SOSYAL AĞLARDA NASIL FENOMEN OLUNur? - CHIP Online

50

SOSYAL AĞLARDA NASIL

FENOMEN OLUNur? Bu eğitim ile popüler sosyal ağların uzmanı olun, sizin de binlerce takipçiniz olsun!

OXO TrAINING VİDEO EĞİTİM SETLErİ İLE SADECE VİDEOLArı İZLEYErEK ÖĞRENİN

8 GB DVD | VİDEO MAGAzİN: MAKALELER İLE İLGİLİ İLGİNÇ VİDEOLAR CHIP DVD'DEAĞUSTOS 2014 TEKNOLOJİ KÜLTÜrÜ AYLIK YAYINDIr ISSN:1300-9419 112415 YıL:19 7.90 TL08

2014

İNTE

RN

ETTE

GÜ

VEN

LİK

VE

GİZ

LİLİ

K

YED

EKLE

ME

TES

T: A

KIL

LI T

ELEF

ON

LAR

T

EST:

MA

SAÜ

STÜ

İŞLE

MCİ

LER

D

İZÜ

STÜ

PC

TER

FİSİ

W

HA

TSA

PP

ALT

ERN

ATİ

FLER

İ

WHATSAPP'INSONu GELDİ Mİ!

PrATİK İPuÇLArI Windows-Office-Donanım-Fotoğraf-Mobil-Sosyal Ağlar için onlarca çözüm

TEST: YENİ ÜST DÜZEY AKıLLı TELEFONLAr HANGİSİ EN İYİSİ? HTC ONE M8 q SAMSUNG GALAXY S5 q SONY XPERIA Z2

En iyi terfi seçenekleri

MASAÜSTÜ İŞLEMCİ TESTTE

ESKİ DİZÜSTÜNEyENİ ÖZELLİKLER

155 TL DEĞErİNDE TAm SÜrÜm YAzıLımLAR

ÖNEmLİ DOSYALARıNızıN YEDEĞİNİ ALDıNız mı?

AMD'nin yeni güçlü işlemcileri Haswell'lerle başedebilecek mi?

Adım adım; PC, dizüstü ve tabletinizi yedekleyin

En iyi alternatifleri test ettik

FATuRAyı AZALTıNDaha az elektrik parası ödemek için bu PC ayarlarını değiştirin!

İSTENmEYEN rEKLAMLAr & mErAKLı GÖzLERE KArşı

TOR q Bitbox q Tails LIVE CD q CCLEANER q En iyi Firefoxeklentilerini kullanarak özgürce sörfün keyfini çıkarın!

İNTErNETTE TAKİP EDİLmEKTEN KuRTULUN!

wWw.chIP.cOm.TR

9771300941003

08

Kıb

rıs f

iya

tı:

9.7

5 T

L

SADECE

3,90tl

DERGİDE Bu simgeyi gördüğünüz sayfalarda video izleyebilirsiniz

SEYRETPS

VıDEO

Ağustos sAyısını kAçırmAyın!

PoPulAr scıence Ağustos sAyısındA

▶ Siparişe göre tasarlanan bebekler▶ Kuyrukluyıldız avcısı Rosetta▶ Gelecekten Mektupları▶ Ron Allum’un hikayesi▶ Evren’in kodu▶ Nöronların dansı▶ Geleceği hatırlamak

Ayrıca soru&cevap bölümü, yeni icatlar, harika makaleler, birbirinden ilginç görseller ve Artırılmış Gerçeklik videoları, Popular Science Ağustos sayısında sizi bekliyor.

İnsAnsıZ HAVA ArAçlArını seVmek İçİn 25 sebeP

POPSCI_chip.indd 1 18.07.2014 14:47

3

Seyir Defteri

08/2014

[email protected]

Dinleme skandalı büyüyor

UFUK YAMANKILIÇOĞLU CHIP Yazı İşleri Müdürü

“Tüm sosyal medyalarda uzman olun” video eğitiminin kurulumuyla ilgili detaylı bilgi için 104. sayfaya bakabilirsiniz.

NSA skandalının patlak vermesinin üzerinden bir yıl geçmesinden sonra, gözetleme-nin aslında sadece bir başlangıç olduğu, olayın kapsamının aslında çok daha büyük olduğu ortaya çıktı. Edward Snowden bundan tam bir yıl önce NSA’nın içyüzünü ifşa edenin kendisi olduğunu açıkladığında, “En büyük korkum açıkladıklarımın hiçbir şeyi değiştirmemesi,” demişti. Snowden bu açıklamasından kısa süre önce Amerikan gizli servisi NSA’nın (Ulusal Güvenlik Ajansı) ve İngiltere’deki karşılığı olan GCHQ’nun (Hükümet İletişim Merkezi) uluslararası iletişimi dinlediğini, akıl almaz sayıda tele-fon konuşmasını, e-postayı ve diğer veriyi hiçbir şüphe olmadığı halde kayıt ve analiz ettiğini duyurmuştu. Bu gözetlemenin kapsamı o denli büyük ki, rakamlar bile kav-ramamıza yetmiyor. Sırf NSA, 40.000 çalışanıyla 40 ila 50 milyar arası kaydedilmiş telefon görüşmesi ve e-postadan oluşan bir veri havuzuna sahip ve yıllık bütçesi de 10,8 milyar dolar.

İnternette gözetimin gerçek boyutları; açıklanan her yeni rakamla, her yeni izle-me programıyla ya da şirketlerle gizli servisler arasındaki her yeni bağlantıyla daha da büyüyor. Ama Edward Snowden’ın kâbusu gerçekleşiyor: Medyanın olaya ilgisi kayboldu, birçok kullanıcı korkacak bir şey olmadığını düşünüyor ve bu kitlesel ca-susluk eylemi karşısında siyasi bir tepki neredeyse yok. Kısacası, hiçbir şey değişmi-yor. Özellikle de bu yeni gelişmeler gizli servislerin internete erişiminin şimdiye ka-dar düşünülenden daha fazla olduğunu ortaya koyuyor. Gözetleme, sosyal ağlarda manipülasyona dönüşeli çok olmuş.

Biz de bu konuya daha fazla dikkat çekmek için, bu sayımızda NSA skandalının bi-rinci yılında gelinen noktayı anlatan kapsamlı bir yazıya yer veriyoruz (bakınız sayfa 30). Yazımızın sonunda ayrıca internette ve akıllı telefonunuzda daha güvenli bir ile-tişim için neler yapabileceğinizi de anlatıyoruz. Yine 64. sayfada da daha güvenli akıllı telefon kullanımı için en iyi araç ve ipuçlarına yer verdiğimiz bir yazıyı bulabi-lirsiniz. 80. sayfadaki kapak konumuzda da internette “temiz kalmak” için neler yap-manız gerektiğini anlatıyoruz. Geri takip edilemeden ve maksimum gizlilik altında, güvenli ve anonim sörf için ayrıntılı pratik ipuçları da içeren bu yazımızı mutlaka okumanızı öneriyorum.

İnternette kullanıcıların yaşadığı sorunlar sadece güvenlikle sınırlı değil. Teoride hızlı bir internet bağlantısına sahip olmanıza rağmen, pratikte internet hızınız kul-landığınız servislere göre inanılmaz düşebiliyor. Bunun altında internet sağlayıcılar-la web hizmetleri arasındaki fiyat mücadelesi yatıyor. 2014’te AB Komisyonu hizmet sağlayıcıların bağlantıları ne derece yavaşlattığını öğrenmek için bir araştırma yaptı. Sonuçlar kullanıcıların üçte birinden fazlasının bant genişliği sorunu yaşadığını or-taya koyuyor. Ayrıntılı bilgi için 24. sayfadaki yazımızı okuyabilirsiniz.

003_CHIP_220.indd 3 23.07.2014 11:08

4 08/2014

TesT38 Masaüstüişlemcilertestte TümgüncelişlemcilerCHIPTestMerkezi’ndetestedildi.Intel, egemenliğinidevamettirebiliyormu?

42 Whatsapp’aelveda GüvenlikaçıklarıveFacebookantlaşmasıçoğukullanıcının Whatsapp’aalternatifaramasınanedenoluyor

44 Yeniüstseviyetelefonlar Samsung,HTCveSony’ninamiralgemileriçoksayıdayeni özelliksunuyor.Peki,amaeniyisihangisi?

48 Yeniürünler Yenidonanımveyazılımürünleriincelemede

54 CHIP TOP10 Farklıkategorilerdeeniyidonanımlar

56 CHIPfiyatbarometresi EniyidizüstüvePCtavsiyeleri,7aygıttürüiçinfiyat tahminleri

TEKNOLOJİ58 Veriarşivlemesi Dijitalarşivlemebirazçetrefilli.Ancakyayınolarakkullanılan medyalaragöreçokdahauzunsüredayananalternatiflervar

62 Google’ıhack’leyin YaygınolarakkullanılanGooglehizmetleriniçokdahaverimli kullanabilirsiniz

64 Akıllıtelefongüvenliği Çoğuceptelefonuiyikorunmamış,ekstrafaturaveveri hırsızlığıtehdidialtında.Nasılkorunabileceğinizigösteriyoruz

69 Mobilyazdırma Fotoğrafvebelgelerinizitaşınabilircihazlarınızdankolayca yazdırabilirsiniz

72 Verikurtarmaaraçları Silinenverilerinizikurtarmakvegeriyüklemekiçineniyi araçlar

78 PC’deelektriktasarrufu PC’nizindahaazgüçharcamasıiçineniyiaraçlarveipuçları

80 Temizinternet Güvenliveanonimsörf:Verihırsızlarınakarşıenetkiliaraçlar

88 Herşeyiyedekleyin PC’nizdekivediğercihazlarınızdakitümverileriyedeklemek içineniyiaraçlarvehizmetler

94 Eskidizüstülereyeniözellikler Dizüstünüzbazenyavaşmıçalışıyor?Bilinçlibirterfiyleeski modelleridetekrarhızlandırabilirsiniz

114 TeknikSözlük:HDVoice Takılmavecızırtıyok:YenistandartsayesindeHi-Fikalitesinde telefongörüşmelerimümkünolacak

116 CoolTech Yeniveilginçteknolojiürünleri

118 Pratikipuçları Windows,uygulamalar,iletişimveinternet,donanımiçineniyi ipuçları

3 SeyirDefteri6 OkurYorumları52 Modernzamanlar100DVDiçeriği102Tamsürümler

106Eniyiücretsizaraçlar110 Ayınwebsiteleri112 Yazılımgünlüğü128AboneFormu130GeleceksayıdaveKünye

Üst seviye akıllı

telefonlarSayfa44Hızlı bağlantıya rağmen

yavaş internetSayfa24

Bölümler

İçindekiler

TReND10 Güncelhaberler Buaydikkatçekenönemligelişmeler

20 SteveJob’suz1000gün ÜçyılönceApple’ınkurucusuöldü–firmasıisebusürede oldukçadeğişti

24 Hızlıbağlantı,yavaşnet Webhizmetleriveservissağlayıcılararasındakifiyatsavaşı webkullanıcılarınıfrenliyor.Bunakatlanmakzorunda değilsiniz

27 Güvenlikraporu Buaydikkatedilmesigerekenkritikgüvenlikaçıklarıve çözümler

30 BirinciyılındaNSAskandalı 2013’teEdwardSnowdenNSA’nıngözetlemesırlarınıifşa etti.Gözetlemeninasılboyutlarıiseyeniortayaçıktı

37 Facebookfenomeni Dünyanınenbüyüksosyalağıhakkındaheyecanverici, inanılmazveeğlencelirakamlar

LEVEL_ilan_chip.indd 1 21/02/14 15:39

6

Okur Mektupları

08/2014

Sanal paraMeraklısına: BitcoinCHIP 07/2014 – SAYFA 19

Meraklısına köşenizdeki „Bitcoin“ sayfasını büyük bir “merakla” okudum. Aslında böyle işlerle hiç işim olmaz, bana fazla sanal ve anlaşılmaz geliyor. Ancak konvansiyonel pa-ra gibi bu da aslında banka bilgisayarların-daki değersiz sayılardan başka bir şey değil. Bu yüzden ben paramı elle tutulabilen, ma-teryallere yatırmayı tercih ediyorum. Ancak bir arkadaşım bir IT uzmanı olarak bana kı-sa bir süre önce Bitcoin’leri iyi bir yatırım aracı olarak görüp görmediğimi sordu. Ne de olsa faiz oranları oldukça düşük. Ben yi-ne de sanal para birimini kendisine öner-medim. Aslında yazınızda insanın aklına ya-tan bir dizi cazip rakama yer vermişsiniz, ancak insan yine de emin olamıyor. Belki başka bir zaman. Eminim Bitcon’le ilgili ge-lecekte de bazı makalelere yer verirsiniz, tabi eğer dediğiniz gibi 126 yıl daha var ol-mayı başarırsa!

OKTAY SADE

Cep telefonları çok çabuk hurdaya çıkıyorTop 10 cep telefonuCHIP 07/2014 – SAYFA 57

Sizlere bir sorum olacaktı. Akıllı telefonların TOP10 listesi için “Güncelleme sıklığı” (ve en yeni Android sürümünün hazırlanma sü-resi) gibi bir kriter eklemeniz mümkün mü? Kişisel olarak çoğu üreticinin (aynı zamanda müşterilerine sadece kendi sistemlerinde çalışan akıllı telefonlar satan telefon opera-törlerinin) bir defa sattıkları bir ürünün pek

BİLGİ VE YARDIM

Okur mektuplarıCHIP yazı işleri Trump Towers, Kule2, Kat 21-24 34387 Şişli / İSTANBULTel: (212) 478 03 00, Faks: (212) 410 32 16

Dergi ve DVD ile ilgili [email protected]

Abonelik, Eski sayı siparişi ve özel sayılarTel: (212) 478 0 300, Faks: (212) 410 35 12 - 13 [email protected] www.doganburda.com

Diğer gerekli tüm bilgileri Künye’de bulabilirsiniz. ( S. 130)

Test barometre bölümü hakkındaDerginizi takip ediyorum. Derginizde test baro-metre bölümünde bulunan giriş seviye oyun pc’si bileşenlerini kendim için toplamayı düşü-nüyorum. Fakat verdiğiniz fiyatlar ile internette-ki tedarikçi firmalar arasında fiyat farkı var. Bu fiyatları neye göre yazıyorsunuz? Banada bilgi-sayar toplamak için firma tavsiyesinde bulunur musunuz?

YAvUz SAroğLU

CHIP: PC tavsiyelerindeki bileşenler için www.teknofiyat.com arama motorundan elde ettiğimiz en uygun fiyatları kullanıyoruz. Siz de bu siteden fiyat araştırması yapabilirsiniz.

Tablet testiTemmuz ayındaki tablet incelemenize LG G Pad V500 8.3 almamanıza çok şaşırdım. 1920x1200 çözünürlük, 2 GB RAM, 1,7 GHz 4 çekirdekli iş-lemci, 16 GB hafıza (64 GB’a artırılabilir) incele-medeki hemen hemen tüm tabletlerden daha iyi özelliklere sahip. Ayrıca 580 TL ye alınabiliyor.

reCeP CüNeYT Demİröz

CHIP: Testlerimize maalesef piyasadaki tüm cihazları dahil etmemiz mümkün olmuyor. Bazen ilgili ürün testi yaptığımız sırada henüz Türkiye pazarına girmemiş oluyor veya distri-bütör firma ilgili ürünü test merkezimize gön-dermiyor.

“Daha hızlı ev ağıyla ilgili

ipuçlarına her zaman ihtiyacım

var”Ozan Kaçar

de arkasında durmadıklarını ve bunları güncel tutmak için pek de bir çaba harca-madıklarını düşünüyorum. Tüketici olarak bir aygıt üreticisinin en güncel işletim siste-mine güncelleme imkanını ne kadar sık sunduğunu bilmek istiyorum. Bu bilgiye sa-hip olarak, satın alma kararımı daha kolay verebilirim. Satın alacağım cihazı iki yıldan daha uzun bir süre en güncel işletim siste-miyle kullanmak isterim. İki yılda bir en güncel Android işletim sistemini kullanabil-mek için yeni bir cep telefonu satın alacak kadar zengin değilim. erSİN PALA

Yeni bir umutWindows 8 için PC hissiyatıCHIP 07/2014 – SAYFA 80

Windows 8.1.1 ile ilgili yazınız için teşekkür ediyorum. Görünen o ki Microsoft ta hatası-nın farkına varmış ve dümenini tekrar PC ta-rafına çeviriyor ve Windows 9 ile de PC’de de düzgün bir şekilde kullanılabilecek bir işletim sistemi sunuyor. Bugünlerde ise şüpheye dü-şen ve aklı karışan bir arkadaşım beni aradı ve Windows 8 yüklü yeni bir dizüstü PC satın almış. Kendisine daha önce en azından Win-dows 8.1 çıkana kadar beklemesini söyle-miştim, ancak yine de yeni sistemde aradığını bulamamış ve bir türlü alışamamış, tekrar mutlaka Windows 7’ye dönmek istiyor. Bu kadar basit olsa iyiydi, sonuçta elinde bir li-sansı da artık yok, bunu nerden temin edebi-lir ki?

FerİT çeKer

Fotoğraflar için özel efektlerFotoğraf ipuçlarıCHIP 06/2014

Harika bir ipucu ve elbette hemen dene-dim! Pratik ipuçları bölümünüzü her zaman severek okuyorum, özellikle de fotoğrafçı-lıkla ilgili olanları. Bana kalsa bu bölümün sayfa sayısını daha da artırın derim. Özellik-le de yaz tatiline girdiğimiz bu dönemde iyi olurdu.

SerKAN AYgüN

Eksik arabirimlerElveda GoogleCHIP 07/2014 – SAYFA 30

Galaxy S3 telefonumda uzun süredir Cyano-genMod kullanıyorum ve oldukça memnu-num. Ancak yazınızda ne HDMI çıkışının ne de FM radyonun desteklenmediğinden bah-setmemişsiniz. Bu bilgiyi diğer okurlarla paylaşmak istedim.

voLKAN AYDIN

006_CHIP_222.indd 6 23.07.2014 11:10

HEDİYE

50FİTNESS KARTI

DANIŞMANLARI

BARIŞ ÇUNGUROĞLU

SERHAT SIDAL

SERKAN YİMSEL

MURAT BÜR

MURAT MAOSAİ

OKTAY SAĞNAK

FİT&SAĞLIKLI&GÜÇLÜ ERKEKLERİN YOL GÖSTERİCİSİ

8 08/2014

Haberler

2013 yılı Türkiye Bilişim sektörü açısından sizce nasıl geçti? Türkiye’de gerek kamu gerekse özel sektör ar-tık bilişimin önemini çok iyi biliyor. Her iki sek-törde de ürün ve hizmet üretmeye yönelik cid-di yatırımlar yapılıyor. Alt yapı çalışmaları ta-mamlanıyor, sektörde iş gücü destekleniyor. Eğitim ve akademik çalışmalarla sektör çalı-şanlarının kalitesi yükseliyor. Bütün bunlara bağlı olarak önemli bir istihdam alanı doğuyor. Yaşam kalitesi artıyor.

Bu, daha fazla yatırım, daha fazla araştır-ma, daha yenilikçi ve yaratıcı çözümler konu-sunda ivme yaratıyor. Sonuç olarak tüm dina-mikleriyle sektördeki bu hızlı gelişme ekono-miye de olumlu yansıyor. Dolayısıyla da sektör 2013’te çok başarılı bir yıl geçirdi diyebilirim. Konu bilişim olunca teknoloji, hız, yenilik ve hep geleceğe yönelik çözümler söz konusu. Bu nedenle de sektörün sürekli gelişmesi ve bü-yümesi dışında bir şansı da yok.2014 Yılında CeBIT Bilişim Eurasia’nın kon-septi nasıl olacak? Değişiklik var mı? Değişim devam ediyor ve CeBIT Bilişim Eurasia’da 2014 yılı hedefimiz inovasyon ve ge-lecek teknolojilerinin yer aldığı, CeBIT Global Konferans etkinlikleri ile güçlendirilmiş İş Dün-yası Platformu yaratmak ve içinde bulunduğu-muz coğrafyada liderliğimizi sürdürmek.

Bu yıl gerçekten CeBIT Bilişim Eurasia’da köklü değişiklikler bizleri bekliyor. Biliyorsunuz 15 yıldır İstanbul’da düzenlenen CeBIT bünye-sinde hem profesyonel iş dünyası hem de ni-hai müşterileri ilgilendiren ürünler yer alıyordu. Profesyonel iş dünyası katılımcılarımız tarafın-dan gelen talepler doğrultusunda 2014 yılında düzenleyeceğimiz etkinlik tamamen iş dünya-sına odaklı olacak.

Bu yılki fuar alanında özellikle geçtiğimiz yıl yoğun olarak gördüğümüz katılımcı belediye stantları yerini Bilişim, Geleceğin Teknolojileri , İnovasyon ve CeBIT Global Konferans etkinlik-lerine bırakıyor olacak.

Sizce CeBIT’in Türkiye bilişim sektörüne ka-zandırdığı en önemli özelliği nedir?Bence en önemli özelliği sektöre bağımsız bir paylaşım platformu sağlamasıdır. Günümüzde birçok telekom, bilişim ve teknoloji firması kendi etkinliklerini gerçekleştiriyor. Bunlardan bazıları başarılı, bazıları da başarısız oluyor. Ama neticede bu etkinliklerin özünde kendi fir-malarının tanıtımını yapmak yatıyor. Kimileri bunu açıktan açığa kimileri de gizliden yapıyor. İçinde bulunduğumuz coğrafyada hem fuarı hem de forum ve konferansları tek çatı altında toplayan bağımsız tek etkinlik CeBIT Bilişim Eurasia ve CeBIT Global konferans etkinlikleri olmaya devam ediyor.Sizin yıllardan beri kullandığınız bir motto-nuz var ‘ Gelecek Bilişim İle Gelecek’ Neden bu motto ve neden değiştirmiyorsunuz?Evet bizim mottomuz ‘Gelecek Bilişim ile Gele-cek’ her yıl konsept değişse de mottomuz de-ğişmiyor, çünkü içinde bulunduğumuz iletişim ve bilişim çağında gerçekten Gelecek Bilişim İle Gelecek, ve siz gerek birey ve gerek ise ge-leceği bilişim ile teknoloji ile yakalayarak ileri medeniyetler seviyesine ulaşır oyun kurucu olursunuz. Çağı ve geleceği yakalayamazsanız oyunun dışında kalır ve hızlı, hızlı, hani eski-den yavaş yavaş derdik ya :) artık bu dönemde hızlı hızlı bir bakmışsınız modern köle oluver-mişsiniz ve ileri teknolojileri kullananlar tara-fından yönetilmeye başlamışsınız. Gelecek Bili-şim ile Gelecek bunun farkındalığını yaratmak için koyduğumuz bir mottoydu ve sanırım ge-lecekte de güncelliğini koruyacak. Önümüzdeki dönemde Bilişim Sektöründe, Türkiye’de hangi alanlarda gelişme ve ilerle-me bekliyorsunuz? CeBIT’e katılan firmalar bu konuda size ne gibi ipuçları veriyor?Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de önce-likle inovasyon ve yazılım alanında ciddi geliş-meler kaydedileceğini düşünüyorum. Bu konu-da dışa bağımlılığımızı büyük ölçüde azaltacak kaliteli iş gücünün olduğunu ve bunun destek-lenmesi halinde dünya çapında insanlar çıka-cağına inanıyorum. Biz de bu yüzden gerek fu-ar alanında, gerek ise forumlarda inovasyon ve geleceğin teknolojilerine özel yer verdik.BT alanındaki gelişmelerle Türkiye’nin gele-ceğin vizyonuna paralel hareket ettiğini dü-şünüyor musunuz?Özellikle son yıllarda bilişim ve teknolojiye ve-rilen önem kamuda da arttı. Özellikle hüküme-timizin, ilgili bakanlıklar ve kamu kuruluşları-nın hem kendi devlet çatısı altında hem de halka yönelik hizmetlerde teknolojinin son im-

kanlarını kullandırması bunun en güzel göster-gesi. E-devlet, e-belediyecilik ve daha pek çok alanda yaşam kalitesini arttıran, geçmişle kı-yaslanmayacak kadar şaşırtıcı ve olumlu uygu-lamalar her geçen gün hayatımızın içine giriyor. CeBIT’te de E-Devlet uygulamalarının gündem-lendiği özel bölümler gerek fuar alanında ge-rekse forum alanında bu yıl da yerini korumaya ve hatta güçlendirmeye devam ediyor.Ülkemizdeki yazılım sektörünün büyümesi gerektiği konusunda herkes hemfikir. Siz CeBIT fuarı ile yazılımcılarımıza ne gibi des-tekler veriyorsunuz?3 yıl önce sivil toplum kuruluşları ile birlikte başlattığımız gerek ülkeye gerek ise CeBIT’e yatırım olarak düşündüğümüz teknokentlere ve yazılımcılarımıza olan destek bu yıl artarak devam ediyor. Bizim desteğimize ek olarak KOSGEB ten gelen destek ile de sektörde faali-yet gösteren orta ve küçük ölçekli tüm firma-lara kendini, hizmet ve ürünlerini tanıtma ve dünyaya açılma imkanını çok düşük maliyetler ile gerçekleştirebiliyor. Bu yıl bu destek halen devam ediyor.CeBIT’in sektörden gerekli ilgiyi aldığını dü-şünüyor musunuz? Kamu tarafı mı, yoksa özel sektör mü önemini daha iyi kavramış durumda? Dünyada bu tip organizasyonlar nasıl yapılıyor?CeBIT gerek özel sektörden gerek ise kamu-dan tabi ki ilgi görüyor ama bence bu farkında-lık artmalı ve gerek ilgi ve gerek ise destek art-malı diye düşünüyorum. Sonuç olarak bu yıl on beşincisini düzenleyeceğimiz dünyada değeri olan bir markaya İstanbul’da ev sahipliği yapı-yoruz ve CeBIT sektöre ülkemizdeki tek ba-ğımsız paylaşım platformunu sağlıyor. Aynı ça-tı altında fuarı ve forumu bağımsız olarak su-nan fikirlerin bağımsız olarak özgürce paylaşıl-dığı sektörün yegane platformu.. Bence daha çok sahip çıkılmalı ve bu coğrafyada daha bü-yük bir güç olması için desteklenmeli... Dün-yanın birçok yerinde uluslararası büyük etkin-likler içinde bulundukları ülke, şehir ve sektör kurum ve kuruluşlarının bir araya gelmesi ile oluşmuş ve büyümüşlerdir. Hatta birçok devlet bunu devlet politikası olarak ele almış ve fuar-ları desteklemektelerdir. Çünkü fuarlar düzen-lendikleri bölgeler için büyük gelir kaynakları-dır. Sözümü size küçük bir örnek vererek bitir-mek istiyorum, bizim Almanya’da yapmış ol-duğumuz istatistiklerde fuar için gelen bir ziya-retçinin harcadığı her 100 dolardan yalnızca 15 doları fuar alanı içerisinde kalmakta geri kalan 85 doları şehir hayatının içine akmaktadır.

CeBIT Bilişim Eurasia 2014 için geri sayımDünyanın en önemli bilişim organizasyonlarından CeBIT Bilişim Eurasia, 11-14 Eylül tarihlerinde İstanbul’da düzenlenecek. Biz de fuarın organizatörü Murat Özer ile küçük bir sohbet gerçekleştirdik.

Deutsche Messe / Hannover Messe Turkey Genel Müdür Yardımcısı; Murat Özer

Doğa Koleji, 5 yaş grubu çocukların ilkokula uyumunu kolay-laştıracak, gündelik yaşamda da rahatlıkla uygulanabilecek aktiviteler içeren bir kaynak kitap oluşturdu.

Ebeveynlerin çocuklarını ve kendilerini yormadan, zaman sıkıntısına sokmadan, yaşamın içinde çeşitli alanlarda gerçek-leştirebilecekleri etkinliklerle çocuğun gelişimine katkıda bulu-nabilmesini sağlayan kaynak kitap, Bilgi Her Yerde ismini taşı-yor. Kitap sayesinde, “Kaliteli vakit” geçirmenin tadına bir sal-yangozun maceralı yolculuğunu gözlemleyerek, yazın iyice his-sedildiği günlerde kumsalda birlikte topladığınız doğal nesne-lerle bir sahil koleksiyonu oluşturarak varabilirsiniz.

Çocuğunuzla vakit geçirirken birlikte yaptığınız her şeyi an-latmak, onunla birlikte oyunlar oynamak ve oynarken de çev-resini sorgulamasını sağlamak çok önemlidir. Ancak kitapçık ebeveynlerin öğretmen rolüne bürünmemesi gerektiğini hatır-latıyor ve onları çocukları için anne baba rolünü korumaya teş-vik ediyor. Kitap, çocukların hem kas becerilerini hem de sos-yal becerilerini destekleyebilmek için bir yandan onlarla “eğ-lenceli vakit’ geçirebilecek, bir yandan da “öğretmen” kimliği-ne bürünmeye gerek kalmayacak çeşitli etkinlikleri detaylarıy-la anlatıyor ve ebeveynlere rehber oluyor. Bu sayede ebeveyn-ler çocuklarını yaz boyunca ilkokul 1. sınıfa hazırlayabilir, diğer yandan bilişsel, fiziksel ve duygusal olarak da geliştirebiliyor-sunuz.

Doğa Koleji’nden “Bilgi Her Yerde!”

10 08/2014

Haberler

IBM ve Apple, çok özel bir anlaşmaya imza atarak ortaklığını resmen açıkladı. İlk haber Apple’dan geldi. Apple’ın yap-tığı basın duyurusuyla ortaya çıkan ha-bere göre IBM ve Apple, artık kurumsal alanda birlikte iş yapacak. Bu işbirliği neticesinde Apple’ın artık son kullanıcı-nın yanı sıra kurumsal tarafa da kay-mak istediği net bir şekilde görülüyor. Yeni ortaklık Apple’a büyük katkı sağla-makla birlikte elbette IBM’in de pek çok konuda çıkarına olacak. İş dönüşümleri noktasında iOS çözümleriyle kullanıcı-larına destek verecek olan IBM, böylece

iOS yazılımının kurumsal alanda daha geniş bir alanda kullanılmasına olanak tanıyacak gibi görünüyor. Özellikle Mo-bileFirst for iOS ile iş akışı ve analitiği, bulut depolama, filo ölçekli cihaz yöne-timi, güvenlik ve entegrasyon ve ilgili konularda pek çok hizmeti mobil plat-formda sunacak olan iki ortak, böylece mobil cihazların iş süreçlerinde daha etkin rol oynamasını sağlayacak. Daha pek çok alanda hizmet sunacak olan iki ortak, bakalım önümüzdeki dönemde ilk meyvelerini bizlere ne zaman suna-cak.

Netflix’ten tüm gün TV izleyeceklere iş var

Ülkemizde hizmet ver-meyen ancak ABD ve İngiltere’de çok popüler olan Netflix servisi, İn-giltere ofisi için aradığı yeni çalışanlarla dünya-da ilgi topladı. TV prog-ramlarını ve filmlerini etiketleyerek sosyal medyada daha kolay paylaşılmasını isteyen Netflix bu amaçla İngil-tere ofisine yeni çalı-şanlar alacağını duyur-du. Adayların, film ve TV seyretmeyi sevmesi ve film, sinema, TV eleştirisi konusunda ye-tenekli olması isteniyor. İşe alınacak adayların ofise gitmesi gerekme-yecek ve evlerinden TV seyrederek, seyrettikleri programlar hakkında etiketler oluşturarak bir veri tabanı yaratılması-na yardımcı olacaklar.

Bir 4K canavarı PC daha: IdeaPad Y50 UHDToshiba artık piyasadaki tek 4K çö-zünürlüklü laptop’un sahibi değil. Lenovo da bu alana adım attı ve ilk 4K çözünürlüklü laptop’unu duyur-du. IdeaPad Y50 UHD modeli laptop’ta 3.840 x 2.160 piksel çözünürlüğünde bir ekran bulunuy-or. 1.299 dolar fiyatındaki IdeaPad Y50 UHD, Toshiba’nın 1.499 dolar değerindeki 4K çözünürlüklü laptop’undan daha düşük fiyata satılıyor. Toshiba’nın modeli P50T, Nisan ayında satışa çıktıktan sonra kısa süreliğine piyasadan çekilmişti

ancak şimdi yeniden piyasada. Dolayısıyla artık piyasada iki tane 4K laptop bulunuyor. 14 inç boy-utundaki Y50, Core i7 i7-4710HQ işlemciyle geliyor. Laptop’ta ayrıca Nvidia GeForce GTX 860M grafik kartı bulunuyor. Grafik kartının hafızası 2 GB, sistem hafızası ise 8 GB. Ayrıca 1 TB boyutunda sabit disk de sistemde yerini almış. Laptop’un işletim sistemi ise tabii ki Windows 8.1. Donanım listesinde ise Wi-Fi, Bluetooth 4.0, ve HDMI bağlantısı ile USB 3.0 portları bulunuyor.

Apple ve IBM artık ortak

Sesle emoji girmek artık mümkün

Bir süre önce Android’in uy-gulama mağazasına izinsiz olarak yüklenen Android L klavyesi, Google Play Store’a geri dönmedi. Ama bunun yerine, bu hafta güncellenen Google Klavye uygulamasın-daki yeni özellikleri deneye-bilirsiniz. Google Klavye artık daha çok giriş dili destekli-yor. Bunların arasında, Latin Amerikan İspanyolcası, ve Hint İngilizcesi de var. Sesli giriş yapma simgesi de, klav-yenin altından üst kısmına taşınmış, bu sayede yanlış-lıkla basılma ihtimali daha düşük hale gelmiş. En ilginç yeni özellik ise, Google Klavye’de emoji’leri sesli gi-rişle yazabilmeniz. Şu an için “smiley face” ve “sad face” gibi en çok kullanılan emo-ji’lerle sınırlı olsa da, çok ya-kında bunun artırılması plan-lanıyor. Ayrıca henüz sesle girilen emoji’ler yazı tabanlı ve küçük sevimli ikonlara dö-nüşmüyorlar.

“Halk düşmanı” iPhoneÇin’in en büyük ulusal yayın gruplarından olan CCTV’de yayınlanan rapor, iPhone’ları, ulusal güven-lik için önemli bir tehdit olarak değerlendirdi ve bir nevi “halk düşmanı” ilan etti. Bunun nedeni ise, iP-hone’larda bulunan “Frequent Locations” işlevi. Bu işlev, iPhone kullanıcılarının en sık bulundukları yer-leri / konumları kaydediyor ve nerelerin sizin için önemli olduğunu tespit ediyor. Ancak Çin’in endişe-si, bu işlev sayesinde tüm Çin halkının her hareketi-nin kayıt altına alınıyor olması şüphesi. Apple her ne kadar, kullanıcının bilgisi olmadan tüm kayıtların te-lefonda kalacağını söylese de, özellikle NSA skanda-lından ve ABD hükümetinin karıştığı sayısız casus-luk vukuatından sonra, Çin’in bu konuda “parano-yak” olmasını çok da haksız görmemek gerek. Yine de Apple, yaptığı yazılı açıklamada, kullanıcılarının gizliliğine her zaman önem verdiklerinin ve bu ko-nuda tüm kontrolün kullanıcılarda olduğunun altını çizmeyi ihmal etmedi.

BLUEJEAN_CHIP_ILAN_08.indd 1 7/17/14 3:37 PM

12 08/2014

Haberler

Google+’ta gerçek isim zorunluluğu kalktıÇoğumuzun üye olduğu, ancak pek ziyaret etmediği Google’ın sosyal ağı Google+’ta artık istediğiniz ismi kullanabileceksiniz. Google’ın Google+ için isim seçiminde tüm kısıtlamaları kaldırmasıyla birlikte kullanıcılar, sosyal ağda kimliklerini belli etmeden bulunma şansı yakalamış oldular. Bu sayede sayfa sahiplerinden sonra kullanıcılar da isim kısıtlamalarından kurtulmuş oldu ve takma isimlerin önü açıldı. Google+ yaklaşık üç sene önce kullanıma açıldığında „gerçek insanlardan oluşan bir topluluk“ için üyelerine gerçek isim ve soyadlarını kullanma şartı getirmişti. Google+ isminizi farklı platformlarda nasıl değiştireceğinize dair bilgiler için, http://chip.tk/1jJHZTq adresine göz atabilirsiniz.

Google Glass’ı beyin gücüyle kullanmakGoogle Glass, yeni bir sürprizle daha karşımıza çıktı. MindRDR adlı uygulama, kullanıcıların parmaklarını kaldırmadan, hatta konuşmadan, fotoğraf çekip Facebook ve Twitter’da paylaşabilmelerine olanak tanıyor. „Zihin okuyucu“ olarak bahsedilen bu uygulama tabii ki zihninizi okumuyor. Bu uygulamanın yaptığı şey ise, Google Glass ile, NeuroSky’ın Mind-Wave beyin dalgası okuyucusu arasında bağlantı kurmak. Bu iki ürünü beraber giydiğinizde, bilim kurgu filmlerindeki karakter-lere az da olsa yaklaşan bir görüntünün yanı sıra, epilepsi ve uy-ku düzensizliği sorunlarının fark edilmesinde de kullanılan „elec-troencephalography“ yardımı ile beyin aktiviteleriniz ölçülüyor. Sonrasında ise, zihinsel odağınız iki farklı harekete çevriliyor. TechCrunch’ın ilk olarak söylediğine göre, başlangıçtaki konsan-trasyon yoğunluğunuz, uygulamayı tetikleyerek, Glass ile gör-mekte olduğunuzun resmini çekiyor. Bir kez daha odaklanmak ise, sosyal medya hesabınız aracılığı ile resmi paylaşıyor. „This Place“ adlı Londra tabanlı bir tasarım ve dijital yenilik stüdyosu tarafından yaratılan MindRDR uygulamasının arkasındaki tekno-lojiler, yalnızca sosyal medya ile sınırlı değil. Aslında, basit bir işlem olan fotoğraf çekme ve paylaşma durumu, This Place’in teknoloji konseptinin sadece bir kanıtı. This Place, uygulamanın kaynak kodunu, diğer geliştiricilerin kullanımına sunmak amacıyla yayınlamış durumda. Ancak, bu uygulamayı geliştirmek veya kendilerine göre değiştirmek isteyen geliştiricilerin, 1500 dolarlık Google Glass’a ve 80 dolarlık Neuro-Sky Mindwave’e sahip olmaları gerekiyor. Uygulamanın yapımcıları, bu sistem sayesinde, fiziksel engelleri bulunan kişilere yardımcı olunabileceğini düşünmekte. This Team, Google Glass uygulamasını, ürünü kullanmak için gereken pek çok el ve ses komutunu fark ettikten sonra geliştirme kararı almış...

H A B E R İ N İ Z O L S U N

Facebook bizi bunalıma sürükleyebilir mi?Facebook’un yüzbinlerce kullanıcısı arasında gizlice

psikolojik bir deney yaptığının ortaya çıkması dünyayı birbirine kattı. Peki, ama bir web sitesi bizi

gerçekten bunalıma sürükleyebilir mi?

Geçen ay, bilimsel bir dergide yayınlanan makale, ilginç bir detayı or-taya çıkardı. Makaleye göre, bir üniversitedeki bilim insanları, Face-book ile ortak bir proje kapsamında bir deney hazırlayarak, sosyal medyanın insanların psikolojisini etkilemek için kullanılıp kullanıla-mayacağını araştırmışlardı. Bu araştırma için Facebook rastgele seçi-len yüzbinlerce kullanıcının ana sayfasına özel olarak hazırlanmış içerikler yerleştirmişti. Kullanıcıların bu içerikleri gördükten sonra verdikleri tepkileri de takip eden Facebook, depresif paylaşımlar gösterilen kullanıcıların bir süre sonra benzer tonda depresif yorum-lar ve paylaşımlar yayınladığını keşfetmişti. Böylece insanların ruh hallerini, sosyal medya üzerinden kontrol etmenin mümkün olabile-ceğine dair çıkarımlara ulaşılmış ve elbette detaylı analizler yapılmış, konu üniversitede uzmanlar tarafından incelenip bilimsel bir makale haline getirilerek yayınlanmıştı.

Buraya kadar her şey normal görünüyor ama değil. Dünya bu ola-yın ortaya çıkmasıyla ayağa kalktı çünkü bir firmanın, insanları gizli-ce denek olarak kullanması ve üstelik de deney için onları “bunalı-ma” sürükleyerek hayatlarına zarar vermeye kalkması, küçümsene-cek bir suç değildi. Şimdi düşünün, sabah kalkıp Facebook’a bakıyor-sunuz ve “şeytanca” bir deney sonucu hazırlanmış özel içeriklere maruz kalıp bunalıma giriyorsunuz, depresyon yaşıyorsunuz ve o gün eşinizle yaşanan ufak bir tartışma, bir gerginlik, normal şartlar altında iki üç dakikada kapanıp gidecekken, ruh haliniz yüzünden büyüyor, büyük bir soruna dönüşüyor ve sevdiklerinizi kırıyorsunuz. İş yerinde arkadaşlarınıza, patronunuza ters davranıyorsunuz. Belki de intiharı düşünmeye başlıyorsunuz, baş ağrıları çekiyorsunuz, yü-zünüz asılıyor, işyerinde veriminiz düşüyor, bu halinizi gören iş arka-daşlarınız veya yöneticiniz, “bu adamla çalışmak istemiyoruz,” dü-şüncesine kapılıyor ve sene sonunda zarar gören siz oluyorsunuz.

Bu detaylar akla gelince, birilerinin deneyine gizlice denek edilme-nizin ne kadar büyük bir sorun olduğunu tahmin edebiliyorsunuzdur. ABD’de de bir grup sivil toplum örgütü şu sıralarda Facebook’a çok ağır tazminat davaları açmak için hazırlık yapıyor. Davalardan birinin hedefi, teste habersizce dahil edilen tüm deneklerin adının açıklan-ması, Facebook’un bu isimlerden resmi özür dilemesi ve elbette bu isimlere yüklü bir tazminat ödenmesi. Hatta bu tazminat öyle boyut-lardaki, Facebook’un borsada hisse değerlerinin düşmesine bile ne-den olabilir. İşin güzel yanı ise şu ki, bir şirketin tüketici haklarını çiğnemesine sivil toplum örgütlerinin büyük kampanyalar düzenle-yerek sert cevap verebilmesi. Türkiye’de de tüketicilerin haklarının bu tür örgütlü organizasyonlar tarafından korunmasını hayal ettiği-mi inkar edemem, zira kimi zaman telefon operatörlerinin, kimi za-man finans kuruluşlarının, kimi zaman perakende zincirlerinin veya başka kuruluşların isteyerek veya istemeyerek zarar verdiği milyon-larca tüketicinin bulunduğu bir ülkedeyiz ve bu topluma “hak ara-ma” kültürünün yerleşerek demokrasinin içselleşebilmesi için bu tür sivil toplum tepkilerinin güçlenmesi gerektiğine inanıyorum. Uma-rım o günleri de göreceğiz.

CEM ŞanCI, CHIP yazar [email protected], twitter.com/cem_sanci

SADECE

3,90tl


SEYRETPS

VıDEO







14 08/2014

Haberler

T E K N O L O J İ N İ N G Ö R D E D İ Ğ İ

Brezilya’da fuhuş sektörü Tinder kullanıyor!

Dünya Kupası’yla gelen binlerce turisti fırsat bilen fuhuş sektörü Tinder’la müşteri avına çıkıyor!

Tinder... Özellikle son günlerde adını sıkça duymaya başladığımız bir randevu uygulaması olan Tinder’de birbirlerini beğenen çiftler ortak bir noktada buluşuyor ve başlıyorlar mesajlaşmaya. Hika-yenin devamı ise tamamen iki kişinin arasındaki muhabbete kalı-yor. Size Amerika’yı yeniden keşfetmeyeceğim elbette; ancak özellikle Brezilya’da bu yıl gerçekleşen dev turnuvada Tinder’ın turistleri nasıl avucuna aldığına dikkat çekeceğim. Evet... Brezilya’ya ülkesini desteklemek için giden binlerce taraftar, ge-nelev arayışa girmek yerine Tinder uygulamasını kullanıyor. Nasıl mı? Brezilya’daki hayat kadınları, gelişen teknoloji ve Tinder’dan fazlasıyla haberdar. Dünya Kupası’nın başlamasıyla birlikte ise Tinder’ı etkin olarak kullanan hayat kadınları, bu şekilde müşteri-lerini bulmaya çalışıyor. Taraftarlar da durumdan bir hayli mem-nun; zira telefonu eline alarak fotoğrafını rahatça görebildiği ha-yat kadınını kolayca seçiyor ve eşleşme olduğunda da buluşma gerçekleşiyor.EŞLEŞME NASIL OLUYOR?Eşleştirmenin olması sadece sizin bir kişiyi beğenmenize bağlı değil. Aynı zamanda o kişinin de sizin profilinizi beğenmesi gere-kiyor. İki kişi birbirini beğendiğinde ise ‘Match’ yani eşleşme olayı tamamlanmış oluyor. Bundan sonra da iki kişi arasında mesajlaş-ma başlıyor. Siz bir kişinin fotoğrafını beğendiğinizde ona her-hangi bir bildirim gitmiyor ve o sizin fotoğrafınızı beğenene kadar da bu durumdan haberi olmuyor. Bu nedenle mutlak suretle iki kişinin birbirini beğenmesi şart ve ancak o şartla eşleşme müm-kün oluyor.PEKİ YA NE KADAR MESAFE GEREKİYOR?Ücretsiz olarak hem Android hem de iOS platformunda kullanıla-bilen Tinder, 2 kilometreden 150 kilometreye kadar olan mesafe içinde aradığınız cinsiyete göre kız ya da erkek arkadaş bulmanı-zı sağlıyor.TINDER NASIL KURULDU SAHİ?Fotoğrafı kaydırma işleminin bugüne dek 750 milyonu aştığını söyleyen uygulamanın kurucu Sean Rad’in uygulaması geliştir-me hikayesi de uygulamanın mantığına oldukça uyuyor. Sevgili-sinden ayrıldıktan sonra Tinder’i kuran Rad, uygulama içinde günde 10 milyon mesajlaşma olduğunu da sözlerine ekliyor.

AYIN UYGULAMASI: LEO’S FORTUNESon günlerde telefonlarda hızla yaygınlaşan bir oyundur gidiyor. Leo’s Fortune’dan bahsediyorum. İki boyutlu bir oyun dünyası

sunan uygulamada Leopold isimli sevimli mi sevimli bir tüy yumağının eğlence dolu macerasına tanıklık ediyorsunuz. Kimi za-man Leopold ile tehlikelerden kaçıyor, kimi zaman bulmaca çözerek zihnimizi olabildi-ğince zorlamaya çalışıyoruz. Android plat-formu için 10,49 TL’ye oyun indirilebiliyor. Kesinlikle denemeye değer!

Mozilla ve Facebook, JPEG’e el attıİki teknoloji devi Mozilla ve Facebook, artık çok eskiyen JPEG görsel formatını iyileştirmek için çalışma başlattı. Eskimiş olan JPEG formatı, bugünün şartlarına göre yetersiz kalıyor ve yük-sek çözünürlüklü fotoğraflar elde etmek için çok yüksek boyutlu bant genişliği gerekiyor. Söz konusu ortaklık Mozilla’nın mevcut Mozjpeg yazılımının üzerine kurulacak. Bu yeni jpeg encoder’ı sayesinde Mozilla şu anda Jpeg görsellerini, kalite kaybı olmaksızın yüzde 5 daha küçük boyutlarda oluşturabiliyor. Face-book ve Mozilla güçlerini birleştirerek şimdi bu oranı daha da büyütmeyi planlıyorlar. Facebook’un her gün milyarlarca fotoğrafı depolamak zorunda olması, bu fotoğrafların boyutunda yüzde 5-10 arasında küçülme halinde, donanım maliyetlerinden büyük tasarruf etmesi anlamına geliyor. Mozilla’nın girişiminin yanında, Microsoft ve Google da görsellerin boyutlarını küçült-mek için çalışmalarda bulunuyor. Google şimdiden Webp formatını yayına sokmuş bulunuyor. Microsoft da JPEG XR formatı üzerindeki çalışmalarını sürdürüyor. Bakalım, bu çalışmalar sonunda bant genişliğimiz gerçekten de rahatlayabil-ecek mi?

İşte BlackBerry’nin Siri ve Cortana’ya cevabıBlackBerry 10’a gelecek bir sonraki güncelleme olan BB10.3, bir sızıntıya göre Siri’ye rakip bir işlevle birlik-te gelebilir. Sızıntının ardın-dan BlackBerry’nin de doğ-ruladığı işlevin adı Black-Berry Assistant olacak ve gerçekten de BB10.3 güncel-lemesiyle beraber kullanıma sunulacak. Sosyal medya pazarlama müdürü ve edi-tör Donny Halliwell, bir Insi-de BlackBerry gönderisinde BlackBerry Assistant’ı birkaç haftadır kullandığını ve “onun ne kadar isabetli ol-duğunu görünce şaşıracağı-mızı” söylüyor. Halliwell’in verdiği bilgilere göre işlev, sesli komutlarla veya giriş ekranına yazarak çalışıyor. Epostalarınız arasında ara-

ma yapmak, takviminizi yönet-mek, internette şarkı sözlerini aratmak ve Twitter’ı açmak, Assistant’ın yapabildikleri ara-sında. Halliwell, işlevi kullan-dıkça size adapte olduğunu, daha isabetli cevaplar verdiğini söylüyor. BlackBerry Assistant, herhangi bir Bluetooth cihazıyla bağlanabiliyor ve randevularını-zı hatırlatıp, sizin için BBM me-sajları gönderebiliyor. Şimdilik bilinmeyen belki de en önemli detay ise, BlackBerry 10.3 gün-cellemesinin ne zaman hazır olacağı.

SELİM ÖZTÜRK, Hürriyet Online yazarı [email protected]

16 08/2014

Haberler

MediaTek’ten fiyat düşürecek yeni işlemciÜst seviye Android’li telefon-lar, şu sıralar yonga üreticisi olarak sadece Qualcomm’u tercih ediyorlar. Ancak MediaTek’in yeni MT6795’i bu-nu değiştirebilir. Galaxy S5, HTC One M8, Xperia Z2, LG G3, hatta uygun fiyatlı OnePlus One ve Nokia Lumia 930 gibi bu senenin önde gelen tüm ceplerinde Qualcomm yongalarına rastlıyoruz. MediaTek ise Android için geliştirdiği yeni MT6795 SoC ile 64-bit, ger-çek sekiz çekirdekli işlemci, Category 4 LTE ve 2K ekran desteği sunuyor. MediaTek, yeni işlemcisi MT6795’i „dünya-nın ilk 2K (2560x1600) destekli SoC’si“ olarak tanıtsa da Qualcomm’un Snapdragon 801’in ürün sayfasına baktığı-mızda, aynı özelliği bu işlemcinin de desteklediğini görüyo-ruz. 801’in sayfasında yer alan „2560 x 2048 + 1080p ve 4K harici ekran desteği“ metni, MediaTek’in iddialarının kafa karıştırmasına neden oluyor. Ancak işlemcinin 2K’yı des-tekleyen ilk 64-bit yonga olduğu doğru. Yeni işlemci, 480fps, 1080p Super-Slow Motion video yakalamayı ve Ult-ra HD (4K) video yürütmeyi de destekliyor. Ancak Cat 4 LTE, Snapdragon 805’teki Cat 6 desteğinin gerisinde kalıyor. Yi-ne de MT6795’in Qualcomm’un yakında çıkacak olan Snapdragon 805’inden daha ucuz olması, dolayısıyla ilgi çekmesi, daha uygun fiyatlı amiral gemisi telefonların yolu-nu açması bekleniyor.

Uzun ömürlü piller için çözüm kum mu?

Pil ömrünü uzatmaya yönelik her tür araştırmaya rastlamanız mümkün. Mevcut akıllı telefonların pili, onları şarj etmeden bir veya iki günden fazla kullanmamıza izin vermiyor. Bir araştır-maya göreyse pil ömrünü uzatmanın çaresi, kumdan faydalan-maktan geçiyor. Kumdan oluşan piller, temelde şu an kullan-dıklarımızdan çok da farklı değiller - yine lityum-iyon yapıya sa-hipler ancak anotlar için grafit kullanmak yerine kumdan fayda-lanıyorlar. Daha spesifik olmak gerekirse bu iş için işlenmiş, arı-tılmış, ısıtılmış, üzerine tuz ve magnezyum eklenmiş plaj kumu kullanılıyor. Bu yaklaşımla oluşturulan pil, hem uygun fiyatlı, hem de çevre dostu oluyor. Dahası piller, teorik olarak standart lityum iyon pillerden üç kat daha uzun dayanabiliyorlar. Bunun nedeni, bu yolla oluşturulan silikonun gözenekli olması, dolayı-sıyla laboratuvarda üç kat daha yoğun enerji yoğunluğu suna-bilmesi. University of California ve Bourns College of Enginee-ring tarafından geliştirilen ve nature.com’a konu olan piller, he-nüz laboratuvar aşamasındalar ve ne yazık ki gelecek vadeden diğer pil teknolojileri gibi beklemedeler.

READ ME

Yapacak işi yok, parası ise çok! E tamam o zaman...

Tüm dünyanın kullandığı bir sistemi yaratan insanın emekli olduktan sonra köşesine çekilip,

kahvesini içip Sudoku çözeceğini beklemiyordunuz herhalde!

Çalışıp didinip bundan sonraki 10 kuşak ailenizi geçindirecek kadar para kazanmış olsaydınız emekli olduktan sonra da çalışmaya devam eder miydiniz? Para hırsınız varsa bu soruya evet cevabı verebilirsiniz. Peki ama ya emeğinizin karşısında artık maddi bir geliriniz olmayaca-ğını ve hatta üstüne bir de var olan servetinizi bu uğurda harcayacağı-nızı söylesem cevabınız ne olurdu? Bu soruya evet cevabı verecek çok fazla insan olduğunu düşünmüyorum. Bill Gates hariç! Bazı insanlar vardır, çok zenginlerdir ama vizyoner değildirler. Bazıları da vizyoner-dir ama paraları yoktur. Bu iki olumlu özelliğin bir araya geldiği insan-lardan biri olan Bill Gates, belki bir çoğunuzun bildiği gibi emekli ol-duktan sonra eşi ile birlikte kurduğu Bill and Melinda Gates Foundati-on adlı yardım vakfı aracılığı ile başta küresel problemler olmak üzere birçok sorunu çözmek için canla başla çalışıyor. Renkli kişiliği ve bili-şim dünyasındaki konumu sayesinde daha önce olduğunu bile bilme-diğimiz sorunlar karşısında, katıldığı toplantılarda yaptığı ilginç çıkış-lar ile farkındalık yaratmakta çok başarılı olan Bill Gates ve vakfının son günlerde el attığı konu ise bir hayli ilginç.

Doğum kontrolü konusunda, aslında son birkaç yıldır Bill and Me-linda Gates Foundation’ın başı çektiğini biliyoruz. Şu sıralar ise gün-demlerinde vücuda yerleştirilmiş doğum kontrol yöntemleri var. An-cak tabii ki standart yöntemlerden bahsetmiyoruz. Gates Foundation tarafından desteklenen MicroCHIPS’in geliştirmekte olduğu yeni imp-lant, 16 yıl gibi bir süre ile aktif kalabiliyor. Üstelik, eğer bir bebeğin vaktinin geldiğini düşünürseniz, daha öncekilerden farklı olarak imp-lantı çıkarmaya gerek kalmadan tek yapmanız gereken bir tuşa bas-mak ve implantı uzaktan devreden çıkarmak.

Şu andaki IUD’ler gibi, bu yeni çip günde 30 mikrogramlık hamilelik önleyici hormon levonorgestrel’i vücuda vermekte. Hormonun akta-rım vakti geldiğinde, bataryadan yayılan bir elektrik dalgası, ürünün üzerinden geçerek, geçici bir süre ile rezervuarın anlaşılması zor olan titanyum ve platin mührünü eriterek, 16 yıl boyunca her gün vücudun gerekli olan dozu almasına imkan tanıyor. Tabii ki bu fikir, Bill Gates dışında birinden gelmiş değil.

Kaynaklara göre, fikir iki yıl kadar önce Bill Gates ve arkadaşlarının Robert Langer’ın MIT laboratuvarına yaptıkları ziyaret sırasında ortaya çıkmış. Gates ve arkadaşları, Langer’e bir kadının istediği zaman açıp kapayabileceği, uzun yıllar boyunca kullanılabilecek bir doğum kont-rol yönteminin üretilmesinin mümkün olup olmadığını sormuşlar. Langer, iş arkadaşları Michael Cima ve John Santini ile 1990’larda üret-tiği ve MicroCHIPS tarafından lisansı elinde tutulan, kontrollü yayılma mikroçipinin bir çözüm olabileceğini söylemiş.

Ürün, şu anda test aşamasında bulunuyor. Ancak takımın hâlâ çöz-mesi gereken büyük bir sorun bulunuyor: Ürünün hacklenme ihtimali! Takımın, mikroçipi etkili bir şekilde şifreleyerek, hackerların istedikleri zaman çipi açıp kapamalarını engellemeleri gerekiyor. Yani, bu şifrele-me sorunu çözülene kadar insan üzerinde deneyleri görmemiz zor. Ancak, bilim adamları 2018 yılına kadar bu ürünün halk kullanımına açılabileceğini düşünüyorlar.

MaHMUT KaRSLIOĞLU, CHIP Yayın Yönetmeni [email protected]

SADECE

3,90tl


SEYRETPS

VıDEO







18 08/2014

Haberler

S O C I A L I Z E R

Sürekli eğitim diyenlere: Coursera

Dünya çapında üniversiteler parmaklarımızın ucunda, neden faydalanmayalım?Sosyal ağlar sadece “sosyalleşme” alanında çığır açmadı. Sağlık sistemini etkiledi, finansal arayışlarda olanlara farklı fon bulma kapıları açtı, iş bulma süreçlerini değiştirdi ve neredeyse her sek-törde geleneksel, alışılagelmiş uygulamaları en temelinden sars-tı. Kazanan ise toplumun her katmanı oldu. Yakından takip etti-ğim ve kişisel olarak faydalandığım reforma uğramış alanlardan biri de; eğitim oldu.

Yüksek lisans sonrası beni zaman zaman dürten ve dönem dönem farklı alanlarda aradığım “eğitime devam etme” yolların-dan beni en tatmin edeni; iş saatlerime müdahale etmeyen, beni sıkıştırmayan, ne öğrenmek istiyorsam o konuda ders aldığım -ve karşılığında bir bedel ödemediğim- online eğitim oldu. Online eğitim konusunda farklı birkaç sosyal girişim var, bunlardan öne çıkanları birazdan bahsedeceğim Coursera, Udemy, University of Phoenix ve Khan Academy. Kendinizi geliştirmek istediğiniz bir alan varsa; internetten kısa bir araştırma yapmanız ve bilgisayar başından kalkmadan sertifika almanız mümkün.

Gelelim dünya çapında 7 milyonun üzerinde aktif kullanıcıya, 650’ye yakın dersi ücretsiz olarak sunan Coursera’ya. Stanford Üniversitesi’nden bilgisayar mühendisi 2 profesörün kurduğu bu platform bugün aralarında Stanford, Princeton, Duke Üniversite-si, Pensilvanya Üniversitesi ve Johns Hopkins Üniversitesi gibi Amerika’nın seçkin üniversitelerinin yanı sıra Avrupa ve Asya’dan farklı üniversitelerin de yer aldığı toplam 108 resmi kurumu bün-yesinde barındıran bir bilgi-toplumu oldu bile. 2 sene önce kuru-lan Coursera artık Türkçe de dahil olmak üzere toplam 12 farklı dilde eğitim seçeneği sunuyor. Dünyanın öbür ucundaki bir pro-fesörden, size uyan zaman ve mekanda ders almak mümkün, hem de öğrenmek istediğiniz konuda.

Bilgi ve internet çağında kod yazmayı herkese öğretme hevesi ile yola çıkan Stanford’lı profesörler, eğitim sektörünü temelin-den değiştirecek bir girişim başlattıklarını 2 sene önce platformu kurarken öngörmüş müydüler bilemiyorum fakat bugün iş haya-tında kendinizi eğitmek istediğiniz bir konu, uzmanlaşmak iste-diğiniz bir alan, okulda zorlandığınız bir dersi bir de başkasından dinlemek veya sadece şu hayatta farklı bir şeyler öğrenmek is-terseniz; aradığınız eğitim mevcut ve sizi bekliyor.

Sistemin işleyişi ise çok basit. Daha önceden profesörler tara-fından kaydedilmiş dersleri kısa modüller halinde izledikten son-ra, birkaç soruluk kısa testleri tamamlıyorsunuz. Genelde dersler 8-10 saatte tamamlanıyor ve istediğiniz zaman durup, başka bir zaman kaldığınız yerden devam etme esnekliğine sahipsiniz. Ak-lınıza takılan sorular içinse diğer kullanıcılarla ortak kullanabile-ceğiniz forumda sorularınızı soruyorsunuz. İnternetin bilgiyi mümkün olan her yere ulaştırma özünü benimseyen Coursera’da tıptan matematiğe, işletmeden bilgisayar mühendisliğine farklı alanlarda ders alırken; diğer öğrenciler ile de iletişime geçebilirsi-niz. Kendi alanımda gelişmek için seçtiğim “Rekabetçi Strateji” modüllerimi tamamlamak üzereyim. Sonra “İleri Rekabetçi Stra-teji” ile devam edeceğim. Kim bilir belki merak edip bir de “Beatles’ın Müziği” dersine kaydolur, sonrasında da Rochester Üniversitesi’nden onaylı sertifika alırım...

IRMaK ÖZKaŞIKÇI, [email protected] twitter: irmak_ozkasikci

Microsoft’tan Adam Projesi geliyorMicrosoft, yapay beyin oluşturma yolunda önemli bir adım olan Project Adam’ı du-yurdu. Gördüğü imgeleri tanıyarak kategorilendire-bilen Project Adam, Google’ın aynı işlevi gören yapay zeka yazılımı DistBlief’ten 50 kat daha hızlı çalışıyor. Yapılan bir testte, Microsoft’un yeni Adam yazılımı, 22 bin katego-riye ayrılmış milyonlarca fotoğrafı %29,8 doğrulukla verilen süre içinde ayıklamayı başardı. %30’luk isabet oranı çok yüksekmiş gibi görünmü-yor ancak daha önce bu alan-da rekoru elinde bulunduran Google’ın yazılımı sadece %15,8 oranında doğru sonuç verebiliyordu. Dolayısıyla Pro-ject Adam için, insanoğlunun mevcut yapay zeka teknoloji-sini ikiye katlayan bir proje yakıştırması yapılabilir. Pro-ject Adam sayesinde, yapay zeka artık eskisinden çok daha hızlı bir öğrenme süreci geçiriyor. Gördüğü fotoğrafları

tanıdıkça yapılan aramalara ce-vap verme ve karşılaştığı durumları analiz etme hızı da artıyor. Ayrıca, başarılı olarak tanıdığı imgeler üzerinden öğrendiği yeni verilerle, daha önce tanımakta zorluk çektiği imgeleri de tanır hale gelebiliyor. Google’ın, kendi yapay zeka yazılımını Google servislerine imaj tanıma teknolojisi olarak adapte etmesi gibi Microsoft’un da Project Adam’ı Microsoft ürünlerine yüz ve görsel tanıma teknolojisi olarak entegre etmesi bekleniyor. Böylece örneğin, cep telefonunuzla oynamak isteyen evdeki çocuğunuz telefonu eline aldığında telefon kilidini otoma-tik olarak açıp sadece oyunların çalışabileceği bir oturum başlatacakken, telefonu aile dışından bir yabancı eline aldığında telefonu kilitleyecek ve gerçek sahibi telefona kısa süre içinde müdahale etmezse, aile bireylerine telefonun çalınmış olabileceğine dair SMS göndere-bilecek.

Microsoft’un arama motoru Bing, Microsoft’un bir süredir yürüttüğü yeni yaklaşım sayesinde hızla kullanıcı kazanıyor ve pa-zar payını giderek arttırıyor. Nisan ayında arama motoru alanında yüzde 18,7 pazar payına sahip olan Bing, Mayıs ayında yüzde 18,8’e yükselmişken Haziran ayında pazar payı yüzde 19,2’ye sıçradı. Bing, daha fazla kullanıcı kazanmak için arama motoruna sosyal medya entegrasyonu ve tahmin motoru özelliği eklemişti. Öyle görünüyor ki, bu yeni özellikler kullanıcıların çok hoşuna gitmiş durumda. Pazarda şimdilik en büyük oyuncu yüzde 67,6 pay ile Google. Ancak Bing aydan aya hızla yükselen pazar payı ile yakında Google’ın payını eriterek ona yaklaşabilir. Yahoo ise Mayıs ayında yüzde 10 pazar payına sahipken Haziran’da yüzde 9,8 oranına düşmüş durumda. Bu da Yahoo kullanıcılarının Bing’e kaçtığının bir işareti olarak kabul ediliyor.

Bing, Google‘a meydan okuyor!

1908/2014

Google, Avrupa’daki teknoloji şirketleri arasında umut vadeden projeler üretenleri toplam 100 mi-lyon dolarlık bir fonla destekleme kararı aldı. ABD’de büyük bir reka-betin yaşandığı start-up şirketleri arasında kapital şirketlerinden fon almak çok kolay ve aynı za-manda kapital/yatırım şirketleri de bu şirketlerin ürün ve hizmet-lerinin değer kazanması sayesin-de önemli gelirler elde ediyorlar. Ancak aynı sistem Avrupa için geçerli değil ve Avrupalı startup’lar finansal kaynak bul-mak konusunda daha fazla

zorlanıyorlar. Google’ın yatırım şirketinin yöneticisi Bill Maris, Avrupa’da çok önemli işler ya-pan genç firmaların olduğunu ve bunların fikirlerinin desteklen-mesinin önemli olduğunun altını çizerek, SoundCloud, Spotify ve-ya Supercell gibi servislerin Avrupa’dan çıktığını hatırlattı. Şu anda milyarlarca dolar değere sahip bu servisler gibi, Avrupa’da hala keşfedilmeyi bekleyen önemli şirketler olduğunu düşünen Google, 100 milyon dolarlık bir fon ayırarak bu şirketleri destekleyecek.

Facebook’ta her gün onlarca paylaşımı beğenebiliyoruz. Ancak geri dönüp bakınca bu beğendiğimiz paylaşımları toplu olarak bulmak zor bir uğraş. Hare-ketler dökümü raporunda beğenilerimizi bulabiliyoruz anca Facebook bunların arasında arama yapmamıza, zamana göre incelememize izin vermiyor. Sadece düz bir zaman listesinde aşağı inerek neleri beğendiğimizi görebiliyoruz. Elbette za-

man geçtikçe, eski beğenilerimizi bulmak giderek zorlaşıyor. LikeManager uygulaması ise, Facebook’un bu eksik yanını kapatmak üzere ortaya çıkmış bir uygulama. Kullanıcıları, Facebook’ta beğendikleri paylaşımları Like-Manager uygulamasında toplu-yor ve bunları kolayca araştırıp eski beğenilerini bulabiliyor. Böylece eskiden beğendiğimiz bir yazıyı, bir fotoğrafı, bir linki istediğimiz zaman kolayca bu-labiliyoruz.

Uygulama geri ödeme şartları gözden geçiyorGüney Kore Ticaret Bakanlığı, Google ve Apple’a sert çıkarak, Android ve iOS sistemindeki mobil uygulamalarda geri öde-me şartlarının iyileştirilmesi için ültimatom verdi. Kullanıcıların uygulamaları satın almaların-dan sonra uygulamanın işine yaramadığını görmesi veya de-neme sürümünün zamanının bitiminde otomatik olarak kul-lanıcının kredi kartından ücret çekilmesi gibi hallerde kullanıcı-lar ücretlerini geri istiyorlar an-cak Google ve Apple bu geri ödemeleri yorucu işlemlerle zorlaştırarak kullanıcıları bezdir-me yoluna gidebiliyor. Ayrıca küçük çocukların oyun içi satın almaları abartarak aileleri zor

duruma düşürdüğü de olabili-yor. Güney Kore, iki şirketin Gü-ney Kore içindeki faaliyetlerini bu sorunların giderilmesi şartı-na bağladı. Apple ise söz konu-su geliştirmelerin sadece Güney Kore ile sınırlı kalmayacağını, tüm dünyada uygulanabileceği-nin altını çizdi. Google da yeni şartları geliştiricilere deklare et-mek için biraz zamana ihtiyaç duyuyor. Bu yeni şartlar Güney Kore’de kullanıma girdikten sonra diğer ülkelerin de benzer iyileştirmeler talep etmesi bek-leniyor. Dolayısıyla, kısa süre sonra mobil uygulamaların geri ödeme şartlarının dünya çapın-da iyileşeceğini tahmin etmek zor değil.

Ücretsiz bir platformDünyanın önde gelen mobil plat-formu LINE, sticker’lar, Timeline ve Resmi Hesaplar gibi interaktif öğelerle entegre şekilde ücretsiz yazılı mesaj, sesli mesaj, sesli ve görüntülü arama ile 200 kişiye kadar grup içi mesajlaşma imka-nı sunuyor. LINE ailesi uygulama-larına yapılan eklemeler tekrar eden başarılar getirdi. Bu başarı-lar LINE’ı 230 ülkede 480 milyon (Haziran 2014 itibariyle) kullanıcı-ya sahip bir kültür ikonu haline getirdi. LINE ayrıca 69 ülkede uy-gulama mağazalarının “ücretsiz uygulamalar” kategorisinin birin-ci sırasında yer aldı.

Gittiğiniz her yerde kullanıniOS, Android, BlackBerry, Nokia Asha, Windows Phone ve Firefox OS dahil olmak üzere farklı plat-formlar arasında kullanılabilen LINE’a akıllı telefon, tablet ve bil-gisayarlardan erişilebiliyor.LINE kullanıcıları interaktif özel-liklere sahip, kullanımı kolay me-sajlaşma ve görüntülü arama

hizmetine ek olarak 40 LINE oyunu (Haziran 2014), LINE To-ols, LINE Selfie Sticker, LINE Ca-mera ve LINE Antivirus gibi 24 LI-NE Ailesi uygulamaları ile mobil deneyimlerini kişiselleştirebili-yorlar. Line ile ilgili öne çıkan özellikler:-Kullanıcı bilgileri yalnızca kulla-nıcının hemfikir olduğu çerçeve-de kullanılır ve kullanıcının açık ve net rızası olmadan hiçbir veri üçüncü kişilerle paylaşılmaz. -Gizliliğin en üst düzeyde ko-runmasını garanti etmek için, yeni bir hesap oluşturulurken ib-raz edilen tüm kullanıcı bilgisi ve aynı şekilde kullanıcılar arasın-daki mesajlaşmalar 3G, 4G ve Wi-Fi da dahil olmak üzere tüm ağlarda tamamen şifrelenir. -Bununla birlikte, LINE dünyada iç denetim yönetimi alanında üç uluslararası sertifika almış (SOC2, SOC3 ve SysTrust) ve böylece önde gelen güvenlik standartlarına sahip olduğunu kanıtlamış ilk mobil mesajlaşma uygulamasıdır.

