z esan go dabe G li re u rreiigo nm iak,Izan g in a la d ud a b agarik E io ta 2oro garb i ak;J a k in g o dab<z eu sk e ria g a / Q cn d u zan e^kubidiak.E rd era zalc g íñ a la k o eg iñ G a ld u zirala g u ztìa k .

Z o r ic iie k a ark iiitzak età /^orioueko niendiak,O ra iñ a ttia n zuek zarc ìran F o n ie n gordelarjak;Z u e k g o y e tan beti euskeldun E z a lan beiau erriak,O rra zer gi-To ekarri d cu sk u a A zk en ia ji erdcriak.

— S —

B eictau iya ez d ot ik u sten T u b a le u nn ie zìnt^^orik, E id a la k o g a u r c u iiu « « « u ten E rderaz baño besterik;O n « set daiiVa nire N a ib a g e z crd ìb itnrik .R z clonala i o g m c euskera O sa tu k o rian usterìk

E iisk e riari gorroto età O o z a u a a i b ere iorxiak.D irai a i»ste d ot barrii b a rm tik A u terestia 7ornak;I/an le ite k e ori a lan baña,N iri ezet? d in ost g o a iia k ,B ald i n eu sk e ra b izu e u e ip a d a

li ltz a t daiikada/, foruak

G e u re e m i i ba<la, e k a n i d ogu

E rio tza k o miera,Beibctfi ed er gozo ta ieu n au R este iiu .iiduko atera;N o rb a it ezpad a laater jiiinduten O sa sn o a enjotera,M undtuik laste r ju a n b e a r da« A m a E iis k e ra k bestera.

Aiube&te sem e cm on zituzau

IchasorA ko roliak,U o rre ra k o t z g ic h ia g o C e r r a r i b ild u rgarriak; L ib iiru etan ta izku n tzetan U g a t i in iragartiak ,II! z ita II d an ak, ta o ra iS ili biar E u sk e ra raaicegarriab.

O r, G e r a ìk a k o arboìiaren O n ian d a g o euìnàk,E s tu ta larri iy a illia a A m a saz b ete ezifiik:A ti ik u s ita ete d eiitsa Iñ o k artuVo errukìrik,B z et€ dato« bc;re scm iak O s a g a ir ta k arturiV?

)Ay! neure A m a gaiirko s e m ia i D e rich a t d a g o z attu tai H stura o o eta ii la g u iid u te ra lo o r ez da avertuta; n i za ite b ad a b a k a r ta so ìllik P aradisuko izketa,Se» m illa urtian a io b este damtr Q arr& tz m in g o lz iru n tsit^

¿Z er a ld a ik e tz iit A m a. b a k a m k A g o n ia estu orretan?Zotin , ztzpur», iiegarre« urtu E tz iñ ik ziire oñetan;Park a eskatu setne danentzat B iotzez ben e benetan,Z u re arim ia la g im ip iiiten J a ìn k o areu eskiietan,

Zua>: m undiatik orban b agarik , Z n a z tu u n d u tik g a rb i a,Z aaz m iin du tik adoran b a g a B z id i e tà ez beya;B eti g o rro tau , b e ti zapaldu Z en d u an idolatria,T a o ra iñ sa g o z Jaiin ari em oten F e d ia n zin tzo bizia.

¡ni d a EuskeraJ i l i d a E uskera!

jB eriko ich i d au z begiak!;N «gar Arabak) n e g a r G ip u zko ak!

N e g a r e g in b e i B izk a y ak f jN e g a r a fk a it? a i! a e g a r m endiak!

A g o r tu a il€ itu rriak,A in b e ste geikp, a in b « su gach « n O sasu n em on garriak .

¡N cijar N a p a rra k geure an ayak,T a eusbaldun F ran tziakuak!N e tig a z b a le ra d an ok u :ra u i Sentimealii?^ son ekuak,AiXìi isto ria edo k o n d aira k E m en d o a u ch in ak u a k ,T a enren le k u a n asi barriak A iir r e ia erderazkuak.

E t à ¿oun <loznz zeriiko arb ola

Z u k b ere ja n tz i berdiafc?Z u re erram ok b U lo i fiaknsta*I g a r ta esjkur bagiaV;;A y m in garría ' G a zte i abo arrak J a n detitsnx su strai gii?,tJak,B a ita b iotza, b a ita barruak,A ^ ala ¡ch ita b estiak.

¿ Z a g o ze oraiod ik zu tik arkaitxak? ¿D ollortu b a g a m endiak?¿S am u r em oten Som orrostrogaz Z eu en o u d asu ateg iak ?E n o t a k k la n k lan , tau n ta u n k a o lak ,E t à p ili p ili itiiir ia k ,B iziro errekak b a ita ichastiak O p ak a arraint^a ugariak?

. . -

G e y e g i d a la ausi ark a itzak , O n e g i t z i 'a u m endiak,

L i iT p e t u t c k o K u s k e r a illa ta B e re ond asun biziak;B era to n to irak , b ete arriiak, K rd iie G a7tel-lau ig a n a k , A , ’o rtu e irck a k , Uirtu ichasuak, A:'tir, cuskeìd illi ìb jir a k .

G « « re E rria g iza ld i d an ak Z i i ^ « d ir a gom m ai] lo ,E i d abelako b w te erri bat Z u d uiù garb i a iirk itiiko ;K tsa i bat^aek a lp e r alpcrrik Z u re ìzen a ztkiiiduko,Z eu re J a u n g o ik o e g i bukarrak D a ll o so g a rb i gordeko.-

B lZl DA AMA EU SKERA

SàTltUà Isac UQ lS8C>e K&ulMn-et

I KV g a n b e la A m ari egìfia^ N ctsgu an arbolapia« ,

N e u re b e g ia b Hortu ezinda B ere b u ru k o zajjian;

J au iiak ez b aleitst gorde bìzla A in b cste m íñen erdian,

B a k e z k o lo tan artm ian ta G o rp iitz a n e u k a n obiau.

B^Qzki cd errak ik u ste ez arren N e g a r g a ff i a u lurrìan,

O de: illu n b a t ip in i ebau A T p egiaren auriian ;Baltze¿ ja n lz ir ik a g c r tu o i zaa DaiDUZ g o il ia n gcñáian,

G o rd e iU a ig ìa , lotsax izarrak G ab a2 azaitzen etziran.

N i g isa jo au, A m a ri m u n k a B e k o k i u begietan ,

— 1 0 —

Su r, ezpan, o k olz, tiiatralla biai, E s k u e ia oñ

K rdeW uii a s k o k i k n s í arren K stn ra sam iii orretao,

K /er «z n tsa b.i?an le g e ch e A u rrera tu re n bidietaa.

Irn íj.'íireugo gnu erdírabo E;^tairi an ¿arratu zan.

B e g ia k aj»<>r, puU siiak g«Wi- ü z ia ozta b ízi ninUan;

Gizcni a i^ iisu b ízí eder bat K iin d a k u á la n xeruetan.

Znri¿ jan tz ix a odei g a in baten L a u b n m g a z c s k iie u n .

U le U ue ta bi/ar nrdiñe-'A g u ra itzalisit b a t zan,

O dei g a ú ia n p iu .katcn g cld í Ik u s i n eyan c g o n zau;

A s i zanian bañ a b en in tza Hz dalcit u o la zelao,

O ñ aztarri b a t baño le n a g o Jau steu ja t a lb u an bertan

J u s tu r ib a te k a la k o otsik E z dan ez iñoz atera,

M endialc dar*dar, a itzak lo k a k a E uskel*erria ikara;

A rri b a t le g e z n i o lz ta g o g o r ly a zent2tin a sk o baga>

O ts g o z o b atek b e ita ti d iñ ost Jau n ak g o rd e zagíza la .

s i ú i

B a k ia z u g a z s b aÌU an ayakaz Natort'àU iragartera,

T u b a i afta naz, w r u tik n ator A m aclio osatutera,

A ts e g in e tà pozez beterik Z eru tar d an ak batera,

E a n tetan dabe: izk e ta artian G a rb i en a d a K ttskera.

Ornen a rd a n b a ñ a nitiizan E n ta u u n ik zure n e garrak ,

A itu aitiizan zeru rañ oko Z a re d e i età deadarrak;

B d a n ic h ir ik i lla rg ia ta E g u z k ia zein ìza irak ,

O ta ìn d ik g o r a ìg o te n «ben A u io d io orren siigarrak .

B a ñ a na&aitu, atseden sai te,

S e m e m ai tea, ez da i l i , A m a, U m e g a iitu e n atsek iab ak

G eiso tu d ab eorrela ;O rain g n z tia k n e g a r dabe cg in

K ta g tU u rik okerra,111 d alakiian b eti betiko,

E u sk e ra Aui® laxU na.

N e ya r d ab e e g in Dii^kayak età A rab a ta G ip iu k o a k ,

N e g a r dabe e g in N a p a rra k età E u ste ld u u F r a l i zia k li ak;

O ra iñ arteko u is e g i i ia t D aiika^ uez parkatxiak,

B aldin bazare a iirrera izateu A n a v o k a lk a ra rtu a k .

— 1 2 —

A n se esanda, p u U e g in ent*an A m a g c iin a r i aotik,

E ta b erlati iâzte b a t le g e z O ñen gofiera zan mtiU;

E ta d iraiitsa: A m a ja ts i wiLy.Z eru etatik

S e in e leya l au i l l ?iñaía ta N e u k a U k o o tsez In n e iik ,

B izik o i:ata bafia tax erneii.M un diiak ciirauan arce,

L iir o n e ta ia eto tri zinaii N e u g a z oraiii lau in il 'a urte,

Ktâi g a is tu a k gerva mifi asVo.T a «auri e g in i]eiits*re.

Haña o rain d ik A itia b ia k o rtit Ik iis i b ia r âitae.

A g u r zeru ra l>aniia; eta G e y a g o efzan ik u si,

A m a bakarrtk n e u n b eg ira E la o i b arri; berarí,

Z a b a l’ Zabalik borc be^nuk E u sia za n la s ie r e¿arr¡s

S o til ta nm ill eut/un ueulsajzan B erb a sa jn iirrok beraii:

P asiS o lai2a ira g o doi; ayl J u an diraii egunecan;

N e u re arim au n«3ukan a la ez E ? d a k ii g o tp u tz ouetan;

In d ar barrí ta h w bi?.i bat B io tzian d o i som etan,

O d ol g a z tia darabildala U ste d ot neure zaiieU m

- 1 3 —

S e m c g u z t ia i « A a eyezu Bizirilt n a zâ la emen,

T a d ato zcla ch a r eta onak D an ak ik iis i n ag icn ;

M n n du a irnindw arb olap iaa B izin k e u k i iiaixncn

B erb eta g o zo ecter on etaa S a y a tu danok egiten .

E g ia d a bai, urae-ziirtz g a g o z F o n t b a g a lot*arÍan,

B a ñ a ernoa^o arb ola o n e k dauz O rriak iidabarrian;

N e g u g o g o t ta eftach and iak A rtu g a i tue enHan,

A in b e stt g â ch e z ez g a r a eg o n I ^ n a g o EnskeU erriaii.

B aña b e g ra, neure sem îa, A rb o la oni an Royaii,

N iin a n ch m ak o L a u bu n i zarra Z d ? n fi au kan agirían ;

E san e g û n lot:%arÍk b a g a T a arrû keria andian,

B este gauy<‘‘ TÍk t¿ d ala adora u S e k n lâ Euikel-CTriaiJ.

Z uaz, bûrriro d irau U u t eta K e u re becleinbazifiuaz,

Z uaz, a u a y a k a rg îtu ie ra E m en ibusi Hoziiuaz;

B a ñ a ez arrçn g e y a g o nastu E rdeld u n en oiturakaz,

K e u g a z hakarrik b iziko zare M u n d u aà a lseg in ak a ? .

I».

— 14

Ira k a ts io k e n u u n n en tsazan M alk tiak g o rd e ezìoik,

A ld e iid u om t¿au, 6sku*uñetaii L azta n gozor, lu u n eg iñ ik ,

N etire erriari ira8;artera,E z d ala cz ili A m ari k,

E t à a o a y o k g a i ti a la izao E u sk e ld iin g a rb i b a k a rrik

N e u re a o a y a k , b a t is^aa b eti E uskeld iiQ ¿in iskereian ,

B a t izan g eu re uste, erechis G o g o età asniiietan;

F e d e bizi b a t baldin b adogu R io ti età arin ietan,

B a k e z o raijid ik b iz ik o gara M eadi, a ch età ibarretan .

So&kìtua UaB sao K l’bolcc EuikalerrlAlcc AlkarUdiaii ISSI.»

A r b o u \ b a t zan P arad isoan _ J a u n a k ap ropos jarria, M uudu g u z tia k art« eg ion L o ts a ta itza l andìa,B ere azpian b izitea zan A ita A d an en gloria,A n d ik k a n p o ra zer top an «bau ^Ezpada n e g a rga rria?

A rb o la san tu a reu azpian

B izi zan, Z eru aii legez,K n k aitatalo a ts e g iu d an ak E t a a c k w ik baperez:¡A y b e g ira tu b a le iitsa beti L o tsa on eta it?a1ez!M nndna etxan g a u r a n ik itu k o

Q n e n b iste a ts e k a b e t

A rb o la b a t «an D izkayan bere,

K e n rc a iia ya laz iau ak ,

— 1 6 -

Z ciñ eu a sp ia n, po^ez beterik E g o te n z ifa u a .^ bak,K e rizp e zabal artan ja t r in k E g in d a t u r e a BaU arrak, B u sta rri b a g a , nasai ta líbre,Bi zi ?iran bù .kaitarrak.

R ere azpiau um ildu zirao E r re g e G a?,telakoak,E t a Jekurik cz eben izan S e k 11 la b a r r ii m oroak;A tzera g u r a bado g ii izan L ib re len g iñ an lak o ak .Ich i d aijíiizan erdaldiin en tzat J ín la ld u n d ira ii io n tn a k .

Azta J a ig u z a u g e u re artean iza n d iran aserreak,Izan g a ite a n a n a y a eta E uskaU U in zin tzo garbiak: B e tö r " litad o zarren fedea, R eto* asaben le g e a k ,R ere n e g a rra k leortii daizan N i ja y o nintzan S rria k .

[ 0 n eu re E rri m ai te in aitea! Z a k u sta z triste negarrez,Z u re alabak eiireu b n riiak B a ltzez es la ld u dituez,T re u tza in ard o ak tìra k a atera T a su tara Uota dabex,G a iir eu sk ald u n ak d itata orrek E zin e?agutu leikez.

lBil4 u ¿irán ue& kachen kau tàk, M u tu tu art?:aiñ*cliistuak,Z e la i zabal ta jo la s -k k u a k G a o r d ira ba.samoTtu2^;A r ro a k b ee rà ich asorun tza D o iaza n errekacho& k,G a u eta egu n d iÜ ioz da^oz:|A y g a ia G azte lak oak I

Baks^rrik ddVust pozgarrich o b tt| .E n sk a ld u n am en fedea, \B en tu ia2 onek b ig iin d u le ik e ^JauD ^ oikozko aserrea, ^E t a z e ru t ik ja ts i b arrirò •G a ld u zau lib^rtadea,M un du a m u n d u bizi d akig V BG e rn ik a k o A rb o lea . .

- ' s

Z O R T Z I K O B A T

üSRALi>rN ja v o u in tían ,

E tisk a ld u ü a azi, B u s k a ra u w ik a m a k 'E íis ta a iraVaisi:H u sk ara m aite m aíte Z a b iltf n e u g a z beti,E iis k a ta iU czkero E x d ot g u r a bbt.

I 8 8 0 ,*"

M sii I ty a U m icad t i iU t s a l i u U & arU tit«n sil& , ga ’ba e ^ t « s ¿ e r a f s s a : 'b «m & Ic^^a s u b b attn . < ta &a t fU f i Enìarl Untan »itaasan Urin&k.

NBGÜKO c g u u lab jjN ia n bcin G a ld u r ik in e n c i í a i t i a n ,

K a i es n e b ala a u rk itu nin tzati Ich asu arcu au rrijn ;E zb u ta u ja ta n K g iiz k ia ta N u n n e n g n a n ez uekian,G a b a e g íte n g e ra tu nm tzan C e n a u ach kuIo b a t ia a

lllu iie n andíz g a u erdirnatz*E?. n ek u san lu r sorna,B cgÍA k g o ra jaso nítfizau E ta din g ich l icerua;L a rri tu iñ n tzan ñ ire E rtia n Jarri t!tezati L inbua,E d o ge ld itu iieu ete n in tzau B c g ie la t ik tf^aa.

E t a a lan b etc g orp u t*ak n aí lo H aña e/. csp iritu ak,

G o g o tá eto rri jatazaU ko N e n re e n ik o kontuak;E z n eban uste m oíz zirala A c b a k a íñ erru k itsu ak ,Z d a lz u k la g u iid ii eu sten k aotetan N egarre« senti m entuak.

B á k a r b a k arra n in tzan g;izonik B erba soñ uak n ^ r i ,Ñ ir e aotik u rteten zana

A ch a k eraiiízu n bertati;N o í ik n ozcra g o is arterañ o L a g u n d u a g a z a lkatri,S a n tan geuntsa^an k o p la k s a m iirT o k

A s a b a zarren lirr o n i

¿N un g o rd e ziñan e g u n ederra? ¿N un fczkn tau E gu zk ia?¿N un d esage rtu ?aree ¡?arrak? ¿ X n n o ste n d u lilarg ia?E t a azkciiez n u n esta ld u zu N i ja y o n in tzau E rria,Z u ri b e g ira zoratxen zana L e n a g o m undu g u sti a?

N n n dozu ]«ngo a rg i ed eira Iñ o k ez la k o gloria?*A i ene! d añ a g a ld u zcn duau Z akustaz ¡llu n jarria!G a ld u /enduzan eskubidiak,G a ld u zen d uaa le g ia ,G a ld u dozu y a b w b c tia ta A s a b a zarreu on<lrta.

m i l III ,1 I

— S I -“

G o zo tásu n ik íñuQ e z d sk u st, D a n a d o t g arratzg arrìa ,G a b a u ir a g o arttan em en N a g o e s tu u latria,N e g u b a lu o n ck izan g o ald au O n doren nda*barria,Ik u s i d a id a a n cure E rria B arrirò lora? jan U ia.

O í a c u re E rri a u k era tu a M iltaba erri en artiaii,D o e ááko;;a2 ja n lz ia zara A fim a n ta gorput/Ían, A d ím en tu an n ir ta a rg ia B » i ta xailla lanÍau,A lp e rk e r ia k e z d au leku rik E r b e io tza t zu re lurrían.

G eiso c h a i b a te k b a ñ a z ic d u ia n l y a a iicliiS a zu artu,U r t ia k asko ju a n a g a it ik G a c h a k aurrera jarraitu ;O sa tu k o e ta zarian bere S a rrita a a o ? u b íldurtu,U netaraQ o sartn jatzu lá G a c h o ri o eb an sioistu .

J ira e g iz u M undii-bolia P ozezko egu n ab erdue,Z atoze a ii eg u o arg;iak E to rte k u a k bazare,Ñ ire b e g ío k leu so tu siraD K ze r ik u sten ezdabe»B a ld iu a g iiro e z bazatoze I l la a tu k itu k o uozue.

E rd u e arm e z d ira lak o J a u s i a c h e ta m endiak,E s d ira a g o r tu c r r e k a t eta E z in u tu tu itUTfiak,A in g ic h i o la k e ta e rrc ta t

Is ild u gab i tA atriâk»N e g o á an e tan jaso te n dabez T o n t o n a i bim x zu iia k .

Z atozé b ad a isiìd u zi ran O n lzen garaita-díadarrak, l a asp âld ian « dira cn tzuten G a u c h o ri ta s a g u sarrak,

E z d a k it nora ezk u ta u ziraa Ip u rtaxgi u st zantarrak;Iz a ir a k b añ o a r m a g o I en E m e n arg itze ii ziranak.

Ene!... Z eru a izarratu ja t, A g e rtn d a lU argia ,Ic h a s ed erra is ild u d a ta D iru d i lan d a aelaya,Ip a r a isia g o zo m ee dator G a zte i aratu eg o ia ,M n n du a jira ii a ra b ad akat K ik g u ra n eban garaia .

OHarrak o rra k u k u n u k u k a

B a lira le g e z zoratti,G o isek o izarra b eio b ere b añ o A r g ia g o j a t agertu;G ra in ben e tan egtm ederra D a to rk u la d ot sinistu. n iu n ta s u a a k iges-b id ia D eri ch a t d ab ela artu.

N iie b e g ia k a rg itu dira.P o za sartn j a t b a in ira ,E z a ld a atzera b a rt lako g a u rik

E z eto rrik o M undura.O rd u a iü larri e ta ilhanai B e t iio a g tir eg iud a,E g o b i baldi n eu ki banituz

Ig o k o n eban xerara.

Kzagufccen d o t d eu p orak ch an d aa

C h ar t t a o n a k diraía,G u re M u n d u ak b u rp iíla k le g e s

J ira editen dabela,G a b a k u tr e o g o d a k a r eg u n a ,N e g iia k uda-baiTia,O n e k a tíe t ik nda ioratsn E d e r ta zoragarria.

N e u re E rria id ia r o n b ad a Ich aron pora,J a u n a k Z eru an lu r o n aren izat

G o rd e tik d au kan garai tza;J a ira itu b eti go iz e ia arrats ^E ^ iñ az « u r e o to iu a ,EleisacU o b a t b eg ita n d u tea N iri j a t zu ri eí^karatra

K e ia g a x n asi b erta tik daktist

G o ra doian erregua,Z u re b ío tza d ag o a lak o F e d ia u íSíotua;G e ro z e n itik in on tz goauaz

Z a ra zu bedeinkatiia,O rre se g a itik n ík dei tu neutóua jO) E r r i aukeratual

K u n d a o g e i t a z a ^ p i g a r r e u d a

D a b t d - e i i S a l m o a r f i a n ,

K r r i t n a i t i a k a n t a s a i n u r a u

G o f d e e g i i u b i o t z i a o ,

Z u r e s i n i s t e w o U u r e a t z a t

D a t o r a u b e t e h e t i a n ,

I g a r l a S a n t a E r r e j ^ i a g a z

K a u t a u k o d e u t s u t b a t i a u ,

D o a i s n d i r a ^ x o i i g u z t i a k

B i z i d i r a n a k I t i r r i a n ,

J a u n g o i k u a r e i i b i l d t t r s a a t n t a

B e i e l e g e t a b i d i a n ;

;0 ! 2tt j l i s t i l a « i i k j a n g o d o ? u

N e k e t a l a u e n a C z ia n ,

K u r e n £ r n t u a b a k i a n e t a

B e d e i u k a z i f i o a r t i a n .

Z u r e e m a z t e l e y a l j f a r b í t a

H c h i a n g o r d e z a l i a k ,

M a t s p a r r a b a t e k l e g e ? e m o n g o

U g a r i d i t u z u m i a k ,

O l i b o a r e n p i p i t e d « r r o k

M a y a n i n g u r i i j a r r i a k ,

E t ü t i k o d o z u 2 b e d e i n k a z m o z

D i r a l a k o e t o r r i a k .

S i o a g a ñ e t i k i s u r i b e i z u z

J a u n a k z o r i o n t a ^ i i n a k ,

E r a b i l i k o d o z u z g g g u a n

J e r u s a l e n g o o n d a s u n a k ,

G o d u ejjizu s b izi gandan E t a ikoäi lurrian,Z u r e s e m i e n s e m i a k e t a

B a i t a I s r a e l b a k i s n .

Neguko gois zoragarri bat

Ga b a j o a n o r d u k o e g i m a e ld w r ik

M e n d i m añ ean o i t iU a n n i b e r e > g o rÍk

A l d c g u z t i e t a r a b « g i t a ja r r ir ik

E r r i o n b a t n e k u s a n j a n t z i t a b a k a t r ik

E t a b e s t e g u a t ia k b iU o s i n u i i l d u r i t

N e g u a iz a n a r r e n z e n i a g a t b ! a ,

t i d a n l e g e c h e a u z a n g o iS b a t a ñ a r g i a

M e n d i a k b a r d in a c h a k jo a e in ira r ia !

E g u z k i a k e a a rr i o r d a k o b e g ia

G u s t i a i a s t e n j a k e n b a r r e z a r p e g ia .

Z « r e g i n n e i k e a o a i k e z p a d a s a m o r t u ,

B e l a u n i k o j a i r i U J a i n k o a a g u r t u ,

B i o U o n c u b a r r u t i k e a k c r r a k a g e r t u ,

N e u r e E r t i a r e n t z a t g l o r i a k e s k a t u ,

D a m u t a p o z a r t e a a k a n t a n a b ia t u .

N e g u t a u d a b a d a g o t k a u p o a k b e rd ia k «

B t o r t e k o o n a r e n d i r a s e n a lia k ,

S o S e k o o r r e g a * j a n t z i b e t i d a n E r t ia k »

G o i t i k ic h a r o t e n d a u s e g u a p o z g a r r ia k ,

E n t f u t e a n z e r u a k b e r e e s k a r ia k .

¡CX E r r i ja u n g ü ík o z k o ta a c h u r la r ia ,

A c h iii h n r n ik a k e iitz e n d e iits a z u o g ia ,

B o t ia z b e k o k ik o êure izerriia , ¡S a m iir u e iJ d i tumula l i ir ».all t e n a rria , *

E m o le n b e a r t iir ik la n o rre n sa ria . |

L n ii m ill u r ic o o e ta n K u s k a ld iin ^ a tb ia ,

J a u n a r i iz a te k o z a r a e s k iñ ia , ;M en d j a c b e n a r tc a n g o r d e r ik b ir ia ,

O rb a n d ii b a g a íf io z z e u r e ja to r r ia ,

O ìlu r c n j?an /edin ira k a s la r la .I

A la n ira n n ?,cnduan g iz a ld i askotanÎn o r e n b ea r b á g a ziñ an jio b e rn e ta n , j

B a ñ a a u r k ilz e n «ara t^ n n b a tz u e la n •

B iz ie ra b arri ta n e k e tstt !a t? e ta u , ;

Z iir e g a c h a z po?,turÌk cb a r r a k a iizo e ta n .

A r e k aurì ìk a s i ti g in b ea rrea n I p iu i ?indi*e2an e u re n b a rd i Tiean

S o r t u a rren p ia n a s k o g a n r k o c g n n e a n ^

Z n b a ñ a n a u s i za ra m u n d u za h a le a nI .e g e o n a k a sm e ta n e rr ie n a rte a n . '

[A! E b r o z o n u n tr a k o Is r a e l b a rria ,

M u n à u o s o a k atô e u ts u n in b id ia;¿ Z d a u b a ñ a z a k n s t g a u r k a t ig u ja rria ?

^ N u n d ik « to rr i âtzu o rre n g a c h a u n d ia

E rd tfld u n a k lo lz e k o e u re n b u zta rr ia ?

E r c c h i d e s b a rd in a k g a u s a b a tz u e ta n

I p iñ i ziuducA an e m e n b u r r u k e ta n ,O k e r a s k o ¿ e n d u z a u e g iu bit^.uetan ;K a s t ig u z o ra fi J a u n a k z a itu g a r b ie ta n ^

Z e u r e g& isk i e g if ie n n e g a r m a lk c e ta o . ‘

F ed ez o raiñ d ík bañ a zu zara nausia, E sp eran tzan d au k az« itau p en aondia. K a iid a d e z añ bcro su lsii ta go ria J a u n g o ik o a d a la k o b e ti zu re naia,A g a it ik en tzungo da« ßaurlio eskaria.

A m a r ju s to b adira J a u n a tu r e E rria ji ¿N oz arte b e a r d o g u e g o n loU arian F ra n zia k o a a a y a k le n g o g izald ian G e r o N a p a iro a n tA g a u r n ire a ld etd iaa ,O so m en d eratiita in o ren azpiauV

L ib ra u e g izu J a im a lib ra n ¿ure B rria,

Z u re g a n a d a la k o zuzendu g u ztia ,U rr in b a ñ a u rria d u b«raren etsaia,A jtu dau TsraeTek. b e tik o garb aia,

B u sk e ld u ii iaateko g a u r erab agia.

G o ra tu d aian m r s izen a n sau tua,A m aren tilia g a z irun lsitabua,G u te Icn eu go A ita k b eti ondratua,E t a b ere seincab zin tzo ezautua,E u sk e ra z adoretan d o g n n Jan n ^ oiku a.

J o k o di tu g u z se ro «ure / o rtd k u a k , .

A tetaV o k a n tu ta m u sita gozuak,Garaitzéak ira garten dan bolin chistuak.A ratu k o ditne« kale ta auzu ak U iie ta n p iesta in o z ez laku ak.

N e sk a ch e n a ta n b o ra k , m u tillen tun tun ak,

A lb b k a chilib itn , gañ era dultzaiñak, A rtza iñ en d an tza sa ìto ta u jn u jnak, A le g e ra u k o dabc?« men<li ta basuak T ku sirik o itn ia z a ita k b inrtuak.

— S f i —

B u in a ï zu títu t¿ îch â io teu zûli M ftudi-acbak e g o n g o ja k o z e g u n a ti Sort&lderft b « g ira ete d aa a g ir i A g u r b a t e g îtek o ôti E g u x k ia ii G u r e F oru ed errtu lu a ite tz a ll^ r i.

Â r g iz b â t d ira a sik o ch o ri kanta otsak, B eor a rd i ta b eiak o rro ek a pozak,Â k it ia n b eo k a ch a i « U bÜdotsak B isar e u adûrrak a n n a tu ta aun tzat C h u n ch u rreta ii becka fu ri e ta baltâk.

G e iso a k êlan g u ra d ab en oiâsuna Â ts e g in b illa d ab il a tsekab ed u n a lU iia k a rg its e a ii d a u k a p oztasu oa Izate o n e k b ere en skeld un tasun a K a n ta u k o d au eldu ten dan ean egu n a.

E ie ié a k a u ja r r ik o d o g iiz ap añ d u ak A r g i u rre dam a^koz d an ak estalduak, J au n ari edltinteko opari don tsnak A rtzaiñ& k ek arrik o d itiiez autitak,B ildots zurí o tzan ta orbau b a g a k u a k ,

H skin teak e g iû a z ab ad e santiiak» K oruC ik eran till n az soñ uz organuak, O tsestitu k o dabez k a n tîk o gozuak,/ Â lab an tza g lo r ia e sk e r on esku ak O ra ñ esan g o d od an b aten eraknak;

«Posetan zoratiirik g o r a d ai g u n J a u n a E r r i fededim aren sa lb atzalle dana S am n r e ta erru k îz E r r i o n egan a B e g ira tn z ja s o d a o ja u s i egoau a O itR ta zarretara b iu r ta n k dana.

> B « a g a u euU aiako u ste 0S*05ua,O rafi egiaztu d a i tz J a u iig o ik o zk u a , T u b a l g u re A lta ri eu b an a gin J u a ,Ivur a u « ila izan g o añ berariakua,D e itii e yo e n daciak zoriouekua.

» E ra k u tsi d au J a u n a k beso indartsua, GÍ20U cliarreu asm oa ic b i ondatua, L u r te r a zelai bota E r r i anditsua,G o ra tn ta e re g i u m ili beratua,G o za u d a g ia n bere le g e euskeraakua.

»G loria, b a i A ila r i, b ard in Sem eati, G lo r ia E sp ír itu g u z t iz San tu ari,B a ita g lo r ia b ere E u s k e l erriari O itn ra g a r b ie n b a t isp illu danari. M u o d u a d an arteau alan izan bedi.>

i t e r t a d a la n a G e r n M o Arbohpekoa.

iS S fi.fn

BKUOK b e ti <1 a k lis ta i doìlor, O dei b a t b ere b a ga rik ,

l y a sei u rte o n etan om cn E z dabe opa euririk;E g iiz k ia re u berotosuiiak G a u k a z an bu ltzìzkatu rìk ,¿ N o k esan g o d au ez g ag o za la A fakj^ g azle lartiirik ?

N e g li d a n c ta a levaz dakustaz E r re r ik so lo ta larrak ,U d a d aiietau k isk o rrik oso B edar, o ta ta arl>olak;L o r a r ik ifton ez d a a^iri G ir te n a k d a g o z ig a ita k ,U r a bakatrifc dau ich asoan E g a r r iz ÌUten dagoanak.

B ald in e n tiu u g o ezp aaeu em en G e u r e B erb eta ederra,

E n tju n g o tzp n jicn b arrirò d iñ o t

P ara d isu k o E usketa,E t à zu tin ik c¿p an ek u st gau r G e m ik a i) A ie d i laztan a,E s a u g o n c u k e ;G aztelan iiag;o[

B ap ere dudarik baga.

B aña o rañ d ik zarden zak n staz

Z o rio n ck o A rbola,O ra ñ d ik zuzen iku^ten zaitn t A\yc ad ai r e i zabala,B cd ein k a tu a «ugat¿ g u ztìe n A rte an zn b a i zu /'ara, L ib e rta d e k o ban d erea zu 2 a rc a la k o bakaira,

jlyibcrtadea! Ubertadea!N u n Ufti dan tzudan soñua,Z u re azpian aii b izi zan ta lU e g iu dabe g a iiu a ,¿Zeñ H bertiidet k en d u k o deuskti D a u k a g u n sentim entua?E z b ein tzat g a n rk o lih ertadeak D alaV o erderazkua.

A u ez d a b ad a L ìb ertadea,A u d a b u ztarri a llu n a ,A u d a izen ez o sasu u a ta Ixatcz geì&otasuna;A u d a k a y o la csH i-eatu b a t B ere ch oria d a U sua, •N o k esin d ab eii e g a n aratn I^enago l e g » zerua.

¡O! L ib e r ía d e k a to lic o u K u s ltd d im bCTietakua!O r arech *p can m illa lífte a n A sa b a k g o ? a u r ik u a ;;0 f L íb e r ta d e m u n d u g u z tU n Z a r a ta e g ín d a k ita ,¿ Z d a n z a k u s ta z ze iire E rr it ik O rre la n d e « g e r t u a ?

K r d d e m t ik sa r tn ja k u n b ai, S u g e l>at zotíg ;a iztuan ,K e re b e rb a le u n g a z le la i r a k a « D a n o k eug^añau g in d u a u ,S u ^ e ^ k iñ a u b u ru a n j o ta III b a g e n d u le u e n g u a n , E u sk e l*e r r ík o H bertadea G a u r b iz ik o za n m u n d u an.

G a u r b iziko z a h U b ertad e au B a k a ir ík e g ia z k u a ,Z e ñ e g a z g it re lu r o u « k e b a a I r u d i P a ru d is iia ,¡A yl ez b a g e n d u ja n s u g e aren S a ¿ :a r p o ltllk ak u a J M u u d iia m u n d u em en clie g e u n k ä n Z eru ch o b en e tak ita .

B e l l t a b e ti b íz ik o ^ Í3an ,A sa b e ii lib e rtad ean ,L a n }aii, e ia lo e g iu g o e u sk u e n U m eafe b e li echean ;E t a m im r ik jñ o z b e to n e n A ir a p e ta k o u sle an ,A ita rre n -se m e j a g i k o gañan III ed o g o i t u arte an .

Et2ait«2 b a ñ a ill aCsekabes L a z ta n zaícud&n B rría,B i á d á ls k o o ia ñ d ik em tn Z u re tza t S a lb a garría,Z e u ie A rb o la g^ ñeau orra L ib ert^ d ek o Egii»^kia,A s a b a aun di J a u n Z u ríaren K o n itz adoragarria.

L ib e r t ^ e a k k u ru tz a orrek^ B a k a m k d a ik e ekarri,Z a g a tz oiret^m g o ra so zarrak A g a it ik «uskuen jarri;E z d a k ig u la ez arren b ad a B «re g a ñ e t ik «rori, E u ska!*erriak L ib crta d e a Z o r d eu tsala k o berorrí.

B e ro rre g a itik eraon zeod u an Z u k b a i, arb o la santua.M illa iiite a n czbu rra u g a ri GOKO ta osasuntsiia, O steran tzean ¿nnn iz a a g o zan L u r a u p arebagaku a?¿^elan g o z a u k o eban beronek L ib e rta d e egiazkixa?

B eti lib rea , b e ti nasaia,Zan e m e n g o bi;Ítea,B ere o n d asu a dan en gu ztien E r r i a u o i san jaubea,E z eban iñ o z t z o u ek e g in G a z lc la r borondatea,B ald in e^pazan e u sk a l o ic u rú O n do eto rk en ganzea.

O n a bañ a g a u r G a z tc la n le g e z N e k e zk a )aten o g ia ,U rte a sk o k o k o r t e a g a j Z e ru ru n ti e s k e curia;G u te A rb o la an do:stsuari ü r le n d a k io n orria,G o zad u d a ig u n b ere a ip ik o K erixp e m aitegarria .

E rd u e b ad a le n g o ju s tc ii E k a c h a k , e ta in d tiskak,E rd u e ed ur, erd u e euti U rjo la ta iap arrad ak ,E rd n e a r in ezkotutcra,M endi b a so o k u larrak ,S o ñ c k o b erd c cask a ld u n ak az Jan tzi d aitezan dan danak.

U rte n dafciztin bai, euri b ete

O rtia e la ezkurra,G a zte gaÄ tcrik iarri zaiteaa G u r e A jb o la kutuna,M un du g u a titik e g in d aizu ea In oz e« la k o agu rra ,U m e a k dabe ich a io ten bai

L a s te r o rla k o egu n a.

AU6 URUGAZ LAURAK BAT

Bultna Isaa s u 1SS3.^ Snikalcrrla^o

SAN d atala GguT^ki o rrekB ^ a g o ezpaneti on do n ìk

O o d ta au n d ian la ii A m a A iz ta B eti euskeldun izanilc,H a ib illi d iran sek u la L o U a z b e g ia k b atu rik ,T a a la rg iin triste b a u u e n g isan B im ia k b a lU ez jaa tzir ik .

G a u r a rte jo a n b ajak ea bere A sk o g iza ld i h izia i,M illak a ald iz u d a ed er ta K e g u « k ach ez betiak ,B a d a k i* b ere B g u z k ì orrek, O n een g c r u ld i guzU ak,E s a u b e ig u g a u r noz iza n d iia o O o e la k o afi tristiak.

B a ñ a badab ìt g a u r b estek otik E z d itu a la ik o si,

B z dirai ak o lau A m a ¿iztok S e k u la oiielan bi^i;E z d ira lak o ja y o ezkero Iñ oz a iirk itu a íí g a izk i,E z d a b d a k o « rb esteko rík *E m e n ezau tu nagxisi.

I

E cH eko-andra b azter o n etan |K tiro k beti iza n zireaa, •A gin p iderilc ez e u lse la k o jB e s te k arrap ati echean; iM u n d u ao z ira a la u A izto k b iz l ]A u k e r a añ ederrean , ‘L a u io k h a k arrík zorion eko

Z ira la d íñ o t lurrean.

L a u r o k babarrik ziran d oatsa K g ia z m u ad u oii«tan B a ñ a orra g a u r o tsciñ a k k g e z E rd e ld u o a i s n b ie ta n ü n e n le g e t a erab agia i In darrez o b ed ieU n {O io r i gacha! sem eak barriz S o ld a d u deuts&s tratetan .

E d a a cziñ d a garra^ tasiinok,U rra tu dabez zapiak,B e ti b u ru a n ekarrezan ak E d u tra Icgei^ zuriak,M on du g u ztia n b aziraa bere A i i to k ezag íin g a rria k ,

¿Nolc c s a n g o d au g a u r direaJa tE n á k a ld u o g a rb i g a ib ia k ? |

t

j

•413

¿N ok csango dau leeiiak dirala G ipuzkoa ta Bizkaya?^Nok csango dau l^ ig o a k eurab N apurroa ta Araba?¿Nok baria cz daî, E u skera Am areo A laba cdcrrak dirala,T a euren ondrea illim dnteko B aliau d aU iodarra?

O rregaitm o zaill eta gp go r D a g o z eu&kelduu fedean,L au rok b egiak josirik daukez Zint?o Lauburu zarrean:L au rok biotzah loturik barri?Sendo korapiU bateau,Juranientaitrik e* banatzeko L urrak dirauan artean.

E rrayoenk ai;n<íjenagas Iûrak-bat oi ja k e deitu,F ed e bat xaintên ditealako Beti bi?iro ^ ya tu ;L aobu ru gax raill laurak balera E k íñ ik ni cdo goitn,Aieriorík indar Un en ak E g íií ?it«cn apurln,

A lperrik eben etsaí arroak Pentselan zitala artzak,Hiiskal-eriiko semeak gaitlk Barría ¿írala bildotsak;TJstelak baña urten jakczaa Asm o, ercclii, ta amesak,K aten odolaz egiñik emen Jan zíialako buskentzak.

Z e rg a itik bet; s a r u e a zitean

G u re asab a k bâtera,E u re n b and era jaso rik g o ra

A r«rioen artera,A u keran cziu b izik o zirau E r r i üoeifx» bestcla Izan b alitea eurcti odola O u r c i lejfe« epela.

K z d a g o b ad a b este bìd«rik E /p ad a en recn baivU ra.E z d ag ü b este saibd^'atririk U ts ìk L a u b u tu ederta:B a ld in bado.’U au^e jaso te n K e u re a n a y a k batera,O rau d ik em en l e n i t o leg& ì D o atsu i^ango gera,

Haùa besle lau b ild u r bearku

D o g u a n a y a neiiriak,L a u b u ru d o g u eu sk e ld iin utsa EtdeldiiTi d ira bestiak;D ira la crdeld n n g u re tz a l d iñ o t E n p ara u g iixti g u ztia k .E z eb elako b esterik ja s o ,Iño? asab a m aitiak.

B an d era aixâe a g a it ik d ak u st

E m en ain b este tukitan.M endi, a d :, cb iin ch u r k a » p an to rre ta J a n regu i za r g a llu n e ta n ;B an dera auSe oiidra aun d iau G o rd e d ab e lu r on etaa,L a u A m a aiatok ja Ìo exkero D in g ilis k a bularretaa.

R andera oni eustcn badeutse

A u rrern n tz b en e benetan,B an dera a u S e j arten badentse E rd c ld n n ai b cg ie lan ;B an dera a u le g n k b ere dan ok

B a d a b ilg u biotzetan,Z a p i zu riak la s ie r ja n ta ik o 'A m o k cial)cz bnrnetan.

R andera au se dafeust a ik e n e z G m e A rb o la gafi^an^A rren eu skeld u n d an d an ok batu G akiozÄ ii g a u r oaean;E t a k an tad n dauoU balera G e n re B e rb e la ederreao,E n trn n d a ig n en ikaratua»M undil guati a n daiieao.

|Gora B ixkaya! ;gora G ipuzkoa!N a p a iro a ta A rab al (L a u ro k gen d u zan eskiib idceu B esteren eske e ' gara;E t a a^kenez ¡gora L au b u tu i E iisk e l-e tr ik o bandera,B eraga? geu re K o ru m al te a k B iztn k o d ogu z attera.

B IZKA ITAR 2ARRAK ETA ERROMATARRAK

& M i U i IM S B Q 1$83. ^ l i l t e ü D tp n lis lñ c a k ,

N UcfOiE ta Dora izan :sirean A ñ ^all ta e u ts iik ,

E t a DUDgoak mnniUi b aten tzat BiM urgaTríuk,

K m o iiik b e ti arerioai Z u rra ía iñ a k ,

I z s u a g a itik one«fk asko ta A r e e k m orriak?

¿ N o n e ta n o rtzu k z iia n J a u n b a te k U otn eziñ ak,

L e o r ta ieh asoz e ta rri arren S a re ez erk íñ ak,

I ^ s te r zu latzen «iitse^ala oni B cstcen a g iñ a k ,

N a iz d a sarea k b u rd iñ az Izan G o g o r egióak?

E t a a zk e o e z ¿n u n goak ziran

B eti Ubreab,

— d i —

E g tm d o b ere in o k buatartu E g in bag:eak,

B e ti ta b«ti gorrlerik ziatzo Z a iren le g e a k ,

Z o rio u eta d on tsatasu aez B òtc-beteak?

I d ig i b itez kon taerad uu L ib iiru ¿arrak,

I d ig i b itcz m illa garaìpen D akarrezan ak,

E t a astìro ira k c rr ìr ìk Z«aro danaVf

A d ik u s ik o d o g u z zer ziran B isk a ita r za irak .

A n ik u s ik o dogu¿ zer ziran G b re asabak.

O ra in b i m iUa urte m nnduan HÌ2Ì siraoak,

A n c h e b e g ira ete ztreanG li duiñ kolH arrak,

U rjo lak -legez etozanean E rrom atarrak

¡0) b erbad n nak bülira b ariiz C u r e tn<!odÌak,

O n e e k esaa g o le u s k ig u e z bai, G a n za aiindiak,

B u r o k esan g o le u s k ig u e z añ E g i g arb i ak,

O llo tu r ik g a u r gagoziioen taat L o t^ g a r r ia k .

L atib u ru za r b a t bet* ebela EureiJ bandera,

L a n b n ru a g a z bizi zirala B eti batcra,

L a n b u ru a g a z b e li sartu rik E tsa i artera,

LaubiiTU gaz bai dan etan ondo Z ira la atera.

B erb a c g i¿ u e b a ñ a g a u r zuek Itw rrichoak,

B crba eginik ich i gaiziie?:G u lotsatu ak ,

B erb a eig’iizcie esa-i^uzuez E m e n jaz iia k ,

A? añ a anndi b izk a ita r zarrak E g iñ ik ü a k .

B erb a e g k u e g iire ich aso O rroeU iiak,

B erba a rte sa zabiU zazanok An}orrat\>ak,

E rro m ata rra k airean eanA zp iratn ak i *

¿E tzare zu ek o dol crrc k a k E d an ik u ak ?

ß erb a e g iz u e jotorriakaz M endi ta acliak,

B erb a k o n ta u tá e s a - i^ z u e *E n ie n g o g a iu a k ,

B erba eg;in ta adlerazobarren ^'araitzak,

Irab aziten izan ziranakG u ztizk o g ach ak .

B a ñ a e?; d o t n ai zn ek b a k a rrik B erb a eg itea ,

E * d o t n ik g a r a z u e k soIU soìlìk G a iir kaiitetca ,

E z d ot p eiitsetaii la g n a i«N ik b ere istea,

E z d o t ez u ste Uiaxi ib ìllik Es^kutetea.

Znekaz*naste g u ra n it u k « K a n ta u g lo r ia i,

Zuekft2-nasi k a n ta u n ai dodaz G a ra itza aundiak,

Z u en aurrean direalabo Irabazìak.

L ek o b id e ta b ere m aitiadì E z iU garriak.

B e ti b isiak, csa n g o d ot nìk, O ran osterà,

B eti irau ak orrak , esan go d o t n ik , B aita atzera,

^ eu tselak o e^elaabere Ic h i i gotera,

À rran u b a ti e g a n eg in az,K u re n gañ era ,

O k la b ia n o a g a it ik etzan E m e a nausia,

E s eb alako m enpean artu E n sk a l'E rria ,

A lp e r r ik enki eu tsan betiro E g a rr i atindia

B u sti b a g a rik bañ a Joan zan B ere eztairia.

G u r« ich asea iru n tsi eben 'A ren ont/iak,

U s te izanda e lzirca la A Û nr giiiiak,

E m o u ik bañ a gu2tiai laster T rip a la rr ia k

A ld c o d u xiran apaldtiagazB elarti an d iak . ■%

A lp e rrik so ld a n t erein z itu a a ;Lancia zela va k,

Z irad ie la ton torretatikC h in d u rrid iyak ,

A lp « rrik ziran lan tza ta ex|>atazO iadojanU ifik^ ]

B o st urte b a rru i^aii iak ezau |Z W z aiiiiiak. '

¿N oz ta n u u b a rrît a ttu zitu en •G u r e aiendiab?

^Nc« j o zifiie ii euren g a ñ e ta a ■T ro n p e t zoHak?

¿N oz ira g arri m u n d u dan ari Garaitr^a aun d iak,

M enderaturik I.ekobid ereti S o ld ä u bixiak?

¿N oz jo k o eben, baldin h iotsik E z b eu k en bäda,

A s a itu te k o iñ o z igo tenM endietara, ,

G u reak s a n i d e itu a g a itik ^Z a n tz o k a ara,

L a ü a k is te k o b e ti begozan B ild u r ikara?

4 5 - 1

i^ a i t ik d a b e i L ^ kobìden ak B eti kanteCan,

G a ra itsa k baso m eo di tontor-ta A ch e n ^ S e t a n ,

E k u ts e x ^ a erro m atarrak Z elan egozan

L a n e ts n u rriñ , t iip a k jan ag á 2 A rrabietan .

lä o s sar tuten b ajak o ezan B a rn x u irera ,

B iu rtsen z ira n artu rib laster T u n d a cderra,

ChÍDgorT3'lege^ za ia k o ja u s te o E u re n gañ era,

A c h e n cK u n ch u rra b ilin b o la k a O r^ m e n bera.

E t a SU ta g ar , otoiHstuan, M illa a ld iz m illa

J a k eza n e an g u re m u tillak S a rtu erdira,

]Ay! a n g o o rd u k o n e g a r, chiHo, B nrdin*ols tniña>

In fe rn u a g a s b a k a rrik o i za r B a id iñ bardiña.

A la n a rtu rik a in k e s te b ld ar Z u rra a iñ larri ak,

IcbasoT untea %iraU jaste n U r a k g o rria k ,

N e g a ig a r r io k , ik u ste ez arren K u ren b e g ia k , •

Istets z itu en crrom aíatren O at2Í aun d iak.

'Y

D in o t am enez, b a ziia n bere L eo rrek u ak ,

S o ld a u afi asko nïn b ioztsu ta A rd o retsu ak,

G e y e n a k etuea b iz îa ich irik E o p arad u ak ,

P ro b ech ii b a g a doaz Bi:<kaitik G i& aisochuak.

U STE EZ NEBAN ORDU BAT

U s i n h isaa s&& 1383. » Ondaxf

B ü ^ o i k » e r m e a r r i e n ’

/ o s tn k Tuutf htgiak ÁaMiaiíkc dodaz Einmal“ Krria*en ¡oriak.

ICHAS platu irakiñetan Ara ona jirabira,

pjlloto larri dabillan gisan Ontzia salbau e¿inda,N tin d ik ta o ora es d a k la la J o ten d an le g e c h c kaita ,E m e n sortu n az u ste b age an O ra ü ch e zu ri b eg ira ,Itati triste b a t otos-oioan S a ttze n dan Icg e z a tg ira .

L d k a r r a ld o tik g o g o rtu e n a k

E g u z k ia g a n b e g ia k ,Josi orduko badira asten Kegarrez uttzeii guztiak,

b '

¿Z er e g in d a ik e gatir n ire b io tz B ig lia ta a tg iza g ia k ,E z dau2 b o ta k o b e g ìe ta tik U g a ri m a lk o gorìak ,Z o r e personan pozez k a n ta o rik

B o sk a l-E rr ik o g lo rìa k ?

N ir e m iu g a ñ a b o ts e g in begi T n im o e b aten soñiian,O d e i p e lc a k oÌ d ab en leg£2 S a r r ità a egiE zeruati,F en tsam en tu zk o b u rru k a asko D ita d a la k o bu ruan ,E u re n ch in iista k u rten b e g ie Z irt'za rt k a n p o ra b e ia g u a n ,Z u zelaboa iza a ziùean J a k in d a g ie n m unduaD.

Z u zer sin cü n m u o d u dan ari E sa iiaz b ild iirrik baga,L n rra g iiz tia zari b e g ira B eti le u ;^nrtu o i zala,S o n i d an ean zu re an tzek o L o ra r ik iñ on etzala,Z u re o rr ìa b e ti zalako Maído» ed er ta xabala,Z eu re ie d e a b eti 2uria le a n za lak o babarra.

Z u ri b eg ira g o in « tetan jftt In b id ia g a z onunt2a,L o ra ii ostzera etorri za la

‘ A ld i a.<skotan a n o tz a 'B a ñ a o tso orreek d itu e ii lege«B a k o clia k b ere bildotsa.

A la n in i ut si o i zencluala K ssayen odol g a rra cza,G u d a iU u etan irab azirik E to z a u d anai gara itza ,

Z i i f a t t ì k b eti zu re zan tzoa B eti iza n zan aurrera» E tan tzu D flgaz a d ia k b ertatik A itu ord u k o berbera A utrera, aurrera> g a ra ita edo B n rn ik e ta a ili b es tela.G o r a m u tillak , a g u r o goazen» A rro tz g iliiñak ill ter a,G e u r e en sk a ld u o fed e g;aibia D a to za la k o galtzera.

Z u ik u s ir ik g o g oratzen ja t B cste d en p ora batean, Z e la k o le a ñ ñ e a n ixan P a d u ra k o ibarrean,Z u ze la k o a ñ n e a u b a ita N a b a se n m oro artean.B izarra a g e r tu «endualako B a te au e ta bestcan,N u n g o azañ ak ez d iran illgo L u r r a k d irauan artean.

B eti ta b eti iza ii ^ara 2U A ltìk o argikaria>Iru d itu rik Ipar-aldeko Izar d istialaria,L a fio ch o b a te k b ere ez d eu tsu I ñ o z 2Ìkindu a rp egia ,M illaka urtetan zu zara b ad a E rrie u migarrìa^

D an e ta ii nausi, d an etan Icneen,01 zu E u sk a ld u n K iria i

G lo ria , 2uri espan atarren A r te a a u ts ik garbia,G lo r ia z u r i d i^ rri onetan E re ifì z in ean asia,B este g u 2 tia k z ik m d u arren Z o k doüulako grazio,O so g o rd e ta n o dol o itu ra T a iz k e t an m irrag:am a, A n n e n ia t ik A it a T u b a le k E sp a ñ a ra ekarria.

G lo ria , ;suri. E r r i u g ^ , D o zu a a m en d i n a iz acha,Z u re se m e ak zerren sorteras D a k a rre n eu ro en aatza^O d eyez g o r a d irea lak o E re g ite n zeruruntza,B a t b ad a andi, b«stfta d a azkar, B a t e ta b este u m anta,B este erriak b ad au ke b a a a Z u k d itu su g a u r eundaka.

G lo r ía xerrcn zure u m eak G a la n t d iran gorput?etan , L e ya lta su n e z b ardin b ageak B io tz eta arlm etaii,Z o lia k eu ren adlin en tuan A sk o an d iak ¡elretan, B im ts a ria k eziñ g e y a g o E rd e ra z e ta E uskeran,S o lían , kantu2 ta g erreta n nausi L w r r e z ze in d a uretan.

G e y a g o oraindîb n eu re B rriâ

G u r a a n d u k e t goratu ,Z n re \im antak b a ñ a g a o r banan S z iD g o dodaz zenbatu,Z m e n zak u stan jard iu b a t le g e s

A ñ ab erats ta loratsn,E U m u eta d an etak o ak Z elan doznzan zu k sortu,N ir e b e g io k o r ezin dabe Z ein d an ou en a ezautu.

C b ik ia zara lu rrez, E rria , B ir tu te z au n d i gau rd añ o, E ts a y a k « a n iru n ts i arree Z u a ñ a k o iik ez dago,B e s te S u iza u jr a ^ ^ ir ik E ^ p añ ak « z d a u z d baño,B « ra ik u s i dabeo o a i a o ri B a ld in itaunt^^en bajako,G to n a o ri su rea e z d au ik B 2 deusku iñ o k e s a a ^ .

N ER E ERRIKO UJOLAISBS.**'

<ArTiri:ssOASj> KcmnA»)

T i . J O S É M A N T K R O T < A J A T I N A R I

íW nyrik gahe ts ic tortCH TtuumTr gure EusitU-^rriaa.

U JOLA aun di kag*arri bat Izan zan m u a d u onetan,

l^ícndi ta a itz ik goiatsn en aV Ito zira d ea iiretan,G a iíto g iiz ía k zirati b u k a tu K a s tíg » g o g o r la tz artan,Z eren ju sto a k ziran orduan G ic lii ik u sten gizyn etan ,B a ñ a o y e k di tu J an n go ik oareu A rre t a iin d iak zain ketan .

G e ro x tik era iza o d u dirá E u s k a l-e n ia n tjjolak,B a ñ a ctzlran u ra k e g iñ a k B aizikau beti odolak»

;0 ! ?etibat a ld iz e t o n i ziran U jo la a otzera gizonak);0! ze ab ac bíd er etsay«z ase Z iraden em eu zakooak!B a ñ a asiiasa artii oi ziiten B eti n ay eran U>nt<»rrak,

O rrecbegatitc u a u d u ziñan In o iz onda tu gabea,D o a is ii e ta zo iion eko jO! nere Krri «faitea!B cti u ztarjji e<lerrak zizuii A d ierazi p^kcu,Zeren ail sendo ze in ik an cgifia Z u re euskaldun ku ch ea, Id olatri ak im ii eziu zueu Ifioiz ir iis i saitzea ,

K n c h a o rte k iu sa lb a tu ziñan S e n d o k i u jo l danetan,G tire o n lz ia b cti axalt>:en Z a la k o ureii gaS etan ,B a ñ a g a iir em en zazpi «rteko X\ii»la POi'Or onetan,D ah il ch it e s lu iy a itoan O rd n rik larrienetau,K a g a irak iñ , a i « p uztsu ta K k a itz iiidriska tartetan.

K u c h a o n etau arkítsien ijera E lkartu takcr g h ay a k ,B cti erregu z zerurtintz zueeu Jaso rik g iire b e g ia k ,;Ay! ik u si k o b a liz k ig u g^ur

E d o ze u e k a rp g g ia k ,

.I t i umili I piju

- 5 4 -

E s a n g o lu k e d in id ig u la A n im a em ik a rria k ,

G a rb ite g ia n a y e cb e a gisa G au d e lak o em en iebìnk,

A y e k b«%eU e g i te a d egù B e tí o ts €ta g arrasi.A y e n erara g u re besook B eti g o ra n tza eraik i,A y ech en g is a e g in artean Z e ru g o g o rro b erdibi,Is illtza k a d e i e g in g o d e g o lE rrnki) e iru k i! errukil K a rtz e la ili un onen ateak ¿K o iz b e a r d ira idìkì?

A y e k su g arraz , g u n e g a rro k iñ B e a rk o g e ra garb itu ,A y e u erara bañ a pen au g u k N a i d e g ù o iiean artu,A y e u m od u ra xeren u oizbaiten G u k o ste d e g u u lib ratu ,Z eren J a u u a ri zorra e g in g o D ìo g n a a u rk i Vitotu,T a orduart b erak aarrea g lo r ia E g in g o d ig u biurtu.

¿N oiz g o z a tu k o d itu g u , Jann a, A s a b e n eg u ra ld iak ?¿N oiz e g u zk ita n arltaitzai £&rrez Ik u s ik o a rp e g ia k ?¿N o iz itu rria k d iru ditela L e y a r k i g a rb i biziak?G u re erre k ak ziillarkiturik,

L o r e ts u tu iik ze layak¿N oi 2 e sn a tu k o g a itu fte g o iz goi*C h o rro ch iok a choriak?

¿N oiz e n tz u n g o d a crroraerian,

E n sk a ld u n a re n tuntnna? Ihaltzaifia, a lb o k a , chiU bito ta C liis ta zk o so ñ u l«guna?O g e i u rtetik o g e ita la u ra M u tili a n k a arinduna»^Noi* ik o s ik o erak utsiten P lazctau b ig u n tasu n a ,P d o ta ii b eti erd a ld u n d an ai S a rtzen d ie la beldnrrai

F u e io r ik g ä b e ©t d a laan go Ik n sg arri a ñ ederrik,F u c ro r ik gab « e z d a g o zertan

U ste a la k o cg u n ik ,F u e ro n k g ä b e e» d a guretzat M un du onetan g an z onib,K u ero g ab erik zeren guretzat E zd a n E a s k a ld u n -E n ir ik , E nskal^ erna g äb e ez d e g ù B crriz zorion tasim ik.

B n katu b ad a ¡ 0 Janngoikoa!

G u r e erb cste luzea,B eeratu Jau n a, z u k g u r e kon tra

J a so d e j^ n ezjjatea,B ig u n d u Jatin a , g u r e u a t dezun Ä n tz in a k o asarrea,B iia li J a u n a zerorren uso P a k e adin a^ lea.

— 5 -

Ik u s d e za g iiu laste r u itû ig i K o io re ed errez betea.

Â to z iisocho z u r i z u r i a,O lib o a d a rra t m okim n,K a u tâ dezag’un ^ aur esp craatsa K u sk a ld u ii k iic h a barruaii,G u re b e ^ ü k ru ik iistean N o e k zi u du;'a u m oduau,H sa n g o d e g n a iertu data Ep< g ic h ire n b tin ian,O û a k ja rr ik o d itu g u lu bai l iu s k a l 'E r r ik o soruaiL

G u re b eU n ooh bertan jo a irik G u rasoen Jau n go lk oa ,A d o ra tzek o e s k a ñ irik a a A ccb u n i^ a ta usoa,A y ech en bide¿ elkartade bat E g iñ ez urratiftkoa,A tirrera b«ti e ’isk a ld u u legê S û n tiia gonler/cekcw.D a la k o bcraii J a n n a k A i torri Antîfia enmid«tU‘'' ’

D iü rri üanuk esan dezateu A rr i eîÛAz baccra,G u r e za iiitzalle eu skaldu n zarren J a in k o a data berbera,U jo la a ld i jôgorrenetik A rk g a itu a la atcra,B e ra k ûêndu m irari b âtez IA ra ra t-ek o gañ era.L e o rra oso a çe rtit arte E itskâld rin z a n e n lurrcra.

™ S O I K O A U P M B D A K

G 'a u z a b ab o clia k J a u n a k em oniL BadauE do« bereziak,

Z ar eta g a z te , g ù o n zeiñ andra D ierri ta probintxiak,D a la axuinàk, d ala clioriak,A ber^ ak zeiñ p istiak ,¿ L e g e b ateg a z zelai? le itek ez Btzi m undiian gu»tiak?

¿Zex d eu tsa b ad a a te ra a ire n U re n b a n iit ik airam ak?Joan daitezen Ìeorr«z ariu U n e b ad ìtu ez oiñak?¿ E g a zti b a te k ze t b a lio dau XJretan b a r iiz sart^iak?ZtT ab erea k e g o b a g a rik A id c z ig o te n astiak?

K ù n leiteVe leorres bada A rra in ik iñ o z ibilli;

ij /HUHU

-- 5 —

H z e g a z tir ik u re a b a m itik J o a n le ife k e igari; l ìz in I d t e k i « , al>«rerik E g a n a id eau eregi,E ta a iñ g ic lñ K iisk e lerría H rdeldiin oso íniÍñi.

B craz tisoá e g ía a dago Ib illi <Íedin aídean,E z a b e re a k dabiU^an g isan B d a n «m eo la u o iñ e a ii;T iro z , e g o b a t e íztari b atek B a ñ a a listen deutsan eaa,¿Zelan koDtan ]e is len go u rru ak B rre k e a aldainenean? *

D e itu k o dentÄUt g a u r za r i b<re N e iire E rria , U soa,B z le g o ia ta ez arranoa,E z belea, ez ot^oa,U a n ik z a a iñ so till, ziirí ta O tza c , le y a l ta gozoa,¿A lan erre n ik a o k ja rr i zaitu U so ch o biotzekoa?

¿N\m dozuz o ra iñ z a k ancH iñako U rrn e ta eztitsuak?M illab o rteetan íb a i oneetan E u sk e raz k actau n k n atP iS ílldu z ira a U so m aitea Z a r e euskeldun urruak,Z a r e ordez g a a r kan tetan dabe B e la b a ltz erbestekuak.

Z e iñ p areb ag a ?iñan m unciuan B eti zeixre E n e g in a ,Z e iñ A m a o n a b a rril gar« U at

Z e iñ eztitsu . «ein bigam a,Z«iñ U so b izk or, seiñ a ira a o a k

TBoz a iia p a u eîña,\fíi\ b a ñ a orain le g o ia k deutsu J a u rti at2am ar sainiña.

Z eiñ g o z o a fian, b arrirò îñot, L en agO zur« urrua;Z«iñ catitsua ip ar aiSetan J o t« o ze n d u a n soüua;O zeiñ %uria a g e rU e o u ñ a n G oiSetan e g a n jasu a,E d u r m o ltsu a m e n d i gañ ean Ich irik baltzizkatua.

J a iin ak em onik zendiizalako

Z u k a la k o le c g o a k E s k u n ia k o a Jau n go ik o a ta

E zk erreb o a F u eto a k ;K g o bioka^ orreSegaitik B errogei eiinki osoak G o za u zenduzau m u a d u onetan D a n a k zo rio a ek o ak .

B a ñ a gan r, ene, V s o m aitea, A m a erri laztana!

U rn e zart« le g e z ik u sten za itut G o r e g u ra so ziñana;Z eli ta unieok zorioneko In o z iz a a g o b agara,Z u o satu ten b eark o dcû S a y atii d iid a rik b aga.

A s a b a zarten J a iin go ik o ona A r re a e ig u z u lag u n d ii,R rri 00 i g a u r b igu iitasu u ez B e g ira arreii eg iozu ,¿Z u g ait « s tc a ja tr i dabcmik B e in b ere a l d a lotsatii?^Noz E r r i o n ek zur« izeu ik E g in (iau barri* ukatu?

B erottek beti, b eti d eitu dau J a iin g o ik o eusfeera<kua.Zci& eii e g a p e artan nai Jaben B illa u osasiin (Junt^na Zeifie^aii d au k an ja y o czkcro Icb aro p en os*os(ia,¿E ta u ok b esle k o satu leyo Z a u ritü ta k o cgiia?

B iu rtu Jau iia , eg io zu gau r I ^ n eu k an a l izatea,B iu rtu Jau n a, z u k egtozu E u sk e ld u n bizierea,B iu rtu J au u a , arreu eyozti E usfceldm i zarrcn baW a,B iu rtn J a n iia nai d o g u la k o G e rd e g iik ctircn fedya.

Zerren aiäerlk e ' jafenu em en G e ia g o aserta tu ko,Zerren b u rtu k a ich asoetan B a g a r ik ez d an jaj;*ko;Zerren erd ei dun dì ran ^auzetan Hz garean g u sartuko,Z erren g iiz t io k g e u re ont^ ia S a lb e ta n g o a u ila k a

Zerren baki^juu baten g iS a la

Ib illi o k er b cg ita ,N u n Ip arrera b eatreu jo G en d n an H gnerdira;Z crreu n ai d o g u u o ra iñ g u ztio k B iu rlu le n g o tokira,A sabu za tra k lib ertadean BizU cn iira n E rrira.

E u re n J a in k o a g u re Ip a r da, N o g a n ditugUD josik o , B iotzctako g ftte p rrataak • , G a u r d an ik b eti betikQj O dei gain b a ten L aw b u ru ze lan G id a ti d eu sk u n ja ir ik o , ■ B ere óndoreu o k e r ba^ariíc K a n a n en g a ra sartuko.

B e ie on d oreu jo a n g o g a ta A u rrera basauiortuan,A u rrera , aurrera, Icorrez le g e z

B ardin batd iji ichasuan; A u ite ra , eta J a u n g o ik o a ri E u sk e ra z d citu ordiian,U re n erd itik zab a ld u k o d a B id e leor b a t b e in g «an,

A lp e tr ik d ira E jip to n b a rrii S u z k o c u r ia k ja u s ik o ,S od om a le g e z a lp crrik d ira

U ria k axits b iurtn ko;A lp e rrik tru m oi ch im ista lsu ak S o rn a dardaratuko,I.oteji a n d te a l le g e z atzerun tz Hz d o g u b egiratu ko-

A lp e rrik b ere etorriko da F a ra ó n arm az jau tsia ,D am u a b eterik Israeleri L ib re jo ftten icbia;B a ñ a ja iU te n noz on do àab en Ich a so e td i etdia,Ü r b ia k tr illa e g in d a deutse III am o rru guztia .

D a k ia la k o J su n a k em oten D a n a i e u re c a lo g era ,E r r i le y a l ta b a ita m n k e n a i Ira b azita dauken a, le b a s erd itlk ero a ten dauz O n a k baterik bestera; D o n g a k bot&ten oadarrerañ o A rra iñ ak gizendutera.

© s m D i à k s i k ®

Ssrítu» is u US 18S$.»& SvueQ«ü.

E z d ot k a n ta n k o g iz o n a k n o eb àit d ab ela « a o t t e n E« d ala « n e u b io tz a r« itM t p o z osorik ,

E z d o t k au tan k o g a z te e ii lo ra zo rorik ber«B e g l ic lii b aten d a g o za la k o ira g o rik ,E a d o t k a n ta u k o b a rri on area Ic k n a a oraiS A ise a k e g a a d ak a rta sa U o ts tn steak,E s u a ise a bera d u iñ a r ia d oatazala E a i e g u a a k , astea k , iU ak zein a rtea k .

E n o a b«rc jaso te ra g a n r Euskal^erriko

G iz o a aad ien d oe a r g i ta b irtu terik ,G i*ald io ro d a g o a la k o b erau um antez,A c li e la m c a d ii d a g o a n le g e * a p a ia d u rik .

¿N o k seatz k o a u u «enbat g e t t a t i le o r ta urez? ¿Z en bat In a ia d u a eakrib atzalla a iñ entzunak? lZ « ab at la a g in on k a n u r i e ta m o s ik a za le E d o ze ta ra nausi d ire a a euskaldu aak?

E z d o t bere a a i b e g ì b io k g a u r e u k ia g a itik Ä tse k a b e e a a tse k a b a k az n e g a r baga,E z d o t « jo k o eu sk e ld u n liran se n tiiaeu tu xk o

w i i i j j u , . t ir n m m im m m ig m m m

— f i 4 —

O tsak az t r is t f in o r ja r tç k o u.stea bada;H z d a orí e z liru onejâz c g i in on ctan ,E re g ite b o g;ogoao <ñodan ja so g e y a ,G a tir d ot n iretza t eregi g arrì E u skal-errian O ra in d ik z iit îk ik u sten dodan A tb o lîa ;K a a ta ii nai deutznt; zu ri bai xuri A b e b izîa Z iigatK d an etan zn zarealâ E rrc g e a ,K a n ta u n aî deutzuc zu za tea la E u sk e ld u n lurra> A p a in tzen d ozun g o m u ta g a rr i esk ergea .

Z a rc â la k o b azter o n etau g o rd e dozuua,E rri b a t zeure k e i i ’p e a g a z a iñ librea,Z e u re se m e ak m end í ta a ch ez o r e iitse lak o A rerio ra i beri id iite n arra tea,P aradisitan e g o a n z u g a tz a reu antzera,Z u k dirudizii jak itiiria-d u n A bea,Z u te b a ri« tí k or ja tzu la k o g o tu n tz arteten J a k itu r ía tern k o aren A rbolea.

Z u g a n zä g a tz b î ík n ste n di t u t , o r A b e batea,[O 55Mgatz b ik o d i p a re b a g a k o Landerea!B eg ita n d u teu zach atazcla bízl bÍriro>B a tá gorput/A eta b estea ari mea.

G o rp u tz a ;êlan arim a b a g a b eti dan illa,A u t 'a , erran Isa, lu r p u sk a pn sbat bakarchorik»¿O z u g a tz d o a tsu a^ûrgarria! L a u b u ru b aga,Z«r zíñ a tck e crretako zu r b a t besterik?

B añ a, L a u b u ru k ip iu ten zaitu orten eregi,L a u b u ro g a lli k a si n ach atzu g a u r k a n tu an,K ris to b añ o len b ere eu sk a ld u n ak zirealako,F e d e a g a itik k a n te tau íllten T/aubiiruan.

I^Æubnructan em oten eben euren btzia,E n ren fed ea eta le g e a za iiitze a n en ,O rreéeg a itik E rro m ata rre ii J a u o k ez eb aa A d ora la irik b ap ere e u k i in o i em en .

L a u m il) a n i te E u sk a lcrría k b a d a u k a z bere,

L a iib u rn k b ere b este a ia b este b ard in d itu ,A rech san tna, ja s o iu i jaso, L a u b u ru gora, L a a b u ru d iin a beti E rria u gorde egizu.

Z u re g a n d a g o euskeW un lor a u p erson atu rik .

B e re isp illu b en etak o a d au ka zugaz,Z u za k u sa u a k ik u s i daike E ü sk a l E rria P arad isu b a t d iru d ia la Arbolean.

Z u re fru tn a k a in d ira b ad a o sa su n tsu a i,A ritn a e ta gorp u teerako ad yn tu ak ,A re cb ezkurrok fo ru m al teak e s a a n a i dabez,T a J a u r^ o ik o a L a u b u ru orren lau bcsnak.

¿N o^ az bardindu ete zaikeda?^ zu g a tz b akarra? ¿N ogaz zeurorren an tzek o rik b a t e¿p ad akastí ¿N un to p a u k o d o t ir u d ig e i b a t zn ri d eitzeko ¿Zeu b a k a ic h u rik L a iib u ru d u n a n ik ba&akust?

¿N u u top au k ü d ot lu n a g u ztta a ia tu aireu? T o p a u e z in d a baldin b an ator g a u r aU era?L a u b u ru o ir c k g o g oratu ten d eu stazan d eya k ,

N o atzu A b c bardin b a g e a eg itera .D c itu k o d eu t’ uc zu zareala ffiire E rriko ,

A p a in g a rria , poza, oudrea, ta g loría ,A rm a d a an d i.b ild u rg arria i o i zeuu tzelako-

U n e ta ra ñ o z u k b e ti sartu ikaria.D e itu k o d eu tzu t ¿achak u sa la torre sendo bat,

Zein eziii <lahen areriu ak ifioz bota,E u ie h o ln tu a n io rratu ak d it ta iako.T r i 5k a tf, piuskatu zu te ondo a beti jota .

D e itu k o d eu tzu t zu «arcala au k eratu a,L an d n ra e la arb o la gn^ti g u ztie U u ,Z e rg a tik , ez dan 7u ie au tzek o a b erik iñon M un du osoan b este le k u ta u aurkietan.

D e itu k o cieutrut g u re auparua, g a u r zareata, D a ro a g u ¿ an zo riga clie k o e^unetan,O d een oiidoren b aita d irau t/u t u ste dodala 5

N ik kan tetea g lo r ia k 8\ir« kerizpetan.¡A gu rl a g u r bai, A rb o la « ts ik b ed ein katu al

S o rtu ziñ eau unetik zara b eti zu or,A gTir d ira u ts iit a g u r a g u r n ik , b a rrito bcsre, J a u n a k za itza la mi>nd»ia m undu*zÌntzo, jagon .

A re c h m ai tea le y a k e rrcrik badozixz bere,Z en re o rriak ig a r tu ta g a u r €2 d a ardura,¿ K o ¿ areclia ti i g a rra bada noz sartu jak o ? Airik» zerenib ta s its fk b ere ¿tioz barrura?

G a b e ta n o iz ta e g n n w b ero eg in a g a itik ,B oro 2eia otzen k o n tra e g iu g o àozù g o g o r, E u r ir i i b a g a jo a n a g a ilik em en 1 azaro,A r e c ii m aitea, d a ira n g o b eti a gor,Ä g a it ik arcch lä z ta o a zi;gan a iñ sendo daukat

T ch aiop en a b iotx g u 2 litik a ik jarria,L axiburu ze n g a n d ozun a rte a n e z dala-illjjo, E t a fed ean a ia g ic h i jau si g u r c Hrria.

L a n b u ru o ri o rtik ja u s ir ib ik u si baño, N a y a g o u eu ke acliok ikusi bera jau sten ,E u e J a n g o ik « eoskaldu n en a, ex ei«u ich i K uskal*errian orrelaVorik gertatu ten .

B eti euskeraz za ìtu g u la k o em en adorau, G o rd e e g iz u euskeldun d a u ea A rbolea,A re c h a e ta b ere I.a u b u ru direalabo,N a ste b a g a k o en skcld un utsen banderea,A rre n g a u r b ere e g in g o a lg a itu bedorrek batu, A m a ou b a te t um oak le g e z be.sapean; Z orion akar btzi g a itcze u xorlonebo,A rb o la zu tik em en d au k a gu n bitartean.

m

GURE BATEZTASU NA TA ASABEN FEDEA

1 8 8 3 .»«

^ 7 ES za re /u ek ach a iñ g o itsn ak , Z er za re m cn d i ch it «arrak,

Z er rare g u re errck ach o ta Zer 7are zer Îbai-tzairak?¿Z«r zare g u re itu n ic h o a k Z er za re ich as za b a k k ?;Xer zaren z u e k ez d a k it bañ a Z are eu sk ald iin leyalak)

G u z tio k zare eu sk a ld n n betî, H nâkaidun bere izan g o,K iisk a ld u n d ab e »uen ize u a k M u ad u a m undn iran u g o ;E t a berbetan b a ze u k ie g au r ¿Zer ze n d u k ee esan go ?« E rd ald u n ira n b añ o g u ztio k lU g u r a d o g n len a go.*

«ErdalduQ isan baño len a g o

»A ch ok lia i d o g ti zelaitu ,

sM eiidi tontOTTok Jieera jaxtsirik » L au da e g in ik g cratu ;>Ibäi crre k o k a g o rtu eta » Iturricliuok miitutH,» R id a lli un izan b añ o len ago > L n r id ia s u o k bítutu.*

O rrelaV orik ez bedi g crta , O ra in d ik b izi zaiteze,O ra iiid ik b ad a e g u n obeak G u g aa n n W e g in g o dabe;O ra in etái ta z u e k o n e la u B ald iti auiait2:en bazare,G a ld u a k g a ra eiv^kaldim dan ok G el di tu h a ga bapere.

E z da ard u ra sartuagaitilt P la g a b a t zu en h irrian N o k e z iu .lcy a n o.so g ara itu Z iie k zareen atxiari;F c d e a ili ten ezpada ch ito E tiskah ^ in aicD b io tíia n ,P la g a ori d a desagertiilco L a s te r lu rrateo ampian.

P la g a o r r c i daiií-ÍpÍñi gai»^ki A b e ra ts e ta p ob riak ,P la g a orreseli guisolu ditu M irabe eta nausiak;P la g a berorrck g a c b e z b ete d au z O tseiñ ta a g iu ta iia k ,Bai, p la g a o ire k a^.keuez jo s i la u rriz erri g n ztiak .

I

P la g a ori d a n ife ustean A iñ in fern ntar don g ì a,P la g a o ri <1a m im drr danareu P ozoi akab agarria;P la g a orreSek g a u r xelan d a ck a n Z ab al-» ib altk saria,S a te orretan ja u s ir ik d a k u st ì^ eute lu r m ai te m aitia.

¡ 0 1 n eu re E r r i k a tig a tu a , B ateztasu n eu sarean,Z eu re in d arrak u ts b iu rtu rik Z e la n a rg a ld u 2atean;E sa n ik d ago: «¡batestasima E r e iù ik b ad a errìaiì,E tr i a u laste r ja u s ik o d ala E tb e s te k o e a azpian.>

R tb estek oe a a«pian zakust D an o ri m ak u t m akurrib,E u tcQ lokaka?. zeure besoak D osuz e n im e loturìk;N o * e td a ld u n ak ? ¿no:', ja n tz i d eu tsu A la n 2tiri buztarririk,E u re n b u rd ia ibilU zata I d o z e r o a n e z iñ ik ?

Mint^a zaite^e a g u ra zarrak, A lto n itza i a u n d ik u a k ,¿laan ziñ een iñ o z sem eok G a te a n lako olltrak?^Not zan azartu zu ei au steraO I sa n tu eu skera?ku ak?¿Ñ or bota te ta lu rrera ze la i B a U a rre ta k o T en p lu a k ?

J a g i za iteze, A s a b a illak , B iztz«ra g u r e fedea,U rte il za iteze o b ietatik S a r ta d a k ig u n lotsca;O a c la a b izi b añ o a a y a g o Z en d u ela k o illtea;G « rd e zend uen E rri sa n tu au G a rb i e u sk a ld u n librea.

Z u e o fed ea ziu ad u b alitza G a u r b agen d u au iadarra, E ts a i g a z tia i i»artzeko jzu, B ild u rra e ta ikara;B t a le n a g o b o u k o »iran M en di ta ach ok în rrera,L o ts a g o rria n ik u s i bano

E r r i l ib re a u oaela.

N e u re E rria , g a u r d in id ie Is ra e lta r g is a ilu a k Z u re seroeak, d ab il tzalako A sk o e g ab aa a tu a k ;B ild u rres n ago ete g a u k a z a a J a u n a k m ad atikatu ak,E i orren best^ n ai d o g u izan R tia ü ñ a u katolikuak.

F e d e o n e g a z a lk a r a rtu n k G u z tio k batzen b a ga ra , B jld n r b a g a r ik a/:artuko n az

B erb a e g ite n onela ,B etoz o rd u aa , u a iz d atozala M au rn ak g u r e lurrera,B a ñ a jo a n g o t i d irea la O nÎÂ ja n ts irik atzera.

F e d e tik d ator b a U su n ona,

BatasuD €tik in d aira ,In d airak b arriz l>eTag:an dauka

E tsayen t/ak o iU ala;E n skal-« rria o n e g a it ìk zau O so lib re ta b akarra,U?,z\ai b eti eulcazalako H rdaldun d a o a k ikara.

A rri pisuak e g o n a g a ltik L o ta n le g e c b e « ro ta n ,G a b i a stu n a k n a g i n a g i ta G e ld i g d d ìt ìk oletaii;Itn rri a s k o k ib a i eg iñ ib B a ld ía badeutse b u 1t?^etan, C h im is t« ! g isan ¿ez d ira asten Ib ilU e a a rio e k e ta a?

B a ta sa a a d a ind arra bada,

A fp « rrak d ira ip u ya k ,[Ai! b a g € D < l u k e e za g u tn rik A o a y a la z ta a u iaitiak!B a t ez b a g a ra d iñ o t b eaetan , E g iu «baia g n rìa k .B a ita i j^ s i eg in «bela G u raso zarren le g ia k .

G u raso zarrea fed e à n tz o a a G o azen b a i batzandiitera,C h ita gailo& k d oazan le g e z O lloaren egap erai G o azen agu ro , bafia d an dan ok

B an dera 011 e a it^alera,B añ an b a g a b iltz la s te i d a to rk u z M iru ak iiu a tsitera .

Í* w y < i W n w t r -T— r * f T' 7 y ? T " T ? T T f ’ V T "T *? T T

S Ü I B H I K Ä K 0 K U S K A L - P I S S T I T A B ä K O

is e e .tn

E RADiM.t arren m n o d u ä guztia ,L e k u a iñ on b a t ¿n u n neibe billätu?

B e a e b en etaa da a ir e erecliia L u t » k in ik o a a n azaìa sarte.B m e a c lie g o z e U n d od aa kerizpea,A re c li A rb o la za r b a te a ondoan,K z d odala topan a a i d ot k a a te to a I ñ o a g o erritan G a rte la k o a a .A uSe, d o g li, ause» lu t bedeíakatua,A s a b a k b a tu te a s it ia n lekna>Aa¿<, b arriz ause, eu ren A rbola, B u sk a ld u n ak ja s o b u tu a k ¿ora,D e a d a r e g in d a ig u a g e u re G e rn ita a ;B e ti F o r a za le a a i d o g a ivcaa.

j

G U R E B A N D E R A

U A i v iu n 1838 .U defnikan «ta. gtm ndeaá» b atn k «glBa*, S v - telenit-ko lUarUdeta U fu a o a u rtra «fUliak g v AreebAr» M^an in ïT in i «bu 188&> Q u

A n b o t o d a iu s t triste , bai, tris te N e g a r r c í O is-m en dia

E u sk a ld u n g o y a k d a n a k difioste

lite n d a zarra guztia;111 zan i l l L e lo , i l l L ek o b id e ,111 za n i l l zan J a u n Z u n a ,111 sritan g u re g izon audiak,

Tya i l l E u sk a l-em a ,A la n e s p a d a esaii daíala,A rb o la o rrek egia,

A rech inaite*, esan ^ iz u E u sk e ra z berba eg iñ ik ,Iñ o z a u rk itu ete dan lu r au T a y u o n etan geiSorik. A u to rtu ía itc aeu b ere eg o n B a ra ta o tre n sikurik,Bazara. eg o n iñ o z o n e la n H zkurrib em on eziñ ik,

— 7 4 -

flT rte a s k o g a z u k a tii eta B azeo g oz le g e s zartu iik?

A n to rtn a a ile lo ls a b a g a iik , A rb o la entzxitetsna,A n to rtii aa ite ¿etzara r ii seu A rech Hanetan san tua?E san eg 1211 /eure g lo ría Z elan ja rr i dan gau tua,N o n d ik ta iio ra g a n r zu sagozau O rren b eslean galdna,In ez e z ù a t: b a ziS a 1^ 'ez A rb o la G ern ik a k u a .

G a u r em eretzi urtecho dira 111 ja ta z a la b a i p ozak,Zerren b u etartu ein g iu d u ezan S e k u ta e z d a g u m otzak,E t a eu ren c a u s i g ax te lar b a te k J a u r t ig i e iitsu u aiotzak Z e r g a it ik sn n e iitsu sa a bada B esan go k 5 ch i b illo ilak ,O id u rik ona p o zik e z d au k a N ik le g e z aure biolzab.

«O rd u rik o u a n egarrea zagoz

A re c h len a g o doutsua,Z e rg a itik j a usi ja t z u D ch im ista S u ts u b a t d o n ga g aiztu a , O rrrte g a it ik ikuaten sa itu t I y a o rririk bakua,A g a itik za g o z le a g o ald ean A in a sk o a g o ra tu a Z u re axp ia ¿nok k a n ta u daike D a la B atzarren leku a?

B eti ik u s i o r k induesôu Jak itu Q d au âk itzalez,Z a reala k o zu A rb o la b a t Z e ru tik ja ts ia leg^ i,Z u re adarrok d irea lak o Ir a b a d a k odolez,Ic b i b a g a i ik iô o i i lo îtu te n D o n g c n fed e c lia r zitalez, f ) b a iâ a m ina! G a u r erdaldn nak

D arab ilg u e« dandarrez)

E u r o k ¡ndarrezebag^i eta D a ra b ilg u e z lurrean, Darabiig:u€8 lo tsa b a g a fîk S u a e g ite k o ustean; A n cb in a k o ak erdaldun en bat

B aleb e enren aurr«an Ik u s i zu re o rti b a t bere Z ap altzen ostikop ean ,

III ed o g o itu e g iu g o eben G a ltz a iru sorrotz^ rtean .

111 edo g o itn ja r ic h i ziraa G a ra ip en and i zarrenak,G o itu e g in d a g o rd e â re a n L e g e a iû ed er eurenak,G o itu e g in d a e g in zirean. M und\ian ezagu n en ak,A g a it ik z ira n k a n tetan n o n naî G lo r ia eu skald u n en ak,Z u g a itik illd a eu k ezalak o L ib erta d e rik oneuak.

E tz ia d u e z a a A rech m ai tea,

E u r ia k u U ik o r azî.

- 76 - Eti^üiduezdu iñoQtz b ig c n a k PerlaksiK b a k a rn k jant¿i, E e p a d á m illa g erre ta u g o g w A s a b a k ein d a esetsi,E u re n o d o la su ster d aaetan E g in zen d iian in ia ts i A iäe t fr e a k z«u ig a r lz e r ik Iñ o z e s eyen jarìts i.

S a rritan izan z ira n benetan U d a odeiL^n tristiak,S a rri b a i sarri G a¿tola<aldeko T n im o i-o is bíldurgatrialc, Z o g a n a eldu ezin zirean;B&ña eorcB onaztarriak,T a b a i atzera b iiirtzen ziran E rd a l e n ir a gu stiak ,Ip at-a i5 » ak zirea lak o L u r o a e ta k o n au siak.

