Plan detaljne regulacije za linijski park - Beograd - URBEL

1

03I04

Godina II – broj 3/4 Januar – decembar 2020.

ISSN 2683-4448

Izdaje Urbanistički zavod Beograda, JUP Beograd, Bulevar despota Stefana 56 www.urbel.com

Za izdavača mr Vesna Tahov, Direktor

Urednik dr Marija Lalošević

Redakcija Gordana Lučić Zorica Kosović Jadranka Živković Vladimir Vujičić Vesna Teofilović Igor Teofilović Andrea Đorđević Ana Vučić

Vizuelni identitet, tehničko uređenje i priprema za štampu Andrea Đorđević

Lektor i korektor Ksenija Prodanović

Prevodilac za engleski Anica Milenković

Štampa biroGRAF, Zemun

Periodika Polugodišnje

Tiraž 500

Saradnici u ovom broju Jelena Đerić, Milena Solujić, Tamara Tahov, Dijana Filipović, Zoran Mišić, Ivan Miletić, Jelena Kostić, Milica Andrejić, Ana Lazović, Željka Nikolić, Emil Dimitrov, Mirjana Nedeljković, Dragan Mihajlović, Jadranka Živković, Olgica Gvozdić, mr Jelena Marinković, Biljana Kostić, Stevan Tomić, Božidar Bojović, Milan Cvetković, Igor Teofilović, Jelena Jović, Marija Kosović, Predrag Pilović, Vesna Martinović, Senka Mihajlovski Božinović, mr Borka Protić, Vesna Isajlović, dr Jasmina Đokić Pavkov, Ana Graovac, mr Anica Teofilović, dr Ratka Čolić, Vladimir Vujičič, Nenad Radojčić, Andrea Đorđević, Gordana Lučić, Ana Vučić

Naslovna strana Plan detaljne regulacije za kompleks aerodroma “Nikola Tesla”, grafički prilog: ograničenja urbanog razvoja

CIP - Каталогизација у публикацији Народна библиотека Србије, Београд

71/72

URBANIZAM Beograda / urednik Marija Lalošević. - God. 2, br. 3/4 (2020)- . - Beograd : Urbanistički zavod Beograda JUP, 2020- (Zemun : Birograf ). - 23 x 23 cm

Polugodišnje. - Je nastavak: Инфо - Урбанистички завод Београда = ISSN 1451-5393 ISSN 2683-4448 = Urbanizam Beograda (2019) COBISS.SR-ID 281041676

2

Poštovani čitaoci, kolege i prijatelji,

Nadamo se da ste svi dobro.

Kakva godina! Na testu je bilo sve – strpljenje, timski rad, tehnička podrška rada u izmenjenim okolnostima. I sada, pred kraj ove izazovne i teške 2020. godine, možemo reći da smo ZAJEDNO uspeli da u uslovima prouzrokovanim pandemijom virusa korona i bolešću kovid-19 održimo kvalitet, prilagodimo se i uradimo brojne planske dokumente, kao i da se dalje edukujemo i modernizujemo.

Skupština grada Beograda tokom 2020. godine donela je značajan broj planova koje su izradili stručnjaci Urbanističkog zavoda Beograda, a detaljno i sveobuhvatnoo tome možete čitati u pregledu koji potpisuje Izvršna direktorka Zavoda Gordana Lučić.

Jedan od najznačajnijih planskih dokumenata novije generacije, PDR Aerodroma Nikola Tesla Beograd, usvojen je početkom godine, a detaljan prikaz planskog rešenja pronađite u prvoj temi broja. Kao drugu temu broja odabrali smo da čitaocima prenesemo proces izrade i planirana rešenja PDR-a Linijskog parka. Plan se bavi javnim dobrom građana Beograda, parkom koji se duž reka Save i Dunava planira na napuštenoj trasi železničkog koloseka. Specifičnost ovog kapitalnog gradskog projekta ogleda se i u aktivnom uključivanju struke tokom procesa izrade Plana i sinergijskom pristupu rada tima Zavoda, službe Gradskog urbaniste i deset timova mladih arhitekata, pobednika na urbanističko-arhitektonskom konkursu za Linijski park.

U ovom bogatom dvobroju kroz šire prikaze predstavljamo devet planskih dokumenata i u sažetom obimu još jedanaest, a takođe osvrćemo se i na edukacije zaposlenih i učešća na radionicama i stručnim skupovima.

Kako su godinu obeležile elektronske sednice Komisije za planove Skupštine grada Beograda, tako je, usled pandemije, elektronski obeležen i za urbaniste

važan datum – 8. novembar. Tradicija održavanja Salona urbanizma sačuvana je, a (elektronski) Žiri 29. Salona je dodelio Urbanističkom zavodu Beograda dve prve nagrade – u kategorijama Planovi detaljne regulacije i Urbanistički projekti. Čestitamo odgovornim urbanistima i timovima PDR-a Aerodroma Nikola Tesla Beograd i UP Tiršova, a proslavićemo, svi zajedno u Zavodu, kada epidemiološka situacija dozvoli. Dotle, čitajmo u Urbanizmu Beograda o ovim temama.

Naša urbanistička kuća, na adresi Bulevar despota Stefana 56, ranije Palmotićeva 30, već punih 50 godina zadivljuje kako teoretičare arhitekture tako i nas koji imamo čast i privilegiju da radimo u ovom vanrednom reprezentu beogradskog brutalizma. Pola veka naše zgrade, doma urbanizma, obeležavamo publikovanjem „razglednice“ sa fotografijama Zavoda zabeleženim kamerom Nemanje Jovanova. Kritički i širom otvorenih očiju, svesni činjenica, okolnosti i velikih rezultata, možemo da kažemo BRAVO za porodicu Urbanističkog zavoda Beograda, bravo za nas u 2020. godini.

Do nekog sledećeg, nadamo se NEelektronskog urbanističkog susreta - čuvajte se dragi prijatelji Urbanizma Beograda.

Urednik

3

Dear readers, colleagues and friends,

We hope that you are all doing well.

What a year! Everything was on test – our patience, team work and technical support for working in different circumstances. Now, as this challenging and difficult 2020 is drawing to an end, we can say that, despite conditions caused by the coronavirus pandemic and the COVID-19 disease, TOGETHER we have managed to sustain the quality, adapt and develop numerous planning documents, as well as to modernise further and educate.

During 2020, Belgrade City Assembly has adopted a significant number of plans which were developed by the experts of the Urban Planning Institute of Belgrade. You can read about it in more detail in the review signed by Executive Director of the Institute Gordana Lucic.

At the beginning of the year, one of the most significant planning documents of the latest generation, DRP of Airport Nikola Tesla Belgrade was adopted, and you can find the detailed overview of the planned design in the first feature article of this issue. As the second topic we have decided to introduce the readers with the process of developing and planning DRP of Line Park. This plan refers to the public property at the service of Belgrade citizens, the park which is planned on the abandoned railway line along Rivers Sava and Danube. This capital city project is also specific as the professionals have been actively involved in the process of developing the Plan. In addition, the team of our Institute, departments of the Director of City Planning and ten teams of young architects, who won in the urbanistic-architectural contest for Line Park, were also synergistically engaged.

In this rich double issue, we will present nine planning documents through longer articles, and eleven more in the abridged form, and we will also draw the attention to the trainings of the staff and participation in workshops and professional meetings.

As this year was marked by electronic sittings of the Planning Committee of the Belgrade City Assembly, due to the pandemic, the important day for urban planners – 8th November was marked electronically.

Tradition of celebrating Urbanism Exhibition was preserved, and the jury of the 29th Exhibition had (electronically) awarded two main awards to the Urban Planning Institute of Belgrade – for the categories Detailed Regulation Plans and Urban Projects. Our congratulations to the responsible urban planners and teams for the DRP of Airport Nikola Tesla Belgrade and urban project Tirsova. When due to epidemiological situation it would be safe, we will celebrate together in our Institute. Until then, we can read about these topics in the Belgrade Urban Planning.

Our home of urbanism, located in Boulevard Despota Stefana 56, previously Palmoticeva 30, has been an object of admiration of experts in theory of architecture and all of us with an honour and a privilege to work in this building which is an amazing example of Belgrade brutalism. To commemorate half a century of our building, as the home of urban planning, we are printing the “postcards” with photos of our Institute Building taken by the camera of Nemanja Jovanov. With critical mind and eyes wide open, aware of the facts, circumstances and great results, we can say BRAVO to the family of the Urban Planning Institute of Belgrade, and to all of us in 2020.

Until some, hopefully NON-electronic urban encounter in the future – dear friends of the Belgrade Urban Planning, please, take care.

Editor

4

06

20

32

38

44

54

60

66

70

76

Plan detaljne regulacije za kompleks Aerodroma „Nikola Tesla Beograd”

Plan detaljne regulacije za linijski park - Beograd

SADRŽAJ

4

Plan generalne regulacije za izgradnju objekta i vodova sistema daljinskog grejanja u Beogradu -II faza I etapa

Plan detaljne regulacije bloka između Bulevara kralja Aleksandra i ulica Sinđelićeve, Niške i Sredačke

Transformacija grada aktivnom mobilnošću - Plan detaljne regulacije za pešačko-biciklistički most

Plan mesta za postavljanje plutajućih objekata na vodnom zemljištu na tertoriji grada Beograda (I faza)

Plan detaljne regulacije šireg područja uz Kliničko bolnički centar Bežanijska kosa

Plan detaljne regulacije postrojenja za eksploataciju pijaće vode i wellnes i spa centra

UMP - unutrašnji magistralni prsten - rešenje budućeg povezivanja udaljenih delova grada

Urbanistčki projekat za izgradnju Univerzitetske dečje klinike Tiršova 2

5

84

90

91

92

94

96

97

98

100

102

Plan za postavljanje podzemnih kontejnera za selekciju otpada i reciklažu u periodu 2019-2029

Plan detaljne regulacije Sime Šolaje

Plan detaljne regulacije za sportski kompleks na Zvezdari

Plan detaljne regulacije područja uz Ugrinovačku ulicu

Plan detaljne regulacije za trolejbuski depo na Voždovcu

Grafičke izmene PDR-a za Jugoslovensko dramsko pozorište

Izmene i dopune PDR-a naselja Batajnica, GO Zemun, za deo ulice Nova 47

Plan detaljne regulacije šireg područja bloka 9B - Retenzija

Plan detaljne regulacije dela područja istočno od SMT-a

Plan detaljne regulacije stambenog naselja uz groblje Lešće

104

106

108

110

113

114

115

116

118

Plan detaljne regulacije naselja Rospi Ćuprija, GO Palilula

Plan detaljne regulacije područja uz Ovčanski put, GO Palilula

Budućnost gradova i Urbanizma

Obuka o participaciji u planiranju urbanog razvoja

In house seminar “E-poslovanje u javnim preduzećima“

Edukacija Vizum, Infraworks, Qgis, AutoCAD Map

Radionice vezane za izradu I faze prve linije metro sistema

29. Međunarodni salon urbanizma u Kragujevcu

Planski dokumenti usvojeni 2020. godine

6

PLAN DETALJNE REGULACIJE ZA KOMPLEKS AERODROMA NIKOLA TESLA BEOGRAD DETAILED REGULATION PLAN FOR THE AIRPORT NIKOLA TESLA BELGRADE COMPLEX

Tekst priredila: Jelena Đerić, dipl.inž.arh.

Odgovorni urbanisti: Maja Joković Potkonjak, dipl.inž.arh., Dragan Mihajlović, dipl.građ.inž., Jelena Đerić, dipl.inž.arh.

Planom detaljne regulacije za kompleks aerodroma „Nikola Tesla Beograd“ obezbeđeni su planski uslovi

za razvoj kompleksa aerodroma i njegovog okruženja do 2043. godine. Dalji razvoj postojećeg kompleksa aerodroma planiran je kroz rekonstrukciju postojećih i izgradnju novih sadržaja, a u cilju efikasnijeg funkcionisanja i podizanja nivoa usluge aerodroma. Planskim rešenjem utvrđene su zaštitne zone aerodroma i sa tim u skladu, definisana pravila uređenja i građenja u predmetnom području. Konceptom prostornog razvoja aerodroma za period posle 2043. godine, rezervisan je prostor za budući razvoj aerodroma sa dve poletno-sletne staze i svim potrebnim sadržajima, a planirana je i odgovarajuća putna i železnička mreža za vezu aerodroma sa gradom i regionom. Omogućeno je aktiviranje zemljišta u kontaktnoj zoni aerodroma i realizacija razvojnog potencijala privredno-komercijalne zone uz auto-put. Definisano je plansko regulisanje zona spontano nastale stambene izgradnje u skladu sa propisima i uslovima za bezbedno odvijanje vazdušnog saobraćaja. Kroz primenu pravila uređenja i građenja i mera i uslova za smanjenje negativnih uticaja na okolinu omogućeno je poboljšanje ukupnog nivoa kvaliteta životne sredine i života stanovnika u kontaktnom području.

The Detailed Regulation Plan for the Airport Nikola Tesla Belgrade Complex provides planning conditions for

development of the airport complex and its surroundings by 2043. Modernization, improvement, and further development of the existing airport complex is enabled through reconstruction of existing and construction of new facilities, for the purpose of increasing efficiency and raising the level of airport service. The protection zones of the airport were established by the plan, and in accordance with that, the construction and development rules were defined in the subject area. The concept of spatial airport development for the period after 2043, created space for the future airport growth, with two runways and all necessary facilities, as well as a new road and railway network planned to connect the airport with the city and the region. The plan provides land activation in the airport contact zones through development of the industrial-commercial zone potentials along the highway. Spontaneously created residential zones are reviewed to be regulated in a planning manner based on air traffic safety rules and regulations. By applying appropriate rules for development and construction and meeting requirements for the reduction of negative environmental impact, it has been enabled to increase the level of quality of the environment and lives of citizens in the adjacent area.

7

Dosadašnja planska dokumentacija

Za postojeći kompleks beogradskog aerodroma 1988. godine usvojen je Detaljni urbanistički plan aerodroma „Beograd“1 (DUP). Predmetnim DUP-om predviđeni su osnovni tehničko – tehnološki i kapacitetni zahtevi etapnog razvoja aerodroma do 2010. godine, maksimalnih kapaciteta oko 11 miliona putnika i prometa 200.000 t robe na godišnjem nivou.

Granicom ovog DUP-a obuhvaćena je površina od oko 1051 ha, a dotadašnji aerodromski kompleks uvećan je za oko 650 ha. Planskim rešenjem definisane su manevarske površine (poletno-sletne staze, rulne staze i platforme); zona putničkih kompleksa – zona A (putničko-pristanišna zona, zona aerodromskih servisa, zona distribucije avio-goriva i zona opšte namene); tehnički kompleks – zona B (zona avio-kompanije JAT, zona drugih avio-kompanija, zona avio-servisa saveznih organa i zona specijalne namene sa ograničenim režimom korišćenja); saobraćajne površine (aerodromska magistrala, aerodromska transverzala i ostale saobraćajnice); i slobodne zelene površine.

U okviru granice predmetnog DUP-a planirana je ukupna izgradnja oko 550.000 m2 BRGP, a planirano je i zadržavanje 29 postojećih objekata (između ostalih Muzeja vazduhoplovstva, zgrade oblasne kontrole letenja – SUKL, putničkih terminala 1 i 2, kontrolnog tornja, objekata keteringa, hangara, magacina, garaža, infrastrukturnih i tehničkih objekata i dr.). Planskim rešenjem omogućena je rekonstrukcija, adaptacija i dogradnja ovih objekata u cilju unapređenja osnovne funkcije ili povećanja kapaciteta do 30% u okviru zadatih građevinskih linija.

Od objekata niskogradnje, planirana je izgradnja druge poletno-sletne staze sa neophodnim rulnim stazama i platformama, kao i pripadajućom infrastrukturom. Osovina ove poletno-sletne staze planirana je na udaljenju od 1920 m od osovine postojeće staze.

U okviru kompleksa planirana su dva značajna tipa saobraćajnica: aerodromska magistrala koja prolazi kroz čitav kompleks aerodroma i povezuje Auto-put E70 na severozapadnoj strani sa Surčinskim putem na jugoistočnoj strani; i aerodromska transverzala – saobraćajnica koje obezbeđuju pristup putničkim terminalima.

1: „Detaljni urbanistički plan aerodroma „Beograd“ („Sl. list grada Beograda“ br. 25/88)

Izvod iz DUP-a aerodroma Beograd - grafički prilog „Detaljna namena zemljišta“

8

Predmetnim DUP-om planirana je šinska veza Aerodroma „Beograd“ sa železničkim čvorom. Železnička pruga planirana je za potrebe teretnog saobraćaja, kao veza iz postojeće stanice „Surčin“. Položaj i način pružanja železničkog koloseka zasnovan je na konceptu železničke mreže Generalnog urbanističkog plana iz 1985. godine. Putnička železnica kao veza aerodroma sa gradom nije bila predviđena ovim rešenjem.

Slobodne zelene površine u zaštitnoj zoni planirane su kao čiste travnate površine u širini od 105 m od osovine zaštitne zone osnovne poletno-sletne staze, odnosno 50 m od osovine rulnih staza. Preostalo slobodno zemljište uz granicu kompleksa, a van svih manevarskih površina i njihovih zaštitnih pojaseva planirano je kao poljoprivredno zemljište.

Imajući u vidu društvene promene i opštu ekonomsku situaciju u periodu predviđenom za etapnu realizaciju

kompleksa aerodroma, predmetni DUP nije realizovan u značajnijoj meri. U okviru postojećeg kompleksa Aerodroma „Nikola Tesla“, delimično su realizovane zone putničkog kompleksa (zone A1, A4 i A6) i B1 zona tehničkog kompleksa (zona JAT-a) i to u pogledu proširenja kapaciteta postojećih objekata. Nisu realizovani novi putnički terminali planirani u zoni A2 (putnički terminal Zapad), kao ni prateći ugostiteljski sadržaji (hoteli) i garaže u okviru putničkog kompleksa. Takođe, nisu izgrađeni ni dodatni hangari i kapaciteti namenjeni administraciji, vatrogasni i medicinski centar, a nisu unapređeni i organizovani blokovi tehničkih službi, zone specijalne namene i energetske zone. U okviru tehničkog kompleksa nije realizovana robno – proizvodna zona (B9 i B10), kao ni tehnički blok (zona B6) u funkciji nove poletno-sletne staze koja nije izgrađena. Glavna saobraćajnica kompleksa - aerodromska magistrala delimično je realizovana.

Inicijativu za izradu novog planskog dokumenta pokrenulo je 2016. godine AD Aerodrom „Nikola Tesla Beograd“. Izradi Plana pristupilo se u cilju definisanja javnog interesa (namena, kapaciteta i sadržaja aerodromskog kompleksa u skladu sa tehnološkim potrebama i programom razvoja), utvrđivanja zone zaštite aerodroma, kao i stvaranja planskih mogućnosti i obezbeđivanja kapaciteta tehničke infrastrukture za planiranu izgradnju. Za deo planskog obuhvata koji se odnosi na postojeći kompleks aerodroma, na bazi inovirane strategije razvoja koja je do 2043. godine definisala rekonstrukciju postojeće i uvođenje umetnute poletno-sletne staze, koncesionar i operater Aerodroma „Nikola Tesla Beograd”, kompanija Belgrade Airport, 2019. godine izradio je prostorno-programsko rešenje kojim je definisan razvoj, modernizacija, unapređenje, održavanje i upravljanje infrastrukturom postojećeg kompleksa aerodroma.

Koncept planskog rešenja i podela na celine

Granicom Plana detaljne regulacije za kompleks Aerodroma „Nikola Tesla Beograd“, obuhvaćena je površina od oko 1870 ha. U obuhvatu Plana nalaze se postojeći kompleks Aerodroma „Nikola Tesla Beograd“, područje planirano za dalji razvoj aerodroma, zaštitne zone aerodroma, deo područja spontano nastale stambene izgradnje i prostor planiran za privredne i komercijalne sadržaje u delu južno od auto-puta.