Avrupalı girişimcilere 100 milyon dolar

Facebook Like’larınızı listeleyin

LINE: Dünyanın önde gelen mobil platformu

20 08/2014

TREND Apple devrimi

Steve Jobs’suz geçen 1.000 gün

Kurucusunun ölümünün üstünden geçen üç yılda Apple’ın şanı, şöhreti sönmeye yüz tuttu bile. Fakat CEO Tim Cook şirketi tekrar ayağa kaldırıp

devrim yaratacak her şeye sahipFK / Barış Emre ALKIM

Steve Jobs kanserden 5 Ekim 2011’de öldüğünde birçok in-san Apple’ın çığır açan teknoloji şirketi rolünün sonuna ömür biçmişti. Apple önce gördüğü ilgiyi, sonra şanını, şöhretini, son olarak da sihrini yitirecekti. Birçok blog yazarının, analizcinin ve gazetecinin kaygısı buydu.

Apple kadar karmaşık bir grubu tek bir kişiye indirgemek her ne kadar yanlış da olsa, duyulan kaygı asılsız değil. Apple, Steve Jobs’suz geçen 1.000 günün ardından bir kriz yaşıyor. O akıl sır er-dirilemeyen sihirli yeni ürünlerin, çarpıcı hayallerin zamanı geri-de kaldı. Bir zamanların yenilikçi firması şimdi yeniliğe muhtaç. Bununla birlikte Steve Jobs’un kendi yerine Tim Cook’u bırakması-nın tek nedeni onu şirketin kurtarıcısı olarak görmesi değil, aynı vizyonu paylaşması.

Steve Jobs ölüm döşeğindeyken halefine “Asla yerinde ben ol-saydım ne yapardım diye düşünme,” demişti. Jobs, kurucusu ve fi-kir babası Walt Disney’in ölümünden sonra Disney firmasının ba-şına gelenlerin Apple’a da olmasından korkuyordu. Şirket felç ol-muştu adeta; herkes “Acaba Walt olsa ne yapardı?” diye düşünmek-ten parmağını kıpırdatamaz haldeydi. Jobs ise Cook’a, “Doğru ol-duğunu düşündüğün neyse onu yap,” diyordu.

İyi ama, selefiniz her şeyi doğru ve inanılmaz derecede kusur-suz yaptıysa kendi başınıza doğruyu nasıl bulabilirsiniz? Cook’a Jobs’tan büyülü bir cennet miras kaldı; yıldızı giderek sönen tek-noloji sektörüne can veren fakat büyük yapısal sorunları olan bir firma. Şirket kısa sürede aşırı büyümüştü, bu durumu düzeltmek de Tim Cook’a düşüyordu.

Başarının ardındaki büyük güçApple, Steve Jobs’un şirkete dönüşüyle 1997’de bir anda yükselişe geçmişti. California, Cupertino’daki firma beş yıl içinde iş modelle-rini ve hizmet verdiği pazarları tepeden tırnağa değiştirdi ve elini attığı her şeyde başarılı oldu. Apple’ın bu büyük başarısının birçok sebebi vardı. Apple ürünleri çok başarılıydı çünkü o sıralar tekno-loji pazarı bir devrime hazırdı. Jobs’un hantal rakipleri karşısında eli çok güçlüydü. Diğer rakipler ucuza sıradan ürünler satarken Jobs kalite ve tasarım sundu. Tasarım – yararlılık – kullanışlılık üç-lüsünü ve dijital ürün işini çok iyi anlıyordu. Apple’ın başarısının bir diğer nedeni de o denli basit ki şirketin imajına gölge düşürü-yor: Apple’ın benzersiz şirket yapısı! Önce Jobs’un, sonra da Tim Cook’un uğraşmak zorunda kaldığı sorunları da açıklıyor çünkü

ordudaki gibi bir hiyerarşiyle yönetilen bu yapı, Jobs ile Cook’un 2000 yılından başlayarak ortaklaşa kurdukları bir şey.

Horace Dediu, Apple’ın sillesini yiyen taraftan. Serbest mobil piyasa analisti ve Apple hayranı olan Dediu, 2009’a kadar Nokia’da İş Geliştirme Müdürü olarak çalışmış ve bir zamanlar piyasa lideri olan bir teknoloji şirketinin nasıl göz açıp kapayana kadar perişan hale gelebildiğini görmüş. Konuştuğunda, Apple’ın girişimciliğine hayranlık beslediği hemen anlaşılıyor. “Apple bugün bile daha dün kurulmuş bir şirket gibi çalışıyor,” diyor Dediu. “Apple çok uzun sü-redir küresel bir firma olsa da yapısı çiçeği burnunda, ufacık şirket-lerinkiyle aynı. Bu, işletme bölümlerinde okutulan her şeye taban tabana zıt.”

Orduya benziyorİşletme uzmanları bu yapıya “işlevsel örgüt” adını veriyor. Hemen her şirket hayata böyle atılıyor. Şirket tüm bölümler arasında eşit işbirliği ilkesiyle çalışıyor ve henüz birimlere, alt şirketlere ayrıl-mamış oluyor. Yönetim her şeyi bir arada tutuyor. Tasarım, Üretim ya da Araştırma gibi ayrı bölümlerden sorumlu Başkan Yardımcı-ları doğrudan yönetime hesap veriyor. Tüm bölümler ürünlere or-taklaşa proje gözüyle bakıyor. Bölümler arasındaki rekabet çok az ve iletişim sıfıra yakın. Bu “silo”larda şirkette kariyer yapan ve şir-ketin ruhunu özümseyen uzmanlar yetişiyor.

Bu örgütsel yapı kusursuz değil ama başarıyla uygulanırsa bü-yük avantajlar sunabilir. “Bu denli büyük olup da bu yaklaşımı be-

Foto

ĞR

AF:

Blo

om

BeR

g/t

on

y Av

elA

R, R

Am

i sA

lle

(s.4

3); R

eute

Rs/

Ro

BeR

t g

AlB

RA

ith

“Apple bugün bile yeni

kurulmuş küçük bir şirket gibi çalışıyor”

Horace Dediu, Analist

2108/2014

B İ L G İ

Apple giderek büyüyorsteve Jobs’un yokluğu şirketin ekonomik başarısını henüz etkilemedi. hatta Apple’ın kârı 2011’in ilk çeyreğinden 2014’ün ilk çeyreğine iki katına çıktı.

Apple’ın CEO’su Tim Cook gösterişsiz olabilir fakat Apple’ın ekonomik başarısını Steve Jobs’un vizyonunu terk etmeden devam ettirecek tek kişi o.

nimseyen başka hiçbir firma bilmiyorum,” diyor Dediu. “Apple’ın yapısını ancak ABD Ordusu’nunkiyle ya da Hollywood’la kıyaslayabilirsiniz.” Dediu, Steve Jobs’un en bü-yük başarısının Apple küçük bir firma olmaktan çıktığında bi-le bu yapının sürdürülebilmesi olduğunu ekliyor.

Jobs ne yaptığını biliyordu. Hızlı büyümenin Apple için so-run teşkil edebileceğini kendi de söylemişti. Fakat ölümünden sonra bile ilk günlerin büyüsünün devam etmesi için önlem-ler almıştı. Apple’ın kendi başarı faktörlerini tanımlamaya, an-lamaya çalıştığı Apple Üniversitesi’ni kurdu. Daha da önemli-si, yerine Apple’ın timsali ve tasarım gurusu Jonathan Ive’ı ya da daha sonra atılan Scott Forstall’u (takma adı “Mini Steve”) değil de nispeten göze batmayan Cook’u bıraktı. Dediu, Jobs’un radikal yaklaşımını anlayan tek kişinin Cook olduğunu söylü-yor.

Asla yaşlanıp hantallaşmaTim Cook 1998’de Apple’a “Operasyondan sorumlu başkan yardımcısı” olarak girdiğinde başlıca görevi Apple’ın tedarikçi zincirini ve üretim kısmını modernleştirmek, daha doğrusu tersine çevirmekti. Cook operasyon bölümünü çekip çevirdi, müşterilerden ve çalışanlardan ağır taleplerde bulundu. Şirket içinde yaratıcı ama müsamahasız üretim yönetimi (ya da “operasyon”) dehasıyla biliniyor. Cook, Apple’ın başarısında en az Jobs, belki de tasarımcı Jonathan Ive ve diğer başkan yar-dımcıları kadar pay sahibi. Ancak Cook’un operasyon dehası olmasa Steve Jobs’un büyük Apple hayali hiç gerçeğe dönüş-meyebilirdi. Cook’un etkili üretim yönetimi şirketin rakipleri-nin önünde kalmasını sağladı. Tıpkı Jobs gibi o da hatalara göz açtırmıyor (Apple’da inatçılığına, mükemmeliyetçiliğine, kafe-inli limonata ve sporcu enerji şekerlemelerine ve titizliğine dair bir sürü efsane anlatılıyor.) Fakat belki de en önemlisi, Co-ok ile Jobs’un cüretkâr bir hayali paylaşmasıydı, yani, Apple bir örgüt olarak asla yaşlanıp hantallaşmamalıydı. Bunun için iş-letme okullarında verilen standart bilginin dışına çıkmaya (bu büyük bir risk anlamına gelse bile) hazır olunmalıydı.

Girişimleri başarılı oldu ve hâlâ da öyle. Ancak şirket daha Jobs’un ölümünden önce sınırlarına ulaşmıştı. Şirketin öz im-gesi bile artık gerçeklikle uyuşmuyordu. Jobs’un ardından şir-ketin üst üste başarısızlık yaşamasının nedeni bu olabilir. Ön-ce Maps fiyaskosu, peşi sıra hüsran yaratan Siri, üretim fabri-kalarındaki çevre ve çalışma koşullarıyla ilgili şaibeler ve son olarak da Cook’un şapkasından ilginç ürünler çıkarmadaki be-ceriksizliği durumu daha da kötüleştirdi. Cupertinolu firma yenilikçiliğini yitirmiş miydi yoksa? Bunlar yetmezmiş gibi Cook’un şirket içinde de dertlerle uğraşması gerekti. Jobs git-tikten sonra şirket, kendisini karizmasıyla ve etkisiyle bir ara-da tutan kişiyi yitirmiş oldu. Jobs’un ölümünü takip eden ay-larda birçok çalışan işten ayrıldı, Cook’un liderlik nitelikleri eleştiri oklarına hedef oldu ve şirket içinde bir güç mücadelesi ortaya çıktı. Üstüne üstlük Apple imajıyla ilgili sorunlar da ya-şıyordu. Artık bir zamanların büyük şirketlerine meydan oku-yan asi markası gitmiş, yerine hiçbir şeyi umursamayan bir dev gelmişti. Bir zamanlar havalı olarak görülen, rakiplerine ve müşterilerine karşı agresif tarzına artık paranoyakça bir sal-dırganlık gözüyle bakılıyordu. Apple bir zamanlar eleştirdiği şeye, bir Büyük Birader’e dönüşmüştü.

Oyunun kuralları değişiyorEğer son üç yıla Apple’ın kaybettiği ihtişamı değil de gele-

ceğin işaretlerini aramak için bakarsanız, Tim Cook’un Apple için son yıllarda yaptığı planları görebilirsiniz. Cook, köklü bir küresel şirket ile çığır açan güç imgesini bir araya getirmeye çabalıyor. Apple şu anda ana akımda yer alıyor ve bir zamanlar

kendisine fark atanlara şimdi fark atmak üzere. Söz gelimi Micro-soft, Apple’dan işlevsel örgütlenme kavramını öğrendi; Samsung ise Apple’ın yüksek değerli niş ürünlerini herkesin alabileceği hale getiriyor. MacBook Air’in kısa süre önce fiyatının indirilmesi, plas-tik iPhone 5c, ayrıca kulaklık üreticisi ve müzik akış sağlayıcısı Beats’in satın alınması Apple’ın geniş kitlelere erişme niyetinde olduğunu gösteriyor. Bu kimse için sorun değil çünkü Apple’ın en büyük iddiası dünyayı daha iyi bir yere dönüştürmek için mükem-mel ürünler yapmaktı. Aynısı geniş halk kitleleri için de geçerli ola-bilir.

Apple’ın en büyük mucizesi belki de daha gerçekleşmedi: Bu mucize, sadece iyi olmakla, çok satılmakla kalmayan ama farklı öl-çütlerle bile elektronik piyasasının en iyisi olan ürünler yapmak. Apple bir zamanlar diğerleri için çıtayı belirlemişti ama artık diğer şirketler çıtayı yükseltiyor. Şimdilerde Apple’ı, Steve Jobs’un gele-cek vizyonunu terk etmeden güçlü rakiplerine karşı savunmak Tim Cook’a düşüyor. İşte, Jobs’un yerine Cook’un gelmesinin nede-ni de bu. Steve Jobs’un mirasını, Apple’ın ardındaki fikri sulandır-madan küresel bir şirketi doğru tarafa yönlendirecek kişi o s

[email protected]

Ç12011

Ç22011

Ç32011

Ç42011

Ç12012

Ç22012

Ç32012

Ç42012

Ç12013

Ç22013

Ç32013

Ç42013

Ç12014

Ç22014

Apple’ın kârı milyar ABD dolar cinsinden

10

20

50

40

30

60

22 08/2014

TREND Apple devrimi

Hızlı bağlantı, yavaş internet

50 MBit/s internet bağlantınız var ama YouTube videoları hâlâ takılıyor mu? Bunun altında internet sağlayıcılarla web hizmetleri arasındaki fiyat

mücadelesi yatıyor. Ama katlanmak zorunda değilsiniz.MM / Barış Emre ALKIM

Tüm veriler eşittir ama bazıları daha eşittir. Orwell’in sö-zünün bu çarpıtılmış hali internet için geçerli. Web fo-rumlarından şu alıntıları bir okuyun: “VDSL bağlantısı aldım alalı YouTube videoları yerde sürünüyor.” Ya da, “Çevrimiçi oyunlarda bir sürü gecikmeyle karşılaşıyo-

rum.” Bu gibi durumlarda Pingzapper türü yazılımlar imdadınıza koşuyor, oyun portalına kendi veri tünelini açarak gecikmeleri or-tadan kaldırıyor. Belli ki sağlayıcılar internette tarafsızlık kavramı-nı hiçe sayıyor. Bu konsept uyarınca tüm veri eşit muamele gör-

meli ve “En iyi çaba” ilkesine uyarak, yani teknoloji olarak en iyi biçimde gönderilmeli. Bununla beraber internet hizmet sağlayıcı-ları verilere sistematik olarak ayrımcılık uyguluyor. Mesela bir “sı-nırsız bağlantı” paketi, sözleşmenin altındaki küçücük harflerle yazılmış maddelere dayanarak P2P bağlantıları kapsam dışında bırakabiliyor ya da aylık belirli bir kota aşılınca hızı aşağı çekebili-yor.

Bunun bir faydası da yok. Sağ üstte görebileceğiniz gibi, dosya paylaşımı web trafiğinin sebebi olmaktan çıktı bile. YouTube video

24 08/2014

TREND Yavaş internet

B İ L G İ

Video hizmetleri interneti ele geçiriyorDosya paylaşım ağları geçmişe gömüldü. Günümüzde video platformları gitgide daha fazla bant genişliği harcıyor ve internette darboğazlara yol açıyor. ABD trendleri belirliyor. Burada ticari Netflix, YouTube’u geçmiş durumda.

klipleri ya da Amazon gibi ticari akış hizmetleri giderek daha fazla veri hacmi kaplıyor. İnternet kullanıcılarının BitTorrent ya da Filehoster üzerinden indirdiği filmler ise devede kulak kalı-yor.

Dosya paylaşım ağlarındaki yüklemeler ve indirmeler bir dengeye sahip olsa da, son kullanıcı tarafında veri indirme / yükleme arasındaki dengesizlik akış (streaming) siteleri sayesin-de doruğa çıktı. ABD’de, dünyanın en başarılı ticari video platfor-mu Netflix daha şimdiden günlük internet trafiğinin üçte birini teşkil ediyor. Avrupa’ya baktığımızda ise YouTube’un benzer bir rol üstlendiğini görüyoruz. Akıllarda uyanan soru şu: Bunun be-delini kim ödüyor? Avrupa Parlamentosu tarafsızlık üzerinde tartışadursun, ABD tarafsızlığı çoktan bir kenara atmış bile.

İstek üzerine video, internetin geri kalanına karşıAmazon, Netflix ya da Google ile büyük Amerikalı hizmet sağla-yıcılar arasında ciddi uçurumlar var. ABD’nin ağ konusunda en yetkili mercii olan Federal İletişim Komisyonu yani FCC ise çap-raz ateşte kalmış durumda. FCC’nin Open Internet Order düzen-lemesi, çok uzun süredir internette tarafsızlığı sağlamanın yolu olarak görülüyordu. Bu düzenlemeye göre veri trafiği şeffaf ol-malı ve hiçbir sağlayıcının yararına veri ayrımcılığı yapmamalı. Bununla birlikte Amerikalı büyük hizmet sağlayıcı Verizon, yıl başında Washington’da bu düzenlemeyi mahkemeye şikâyet edip bir de davayı kazanınca, düzenleme pratikte etkisini yitirdi. Ardından FCC, hizmet sağlayıcıların sundukları özel hizmetler karşılığında ekstra para almalarına izin veren yeni bir taslak dü-zenleme yayınladı. İnternet veri trafiğine ilişkin yeni kurallar, Amazon, Google ve yüzlerce diğer içerik sağlayıcının protestosu bir işe yaramazsa Temmuz ortasından başlayarak geçerli olacak.

Önde gelen video akış şirketi Netflix daha şimdiden içeriği için ekstra para ödüyor. Aylardır Amerikalı büyük hizmet verici-ler Comcast ve Verizon’la fiyat savaşı yaşayan Netflix, bunun fa-turasını müşteriye çıkardı. Netflix bant genişliği raporu da Ekim 2013’te Comcast ve Verizon kullanıcıları video izleyince veri hı-zında bir yavaşlatma yapıldığını gösteriyor (sağda). Fakat Netflix ile Comcast anlaşmaya varır varmaz her ne hikmetse veri hızı bir anda yükseliyor ve eskisinden de iyi hale geliyor. Nisan ayın-da Verizon’la yapılan anlaşma da benzer bir sonuç sağladı. Netf-lix ek masrafları müşteriye yansıttı. Artık HD içerik için ayda 8 yerine 9 dolar (ya da avro) ödemek gerekiyor.

İnternette eşitliğin amansız savunucularından EFF (Elektro-nik Cephe Vakfı) Netflix’in yaptığı anlaşmaları internette çifte standarda giden bir yol olarak görüyor. EFF’nin uzman hukukçu-su Mitch Stoltz bu anlaşmanın kendisinden değil de yoğun veri kullanan diğer hizmetlere örnek teşkil etmesinden kaygı duydu-ğunu söylüyor. Görünen o ki Apple da Comcast firmasıyla, kendi akış hizmetine ayrıcalık tanınması için görüşmeler yürütüyor. Yine Electronic Arts’ın, oyunlarını Comcast ağı üzerinden akış halinde sunmayı düşündüğünü biliyoruz. Netflix anlaşmasını savunanlar bu tür “Peering,” yani trafik değiş tokuş anlaşmaları-nın internette standart iş akitleri olduğunu, internetin tarafsız-lığına gölge düşürmediğini iddia ediyor.

Tek bir internet düşüncesi soyut bir fikir. Gerçekte World Wi-de Web her ping ile birbirine yeniden bağlanan sayısız bireysel ağdan oluşuyor. Kesin konuşmak gerekirse dünya üzerinde ken-di ağına sahip 46.000 özerk sistem var. Her özerk sistemi bir sağlayıcı işletiyor. Eğer bir internet kullanıcısı Vimeo gibi bir vi-deo akış portalını açarsa, internete erişmek için kullandığı sağla-yıcı, videonun barındırıldığı sunucuya bir bağlantı kuruyor. Ye-rel internet hizmet sağlayıcıların (ISP’lerin) bağlantıları bu su-nuculara yetmiyor.

Video hizmetleri İnternette gezinti Dosya paylaşım ağları Diğer

Büyük sağlayıcıların gücüComcast ve Verizon gibi Amerikalı sağlayıcılar, video akışlarını iletme karşılığında Netflix’ten ek ücret istediler. Netflix ödemeye yanaşmayınca bant genişliğini kısıtladılar. Netflix parayı ödeyince bant genişliği yine yükseldi

Netflix: Video akışında tekelAmerika’da internetten dizi ve film izlemek isteyen on kişiden dokuzu Netflix’e gidiyor. Eylül ayında bu hizmet Avrupa’da da bazı ülkelerde kullanıma girecek ve Avrupa’daki ağlara aşırı yüklenme başlayacak.

İNdİrMe pAYı

67+11+5+17%67,40

%16,57

%10,77

%5,26 47+17+11+25%24,03

%47,39

%17,45

%11,13

Sıra Uygulama payı1 Netflix 31,62 %2 YouTube 18,69 %3 HTTP (Tarayıcı) 11,79 %4 BitTorrent 4,05 %5 iTunes 3,27 %

Sıra Uygulama payı1 YouTube 28,73 %2 HTTP (Tarayıcı) 17,55 %3 BitTorrent 10,10 %4 Facebook 4,94 %5 Netflix 3,45 %

Top 5 hİzMeT Ve proTokolABd

ABd

AB

AB

Kay

nake

: San

dvin

e

Haz.2013

Tem.2013

Ağus.2013

Eylül2013

Ekim2013

Kasım2013

Aralık2013

Ocak2014

Şubat2014

Mart2014

Nisan2014

Maysı2014

1,6

1,4

1,8

2,0

2,2

2,4

2,6

Verizon Tahmin

Comcast Tahmin

Netflix, Verizon’la

anlaştı

Netflix, ComCast’le

anlaştı.

Müşteri başına Netflix veri hızı (MBit/s cinsinden)

Kay

nak:

Net

flix

→

2508/2014

B İ L G İ

Araştırma: hız kesme hangi boyutta?2014’te AB Komisyonu hizmet sağlayıcıların bağlantıları ne derece yavaşlattığını öğrenmek için bir araştırma yaptı. Sonuçlar kullanıcıların üçte birinden fazlasının bant genişliği sorunu yaşadığını ortaya koyuyor.

Firefox için Anti-Telekom eklentisiTelekom YouTube Turbo gibi tarayıcı eklentileri bazı hizmet sağlayıcıların internet bağlantısını yavaşlatmasıyla başa çıkmaya çalışıyor. Çoğu zaman işe yarasa da bazı durumlarda bunlar da para etmiyor.

eNgelleNeN İçerİkVİDEO AKıŞı 55 %

SES AKıŞı 29 %

CANlı YAYıNlAr 26 %

ÇEVrİMİÇİ OYuNlAr 12 %

VıDEO-DOwNlOAD 10 %

BAğlANTı YAVAşlATıldı İçerİk eNgelleNdİ

2+12+86 %86

%12

%2

7+32+61%32

%7

%61

Evet, sıkça Evet, bazen Hayır

Bunun için büyük bir sağlayıcıya gitmek ya da Level 3 gibi kü-resel fiber optik ağ işleten bir sağlayıcı ağına doğrudan erişmek gerekiyor. İnternet kullanıcısı küresel sağlayıcıya ya da aracı sağ-layıcıya veri aktarımı için sabit bir ücret ödüyor. ISP de Peering (trafik değiş tokuş) anlaşmasıyla sabit bir veri hacmi için bağlan-tı (port) kiralıyor. Kiraladığı hacmi aşarsa ek bedel ödüyor.

Veri trafiğinde yeni kurallarNetflix vakası bu aktarım uygulamalarını tehlikeye atacak. Çün-kü artık ISP’ler az ya da çok veri hacmi kullanmaya karar verebi-lecek. Level 3 değiş tokuş portunun başkan yardımcısı Mark Tay-lor, ortalama %90 yükle çalıştıklarını ve sürekli veri paketi kay-bettiklerini söylüyor. Level 3’ün sunduğu 51 porttan 12’si bu sını-ra ulaşmış bile. Bu 12 porttan altısı için ISP’ler bant genişliğini yükseltmeyi reddediyor. “Bir yıldır durum böyle,” diyor Taylor. İsim vermese de bu altı ISP kendi yerel piyasalarında çok güçlü. Aboneleri ise veri hızında düşüş ve takılmalar yaşıyor. ISP’lerin beşi Amerika’dan, biri ise Avrupalı. Kimi söylentiler bu altıncı ISP’nin Alman Telekom’u olduğu yönünde.

Netflix – Comcast anlaşması bir başka bakımdan daha gele-neksel iş modelinin dışında: Netflix sunucularından Comcast ağına veri akışını ileten bir ara sağlayıcı yok. Netflix’in bugüne kadar bu iş için birlikte çalıştığı Cogent gibi özel barındırma şir-ketleri bile anlaşma dışında bırakılmış. Onun yerine Netflix, filmleri doğrudan Comcast ağına aktarıyor. Netflix, kendi akışla-rının önceliği için para ödüyor, o yüzden onun verisi daha “eşit.” Amerikan ağ kurumu FCC’nin yeni kuralları, Comcast diğer akış sağlayıcılarla da benzer anlaşmalar yaptığı sürece, bu yeni tür “eşitliği” yasaklamıyor.

AB ülkelerinde tehlike çanları çalıyorOkyanusun diğer yakasında olanlar, gelecekte dünyanın yaşaya-caklarının bir habercisi. Avrupa Komisyonu’nun Şubat sonunda yaptığı bir araştırmaya göre Avrupa Birliği ülkelerinde yaşayan-ların %40’ı hızlarının internet sağlayıcılar tarafından düşürül-düğü görüşünde. Her dört AB vatandaşından biri, içeriklerin en-gellendiğini söylüyor. İnternet kullanıcılarının bakış açısıyla, bu türden bir hız kesmenin ve engellemenin karşısına çıkmanın iki yolu var. Birincisi, internette tarafsızlığı destekleyen bir yasayı (örneğin tüm veri bağlantılarına eşit muamelenin zorunlu hale getirilmesi) desteklemek. Bu yaklaşım şu anda AB mahkemele-rinde tartışılıyor. Alternatif olarak da kolları sıvayıp, sağlayıcının getirdiği kısıtlamalara çözüm arayabilirler. Web’de bunun için bir dizi araç, özellikle de YouTube bağlantıları için tarayıcı eklen-tileri bulunuyor. Son birkaç yılda internet sağlayıcılar Next Ge-neration Network (NGN) teknolojisine geçiş yapıyor. Bu, veri tra-fiğini IP paketlerine göre denetlemek için bir yöntem. Hizmet Kalitesi (QoS) düzeyi hangi IP paketlerinin müşterilere hangi ay-rıcalıkla ulaştırılacağını belirliyor. QoS, VoIP ya da Skype için de önem taşıyor ama LTE ile telefon görüşmesi yapmak için (VoLTE) olmazsa olmaz. IPv6’nın çıkışıyla IP paketinin başlığındaki bilgi de 256 kalite düzeyine bölünebilecek. Eğer sağlayıcılar daha fazla söz söyleme hakkına sahip olursa müşteriler şikayetlerini ancak “Respect My Net” (sağa bakınız) tarzı sitelerde dile getirebilecek.

İnternette tarafsızlık kural oluncaBu tür sürtüşmeleri uzun vadede sadece hukuki bir anlaşma

çözebilir. Ancak mevcut kanunlara göre internette tarafsızlık sa-dece bir yan konu ve ancak Hollanda ile Slovenya’da kanunlaştı-rılmış halde. Ne var ki bu yasal boşluk kısa süre sonra doldurula-cak. Avrupa Parlamentosu Nisan başında yeni bir yasa tasarısını kabul etti. Bu tasarıya göre internet tarafsızlığı, “tüm internet trafiğine müdahale ya da ayrım olmaksızın eşit davranılması” olarak tanımlanıyor.

Kay

nak:

TN

S O

pini

on &

Soc

ial

Eylemciler ile lobiciler arasında, kamuoyunun hem gözünün önünde hem de gözden ırakta amansız bir mücadele var. Parla-mento komisyonun teklifini, özellikle de özel hizmetlerde kesin-likle internette tarafsızlığa yer verecek biçimde yeniden düzen-ledi. ABD’yle kıyaslayınca bir derece rahatlamak mümkün. FCC’nin yeni kuralları internet tarafsızlığını, özel hizmetler lehi-ne olacak biçimde sulandırdı. Dolayısıyla Netflix artık kendini özel hizmetten sayabiliyor. İnternet tarafsızlığı üzerine bir hu-kuk uzmanı olan Profesör Simon Schlauri’ye kalırsa AB Parlamentosu’nun kararı bu konseptin tanımını daraltıyor. “Şu anda özel hizmetler normal interneti daraltıyor. AB düzenleme-lerinde tanımlanan özel hizmetlerin bunu yapmasına göz yu-mulmayacak.”

Komisyonun ve parlamentonun bu yılsonuna kadar internet-te tarafsızlık düzenlemesi üzerinde anlaşmaya varması ve bu düzenlemenin Brüksel tavsiyelerine uygun olması bekleniyor. Bununla birlikte Netflix, Eylül ayında Avrupa’da yayına başlaya-cak ve Amerika’nın en gözde dizilerini, Hollywood filmlerini HD çözünürlükte Avrupa piyasasına sunacak. Netflix İngiltere’de ve ABD’de ise filmleri 16 MBit/s veri hızıyla 4K çözünürlükte oynat-maya hazırlanıyor. s [email protected]

26 08/2014

TREND Yavaş internet

2708/2014

TREND Güvenlik Raporu A Y I N T E H L İ K E S İ

Gmail'i iOS'tan kullananlar tehlike altındaBir güvenlik firması, Gmail hesaplarını iOS işletim sistemi üzerinden kullananların verilerinin çalınabileceğini dile getirdi. Google'ın, şifreli iletişimi izlemeye almak isteyen saldırganları önlemek için yeterli güvenlik önlemi almaması nedeniyle bu sorunun yaşandığını vurgulayan güvenlik şirketi, SSL/TLS şifreleme protokollerinin bazen saldırganlar tarafından aşılabildiğinin altını çizdi. Saldırganlar bu sayede şifreli yapıldığı düşünülen iletişimi kolayca takip edip okuyabiliyor. Android cihazlar için gerekli güvenlik önlemlerini alan Google'ın, iOS sistemi için henüz çalışma yapmamış olması nedeniyle iOS sistemi üzerinden Gmail'e giren kullanıcıların yazışmaları saldırganlar tarafından okunabilme tehlikesi yaşıyor. Söz konusu problem aslında 24 Şubat'ta ortaya çıkmış ve Google da açığı kabullenmişti. Ancak henüz sorunu gidermek için bir çözüm geliştirilmiş değil. Ayrıca Google'ın Android'de kullandığı yöntemi iOS uygulamasında niçin kullanmadığı da açıklanamıyor. Dolayısıyla, güvenlik uzmanları, iOS cihazları ile Gmail üzerinden kritik veriler gönderip alan kullanıcıları risk konusunda bilinçli olmaları için uyarıyorlar.

KitKat'a geçmediyseniz dikkat edin!IBM Security araştırmacılarının Android işletim sisteminde keşfettikleri yeni bir açık büyük endişe yarattı. KitKat öncesindeki Android sürümlerinde, KeyStore fonksiyonunda bulu-nan açık piyasadaki Android'li cihazların yaklaşık yüzde 90'ını etkiliyor. Keystore servisi, uygulamaların geliştiricilerine özel anahtarların tanımlanmasını, böylece geliştiricilerin uy-gulamalara müdahale edebilmesini sağlıyor. Ancak bu servisteki açık, kötü niyetli kişile-rin, uygulamalara kötü amaçlı kodlar enjekte edebileceği anlamına geliyor. Böylece, gü-venli olduğunu düşündüğümüz pek çok Android uygulaması, aslında kötü niyetli kişilerin amaçlarına hizmet eder hale gelebiliyor. Yine de Android işletim sisteminin, şifrelerin açı-ğa çıkması halinde kötü amaçlı kodların yerleştirilmesini engelleyen önleyici yedek sis-temleri bulunuyor ancak bu sistemlerin geçilebilmesi de mümkün. Google, konu hakkın-da henüz açıklama yapmadı ancak açığın ciddiyeti göz önüne alındığında, yakında bir ya-manın yayınlanması bekleniyor.

Android cebinizi temizleyebildiniz mi?Eski bir Android cebinizi bir başkasına satı-yor veya veriyorsanız, standart temizleme araçları işinize yaramayabilir. Çünkü bunlar, cep telefonunuzdaki kişisel bilgileri tama-men silemiyor. Avast, küçük çaplı bir araş-tırmasında eBay'den 20 tane kullanılmış akıllı cep satın aldı. Sözde bu ceplerin kişi-sel verilerden temizlenmiş olması gereki-yordu. Ama Avast çalışanları, 40.000'in üzerinde fotoğrafı (250 çıplak selfie de da-hil), 750 e-mail ve yazılı mesajı, 250 bağlan-tıyı, dört telefon sahibinin kimliğini, ve bir

tamamlanmış kredi talebini elde etmeyi başardılar. Android'le gelen standart temiz-leme araçlarındaki sorun, verileri sadece uygulama seviyesinde temizlemeleri. Yani veriler hala disk-imaj programlarıyla kurta-rılabilir durumda kalıyor. Bu işi yapan Fo-rensic ve Toolkit gibi ücretsiz programlar var. Cep telefonunuzu elden çıkarıyorsanız, tamamen temizlediğinizden emin olmalısı-nız. Buraya tıklayarak, cep telefonunu tam olarak nasıl temizleyebileceğinizi gösteren makalemize ulaşabilirsiniz.

Popüler video sitesi Dailymotion hack'lendi!Hacker'lar, video sitesi Dailymotion.com'a zararlı bir kod yerleştirerek onu sisteminize zararlı yükleyen bir siteye yönlendirmeyi başardılar. Symantec'ten araştırmacıların bir iframe içerisinde keşfettiği zararlı kod, ziyaretçileri sisteme Sweet Orange Exploit Kit'i yükleyen bir siteye yönlendiriyor. Bu saldırı aracı, Java, Internet Explorer ve Flash Player'ın açıklarından faydalanıyor. Sweet Orange'ın kullanmaya çalıştığı açık-lar arasında firmaların daha önce kapattığı güvenlik açıkları bulunuyor. Symantec araştırmacılarına göre kit, açıkları başarıyla kullandığında kurbanın bilgisayarına Tro-

jan.Adclicker'ı in-diriyor. Zararlı, saldırganlara ge-lir sağlamak amacıyla tıklama başına ödemede bulunan web reklamlarını kullanıyor. Dailymoti-on'daki zararlı kod, şu an ortadan kaldırıl-mış bulunuyor. Saldırının ne kadar sürdüğü ise bilinmiyor. Saldırının bir üçüncü parti reklam sağlayıcısının reklamından mı, yok-sa web sitesinin hack'lenmesi sonucu mu gerçekleştiği de bilinmiyor. Dailymotion, henüz konu hakkında herhangi bir açıkla-ma yapmadı.

Çin tarayıcılarında casus yazılım!

Güvenlik firması TrapX, ismini vermek istemediği bir üreticinin tarayıcılarında yaptığı araştırmada, Çin'de üretilen cihazlara zararlı yazılım yüklenmiş olduğunu keşfettiğini açıkladı. Casus yazılımların, özellikle finans ve lojistik şirketlerinde kullanılan tarayıcılardan geçen belgelerin içeriğini Çin'e ulaştırdığını kaydeden güvenlik uzmanları böylece Çin'in, batıdaki önemli finans ve lojistik şirketlerinin önemli verilerini ele geçirebildiğinin altını çizdiler. Yazılım ayrıca Server Message Block protokolünü kullanabiliyor ve Radmin uzaktan kontrol proto-kolü sayesinde şirketlerin ağlarına sızmayı kolaylaştırıyor. Zararlı yazılım şirket ağına sızdıktan sonra şirketin kurumsal kaynak planlama yazılımlarını araştırıyor ve böylece şirketin iş planları, projeleri, banka kayıtları, ihale bilgileri gibi önemli verilere ulaşabiliyor. Çok önemli bir endüstri casusluğu girişimi olarak değerlendirilen bu olay sayesinde, Çinli şirketlerin, rakibi batılı şirketlere karşı büyük avantajlar sağlayabileceğinin de altı çi-ziliyor. TrapX şirketi şimdiden, ismini vermek istemediği 7 önemli lojistik ve finans şirketinin bu scanner'ların kurbanı olduğunu da vurguladı. NSA-Prizm skandalını ortaya çıkaran Edward Snowden de yaptığı açıklamalarda ABD istihbaratının, ABD şirketlerinde üretilen teknolojik ürün ve hizmetlere kendi casus yazılımlarını eklediğini anlatarak dü-nya çapında büyük sansasyon yaratmıştı.

Temmuz ayında CHIP TechTalks canlı yayınımızın ikinci haftasında sizlere Güney Kore’nin başketi Seul’den seslendik. Konuğumuz Samsung IT Grup Ürünleri Satış ve Pazarlama Kıdemli Müdürü Pınar Kaçar’dı.

Temmuz ayında CHIP TechTalks canlı yayınımızın ilk hafta konuğu Microsoft Türkiye Genel Müdürü Tamer Özmen’di. Microsoft’un vizyonu, Windows Phone ve Windows 8.1 hakkında sorularımızı yanıtladı.

Bilişim sektörünün önde gelenleri canlı yayında sorularınızı cevaplıyor!

Bundan böyle en çok merak edilen ko-nuları, konuların uzmanlarından can-

lı olarak dinleyebilecek, aklınızda olan tüm soruları canlı yayında sorup anında yayın alabileceksiniz.

İletişim altyapısı Vodafone 3G ile sağla-nan ve HD olarak çekilen CHIP TechTalks canlı yayınlarında her hafta farklı bir ko-nuyu masaya yatırıyor ve enine boyuna tartışıyoruz. 3G’nin verdiği ulaşım ser-bestliği ile CHIP Online canlı yayınları size Türkiye’nin her yerinden, hatta dünyanın her yerinden ulaşıyor olacak. Zaman za-man gittiğimiz yurtdışı lansman ve fuar-larından en son gelişmeleri size sıcağı sı-cağına aktaracağız. Tüm yapacağınız be-lirtilen zamanda CHIP Online ana sayfası-nı açmak. Canlı Yayın ekranınızda oyna-maya başlayacak.

CHIP Online canlı yayınlarının hepsi arşivleniyor ve http://www.chip.com.tr/canli/ adresinden HD kalitesinde yayım-lanıyor. Elbette Canlı Yayını canlı seyret-menin bazı avantajları var, örneğin her yayının sonunda verdiğimiz sürpriz hedi-yeler gibi!

CHIP TechTalks canlı yayınlarında gö-rüşmek üzere!

CHIP TV artık capcanlı karşınızdac

VİDEO

İZLE

cVİDEO

İZLE

3G’nin katkılarıyla

1) Apple uygulama mağazasından ya da Google Play uygulama mağazasından “Dogan Burda Dergi AR” uygulamasını indirin... Aşağıdaki QR kodları kullanarak doğrudan erişebilir, ya da uygulama mağazalarında arama yaparak “Dogan Burda Dergi AR” uygulamasını bulabilirsiniz.

Akıllı cihazınız yoksa

Dergideki Artırılmış Gerçeklik (Augmented Reality) videolarını http://chip.tk/1zWVynE adresinden izleyebilirsiniz

2) İnternet bağlantısı aktifken uygulamayı çalıştı-rın. Doğrudan kamera moduyla açıldığını görecek-siniz… İlgili video görüntüsünün tamamını ekranda görecek şekilde telefon ya da tableti sayfanın üzerinde tutun ve kısa bir süre bekleyin. Videonun yüklenmeye başladığını göreceksiniz.3) Video, telefon ya da tablet ekranında görünen dergi sayfası üzerinde oynamaya başlayacak. Aygıtı yavaş hareketlerle oynatsanız dahi, videonun dergi sayfasında belirlenen alanda kaldığını gözlemleye-bilirsiniz.4) Dilerseniz video üzerine parmağınızla çift tıklaya-rak tam ekran yapabilir ve kamerayla dergi sayfası üzerine odaklanmak zorunda kalmadan videoyu daha rahat şekilde seyredebilirsiniz.

Bu simgeyi gördüğünüz sayfalarda video izleyebilirsiniz

Powered by Aurasma

Temmuz ayında CHIP TechTalks canlı yayınımızın üçüncü haftasında Yayın Yönetmeni Mahmut Karslıoğlu ve Test Merkezinden Ercan Uğurlu tüm zamanların en “teknolojik” Dünya Kupası’nı değerlendirdi.

Temmuz ayında CHIP TechTalks canlı yayınımızın son hafta konuğu Riot Games’den Topluluk ve PR Müdürü Erdinç İyikul’du. Çok geniş bir taraftar kitlesine sahip olan League of Legends’ı konuştuk.

CENK TARHANCHIP Online Yayın Yönetmeni

[email protected]

cVİDEO

İZLE

cVİDEO

İZLE

cVİDEO

İZLE

BU SAYFADAKİ VİDEOLARI NASIL İZLEYECEKSİNİZ?

Teknoloji dünyası artık o kadar baş döndürücü bir hızla ilerliyor ki, CHIP ekibi olarak her gün ya-şanan gelişmeleri aktarmak için çılgınca bir sü-ratle çalıştığımızı söylesek yanlış olmaz. Her ay elinizde tuttuğunuz bu dergi ay boyunca yaşa-nan gelişmeleri özetlemek için var, ancak CHIP Online her türlü teknolojik gelişmeyi sizlere an be an aktarmak için var. İşte bu yüzden gün içe-risinde defalarca güncellememize, her hafta öze-ti sizlere CHIP Online e-bülteni şeklinde yollama-mıza rağmen bazen bu hız bile yetmiyor. İşte bu yüzden, bu sayfada da görmüş olduğu-nuz CHIP Online TechTalk Canlı Yayınlarını icat ettik. İyi ki de öyle yapmışız, çünkü bu sayede bir taraftan flaş bir gelişmeyi anında sizlere aktar-mak imkânı buluyoruz, bir taraftan da Türkiye’de bilgisayar sektörüne yön veren büyük oyuncuları yakalayıp yakalayıp sizin karşınıza en doğal hal-leri ile getiriyoruz. Üstüne üstlük Canlı Yayında sorularınızı onlara aktarıyor ve yanıtlamalarını sağlıyoruz.

Dünyanın öbür ucundan canlı Geçtiğimiz ay bizim için bir başka ilki gerçekleş-tirdik ve CHIP Online olarak sizlere Canlı Yayını-mızı dünyanın gerçekten de öbür ucundan, Gü-

ney Kore’nin başkenti Seul’den ilettik. Kore’de cep telefonu, tablet, gemi, dozer, iş makinesi, otel ve daha bilumum şeyi üreten ve ülkenin ekonomisine en çok katkı sağlayan şirket olan Samsung’un davetlisiydik. Can çekişen bilgisa-yarlara hayat öpücüğü gibi gelen, aynı zamanda güncel bilgisayar ve sunucuların performansları-nın hiç hayal edemeyeceğimiz seviyelere çıkma-sını sağlayan SSD’lerin dünyasındaki en son ge-lişmeleri ve Samsung’un SSD teknolojisinde ya-şattığı devrimi sıcak sıcak, duyurulduğu anda sizlere aktarmayı başardık. Taa oradan gerçek-leştirdiğimiz Canlı Yayın herhangi bir kesinti ol-madan Türkiye’deki tüm CHIP Online takipçileri tarafından izlendi. Bunu daha önce hiçbir IT yayı-nı gerçekleştirmemişti, bu da bizim için bir ilk ol-du ve gerçekten gurur kaynağımız oldu, artık ne-reye gitsek “ohooo biz dünyanın öbür ucundan Canlı Yayın yaptık” diyoruz. Bu arada elbette bu-rada durup kalmayacağız, örneğin siz bu satırları okurken biz büyük ihtimalle yurtdışından ikinci Canlı Yayınımızı gerçekleştirmiş olacağız.

Teknoloji dünyasına yön verenler CHIP’teCanlı Yayınlarımızı Türkiye’de teknoloji dünyası-na yön veren, trendleri belirleyen firmaların en

tepe noktasındaki yöneticilerle sürdürmeyi ilke edindik. Bu ilke çerçevesinde geçtiğimiz ay CHIP Online takipçileri ile Microsoft Türkiye’nin patro-nu (ki artık Nokia’nın patronu da diyebiliriz) Ta-mer Özmen konuğumuzda. Türkiye’de hakkında en çok konuşulan, en çok yerilen ama bir taraf-tan da hayatın her noktasında karşımıza çıkan bir firma olan Microsoft’un en tepe yöneticisi tüm sorularımızı en samimi şekilde yanıtladı. Bu da CHIP Online Canlı Yayınlarının ikinci hedefini gösteriyor. Yani her türlü soruya en yetkili ağız-dan yanıt almak ve bu yanıtı anında CHIP takip-çilerine ulaştırmak.

Uzun sözün kısası, teknolojinin geliştiği her alan-da CHIP bu ülkede yıllardır olduğu gibi öncü ol-maya devam ediyor. Eğer şimdiye kadar yapma-dığımız bir şey geliyorsa aklınıza, şunu bilin ki “henüz” yapmamışızdır. Yoksa mutlaka yol hari-tamızda yer alıyordu. Yol haritamızda yer alan bir başka önemli gelişme daha var, ama onu şimdi-lik burada dillendirmeden köşeme bu ay son ve-riyorum. Ama işte şuraya yazıyorum, bir sonraki ay sizlere çok daha farklı bir hikâye anlatmak için yine bu köşede olacağım. O zamana kadar hoşça kalın, kendinize iyi bakın!

D Ü n Y a n I n Ö b Ü R U C U n D a n S E S L E n D İ K !

Teknolojinin geliştiği her alanda CHIP bu ülkede yıllardır olduğu gibi öncü olmaya devam ediyor. Eğer şimdiye kadar yapmadığımız bir şey geliyorsa aklınıza, şunu bilin ki “henüz” yapmamışızdır.

Android cihazlar için iOS cihazlar için

Sinsi tehlike

NSA skandalından bir yıl sonra tek bir şey kesin: Gözetleme sadece başlangıçtı. Ama hiç kimse bunun farkında değil.

BH / Barış Emre ALKIM

Foto

: Wik

iped

ia/t

ReV

oR

paG

LeN

30 08/2014

TREND Birinci yılında NSA skandalı

→

Edward Snowden bundan tam bir yıl önce NSA’nın içyü-zünü ifşa edenin kendisi olduğunu açıkladığında, “En büyük korkum açıkladıklarımın hiçbir şeyi değiştirme-mesi,” demişti. Snowden bu açıklamasından kısa süre önce Amerikan gizli servisi NSA’nın (Ulusal Güvenlik

Ajansı) ve İngiltere’deki karşılığı olan GCHQ’nun (Hükümet İleti-şim Merkezi) uluslararası iletişimi dinlediğini, akıl almaz sayıda telefon konuşmasını, e-postayı ve diğer veriyi hiçbir şüphe olma-dığı halde kayıt ve analiz ettiğini duyurmuştu. Bu gözetlemenin kapsamı o denli büyük ki, rakamlar bile kavramamıza yetmiyor. Sırf NSA, 40.000 çalışanıyla 40 ila 50 milyar arası kaydedilmiş te-lefon görüşmesi ve e-postadan oluşan bir veri havuzuna sahip ve yıllık bütçesi de 10,8 milyar dolar.

İnternette gözetimin gerçek boyutları; açıklanan her yeni ra-kamla, her yeni izleme programıyla ya da şirketlerle gizli servisler arasındaki her yeni bağlantıyla daha da büyüyor. Ama Edward Snowden’ın kâbusu gerçekleşiyor: Medyanın olaya ilgisi kayboldu, birçok kullanıcı korkacak bir şey olmadığını düşünüyor ve bu kitle-sel casusluk eylemi karşısında siyasi bir tepki neredeyse yok. Kısa-cası, hiçbir şey değişmiyor.

“General Keith… sizi görmek ne güzel…!”Giderek artan sayıda kanıt, gizli servislerin elinin tahmin edilen-den de uzun olduğunu gösteriyor. Casuslar belli ki Google, Micro-soft ya da Apple gibi Amerikan internet devlerinin yönetim katla-rında cirit atıyor. Prism programı ifşa olduğunda şirketler NSA ca-susluğuna öfkelenmiş gibi yaptılar. Ama El-Cezire haber kanalı ta-rafından açıklanan e-postalar, Google’ın 2012’den bu yana, yani daha Snowden’ın açıklamaları ortada yokken bile Enduring Secu-rity Framework (ESF, Dayanıklı Güvenlik Çerçevesi) programının bir parçası olduğunu gösteriyor. Yayınlanan e-postalara göre ESF, Amerikan Savunma Bakanlığı ile Ulusal Güvenlik Bakanlığı’nın bir ortak girişimi ve güvenlik sorunlarını teknoloji şirketleriyle birlik-te çözmeyi amaçlıyor.

E-postaların birinde, NSA’nın eski müdürü Keith Alexander, Google’ın o zamanki müdürü olan Eric Schmidt’i diğer şirketlerin başkanlarıyla birlikte (Apple CEO’su Tim Cook ve Microsoft’un eski başkanı Steve Ballmer da var) gizli bir toplantıya çağırıyor. E-posta, Sergey Brin tarafından temsil edilen Google’ın, Apple’ın ve Microsoft’un NSA ve diğer yetkililerle mobil aygıtlarda güvenlik konusunu tartıştığını ispatlıyor. E-posta yazışmalarının en çarpıcı yanı, NSA ile şirket yöneticilerinin son derece içli dışlı olması. Me-sela Google’ın eski müdürü Eric Schmidt, NSA’nın müdürünün e-postasına yanıtına şu sözlerle başlıyor: “General Keith… sizi gör-mek ne güzel…!”

Böylesi e-postalar gizli servislerin internetle ve internetin önde gelenleriyle ne kadar yakından ilişki içinde olduğunu kanıtlıyor. Bu hizmetlerin gözetiminden kaçmanın tek yolu interneti terk et-mek gibi görünüyor. Ama bu bile casuslardan sizi kurtaramıyor. Nisan ayında Associated Press (AP) haber ajansı ABD hükümetinin Küba’daki gizli operasyonuna ilişkin bir soruşturmayı yayımladı.

İfşaatların tarihçesiprism’den Handygate, temel haklardan angry Birds’e. CHip zaman çizelgesi casusluk skandalının en önemli olaylarını topluyor

7 Haziran 2013 Prism’in maskesi düştü Prism üzerine ilk NSA slaytları yayımlandı. Bilgilerin kaynağı hâlâ bilinmiyor

9 Haziran 2013 Snowden kendini gösteriyor edward Snowden, Hong kong’da geçici in-zivaya çekildiği yerden, NSA köstebeğinin kendisi olduğunu açıkladı.

16 Temmuz 2013 “En temel hak” Prism hakkındaki bir görüşmenin ardından Al-man İçişleri Bakanı Hans-Peter Friedrich, güven-liğin “en temel hak” olduğu demecini verdi.

C A S U S P R O G R A M L A R

Gözetim sözlüğüNSA ve İngiliz gizli servisi GCHQ’nun kullandığı sayısız casusluk programı artık günışığına çıktı. Bunların neler olduğunu, kimin kullandığını gösteriyoruz.

Casusluk

programı

TanımNSA

GCHQ

ToplamaAnaliz

Manipülasyon

Boundless Informant

Diğer programların kaydettiği verileri analiz ediyor ve ülkelerin izlenme derecesini grafiklerle gösteriyor q q

BullrunDonanım ve yazılımları arka kapılar sayesinde manipüle edip internetten şifreli veri topluyor, deşifre ediyor. Bütçesi 255 milyon dolar

q q q

Co-Traveler Analytics

Yüz milyonlarca cep telefonu hareket ve ilgi profili için gözetleniyor. Günde beş milyondan fazla veri kümesi toplanıyor

q q q

Dishfire2012’de günde 200 milyon civarı SMS kaydederek kişi listeleri, finansal işlemler ve ikametgâhlar hakkında bilgi topladı

q q

Edgehill Bullrun’ın İngiliz sürümü q q q

Genie2008’de bu bot ağı bu takma isim altında 21.252 bilgisayarı etkiledi. Amaç belli bilgisayar ağlarına el koymaktı. q q

MuscularGoogle ve Yahoo veri merkezleri arasındaki iletişimi kaydediyor. 30 günde 181 milyon veri kümesi toplandı. q q q

PrismKullanıcı verileri doğrudan Facebook , Google ve Microsoft gibi BT hizmet sağlayıcılarının sunucularından toplanıyor. Firmalar bunu inkâr ediyor.

q q

Quantum-theory

QuantumInsert, Quantumcopper ve Quantumbot adlı alt programlarla bilgisayar sistemlerine saldırı düzenleniyor q q q

Royal Concierge

Dünyanın önde gelen 350 otelinin rezervasyonlarını gözetleyerek diplomatların otel odasına ziyaretten önce dinleme aygıtı yerleştirilmesini sağlıyor.

q q q

Squeaky Dolphin

Facebook, YouTube, Twitter ve Blogspot gibi platformlardaki etkinlikleri izleyip Arap Baharı gibi protestoları önceden tahmin ediyor.

q q

Tempora İngiliz topraklarındaki fiberoptik kablolardan geçen internet ve telefon iletişimini analiz ediyor. q q

Upstream Collection

Fairview, Blarney, Stormbrew ve Oakstar adlı altprogram-lara sahip. Amerikan sağlayıcıların işbirliğiyle NSA yabancı telekomünikasyon ağlarından veri alıyor.

q q

XKeyscore Sunucu, veri tabanı ve yazılım paketlerinin bu birleşimi toplanan bilgilerin seçici analizini yapıyor. q q

3108/2014

A R A ş t I R M A

Okurlarımıza sorduk: NSA skandalı neredeyse bir yaşına girdi. Gözetlenme internet üstündeki davranışlarınızı değiştirdi mi?Bu soruyu Facebook’tan okurlarımıza sorduk. Yanıtlar, ifşa edilen bilgilerin çoğu kullanıcıyı bilinçlendirmediğini gösteriyor. Kullanıcıların %78’i kendisinin izlenmediğine inanıyor ya da bu konuda kılını bile kıpırdatmayacak kadar tembel.

ABD Uluslararası Geliştirme Ajansı (UAID) tarafından organize edilen ve fonlanan bu gizli operasyonda, bir paravan şirket ağı 2009’dan bu yana Karayip adalarında Twitter’a benzeyen kısa mesaj hizmeti ZunZuneo’yu inşa ediyordu. Bunun orijinal Twitter’dan farkı, bilginin internet üzerinden değil de SMS ile paylaşılmasıydı. Bunun nedeni ise çoğu Kübalının zaten sıkı de-netim altındaki internete erişiminin olmamasıydı. Klasik mobil telefonların aksine, akıllı telefonlar Küba adasında resmen ya-sak.

ZunZuneo’nun genç üyelerinin (en yoğun saatte 40.000 civa-rı) bilmediği şey, ABD hükümetinin müzik ya da futbol haberleri gibi zararsız içeriği paylaşarak üyeleri bir kritik kütleye ulaştır-maya çalıştığıydı. Bu rakama erişilir erişilmez Amerikan hükü-metinin ajanları ağ üzerinden politik bilgi paylaşarak üyeleri komünist rejime karşı ayaklandıracaktı. AP’nin referans verdiği bir USAID belgesine göre, amaç Küba halkını “devlet ile toplum arasındaki güç dengesini yeniden düzenlemeye” teşvik etmek, bir başka deyişle bir “Küba baharı” başlatmaktı.

Propaganda ve aldatmaKüba’nın aksine dünyanın çoğu yerinde sosyal ağların ABD hü-kümeti tarafından komplo amaçlı kurulması gerekmiyor. Dün-yanın denetimsiz kısmında interneti Facebook, YouTube ve Twit-ter olmadan hayal etmek olanaksız. Fakat bu, söz konusu hiz-metlerin gizli servislerin ilgisini çekmediği anlamına da gelme-meli. Tam tersine NSA ve GCHQ, Twitter’ı ve benzerlerini en ba-şından beri internet aracılığıyla kamuoyunu etkilemek için kul-lanıyor. Nisan 2014’te Snowden’in sırdaşı gazeteci Glenn Greenwald’ın gösterdiği gibi, gizli servisler sosyal ağlar üzerin-den sayısız mesaj ve multimedya içeriği gönderiyor ya da kendi yaydıkları “viral” haber kampanyaları başlatmaya çalışıyor. GCHQ’nun bir raporuna göre böylesi çevrimiçi operasyonların amacı propagandayı yaymak ve halkı aldatmak.

İngiliz “Ortak Tehdit Araştırma İstihbarat Grubu” ya da kısa adıyla JTRIG, sosyal ağlara sızmanın merkezinde yer alıyor. GCHQ’nun tüm operasyonlarının %5’i artık “casusluk işi”. Bunu, üstünde ÇOK GİZLİ yazan bir dosya söylüyor.

Bununla birlikte, gizli servislerin hazırladığı bir sunuma göre JTRIG’in yaptığı türden “Bilgisayar Ağı Bilgi Operasyonları” sade-ce dijital dünyayla sınırlı değil. İngiliz GCHQ’nun 2010’da Beş Göz (Five Eyes) ülkelerinin gizli servislerine (NSA dâhil) yaptığı gizli bir sunumda, sosyal medya üzerindeki gizli manipülasyon-ların “gerçek dünyada etki göstermesinden” en iyi senaryo ola-rak söz ediliyor. Ne var ki bu belgeler internet dışında gerçek bir etkiyi “doğrudan” anlatmıyor. Fakat Kübalı SMS hizmeti ZunZuneo’yla ilgili açığa çıkanlar ABD hükümetinin halkın sos-yal medyadaki tartışmalarını kasıtlı biçimde etkileyip ayaklan-ma ve isyan çıkarmaya çalıştığını gösteriyor.

12 Ağustos 2013 İlişkinin sonu mu? Alman yetkili Ronald Pofalla, Alman halkının topluca gözetlenmesinin “söz konusu olmadığını” açıkladı.

13 Eylül 2013 NSA’ya veri Alman BfV’nin müdürü, düzenli olarak NSA’ya veri aktardıklarını doğruladı.

15 Eylül 2013 NSA ile Visa NSA alışverişleri de küresel olarak takip ediyor. Buna Avrupa’da Visa’yla yapılan alışverişler dâhil.

8 Ağustos 2013 Lavabit kapanıyor Snowden’in de kullandığı şifreli e-posta hizmeti Lavabit, aBd hükümetinin bas-kılarına dayanamayarak kapandı.

Göttingen Üniversitesi Sosyal ve İletişimsel Psikoloji Bölümü’nden Yann Ormanns, gizli servislerin sosyal değişimlere aktif olarak müdahalesinin gerekmediğini söylüyor: “Sürekli göze-timin var olduğu bir ülke strese ve kaygıya yol açabilir.” Böyle du-rumlarda kişinin aktif olarak gözetlenmesine gerek yok, sırf gözet-lenme hissi bile yeterli, diyor Ormanns. Dahası kurallara uymak için sergilenen bir davranış daha var: Gözetleme, kitlesel medyaya ve devlete olan inancı zayıflatıyor. Bu da Ormanns’ın CHIP’le yap-tığı görüşmede açıkladığı üzere, “Yanlış bir şey yapmadıysan kor-kacak bir şeyin yoktur” ilkesi uyarınca insanların kurallara daha da bağlı kalmasına yol açıyor.

Greenwald’ın Şubat 2014’te yayımladığı fakat şu ana kadar ba-sında çok da yer bulmayan Snowden belgeleri, GCHQ ve NSA gibi gizli servislerin insanların düşüncelerini ve duygularını kendi leh-lerine çevirmek üzere sosyal ağlara nasıl sızdığını gösteriyor. Bu yöntemlerden biri, gizli servis jargonunda “Sahte Bayrak Operas-yonu” diye geçiyor ve birisi ya da bir kuruluş adına bilgi yaymayı kapsıyor. Dahası GCHQ’nun gizli birimi JTRIG, kişilerin ya da koca şirketlerin itibarını zedelemenin ayrıntılı yöntemlerini geliştir-miş.

Hayır, gizli servislerin bilgilerimle ilgilendiğini sanmıyorum

Verilerimi daha iyi korumak isterdim ama çok karışık

Hayır, daha önce hiç böyle araçlar kullanmadım

Evet, o günden beri daha fazla şifreleme ve anonimleştirme aracı kullanıyorum

Verilerimi nasıl daha iyi koruyacağımı bilmiyorum.

%11

%60

%18

%8

%3

“En kötüsü hiçbir şeyin değişmemesi”

Edward Snowden Hong Kong’daki ilk röportajından

32 08/2014


İş ilişkilerine nasıl zarar verilir?Belgelerden birine göre bir kişinin itibarını sarsmanın yolla-rından biri “hedef alınan kişinin kurbanı tarafından yazıldığı iddia edilen bir blog açmak.” Ayrıca “hedef alınan kişinin sos-yal ağ sayfalarındaki fotoğraflarını değiştirmek” ya da “kom-şularını, meslektaşlarını ya da dostlarını” kötüleyen e-posta ya da SMS’ler yollamak da var.Gizli servisler, şüphe söz konusuysa sadece kişileri değil şir-ketleri de hedef alıyor. İş ilişkilerini bozmak için, gizli servisler “gizli bilgileri bloglar aracılığıyla” ve diğer kanallar üzerinden basına ya da rakiplere verebiliyor ya da “ilgili forumlarda olumsuz bilgi yayabiliyor.” NSA’nın başka ülkelerde, örneğin Almanya’da da sanayi casusluğu yapıyor olma olasılığı yük-sek. Edward Snowden yıl başında NDR ile yaptığı röportajda şöyle dedi: “Eğer Siemens, ABD’nin (sadece ulusal güvenlik de-ğil) ulusal çıkarlar için avantajlı olduğunu düşündüğü bir bil-giye sahipse, ABD bu bilginin peşine düşer ve elde eder.”Bu yeni gelişmeler gizli servislerin internete erişiminin şimdi-ye kadar düşünülenden daha fazla olduğunu ortaya koyuyor. Gözetleme, manipülasyona dönüşeli çok olmuş.

Ne var ki pek az internet kullanıcısı bundan etkilendiğini düşünüyor. NSA ve benzerlerinin şüphe unsuru bile gerektir-meyen kapsamlı gözetleme planına ilişkin bilgi geçtiğimiz yıl açıklandığı halde, internet kullanıcılarının büyük kısmı hâlâ gizli servislerin kendi verileriyle ilgilenmediğini düşünüyor (sayfa 32’deki araştırmaya bakınız). Sosyolog Ormanns’ın bu-nun için de bir açıklaması var. Anahtar kelime, bilişsel uyum-suzluk. “Bu olgu, örneğin et yemeyi seven birisi mezbahalar üzerine belgesel izleyip de et tüketimi için hayvanların acı çekmek zorunda olduğuna inanmak istemediğinde ortaya çı-kıyor,” diyor Ormanns. Bu olguyu teknik terimlerle şöyle açık-lamak olanaklı: “Bilişsel uyumsuzluk çelişkili algıların tetikle-diği son derece nahoş bir durum.” Ormanns et sevenlerin ör-neğini gözetleme skandalına uyarlıyor: “Hiç kimse gözetlen-meyi istemiyor ama çoğu kişi internet üzerinden tıpkı eskisi kadar rahat iletişim kurmayı istiyor,” diye açıklıyor. “Bu biliş-sel uyumsuzluğun nahoşluğu, ‘korkacak hiçbir şeyim yok’ ya da ‘kimse verilerimle ilgilenmez’ açıklamalarıyla hafifletili-yor.”

31 Ocak 2013 Ströbele Moskova’da Hans-Christian Ströbele, Snowden’le Moskova’da buluşan ilk Alman parlamenter oldu.

5 Kasım 2013 Casusluk mesajı Berlin’deki İngiliz Büyükelçiliği’nin çatısındaki tuhaf yapı gizlice dinleme amaçlı

9 Aralık 2013 Oyun casusları Guardian ile New York times, NSa ile GCHQ’nun çevrimiçi oyunlarda da casusluk yaptığını açıkladı.

23 Ekim 2013 “Handygate” Alman hükümeti, NSA’nın Başbakan Angela Merkel’in telefonunu dinlediğini açıkladı.

27 Ocak 2014 Kızgın casuslar NSA ve GCHQ, Angry Birds gibi popüler oyun uygulamalarının kullanıcıları hakkında topladığı veriyi ele geçiriyor.

23 Şubat 2014 Gözetlenen bakanlar NSA’nın Almanya’da İçişleri Müsteşarı Thomas de Maiziere dâhil 320 kıdemli kanun koyucuyu dinlediği ortaya çıktı.

27 Şubat 2014 Yahoo videolu sohbet Guardian, GCHQ’nun Yahoo Messenger üstünden yapılan milyonlarca videolu sohbeti sakladığını ve topladığını yazıyor.

17 Ocak 2014 Obama’nın konuşması Gözetleme konulu bir konferansın açılış konuşmasında Obama, NSA ve benzerleri için daha sıkı kurallar getirildiğini açıkladı.

O K U N A C A K K İ t A P L A R

No Place to Hideedward Snowden’in gizli NSa belgelerini ilettiği ve bu belgeleri yayınlayan araştırmacı gazeteci Glenn Greenwald kitabında (sadece İngilizce) çarpıcı açıklamalar yapmakla kalmıyor, Edward Snowden’in NSA’dan kaçışını da anlatıyor.

Der NSA-Komplex (NSA kompleksi)Snowden’in belgelerinin çoğunu okuyan Spiegel yazarları Marcel Rosenbach ve Holger Stark, edward Snowden’in nasıl itirafçı olmaya karar verdiğini ve Almanya’nın NSA’nın Avrupa’daki birincil hedefine nasıl dönüştüğünü anlatıyor.

3308/2014

B A ş I N d A N B E R İ K A R ş I y d I L A R

Pike, Church ve Abzugotis G. pike, Frank Church ve Bella abzug isimleri çok az kimse için bir şey ifade ediyor. Ama bundan 40 yıl önce bu Amerikalı politikacılar NSA’nın maskesini ilk kez düşürmüştü.

NSA’yla mücadele eden DemokratPike Komitesi’nin başkanı olan Otis G. Pike, kılı kırk yaran soruşturması yüzünden NSA’yı düşman edinmişti. Bu yılın Ocak ayında 92 yaşında öldü.

1975: İlk NSA skandalıNSA’nın casusluk tutkusu aslında yeni bir şey değil. Bundan 40 yıl önce de benzer bir skandal yaşanmıştı Basın, masum vatandaşların topluca dinlenmesiyle ilgili gizli bilgileri bir muhbirden alıyor. Gizli servisler öncelikle bu ko-nuyu önemsiz göstermeye çalışıyor. Ardından parlamento ko-nunun açıklığa kavuşturulması için bir soruşturma komitesi kuruyor. Fakat bir süre sonra komitenin başkanı görevden çe-kiliyor. Tüm bunlar kulağa çok tanıdık gelse de, aslında ABD’de bundan neredeyse 40 yıl önce gerçekleşmiş şeyler. NSA’nın çe-virdiği dolaplar ilk defa o zaman su yüzüne çıkmıştı. Şu anki skandalla ortaklıkları şaşırtıcı.

Bunun ısrarlı savunucularından biri New York’tan Otis G. Pike’tı ve kendinden önce gelen Lucien Nedzi görevden çekilin-ce, adını kendisinden alan Pike Committee’nin başkanı olmuş-tu. Bu komite ABD Temsilciler Meclisi tarafından Amerikan gizli servislerinin çalışmasına ışık tutmak için kurulmuştu ve Pike görevini fazlasıyla iyi yapmıştı. Ağustos 1975’te CIA’nın o günkü başkanı William Colby’yi komiteye çağırarak CIA’nın ve-ri kaynakları hakkında ek bilgi istemişti. Colby, bu görüşme sı-rasında NSA’nın Amerikan vatandaşlarının telefon konuşma-larını düzenli olarak dinlediğini kabul etti.

Shamrock, Minaret ve ChaosBirkaç gün sonra Pike, NSA’nın o zamanki başkanı Lew Allen Jr.’ı sorguladı. Allen, CIA Başkanı Colby’nin ifadesini doğrula-makla kalmadı, NSA’nın telefon konuşmalarının yanı sıra tüm teleks trafiğini izlediğini ekledi. NSA’nın 1960’larda ve 1970’ler-de Amerikan vatandaşlarını dinlemek için kullandığı prog-ramların kod adları da aynı anda yürütülen Church komitesi-nin soruşturması sırasında açığa çıktı. Bunlar Shamrock ve Minaret projeleriydi. İki programın da amacı, ellerindeki bir gözlem listesine göre Vietnam Savaşı protestocularının ve sivil hak savunucularının iletişimini dinlemekti. Martin Luther King Jr. ve Muhammed Ali gibi bilinen kişilerin yanı sıra Frank Church de Minaret projesinin bir hedefiydi. Minaret ve Sham-rock tarafından gizlice toplanan veri, NSA tarafından CIA, FBI ve diğer kolluk kuvvetlerine iletiliyordu. Ardından bu veri, CIA’nın ABD’nin siyasi rakiplerini takip etmek için kullandığı Chaos operasyonunda kullanılıyordu.

NSA’nın iletişim verilerine erişmek için kullandığı yöntemi tam olarak ne Church komitesi saptayabilmişti ne Pike Komi-tesi. 1975’in ortalarında ABD Temsilciler Meclisi üyesi Bella Ab-

8 Nisan 2014 Snowden konuşuyor Snowden, Google Hangout sayesinde Avrupa Konseyi karşısında konuştu ve BND ile NSA’nın sıkı işbirliğinden söz etti.

9 Nisan 2014 Çabuk gelen istifa NSA komitesinin başkanı Clemens Binninger sadece birkaç gün kaldığı görevinden hemen istifa etti.

8. Mayıs 2014 Snowden tanık kürsüsünde NSA soruşturma komitesi Snowden’in tanık olarak sorgulanmasını oybirliğiyle kabul etti.

20 Mart 2014 NSA Komitesi Almanya’da parlamentodaki tüm partile-rin rızasıyla NSA meselesinin araştırılması için bir soruşturma komitesi kuruldu.

zug, her iki programa ilişkin bilgi edindi. Ardından bir soruşturma başlattı. Western Union gibi dev telekomünikasyon firmalarının, müşterilerinin iletişimlerine NSA’nın erişebilmesi için gayrı resmi anlaşmalar yaptığı ortaya çıktı.

Soruşturmalar tamamlandıktan sonra, iki komitenin de ortak talebi NSA’nın devlet gözetimine tabi tutulması oldu ki bu durum, bugüne kadar gerçekleşmedi. FISA diye de bilinen Yabancı İstihba-rat Gözetim Yasası 1978’de yürürlüğe girerek, günümüzde de sü-ren NSA casusluğuna yasal zemin teşkil etti.