A lp e ira k ziran euren asm oak, XJtsak ^ azte la r iudarrak, Z irea la k o b a i etiskaldn n ak B eti i^ateu b a t dauak^ E rd a ld u n a k a z nastu b a g a r ik Z iran zur bi:<{ten zarrak, E u sk a l'le g e a k gord«;tan zinCzo Isa n ik zoU ta zalak,B izk a y a n beti a g io d u eyen B isk a ita r g arb i b akarrak .

A g u rtzen za itu t orre» egaitik G u raso zarren bandera, A g u rtze n za itu t ¡zar a rg isk o ¡0 estan d arte ederrat

i i g i i

- n -

A g o r tz e n za itu t ifAun d a g izn a Z e d to tan taieii aiitxera,B iz i za itcau e u rak legetse M illaca iirteeta n aurrera. iCabaldit daU uti ze iire k e r iz p e

B a fr ia euskal-lurrera,

O satu ia ite e ta b a n iio J aso izu bekokiori,

Z cru a bera jo a rte ia ñ o Ivauburu z a ir a eregi,B e re be^nok izaii b e k ig u z B eti ta b e li pozgarri»E rak u stek o zer d an BiT^liaya O raindi Ic m u n d ii danari,E z e u tsa ia k o b iiztartzen ich i

In ox erroinatarrari.

B izk o rtu ia ite a in b a t lasterren ,

S e u d a tu zc u re «auria, ,In d a r b arriak a itu egizxm,A lg e r e lu b eg ía , i 'a b a ld u b e g i L a u b n ru o irek

. Here zen»ko a ig ia ,B eti k r is tiñ an isan d ak ig u n G n ve E u sk a ld u n K rria ,E t a bertatìlc alden<iu dedin Ivibertade cliar g iiztia ,

B erorregax g u k e g in g o d ogu A te r ib dan en kontra,Z u re ^ au etik e? d a ck a cliik E g in g o d e u sk u n ik bota,Zerren B i/.ka y a len a g o ch ito I k u s ik o dau lu r jota,«

- 7 8 -

G u re o d o la ercekal¿ le g e z Ig h a so a g a z batuta,G u re A re c h an ik u s i ba£o L a u b u ru «arra kenduta.

(O eu sk a ld u n en L an b u rti zarral G at0 2 zu adorelara,G a to z ¡0 A rech iltezgarria l Z u re k erizp c onetara,A re r io a k ja k in dftjjien G a to za n on a ^lertara,G a to s a la k o e u s ia ld u ii utsak E in e n c h c b a u e ra bada,O ts e g ite k o b i /5 dedilla G u r e A rb o la laztana.

T I

JAUNGOIKUA eta FORUAK

EikcrtW d^ » D 18« .a » f f a « A w c h a « n ssp iao l i s t i r t a l i e M t i s , 8w » kaiM T iiSo A ik a r l» 4»ko I v t ia e n a u w ca a C t a r i f f ir r iU « .

^ 7 uo?.bait u rratu teau

G u re k a te ä lod ia, L a z o t ik librai! c^ n ik o a n Z«lau asten d a a choria; A la u ch e bardiu a b ia u k o da K a ittii7 E u sk a ld im E rria, ))irndialÄ po:^arcn pozaz B «rouek ch an ch atigorn a,E z G a« telako k a b e la i i§ill C bori a n a palaria.

E z d au barru an lu zaro pc«a

O n e k g o rd e k o itorik,E z p a d a laste r a g e r tu k o dau B io tza k ganc^ egi nik;E g o n z a la io a in b este urtcan K a m c la n le g e z sarturik,T a iku stean zarratzen eben O tm ak lurrera botarik',

Z er j a z o k o d an e g u n a ie itan E * ( la k it o r a in on do n ik .

jO li ^ u k o rd n a n z e la k o k a n tu z D o g lin Z e ru a a lab an ko,!G u re J a u n g o ik o euskn ldn nena ;0 h ie la n d o g u ondrauko!¡Zelan d itu g im b e ra t eiiidako M esede d a u a k !^outauko!Z e rg a itik <Hran g a u rk o ncf^arrok J a rr ik o s ik u bedko,L 's le d o g iiza n e g u u ederrak D ire a la k o elduko.

jZ e n u ib a ge a bañ a g a u r d ago E u sk a ld u n n u tz o danetau! Z e in tzu k d ilu en b io U a k triste S a rritan gorant?. altzctan, D nkiiÄcIako A rb o la zarra Ig a r r ik su ster daneta«,B ere bizi an ]n7.o e/, dana*J a z o r ik K n Ì onelan^N o u c g u n o u a k ira g o eta Bi2i ^»areao d on getau .

T r is te bai, triste dahilt:« ben etan . G a u r g u r c nekazariak ,M en d ietak o artí:aíñak niu lu , G orclerik ch ìstu ?:olÌak, l à i l l is iU ik basoc(ako B u fd i irrin tza lariak ,I c b a w t a n b e la b a ltzak az A rra n tta lie n ont?dak; iPüza g u ¿ tia g a ld u b a g a r ik U ls iL d ak u staz m endiak!

^ 8x —

B erdex janU trils « iirok k a n U la o D e u sk u e esp eran uea,E u fo k Ci d ab e o ia in d ik g ald ii

A n c h in a e a k e n lege a ,L tn a g o l« g e z bar<3in g a u r b ere N a i d ab e jarra itu tea ,E u re n e u sk a ld u n i? en edeir&k S e k u lâ b ere ez galtaea> jK ta g eiso ak en rcn urakaz U rte rò osatutca!

O rreâega itik o ik b ere dituC N e g a rr a k d aridataU ,G oiS g u ît ie ta n zu zen t/eu g o ra n ti B c g io k m cîîdietara,J â k in gu rarik crrekach oak E t e d a k â iT e n n igan a,R arri onen b a l po2lu dakidan Biot& g a u r triste dodaoa;¡O gei u rte a n g a g o z a la to N in ib e u k a tig u ala!

E t a c h a rk u o k b e ü dinoste: Z u tik b a d a g o z m eudiab,U îe n b earrak ez d itu a la n i g o eu sk a ld u n erria b;A c h o k zu ze n ik b ere badau kez K u re u b u n t za r zuriak,A in g ic h i erre G a zte la n legea

E guzV i su tsu goriak ,E ttro k izan go ja k u ta ia k o K e r is p e cg iu lariak .

l ir r i o n etau g a u r arte b eti M endi e ta ach altuak,

^ Rs —

Izan z irea n g iir e g azte lu J ä g o la g;ustis senduak,E u r a k b iiru a k dauke?aÍako Iy a z«Tuan sartuak,A o g a itiV ziran k a n p o tarre ctsa t J a ric h i ezíndaknak»A g a it ik «raen t z eb e n artu O rp o rik k aáta gaiztuab.

jÄyt b a ñ a E r r i U bre e d r r au L o tu ta d ab e g a o r jarri! jA y l o ra in d eu tse b u ztarritzar bat >SamatJk «stn berari!B e ra g a s o aste b a ita g añ era Buxdi afttun b a t ezarri,E rd a ld u a o so g a iir o a e k d ala E g in g o le u k e icndi,B a ld in d e itu k o ezp aleu sk io E u sk a ra z J a u o g o ik o arL

E u sk a ra s d eu tsa b e ia ri dei ta E skateen o rd o d aoetan ,A rre n b e g ia k ja rr i daizala E rru k iz E rri onetan,^ i n b a d o g u le n a g o utsik D am u d o g u la ben etau ,O ra iñ o eb a tu g u r a d o g u la ITtsik e u sk a ld u n gauzecan,S artu b a g a r ik b arrien barrí G e y a g o erdaldou etao.

B a k a r b a k a rr ik g u k g u ra d o g o G n ra so zarren legea,G e u re eu skaldu n J au n i^ o ik oag^ F o ru en libertadea;

- «5 -

O rtik kanpora g u re t*a t b eti B « ste dan a zan dougea, E k a rreU k o b e ti nastra,B u m ik a ta ezdabaide^Z en en fn itu a k aor z d a n j a m D ensktiQ A rech xar m ai tea.

G u erdaldu u d u g íñ e a la k o A rb o la , zara iga rtu ,M o t E r i r i » . ■ ■ ^ » ^ e e a t i c a

O m b a g a rrik geratu , M a k e to a k in b aU « agai(ik G n k g ^ k za itu g n am aitu;B afia g a u r selan o k e r e g iñ a O a rb iro d o g u n «zautu,A r b o U gazCe zure sem ea N a i d ogu o b eto m u te tii.

Z u zara b ad a g u re p o ig a rr i ¡Ar«ch A rb o la seiuea)Z u g a z D a i d o g u a u r r e r a s a in d u

O b e t o s a r r e i i l e g e a ,

Z e la u sareaa a i¿ A ita za r ta E u slea ld u saren uniea,B ere tek u an guteCzat iza n /¿aitezau orche ordea,D e itu k o d e u ts u tz u za iea la E u sk a ld u n E sp eran Ceea.

D d t u k o d eu tsu t E u sk a le rr ik o

G oiS eko isa r barría,Z a to rk iiza n a g u re zenia J artera o&o garbia;D eaagerC urik illu n tze u daben L a fio b a ltz astu n guztia ,

U d a n u d a ta, nc^nan neg« ,H gin ik cg iira ld ia ,E Id u d a t ig l i n a iu b a t lasterren J u stm a re n aldia.

O n do d a k it U lk Ira ta rg ia B^'uzkiari eskean,Ib ilte ii d a U a ren ai^ iaz Z u zen d ii gaizan gab eau ,J a k itu n on ak g n ra badabc L e g e o n ik ja rr i lurrcan ,Z u g a n a e ld ii b carko dabe Ikastarien antzean,L a u b u iu zarra d ak artsn lak o L e g e g iistien gañ can.

Ü rreSegaitik zu re Ait*orren Ä zp iko erab agiak,L e n b eti ziran g 11 zu zentzeko Z u z i g artsu ta bJuak,I d ta s g izon ai o i d cn tsen leêz P o rtn k o fa to l a rg ia k , .O rren ie g e a k g ii a rg itu r ik G eiin k a? an b id e g a ib ia k ,B a ñ a g a u r d o g u s i llu n a k eta A ld a ts zorrotzez jo s iak .

A u ez da b ad a b id e zelaya,E /p a d a latz ta pikea,A u eg iin erik e g u n ero da O sasiin ona galt^â,A u d a U so b a t a p u fk a ap u rk a Zepotât b aten sartzea.G u r a dalako ]um a b a g a itk G e ro b ertan ch c istea,

- 85 -

J a íic lii dedin egiinen baten E g o a k ebagited .

O rreSegaitik ujíñar«n m iñaz A tao A rb o la zar onì,O iz g a ñ e ra n e k ez ig o ta B e g ira n in d u k o n jarri,T a g o m u ta iirik g a re erru ak Z ela a d en sku cn ipiñi,K e a r e b ìotz aii d am aen däm uz E g if i ìk bertan erdi hi,O iñ eii g añ ea n e g o n exinda ifvurrera nintzan ja u s i nil

B a ù a ediirra la k o eg azti Z ì i j l b a t urreraturik,A k esan eu stan g u sa lb e lak o D a la o n tzi b a t bakarrik,

Jaun^ oikoa Ut F oruak iitslk, B ertako belan jarrir ik ,A tia y a d a n o k a rk a orretan S artaen b a g ìc a n baturik»N o e k le g e c lie g u k g cn d u ala U rte n g o sano b izirik .

O o tzi orre g az jo d & ikegu la O ra in d tk enskaUportura, A re c h g a z te a u o sasu n agaz B i à le itek ea lek n ra ,E g a z ti aren b erb a k aÌu sartu Z e la n ja ta za n barrerà,A n a y a d an ai ìra g artea E to rri jatan burura A la n k o n tn a u esan b an o len ¡E aeban b ad a i l i gura)

Â u ie em en ch e e^ate arren |Obl A re c h ^ t e zârdeca! O a a ic n a to r n«ure anayai K.ODtu a u a¿aldutera>D a o ä l d e itn rik bu^ d ato za ls O u tzi ooetan sarU eia ,B a g a iteza la m ateto ak in G « yag ’o nas(an aurrera,N Û b ad ab e eu rak ja rr i daiela L e g e a g u te aatzera.

¡Oh! E sp eran tza g u re zarean A ie c h sam u r ta luztana!O rra o r datuz B izk a y a legez G ip u e k o a ta A rab a,O rra o r d ato r oneen antsera Bai, N a fa rro a azkarra,B a ita F ra n tz iau b este a u a y ak D is o e e ld u k o di rala,Zazp irok eg in iûlgan E rri bat D e rich a k o n a Euskara.

B ai, Ë g u z k ia , tn arkau eg izak B a k e g a g o z a u orduak.B a ita ar|n tu j'u re tza t izau D ira n a k areriuak,A in b a t lasterren k o n tu an ja u si D a ite za n euren buruak, B z a g u tu r ik g u re le g e a k D ir a la J a iin go ikozku ak,O ts e g ia d ayen b e a t d irala B iztu e u sk a ld u n F orn ak.

GURE ARBOLA GAZTEARI

l ik o r lW iu 8UI iro k u te k Q b i M g u ie A r e d ia m i u p i s o 1 3 9 7 > O tfi ftft ille u .

ICUASOARRK ffrditik iñoz Parolen bali b«gira,

Pilloto larri !bÍlU dan a,Ontzía salbau ezinda;Nekez du larri zdao cltzea dan Nai eban poriu ta erríra,Modu beteaii ni bere nator Arbola onen azpira,Basamortutik ^abaz emencbe Ik listen nebau argira.

Leyak gogortu arren goyetan lúoz edtirb:a audiak,Urtzen badítii ikntiiagaz Eguzkiaren begiak;¿Zer egin daike ga\ir ñire biotz Bigun ta argizagiak,Ikututean aurrean dodan Enskaldun izar biziak,Agcrtn baño neure banuko Sentimentu zar gustiak?

j u m f i jß w V I i . i i . i i i | p

- ÄS —

A ra n U a m in b a i d ot b io u e a a , O d e i a stu n a k buruan,K e u re e?tarri m otelch o o n ek T iu tn o e b a te u m oduan,A d ie rä io d aya n n ai n euke C h im isU zü k a m unduan.Z elan orai a ch e sartu garean

A r lw lc a te n ortuan,E d o obeto esan d ag id a n S u s k a ld im P aradisuan.

J a k in b e g ie g a u r A re c h onen

A z p ira b a tu gcrala,E n s k a ld u n garten s^m e xintzoak E rd a ld u n b ild u rtik baga; M akeCo b atek em en d ìk bota H g in ik o a k b a ga ra ,O m a d o g u la \trtero b atíi D e i e g ite ra berura»E g in eu sk u n a e^in ebala N a u s i za lak o indarra.

J a k in b e g ic b ere ezpata G a u r b ad a b ia r eztala,Jakin b e g ie jse k u la bañ a E z d ala i l lg o E u skara;A r b o la aarra ill bazan bere S e in e 1'a t em eu badala,E t a ze lan dan berau o rrilsu K ta b csa n g az zabala.B ere azpian zarren H atzarrak O ra in d ik e in g o dirala.

Gure Arectiaren Kerizpea.

Bikrltildfl *B t Ira k u rtiio m M s y u f * Ä r:cliareu a sp iw 1 8 9 7 .»* Öm»- gsnillaaa.

g i S a c . a i t i k M u n d u

G u z tia aratii,A u la k o kerizp crik B a ñ a ¿noji billatu?N ik b e in u a t u ai ta a a i sz B e a r d ot au to ttu ,K a n a n euskaldu n ean G a u r nazala sa itu ,E t a b io tz a u zelan A iñ ja ta n zatitu,£ z d a k it bi«itzeaa Z e la a dan geld itu .

E ä d ot iñ on zap ald ii L u r b a t a iñ dontsurik, P aradisuaren antz G e y a g o dabenik,B ertau daul(ag;uUlco A re c h b a t Äutuniv,

- 90 —

M un du danak A rb o la S a o tiia deitnrib, O steran tzean ¿non da B este G e ra ik a jik A rb o lea z a in b« tte E n te ilte dauVamk?

B e re a zp ia a barris Z ein b at g;ìzalditaii, B&tu ziran asabak E u re n le g e g ia tz a s ; E t a nik g a u tk o a g a z ^ o n u az b irritau D d tz e r a enreu sem e N a i d o g u la izan,E ta aiirrera bere U rterò bai bertan G u r a neiike aiiayok A lk a rtu gaitezan.

A ffr A A A A

y S r W v v

EUSKALERRIAREN NAPARRIA1 8 9 8 >B

A . M A X - A . - C r i > ’ü 'N ’ A .

U R g a a a d an ak iro n ts i n airik b ere b a irn an , B«ti g az irik ich aso a d a aorki tuteo;

K o lo re * b a ltza ja y o lia a dan a b e te n airuau, E g u rk ia re n a rg ia k es d au ¿urituten;E R aifia danik» ed e rg a iria k bere buruau Ip iñ I a rrea ¿noz ik u s i d a edertutent'A ch a k zu tu n îk d irau en le g e z eu ten lekoan , O rreik sz dabe le n g o a rin k urratuten.

B a rd ÎD o d » le z g a r b ia d a n n b m u n d u o n « ta a ,

G u r a s o R b a d a u o & a s u u ts u a a r a g ia ;

¿Z«r esan daîket E u sk a lerria d an ak zanetata E id a ld u a d u rik o ra in b ad ak ar a rp egia?Itz m in zo rro lzo k b añ o b e ste rik e z d o t topetan,

M aketoeua d ala dakarren N ap arria .

i-

;:3 :k

ANTQMIQ QKENOO

UM AKT D0 N08TIARRAREH ÄLABAKTZAK

Ka n t a u r i t a r r a k a s k o d i r a o s p e t s u a k ,

G e r r a r i e t a n b a r r i ? i n o r « 5 U k i i a J c ,

N Ú 2 d a l a l ì o r r e k o , z e i ñ i c h a s o k u a k ,

G u z t i r i k i z a n d i r a b i o t z a n d l l L i t a k ,

B t s a y a k í c h í t e k p b e t i b i r r i n d u a k .

¿ N u u a u r k i t u l e i t e k e b e s t e b a t b a t d i ñ i k

A n t o n i o O k e n d o z a r ì a n l a k o r í k ?

K o n d a i r a k a s t e r t u k o d i t u g t i z a l p e r r i k ,

E s d a a Q c b i ñ a k o t a a t ñ g í c b i g a n r k o r i k ,

B i g a r r e n O k e n d o r i k b i l l a u l e i t e k e n i k .

M i l l a b o s t e u n t a i r a * r o g e i t a a m a z a z p i

G a n e n t u t i a n z i ñ a n m u c d u r a e t o r r i ,

Z u t e i s e n t a o t s a e u s k e l d u n d a n a r i ,

B i o t z i a n s a r t u t a n a i n e u s k i o i c b i ,

A l a b a u ¿ a g i e z a n u m a n t a n d i o t i .

A m a s e i u r t e b e t e a o ¿ j a t z u z a u z u r i

B i r e g e r e n t ^ a t z i f i a n s a r t u s e r b i t z a r i ,

Z u r e d o y a k a iñ la s tc r e g in e b e n a rg Í,

B r r ia b z o r a tu r ik s in d n /an ik u si,

Z iñ a la k o b e r e tz a t s e m e o n < lragam .

D e n p o r a g ic b i b a m i ja d ic h i ze n d u a n '

I b i it ia a riB a d a ii ic h a s o b a m ia n ,

G a T tia i fa n a rre n o ra iñ d ík m u n d u a n ,O g e i t a %azpi u r te ze u n k a n in g u r iia n

K o r s a r io b a t g>5 Íiu ^ euduan b e in g u a n .

M a lla k ig o a z la s te r ^ ín o iazan g o ra , O la n d a r r a i b iz ír o e g iñ a g a z g e rra ,

Z e in t2 u k c to r r i z ira n gi« re k o s ta a ld e ra

A l « b e la ti on t^ iak e r r e t a g a ltz e r a ,E * b azen d u x 2uk a r in b ia ld u a tzera.

¿ E n e e iis k e ld im a a a y a k ^ elaa neikez^ esau O k e n d o re u ja ^ a rra k n o z e ta m in z iran ?

E u u d ik g o r a z ira la d a g o k o n d a lre ta a ,

A n it z e k o e sp a d a , a in b u rr u k a aü ko taii O n t? i b a t g a ld n hai^a u n e n z a n d a a c ta n .

B a ñ a o r a in d ik g ^ r o e g in z itu z a n bi,

L e n g o d a n e u a r t ia n d ira u a k a^karríi ¿ E iitz u n b a g a r ik n o t i b u r iira «torri?

O n d ia b i , b a ñ a a n d io k , zo r ja k o z b erari,

A n to n io O k e n d o D o n osti a i rari.

M illa se ire u n o g e ita a iu a ik a k o u rte a n

E s tu z ira n p la fA b í B ra sil« go p a it ia ii,

E s k u a d r a e tsa i b a t e b ílk u e n j ira n ,

E r r i a re e k b ild iirre z a la n b iz i airan»A n to n io O k e n d o k n a s a itu a rd a n .

E ts a i a re n b u ru z a ii A d r ia n H a n s p a te r , O k e n d o ju a k o la ja k itn n z a u la s ter ,

— 9 7 —

A m asei o o tg ig a z an j a i o aurk w tu ten , Beralt b este a in b este orduan dauis art2en, O n trid i b ard in agas b u r ru ie ta arren.

G u re S a p ita n a r i d u a jo attian,A rtzen d au irab esera brankiaz azpian,Mai nok esai3g6 eban an a n ikustian. Izan do zaia n a n « b u rru k au A d ria n > B ald in urteo baleut^a alan a2keai&n.

¿Z er n stc dok A d rian, 0 1 an d ar arxua, O keudo ich itia a la ii lotsatua?Ich o k, ich o k puskaten, ez dok a iu m am ua, E ld u dok eguQA ta b a d a lo k ordua,Ikn siko d o g u n a g a u r n o r d an goitua,

ZoTtzirelan a b ia ii ta la u ra k artiau S z p a tia Qlcendok erab ilîan goÌa)i,Sa ia tu Ziin bakoch a a l eban bestian,B azau estutasun a, bazan larria an,Z eiñ n rten g o ete zan natisi a^kenian.

U rik e lza n a g ir i, evtpada odola, Ichagiiak a ìfi g o rr i iñ o a e g o n t¿ da, Ikara^'arria d a an bota za n illa,G u ria k seireun urta, y a areeb b i milla> ¡M illa a in gcru a! ez da desbardin chikiña.

A¿ken<;7 bere orra, zer jak en g’e rtitu , G u re tiro-tako b a t ja k e a bada sartu S a n ta B arb aratîk , ta ont^iak su a artu. Beraa n aste n un ziran soldau asko on d ata A d rian b ere g u ra z ito ta g e ra tu.

N a i ;7^n b alen onek u ia ild u burna O ken dok laste r euts&n em ongo eskua.

B afia ja r te e» arreo alaii lotsatua, jOI 2CT g a c h ch a rra d an ü a t ia arrua!E t s i ta b o ta eb au u retan burua.

B este oot>ñdÍ d ä o a ìge sik a dua,Tkusi eb an ian b u iu a galdu aE u r e n b an d era b e re g iirìak a itu a,O rra , b ad a A d ria n betiko g oitn a,E t a O keod o barrix oso goratua.

B a ñ a b este g a ra iU b a t lo o z e s lak u a R a n ta u k o d od an a d a d ao en gañ eku a,M illa se irea n o geita em eretzikua.N o s ich i e b a a d au a o»o ìkaratua,O lan d arreu arm ada bildurgarrixbua.

A n to n io g a r ia K ad is-en n rte o da, Faises>Bajos-etan la g u n tze ra dua,O lan d arrai barrico koutra eg iten i,E t a e ld u za o ia o D una^ in gu ru ra,D uako2 am azaspi oct¿Í ekitera.

U o e artau O k e n d o a rtu eben soilla, L a g u u a k zabaldu rik ebìltzazan bada,D a n a i g o g o r e g ìo ik , n un arerioaÔ ntî bat a o gaid u ta , oso lotsatua, A rra tsa ld e er<lian ìg e s l badua.

O k enduren adore ta biots? audia, N o rb a ìtek e s a u g o d au za o zorakeria»¿B a ñ a zer zan b esterik aren eârrìa E zp ad a g o itu d a o lan d ar etsaia,K iU ta u katolikuen g errari biaia?

O g e i ta b a t o n tzic lio d au b ere in d arta B u n d a am ala u g a z laste r d uako O landarra,

G u r e baiocharentzaC bost ira^o bada, ¿ Z t ñ é t « san g o le u k e b c r ta a beriala E z «bela goicuko arm ada a in chikarra?

O n d o d io b eb en b ere etsayak p agad u , B ein ik b ein o g e i onU i eu sk u ezaa g o itu . B at o u d atu ta b este batzuk^^reso arCu, E t a gañ erak n ak z ira n eskum ato; K a p ita a a / O k e ad o so illik ^an g e r a t a

O rd n an bai d a a k a la O laad arrak poza, U sterik la s te r z a la O ken d o g o itu ta , jO) m u nd n b a t o su a arritzeko gauza) E sk u ad ra dan ari e g itek o kontra, A a to c io k oraind ik badau ka biotza.

D u n as-era gnazen^ b ildu rrez betia, B atek, iia i eipadogu^ din otsa, galrzia; N u iic ra n tz u te n deutsa: e tsayak atzia, Iñ o z e ? d a n ja d ic h i iiiri ikiiM ia,< T a ze lan le itek e g a u r o n d ran lo itn tia?

E z b ild u rtu m u till ak, b iziak g a ld u tea, L a g u n biotzkatu ai o sb a ju k e astcn, G e n re fed e sa u tu ta E rrik o ondriaren,111 biar b a d a b ere dan ok i l l gaitezen, «San tiago ta eurai», m iitillak zailt emeti.

A lp errik j arten dabe an ingiiratua, A lp orrik e tsa y a d a esku ad ra altsua, K a p ita n a z bakarrik O kendo g;ai§na, A u rk itu arren, dan ak b iotz a in sendna, B eragaa b a leu le g e z eskuadra osua.

O g e i o n tzi ia u r o so oudalurik, E ts a i b u ru a ig e s d u a epel epelik,

— to o —

K a p ita n a g u i ia zapaldu bagarib,G a ld u e¿ zcd ln b ir a o so bild iirturik , A n to n io ic h ita g lo r ia s beteriV.

E stad o -U n id o s^ tan laste r au rk estu zan» B arriak ja k in arte je u tia estu an, O lan d arreo b u ry a k n un autortxi eban, O k ead o K a p itan arre alaa b egu an ,E z tb a ia g o itn k o ez in o k m unduan.

O rra b erb a g ic h i tan etsayen omena, l& o k einou le y o n ik d a a n andiena.J a so d a ig u n g u k b ere erritar ai£ ona, D a la k o g a u z o n aren a id e ebilleua, A n to n io O k en d o g errari «aillena.

G lo r ia g a u r O k en d o j,'erraii andla,D on osti arcn ondra» u m an t tre g ia ,G lo ria K a n ta u rita r izar a iu a rg ia , K r is tin a n a in t2o eta fededun biria, M n n du ak ta ze riia k b eizu e saria.

KOSME DAMIAN CHURRÜKAIC9 1 S-tíl!OI n i lIT U I DAOOKIOX OMLKU

(•LiruikOASo vuaKiBAji)

Sultna isac s&a &Mustkn ISU.^b

\'¿ d a giz& ldi askok Z u ra d u tela usteltzeu^

E * ña iiu r r a \irteak ere G a 7 tea d u tela sa ru e o ,E z da ja k in a g u re btzitza B e n b o ra k d u e la a itiitzen ,E u Tim autik b eti b izirik Ñ o la d itu g u ¡kusten?

G iz o u c liik ie n e g in g iiz tía k K ia beselaên berdifiÊ río tza k putz e g iñ o rd u k o O i di tu d e iia k d«segiñ; ¿U m an t a rg ie n tx a lñ aiindirib D en b orak n u n la noi* d u ill? ^Noiz eriot!?ak burrukatêko B io tz ik d a u k a ovekiñ?

N o la zan p ¿tzen d n ten u m a u U k O ñ-aIk¡ g a lâ o t edena»B e te n sz ä m a k ^anpatu zuten E r io tz 2Í(al okerra; lU u n d u ko o n e k aiäago la k e

E g u a se n tik o izarra,I tza li b añ o g iz o n o sp aU a £ t a u m ao ten iz«Da,

U m a n t a u o d ia k n o ia d itu ao A in b e ste E uakal-erriak,

G a u r a la b a ta g u r a n itu k â B a te a b ertu te arg iak;M illa ta a u n d iak b ad ira ere Em«Dg;o ait% se in m endiak,D ir a g e y a g o ta aun di a g o a k S e m e c h it m iragarriak .

B eraz, ez a ite A rn o i ere»E z a ite iza n a iñ arrua» A inb^ sreraño alcbatnrîkaia L e rd e n lerd en ik burua;S e m e b a t b a d e k ire erriaa

Askoza?( a ltu ag o a,Z cifien o ñ -alk i, g a u r ip in tzek o E s a u t b illa tzen naikoa.

M otrik o k dauzkaD m ö g en artean I a iz ch it errez batrn lzcu ,K o siiie C h u rro k a k le k u g e y a g o ,

O r d e a ? ig u k eäkal2«D;E r r ia es e ú k erresu m a bat E z d ia l d iñ a biUatzec»B e re iz e a a D ijoalako M un du g u z tla a zabaltzcn.

- Joj -

A p o lo Ture U g u n ta su n a B cierk i le tork it « n e d ,B ia l m u sa ed er b a tA rg itu tx e ra g a u r a rr« i;Balitar d an etan n e re k a a tn a G o z o io adi dezaten E t a euskaldun u m an t b a tek ió A r r i ta zu ttu ditezcn.

Z urttt d itezen chifciak oso,Z c r tu d itezea aun d iak,Z u rtu di tesen g izo n illunak,

Z n rtu d itezen s ^ a k ;Z c r tu dite^^en d e n a k guztiak , B n tsu n ik bertu te an n diak, G ip u zk o a k o sem e ern ai baten G u z tiz k o m ira g a ir ia k .

M iragarriak d ira la gu ztiz E saten e s d e t lotsarik ,P robatzeko ere itzch o bi baño E z d itu t b«ar besterik;M iindii g u z tia k ikn si besa O te d ied a n gezurrik ,O te d iod au C h u m ib a g a tik Izan dn ez d an gauzarlk.

¿N un d a b este la ichai>^auzetan N u n d a o n ek in berdiSa?¿N u n d a C h u rru k a k a iñ a Ian aun di N u o d a b este b a t eg iñ a?¿N un arm ari ta buruzaririk?¿ K u n a n la k o m ap agin a?^Kq q izkribatzen , n u n arkitzen d a ¿N u n K o sm e b ezin b ikaiñ a?

• j r ' ? 7 y IIVi,«

— J0| -

E z d c t b n ia tzcn H buriietan Bftt ja rtzcB o iik ouduan,K z d e t bill atzen a in b este doaís J a n td r lb on cn m odiian;B z det b illatzen aut2Íña*cran»K z d e t bi H atten gau rk itan ,E r d«t topatzen , ez det ark itsen Ifio rch o ere niunduan.

B a k a r b a k a rrik b illa tu U en det K o stn c C h iirrucfi auiid ia ,B a k a r b a k a rrik tup atutzen det D o a i d an ak in j a n u í a,B a k a rrik n o la iz a t d an etan A r g ie n d a n E g u / k ia ,K o sin e ere da ich a s-gú o n en U m a n t d an etan n ansia.

K o u d a ira k k a n ta beza n ai badu 111 za la g u re u m anta,Irabazirik T ra fa lg a r-e k o Jar^ rran k o ro i galanta;K a n ta tu k o d e t b a ñ a n ik beti,O n o rrela ez dala,

K o ro i ca e rra g o za tze ra ig o Z u e la zeru ctarä.

K an tatu ko d e t b izi za ig u la , G is o n a iñ m iragarria ,E a n ta tu k o d e t b ere bizia D a la eziñ ilgarria;K a n ta tiik o det b izttza ori D a la n m anten sari a,

U m a n t artean zer nan b errii D a la C h u r m k a ja ir ia .

jOh! K osm e, ja s o a lb an iau ke G a u r naL n u k ea u dorriaJ jlch asoareo «rdi erdian O lim p o b « i ñ aundia)B ere g añ (^ n iku ste arren A ltasua«^ zìi ja ir ia ,Z « a d e la k o E sp añ a baten S em e a iñ onragarria.

O rrelakoSe j a t ^ i ed er bat Zetorrelc dezu merezi,A rrig arrizk o b ertu te o ye k ia ]>e2ulako jrabat^i,M u n d e dan ari beat¿ onekin Z at¿ayod an erakutsi,O yuB e sa n a 2 ja r a , ani C h u rru ka,N u n ja rr i d cd an ikusL

KBRE ADISEIDE UZTAN ON ¡m Z0 ABEN

ANDRE ELOISA ALARÜUN ATSEKaBCTÜARI

^ C I?C t8R 4 i K O S n f lH U A J i )

^ ^ w z g a u e ta e g iin ¡0 g a u r an d re B io is a l , B izi zera la daktt> lu to z estalirik ,

¿E z a ld a k izu bañ an, d enok bear d egu la,I g e s b este m u n d ura n o izb aiten «m endik?

E zag:n tzea d e t cpngi dela o so tristea,Z u zeraden anCzera a largu o d u tzea ,B z a g u tz e n d eta la , d io tsu t b erriz ere,Z u re sen arra la k e b a t ze r d an |:altsea.

E ^ ag u tzea d e t ¡a bai! d ezu la g a i Daikoa, ]

D e z u la suerte b a t b íá tz e k o triste . 1

E z a g u tz e n d et zttre se n a i o n a k a d iñ b at Z er orren am ak e re e tza itu la m ai te.

E s a g a tz e n d e t iu ork , e z d izu la k e a d c k o B i n zeran a rte a n bere orm pena,D a ia u t b io ts orretan d a u k a zu la za u ri bat,IH a rte gordìn ktro ira u n g o diznna.

B akarrik al de?ake p en a o ri arm du, B a k a rrik barren o ri g a u z a b atek po^tu, B a k a m k ark dìta&ke m n n d u k o lazeriak, B ak arrik p e a a o ie k on d oen g ozotu ,

B a k a rrik csa n g o det, b a k a rr ik bera dala, B a k a rr ik a la rg tia ta urne «iirtzen poza, B a k a rr ik «eBek b iotz estu e s ta d agon a Z itp u n i e g iñ a rrea ja rte n d u eu lasa.

B a k a rrik d e ^ bada, zu k d a k iz u a bezela, P o z g a rriiik o o e a a d a u k a g u n Fedea,G a ñ e ra b erarek ia b a le ra biotzean Z e ru ra ig o tz e k o d a u k o g u u uatea.

B a k a rrik a n ch e a bada, b erriz b ild iik o gera, G u r e g u ra so , senar, sem e a labakin ,B ak ar b akarrik an ch en , berriro ez ìlltxeko B isi e g iu g o g e ra bett elkarrekin .

B añ an a r a baño len , em en ch en b ear d egti L en d ab iaìko b ian einen ch en penatu, E m en ch en bear d e g ù , cm en em en lurrean, E r io t ia larria iretsi ta artu.

S a n ili ak ere zu ten m alia o aetatikan P asa ta e g a n e g iñ Z eru ederrera,O lire J e su s m aitea k , bere A m a laztaua^, O ro b a t a rtu zu ten tra in a berbera.

A lasen egn iien b a t u a n g o d a ûretzat, E to rr ik o z ^ g u n a «rio garratâ,K o ra ñ a zo rro tzakin lap u r b a t b e z e l^ e n K en d n tzera b etik o b ir i ta aînasa.

— —

B añ an ez d a ajóla, betör n ai duenean, B etör, erasotzera ain orru bi?iaii,E ? d io ez ardura, J a iiu a re k in b a g a u d e G a ib t ta ad isk id e g u k o otzicn tziati.

B etör, eldu b e z a ig u , azpiratu gaitzala , B e re a tzap ar ^orrotz erp e lu zca k iñ ,B añ an b ere g;arait?:a b a k a ir ik iza u g o Ha, K o illlk g n re g o rp u zclio erbai Íllkorrakiñ.

/ ^ rg a tik a n anim a, e z in d e z a k c a u ili, D a la k o e z illk o i ta b e ti b etiko a,N o rk o n a b a ld in b ad a d a u k a n »eru eder bat, B la an ch en b izítza zorioiiefeoa.

jE loisa! z u re l ’ epe, ere ona ^alako,I g o zu en Z ern ra beraren a n iu iak A in g e r u a k b ezela a ra le eg a zuen,G o za tse ra betib o lo «er atsegiñak^

¡K u ra itu zaitez arren, kernen a rtu Eloisa! A la itn e tà e p e p isk a ch o b a t artu,N e k eetan o i d itu g ii, lorerik b ikafienak, l 'r u ta r ik g o zo en a k Z eru iak o b il<h i,

L a s te r ira g o k o da, erb ette on etako D e n b o ra la b u r e ta n a ig a b e z betea,E tzu e u J au n go iV o àk g u re t? a k o e¿ e g in O ra in ark itzen geran raundu a ñ trìstea.

B este toki b a t d egù g u re tza k o egiñ a. N u n e; d an iñ o iz ere e g u n ik ilh in tzen,B eti n e g u rik gabe, b eti beti eg u zk iz,B c t i u d a b erria an ch en d a arkitzen.

— -

B«ti soRU gozoa, b<ti a in geru -k an tn k , N e g a rr a k a n « d«te:<cr ik u sirik an ,In o rk « daki z€r d an pena U n aigabea, Z eren an ezdagoan pen eo u sairikau .

E t à a tseg in ezk o ich aso zabai artau, Ig a r ia n ik u ste ii d et a«ro sei>arra,N u n d ik a d itic n di^an, n u n d iU a u r i cm tzaten, Z o tin %\zpnm e ta a iieu ta negatra,

A n d ik a n , bai, E ìo ìm , la g u n e g ite n dìzu,

Jau n ari estatua:« di2ula gta/.ia.O n ex e ra m a te k o lu rre k o n a ig a b e a k ,

O m o g o « i dezaaun ^.eruko g lo ria .

O.V ANTONIO ARZAC JAL’KARI

I f A T S i zakidaz eti skald u n tiiu sa g o z o estía, E d o ja s o nell o ra iñ P arnaso alderontsa,

S o ñ u tu dai dan A p o to -k em on eu stan Hiía. N e g a r e g iñ a z e iisk a ld a n b aten eñoU á.

N e g a r a rte a n k a n ta u d a g íd a ii b ere bisia, K a n ta u d ag id a n ja d ic h i eb an garaipena,K a n la u dagidan^ o ra iñ g o zctan dab«n gloria , K a n ta u d ag id a n b ere b e tik o oroipena.

E a n ta u d ag id a u , u m an ta k bi2Í a rten g o yctau , K a n ta u d agidan , b a íta d ita la b e ia a bÍ2Í,K a u ta ii d agidan , naíz lu rrean tá, n a iz zcruetan T o k i b ie ta n o i d eu sku ela e g iñ arg i.

K an tau d ag id a n , b aten a rg ia eldu jatala, B a te n erran u, saeta zorrots b a t la itia ,

O stera n tzea n ¿zelan au rH tii n iu d eke bada,B eres g o g o r a d atorkid ala itz neurtua?

E g i c g ia x ¡surten d ab ez o n a ta a ia , *•E g u zk ia re n auW eko chim i st garrezlcoai,B a ñ a w d ira iñ ok g o rd e ta n aren erara,Iño2 e z d itu bere g n legez, a tteen loak.

A r e e t d a g o s zan, beti zolÌ ta iratzarriaV, B e ti g lo riaz e ta bertsozko kantuetau,

B eti o tseziiz a n b iri d ira biursariak, E to tk ia re u Itu rb u rn a a la b e u n .

¡Ze p en sam en tu g oratu eto J au n go ib o zk n ak A n c h c ja k e za n errez b u ru ra eratsiten!E z d ltuaiiab se k o la b ere adim entuak B e e k o g au ze ta n orren a tira b illatuten .

E afia atarako b e a r d a ig o O lim p o baño Asko^ g o rago d an m endi b aten c h u n d iu n e ra , E s a n i teko b e g ia k ondo a n d ik beerà go, tó u cd u , lU argi, izarrak e tà E g u zk ira .

E t à o ra iad ik j»oruntza barriz b eg iratu rib ¡Zeñ zu rga rri d an euren E g il la d an Jehoba! N o ti aro ta esk u e ta k o p a lm a k etzunik, lu a le z e g in o i deutse?an ch it u m ili opa.

A polo-k b añ o lira ob eak d eu tle« sofiu lzen , H oraero-k b añ o b ertso o b e a k b ere bota>B erb a ed eirez ZÌ?eron d ab e atzcratuten , J a k itu r ia z Salom on i«ten zapalduta.

¡Z elako to k i ^ o rag a n ira e g a tu obau)U s o a le g e z so till izan zan arim eak.B e re eg o a k a stin d u ag az uts^uidm ean,R illa tu arte a tie g iñ , gozo, poz beteak.

;Z clak ó posik! al eW uko l a n Iratargira!T a p o z a g o iik andik lu tc n g o Eg:u¿kira>A sk oz p o za g o izar a tg ia k b eían ich ita ,A r g ia g o ta p o ?:g am a g o d an T o k ira .

B a ñ a g u em en desla i ic liiiik u m ezu ttx g isan ,

A u ia g a is o r ik d a u k a g u n a re n albochn an , ¿Z e rg a itik b ad a g n ie b u n ia o trc lan i l í xau?¿ E l a l e k ia n ze lan ja re ile n g n ginduanV

¿ E í a l ek ian b izi Idearen lorau jo ia la G izo n ak d au kan a lrlikad arik onenean?¿Esí a l ekian z e ra ra tu rik o ta in d lk a la G aifiorik A m a i »ten eb a la g a u r lurreaa?

al ek ian sa la a r g i ta «ala iaarra?■ ¿Z ala mae&u b a t le g e z gn retto t, ez ekian?

E rra ñ u z ?abal raundu g u ztira a u rk itze o s'ala ¿Zergaítilc la rg a n e te g id d u za n illnnian?

¿ E z a l ek ian ich asg iao n a o rra tz ik baâ A u rk itze n d ala b eti itsn an , b eti larri?Êz a l ek ian arm ad an nausi i ñ or ezpada,G a ld u o i d ala b u itu k a ld ia g u ztiz sarri?

Caña> u ra k a n g a g o r r a k o i dau? x u g a tza k ausi, E ta a la n ch e esetsi eu tsa n g a c h d on geak ,A r e d i g f« te a iz a n a g a it lk lu rrera jausiÊ r a g in eu tsan u rra tu a ga z suster m eak.

E riotxeak iru n tsi eb an ¡o barrí miña!E t a arrezkcTO gaiSorik n a g o biot?ian,A s tu r ik k a n tu p o ztu ga rria k daukat sotiña, D a u k a t torap ill, m ingoíR, « t u b a t eztarriau.

— 11 . —

111 gala bada, iraVuTten d o t n ik aspaldian, E u skald u u u e iu titz ta m old aera sam iirrctaa ,«111 zan» d iñ o e eskrib itza llak b erb a lan iaD ,«III zan> m alk o zk o letralcaz d a k u st pap eretao .

«Ill zan» b a ñ a ¿ a o i ita u d n tw i d ot ill ja k u n bada? ¿Ill s a la n egar u ia lk o ta n ta k a z ip in K k o ?Til baaan b ere ete d a g o i l l e g in zan a 111 « danen b a t b ere u tsu n an betetako?

Ill zaa , b e tik o g u re A m aren osalaallea.I l l zán E u sk e ra g u ra cb an a sendo jarri,

A in a osatii b añ o le n a g o eriots^ea,¡E to n i ja k o ;o z o r ig a c b a sem eari!

I l l za la k o g a u r ;orra tristerib g u re s o r tira i 111 zau go rp u tza a iirk ietan da obipean,Bere a rím a k zeru g o y etan d au k a bizitza,Bere izen ak eoskaldu n dan en biotzean.

illlu n ik d ago b a ltte z jan tz irik Euskalerria»111 ja k o la to sem erik o n een M anterola!¡N aibageturik g a u r ik u sten d o t A m a m aitial ìE?iu d a poztui e à n b izk ortn a u ifiola) I' '

¡I kH[() M an tercia! deiez d ag otzu A m a E u sk era .

E sk atzen d eu tsu zcru a ltu ra an parua,B ialdu arren eg io?u g a u r o r d k lurrera, ’O sagarri b a t e g o g i eta adjutua.

• : ntM ), B ialdu-yozn o rtik in d a r ta scn dotasiin a, 'O nek lurreau m u n d uak añ a ira u u dai an.G o rd e d a io g u ii g u k b ere 2ure sem etasun a,M aitatii d a ig im xuto an tzera b e ti lc>al.

itn jft» A A A A ifc B g C T ¿ y g y g ? g í g 4C T ? f e M

‘ ‘9' * 9' V Y ‘r v ' r

A R TE NAQUSIKO NEURRIA(AlFQZKO*Bi> KGemtAJI)

iu^ 4L.?im m i *SUTUL1¿ m JOSS mSTIIOLAtillillEOtOnUk

AITA JOSE ION AZIO ARAN A*KO ARI

BATFN gloria gaur

O n g i k a n la tz c k oN e re m u s a ic a d et P u t¿a seiititzeo , O u e k g«2urrezko A labant^ aríban E z d a ik i iñori B eñ ere em ateu; E t a b a i g lo ria , O a rá ta Alabfiutza M erezi duteu ai Zint20 jaso tzen , O risen bcTori, G iz o ü an di batí ü r a iñ eg itera D ijo a astea.

Izanag^tikaQ B ertsoU ri m otza, N ere {audaki an R z d e t .saltzeko, B aiaik liure um an t J a k ia tsn zan bati Z o r di o g il n otsa

Zabal<lutzeko; M u ad u os'osoau A ren izen ona L e o r ta ichasoz B íirreatzcko, Huftkal b iotzetan R ere o io ip e a a

B eti b eti bizi ?!)ra7.itxeko.

A sm o üadikoa, E in a i ta trtbea,B eti bearrean A u zan s^yatzen, Zeñ en la n a k azk at M old lsk iratu ta A rta u ae n g is a Z n ten egatzen;J o sé M aaterola, A ^ a t ik g a k beziñ A s k o A m erikan Z u tm m aitatzeCf O tra o r u oraño Ar«n en tziiteak Bere D ou osti a a Z u e c ouratzen.

E ask a ld tm arrasa B izi zaD tok itik A rtu o i zituen A g u rrak n aiko, B orondate on b a t Sortutaen sitzayen Bere izkribuak h e i u orduko; A rg a tik zitza igtin Izar b a t b « « Ia G u re E u sk a l-E rri

Laxtaiierako,Zcñ cn o n a g a tik Ir a g o o i ú ta e n

R u m a D e k a t z e a í^au ta « gim asko.

R ere P rovin tziko

G ià e g io züCB,M old atu eu skaldu nK a a ta -te g ia ,£uskal*ETTÍa<eaIzen az asm ataG u r e err«bÍAtaL a iid a g o fn a ,K a ld e ro n i jarriE uskaldn u -oro itza,Irab azirik auG araisaria ,A m a H iiskarari D ram a b a t a sk en ez A o to la tu oso M iraiiarria.

E in a n zio n bada FeboSí jak in d ea , A ld c askotara A d itu tzeko ,L iS o n , Tem isteo» N a iz A n ak reo n te , Iñ o rk ez bezela Iduritzeko;A r g a t ik erakío O ra iñ a rk itze n da B etikotasu n ez B iz i í^ateko,G izo n ospalsu en E rra ñ u z jo s írik P iü d o k o u jen d ítik G n arg itzek o .

O rra , o r csan da Z en cn treb ca zan

O rra, M anterola A p a io d u U e k o

P areg âb iâ , L o re r ik ederrw i,

O rra, Z erutikaD O atorìk onenak

Ârtt3 Z itu en a B a tz u k ta besteak

A sk o g ra z ia ta N a b ill biltzeko;

Â n its doayâ^ U sta i b a t eg iad a .

O rra giiretzako, P a lm a b a t gañ era

O rra, o r m aisaa D a g o k iz u u g is a

O rra, e u sk a ld a n o k K sk añ itzek o ,

Is p illu g a y a , B a ñ a bear d iñ a

B ero n i jarra itzen K u a U gisa jo au

A rre n iaan b«dî O n e la k o la n b a t

G iir e a l« g in ta ÄD tolatzeko.

D a n o e n n a y a . A?:Venez íest* o n ea

O n tz ia k igaro Z iñ an gid aria .

A rrcQ u re tatik B ero n ek zo rd izti

E z d îite o n o ts ik O raiñ g lo ria .

U zte n bidean. Ä la im o l zabaiean

B a ñ a bai, su k Pepe, U rrezk o letrak ín

U t i i «enJtnen * Z u re iaeaa or

Bizit2 û iw lako D a u k a j arria;

Ich a s gaîiean; Z ere o ro ip en a

Jarrai Ji^ayeguu N o ia ¡zan go dan

Z in tzo 211/cnkiro G au r, gero2 ta b eti

Z iire ârrastoai E zillg a rr ia k ,

L eya ltad ean , jO uratu n ai ^ itu t!

Bi?ntu g aitcze n F e s ta Jagunokin

O H ura zarrakin U r i on etako

Z orion tasu u ez S e m e a r g iaE u sk a l-lu rrean .

¡G oratu dezagim t

K o to i b a t a rg a tik A n a y a m aiteak,

¡G oratu dezaguu!

Z u rc b ^

Z^ ien b era ga tik L e b n iirruiietan G a u r d uten o o ra U ra G u re £ u skara;E t a b eragatik E s a n d an b ^ l a B u sk e ra zk o test' au S o rtu a bada, jG loriá berari! jK o io itu desaguo! G u re zu seatzalle Z an M anterola.

E o ro ttu desagnn) A rio s a ch it gorriz

S u g a rra s zebaua M aite E rria, )Foroitu d esaguo! L ir io ch it suris Z aU k o enskalduD ;ü t s ta garbiai ¡K o ro itu d eza g u n B ioleta2 ere Z eren ja k in ts u ta Z a u uu)ildia, ¡K o ro itu <1e5agQo! O ra iñ A ritz ostoz 111 arte salako FuerO'Zalia.

ASTARLOÁ ASKO JAKlHARI ALABANTZAK

SirltUA is M s u 186&**

S i n i s m f n c » « r i b a n n in arta om, E u s l i f r c < s o f ( U t i f n t s d e b s n a k o n p .

Baña auMluhí Ja gOff>t tía garbi, f í f r a i k a s í l s f r a n a i á e b a n a i

(I*tu etak O ip u zlto ak o kon daira- leQ 10, «n planali.)

EIz i n k a n ta u n e i ezelanb«re I A s ta r lo a r it i l i ¿ala, E z p a d a ch ik i b eg itan d iirik

M un dn a u i ch i ebala; O ste ra n lze a a odeyea g o ra

B e g ira tu te a d od ala ¿Z clan d a k u s t an ed er e d e n ik A in g e n t b aten erara,Izarrik iz a i i g t s eg;iñaz U so b a t d irudiala?

Ñ ir e b u lar a ti isio taen d eu st

B era k a la k o m odntan, A d in ie n tu a u arg itasun ez A in b esterañ o betetan;

O rren sartiirik zerren daukadan Â sta rlo a o ik barutan^E o a z a u rk itu zoto b a t legez S « ku la m odu onctan , .G o g u a ezin d o d a lik o gau r Ip iiil b este lekn tan .

B ere g o rp u tsa lo eu ki arren £ rio l?.eak besuan;S u b e rte o ri d a u k a g u la k o J a y o (a k u o k soruao;A re n izen a ¿zeiñ o b ik bañ a E tk u ta u daike bairilan?B rio tze a b adab ilk io Ik a ra tu rik albnan,I;«en a rg i an b izi d a lak o I ll^ ¿ g a r r ie a m u n d uaa.

A g a ic ik kan tau d a y o g u sa n g a u r G a r a i t z ^ A starloari,P aradisuan sortu takoU at E n sk e ra d au k a n Jaun ari,E t a sinister! d eu tsad alak o B en e b en etan bcrari,G u r a nell sk i oz j o a la b a a tu k E u sk e ld u n egu zkiari,E n e erechiÄ iñ o z Illa rg i Izang;o echakun ari.

E rd u e b ad a g;ipnzkoatar M endi tar m aite m aiteak,E rd n e A rab a se layetak o B u sk e ra »ale zaliak,K r iu e o ta K b ro artetik B rd u e n a p a r an ayak,

— lao —

E rd u e b«te B id asoatik Best« a ld ek o aidiak,Z u e k e ta g u k garealaV o A ita T iïb a ie ii sein iak.

Z iien b io tz a k ta u p a b a i tau p a ¿E z aldent^ ue e g i ten? D n ran go ru iii^ a urreratzeko H xd e u tzu e g a u r esaten?H a e a n a y a k o ta llii baten In g u n ir a arin gnaxen,O ts e g ite ra A starloaren Iz e n a g a ld u ez dai ten,O iñ a u lk i b aten d eu txagu la g a u t I iu d i on b a tja rr ite n .

E karriziie?: a l di lu z u en L ut run g e i iisain lzuenak, E k a rrizu e a aztu-bagarik P a itn a rik dotoreenak,

E k a rr izu e z ere ñ o tíe zk o A fo r ìk a lb a it onenak,B a ita bertàorik ensfeera gogo® O n d o s a in o ld atu en ak E sk iu itek o A àtarloari D o erik ereg ien ak.

J o , jo so ñ u ak p o zea , p o zagaz O ra i a m u stka zaleak.J o e iisk e ld u a e n a ire po lÌ(ak Zort2Ìko a leg erea k ;

J o s o i a O T i e k direalako B a k a r b a k a rrik gureak,

D irea la k o g a r e A m ati JaÌo ja k o za n u m eak,

— 121 —

E tb«stekoen soñ uetatik I z p ír i i a rtu b a g e a k.

E chaj^leruak b o U fid e rà Ig o d a g i « D zernra,G n rc k an tu ak ja s o daie?^an P au lo d a g o a n troiiura,E t a b e g ira ze la n ja u s iU n J a k u z a o lo ra k sorura;Z n ri gorriak , u rd iñ o r i a k ,

T a ’a r g ia k izax nioduta,B e re ¡rudi lu ira ga rria D a g o a n au lk i in g iiru ra.

¿Z elako gaix¿a a rr ig a rria k D au k agu zan g a u i D urangon? Ik u s ite ra eto rri b a g a B n e b a n g u ra nik egOD,B u e anayak, a la b a u b ad a GÌZOQ aad ire n b a t Ì&on,B ear deuCsaguz a l a b a D t z asko G u k b ere P au lo ri em on, E ch ak o lak o o r a i ñ a n e a n Z o r geu n tzan le g e z jara m o c.

J a io k o fam a zabaltzaillea>

E tza ite z ja rd u n o rren or,Z o a z lu rraren kab u «tara J o izu N otdea,joÌzQ S u r»

E g u zk iaren ondoren gero Z ab iltz zoli ta zabiltz zur, M uod u d an ari egiña^ jir a Á t2 era zokidaz biur, E rein d akoao À starloaren O táa tronp«ta/ u r ta lur.

K sati eg ix u P au lo g;ureak P robaii ta Îchi ebala, Ixkiin U etad k an d iin aV oeu Z elan dan ^ure Enskera,E san eg\?n errazoyag^az, D eitn ten ja k o la zarra,B sun e ^ n b u o n ik a n tre ra D e itzc k o beroni A m a,L e U i iirr iû e ta a sitn alâb o

'N ozbaitei) iim eak la g &

K sa o eg izu E u skeraz d ala A s ia ?eiu d a A siría,Ir lan d a le g e z O la n d a berdin^ D a la eualcera garb ia .A fríkáQ e ta E tiro p a o bere B a d a la euskal-sustraya,P au lo an d iak d írau sk u n le g e z D arriz E sp añ a guria^D u d a b a g a r ik d ag o euskeldun Iz e n e z b e te betia.

* H sao eg ízu beron í arrenE m o n d aitze la g loria , L arram en d i ta E rrok zergaitik D au k en erdian jarría,Iroralc an di b a d ira bere A u d ala am m iragarria , D a rio la k o itu rrí batí L e g e c h e ja k itu ria .A g a it ik eb an jaso zerura H u sk cra m iragarria .

I ia k u rr i bei b este la ii n ai nok E u akeld im apolojia .

B a ita lenen g o berbetearen G a ñ e k o erraioi-aldia,A n topauiiO d an zo lia danak P au lo ilfastun andia.A n top au ko d au aren buruak Z e la n d an w rig a rria ,Z íñ i eziu n ik ipifi* n eyo n K o ra S o dau klin ucu rria .

A d « za g u tu le ik c edonok, E z d ala ifio r lausten, E u sk erearen sc^terrak *iats

P au loren gisarv astertzcn G u r e ja k itu n d an etatik bat O n e g a z ez d a b aid in tzen A u d a a in g o ra euren a rtc lik Bereburua«: u rteieu , P r ia e o a k d itu en l ^ e z G u r e m en d iok a p a lu e n .

¡0! g iz o u an<li e ta illezkor

D u ra n g o o j®yö ziñanal M illa zazp ircu u b e rro g e i eta A m a b lk o u rtea zala, P e re g a b a k o P au lo azVarra E u sk e ld u n eta n m zara» J a y o z iñ an d ik eunda o g e ta A m a iru u rte dirala»K a n ta u g u ra rik g lo r ia znri K i b ere n a to r zu gan a.

•^Gloria zuri, o e leisgixon

B in u te s a f f i argia!{G loria zu ti fede ja g o la A rim a g u z t iz zalial

¡G loria zuri, e u s k d d u o danert M aisu U irabaslia!¡G loria g ab a z zifian a egoten G o iz arte iratzarrìa! L ìb u ru e ta n zen d u alak o B io tza jo s i'jo s ia .

jA i a lb ao eizu em on g lo ria D a g o lzu n le g e z g;urama!;A i haneulta nìk b izk o rra g o ta Z o lia g o a tu io g a i Hai B añ a, ezìu d ot eiia^^alako BerCsolariC^at e g íñ a .E z in d o t ezin g e ia g o an naz K àQ tari oso chikina J a so za itza la zu rra g o batek ¡ 0 1 P au lo asko jakiña)

Jaso za itza la ^ urrago b atek N ik baño ta v u obian,£ k dalako b a t zu d uiñ zolirik K u sk a l za leeu artian.J a so za itza la azk o z g o ra g o Z u ri d ag o tzn n aiñ ian ,J a so zaitzala. jaso, bai, jaso M etezi d oziin neurrian, Jarrtrík P au lo A starloab o B nskalduQ da s e n g aiñ ia n .

m iiTi i m jo x m oskhíío izpícítin

• N e e n az .*S . J o ó f u i i 8, l a p . V étff.

D l n p o r z a d a ausi ja ta la L ir a zolia,

S o ñ u a r t e t i k g u ztizk o urrio

G a u r iiaiz bizi.B asam ort»an erbesteturik

A u rk ie ta n iiaz,E g u n g ü ira tz a k d itiigu lak o

[Ail jad ich i.

N ir e m u sach o bíoLáeioa ¿E z a l d akizu

Bizi m odu a u ja ta la tiU te,

E t a saniiñ;G u r a a l doxu lira b a g a rik

N agoalak o ,K o ld a r b a t k g e z k o b a te n baten

G o rd e nadin? ? .

A d o re b a g a u e g u k o chori M iu u b a t Ugez»

O tzak kiktllik , ch io b a t bere E g ia b a g a ,

¿ G a ra a l do»u e m e g n re n b a t N ik eg itea ,

A d ietara eu i e uag elai G ead u ala?

iB illta su n a u illtek o b « to r L i r a b a r r i b a t,

Ma&a, ekatzu z g o g orax in o K re g ia k ,

In id i o o a k , etorki gOiO,IlÄ egokiak ,

E a a ta a daida?aii g a u r Istaelgo M irariak.

G a u r Isra e lgo la tra r ia k a ik K a u ta u n ai diCut,

J a z o a k le g e z jazo tek o ak Ita g a rri,

G tire Jaungcrtko m irarigm ak D eiitsazalako

O ra in d ik asko c g ia g o b ere E rriari.

O a e n m irari z beifi i ch asca K rd ib itu zan,

J o rd a a a tzeru atz b cste b d ñ asi Igesika,

M eiidiak salto a r ia k legez K g íñ eben ta

Biltfotsak le g e z m endislcak {)ere Ik o tik a .

On«n tu irariz u ia iia jaste n Kaa IñoC&a legez,

E r r i bat«ri i?;au ek ion BìrÌK<ya,

B e r o a e i nai ta, g iio n od baten E s a n utsera

G c ld i ja rr i zan, lo tu rik legez, B g u e k ia .

O n ek n ai e ta b este b eiñ bere Ichas-arroa,

¿E a d o k g o m u ta n ja rr i in tza la B eeratu rik ,

E s a n o rd u k o o n tzi b a tetik J a u u alti^u onek,

G e ra tu a ri iSilHk eta M ututnrik?

J a rra ik ja rra itu Jaxm o n e k isten B a d e itsk oraindik,

B a rau st ta b itz o k odcye? g o ra B o teagaz,

B a ñ a mukerra» b a ld iñ ez b adok Iño!^ garaitn .

¿N os u rten d a ik ek b ero n en k o n tra G a raitza ga z?

B ad aroazak em cretri bat G i saldi iya,

A d atka, adarka, eten b a g a rik O n tzi orti;

B a ñ a alan b ere ex gayoazak G n otaindiñ^^

I g o ra b cra d eitu tera Jaun

A ltsu oni.

I Sfora bera e? g ay o asak L o r ik çaJtzera,

E i ta ì)ild urrìk e g ite ra g a n r E raku tzi,

£ < h a a g u n a i b este bein Ifigez E s a n d ag iaa ,

G u k d a u k a g u la b ero ire g a n a F e d e gîchi.

B a le a le^ ez b a â a baletoic U r^m eodireu bat.

A g o 2abala¿ u im ts i n a ir ik Sabelera,

O n tz itik sa lto e g in baño Icn O rdiiai} bere,

A s ik o g ai tu k rnodu onetan D eitutera.

S a lb a u gagi?.uz, m ira ii barri Batega?: Jésus,

D e s e g ig u z u gai^taker!a . T ru yu tsu a ,

K g unklaren b eg i zo rro tza i L a s te r desegiñ

D aroen legex aurrean d au ken

O deichua.

S â lb a u gagi?:iiz, ikusi dayan Ichas-zartadak,

D i rean legea ach aren k o n tra B irrinduten,

G a izt^ k eiÎa a7aTtu onek Z e la n bereak

Fed rorcn kon tra beti d abela ü s tc l urten.

S älh an gagi^iiz, ikusi day(tn Z n re EleiSa»

D a la m endi b a t O liu p o b año G o ra g o a ,

O n e k ampian artzen d ituan L e g e z ek achak,

Z u rc laeu d iak d ab ela a itzen luferuua.

S a lb a u g a ^ s u s , in ferau tarrok Ik u s i dayea,

F ed ro d a g o la a ch b a t dnm g ^ o r Sm istcan ,

D a k ia la k o b este ain beste M irari, Jesus,

D a ik ezu zala aiäe, u r, eta Leorrean.

S a lb a u g ag izu z, sa lb au, bai, Jaun a, A rd i ta bildot»,

G e u re A rtza iñ az g ag o za n d ao o k Z u ti deye?T

E t a u retan dabiltssan bale Iz n g a tr io k ,

O tia ii-o tzatiik g iir e sareetan Jan si bitez.

M undu g u z tira sare o n ^ e k B o ta n ai doguz,

A rra in ta abere d an -d an ak artu D ag iezan ,

A rra n tza le b a t izan d ak igu n D an o en buru,

D an ok k ristiñ au egÍndákoan>G u re E le iia n .

L e o n am airu^ garrena d o g u

A rra u tza le au^Z e ig a t ik b e ia k zu zeu tten daben

Eleilea«L « o n a m a im -g a rte u a A rU aiñ ,

A i l a S a n tu ta L e o n am airu*garren a b a iU

E ire g e a .

¡ 0 1 L e o n an di m iragarrial jN o k leukekezan

Z u ja s o te k o b erba duíñ , cta E re g ia k ,

M u n d u g n ztia n d ozazalak o Z u k , ze u k bakarrik,

Z e ru k o a te ak zabalduteko

G ilt¿ a biak!

Z u ri b eg ira n a g o etnendik Z a r itzaltsua,

Z a k u sta z g u re A rb o learen Iru d ian ,

Ik u sten i»ail«t au m utildurik D a k u sta n le g e z ,

M od u b erean ze la n za g o zan tta liau .

Ik u sten d o t n ik ereñotzezko A ro z jan tzirik ,

G a izta k e ria csb erga orren E g illea ;

B a ñ a , o stark u barrí b a t U ster J a y o k o jaku^

Z eifi izan g o dau e g u n obeen S e n alea.

N e a m z , n eu nae, bai, Jesn M k U ste r E sa n g o dau, ta

Ik u s ik o d a b ere berbeak Z e r a l daben»

Ik n sik o d a g a iz ta k eria A rm a z jao tz ia ,

Z e la i lu rrera beti b e tik o D a U jan sten .

Ik u s ik o d a e g ia s titte c A re n berbea,

B a lta betetan arek a g in d u E basan ak,

Ik u si g e in k e z z e r u tik jau sten IzarT fii baña,

E z u ts em o ten Pedrorí E s a u eutsazan ak.

Ik n sik o da irag:o za la C h a n e n tandea.

Ik u sik o d a d o n g a k ebela J o azpia,

Ik u s ik o d a euren su tu n pak E r iñ ebela

Z ela itu I-eon jasarr ite n dan Jarlo k ia .

B a ñ a ik u si e^^kero preso jO! A rtza iñ ona!

¿Zein ardi e^ da zu te o kerraz Sam ind uko?

¿Z eiñ b ertsolari E rro m an /ugaii G e rte ta n danaz

K z da asarre sa n tu zk o su az liio tok o ?

— IS* -

B izU eu n o iu b a i, lira m o tel axi Z o litu tek o ,

S u tu te n uozu zorroztuteko L a m a raotza,

G a rreta n j a t te a a rtze k o bere Z u « aW era

E zp a ta m in b a t zu re n a y a g au r A u balitza.

O deì b urruken burruiidaretan ,

E n e E ire g e a ,A c h a k badodaz d ard ar saltoka,

I\oàiten,Z u re etsayen su tu u p en otsak

E n t« u n ta ¿ e z da G o r e b io tñ k sa lto z asiko

Jrakìten?

N iri tau p aka b ein teat a si j a t E g o n ùzinda,

G e rrara d in o st g u t a dabela U rtetea,

G e rra a , b a i gerran , g e n a u z u g a tik M illa b izitza

B ale iika¿ bere, g e rra u u a i leu k es

E m otea.

P arkatu A ita , herbaren baten E rra tu badot,

A s k a tu a g a * ain besteraño

B a rru a n i t E s k u o rreg az iu d azu arreu

Bendeziñoa,A u S e art?eko ja rte n nachatzu

A u sp a ttu rik .

A G U R U M E

«Zerur^ joeiu aayagcs csatu bafic.» f'Anese-ko M 4 rr<3 F ìlatch orm 'gu^n e i ù k c b i r b à k . )

7. al nozue g o g o rtz a t a tre ii ¡ñ ok eubìko,^ E z nagi¿iie» acharrÌ;^ltot?5at Ì S o t bota,

£ z u a g ìa la ztn tzu n bagaka:¿ in o k bardiadu ,N ire U o U a u erdiW turik g a u r d ag o la .

E z d c u stiz u e a u sa z m a lk o ilk g a tir ikusiko» B eg io k m aiboz dodazalaVo gorriturik,A iñ lu za to a n n ire b io U a k e u k a n patiña,D alako oso iy a g e ld ìtu agorturik .

¿N o k esau daike b a ñ a beraren k o rd e l in eietan A m a ìu i d a la soñ utu teko in d a i dana,Itn m c h o b a t m u tu tu o i d an erara bardin A g o ir ille a o sikatutean u r ik b aga?

¿N ok esau d a ik e beran aurkitzeu d ala ga ld u ta ,

B asam ortuan g a lu e n d an le g e z bidaztia,L añ o artean dabillen ean topati ezinda B«rak a tsed ea g u ra leu k e a n baserriai

- IM -

B id e tik aide d ab eu b a t le g e z o ia in bi*i naz» E z in d o t to p au a tzo n e k o san goii-izarra>E * in d o t)a rra i zerren erreadu b ere e g iu na^an, E t a aldalÄok ira g o tek o n a g o zarra.

O n e g a it iñ o a g u rtz e n z ai tut, Probidentria,

L u rrera teen n a z ezkutapen ok adoretan,N i le asm oak b a d ira b ere oker aterp,Z u re a k b d n tz a t ze aro d ira gertaketan .

P arkatu, Jauna» parkatu , Jau n a, b a ld ía g e y e g i

M a ite ban eb an e ta am cta n alabea,Z e n e n e sk in i u eu tsu u azken ez b io tz gu ztiaz A r tu ze n g io n zeuk b eeoetan arim eat

¿Z ergaitik orren g a z le r ik bañ a n ai e te eban N i le loracb o g u r i g u r ia k am aitzea,G a lta e n ebeia bere m a tra lla k g oriitasu u a,T a b ere b e g i izarre^Voak ikustea?

L a tr ie n la rr iz ¿zergaitik aren estu jnrri zau, G o re g i ig o te u d anean lege« ch o iicb u a,B ere b io tza geld it¿en za la taupada b aga ,Is te n eu sta la neure a u bañ a taupatsua?

O ra in d ik T^xtú u rte b a g a r ik ¡o u iiu garria l G o fp u tz a ich i a rim a k e u tsa u d esla itu rik ,A ita tä a m a onen ondoan a u rk itu g iñ a n Z er j azoten zan ezin erelau barruntaurik.

M arm ola b e ra a iru d la la g e ra tu ja k u n ,L e n b izid iiaa izan zan nire alabea,E z dakit ze lan g e ra tu n in tzan n eu bíziagaz, Z a la k o b cra a ita ien tza k o bizitzea.

E m o n n eutsazan la zta n a k asko.berari baña,

L arro satu te ii eeh ak o n m osu zorbildua,E z eb«L ber« ezpao p o lita k zab a ld u g u ta ,D e itu eg ida u «ene ai tach o g o g o k u a » .

E g a z ti b a te k g o ii ja g ite a u b ere abia B eti ¡sten dau o tri tu b a g a ep e lch o tik ,M odn berean g e ld itu axreu aren aoa G e ra tu jak o n la s te r g e ro ra ot^itiirik.

Z erren etorri ech akon a i i u rten eu tsana, E g a z tic h o a d a lo ire n le^-ez bere*echera,B z p a d a n ire u m eak eukan nso zu riak E g a tu eb ao e z b h irtzek o o n a attera.

O rd u rik o u a a g a itik n a b ill beti a i tega> D am u z ezm d o t iñ on b illa tu atsedenilc,B iota oneri e u k a n b iotaa Í11 jakolako«A itaxen b iotz onek n or en kaii bioztnrik,

Ic b a s azalez d ab illan ontzi p o lita ^elaa B a g a eakerga b a te k o i d ab en on d oiatn , B a le tsar b a te k ao za b a la z e n e uiiiea,K ir i o stu ta sab e leraöo eb an sartu.

L o ra eder b a t a tzo zan e ta g a u r d a zim ela, A lz o zan n ire poza ta g a u r ja t n a ib agea,AtTO zau n ire eclieau agaz u d a barri a ,G a n r bera b a g a a u j a t n e g u balt2 iliun p ea.

U s te b a g a k o a ld ak u n tse a u ikusitean ,¿Zer e g iu daiket ¿uoruut2 zu zeodu n ik b e g ia k ? Z eru etarn n tz ereg itea n b iotzak diñost»A r a le e g a u eb a la n ire alab«ak.

B i?i ob ea a itu eb a la fedeak diñ ost,B iz i ob ea artn te arren e g in ja t ili,

B izi ob ea g o y a n g o zetan d a g o k it eta,N i b arriz b eian onen neg;arü ¿zelan nabill?

A rb o la bate^ b a ñ a a d a t h a t g iiid u ezkero A g e rtz e n b adan sen tim en tu a d a b d a artu, A ita r e a h i o i z o n e k b io tza galdnrikoan,¿Z«lan d a m u rik e g in g o ez d au g a u r agertn ?

E z d a rairari n eu te u inea, zu g o m u tanta, A ila u n e garrez o ra in d ik b ere asitea,E z d a m irari ent¿un u eu tsu zau b erb a aodiak N e u re b u ru tik o ra in d ik ezin ken dutea.

Z u ri, zu ri bai, a la b a ch o a en tzu u n eutsuo bai, tO s a tu baño fe ru ra jo a n d ot Kayago>E ^ a k i t au n d i If a su iau zcn d uzan itz orreb b añ a N ire tza t g au ¿a e¿k iitu ren b a t o r badago,

G a iiz i i il le u b a t sen tietau d ot o r budagola, G a u z ia illcn L<at b a te k bakarriV dakien a,E r in eran tzu n b este la a la n d n a id a n P ila r Z a rra g o b a te k dalaico ori a l daibena,

O satu b añ o jo a n u a y a g o zeu d u an le g c z O n teat a rtu a izan z a a gï>yan zure uava,O satu baño jo a n n a y a g o zen d uan legcz B g ia z tu zan eu ki zcndnan erab aya.

O rreR egatik urten e a tsu e n b idera, P ilar, Z eu re n ebach o a in g e iu c h o a k laguntzera« S c r e n erd ian ig o zin a J a n izarrez gora^E u ra k a z n a s i b a a tu a rte a n bi sitera. J

E u ra k a z nante erru b a g e e n a rtean zagoz,Ifioa orb an du et^eudnlako arimea»E d u rre zk o a k zu re jan tziair dir«idie ta E g u 2 k ia d u ia a rg ia d ozu a q ie g ia .

- X3 7 —

O rche g;ozetan b izi za itez bai, alabachoa, O rban b a g u k o B ildots o tzan a adoretao, E rre g u tu r ik e ju n e n b aten zu re a itam ok I g o dai g u la orraSc b c ra alabetau.

O rreS ega ltik zufe e z daiik&2u d am u rik oraÌ£, A ita ta am a bakarrik em eu icliiteaz,E r ìo tze a ir a g o e ta zaô^âlakoÂ tse g iñ e ta u em eu d ik orra ig^tc&2.

Z u re g o rp u tz a bad ago b ere lurperaU ita, ^ l u e n b aten a tc ra k g d a a in ederrik,A ^ usena ta lir io zuri zu rìa k baño Z u i i a ^ ta ifioD oibatrcho b a t b age rik .

^ u r , u m echo, ik u si a rte o rch e zeruau, A g u r , a g u r bai, ge ld itzen g a r a g u lurreau, A g u r , b io tzak te rre a eroau z e u k d e usku zuzan, A g u r urne, g u k p ozik qz clogu em en bean,

H o m i & i r © l E u i s k a M M a a a

vnimZKUAKO RtFSRIBA»)

IPARRAOIKRE-RI KANTA

E2>ie A blSC ID S 02Í F E D m itO UABAIBAB>E0A1«1

ASO nai nuke kaniatsalle bat, Meudiok baño gorago,

Jaso a a i u u k e albaa^zabe O d eyez ere arago,I lla rg it ik a n E g u z k ira ñ o A o d ik iza ire ta ia a o ,Izarretara ja s o dezadan A lm e n a b a ñ a ¿uou dago»E g o r ik g ä b e n ere b iiru au J aso ezin da bau ago?

Izarretara ja s o dezadaij B etor a a d ik a n alm ena,G o rag otik » n g ra zia , etorki £ t a d o a irik onena;B etor ze ru lik m in g a n eztìtsii,L e g u n b a ta in g e ru e a a .

— —

A re k g a u r artu d ezau g lo r ia

Ira b azita duena,D a lak o bera eu skaldu n elan N e re tza t euskaldun eiia .

E u sk a ld u n e U n eu sk a ld u n en a K a n tatu b iek o lu r oui,M un du b ietan «uskaldunena K a n u t s e n E u sk e ra A m ari, O rre g a tik a n lo rre ta n g au d e S n sk a ld u u d an ok bcrari,K o ro i e d e t b a t a n to la u ek o E u s k a ld c n um aaC zanari,U r€z an d itik , zefida em endik A in osp atsu a danari.

G u ri k o n s q o o u a k cm aten B e ta 2&n cu sk ald u aeoa,A r k esan zu en b a lza r dan etan

E ite k o g u re izker»;E t a b izik o g e ra la em en P akez, g a rb iro ouela,O ts e g iñ ik a n lo tsa g a b e rik

B iz i d ed illa E uskera,N o rk u ste zu en a u d ala J a u u a k Z e r u tik je c h i duena.

K o la b era ri o arau zor zayou A b ia tx en n aiz onratzeo,Z eren p itarra zarch o b atek in Z u en poztu , n a iz tristetzen, Z eren estutu»zeren lasaitu , A r e k zekien egiten» \ Ich a so k o u ra k diran erara A p a ld u zeñ d a jaiVitzen, •

M odu berean i»urebÍotzak Z itn eU iU ta p iztu tzea.

A rga tik J a im a k âbaldu d o n L a s te r izeua K ranfzian, InR elaterran , A lciaan idn ,O fo b a t ere Ita liao ,B eidu rra n o la ip in i zuen E m en ch e g u re E sp añ iau ,E rb e s te tu yô eragotîta B iiiizen E u skal-errian ,G ero ogei b a t u rte e g in zuen L n rrarcn beste alderdian ,

A ra baño 1e« »tz i zizkigun J a x t it a k an tak ugari,B eren a r tc a n san turreiia bat A dio E u sk a l-e tiia r i,B e ste k a u ta b a t eder edorra A izkibel jaíiLntsuari,O ra in d ik berriz e d ertag o bat J a r r ia A ritz zan ari,Z en ek eiuanteii dion g lo ria A ndi b a t EuskaW urrari.

A u d a t k a o ta bat, m un du guzttan Z ab aid u d an a n ai nora»R a u ta a iñ bikaiñ , a iñ o sp a tsu au» H txaigu illk o ifiola,Z eruk o a tg iz Jose-M ari-ri U s té det je ch i zayola,H w m erok ere otzuclako J a s o k o obeki arbola,A p o lok ere beste kantu rik ^N ois a lch a tu d u a ifi gora?

K a o ta d c za g u n b atzar dan etau

K a n ta a in p a iega b ea ,K a n ta d eza gu n adorattiaz

A rb o la sanCu g u ie a ,K a n ta detag^un \ycr& d eg u la L oiriK g ab e k o lorea,G o g o ta tu r ik i{¿ orietan Ip a rra g u irrc trebea,Z e r g a t ik b erak k a n ta tu zu ea B iztÄ cko g u re ledea.

(Ol zeiñ ed crk i b iltzeu g a iiu a n A r iU zarrareu oñcan,L a u p rob in tziok a u a y atu rik ß a tz e a an erram apean,Iru ie ta sendo eU artarikan L a u ro k k o ra p ill batean,L a u ro k in la z o b a t e g iñ ik a u F u ero d u n iza n gaiteaü ,G o za d iU a g u ii ;^orion dauak G u raso z a iie n legeaa,

[Ol ze u b at bider M adrillen bertan E n tziin izan zan k a n t ori, •E u sk a l u ria k a d ia io te n A sm a tza lle e s illkorrari,E rrie tak o koni»ejuetan

A s k o k ikasi berari,D u d a g a b c rik euskaJdunetau K a n tu n k o aen dirudi»Jo seri b añ o n ik enioke D e itu k o e n e g c iüori.

O n e g a tik a n eo d ezagu n K o ro i b a t artearckin ,

■ « p f r | H V J |w w «

— 149 -•

L a n p rob i Q tziok g a u r d iia y o g u n J a n tzi b u ru a berakin,M old a dezagUQ, m old a bertatilc, M olda alegiQ danakm ,E z urre, ez p etlax , «z d ia m a n t« , E z p a d a obearektn,D iñ a dalako, iS o r b ad a diS J a 2 tck o ostoarekio.

A r iu ostox bai, ja n tz i d e sa g u o E u sk a ld u n o rren arg ia ,A rb o lá ostoz o rn itu ari K o p e ta zabal g a rb i^U ts ik A tb o la ostoz ap ain du Ip a rra g irte aadia,A rb o la re k iu b etiro bizi D a k ig u u Joae M aria,A rtu r ik a a g a itr a a a y o k gan dik l l lk o e tza y o u saria.

BÌ2Ì ra itea Ip a ira g itre ,O rch e P arn aso m endian, Z e rg a tik m usen raaitetzallea Z iñ a u b izit?an zu beian,A poloU za u zk a eu sk a l k an tari D a n e n g u ztie n erdian,D e i tu dahixun zu ri H om ero Zerorren jayoterrian ,N a ik n n d e o ri erabilU det ly a asp a ld i guxtian.

D e itn b e l ia i , deitu euskaldun STtsolaricn izarra,

D e itu bekizu a jo la gäbe

)$

1A

. À

ZoTlziko so ñ u o n a i asm atzea Z e ta d an ocn azk arta . K a n ta tu lze k o cztarritikati G e y e n d au k azu indarra,G a ñ e ra ? era es^ tasaa ez E rrc ch in o la bakatra.

B este Jo serik tz d ak u st ez n ik

N « ie g id a ri zu zera, J a u tt ig i-d a iu zu re c h in p a it bat, J a rg o i cxrtatik lu n era ,L a g u n zad u zn P ain asotikan

Iz a te n m rt autzera,J aso dezadan i« k u at» i z a r au Izku n tz b erricn gañera»B e ta u d alak o g e ien en am a N e re laa tan d an E u sk era .

S S iS J

ON ANTOSIO TRUBBA.KOARBN EBIOTZBARI

TTU EIK d au fcag u i g^ u r koplakari&k, B z d itu t en tziiteu eu reu bersu ak,

I s i ll ik a r t z a u e a á lb o k a zoHak D a n b o liu ch ístu ta ch ilib itiiak ;¿N o d dabe» iir in tz a k b id ek o burdiak?¿N u n d ira g azteen bai, u ju ju ak ? . fiidc« b aso, solo, k a le ta ech ald iak G ra in b a d a k u sta z o so m utnak?

E ir o ta k e* dabe o ts ik ^ u r egiteu ,E s d an tzu t o letan g a b i soñurík» E u sk a l-iz a te a ¡aí! j a i iruditen,D a g o a la m inez n a ib a ge tu rik ,

B are kan taria ja k o la k o illteu ,|£x d a iik a p eo ia b añ o be&terik!

\A S A U I D O - K O O'K f U m i

m i 6d IÎÎ3 m pre*5

Z ERc ’ATTiK biotzak ete Jeu st BarruAQ e g î t « i sallo?.,.

Z e r g a it ik kaiitxi bat e g iñ a z N a i dabeu a m a n t b a t jaso...¡Ai! B a n a ¿ m m d a u ía t c g o g í M iñ g;arbi leu u d u b a t oso?¿N u n d au k at? n un d au k at l ír a bat ¿N\in daukat? nun d o t eroso?

E r z illá ¿nun d a u k a t z u k legez, A p o lo k ez b a d e u st emon?¿N un d a u k a t e to rk i gozoa,A u a H a au rk ítzen n ai non.^¿O beto e g in g o ete dot ISiUik zo k o an ejíon,E san ax ep«leu antzera:N ig a it ík b«di o r konpon?

A u y e ru s a N erbion goak,E zin nei g au 2 o rí egin,

U u iatL t b a t e r e g i d a g id a n

A r g i l u n a iz u e arm ;

Z o a k u z e u s k a M u n fam ea,

E g o lu a e o k a * u ir in ;N o b ia S á lz t d o n o t ja k iin

M u n d iia n z a b a ld u dcráin.

U r a a n t a ifi o n a r i g :a g o k a i

O r a in d ik k o ro e / o n e z ,E t a n ik g a u r g u r a u e u s k io

O r n id ii lo r a ed e r re/;

A la k o lo r a c h o p o lit a k B a n a ¿u u n b ill a t 11 n eike?,

K a iip o a k osD ro n e g u a n

K r r o ta le y a k b a d a u k e z?

E z d e u ts a a rd u r a lo r a r i t N e g u a k eu V i e z a trc n ,

E r e i jo t z b e r d e a k z e r g a it ik

U g a r i d itu g u n eracn ,G a ñ e r a k a n ta riftk d a b iltx

E r le a k lo r a k le? b a tx e n , N p b ia k e u k a z a n o n k a y a k

E u r a k a z a la b a n d a y en.

;0 ! u m a n t e u sV a ld n n a rg ia!

G o r a t u z in d u k e t n a i ta ,

B i/ k a ik o g u r a s o le g e c h e

B e n c ta n n ik z a itu t m a ita ;A g a i Ü 6 z e u r o r r i k o r o i au,

J a n tz ik ü d e u ls u t g a u r a ita ,

O b c a b a litz a b e r e d n iñ

Z e r g a i t ik z a r c a n b a ila .

D n iñ « ara N o b ìa , 7erg a itilc

Z o lìa g o z a u ik za in tza t,

— 14 7 —

B izkayan t z d o t nik bÌtUt»en A rb o la gurearen trat;A la n ch e bere orrizko dan A r o b aten za iik at d n iñ u a t, A l'b a n e u o n eg az orain n ik J a n li ik o z in d u k c t bcintzaL

¿ Z ela n e tz in d u k e t ja n tx ik o

H ii ia k a u tu ta sa rri, ]

A r b o la a z p ia n g o r e n e ii |E g ite n b a z iñ a n jarri?

¿ '¿ c ìù n [o! z e la n t z ja n tz ìk o

F o r u a k e g o o ik l a n i , *M íd i í l le n b a z e n o tte n e t s a y a i !

M in e a n k a n d a u a eaarri?

jAi) e u k i g a u r d a fio b a g e n d u x ,,

Z u la k o z^ in tza lla k In m az,Z o r ig a c h a n d io k eto iran

J a z o k o emeTT b e n tura?,:Z n ziñ an ja d ic h i ezin a *G ilí telar choriak ega?., •A rb o la k a rra iio b a t e n k a a ]I llte k o m iru a k z u g iz .

l ì j , b a d a , eu skald xin o n a k ,

l 'r a n t z c s ca esp a fi« r danaV ,

A t o n d u d a ig ;u za a e sk tÌb u a

A l d ir a i! k a n tu z k o la n a k ;Z e r g a it ìk m e re z i d e tis k u z a n

E r r ita r o n e n b a t za n a k ,G iig a o d ik g a w r a r tu d a g izan

G lo r ia k N o b ia J a u n a k . •■

G lo r ia u l>egie g a fie r a

B iz k a ik o tr e n a k g u z lia k ,

B o t c â z o d e y a k jo arte Ke balU ta luTinn zutiak: Bnt^uQÎk eurai oskar eta C h i s t u z k o S 0 1 Ì U z o l l a k »

N o b i a t f â Q z a l e z a n û i i

R f l o t e t a u j a i i a i , m e s d i a k .

E t a nxk g u r a a e u k e b a r r i *

S a l a n d r i a k l e g e z Ì g o ,

K a n t e l a a : g a u r d i r a e u n u r t e

N o b i a j a V u l a j a y o ;

N o b i a , N o b i a , N o b î a >

S e k u l a e c l i a k u i l l g o ,

B i t e z a r - t e g i a ? j a j ^ t e a

Z e r g a i t i k n a i e b a n B ü b o ,

A ^ k e n c s g l o r i a u kaD t e t a n

G a y a r r e i z a n n a ! u e u k e ,

Z e r g a i t i k sem e o n a k le g e z B u s k e r a e u s k u s , b a i , m a i t e ;

B e r o n e o s u s t e r r a k billat^eD ^ N o r j a k u D n e k i t u a i n b e ^ i t e ?