Planirani saobraćajni koridori i granice zona zaštite aerodromskih kompleksa uslovili su osnovnu podelu na pet prostornih celina, u okviru kojih su grupisane karakteristične namene i sadržaji.

Celine I i II imaju najveći razvojni potencijal u planskom obuhvatu imajući u vidu blizinu auto-puta i planiranu saobraćajnu opsluženost, kao i deficit pratećih sadržaja uz kompleks aerodroma. Planirani su komercijalni sadržaji višeg stepena atrakcije (veći trgovinski formati: hipermarketi, outlet i retail parkovi, tržni centar, izložbeno-prodajni saloni, hoteli, kongresno-poslovni centar, poslovni parkovi i sl.). Celina I obuhvata blokove ostalih namena, u okviru kojih su planirane površine za privredne zone i sadržaje kompatibilne sa osnovnom namenom kompleksa aerodroma (logistički centri, špedicija, privredni parkovi, skladišta, i sl.). U okviru celine II planirane su površine za komercijalne sadržaje, privredne zone i posebno izdvojen javni kompleks Muzeja vazduhoplovstva.

U okviru celine III planirane su javne saobraćajne površine u okviru kojih je definisan postojeći kompleks

9Aerodroma „Nikola Tesla Beograd“ (ANT) i javne zelene površine (zaštitni zeleni pojas aerodroma). U skladu sa specifičnostima sadržaja, tehnologijom i načinom funkcionisanja kompleksa aerodroma, celina III podeljena je na posebne zone, a kao posebna podcelina IIIa izdvaja se koncesiona lokacija.

Celina IV obuhvata blokove spontano nastale stambene izgradnje u kontaktnom području postojećeg kompleksa aerodroma i prostora planiranog za budući razvoj aerodroma, uz teritoriju južno od Vojvođanske i Surčinske ulice. Planom su definisani uslovi za sanaciju dela neplanske izgradnje, dok novi kapaciteti izgradnje i komunalne infrastrukture nisu dozvoljeni.

Celina V obuhvata planirane javne površine namenjene kompleksu za razvoj aerodroma i javne zelene površine – zaštitni zeleni pojas. Površina je rezervisana za izgradnju druge

poletno-sletne staze sa pripadajućom infrastrukturom, novim putničkim terminalom, pratećim servisnim, logističkim i tehničkim sadržajima, a u skladu sa budućim potrebama razvoja vazdušnog saobraćaja. U okviru ove celine planirani su objekti i sadržaji železničke infrastrukture: dvokolosečna pruga, putnička i teretna železničke stanica i manipulativni koloseci.

Tranzicioni period i promena društvenog uređenja uticala je na promenu vlasničkih odnosa u okviru kompleksa aerodroma. Specifičnost namene i tehnologije aerodroma izdvojila je različite grupe korisnika prostora koji funkcionišu u okviru restriktivnih i kontrolisanih zona kretanja. Funkcionalno, administrativno i pravno, izdvojile su se posebne kompanije i preduzeća (Belgrade Airport, AD Aerodrom „Nikola Tesla Beograd“, SMATSA Kontrola letenja Srbije i Crne gore, Air Serbia, JAT Tehnika, Avio služba Vlade RS, Helikopterska jedinica

MUP RS, Aerodrom ketering itd.). U cilju zoniranja kompleksa aerodroma neophodno je bilo sagledati zatečeno katastarsko i postojeće stanje, a potom pristupiti sagledavanju problema, potreba i planova budućeg razvoja svih stejkholdera aerodromskog kompleksa.

U skladu sa Zakonom o upravljanju aerodromima2 definisan je kompleks Aerodroma „Nikola Tesla Beograd“ (kompleks ANT) kao javna saobraćajna površina i zaštitni zeleni pojas u okviru javnih zelenih površina. Kao rezultat aktivne saradnje sa svim korisnicima prostora, kompleks ANT je u skladu sa specifičnim sadržajima podeljen na sledeće funkcionalne zone: zonu putničkog terminala, zonu servisnih i logističkih sadržaja, zonu platformi i manipulativnih površina, zonu specijalnih namena, zonu tehničkih službi, zonu avio-kompanija, zonu infrastrukturnih površina i zonu saobraćajnica u funkciji kompleksa.

Zona putničkog terminala obuhvata osnovne aerodromske sadržaje vezane za posetioce, prijem i otpremanje robe i putnika, uz sve neophodne prateće sadržaje iz domena bezbednosti, administracije, komercijalnih i uslužnih sadržaja namenjenih svim korisnicima.U okviru predmetne zone planirana je rekonstrukcija i dogradnja postojećeg integrisanog terminala, kao i prenamena i adaptacija postojeće zgrade kontrolnog tornja po izmeštanju u novi objekat.

Pri projektovanju, izgradnji novog i rekonstrukciji postojećeg objekta putničkog terminala potrebno je ostvariti visok estetski standard s obzirom na atraktivnost namene i reprezentativnu poziciju u okviru kompleksa ANT.

Podela na karakteristične celine

2: Zakon o upravljanju aerodromima („Sl. Glasnik RS“ br. 104/16 i 31/19)

10

Grafički prilog „Planirana namena površina sa zonama“

10

12

Zona servisnih i logističkih sadržaja obuhvata najširi spektar pratećih sadržaja i objekata neophodnih za odvijanje aerodromskih operacija i adekvatno funkcionisanje aerodromskog kompleksa, kao i kargo vazdušni saobraćaj sa komplementarnim namenama. U predmetnoj zoni planirani su objekti i kompleksi službe kontrole letenja (centar kontrole letenja sa aneksom, nova zgrada kontrolnog tornja, SMATSA trening centar, tehnički centar kontrole letenja prateći uređaji i oprema isl.), carine, pošte, aerodromske kargo službe (objekti za prijem i otpremanje robe skladišni i magacinski prostori za smeštaj robe, objekti za zaposlene i administraciju kargo zone i sl.), ketering službe, kompleks za snabdevanje avio gorivom, administrativni objekti aerodromskog operatera, prateći magacinski i servisni objekti, stanica za snabdevanje gorivom, kao i parking površine namenjene posetiocima aerodroma i zaposlenima. Postojeći kompleks za snabdevanje gorivom (seveso kompleks-skladište naftnih derivata) identifikovan je kao prepreka za budući razvoj aerodroma i realizaciju železničke putničke stanice koji su u zoni efekata hemijskog udesa, a potrebno je pokrenuti planske i projektne aktivnosti za njegovo izmeštanje na povoljniju lokaciju.

Zona platformi i manevarskih površina obuhvata sve neophodne površine namenjene poletanju, sletanju, zemaljskom kretanju i pristajanju vazduhoplova. Predmetna zona je u funkciji i u vezi sa zonama putničkog terminala, tehničkih službi, servisnih i logističkih sadržaja, kargo zonom i zone ostalih avio-kompanija. Saobraćajni i kolski pristupi zoni uslovljeni su obezbeđivano-restriktivnim režimom

pristupa i korišćenja aerodromskog kompleksa.

U skladu sa aktuelnim planovima razvoja kompleksa ANT, planirana je rekonstrukcija postojeće i izgradnja umetnute poletno-sletne staze, kao i rekonstrukcija postojećih i izgradnja novog sistema rulnih staza, manevarskih površina i platformi različitih tipova namenjenih odvijanju vazdušnog saobraćaja i tehničkom održavanju vazduhoplova. Rešenja saobraćajnih površina za kretanje i zadržavanje vazduhoplova (rulne staze, spojnice, rulne staze za brzi izlaz i sl.), izuzev osovina poletno-sletnih staza koje su ovim Planom analitički definisane, prikazana su samo indikativno. Precizna rešenja će biti definisana kroz izradu tehničke dokumentacije.

Zona specijalnih namena obuhvata službe specifičnih bezbednosnih zahteva: kompleks helikopterske jedinice Ministarstva unutrašnjih poslova RS, Avio službe Vlade RS, kao i objekte i poligone vatrogasno-spasilačke službe aerodroma. Predviđeno je uklanjanje postojećeg skladišta goriva uz vatrogasnu jedinicu, zadržavanje postojećih kvalitetnih objekata i izgradnja novih (pomoćnih objekata i hangara). U delu kompleksa helikopterske jedinice planirana je izgradnja novog hangara, antenskog stuba, garaže, podzemnog skloništa i izgradnja novog helidroma za helikoptere.

Imajući u vidu poziciju ove zone u okviru kompleksa ANT, kolski i pešački pristupi uslovljeni su režimom obezbeđivano-restriktivne zone. Kroz izradu tehničke dokumentacije neophodno je definisati interne saobraćajnice u skladu sa

osnovnom namenom, a planiran je alternativni saobraćajni pristup objektima helikopterske jedinice izvan restriktivne zone aerodroma.

Zona tehničkih službi obuhvata objekte servisiranja i tehničkog održavanja vazduhoplova. U najvećoj meri, ova zona obuhvata površine i objekte preduzeća Jat tehnika. Planirano je unapređenje aerodromskih službi tehničkog održavanja rekonstrukcijom postojećih objekata i izgradnjom novih hangara, magacina, radionica i pratećih objekata i površina.

Kompleks ANT predstavlja bazu nacionalnog avio prevoznika Air Serbia čiji se postojeći objekti (hangari, objekat ketering službe, administrativni objekti i sl.) nalaze u okviru zone avio kompanija. Unapređenje predmetnih sadržaja predviđeno je izgradnjom novih objekata (hangara, simulatora letenja i pratećih i administrativnih objekata) kao i izgradnjom novog hangara i neophodne infrastrukture namenjene generalnoj avijaciji i drugim avio-kompanijama.

Zona infrastrukturnih površina planirana je za izgradnju infrastrukturnih površina i objekata u funkciji kompleksa ANT. Predviđena je rekonstrukcija postojećeg objekta aerodromske trafostanice kao i izgradnja priključno razvodnog postrojenja, rušenje postojećeg objekta toplane i izgradnja nove toplane sa merno-regulacionom stanicom, izgradnja novih postrojenja za tretman čvrstog otpada, postrojenja za tretman otpadnih voda, fotonaponskog postrojenja i novih hidro-tehničkih objekata (retenzija) za prikupljanje otpadnih voda sa platformi i manipulativnih površina.

13

U zoni koja obuhvata saobraćajnice u okviru kompleksa ANT planirane su pristupne i interne ulice koje omogućavaju pristup sadržajima i objektima unutar kompleksa. Glavni prilaz zoni postojećeg putničkog terminala planiran je sa dve saobraćajne trake koji na bezbedan način uvodi saobraćaj do čvora u zoni postojećeg terminala odakle se saobraćaj grana ka kontrolisanoj zoni odlaska i dolaska putnika ispred samog ulaza u zgradu putničkog terminala i ka jugu ka drugim sadržajima. Planskim rešenjem predviđena je rekonstrukcija postojećih pristupnih saobraćajnica, poput onih u južnoj zoni koje se zadržavaju i rekonstruišu za pristup planiranim sadržajima JAT Tehnike i kompanije Air Serbia. Definisane su i nove interne saobraćajnice koje omogućavaju pristup planiranoj zoni avio-kompanija, retenziji kao i kompleksu robno proizvodnih sadržaja u okviru servisno-logističke zone. U skladu sa potrebama korisnika, specifičnim korišćenjem i bezbednosnim uslovima kompleksa ANT, dozvoljeno je uvođenje posebnih režima korišćenja i postavljanje kontrolnih punktova.

Parkiranje u okviru kompleksa ANT

Potrebe za parkiranjem korisnika i zaposlenih na aerodromu do 2043. godine se, prema Master planu3, procenjuju na oko 3685 parking mesta. Procene su napravljene na osnovu iskustvenog normativa 250 PM/milion putnika kao i postavci da se neće povećati potreba za parking mestima za zaposlene proporcionalno sa rastom saobraćaja, zbog povećanja automatizacije poslovanja na aerodromu i mogućnosti smeštaja administrativnih sadržaja na udaljenu lokaciju.

Sve planirane parking površine nalaze se u okviru planirane zone servisnih i logističkih sadržaja. U blizini putničkog terminala planiran je glavni centralni parking (kapaciteta oko 1200 PM), koji za kraće i duže zadržavanje mogu koristiti i autobusi javnog saobraćaja kao i turistički autobusi, a u skladu sa budućim tehničkim rešenjem. Pored postojeće garaže (oko 500 PM), za parkiranje posetilaca i zaposlenih planiran je i udaljeni parking (kapaciteta oko 2260 PM) u jugoistočnom delu kompleksa, sa šatl servisom do terminala. U okviru planiranih parking površina predviđene su površine za taksi vozila koji bi bili stacionirani na čekanju na udaljenom parkingu i po potrebi dolazili na ograničeni broj parking mesta za preuzimanje putnika u kontrolisanoj zoni putničkog terminala.

Pored potreba za parkiranjem iskazanim od strane koncesionara i operatera aerodroma, u skladu sa razvojem i unapređenjem drugih kompanija u okviru kompleksa ANT, obezbeđeno je još oko 700 PM namenjenih zaposlenima i korisnicima drugih aerodromskih sadržaja. U zavisnosti od daljeg razvoja, frekventnosti avio-saobraćaja i iskazanim potrebama tokom razvoja kompleksa aerodroma, Planom je dozvoljena fazna realizacija planiranih parking površina.

Kompleks rezervisan za dalji razvoj aerodroma

Kompleks rezervisan za budući razvoj aerodroma nalazi se u okviru celine V i obuhvata prostor namenjen budućem razvoju aerodroma i realizaciji u periodu posle 2043. godine. Plansko rešenje je u najvećoj meri bazirano na planskoj i tehničkoj dokumentaciji izrađenoj

3: Prostorno-programsko rešenje operatera i koncesionara beogradskog aerodroma - Belgrade Airport

u prethodnom periodu, u skladu sa uslovima nadležnih institucija. Predviđena je izgradnja druge poletno-sletne staze sa svom pripadajućom infrastrukturom (rulne staze, platforme i sl.). Izgradnja novog putničkog terminala, pratećih servisnih, logističkih i tehničkih sadržaja biće definisana u skladu sa budućim potrebama razvoja vazdušnog saobraćaja.

Kroz izradu prethodne studije opravdanosti sa generalnim projektom, po obavljenoj saradnji sa nadležnim institucijama i javnim komunalnim preduzećima, preciziraće se konkretni sadržaji, kapaciteti izgradnje i rešenje saobraćajne i komunalne infrastrukture. Dalje sprovođenje je predviđeno kroz izradu urbanističkog projekta.

U okviru kompleksa planirana je i podzemna putnička železnička stanica, čija će se tačna pozicija i dimenzije odrediti kroz izradu jedinstvenog urbanističkog projekta za čitav kompleks, na osnovu generalnog projekta i tehničke dokumentacije.

Vazdušni saobraćaj i posebni uslovi zaštite

Aerodrom „Nikola Tesla Beograd“ je kao kompleks od strateškog značaja za Republiku Srbiju, bio predmet planske, studijske i projektantske razrade kroz više dokumenata u različitim periodima. Iako su realizaciju osnovnih planskih postavki razvoja beogradskog aerodroma, formulisanih još 1972. i 1985. godine, pratile ekonomske teškoće i izmene u dinamici i faznosti realizacije, strateški koncept razvoja ovog kompleksa ostao je nepromenjen. Dalji razvoj aerodroma kroz izgradnju druge poletno-sletne staze, unapređenja

14

postojećih i izgradnju novih sadržaja u cilju povećanja kapaciteta, praćenja trendova razvoja vazdušnog saobraćaja i rasta prometa putnika i robe, potvrđen je kroz GUP Beograda i PGR Beograda iz 2016. godine.

U Master planu razvoja koncesionara aerodroma4, kroz izgradnju i rekonstrukciju, održavanje i upravljanje infrastrukturom postojećeg kompleksa aerodroma, detaljno su sagledane strategija razvoja saobraćaja, procena godišnjeg broja putnika, procena godišnjeg broja operacija, kao i drugih pokazatelja na osnovu kojih se može vršiti procena daljeg razvoja kompleksa ANT. Analiza sa prognozom saobraćaja urađena u okviru tog dokumenta, pokazuje da će postojeća poletno-sletna staza (PSS 1, dužine 3400 m i širine 45 m), sa izgradnjom dovoljnog broja izlaza i rulnih staza, biti dovoljna za obavljanje 45 operacija po satu, što zadovoljava potrebe planiranog obima vazdušnog saobraćaja do 2043. godine (procena oko 15 miliona putnika).

Obzirom da je neophodna kompletna rekonstrukcija kolovozne konstrukcije postojeće PSS 1 u celini III (građene u periodu od 1959. do 1962. godine), predviđena je izgradnja tzv. „umetnute“ poletno-sletne staze (dužine 3500 m i širine 45 m) na poziciji između PSS 1 i paralelne rulne staze. Predviđeno je da umetnuta PSS tokom perioda rekonstrukcije PSS 1 preuzme funkciju aerodromske piste, a nakon toga bi funkcionisala kao dodatna paralelna rulna staza. Osovina umetnute PSS definisana je na rastojanju od 190 m od osovine PSS 1. Planirana je izgradnja rulnih staza kao veza manevarskih površina PSS 1 sa platformom JAT Tehnike. Uz rekonstrukciju postojeće

PSS 1 planirana je i rekonstrukcija postojećih i izgradnja novih rulnih staza, izgradnja četiri nove rulne staze za brzi izlaz kao i dogradnja manipulativnih površina i platformi različitih kategorija: izgradnja platforme za odleđivanje i sprečavanje zaleđivanja, dogradnja platforme C i B izgradnja platforme E, izgradnja platforme JAT Tehnike, platforme generalne avijacije, Avio službe Vlade RS, platforme Air Serbia i dr.

Imajući u vidu potrebu za dugoročnim sagledavanjem i rezervacijom prostora za buduće potrebe razvoja, Planom je definisan prostor za dalji razvoj aerodroma i izgradnju druge poletno-sletne staze (PSS 2) sa svom pratećim infrastrukturom, servisnim, logističkim i tehničkim sadržajima. Osovina PSS 2 analitički je definisana na odstojanju od 1920 m od ose PSS 1, a svi ostali sadržaji (tehnički elementi rešenja PSS 2, rulne staze, spojnice, rulne staze za brzi izlaz, platforme, terminali, parkinzi, koridor železnice i železničke stanice, manipulativni prostori, signalizacija, radari, sistemi navigacije, meteo oprema i sl.), će biti definisani Urbanističkim projektom kroz odgovarajuću tehničku razradu a u skladu sa propisima iz ove oblasti u cilju najefikasnijeg i najbezbednijeg funkcionisanja aerodroma kao celine.

Plansko rešenje sa tri planirane poletno-sletne staze iniciralo je aktivnu saradnju sa Direktoratom civilnog vazduhoplovstva i Kontrolom letenja Srbije i Crne gore SMATSA. Neophodno je bilo sagledati sve zahteve za ograničenje prepreka u vazdušnom prostoru aerodroma i njegovog neposrednog okruženja, sa ciljem bezbednog sprovođenja operacija na

aerodromu. Uslovi pomenutih institucija i važeća regulativa iz oblasti bezbednog odvijanja vazdušnog saobraćaja i neometanog funkcionisanja radio-navigacionih uređaja službe kontrole letenja, uticali su na definisanje uslova za izgradnju tri poletno-sletne staze, njihovih zona zaštite i zona radio-navigacionih uređaja u kojima nije dozvoljena izgradnja, kao i zone u kojima je moguće planiranje izgradnje pod određenim uslovima5. Na taj način, bezbednosni uslovi iz ove oblasti značajno su uticali na definisanje zona građenja u svim celinama, kao i na definisanje maksimalno dozvoljenih visina planirane izgradnje.