34 08/2014


B İ L G İ

BlackphoneCo-Traveller Analytics gibi casusluk programları (sayfa 31) ve Al-man şansölyesinin cep telefonunun dinlenmesi gibi olaylar akıllı telefonların gizli servislerin gözde hedefi olduğunu gösterdi. Yeni ve dinlenemeyen bir akıllı telefon imdada koşuyor: Blackphone. Orta sınıf akıllı telefon, İspanyol üretici Geeksphone ile şifreli ileti-şim konusunda uzman Amerikan hizmet sağlayıcı Silent Circle’ın ortak çalışmasının meyvesi. Blackphone, Android’in son derece özelleştirilmiş bir sürümü olan PrivatOS üzerinde çalışıyor. Kulla-nıcı her uygulamaya belli erişim hakları verebiliyor, istediğinde de bu hakları geri alıyor. Böylece hangi uygulamanın kendi hakkında ne kadar bilgi toplayabileceğini kullanıcı belirliyor.

dinlenemeyen telefonları kendiniz yapınBlackphone üzerine kurulu Silent Circle uygulamaları, korumalı veri değiş tokuşunun yanı sıra güvenli arama, video sohbet ve SMS sunuyor. Alıcının da aynı uygulamalara sahip olması şart. Telefo-nun 630 dolarlık fiyatına Silent Circle uygulamalarına iki yıllık abonelik bedeli dâhil. Eğer şifrelemeden vazgeçmek istemiyorsa-nız yılda 90 avro ödemeniz gerekiyor. Telefonu blackphone.ch ad-resinden sipariş edebiliyorsunuz ama ilk partideki tüm telefonlar satılmış. Şifreli uygulamaları çok pahalı buluyor ya da bir sonraki Blackphone partisini beklemek istemiyorsanız siz de kendi Black-phone’unuzu yapabilirsiniz. İnternette bununla ilgili rehberler bulabilirsiniz, ayrıca güvenli mesajlaşma yazılımları hakkında bil-gi sahibi olmak için sayfa 42’ye bakın.

tails: Snowden OSİnternette güvenle ve anonim sörf yapmanıza yarayan birçok araç var. Bunların genel sorunu ise yüksek güvenlik standardı sunma-larına rağmen kullanımının güç olması. Linux işletim sistemi Tails (dergi DVD’sinde) bir istisna. Edward Snowden da iletişimini NSA’dan saklamak için bu araçtan faydalanmıştı. Tails’i kullanmak çok kolay ve varsayılan ayarlarda Tor anonimleştirme ağını kulla-nan modifiye Firefox tarayıcısı Iceweasel gibi güvenlik araçları içe-riyor. Dâhili e-posta istemcisi Claws Mail ise e-postaları şifreleyebi-len GnuPG ile çalışıyor (sağa bakınız). Tails bir canlı sistem, yani bilgisayarınızın DVD sürücüsünden ya da USB bellekten çalışıyor. Tails’i kullanmak için kalıp dosyasını bilgisayarınıza kaydedin, sonra DVD’ye yazın. Bilgisayarınızın Tails diski takılıyken DVD sü-rücüden önyükleme yapmasını sağlayın (Bunun için öncelikle BIOS’tan önyükleme sırasını değiştirmeniz gerekebilir). Tails sade-ce RAM kullanıyor, yani kullanım sırasında ortaya çıkan tüm izler bilgisayar kapatılınca kayboluyor. Daha güvenli bir ortamda çalış-mak ve internette kişisel işlerinizi yapmak (mesela internet banka-cılığı) için Tails’i elinizin altından eksik etmeyin.

CHIP Online’da Blackphone’a dair ilk izlenimleri gösteren bir inceleme bulabilirsiniz (http://chip.tk/1zZtj2P)

PGP’yi icat eden Phil Zimmermann, Silent Circle’ın eş kurucusu ve başkanı.

PGP: Nasıl çalışır? Pretty Good Privacy yani PGP gibi bir uçtan uca şifreleme teknolo-jisi, e-postalarınızı başka hiç kimsenin okumamasını sağlıyor.

1 şifreleme yazılımını kurunÖncelikle Thunderbird (TB) e-posta istemcisini kurup bir e-posta hesabı oluşturun. Ardından PGP’nin Açık Kaynak sürümü olan GNU Privacyguard’ı kurun. Şimdi yapmanız gereken, “Add-on” me-nüsünden TB’ye Enigmail’i kurmak. Çark düğmesine basıp “Install add-on from file”ı seçebilirsiniz (Resim 1). Şimdi daha önceden arşivden çıkardığınız Enigmail dosyasını seçin. TB’yi yeniden başlatın. OpenPGP sihirbazı kurulumda yardımcı olacaktır. Artık gerek duyduğunuz tüm araçlara sahipsiniz.

2 şifreli e-posta yollayınBaşlamadan önce, alıcının halka açık anahtarına ihtiyacınız var. Anahtar yönetimi kısmından (TB Application Menu / Open PGP / Manage Key) ya bir anahtar sunucusunda arama yapın ya da mev-cut bir anahtar dosyasını içe aktarın. Şifreli bir e-posta yollamak için TB’nin ana penceresinde “Compose”u seçin, sonra “OpenPGP” sekmesinden “Encrypt Message ”e tıklayın (Resim 2). s

[email protected]

1

236 08/2014


Tails’i DVD’den USB belleğe aktarmakSürekli DVD’yi yanınızda gezdirmek istemiyorsanız Tails’i bir USB bellekte de taşıyabilirsiniz. “Applications/Tails” kısmındaki “Tails Installer” bunun için size yardımcı oluyor.

(The) Facebook’un kuruluş tarihi 4. Şubat 2004

Facebook’un „Alexa Top 500 Global Sites“taki yeri 2. sıra (Google’dan sonra)

Zuckerberg ailesinin 2004 yazında firmayı ayakta tutmak için ödediği para 85.000 Dolar

Firmanın borsaya açıldığındaki (18 Mayıs 2012) yaklaşık borsa değeri 104 Millyar Dolar

The Facebook’un 2005’te isim değişikliği nedeniyle www.facebook.com için ödediği para 200.000 Dolar

Napster kurucusu Sean Parker’ın Facebook’tan danışmanlık hizmeti için aldığı hisse oranı %7

2008’deki Facebook kullanıcı sayısı 100 Milyon

2014’teki kullanıcı sayısı (aylık aktif olan) 1,28 (1,23) Milyar

Sahte Facebook profillerinin tahmini sayısı 81 Milyon

Mobil olarak da Facebook kullanan kullanıcı sayısı 945 Milyon

Facebook’un 2013’te yaptığı ciro 7,87 Milyar dolar

Bu paradan kalan kar 1,5 Milyar dolar

Facebook’un 2012’de yaptığı kar 53 milyon dolar

Facebook’taki ailesiyle arkadaş olan kişilerin oranı %70

Devletin engellemesine rağmen Çin’deki Facebook kullanıcı sayısı 95 Milyon

2013 yılında Facebook’ta en çok konuşulan konu Papa Franziskus

Ortalama bir kullanıcının Facebook’ta günlük olarak geçirdiği süre 18 dakika

Her Facebook kullanıcısının ortalama arkadaş sayısı 130

100’den daha az arkadaşa sahip Facebook kullanıcısı oranı %39

Kendisinin veya başkalarının kendisi hakkında çok fazla bilgi ifşa ettiğinden korkanların oranı %36

Arkadaşların foto ve videolarını izlemenin Facebook kullanımı için motivasyon sırası 1 sıra

„Like“ düğmesinin ilk başta düşünülen ismi »Awesome« düğmesi

Facebook kullanmayan, ancak kullanan biriyle birlikte yaşayan web kullanıcısı oranı %52

Her gün Facebook’a yüklenen fotoğraf sayısı 350 Milyon

Facebook’un tüm kullanıcıları için toplamda kaydettiği kullanıcı verisi miktarı 300 Petabayt

Günlük haberlerini Facebook üzerinden alan Amerikalıların oranı %30

Facebook fenomeniOn yıl önce Mark Zuckerberg günümüzün en büyük sosyal ağını kurdu. CHIP, Facebook’la ilgili

en heyecan verici, komik ve inanılmaz verileri açıklıyor Ufuk Yamankılıçoğlu /NH

37 01/2014

3708/2014

TREND Meraklısına

38 08/2014

TesT İşlemciler

Tüm masaüstü CPU’lar testte

Intel işlemci piyasasında üstünlük sahibi ama yıllardır rakibi olan AMD’nin de elinde güçlü işlemciler var. Yeni Haswell’ler sayesinde lider Intel gaza

basıyor.ME / Barış Emre ALKIM

Intel ile AMD arasındaki CPU savaşı hız kazanıyor. Intel daha yüksek saat hızlarına sahip Haswell’leri ön plana çıkarırken AMD ise Radeon grafik kartlarında kullandığı teknolojiyi doğrudan APU’larına entegre ediyor. Gereksiniminize uy-gun işlemciyi bulabilmeniz için piyasada bulunan 90’dan

fazla işlemciyi testten geçirdik (En iyi 50’yi sayfa XXXX’te bulabi-lirsiniz).

Masaüstü CPU piyasası söz konusu olunca yıllardır akla ilk ge-len Intel. Haswell mimarili en son CPU’lar etkileyici hesaplama be-cerisi, enerji tasarrufu ve ekonomik fiyat sunuyor. Tek rakibi olan AMD’nin ise, en azından prestijli yüksek performans kategorisin-de ona verecek yanıtı yok. Ne var ki orta ve giriş düzeyinde AMD, en son FX ve A modelleriyle Intel’i bir hayli terletiyor.

AMD’nin FX serisi işlemcilerinde sekiz adede kadar çekirdek bu-

lunuyor. Bu, Intel’in en üst modellerindekinden bile fazla. FX iş-lemcileri işletim sistemi daha fazla çekirdeğe destek vermediğin-den hyperthreading’den (çoklu işlemeden) yararlanamıyor, dolayı-sıyla, performans bakımından en üst düzey işlemcilerle yarışamı-yor. Diğer yandan AMD’nin A serisinin en son APU’ları (ileri işlem birimi) asıl gücünü entegre grafik biriminde ortaya koyuyor. Kave-ri mimarili en son A10 işlemcileri AMD’nin Radeon grafik kartla-rındaki GCN (gelecek nesil grafik çekirdeği) teknolojisini kullanı-yor. CPU’nun aksine bu birim çok hızlı.

Yeni Haswel’ler: Intel saati hızlandırıyorYeni Haswell CPU’lar Mayıs ayının ortasından beri piyasada. Fakat “yeni” sözcüğü biraz göreceli. Masaüstü soketi 1150, dizüstü ve ultrabook’lar için tanıtılan 40 civarı işlemcinin büyük kısmı zaten

s

3908/2014

T E Z T M E R K E Z İ N D E N

CPU ve GPU performansıEski Ivy Bridge mimarisiyle kıyaslandığında Intel’in Haswell mimarisi gerçekten performans avantajı sağlıyor. Entegre grafikli işlemciler söz konusu olduğunda ise AMD’nin aygıtları en iyi performansı gösteriyor.

İşlemcilerin balta girmemiş ormanıİşlemcilerin sayısı çok, numaraları kafa karıştırıcı. CPU’ları ait olduğu aileye / seriye, performans sınıfına ve özel becerilerine göre sınıflamak olanaklı. Intel ve AMD’de numara ne kadar yüksekse işlemci o kadar güncel, o kadar da hızlı demek.

Intelr Core i7: 1155/1150/2011 soketleri için yüksek performanslı CPU’lar

r Core i5: 1155/1150 soketleri için orta düzey CPU’lar

r Core i3: 1155/1150 soketleri için giriş düzeyi CPU’lar

r Pentium, Celeron: 1155 soketi için grafik çekirdekli CPU’lar. Penti-um G3000 modelinden itibaren 1150 soketi için Haswell çekirdeği

r Model numarası: Binler basamağı mimarinin neslini gösteriyor. 1: Westmere/Nehalem, 2: Sandy Bridge, 3: Ivy Bridge, 4: Haswell. Son üç rakam ne kadar yüksekse işlemci o kadar yeni ve hızlı.

r Son ek: K: Saat çarpanı açık, S: düşük güç tüketimi, T: çok düşük güç tüketimi

AMDr FX Serisi: AM3+ soketler için en güçlü işlemciler. 4 (FX-4000), 6 (FX-6000) ve 8 (FX-8000 / 9000) çekirdekli modelleri var.

r A Serisi: FM1/FM2/FM2+ soketleri için entegre grafikli APU. 2 (A4), 3 (A6) ve 4 (A8, A10) çekirdekli modelleri var.

r Athlon II, Phenom II: AM3 soketi için grafik birimsiz işlemciler. Ath-lon II ve Phenom II çift çekirdekli (X2), üç çekirdekli (X3) ve dört çekir-dekli (X4) olarak mevcut.

r Sempron: En basit PC’ler için tek çekirdekli işlemci

r Son ek: K: Saat çarpanı serbest, e: Enerji tasarruflu model

Intel: Aynı fiyata daha fazla güçIntel Core i7-4770K ile atası arasındaki doğrudan karşılaştırmada şu sonuç ortaya çıkıyor: Çağdaş Haswell mimarili yeni model aynı fiyata (yaklaşık 280 avro) çok daha fazla işlem gücü sunuyor.

FİYAt – PerForMAnS PUAnIINTEl CorE I7-4770K

(HASWEll) 89,2

INTEl CorE I7-3770K (Ivy BrIDGE) 54,5

AMD: Grafik dendi mi bir numaraA10-7850’nin radeon r7 grafik yongası şu anda en yüksek performansı sunuyor. En hızlı Intel’e bile açık ara fark atıyor. yeni Pentium’un HD GT1 grafik yongası bile boy ölçüşemiyor.

PerForMAnS PUAnI – CPUINTEl CorE I7-4770K

(HASWEll) 82,6

INTEl CorE I7-3770K (Ivy BrIDGE) 70,1

GPU PerForMAnS PUAnI

AMD A10-7850K 100

INTEl CorE I7-4770K 75,7

INTEl PENTIUM G3430 40,1

var olan (nam-ı diğer ‘hız tümseği’) CPU’ların saat hızı artırılmış halleri. Intel yonga üretim sürecini optimize etmiş ve bu sayede işlemcilerin maksimum enerji yitimini (TDP ya da termal tasa-rım gücü) değiştirmeden çekirdek saat frekansını sürekli yüksel-tebiliyor.

1150 masaüstü soketi 2013’te ilk nesil Haswell’lerle piyasaya sürüldü ve Ivy Bridge işlemcilerin 1155 soketinin devamı niteli-ğinde. Yeni Haswell işlemciler anakart UEFI (birleştirilmiş geniş-letilebilir donanım arabirimi) içerdiği sürece yeni işlemcileri destekleyen bu soketle çalışabiliyor. UEFI ise PC BIOS’un devamı ve 64 bitlik sistemleri hedefliyor.

Masaüstü modellerin en yenisi olan Core i7-4790 atası Core i7-4770’inkinden 200 MHz fazla, 3,6 GHz temel saat hızı sunu-yor. Ne var ki işlemci çekirdeği hızlanan tek şey; bellek ve grafik birimleri eskisi gibi. Ayrıca işlemcide hız aşırtma (overclock) ya-pılamıyor çünkü çekirdek saat hızı sabit bir çarpanla sistem saat hızına bağlanmış. Intel, serbest çarpanlı modelleri sonuna “K” ekleyerek belirtiyor (örneğin Core i7-4770K). Yeni Haswell’lerin ilk K modellerinin yaz aylarında çıkması düşünülüyor. Bunların kod adı “Devil’s Canyon” olacak ve silikon die ile kapak (ısı yayıcı) arasında daha etkili bir termal iletim plakası kullanılacak. Daha düşük TDP düzeyine sahip bazı S ve T modellerinde de temel sa-at hızında 200 MHz artışa gidilmiş. Fakat diğer Haswell masaüs-tü yongalarının birçoğunda atalarına kıyasla sadece 100 MHz artış görülüyor.

Dolayısıyla mevcut sisteminizi yeni Haswell CPU’ya ve 1150 sokete terfi ettirmek ancak Core i3’ten i7’ye geçiyorsanız mantık-lı görünüyor. Maliyet bakımından, aynı model serisi içindeki performans artışı buna değmeyecek kadar düşük.

Intel, Haswell işlemcilerin yanı sıra yonga setlerini de elden geçirmiş. Yeni 9 serisinin ilk anakartlarında (Z97 ve H97) PCH (platform denetçi hub’ı) mevcut. Bunlarla 8 serisi yongalar ara-sındaki en büyük fark, iki adet PCIe 3.0 hattına bağlı olan enteg-re ve çok işlevli M.2 arabirimi.

Çoklu çekirdek: Katma değer mi, pazar-lama hilesi mi?Dört adet gerçek hesaplama çekirdeğine sahip işlemciler artık standarda dönüşüyor. En üst düzeyde altı ya da sekiz çekirdek var. Onun bir altı olan üst düzeyde ise hyperthreading (çoklu iş-lev) özelliği kullanılıyor ve işletim sisteminin iki kat fazla çekir-dekle çalıştığını düşünmesi sağlanıyor. Peki, daha fazla çekirdek standart programlar için daha fazla hesaplama gücü demek mi? Yoksa sadece özel uygulamalarda mı yarar sağlıyor?

Kısaca açıklayalım. Güncel işletim sistemine sahip, birden çok programı ve görevi eşzamanlı çalıştıran kullanıcılar ek CPU çekirdeklerinin faydasını görüyor. Windows 7 ve 8, görevleri dü-zinelerce çekirdeğe dağıtabiliyor, böylece bu işletim sistemleri çoklu çekirdekli işlemcilerin hakkını veriyor. Bunu internette dolaşırken bile fark ediyorsunuz. Eğer birden çok sekme aynı an-da açıksa ve videolar ya da Flash animasyonları oynatılıyorsa, tek ya da çift çekirdekli bir işlemci çabucak yoruluyor ve tüm sis-tem kullanıcı girdileri karşısında tepkisiz kalmaya başlıyor. Di-ğer yandan, çok çekirdekli işlemciler bu durumda çok akıcı çalı-şıyor ve diğer karmaşık görevler için yeterli hesaplama rezervini koruyor.

Çok çekirdekli CPU’lar özellikle de iş parçacıklarını birden çok çekirdeğe bağımsız olarak kendi dağıtabilen uygulamalarda fay-dalı. Video düzenleme programları, görüntü işleme yazılımları ve en son oyunlar (sayfa XXXXX’teki grafiğe bakınız) bu tür uy-gulamalara birer örnek. Sonuçta, çok çekirdekli CPU’lar tüm çe-kirdeklerin kapasitesinin sonuna kadar zorlanması ender görü-len bir durum olsa da, birçok kullanıcı için faydalı. →

40 08/2014

TesT İşlemciler

Ayrı grafik kartı olmadan oyunGrafik yongasının saniyede 50 kare (fps) ve daha fazlasını sü-rekli sağlayabilmesi, Resident Evil 5 gibi aksiyon oyunlarının kesintisiz oynanmasını sağlıyor. Entegre grafikli masaüstü iş-lemcileri söz konusu olduğunda, 70 puandan fazla alan ürün-lerde durum (en azından düşürülmüş 1.280 x 1.024 piksel çö-zünürlükte) böyle.

Eski HD grafik yongaları bile AMD’nin Intel’in kombo çö-zümlerinin önüne geçmesini sağlıyor. Kaveri CPU mimarisiyle AMD eski piksel hızlandırıcısının yerine güncel GCN birimleri-ni koydu. Bu birimler pikselleri güçlü AMD Radeon grafik kar-tıyla birlikte hesaplayabiliyor. Bu da AMD ile Intel arasındaki farkı açıyor.

Ölçümlerimiz AMD’nin GCN birimleriyle (bunu taşıyan modelleri R7 numarasından tanıyabilirsiniz) hedefi tam on ikiden vurduğunu gösteriyor. Daha hızlı tek bir entregre grafik yongası bile yok. GPU performans dizinimize göre Intel’in en iyi grafik birimi bile çok daha güçlü bir ana işlemciye rağmen %25 geriden geliyor. Bu işlemciler sıradan kullanıcıların ayrı bir grafik kartı almasına gerek bırakmayabilir.

Masaüstü CPU serisinde ise entegre grafik birimli en üst model olan AMD A10-7850, Battlefield 4’ün Full HD çözünür-lüğünün hakkını verecek bir performans çıkarıyor. Aygıt, açık programlama dilini (Open CL) esas alan, böylece yeni dona-nımların performansını Microsoft’un eski DirectX’inden daha iyi değerlendiren yeni Mantle arabiriminden yararlanıyor.

Her gereksinim için en uygun işlemciEv PC’leri ve ofis PC’leri söz konusu olduğunda düşük fiyatlı

işlemciler yeterli. Böylesi işlemciler e-posta, Skype, kelime iş-lem, tablo hesaplama ve internette gezinti gibi sıradan görev-lerin altından kalkabiliyor. CPU’nun dâhili grafik birimi oldu-ğu sürece ek bir ekran kartına gerek yok. Arada bir oyun da oynuyorsanız AMD’nin HD/R7 grafikli en son A8 ve A10 yon-galarına bir bakmalısınız.

Multimedya PC’leri ise genelde salonda duruyor ve fan gü-rültüsü çıkarmaması gerekiyor. Bu tür sistemlerde hem müzik çalmaya, film oynatmaya yetecek kadar güçlü hem de pasif soğutmayla yetinecek kadar az enerji harcayan CPU’lar kulla-nılabilir. Intel’in Core i3-4130T’si bu iş için biçilmiş kaftan. Saat hızı düşük çift çekirdekli Haswell CPU’su güç tasarruflu oldu-ğundan çekirdek voltajı çok düşük. Dolayısıyla da sadece 35 watt harcıyor. Buna rağmen HD-4400 yongası full HD film oy-natabiliyor.

Eskiden oyunlar tek bir yonganın sunduğu en yüksek saat hızından faydalanırdı. Oysa son oyunların çoğu çok çekirdekli CPU’ların potansiyelini değerlendirebiliyor. Hyperthreading, yani gerçek işlem birimlerinin sanal yoldan çoğaltılması buna kıyasla daha az avantajlı. Bu yüzden de oyun tutkunları için en uygunu yüksek saat hızına sahip dört ya da altı çekirdekli bir işlemci. Güçlü bir işlemcinin yanı sıra bir de güçlü grafik kartı, her oyuncunun minimum gereksinimi.

Görüntü işleme, video düzenleme, render ya da transcode gibi işlemler ise her CPU’yu kısa sürede dize getirebilir. O yüz-den de iş istasyonlarında işlemcinin hesaplama gücü ne denli fazlaysa o kadar iyi. Dahası, bu uygulamaların çoğu iş parça-cıklarını hesaplama birimlerine dağıtabiliyor, dolayısıyla da dört ya da altı çekirdekli, hyperthreading özellikli işlemciler-den yararlanıyor. Bu bakımdan Intel’in 2011 soketi için üretti-ği, model numarasının sonunda X harfi bulunan yongalar en iyi seçenek.

[email protected]

T E s T M E R K E Z İ N D E N

Verimli mimari CHIP test laboratuvarında yaptığımız ölçümler bir işlemcinin tükettiği enerji miktarının saat hızı, transistor sayısı ve yapı genişliği gibi faktörlere dayandığını gösteriyor.

Gerçek çekirdekler elektrik istiyorAMD ve Intel, FX-9590 ve Core i7-4820K işlemcilerini sırasıyla 32 ve 22 nm süreçleriyle üretiyor. AMD’nin işlemcisi sekiz gerçek çekirdek sunuyor ve saat hızı çok yüksek. Intel ise sadece dört çekirdek ve daha düşük saat hızıyla aynı performansı sağlayabiliyor. Bu da güç tüketimine çok olumlu yansıyor.

MAkSİMUM Güç YİtİMİ (WATT CİNSİNDEN)

AMD FX-9590 (4,7 GHz) 220

INTEl CorE I7-4820K (3,7 GHz) 130

Yapı genişliği tüketimi azaltıyorTDP değeri bir işlemcinin izin verilebilen maksimum güç kaybını belir-liyor. Bu değer sabit değil, ancak işlemci tam yük altındayken ölçülü-yor. Intel’in mimari ve performans bakımından karşılaştırılabilir iki iş-lemcisinden 22 nm olanı daha tutumlu.

PerForMAnS PUAnI – CPU

AMD FX-9590 (4,7 GHz) 75,0

INTEl CorE I7-4820K (3,7 GHz) 76,8

MAkSİMUM Güç YİtİMİ (WATT CİNSİNDEN) INTEl CorE I7-4960X

(22 NM) 130

INTEl CorE I7-3970X (32 NM) 150

Daha fazla çekirdek daha çok güç demek mi?“Metro last light” hız testi (bir Intel i7-3960X üzerinde) çoklu çekirdeğin ve çoklu iş (hyper-threading) özelliklerinin yararını gösteriyor.

70

60

50

40

4/8 6/6 6/122/2

FPS

ÇEKİrDEK/THrEADS2/4 4/4

4,5 GHz (overclock)

3,5 GHz

4108/2014

Sıralama

İşlemci

Yaklaşık fiyat (avro)

Performans puanı – CPU

Fiyat – performans puanı

Soket türü

CPU çekirdeği / iş

parçacığı sayısı

CPU saat hızı (GHz)

Turbo modda CPU

saat hızı (GHz)

L2 önbellek (KB)

L3 önbellek (KB)

Üretim süreci (nm)

Maksimum güç yitimi (TDP, W)

Cinebench R11.5-64 bit

WinRAR x64 4.01 (KB/s)

TrueCrypt 7.1 AES – Twofish

– Serpent (MB/s)

GPU performans puanı

Grafik yongası

3DMark Vantage 1.0.2 Performans

Resident Evil 512 x 10 (fps)

1 Intel Core i7-4960X 1.000 100 44,3 2011 6/12 3,60 4,00 6 x 256 15.360 22 130 12,09 4.569 370 – – – –2 Intel Core i7-4930K 490 96,7 81,8 2011 6/12 3,40 3,90 6 x 256 12.288 22 130 11,77 4.140 363 – – – –3 Intel Core i7-3970X 770 89,5 41,3 2011 6/12 3,50 4,00 6 x 256 15.360 32 150 10,76 4.172 324 – – – –4 Intel Core i7-3960X 740 86,7 39,0 2011 6/12 3,30 3,90 6 x 256 15.360 32 130 10,43 4.144 302 – – – –5 Intel Core i7-3930K 490 84,5 54,6 2011 6/12 3,20 3,80 6 x 256 12.288 32 130 10,29 3.725 300 – – – –6 Intel Core i7-4790 260 82,9 97,1 1150 4/8 3,60 4,00 4 x 256 8.192 22 84 8,72 3.676 259 74,5 HD4600 6.193 50,67 Intel Core i7-4770K 280 82,6 89,2 1150 4/8 3,50 3,90 4 x 256 8.192 22 84 8,58 3.630 253 75,7 HD 4600 6.404 50,48 Intel Core i7-4770 260 82,2 94,6 1150 4/8 3,40 3,90 4 x 256 8.192 22 84 8,57 3.611 253 74,0 HD 4600 6.187 49,99 Intel Core i7-4771 270 80,4 85,3 1150 4/8 3,50 3,90 4 x 256 8.192 22 84 8,58 3.388 253 72,1 HD4600 6.033 48,610 Intel Core i7-4770S 250 79,7 89,7 1150 4/8 3,10 3,90 4 x 256 8.192 22 65 8,56 3.292 253 72,0 HD 4600 6.033 48,511 Intel Core i7-990X XE 1.000 77,1 20,3 1366 6/12 3,46 3,73 6 x 256 12.288 32 130 9,19 3.828 290 – – – –12 Intel Core i7-4820K 280 76,8 71,7 2011 4/8 3,70 3,90 4 x 256 10.240 22 130 7,90 3.980 242 – – – –13 AMD FX-9590 250 75,0 74,8 AM3+ 8/8 4,70 5,00 4 x 2.048 8.192 32 220 7,79 4.810 300 – – – –14 AMD FX-9370 190 71,2 84,2 AM3+ 8/8 4,40 4,70 4 x 2.048 8.192 32 220 7,35 4.742 280 – – – –15 Intel Core i5-4670K 200 70,7 78,3 1150 4/4 3,40 3,80 4 x 256 6.144 22 84 6,54 3.472 189 72,9 HD 4600 6.073 49,416 Intel Core i5-4670 180 70,5 86,3 1150 4/4 3,40 3,80 4 x 256 6.144 22 84 6,52 3.403 189 72,3 HD 4600 5.994 49,217 Intel Core i7-3770K 280 70,1 54,5 1155 4/8 3,50 3,90 4 x 256 8.192 22 77 7,50 3.497 228 52,0 HD 4000 3.960 38,418 Intel Core i7-970 580 70,1 26,3 1366 6/12 3,20 3,40 6 x 256 12.288 32 130 8,21 3.446 261 – – – –19 Intel Core i7-3820 250 68,6 57,2 2011 4/8 3,60 3,90 4 x 256 10.240 32 130 7,23 3.529 206 – – – –20 AMD FX-8350 160 67,7 85,9 AM3+ 8/8 4,00 4,20 4 x 2.048 8.192 32 125 6,95 4.702 259 – – – –21 Intel Core i5-4570 170 67,7 80,9 1150 4/4 3,20 3,60 4 x 256 6.144 22 84 6,18 3.333 180 70,6 HD 4600 5.839 48,222 Intel Core i5-4570S 160 66,4 81,1 1150 4/4 2,90 3,60 4 x 256 6.144 22 65 6,18 2.956 179 68,0 HD4600 5.598 46,623 Intel Core i7-2700K 290 65,1 42,2 1155 4/8 3,50 3,90 4 x 256 8.192 32 95 7,05 3.465 201 34,3 HD 3000 2.192 28,924 AMD FX-8320 120 64,7 100 AM3+ 8/8 3,50 4,00 4 x 2.048 8.192 32 125 6,42 4.665 244 – – – –25 Intel Core i7-2600K 290 63,9 39,9 1155 4/8 3,40 3,80 4 x 256 8.192 32 95 6,84 3.427 196 34,3 HD 3000 2.191 28,826 Intel Core i5-4440 160 63,1 69,6 1150 4/4 3,10 3,30 4 x 256 6.144 22 84 5,72 3.181 165 67,3 HD 4600 5.591 45,727 Intel Xeon E3-1230 220 61,9 47,8 1155 4/8 3,20 3,60 4 x 256 8.192 32 80 6,45 3.344 185 – – – –28 Intel Core i5-3570K 190 60,7 52,2 1155 4/4 3,40 3,80 4 x 256 6.144 22 77 5,99 3.242 171 51,6 HD 4000 3.946 37,929 Intel Core i5-3550 180 59,7 52,4 1155 4/4 3,30 3,70 4 x 256 6.144 22 77 5,48 3.213 170 28,6 HD 2500 1.992 22,730 AMD FX-8150 170 59,1 53,8 AM3+ 8/8 3,60 4,20 4 x 2.048 8.192 32 125 5,98 4.103 223 – – – –31 Intel Core i5-3470 160 57,7 53,2 1155 4/4 3,20 3,60 4 x 256 6.144 22 77 5,67 3.054 161 26,9 HD 2500 1.873 21,332 Intel Core i5-4430 160 57,5 52,6 1150 4/4 3,00 3,20 4 x 256 6.144 22 84 5,17 3.092 149 66,7 HD 4600 5.476 45,933 Intel Core i7-2600S 280 56,0 27,8 1155 4/8 2,80 3,80 4 x 256 8.192 32 65 5,71 3.150 162 21,1 HD 2000 1.386 17,434 Intel Core i5-2500K 200 54,7 36,3 1155 4/4 3,30 3,70 4 x 256 6.144 32 95 5,43 3.178 142 28,3 HD 3000 1.734 24,435 AMD FX-8120 160 52,6 40,3 AM3+ 8/8 3,10 4,00 4 x 2.048 8.192 32 125 5,11 3.777 190 – – – –36 Intel Core i5-2400 190 52,0 32,8 1155 4/4 3,10 3,40 4 x 256 6.144 32 95 5,13 3.108 134 17,7 HD 2000 1.065 15,437 AMD Phenom II X6 1100T BE 210 51,9 29,5 AM3 6/6 3,30 3,70 6 x 512 6.144 45 125 5,83 2.902 177 – – – –38 AMD Phenom II X6 1090T BE 210 51,0 28,0 AM3 6/6 3,20 3,60 6 x 512 6.144 45 125 5,70 2.898 172 – – – –39 AMD FX-6300 85 50,9 68,7 AM3+ 6/6 3,50 4,10 3 x 2.048 8.192 32 95 4,54 3.599 170 – – – –40 AMD Phenom II X6 1075T 230 48,7 22,2 AM3 6/6 3,00 3,50 6 x 512 6.144 45 125 5,35 2.864 159 – – – –41 Intel Core i3-4340 130 48,4 38,6 1150 2/4 3,60 3,60 2 x 256 4.096 22 54 3,93 2.692 117 63,9 HD4600 5.175 44,642 Intel Core i5-2500S 200 47,4 23,6 1155 4/4 2,70 3,70 4 x 256 6.144 32 65 4,43 2.898 116 17,2 HD 2000 1.066 14,743 AMD Phenom II X6 1055T 150 46,3 29,3 AM3 6/6 2,80 3,30 6 x 512 6.144 45 125 5,00 2.771 150 – – – –44 Intel Core i3-4130 90 45,4 46,1 1150 2/4 3,40 3,40 2 x 256 3.072 22 54 3,72 1.980 110 56,6 HD 4400 4.510 40,145 AMD FX-6100 90 45,0 44,9 AM3+ 6/6 3,30 3,90 3 x 2.048 8.192 32 95 4,05 3.203 150 – – – –46 Intel Core i5-2400S 200 44,9 20,1 1155 4/4 2,50 3,30 4 x 256 6.144 32 65 4,16 2.825 109 17,1 HD 2000 1.060 14,647 AMD Phenom II X6 1045T 100 44,6 39,3 AM3 6/6 2,70 3,20 6 x 512 6.144 45 95 4,79 2.720 141 – – – –48 AMD A10-7850K 150 43,8 24,8 FM2+ 4/4 3,70 4,00 2 x 2.048 0 28 95 3,60 2.338 155 100 r7 8.180 6949 AMD Phenom II X4 980 BE 150 43,3 24,0 AM3 4/4 3,70 3,70 4 x 512 6.144 45 125 4,35 2.409 132 – – – –50 AMD A10-6800K 120 42,8 28,9 FM2 4/4 4,10 4,40 2 x 2.048 0 32 100 3,61 2.671 135 90,4 HD 8670D 6.584 69,2

Masaüstü CPU’lar

zİrvE SINIFI (100-90) ÜST SINIF (89-75) orTA SINIF (74-45) TAvSİyE EDİlMEz (44-0) TÜM DEğErlEr PUANlANMIşTIr (MAKS. 100) Q vAr Q yoK

Test sonucuYeni Haswell’lerle Intel masaüstü işlemcileri için bir kez daha çıtayı yükseltiyor. İşlemciler aynı tDP değerinde kalmış ama sa-at hızları 100 ila 200 MHz artmış; bu da işlem gücünü artırmış. AMD de güçlü ve ekonomik işlemcileri sayesinde yarıştan kop-madığını kanıtlıyor. ne yazık ki dezavantajları her zamanki gibi tutumsuz olmaları.

en üst sınıf Bu sınıfta en iyi performansı tüm diğer CPU’ların önün-de yer alan Intel Core i7-4960 gösteriyor. Bu kategoride eski Ivy Bridge ve Sandy Bridge işlemcilerinin de bulunması, Intel’in 2011 soketi için tatminkâr Haswell işlemci sunmamasıyla açıklanabilir.üst sınıf Bu kategoride Intel’in Core i7 yongalarının üstünlüğü var.

yeni Haswell CPU’ları sayesinde Intel resmen kendi kendiyle reka-bet ediyor. Performans bakımından bunlar 2011 soketi için üretilmiş çok daha pahalı “Enthusiast” sınıfı işlemcileriyle (Core i7-39xx seri-sinden itibaren) başa baş.orta sınıf Intel Core i5-4670 orta sınıfın üstünde en iyi fiyat perfor-mans oranını sunuyor. Fakat AMD’nin de bu klasmanda eli armut toplamıyor. Her ikisi de 8 çekirdekli olan FX-9590 ve FX-9370 iş-lemciler büyük hesaplama gücünü ucuza sunuyor. FX-8320 onlar kadar hızlı olmasa da, doğrudan rakipleri karşısında fiyatı çok ma-kul.Giriş seviyesi A serisi, hızlı grafik birimleriyle AMD’nin asıl kozu. oyun oynama sizin için ikinci derecede önemliyse ayrı bir grafik kartı almasanız bile olur. AMD A10-7850K’yı anmadan geçemeye-ceğiz. Grafik birimi gerekmiyorsa AMD Athlon II X4 750K da (yakla-şık 80 dolar) iyi bir seçim.

42 08/2014

TesT Mesajlaşma hizmetleri

WhatsApp’a elveda

Güvenlik açıkları ve Facebook’la anlaşması yüzünden çoğu kullanıcı WhatsApp’a alternatif arayışı içinde. Peki, içlerinden en iyisi hangisi?

MS / Barış Emre ALKIM

WhatsApp mesajlaşma hizmetinin kayıtlı 500 milyondan fazla kullanıcısı var ve rakam gide-rek artıyor. Güvenlik açıklarının sayısı bile hiz-metin büyümesini önleyemiyor. Bununla bir-likte, birçok kullanıcı artık başka hizmetlere

geçme hazırlığında. Sebebi de WhatsApp’ın artık Facebook’a ait olması; yani bu küçük ve bağımsız hizmet, verileri reklam amacıy-la satan dev bir ağın parçası.

Cirosu 20 milyon, değeri 19 milyar dolarBu satın alma Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg’e 19 milyar dolara patladı. Wall Street Journal’a göre bu rakam, yıllık cirosu yal-nızca 20 milyon dolar olan bir hizmet için acayip derecede yüksek.

Karşılaştırma için söyleyelim; Microsoft’un anında mesajlaşma hizmeti Skype, 300 milyon kullanıcısından yılda 2 milyar dolar el-de ediyor.

Bununla birlikte Zuckerberg anlaşmanın çok kârlı olduğunu söylüyor çünkü sohbet yazılımının değeri WhatsApp kurucusu Jan Koum’a göre günde 700 milyon fotoğraf, 100 milyon da video pay-laşan kullanıcıları. Facebook böylece WhatsApp veri yığınını kendi verileriyle eşleştirebilecek, profillerdeki eksikleri tamamlayabilecek ve çok daha isabetli reklam profilleri oluşturabilecek. Aynı zaman-da, Facebook kullanmayan ya da Facebook kullanmayı bırakmış ki-şilere erişebilecek.

Verilerini Facebook imparatorluğuna teslim etmek istemeyen-ler için tek çıkar yol bir başka hizmete geçiş yapmak. Ama bu da

4308/2014

göründüğü kadar kolay değil çünkü yeni hizmetin, kullanıcının başka arkadaşlarına erişebileceği kadar yaygın olması lazım. Da-hası, belli bir konfor da sunmalı ki kullanıcılar kolayca yararlana-bilsin. Dahası, şifreli bir bağlantı sunmalı. Aksi takdirde kullanıcı-nın tek yaptığı, verilerini Facebook’tan farklı bir ağa satmak ola-cak. Şimdi size WhatsApp’tan ayrılmanızı kolaylaştıracak uygula-maları ve her birinin artılarını, eksilerini tanıtacağız.

Threema ve Telegram’la sohbetİsveç yapımı olan Threema, WhatsApp’ın Facebook tarafından satın alınması üzerine kısa sürede kullanıcı sayısını üçe katlaya-rak 1,5 milyona çıkardı. Yazılımı kurmak çok kolay. Diğer kullanı-cılar tarafından bulunmak için sadece e-posta adresinizi ve tele-fon numaranızı veriyorsunuz. Ama bu zorunlu da değil zira kişi bilgilerinizi elle de girebilirsiniz. Bunun için istediğiniz kişinin Threema ID’sine ihtiyacınız var. Bu bilgi uygulamanın içinde, kullanıcı bilgisi kısmında bulunan barkod ile kolayca iletilebili-yor. İşlev kapsamı WhatsApp’ınkine benziyor çünkü uygulama metin mesajlarının yanı sıra foto, video ve konum bilgisi gönde-rebiliyor. Ne var ki grup işlevi biraz can sıkıcı çünkü yeni kullanı-cıları geçmişe dönük ekleyemiyorsunuz.

Bu hizmetle WhatsApp arasındaki kritik fark güvenlik. Zira Threema mesajları sadece uçtan uca şifrelenmiş olarak (ECC pro-sedürü, eliptik eğri şifrelemesi) kullanarak yolluyor ve yerel veri-leri parolayla koruma altına alıyor. Ne var ki Threema’nın da bir dezavantajı var: Hizmet açık kaynaklı olmadığından, vaat edilen güvenliğin sunulup sunulmadığını kontrol edemiyorsunuz.

Telegram da yeni kullanıcıları cezbetmek için güvenliğe vur-gu yapıyor. Şifreli sohbetin yanı sıra, hizmet bir de kendini yok eden mesaj seçeneği sunuyor. Geri kalan işlevler, örneğin grup yaratma ya da video / fotoğraf desteği, rakiplerin sunduğuyla ay-nı. Bu hizmet kısmen açık kaynaklı olduğundan çoğu platform için sürümü bulunuyor. Telegram’ı şu anda finanse eden, Facebook’un Rus sürümü diyebileceğimiz VKontakte’nin kuru-cusu Pavel Durov. Tüm açık kaynaklı yaklaşımına, güvenlik özel-liklerine rağmen bu uygulama da eleştiri oklarından kurtulama-dı. Kurulum süreci için telefon numaranızı vermeniz şart ve tele-fonunuzdaki kişi listesi size sorulmadan inceleniyor. Sistemin kullandığı şifreleme de sorunlu çünkü Telegram, yerleşmiş şifre-leme standartlarını değil de kendine özgü MTproto adlı sistemi kullanıyor. Bir diğer sorun da kullanıcının her sohbet için şifrele-meyi seçmek zorunda kalması.

Açık kaynak kodlu alternatiflerBir OTR (uçtan uca) şifreleme sistemi kullanan ve SMS’leri de şif-releyen açık kaynaklı proje TextSecure daha güvenli. Dahası, test katılımcıları arasında sohbetin ekran görüntüsünün yakalan-masını da önleyen tek yazılım bu. TextSecure cep telefonları için en güvenli sohbet araçlarından biri ve kısa süre önce köstebek Edward Snowden tarafından da önerildi. Fakat bu uygulamanın da eksikleri var. Örneğin sohbet ve SMS mesajlarını sadece renk-leriyle birbirinden ayırt edebiliyorsunuz (SMS’ler yeşil sohbetler mavi). Yani kullanıcı kazayla sohbet yerine SMS gönderebilir. Bir dezavantajı da yaygın kullanılmaması.

Eğer kişi listenizdekiler yeni bir hizmete geçmek istemiyorsa ChatSecure’a yönelebilirsiniz. Bu bir mesajlaşma programı değil, diğer hizmetlerin mesajlarını şifreleyen bir OTR eklentisi. Chat-Secure, Google Hangouts’u, Facebook sohbet sistemini, Jabber’ı, VKontakte’yi ve daha nicesini destekliyor. Ayrıca yerel dosyaları yetkisiz erişime karşı koruyor. Ama ChatSecure’un hiçbir konfor işlevi yok ve kurulum süreci acemilerin gözünü korkutabilir. Uy-gulama da pek anlaşılır değil. Kısacası, WhatsApp’ın her işi ya-pan bir alternatifi yok. s [email protected]

SİStem

FİYAt 4,29 tL 4,95 tL –

ThreemaBu hizmet konfor, işlev kapsamı ve şifreleme bakımından puan alıyor ama açık kaynaklı değil.

TelegramUygulama güvenlik özellikleriyle öne çıkıyor ama şifreleme sistemi kendine özgü.

TextSecureGüvenli şifreleme sistemine sahip bir açık kaynaklı sohbet yazılımı ama konforla ilgili dezavantajları var.

ChatSecureBu mesaj eklentisi deneyimli kullanıcılara güvenli şifreleme sunuyor

koNfor

GÜVeNLİK

tOPLULUK

*Resmi olmayan sürümü var (alfa aşamasında)

SİStem

FİYAt ücretsiz ücretsiz –*

koNfor

GÜVeNLİK

tOPLULUK

SİStem

FİYAt – ücretsiz –

koNfor

GÜVeNLİK

tOPLULUK

SİStem

FİYAt ücretsiz ücretsiz –

koNfor

GÜVeNLİK

tOPLULUK

44 08/2014

TesT Akıllı telefonlar

Yeni üst düzey akıllı telefonlar

FN / Barış Emre ALKIM

Her yılın bahar ayında büyük ümitler içinde Android’li telefonların yeni nesil amiral gemilerinin çıkışına tanık oluyoruz. Üreticiler bu seçkin aygıtları teknolojinin olanaklarını göstermek ve takip eden aylarda üst düzey telefon pazarında egemenlik kur-

mak için kullanıyor. Kullanıcılar özel bir şeyler de bekliyor elbette. Şayet 600 avro civarı parayı gözden çıkardıysanız sıradan bir tek-nolojik aygıt sizi tatmin etmez. Tam tersine, yepyeni, rengârenk bir şey görmek, bir hayranlık hissi duymak istiyorsunuz.

Bu da köklü üreticilerin işini gitgide zorlaştırıyor. Çin rekabette başa güreşiyor ve OnePlus One’ı Temmuz ayında çıkarıp üst düzey donanımı benzerlerinin yarı fiyatına sunmayı hedefliyor. HTC’nin One M8, Samsung’un Galaxy S5 ve Sony’nin Xperia Z2’sini test edip bu aygıtların yüksek performansın ötesine geçip geçemediği-ni, tüketicide bir hayranlık duygusu uyandırıp uyandırmadığını test ettik.

Samsung başarı formülünü o kadar da değiştirmemiş. Galaxy S5’te de plastik kullanmış ve nispeten muhafazakâr olan tasarımı sürdürmüş. S4’le bu telefon arasındaki farklar göze batmasa da, kendini hissettiriyor.

Söz gelimi, parlak plastik pil kapağının yerine lastiği hatırlatan bir yüzey kullanılmış. S5’in arka kapağını önceki modellerden da-ha çok sevdik. Galaxy S5’in ara yüzü kullanışlı ve aygıtı bir gün kul-landıktan sonra bile temiz kalabildi. Ne var ki, tıpkı atası gibi S5 de insanların başını döndürmüyor.

Oysa HTC, One M8 ile kullanıcılara kalite farkını hissettirmeyi amaçlamış. Mükemmel alüminyum kasası sayesinde hiç şüphesiz cep telefonu pazarının en klas üyesi olan aygıt resmen göz alıyor. Harika bir ses sunuyor ve ön yüzdeki stereo hoparlörler hemen dikkat çekiyor.

CHIP DVD’de: Akıllı telefon testleri

4508/2014

E K r A N , h I z , E K s t r A L A r

Multimedya özellikleriÜst düzey cep telefonları multimedya uygulamaları için hazırlanmış. Dolayısıyla aygıtların hızı, görüntü kalitesi ve kamerası gerçekten insanı etkilemeli. Ayrıca ek özellikler de sunmalı.

Grafik performansı çok daha iyiYeni amiral gemilerinin hepsi de Snapdragon 801 ullanıyor. GFXBench’te (T-Rex) geçen yılın Snapdragon 600’üne kıyasla %90-100 daha fazla GPU gücü olduğu görülüyor.

HTC One M8 30,0 fPs

saMsung galaxy s5 27,7 fPs

sOny xPerIa Z2 27,4 fPs

geçen yIlIn Modellerİ 15,0 fPs

Sony ise amiral gemisi için havalı bir minimalizmi ve pahalı ürünlere özgü bir iriliği ilke olarak benimsemiş. Alüminyum ka-sasını saymazsak Xperia Z2’nin nispeten köşeli olan kasası tama-men camdan. Ergonomi bakımından ele rakipleri kadar iyi otur-muyor ama kesinlikle tutması zor da değil. Ne var ki bu pürüzsüz yüzey çok yansıtıcı ve hemen parmak izi içinde kalıyor.

Performans bakımından ürünler arasında pek bir fark yok. Üç telefon da Qualcomm’un mobil işlemcilerinin en hızlısı olan Snapdragon 801’i kullanıyor. İşlemci, modern uygulamaların ge-rektirdiğinden daha fazla güç sağlıyor. En etkileyici olan da eski modellerin işlemcisi olan Snapdragon 600’deki Adreno 220 yongasının yerine geçen Adreno 330’un, grafik performansını iki kattan fazla artırması. Kullanıcı arabirimi, en zorlu 3B oyun-lar ve uygulamalar çok hızlı ve akıcı çalışıyor.

tüm aygıtlarda birinci sınıf görüntü kalitesiAmiral gemisi modellerin hepsinde 5 inç civarı köşegen uzun-luğuna sahip Full HD ekran bulunuyor. Ekranlardaki görüntü keskin, stabil (izleme açısı bakımından), parlak ve renk doğru-luğu çok etkileyici. Galaxy S5’in AMOLED ekranı genelde diğer-lerinden kıl payı önde. Çünkü kontrast ve parlaklık azalması, renk sapması gibi şeyler neredeyse yok ve yatay izleme açısı sunuyor. AMOLED panelin abartılı renklerini sevmeyenler ise “Screen mode” ayarını “Professional Photo” ya da “Cinema”ya getirerek mükemmel dengede bir görüntü elde edebilir. Daha-sı, S5’in ekranı çok az yansıma yapıyor. HTC One M8 ise parlak-lığı en yüksek düzeye getirdiğinizde testin en parlak ekranını sunuyor. Bu da güneş ışığında bir şey okumak istediğinizde fay-dalı oluyor.

Artan performans düzeylerine, büyüyen ekran boyutlarına rağmen akıllı telefonların pil ömrü de ileri adım atıyor. İnter-nette 8-8,5 saat gezinti süresi çok iyi ve geçen yılın sadece 5 ila 6 saat dayanan modellerine kıyasla bir artış gösteriyor. Konuş-ma testinde ise çarpıcı farklar ortaya çıktı. Xperia Z2’nin şarjı 10,5 saat konuşmaya dayanırken Galaxy S5’te bu süre aşağı yu-karı 8 saatti. Bu ikinci değer de fena değil ama o kadar. Benzer bir şeyi Xperia Z2’nin telefon akustiği için de söylemek olanak-lı. Seste hafif bir çatlama duyduk. One M8 ve Galaxy S5 sesleri hafif bir hışırtı sayılmazsa yüksek ve bozulmasız biçimde akta-rıp çalabildi.

Fotoğraf kalitesi geçen yılın düzeyinde takılıp kalmışCep telefonlarının kameraları kaliteli, şipşak çekim için uygun fotoğraflar sunuyor ama HTC ve Sony’de kalite düzeyi geçen yılda takılıp kalmış. Söz gelimi Xperia Z2’nin 20 megapiksellik fotoğraflarında çarpıcı bir gürültü ve bulanıklık var. Arka plan detayları suluboyadaki gibi bulanıklaşıyor ve renkli benekler ortaya çıkıyor. Kamera konusunda aşama kaydeden tek aygıt Galaxy S5. Çektiği 16 megapiksellik fotoğraflarda şaşırtıcı renk-ler ve keskinlik var. Yetersiz ışıkta doğru dürüst çekim yapabi-len tek kamera ise HTC One M8’inki; çünkü görüntü algılayıcısı ışığa karşı daha hassas. Fakat 4 megapiksellik çözünürlük gö-rüntünün kısımlarını büyütemeyeceğiniz anlamına geliyor.

Bunun dışında üç model de yararlı ekstralar sunuyor. Xperia Z2, IP norm 55/58’le uyumlu ve 1,5 metre derinlikte en azından 30 dakika boyunca bozulmadan kalabiliyor. Galaxy S5 de suya ve toza karşı dayanıklı fakat nispeten daha az sıkı olan IP67 ko-ruma sınıfına tabi. Elektronik piyasasındaki fitness modasın-dan geri kalmamak için üç modelin de üstünde adımsayar var. Hatta Samsung bir nabız monitörü ve parmak izi tarayı-cı eklemiş. Ne var ki bu iki özellik de pek kolay kullanışlı değil.

→

Yararlı ekstralar: USB 3.0 ve kızılötesi ileticiSamsung hızlı veri aktarım işlemleri için USB 3.0 bağlantısı kullanan tek üretici. Tıpkı HTC One M8 gibi Galay S5 de üst kısmında bir kızılötesi iletici barındırıyor.

Galaxy S5: USB 3.0 yuvası HTC one M8: Kızılötesi iletici

Samsung S5 tüm izleme açılarında puan topluyorGeçen yılki modele kıyasla Sony Xperia izleme açısı bakımından gayet stabil. Bununla birlikte Galaxy S5’in AMOLED paneli gerek uygulama-da gerekse laboratuvarda görüldüğü gibi çok daha iyi.

Snapdragon 600 nesli

Galaxy S5 – izleme açısı kontrastı Xperia Z2 – izleme açısı kontrastı

Galaxy S5 45° izleme açısı

15° 15°30° 30°

45° 45°

Xperia Z2 45° izleme açısı

Snapdragon 801 nesli

46 08/2014

TesT Akıllı telefonlar

FOTO

ĞR

AFL

AR

: BEn

jAM

in H

Ein

FLin

G (O

.); Ü

RET

İCİ

Konumlarına uygun biçimde üç aygıt da Android’in en son sürümü olan 4.4.2’yle geliyor. Fakat üreticilerin kendi arabirim-leri bunun üzerine kurulu. HTC’nin Sense 6’sı modern görünü-mü ve isteğe bağlı BlinkFeed haber okuyucusu gibi havalı özel-likleriyle favorimiz.Bu arabirim çok da net ama aynısını Samsung’un TouchWiz’i için söylemek zor. Kazara ayarlar me-nüsüne girdiniz mi karşınıza hiçbir alfabetik sıralama olmadan bir yığın rengârenk simge seriliyor. Bu simgelerin sayısı tam 62. Dolayısıyla, sınıflandırılmış da olsa ayarların içinde kaybo-luyorsunuz.

Toplamda üç model de sağlam ama etkileyicilikten uzak. HTC One M8 kusursuz işçiliği sayesinde en üstte yer alırken he-men peşinden Samsung’un Galaxy S5’i ve Sony’nin Xperia Z2’si geliyor. Ne var ki atalarından zaten yüklü bir miras aldıkların-dan, ekonomik Çinli rakiplerine kıyasla aradaki farkı hak etmi-yorlar. Bu özellikle de köklü firmalar için tehlike demek, zira etkilenme faktörü kalkınca tek belirleyici faktör fiyat oluyor. s

orijinal işlenmiş

Fotoğraf efektleri için arkada ikinci kameraHTC, derinlik bilgisini kaydedebilmek için One M8’e bir kamera daha eklemiş. Bu sayede fotoğraflarda insanları ön plana çıkaracak şekilde fonu bulanıklaştırmak olanaklı.

Cep telefonları testte

HTC One M8

saMsung galaxy s5

sOny xPerIa Z2

OnePlus One

Sıralama 1 2 3 değerlendirme dışı

Yaklaşık fiyat 2400 TL 2200 TL 2200 TL 300 €

Toplam puan 97,4 97,2 96,7 –

Kullanım (%30) 100 97 97 –

İnternet (%20) 99 100 99 –

Multimedya (%20) 93 95 95 –

Telefon / pil (%20) 97 98 97 –

Uygulama mağazası (%10) 96 96 96 –

TeKniK öZellİKlerMevcut işletim sistemi Android 4.4.2 Android 4.4.2 Android 4.4.2 Android 4.4.2

Kullanıcı arabirimi HTC Sense 6.0 Samsung TouchWiz Sony Ui CyanogenMod 11S

Yonga üzerinde sistem (SoC) modeli Qualcomm Snapdragon 801 Qualcomm Snapdragon 801 Qualcomm Snapdragon 801 Qualc. Snapdragon 801

Çekirdek sayısı ve saat hızı 4 x 2,3 GHz 4 x 2,5 GHz 4 x 2,3 GHz 4 x 2,5 GHz

rAM / boş Flash bellek 2/9,9 GByte 2/10,7 GByte 3/11,5 GByte 3/64 GByte

ekran: Köşegen uzunluğu (panel tipi) 5,0 İnç (LCD) 5,1 İnç (AMOLED) 5,2 İnç (LCD) 5,5 İnç (LCD)

ekran: Çözünürlük / piksel yoğunluğu 1.080 x 1.920 Piksel/443 ppi 1.080 x 1.920 Piksel/432 ppi 1.080 x 1.920 Piksel/427 ppi 1.080 x 1.920 Piksel/401 ppi

lTe hızı: İndirme / yükleme 150/50 Mbps 150/50 Mbps 150/50 Mbps 150/50 Mbps 3)

UMTS hızı: İndirme / yükleme 42,2/5,8 Mbps 42,2/5,8 Mbps 42,2/5,8 Mbps 42,2/5,8 Mbps

desteklenen WlAn standartları 802.11ac/n/g/b/a 802.11ac/n/g/b/a 802.11ac/n/g/b/a 802.11ac/n/g/b/a

ön / arka kamera çözünürlüğü 5/4,1 MPiksel (UltraPiksel) 2/15,9 MPiksel 2/20,7 MPiksel 5/13 MPiksel

Video çözünürlüğü / kare hızı 1.080 x 1.920 Piksel/30 fps 2.160 x 3.840 Piksel/30 fps 2.160 x 3.840 Piksel/30 fps 2.160 x 3.840/belli değil

Pil kapasitesi / değiştirilebilir 2.600 mAh/ Q 2.800 mAh/ Q 3.200 mAh/ Q 3.100 mAh/ QTV çıkışı / MicroSd yuvası / USB USB (MHL)/ Q /2.0 USB (MHL)/ Q /3.0 USB (MHL)/ Q /2.0 belli değil/ Q /belli değil

radyo / nFC / Bluetooth Q (RDS)/ Q /4.0 Q / Q /4.0 Q / Q /4.0 belli değil/ Q /4.0

ekstralar ve özellikler Stereo hoparlör, kızılötesi iletici, üçüncü kamera, adımsayar

nabız ölçer, parmak izi tarayıcı, su geçirmez, kızılötesi iletici,

adımsayar

Su geçirmez, adımsayar belli değil

SiM türü nano-SiM Micro-SiM Micro-SiM Micro-SiM

Boyutlar 146 x 71 x 10 mm 142 x 73 x 10 mm 147 x 74 x 8 mm 153 x 76 x 9 mm

Ağırlık 160 Gram 145 Gram 164 Gram 162 Gram

lABorATUVAr ölÇüMlerİMaksimum ekran parlaklığı 482 cd/m² 404 cd/m² 420 cd/m² –

Satranç tahtası / yansıma kontrastı 148:1/4,2:1 166:1/2,7:1 134:1/5,3:1 –

15/30/45 derece izleme açısında kontrast kaybı % 14/40/64 % 2/8/22 % 9/26/48 –

renk uzayı (srGB’ye kıyasla) % 113 % 144 % 134 –

15/30/45 derece izleme açısında renk sapması 3/6/11 ∆C 2/4/5 ∆C 3/7/11 ∆C –

Pil: Konuşma / internet / şarj süresi 9:08/8:00/3:11 dakika 7:57/8:30/2:18 dakika 10:37/8:21/3:06 dakika –

Fotoğraf kalitesi: Gündüz / Gece iyi / iyi çok iyi / çok iyi iyi / iyi –

1) nE kADAR YÜkSEk O kADAR İYİ 2) nE kADAR DÜşÜk O kADAR İYİ 3) 800 MHz BAnDi DESTEkLEnMİYOR

zİRvE SiniFi (100-90) ÜST SiniF (89-75) ORTA SiniF (74-45) TAvSİYE EDİLMEz (44-0) TÜM DEĞERLER PUAnLAnMişTiR (MAkS. 100) Q vAR Q YOk

08 /2014

08 /2014

EDİT

ÖRÜN SEÇ

İMİ

08 /2014

FİY

ATPERFORM

ANS

08/2 01408 /2014

Zİrve sınıfı (100-90) Üst sınıf (89-75) Orta sınıf (74-45) Tavsİye edİlmeZ (44-0) tÜm değerler puanlanmıştır (maks. 100)

Sony Cyber-shot DSC-HX400V Güçlü yakınlaştırıcı Sony Cyber Shot DSC-HX400V’nin kabili-

yetleri gerçekten etkileyici: Minimum hassasiyette çekilen fotoğraflarda bile 20 megapiksellik görüntü keskinliği ve detay üretimi bu kamera sınıfında görmeye alışık olmadığımız bir özellik. Kamera bunu mak-simum 1549 çizgi çifti ve ortalamadan yük-sek detay odağına sahip ölçüm sonuçların-da da ispatladı. Aygıt düşük ışıklı ortamlar-da bile gayet net fotoğraflar sunabiliyor. Sonuçlar bir bridge kameradan beklenenin çok üzerinde. Buna rağmen ½,3 inçlik kü-çük sensörü cihazın zayıf yönü olarak göze çarpıyor. Ayrıca Sony HX400V sınıfının bir diğer kronik sorununa da sahip: Netlik kö-şelerde %32’ye kadar azalmakta. Bunun ha-ricinde görüntü keskinliğinde geniş açılı ve tele modlarında %40’a kadar azalmalar gö-rülüyor. Bunun karşılığında 50x’lik bir op-tik yakınlaştırma kullanabiliyorsunuz ve bu da 24-1.200 mm aralığında küçük for-matta neredeyse her motif için uygun bir odak aralığı sunuyor.

İş ekipmanlara geldiğinde ise Cybershot HX400V eleştiriye pek bir fırsat bırakmı-yor: Aygıtta pozisyon kaydı gibi veriler için GPS, WLAN ve kablosuz veri transferi için NFC, 3 inçlik katlanabilir keskin ekran ve 4K’lık bir HDMI çıkışı bulunmakta. Kamera-da her ne kadar yeterince büyük olmasa da elektronik bir vizör de bulunmakta.

Ekranda dokunmatik özellik bulunma-

makta. Sony Cybershot DSC-HX400V’nin otomatik odaklanma özelliği geniş açı mo-dunda sadece hız hızlı çekimle uyuşacak düzeydeyse çalışıyor. Diğer bir yandan seri çekim modu oldukça hızlı, saniyede on çe-kime kadar çıkabiliyor. Aygıtın ayrıca mo-tif tespiti yapabilen akıllı bir otomatik sis-temi bulunmakta ve kayan panorama da dâhil, 14 motif programına sahip. Gece modu ISO 12.800’e kadar genişleyebiliyor. Profesyonel fotoğrafçılar PSAM modunu takdir edecektir (parmak tekeri de dâhil), fakat RAW formatı bulunmamakta. Pil öm-rü 170 ila 700 işleme kadar çıkabiliyor ve ayrıca 102 dakikalık video kayıt süresi ol-dukça mâkul.

t e S t S O N U C U

Testimizde Sony Cybershot DSC HX400V oldukça etkileyici sonuçlar verdi. Bunun yanında harika keskinliği ve detay isabeti (görüntünün her yerinde değil) sayesinde görüntü kalitesi aygıtı öne çıkaran özelliklerden. Aygıtın hızı ve ekipmanları da oldukça iyi. Tüm bunlar Sony HX400V’yi piyasadaki en iyi bridge kamerası yapıyor.

+ Güçlü zoom, iyi ekipmanlar (GPS, WLAN, NFC), imaj sabitleyici

– Köşelerde ve telede keskinlik kaybı, kısıtlı bas-çek uyumluluğu

TeKNİK VeRİLeRmaksİmum ÇÖZÜnÜrlÜk 5.184 x 3.888 piksel

(20,2 megapiksel)ekran (BOyut/ÇÖZ.) 3 İnç/921.600 pikselOdak aralığı (kÜÇÜk GÖrÜntÜ/ZOOm)

24–1.200 mm/50 kat

ısO aralığı 80–3.200 manuel Odaklanmada GeCİkme HıZı

0,32 s

şarJ Başına resİm (mİn/maks.)

170/700

HafıZa (mevCut/arttırılaBİlİr)

105 mByte/sdHC, sdXC, memory stick duo

BOyutlar/ağırlık 13,0 x 9,3 x 10,3 cm/660 g

DeĞeRLeNDİRMetOplam puan 87,0GÖrÜntÜ kalİtesİ (%45) 85ekİpman/kullanım (%40) 91HıZ (%15) 82fİyat (Ort.) 1450 TL

iyi (87)

T e s T M e R K e Z İ N D e N

Kullanışlı katlanabilir ekranHX400v’nin katlanabilir ekranı fotoğrafçının hareket alanını artırmanın yanında üstün derecede görüntü kalitesi de sunuyor.

Keskin görüntülerGörüntü keskinliği konusunda sony’nin aygıtında hataya yer yok. İnce yapılarda bile temiz sonuçlar üretebiliyor.

Temiz renklerfotoğraflar durağanlıktan yoksun, gerçekçi ve az kumlanmalı canlı renk zenginliğine sahipler.

4708/2014


Plantronics BackBeat GO2Müzik daima sizinle olsun

Bluetooth bağlantısı yoluyla çalışan bir kulaklık isteyenlere hitap eden BackBeat GO2, kablosuz yapısıyla oldukça şık ve kul-lanışlı. Tasarımıyla oldukça ilgi çekici du-ran cihaz, iki kulaklık ve onları birbirine bağlayan bir kablodan oluşuyor. Kulak sü-rücüleri biraz büyük yapıda, zira içinde ba-taryalarını taşıyor. Kulaklık ergonomisiyle her ne kadar rahat olsa da, yine de tasarı-mıyla bir parça kaba bulunabilir. BackBeat GO2, ses performansıyla da iyi seviyede. 6 mm’lik sürücüleriyle iyi seviyede ses ver-diğini söyleyelim. Özellikle tatil günlerin-de yanınızdan ayırmayacağınız bir gerçek. Diğer yandan spor yaparken de iyi bir ar-kadaş olabiliyor. Cihazı her iki platformda da denedik ve sonucu başarılı bulduk. Ses izolasyonu konusunda da en az perfor-mansı kadar başarılı bulduğumuz cihazın, baslarla ilgili ise biraz eksiği var. Cihazın baslarını biraz zayıf bulduğumuzu bu nok-tada söyleyelim. Telefon görüşmeleriyle de kullanabildiğiniz kulaklık seti, görüşme-lerde sesle ilgili bir sıkıntı yaşatmasa da gürültülü ortamlarda mikrofon çevre gü-rültülerinden kısmen de olsa etkileniyor. BackBeat GO2’nin pil ömrü ise dinlemeler-de 4,5 saate kadar dayanabiliyor. BackBeat GO2, bekleme modunda ise DeepSleep özelliğiyle tam 6 aya kadar bekleyebiliyor.

Misfit shineMisfit shine’ı kolumuza taktık

Fitness uygulamalarını hedef alan Misfit Shine, Red Dot ödüllü tasarımıyla tarz sahi-bi kullanıcılara özel olarak tasarlanmış. Özel fitness koçu olarak kullanabileceğiniz ve bunun yanı sıra uykunuzda da sizi yalnız bırakmayan Shine, daha önce örneklerini gördüğümüz Jawbone UP ve Nike FullBand gibi bir kullanım sunuyor. Yalnızca bir ma-deni para görünümünde olan Misfit Shine, ister bileğe, ister yakaya, ister boyna takıla-biliyor. Bu arada Misfit Shine, saat olarak da kullanılabiliyor. CR2032 Lityum para pil ile çalışan Shine, böylece aylarca süren pil öm-rüne sahip. Toplamda 9 gram ağırlığında olan cihaz, kolunuzda veya yakanızda ra-hatlıkla unutabileceğiniz türden. Yüzeyi üzerinde minik LED’ler bulunan cihaz, bu LED’ler yardımıyla size saati gösteriyor, ak-tiviteye başladığını işaret ediyor ve senkro-nizasyon noktasında bildirimde bulunu-yor. Shine’ın 50 metreye kadar su geçirme-me özelliğine sahip olduğunu da söyleye-lim. iOS ve Android platformlarına uygun uygulaması mevcut durumda olan Shine, Bluetooth vasıtasıyla cep telefonuyla senk-ronize olabiliyor. Senkronizasyon netice-sinde tuttuğu bilgileri uygulamaya aktaran Shine, ne kadar mesafe kat ettiğinizi metre ve kilometre cinsinden sunarken diğer yan-dan kaç adım attığınızı da size gösteriyor.

Toshiba encore8 inçlik Windows’lu tablet

Tableti tek elle rahatça kullanmak isteyen-ler için tasarlanan Encore, 8 inç boyutunda bir tablet. Tableti kompakt boyutlarıyla ve dış görünüşüyle beğendiğimizi söyleyelim. Tabletin çevresinde yalnızca fiziksel tuş ola-rak güç ve ses butonlarını görüyoruz. Table-tin üst kenarında kulaklık, micro USB ve micro HDMI bağlantıları bulunuyor. Özel-likle burada micro HDMI bağlantısının bu-lunması pek çok kullanıcıyı sevindirecektir. Tabletin sol kenarında bir microSD kart yu-vası var. Alt bölümde de Dolby Digital Plus destekli bir çift hoparlör mevcut. Elbette tablette kameralar da unutulmamış. Hem ön hem arka kamera tablette var. Ekran HD çözünürlük sunuyor. 189 ppi piksel yoğun-luğuna sahip ekran iyi görüntü veriyor. Çoklu dokunma destekli olan ekranın ar-dında ise Intel yatıyor. Intel Atom işlemci-nin sahibi olan Encore, 4 çekirdekli Intel iş-lemcinin sahibi. Atom Z3740 işlemcisiyle 1,33 GHz frekansta çalışan tablet, gerekli gördüğü durumlarda 1,86 GHz’e kadar çıka-biliyor. Bu çapta bir tablet için gayet yeterli olduğunu söyleyebiliriz. Zaten tablet 2 GB bellekle de desteklenmiş durumda. Encore WT8’in pil ömrü diğer tabletler arasında iyi bir seviyede. Yaptığımız testler sonucunda yaklaşık 9 saatlik bir performans aldığımızı söyleyelim.

TeKNİK ÖZeLLİKLeRkulaklık 3. nesil 6 mm sürücülerfrekans tepkİsİ 20 – 20.000 Hzdİnleme sÜresİ 4.5 saate kadarBekleme sÜresİ 6 aya kadarCİHaZ Bağlantısı 8 cihaza kadar kolay

eşleşme

TeKNİK ÖZeLLİKLeRuyumluluk android 4.3 / iOs 6.13 ve üzeriBağlantılar Bluetoothsuya dayanıklılık 50 metreye kadarpİl Cr2032 lityum para pilağırlık 9 gr.