¿ N o k g a i t u A m a o n e n a r g í

E r r a ñ u z a i ñ a s k o bete?

T a l l u b a t e r e g i b e g i o

B i z k a y a k m a r m o l k i a r r i z ,

E r e g i d a y o í a g u r e g a ñ

O ñ a u l k i e d e r t a a n d l z ;

E d e r t u d a k i g i i a B í l b o k o

P l a z a b a t a l a k o j a n U i z ,

í Z e p o ^ a g e u n k e a n l a s t e r c l i o

B g u n a n e l d u k o b a l í t ? Í

E u n u r t e o i a i n b a d i t u g u

M u n d u r a a u > a y o z a l a .

— 149 — *1

U n e n ^ eurjkiau obeto G o ra tu e g in g o alda;E m e a d il: o rd u ra n or ja k u a J a H n g o dCTisVne ala,G a n t nor z a c e z d abien ask o k G izo n a iñ a rg ia zana.

U m a n ten artean z a k ig u z N o b ia b iitu te n asi»Izarrak lege cb e io n d a iia u K giH az g u re tza t argi;Isp illu ed erra zaiCiigu D a iz iig u n zu ri ikasi,Z e n le g e z A rech a za in d u te a Ber*alde eg iñ ik bizi.

GURE A ITA SAN TU X III,” LEONI

ERRCM AS D A 51LLA RBS 9 .«n

ATOTEH ÂRTD DABBN SBNTIMENTÏÏARBN ARIMOAKIUTZAT

^ ORiCA ja y o tz e u dan ean y S a s ip e gordean \imiU,

Ik iis g c i goao b a t Z etu a k N Jrctaat o i d ab e cg iS .

E d e rra b ere j a t ereSten L a ñ o b a t d oia la ^ y a n , K ç u e k i b e g ia k badabe A rtu te n p a re an beían,

C horieu k a n tu a k eu tzu ten

M endian d itu d a i î,'Ogoz>A iS e m e big^inak jo eta O rrien b erb eta gozoz.

E r re k a so S u en za le naz, B a sa u n tza k p o ztu te u dîtu, B elcb axgai a tse g in em ontâ A ra ta i bertara dei te .

A la r g u a ja rr i dan n so ak D a m u zk o c r tu a k jota .

B io t il k z a ilk n a i cragin O i d eu tsez inalboaU bota.

E t a nik eiitziiten ditudaz

jAi! iirru tristea k eltzen!B io U AU n rratu e g in dü D cu sten ak m iu d iirik isleii!

¿N oren ak ta n on dik onaño D atorku?. a iñ iirru ininak; E s k a t íe n la g n iit ia g u g a n a , Eskat?:en ^ aur berM o g iñ ak .

9L ir e a u a rtu ta bauoa,

Poztzeko g o g o a z bera,B a ñ a g a u r n e g a rra k jo te ko

E H u d a b a k a rrik era.

B a n o a dalako sotilla ,U s o a dan g isan bercz,B au oa ze n e n d an guraso, M unduan iiaii&ia legez.

(O) í-eon A g iir a santiia, K ris tiñ a n arim en A ita,B anator, b an ator zugan a. A iin d u gu rarik gacha.

A la rg u n b a t le g e z sakusfaz, I n g u n ja la g u n ik b aga,Z o rra d a n iretza t A itari L a g n n d u daiodan ala.

B ak it ¿ tr n a i dozuu ¡o Ja«nal Z e r dodan zer e g in bear, M a lk o a k isu ri g e ra tu A rte a n b e g io k igar.

- »5 « -

E rro m a zn g a itik o i bada E rrie n b u rn tzat jarten»U ra e zu rU badozu ich i tea,Ha daVi ze r doian galC7 eu.

llle ta k g a u r dozuz o i A ita , D au k azu u p eiiea bere,B ard iñ ik b a g e a d aU k o ,¿ K o t on do a^aldu d aike?

O b eto b izik o zarean L e tu c h o b a tera ¿uaz,E rrotn au a ts e g iu g a n ir ik * Iñ on d ik ez d ozu zuga^.

E rro m a gaw r ez d a zu retia t B a rtu a poztzeko diña,K rro m a g a n r ja t¿ u g arratza E rro m a gaiir ja lz u m iña.

E rrou m u o i d o zu zizp iru ,O r e g u n e ta g a n n egar, E rro m a n ;aíl arri b iz ìa t, Z e ru ra o i d ab e dedar.

E rro iu aii e rre g e a u lk i an B id ez zu zin ean j arten, B u rla tza t E rrornak B arrabas K o ro ia z g a u r d eu tsu jacten .

Iku si au e ta egodun - G a la ia k ¿nun za re gordc? A is e a k g a rtu ta garrokaz R rre k a k e in b a g a erre?

^N un za re a id ck o arm adak G u ja r r i b a g a t ik d a t dar?

— 153 —

C h im i Stak b esoo k l o t u u D o zu e g a o r eg o n beat?

¿ M o n 2 a r a ^ d u d z à £ i S o ^ m a

K is k a ld a :^eDduaii Jauiia?¿N uD zara g a u r e g in b a t t i k O rd u au zendiian lana?

B a ñ a ¿ D o k ;o L e o n audia! D aukazuD n a ib a g e tzarra, K eo tze k o b illa tu <;nok k i k e P o z g e i b a t jatzitn a parra?

N ik belntzat poz pozjk e g in g o N e u k e bai, al d o d a a d aña,N a iz em on c g u n a aeketau ,X a ir la tza Írago gaba.

O g ir ik zeiu urlk, ze ín e z « ,

P rob au ez; zein e g in barau,Z e in g a ld a d itu d a a oudasun,Z ein g a ld ii o sa su n dan aii.

N a iz erre iia ie la garre ían ,N a i? zu rra« , n aiz u n tzez josi,N a iz bakez, n aiz g e n a z ed o noz, Zur*alde g iir a d o t bizi.

Z u g a it ík edo noz la u u d u au P re st n a g o dat^ídan ichi, l y a a lan zerutik p o z e n b a t Z u retzat a lb ad ait jatsi.

N a i o e u k c nik g asta u n azan au, Z iig a it ik desegíti u ik nai,N a i n euke o k e rra k ondxita, Z u g a n d u d aitezan g a u r bai.

— T5 4 —

K d o b a i, i-tacc g u z tia A sarre ja r r ik o baliU ,Its iio k iirg itu daitezan; G ai^uok d o n ga ro dabiltz.

B ild n itu d ailezau b e d k o K a n ta r i g u z tia k iSÍ: C lio ria k em endik aarrera M u tu tik za itcze bizi.

B ild n rlu dattexan b e lik o A ik a tu b e k ig ti lu r an; Izd trak g a b e ta n b e g io k O soro e izu ez lapan.

B ild u ftu d aitczau betiko E g u u a b iiirtu linbo; G oiSetan E g iiz k i zolia

E z al a z esn a tu eiugo.

Zezenak, o tsoak , le g o ia k , G a izto a i b n rru kati ekiñ; F a ra ó n gord iñ ak Israel, B zp a d a u lib ran n ai egiñ.

EUSKAL-ERRIKO IZAR ZlRE&NAl

A M - A . L A . T T I > T J Í T - A .

I U.A«, illa z áoaz eu skaldu n ízairaY, K tra ñ u a k jak e z 'ask o í aiuaitu.

E n a b e berotzen euren le n g o g arrak ,Z errw i am atan rik d irean gau tti.¿N u u d ira T ru eb ak? ¿n u a dira A ran ak ?¿N u a B illabasoak? ¿nun K la n d ío 7.ní ¿N iiu dauÄ sem e ou o k g a u r A m a E u sk a rak . E rio tza k b a ld in b ad eiitsaz ostu?

iO! 2 t exbearra) ez d ab e g e ya g o , E u sk a ld u n a rg i ri k e iiig o m undn an;B a ñ a nik u ste d o ta s k o z a rg ia g o E g io g o d ab ela g o y a n ?eruan,K a n u u r ik G a y a rre k , a ik baño le u n a g o E u re n ond rak g u te berba go^suan.

TEBESÄ Sä NTEAMA M O D IO Z K O K A N T U B A T

U i IS ADSSkltE MAITE IS aBRA'KO ÖX ANTOÍI^VW

SFAfÌATABRA n azaU ko Dl» n ago «erura, N e u re b iotz a u ord ii o n etan jaso a g as;

E s p a fia ta r data sa n ta b a t zerren n eukeau g u ra , A la b a u gaiirV o kantw aga?.

Z ab altzen doa ze tu a € gun pozez betea,A la k o sa n ta a rtig a rria dao arena;¡N ok le u k c k e a u berberak eukan lab o luinea!

)Nok am odio Jcsusena!

B ai, K arm eloko Hrio zuri parabayea,K a n ta n d aizu d ao zu re e g n n a u jag ite a ii;J a tr i n a g izu b eian ic h ir ik sor« tristea,

S io n g o m endi ederrean-

Ig o a H sposoaren a b iara zu,U s o fiotilla, e in e iig o b n lla i urrindurik,G o y a n doziizan n tr u e u k a z g a iir nadin batu,

So n n ta i on b a t ¡aÜ bau en nik!

/ie p o r ik d ab en azuzenazVo lo ra sa lle tan,

J a u n a k g iro tzen zu la k o Io ta cskertsua;

A m od iozko aiSe b ig u a a z zerteo g o y etan , A in a s c g e ia d a ii go/tia.

U lle-k op eten alb en i b aten zen d uan ja ir i ,

K a tig a tu r ik H sposoaren a n mea;Zuit b e g ia k jakozalafco isp iU iigairi,

N u n bera n a i d an ikustea-

L o r a lu ire n e z eztitu tak o u rruetakaz,D ci tu tean z u k E sp o so la jla n g a rria tí;Z en tzim a g a ld u b a leu le g e c h e izch o leun abas,

A s ite n ja tz u b erbar /euri:

A u tortu -id azu ¿norena z a n neskalillea?— G a la i ederra, n i na¿ T e re s a J esu sen a —— ;0 ( USO zu ti n e u te o rtu k o loren lorea

N i iiozu J e su s T eresena,

— lA! Sunam itis» ¡t2uU*dazuz b e g i la u lauok, Z izp uru z u itzen za g o z a n c n e tortolea,Z en b at an p u lu g e ia g o d ab eu botaten eu ruk,

N a y a g o za itu t ik iistea.

— N ire biota a u k u tu a laztan a, za u ritu dozu^ B e g ira tu te zu k c g iö ik o a iñ saiuurraz,L’ rrc g o rrizk o u lle orreka¿ zuk lo tu noz»,

P reso n a u k a zu a sk o gnraz.

— ¡Ai! E sp o so a esk u o rregaz eidazu batu, N irc esku au g a u r d eu tsu dau a eskíñiten; lA i eu e badai a rim acho au j a t arik atu ,

Z n re am orez noa iUteii.

A in b atzan d u te a tse g in tsu ta arim azkoan , E u k a u tu z bertaiv K sp o se a zan lo geratu , iZ e iñ m aitetzallek am odio a in ^arbiz besoan,

Iñ or e g iñ (lau au le z batu?

'fa u p a k a (!ago¿ b iea b io tw k soñu batean , A iu¿dia«lto htso?. sendaro am arraiirik; A la k o b crbaz b ien arim ak cn reu artean,

B a t e g iS a g o g era tu rit.

B a ta k díñotsa: eu tsi u rratu d ozun b iotz au, E u ts i D cute a u . a u d a b e s te a k diñotsana; Z aim tu *id a/u zeure am o res geya^íO berau,

Z a u ri b a t oso ja rr i Jauna.

A«i iku steau u ts urd inean ja ts ia z bera, D ator serafín e g o zabal b a t T eresan a;N o k ja n rti g ì ten «lenUau saeta b a t b iotzera,

E t a ira g o bereala,

O rd u an ja k o í am od iozko errekak asten, • O rduan eldu iU cz d a tio n EsposoaV; ü rd u a n c h e d a lir io odol g o rrita n nasten,

O rduVo penaV jze g oxo ak!..

M aitct?a11ea sam iirtu ten da, bai e ta ja i it i i , E g ite n d e u tsa l:trros ed erdu u girnaldea; Ich aso ari lan b ro goxoa eu tsan erantai,

O tw ro tzek o Eí»p0 5 ea,

E sm erald azko laran ja eta s a g a r zu gatzak ,

A zu k are¿k o a le u rtsu ta uinaotuak; K sk ifiitek o euren b csan g a a iñ aberatsak,

I.n rrcra d aukez m aku itu ak.

í.o r a g u ztia k in g u ru z d abe esit7,en da na, D o se l kevizpc-garri ed er b a t e g iñ a ga z; E sp o le a re n arim a e ta gorpLit?agana,

L e u g o ze n tíu u a k biurtuaz.

B1ZÍ BEDI A, LAERAMENDl-REN IZE

»•lyUfiBOAKf)

No l a c^nuiak es d n cn u zten u ten gañ ean,

L o r r a tá k n o n íik jo a n d an iñ o rk igartck o ,

A la a ira n o a k ai retan e g a n dabi Henean E z d u in a rk au en n o n ig a io zan ikusteko; S iñ aleiiV an Jagatii y abe len ; , '0 astea n ,'A itu zan oso Igftz, sckulan e z biat^k<^B a ñ a iU az b at, A u r te n l a n ja y o b ere antzeau, A rra slo rik a n n tzi g a b e rlk bukatzeko,

J a y o d en akiñ au; b a ñ a ez d a beti g e rta u e n , U m aQ tik illte n ¿m enturaz iñ ork d u ikusi?B eren oñatzik ¿non ikusi <ia n o iz ezkutatzen» B e ie n c g ín tz a k a r g iz ez clira b e ti bizi?¡O! L arram en d i u m an t b a t n o la zeran b en etaa ,

Z n re i?.eJia ¿zeñek lezabe ill erazi?

U R 2«Iayetaa doian outaiak cz da^i bidean, I ^ r r a tz ik e iten n iiudik jo a n z z n ig a rte k o j

E * arran oak a id e la a ze ar dabillenean, E z a u g a rr ir ik ç i ir e b e g ia k ikusteko;B e ti b e tik o i l l ja k a n /gas, le u g o egnn ean ,B era le g e c h e Aur/en.jzyo d a a m aitteto ;Crteak bere. doa;^ k e r íza doian antzcan,

E îe r ezera d an ak g iiz tia k biurtseko.

J a y o (laiiakaz baña; a u ez da heti gertetan» U n ia n ta k ira im o i d ab c a ch o k le g e z zuti:

E m e u g o m u la n iu n d u a in tin cha ez da a2kctan, E u re n eg in t?ak d irealako b eti bizi;

jO! L arram en d i, za rea la k o u m an t ben etaa, y.m e g lo r ia i lo ra u a a i d e u tse t n ik egotsi.

ä r tz ik o bâtznek Krlstobal Kolon aiindiari

(CIP1JZK0 AK0 BresERA«)

T ^ J O R z a y o b a t m u u d u a Q ,

^ B e re b erd iu garrì, L u r bfirríak b illa tzen Jexiobaíairari?M undu b a t g e n d u k an o k O raiñ d itu g u bi»G lo ri au x o ï d io g u K ris to b â l Kolon-i.

K ristobal, za ig u g iía n A iñ m iragarria,B atcz ere Indien B e a e ra g a rri^Zer«n b e ro ae ga tik G a u r d uten arg ia , Jesukristok ze iu tik L u rrera je c h ia . ^

<Zw xan beste g a u za rlk H zpada íedea,

S u tu tzek o ITolonea B iotz aiñ noblea?

S r is ta u e g ite a r re u In fie l jendea» A ir is k u a n ip íñ i Z n en bizitzea.

Ich a so z iristean Z ijo a n aldera, A g e rtzcQ d a le g o rra A r k esan bezela; O o tzitik bereala E g iñ ik ateta,In katzen d ii lu rreaa K ris to re a bandera,

L e n e z e k ia n ¡ñ ork ?.er za n A tn erika , N o n d ik o a d a su n asko D e g u n ekarrita; K iisto b a l-ga tik g au d e A b e ra ts jarrita.B ere a laban tzan jo D e za g u n m u síka.

M u sik arek io nasi G a ñ e ra Icantatu, K ris to b a l zeru iaüo D c z a g im alchatii; L a re u n xirte la re a k Nai?; e g in pasatu,A re n aza iñ andiAb E J n d ira aztu.

E z in líten le úztu K r is to b a k n U tiak, L e g o rtz e u ezpadira Ich aso zabalak;Ñ o la 7 ¡rau atera D u d o aren plan ak, E s k e r aslco 2or dio E rístan d ad e daiiak.

O n ra d e z a ju n bada A l d e za g u n añan, B alcoitzak b ere luodiiz N o rb cren izkeran,

G izaJdi g u 7 tietan E g iñ ik ouelan,K ristob a l b u ik o da 111 g a b e se tu lan .

B izi za ite K ristob a l G lo rÍaz goyetan ,G ízon ilt a im d ien bat Z u zcra b e Detan: E g u z k ia ñ o la dan B\iru izarretan,Z u íe ia a t g íe n a Ic h a s 'g iz o a e ia n .

Jan tzi g a u r n ai n izu k e A la k o korbia,E rre g i en a baño A sk o/az obií^E tzc ra la k o erri B atzu en jab ia ,B ai/tkan m u n d u berci R ateo ja u n andia.

,

NEURE AMA MAITE ZANARI

Z y. izen sajnurra dan, Ama!_ { Kuskaldun garbi garbi a!

Gaur kantau dagidan, betorkit, Lira bai ondo jarria;Seme on batentzat dalako Aiscg^in emougarria,Dalako Amaren izen a,Go^oa, zelan eztìa Dalako Ama bizi tea Zorioa guztìz audia,Agaitik negarrea bizi da Ama il] bajako urne guztia.

Aditu bcrtsuok arduraz,Hgia dalabo nik disodana,Izan bik biria emonik Mnndura elortea gara;Aitaren aìdean maìteUen Bakigu nor jakun Ama,Bakigu clioriat umerik Latgetaa ez dakiala,Ta ¿nondìk jakin legi Amak

U rrin tzen ard u ra b aga,Ic h ìr ik cch e an uegarrez B e re b ìo tzek o b io u laztana?

N o zb aiten m o tel aiiikituta» K um ^ cik artutakuan^ L a z ta a c h o sam u rrak em o oaz A t p e g i lan o sazk u an ;T a iiriz , ta barrez» barrirò, U m e a asitakuan, jOl ze p o * parebai^akoa A m a c h o k d a u k a n oiduan! B a rd in ik eziñ le ik e la k o B illa tu iñ o k m unduan;O b e a bearko jaritsi»III eta , zeru ra igo-takuan .

U m e etan , A m aren ia n tu a k , A ÍS d ira a iñ gogoku ak» O ra iu c h e gizíddi erdi b a t N ib b ere entzunikuak;A lp e rrik sort?e« d au z in d a r r » I tz o n a k n ire b u ru ak ,B ein b ere ez i i r a A m aren BerbaVa!^ bardi ntzekiiak,

A re n a k ze rg a itik eurenez Z irean u iten ik u ak ;E rra y e n erra i ta erd itik , E rrczto , eroso, erne-takuak.

B eu etan , d on tsu a ben etan , U m e e ta n A m a do ; una, lOl ze ñ e k leukeken lurrcan A ld i ou zu k daiiVazunal A m a c h o zu rea d alak o

G a b e ta u b ere eguua,B c h a tzu aren a rp e g ia S e k u la Jwri illun a,K z otza, e z mnty-a b iotza A p a tza , in alatsa ta bai, b ig u n a, Z erg aitiK za itu a n bertako B ia ia o dol ta fru tu k iitu n a .

¡Ai! b añ a, n ik g a ld u u eb a n ta A la k o maiCeUallea«G a u r b ere m iñe¿ gom u tetan D o t io( dot, b ere illtea!B u ru tik eziu a ld eiidu dot B eraren a g u r tristea,L a p u r b a t le g e c h e eldurik, A g a a a E riotzea ,N o r g a itik g a u r d a u k a oetzat L u rp ea n arren ecliea,T a arim a b en tu raz p en etan G a rb itu artean d a g o tristea.

H zk u tau eg izu J a u n g o ik o Z u z e n a ezp ata m ea,E z a rri G arb ilekn ran tra S a m u rra b egirau n ea,T a bertan , g arreta n , erretau, B a d a g o A m a uirea,B a lio b ek io jol znzs O d o la , J e su s matteaJ N ik bere g o z a d u dagidan Z e ru a n zu re bakea,A m aren obira jo a n da E rre za u g u ra d ot A ita-G n rea ,

T ìe a tim o r tu i .q u i in d o m in o n io rio u lu r , Z o r ío o e k o a k , J a u n a ^ n illte n à ir « a n i l l a t

<Apoìi<xVtpà-an, X JV k a p .*a o , >3-<m b e r * .-

d o t tintori k ed o ur b a ltiik bapere b%ar,

B e g ie ta tik o d o la d arit g a u t naikoa; U ts ik b e a r d ot p a p e r illu a ta b a ita Itim a bat,

L a b a ñ e a re ii a ld ean o n á o zorro^tua.

G u z ti? b iziro g a u r esbrib idu d a g iz ta n b erak G a tb iro n ire b arru a n dan a ira g o ten:N ir e dam u a u zclakoa d an m u n d u g\wtian,

M a lk o g o tr ia z ip iñ i eta le ld u daiten.

S a b e l au d a u k a t la b a b a t le g e z g p ri g o rita ö , G a rra k k aap ora urten n ai e ta ezin urten;O k e g ite n d e u s t cz ta rria a la larria k legez, S u zk o b o la d a k asi b e a rk o d ot b otaten .

L 'rteo za iteze n ite agotifc suzko errekak, XJrten za iteze estu en estu z en adin ili,C r te n /a iteze k o lk o a n zu ek zaituedala,Ito g u ra , ta ito eziñ ik , ¡ai) g a u r n ab iliI

U rten za iteze zu e» beroak z e rg a it ik naukan, 'J'upin b a t le g e z g a r-g a r -^ r o so irakitea;A la a basoSD, z d a u eeliean, a iñ gicHi oyan, A tse d e n p isk a t g o zetan b ere e z d eu st isten.

A ste a k doaz, astea k datoz; b a fia su onek, G a rre u in d a rrik apurrik b ere t z d eu st galtzen ; I y a m am inok ezer eztii ta unetaraño,A sir ik d au k at k isk a lt* en n a b c a g a r a\i sartzon.

¡0 a jnodio Ijen etakoa ze desbardin ak, D irean aure a iñ e g ìta d a zu rgarriak!L e n p o ztu eta , oraiñ tristetu e g iie n noza, ¿Z elan a l docuz n ig a n k o n tia k o g a u za biak?

G a n z a bi oneik e ra g iñ d eu staz am odioak, A z u r u sturi k ja t r ir ik n aiika iga rtu a ,J a rr ir ik naulta an k a b a k a r b a t oi d an erara» K a i e ta n a i ez bear d ed a la la a k u lu a .

J a rr ir ik n a u k a soldati erídu b aten antzera, Iñ or b agariV le k u u triñ ean n o n top au ko O n g illa re n bat, eta dei tr is te oneik en tzunda ¿N orch o b a it ech at e m ib itu r ik azalduko?

Iñ o n d ik b ere e z d a iza n g o n ire ¿a«ri au, K iira u k o d eu stan b io tz ouen b a t agertu a?¿Ai) e z e te ja t n o rb ait o n u n tza n rretatu k o , J a g ik o b an az lu za tu tera b ere eskiia?

S o ru ra ze la i adore b a g a ja u s ia «:igo,N ire la g u n a k b a k a rr ik d ira iia íb ag eak ;N ire ech ek o zu rk u lu eta n e z d a bester) k, L e a a g o berau zer iza ten ¿an señ al eak.

¿ K o a d a an a rg i e g ite n eban izar bizía? G aurlro a rg i-g e i dan en ald ean eguzkia?

O g e i e ta b a t ru tean p a sa u a m a ta u b agu ,B ere garra g a z n i argìCzeko zau tii?ia3

^Non d a beraren a rp e g i ed er errañ ulsu a?N o a d a a k c ir ì e g ite n eu sta n abegia?N o n aren chera, o n g i^ to rri ta a g o gozoa,B z tía b añ o ja u ste n ecU akon iiu rria?

¿ N o a da g u re k o egazti lu r i e g o z a b a la ?C liita c lio biaV eu rea b a rru a a gordetakor ¿N o o a m a sam u r, e ta ap atza b e re a in gern ,B ia k a ltzo a u beso artean estatzeko?

¿Z er d a g a u r g n te e¿karatz edo s ii in g u ia a ¿ K a u ta b a rrirk e g ite u ziran tokichuar ¿ N o ra b in rtu ja k u k a y o la eusV erazko au?¿Z elan ja r r i d a a iñ b asam ortu m iitutua?

¿N o a d a b e r ta k o arb o la ed er besaugatsxia? K e rizp e tu te n e b a a a b ere echadia?¿Z e ñ e k g ir e tt i « g iu g o g a itu u d a erreau,G a r rc ta a j a g i eg ite ii b ad a eg azk ia?

¿Non d a arako k a rid ad e d un and ra andia?G a z te p o b re ta b illo l tristeak jautziteko? jZ c la n ich i d au z g a u r em en b ere za tia k desiai,L e a b esteren ak iza teu ¿an ak jasoteko?

| 0 1 zein bat urne zu rtzek b e ra g a n e u k e a am a batí O ra iñ b e re a k a u rk itu te a u a m a b aga ,¿Z er d iü ozu e «ern g o g o rro k ;zer d iñ oíu e?^Alan sa ritu n ai g a itu zue, a la u badar

A u d a ordaña, ¿au d a eskerra? a u al o gera? A in g ern b aten autzera b izi zanareotaat?¿N or iz a u g o d a bere lek u an b este a in geru ,

G o rd e tia lla b a t b ere u m e zurt¿ g aiioeu tzat?

B a k it, A n jd a sertiak o a i ta ze lau egin z ì o , J a y o A in g e r u G oardakoaren egim ean;B a k it, A b a d e J a u n a k eu tsa la A in g eru a reo , h f f la g ¿ t i fo , u ra b u n ir a botateau.

B a k it, i » n a n loitvi b a g a tik eb a la gorde, E g ita d a k a z eb a lak o a k erakiisten,A la n e ip a d a itan d u bedi au zo guzcian,E a ze r dabeo A n j ei a ga itik erauzuteu .

B era iz a a za n u n ie d en p orau p ich i-lora bat, L ir io ztiri o ir i e s k u a em otean;G e r o izan san A in g e ru -G o a rd a g u re echeaii, E r io tze a k k o ra ñ e ag a z jo a itean .

jO! 2 « S ederto ak b ete eb an A in g e tu la n atJ

N irc tra k o zan b ere b eliko ardurea;N ik e z in g o d o t lu in az ip iñ i norañ ok o zan,B e te b io tzak n iretM t e u k a n aniorea,

B era, izan zan g u re eclieko on 4 ragarria ,B era izan zan n i gordetako gaztehia,B era izan zan ekach m u eta g u z tie a kontra, B a rn g a ö e a n jarri ten ja la n ezkudua.

B era, iza n ¿an n eu legea arle-ed et zalea,B era lib n rn a sk o eb an a irakurten;N ir e In m eak e sk iib ie ta n ebazan letrak,B e ra k zitn zan b o tra u ta a sk o obetutcn ,

B era, iza n zan e g ia garb i, k a n ta n a a i badot, G a u s a ask o tan n i zu zen tzek o irakasla;Bera, izan za n tan tai b a t le g e z arech m otzelan, A n je la , an d ra ask o tau btiruz ja s o zzna.

A g a it ik ¿zeüek o satu le ik e tb e r e faitea? r Z e S e k ornidu a lb oan ich i eu stan utsa?

|Z« g aiia^ zà d an edan b ea x ia k a liza c h o au. la g u n b a g a iik )xe m in alarguntza!

¿N ok la g iin e g iñ le ik e t u rtc tcn t fo k a a iñ zakon, S astralca b añ o b esterik ez dati oaetatik?¿ZegA Ìtik a la n la rg a n n in du au nexire u5 o ak Ig e s e g ì nik u io ldau g e u d u a u abìatik?

(O! ez b earla! od«yak k o n tra ja ^ i jatazau» O n a zta ir i b a t g u re ^ l a r a ja u rtig ir ik ;N e g u o ttck o gab erd i b aten ich i nìnduen,N e u re b iritza erdia za n a eb a g ir ik .

Ic h i n ìu d uen m endi zorrotzez ingiiratu n k»Ic h i n in du en ach arte b a te a ch ito preso;Iclii n in d n cn b id è g iu t ia k zarratu età,C h a rra g o d an a b e g ie ta tik its u oso.

le h i n in d u cn o n tzìa au.si ta orratz bagàrik,Ich a s a sarre am o rratu an illa ap e ta ii;F a ro l b a t b ere « i n b e g iz ta u iñ on uebala,E z e la Q b e r e £ u s k a l * e i T Ì k o portuetan,

Ich i n ia d a e n n arrii g o rria n lo tsaz billo lik ,Ich i a in d u en b io tr b ik o ch a u bakartiia;N arras, h iirean , lo rrin k a , la tri, g a t ia s i baten, E zta rri d a n a u ja rr i artean ^arratua.

G o y a i la g u n tz a e sk atu tera b e a r la nintzan,B a ñ a len b ig u n ja ta za n ach ok gogortu rik ;S o rtu , leortu , gortu , doU ortu, d an ak eg in ik ,;Ai) b atek b ere e z e u sta n e g ia kausiñorlk-

Izarrai g e ro p o za eskat?en b ild u rtu n iu laao ,B a t ja a s i e ta bertan zap ald u en engian ;B ild u rtu n in tzan lu rrak u ts ffinda bear nebala, O u d atu b ere erra yetak o sutegian .

“- ly i —

J a u n a ¿en in tzau n eu re A iije la z b e lik o bahi? JauD â, ¿eueutsau b eretzat em on a ik biotaa?J au n a, ¿b era g az bat*bat n in U a a ta b a te ra illtk Z e la n e ?5 d o g u bardin g tik ig o Z u g a n u a U a ?

jA u sa x e a iiitza n Jau n a, n i ja y o A n je la legezr çZti g o zetak o b e ti b e lik o urtietaa?¿Jau siko n a z a i a g iñ k n m â k e a lekuetara?...

E x ene Jauna» artu naiau ze u k besoetaa.

G o rd e n a izu ze u k J a a n a , b eteein a oÍ d a o erara. E zk u ta u n aizu , zu k zeure b eso zabalagaz;Jarri naizu zu k , zc n k g u ra d o z e n ordnren baten, G o ik o E rria n g:ozau ^aidazau A n je lagax .

jAi! b itarteaa; b a ñ a ban cki b a so i í i l l bat,B ertan e g ifiik ch ab o la c h ik ¡ barri baten:N e u re em azte, n eu re zatia . len zan ag’a itik ;N e g a r m alk o ak u ts ik edan az b izi ngiten.

A n c h e bai, p ozik e m o a g o a e u k e z ord u osoak G o g o ra tu te n n ik A n je la ren birtn teak;)An bai, e g u n a k e m o n g o n euke¿ itafcurriaz,Ich i eaístazan g am uta g arrí a iñ luzeak!

;A a bai, b efaren esp iritu a k n iudub e poz tu, E g in g o g a b a z lo tan n a g o la am esetau; A g e rtu a g a z edurra b a a o zu riag o rik ,KoDtaiiIro leu.skit ze lan b izi d an zeruetan!

*<

E R I O T Z E A

lalttfnk 4n «f uak, Zik áaibn Zesklirik bere ilbbetM Incw.

(/cò. I V , k a p . * n j

IKÜSITKN dot, nik eguzkitan nabilUucan, Neugaz batera, doiaU neure keti^ea;

Nondik igaro. egiñ dan baña, kerìza ori,E z d a g crta tu in ark arik iñ o z iknstea.

C h i m im ati k ikusi o i d o t bo lad an keia , Z e U n len en go in d a r an d íaz d an itrteten; B a ñ a p u sk a b a t ig o ordtiko ezer e2era,Edo utsera dala guztia bíurtutea.

K an d tflach o bat. bere d ak u st n it i^iotzean, G e la b a t zabal, izan a g a li ik argitiiten;E t a arp a sa b a te k ze lan jo . bein g o batean , K a n dela itsu , eta g e le a ill un jarten.

E t a azkeuez, ontzi a d ak tist uren g an e tlk , Ira g o te an se lan arraya d ab en isteu;Baita bertatik, urak leunduta arraya orí, Kzercho izau ez balitz lei-cz geldi tu ten.

.. .

— m —

M odu berean e^o a iiU cra ¿tz d a gertaizcn ,G u « b ir iak ontzi b a t leg ez ez dirndi?¿111 zan ask oren m ark a iik em en luzatorako,K o n ik n steu d a ? n on b illa ta ten ? n on agir;?

¿Z er j azoten d a g o rp u tz a k d au k an a l i¿ateaz? Illten d an ean osoro ez d a akabetan?K an d elach o b a t aiSe p u sk a te k jo tc a n l e g « ,G a c h ch ik i b a tek ez d au g u z iia atu atetan?

B este i an ¿zer d a n ire A njelaz g e r ta tu dana? B ere on atzak ez doaz desa-gertutera?K e m oltsocho bat, d e se g iu o i d an leg ec h e bardiu , £ z e r ezean ez d o a d an a geratzera?

N ire em azte izan aan ag az , b a d a k it oudo, ly a ez d a la g a u r batch o bere gom u tetau ; K eri^earen an lzera bard in , bere iratea,L u r on etatik ira g o e la ;bai! aztu zan!

N i n eu bak arrik , zuzenduten naz bere obira, N eu ri bakarrik , g o g o tik ech at aldenduten;N ik neuk errezau e g iñ ag a itik bere alhoan,;Ai! a rek bañ a , berharik ez d eu st erauzuten.

:Z er d a g a u r b erak a rtu r ik d an k an is illla su n a f ¿Z erga itik ez d au m izii b a t bere b a d a egiten? ¿Z erga itik d a g o ip in i eben lek ijan geldi,O etik zaua g o is g u ztie tan len ja g ite n ?

¿Ze sen tiu ien tu ete d au ora in artu nig:ailili? ¿Z erg a itik n ire berbai ez d eu tse jaram oten?Iñ oz tristerik , e ta m utu rik n e iigo an ea« ,B e rk a e u s ta n a k n a ie t a nai ez e rag iten ?

¿Z clako lo a ete da bera a r lu dabena? ly a a in beste illabetetan iraatck o?

— i ? 4 —

B e d e ra tó ta e g u a a k h ere irag o arreu, E sn atu teb o seu ale b a g a ja r r a ilie k o ? '

jO! *e g o g o r ta /e otso-biotz E riotzea! A s a n ja r te b o o n e la n nire em aztea;¿Z erg a itib e u tsa o ik o r r i aren g o ile t ib kendu, K ire tz a t fa lta e g itc n cu tsa a bizitzea?

I, g a it ik ja g o k ta y u tristera g a u r etorrila , [, g a it ik m am in g u z tia k iy a usteldurik; A xurrok b ere d e cp o ra z ig a r ja r r ik o dozak, G c ro a n stu ta lu ir a g a z d an ak b a t eg in ik .

[A g u ra z ita l á n ia k b añ o axríagoa! A b tíl^ a n d ik a sí io tz a a a g o rra gm tzaa; fN o z aspertuta> g o g a it t g iü ík tcb ik o deutsak, K u noz i l lg o 3 2 , ill b a g a h iú g u gaite¿an?

;AI b a jak ia t i, ez azala sck n la illg o ,Iñ o r b izítik m iin duan b adok aiirk ictaii; A rb o leta tik orriak bera d atozan legcz,^ elan jau sik o g a re a n ire sare etan .

D a n o k g u z tio k . b ear ju a g u c liík í ta andi, A ita S a n tu a , naiz E ir e g e a iza a arren;N a iz ja k itu n a , ze íu ezjakiña, ed er ta ezaiñ»Iré a tzam a r zorrotzetara d an ok exneu.

E z d a g o em en dan oen tzako, b id e b a t baño, R z d a izau ta b e s te tík b ere ez izango;A s m o b a rría k a te ra arren g iio n a k asko, I llte t ik ze lan lib ia u ez dabe atcrako.

A sin au b e g ie ib íllite a u re u b arru tik ,A sm a u b e g ie ze lan ib illi iy a a id e a n ;B añ a, cz dabe m oz asn iaubo ze lan bizia,Q o rd c c ra g in g u r a d an a rte g orp u tzean .

. J

— Í 7 5 —

J a y o te a d a u ts ik naikoa, « U g u ra iñ a , E fio lz e a k e u k i d a g ia n la s tc r nor ill;Zxizi su tu a k n a i b a d a u b e ti a rg ite ii b izi, I tsu zo ro ta b u ru b a g e a legez dabill.

M en d ietaW errekacb orik ez da g e ld itzen , Tcba5 oaren k o lk o a n sa rtu arterafio;J a y o r ik b ere ez d a g e ld itii, ez g e id itn k o , L u rre ra jau s i e g in b a g a r ik eg iin dañ o.

A ir ia k b eru n tz e g ite n d ab e g a ra ye ta tik , L u rru n a k d oaz ¿ a k o n e ts tik zeru iautza;E tü g izo n a k so rtiia g a z b a t abietan da,N a i e ta n a i e?. b ere a rk e n ta amafranti^a.

[EriotrcaJ eriotzeal dan en a?keua» E rio t¿ea k , iru n sten g a itu d an ak bardiii; E rra za g o da lego etza r b a t birrin dutea, E rio tza tik Ubrau baño, ta ig e s cg iñ .

I T i T . E T E A

^iiL>EiNKATUA ìza a dcdilJa joí J a n n ajidia!^ 5 ^ Z u re e s tu a i: n a saitutea,N a b e la k o g a u r ich a ro p e a a b ia ld u aga?,

P en au d eu sta la g oxatu iea .

;2 en b at g e y a g o n ik d od an J a u n a , z u g a n p en tsetan A ñ b a t u rrin tseo j a i m nadn al

E t a &rim au lu rre a a bizi e s b a lit? le g t i ,

Z eru ru n tz d a u k a t aldatua!

;A n b illa tu te n d itu t lib u ru b aten leg e clie ,Z n re e g in tza k m ù ag arri,

B at ira k u rten asi o rd itk o g e ra tu te a naz Z u r e ta a rr i e g in d a nil

^Zelan e« d o t niV egan em en d ik o ra ifig o bañ a A la k o erri betikora?

N o n d ik d au k a d a n arim a m aite n aben b a t deifea, A ld am en era noakola?

B e ra k ig e si eit stani k o a a n eu re o ad o tik ,E z in b e te j a t utsunea;

Ü rte bi d ato z n eu re e sp o ia i l i ja ta la ta,;B iz irik d a u k a t gom utea!

B e re jo r p n tM d aizan to k i isill ta m ntu o n ek O n a ra tu nan n ai ta n ai ez;

A i d « d abili a n ejrazti tris te e g a rri tua,PozH g e ld ic h o b a te k legez.

K ta em cndiV e rd ib itc r ik nire b iotzak TÜOZ e/i b fc o zotinakaz;

K a n te ta n d itu a tsek a b ezk o hcrtso sam urrak,B u sti ri k u e g a r m alkoakaz.

O n i le:d un ai K g u zk iaren b e g ia k jota ,H a d e u (se ^ e g a r g a u r erazo;

D a u iu a k n;ri itu rrich o b i b eg ietatik A te ra te a ¿da m illagro?

¿Z e iTiillagro da b este sld erd i d a u a k ich ita Ip a r a ld cra b a i orratza?

Jau sten dan le g e z , zu zen d ii arren n ire b ioU au E m aztearen obirantxa?

K a id ie ta k o arri lib re a k bilin b o ia ta ¿E z d ira ja II sten arrokarai'

N ire b io tz a u b ere Iurr«tik a ld en dn n a itik

¿K z dator zu lo oaetara?

O n tz i an sia u rp era legez n a to n e nean E m aztearen tokìchora,

N ir e arim ak egan d a ia la a ren arim ak D au kan ab ia zerukora.

K z d ab elak o E r io tze a k a a agin d u teu ,O i d ab en le g e z lu r onetan,

B iii dedin an. em en a in la z ta n ebana/ nasi,D auoen J a u n a alabetau.

r

. a

G E R N I K A R I

<£m b ta !akal a > i b i i Ju i f r r tu »

Ipaim^uùrt'Ten h<rb¿k Ge> t> ák6 Á>'bc¿a~*en kuniuan.

d ftk it b e r b a e g iñ ,

A la e g o n iHUtn,

A io b e s te je n le a r g ik

K g iñ ñ a u b ild u ttu ,

E t a ¿ it T e g iñ iv.i,A W e ra b iu ttn ?

¿ E z e r k a n ta n b a g a t ík

B a s te r b a te n sartii?E z o rre la u g :o rik ez,

N a i ’ z e r b a it lo ts a tu ,N a i d o t n e u re b a ir u a

E iiie n c h o a sk a tu .

E m e n a u lo m » n a i d o t

N ú z a la eu sku ld tin a,

G xire b e rb e te a re n

L a ¿ u n t a k u tu n a ,

B e ti n ia ite tu b a d o t A n d íiñ a ta s u D a ,

E i a g u t e A r e c h a k E u k a n osa s un a,

G r a in b a ir íz G eru i'k a n

G e r t e ia n ja k iin a ,

Ik u s te a u g o rd e k o

D o t is iilta s u n a ?

E z , a la b a u nai^ x a itu t

G e m í k a g n re a ,

Z a r e a la k o o n d ra

A n d ik o A n d re a ,B a ñ a o n d r a g a r r ie ii

D o z u A rb o le a ,

Z e iñ d a n E u s k a l-e r r ik o

C iu te b a n d erea ,

A g e r tz e k o d a n a i z e r

í^an g u t e le g e a , L ib e r ta d e a b a ñ o

L e u a g o fedea.

¡ 0 1 G e m ik a e z Aaixkat K ib > b d n t?at a stu rik ,E z d e u U u t g a iir ich ik o 1 tan dil b agarib ,J a ite n 2 Íieaseao Z aiT ak etorririk Z u re A tbola*peaii A a a y a eg iñ ik ,¿N oa za n b e ste lekntan A ifi to k i librerik? P arad isea d eiiu A g a it ik tieutsuD ttik.

Ip o iiak o O bisp o Z an aren sem tak A g a it ik etnen dabez A s e e g a T i ia k ,

E ra h illia g a ít ik E n p ara ii ettiak^Z u g a a dabez G e i nik a Ipiñi b e g ia k ,Z u re d o ia k badira B arriz a iñ andiak.;^ elan kan tau g a u r n ire L ir a in o tz ch ik iak ?

¡Ai! k a n ta u a lb a a e izu J a to rtz u a gloria;¡Ail b a n e k i zearo Z u re istoriai ;Ai] b a u e u k a g a n r bear D a u jak itu ria l B añ a, 7« la n en azaa A s k o ikasia,

P a rk a tu «gì dazu B io tz larreg ia ,E u k ir ik izan b a n a z A ?a rtu eg ia .

P arkatu eg id azu ,Baña^ a a i d o t k a n tan, E a u te ta k o d alak o G a u r ja y o e g u n au, E g u z k ia k goiäago T a a r g ia g o u rten dau, B erberak k an tetak o Bizkortt! b ere ñau,A la n b este bertsocho Iru b a t ed o lau ,K a n ta u b a g a a m a itu E z d ot g u r a lan au.

K an tau ko d e u ls u t bada, G e ro ik a arg ia ,E g o k i datorrela E sV ola barria,N o k dakarren o liba B erde p o zg arria, B aketzeko g u jay o G iñ e an E rria,E ra o tz ita erderazko V s a in d u u jant?ia,S a lb a u d a ig u n euskaldtm L e g ie n ontzía.

K a a ta u k o d o t gab e tan L e g e c b e zuzia,Ir a n g o d a la g u re F a ro la a rg ia ,

K a n ta u b o d ot iza n g o D &la nuntegifl,H re iñ ik osasti ntsu B eti d an azia>Izan d edm Jesusen G « ro taataid itya, Tpintclio dar, dfir, dar, In fern i! guztia .

K a n ta u k o d o t g añ era D a la iturria,Z e ru tik dftkarreoa B e re ja to rr ia ,K a n ta u k o d ot o ra in d ik • B e re edaria,Iz a n g o d a la g acliik B a g a ur garbia> Irn n lsite ii dabena B e rta k o euri a,D a la A ita San tuaren C h a b o la k o ardía.

ICaiitanko d ot xan le g e z N o eren ackcj,B era 11 i¿a n g o d aU B arbu b a t gurea,B eraii g a n r bi Id ul garrì J a k u n nrjolca,A m a itu a rte oso G u re aldospea,N on aterp etiik o dan B n skaU bizitzca,I to ez d edill g u z tíz G u r e lu r niaitea.

K a n tau k o d o t k a n g o D iia la frutuák» • E c h e san tu orren ak M iragarri?ku ak,E g a z t i za ù b a te k L e g e c lie eg u ak , ^ ab ald u ta b atu k n D ìtn oHaskuab,B er orrek zn ritiirik B io tz n ab arch u ak, U rte n g o d ab e d an ak U s o b iurtn ak.

;0 ! L a n d a ra b arría Z acb ab u n a sortu!E z in zaibed az iya G e y a g o goratn ,B u ru az scriiarì Z eu k arren ibutu,U ri p o lit a u daiziin B esazp ian artu,B a k it lu rrik onena D o zu la b illa tu ,O eru ik a e b a l a b o

J a iin a k b e d e ì n k a t i T .

E leisako A rtza íñ b a t iZ t ondra andia!E to rr i d a ja rte ra L e n e n g o arria,L u m e n b a t ixan go al<Ia, O n do eb agia ,Ip in tek o g a u r em en Jazo dan gu?tia,

P ala lco G e m i taren

A lab ag a iriá ,2 eiñek g a u r aleger« D ati kan arpegia.

M ayatzareu b o stezo 0 ! eg\in kiitiina!

G ern ik a axtii b ear Iñ o z ez dozuna>N iri b e iu t 'a l g a ld u ten H zp ajat senU uiia,XaÍ2 da m illa iirteaii H u ki osasniia,M iiietan k a n ta tik o dot G a n rk o batasuua, D a la k o g o ik o J a m ia k

d eu sku n a.

K g iin on etan beti E u sk a l J a u n g o ik u a , A la b a u k o d o t zure B eso indartsua, A sp ald ích o a n e g o n A rre n beratua, O e rn ik a ik u sten d ot O ra iñ g o ia tu a ,H z dozntako gu ra B erau tnenpekua, H zpada izan dedin C u r e gurasua.

Izan za ite G e ru ik a B eti g u re A m a. la a n sa lte a urrera G n re Zrakasla,

IL'astegi orregaz Isan za ite bada,G itre Ip a r aldeko H iiskaldtra izarra,O n a g u re sem eak R ialtzen dirala,

E n rak zuL a rg itiita G ia u giiiezala.

;A gu rI b ad a ¡o! ech e J a y o te u asía,J a u si bekizu g o itik Iñ on tzas g ra fía ,;A gur) eg u zk i b a n i O n u n tz clorria,E ld u d a ¿uretzako G a u r e g u u sentia, Ip in tek o ib a r au U rretan ja n td a ,Izan dediñ ibarren E rre g iñ a andia.

[Agur! B izkaiko tokí L u r 2orag(irrÍa! M aitetu eru e ja tzu n L ir io zuri a.E ld n ja tz u la d iño V d a p cz g a tria , G o isetan o rreg aitík U g a ri cboria,B e rtara p illa tzen da A iti b a n d a andia,L o r a oni e g iñ a z O n g i elorria.

E t à zu k ¡o! G eru ìk a, U lt e luzictan,J a ir a itu lo ra onen G lo ria k kan tetan,

B i ú dedin b a i bizi. J a u n a serbietan,

B er« gloriarakoDÌTean lau etan , À U n irau n ik o aa Beko eg iin etan , lO! zeU n alabauko D ab en zeruetaoi!!

- , • . . . . . . . .

LOPE OCBOA ORO-KÜ MOi\l)RA(»-KO

u m i m m m a' ju s kìEiìs huì\ jais^ki

I RACORiKO den p oretako g e rta k iz iin a k , J a k ile arreu b e g ira t^ rik lib u n iia ;

Is to r ia b a t g a u r ira k o rri e g in dot, età, Pentsam cD tu b a t berak ekarri d cu st burura; B Ìctute ed«r ta e g ia re n aierioak,Z elan d ireau, g a ìz ia k e iia ta guzisn a,O rrese g a itik ez da ia ita l'o m um lu o n eiaa, G erra , ik a ra , lorra, n e ga rra ta bildurra.

D irealako , b a ñ a e g ia zain tzen dab«nak,B eti g iso u ik onen, zu sea ta argien ak;E u re n ìzen ak b ear litzakez urrez ìp ini Izan dicezen m undita u iu n d u ezaunenak;H ta n ik se la n oaÌ n itu k ean beti g o ra l u,G lo r ia a o d i g u re eu sk a ld u n u m an ten ak,;Ài! b a n itu k e n eu re m in ean a ra k o berba E rs ilia zoU b ertso la iiak situenak!

G orfttu d aidau M on d ra go ek o fam ilia bat, G o ra tu an g o sem e a rg ia k izenean;Bat^uk g a ltza iru g iñ ik onen ak le g e c h e zerren, Zirai) b e s te a k g e rra n ich aso z ta lurrean;

J a o i ig o ik o eta E r r ^ e g a i t ik a re ik ba *iran S o ld ad n onak F lan d esen le^ e s l la l ia a ;E r r a to la d a a lab an daìdan g^reiien goa,N eu re in d arrak a l d a b e a an an ta nenrrian.

I.o p e O ch oa O ro-koa xan fam ilia artau , Izarrik g ey en a g e r tu ta n a aaay e tau ;N o rk d in td ian tan tai an d i b a t land ara a itean , In g u io k o a k artu rik beso Azpietan;B este aiiayc\k i/an a ga itik bere andiak.H akochak b e r a i enki zitnen lanbidetan ;L o p e O choa, b añ a zea to i b a t zentoi artean , Z a lak o ja rr i g a u r »(ura iieuke izarretan.

B erro ge i e ta 2ortzi u rtean beti gerrari Izan zalako, eten b a g a r ik arinadetaii,O zean oko gerretan ba?:an leyal ibiU, G a le re se tan a lp errik in oz jard n n eU an,B a ita a n u a d a lu rrck o ctan eukì zHnan,A fd n ra asko , berak g e ro k o urtietaii,N u n bere L o p e , isp illu b a t zaii askorentzako, B ere k on tn ra, e u k i z ituan bearretan .

In faiiteriau ld iakez*en terbio zarren A rtean bere bera izan «an b a t k ap íta ii, E rak u stek o azkortasun a Mi lan en legez,

B a jo s ta A leinanian , guztietan ;B e ti izau zau A ita S a n tu a m aite ebaiia,B e ti berar&n a id e eban a pelietan :B eti g e n a r i k ato liko on fedetsuen bat,T a batez bere k an tetan n o ian b u rru k e tm

M illa seireu n d a o g e ta am aiau garren urtean A g o r i liaren b o st g a rre n a zan ja y o egiñ , N ord lin ga uri gn ztiz zarraren mviru aurrean, A m aik aren tzat azkea e g u iia izan zediu;

A s te rà jo ian b ata llan n ai ta, na¡ c z b ear î»an,A s k o k artzea bala, la t itfa ta e;:pataz m iû; O rrçS e g a itik b akocbak bere a ld etìk eutsan,P e le ara k o p restetan «ol; a n tre s ekìn,

A id e b a te tik G u s ta v o I lo r n e eta B ernardo W eim ar, zirean etiren niarti¿di andiaka?,Z e in tz u k p eu tseta ii eben zìrala kato likoen A ld c a n a a iis i ja r its ita k o g;araÌUakaz;E z eb e n uste in o r z ira la besteak iya,P e lie ta k o g e y a g o euren soldanaka^,A g a it ik jo te n zitnen a n o tan bor tronpetak,O ts e ra g iñ ik m endiai eu ten soHiiakaz.

aurkitzeu zan k ato lik o en J a u a g o ik o a , nuti? (O rn e k ziñoan,) e g iñ d itu g u n pelietan?¿G iik zelati d o g u g a r a ipeiiakaz nrteten beti,A rei em on da ?u rrak b a ta lla g u itie ta n ? ¿ fu ta m e n ta n rik e z a l g a g o z g n jarrailu tek o ,Z aill’ e ta z in tzo a sl gen d ii/an pausoetan?Ik u s ik o da ze in J a u n g o ik o da a g a u r b ere nausi E m o n g o d iran b a ta lla g^ rratz sam iñetaa.>

L 'u gria tfu ren E r re g e a zan g u rien burn,T a E s p a ñ a k o kard en aìa ?an Infantea;B a ita e u ta k a z bazan oraindik ì t i t g a i T e n a ,

L o re n a la r b a t D u k e g e rta ri e tr i mea;^ e ia tzu k ja s o n k b io tzak g o ra , eskatutean, B ata lle ta k o J a u n g o ik o a re n lagn n tzea ,A z k o it ii ziran esetsiteko protestanteai,G a ra i tu ed o em on arteau bizitzea.

B a ta lle aren joan eto rtì dan a c^oan,M eod ich o b aten b â t jarri, ed o ez eitean;N u n d ik azp ian zirealako artzen guztiak,E t a b e ra g a z ja b e g u reak ein zirean;

- iSfi -

Icliake?-*cii tcr¿ío zarra ik u siaz bat, B an d crcagÄ i b ere g a ñ edo ton torrean ,H st U ta s u n a ik a rea ta larri aldia,B azan u g a ri p rotestan ti en b ioU ean .

A u ikusi zan k a to lik o e n estandartea,O ra in zabaidu, orain aiSeak k irib iltzeu ,A n eguzkia): g ab a z b e g ia k esta ld u arren, K a to lik o a k id ig ia g o d ab ez jarten;A n d ab il b ere A ita K a ra a ra injineroa, G astad o reai m u n a i non c g in erakusteii, A rra ts b atean triu clieraz j osten d abe rnendia, E g u n e ra k o g a z tc lu d ab e biiirtuten.

A re r io a k o tso a k le g e z am otraCuaz,E g u n a r i zain durkitzen yiran bañ a estn, B esteak b ild o ts m an tsoclio b a tzu k ziralakoan , G o is-go is sa rtu ta trin ch era o n b a t eu tsen a itu ; B añ a, b ild o tsa k le g o e tn r ik ek in eu tsen ta E g ìn zitiien g a b a b añ o len kanporatu,£ z b añ a, danak; z e rg a it ik ze la i egotzietan , A g o a z g o r a s a ik o a i l i d a za n g era tu.

A lp er-a lp errik G u s ta v o O rn e k a sa ltu a k a z B iam o n ean a m ab o st b ìd ar d au esesten. A lp e r-a lp e rrik izan zirean b ere indarrak, J e n te a g a ld u b añ o b esterik e z d au eiten;B a ita a lp e rr ik W e im a r ze la y a n arcilleriaz, D ab il D u k e J a u n L o re u a rrarì tiratuten;A re n lek tian j o arren L o p e , e z d a ardura, Z e rg a itik o n ek b io tz g e y a g o d ab en artzen.

A n ik u s i zan g u re k a p ita n M on d rago tar an, Z elan g errari ^ ia z k o b a t zan benetan;A n k a ñ o e k o b a le a k beso eskum akoa E ro a n arren «zkerrdcoaz balietaa;

A n c h e b e r a g a i p ik e a a lttatirik u ln k a a ste a da; «E a m u tillak e z ich i a im ai a m ate tan,A u rrera ,'a u rrera , su an ja rra itu , i l l a la bizi, J au n go ik o areu g lo r ia * g a itik batalletaa.>

A r a tu te n d a g u re k a rd en al In fan te zana, Ik u s ite a n eu sk a ld u u aren adorea,L o p e O c h o â k a g e r tu eban b io tz audia D a la k o u ts ik u m a n t an d ien balorea;Z e ü e k a u rrera b ere s a lle a a d ab eu jarraitzen , A z tn rik fa lta eb a la beso eskumea^J a ric h i a rte o so ta sa n tu katoUkoen G a ra ip e n a ta arerioen desondres.

P rotestan teak a n ch e ketiko lo tsa tu ziran,

M illaka illd a m illak a ja u s i sarietan,E u re n artean b a ita G u s ta v o p ie s o jau sirik ,A n ik u ste n d a n a i e ia n ai ez nniiUetan; Z e r g a it ik eu k en g u reak fede eg iazkoa.E t a L o p e zan le g o l b a t le g e z a u za ioketan , B e re izen a m undu a m n n du a g a itik biri E g in g o ja k u isto ria ta ko cd airetan .

[ISKALDUN MAR'ÜRE SARA-TAR NESKATILIA

URRiLDEKO «ADALEKARI

Strltoft isan u n K&uIm :;'».

ü fiA neuski?u z zu ri g io ii ak K a n U u . u e sta ch a sa in urrà,

F rau t2 ian i g « eb«n denporau G o rr ia k G ob íen iu ra;

O iñ p eratn rik aiu g íz o u gaÍ^(o I ferm i tarren b ildxiita

O ra in d ik izan arren am abost U r te to ^aztc b igu n a,

P in et ta b ere la g u n a k g a it ík E z eu tsu lak o ardura,

A lp e tr ik eu lsu n , lo tu xínduzan H k ete aren bu ruak,

E san g n turra? estalduteko B erako zure kontuak;

J a k in «tzediu zetara einou Z en d u zan a ra pausuak,

T a g ic b ia ifo an ze!an artu Z en d uzau sak ram en tu ái,

- 189 -

^ e io U u ck gati&l p a g a n e z c y a u O ndoko ziire lepuaic,

O rd u aii b au a fed ez su tuta A in m od u m iragarrían,

H raoU tm zendun; « N aìz i l i n a ye la N i illg o u ab e B^i*aD;

J a k in b eg ie g u r a badabe A g in ta r ia k F ran tzian :

Z eß in koDf«SAU e ta k o m u lg a « N a zan 6 «ra*ko errian

J a n o à ira in d ii bafio len zerren 111 g m a dodan g ra zi an.»

¿N or t z d a arri « g in g e oso N o n n ai zu ikusitean,

M endi b a l le g e z , g o g o r ta a iu it , K a to lik o e n fedean;

Ik a ra b a g a , eg ia b e ii A u to flz e n e ra batean»

N a iz soldadueu, z e ia jen eratea, B ard in ju e ze n autrean ,

J ak iñ a gaìtllr ep a i g a iz to bat Z eu n k ala zeure gafiean ?

Baña, Jesús d a eg ia , eta Z\i z iñ an e g i zalea,

G r ie c h e gaitifc; ol M adalenal K risto zan zu re m allea,

N o g a z zen d iian zuk bU i gu ra , N o g a itik b ere ü ltea.

N o g a z g u ziirraz eizen d ulako C harto n ai g eratu tea ,

B ure ctsa y ak etuon eiitsuen K a stig itz er:o t'ea .

; 0 n e s k a tilb Sara-bo g a z tt F ed ez bardi ñik bagea!

I li b e a i e ta kan tetan dozn B ítjiñ -A in aren Salbea,

IJ r io g u r i zm an denpora u Ik u sga rrizk o loria,

G ÌU otiniaz gorriaV Ruri E b a g i arren sam ia,

O rain zetu an g o zetan dozu M artìriareii koroìa.

v a n i t i

BITORIAKO V R IA

A r a b a la iian , bizi zar«an « ri ga lan ta ,__ A raka-n le k u gorenengoan n az jasarri,

;Ay! em eu b an cu e u sk a l lira b a t *u ondretaVo, SoQw e r a g ia orain d aiodan n ik berati.

¿N or ÇZ zoratu g a ii o u e ta tik zn tí b eg ira , O d e i b a t b a g a g a iir leg cz g o y a dagon ean, K a n p o g u z tia g a la z ja n tz iiik dakn adaii le^e^., U r te dan etan aurkit¿en d a la BagiU eau?

;Ze ik u s te k o a n i g arrì a aareau bada!Z u re sorua aberasturik d ot ik c s tc n ,G a i ia k dago;^ a lez b e te la jj in a td o ta zardea, C o se a z g a izk i uri n iaitea ill efzaiteii.

jZe ze la i zabal ian d n z za g o zan in gu ratu a l A in b e ste errich o e le iia cta torredunez, D iru d izn la o lio am a b a t erdi erdiau,K o n o e g iñ a ch i tach o p o lît ed o nmuz,

E rre g in a b a t b e g ila u d u te n n iri xachataz, A lb o erriok etesten j a t « u ien p ek oak ,A g a it ik dozu/: ?eatz g o te ta n b ertan sortnteii, n ir e a n d z a , esne, arrautza ta arraiñchoak.

Zure k r ista lcn i s i a t ixarrak d abcz irudí»2 IIre ecUeok edurra legez d ira zuti,E ta E b roru n tz G am arran zear do ian Z adorrak , Izarren tíak o ispiW u d a la g a u r di rudi.

Z ure to rreo k ik n sten dodaz zelan dabezan, E iire u bu ru ak od eyetara eregiten ,D an en artetik S a o ta M aría bañ a, n ik dakn^t, G oren d a la k o xetiitík u rrtii au rk itu ten.

A rratsa ld ek o se irak Jo d itu an etlo jiiak , G o rb ey a alderun t? wrreratzen d a E g u z k ia , G eb aran d a g o gaxtelu zarra a r i begira ,E t a nik b arri? B ito riaru n tz dot beg la .

¡01 H ítotia zeú bat d irean zure um antak!|Ay( atban eisu ? zearo k a s ta u g a u r g lo riak !¡Ay! albanciziiz g a i ir ir a g a tr i an d itasun ak l D itiizu lak o u g a r i e ta zurgarríak l

B añ a , ezin iiei k o iitu orile ezelau egiñ, D ilu tu la k o a iñ a sk o e ta a iñ iig a ti ,G u ra daben a k b íila tn k o d au z isto rie tan, D ozuzalako an ch e e g ile u d an ak ja rr i.

D eitn k o d e u tsu t nik alatibere, sem e askoren A b ia ederra; E iis ta l*c r r ia ondretako, l^aJio Í2an H euskuelako berbaz, Irim az ta A n n a ^ asab en e sk u b id eak gordetako .

A rleetan bere, ez d ira azken ziive .«n ieak , Inciustrielat] au rre ra doaz íLbpaldian, lílc is*g Ízo n ak A rab an d ira gañi,'atickoak, S erm o lariak lencngoko.ik B ito tiau .

N ik bere zuri r o í d eu tsu t dodan ofizioa,Ik a sí u cu tsu n bizileko la iñ irabaztei:, ^

— '93 — .

\0 ' K « n h M es^ « c t o t d « u ts t2á & M D g o n m , s¿n ta<

In jd i asko d cu stazu lako erag itea.

A l t II «g;Í2 u oidaÍD g;am tzat g a iu k o k a n tu au, N a is b ertso la ii m o U a k au izan ipmia»O b ea go , t a zoH agoak f í z a l a ja ir í,D a g o tzu n añ an , d a g o tz u a m allan eregia.

A g u r b e t ík o , a zk en eu g o a b e g iia ld i au, B en tu raz b alitz, le k u e re g i o cetatik ,N i illd a b ere bÍ2Íko a l za ra zorionakaz,2 e r r e u m a i t a t z e D ? a í t u d a n b e t i b i o t z e t i k .

t i

M I L L A B E T I K O - t i O R A Z E S l S l K O

C A L D E R O N E Z I L L K O R R A R I

T ^ J ^ u n d a n iretza t l ir a g o zo bal?' i ¿N u n niiñ b a t leu n ta zoUa?

¡A ; b ü ietork it n u n d ib a ite tik

M usaren b a te n argia!N eu rez ez d a u k a t id u rim en ik . L abuT xa d o t etorria,G o ratu te k o g iio n an di bat,¿A u saz n a i b iursatia?

K rd u e m u sa k lag u n d u tera ,¿N un za g o x e ¡nicíiak?A l l e te zarefl jaso te n dodaz Z eru ru n tz neure b e g ia i:N u n ik iis ir ik aiiib este izar Ziargi?: ch ito jo s ia k ,E rtaixu b a te k zab a ld u deustaz A d im en tu k o begiak.

E g ia 2 a re e k a r g ia k <Jira Z eru za b a l urdifleaa;J a k itu n o n a k iñ o z ü lu iiak £ z d ira g u re artean:N o z a tte ra ilo irau n g o d ab en Izarrak arg iz g aiñ e ao ,E z dakit; b a ñ a b a i g iz o a b atek Z eru an e ta lurrean.

G iz a ld ic b o b i u ts a íñ a jak o z S e k u la k o a danari, ß e e k o b iz ltz a u am es b a t b añ o E z ja k o n b a ti irudi:O rrcS egati, ¡ 0 K a ld eto n í g a u r Z ach ataz a lab agarri,Z eru g o y e ta n u g o z a la k o ,A r g i egiSaÄ lu r oni.

iza rch o b a te k ez d a u ichitCQ ‘O a b a dauean ederra, E rca ñ u ch o b a t b ia id u b a g a E z p a d a bftre lurrera:Z u ie a k g a u ta e g u a d a k u s t^ Z a b a lik m u u d u guztlra, Z e ru ru o tz b a n iz n ire b e g io k E lteen ez d iran tokira.

U rregorrizb o lu m a ed er b a t E sk iiu n dosii saritzat,B ear a c d ia k zenduzalako E g iñ d a ich i guretzat;E s k r ib u orreeu artean ondo G o g o a tis a r tu r ik d au k at,B erb a n eurtuan , o n en an tzera Jarri ^enduan e g i bat.

Ä m e sa d a U cu kia , eta

A m e sa b e ieA m e sa a ste a g e itu a z eta G u ra ria nekativtea,A m e sa iñ o i ira iad u tea ,A m e sa m u n d u g u zlia ,C h ik ia o n ik a n d ica a ta A m e sa b i i i izatca.

Ira k u rr ita a u ezin n katn N e iz u ii d au k a d a n aroa,M ü la b e tik o lo ra ederrez

Z u re tza k o atondua:J a u tzik o detxtsut beron ega» ßan r, O rren d iñ ñ d ozun burua,Z a r i b e g ira , arritu dedin M un du b a t oso osoa.

¿K oz g e rta tu d a b este a in b este Ga?^telar b in rsaria M u n d u g u ztia n a g e rtu te a E u sk a ld u n lo ra r jantzia?E z d ak it, a u d a a g iz o a e n Una» E s dakit, d an m iraría, E z ^ a k it e z e i ; b a ñ a b a d a k it K a ld e ro n d a la andia.

¡O espafiatar, b iu rsarien

A lte a n g oreaen g o aí Z n a lab etan g a u r eu sk a ld u n bat

O so d a g o íoratu a;G iz o n illb o r b a t naz an leg e ch e ,

¡Ai b a n in U a a in geru a!K a n ta u d a iiu d a n ornen «der an,

Z u ftu rik lu rra z zem a.

- t v -

G lo r ia b a d a zu ri b ietan jE skrib itzalla a rg ia l G lo r ia goyauy g lo r ia beean, K a ld e ro n m iragairia : G iz a ld i b ita a iza a b azara Z s tn lu rretau audia,E u n k i dauetan Í2iang^/ara G u r e g o n iu ta ga rria .

• h

• 1 *

S\ .

I P U I Ñ A K

- A

■ff.

1' . • ."O •'i ' i

X

•V.

4 .*. t • /

•iV

•k*%. .

> * '

< • " > • . . V •■ . L* ‘ •'

, .VV 'w .’.'A

- W • - . i " . V• V

( * ', A . , * * > ' ' .

* .i -

U . ‘ < , i

. «

' 4 .V

r» f* ' ■r ^ *

V i

' \ 5 '

• ‘V .

' , >»si» j

f '••V

' » 1 , » w • , » 1\.* ' * . '

- >v* J

• ' i

' t ;

PF M E N A E T A M ÜTIL GAIZTÛ BA

E' b k l n o n b a ti m u tili c h a i batek,

* L o ts a baga,E g in ei eu tsa n a la a burla:O ia k a d a ze lan b o ta baî ak ,K o a te ta n d e u tsa besteak óa¿; XJrreagokoan d in otsa 6r.E t a b cstean b a triz î'rti;L a u g a rre n e a a , b a rre karkaSaz,F ^ e n a da g u r e Périt.

O n ek c h it aserratua,J a u rti cu tsa n m aku lu a;N e k ez oiñ b a k a r g a iñ e aa

G e ld itu r ik b a t b a te a a P eru tristea k diraiitso: s B g i a ez d aizta g e ia g o B u rla n k ni ri T u n d a b a t iri E m o a n ai iza teak ni O iû b aten najauVak lairi.>

kt...

i

J

© E ü ñ t í a ü i r a i a t o k

i ñ c h i S a b e i n olio b a t ei zan a iiik i tuten 9 ^ ü r r e z k o arrautzea eb an a eg iten ,

E g iin e a n b a te g a z ja iib e a ez asetzen,P illo b a t to p au n airik ab erastu zeiten,A rra o tz so rtu to k ia a si zan azterzen.H iten d au zeken a re k a la k o olloa,¿B añ a to p a u ete eban arrautaa p illoa?K z, ta b a i zo rigacb ean ic h i a g o rtu a ,

U rrezk o ítn rri on egunerolcoa.

A y , ¿einbaí ete dagoz m un du zahaUan, A b era stu g u rea k egun bai batean,S a ríu rik asmo barri tratu larregian,O nde bizi ú ra n a k l^n -euren tokian,G eld itu ta H II4M ta zorren azpiant

• >

S 1 3 . 8 1 2 8 M A T A £ i í A e í 9 S B A

*r*GT7JDN b atek e u ia u cb ak u r bat, E2 eb&Da b e s te rik «giten,

E z p a d a ja n ta 30l¿£>A rd u ra r ik ez a rtu eaegaz.J a g ite n zan ja te ra k o m aira.P osk eri ta la b a n k e n a z ,J o a te n z a l a o a n s i a g a D a .P a la g u t a lc»seÍDbok,E tzira n bestetarako,A zn rrak ez eze m am iñ ak b e t e

B era g a a d n te k o .D ira o tsa a a u s i a k b A te a :

B ajak ia t d eitu b a g a atorrela jaten , S u te g ia n sek u la « a o t ikusten M allu za rata k e z d u e lorik galtzen, N i ie a g in o t w k b a n ix a b e iratzaTriten. K a n p o ra alper ja le o ri ortik B a zterre ia n ik ^ t e a ondo e q iru d ik

N a u s i le lo a k arizen abela K o o d e b a t bésela.C h a k u rra k ord u an dirautso:« K ou d e b a t zer d a geyag o?

A lp e rrik b iritek o ja y o ta e?. nago?K z ja y o ¡ñ or asto , ch a k u r baño,»K o n d e ja u n a kaupora*kanpora,I k u s i e g ik b este ech eetan H a ze la n ab en tra tetaa .J o a n zan b aU ra serbi etaii,N iin e u k í eben g a n ta e;,’ «n ja g o la atecta'n; B este ech e b a te n ja rr i ebeu ¡tsu*autreko, U rte n g o a n sarturiW to rn u baten,O k e le a e rre ta k o jira b <*moten,J a te r ik ez d ab ela icharoteu.E ¿ a g u tu eban orduan a stu en tza t b a k a riiií

E z dala, lana,ChakiiiTCntzat b ere bai, ona ezpada

üga^ ab a .

T¿' ^ -¿< *'¿"~ eí^ ‘#^**«^

ARTISTA BAT ETA LAURKA

A r t i s t a b a t« k ei eban pintan A iñ c h iñ a t i in i^abalean,

L e g o e tz a n a g izo n ch o b a te k

E u k a la ostilcopeao;L e g o c b izi b atek p in tu ra u Ik u s ir ik erd i bartez,E s a u ei eban: ‘ O r i d ok lan a E g ite a u ai ^an lege z; *B a ld in d ie o ri pintaix b an ajok Iz a n g o 2uan aldrebes.>

F O R T U N E A

I BAI b aten ertzea o « u u n ik b« d aitzaa ,__ M u tili erdi m am o b a t e g o a la lo tanF ortu n eab jo a u d a diraut^a oneU n, ^ E c h a k ia t z« lan lo o i g e ld itu azaa, » E sa n g o le u k e e k g e ro {F ortun a gaiztoa) »K rrebara ja u s i ta o r baint^a itoa,> E ta g e y e n e z o i d o k g izon en errua, >M iinduau e u k i tea o te r re o dainua.»

ASTOA T A C H ARRIA

A STOAK ezin iru n tsi eban- _ CH arri g iz e n b aten ona,

B e ie artean tripak ja n a g a t E s a te n jo ia n o n d a;— « L a n ik baperez lo e la jolas,« Z u koa n a ik o a jan da,« Zorioneko m u n d u onetan «B era le g e z b ix i daaa,« N ir e t? a tb a n i2 m ak illak a d ak ,

Í A rre e ta o stik ad e^ tL a s to a ja b i ta eroateko,

» Sen dor aun di eskergea,»A la n n egarrez d oia la aurtera,D a iitz u c h a rri irrintzea,B e g ira tu r ik a ld am enera

lU ten d ab ilie tristea.A tte r a d iñ o a sto ez g ic h i jakiñaV, O n etara b ad atoz g e ro a tseg ifia k ,B eto z in ak ìU ak ad ak n aiz izan sam iñak.

Erblak eta ugaraâoak

T i r o o ts iitsaz ^iraii b iW u r r « m e cd iti B ilin b o lan b eerañ o m illa erbi jatsi,

A ir i a rteeta n asko zù u iiz oso josi,T a p u s k a b a te g a itik bc«ko e rre k as jau sì, A d bazan garras!, u € garrez ez g ich ì,

CharraV b irao z asi,ZÌtf,en «aa g a tzk i b u r u a k ik a ^ .B a ñ a on b atek d iñ o — «e:¿ g a r a añ gaísuak,> ¿Z erg a itik a lan b o ta b irao añ gaiztoak^> M illak a orra ch a rra g o o r u ga ra lo ak , » G u re u e g a r o tsak az d an ak b ildn rtu ak , »Ibaira sartaalr, es tu e n -estu ai,•B en tu raz ituak,•G u k leorrik d a u k a g u z o rañ d ik buruak.» B ere bm m cduaz ezdanak kontentu Ckarrago da^oanari heyo begiratu.

................. .......... .

..... M ,.l>j« im ^Bllt4-| i| lll>ll| ilM N<lll> lll

NEKAZARl ERNEQAU BAT

M i c h e l n ek azaria b iz iz a ii ernegtiz, B e re s u e tte a g a z t z iño? sosegua,

E2 eu k a U k o a ie k b este egariirik ,A b era ts iza te a m unduau b ak artik ;Beti ebiUan uom U k arto asko batii,A l e b a n a a u io a n e g ifia g a z ostu;Z iñ oan ; 'n ik baneuV a on d asun naikoa > M uncluaa n iu tza te k e zorionekoa»;K ard in egoan ean o yan b e re lotan,N o n d ik aberastuko eb illcn pentsetan;

Itza in b ere b azan ta, cdo noz bidcan , E b illa n ^au ta e g u n la n a eukanean.

B n rdi b a t ita tz a g a z b ein jo ia n olara, L o g u re a z zab u ka ezin jo a a zala; B iW u rtu rik e tz ia zan ikatzeu gan can ,

Id iak ez e g ie u a rtu an kapean .A n b e re laste r lo ta n a stcn d a am esetan,

B eti Vo aberastti za la b ein benetan;B ilb ora eto trita[ou tzi b a te u k a la , B e ie tza k o in d ia a sk o ekarzana;E t a u ite n d a goiS g ow b ere baserritik , G a b e ra k o atzcra b iu rtzea gaitik;

U s te e b a a g a lo p a n j o ía la zaW iao,A z tu 2au lo jo ia la o la ru n tz burdian:T a n o z eban siu istii o n tz lea lekura; E ld u ta sartu tea d iru d u n batkura:Ja ts i ten za la k o a n lu rrera zalditib, M ich el au ieslaria ja u s i zan burdittk;E t a ja u si e z eze a r tu t it burdiak, E rd ib itu , eutsaxaxi b ern a a zu r b iak; O rd u au dazau ze lan zoriontasuna, G o ze ta k o b e a r d an le a e u osasuna;E t a k o n tu ratu rik za la k a ?tig u a ,Izan e b a a suerte a lab o g aiztu a;D iñ o p en az b e te iik : «sano b an en g o te ,I A i p o b re b izi arren k o n ten tu nintzakel O so rib d au k azan ak alm en ta zcnti:uuak, K a n ta u le i d au k a za la aberastasunak.?

G E O N K A N PÛ E D E R R A ECH EAN G E R R A

ERO AiTiK b ad a C h o m in d in o e nigairi, Á N a z a la g izo ii on b a t k a fie ta n beti?

— ¿ Z e rg a itik o ri d ab en o rre lan esan go? E jc o p io b a t ja m b o la s ie r d eu tsu t Paulo, B is ila ü k d ator da, doa bisitara;A n d ra ab erats a sk o b izi o i da ala,K atip o an ze lan b e li d irean ikusten, O u z tiik o berba ed er ta le u n a k esaten; G aztccatik ze t^ aitik a u d ab en ikasten, A la k o a n d ra k o u trâ t d itu jn eukiten;B añ a, ita iin tze n b ad a u esk a clien artean,E a ech ckoan d rea ona dan « h e a n ;F.z dabe danak Paulo, b a ictz crantxun^o,

D ongaX d ira la bat¿ni d eu tsezu entzungo; E ch ea n ik n site n d a la k o barrua,Ik cstca n b ak o ch ai b ere jeniua;O n d o ezau tu tek o zein d au ze la tila .T e s ti g u tz a t n a i Icube a rtu U raw u a;A z a la e u k i arren e d e ira sagarrak,Iñ oz eu ki 0Î d ab ez b io tw a n arrak;

B a d a k i^ P a u lo / z u ze r , zar«an k a lean , K o n b id a u u ozu lak o sarrìtan Vaíeao^ J o k u a u d ozu u eau sa m u r irabazten, D iru a bere b a id in d en stasu em oten; B a ñ a zu ze lak o a zarean echean, A n d reak esan eu stan le n g o ja i batean; D in ir ik iñ o z ez da astean z u n a bi, D a k ia la em oten P a u lo k andreari.

«. «e-üV-* '« : á á @ f i § ® ^ e § 5 H £ > ^ e f ® : É í 5 ^^ « ' > ^ - * 6 * * V - * » » * « - ¥ - ^ * " ¥ " » « ^ w a

E s i k a l ì a - © s k i 2 i à 3 i

i : kVK au rk itzen za la o y a u m ine2 larri, ^ D d t n e u tsa n J o scp e zu l o g ille a r i, J a k ite k o ze n b a t zan lurp ean sartzea,Iru n tsi e b a la k o la ste rch o ilitea.Z u lo g jllea b esan cu tsan ; <iru dukat, vPreaio a u ja r r ia asp a ld iau daukat.o — ¿E ziu le ik e J o se p c p is k a t m etkeago?_¿JCelan n a i d ozu P e in iru d u k a t baño?— E g iñ « ai ezpadozu J o sep e bateau,E n a z u i b ere i l lg o u ierkatit artean.

B L A S L A U OPIZIO

LAi ei z&a ieltsero, a rg in ta a ro tz ber«» G u z tie ta n arro, U d an etan baperez;

P in t«tan b ere za] a b e ra len en go a ,S in is tu r ik ek a rren d oto re burua;L o n ja za r b a t erosi a k eb an kaJeaii,T a g o g o ia tu ja k o n k afea jartea an;Z elan orretarako p u n tu a li egoen,N a i €ban ip h ite a a in b a t galan toeu ;A u g a it ik la g u n b a ti ek a rren asinoa, A g e r t u ta eskatu eu tsan k o n tseju a ,D iñ o tsa : « gu ra neulce k an p o e ta b a m t,

O r m a ta tab ik e ta n ie ltso z I nzi du;G e r o ed u rra legez e d eito zuritu ,A z k e n e z p in tu razko ]orak az poHtu; E ra k u ts ir ik n eu re abilidadea»,D a n a k d eitu d a jid e n B la s p in tatza llea ,¿Zer d erich azu la g u a ditudi^n asm oai?— O n a k b añ o obeak d eric lia t d an danai; B a ñ a , n o ia n ai d oau n kon tsejoa artu» E m o n io d eu tsu t e U B la s ez a s e iia tu ,Z u k le g e z n ìk b a n ek iz opizio asko,

-

P in tu ra z a u n e n e u g o u eu k e poluuko;G e ro ie lts o a g a z lu zid u guzU ^I ñ o k u c K a u ez d aya n an g o pintutia;Z elan t í dozun b ere leu n le u n lu zid u k o , Z u k e iñ a d ala d an ak d eu tse Igarríko; le lls o z k o la n o ria m a itze n danean,Z u r itu iíu kareH í ed u rra aneau:B a ltz u n e b a t b agarik d an d au ean bardin, D iru d ia la eu n b a t ja rr i d ala egin;£ s a n dagien : « B la se k g a u r b ein tzat zu ritseo , B a d a k i ja k in arren len utsik zikintzen> ,

O p iz ío a sk o ta g u z tie ta n g a izk i J a k in b añ o o b e d a b a t ondo ikasi.

H E Q Í 4ÖI6K1D1S A K A D S 3A0.S* >,TA H ' S K E t l i Z ù l Z D AÄ

O X V A R IA B E R >*A O L A *£U A lU

KTONdiTuizaQ /au p ra iiu e ste a n soldau, G e ro bere d eu p oraacdizaiñ em ou dau;

Zarrez, x en e n U rretan , sarri o i zan ja u s i,

O ra iû a la b ea g az k a le a a d a kizi.

iS'eke g e y a g o rû k o da b e g i bakarra,G a c h o ri d au ka joan za lak o gerrara;A n to n b e g i b id u u a pran tzesak illtera ü r te n arren, sartu z a n b a te g a z ecbera;B a ñ a b este g a u za b a t b era g a n d u ebaa,Z e r zan îta g a r te a a tzo p e o sa u nebau, Z e rg a itik A n to n d ira n o r d an jak itea ,O n d o d au g a u za d a la d a níre ustea.

E g ia d a k o n tu a u ja k u la ipuifia,A m e s b aten a n tz e ia n ik n eurez eg iñ a,A la n d on oso jarri ezpan eu e g in g o ,A u rre z ira b u tle a p a rk a e s k e nago.

. J

¿Z er zau b a d a A n to n en g crrak o satia? '¿Z«r ete <\a a ren gait¿a an d ik ekarria? B k a r r ì eb an a zan so ldau kapotea,N egTian b ero tzek o ona alajea,E t a iza n a g a ltìk a n ch in a Josia,Z iru d ian k a p o te ig a z erosi a:A Í5 zau b e ra o ya l bat, sendo e ta fina, K o lo re z a k g e r e , ^ iz tiz k o urdíña, 'T a la to g e i n e g u tan tirtean, wrtean,E k a rr i arren b e ti b ere bìzkarrean,A n rte n n o rb aitek ze lan c g in d eu tsan ostu, A u to n a u rk itu te n da atsebabez e?tu....

jO! z e tris te d ab ilU n io! r.s m akurtua! S e n tim en tu z d arabill lurrean bnrua,A b a r k a b a g a sarri, a lkon d ara loÌrÌk, A r p e g ia sck u la g arb iti! b agarik ;BuruÄU g eye n e ta u e? dakar chapeUk, E u u e z k o p r a k a zarrak, u rratu z beterik* S u ire ta rn k o bere, p a lta pañ elua, Z intZv'cgiuda d ato a alb ora eskua.A n e z d ab eiak o n un . g o rd e aurkituten P ra k a iztarrean d a u z a tz a k igortzìtsn ;O rre g a itik soñ ean d atab ili ko ip ea A rtu a n e n o rio b a g a r ik saldea.

E g ia d a d a u k a la u u n b aiten gorderik,A rra n b a t o n tzau rrez g u ztia beterik;B a ñ a k a p o te on b a t erosi b añ o len,Ic h ik o le u k e b este b e g i a a te ta tea .

O raiud iñ o g e ia g o iñ o z tab eraetaa,E z d ak u st a steg u n ez, a iñ g ic h i jay eta o ; A rd a u rik ez d an n u u b a it ed aten beretik, B& àokadea o i dan k link iñ o z u ìretik .

E z da barrei-äTtia gaxtr b ere kóutua, B urla? rfeituteu detitse A n to n zorafua; E zp ad e n tse b iu rtzen b a rrik kap otea , Sekialako jo a n zan bet« izatea.

O steran tzeau A o to n d a gau oràzkoa, K r is tin a u ied^duna, b a ita debotoa;A la n b eark o zan ta, jo a n d an D om ekan , O sa g ille a z e la a dakusan elelau ,Koninulta b a t artzea ja rr ir ik g ogoan , M eza tik U T t f n arte n asaì e z egoan.

;0 ( z e u ieza ed erra iza n zan beaetan! Oberi!f ez d ot en tzn n aspaldi onetan, ¡Zelako kantariak! ze la k o sonuaki ¡Zeru b a t zìru d iao a ire tza t korttak;B a ñ a A n to n en tsa k o in peru u bizia,A stiro jü ia la k o m u silian gnztìa.

B este g a u za bAt bere d a e ^ te k o a , S e rm o laria ze lan zan p u n tareugoa: A ita tze k o dutù d ira ak d itu an doiak, Ira g a rtek o on do eu sk e ia z serm oia);.

Ik a ra g a rr ìa zau aren etorria,Z e ru tik a ik u ste d ot e u k a la grazia , K odizi^ 2C charra, d an eban azaldu, Z e a e k e g ite a d a b e a A n to n b eti g ald u ; O itu ra u 'e sa n eban za la a ifi zi tala,H ta k en tzek o barri? e n a z a ectala, « Z arrago ta d ia r ra g o d ira la zekenak»* O n eek dÌiaJa b erb a ja k itu a danenak. B a ñ a A ntoneV m ezau se la n serm oetan P e a tsa m e n lu a etvkan jo s ir ik konsultan.

P a g u ed crra em on b eu tsau m ezeari,E z e u tsa o ch arrago a em on serm oiari.

N o2 tà o n o z eldu 2&0, nat eban ordua, Pa&ati zan S an tu sa , ta bai, Koinonifiua«B t a l i e missa est ectzu tiaz batera,A n to n a rrap atak a d o a eleilpera;N u n o s a g ille a ii e g iñ ik ich a io n ,U rten zan ean b erb as la s te r a^i jak o n .

— O&agiUa O n J u a n ¿zer b e a r d ot eg iñ ? C a p o te b a g a r ik g a u r o tz a k n a n k a kikill; O stu e g in d eu ste ta, k a n p o a n banabill,N a i ta t z b eaib o d o t n e g u o u etan ill.

E k a tz u bada, A a to u , ek atzu eskua, L en en g o b e a r d e c ts n t n ik artu p ultsn a, E rra zo ia daukazu; dozu a iñ ikara^E n e b a n sin istu k o a iñ ch ar zen gózala;B a fia ez ikaratu, e?. b illd u rtu A n ton ,¿L en b ere n ire g au za k ez eu tsu n e g iñ on? S a n g r ia b a t ed crra ze n d a la k o artu E tziñ e a n o rd u an b ertatik osata?