U skladu sa Zakonom o vazdušnom saobraćaju6 za izgradnju ili postavljanje objekata, instalacija i uređaja na području ili izvan područja aerodroma koji kao prepreka mogu da utiču na bezbednost vazdušnog saobraćaja i rad radio-uređaja koji se koriste u vazdušnoj plovidbi, propisano je obavezno pribavljanje saglasnosti Direktorata civilnog vazduhoplovstva. Detaljni uslovi definisani su važećom regulativom: Pravilnikom o uslovima i postupku za izdavanje sertifikata aerodroma7 i Pravilnikom o uslovima za izdavanje potvrde za postavljanje objekata, instalacija ili uređaja koji emituju ili reflektuju radio-zračenje8.

Prema navedenim propisima i standardima, svaka poletno-sletna staza ima pripadajuću zonu zabranjene izgradnje (u dužini po 60 m iza krajeva PSS, u širini po 150 m odnosno 140 m sa obe strane PSS) pri čemu se koristi termin „osnovna staza“. U zoni osnovne staze nije dozvoljeno postavljanje niti izgradnja objekata, osim vizuelnih sredstava potrebnih za navigaciju ili

4: Ibid 3

15

onih koji se zahtevaju za bezbednost vazduhoplova. Za definisanje zona zaštite i uslova izgradnje u okruženju, sa aspekta bezbednog odvijanja saobraćaja značajne su prilazne/odletne površi koje se pružaju u osovini piste, bočne prelazne površi, kao i konusne i unutrašnje horizontalne površi. Ove površi su restriktivne, što znači da objekti svojom visinom ne smeju „probiti“ ove zamišljene ravni, a postojeći objekti koji se nalaze iznad moraju se ukloniti. Takođe, nije dozvoljeno postavljanje niti izgradnja objekata na površini predviđenoj za postavljanje sistema prilaznih svetala za precizan prilaz odgovarajuće kategorije na propisanom rastojanju od pragova PSS.

Drugi uticaj, podjednako važan, predstavlja zaštita neometanog funkcionisanja radio-navigacionih uređaja na koje objekti mogu uticati ne samo svojom visinom, već i volumenom, gabaritom i materijalizacijom. Na aerodromu su predviđeni postojeći i planirani radio-navigacioni uređaji (sistem za precizno instrumentalno sletanje za oba pravca PSS, terminalni radar idr.), koji imaju zaštitne zone u kojima ne bi trebalo da se nalaze objekti kako bi uređaji ispravno funkcionisali. Ukoliko se utvrdi da planirani objekti zadiru u zaštitne zone radio-uređaja, u nadležnosti Direktorata civilnog vazduhoplovstva je izdavanje rešenja kojim se odbija izdavanje saglasnosti za izgradnju objekata. Izuzetno, saglasnost se može izdati u slučaju da Direktorat prihvati vazduhoplovnu studiju kojom se dokazuje da planirani objekat ne utiče na održavanje prihvatljivog nivoa bezbednosti vazdušnog saobraćaja sa

aspekta zaštite emisije radio-uređaja.Na karti „Ograničenja urbanog razvoja“ grafički su prikazana sva ograničenja iz ove oblasti i definisane zone zaštite.

Železnički saobraćaj

Uvođenjem železničkog putničkog saobraćaja, značajno se povećava pristupačnost aerodromu, a samim tim i kvalitet usluge Aerodroma „Nikola Tesla Beograd“. U skladu sa strateškim postavkama razvoja železničkog saobraćaja grada, planskim rešenjem definisana je trasa dvokolosečne putničke pruge koja povezuje beogradski aerodrom sa javnim prevozom putnika u okviru sistema BG voz preko postojeće TPS Zemun i dalje ka planiranom kompleksu Nacionalnog stadiona. U obuhvatu Plana, trasa putničke železnice planirana je kao tunelska deonica koja prolazi ispod Državnog puta I A reda broj 1 (autoput E-75) - privremena deonica (stacionaža ukrštaja km 2+493), i dalje nastavlja ispod trase ulice Put za aerodrom u koridoru širine 30 m ka zoni aerodroma do planirane podzemne putničke železničke stanice. Imajući u vidu vremensku distancu do izgradnje planirane PSS 2 i novog putničkog terminala, kao i udaljenost planirane pozicije putničke železničke stanice od postojećeg terminala, poželjno je kroz izradu odgovarajuće tehničke dokumentacije (Generalnim projektom) proveriti i druge pogodne lokacije za planiranu putničku stanicu ili odrediti još jednu stanicu u blizini postojećeg terminala.

Planirana trasa se nakon kompleksa aerodroma u nastavku pruža ka jugu

i denivelisano ukršta sa Surčinskom ulicom i Novom Vinogradskom (van granice plana), a u skladu sa postojećom topografijom terena. Na planiranoj trasi predviđene su i stanica u zoni putničkog terminala, stanica za potrebe naselja Surčin u zoni ukrštanja sa Surčinskom ulicom i stanica kod Nacionalnog stadiona u Surčinskom polju, van granice plana.

Predmetnim planskim rešenjem predviđena je i jednokolosečna pruga, od stanice „Surčin”, namenjena teretnom železničkom saobraćaju, kao veza sa obilaznom železničkom prugom Batajnica-Surčin-Ostružnica-Beograd-ranžirna stanica „Surčin”. Trasa teretne pruge se od stanice „Surčin” pruža do denivelisanog ukrštanja ispod obilaznog auto-puta Dobanovci-Bubanj potok (Državni put Ia reda A1 ) na stacionaži km 196+846 pa podzemno nastavlja ka aerodromu. U zoni putničkog terminala pridružuje se planiranim putničkim kolosecima prateći koridor ul. Put za aerodrom sa južne strane. Širina planiranog koridora za podzemnu železničku prugu iznosi 30 m.

Teretna železnička stanica sa manipulativnim kolosecima planirana je preko puta potencijalne robno proizvodne zone (zone servisnih i logističkih sadržaja) u kompleksu aerodroma, te je stoga predviđen i izlazak podzemnog teretnog koloseka odmah nakon ukrštanja sa pozicijom TS 35 KW i sa maksimalnim nagibom i ≤ 2.4%. Trasa teretne pruge nastavlja posle stanice da prati putnički kolosek i u skladu sa najpovoljnijim tehničkim rešenjima, denivelisano se ukršta sa Surčinskom ulicom i Novom Vinogradskom.

5: Uslovi za definisanje maksimalne visine gradnje u okolini Aerodroma „Nikola Tesla Beograd“ (ver.3.0 od 01.11.2019.) prikazani su na grafičkom prilogu 11. Ograničenja urbanog razvoja, a sastavni su deo Dokumentacione osnova Plana.6: Zakon o vazdušnom saobraćaju („Sl.glasnik republike Srbije“ br. 73/10, 57/11, 93/12, 45/15, 66/15-dr zakon i 83/18)7: Pravilnik o uslovima i postupku za izdavanje sertifikata aerodroma („Službeni glasnik RS“, br 11/17 i 16/19)8: Pravilniku o uslovima za izdavanje potvrde za postavljanje objekata, instalacija ili uređaja koji emituju ili reflektuju radio-zračenje („Službeni glasnik RS“, br 122/14)

16

Grafički prilog „Ograničenja urbanog razvoja“

16

18

Saobraćajni pristupi kompleksu aerodroma

Imajući u vidu modernizaciju kompleksa Aerodroma „Nikola Tesla Beograd“, kao i razvoj novih komercijalnih i privrednih zona u okruženju aerodroma, predloženim saobraćajnim rešenjem predviđena je rekonstrukcija postojeće petlje „Aerodrom“ na auto-putu kroz Beograd (državni put IA reda A1 privremena deonica), kao glavnog pristupnog pravca aerodromu. Planirana je petlja tipa „puna detelina“ na stacionaži km 2+183, sa prolazom ispod auto-puta slobodnog profila visine 4.5 m. Predloženi tip petlje rezultat je dva zahteva koje je trebalo zadovoljiti planskim rešenjem: poboljšati protok saobraćaja ka aerodromu i obezbediti pristup sadržajima planiranim u celinama I i II za sve kategorije vozila; i obezbediti pristup sadržajima planiranim u zoni severno od auto-puta - državni put IA reda A1 privremena deonica, a uz obilazni auto-put.

Osim severnog pristupa kompleksu aerodroma, planiran je i drugi pristup sa južne strane saobraćajnicom Put za aerodrom. U skladu sa kontinuitetom dosadašnjih planskih rešenja, ulica Put za aerodrom planirana je na izmenjenoj trasi kao primarna saobraćajnica sa rangom gradske saobraćajnice I reda. Rekonstrukcijom je predviđena širina profila od 29.0 m, sa tri kolovozne trake po smeru, razdelnim ostrvom i obostranim trotoarima. Na taj način planski je stimulisan razvoj i stvaranje bolje saobraćajne veze auto-puta Beograd-Zagreb i Surčina.

Ustanova kulture – Muzej vazduhoplovstva

U okviru celine II nalazi se Muzej vazduhoplovstva, jedinstven objekat kulture u Republici Srbiji, kao institucija od značaja za domaću istoriju vazduhoplovstva i kao objekat visokih arhitektonskih kvaliteta. Utvrđen je za nepokretno kulturno dobro - spomenik kulture9, sa utvrđenim merama zaštite spomenika kulture i njegove zaštićene okoline. Jedan od vodećih muzeja ovog tipa u svetu, osnovan je 1957. godine pri Komandi Ratnog vazduhoplovstva. Muzej vazduhoplovstva je građen u periodu od 1969. do 1989. godine u okviru kompleksa beogradskog aerodroma, prema projektu arhitekte Ivana Štrausa i konstruktorskim rešenjima beogradskih građevinskih inženjera. Izuzetni oblikovni kvaliteti i uspešno rešenje funkcionalnih zahteva unutar složenog programa muzejskog objekta rezultovali su građevinom jedinstvene arhitekture koja se svrstava u antologijska ostvarenja jugoslovenske posleratne graditeljske produkcije, čiji je kreativni potencijal potvrđen i dodelom jugoslovenske „Borbine“ nagrade za najbolje arhitektonsko ostvarenje u 1989. godini. Muzej vazduhoplovstva predstavlja originalno arhitektonsko ostvarenje i jedan od najznačajnijih primera muzejske arhitekture u Srbiji. Od 2019. godine Muzej je u nadležnosti Ministarstva odbrane.

Muzejske zbirke, uz koje se čuva bogata prateća dokumentacija i arhiva iz svih perioda i oblasti vazduhoplovne istorije, čine najreprezentativniju kolekciju domaćeg i stranog civilnog i vojnog vazduhoplovstva i predstavljaju značajan izvor za sveobuhvatno sagledavanje razvoja avijacije na našim

prostorima od 1911. godine do danas. Pored unutrašnjeg prostora kapaciteta oko 10.700 m² u kojem su smešteni mnogobrojni eksponati i zbirke, okolina objekta se takođe koristi kao izložbeni prostor za prezentaciju muzejske postavke.

Sa ciljem rešavanja nepovoljne katastarske situacije u postojećem stanju, Planom je definisan kompleks odnosno građevinska parcela Muzeja. U skladu sa aktuelnim potrebama Muzeja, kao i problematikom neadekvatnih uslova izlaganja i održavanja muzejskih eksponata, Planom je predviđena izgradnja hangara za velike eksponate, radionice, novog prostora za izložbu na otvorenom. Predviđen je i drugi saobraćajni pristup sa planirane saobraćajnice Put za aerodrom, uz rekonstrukciju parking površina za posetioce i zaposlene u cilju unapređenja kompleksa i povećanja kapaciteta za parkiranje.

Zona komercijalnih sadržaja i privredno-komercijalna zona

Predmetnim planom stvoren je planski okvir za aktivaciju zemljišta između Autoputa i postojećeg kompleksa ANT i kompleksa planiranog za razvoj aerodroma nakon 2043. godine. Zona komercijalnih sadržaja i privredno-komercijalna zona planirane su u okviru planiranih celina I i II.

Zona komercijalnih sadržaja obuhvata blokove 1, 4 i 5 i delove blokova 2 i 3. U okviru ove zone planirane su površine za komercijalne sadržaje višeg stepena atrakcije: veći trgovinski formati (hipermarketi, outlet i retail parkovi, tržni centri i sl.), izložbeno-prodajni saloni, hoteli, kongresno-poslovni

9: Odluka o proglašenju Muzeja vazduhoplovstva za spomenik kulture („Službeni glasnik RS“, broj 72/13)

19

centri, poslovni objekti i parkovi, komercijalni sadržaji kulture i edukacije (izložbeni paviljoni, obrazovni centri i sl.), objekti sporta i zabave (event parkovi, karting staze i dr.), komercijalni parkinzi i sl.

Površine za privredno-komercijalne zone planirane su u blokovima 2, 6, 7, 8, 9 i 10. Pored komplementarnih sadržaja osnovne namene kompleksa aerodroma, ove zone uključuju širok dijapazon namena i sadržaja koji se razvijaju na većim lokacijama i kompleksima. Podrazumevaju raznovrsne privredne aktivnosti u okviru kojih se mogu formirati ekološki prihvatljivi manji proizvodni pogoni, tehnološki parkovi, kompleksi start up kompanija, skladišta, robno-transportni centri, robni terminali, trgovinski i distributivni kompleksi, posebne vrste tržnih i uslužnih centara, slobodne zone i sl., sa naglašenim obimom saobraćaja, velikom posetom i znatnijim opterećenjem.

Kao preduslov za konačnu izgradnju i transformaciju ovih celina ističe se realizacija saobraćajnog rešenja, kao i realizacija planirane infrastrukture. Tu se pre svega misli na izgradnju planirane TS 110/10 kV „Aerodrom“, i realizaciju

planiranih kanalizacionih sistema definisanih u okviru usvojenih planova u neposrednom okruženju. Gasifikacija predmetnog područja uslovljena je izgradnjom kompleksa GMRS/MRS „Dobanovci“, kao i planiranog distributivnog čeličnog gasovoda od GMRS/MRS „Dobanovci“ do MRS „Aerodrom“.

Zona stanovanja

U zaštitnim zonama postojeće i planirane poletno-sletne staze, planovima višeg reda su definisane površine rezervisane za realizaciju različitih namena u daljem sprovođenju planova, koje će se utvrditi kroz posebne studije. Ove površine u postojećem stanju zauzimaju spontano nastale zone pretežno stambene izgradnje i neplanski formirani blokovi.

Izmene propisa koji regulišu vazdušni saobraćaj, analitičko definisanje ose poletno-sletne staze planirane za realizaciju nakon 2043. godine sa procenom budućih pozicija radio-navigacionih uređaja, rezultirale su smanjenjem zona zaštite poletno-sletnih staza i radio-navigacionih uređaja. Deo tih površina koje su neposredno uz postojeći kompleks

aerodroma i kompleks planiran za dalji razvoj aerodroma je ovim Planom obuhvaćen celinom IV. U tim područjima su planirane površine za stanovanje sa pratećim kompatibilnim namenama, a definisane su i nove saobraćajne regulacije u skladu sa važećim propisima. U skladu sa inoviranim uslovima zaštite bezbednog odvijanja avio-saobraćaja, definisani su uslovi za sanaciju dela neplanske izgradnje, dok novi kapaciteti izgradnje i komunalne infrastrukture nisu dozvoljeni.

Izveštaj o strateškoj proceni uticaja na životnu sredinu

Paralelno sa izradom Plana, urađen je Izveštaj o strateškoj proceni uticaja na životnu sredinu predmetnog Plana, a na osnovu adekvatnog Rešenja Sekretarijata za urbanizam i građevinske poslove iz 2016. godine. U ovom Izveštaju prikazan je procenjen uticaj realizacije planskog rešenja na okruženje i životnu sredinu obuhvaćenog područja. Na osnovu dostupnih podataka, u Izveštaju je razmatrano postojeće stanje životne sredine na teritoriji obuhvaćenoj Planom, kao i uticaj planiranih sadržaja na mikro i makrolokaciju (u kontaktnom području i pretpostavljenoj zoni uticaja). U skladu sa važećom regulativom iz ove oblasti definisane su mere predviđene za smanjenje ili ublažavanje negativnih posledica planirane izgradnje na životnu sredinu, smernice za izradu procene uticaja u fazi sprovođenja Plana, kao program praćenja stanja životne sredine u postplanskom periodu.

Plan detaljne regulacije za kompleks Aerodroma „Nikola Tesla Beograd“ sa Izveštajem o strateškoj proceni uticaja na životnu sredinu usvojen je u martu 2020. godine na sednici Skupštine grada Beograda.

Muzej vazduhoplovstva (izvor tangosix.rs)

20

PLAN DETALJNE REGULACIJE ZA LINIJSKI PARK – BEOGRADDETAILED REGULATION PLAN FOR LINE PARK - BELGRADE

Tekst priredile: Milena Solujić, mast.inž.arh. i Tamara Tahov, mast.inž.arh.

Odgovorni urbanista: Milena Solujić, mast.inž.arh.

Osnovni cilj izrade Plana predstavlja urbana transformacija železničke pruge oko Kalemegdana

i formiranje linearnog javnog gradskog prostora. Ovakav potez bi trebalo da predstavlja zeleni koridor sa različitim sadržajima, kojim bi se povezali javni prostori u kontaktnom području, zajedno formirajući mrežu javnih urbanih prostora. Linijski park daje novi urbani identitet donjem Dorćolu.

The basic purpose of developing the Plan is the urban transformation of the railway around Kalemegdan and

establishing of the linear urban city space. Such area should be an example of a green corridor with various facilities, as it would connect public spaces in the adjacent areas, jointly forming the network of public urban spaces. Donji Dorcol will get a new urban identity through the Line Park.

21

Tema urbane transformacije železničkog koridora, oko Kalemegdana, javljala se u planerskom i strateškom smislu još u prvim generalnim planovima, kao i detaljnim planovima gradskog jezgra i donjeg Dorćola. Uklanjanjem šina za teretni saobraćaj na području „Beton hale“ započeti su prvi koraci ka prenameni ovog prostora za nove funkcije i sadržaje, na način koji bi bio socijalno i ekološki održiv. Koridor bivše železničke pruge u dužini oko 4.6 km planiran je za novi javni zeleni prostor - Linijski park i predstavlja početak realizacije planerskih težnji za povezivanjem grada sa rekom.

Ovakav plan je morao, zbog svoje važnosti za grad, uključivati saradnju sa nadležnim institucijama i drugim značajnim udruženjima, fakultetima, saradnicima i strukovnim organizacijama. Pored stručne saradnje, u samim počecima izrade ovog plana, napravljen je i upitnik, namenjen široj javnosti o izboru sadržaja na prostoru budućeg parka sa ciljem podizanja kvaliteta i legitimiteta odluka o razvoju grada.

Predlog planskog rešenja

Planom je obuhvaćen deo teritorije gradskih opština Stari grad i Palilula, prostor između SC „Gale Muškatirović“, regulacije reke Save do Beton hale, regulacije Bulevara vojvode Bojovića i Dunavske ulice i regulacije postojeće železničke pruge do Pančevačkog mosta, uključujući komplekse Toplane „Dunav“ i Marine „Dorćol“. Površina obuhvaćena Planom iznosi oko 46,7 ha.

Na predmetnom području, u postojećem stanju, dominira železnički koridor namenjen za teretnu železnicu, čiji je jedan kolosek u funkciji. U okviru granice plana nalazi se i objekat kulture muzej Kula Nebojša, sportski kompleks FK GSP Polet Dorćol i Toplana „Dunav“. Takođe se mogu izdvojiti objekti stambene namene duž Dunavske ulice, objekti neformalnog stanovanja u blizini Pančevačkog mosta i niz komercijalnih objekata uz Dunavsku i Poenkarevu ulicu.