TeKNİK ÖZeLLİKLeRİşletİm sİstemİ Windows 8.1İşlemCİ ıntel atom Z3740 4

Çekirdekli 1,86 GHzekran 8.0 inç led (800x1200)Bellek 2 GBdepOlama 32 GB

DeĞeRLeNDİRMeses kalİtesİ (%40) 86erGOnOmİ (%30) 78kullanım (%30) 82fİyat 283 TL

iyi (82)

DeĞeRLeNDİRMekullanım (%30) 84tasarım (%30) 85kullanım kOlaylığı (%20) 93fİyat perfOrmans (%20) 92fİyat 269 TL

iyi (79)

DeĞeRLeNDİRMekullanım (%40) 88ekran (%15) 90dOnanım ÖZellİklerİ (%15) 89taşınaBİlİrlİk (%10) 86fİyat / perfOrmans (%20) 88fİyat 949 TL

iyi (89)

08 /2014

08 /2014

EDİT

ÖRÜN SEÇ

İMİ

08 /2014

FİY

ATPERFORM

ANS

08/2 01408 /2014

48 08/2014

TesT İncelemeler


Philips 55PUs7809/124K çözünürlüğe yakından bakın

Ultra HD içerikleri görüntüleyebilen ve ye-ni dönemin en popüler görüntü kalitesi ha-lini alan 4K’ya tam destek veren televizyon, böylece görüntü kalitesinden beklentisi yüksek olan kullanıcılara hitap ediyor. Ta-sarım itibariyle nispeten ince bir yapıya sa-hip olan televizyon, şık bir stant üzerine konumlanıyor. Çift taraflı Ambilight özelli-ği ile de tasarımsal şıklığını arttırıyor. Am-bilight, yalnızca görselliğe katkıda bulun-muyor, bunu izleme keyfiyle de birleştiri-yor. Full HD TV’lerden dört kat daha yüksek çözünürlük sunabilen televizyon, 3840x2160 piksel çözünürlük sağlıyor. Tele-vizyonla geçirdiğimiz süre boyunca görün-tülerle ilgili hiç sıkıntımız olmadı. Elbette bunda Philips Ultra Pixel Precise motoruna da büyük iş düştüğü gerçek. Öne yandan 600 Hz Perfect Motion Rate Ultra teknoloji-sinin de sahibi olan televizyon, titreşimsiz, beyaz dengesi ve kontrast oranı iyi görün-tüler sunuyor. Bu arada TV’nin 3D desteği-ne sahip olduğunu da hatırlatalım. Berabe-rinde 4 adet pasif 3D gözlük getiren televiz-yon, böylece 3D görüntülere hazır durum-da. Televizyon, akıllı özelliklere ve çeşitli ağ bağlantılarına da sahip. Beraberinde getir-diği uzaktan kumandanın bir yüzünü klav-ye olarak sunan TV, Smart TV özellikleriyle ağa bağlanabiliyor.

sony NWZ-W273ssporculara özel walkman

Sony’nin Walkman ailesinin yeni üyesi W273S, yalnızca müzikseverlere değil, aynı zamanda sporseverlere de hitap ediyor. Ta-sarımı itibariyle sporla uğraşanlar için ga-yet işlevsel olan W273S, giyilebilir formda. Her iki kulak ünitesini birbirine bağlayan şık boyun askısı ile kendine boynunuzda yer bulan Walkman, kontrol birimlerini de kulak üniteleri üzerinde toplamış. Sony W273S, kulak içine giren kulaklıklarıyla ol-dukça rahat bir yapıda. Sony W273S, spor-severlere uygun bir MP3 çalar. Suya daya-nıklı yapıda olmasıyla bunu pekiştiren ci-haz; koşu, bisiklet veya yüzme gibi aktivi-telerde her an yanınızda olabiliyor. W273S ile ister duşa girin ister havuza, müziği be-raberinde götürebiliyorsunuz. 2 metreye kadar suya dayanıklı olan W273S, böylece müzik keyfini yüzme seanslarına taşıma-nıza da olanak tanıyor. Özellikle spor sa-lonlarının yüzme havuzlarını mesken tu-tan sporseverler bu özelliği bir hayli beğe-necektir diye düşünüyoruz. Zira biz yaptı-ğımız testlerde oldukça beğendik. Bu nok-tada belirtmemiz gerekiyor ki W273S yal-nızca tatlı suya karşı dayanıklılık gösteri-yor. W273S ses performansıyla da gayet iyi iş çıkartıyor; sunduğu sesle bizi etkilemeyi başardı. Öte yandan cihazın 4 GB kapasite-ye sahip olduğunu da söyleyelim.

LG G3Quad HD’li yeni amiral

LG’nin yeni amirali G3’ün öne çıkartılan özelliği, elbette 2560x1440 piksel çözünür-lüklü, yani Quad HD ekranı. Tam 538 ppi piksel yoğunluğuna sahip ekranı ile fark ya-ratan G3, 5,5 inç büyüklüğünde bir boyuta sahip. Tasarımıyla gayet şık ve ince yapıda olan telefonun ekranı Corning Gorilla Glass 3 ile korunuyor. Amiralin malzeme kalitesi iyi. Görünümüyle One M8’i andıran cep, dokusuyla Galaxy S5’ten daha iyi. G3’te Qaulcomm’un son seviye işlemcisi Snapd-ragon 805 yok. Snapdragon 801’le karşımı-za çıkan amiral, 2,5 GHz’lik saat hızına sa-hip. Böylece Galaxy S5’le aynı frekansta ça-lışan G3, One (M8) ve Xperia Z2’nin 2,3 GHz’lik frekans hızlarını kağıt üzerinde ge-ride bırakıyor. RAM’de ise 3 GB mevcut. Fa-kat bu seviye cebin yalnızca 32 GB’lık hafıza seçeneğine sahip sürümünde sunuluyor. İncelediğimiz modeliyle 2 GB RAM ve 16 GB hafıza kapasitesinde olan G3, bu modeliyle Samsung’un ve HTC’nin 2 GB RAM’li ami-rallerinin yanına konumlanıyor. Yine tam 128 GB’lık microSD kart desteği sağlayan G3, işletim sistemi olarak Android 4.4.2 ile geliyor. Yenilenmiş arayüz, “Smart Notifica-tions”, yani “Akıllı Bildirimler” gibi yeni ve kullanışlı özellikler sunuyor. G3’ün batarya-sı ise 3000 mAh. Cep konuşma süresiyle 11 saat 37 dakikayı görüyor.

TeKNİK ÖZeLLİKLeRpanel 4k ultra Hd ledekran BÜyÜklÜğÜ 55 inçÇÖZÜnÜrlÜk 3840x21603d / parlaklık var / 450 kandelaBağlantılar Hdmı (4 adet), usB (3 adet),

ypbpr, Wi-fi, ethernet

TeKNİK ÖZeLLİKLeRkapasİte 4 GBBağlantılar usB 2.0şarJ sÜresİ yaklaşık 1,5 saatpİl ÖmrÜ yaklaşık 1,5 saatsu GeÇİrmeZ 2 metreye kadar

TeKNİK ÖZeLLİKLeRİşletİm sİstemİ android 4.4.2İşlemCİ Qualcomm snapdragon 801

4 çekirdek 2,5 GHzekran 5,5 inç true Hd-ıps + lCd

QuadHdBellek / HafıZa 2 GB / 16 GB (microsd ile 128 GB)kamera 2,1 mp / 13 mp

DeĞeRLeNDİRMeperfOrmans (%40) 93erGOnOmİ (%25) 85kullanım (%15) 80ÖZellİkler (%10) 88Bağlantı seÇn. (%10) 90fİyat 5.499 TL

İyi (88)

DeĞeRLeNDİRMeses kalİtesİ (%40) 91kullanım (%25) 75dOnanım ÖZellİklerİ (%20) 88kOnfOr (%15) 83fİyat 179 TL

iyi (85)

DeĞeRLeNDİRMekullanım (%30) 96İnternet (%20) 98multİmedya (%20): 93telefOn fOnksİyOnu (%10): 97fİyat / perfOrmans (%20): 93fİyat 1849 TL

çok iyi (95)

4908/2014

08 /2014

08 /2014

EDİT

ÖRÜN SEÇ

İMİ

08 /2014

FİY

ATPERFORM

ANS

08/2 01408 /2014


Kingston HyperX BeastYüksek performans

Yüksek performans beklentilerini karşıla-mak isteyenlere ve yeni topladıkları sistem-deki RAM açığını kapama niyetinde olanla-ra hitap eden HyperX Beast, ilk etapta agre-sif siyah renkli tasarımıyla dikkat çekiyor. Üzerinde yüksek profilde bir soğutucu bu-lunduran RAM, böylece tasarımıyla hem heybetli görünüyor, hem de bu tasarım sa-yesinde performans noktasında iyi iş çıkar-tıyor. Isı dağılımını üst düzeye çıkaran di-namik ısı dağıtıcısı sayesinde ısı artışının performansa olumsuz etkide bulunmasını engelleyen HyperX Beast’in incelediğimiz modeli 32 GB’lık kit halinde. HyperX Beast’in dikkat çeken bir diğer yanı ise XMP uyumlu olması. Böylelikle hız aşırtmacılar ve sistem değerleriyle oynamayı sevenlere hitap eden HyperX Beast, JEDEC standar-dında 1333 MHz hızında çalışıyor. Ancak bu-nu XMP profillerini seçerek 2133 ve 2400 MHz’e çekebiliyorsunuz. HyperX Beast, özellikle yüksek kapasitedeki kitiyle tercih edilirse açıkçası kullanıcıları performans noktasında oldukça rahatlatacaktır diye dü-şünüyoruz. Zira biz RAM’i kullandığımız süre boyunca performansından bir hayli memnun kaldık. Eğer 2400 MHz hızlara erişmek istiyorsanız bunu size sunan HyperX Beast, son dönem oyunlarda gayet başarılı bir performans gösteriyor.

Gigabyte Z97X-Gaming G1 Wi-Fi BKOyunseverlere özel anakart

İsminden de anlaşılabileceği gibi Z97 plat-formunda olmasının yanı sıra oyunseverle-re de özel olarak geliştirilen Z97X-Gaming G1 Wi-Fi BK, diğer yandan kablosuz teknolo-jilere de göz kırpan bir anakart olmayı başa-rıyor. Z97X-Gaming G1 Wi-Fi BK, tam 7 gün-lük stres testinde sağlamlığı kanıtlanmış bir kart. Böylece hız aşırtmalara karşı tam daya-nıklılık sunuyor. Z97X-Gaming G1 Wi-Fi BK’ya yakından baktığımızda kuzey köprü-sünün geniş soğutuculara sahip olduğunu görüyoruz. Bu ısı dağıtıcı sistem aynı za-manda sıvı soğutmaları da destekler nitelik-te. Her iki soğutucu tabanın üzerinde de tı-palar altında sıvı soğutma için düzenek kul-lanıma hazır durumda. RAM slotları tarafın-da ise toplamda 32 GB’a kadar destek veren DDR3 soketleri mevcut. Z97X-Gaming G1 Wi-Fi BK, oyunseverlere ses performansı ko-nusunda da destek çıkan bir kart. Creative Sound Core3D ses işlemcisinin sahibi olan kart, böylece oyunlarda performansı yalnız-ca grafik yönüyle değil, sesle de destekleye-cek ölçüde. Anakartın aynı zamanda kablo-suz desteği gösterdiğini söylemiştik. Kart bunu ayrı bir aparatla sağlıyor. Kutu içeri-ğinde bir adet PCIe x1 kartı bulunuyor. Bu kartı PCIe x1 yuvasına takarak Wi-Fi 802.11 ac ve Bluetooth 4.0 kablosuz ağ desteği al-manız mümkün.

Asus CerberusOyunculara özel kulaklık seti

Cerberus, siyah renkli deri kulak yastıklarına sahip bir kulaklık seti. Dahili olarak 1,2 met-relik kablo uzunluğuna sahip olan Cerberus, ayrıca kutu içeriğinde bu mesafeyi uzatmak için 1,3 metrelik bir ek kablo daha bulundu-ruyor. Kulak yastıklarıyla birlikte 10 cm’yi bulan üniteleri kulak çevresini tamamen sa-rıyor. Kulakları içeri hapseden deri yastıklar kulağınızı iyi bir şekilde sarıyor ve rahat bir oyun deneyimi yaşamanızı sağlıyor. Bu ara-da kulak yastıkları içinde gizlenen 6 mm’lik neodimyum sürücülerin kullanıldığını da söyleyelim. Sol sürücünün hemen altında çıkartılabilir bir mikrofon bulunuyor. Yine diğer taraftan kablo üzerinde bir ses kontrol birimi de öyle. Bu birim ile ses seviyesini kablo üzerinden ayarlayabiliyor ve mikrofo-nu kapatıp açabiliyorsunuz. Teknik öğeleriy-le gayet başarılı olan kulaklık, dahili bir ses kartına sahip değil. Böylece kulaklığı kulla-nırken herhangi bir USB portu aramanıza gerek yok. 3,5 mm’lik jakı kullanarak herhan-gi bir ses kaynağına rahatlıkla bağlayabili-yorsunuz. İçeriğinde dahili bir ses kartına yer vermemesi tamamen bilgisayarınızdaki ses kartına yükleneceğiniz anlamına geliyor. Eğer ses kartınız çevresel ses destekli kaliteli bir modelse Cerberus harikalar yaratabili-yor, ancak en kötü ihtimalle bile bu kulaklık-la iyi ses seviyelerinde dolaşabiliyoruz.

TeKNİK ÖZeLLİKLeRkapasİte 4 x 8 GBHıZ 2400 mHzvOltaJ 1.5vyÜkseklİk 46.41 mm

TeKNİK ÖZeLLİKLeRyOnGa ıntel Z97 express yonga setiİşlemCİ desteğİ ntel Core i7/i5/i3, pentium,

Celeron (lGa1150)Bellek desteğİ 4 x ddr3 dımm 32 GBBağlantılar usB 3.0 (6 adet), usB 2.0 (2

adet), Hdmı, displayportyapı atX

TeKNİK ÖZeLLİKLeRyapı kablolusÜrÜCÜ 60 mm neodimyumfrekans tepkİsİ 20 – 20000 HzkaBlO 1.2 m + 1.3 mBağlantı 3.5 mm

DeĞeRLeNDİRMeperfOrmans (%40) 97kullanım (%25) 95dOnanım ÖZellİklerİ (%20) 96fİyat 1094 TL

Çok iyi (96)

DeĞeRLeNDİRMedOnanım ÖZellİklerİ (%40) 92perfOrmans (%35) 92kullanım kOlaylığı (%15) 90Bağlantı seÇn. (%10) 95fİyat 1000 TL

Çok iyi (92)

DeĞeRLeNDİRMeses kalİtesİ (%40) 88erGOnOmİ (%30) 93kullanım (%30) 87fİyat 241 TL

iyi (89)

08 /2014

08 /2014

EDİT

ÖRÜN SEÇ

İMİ

08 /2014

FİY

ATPERFORM

ANS

08/2 01408 /2014

08 /2014

08 /2014

EDİT

ÖRÜN SEÇ

İMİ

08 /2014

FİY

ATPERFORM

ANS

08/2 01408 /2014

50 08/2014

TesT İncelemeler


Monster Abra A5Monster’ın yeni oyun canavarı

Güçlü soğutma sistemi, güçlü ekranı, Su-per RAID teknolojisi ve elbette Windows 8 işletim sistemiyle dikkat çeken Monster Abra A5, üzerinde 15,6 inç büyüklüğünde bir ekran taşıyor. Abra A5, mat malzemeli ekranıyla yansımalara karşı dirençli yapı-da. Full HD çözünürlük sunan ekranın he-men altında uzanan klavye ise arka aydın-latmalarıyla dikkat çekiyor. Intel Core i7 4700MQ işlemciye sahip olan cihaz, 2,40 GHz hızında çalışıyor, ancak 3,40 GHz hızı-na dek ulaşabiliyor. Özellikle ekran kartıy-la dikkat çeken bilgisayar, Nvidia GeForce GTX 860M’i üzerinde taşıyor. Nvidia’nın yeni Maxwell mimarisinin eseri olan kart, 2 GB’lık kapasiteye sahip.

Buna ek olarak bellek hanesinde 8 GB’lık DDR3 RAM’leri görüyoruz. Abra A5’in de-polama alanı ise tam oyunculara göre. 256 GB’lık SSD’nin yanı sıra 1 TB HDD’ye de yer verilen bilgisayarda, 2 adet 2,5” disk deste-ği ile 2 TB’a kadar depolama kapasitesi ge-nişletilebiliyor. Dizüstü bilgisayarla geçir-diğimiz süre boyunca pek çok oyun oyna-ma fırsatı bulduk. Bioshock Infinite’te or-talama 45 fps’yi gördüğümüzü söyleyelim. Call of Duty: Ghosts, Metro: 2033 ve Thief gibi oyunlarda da başarılı sonuçlar üreten Abra A5, fiyat / performans oranıyla iyi bir noktaya yerleşiyor.

Asus Maximus VII HeroROG serisine özel anakart

Maximus VII Hero, Intel’in yeni nesil Z97 yonga setine sahip bir anakart. Özellikle oyunseverlere hitap ediyor, çünkü kart güçlü özelliklere sahip ve ROG serisi altında bulu-nuyor. Intel’in 4’üncü ve 5’inci nesil Core i7, i5 ve i3 işlemcilerini üzerinde konumlandırıla-bilecek olan anakart, LGA 1150 soket tipinde. Güçlü görünen kuzey köprüsü ve siyah nikel kaplamalı soğutucusuyla üst düzey bir görü-nüm kazanan anakart, dört adet DDR3 RAM slotu sunuyor. Toplamda 32 GB’a kadar des-teklediği RAM yuvalarıyla hız aşırtmalarda 3200 MHz hıza ulaşılabilmesine de imkan tanıyan anakart, PCIe slotlarıyla çoklu GPU desteği de gösteriyor. Nvidia Quad-GPU SLI ve AMD Quad-GPU CrossFireX teknolojileri-ni destekleyen Hero, özellikle ses ve ağ nokta-larında ilginç özelliklere sahip. Oyuncular için büyük önem taşıyan ses özellikleri, Hero ile oyunculara büyük keyif verecek şekilde modifiye edilmiş. Kartın üzerinde yer alan SupremeFX birimi ile harici ses kartına eks-tra para ödeme ihtiyacını ortadan kaldıran Hero, gelişmiş bir ses performansı sunuyor. Diğer yandan Intel Ethernet kullanan Maxi-mus VII Hero, ağ performansına da ciddi kat-kıda bulunuyor. Online oyunlar sırasında bunu fark etmek mümkün. LAN portu da ye-niden tasarlanan Hero, GameFirst III tekno-lojisiyle de oyuncuya, oyuna daha fazla bant genişliği atama olanağı tanıyor.

TechnoPC nano2Masaüstünde yer açın

TechnoPC Nano serisi; ofis uygulamaları, multimedya uygulamaları ve özel iş yazı-lımları için kullanılabilecek mini masaüs-tü bilgisayarlardan oluşuyor. Nano2’nin incelediğimiz modeli HD506-432 küçük bir kutu görünümünde. Böylece tipik ma-saüstü bilgisayarlara göre yüzde 90’a va-ran yer tasarrufu sağlayabilen cihaz, kulla-nılabilirliği açısından son kullanıcılar ta-rafından da tercih edilebileceği gibi, özel-likle kurumsal alanda kendine yer bulu-yor. Genellikle belediyeler, kamu kurumla-rı, büro ve ofisler, sağlık kurumları, çağrı merkezleri ve oteller gibi noktalarda tercih edilen nano2, standı sayesinde hem masa-üstünde şık bir şekilde kendine yer bulu-yor hem de istenildiği takdirde duvara monte edilebiliyor. Nano2’nin teknik özel-liklerine baktığımızda Intel Celeron 847 iş-lemciyi görüyoruz. 1,10 GHz hızında çalı-şan işlemcinin yanında 4 GB DDR3 bellek bulunuyor. 32 GB’lık SSD ile gelen cihaz, grafik hanesinde ise yine Intel’in grafik bi-rimi bulunuyor. Özellikle düşük güç tüke-timiyle dikkat çeken cihaz, yüzde 70’e va-ran enerji tasarrufu sağlayabiliyorlar. Bu da kurumsal alanda tercih edilme sebeple-rinden biri. Sonuç olarak küçük, portatif bir PC deneyimi sunan nano2, özellikle ku-rumsal tarafta mini PC arayışındakiler için ideal bulunabilir.

TeKNİK ÖZeLLİKLeRİşletİm sİstemİ Windows 8İşlemCİ ıntel Core i7 4700mQ 2,40

GHzekran 15,6 inç led full HdBellek 8 GB ddr3saBİt dİsk 1 tB Hdd + 256 GB ssd

TeKNİK ÖZeLLİKLeRyOnGa ıntel Z97İşlemCİ desteğİ ıntel Core i7/i5/i3, pentium,

Celeron (lGa1150)Bellek desteğİ 4 x ddr3 dımm 32 GBBağlantılar usB 3.0 (4 adet), usB 2.0 (2

adet), Hdmı, dvıyapı atX

TeKNİK ÖZeLLİKLeRİşletİm sİstemİ freedosİşlemCİ ıntel Celeron 847 1.10 GHzGrafİk ıntel GraphicsBellek 4 GB ddr3Bağlantılar 802.11 b/g/n Wi-fi, ethernet,

usB 2.0 (4 adet), Hdmı

DeĞeRLeNDİRMekullanım (%40) 75ekran (%15) 92dOnanım ÖZellİklerİ (%15) 85taşınaBİlİrlİk (%10) 50fİyat / perfOrmans (%20) 89fİyat 2599 TL

İyi (80)

DeĞeRLeNDİRMedOnanım ÖZellİklerİ (%40) 90perfOrmans (%35) 92kullanım kOlaylığı (%15) 92Bağlantı seÇn. (%10) 95fİyat 750 TL

Çok iyi (92)

DeĞeRLeNDİRMekullanım (%50) 70dOnanım ÖZellİklerİ (%20) 71taşınaBİlİrlİk (%10) 95fİyat / perfOrmans (%20) 55fİyat 1826 TL

iyi (70)

08 /2014

08 /2014

EDİT

ÖRÜN SEÇ

İMİ

08 /2014

FİY

ATPERFORM

ANS

08/2 01408 /2014

5108/2014

52 08/2014

CHIP Test Editörü Şahin Ekşioğlu, donanım dünyasında dikkatini çeken gelişmeleri, her ay günlüğünde sizlerle paylaşıyor.

Dijital fotoğraf dünyası

Dijital fotoğraf makineleri satışları sürekli düşerken üreticiler bu düşüşe direnmek için oldukça etkileyici

modeller piyasaya sürüyor

[email protected], www.chip.com.tr/blog/sahin

ten yüksek. M43 olsun olmasın aynasız makinelerin patlama yaratmadığı ortada. Bu fiyat segmentinin biraz altında olması-na ve objektifi değiştirilememesine rağ-men daha iyi bir taşınabilirlik sunan Sony RX100 ise kompakt sınıfta adeta kendine ait bir alt sınıf yarattı. Şu an RX100’e alter-natif olabilecek bir model yok. Hatta öyle ki Sony, RX100’ün Mark II ve Mark III mo-dellerini bile piyasaya sürdü. Mark III mo-deli 800 dolarlık (ABD Fiyatı) fiyatıyla kompakt bir makine için yüksek sayılabi-lecek bir profil çizse de ürün oldukça başa-rılı.

Küçük tam çerçeve makinelerFotoğraf makinesi piyasasında işler gittik-çe kötüleşirken şaşırtıcı modellerse kısa bir süre içinde ciddi anlamda popüler ola-biliyor. Sony’nin objektifi değiştirileme-yen tam çerçeve algılayıcılı makinesi RX1, 2800 dolarlık ABD fiyatıyla dudak uçukla-tırken firma, fiyat konusunda daha makul fakat en az RX1 kadar hoş yeni modelleri piyasaya sürmekten geri durmadı. Ayna-sız bir tam çerçeve makine düşünün. Evet SLR değil çünkü elektronik vizör ya da LCD ile çekim yapıyorsunuz. Fakat objektifi de-ğiştirebiliyorsunuz ve kullanılan algılayıcı Sony’nin kendi üretimi olan ve halihazır-da popüler fakat 1 kg’a yakın makinelerde de kullanılıyor. Üstelik boyutları gayet makul ve makine 400 gr civarında. Sony Alpha 7 ve 7R (optik alçak geçiren filtresi yok) bu özelliklere fazlasıyla sahip. A7 24

Modern ZaManlar

Filmli fotoğraf dönemini yaşayanlar küçük algılayıcı (crop sensor) konseptini kabullen-mekte zorlandılar. Fakat tam çerçeve maki-nelerin fahiş fiyatları yüzünden mecburen beraberce bu gerçeği kabullendik. Zaman içinde tam çerçeve fotoğraf makinelerinin fiyatı biraz düşse de, bu düşüş hiçbir zaman beklenen ölçüde olmadı ve bu güzide oyun-caklar çoğu kişi için platonik bir hayranlık duyulan arzu nesneleri olarak kaldı. Şu anda en uygun fiyatlı tam çerçeve makinelere baktığımızda Nikon D610 ve Canon 6D’yi görüyoruz (ABD fiyatları 1900 dolar-sadece gövde). Özellikle Nikon D610 giriş seviyesi tam çerçeve bir makine olmasına rağmen sektörde oldukça saygı gören bir model. Her iki makine de oldukça “kallavi” olarak ta-nımlayabileceğimiz bir büyüklüğe ve yakla-şık 1 kg ağırlığa sahip. Sonuç itibariyle bu makineleri boynunuza asıp gezmeniz pek mümkün değil.

Kompakt sınıfın şampiyonuMicro four thirds ya da kısaca M43 makine-ler maalesef kendilerinden beklenen atılı-mı yapamadılar. Bir iki ülkede (örneğin Japonya’da) popüler oldularsa da üreticiler bu makineleri geliştirirken yeterince cesur davranamadı ve özellikle algılayıcı konu-sunda etkileyici adımlar atamadı. Bazı bü-yük algılayıcılı retro modeller üreticilerin doğru plan yapması sayesinde (örneğin Fu-ji X-Pro ve Olympus OM-D) kendine ait niş bir kitle oluşturdu. Ciddi fotoğrafçıların ter-cih ettiği bu makinelerin fiyatları da nispe-

Modern ZaManlar

Hatalı model: Nikon D600’lerde ortaya çıkabilen algılayıcının yağlanması problemini ancak D610’u piyasaya sürerek düzeltebildi.

5308/2014

Şahin Ekşioğlu’nun blog’undaki diğer yazıları için TikTag’leyin

Megapiksel çözünürlüğe sahipken 7R 36 Megapiksel gibi devasa bir çözünürlükte fotoğraf çekebiliyor. Ele bile tam otur-mayan bu kadar küçük bir makinede bu kadar yüksek bir teknolojinin bulunma-sı gerçekten de şaşırtıcı. Wi-Fi ve NFC de cabası. A7 1800 dolarken A7R 2300 dolar civarında (ABD fiyatları). Tüm verdiğim fiyatların sadece gövde fiyatları olduğu-nu tekrar hatırlatayım.

Sınır nerede?36 Megapiksel çözünürlük kulağa hoş geliyor ama bu çözünürlükte fotoğraf-larla çalışmak ciddi bir problem haline gelebilir. Daha doğrusu sadece neyi nasıl çekeceğini bilen insanlar bu kadar yük-sek dosya boyutlarının sağladığı avan-tajlardan faydalanabiliyor. Yoksa bu ka-dar yüksek çözünürlük, aile fotoğrafları için hiç de uygun değil. Çözünürlüğün bu kadar yüksek olması, dolaylı olarak başka bir soruyu da cevaplıyor: “Mega-piksel yarışı nerede bitecek?”

Çünkü objektifler artık yetmiyorKullandığımız monitörlerin ya da TV’lerin en iyisi bile (4K modeller dahil) 12 Megapiksel’i geçmiyor. Dolayısıyla 2-3 metre uzunlukta basmadığınız sürece 36 Megapiksel çözünürlüğün hepsini görebileceğiniz bir görüntü aygıtı yok. Diğer yandan yüksek çözünürlüğün fay-dası, çekilen fotoğraftaki belli bir alanın kalite kaybı olmadan kesilebilmesi ya da belirli ölçüde zum yapılabilmesi. Fakat bu iki kullanışlı özelliğin faturası her açıdan oldukça yüksek. Asıl büyük so-runsa algılayıcının teoride sağladığı 36 Megapiksel çözünürlüğün pratikte ger-çekten elde edilip edilmediği. Diğer bir deyişle mevcut objektiflerde kullanılan cam, algılayıcının sunduğu yüksek de-tay seviyesinde görüntü bilgisi sağlaya-mıyor. Bunun için üreticiler yeni objek-tif serileri üretmeye başladı. Sony’nin A7 ve A7R için ürettiği FE serisi objektifler de bu amaç için tasarlandı. Fakat tah-min edebileceğiniz gibi bu tür objektif-lerin fiyatı el yakıyor.

Modern ZaManlarModern ZaManlarUcuz tam çerçeve makineler ne zaman?Gerek A7 gerekse A7R, fotoğraf kalitesi açı-sından sektörün en iyileri arasında. Bu ko-nudaki en prestijli web sitesi olan dxomark.com öyle söylüyor en azından. Tam çerçeve makinelerin aynasız makinelerle böyle bir evlilik yapması oldukça başarılı sonuçlar ortaya koymuş. Tek sorun fiyatların hala erişilebilir düzeyde olmaması. Tam çerçeve makineler yaklaşık 15 yıl sonra nihayet kü-çülmeyi başardı. Fakat filmli dönemde za-ten küçüktüler. Şimdi tek sorun uygun fi-yatlı küçük ve tam çerçeve makinelerin ufukta görünmüyor olması. Ne zamanki tam çerçeve dijital fotoğraf makineleri için de ciddi bir segmentasyon ortaya çıkar ve bu makineler 500 doların altında giriş sevi-yesi modellerle erişilebilir olur, işte o za-man gerçekten dijital makineler eski filmli makineleri geride bırakmış olacak. Bu ne zaman olacak derseniz benim tahminim bunun için en az 3 yılın gerekli olduğu yö-nünde. Peki neden tam çerçeve olayı bu ka-dar önemli diye soruyorsanız en kısa süre içinde tam çerçeve bir fotoğraf makinesiyle test çekimleri yapmanızı tavsiye ederim. Ne demek istediğimi anında anlayacaksınız.

Hem telefon hem Phablet: Tabletimsi telefonlar (Phablet) size büyük geliyorsa 5 inçlik bir telefon olan T50 daha makul bir ekran büyüklüğü ve taşınabilirlik sunuyor.

36 Megapiksel avuçiçinde: Sony a7 Ve A7R küçük boyutları ve fotoğraf kaliteleriyle dikkat çekerken bu modeller için üretilen FE serisi objektifler de yabana atılacak gibi değil.

Turkcell T50Turkcell T40’ın tanıtıldığı gün yapılan ba-sın toplantısında Süreyya Ciliv’e “büyük ekranlı bir T telefonu ne zaman göreceğiz” diye sormuştum ve “Pazarın büyük ekrana hazır olmasını bekliyoruz” cevabını almış-tım. Nihayet T50 geçtiğimiz günlerde satı-şa sunuldu. CHIP Online’da video incele-mesini ve teknik özelliklerini okuyabilece-ğiniz 5 inç ekranlı telefon, bence kendi sı-nıfında T40’ın kendi sınıfında olduğun-dan daha iyi bir konumda. T serisi telefon-lar gittikçe gelişiyor ve uygun fiyatlarına rağmen kalite çıtasını sürekli yükseltiyor. T50’nin en çok hoşuma giden özelliği bü-yük ekranın telefonu kabalaştırmamış ol-ması. Ayrıca 5 inç, büyük ekranlı diyebile-ceğimiz bir telefon için ideal sayılabilecek bir boyut. 5,5 inç de duruma göre kabul edilebilirse de 6 inç ve üzeri telefonlar pra-tik kullanımda sorun yaratabiliyor. 7,8 mm kalınlığındaki telefon, hem zarif hem de güçlü özelliklere sahip. Kişisel tahmi-nimse 2015 başında 6 inç ekranlı T60’ı gö-rebileceğimiz yönünde (T50’nin peşin fi-yatı: 699 TL).

54 08/2014

TesT TOP 10

Zİrve sınıfı (100-90) Üst sınıf (89-75) Orta sınıf (74-45) tavsİye edİlmeZ (44-0) TÜm değerler puanlanmıştır (maks. 100) Q var Q yOk

SıraÜrün

Toplam puan

Fiyat (yak.)

Foto Kalitesi (%45 )

Don. özell./kull. (%40 )

Hız (%15 )

Deklanşör

gecikmesi (s)

Efektif megapiksel

Optik zoom (x)

Ağırlık (g)

1 Olympus XZ-10 79.3 200 € 71 83 93 0.22 11.8 5 2252 sony Cyber-shot dsC-WX200 77.7 170 € 77 74 89 0.34 18 10 1203 Canon powershot sX280 Hs 77.7 200 € 76 77 85 0.27 12 20 2354 panasonic lumix dmC-tZ36 75.5 190 € 71 79 79 0.28 15.9 20 1935 Canon ıxus 255 Hs 75 200 € 74 75 79 0.27 12 10 1456 Canon powershot sX260 Hs 74.9 190 € 74 75 78 0.45 12 20 2307 sony Cyber-shot dsC-WX80 74.3 130 € 73 71 88 0.33 15.9 8 1258 nikon Coolpix l830 73.9 200 € 67 78 84 0.24 15.9 34 5089 sony Cyber-shot dsC-WX50 72.9 160 € 67 74 87 0.37 15.9 5 12010 sony Cyber-shot dsC-tX30 71.9 200 € 64 74 91 0.26 18 5 140

* tÜm makİneler 200 eurO'ya kadar

Dijital fotoğraf makineleri Giriş seviyesi*

SıraÜrün

Toplam puan

Fiyat (yak.)



Hız (%15 )

Deklanşör

gecikmesi (s)

Efektif

megapiksel

Optik zoom (x)

Ağırlık (g)

1 sony Cyber-shot dsC-rX100 ıı 90.1 600 € 96 86 84 0.39 20 3.6 2802 Canon powershot G1 X 89.8 470 € 100 87 66 0.54 14.2 4 5353 Canon powershot G16 89.4 440 € 90 89 89 0.25 12 5 3554 Canon powershot G15 88.4 380 € 89 89 86 0.33 12 5 3555 sony Cyber-shot dsC-rX100 88.1 410 € 92 84 89 0.25 20 3.6 2406 fujifilmfinepix X20 87.6 420 € 85 88 93 0.23 12 4 3557 panasonic lumix dmC-lX7 86.7 320 € 84 87 93 0.27 10 3.8 3008 leica d-lux 6 85.5 700 € 82 87 92 0.27 10 3.8 3009 fujifilmfinepix X10 85.4 250 € 83 89 85 0.33 12 4 36010 nikon Coolpix p7800 85.4 440 € 81 94 77 0.35 12 7.1 400

Dijital fotoğraf mak. Genel çözüm/stil

SıraÜrün

Toplam puan

Fiyat (yak.)



Hız (%15 )

Deklanşör

gecikmesi (s)

Efektif

megapiksel

Optik zoom (x)

Ağırlık (g)

1 panasonic lumix dmC-tZ61 81.6 380 € 76 91 74 0.23 18 30 2362 sony Cyber-shot dsC-HX50v 81.3 270 € 78 84 84 0.29 20.2 30 2723 sony Cyber-shot dsC-HX60v 79.9 360 € 75 85 80 0.4 20.2 30 2724 panasonic lumix dmC-tZ41 79.2 250 € 73 83 88 0.24 18 20 1985 sony Cyber-shot dsC-WX220 78.9 210 € 81 72 93 0.18 18 10 1206 sony Cyber-shot dsC-WX350 77.4 240 € 73 77 92 0.17 18 20 1647 fujifilmfinepix f900eXr 77.3 290 € 71 79 93 0.16 15.9 20 2358 Canon powershot sX700 Hs 75 300 € 70 78 82 0.28 15.9 30 2709 sony Cyber-shot dsC-WX300 74.5 210 € 69 79 80 0.53 18 20 16410 nikon Coolpix s9700 74.4 350 € 70 78 80 0.3 15.9 30 235

Dijital fotoğraf mak. KompaKt - meGa-zoom

SıraÜrün

Toplam puan

Fiyat (yak.)



Hız (15 %)

Efektif megapiksel

Pil süresi (min./max.

kare sayısı)

Deklanşör gecikmesi (s)

imaj sabitleyici (g)

1 panasonic lumix dmC-GH4* 93.3 1,500 € 94 92 94 15.9 410/850 0.08 q2 sony alpha 77 92.3 750 € 85 100 95 24 390/760 0.08 q3 fujifilm X-t1* 92 1,200 € 100 86 84 16 290/570 0.12 q4 Olympus Om-d e-m10* 90.3 600 € 91 91 86 15.9 310/630 0.1 q5 panasonic lumix dmC-GH3* 90.1 920 € 95 91 75 15.9 470/1.010 0.14 q6 sony alpha 65 89.5 550 € 85 94 90 24 430/860 0.08 q7 Canon eOs 70d 89.5 910 € 85 95 86 20 1.930/4.760 0.08 q8 pentax k-3 88.9 1,150 € 82 97 89 24.1 750/1.520 0.1 q9 panasonic lumix dmC-GX7* 88.6 820 € 90 92 75 15.8 270/500 0.1 q10 samsung nX30* 88.6 900 € 94 85 83 20 280/550 0.09 q

* sİstem kamerası

Dijital Slr fotoğraf mak. Dslr ve Dslm

ayın yeni ürünleri CHIP TOP 10CHIP test merkezi’ne her ay 100’e yakın ürün ulaşıyor. 14 kategoriden en ilginç olan yeni ürünleri sizler için bir araya getirdik. Ürünlerle ilgili ayrıntılı bilgileri tablolarda veya www.chip.com.tr adresinde bulabilirsiniz

tV lCD/PlaZma uHd

sıra

1sıra

1 SaBit DiSk ssd

Crucial M550 512 GB (CT512M550SSD1)Çok iyi transfer hızları, çok kısa erişim süreleri, ucuz, 512 mB önbellek, aşırı ısınma koruması; ancak yazmada güç tü-ketimi biraz yüksekToplam puan: 91,7Fiyat: yaklaşık 250 €

Dijital foto. makineSi Genel ÇÖZÜm/stİl

Leica D-Lux 6Güçlü ışıklı lens, iyi foto kalitesi, ndfilter, metal kasa, opsiyonel vizör, çok sayıda manuel seçenek, resim yönetim yazılımı adobe lightroom; ancak pahalıToplam puan: 85,5Fiyat: yaklaşık 700 €

taBlet andrOıd

Sony Xperia Z2 LTE (SGP521DE/B)full Hd ekran, yüksek dama tahtası kontrastı, ac-Wlan, suya karşı dayanıklı, kızıl ötesi arabirim; ancak aşırı uzun şarj süresi, Hdmı sadece mHl üzerindenToplam puan: 82,9Fiyat: yaklaşık 650 €

Dijital foto. makineSi kOmpakt meGaZOOm

Canon PowerShot SX700 HSOdak mesafesi ve seri çekimde iyi, Wlan ve nfC, 30x zoom; ancak foto kalitesini netsizlikler ve detay kaybı düşürüyor, nfC fonksiyonu zayıfToplam puan: 75,0Fiyat: yaklaşık 300

Samsung UE65HU8590Çok iyi donanım özelli-kleri, tüm çözünürlükl-erde çok iyi görüntü, düşük güç tüketimi, doygun ses, hızlı smart tv, şık tasarım; ancak parlaklık değeri düşük Toplam puan: 97,2Fiyat: yaklaşık 4.850 €

sıra

8sıra

11sıra

8

sıra

6

(dslr/dslm HarİÇ)

5508/2014

Zİrve sınıfı (100-90) Üst sınıf (89-75) Orta sınıf (74-45) tavsİye edİlmeZ (44-0) TÜm değerler puanlanmıştır (maks. 100) Q var Q yOk

SıraÜrün

Toplam puan

Fiyat (yak.)

Kullanım (%30 )

İnternet (%20 )

Multimedya (%20)

Telefon ve pil (%20)

Ekran boyutu (inç)

Pil süresi

Kamera (megapiksel)

WLAN (802.11)

1 sony Xperia Z1 Compact 96.9 450 € 100 98 92 96 4.3 8:21 20.7 ac/n2 samsung Galaxy note 3 96.9 570 € 94 100 96 100 5.7 9:09 12.8 ac/n3 lG G2 95.9 550 € 94 98 93 100 5.2 9:09 13.0 ac/n4 sony Xperia Z1 95.8 500 € 96 100 94 95 5 6:18 20.7 ac/n5 HtC One 95.7 480 € 99 98 91 92 4.7 5:55 4.1 ac/n6 Google nexus 5 (32GB) 95.4 400 € 100 99 86 94 5 6:36 8.0 ac/n7 samsung Galaxy s4 95.4 450 € 93 100 92 99 5 7:11 12.8 ac/n8 sony Xperia Z 95.2 380 € 94 99 92 96 5 5:07 12.8 n9 HtC One mini 94.7 370 € 97 98 90 93 4.3 7:26 4.1 n10 apple iphone 5s (64GB) 94.6 900 € 97 98 89 90 4 6:31 8.0 n

CeP telefonlarI

SıraÜrün

Toplam puan

Fiyat (yak.)

Kullanım (%50)

Ekran (%20)

Taşınabilirlik (%20)

Donanım özell.(%10)

Pil süresi (internet, saat)

Ekran boyutu (inç)

1 apple ipad mini retina Wifi + 4G 128GB 92.4 740 € 99 81 89 89 6:41 7.92 apple ipad air 128GB 4G 90.6 810 € 100 84 74 89 6:05 9.73 apple ipad mini 64GB 4G 88.9 420 € 99 65 92 84 5:59 7.94 samsung Galaxy notepro 12.2 lte (sm-p905) 86.6 760 € 93 82 69 99 8:15 12.25 asus Google nexus 7 2 86.4 230 € 86 79 100 79 7:23 76 Hp slate 8 pro (7600eg) 86.1 270 € 89 75 94 80 7:28 87 apple ipad 4 64GB 4G 85.1 780 € 99 78 59 84 5:46 9.78 samsung Galaxy note 10.1 2014 lte (sm-p605) 84.9 540 € 88 85 72 97 6:35 10.19 apple ipad 2 64GB 3G 83.9 550 € 98 66 71 78 6:39 9.710 samsung Galaxy tab 3 8.0 (sm-t3100) 83.2 180 € 84 73 93 78 6:57 8

taBletler

SıraÜrün

Toplam puan

Fiyat (yak.)

Görüntü kalitesi (%47,5)

Donanım özell. (%25)

Ergonomi (%15)

Kontrast (satranç tahtası)

Parlaklık (cd/m2)HDMI

Ekran boyutu (inç)

1 samsung ue40f8090 96.4 1,000 € 99 100 100 199:1 311 4 402 sony kdl-42W805a 94.5 760 € 100 92 94 178:1 265 4 423 samsung ue40f7090sl 93.5 730 € 96 96 96 190:1 279 4 404 samsung ue40f6470 92.1 470 € 95 94 90 165:1 319 4 405 panasonic tX-l42etW60 91.4 700 € 90 93 99 163:1 213 3 426 philips 42pfl6008k 91.3 650 € 94 89 97 164:1 272 4 427 samsung ue42f5570 90.3 520 € 99 88 93 205:1 369 3 428 sony kdl-42W705B 90.1 600 € 100 89 85 205:1 263 4 429 lG 32la6608 88.9 450 € 90 90 87 170:1 227 3 3210 toshiba 40l7363dG 88.7 450 € 94 86 83 172:1 282 4 40

teleViZyon lCD/plazma, 42 inçe KaDar

SıraÜrün

Toplam puan

Fiyat (yak.)

Görüntü kalitesi (%47,5)

Donanım özell. (%25)

Ergonomi (%15)

Kontrast (satranç tahtası)

Parlaklık (cd/m2)HDMI

Ekran boyutu (inç)

1 samsung ue55f9090* 94.7 2,350 € 97 99 92 208:1 348 4 552 samsung ue55f8090 94.4 2.500 95 97 91 198:1 254 4 553 samsung ue85s9* 93.9 35.500 93 100 100 201:1 367 4 854 samsung ke55s9C 93.7 8.000 99 97 85 214:1 141 4 555 lG 65la9709* 93.5 4.450 100 98 75 210:1 282 3 656 philips 65pfl9708s 93.1 4.000 96 97 86 195:1 330 5 657 sony kd-55X9005a* 91.6 2.950 94 95 86 186:1 229 4 558 philips 55pfl8008s 91.4 1.750 92 89 93 207:1 395 4 559 samsung ue65f9090* 91.2 4.300 91 99 92 180:1 399 4 6510 lG 84lm960v* 90.9 10.850 94 93 90 198:1 161 4 84

teleViZyon lCD/plazma, 55 inç üzeri

SıraÜrün

Toplam puan

Fiyat (yak.)

Donanım özellik. (%40)

Performans (%35)

Kullanım (%25)

Yongaseti

GBit-LAN

Ekran (VGA/DVI/HDMI)

1 Gigabyte Ga-Z77X-ud5H 97.4 220 € 94 100 100 Z77 2 q /q /q2 asus maximus v extreme 97.3 350 € 100 95 96 Z77 1 q /q /q3 asus p8Z77-v premium 95.7 370 € 100 94 92 Z77 2 q /q /q4 Gigabyte G1.sniper 3 95.3 290 € 99 92 94 Z77 2 q /q /q5 asus maximus v formula 94.5 260 € 93 99 91 Z77 1 q /q /q6 asus p8Z77-v deluxe 93.7 230 € 95 94 90 Z77 2 q /q /q7 msı Z77a-Gd80 93.4 190 € 92 91 100 Z77 1 q /q /q8 msı Z77 mpower 92.3 140 € 86 96 98 Z77 1 q /q /q9 asus maximus ıv extreme 91.7 300 € 86 94 98 p67 2 q /q /q10 asrock fatal1ty Z77 professional 90.2 190 € 95 92 81 Z77 2 q /q /q

Intel anakartlar sockeT 1155

SıraÜrün

Toplam puan

Fiyat (yak.)

Transfer hızı (%40)

Erişim süresi (%25)

Pratik test (%25)

Güç tüketimi (%10)

Sıkıştrlb. veri trans.

hızı okuma/yazma (MB/s)

1 samsung 840 evO 1tB (mZ-7te1t0BW) 97 380 € 97 100 98 86 527/5112 samsung 840 evO 750GB (mZ-7te750BW) 93.1 320 € 97 88 98 79 537/4473 samsung 840 evO 500GB (mZ-7te500BW) 92.9 210 € 97 86 98 80 537/4624 samsung ssd 840 pro 512GB (mZ-7pd512) 92.4 320 € 97 77 100 94 518/4705 samsung ssd 840 pro 256GB (mZ-7pd256) 92.3 160 € 96 79 100 91 520/4436 Crucial m550 512GB (Ct512m550ssd1) 91.7 250 € 99 83 98 68 548/5047 OCZ vector 150 240GB (vtr150-25sat3-240G) 89.8 140 € 100 71 96 81 546/5268 ıntel 730 series 240GB (ssdsC2Bp240G4) 88.2 200 € 91 87 96 60 544/2869 Crucial m500 480GB (Ct480m500ssd1) 87.6 180 € 93 81 94 67 527/42710 samsung 840 evO 250GB (mZ-7te250BW) 87.3 120 € 96 65 97 85 544/329

*ağırlıklı Ortalama değer

SaBit DiSkler ssd

SıraÜrün

Toplam puan

Fiyat (yak.)

Don.özell. (%40)

Performans (%35)

Kullanım (%25)

Yongaseti

GBit-LAN

Ekran (VGA/DVI/HDMI)

1 Gigabyte GA-990FXA-UD7 99.2 200 € 100 98 100 990FX 1 q /q /q2 Asrock 990FX Extreme4 97 120 € 99 98 92 990FX 1 q /q /q3 MSI 990FXA-GD80 96.4 150 € 95 100 93 990FX 1 q /q /q4 Asrock 990FX Extreme9 96.3 170 € 99 96 92 990FX 1 q /q /q5 Asus M5A99X Evo 95.6 130 € 94 98 96 990X 1 q /q /q6 Gigabyte GA-990FXA-UD5 95.2 140 € 97 97 90 990FX 1 q /q /q7 Asrock 890FX Deluxe5 94.9 130 € 96 97 90 890FX 1 q /q /q8 MSI 990FXA-GD65 93.6 100 € 87 99 96 990FX 1 q /q /q9 Asus M5A97 Evo R2.0 93.4 80 € 87 98 97 970 1 q /q /q10 Gigabyte GA-970A-UD3 93.3 80 € 86 99 97 970 1 q /q /q

anakartlar am3

SaBit DiSkler sata 3,5 inç, 1 tB üzeri

SıraÜrün

Toplam puan

Fiyat (yak.)

Transfer hızı (%30)

Gürültü (%30)

Erişim süresi (%15)

Uygulama (%15)

Transfer hızı (MB/s)*

1 Seagate Desktop SSHD 2000 GB 81.1 100 € 100 77 48 100 1662 Seagate Barracuda 7200.14 3TB (ST3000DM001) 71.7 100 € 95 78 50 41 1573 HGST Ultrastar 7K3000 3TB (HUA723030ALA640) 71.5 200 € 90 66 100 40 1484 WD Red 1TB (WD10EFRX) 70.5 60 € 74 100 40 17 1225 WD Black 4TB (WD4001FAEX) 69.2 200 € 82 89 56 35 1356 WD Red 2TB (WD20EFRX) 69 90 € 72 97 39 31 1197 WD Red 3TB (WD30EFRX) 68.2 120 € 67 93 36 38 1128 WD Red 4TB (WD40EFRX) 67 160 € 66 90 47 34 1099 Seagate NAS HDD 4 TB (ST4000VN000) 65.5 160 € 88 73 41 29 14510 HGST DeskStar 7K4000 4 TB (HDS724040ALE640) 65.2 180 € 81 77 51 38 134

*ağırlıklı Ortalama değer

56 08/2014

TesT Barometre

CHIP fiyat barometresiCHIP, her ay satın alma kararlarınızda faydalanabileceğiniz dokuz aygıt sınıfı

için fiyat tahminleri ve üç farklı fiyat sınıfındaki dizüstü tavsiyelerini yayınlıyor

Genel çözüm (yaklaşık 555 dolar)

TaVSİyE Acer Aspire E1-572G (54204G50MNKK)İşlEMCİ Intel Core i5-4200U (2 x 1,6 GHz) raM 4 GB (maksimum 8 GB)Grafİk yoNGaSı AMD Radeon HD 8750MEkraN 15,6 inç, 1.366 x 768 pikselİşlETİM SİSTEMİ Windows 8SaBİT dİSk 500 GBopTİk SÜrÜCÜ DVD yazıcıpİl SÜrESİ * 5:32/8:18 saat

MulTıMEdya (yaklaşık 1000 dolar)

TaVSİyE Toshiba Satellite L50-A-1CZİşlEMCİ Intel Core i7-4700MQ (2 x 2,4 GHz)raM 8 GB (maksimum 16 GB)Grafİk yoNGaSı nVidia GeForce GT 740MEkraN 15,6 inç, 1.366 x 768 pikselİşlETİM SİSTEMİ Windows 8SaBİT dİSk 1000 GBopTİk SÜrÜCÜ DVD yazıcıpİl SÜrESİ * 3:56/6:45 saat * Tam yükTe/Office

Gİrİş SEVİyESİ (yaklaşık 350 dolar)

TaVSİyE Samsung ATIV Book NP-275E5E-K01TR İşlEMCİ AMD E2-2000 (2 x 1,75 GHz)raM 4 GB (maks. 8 GB)Grafİk yoNGaSı AMD Radeon HD 7340EkraN 15,6 inç, 1.366 x 768 pikselİşlETİM SİSTEMİ Windows 8 SaBİT dİSk 500 GB opTİk SÜrÜCÜ DVD yazıcıpİl SÜrESİ * 4:15/7:00 Saat

Foto

ĞR

AFL

AR

: ÜR

EtİC

İ

Tahmin: Fiyatlar böyle gelişiyorBlu-Ray oynatıcıPhilips BDP2180: Çok sayıda oynatıcının fiyatı artarken, bunun fiyatı daha da

Uydu alıcıTelekom Media Receiver 500 Sat: Sıkça kampanya ürünü olarak satışa sunuluyor

Televizyon (LCD, UHD)LG 65LA9709: Sekiz ay önceki ürün lansmanında fiyatı 7.000 Euro civarındaydı

Sabit disk (SSD)Adata S511 240GB (AS511S3-240GM): SSD’lerde sıkça fiyat düşüşleri oluyor

Dijitial fotoğraf makinesi (SLR)Samsung NX2020: Fiyatı son üç ayda 100 Euro düştü

Yazıcı (renkli lazer)Epson AcuLaser C3900N: Satıcılar cihazı kısmen 500 Euro’nun üzerinde de satıyor

8/147/146/145/14

70 €

60 €

50 €

40 €

TAHMİN

8/147/146/145/14

210 €

180 €

150 €

120 €

TAHMİN

8/147/146/145/14

360 €

300 €

240 €

180 €

TAHMİN

8/147/146/145/14

5.000 €

4.200 €

3.400 €

2.600 €

TAHMİN

8/147/146/145/14

300 €

260 €

220 €

180 €

TAHMİN

8/147/146/145/14

540 €

460 €

380 €

300 €

TAHMİN

5708/2014

Kategori Bileşen Fiyat ($)+KDVCPU Intel Pentium G3220 55CPU fanı Intel stok fan 0Anakart MSI H81M-P33 55RAM G.SKILL DDR3 1333Mhz 4GB (2x2GB) 55Ekran kartı Tümleşik (CPU'da) 0Sabit disk SanDisk 64 GB SSD 50Optik sürücü 24x SATA DVD yazıcı 20Kasa Cooler Master Elite RC-350 350 watt 50Toplam 285

Kategori Bileşen Fiyat ($)+KDVCPU AMD FX-6300 115CPU fanı AMD stok fan 0Anakart Gigabyte GA-970A-D3 90RAM Kingston HyperX T2 Predator 2x4 GB 2400MHz 110Ekran kartı AMD Radeon R7 240 55Sabit disk Samsung 840 EVO 120 GB SSD 90Optik sürücü 24x SATA DVD yazıcı 20Kasa Cooler Master Elite RC-350 350 watt 50Toplam 530

Kategori Bileşen Fiyat ($)+KDVCPU AMD A6-6400K 65CPU fanı AMD stok fan 0Anakart ASUS F1A75-M PRO 80RAM G.SKILL DDR3 2133 Mhz 4GB (2x2GB) 60Ekran kartı AMD HD 8470D (işlemcide) 0Sabit disk Seagate 1 TB ST1000DM003 60Optik sürücü Slim 8x DVD-RW 25Kasa Redrock 102BB 230W Micro ATX 35Toplam 325

Kategori Bileşen Fiyat ($)+KDVCPU AMD FX-6300 115CPU fanı AMD stok fan 0Anakart MSI 970A-G46 80RAM Kingston HyperX T2 Predator 2x4 GB 2400MHz 110Ekran kartı AMD Radeon R7 265 165Sabit disk Samsung 840 EVO 120 GB SSD 90Optik sürücü 24x SATA DVD yazıcı 20Kasa Cooler Master RC-K350 600 Watt 95Toplam 675

Ekonomik (Ofis) PC

Genel amaçlı PC

Orta seviye oyun PC‘si

HTPC (Ev sineması)

Giriş seviyesi oyun PC’si

Üst seviye oyun PC’si

Kategori Bileşen Fiyat ($)+KDVCPU Intel Core i5-4690K 255CPU fanı Cooler Master Hyper 412* 45Anakart ASRock Z87 Fatal1ty Killer 170RAM Kingston HyperX t2 Predator 2x4 GB 2400MHz 110Ekran kartı AMD Radeon R9 280X 295Sabit disk Samsung 840 EVo 250 GB SSD 160optik sürücü 24x SAtA DVD yazıcı 20Kasa Cooler Master RC-K350 600 Watt 95toplam 1150

*Overclock yapılmayacaksa stok fan yeterli

Kategori Bileşen Fiyat ($)+KDVCPU Intel Core i7-4930K 590CPU fanı Thermalright Silver Arrow SB-E* 70Anakart MSI X79A-GD45 Plus 220RAM Kingston HyperX T2 Predator 16 GB 2400MHz 210Ekran kartı AMD Radeon R9 290 465Sabit disk Samsung 840 EVO 500 GB SSD 315Optik sürücü 24x SATA DVD yazıcı 20Kasa Corsair Carbide 400R 750 watt 190Toplam 2080

58 08/2014

TeKNOLOJİ Arşivleme

Sonsuza dek dayanan veriler

Arşivleme zor bir iş. Sabit diskler beş yılda kullanılmaz hale geliyor. Neyse ki çok daha uzun dayanan alternatifler var.

MM / Barış Emre ALKIM

Facebook’un bir sorunu var. Arşivlerinde milyonlarca te-rabyte veri yatıyor. Kullanıcıların çoğu bu veriye dokun-muyor bile, fakat yine de şirketin bu veriyi saklaması gerekiyor. Facebook şu anda böylesi bir depolamayı ko-laylaştıracak çözüm arayışında. Sorun yaratan şey de-

polama kapasitesi değil, uzun dönem depolama.Bu bakımdan, sosyal ağ da hayatları boyunca yitirmek isteme-

dikleri giderek daha çok dijital yük biriktiren bireysel kullanıcılar-dan farksız. Zaman baskısı altındalar. Facebook geçtiğimiz yılın Flash Bellek Zirvesi’nde depolama aygıtı üreticilerine şunu söyle-di: “Akla gelebilecek en basit Flash belleği yapın ama büyük ve ucuz olsun.” Teorik bakımdan, uzun dönem arşivleme söz konusu olduğunda Flash bellekler tüm diğer dijital medya türlerine fark atıyor. Ne var ki bu, en son SSD’lerde, SD kartlarda ve USB bellekler-de kullanılan türden bir bellek değil (Sayfa 61’e bakabilirsiniz). Ar-

şivleme söz konusu olduğunda üreticilerin geniş düşünmesi gere-kiyor; Facebook da onları teşvik etmeye çalışıyor. Sosyal ağ şirketi şu anda yüklenen fotoğrafları gerçekten yetersiz kalan bir ortam-da, Blu-ray üstünde saklıyor. Şubat ayında şirket uzun dönem ar-şivleme konseptini duyurdu: Her biri 10.368 Blu-ray XL diskinden oluşan raflar. Her BDXL 100 GB veri saklayabiliyor; yani her raf 1 petabyte kapasiteli. Bunlara 16 adet Blu-ray yazıcısı eş zamanlı veri yazacak.

Kişisel kullanıcıların da ellerindeki diskleri saklaması iyi olabi-lir çünkü uzun dönem arşivleme için en uygun seçenek bu görü-nüyor (karşı sayfaya bakınız) ve manyetik disklere güven olmuyor. Büyük hacimli veri söz konusu olduğunda eski manyetik teypler öne çıkıyor (sayfa 60’a bakınız). Bunlar da gelişmeye devam ediyor ama geri kalan yöntemlerin hepsinin modası geçiyor.

[email protected]

Sabit disk

5 Yıl

dayanıyorDVD20 Yıl

dayanıyor

SSD10 Yıl

dayanıyor

M-Disc

1.000 Yıl

dayanıyor

LTO-6 Manyetik teyp

50 Yıl

dayanıyor

WORM Flash

1.300 Yıl

dayanıyor

5908/2014

Y A n M I ş v E K A z I L M I ş

Sağlam diskler Verilerinizi uzun süre saklamak istiyorsanız optik diskleri bir kenara atmayın. Önümüzdeki yıllar boyunca da en iyi arşiv yöntemi olarak veri diskleri kullanılacak.

Cam ve taştan diskler Günlük PC kullanımı söz konusu olduğunda optik sürücülerin öldüğünü söyleyebiliriz. Yeni ince kasalı dizüstülerde optik sü-rücü yok ve tabletlerde hiç olmadı zaten. Fakat bu büyük bir so-run çünkü manyetik ya da Flash bellekler sadece birkaç yıl daya-nıyor. Bir tek DVD ya da Blu-ray üzerindeki veriler, doğru malze-menin kullanılması ve bilginin doğru biçimde depolanması şartıyla on yıllarca dayanabiliyor. Sıradan boş diskler bunun için uygun değil. Bu disklerde sürücünün veriyi yakarak kaydetmesi için organik bir boya katmanı ve verinin okunması için metalik bir yansıtıcı katman kullanılıyor. Eğer iki katmandan biri fazlaca güneş ışığına, havaya ya da neme maruz kalırsa katmanlar bo-zuluyor ve disk okunmaz hale geliyor. Testler gösteriyor ki altın katmanlı diskler bile vaat edilen 100 yılı göremeyecek. Bu disk-lere 30 yıldan fazla güvenmek mümkün olmayacak çünkü disk-ler arasında da derin uçurumlar var. Kimi diskler yazıldıktan bir iki sene sonra bozuluyor. Bir tek özel materyallerden yapılmış diskler uzun süre dayanıyor.

Milleniata birkaç yıldır verileri inorganik bir katmana kayde-den DVD’ler satıyor. Yazma operasyonu sırasında lazer ışını bu malzemede çukurlar açıyor. Malzemenin renklendirilme yönte-mi sıradan yazılabilir disklerdekinden farklı. M-disk’ler sıradan bir kompakt diskin özelliklerini gösteriyor ancak çevresel etkile-re dayanıklı. Milleniata ile LG gibi sürücü üreticileri arasındaki işbirliği sayesinde, piyasada M-disk de yazabilen donanımlar var. Boş disklerin tanesi 3,5 avro fiyatla Amazon’da satılıyor. Mil-leniata kısa süre önce kendi mağazasından M-blu-ray satışına başladı ve 2015’ten itibaren BDXL satmaya da başlayacak. Üreti-ciye göre bu M-disk’ler bin yıl ömre sahip. Elbette bu sonuca, disklerin yılların etkisini simüle etmek için aşırı ısıya ve neme maruz bırakıldığı stres testleriyle varılmış.

Önümüzdeki bin yılın diskleriAlman Syylex firmasının ürettiği GlassMasterDisc ise daha bile iyi. Bu disk, M-disk dâhil tüm rakiplerinin pes ettiği 90 derece sıcaklığa ve %85 nem oranına 1.000 yıl boyunca direnebiliyor. Fakat GlassMasterDisc’e tüketici tarafından veri yazılamıyor. Tüketicinin, cama kazınmasını istediği verileri Syylex’e yolla-ması gerekiyor. Ne var ki GlassMasterDisc’in performansını bile gölgede bırakanlar var: Twente ve Freiburg üniversitelerinden bilim insanları, sayısal verilerin ne kadar dayanacağını araştırdı. Bunun için, tungstenden yapılmış ve silikon nitritle kaplanmış bir disk geliştirdiler (sağa bakınız). Sıcaklığın neredeyse 600 de-receye çıktığı stres testlerinde inanılmaz bir performans ortaya koyan diskin tahmini ömrü 1 milyon yıl. O zamana kadar pira-mitler bile çöl rüzgârlarıyla yıkılıp toza dönmüş olacak.Blu-ray disklerin yerini alacak olan Archival Disk ise önümüzde-ki yıl duyurulacak. Fakat bireysel kullanıcılara sunulup sunul-mayacağı henüz bilinmiyor. Şu anda Panasonic ve Sony bu disk üzerinde çalışıyor ve ilk nesil disklerin altı katman halinde yazı-lacak 300 GB veri kapasitesi olduğunu söylüyor. Takip eden ne-sillerin kapasitesinin 1 TB’a kadar artacağı bekleniyor. Kullanım ömrünün 50 yıl olması tasarlanan Archival Disk, veri yedekle-mek için biçilmiş kaftan. Facebook daha şimdiden bu disklerin yolunu gözlüyor.

Milenyum diskiM-disk’ler 1 artık Blu-ray biçiminde de var. LG BH16NS40 gibi yazıcılar 2 veriyi 1.000 yıl dayanan özel bir katmana yazabiliyor.

Gelecek nesil için Archival Disc Sony ve Panasonic’in Blu-ray’in yerini alacak Archival Disc’i önümüz-deki yıl çıkarması bekleniyor. Blu-ray’in evrim geçirmiş hali diyebile-ceğimiz Archival Disc 300 GB veri saklıyor ve 50 yıl dayanabiliyor.

DVD Blu-ray Archival DiscRaf ömrü (yıl) 20 30 50Katman başına veri (GB) 4,37 25 50Azami katman sayısı 4 4 6Lazer dalga boyu (nanometre) 405 650 650İz genişliği (mikrometre) 0,74 0,32 0,225

0,225 µm

Tungsten disk bin milenyum dayanıyorBu tanıtım diskinin üstündeki QR kodu tungstene yazılmış, sonra üstü silikon nitrit kaplanmış. Disk, piramitlerden bile dayanıklı.

2

1

→

60 08/2014

TeKNOLOJİ Arşivleme M A n Y E T i K B E L L E K L E R

Uzun ömürlü teypler Manyetik diskler aslında arşivlemeye uygun olmadıkları halde sırf ma-liyet sorunlarından ötürü çoğu zaman bu amaçla kullanılıyor. Diğer yandan, manyetik teypler hem uzun ömürlü hem de depolama tekno-lojileri giderek iyileşiyor.

Manyetik diskler çabucak bozuluyorBulut sağlayıcısı Backblaze manyetik diskler için üç bozulma aşaması belirlemiş. Üçüncü yıldan itibaren bu durum hızla kötüye gidiyor.

LTO teyplerinde düzenli ilerlemeManyetik teyp standardı Linear Tape Open (LTO) bu depolama ortamının sürekli gelişimini öngörüyor. Kapasite bakımından teypler zaten manyetik sabit disklerden önde. Malzeme değişikliği aradaki uçurumu daha da açacak.

Yeni teyp malzemesiManyetik teyplerde uzun süredir veri kaydı için demir ya da kobalt parçacıkları kullanılıyordu 1 . Bu yıl, baryum ferrit kullanan teyplerin çıkması bekleniyor 2 . Bu sayede çok daha yüksek depolama yoğunluğu ve uzun ömür sağlanacak.

1. YIL 2. YIL 3. YIL 4. YIL

Hata sebepleri%100

%70

%80

%90

%-11,8 Malzeme

yıpranmasından ötürü bozulma

0,8 TB 1,6 TB 3 TB 6,25 TB 16 TB 32 TBSürüm 3 4 5 6 7 8Çıkış tarihi 2004 2007 2010 2013 2015 2017

Yüzey depola-ma malzemesi

Metal parçacığı

Metal parçacığı

Metal parçacığı

Metal parçacığı / baryum

ferrit

Baryum ferrit

Baryum ferrit

WORM*

Şifreleme

Dosya sistemi

Teyp, diski yeniyor Manyetik depolama büyük hacimli veriyi ekonomik biçimde saklayabiliyor. Henüz bireysel kullanım için uygun olmasa da, tatil videoları 4K çözünürlükte çekilmeye başlandıkça durum de-ğişebilir. O zaman sorulacak soru şu: Manyetik teypler mi, man-yetik sabit diskler mi? Bireysel kullanıcı için elbette yanıtın disk olduğu belli çünkü 4 TB kapasiteyi 120 avroya satın alabiliyorsu-nuz. Bununla beraber, birkaç yıllık zaman diliminde ölçüldü-ğünde bu depolama türünün hata oranı çok yüksek olduğundan manyetik sabit diski tercih etmek hata. Bulut sağlayıcısı Backbla-ze gerekli istatistiklere sahip.

Backblaze, kullanılan sabit disklerin neden bozulduğunu ana-liz etmiş. Kullanımın ilk yılında disklerin bozulmasının sebebi %5 üretim hatası. Üçüncü yıldan itibaren mekanik yıpranma ve yorgunluk sorunları ortaya çıkıyor. Bu hesaplara göre altı yılın sonunda her iki sabit diskten biri bozuluyor. Backblaze’in analizi bireysel kullanıcıların da manyetik sabit disklere güvenmemesi gerektiğini ortaya koyuyor çünkü şanslıysanız on yıldan uzun süre sorunsuz çalışabilen diskiniz, şansınız yoksa daha ilk yıl da bozulabilir.

Eski depolama aygıtlarıyla geleceğe dönüşManyetik teyp 20. yüzyılda kalmış bir depolama ortamı. Uzun süre boyunca her üretici kendine özgü bir sistem geliştirmişti fakat nihayet HP, IBM ve Seagate bir araya gelerek manyetik teypler için LTO (linear tape open) standardını geliştirdi. LTO ile bu depolama ortamı, yeni teknolojilerin entegrasyonunu ve her nesilde artan depolama kapasitesini gösteren bir de yol haritası-na sahip oldu (sağa bakınız). Geçen sürede teypler altıncı nesle ulaştı ve o arada hem bir dosya sistemine hem de şifreleme siste-mine kavuştu. Fakat uzun dönem arşiv amaçlı depolama açısın-dan bakıldığında WORM işlevleri çok daha önemli. WORM, “bir kez yaz, defalarca oku” anlamına gelen “write once read many” sözcüklerinin kısaltması. WORM, manyetik diskler için de etkin-leştirilebiliyor. Bulut sistemi sağlayıcıları bu özelliği büyük para-lar karşısında sunuyor. Teyp sürücüleri için hata tarayıcı da üre-ten Imation’un yaptığı testler, manyetik teyplerin düzgün sak-landıkları takdirde sabit disklerden çok daha uzun, 30 yıla kadar dayanabildiğini gösteriyor. Bu değeri aşağı çekebilenler sadece ısı ve yüksek derecede rutubet.

Malzemelerdeki bir değişiklik raf ömrünü daha da uzatacak. Bu da 50 yıllık kullanım ömrünü mümkün kılabilir. Eskiden manyetik teypler metal parçacıkların (demir, kobalt) manyetize edilmesiyle veri kaydederdi fakat bu malzeme depolama yoğun-luğunun sınırlarına ulaştı. Sürücünün temiz bir sinyal alabilme-si için belirli sayıda parçacığın manyetize edilmesi gerekiyor. Aynı sınır parçacık boyutunun normal uzunluk olan 20 nano-metrenin altına inmesi için de geçerli. Metal parçacıklarıyla eri-şilebilecek maksimum veri hacmi teyp başına 6,25 TB. Ama 2015’ten itibaren yeni nesil LTO-7’nin 16 TB veri saklayabilen teypleri olanaklı kılması bekleniyor. Ne var ki bunun için malze-me değişikliği şart. Baryum ferrit mükemmel biçimde manyeti-ze edilemese de parçacık boyutları daha küçük olduğundan da-ha yüksek depolama yoğunluğuna izin veriyor. Aynı zamanda korozyona dayanıklı; bu da demek oluyor ki baryum ferrit kulla-nılmış teypler daha uzun ömürlü olabilir.