— Bai, J a u n a , a lan ch e da, e s k e tra k berorri, O sa su n a ekarri eu s(a la k o niri;B a ñ a .b e so tik s a n g ra u o ra iñ e g iñ arren, ¿ E g in g o naz ja u b e tu ni kapotearen?*

— B ai, ze la n b ere A n to n , e¿ euki d cd a r ik O beag;o b a ten a e g in g o z a itu t nik,S a n g fe ta n bazaitudaz, bañ a ez besotik, E zp ad a a n g o ordez, g a u r pabtikaratik,

A n d ik a teraten d an o d o lag az dendan, Z u re tza t k a p o te b a t ein on go d ab e an;

— z a c —

E t à ze lali ira u n g o d entsun e« n «rtean, B isiko *ara b ero k d ita a a n artean.— O ndo da o ri ja u a a , [0Ì K kousiilteaJ B a ñ a o ra in d ik nai d o t obeto artrea, ¿Zenbat k a p o te o ri t o s t a t o e te da?— O n tza b a t nrr« A n to u , g ic h i g o ra bera. — A y en e g a ld u a d a g a u r n irc arrapa, N e n re ontzurre g o rri berreun d au kazaaa,

K n e cla stik o a e ta b ardin p rakak,D ir a itsu a k eta d ijn -to k i bagak;E t a arran a a an gra u b a ñ a len O a Juan , O beko d o t m u n d u tik n e g u o a e ta ii juan ,

iZ e n h a i zekenek dùhen A n to n en antz4ra.

GaUzen izen onfi ta, osasuna bera,E ia charrago dana askok ariméOy D ifw g ííit ík dana. ¿o’ ze la slim ea '

P ü i’AK sartu d a la k o eu u d a b a t n rtcan, N ^ u a ìr a g o d au g o rd e rik cchcaü;

U d a b arría ztìa ti e ld ii ja k u a em en,A in a b o st egunoka:'. k an p o ra dan urten; K a le a n d a b illa la n ik d ak u st a g a itik ,

B e re U obea la g u n d ab ela albotslc; B e s o tik o b a tn ta o n e k e le ilara,LegeJ^ bardifi daroa ja y e ta n plazara;G u re e d ie aurretik p a scte a o atzo,P e o a k llo b a d io a ri o n ela n dirawtso:— « Jau u ak g u r a d aia la J o se p a A n to n i,Z u a tsotu a rte a n b izi n ad illa ni,Z e u ^ o ra in u iri lege^ ia g u n d u daizudan, E u n da b a t nrtelcoa zarean deiipornn, S a r itu k o aldentsuz ze u re am andrinlf, Z u g a n d ik a r t u u k o m esede andiak,B ai, ene llo b a d io a en tzun d ot Parise», D a k ic la a tso a u m era biurt^en,A ra§e g u t a n euke u dan jo a n aiirten,Z c u b añ o ga^ teago ip iñ i nagien.»

B a ire barkaSada b a t e g iñ ik llobeak,K D tzun eb an naibag^ z o ri au jan d ieak ,E t a nik esau a e b a u n euron en b am ta n :— » E sp e raatzak e n g a ñ a n o i g a iiu m unduau, ^ e la n p o zU en g a re a u dan ok esperan tzao, N e g a r e g in bear ta a sk o gab ilt2 dantzan.»

F S B S i p a ^ e w

DÌPUTAU-GEI BAT

C h o ri d& iiak e g ^ a k , B A izu k ol>&k k a c tu a k .

jN Kaisok, ze la n dabeii n ai d ip u ta n izan, Ik n s i d o g u cm en p ob re b aten gisan;

L im o sn a b a t le g e c lie b o to a k esVatzen, K a p e le a n ai n o n eu taala era/.ten:Ib illi d a ech alde, ta e ir ir lk erri,A s k o k b n rla e g ite n en tsa la berari;B este b a tzn k an rrean on do esan arren, A tze a em otean la s te r saltzen ebon.

A u se d a bai, a u le d a orai a g o initiidaa, E z in Icik c n ai no^az b a t e g in burita;K z d a b esle iil^ em eii b a k o c h a k berea,D a n a d a and i-n aya, d an a d a tcinea;C h ik i za lerik iñ o r e z d o t antkietau,D a n o k Ìgo-bideak gabìU za^ topeta»; R esteren fa lta k b a iriz d a k a rg n z kaupuan, N oberenalc ezk u ta u cch can b am ia ii; U m illd ad ea n o n b ait e g ia d o g u g a ld u , K a rid ad ca d irn g ic liig a it ik saìdn.

jP o litika doD tsu ak! ^zet ek a rri dcusku?

B a b fle ra nuind\i an c g iii d au bitirlu;G a u rk o g au zo k o z ¿n ok zer k ik e ziizen esau?

A la n b a g o a z n o ra t z d ak it goaaan.B a ñ a , g u te ou A'aùok b âtez bere n au ni, M üldaerau ze lû u b ait e g ite ra jarri; Ik a ra tu ta .u a u k a ja u n onok sek u la ,

A lk a te b ere izan e?. d ab e u a k gura;2 é la n au rten sarta d an d ip n tau tratuan, B ere izta ed erra galU eU o tayuan.

O n A’rtiSi» ja y o tz a t ik d a lotsor, otzana, E zd a b a id e t arako Íño¿ g an a ez d an ^G a ñ e ra d a b ild o ts b a t le g e z baketsua, Iñoga?: a sarrerik ez eukitekua;B a ita ja k iñ d ab e n a d iru asko g a ltzeu , A u z ia ri leku rik cm o tee ^ arrea.

O ra in d iñ o g e ia g o , d a p ra ille antzera, í íe b e z b a tu o i d an a g iz o n e u attera;B e re fa m ilia g a z b e ti d ot ikusi,E rre liro a n le g e z ja k u U k o bizi;O rrese g a itik na g o oso sin istitu ta,O n k'ai¿vÁ¿ d a k a ire la buril a ga ld u ta , B o to rik eu jon go n ik b ein tzat eneuskío, Z c fg a it it d ip u ta u tzat ez d a b e u balio.

Gi?.Da g u z lio k bere» n a iz izan personak, ¿D an ak le g e g in U a to d o g u z zent¿un onakr C h o riak b ere ita n a n e n egaztiak , ¿K an tetak o a l d ira danak egokiak?A s k o ez d ira g a n z a k ayo lctarak o .O ll Â'a/it» ez dan le g e î kortietarako;A r a jo a a a g a itik ezpad a kautari,E sa te k o e g ia oso e ta garbi,¿Z er d e iu sa eg iñ a rrea jo a n d a etorri, E ir ia r r n onen b a t ezpad a ekairi?E t a ze lan g o a ze n au trera ch arrago ,

c»;rz»i ta au rten , pi sk a t oVerrago; ¿ K z <TitU2ii c-aiii^o k o n tu ak atera,Z « iza n g o d an g u g a z b a g o a z one!a? B eraii g a it ik b ear au a g e r tu o a i neban, Itsu ei'ozan asVo arg itzek o eran.

;0 ! baBa la sd m ca am aitu b añ o leu, A n rten b o to eg iiu a sartu ja k ti em en!A la a b ere b a lio daizicun urretiguan, J e n te a ja ir i n ai d o t g au rd an ik kontuau: Au|»aiti!c p u sk a clio b a t b e a r d o t U izalu, K re itu r ik galrlu b a g a on Ka/éo salatu .

Ira k u rla m aitea b e g ira tu oikIo ,Zelafeo g is a jo a d an g u re on A'atso;P o rru erre iiteroa zerb ait esalcra,J o au ja k o n g o is b aten berari cchcra; /)ran d fa n a te a jo ta dator u eskacliea, D iñ o tsa }*&rruh n a i d ot n au sia iku stca , — E zjn z in a ik e / fc r m , n au sirlk iltusi G a n cliarra pasan d au ta d a g o o so gaízk i.— ¿B enturaz ete eban b a rt la rre g ic h o jan? — E * Porrfi zan b erotu disputan.

--.'B a te g a itik ez a l yan ainbe.ste berotu? - -B a i , F»rru, iñ o/ a lan ¡kusi ez d og u .— ¡Z em b ato b eto eban ezetan ez nastau , B akeau e g itek o osas u n a go*au);C isa joak itrteten badensku d ip u tau .Madrillen b e a rk o dati askoga¿ dispulau!

G iz o n a k zeta:i dauVan berezko m odua, A tan ch e b e a t le like artu enpKua;B afla a iü g a c h d a o ri g d e h ik bada* ezer, A g a it ik n um d ucho a u b e ti dab ill o k e r

MANU FOR TUN A

U ltO a E *D I8 K IC »K M iR C tL I X O S O K O i J ì U .S a I I

Deoporak zelati aldìs ^apalHTÌa zaldiz.

( E u s h x l fs a n g ia .)

P R A I S K O , c 2 e i 2 u e g i n a l e g i n l a r r e g i ,

__ Ainbéftte iieke b a g a ab erastu n a z ni;

F o rtu n a iik ezin lei n orb erak ek arfi,A t e k b e r a t b e a t d a u g u g a n a e t o r r i .

— K g ia esau d c « c M anu, la i;n u ra n a ,HadukÌKU lan ca u n a ta la azkarra;B earra e g iS arren r.n la k o se ik beste,B eti au rkietau n az p ob re ta arlóte;B añ a, d a k u st m nn duan n a g i a u gari,IJiruzko erreketan e g in a z igeri,¿Z eu b ere b e ti izan etzara «uria?S o rra , «orria ta « o rr« , g añ era jo s ia?E t a g a u r ik u ste a k za ld u n e g ifiik «u,.B u tu ra d ata k artaz m illa peatsam en tu ,M escde? esaidazu M anu, arren bada, jN ondik deabru a la n ab erastu zara?¿NoDdili arrauo dozu orain sarra-sarra D im a , g aste ta k o non n ai firri*iarra?

¿Z elan ja iin g o ik o za itu F o rtu n a orreV jo ,E z e te d a sek u la g u g a n a elduko?

- - Ä r a Praislfo jak izu F ort\m ea ?er dan A la r i k o i zan ik p en tsetau eiieban, E siak u rn eareu a d an k a an tz guztia»E t a persona b a te k Ic g c c h e bizia^D a b ill erririk erri, b a te rik bestera,J o ten d ab en g u z t ia aberastntera;[Lüstim az iñ o k e z d a o b e ra ozaututen! jA g a itik aber¿1S tu g ic h i d a e g ite u !B este lan b a lek ie ?er d an F ortnnea,D an ak n a ik o len k ie ari ikntxea:O rd u an e litzate n c lg a b earrik E U tratckelako b a t b ere pobretik.

O rregaitik , b a z iila n o zb ait a u rk i tuko, F ortu n ea d ab illan errian zu Praisko:B esteai o i ja k e n a g e rta n ez dakizun.O n do d a bera n o r d an g a u r ja k ín d agi?un.

A d a e m a k u m e bat, a iS on do e g in a ,E z zab al, sx bedarra, g arb o sea baña;G a c c r a ze lan jazte n , d a n iñ o r ez lege^,A rri, perla, u rre ta b a lta d iam an tez;P rin zesa d an ak d ira b ere in gu rn an ,A rb i lorak l e ^ c b c larro&ea ouduan; J a im g o ik o ch o b a t dala, na; n ok le n k e esango> E d o b a i b este m undu b aten za la jayo ;A la k o b a ti g e ro ¿zer e g in g o jako?A b era ts ze in p o b reak , badakizu Praísko; M u jid u k o e r re g iñ a b a litza lege clie ,D an ak b id ea larg a, za b a l e ta Ubre:E ? d a m illa g ro alan iñ o r ea je tea ,

E t a m u n d u a u p ob re b e ti íkustea.

O ra iñ e s a n g o d eu tsu t n c a re istoria,

E t a k c n d u to d ozu d ud ea gu^tia,Ik u s i d aU u n eau zer g e rta tu jatan ,B an ali, banan , a g a it ik Rura d eu tsu t esàn.

^ E tiara g o m u te ta ii beiQ D o n o stiara J o a n e g in n in tza la n i bañuetara?O rduan, bai, orduan , le k u b aten anche, F o rtu n e a g a z ueU an jo ouetataSe.

O n do p en tsa u b a g a rik , d ra n g a , d ra n g a , edau,

B cro an d i b ategaz ze lan e iten nebaii; Sngarduak n io d u an M oskorrax ezkondu,

Ib ilte n eniuduan; bañ a asko ondu- D o n o stia n b id eak , u a iz ìza u xab alak

O rd u an dunak z ira n u iret/at bedarrak, A lb o ru n tza e g ite n n eb au bakoch enn O i n eban e tU b a te tik bestera artean;;0 ! zeub at urne n e b an e g n n atan bota! K a s t ig u s b e a r n eban kartteieav*. luultu.

P raisko, et?an niret^at naikoa k a lc a ,

N a sa i ib illi nendin bear zan plazea;O r r e g a ìt ik e g ite n a sk o k eu stan barre,N ig a 2 estrop erau ta, e z g ic h ik asarre;B a ib e iik a banen billan, a u jo . ta a tope, B oron datez en eu tsan in o ri n i t aide,O rd ia o i dan g isan , t i bn ru, ta anka,B a ta c ta besteak ncrabilt?:an lok a .A n se zan e n e P raisk o , a n k o kotuedia N « b arrela a t? etik D o n o sti erdi a.

E n U u n orain ze la n zan n ire suertea.K a le b aten b eto rrea arro Fortun ea;N e u rc zintan ta n e u te a ld eru n tza zuzen,E ta ese íriñan nik n o lan niarduen;

CImtü zc ia t z e b a k , tope citean bera, D inosL M anu, j o dozu F o rtu n a ederra; A b eratsa iza u g o zu zara lurrean,N a i ezpadozu bere b izitza danean.

B añ a, b e ra k ekarren g arb o arí cutsi, E tin d a , nekez za illd u e g in n h itzan ¿uii, O b eto n ai d ot esan ordulco go lp ea ,D a lak o a ita tzck o d n iñ a dan gauzea; M akilleak ez bale uts Praisko» la g n n egiñ, O iupeko arrietan aiC iiko n eban niiñ:A lan b ere pi pea, c g ín ja ta n ausi,C liap cl erdi ja u lz ia , sck n lak o jansí: Enint»:ala1a k o bera jaso tek o gauâ, E lei»atu e g iñ zan iiiretâko plaza.

;BaÍ!... O rain di ño bere g o g o ra ln tean ! [Chapel arek niiñ enion oÍ deust biotzcan) K zctara e t arren c b a a p o n b a t balio, P iiskach o b a t g e ia g o e m o n g o neuskio; O sa b a k eu sta iak o Pari sen erosi,E ta ü ge i u rtean n e b ala k o jant¿i....P raisko, ¿¿er derichazu e eb an m erecí A rn ia yo a n g o rd e ta c n k íte a beti?Iñok e g in g o b a len st b eñ ik beiñ , g a u r billa , L a s te r artu ko len k e¿ erre ala k m illa.

B añ a, s a itn g a ite ra n le iig o laubidera, D on ostian ja z o a noa ainait'-era.Z oro b a t le g e z eta, g a ñ e ra ordirlk, A lk an d o ra ta p rak a k soñ ean bakarrik, C h an ka b ie ta n oñak, a.batkefa baten,T a y u lo tsa g a rti b a t ze lan nik nekarên; M u tiko zatar b a te k iy a g au tu tean ,A rribada b a t em o a eu stau kokotean.

— 2 ¡ 0 —

O rd n an ch e j o n eban ben etan n ik lurra, A o tik eridala b itsa g a z adu n a;L a n i e te n ia d u e a e in g o an kaz zap:^l, A u rS itz e n u in teau zelai, lu zc a ñ a zabal.

J e a te a eg itea n , bañ a echcratu T a so illik n in tzanean n i b e te g e ra tu f/?ak e g in n in d u a a kateaVa2 lo tu.B a ita Biaram onak g o is c tik askatu:;Z e p o z ik u iak ille a csku az artu rik Praisfco n i ja r r í n in tzan ja g ita rntunik! N o n b ai tera M oskorrak bere eu sta n alde,E z d ot iñ o z itan d u b izi b ad a bere.

E sau d o t isto ria D ouostíakoa, A m aik n ch o k eu tzu iid a b arre cgíñikoa;O ta iñ a ia ld u n ai d ot arrezkerokoa,D a lak o m u n d u dan a arritu tekoa.

E n e b a n sin ístu k u P raisbo ezetara F ortiin eak esan ik g e rta u k o jata la ;E s a u ta e g in oso» ak eu stan ig a tr i,B este lan ze u k d ak u tsu £<]an uazan Jairi. OrduTÍk ona dab íll n e u g a z suertea,B e ti d a u k a t artzea iñ o z ez galtzea;E g iñ ih ad isk id e b a te k testam cntu,N o n d ík en ek ia la iiíntzan aberastu;

D ir u a d o t iig a ii, b asertia praiiko;Z o rra k p a g a « n itu an , euki a tren asko» L o te iia n sartu rik , illea n illean»M iilo e >jat p eseta g eitzen d ot ecbean; A g a it ik d eitzen dcHSte. g a « r Manu-Foriuna^ D e itze u e«sten g u z tia k , len Manu<,<>rduna,

B a ñ a ¡o! in b id ia m adatikatua!

D e a b iu a t m undnan an ch m a sartu al ;AI badafeizu P raisko ik u si eaiuak,E m o ten deuskn uala tripetalio niiñak;P ap e r b arrltsu b a tzu k g a u r d ab e zabaldu M aiiu k b ear d ab ela k ie b ra n azaldu,G e y e g i d irea la d itn d a a gastiiak ,Bañü, cz dabez on do a tc ìa kontuak;;A! balekiea o a d o n ire itufrialc,^Zcr d ira edateko g u rek o cuJiak?A m a r urne d itudaz, o tse in ak am abi,I ,a u koebe b a rri barri, aiiiaza-zpi zaldi, M adrillen ja u r e g ia , P ari sen echea,Ic lia so ra k o b ere b a p o r b a t ueurea.

Iñ ok esau b ^ a t ik , n ik n e u k d a k it Praisko, Jen te askok « t dcritsan g au zo i erechiko; B ein tzat esan go d ab e ezjakin ton tu ak G e y e g i d irea la g u r e k o kon titak;B a ñ a ztik lege^. orain b a le k ìe z ondo,R este m o d i : b atera ¿e lcu k ie esa U g o ?

^Zer d a b u rru k a a P raisko ze¿üO i¿ ardiar ¿Ibai b a t ago rtzek o ¿ñor? nor? cüiudurria? ¿ O a e k le o rtu le ik e pozu b a t sekula?¿ T a ibai b a t ifim sterik iñ o z getta tu da?

Konta\t b eyez g a z e ta k ip u in a k u g a ti, M a a u k edo n u n d a u k a a rp e g ia garbi; A j^ ailik esan d eu tsu t P raisko, len en go an . A in b e la ik n sirik a d iiir r e n soloau;F o rtu n e a e g ite n ezpad a etorri,E z do g u la e g in g o in d arrez ekarri.

— E s k e rr ik asko Mami^ m cse d e a g a itik «

A te r a nozulako d ud a d anetatik,Z orion ean ziftan iza n D onosdaU i C ü z lio k ip in tek o zìi re inbidian;

K e iik b ere g u ra neuke, ancho b ertan aiirten, E ¿U Q b atzu k i ia g o bañ u ak a ttu le a ,Z u r e an trera e g in daida» pruebes, T rop e^ etao e te d au n ig a z F ortn n ea.

;AÍI a la k o b a t b a litz nílc M an u gogo^ n, E rab ilik o u e u U e b iz iu a osoanlÜ

lO ,:.W- ¡''-í'",' ' i

M A R T IN -ILL A R G I ETa MARTA-MIMIM

A ir e r ia r i jo a n iirren \ illc a , A n lia berea

¡E i-uri zarraJ

M ARTTK-//¿ir§^ g izon : illiin ez n oblea,_B u ru a baiia arg i e u k a n agurea;

B errog ei iirterakc* zafako kalb otu ,Bi zar auri u U ag ^ z c g in d a geratfi,O rre g a it ik andia zan berc fatuca,7 .ulako g i^ akasta b a rd iñ ik b agea,A g iñ ík b a t t z eiitcau, b e g ia k eakelaV,B elarrietan u lle h ize a k u rten ak,E tp a u a k jne sartn ak biak barrunraiitza,A lb o z etiken ig ita i a g o a reu antza:A u g a it ik asten b azao , zer ecJo ¿er jä te n ,O k o tz ta su rp u n teak cn tsen a lk a r jotcn ;B iakarra ton tordu iia biribí 1 ederra,G o rp n tza oV ertuteu eu tsan a aurrera. tCgia d a n ik zarra e z a g u tu neban.L a ro g e i u rtes b e ra cu k ik o t z eban, ü rd u ra k o eu k aza ii b u ru la besiiak.L o k a , ik araz, e ta a n k a k asCuuduak;Z e r g a iü k ez d akien u rtea V p a rk atzen,E ta bai, b a k o ch a ri b crea em oteu.

k..

S aso i 2rtan g u ze lan g m e a u g aa te ak , A iso> agurai burla, egit^ ii za le a k,Z e u b a t ald iz kalean d en p o rap asatze u , G en ciuan M atlin og:iz, ta eskolea ga ltzen , Z en b at a riñ e tc ta , e ra g ite n geu atsan ,B e ta k eukau fa lten b a t dei tuten bageun tsao; K atito i b a te tik b atek o ts ein d a lllargiy K ta asi ten bazan ja rra itu te ii ati,Bes teak Burulcka^^\zttx\i esaten,B eu tsau , b u ru a la s te r eb an binrtuten; T o lie ta n g en d n an t c t t n b a ten i'isan,E z m u tik o zu2cnak b a g iñ a g u izau.

E z d a b ad a ch an ch ea, b a ldresa ¿an oso, E t a et:âna jant^î s e k n la douoso,B a ita ze la k o a za n b e te oituretan,G \ira d o t b t tb a e g in p n s k a b a t danctan;A s i g a ite ze n b ad a ira k u rten einen,A m aititk ö d o t g c ro azken a non bai ten.

M artín , n ie?a n au sitan , b a ita bezpetetan , A r p e g i zik iñ ag az neVusan jayctan^B izarra k e n tz e n beban ille a n bírrítan, G cy e n cz i^n^ô zao, ez b e in t? at sartitun, C h a m arre a b ek arren d om eketakoa, A lk o n d a rea loia , a*tcgu n ekoai J a ir ik andienctan b ere b a i, a b a rta k ,B ein bakarrik erosi ebazau »apatak,P ra k a k e k a rza n barrí/ iv a l>cti b atzu k ,E t? i tuzan e\tkiko g n ztíra iru tzn k,K o lo re b i b a k a rrik , neutsa 7 a n inusten, Z e la k o a k zireaii ech ataz aztu ten ,B atsu k zirean p elp a , ta b e s te a k m aaua, U rte a k eu k czan ak b crro g e ta am arpa, E z k o n g d zan denporan z ítea n jo s ia t ,

C h a m arra k a iten a ita k le n e a g o ja n lz ia k ,

D a esatea M arti ñ, e neban ganoraz,Iku si nik ja n u ita , b eiñ b e re soñera?,E z e b a a ezaçn tu se k u la Lstséa,M aitetzen eb a lak o larre g ; Polisca.

B eraz ésan d a ik e g u , etza la pobrea,Bazan b ere sem e ta, a îa b a b a g ca ,T ra tn e tâ u n ok eb an a sk o irab afi,E s a a d a g u z u r asko, e ta e g i gichi;A iñ ^an ira u p o so a ze, ebau e n ga n a u k o , D eab ru a berbera eto rri b a llako , ld i, bei, zezen, zek or, ta chalakÍñ au rieu , V r r e n g o a n cb a rrid an , hardiñ zan a g e ru e u ,

G e ro bcor, b eo k a , cliiko, iaUliakaz,M ula, m ando, m andabo, ta asto ostnakaz; B a ita ardi, aoat?, ari, a k e r arm atuak,L e g e z ekar¿au oUo, aeiud a ollasLuak; Z e in zu k zirean eaa, a u z o a a artnalv,Z arratu oÍ z itu za o b e rta lik tratuak; S a id u te u Barrabasak m aliziaz u rria,Z itu au lap urretan ebazan ak eg iñ . jA b añ o oberen bat, kartzeletan baila.H ig o ia n oixeikeLO arrato iak janda!

M artín p ru eb a dauaV, z a u e g íñ ik o a , E t? a n b ere denporan b u ru tik m ankoa; E r a g íñ a askori bai, g o g o tik negar;

O rrcta ra k o zo li e g iñ eb an bear,G a a a ii p a ltad u n a sk o n u n d ik a o r a saldn, O n aren pre/ioa ze m od ti tan artu; G o rp u tzez b azan b ere b ald res ta traskilla, Z it ia k sa rtzea b e ti izan z a a abilla; H n g a íc ta n iVasi aÜi eb au ederto,L a c e a n b añ o a rta ií ekiau obelo;

D ir« ch arrctan reñbat, em on eb an barrí?, J a u n g o ik o a k b a k a m k zireán ab dakix;B cti n o n d ik ostnko h m ?au lurrean.E i: d ak it ze lan h izl g a u r 01 d an b es lean; Jarich ik o a l eb aa b a i, parkasiñoa, O steran tzean etza ii aretiU at zerna.O a e ik baxirun b ere i¡anpoko kontwaì:, ^Zelali e te zirean ech e barriikuak?

EzVondii eta lasCer, ja r r i zan poltseni, A n d rea z eb a lak o kon fia iitza galdu;O s o zan b crekotra , tem oso pestea,E z bapere obea b ere cm aztea,Z a la k o atóo zìm el, baltz, ig a r , in a lis i ña. B e g i yorri, g u z n rti, prestuez, zikiSa;K o re n m ina, zan beti» ni e ia ta zorrotza^ Z e ñ e g a z to a b a ik a ezten a d a inotza;O b eto e.sateko, baz^ii b en elan bat,E rri a n kon tetan zan ch arrela jj c lia tre n 5?at; A la k o ie a zan bai, atso m aletea,T r a g o b a te a ed an a ard au iutinbrea;A n a g ir ía n e ia g a ñ e ra i§Ìllik,Z e n b a t iru n sten eban ez d a k it *Ìur ink: B a k it m oskor galan cak e l'a zaU artzen, A ta ra k o a rto a non ta ze lan saltzen, L a b o re a 11 g a r ; e g iù arren b a ia ,G a b o n ìu g u ru ra k o oÌ eban on d ai« .

O rra M artin ta M artak eroien b iziiza, U m o re 011 b a t b a g a g erra b aten yìsa,Arefc g a sta n nni g ic h i, ta a sk o au rratu , O jie k dan a bestcra, tii¡)an g n ra sartt:; H atau bazau k a tua, bes tea cliak iirra ,A n g o bizim odnu, aiñ zan z t n iaku tra , Z a la to azbencan in d arra n agn si,

M arlin cb errazoia euki ¿eiñ ez e«ki,O ^ ic h o b a t m ak illa , a in b este urtean, G ich ien ez eutsa¿an, b r in g a u b izk arrean , P agau rik b e ti on do ^^arta^cn sayeU ak ,A sten xireanean ezatz, ta> bayetxak.Hai, zartad a b a te g a r laste r sayesch o bi, iJein eu tsazan ausi ta, b este b ctü bitercli, G a ñ e ra e g iflik o tontor-baltzituak»Z ela n c¿ dank ad az an, zeat? adituak,K rra tu e i d ag id a n , g u r a d o t isilldu, G u z iir ra i ez d ay od an, n ik k r e h u r ik gald u, ;A it a n g o lara tzu ak , b erb etan baleVi, jA k bai, esan go Icitkcz k o n tiio k eilerki!

B a ö a M artin leg c ch e , ze in M arta k a lb o t« , J e n io rik c d ia k e n b ap ere obct« ,Z e in b a t e ta za rra g o jo ia za n ch arrago , B e stc U u gertaerau , eu tzu u b añ o C2 d ago; ¿N oti g o g o a k cu io n a rtu burduntzia,T a u »artula g a ld u k o en tsa la b eg ia ,A g iir a beten oak b ere andreari,Iru ro g e ta am ar urtechodun ari? ¿G abon-apari, baten, ch a k u r e ta katn, A b ia iir ik n ai ez da, a lk a ifi parkaf.J?)Ü! bañ a arrilzek o ja k im g a iize a da,O ta iñ in» b erb atan e s a n g o üodana,B e g i gorri b a te g a z n a i* M aria g eratii, S u erte barri a g a z jarri zan kouteJitti, Peiitsetan e b a la k o MartiTi ondn la la ,H do m n n d u tik la s ie r bestera j oíala.

O ndo, ondo, eu n d iik a t M arlin*K o sta ja k o b e g i b a t g a ld u le a niri;J a rd u n bei k a lb o a ri nrrabioz azka>T i r a l a e k ite k o u líerík ez dauka;

A lp errik d ab ill b a ñ a , b u m a urral/en, M edikuùk ez d e u tsa iü o il park&tzen,B isitak a m a ik a ta> b ost d u ro bakoclia, IX ^rúñ'Jllargtrfnlzai su in aii d a in in goch a; ¿Et; al d a g o an d re a t r a t a u b añ o g a h k í?E g u r b a g a r ik jauiLalr, k a stig e ta n daki;A la n badoa barri:^, sentim<intuz garbi.M a n iñ e g in g o d a ta, M arta lib re jarri, O rd u an ira g o k o dítu(â& GahonakÊ d a n a z ardati g o zo , Vaie eta erronak;E z Martiñ*////ir^í¿'ff2 le g e z ard aii b aga ,Porru ta g a zta n a k a x m e ta la ra eânda;¿Z«U n jarrik o ete sau, a g u ra dollorra, B en tu raz artu b an eu , ard an az moskorra^ ¿ A p a ti pobreaga^ kejeteagaitiV ,Ip iñ i b am n d u an tu e rta b etlatik r ;lilg o a l d a agiira^ b ald res ta tie k u a! Bizbarraz g au b eln a , b e larriz astua,¿ N o t ira g o b e a t d au z Oafxm ia f^ koa ky B eti g u k ira g o te ii d itu g u n lakoak?N ik g n ra d od an a da, u rte a n b ein Gaboru, B rra zo ia d an legez, pasait e iñ a z bonbon, S a b ela ri eg in d a, n a i d ab e n a em on,M arti ñ-//¿ir/2 barriz, d ed illa o r konpon.

O u c ian ch e eVarren M artah b ere m ina, M artin en tzat ez gozo, e ta IJa; $amiña;N o k , n u n ed o n u n latter» k o n tu au jab iñ ik , J o atca n g a u b aten , e ch era su tu rik ,D iñ otsa; «orra M arta, berreiin d u k a t garb ; E t a p a g a u b ertatik , m ed iku jaun ari.»— ¿Z oratu ta a l za toz ¿zer d in ostazn zer? K o n tu a k a teraten M artin d ozuz oker. ¿ Z e rg a itik b irrltan enn, n a i d eu tsazu z emau?

' ¿E z dak»su eim fiuUst, b añ o ze lan <z dan? ¿E z d a u k a zu g o m u ta n p ap erean garbi, M ed ik u a k b ere e s k u z ze la n eb au jatri?¿Hta z e u k b ere su m au le n d u a u k o n tu a,A la iDOzeutetn g a u r ja tz u burua?- 'E n a / iñ o zen tetu atso m e s o rg iu a ,Z u k a ñ a zen tzu u badot, a iü ch arra ez m iña, E u u d u k a t d a k o n tu a bai, M arta-i/«w i’«i> B a ñ a z a k ze lan euki d itu zu a b e g i b i, U rren g o Gabonttan se g u ru atzera, A serratu k o g a r a e ta b ig arre n a Iñ o lab ere zelan, d eu tsu dan gald uko, A rd u re a k en tze a n&i d o t ordurako.

¡ A i c^akune zarrak. Jira geyengan. fa r r i U iU ka a n a k fe d io z arrean.Jean arren aizcri ta r ta r i u llea.Jiaña avieri a n ka a k belt berea.

P a ö M i i g ' ü s i z a M ®

eupUoan, b ill b a g a irejaz, Irab azten d o zu la iiian tejit/eko eskas;

(A g u a ziil b añ o P acfii, obeto etzeiiiike^ A s k o k g u r a za itu !a ja r tc a alkate?

— M ich el ¿az a ldakizu ent2uu<la sa iru a ii, A lk atetza u jo rn a lik cr. o i d ala i?au?B izik o b ad a bere, P achi p ob re g l sa a, O iiezkero ja rra itu n ai d au a gu a/illtzan , Ik u s i d ilu ì s a n i lan gìD en eclieat^L u r r a jo e ra g jñ ik a ita te izateak,P o b re a k obeto O au u m ili bizi tea,I;z aberatsen la n a k errian arizea.

— O ri da erra¿oia, ori o ri Pachi,XJsie d o t ex dozula b u n ia u ste n g a izk i, lia ñ a :ez aldaki^ii n u u ecb erik cche IbilU dira» p ob re a sk o boto eskc?

— S o b ra b ere b a d a k it zeÌaa b o to bilia,Ib i Ili o i d irea u n i la k o a k m illa;S a r tm ik b a i am aik a kauako alkoiidaraii^A l b a leb e ja r r ik o litzakex altaran,O rrelan <3 ab:itz gero . g a u ra k errietan , • L e g o a V m aisu ja rtz e u d ircao d jn etd u ;

Z e ifitzu k b e a r le u k ìe n Jen^ngo ikasj, E u re n nuieak ze la« b e a r le g e z azi;E ta g u ra so ls a k o d an ak alan alan,¿Z e b«r« e g in g o d au k o n tzq u k o sal au? A u rtert"oa d a b añ a, d au en ay.kania, Iraku rri d od an a baldin b ad a cgi.i;I m albate g e ig a z ja r r i d ab e lista>L o r ik b ere ezin d o t g a u zo k ik u sita ,B a ta Tfipi>n da, eta b es tea O rdillon, Irn garren a euren la g u n b a t Kübron^ O rra z e gach izen ak d irean euren ak, B esterik ez dakie erriau g eyen ak ; O u e ik a z b e ti d eitu o i deutse k afean, A b ad eak jartia?: bein b erez ka leau ; K m eu d ik ezau U cn d a ze k a sta direan, B este lan p ru eb a e g iñ tab en ia n gabean; A n c lie b atu o i d ira eg uñero beti,Xer d iran ig a rr ik o ja k e bcrbctati;¡Ayl e u re ta tik n ai n o k b a d e o sk u urteten, Z orrcz b ete bear d au erri o n ek aurteni

B añ a, g a n z a n eiiUizu M ichel is ilk a n , E iip le ad u o k g a g o z a ir i labanean,C har, on, ta crdikoaz, bear d o g u b id , K d ozeñ a lk a te r i ch a p e la k eraiitzí;E z in e u k i izauda g a « r pazienttia^ K o n tetara b eartu nacTiatzu cg ia;¿E r d a b ad a zicrtu d a la m iseria N a i n o k n ai iza tea g o b e iu a u erria? M ich el, o n e ile t d ira d itu g u n le g e a k ,O b e litzak ez jarrí barriak obeak;B u ru a k g u r a dogu« g u z lio b g a u r egiñ, Pobreak izan a ire n aberaUa»: bardin; R ero n ck dakar g e io g a ld a r ik in u ndua,

A isetu ja k e la k o am ai kai burua;i 6

B a ñ a b e g ira eta ik iis i a td ia t ,^Ez dag02 b a lta a k eta , ez d a g o z auriak? N a iz a m a b a te g a n d ik e u k i ja to rria ,¿E z daiike desbarbi ña an tz eta nentria?N a i ta ez b atzu k g o y a n , b eate b a tzu k beiau, B ard in ezin g in d e k e z g u b izi lurrian. J a u n go ib o ak le g e a« ja rr ir ik badaiiVa, ¿ Z eiñ g iio n e k a l le ik e ip iS i jiraiU a?F e d e b a g a k o askok b e g ie alegiñ,B iz i d ita a arteko b ad au ke zeregiñ .

M icheV n a i ^ a d ot ta, eg izu m eseJ^ B erbok ze u re b a rm a n e g ite a gorde.B a ñ a b a n a u d u b añ o le n a g o d eu tsu t nai, E s a n a U a te b a rri n or bear g e u a k e u bat, A sp ald ich o a n d a u k a t b o tarik b eg ia ,N e u re k o u tzien tzi.in d a u k a m erczia, D a la k o katoliko, o itu retan ona,A b e ra tsa ze lan d an astia daukana;A u lak o b a t da, b e a t d o g u n p erso cca ,K ?5 b tó te a a zp ik o a ezpada libtea;A ld erd i n a stu eta n sa rtu ten ez dana G a u za k zu zeu ip I uten b a k a rrik e?:pada; A b e ra tsa le g e c h e am a uri k pobrea, G u z tie n tz a t bardi ñ a d au k an a lege a;K ta erri o n eta n b a d a tik ag u jau n a,K o n la n dodazan doiak, d an ak d ituana; M w h el, d ud a l>agarik, D on J u an za ldu n a A lk a te tz a t errian da bear d og u n a.E z n i la k o a rló te b u m arrodunik,O k o tze a n b izarra d au k a n a b akarrik .

Chepeck ja y o ta M ir u f i a t daòen gizonak

P ra k en Uhuan ja n tz i ohe leukez gonak

P i"

B A S I B M B A T I K m w m B ì

( r D z u m e s a o c e b a a a e a d ì a n . N i b a f lo le n a g o z a n e rr ia o .

( E ì a t r a s a r r a . }

^ASKRBI b a t n ik d a k it k a lc tik urrrean, I? A b ia b ikodu n a te llap e batean;

K u a d itu d an e2autz«n b o st u rte ooetau, F am ilia bì b izi d ira la eu tetau ,Z arra ezkerrean ta g a z te a esktim an , B ie ta tik ch arren a ez d ab it zeñetai^A iñ d ita b ad a asko , b itzu e a kon tu ak, Z e iñ tz iii ja n e \ o bear d ira Hburuak; Z elan e? d ira n barriz, b a t b ere san tu at, O b e da ich i te a lu tp e a n sartuak.A la n bere g u r a dot, b a t eskiìb itzea,B iz i d edin b e tik o b e re g o in atea ,N n ji n a i ja k ifiik g jzon , z e k a sta direan, B esterik ez d a g ie n en gañ an lurreao; B iz i d irealako b e ti guzurretan ,U rrin , ur, u ri, erri, le k u g u ztie ta a .

K o tsu n b ad a g a u za bat, g e rta tu a biai, O ndrarik g e itu b a a a , e z eu tsen a eiirai;

B ald ill b a ta k e g iñ a b a za n g a u za ch atra, B e5 te a k e g in e titsa a b erea la parra; E rra zo ia g a z d a b a t d eiU en C h o m íñ Tranpa. J o ak in guzur, bestea. b fak dauke autza;

A r a ze lan zan bada, ord u k o k ontiia ,B a n e le g e ch e n e g a r erag itek u a;Ira k u rri dediJIa e u ien ch e b eite la ,Ip m i d od alako ja>(0 zan bezela:Z u zen d n rik gaztea zarraren echera,A s i ei ja k o n b erba le iin ez esatera.

M esedez g u ra neixke a sto a yau r O io m in , E rro ta ra bear d ot b ia je b a t egiñ;G u re asto am ea e g iñ t i d ab e ill,A sta k u m e a barriz kan p oetan dabilU G a ñ e ra b izk a irean n en k ze la n dodan m iñ, B abizu k arg arak o ze lan eu azan duiñ.

Poz p ozik serbid ubo ziudiikedaz Jo ak iu , G u r e astoa bañ a ^aua dan zcñ ek ja k m ? A tzo basoan b illa iiaiz luzaro ekin,A lp e rra e ^ te a izan stan alegin ,O na, etueii z e u le g e z e to rtirik K risp íñ , B añ a, b atorri b ere g u s to em on eziñ; B este ian g u re a sto a k bioon kargakiñ , E rro tarañ o b o a tm g o eb an bardin;E t a aw lki b a te g a z la g u u b i nik ariu , S erb id u b o n itu a n a rtu rík atsegiñ ,

G u zu rra ze lan a it¿ e n erraz dan geyenez, B izk o rra k erren d ua o i d ab e n a legcz;C h ou iio b ere b erta tik zep oan ja«$i zan,U s te u ste b a g a rik a lako m od ütau;A s to a abiau rib k o rta tik arraiitza/,' G u z iirta u z&n bertan ch e g o n itu r ik lotsa^; B añ a, au d a andia, etzan m udati Joakin ,

N a iz tstis 'i b ereak andia|roakÌD;T a bere ondorean ja rd u n ik u m eak, Ikaratii »ituzan a u fo k o jenteak:E ch e to d ao a k barríz ip iñ i gortiir ik ,O rd « erdian a lt a r ad itu ezinifc;Iran b ere eztarri»:, xolia d a bera»A g a it ik p rem ioa aurten d au aiera;111 b a g a luzaroau baldin b ad a bizi,J o a k in e z d a iza n g o au trera a iñ g a íz tL

B a ñ a ¿zeß ek ez ilak u s orain ^ r b i oso, iêra ta zelasi C hom in direan tranposo? A g fr ia n d a u k a g u d ira la a iieri,H z b ata e?: bcstea lazn rako erbi;T e lla p e bateraWo ¡0! ;ze fam ilia!B akea goêtako ;ay! ;ze desgrazial

C hom in e ta J o ak iñ en k o u td a in polita , A lb a it ond oeu orra bertsoan jarrita:N a i n eb au ik iis te a letra?: ip íñía, A sk o ren tzat ri a la k o isp iliu garbia; ^Zeinbütek e u k i arren u g a ri gau zea, Bestenai; ez d ab e a a i aprobechetea? ¿ G iv u rra ta ab arra a sm a u rik ze la n bait. E r a g l n ik sarri tan an zokoai g ogait? A la n c lic d ira lak o C h o n iin zein da Jo akin , E t a b esterik iza a orrelaii ez dedifí;JakiD erag itek o g u re Rrrebistan. E je n p lu g a rri ed o ikasb id e gisau;K o n tu an K ris p in kalek ig a z esan enstan, A n a iir titu âlako b e ra ord u atan;B erak eu lzu ii zi tuzan astoen arran tzak , B e ra k in ira i arlTi ardurea?? a n tia t;B era k ezau tu aiur dan en garrasiak ,Z i ral ako b era ga z sarri ibilH at:

{ E g ia d a ik u s i b e g iz ez ebazan Z e rg a itik za rra tu rik k o tte ta u e g w an,)B a ñ a ¿en tzun agaz bat, p crson ea berbao,E ia g u tu te n c z d au b e la rr ia k n o r dau?E z d a g o b a d a em en, d ud aren a p u ir ik ,A k e s a n g o eb a la bapere g u zu rrik ;A la n b e re fo rm ala b a litz K t is p in A ’iz/«?,E z eb an ja k in b ear g an z a u b a te k bere; |B añ a, zorion eau d a k a le zalea,E z d abelako ja n n a i ia loaz esnea; ' •B arrí b i b atu e ta am abi tab ald ii,B rom etan b e ti bera d a dan boliüteru; j•jAy! kom ediantea izan bal i t i K a le . ^A c h u r la r ia k a fio askoclio ^an obe!

A la n C h o m in en etik u rten ebaneAU,E s k iu Q m akilleaz, p ip a z ezpaneau,T re n c h o b a li le g e c h e e rio la keia,E r r ir a e g ite a n b e rta tik bidia;G e ra tu e g in jakon siku eztarria,Ba£a^ ja k in a g a i l ik unn zan iturria;S a rtu zan ard au o n a sa ltz e a zan tab eiiiaa,

E t a eu n g izon to p au e g iñ a rten bertan;A b ia n ¿an k o n tetan g u z lie u aurrean,B era k d au kan g ra z ia ederraz niifiean;A in on do eiñaj? CK oiuiñ ta J o a k iñ e n p lau tak ,E a in e ta o b eto a slo e n arran tzak;M a lk o a k b o ta arte, erag iñ a z barre,N a iz d a g izo u bi ich i, b ertan kreitn bage.

ederio dagozan esacra zarrak Ja rriiik ünckiñako euskaldun asabak

C u tu rra €san arren gizonak mendian B era la fio Uft dala clduU n erriaiu

¡Med i ku g i § a j o a k !

A rd i a re n u tsa k , Pogaij bÜdutMk.

(Fsntre »arrSsJ

O .N Pedro, k a lie ta a a iñ g o i§ ze k darabill?— P u n tu au i l l d an a n d ra b a te g a itik DabilU

— ¿111 ul d a Tiuru/iriü F e lip areii ama?'- B a i , P ra isko , g a u r la ro g e l u rte ja y o zana.— M edikii c lioch o loak osa turi k J iiaua,E u n urte e ta ñ eg u n b e te di tu ana,¿ Z e rg a itik ex dau M ari I ìutw jtììì ala TTrteak g ic h ia g o eg e i aituana?O li Pedro f?elau e z d ot esau g o egia,B erori í¿an arren H arberu v.oYia}D a la b a t osa tuten b ere al e g iñ ez,E ta t z m edikuak d^ukeli albidaHe’:E d o fortuna^ le g e z b eñ ik b eiñ gaurkoaV,B ire a la sendutzen m íñdun gísajoakP jZ er b a lio d au bada, m ed ik u izateak ,D im a z tJtuloaa M adrilleu artzeak?E ta ¿¿er b arb eru ak e iii arren lagundw ,EijQ uero ik u sten baldin b ad itu gn ,Zarrak o satu eta, illik ^ azte asko G eratüen em en triste , a iu b este guraso?

L a r o g e ìk o b a t ill d a n .... e u n e lo a salb ati....K o u tu b arre g arri a u ¿nok d a ik e aptobau?

O a Pedro, ez a k b a u g u re m edikua,E rd ia /oroa d a , edo d a le lu a ....— t'raisbo « a b ü t z oiido, bear d a len en g o , Jafein m od b oa ta b erba c g iu gero;¿E z d akw u o n d o znk sei xm e o su a t, J iía n a g a * ditu al a p asau jnedikuak?;E z d ak izu bi m illa bis»tacho kosta,J ak ola , ta M atiri lau e in arren ozta,E / d ala orreti errez geiSo b a t osatzeti, A lb o k o m ifi zorrotzak baUUn b adau art^«n? E t a ¿ez a ldakizu ze lan d an otzaua, M ediku en e sa a a k e g ite k o Juana;B ear d an orduetan crrem ediiiak,A t tn d itu /alak o eu rak agin d u ak,O ra iu a\;rkitzeji d a la d an a gazietitrik ,E u u í i T t e g a / erriau c a r r e ñ a iíauikP

— fOla! OII P edro ¿zer d au e^an n a í orrclaii? ¿D en poraz d ala elt/eii p ik u a arbolan?¿E do bai, ez b a lit?a M ar; a iñ ariñ ju a n ,E t a en n urterañ o bizi iza n bazau,G a zte le g e z ja r t ir ik se ian inedikxjak, Am alaxi e u k a za la at¿etik saniiu]¿?_'P rajsko, guztia: ei zara e iz a ii edeira,Biot»: crd ian jo tc ü e i dozu eperra,B a ñ a g a u r o rrea on<ío « dozu tiratu , L u in a c h o bateu b ere e¿ dozu auik itn .¿E z dozu l la f i g a i t i k iñok en tzu n ezer? ¿ Z e la k o a tso a zan zuzeu ed o oker?B era za la ne^kacha, bera ecb ekoan dra.

R e te bearra on do e g in a bafcarra?B era urduri ed o ip u rd ikarea.

G a o ¿ á d a n e ta c p a lta eb an a «pea?P ra ilb o e a ttiin egizti, b « a k z t r e in dab«a,B erb a g ic liita n esan, g u r a d en tsu t em eii; :JakÍ2U, «erbait ja rr i v M e io buruati,O n do aem ch a rlo e iten eb a la b eiu g n an ;Jak i2 u, g e iso ja rr i 2 a la e g u n c h o bi, l2 an ord u k o d ala o g e i b id et ja;»i;J?ikÍ2U, m ed iku ak topau a tren o van . rN ik topetan u eb a la etran da lu rrian ; ‘O ra iñ bnlpatilc ¿2enek leik io eza ir i, <M arik b erak cu kita , me<ÍiVu ja u n ir i?E s a n egida^u z e u k ¿«z da p ik a rd ia , *J a k itu n b a ti a lan sart/:ea ziria?A l l ¿ez d a J tid a s b aten le g e a burbera A u rre a n bfttera ta a « e tik bestera?III b ad a h e te oud o B u ru a riñ d a ili,E z euVan obedit2cn Izau b añ o um ili,G a u r ondo p a g a u k o dan P u r g a cori uan,M e d iiiie n esanak ein eza laun daan :N e u k euen ke beiñ ik bciñ , orrelan ili yu ra ,E ro a n uz d a g id a n ari m an b íldu rra....— O n P edro, a la n bazan M ari B urw trin.Izen o ri ederto ja rr i e u tse a egin;E u eb an s iu istn k c a lak o a zala.B erori e ib a liu a ondo dakiana;[Jesús! jjcsú sl ja rte n n az gau io k az ikaral ¿N os \i5 te e te ebau artzea piSua?— PraiskOj en tzu izu b añ a, ch arreiia o raiñd ik ,E n n a rtn crazo g cu n tsa n botikarik;E ta n ai co 2 erau tsan b izk o ch o a jaten :BaitA eriaiiti^ioa cku rku ckurku edaten,¿Zeñek o satu le ik e g cÍ3o rÍk o irelan,L 'ta ren orde2 ard au gcJsoa na; bebanV F e lip a k b ere t z d au erratii g ic h i or,

E t a k « g íñ b d , e ta e^iñ « a z g og on A g a it ik b â t b a lean b a r t e g ín d a m udau, D cn p o re a b añ o len t iip e a k g a ld u dau, jAi! M arik ?aindu b a le u zintzo dietea,EuDf)a o g e i urtean eiikaii b i í5í*ea!Z orion ean g a u z a u n en k b an o c * daki,^Zer leu skigu O n J u s to k esan go b aleki?

— N ik ez dakit, O n J u sto k ze r esan go leuken, K ik neuk O n J u sto b a a itz bai, ze r e io g o ueuken, J a rr tto nintzateV e asarre¿ sututa,B e g io k oñazttiak le b ech e bíztuta;O d o l g Ulti g u z t ia igoriV bim xra,A t tu r ik atnorratii d an b a le n i d i ura,Irago k o n itu k e ja n b a g a r ik g a izk i,G id iie n e a eg u n a zazp i ed o ?.ort¿i;¿B e steg a ilik artzea a la k o p o r t i la

O n P edro elitzake senti du lek u aí A u §e d a n ik jatorrÌ2, d od an jeiiÌua,A m a bizia ba?au, a ita d n i b en i a;O n J u sto m ed iku a, b ad a n i lakua,E t à ja k in eakero M ari re a kontua;E n e u k e e g o n gu ra nik b ere oudnan,O tzitu a r ie p isk a l aste b a t osuan;A m atetan d a la k o n ire g a rra baño,L a rra ig e r su tu b a t askoa lasterrago: j lz a n g o a l d a arren b io tz m aiitsokiiu!E z p o lb o ra n i le g e z , ¡liotzeki\a;¡Jarra itu k o a l dau fin , g e iso a k osatzen!Z e rg a itik ezp an eb an b ere len sinistzen,O ra in d ak it m illa tik b a t es d a la illteu ,M e d ik u a k e&ana d an ean egiten .

— P raisko , o r ile d a bai, e g ia benetan,

Askolc ezpadau bere eu ien sin iskclan ,E » n dozun íe g e c lie len en go berbetan, Z a rra k ic h ita doa? g a ite a k askotan;B añ a, ik u s i dozu zer d an m oti bua,E n g a ñ a z d a g o oso m uniUi a u gald ua; - A u g a it ik O n Jn stori, M ariren k o u tn a t, E r a g iu g o leuskioa ez g a u fa sa n tita k ;G eiS o b a te k a la n ch e b u rla egU ean,B a k it zer e g iñ eb an ju a n d an itttean; E sk an d alu an di b a t e m o n a i errian,E m o n e i d an la n g o b a t g u re gi¿ald ian , B u ru k o 6 a p e le a (k o p a lt« a bera)E u n erreal k o ste a b o tarik lurrera,M ak a lla u m e m e b aten, antz an tzean b ard iñ. A n k a p eían za p a lik ich i eban ariñ.G e ro berealftge eskuaz artuta,L e g u a erdi b id eaa errekara bota.)Ai! ez d a k ig u a sk o n o z g a g o ¿ a u oudo); F la g e a b añ a, iñ o z o yan ez d ago lof E t a b a i, zo li zoli, a lako eretau,L a^ n ak ib illte o d a ch o ria i p ré ste la i), ;L astim a arim a b a t oraiñ dan a uso!;;|LÍt¿ake deab ruak artu tea preso!!!E z al d a a la to r ik e g in g o g ettati^D am u z g e ro O n J u sto e z dedin geisotu ,

— )Jesus! JesusI Jesus! bail M aríri parkatu! J esü sl ez a l d au c in g o O n J u s to s pekatu!111 za n a jo a n daU , onek on do daki,B ak i b etik o a g u r eb a la em eti;K aki a lp erra d ala e k itea ari,E z iñ g iñ a ik e la k o atzera ekarrí;B a k i, M arik e u k a la b » ru a n a ü e a ,E z e u k a la garaun ez, a iñ o n d o betea.,.

(E ta egi g u z tio k b a le u z gom utaw ko) ¿Ausa?: a in b esleraö o litzak« sutuko?N ik bein taat len a g e r tu arren aseirea , O b c d ala dericU at dan a p ark atzea; Z e rg a itik B u ru a ríñ za la ja y o U a ti, F a ltad u n a p u sk a b a t m n a d u a k badaki; O stCTuntíeaii on b a t h a u d a benetan, Z o rrik ez eb an izten seVula dendctnjr. GanerSi n ik n e k u san beti errezefan, O n lu erd ia k nai?: j o ze iñ d a osuelan: E t a g o is g u ztie ta n e n tin te n m eza bí. K a n p o ra u rte te k ò b e g o an aterrì; O rre g a itik u ste dot, a rc k pekaturik, Jak in d a ez e b a la b a t e g in bakarrik; Ino:^eiitea b arriz d u d ach o b a t bag;«. B este m unduan ¿ez da in fern u tik libre? M ariren arim eaV, O n P edro, orainjfo, A in g e ru b atek le g e z 7 e n ir a d au i¿o .

jOjala) á la n b alitz, P ra iik o , d iñ o lsn ln ik ; In oren g a c h a z ez d o t art?en atscfciñik; A lan b e re n ai d o u lsu t ei^kn cm o lea ii E san , e u k i d aizu la kon tu a niifiean;Jakizu , u ste b a g a n o rb ait b ad a illton , G u z n r asko erria ii d ala zabalduten; R otarik ez jak in tza l m ed ik n a rg ia k , K u lp a k e u k ia g a it ik g e iso a k gU7l iak;

G a u r le g e z c z d a g izn n b a d a z u k crratu, L a r r e g ira n o m iñ a e g in d a luzatti;O n en a d ala azkcnez, e s a n g o deutsiU nik, G a u za k ja k in a n e a n « go tea i^illik; A rd ia rcn p tk a tu errali* ta u ly tk E r r u bagarik pagau n dah'an bildotsnk

L'iïiü aîi'kii'ba'kaî*

Mari A nlon ..,EaUreii gacha besteten on.

{Ksaera tana.)

Zlift esaten d eu sU zn K nbagaU ife LiaoP T ra tu ch arri k «2 d ala dauentz¿C Fauslino^

(,;Ez dozn» z e u k ik u s i g a u r ferian bere, B a izu k I f is le ta b este b a U u k alegeteP — Xet esan n ai d cu stazu n zip ladokaz niri, G u ra legc?. ig a tr i eziii d eu tsu t ziiri.— Z ip lad ok esan g u ra d abena F au stin o , B a ld in eziii b aJozii a d itu g a rb iro;Isto ria lu ze b a t d eu tsu t aza ld u ko,E ta g a rb i b c ra g a z dozn adituko.

E n a ¿ n i e iu eu goa ta bai kajipot.irra,/Cib u ru tik etorri nint^an E spañ ara;K ta o ia iu b e « o g e i b a t u rte d ira la F ra ntzesak jo a n g in an j;errau R uciara; E t a a u g e rta tíe n z^n g a u z a b a t polita, K sa le ra lìo a titi so se g n z jarrita .

F au stiñ o , ez d a k it nik in o n g o gertetan>

G urea a g e rta u canile g e rta tu c te dan;, Jakizu relan J e ie g u re a ld ekoak ,

M iin íjiñ o tan zîrao d ollor ta ziutzoâk: E rrazm o tan b a ir iz â tn aroa j a a arren,A tp c g Î ch a rrik iñ o z ez ebela jarten ;B a ñ a b«ti fu íilla b e g i e la b an i.N a i eben, trip e ta tîk etêitezan galdu;J arra itu e g Îe U e? ja ii, e ta ez lan,E z da m ila g ro g e rr a k ira u te a a laa;¿Xofe sin istii k a b o a k k a rtiich o b i bada,E g u n ero em oten 11 tai k eusk usala:¿N ok ust« le ik e b aten o sk a tu ifk am ar, P u iru sta d a b a a si ja ta la su ta gar?^ o k asm au n ik b arrirò e g ln d a tem atu,B erb a charrokaz albar g e n d c la lotsatu?¿ E ta a u iku stean g u r e kapitanak,Jen era l eîñ n a yaz gerrau ebÜ lanak:N i jo te k o g o ra tu e b a la sablea,E t a a rtu u eb a la g a la n ta tundead

A lp e rrik esan n eutsan , ênttun b e g it Jaun a, »D an edo ez ju s to a eskatzeu dodana;> N ik g u ra d ot g e n e a u laater ainaitzea,« E ta n iilla b a t b a la go ise tan artzea;>Bota d a id a a b akocliaz lu rrera b a t beti,» E ta sarri ask o tan b a ita b ere zazpî;» E g im d añ o z e rg a it ik ecb atan cliorirík,> Bizio gas? g e ra tu ja u r t i ezbero nib;»O rra b a d a ze laster, em en go gerrea, » A kabauko n e u k e an b a litza neurea;>Baña a lan b a g a b iltz J a tin g o ik o a k daki,»N01 ech eru n tz u rte n g o d o g u n R u sia ti, » A n g a itik am ar b a la esk atu arren n ík ,»fAniâz k a p ita n ja u n a e g iu d ot okerrík?»

O n t ik d ira F a u stíñ o , nire a n g o berbak, irn iilld a d e guztia« esan nituenak;O r á is ze u k ik u sizu errazoia bazan.

K ap itan ari ^ r b i n ik n eutsan a osan; B añ a, arfik estim ali e ^ ñ bearrean, K ia n tztiera a rtu n eban bizkarrean; K m on eu stazalako am abi sablazo, A g in d iir ìk g a ñ e ra b este lais baUz<^ U rre n g o a n ìs illik kaboak esana, E i 't te a e^panebaii b erea la dana; [Ondo esan ik d agol %So¿(¿au erram ak J>ìr€ola am aren sem e sohraduak.»

B añ a, an rrera b e re asko iru n tsi nik K e b a n , seutig^ rria ii g e rra u ìkuslrik; Z e r g a it ik le tra d n n a k g a b e tik goiftera, P errechikoak a t le n d ireau antzera;G a u r à r e a n a k kabo, e ta b esterik ez, A g e rtz e u ¿iralako b ia rk o alferez;N i b a r r ii e u sk a ld u n ta esk o la b a g ca , B akarrik aek ian a neure euskarea;E rra sti jo a n nint2^n, ch a rra g o etorrÌ, B e ite la b e g ira tu an kara L iñ ori;A n se d a irabazi n e b an m edallea, K sk u m a k o o ñ a g a z u ts ik geratzea; G ra n a d a zita l b a te k zergaitik ezkerra, J o ta eroan eu stan b eraga2 batera; O rd u tik d eitzeu deuste L iñ o Ankabakar^ A rre sk ero p au so a ii b o ta o i d o t kaskar; K g tirre rk o a n k ea z nakùt$un m odtiau, N cke* u ab il k a le a n , ez otado basuan; B aña, k o p la b a t d ag o ja r r ia euskara?; G o m u teta n u a za a a o ra in cb e beragaz; i{Hz d a e s a e ia b a t a u d iiù a aterea, Pehrearen oñean hcH aranixea f S e k u la b e in tza t n iri ech a t faU a narra, D aukad alali o b e ti su irid u bearra;

L«n«nj;o p ob re jayo, ^ero pohr« azí,

G r a o a d i batek *$^0 anka b a k a r icln ,L a u n rtereii b u ru a n elorri «ch«ra,A HI a se n tìm en tu az ill ten ikustera;

A iñ p e n a an d ia z t , n lg i z eban art 11,Z o r lz i e g a n baño le u «ben ìiirpcratu;]O rduan b a i otd iian nint¿al;i geratu .A id e b a t e u e u k a la n o g a n a iirrcratu!Z u rtz, soiH, d esiai o o a d ik al, b izik o banintiaOv E s k e a n a si b e a r L iú o k n eban izan.

.Z e la n esan ez b ad a b a rrito b ere n ik ,D an en tzak o ez d a la iä o z tra lu charrik?L iñ o k an kan g a ld u ta n rte ii arreu g a i ski, ¿G raclnditnak ez ebeu a sk o irabazi?B a t g u re k a p íU n a Jen eral eg iñ ík ,P a rise a e s d a b izi g a u r d iru z josÍrÍk? K o m n a d a n te e g iñ ik barrí»: m illa Vaho G ich íen ez d ira la dnduH k a l dago?

O rra b ad a esan ik n ire istoria,A rri lid u ta totapiU b a g a ípiñia;O ra iñ z c u k b eg íra tn begozan e g o k i, A nrreuen^ o bertsoak e r a n u u n a k zctri;B añ a, p u n ta d a k ze lan sa rU e a echatznxan, Z a b a l ja rr i d en tsu d az ad ítu dai;^uzan;O raiñ ¿zer dÍñosta?n, orain ze r F au slíñ o,R a s i a a errazüiüz ct¿an pen au L iu o ?E rra zo ia ez e u k a n k e ja k agertzean,G errea k irau tea s a i e ; izatean?

— R rrazoia ?eun kala L iñ o , d o t ikiisten, K n a z o ia z zetidu?au b a lak eskatnten; B añ a, besteak b ere errazoia eufceii. D ro g e a g u ra beben ain aitu etzelten; B añ a, csp añ atarrak ¿egín ja t m aztu,

M clillan zelai! eben b e r ta tit am ai tu?¿Izan arre» c h a n e n a k m undu a n m o r i i a k ,

Ip iñ i cu tsezala apnlik b u ru ak ?E n tzun d o t n ik sarritan, an ch in a gerrea, F ra n U esen tííit 0Í za la goraVo bidea;B a ñ a g u re J e fc a k ^nos ^uenak legez,A m ak n ai dabez e n k i lo zaro negarrez?¿Batek bere g u r a d au gerrak iraiitea,E t a an ayak a lk a r illie n ibilltea?Ez^ e ta a u s e g a ittb b u n ia p ostura,E in g o n e u k e b aketu laste r b ayetz K u ba;E t a b ad atoza la m utfU ak ed iera ,G a b o a a k aitam akin p o zik eg itera ;G e rre a g a z grad tirib e in ez arren g eitii, D ira la k o b a k e a z J e fe a t to n te n tu .E u ra k g a itik ez d aig u n k a u ta u «J/<m A n io n , B a iare fi gfickti o i da Besfearenizai on,»

)n L u is G o íeo g o e l a ftn d íes B e fe n g o , K a fe a

I f e o b i a ld r«b e 8 .

Ai.TC g a r b it ía lla b a t em en aurkítzean,E z d a k it í t i ira g o ja ta n b io tica a .

— M illagforen b a t a í d a g a u r ¿O n L u is O o r c n ^

N i em en a u rk itze a berorrek lenen go?— M illagrorik asko da, kafean sekula

E ¿ d od alak o cn tzu n n ik zu re estula,K a tillu a u stu ta , aurrean kopea,G ic liien ez dozula b írritan betea;P u ru a m u stu trean d ario la k e y a ^Mira erech itek o a u ez d a gauzía?A n d ré s Berengo^ ¿ñor d a bes le b a t 2 U legez

E r r i on etan bi?,i? a iu on do b a t becez.— ¡Jal ja! O n L u is G o ren g o, n ire inbidía

B a d a u k a b ero ri da erm k ig a rria ;S u ertea z berori ezpad a kon teiitu ,

¿Z er esan 1«Í n i le g e z bÍ2Í d a u a k eslu?¿B erorrek t i a i daki sckretario a K o n tzeju k o a le g e z bardin j iu g a u k o a ,

It2 b aten esatek o . crrik o burua,O b eto aditzeko, d an oen m aisua,

D alak o , deuEsagnla to te n G o rcn g o ?¿ B iíi arren /Cerulife o n u n ts u eu leaen go? D o g a n a ld ea O n L u is ¿ain a l d a ch ikarra?L a u p isu ez d itu g u b itartean bada?Bai, ikasteko d a bai, oficio ona,M unduan b izi d edin so scg u z gÍ¿ona.— E * orren bcstcraüo esan. A n d res, Andres, L a n e g ir a n o e g lñ ez eg i zu am es,G ib eleau ez dozu se k u la zu k a ii ik ,E s ta e m a n b ere ik u si eziñik;C liakurrak badakizu to k ia n , tokian ,D irala, ta n au k ela n i d o n g a k erdian;K a le a k g a rb ituax zu zab iltz kan tetan,P ap erak ze la u lo itu ní b e ti penetan;D an ak az e u k i n a ir ik errian bakea,T a onen onen ean sortzen j a t gerrea;K z d dkit ze d en p ora d irean gaurkoak,A lk a r aditzeko len ziran obagoak;G a u r g izo n danak d au ka b ere erecheia,

B alitza le g e z bera fed ek o egia;T a 2clan ezin na2an d an ak in ezkondu,Andrem sarri askotau lo a d ot zek kendu.

^ ¡O ia ! O n L a is al d itu ¿gabak bere f i t z e n ? N ik ez d ot e g u n on b a t b eiñ bere billatzen; Isuskia?: a u rk i tu d itu t asko poltsak,E ta g u z tia k dira b eti iza n u lsak ,B aña k o ro tz p illo a k a tsa dariela,B iu k ad ak batzen di lu t g o ile t ik gabera;B crori b a n iz bapo, io n tz e ju k o gelan ,Nejj\ian cp eletan , k erizp etan udan,Bi 74 d a irabazten n ik lako am abi,A laa ezpada esan berorrek bei garbi;F am iiiarik ez d au , zin tzoa acd rea B ankuau d a u k a b ere d ote esk erge^

E t a a ik d itu t J a u n a u m e ak bcdratai, N au vien ak urt«ak d itu am azortzi,B o st erreal jo rn a la , A n d r ta b íguu a,B e g ira k u riitze a u ezp ad a astuna.

O n Ivuia, ch a k u r goseak am es o k e lia , E g ite n bad au b ere ¿ez d a errazoia?N ik b ere e g iñ a r r tu em p leo obfi bat, ¿O rregaz p ek atu rilc c g iñ ík b adau kat?

lA yl bcrorren le k u a la k o b a t baoeuka,Eun otsok egiñ arreo ingurnan zaunka! EDÍnt¿ake biziko otduau guardi lian,T a b a i becori Icg e z le n e n g o bizit^aa-

— B añ a, berorrek baki iu a rra sortea,

E z d a la a in ed er zein-da lu m a berdea,E í d ala O b isp o a k d ak arren purdoia,A iñ g ic h i Jen erulen borladu n bastoia;E t a azken ez b a k i b ere p robecbua,K z d ala e g u n ero Vafea artzekua;B a ñ a U ale iik ka le d a b ille n e u fa k o , C h ak u rrcn k o n tra exer ¿ o b e r it a l d ag o ? K n ru tzerik eziu d an p la g c a k ikusi,T a n ig a n d ik ¿ez d oaz ch aku rrak igesi? G a u r b ere a ttu a n c n a m a s tiV erdian,¿E z deuste la s te r a id e Viloinetro biaa? D an ak ab iau arren b atera ausika,¿E z d abe bertatik uà a g o a k Ichita?¿ E z d abe arin e g iñ a l eben Icku ru n tí,I p iñ i dodanean isu sk ia gon int/? jO! z e in b a tb id a r g a u rk o n in d u cu g ald u k o , N o z g u r a eb elako n ig az bazV alduko! ;O nezkero n in du eu a zu r ta m am iñ jan.

Is 11 sk i a e íp a u e u n eu g az b e ti izan!Bi?.i d edilla bada, a lako ariuea,K a le g a rb i tza lle a lza t e z iu d a obea..-.

jAyf pobreak b ere bai, b e a r dàu?, b en tajâk , L a s te n e g i t z g a i» i i ill g u zori gach ak;AJan pen tsaurik ez d ot O n L u is , ctn egat/cn , E z ta ch a k u rra k g a it ik lo r ik b ere gâlttcn ;E ia bûldin berorren cb a k iir a iñ gaízto ak , Â n k ab id u iiak legc^ b a lira lau koak ,Buréala iied^ktoz egab an atu ko,E t a berori n a sa l neu le g e z jarriko .O n L u is , b este d ich a bat b ere b a d o t ona,N i lak o ab eratsai zeru ak em o na;E z daukat iu g u ru a u inbidiarfunik,E lei& in d od alako p artea bakarrik,Ü 2 d ot b este echerik, cz ta lu rr ik bere,N eure iam iliareu b a k a rrik na^ jabe;E z d a u k a t worrit iûou, ez ta art^ekorik,E z d ot iñ o g a z euSi k o n tu erratnrik; O n elan ch c bizi naz, n eu re luiscriau ,Pobre b a ñ a m aita tzcu umbela erri au;E n p leau g u ztia k a z on do ua? konpont^en, A lk a tca k e s k u a sarri d eu st em oicn; E sk an d alu rik ez d ot sek u la zabaldu,A in g e tu G oard ak oak b e ti d eu st lag u n d u , O r r a ira g a rrita b ig a rre u ben tajak .P arkatu izan arren neure alahantzak.O il L u is bçrori beian, n i îy a tellatuaus ;Z e in ete g a ra b iri o n d een uiundnanr

- A n d r e s sin istuten doc o ra iu g o zu k nonbait, EntzuTida daukazu] a <mtn n a i dago zcrb<nti D irut¿etan ez d a g o g u re zotion a,G ich i g a z on do bi? i le ile k e g ì zou a;Zuk dozu osasu n a, b io tza zabala,A riu ica prestua, b ap erez z i tala,C lian ch etan daroazìiz cg u n a k k a lean .

D in ozu n e* on do lo eg iten gabeau; K sp ir itu tik 2âTâ â iû a legcrea,D iru d izu iid ak o g o is lañ o bagea;E t a c i ze la n naaan L u is trip a eftea ,E z d ak id âu b a t ze lan e iten d au barrea, D e itu le k it n e gn a, ta zu ri udea.B e li daiikaznlako o n a uuiotea;A u g a it ik b e a r n eu k « n ik zu re irena,K ta n ik b a r r ii îu r i ja rr i eutsuena;E z d a ard u ra b izi ai te n zu gu a rd i 11 an, A n d re s à e h u a g a it ik ku adrillan ,

E z ta ni b i l i arren le u e n g « b iri Izan,Z u k u s te do^un legez ab eratsen gisan ; G u re a n b ardîn d ira e g u n a k ta g ab ak , D o m ek a k , ja y a k e ta astcg;uu diranak; N e u berba g ic h i k o a, and rea isilla;C h o ri b a t b a d o g u ta bera d a okilla;B eti biai n a z A n d res, a ste santuetan,Z u b e ti P azkoa j a i alegerietan ;Iñ o k ez la k o so û u cd e rta k gozetan .(E z p en tsau d iñ o d ala g u z u rr ik onetan) D i tu 2 u la u k a y o la kanpora begira,E t a a n g o ch o riak a e u re a k balira,

S a ld u b añ o le n a g o ni erdi E g o n g o n in tzatek e iru b a t urteaii; E u re n in u sik ea d a g ic b ire n lakoa, Z e rg a itik d in id ia n ParaïU siikoa;A iirte n g u te k a le a ig a ¿ k o a ez ta,E g u n ero d in ir i b e rta k o fiesta; D e ra u tse la k o zu re ch o ria k k a n tua ii, XJdazkcn, udabarri, u dan zein n eguan.

B a ñ a o ra in d ik ez d ot azaîdu ouena, Z u rc g o z o ta s o a ik zotaj^arrieno;

N o k U tn kean A n d res d itiizn n uraeak,O b e n euke b a u itu erd ia k neureak;E n ra k abietean d ro ga n ta o l getan, A in g e ru a k o i diran le g e z zeruetan, O rd iia a oi d itu ziin barre karkaU clak,E z d ira d iiu a g a z erosten cliranak;¡Zeubat b id et n a g o tzu ad i balkoetik! ¡Zizpunx eginagaJ5 sarri b iotzetik!E san az n eu re k a u ta n , a lb a it ilillcb o en , «E n p lcau etan en az ni b izi oadoen A nd res b izi d a pozik guartJillan pobrezan, L u is le n e n g o biaitzan d iru tzan tristczan» A la a e h e ik u stea n z« re a tseg in ak ,Pob re o n cn tza t ja u n a t ap ropos egiñ ak; B ak ar b a k a m k d en tsu t zu ri inbidia. Z e rg a itik ez daukadan zuk do?:nn gloria; A g a it ik g u k ize u a k d itiig u aldreh^s^N i n az Berengo e ta zu Gorengo Andres.

ì M

JUAN, JUANA ETA JUAKIÑ

Sfenai e m az tie n a r te a o E í «a r tu a tz ilc , e g o n h ak e a o .

( E i a t T J t z i r r a . )

" 1 UAN zaii SU-gizona ta, J u a n a josVülcâ; J u ak iñ euren otseífia J u a n a te ii u íb ea ;

Iru ra k b u i ziran b a le ra echean,Ja te n e b d a n a s le d an ak tatti datean;B a ita JuaiL e ia J u a k iñ tgm it?. lan çan R aiera su teg ia n ja td u le n zirean;K o ñ a tu izan arren b a la besteakin B iotzez b izi z ira n a lta r g a n d ik nrrin,J u a k iñ b ig u n a le g c z , J u a n ¿an a in gogorra^ G érran ed an eb an a e tsa y e u odola;A t i g a it ik a iirk itzo n zan gaí«lnrik ondrea, D e itze u eu tse la d a n a t, J u a n 0 <Uih(iUa\ L a n tz c a n b eiñ o i e u tsa u an d reak igesi, Z e rg a itik lau o rriau ík a ra z zan bizi, jZ en bat bider J u ak iú ek b c io i ik oratu E iits a n Ju an i, ta e g iñ csku a geratu!Z a zp i b a t zu rraterd i asteau astean,BesCeU b a zitu an J u a u a k bizkarrean.

O n ez g a ñ e ra e» k an , b a ita jen io a,

M u ad u aii g i/ o n askok d äu kän anUekod;

E i;V iten ebalako b eti ÍIÍ11 p o lU a,Z e ia 02tu eutiiea b e iS ta g a ld u jak o n poza; A n g a it ik esan eb au bazbaltzean m ayan, « L ap u ich o ren b a t b a d a g u re fam iliau, B a ld i a banckí a o r d an alako choria,L a s te r e g ia g o le u sk it m un diiko aldia; B a ita ag in d u ten dot, n o rb a itek baíeki.E ta probauko b a leu st te s t ig li ta g u zti, E m o n g o n euskio la sa ritzat crdia, L ap u rra ri k en d arik on tzako gorrÌa.>

D iru ak ze lau d aa o k g a itu a n po¿tuten, J u ak iü b ere a si ^a^ b crb a it au to rlu len ; E sau eban: « garb iro ezin n e i agertu , C h o ria b a k it bañ a nifc n or d an ziertu; T e s t ig li b a g a b a ñ a jak iñ a rten d u r,S a la t Uten b e a r d au b atek iza n bildar^ G a ñ e ra ez d ot n ai n ik u e u te arrebea, K re itu b a g a seu arra le g e z ikiistea;J u a a o dol za le d ala , an d re a lapnrra,H sati d a y e u errian ca d o t iñ ok gura;E g ia da, le tork it g a u r oud o dirua.B a ñ a ez d ot d isp u ta n sartu u s i b u m a;O b e d a p ob re eta bakezko lau ad n a,K z d iru p i A a t g a it ik j arri in p era ua.»

O n en b esteg a z u ite a e g in zan kalera,

O rd u b atak jo te a n , sartu bearrera;E t à la u tu e g iñ ik g e ra tu zireau^J u an eta J u a n a b e rtiz m a y a u sueteaii; B a ñ a g au za b a t d a g o e ra b a g i b aga , O td u an su kaldean ja s o e g in zaaa;Iñok e¿ daki J u a n e k zergaitik luzatu .

E b a n b esu a m aira, ta ku ch illo a artuj B a ñ a , Ju au a k b a m ia n ze la n p ek atu a E n k an U st er eg iñ ik sa y u ch ar gaizuia;O iia v ta b aten g isan u rten zan kalera,«;Ill na«l i l l n an senarrali!» ultt cgttera,E t a zer g crta tze ii zan buslox auzotuaV , E rla u tse ta tik legez eric biW urtuak,Sam i>oratu zitean , b a ñ a leo e n Ju akin ,2 enek J iian ari eu tsan ge ld itu e ra g iñ ....

B a ñ a , e z eu tsan ean iku sten zauririlf,E z eutsanean ja u ste n ik u sten odolik;Itan d u euCsan: «Juana, J u an ck ¿ a ld e u tsu mifi? --^ M in e z ,b a ñ a ak g n ra n in duan iU egiñ; K u c liillo a eskuau a n u dabeiiean,Ig e s i e^paneutsa a id e gogorrean ;O n ezkero lay! J u a k iñ jo a n d a n en guan ,E z d ak it ze leku tan a n b este luunduan!»

U r ta n ta k arriari ek iñ e ta ekiñ,Z u lo a o i baden tse denporeaz egiii! A k u lo a k kiñadak einon ik ?arratu.Id iri k as tunen ak oÍ b a d a u r bizkortu;T a ch ita rra k b a d a k i erri b a t sututen,It* m iñ o k J « a k iñ e g a n ¿ z e f e g in g o eben?

A u zelan aurkitzen zau oso asetu rik , K o ñ a tu e n gauzaka^ g a ñ e z eragiñik; K o n tu a g a r b ia g o j nan e k j ak in b aga ,

Ik u sitea n J n a n a i l l g u r a ebaU ,K a h ela i b a t le g e c h e cliorich o ag an a, E rp e a k a z artu rik irn u stera dana;A la n ch e b ardin bardin, J u a k in b eiea la , A rre b e a n e garrez a tzetik ebala, C h im istea d u iñ ariu J u an en sukaldera, S a rtu zan atzaTnarrak sam an ezartera.

K a U k o je n ts d an a ¡o! b a ñ a ze la tri! J u ak iñ en asarreak eb a la ipini!Z e k urtfiD go ete eb an eg o za n i t ara,E sa te n eben dana: <Juan g a u r gaJdufi da»

A u d a b a ñ a andia, sin istsen j^e gacha! M u n d aan g erta tzen d a a m a ik n c h o gatizu; A u ja k ite a n ziirtzen ez d an a gu?.tia>D iñ o t e z d ala gÍ*on, d ala m u garría :

E z a l ja k o n a b iau Jn ak in errictan,B a ita b e s o a zerb ait go ru u tza altzetan; B este U ra ja r r iñ k J u a n a k beletea;B ere señ ar J u a n e g a z artu rik partea,M u till g isa jo a rí b ia k cu tsen ekin;Zurraxi ;^urrau e g ln d a o y a n eben etziñ.

B ta no2 a rtw a ñ o a n e g o n zan Ju akiñ r....ü r t e b ia u ta iñ o k a u e z eb an jak in .

S e ñ a r emazHe.tan aizik ez sarlzftkn.Esaerea da ta ez da azluieko.

K - I T X J

U ANCHO 5 0 W au ¿ ailla zan lan ca n alperra,

Z e iü «an g errara jo a n aldcrdi bâtera: M ach iñ , b ere a n a y a b e ta d n ifi na g ì a,B añ a, a b ere soltìau g a z t i ik o zoli a.B a ta a id e b atean , b estea bcsteai:,Iz a n ¿irán Icapîtan z a ip i b a t urtcan: J u a u c h o jcn d e g ip h ig a z urten ei zan bateu, M adiiñefe a n ja k m iV a sk o d it« artzen; P en tseta» ebalako erd ian artzea,E ta gxiaroiziñora lo tu ta ekartea:B afia a i ig a rrir ik M achin en asm oa\ B rech ea n rraturik erU b a tetik «m ai;D c ilu ei eu tsau laster, a n a ya k old arra, ¿N ota u a ig e sí, o lh i o ri ala?¿E¿ a l d o k b atid u n ai arerioagaz,Ib illir ik crro iikak b eti boteagaz?_A n ez d ok k o ld a r e ta o lio izatea,A u d o k erretireian ondo joatea;¿E rretirad a on b a t askoxa* g a cb a g o ,B a tid n b añ o d ala ja k in d a e z ago>¿Z er e g iñ eiian b ad a ík b cs te batean ,

Z u e k g ic h i g u a sk o gintaua^encan?— E u b orain o i d n an a g ic h i g o ra bcra, A U e a ctn on e ta ankaV az aurrera;Z e rg a itik ja u s i b añ o ?uen eskuetan I llfe a o b eto d an b a t erretiretan.— C h o ch o Buretzat izan czp azu an cliarra, ^Zergaitik d eitzeu d eu stak o lio ta koldatra? A ld a n a e g ite n jo k d ag o a n ak estu,T a ¿zergaitik ech u at u ik e g iu g o k ítu?

jZ eiiiba tek g u ra g e u n k e libre piTñtzako^ D a n ganzea katigu baliiz b&síéMtzakol B a ñ a ñor berak legez bear dauz besteak, Gozau eskubideak emonak legeak.

o t s a n ba Aurreko farolak

— f¿aT ¡, sei koubidfturí T r ip a k b etetak o ,E s a n d ot im in-erdi B a b a b a lU járteko;H ta eskuclio beie XJragaz b akarrik ,Ip iñ i d o tu la k o N a g o lotsatu rik ,

— O rr c g a it ik etzaite L o tsa tu senarra, S e i ie n lw t iinin-erdi B a l i t ja s to d a l^E s k u b e te u r utsaz G a u r n ik ja rr i arreu, I g a z a g a itik gaU a? Im ifía ja n eben.

— dozul ako L im o sn a g e y e g ii Peru, esan n ai d eu tsu t E re c lii b a t garb i;¿O beto etzen duke Ic h í a ik cn e a n Z ab allzek o . m iin du tik Z e » zoazanean?

— M ari, t iik ez d ot g u ra A r g i ilU iueao,E g in daiden a tzetik

N o ia la bidean;Izan d aitezau u a l d ot O ra in g o liin osn ak, M uu d iitik noiauean A u rrek p farolak.

Z O m m A Ü ’B B í

Batá da aeg:aTg:arri. Bestea bildur^rñ.

U s jo i-A an d iokaz, dotneka egu n caa,¿Z etao zabi¡t¿ J u an P edro ib a i egalean ?

¿E rrekara b eg ira orren ardil rats ii,A rra iñ en batzuk g u r a a l d itn zu artu?- - ;E n e J o s é P ran tzisko! a rtu n a i dodana,D a g u re U só la g a u r Íto e g iñ dana.— lá illik e g o n za ite jn iin ta xe m odutan?— D iñ oen ez an b ek o a n i pausoctan:Z u b itik b id e p is k a t e íte e rag a itik ,¿E ch at b a d a a tso a a ld en d ii m iindutik?N euk esan a n e n g a rb i denpora beukala,N e u k esan bed r^ tziak b añ o etíira la ,N e u k esan orain d iñ o u ie za naiisítara,A m a rra k baño a sk o len e ld u k o zala;T a alan d a gus?ti b e re ir a g o m ezea E z ek ion , U só la ep e rik b a g e a >¿E2 da arrietatik badn a sí p asetan ,A te rtu e g iñ e i d a se i egu n oneetan?B añ a, san ean zala, b iiru an jarria ,H g ite k o za la k o b e tí berekoya;

A-or, 7€lan g a ld u dab^n g a n r b ere burn a; A rtu te Cía g a it ik iiire k o n ts q n a . (E ch ek o ai cm o n ik b a zk a ri ederra,A la n b ere g ra zia n ;Ìllgo a! zan bcra!)— E t? a ite a in b este aa J u a n P ed ro estutu, Z e r g a it ik ez d ak izu u ito d a a yiertu; K tzaJtc b arriz j o a a orretara g o ru n ti; U r a k d oazalako b eti ichasoruntz; S u p ito a n a ttze an a iS b a rri tristea,D a^aiit e n a z a la d a la b iiru a galtzea^B an A k o n tu ra ?aite, a u tre ra b eg ira .Z e la n e z d oian u rik ig o a z m cndira;E t a z jik ig o arren b ere p u n t a r A u o ,

{An d a u ra k ja y o te n d irán lekuraño),E z « s ie b illa tu k o d o ta la andrarik , B eru n tz d ato zan n ra k g o ru n tz eroan ik; H z uste iñoz e g iñ e r d a b e a g a n z a tik, U r a k e in g o d ab e la zu retza t bakarrik; Z o a z g isa io o ri ja u s i d an tokira,E t a a n ch e len en go ja rd u n ik begira; Iru n tsi d aizuu ean an rk itzen e* dala,J a ts i za ite b erim tza n raren erara;Ansa^: ib illik o d a b azterren batean,M un ara i g o n a i ta ig o eziiiean;B a ñ a g o ru n tz b a zo a z b illa tze ra ala, Z o ra tu ta e s a n g o d ab e za g ó za la . ,— E z d a u k e esan b añ o nazala zoratu; B afia c g in g o d ab e o rre g a z erratii,J o s e P ran tzisk o , n abil n i ben e ben etan , I to d ala U só la b a d a k it uretan;B a ñ a o rre g a itíñ o ik u s i a a i neb^n, N o tu n tz a azk en ean e g in e tc «ban;E z eb a lak o a re k se k u la b izitzaa.B esteren k o n tse ju rik o o tza t a u itn izan;

A la n dft g u zti bere g a n r giare U sóla , U ta g a z n asi jo a n b ad a ichasora;B arru a u e g in g o j a t pusVa b a t nasaitu , A zk en ea n dalabo errazoian sartu;T a zerbait, noz edo noz e g ite a ondo,’Jo se Prantzislco ¿ez d a b a te n b erez baño?— Bai> obe d a n o z b a ite n ond o eg itea ,B ai, o b e b eiñ ed o b ein zeotx im a a itz e ^B ai, obli a zk e n e a u a lan mnilltzea^Bai» bai, tem atu b añ o b a k e a n illtea.¡0 ) b a ñ a jo! J u a n P edro 7.iik ondo bazenki, N i b ere ze la n nazau a n d rc a g a z bizi;E r d a k i iñ o k on do n or d an g u r e Iñazi; A re n sen ar cz d an a ez d a b id gaizk i; M ukertosu n ean da b ard ln ik b agea, S a u tach o b a t iza u d a U so la zurea; C h arrerako cz cn k an sek u la g riñ arik .E ia g u r e atsoak ùt d au k a besterik;(E n tzu n ez doziT iñ o z t ig r e ta le g o y a k Prant^esak d itu e la eziteu guztiak?¿Baña, g u re Iñ a z i ezi daikeauib In on a l da prant^esik edo in g e lesik ;I tz onak b a lio ez, a iñ g ic li i indarrak; A lp errak iza n d ira e g iñ a la k danak,L en e» le n e iig o ü k d a eajgach m ukerra,A m ar ìllab eteg az ja y o a d a bera:E c d eu tsa kan siñ orik iñoz eiñ legeai,B akar bakarrik b ere b u n ik o a iiea i,Jakin hanen tsau nor zan ¿l>eragaz n eu batn.' E / beintzat, b a i le n a g o m u tili zar igariu : B e ra g a z en iu d u en a in errez lottiko,U rkatzea le n a g o n eban esleiduko:E t zau w m illiig roa, b isar banakea»O kotz ta ezp an eaii ari crnctea;

E ia bald iu d a baldin ja y o balix m u tili, E irrillo a k u ira tzen bearko cbaii ill:B a i jzeubat bider praVak la ch ap ela J ant xl, E i a gÍJon U at p asau e g !fi d a lñ a ’:i!A l ak osca da Aka a ip e g id n ant/,u,P i pea iu m etako in on e z d a lois.'t;B añ a, oraindik en tzun p isk at 7er dan bera, Prue1>a b a t o b ca n o a U u jartera;N a i d ot n ik ira g ar fí aV le r ej;tn d abeti;S a u A n io n eg u n ea n U rk io la n aurlen.