Pozicija Linijskog parka u gradskom tkivu Postojeće stanje na području Linijskog parka i kontaktnog područja

22

Pri formiranju koncepta rešenja bilo je neophodno analiziranje planskih rešenja u kontaktnoj zoni, kao i značajnih realizovanih projekata kao i projekata čija je realizacija najavljena, a koji mogu biti u od uticaja na sagledavanje potreba i planiranje sadržaja u planskom obuhvatu. Analizirano je 17 projekata rezidencijalnih i komercijalnih sadržaja većeg formata i obima izgradnje, sa idejom da se na prostoru Linijskog parka planiraju komplementarni i nedostajući sadržaji, kako ne bi došlo do zasićenja prostora i tržišne ponude nekretnina, što bi dovelo u pitanje ekonomsku opravdanost planskih rešenja. Svi planirani rezidencijalni kompleksi (K District, Green Residence, Kalemegdan Park, Cara Uroša, Dorćol Centar i Novi Dorćol) imaju značajnu ponudu komercijalnih sadržaja (prodavnice, kafei, restorani, usluge, fitness i sl.), koji komplementiraju osnovnu namenu. U delu komercijalnih sadržaja, već su realizovani: dva objekta velikih trgovinskih formata (šoping centri Rajićeva i BIG Fashion), dva hotela (Mona Plaza, Mamas Shelter u Rajićevoj), poslovni objekat A klase (Mia Dorćol) i ugostiteljski i lifestyle sadržaji (Beogradski Market i Beton hala).

Analiza projekata upućivala je na razmatranje i planiranje novih urbanih sadržaja za kojima poslednjih godina postoji izražena potražnja i šira ciljna grupa, a koji mogu značajno da unaprede turističku ponudu i jedinstven urbani identitet Beograda. To su sadržaji koji predstavljaju mešavinu sadržaja kulture, kreativnih industrija i komercijalnih sadržaja u sklopu javnih, otvorenih gradskih prostora, koji se spontano razvijaju u skladu sa trendovima i zahtevima građana i tržišta (izložbeni prostori, paviljoni kulture, edukativne radionice, dizajn distrikti, gastro pabovi, urbane bašte, sportski sadržaji, relax zone i sl.).

Osnovni princip za korišćenje, uređenje i transformaciju železničkog koridora je formiranje javnog gradskog prostora koji svojom linearnom formom povezuje druge javne prostore, što predstavlja njegovu osobenost u odnosu na ostalo gradsko tkivo, potencira javno korišćenje prostora i nudi veliki niz različitih javnih sadržaja u okviru planiranih zelenih površina. Linijski park sugeriše razvijanje i povezivanje u mrežu javnih urbanih prostora,

Pozicija Linijskog parka u gradskom tkivu sa oznakama navedenih projekata u okolini

Projekti u okolini Linijskog parka

23

kao jednog od bitnijih činilaca u konstituisanju urbanog identiteta Beograda i ostvarivanju neposrednog kontakta ljudi i ambijenata.

S tim u vezi, bilo je neophodno, sa posebnom pažnjom pristupiti planiranju budućih sadržaja i uređenju predmetnog prostora.

Posebni ciljevi su: ▪ obezbeđivanje zelene i ekološke

barijere gradskog tkiva (minimiziranje i redukcija negativnih efekata zagađenja životne sredine)

▪ redefinisanje značaja i uloge prostora parka u gradskom tkivu, usaglašavanje sa dinamičnim razvojem u okruženju i adekvatna integracija u okolno tkivo

▪ reafirmacija javnih prostora kroz oblikovanje i dizajn ambijenata i sadržaja

▪ preispitivanje postojećeg prostornog koncepta i razmatranje uvođenja novih sadržaja, urbanih formi, opreme, definisanje odnosa slobodnih i zelenih površina sa pratećim sadržajima

▪ obezbeđivanje veza između gradskog tkiva i reka - zone priobalja

▪ aktiviranje neiskorišćenih, neadekvatno korišćenih i devastiranih urbanih i prirodnih potencijala

▪ unapređenje kvaliteta života i urbane sredine.

Predlog planskog rešenja rezultat je sveobuhvatnog i multidisciplinarnog pristupa planiranja i sagledavanja predmetnog prostora i šireg okruženja i integrisanja: • uslova i smernica iz plana višeg

reda • važeće planske dokumentacije i

planiranih sadržaja i struktura u Projekti u okolini Linijskog parka

24

Predlog potencijalnih sadržaja

24

26

kontaktnom području • programskog zadatka investitora

plana Direkcije za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda

• zaključaka sa sastanaka i radionica koji su održani sa relavantnim institucijama, a vezano za paralelne aktivnosti na definisanju programa za uređenje prostora Linijskog parka

• elemenata poziva za kvalifikaciju za projekat Linijski park, koji je predmetno područje podelio na 10 zona intervencija/10 tematskih celina.

Koncept planskog rešenja zasniva se na: • formiranju identiteta predmetnog

područja kao linijskog parka šireg gradskog značaja i priobalne zone

• potrebi za aktiviranjem prostora parka uvođenjem novih sadržaja, ali i usklađivanjem ponude sadržaja sa karakterom prostora

• njegovom povezivanju sa okruženjem i kvalitetnoj dostupnosti i pristupačnosti korisnicima

• maksimalnom očuvanju i unapređenju svih prirodnih vrednosti i kvaliteta životne sredine i poštovanje svih specifičnih uslova zaštite i ograničenja.

U planskom rešenju pretežnu namenu čini javna zelena površina koja će biti predviđena za parkovske, kulturne, edukativne, sportske i komercijalne sadržaje. Sadržaji se međusobno upotpunjavaju i predstavljaju jedinstveni sklop koji daje poseban identitet planiranom prostoru.

Planirana javna zelena površina – Linijski park će sadržati kontinuirane površine za komunikaciju – pešačke i biciklističke staze adekvatnih kapaciteta, kao i platoe, stepenice, rampe, i sl.

Otvoreni tereni za sport i rekreaciju na području Linijskog parka mogu obuhvatati: dečja igrališta, akustička igrališta, igrališta za eksperimentisanje, otvorene terene za aktivnu i pasivnu rekreaciju, trim staze, skejt-park, a pored sportskih aktivnosti može se formirati i multifunkcionalni plato (za izložbe, festivale, zimi za klizanje, itd), amfiteatar (za plesne i pozorišne manifestacije, filmske projekcije, i sl.).

U planiranom Linijskom parku biće predviđeno postavljanje manjih montažnih objekata ili kompleksa (skupa više jedinica) montažno-demontažnih struktura, poput: informativno – turističkog punkta (maksimalne površine 4 m2), edukativnih sadržaja (eko-edukativni centar; centar primenjene fizike; dizajn zona; centar za mlade, i sl.), kulturnih sadržaja (umetnički paviljon - uključujući i savremenu, primenjenu, digitalnu i alternativnu umetnost; zatvorene i otvorene galerije; muzički paviljon; mreža osmatračnica i vidikovaca), komercijalnog sadržaja (kafe, restoran, umetnički market, suvenirnica, prostor za kreativne radionice ili dečije igraonice). Pored ovih sadržaja pranira se i izgradnja objekata javnih toaleta, priključenje na gradsku infrastrukturnu mrežu, a vizuelno maskirani vegetacijom (šiblje, puzavice...).

Značajni elementi pejzažnog uređenja Linijskog parka biće vrtno-arhitektonski elementi: tribine, zidovi, ograde, kapije, vodene površine i elementi sa vodom, spomenici, skulpture, pergole, nadstrešnice, rigole-kanalete, kanali. Mogući dodatni sadržaji vrtno-arhitektonskih elemenata su: avantura park, putanja kulturno-istorijskog nasleđa, zeleni kreativni koridor, kutak

za druženje i društvene igre (šah, boćanje, i sl.).

Ostali elementi pejzažnog uređenja u funkciji pasivnog i aktivnog odmora bi bili: biljni materijal (drvenaste vrste, šiblje, cvetne vrste, travnjaci, pokrivači tla, puzavice,...); urbani mobilijar i oprema (klupe, stolovi, žardinjere, korpe za otpatke, kandelabri, oprema za dečja igrališta, peščanik, oprema za terene za rekreaciju, elementi vizuelne komunikacije) i komunalna infrastruktura (osvetljenje, vodosnabdevanje, kanalizacija...).

Predviđeno je da se Linijski park može povremeno koristiti za javne, kulturne manifestacije, izložbe, dečije sajmove i u slične svrhe u skladu sa propisima koji regulišu ovu oblast, a svi sadržaji parka planirani su kao javno dostupni posetiocima.

Na osnovu prostorno - programskog rešenja kao konačnog rezultata pripremnih participativnih procesa prikupljanja i obrade ulaznih podataka (kroz upitnik za građane, fokus grupe (diskusione grupe) Partnerstva za urbane inovacije, otvorene radionice za građane, kao i idejna rešenja dela područja Linijskog parka mladih arhitektonskih i transdisciplinarnih timova koji su se kvalifikovali za izradu idejnih rešenja, a kroz prijavu na poziv Službe glavnog urbaniste Grada Beograda od 18.12.2019. godine), biće strateški razrađeni planirani prateći sadržaji.

Idejna rešenja mladih profesionalnih timova

Služba glavnog urbaniste Beograda u saradnji sa Društvom arhitekata Beograda, organizovala je pozivni

27

konkurs za mlade profesionalce sa ciljem da se kroz delovanje i afirmisanje profesionalnih, prvenstveno arhitektonskih timova (u interaktivnoj saradnji sa drugim srodnim strukama) postigne kreativnost u stvaranju inovativnih i održivih rešenja za unapređenje kvaliteta života i ekoloških uslova za ugodan boravak na otvorenom, svih sugrađana i korisnika ovog dela Beograda.

Ideja poziva za izradu idejnog rešenja Linijskog parka je da se po ugledu na dobre prakse iz sveta, stvore uslovi za inovativno osmišljavanje održive transformacije prostora Linijskog parka u Beogradu, tako da se obezbedi multifunkcionalnost ovog prostora u skladu sa interesima svih korisnika, savremenim tehničko-tehnološkim rešenjima i raspoloživim ekonomskim resursima. U tom smislu, ovaj poziv je osmišljen kao deo inicijative za inoviranje prakse urbanističkog planiranja, a kroz stvaranja uslova za efikasno i kvalitetno sprovođenje Plana detaljne regulacije Linijskog parka još u fazi njegove izrade. Zbog značajne dužine poteza budućeg

Linijskog parka i potrebe za varijacijom sadržaja i ambijenata, čitava površina parka podeljena je u 10 prostorno-programskih celina, a deset odabranih timova angažovano je na izradi idejnog rešenja za zadatu celinu.

Celine 1 i 2 nalaze se na prostoru srednjovekovnog dunavskog pristaništa na platou Donjeg grada Beogradske tvrđave. Idejna rešenja urađena su u skladu sa uslovima Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda.

Na ovom prostoru se planira kultura koja uključuje letnju pozornicu, tačnije pozorište na otvorenom i zadržava postojeća funkcija Kule Nebojša. Planiraju se uređene zelene površine sačinjene od visokog i niskog rastinja namenjene za rekreaciju i odmor i veliko šetalište. U odnosu na postojeće stanje, idejno rešenje celine 2 u ovom segmentu predlaže prostore za sport i rekreaciju, kao i parking za 82 vozila, koji se nalazi na samoj ivici lokacije u Dunavskoj ulici.

Celina 3 oivičena je Dunavskom ulicom na južnoj strani, Ulicom Tadeuša Košćuškog na istočnoj strani, Dunavom i Sportskim centrom „Milan Gale Muškatirović” na severnoj i severozapadnoj strani kao i Teniskim terenima „Novak“ na zapadnoj strani.Koncept buduće transformacije predmetne lokacije odnosi se na blizinu lokacije u odnosu na centralno gradsko jezgro i direktne pešačke veze koje se mogu ostvariti, strateško opredeljenje Grada da se „spusti“ na reke i mogućnost povezivanja obala Save i Dunava, potreba da se stvori prostor koga će koristiti svi građani, kako oni koji žive u neposrednoj blizini, tako i oni iz drugih delova grada, 3D prikaz idejnog rešenja celine 1

3D prikaz idejnog rešenja celine 2

28

tokom cele godine i primena različitih rešenja baziranih na prirodi, čime bi se postavio osnov za delovanje u odnosu na klimatske promene i očuvanje i podizanje kvaliteta životne sredine, a samim tim i zdravlja i blagostanja građana.

Trgovi na obodima parka predloženi u celini 4, neposredno uz Ulicu Tadeuša Košćuška i Dubrovačku ulicu,

i staze koje ih povezuju predstavljaju javni prostor u funkciji pešačke i biciklističke komunikacije, kraćeg ili dužeg zadržavanja prolaznika, mesto za različite aktivnosti, kao i ambijent koji je estetski i funkcionalno usaglašen sa neposrednim okruženjem. Predviđeno je podizanje delova parka, čime je dobijen prostor amfiteatralnog tipa. Dinamičnim putanjama i okolnim zelenilom formirane su različite

ambijentalne celine. Centralna zona parka između pešačke i biciklističke staze, formira beli pojas perena i drveća kao kontrastni ambijent u parku. Obodne zone parka se formiraju različitim tipovima perena, žbunja i ozelenjenim površinama. Ambijentalne celine se planiraju kroz nekoliko tipova prostora, prostori popločanih platoa, otvorene zelene površine, otvoreni platoi ka stazama ili platoi u okviru zelenih površina.

Koncept idejnog rešenja celine 5 zasniva se na dinamičnosti i održivosti pejzaža, što znači da se data urbano-prirodna struktura prati i menja u skladu sa aktuelnim i očekivanim izazovima indukovanim klimatskim promenama, potrebama stanovnika i grada. U tom smislu, zelene površine pokrivene urbanim šumama, brežuljcima, livadama, urbanim voćnjacima i cvetnim baštama u okviru Linijskog parka nisu statično definisane, već će se menjati u skladu sa preovlađujućim klimatskim prilikama i potrebama u budućnosti. Zelene površine su ispresecane tokovima koji evociraju istorijski kontekst nekadašnjih šinskih trasa, a koje su transformisane u pešačke staze, biciklističke staze, staze za trčanje, tok plitkog potoka-fontane uz pešačku stazu. Uspostavljanje nove kulturno konstruisane veze sa prirodom, istorijom i tehnologijom ostvaruje se putem prostora za društvene aktivnosti koje čine multifunkcionalani prostori za igru i sportove, paviljon za umetničke instalacije, vidikovac, terase za sunčanje, i prostori za povremena dešavanja, koji su tačkasto koncentrisani uz postavljene staze.

Beskonačna klupa zamišljena je kao razigrani putokaz kroz celinu 6 Linijskog parka. Polazeći sa zapada lokacije,



29

beskonačna klupa prolazi kroz skriveni, ušuškani parkovski prostor, deleći ga sa jedne strane na Japanski vrt, a sa druge na glavno šetalište. U tom delu klupa je kontinualna, betonska konstrukcija koja se uvija, spušta, uzidiže i krivi, stvarajući prostore za sedenje, ležanje, za ostavljanje bicikla, portale za prolaz, kao i prostore za decu. Njena naizmenična dvostrana orijentacija omogućava iskustvo oba, ambijentalno različita prostora, mir Japanskog vrta i razigranost šetačke zone. Idući dalje,

klupa zavija i usmerava se ka Dunavu, razigrano prateći pravac postojeće ulice. U tom delu klupa se razgrađuje, postaje isprekidana, a prilazeći reci ona polako nestaje, završavajući se jednim zatalasanim elementom tik uz silose. Vizija ovog dela klupe je heterogena struktura, a drvo se pojavljuje kao komplementarni materijal. Pojavljuju se veliki stolovi za rad, druženje i osveženje, ali i male urbane bašte u okviru same beskonačne klupe.

Linearni segment koji definiše celinu 7, uređen je kao zona konekcije koja vodi do mesta zadržavanja gde su distribuirani glavni sadržaji u celini 9. Unutar ove celine nalaze se biciklistička, pešačka i trim staza između kojih su zelene površine sa visokim i niskim rastinjem, koje omogućava korišćenje ovog prostora usled visokih temperatura.3D prikaz idejnog rešenja celine 5

Šema projekta klupe


30

Ulaz u celinu 8 Linijskog parka iz Ulice Žorža Klemansoa predstavlja najbližu pravolinijsku vezu Parka sa Trgom republike. Ideja autorskog tima je da se na dodiru lokacije sa pomenutom ulicom formira trg na pravolinijskom potezu od Trga republike ka Dunavu. Na obodu trga je predviđena izgradnja amfiteatra koji može predstavljati mesto susreta u prijatnom ambijentu koji formira okolno rastinje. Amfiteatar predstavlja ključni kontakt sa zonom 7, odnosno Linijskim parkom i ima ulogu prostora za organizaciju manifestacija, korišćenjem trga kao multifunkcionalne scene.

Zoniranje u celini 8 je izvršeno prema raspodeli ključnih pravaca kretanja, gde je komunikacija rešena višeslojno tako da obuhvata sve vidove kretanja. Imajući u vidu korisnike, posetioce parka, stanare budućih okolnih objekata, kao i slučajne prolaznike, pešačka komunikacija se vrši na tri nivoa. Takođe, predloženo rešenje daje tipologiju paviljonskih objekata koja se može postavljati montažno u okviru Linijskog parka.Celina 9 Linijskog parka koncipirana je kao neprekinuti „zeleni tok” sa pratećim parkovskim sadržajima (kultura,

edukacija, sport i sl.) uz očuvanje objekata Dunav stanice. Čitav potez podeljen je funkcionalno u tri zone: zapadnu zonu u kojoj se nalazi ulaz u metro stanicu i podzemni parking kao i skejt amfiteatar; centralnu sa trgom i glavnim pešačkim pristupom u kojoj se nalaze objekti železnice koji bi bili transformisani u muzejski prostor, peron sa nadstrešnicom koji bi bio transformisan u multifunkcionalni prostor kulture, kao i otvoreni javni prostori i istočnu zonu u koju su smešteni sportski i rekreativni sadržaji – sportski tereni i dečija


Tipologija paviljona u celini 8

3D prikaz malog parkovskog paviljona za sedenje, rad i odmor

31

igrališta. Glavnu komunikaciju sa ostalim celinama predstavlja „snop” pešačke, trim i biciklističke staze. Trim i biciklistička staza, kao putanje višeg intenziteta, formirane su tako da skoro neometano omogućavaju cirkulaciju korisnika i povezuju bitne tačke u okviru predmetne celine. Pešačka staza koncipirana je kao glavna veza sa ostalim celinama i direktno se uliva na glavni pristupni „Muzejski trg”.

U okviru celine 10 razlikujemo četiri tipološke zone. Kontaktna zona sa celinom 9, pozicionirana ispod i uz denivelisanu Ulicu mitropolita Petra, koja je ujedno i ulazna zona u to područje parka. Zona linijske parkovske površine, gde se uz glavnu pešačku komunikaciju nadovezuju zelene trougaone površine isprepletane sa različitim sadržajima. Saobraćajno čvorište gde se prepliću postojeća železnička i autobuska stanica sa novoplaniranom metro stanicom prve linije metroa. U okviru nje dominira „saobraćajni” plato gde se ulivaju sve komunikacione linije predviđene u parku i gde se očekuje velika frekvencija ljudi. Urbani biotop planiran kao prirodni rezervat u okviru kojeg se predviđa formiranje različitih biotopa poput šume, livade i jezera.



32

PLAN GENERALNE REGULACIJE ZA IZGRADNJU OBJEKATA I VODOVA SISTEMA DALJINSKOG GREJANJA U BEOGRADU - II FAZA I ETAPA GENERAL REGULATION PLAN FOR THE CONSTRUCTION OF FACILITIES AND LINES OF THE DISTRICT HEATING SYSTEM - SECOND PHASE - FIRST STAGE

Tekst priredili: Dijana Filipović, dipl.inž.maš., Zoran Mišić, dipl.inž.maš., Ivan Miletić, dipl.inž.maš. i Jelena Kostić, dipl.inž.arh.