500 nm

1

500 nm

2

%-7,7 Üretim hataları

yüzünden bozulma

* WORM: BiR Kez YAz, DefALARcA OKu

30 yıl raf ömrü (metal parçacıkları)

50 yıl raf ömrü (baryum ferrit)

Q VAR Q YOK

%-2,1 Diskle ilgili hatalar

yüzünden bozulma

fOTO

ĞR

Af:

fu

jIfI

LM A

RcH

IVe

SOLu

TIO

NS

Dep

olam

a ka

pasi

tesi

6108/2014

E L E K T R O n i K B E L L E K L E R

Kapalı hücreler elektronik bellekler veriyi 1.000 yıldan uzun süre saklayabiliyor. O yüzden de arşiv depolaması dendi mi akla ilk onlar geliyor. Ne var ki süreç henüz tamam değil. Yeni portların ve depolama türlerinin duyurulması gerekiyor.

Verileri otomatikman silen Flash hücreleriflash hücreleri elektriksel yükü yüzer kapıda saklar. Silmek içinse kontrol kapısına voltaj uygulanır 1 . Arada bir elektronlar yalıtım katmanında takılıp kalabilir 2 . eğer yalıtım katmanında çok sayıda katman kalırsa silme işlemi başarısız oluyor ve hücre bozuluyor.

Flash bellek yeni portlara kavuşuyoruyumlu portlar olmadıktan sonra arşivleme medyası hiçbir işe yaramaz. O yüzden de flash’a yeni dosya biçimleri eşlik ediyor. Örneğin Samsung XP941’deki M.2 1 ve XS1715 için NVM express 2 . Bu yeni biçimler şu anki SATA’nın yerini alacak.

Flash’tan da iyisiDirençli RAM (RRAM) ya da faz değişimli bellek gibi bir memristör teknolojisi ya da faz değişimli bellek, flash’ın yerini birkaç yıl içinde alacak. RRAM daha hızlı, daha sağlam ve arşiv depolaması için daha uygun.

Tür Flash hücresiFaz değişimli

bellekMemristör

(RRAM)Yapı büyüklüğü 19 nm 45 nm 19 nmHücrelerin yazma hızı 100.000 ns 10 ns 10 nsSilme voltajı 12-20 Volt 2-3 Volt 1,- 5 2 voltMaksimum silme – yazma döngüsü sayısı 1.000-100.000 10 milyon 100 milyon

1

1

2

Kaynak

Yalıtım katmanı

Silme

Yüzer kapı

Kontrol kapısı

Çıktı

-- -- -

20 V

Uzun ömürlü Flash bellek

Elektrik yüküyle depolama, uzun dönem arşivlemenin birçok sorununa çözüm buluyor. Flash belleklere zarar verebilen tek şey ısı. Facebook’un talebinin doğrudan SSD üreticilerini hedefleme-si de bu yüzden. Flash hücreleri elektrik yükünü bir yüzer kapıda depoluyor (sağa bakınız). Bu yükün okunması için düşük voltaj yeterliyken, silinmesi için yüksek voltaja ihtiyaç duyuluyor. Her silme operasyonu yüzer kapıyı çevreleyen yalıtım katmanını bi-raz yıpratıyor. Belli bir yazma operasyonundan sonra hücre eski-yor. Bunun gerçekleşme hızı, depoladığı farklı yük düzeylerinin sayısına göre değişiyor. Yük düzeyi sayısı bir hücrenin temsil edebileceği bit sayısını da belirliyor.

Eskiden sadece tek düzeyli hücreler (SLC, single-level cell) kul-lanılıyordu. Bu hücreler tek bir bit saklayabiliyor. Günümüzdey-se trend üç bit saklayabilen ve bu yüzden sekiz yük düzeyine sa-hip olan üç düzeyli hücrelerden (TLC) yana. Bu, depolama yoğun-luğunu artırıyor ancak kullanım ömrü kısalıyor. TLC Flash hücre-leri 1.000 civarı yazma işlemine dayanabilirken SLC Flash’ta bu rakam 100.000. Bu trendin önüne geçilebilirse Flash bellekler de WORM ilkesine uyabilir. Testler SLC’lerin bir kez yazıldıktan son-ra, oda sıcaklığında değerlerini 1.300 yıl koruyabildiğini gösteri-yor. Oda sıcaklığındaki küçük dalgalanmaların yüzer kapıdan elektron koparması için bu kadar süre geçmesi gerekiyor. Bu-nunla beraber TLC o kadar uzun süre dayanamıyor çünkü yükte-ki küçük değişiklikler bit işaretlerini bozmaya yetiyor.

1.000 yıldan uzun dayanıyoreNe yazık ki Flash için WORM ortamı talebi çok az. Sadece devlet yetkilileri kanıt saklamak için kullanıyor. SanDisk Memory Va-ult bunun bir istisnası ama üstündeki USB 2.0 portu da bir baş-ka sorunu beraberinde getiriyor. Portlar da zamanla kullanım dışı kalabilir ve Flash bellekler bu değişimi hızlandırıyor. Günü-müzde sadece SATA SSD’ye arşivleme yapan bir kullanıcı bun-dan 10 ya da 20 yıl sonra bu aygıtı takacak bir yer bulamayabi-lir. SSD’ler için çok yavaş kalan SATA, artık yerini PCI Express kullanan portlara, örneğin NVM Express ve M.2’ye bırakıyor (sağa bakınız). Hatta Windows 8.1’de bir NVM Express sürücüsü var. Yeni USB 3.1’in de konektörü farklı.

Bununla birlikte elektronik depolama söz konusu olduğun-da Flash, optimum düzeye erişemiyor. Takipçisi olan teknoloji-ler elektriksel yükü daha güvenli biçimde saklayabiliyor ve çok daha fazla silme döngüsünü kaldırabiliyor (sağa bakınız). So-nuçta bir PCM (faz değişimli bellek) veri taşıyıcısı ya da mem-ristör, uzun soluklu veri depolama için daha ideal ortamlar. PCM’in uzun süredir en ideal taşıyıcı olduğu düşünülüyordu. Malzeme, geçici ısıtmayı da kapsayan bir süreçle yük saklayabi-liyor fakat PCM hücrelerini minyatürleştirmek çok zor. Dirençli RAM memristor teknolojisi şu an bu problemi yaşamıyor. Ame-rikalı Crossbar teknoloji şirketi en son Flash yongaların depola-ma yoğunluğuna erişen bir RRAM bellek geliştirdi. Flash’a kı-yasla RRAM hücresinin yapısı çok daha yalın. İki elektrot ara-sında bir amorf silikon katmanı bulunuyor. Voltaj uygulanınca silikonda sürekli iletken olarak kalan kanallar açılıyor. 85 dere-cede yapılan stres testleri, dolu RRAM hücrelerinin Flash hücre-lerinden çok daha uzun ömürlü olduğunu ortaya koydu. Böyle-si bir veri taşıyıcı birkaç yıl uzakta olsa bile, arşiv depolamanın geleceğini garantiye alacak. s

NM: NANOMeTRe NS: NANOSANiYe

20 V

-- -- - 2

62 08/2014

Hızlanması için Google’ı hackleyin

Yeni modeme para ödemeden daha hızlı bir ağ bağlantısı istiyorsanız, bu yazıyı dikkatle okumanızı tavsiye ediyoruz.

Ozan KAYA

ARAMA

Sayfa başına daha fazla arama sonucu dâhil edinVarsayılan olarak Google sayfa başına 10 ana ara-ma sonucu, artı haberler-den, görüntü sonuçların-dan ve makalelerden ilgi-li içerikler gösterir. Diğer sayfaları yüklemek iste-miyorsanız, sağ üst köşe-deki çark ikonuna tıkla-yın, ‘Arama Ayarları’na girin. ‘Anında Arama so-nuçlarını hiçbir zaman gösterme’yi seçin ve kaydıracı 100’e geti-rin. Bu şekilde ilk sayfanın yüklenmesi daha uzun sürecek olsa da, diğer sayfaya geçmeniz genelde gerekmeyecek. Eğer 100 sonuç si-zin için yeterli değilse, Chrome için, sayfanın sonuna geldiğinizde sonraki içerikleri otomatik olarak ekleyen glnfinity’i (http://chip.tk/1n5FKsN) ya da Firefox için, Enable Endless Pages gibi benzer bir özelliğe sahip FastestFox (http://chip.tk/1nzq2oc) eklentilerini yükleyebilirsiniz.

Aramalarda zaten ziyaret ettiğiniz sayfaları gizleyinZaten ziyaret etmiş olduğunuz sayfa-ları arama sonuçlarından çıkarmak istiyorsanız, sayfa üzerindeki ‘Arama Araçları’na tıklayın. ‘Tüm Sonuçlar’ı-na tıklayın ve ‘Ziyaret etmedikleriniz’i seçin. Eğer arama sonuçlarında yarar-lı bir site bulduysanız, fakat adresi ha-tırlayamıyorsanız, ‘Tüm Sonuçlar’dan ‘Ziyaret ettikleriniz’i de seçebilirsiniz.

Yönlendirmeleri arama sonuçlarından çıkarınGoogle, tıklamalarınızı takip etmek, tarayıcı alışkanlıklarınızı analiz etmek ve arama sonuçlarınızı kişiselleştirmek için, hızınızı yüzlerce milisaniye yavaşlatan yönlendirme bağlantılarını kulla-nır. Bunu engellemek için Firefox için Google Redirects Fixer’ı (bit.ly/redirectsfox348) ya da Chrome için, yönlendirmeleri kaldı-rarak hızınızı (güvenliğinizi de) arttıran ve aramaları orijinal, di-rekt bağlantılara çeviren Remove Google Redirects’i (bit.ly/redi-rectschrome348) kullanabilirsiniz.

Ayrıca Chrome eklentisi Maps, Play ve YouTube gibi diğer Goog-

TeKNOLOJİ Hızlı ağ bağlantısı

6308/2014

le hizmetlerindeki yönlendirmeleri de kaldırarak hızlanmanıza yardımcı olmakta.

MAPS

Tüm PC’lerden Maps’ı harita modunda kullanınGoogle Maps’ı hızlandırmanın en kolay yolu, 3D görüntü kullan-mayan ve daha az sistem kaynağı harcayan harita modunu kul-lanmak. Eğer Windows XP veya Vista gibi eski bir işletim sistemi ya da tarayıcı kullanıyorsanız, Google bu modu otomatik olarak seçecektir. İkonu sağ alt köşede bulunan telif haklarının yanında bulabilirsiniz. Harita modunun tüm PC’lerde seçilmesini istiyor-sanız, http://chip.tk/1n5G9eT adresine gidin. Eğer uydu moduna dönmek istiyorsanız, http://chip.tk/1n5Gmie adresine gidebilirsi-niz.

Çevrimdışı kullanım için haritalar indirinTelefonunuzda ya da tabletinizde Google Maps yavaşsa, daha hızlı ve hatasız bir deneyim için haritaları çevrimdışı açmayı deneyin. Bunun için uygulamanın sağ üst köşesinde bulunan profil ikonu-na tıklayın, ‘Offline maps’e inin ve ‘Save maps to use offline’ı se-çin ya da arama kutusunda maps terimini aratın. İstediğiniz böl-geyi yakınlaştırıp, seçin ve kaydedin. Haritalar çevrimdışı kullanı-ma 30 gün müsaittir. Maps uygulamasının güncel sürümünü kullandığınızdan emin olun (Android için 8.1, iOS için 3.1).

YOUTUBE

Video sayfalarını basite çevirinYouTube yakın zamanda size video hizmetinin basit ve hızlı sürü-müne dönmenize olanak tanıyan Feather betasını sayfadan kal-dırdı. Bu da demek oluyor ki, uzun süredir devam eden ‘’deney’’ sona erdi. Fakat Magic Actions for YouTube (www.chromeactions.com) uygulamasını kullanarak sade ve hızlı video sayfalarına ha-len erişebiliyorsunuz. Chrome, Firefox ve Opera için mevcut olan bu eklenti rahatsız edici etmenleri ve reklamları engellemekte: yorumlar, ilgili videolar ve tanımlar gibi istenmeyen sayfa ele-mentlerini gizlemekte ve videoyu sizin tercih ettiğiniz çözünür-lükte yürütmekte. Ayrıca video oynatıcısı hariç tüm sayfayı karar-tan bir sinema modu da bulunuyor. YouTube’dan bu eklentiyi kullanmadan önce nasıl keyif alabildiğinize şaşıracaksınız.

Keyfinizi kaçıran takılmaları durdurunVideonun en güzel yerinde takılmaların yaşanması şüphesiz ki hoşunuza gitmez. Video oynatmasını kusursuzlaştırmanın bir yolu da, Chrome, Firefox, Opera ve Safaride mevcut olan SmartVi-deo for YouTube (smartvideo.ashishmishra.in) yazılımını yükle-mek. Araç size video yüklendiğinde ne zaman başlatılacağını seç-me olanağı tanıyor; sadece klip tamamen ya da bir kısmı tarayıcı-ya yüklendikten sonra. Bu özellik düşük bağlantılar için oldukça kullanışlı. Eklenti YouTube’da ve diğer sitelerde bulunan Flash ve HTML5 videolarıyla çalışmakta ve video durdurulmuş olsa dahi yüklemeye devam etmekte.

GMAIL

Gmail’deki istenmeyen uygulamaları gizleyinGmail ara yüzü kullanmadığınız birçok özellik yüzünden darma-dağın görünmekte. Hizmeti daha hızlı ve sade bir hale getirmek için Chrome’un, daha önce Better Gmail olarak adlandırılan En-hancements for Gmail (http://chip.tk/1n5GPko) uzantısını yükle-

Gmail'i varsayılan e-mail hizmetiniz yapın

yin. Uygulama size web hizmetini düzenlemenin yanında, soh-bet, yan çubuk ve kişi araçları (size göndericinin bilgilerini göste-ren), çeşitli butonlar ve ikonları saklayabilme seçeneği de sunu-yor. Ayrıca masaüstü bildirimi ve her yeni mesajda sesli uyarı özelliklerini de kullanabiliyorsunuz. Uygulama Gmail reklamları-nı da engellemekte. ‘’I don’t want to support you’’ seçeneğini kul-lanarak bunları kapatabilirsiniz.

Gmail’i varsayılan e-mail hizmetiniz yapınGmail’i varsayılan sağlayıcınız olarak ayarlayarak, birine mail gönderirken Gmail’i yeni bir sekmede açma zahmetinden kurtu-labilirsiniz. Sadece web sitede gördüğünüz e-posta adresine tıkla-yarak Gmail’in yeni mesaj sayfasını açabilmeniz mümkün. Firefox’ta araçlar, seçenekler ve uygulamalara girin. İçerik türün-de ‘mailto’yu bulun ve açılan menüden ‘Gmail kullanılsın’ı seçin. Maalesef Chrome buna benzer bir seçenek sunmamakta. Fakat resmi Google eklentisi ‘Send from Gmail’i (http://chip.tk/1n5GZZ7) kullanarak Gmail’i varsayılan sağlayıcınız olarak be-lirleyebilirsiniz.

DRIVE

Web içeriğini Google Drive’a kaydedinSabit diskinizden Google Drive’a dosya yüklemek oldukça kolay-dır, fakat çevrimiçi bir içerik bulduğunuzda, onu ilk başta indir-meniz gerekiyor. İşleri hızlandırmak için Chrome’un, resim, belge, HTML 5 videosu ve diğer dosyaları sadece sağ tıklayıp, ‘Save to Go-ogle Drive’ı seçmenizle hesabınıza yollayan Save to Google Drive (http://chip.tk/1n5H5A7) eklentisini yükleyin.

Drive dosyalarınızı her yerden görüntüleyinChecker Plus for Google Drive (chip.tk/1n5HbaN) size web üzerin-den nerede olursanız olun Drive hesabınıza erişim olanağı tanı-yor. Drive web sitesini ziyaret etme ihtiyacı duymadan dosyaları-nızı görüntülemek, aramak, açmak veya silmek için sadece araç çubuğundaki butona tıklayın. Ayrıca paylaşılan dosyalar üzerin-deki değişiklik yapıldığında uyarı da alabilirsiniz. s

[email protected]

Akıllı telefon güvenliği

NSA kullanıcı bilgilerini alıyor, uygulamalar kişisel verileri çalıyor, hacker’lar şifreleri topluyor. Taşınabilir telefonları korumak hayli zor. Akıllı

telefonunuzun güvenliğini ele almanın zamanı geldiBerk ERGİN/MS

Çoğu kullanıcı için koruyucu yazılımlar ve kişisel verilere yönelik hassas yaklaşım normal kullanım özelliklerin-dendir. Bu durum en azından PC kullanıcıları için böyle. Diğer taraftan akıllı telefonlar ve taşınabilir cihazlar PC’lere göre çok daha fazla kişisel bilgi barındırıyor: Te-lefon numaraları, mesajlar, e-postalar, notlar, randevu-

lar, fotoğraflar, videolar akıllı telefonlarda saklanıyor. Saklanan bilgiler arasında ayrıca tarayıcı geçmişi, web sitelerinin şifreleri, WLAN ile kodlanan GPS bilgileri yer alıyor.

Veri hırsızlığı hiç olmadığı kadar kolayAkıllı telefonlardaki verileri çalmak için yapılan saldırılar oldukça geniş bir yelpazede seyrediyor: Reklam ağlarının yayıldığı telefon-ların arka planında tüm verileri okuyan bir sistem çalıştırılabili-yor. Zararlı yazılımların gönderdiği metinlerle telefon faturaları

şişirilebiliyor, veriler çalınabiliyor ya da cihazlara fiziki zarar veri-lebiliyor.

Kamu spotlarından girilen internet ağlarında, saldırıya uğrama riski ev ağlarına kıyasla çok daha yüksek. Prensipte bir bilgisayara yapılabilen her saldırı, akıllı telefonlara da yönlendirilebiliyor. Akıllı telefonlar aynı zamanda saldırı aygıtları olarak kullanılabil-diğinden, uygulamalar aracılığıyla bu saldırılar kolaylıkla yönlen-dirilebiliyor.

Sizlere başınıza gelmesini hiç istemeyeceğiniz saldırı senaryo-larının yanı sıra, Android, iOS, Windows akıllı telefonlardaki pek çok açığı gösteriyor ve hacker’ların, zararlı yazılımların, uygulama-ların verebileceği olası zararlardan kendinizi nasıl koruyacağınızı anlatıyoruz. Dahası sunduğumuz araçlarla, taşınabilir cihazları-nızdaki zayıf noktaları kendiniz de tespit edebileceksiniz.

[email protected]

Kullanılan uygulama

Kullanıcı kimliği

Reklam sunucusu

Dil

64 08/2014

TeKNOLOJİ Mobil güvenlik

Uygulama haklarını kısıtlayın Uygulamalar her zaman sizden daha fazla hak talep ederler ve edindikleri kişisel bilgilerinizi reklam amaçlı kullanırlar. Belirli bir çerçevede bu yasal bir durumdur. Ancak eğer bazı uygulama-lar korunan sistem hafızasına sızmaya başlarsa ve bunları oku-makla yetinmeyip değiştirmeye de başlarsa, bu defa sizin hakla-rınıza tecavüz etmeye başlamış olur. Böylesi uygulamalar sizin önemsiz birkaç bilginizi çalmakla kalmaz aynı zamanda daha çok para ödemenize neden olur.

Yetki verilmiş uygulamalar, edindiği haklarla cihazınıza ve kişisel verilerinize çok geniş bir çerçevede zarar verebilir. Zararlı (malware) uygulamaların yapabilecekleri ise çok daha tehlikeli ama daha nadir göründükleri de bir gerçek. Bu tarz zararlılar ge-nellikle Android işletim sistemlerini hedefliyor.

Uygulamaların veri erişimini engelleyinEğer uygulamalar veri koruma standartlarını reddediyor ve kul-lanıcının tüm önemli sistem verilerine erişmeye çalışıyorsa, ko-ruma özelliklerini etkinleştirmenizin zamanı gelmiş demektir. Bu bağlamda Android, iOS ve Windows telefonlarının kendi sa-vunma sistemlerini devreye sokabilirsiniz. Örneğin söz konusu iOS olduğunda kurulum esnasında kullanıcı, talep edilen hakları göremiyor. Ancak erişim haklarının düzenlenmesini “Ayarlar / Gizlilik”den gerçekleştirebiliyorsunuz. Elbette bu müdahale sı-nırlı bir alanda geçerli çünkü Apple hangi özelliklerin iptal edile-bileceğini oldukça katı belirlemiş. Örneğin eğer uygulama inter-net erişimine ihtiyaç duymasa bile erişimi iptal etme seçeneğini kullanamıyorsunuz.

Android’de durum biraz daha karışık. Her ne kadar sistem, uygulamanın sizden hangi hakları istediğini gösterse de, bunlar değiştirilemiyor. Aynı durum Window Phone için de geçerli. An-cak değişik çözümler mevcut: Örneğin “SRT AppGuard” uygula-maları manipüle ederek erişim haklarını yapılandırıyor. Ancak bu gibi derin kodlara müdahale belirli durumlarda gerçekleştiri-lebiliyor ve uygulamanın uzun süreli kullanımında sorunlar çı-kartabiliyor. Dahası bu yöntemin kullanımı güncellemeleri iptal ediyor. Bir güncelleme hazır olduğunda kullanıcı uygulamayı silmek zorunda kalıyor ve PlayStore’dan tekrar indirip aynı iş-lemleri tekrar yapmak zorunda kalıyor.

Gizli “App Ops” özelliği Android 4.3 sürümünden bu yana kul-lanılabiliyor. “App Ops Starter” gibi bir uygulamayla bu yardım özelliği çalıştırılabiliyor. Google’a göre özellik sadece test amaçlı olarak kullanılabiliyor. Sistemin hayli derinliklerine müdahale ettiği için sadece root’lu akıllı telefonlarda kullanılabiliyor. An-cak söz konusu akıllı telefonların açılması olduğunda “LBE Secu-rity Master” daha işlevsel olarak karşımıza çıkıyor. Bu uygulama Android’in tüm sürümleriyle uyumlu çalışıyor. Ayrıca sıradan erişim haklarının yanı sıra güvenlik duvarı da sağladığından akıllı telefonunuzun güvenliğini arttırıyor.

Uygulamaların veri trafiğini görüntüleyinHangi taşınabilir sistemi kullandığınız fark etmeden hangi şifre-siz bilgilerin uygulamalar tarafından internete gönderildiğini

görebilirsiniz. Tek gereken bir bilgisayar ve Wireshark anliz aracı. Araç sayesinde ağdaki iletişim kayıtlarını görebiliyorsunuz. Veri trafiğinin temiz ve az olduğundan emin olmak için diğer WLAN cihazlarını kapatın, internette sadece akıllı telefonunuzla gezinin ve görüntülemek istediğiniz akıllı telefon uygulamasını kullanın. Uygulama bağlantısını filtreler filtrelemez, sunuculara hangi veri paketlerinin gönderildiğini göreceksiniz. Genel cihaz detaylarına ek olarak çoğu uygulama ID’lerinizi de gönderiyor. Reklam sunu-cuları ve verilerinizi alan diğer hizmetleri de görmeniz mümkün.

Anti-malware korumasıAndroid sistemlerde zararlı yazılım sıkıntısı diğer sistemlere göre daha fazla görülüyor. Android dışındaki sistemler çok fazla kendi içine kapalı olduğundan zararlı yazılımlar içeri sızmada zorluk ya-şıyor. Söz konusu Android olduğunda zararlı yazılım kurulum ris-kini azaltacak yöntemler de var: Bunların başında harici mağaza-lardan indirme yapmamak geliyor. Çoğu sertifikalı değil, dolayısıy-la zararlı yazılımların sızması çok kolay.Android ayarlarından “Güvenlik”in altındaki “Bilinmeyen kaynaklar”ı iptal etmeniz ve “Uygulamaları doğrula”i etkinleştir-meniz gerekiyor. 2013 yılının sonunda AV-Test’inden başarıyla ge-çen Qihoo 360 Mobile Security gibi bir anti virüs yazılımı kullan-manız, Android işletim sistemli cihazınızın güvenliğini sağlama bakımından da önem arz ediyor.

iOS’tan uygulama haklarını değiştirmek hayli kolay 1 . Tabii Apple’ın izin verdiklerini. Diğer taraftan Windows Phone 8 de bu hakları gö-sterse de 2 , değiştirmenize izin vermiyor. Android’de ise LBE Securi-ty Master 3 gibi bir araçla veriye aç uygulamaları bulabiliyorsunuz. Android’de anti-malware koruması Qihoo 360 Mobile Security tarafından sağlanıyor 4 .

1 2

4 3

→

6508/2014

İzleri silmek Hacker’lar ‘dSploit’ gibi akıllı telefon uygulamalarını web site-si içeriklerini manipüle etmek, şifreleri almak ve oturumları korsanlamak için kullanıyor. Bunun için gereken tek şey aynı WLAN ağından bağlanmış iki adet akıllı telefon.

Aslında belirli uygulamalar bariz biçimde saldırganın ge-rekli bilgileri ayırt etmesine gerek kalmadan tüm verileri top-lamasına yarayabiliyor. Tabii ki tek tehlike hacker’lar değil: Ki-şisel bilgileriniz varsayılan ayarların sunduğu GPS ve WLAN koordinatları sayesinde profilinizle birlikte gezindiğiniz her yere servis ediliyor.

Akıllı telefon ayarlarına müdahaleUygulamaları kurmadan önce akıllı telefonunuzun daha gü-venli hale getirilmesi için cihazınızın ayarlarına müdahale et-meniz gerekiyor çünkü kullandığınız sistemler zannettiğiniz-den çok daha fazla bilgi emiyor. iOS’ta gerekli ayarlara “Gizlilik /Konum servisleri / Sistem servisleri”nden ulaşabiliyorsunuz. “Data protection / Reklam”ın altındaki ayardan reklam ID’nizi reset’leyerek diğer cihazlar tarafından algılanmanızı güçleşti-rebiliyorsunuz. Ayrıca “Sık kullanılan konumlar”a da bakabi-lirsiniz. Eğer bu seçenek etkinse iPhone geçmiş bilginizi saklı-yor ve hangi konumların sizin için önemli olduğunu hafıza-sında saklıyor.

Windows Phone’da “Settings / System / WLAN / Advanced”ın altından “Automatically connect to WLAN hotspots”u iptal et-melisiniz. Böylelikle cihaz sizin izniniz olmadan harici bağlan-tı ağlarına dahil olamıyor. Ayrıca “Settings / Reports” seçeneği akıllı telefonunuzun Microsoft’a bilgi göndermesini de engel-liyor. Internet Explorer’ın gelişmiş ayarları da hayli ilginç ve “Settings / Application”tan görülebiliyor. Bu ayarlar sayesinde tarayıcı geçmiş bilgilerinin Microsoft’a gönderilmesini engel-leyebiliyorsunuz.

Android’de ise hesap ayarlarını ve WLAN bağlantısını kont-rol etmeniz önem arz ediyor. WLAN seçeneklerine gidin ve “Advanced”a tıklayın. “Detection function always available” seçeneğini iptal edin. Aksi takdirde sistem yakınlarınızdaki ağ-ları taramayı WLAN modülünü iptal etseniz bile sürdürüyor. Google hesabınıza da göz atmanızda yarar var çünkü reklam ID’nizi reset’lemeniz gerekiyor. Ancak iOS’un tersine bu özel-lik tamamen iptal edilemiyor. “Personal displays” iptal etme-niz için son çare.

Genelde GPS özelliğini iptal etmemelisiniz. Aksi takdirde üreticiler ve uygulamalar nerede olduğunuzu bulamıyor. Ayrı-ca bu nedenle cihazınız çalındığında ya da kaybolduğunda ne-rede olduğunu bulmanız imkansızlaşıyor.

Güvenli VPN bağlantısıBir VPN (sanal özel ağ) ortak kullanılan bir WLAN ağında DSL yönlendiricinizle doğrudan bağlantı kurulmasına yarayan bir tünel oluşturur ve böylelikle kamu spotlarında kendi DSL’nizle güvenli biçimde sörf yapma imkanına kavuşursunuz. Eğer te-lefon bağlantılı DSL paketinizde bulunuyorsa hareket halin-deyken aramalar yapabiliyorsunuz. Eğer WLAN yerine 3G ya da LTE bağlantıları kullanıyorsanız veri tüketiminin kullanım esnasında arttığına dikkat etmelisiniz. Tabii kimi servis sağla-

yıcılar cihazınızla VoIP bağlantılarına izin vermiyor.Yönlendiricinizle bağlantı kurarken önce yapılandırma ayarla-

rına gitmeniz gerekiyor. Eğer bir FritzBox’ınız varsa, kurulum işle-mi için Windows araçlarından “Set up FritzBox remote acess”i kur-manız gerekiyor; Fritz OS 6 ile herhangi bir harici yazılıma ihtiyaç kalmıyor. Daha sonra akıllı telefonunuzdaki bağlantı verileri için bir yazılıma daha ihtiyacınız olacak. iOS’ta ilgili seçeneği “Ayarlar / Genel / VPN” altından bulabilirsiniz. Android’de benzer özellik “Ayarlar / Kablosuz özelliği ve ağlar / Daha fazla / VPN ayarları” al-tında bulunuyor. Ancak WP kullanıcılarının WP 8.1 güncellemesi yapılana kadar biraz sabırlı davranmaları gerekiyor.

Eğer kurulum sürecini kendiniz yapmak istemiyorsanız “F-Secure Freedome VPN” yazılımını kullanabilirsiniz. Bu uygula-ma veri trafiğini bir VPN tünelinden göndererek anonim kalmanı-zı sağlıyor. VPN yazılımını üç ay boyunca ücretsiz kullanabiliyor-sunuz.

3

Eğer reklam bombardımanına tutulmak istemiyorsanız, iOS kullanıyorsanız sistem ayarlarını değiştirmelisiniz 1 . Windows Phone’lar her zaman kamu ağlarına bağlanmaya çalışıyor 2 . Basit bir tıklamayla bu güvenlik açığını kapatabilirsiniz. Modeminizle güvenli bir VPN tüneli oluşturmanız ise çok kolay 3 .

1 2

66 08/2014


İnternette anonim sörfİnternette anonim sörf yapmak için TOR gibi ücretsiz ağlar-dan yararlanabilirsiniz. iOS paketinde TOR kullanan Onion Browser ve Private Surf gibi çeşitli tarayıcılar yer alıyor.Söz konusu Android olduğunda iki ücretsiz uygulama tavsiye edilmeyi hak ediyor: Orweb tarayıcı tamamen güvenlik kon-septi üzerine kurulmuş ve Orbot TOR uygulamasıyla uyumlu olarak çalışıyor. Bu aracın kullanımıyla internette anonim ol-ma özelliğinizi koruyabiliyorsunuz .“WiFi protector” gibi araçlarla güvenliğinizin kapsamını arttı-rabilirsiniz. Android uygulamaları, olası farklı saldırıları tarı-yor ve bir tehdit algıladığında uyarı mesajı veriyor. Bunun için herhangi bir yapılandırma yapmanıza gerek kalmıyor. Benzer bir yaklaşım da “Track Android Hacker” tarafından sergileni-yor. WLAN’a ek olarak Bluetooth ve taşınabilir telefon sistem bağlantılarının da getirdiği zayıf noktaları kapatmak için bire bir. Ancak yazılımın eksik tarafı, anlık taramalar yapmaması. Dolayısıyla bu aracın özelliklerinden yararlanabilmeniz için manuel olarak etkinleştirmeniz gerekiyor. Elbette Windows Phone için de benzer uygulamalar bulmanız mümkün.

Bağlantıları korumakNSA skandalı hala gündemde. Günümüzde kimse kullanılan cihazlardaki verilerin habersizce okunduğundan şüphe etmi-yor. Dolayısıyla e-postaların, mesajların hatta telefon konuş-malarının güvenliğini sağlamak giderek daha da önem kaza-nıyor.

Şifreli telefon görüşmeleriŞifreli telefon görüşmeleri oluşturmak kolay değil. Özellikle de iOS ya da Windows Phone’dan birini tercih ettiyseniz. Bu sis-temlerin kullandığı özel donanım bileşenleri yüzlerce Euro tutuyor. “Blackberry Messenger” gibi güvenli bağlantı vaat eden VoIP uygulamaları yok değil. Ancak bu uygulamalar, akıl-lı telefonlar arasında yine de bire bir şifreleme sağlayamıyor. Dolayısıyla bu hizmetlerin de tamamen güvenli olduğunu id-dia edemeyiz.

Diğer taraftan Android’in “RedPhone” uygulamasının göre-ce başarılı güvenli bir sistem sağladığını söylemek mümkün. Tek yapmanız gereken aldığınız SMS’in ardından, telefon nu-maranızı bir kereliğine doğrulamak. RedPhone ilk iş olarak karşıdaki telefonun güvenlik uygulaması kurup kurmadığını araştırıyor ve veri trafiğini düzenliyor. Ancak yazılım VoIP gö-rüşmelerdeki aktarımlara müdahale edebiliyor. Eğer 3G ya da LTE ağında güvenli telefon görüşmeleri yapmak istiyorsanız, veri aktarımında GB trafiğine dikkat etmeniz gerekiyor.

SMS mesajlarını koruyunGüvenli SMS gönderme işlemi Android işletim sistemli bir akıllı telefonda hayli kolay. Tek yapmanız gereken açık kaynak kodlu “TextSecure” uygulamasını kurup bir şifre atamak. Uy-gulama geri kalanını hallediyor. Ekranın sol üst kenarında kilit işareti oluştuğunda, mesajınızı şifreli olarak gönderdiğiniz-den emin olabiliyorsunuz. Ekranın alt kısmında beliren yeşil kilit işareti ise bir sonraki SMS’inizi yine şifreli olarak göndere-bileceğinizi gösteriyor. Tıpkı Redphone gibi TextSecure da bire bir şifreleme sistemi kullanarak iletişiminizin güvenliğini sağ-

lıyor ve standart SMS sisteminin yerini alıyor. Benzer uygulamalar iOS işletim sistemi için de mümkün. Ancak bu uygulamalar Apple’ın iMessage’ının yerini alamıyor. Bu da tüm mesajlarınızın önce iMessage’a gittiği ve daha sonra şifrelenerek gönderildiği an-lamına geliyor. Uzun süreli kullanımlarda, süreyi uzattığı için bu yöntem biraz can sıkıcı bir hal alabilir. Windows Phone içinse her-hangi bir SMS şifrelemesi henüz mümkün değil.

Güvenli sohbet ve e-postalarBazen sohbet pencerelerini kullanmak şifreli SMS göndermekten daha başarılıdır. Açık kaynak kodlu “ChatSecure” yazılımı (Andro-id, iOS) Hangouts, XMPP ve AIM gibi genel hizmetleri kapsıyor. Uy-gulamanın en önemli avantajı, karşı tarafın da bu uygulamayı kur-muş olmasına gerek bırakmaması. Karşınızdaki kullanıcının her-hangi bir OTR destekli sohbet istemcisini kullanması yeterli. Örne-ğin eğer PC kullanıyorlarsa, Pidgin uygulamasını tercih edebilirler. Hatta bazı sohbet istemcileri Windows Phone için de geçerli. E-postaları şifreleme işlemi ise biraz daha karmaşık çünkü kullanı-cının OpenPGP’yi ya da daha titizse APG’yi yapılandırması gereki-yor. Android’den ilkin güvenlik uygulamasını kurun ve “Menu / Manage private key”den anahtar atamasını gerçekleştirmek için “Menu / Create key”e tıklayın. “Main ID”den kullanıcı adını belirle-

3

Hızlı VPN erişimi için iOS’un ayarlar menüsüne bir göz atmanız gerekiyor 1 . Android uygulaması Orbot 2 ile internet erişiminizi anonimleştirebilirsiniz. Root’lanmış cihazlarda tüm uygulamaların veri trafiği de bu sayede anonimleşiyor. RedPhone 3 VoIP Uygulaması telefon çağrılarını otomatik olarak şifreleyebiliyor

1 2

→

6708/2014

dikten sonra e-posta adresinizi girin.“Sign and encrypt” seçeneğini “Usage”dan seçin ve bir şifre

atayın. Kurulum aşaması tamamlandıktan sonra iki anahtarı-nız olacak. Biri özel ve diğeri açık. Bağlantılarınıza açık anahta-rı göndererek mesajları açmalarını sağlayacaksınız. Tabii kişi-sel anahtarınızı kimseye vermemeniz gerekiyor.

APG tüm posta istemcileriyle uyumlu çalışıyor. APG gön-dermeden önce tümü şifreleniyor. Eğer bu yöntem sizin için çok meşakkatliyse APG’yi ücretsiz “K-9 Mail” uygulamasıyla kullanabilirsiniz. iOS kullanıcıları ise “IPGMail”i kullanarak il-gili uygulama sayesinde PGP şifreleme özelliğine kavuşabili-yor. Windows Phone’larda ise OpenPGP kullanımı Microsoft sistemine adapte edilebiliyor.

Hırsızlığa önlemEğer akıllı telefonunuz çalındıysa ya da bir yerde unuttuysa-nız, bu pahalı donanım bileşeni canınızı çok yakacak demek-tir. Fotoğraflar, videolar, belgeler gibi pek çok kişisel verinizin sonsuza kadar kaybolması da cabası.

Şifreleme ve uzaktan erişimTemel korumada ilkin doğrudan erişimi kilitleyen bir cihaz kurulumu şart. Örneğin Apple’ın veri şifreleme özelliği hırsız-lık karşısında böyle bir savunma mekanizması sunuyor. iPhone’lar ve iPad’ler yazılım ve donanım anahtarlarıyla koru-narak yetkisiz kişilerin verilerinize erişimini engelleyebiliyor. Ancak yazılım şifreleme sistemi cihazın kilit açma kodu gibi erişim kodlarına dayalı.

Genelde Apple’ın çözümü oldukça güvenli görünüyor ve bu sayede hiçbir verinin izinsiz okunamayacağı vaat ediliyor. An-cak iPhone4’te bulunan bir açık işleri tersine çeviriyor. Bu açık sayesinde donanım anahtarı atlatılabiliyor. Ancak Apple kulla-nıcılarının, veri hırsızlığı konusunda endişeye kapılmasına ge-rek yok. Hırsızlar, nihayetinde erişim kodunu bilmiyor. Dahası “Ayarlar / iCloud / iPhone’umu bul” seçeneğiyle iPhone’unuzu takip edebilir ve uzaktan tüm verilerinizi silebilirsiniz. Uzak-tan erişim özelliğine www.icloud.com/#find sitesinden ulaşa-biliyorsunuz.

Windows Phone ise “Settings / System” altından etkinleşti-rebileceğiniz “Find my phone” özelliği ile hırsızlığa karşı kendi çözümünü getiriyor. Ancak aynı zamanda “Save my location for easy locating before the battery runs out” seçeneğini de et-kinleştirmeniz gerekiyor. Prensipte WP8 cihaz şifrelemesini de destekliyor ancak bu özellik belirli istemciler için etkinleştiri-lebiliyor.

Android’de ise hırsızlığa karşı koruma, cihaz fabrika ayarla-rına dönüştürülmüş olsa dahi, tüm içerik kopyalanıp okuna-bildiği için hayli önemli. Cihazın şifrelenmesi için ilkin “Ayar-lar / Güvenlik”e gitmelisiniz. Eğer bu özelliği kullanmayı düşü-nüyorsanız, anahtarı ancak tüm verilerinizi silmenize neden olacak bir işlemle geri alabileceğinizi unutmayın. Dolayısıyla verilerin üçüncü kişilerin eline geçmesini istemiyorsanız “EDS lite” gibi uygulamaları kullanmanız daha yerinde olacaktır.

Sistem uzaktan erişim özelliğine sahip değil ancak bunları manuel olarak etkinleştirebiliyorsunuz. Gayet başarılı olarak gizlenmiş bu özelliklere “Ayarlar / Güvenlik/ Cihaz yöneticileri

3

iOS kullanıcıları için IPGMail şifreleme sistemi, kısa mesajların korunması için elzem 1 . Android’de APG 2 e-postalar için şaşırtıcı derecede başarılı koruma sağlıyor ve bu özellik diğer uygulamalarda da kullanılabiliyor. “Find my mobile phone” seçeneği (3) ile PC’den Windows Phone’unuzu takip edebiliyorsunuz

/ Android cihaz yöneticisi” altından ulaşabiliyorsunuz. Akabinde akıllı telefonunuzu aramak, kilitlemek ve silmek için tarayıcıyı kul-lanabilirsiniz. Bu sayede cihazınızın konumunu harita üzerinde de görebiliyorsunuz. Eğer cihazınız bu işlemleri destekleyemeyecek ka-dar eskiyse, alternatif izleme yöntemlerine yönelmeniz gerekiyor. Aslında çoğu anti virüs aracı Android’de uzaktan yönetim özelliğine sahip.

Sonuç Kesin koruma diye bir şey yok! Bununla birlikte pek çok deği-şik yöntemi kullanarak göreceli de olsa “yeterli” koruma sağlayabi-lirsiniz. Bunun için sistem yapılandırmalarında biraz vakit harca-manız gerekiyor. Örneğin iOS’ta şaşırtıcı derecede veri güvenliğine ilişkin şifreleme özelliği var. Takip yeteneği de cabası. Ancak söz ko-nusu anonim kullanım olduğunda, işletim sisteminin pek çok açığı bulunuyor. Windows Phone ise VPN gibi hatırı sayılır özelliklerin çoğundan yoksun görünüyor.

Android ise her iki açıdan da tehlikeli. İşletim sistemi zararlı yazı-lımların hedefinde ve çoğu ayar ya çok derinlerde gizli ya da hiç bu-lunmuyor. Diğer taraftan bu açıklar uygulamalarla giderilmeye çalı-şılıyor. Tabii bu uygulamaların her birinin sistem kaynaklarını ne kadar tüketeceği ise tecrübelerinizle sabitlenecek. Yine de uygulama çeşitliliğin Apple ya da Microsoft’tan hayli fazla olduğu ortada.

1 2

68 08/2014


6908/2014

TeKNOLOJİ Mobil baskı

Telefon ve tabletlerle baskı yapmak

Mobil aygıtlardan resim ve belge yazdırmak PC’de olduğu kadar kolay. Bu işlemi cloud hizmetlerini veya yazdırma uygulamalarını kullanarak

yapabiliyorsunuzOzan Kaya - CS

Fotoğraf çekmek ve ofis belgeleri indirmek artık akıl-lı telefon ve tabletlerin gündelik kullanımına gir-mekte. Fakat bunların nasıl yazdırılabileceğini çoğu kullanıcı bilmiyor. Bu yüzden, yazıcı üreticileri ve büyük mobil işletim sistemleri bu işlemi kullanıcı-

lar için olabildiğince kolaylaştırma adına son yıllarda birçok yenilik sundular.

Google’ın Android’i ve Apple’ın iOS’u da kablosuz baskı için kolay çözümler sunmakta. Hatta Google’ın basımı sadece internet üzerinden bile yapılabilmekte. Yazıcı üreticileri de bu iki işletim sistemine yönelik, baskı özellikleri taşıyan ve mobil telefon ve tabletlerde mevcut çoklu görev aygıtlarına göre uy-gulamalar sunuyor. Formatı, kâğıdı, kesim işlemlerini kontrol edebildiğiniz için bu uygulamalar Google ve Apple’ın getirdi-ği çözümlere nazaran daha kullanışlı. Ağ özellikleri de yeni

uygulamalara oldukça açık: Evinizden uzakta olsanız bile ya-zıcınızı kullanabiliyorsunuz. Ve birisi sizi ziyaret ettiğinde, si-zin yazıcınıza e-posta yoluyla akıllı telefonundan fotoğraf ve belge gönderebiliyor.

Çıktı için kısa adımlarApple AirPrint ve Google Cloud Print, WLAN/LAN özelliği bulunan yazıcılar tarafından desteklenmekte, bu yüzden bunlarla direkt olarak baskı yapabilirsiniz. Hizmetlerin nasıl kullanılabileceğine dair ayrıntılı bilgiyi sayfa 71’de edinebilirsiniz. Yazıcı üreticilerinin uygulamaları ayrıca tarama ve kopyalama özelliklerini de kapsa-makta ve ayrıca aygıtlar için biçilmiş kaftan. Bu uygulamaları ince işçilik gerektiren durumlarda kullanabilirsiniz. Mevcut uygulama-lar ve bunlarla neler yapabileceğinizi öğrenmek için sayfa 72’ye bakın. [email protected]

70 08/2014

TeKNOLOJİ Mobil baskı

Google Cloud Google Could Print, yazıcınıza Google cloud ile bağlanıyor, böylece bilgisayarınız ve diğer mobil cihazlarınızdan yazma işlemi yapabiliyorsunuz. Yeni WLAN yazıcıları bu özelliği doğ-rudan desteklemekte. Bilgisayarınıza Google cloud ile bağlı es-ki aygıtları Chrome güncellemesi ile yapılandırabilirsiniz.

1 Yazıcıyı bağlayınİlgili nokta veya web ara yüzünde (yukarıdaki ekran görüntü-sü) gösterildiği gibi Google hesabınızı kullanarak Google Cloud Print ile yazıcınıza bağlanın. Ağa uygun olmayan yazıcılar için yazıcıya bağlı olduğunuz bilgisayara Google Chrome’un en son sürümünü kurun ve başlatın. Adres çubuğunun yanındaki bu-tona ve >>Ayarlar | Gelişmiş ayarlar… | Google Cloud Print<<’e tıklayın ve >>Daha fazla bilgi edinin<<de verilen talimatları takip edin.

2 iPhone ya da iPad’den çıkış alınGoogle’ın ‘Cloud Print’ uygulamasını akıllı telefon ya da table-tinize yükleyin ve açın. Bir görev seçmek için yazdırma sembo-lüne tıklayın. >>Gallery<< ya da >>File Manager<<’den yazıla-cak dosyayı seçin. Dosyayı göndermek istediğiniz yazıcıyı se-çin. Şu anda yazılımın beta durumunu göreceksiniz, dil seçe-neği az ve yazma seçenekleri iyi çevrilmemiş. Cloud Print uy-gulaması Android ve iOS aygıtlar için mevcut ve Windows PC’ler ve tabletler için ‘Google Cloud Printer’ adıyla kullanılan sürümünü ilgili aygıtlar için de kullanabilirsiniz. Dosyaların seçili ve Google sunucusunda çalışıyor olduğundan emin olun. Konvansiyonel yerine gizli olarak yazdırmanız daha iyi olacak-tır.

Apple AirPrintGoogle’ın çözümünün aksine, Apple iOS’un yazıcı bileşeni AirPrint, sadece yerel ağ üzerinden çalışabilmekte. Yani iPad ve iPhone’nunuzun yazıcının da bağlı olduğu modeme WLAN ile bağlı olması gerekmekte. Ayrıca modeminizin de AirPrint’i desteklemesi gerekiyor ki bu özellik yeni WLAN aygıtlarının hepsinde bulunmakta.

1 AirPrint’i kurunYazıcının ismi ve konumu haricinde yazıcının işletim panelin-de ya da web ara yüzünde bir kurulum yapmanıza gerek yok – AirPrint’in varsayılan olarak etkin olması gerekmekte. iOS bile-şenlerinden biri olduğu için uygulamayı kurmanıza ve ayarla-rını değiştirmenize gerek yok.

2 iPhone ya da iPad’den çıkış alıniOS’ta ‘Photos’, ‘Mail’, ‘Safari’ ya da AirPrint özelliği bulunan uy-gulamalarda dosyayı ya da sayfayı görüntülemek için yukarı ok ya da kısayol menü sembolüne tıklayın. Ardından yazıcıyı ve istenilen seçenekleri seçin. Dosya WLAN ile doğrucan yazıcıya gönderilecek ve yazılacak. AirPrint ayrıca Apple Mac OS kulla-nan bilgisayarlarla kablosuz baskı da yapabilmekte. →

1

2

1

2

7108/2014

1

2

3

Belgeleri yazıcıya mail yoluyla göndermekCanon, HP ve Epson gibi birçok yazıcı üreticisi yazıcıları-na e-posta adresleri yükler. Bu yazıcı üreticisinin sunu-cusuna bağlı uzun ve eşsiz bir adrestir. Bu adrese ekte gönderilen fotoğraflar ve belgeler baskıya hazırlanır ve yazıcınıza gönderilir. Böylelikle seyahatteyken çektiğiniz fotoğrafları evinizde yazdırabilirsiniz. Eğer bir arkadaşı-nız sizi ziyaret etmişse ve yazıcıya yapılandırılması ol-madan (ya da iş telefonunuzdan buna izniniz yoksa) cep telefonundan bir fotoğraf yazdırmak istiyorsa, e-postaya dayanan bu seçeneği kullanabilirsiniz. Kurulum işlemini üreticinizin sitesinden öğrenip yapabilirsiniz.

Üreticilerin yazıcı uygulamalarıBaskıda ince ayarları kontrol edebilmeniz için yazıcı üreticinizin sağladığı uygulamaya bağlı kalmanız gerekmekte. Size Android uygulamalarını tarif edeceğiz, fakat iOS sürümleri de hemen he-men aynı fonksiyonlara sahip. Kurulum için yazıcınızı açın ve mobil aygıtınızın da bağlı olduğu WLAN’a bağlanın.

1 Canon Pixma Print>>Canon Pixma Printing Solutions<< uygulamasını yükleyip, başlattıktan sonra, yazıcı sembolüne, ardından da >>Detect Prtr<< tıklayın ve yazıcınızı seçin. Artık yazıcı durumuna ve ayarlar sayfasına erişebilirsiniz. Uygulamada ibareler oldukça sade: >>Photo printing<<de akıllı telefonunuzdaki fotoğrafların çoğunu aynı anda seçebilirsiniz. >>Print<<e tıklamanızın ardın-dan kağıt ayarları ve baskı sayısını seçebiliyorsunuz. Belgelerin basımı ve tarama işlemleri de aynı sadelikte yapılabiliyor.

2 Epson iPrintEpson’ın iPrint’i birçok seçenek sunmakta. Yazıcı bulunduktan sonra, web sayfalarını ya da akıllı telefonunuzda bulunan resim-leri veya belgeleri ya da Dropbox gibi cloud depolama hizmetle-rinden indirilen dosyaları yazabiliyorsunuz. Fotoğraflarda for-matı ve yakınlaştırma, kaydırma işlemleriyle basılacak kesimi seçebiliyorsunuz. Tarama, kopyalama ve yazıcıya bağlanan USB depolama araçlarına erişim de oldukça kolay.

3 HP ePrint & AiO Printer RemoteHewlett-Packard’ın “HP ePrint” uygulaması ile ePrint’e kaydettirdiği-niz HP yazıcılardan mobil aygıtınızdaki içeriklerin çıktısını alabilirsi-niz. Bunun için uygulamanın üst kısmından yazıcınızı seçin. Daha sonra >>Photos<<, >>File<< ya da web sayfaları için >>Internet<< seçeneklerinden birini seçin. Uygulama yerel ağ veya internet aracı-lığıyla yazıcınızla bağlantıya geçecektir. HP tarafından üretilmiş bir hepsi bir arada yazıcıyı kontrol etmek için the ‘HP All-in-One Printer Remote’ uygulamasını yükleyin. Uygulamanın >>Capture docu-ments<< fonksiyonu akıllı telefonun kamerasını bir mobil tarayıcı olarak kullanmanıza olanak tanıyor. Dosyaları aygıttaki mevcut ya-zıcıları kullanarak daha sonra veya hemen basabiliyorsunuz. s

72 08/2014

TeKNOLOJİ Veri kurtarma

Alnınızda soğuk terler birikiyor. Panik midenizden yukarı hızla yükseliyor. O inanılmaz derecede önemli ancak ye-

rinde yeller esen dosyayı titreyen elinizle fareyi hareket ettirip arıyorsunuz ama bo-şuna. Bunlar dosyalarını kazara silenlerin ya da güvendikleri sabit diskin / USB belle-ğin bozulduğunu keşfedenlerin yakından tanıdığı şeyler. Geri dönüşüm kutusu kimi zaman kazara silinmiş dosyaları tutabiliyor ancak bunun da garantisi yok. Hem

Murphy kanunlarına göre genellikle bu ku-tuyu, hatanızı fark etmeden önce boşalt-mış oluyorsunuz.

Neyse ki sabit diskinizi derinlemesine tarayıp kayıp verileri yeniden oluşturabilen bir dizi yazılım var. Programların kendisi göze pek hoş görünmese de, sabit diski asit kazanına atmadığınız sürece hemen hiçbir şeyin tümüyle silinmediğini ya da kaybol-madığını ispatlıyorlar. Eski PC’nizi ya da sabit diskinizi verirken bunun yol açacağı

güvenlik sorunları ortada, ancak kurtarma yazılımlarının faydasını kimse inkâr ede-mez. Elbette bir yazılım parçasının dosyala-rınızı kurtarmasına güvenecekseniz doğru seçim yapmanız çok önemli. Bu yazıda da göreceğiniz gibi, birçok ürün benzer özel-likler ve benzer sonuçlar sunuyor fakat fi-yatları arasında uçurumlar var. Testimizde, hangisine güvenebileceğinizi göstermek için sekiz farklı kurtarma programını kıya-sıya yarıştırdık.

Kurtarın ve geri yükleyin

Dosya ve disk kurtarma yazılımları silinen ya da bozulmuş verilerinizi geri getirebilir.

Barış Emre ALKIM

7308/2014

Brian Kato Restorationİddiasının arkasında duruyor

Restoration sade ama iş gören bir veri kurtarma aracı. Seçenek mi? Alternatif mi? Boş verin. Aracın sunduğu her şey (ki pek bir şey sunduğu da söylenemez) tek bir ekranda yer alıyor. Diski seçiyor, özel bir şey arıyorsanız dosya adı giriyorsunuz. Sıfır byte boyutlu dosyalarla uğraşıp uğraşmak istemediğinizi belir-tiyor ve “search deleted files” düğmesine basıyorsunuz. Hepsi bu kadar.

Testte Restoration da rakipleri kadar çok dosya buldu ve bir-kaç da avantajı var. Her şeyden önce sadece 400 KB boyutlu ve kurulum gerektirmiyor. Tek sürücünüz varsa ve kurtarmaya çalıştığınız verilerin üstüne yazmaktan korkuyorsanız bu çok kullanışlı. Linux alternatiflerinden daha kolay kullanılıyor ve ücretsiz.

Olumsuz yanı ise arabiriminden kaynaklanıyor. Dosyaların ne kadar zarar gördüğünü önceden bilmek, kurtarılan dosyala-rı dizin ağacında görmek mümkün değil ve arama çok yavaş.

En kötüsü, birden çok dosyayı bir defada kurtarmanıza izin vermiyor. Listeden, tespit edilen her dosyayı seçmek mümkün değil. Bu yüzden fotoğraf makinesi gibi aygıtlardan dosya kur-tarmayı da unutun. USB bellek desteği hakkında bile Read.me dosyasında “Bir kullanıcı işe yaradığını söyledi” yazılı. Son ola-rak, beraberinde gelen güvenli silme aracı da bir işe yaramıyor çünkü bulduğu tüm silinmiş dosyaları, hedef gözetmeksizin siliyor.

Basit bir kurtarma aracı olarak iş görüyor ancak sistem kur-tarma USB belleğinizde taşımayı düşünmediğiniz sürece, diğer güçlü alternatifleri tercih etmemeniz için bir sebep yok.

Virtuallab çok etkileyici bir program fakat tek bir kusuru var: fiyat modeli. Programı doğrudan satın alamıyor, veri kurtar-dıkça ödeme yapıyorsunuz. Sadece 100 MB dosya kurtarma-nın bedeli bile 40 dolar. Bu yetmezmiş gibi, 500 GB istiyorsa-nız 99 dolar ödemeniz bekleniyor. Ne kadar kurtaracağınıza sabit bir sınır koymak zaten garip değilmiş gibi, 100 MB ile yarım terabyte arasında hiç başka seçenek olmaması düpe-düz saçma.

Ancak araçların kendisine diyecek yok. Önemli olan File Un-delete ancak VirtualLab standart disk bölümlerini kurtarıyor, Mac disk bölümlerini destekliyor, hatta RAID sistemleri bile kurtarmaya çalışıyor. Silinen dosyaları geri alma kısmında normal tarama şimşek hızında ve bulunanlar arasında ara-ma yapma seçenekleri testtekilerin en iyisi. Dizin ağacını is-tediğiniz gibi dolaşabiliyor, belirli tür kurtarılmış dosyaları görebiliyor ya da isme göre arama yapabiliyorsunuz. Virtual-Lab hepsinin sonucunu anında gösteriyor.

Yakından baktığınızda VirtualLab’ın geri kalanında da bu özeni görüyorsunuz. Örneğin kurtardığınız dosyaları sürücü-ye kaydetmenin yanı sıra, testte dosyaları bir FTP sunucusu-na yükleme olanağı sunan tek araç bu. Test sistemimizde uy-gulamanın fotoğraf aracıyla sorun yaşadık. Genel File Unde-lete taramasında çok sayıda resim dosyası bulunduğu halde fotoğraf aracı bunları gösteremedi. Gerçekten üzücü.

Sonuçta bu yazılımı daha iyi olmaktan alıkoyan şey fiyat mo-deli. 1 MB ücretsiz kurtarma özelliğiyle yazılımın ne kurtara-cağına bakabilirsiniz ama pratikte, 500 GB’lık sürüm için 100 dolar ödemeniz gerekiyor.

Binarybiz VirtuallabHarika kurtarma uygulaması, kötü fiyat

5Puan

Brian Kato RestorationÜcretsiz, bit.ly/katorestore

8Puan

BinaryBiz VirtualLab

500 GB için 100 dolar,

www.binarybiz.com

74 08/2014


CGSecurity TestDisk ve PhotoRecVeri kurtarmada güçlü ikili

Açık kaynak kodlu bu iki aracı bir arada ele aldık çünkü veri kurtarmada her türlü yaklaşımı kapsıyorlar. TestDisk kocaman bir kılıç gibi. Disk bölümleri ve önyükleme yapmayan diskler üzerinde (genellikle virüs saldırısından ya da büyük çaplı bir insan hatasından sonra) kullanılıyor. PhotoRec ise neşter gibi, tek dosyaları, fotoğraf ve videoları, belge ve arşivleri kurtarıyor, sonra da bunların parçalarını mümkün olduğunca bir araya topluyor.

İki araç da Linux dünyasından geliyor ama özellikle PhotoRec’in kullanımı sandığınızdan daha kolay. İstediğiniz dosya türünü seçebileceğiniz menüleri ve her şeyi daha sonra süzmeniz için güvenli bir diske taşıyan bir kurtarma süreci var. Bellek kartlarından ve sabit disklerden de veri kurtarabiliyor ki, bu özelliği kurtarma araçlarında giderek daha fazla görüyoruz.

TestDisk ise çok daha komplike, size “disk geometrisi” gibi sorular soruyor ve teknik dil kullanıyor. Birçok analiz aracı ba-rındırsa da, tek düğmeye basıp diskinizi kurtarmayı bu prog-ramdan beklemeyin.

İki araç da küçük ve kurulum gerektirmiyor. Bu yüzden de acil durum USB belleklerinde ve özel kurtarma disklerinde kul-lanım için ideal. İkisi bir arada bir megabyte bile etmiyor. Li-nux tabanlı bir kurtarma diskiniz varsa bunlar vazgeçilmez yazılımlar. Önemli bir dosyayı yitirme endişesiyle ter dökerken öğreneceğiniz değil de, felaketten önce önlem almayı öğren-diyseniz sizi rahatlatacak araçlar olduğunu unutmayın.

Genie Timeline Professional 2012 veri kurtarmada farklı bir yöntem izliyor. Sabit diskinizdeki döküntüleri birleştirmek ya da silinmiş dosyaları kurtarmaya çalışmak yerine, bu aslında bir canlı yedekleme aracı. Sisteminize kurup bir başka ko-num (ideal olarak bolca yer bulunan ikinci bir sabit disk) be-lirtin. Bu birincil diske eklediğiniz, sildiğiniz ya da değiştirdi-ğiniz her şeyin kaydı tutulacak ve kopyalanacak.

Bunun asıl faydası sadece veri kaybına değil, daha yaygın veri kazalarına karşı da korunacak olmanız. Evet, Windows 7’de de benzer bir özellik var ama dakika bazında faydalı de-ğil, özellikle de bütün gün çalıştığınız bir dosyanın üstüne kazayla bir şey yazarsanız.

Genie Timeline dosyaları bozuk bir sistemden kurtarmak için de bir disk yaratma seçeneği sunuyor. Bu sayede sistem-deki her şeyi tarayabiliyor, işlemi belirli klasörlerle sınırla-yabiliyor ya da resim dosyaları gibi dosya türlerini belirtebili-yorsunuz. İsterseniz iPod’unuzun yedeğini de alabiliyor, ama yaptığı iTunes gibi araçların halihazırda almış olduğu yedek-leri kopyalamak.

Bununla beraber bazı tuhaflıklar var. Dosyaları orijinal yerlerine değil, belirttiğiniz bir dizine koyuyor. Bu, silinen dosyaları kurtarırken mantıklı (sürücüyle ne kadar oynarsa-nız dosyalara zarar verme ihtimali o kadar yükseliyor) fakat “dosyayı eski yerine koy” gibi bir seçenek daha uygun olurdu. Yedekler de en az üç dakika aralıklı olabiliyor, halbuki Drop-box gibi araçlar anlık çalışıyor.

İkinci bir sabit diskiniz varsa Genie Timeline Pro 2012 en önemli dosyalarınızın bir kopyasını tutmanın kullanışlı bir yolu ve ansızın başınıza bir felaket gelmese bile yarar sağlı-yor.

Genie Timeline Pro 2012Sorunları ortadan kaldırın

9Puan

CGSecurity TestDisk ve PhotoRecÜcretsiz, www.cgsecurity.org

7Puan

Genie9 Timeline Pro 2012

60 dolar,

www.genie9.com

7508/2014

PC Tools File RecoverAşırı basit

File Recover olabilecek en yalın veri kurtarma yazılımı. Diğer programlarda birden çok ekran arasında geçiş yapmanız gere-kirken burada her şey aynı pencerede. Hızlı tarama, derin tara-ma ya da fiziksel tarama, dosya türü seçme seçeneği var; başka bir şey de yok.

Yazılım, pek benzeri olmayan seçenekler de sunuyor: Örne-ğin tek bir dosya adını aratabiliyor ya da sağ tıklama menüsün-den dosya kurtarabiliyorsunuz. Bu ikinci seçenek sadece hızlı tarama yaptığı için çok faydalı olmayabilir; silinen dosyalar bü-yük ihtimalle Geri Dönüşüm Kutusu’na taşınmış oluyor ve bu aramada çıkmıyor. Kamera ya da diğer ortam aygıtları destek-lenmiyor.

File Recover etkileyici sayıda dosya tespit etmekte sorun ya-şamadıysa da testteki birçok araçtan daha yavaş ve kurtarma ekranında eksikler var. Liste sunulduktan sonra filtreleme ya-pamıyor ya da belli bir dosyayı bulup bulmadığını göremiyor-sunuz. Kurtarılan dosyalar gördükleri hasara göre renkle kodla-nıyor ama tüm detay bundan ibaret. Söz gelimi, Recuva’daki gibi bir dosya başlık bilgisi yok. En sıkıcı olanıysa zaten küçük olan pencereyi yeniden boyutlandıramamanız ve her dosya ko-numunu görmek için kaydırma çubuğuna tıklamak.

File Recover iyi ama vasatın üstünde olmayan bir perfor-mans sundu. Kullanımı kolay araçlardan biri ve diğerlerinden yavaş olsa da, kurtarma performansı kötü değildi. Muhtemelen diğer alternatiflerdeki seçeneklerin eksikliğini hissedeceksiniz ve fiyatı birçoğundan ucuz olsa da, yazılımı satın almayıp bir yıllık lisans ücreti ödediğinizi unutmayın.

Paralı rakiplerinin çoğunun iki katından pahalı olan O&O DiskRecovery 7, daha kurulmadan korumaya başlıyor. Başlı-ca avantajları biçimlendirilmiş ve hasar görmüş disk bölüm-lerini kurtarabilmesi ve ister hızlı ister derin tarama yapın, çok kuvvetli bir motor kullanıyor olması. Ne var ki özellikle tarama sonrası işlevlerde biraz tökezliyor.

Bu tabii ki kullanımının zor olduğu anlamına gelmiyor. Çoğu durumda sadece disk bölümünü ve (her şeyi istemiyor-sanız) dosya türünü belirtmek, dosyaların otomatikman mı kaydedileceğini yoksa bir liste mi sunulacağını seçmek yeti-yor.

Çoğu aracın aksine, verileri tamir ettiğiniz diske yazmanı-za izin verilmiyor ama bu mantıklı. Belli dosyaları arıyorsa-nız işiniz zor çünkü sadece dosya türü belirtebiliyor ve buna bir iki detay (dosyanın boyu ve tarihi gibi) ekleyebiliyorsunuz, dosya ismini ve klasörü belirtmenize izin yok. Arama sonun-da verilen raporda da arama yapabileceğiniz bir kutu yok; büyük bir eksiklik. Sonuçta O&O diskiniz çökse de, büyük bir felaket de olsa işe yarıyor fakat silinen dosyaları kurtarmak ya da küçük kazaları atlatmak gibi günlük olaylarda çok etki-li değil.

Eğer O&O’nun becerilerine ihtiyaç duyuyorsanız, yazılı-mın keskin gözünden pek bir şey kaçmıyor. Sabit diskler, flash kartlar, USB bellekler ve daha nicesi taranabiliyor. Disk bölümleme desteği çok faydalı ve “anında” kurulum seçene-ği iyi düşünülmüş. Fakat sıradan bir ev kullanıcısı aynı so-nuçları daha ucuza da elde edebilir.

O&O Diskrecovery Verilerinizi kolayca geri alın

5Puan

PC Tools File RecoverYıllık 30 dolar, www.pctools.com

8Puan

O&O DiskRecovery

99 dolar,

www.oo-software.com

76 08/2014


Piriform RecuvaGüçlü ve ücretsiz

Recuva çok etkileyici bir araç ama tek bir eksiği var: Zaman ma-kinesiyle geriye gidip felaketten önce kendini bilgisayarınıza kuramıyor. Bunun dışında her şeyi mükemmel. Hızlı, kolay kul-lanımlı ve en güzeli, tümüyle bedava.

Tüm diğer araçlarda olduğu gibi, standart bir tarama ve bundan çok daha yavaş olan derin tarama seçeneği var. Eğer hangi dosyayı kurtarmak istediğinizi biliyorsanız Recuva’yı belli dosya türlerine, Geri Dönüşüm Kutusu’na ya da diğer ay-gıtlara yönlendirebiliyorsunuz. Her şey, kolayca sıralanıp ara-nabilen basit bir listede toplanıyor. Dosyalar, kaliteye göre işa-retleniyor. Yeşil mükemmel, sarı kısmen üzerine yazılmış ama işe yarayabilir, kırmızı ise kurtarılması olanaksız. Kırmızılar-dan da bir şeyler kurtarabilirsiniz ama Recuva’nın mucize ya-ratmasını beklemeyin.

Birden çok dosyayı seçip hepsini birden kurtarabilirsiniz ama her dosyayı hiçbir şey olmamış gibi eski yerine koymanız mümkün değil, bunu tabii elle yapabilirsiniz. Bonus olarak, dosyaların kurtarılmasını (en azından normal araçlarla) önle-mek için güvenli olarak silebilirsiniz. Bu durumda da dosya isimleri elde edilebiliyor.

Arama sırasında tek sinir bozucu şey potansiyel olarak kur-tarılabilen dosya sayısı. Bu, canlı bir arama kutusunda yapılı-yor ve biz dosya adı yazarken karşımıza çıkan dosya sayısı yü-zünden dört çekirdekli i7 test makinemiz durma noktasına geldi. Bu yüzden dosya ismini harf harf girmek yerine, önce bir yere yazıp sonra yapıştırmak daha mantıklı.

Recuva’yı kullanmamak için hiçbir gerekçe yok. Diğer paket-ler daha çok araç sunuyor olabilir fakat değeri, güvenilirliği ve dosyalarınızı kurtarma becerisi bakımından hiçbiri Recuva’ya yaklaşamıyor.

Ubuntu Rescue Remix verilerinizi tekrar hayata döndürmek için etkili bir çözüm ama küçük bir sorunu var. Sisteminizi canlı CD’den başlatıp karşınızda sadece yanıp sönen bir im-leç görmeye itirazınız olmamalı. Burada size yardım edecek şatafatlı bir grafiksel kullanıcı arabirimi ya da sihirbaz yok. Sadece başınızı dertten kurtaracak, dikkatle seçilmiş bir dizi açık kaynak kodlu araç var.

Bu araçlar üç kategoriye bölünmüş. Dosya sistemi, disk ve diğer. Bunlardan TestDisk, testte de görüldüğü gibi Photorec’le birlikte veri kurtarma için. Magic Rescue ise da-ha genel dosyalara yönelik. Canlı CD olduğu için sisteminize hiçbir şey kurmanız gerekmiyor. Yani bir dosyayı sildiğinizi anladığınızda hemen CD’yi takıp kurtarabilirsiniz.

Araçlar güçlü de olsa, yanlış seçenekleri seçip yanlış programları çalıştırmak, asıl kazanın kendisinden daha çok zarar verebilir. Bununla birlikte bu araçlar bir araya geldi-ğinde testteki diğer yazılımların hepsinden daha çok işe yarı-yor ve mükemmel bir acil durum diski oluşturuyor. Dokü-mantasyon, diskin üstündeki kullanım kılavuzu sayfaların-dan ve web sayfasındaki, temel işlemleri anlatan öğreticiler-den ibaret.

Bu paketi denemek isterseniz en iyisi VirtualBox (www.virtualbox.org) kullanmak. Yeni bir disk oluşturun, ISO’yu yükleyin, sonra asıl PC’nize hiçbir zarar gelmeyeceğini bile-rek alıştırma yapın. Size zor geldiyse ultimatebootcd.com gi-bi başka açılış CD’leri de var. Bu CD’de dosya kurtarmada kurtaracağınız başlıca araçlar olan TestDisk ve Photorec yer alıyor.

Ubuntu Rescue RemixSistem yöneticileri için veri kurtarma

9Puan

Piriform RecuvaÜcretsiz, www.piriform.com/recuva

8Puan

Ubuntu Rescue Remix

Ücretsiz,

ubuntu-rescue-remix.org

7708/2014

Ve İşTe kAzAnAn

Dosya kurtarma duygusal bir konu. Ancak çok önemli bir dosyanızı geri almak için çaresizce çabalarken aklınıza geliyor. Üstelik bunu da öyle sakince yapamıyorsunuz. Aradığınız dosyanın yerini sapta-yabilecek, iyi (ya da kötü) haberi size mümkün olduğunca çabuk ve tüm netliğiyle verebilecek, ardından da söz konusu dosyayı kurta-rabilecek bir şeye ihtiyacınız var. Burada test ettiğimiz yazılımların birçoğu bunu şu ya da bu şekilde yapıyor ama her zaman olduğu gibi, şeytan ayrıntıda gizli.