A u iazazp i k a n d d a ? ig o eban ara,

S a n tu a ri ja r te ra esan da joiala;E t a ¿7er d a b tiste dozu e íü ebaiia?S e k u la XJrkioIan g c r ia lu ez dana;Ip íñ i bcarrean S an A n to n A b a ii,J a n i eutsa?an bere arerio bati;Z eiñ d an o iñ p ean d an k an deabru gairkiñ a, /.azpi b u ru dauka;5an ech u ra ezaiña; E n e b a n s ia is tu k o a in b eiteran o n ik E u sk a ld u o an lira b atek c g in leikeanik; Ila iid u tea n b ad a ze lan ân ib ilb , U rk io la tik jir a n zauean etorri,B a p cre lo ls a b a g a e ta arro arroÊ raiitzu ii e u sta n a g a t b ild u r lu r ik nago; A /aldu en stan b erb a zorrotâkaz garbi, D e a liru a eb a la a rg ita n ipiñí:S a n lu a k e^ dank a! a kandela bearrik,A rek e^ d ak ia la a itz c n bengan tzarik;H aña dcabrtâga? bagenbilt^âu eliarto,

Z o rig a e h a e i?a la ecliean paltako.Ea» n e u k ez d akid an la u b e i la sei charri, G a la n ta k ig a z 2cU n i l l d euskuzan guri; Z o rlz i urteterd ian ea, ez dakidan,

Z ela n Trrki«?tara b e ra 'e z dan i?an;E ta iñoz ez dodan entzun p lag ea ri, K a iid ela b ig a z b e a r ja k o la c m argi;E t a ja rr i b eu tsa za n b crak am azazpt,Izan ;a la xot zarra p a g e te a g aiti;P afia , orain n rtero ip n iin k bicho, li^ ou g u r a d ab e la d eab tu az kieo;E z daki g u ll g e t tat u ig a zk o aiitzean,A m ar burn illte a g e y a g o e ch e a n ...¡A-or, iru ro g e ta se i urtelco atsoak,I.o tsa b a ga rik bota cu s ía zdti bertsoal;!

O raiñ <zer diñosta^u ?.er d a la Iñ azi? . -S o rg in a re n izen u a iiik l d an merezi,

;V so la a zb cn cao zu zcn d u dau urak!¡(Sazi, k a stig a u k o urreau dait suakf

•GiircYo zo rigach a b aila negar^arri, Z u e n e k o a ¿e¿ d a o so b ìld iirgan ìV jKrre^íki za b a l e la n asai u a z ja rrik o , E n 5znnik zu te k e ja k g a u r J o se Prantzisko!

M U T I L L - Z A R

A r U e k o u s te z e g ^ z ti a n J i a , ich i ijaU zen e s k u k o ch o ría .

I f o s E , m u tili za r b ere ku lp az a u rk itzen zan, P o b rc a g a z tzk o n d u xerren n ai eban;

B iz i z&n ech earen zalako jaubea,K a i eban d ote asko e u k a n a andrca;D iru d u n a « w e . n^i eban iB iigifia,B a ita izan zedilla zo lia ta fñ a ;B ig iin , leya l, so till ta u m ili ta apaU a,I tz b aten esateko on ta aberatsa;E z k e n e z ez eban n ai cch c a n errana,Izan zedin g u ra so zarreu tzat arraiia;A rp a d a kon pon durik aserrerik b aga,Izùn b a litz le g e c h e echefco alaba;E n tre g a u rik zar biai ckarren d o tea >B izi m odn eder b a t latrrak eg itea .

O rretara 01 eban J o sek ame.s asko, B a ñ a ustel iirteten sriran b crctzako , Z e rg a itik an d ia za n ak eukan faitea, A la n ctzan m illa g ro or! gertatzea;

— i “r , —‘//

J a y o k e ra iik eukan b e g i b a t okerra,Z\iz<:aa g « r a n eittsan b aleak atera;2 ein tzuk g a it ik arp e g iz J o s e zan k b u s i,Nai2 d a b e g i okerra?. n aik o a ikusi;¡Z eubat baño g e y a g o n ai eban bestea, K r is ta lfzk o b a tega z d isim uletea!B a ñ a zelan e z eulcan tokia e g o k i J a rr i czin d a en tsan bertan bera ichi; O rre g a it ik J o se g a z iñ o r aberatsik E rria n ez egoa ii, ezb on d u ko zanik;

g^]perrik p au so asko b e ra k eb an em ou, G azte^ aro g u z ü a a tan ju a n jak o n ;Ânjabo^t u rte saDtu e ta 050 osoak,P asau zitu aii lo tsaz artzeu e¿e¿koak;E t a zitiia lak o b erro g ei lepuan,Bi?:arra zu ritu a e td ia m osuaii;A zk e n e z g o b ie m u ch a rra ze la n eukau,A n ia r u rte g e ia g o irn ditzen ebaa.

O rre g a itik m u f i l l sat, eut sen d an ak deítzen A r p e g ia eu tse la o rre g a z g on it/eu :E z da arrit/ekoa b izi tea ala,L a ro g e i u rteko a e u k a la k o aaia:E ta bera za la k o a iñ zantar^ z lu la , N e sk a ch a rik ech eau g u ra cz eban a;’Jose» aurbietan zan ze ñ b a t m aiz ie r baño, E ch eja u n a izaniV a sk o z okerrago;L a « asko, ch arto jan da; ja n tz ita ez ondo,K e n en intzan n iu tíll zar a legez e g o n g o ;Bai, ekarzan g a u r p ra k a za r za r zu la tu ak , B iar m od u ch arrean berak konponduak; A lk o n d a ia zu riau b ardin b o to i baltza,J o se k g a rb iro e iik a a tn u till zarreix antza;Hz egoan ib illi zetan itauduten ,B e re tayu au eb ao ze r zaa azaldutea;

B ere artean b a r r il \o\ zeüb at a ld i’an! IbillCen ¿an b a k a rr ik o u d a n berbeiau!

< E u ki d o te s k u e ta n sarritau eh ori a, N a iz da ez izan n e u k u ai besteko audia; A u da e u e b a la to iñ o z n ai pobrea,O ra iñ m u tili ^ar na» ta b ia r agurea; E t à agu ratze an ¿zer j a l gertatuko- Iñ o k brt€ en au ni ik u s i gurako; O rd n au iza n g o d a ,DÌrea Irìstea! D e itu k o d cu sleU k o w uti!/ agurcn;E t a gA ur bizi b iiaaz ganoratife baga, ¿Zer ¡ra n g o da ni g a z aarU aToan baila? M u tili zar n a ¿a lak o b a n a z b arreg arti,

¿E z d ot iziu i b e a rk o g c ro negargarn?» O rra J o se l e u i a m u tili zar ta n bizi,

erruz u a ito a ch in d a ikusi; Z o rlo n ck o edo g a i¿to k o d im a, G ic h ia g o m aite d au ask o k J a u n g o ik u a G e ia g o d ab e U k o ze n b a tek sin islzen . Z orion tasu n d an a an clala aurkit^en; B a ñ a d iru an b a litz u tsik zoiioiia, ¿Z«Ian b izi a leg re p ob re d an gixoua?

A la n b ere in ch au rra atisteko arria,

A u rk itn o i d a la k o n un n ai eg ok ia; JosentzA t o ra iu d io ba?.an « nd rageya, B ete ez arren d iru z eukan eg ariia ;Z eñ i dei tuten eiitsen J u a a a c lio H rlea, F ia ta su n e z berakatz b a rd iu ik bagea; G a ñ e ra kris tiñ an on, ?-oU ta noblea; A b e ra ts asko b añ o Jo sen tzat obeix; N o te n a ita la am ak b arriz ¿elan eben» J o se m u tili on d rau t7iit b eti ezatitulcn; P en lsa u eben e u re n ira t su íñ egitea,

J u a iu c h o E tle a g a z b c ra ekontrca;E u a lab ea ?elan Ucti zan otzaua,K g itc k o a ita ta am aren «sana;E k ia lak o barriz JOsSe m u d ll zarra k.Z er nai ebeu J u au a rcn a ita e ta aiiiak; M anciatucho b a t c g in ezk ero chori a > K s k u esku an eokau isaí?. i/an chikia; A lan ch e e u k i o i dau^ g u re Jauiigoikuak', O rd e n a u rit g izon eu cstad u m odnak; B erak J o seri b ere eu tsan la g u n egin , O rd en au ta e itk an az bai, ezkondu zedin;

Ä ra bada, n o n eta ze lan erab agi,H ban J u an a clio ?.ala b cretza t konbeiii, A ra , zelftn eutsazan id ig i b eg iak O ra iñ esk tib id u k o dodau istoriatr.

F e r ia ra au?oko P ed ro e ta bera,Jo an Hrean b aten sa ìb en ta ik u ste ia ; P eseta zuri b a a a a rtn rik ecUcan,A fa ria tab crn au ja le k o ustean;P lazara ja ts i e ta g an a 11 ai begira,IyU7ai< ebiltxiila j ir a eta bira;/ Errifa-àrrifa/ yoi^n e rre a b a t Heitnaz,

E sk u u ia k o besoa gorunt/a jasu az: E '.V uko b ilie tea nori eupleanko, Prediketan eb a la on elan edcrto.

:B o *tcu o , b a t g ic h ia g o d itu t bereala, S a ld u , e ia b a t d a u k a t oraindik c iñ b aga, E t a beroneutzako g a n r da sucrlea , T o n ta k e ria b a t da a u ex eros Lea;E a , dorbait a lim au befU artinera, O sterutitzean n i neu, noajaubet?.cra;E ia g e ro a la jak n euretzat guztiak, Izan g o d ira d an ak aiid í ta chikiak;

A lp errik a ru tk o d au as kob seatiin en tii, N e u iz a n g o na<? baiia, p o * €ta kontentti; P eseta b a ie g a it ik ez d a , ez ch au ch ea, M illaka erlen g a u za k p u n tiian a iizea; A in a b i ku chill o t a a u ia b i kollara,A in a b i la u o iu e k o g u z tia k zldarra; S a la k o erlo ju bai, aei p o lts illok o ak ,B a ñ a eu ren artean iru urrezlcoak;B a ita diam anCezko b e la rtitakoalc, E r re g iñ a k ü a u la z a ii b añ o ob agoak N o r arrap au k o a la n u lu k a jo ia la ,A lbotiV Pedrok lu te u eu tsan bereala.

— CUocho, o b e d ok b e ti esktian ch otía , G o rd e te a se g iiru n a iz ixan chikia; L a r g a n b a g a r ik c g a o d o ia la aidean, A n d ia g o a d a n b a t a rtze k o ustean;I r e p c lig u r iia n sartu e g in bage,P o lU an o b eto ju a t p esetea gorde; N o ren tza k o a la ja k u rte n g o direan,¿^íok ja k ik su ertea ik u s i arican?O r i d akian a dok g u re J a u n g o ik u a ,E s , i lak o berbari e ia barritsua;N e u re p eseteagaz a paid u tab em an , O b e to ju a t e g in bapo ilhm keran;B a ñ a J o se ze lan zan errerà sinistzeu, O n d a su n a k la rre g i eb an a poztiit^n; P esetea p o ltsa tlk eg iñ ik atera. B iU etearen tru k e em oten d au bera;B a ñ a ¿b ere lzat izan e te ziran preu dak, K a n te ta o e b a a le g e z k a le a n errenak^ A r e k b a t esan eta, u rlen b este b^lek, E g in d a , a rtu eb an p eta rd u a Josek; F o rtu n a ja u si ja k o n lu m ero biari, B o steu n e g a z erra lu iya bereari;

— aSx —

O td n a n esan eban: «Pedrok errazoia. E u k i d au , g o rd e te an poU san pesetia; E g in g o d abelako apaldu tabern au, U ra b eark o d o t nik iturriane<U n; A zk e n e z esan eb aa rizpu rii artcao; G e ia g o uekftu b a g a , aS erats a irean , O b e d o t eraaztetzaC J n an ach o E rlea, P o b re on b a t d a la k o neuretsac artzeaj £ z dakid an g e rta tu errifea? leg£2, P esetea g a ld u ta p ren d a rik a rtu ez.*

CHOMIÑ-NAGI•\»y ÍUSKRB.XS;

aaM >f:A00:E0 uhc ôbl,Jí t \ n s K iL D O * iJAttKiiki

Anb<»tfiko belea's A n l> o tO Q giira.

^ E sa trc za rra .)

A ^üOTOKü b e k a k . b e d b e r la n bizi,_ . N a t iza lean «z <\n a n a z o i a in g ich i;

B añ a, e¿ ir ilz it ík nik o rrí egoUí,K e r e erria em en b ertan bera tnzi,T a a m a a la rg iin a ri erad tzn nd a cUarki, AiueriW ata n n en g a zte ta u igesi.

O g e ita m a r «rtean le k u u rriitiaa,B iz i tu n aiz n i h eti erò i m Uerían;B io lz oiieV zu ela arantâ erîauÔ n u n tza a b iatu a tte a n ontzian,E t a b a tt sartutêan n ere baserrian»E s a n /idaten «am a il]a á a aspaldiaii.»

;Ai! n ere am a o n a se n tim e u lu z iU xan!S o ill g e ra lu za la k o bere a largu n tzan ,N o ren k artak len a rlze u n ituen sanitau» E ra n tz u te ii n a g ia b añ a, n o ia nit?au,

J

jO) ze in b at pe:)a em an iiizH on buhân! B ell n itza yo U k o sem e m a k e r uan!

B añ a, et?:aukít a zu i aren kontêjuak, B era k g a n ca u daukan lu r becíeinkatunk. G o i?etik ik u s i nan is iiiU e n m aik iiak , B e g io b ja rr i a rte oso g o rritu a k ,B u sti n airib am aren e?ur Icgortiial;,N i güták b e a r b añ o le u lurp ecatu ak.

O rrela p a g a tu det y.ox b a t ch it ju s lu a , Z e iñ d an b ia iak illa i lagu n d in ¿cku a;

A rkitzeun iliWik to k i a iñ san tua,Izketan neri b a fia asì r a it bartua,E t a b illo s ja rr ir ik b erta tik burua,A tu a gatik eusl?ara¿ eiñ d e t crrcgu a ,

A n d ik u rren a g c ro sartu n a is elidan, E u sk a ld u u fededunak bear duen g is an» J a u n a ri orario le n e n g o eginiWan,

G c ro ikusi d c t non b a tia tu n itiau ,Iñ ou g e ra tu g a b « an d ik irtcnikan, B isitak e g iu d itu t atnav baserH tan.

B ai, n e re errìLarralc d a k u sk ig u om en, P a ic k o e g a it ia k jo a u d a etortzcn,AlaSen <'/wmm-Xügi e to rri n a iz aurten, U d a ta n egu a*iko ta iip o a n e iu arreo, E t:t n o ia o n u n tza nitzan alderatzen, Z tjoakid an b io tz estn a u U'âitaen

B ilb otik n e to rte la a lzo k o trenean,[Ai! U d a lach ch u n ch u rra h t¿ ia z 3 o tz e a 11, E z d ak it xer pasatu r.zxau b iotzean, G o g o ra titr ib n o ia a it i o n e u oEcan, D en b orarik on en a n u ela lurrean,I g a io a it-am akiu urne iiiczanean-

B illatiitzean g e to nere bazterchuaV, L e n a g o bczelaien chic gobern atuak,

A r iu . p a g o , ga?tafia7, jaiitzirA* basil a br, A rto , b ab a ta g a riz , abeiut» .soniak, K&an n u en ««m enchen n ere g u ta su a k B iri z ira n ig a ro g a b e íchasuak.»

Ilciistean azkeiie?. ««stal-b.'tserriak, G u r e o itu ra ed er gíi'b i« n tok lak ,E t a le u bezelabCD g a iir neka^ariak, B o tatzen d itiiz te la beren Í<erdiak,E s a n n u en »oraindik euskatduii ern ayak B iz i Hte^kc ondo, ez bañ a ro g ia k .»

N i d e se n ga ñ atu ta g a u r n ator onera, N e re baserri^ren ja b e egitera.N o n b izi n ai nukean ill arte aurrera, Ik tis itzca n berriz erri a u onela,P ak e z d an ak a n a y a k b a lira bczela,¿N ola ig e l ik eg ííi em endik atzeca?

E z d a o rre lak o rik b erriz gertatuko, B este b e iñ lo u a r i a u e t d e t n ik artu k o . L e n g o b izim odu ra en aiz biiirtuko, ^«íigatikan lan ean naizen sa satiik o ,N o ia d itu d an berriz lu r o n a k ta iiiko , B izim o d u a ¿ez d e t sa in iir a terak o ?

N e re esku an d au kat ori egitea, B a d a u k a t o.sasuna, gañ era pakea,L 'rtero b e li d au k at d im a art?:ea, Z a rtz a io ra k o d iñ a laste r piUaizea, E u k ír ik jato rrícik a u la k o ed ia ld ea,¿N o la igeÁ e in n u en b illa suerCea?

N i waiz ori e in d ak o le lo a iñ andja, Chom th K a ^ g e y ^ g i k a lc ra jecUia,N i D iakurze c z a rre a lurreruntí? gerria, A r tu niien a o so asm o g a lg a m a ,A m a ri u trir ík a ii nere haserria,P robatzera jo a n a m u n d u b a t berria.

B au a g u ra n iieu a d te a n pruLatii,L a s te r ige rri n ion n u e la erratu,A la ero gai^oak, eg iñ ik sendatu,O i b ad u b io tzeko p o za k an p oratn , fE z d e t o ra in e g in g o nik e re agertu ,A íñ u rru titik b a n a iz onUo erri ra l u?

;0! u rte m iñ g a rra tza k a iñ ateu b u k atu ,

¡A gu rí zu e k in e z d e t g u ra go^ oratu , íA gu r! l>ai, A m e r ik a xuk ja k iii ezatu , E u a zu la g e ia g o e io g o arrap atn ,N e re errira a tzo n itzan ean sartu ,Z eru cb o b a te n a n tza n io lako artu.

E tz u e u a sk o u ste o n ela k o festak,E m en arkitut^ ea ez u e re biotzak,N o rk p o z ik d ak u sk ie n eu sk a íd n n en gau zak, M a k illa d an tza e ta bcrtsozko jolasak,T a a in b este k d itu zte la g an ad u galantak,E z g ic h ik , p rein io ak artzeko esperan tzak.

Pozik ik u ste u d itu t n e re erritarrab,Z u e k e rria g a tik e g in d a k o lau ak ,(Gloria! m ere ii dr: g a u r g « re E u sk arak , O lio b a te k b ezela cliito cb o laztan ak, D itn e la k o g o rd e o itu ra on zarrak,

B ere errayetako u m e ak di rana k.Z o ro b a t iza n m (zan ui g a z te denboran,

Igaro n u elak o g u ¿ tia kanpoan;Kizi b e a r n u en a am aren onduau,L a g n n e g iñ a re k iu bere zar tzar uau^ E u sk a ld u n sem e onak o id u te n luodua», lU tzeau a rk itu rik o yaren alb uau .

D irn g o sca k nin dn n em en dik eraraan, B erau g a t ik icliasoz, ;o! ^einbat dijoan! E m eu u ai du en ari lu rrean e g iñ lan,A vak o kontstfjiirik cz d io t n ai emarj,

iZergatik « d a k iu n le in b a t g isa jü an, C h a rk i b izi ta n o ia charra^’ o illtzen dan.

E sÄ ü g o d e t o ra io d ik eg i b a t tristea, Izo^tlirik top atii n u ela an P edca,B tro a g o a e tc , ca K arid adca,A n triste b izi o i d a su erte ßabea,IT gari b ad u te ere g a u r lib ertad ea,O b e lu k e te utsik K ristoren lege a.

B este g a u za b a t ere o caín CAom iñ-\'/7g ik , E s a u g o det Í2 o ri c g in g ä b e g a ilt ik , A m erik e ta n d abiltz ch akitrrak oÍñ utsift, G o sea padeît^cn e? diiteln g ích ik ,O n cia ej»in b ad et g e zn rra k in it?:Ìk,E s a n b eza tierekin e lo rr i d an P ach ik . -

U rrntiko inchaurrak &sk/> ta andiak^ E s a e ra a d a k ite g a u r iy a guxtiak ,B il la tu lo b alira n aiz iza n crdiaV,Iz iin g o lu k e zerb ait ich u ra egiak,B au a, top atu tzeaii u n í ta cliikiak,¿E z d itu ia b a ld iik ü gtzon ak begiak?

E z d io t k en d u g u ra in o ri krciturik^ G e y e g i ez a lch a tu b a ñ a Ä n ietik arik , A b erasU eh o ez tia araku bearrik E m en ere b illatn d itu d alak o nik,I .en p ob re d ra d e n a k aberats eiînik, A rris k u a o b u n tak ip iS i g a b e rit .

A lc lia tu k o d e t go ren E u sk a ld u n E rria ,K i ja y o ta azteku izan a kabia;M nndu g u z ü a n o n c k ^ cyen d u gra zia , la t z a o i d an b ezela Z eru ü b jechia.A u ez d a ir it iia , esp ad a egia,T a e g ia k n o n n ai dauka g a rb i arp egia .

Ä n tzin ak o esan ak, g e y e n e ta n egiÎrtetzen dira, zeren ondo ziran ja rrl,

•Í-.

E?> d e i niV ixan g u ra u ts ik bei*t«o}.nri,

Bair.ikau ichu& ù e g in « e arg í,Ki¿ deUin n i b ezela laso a n erori, G o rp u tza ta an im a ip iñ tr ik larri

Z o r d io t d u d a g a b e Jau n aci eskevra, Z e rg a itik b ere e s k u r n i n aiien cniera, E r a karri a iton en e u sk a ld u n Inrrera, N ere cz iir g o g o r r o k de'^Viantsatutrera, A > cii oiidoan sartu n azateu liirpera, P ak e an lo dezadan b e ra k in batera.

O rrei-a lik aii, u a i d t t n ik erri onetan, N e re bi?,i lab u rra azken arte cm an, B e re ark a iU ta niem li e ta ibarretan . BÌ7irik g u ra so eu o itura zairetam T raun ik beren fed e ta sin iskerctan . B ild ii nadin b cra k lu g e ro zeru elan.

¡Ai! b a a eu k a o ia in d ik eztarrian V)oza! E u tzu n d ezaten d e o a k n e re i t « n otsa!D io t barn i-b arru iik en aizeîa loUa^ A gert^ ek o argiro g a u r nere biotza, Chom iñ-N agik g a u r a itu em en de<lau poza, A lb a lilz eu n urtefln n ai n u k e la goza.

D io tb e rr ir o poz a«, an d ia dedala, K u sk ara d eg u lak o o ia in d ik an Aina>B ere sem e o a beti b a g c ta g u ala, E lk artiir ik an a y ok g a u r geran bezela.S e n d a turik a^paldi d an k an satiri z a n a K ueroaV ín o rain d ik bi^îlto gerala-

K ik b ein tzat E n sk a ra k in n ai d e l bizitzea, B a ita bcrau sendatzen n ckea artzea, E u s ta r a z eu skaldu n ai b e ti eg itea ,N a iz isa n aberatsa, oro b a t pobtea,B izi d a k ig u n euteu eu sk a ld u n fedea.

L.

E rd a rak d a k a i T e n a b a ñ o d i i t o b o a ,

N ik ez d e t o ia in d ikan o b e rik b illa tu ,L u r a sk o e g in arren m iin du an arat«;G a r e eusbal-fede a n d e s a ^ n m ai tat a, B este k û i e g în g a b e sek u la trukatu; E u sk a ld u n sabelean n o ia g iñ a n sortu, E u sk a ld u n b esoctan g a l ic ie n am aitu .

(O! b elea, tu k ere i l i arte A ubotou,Jarrai, ez deaulako lu r o b e rik ¡ñon,A m e r ik a zaleak a u bite^ an konpon;P ertia , B u en os-A îresen , C h ilen ze in M ejik o n , G u ri o i d ig a la k o lu r o n ek u isjk on,Z n k A n b o to bezela, n ik na; det M on dragon.

MA N ü * 2 A in * A R R A K b a t e n g a l d l l t ik p o l l s e a ,

F e r i a r a j o í a l a o n U a k o ¿ b e t e a ,

P r a k e t a n a u r k i t ? e i i zan e s t u e t a l a r r i ,

E t a e r r í a a e b a a l a s t e r i r a g a r r i ;

T o p A i i t a e r o a t e i i e u t s a n a r i z i n t ¿ o ,

O n t z a k o b a t s a r i l z a l e u l s a l a e m o n g o *

E t a M artinek z e l a n t o p a u e b a a b e r a »

P e t i a r a j o i a l a M a n u ren a n t z e r a ,

I ú ü 2 e z l a k o p o / a s a r t u r i k b a r t f t a n ,

B a r r c k a z i a r d u a n e g « o o s o s u a n ;

B a ñ a p o l t s a k o n t u a b e r t a t i k a u a n ,

E b i l l a n z a b a l í» a b a l , l e k n a n l e k u a n ,

E k i e l a g u ^ t i a k M anurtyia z a l a ,

K t a s a r i e d e r r a e s k i i i t z e n e b a l a ;

A l l g a i l i k j o a n j a k o n b e r e a l a M arthi,A m a s e i k o g o r r i a a r t ^ e a r r e n a r i u .

R a f i a , M a n u k a b e g i z a r t u b e a r r e a u ,

P o l t s e a u t s i t u r i k l a s t e r n x a i g a ó c a n ,

B a ñ a a b a a a n a s i z a n d i n i a k k o a t e t a a ,

E t a k o n t a u r i k o a u o n c l a n b e r b e U n :

< A n i a s e Í k o a k z i r a i i o g e i t a a m a b i ,

>Baña, g u z t ia t einen ez d ira ag iri,»E m en b illa tu te n d ot nik b a lere 11 utsa, »B eraga/ n or b a it d a g o pozik jau b etu U ; »M artin, cncSega?. n a t oso arrituten ,» E z d ak it a u onelan ze lan jax o leiten;

»Sarits a t o n lzak o b a t euion na; nebana, » F lag areu bátele ostu b e ra d e u sk u bada: >Poltsa b a rm a n a iu r o g e i ta aniab^,« D ak it periûTâko ni tu a la jarri.»

M artin ck ezau tu rik M auuren asnina,Z e la n etzan b e s te r ik ezpad a m arrua;D iñ o <M anu, n a i d itu t n e u k b arrirò kontau, v ly a d ag o za n ond o u itu san ak topau^>B e rea la e g i n f o n e u k d o t pr»ebea^.E r o a n d ay a u zuzen e g ia k berea;

» E ta sa rtu a g a z b a t d irn danaV poltsau, » ü lu stu rreran o ze la n g u ztia b ete w n , » D in otsa ¿non da em en leku rik g e ya g o , » O g ei e ta a m a ik a sartu teko bafio?»Ba anreak b e u k a za n o g e i ta am abi,» K t d a la zu re poltsa, au d a k u s g u garbi: > A lan b erau a rtu ta b ao oatsu .Xfauu, « B illatzera al b a d o t xuk doxuiia gald u ,* G e y a g o ex d a b añ a. M a n u r m aurrcan, P o ltse a g a z ik u si M a rtiñ ik lurrean.

Bai, ordurili ona o i d au M anuk b u ru an ati> M artiQ barria bÌ2Ì d a aren az aberats.D a n a ^ r a dabena giiztiak g a ld u U n M a n u Ugez m unduan asko da ikm ten.

’

SEME ON BAT

F SAfSKO o tza ra -g iá a za n sem e b a t oiia, ß e re g u ra so zarraX m aite ebaâoa;

A m a ill e tà à i taz zaoean g^ratn,D en pora g ic h i b a rru e g in zau ezkondu, Bañî» siirre ra b ere bizitâ bairian ,G azteak zarraz riran b izi annoniiin;Itzal an di b a t artzen cu tsela berari,Jate ii e u io a ik ondo, ja n tz ia g a z garbi.

B añ a, ze lan o i dirán em en g o r a berak, O rre g a iiik b a rd in a k c z d ira dcnporak; Z o rig a iz to a n so rlu e g in zan gerrea, Z o rig a ch g u z tie ta n b a rd in ik bagea;E t a bear g u sti ak ord u an am aitu Z irea la k o P ra isk o e g in zan larritu; Jatordiiau sei la g u n batmen zirau beti,A ita , bera, andrea, iru sem e ch ik i,E la 7elan ez eiiVan irabaZ'biderik,P ra isk o ip in lc n cbau o u esek tristerik;A n iku stean b ere a ita zan estutzen»E gu n ik eg u n era b a ita jo ia n galtzcn ;E ta »em cak eb an laste r erabagi

_ , 9 , —

T o p c te a le k u b a t ob ea b w a r l E u k i « gia ii an ch e fa lta b a g a zx-r jan , Zerren g o s e a z c k Ul echean ea ciikan .

A rtu rik d ain u z b ad a as telen batean ,

G oiSetil: a ita zarra bere b u tarreu n , A b ia n zan b id eau ospitaleraiitza.B e re b io tsa re n tza tn a iz iza n gartatxa; G a ñ e ra ?.elan h iú ziran bascrrian,E rri t ik ap arleclio eg oan tokian.A tsed en b carrean P raisko zan aurkilu , T a r r iz k o zu b i b ateu zirean geld i tu»N o n a ila ssarrak eu tsan k o n ta u seraeari, G e tta i cii b a t bardi ñ a ja z o a berari; E sau az: «neure sem e, g a u r b erro g ei urte D ir a e g iu uebaHa b esle orreabestc ,Z u k n i le g e z n ck arten a ita b izkartean , Z e u le g e z n c k a u n in tzan u i b ere bidcao,

E t a p etril on etan g in a u b ere jarri, A z k e n e n g o k o b erb ak e g iñ a z alkarri; E m e n n eban n ik a ita a zk en ez laztan du , E m e u ak e g in eu sla n b arru tik zizputu , E m eu b o ta zi tuzan errekaz neg arrak, E c h a ta z b ere aztit a k em eu esanak; O ajiita le ra bera n ik eroatea,Izan zan e g u n atan b izia Itentzea, U rre n g o eg n n ean e g in zan lu rp etn , I.e n e u g o a rta tsean zalako am aitu — >

A u en tzu tcan P raisko u llca k ziitifu . E ia arri e g iú ik o so zan gelditn;E t à ja rr i zan ean b ere konortean,A ita ziirra artu rik la s te r b izkarreau, B creala§e eban e ch era biurtu ,B e ia r i ez ekiotv k o n tu au gertatii;

A n d ik g e ro lu zaro a ita b izi arren,

T o p a II eiU san ?.er ja n a an, or, ed o em en; A 2kcoc2 besoetaii i l l ja k o n echeao, L a r o g e ta amAbi en kazan urtean;E t a p r a is k o e g iu 7aii b e ra b ere zartu»I to sem eak on do e g in d a lag n n d iu Zeint^ uk batrix g a u r d ira a iñ ed erto bizi, K urai: d itu g u b ad a errlau nagusi; L e n c u g o a abade, bi garren a j tier, G azteeu a alleate d au en borondatez,Z eu re ptrasoakaz zer dozun cgiten^

bitrdin bardinak deutsu iiìutrotefu

P E D R O O G IG IN A

«J»angoiLc«i ofiten 9«|^dAQ h i ^ i i k fJpcrnlc i«ttk o <IÎra.*

(Dabii<n 7}6 -en S tmoan.)

>

IT j AUNGOiKOAK o u i b adâu a u edo beslea, ,

iF e d ro , n ik g iira n e u k e a u rte n egitea;

»A u d a g u re P e tra ten b e tik o k antea,» K e u ri g o g o a n satlaeix ec lia ta n k o p le a ,»N eu b e in tea t ab erastu e g iñ nazlanagaa»» E ta ex g o itik ja u s i o i d au iñ o n tía g a z;> G au ta e g u u eU iúik b e ti o g ig iñ a n ,•B e ste la n P e tra ta n i g a u r ezer cz giñ an ,

» B este bertso b a t b ere F e tra k d au kanlctan , íA s e n a tr e u n ab eu a o i b eac*beuetao;»G izonaE asju au arren g a u ze a bâtera,» G o ik oak eraba g i oÍ b adau bestera,> 2 eo tiu io ¡za te k o e g iu dan a jay o ,»Pesetea sc k iila ez d a la ira u g o ;» E ta n i ja y o a rreu o so m iseriaa,» ¿Z elaa b ad a g a u r n a g o le k u eregiaii?» P e lra k a itü tu arreo b e ti Janiigoikoa^• íA le g iñ a e c h a k u g u r i JaoubeU oa:»N ik csa n g o d ot beti e g iñ ik a l dana.

i

> A berastuten dana; aberasU eu dala, •D iñ o t zcn tiiu o ja y o e g ín w a n dana, » D in id u n ak p eseta e g in leikeala;»D iñot d aku sdazala n ik m u n d u ooctaa^ »Pobre ja y o z ira aa k illtcu dirutzetao; >¿Ez d a k u s g u j g a rb iro d ab e n a k eredau, » K a le o n etan b ere ab erastu rik !au?»fKz baleutsez ben turaz sen id cak ichi, »O n dasun ak ja iis fk o ja k e z a n zen iti? >¿Aberastu aì di tu orreik J a n n g o ìk u a k >Ala aide ab erats e ta d irntsuak? » Jau n goikoa ondasnn k o n tu eta n sartzen >I)ala, ezelan b ere n ik cz d o t sin istzca.*

O n élan zau P edro ten b eti k o setu ìo ia, Petr<ik b a ñ a em o ten sz eu tsan fedia; B a k o ch a k ja rra itfir ik b e li b ere tcinau, Jatord u g u it ie ta n ebiltzau detiiaiidan, A rritzek o k o n tu a b a ñ a d a benetan, Ik n sten d an a ld an U a sarri gizon etan , ¿Nok sin ista g a u r pen tsan C|;jñik onelaa, B iar e g in Icikcla g u z tìa bestelaa?¿Zeñek esan g o le u k e m iu u tn ch o bian. Pedro a ld a tn za la b ere erechian?{Zelan ta n ok adi tu m u n d uko kontuak E ¿p ad ira ikusten g a n za czkutaak?AnSe gerta tu jak o n P edro o g ig ifia r i, M iinduan ja k o n lege^ g e rta tu askori.

B azan b ere b erek o r eta zailLa tem an, B irtu te b a t b cg o a n cdcrra Pedrogan; S em e ta a la b a n k a k ze lan ez eukan. L im o sc a k e g itek o gu%ti:< p restu a zan; B ere biotza b crez ¿an a rg iza g ia , Ik u sitea n pobre err nki garría;

Z ein tzu k esa ten eben Pe«lr<) o g ig ln a , B ilb o g itz iia n ZAla le n e n g o on giñ a; A la n ch e b ’m ?ala ù m a and iagaz, O n d asn u a sk o e ta osasn n oiiaga?; S a rritan o i d an legez m nndiian j<uoten, N e g a rg a rr i b a l P edrok b ere d au k a tc a , U sfe n ste b a g a r ik b ere arrebea,A n to n i au rk itu ran se n a rrik bngea; O b ra barri b atean j.'oÍ ;»ojfík jansirik» J u a n J o sé g e ra lu za» lu rrean i l l oi2Ík; jO rdoan bai, Pedroren b io tz ai(i noblea, A in b e s le g u ra cuLsan A n to n i in ai tea, I n i sem e alab a g azte ch o rcn am a, A U rg u n tkusirik n a ib a ge tu siala! jZe labter g o goratn ja k o n arre he a, B e r ta tik zerb aitegaz sokorricica;Z e Hearrekoa zau a ri lagu n tzen ,O g i l'a t ba zau ,b ere sarcí e m ote a;E ia b ere cm a ztc P etra b ere ?elan, E g o a n bera legez ereclii orretan,O g i b a t e g u n ero a^iiidu ei eutseu , K ain ilian g o serlk eu H e z egien;B a ñ a x)gi b a te g a z P edro «telan etzan, N a sa itu le n , ezpada g e y a g o n ai cb aa, O g ia re n barru an ÍQok ja k iu b aga , A b ia u zan di rú a b iald u te u bada;B o s t pezetako e<ler zabala isilKk,O g i d a a e ta n eu tsan i p inten sarturik; B s B a s s te a k jo a a a ste a k etorri,Z e la n b izb ortzea etzau b ap ere A n ton i, E g u n baten kaleait top e egitean ,Ita n d u e u tsa n ze lan aurkitzeu sircan , P e n tsa u rik c ra n ttu n g o eu tM la barreka, A n to n i a si ja k o a b añ a, zizpuruka;

b io tz e tik «[ail n cb a 111 aí tea,» A sko estim etaii d ot zu re mesecìea,»Zure o g ìa g a ìt ik g ii ^ a g o z b izin b,» B estelaa g a u r g c n g o z a u m u n d u tik joaitik ; sB e ra pezeta b aten p lasan d ot saM uten,'E t à e tfc a l b ig a * a rto a erosten,’ R n p arctau d an ag az sa rriw n babea,« E ta b este a sk o ta ii d íikargu esiiea,»O na guu rko a rto a ta esuea bere, s P o z ik n ire um eak ja n e g in g o dabe;» A la u d ie b izi d ira Hedro, zu te llobafe,»Juan J o s e izan za n ak iohiriko lorak.»

Pecìrok cQ tzu nagaz b a t a iti berba sam urrak, Irn n tsite k o latsak zirean ez^currafc,G a ñ e ra iku stean beraren asm uak,O k e r zira la urten ta g a ld u diruak;A ld eiid u xan e g ìn ik a g u r b a t tristea,Ik u sirik A n to u ik eukan suertea;E san az b ere kau tan isillilt barruan,P etraren b erb ak ze in tzn k c u k a za n gogu an : G izo n ak asm au a tr c a g a iize a batera,G o ik o a k e rab ag i o i badau bestera>Z en tim o izateko e g in d an a jay o ,P ezetea se k u la ex d a la izango:A n d ik a u rrera b arriz o rJ u guzrictatj,E ch ea n zein ka lean a k eb an kantetaii;« P e tra k d iñ o an le g e z n Ìk le k u altuta>« Igo d ot J a u n g o ik o a k eb alako guta;> U lsa d ala bakarrik g u re a leg in a ,» Sin istrerà ja t r i d a P edro o gig iñ a.»

«te50CÎ®®®G©0Q€H$C50^g>®0;î

J U L I A N - A E G I X A

^KAiÑ berrogei u rte J u lia n b i i i zaa liilb o k o ecb e Laten I cu en g o bísit^an;

A r g in a i/an arren a ltérais m odu an,K a i eb a lak o bì2Ì eroso tnuiiduao;E ia zd â Q tan bera p u sk a t bertsoíari,A lp e r jo k u la ri ta b a ita barre«aTri¡G a ñ e ra b ak o ch ari em oten berea B et; beti iza n zan ard u ra bagea;E rren ta k ber ft d an ak xelau zi to a n zor, H ch e-jau beak entsaii baten e g in g o g o r, E sauaz:-ara ja k in egu i2 u J u lia n ,E n o zii ik u s ik o g e y a g o aurrian. iJitucÍaÍako i y a p a re b a l zapata.G ích ien ez u rratu zu g a n a jiraVu;O r r e g a ilik d a iik a d a i t iip o k ira ìite a ,A U a b ere zu k b arre d e u s u z ii egiten ,¿E z al Jau k axu lan ik a u rte u g o urtean,N iri ez p a g e ta k o s e i ¡llabeteau?— D o n K o s n ie e g uñero b eatrean n abili, B a ñ a u g a za b e ta n d it iir ik ez labili; A u ite n g o alogerak d itu t kob retako

- »99 —K ob retttaa g o g o a zorrab p agetako;B a ñ a ze U a eVjan a u za la g iu n rra , (Z erga itik D o n K o sm e zan zoHa ta iiirra) E r a n tiu u eu tsaii onek:-obc da Ju lian E c h e a u lib retea zuk biar goisian ,E t a baldin e g ite n badeustazu ori,P o z ik n ik p a tk a tu k o d eu tsu t zo ira zuri,T a b io k ad isk id e a p artau k o g ara ,Gii^onak it2 obeto e in le ik e bada. ¿E tren d u ke obeto ech e b a t m erk ea B illa tu rik e n e n ta k zuzeu p agetea?— E x J a u n a n a ia g o d o t k a tg a u errentea, T a g a u r artean le g e z em en bizitea;

E t a b ero ri e g in arren asarra lu ,A sarre a e g in g o nib d eu tsat parkatu;T a alkarri p a rk a turi k n ik eta berorrek E c h e m erk crik ez d au b e a r J a lia nek.

A . 3 > ü - T 0 3 V - X J J V E E 3

A NTON /al^ko n an o la cb iq iù g e ld itu ,_ ^ nton- Urne j eii teak ei le u eu (sa n deitu ,E z d akìgti 7e n eu tri b e ra k eu k aii zlur,R aiia, b a i, kaneuti em oii eu tsa la iir, Z e rg a itik A n to n A iu e e lza n ìfio;^ ncurtu, O td iia n ta lle ta r ìk et7a lak o u?u:B a iia ask o lan x itan ip iñ i postural*,A H e b ítan ja rr ir ik sendo onctasunak,R a n a b a t baíetz, ezetz, A n to n en gan eao,

g eta U en xirau d an ak len aüean; Z a lak o b e ti beti A nC ontn csana;K ä u e a k ez eb a la e g ile n gizon a,E zparla b e a r sa la ja r ic h i ondrt^a,G iz o n a g e y en ja n tz i o i daben lotea;L u c e , lab ur, erdiko, andi e ta d iik ia ,J a u n a k g u z lia k on do ebazala e g ia , O tte g a it ik n eurtxeta esin eben jarri,O g e i m illa e trea l eift a tren esk in l,Hz eban ezelan nai ze a ltu ra eukau,P ap erak xabaltxerik b azter g iu t ie ta n , M u n d u ak e g in ey o n b u rla ¿ ta barre,,

B añ o g u ra g o eban beti Ì?:an pobre; O steran tzean A n to n an a zan benetan, A b era ts /.^ñ pobroák d an ak serhÍetao, Z a lu io k ristiñ au b a t le y a l ta jiistiia , Z intzotdsunez b a r r ii in o r e^ laku a;B a ñ a g isa jo ari zer g erta tii jakon,Ira g a rri n ai n en k e e g u n b aten B ilboo; S e k u la iñ o z ez da orduan tabernan, G o sc a rcn g o sea k A n to n sartu eban, 'N o n p eseta baten a e g iñ ik gastu a,Desfe uidux em on eban p e se ta bikua; E rra k u n U o rí b añ a, ak eb au gab eau .E za u tu p o ltse a ii begiratn tean ;O rd u au a k e z eban set g a n ta n b eg irik ,Ich i b a tfu estu a n a sa itii eúñik,T a z a z p i g a rrcn e a n auzoko P erufi, T ftb ern ctan sarritau ja te n ebaiiari,A zaldtt eu tsa n b ere b ìotzeko m iña,Z e á e k osatzen en tsan e g in al eg iñ a,

* E z estn tu bapere esan An/cnt.> Fam a g u ztíz an d ía a rtu d o íu B ílbon ,> í^eseta b a t gaatn a l)estc b a t propin a, >Dtnoe d a la o rí A n to n e k eg íñ a,»G astua p a g a u e ta b a k a rrik doiana,»Zuri ur em oteko e z d a la g izon a,>>»ik b ad a lo e g in d o t b a rt zu re tabernan, *N on ztire a la b a n tza asfeo entzun neban, »D aoak kan tetan eben jbiai bedí Anton! » L a b urrà i?aa arreu d alak o g íz o n on, »Eerari d eitu arren A n l» n -U m e, dan ak, ’ G izo n a e z d ab ela c g i ten bí kan.ik,> A n d iak b o ta arreu kerízpe geyag o ,* C h ík ía le ite k e la izan gîzon ago;

* A n to n C2 d ala b a n se k tila iim c a ,» A girían d o g u la b ere prnebca,> B etc daiala , ze in t z . n e m rian kanea,> B ciut*at b ete d ab ela g iio n e n legea,> G orp u l4 âk t% d a u k a la barriz ze r ik u si.>Gis?ona o i d ab e la o b ra k era k u tsi....»O rra p eseta b atek A n to n ze r dak arren, \

»Penok b otarik e g o n xindekez p ozarren....>

O rd u an A n to n -U m e ja rr ita pozpozik ,

E t ia la k o a n bera b estck o gixonik,O era tu zaa la s te r a p a ld u ta arro,U r tra g u b a t edan d a eg itea rre n lo.S e n tim en tn z se i g a u ta n len e g in ezarren, j

C e r o a ste osoa ein eb an lo baten.

B i s a m ö d ' ü m © T k ® a

Fa ü l o a u rk i c ía n z a n ig a z k o neguan,__ U r u tsaz illa b e te saoU i ta osuan.

B este gau2arìk artu €zin d a b ir ir it .A la n b ere p eu tsetan ez eb an illterik;E t a ezin a sm a u ta 2olan zan g a n z orí, Ita n d u eutaan zer zan m ed iku baten, Z eñ ek eraat2itu eu tsan b a ñ a beteala» B erba g u z tiz g id i ita n esaten eutsala.'- P au lo zu k d au k azu n a k alen turea da. B izitzeaz lu zaro a la n záukazaiia,B era k d lrau tsu n a rte e tza ta i l lg o zu, J a n a ria k le g e c h e serb ietan d eu isu .— Jaxiaa, esk errik asko , on d a ja k ite a ,

O b eto d ud etatik b arriz u ttetea,E t a ze la n d an b erau b ia itza m erkca, B este m esedeclio b a t uai d o t cskatzea, B ero rrek daki e ir a z ja r te a personea, K a le n tu ia z e tr e ta a zarra ze ìiì g a z tea, H eraga/ jarri b eid az and ra ta utneak, B este lan U lgo d eu stas b ia tk o goseak;

m v

ü a ü e r a ja H u b e g l g « g a ra amaUÌ, A m a ik a d itu d an ak ic r ja a ez da la iri, K u ra k k a le u tu re az b a leu slaz jarrÌI«o, K e g i i a u ill b a g a r ik gennìce iragoko, jA y! o ri e ia g o b a lcu st d iñ o tsat benetau, E tik ik o n e u k e ala iiik b e ti goo iuta iil

E z d a k it e g in cotf>an in escd c a iñ aadiü, B e iú tza t b izi da P au lo b aita fam ilia, S em e a lab ak am ar a ita ta a m a bi, K o n p o n d u ten d ab e la g u ztia k am abi.

A M B ffl BI ABAB'lOH M B U *

SA N B lases u rte b a te a Chanion A raéarra, B e re zald ì ch a rra g a z jo ia n p eriata;

Z e iú fz a u ik g iio n b a t g u ztizk o lod ia,E rren, m akal ta zarra> ero ian zaW ìa;A u g a itik a stiro ta n ek ez uekez jo ian ,D a n a k b arre eg iñ ik b e ra ik u slian ,E ld u zan A m a i terrain ing;uriian nozbait, O id iira k o e g o a n b a ñ a ein d a g o gait;N o n ja r ic h ite n d ab eu bere la g u n b a te k ,Z a id i galanta?; jo ia n auzoko M achi üek:O n ek ze lan zan o so b io tzez presin a, G orput^ez b a za n b ere d iik ì la nanua.B ere auzotarrari b e rb e rta tik eutsan, B oron date ed er a u agertu rlk esan.

— Chanton ttzo a x ond o a ìn zald i ch a n e a n ,

Z e r g a it ik p isu a sk o d ozun gorputzeau;N a i b azeu d u e m o a g o neuskÌ2u neurea, N irctza k o d alak o n a ik o a ?urea ¿G u ra d ozu tru kea b id erak o egin?* - B ai p ozik zelan b e re a d isti de M aekin A ld a tn rik za ld ia k b erea la bertan,B ajoiazan b id ean a u rrera ankeran;

E ld u t ik A b ad íñ on p eria leku ra ,Z a ld ie ta tik ja ls i zirean sorura;N o n b erU tik d iñ o lsan M ackifiek Chan toni

- E u tsi avi, e ta b eto r n eu re zaldi ori, S a lm e n ta onc!io b a n a e g in g o ba^eunke, P ozik cch eratu k o g a b e a n giñ ake.— f7 .t za ld i ta za ld i zain d ak a rtzu iiigaiia? C h a n to n eb eran lzn ten d eu tsa bereala. M a ch iñ k o lo rg a tu 2ao, eta ikacatu,A iñ esker charraz Chanton ?,anean azaldu

E t a diñotsa: ¿au saz n eu rea esXatu...A rre n e g ite u zara Chanion aserratu?

B a i aserratu ten naz, staldi a u neu rea,

D a la k o b e ti izan, e ta ez zurea,O rd u an a si zirati g o y a ii b eiañ biaW,

A lk a r r i a tereaz deadar andiak;B a ñ a M a chiñ ek zeU n w ñ oaii eg ia , K o n ta iir ik d an a zcat?, ja/o ran g tu tia ; C hantonek eu tsa lab o g u ztia ukatren. r i l ia t u zan g e n te a dudan zan au rb itíen . Z e k bear eb an urten ez d a b a i artatik; B a ñ a e z a g u tu zan e g ia bertatik.E u k aaan b ad a m a n ta ta kapea biak, B izkarrian ja rr i rik M ochiften zaldiak,

E ta bercalase k a p c a artnrik.B cragJiz z<'\ldiari n iosu a tapaurik, C h a n tc n i eu tsa n d earrez itandu,— iZ ein b e g i ja k o n ig a z aaldi o n i gald n ?

E t a re ían eran ttu n zerb aít b e a r eutsan, — lisk errek oa, eu tsa n b ad a e¿padan esan, O rd u a a je n te a ri M achihek bertatik,

Z a ld ia ri k a p ea k e n d a ta b u ru tik .D e itn eu tsen g o z tia i, U n si eg ien ,E a , b en k a n W u r i k a k b c g ie n baten;

T a d au ak ¡k u ste a n e n k a ia la biak,B e g i z in tz o a k e ta o\\ e ta arg iak;X)eadar e g iñ ch e a za la M achiñena Za!dia, ta iñ o n d ik b ere ez CknntoTunOy G u zu rraz n ai eu tsa la ak M acktñx ozto,E ta lap u rtzat e g iñ b e a r s a la lotii;E t a b e ia g o b a te a u ez n o n d ik ta co ra H zk u tau 2an ig e s i e g iñ ik basora,Z a ld ia p lazau b ertau ich i eban desiai, CH anton b e ra g a u r k u b an ei d ab il aldarrai,

zar bat da guraso zarrena,J-osier ja u s ic n dirala g u tu r r a ¿a errena.

U R H TN EK O i n c h a u r r a k

As k o T a n a g e r t 2 € D d au g o i S o n a zeru a k ,

a r g i b a t g o z a u d a g ia n uiunduab;

L o r a r ik l o r a e g a n d a b i l ^ z p o z po¿tt, M ich iU ta a tro a k ja n tz ita p o litik ,E u m u tik o ch o ak d e a tse ja rra i tu ttn ,E sk u a b zab aldu ta a rra p eta arren.

Z elan d a u k « a n u rre anW eko egoak,D iru ti eia g a u z a b a lio andikoak;B a ñ a a rtu a g a z b a t, b atek eskuctaii,A n ts b iu rtu o i ja k e z e g o areik bertau,O rra ui u tili eu pozak z c U ia datozen,G au 2 eder b a ten jau b e u stez e g in arten.

B g u z k i a t j ia g a z u rrin la u d a baten,Ik u sten b ad a ze tb a it is lca eg iten ;L o r a g u x tiak b a ñ o a u da ed crrago,B er tara jo a n e ta ¿b añ a a u z e r dago?E z lo ra pi ch i eder, zora g a rr í d an ik ,Is p illu 7aticho b a t sarcitan b akarrik .

U rie ta n p iestak d ira la ederrak,K a n te ta n d ab e b e ti u rterò paperaV;Ik u s tc ra jo a n d a ;o! ze n b a t aldi tan.P en tsetan za n lak o rik ctzan aurkietan.

J

D ir« asko g a s ta u la tatnalaz echera,E to ir i üi d a sarri jo a n a ikustera.

B itk ay a Q n ik en tzünd a em cn d ik o gau zak, Z oro zorotik e g in n itn an am esak;O n a e tor ten d au k at n cu k a n a gastau rik ,N o n ez dodan b illa tu p en tsetan oeb auik , S in isten u ebalako n eke asko b aga D irn a A m erik a n i rabas ten zala.

jAy! b a ñ a eroan d ot e n g a ñ n osoa, ZofÄtzen n in d u an a zan i sp ill uchoa; M iitilch oca a n u e r a m ic liile ta atzean,

Ira g o rik arriskit an d iak bideau,Ichasoz o n a g iñ o n a g o ira g o tik ,T a a trera biur^eko ex d au kat d iru tik .

B a ñ a a lp e r alp errik ß-aur d a u k a t d ain u a , Izan uint^.an g a r b iio C h oriburucliua;Iñok g u ra ezpadatt u¡k le g c z erratu,K saera zarrenak, g a z te a k sinistn,U n iile k o lu ch au rra k o ts and iak daitkcz, B e ttara eW « eta ben turaz baperez.

a '.

G A U C H O R I A

Lrf.c ô r i o la M arkos og^ ib o urtean;_ Í S a rtu rik D u ra n g o k o ostatu batean;

J a rr i airean m a y a n um ore onagiix, A p a r ite k o guzti? g o g o andi a gaz.

A s i zirean laste r ja n eta edaten, N e s k a c h e a k eu lse iia aurrean ip iutea;S o p a , ch u leta , b ildots, o îla s tu sam iarrak, L e b a ö , a n g ira , b arb u eta cliorikuinak.

B a ñ a ch oriku m etan ze lan azkeuean, J a te k o aurki t ie n zo u b a tch o platereanj G r e g o r io lo ts a za n e s k u a czatten^M arkoa m odu berean etzan azartnten;B a ñ a , p en tsau ta p en tsau G re g o rio k asm au E b a n b e a r e b a la a rg îa ainutau;B a ita la s te r i l l eban a g o a z e in d a putz, B a ñ a , a tz a in arrag a z ch o ria eb an uts.¿N o k e g iñ e te eb au b ad a b e ra bete? M arkosek e in eb a la e ^ n le ik e uste,A r g ia b iztu tean z e rg a iiik zan palta.G a rb i e g o a la k o p later a iñ galan ta;T a 2elau elzan sartzeu o iñ o ts ik « n t id u , G r e g o r io k sa lea e in arren illu n d u ,D u d a b a g a r ik za la M arkos k azaria , D u ra n g o k o erriak d au ka erecliia .

Bai, a k ei eb an ere ite a beti arto g ich i, K â in a ra ra p illa tzen bañ a c i za n n ausi;E t a so b rea ze la a u dau eban saltzcu , M ark o si Ganchoria îzen ja rr i cutsen.

Z A N T Z O B A T

I RCROOBi u rtean eU iran ikusi»G a zteta k o la g u n a k L o re n tzo ta I^ ch i;

N o n d a S a n A n toni oz U rk io lan aurten» U s te u&te b a g a iib a lk a r d ab e joteu ,E t ä d in o tsa iaster b a tak besteari:«Lorentzo, a g u ra tii e g in a z o so i, >¿Zertatik b u m o ri e g in ja k zu ri tu? >E durpean du a la ein le ik ek sin isttu — M utill n i zartu b anok i a g o ga^Cerík, O ra iu d iú o u lle a d ok ja y o bagaril»,T a arek tir ten artean, b eti a z ttm ca,D e itu a n e u jeu teak , P a c h i agurca; fOI n ik i?an b a n a y o k ire suertea,U r le a k eu ki arren m n tzo a n gaztea,<>Zelan e g in ja ik e a t P a c h i buruargi^ K d urrezko d ia p e l a u betiko erant^.i? A in b e ste a g u ra tu e in badok L o re n tzo, ¿Zeñek g o r a g o e g in g u ia d ok g u k zautzo? O rd u an g e ra tu zan P a d i i m u tu iu rik , J en tee u barreaka^ lo tsa z gorriturik;E ta L o ie u tz o ch a lo s eben seru ia tu ,T a arcin za n tzo a k eb an ü r k io la gortu , ¡Z e la n ikusten dira bester e n buruan V rteak o i dabenü cgiten m u n du an !N o r berenean bere eiien dabe bardin, Jy^nftoreak g v ztio i o i deu ' ku eragin.

A N D R A BARRITSU BI

SKOTAN and rai ja k e d d t/ e n b a rrítsua, E u ra k g ix i se iu ea i lege ch e as tua;

OneiV eu kì k i k i e tzcn a u ederto,B a ñ a em a h im e a k b e s te a obeto;D ìra la k o askoreu n iiñ ak a iu zorrotzak,A id eri k a ld c d ab ez iu lo tre n biotzak; Jo^ torratzen ptin tea ¿zer d a bardi nUeho? ^ A ndrcaren izp ia b ad a b a t illtcko?¡0 ! ta ze iib a tek daben alkar la?tan dtiten T a alkarregandife a id e e iteau salJuteo!E g ia da ez d ira an d ra d an ak alan, Jaiini,'OÌkoak o n a la ob ea bcstelan;B^fia^ ze lan ik u s i u eb azan lengoan , A lk a rre g a n d ik a id e e g i u d a b eiu goan ;B este la g u n b a n a g az P ra isk a tix Ju akifia ,

A z u tr ik e* d au k a iia z eitcn alegiñu;J h aVi u ak P raì sk aren ak , Prai s kak J u a k i ñ a ren , Gauwak aom iiìean cra b ilte arren;O rd u b ian etziran beni le b eiñ as pertu,B añ a, zutik egoten e g in ik nekatin L a r g a u iitu e ii b ad a b este baterako,

Z e r g a it ik la n e g ìs k ^íran ord u rako;A la n b iam o n ean itu rr i bideati,S e ireta n a si e ta am arra t art«ao, J u a k iñ a re u kon tuab gu^ .uredo egi, P ra ib a k kon tau el1tsa^an M ari Iñaziri; O ra in d iñ o Ju ak iñ ak barriz Praiskarenak Z elan d au kasan u ts ik esonda laurenak,

B e a i ei d itu on do z o rta ic h o b a t ordu, K o u teta k o astiro (eta xclan niodu) G u ztiz ed erra d au kan berbetan m inean, Ich a ro teu ei d a g o a s t i la artean; A m a ilu te k o lan a jo a n d an astean, A iito n ig a z asía k a le kan ta lea ii.

^ Z efíek em on a lU ik ¿ cdertzat gaìizea, L a g u n on boi Ugechc cm cn laztanízca, E ta itzuUaz bat bhkarrak alkarri, h e n ona gallzea batak beslcari?

m - R M E E E E

KR0M1ÌRIARA bd H Dim)ial% oñei?,Z en ti mo c ln k i b a n a pobreai einone*,

J u a n E r ren urten ja ta n m n tik o b a t Icgez ¡A>! e n c ze r ja z o jat! esan da negarrez;E tft itan d u n eutsan :-~Juiin E r ren gatäua, r;Zer doû lu a tra lla ra ja s o r ìk eskna? E ran t?n n «\istan:— galm i d o tc h a k w r nîusia^ E t a b e ^ e ta tik a si ja t «uria;E t a se lan ez dodan p añ elo ch o b a t u ik , E s k u a z em en n a b ill s ik a tu ezinik.— H utsi c lia k iir n ausia, g a ld u aren la i ña;N egarrilf ez d au b e a r g ízo n a k e iñ bañ a....

E c b e ra nendorrela erroraeriatik,B arrirò u rten j a i an g o ise k o lekutik;O rd n a ii b ere ze lan erau tsan n e g a fre z E s a n n en tsau b e iu g o a n b a ñ a irr i barren — G e y a g o e U e n g ia n ûk e g in n egarrik E z d eu tsu d az len em on a m a r zen tim o nik? ^ J a u n a , e g ia diñ o, e ta p a rk a tn bei,G a ld n a top an b an eu ¡ay! n enkazau ogei);T a o g e i êntiitiog&z erosi ardaoa E in g o neban; o g ia , d o t b ad a naikoa.,...A ie k n ai eb an a zan b&ste b a t n eu gion G o isean n eu tsan le g e z arra3teian em ou.

G iz o n a k e u k i arren ja te k o la in ogi,BestG g a u z a ie n b ateu ¿nor e z d a egarri? E s a n n e i erratu ko d od au b ild u r arren, M un du g u i t ia d ala o rretan J u a n Erren.

T © a 3 u i $ i @ © © Ä b f f ' a

Ma r k e s b aten u so a z e rg a it ik i l l ebau, Tomas D eahru eben b«iu sartu liaraelan;

M uU ea p agcta k o z c la u zen tim oriV K z eu k an , j a n i eb cu k ir r i l lo i loturik;G a ñ e ra ze lan l>ota eu tsen kastigua,Z a n zortzi a ste o so an eg iteku a;Iru n tsi ezin e ta e san e ta esan,G a u la eg u u e rau tsa u beti b ere kautau:¿Ez c te d a sek u la m unduan parkatu,G tzo n a k e g in arren ain b este pekatxi?¿U so ziztrin b a t g a itik la u orin en artiau E u k ite a a l dator on do errazoian?H g u n ik e g u n era jo ia la su tiiteu ,T o m a s a si ¿a n barri z b ita o a i botaten;M arkes, Jnez, A lk a te , Vartzela y.aiñari,A l eban b este korotz ja u r iir ik danari;B a ita ze lan ik u ste n d ab e n goiS batean,C h orich o b a t k a y o la n a iirrck o echcau,A r i b ere d iñ otsa: «CliocH o i arbolan » A g o a la j ir u t jk e ta ez kayolan ,»¿Zelan ik kan tetan dok o r e g o n ik preso,»N i b anok aurkieW n t iip a k ja te n oso?>

— «T om as, w r u b a g a r ik k a yo lan n a g o ni,

> T a baldin b an ak u su ] ) 0 Z pozîk tan ta ri, »Jakizu z e rg a it ik d an b ein ola basnao, »Z u re tiroalf b e te eg in eiiinduaii,»H ta tira tiitcâ ord u an k a tig u ,»O ndo baño o b eto za la badakizu> O ra iñ zu laVo g izo n cliarretatik lib re iN ô g o a la V o b izi g a u r naz a k g c r e , »Bildurrik eza b añ o <zer d a g o oberik? >¿K akcaz b ard in tzek o non da ondasnnik? »Tornas, z u k bÎ«d bear zendnVe kantetan , » D o zu la to m iiltcâ iart?ela-c p a ge la n ;> E ta trip a tta rro ri d u b arik b eietan ,

» ly a g ic h ie n e tik sei a ste onetaii.»Biiña, n eu iza u banin t í ep a i em ollca, » Segu rn b iu rtu k o eu tsu en sam ea;»¿Zenk o rren b csle m aite badoza bi zia.* J a iin jjo ik o a k e g i ñ a a l da choria?»

L e g e a i ez deu tsan ak m aku tc/cn b u ru a , A sk o ta u ixan go d au an kan kirrilln a; O b ed itzen ik a s i ze rg a itik ez eban T o rn a s sarri eg o n za n g a iito e n k ayo lan .

A M A J U A N A

I RU cUori k o itad u ig a s k o n e gu a n__ A u d ra Ju an ak ebazan ik u s i ortuan;

G o se z eg oza laV o , ze so li eb iltzan E u re n erp a clio a k az a ¿ te ik a edurtzao, B añ a, eskvikada b a t g a r i ak b o tarik , A ld e n d ii e g in ziran u stez d au a jan ik;A lan b ere g a ra u n b a t cb e la k o lai^ a B era g a o d ik zirean c m e eun lan da ra,E t a a iñ on do ze lan rirean b u ru tu,E u n b u ru a k e g in d au z ab u ztu an batu,

B a ita adískidcai p o z ik erak otsi,E rru k io r izaten da^ ien ikasí;E t a azkeue^ b e re sem e ta alabai In g u ru rn d e itu rik b erea la danai,E san eutsen: «um eak K a rid ad e a da, »Zuen n i aa7an legez, pobreareii ama; »Berak ja n t i i o i d itu u m e k o ita u zutt¿ak,> B e ra k al d ab en a u an p o ztu a largu o tzak , »Berak o^atu sarri geiSo e ta gacliak , »B ign n d n ze in b at biot* d irean ak achak; »K arid ad eak e in g o ezp alcu bearra,

» L u rrc k o so ñ u d an a litzak e negarra; » B egira ch o iiab az n ik eg;in nebana,«B aita ikusi b atu g a u r e g in dodana,> O aa lim osn earen iru d i ederra,•Is p illu b a t ed o n ok ik u s i daikena, » Lim osnea d a azi oso segu rn a;> Z en it m o b a t erein d a e u n eraotekua,Ï B n sti-leorrak iño?. ez d ab e n a galtzen, » A zp itik oak b ere in o z b ere e z jatcn ;>Ez da ard u ra ereiñ arren a n m tinduan, « F ru tu a k d ira la k o e ld u ten Keruan.»

A n §e zan an d ra J u a n a k ein d ak o serm oia, Z e fie ta ia k o d au k an a lazoko doia,B io tza ze lan d au k an a rg iz a g ls k u a , L im osn agin U satako ¿ab ala eskua,D a la k o p restu , apatz, erriik itsn dana, E s k e k o a k d eitiiten deutse, a m a Juana-

ISATKX dabí^ a s k o k M aría M artina, N e sk a ch a b a t n a ta la a rp e g iz czaiña;

H ekokian alako o reiñ a dedala,T a errian n eskachen atzcn a n azala,B a ñ a nib zelan u ste o i d od an bestera, E zaiñ aren le k a a n n a?ala ederra;Ibusi arterañ o t z d o t sm istuko,T a bai, n eu re arrean b e ti jarraitubo.

M aria M artiñ aren berb etea a u zan, E ra ifia ísa te rik zeñeb u ai t x eban:B a n a e ld u ten ja k o no:«baitea egu n a, Ik u siteb o b ere b ek o k i i llu sa .

Z e rg a itik isp illu b a t erregaJau eutsan, Pepab, g ic b ic n c tik n o k zazp i eukazan;N o n M aria M artin a k b ere a rp e g ia Ik iisitcan se la n a iñ zan íchusia,In d a rra ga z lu n e r a b e r t A t i k jau rtirik ,G e ra tu zan sei z a ti b ertan ch e egiñib;B aña a tx e ia se iretan iku stean bardiñ,Izerdi la t t i o tza k em on en tsan ariñ;K o n o rte b a g a b ertan ja its ir ik Inixera,

E g n n b ian b iu rtu etzan £ ^ 'a iruntsiten ta r r i a

OruH Ifkuko hat da M aria M artiña.

3 V I O Ü E 3 S T A .

Mo p k s t a zan c e s k a c h a g n a tiz m oduikoa; U m ili, le u a , a ig i e ta b eiñ b e te ez a n o a ,

B e g ita tu r ik b ere a rp e g i m enerà,Z iru d ian eu k ala a in geru aten a;B a ñ a b este ce s k a ch a b a te k inbid ia E u ts a n ta la k o d an ak ondo iltusia;Z ein ek sarritan eu tsan am ari ita«atzen; ¿ Z e rg a itik d au M od esta ]en teak inaitetzen?

<Juan A u to u h ere a ita g u tt iz d a okerra, > Pran tziska am a b arriz zi tal ta nuikerra»»Sen arrak e g u n ero a u badau zurretan, f¿Zelan d an a lab ea oso alabctao?*

Z ita lta su n a b a u o bai, c iie um ea,.J a k iz u ze lan o b e d an u m ild adea;>M odestak m odi; onaz b en dau badau a ita .p r a n t i is k a k aserratu o i d au agiraka;» A g a itik Jitan A n to iiek lazta ii a lab ea

»Beti dau, e ta z« rrau o i dau em aztea,»O ndo eg iñ az oiitzen e lefan tea da,» M akiliaz esk u ra tu iñ o z czìn dana.»

J U S T O M A R T I R E A

[I USTO iU e ta z m t n zerulco atera I g o eb an b e rta tik o le s eg itera ,

E t a le j’o c b ik ir a iirten ik S a n Pedrok,Itau d u eu tsan la s te n ¿zei eskatu ten dok? - '¿ Z e r eskatnten dodan? b a trn ra sartzea, A rren za b a ld n b e g it m esedez atea.

A u zabaldu teraK o b e a r a u t ik u si,Z e n ir ik e te d u a n b e ia n irabazi^¿B zkoüdua iza n az a la m u tü l zarra?— E zk o n d u a ta e u k i d ot an d rea charra,— ¿Z etarikoa izan dok b ad a andrea?— A lp e r, 7Ítal, d a ord i p a re rik b agea,— ^ * rte a sk o tan e g in a s b era^ az bizi?— B errog ei b a t b e ñ ik beiñ eîñ d o g u z nasi. — ¡Ola! berrogei u rte a n d ra a iñ charragaz, E z dok g ic h i eroan bizitân beragaiÂ to r ord u onean, a to r g isa joa,G d o zeiñ an d ra b a d o k P u rg a to ria a ,B ajak ia t ite a za la lo p e m u a ,T a on do ira b a zi d u a la zerua:D u d a b a g a r ik i a z J u sto M artirea,A sp a ld ia n b a jn a t ir e eutnxerea,E u ts o koroi an e ta p a lm a b a t andia.A ra a u ^ o yan d au k ak j a rte k o au lk ia , B errogei u rte e g iñ a rreu b e ia n g a izk i, Z eruan b iziko a z o ia iñ ondo beli,

K o ro iaz d a p alm eaz an ei d a g o Justo, A a d re a z eroan a m illoe b a t susto.

T O M A S E T A TOM ASA

To m a s eta T o m a s a , s e c a r ein azleak , E z k o n b a n ia k c z da, a iñ g ic h i gazteak:

Z e la u d au ken ech e a tra s le z jan tzite b ^ S a rritan e ra b a g i d ab e erosteko;O g e i g arren az d ira, ira g o d an udau,B llb o ra ixan c ta le n e u g o k o dendaa,T o m a s e t esan eiitsan laster T om asari; E m cn c h e d a g o a g a u z a k o n a k ta u g a ri,S a rtu g a iteza n eta ja k iu d a ig u n zegan,G u k b e a r d o ^ z a u a l em on n al dabezan; E m e re tz i u rtetan o rch e g a ra asi,T a b a te a b ere ezer e z d o g u e r o s i — T o m a s en o a orra, ze rg a it ik euskeraz, B a te k b ere ez d ak i, ezpad a erderaz;B a ñ a en skaldnn dendan ¿ete dan z T o m asak E ro s i esp ald ian n ai d abezan gau zak? E ro s ik o ebazan T o m a s a k p o z p02ik,E u k i al iza n baleu* d iiu a b osorik;B a ñ a o g e i garren ez trip an zein bat g^ ra, B ilb otik g a s ta u b a g a ekarri d au ura.

SIMON M A K I L L A

SAN g ifta i P eru , n o n j a y o d an gizon a, L; Z elan tzâtigo d ab en b a n a ez azVeaa;

¿K& d a g au za an d ia fo itu n e a k jo te u , D abcisanak sa rrita a d irea la ¡II ten?

¿E z d ûkisu g o ise an «aapiterdietan.J a zo j a i i i n k o a tu b a t g u re tîk b erpertan) ¿O yau ez d o g u b ad a g e u k b illa to ilia,G a u r loteriaV u tle n d a S im o n M akilla?

— S â u tâ b ere an d res e g u n g u ztie ta n ,L a u b id ar m ak illeaz eb an a zurretan?¿111 d a beraz a la k o g iz o n borrerun.E rren , b e g i ezkel ta lep o inakurtn a?

Peru, as€ berbera, e* J e su s ta A m eu, C e r a tn d a o tz o t a k b e in g o b e ln g o baten; S a n ta a si d an ean b aran d atik deika,L a u gi?:on jo a n g a r a arin bai, arinka,E t a lo teriak o listea? eskuan,¿E z d o g u b ad a to p au bixi s an m oduan?

— S e g u m a ts e g in c n an d iz i! l d a Sím on, A g a it ik a le g e re S a n ta le ike e g o n ....

— A skok d iíjo en etik ei d a g o poz pozik, V r te n d eu tsazalako lo te r ía o n b ik ,B atetik jo a n ja k o z g a u r o g i bilditrrak, B e ste tik S im on illaz, ill b e tik o ziitriik.

J O S E A I S E R I

t d eab ru ein dozu zartzaroan José?J ; L a g u n o n b a tz u k topau etzen d uzan obe?

¿ Z cu g a z ero a n b a g a lag:un a in k o koak,L a n o rretan ík a s i e g in bagaJtoak?¿B eiñ a sik o la io g e i u rte g a z lapurren,T a b ertan sarietan alan zara jausten?¿ N i b in ita u e g iñ it en ak u tsu Ubre,Z ib illa k zu ri le g e k iñ o z e ld u bage?E g in b e a r e¡ do¿uz kartzelau u rten bi,O rra, zer b u ru a ri d eu tsazu n ckarri.

— ;A! L oren tzo l Loren tzo! zu orren kokorik E g o n g o z iñ e a la en eu kan nsterik;P ich a rra k b ad a b iltza sarri iturrira,¿N oz cd o n o z au siten g u z tia k ez dira?¿Iro rogei u rtca u arri lab an etan ,D a b ill an a ja u s te a k «au ik arak ctau ?¿ E z d akizu ch o ria z irr ik a zepoaa B a d a b il jau sten d ala n ozbait lakioan?

— E n e k ia a J o s é nik a la k o g au zarik ,E n e k ia n in o ri keut^en zen kian ik;U s te n eban orain ch e zalft len en goa,LapurretoTÍ s a la asierakoa;O ra iñ b añ a, u ik d ak it J o sé zu m ai sua,O m e t a n « ire a la e ia ez kokua;D ak n st ze la n m iU agro ez dan ^ausitea,E z p a d a jau M b a g a , g a u r a rte irautea;P ark a tu eg id a zu n eu re sa y o ch a ira ,E s a n g o d o t J o se n ik d ala la p u i zarra;E t a berari d eitu eu tsan ak A ikeri,N ik b añ o aurrera g o e u lsa la igerri.

I CAN K l HZ, siu istcn g ach d a, d iñ o tsu t b en etas , Z ertzu k jazo ten d ita» g u re egn n etau ;

O n etarik o gauzafe uaiiVe a m tn rik ,E g ia iza n arren e a n sinisturik;B cg iak a z ik u si iñ oz b e ie alkar.E z in tlabeii p erso n a bi P au la ta K asp ar,E iitzu n d ot d ite a la etkond u jjo isean,B atak b estca m aite d abenen antêau- A lk a t eziu ik u si d ab e u a k aurrean,{êlan hizi leiteke»: ab ia batean?¿Z er dÍDO¿a ezkon tza o rre g a it ìk J u a n Kru?^ ¿F ru tu ak ik u sik o b e rta lik e z dogiiz?Êzin le ik e la bada orretariko b ik ,J u a n Kru% e z d crich a?u biziraodu ouik?— K ristob a l, ez d azau d az K a s p a r e ta P aula, E x k o n d u terik b ere cn eu ke n aí ala;Baña, cn tzu n d a d a u k a t, P au lac h o izena,D á u k a n it u b a t d ala n e s k a lilla ona;K a sp a r bere ez dazau t, b a ñ a Hot uslea>Izan go d ala b ardin bistarife bagea;B este lan n aí ta nai ez, ik u s ik o eban.

ti.

A n d ia g e y a Elei&au e z k o n u e k o eran; B a ita b ere b a d a k it ik u si ta m iña A itz e a , ze la u e i d an iku&i eziña; K a sp a r le g e r b a iiñ a ze u b ere itaua, ¿Ik u sik o xeuduke b e g iz andrachua? O rre g a itik ez d a g o ze rta o esau gaizk !, A lk a r ezin b ad ab e bi^teaz ikusi;E z a si b ad a em en a tz ca z aurrera, G íz o n z ir i sa rtza lla d ira u e a leger Z u riarí e tn o n ik k o lo re a b altza,E d o sa n tu a i b a rd iñ d eab ru en antza; E z e r esk u tau b a g a , esan le i egia,G a rb i e ra k u tsir ik b cre a rp e g ia ;A la n a s k o k g a u z e a k b ad au k az a id e b i, A g e rt¿ e u dabe en rai ja k e n a koabeni; B a ñ a , deut^ odalako n ik x u ii i ^ r i , S a g a r tx a t p a ta ta r ik ezin sartu niri.

w

r * a . x j 3 L - 0 I j 0

U o i i i eta P au lo lo Ian te g i batean, Ibilten d ira la k o b e ti bearrean;

lno;!fiDtc e g iin a ig a z eldiitean,E u re o lan era zin tzo g o ü b atu zirean; B añ a, ze lan d an Pa^hi. g u ztiz k o airoa, P a u lc h dan le g e c h e puskaC kokoloa, O nen lep o tik b arre a lb ad ai eragiñ .E g u n d ao etan sen d o nV o i d au a leg iñ . Z elan d irean b arriz P ach iren asiuoaV, D edbruren b a te tik so rtu a k laV oal; lu o z e n te e g u n a d a b e te zerua,Z ir la &artuteko d a la k o ja y u a .

B añ a, P a u lclo ze la n d an g a c b ik ba^ea, E z d a iia n a zer d an b u rla egitea;A la n b ere ita u n e za lea da1ako>B erb etan iza u arren g an o ra bagako; In ozen te g o ile a n lau can abiau,E t a P a c h iti eu tsa n e g in ita u n e au.

G a b o n arratsald ean b azkald u tak oan , Iku si zinduda^au P achi la u orduan; E d arrak ad a u ra k bi o so edaten,E ia lo tsa tu n in tzan e?er aitatuien ;

-Baña^OTaifi itftiidii b e a r dentM it 7urÍ, ^NoudÌK a ira u ü zeuikkaii ainlK-it« egarri? --P a u lo io , ich usoa ¿e^ dozu ikusten,E z d ala g e ra lu te n s e k u la ed alen ?— Bai se g u r« , z e rg a it ik a d a g o a n b«ian, E ta d a g o za la k o m endi d an ak g oyan .

E z g izo n a , ze rg a itik Ich asoak q&zi D a g o a la k ü , itrak oi flauzati e rau i;T a nilc b ere m akallaii an<li bat errerik, B azkald\iteaii « l a u ja n neban batarnk> N c n r e g azitasn n a ete neban illten,E k in n eutsan ain b este n r tríp ara sartzen; J^erren g a z ita su n a k daiikan egarria,B o ta e g ite n d en tsa u ta r i b eg ia .

A la n ex d a m illagro , ich aso an<iiaV, B c ra g a n a tn tra e rre k a k g tu tíak ;Z er^ aitik b c ia k daukaei e rastek o doia,T a a sa rra tu len b ad a eiten dan orroia, A la n here ezin da sek u la ttipea.G asatu» d a k a k V o m a k a lla a z betea;R eti d ab il artega , büti tia egarri,B a ñ a ¿nok k en d u Icyo a u oso berarí? P a n h lo , ari ja k o s ib a i ta ctrc^kak G n re tz a t d iran le^jez e n riz to tau tak ak.

P achi orrelan bada, ni its« nengoan» ^Zenbat nire a n U ek o ete da »n und nani B afia, 2elan e g u n a u g a u r d au Inocente, E z d e ü ls u t s in istu n ai d in o slazu n beste; Z e rg a itik d eitu arren Paul ori P<ì h IoUi E>5 dalako a ur Ritmen orren bes lean lo.

■#"%»' ~^'-w' V V-T#'-»-ijr-8f 5& M

U S ' i T E B A H

EiNBAT e ta p e r jo u a k b\7Ì xuriuAgo. E u re n faltaU ik u sten d o g u z g ic liiag o ;

U rrin len b izi ^an bat, ze lan g a tir iirrean, D a u k a d a n b erba n ai d ot e iñ b ere gañean; D u lak o b e ra g izo n g iiz tiz plantosoa»B erbari ed erra ta p restn ant2ckoa; H rra¿oÍdk em oten b e ti b e ra nausi, G izarteau gau rd aú o dodan a ikusi.

A la n b e re osoro exautzen eneban,U ff in b i i i za la k o g tirc d k E steban ;G u z tiz tieu k an on d rad u e ta b eargin tzat, E n e u k a u e/etara beva dan lakot«at;B añ a, b isi dalako g a u r g u re k a lcan ,G e n re e ch c tik iru g a rre u d an ateau;A ro tz b a t iza u e la betan d u urteten,K a le ra ze lan dodan g o ise ta n ik u steo ; A m a rra k in g u ru a a a tzo berbcrari,E san neutsan: E ste b a n ¿oraifi zara j agi? J a g ie ra orreikaR n a u k a zu zu ttu ri k,Z elan bizi za rea n B ilb on ez d a k it nik.

— M artiñ , nazan b estean en ozu ezautzen,

— j jo -•

G o iie ta n k f € / g a b a z en02u zaiiidiiten;

I k n s ite u b a n o iu n o/ n azan ecliera,E lo rte n , gan rV o g izo n b a n íe ii anw cra;N ire j a g í era kaz ¿arcana xurtn,E rre tiro a k e in g o za itu e arritu;K g 'z u a rd u te az /oH pruebea»F n itatiis ezau ize n da zer d an arbolea;B aldin za in tzen baiiozu g a b lta n obeto,G e ro e s a n g o dozu ze r n azau ederto.

— A lan ch e d a E steb au , g iio n a eiUerak, E sa te n d ab e n o r dau, ez b erb a edcrrak;N ik bere len z io tzo tzat, zu la k o b a t neukan, E t a g a u r p en tsetan d o t lís te la ete dan.

(CIFCZC^SO luaKLlA>J

Z ER esau a a i oW dii_/bli Hheralak? — N e re u ster fran k o ak d irad cla danak.

— O rd u an d ip u tad » ez doa irtetzeu, K a rlista rik baterft ea ieu d ik a n aurten;— E z se g u ru k a rlis ta k terg a ti^ d iru a N a i d uten orain artu , saldurilt botua;T a g a u r b e a t dan a da poU sa b a i erantzi,T a karlistak n ai d u te boto*diruz jan tzi. —J o ie er d ak it bada, liber alak ere,O te d irán iñ o ri d iru eni augure;E g ia d a z a b a lík dakarde agua»B añ a, g au rd a ñ o danak ic h ir ik eskua;T a o b eto l ite k e m in g a ñ a euH geld i,E t a zabal e s k u a d iru z erabilli.— / ^ íA í'z a u d e i&illik, k e ia ch im in iau , A g e rtz e n bada, su a d ag o su tegian ;E n h i a^keuerafio ferian chíkoa,B ezela , &okaxekin lo tu rik botoa,E m ate n d izu n ari g ize n e u a poltsa,E g in zayozu a ri zuk b o toa bota;— ¿ E ta zer e g in g e ro oponioari?

— Ich i a id e b atera in ak eto danari;— ¿Zeiñ d a opon ioa m aW to extaua?— J a u n g o ik o a z b a tera <usl»al*l€ge zarra, — A rg a t ik g u re a ita e z d a liberala,E t a karlista ere a rk d io eztaia;Z e r g a t ik haU uek, ta ze rg a tik bcsstcak D io d izk ig u te la ek a rrj n asteak K ta iia s le o rie k ip iñ i bu rru ka G u r e le g e zarrakin g e y e a o k aztuta.— O rd u an en ijoa b o torik em aten,E z dan ari E u sk a ld u n u ’ s m s ik agertzen . — O ud gen e in g o d e iu g a u r o f i ie Pachi, E t a le g e xarrari zfnczo z in u o enUi;E t a k a rlis ta k e ta b erd iu lib era lak B ijo a z E b ro tik a n aru n t?a dandanak;B z d e g u la k o em en bitzn cn faliarit^ E u sk a ld u n en oriola b a ^ cu u k a garhirik; )E ta o rreg atik a n d an ak Foru-?ale,D io te d iradela lotsarikan gabc!B a ñ a b ereu tem akín b itztiak n aya go D u te la irtet?ea, ni orretan nago.

i r - O n T T J I S T - A .

(eirOBtOASO ccusàÀtO

F OR^ü^*A n o ia b e ti d an crru iío rra , BiziduQ g u ztien tza t iñ o íz ez gogorra;

O r r e ^ t ik b aten aan a g e r tu onera, P rem iad u n gu^ tiai g u s to «m atera;E t a d e i e g in tuen: lOl prem iadunak, D itiiz u te u a k k ^ a k ed o b a i utsuoak,A to z te n e te g a n a arin , b a ñ a ari«» K e re g a n d ik g u s t io k artzeko atsegin ; N a ize la k o n i g ú t z e n errem ediua,N a i n o ren tzat ze ru tik d a k a rt koctentu a;E 2 d e t n ik n a i n e garrez iñ o r ikustea> E zp ad a b ìzld u n ak p o zez eukitzea.

F o rtu n a re n dei ed er a u en tzu n d aio an , C h itak o llo a g a n a b ezela beingoan; lo g u ra tn r itz a y o n je n te tz a aundia,A gert^ e arren d an ak zu ten egarria;T a asi zan bakostzari esk atzen zaana, E m ate n am a b aten g is a bereala; B ertso lariai em an rien etorria,M am oak ziraden ai b n ru k o argia;P ob reari n a i zu en a u a ondasuoa.

Z e in b a t n ai g a is to a ri ere o n tas una;B ir a m u orriz ¡an tzi b a ita gerrariak,P o rtu l itu a u b erriz c b it erru ta rr iak ,

E d e rta su o a em ^o zir^ aai ich usi,Z e rg a tik d an ak ¿irán in bid tar bizi;G a iio a i o sasu u a an im oa zatrai,E m a n z ie u eskatzen zu len a d an Jan ai B a ñ a o rain d ik fa lta a a riran g izo n bi, 2 « in lzu k g a l ik F o rtu n a a o rk itzen za n larri; Z w g a t ik g izo n a y e k viutena eskatzen, F o rtu n a em atek o et^an allegatzen;N a i zu te la k o b iak b a i p a rtid a baten» K o rtie ta n ja r te k o d ip u ta d a ir ten.

L a r r i a ld i o u etan ¿zer ze za k en egin? K o rtn a a k g izo n a a d i a iñ aberat^ akiaí ^Bizi s ira d ela k o urre^ko errekan,U g e r ed o ig e r i eu ren d ira izetan ? N e k a tu r ik p isk a b a t F o rtu n a k burua, E ia a a zien k o n ts^ u b e te betekua;E s a n 2Íen: g iz o n a k d iru a g e y e g i,E m a u ik d a n k a t asko, a n tz ia a biori»O ra in ze ñ ek g e y a g o zab a ld u a l dezan, A rcch e k d ip u ta d a b eark o d u izan.