Odgovorni urbanisti: Za celinu Toplana „Cerak“ i distributivna toplovodna mreža duž ulice Patrijarha Joanikija: Zoran Mišić, dipl.inž.maš. i Mirjana Nedeljković, dipl.prostorni planerZa celinu Distributivna toplovodna mreža od Paštrovićeve i Kirovljeve ulice do Toplane TO „Banovo brdo” sa kompleksom Toplane „Banovo brdo: Ivan Miletić, dipl.inž.maš. i Jelena Kostić, dipl.inž.arh.Za celinu Distributivna toplovodna mreža od grejnog područja toplane TO „Voždovac“ (naselje „Stepe Stepanović“) do grejnog područja toplane TO „Medaković“ (ugao ulica Darvinove i Braće Jerković): Dijana Filipović, dipl.inž.maš. i Zoran Mišić, dipl.inž.maš.

Konceptom Plana generalne regulacije za izgradnju objekata i vodova sistema daljinskog grejanja u

Beogradu predviđeno je međusobno povezivanje, dalji razvoj i širenje postojećih sistema „Beogradskih elektrana”. To znači povećanje efikasnosti proizvodnje toplotne energije postojećih toplotnih izvora (toplana „Cerak” i „Banovo brdo”), zaštita životne sredine (gašenje individualnih kotlarnica na predmetnom prostoru, smanjenje zagađenja životne sredine, smanjenje količine otpadnih voda, poboljšanje načina odlaganja otpada i uključivanje obnovljivih energetskih izvora u eksploataciju) i definisanje javnog interesa.

The concept of the General Regulation Plan for the construction of facilities and lines of the district heating

system in Belgrade envisages interconnection, further development and expansion of the existing systems of the Public Utility Company “Beogradske elektrane”. This means increasing the efficiency of heat production of existing heat sources (heating plants Cerak and Banovo brdo), environmental protection (which shall mean shutting down individual boiler rooms in the subject area, reducing environmental pollution, reducing wastewater, improving waste disposal and introducing renewable energy sources for the exploitation) and defining of the public interest.

33

Plan generalne regulacije za izgradnju objekata i vodova sistema daljinskog grejanja u Beogradu - II faza I etapa – Celina toplana „Cerak“ i distributivna toplovodna mreža duž Ulice patrijarha Joanikija

Predmetna celina konačno omogućava da JKP „Beogradske elektrane“ formiraju posle 40 godina građevinsku parcelu za toplanu (TO) „Cerak“, definišu kompleks toplane za buduću izgradnju na njoj i znatno poboljšaju distribiciju

toplote energije na grejnom području TO „Cerak“ sa izgradnjom nove toplovodne magistrale u Ulici patrijarha Joanikija.

Granica Plana obuhvata deo teritorije gradskih opština Čukarica i Rakovica i definisana je: granicom kompleksa TO Cerak na zapadu, širim koridorom Ibarske magistrale od kompleksa toplane TO „Cerak“ do Ulice patrijarha Joanikija i zaštitnim koridorom za toplovodnu mrežu u saobraćajnicama, Sretena Mladenovića Mike, Vidikovački

venac i Patrijarha Joanikija sve do Ulice kneza Višeslava. Površina obuhvaćena Planom iznosi oko 9.60 ha.

U okviru postojećeg kompleksa toplane TO „Cerak“ planira se: ▪ rekonstrukcija i/ili dogradnja,

adaptacija, sanacija postojećih objekata

▪ izgradnja, rekonstrukcija ili zamena postojećih kotlovskih jedinica

▪ izgradnja novih ekonomajzera koji bi se izveli na kotlovskim jedinicama

▪ izgradnja nove pumpno-izmenjivačke stanice

▪ izgradnja novog i/ili rekonstrukcija postojećeg dimnjaka

▪ izgradnja novog i/ili rekonstrukcija postojećeg cirkulacionog sistema

▪ rekonstrukcija i modernizacija postojećeg sistema za hemijsku pripremu vode (HPV) i/ili izgradnja novog sistema za HPV

▪ izgradnja novih i rekonstrukcija postojećih ekspanzionih sudova i sistema za održavanje pritiska

▪ izgradnja postrojenja za kondenzaciju vodene pare u produktima sagorevanja u cilju povećanja energetske efikasnosti toplotnog izvora

▪ izgradnja nove, rekonstrukcija i/ili dogradnja postojeće merno regulacione stanice

▪ izgradnja nove i/ili rekonstrukcija postojeće trafo stanice.

U obuhvatu predmetnog Plana planira se i: ▪ rekonstrukcija postojećeg

distributivnog toplovoda M1 sa prečnika DN700 mm na prečnik DN800 mm od same toplane TO „Cerak“ do Ulice patrijarha Joanikija u dužini od cca 490 m

▪ rekonstrukcija postojećeg distributivnog toplovoda M2 sa

Šira situacija PGR SDG-celina TO „Cerak” sa toplovodnom mrežom na orto foto podlozi

granica plana

34

prečnika DN600mm na prečnik DN800 mm od same toplane TO „Cerak“ do Ulice patrijarha Joanikija i u Ulici Sretena Mladenovića Mike u dužini od cca 720 m,

▪ izgradnja distributivnog toplovoda M3 prečnika DN800 mm u Ulici patrijarha Joanikija u dužini od cca 930 m.

Toplovodna mreža i postrojenja će se nalaziti u površinama javnih namena a to su: mreža saobraćajnica (deo ulica Ibarska magistrala (Ibarski put), Patrijarha Joanikija, Sretena Mladenovića Mike, Vidikovački Venac i Kneza Višeslava) i površine za infrastrukturne objekte i komplekse-kompleks TO „Cerak“. Bilans planiranih površina u Planu je dat u tabeli 1.

U kontekstu zaštite javnog zelenila planirano je očuvanje postojećih trasa drvoreda u regulaciji saobraćajnica i saobraćajnih površina (parkinga) u okviru kojih je predviđena rekonstrukcija postojećih i izgradnja novih magistralnih toplovoda (ulice Patrijarha Joanikija, Sretena Miladinovića Mike i Vidikovački venac).

Regulaciono-nivelacioni plan sa analitičko-geodetskim elementima za obeležavnje - deo teritorije Plana oko toplane TO „Cerak”

U kontekstu zaštite javnog zelenila planirano je očuvanje postojećih trasa drvoreda u regulaciji saobraćajnica i saobraćajnih površina (parkinga) u okviru kojih je predviđena rekonstrukcija postojećih i izgradnja novih magistralnih toplovoda (ulice Patrijarha Joanikija, Sretena Miladinovića Mike i Vidikovački venac).

Za predmetni plan urađena je Strateška procena uticaja plana na životnu sredinu u kojoj je planirano uspostavljanje efikasnog sistema monitoringa i kontrole procesa rada u cilju povećanja ekološke sigurnosti. Takođe, Investitoru

Namena površina Postojeće (ha) %

Ukupno planirano

(ha)%

Saobraćajne površine 1.29 13.44 1.29 13.44

Površine za infrastrukturne objekte i komplekse 8.31 86.56 8.31 86.56

Ukupno javne namene 9.60 100 9.60 100

Ukupno u obuhvatu Plana 9.60 100 9.60 100

Tabela: Pregled površina

35

je propisana obavezna izrada Projekta pejzažnog uređenja kompleksa TO „Cerak”, kojim će se naročito definisati odgovarajući izbor vrsta ekološki prilagođenih predmetnom prostoru, tehnologija sadnje, agrotehničke mere i mere nege usklađene sa potrebama odabranih vrsta, uz prethodnu izradu manuala valorizacije postojeće vegetacije.

Plan generalne regulacije za izgradnju objekata i vodova sistema daljinskog grejanja u Beogradu ii faza, i etapa – distributivna toplovodna mreža od Paštrovićeve i Kirovljeve ulice do toplane „Banovo brdo” sa kompleksom toplane „Banovo brdo” gradska opština Čukarica

Ovo plansko rešenje obezbeđuje povezivanje grejnog područja Toplane „Banovo brdo” sa toplovodnom mrežom iz pravca Toplane „Novi Beograd”, kao i izgradnju i rekonstrukciju vodova, objekata i opreme u okviru kompleksa Toplane „Banovo brdo”.

Na teritoriji gradske opštine Čukarica, u naselju Banovo brdo, nalazi se kompleks toplane TO „Banovo brdo”, u bloku između ulica: Nikolaja Gogolja, Milana Kuča, Požeške i Petra Mećave. TO „Banovo brdo” sa svojih 107 MW instalisane snage snabdeva toplotnom energijom potrošače naselja Banovo brdo, koristeći prirodni gas kao osnovno pogonsko gorivo.

Da bi se unapredilo postojanje i rad toplane, u okviru kompleksa toplane potrebno je: ▪ izgraditi i rekonstruisati

administrativni i kancelarijski prostor,

▪ modernizovati prostorije za boravak i rad zaposlenih,

▪ rekonstruisati i dograditi pogonski objekat,

▪ rekonstruisati ili zameniti kotlovske jedinice,

▪ izgraditi nove pumpno-izmenjivačke stanice,

▪ rekonstruisati ili izgraditi novu trafo stanicu,

▪ ukloniti dimnjak koji nije u funkciji, a izgraditi novi i rekonstruisati postojeći dimnjak,

▪ modernizovati ili rekonstruisati sistem za hemijsku pripremu vode,

▪ izgraditi ili rekonstruisati ekspanzione sudove i sistem za održavanje pritiska,

▪ rekonstruisati cirkularni sistem ▪ ugraditi ekonomajzere, ▪ modernizovati skladišta i magacine

opreme i rezervnih delova.

Iz kompleksa toplane TO „Banovo brdo“, ka potrošačima toplifikacionog područja toplane, polaze četiri toplovodne magistrale. Toplovodna mreža na grejnom području TO „Banovo brdo“ radi u temperaturnom i pritisnom režimu 120/65°C, NP 25.

Planom je definisana izgradnja magistralnog toplovoda prečnika duž ulica: Šumadijski trg i Turgenjevljeve, kao i u delu Ulica: Kirovljeve i Nikolaja Gogolja, uz rekonstrukciju i povećanje prečnika toplovoda u delu Turgenjevljeve ulice.

Planirana namena

36

Plan generalne regulacije za izgradnju objekta i vodova sistema daljinskog grejanja II faza, I etapa – distributivna toplovodna mreža od grejnog područja toplane TO “Voždovac“ (naselje „Stepa Stepanović“) do grejnog područja toplane to “Medaković“ (ugao ulica Darvinove i Braće Jerković)

Ovo plansko opredeljenje u Konceptu plana, za predmetnu distributivnu toplovodnu mrežu, kao posledicu u konačnom rešenju ima definisanje javnog interesa, stvaranje planskih mogućnosti za međusobno povezivanje toplifikacionih sistema toplana „Voždovac“ i „Medaković“ s ciljem efikasnijeg snabdevanja toplotnom energijom potrošača i gašenje individualnih kotlarnica na predmetnom prostoru, čime se direktno utiče na unapređenje uslova zaštite životne sredine.

Granica Plana, koja obuhvata planirane površine javnih namena, je deo teritorije KO Voždovac i KO Kumodraž i definisana je koridorom toplovodne mreže sa zaštitnom zonom planirane duž Bulevara Peka Dapčevića, ulica Kružni put, Braće Jerković, Mitrovdanske i Meštrovićeve. Površina obuhvaćena Planom iznosi oko 1 ha.

Planski osnov za izradu i donošenje Plana predstavlja Generalni urbanistički plan Beograda („Službeni list grada Beograda” br. 11/16). Prema GUP-u Beograda, područje u granici predmetnog Plana, nalazi se u celini XVII (Voždovac, Šumice, Konjarnik) u površinama namenjenim za: ▪ površine javne namene:

saobraćajne površine, ▪ površine ostalih namena:

stanovanje, komercijalne sadržaje i zoni kombinovane namene.

Dalji razvoj i unapređenje sistema grejanja prema Generalnom urbanističkom planu Beograda do 2021 godine, bazira se na razvoju i izgradnji daljinskog sistema grejanja i proizvodnji toplotne energije. Povezivanjem grejnih područja želi se postići reverzibilnost u snabdevanju toplotom.

U obuhvatu Plana planira se izgradnja sledećih deonica toplovodne mreže: ▪ toplovod prečnika Ø610/800 mm od

postojećeg toplovoda Ø610/800 mm u stambenom kompleksu „Stepa Stepanović“ duž ulica Bulevar Peka Dapčevića i Kružni put,

▪ toplovoda prečnika Ø457.2/630 mm od raskrsnice ulica Braće Jerković i Kružnog puta duž ulice Braće Jerković prema severozapadu do

postojećeg toplovoda Ø457.2/630 mm u zoni raskrsnice ulica Braće Jerković i Darvinove,

▪ toplovoda prečnika Ø219.1/315 mm od ulice Braće Jerković duž Meštrovićeve ulice,

▪ toplovod prečnika Ø457.2/630 mm od raskrsnice ulica Braće Jerković

Kompleks TO „Cerak” Dimnjak Toplane Banovo brdo Gasna merno regulaciona stanica

Obuhvat Plana na ortofoto snimku

37

i Kružnog puta duž Ulice Braće Jerković prema jugoistoku do postojećeg toplovoda Ø355.6/500 mm,

▪ toplovod prečnika Ø273.0/400 mm prema jugoistoku duž ulica Braće Jerković i Mitrovdanske.

Toplovodna mreža na grejnom području toplana TO „Voždovac“ i TO „Medaković“ radi u temperaturnom i pritisnom režimu 120/55°C, NP25. Toplovodnu mrežu izvoditi u predizolovanim cevima sa minimalnim nadslojem zemlje od 0.4 m iznad gornje površine zaštitnog sloja peska. Planirana toplovodna mreža je raspoređena optimalno i postavljena tako da predstavlja najcelishodnije rešenje u odnosu na prostorne mogućnosti planiranih saobraćajnica i položaj ostalih infrastrukturnih vodova.

Planirana namena površina dela toplovodne mreže

Usaglašavanje trase toplovoda sa infrastrukturnim vodovima – sinhron plan

38

PLAN DETALJNE REGULACIJE BLOKA IZMEĐU BULEVARA KRALJA ALEKSANDRA I ULICA SINĐELIĆEVE, NIŠKE I SREDAČKEDETAILED REGULATION PLAN OF THE BLOCK BETWEEN BOULEVARD KRALJA ALEKSANDRA AND SINDJELICEVA, NISKA AND SREDACKA STREETS

Tekst priredile: Milica Andrejić, dipl.inž.arh. i Tamara Tahov mast.inž.arh.

Odgovorni urbanista: Milica Andrejić, dipl.inž.arh.

Koncept plana zasnovan je na transformaciji postojećeg gradskog tkiva koje se nalazi u središnoj zoni grada,

sagledavanjem prostornih mogućnosti i ograničenja predmetne lokacije i okruženja, u skladu sa namenama PGR-a i planiranim brojem stanovnika.

U okviru predmetnog prodručja nalazi se Tramvajski depo, koji predstavlja pojedinačno kulturno dobro pod prethodnom zaštitom i konceptom rešenja se pojedini zaštićeni delovi postojećih objekata implementiraju u planiranu modernu arhitektonsku formu sa ciljem da se obeleži prvobitna namena predmetnog prostora.

The concept of the plan is based on the transformation of the existing urban tissue located in the central zone of the

city, by considering the spatial possibilities and limitations of the location and its surroundings, in accordance with the purposes of the General Regulation Plan and the planned size of the population. Within the subject area, there is a Tram Depot, which represents an individual cultural property under prior protection. According to the concept of the design, certain protected parts of existing buildings are implemented in the modern architectural form planned so as to symbolically remind of the original purpose of the concerned space.

39

Cilj i obuhvat plana

Cilj izrade Plana je izmena planiranog rešenja definisanog Regulacionim planom Bulevara revolucije između ulica Bulevar revolucije, Sinđelićeve, Požarevačke, Kneza od Semberije, Žarka Zrenjanina i Starca Vujadina („Sl. list grada Beograda“ br. 28/02), tako da se na lokaciji „Tramvajski depo“ planira mešoviti gradski centar.

Planom će se definisati uslovi izgradnje i oblikovanja predmetnog bloka uz Bulevar kralja Aleksandra i uslovi za transformaciju postojećeg tkiva zamenom starih objekata i uklapanje planiranih namena sa već realizovanim novoizgrađenim objektima.

Granicom plana obuhvaćen je deo teritorije gradske opštine Vračar, između ulica: Bulevar kralja Aleksandra, Sinđelićeve, Niške i Sredačke. Površina obuhvaćena Planom iznosi oko 1.18 ha.

Planski osnov

Planski osnov za izradu Plana sadržan je u Planu generalne regulacije građevinskog područja sedišta jedinice lokalne samouprave – Grad Beograd (celine I-XIX) („Sl. list grada Beograda“, br. 20/16, 97/16, 69/17 i 97/17) (u daljem tekstu: Plan generalne regulacije).

Prema Planu generalne regulacije područje obuhvaćeno Planom pripada srednjoj zoni, celini II – Bulevar kralja Aleksandra, Južni bulevar, Zvezdara. Uz Južni bulevar, Bulevar kralja Aleksandra, Ulicu Dimitrija Tucovića, kao i uz Ulicu cara Nikolaja, koji preko teritorije Neimara povezuju tradicionalni centar i obodne delove grada, planirana je veća koncentracija centralnih aktivnosti sa stanovanjem, u tipu izgradnje koji afirmiše bulevarski karakter ovih ulica, sa visinama objekata koje odgovaraju segmentu Bulevara u kojem se nalaze.

Funkcionalna i ambijentalna kičma ovog prostora je Bulevar kralja Aleksandra, koji svojom grebenskom dispozicijom u odnosu na padine Bulbuderskog i Čuburskog potoka (ulice Dimitrija Tucovića i Južni bulevar), čini dominantnu morfološku celinu neposredne i šire gravitacije. U tom kontekstu, u daljoj razradi, treba planirati odgovarajuće objekte i sadržaje, ne samo komercijalnog karaktera, već i sadržaje centralnih, kulturnih i javnih aktivnosti, kao i kontaktne javne pešačke prostore na istaknutim raskrsnicama gradskog značaja.

Prema Planu generalne regulacije u obuhvatu Plana se planiraju sledeće namene: ▪ površine javne namene

▪ mreža saobaćajnica ▪ površine ostale namene

▪ površine za stanovanje

▪ mešovite gradske centre ▪ površine za komercijalne

sadržaje.

Postojeću plansku dokumentaciju za predmetno područje predstavlja Regulacioni plan Bulevara kralja Aleksandra između ulica: Bulevar kralja Aleksandra, Sinđelićeve, Požarevačke, Kneza Ive od Semberije, Žarka Zrenjanina i Starca Vujadina („Sl. list grada Beograda“, br. 28/02) (u daljem tekstu: Regulacioni plan), prema kome je granicom plana obuhvaćen blok B12 u kome su planirane:• Površine javne namene

• kolsko pešačke površine• Površine ostale namene

• poslovanje• stanovanje

Regulacionim planom je planirana izgradnja stambeno poslovnih i poslovnih

Izvod iz Regulacionog plana – Namena površina

40

objekata, spratnosti P+6, uz Bulevar kralja Aleksandra i stambenih objekata uz Nišku ulicu, pretežne spratnosti P+4+Pk.

Niška ulica planirana je sa proširenim poprečnim profilom a shodno tome svi objekti prilikom zamene su planirani na novoj regulacionoj liniji. Planirano rešenje je realizovano delimično i sporadično. Realizovani su objekti na dve parcele uz Bulevar kralja Aleksandra i četiri vezane lokacije na kojima su izgrađeni objekti na planiranoj, povučenoj regulaciji Niške ulice. Planirana kolsko pešačka površina, takođe nije realizovana.

Postojeće stanje

U postojećem stanju zastupljene su sledeće namene: ▪ stanovanje, i ▪ komercijalni sadržaji.