Bu kıyaslamanın ortaya çıkardığı şaşırtıcı gerçek bazı yazılımla-rın diğerlerinden daha başarılı olması değil, fiyatlandırma model-lerindeki çeşitlilik. BinaryBiz’in VirtualLab’ının abartılı fiyatından tutun da beş para ödemediğiniz güçlü yazılımlara kadar, eğer dos-yalarınızı kurtarmak istiyorsanız ödeyebileceğiniz paranın alt ya da üst sınırı yok.

Dahası, fazla ödedikçe elinize daha iyi bir hizmet geçeceğinin garantisi de yok. Örneğin öne çıkan iki yazılım tümüyle ücretsiz, buna rağmen çok becerikli.

CGSecurity TestDisk / PhotoRecBir ücretsiz programı tavsiye ettik mi, birinciyi seçmek daima güç oluyor. TestDisk ve PhotoRec bedavaya şaşırtıcı özellikler ve başarı sunsa da, Recuva’nın kullanıcı dostu tasarımından yoksun. Ubun-tu Rescue Remix’in de iyi puan aldığını ancak toplamda 8’i geçe-mediğini göreceksiniz. Bunun nedeni de programı karmaşıklığın-dan ötürü tavsiye edemiyor oluşumuz ve düzgün kullanılmadığı zaman yol açabildiği hasar.

Piriform RecuvaGüçlü, özelliklerle dol, harika çalışıyor, dahası ücretsiz. Sevilmeye-cek hiçbir yanı yok. Genellikle böyle cümlelerin ardından “ama” diye başlayan olumsuz bir ifade gelir ama Recuva böylesi olumsuz-lukların hepsinden sıyrılmış. Söyleyebileceğimiz en güzel şey, iyi çalıştığı, kolay kullanıldığı ve paralı yazılımlarda bile bulunmayan bazı özellikler içerdiği. Bir dosyanızı kaybettiyseniz, hızlı ve kolay bir şekilde kurtarmak istiyorsanız Recuva’dan şaşmayın.

CGSecurity TestDisk / PhotoRec

Genie Timeline 2012

O&O Diskreco-very

PC Tools File Recover

Piriform Recuva

Ubuntu Rescue Remix

Ubuntu Rescue Remix

Web sitesibit.ly/katorestore www.cgsecurity.org www.genie9.com www.oo-software.com www.pctools.com www.piriform.com/recuva ubuntu-rescue-remix.org

FiyatıÜcretsiz Ücretsiz 60$ 99$ Yıllık 30$ Ücretsiz Ücretsiz

Kaç PC içinSınırsız Sınırsız 1 1 3 Sınırsız Sınırsız

FotoğraF KurtarmaHayır Evet Mevcut değil Hayır Hayır Evet Evet

Kurulum gereKtirmeHayır Hayır Evet Evet Evet Hayır Hayır

DisK bölümleriyle çalışma Hayır Evet Mevcut değil Evet Hayır Hayır Evet

Dâhili Dosya siliCiEvet Hayır Hayır Hayır Hayır Evet Hayır

test PC’sinDe hızlı arama 4:06:00 Mevcut değil

** Mevcut değil 0:17:00 6:37:00 1:24:00 Mevcut değil **

test PC’sinDe bulunan Dosya sayısı* 60.453 Mevcut değil

** Mevcut değil 57.186 58.057 57,870 Mevcut değil **

DoSyA kURTARmA yAzılımlARı TeSTTeÖzellikler

* Programa göre. saptanan dosyaların başarıyla kurtarıldığı anlamına gelmiyor.

** Karşılaştırma için kullanılabilecek hızlı tarama yok ÜCReTSİzyıllık 30 DolARSınıRSız

78 08/2014

TEKNOLOJİ Enerji tasarrufu

PC’nizin ne kadar güç harcadığını bulunBilgisayarınızın şu anda ne kadar güç har-cadığını bilmeden sarfiyatı azaltmak kolay değil. Ortalama bir PC yaklaşık 150 watt elektrik harcar. Günde 5 saat, yılda 365 gün kullanılırsa bu da yılda (1 kw/s ücreti vergi-ler dahil 37 kuruştan) yaklaşık 100 lira eder. Bilgisayarınızın ve parçaların yaşı da ve-rimliliği üzerinde rol oynar, bu da elektrik faturasına yansır. Dizüstü bilgisayarlar çok daha az, genelde bir masaüstü PC’nin yarısı kadar güç harcar.PC’nizin ne kadar güç tü-kettiğini hesaplamak için Local Cooling adlı ücretsiz aracı http://chip.tk/1lh94MW adresinden indirebilirsiniz. Yeşil indirme düğmelerine tıklamayın, bunlar reklam sponsorlarına gidiyor. Local Cooling, Win-dows XP kullanıcılarının bilgisayarlarının

güç tüketimini azaltması için tasarlanmış. Microsoft o günden bugüne Vista, 7 ve 8 için daha gelişkin güç kontrol seçenekleri eklediyse de yazılım hâlâ PC’nizin güç tü-ketimini öğrenmenin iyi bir yolu.

Kurulumun ardından küçük Local Coo-ling penceresinin en altından Settings’e tıklayın. Açılan daha büyük ekranda “My power”a bastığınızda PC’nizin kaç watt harcadığını göreceksiniz. Test PC’mizde tahmini tüketim değeri 272 watt’tı ki bu bir hayli yüksek. Sebebi ise toplamda 180 watt harcayan çift monitör kullanmamız. Tah-min edileceği gibi, işlemcimiz de 45 watt’la bir hayli güç harcıyordu.

PC’nizin ne kadara çalıştığını hesaplayınBu rakamları maliyete dönüştürmek için

PC’nizin tam ne kadar elektrik harcadığını Local Cooling aracıyla öğrenebilirsiniz.

Bilgisayarınızın güç harcamasını kontrol edin, paranız cebinizde kalsın

Elektrik fiyatı tavan yapmış olabilir ama PC’nizin harcamasını düşürerek faturanızı hafifletebilirsiniz. Bu yazımızda yapmanız gerekenleri açıklıyoruz.

Barış ALKIM

7908/2014

PC’nizin BIOS ayarlarını değiştirinEğer masaüstü PC’ye sahipseniz BIOS ayar-larını değiştirerek bilgisayarınızın bekleme modunda az enerji harcamasını sağlayabi-lirsiniz. Bilgisayarınızı yeniden başlatın, sonra F2 ya da DEL tuşuna basarak (bilgisa-yarınızın modeline göre değişebilir) BIOS’u açın.

Power menüsünü ve burada da ACPI Sus-pend Type seçeneğini bulun. Eğer Suspend Type olarak S1 ya da S1 (POS) belirlenmişse sisteminiz PC kullanılmasa bile işlemciye ve belleğe tam güç sağlıyor demektir. Bu seçeneği S3 ya da S1&S3 olarak değiştirirse-niz PC’niz bekleme modundayken en te-mel bileşenler dışındaki parçalara güç git-mez. Unutmayın ki BIOS menüleri farklılık gösterebilir, o yüzden hangi ayarı değiştir-diğinizden emin değilseniz uzak durun.

PC’niz sadece gerektiğinde güç harcasınPowerSlave (http://chip.tk/1lh9RgA)

PC’nizin güç ayarlarını günün vaktine göre değiştiren ücretsiz bir yazılım. Bu sayede

basit hesap yeterli. Aylık maliyeti bulmak için önce güç tüketiminizi watt cinsinden hesaplayın (1.000’e bölün) sonra bu raka-mı her ay PC başında geçirdiğiniz saat sayı-sıyla çarpın, sonra bunu elektrik faturanız-da görebileceğiniz kWs başına maliyetle tekrar çarpın. PC’miz için hesaplama 262 / 1000 x 224 x 0,37 yani aylık 21,7 liraya geli-yor. Bunu da 12’yle çarparak bilgisayarımı-zın yıllık elektrik masrafının 260 lira oldu-ğunu buluyoruz. Sizinki elbette farklı çıkacaktır ama bilgisayarınızın tükettiği elektrik miktarına göre hâlâ faturalarınızı hafifletebilirsiniz.

Kendi güç planınızı oluşturunWindows Vista, 7 ve 8, PC’nizin güç tüketi-mini düşürmek için kullanabileceğiniz bir sürü özelliğe sahip. Windows + R tuşlarına basın, “powercfg.cpl” yazıp [Enter]a basın, sonra “Güç Planı Oluştur”a tıklayın. Plana bir isim verin, İleri’ye tıklayın, “Ekranı ka-pat” için 5 dakika, “Bilgisayarı uyku modu-na geçir” için 15 dakika belirleyip “Oluştur”a basın. Şimdi, oluşturduğunuz güç planını varsayılan plan yapın.

Windows XP’de ise Windows + R’ye basıp “powercfg.cpl” yazın, “Ekranı kapat” ayarı-nı “5 dakika sonra” ve “Sistem hazırda bekletme”yi “15 dakika sonra” olacak bi-çimde değiştirin.

Bilgisayarınızda sistemi “Hazırda beklet” seçeneğini görmüş olabilirsiniz ama bu sa-dece dizüstü bilgisayarlar için yararlı. Ha-zırda beklet, uyku modundan biraz daha az enerji harcıyor ama bilgisayarınızın hazır-da beklet konumundan uyanması daha fazla güç gerektiriyor. Sırf bu yüzden, ma-saüstü bilgisayarınızda “Hazırda beklet”i kullanmanızı önermiyoruz.

Monitörünüzün açık kaldığı süreyi kısaltarak büyük tasarruf sağlayabilirsiniz.

PowerSlave ile PC’nizin gündüzleri ne kadar güç tükettiğini değiştirebilirsiniz.

gündüz ve gece farklı güç planı kullanabili-yorsunuz. Bu da PC’nizi sürekli açık bırakı-yorsanız çok yararlı. Yazılım daha çok, bil-gisayar kullanımının gündüzleri yoğun, gece ise yok denecek kadar az olduğu ofis-ler için tasarlanmış. Bununla birlikte evde de yararlı ve PC’nizin kullanılmadığında güç harcamasını önlüyor.

PowerSlave’i kurduktan sonra çalıştırın, açılır menüden bir “Day time plan” seçin. Bu Balanced (dengeli), High Performance (yüksek performans) ya da sizin oluşturdu-ğunuz bir güç planı olabilir. “Night time plan”in yanından Power Saver’ı seçin. Start Time ve End Time ise PC’nizi en çok kullan-dığınız zamanlar olmalı (mesela sabah 9 akşam 6). Apply’a basarak değişiklikleri uy-gulayın.

Monitör ayarınızı değiştirin

Monitörünüz bilgisayarınızın muhteme-len en çok güç tüketen parçasıdır ama kul-landığı gücü kolayca azaltıp anında para tasarrufuna başlayabilirsiniz. Varsayılan ayarlarda çoğu monitörün parlaklığı %90-100 arasıdır ama bu gereksiz. Monitörün önündeki düğmelerle ayarlara ulaşıp Brightness’ı (Parlaklık) seçin. Şimdi bu de-ğeri kabul edilebilir en düşük değere geti-rin. Çoğu insan için %70, hatta 60 bile ye-terli.

B e K L e M e i ç i n P A r A h A r C A M A y I n

Monitörünüzü, tarayıcınızı, yazıcınızı ve diğer çevrebirim aygıtlarını beklemede bırakmak bir hayli fazla elektrik tükete-bilir. Bir şeyleri açıp kapatmanın hesabı-nı tutmak yerine, bu işi otomatikman yapan akıllı uzatma prizlerinden alabi-lirsiniz. Energenie Automatic PC Standby Shutdown adlı prizin maliyeti yalnızca 19 pound ve priz bir aygıtın bekleme moduna girdiğini anlayıp ona giden gücü kesiyor. Bağlı aleti tekrar uyandırmak istediğinizde o fişin yanın-daki düğmeye basmanız yeterli. Uzat-manın dördü denetlenebilir, biri sürekli açık toplam beş girişi var. O yüzden de PC için ideal.

80 08/2014

9:08

11:47

12:58

13:14

16:0416:45

17:57

9:32

15:36

Saat 8

3 Tracker

12 Cookies

10 site, 127 trackerStandart bir Firefox tarayıcıyı ile gün içinde on adet web sitesini ziyaret ettik. Lightbeam eklentisi ise bağlantılar ile gelen site tracker’larının ve çerezlerin kaydını tuttu. Günün sonunda karşımıza çıkan sonuç ise 127 tracker ve 405 çerez.

+8 Tracker

+23 Çerez

+1 Tracker

+2 Cookies

+30 Tracker

+91 Çerez

+17 Tracker

+40 Çerez

+4 Tracker

+19 Çerez

+1 Tracker

+1 Çerez

+5 Tracker

+35 Çerez

+56 Tracker

+176 Çerez

+2 Tracker

+6 Çerez

= 127 Tracker

= 405 Çerez

19:05

TeKNOLOJİ Nette iz bırakmamak

8108/2014

İnterneti temiz tutmak Herkes nette sörf yaptığında ardında dolandırıcılar tarafından kötü niyetle

kullanılabilecek izler bırakır. Buna karşı koymak güç – fakat denemeye değerOzan Kaya / CS

Düşünün: Şehirde geziniyorsunuz ve bir market araş-tırmacısı sürüsü tarafından takip edildiğinizin farkı-na varıyorsunuz. Bu kişiler peşinizden ayrılmıyor ve attığınız her adımı, göz ucuyla baktığınız her mağaza penceresini kaydediyorlar. Ve tabi ki kitapçıdan, indi-

rimdeki elektronik ya da medikal mağazalardan yaptığınız alışve-rişlerin tümü de not ediliyor. Derken birkaç saat sonra tuhaf bir şey olmaya başlıyor: Bir mağazaya girdiğinizde satıcı sizin neye baktığınızı eksiksizce tahmin ediyor. Mağazadan çıktığınızda ise karşınızda daha önce camekândan baktığınız ürünün parıltılı bir posteriyle karşılaşıyorsunuz.

Normal hayatta absürt sayılabilecek bu olay internette her za-man karşınıza çıkabiliyor. Dünya çapında ağın (www) dizaynından dolayı her bir tarayıcı herhangi bir siteyi ziyaret ettiğinde berabe-rinde bir kimlik etiketi (‘’user agent’’) gösteriyor ve yönlendirici (referer) hangi web sitesinden geldiğini tanımlamak için kullan-makta. Dolayısıyla her web sitesi operatörü tarayıcı cookie’leriniz-den yola çıkarak sabit diskinizde ilgili bilgileri depolayabiliyor. De-polanan bu bilgilerin türüne ‘super cookie’ deniyor ve depolanma biçimlerinden dolayı tarayıcılar arasında geçiş yapabiliyorlar. Yani daha önceden ziyaret ettiğiniz bir site cookie’lerinizi kullanarak belirli seçenekleri yeniden yaratabiliyor - örneğin kullandığınız dil seçeneği gibi. Tabi ayrıca bu bilgiyi sitede daha önce baktığınız ürünleri tanımlayarak size buna yönelik reklamlar sunmak için de kullanabilirler.

Web sitesi operatörlerinin kendi portallarını ziyaret eden kulla-nıcıların çevrimiçi alışkanlıklarını gözlemlemesi anlayışla karşıla-nabilir. Buna rağmen üçüncü parti takip unsurlarının da işin içine girmesi oldukça ürkütücü. Örnek vermek gerekirse Google: hangi büyük haber sitesini, tuhaf bir bloğu ya da forumu ziyaret ederse-niz edin, Google görüntüleyicisi ve tracker’ları tarafından takip ediliyorsunuz. Ve toplanan tüm bilgileriniz Google’da depolanıyor. Ayrıca bu işlem sitelerin kendilerini ziyaret eden tarayıcıları da ta-nımlayabilmesine olanak tanımakta. Zamanla toplanan arama is-tekleri ve hesapla ilişkili bilgilerinizin birleşmesiyle, Google sizinle ve sizin ilgi alanlarınız ile ilgili detaylı bir profil oluşturabiliyor. Tabi ki bunu yapabilen sadece Google değil, ticari sitelerde bunun gibi binlerce değişik tracker mevcut. Sizin izlerinizi takip edip, bir-leştirip, bulguları reklam şirketlerine satabiliyorlar.

Gizlilik, sörf rahatlığı külfetiyle geliyorBu takip sistemi illegal değil, fakat arkanızda bıraktıklarınızı kimin takip edebilip, kimin edemeyeceğine karar vermek de sizin hakkı-nız. Bu özellikle de 2013’ün sonlarında yayılan RedTube ilişkili uyarılarla da açığa çıktı. Avrupa’daki bazı kullanıcılara sadece bir siteyi ziyaret ettikleri için evlerine uyarı belgeleri gönderildi. Uya-rıları gönderen avukatların kullanıcı bilgilerine nasıl ulaştığı ha-len bir açıklığa kavuşturulmuş değil, ayrıca tüm bu işlemin yasallı-ğı da ayrı bir tartışma konusu. Gelecekte bu takip mekanizmasını engelleyen ya da en azından zorlaştıran ve IP adresinizi güvence altına alan sistemleri edinebilmeniz oldukça mümkün. Fakat takip cihazlarının limanından tamamen demir almadan önce göz önünde bulundurmanız gereken bir şey bulunuyor: Büyük çaba

sarf ederek çevrimiçi içerik oluşturan sağlayıcılarının çoğunun fi-nansal tek gelir kaynağı reklam kazançları. Dolayısıyla bir web site-sini sıklıkla ziyaret ediyor ve desteklemek istiyorsanız, siteyi engel-li listesinden çıkarmanızda yarar var.

Bir web sitesini ziyaret ettiğinizde, arkanızda sunucu ve tarayıcı arasındaki birçok noktada izler bırakırsınız; tamamen anonim ol-duğunuza kanaat getirmeden önce, emin olmanız gereken birkaç gereklilik bulunmakta. Bunlardan birisi internet bağlantınızın gü-venilirliği. İzole edilmiş bir tarayıcı kullanıyor olsanız bile, bir kafe-nin ya da iş yerinizin WLAN’ının gizliliğine pek bel bağlamamanız gerekmekte.

Aynı zamanda evinizde kullandığınız DSL bağlantınızda da, modeminizin güncel bir yazılım kullandığından emin olmalısınız –çünkü yazlım güncellemeleri genellikle olası güvenlik açıklarını da kapatır. WLAN’ın güvenli bir şekilde şifrelenmiş olması gereki-yor. İşletim sistemi ve tarayıcı konusunda ise güncel açık kaynaklı projeleri kullanmak en mantıklısı. Kullandığınız yazılımlarda ise daima bilgilerinizin üretici firma tarafından kaydedilme ve mal-ware içerme olasılığı mevcut.

Buna rağmen katı gizlilik önlemleri arasında yaşamanın da ba-zı sonuçları var: Anonim olmak için hız ve rahattan ödün verme-niz gerekmekte. Tamamen izole edilmiş ve anonim bir Linux sis-temle yapılan sörf genellikle işin eğlence boyutunda kısıtlamalara sebep oluyor. Dolayısıyla rahat, hızlı ve güvenli bir internet istiyor-sanız, size vereceğimiz ipuçlarını takip etmenizde yarar var.

3Reklam ve tracker’sız İlk olarak en yaygın açık kaynaklı tarayıcı olan Firefox’u konforunuzdan ödün vermeden gizliliğinizi sağla-yacak şekilde nasıl düzenlemeniz gerektiğini detaylarıyla anlata-cağız.

3Tehditlere karşı güvende Dergimizin DVD’sindeki araçları kulla-narak tehlike oluşturabilecek ya da sizin arkada iz bırakmak iste-meyeceğiniz web sitelerinde herhangi bir iz bırakmadığınızdan emin olabilirsiniz. BSI’ın BitBox tarayıcısı her kapanışında kendi-ni temizleyen sanal bir makine ile izole bir şekilde çalışıyor. Bu da herhangi bir web sitesinin sizin bilgisayarınızda kalıcı bir iz bırak-masını imkânsız hale getirmekte. Fakat IP adresiniz gizlenmediği için ziyaret ettiğiniz siteler tarafından kaydedilebilmekte. Dolayı-sıyla evinize yazılı bir uyarının gelmeyeceğinden emin olmak isti-yorsanız, sadece korunaklı bir sisteme güvenmemeniz gerekiyor.

3Gizlenmiş IP ile anonim Sonraki iki araç Tor ağını ve gizlenmiş bir IP adresini kapsayarak size maksimum anonim statüsünü sağ-lamakta: Buna rağmen Tor tarayıcı paketi keylogger’ların arka planda kolay ve sessizce ziyaret edilen tüm URL’leri ifşa edebildiği normal Windows işletim sistemini kullanmakta. Buna ek olarak ziyaret ettiğiniz sitelerdeki malware’ler de makul oranda sistemi-nize saldırabiliyor. Bu tehditleri Tor işletim sistemi Tails’i kullana-rak nötralize edebiliyorsunuz. İşletim sistemi sizin normal işleti-minizle herhangi bir bağ kurmadığı için bir Linux sistemi olarak USB’nizde taşıyabiliyorsunuz.

[email protected] →

82 08/2014


1

4

2

3

Firefox’u korumakAçık kaynaklı tarayıcı içerisinde gizliliğinizi arttıracak seçenekleri barındırıyor. Bu seçenekleri kolaylıkla aktive edebilirsiniz.

1 Giriş sayfasını ve arama motorunu seçin

Sol üst köşedeki Firefox butonuna tıklayın ve >>Seçenekler | Seçenekler<<’e girin. İlk sekme yani >>Genel<<’de >>Firefox açıldığında:<< seçeneği için >>Boş bir sayfa göster<< ya da >>Giriş sayfamı göster<< seçeneklerinden birini seçin. Firefox’un kendi giriş sayfası sorunsuzdur, fakat Google ara-ma alanını içermez. Eğer bir giriş sayfası belirlemek istiyorsa-nız, https://www.ixquick.de. gibi veri güvenliğini ön planda tutan bir bağlantı seçebilirsiniz. Hollanda tabanlı firma Goog-le ve diğer arama motorlarından Türkçe arama sonuçları da sunmakta.

2 Veri günlükleyicilerine önlem alın>>Gizlilik<< sekmesi altında >>Sitelere izlenmek istemediği-mi söyle<< seçeneğini seçin. Teknik açıdan bu seçenek web si-telerinin bilgisayarınızdaki çerezleri depolamasını ya da sizi izlemesini engelleyemez. Fakat bunu yapmanız, sitelerin uy-mak zorunda olduğu yasalara göre bu eylemleri protesto etti-ğiniz anlamına gelir. Dolayısıyla bu seçenek size sörf hareket-lerinizden dolayı gelen uyarılar karşısında yasal açıdan bazı avantajlar sağlamakta.

3 Casus çerezleri engelleyin>>Geçmiş<< sekmesi altında sayfanın sağ tarafından görebi-leceğiniz ayarlamaları yapın. Tarayıcının yerel kaydedeceği şeylere izin verin (Tarayıcı geçmişi, >>Ziyaret edilen siteler ve indirme geçmişi<<, >>Arama ve form geçmişi<<). Bunlar her-hangi bir bilgiden kısıntı yapmaksızın konfor seviyesini bir hayli arttıracaktır. >>Sitelerden çerez kabul et<< seçeneğini aktif bırakın, aksi takdirde çoğu web sitesi çalışmayacaktır. >>Üçüncü taraf çerezlerini kabul et<< seçeneğini >>Asla<< olarak belirleyin –bu seçeneğin herhangi bir yan etkisi olmadı-ğı gibi, birçok tracker’ı da bloke edecektir. >>Firefox kapatılın-ca geçmişi temizle<< tarayıcınızı kapattığınızda tüm çerezleri kendiliğinden silecektir. Bu durumda e-mail, forum ve sosyal medya gibi birçok kişisel platformda her giriş yaptığınızda kimlik bilgilerinizi yeniden girmeniz gerekecek. Bir diğer yan-dan bilgisayarınıza bir tek sizin erişebileceğinizi göz önünde bulundurursak, Firefox’un bu bilgileri depolamasında her-hangi bir sakınca bulunmuyor.

4 Eklentileri temizleyinİstatistik verileri ve Mozilla’ya gönderilecek çökme kayıtlarını engellemek için >>Ayarlar | Gelişmiş | Veri Tercihleri<< altın-daki tüm seçenekleri kapatın. Keza bu tür çökme kayıtlarının içinde sizin ziyaret ettiğiniz sitenin de URL’si bulunur. Buna ek olarak >>Firefox | Eklentiler<<’de bulunan, fakat kullanmadı-ğınız tüm eklentileri de belirli zaman aralıkları içerisinde kontrol edip, kaldırmayı da unutmayın. İdeal olanı gizliliğini-zin gelişimine katkıda bulunmayacak tüm eklentileri ikinci bir

8308/2014

2

1

5

6

Firefox profiline aktarmanız, çünkü prensipte tüm eklentiler sizin sörf alışkanlıklarınızı içeren bilgileri aktarabilir.

5 Yeni depolama metotlarını bloke etmekÇerezlerin evrilmiş bir türü olan DOM Storage web sitelerden alınan komutlar ile bilgisayarınızda daha fazla kayıt yeri sun-makta. Bunu engellemek için Firefox adres çubuğuna ‘about:config’ komutunu girin ve dom.storage.enable’ satırını bulun. Üzerine çift tıklamanız >>true<< olan değeri >>false<< olarak değiştirecek ve depolamayı engelleyecektir. ETag’ler ge-niş banttaki sonuçların korunması tekniğiyle ilişkilidir. Sunucu ilgili dosyaları bir ETag ile etiketler. Daha sonra bu dosyalar ta-rayıcı tarafından kendi önbelleğine kaydedilir. Eğer site tekrar ziyaret edildiğinde ETag gene aynıysa, tarayıcı yeniden indir-mek yerine cache’deki dosyayı yükleyecektir. Web siteleri her bir ziyaretçisine bireysel ETag’ler gönderebilir. Dolayısıyla ETag’ler sayesinde çerezler de olmadan ziyaretçinin tanımlana-bilmesi mümkün. Prosedürün etkisiz hale getirilmesi sadece önbelleğin sabit diskten tamamen bloke edilmesiyle mümkün. ‘about:config’ sayfasının arama çubuğuna ‘browser.cache.disk.enable’ yazın ve çıkan >>false<< değerini üzerine çift tıklayarak >>true<< olarak belirleyin.

6 Ev temizliği için CCleaner’ı kullanınPopüler CCleaner aracı (Dergi DVD’sinde mevcut) sayesinde şimdiye kadar yaptığınız Firefox tabanlı değişikliklerin uygula-maya geçip, geçmediğini kontrol edebilir ve ayrıca diğer tarayı-cıları da (ya da diğer Firefox profillerini) sistemden silebilirsi-niz. CCleaner tüm sistem içerisinde çalıştığı ve inatçı süper çe-rezlerle başa çıkabildiği için, haftalık veya günlük taramalar yapmanız yararınıza olacaktır. >>Uygulamalar<< sekmesin-den hangi verilerin silinip (Firefox için), hangilerinin olduğu gibi bırakılacağını belirlemeniz mümkün.

Casuslara karşı eklentilerTarayıcınız web sitelerindeki tüm tracker elementlerini kendi başına engelleyemez. Fakat bunu yapabilmesi için kara listeleri kullanan eklentiler kurabilirsiniz.

1 Tracking (izleme) elementlerini engelleyin

Tracker’lar web sitelerinde belirli sunucular tarafından yükle-nen elementlerdir. Bunları tanımlamak ve bloke edebilmek adına sizlere önerdiğimiz iki adet Firefox eklentisi bulunmakta. Testlerimizde bu iki denek arasından Ghostery daha efektif bir görüntü sergiledi (>>Firefox | Eklentiler<<’in arama bölümüne ‘Ghostery’ aratarak ya da dergi DVD’sinden edinebilirsiniz). Araç neredeyse tüm reklamları kaldırarak size bloke edilen trac-ker’ların uzun listesini gösteriyor. Koruma sistemini kurulum sihirbazında >>Trackers<< ve >>Cookies<< altında >>Select all<<’a tıklayarak aktive etmeniz gerekmekte. Tüm bu güzellik-

→

84 08/2014


B İ L G İ

İz süren köpeği kandırmak için birden çok profil kullanınGüvenli bir tarayıcı bile her bir tracker için %100 güvenlik sağlamaz. Örneğin tarayıcının bir web sitesine girebilmesi ve düzenli bir şe-kilde çözümleyebilmesi için aktarmak zorunda olduğu bazı bilgiler vardır. Bu bilgiler ardınızda parmak izleri bırakmanıza yol açar. Ne kadar eklenti ve ayar kullanırsanız kullanın, parmak izleriniz daha da belirgin hale gelecektir.

Buna karşı kullanabileceğiniz tek yöntem ise, aynı zamanda diğer izleme yöntemlerini de engelleyen kafa karışıklığı stratejisini kul-lanmanız: siteler arasındaki potansiyel bilgi değiş tokuşunu engellemek adına, her bir site için ayrı tarayıcı profilleri kullanın. Firefox’u ka-patın ve profil yöneticisini açmak için [Win] + [R] kombinasyonunu kullanarak ‘firefox –p’ ko-mutunu girin. Önceki varsayılan profile ek ola-rak yeni bir profil yaratın (örneğin Facebook gi-bi meraklı siteler için). Profil yöneticisini profili başlatmak için kullanın ve yukarıda anlatılan

metodu kullanarak tarayıcıyı kapatın. Şimdi masaüstünüze bir Firefox kısayolu oluşturun. Bunu yapmak için Explorer’dan >>C:\Program Files (x86)\Mozilla Firefox<<’u açın. >>firefox.exe<< program dosyasına tıklayın ve masaüs-tüne sürükleyin (Sağ tık ile) ve >>Burada kısa-yol oluştur<< seçeneğini seçin. Kısayola sağ tıklayın ve Özellikler’den >>Hedef<< için şu komut satırını girin: >> -no-remote –P facebo-ok https://www.facebook.com<<. Böylece >>facebook<< ve dahil edilen URL için yeni tü-zel bir profil yaratılacak. Facebook’a erişim için sadece sizin bu özel Firefox sürümünü kullan-dığınızdan emin olun ve bu profil ile başka si-teleri ziyaret etmeyin. Bunun yerine diğer site-ler için de Ghostery ya da Disconnect gibi ek-lentilerin her bir bağlantıyı Facebook’a paylaş-tırdığı yeni tarayıcı profilleri oluşturun. Bu yolla birbirine paralel sayısız profil üretebilmeniz mümkün.

Bir masaüstü kısayolu Firefox’u alternatif bir profil ve belirli bir URL ile başlatabilir

4

3

Tracker’lar değişik Firefox profillerini değişik kullanıcılar olarak algılarlar

lerine rağmen aracın bir de kötü yanı bulunmakta: Ghostery’i geliş-tiren firma olan Evidon, aynı zamanda Better Advertising adı veri-len bir reklamcılık distribütörünün bir parçası. Yine de üreticinin iddiası aracın kullanıcı verilerini sadece anonim olarak analiz ettiği yönünde. Disconnect (dergi DVD’sinde mevcut) ise kısmen açık kaynaklı bir alternatif. Araç denek on test sitemizdeki tracker’ların sadece %54’ünü bloke edebildi. Ghostery’de ise bu oran %89.

2 Süper çerezleri düzenli aralıklarla silinBetterPrivacy eklentisi paylaşılan yerel objeleri (LSO) ya da Adobe Flash’ın bilgisayarınıza kaydettiği ‘süper çerezleri’ yönetiyor ->>dom.storage.enable = false<<’a karşı gelerek. Tüm süper çerezleri silmek için aracın butonunu kullanın (>>Firefox | Eklentiler | Eklentiler | BetterPrivacy | Seçenekler | Bütün LSO’ları sil<<) ve >>Ayarlar & Yar-dım<< altından >>Delete Flash cookies when Firefox is closed<< se-çeneğini aktive edin. Eğer Flash tabanlı bir web sitesi çalışmayı dur-durursa, >>LSO Manager<< ilgili objeyi seçin ve >>Do not delete au-tomatically<< seçeneğine tıklayın.

3 Şifrelenmiş sitelere öncelik tanıyınHer ne kadar izleme unsurlarından kurtulmak için önceki adımları uygulamış olsanız da, eğer bilgisayarınız ve ziyaret ettiğiniz sitenin arasındaki ağ trafiği kaydediliyorsa pek bir sonuç alamazsınız. Bu yüzden size sunucu desteklediği anda şifrelenmiş https bağlantısı talep eden HTTPS Everywhere (dergi DVD’sinde mevcut) eklentisini yüklemenizi öneriyoruz. http isteğini her bir site için ayrı ayrı akti-ve edip, kapatabilirsiniz.

4 IP adresinizi hızlı bir şekilde gizleyinSayfa 88’den !!!!!!! başlayan bölüm, size güvenli bir şekilde IP adre-sinizi saklamaya yarayan tam anonimizasyon araçlarını tanıtmak-ta. anonymoX (dergi DVD’sinde mevcut) sıradan tarayıcınıza te-mel ölçüde gizlilik kazandıran bir eklenti. Buna rağmen anony-moX gelişi güzel seçilen tek bir proxy kullanırken, Tor ağı karma-şık birçok proxy kullanmakta.

8508/2014

2

1

Tor ile anonim sörfGizlenmiş IP ile internette görünmezsiniz – Tabi bazı ödünler vererek

1 Tor tarayıcıyı kurun

Dergi DVD’sinde bulunan Tor paketi ile Tor yazılımını ve özel bir şekilde düzenlenmiş bir Firefox tarayıcısını yükleyebilirsiniz. Tor ağı bağlantınızı devamlı değişen, çok sayıda düğümle şifrelenmiş tünellere yönlendirir. Bunlar sadece kendi hemcinslerini ayırt edebildiği için sizde neredeyse tanımlanamaz bir hale gelirsiniz. Tor ağında olduğunuzu kontrol etmek için http://check.torpro-ject.org bağlantısını kullanabilirsiniz. Sitede bulunan >>Atlas<< bağlantısı IP adresi ve bilgisayarınızın göstermelik olarak siteyi ziyaret etmek için kullandığı çıkış düğümünüzün detaylarını gö-stermekte.

2 Tor’u gerektiği gibi kullanınTor butonunu yeni bir kimlik (IP adresi) edinmek için kullanabi-lirsiniz. Tor ağının gizlilik sınırlarını ihlal edebildikleri için Java ve Flash gibi eklentileri kurabilmeniz mümkün değil. Çıkış düğümleri (NSA ve diğerleri tarafından kullanılan) tor şifrelemelerini kaldırıyor ve veri trafiğine erişebiliyor. Bu yüzden https kullanarak şifrelenmemiş bağlantılarda bilgi paylaşmadığınızdan emin olun. PDF ve Word belgelerini açma-dan önce bilgisayarınızın ağ bağlantısını kesmeniz yararınıza olacaktır.

3 Limitleri bilinDiğer yazılımlar da Tor ağının güvenlik önlemlerini aşabilir. Bu yüzden Tor tarayıcınızın harici bir program bir bağlantı açmaya çalıştığında size verdiği uyarıları dikkate almanız gerekmekte. Eğer tarayıcı ya da işletim sisteminiz, örneğin bastığınız tuşları kaydeden bir malware tarafından tehlikeye girerse, aldığınız tüm önlemler etkisiz hale gelecektir. Bu yüzden Tor tarayıcının daima en yeni sürümünü kullanmanız ve işletim sistemini güvenli ve güncel tutmanız gerekmekte.

3

→

B İ L G İ

BitBox: İz bırakmayan tarayıcıDergi DVD’sinde bulabileceğiniz ‘kutudaki tarayıcı’ (kısaca BitBox) kurulumu kolay basit bir program – her ne kadar sanal bir Linux siste-mi ve Firefox tarayıcı yaratsa da. Kurulumunda >>Expert mode<<’u seçin ve >>Which data should be saved?<< sorusuna >>None<< yanıtını verin. Genelde hızlı olsa da ilk açıldığında programın başlaması biraz süre alacaktır. Bitbox görsel olarak Windows sürümünden çok az farkı bulunan Firefox’un Linux sürümünü kullanmakta. Seçilen düzenleme sayesinde program kapatıldığında bilgisayardaki tüm veriler, çerezler ve diğer web artıkları otomatik olarak silinecektir. Buna rağmen yazılım IP adresinizi gizlemiyor. Prensipte ise sörf hızını-zın normal bir tarayıcıdakiyle aynı olması gerekmekte. Buna rağmen sağlayıcınız yazılı bir uyarıyla verilerinizi ifşa etmeye zorlanabilir.

86 08/2014


1

4

2

3

Canlı bir sis-temle gizlilikTails olarak adlandırılan Tor işletim sistemi özel kullanıcılar için mümkün olan en iyi güvenliği ve anonim statüyü sağlamakta. Ayrıca USB belleğe taşınıp, her PC’de çalıştırılabilir

1 Tails’i yükleyinWindows bilgisayarınıza içinde önemli bir veri olmayan ve en az 2 GB hafızaya sahip bir USB takın. Dergi DVD’sinde bulunan Univer-sal USB Installer aracını başlatın. Açılan ilk alandan >>Tails<<’i seçin. >>Step 2<<de dergi DVD’sindeki Tails ISO dosyasını seçin. >>Step 3<<te USB çubuğunun sürücü harfini belirleyin, >>We will format … Drive as Fat32<< seçeneğini seçili hale getirin ve >>Create<<’e tıklayın. Tails görüntüsünün güvenilirliğini doğrulamanıza yarayan direktifleri https://tails.boum.org/down-load/index.de.html. adresinde bulabilirsiniz.

2 Başlangıç seçeneklerini düzenleyinŞimdi bilgisayarınızı USB çubuğundan yeniden başlatmanız gerek-mekte. Bunu yapmak için başlatma sırasında [F8]’e ya da diğer bir tuşa (gerekirse Notebook/Anakart’ın kılavuzuna bakın) basın ve USB çubuğunu seçin. Mavi bir ekranda >>Welcome to Tails<< yazısı ile karşılaşıncaya kadar bekleyin. Alt köşede dil olarak >>English<<’i ve klavye düzenini seçeceğiniz bir seçenekler kutusu çıkacak. >>Mo-re options<< altından >>Yes<<e ve ardından da >>Next<<e tıklayın. Parola bölümünü boş bırakın ve >>Activate Microsoft Windows XP screen<< seçeneğini aktif hale getirip, >>Login<<’e tıklayın.

3 Tails’in iş ve sörf için kullanımıEklenti başlatıldıktan sonra, Tails sizi hem görsellik, hem de işlevsellik yönünden Windows XP’ye benzeyen bir masaüstüyle karşılıyor. LAN kablosu bilgisayarı modeme bağladığında bağlantı da otomatik olarak kurulmakta. WLAN bağlantısı kurmak için ağ sembolüne sağ tıklayın ve >>Adapt connections<< seçeneğini seçin. Eğer WLAN adaptörünüz görünmediyse, yeniden kabloya dönmeniz gerekmekte. Tor tarayıcısı, Firefox tabanlı ve otomatik olarak başlatılıyor. Eğer programı kapatırsanız, başlat menüsünde, >>Internet<< altında, >>Iceweasel Web Browser<< formunda te-krar bulabilirsiniz. Tüm sistemde olduğu gibi, Tails internete bağlanmak için yalnızca Tor’u kullanmakta. Windows Tor tarayıcının aksine, malware’ler live-Linux sistemi için herhangi bir sorun oluşturmamakta. Fakat diğer Tor sistem tabanlı sorunlar ge-ne devam ediyor: bu yüzden https kullanarak şifrelenmemiş bağlantılarda güvenmediğiniz sitelere bilgi girişi yapmayın.

4 Kalıcı bir hafızanın düzenlenmesiSistem kapatıldığında (>>Start | System | System administration | Shut down<<) programların tüm düzenlemeleri ve yaratılan ya da indirilen tüm dosyalar silinecek –web sitelerinin arkalarında bıraktıkları tüm izlerle beraber. Kalıcı bir hafıza yaratmak için sihirbazı ve Tails çalışırken >>Start | Tails | Tails Installer<< opsiyo-nunu ikinci bir USB çubuk kurmak için kullanmanız gerekecek. Böylece sistemin buraya (ikinci USB’ye) kalıcı bir hafıza yaratması yönünde görevlendireceksiniz.

88 08/2014

TeKNOLOJİ Yedekleme

Her şeyi yedekleyinYa siz –ya da PC’niz- tüm fotoğraflarınızı ya da diğer dosyalarınızı yanlışlıkla

silerse? CHIP, size çok geç olmadan yedekleme yapmanın yeni yollarını gösteriyor

Ozan KAYA

Eğer bilgisayarınız patlar ya da dizüstünüz çalınırsa, sigorta-nız donanımınızı yenileyecektir. Fakat kaybolan fotoğrafla-rın, videoların, e-postaların ve diğer dijital verilerin yerini

hiçbir para alamaz. Bilgisayarınızın patlama olasılığı her ne kadar çok düşük olsa da, bilgilerinizi yanlışlıkla silmeniz ya da dizüstü-nüze çay dökmeniz oldukça olası bir durum.

ANAHTAR NOKTALAR•Önemli belgeleri ve dosyaları otomatik olarak yedekleyin•Tüm fotoğraflarınızı ücretsiz olarak çevrimiçi kaydedin ve payla-şın•Tüm PC’nizin ya da dizüstünüzün kopyasını yapın•Yedeklenmiş dosyalarınızı cloud ile güvende tutunRecuva (www.piriform.com/recuva) gibi ücretsiz yazılımlar dos-yalarınızı geri edinmenize yardımcı olabilir, fakat bir mucize bek-lemeyin. Eğer kazara fotoğraf makinesi kartınıza format attıysa-nız ya da belgenizin üzerine kayıt yaptıysanız, artık her şey için çok geç. Dolayısıyla yedekleme yapmak bir PC sahibi olmanın ol-mazsa olmazı.

Eskiden yedekleme yapmak oldukça kolay bir işlemdi. Sadece bilgilerinizi disketinize kopyalayabiliyordunuz. Daha büyük dos-yalar içinse DVD ve USB bellekler kullanılıyordu. Fakat artık bu yeterli değil. DVD’ler halen geçerli bir yöntem ve çoğumuz varsa-yılan yedekleme lokasyonu olarak harici sürücüleri kullanmakta, fakat her yerden ulaşabileceğiniz ciddi ve kapsayıcı bir yedekleme

için, artık cloud ile tanışmanız gerekmekte. Bu makalemizde, DVD gibi geleneksel yöntemlerin yanında, değerli dosyalarınızı içiniz-de kuşku bırakmadan cloud’a taşımak için kullanabileceğiniz araçlardan bahsedeceğiz. Bugüne kadar cloud (bulut) depolama hizmetlerinden kapsamlı bir şekilde bahsetmedik –dolayısıyla bu hizmetlere hızlı ve güvenli bir şekilde veri yüklemede, güncel ve güvenli bir şekilde muhafaza edebileceğiniz ve size her yerden erişim imkânı tanıyan araçların üzerinde duracağız.

Tüm fotoğraf ve videolarınızı yedekleyin

Üç kuralı: Bir yedekleme hiçbir zaman yeterli değildir. Eğer dosyalarınızın güvenliğinden emin olmak istiyorsanız, onları en az üç sürümde tutun:

❶ Orijinal dosyayı bir harici sürücüye ya da DVD’ye kopyalayın, etiketleyin ve güvenli bir yere koyun. Umuyoruz ki buradan kay-bolmayacak, ya da kazara silinmeyecektir –fakat bundan o kadar emin olmayın.❷ Tüm dosyalarınızı kopyalayın ve cloud’a kaydedin. Eğer müm-künse dosyaları orijinal boyutlarında, EXIF ve diğer metadata ile değiştirmeden kopyalayın.❸ Önemli dosyalarınızın üçüncü bir kopyasını ZIP dosyası olarak bilgisayarınıza kaydedin, böylelikle istediğiniz zaman kolayca eri-şebilirsiniz. Ekstra güvenlik için ZIP dosyasını iki farklı bulut de-polama hizmetine yükleyin.

8908/2014

Tüm fotoğraflarınızı otomatik olarak yedekleyinBilgisayarınızdaki hiçbir dosya fotoğraflarınız kadar önemli değil-dir. Eğer eviniz yanıyorsa, büyük ihtimalle ilk olarak vergi dekont-larınızı kurtarmaya çalışmazsınız. Kurtaracağınız ilk şeyler kedi-niz, köpeğiniz ve fotoğraflarınız olacaktır.

Fotoğraflarınızı yedeklemek kulağa sıkıcı gelebilir, özellikle de telefon ve tabletinizle her gün yüzlerce fotoğraf çekebildiğinizi düşünürsek. Bu yüzden Google ve Microsoft fotoğraflarınızı ve vi-deolarınızı siz çaba sarf etmeden, otomatik olarak cloud’a yükle-yebileceğiniz araçlar sunuyor. Google’ın ücretsiz fotoğraf düzen-leyicisi Picasa (http://picasa.google.com) fotoğraf ve videolarınızı otomatik olarak Google Drive’a (http://drive.google.com) yükle-yen Google+ Auto Backup özelliğine sahip. Bu özellik sayesinde 2,048 x 2,048 çözünürlüğe kadar sınırsız sayıda fotoğrafı Google Drive’ın 15 GB hakkını kullanmadan yedekleyebiliyorsunuz. Vide-olar ve büyük resimler de otomatik olarak yedeklenmekte, fakat Google Drive’ın limitine ulaşmanıza kadar. İsterseniz bu kapasite-yi geliştirebiliyorsunuz (Aylık 100 GB için 1,99 $). Microsoft’un cloud hizmeti OneDrive da (önceki adıyla SkyDrive) giriş yaptığı-nızda telefonunuzdan ya da tabletinizden otomatik olarak yedek-leme yapmanıza olanak tanımakta. Android için (http://chip.tk/1wQwtX8), iOS için (http://chip.tk/1wQwHgW) ücretsiz uygula-masını indirin ve ‘Camera backup’ı etkin kılın. Google+ Auto Bac-kup ve OneDrive uygulamaları aygıtınızdaki ya da PC’nizdeki ori-jinal dosyalara dokunmazlar.

Fotoğraflarınızı ve videolarınızı çevrimiçi ücretsiz depolayın ve paylaşınMicrosoft, OneDrive’ı şubat ayında yeniden duyurduğunda, araç yeni isminin yanında size dosyayı indirmeden görüntülemenize ve oynatmanıza olanak tanıyan ve herhangi bir web bağlantılı ay-gıttan dosyalarınızı düzenlemenizi, arkadaşlarınızla ve ailenizle paylaşmanızı kolaylaştıran özellikler de edindi. OneDrive ile 7GB ücretsiz alan elde ediyorsunuz ve bunu kullanabilmek için her-hangi bir yazılıma da ihtiyacınız yok. http:/onedrive.live.com ad-resine gidin ve Microsoft hesabınızla (ya da yeni bir hesapla) kay-dolun, Upload’a tıklayın ve PC’nizden dosyaları seçin. Kaydedilen videoyu ya da fotoğrafı paylaşmak için küçük resme tıklayın ve oynatıcıyla açın, ‘Share video’, ya da ‘Share photo’ya tıklayın ve e-mail veya Facebook gibi paylaşma seçeneklerinden birini seçin. Oynatma kalitesi aygıtınıza ve bağlantınıza göre otomatik olarak belirlenecektir. İsterseniz bunu kendiniz de belirleyebilirsiniz. OneDrive ayrıca size yedeklediğiniz dosyaları düzenlemeniz için

OneDrive’da kaydedilen videonuzu Facebook’ta paylaşmak ya da e-posta ile göndermek için ‘Share Video’ya tıklayın

BurnAware ile ev videolarınızı yüksek kalitede DVD’ye kopyalayın

Google+ Auto Backup’a hangi dosyaların ve aygıtların otomatik olarak yedekleneceğini gösterin

kişileri davet etme olanağı da tanıyor –özellik, büyük bir buluşma ya da evden çalışma yürütmek istiyorsanız oldukça kullanışlı.

Eğer tüm bir fotoğraf veya video klasörünü güvenli bir şekilde, ZIP dosyaları ile uğraşmadan paylaşmak istiyorsanız, en kullanışlı seçenek DropBox (www.dropbox.com). DropBox epeydir kullanı-ma açık, fakat klasör paylaşım özelliği yeni eklendi. Dosyalarınızı DropBox hesabınıza yükleyin, klasörlere ayırın, klasörü seçin ve paylaşmak istediğiniz kişiye gönderilmek üzere özel bir anahtar yaratmak için ‘Share link’e tıklayın.

Yedeklerinizi yazınKişilerle dosya paylaşmada cloud hizmetleri yavaş yavaş DVD ve USB’lerin yerini almakta. Bunun başlıca sebepleri tabletlerin kul-lanımının artması ve ‘share’ butonuna tıklamanın evin kenar kö-şelerinde sürücü ve disk aramaktan daha kolay olması. Fakat he-men DVD’lerinizi çöpe atmayın. Halen yedekleme işleminde kul-lanımlarını sürdürüyorlar. DVD kalıplarını ve menüsünü kişisel-leştirebilir, kitaplığınızda muhafaza edebilirsiniz –bunu ZIP dos-yasıyla veya herhangi bir bağlantıyla yapabilmeniz mümkün de-ğil, ayrıca internet bağlantısı olmayan arkadaşlarınızla dosya paylaşımı yapmanın da en iyi yolu. Güncel BurnAware (www.bur-naware.com) yazılımını DVD’nin cloud depolama üzerindeki avantajına yoğunlaşıyor. Araçla paylaşım ve depolama için yük-sek kalitede video, resim DVD’leri ve ses CD’leri yazabiliyorsunuz.

90 08/2014


Bunu yanında dosyalarınızı, yazılımlarınızı ve hatta tüm PC’nizi yedeklemek adına başlangıç DVD’si yaratabilmeniz de mümkün. BurnAware Premium ile (yıllık 19,98 $) ayrıca disklerinizi kopyala-yabiliyor, ticari DVD, CD ve Blu-ray disklerinden aktarma da yapa-biliyorsunuz. Ücretsiz sürümün kurulumunda ‘Use AVG Security Toolbar’ seçeneğindeki işareti kaldırmayı unutmayın.

E-posta ve diğer dosyalarınızı yedekleyinOutlook mesajlarınızı yedekleyinE-postalarınız PC’nizdeki en değerli ve hassas öğelerden biri. Çev-rimiçi hesap detayları, faturalar ve aile adresleri gibi bilgilerin mesajlar içinde yer alması gayet yüksek bir ihtimal, bu yüzden bunların güvenli bir şekilde yedeklendiğinden emin olmanız ge-rekiyor.

Outlook mesajlarınızı manuel olarak PST dosyası yedekleyebi-lir (File, Data File Management, Data Files, Personal Folders, ‘Send to’ya tıklayın) ya da Microsoft’un Personal Folders Backup (www.microsoft.com/downloads) aracını işi sizin yerine yapması için kullanabilirsiniz. Her iki Microsoft metodu da ücretsiz, fakat ol-dukça yavaş, özellikle Outlook’unuzda birçok veri yedeklemeniz gerekiyorsa. Durum buysa ABF’nin Outlook Backup (www.outlo-okbackup.com) aracını kullanabilirsiniz. Ücreti 39,95 $, fakat bu ücret hızlı, basit, güvenli yedekleme ve değişik araçlarla herhangi bir PC’deki Outlook verilerini depolama imkânı tanıyan bu araç için bizce makul.

Outlook Backup’ın üç adım sihirbazı size ‘What to Back Up’, ‘Where to Back Up’ ve ‘Go’ ile kayıt seçenekleri sunuyor. E-postalar, rehber, takvim girişleri, görevler, notlar, RSS dönüşleri, ayarlar ve hatta Internet Explorer favorilerini bile cloud senkron dosyaları-na, sabit diske, çıkarılabilir aygıta ya da programın yazma aracını kullanarak CD’DVD’ye yedekleyebiliyorsunuz. Tüm dosyalar şifre-leniyor ve isterseniz parola ekleyerek güvenliği arttırabiliyorsu-nuz.

Gmail dosyalarınızı yedekleyinEğer Gmail gibi bir web mail hizmeti kullanıyorsanız e-mail hesa-bınızı yedekte tutmak oldukça kolay, çünkü postalarınız, rehberi-niz ve ekleriniz zaten bir cloud hizmetinde kayıtlı tutuluyor. Fakat sayfa 51’de bahsettiğimiz gibi, eğer hiç kaybolmayacağından emin olmak istiyorsanız, yedeklenen önemli mesajları indirmenizde de fayda var.

Google’ın yeni Takeout yedekleme hizmeti size en önemli ma-illerinizin ZIP dosyası halinde bir kopyasını indirme olanağı tanı-yor. Sadece kendi verilerini indirebiliyorsunuz ve yaratabileceği-

niz arşivlerin bir sınırı bulunuyor. Google’ın ‘Verilerinizi indirme: SSS’ hakkında daha fazla bilgi edinmek için (http://chip.tk/1wQyHWv) adresine bakın. İşlem oldukça kolay, fakat ne kadar veri indirmek istediğinize bağlı olarak Google’ın arşivinizi yarat-ması birkaç saat alabilir. http://google.com/takeout adresine gi-din, ‘Arşiv oluştur’ ve Mail’e tıklayın. Varsayılan olarak tüm Gmail etiketleri arşive dâhil edilecektir, fakat sadece arşiv için seçilen etiketleri seçebilirsiniz.

Eğer Gmail’i uzun zamandır kullanıyorsanız, size tavsiyemiz uzun indirme süresinden kaçınmak için her seferde tek etiket seç-meniz. İlk olarak çöp kutunuzu ve spam’ları temizleyin ve tüm etiketleri arşivleyin.

Google seçtiğiniz verileri arşivlemeyi bitirdiğinde, Google he-sabınızdaki güvenli bir sayfadan ZIP dosyası halinde indirme ya-pabilirsiniz. Güvenlik sebebinden dolayı bağlantı birkaç gün için-de silinecektir. ZIP dosyanız otomatik olarak Google Drive’a kop-yalanmıyor, bu yüzden ilk olarak PC’nize indirin ve ardından Go-ogle Drive, Dropbox ya da güvenilir diğer bir depolama hizmetine yükleyin.

Değişiklikleri dosyanıza otomatik olarak yedekleyinOneDrive, Google Drive, Dropbox ve Box (www.box.com) da dâhil cloud hizmetleri size cloud’a yedekleme yapmak için otomatik olarak senkron yapabilen klasörler oluşturmanıza izin verir. Bu otomatik senkron dosyaları kullanışlı olsa da hataları mevcut. Bir-çok kullanıcı dosyalarının tekrarlandığından şikâyet etmekte (ör-nek için resmi forumlardaki güncel yanıtlara bakın: http://chip.tk/1wQzfM5, http://chip.tk/1wQzpTE). Sorun siz senkron klasö-ründeki bir dosyanın yeni bir sürümünü kaydettiğinizde ortaya çıkıyor. Güncellenen dosya cloud’a kopyalanıyor –ve ardından da yeniden senkron dosyanıza tekrar kopyalanıyor.

Bvckup 2 (http://bvckup2.com) bu problemi yeni bir sürüm ye-rine sadece değişiklikleri dosyaya senkronlayarak aşan küçük bir Windows programı. Yedeklemek için bir belgeler klasörü ve ye-deklenecek klasörü seçin –örneğin harici bir sabit diske. Yedekle-me hedefi olarak bir cloud depolama hizmeti seçemiyorsunuz, fakat bir senkron klasörü seçebilirsiniz. İlk defa çalıştırdığınızda Bvckup 2 her şeyin bir kopyasını ilk klasörden ikinciye çıkartacak. Bundan sonra araç fazla bir hafıza harcamadan arka planda çalışı-yor ve düzenli olarak ilk klasörü gözlemliyor. İlk klasörde bir deği-şiklik yapıldığında, aynı değişiklik ikinci klasöre de aktarılıyor.

Programın tam sürümü 19,94 $, fakat en güncel beta sürümü ücretsiz. İndirmek için http://bvckup2.com adresine gidin ve say-fanın en altına kayarak ‘Looking for the last beta?’ya tıklayın.

Google Takeout ile önemli Gmail etiketlerinizi yedekleyinABF Outlook Backup ile Outlook yedeklerinizi parola ile koruyun

9108/2014

Tüm pc’nizi, dizüstünüzü ve tabletinizi yedekleyinPC’nizin image diskini yaratınİşletim sisteminiz (OS), ayarlarınız ve yüklü yazılımlarınızla bilgi-sayarınızdaki her şeyi yedeklemenin en iyi yolu onun bir yansıma (image) diskini yaratmak. Eğer yeni bir bilgisayara veya OS’a geçi-yorsanız ya da bilgisayarınızın sıfırlanması gerekiyorsa, yedekle-nen içeriğinizin bir kısmını ya da tümünü yansıma diskiyle geri getirebilirsiniz. Yeni bir bilgisayar aldığınızda tam bir yansıma diski yaratmak fikri oldukça mantıklı, çünkü istediğiniz zaman es-ki sürüme dönme olanağı elde ediyorsunuz. Yansıma diskini gü-venli bir şekilde, bilgisayarınızdan uzak bir yerde tunun. İdeal ola-nı, birinin başına bir şey gelme ihtimaline karşın, üç ayrı noktada üç ayrı kopyanın saklanması.

Macrium Reflect’in ücretsiz yeni sürümü ile sabit diskin seçi-len kısımlarını yedekleyebilirsiniz

Kapsamlı programlar mevcut, fakat kolay kullanımlı yansıma diski yazılımları ücretsiz. Macrium Reflect Free’nin yeni sürümü (www.macrium.com) yedekleme için basit bir sürükle bırak aracı-na sahip ve sabit belleğinizin tümünü veya bir bölümünü kendi seçtiğiniz güvenli bir yere (harici sabit bellek, DVD, cloud v.b.) iste-diğiniz zaman restore edebilmeniz için kopyalayabiliyor. Macri-um ile ayrıca düzenli yedekleme aralıkları zamanlayabiliyor, ka-yıtlı disk görüntülerinizi Windows Explorer ile yönetebiliyorsu-nuz.

Paragon Backup & Recovery Free (http://chip.tk/1wQAbA0) benzer bir şekilde kullanımı kolay ve yeni sürümü sadece değişik-likleri verilere kaydederek yedeklerinizi güncel tutuyor. Yeni ve ücretsiz IObit PCtransfer (www.iobit.com) ise çok daha basit bir araç ve bir USB bellekten çalıştırılabiliyor. Burnerware’in ücretsiz sürümüyle de yansıma diskleri yaratabiliyorsunuz.

Fakat yansıma diski yazılımı da –Outlook yedekleme yazılımı gibi- eğer işinizi kapsamlı ve güvenli bir şekilde halletmek istiyor-sanız, vereceğiniz ücrete değer. BurnAware’ın mükemmel Profes-sional sürümü (yıllık 37,95 $) size görüntü disklerini çoklu DVD ve sabit disklere aynı anda yazma olanağı tanıyor. Macrium Reflect’in standart ücretli sürümü (44.99 $) ile seçtiğiniz dosyanın ya da klasörün görüntü disklerini yaratabiliyor, parola ekleyebili-yor ve genel teknik destek alabiliyorsunuz.

Kötü bir yanı ise Macrium’un en az bir anti-virüs taraması ka-dar kaynak harcaması, dolayısıyla aynı anda başka bir programı çalıştırmanız işleri çok yavaşlatabiliyor. İpuçları ve yardım için Macrium’un destek forumunu ziyaret edin (http://support.mac-rium.com).

Android tablet ya da telefonunuzu yedekleyinTabletiniz ve telefonunuzun masaüstünüze göre kaybolma olası-lığı daha yüksek. Android’in açık platformu sayesinde geliştirici-lerin verilerinize ve ayarlarınıza erişebilmenizi sağlayan uygula-maları geliştirmeleri daha kolay ve bunun iyi ve kötü yanları mev-cut –malware’lerin aygıtınıza bulaşması daha olası, bu yüzden Avast Mobile Security (http://chip.tk/1wQB6Av) gibi bir anti virüs kullanmanız gerekiyor. Bunun yanında veri yedeklemesi ise daha kolay. Avast’ın Mobile Backup uygulamasının ücretsiz sürümü (http://chip.tk/1wQBuPk) tüm metin mesajlarınızı, rehberinizi, arama kayıtlarınızı ve fotoğraflarınızı her gün Avast’ın cloud su-nucusundaki kişisel hesabınıza yedekleyebiliyor. Nelerin, ne sık-lıkta yedekleneceğini uygulama ayarlarından belirleyebiliyorsu-nuz –örneğin her Wi-Fi’a bağlandığınızda tam yedekleme yapıl-masını isteyebilirsiniz. Ayrıca ekstra güvenlik için yedeklerinizi Google Drive’a da kopyalayabiliyorsunuz. Hesabınıza erişim PIN ile güvenceye alınmış, fakat geri yüklemeye ihtiyacınız olduğun-da herhangi bir Android aygıttan hesabınıza girebilmeniz müm-kün. Yeni Premium sürümü ile uygulamalarınızı, müzik ve video-larınızı da yedekleyebiliyorsunuz, üstelik Avast Mobile Security Premium da buna dâhil. Ücretlendirme kendiliğinden her ay ye-nileniyor, eğer bunu manuel olarak yapmak istiyorsanız, bu seçe-neği de kapatabilirsiniz. Önerdiğimiz bir diğer uygulama ise, tüm telefonunuzu taramadan önce verilerinizi şifreleyen ve otomatik olarak cloud hizmetine yedekleyen, Malwarebytes Anti-Malware ile entegre olan Malwarebytes’in yeni Secure Backup uygulaması (http://chip.tk/1wQBOOf).

iPad ve iPhone’nunuzu yedekleyinApple aygıtları, iPad ve iPhone verilerinizi bilgisayarınıza ya da iTunes ile Apple’ın iCloud hizmetine yedeklemenize olanak tanı-yan dâhili araçlara sahipler. Bu size neyin, nereye yedekleneceği hususunda fazla bir seçenek bırakmıyor ve iCloud’un ücretsiz 5 GB alanı da video ve uygulama yedeklemesi için pek müsait değil. Dolayısıyla neyi yedekleyeceğinizi ve bununla ne yapacağınıza kendiniz karar vermek için Apple Store’da mevcut birkaç üçüncü parti uygulamalarını kullanmanız gerekmekte.

File Explorer (http://chip.tk/1wQCmDI, 10,49 TL) buldukları-mız arasında en iyisi ve yeni güncellemesiyle birlikte parola, Raw yansıma dosyası yedeklemesi ve WebDAV desteği eklenmiş. Uygu-lama tüm aygıt dosyalarınıza PC’nizden erişim imkânı tanıyor (Linux ve Mac da dâhil) ve bilgisayarınıza (bilgisayarınızdan da), harici sabit diske, NAS sunucusuna ya da güvenlik için eklenmiş

Macrium Reflect’in ücretsiz yeni sürümüyle disklerinizi yedekleyebilirsiniz

Bvckup2 ile belge değişikliklerinizi eş zamanlı yedekleyin

92 08/2014


VPN seçeneği ile (Virtual Private Network) Dropbox ve Google Dri-ve da dâhil cloud hizmetlerine yedekliyor. Uygulama ayrıca dâhili dosya okuyucuya ve medya oynatıcıya sahip, böylelikle, örneğin, iTunes’e girmeden iPad videonuzu bilgisayardan ya da yedekleme noktasından oynatabiliyorsunuz. Önce ücretsiz sürümünü dene-yebilirsiniz (http://chip.tk/1wQCGm0), fakat bize göre reklamsız tam sürümü de ücretine değiyor.

Yedeklerinizi cloud’da güvende tutunYedeklerinizi şifreleyinCloud depolama hizmetleri iş yedeklerinizi korumaya geldiğinde inanılmaz yol alıyorlar. Sonuçta ünleri buna dayanıyor. Fakat eBay’in hacklenmesi ve Windows XP’nin desteğinin kesilmesi gibi olaylar bize internetin her zaman güvenli olmadığını ve burada depolanan bilgilerin hacker’lar tarafından çalınabileceğini göste-riyor. Çevrimiçi yedekleri korumanın en iyi yolu onları şifrele-mekten geçiyor. Boxcryptor (www.boxcryptor.com) verileri daha bilgisayarınızdan çıkmadan şifreleyen ve cloud’da depolanırken onları şifrelenmiş olarak tutan, ücretsiz bir Windows programı. Yazılım hemen hemen tüm cloud hizmetlerini, WebDAV’ı destek-liyor ve ücretsiz Andoid, iOS ve Windows Phone uygulamalarına sahip, böylece verilerinize birçok aygıttan erişebiliyorsunuz. Ayrı-ca tarayıcınız ile dosyaları şifreleyip, şifresini çözmenize olanak tanıyan yeni bir Boxcryptor Chrome uzantısı da çıkartılmış (http://chip.tk/1wQD2sN). Cloud depolama hizmeti Box varsayı-lan olarak tüm verilerinizi şifreliyor.

Yedeklerinizi yedekleyinIFTTT (http://ifttt.com) yedeklerinizi sizin için yedekleyen ücret-siz bir hizmet. Açılımı ‘if this, then that’ olan bu hizmet değişik araçlara değişik görevler vererek onları birbirine bağlamanıza ola-nak tanıyor – böylece farklı cloud hizmetleri arasında bağlantı ku-rabiliyor, eğer birine bir şey olursa diğerlerinin yedekleme işlemi-ni otomatik olarak devam etmesini sağlayabiliyorsunuz. Kurulum çok kolay. IFTT web sitesinde Browse’a tıklayın ve yapılmış ‘reci-pe’lerden birini seçin. Tüm Dropbox yedeklerinizi Google Drive’a yedekleyen tarif gibi. ‘Create’e tıklayarak kendi tarifinizi yaratabi-lir, Trigger Channel ve Action Channel’ınızı kurabilir ve bunları belirli olaylarla birbirine bağlayabilirsiniz. IFTT, sayısız cloud ve yüzlerce diğer çevrimiçi hizmetleri destekleyip, bunları birbirine bağlayabilmekte.

Eğer IFTT size karmaşık geliyorsa, Jolidrive ücretsiz cloud yöne-tim aracının geliştiricilerinin sunduğu Jolicloud 2 (www.jolicloud.com) gibi bir cloud paneli kullanarak yedeklerinizi manuel olarak yedekleyebilirsiniz. Yazılım tüm cloud depolama hesaplarınıza, buradan hesaplar arası dosya kopyalama, taşıma, düzenleme ya-pabileceğiniz ve tam ekran oynatıcısıyla kayıtlı resim ve videola-rınızı açabileceğiniz, tek bir güvenli sekmeden giriş yapabilmeni-ze olanak tanıyor. s

[email protected]

File Explorer ile bir NAS sunucusu da dâhil iPad ve iPhone’unuzu birçok lokasyona yedekleyin

Avast Mobile Backup ile Android uygulama ve ayarlarınızı cloud’a güvenli bir şekilde yedekleyin

Yedeklemeler ne zaman ölür

Tarih boyunca hayatımızın dijital kaydını yapan ilk nesil bizle-riz. Yedeklediğiniz resimler, videolar ve mesajlar neslinize size atalarınızdan ve hatta ebeveynlerinizden aktarılan bilginin ton-larca mislisini anlatacak.

Fakat torununuz bundan 20 yıl sonra bu dosyaları açabile-cek mi? Onlara bir iyilik yapıp hesap bilgilerinizi bırakabilir ve dosyalarınızı birkaç formatta kaydedebilirsiniz, fakat ölüm ve vergiler dijital dosyalarınızın sonu olabilir. Facebook verilerimizi sadece reklam amaçlı satmak kaydıyla depoluyor, fakat bir gün bunun sunucuda saklamaya değmeyeceğini düşünebilir. Yahoo yakın zamanda imleç arşiv hizmeti Delicious’u kapattı ve aynısını Flickr’e de yapabilir. Google ve Microsoft’ta hizmet kapatma eğilimi şu anda yok, bu yüzden Drive ve OneDrive’da-ki dosyalarınızın yatağınızın altındaki fotoğraf kutusundan da-ha uzun ömürlü olacağını söyleyebiliriz.

Birçoğumuz için bu pek de bir sorun değil. Yedekleme ömrü dosya formatıyla ilgili bir sorun değil – sorun arkamızda bıra-kacağımız mirasta. Tüm mail ve program dosyalarınızın güven-li bir yedeği şu anda işe yarıyor, fakat siz gittikten sonra da bunların okunmasını ister miydiniz? Bir alman şirketi olan X-Pire (http://chip.tk/1wQE5ZO) çevrimiçi fotoğraflarınıza son kullanma tarihi koyabilen bir araç sundu, fakat buna benzer bir araç cloud hizmeti ve sabit diskler için bulunmuyor. Fotoğrafla-rınızın (özellikle de daha sonra utanabileceğiniz) sizinle birlikte silinmesini istiyorsanız, çocuklarınıza bu yönde bir tembihte bulunabilirsiniz.

Ekstra güvenlik için IFTT’yi Dropbox’daki dosyaları Google Drive’a yedeklemesi yönünde ayarlayabilirsiniz.

HEDİYE

50FİTNESS KARTI

DANIŞMANLARI

BARIŞ ÇUNGUROĞLU

SERHAT SIDAL

SERKAN YİMSEL

MURAT BÜR

MURAT MAOSAİ

OKTAY SAĞNAK

FİT&SAĞLIKLI&GÜÇLÜ ERKEKLERİN YOL GÖSTERİCİSİ

94 08/2014

TeKNOLOJİ Dizüstü terfisi

Eski dizüstülere yeni özellikler

Dizüstünüz sıradan görevleri bile yerine getirirken zorlanıyorsa terfi zamanı gelmiş demektir. En iyi terfi yöntemlerini gösteriyoruz

CS/Berk ERGİN

İki ya da üç yıl içinde dizüstünüzün verimi gözle görülür bi-çimde düşmeye başlayabilir. Çok çekirdekli işlemcisine rağ-men açılış hızı giderek düşer, WLAN yönlendiricinin kullanı-mı giderek zorlaşır ve 14 yıldır kullandığımız USB 2.0 bağ-lantısından veri aktarımı işkence haline dönüşebilir.

Masaüstü PC’lerin aksine dizüstlerini tamir etmek hayli karma-şık işlemler gerektirdiğinden, kullanıcılar bunun yerine artan problemler karşısında yeni bir ürün almayı tercih ediyor. Oysa ya-zımızda gösterdiğimiz birkaç basit adımla cihazınızı tekrar eski performansına kavuşturmanız mümkün.