A N T O N ZOLI

¿ i STON, erru ki z a itu t (ay! o in io b a ztn k i,Z u re g a it ik ze in b atek g a u r d íñ o a n gaiski>

J u a n a i\\ da, a la rg u n g e ra tu ziñ alá,D iñ o e oraindiño ilta b i estàla;K t a z o a z a l a k o b i a r e z k o n t z e r a ,

B o ta g u r a z a itu e o so « k e ir e r a ;¿E n ozu n i ik u steu iy a la u urtean,A largun , te a la r g a n iJIteko ustean?— M artin , g iiz liz errez d a iñ o r jitzg iie tea .A la n b a litza o rí on do Cj^itea,B a k o cb a k b erak d a k i u o rb e ra ie a barri,Ira g a rri ez a rreu b a te k auzoaii;Z utí ¿erpadatortzu on do exkont/ca,N ir c t ia t ondo dator zu re abarkea?{Zauri an d iaren tzet en pías tu cbi^ia,E z d a t o r r e l a o n d o a u e z t a e g i a ?

B a d a k ít b arritsu ak, ez g ích ilc auzoan,D erauLsela nigaitiW g a u r m od u gaiztoan ,B earra cra g ite n azu r b agcari I-ag u n tze ra e z p a ja t b ere b a t elorri;K ad ak it esam esak g e y e a e z e^kontzak,S o rtu te u d ilu e la b a ita eriotzak,I r a u n b a n e u a l a r g u n b e s t e u r c e b i a n ,

¿M utu e<tongo z ira n in iñ ch arrak errian?M ai b a te k ¿zeinbat a n k a M artin b e a r d itu?— G ich ien g ich ie n a z bai b e íiik b eiñ iru.

N c u k tiaukat k o skorch o hat, ta da b irib illa , Ir u an k a zab a lez a u lk iu a t eg iñ a.— G u re k o a k b añ a, la u b e a r d itu M artin,

L a u aided un dalako 2utík e g o n dedm ,K ta ze la n diCuaa orain b a k a rrik bi,Bftste bi ip in tera b eartiiteu n az ni;B a ld in ¿ e g in g o b a le iis i b e tìk o l iir r a jo , B arritsu ak le u sk id e zu tik ipiñikoP L a g u a d u bearrean , d a ik u sten d au a,N i l e g « g e ra tu a k ja u s ite n dirala;I^iorat ardurea pago adürrean D a g o a la , esajt zan n o zb aít n on bai tean,E t a esan za la k o e g i au e g o k i,E u s k e ra d au artean e g in g o d a bi?i;M artin , u ra jo a u d a e g ite n presea,¿ E z daicizu a lp e rrik d a la asitca?A g a it ik u ra k ig e s e iñ b añ o lenago,P resea eg itea deri cha t obago;K o k o tz a t d a u k a t b ad a trokara m eo d itik , Jau sten d an a auzoko barrik etak g a itik ;

4E t a besteren m iñ a m u tu eukitea k n tu r a z a l d a iñ o k a l leiben gau zea?

— A n lo n , n ik baño do«n r.nk b u ru obea, B a k o ch ari bai, em on b e k io berea;E z d ira b ardin n ire ta z u rc g e iso a ,Z u re a d a n ig an d ik a id e andikoa;N ik d a u b a tu m e c h o bat, a ita ta am a biak, 2 u k d au kazu z b ost um e g u z tia k chikiak, G a ñ e ra g u k d a u k a g u ech alde ederra,E t a ze lan ^areau zu b arriz m aizterra, Z e ta rìk o a d a b e a g izon ab zatrria,A ta r ik o a bear d au o sa g a n ia ;Hzin età obeto a ^ i t i k A n to n i.A n to n dei tu ten d cu i s e ta g a ñ e ra Z o li

IRAKURGEÌAK

' ,

•-

. ,/ «1 4f

. 1 . '. '

C'V‘ ^ V . "> I.. • A<' '

'• .1 I I

JAtlNGOIKOMIH PBO'VIOSMTIIÁ

9 u i ^ istB sao 18 8 3 .^ )UAlaa*n

M aya U a k oraindiño B g u n c h o b a t eukan, E rte cb iñ o la k pozik S a n ie ta n erautsau, L o ra k e g o za u a n o Z e la i ta landetan, S o ñ e ra barrlakaz L im a a g ir i san Itnrri choetan,U ra m urm urketan , Ib a i g arb ieU n ,^ r i i a k barriz ziran B igiro pintetan.

A rp e g ia añ a rg i E a k a a e g u zk ia k , B e g ira tu te k o duiñ

< G a fz k i d a b i lc a a G a iz k i am aiC z«u d a . O n d o b iz i d&na O n d o ill.>

(Eiaera xarta.)

E tzira n begiak»A itu k o eutsezala In g n ru gustiAk,In o k C7. «bau uste A ñ la s te r o deyak,B a ñ a p illa andiak,B a ltz e ta zuriak,A ñ izu g arriak ,L a s te r b u rru k arak o Z irean ja g ia k .

P eru a g u r a zarra, P ob recho ja n tz ir ik , Eclur g is a n burua O so zu ritu rik ,K zin e b a la bota O ñ k ad a ariñik.

E y o a U k O li I tez G u a tiz astuTiduiit, U rb iü a n u rten ik,G o iseiin goisSetik,

Bi?:Í zan echeük, A ra n U a zu ra doa P ro m esa egiTiík.

R gn xk ía g o rd e zan A Íak ü batean ,E sta l|;i b a liz a jak o u Jazarri atirreau,PMüfc ze lan er. cu k a a E c h e iik utrean,Men<iiau a u rk ilzcn zau

Ig o bearrean,S a s o i edcrrean ,L a r o g e i urtean,B izita lu rrean ,E lg e a o g o n m tz doa B a ñ a aldatsean.

T rn m o Ía asitenda B u rru k a soñuan. C h im ista b a t jau sten d a

P e n ire u onduau,A r e c h b a t birriutjên dau S a r lu t ik barruan, G izo n a la rr itü tik

J a u ste n d a soruau,A ñ u n e gQÍztuaii,

K ta cU it estuali,A l eb an m oduan,B ir jiñ a A raa U azu k o D e iU e n dan b ein gu an ,

E lo r r i b a tc i.i 2an N c k e z iiireratu ,B e re anpnrupcan

J a rr ita geratu ,A r r ia za n b ertatik G o it ik abiatn,O rrí e ia erram ak Ü g a r i ap u itu ,A isea k azk atu ,E u re n piitsâk chistu , O d e ia k urratu,E r r e k a k euriaâz B ertatik gañ eztu .

B a te tik zarra eta B estetik su stu a E r ru k a r i eg oan P er« g isa jn a,E g u n artan baraurik T r i p ea u.ntna, K o iQ u lg eta k o ustez G a rb ir ik barrua,B ero rik burua,Iveorrik aua,G o rp u tz a oztua,P ro m esa betetako B a ñ a p iñ g o g n a .

Z a ld u n b a t agertzen da G o y a n atertzeau O ordin osagiU ea Z an a B arrundiaa,P e ru g isa jo aren T o k ira jastean ,N a i n o k esan go le u k e

A b a ikusteüD ,

A ñ taju iris lean, B alcan asuneao,L c k u urriñean, L a g u « ü ü b o en tra la A i eban anean.

K u ria ebalako

B arriz abíatii.Z alditik an ja tsitik C o r d in zan g eratii,B aúa e sk u rik onck V.7. c u tía n luzatu, l iz ta b e g i onakaz B ere begiralu»A ñ g ic l ii l a g u n Ju , IkusiríkN oz eban atertu,AgiirriJr f g i n baga G ordin zan aid end u.

Z a ld ir a ?e lan ig o M tinacho batetib,A steii ja k o laxi oñan A rín k a b eita tík , G o rd iñ e k brJdai sendo T iratu égaitik ',A b e rra geld itzeu K tzan orregaitilf,D o a arri a rieti k,N aiz sastraVcuitik,Z eñ bide ertzetib,B o la a rte u a i!sìa L u rrera gañ etik.

E n ízu ten d a bftrtatik

D e i b a t añ «stua, «;N eure g o g o rta su u e n A u d ot kastigua!> A rritzcn d a o n eg as P eru gisajita, K arid ad e? b iztu rik Ik listera dua,C b it e m ik itu a ,O so sam iirtua.G ordin arrizkua T r o k a b aten ja iis iiik D a k u s ze laitu a.

H erak g u r a eb an a E g iñ ebanean^ C h im ists le g e z ¡ges Z a ld ia bajoian,K g o n arren añ tnakal F eru gorputzean, iyagu n tzeto usteaz A l eb an añean,E rrip a añ ch arrean L e k u lab aiiean,

A rrisk ii artean,P o z ik a u rk itu te n zan B eeratu zaaean .

H aña G c^din eg oan T.eVura eldurik,D a k u s a u p u ltsu eta A m a s a bagarik ,B u ru a a rr i ertzak E rd i bi e g iñ ik A zk en eta n d a g o la O so sin istnrik ,

C h ito sam iiu u rik , Belaunikoturik^ J a u o a ri g o g o tik , E r r e g u tu lc n deutsa A rin iiS ifa itìk .

E rre jju ch it lu^e bat E g iu ebaucan,O itu ra d au le g e ch e K ris tin a u lege an .IIU bertan la r g a ta A id uts g a n a tz c a n ,I g o cz in ik dabil A c h lu u tu r arteau,E t a g o i aldean. B eg ira tiiean , C h a k u ira z nastean, B ig u n e iza iia dau Ik u sten bideao.

jO! [B igu u eizaria! E u ts a n laste r deitn, Z u rtu rik o ts onegu2 E ^ ia zan geratu ,P e ru no^baiteu ja k o n X e k e z urreratu, P u sk ato n a tscd e a ta B eib a z abtatii^Z e a io aulortu ,Z er zau au gerta tu , D a m u a a g e rtu ,

"Ai —G izo n h a t a il dongaro Z a la k o am aitu.

B ig u n e k en tsan d au a K o tz u n arduriaa E rru k itn tscn zala O salari illaz,F.ta m iraritu rik Heruren fediaz,R iijak an erabillan J a te k o g a u iia r ,A fd a o ta ogiaz,G a 't a i ta aragiaz,A l eban guztia/,In d artu e b a a Pern G a ld u a gosiaz.

A zk cn cz esau eu tsa a < Jau n ak n ai izan dan, G a u r zure birtnt«a Pern ondo prob su ,B ere P ro b id c n ta a E g iz u alabau,B erak o i g a itu bada G u ? iio k gobern ai:, B era go itik d irau,T a d ab il m undu an» B erak e k a it i nau, E stu ta su n onetau Z a id azau anparau.<>

Al

ELDUN BATEN GOGORAZfflüAK

IBSUKO IGI Til iEOUIlü lEBCOl U lühTWO lUilil! m \ ¡m

■RCÍIA ta illim a in o z b a t ez d iia , Ä d isb id e b ein b ere ez, g a b a ta cg u a a ,

R g ia k arerio b e ti d au guzjira ,T a sek u la a n a y a onak ez d a o cbarra, Zuzenak ok eira , ot^ aaak iu itkerra,

S o t illa k zantarra,Ju;sCQak k o u tra b e ti g a i ?k il le z i tala.

A la n gabívk n ai len k e c o lin a azp ìratu ,O n ta a r " ¡ a aliak d au ab ilU inpetn, C h a irera k o g a iz tu a i lo ts a o n a keadn, A g a it ik E g u z k ia o i d a aserratn,H rrañ uz a g e rtn , sn ta g a r jarraitu ,

C h im ista k tiratu,Illn n b a ltza b e tik o alb alei am aitu .

A rg itz e n dan z g ízo n o n g a b a k its u tu a k , I llu iia k g o rd e tako n a l le u k e z zoknak, E g u z k ia k b e g iz ta u e^in bcstckuak»¿B a ñ a n n n topau le ik ez o rreo ezkutitak?

íAi! b a ñ a g a iz tu a k d au k e z b illa tu ak,E te ^ r t iitu a V ,

L cn d a n a z hrrpietan n u n e g o a leknaV,

E gU 7,kiak artzen dau zeru arcn g o y a Jku stc a rren on do so ru a guztia ,R añ a g a b a Inrpian d a g o estalla,E fa r r i ez da^ion ftk g o it ik b e g ia .H au ard u ra and ja ib ara larría,

B ild n r e« chibia,G a k iu k o e ie dabün betiko »uzia.

E ta a s ia g a z b a t e g u a a beeruuU a, N a sa ittu en d u a k o g a b a r i biotza,Ik u sie n d a le la k o RabaUzen keriza,Z en ek em oten da Leu i) lun areu ant?A,A u d alak o m oiza, m otel e ta oua^

G a baren la^juntza,NorentJ^at p o zg a rti d an b eti g a u z a baltza,

B e g ic ta t it «elau ju a n K g u zk la ,A !a n k e r izp c tu u u ría lu rra guztia>Ilh in a k zab altzen d au la s te r arp e g ia , B a litz le g e ch e bcrau gara itza laria ,K rre g c andia, M unduko nausia,

T a a g in tari a,A rtu d a io e a d an ak obedleatzia.

iE g u z k ia ju a n dok, a id e e ¿ in cgun ak, >G oyan an g u re izar b e g i chikidunafe, »G añera ì l la r g ìa b za b a l ercañuak,»Orresek d itu k a r g i gurct& at naiku at,» E u k a z a n k a n tu a k ta u lu scndnak,

B a ien m osoluak,G a b a z b etete arren g u ra ri g a iz tu a k .

— 345 —

G a b a ri eldu ja k o k nal e b a a eiía, H g u n a g a z b atU ii ja a n dok lotsid.A r g ia k b añ o oneV jak a k leg*e obia, ¿Z ertatako juogT i asaben fedia?¿ T a bristandadia^ eta E le ísía ,

T a b e te leg ia?G n k bi.ir d o g u 11 a d o k g a n r libertadla.

B iW ur ziran a b ere ta ega2 ti 00ak, C h istu k a g a u d io r i, ta sa g u sa r zantaiTab, O tso ta a iseriak b arrezko a lgarak , I p u ita r g ia k u ste z ira la karrak ,A n g o d iadarrak «Liba i»u gautarrakl

G u g a itu k azkarrak,M un du barrían orain zo lia k b a ia ria k .»

O llarra o ts o rre e ta z la s te r iratârrí, L o ta u b e g u a n le g e ? en tzau d añ a ak zoli, A rb o la ad ar b ateu o g iia n a u geldiÊ t a ze lan a in a itu serm oia outsari, iS tllik bertati, diikotso o lluari,

U rch o eiikanari,

Z o ra tu ja k o la uste d ot m osoluari,

¿Z er u ste a l d au g a b a k eilertuta antza?

E r u a u g o d eu tsa la e g u n a ii ba¿a?I lla r g i ta ízarren a rg ia da otza, Ip u r la r g ia barrÍ2 a r ch ibi la baltza... Kâin e ta iitsa , e ta barcix ontza,

A r g ita n d a lot¿a,Illu n p etan b a k a rr ik d a u k a a k biotza.

N o2 ebiltzan g u z tia k Jolas oneuetau, iB íba, g u re eg u n al d an o lí arrak kantetan , A r g ia d atorrela ouek dan som etan,

B ild u rra sartxi « u lseu cliarr&i b iotzetan , Z e r ira n g o e te ?an eguiie^ euretan ,

JarririV a rg i tan,G o rd e la u ez baziran laste r zokuelan,

U rte n ra n tin d ik laste r g o ize k o i?.arra, O n ek ja rr i zitn zan ¡zu ta ikata,Iritn tsirik e g u n a oso i l l ctzalo,E s k a eu tsen outzari uste b a t on zana, E s a n e g ia la , b e ra k e tich an a , .

Z c n e k heríala,E s a le n d en tse d an ai i-orde zeìtezala .

O ts u a basuan i, to b a n aiseria^ Z u ln etan sagu sar, ta i g au ch ería , S a s ip e ia n e/feutau a ri ipurtai^ ía,T a niJr eleis-iraniaran b a jn a t tokia ,O r nice ercch ia , ta e ra b a g ía ,

U stez e^ukia,IcU aron e l d i i a rte e r a o q b a r r i a .

I llu n a b akar triste ic lii tfben danak, O r4 u an jai! zer pozjl.*, o lio ta o llarrid ! I&ildu :<iralato a iseri a lg a ra k , K u k u rru k u k a sen d o a n g o d iadarrak, B u r u a k zuzenak eregi ta danaV.

T a arro g a o g a rru k ,ISillik zo ku etan g o rd e rik gautarrak.

G a b a k le g e z g iiz u rra k a rtiita eg ian tza, ¿Z en b at «rúan oÍ d an z bero aJderuntza? E g it e n d iria la m illa oker gatiza,G a ld u iik arln ta ta a sk o ta n gorpu t?a,[Ai ze r zo rig a ch a ga ! lU un g u zu r uts a, '

D a askoren 2>oza,C h a r m u eta g u ztia k o ri d ab e m aita.

- 347 — :

G ii i l iz an cliifia o n e k asi ebaiv gcrra ,Z ero an b a ñ a la s te t bota eben beerà,J iifetn u tik b ere a u ij;o zan h irrw a ,G t7 0 iiak c i i la n o n a zlero g a ltzcra ,Illim p ctu tera , b ere biziera^

A r g i ta a in ederra,Z o r ìo n e to to k i l i ir a u zau bestela.

¡0 errak u n tza baltza! g izon ak laztan du,M un duak c g i on t?at sarri la ü d au artu>N ü k zeru ko a rg ia n ai d ab en lañ otu,L u rre tiV albaleilce b a ita d esagertu ,B a ñ a a lp e r nekatn, u ts ian sayatn,

Kziat»o d au goitu ,Z eru ko K g u z k ia g a u r d a g o ¡n dartsii. .

A r g i ta e g ia d a g u te J a u n g o ik o a ,K ri sti II au -E g ii :k i a K b au je li oa,B e re z a le e^ d an a gau-bat¿arrekua,M osolo ta la g u n e a bandcrapekua»B ard in ju d e g u a , a in b a t p a ga iiu a ,

M aom etanua,P ro testan ti a zein J a m asoi arteku a.

Z e rg a iU k b izi d ira n o u e e k ü ln ap ían ,Z e ru k o a rg ia c i sendo g e n a giñan ,A lp errik bañ a d ab iU se & d a b e lurrian,J a d ich ik o garait^ au ctü azkeuiau,L o ts a gogocrian , e tsa y o k a?piau>

H leisa gañ ían ,Ik u s tc k o « stia d a u k a t biotv^ian.

G IZ O N A R E N Z O R iG A C H A

I s » zao Berd*a ISSO .»

RROZTtTA íjan r d ago lu ir ía n gisona, N a rra z b illa u €7ÍiKla b ere zoricvna,

AdaneV, J a u u g o ìk n a k einonib ctikana, K rra z eta bertatik ak g a ld ii ebana,A u e i d a e&anfi» cgia/^ izana,

¡Ai ezbatitz aUl Ip u iñ k o n la g a rtí b a t b esterik espada.

Ì

G iz o o a k ja y o U a t ik o b ita artian, G a u z a b aten d am u a d a k a r b íotziao , J a t o t t b a rg itz ia em en lazeríau, Z orion tasu n i i ts c z ja y o b ía m a n , A g á it í l: Uirriaii, dab ill a u lan lau,

A rra& taka arcian,

P o z oso b aten b illa bi¿ít/á g u z lia » .

A m aren &abcletíb ozta d a agerU en , N e g a r e ta gA rrasiz bertati d a asteti, Z e r z o fig a c b dakarren cza u tu ezarren, B a ñ a aren señ aliak laste r daux emoten»

K ald ìu b ad a uxUii, U a gu ratu tc n ,B e li u ts iku stcn ,

B io tzian xnlo b a t e z d an a betetzcn.

jO b io U a reo z u lo e?Jn d an a ÌohÌ![0! a ts e g iñ e z d an a s e k u la jadiclìi,G a ld u «aniU g e ia g o ez da> e z ikusi, A lp e rrik o tren bilJa b u ru a asfco ausi, N a iz ju a a urru tl, Íchaso¿ ibillì»

J ira m unduari, t 'r te n zau ian U gez zn lod u n etorri.

G izo n b aten g a c h o ri g i?-arraza d aaak J a to rritìk jatorri, da tua» ne garra b, SortaU le, Egoa> Ipar, n ai S atta ld etatrak , G a u tk o e g u n e k o ta le u a g o k o zairak, Iz a a zirianaV, izango diranak»

BÌ7Ì g a tia n a k ,Z o iio u d u b a g a r ik d uaz einen danak,

G ixa ld ik g iz a ld ira bidazti b a t iegez, G iza*arraiia d u a aurrera juan cz,O ra in sei m illa urte a rtu eb an bide?, M aku rtn d a g a i t ia doi a lako ouez,O g ia ja n nekez, g crre ta n b ildutrer,

B a k erik iñ o z ez,G c is o izu n ¡a k a ¿ a sk o illte n gacliez.

A tscd cn g a rri o ia d au k a lu r so m a, B e g iak a z b a k a rrik ik u sten zcru a,D iru d ì a la n J o b bat, za r ta a g a ra tu a , I ru ro g e i g iza ld i* sarnaz estaldua,D a n a g a ilo tu a , e tà zauritua,

Z ik iñ atsicua,S a ts te g ia n e tz iS ik erru karritu a.

- 350 —1K z d a g o J a ur e g i la a ta c lja b o larit,K z itti cd er e ta ez la baserrlrik,N u n in o z entznn ea dan n e g a r kurriskarìk^ B a 'íler g u ztle ta ra d a g o zabal d uri k,A iñ b a m i sarlu rik , erru ak botarilt,

S iis le rra k artu rik ,Z okorik g o rd ien a k d an k a* b illa turi b.

¿E 2 alzen diian eg in , e n e J a u n g o ik u a , G iso n a i i ir c an tz ta b a i ínidikiia?B a k a rr ik b erau b añ o o b ia A in g e ru a ,B este g u ztia e g in zeunt-'an b ccra gu a ,E t a m endekua, ze lan zerukna,

A la n lurreknn,K n io n ik ja r le k u tz a l tnundu b a t osua.

E g u z k ia em oo zeun tsan a rg i eg iteko , I lla r g i ta iza rra k g:abez p oztu tcko,A is« g o zo b ig in ia k a tseg iu d u tek o ,N e g u s ta u dia ez g o g a itu te k o .S u a berolzeko» u ra edatekn,

O g ia ja te k o ,A b e r c ta p istiak bera serbitzeko.

L o ta n e g o a n ia n g o rd e E gu^ kía,Z e ru u rd iila lora?: g o i g o i tik begira,F is tia o k erra b ere b a k ian guztia ,B e s te a in b este ch o ri e ta egaztia ,A u n tza n a iz ardia, b ior ta zaldia,

B e y a ze iñ idia,Ira tzarri ezedin e u re o n agusia.

B a ita bere em on ja k o n ariin a arg itsu a, G o m n ta, b oron date ta ad im en tu a,B u ru ra k o ro i a la eskura zetrua.

Purpura?, cg in d ak o R r r e g e m autua,D oe?^ i i p a i n d i i a t a b e d e í u k a t n a ,

Zan ik u sieku a,Bi g a rre n basau le g e z beraii J a u o g o ik u a .

O rtu «oragarrian at»egiñ artian, G o zo tasu n osu an b i y zd tek ian ,U s a i D eztitsu etan a lsed en g a b ia n Z orion tasu n d an ak euka^an aldian,N a u si zan lurrian , and itasun ian,

Z e in eskubidian,N a i eb an a rb o la tik n o z n a i ja n eukian .

J a u n a k adierazo eu tsa n a ri baña A rb o la b a te k iia ja n ez eg iala ,O n ik ak cz eb a la g a iz tu a k ezpada,A la n g o rd e zedilla ill ezedin bada, Z e rg a itik bestela , g a ld u k o oso zala,

A la n bere bana,N a i ta ez o rrctara b ia rtz c a ctzala.

O rra b ad a g izo n a ze iñ g o r a ja sua, O ifip e ia u e u k a la k o m u n d u b a t osna, J a te k o n a i zer fru ta , g a ñ e ra eskua,A b e re g u ztie ta n barri? ag in d u a ,N a iz izan g a iz tu a , ze in o ts a a m an su a

E d o i^elakua,U g a za b a tza t b e ra zan ezagu tu a .

A n d ia zan b en etau b e re Jaun tasun a,A la n a rro ta A d au d oe asboduna,A g a it ik e g in eb au o k e r a iñ astuna, Z ein en arraza ch a rra g a o r b ere ezagunda^ J a u n a ren esau a, u stza t b o ta dana.

E t a fru ta ch arra ,O n a b aran le g e c h e ja n b ild u rrik b aga.

;0! aokad a g a lito n a d a r ;U tiin ,¡Oí A d án g u re A it a ¿o rígald n kn a, ¿N u q dozu b ad a o ra ìS ja u tz i urreztua? ¿N un do2U aru a ta n un dozu zelrua? Z a k u sta z g ai sua, oso billostua,

E f a m u tilld n a,Ortix z o ia g a n it lk b ere a i^ z t u a .

L o r a tc g i a n g e ro baso zan biurtu , P is t ia le n o tzan a kon tra am orratu, J a iin g o ik u a zeru an barrì/, aserratu, B e rta tik A d an ebau a k m adarikatu; L u rra ¿an d ollortu , ze r ja n a ukatu,

A lp e rrik nokatn ,A s k o ereiiiag aitik , p u zk a l n e k e i a itu .

Já

GANBOA TA OÑEZ

Santua iscm zaa ¿rsatsa2n>& IS9 6 .

mm\m u&jüí mmmm, m oioi ki o&ls nm

ERROrSTCrf^a

L enito ald iün b atí E n tziin iie iitsa s , aita, E ch o asko erre, ta Z itu e la bota;B a ta lla an<lireii bat O r B izk o i aldean. D iñ oe, ixan d ala A sk oren kaltea» .

a i t a k

H rrudriso m aitea, A iñ d ira and iak G u ztizk o lu/aroan E uskcU hin-ciriak. D aroazaii zoii^ach, D au iu , ta negarrak,

G e r r a k d au kczalako O n d otejigo cliatrak, G iza id i erdi b a t da E fd ib ita za la U lib a rrin eu sk e ld u n K rri on a u ala.B anda b a t d a Gamboa O ts eg iñ ik oa,Oñex d e ifze u dabena Be.ste aldckoa.

A rrezkcro d ab il tz a? B ctí em en frerrao,E z dakit, n o z ja iu z a n J a rr ik o bakeun. A m aíb a eclie d a le Bit74iák ondatu, L ab o rea k uff«r¡

E rre , ta kizkaldii.

B f .sic g u raso askok E u re n b izitzea O a ld u ta ic lii dabe,U m e iu itz echea.G u em eii a c h artteetan

B i l i ftara ondo,^Orrelako n egarrlk K ld u ez dalako!

R R ' R O D B I G O K

A ita , k a n ta u o i dabe^ D a tzu h , ta besteak K u re n a ld e k o garaita G lo r ia z beteak.B a ñ a , nik k a n tetan dot A lo n a n bakea,B e rtan irago jjura N e u k e denporea.E u e arta ld eari J a ra in o a ik ondo,E n e ch ab o lach o an G a b e z eg in d a lo- T a lo a , ta esaca J a n arren bakarrik,B esterik b aga bizi N a z pozes beterik.E z a ld a e to n ik o A ra ñ o gerrea,O n d .itu e z daiguen C u r e artaldea.Zerren se rra zaleen T ro n p e ta re u otsa,N ire ch istuaga¿ko O s o da garra t?-a.

N ir e so n u a k poztn O i d au z ardichoak, G etrarie ii tron p etak L a rri t?:cn g ai soak. A ita banoa, bada, O ra in etiiakgauA, Z ergaitik zaiñ bagarik E ^ in dabeu gaba. B adakizii n int?ala B a rt B alt?ategira E to rr i talogeitzat Ü ru n aren bUla:E t a g au r D om ekea Z a la k o gañera, J a s te k o eiitzn tera M ezea k a le r i Be:>tclan A lo fia u u ik N a i d o t b ad a bÌzi, K a le r ik t z d ot gura A ld a la ikxisì.A n ch e d a iik a d a la k o N a ik o a pozg^rtÌ, L a n d a zabal berdeak X à ite a n jazarri, K e r izp e a k aukcran, D itu d a z topetan U ra k zc la k o ak nai Itu rrich oetan . C h irrich irrien soñu, C b o rien ch istu ak O rreek d ira eu tzu ten D itu d a u kau tu ak. C h a b o U k o atcan J a rr ir ik gabetan.

ü

Ik «sgarri «derrafe D itu t zeruetan. Itln rgiari b e ti D e u ts a t jara in oten , E g u n ik eg«nera Z e a id e daVarren,B a ita iâr b atzu ri O i d e u tse t iârri, N u n d ik , nora, ta zelan, O i d itau ibilli;K ta adoratn rik E u re n E gillca ,Z e in d au pure Jaun goiko, N eu rririk bafêa.Bera;;an neiirii usto D a n a ip in irik ,N e u re kainañachoan J a rte u uaz etzun ik,A g u r, a ita uiaítea,D om ek ara a itea n ,E z aldo2u izango O k e f f ik asteau.

A I T A R

Z o rio a ek o a da O iz o u a m unduan,B izi b ad a asabak Z ire a n m oduan;E u re n lu rrak lan d uaz E u re u b aserriau E u re n o ítu ra zar, ta S ì e ist« garbiaii; M u u d iik o andikien E jja rri bagarik

Ig u iíí bapa ech eak D ab arren a jan ;k ,Izan e2 arren gau *a

I U ria n la k o a kO sasungeizat, b añ a. D ira obagoaV. N ob eren artaldeai F ^ iu ik jarain on , G izen d u rik urtean C harri, ed o s5ekor> T a lo a ta esuea XJrdai, ta arabia, N a ik o a b ad a ez da C b a rra baserria. G a ñ e ra lab oreai G q ro z gn besira.A d urrà darígu la O u ch o ak badira.Hz d au b agu m unduko A n d ien am esik ,A b ere ta lu rrak a z Bi?:i g a ra pozib. G o isetan egiiiagaz G e n re errexua J a u iia ri eskin iaz K g u n zabaldua.H erari opaturib G e n re n e k e lanak, G ab eran o ieateu D itiig u n d an danak. E n o ^ a rio ch o a G ab ean g abeau E rrezairrik u ts b aga A p a ri OS tea n

K tía te r a goaz en B io U zabaU sa^,E ^ iin a ond o ju a n J aliu ii usteaya2.

A l a n c h e h í« i R a ra ,

E u e seinechoa, J a u n a ñ r o r d cu tsagu E sk erra naiboa.Izan 2aile, b a i, ¡ta n BascTii zalea, M ai!e tiiten d o iu la Z eu re chabolea, Diñovsnn lesea an cb e B í¿i í í ir a ondo,Iñ o o b ete e ttara O b eto ¡yanô.Z o a ’ ordn onean, D o m ek an ctorrÍ, L agu n d u k o d eu tsu t nik M ezatara /uri.

P R R O U R J Ü O S

J a u n fo ik o a k di2ula

A i tach o ecnn oh, D o m e k e a baño len O na, etncn nator.

A T T A K

¿Zet'dn zätoz scm ea lâpatua iâniíc O rrelan arn sarik B ere a ttu eziñikP ¿Z er gürU tu teii ja tzu

5Sfi —

Z e b a rti <lakazn? Atse<l€n p u sk a í, eta E s a n cgidazu.¿A cur zu k etzendoan Ü om ek ara arte? B ly a r arte seinecbo E czin dudan u.ste.

T ? R R O D a l Ü O » C

E tza ite ikaratu, A lta d lo m ai tea,B arri ed er b a t d ak a rt, Z e tu k o K auica.J a k in eîzu, jak in , Z e la n ea u r goisean C e za ltza tík a n n e ra

A rd ie u atzean N iíio ia la san ta bat B illa tu düdafa,A in eder, a in gal an ta Ik u ste k o dana.A n d rà jjiiztizko b a t d a U m e a z besuan,J a n tzita E rregiñ a O n b a te n tayu an . A ra n z arb ola bateu A in baV artokian E rra n n a botiaa D ajío a«iriaii.D a la , diñ o, A rtz a iñ a A m a E rregiñ a,E t a ch ab o lach o b a t

D abelfl prem ina.

AlTíiS

¿Z elan izan «te da A la n agerU ea, AsVorent?at i^anfro D a gach, sin istea;B añ a, xclan d a iila d a u N ik .sendo fed ca . Jann aien t?:at ez d a gach N a i ze r egítea,

R R » O D K l G 0 K

A ita neuk bere eziu K g in d a sitiistu,Jknsi arren here D u d an nax aurkitn;

M irarien b a t zala W ertn izan g o ,U m ili u m ili ja rr in k A ? a rtu nachako.B erb az a l d an ondoeu K g iñ a i berari;B añ a, b e ra k obeto lír a n t iu n d e u st Tjiri. K n tz u n g o dozu laster, Z er eran tsiin deustan B a ñ a iitk n e u k Jenengo A u S e deufciat esan,

¿Ñ or zara o, A ndrea ü m e a z besuan ?¿N u n d ik bortu ?achakuz E m en erem uan?^N undik a g e rtn zara

O rre a m iragarri K r re g iñ a a n d i bat

D o zu la irudi?B u ru an k o ro ìa ta P u rp n raz soiñean,'E'/.ln a sm a u rik n a g o

Ñ o r ete xarcau,¿A l zara artza iñ en bat B añ a, nor ¿aint^cko E zp ad ozu a id iiik B e g ira tu te k o ?

B ad azan t za tca la S e m e orren Am a, A tp e g iz dozulako B erorren ant2 dana. ¿ E ta n o rcn E rre g iñ l7 a n z in d e k e í zu, H asoan iiok adora u In o t e^padozur

¿ E ta to k i oberik Z u re tza k o etzan, A n k e ra tu b a g a rik O rrelan arantzan?

U H K A K R R A K T Z t N D P - U S T

Iru g a u ra orreek naz, B rro d rig o ona.A m a, E rre g iñ a, ta. G a ñ e ra Art5:aiña, J a u n go ik o a d a nire

S e m e, t a Bildotsa;Z eru , eta lurrean N e u k d a u k a t aginLza. O rra z c la u n i nazan

I m g a u z a orreek, M u n d u au a in b a t d oe £ 2 à i u z b este b atek , U ntiU a iiin U alak o , J a u n a k D indun c g in G izo n d an cn tza t A m a, A ttz a in , ta E r ie g iñ . B e ra k d an ka em o iiik N ir i ardurea Z u en giisstioeua O so ta b e Lea E rro d rig o etzaite A la n ik a ra tu,O uer.kero n or nazau D o a u cza^'iitu.

G E R U K H l ' K R S A N T i G t T T S A T

Bada^^ant 2areala Z e ru k o c a u z e n bat,Ik u s i 3 2 batet<i,A u g o g o ia tu ja l.E z d od alab o iu o z A iñ a n d ra e d e rrik M un du an e sa g u tu G a u r a ttera ñ ü oik.

Diru<Iizu lig u z k i G u iSctik ja g ia , A le g e re tu le k o E u sk e ld u ii E rria.B e ra u d ag o a lak o A sp ald ik o urteetau G o rro toa u sa rta rik G e ir a ga iz lo etan ;E ta ze la n d ag o a u

A flz e u k a stig u a , D e ric lia t errukitu J a k o la zerua.U ste d ot ;o! A n d rea , B ie n bitarteko Jain ko , e ta g izo o en Z a rc a la izan g o .A sarre x e z d eu skn , ak B ia ltze n euririV,A g o r r e z b izi g a ra D a iio b erdi i llü j K ta b a ld in bazara Z n ja u n a r e n Am a,E u ri a ze u k jad iclii Z e u g i bereala.G a r e A rtza iS , E rre g iü , T a A m a bazara, E n sk a U u rra artu*iza Z e u re ardurara,

R C R A R B K A K T Z C N y B C S T

J a k iz u K rrodrigü E n e g o g o k u a . K u sk eld u n etau za itu t Z u au k eratu a. A JÍcra¿otebo G a u za o n e e k znri^T a u ai d ot ¡g a rrí D a yo zu n a itari B eti iza n dodala Z u cn ardurea,E ta g u r a dodala K m en chabolea.B grtatik za iiid n tcb o

K n i BHskaWmia,7,ein dan n iretza t jcnt« L a z ta n ta kiitun^.B añ á, a la o bearrez G a u r ?origabU ian A iirk ie ta n òa a g o m s , la ondatnan.

G E R O U K U K K S A N C R Ü T S A T

B a n o a arin-arln A ita r i echera E in en ja io te o iSana Iragarritera.E rrc g n tu k o ileutsat L a s te r chabolea E g in b e a r ja U u la , A m a c h o m aitea- B «stela e z doznla E g io g o eurifilv,G era t« et/aiteau O so o n d atu iik .

A u 5 c da, c n c aita,A n d an a gerta tu ,Z u ri esau arteau E to rri naz estu.G o azan , arLurik lastcr A ld itu g u u z a ra tj S e n tig a rr i lit^ake B u sti d aian urak,N ir e u s le a u dauka A k erab ag ia A r tu ta bereala B ite k o euria;

-^59 —

f E t à zu k badaki/uI .

E u r j e j i ptenun an ,Z elan gaizki gago7arj E m en aspaldian.

IA I T A R

G o a za n , en e seniea» D a g o a n leku ra,

Z e rg a itik ik u ste a N ik b e ra d o t gu ra . J a u n g o ik o a re u A m a Z iertn dalako, C h ab o lach o b a t b añ o G e ia g o ¿or jak o ,Goa?:an E tro d rig o ch o G u aran bereala,O iid rau daij^nii, m ìraria A g e rtu d an A uia.

B R R O D R l C O K

E lo rr l za ite s a ita N e u re oudorean,K e u jo a n g o n ach atzu A iirre tik bidean; Z e r g a it ik b e a r d ogu n G u k lok i charretan Zrago ach a rte ta L e k u laban ctan;B a S a b eg ira tu az A s tira astiro,E ld u k o g a r a inÌ5 Ìk E g iu b a g a oodo. G o a z a a a u a g it i dau A rta ld e aspira,

E t a au d ik garbiro T o t i a a g ir i da. G o a z a a cg on agaitili. AlcJapa ^'ogorra, AliiQO, en e aita,I g o a r ie gora.*

Ä l T A R

A rañ o k o biiU a la t¿ d a asko,B ild u r naz, baña, ete dan A o d ik ikusiko.

E K R O D R I O O K

A ra, ara, an aita.A t a u u n clagoan,A n c h e a ra k o sasi A n d ie a alboan.¿E z dozLi b egiztetan A ra u tz a g añ ean E s a n de uts «dan legex Z en ri len echean?B e g ira egioxii D a u k a art^aiñ antza, A rp e g ik o azala B a ltzeran a d a u la .B a ñ a , ed errez zeU n D a n p aregab ia ,

D iid arik bapere da B ir jiñ a M aria.

A I T A K

G oa¿an a g u ro a g o ,

A d orad u daigun.

M irari b a t d ala au G a rb i d a e zag u o ,G e ro jo a n bearko D o zu O ñatira, A lp e t t ik e r r c g u k a A n n e k etan dira,E ¿ d ab e ez eurÍtik A u ik u s i arte,;^ enitit eratsiko E ze ta ra bere,L c n e iig o b e a t dabe O n ase ctorri, A in a-S em eo k zelan

I> asozau iknsL K u ro k a d o rau , eta G e r o ch abolea B earko d en tse cg ifi.

S e m echo m ai tea.R aña, g e iik a u tren e n g o D a y o g u n erregu,P e k a tori ok g a i tik

D a itc za n bigundu-

RRBODRIOOE

¿Z euk a la neuk a sik o D o g n erregua?Asi*2u zeuk ze rg a itik Z a ra gurasu a.

A I T A K

A s i za ite Ic c e n g o Z e c e o e se m e a , Z a te a la k o bere A u rk itu tzallea.

■VW

B elau iiik o ja rr i rik B tro rrc n oñetan,A b e M acia asi Z a ite z err^ íetan.

E S B O D a i C O K

A g iir , a g u r M aría G ra z ía z betea, J a u n g o ik o a d a zu g az, B iijin a m oítea,A n d rà d ao etan zara Z u b ed ein katn a,T a J e sú s aure sabel

D o n tsn k o Frutua-

AlTA r

P ek a ta rio k g a itilí, Ja in k o aren Ama> K rre g n tu egJzii O ra in arreo bada; E riotzaV o orduan B egíüV g u g a ria Z u tcn d o , ta eroan G a g iz u í religa a a.

ESBOCaiGOK

Am en.

A N C H 1 Ñ A K O D E N P O R A N

l2än m Xra¿Q*= t&a Pdcploiaa 1333.»«

L'rxMako hcntan áhvnJnko andiko baren batn siivsn berularmk.

LliX liK G O A, OT.ETAKO BIDAR! BAT

cldu j a t u g a u bat, a iñ otz eta tristea, O dei p illo arreak dabüt^a/. batuteix,

G o rd e da« I lla r g ta k a rp e g i zu tb ild u a,Z eru an isareUo b a t e t d a a g e r tuten.

L e n erdi en tzuten ?an aiseen durundua,

O iz a ld e tik orra, o rra n u n dalorren,T r o k e ta n ja u s len d irau tir m ìitduak ez d ira i A lene! ta fiieiie! eli Ìli oz isilltzen.

Illen zelai-ko a u g a tz o rriak ikarab a A is e r ik b ere ba^-a d au k azan ag aaa ,O n tz b a t u lu k a jo ia n , zerren b ere a ip ian G iz o a e n b a t liirp etu ei eben betn bada.

G a ñ e ra ik n s i d ot A n b o to ra n tza egan J o ia la a z u m its b a t b o rau a bategax,E t a d e sa g e rtu j a t ofxeztu b a t leg e ch e ,N o r b a it i e k ite ia uste d ot gogtiaz.

B ein taat ch aku r a ii7 ia k , A c h ia baño g o ra g ù

O ia b ü la b aten ziraJi estu ta la rr ia k D u d a b a g a r ik e s a a u ai etêla u ste doí,N a u sía ill jak oía, aren iut^.iriak.

A is e p u tzab ch istuka, p a g o e rra in a t7 arrak B aib en k a darabÜlex a« si agiñ ean ,S o ñ u o rreek eotûnaz o tso b a t to p au iiebau L o ta ii ta korroscaka baten adarpean.

B id a ria k erÁn. le i b id erik b illa tii gaur,Z erren aeru ta lu rrik e ch a k o n a g ír i,B ild u r ikara* d ab il, lokatz a la arritân,E g in g o ete daben ankea ip iñ i.

B a rd ia sartzen da narttân, b id etik aiden duriV , Bardi a fe la y a n b ere la b a n d u rik jausÍ,E rre k e n m itra iu llo a eo tzu n g n r a leu kcla ,N u n d oian ja k ite arren d ab il barre garrí.

T o p e e g in cz d aian m u garrí tzarreu bateu E t a b ertan ez dedin ill o tz ík geratu,G u r a le u k e o deyak, b n rru k an e g iñ a g a 7 ,O ñ c itu a k b aleyez sarri sa rti sortu.

M am n b ild u rg a rria k a ra o n a dabílt^n?,A rre a k , inrbilJak ta zuri e ta baltza G a b a g ab ck o e n tsa t, g izo n en tzat egu n a,N iret¿ak o es d ira illunexko guu¿ak.

O ra iñ u lu tr ís le bat, oraiñ iSilUasitua,O ra iñ su u b il b a te g a z b ild iirtn ten n;nt>:an,IlJak obíetatik urten ik dabilU tala,G a b e ta a u ste d o t n ik d esla itu en ^ s a n .

N e k e z em en e ld u naz, b en ta on etara ?<aur, G a b a u cd ola bere b ertan eg itera ,E rru k ítu zakida» zerren g a ld u rik nator O s ta ta o n etako u ga za b a jaun a,

13ÍOARRRNA, A C tiA R T E -K O E IZ A K Í ÜAT

G o yotau a iseak in d a rtfii ebilU an,H tiiia ja u s te n zan g c ra tu baga, M en d i-m egop ea A ch arten ebillan K atetik beftttra e g a n jiraka.

Here o ts c s k e rg a k , trn iiio ieu acU eva, B ild n r la ik a ta x bat eben ja rte n ,A c li arrien b a U u k ja u s ito ete ^iran N e u beifiik b ein a sk o nintxan izuU en.

U rak an g o g o rra k m endi g o y e ta t U

B co r c ia b e y a t b o ta clauz beerà,E u rien €uria7, o lzak k ik ü d u rík ,G a i soak jo ia z a o adipeit^tara.

H rrekak sen d ato b itza dariela,D oa2 zczen d iita am o rratu rik ,E z d a azartu k o sa lto z ira g o ten A rri sk u n k b a g a n i lak o zarrik.

A c b a rten dagoaii ch a b o la clio atan,

E iza r ia k g a ra su sloz esnatu,AÌKC p u tz zorrot^aV zerrcu irrizkitu G u z lia h zitnzan laste r askatn.

D an o k a si a rreu b ed ar ta orbele?2 a rra tu g u ra r ik arrapa taka,C h a rk o b a t sa rtn tik u ste u ste b aga ,B ear izan d o g u u rten Irarräka.

I llio t i ig a r ra k e u k i arren surtan.B a t b ateau zeatz d eu sk u z auiatau,B ia r e z in g o d au a ia eltzen danak E u ra k a z su g a rr ik satnu r barriztau.

A rtza iu g is a jo a k a cb era ig o dau,B e ra k an d a k ia n to b en batera,O a b a n jo a n a rte b e ra ien b a n u a n ,

A ld a b e n m odura atscdetera.

N irc lig u u c h o iik u tU a iu a ii üeiit-st

J arra itu a tzetik lo k i atara,E z u e b a la k o n ai arei jarra itzerik B eu taria n a to r U ik io la ra .

i s u o a k k i : n a , z a i b e o i - k o i k a z k i x b a t

M cod ielÄ tik a iseak beeratnrlV zakoncra, Ik a zk iñ a i lo a k a rtw u ez eu sk u en icbiten,A la k o b aten ta a ta i b a t ond otik ausi dabe ta,G u r e ch ab o lea jo a z oncloan j a t u jau sten .

O rd u erd i tertzioan cixabolatìk n i u rten ik PagTj su g ate arro b a te a g o rd e bear u a n naz, •O a u g u z tia ira g o k o b ertan ch c poz po2Ìk nebau, G a ld u k o n in tzan b ild u rra e u k i czp an en ot a*.

Z a ib e g ik o to u torrean la ñ o z erdi estaldiirik, I lla r g ia a g e rtze a n a rp e g i n iotelaga/, ^G a u za ch a rrik uste b a g a , W deari e k itera D a m u tu a g a itik g e ro g isa jo a u asi naz,

E k a c h e n ira g a rle a za la laste r ezan tu dot, Oñe.ttii, tfu u io i, tru jiia r, la s te r <lira abiau, A rn a sa z b ete e z in ik ¡to bear ninduala»A ld i b aten erab ili b isu tsa k d o n ga ro nau.

Z ern g o y a n eral g i ten ziran o d eizk o arm adak, O r em en zitu ezala b ita r lc a k jareiten,E iire ta tik b e g i o n ce i p o zg arrita a t n ozian b e ia Izarcb o bat edo b este eu tsen crakutsiteii.

E sp ír itu e k a c lig iS a ik u s i d ot am asarre,B e le a b añ o balt^^ago a ia illw a, a iñ itzaltsu,III arg i ui Otela zelan m cn d i o ste tik ageriu , Ibatzezko k ap eagaz b erea la J a u batu.

O n a g iñ o ig o te a , b iz ia u lb e t a aeren,C u r a n eban bentazfiina g a u r al nebun m oduaa, E m en n ozu crrukarri, ill ez nadin o tzcn ot^az,

E vrezki a rtu k o nozn zu re b en ta barruan.

LA C G A fiR F .N A . WANDAZATN BA T

A m ai tit, z ira n e k a c h a k d an ak, E z datoz, aU etA g eiag o ,G a rb itu , zen iaU lea d a ta, Jnritiskak, zirean ira g o ,Izarrak, a r g i d ira ikusten,K z dira, leu lako erdi tllak, Z e n ia k , o n d o b iz ir ik daiika;^ B erarcn , b c g i biribiU ak.O dcyaV , eu rak a z b a t aiseak, E m eu U ik , b adoaz ig e sk a ,A n g o y a n , o ra in Ira ta rg ia k , B arrekd, a rp e g ia d au k a .E r r fk a k , a si d ira makaltzen»A rb o l a k , d u g o 2 a iñ ^ d d irik , B a k ca n , zeru a e ta h irra, D a k u sta z , ad isk id etu rík .G a b a len, ezaiñ a bazan bere, lA y o ra iñ ! g u z t is d a ederra, A sk o ta u , m andaba iñeutzako au E g u n a , b e ra b añ o o b e dn. M am u rik , ez d a iñ on agiri,O n ta d an ak, ja r r i d ira lo tao , G au ta rra k , eta so rg in g u sti ak. O sten d n , z ira n zuloetan.Z e in a , a ra z c iS ed erra dan, M en d iak , orra Illa rg íta n ,Z u tin ik , o rra ach ak dotore, So liladu , za in tza lle cn gisan, Z cin t^ uek, iSillik e g o n arren.A rre iiik , b a d o t dei eg iten , M an dazaiñ , lia lira le g e z eurak.

BertatiW, acre d ab e csa lea .;A i baña! n«u e ta b a i in au diiok, A u rk itu , b aten c lia rto gara,E z aeb an , bízirik iirtetea,S iu isten , G a ra i to rre a bada.G erreab , b a ñ a aelan atzetik ,S e g u ru , d ak a rren bakea,D enporaV, m od u berean dakar, C h a rre lik , o n a re o tandea.B ildurraV , iñ o s b añ o g eiag o ,Ira g o , ?eían g a u r n i naben,L o puzkat, e g ite a n a i neuke,O statu , za in a orain eujeu.

B O ST G A R F K N A , AT.TüN -O O A R T Z A lS BA T

E g ia d a bal, g a b a p u z k a b a t d ala a rg i tu, B a ñ a a la u b ere ea <ia zeru a o so garb i tu, O cÍeiíko b e la k I r a ta r g ia k d au kaz o inpcan, K e ia k le g e c h e ig o d ab e en a k G o rb e y a aldean, B a ita irarrak a p u rk a ap u rk a doa?: estaltzen, Z e ru zabal u g e ld i g e id iro ezkutatut¿en; M endi, a c b a k ta ib a rra k d a g o z oraiñ íchnsi, Illu n ta su u a k iy a g u s t ia k d itu z iru u tsi. O llarrak ze lan o ts e g in d ab en «badoa gaba> Iratzarri o a z lo o e n g o a n a b ere kan tara,E t a c liab olan ílld a e g o a u su a d ot bi2tu, A u ls e n azp iau obípeturÍV zau a aurkitu .E iz a r i b a tzu k an ic h i d od az ja n a prestetan, E g u n e ra k o g e li tro o t¿u ak su rtan crrctan; C h a k u rra k b ere g e ld itu d ira a u jo laseau E s tu e g o z a ii urten g u ra r ik eizen atzeaii,B a ñ a o rain d ik n ire a stea n lu»:e d a guba,K x d o t sin istcn u ríen ik d ala izar go ista ira ,

Bacìa e>:pa<2 a agitiü i: n a to r UrkÌolaia>K a m a ñ an e g o ii g u ta e? nebaii g o is arte ala,E k a c h a k b a ld in asten baclìra le n g o g a n o ra a ,

E z in le ite k e b u sti b a g a r ik e g o n chabolao.

SE IG A B ÌL B N A , O ST A I. A R I A

¿Zer d eu sk n g u r í cgu raW ia B ild u rgarria ,

Iz à u a g a itik kanpuan,O n a b a d o g u barruan?

¿Z er (le iisku g iir i, g u r a badabe»N a ìz ezpadabe,

Ja u si ediirtxa audiaV, JB ardin eiìarraz entiak? j

^Zer d eiiskn barri» o ra in aiseak,C h istu tristeab, )

J o arren e ta lan d arak , 1

T risfe au a g a itik dandanak?¿Zer d eu sk n n d in ot, b a ld in b a g a g o z , *

O^i ard aoz 'G e rta u rik u rd aì ta babaz,Z c 7Ìn , arto ta ga^tañax?,. •

J a u si beitekez e k a ch indriskak»E d u r zu rizkak,A u d i n a i ì pisfeak,

M am u ak bebilta aidean,G u r a b ad ab e lurrean^E u ra k n ai daben aldean.

D an tzau b e g ie atso sorgi ñak,C h im u r ?.ÍztrÍñak,A kelarreV o zelayan ,G a u len ea n zeiñ am ayan ,E u ra k «ai d ab en garayan .

D-'intzau g u k b ere b a g e u d u gura, A re n m odura,R ch e a n b ad a cbisLua,E d c rra ch ilib itu a ,O b ea daiiboU nchua.

B a ita a ib o k a en U u n garria ,Z o li lo liii,P o lit chikia,

A d arch o biga^ egiñ a,J o te n u eb an a anchina, N in taan saso ian art¿aiña.

M ari zu k e g in b izk o i ta lu ak ,E z m ord olluak,T a b a i in eech u ak,O striarcQ aut^ekoak, A iìt ic lio erretakoak,E sn etan on do itoxik,J a n da g ie ra n g ozorik , A rro U o k p o zez beterik.

Ik b itartian j o tu u tu ach u a, C h o m in gaisu a ,P e ru k chistua,P raiskok a ib o k a zoUa. J iia u a k atan b or barri a, C h ilib itu ch ik i a nik,J o la s a ld i b a t eg iñ ik , E m e n d ik p u sk a batera, G o azen g iu tio V oera,JyO ap u r b a t eg itera .

UBI B A T E K O ORDII LA B B IA

E 7. d an tzu zu e suU nipeti otsa

¿ M in g o tz garrat?a? d ak u tsiie ik a r a i

L u r r a ^ u iU a dardaraz:

¿U z a ld ozu e en tzn ten «m en Z ela n d atorren T ro n p ct-o lse n durundua,Z e in d au gerrako soBuaP

J e n te p illo b a t a u dead arrcz, A sk o neârrez,C ie r r e n eiu akiim cab l iu r a i e ldurik u m eat.

¡AÍ eg i-eg iaz daô esana, Baêtozala,A rro tzak g u re lurreta.D a u o k m eu p ean artzera.

l a n ik b ein tzat d ot sin isturik, A u iVusirik,M u g a til: d ira la pasa,L a s te r d iia la oniintza.

i

¡A T a!- a g u r a za t b a t niíñduta! G u r i u lu ka;« E rd u e g a s te la zarrak,« D a n d a u a k artzera an n ak.

» (M illa arrayoa) « ikaratu)» 111 ed o goitu »B ear d a aterioa,>KaÍ2 iza n d e in o m o a .. »

T a o r ze lau d iran trin ch erak bete, Berealaáe,J e a te g a z te a tin ad u a z,K k in nayA n am orruas.

M uru seud oaz b arriz erria D a g o ich i a,E z d au k agu ardurarik ,E ts a ir ik okerren enik

G a re a la k o g a u r i l lg o em en,E m o » b añ o le a In o ri g u re erria,K .utun a iñ m aita g arrí a.

A lp e r r ik d aiikes b u ru ak zurrak, A s tiu m u tu rrak ,G o k b ere erk iñ agu ak E z doguií m utur*buruak.

A lp e rrik d ato z erab agirik , A m orratu rik ,A rra p e ta k o u stean U r i a u b e in g o batean.

K z d a ardura, b a rd iñ eundaka, Z d n d a m illaka,

B ad ato z b ere in ìllo ìak ,G ù .o n en ordez lego iak .

Z e iS b a t g e y a g o d ato rk ig u la .

G u k o ri gurü,K m on d aíegiin saria

D a iik en a Irabazia.

E z d ira a g ir i ¿nun t i t d ira A ìu b e ste m illa?Z e r e te d ab e le g o ia k TíilU lutcko orroiak?

;A! ja k in d ab e g u te ajfiñ ak D ira la m iñ ak, ^A p a ld u tik b elatriak ,A rn n tz ja t t ir ik b e g ia k ,Ig e ik a doaz g u it ia k .

¿N oxko dozuez m usikatiafe S oñ u-joktakB izi 2oliak? fU rte n za iteze bertatiU,Z ab íitze kale^tatik,U ri b a rn i ta kan p otik .

P a s k o i;o ísa d uin a leg erea

D a g a u r g u te a ,P a re bagea;D a b íltz ch im istaz kan p aiak ,In o k b u ltzatii b a g ia t ,;0 i ?eiñ m irari aundiak!

Iz atretara d ita ig u a k E ch ap leru ak ,E m e n sutuak,K o n te ta n d ab e zeruan,Z e r g e r ía tu d an sornan,U s te t ik etzan ordnan.

A r g iz k o lo ra ;o! ze in zuTiak! jU fd iû gorriak!B erde oriakl P o lito p o lito bcfitâ,Jatsi te n d ira 1 urterà,B arri on ak ©motera.

P ozarren d ita an d rak erotii, l id o zoratu,K atxn k geiSotu,A ts e g iñ c z gañ eztuak,A g u r a k e ta a tsu ak ,D a a lz a n d a b ìllz gaztetn ak.

O rd ii chav b a le u on d oan alan,K? d a k it zelan,K to rr ia dan,Ille n tza t biztu^arria,L a rrie n u asa i aldia,L ib c rta d c a in aundia.

D a u a d a oraiñ so S u jo te a , jA y! eleiseaf A rg iz betca!Ik u ste k o d a g o dtiiña,A U arau A m a B îrjiûa,/Ceru lu rreii E ire g tñ a ,

G oaxen g u ztio k agu rtu tera;A n ta ederra,D a la k o bera,G u rctza k o auparoa,O ra in le u la betikoa,¿ fa r ia lo i b agak o a.

B ere o S etan ausp ez et^uuik,M akur in a k u rrik ,U m ili uuiillik ,K m o n d a io g u n biotza,

- ^ - 4 —

A tim eA ta gorpuU a, X a n la u asko a lab an tia .

G lo r ia z u r i e ta esVerrak,A in a e ta D o n tzellea , jZ a ra p a re rik b a g e a , ;G a ra ila r i eskergea,U ri o n cn tza t b e ti ¿a itugu ,;0 ! M aria, *u jaobea! i

G lo ria zn ri J a u n g o ik o a re u , !A m a , a lab a, esposea,K r is ta u erriko ondrea,E t a euren jag o le a ,A re r io la etsa i zila len ,B ild u r ta uSatsallea.

G lo r ia z u r i g u re uriak,E m o le n d eu tsu A nd ria;A u rk itze n d an ak larria Z u g a ii da liba p o zg arn a ,A g a it ik za itu lu u n d u g u ztia k 3 .,aztan ta m aitagarria . J

G lo r ia zu ri rauudiia ez cze, jI iifern u goitu tza ltea ,G u re tra t nasait^allca,P rem in an lag u n tza llea ,

O rd u e stü ta la rrie ta tik Z a ch a k u z lib ratza llea .

L .M IWII gil*i .••r

ü f l i l f i

A M E S B A 7

^ MESETAN bei n a u rk i tu h in tza d p o ii k ba sua«, L a rra tu a g a z artaK U cho b a t eu e iu g u ru an,

U ste r ik a n ch e bizi u iu tta la lib ertadeau , P e u ts a u r ii dontsn u ts ik u in tza la m u n d u danean, K a in p o g u z tia k n ek u san o so o tri¿ jan t?iak ,U ia lc arraiñez, la rra k aberez, d io r iz a{>iak, E g u z k ia lo, n ia x g ia ta i zarra k garrcz,T a ic lia so a k ;oI 7 ¡rudÍan ze la i b a t gabez.

P a g o arb ola b a te k o to p a n zan a u rk ietan A rra n o g i iz t u b iW uIgarrí bat, arro benelan, Jo b en o fie íau b e g c a u Jegez er pe biaka:»,C h im ista edo oñaztarri b a t art uta curakar,

Z c n c k xiñoan: «^niin d a u ü a k o b este b a t bada, » E ga x ti danak erre g íñ a tza t au tu r ik ala?^ L u rrera ja ts i b a ld iu u a i b a d o t b e iu g o t batean »JJeartii o i d o t g o í iis te g ia b c ín g o batean »N ire e g o e n b u rru n d areak aberetzarrak » Ipioten d itu ik aratu rik b iíd u rrez danak,» E ta n ai b a d o t g o r a ta g o r a ze ru a n ig o » E g u z k ia g a n b e g ia k dodaz jo s i e g in g o ,>Bardiii g iz o n a larritzen dabcn odei illuna, »O inpean d a iu s t d arak u stala u in illtasu n a *

A rb o la a ten a^pìau b ere ip u rta rg u ,A x itk ic ia a za o a tro , n a h izan zi¿ tiin chìkia, BardÌDt>:e arreti arran oa g a z arek d oaiak,

A la b e ta n daiiz m od u o n ctan b ere cinokaiak, «Zeriiuk em on e u sta za a lan d a g o za g a rr ia k ,

• L o re ta n doda* g u r a lakoSe bizitoliak»Âise b ìg u u a k deus tez erara on do za b a l {2cu,> T a e g iiz k ia k tm ta z ed ertu , in tza k g alan lzen ,• B cd ar arteetan abere le g e z n a z larratu teu , » E g o a k b ere egaztÌ g isan n ik asiinduten ,»B aita g a b e ta n dabìllanarÌ d e u tsa lse rb itze n , > Izartak b añ o o b eto asko tan arg í eg iten .»

L ita rte atan b a a jo ia z a n cu ren bidean, A r^ ík a tia k oÍ d ab en le g e z izar e n ia n ,L o ta u kêcíhe, lu rra e g o a u i í i l l iSillik,Ich a s urd iña e n ib c re ta n geM i g e ld írik .B a ñ a a i^ a k pus5 b a t e g in d a ikaratua,A s te n da e g a n ig e s e g iñ a z a r ia n o arn ia,E ia o rric lio b atek j a usi ri k ipiirtar>’ ia,A u tsp ea ii s a i lu eban b e rta tík d an a guztÍa;N u n csn a tn ta u í b ere ninLân b ertatik jarri,E la am es b a t za la guí^lia n eu tsan ig a trí,

[01 ze n b ataW iz e g íji oi d o g u z g tik bai, anicsak, Z e la ia k u ste billa tn , e ta a u rk itu lezah;E t a an d ia u ste d a b e ca sarritan dal?,Ik u s i o i d a ip u rta rg ía e in /an erara.

B Ä l f *

O N A U T O P I O A B Z A U J A U S A C I l U A L > . G C M ; a X

E lz d ak it zeifì urte tan, g c r ta u ;a u jo 7 oerau,__ , O n d a k o a k asko , b a ñ a nife benetan,

U s le d o t d jrca la jazo , eta jiizoko Fe^ edunaV direaii en skald u n oiietan.

B a g illa re u a in ab i-garren a zan b e iñ ik bum , N o z k an p o a e g o a n b erd erik jant?.Ìa;G a ri-b u rn n iardoak, p erla z n n z d iscliita,In tz naikoa ed au d a aT toaazìa.

Ich a so a b ak ean , Io Lan le g e c h c ièilì,B a g a b e g ite n eb e n a iñ ik a ia g ich i;S ab el-u ita b a g a k o ze la i b a i 7 Ìrudian,A ili otzan ik g ic h i tan e g iu da ik u si,

B ertak o egazti ak ebilt^an j ir a b itan ,U r a k egale« joa/^ jo lasean poze?;E d o p iV iich o agaz eu rai b itza ostntcn,B atzu k n sleko eb e n cb iltza la gosez.

O ra in d iñ o e z e b a n E g u z k ia k osoro,M en di o steetatik ja s o arpegia;B a ñ a d ud a b a g a r ik « k arren lo ir ik b a g a ,

U d a u o i d ab eu le g e ? g a r b a te n g u ztia .

Z e rg a itik a g ir i zan a iñ u rd iú ik zcrua, O ib an ílc iñ on b ere ech a k o n ikusteu; I c h a s o a t t a b e ta k ezin ja k o n ig a rri, A lk a rre g a r b ik o a n u n eb e n egiteu .

E t a O n d arroako baserri za r b a te lik , A u r k iu c n Ziin am a b a t xir-zelaira iirrin B eg ira ; e tà d ak n s ontxi b a t etorrela,Iêla zn ri za b a lcz uso b a t d u ì5 ariñ.

FSaita b ere bekn san G ip iizk o atav asko, B izk a ir im ti e tórrela b id ean zantzoka;Z arrak zen tzu n o n a g a z; b a ñ a g a z tc a k asko,Chi Ubi tu sofiuan d an tfa ti ta salloka.

K a n te ta n eb e n batzu k: « U rk io la ta goaz, N a iz da b id ean e g in zajyaiaV nrratu»A tze tib b este b a tz u k ^ o g Ì erantzunaz:« A ita S a n A n lo u io k b crriak cing’o*Ìtu».

O n tria n b arrirò b e g ìra tu rìk diño A in a k ¡ai! b a leto rk e e n e .sente P ra ìsk o ,^ eiiek iiu ch iS a ig e s eu stan b e g ic ta tik , A b e ra stu g u ra r ik A m erikarak o.

O rd u b ete b añ o leu , orra a u n daben oles, A ta r ía n e g ite n b arrtira sartua^;E ia nun trille ta n d au su k a ld ek o atea, Z ab a ltx era jo a k o n am ach o atsiiaz.

A u rk ie ta orre g a z ik a ra tu za n o?o,T .i se in cak dirautsa:— a m a ¿nun d a aita?— Sem e, TJrkiolara la g u n a k a z joati <Ia, G a b e ra k o e ltzeko em en g o is ja g ita .

R ta zu k ¿zer d akatzu o g e i g a rre n urtean, E u skaM un a n t i b a g a r ik a iñ bizar luêaz? O rren sonek© zarraz, orrco a rp e g i baltzaz, O rren g o m u ta g ic b i ^zergaitik eclieaz?

— E rra zo ia daukaû, ze rg a itik ez deittsiidan

K a rta b a t b ere eg iñ ; baña, am a, parkalu .

- 3 7 9 -

A h erastu g u r a ta t z eg iteak ezer B eti cskrib itzelco n i n au atêratu,

D iru b illa ichasoz, a ta ni jo a n üínt:’ au,A ita ta zu n e g a rrca em en ch e ichita;G a z te zoroak le g e z ori n ik e g iu nebau;B a ñ a o ra iñ n a u k a zu k o n tu a u ja u s i ta.

A m a, b iu rtn ten naa j’ Ute baserrieborn,

Z u ri la g u n d u a g a z b izi {¿atera;A g u r , b a i, A m e r ila k , enozuii ik u s ik o

Ich a so a zeartzen o rra k o osterà.G u re a sa b a k ebeu em on ¿oriouagaz,

E m en à iru gichiga;? euren den porca; E za g u tn rik n ator, eu ki arren dirua,E z d au k ela dontûa d au ak bÌ2Ìtzea.

;0 I ze n b a t a ld iz n in tzan ba serri ?ar on e gaz,

Z u g a a ta iiire a ita z a m a gom u tetan ;;A ita S a n A n to n io l B izk a iratu nagiau ,B eti g o is cta g ab e z u eb an errezelau.

A la n U ik io la r ii p ro m es b a l d o t eg iñ ik , A u rte n S a n A n to n io s u ai d o t b ete tea,B ia r d a la lo b ere e g u n gloriosua,

E u e u k e n at ezelan u ts ik eg itea ,E m o n d ag io d a za u esker ta alaban t¿ak,

E k a rri iiabelako E u sk ald u n errira;E r r i p a re b a g a k o m endi is u onetancbe, O ra in d iñ o g izo n a ondoen b izi da.

;Ze poza a itu do dau I ic b a s o tit ik u si D od azan ean g u re a in m end i po litak ,E t a crro m eriak e g ite k o dognân,A s a b a k ja rr ita k o b crta k o e r m ita k ,-

F ed erik g a ld u b a g a e to rti zan sem eak , B io tza erd ib itu eu tsau am a ari;D o sarla em onda, b ìald u eban laster.P ro m esa b etetara S a il A u ton io ii.

O J S T ' T ^ I A .

ESPlißANTZA barriz pu/:tuia,

¿ j ¿Zoalcu2 zoroa, p o ztz uierA? L m r lu ¿abiguz. b iurtu ,U r te a eg in d o z u r ItiVura aU era.

¿K z doztí g o m u la ii le iigoaii, E s tiito zin d u zan ekacli g a l? loa F o rtu n a aU eatí barrirò,¿Zoakuz orrelan, ontzi gaisoa? '

O u d a n e z k o niendit^arrakaz BeteriV d a g o tz u iirexko lauda,N a i ta e¿ d am u tu k o jatzu ,B a so a z ja rra itze ii aurrera bada.

Zoroa> erdu b a i atzera.O ra in d ik deiip ora ¿ub badaukazu, O raindik em en d ab iitz b agak , K o n cU ak az e g ite n on do jo la su i.

B ertatik doa? ckitera,Bolada^ ach m u stu r en ei peieaii,

p p

- ¿SI -

X c p tu n o k iVr.si ragíxan,'r r ís k a u ta âtìka urcn âúean.

P a iik a zu n edertasuii orrek, K k a c h a b ap ere e¿ d au btldurtzeo, A s i da trompetea jo tcu ,U rriiid ik d u ru n d u o tsa biaU?en.

¿B alio a l d ab e E uro-re ii,K o n tra g a u r d itiizu n zu re íu d arrak? K a íz eu ki u stez p ilo to ta !^larinel besoz a^karrak?

Jak izii, E iiro*k ze lan daukaii, K rista lez e g íñ a b izi tokra,G o isetan ertezib itzeko ,K g u z ^ i eílerra u rrer jant^ía.

Jakizi:, zelau d au altsua,O h u a iâten bai,, agín tari,Z n laVo on tzich o b a t gaitik , G ich ich o ard u ra ja k o berarí.

J a k izu , ze lan atro bere,O n I zi b a t zu le g e z zc lñ ífeiag o aii,A iSeaz ab íau za a etaO rra , g a y r gaU tnrik ze lan d agoan .

L e u eu k an ia in a a iñ audia> ( ìa ld u ta , aurkitzen d a lo tea g arrí,O r d ag^ icb a s ba/terrean .■\cli ko n tran e g ín d a erdi erdi bi.

T ru m o ia n rre rag o d a ta ;E tza iti! b ap ere a tze iatu teu ? Z a b a la g o b elo k ja rr ita I.u rre tík zo a k u z urriñagotzen.’

- -

H rdu baij erdu bai, m akea, Z a to z bai, la to z bai, k a y a ra laster, Egii^ W crra fiu z b etea L o ta ra etzan da, g o id e b añ o len.

B e g i ia aati b a t retua,S o ñ e k o b a llz a g a z e g ia d a jant:<i, O rici a k b a d a b iltz g ertetan , B u m ik a a liai dabe asi...-

O o tzia k berea aurrera,O ^ eiak b iirru kan ab iau ziran, H oladak in d a rrak attu ta ,E k a ch a k a rtu teu d ab e erdian.

¿N ok lib rau a rr isk u atm iik? ¿K ok p o ztu orclnan oat?! tristea? I .a g u n tze n e z b a litza jatsi, 2 c n it ik k r ista u e n gordetzallea? •

Ja ts i 2A0 g u it io e a A m a,J a ts l zau D oTitrella A m a M aria, N o k d au kan b e te otaeSetan, K o n tu ta a rd u ra andia.

G o rd eizu inodti berberean lO! A in a eu sk a ld u n g u re ontzia, E k ach ea aurkitzen dalako,B arru e ta kan po dan a josia.

E z d a k u st iñ o n pozgartítíV , E z p a d a zu rcg an A m u in ai tea, B ak artik zu ¿ara ostarku, D a ik ezu n a ja ts i zarren bakea.

m m 5AU OSGABBI BAT

KfcOTK A I.JSK .rr o x JOSB álkWt.A BKIJTSOUIlt aAi^TKARl

^ E K C A K 2abalt¿eii dau G a b e k o «stalkía,

Iz a rr fz k o lorukaz O n n d u ta josia; E r r e g in a b a t legc¿ B u rd iau illa ^ ifl,D oft u ts nrdinean ^ id ar u rrez jan ttia ; K d e rra c te d au k an I k u s tc k o arp egia ,B illatw u airik dabill Ib a i sa ill b a t geld ia .

K iri iirich o dator A iSc zirim iria,Z iip u ru b ig a n a k a z K sn a tzera orrla;E t a lo re a poxik A n d ia 2ciñ d iik ja .D a g o a tseg iñ etan

E d au d s iu tz eztia;E g u n a k d fiitsa la k o E m o ten «garria, H gu zliiaz sartzcan Izp i zorrotz goria.

N a iz da g o ise ta n i^an B arritsu b a t andia, A b ia n d a g o lo tan G a titu tc a n cboria; irr te iid a b c ie eclietik B arriz ont?: icbu^ia U lu k a ta u luka,D a b ill crroudaria,E ia en tzun ordufeo A re n zan tzo zolia, Sasi-pean izartzcn D a ariñ ip u rtarg ia .

M endi bo ch a rk o ch o a

A iñ da n iu fin n U rja ,

O abe tail a k di rudi J en d e p illo andia;E t a crrech iñ o lak B a ld in irat^arria>B a d a lo , ta bad a u k a K a n te ta k o aldia,Ic liita epelchorik L o eg oan abia,A lcgcretH oi dau In g u ru m ai guztia .

E d e tra da benetan, Z e n i an ill arg i a,E d e tra dn da b a g a Ira tre n arpegia;E z d a b ere ttístea O u tzen u h i ?:olÌa, N a ib a g e g arrì bere e¿ Ip u tt-irgi chikia; E r ie c h ín o la azkenez K a u tu z b ad a asia, M ir a g a r r iü a t d a u k a t U d a n g a n o s g a tb ia ....

B io tzca n d au sa rtu teu G a b a k b erez tristurea, Z e n i 1 arrale eg o n arren O ndoeii apaindurik;

N u iz da sortit?r.k agertu Beralf al daben galea, K añ a n o rb cra b adägo B aso b ateu bakarrik, S am u rtze n d a ari m ea, G a b a d a la jukiñik.

Iz a r 2 uri zirrbilchoak l 'ts -u td iñ za b a l o rretaa K rratu b a t¿u k legeclie Ib illi o i diranak;D iru d i e lu r ati la rg a n E b e n esp íritu on ak, K m e n g o p rc io n d e g itik A sk atu ta jo a n a k ,J a u n a b illa tii e r iñ ik Z cru a u d abíltzanak.

A in b e ste ru zi su tu rik Z eru an d ak u sg u za n a k , I lla rg ia k curaka^ b a t IH unpeko lu r oni; B ia ltze an errañ u ak E s a u le ik e dircala, Z o rio n d u n cn begíafc E d o n u u d ík b eton i, B e g ira tu n ai d eu U en ak G izoci lo d a tz a n a ti....

A iñ d ita eiik an tu g arriak , G a b a k d itu zan ezkutapeuaV,

A r im a zo ratu oÍ dabe, J au n aten a lako b e a r esk erga k .

— 3 * 5 —

j^uretaii arri tu eg iñ ik , N e u n iz g e i ederrak d ítu t billateen.

J eo b a ad oran eg iñ ik ,B illik aurrean n a cb a k o n m illU en .

L ire a ja u s te n j a t lurrera,B e g ia k o rd n an ja s o zerura,

B io U a k a l b a le it b e rta lik U rtejsda arase egati: gura.

G A 2TE A ETA AGUREA

K K K E a D I S E I D E J O S E Z A P I H A Î X t T A n U í l T O R Z Á * a J

^GUN sen tiak M ayatza d ituzu i Guíti»: a tse g in , ch ito ^ / u a k ;

Ikn tn az b a t goíScan goîâctib, E « tizk iare ii errañ uchiiak;¡Z clau d irean alegeretn ten , ü v a ii flago^ân m indun gatsuah! E t a [ze 2oIÍ ja g ite n direan B earrerak o osasuntsuak!

H iziU au h ere ¡w ô<ôak d iraa G a ztc c n e g u n M ayatz argiák! )Zelau g e io k o esp eran tza o n a k Poztzen d iu ia n b io tz g u tiak !Iz a r o rretan josirilr zint/oro E k arten dabez e iirc a b e g ia k ,N a iz d a geye n ez esp eran tzok izau A m e s u ts ed o zorakeriak.

Z e la k o d oe ederrak isn rtcn

S o rtit?a k d itn g aate denporan,Z e ik u sg a ir i b cn etab oa dan

A u tk itzeu ba<U h a k o c h a loran;

¡Ai e« b a ll ch a t a ld i o ri baña,Z e la n a g críu al an ch e joan,A t¿o n i iza n arren lo ra arro,O n a g a u r ze lan H m el nagoan ,

Z e ü leger« len b iz i oÍ nintzan, B eti b a rrek a n e g a r b agea, B izV ortasuna g o rp u tzea n n eu k an T a b io lzea u jo la s gurea;SoQ uIaiia b ere n i banintzan, G o ze ta n n eban b e ti udea;B a ñ a M ayat^ au a tsotu d an legez N i b ere n a g o g a u r a|»urea.

A g iir , b e tik o a u rte n g o M ayat^a, T a u ire e g u u g a z te ta k u a l,A g u r zu re g o is ch o rro ch io tsu ak T a u ire le n g o Icanta soñuak; S o rtitz a laster a b U u k o ja k u E gu n alc m oztzen, luzetzen gauak, E d u rtu b añ a, b u ru a eustala^ D en p orea d a n iri N eg»ak.

A n ch in a ig e s eban nÍtet¿ako, ü d a b arricb o atsegin diinab,¡Ai! e n e oraín , em on A b ead u an , B ea ik o d ítu t oúaCz astuuak; H n itiian ník g azte ta n ik u sten Z e la n z ife an zarren e g u n a k ,G a u r d a k u s t n e g u g o g o rra k di rala T a ga^ teeuak M aya tz b ig u n a k .

________ ,«»_ jlL Jfc. &< '■*I M e < ^ 4 i i T T i » r M i * u r l i v i i t i • i • • i i ^ K i

/•> ^ ,’T'. «sii'»¿i» viy\>»K > *Oiv: S i ' w s .v « y ;, !i_l 'h , I II r II,Il iVtB« « » 9 ^

I P ' S l a g i r l ñ © ' b a i

K -E ADISIIDE AUJiDE JiC > ' OK DaUISO BeiXiOLAEOABI

ABON g ab e an beti, ap alU en geu du alo , j -^ , E c lz u n n eu tsau am ari, u tte a n urtean,

K oiitxicho b a t polita , ze iñ n o ìau ìpintara, E n tzim ik o m odnan, orain papcrean.

A g erU iten da b aten G a b o ü g a b a t i ls te i i i , l? a rn k bere b a g a gnzt»zko itóua;Ai.se e ta bisn tsaz b id ean ibilteko,G ich i tan ezai-ulu o i dan legezku a.B e re ech e torrean su a o d iaz berotan,Z a ld u n b a t fam i li az e g o a n apalt^en,B a ita p ob re b a t larri ech e aren kanp otik , D ün ba, danba, a lea m a k ille a z jo te u .A la k o b a te n ¿ao r da? ita m itzen da« o tzeiñ ak; K a n p o k o alc d iú o tsa «esVeko tris te bat,B iííea e r r a to t i on asc o ra iñ j o dot,K o rb a it ech e o n ctan erTukÍt¿en bajaí» — Z o a z Jü u u g o ik o agaz, b esle leku batera, B a scrr í b a l or d a g o zuek lakoent/at.

E n io jig o d eiitsn cla badaÍ!Ít Itforpea,G u z tia k czb ad iu i lo a k a rtu beint/at*— A ld erd j onetaVo lia rr iiik nik ez dakit;J aiin a, ja k in d ag ix iin naz pelegriuua;JetIIsa len itik nator, S a u tia g o ra noa,Iuda2u biyüT a tle em en estatu a. *S u k a ld e tik zaldiinak «diño: betör aurrera, ^Z e g iio u berori dan g u ra d ot ifeusi>.P ele grin oak u ste eb an iy a se g u tiiG a b e ra k o Ick u a eb a la jad ìcliì; fE z k a ra lz e ra d oa. p o ztu rik esp era litzaz,A d ie ra zo tera ech ek o J a iin ati,B ere egoere:i ze n e g a rg a rr ia /aii.A s i jaV ou a z a llz e a zearo ta garbi:'Jauna» ik u s i n a ù u iy a o t« ik illean,O n e tara liu a r o ezin n c n d i bÌ2Ì,G o ise tik o n a ez d ot ago ati ezer sartu ,O t?a2 62 eze n a g o g o s e a g a z gai/:ki>.¿N ok t?. d au sini^tuko au torm cn a u eg tn d a B d ia k o la au»:Ìtu e g in g o biotza?C h isilU itik ja g ita errazoc charrakav:G isa jo a echetik , b aS a eban bota, .E san az arrabioz: «atde n irc cchetik,¿Z ck zaka? f^ikin o ri g u rc k o cliakurrak,Ita tzarri ta eu ren zau n k az u m e koìiauak,N e g a rrcz ip io te k o a rtu rik blldt«rrat?>B u ruari era iñ az jarri zan chìsilluan;P o b reak u m ili u m ili diño: «agur, Jauna,N i g o ra bera i^ozau b e g i fam iU agaz,A ts e g iñ e z b ete rik au rten G a b o n gaba»;S u e te k o a tc tik urten zan, zizp iiru bat,L a r r i g a rra lz ta m in a c g ite a ebala,Z a ld u n ta fa m ilia a lk a r r i b eg ira k a ,A re ii zo tin tristeak ip iñ ir ik daua.

O U c ifia t esan iko b is e t t i t a badoa, B illa tzera a l b eb an iy a aven b a len ,E ia a ig i ta lu n a d a k u s ez urriñean,L e y ó c h ik ì baterik ze la n d ah u rte tea. A b ie ta n d a p u sk at ib iitzc ii ari ña g o ,B a ñ a kan a b etean b en k a n ed u rlzea ,Z e la i! b a it e g in eb an n ek ezk a ba?an bere. B id e lab u rra, bañ a aren tz a l luzea.E lilu te n d a a rg ia egoan lek u ran o ,B a ñ a etzan ech ea, ta b a i erm itca,L a n para 11 aurkitzen zau o rioa gastau ta , A ^ c o ia u Ic g c c lie bevtaVo m ecbea, L a n p a ic a r c n g is a n p d e g r iñ o a bere, E g o a n u k a tu ta , adore b a g a iik ,O d o la k o tz itn ta , b elau n ak ikaraka, A g iñ a k d ard araka iy a a m a iiu iik .B eg ira ja rr ite n d a erm itach o barrara, L e y o a re n b u id íñ a erreja artctik ,E t a d a k u s a lta ra u S a n to K r ìs to a n d i bat, S u r u lzean jo s i ta b e so a k rabalik. G o m u te ta n d a ?:elan b e ta g a i ti k egoan, J a u n g o ik o g izo u d u a jo s ia kurut^an,B a ita g o m u te ta n d a B elen en ze lan ja y o E in zan , guri* amore?: ab ercen kortan. G o g a ite o k e g ite n a«i zan, b a ñ a zelan, O t^ak c ta goseak eu k an a iñ g ald u ta , J a u a te u da 1 urterà, e ta am oa b ettan cb e A z k e u e n g o a rn asa d esanp arad u ta.B a ñ a m u n d u tik e u k i ez arreu la g u n tza r ik , K u n jtz e k o J e s u s e k cu Isan bai, la g u u d u ,

Z e ru ta a riiu ea e re g i eu tsan . eta A n c h e b e li b e tik o eb an zoriondu.

;o

GUXF:?: e g in d a n eu re b ear aldia, A p ald n tÄ b ertatik n az a te ra e g in ,

Z n g a U a ip i baten b ü la tn d o t aulkia, A r r ia iza n arreu einen d o t acscgin .

S a r t a ld era n a g o estietan in b e g ira , Ich a so a iirHinili a iñ d a g o ederra; C h a lu p a k a lkarrcn atzean a si dira, B elerik a rra ñ .ig a z urreratutera.

U rriñ urriñ ean , g u z tiz k o a ria O n tz i b a t esk ergea g o rd e a g iñ e an , B ertatik u rte len d ab en liirru n la icia» D e se g ite n d ira la laü o e n aut^eaa.

G o isean a iñ a rre c g in ja k iin a jagi^ E san le ite u retan doa itotera,K rra n u p u n ta b a t u ik d a k iitsa t berari» E ia an b ere doa desagertiitera .

A u sâ z anai ete dau o rre lau irudìtu» G u re b iz itze a ie a ira u te laburra,?

J a y o tA bertatik oi dalaV o amaíLu, E m o n ik iliterario crio tzak zurra?

E n a z es tu tuten , ze rg a itik g u ie F ebo, B e ti bcH ko cz dan on d atu urean,Z erre n k a u ta ori, a k d au kan ogunero J a y o zau etib ona g a b e a u gab eau .

E g ia da k a iip a í, tris te b a t dautzudala; B a ñ a dau esan nai; Í1I d a EgU 7.kÍa,T a bai, e ire g iitu kristiñ an ak daiala, A r ira a k g o zau d a icn betibo gloria.

I lla r g ia talo bat le g e z a g ir i da,K o p lu za lca k dank a» es tu ic h aró te n, E m en d ik n a g o k a b e g ira bai, b eg ira , M eu di b aten o ste tik <elan d an jaso le u .

O n do e lorria , iz a n b e k ig u ona,O d e y a k zidar, urrez, poli polituaz,I g o b e g i ig o , bai, ig o g o ra gora,Izar erre g e a ri zintzo jarraitu az.

A ruasagarririW d iñ ó se^ d an k al a,E z ta lo ra b a t berts b ere m endietan, A n g o ib arretan íñ o r ez dabÜlala, Ja u n a ren g lo r ía r ik g u lege« kantetan .

O rrc g a it ik bere, d i!u erabiliteii, IcU aso orretak o urak g o r a beerà,B ertan doazanat b a ita e tak u tsitén , B ild u rrik b a g a nm idik ja r r a itu aurrerA

Z ela n ak agertxi g a b e a n a rp e g ia , B asoan nazan ean b a k a rrik aurkitzen , Z a b a ld u rik la s te t n eu re b a rru latría , J a u n g ü ik o ü ti b iotz, a u deuLsat íagiteu-

“ Ó9 Í —

G a u r b c rc a rtzc ü a alt m endiaren gañ a, E g iu b adira b ere ch o ria k ti’is lc tu , A le g e ra lu d a p a tin trlstea baña,III argi ax b e ra g a z i1 a lako g a la u tu .

Z u lc x ia ii zap o tr is le b iz i ziranak*. A b ia u d ira klonh, klouk, tQusíkea joten , G a b a k pozt»:en d itu , argi^ triste dlraiiak, EgUDC/i n ik so ñ itiik €z d cu tse t entzuten.

K a r k a r , k ar kar, d ira u g a r a io a k asi, N o k b a n o n o k o b eto derail tse kau tetan, S i ni st u e z in d ot, ze ñ ek poztxi eta>.Í, G a b a k ze la n d itu an zo ro Liurhetan,

O n e k b ere baiikai> b ero u en obariak, E g u n a k u ts ik ez dau? e d e rg a rri d an ak, A ra a u zeruan an ze lako hicliiak.M an tu aren u td íñ a k d au k a za n ízarrak.

B a ita ich aso ak, d ak a rren aiSechoa^ E g u n e z k o a b añ o e/tiagoa da,Enroka¿ go:;auta, o ra in oera noa.Z erre n lo e g itek o e g in a d a u gaba.