Stanovanje

U okviru granice Plana stanovanje je zastupljeno na parcelama uz Nišku, Sinđelićevu i Sredačku ulicu i na delu Bulevara kralja Aleksandra. Parcele su

tipične za gradski blok, površine od minimalno 350 m2 i širine fronta od minimalno 12 m. Objekti su dvostrano uzidani na regulaciji. Stambeni objekti uz Bulevar kralja Aleksandra su dvostrano uzidani, spratnosti P+6 i P+7 (izgrađeni u novije vreme delom prema važećoj planskoj dokumentaciji), sa poslovanjem u prizemljima.

Uz Sinđelićevu, Nišku i Sredačku ulicu delimično je izvršena zamena postojećih objekata novim stambenim objektima. Svi novi objekti su dvostrano uzidani, spratnosti P+4+Pk i P+5+Pk i nalaze se na planiranoj, povučenoj regulaciji Niške ulice.

Na lokacijama na kojima nije realizovano planirano rešenje ostali su stambeni objekti na staroj regulaciji, tako da se u postojećem stanju Niška ulica karakteriše neujedančenom horizontalnom i vertikalnom regulacijom, što takođe važi i za Sinđelićevu i Sredačku.

Postojeći objekti, koji nisu zamenjeni novim u skladu sa prethodnom planskom

dokumentacijom, su u arhitektonsko oblikovnom smislu neprimereni ovom prostoru i planiranom karakteru centralnog gradskog tkiva, uglavnom lošeg boniteta.

Komercijalni sadržaji

U okviru granice Plana komercijalni sadržaji su zastupljeni prvenstveno uz Bulevar kralja Aleksandra i to u prizemljima stambenih objekata, zatim kao pojedinačni sadržaji u prizemnim objektima i u objektu Tržnog centra „Depo”.

Na lokacijama na kojima nije realizovano planirano rešenje, objekti su dvostrano uzidani, prizemni objekti, pri čemu je deo objekta na regulaciji komercijalne namene a dvorišni deo objekta je stambene namene.

Na lokaciji tramvajskog depoa nalazi se objekat Tržnog centra „Depo”, spratnosti P. Indeks izgrađenosti na parceli je oko 0.6, a indeks zauzetosti oko 60%.

Predmetni prostor nalazi se u okviru granice kulturnog dobra, arheološkog nalazišta antički Singidunum. Takođe, u

Stambeni objekti u Niškoj i Sredačkoj ulici

41

okviru granice predmetnog Plana, nalazi se i Tramvajski depo, Bulevar kralja Aleksandra 142, kao pojedinačno dobro pod prethodnom zaštitom.

Tramvajski depo u Bulevaru kralja Aleksandra br. 142, za koji su Beograđani dugo koristili naziv Tramvajske štale, prvi je kompleks za potrebe javnog gradskog saobraćaja u Beogradu i Srbiji podignut za smeštaj tramvajskih kola i njihovo održavanje. Sagradila ga je Beogradska opština preko puta kafane „Sibirija“, koja se nalazila na mestu današnje zgrade Opštine Zvezdara. Njegovom izgradnjom omogućeno je da se 14. oktobra 1892. godine (po novom

kalendaru) na svečani način otvori prva tramvajska linija Kalemegdan-Slavija, kojom su saobraćala vozila na konjsku vuču.

Tramvajski depo (kompleks površine 5000 m2) smešten uz Carigradski drum - današnji Bulevar kralja Aleksandra, imao je „felizu“ sa četiri koloseka dužine 220 m za smeštaj dvadesetčetvoro kola starog tipa, kao i četiri štale „svaka dužine 20 m sa 12 konja u dva reda“ kako piše u dokumentima koji su tih godina objavljivani u Beogradskim opštinskim novinama. Zidan je „običnim malterom“, debljine zidova od „jedne ciglje“ i drvenom krovnom konstrukcijom. Usled naglog razvoja tramvajskog saobraćaja,

u Tramvajskim štalama je 1925. godine izgrađen još jedan „otvor“ sa četiri koloseka i kanal dužine 75 m za popravke i noćni pregled donjeg mehaničkog stroja vozila, a vremenom su u okviru kompleksa organizovane i usavršavane zanatske radionice. Uključujući ove intervencije iz 1925. godine, kompleks je u najvećoj meri sačuvao autentičan izgled, o čemu svedoče i kuke za kačenje konjskih amova na zidu jedne od hala.

Sve građevine kompleksa su raspoređene po obodu prostrane parcele kako bi središnji prostor ostao slobodan za nesmetani manevar tramvaja. Najstariji građevinski

Slika depoa iz 1892. godine

Tržni centar „Depo”

42

fond nastao tokom 1891. i 1892. i potom 1925. godine, očuvan je do danas, zidan je od opeke sa dekorativno rešenim potkrovnim vencima, okvirima prozora i tremovima. Kompleks predstavljaju prizemni funkcionalni objekti namenjeni radioničkim prostorima, izgrađeni u nizu tako da formiraju longitudinalnu strukturu u obliku ćiriličnog slova „G“, pozicionirani u dubini i duž granice parcele sa kućnim brojem 140. Najveće objekte predstavljaju tri hale u delu kompleksa na uglu Bulevara kralja Aleksandra i Sredačke ulice. Hala 1, po kojoj je čitav kompleks u memoriji grada prepoznatljiv, najdominantnija je građevinska struktura postavljena na samu regulaciju bulevara. Nalazi se na istom mestu, istog je tipa, sličnog gabarita

i oblikovnog izraza kao ona podignuta 1892. godine. Adaptirana je 1996. godine prema uslovima Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, za trgovačku namenu, pri čemu je očuvana u svom volumenu i gabaritu. U požaru 23. avgusta 2014. godine je značajno oštećena. Uz halu 1 se naslanjaju hale 2 i 3, kao i preostali objekti kompleksa koji čine njegovo najstarije jezgro.

Na jednom od najstarijih objekata podignutih 1892. godine na samom ulasku u kompleks, na regulaciji Bulevara kralja Aleksandra, povodom obeležavanja sedamdesetpetogodišnjice od izgradnje Tramvajskih štala, 1967. godine je postavljena spomen ploča sa natpisom

da je sa tog mesta 14. oktobra 1892. godine krenuo prvi tramvaj sa konjskom vučom.Kao objekat industrijskog i tehničkog nasleđa, posebnih dokumentarnih i kulturno-istorijskih vrednosti, Tramvajski depo u Bulevaru kralja Aleksandra br. 142 u Beogradu uživa status dobra pod prethodnom zaštitom (evidencioni list broj 6.108. od 12.03.2018. godine).

Planirana namena

Planskim rešenjem definisane su površine javnih namena: Saobračajne površine: ▪ mreža saobraćajnica ▪ integrisana kolsko-pešačka staza

Planirana namena povšina

43

Površine za objekte i komplekse javnih službi: ▪ ustanove socijalne zaštite

Površine ostalih namena su:Površine za stanovanje: ▪ zona višeporodičnog stanovanja u

formiranim gradskim blokovima u centralnoj i srednjoj zoni grada

Mešoviti gradski centri: ▪ zona mešovitih gradskih centara u

zoni više spratnosti ▪ depandans predškolske ustanove ▪ postojeća ispravljačka stanica u

okviru kompleska Tramvajski depo ▪ postojeća trafostanica.

Imajući u vidu značajnu kulturno istorijsku vrednost predmetnog područja a u cilju očuvanja identiteta prostora, postojeće objekte industrijske arhitekture u okviru zone Mešoviti gradski centri na GP-1, potrebno je integrisati u celokupan urbanistički koncept, odnosno uklopiti u buduće arhitektonsko-urbanistiko rešenje kompleksa, i to:

▪ Posebno značajne objekte u kompleksu - potrebno je zadržati u postojećem gabaritu, uz intervencije u smislu primene različitih konzervatorskih metoda (rekonstrukcija, revitalizacija, adaptacija i sanacija) u cilju unapređenja estetskih i funkcionalnih karakeristika prostora. Sve intervencije moraju biti usmerene ka očuvanju sećanja na nekadašnju funkciju prostora. Neophodno je zadržavanje karakterističnih originalnih elemenata arhitekture industrijskih objekata, pri čemu je moguća i njihova reinterpretacija u okviru novog objekta: materijalizacija-opeka u karakterističnom slogu, frizovi, prozorski otvori u određenom obliku i ritmu.

▪ Značajne objekte u kompleksu – potrebno je očuvati najmanje deo objekta (npr. fasadno platno), kako bi postao deo kompozicije novog objekta (vidljiv spolja) ili deo enterijera (fasadni deo objekta kao deo enterijera nove kompozicije). To podrazumeva

Mere zaštite Valorizacija objekata

rekonstrukciju zadržanih elemenata ili delova objekta, kao vezu postojećeg okruženja i novih fizičkih struktura koje su planarane u okviru kompleksa.

▪ Objekti bez vrednosti - mogu se ukloniti.

▪ Spomen ploču koja je postavljena 1967. godine povodom obeležavanja sedamdesetpetogodišnjice od izgradnje Tramvajskih štala je potrebno očuvati, uz mogućnost redizajniranja, primenom adekvatne materijalizacije, usklađene sa likovnim karakteristikama planiranog objekta.

▪ Otvoreni, neizgrađeni deo komplesa u unutrašnjosti parcele očuvati i parterno i pejzažno urediti u funkciji javnog prostora – trga. Planirati uređenje i adekvatno opremanje urbanim mobilijarom, u cilju oživaljavanja i oplemenjivanja ovog dela kompleksa. Postojeće tramvajske šine uklopiti, kao obavezni element u planirano parterno uređenje u cilju očuvanja sećanja na prvobitnu funkciju ovog prostora.

44

Projekat pešačko – biciklističkog mosta je prioritetni gradski projekat, proizašao iz globalno usvojenih

ciljeva održivog razvoja i strateškog opredeljenja Grada Beograda definisanog u Planu održive urbane mobilnosti, kojim se potencira inovativno i održivo planiranje transportnog sistema, čiji je cilj pristupačnost, bezbednost saobraćaja, smanjenje emisije ugljen dioksida, povećanje atraktivnosti sadržaja, kvaliteta života i zaštita životne sredine. Značaj projekta je u instrumentalizaciji konkretnih politika održive urbane mobilnosti ka povećanju udela aktivnog transporta u sistemu grada. Zadatak plana je da propiše pravila uređenja i građenja i integriše mostovsku konstrukciju u prostor, kroz ispitivanje volumetrije i varijantnih rešenja, uz zaštitu svih prirodnih i prostornih vrednosti.

The pedestrian-bicycle bridge is a priority city project, stemming from the globally adopted Sustainable

Development Goals and the strategic commitment of the City of Belgrade defined in the ‘Sustainable Urban Mobility Plan’. The Plan underlines innovative and sustainable transport system planning, aimed at accessibility, traffic safety, reduction of greenhouse gases emissions, enhancing city attractiveness, quality of life and environmental protection. The project is significant since it uses specific policies of sustainable urban mobility as instruments to increase the share of the active transport in the city modal share. The task of the plan is to prescribe the rules of design and construction so as to integrate new bridge construction in the area, by examining the volumetric values and different designs, and protecting both natural and spatial values.

TRANSFORMACIJA GRADA AKTIVNOM MOBILNOŠĆUTRANSFORMATION OF THE CITY WITH ACTIVE MOBILITY

PLAN DETALJNE REGULACIJE ZA IZGRADNJU PEŠAČKO – BICIKLISTIČKE VEZE IZMEĐU ULICE OMLADINSKIH BRIGADA I ADE CIGANLIJE, SA MOSTOM PREKO REKE SAVE, GRADSKE OPŠTINE NOVI BEOGRAD I ČUKARICA

DETAILED REGULATION PLAN FOR THE CONSTRUCTION OF PEDESTRIAN AND CYCLING LINK BETWEEN OMLADINSKIH

BRIGADA STREET AND ADA CIGANLIJA, MUNICIPALITY OF NEW BELGRADE AND MUNICIPALITY OF CUKARICA

Tekst priredila: Ana Lazović, dipl.inž.arh.

Odgovorni urbanisti: Ana Lazović, dipl.inž.arh. i Olga Stojković, dipl.građ.inž.

45

Aktivni transport i održiva urbana mobilnost

Značaj plana detaljne regulacije i projekta pešačko biciklističkog mosta, kao prioritetog gradskog zadatka, je u instrumentalizaciji konkretne politike održive urbane mobilnosti i principa strategije održivog razvoja. Globalne strategije potenciraju ogromnu ulogu koju aktivna mobilnost (pešačenje i bicikliranje) imaju u održivom razvoju gradova. Ciljevi održivog razvoja prepoznaju ulogu aktivnog transporta u stvaranju održivih, zdravih gradova (UN sustainable development goals). Značaj pešačkog i biciklističkog saobraćaja prevazilazi pitanje funkcionisanja samih gradova, globalno doprinosi očuvanju životne sredine i dugoročnom benefitu na globalnom nivou. Strategije održivog razvoja gradova oslanjanju se na smanjenje automobilskog saobraćaja i potenciranje javnog prevoza, kako bi se smanjila opterećenost saobraćajne mreže i unapredio kvalitet vazduha gradova. Gradovi se fokusiraju na kampanje koje ukazuju i na lični benefit pojedinca, a za cilj imaju individualnu promenu izbora vida transporta.

Mobilnost je suštinski element razvojnih strategija kojima je cilj postizanje ciljeva održivog razvoja (UN - SDGs)1. Zadovoljenje

potreba ljudi koji voze bicikl i dalje je kritični deo rešenja za mobilnost kako bi se gradovima pomoglo da razdvoje rast stanovništva od povećanih emisija CO2 i poboljšaju kvalitet vazduha i sigurnost na putevima. Ujedinjene nacije, takođe, ističu da vožnja bicikla utiče na postizanje globalnih ciljeva održivog razvoja vodeći ka boljoj ekonomiji, društvu i planeti za sve (ECF)2.

Značaj aktivnog transporta u razvoju gradova

Održivi aktivni transport omogućava smanjenje zagađenosti, doprinosi zdravlju, poboljšava bezbednost i kretanje nezavisno od zagušenja u saobraćaju i podiže kvalitet života. Konačno, utiče na zaštitu životne sredine i inkluzivni razvoj svih socijalnih grupa omogućavajući dostupnost za sve.

Istraživanja pokazuju da aktivna mobilnost može izuzetno pozitivno da utiče na budućnost gradova, postigne značajnu uštedu u investicijama u infrastrukturu, pešačka i biciklistička infrastruktura znatno je jeftinija, i dramatično povećava kvalitet života. Pešačenje i bvožnja bicikla imaju višestruki benefit za zdravlje, smanjenje ugljen dioksida i kvalitet vazduha. Pored toga, omogućavaju dostupnost sadržaja,

jednakost u korišćenju istih i bezbednost. Sve više rasprostranjena globalna strategija gradova potencira upravo ova dva vida saobraćaja, kako bi se dostigli benefiti koji bi posledično unapredili gradove. Imajući u vidu klimatske promene i izazove čovečanstva u tom pravcu, benefit se ostvaruje na globalnom nivou i prevazilazi granice samih gradova i država. Profitiraće i lokalna ekonomija gde lokalna zajednica i maloprodaja dobijaju na većoj interakciji. Ekonomija grada povećava se produktivnošću grada a ona se postiže smanjenjem saobraćajne gužve i inkluzijom svih socijalnih grupa. Na kraju, ova strategija i prateće politike doprinose ciljevima gradova koji su usmereni ka viziji gradova koji su„pametni”, „zeleni”, „živi”, „prohodni” i „inkluzivni” (’smart cities’, ’green cities’, ’livable cities’, ’walkable’, ’inclusive cities’).

Transformacija grada i politike bicikliranja

Mnogi gradovi usvojili su aktivne politike kojima stimulišu pešačenje, tako što su izgradili potrebnu infrastrukturu i preuzeli koncept „prohodnog grada” (walkable city), dok su politike kojima se stimuliše bicikliranje i ’koncept „grada prijatnog za bicikliste”, (bicycle-friendly city), u fokusu poslednjih godina. U tom pravcu usvojene

Aktivna mobilnost i Ciljevi održivog razvoja (Izvor: European cycling federation)

1: The United Nations - Sustainable Development Goals 2: European cycling federation

46

su brojne politike koje promovišu ovaj koncept, kao što je putovanje na posao biciklom, iskoristiti javni bicikl, itd. Jedan od primera je grad Pariz, gde vlada daje novčani podsticaj po pređenom kilometru za javne službenike koji odluče da na posao dolaze biciklom. Gradovi su inicijalno usvojili strateški pristup ka održivom saobraćaju i kao jasan cilj promenu ukupnog udela vidova saobraćaja (modal share), povećanjem udela pešačkog i biciklističkog saobraćaja. Takođe, dugoročan način da gradovi maksimizuju pešačenje i biciklizam je planiranje gradova koji promovišu pešačenje i vožnju bicikla u okviru savremene „Transit Oriented Development” strategije. Preraspodela profila na račun pešačko-biciklističkog saobraćaja povećanjem trotoara i uvođenjem biciklističkih staza je instrumentalizovanje politike oba koncepta.

Kako transformisati grad aktivnom mobilnošću

Kako gradovi mogu rda razviju svest i podstaknupešačenje i biciklizam u gradu? Gradovi moraju da omoguće bezbedno i pogodno korišćenje za bicikliste i pešake ali i promovišu kulturu koriščenja ovih

vidova kretanja. Neophodno je obezbediti infrastrukturu koja podrazumeva bojne politike, programe a potom i fizičku infrastrukturu uz konstantnu javnu promociju i stimulaciju ljudi da aktivno pešače i voze bicikle. Izgradnja pešačko – biciklisitčke mreže je svakako prioritet, ali manji pilot projekti mogu brže da podignu svest i pokrenu njihovu primenu.

Određene politike grada mogu postići više ciljeva definisanih drugim politikama i strategijama. U tom smislu, potenciranje smanjenja individualnog automobilskog saobraćaja može se postići, pored aktivnih politika, destimulisanjem automobilskog saobraćaja, poskupljenjem parkinga, izmeštanjem automobilskog saobraćaja iz centralne gradske zone i drugim, dobro osmišljenim politikama promovisanja pešačko-biciklističkog saobraćaja.Progresivne politike nailaze na otpor različitih interesnih grupa i učesnika u saobraćaju, stoga, je neophodno jasno i čvrsto potencirati prednosti kroz javnu poruku i izgrađenu infrastrukturu. Primena politika je najbolji način sprovođenja ideja koji donose benefit u javnom investiranju.

Osnovni obrazac za transformaciju gradova u ovom pravcu je prvo obezbediti programe i strategije, potom infrastrukturu a zatim omogućiti dostupnost, prohodnost, bezbednost, i na kraju regulisati prioritet pešacima i biciklistima. Komforna i bezbedna pešačko – biciklistička infrastruktura je uslov implementacije uspešne politike. Povezanost pešačko biciklističke mreže sa drugim vidovima saobraćaja i ključnim delovima grada je drugi preduslov uspešne implementacije. Treći preduslov je promocija prednosti koje ovaj vid saobraćaja pruža za sve stanovnike.

Krajnji cilj je povećanje udela pešačko – biciklističkog saobraćaja u ukupnoj proporciji saobraćajnog sistema. Odnosno, definisanje transportne politike u pravcu redefinisanja vidova i njihovog udela u saobraćajaju u cilju pešački i biciklistički dostupne mreže i prostora. Ključ uspešne politike biciklističkog saobraćaja je u dugoročnoj posvećenosti integralnoj politici bicikliranja i institucionalno integrisanoj politici u urbani menadžment i planiranje.

Strategija Beograda u pravcu održive urbane mobilnosti

Beograd, kao i drugi gradovi, užurbano teži menjanju prioritetnih vidova transporta ka aktivnom transportu, bicikliranju i pešačenju, i postavlja ciljeve za povećanje udela ovog vida transporta u ukupnom udelu svih vidova saobraćaja. Dosadašnji udeo biciklističkog saobraćaja u Beogradu je bio oko 0.7%, sa biciklističkom mrežom od oko 83 km i sistemom javnih bicikala „parkiraj-bicikliraj”. Projekat „Beograd biciklom”’ definisao je viziju biciklističkog saobraćaja sa povećanjem od 0.7% do 7% u narednih 10 godina i prioritetnim ciljevima izgradnje bezbedne i povezane biciklističke mreže i kulture bicikliranja.