Örneğin tıpkı bir SD kart gibi cihazınıza bir Express kart takarak USB 3.0’a terfi edebilirsiniz. Ayrıca manyetik sabit disk yerine hızlı SATA-SSD disk de takabilirsiniz. Bu uygulamalar RAM için de geçer-li. Diğer taraftan Mini-PCI-Express yuvasına ulaşmak biraz daha karmaşık. Bu yuvaya, ilave bir mSATA-SSD ya da hali hazırdaki WLAN kartınızı değiştirmek istediğinizde ulaşmanız gerekiyor. Ancak mini-PCIe yuvası aynı zamanda Broadcom HD decoder yon-

gasıyla da uyumlu. Böylelikle daha hızlı ve bataryası daha uzun dayanan bir cihaza kavuşabiliyorsunuz.

Çok fazla tecrübesi olmayan, tamir işlerini hobi olarak sürdü-ren kullanıcılar tüm bu değişiklikleri bir yıldız tornavidayla yapa-bilir. WLAN anten yerleştirilmesi ise biraz daha tecrübe istiyor çünkü kat kat aygıtların arasında görünmesi hayli zor olan bu an-teni değiştirmek biraz meşakkatli.

Dizüstü tamirinin sınırlarıDizüstünüzü PC’niz kadar kolay tamir edebilmeniz mümkün de-ğil. Anakart ya da ekran kartını değiştirmeniz genellikle mümkün olmuyor. Belirli modellerdeki işlemcileri değiştirebiliyorsunuz an-cak bu işlemcilerin anakartla ve soğutma sistemiyle uyumlu ol-ması gerekiyor. Elbette bu bahsettiğimiz değişiklikler yüksek dene-yim gerektirdiğinden ancak işin ehli kişiler tarafından yapılmalı. Aksi takdirde anakartı yakmanız işten bile değil.

[email protected]

9508/2014

Adım adım upgradEBasitten zora: Bilgisayarınızın derinliklerine indikçe işler zorlaşıyor

1 USB 3.0 kart takılmasıBüyük çaptaki verileri aktarırken USB 2.0 arayüzü çoğu za-man başınızı ağrıtacak kadar hantaldır. Eğer dizüstünüzde Express kart yuvası bulunuyorsa bu artık sorun olmaktan çı-kıyor. USB 3.0 kartları internetten 50 TL civarında temin ede-biliyorsunuz.

Tavsiyemiz 34 mm’lik kartlardan almanız. Böylelikle 54 mm’lik Express kartlarla da uyumlu olarak çalışabileceksiniz. USB 3.0 yuvasına elektrik ise dizüstünüzün USB yuvasındaki kablodan sağlanıyor. Kurulumu ise üreticinin web sitesinde anlattığı gibi yapabilirsiniz.

2 RAM’i arttırmaEğer 4 GB’ın altında RAM kullanıyorsanız bunu iki katına çı-kartmanız işlerinizi hayli kolaylaştıracaktır. Bu ayki CHIP DVD’mizde bulabileceğiniz CPU-Z aracıyla (“Memory” sek-mesinden) hangi tip RAM’e sahip olduğunuzu ve “SPD” sek-mesinden boş yuvaları öğrenebilirsiniz.

Akabinde aynı tip ve boyutta SO-DIMM modüllerinden edinin. Örneğin 2 x 4 GB DDR3-1333 gibi. Upgrade uygulaması için RAM’in üstündeki kapağı kaldırın. Sıkıştırmaya yarayan tırnakları yanlara doğru açın. RAM’leri taktıktan sonra aynı şekilde kasayı kapatın.

3 SaTa-SSd kurulumuDizüstlerinin performansını iyileştirmede en etkili çözüm SATA sabit diskleri SSD disklerle değiştirmektir. İşletim siste-mi ve uygulamalar bu sayede çok daha çabuk açılıyor. Sabit diskler bizim Lenovo X201 modelimizde olduğu gibi genellik-le yan tarafta kasanın hemen altında bulunuyor. Kapağı açın ve SATA diski yuvasından çıkartın. Diskin konumuna dikkat edin ve takarken aynı hizalamaya özen gösterin. SSD disk ter-cihinizde ise bir miktar parayı gözden çıkartarak daha geniş hacimli ve hızlı olanları tercih edin.

Böylelikle diskinizi daha sonraki dizüstünüzde de kullana-bilirsiniz. En verimli hız artışı için işletim sistemini SSD diski-nize yeniden kurun. Elbette alacağınız harici bir diskle, kişisel verilerinizi tekrar yüklemek çok daha pratik bir kullanım su-nacaktır.

4 mSaTa-SSd kurulumuÇoğu dizüstünde genellikle iki adet mini-PCIe yuvası bulu-nur. Bunlardan biri WLAN kartı için kullanılırken diğeri bir çeşit 3G/UMTS modem kullanımı için boş bırakılmıştır. Yuva-lar ya kasanın hemen altında ya da klavye hizasında yer alır.

1

2

3a

3b

→

96 08/2014

TeKNOLOJİ Dizüstü terfisi

4

7

5

6

Klavye hizasında olanlar yanlardaki vidaların yıldız tornavi-dayla sökülmesi sayesinde klavyenin çıkartılmasıyla birlikte kolaylıkla değiştirilebilir.

Günümüz dizüstlerinde bu yuvalar Msata-SSD’lerle uyum-lu olarak çalışıyor. Eğer bu yuvayı değerlendirmek isterseniz, cihazınızdaki sabit diskin yanında ek bir diskle dizüstünüzün performansını arttırabilirsiniz. Tek yapmanız gereken diski yıldız tornavidayla bu yuvaya sabitlemek. İşletim sistemini bu diske, fotoğraf, müzik gibi verileri sabit diske aktararak dizüs-tünüzün performansını hayli arttırabilirsiniz. SSD disklerde Windows’un açılması ve çalışması SATA disklere oranla gayet hızlı. SSD kurulumundan sonra açılış ekranında BIOS’a girip etkinleştirmeyi unutmayın.

5 HD hızlandırıcıDizüstünüzde HD videoları izlerken takılmalar yaşıyorsanız ya da işlemci yükü genellikle yüksek seviyelerde olduğundan fan gürültüsü bütün film zevkinizi mahvediyorsa HD hızlan-dırıcılardan yararlanmanızın zamanı gelmiş demektir. Broad-com Crystal HD’nin BCM-70015 modeli, hızlandırdığı HD flash videolarla bu iş için biçilmiş kaftan. Söz konusu parçayı tıpkı mSATA diskinin kurulumunda olduğu gibi cihazınıza takın. Sürücüsünü ise broadcom.com/support/crystal_hd adresinden indirin. İşletim sisteminize göre 32 ya da 64 bit’lik sürümünü tercih edin. Windows Media Player genellikle hızlandırıcıyı otomatik olarak tanıyor.

Klasik oynatıcıları “View / Options / External Filter / Add…” üzerinden “Broadcom Video Decoder”a tıklayarak etkinleştire-biliyorsunuz. Broadcom sürücüsünü yükledikten sonra Adobe Flash’ı tekrar kurmanız gerekiyor.

6 WLAN kart kurulumuEğer dizüstünüzün zayıf noktası WLAN bağlantısıysa daha iyi bir WLAN kartı kullanabilirsiniz. Intel’in uygun fiyatlı AC7260 modeli piyasada bulabileceğiniz en güncel ve en verimli WLAN kartlarından.

Eski kartınızı çıkartmadan önce hangi antenin hangi ko-nektöre bağlandığını tespit edin. Yeni kartı takın ve anteni ay-nı şekilde yerleştirin. Eğer dizüstünün tek anten konektörü varsa bağlantınızı bir sonraki adımda anlatıldığı gibi güçlendi-rebilirsiniz.

7 anteni güçlendirinDizüstünüzün tek bir anteni olabilir ya da bu anten 5 GHz bant genişliğini desteklemiyor olabilir. Bu gibi durumlarda ta-mirciler WLAN anteni güçlendirme yoluna gidiyor. Gerekli bi-leşenleri internette “WLAN Antenna Notebook” anahtar keli-meleriyle yapacağınız aramalarla bulabilirsiniz.

Bulduğunuz ürünün mutlaka 2,4 ve 5 GHz bantlarını des-teklediğinden emin olun. Eğer ekranın arkasına bağlanabilir-lerse WLAN’ınızın dayanıklılık süresi hayli artıyor. Bizim Leno-vo X201 modelimizde olduğu gibi kenarlarındaki üç adet yıl-dız vidayı sökerek ekranın kasasını açın. Antenlerin birini ya-tay, diğerini dikey gelecek biçimde konumlandırın. Genellikle yapılması biraz zor olsa da yeni anteninizi mevcut kablosunu ekran kasasından WLAN karta çekin.

Daha sonra sökme işlemlerini tersine uygulayarak kasayı toplayın. Böylelikle daha uzun süreler sizi memnun edecek performansa kavuşmuş olacaksınız. s

9708/2014

TEKNOLOJİ Zaman çizelgesi

Kült oyun Tetris 30 yaşındaMuhtemelen Game Boy: Tetris olmasaydı bu oyun bu kadar tutulmayacaktı. Dört kutucuktan oluşan şekillerin oyunu 1984’te doğdu

Tetris tüm zamanların en popüler Game Boy oyunu.

Tetris kadar çok kopyalanan, taklit edilen başka oyun olma-mıştır. Bu bulmaca oyununun öyküsü 1980’lerin başına da-yanıyor. Rus programcı Alek-sey Pajitnov 1984’te Sovyet Bi-limler Akademisi’ndeyken Elektronika-60 bilgisayar kul-lanarak oyunun ilk oynanabi-lir sürümünü geliştirdi. Bu sü-rümde renkli taşlardan, ünlü Tetris müziğinden eser yoktu. Tetris’in temelinde ise çocuk-lar için popüler bir bulmaca oyunu olan “Pentomino”nun bilgisayar sürümü yatıyordu. Bu basit, 27 KB’lık oyun çok geçmeden, şu anda Google’ın geliştiricilerinden olan Vadim Gerasimov tarafından IBM PC’ye uyarlandı. Ardından Tetris’in yükselişi başladı. Oyun ilkin Sovyetler Birliği’nde ve doğu bloku ülke-lerinde yaygınlık kazandı. Da-ha sonra Pajitnow ünlü İngiliz medya şirketi Maxwell Corporation’un yazılım ayağı olan Mirrorsoft’la 1986’da iş-birliği yaparak oyunu popüler-leştirdi. Ayrıca Macar oyun üreticileri büyük yapboz oyu-nu talebi yüzünden Tetris’i ge-niş kitlelerle buluşturdu. Fakat Tetris’in büyük ticari başarıya ulaşması 1989’da Gameboy’un tek renkli sürümüyle gerçek-leşti. Japon donanım ve oyun üreticisi Nintendo oyunu ilk taşınabilir oyun konsolunun

yanında verdi. Birbirine kab-loyla bağlı Game Boy’larda oyun ilk defa karşılıklı oyna-nabiliyordu. Taraflardan biri-nin erittiği blok-lar rakibinin sa-hasına ekleni-yordu. Milyon-larca Game Boy’un küçücük hoparlöründen oyunun 8 bit müziği yankı-lanmaktaydı. Bu akılda kalıcı par-ça (Rus dans şarkısı Korobeinki’nin la minörden çalınan hali) milyonlarca kula-ğa ulaşıyordu. Çocuklar, yetiş-kinler Game Boy ekranlarında düşen blokları hiç boşluk kal-mayacak biçimde yerleştiriyor, bir yandan da Rus müziği din-liyordu. Aleksey Pajitnow’un oyununun başarısı başka üre-ticilerin de gözünden kaçma-dı. Söz gelimi Tetris 1989’da Windows 3.0 için ilk Eğlence Paketi’ne dâhil edildi. Yeni bin-yılda ise oyunun Nintendo DS ve Nintendo 3DS için yeni sü-rümleri çıktı. Tetris şu ana ka-dar 100 milyondan fazla satıl-dı ve akıllı telefonlarda, tablet-lerdeki yerini aldı. Tetris olma-sa günümüzün popüler oyun-ları (mesela Candy Crush) ha-yal bile edilemezdi. Bu yüzden de oyun, gelmiş geçmiş en ba-şarılı platformlar arası oyun-lardan biri.s

[email protected]

Tetris’in geliştiricisi A. L. PajitnovTetris’in çıkış tarihi: Haziran 1984Uluslararası ün: Game Boy lansmanı, 1989Geliştirici: Aleksey Leonidoviç Pajitnov

Game Boy için Tetris

Nintendo bu oyunu 1989’da yeni avuç içi aygıtlarıyla beraber

satıyordu

Foto

ĞR

AFL

AR

: v. o

. n. u

.: EL

EctR

on

ic A

Rts;

nin

tEn

do

; Mic

Ro

soFt

; Wik

ipEd

iA/E

vAn

AM

os;

FL

ick

R/L

uk

E Jo

nEs

/Acc

REt

ion

dis

c/cc

BY

2.0

SOY AĞACI

1984 Elektronika 60 Alexei paşitnov bu sovyet bilgisayarında tetris’in ilk oynanabilir halini yazdı.

1985 IBM-PC vadim Gerasimov oyunun ilk

renkli sürümünü programladı

1989 Windows Microsoft, Windows 3.0’lı

bilgisayarlar için Tetris’in ilk sürümlerinden birini tanıttı

2014 Android ve iOS Bulmaca mobil uygulama olarak akıllı telefonlarda,

tabletlerde mevcut

1989 Game Boy nintendo, tetris’i bu avuç içi aygıtla beraber verdi

2006 Nintendo DS tetris, nintendo’nun yeni oyun konsolunda biraz makyajlı haliyle boy gösteriyor

CSG / Barış Emre ALKIM

Her geçen gün başta Google olmak üzere arama motor-ları, arama sonuçlarının listelenmesiyle ilgili çeşitli ya-pısal ve algoritmik güncellemelere gidiyorlar. Schema.org tarafından sağlanan yapısal dokümantasyonlar-

dan bir kısmının arama sonuçlarına yansıtılması da 2009’da baş-layan ve önemini arttırarak devam eden güncellemelerden bir ta-nesi. Bu dokümantasyonu sitenizin içeriğine bağlı olarak doğru bir biçimde entegre ettiğiniz takdirde internet kullanıcılarına içeriği-nizle ilgili bilgiyi henüz arama sonuçlarında listelenen web sitele-rinden birine yönlenmeden önce sunmuş oluyorsunuz. Detaylı bilgiye ihtiyacı olan kullanıcı aradığının, sunduğunuz içerik öze-tiyle sizin sayfanızda olduğunu gördüğünde tıklama tercihini si-zin sayfanızdan yana kullanıyor. Bunun yanı sıra, şemayla sunu-lan içeriğin arama sonuçlarında daha fazla yer kaplaması ve görsel barındırması açısından kullanıcının dikkatini direkt çekerek tıkla-ma oranına da olumlu yönde etki ettiğini de söyleyebiliriz. Sche-ma.org’un sunduğu ve Google’ın arama sonuçlarına yansıttığı en popüler 7 yapıyı paylaşıyoruz.

Kişiler için Şema İsim ve soyisimle yapılan kişi aramalarında aratılan kişiyle ilgili konum ve iş bilgisi gibi detayları kişiler için şema yapısıyla doğru-dan arama sonuçlarında gösterebilirsiniz. Bu şema yapısının bi-rey ve yazar olmak üzere iki farklı kullanım şekli bulunuyor.

Birey şemasında sadece aratılan kişiyle ilgili bulunduğu şehir, çalıştığı şirket ve pozisyonu gibi kısa bilgiler gösteriliyor. Özellikle şirket web sitelerinde ekibin listelendiği web sayfalarında kullanı-labilir:

Müzik İçin ŞemaMüzikle ilgili içerik paylaşan web sitelerinin yararlanabileceği baş-

Schema Yapılarını Kullanarak Web sitenizi

İlgi Çekici Kılın!Onur Soylan – SEO Analyst, SEOzeo

Onur Özcan – SEO Executive, SEOzeo

Yazar şemasındaysa web sayfasının içeriğinin kim tarafından oluşturulduğuyla ilgili detaylar arama sonuçları sayfasına yansıtılır:

Kişi şemasıyla ilgili dokümantasyona http://schema.org/Person adresinden ulaşabilirsiniz.

Müzik şemasıyla ilgili dokümantasyona http://schema.org/MusicPlaylist adresinden ulaşabilirsiniz.

98 08/2014

TEKNOLOJİ SEO

ka bir yapı da müz ik yapısıdır. Schema.org’daki gerekli doküman-tasyonu müzik paylaşımı yaptığınız sayfaya uygulayarak Google’ın sitenizdeki müziği arama sonuçlarına yansıtmasını sağlayabilirsi-niz. Bu sayede arama sonuçlarında daha geniş alan kaplayarak tık-lanma oranınızı da dolaylı olarak artırabilirsiniz.

Müzik için şemaya örnek olarak Ajda Pekkan’ın Google Play say-fasının arama sonuçlarına yansıyan halini örnek verebiliriz:

Yemek Tarifleri için ŞemaDünyada olduğu gibi ülkemizde de blog yazan ev hanımlarının en çok paylaştığı içeriklerden biri olan yemek tariflerini Google gibi arama motorları ihmal etmeyerek site ziyaretçisinin verdiği yıl-dızların ortalamasından toplam değerlendirme sayısına, kalori bilgisi ve pişirme süresine kadar bir çok bilgiyi yansıtabilme imka-nı sunuyor. Lezzet.com.tr, ülkemizde Google’ın sunduğu bu im-kandan yararlanan sitelerden bir tanesi:

Bu şekilde bir arama sonucu listelemesinin yanı sıra Google, ve-receğiniz yemek tarifi için gerekli malzemeleri Schema.org dokü-mantasyonuna uygun olarak oluşturduğunuz takdirde Bilgi Grafi-ği olarak da gösterebilirsiniz. Bununla ilgili Türkiye’den örnek bu-lamadığımız için yurtdışından bir örnek veriyoruz:

Yemek tarifi şemasıyla ilgili dokümantasyona http://schema.org/Recipe adresinden ulaşabilirsiniz.

İncelemeler için ŞemaÜrünlerin çeşitli kriterlere göre değerlendirilip puanlandırıldığı sitelerde, bu bilgileri arama sonuçlarına yine Schema.org’un sun-duğu dokümantasyonla yansıtabilirsiniz. Özellikle alışveriş sitele-ri, teknoloji siteleri ve bloglarının aktif olarak kullandığı yapı uz-man incelemesi ve kullanıcı incelemesi olmak üzere iki farklı şe-kilde sunulabiliyor.

Uzman incelemesinin yansıtıldığı yapıda genellikle inceleyenin ismi, toplam puanı ve inceleme tarihi yer alıyor:

Kullanıcı incelemesindeyse, sitedeki ürüne yapılan yorumlar ve verilen puanların ortalamasıyla birlikte fiyatı da yansıtılabiliyor.

Örnek Amazon.com sayfası:İnceleme şemasıyla ilgili dokümantasyona http://schema.org/Product adresinden ulaşabilirsiniz.

Videolar için ŞemaSitenizde paylaştığınız videolar içinse Schema.org’da verilen video dokümantasyonunu doğru olarak uygulayarak, arama sonuçların-da videonun yer aldığı sayfa için önizleme imajı oluşturabilirsiniz. Böylece video arayan kullanıcılara sitenizde aradığı videonun ol-duğunu direkt arama sonuçlarından göstererek dikkatini çeker ve tıklama oranlarını arttırabilirsiniz. Örnek arama sonucu sayfası:

Video şemasıyla ilgili dokümantasyona http://schema.org/Video-Object adresinden ulaşabilirsiniz.

Etkinlikler için ŞemaEtkinlik sitelerinin aktif olarak kullandığı ve herhangi bir etkinlik-le ilgili arama yapan internet kullanıcılarına direkt arama sayfası üzerinden zaman ve mekan bilgisi veren etkinlik şemasını Türkiye’de kullanan siteler arasında Haberler.com ve Biletix.com’dan örnekler verebiliriz:

“Teoman konserleri” aramasında karşımıza çıkan sonuç:

“FIA Dünya Rallycross RX Şampiyonası” arama sonucu:

Etkinlik şemasıyla ilgili dokümantasyona http://schema.org/Event adresinden ulaşabilirsiniz.

Breadcrumbs için ŞemaArama sonuçlarında sitenizdeki kategori ve sayfa isimleri çıksın istiyorsanız Breadcrumbs şemasını uygulayabilirsiniz. Breadc-rumbs şeması için Cimri.com’dan aldığ ımız örneği inceleyebilir-siniz:

Breadcrumb şemasıyla ilgili dokümantasyona https://schema.org/breadcrumb adresinden ulaşabilirsiniz.

[email protected]

9907/2014

100 08/2014

DVD

CHIP DVD arabiriminde sol üstteki iko-na tıkladığınızda açılan menüyü 1

kullanarak DVD içeriğinin sıralı tam liste-sine ulaşabileceğiniz gibi, aynı zamanda “CHIP Kodları” menüsünden de tüm kate-gorileri bir arada görebilirsiniz. Kategori-ler 2 altında bulacağınız içeriklere eriş-mek içinse, ilgili kategoriye girdikten son-ra ulaşmak istediğiniz içeriğe tıklayabilir-siniz. 3 Böylece istediğiniz içerik tüm bilgileriyle birlikte ekrana gelecek. Eğer isterseniz “Kaydet” 4 butonu ile içeriği

çalıştırabilirsiniz. Bunun için ekrana ge-len güvenlik penceresini “Çalıştır” 5 bu-tonu ile onaylamanız gerekli. Böylece ku-rulum programı başlayacak. Ayrıca artık CHIP DVD’de yalnızca programların 32 ve 64 bit’lik sürümlerini değil, akıllı telefon sürümlerini de bulabilirisiniz. 6 Bunun için “Kaydet” menüsünü kullanabilirsi-niz. CHIP DVD artık daha canlı! Dergide yer alan haber, makale, dosya ve ürün inc-elemeleri ile ilgili videolara artık Video Magazin bölümünden ulaşabilirsiniz.

CHIP DVD arabirimi yenilendi! CHIP DVD artık daha kolay, daha sade ve en önemlisi artık daha fazla interaktif!

DVDiçeriği

1

DVDiçeriği

VİDEO MAGAZİN: CHIP DVD artık daha canlı! Dergide üzerinde Video Magazin logosu yer alan haber, makale, dosya ve ürün incelemeler ile ilgili videolara artık Video

Magazin bölümünden ulaşabilirsiniz.

2

3

4

5

6

Video eğitimSosyal Ağlarda Fenomen Oluntam SürümAshampoo Photo Commander 111-abc.net Duplicate FinderFreewareCoffeeZipCalligra for WindowsTSR Watermark ImageAnkimp3DirectCutTEncoderOnTopReplicaUltimate Windows TweakerFocusWriterakıllı teleFon teStleriTEST: LG G FlexTEST: Nokia Lumia 1320TEST: Samsung Galaxy Note 3 NeoTEST: Sony Xperia Z2 TabletTEST: Wiko HighwayTEST: HTC One M8TEST: Samsung Galaxy S5TEST: Sony Xperia Z2

temiz internetFirefox için anonymoXBitBoxBleachBitCCleanerFirefox için DisconnectEnigmailFirefoxFreedomStick EvilTuxGhosteryFirefox için HTTPS EverywhereKeePassLastPassTor Browser BundleTrueCryptWipeTailsSteganos Online ShieldPrivoxynotebookPDF: Baştan sona Dizüstü TemizliğikurtarmaAvira AntiVir Rescue SystemEmsisoft Emergency Kit

Kaspersky Rescue DiskRufusSarduRestorationBinarybiz VirtuallabTestDisk & PhotoRecGenie Timeline FreePC Tools File RecoverRecuvaO&O DiskRecoveryUbuntu Rescue RemixVideo magazinCHIPTV: Monster Abra A5CHIPTV: Plantronics BackBeat GO2CHIPTV: Misfit ShineCHIPTV: Toshiba EncoreCHIPTV: Sony NWZ-W273SCHIPTV: LG G3CHIPTV: Gigabyte Z97X-Gaming G1UYGULAMA: PocketUYGULAMA: Android LostUYGULAMA: Sixaxis ControllerUYGULAMA: ClarcUYGULAMA: TickTick

AshAmpooPhoto Commander 11

Photo Commander 11 ile fotoğraflarınızı rahatlıkla yönetin.

Dijital fotoğraflarınızı yönetmek için kullanabileceğiniz Ashampoo Photo Commander 11, gayet kullanışlı bir

yazılım. Fotoğraflarınızı tek tek optimize etmek yerine tek tıkla tüm fotoğraflarınızı düzenleme yoluna gidebileceğiniz Photo Commander 11’de ayrıca kırmızı göz proble-minin de üstesinden gelebiliyorsunuz. Fo-toğraflarınızı kesip, döndürüp, kontrast ve parlaklık gibi renk değerlerini yeniden dü-zenleyebileceğiniz yazılımla ayrıca fotoğ-raflarınıza birbirinden farklı ve çeşitli özel efektler de uygulayabilirsiniz. Fotoğrafları-nızla müzikli slayt gösterileri de hazırlaya-bileceğiniz Photo Commander 11’i CHIP DVD’de bulabilirsiniz.

Tam sürüm olan Photo Commander 11, yalnızca programı ilk başlattığınızda siz-den kayıt olmanız için bir e-posta adresi is-tiyor. Bu e-postaya ilgili aktivasyon kodunu gönderen yazılım, böylece ücretsiz şekilde kullanılabiliyor.

Kayıt olun Programı ilk defa çalıştırdığınızda karşınıza gelen bu ekranı kullanarak hemen Music Studio 4’ü kayıt ettirebilir ve ardından süresiz kullanabilirsiniz.

Ana ekran Geniş bir kullanım alanı sağlayan Photo Commander 11, tüm fotoğraflarınızı bir arada görebilmenizi sağlıyor. Aynı zamanda her biri üzerinde hızla çalışabiliyorsunuz.

Hızlı düzelt Fotoğraflarınızı hızlı bir şekilde düzenlemek istiyorsanız en uygun seçenek “Hızlı Düzelt” uygulaması. Bu modülü kullanarak fotoğraflarınızı hızla en uygun hale getirebilirsiniz.

Ayarlar Photo Commander 11’in üst menüsünü kullanarak seçenekleri belirleyebileceğiniz Uygulama Yapılandırması kısmını görebilirsiniz.

DVD YARDIMCHIP-DVD ile ilgili en güncel düzeltmeleri, bilgilendirme ve yamaları ay içinde www.chip.com.tr/blog/dvd adresinden takip edebilirsiniz. Eksik ya da fiziksel sorunu olan DVD’nizle ilgili yardım için lütfen [email protected] adresine e-posta ile başvurun.

102 08/2014

Tam sürümler

1-abc.netDuplicate Finder

Sisteminizde biriken çift dosyalardan kurtulun.

Bilgisayarınızda aslında siz farkında olmasanız da aynı dosyalardan çif-ter çifter bulunabiliyor. Zamanla

biriken bu dosyalar elbette gereksiz disk alanı kaplıyor ve bir süre sonra bu sorunu fark etmezseniz size yeni bir disk almanız için sebep yaratıyor. 1-abc.net tarafından geliştirilen Duplicate Finder yazılımı ile bu sorunu aşabilirsiniz. Yapmanız gere-ken Duplicate Finder yazılımını bilgisa-yarınıza kurmak ve ardından programı

çalıştırmak. Böylece sisteminizde eş dos-yaları listelemeye başlayacak olan Dupli-cate Finder, bu aynı dosyalardan kurtul-manıza ve dolayısıyla sabit disk alanınızı yenilemenize yardımcı olacak.

Yazılımı kurduktan sonra aktif hale ge-tirmeniz gerekiyor. Bunun için açılış ek-ranında üst menüde göreceğiniz “Regis-ter” kısmını kullanmalı ve ardından “Get Free Full Version Key” butonuna tıklama-nız gerekli.

Aktive edin Duplicate Finder’ı kurduktan sonra “Register” kısmını kullanıp ardından “Get Free Full Version Key” butonuna tıklayarak kayıt olmanız gerekli.

Seçenekleri belirleyin Yazılımın ana ekranında görünen “Options” butonunu kullanarak Duplicate Finder’ın bulmasını istediğiniz dosyaların kriterlerini belirleyebilirsiniz.

Dosyaları bulun Seçenekleri belirledikten sonra artık çift dosyaları bulmaya hazırsınız. Bunun için son olarak arama yerini “Browse” ile belirleyin, ardından da “Find Duplicates” butonuna tıklayın.

Fonksiyonlar Yazılımla ilgili diğer fonksiyonlar için üst menüde görünen “Functions” menüsünü kullanabilirsiniz. Buradan dosya silme işlemini de gerçekleştirebilirsiniz.

10308/2014

oxo Training eğitim yazılımı nasıl kullanılır?Bu aydan itibaren sizlerden gelen istek ve öneriler ile yenilenmiş, kurulum ve kayıt işlemleri daha da

kolaylaştırılmış, yine 1 yıl sürecek yepyeni bir eğitim serisine başlıyoruz. İşte yeni eğitim arabirimini kullanabilmek için

yapmanız gerekenler.

OxoTraining eğitim yazılımını sağda-ki adımları uygulayarak kullanabi-lirsiniz. Aynı zamanda, yazılımın

“YARDIM” bölümü içerisinde de gerekli adımlara ulaşabilirsiniz. OxoTraining eği-tim yazılımını kurabilmek için, Mac işletim sistemini kullanıyorsanız, DVD içinden “ Egitim_2014.dmg” dosyasını kurabilirsiniz. Windows işletim sistemini kullanıyorsanız da ister yine DVD içinden, “Egitim_2014.exe” dosyasını kurabileceğiniz gibi CHIP DVD’yi bilgisayarınıza taktığınızda otoma-tik olarak açılan arabirimden de eğitimi se-çip “Kaydet” tuşu ile kurulumu gerçekleşti-rebilirsiniz. DVD arabirimi otomatik olarak başlamazsa DVD içinden index.html dos-yasına çift tıklayarak çalıştırabilirsiniz.

Adımlara başlamadan önce lütfen CHIP DVD’sini DVD sürücünüze yerleştirin. İlk olarak CHIP DVD ana sayfasından eğitimin üzerine basarak kurulum sayfasını açın (ADIM 1). Daha sonra sağ üstteki Kaydet tu-şuna basarak eğitimi bilgisayarınıza kura-bilirsiniz. Chrome ve Internet Explorer için farklı yollar izlemeniz gerekebilir (ADIM 2).

Kurulum adımlarını izleyerek kurulumu tamamlayabilirsiniz.

Eğitimin sorunsuz çalışması için eğer size AIR güncellemesi sunuluyorsa bunu mutlaka yapmanız gerektiğini unutmayın. Masaüstünüze eklenecek OxoTraining2014 simgesine çift tıklayarak eğitimi çalıştırabi-lirsiniz. Yazılım çalışır çalışmaz ilk olarak sol bölümden Eğitim Ekle tuşuna daha son-ra da açılacak sayfada Ekle tuşuna tıklaya-rak eğitim videolarını DVD’den bilgisayarı-nıza kurabilirsiniz. (ADIM 3)

Videoları seyretmek için sadece bir sefe-re mahsus olmak üzere aktifleştirmeniz ge-rekiyor. Bunun için geçerli bir e-posta adre-si ile derginizin 3. sayfasında bulabileceği-niz aktifleştirme kodunu kullanabilirsiniz. (ADIM 4) Tüm yıl boyunca eğitimleri ekle-mek için aynı e-posta adresini kullanırsa-nız tüm eğitimler alt alta listelenecektir. Artık sol bölümdeki menüden Eğitimler menüsünü kullanarak eğitim başlıklarına ulaşabilir ve listeden istediğiniz eğitim vi-deosunu seyredebilirsiniz. (ADIM 5)

ADIM 1

ADIM 2

ADIM 3

ADIM 4

ADIM 5

ETKİNLEŞTİRME KODUNU 3. SAYFAMIZDA BULABİLİRSİNİZ

ÇALIŞMAYAN CHIP DVD İLE İLGİLİ SORULARINIZ İÇİN: [email protected]ĞİTİM İÇERİĞİ İLE İLGİLİ SORULARINIZ İÇİN: [email protected]

104 08/2014

Tam sürümler

Arşiv yazılımı

CoffeeZip 4.0Sıkıştırma programları arasında önceleri WinZIP popüler olarak kullanılmaktaydı. Ar-dından WinRAR ile yola devam eden kullanı-cılara bir alternatif daha mevcut durumda. CoffeeZip dosyalarınızı sıkıştırabileceğiniz, arşiv dosyalarınızı yönetebileceğiniz farklı bir yazılım. İçeriğinde ZIP, 7ZIP, RAR ve diğer po-püler dosya arşivi formatlarını bulunduran ve bunlarla işlem yapabilen CoffeeZip, ücretsiz olarak sunuluyor.

Tasarımıyla oldukça sade ve kullanımı ko-lay olan CoffeeZip, sürükle – bırak tekniğini de destekliyor. Böylece arşivlemek istediği-niz dosyaları yazılımın ana penceresinin içine bırakarak hemen işleme başlayabiliyorsu-nuz. Birbirinden farklı tam 30 dosya formatı-

nı destekleyen CoffeeZip, aralarında DEB, LHA, EGG, LZMA ve XAR gibi dosya formatla-rını da bulunduruyor. Eğer WinZIP, 7Zip veya WinRAR gibi arşiv programlarına alternatif

bakıyorsanız CoffeeZip’i mutlaka denemelisi-niz. CoffeeZip’i CHIP DVD’de Freeware bölü-münün içeriğinde bulabilir ve bilgisayarınıza yükleyebilirsiniz.

İPUCU 1 Yükleme işleminin sonunda yazı-lım web tarayıcınızın ayarlarını değiştirmek isteyecek. İsterseniz bunu engelleyebiliyor-sunuz.İPUCU 2 Açılan dosyalarınızın yolunu Set-tings | Preference | Explorer Menu yolundan “DoubleClick Archive Behavior”a tıklayarak değiştirebilirsiniz.

İşletim sistemi: Win XP / Vista / 7 / 8Dil: İngilizce

Ücretsiz yazılımlar

Özgür ofisCalligra for Windows 2.8.1Daha çok Linux sistemlerini kullananların ya-kından tanıdığı Caligra, Caligra Suite yazılımıy-la birlikte artık Windows sistemlerine de hitap ediyor. Ofis uygulamalarının yanı sıra grafik ve yönetim uygulamalarına da sahip olan Caligra Suite ile Words, Sheets, Stage ve Flow yazı-lımlarıyla Microsoft Office uygulamalarına al-ternatifler bulabilirsiniz.

İPUCU Words modülünde File | Google Onli-ne Document yolunu takip ederek kendi Go-ogle hesabınıza bağlanabilir ve Editor yoluyla dosyalarınızı düzenleyebilirsiniz.


Fotoğraflarınızı koruyunTSR Watermark Image 3.2.0.2Çektiğiniz fotoğrafların başkaları tarafından izniniz olmadan kullanılmasını engellemek istiyorsanız bakmanız gereken yazılım bura-da. TSR Watermark Image ile çektiğiniz fo-toğrafların üzerine kendi damganızı kolaylık-la kazıyabilirsiniz. Böylece internet ortamın-da paylaştığınız fotoğraflarınız başkaları ta-rafından kullanılamayacaktır.

İPUCU Fotoğraflarınızın bulunduğu arşiv klasörünün ve içinde yer alan alt klasörler-deki tüm fotoğrafları yalnızca tek bir buton ile damgalayabilirsiniz.


Dil öğrenirken kullanınAnki 2.0.26Diploma veya Master için şu sıralar ter dökü-yorsanız ve yabancı dil konusunda pratik yapmanız gerekiyorsa bu yazılımı kullanabi-lirsiniz. Dil öğrenirken kullanabileceğiniz üc-retsiz bir dijital yardımcı olan Anki, kelime bilginizi arttırabilmenizi sağlayacak türden bir uygulama. Oldukça geniş bir içeriğe sahip olan uygulama, kullanımıyla da oldukça ko-lay.

İPUCU Ankiweb.net/shared/decks adresini ziyaret ederek burada hazır durumda olan kartları indirebilir ve çalışmanıza ekleyebi-lirsiniz.


Tüm yazılımların en güncel sürümlerine ulaşmak için TikTag’leyinTümü ücretsiz: Sizlere her ay en başarılı ücretsiz yazılımları ve

uygulamaları tanıtıyoruz. Bu ücretsiz araçların hepsi DVD’de.

106 08/2014

Freeware

Y e n İ G ü n c e l l e m e l e r

AdwCleaner 3.208 Her sabit diskte mutlaka bulunması gereken bir yazılım olan AdwCleaner, karşınıza çıkan reklamları engelleyen bir yazılım. Böylece reklamlardan dolayı sisteminize sızması muhtemel zararlı yazılımları da engelleyebiliyor.

general-changelog-team.fr/fr/

AnyBurn 2.2 CD/DVD dosyalarınızı yazdırmak için kullanabileceğiniz başarılı bir yazılım olan AnyBurn, son sürümüne kavuştu. Bu yazılımı kullanarak disklerinizi yazdırmaya devam edebilirsiniz.

anyburn.com

Wise Care 365 Free 2.98 Sisteminizi sağlıklı tutmak için kullanabileceğiniz Wise Care 365 Free yazılımı güncellendi. Yeni özellikler alan yazılım, böylece eskisine nazaran daha sağlıklı bir sisteme sahip olmanızı sağlayacak.

wisecleaner.com

Pencere klonuOnTopReplica 3.5.1Bilgisayarınızda açık halde duran bir pence-reye klonlamak için kullanabileceğiniz bu il-ginç yazılım, bu klon pencereyi arkadaki tüm pencerelerden ayrı tutabiliyor. Özellikle vide-olar için kullanılabilecek olan bu yazılım ile aynı anda bir çalışma yaparken, diğer yan-dan küçük bir pencere içinde film keyfinizin bölünmesini engelleyebiliyorsunuz.

İPUCU Yazılımı ilk kez çalıştırdığınızda farklı dil seçeneklerini görmek için Settings | Language yolunu takip edebilirsiniz.

İşletim sistemi: Win Vista / 7 / 8Dil: İngilizce

Win8’e ince ayarTuning for Win 8Windows 8 işletim sistemine yeni geçtiyse-niz ve daha fazla ayarı kurcalayarak onu da-ha kullanışlı hale getirmek istiyorsanız o hal-de Tuning for Win 8 sizin için doğru bir uygu-lama. Bu uygulamayı kullanarak tam 170 adetin üzerinde ince ayara ulaşabilir ve Win-dows 8’i özelleştirebilirsiniz. Yazılımda per-formans ve güvenlik konularında da ayarlar bulabilmeniz mümkün.

İPUCU Bu yazılım yalnızca Windows 8 için özel. Eğer Windows Vista veya 7 kullanıyor-sanız, yazılımın bu işletim sistemlerine özel sürümlerini bulmalısınız.

İşletim sistemi: Win 8Dil: İngilizce

Yazıya odaklanınFocusWriter 1.4.5Eğer editörlük veya yazım çizim işleriyle il-gileniyorsanız FocusWriter size hitap edebi-lir. Zira yazı yazarken hiçbir şekilde odağını-zı kaybetmemenizi sağlayan ve çalışmanı-zın aksamasına neden olmayan bir yazılım olan FocusWriter, ekranda yalnızca satırları gösteriyor. Böylece dikkatiniz hiç dağılmıyor ve yazınızı rahatlıkla yazabiliyorsunuz.

İPUCU Uygulamayı çalıştırmak için yükle-mek zorunda değilsiniz. Yalnızca ZIP dosya-sını bilgisayarınıza açın ve EXE dosyasına tıklayın.

İşletim sistemi: Windows XP / Vista / 7 / 8Dil: İngilizce

MP3’lerinizi kesin!mp3DirectCut 2.20Geniş bir müzik arşiviniz var ve MP3’leriniz üzerinde düzenleme yapmak istiyorsanız mp3DirectCut yazılımını kullanabilirsiniz. Di-ğer yandan broadcasting gibi dijital ses dos-yaları üzerinde de rahatlıkla işlem yapabilece-ğiniz yazılım, kolay bir kullanıma sahip ve üc-retsiz. Dijital işlerle uğraşan kullanıcılar için yararlı olabilecek uygulamaya CHIP DVD’den erişebilirsiniz.

İPUCU Recorder fonksiyonu ile ses kaydı ya-pabiliyorsunuz. Bilgisayarınıza MP3 formatın-da kayıt yapabileceğiniz bu fonksiyonla ses dosyalarınızı zenginleştirebilirsiniz.


Dosyaları çevirinTencoder 3.9.0Dosya formatlarıyla başınız dertteyse TEn-coder sizi bundan kurtaracak. Ses ve video dosyalarını farklı dosya formatlarına çevire-bilmesiyle ünlü olan yazılım, birbirinden farklı cihazlar için dosya formatlarını des-tekliyor. Konsollar, akıllı telefon veya tablet-ler için ihtiyacınız olan dosya formatlarını edinebileceğiniz yazılım, ücretsiz olmasıyla da kullanışlı.

İPUCU “Profiles” kategorisi altında 800’ün üzerinde desteği görebiliyorsunuz. Bunlar arasında Apple iPad, Sony PSP ve YouTube videoları da bulunuyor.


Tüm yazılımların en güncel sürümlerine ulaşmak için TikTag’leyin

10708/2014

108 08/2014

TesT Uygulamalar

Pocket İnterneti “cebe” atın

Her ne kadar artık internet sürekli yanı başımızda olsa da bazı durumlarda

ondan mahrum kalabiliyoruz. Eğer akıllı telefonunuz var fakat sınırlı bir internet paketine sahipseniz bu durum sık sık ba-şınıza geliyor olabilir. Bu durumda bu uy-gulamanın benzerlerine ihtiyaç duymak mümkün. Pocket, internette gördüğünüz fotoğraf ve videoları, okuduğunuz bir ma-kaleyi ve benzerlerini cebe atabilmenizi sağlayan bir uygulama. Cebe attığınız web sitelerini daha sonra internetin olmadığı durumlarda da görüntüleyebilmenizi sağ-layan Pocket, böylelikle büyük bir sorunu ortadan kaldırmış oluyor.

Sunduğu özelliklerle oldukça kullanışlı olan uygulama, ayrıca kullanımıyla da ol-dukça kolay. İsterseniz internette bir ma-kaleyi yalnızca metin formatında da kay-dedebilen uygulama, etiketler ve kategori-

ler tanımlayabilmenize de izin veriyor. Böylece cebe attığınız siteleri daha kolay erişilebilir kılan Pocket, Android ve iOS iş-letim sistemleri için hazır durumda. Her-hangi bir ücret ödemeden Pocket uygula-masını indirebilir ve internetsiz ortamlar-da internete bağlıymışçasına hareket ede-bilirsiniz.

S O N U Ç

İnternet içeriklerini cebe atabilmenizi ve internetin olmadığı durumlarda da rahatlıkla görüntüleyebilmenizi sağlamasıyla gayet başarılı olan Pocket, mutlaka denenmeli diye düşünüyoruz.

Android LostKayıp Android

Android’li cep tele-fonunuz kayboldu-ğunda ona hemen veda etmenize ge-rek yok. Android Lost uygulaması ile onu yeniden bula-bilir veya bulamı-yorsanız da size özel içerikleri cep t e l e f o n u n u z d a n uzaktan silebilirsi-niz. Android Lost’u telefonunuza kurduk-tan sonra telefonunuzu kaybettiğinizde size harita üzerinden telefonunuzun yeri-ni gösterebilen uygulama, böylece size bir şans daha veriyor. Eğer telefonunuza eri-şemiyorsanız da dilerseniz SD kart içinde-ki içerikleri yine uzaktan silebilirsiniz.

SiStem

Fİyat ücretsiz ücretsiz –

çok iyi (94)

SİStem

Fİyat – 4,29 tL –

iyi (86)

SİStem

Fİyat – ücretsiz –

çok iyi (92)

SİStem


iyi (88)

Web PC Suite Tablet içeriklerine erişin

Hem akıllı telefon hem tablet sahibi olanlara hitap eden bir uygulama olan Web PC Suite, telefo-nunuz üzerinden tabletinize erişebil-menizi sağlayan bir uygulama. Telefo-nunuzdan kablosuz olarak tabletin içe-riklerine erişebil-menize olanak tanıyan Web PC Suite uy-gulaması, elbette kullanıma hazır olması için her iki cihazınızda da kurulu olmalı. Diğer yandan iki cihazın da aynı ağ üze-rinden internete bağlı olması da gereki-yor.

Sixaxis ControllerTableti konsola çevirin

Eğer bir PlayStation 3 sahibi iseniz ve iki adet gamepad size yetmiyorsa o halde bu uygulamayı kul-lanabilirsiniz. Akıllı telefon veya tableti bir gamepad’e çevi-rebileceğiniz uygula-ma, böylece PS3’ü akıllı telefon ve tab-let ile kontrol edebil-menize olanak tanıyor. Kurulumu olduk-ça kolay olan uygulamanın çalışması için yalnızca bir USB kablosuna ihtiyacınız var. İlk etapta elbette... Kurulumun ardın-dan yeni “gamepad’inizi” kablosuz olarak çalıştırabiliyorsunuz.

Pocket istediğiniz internet içerik cihazınızda kaydediyor.

10908/2014

SİStem


çok iyi (92)

2048 2048’e ulaşın!

Son zamanların popüler oyunu 2048, 2 ve 2’nin katlarından oluşan numaraları toplayarak 2048’e ve hatta üzerine ulaşmanızı gerekti-ren bir oyun. Beyin jimnastiği yapma-nızı sağlayacak olan 2048, her ne kadar kolay gibi gö-rünüyor olsa da dikkat gerektiriyor. Bir kez başladıktan sonra bağımlılık yapabilecek olan oyun, elbette hırsla doğru orantılı olarak oyun keyfini katlı-yor. Her denemenizde daha yüksek skor-lara erişebileceğiniz oyunu ücretsiz ola-rak indirebiliyorsunuz.

k I S A k I S A

Runtastic Pro 5.0egzersiz uygulamaları arasında dikkat çeken Runtastic Pro, yeni sürümüyle daha iyi özellikler

sunuyor. Uygulamanın ücretsiz versiyonu da bulunuyor. (iOS: 14 TL)

YouTube 5.5.27 mobil cihazınızın web tarayıcısından da erişebileceğiniz youtube, uygulama olarak da

sunuluyor. youtube’un yeni versiyonuyla birlikte oynatma listesine yeni özellikler getiriliyor. (Android: Ücretsiz)

SugarSync 4.1.0.9 Bulut depolama uygulamalarından biri olan SugarSync ile yeni versiyonda

tabletlere çevrim dışı senkronizasyon özelliği geliyor. (iOS/Android: Ücretsiz)

Spotify Music 1.0Online müzik dinlemek için kullanılabilecek ve son zamanlarda bir hayli popüler hale

gelen Spotify music, yeni sürümünde daha iyi bir arayüz sunuyor. (iOS/Android: Ücretsiz)

Tetris 1.4.35Kült oyunlar arasında yer alan tetris de yeni sürümüne güncellendi. yeni sürümle birlikte

oyuna yeni özellikler de katılmış. Böylece eğlence eskisinden daha fazla. (iOS/Android: 2,5 TL/Ücretsiz)

Messenger 4.0Facebook’taki sohbet kısmı artık Facebook’tan ayrılarak tamamen serbest bir uygulama halini aldı.

Bu uygulamayı indirerek Facebook’taki arkadaşlarınızla sohbet edebilirsiniz. (iOS/android: Ücretsiz)

Nature to SleepUykuya dalmadan önce ormanın sesine kulak vermek isteyenler için keyifli olabilecek olan Forest

Sounds Nature to Sleep, ücretsiz olmasıyla da kullanışlı. (Android: Ücretsiz)

Plague Inc. 1.7.3iOS kullanıcılarına özel olan Plague Inc. oyunu, yeni güncellemeyle birlikte tam 14 yeni

senaryoya kavuştu. Oynamak isteyenler uygulamayı indirebilirler. (iOS: 2,5 TL)

Sİ Stem


çok iyi (98)

TickTickYapılacaklar listesi

Uygulama marketlerde pek çok benzer uygulama bulunuyor, ancak TickTick uy-gulaması son za-manlarda bir hayli dikkat çeken bir ya-pacaklar listesi uy-gulaması. Oldukça kolay ve başarılı bir kullanıma sahip olan TickTick uygu-laması, ücretsiz ol-masıyla da beğeni topluyor. Tasarı-mıyla da beğenece-ğinizi düşündüğü-müz TickTick, iOS ve Android kullanıcıları tarafından mobil platformlara indirilebi-lir durumda. Windows Phone kullanıcıları ise ne yazık ki alternatiflere yönelmek zo-runda.

SİStem

Fİyat 10 tL 10 tL –

çok iyi (94)

Clarc Bulmacaları çözün

Android ve iOS kullanıcıları tarafından in-dirilebilecek bir uygulama olan Clarc, ke-yifli bir bulmaca oyunu. Clarc adında bir robotu yönettiğiniz oyunda tam 25 farklı bölüm bulunuyor. Her bir bölümde birbi-rinden zor bulmacaları çözmeniz gereken oyunda, grafikler dikkat çekici. Eğer şu sı-ralar yeni ve eğlenceli bir oyun arıyorsa-nız Clarc’ı size de öneririz. Ancak oyunun ücretli olduğunu da hatırlatmakta fayda var.

SiStem

FIyat 7,45 tL – –

iyi (80)

Paper CameraEfekt katın

Fotoğraf ve videolara efekt katmakta yeni uygulamalar arıyorsanız Paper Camera iyi bir alternatif ola-rak dikkat çekici. Çektiğiniz fotoğraf ve videolara 13 farklı komik efekt katabileceğiniz uy-gulama ile ayrıca efektleri gerçek za-manlı olarak da fotoğraf ve video-larınız üzerinde görebiliyorsunuz. Böylece ister fo-toğrafı çekmeden önce, ister çektikten sonra birbirinden farklı efektler katabilir ve arkadaşlarınız tarafından beğenilmesi-ni sağlayabilirsiniz.

Ayın web siteleri

www.kayak.com.tr Seyahat siteleri arasında kay-boluyorsanız Kayak.com.tr ad-resi ile buna bir son verebilirsi-niz. Yüzlerce seyahat sitesini bir seferde karşılaştırmanıza olanak tanıyan Kayak.com.tr, hangi siteden rezervasyon yap-mak istediğinize karar verme-nizi kolaylaştırıyor. Web sitesi-nin yanı sıra mobil uygulaması da bulunan Kayak.com.tr, re-zervasyon noktasında da ko-laylık sağlıyor. Seyahat yapma planları olanların dikkatine.

www.webgirisimleri.com Türkiye'nin web girişimlerini tanıtmak, duyurmak ve kulla-nıcılar tarafından analiz edil-mesini sağlamak amacıyla ku-rulmuş bir haber sitesi olan webgirisimleri.com, son yıllar-da Türk Web Girişimcileri tara-fından hayata geçirilen projele-rin tüm dünyada hayranlıkla izlenmekte olduğunu fark ede-rek, ülkemizde bu yöndeki açığı kapatma yolunu izliyor. Webgi-risimleri.com, içeriğinde pek çok girişim örneği içeriyor.

www.ofistekulaklik.com Bircom tarafından hayata geçi-rilen ofistekulaklik.com, iş ha-yatında günden güne yaygınla-şan kulaklık kullanımının öne-mine ve gerekliliğine dikkat çekiyor. Sağlık, hız, konfor ve verimlilik gibi birçok faktör ne-deniyle günümüzde sadece çağrı merkezlerinde değil, bir-çok ofiste çalışanların kulaklık kullanmaya başladığı belirtilen sitede, Sennheiser markalı ofis kulaklıklarına ilişkin tüm bilgi-lere ulaşılabiliyor.

www.sqlkodlari.com SQL kodlamaları, veritabanı uygulamalarının ayrılmaz bir parçası elbette. Eğer kodlamay-la uğraşıyorsanız veya bu işe gönül vermek istiyorsanız bu site bu noktada size yardımcı olabilir. İçeriğinde SQL kodla-malarına ilişkin pek çok bilgi içeren site, diğer yandan kodla-rın nasıl kullanıldığına da ör-neklerle değiniyor. Sitedeki bil-giler ile hem merakınızı gide-rebilir, hem de kodlamaya iliş-kin yeni şeyler öğrenebilirsiniz.

Seyahate çıkarken Web girişimleri “İşinize hız katar” SQL kodları

İçerik fabrikası www.icerikfabrikasi.com Hazır özgün içerik sunan özel satış platformu icerikfabrikasi.com, ziyaretçileri yüzlerce kategoride binlerce özgün içerikle buluşturuyor. İçerik Fabrikası, ihtiyaca özel içerik de üretiyor: Terzi usulü içerik! Tanınmış profesyonel isimlerin yazar ola-rak yer aldığı İçerik Fabrikası portföyünde, uzman editörler ve fotoğrafçılar da bulunuyor. İçerik Fabrikası kategorileri ara-sında; araştırma, çevre, seyahat, dekorasyon, evlilik, iş yaşamı, otomobil, tarih, sinema, teknoloji ve çok daha fazlası yer alı-yor. Çıkış noktası olan ilginç fikriyle bu ay Ayın Sitesi olarak seçtiğimiz İçerik Fabrikası, eminiz sizin tarafınızdan da beğe-nilecek. İnternet sitesi içeriğiyle olduğu kadar tasarımıyla da başarılı görünüyor.

Beğendiğiniz web sitelerini CHIP okurlarıyla paylaşmak istiyorsanız, adreslerini [email protected] e-posta adresine gönderin. ERCAN UĞURLU

110 08/2014

TeKNOLOJİ Web siteleri

www.gazeteler.com İnternet kullanıcılarının gaze-te adreslerine rahatça ulaşma-sını sağlayan bir internet sitesi olan gazeteler.com, kullanımı kolay olup, kullanıcıları haber-lere kısa yoldan ulaşıyor. "Ha-bere giden en kısa yol", motto-suyla hizmet veren gazeteler.com, her geçen gün daha fazla internet kullanıcısı tarafından keşfediliyor. Gazeteler.com, ga-zetelerin dışında onlarca başka alanda da sınıflandırılmış site-leri kullanıcılarına sunuyor.

www.yihuu.com Oyun oynamayı seven ve vak-tini eğlenceli geçirmek isteyen-lerin adresi olan Yihuu.com, içeriğinde yüzlerce oyun sunu-yor. Vakit geçirmeli ve basit olan yüzlerce oyunu sitede ra-hatlıkla oynayabiliyorsunuz. Tek yapmanız gereken sunulan içeriklerden istediğinize tıkla-mak ve oyunun başlamasını beklemek. Sayfalar halinde uy-gulama boyutunda olan ikon-lar ile Flash oyunlara erişebilir, keyifli zaman geçirebilirsiniz.

www.pusuladogasporlari.com Ekstrem sporlardan hoşlanıyor-sanız ve macera tutkunuza sık sık yenik düşüyorsanız o halde bu site size göre olabilir. Pusula-dogasporlari.com, doğa sporları eğitimi veren bir kurum. Doğa sporları ile ilgili tesis kurulumu ve işletilmesi hizmetlerini sağ-layan, sponsorluklar alarak ve doğa sporları gösterileri yapa-rak hizmet veren site, ayrıca do-ğa sporları için malzeme de te-min ediyor. Danışmanlık ve bil-gilendirme için de siteyi ziyaret edebilirsiniz.

www.sosyotix.com Sosyotix.com birçok farklı plat-form üzerinden çalışan, sahip olduğu teknoloji ile kağıt bilet ihtiyacını ortadan kaldıran, mevcut bilet satış uygulamala-rının tamamen yeniden dizayn edilmesiyle oluşturulmuş, yeni nesil, dijital, sosyal ve kişisel bi-letleme sistemi olarak hizmet veriyor. Site üzerinden etkinlik-leri görebilir ve bilet satın alabi-lirsiniz. Ayrıca gerçek zamanlı raporlama modülleriyle etkin-liklerinizi yönetebilirsiniz.

www.zapkolik.com Eğlenceli videolarla keyifli da-kikalar geçirmek isteyenleri sık sık kendini ziyaret etmeye ite-cek olan zapkolik.com, pek çok kategoride yüzlerce video içeri-yor. Yalnızca video değil, bu-nun yanı sıra müzik kanalına da sahip olan site, Facebook ile entegre halde. Böylece beğen-diğiniz videoları anında arka-daşlarınızla paylaşabiliyorsu-nuz. Diğer yandan internet si-tesinin Apple kullanıcıları için iOS uygulaması olduğunu da söyleyelim.

www.bilgedit.com Bilgedit.com, teknolojinin pek çok alanından haberdar olabi-leceğiniz bir teknoloji portalı olarak hizmet veriyor. Tekno-loji dünyasından en son ha-berlerin yer aldığı sitede, do-nanım, yazılım, internet, mo-bil, webmaster, eğitim ve oyun başlıkları altında kategoriler halinde de bilgiler mevcut du-rumda. Yenilenen tasarımıyla dikkat çeken internet sitesi, oyun incelemelerine de yer veriyor.

www.beyazperde.com Beyazperde.com, on yıldan faz-la süredir internette sinema dünyasının nabzını tutan, Türkiye’den ve dünyadan en güncel haberleri, objektif yazar kadrosu ve hızla gelişen verita-banı ile Türkiye’nin en iyi sine-ma web sitesi olma iddiasını taşıyor. Fransız şirket AlloCine ile yollarını birleştirerek yepye-ni bir başlangıç yapan Beyaz-perde.com, sitedeki birçok ye-nilikle ve hızla büyüyen ekibiy-le takipçilerini sevindirmeye devam ediyor.

Tüm gazeteler

Okul öncesi hazırlık

Oyuncunun adresi

Doğa sporları

Hangi etkinlik var?

Eğlenceli videolar

SQL kodları Teknoloji portalı

Sinemaseverlere www.okuloncesidunyam.com Okul öncesi güzel bir hazırlık dönemi için ziyaret edilebilecek olan site, miniklere, velilere ve sınıf öğretmenlerine hitap edi-yor. Pek çok eğlenceli etkinlikle sınıf öncesi eğitimi için güzel ve eğlenceli işler yapan site, pek çok kategoride etkinlik düzenli-yor. Bunlar arasında maske et-kinlikleri, origami, okuma – yazma etkinliği, aile katılımları, boya etkinlikleri ve çok daha fazlası yer alıyor. Okul öncesi alışma evresi için ziyaret edil-mesi gereken iyi bir site.

08 /2014

08 /2014

EDİT

ÖRÜN SEÇ

İMİ

08 /2014

FİY

ATPERFORM

ANS

08/2 01408 /2014

11108/2014

08/2014 www.chip.cOM.TR 112

CHIP Yayın Yönetmeni Mahmut Karslıoğlu,yazılım dünyasında dikkatini çeken gelişmeleri her ay günlüğünde sizlerle paylaşıyor. Sosyal ağlarda takip etmek için:

[email protected]/blog/mahmutwww.twitter.com/mahmutkarslioluwww.instagram.com/mahmutkarsliogluwww.pinterest.com/mahmutkarslioluplus.google.com/+MahmutKarsliogluwww.linkedin.com/profile/view?id=304012332

Sonunda Freemium App’lerden kurtuluyoruz!

Ücretsiz diye görünen ancak özellikle çocukları hedef alan uygulama içi satın almalardan mağdur biri olarak Google’ın

kararını en çok destekleyenlerden biriyim...

Ayın BULUŞU Microsoft’un Adam gibi projesi... Yapay zeka konusunda haberler ardı ardına geliyor. Geçen ay yazdığım Turing testini geçen yazılımdan sonra Microsoft, yapay beyin oluşturma yolunda önemli bir adım olan Project Adam’ı duyurdu. Gördüğü imgeleri tanıyarak kategorilendirebilen Project Adam, Google’ın aynı işlevi gören yapay zeka yazılımı DistBlief’ten 50 kat daha hızlı çalışıyor. Yapılan bir testte, Microsoft’un yeni Adam yazılımı, 22 bin kategoriye ayrılmış milyonlarca fotoğrafı %29.8 doğrulukla verilen süre içinde ayıklamayı başardı. %30’luk isabet oranı çok yüksekmiş gibi görünmüyor ancak daha önce bu alanda rekoru elinde bulunduran Google’ın yazılımı sadece %15.8 oranında doğru sonuç verebiliyordu. Dolayısıyla Project Adam için, insanoğlunun mevcut yapay zeka teknolojisini ikiye katlayan bir proje yakıştırması yapılabilir. Project Adam sayesinde, yapay zeka artık eskisinden çok daha hızlı bir öğrenme süreci geçiriyor. Gördüğü fotoğrafları tanıdıkça yapılan aramalara cevap verme ve karşılaştığı durumları analiz etme hızı da artıyor. Ayrıca, başarılı olarak tanıdığı imgeler üzerinden öğrendiği yeni verilerle, daha önce tanımakta zorluk çektiği imgeleri de tanır hale gelebiliyor. Google’ın, kendi yapay zeka yazılımını Google servislerine imaj tanıma teknolojisi olarak adapte etmesi gibi Microsoft’un da Project Adam’ı Microsoft ürünlerine yüz ve görsel tanıma teknolojisi olarak entegre

etmesi bekleniyor. Böylece örneğin, cep telefonunuzla oynamak isteyen evdeki çocuğunuz telefonu eline aldığında telefon kilidini otomatik olarak açıp sadece oyunların çalışabileceği bir oturum başlatacakken, telefonu aile dışından bir yabancı eline aldığında telefonu kilitleyecek ve gerçek sahibi telefona kısa süre içinde müdahale etmezse, aile bireylerine telefonun çalınmış olabileceğine dair SMS gönderebilecek.

Ayın DEĞİŞİMİ Bedava oyun kandırmacasına son Google Play’den ücretsiz diye indirip, sizi “uygulama içi satın almalara” zorlayan oyunlar, yakında ücretsiz sınıfına girmeyebilirler. Avrupa Birliği Komisyonu’nun yeni yayınladığı kurallar, Google’ın uygulama içi satın alma işlevine sahip oyunları ücretsiz olarak tanıtmasına mani olacak. Mahkeme kararıyla desteklenen yeni kararlar, Google’ın Play Store’daki bu değişiklikleri diğer bölgelerde uygulamak zorunda olup olmadığından

Görsel olarak nesneleri ayırt edebilen ya-pay zeka projesi ADAM, Google’ın rekoru-nu neredeyse ikiye katlıyor.

YAZILIM günlüğü

Google, ücretsiz diye görünen ancak uygulama için satın almaya zorlayan app’leri ücretsiz listesinden çıkaracak

113 08/2014 www.chip.cOM.TR

bahsetmiyor. Ancak Avrupa’daki ücretsiz uygulama sayısında Eylül’den itibaren büyük bir düşüş bekleyebiliriz. Bu arada Komisyon, Google gibi somut bir çözüm sunmayan Apple’ı yayınladığı basın bildirisinde eleştirdi. FTC’nin (ABD Federal Ticaret Komisyonu) Apple ve Amazon’un başına iş açmasının ardından Google’ın hızlı davranmak istemesini anlamak mümkün. Apple, bu sene FTC’ye sanal içerikleri satın alma amacı gütmeyen 37.000 müşterisi için 32.5 milyon dolar ödemek zorunda kalmıştı. Daha yakın bir zamanda ise FTC, yanlışlıkla satın alma yapan Amazon müşterileri için Amazon’a cezayı kesmişti. Bir rapora göre Apple, satın almayla ilgili işlevleri bu sonbaharda final sürümü yayınlanacak olan iOS 8’le birlikte sunabilir.

Ayın REKORU En çok tweet’lenen kupa maçı...FIFA Dünya Kupası’nda Brezilya ve Alman-ya arasında oynanan yarı final maçı, Twitter’da paylaşılan 35.6 milyon tweet’le kendi rekorunu kırdı ve en çok tweet’lenen spor müsabakası oldu. Bir önceki rekor da-daha önce oynanan Brezilya - Şili maçına aitti. Bu maçta 16.4 milyon tweet gönderil-mişti. Ancak tarihi skorlu maç, tweet’leri ikiye katlayarak kısa süre içinde kırılması bir rekora imza attı.Maçta ilk 30 dakikada Almanya’dan 5 gol yiyen Brezilya, kendi evinde toplamda 7 gol yiyerek ve sadece 1 gol atarak Dünya

Kupası iddiasını yitirmişti. Twitter’a göre Sa-mi Khedira’nın 29. dakikada attığı gol, dakika-da 580.166 tweet ile bir başka rekora imza attı. Brezilya - Şili maçında dakikadaki tweet sayısı en fazla 389.000’e, Superbowl 48 esnasında ise dakikada 382.000’e ulaşmıştı.

Ayın İŞ TEKLİFİ Internetten film seyredin para kazanın Ülkemizde hizmet vermeyen ancak ABD ve İngiltere’de çok popüler olan Netflix servisi, İngiltere ofisi için aradığı yeni çalışanlarla dünyada ilgi topladı. TV programlarını ve filmlerini etiketleyerek sosyal medyada daha kolay paylaşılmasını isteyen Netflix bu amaçla İngiltere ofisine yeni çalışanlar alacağını duyurdu. Adayların, film ve TV seyretmeyi sevmesi ve film, sinema, TV eleştirisi konusunda yetenekli olması isteniyor. İşe alınacak adayların ofise gitmesi gerekmeyecek ve evlerinden TV seyrederek, seyrettikleri programlar hakkında etiketler oluşturarak bir veri tabanı yaratılmasına yardımcı olacaklar. Türkiye’de yaşayan gençler için bu işe başvurmak imkansız gibi görünüyor olsa da eğer İngiltere’de yaşıyorsanız, bir göz atmak isteyebilirsiniz.

Ayın ÖnERİSİ Önemsiz hesaplarınız için basit şifreMicrosoft araştırmacaları, şifre kullanımı konusunda genel kabul görmüş kuralları yıkan bir açıklama yaptı. Microsoft’a göre kullanıcıların her hesap için farklı ve zor bir şifre belirlemesi, akıl karışıklığı yarata-rak sonunda kullanıcıları bezdiriyor ve ar-dından çok önemli, hayati hesaplara bile

basit şifreler atamalarına neden oluyor. Bu da bir saldırı anında, kullancıların hayati öneme sahip hesaplarının kötü niyetli kişi-lere kaptırmalarına kapı açıyor. Microsoft’un tavsiyelerine göre, kullanıcı-ların çok önemli bir iki hesabı için güçlü şifre kullanması, düşük önemli servislerde-ki hesaplarını ise hatırlaması basit bir şifre ile koruması yeterli olacak zira bu şekilde kullanıcılar önemli hesaplarının şifrelerini hatırlamakta güçlük çekmeyecekler. Kısacası Microsoft, bugüne dek hep söyle-nen “güçlü şifreler üretin” tavsiyesini bir anda yerle bir etmiş durumda. Verdiği yeni tavsiyede ne kadar haklı olduğunun değer-lendirmesini ise, size bırakıyorum...

Ayın UygULAMASı Sadece emojiler ile haberleşinTwitter’da insanların kendilerini sadece 140 karakterle ifade etme sınırı bile size fazla geliyorsa, bu yeni gelişme sizi çok memnun edecek. iOS için geliştirilen ve yakında hiz-mete girecek olan Emojli isimli sosyal ağ, metin okumaktan sıkılan ve kelimeleri “çok gereksiz ve sıkıcı” bulanlara hitap ediyor ve sadece emojilerle paylaşımda bulunmaya izin veriyor. Böylece kullanıcılar, sıkıntıları-nı, dertlerini, mutluluklarını, hislerini sade-ce emoji sembolleri ile ifade edecek. Sosyal ağın yaratıcılarına göre, kullanıcı isimleri bile emojilerden oluşacak ve insanlar bu sosyal ağda spam mesajlar almayacaklar zi-ra emojilerle anlatabilecek reklamlar yap-mak mümkün değil. Emojli sosyal ağı sene sonuna doğru diğer platformlar için de eri-şilebilir olacak. Kullanıcı isimlerini şimdi-den rezerve etmek isteyenler emoj.li adre-sinden sosyal ağa ulaşabilirler.

Mahmut Karslıoğlu’nun blog’undaki diğer yazıları için TikTag’leyin

Film seyredip para kazanmak, kardeş dergimiz Level’ın yaptığı oyun oynayıp para kazanma işinden daha iyi görünüyor.

114 08/2014

TeKNOLOJİ Teknik sözlük

Daha fazla frekans HD Voice sıradan telefon görüşmelerinden (300-3.400 Hz) farklı olarak 50-7.000 Hz frekans aralığına, yani insan kulağının duyabildiği aralıktaki tüm ses algısını kapsıyor. Böylece telefondaki ses çok daha doğal, çok daha berrak geliyor. Sesler arasındaki farkları duymak da kolaylaşıyor.

Teknik uygulama Geleneksel telefon (karasal hat) ağında HD Voice iletiminden G.722, mobil iletişimde ise G.722.2 (AMR-WB) kodekleri sorumlu. Geleneksel telefon ağında HD Voice internetten faydalanabiliyor çünkü bu tür ağlar hâlâ G.711 kodekini kullanıyor. Bu özellikten faydalanmak için iki uç aygıtın da HD Voice’u desteklemesi ve aynı sağlayıcının ağı üstünde yer alması gerekiyor.

Donanım entegrasyonu Akıllı telefonlarda HD Voice desteği nispeten faza. Bazı üst düzey telefonlarda (özellikle Android’de) AMR-WB teknolojisi 2011’den beri kullanılıyor. Diğer yandan, sıradan telefon ağlarına baktığımızda sadece birkaç tanesinin G.722’yi desteklediğini görüyoruz.

Kodek G.711 G.722 G.722.2 (AMR-WB)Kullanım alanı VoIP, ISDN, mobil iletişim VoIP, Cat-iq (DECT) Mobil iletişim, CAT Iq (DECT)

Bant genişliği 64 KBit/s 64 KBit/s’ye kadar 1,25 KBit’ten 23,85 KBit’e kadar

Örnekleme hızı 8 kHz 16 kHz 16 kHz

Frekans iletimi 300-3.400 Hz 50-7.000 Hz 90-7.000 Hz

Üretici HD Voice’lu akıllı telefonlarApple iPhone 5, iPhone 5C, iPhone 5S

BlackBerry Z10, Z30, Q5, Q10, Torch 9810 ve daha yeni modeller

HTC 2011/12’den sonra çıkan tüm Android’ler, In-credible, Radar, Titan, 8X

Huawei P serisi, G serisi vb.

LG L serisi (5’ten itibaren), G serisi, Nexus 4/5, 3B Serisi, Prada 3.0 vb.

Motorola Razr, Razri, Quench, Moto G

Nokia Lumia Modelleri vb.

Samsung S serisi, Note serisi, Ace serisi, Mini serisi, Nexus vb.

Sony Tüm Xperia modelleri (Android’li)

HD Voice tüm ses algı aralığını kapsıyor

Sabit telefon hattında HD Voice HD Voice mobil iletişimde

Sadece aynı şebekenin ağında geçerli Sadece aynı şebekenin ağında geçerli

VoIP

G.722 G.722 G.722.2 G.722.2

UMTS

0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 6.000 7.000 8.000 9.000 10.000 11.000 12.000

200 Hz

300 Hz 3.400 Hz 7.000 Hz50 Hz

5.000 Hz 12.000 Hz50 Hz

Frekans Hz

Konuşma frekansı

Konuşma algısı

Normal telefon

11508/2014

Hi-Fi kalitede telefon görüşmesiHD Voice kristal netliğinde telefon görüşmesi yapmanızı sağlayan bir stan-dart teknoloji. Tek sorun, şebekelerin uygulamaya koymakta güçlük çekmesi.