A U R TE K G O Ö D A IY A B Ü K A T Ü DAin«icK«AS)

K K U H K A l> J S K lD E I d D A l f l X - ü O O X O I L L K U S O J A U R Í A «

Ilcusteu m ien G iU erm o, A itze n c k û M avatzean, Itu rrich o b a t ja y o ta Ib a iro u U a jecliiten ; S u g e b a t zirudiela E s c a sk o cg itcan , E m e u salto , an erori, A ro n ta a g o iliU tzen; N o izb a it zn e la itarra, Is p illu ba(on ant¿eca, E ^'uzkiari b.egita,B iziro id u ritzen .

In g u ru k o loreclioak , A r k b o ta r ik o tz b igiin a, B añ il b a te k b ezíñ o n gi i^itiien ch it gniritzen; ZiprÍstÍD c2ko p e r lâ t iñ, E rre g iñ a b a t egiùik,

G a la n ti e la dolore G iro g iro ipiutzen;K l a ja k iñ o a i bazuten Z eñ j)oliki la a t f i ¿ iraa , U re i a b egiratiirik A n ch e zu ten ikusten.

P a g o m arditi azp ietau Z ijo a u m a m a r io otse:^ K A biatik ch o rich o ak Z n te la beglratzen ; U este b a lz u e k zio ten E rra m etatik kantat^ en, B este a^kok e g a ir ia B e re nrakiñ kentzcti; A ize firi*£iri o ts ta L o r ie n lu rriñ artetik , [0 ! zeñ p o íik itu rria K o rrik a zan jcch ite u i

¿ N o rk <z art« in b :d ia G u ille rm o ari b eg ira , G a z te ta s a n ta bU ia B a z iz k ig u n plntat^en? O rd u a« b e z iñ in d a rtsu, O rd u au a in b a t berritsii, O rd u an bezela*btztsu, O ra in c z d e t b illa tztn ; A r g a it ik o ra in d ak u sk it E g u s H a b erotu az, E g u n e tik c g u n e ra Ib a y ak diibitut^ en.

U d a berria jo a n zau, B ere k u iu soG nakin, U d a u a u rrera d ijo a C h irch irrak isillcbiaz, C h o rik u m ach o bcrririk l y a e tza ig u ja y o k o ,

K a u p o a k gorrN jaut^.irik

C h an d a» ch an d an dijoaz; Ä rdtak d ira antzutu O ro b a t itu rric iio au, G ille rm o duclarik gab e D ijo a antdutuaz.,

B etiko g a u za rik e^ det M undu on e lan ik u sten G u z ia k e g ile n d u te B u k a tze ro n lz bidea; G a u r jayo a, b ig a t g a 7 te, R txi p isk a b a t tarrag o E tz id a m u u ire g is a Z«r e la a gu rea;Itu rri au bezelaSeu B u katzera d cn o k goa^, B u k a tn k o za i g u n eran

L a s tc r u d a inaítea.

unomm e a Freiniii iraoenati öertsoetaDC n w r ^ K O A K O t u j k s í a s )

L H N E K G O J A R D U X A L D I A

C kcm iñ ík . b a t e arren it lu n , er a a i ta tiebea,ìA y lb a n iU a abade, e«5 o b a i prailica! Jayot¿aE n i iiaiz, P rein i ñ, pobreen m nea, E sk o U rik a n ere ik a s í gabea.

Prt'm ifick. N i ere g a z te la tik la n g ille u aiz izan,A rtza iñ , serrari e ta g a iir nekazaritzan,N i lafeoak ¿non e g iñ c g o k i iu ik a n ?¿Obe en nke eg o n iiiiU u b aten gisan?

Chom. A la ete zti s e ta k a n tari y ay o a, Ü rre g a lik a n d ezu estin iaxioa,S a rrita n iia te u zu ze ta m otiboa A le g ra tze k o tris te ze g o a n auzoa.

P tem . C liom iü , rorion can g a u r g e ra ju n ta tu , B este la en eiik an u ik n orekin k a n ta tu ,7.W ikusteareM n asko nazu poztu ,A u lak o u iuorca b eti 2 a it g u íta tu .

Chom . B u rru k a rik a ii ez d et, ÍñoÍ2 dcseatzcn,A la k o g a u z ik P rem iñ .e z d e t oud o attzen; B a ñ a bertsoU rÍa? b an aiz peleatzen ,O rd u lu zeak pozez d itu t ig?to tzen -

m m

P rrm . B criso la ri ederra, noubaìL zcradi: zu,L e k u asto ta n C hon itñ a la Het adltu; A r r a x ü i a k i n o t t t a i u i > : t e n f n i n a t J ^

F isk a b a t n a i ¿m d u k et nik ere probatn, C7win. Z en b ai lek d u i e m aite p elotaleku a,

B este ask o k kafea, ez g u c liik jokua;G Ì 7<on <1an ak d a iik a le nerberei; g?istna, l*TemÍñ, p ro b a o azazu ii bota zu k bcrtsufi.

Prem , (0 ! banetika o ra iu ch e a sk o re n g ra¿ia P e n a n d o a m e rk e ta rra k bezeU kosia Isiielaren g is a o c a etorria!F a sa U e k o zueckin a ste b a t gnziiJ

Chorti. M un du an d oatsu da, k a n tu an d agon a, K rru k arritza t dauka t tris te d au gizona; A le g ra n te !a daki n o rk n ai dala ona,B eatela ¿zcrtan d a g o g u re cordona?

Prem . ¿N oe b izi da obeto c lio rk h o b a t baño?A n kan tatzen a ri d a goi?:Ìk gaberaiio; A lic r r ik d iio iiu rr ia ì/an la fig illa g o ,O n en k a n ta rik ¿zcnek e n tz u iid u gau rd an o ?

Ckom. O ri da ori Preiiiifi, b ertso egokia, O ria ra k o cb e d ezu zere etorria;M in g a ñ ia ii daka/ii u g a ri cztia,C h o ti « iza n a trcn ze ta kantarta.

J^cm . C liin g u rtia k , b c ti dir eg iñ al e g iñ a , ^CHoria da al ferra, ta b u m ariñ a;K izi o i d ala ondo d a g a n za jak in a,A in ondo e? d a la to jazte n erregiñ a.

C k ^ . N ik ere ch o rich o b a t b a d a u k a t eclxean, K antat^ en d ak ien a ederki goizean; lia n a k a n ta lzen de?« z u k b etd in gabean , E ^ o g ab e k o chori z e ia d e lurrcan .

P r e v i. Zcruaw ond o età osoro egoki,K a u ta tzen dulG C h o u d ñ arira ederkì;

r “ 39S -

A<1 itii » a i n ioke a in g c riic h o batf, O rcindik ik a s tc k o kantatzen obeki.

CAtm . ¿Zer á i gaus^a oberik ja td n e ra u baño?AuSen da a tse g iñ e n n ir e u a l ^jaurdano;

A d it? e a ir e n bCTKo ziitca k ¿iioraño? Jo an g o « ÍU üke ere A 111 enmaraño,

Prem^ L a iid u g a b e so roak e z d ig u em atcn,E z d a n e k a tu g a b e bertsorik ¡pin t í «1, l u ed erta k d ituzn zu k ere billatzen,N o iz b a it sa y atu ze ra zw ere ik astoo .

CAom. B crtso ak ez d ira te em atcn o g irik ,

B a izik ask o tan k a lte ed iten bakarrib;L o e g in bearrea« zcn b äit g a b e ta u u ik , D e n b o ra pasatxen det k a n ta ri a lferrik .

P revt. N ik bada, in b id ia d e t k a o ta rien a ,N a iz ja k iu a r ta ra k o ja y o enaizela;E k a rr i ej?agatik ezerch o ecbera,B efiik b eiñ pasat2en da u inore ederra.

Ckom. E z d a u k a t lo tsa rik an iñ on esateko, Z u rekin en aize la k a n tu z berdintzeko; L e n e n g o tik e g o n naiz beld u rrez asteko , Z u xera in , gizona^ e n ia onratxeko.

Prem. J a u n g o ik o a k g izon o k , ez g in d u en egiñ , A sm a zio a n c ta adim entu^ berdiñ;B ertso on ak m o ld atze a ziiV d ítuzii ariñ, E rd i b a t asin atzeko n ik b ad et zeregifi.

BIÜARREK JART>UN ALDIA

Chom inek. Prem iñ, zu esku u tsaz, c ta n ik ch isteraz, Z e ib a it e g in g o c u k e o n ela beutajaz, B añ a, b erd iñ eau nik, ¿noia jo k a zu zaz? H g iù arren zerch o b ait g ic h ia g o danaz?

ü

Prrm t^rk . S a Va Offen v m : t í , botnt^en h a d ern , K rrestatzelco d iñ a C h o m in , ni cnazii; K rn ilii pisV acho bat a rrea sr^add/.u, t e r g a t i aapaldian cz d cd an jo k a lii .

Choni- IÍ?,Ín¿o d e t a tc ra g a u r an d iag orik , Z erg atik e¿larrÍa dedan zerraturik;L c n a z an Sc a at a u k e ipÍñi g arb i r;k,O rre ta ra to z e tb a it edan b e a r <Jek nib.

Prem . O rra, n ere b a so tik C hom in , zazii edan, B ertso lari bezel a n ai d isu t n ìk «inaa; B a d a k it a a d ie n b a t n o n b ait u o la zeran, G a u r sail de k iin taU eko se k o k b u crao.

Chom. B sk erra k b oron date ed er orreg attk , E<lango d e t p ìsb a b a t baso orretatib, V r r e n g o a e d a a g o z u k d es« niretik,B io k isa n g a ìte a n adiskide g a u rtìk .

Pr£Pt. ProbecU o on dei zu la d ìzu t deseatzen,In oren g a n z a c h a rr ìk e z d e t !iik esbaU eu; N a i n u k e p i^ k a clio b a t pÌ?bottu ?aitezen, U m o re on batebin jo s ta tu gaitezen .

Chovu p rem in , a rd o a b añ o o b e n u en ura, Z e rg a tik e« daki an e g ite n bunira; A rd o arek in asbo tn iin duan g a ld u da, M oskorraz eroririk b id eetan p u u u ra .

Prem . G a n za g u z tia k dau de in e rilu s beterik, Jau n ak alaSen d aiizk a d eu ak oru iturik , G a iio a p izk o rtzeb o m d a g o inutilU k A rd o a z b erd ìu tzek o lurrean besterik.

Chom. FreTriñ, u raz b u ru rib ez d a in o iz g a ld a , A rd o a b askorekiii ka lte e g in aldii, N o rb a itek n ik b cze la naÌ b ad u a rg a ld ti

A rd o a iitz i «ta urakin apaldu.l^rem. A id o a k ere baitn u g a r i betitfijak,

U ra k ez d itu bear dnnak alabantzak;

A iU orik e ib a lj tza-[agur! ; 'n re kautak, j.Agurf erto iiieriak , Irab co a ta pìazaJ^.

Ckom. A ld o e la o g ir ik ifío íz ja n czarro n ,K am i li a gderrak badi tu g u euieo,M uti Hi k ederreJiak ¿non d ira azilzcn ? A ito z in an len d tictan nik d itn k arkitzeu .

Jêm . Ârtoareo ald can g a r ia n a g u si,O g i g a b c gizoD ik on do cz ta bizi,N aÌ7 o g i ca lca ri d e ilu b eg i zuri,A r to a k a rp c g ia k ¿ex d u ja rtze n ori?

Ch&fn. E z d e l ch a rrik csa n g o g a r ic n gañ ean, G iz o n it a itu e u a k ez d ira kaleao,J ig a n tc b a t iz a t i d a e u sk a ld u n lurrean, B era A llzcvn ja y o zan bascrri batean.

P rem . E g ia d a a rto a k u iu till m orroskuak A z iu e n ditu ai a, ìkaratzekiiak ;P a n a ogxz h atira ìân m aiitend uak, M en lu raz a zk o idran S an so n añaknak.

Chom. A rd o ta o g iv a le n o ia P rem ifi, zerao, O rrcg atik m aiz zau d e o n cia trabcnan, A n d iea u m eak in o e g a tre z ecbean, / ^ ra la k o em en dìk irtetzeu goizeau.

i*rem. B cstcre n p a ltak C liom iñ ja rtze n platerean, A b ia zera noski ik u si diteam R :' d a ntzik g ab e k o g i/o aik lurreau, D nnok d e g ù ?er ein an k o n tu a^keneau.

Ckom. E g ia esan deû oraìU go bertsoaii,B a à a danak dakite noe le ra n aiizoan;

J o a n d an ì^ n c ìe a u karohi ziiloan N o la crori zíñan ja k ìn ?an beìn goan ,

Pr^-m. G a u r e z d a g o b csterik , iñ o r ju z g a tz c a ,T a norbereii b u ru a sa u tu egitea,K sa u a ez d a asko. bear ixatea,U in iK ak g o td e n ai d u b ete b it tutea.

Chfìm. A . : j ' ' J a datikasu, n i ere oneuean,Z u tw^cla u iju a z«lH]ka hulean,E rortzett b a ld iii bao ai»: ^.uloren batean, T.agun xadazu Prem íñ, zn tìtu n a ítean . *

P rem . A lp ro jetan g a « r d ira p a lla k «rabil tzeu^ P ro jijn ocn g n ztia k aurrean ip intzea, X o ib c re n a k atzeaii ftstaU diteceli A rg a t ik g a u r n iu n d u a d a g a iz k i ikttstcn.

I R r C A R R E K J . \R D T :N A L D IA

K h (m . Iz a u g a ite a n P rem i n, beti kriiStau urriill, Iñ o r j iiz g a lz e arren kan tn an enabtll; P e ta tu e g in baQo o b ck i d e g u ill, B u rla k iu farrarik an ez d e t u ai eragin .

P rem . D i bersi oz n ai m ike, nik eniau denbora, Iñ o f o fen dí g a b e p asaríkau brom a; Alaba^’a rría da c g íte a orla,B estei a k o k o n tiir ík e^ det n ai i ñola.

Chom. B a n itza zii b e ze la ech ejau n andia.Izan g d b c m aízter b a t errn k ígarría ; O rd u an zu re g ís a m im d itko aldía, l im a n g o niike n o ík i k o n te n t uz g u ztia .

P rem . ¿N o la s ín istu C h o m íñ g a u r zuro n cg a rra í ¿ K z de^u a rtzcu sendo a rto ta sagarra? E rre n ta íd u k ir ík oaoro kaSkarra ¿E z dezu azi ere fa in ílí azkarra?

Chom, N ekazariak bear lu k e o b eto jan ,Z e rg a tík b e ia g a t ik d en o k bixi geran, B a ñ a ark e g in arren ^ uzlíen tzako ]au, ^ G a íA ic n ez d u ja te n , ta ch a rk ie n edan? E s a n d íznt le n ere C hom in , la g u n zarra, E z dezazxila g a u r jo» aÍ2 t r is t i g ítarra ,

26

A sk o k b a lli 7 « k d czu n ccb e ta baztarra,

L a s a b o la b o lu k e tirri noia tarra,E g ia da, bai, Preinifi, ui g izon p obrca,

N a Ì5:e1a b añ a, t z a iñ tn stu ra z betcá, B d z ik a n berU o onak k au tat« zalea,Nai:? izan b eti n ia U te i d irurik gabea.

PreM». C h o in iñ , ez d e t esan g o n or dan a b b a ti« . O n do erab ak itzcü ait e? d a erra la ,K z d a p rem iazkoa eu H abko gan za, A le g c e u tz ia g a b e h lzìa <la latza.

Chom. N ere a ita lan ean b e ti izan ran ari,B a ñ a e m ia n fio ltsa iñ o iz iza u lodi, P ob rezan zu elak o ark b eti ig a fi,O ra in Z « n ian d a u k a g lo r ia u gari.

lY t m . N ; ere b izi arren, n e re baserria«,E n a iz a b erastn k o so ro k o 1 ani an,G o ize a u g o iz ja ik ita b erand u gabean, P ro b ech n |»ieliirebin etzaten n a iz oyan.

Chom. B ea rra k iu g id i i d a Prem i n, ab erast zeii, E z b ad u beste tra tu onen b a t billatzen; E t a n ik n o ia o n ik ez dedan ik u sten . E rre m eil io g a b e p ob re noailU ?.eu. F ob reak ere ziran n ere g u ra su a k ,E t a p o b te a g o a k a y c n aiirrekuaV, ß a iia , pobreak d ita zorion ek n ak , B arlitnrte o o e a u artzeo ttabajnak.

Chom. G a u za tik onen a da konform idadca,N a iz izan alietatsa, nai?. izan pobrea; Au?.e äa b ir tu te b a t parerik ^abea, Z u z e a b illatiU zekö zer a ra bidea.

Prent^ jAi! b au en g ok o an ch en on do b izitzeko B añ a, beldn rrcz u a g o beti n i illU ek o , K ta i l i e g in b e .T ara ig o tzek o ,U so n ai n u k e 'v/.' n b i/ ik egatzeV o.

Ckom . A ll da ganzA a u n d i'b a t, nik t¿ d«t ikusi M un du oaeta ii g iiz tis ond o d an ik bizi, D a n a k b illa t?en J itiit nonbftiteu n e g a rti, L a s te r e g in d ezagu n em en d ik ig e si.

Prem . Ik u s te n d ira em en ab erats zitanak^R g u n b a tik bestera p o b retn rik d an ak, G u ttio k b a d itu gu b k tlze b o la n a k , B a k a rr ik on do d au d e on do ill ziranak.

•Ckom. A sp a ld ia n u o la n i naizen g u rasn a,Z artzcan e z a g iitu d ct p isk a t m iindua, G a s te d en b oran n c iik a a aizezVo b n n iá , I lle a sn ritzeaa b ete z a it Vai lciia.

Prem . B ro iu an d ag o e n ea n pt skaten gizon a. D a g o a le g e re ta d a u k a u n io rc ona,O n g i l i t ia k e b e ll b izitzea orla,B a ñ a b u e lta k a d ab ill an d a la k o bola.

Chom, Prem in, ben e ben el an b o la d a inunclua, J ir a e y i f ia z b erau a u rrera dijua,U d a re n on doreau badator nejjiia.B a ñ a ez d a b iu rtzeti den b ora galdua.

Prem . O risen d a e g in b a t d u d arik gabia, G e y e n o c n tza t ere d a n e ga rg a rria ,E z dalnko ezautzen b ere bal o n a,Z eñ ekiñ bcrdint-^eko u tsa tian arria.

T . A U C A R R E N J A R D U N X I . B I A

C.komiftf.k. Z e rta k o bersoetan o te d io t ekiii?Beldu^tzen n aiz zoratii o te n aizen egiñ; ¿N on d a iik a í ikasia? noiz d e t a sk o ja k iñ ? ^N ola jo k a tu k o d e t zu la k o batekin?

A d itu e ta on do zerorren bertsua,C h oiniñ , e ran tiu tek o prestatzera nua;

/V.; m.

B a jìa z m e aurrean n asU en z a i l b u m a,

A la ere j o za^u uai de ¿un p u n iu a,Chom. K u k u a k b aten íid a n j o p u iitu a h*ku,

Erau?:iin o io n ez dek ja n n a ik o a ¿uku;B a ñ a jO ten badezu zc ro tte k vju ju ¿Z eúek a d ilu k o dii n e re k u k n rru k u f

J*retn. Z o zo le lo b atok beiu , n iti ere zorzcff.J o arren, esau n ion ^jezurra d io i oí;O rd ì a ín o la e g in zu ri orren g o g o r, lu d a ire ta n fu r e U a t n i ezp an aiz inor?

Chom. C h íb o ak beste ba te u d c ít n ?\ d a n chu?y Is illd u n u en laste r e.sanaz adió;B a ñ a zu k n o ia d ezun jotztfn ckorrochio; E ir e b u c lte r a k o n ik tx d e t balio.

/Vív». Se^’ u ta z iiz il l k a te k asi arren egin,R ertsorikan ex d a k i btikatutzen CUoiniñ; B a te n k an ta tu zídan, bakar b a k a rrik Chuiñ, ¡O) b a ñ a u e g n tak iñ zn etzera berdiñ!

CAofn. L o r o b erritsu a d a l e l i izan jío lo io ,E rd ia b ad a 7mXzo, b este erdia zoro;

Z u b erriz « r a la k o b e ti b iiig a rro ,K a n ta tze u d ezu Prem iñ, n aste g ab e k laro .

Pretn. Chirritnirri ^ t a r bat, ch it za it ten ta la ii, B a ñ a farra e g ite n u lsik d ío t ari;C lion iíñ , zerorren g is a b alitea k a n ta ii, Ip iñ ik o n in d u k e lo U a tu ta g orri.

CAoftt. Z e k o r k o p e ta beltzaV, n ír i b ein p u u tu a, Jori k a n a lt u , j a ir i n iu d n en gortua,B ald in e iten bade?.n enk areu o rm a, Z c k o ria k la k o a iin kanttian en na.

P rtm . E r le b atek e g in d a n i n or nitzan jakiñ ,B u r r u n burrun e rto n k a z la s te t ^úlan ekín; Ixp iz arek b ezela eitc» bad e/u m in,Igesi b e a rk o det ?,uk b añ o len eg iñ .

A s to a k « giten dit s a n ita n arrantza,B a ñ a banH i?n a ri fa lla ?.ayo gatza;P tf in in , 2 uk n o ia d c2 U« k a iitarien an tsa B io k e g in g o d egii b ettso an jo la sa .

Prem. K irk irch o h a tc k b u r la i b ein e g in lid a n kir, Q in p ean za p a ld u ta «U i n u c n uinill; S«titim cD tua daiiVat n u d a V o nik ili, Bengant?aTÌk en ion e g n i b e a r G liom iñ.

Chom . C h a k u rch o b atek iiiri e l in iid a n ckaucfuiu Jarra itu tA o rl?ak in b aita u rratu ptakau; N ik ere a se n e a a ja s o r ik a n ank au»J u ta b o ta n io zk an o rtñ k u n en ak lau.

. A rd i n ian t'ioak b e ti k a n t itz e n d it óee, hee,E ra iizu n o i d io l tiik 7.\\ za itu t d i i t m alte; Izan g a iíeze n C b o m iñ a lasen bc-zale, V n ú lla k ?eruetan jaso k o di rade.

CAoM. Ivgaati ta abere askok o i n au tenta,D a n a i cm an o i d iet, b a ñ a errcspucsta; G a u rk o oní em acca orren errez ez ta, N a ik o a lan d ara b ilt b illa tu tzen beta.

Prem. A t/o íb ü li in t¿a a n i berriz basuan,C hori b a t arra p atzen ìru b a t ordnan;

A/,kenez ere elzaii erori la iu a n ,G au rL o a u e z in g o det nik arto repuan.

Ckom, F rem in , euai?. k a n ta ri b a ñ a b a i d z ta ii, E sk o p e ta J e t oua, b an o iak d itu bi.Z u ¿en a p u n ta tu ta [o! n ik zen b ait d io ri, M okiia e b a k ita m ntn dedan jarri)

PretM. Z e o b a t a te ri n ik ots* a in b a t m aratilla;T o p a tte k o ederra C h o m in , d a rautilla; En«fkiau z iB a n ik ?u o n e u abilla.B este b a t xu la k o r ik ez det iñ on billa .

Cki>m. D eriso batziiek uekez d itu t borobilda, B n ru k o u iatasa g a u r e g in det aiildu;

O ra iu «ai eta n a i ez b e a r d ct isilldu , N e k a tu n a ìi iy a ta « ereak e g in du.

PrciM. S a lto a nik e te d e i a sk o biotxean, Ik u sirik a ii je n d e au n d ia aurrean; U ts e g in bald iu b ad et izch o ren b atean , B ark azioa D a i d v t so s e g a «aitean.

B O S T ( ì A K R K N J A R D U - N A L D I A

C ium .

Prem .

Chemie

P r a t i.

C kcm .

ì*reiH.

O b e %aii ezb an itza a b ja k an tari,A la iz a te k o la u dauen fa rragarti; E r re g a lo r ik inork ez d ig « c k a n i,K a )te e g iñ b ea ik o d io g u poitsari.¿Z e rta tik in b ld ia det kantarieua?^Knitzake b ia ik o o b c t i bestela?T ra b e n e la u asliotan jardunilc o n d a ,M ak al ip in U en b ad et p » lts a d :o g izeiia?N ik ere poU sa g a u r det c k a rri cbikia,

Iñ o iz id u k i a rten sendo ta lodia;T a bera ñ o la d ed an le o rtu a iya ,K o n tu a ja k íñ arte n a g o cVrit la iria .C h oraiñ , e z p ad a u k aju d iñ a p ag a lzek o , N e re a k iii u sté d e t d e g u la beleko;O uekiñ e z p a g iñ a b e n ia iricU iko,C h am arra u a g o ní p rest p re n d a u a t uzteko. E * d a g a u za ederra, a la lotsarian ,

G izo n a arkitxea a u la k o tokiau;^A sV ocho b izi arren u e te in sid ian ,B e ti n a b ill n i e te bajucU o ueurrian. C h oiiiiS , u ik ere « det seku lau b cld u rtik , Iñ o iz sa rtu k o danik g u rea n lapurrik^ F a m ilia aztek o b esterik e z d e l n ik Haba, arLo ta u rd aya, e d ie a u b a k a jr ik .

Chom. Irab azia n o ia alaiên ^ astua,D u e n a k eram aten lasa d u m nndna;K g in n ai In k ean ak g u s to ra pauTiia, Z a p a ta b e a rk o d u o ñ a a iù a k u a.

Prem . G a u / a iík o iie iia da b eti de’êntría,O n d as une 11 n e u ir la n ja r u e a ja n tz i a; A s k o k idnki a tren m ark es idurta E z g íc liik eclieeian d u te m iseria.

Ckom. I y a m undu a u d a g o la jo a x gaMi;rÍk>R ? d a g a u r ezagu tsen m o ito i ta n a u sirik i N c sk a m e a k d a b llt ja echekoaodteturik ,E a da e rra i billatJ:en ezk o n gai b a l onik.

Prem . Z e n b a ít ech e di rade 11 bereu ku lp az galtzen , C h ik iak izan eta an n diai jarraitzen ;N i b eñ ik b eiñ cn o a o rrela iaaten,Z o ira k pajâ ctin d a lo tsa tu en ai ten.

Chom. G a u r arte ¿nork ja k ín d u zer d an uelgeaf E n red o zale? d a g o nu in d u a betea;

nai deC osasnna, lan a ta p akea, K n g a ñ n g ab erik an clenbora em atea.

Prem . A rd o rik ez b ad e t n ik, ed an o í det ura, O rre g a tik g erra rík ifio iz e z d et g’ura; P azien tziaz noia goaxeii zerura,P isk a t s c ír i lu arren cz d io ardura.

Chom. N i ere an d itze arren enoa ifio ia ,L o r ik oz d e t g a ld u k o ig o n a irik gora; N a g u s i izan b añ o m c n d e k o d a cha, N a ík o a d e t n ik banaiz g u ra so b a t ona.

Prem . M ílla esk er ?or d io t n Ík b erriz Jau n ari Z crcn em azte o n a em ah 7 idau neri) Z in ch oa oso c ta In jo i ez g e y e g i>D o trifia iraltasteu onena ucnearí.

Ckom. B a i, Prem iñ, b izi zera ondeen auzoau, A tzo esa ten b atek a la ziarduan;

Z n la k o b a te k p a lta eiten d a otiduaa, E stu ta su a g a iz io zeiü , p rem ia o id iiau ,

P te m . C h om iii, em uztea d e t osoro prestna, Krrenieciiatzeko b e ti bcartsua;I g a ¿ u a n a g a t ik urte eskaschua, A m a ik a ch o ri d io zabaldu e^kna.

CkoM. O rU k oeii bitarte« J a iin a k jo b e rn a t 7.cn, D itu pobreak ere gaU lu itz di tesen; E g a z tia k bad itii e d e rtiro jaxten,G n re tiñ ¿nork si r i st ii ch it d a la a>ctntzen?

Prem . H erb erat d io C hom iñ, e sk a d ezagu la , J o tzek o a te a la e n ta iin g o ijaigiila;Fthl^a c?.i>ageudii pi skat otzitnbn,E r> :cg iu ¿?eñek h ik e ga^ lu k o bn ruba?

Chom. J a k in b ear g e n d iik e k o n tent u (ksuan,H/ <IaU b a t ark itzen n aiz e g o n tronnan; E z d ala g a r e d ich a Inrreko diroan,J a u n a la/.taQ b adegu , b a i b este m unduan.

Prem , C hom in , u ik o i d e t koplan k a n ta büti beti, A b era ts en aiz baña, a íñ g ic h i n e g a rli; N ere a ld ean dan de d iriiduiiak g a iik i, A rro sa k b tti ditü sran li'aU n nasi.

S H I G I R R K N J A R D Ü K A L D IA

Chom. L a u b e rtso b o ta d itn t, orra Jwst garrona, E » d ak it a n dan charren, a la d an oneiia; M in ga n a u e z d e t zoriot?, b a litza ezteaa , G litz a k e kan tu an Í¿an go nioCzcna.A b o ic h it ik ez da, eiiliríkan sartxcn, M u tu a k ez du iñ o iz izk e ta n eiratzcn; Itn rrira d ab illan ch arroa b ad a a u sien,N i ere b ertso etan laste r u a iz erortzen.

Chom. K?. da Prem iñ, u ts orí, a in sen ti g arrí a, lyanuk d .ita r r d a k o bakarrik ogia; B c fls o a k g a lik illk o licz.^ke G o se z b a ld in b a le g o nire pam ilía.

}W m , It^ezko ítu rri b a t dezu in id ítzeii,Z u re agottir p o zik C lio m iñ d e t edateii; P oto clifki b a t b a S o ni nola e n a Í2 C d ,

Iñ o rk cdan ezkero, leor naiz gcldit^eu. ChoM. E s d e t jñ o iz ik u si au lak o íbairik ,

E ein d ed alak o g a i i f zu retza t prcsarik; N i naiz c liim o c h o Ihií, m endian ja y o rik , A ir ic h o b atek g e ro b id ea g a ll7 e n d i t

Prew . K z d e t ekarri o iia , a iñ sare cbikiy,A i f í i p a t z e a gatíV le g a tz bat a u n día;Ha dedala arluko^ n ^ g o ig a rria , jZ crck in C h o n iiñ e g in b íg a r bijilia?

Ckom, N ir i ere g« sla l2 e ii a sk o za it atraña> B añ a, dan en a rtetik , g e y c n am orran a; N o la arrapatüeko, p a h a dedaa-m añ a, N ik k eiu tzat m a k a lla u a z b eark o am aña. C h oiiiin , n¡rc a ld ean zu ze ra trcbia, K a u H u ak o d au k azu b a k a u a d a n doia; Z e ra k a n a rio a , n i o n tz b a t trístia,E z d e t k a y o la n iñ o iz m erezi jartzia .

Chovu A s lo a k p e n ls a arren , d ala zam aria,E ta ariñ e g ite n b e ra n agn sía ,Prem iñ, d a Premiñ^ za ld i g alo p alaria ,N i ja rra i ezin d edan b cla rri andia.

Prem . B ene ben etan ori, orÍ d a eg ia ,At2cboa2 atirtera, b a litza guztia ;E rb ia i d eitu arren, zu k g a u r aizciia, ¿Noix kendn d ie o u ek o llo a i b iú a?

Chom. E rb ia b cti izan , d a gait?Ík gabia;A rk ez d akielako zer d an m alizia,

A i/eria b esle ra , dan a d a trau p ia G izü n a eiJgaßat?:en d akian pistia.T ra n p ían ere d a k u s t oram ch cn m itu a,J a le a :r e a otan lo « g o a n o lln a ; 'R aña, oUo leViian b illa r ik katua,B izirik aeb«^ e g a n irteu d a g a iln a .

Chcm . N ik berriz b erd iñ dahust, arrotu rik arza, Z e rg a tik uste d uen arrap a büdotsa; I .n ?a tu a g a tik a n e tp e c b it zorro tta ,V t s c g in da, g a ld u d u s c k u la k o poza.

Prem . A usen d a m iseria, a u le n d a b a i pena, T o p e k a n arab iltzn a t i b a tb e z e la ,C h üin iö , bañ a b a k i tu b ild o tsa n aizcla, O ra iad ik an ja te k o , ez oô gjzen a.

Ckem . Pr^niíñ n i n a iz u an o a ta zn j ig a u te a N o la n ai zu pele an nik ¡ta b a ’ tea E z biM nrtn nai:icla D abid proietea L u rre ra seIait?eko G o lia t fuertâ.

Prem . O ra iñ o b ek i d a k u s t e-spata ederra C h o m iñ ek d abárrela Ulteko ?:ezena A d a tro k zo rro 7,tuta n o a prcstatzera B esle la cm e n ch e d a g a u r n ire a?kena.

Chcm~ Ic liu e a errian d a tu e rto a a lk a teÄ in tzak o t^ at e rr ia a a i ere naubate E n aize lab o kan tu z zu zeraden beste B a iio a ich n ak in b i/itera uastc.

P r ¿m. K n i nd n te a s art uk o ai n errezga ur p1 a?an Jak in b a n u ze rU k o b erau eîña /an B an deri’ la k g o n le r ik z u k e d erk i kapan S a r lu dizbidat?:ti b a i n o iz ik bein espaldan.

Chom . E g u z k ia d an ean ?ernan agcrtzen ,I z a r ta k la s te t d ira lo tsa z ezkiitatzen; P rem iñ , n o la egu ¿ki, dezun irm litzen, B a n o a g ortd etaera lo tsa tu enalten.

P rem . R zk ü lak jo d e sa k c a e re ago tila ,B el courrez ja rr i na¿H erdí i ll ik íya; P u ltsu r ik a n t z daukat, otâ iserdía, K u k u r r u h ty o zaan C hom íñ , kan U ria.

ZA z r IO ARREN JARDUK ALT)! A

Ckoitu

Prem .

Chom.

P rem .

Chom.

l^ em .

Chom.

J a y o tía z b ad ak izii, d iru d it m osolo,G a b e a er ro n d a n naiz, egun ez o i det lo; P rem ió , ontzen le k uúu, ja y o b a a itz loro, K a y o le n b aten nit^âu b iz ik o g ozoto .E ¿ n aiz errech iíio la , ez kanarioa,N i ere n aiz o b e k i , o D tz c n autzckoa;B añ a, b izi <3 aki|»un cuskal-zortiíilvoa,K a n t a d eza gu n C liom iú n ere gogokoa. H n s V a ld u n a k nai badii jarra ítii euskaldun» O o e la c h e b a i i tu a n hear d u C2agun¡N e u rri au g n re a da, berex, uere la g n n ,E ta a ts c g in g a rr i aíre a u da n ai nun.I.eVii d an etan ja y o , o i d ira iim iak,A n ia k e g ite n di tu non n ai bai .sctuiak*,L n r o iietara b a ñ a a p artck o doiak, lêrutik bota d itu J a u n g o ik o gurlak- ¿N o a d a b este leku taii e in e n g o fedea?Au. beîñ b este lu r b a t a iñ alegcrca?^Nork d au k a G e rn ik a k o A rb o la gurea? Ig artii a rre a zarra cz d e g ù gaztea? C h o n iiñ ¿non da e n ie u g o u dako ai zea? Itza lp e c lio e ta k o g o zo c ta mea?<Non lek u a» lek u an bañ u cn echea, O sasiin az ja rU c k o gaÍ2 o d au Iristcâ? P rcm iñ , b a ita d itu g u asho Ík\isgarri, P alan bau nagusiaV , cn en ak dantzarí,

Ckom.

Prem .

Cküm.

Pr£f7i.

Ckom.

Prtm^

Chcm .

Z cn b s it d itttgu n hsni/. cincQ p elotari, M und« d a u a k <iaki ta cz g a id e tu ucri. U<lclaii d ato r ona, a ig a tiV jendca^Heran dalako b a rter parerik gabea;E m en da i c r ja n ona, zu ria oyea,O sta tila g:arki ta kalean pakea,R aztcf o ie ta n d a lap u rre n beldurrilt,

O rre lau e?. d a sen ti Íñ o ú eiiskalduuilc; A te a k e g o n arren g a b e ta n zabalik,I .o «4'ilen da la s a n a iz egon bakàrrik.

¿N oia feantatu C h o m in em en g o gloriale, Izarrak bezelaSen b adira u gariak?K a i d itn en ak ja k in letu islotiak,G o g o a n euVitzeUo d ira g eyegiak .M illa eiisXaM un d ira an d iak gcrrari,

;0 I ze n b ait ich as iîôn, r.eubail bertsolari) Iz k rib a tz a lie asko , o n en ak kantari,A lze rà e ra g ifia k m in idu guztiari.

K e r c ad ls ’.id ea , »ya d e g ii asko,D crisoelan n aik o a e g in d e g u gaiirko;\ 'iA d eza gu n lau a u b este b}»lerako,K o p la obegôak g o rd e ordurako.R en cia u jard n n d e g u a sk o bertsoetau,

G e ia g o en nke n ai s e g i g a n r onetau;G iro n a a s p e ru e a d a g a n ta dan lianetan,

A i Sa g o sari g ä b e b ad ab il kopletan.F.men bukataen d itn t, C hom in. nik gau tk u ak , ß e g iu k is lc n ini’k i t p lsk a ch o b a t lu a k , G o rp u tz a k bear d itu b ete deskantsnak, G a b o n di g u la danoí g u re J a u n g o ik u a k . A g u r , jen d e noblea, u rren go artean,B izi ¿aitezte o n g i osasu n p ak eau ,Ik u sten e z p a g cra b este «gun batean , J a u n a k b atu g a ilz a la ze ru zabaleau.

m— j - j

Prem , O ra iiid ik a ii im itiduan bild iiko a lgerd,Pa:.a c k z â g iîn burri/ ord u b a t ederra, B e r t 'o e ta n eg iû a ? g a u r d e g u u bcT^ela, A n t i i f ia lo e u sk a ld u n g arb ien antzcra.

Chom. A in b a t lenen n ai n n k e a u la k o cg u u a , G o za U e k o um ore b a t a tsegu id u fia , M aÎxcho bear g e n d u k e g a u t la k o jard uo» , B iz i d é d ia K iisk a ra , b a ita cusbalduna.

l^ €m . B i/i dedilla, bizi, K u sk a ra m ai tea,M u n t z a ant^iSako p a re rik gabea^ 'B erau ilitzc n b a¿a íg ii, joan zan gurca, K rd arak di g u i ak o ja rr ik o Ie¿ca.

Ckom. E u sk a ld u n ja y o eta, b erd iii g é ra a?:î,Z ereii titiaz edau b e ra d e g u u na.sl; M un du a d a a a i tea u d a k ig u a j a u ^ S e m e d aa o k b a ie ra d iz a y o g u u eutsi.

Prem . B i/k ay a , G ip u ?ko a, o ro b a t A rab a, N afarroakiri e m c a lau a iia y a gara; F ra îîU ik û iru ra k ta g u b iltzen g e ra la , Z a?pirok b e a r d egù »albatu E u skara- •

u m immi m m m uI R A K C R G E I A

BcrUk» ftualCkVJa tUTfllco eglUtckk ato&lu

Z o l ia ila n a r i g o ise ta n , J a u n g o ik o a k d e c t s a In sv n k ck m i.

BABA i a a n arren o r a i n A ra m iy o ,^ B izk a y a in id itz e n o n ek d au g e y a g o ;

D a u k a b k o g u ra so zarrcn berbetea,B izk a ila rre iia bardin F o n tk o lege a,T a b erau izan arren nrte askod una,O ra ifid ik t?. d au g a ld u eu skeld aiitasu na,Z etu a k u ai i?anik d a Ickii polita ,A in b e ste b a se triz d a eleiSa? jau tz iia ,JauD goiJcoak e g in ik o so <1 a nialatsa,Itu rriz 7 iigatzc? da m eudiz aberatsa,K eg iifln e p d e h o a ttdan e z beroa,E g u ^ k ia l: la rre g i erre b a g a k o a ,B io le ta bed artzan le g c z cskiU etaii E r r i aiiSe dA lako m eudi arlietan ,E m o u g u r a iieuskio d atn rkan ondrea,D a la k o E u sk a le rr i e rd ik o lorca,D e itn rik , erri b a k a r g a u r A rab akoa,E rd e ra n a s le b a g a eu skaldu u osoa,

T a E II s k i ra zaìncliitcn Ic jjcc lic a le g in B ere o itiirak jâitik dabetako e g iu , B io U e tik a g n rU e n g a u r d o t A rA m ayo,E r r i aw keratut/at au xalako jayo ;B erau d a b ad a ib a r 2Ìnt20 ta levalaÂ c h a k so lo b iu rtu e g iii d ituana,S a rttu erag ifiik Ì?trdÌ andiak,B o tcak b ere urne âillen bekokiak;E u re u e z naÌ?’. d a ìzan gorput»:e?^ ch ik iak , B eargÌu zijitiô b eti d iri ch ia d n triak ;B a ñ a A ra in a y o a r ¿a rra k zein gâztcak N it i CI La ten ja U ? di ra la eri eat,K ^ pad au ka lorarik erleak urreau,Z e la » ib illi oÌ d an b illa urrifíean,A la n ik u si oÍ d ot auiayoarra,E c lie a u a in a itiite u ja k e n e a n lana, D iruclia la e i le z in tzo ta lan g iñ a ,B o ia la e ib e ste ra bearrareu billa;B ata b a d o a eztí g e y a ek artera,Be.stea pÍJlat»:eko d íru a cchcra,A g a it ik erlearen izcn a b e le a n A ía iu a y o a rre u tza t d ato r u ire ustean.

E í d o t nik esau g in a c h ito ta esoro A k a ts h a g a k o a d a la A ía n ia y o ,A la n bcTL* b a k ig u o n eitan ard iak E s a s le ik ela d an ak d ira la ?:iiríak,B a t edo b a t aurkitzen noz b a it b ad a b altza, B erak d a n k a ü b ra k o barbnntzueti ant^í^ A la n erleak bettf d au d an ak zintzoak E z lir a ?erreJi b a t/ iik <Urean m am oaki B a i, o n a k utsik d a g o x an g o y a n Zeruan , C h arrak bere on b a g a b eiau I«pernuan, B a u a g ic h i-g e i em en U kn an Icknau

i t C

C lia r u onak. g a b i'tz .iz n astean miui<lnaii; A u c h iñ a ei\W«n n cb an n ai do¿un crriia Zoaz; bañ a chaktiT tak an ber« b adita;A ll g a it ik A ra u ia yo n b a t efío b a t a lp e r Izan a n e n t z d en tsa orregaiH k c/xr,A la n t?. d ot bardim Ui n ai parad is tta« L n n e a u non nai o i d a b a t cñ o b a ‘. Judas.

E s a n d o t asieran J a u n a k la g u n k e ta n D e u tsa zoU dan ari ja g ite n goiSetan,A la u b a d a u ai n e u k e azaldii 2caro N esk a tilla baíega/. b ein «et zan itíigo,

N o r zan M ari A n to n i A rau í ayo arra, B en etan b eargiñ a, g a ñ e ra g o Í5 tarra,G ari e p a lla b ere ben etan axVarra,A in a g a z A r a b a ia sarritan joau a;

E s a u d od an le g e c lie erlieu antzera, E c h e ra to on era zerb ait ek artera;B añ a, á in a Íll jak o u , ta h estc u rtcan Ig ita ld ia eldu egiu jak o n e an ,A n z o k o a k 7,1 tuzan eroan la g u n bi,B a ta zan J u a n a t t a bestca lú a z i,

Z a n e lla B ito tia n g a rtc e n a Bilboti, S erb itzen Inzaroan ¿íteau ak egon; O rre g a itik eg o za n u ritar eg iñ ik ,H ta b ascrriari Íg u iñ a arturik;G a tb iro esateko erdi n n gitn rik ,E td c ra í au to rizek o se n o tÍta l 11 rik;B á ñ a , 7^ 1 an e g o za n otd u an echean,T a M ari A u to u ig a z K u lu u a k «rean, A sm a n eben b era ga z n asi A raba r.1 Joan bear e b d a b ia k {gttara,E rro m criara asko jo a n 01 dan legez,L a n e iu b añ o g e y a g o o lg c ta k o u^te».

I j a n a i zoli /o li eg o za n zen jan ,I s ill ik illd a lege^ je o te a aiizuan,O lla r e ta astoak b ere Io oraindik,K a e r b ere eatzü te n e tza o eurakandik; O n tzen u liia k ? e tb a it som etau zirean. Z e in tzu k 7 Íran ja y o a k baso «rríñean, E rlo ju& k a in ab i ot< d itu em oten,S s a n a z; d o in ek ea ora ín ch e da illten,B a ñ a jo t e ord u k o ítm abiterdtak, N e sk a tilla k e g o z a n ir iira k ja g ia k ,O rd u b atak j o baño le a b arriz ech ctik Ü rten d a M iñ an ora e ld u ta goiSetik,Irn g a r i a rlo ga x A rak n gañ ean K b a g ite k o la s te r b erb atn zirean;E t a b ardin sam arrah íza n ik arlaak, J n a n ari em ou eu tsa n b e rta tik bu ruak, B altoch ak bere saiIIa e in bear ebala,G u r a zan ordnetan e g iñ a g a z lana,J ard u n b a g a ira u n a k a lk a n i em oten,B atak a iñ a besteak e z eb a la eíten,A lp erra k asm o asko , d a esaerea,E t a e g ia d a la b au k at sin istea,O sterau tzean la s te r d o g u ik u sik o ,Itsu a k b ere zerren d eu tsan ígarriko ,

K g ia da Iñ azi eta a ízta Ju an a E z e g o z a n p rem in an jo a te k o ara, E ch e ja u n a k zirean eu ren gurasoak, A ra m a yo u b an akak zirean lakoak;B a ta e ta b estsa baña, d om ck etan K a le ra a p ain d u rik jaste n 2Íranetan,¿K ok esan ja k in ezik J u a n a ta Iñazi B ascrrian zirala ja y o eta azi?Z orion ean u ttc n zirean kanpora,

J%inxian ig o te k o a iiib eslean gora^Bai, arto tzen zitu zan cu ren d ote onak,

¿B añ a ez e tc eben bear euren gonak? y.r ekarden aririk e ch a g n n tia ra k o , E u re n e g a rr ia z a ii d an a ta lerak o ,E z eben ezetei*a eg u zk irik , B altaitu ez e yo e n b e ra k arpegirik; B illd u rrez o rre sa itik kapela zabalak E g a lik eg a le ra k a n a b a t zirau ak,E ro a o ?n u ezan ig ita ra b ia t,A r r itu r ik ik u sten e u is e ;a n guztiak;E ^ elsiiran eiiiaka?. e rre i balt?itnko,E t a euria^ b erez ez asko bnstiko^ D a m u g a rri zan bada a la k o lora bi B a ltz itu ta ech era e g ite a etorri.

Et^an, e^ areentzako c^'iii ig ite a , G o g o k o a g o jak en b ia i herizpea,E d o in d ia ur azpian jo sten j argu te a, Artnrilc ip ar a ise g o zo e ta nieiai E z ü ü o t ?,ireala n e sk a tilla charrak, E c b e k o g o b e rn u a ii en kezaii bizarrak; E n ra k n ai eben a zan e ro s o d io bUi Solofeo la n e la tik c g in d a ig c s i;E t a cg o a n e a n non b a it iiestea,A n c h e ap ain d u en ak b ia k agertzca; B a ñ a M ari A n to n i ?.c laD zan pobrea, E t a b u rn an b ere k u k tits ib bagea; E tz a n sekula b ere fi es tan ikusten, E tza lak o a ii7 0 tik in o ra urteten;Z a « b a k a r za lea ta zan ja n n g o ik o ik o a , A rro k e tia zer zan e^ an tu b ako a;O so g a ‘ a u t g o rp n U c i, ed erra arim an, A in g e m baten an t''a euk-an a rp e g ia n;

Rai, arb el abko e ta g a n z o n a g ic h ita a A«r1citu ten dan le g e z em en lurp íetan ,M ari A n to o i lak o n c sk a ch ik errian B e s te b a t ez e g o a n beraren ald ian .

Zirud ian en paraii d an en isp illua,B irtn tey b ete rik o lora sortaci:« a:A in win g a ib i, i l i l l ta a iñ zan zc ctzn a d u n a , E cliak o n a a ztiite n am ari entzuna; J a n n g o ik o a k d e u tsa la b e ti lag u n k cta n J a g itc b o zo lia d an ari goisetan,E t a a rtu d cd illa su crtca n ai aoz,O n a b ad a beraudu e z ta U k o iuoa,O rre g a itik ja g ite n a san iruretan,J u a n a cta Iñ azi r e k e z «a^piretaii,A u g a it ik e g in ch an lau e g n a len a g o A rîoa , beste b ia k c iñ zi tuen baño;G u r a ia a lo e g íu d a , a iñ b crandti jag í,Ig ita y a astíro g e ro erabilli,K a o ta u asko e g in d a leJralsoa sarri,N e k a u baño Icn a g o e g in d a ja^arri,T a ouen on en eau arecli azp i baten, D an tzan b ete ebela ord u b ete galtzcn .L a u c g iiu e k o lan az e m o tea zortsi,¿N ori e ia b ear ja k o g a tir m ira erechi? E g iñ a k e?aten d au zer d an cg ille a ,O n a , e rd ik o ed o e tc d au don gca;L an d area ja to rri? b a ld in b ad a urrà,E zin em on lei beral: a lea iuchaurra; A g a i t ik g e y en can ^elflVoak atuak,B ere i k u si en d ira d ira la alahaV

N a g u s ia r ì Iwre e in jakon dam utu,A rci sai D ak cm on ak, b a ita aserra In,

B era zalako b cti g o ii ja g i zalea>A ts e g in u e n ja k o n a n esk ach lan gillea;K ta d oe g u z tia k M ari A n ton i gan B c ra k n ai le g e z ze lan au rk itu ten d ra« ,A b ia u ran p en tsetan sem earen tzako

E to ir e la au d ragei cain da obeto;Z iñ o a n b ere k a u ta a ; ondo d a do tea,Bafia, le n d ik ab erats d a u ta g n echea,N ik g u ra n e a k e n a da i i i l la errana,E z n a g i, lo ti e ta a iii g ic h i arrana,E t a M ati A n to n i berba g ic h ik o a D a lak o g u r e tz a td a alaj;aIakoa;A ra k a k o auzoa dan a d a u e u rca ,J a u b e g c ir ik b a t d au k at, b a k a rrik semea. G a ñ e ra d im p u sk at xim cginan dautkat, U r le rò g e iu e n d eu sU z be; u t?at m illa d iik at, A la n g u k d au kag« n n ¿ b este ezer b aga

¿B iziteko g e y e g ì ezclaukagu bada?N a iz izan a b eratsak J u a n a ta liia zi,O rreeu ald ean batik a arek zer iknsi,M ari A n to n i s o illik o rre ik b io k baño, E d o zetara k o d a askozaa g eya g o ;O rreik le g e z ak eubi ez arren d o te tii,N a i a g o d o t ^iiretzat g o n eaz bakarrik; Q orp u tzez d a arim ai: ¿nor bera lak o rik ?E z dokìE topau le iten A ra b a n b esterik ,E cU e b a t o n d re tak o da em akum ea.D o n tsu a da g iz o iia o n a b a d a andrea; K z tiñ o t ch a rra d a la a n d ra ab cralsa ,B añ a, n ik n a y a g o d ot lan g in ta apatza; A b erats, eder, ona, iru g a u z a k baten, K a o te ta n d a etre^ak ez d ira billatzen;B a ñ a M ari A n to a ik o iiak b a d a u k a z bi, E d e rre z eta onez san ta b a i d itudi,

T a a b e tastssu ilik a k euki e z arren, E s k a U e n dod an a d a b irtu tca l^ e n .

O d el anche k o iitiiak eg in d a atera, N e sk a n tu tilla í b ia í d eícu rik atirtera, á g e t t u GuUeo b e te b a tru k o g o g u a ,T a eu reu b a iet¿a g a z a u rrera arloa, E roan d a, hrthcüz b íreau eskoudu,E t a euren b iz jan echaWen dam utii.

B a i, M aii A n to n i tan e g iS ¿ a d ra andi, J u a n a ta Iñ az iie n inbid iagarri,Z e in tz u k um ili u n iillik sa illak am aitz^an, B iak laste r ech era b in tlu zirean. B g u zk ia k b apere e in b a g a baltzitu .B a ñ a lotseak ondo e g in d a gorritu,M ari A n to n i b arriz poz p ozik A rak an G e ra tu zan am aren b e rtsa a k kantetan; « J ag itck o zo lia k dan ari g^isetao^ > J a u n g o ik o a i l e r u t ik d e u tsa lagu u k etan , » E ta su erte o n a d atorrela n ai noz > E t dalako berandn b etctza k o iñoz.

EUKALDUN BIOLETEA

ARAMAYO&I GORATASUNA

I&3 9 .2« u ritos i s u saa

A N1M5 TO, V d a la c h e la M ntugain ,. G o y o k g o t A g o e r e g i ,

T a b eg ira tu zuek gordetan Dc*2ucn lh a i oneri;E u sk a ld u u lo ra tc g i ed er b a t BeroneV b adau irudi,¿B iolctaren i^ena ondo E le to rk io danoni?

B io le tca itan ik bete«B e-zale u u iill benctan,B e d a r artean lo tsaz lege ch e D a n a , a lb ad au gordetan;B ertsolariak, ban a a lan b ereU m ili tasü u a g o y etan¿E a dabe ja i t e n eu ren kantaba«L e k u rìk ed en enetau?

T a b io le ta be*zalecho bat Ib a r au .m en d iz g o rd e rit.

Iru d i tu ten b ajat, nìk ¿zelan Icl:i g a n t ja s o bagarife?Z elan A ra b a n b erau »zan da, E n sk a ld u u u ts a b akarrik ,B e rta u lo ta rik ed crre a dala çK z d o t kan tauko em en n ík?

K a n ta u k o d ot n ik ib a r a u dala A ra b a r dan en oiidrea;K a n ta u k o d o t n ik berau g a u r d ala

E u sk a ld u n hioletca;K a u ta u k o d ot n i t d a la p ic b i bat, M otzak czain dn bagea, E u skal-u saiú a b añ o b este iik J a u ste o echakon lorea.

K a n ta u k o d o t bai, k an tan g iza ld i A s k o e in a rrea m nnduan,G a rb ia d ala a u o ituretan ,B ertako erreken m oduau;M en d i ederrez in g n ra tu tik ICm enche bakar lekuan ,L a n e g u u « da, g a b e a lo einda. E u sk e ra Ara areu altzuan.

O n ek dirn di Htiskereareix A la b a berarizkua,P ich ile ta k az d ab e n a jazten C h u k u u cliu kn n ik biirna;D a la k o berau m illa ab ia Z u ri zu ricü le k u a.E ia a in b este sa n tu te g ie u E sp a rru eder dontsua.

T o k i a u tu a b en etau zara

— 434 —

A in b e ste eleiSaz ja n tiita ,Ib ar in a lats b a t zu A raraayo, E c lia ld e edeire-s joaita;' M u ru g a in d ik n ik z u r i b e g ira K e rizp ech o ta n jarrita ,Z e in b a t a ld itan esan ete d ot ¿Zu zareala polita?

D a m u g a rria líts^ake baña, G o ze ta c d ozun gloria , Ik iisitea d an a g a ld u ta Z u b u rn z b e ra jarria; DainuíTí»rT‘ 3 i zan ik su g a n r E u akaM u n b izitokia .A m a i ed aten g c ro ik u ste a U m e a k trd a l titia.

D a m u g a rr ia lit^atc bada,

O sa su n a g a ¿ K n skcra ,Z u g a n g a u r b iz i eg in d a. biar B ia ld u te a lurpera;B añ a, m cn d io k r u t ik b a d a g o z L o tsa b agaV o erdcra, ¿A zartu ko da;oI A ra m ayo

Z u re jzV eU u illtera?

O rrcta rik o arerio ta E ts a i a iñ gerra laria ,S a rtu eztedin iiig u ru ingurti Jarri eg i¿u esia;O rren a zp ira m a k u rtu baño L e n a g o erab agia,A rtu egitu» ¿ein azpiratn J o k atu tek o bizía.

Z u re e rrip a k , zxire aldatsak,Z u re lo n to rra k euskeraz Z a in d u ten dabez euren izen ak, A ld a tu b a g a bestegaz;E t a íñ o zk o a ld itan deitu E g;in b añ o len erderaz,J a u si ia ite z e ch u n cliu rrok d aaok A tro e ta ra t aterras.

E z A ram ayo , e z o n en b este, J a rra itu tea euskaldan N a i dozn lako, euskal-jnyoV az E ite n ¿a itile ezagun;K an taw d aikezu; <arabar izan « A rrea en az n i erdaldun;>Z€ o dol d od an beti euskeraz »A utortuko d ot edonun,»

O ra iu d ik zu re itiirriok nai D a b e jarraitu batera,I .o r ik e ia b a g a k a n te la n beti: * ß r zi bekigu euskera:B a ita m endiok b erd ez n a i dabe J a n tzi u rterò aurrera,Ig a r tu e ta esan czted in

E g in d ira la G aztela .

E a n ta u b eg ie : «A n botok zardeu «G ordetan b adau burua,> B a ita A ram a yo k ond o zaifiduko .D a u E u s k e ra A m a atsua;» A tso a iza n arren E u skera » D alako g a rb i, gozua,»Ez d ak ian a iño? lo itu len »Jaun aren ize n S an tua.

;CX A m a in a ile E u s k e ra zarra, J a u iig o ik o a re n ’ ìzeua,M u II ri u g u z tia k ondo e.saten Z u zara jak ìtu n en a;Z e r g a it ik goyati^bizi dalako J a b e a gu^tioena,B eraz areiU zat ¿non d a izenik E u b k ald u n a d u iñ ederra?

B e u e b e a e ta n b ereU ak o da E g o V ie u Jau n go ib u a ,B e re K rreñ ii herarizkua Z e rg â iü b ja k o u zerua;E t a zeru a izarrak baño D a lak o gorago k u a,¿N o u d ik ta nora d eitu elkcon E u sk era? ja u n b a t belina?

D a la k o g o ik o J a u n a , d e u tsag u jA u n g o ik o a em cn d d tu tc a ,B este ite iie k b añ o g e y a g o Bcrak g u g a ita poztuten;B e ra k /)w f-ek b añ o g e v a g o BÍot¿a deuskii sam urtzeo, S am n rtasu n ez euskera b estek E zta b e la k o bardintzen.

A r g iz a g ia bera baño da E u sk e ra apats&goa,H ztia bera d an b añ o bere G o zo U e z t ia g o a ;D o jitsu a urne am a d au kau a E u sk a ld u n g a rb i osoa,T Ìtia z u aste ed au d ag io n B erb eta ja u n g o i kozkoa.

E m e n a la u ch e orain a rte da O iñ e tik oifiera edan»K u sk era utsik, ta b erau g a itik

BÍ2Í da h iú d an erau; Z o iio n e k o ja y o ziran ak E t a i l l euren Eiiskeran> E z ta b e oraiñ dam u izau go E z b izi isa n a G aztela ii.

A in b e ste m illa u rtetan eben E in eu a la n ch e jarraitu ,E ta g u b e re bide erdiau K a g a ite ie n g a u r geratu^ E u sk a l-a z ia ereiten arren D a n o k g a ite ze n dendatu,E t a e u sk a ld u n sem eak ja y o

E g in g o dira ziertu.

B ai, A ra m a y o g u ia b ad ozu Iz a u {o iio u ek u a, M aite tu jzeu re g u ra so zarreu B erb eta g arb i g o zu a,G o rd eizu arren i l l arW raño E u s k e ra bedeinkatua>N o k d iru d ia n P a ia d isu ra Z e ru tik ja tsita k u a .

•••' ri. r,;'/M it

% '’ i y ‘■k‘ .\-L* \v

■

•r

V . ♦

V

• jk< • \*: ' ' \ ' V

. •

i lá'-í».'n '?* ‘- ' ' ■' ' '

>v''* .•«'•. >_-i\ , *'i<, I I ••*?• ' ?' ? < ' ’

■ í^ ¿

r ' ' ';’' : . w i !' V*4'

tfT '« >”'v* V-

^ Ä r f e ' ■'■> ;.,. '. . ií'.i

<\ .<

■ > À ' . * ' , , > c < * . ■’ r ? ' .1 '

.'« ■ >' ' . '1 ' '

, ; r #

* . 'v T ' f * ,

,* . - • Í . » * '

'* ' * ’ ’ *

. , ' , , . 4

• << .V . t - f v ; « '''■ '■ • : ;« . i - ' < ,,

. '• '•* .' . > , „ s . , /

. * t> ' C ' .

. ' ) "1 ' 1* ^

• 1 r ' * ' * ' . * 1*

- * ' v *• ’ r ó . * ' * ' '

•«

■>.. ''S ♦> <*!%♦

.r> *'i:♦ * M

-,

KAN DERATIK EUSRERARA BIURTÜAK

E K A C H A

Z O H l t n X i J A C S A E E R D E B A » K O I ^ A

^ 'e r «ai Jab e n ts u rd iñ a r g i iraztckoan ^ O d eyo b p illâ t urik asarre? g a u r ala?

E g iú ik B u rzeru a on en ean esla lJn B u iia k a ra k o le^ ea g e rte ta n diralaP

iZ c 2anck arrastak a daroa^: osatteetan? i Z t ìn<1 ar ex k iitu k o k d ciitsc bultzatuten? Z e n i zakon z e la y a k a rg itz a lla b agarik , Zearku ib ìllìa z dabezala ìsten?

;Zc bizkor, z t a g u d o direan m etatuten! B a o and u a lk a rg a n d ik b aita bereala, l2 ar*cfria d a a a osoro illum liirik ,U rd in pojsgarrìzkoan ip in ir ik gab a .

M eu dien g a ñ e t a t i k la b A U l a b a i i k a d o a z ,

I d ia s o rroelsu ru iitz astiro isüHk, lllu n p e z i i p a t u r i k zeru a ld crd ì b i a k ,

L iu r a eureu baTiiian ¿arra lu eg iñ ik ,Ig C i i;;es badoa, ig e si lUargia:

I g e s ì ^ s izarrak doaz ezkutetan: A g in t¿ c n o sarleeta ji o d ey a k u ts ik clabc, I^ar-eriirik oxtaz b cg i¿ tetan.

A lp e rrik n s k a tu k o g a ra ikxisle arren,E u n b a its í¿ 11 g a rr ia k g o rd e d au x at^eaii,Z e iu b a t n e k a tu a g o ziilatzcn c ía begiok,A in b a t ] arri ten ja k u 2 o d ey a k aurrean.

E u ra k b akar b a k a rrik g e ro a g o g e ia g o ,M un du lo d a g o n a r i d a to rk a z g añ era,B e ra u b ere b id ean dot an o ts bakoch ean ,B e ste a k in g o tu a k doakoz artzera.

O ñ c itu e n a rg ira esau le i d ireala O deisko inetak m end! ibaragarriak»G a rra d arioenak cu ren erraietatik,B este b atzu b za ld izko arnia<la ancltak.

B este b atzu k esan le i p in u d iak dirala, D esb ard in ak d itu ez bopa ta kanpuab,E o lo re a k b e in g o a u b arriak a ldaturik,D a b iltia z a ru a tz oiiuut^ ezin g e ld itu a t.

¿Ze b esok , as m egop ek b u ltza ta 2U2cntren daui? ¿N ob eu ren erra y etan d iardu berbetan,U iru m a k a d ola la o sti b urrun daria ,T n iju a etiren b a rru tik b a ita a iin ketan ?

A u s a i d añ e» e rd itik K g illa a ltsu a doa,L u rra re u ert» b azte ira i begìratiU era,E te doian in u o d u a oñetatik gald urik ,A u rb itzen d a a le k u tik a id e eg itcra ,

E d o <loabon n a g o burdiaretk ondoreu C berren z ila l c rk iu a ja rte n illunpean ,M etatu rik o d ey a k aren g lo ria ren ta B eron en zo riga ch ta ìllU iren artean,

B en tu raz eu retatik ^ete da b a t edo bat K e rizp e tu eb a n a S in a ik o inendia,E zb u ta p eu g a r tsn a k a rg itze n ebaneau B e r ta r a ig o eban ig a rla andia?

Et?a ausaz ete d a euren arteVoren bat S o d om ara eb an a sug.'tira isuri,

— 453 —

E d o ich asoct& a m u n d ua on datzeko U fjo l g e i ati^liren b a t d a b c a ä in in ts i

IzarTaUtrik g a b a k u m ñ e ta t ík diiiosC,«Ara a a zu re J a u n a , an czb u tau jatzu ,»G a u ocicitsua barri? d eiez d eiez d ag ok it,«Jaun g o i koa u n e r a ora in ch e datortz{T.>

B a za to zk it ;ö Jaun al zu re u ian tiik o orlok Su ¿bo odei artean d itu t b eg lzte tan ,C h im istak a zeru au zeark a zoazala A r p e g i c h it d on tsu a d eu tsu t czauketati.

D a ra u t z u re Verizpe d o ia n a ko lortzab a, Ig e r ia n m leyak d ab iltza la p illak ,D a¿au d az lurrun ketsu erdian,D a n ie le n am esak ta lu a in u su rb illa k ,

D a za u d az zu re oñatx ezin nik ikusjak,O sH cn am orruzbo o rro ien artean,

Z u re b u rd ik o ch in p art b iriak ch im istetan , D a za u tsu t aru asea A k ilo n aiieau .

¿A irean «ear d oìa ii tasto íg a r b a t baño Jau n a, zure au rrcan b esterik ze r gara?Z u b a r r ii b e g íz e g m i, kerizpez gol u rd iñ a P u tzaz sortitza e ta Beti koa etzara?

B azau daz Jaiin a! n ik, a d o ra u g u t a za itut, E s p ir i tua? ausp ez n a g o tzu ofietan,M iñ a d o t iu u tu zerren e z d ab en adietan , J e o b a g a n a e ltzeu d íran k an ttie tao ,

U'^o ib a r zaleak, u tru o k eVatznex,S u rru n tu rru sam u rra b a ita itu rriak ,R aso bcrd eak zeuen m u rm u lh ieb o g o zo a , • J a u n a ri k a n te ta k o b a te ta g lo tia k

Zn^n ot'< abaletor o ra in n ife arpara,B cfo tze n ban ali J a u n a zure esp iritu ak , Igarl^ areu si»az b lo ts a u g o n tu ta ,N irc k a n ta k lllz .ik e z b ard iu bagakuak,

O m c h o c n a baQo ext la g o li w ake?,

A lp e rrik A p rille a n a re a a d a g o fo , F en is-ari at^-ea e m o a g o leuskioe» E rre c h iñ o la loteaz leu kee g o rritu k o .

K a n tu a iñ ereg iak urrin icUiko leu ke, E re m u lu z c e ta k o k o tro n t o w apaU a,B a ita b a le to r b ere ch irriiigo iau chìrriiikaz, I ir iiitz a k a irra d a n ic h a s tru ju laU a.

L ir a o n e g a z b a ñ a m ak u rtu b e a r d ot uiV,

O d e y e z ap& iu d u rik zabiustazaneanf I llte n j a t eztarriau b o zau in d a rr ik baga, O ñ czta k a zeru an Z u 7 oazanean.

A z k e a b a g a k o ziire esp iritu a doa,B e g i U u so tu o k n a iz ond o ez e^autu, A r im a o n ek zu rtu r ik ja r r ir ik belanoÌko O d e y e n k o lk o e ta n a d o reta n za itu .

k«.ì

L E P A N T O K O QARAIPENA

H C S n t f t A J A Ü S A K E R D Ì B ^ K <51ÌA

V a i i k a r i kan tau d a y o g iin ich as za b a l ?.e\»y»n T ra v ia r cb a rra o in p era «clan sartu ebao:

G u r e gu raso , beso, e s iu m a , g lo ria , osasun K t a J a iin g o ik o sarealaV o batalletan ;ZuV, F a ra onen bekoìii a stu n e tà arm ad alt I c h i aeuduzaii irisk a u , ze tn ta b iriin d iiiik ,N o ie n p riu iip ez , ic h a s za k o u a zen d uan bete, A r t ia k le g e z o n d aire fa ra onclaturìV,L a s to ig a r b a t s tia k d e s c g iñ o i d ab en le g e z Z eu k a sarrean d an ak ic h ita in in tsir ik -

O iit?.idiagaz :^eVcn, arroa, o so p n xtu M ii,B e re ix a a a k ain b esteran o z ira la ìo ,K t a g u re a i le p o s lo tu b a leu tse le g e z B cso a ltsu a k jaso te n d itu ag in lzeko:L u fre ra tz e ii d au ¿ b e in g o b a te an go yen cta k o Z e d to rik sendo, in d a rlsu e tà zu 7 H icnak, O i«per?t«T ik ru gati: a rg a la k , aurrera dator.

E d a n a 7 nrak, i zan agai tik iñ o rfn a k ,C e in e lek u ak rap ai Uen d eu skn x a 7 a tt3 sutIa^ D a n a k g u z tia k b a?iran le g e z berarcn ab.

1- 4 ^ 6 - .J

C hikiak d ira aim basU irik ik a ra tii te» , jB e re a sarre ch»m isU tsu^ ikxisirik. ^J a iin J a u u g o ik o a , ^ eutorren V o n lia e ie g ite n d au ? É

A rp c y i e ta b u larra b iak arroturik, ■B e re besoaV atm az ja n tz lr i t zab a llzen ditu,S:itna za td e n a a lb o e ta n m tz b iu ftu teii,Ich as-u rak az ezot^tn d iraii b i K.speriai 1

B io tz ed cudu z ita la d eu tse agertu tcn ;Z u g a u z e rg a it ik ich a ro p cn a ip iiiten d ab ca ,Z n re fede^ko a n iia z ze rg a itik dirfin jazten .

E item u sk aciaz lo is a b a g a r ik o n clan diño ¿ E z al dazanbe?: \ni o n e ik litre trip a erreaV?U ngriatarra?, b a tn a g a itik ¿noz azpiratii E g in ebe^an n irc A s a b a crrim eak?¿Zeñek lib ra d u e g iñ ebazan D a lm a zia ta R o d astarrak iii e u k i ¿ itu en gerretatik?¿Z eñek librad u A u striar e U Jerm aiii arrakA rtu zitu en a in b este tu n d a latzetiitik? 'A u s a z g a u r euren J a u n g o ik o a k d au z J ibraul» o harriaN ite esVniua o n en iiid artsii eskergatik?

P 'm en E rro m a bildiiTrea e ta u m illik dago,B c T c k a a tiia k n e ga i retara d au z biurtu,B era ta b ere sem eak d a g o z gan r lau orriaii,S u m iñ a z e in g o ete d itudan a u ts b iurtu;Fran t2Ìa d a g o czd a b a id a k a z erd ib itu rik , IE t a ban d erai! ja rte n d ab en ak Illarg ia ,O so h irtin d ii ez d aya u d a u k a E s p a ñ a la tri,O rre se g a itik o ra in ch e d o g u g u k aldia,B afia R sp añ ak ezp aleu b c ie a la k o g a c h ík ¿Zeñek, bai, ze ñ ek c in o n g o leu »kit arp egia?

E r t i aU süak b u tu a u m ili m akurtzen deuste,B u zta rria n c u k euren ia l t c a u d en tset lo tu, tE ia b iziaz salbet il arren euren e?.i:nak K n 111 :,r g a i <>.i k c Ì l eu d mi s Wa »i cu g a \ì u n f tu ,

E u r e n a rg ia b e ra jaiisiaî: doa ilJuiiUen,E u re n n iu n ia k d an ak Inrrerunt/, o r bado a?,E u re n don lzellaV k a tig u d ag o ? en c menrfean, E u re n g lo ria k g e u te g a n d u r ik danak gOaz,N ilo u a si U H u ia lre s-c lik Istro olzera,E g U 7k ia k g a u r d a k u lsa ^ a n a i a rtu doda?.

Jau n a, cz dozit iru n tsi ten zuk ze u re ondrarik I.a p n rtu dayan orrelan iñ o z an di Is« ak,N ab arn ieu oncV , b e g ira b arriz zelan d ilu au A rro r ik lo itu zn rc a ltara a iû sautnak;E ¿ e g izü z n ik arren orrelan zap a llzen larg a .E z bitea i ta o o n a k pistiew iño?. jaki,E z be^ i J a u n a , o n eii odoHk arersoak S e k u la b ere prob an. e<lan ta e? irnntsi,D iñ oalako: « ¿ K u m la g a tir orrccn J a n n g c ik o ori E t a ¿e ftak o o iren gorderik j a i e bizi?»

Z u ri zor ja t ’ un g lo r ia au d iako i/^nagaitik,Z u re je n te e n b e n g s u tz a ïu z e n a ic g a it ik ,E u re n /otiu ta ne^ar, zizp u rn , t tis le e n aide,J a so Í2U jaso , zu re hesoa b erb ería ti k;G izo n b ere g a iir n a i ez dab^ tia »*an \o Janna! Z e u re ondreaz ja rr i eg izu lo tsaz gotri,

I n i e ta la u b id er a g e r tu e g io z u zeuk,Z eu re L a s tig u g o g o r g a rra tza etsa i orri,B ero rrek e g iu d eu tsu u irai ñ a ^enrorreii kontra, B era ìllte k o ezp ata io rro tz izan bcdi.

Z u re izen a zapaldu n airik c rc g ite n dau B u ru a ltsu a , eta bìU zeu dan z albokoak,G u g a ld n tea eraba g ir ik bat/arre atao .E n tin te n jakoz deadar, n lu e? gozoakt « G oazcn agn dü, g oa?eu bai ic h a s zakon erdiruotz,

O d o l g o rri* k o osÍñ b lu rtu a u dedilla,A rra iu jak itza t, aren a rra za zan tarra aeren,

jM illa arrauoaì arras g a n r arren; ich i illa.

D esia i g e i atzen d irean g a u z a t , g e u k za titu rik E to r r i b ed i g u r a d aben a e i ir « i billa.»

B ato z A s ia e ta E jip to izugarritilf,A ra b ia r ta A ftik a ta rra k alkarturik,B a to z G r e z ia r euren a ld e ra u rte n dabenak,S a m a sa rd e a ta o so zu zen ak goratiiriV ,B at0 2 a ltsu ta e;:in k o n ta la d irealako,E ra b a g ir ik d e se g ite ra g u re asm uak,B ato z illte ra aearo g u re g a z te g u n ia k ,E u r e u b u rd iñ a k ja rr i ta oud o zorro ituak,B ato z u iu eak p reso artzera, e ta d on izellak Ip in itc ra g lo r ia b a g a illu iulu ak.

Ic lia so are a k o lV oak a rtu la s ie r ebe?aii,L u r r a egoan iàill ig illik b ild u rtu ta ,G n re erru tsu , b io tz an d ik o , adoretsuak,B g u z a n m iitn , ze r e g iù ezìfi asm adii la;B a ñ a asm au rik e u k a tse lak o dan a aldabenak, C h a rra i g e rra b a t euren g lo rie n g a íg a rr ia ,A la n bearrc/, au stri a ta r b a t ja rk itc n jake,E t a b e ra g a z g u re E s p a ñ a gerraria ,E z eb a lak o J a u n a k n ai iza n B abelek preso,E u k i eg ian S io n . se íñ ja k o u b e te K rria .

L e g o ia e g o n o i d a n e r a ia e iza arlzeko, D o n g a k e g o z a n k ato lík o a i i el i aro ten,O n ceu ja g o la ziñ ea lak o b a ñ a zu, Jaun a,B io lz a ja k e b ild u r ja n tz ilik billostuten,G o ik o a m a s a p o zg flrr ia g a í z u k sendotuta A d o re tu rik sartu eeilexan b a lalle tan ,E u re n eskuak b a ita b csu ak xu k, ze u k , d eutsezuz, G altzairn*arkii za ill za illen g is a n g e rta k etau , Ik u s i zedin ze u rc c z p a ta ze la n ebillan,E n re n esk u m en a rm a zorrotzen zirU artetan,

A rritze n d ira a n d ilz a t ara jo a n ziran ak, S e n d o a k eta b ioztsu d a n a k ikaratu.

B u rp íll g o y e n â oÍ d an e rara b e n in tz lU uU en Z u i g u r e Jau n a, ch arral: zend iizan aj:piratii; G u r e b a teri m illa ig c s i lirrin doako:^,L a s to b a t se lan aíSe p u u e ta n d an jo a te a ,M endi ch u n ch iirrab d irán le g e c h e g o n i ja rr i leu, iB g u r u d a n a k su e ta g a r ta k b ad au z artzen, M odu b ere a o in g u ra tu r ik zu re su m iñ ak A re e u a rp e g i arroab d ira lotsatu ten .

ZatitQ ze iin tsaa d rag oe g o g o r a ri burua,

E b a g i e g o eza iñ ta b eso in d arlsu ak , *A lá m iitU ld u rik ik u site a n b e re b u m a E s k e rg a k 21 ran aren o tro i la ch ili uak;E s k u tc ta n d a lurpeV o leza its u balera,C h istiik a b ere s u g e la g u n ak doaz ara,A n la u o n ia u illim p eetan da^joz g aifo a k ,Z erren le g o ia k sa rtu rik eukeii larri ikara,K o k E sp añ atik urtena«a7. b a t a te ta eban O rro iak , eraon exUsen le n e n g o b ildn r charra.

E u re n g ía ri g iz a cb a r a r d k a u ik u sirik

B e re b e g ia k b iu r l« u d itu lurrerunti:a,E t a Z u , Jau n a, iz.in z ía e a ii g o ra jasoa ,E ld n ía la k o zeurorreu e g u n latz garratza; Marti:<di o a d o ariaad n aren Jaunn, /uira zu.Z a r a T ito re n id u n zardcne» m ostutzalle ,Z ara b etaren ?,edro ynzeuen m enpelaria, Z a r a b e ra r c a m endi aU ucn J a u n ta Jaube,B e re torreak> b ere m urnak, b e re ontziak, X iire a k d ira bcrei?.tu b a g a featcho bere.

B a b ilo n ia e ta E g i p ío iza n g o d ita ZuT€ l a u t Z R ta aure su aren o so biUlur, jZ e k e m o ltso ak ig o k o d ab en e g v u arg itan ! C h arrak d ira la e g ite n oso zu r eta lur,A ip e g i i l lu u a i le k u e z k u tu poz b a g e e ta a N e g a rte ? d ab e irag o bear loisaria.

Z u re tristea G r e c ia b ere zatealako,E jip to tarren la g u n a eta p ozgarria ,J a u n g o ik o a re u b ild u r sauUta b o tatik , zerren J arra itu do/uii eurei» b an d era ga lgarria .

N a s a ik e r ia za l^ o ite g a ? . ¿zelan T^nrfuzau L o tsa g a rriro zcn re a lab u k ja n tz i loraz? íûre fru tu a k ezaiiid u g u r a cbeânakaÊiir-cn uÍñka<U*iguiñgariÍaÍ jarraitu az?E t a se k u la e z d o zn lak o n e g a rrik bota,G a rb ie ta k o c g ín «cnduan don garú a,JauuakJberberak b e rc ja sa ircz bcujâuko d cu tso ,

¿f^ K bagiagaz id u n a zu ri ¡o gaiSualE t a fTiok barri b ig u tid u d a ík e ezp ata in iñ iu B erak ja s o tc n daben besot/ar indarsua?

Z eu rc outzíd is pu>:tvv ;iifteaii *« b e re T iro ,Ich asoetan baziñ an le g e z ?eu n aguai,B a íta lu rrareu ertzetarañ o ze iitc ^ crrak az B iid u r la tr ía ze u k bazend uan sar erazi;Z u ri b ere «nok k en d u eui£u?an a l í/ateak ¿ Z e ñ e k arn iadu eu tsu n dabxisun lotsatiaV’ i¿Z eñek ip íñ i ta y u orretan g lo r ía b a g a ? *¿/Ceñek ckarri orreo b cstek o laceria?¿Nofe gauC a zu rc g c rr a r i o trcu p a re b a ge a i ‘Li^nagu eu k en izcn a rg íts u eregía?

N c g a rre z ito za iteze Íchas-ont/i atroak,Z u c k zcn d ucn a r g ia d a g o auiatau rík , ‘X ratargia b au d eran ja r le u d ozu u o ir i ¿nok B a ñ a artuko'^ n o k d eu tsu o ra iñ ettnkíríkV N a sa ík e r ía za le zareaii A s ia loya,¿N ok a i lu daike z u g a it ik dam u p u sk a ren bal?*N o k e rre g u tu d a ik e zu g a it ik ¿ycñek «sWatu?¿êñek baêunl-au «eure buru a Jau n go iko tzat?J a n n a k bcnjêtau b a d c u tsu z b ere zeurc okcrrak»B u r o k k asH gu cake d a g o k a z ?,euroíren tzat

i

Ik u s i z ifa n zeure besoak evd ibi turik,U ra k ib ilten zu re p in uri It ba celio b ü ga, Z eia tztik len a g o p o to ta la u a k lo itze u bebezao, Ik u s ia g a z ¿ e ru b e tik o i l l ziñ aU ,(E san go d^bc ¿aW upen o rrek ikuracurik) In d tr ts a o ri ¿zeQek ete d au azpiram ?J a u n * b e ra <Sa ber« p rin zip c fed edun aien E s k u ? d aben a here csku^ a rg ira tu,B e te g lo r ia a n d iag a itik , zeñük n ai eutsan G u r e E s p a ñ a o iii i»arait?: a u eskuratii.

B ed eiiik atiia . J a u n a , zeurotteti amiita_suna, A in b e ste kalten , » iub este g ach e n om lorcan, G u r e erru cn kastig^i tatzak z u k b o ta arren, A r^ rloa j a m zen d uau an kap eau ,A r to k e tia an ch iñ ak o a birrinclu zcuutsan, H etiko su ta u k o u d eu ad u v ik b i à bedi,Z u re cslc id u d an ak ad oran aaglezala,Z e ru g u z tia k «euri* izc u a ja ¿ o be¿i,Z u marcala g u re J a u n g o ik o po*tutzaU ea,A o b etean lu rra k g iiz tÌa k kan tau Icgi.

G U Z M A N O N A R I

O r D T X N * J A V S * K 1 C R ! » :R 4 Z 1£0J S a

L i r a g o zo zk o so ñ u la lian tiiz b a d o t ja so a K d ertasu n a, a lab a i^alant /eru goikoa,

O ra iiì g a u z a bat, b a ñ a b arria d ot ja s o gura,E g a n e g iñ ik F a u u k g o y e tan <íaukan tenplnra; B era k d eiU en deust, b e ra k b i;la r au i^ioketan, S ü tsa b esterik a g ir i ez d a a soru on elan , J a U z a la k o o so a ek atu em en b e g ia k ,T o p a ü ö in d a k a u ta g a r r itw t g e i egokiak.¿Z er e tc d a zer, ze rcn gA uean k a n ta u bearra? ¿PirineoVo m en d ietako « u re negarra?¿M aborte-k b aten a n em on e u sk iin ordu zantarra? ¿E do ig c s i e g iu eb a la b eiñ b illd u rtü tik ,G u r e csk u ad rak b retañ ata rra k ik a ra tii rik, J akozalako o n e e k m n rru itu su ta g aitn rik ?E ä d ira o n e e k ene E sp añ a, iayoterria,"Et d a b e lik o ord u ch ar areen gom ut garría, E s ta ld u dai!íun baltzez a rp e g i orreu arg ia .B este e g u n b a tz u k k an tau k o doda* asjfo^ obeak, No2 a sp ira la zeud u zan e tsa i a iñ e n in ie a k .

H reñotzákaz lag u iid u t^ k o zu koroaetan ,¿ Z e rg a itik ja y o ez ete n in tzan e g u a areetan?

O rd u an zirao Â lio n s o g e r ia n adotetsiia ,J im e n a e ta K rrod rigoren sem e errn tsua, M au ru cB tzak o n o rtzu k rirean bi oflastarri.Z erren trisk etan z itu d a k o nun d í í ugñri;¿ N o k k o a tâ u daikez euren g ara ÎK en g lo r ia an d iak ¿ Z d n b a t ze la itsa, a iu b a t m end iska gorrix jan tzia Iz a u ba^iran b aten e tsa ia k o iñ p eratn ak,^Euren odolaz g e ro e t iir a n lo ib a g e tu a k Z e u b a t le k u ta u e g ite n c b e a azarkeria,A in b a t tokit^n a ttze ii eb e ia d u iâ zau saria Jo si ri k b ertan izeu ch oren b a t barribarria?

s A g a it ik eg in o ts eb an b aten A rab iarrak ,» E rd u e a ria , arren A g a r r e n sem e a&karrak;> G uk Io ta g eu n tzeu b u ztarritzarra b o ta gutean» »O r n u n dabÜ tzan b u ztarp etiiak u legiñcaji;»¿Kdan g iñ a ik e eu ren b n rla ta barre a lg a ra ?» E z d eabrua, o n tziak a rtu , g o a ze n gerrara, » E u ro p a e te a lyibia-z e g iu eb an leVna,» S alb au d a g ig u o , u a iz d a b u rru k a u ich i u arrn a, .»Gure gorro tò , i g u iñ a eta k as ti g u m inak, » K sp añ areu tzat iza te ez arren le a n atsegifiaV , • J o ta e b a g i, aurrera, a u rrera ;ea m utìllak!» A rtu T a r i ia ,e ta a rta K a lp e , g e u g a n d u biak, » lid o k isk â îd u , erre ta au stu , a la k o uriak.»

Z o iio u ea n , J u lia u etzau gord elaria ,E d o T a r ifa za iatzeti e g o a u a g in ta ria ,O iidraz, adorez, b a ita b io tzez asko¿ obeak,L o tze n ebazan b ere g iltza k a z a iig o ateak;O ad ra , adore ta b ioztsu ak batzen badira,¿N or sa rtu k o d a o rrce k g o g o rtzen d lia n errira? B iT tnte oneek zaiutzen d abezan torre-m aruak,

In o z ez d ira sa ld u k eriaa csk u ra ta a k .