Aktivna mobilnost i Ciljevi održivog razvoja (Izvor: European cycling federation)

47

Ostvarenje vizije planirano je izgradnjom 120 km nove mreže, 200 parking lokacija i približno isto stanica za javne bicikle, uz kontinuiranu kampanju o ovom vidu transporta u gradu3.

Osnovni cilj projekta „Beograd biciklom” je iskoristiti sve moguće infrastrukturne opcije za obezbeđenje i unapređenje pešačko – biciklističkog saobraćaja, preraspodela distribucije kolskog i pešačkog saobraćaja, širenje pešačkih površina, stimulisanje ekoloških vidova transporta, povezivanje u evropske rute i uvođenje sistema najma javnih bicikala.

Od oko 85 kilometara biciklističkih staza u Beogradu, staze na Novom Beogradu i u Zemunu su duge oko 50 kilometara. Biciklističke staze prolaze čitavom teritorijom Novog Beograda. Veza dve obale grada biciklističkim saobraćajem moguća je mostom na Adi i biciklističkim liftom na Brankovom mostu. Planirana je izgradnja novog savskog mosta koji će imati dvosmernu biciklističku i pešačku stazu. Potencirane su staza od Zemuna do blokova na Novom Beogradu, od Marine Dorćol do savskog jezera duga oko 7.5 kilometara i oko savskog jezera duga oko 8 kilometara. Na delu kod bloka 70 veza sa Adom Ciganlijom trenutno se postiže rečnim saobraćajem.

Instrumentalizacija globalnih strategija i Strategije Grada Beograda

Pešačko – biciklistički most preko Save, koji povezuje ulicu Omladinskih brigada i Adu ciganlijuje je projekat proizašao iz globalno usvojene strategije gradova i strateškog opredeljenja grada definisanog na osnovu Plana održive urbane mobilnosti, na osnovu koga se potencira inovativno i održivo planiranje transportnog sistema čiji je cilj pristupačnost odredištu i uslugama, povećanje bezbednosti saobraćaja, smanjenje efekata staklene bašte i potrošnje fosilnih goriva, povećanje atraktivnosti gradskih sadržaja, kvaliteta života, zdravija životna sredina i smanjeni uticaj na zdravlje građana (Plan održive urbane mobilnosti). Značaj projekta je u činjenici da predstavlja konkretnu politiku kojom se instrumentalizuju globalno usvojeni Ciljevi održivog razvojai Strategija grada, kroz planski dokument i projekat.

Prioritetan gradski projekat

Označen kao prioritetni gradski projekat, pešačko - biciklistički most preko Save je jedan u nizu projekata iniciran od strane Grada Beograda sa strateškim opredeljenjem ka aktivnosti koja podrazumeva bicikl kao javni gradski

prevoz i idejom da se povežu delovi grada i omogući dostupnost sadržaja svim stanovnicima.

Projekat IME (Identitet - Mobilnost - Ekologija) ima za cilj unapređenje identiteta i fizičke strukture grada korišćenjem ekološki prihvatljivih modaliteta saobraćaja. Cilj opredeljenja je rasterećenje saobraćaja i prilagođavanje bicikla uobičajenim vidovima gradskog prevoza sa naglaskom na očuvanje životne sredine i promovisanje hijerarhije učesnika u saobraćaju4.

Na osnovu navedenog, projekat mosta doprinosi strateškim ciljevima Grada koji su usmereni na jačanje identiteta Grada, promovisanje i primenu koncepta održive mobilnosti i jačanje ekološke svesti5.

Beograd na ruti Evropske biciklističke mreže

Beograd pripada sistemu Eurovelo’biciklističkih ruta kroz Evropu. Kroz Beograd prolaze ruta Eurovelo 6 koja vodi od Francuske do Rumunije, a u Beogradu tangira i prolazi kroz Zemun. Takođe, Beograd je deo rute Eurovelo 11 od Norveške do Atine i Eurovelo 13’rute, najduže rute koja povezuje istok i zapad Evrope.

Eurovelo ruta (Izvor bajsologija.rs) Pešačka i biciklistička infrastruktura (Izvor bajsologija.rs)

Eurovelo 6 deonica kroz Srbiju (Izvor: www.ciklonaut.com)

3: Projekat „Beograd biciklom“, Sekretarijat za saobraćaj4: Projekat IME, Grad Beograd5: Projekat IME, Grad Beograd

48

Spajanjem novobeogradske strane i Ade Ciganlije novoplaniranim mostom, ruta od Zemuna preko Ade Ciganlije do Marine „Dorćol” konačno će biti kontinualno povezana. S obzirom da je Zemun povezan biciklističkom stazom preko novog Pupinovog mosta sa delom Beograda sa leve strane Dunava, a da se od Marine „Dorćol” planira nastavak pešačko – biciklističke staze, novi spoj koji se ostvaruje dobija dodatno na značaju u smislu izgradnje i širenja biciklističke mreže grada. Imajući u vidu da Eurovelo 6 evropska biciklistička ruta tangira Zemun, ostvarenje kontinuiteta evropskih ruta i proširenje ukupne ponude koju grad pruža, naglašava značaj prioritetnog gradskog projekta.

Projekat namenjen stanovnicima

Treći aspekt značaja ovog projekta, ne manje važan od prethodnih, je da je projekat mosta namenjen stanovnicima Beograda. Nakon niza gradskih projekata, koji u smislu investicija spadaju u kapitalne projekte, odluka Grada da potencira projekat namenjen posredno stanovnicima, koji donosi benefit u smislu kvaliteta života i kvaliteta urbanog okruženja u kome žive, nije uobičajena intervencija u situaciji u kojoj transformacija grada zahteva brojne, kompleksnije i dugoročne investicije.

U Beogradu je razvijena kultura urbanog bicikliranja koju podržavaju brojna udruženja i inicijative, te su u životu grada prisutni brojni programi i aktivnosti bicikliranja (Ulice za bicikliste, Bajsologija, bicikliraj Beogradom, itd). Osim rekreativnog načina, sve više stanovnika Beograda i njegovih posetilaca koriste bicikl kao prevozno sredstvo do posla ili drugih destinacija u svom kretanju kroz grad.

Novi urbani reperi i identitet grada

Osim značaja u strateškom smislu, projekat predstavlja i novu mostovsku konstrukciju u strukturi grada. U ukupnoj slici Beograda i njegovim vizurama, mostovi zauzimaju važno mesto. U Beogradu ima ukupno 9 mostova koji povezuju obale Save i Dunava. Većina mostova su saobraćajnice intenzivnog saobraćaja, dok su dva mosta železnički mostovi, od toga će Stari železnički most izmeštanjem železnice biti prenamenjen u pešački most. Osim što povezuju obale i predele, imaju važnu ulogu u tokovima i aktivnostima grada i stanovništva, a poseban značaj u oblikovanju siluete i prepoznatljivog identiteta grada. Mostovi zajedno sa urbanim tkivom na obe strane reke čine integralni deo identiteta Beograda. Očuvanje postojećih pejzažnih, kulturnih i prostornih vrednosti i poseban

odnos prema oblikovanju i planiranju mosta, u smislu oblikovanja vizuelnog identiteta grada, preduslov su građenja novih urbanih repera i formi.

Koncept Plana detaljne regulacije

Na osnovu navedenog, Grad Beograd je doneo odluku da poveže atraktivne delove grada i proširi pešačko – biciklističku mrežu tako što će povezati Novi Beograd i Adu Ciganliju mostom preko Save. Prvobitna ideja je bila da se Stari savski most, koji na prostoru Savskog amfiteatra povezuje stari i novi deo grada, premesti na ovu lokaciju kako bi se postojeći reper grada iskoristio na drugoj lokaciji, jer je za postojeću potrebno proširenje kapaciteta. Saobraćajni Institut CIP izradio je analizu lokacija za premeštanje mosta, koja je vrednovala više lokacija. Rezultat analize je da je ekonomski i funkcionalno bolje rešenje da se na datoj lokaciji planira nova i lakša mostovska konstrukcija. Analiza je pokazala da je najpovoljnija lokacija za izgradnju novog pešačko – biciklističkog mosta, upravo potez od Omladinskih brigada do Ade Ciganlije.

Preduslov za izradu tehničke dokumentacije projekta mosta je izrada plana detaljne regulacije za izgradnju pešačko biciklističke veze između ulice Omladinskih brigada i Ade Ciganlije sa mostom preko reke Save, gradske opštine Novi Beograd i Čukarica (u daljem tekstu: Plan), kome se pristupilo na osnovu odluke o izradi plana koju je donela Skupština grada.

Retko se u urbanističkoj praksi pruža prilika za rad na projektima ovog tipa, stoga je, profesionalno poseban, gradski prioritetan i značajan zadatak, predstavljao poseban izazov u planerskoj praksi.

Kultura urbanog bicikliranja u Beogradu (Izvor: http://42magazin.rs/lg-oled/, Igor Starčević i https://glasnikokvir.com/2020/07/14/bicikl-kao-odrziva-alternativa/, Predrag Momčilović)

49

Ciljevi planiranja prostora

Osnovni ciljevi plana zasnovani su na definisanim strateškim ciljevima: podizanje kvaliteta života smanjenje negativnih uticaja saobraćaja na životnu sredinu, unapređenje saobraćajne mreže i poboljšanje usluga javnog gradskog prevoza, uspostavljanje dobrih veza između različiih vidova saobraćaja, dostupnost i pristupačnost za veći broj građana, kao i promovisanje nemotorizovanih vidova saobraćaja. Posledično, obezbeđuje se spajanje i kontinuitet biciklističke mreže u delu u kome ona čini evropsku mrežu Eurovelo.

Konkretni ciljevi koje je plan trebalo da postigne su fizičko povezivanje obala Save, Novog Beograda i Ade Ciganlije; povezivanje pešačko – biciklističke mreže, ostvarenje kontinuiteta pešačko – biciklističkog saobraćaja, nesmetano kretanje pešaka i vozila i povećanje dostupnosti sadržaja, aktivnosti i gradskog prostora. Zatim, oblikovanje i unapređenje siluete Beograda, sagledavanje potreba grada i stanovništva sa aspekta saobraćajne opremljenosti

i obezbeđenje tehničke infrastrukture. Poseban cilj je zaštita prirodnih i zaštićenih vrednosti, kroz očuvanje postojećih i podizanja novih javnih zelenih površina i drvoreda, u cilju uspostavljanja sistema zelenih površina i zaštita vodoizvorišta.

Izazovi i ograničenja planiranja prostora

Osnovni principi plana detaljne regulacije zasnovani su na strateškim postavkama, izazovima i ograničenjima planiranja i izgradnje prostora, specifičnostima i značaju predmetne lokacije. Postavljeni su kao rezultat detaljne razrade tima Urbanističkog zavoda i intenzivne saradnje sa Službom gradskog urbaniste, javnim i komunalnim službama i primedbama i sugestijama građana.

Potencijal prostora ogleda se u atraktivnosti prostora kao posebnih urbanističkih, kulturno – istorijskih, saobraćajnih i prirodnih vrednosti i njihovom funkcionalnom povezivanju u cilju postizanja održive urbane mobilnosti, dostupnosti aktivnosti, sadržaja, predela i oblikovanja gradskog prostora.

Saradnja sa Službom gradskog urbaniste obavljena je u cilju izrade varijantnih rešenja mostovske konstrukcije kroz volumetrijsku proveru kao smernicu za izradu detaljne tehničke dokumentacije.

Saradnja i participacija udruženja građana

Veliki broj građana sa teritorije plana pokazao je interesovanje za izradu plana i želju da iskaže misljenje na predlog plana. Pored redovne saradnje u toku javnog uvida, na zahtev građana i rukovodilaca plana, obavljen je i radni sastanak sa predstavnicima udruženja građana sa područja plana i udruzenja građanja koji se aktivno bave promovisanjem kulture bicikliranja u Beogradu. Zajednički sastanci imali su za cilj da pojasne građanima proceduru i sadržaj planskog dokumenta, uslovljenosti lokacije i koncept planskog rešenja, ali i sagledavanje mišljenja i zaheva stanovnika i biciklista.

Kontekst

Kontekst područja Plana koji čine deo Novog Beograda, akvatorije reke Save i

Planirana namena površina – Rani javni uvid

50

Ade Ciganlije, predstavlja poseban značaj za Beograd, kao urbanistička, istorijska, kulturna i prirodna vrednost koje su integralno povezane sa aktivnostima i kretanjima stanovnika. Neposredan kontekst Plana čine novobeogradski blokovi 70 i 70a planirani kao jedinstvena urbanistička celina. Kompleks Ade Ciganlije predstavlja pretežno rekreaciono područje grada, evidentirano kao područje sa posebnim prirodnim vrednostima i integralni je deo rekreativne gradske makroceline. Akvatorija reke Save sa zaštićenim prirodnim vrednostima marinama, plovnim objektima, rečnim saobraćajem, parkovski uređen kej u okviru zelenih površina u priobalju, i forland na strani Adi Ciganlije posebna su vrednost konteksta lokacije.

Novi urbani reperi

Posebno osetjiv zadatak Plana sadržao se u pažljivom sagledavanju mostovske konstrukcije, kao novog urbanog repera i forme, odnosno intervencije koja se planira u pravcu očuvanja prostornih, ambijentalnih, prirodnih i istorijskih vrednosti. Istovremeno, nova mostovska konstrukcija oblikuje siluetu identiteta grada te je sagledavanje u širem kontekstu bilo dodatan izazov.

Kontinuitet pešačko – biciklističke mreže i prostora grada

Unutar granice plana, Ulica Omladinskih brigada povezuje predmetni prostor sa centralnim delom Novog Beograda i Zemuna. Saobraćajno rešenje plana povezuje Ulicu Omladinskih brigada i brojne pešačke koridore u okviru sekundarne ulične mreže, unutrašnjosti blokova sa glavnim pešačkim koridorom duž parka Lazaro Kardenasa, priobalnim kejom i Adom Ciganlijom. U ulici Omladinskih brigada obostrano su izvedene jednosmerne biciklističke staze

koje su povezane stazom na nasipu (Savski kej), koja vodi ka Bloku 45 i predstavlja asfaltiranu pešačko – biciklističku stazu sa posebnim režimom korišćenja samo za interventna vozila. Prema strateškim planovima razvoja biciklističkog saobraćaja u Beogradu, pored postojećih staza u Ulici Omladinskih brigada i na Savskom nasipu, planiran je i produžetak staze duž nasipa i njeno povezivanje sa planiranom stazom u Ulici Agostina Neta. Navedeni pešački i biciklistički koridori zajedno čine integralni sitem pešačko – biciklističkih kretanja.

Pravilna postavka mostovske konstrukcije, je najvažniji zadatak planskog rešenja, kako bi se ostvarilo kontinualno povezivanje pešačkog i biciklističkog saobraćaja u definisanom integralnom sistemu. Na taj način povezuje važne elemente unutrašnjeg prstena Sistema zelenih površina Beograda: veliko izletište Adu Ciganliju, zelene površine Savskog keja i zelene i slobodne površine u otvorenim stambenim blokovima Novog Beograda.

Ograničenja planiranja i izgradnje prostora

Shodno navedenim izazovima i principima, a na osnovu dostavljenih uslova nadležnih i relevantnih institucija, plansko rešenje je u planiranju obuhvaćenog prostora i definisanju planskog rešenja posebno sagledalo brojna ograničenja i zaštitu prostora na datoj lokaciji.

Unutar analiziranog područja nalazi se deo predmetnih površina koje u širem kontekstu čine deo ekološki značajnih područja (staništa vrsta i ekološki koridori). Na uređenim zelenim površinama i šumi, prisutni su kvalitetni primerci drvenaste vegetacije koju je neophodno zaštititi. Zelene površine u priobalju Save, pripadaju Ekološki značajnom području ekološke

mreže RS – Ušće Save u Dunav, utvrđeno Uredbom o ekološkoj mreži kao zaštićeno prirodno dobro na međunarodnom nivou. Prema tome, pozicioniranje trase, ose mosta je posebno preispitivano kroz intenzivan obilazak lokacije, ispitivanje satelitskog snimka, podloga i 3D modele, a mapiranjem vredne drvenaste vegetacije u GIS aplikaciji i upoređivanjem sa geodetskom podlogom, realizacija ciljeva planskog dokumenta usklađena je sa principima očuvanja prirodnih elemenata (očuvanje staništa i migracionih koridora).

Geološko – tehničke i hidrogeološke karakteristike specifičnog terena obale Save i uža zona sanitarne zaštite u kojoj se nalazi lokacija, uslovila su posebna usmerenja pravila uređenja i građenja prema važećoj zakonskoj regulativi. Propisana širina i visina slobodnog profila međunarodnog plovnog puta – reke Save, minimalno visinsko odstojanje od krune nasipa, i usvojena kota krune planiranog nasipa na desnoj obali Save na Adi Ciganliji, opredelili su postavljanje visine mostovske konstrukcije, dužinu i oblik silaznih rampi. Izuzetno ograničenje predstavljao je sam nasip na obe obale, na kome, kao infrastrukturnom objektu u funkciije zaštite od poplava, nije dozvoljena gradnja. U delovima nasipa na kojima je moguće osloniti konstrukiciju, zaštitni infrastrukturni pojasevi u neposrednoj blizini, onemogućavali su postavljanje konstruktivnih oslonaca mostovske konstrukcije.

Trase i zone zaštite koridora tehničke infrastrukture, koja je u okviru granice plana magistralnog tipa, velikih poprečnih profila, zaštićena širokim zaštitnim pojasevima, umnogome su ograničile mogućnost postavljanja i oblikovanje silaznih rampi. U neposrednoj blizini nalazi se i zaštitna zona kompleksa posebne namene koja je dodatno

51

ograničavala mogućnosti prostora i postavljanja trase.

U skladu sa navedenim, plansko rešenje zahtevalo je poseban inženjerski odnos prema postavljanju mostovske konstrukcije na lokaciju, poštujući ograničenja i vodeći istovremeno računa o najoptimalnijoj i ugodnijoj dostupnosti pristupnih površina i rampi i korišćenje bez stvaranja barijera. Istovremeno, neophodno je bilo postići uklapanje pešačko – biciklističke veze u saobraćajno rešenje i obezbeđenje kontinuiteta duž obala Save. Na kraju, dodatni aspekt predstavljalo je oblikovanje mosta u odnosu na ograničen manevarski prostor, a uz poštovanje specifičnosti lokacije i siluete grada, u skladu sa ambijentalnim i prirodnim vrednostima. Sledeći korak u procesu definisanja planskog rešenja bila je volumetrijska analiza oblikovanja mosta i varijantna rešenja uklapanja u postojeću mrežu u skladu sa datim ograničenjima.

Volumetrijska analiza i varijantna rešenja

Analiza prostornih mogućnosti i oblikovanja mostovske konstrukcije sa vezama na postojeću pešačko biciklističku mrežu, rezultat je saradnje tima Urbanističkog zavoda i Službe glavnog gradskog urbaniste. Kako izradi plana nije prethodilo idejno rešenje ili glavni projekat mosta, a imajući u vidu specifičnost lokacije, zadatak plana je da sagleda sva ograničenja i izazove planiranja i na fleksibilan način propiše pravila uređenja i građenja, na način da ispoštuje ograničenja i zaštitu prostora, a omogući optimalno funkcionalno i oblikovno rešenje. U skladu sa tim, tim Urbanističkog zavoda pripremio je Elaborat za Rani javni uvid a Služba gradskog urbaniste volumetrijsku analizu i predlog varijantnog rešenja mostovske

konstrukcije. Nakon faze Ranog javnog uvida i uslova nadležnih institucija koje su dostavljene, tim Urbanističkog zavoda počeo je rad na izradi plana i organizovao seriju radnih sastanaka i obilazaka terena radnog tima, tima službe gradskog urbaniste i nadležnih institucija, kako bi se na najbolji mogući način sagledale sve mogućnosti i ograničenja gradnje. Tim Zavoda je u konstantnoj saradnji sa Službom gradskog urbaniste

razrešavao varijantna rešenja u skladu sa ograničenjima i potencijalima prostora.