HDTV, kayıpsız ses biçimleri, çevresel HD ses sunan Blu-ray ve 4K çözünürlüklü aksiyon kameraları. Ar-tık neredeyse her alanda yüksek tanımlı ses ve gö-rüntü standart halini aldı. Fakat telefon görüşmesi yaparken hâlâ çok düşük ses kalitesiyle idare etmek

zorunda kalıyoruz. “HD Voice” ise Hi-Fi kalitesinde, kristal berraklı-ğında telefon görüşmelerine izin veren bir teknoloji. Birçok akıllı telefon ve ev telefonu ve AVM FritzBox gibi yönlendiriciler bu tek-nolojiyi destekliyor. Hatta kimi operatörler ek bir ücret almadan bu hizmeti sunuyor. Bununla birlikte telefon ağlarındaki eski tek-nolojik sorunlar, operatörlerin ağlarını yükseltmede sergiledikleri gönülsüzlükle birleşince gerçekten HD görüşme yapma olasılığı düşüyor.

HD Voice için kullanılan teknoloji cep telefonu ve karasal tele-fon iletişiminde kullanılandan farklı da olsa, sonuçlar aynı. Nor-mal telefon görüşmelerinde sadece 300-3.400 Hz arası frekanslar iletilirken HD Voice’da bu aralık 50-7.000 Hz, yani normal görüş-menin iki katından daha fazla. Bu aralık insan kulağının konuşma algısının sınırlarını (genelde 200-5.000 Hz) aşıyor. Dolayısıyla HD Voice, akustik algı bilgisi 3.400 Hz’in üstünde olan “S” ve “F” harf-lerinin karışmasını önlüyor. Eski teknolojide harfleri ayırt etmek o kadar güç ki hemen harfleri kodlamaya başlıyoruz. Otomatik gü-rültü bastırma ise HD çağrıların ses kalitesini daha da yükseltiyor. İsterseniz gsma.com/network2020/hdvoice adresine gidip HD Vo-ice konuşmalarının ne kadar net ve anlaşılır olduğuna hayret ede-bilirsiniz.

Teoride, tüm önkoşullar yerine getirilirse HD Voice aktarımı otomatikman etkinleştirilebilir. Ama pratikte durum böyle değil. Örneğin Almanya’da Telekom, Vodafone ve Eplus kendi şebekele-rinde HD görüşmelere izin veriyor. Telekom bu hizmeti 2011 so-nundan, Vodafone ile Eplus ise sırasıyla 2013 ortası ve Mart 2014’ten beri sunuyor. O2 ise hâlâ HD Voice standardını destekle-meyi reddediyor ve resmi açıklamaya göre bu durum daha uzun süre böyle gidecek. Sabit hatlarda HD Voice sadece VoIP, mobil ile-tişimde ise sadece UMTS üzerinden gerçekleşiyor. Teknolojik ba-kımdan Hi-Fi görüntüleri GSM’le de yapmak mümkün. Ne var ki şu ana kadar bu hizmeti sunan tek bir şebeke bile yok. Ama HD

Voice’un en büyük handikabı başka yerde: HD görüşmeler sadece operatörün kendi şebekesi içinde gerçekleşiyor. Dolayısıyla da ör-neğin iki farklı şebeke kullanıcısının birbiriyle HD kalitesinde gö-rüşmesi olanaksız. Bu durum sabit hatlarda da geçerli. Bununla da bitmiyor; operatör aynı olsa bile, cep telefonu ile sabit hat arasın-da da HD kalitesinde görüşme yapılamıyor. Bunun altında HD ile-timinde farklı kodeklerin kullanılması var. Sabit hatlarda G.722, cep telefonlarında ise G722.2 kodeki kullanılıyor. İsimlerinin ben-zeşmesi dışında bu iki teknolojinin hiçbir ortak yanı yok. AMR-WB (Adaptive Multi-Rate Wideband) adıyla da bilinen G722.2 mobil ağ-larda kaynak tasarruflu ve ölçeklendirilebilir bir veri hızı sunuyor. Bu hız maksimum 23,85 KBit/s ve sessizliklerde 1,25 KBit/s değeri-ne düşebiliyor. Kodeklerin farklılığı problemin sadece yarısı çünkü tüm görüşmeleri işleyen kodek olan G.711, 1970’lerden beri aynı. UMTS ile sabit hat arasında (ve operatörler arasında) HD bağlantı kurmak için uygun arabirimlerin geliştirilmesi gerekiyor ki bu da bir hayli pahalı. Yine de bu üç operatör, bir tarih veremeseler de sorunun üstünde çalıştıklarını sözbirliği etmişçesine açıklıyor. Uzun vadede HD Voice çağrıları LTE ağında da işlenebilecek. Al-man cep telefonu operatörleri şu anda bunun için gerekli olan VoLTE teknolojisi üzerinde çalışıyor ama bir hizmete giriş tarihi söyleyemiyor.

HD Voice destekleyen bir sürü telefon varHD Voice sadece iki taraflı çalıştığından, konuşacak iki kişinin de bu standartla uyumlu telefona sahip olması şart. AMR-WB destekli akıllı telefon bulmak daha yüksek bir ihtimal. HD Voice ise ilk baş-ta sadece pahalı modellerde vardı ama artık orta sınıf aygıtlarda da karşımıza çıkıyor.

Bu yüzden de 2011’den beri üretilmiş birçok Android telefon, en son BlackBerry’ler, Nokia’nın Lumia modelleri ve 5. sürümden baş-layarak iPhone’lar bu standardı destekliyor. Ne var ki yeni stan-dartların oturması sabit telefon piyasasında zaman aldığından destekleyen sabit telefon sayısı çok az. En geniş HD Voice uyumlu telefonu sunan üretici Gigaset bu teknolojiyi HDSP (High Definiti-on Sound Performance) adıyla pazarlıyor. s

[email protected]

116 08/2014

TeKNOLOJİ Cooltech

Cem ŞANCI

Cool Tech Gelişen teknolojinin en ilginç örnekleri

M I N u u M

Yeni bir klavyeAkıllı saatler eninde sonuna hayatımızın bir parçası olacak ancak bu gelişmenin önündeki engel, bu cihazların minik ekranı olması ve haliyle üzerinde klavye yazılımı çalıştırmanın çok zor olması. Ancak, sesle komut teknolojisi tüm dillerde mükemmel çalışana kadar akıllıca bir klavye yazılımı sorunu çözebilir. Bu akıllı yazılım da Minuum klavye uygulaması olabilir. Tek satırlık bir klavyeden oluşan uygulama, parmakla yazı yazmayı son derece kolaylaştırıyor. Elbette bu uygulamayı telefonlar üzerinde de kullanmak mümkün.

Bilgi için: http://minuum.comFiyat: 8 TL

I N k C A s e +

Enerji tüketmeyen ekranVideo oyunlarında artık, “hissetme” dönemine giriyoruz. Bu oyun yeleği, oyunlardaki tepkileri vücudumuzda hissetmemizi sağlayacak. Bir kılıç dövüşünde aldığımız yaraları, yediğimiz yumrukları, atla giderken yaşadığımız sarsıntıyı, otomobille sağa sola çarparken oluşan kuvveti daha gerçekçi şekilde yaşamak mümkün olacak. Heyecan verici değil mi? Kickstarter’daki kampanya başarılı olursa yeleği yakında giyebileceğiz.

Fiyat: 100 dolarBilgi için: www.inkcase.com

11708/2014

P r o j e C t A r A

Modüler telefon gerçek oluyorGeçen yıl Kickstarter’da ortaya çıkan modüler telefon projesine Motorola sahip çıkmış görünüyor. Project Ara ismi verilen proje ile telefonlar, standart bir anakart üzerine yerleştirilecek modüller ile oluşturulacak. Kullanıcı, ihtiyaç duyduğu farklı nitelik ve fiyattaki modülleri satın alıp telefonuna yerleştirerek istediği özelliğe sahip telefonu yaratabilecek. Elbette bu sayede, yeni teknolojilerle telefonu güncellemek de çok daha kolay olacak.

Fiyat: belli değilBilgi için: Motorola.com

B I s t r o C A t F e e d e r

Kediniz aç kalmasınKedi beslemek çok huzur verici bir faaliyet olabilir ama onları doyurmak bazen gerçek bir mesaiye dönüşebiliyor. Özellikle de iş için evden uzakta olduğunuz saatler veya günler boyunca kedinin evde aç kalması kriz geçirmesi için yeterli olabilir. Bu sorunu çözmek içinse Indiegogo sitesinde ortaya çıkan Bistro akıllı kedi besleme cihazı projesi yeterli olabilir. Kedilerin yüz hatlarını tanıyarak hangi kedinin hangi saatte ne kadar mama alması gerektiğini ayarlayan cihaz, bu sayede mama kabına yaklaşan kediye doğru mamayı doğru miktarda vermeyi başarıyor. Evde birden fazla kedi beslerken veya bahçede dolaşmayı seven kedileri beslemek için ideal bir çözüm. Cihaz ayrıca telefon uygulaması üzerinden, her kedinin mama faaliyetini izlemeye de imkan veriyor. Böylece kedi sahipleri evde değilken, hangi kedinin ne kadar mama yediğini görebiliyor.

Bilgi için: Indiegogo.comFiyat: belli değil

A s I M o

Daha akıllı bir robotHonda’nın yetenekli robotu ASIMO’yu herkes biliyor. Ancak Honda ASIMO’yu baştan sona yeniledi ve artık Honda şovlarında yeni nesil ASIMO boy gösterecek. Yeni ASIMO’nun bacakları artık daha insansı çalışıyor, merdivenleri hızla çıkıyor, arka arkaya yürüyebiliyor, saatte 10 km hızla koşabiliyor ki bu normal bir insanın koşma hızına eşit. Ayrıca yazılımında da yapılan güncelleme sayesinde ASIMO artık daha akıllı. Çevresindeki engelleri, duvarları, eşyaları tanıyor. Etrafa çarpmadan yürüyebildiği gibi etrafındaki insanları da tanıyabiliyor. İnsanların ruh hallerini anlıyor, duygularını tanıyabiliyor.

Fiyat: Satılık değilBilgi için: asimo.honda.com

118 08/2014

TeKNOLOJİ İpuçları

WIndoWsBu ipuçları işletim sisteminizi uçuşa geçirecek

1 WINdOWs 7 Yönetici onayını geçici olarak devre dışı bırakmakBilgisayarınızın dosyalarında bir değişiklik yaparken, bir program yüklerken ya da kayıt defterine girerken bilgisayarınız sizden yö-netici onayı ister. Bu sayede sistemde bilgi-niz dışında değişiklik yapılmasının önüne geçilmiş olur. Fakat ne yaptığınızdan emin-seniz ve bu uyarıyı görmekle uğraşmak iste-miyorsanız, uyarıyı devre dışı bırakabilirsi-niz. Bunu yapmanın iki yolu var: Birincisi ve basit olan için, Denetim Masası’nı açın ve sağ üst köşedeki arama bölümüne “İşlem merkezi” yazın ve çıkan sonuca tıklayın. Açılan pencerede sol kısımdan “Kullanıcı Hesabı Denetimi ayarlarını değiştir” seçe-neğine tıklayın ve açılan penceredeki kaydı-racı en aşağı indirin. “Tamam”a basarak yaptığınız değişiklikleri kaydedin. Bilgisaya-rı yeniden başlattığınızda yeni ayarlarınız geçerli olacak ve can sıkıcı onay penceresiy-le karşılaşmayacaksınız. İkinci yol biraz da-ha karışık fakat bir o kadar da hızlı. [Windows]+[R] tuş kombinasyonunu kulla-narak “Çalıştır” penceresini açın ve “UserAc-countControlSettings” yazıp “Tamam”a ba-sın. Bu sayede doğrudan ayar penceresine ulaşabilirsiniz. Vista kullanıcıları da aynı iş-lemleri yapmalı, fakat ilk adımda İşlem Merkezi yerine “Kullanıcı Hesapları”na ve ardından “Kullanıcı Hesaplarını Aktifleştir ya da Devre Dışı Bırak” yolunu izlemeliler.

2 WINdOWs 7/8 Klavyeyi kullanarak programları simge durumuna küçültünKlavye kısayolları bilgisayar kullanımını kolaylaştıran ve hızlandıran hamlelerdir, ne var ki fazla bilinmezler. Windows üze-rinde çalışan programların büyük çoğun-luğu [Alt]+[Boşluk] ve ardından [S] tuş kombinasyonu kullanarak simge durumu-na küçültülebilir. Not Bazı programlarda bu tuş kombinas-yonunu yaptıktan sonra işlemi gerçekleş-tirmek için “Enter”a da basmak gerekebilir, örneğin Google Chrome ve Microsoft Word’de.

3 WINdOWs 7 Windows’un geçici dosyalarını görün ve silinGeçici dosyalar sadece belli bir süreliğine RAM’i rahatlatmak ve programların işleyi-

ebtesten Heimcomputer der 8- und 16-Bit-Ära. Von A wie Amiga bis ZTem faccum sa doluptis mintur a sectur magnihit este dias aspeles-sim consecessiti rem am, volora et etur, qui tem quundit ipit, ventur sinis earuptat aborem aut hit eum dit quaspis que voloratemque cus, se cor site magnihilia comnistisit od magnisciis audi odiore sinciam re volor ma que doloreh eniminu lparchil estio estiandam aut molut recerae perferi orisciderum non pa commolo rescius, cus volup-tae nonsecus et derspicianto ma dolupta quia quide ditatem que dolorem iunt mod estorioria nusae porenetusa cus quidunt.

İPUÇLARIve

HİLELERBu ipuçları ile bilgisayarınızı daha hızlı ve

kullanışlı bir hale getirebilirsiniz. Ayrıca: En iyi Office, Facebook, Photoshop, Mobil, Donanım

ve daha fazlası için küçük hileler de cabası.

Windows1 WINdOWs 7 Yönetici onayını geçici olarak devre dışı bırakmak

2 WINdOWs 7/8 Klavyeyi kullanarak programları simge durumuna küçültün

3 WINdOWs 7 Windows’un geçici dosyalarını görün ve silin

4 WINdOWs 7 Kolay erişim için Geri Dönüşüm Kutusunu görev çubuğuna sabitleyin

5 WINdOWs rhtdcpl.exe’yi tanımlayın ve devre dışı bırakın

6 WINdOWs Tamirat için işletim sistemini CD’den çalıştırma

7 WINdOWs Nadiren kullanılan karakterleri yazılarınıza ekleyin

8 WINdOWs 8.1 Kolay erişim için Kitaplıkları Gezgine ekleyin

9 WINdOWs Görev çubuğunu hareketlendirin

10 WINdOWs Csrss işlemini tanımlayarak tehlikeli zararlılardan korunun

11 WINdOWs 8 Başlangıç ekranına site kısayolu eklemenin kolay yolu

Office12 WORd Şablonları kullanarak davetiye oluşturun

13 eXCeL Fonksiyon kullanarak bugünün tarihini Excel’e ekleyin

14 OUTLOOK Takvime hafta numaralarını ekleyin

15 WORd Zarf yazılarını Word’de yazıp çıktısını alın

Fotoğraf16 ÇeKİM TeKNİĞİ Sisli havalarda çarpıcı fotoğraflar

17 FOTOĞRAF Güvenliğiniz için fotoğraflarınızdaki meta verileri silin

18 seLFIe’LeR Birkaç basit tıkla fotoğrafınıza minyatür görünüm kazandırın

19 ÇeKİM TeKNİĞİ Dolgu flaşla karanlık nesneleri aydınlatmak

20 BAKIM Uygun malzemeyle lens temizliği

21 FOTO ART Gündüz vakti gece çekimleri

22 GeCe FOTOĞRAFLARI Fotoğraf lokasyonunu gün içinde belirleyin

23 dOĞRU eTKİLeŞİM Titiz talimatlarla yönlendirin

24 KAdRAJ seÇİMİ Ünlü kadrajları farklı açılardan görüntüleyin

25 seYAHAT FOTOĞRAFLARI Makineniz her zaman yanınızda olsun

26 NATÜRMORT Meyve fotoğraflarına canlılık katın

Mobil27 ANdROId TeLeFON Telefon açılışındaki sesi tamamen kaldırın

28 GOOGLe PLAY PlayStore’da uygulama iadesi oldukça kolay

29 IOs7 IOs7 altında veri kullanımını kontrol etmek için kendi araçlarını kullanın

Sosyal ağlar30 FACeBOOK Telefonunuzdan gizlilik ayarlarınızı belirleyin

31 INTeRNeT eXPLOReR IE’de depolanan parolalarınızı metin halinde görüntüleyin

11908/2014

şini hızlandırmak için kullanılan dosyalar-dır. Genellikle o programla işiniz bittikten sonra ilgili geçici dosyalar silinse de bazıla-rı sabit diskte saklanmaya devam eder. Bel-li bir süre sonra bu küçük birikintiler büyü-yerek gereksiz yer kaplarlar. Bu tür dosyala-rı tespit edip silen özel araçlar vardır, CCle-aner ve benzeri araçları indirip kullanma-nızı tavsiye ederiz. Aracı çalıştırdıktan son-ra geçici dosyalarını silmek istediğiniz programları seçin. Araç sisteminizi taraya-rak bu programa ait geçici dosyaları bula-cak ve gereksiz olanları silecektir.

4 WINdOWs 7 Kolay erişim için Geri Dönüşüm Kutusunu görev çubuğuna sabitleyinEğer geri dönüşüm kutusunu sık sık kulla-nıyorsanız, kolay erişim için görev çubuğu-na sabitleyebilirsiniz. Geri Dönüşüm Kutu-sunu normalde görev çubuğuna tuttura-madığınız için bir kısayol oluşturmalıyız.

Bunun için, Masaüstünde boş bir alana sağ tıklayın ve açılan menüde “Yeni>Kısayol” yolunu izleyin. Açılan pen-cerede “Öğenin konumunu yazın” kutusu-na “%SystemRoot%\explorer.exe shell:RecycleBinFolder” yazın ve “İleri”ye tıklayın, şimdi kısayolun ismine “Geri Dö-nüşüm Kutusu” yazın ve “Tamam”a tıkla-yın. Şimdi oluşturduğunuz kısayola sağ tıklayın ve “Özellikler”e tıklayın. “Kısayol” sekmesinin altında “Simge Değiştir”e tıkla-yarak açılan pencerede Geri Dönüşüm Ku-tusunun simgesini seçin. Şimdi kısayola sağ tıklayıp “Görev çubuğuna sabitle” seçe-neğine tıkladığınızda, Geri Dönüşüm Ku-tunuz görev çubuğuna sabitlenecektir.

5 WINdOWs rhtdcpl.exe’yi tanımlayın ve devre dışı bırakın“rhtdcpl.exe” isimli uygulama, aslında Re-altek ses kartınızın ayarlarını yapmanızı sağlayan “Realtek HD Control Panel”in kı-saltmasıdır. Bu yüzden bilgisayarınız için bir risk oluşturmaz. Eğer ses kartınızın ayarlarını sık sık değiştirmiyorsanız bu uy-gulamayı kapatabilirsiniz, uygulamanın kapatılması ses kartınızın çalışmasına olumsuz bir etki yapmayacaktır. Eğer bu uygulamanın hiçbir zaman açılmasını iste-miyorsanız başlangıçta açılmasını engelle-yebilirsiniz. Windows 7 kullanıyorsanız, [Ctrl]+[R] tuş kombinasyonuyla Çalıştır’ı açın ve “msconfig” yazıp “Tamam”a tıkla-yarak “Sistem Yapılandırması”nı açın. Açı-lan pencerede “Başlatma” sekmesinin al-tında, Windows ile birlikte açılan program-ların listesini göreceksiniz. Bu listede “rhtdcpl.exe”yi bulun ve yanındaki kutu-cuğa tıklayarak işareti kaldırın. Ardından bilgisayarınızı yeniden başlatın. Windows 8 kullanıcıları [Ctrl]+[Alt]+[Del] kombinas-yonunu kullanarak “Görev Yöneticisi”ni açmalı ve burada “Başlangıç” sekmesinin altındaki listede “Realtek HD Audio Yöneti-cisi” girdisine sağ tıklayıp “Devre dışı bı-rak” demeliler.

6 WINdOWs Tamirat için işletim sistemini CD’den çalıştırmaEğer bilgisayarınızı doğrudan CD ya da DVD üzerinden başlatmak istiyorsanız, te-mel sistem ayarlarında birkaç küçük deği-şiklik yapmanız gerekiyor.

Bunun için, bilgisayarınızı açın ve ekrana ilk görüntü geldiği anda BIOS ekranına ulaşmak için, sisteminize bağlı olarak, “F2”, “F10”, “Del” tuşlarından birine art arda ba-sın. BIOS ekranına ulaştığınızda “Boot” sek-mesine gidin ve “Boot Device Priority” se-çeneğini seçin. Şimdi bu ekranda sistem başlangıcında ilk olarak kullanılacak olan kaynak olarak “Hard Drive” yerine “CD-ROM” ya da “DVD-Drive”dan birini seçin. Değişiklikleri kaydederek çıktıktan sonra bilgisayar yeniden başlayacak ve doğrudan CD sürücüsündeki işletim sistemi üzerin-den açılacak. Böylece Windows ya da Reco-very CD’sini kullanarak sisteminizi tamir edebilirsiniz. Ayrıca Linux dağıtımlarını da CD üzerinden çalıştırıp kullanmanız müm-kün.

7 WINdOWs Nadiren kullanılan karakterleri yazılarınıza ekleyinWindows’un her yazı tipi için ayrı olmak üzere geniş bir karakter tablosu var. Yazı-larınıza daha fazlasını katmak için bu tab-lodan yararlanabilirsiniz. Karakterleri doğrudan bu tablodan kopyalayarak yazı-nıza ekleyebilirsiniz. Klavye üzerinde kısa-yolu olmayan “⅔, ⑥, ™, ⑥” gibi özel karak-terleri yazınıza, yazı tipini ve boyutunu koruyarak ekleyebilirsiniz. Bu özellik XP’den 8.1’e kadar tüm Windows sürümle-rinde mevcut. Kullanmak için, [Windows]+[R] tuş kombinasyonunu kul-lanarak Çalıştır’ı açın ve “charmap” yazıp “Tamam”a tıklayın. Şimdi açılan pencere-de her yazı türüne ait karakter çeşitlerini görebilirsiniz.

1 Fırtına öncesi sessizlik Uyarıları kapatmak ciddi risklerden habersiz kalmanıza da neden olabilir.

1 Doğrudan erişim Ayar penceresine hemen ulaşmak için Çalıştır penceresine “useraccountcon-trolsettings” yazmanız yeterli.

3Detaylı temizlik CCleaner benzeri araçlar sabit diskinizi tarayarak eski geçici dosyaları saptar ve siler.

4 Geri Dönüşüm Kutusu her zaman elinizin altında olsun Kısayolunu oluşturup görev çubuğuna tutturun.

120 08/2014


8 Kitaplıkları listeye ekleyin Windows 8.1 ile gözden kaybolan kitaplıkları geri getirmek çok kolay.

9 Görev çubuğunu kilitleyin Görev çubuğunu kilitle seçeneğini işaretlemeniz yeterli.

6Yükleme sırası Eğer sistemi HDD üzerinden değil de CD üzerinden başlatmak istiyorsanız değişikliği BIOS üzerinden yapmalısınız.

7 Özel karakterleri ortaya çıkarın Charmap komutu ile Karakter Eşlem tablosunu açabilirsiniz.

8 WINdOWs 8.1 Kolay erişim için Kitaplıkları Gezgine ekleyin“Resimler”, “Belgeler”, “Videolar” ve “Müzikler” Kitaplıkları Windows 8’in Gezgininde varsayı-lan olarak bulunuyordu. Fakat Windows 8.1’e geçişle birlikte bir anda yok oldular. Eğer siz de bu kullanışlı kitaplıkların kaybolmasından memnun değilseniz ve geri getirmek istiyor-sanız, birkaç küçük hamleyle bunu başarabi-lirsiniz. Bunun için, [Windows]+[E] tuş kombi-nasyonunu kullanarak Gezgini açın. Sol kı-sımda boş bir alana sağ tıklayın ve “Kitaplıkla-rı göster”i işaretleyin. Bilgisayarı yeniden baş-latmaya ihtiyaç duymadan Kitaplıklarınız sol kısımda listelenecektir.

9 WINdOWs Görev çubuğunu hareketlendirinGörev çubuğu rahatlıkla ekranın farklı kö-şelerine taşınabilir ve boyutu değiştirilebi-lir. Bazen ise, anlaşılmaz bir şekilde, görev çubuğu kendiliğinden ekranın diğer kenarı-na kayar. Tekrar geri getirmek istediğinizde ise hareket etmez. Böyle bir durumda görev çubuğunun boş bir yerine sağ tıkladığınız-da açılan menüde “Görev çubuğunu kilitle” seçeneğinin işaretini kaldırdığınızda, görev çubuğunu boş bir alanına sol tıkla tutup is-tediğiniz yere taşıyabilirsiniz. Örneğin gö-rev çubuğunu tutup fareyi sol kenara çekti-ğinizde, görev çubuğu sol kenara taşınacak, eğer görev çubuğunda çok sayıda simge varsa, görev çubuğunun kenarından tuta-rak boyutunu büyütebilirsiniz. Değişikliği yaptıktan sonra, istemsiz değişiklikleri ön-lemek için, görev çubuğunu tekrar kilitle-meyi unutmayın!

10 WINdOWs Csrss işlemini tanımlayarak tehlikeli zararlılardan korununBilgisayarınız yavaşladıysa ya da beklenme-dik hatalar vermeye başladıysa, Görev Yö-neticisini sık sık kontrol etme zamanınız gelmiş demektir. Sistemde o an çalışan tüm uygulamaları, tükettikleri kaynakla birlikte listede görebilirsiniz. Burada sonsuz dön-güye giren ve bu yüzden gereksiz yere kay-nak tüketen programları saptayabilirsiniz. Ayrıca virüsler ve diğer zararlılar da prog-ram ve işlem olarak çalıştığı için listede gö-rülebilir. Görev yöneticisinde bu program ve işlemler elle sonlandırılabilir.

Pek çok işlemin ismine bakarak hangi programa ait olduğu anlaşılabilir. Ancak “csrss.exe” gibi bazı işlemler ilk bakışta ta-nınamayabilir. Csrss aslında “Client/Server Run-Time Subsystem”in kısaltmasıdır. Bu işlem Windows ile uygulamalar arasındaki iletişimi düzenler. Windows’un sistem ele-manları arasında önemli bir role sahiptir ve kesinlikle zararlı ya da virüs değildir. Ne var ki, bazı virüs ve Truva atları kendilerini “csrss.exe” adı altında gösterip çalışmaya devam edebilirler. Bu gibi durumlarda ge-nellikle sadece görünen isim aynıdır, işle-min detaylarına bakıldığında gerçek resim ortaya çıkar. Genellikle “csrss.exe” işlemi Windows klasörünün altında işler. Eğer bu işlem “C:\Windows\System32” hedefinin al-tında çalışmıyorsa büyük ihtimalle bir za-rarlıdır, böyle bir durumda sisteminizi mutlaka güncel bir anti-virüs programı ile taratmanızı öneriyoruz.

11 WINdOWs 8 Başlangıç

ekranına site kısayolu eklemenin kolay yoluProgramların yanı sıra web siteleri de Win-dows 8’in Başlat Ekranına sabitlenebiliyor. Ne var ki programların simgesine sağ tıkla-dığınız zaman çıkan “Başlangıç ekranına sa-bitle” seçeneği, internet sitesi (.url) dosyala-rına sağ tıklandığında gözükmüyor. Site kı-sayollarını Başlat Ekranına eklemek için [Windows]+[E] tuş kombinasyonuyla Gezgi-ni açın ve “C:\Users\%USERNAME%\AppDa-ta\Roaming\Microsoft\Windows\Start Me-nu” hedefine gidin. Boş bir alana sağ tıklayıp “Yeni>Kısayol” yolunu izleyin. Açılan pence-rede kısayol hedefine sitenin adresini yazın, örneğin “www.chip.com.tr”. İleriye tıklayınca gelen sayfaya da sitenin gözükmesini istedi-ğiniz adını yazın, örneğin “Chip Online”. Şimdi Başlat Ekranına gittiğinizde tüm ele-mentlerde, programların arasında oluştur-duğunuz kısayolu göreceksiniz. Kısayolun simgesi olarak varsayılan tarayıcınızın sim-gesi gözükecektir, bunun yerine sitenin sim-gesini koymak isterseniz, tekrar “C:\Users\%USERNAME%\AppData\Roaming\Microsoft\Windows\Start Menu” hedefine gidin ve kısayolunuzu bulun, sağ tıklayın ve “Özellikler”i tıklayın. Açılan pencerede “Web Belgesi” sekmesinin altında “Simge Değiştir”e tıklayın. Açılan pencerede sitenize uygun simgeyi bulup seçebilirsiniz. Simge dosyasını (*.ico), siteden elde edebilirsiniz. Bunun için siteyi açın ve boş bir alanına sağ tıklayın, açılan menüde “Sayfa kaynağını göster” seçeneğine tıklayın ve yeni pencere-de “.ico” yu arayın. Bulduğunuz .ico uzantılı simge dosyasını bilgisayara kaydedin. Kısa-yol için bu simge dosyasını kullanabilirsiniz.

12108/2014

OFFICEÇalışırken verimliliğinizi artıracak ipuçları ve püf noktaları

12 WORd Şablonları kullanarak davetiye oluşturunDavetiye tasarlamak için pahalı program-lar kullanmak zorunda değilsiniz. Word kullanarak da etkileyici davetiyeler oluştu-rabilirsiniz. Bunun için, Word’ü açın ve “Yeni”ye tıklayın. Arama bölümüne “Dave-tiye” yazdığınızda aşağıda hazır davetiye-ler listelenecek. Artık tek yapmanız gere-ken hoşunuza giden taslağı bulup kendini-ze göre düzenlemek.

13 eXCeL Fonksiyon kullanarak bugünün tarihini Excel’e ekleyinFaturalar, gelir-gider tabloları ve benzeri Excel belgelerinde günün tarihini girmek önemlidir. Her defasında tarihi değiştir-mekle uğraşmak yerine basit bir fonksiyon kullanarak Excel’in otomatik olarak tarihi güncellemesini sağlayabilirsiniz. »=BU-GÜN()« fonksiyonuyla günün tarihini Excel’e girebilirsiniz. Eğer daha önceki ya da sonraki bir tarihi girmek isterseniz de fonk-

siyonun sonuna çıkarmak ya da eklemek istediğiniz gün sayısını »-X« ya da »+X« şek-linde girmeniz yeterli. Fonksiyonun son ha-li şu şekilde olmalı, örneğin »=BUGÜN()+3«. Tabloyu bu şekilde kaydettiğinizde her açı-lışta Excel tarihi otomatik olarak tanımla-yacak.

14 OUTLOOK Takvime hafta numaralarını ekleyinOutlook’un takviminin aylık görünümün-de haftaların numaralarını da görmek isti-yorsanız küçük bir ayar değişikliği yapma-nız yeterli. Outlook 2003 ve 2007 kullanıcı-ları için, sol üst köşedeki menüye tıklayın ve “Seçenekler”e tıklayın. “Ayarlar”da “Tak-vim” sekmesinin altında “Takvim ayarları” butonuna tıklayın. Buradaki “Aylık görü-nümde ve Tarih Gezgininde hafta numara-larını göster” seçeneğini işaretleyin.Outlook 2010 ve 2013 için ise, “Dosya”ya tıklayarak menü çubuğunu açın ve sol kı-sımdaki “Seçenekler”e tıklayın. Sol bölüm-de “Takvim” sekmesine tıklayın, sağ kısım-da biraz aşağıda “Görüntüleme seçenekle-ri” başlığının altında “Aylık görünümde ve Tarih Gezgininde hafta numaralarını gös-ter” seçeneğini işaretleyin. “Tamam”a tıkla-yarak çıktığınızda artık hafta numaralarını takvimde görebileceksiniz.

15 WORd Zarf yazılarını Word’de yazıp çıktısını alın

Elbette zarfların üzerine bilgileri elle yaz-mak mümkün, fakat Word ile yazıp çıktısını almak çok daha profesyonelce. Bunun için üst kısımdaki listede “POSTALAR”a tıklayın. Sol kısımda “Zarflar”a tıklayınca yeni bir pencere açılacak, burada “Zarflar” sekmesi-nin altında “Teslim adresi” bölümüne adre-si yazabilir ya da hemen sağ üst köşesindeki defter simgesine tıklayarak kayıtlı kişileri-nizin adresini ekleyebilirsiniz. Eğer gönde-rici adresini yazmak istemiyorsanız, alt ta-rafta “İade adresi”nin yanında “Yok” seçe-neğini işaretleyin. Adresleri girdikten sonra yazdırmadan önce bir kere daha yazdırma seçeneklerini kontrol etmenizde fayda var. Bunun için, “Seçenekler” butonuna tıkla-yın, yeni açılan pencerede “Zarf Seçenekle-ri” sekmesinin altında yazdıracağınız zarfın boyutunu seçin, 3’e katlanmış A4’lerin ko-yulduğu zarf formatı “DL” olarak geçer. “Yazdırma Seçenekleri” sekmesinin altında ise zarfın yazıcıya nasıl yerleştirileceğini de ayarladıktan sonra yazdırma işlemine geçe-bilirsiniz. Eğer yazdırdığınız zarfı kaydetmek isterse-niz “Belgeye ekle” butonuna tıklamanız ye-terli.

12 Davetiye tasarımı Word’ün arşivinde çeşit çeşit davetiye taslakları var.

14 Takvimde daha fazlası Tek bir tıkla aylık görünüşe hafta numaralarını ekleyebilirsiniz.

15 İş mektuplarında profesyonellik Zarfa elle yazmak yerine bilgisayar çıktısı alabilirsiniz.

13Gün fonksiyonu Excel günün tarihinin yanı sıra geçmiş ve gelecek tarihleri de gösterebiliyor.

122 08/2014


FOTOĞRAF Fotoğraf çekimleriniz için en iyi ipuçları

16 ÇeKİM TeKNİĞİ Sisli havalarda çarpıcı fotoğraflarSisli havalarda fotoğraf çekmek zorlu bir mücadele demektir. Sisli ortamı yakalamak için akşamüzeri su kenarlarına gidin ya da bunun için güneşi arka plana alabileceğiniz sabah saatlerini tercih edin. Elbette böylesi bir çekim için güneşin konumunu önceden öğrenmeniz gerekiyor. Böylelikle güneş ışınlarının arka plandan öne doğru taştığı günseliler yakalayıp sisli fotoğrafınızın gö-rünümünü çok daha çarpıcı hale getirebi-lirsiniz. Ancak sisli havada kontrastın iyice azaldığını unutmayın. Böylesine düşük kontrast, fotoğraf makinenizin netleme yapmasını hayli zorlaştırabilir. Böyle bir sı-kıntıyla karşılaşıyorsanız, ağaç karaltıları, elektrik direkleri gibi koyu bölgelerden me-safenizi ayarlayarak netleme yapabilirsiniz. Aslına bakarsanız bu durumlarda en iyisi otomatik netlemeden ve flaş kullanımın-dan vazgeçmektir. Pozlama değerini ayar-larken ise fotoğraf makinenizin pozmetre-sinin gösterdiği ideal ortalamadan bir iki poz değeri yükseğe çıkmayı unutmayın. Aksi takdirde beyaz dengesi ton atamasını başarılı yapamadığından, tıpkı kar manza-rası fotoğraflarında olduğu gibi, çevreyi kaplayan beyaz renk çamurlu gri bir ton alacaktır. Bu pozlama telafisiyle fotoğrafı-nızın bembeyaz, ışıl ışıl çıkmasını sağlaya-bilirsiniz.

17 FOTOĞRAF Güvenliğiniz için fotoğraflarınızdaki meta verileri silinÖzellikle cep telefonlarıyla çekilmiş fotoğ-raflarda gereğinden fazla meta veri (meta-

16 Sabah manzarasıSabah sisi, doğru güneş ışığı ayarlamasıyla sürreal bir görünüm kazanabilir

17Resimlerdeki meta verilerFotoğraflarınızdaki Exif gibi meta verileri temizlemek için Windows’un özelliklerini kullanabilirsiniz

18 Tarz yapmakSelfie fotoğraflarınızı birkaç basit ipucuyla çok daha başarılı çekebilirsiniz

data) bulunuyor. İçinde cep telefonunu-zun ya da GPS verilerinizin bulunduğu bu verileri fotoğrafınızı yüklemeden silmeli-siniz.Windows’taki onboard özelliği saye-sinde fotoğraflarınızdaki bu meta verileri silebiliyorsunuz. Fotoğrafınızın özellikle-rini üzerine sağ tıklayarak çalıştırın. Bura-dan “Ayrıntılar” sekmesine geçin. En altta-ki “Özellikleri ve Kişisel Bilgileri Kaldır” bağlantısına tıklayın. Karşınıza gelen pen-ceredeki “Dosyada bulunabilecek tüm özelliklerin kaldırıldığı bir kopya oluştur” seçeneğini işaretleyip “Tamam”a tıkladı-ğınızda, fotoğrafınızın meta verilerinin tamamen silindiği bir kopyası oluşturulu-yor. Diğer taraftan “Aşağıdaki özellikleri bu dosyadan kaldır” seçeneğini işaretledi-ğinizde, fotoğrafınızdaki sizin belirlediği-niz meta verilerini kalıcı olarak silebili-yorsunuz. Örneğin “Exif sürümü”nü sile-rek, fotoğrafınızın çekim özelliklerini, çe-kildiği cihazın bilgisini silebilirsiniz.

Exif bilgilerini sağlıklı bir biçimde kal-dırmak için sayısız yazılım bulunuyor. Bu yazılımlar sayesinde birden çok fotoğraf-taki meta verilerini tek tıklamayla temiz-leyebilmeniz mümkün. Örneğin “Exif Tag Remover” bu yazılımlardan. Uygulamayla Exif bilgilerini temizlemek çok kolay. Yazı-lımı kurduktan sonra açın ve “Add”e tıkla-yın. Temizlemek istediğiniz fotoğrafları açılan pencereden seçin. Daha sonra yazı-lımda liste halinde görüntülenecekler. Tüm fotoğrafların seçimini tamamladık-tan sonra “Next”e ve “Clean”e tıklayın. Böylelikle seçtiğiniz tüm fotoğraflardaki meta veriler temizlenmiş olacak.

18 seLFI’LeR Birkaç basit tıkla fotoğrafınıza minyatür görünüm kazandırınSelfie kelimesi 2003 yılından beri kullanılı-yor ve menşei İngiltere. Şu sıralar herkesin dilinde, adına şarkılar bile yapılıyor. Kişisel portre anlamına gelen selfie akıllı telefonlar, Instagram, Twitter ve Facebook sayesinde ol-dukça yaygınlaştı. Yazımızdaki basit ipuçla-rıyla kendi portrenizi çok daha çarpıcı hale getirebilirsiniz. Çekimleriniz sırasında fo-toğraf makinesini mümkün olduğunca yu-karıya kaldırın. Böylelikle gölgeleri en aza indirirsiniz. Bu sayede kullandığınız açı sa-yesinde fotoğrafınızda daha zayıf görüne-ceksiniz. Çekim sırasında nefesinizi tutarak fotoğrafınızın titreşim nedeniyle netliğinin bozulmasını engelleyebilirsiniz. Çevreye önem gösterin. Her ne kadar selfie’ler neşeli görünse de, arkanızda duran dağınık bir ma-sa olayın bütün espirisini öldürebilir. Arka planı mümkün olduğunca sade tutmaya ça-lışın. Eğer çektiğiniz fotoğrafı sosyal medya-da paylaşmayı düşünüyorsanız, işi abartma-yın. Elbette etraf sıkıcı selfie’lerle dolu, ne var ki bu sıkıcılıktan kurtulmaya çalışırken çok daha kötü sonuçlarla karşılaşabilirsiniz. Aksi takdirde yaptığınız iş başvurusunda sizi internette araştıran olası patronunuz, Face-book profil resminiz nedeniyle iş hayatınızı daha başlamadan sonlandırabilir.

19 ÇeKİM TeKNİĞİ Dolgu flaşla karanlık nesneleri aydınlatmakGüneşe karşı ya da gölgeli alanlarda çekim yapmak gerçekten zor iş. Ancak imdadınıza

12308/2014

19Dolgu flaşıGüneşe karşı ya da gölge alanlarda cihazınızın flaşından yararlanabilirsiniz

21Daha fazla yoğunlukND filtreler ile patlamaları engelleyin. Biraz daha karanlık çekimlerle gündüz vakti gece görünümü mümkün

dolgu flaşı yetişiyor. Örneğin güneşe karşı çe-kim yaparken, öğenizi flaşla aydınlatabilirsi-niz. Eğer flaş gücünü ayarlayabiliyorsanız, modeliniz aydınlanana kadar bu ayarlarla oynayabilirsiniz. Eğer cihazınızda bu özellik yoksa, modelinizle mesafenizi ayarlayarak, dolgu flaş özelliğinden yararlanabilirsiniz.

20 BAKIM Uygun malzemeyle lens temizliğiEğer cihazınızın lensi tozlandıysa, lens fır-çasını dikkatli bir biçimde lensinize tatbik edin. Bu esnada lensinizin çizilmemesine özen gösterin. Eğer toz çıkmamakta ısrar-cıysa temiz bir bez yardımıyla lensinizi sil-meye çalışın. Bu işlem için internetten sipa-riş edebileceğiniz özel lens temizlik ürünle-rinden de yararlanabilirsiniz.

21 FOTO ART Gündüz vakti gece çekimleriGün ışığında gece görünümü kazanmak için mavi bir filtreye ihtiyacınız var. ND filt-resini dijital fotoğraf makinenize takın ve çok az ışık lensinize ulaşana kadar gerekli ayarlamaları yapın. Güneşi arkanıza alarak hayli geride kalmasını sağlayacak bir konu-ma geçin. Işık ne kadar az olursa o kadar iyi sonuç alacaksınız. Mavi lens sayesinde so-ğuk kış gecelerini canlandırabileceksiniz. Bu aparat gün ışığının tüm canlı tonlarını öldürüyor. Elbette fotoğrafınızın pozlama değeri de düşük olmalı. Modelinizin ve arka planının mümkün olduğunca az pozlan-masına özen gösterin. Böylelikle karanlık efekti daha iyi vurgulanacaktır. Birden fazla pozlama değeriyle çekim yapmak, size en uygun fotoğrafı sunacaktır.

22 GeCe FOTOĞRAFLARI/ Fotoğraf lokasyonunu gün içinde belirleyin

Aslına bakarsanız gece çekimleriniz için se-çeceğiniz bölgeyi gündüz keşfetmeniz daha yerinde olacaktır. Bu sayede gündüz yaptığı-nız keşif gezilerinde genel bir fikir elde ede-bilirsiniz. Çekeceğiniz açıyı, herhangi bir ya-pının fotoğrafınızı engelleyip engellemeye-ceğini, çevrenin nasıl göründüğünü bu saye-de öğrenebilir; bölgenin fotoğraf çekmeye uygun olup olmadığını anlayabilirsiniz.

23 dOĞRU eTKİLeŞİM/ Titiz talimatlarla yönlendirinBir fotoğraf makinesinin karşısına geçtiği-nizde, verdiğinizi sandığınız pozun çoğu zaman fotoğrafa yansımadığını görürsü-nüz. İşte tam da bu yüzden modelinizin ço-ğu zaman yönlendirmenize ihtiyacı oluyor. Bunu bir takım çalışmasına dönüştürebilir-seniz, fotoğraflarınıza yansıyan kareler her zamankinden daha başarılı olabilir. Eğer fotoğraf makinenizi bilgisayarınıza bağla-yabilirseniz, yaptığınız çekimleri modeliniz aynı anda göreceği için işbirliğiniz daha da kolaylaşabilir.

24 KAdRAJ seÇİMİ/ Ünlü kadrajları farklı açılardan görüntüleyinEiffel Kulesi, Big Ben, Özgürlük Anıtı ya da Nil Nehri… Tüm bu mekanlar dünya çapın-da biliniyor. Hemen hemen aynı açılardan milyonlarca kez karelendikleri de bir ger-çek. Siz de bu mekanların çekimine dahil olabilirsiniz ancak balık göz ya da detay fo-

toğraflarıyla farklı bir görüntüye de imza atmanız mümkün.

25 seYAHAT FOTOĞRAFLARI/ Makineniz her zaman yanınızda olsunÇıktığınız turla gezdiğiniz mekanlar, çoğu zaman daha önce onlarca kez gördüğünüz karelere tanıklık ediyor olabilir. Dolayısıyla yanınızda fotoğraf makinenizi götürmeni-zin çok fazla bir anlamı olmayabilir. Ancak bize kalırsa kararınızda bu kadar aceleci ol-mayın. Herkes tarafından gayet iyi bilinen manzaralar, o anki durum sayesinde harika birer arka plana dönüşebilir ve bu gibi du-rumlarda fotoğraf makineniz yanınızda ol-madığı için daha sonra hayli pişmanlık yaşa-yabilirsiniz. Dolayısıyla çok amaçlı bir lens ve DSLR fotoğraf makinenizin her zaman seyahat çantanızda yer almasını tavsiye edi-yoruz.

26 sTILL LIFe/ Meyve fotoğraflarına canlılık katınMeyvelerin fotoğrafını çekmek bir fotoğraf-çı için hiç de kolay bir iş değildir. Cihazınızı ve ışık koşullarını ayarlarken meyveler ku-rumaya başlar. Mükemmel fotoğrafı elde edebilmek için meyve tabaklarını iki kez ayarlamak gerekir. İlk tabağı ışık için model-leyebilirsiniz.Böylelikle farklı ışık koşulları-nı ve fotoğrafı kesme işlemlerini uygulama-nız mümkün hale gelir. Her şeyin mükem-mel olmasına gerek yok; önemli olan fotoğ-rafınızın yeterince iyi görünüp görünmedi-ği. Çekimden hemen önce taze meyveler kullanmanız, hatta su spreyiyle nemlendir-meniz çekiminizi daha canlı hale getirir.

26İkisiyle çalışınFotoğraf makinenizi ve ışık koşullarını ayarlayana kadar meyveleri buzdolabında saklayıp taze görünmelerini sağlayabilirsiniz

24Yeni görüntülerDünyaca bilinen nesneleri farklı bir açıdan, farklı lensler kullanarak değişik kareler çekerek fotoğrafınızı ilginç bir hale getirebilirsiniz

124 08/2014


Şehirde iz bırakan portreler

Tesadüfi karşılaşmalarda neler olacağını bilemezsiniz. Eğer arkasında bir hikaye varsa, portreler her zaman fotoğrafçılar için bulunmaz nimettir

FS /Berk ERGİN

San Fransisco’da sabah. Hava kuru ama yağabilir. Dahası ışık, her şey bir yana fotoğraf için mükemmel. Gri tonlar gökyüzüne yayılmış. Birbirinden güzel kareler göz alabildiğince önünüzde uzanmış, sizin çekmenizi bekliy-or. Detayları almak için uzun odak aralığı iyi fikir, sokak

işaretleri ve yoğun kalabalıklar. Lensinizi değiştirirken aniden yanınıza biri yanaşabilir ve “Selam, ben Danny şairim” diyebilir.Biraz sohbet ettiğinizde bu fakir şairin sosyal eleştirilerle ve sınırsız metaforlarıyla hayli ilginç biri olduğunu keşfedebilirsiniz. Kendisi hakkında kısa sohbetinizde havadan, yolculuğunuzdan ve işinizden bahsedebilirsiniz. Akabinde bir fotoğrafını çekmeyi rica edecek kadar sıcak bir ortam oluşabilir. Ancak çabuk olmalısınız çünkü daha sonra şehrin geri kalan güzelliklerine sıra gelecek. Bel-ki biraz telaşla işler sandığınız kadar başarılı olmayabilir. Ancak bu daha sonra bilgisayar başında yapacağınız düzenlemelerle fotoğrafınızı kurtaramayacağınız anlamına gelmiyor. Nihayetinde

fotoğrafınızla gurur duyabilirsiniz. Basit birkaç ipucuyla Photoshop’ta yarım saatinizi harcamanız yeterli.

NASIL YAPILIR

1 Orijinal fotoğrafı yükleyin Photoshop’a çektiğiniz fotoğrafı yükleyin. İlk aklınıza gelen şey altın oran ve 1/3 kuralı olmalı. Portrenizi buna göre kırpın. Bunu düzenlemeye geçmeden önce yapmanız çok önemli.

2 Levels ayarlarıİster RAW ister JPEG biçiminde olsun, yüksek beyaz dengesi ısısı fotoğrafınızı daha dostane gösterecektir. Bunun için ton ayarlarında ufak değişikliklere ihtiyacınız var. “Image / Adjust-ment / Levels” menüsünden fotoğrafınızın kontrastıyla oynayın.

6

7

3 Curve eğrisiLevels ayarları fotoğrafınız için yeterli olmadıysa Curve eğrisine yönelmenizi tavsiye ediyoruz. Background’u “Dupli-cate” komutuyla kopyalayın ve “Layers” bölümünün altındaki siyah beyaz yuvarlaktan “Curves”a tıklayın. Üç adet nokta ata-yarak “S” biçimi oluşturun.

4 Gözlere parlaklıkKötü ışık koşullarında çekilen fotoğraflarda gözler genellikle karanlık çıkar. Gözlere parlaklık vermek için arka plan katmanını kopyalayın. PS araç çubuğundan “Dodge tool”u seçin ve “Range”i “Highlights” yapın. Fırça boyunu ayarladıktan sonra gözün üzerinde çalışın. Daha sonra katmanın “Opacity” değerinden yaptığınız değişikliklerin yoğunluğunu ayarlaya-bilirsiniz.

5 Arka planı koyulaştırınÇekiminizde açık diyafram kullanarak, arka plandaki çevre faktörleri netsizleştirebilir ve böylelikle portrenizin daha ön planda olmasını sağlayabilirsiniz. Ancak böyle bir opsiyona sahip değilseniz, bir önceki menüden “Burn tool”u seçin. Arka planı yeni katmanda kopyalayın ve uygun fırçayla “Midtones”u seçerek karartma işlemini yapın.

6 Daha fazla kontrastPortremizde sakalları daha fazla vurgulamak için kontrastı bi-raz daha arttırmanızda yarar var. Bunun için karmaşık işlemlerle uğraşmanıza da gerek yok. Menü’den “Image / Ad-justments / Brightness & Contrast”a tıklayın ve buradan “Con-trast” değerini arttırın.

7 Fazlalıkları kaldırınFotoğrafınıza son halini verirken, modelinizin yüzünde ya da arka planda rahatsız edici öğeleri “Clone stamp” aracıyla te-mizleyebilirsiniz. Alternatif bir yöntemse “Spot healing brush tool”. Her iki uygulama da seçtiğiniz komşu bölgenin, düzeltmek istediğiniz alana taşınmasıyla gerçekleştiriliyor.

1

4

2

3

5

126 08/2014


MOBİLHizmetleri ve aygıtları seyahat için optimize edin

27 ANdROId TeLeFON Telefon açılışındaki sesi tamamen kaldırın Telefonunuzun açılışındaki melodiyi kaldır-mak için fazla bir seçeneğiniz bulunmuyor. Bunlardan en kolay olan yöntem telefonu-nuzu kapatmadan önce sessiz moduna geç-mek. Böylelikle telefonunuzu yeniden baş-lattığınızda, melodiyi duymayacaksınız. Bu-nu yaparsanız telefonunuzun tüm fonksi-yonları sessize geçecektir.. Eğer bunun ol-masını istemiyorsanız, sistem sesini kısabi-lirsiniz: Genel olarak açılış melodisi ses ayarlarından kapatılamaz, fakat sistem ses-leri kapatılabilir. Bunu yapmanız açılış me-lodisinin yanında telefon şarjınız doldu-ğunda sizi uyaran ses gibi diğer bildirim seslerini de kapatacaktır. Sistem seslerini kapatmak için: Akıllı telefonunuzun ayarlar menüsüne gidin. Ses menüsünü seçin. Tık-lamanızla değişik ses ayarlamaları yapabile-ceğiniz bir pencereyi açan »Ses«e tıklayın. Sistem seslerini sıfırlayın. Eğer açılış melo-disinden gerçekten kurtulmak istiyorsanız, sadece bir seçeneğiniz bulunmakta: Bu so-rununuzu çözen bir uygulama kullanmak.

Android telefonlar üreticiden üreticiye ve sürümden sürüme göre değişiklik gösterdi-ği için bu uygulamalar kimi zaman işlev bo-zuklukları gösterebilirken, kimi zaman so-runsuz çalışabiliyor. Bu uygulamaların çoğu ücretsiz, deneme ve çok azında güvenlik tehdidi bulunmakta. Denemizde yarar var. Eğer telefonunuzun kök klasörüne erişebili-yorsanız, ilgili OGG dosyasının adını da de-ğiştirebilirsiniz: dosya /system/media/au-dio/ui altında bulunmakta. Tek ihtiyacınız olan bir Root tarayıcısı. İlgili dizine gidin ve Startup.ogg, Power-on.ogg ya da içinde bü-yük harfle X bulunan benzer isimli OGG dosyasını bulun. Bunu yapmanızdaki tek sakınca işlemi tersine döndürememeniz.

28 GOOGLe PLAY PlayStore’da uygulama iadesi oldukça kolay Eğer bir uygulamayı satın aldıysanız, fakat beğenmediyseniz, Play Store’da 15 dakika içinde geri iade etme şansınız var. Bunun için Play Store’a gidin ve aşağı ok altında gizli “Yüklendi” alt menüsüne bakın. Bura-dan yeni satın aldığınız uygulamayı liste-den bulun ve üzerine tıklayın. Ekranın üst köşesinde “Geri ödeme yap” seçeneğini gö-receksiniz. Üzerine tıklayın ve “Evet” ile iş-lemi onaylayın. Satın aldığınız uygulama aygıtınızdan silinecek ve ödediğiniz ücret size geri iade edilecek. Sadece 15 dakika

penceresini aşan şikayetler için web tarayı-cısı yoluyla geri iade daha mantıklı. Eğer uzun süre kullandığınız bir uygulamada hata alıyorsanız, sadece bazı istisnalar için Google’dan ücret iadesi talep edebilirsiniz. Böyle bir sorununuz varsa, Google Play web sitesine gidin ve bilgilerinizle giriş yapın. “Siparişlerim’’ seçeneğini seçin. En son sa-tın alınan uygulama listenin üst kısmında yer alacaktır. Üç dikey noktanın arkasında gizli “Sorun bildir” seçeneğini bulabilirsi-niz. Şikayetinizi yazın ve “Sorun bildir’’ ile gönderin. Şikâyetiniz değerlendirilecektir. Eğer Google sizi haklı bulursa, geri ödeme-niz yapılacaktır.

29 iOs7 iOS7 altında veri kullanımını kontrol etmek için kendi araçlarını kullanıniOS7’nin kendi araçlarını kullanarak yakın-da veri hacminizin tükenip, tükenmeyece-ğini kontrol edebilirsiniz. iPhone ve iPad en son yeniden başlatmadan beri kullandığı-nız her veriyi sayar. iPhone ya da iPad’iniz-de »Ayarlar«a girin. »Hücresel « (iPhone) ya da »Mobil veri« (iPad) sekmesini seçin. En son yeniden başlatmadan beri harcadığınız veri hacminiz burada gösterilecektir.

Ayrıca mobil veri ağında kullanılan uy-gulamalar da burada gösterilir. Böylece hangi uygulamaların daha fazla veri harca-dığını belirleyebilirsiniz.

27 Açılıştaki sadelik»No Start Sound« uygulaması basitçe açılış melodisini iptal ediyor

29 Kullanım kontrolüEğer sınırlı bir tarifeye sahipseniz, »Hücresel veri kullanımı«nı sıklıkla kontrol etmelisiniz

28Para iade»Geri ödeme yap«a tıklamanız ile paranız sorgusuz, sualsiz geri iade ediliyor

12708/2014

SOSYALAĞLARGizliliğinizden ödün vermeden dünya ile bağlantıda kalın

30 FACeBOOK Telefonunuzdan gizlilik ayarlarınızı belirleyinMenü butonuna tıklayın. Buton üst üste duran üç yatay çizgiden oluşmakta. Biraz aşağıya kayın, »Gizlilik Kısayolları«’nı göre-ceksiniz. İlk olarak »Paylaştıklarımı kimler görebilir?«’i seçin. » İleride paylaşacağın gönderileri kimler görebilir? « altında Face-book’unuzdaki iletileri kimlerin görebilece-ğini belirleyebilirsiniz. »Herkese açık«, »Ar-kadaşlar«, »Sadece Ben« ya da listeleriniz-den birisi. Sadece belirli bir arkadaş grubu-nuzdan oluşan listedeki kişilerin görebile-ceği paylaşımlar yapabilmeniz mümkün. İkinci noktada hareketler dökümüne erişe-bilirsiniz. Burada beğenilerinizin, yorumla-rınızın, paylaşımlarınızın ve diğer mesajla-rınızın genel bir görünümüne ulaşabilir, bunları gizleyebilir veya silebilirsiniz.

»Benimle kimler iletişim kurabilir? al-tındaki »Temel Filtreleme«’yi etkinleştirin, böylelikle daha arkadaş olmadığınız kişiler sizinle irtibata geçebilsinler. Tanımadığınız kişilerden istek almak istemiyorsanız, »Mutlak Filtreleme« ile kendinizi izole ede-bilirsiniz. Arkadaşlık isteğinde de kimin sizi

ekleyebileceğini belirleyebilmeniz müm-kün. Bu konuda »Herkes« ya da »Arkadaşla-rımın Arkadaşları« gibi seçenekler mevcut. Profilinizi görebilen kişilerin de sadece ar-kadaşlarınız olarak sınırlandırılması gerek-mekte. Eğer bir arkadaşınız Facebook’a yeni kaydolmuşsa, sizinle irtibata geçebilmek için önce sizi bulabilmesi gerekmekte. Bu yüzden eğer tüm arkadaşlarınız Facebook’ta değilse, kuralları biraz esnete-bilirsiniz. Son olarak » Engellemeleri Yönet « altında belirli kullanıcıları engelleyebilir-siniz. Sadece kişilerin ismini veya e-posta adresini girin. Kişilerin sizin arkadaş liste-nizde olması gerekmemekte. Bu kişiler si-zin profilinizi görüntüleyemez ya da sizinle irtibata geçemez.

31 INTeRNeT eXPLOReR IE’de depolanan parolalarınızı metin halinde görüntüleyinInternet Explorer’da bulunan parolalarınızı görüntülemek için IE Asterisk Password Uncover” adında küçük ve ücretsiz bir aracı kullanmanız gerekmekte. Programı başla-tın ve sol üst köşedeki yeşil butona tıklayın. Şimdi IE içinde giriş bilgilerinize ihtiyaç du-yacağınız sayfayı açın. Parolanız açık bir metin halinde gösterilecektir.

31 IE parolaları ifşa ediyorIE’de depolanan parolaları açık bir metinde görüntüle-mek için sadece küçük bir araç yetiy-or

30 Facebook’u sıkılaştırınBirkaç tıklamayla gizliliğinizi arttırın

Çünkü CHIP okurlarının doğru karar vermesi için en bağımsız en güvenilir ve en

tarafsız testler CHIP test merkezinde uygulanır.

www.chip.com.tr

Firma Adı:

Adı Soyadı:

Doğum Tarihi Mesleği (Görevi):

Adresi:

Posta Kodu: Şehir:

Tel: Faks: Cep Tel:

E-Mail

Abonelik Bedelini

Kart No:

Güvenlik No:

Havale ile gönderiyorum Tek seferde kredi kartımdan çekiniz

Kredi kartımdan 3 taksitle çekiniz

Visa

Faturayı Adıma Kesiniz

V.Dairesi

Adres:

V.No:

Faturayı Firma Adına Kesiniz

Master Card

Advantage Axess Bonus Maximum World

İlk defa abone oluyorum Yenileme

Abonelik Seçenekleri

Doğan Burda Dergi Yayıncılık A.Ş.

*Taksitli Abonelik (Sadece kredi kartıyla yapılan ödemelerde geçerlidir.)Her ayın 20’sine kadar ulaşan abone başvuruları, çıkacak ilk sayıdan itibaren uygulanacaktır.

Ödeme bilgileriTürkiye İşbankası, İstanbul Kurumsal şubesi*IBAN: TR13 000 64 00000 11111 00 39936 Doğan Burda Dergi Yayıncılık ve Pazarlama A.Ş.Not: Banka dekontunu form ile birlikte aşağıdaki adrese posta veya faks yoluyla ulaştırınız.*Banka tarafından Havale ücreti talep edilmektedir.

Hürriyet Medya Towers 34212 Güneşli İSTANBULTel: 0212 478 0 300Faks: 0212 410 35 12-13E-Posta: [email protected]: www.doganburda.com

Kart Sahibinin imzası:

ABONE FORMUABONE

OLMAK İÇİN

0212 478 0 300

www.doganburda.com

CHIP’EABONE OLUN10 SAYI FİYATINA 12 SAYIYA SAHİP OLUN

WEB anİMaSYONLaRI

HaZIRLAMA EĞİTİMİAdobe EDGE, Google Web Designer ve Sencha Animator'u A'dan Z'ye öğrenin!

OXO TRAINING VİDEO EĞİTİM SETLERİ İLE SADECE VİDEOLARı İZLEYEREK ÖĞRENİN

8 GB DVD | VİDEO MAGAzİN: MAKALELER İLE İLGİLİ İLGİNÇ VİDEOLAR CHIP DVD'DETEMMUZ 2014 TEKNOLOJİ KÜLTÜRÜ AYLIK YaYInDIR ISSN:1300-9419 112415 YıL:19 7.90 TL07

2014

2014

'ÜN

BİL

İNM

EYEN

EN

TEH

LİK

ELİ 7

HA

CKER

YÖ

NTE

Mİ

HER

ŞEY

İ WEB

'DE

YAP

IN

TES

T: T

AB

LET

TEST

İ M

UCİ

ZE P

İLLE

R

WIN

DO

WS

9

TES

T: S

SD T

ESTİ

WInDOWS 9

PRATİK İPUÇLARI Windows-Office-Donanım-Fotoğraf-Mobil-Sosyal Ağlar için onlarca çözüm

TEST: TABLET ALıRKEN BÜTÇENİZ SARSILMASIN 750 TL altı, üst düzey performans sunan tabletler mercek altında

Pil ömrü ve şarj hızı sorununu çözecek en yeni teknolojiler

TEST: 100€'DAN ucuzA 256GB SSD

MUCİZE PİLLER

HOŞÇAKALGOOGLE

250 TL dEĞERİNDE TAm SÜRÜm YAzıLımLAR

2014'ÜN BİLİNmEYEN EN TEHLİKELİ 7 HACKER YÖNTEmİ

YAZILIM KURmAYA SON!HER ŞEYİ WEB'DE YAPIN

BİLMEYEN hAcKLENİYORYeni zararlılar internet bağlantısı olmasa da ses ile bulaşabiliyor

En uygun seçenekleri test ettik. Artık lüks aygıtlar değiller.

Hantal yazılımlardan kurtulmak için alternatif siteler

DİKKAT: BU YÖNTEMLERİ

Veri ahtapotu Google'dan kur-tulmak için en iyi alternatifler

Yeni sistemde bizi neler bekliyor?

wWw.cHIP.cOm.TR

97

71

30

09

41

00

3

07

Kıb

rıs f

iya

tı:

9.7

5 T

L

79TL

1 yıllık

79.00 TL

Bu form 29 AĞUSTOS 2014 tarihine kadar geçerlidir

130 08/2014

Gelecek Sayı

İcraKuruluBaşkanıMehmet Y. Yı›lmaz

Yay›ınDirektörü Gökhun Sungurtekin

Yayı›nYönetmeniMahmut Karslı›oğlu, [email protected]

SorumluYazı›iş››leriMüdürüUfuk Yamankı›lı›çoğlu, [email protected]

GörselYönetmen Ebru Tiryaki, [email protected]

CHIPTestMerkezi Ş›ahin Ekş›ioğlu, [email protected] Ercan Uğurlu, [email protected]

Katkı›daBulunanlar Barış›› Emre Alkı›m, Berk Ergin, Cem ›Şancı›, Ertuğ Aydın, Hüseyin Cem Köylü, Ozan Kaya, Irmak Özkaşıkçı, Selçuk İslamoğlu, Selim Öztürk, Natalia Karbasova (NK), Markus Hermannsdorfer (MH), Felix Knoke (FK), Christoph Schmidt (CS), Thomas Littschwager (TL), Martin Jäger (MJ), Fabian von Keudell (FvK), Benjamin Hartlmaier (BH), Christoph Sackman (CSa), Claudio Müller (CM), Markus Grimm (MG), Peter Posse (PP), Julian Peters (JP), Manuel Schreiber (MS), Peter Seiffert (PS), Robert Kraft, Peter Krajewski, Daniel Wolff (DW)

MarkaMüdürü Seren Urun, [email protected]

AnkaraTemsilcisi Erdal İ›pekeş›en, 0 312 207 00 71 / 207 00 95

Web www.chip.com.tr

YÖNET›İM

GenelYay›ınKoordinatörü Ye›şim Denizel

ProjelerDirektörü(TüzelKi›şiTemsilcisi)Ferit Özkaşıkçı

Sat››ışDirektörü Orhan Ta›şkı›n

FinansDirektörü Didem Kurucu

ÜretimDirektörü Servet Kavasoğlu

REKLAM

GrupBa›şkanı Viki Habif

GrupBa›şkanYardımcısı Koray Bilici

CHIPReklamSatış››MüdürleriSevil Hoşman, [email protected] Hatice Tarhan, [email protected]

Ebru Elçi, eelci@ doganburda.com Tel: 0 212 336 53 37, Faks: 0 212 336 53 93

ReklamTeknikMüdürü Nusret Kı›rı›mlı›oğlu

Tel: 0 212 336 53 60 (3 Hat), Faks: 0 212 336 53 90

KurumsaliletişimDirektörü Neslihan Sadıkoğlu

REZERVASYON

RezervasyonTel. 0 212 336 53 00 - 57 - 59 RezervasyonFaks 0 212 336 53 92 - 93 AnkaraReklamTel. 0 312 207 00 72 - 73

HedefSayfalar Tel: 0 212 336 53 70, Faks: 0 212 336 53 91

Uluslarası Reklam Satış Temsilcilerimiz Burda International Italy Mariolina Siclari, International Advertising Sales Director T. +39 02 91 32 34 66 [email protected] Burda Community Network Almanya/Merkez: Vanessa Noetzel T. +49 89 9250 3532, [email protected] Michael Neuwirth T. +49 89 9250 3629, [email protected] Avusturya/İsviçre: Goran Vukota T. +41 44 81 02 146, [email protected] Fransa/Luksemburg: Marion Badolle-Feick T. +33 1 72 71 25 24, [email protected] Italya: Mariolina Siclari T. +39 02. 91 32 34 66, [email protected] İngiltere/İrlanda: Jeannine Soeldner T. +44 20 3440 5832, [email protected] ABD+Kanada+Meksika: Salvatore Zammuto T. +1 212 884 48 24, [email protected] YönetimYeri Trump Towers, Kule 2, Kat 21-24, 34387 Şişli-İstanbul Tel: 0 212 410 31 52, Faks: 0 212 410 32 16

Baskı Doğan Ofset Yayıncılık ve Matbaacılık A.Ş Sanayi Mahallesi 1650.Sokak No:2 Doğan Medya Tesisleri 34850 Esenyurt / İ›STANBUL

Tel: 0 212 622 19 00

Dağıtım Yaysat A.Ş›. Tel: 0 212 622 22 22

Yayı›nTürü Yerel, süreli, ayl›ık

© CHIP dergisi, Doğan Burda Dergi Yayı›ncı›l›ık ve Pazarlama A.›Ş. taraf›ından Vogel Burda Holding GmbH lisans›ıyla T.C. yasalar›ına uygun olarak yay›ımlanmaktadı›r. Dergide yay›ımlanan yaz›ı, fotoğraf, harita, illüstrasyon ve konuları›n her hakkı› sakl›ıdı›r. ›izinsiz, kaynak gösterilerek dahi al›ınt›ı yap›ılamaz.

DBOkurHizmetleriHatt›ı 0 212 478 0 300 [email protected]

DBAboneHizmetleriHatt›ı Tel: 0 212 478 0 300, Faks: 0 212 410 35 12 - 13 [email protected]

www.doganburda.com Pazar hariç her gün saat 09.00 - 18.00 aras›ında

hizmet verilmektedir.

TEST

DİĞER KONULAR Sabit diSk için SigortaSabit diskler zamanla daha iyi hale gelmiyorlar. Araçlarımızla sürücülerinizi analiz edip verilerinizi güvenceye alabilirsiniz.

geleceğin SSd’leriYeni teknolojiler SSD’leri iyileştiriyor. Üreticilerin neler planladığını ve ne zaman PC’lerinizi bu yeni disklere terfi ettirebileceğinizi açıklıyoruz

kırılamayan şifrelerHeartbleed Bug’ı şifrelerdeki büyük açıkları ortaya çıkardı. CHIP, güvenli şifreleri en iyi şekilde nasıl oluşturup yönetebileceğinizi gösteriyor

Uyarı: Yazılarda güncel gelişmelerden kaynaklanan değişiklikler olabilir.

Dahilik ve çılgınlık arasında: Google devasa ve arama motoru sayesinde meşhur oldu. Ancak ilk başta kendi halinde bir start-up olan firma günümüzde kontrol edilemeyen mega bir holdinge dönüştü. CHIP, süper zengin dehaların başrolünde olduğu ve dünyanın en tehlikeli fikirlerini içeren bir dönüşümün hikayesini anlatıyor.

üyesidir

YouTube ve Streaming „normal“ televizyonu giderek öldürüyor. Online içerikleri televizyonunuza aktarabilen cihazları test ediyoruz

yeni google

mükemmel tarayıcı

tV’de youtube

Firefox, Chrome, Internet Explorer ve Opera gibi büyük tarayıcılar standart ayarlarında olabileceklerinin ancak yarısı kadar iyiler. Bu tarayıcıların kaputunun altında konforu, güvenliği ve performansı iyileştirebileceğiniz çok sayıda seçenek gizli. Ayar karmaşasını basitleştiriyor ve en iyi eklentileri tanıtıyoruz.

SADECE

3,90tl


SEYRETPS

VıDEO







SOSYAL AĞLARDA NASIL FENOMEN OLUNur? - CHIP Online

Documents

Transcript of SOSYAL AĞLARDA NASIL FENOMEN OLUNur? - CHIP Online