O rre ie g a itik zu re i^ena ez d a astua,N u iiian cia ta r T a r ifa « ri don tsu, santua,A cch iñ ^ b ere b irrin d u le k o erroinatarraV.E u re n a ria n o , eu ren ich a so , eu ren itidarraV,¿Z eñek Kinduzan ze u re Ìraupcn sen d oak Ijaiio,

E g iñ lib re t a b ü d u rg a rría ¡zatcraño.J a g o la d o z u g e ro b este beìn G u zin an azknrra,

K raiio ztek o ziig a tta sartzen n iauru takarra ,Z iig a n d ik a rtu cbau jipo» ta tun da garrat?a, E clia k o la k o u a n u ste d ui ñ g o zo a p a l7 a,B ei e g arrasi, b ere deadar, b ere uluafc,Z irea la k o aud iakazko e ta arruaV,D iñ o su tn ta en U u n d a g ia n areriuak;«¿Gìzon ch o b a te k e ie nau g a u r n i a lrerattiko?¿U ste neban a cz e te d o t n i L e^kuratuko?»« E u tzu n n ai b a d o k G n zn ia n . zela» nik dodan inenriean» »Ire sem e b a t ili d aikcd ana n ai d w lan can,» A lan h eairak e u sta la k o a a em on cskura,> E ta a tcrik ?abaldu la stc r crp adob g u ra ,»D eiati i l l arren, u rrean ¡ri ez deusk a n im a ,»Bada k e n d u te a o n i b a jeu tsat g a u r bizitzea,» E u iza n g o a ! em o n ik o a cciotsca.*

AndiVeria/ g a iz ta k e r ia k i lz ej-ia ebati,B a k ezaleak 2eñek ip iñ i z itu /an gerran,B a ñ a a lp e rrik m ints a tu e g iñ au zan orrelan;A n b irtu tea , an b erea la , an 7 a n atcra,M an ru in a ltsiñ en a rro k eria lo tsa lu tera ;B irtu tcz ü u z m a n a n a r g i lu zan, an ran b 12kort« ,A n e tsa y a ti ew n o b eto ja k o n antoftu;« B ald ía e/.padok ezp atarik o r n aik o a dauik.» N ire siiinea ích i d a g ia b ie i b agarik ,» P latea la rg a n b añ o le n a g o o r dok ueurea,» B olaten d e u a t za títu d a y a e n e seinca,» E n e erri aren a lta ra n o rí illte n ikusí,

» N a y a g o ju a t ja rte a Iw fio ni n eu icliusi.>

I/ariitu ten da kam p o g u z tia zotin egin d a, Z er jazo ten zan illle lio a g a « asm au ezinda,N o g a n g a ltza iru p u n ta g o g o cra ?ala eataUlu, E n lz u u orduko K a lp e k d^nnia ebau azaldu. L a u so tze n ja t o z g errariari b e g i sittsuak,R ere a rp e g i ziirb illa b u sti m alk o b en iak ; A tk o r tu za ite bañ a naibaj,'« Askodun aita, Z eu re E s p a fia k za itu aa lak o ain bebte maita» B ia ld u te u d au F a m a tro itp eta zo licaa g az ,A rri tu d ed in m undn g u z iia G u zm a n ssaillagaz; K g u z lia r e u ja g i Ick u lik sartu tokira,L c g c c h c e g a n Ip a rto k itlk E g u e rd ita ,D o A aaralaz: b este G a zin a in li iñ o a dala, O n e u iu a lla r a sek u la iñ o r ig o etzaLi^L e v a ita<le;ik l>ere a ltzo a n g o y a ii daukala;U lu e s k e rg a ii m a o m a ta rra k ent^ undakoaii, A r in a rin k a ige S lís eban e g in beií^guan, A re r io a b eb an le g e c h e orpt» ondoan,U r zab aletan ch im ista Ic g c z u g a r doiala: « Q oazen c m endi k (diño) ondar tza g e uree tarn, A rra n o a ri a rtu d abena e rp e aitean ,¿ N u u g o o tso a k k eu d u leilceo e g a n a id e s n, O d eyez g o r a n ai n und Ik za b a l dabilletiean?* Ik a ra tu rik en rcn zetroa b ad o a beerà,E u re n tro n u a eroan eban eu ren lurrera,E t a g o d o a k ze la n eraut-sen scud o gerraka, A fr ik a u ze ar in au tu k ik ü la k d oaz k a rra k a .

M usulm án d o u g a k or re tarase doaz em etiV, BiraO/i, e ls ita g u te g errari y-allen anrretik,Z i tal a u tsik zelan i surten eut-scn aoak,N a i nok ts a u g o eban z ira la deabrnz^oak. ¿UM c ai eb e n g u r c le^ oia huztarripenn I'UCibiUca lu. i el>vU «.urcn jncnpc.xu?

A lp e r r ik o n e k e r a d lo b aten ira u n ifiillik, B e g o a n l e ^ z o tsa iiá u e U u m ili \iniilUlc. A la k o b aten rard en d u ten d au b ere buriia, E ra k u s te k o e tre g e tz a k o zala B ere m e sd e a n dag^ozau lege» m en d i basoak, Ik arae erri a u z o k o e ta iirn ñ eko ak,A g a it ik Idt« d aya n b afio len ifio k ¡ñ ola D a b e la « m on go b izi as nast« b ere odol a;

T a ira u n d a y a n lib re lokab e b e ti E spañ ak,

7^ \ i da g o la za titu te k o atro tzen m añak.

3 B E S H . K T - A . R I 3 0 A .

RONZESBALI^ES-KO BATALLEA

D&LBrK2(A JA D S iE ERDÈIBàZ EOISa

A n d i u s t e a ja y o tc n jo y a n e g u n e ra k o U rrezito k la r ln b atek b eiñ eban iratza iri,

A & korentzako azken e g n n a Í¿an go zala O n c k b e g ia »abalduaz b a t ira g arri, T ro u p e te a re n d n tu n d u o tsa i ig a t ebltlan, A ld e rd i b ita n in<iarral« zjran m etan jarri, Izarrcn ja rra ì «torren ord u a iñ odoltsuan G alt^ airuz g o g o r e g ìte arren m in alkarri.

A i Se b o lad a p u ztsuaV s iia za b a ltz e n eban, Ig a r , le o rr ik a u rk ie ta u zau basartera,A n g o leSarreii n r e zarata esk ergea zau.E Itzen zalaVo le k u asa o ta urrìnera;Iz^ rd ii b u sti e g iu iiceaTi erenozdiak,B cd a rra ztf^iz b a jo ian d au a a u s tlitera, là io tiir ik liisVal k is k a 'ik g a rra k isten daur, L a ir a k tu tartas, la s te r alderlfc aldencra.

A ta b a l e tà trotipeta soiiti *;atrat¿ artean; A ld a p a u zear g o ru n tza d o a i arn as oska,

A cb a rle eta crrip a b ild u r g a r r ie U t ít ,K rsnziatarrA k g’u zd z u g a n ta p illck a ;P ir in c o k o p iñ o a k e ta m en d ista k ori,Ik u sitean ja rr ite n d ira d a r dar loka,Ib arrak b ere larrìtzen d ìra zirealako,K u ra i le k u a egiteV o d u ifi n aiko o ztt.

;0 ! P irin e o a g u ra zar ta b iiiu m akurra!E rre fiu an d i b ien o iñ k ad en lokatria ,Z w u a k b erak em o iiik dozu beso sendo hat,E rre fiu bioÌ ja rr i d ay ezn n ebagia: la a n b azara g a u r arteraflo , b e ti ta beti,Bakegint?:ako m n g a rr i a lti! eregÌa,G a iir a id e bÌok ¿tire gafiera; bafia j o dabe.O so g a ltze ra zeiTukaii lo g o z o onogia.

A la n diüoû m in h eratn rik ze u re barm an;¿N ob g a ld u O eusku em en g e iid u an b a k e ederra?R ertflko airku zu rk u lo etau ¿7 « dcabraxU o A sm a^ iñ oek so rtu ta d o g u o ra iñ gorra? i-'Nire kotV oan nnndÌk ta n o ra a in besterañ o B illa tn <lahc arm ak sartzeko u n e e/kerra?A in b e slc osp e ba ra lla e ta astrap alad az K k a rr ite k o uste b a g a rik sa ill okerra?

A b ia n îran a lk a rrcga n u n tx ttrreratua«.S u a d aroe am orraU irik b a rra e lan,Zorigalcluzko nxendìtzarrareu ra u g e ta o harria E to r tc k o e ii larritasn n a ?an som etan: ^G ertetfiko ta jax o b ea trik aurbit?cn zana»A d u tris tca k g o rd e rik e u k e n b iotzetan ,O f i a a u rrera b a ñ a bìtzitak b o tateu dabe D ttd azk o b id è lalxin lañ o tsu ilU m etau.

Z n gaztietasi in o z b adira Ìrtidituten,L a n tz a la kask o antêko tayn berezknak;Mf)d»i berenn ^ n "o arm acln kbcre zirean,

' «koko bii'.o a rlo cn autzekîakr

R ta E g;nski iz p ia k jo ta g a ltza im etan*S o rtze n eb ezan eh i m i sta b izi d isdU ttna^ ,U s te ze ik e an mirala n a rtza età sa itra k a , ^Torbaitek su a z « tre ze itezaa ìlìo tiu lc .

« G udau g :iid aia gudazaleals» tron p etak diño, K ca b a k o ch ak b ere a ld etik baderaut&a, RonzesbalTesko m en d i g n e n a n e g a rre z d ag o , Zotinba» aycne:i, ille ta z e ta ziepuTuka,G a ltz a iru o tsak d ira u rrin d ik z/ri za ri tn U u tta P irin eoren b elau n ak d ab ilts a lb oru n zk a, A u zo e ta k o a m a sam iirrak e u re a ko lk o au G o rd etan d ab ez um eak beso? ei^tutukn.

D oaz, b a d o a z D iiran d arte-ga* O to o R a i nero, A n se im o , A lard o , K aÌfero s e ta A b ib io , E o d o frerek in eskuadra b a t e g in d a se n d o .T u r p i a . R icardo , B elen gero ta b a ita N aim o, E sp afia tarre n so ld au d ìari esetsiag az,E u re n g a ltza lrn Sorroztiiakaz ili d a e r io , A u ia ik a ch o ri artsen dabeezan za u rie ta tik Itu rri b aten g tsan o d o la badarìo.

Z e n b a t birrin du , tfisk au , a p u rtu ta zatituten, D itu c/a la d oaz b ìd e a k ed eg irik ,G izo n m ord oak annasa b a g a b ertan icliita , B izid im asko g e ld itzen d a la erdi illik;B atak b u i arra ezpataz d au k a ir a g o tua,B esteak lao tza? sa iets arCea e b a g arik .O r b a t, an bi ta, bestean am ar, arun t^ ago eun K a iip o g u z tia i l i ta za n ritu r esta lirik .

H cin go b a te an z d a n i:irean an abasitu , A rcrio zk o so ldad n a ld ra ta p illu a k ,E z in ezau tu ze ik e a n m eta b erariiko rìk , E b iltz a la k o g an o ra b a g a bauatuak;N a iz za id izkoak, zeifi o fie zk o a k , g ia k g a ld u ta, Itsu m en d iak *0*0 en kaxan opilldxtak,

— ASO -

M a rtck d a a k a ta n g c r r a k o le g e e ta n«urriaV D an ak astuta, a u d ik e g o z a n urrinduak.

A n « e g o a n b u ru rik e ta zu^ entzallari".A n arteztzeko eu ren s o ld a u rik ordenara.A n a ri p o sk a k ze lan n o lan ai batzen direan,A n za n m a ta sa a rild u ezin e g in zAm\A u e rtu tsu a e ta ko ld arra n a stu zirean,A a n o rm an diaf, g od u , p ra n lze s ta espanarra,

A fi n o b le zan a, ze in ta etsan a, g o i ta bekoa. A n n a stu ziraii a rm ad u u a la ezeukana.

Beietaiv b arriz ezp ata so ñ u e ta zaratak, B u m in d a ta k a z jo to rriak d a u z « a n tau ten,Aiäe n a stu a k d u ro n d u m iñ ez ezin eg o n d a A u so c ta ra d aroez m iñ o k zabalduten;T r o k e ta u b arriz odol e n e k c n artean datoz, A rm a k , k ü sk o ak , g e rra k o tresn ak am ildu ten Ib arretaru u tr, m m g o rp u tz ille z d an ak erein ik B e g i b iz ia k b este g a u z a r ik ea ekusen.

B E R N A R D O e ta E R R O LD A N E N A R T E K O Í A Z A R M

8 A L S I } I H > ¿ J A Ü V i S X K D E f t A Z L 'O l l a *

"fÍE T O L iA K ^ ^ xen diska a rtce ta n o í d a lego ia , A rd i ta id etan u a ik o a illd a neVaturik,

A s ite n b e te bttlarra e ta erp e lu iñ zorrotz O tlo le2 tu ak in ifta g a s ¡sten g a rb i turik; D ra g o e re n bat, bañ a b ad ator u rreratrera,

I l lte k o eu k an ard ía b er U n U rg a tim k ,A b ie ta n d a laste r b e ia g a z zeñ azpiratu,Z a rd e u ja rr ita g r iñ a Uizeak aslin d u rik .

M od n b«rean b io U aud iko españ atarra,A n g la u le J a u n a b eg i¿te te a n cto rk a la ,<^neu arTna leu u eta a rg i en dizdizetara S u a k a ttu ta u T tc t íu ja k o bereala;M in du rik oso b ere len ku su g a ld u zan a gaz,N a iz d a pranlze^en M actek iru d í n au sí ¿ala. T^estea b ere biot/ a í:to ira z aurke?,tcn jak o ,

^'.ergailik uste eban g o itu k o ez ebala.B a ñ a pran tzesak le n a g o diño b u la r i uts u a?'

•O csp a Qatar nn in dua ap n rtzcii aMlIkuuíí, ^^Nok e ta ztñ ek a te ra k o au n íte esk iu ik .

I

» N alz ík a g e r tu o n e n a tro r ik a ltasu n a? ^*111 b e a r a u t, ill, ^ au r neur« esk«s ja d íc lii d a id an • « >I b en ge tea «do le n n eu k ao g o ltasim a , 'J* Ik em on iko n a ib a ge aren o rd aiñ ederra » E ch ata lab o b illa tu te a g a u z a astiina.»

A u §e e s a a d a d ra g o e tza r b i d irao erara.M artercu k a u p o ed o z e y a a d eu tse e k iteu P ozoi z ita la a g o e ta tík d arioela ,Z u g a t i sil tuen ira k in o tsa d a la entzutcn;E s k a m a d u n a k , ich aso m u u a k , b a ita goiunaV»D ira u e g a rre z sen tíu ien tu tan abiau ten , ;

E t a o n d artza erreak d ira ac!i arriaka« *<O stendu, esta ldu , d e sa ge rtu ta , ezkutau teii. j

D c ra go io e , badiardtie, b aderau lse, b a i, jZ a u ri 5?, eratzi«, e ta e b a g iz odoldnak,A u r ta a tie ra k a , b eso lu z a k a , czp atadaka,O s o t A S i i n a g a l t z e n d a b e l a g a l t z a i m a k ;

J a rra i jazarran , ja rr i te arren jar^ oi ja g ia n ,N a iz sarri ja rr i. ja r k ie n ja tk iz ja u s itn a k ,J a re in b a g a rik jard n teu dabe jard n n en jard uz,Jad istera ñ o aiiátea arnés ta e z k u d n a k .

A la k o b aten O rlan d ok em en eu tsa n b a t ona,L e o n g o a ri eskn b iakaz ezk u d u an ,B u rd in ez nxotxak, tuee in if: ?orrotzak g o rd iñ m in g o tza k ,In k au b a g a r ik ez eu tsan ic lii ikntuan ;N n n gorri g o rr i b in rtu ja k o n ko tau ia llca ,G o d u odolaz rosik l eraren a n tz m od uan,B ein g o b atean alderik a id e entrai a k o e g ìu E b a g itz a r b a t e z p a te a g a z jo t orduan.

A n ik u ste a n ezin g e ia g o isiotuta,K c n d u bcarrez K rroldan eri b izitzea,N o r bazan b ere besoz ind artsif iS o r ez leg e r,E re g i ten dau b a ita B e n ia rd o k ez patea; lU a buJarra ja g i ja g ir ik ip iñ i cta

A in m od u lan , z e bi&ltzen d e iitsa k ink in m««a

Z efiek b ertan ch e ic h ik o «han cr^ ibi turi k E n k a iitiid u n a iza n ezp aleu biser^a.

M «n diak la s ie r eran tzun eben jotorriaka;?,K o b e ta n b ere arri b izia i ja k e entzuten,E t a kaskoalc ìgarte ran o jo te a reg a z B e re b ìr lu te g o rd e ak d itu erahnsten;B a S a erroldancn arm ah len b eti b iairan bere A iisÌe?k o r ta zalìent^at n un n ai ezau tu ten ,S e k u la baño b ig un, sam u r ta b era tu a g o ,E g u n o n etan ben ik ben dira a gertu ten .

Z erren k u k u tsa Bernarriok ken du en tsan kaskotik^

Z erren sorbaldan zau ri b a t egia « r iin e a .N u n E rro ld a n e k le n e n g o a id ia isu r i ebatt*B e re g crre ta n ord u an odol tan U k e a;N u n la g a ñ e ra iktisitean b ere bnruan,S e k u la ìza n ez eban lak o suertea,G o lp e a k b añ o sen tim en tuak g e ia g o eu lsaii G a ld n erau> zen tzn u a e ta ko nortea.

B e g ia k g e ld i ja rr i ja k o z a n , u lleak z«?en,

O d o l, ixardi larri? egoan izoztua, iSeie lonknsu illd a k o a icn sim b ill tlUina A g e rtu e ta las ter jarri zan bizkortua;B a ita ab iau erre tu a g o b a n ie ii barri,Ic h i al b c y a n B ern ardo b ertan sari tu a,E u n ta m illa aldi?: lu z a lu ea tsa n g a llz a iru a ta, M irarla le g e z ettan g e ra tu ani ai tu a.

P ab eseak bai, ik u sten ziran ja n ste n edu nun,

O e rra ri b ia k eb e la e g ite n e g iñ a la ,E r ru z b n rru k a ,c h it n in rru ztu ta , a lk a r galdu ka,

Z e ñ a zp iratu , n ok g a ñ a artu , ebiltzala;E ta z a ld ir ik ze lan cz ebeu ondo zuzcntzen,N a i zai; lek iitik euren g o g o ta a n k erara,Titsoz a lkarri c ld u eutsen ta bieu burlarak,

E g in zireau estw « t ú t ó , uiflU a m alla.Z ald iab b ertan ja u s te tt d ira bai, lilira

Basta g a ñ c t ik besteak t^ r e sa1to> danba^B a ita , b à ita bai, oàe« ek itcn irak iñ ag o ,A r tn ta e m o ia , n or jo t a b ota ,d Íb l( dabla; E s tu tu z ira n e s e ls ite k o e stu tu a g o , *O ndrealc e n ts e a b e te ta n b ia i u n e zana,Z erren ondrea g a ltz e ez a rrea e ra g íñ eutsea, A g o zorrotj»Í a l o n e r a n o a l zaii dana.

B a ñ a B ern ardo prantzesaV zau ri b a t « g in éta

Ip iñ i eb an sorb ald a baten desarm auta,Itu rri g is a n ch irrioz ja u s te a ja k o u odolaV,Iste n e b a la In rra g iiz tia gorrituta;I llte ra n a i n o k e s a n g o eb an jo ia la , bañ a O rain d ik b«re ekíten d eu tsa bizbi?tuta, E t a E r r o ld a u B ern ard o k b o ta laste r eban ta, A r a ti nik bai, aurbietan d a ze la i tuta.

L e k n rik b ere em on b a g a r ik czetarak o H sk u b ia k a s g o r a d aro a m ee luz«a.B t a b u rn k o k a s k o leu n era zu zen tzeu ja k o A id e z d a ia rre n ind ar a n d i ta errim ea;A u site u d eu tsa zartad a o a e k se lad a eta In g n ru e ta n d an tzu e o ts an eskergea,K o n d e a « eban o tsak o tzitn osoro bao a

G a ld u crazo eu tsan o so b a i konoitea.E rru k itu r ik la r g a u n ai eban b izttzeagaz.

B a ñ a su n b ill b a t d ak u s aidean it?, bagea,B e re Icn ku su i l i za n a s a la g o g o ra tiir ik G o g o ftu ja k o n o sterà b ere arim ea;E t a d irautsa: d ok b e u g a l2 au uailcoa, b a ñ a « G u ra jo a t bai, a l d od an añ a h en getea> L a p u r k n tela , ili ad ì em en n eu re e sk u tik , » Z eiren bisia2 m erezidu d ok pagetea.»

E ia azken ez e re g itc n d au b eso a gora.

B u e p a ìk i erta b izid u iia ja u rtig ite n ,B u ru k o k a sk o ta b«koki& b ia k la u 2« ti E g in d a d e u lsa z g o lp e b a tega s ip initcn; E rro l Jan ilB k a n jg e ra tu xan; b a ñ a Izcua E z illk o r tu ta b e li b e tik o d a geld itzeji,B e re a r im a k n i e g in etitsau; b a ñ a g o rp u tza B ern a rd o k d ak u s b ere o ñ etan eroriten.

*

V'“j

' "

*¿*'■ r

. . i .

! ? > : ■ ♦♦ •*- j

•t ' Vv>

Ä*" í í t c •

T',;

'.CA/!*'’ **í'ÍV

•' 3''U

%1-.,•'*/

Sj_«íy,tí í-'v»

m n RÂHTu iBEiKOí m im

tí#* 'o'!

' T\. •' •'.; f~r.

A S P E E T A P E R E Z

BILBOKO CCBSTRO VaSC«* DEKICHON U^5VST&<UU -

E ZA V) TU u eb an B ilb ok o e c h e Aodí'bAtCU, Z a ld u n b a t b ere zazp i sem eai erak usleu;

Z e iñ baod eratan p elean u ts ik bear eben, E u sk a ld u n oneu an tzera bixi g u r a bebeii-

B era k u m eai esateu eu tse n L e g e ?axra G A urko barri an b añ o o b e a geiidu«la;L e n a g o zab al em en bizi te a g in ea la ,Ei? g e u n k a la k o g e u rc g añ e a n G a ztcla rra .

H n skara d a la eusV aldun aren ita tea, J a u u g o ik o a ta zarren wit u ra k Iñzjuea;Z eñ en b an d era e g ia ik o a A rbolea,G e r n ik a n b e ti ad oran d o g u n L an darea.

jZ e g iira so a ia a ii zan A sp e agurea! E raV usteko seraeai eu sk a l-d n n btdeai ¡A yl a la k o a k b a g iñ a d a note, E tiskerca I? a u g o g e u n k e b e ti en ie n g o berl>etea.

B a ñ a b it i zan a rerio b a t b ere nrreaii, J a yo rik o a E b ro tib ortm lz, b este aldean»

P e re z izena e u k a o ts z e ñ e k bein kaleai!,A sp eri esan eu tsan g o rro to z g iza rlea n . ,

¿Z ertak o za b iltx g iz o n roroa, o rren g o g o r , ^K uslcera g a itik a itz c n aii) b este n eke ta lor? ^¿Hz a ld a k m i g azte ak ze lau entzünd a g o r \E g in g o d ab en ezd a u k elak o g o g o r ik or? >

¿ E z a ldakizu g a u r erd a ld u u ak d aro ala ?S a illa aurrera b id erik ifion g a ld u baga? '¿ T a F o r a i l ìa k z u k « i u b iztu % ìaai?ala ’M akat2 u ste lik zeiñ ek o»atu le ike bada? ;

B añ a, b erta tik eran tzun eu tsan A sp e-tarrak,E ra k u tsir ik lotsarik b a g a b izartzarrak,E saa a z: batikaz sem e sin lz ö a k g u re Kn&Varal',« E rd a ld n o a k az ¡ño* n ste ld u ezd itaiiak .»

«Jakizu Perez, u ste ld u arreu m adarìa,U ste ld u b a g a d a g o a n a rte aska^ia;E r e ia b ed i a u lu r sa u u irrca u ta barri a E rae V o jaku laste r lan d ara pozgarria.»

«¿Ez d ozu P e re i, O e t a ik a n b e n an il. usi leu,A z ia ereiñ z a la k o z e r d au g a u r jazoleiiV G u r e A rb o la g a z te ed erra zuzeii zardeii,A lia re n o id t z ze la u Indartsii b a d a to :r e o ; »

A u en tzu tean b e n a n c h e P e re r ,z a n m ututii,T a A s p e Jau iiak i l i a r te en.skaW üu dau ja :ra itu ,N o re a seu ieak ùrrorik d ab e g a u r esaten;« E n skaldun g a ra ja to rr iz e ia iU egiteu .*

« E u slia ld u u gara , ta l 'o r u ZHle b io U itan ,A ita k e re ia ik d o g u azi a u errayetaii;E t a o dol au d au k a gu n a rte g u k zau elan P c le a u gxira d o g u B an d era za r onetan,»

K u ra k diñoe: iza n g o g a r a eu sk a ld u n ak ,111 bai, bañ a e?, g e u re bi?;ian erdaldun ak;A u le a g iu d u eu sku ii b a i a ita on la^tanak,Z azp i se iu eok e g iu uai d o g u z a k esaiiak.»^

Bili, A s p e ta rra k d ira lau d ara in d a rliak , E u sk a ld u n ssazpi probint?.ieu a u tz in id iab; E u s k a ld u n sortu, eskald un ja y o , eta aziak, E u ra k A s a b a «aireti sein« on ta garbiak-

A g a it ik aren le g « a k g a itik g a u r zazp iak G a ltz e k o d a g o z g e rtu g e r tu ta p rest b iziak , E re in d a ig m a ti g u k b«r« euskal askaziaV , Irau n d a g ia n en sk a ld im b e ti g u re E rr ia lf ,

Z U G A T Z A K

ü lix o a o <CÍKTBO TASCO» DBIICEOS La QUNTEGIABI

o m e k k a zan, e g u r a ld ia t E u lta ii a t f x g i td erra ,

T a E g ü R k iák b a r te k a « gin

K b a n g o il« tik urt«era;D e ra tu b a g a in cn d i g añ sa n J o ia n g o ru iitza aurrera,B t a n i b a n u aW atsa b era J a ts ia z kal« aidera;I.,euen Ic n e u g o n iczea albazan B l e i e n ja iic h itc ra ,N a í nebalaU o a ib a it la s te i teii B iu ttu tc a echera,

M e?a a in a ilu ta , b este e tre g u B a tz u iík cg:Índakoan,K c h c ra eldu nint¿aii«ralio C j o s a r i a j n c - l cgoí^ii;

C « a ja tea n p ip a in o cliag az

K e tu te n hítnierditaú,'E t a b e ita tik g o g o ia stñ o A u so rtii ja ta n bu ruan ,A sp ald ichoan ' en abal ak 0

J ira r ik eg in basuan,O e u ie z n g a lza i b e a r ncutaela Ik u s i b a t e iû o r ig in .

G o ra ta b e ta n «kâtutean, A re c h za r b aten a2pian E tza n nintxan da, ad ar m e bateu C h o ri b a t ja r te u j a t goyan ;L o a k b e rta tik e ld u eu stan da, A ra e s b a t ord u tcrd iau E g iñ a g a z n i a n ,e g o n n in tz a u ,. P ozez a ts e g iu andtan:B d o o b eto esate arreu A n c g o u n in tzan g lo ria n ,A la k o ord u terd irik e z d ot O o z a u nik n eu re b izian .

E g a z tic h o ak b o ta ebazan B ertsoak g e n re le g e ra ,G n r e aW ean b a R a o s o leun A in g e r u b a te u an lzera,E t a eu sk eraz ze lan ak fisan l ig in zitu en gañera,E re c ld ja ta n , g u re albi Atari E u sk a ld n n g a rb i batera B i aid uten, e ta o rra or A îd e batetiV b cs lw a ,Ira k u rtvk o ».Man ?:an k a n tn C lio r ich o p o lit 3Tctia.

«C horia u az ta, n i k a n te U k o E to rr i A Das m uD dura, iE t a Xaiitarí a lb a it o aen a G a u r n e u k e iza n n ík girra;K a n te tc a o i dalako ch o ri -G íi2 ticn cg ik isu n a ,K a n te te a b a i, d a lak o b ere G u r e a tseg in tasu n a ,K a n tu a n a t io lorak ereg i K i k b an eb azaa serura,G a u rk o kaiitiian g o ia tu n ai d ot Z u g a tz e n anditasuoa.

Z u g a tz a k g a itik g au za andiak ICantliz le itek ex a ita tu,E u re n gañ ean zerreo g e i asko A iirk itze n d an ze r autortu ;P arid isu a n len en g o eta,G e ro G o lg o ta n oartu,E g in cskero ¿u ori echako B a m ia e g ite n samurtuP E t a azkene« Eu:^kalerrian G e m ik a n /an^z gertatn ,¿N ori ecb ak o z a e g a rre z einen B e g ia k e iten gorritu?

H rn etan d irán lau d ara artcau ,Z u gat^ a geyen d a azteii, l i t a k eriza «í<lerra bere E u ro k d eu tsu e botaten,T a iku steau go^au d ag ien jD a n a g izon ai esk in ten , iT a ik n s le a n ain b este tan ta ik íB u ru z od eya i ikuízeii,

— 4 ^ 5 —

K ta aiikenez íkiisit«an,G o y a k la b c ia k apaiiuzen ,O n eik d a u k cza n ontasunaka^,¿N or ez d a m iran lu teu ?

I tz ik ez dabe, ban a begira E u re n o u b id e audia,H gillea ri berdetasunax iim o te n d eu tsen g lo ria ,B a ita o i d ab e adietado G izo o a d ala ch ik ía,A iirre ra tu a z b«ra d oia la N a iz izan e g i aodift,Zerren ja r ic h i ez d a n e g in g o B eraren jakÌCiìrÌa>E g íte ra ñ ü Iñoz o rri bat A iñ g a u z e¿erez g ic h ia .

B a ita »cugatzak a g e r U e n dabe Z u rru n b illoen arteaa ,Ira u p e n a re a d oe ed erra G iz o n askoren aldean;^Zer g erteta ii d a buda g izon az S a rri a sk o tan lurreao,A o d ik em en d ik aise g a iz to ak E se ts i e ta jotean ?Z u g a tz j^endoak irau n ag aitik E u re n Icn en g o oiñean,(Zeinbat a ld itan besteak ja u s ie n D irán etsayen m endean!

A u g a it ik J a u n a k g e ro ziigat:^ai L e y a lta s u n a iñ ederra,S a r itn te k o b ia ltze n deiitse

Ip arrik eztitsuena;B e re arcas& ine ta le u o e a u ]Ze p o za o riich o en aì D a n tzan d abiltran g azte ch o balxiik B iz iro dirlididaJ

^ K ta g izou a a a rk ftu tw u G a tir «u T.ngotaa antzera,Po^garri ez da euren xarata A ile ta n c ite n dabeîia?

M ai te l 11 ten daux Z u g afzg illca lc B e re iu g a tz a k inuiidiian,£ iir ia z a se a se eginda,K g a rr í d iran orduan;Z e la n gxiraao o n a k d aukazan

B e li itm eak gogu an ,A r e k zerutik zain d n teii d itu U d a n Icg eclie n egu an ; O rre é cg a itìk ira u ten dabe M alli sa leo eñ tayu an ,A s k o k send aro g iza ld ie ta ii J a y o i ir e a n lekuan.

M aiteta-izu c ;0 ! eu sk a ld u n ak) L a n d a ra daneii E rre ge,B erak e g ite u detitsiielako E iin k ornala m esede;¿Z eiiib at lan an<li e g ite n diran Zxigatzaz badakizu e?^ein b a le o a le g o z o g o io ak S a b e l ak e g i t e n 1>etc^

f^ sk o rc ii sustcr-lorak osatu K i tei» aiolj «WeZi!gflt?eii et sai henturaz iñ o r J.nrrcaii izan L6¿uke?.

Hai, an ch iñ ak o zu en asab ak iZ u g a U a eben maitet:^en,A rd u ra on b a t e u ra i cu k irik O e itu a z joan zd te zc ii;E i a euskalduD le g e za i b atek A n g a it ik eb an a g in tzen ,L a tid a rak b e ti ip in te to bi, Z u g a tx b a t bazan botate:),

'O n d a s u n a sk o zn g a tze ta tik E b e z c ia k o jaristen ,B e a r g id i ig a ? d iru tu te k o

_jZ« asin o o n a ek arreen!

E t a azketie^ G e rn ik a u bere D o z u e A re c h gaztea,A i t a i g a t tu b añ o len a g o J a r r ia g a it ik seuiea;O o r d e e g íz u e a la u c h e beti Z e u e n asaben lege a ,O iir a s o a i l l baño len a g o J a r r ita ord eko berea, tz a ii d a ite a a B iisk a le rr la O it i ir a onen jan b ca ,Z iig a tz b a tega z za lak o i;:au D o n tsu la su n e z betea.

B ai, G e rn ik a k o zu g a tz ataccU e l^ ik b ere d a u k a t abia, i e r r e n jatotii?. n azan c h o ii bat H iiskakluu g arb i garbía;B a u a z b ere ni egaxtí gi^an Z u g a tz e n n iaitelaria , G o ta ik a k o a n b añ a, u i t daiika l N e n te g lo r ia guztia ,

- 4 6 8 -

D akarrelaV o cim i: let ali o

A ita k lege ch e bisi a,B e re b esan g a-p ean artzeko K erizp«5 H tisk aln ria>

O rteisek d ira am esetau nik E n tz u u n eb azan bertsiiak,E z ti ez titau a n nin dukala Ip a r aiSecho gozuak;I k u t ii b a g a E guzkiaren E rra n u zorrolí: m intstiak,B a n a itza rtu iiincluanean Izp iaz eriabioak,B ertatik p ip a m och a su tu ta A u sn a rtu en tiu n ik o ak ,E g in nebazan b u ru a u o so G e ia tn a tte sartuab.

J a rra itu d a ig u n n eu re a n a y a k E u sk a ld u n zarreo legean ,B a rr i b i ja r r i ?:ugat2 za iren bat B e re oñetik kentzean;J a rra itu d aig u n b a ita z in tzcro B e ti asaben fed ean ,Ira u u ik zu tik za ill e ta g o g o r A is e b iu rrcn artean, T ranpenareii sari ederraz Z u g a tz sen d oen antzean,B iz i g aitezen A sab a k legez, O raiñ d ik g e u re lurrcan.

IHBIffr................ . • 'iiiii' Hitik II ii'tn"% ^ ^ w / — 91

U : a ^ ^ ^ B r S g r g l g B ^ f e ¿ = B Í S 7 g J á s i a ! ^ ^ ^ ^ S ~

A . Z i " E S 1S T A .

TI'SK XtXl'VTi^rX

MAYERKA em o len d e u tse i k a n tuoi bada, A m aseid n n b a l ja rte n dodaUt azkenean,

Lora?:, i riicji» jiraVa htze len o i nebana,BillüB, g a i b i, )an, o ra iu k a iiU n iik laburrcan; L e n e n g y a d a zeru an sa itn c ìn g o b agara.Kleine aren scm elasu n a sìnì.sleau, l?ere tncndean u m ili b i/iten j^n garbala,B e te altxoan A sab a k le g e z iU ^aitean.

n i g arre na <la le n g o b izi U a, fe in jar»steko Z arren legeaW g a it ik e iiea d an ok m iudu,,H uren F o ru a t, euren B a tra rre i l k k b iz t« k o , F ü to b atean a n a yo k n tsik ein d a bilflu>R ir\aya, A rab a , G ip n z lo a ta K a p arro a rik ;A y! 6 a ? tei a rra k t z d a g ig u c n etdaldn iidn , «K iiskaldiin g ata » o ls b e ti e g in biUUn b a ga rik , C ld k ia a n d iak in d a n e a ez bei b era ga n d u .

'Vf-;;

.*ÿ'

>.'V

«;> ;;>ï *— .< • ' . .

\ • ’’ 'j -vV' à

’ fk

- - , - Í

; '**vf

' V

•-r-*».

*,

■--i

'si*

J ! 'H . . iH . I

KNSAYO DE ABTS MS' KIISKABA

Necesid&d de d d tratado de u 'te mélrlca Eúsk&r¿

S üíJÚív v a d esp ertán d ose m ás y m ás la aR ción á la le iig n a b a sco n g a d a , v a n abriéndose tam bién ,

Cü'no no p o d ía m cuüs de »nccdur, n u e v o s lio r izo u le s á ]a p o esía y la literatu ra eúskaras. Ivti efecto, eo la ópüca q u e podem os lla m ar d c l rc n a d m ie u lo d e n u estra K lera- tu ia , y ^5{e ab ra?a lo s añ o s q n e van tra iiscu iríd o s desde q u e en S au S e b astiá n se fun dó la re v is ta titu lad a Eus^ kal-crn'a h a sta n u estro s días, ba dado uu paso g ig a n te , rom p ien do las estrech as va lla s q u e lim itab an su carreta , m erced a l im p u lso d e am ad os h ijo s d e n u estra auciü n a u iad re E u sk e ra , q u e han d edicado todas la» fu erzas d e su in g e n io á co n servar e n tre nosotros pura» h erm osa y espkm rlcotc co m o e lla es, n u estra herm osa le n g u a parad isiaca, cu y a con servación v a le tan to com o

la restauración de nuestro a n tig u o ré g im e n foralN o se deben dorm ir, sin em b a rg o , sobre lo s la u re les,

los q u e )ian le v a n ta d o á la literatu ra eúskara de la p ostración en q u e yac ía , q u e aún no se lia h ech o todo, y estrecliüí; son los lím ites q u e s e la h a n señalado. As»

tf', ' • ' ' .

— 473 —

ven ios, fiján don os et» la s com p osicion es escrita s en v e rso , q n c a p en as se u sa o tra com binación ni otro m etro q u e la o ctav a ó zortzico m a y o r de versos decasí* la b e s y o clu sü ab o s alternaclcis, ó e l zortzico m enor, de v e rso s h ep tasilah os y sexsílabos; si b ien h a y yran va« ried ad en com binacion es eairofas de p ie cjncbrado, p ero sin p asar n u n ca (Íel ve rso d ecasílabo, l i n eslos estrech os m old es h a it q uerido en cerrar á la p o esía eús- liara la m ayo r p arte tle los po< tas e iiskaldim es, sin duda p orq ue n o vis lu m b rab an m ás d ilatad os horizonte« de; de el cam p o en qiiu se co lo ca iati, y porq ue acostum bracios á leer y o ir can tar ¿n ica y excU isivaiuenCe zorl?jLcs, se ad e la n ta ro n á c ie e r q n c ¿ .'fe era el ú n ico gt'r.rro c u ltiv a b le eu la ¡locsfa eusAara, y éí^ta la i'inica ciicrcla d e la basca hra. Hí^Ja coarfación sin d u d a recov.üce por ú n ica c a n sa U fa lU ()e r e y las de versificació n y de b u en os y va riad o s m odelos. U n jo v e n eu skald u n a, que sien te lo s cosqu ilieos d e Ja in sp iració n y e sa n ia u te , por o tra p arte, «le tod o lo q ite se re lacio n a co n t*u pueblo, tie n e q :ie c a u la t eti e ú ik a r j , y p ara cílo em pieza á tía - ?:ar en el pape! bu& p rim eros v e rso s c a la n a tiv a k n ^ u a p e ro s e v e eaibarazad o c a >u p iim e r eu.savo a l ech a t de m en os la s le g la s . ¡S i supiei*a la* reglasi — se d ice.— ¿Un dón de las eiiconU aiéV - ¿(c p reg u n ta , y 110 pare- c ico d o éstas p o r n in g u n a parte, s e a tien e á im ita r un m odelo q u e posee, que p o r d e sg ra c ia n u n ca es o ir o q « c

l ia fortzico .K s , pues, n p rem ían tc la n ecesid ad de un tra tad ito de

a rte m étrica cú sk ara, donde se den r e g la s sencillas, ciaras y p ráe lica s, y se exp o n g an los ta'ntiiiiinos m odos de vcT siiicacián á q n c se p resta la le n g u a e u sk a ra ,y las m ú ltip les com b in acion es n :étricas que en e llas se pise- den form ar, con n n ju ic io crítico de ve n ta ja s y Oesven* 'a ja s . T e n e m o s n o tic ia d e q u e e l m a lo g ra d o H. A tañ a

e sta b a preparanti o u n a ob ra à c este gén ero, p ero u o sabem os que s e h a y a p u b licad o aún. I .a C om p añ ía de Jesús, q u e recon oce p or padre y fu n dad or á un bascon- gad o , y q u e s e h o n ra con h ab er tenido en sn s filas á tan sab io euskaróíilo, liaría u n gran servici*) á las le tra s p atrias, á nuestro parecer, si d iera á luz e l m an u scrito del je su íta azco itian o . E n tre Uinlct nosotros, en la me* d id a de n u estras cu ria s fuerzas, y m o v id o s d e l m as p u ro afecto á H n skaria, co m o a p òlid icc d e esta colección que con tien e u n a gran variedad de melTOS y com binaci o n es m étricas, liarem os a lg u n a s in dicacion es q u e su p U n á tratados m ás exten sos y c o m p U tí)s , d án donos p o r bien p agad o s bi co n esto co n segu im o s que otros, con m ás facu ltad es y <lispouÍendo d e m ás tiem p o, p o n g a n ni a lcan ce de los n o v e le s p oetas cu sk ald u n as u n a obtitn co m p leta d e a rle m étrico e ú ik a ra .

P R E N O C I O N E S

V erso ó p ie en gen eral es « u n a fra se m elod iosa m i ;c-

ta á u u a m edida determ inada» y e n e u sk a ta i ia con* ju n to de síla b as su jeto á m edida y ritm o.

M edid a d e l v e rso es e\ n ú m ero term inad o de ií.’ a- bas do que con sta se gú n sn clase.

R itm o ó com pás, en ervlera, es la e s p e d e de sono'-i» d ad que recib e el verso d e la bu en a d istrib u ción del a cco lo . C arecien d o el eÚ5kara d e acento, y (e n ien d o p o t co n sig u ien te tod as la s síla b as la m ism a inten sidad de tono, podría creerse q u e no h a y ritm o en el verso eus- k eri co; p ero le b a y , y acaso m as m arcado que en nin-

g ú ji o tro , y depende, no del a ccn lo (t) sino de la m edí- <ía d e l verso. D irem os, pnes, que r:tn»o e n el verso eus- ló r ik o es la esp ecie de sonoridad q u e re c ib e éste d e la b u en a d istrib u ción d e la s palabras. E l ritm o, es p a ite ei>eijcial y co m o el a ln iac lc l verso; p o rq u e no tod o co n ju n to d eterm in ad o <le síla b as form a verso . A s í, p o r ejem plcí, n o s e nota v e rso en el s ig u ie n te periodo:

Z an P a ra d isu a n a r b o la b a t A prop tw j a r r i a J a o n a l í ,

M as si se le conslr:i> e cou la co n v e n ie n te distribxi-

ción de palab ras, resu ltarán los d os sonoros siguientes^

A r b o la b a t z » n P a rn d isu a n J a n n a k a p ro p o s ¡a r r ia ,

P ara con oecr si u n a frase o co n ju n to He sílabas form a

verso , es preciso: r ." M edirle, esto es, exam in ar si cous* ta ó n o d e la s sílabas debidas. — 2 * V er d esp u és s i tiene b ien d istrib u idas estas m ism as silabas, de lo cual dep en d e .sn son oridad ó c o in p ís ritm ico-

L a s r e g la s p ara m ed ir el verso eu skérico son la s siguientes; I.» S e cu en ta c l núm ero de sílabas, consid eran d o los d ip to n g o s com o u n a sola s í l a b a . - 2,* S e ten d rán en cu en ta las sin alefas ó sin éresis (pero no las diéresis) c a y o uso está rep rob ad o eu K n s k a ra ,y — 3 * S i e l ve rso term in a en voz lla n a se cu en tan todas las sílabas, y s i cu v o s agu d a, s e d ebe co n ta r ó sui>OBer u n a sí*

la b a m ás.4 ) 6 T & ‘J 1 0 I I 1 2 1 S U L &

V - k a *r a - t ¿ e n - n « » - e - r r i - r k . c - r f i-d a -b i- l la -n e -a u Y - 2 u - r r Í - te n •b a t - } * e r - s o n a - a s- k o - e -rw- a - t e - n

( I ) Sin emba/go, en U s clases de versos que p o n e m o s uiia adelanto para modelus, acentuamos i»or evitar toda duda que puede ofreccr.

E s d e a d v e rtir q u e e o E u sk e ra só lo s e em p lea el acen to p o r dísiíD ción, qu ed an do a l arb itrio d e l p o eta c l h a ce r a g n d a ó lia n a u na m ism a voz» co m o s»o o b se rv a

e n lo s d o s cuartetos» sigu ien tes:

E u r i e U tk a c h a i U a r fü ik o e » p U é a a K g u r a ld i on « t a u d a c h ito e d é rra E g u z k ia k f - ia rg íz o ie n d ia r e a g a ñ e a n E ta k u s t e n d a b e la g o i4« t Í k u r t f ié r a

K m ií e t a e k a c h a i d a tr a ik o c a Qtzéan E g u r o ld í on e t a u d a b a t e d e rra E g u z k ía k / i a r g íz in e n d ia re ii g a f lé a n E r a k u s te n d a b e la b e re u r tie rá

E n donde las p a lab ras edórra y urlei<5ra son lla n a s ó- g ra v e s en el p r im e r cu íin e to , siendo agu d as en el

segu n d o.>Jü en tra a h o ra en n tieslro p rop ósito , n i e» lo s H m iK s

d e e^te e n sa yo cabe, d ar re g la s p ara la d istrib u ción de

la s palabras, ó m ejor d ich o de lo s p íes de que co n sta ca d a clase de ve rso; lau to m ás, cu an to q u e un o íd o fin o y d elicad o es la m ejor re g la p ara ap reciar e l rú m o poé- tic o . S ó lo , s í ad v ertiré , q u e en e l zortziko m a y o r lo s v e rso s im p ares, com o tod os lo s codecasílabos. deben l le v a r en m ed io u « a cesu ra qwe lo s d iv id a eu d i« he- m istiq u io s ig u a le s , y lo s v e rso s p are s ú o ctp n lab o s lle v o n la cesu ra b ien en el q u iu lo , b ien eu el terecr p ie

ó sílaba.

A rb o la b a t ;^an— F a r a d isu a i i J a n n a k f^ tro p o s—ja r r ia ,M u u d u ? r ; ? . t i a k - a n n e g io u L o t s a t a í t z a l a n d ia ,B « r c a z p i a r —liiz íte a zan A i t a A fla n e n — g lo r i» ,A n d ik k a n p y r a —¿zer to p a n eb an K '/p ad a — u e g a r g a r r i a?

E s t e 2 o r t ? ik o e s a r m o n io s o , e n é l l i a y rd im o y s o n o r i*

d a d ; n o a s í e a e l s ij'U Íen t« :

B a k a r iik «Ink-ust -p o íg a r r ic h o b a l,En skaU In n a m en -fe< ica , ü « n tu ra ¿ o n e k — b ig ü u d u le iV c J aun g o it o z k ü — ase rrea;

K Ih ¿eiutiU —ja U i b a rri ro G aUIo zan-lÍI>iTla<tea.M un dtia m u n d u — b iz i d a k igu n C. cT iiikako — A rbolea.

D o ix ^ e l o s v e r s o s 4.^ y B.* s e s e p a r a n d e l a r c g b e s t a

b le c id a . B ie n s é qn<i a lg u n o s a l l e e r e s t e z o r U i) ;o m a r -

c a i ía r . l a s c e s u r a s s e g ú n l a r e g l a d ^ l a d e e'^tn in a n e r a r

J a u n g o ik o ¿ k o S 'Scrrüa <'efj)ikH ko A r*b o l?a

) c í o s c i í a u n a b u s o in t o le r a b le . E l P. A r a n a h a c ía c o n

f r v i u c n c i a u n a c o s a p a r e c id a , p e r o l e g í t i i u a y t o le r a b le

p o r t a n t o . S n v e r s o o c t o s í la b o , e n e l z o r t í ik o , t e n ia

11 ic \ e s í l a b a s d iv id id a s e n d o s h e m is t iq u io s d e c in e o y

cn satro; p e r o p o r l a s í i ia lc la a b s o r b ía l a p r íu ic r a s í la b a

d .d se ;^ h iid o hert.ísliq in < > , p a r a f u n d i i la c o a l a ú l t im a

d l p r im e r o , y r e s u lt a b a a s i n n v e r s o d e o c h o pies»

i n n q u e d e n u e v e f i la b a s , a jn s U d o á !a r e g l a q n e d e ja

m o s in d ic a d a , d iv i d id o e n d o s l i e m is t iq u io s d e c in c o y

t r e s . V é a s e e l b ig u ie u t c z o f l ’ ics> d e sxi c o m p o s ic ió n

S e n B h erftc PauUen guio kanUtk.

F .g u ik i g i« a ja y o ríftad ea Ku^sk«il«ernlik urnan ,E ta ikB S iiik ga x lr-d e n b o rao Z a ra g o z a k o u iia iu O rden du 7inat> T o lo sa -k o a n A g e rto la e k o a.^ irian,E t a )\modu a u b ix k o rtu tz tk o K a iid a d e ik o bÍ?ÍAn.

C L A S E S D E V E R S O S K U S K A R O S

H e á k \ io m á s arrib a q u e a p en as se h a usado p o r la m a y o r p a rte d« lo s p o tta s E u sk a ld u n as otro v e rs o que e l d ecasílab o , e l o ctosílab o , ep tasílab o y sexí^alabo. P ero en m i co lección s e en cu en tran versos desde tres sflabas» b a sta de d iez y seis in c lu siv e , y a a gu d o s, y a g ra v e s , s e g ú n q u e la d icción q n e lo s tcrniiiia , lle v e el a te n to e u la ú ltim a ó en la p en ú ltim a sílaba. D é b ese tam b ién a d v e rtir a q u í q u e no em p leán d ose el a cen to en E u sk e ra , la m ism a m edida d e l verso determ in a la in- tcn sid ad de ton o d e la s sílabas finales; así p o r ejem plo s i en estro fas de versos d ecasílab os se en ciien tra a lg u n o q u e só lo te n g a n u e v e silabas, c laro e stá q u e la fin al b a d e ser a g u d a p ara q u e con tan do u u a sílab& m ás se gú n l a r e g la arrib a estab lecid a resu lte decasílabo; si todos lo s v e rso s tien en la s d iez síla b as ju stas , las fiu a les serán

graves.S e en cu en tran , pues, en n u estro P arn aso v e rso s de

tre s h a sta d ie z y seis sílabas. Ejem plos:

DF. T R l iS S ÍL A B A S

M a ríc liu k M a rie íiu k M a ríc h n k

r u s t é i a 2 eI6 tt P ó s te la

K s k i ia n P a s U ta H sk c a n

E u k á la , E u k á n Z c lin

B a d á k it N eg;arrilc K V arren ,

K e g á r r ik N jlc án K e g a n i k

H gin K « U u n ez E pÍD ez

E b á la , N e b á iJ. K b án .

D o n o s l í * ? o l j t é n a > 'c h e à k a 2 T^detréua X' r íé ta n D a le n cn a , N i ie t£ á k o Pat, on¿Da

J^B C U A TR O SÍLA H A S

Douostift O u e u á A u d a e sa n D a n e n á ,C n ie a uri I .e u ^ o á O n d re a o d a B e r^ á

T )o n o stia P o l ìte o a £d«cfeaa H ch eU n , U r i an d a B a r r i en a E u s k a l- u r i J ) a a « t á n .

D R C IN C O S ÍL A B A S

A n d r a a u d í b a t Z a r a m u a d ú a n , Eta Zerúao A girU rfa, A j ^ i i i k J a ú a a k Z a u k o z a lb ó a a , I je c e ou dó im O a d r a z ja r r ia .

A n d ra a c d í b a t Z a r a m u n d á a a , H U Z «rú a o A g iu ta r i ,A g a it ik J a n a a k Z aitG all>oaa» Bere oddoa£ O a d r a z Ja r r í .

A n 4 r a a n d i b a t Z a r a b e i¿n ,T a E r re g if ia , B a i t a g>3y á ii. Z ag ;o z ja n n a r « n X't nrreán, Z «ru k o , j t r f o i E d e r re á n ,

D R S E I S S I M B A S

¡Zeifi m ir a g a r r i d au M a r ía d o n taú a ! E d e c g o lir io A^ua b a tg o ^ ñ a ;L «? ia zn ti ?,drís X g í i i ik a rú a ,A p e in d i i u a i d e ú (sa t B e t a n b u rú a .

Z e ift u j ir a g a r r i <lan T)Q ukat g o g u á , I k u s ( « k o o raifi,A m a UonL<iuá;I,<>ra i u r i i k o a ■ D a u k a t a r u i , A p a io tz e k o ubt£<’> B « r e b iu u tl.

Z e iñ m l r a ^ m dan I k t i s t e ia n c a ,A m a a io g o /.o a D a n a gixreá,N s » d o t lo r a zucÍ2 H g if i lk a iu a ,B e r a r í b n n ia A p a in d u tc i .

D E S I E T E SÍL A P A S

A T aflegu ii g o íH k o ^eiterdiak aldcati K e a b i l la n u & siñ i r i i e n P o z ík o r l a b a té a u ; F r o te n I ru ta z erraroaV K e k a tu e n an tzú an I k u s t e u D «b af:a la l y a j o a z lu r r é a « .

A r a n e g u a g o iá e k o S e i t e r d ia k alU ean , ’K e a b i l la n b a r a t se a n U s a i f l a a r tu té n ;F r u te n fru ta n e rr a in a k N e k á tu e n an t?agA z, I y a jo r ik lu r t a g a z N e b a ^ a n ik iis té n .

vSeiterd iak a l «lean K i k a tz o ? o i§ e ic » U s a iñ a a r U e o a e b a n O r to on h a te á a ,F n j l e o f r a t á s e rra m a k L u ir a r e n u r r c in , N i t u s U ikoA teo ^ e k e s k a a ld e á a .

D R OCHO SIL A B A S

E to r r i í a i t e a t z é t ik N e u r e e s p o s a k u tú n a . Z eru e taH k o ro é b a t Ja n tz it e t i n a i « la /ü n a ; Ic h ir ik a l d t b fité ra T im en g o lab u r ta s iín n , A rta egifíi gU>ría I r a b a ¿ tc k o ^ e n tiú u a .

E t o r i i z a i te a tz e t ik J^^agua m a ite n o z c n á , Z e fu c ta n Ico n ic b a t J a n lx i g u r a d o x a itá ; Ic b h 'ik ttfde Ix itc ra B e k o •la'íUTlíi n á. A r lo v g i i i i g lo ; i a J a r í s t e l io z e u tz u a á ,

E t o r r i z a i t e a t i é t î k

N e u r e e x p o s a k u t Ú D a ,

J ^ n U i t e â n o i d o z ú n a

K o T o e b a t a i ^ á

Ichirik <ilde b a t é r â

B e k o a o « U i z a i é a

A r t u a s m o e r r í n i é a

J a r i s t e k o g l o r i á .

D H N U E V E s í l a b a s

B u í r í d u c g i ^ u n t g a i t i k .

M o n c ^ u á D n i a í t e t i i n a î z â ,

A ^ k o z a z s e i T c n n í k z u g a í t i k

K ^ k e a k n e b H z a n a r t á

S a r i t u M í d a l a s z e r u a n ,

K oroe é d e r r a z n i k í ú .E g i z u a l e g i ñ n i u a d ú a o ,

O r a j f i c b « e g i t e n s a o t ú .

DE DIEZ SÍI.ARAS

A r b o l a b a t z a n P a r a d i s ú A n ,

J a u c a k a p r o p o s b e r a k J a r r ía »

M u n d u g u z t i a k « r t u eg;(O Q

L o t i c a e t & i t z a l a n i K a ;

R e r e A z p í a o b m a t z é l a n

A d a n e k e u k a o p o x n ^ ? . t í a ,

A n d i k k a m p o T R ¿ z e r t o p a u e b * o

E z p a d a d a n a o e $ a r g a r r Í a ?

A r a t o l a b a t z a n P a r a d ls ^ ú a o ,

. J a u n a k a p r o p o s i p i f i i ¿ .

M u n d u g D z t i a k a r t u e g í o n

L o t< ? a t a i t z a l c h i t a n d í i ;

B e r e a x p í a n b í z i t e i z a n

A i t A A d a a e a p o z g a r r í á

A n d i k k a n p o r a ¿ * e r t o p a u é b a n ?

B a k a r b a k a r H k l a z e i i á »

- 4 ^: -

A r b o la b a t 2a n F a r a d isú a n , J a u i i a k a p r o p o s ja c r iá ,M u n t i« gD ?.Uak a r tu e g ic n

ta iU a l an d ié ;B e r e a tp ìa n b iz i te a /,an A lt a A d a n e o g l e n i ,A n d ik k a u p o ia ¿ z e r to p a u et^aii K s p a d a u e g a rg a r r ìà ?

1>12 O S C lv SÍL A B A S

E g u n s c n t ía k U a y a t z a k g;uzt{ak, D a n k a z a t^ c g in e t à g o z u é k ; I k a t n ^ b a t j^ iA g o is e g iiz k ia k E d o b e rà re ii e rra fiiic h u àk Z e la u d ítú a n p o z p o z ik Ja rc ite a O y a u d a g ò z a n m io d iin gaì& uak, K t a z e x ó li d ire s t i j a g ite n , B eA rrerák o o u s u a t s u á k .

d t : d o c k s í l a b a s

¿ Z e k d a r o a ó r a iu a Ja u b ild u rtù r lk , O r r e n b e s t e j e tite a ld a n le k u r à ’E u r e u a te r io c h a r b a t a g c r tù r ik B a g e n d u Ic jfé ch e g a u r erre iliirà?¿K ek d a r o a z b a t s u k o a tz ia n sa r tu r ik , Z e k b a r n z b e s l ^ k b a la n i ortu rà , T o p a n »1 b a d ib e Iv k u A egu fìk K o le re a r i ùJ* deu tiie lft g u rà ?

D B T R liC K SÍL A B A S

C » b a I ta d o ià la s u k d iQ obtaziin can , S o r ta ld e a u á r te u z a c e ao ìzarrù ; n iu o e z b id e é ta n ib iU «n n axan dan P o z ^ r r i e d é r b a t u i r e t t a k o la r à .

I>E C A T O B C E S ÍL A B A S

E u r i e t a e k à c lia l d a r r a ik c e z a lz c a n , E g ;u ra 1d i o n e ta u d a c h ilo K gu zJc iflk 2 ià r j;iz , m e n d ia rc n g a flé an , E r a k u s te n d a b e la g o i^ e tik u t te ièra .

St

- 4 Si -

K u ri c t a e k á c h a i (larra ik ocÄ atzean , K g u r a ld i on e ta » i5h b a t ed^rrd;E g u z k ia k ziárgl?', m e n d ia r «n gÄiicim , E r a k o s te n iSübeLa b e re u r tr ic n *

D E C U IN X K S ÍL A B A S

J k a r a l / i n n a z e rr ir ik i-tri <la1j i l1an é an , lz iim rc *n b a t per& on s a s k o eroatcn BcfeU' a ld e t ik bañft. {>ozt2en n a r b n k e o u éan , Z c r g a lt ik o v a n o r J i i a n ‘Íu ü h n sk o iÜten.

I k a ra tz e n n i/ . e r n n k crrrd n b tU an ja i> , Isu rr iix 'n l»a t a *k o r ^ i ,r > ik o /.o rigach cn n , A H l»n ll árren J a u n ^ g a ^ o u d o rtn lu ik^ao D a la k o d s k o »H o t ¿ ik ja n s lp n uhte b a g é a n .

E ¿ jn geyÄgw ik a ra tz e n t) ha ikHst»*án, S a r tz e n d s n é a n iz n rr irrn b a t ffizarCeáti, A a k n i l i a tre ji j a u n « g n i o n d o t a lin k eáa , D *I . ik o b fe t e a * k o jn a te n b a t bttteán.

L 'h m E Z Y S W S H t l < A » . V S

M e n d ic ta t jk a i s « a k z a k o n iT a b e r a t u n k , Ik azk iQ ^ i U>Hk a itz e u C7 ui^-kneti ic h ilc n , A la k o b * tc n rw ila i b « b a ir ? o e t ik u r ra tö n k , G u r e r l u b o l i a jfia?, b e r i s n jflk \í ja u .s ité n .

D E L A S I N A L K K A , D I É K K ^ I S Y S I N É R E S I S

D ije liablasKlü de U m edida del verso, q u e Im y que tener en cuexüa las sú ia le fas y sin éresis; p ero u o U s diéresis^ cu yo uso est4 rep ro laclo eo eiiskera.

L a MU al cía consiste, en q u e cu an d o u u a pa la b ia acaba por vocul y la b ígn ieu ic enip ie/a tam bién ce« v e cal ¡ «-e j 'r 'ju T 'c 'a U prim e i a tan rápidam en te, que

c.isi se confiinHe con In se g iia d a , n o con tán dose p o r consccn ericia, m ás qii€ una s íla b a p ara el verso. E jfm p h :

N e u r e b io tz e k o A in acb o z a i r a >A n ch ili hUü A ín a K u sk e ra .

K n realidad el u ltim o v^rso tiene n u eve sílabas, pero U s in a le f i h a ce qn e t.a ù ltim a de AncJùfiiìko se confini* <ìa co n la prim era d e la piilabr.n q iie s ig u e , y p o r lo ta n to desaparci'ca.

L i sin éresis co n siste en h acer d iptong’o d os v o ca les <\ne se gú n 1a pronuncÍacÍú:i ortUnaria forni an d os sÌJ.v has, j»>rqne a^Ì, al re c ita r el v e rso se pron u n ciali con u n a so la em isión <lc va>: y tan T/.pid.iineiite, q u c no forujan m à i q n e tuia sílaba; p o r cjcni2>lo, M otza, joart.

> Je u re br-jtzeko A nincht) / a rra A n c h n re k o A m a E u sk s^ a

HI prim er \ c r io en rcaljdnd tiene once síla b as pero p o r la si «eresi s s e h ace nna, < lcl.is cUjs bw t/, y p o r lo tan to eì ve rso es de die? sílaba^.

Ivi <ì:ércsìs .il con trario, consì'^tc cu pron ini ciar co n b a sta jite '«eparación, d e m od o q n e con^ iituyen sil.tbss àistint.ns, dos vo ca les q n c i'c^ún la pron unciación ordì- nariíi u o form an m ás q u e nna; ó lo q u e e s lo m ism o, i:onsÍ&tc en d c*co jn |)o iu r los d ip to n g o s com o nc-nrca, fi-isca^ etc, E ja n p h :

N e u re a PfisU'la, ;.?;vr¿!suik D iñ c 2 u f ie a r d a la KbHjji e rn ilík ?

P a ra q u e el vîô «N cisrea iâiilk* resn lte de s ie te .*'í)abas, calino <U*)e ser, liay q n e ilcscom jm nor el diptoii* 4¿o c/i V ic c ilo co m o si 130 lo íiie w .

R eg la s pa ra s u L a sin alefa y sinéresis cuy<^uso p u ed e y d ebe prescin dir e l versificad or, em pleándolas rara ve/., p o rq u e h acen e l ve rso d uro y a lg ú n ta n to v io len to- 2.* D o s ó m ás co n traccio n es (sin alefa d sin éresis) en tm m ism o verso liaceu n ia lísiiu o e fe cto ,— 3 * K o p u ed e ad m itirse en el eu skera, a u n q u e a lgu n o s,

lo h a u em pleado, e l uso de la diéresis.

D E L V E K S O D E Q U I N C E S I L A B A S

D e l v e rso en decasílab o castellan o h a d icb o un trata* d is ta esp añ ol lo sig u ie n te: «K ste es e l v e rso p o r e x c e len cia , y eo e l cu al o sten ta to d as su s g a la s la p o esía esp añ ola , el q u e s e p resta á lo s asu ntos e leva d o s y sublim es, sin d esd eñ ar tam p oco lo s festiv o s y fam iliares, que exp resa m ejor q u e o tro n in g u n o el m oví m ien to d e la s pasione«, la co n trap o sid ó n de afectos, q u e eml>€- lesa el o íd o con u n a a rm o n ía m ás d u lc e y variad o , y en fin , aq u él d on d e el p oeta tie n e m ás cam in o p a ra lu c ir su v iv a fantasía». C reem o s q u e n o s e lia excediOc^ en ponderar la s buena*« p ren d as d e este v e rso q u e es c iertam en te el m as flu ido , d u lce y son oro e n tre los. castellan os, au n q u e q u izá tam b ién el m ás d ifíc il de com poner, p o rq u e en él es m as in d ispen sable q u e en o tro a lg u n o la bu en a co lo cació n de los acentos, cu y a v a ria d a distribuci<m s irv e p ara d a r m u ch a flex ib ilid ad

íil ver>o, y h acerlo cam in ar co n m as rap id ez ó lentitud^ se^ ú u lo req u iera el asunto.

P u e s bien , con e l verso castellan o p u ed e com p etir e » illu d er, d u lzu ra y arm onía, á la p a r q u e en g ra ve d a d y e le va ció n el verso euskaro de q n in ce sílabas; pndieudí^

« om o aquél, em p learse en los p oem as épicos; p u es él se p resta á lo s co iiccp to s de fuerza, e le v a ció n , d ig n id a d y íu e g o que requ iere la ep op eya, y él tie n e tam b ién tod a pom p a, majesta<l y arm o n ía q u e el g<5tiero req u iere , l iin p c c é á usarlo p o r p rim era ve^, sin h ab er v is to que lo em p leara o lio , en la s trad uccion es de a lg u u o s p oem a s q u e form an p a rte de m i co lección , y quedaron sa tis fe ch o s m is d eseos de e u co n tra f n n v e rso cxial req u ería el asti uto; t^Tayc sin d ejar d e ser arm on ioso la s d o s cesu ras que le d iv id en t n tres partes ig u a le s á lie n iis iiq u io s , p orq ue eu realid ad no es m ás que e l verso <lc d iez síla b as co n « n h em istiq u io m ás.

O atkero ah etitn ísú i .— X w h H U e k cd ao U :iike. n e m e lib u rn a ‘e u s k a ld u n i s a o i k 2 e ig ;a it ¡k e rd e ra z tp ifii dodA 7,an n « iir * t itz e n ftrgih ídcfik ; hu o n e Jan e g iu d o t e u s k a ld u n o ra ift a r te « z d a k ie n a k a ^ b a le r a e r d a k lu c a k b e r e j a k í n d a y en g u r e ber- t s o e n uiTâritaAuna

• a

A ' J <;:n > V :.

. . / I - ; ; .

r : - :

Aw .

• V vì è

-< :, ’

f t '

c »

" ’ ¡ F -

. ^ , -

.-'t.

-V '*/

. A

s -

' - M '

■<! *

*7 ' ;

4 • v vAV.

*. > ' A/■ u i s•« ' “

' ' > V ' 3's

• ' <\' .*

V ' ' ' : : i p ñ• •* ä£v9c*r >

4« •“ . *S • »»v. ♦ ' •» ' >. . ' c

‘ ? 4^ S

Y ,• *

/ V '

. ' ' J

■Ì:

5* % ^ .

-, f ' yr / ' •

r •

.■; K*». 1»'

'^ '* 1 * ^ ' V '

L I B U R Uonelau aurkietan direan ela ciL\kaldun a s io k ^ a k irz a n

Ì£€H baizuk crderara U urluta irakurleak adilit dagian c u r tn esanaya.

A b e g ia ...........................................A ^ s a j oA (iirn en t u a ............................ ..... E n t,en«Iinu«ntcA d ju tu t ì .........................................P ro p ioA d u r r à ........................................... B a b aA ita r rc n - s e in e .......................... PAdrcA é h i jo sA n a b a s tu ................................ ..... C o n fu n d irA n y e r u a .............. , , , N in faA ñ a b e » .......................................... S o n ib r ioA la z o k o a .........................A d «c u a d oA ld a r r a i ........................... ............. E r r a n lcA ld o e p c a ................................. ......E s t a b loA lo r t s .............................................F t u taA la lu ..........................................A p a t z a ................................. .......... A tab le , b U n d oA k itia n ..................................... .......S a lt a u d o d e jú b i loA r a t iü ik ......................................... B o c a a r r ib aA / e k i a ..................................... .......S u rc oA r í l d u ..................................... .......R e b a n a rA r ra iia ............................................ C en cerroA r r t t e a ..................................... .......P o r iü loA r r a n o a ..........................................A g u i laA r re a ......................................... .......C o lo r p a riloA r re a ................................................ T e iiiaA fr c t f l ..............................................A te a c ló n

.yrr* " v ~ . '

— 48fi — .

A r r i b i i t s ...................................... E o oA rn i.< M gam a , , A tiu d sfe raA rte g *a ................... .. ..............Im p a c ie n teA r r o t z a , . ..................... ..... É x lM ftoA s a b a k ..................................... ..... A u te p a s id o AA n a sk a u ................................ ........D e * s a n s a rA .«an ............ ...................................L q o s

A t e r p e a ................................... ..... K s ta b loA t s e d e n a ............................ ..........Dcsc^^naoA a z a r d i a .............................. ........A tre v ia iìe n loA u diaW ea......................................A m en a zaA u k e f c a .................................. ......H leccióit, p ia c e r

B a g a ................................................O laB a i d r e sa ................................ ........T>oscoin p u c a loB a k a u a ...........................................R a roB H rau b ta .......................................B a b aB e in o la ...........................................Hn s u t le u jp oB e n d a u ...........................................D o m in a rB e r e c ia ..........................................P a r t ic u la rH c ra r isk o ......................................E sp e c ia lB c r b a - U n i a .......................... ..... P ro saB e r e i s lu .................................. ......E x c lu irB id a r i a ...........................................V ia j an teB i k o x ...........................................K a y a . u a i¿ nR ik a f ia ..................................... ......K «;ce!CTtcB i a r s a r i a .............................. ......P o d an i t e s a r d e a ........................... ........ In s t i iu t i iB io z k a t u .............................. ........E n triftteccfB iu r& a te a ......................................P O em a

D e s ia i ..................................... ........A b a n d o n ad oD l e r r l a ..................... .. . R e ia oJ> u b a u — d u ^ a u .........................D e b a ld e

K d o la b e r e .............................. ...... S iq u ie r aK d e n d a ................................... ......C o rro iu p e rK d o n t z ia .......................................C o p aE g a b a o a t u ................................D is p e r s a rE iz a r i a ..................................... ......C a z a d o rK iz e a ............................. .. . . . C a z a

K l» ia . . .F.peQ .................. , , . , P la z o , p a c ie n c iaE r à l le a ........................ A se s in o 3E r a ik i ............................ . I .e x 'ao ta r • *t . •E r n a i a ............................ Exj>ei'to - 4£ r e ) u u a ............. D e sie rtoK t e ^ i .................E r t e g i a ............................ . <E rre n iu sk a d e a . , , , . D e sa ír e tE r r e z k i .........................E t r u t s u a ....................... iR w k u tilz a ...................... . . . . C ar ta aE s k u t a t u . ................ . . . . D rfe n d e fE .«k u n ia tu ..................... E n t r e g ir •E .sk e r g e a ................ T re u ien d oE s K u ................................E t s i g i ..........................K z k ü ‘ u ............................K z k u ta p e n a RTiaUt ío

E z a if ic i ..........................K iin k ia ................ S ig loE u n a ................................ %K u r i ta r a VoH................ '

C tara itx a ........... , . . V id o rÍAC i t n o r e a .............. M a d o , tra z a< »a fa i\t ia .........................

..................... .O ir te n a ..................C o i ja c u iA k ........... . . . . TlíOScA-Gw dea............................

C h a i r o a ..........................C h c r u a ....................... ......... C a r iñ o•C h irc h irra .....................C h ic o a ...................

T d u n a .......................... .......... C u e llo

l u g i r a t i i .....................I k o t i ^ a .......................

I r a h iá tu ................................... .......R e v o lv e rX s le a ................................... ..............R e fle joI s i o t u ........................................ K n c ín d e rH n s k ia ..................................... .......K fico iiaI t a u n e a ................................... .......P re g u n taI z u c r ia ..................................... .......P e s teI p n t d ik ^ r v a ....................... .........l í e m a l p a ra rI s in n a ....................................... .......H a b lis taI / ,u a ...................................................M ied o

J u s t i i r l a ......................................... T ru e n o

L a c e r i a .................................... ...... M ise r iaL a g i ü a ......................... - . . • S u f ic ie n tel a u r k a .................................... ...... C iia«lruI .a u o r tz a .............................. ...... T e n e d o rL e y a r r a ................................... ...... C r isU lL « y a . . ................................H ie lo

I .e ic a r r a ld o a ................................A y u a c o n g e la d aL e k u k o a ................................. ......T e s t ig oL e z e a . . . . ............................ ......A b ism oL i l l u r a t o .......................................E n a m o r a rL © sc in c h a .............................. ......Z a la m e r íaI r f f r a ......................................... ......T r a b a jo

M a r t i íd ia ................................ ......E jé r c itoM a rro a ..................................... ......M a lic iaM a íz ................................................A m e n o d oM a r ra sk j II t>a......................... ......C arac o lM e g o p e a ................................ ......Efij^írituM e n a ........................................ ......S e u c iU o , d<5cilU in t z a t u ...................................... E x p l ic a rM is t i .......................................... ......P a la b r aM i e h ile te a ................................... M a r ip o saM o rro sk o a ........................ - . H o m b re fu e r teM fìk o a ..................................... ..... P ic oM o k o la .......................................... H u e c oM o ia ) a ......... .................................P o troj l o t ^ a .............................................C o rto , d e c a r a o b sc u ra

- 491 -

K a r« le a ..................................... ...... I ) ? r r u ;u ^ a 1 e r aN a r r * f « I ,f l r r a , . , E s p in aN A b a r iu e n a ....................... ........ E x a je r a d aN a i e s t u a .......................................A U uN c 'g u te » .........................................C h o n taK e u rt j^ tt t ................................ ......V er& iKcar

O b i a .......................................... .......S c p u U u raO m e n a ..................................... ...... F ^ m aO n V fly a ................................... ......W éiÌloO r e i i l a ................................... ...... I .u n « r , C ie rv o

O r b á o s ..................................... ......>C anch^O r o b a t ..................................... ...... I .o m i vn\o, i ¿ aùJO rra lz a ..................................... ......B r ú ju laO r o ip v n a .......................................R «cu<n{©O ste u d u ................................... ......O c u lta rO te c e t i to . . . . ..................... .......C a n ta rO sp etsu fl .............................. ......F a m o s o0 « t ia ..................................... ...........T ru e n oO sifla ..................................... ......? o i oO b k a rr a ................................... ......K o itloO tog o t (^ n ............................. .......D e in ijiro v isoO ts a n n ..................................... .......U a u *oO tz a ra tu .........................................R e lte sc a rO t u ............................................ ......O c n r n rO to rd u ft .........................................H o r a d e corn er

P a t in a .............................................P o »oP c u o i a ................................... .......V en en ol ’ u 2 tu ...................................... ......A huecr\r

K a u t a U ................................... ......E s q u in aK a r r i ik a .........................................C o rrien d oK o l d a t c a ......................... .............C o b ard eK o r r o u ................................... ......R o n q u id oK o r t « a ................................... ........ C u a d raK « m e n B .........................................V a lo rK ir k ic r a ................................... ......t jr iU oK u r a J a ..................................... ......A n im o

S a iu in d u ............................... ........P e n a rS a m e a ....................................... ......P e sc u e z o

. ' ' '¿- 4 9 » “

S fir ift iz e a .............. . ' . . V i« n to ri«l P o n ie n te «S a y o a . - ............................ J híoío ^S í f i i o r r a .......................................C n rg aS e n b a í e n ............................ .........Tin u n «e rí - í t a a ........................................ ........ P o l i l la ^S o m a ................ . . . . S u e loH o f o j ........................................ .......H erettatiH otillR ....................................... ......D ü cüS n r t i t z a .............................. ........... N a t u r a l « «í iu o b í l l a ................................... ......V u ltoS u i n i a d u ..................................... H n h ire te rS iv o k a r ia .......................................V a lc á o

T r a s k i H a .......................................D e sa rre g la d o•T atn aU . ....................................S e n t im ie n to * 'T r e b e a ................................ .......D iM tfoT r u y u a ..................................... .......T e m p e s t i tiT r o k e » ..................................... ...... Ik irran co

I T g a r t í a ................................... .......I s laU m a n ta ................................... .......H e ru sV o e a ................................................M o m en toU r d u r ia ................................... ..... ín q n ie toU fr e z tu .......................................... D o ra r

la iy o A ....................................... ......L i s to

7. xb u k 1........................................... B an tb u lean l o'^ C a ld n o a ................................ ......C a b a lle r oZ » \ i ì ù ....................................... ......T r a p oZ i m i ñ a ................................... ......C ab a llo; » e r e o a ..................................... ......C * fc o m aZ e i u e r d i a ............................ ........K o v íe m b r eZ « ie iU a .................................... ......F e b re r oZ e k e n a ................................... ......A v d roZ ia r g ia ..................................... ..... R a y oZ i p l a « l a k ..................... . In d ire c ta sZ o l ín k a ................................... ...... S o llo z a n d oZ ixtV ulna................................. ..... KiDC¿n7 u r b iU a ................................... ..... P á lid o

" ---------- -- --------

B iL L A -B iD E A

F e l ip e d e A r r e s e j L.a p o e s ía P o p u la r B a s k o s g a d a . .

K A N T U E R R I K O I A K

Eeluibidii sAn

i S t 9 > ' ‘ ........... i;;A m a K o sk e r ia r i a z k e n a g v r r a k !! ' ..............iS 8o.BB.......... B i? i d a A m a E o s k e j a .............................. ........ 1»

....... A rb o la b a t ................................................................. K

........ Z o r t & lk o b a t ............................................................... tKN e g u k o g a u íz u g a ic i b a t ................................ 19

iS B o .» " .......... K e g u k o g o is z o tiig a r r i b a t . ... ........................... 2^1882.««........... L lb e r ta d e a b a f ia G e r u ik a k o A r b o la p e k o a ,. ,W

. . . l .a iib u ru g< tz la u r a k b a t ........................................ .^5• S « j . *n ........... l íizV a itíir ¿ a r r a k e t a E m >m atarriU (................ .10

........... U fjle ezn c b an o r d o b a t ........................................ 471 »•»........... N e r e E r r ik o U jo la .................................................... . «i3 * 3 *T i ....... J a u n g o ik o » t a F a e r o a k ........................................ 571886. »fl........... ri^ii-wiVaVA Arh-ilM ri 6^l 8 S \ . * a ....... G u te b a te z ta a u o a t a n sa b e n i e d e a ................ 67

.......... G e rn lk a k o E o K k a l-p ie s te ta ra k o ...................... 72l8 8 8 > " ........ G u r e B a n d e r a ............................................................. 7 %

iSgö»'»'*........... J a u n j o i k o a t a F o r u a k ............................................ 7 9

1897 .*» . . . . I . (vure A rb o la g a ^ t e a r i ............................................ «71897.*®........... <Tare A re c h a re n k e r i z p e a ................................» 8 9 s .*» . . K u s l< B l*c m a rc n n a p a rr i 's ..................................... < j t

G O R A T A S Ü K I iZ K O K A M T U A K

Sak?)NHn Mn

A n to n lo O k en < io ..............................................__ K o s m o D an iin n C H u r tu k a ............................. XOl

1884.'^' . N e u r e a d is k c t l f l a s t a n O n J o « e i ía n t e r o lag a n a re n N ........ ............................... 206

M a n t« ro U re o « n o t z e « .......................................... 110A n ,« n a g u sik 0 n « m rti a ................................. U 4A ntürloa ;isk o ja k if ia r i alabaiitefiV iiR

j S Ä S » * . . . ' » 5j 8S5! a«. A g u c ............................................................................. '53l88.Hn». . . Ilon ii'rt) cU H kalduna............................................ MSi 8 ^ .» n . . . On A o to flio T rM cliakoofen e n o t s e a n . . . . i n1*^0,»R . N tiííiíi SalzekioVü O n P«d j<?rí K o io ia . . . t j . iiSÄ y '»*' . . G e u re A ita S a n tu X l i l . '^ “ i ,e o m . .. .

K u sk iü-errlL o íz a r » ir v a n a i ............................... 1551990 «B . J e s n s e n T e r e sa S a n lc a r j . . .>1191 * " . n i t i b e d i A I .a rr a m e n d ire n l i e n a .............. TS-)rR ^i * * * , I .a i ia m e n d ir i lorÄ i^ a t . . ........................ 160

iSy?.»»*' . . . 7 ortz ik o b a t /u k KrÍ>»tcJ>al K o lo n a u n d ia r i . 161>s'enre a :u a u ia ite i ^ n a n . . . . . . . t ö j

1894.*^ . . . A n jü la . . . ............................ ................. 166E r i o t z e a ........................................................ 17a

J l Je te a .............. 176r?8189s ^ . ,.

i89rt,»-' L o p e O c lio a O rok o a, > » .......................TÄS

l5ikc-ríako V r ia . . ........................ 191

iß S i .*> i . .. K a ld e io n e z*ll:o rrd ri ................................... 194

Oll

iS,S¿ «kV.

I P I M N A K

P eru erren a cL i n iu tll g a iz t o bat.OUoa Xa s T r A n it a i . ......................Si'ifi* '»na t x «rraA r t is t » e ta Itin rin .................)'ortnn«'!\ ........................ ...

A s i . u a U i ' h a i r i a ..................................... ....

icr»TtJ

20S

7 0 ?

ICokribidii f *n

tSÄ a.m ....... K rb i«X e tx « g a r a s o a k .............. i o l1 *9 2 Ml. . . . >TcVH7.ati e rn e g a u b a t ................................. 20giSy 2 ,*p ( i j i ö n K a n p o e d e rra c c h e an g ? r r a . ? i i5^95 »kn........ E sk a iu -e sV if iia ......................................... ....lS9 2 .'*a........ bl.18 l « u o p ic io ............................................................ 214

; 8 3> “ .. . A n ton t l i n i ............................................................. SlßP f p a E ft^^eranra............. ............. 231

1 Sy3 fc" , , T>ii)uta'i irei b a t ...................................................... 22.1M a n u K n r l i in n ..................................................... 33S

___ M a rt ’ n lH ariji e ta M a r ta M iin in ji ................... 2 S3! » 9 ^ " , . . P a c ln A r s i a t i l l a ........................................................ 240

r t i b n ten t ia n p o s o b i . . . . , . 243McfliVki S 'i’ f'iosfe............................................ 247I . i a o A n lca 1>afear...................................................... 2 S%

1R95 • " . . . O u L ijif» G «'i‘c n g o t a A tjdrefi D c to jig o .l 8 9 s .a u ...... Ju a n , Ju a c ia « t a Ju a ln n .............................. 2^4id 6 6 *B ., K i l u ............................................................... 3 fA| ^ . 4&. I .o t s a r i b a t ......................... . . . 2 ?0|8Äy “ n A a rre k o fn to la k ................... 270

Z orij^ach b j .............................................. 27»M u tili Z a r .......................................... 276

. Chc>niin*Tvag) . . .............................. 2821097,^11,. . M a n u -2 a t)t« iir a ........................................................ 2fi?

........ S e m « o e i b a t ................ ................................... 291IS97- " * • • • P e d r o o ^ ig^ fin ....................... ........................ m

»985 f «!Ö9 7 . * » . . . . A n lon -T Im ^ . . . .......................

JÖQ7 .kA, , . B i/ i in o d u tu e r k e a ....................... ................. m1 % , « . . . . A tfib a r b i A b atlin u n S?<n B ’ s ^ r z .....................1897.*© . U r l iö e k o in ch H iirrak . . . . .............. 3081897.*".. ü an cb «r> H .................................. 310i 8 9 7 . * " ........ 7 an tzo b s t ................................................................. $ ut 8q 7 . *ö . .. A n d rà b A frltso b j ............................ ............ ^12iS()7 .f»o--- J u a n Ü rr e n .......................... ............................... .1«4)S8 7 * " . . 'i 'o m a J X 'eab ru ............................................................«S9 7 .Ä^. . A m a J u a n » ................................... 3>7\ %C * ^ M a t n M fiitifln. . . . . . 3 ’ 9I'Vi7 . -^20

SSti S * ;; - . . T u v .i :t c U T ( . : iu i s a .............. ....... 3 U

XdVclUduían ^

. . S iu lo u M a k illa ..................... ...................................... 5231898.“ ............ J o s e A Ís « T Í....................................... . 3a*1898.*». . K r iíto b a ) 7iri « a rtza lle a ......................... ................ 325iSqS.*».. . P a u ló le ................................................... • • • • J271897.*o.. . . E s te b a n .......................................... ........... ... 3 2 9 '189? * " .......... ... B o lo ík o feri a ............................................................... 33 •1898.**“ . . . . . F o rtu n a ....................................................................i898*>i... A jito n X o lí ............................................ •• 3 i 5

I R A K U R . G H I A K

iHSj.»«».......... ...JaungoikoH ren ProbÍd«tit7 j*»....................... ........i29i8So>6».......... ...E w sk a ld n o b a te ji g o g o r a i i n o a k . ................... ... 343:S$o.«n.......... ...ü ízo n a re ti Z o r lg a c h a ...............................................34&jg86.«n........ ..... O artboa t a O ñ e * ............. ............................ ... 353jSS?.*»''.......... ...A n th ifla k o detip<Tati............................................. ...3 ^iS S í " " .......... ...U ri batel¿o o rd o la r r ia ........................................ ...370

............A d íe* b a t......................................................................375i 3Q r.^ ........ .....P r o m e s b a t ................................................................ ...3771 8 9 1 .* " . . O lita la ......................................................................... ...580iSgi.»»».......... ...U ila k o g a u osffarbi b a t ...................................... ...385

1S91.*®.......... ...C a x te a t a aíf^irca....................................................1891,»“ .......... ...P e le g r iñ o bat............................................................ ...3^

. . . U d ak n illu n k e ra gtw o h a t ................................ ...39c]8^3«n.......... ...A u rte n g o U d a íy a b u la t u d a ............................ ...3941895*0 . . . C lio iu iñ é ta P rem ia traben aa e tc .......................*961899.* ’ . . . . M ari A n to n i araD ia)*o*rra.................................. ...4 Mj89g.«" , E n sk ald u Q B i o l e l c a . ..............................................423

K A N T U E R D K R A T I K E U S K E R A R A

n i U R T Ü A K

>8ft7*o.......... ..K kn ch a...........................................................................4 3 *JSR7»".............I ^ a n t o k o U a ra ip en a........................................... ..4S51SÍJ8.“ .......... ..G u iiu a r; O n a rí....................... .................................. ..J-l*2888 »n. . . B e m s n lo a .................................................. ................ ..4 4 7iSflg »1........... ..B e rn ard o e ia K rro ld a n eu e tc ...............................45x

B E S T E K A K T Ü E R R I K O I B A T Z U K

i8 o 9 .* o . . . . A sp e e ta P e re z ........................................................45^tSy;.»**.......... Z u g a tta k ........... ....................................................... ..467

.......... A zk e n a .........................................................................4 ^

LIBURU ONETAKO UTSEGINEN ZÜZENGARRIA

E r r « « k * < io a Irk k arri M Ji

? . . . . f S 8 a *n .................J t .......... . . i8 S e m e m & itea.. . . S e m e m aite

« 5 .......... 2 E z p e g e t a n ............ E e te ^ u e ia u1 1 7 . . . . 7 t e s t a u ........................ l e s t au168.......... 12 b a r r l t k ....................... b a rr i aki 7 l .......... 28 R e r k a .......................... B e rb a227. tìtn lw iz ................ t itu le n*4 8 ----- 29 ifio k .............................. k iü o z754......... *3 C h a r r o k a * ................ c b a ir a k a s2 6 4 ......... 8 d a tc a n ........................... b a te anÍ &5.......... 13 b e r b a i t ....................... íc r b a it276. 12 H j k e n « .............. A ik e n e t2 7 6 ...... 14 A ;p a 4 a ................ E sp a d a3 3 5 .......... xC ac d ia T c n ^ c t........... a n d ia re n tsa t.15« ......... . . so i g a m ................... i r a g a m3 7 4 ......... b e in g o l , ..................... b e in g o4 0 } ....... e g in ................................ Cgl415 • • . . ]0 d i r i .............................. d ir a4 1 5 .......... • 24 A k a t s .......................... . A k a ts ik4 2 1 .......... 7 b iT cati................... íir c a nA2 l 17 s o l i a k ........................... zo li a

4 6 7 .......... 32 j a n b e a ........................... ja u b e a

«5. * x‘r

. îi

/¿•X' it''' •'J: : ,

U ••iW

Û ^ ' '-

'A‘

; 'V - o '. :' ,

'■ '■' >' .<

- (

' ''*■*, '-I.'

•• •■)?' • *. • 11 lì

■

—'i' 'v-

r

,■' d- '. “I'v ' J. v- M ./J,' 5a#

• i r

.. *-. .! í,

* • " . A ' , * -

>•

* * I . ■ Í

*:

■;

'

.V:jI.

•

> 7 v' ,v.. ' Ì i Ì ^ . . ' 3Ì7-iÌ

up £DSKE|IIIII£|I LIBID - Memoria Digital Vasca

Documents

Transcript of up £DSKE|IIIII£|I LIBID - Memoria Digital Vasca