Planirana mostovska saobraćajnica definisana je isključivo za pešačko – biciklistički saobraćaj i predstavlja vezu postojeće pešačko – biciklističke staze sa posebnim režimom korišćenja na Savskom nasipu sa zonom rekreacije (sa izvedenim biciklističkim i pešačkim stazama) Ada Ciganlija. Planirana je

Varijantno rešenje silaznih rampi 3 u odnosu na ograničenja u prostoru

Varijantno rešenje silaznih rampi 2 (Služba Gradskog urbaniste i Urbanistčki zavod)

Varijantno rešenje silaznih rampi 1 (Služba Gradskog urbaniste i Urbanistčki zavod)

52

dvosmerna biciklističko pešačka staza duž cele mostovske konstrukcije, sa razdvojenim pešačkim i biciklističkim trakama. Kolski saobraćaj je zabranjen, moguć je pristup samo vozilima sa posebnim režimom korišćenja (interventna vozila).

Preliminarna projektantska ideja oblikovanja mostovske konstrukcije zamišljena je u vidu zatalasane longitudinalne forme, koju formiraju primarni lučni konstruktivni elementi sa obe, duže strane mosta u vidu lučne strukture. Visina lučnih elemenata je najviša na novobeogradskoj strani i postepeno opada ka strani Ade. Između lučnih elemenata su vertikalni linijski elementi sekundarne konstrukcije. Celokupna konstrukcija oslanja se na noseće stubove u optimalnom rasponu. Obe strane mostovske konstrukcije, završavaju se spiralnim rampama na način da se što elegantnije spoje sa nasipom i pešačkim i biciklističkim tokovima bez formiranja barijera u prostoru, a u cilju dobre preglednosti i dostupnosti prostora.

Najveći izazov i ograničenje je postavka ose mosta tako da sačuva postojeću vegetaciju, volumetrija i pozicija silaznih rampi na nasip, u odnosu na splet zaštitnih pojaseva infrastrukturnih vodova i samu strukturu nasipa koja ne sme biti ugrožena.

Nakon razrade oko deset varijantnih rešenja, koja će biti sastavni deo dokumentacije plana, određen je prostor koji je moguć za izgradnju, opredeljena najoptimalnija pozicija ose mosta, volumetrija pristupnih rampi i povezanost sa tokovima koji tangiraju poziciju mosta. Usled brojnih ograničenja prostora i gradnje, moguća volumetrija mosta i kreativnost rešenja je značajno ograničena, prioritet je dat očuvanju

postojeće vegetacije u maksimalnoj meri i poštovanju zaštitnih zona nasipa, zone građenja kompleksa posebne namene i zaštićenih vrednosti ekološke mreže i vodoizvorišta.

U tom smislu, akcenat plana je na pravilima uređenja i građenja koja detaljno propisuju poštovanje zona zaštite i ograničenja gradnje, a istovremeno daju mogući, fleksibilan prostor za razradu tehničke dokumentacije. Plansko rešenje akcenat stavlja na očuvanje prostora i njegovih vrednosti i smernice za volumetrijsku razradu.

Očekivani efekti planiranja

Deficit mostova u Beogradu je ozbiljan problem u funkcionisanju grada, a značajan je u povezivanju delova grada i tokova stanovnika, stoga je planiranje novog mosta značajan korak ka smanjenju datog deficita. Povezanost teritorije omogućava lakšu dostupnost i skraćenje vremena putovanja. Postiže se brže i bezbednije putovanje, uz manju cenu troškova i zdrav način života.

Ideja pešačko – biciklističkog mosta koji bi povezao Novi Beograd sa Adom Ciganlijom dodatno bi povećala potencijal pešačko – biciklističke aktivnosti i kvalitet života koji grad nudi, posebno u odnosu na veliki broj novih stambenih objekata koji su u poslednje vreme izgrađeni na teritoriji Novog Beograda. Dobra pešačko – biciklistička opsluženost I povezanost doprinose kvalitetu lokacije I stambenoj ponudi. Takođe, omogućava smanjenje udela automobila kao prevoznog sredstva na nivou kuća – posao, opterećenost saobraćajne mreže, emisija CO2 i nivo zagađenja u gradu.

Planirana mostovska konstrukcija, povezuje zelene prostore, podiže njihovu

atraktivnost i pristupačnost, afirmišući boravak i rekreaciju na otvorenim javnim prostorima, uz korišćenje ekološki prihvatljivih vidova saobraćaja. Smanjuje se pritisak motornog saobraćaja na Adu Ciganliju i kontaktnu saobraćajnu mrežu, i postiže očuvanje prirodnih vrednosti. Posebnu vrednost ima povezivanje prirodnih prostora grada.

U skladu sa transformacijom grada i usvojenim planskim dokumentima, stvara se potreba kontinualnog povezivanja biciklističkih staza I pešačkih koridora na nivou celog grada. Potenciranje biciklističkog saobraćaja i njegovo ostvarivanje u gradskoj mreži doprinelo bi povećanju udela biciklističkog saobraćaja, u korist indikatora održivog razvoja.

Kao deo Sistema evropskih biciklističkih ruta, kontinualna gradska biciklistička mreža doprinosi bogatoj turističkoj ponudi i mogućnosti kreiranja novih programa i razvoja poslovanja.

Razvoj biciklističke mreže u Beogradu, povećao bi turističku atraktivnost grada, kao dela evropskog sistema biciklističkih ruta Eurovelo, označilo Beograd kao „bajk-frendli“ destinaciju i povećalo protok stranih turista kroz grad. Istovremeno, biciklistički saobraćaj kao rekreativna aktivnost doprinosi unapređenju kvaliteta života koji grad pruža i promovisanju kulture urbanog bicikliranja koja odlikuje Beograd i daje joj duh metropole.

Efekti održivog razvoja na razvoj grada i planiranje

Sa aspekta urbanog planiranja, Plan je značajan kao jedan od prvih i konkretnih projekata koji predstavljaju primer instrumentalizacije strategije održivog razvoja kroz konkretnu politiku. U tom smislu, sagledavanje ciljeva održivog

53

razvoja i uticaja na transformaciju grada, bilo je preduslov za razumevanje značaja plana u širem kontekstu, kao i pojedinačnih principa planskog dokumenta.

Nesumnjivo da projekat pešačko – biciklističkog mosta, zasnovan na principima održivog razvoja, u širem kontekstu ima i globalne efekte, te kao takav ima uticaj i na ekonomski razvoj grada ali i na jednakost u društvu, kvalitet života i zaštitu životne sredine, Investiranje u ovaj vid infrastrukture je jeftinije od drugih vidova koji su znatno zahtevniji. Promovisanjem ovog vida saobraćaja i aktivnim podsticajima, grad

treba da ukaže na lične benefite građana, sa ciljem promene individualnog izbora vida saobraćaja.

Grad koji je planiran za aktivan transport, destimuliše upotrebu automobila i omogućava veći broj zona sa nižom emisijom ugljen dioksida, što opredeljuje planiranje namena i sadržaja. Takođe, utiče na planiranje naselja i saobraćaja u korist biciklista i pešaka, prijatnog, bezbednog okruženja i vibrantnog karaktera grada.

Istovremeno, potenciranje biciklističke infrastrukture, promoviše jednaku dostupnost zdravog vida saobraćaja

posebno ugroženim socijalnim grupama iz udaljenih i siromašnijih naselja, čime se postiže dostupnosti poslova, obrazovanja i usluga. Dostupnim i biciklističkim ulicama podiže se kvalitet zivota i mogućnost poslovanja. Na kraju, postiže se bolji ekonomski rast grada, turistička ponuda i dugoročna promena društva u održivom pravcu.

Novi urbani instrumenti planiranja grada u okviru globalnih promena

Principi „pametnog grada“ podrazumevaju da grad na pametan način koristi i štiti svoje resurse. Implementacija i podsticanje pešačko – biciklističkog saobraćaja ide u prilog zaštiti resursa grada i njegovom boljem funkcionisanju, sa uticajem na mnoge druge aspekte. Plan se radi u vreme trajanja pandemije kovid 19 virusa; plan i projekat ovog tipa predstavljaju način na koji se ubrzano planiranje i razvoj grada, osim u odnosu na klimatske promene i zaštitu životne sredine, mogu prilagođavati novonastalim situacijama kao što je trenutno globalna pandemija. Ovaj vid transporta omogućava bržu i lakšu dostupnost, fizičku distancu i prevenciju širenja epidemije virusa. U ovakvim okolnostima, javni prostori i komunikacije, koje povezuju ljude, sadržaje i delove grada na bezbedan način, dobijaju na značaju kao urbanistički instrument planiranja grada u novim okolnostima globalnih promena. U tom smislu, projekat predstavlja pravi primer adaptiranja urbanog planiranja grada, koji gradu, osim vrednosti uzrokovanih četvrtom industrijskom revolucijom („ubiquotus city“, „cognitive city“), klimatskim promenama („resilient city“), dodeljuje i dodatnu vrednost - adaptabilnost na nepredviđene globalne promene.

Varijantno rešenje volumetrijske analize (Služba gradskog urbaniste)

54

PLAN MESTA ZA POSTAVLJANJE PLUTAJUĆIH OBJEKATA NA VODNOM ZEMLJIŠTU NA TERITORIJI GRADA BEOGRADA (I FAZA)PLANNING LOCATIONS FOR SETTING UP FLOATING OBJECTS IN THE WATER SURFACE AREA IN TERRITORY OF THE CITY OF BELGRADE (PHASE I)

Tekst priredila: Željka Nikolić, dipl.inž.arh.

Odgovorni urbanisti: Željka Nikolić, dipl.inž.arh. i Maja Joković Potkonjak, dipl.inž.arh.

Potreba za regulisanjem i uređenjem načina korišćenja vodnih površina beogradskih reka Save i Dunava je

inicirala donošenje prve gradske Odluke o utvrđivanju i korišćenju mesta za postavljanje plovnog objekta na delu vodenog prostora na teritoriji grada Beograda 2005. godine. Tokom narednih godina radi usklađivanja sa nizom izmena u regulativama, usvajane su nove gradske odluke i planska ažuriranja koja se odnose na korišćenje akvatorije reka Save i Dunava, a koja su predmet i ovog Plana. Planom mesta za postavljanje plutajućih objekata na vodnom zemljištu na teritoriji grada Beograda obuhvaćeno je vodno zemljište reka Save i Dunava koje teritorijalno pripada administrativnom području grada Beograda. Opštine koje svojom teritorijom izlaze na reke su Novi Beograd, Zemun, Surčin, Palilula, Stari grad, Savski venac, Čukarica, Obrenovac i Grocka. Ovaj Plan je prva faza kojom se detaljno razrađuje uže područje grada između Mosta Mihajla Pupina i planiranog mosta na trasi Spoljne magistralne tangente (Ada Huja) na Dunavu i Ostružničkog mosta na Savi.

The need to regulate and develop the purpose of Belgrade rivers Sava and Danube water surface area was the

incentive to adopt city first Decision on establishing and using locations for setting up floating objects for the part of the water surface area in the territory of the City of Belgrade in 2005. In the subsequent years for the purpose of aligning with a series of regulation amendments, new city decisions were adopted along with the planning updates referring to the use of Rivers Sava and Danube water areas. These areas are the subject of the Plan for establishing locations for setting up floating objects in the water surface area of Rivers Sava and Danube which by territorial jurisdiction belong to the administrative area of the City of Belgrade. Rivers flow through the territories of the following municipalities: New Belgrade, Zemun, Surcin, Palilula, Stari grad, Savski venac, Cukarica, Obrenovac and Grocka. This Plan is the first phase for developing narrower city area in more detail stretching from Mihajlo Pupin bridge and the bridge planned on the route of the Outer Tangent Road (Ada Huja) on Danube River and Ostruznica bridge on Sava River.

55

Reka Dunav, svojim tokom od 2857 km, predstavlja drugu reku po veličini u Evropi, protiče kroz deset država i definisana je kao panevropski koridor 7. Reka Dunav sastavni je deo transevropskog plovidbenog sistema Dunav-Rajna-Majna koji dužinom od 3504 km spaja Crno more sa Severnim morem. Kroz Srbiju Dunav teče u dužini od 588 km.

Reka Sava, treća najduža pritoka Dunava, svojim tokom od 940 km povezuje četiri države, kroz Srbiju teče u dužini od 207 km. U transportnom smislu manjeg je značaja od reke Dunav, ali se njen doprinos ogleda u snabdevanju vodom za piće u zoni beogradskog vodoizvorišta, unapređenju turističke ponude, kreiranju rekreativnih i sportskih sadržaja, izvoru sirovina (šljunka).

Kroz područje Beograda reka Dunav protiče u dužini od 90 km, od Starih Banovaca do Grocke, a reka Sava u dužini od 30 km, od Obrenovca do ušća u reku Dunav, što predstavlja oko 240 km obale koja je u različitim funkcijama.

Planom su definisane zone u okviru kojih je dozvoljeno postavljanje plutajućih objekata, formulisana su opšta i posebna pravila koji se odnose na njihov položaj, namenu, vrstu, veličinu uz poštovanje pravila i uslova nadležnih institucija i zakonske regulative.

Postojeće stanje

Prema karakteristikama, beogradska obala se može generalno podeliti na: ▪ uređenu obalu u užem delu grada

sa obaloutvrdom i kejskim zidovima (nasipima)

▪ obalu sa linijom odbrane od velikih voda (odbranbeni nasip) van užeg dela grada

▪ neuređenu obalu – prirodno visok teren bez odbranbene linije za odbranu od velikih voda.

Na osnovu Izveštaja JVP „Beogradvode”, na delu teritorije na kojoj je izvršen popis plutajućih objekata, indentifikovano je 319 lokacija (objekata) koje se koriste za boravak i privez plutajućih objekata.

Ovim Planom obuhvaćeni su plutajući objekati za sledeće svrhe:

1. ugostiteljstvo2. trgovina3. rekreacija i razonoda4. javna namena

Karta zona za postavljanje plutajućih objekata / lokacija kod Ušća

56

Zone planirane za postavljanje plutajućih objekata i zone zabrane

U granici Plana formirano je 54 zona planiranih za postavljanje plutajućih objekata na vodi i to: na reci Dunavu 8 zona i reci Savi 46 zona.

Zone zabrane definisane su na osnovu prostornih i funkcionalnih ograničenja, odnosno zaštite plovnog puta, luka, pristaništa i sidrišta; zona kulturnih i prirodnih dobara; saobraćajnih koridora; mesta izliva i prelaza preko nasipa, reni bunara; cevastih bunara; zona vodoizvorišta; vojnih kompleksa i skelskih mesta prelaza.

Plutajući objekat

Veličina plutajućeg objekta definisana je maksimalnom dužinom plutajućeg objekta paralelnim sa obalom, maksimalnom površinom koju plutajući objekat zauzima na vodi, površinom zatvorenog dela plutajućeg objekta, maksimalnom visinom iznad površine vode i maksimalnim brojem zatvorenih etaža iznad platoa pontona.

Veličina pontona za manifestacije - A1: ▪ maksimalna dužina plutajućeg

objekta paralelna sa obalom A=30 m

▪ maksimalna površina koju plutajući objekat zauzima na vodi P1=450 m2

Veličina pontona za prevoz putnika - A2: ▪ maksimalna površina koju ponton

za prevoz putnika zauzima na vodi je 100 m2. Izuzetno ona može biti i veća.

Veličina plutajuće sale - A3: ▪ maksimalna dužina plutajućeg



▪ maksimalna površina zatvorenog dela plutajućeg objekta P=320 m2

▪ maksimalna visina iznad površine vode h=7 m

▪ maksimalni broj etaža iznad platoa pontona je 1 (jedna) etaža

▪ ispod platoa pontona (u okviru korita plutajućeg objekta) moguće je ostvariti jednu etažu namenjenu pomoćnim prostorijama.

Veličina plutajućeg objekta za privredne svrhe - B1 i B2: ▪ maksimalna dužina plutajućeg



▪ maksimalna površina zatvorenog dela plutajućeg objekta P2=320 m2

▪ maksimalna visina iznad površine vode h=7 m, osim u zoni DD2 i DD3 gde je za ugostiteljske objekte maksimalna visina iznad površine vode h=10 m

▪ maksimalni broj etaža iznad platoa pontona je: ▪ za ugostiteljske objekte 2 (dve)

etaže, od čega druga etaža mora biti transparentna,

▪ za prodajne objekte 1 (jedna) etaža


Veličina splav kućice - V1: ▪ maksimalna dužina plutajućeg



▪ maksimalna površina zatvorenog

dela plutajućeg objekta P2=60 m2

▪ maksimalna visina iznad površine vode h=4,5 m

▪ maksimalni broj etaža iznad platoa pontona je 1 (jedna) etaža, od čega druga etaža mora biti transparentna


Veličina pontona za sport i razonodu - V2: ▪ maksimalna površina koju

postavljeni plutajući objekti u funkciji sporta i razonode zauzima na vodi je srazmeran površini mesta u zoni i iznosi: ▪ za mesto veličine 150-260

m/30-40 m, površina objekta je 15-20% površine akvatorije

▪ za mesto veličine 75-150 m/30-40 m, površina objekta je 25% površine akvatorije

▪ za mesto veličine manje od 75 m/30-40 m, površina objekta je 30% površine akvatorije

▪ maksimalna visina iznad površine vode h=7 m

▪ za maksimalni broj etaža je 2 (dve) etaže, od čega druga etaža mora biti transparentna


Ukupna površina privezišta za čamce sa zonom za organizovano sidrenje može zahvatati prostor čije su maksimalne dimenzije: ▪ reka Dunav 200 m duž obale/40 m ▪ reka Sava 260 m duž obale/30 m ▪ rukavac Dunava pored Velikog ratnog

ostrva 200 m duž obale/150 m.

57

Maksimalna površina koju postavljeni plutajući objekti u funkciji privezišta za čamce – G, zauzima na vodi je srazmeran površini mesta u zoni i iznosi: ▪ za mesto veličine 150-260 m/ 30-

40 m, površina pontona je 15-20% površine akvatorije

▪ za mesto veličine 75-150 m/ 30-40 m, površina pontona je 25% površine akvatorije

▪ za mesto veličine manje od 75 m/30-40 m, površina pontona je 30% površine akvatorije.

Ukupna površina privezišta za čamce sa zonom za organizovano sidrenje može zahvatati prostor čije su maksimalne dimenzije: ▪ reka Dunav 200 m duž obale/40 m ▪ reka Sava 260 m duž obale/30 m ▪ rukavac Dunava pored Velikog ratnog

ostrva 200 m duž obale/150 m.

Namena i vrsta plutajućih objekata koja su predmet ovog Plana su plutajući objekti za javne svrhe – (ponton za manifestacije, ponton za prevoz putnika, plutajuće sale); plutajući objekti za privredne svrhe (ugostiteljski objekti, prodajni objekat); plutajući objekti za sport i razonodu (splav kućica, pontoni za sport i razonodu). Posebne lokacije su definisane za privezišta za čamce.

Arhitektura i estetika plutajućih objekata na vodi uslovljena je uređenjem priobalne zone i potrebno je da svojim izgledom ne ugrožavaju vizuelno sagledavanje vodnog prostora i druge obale reke i da svojom pozicijom, gabaritom i primenjenim materijalima ne ugroze ili narušavaju kako prirodne vrednosti i pejzažne odlike prostora, tako i urbanizovane zone priobalja.

Ukoliko se između pešačke staze i vode nalaze kvalitetni zasadi visokog

drveća ili druge fizičke prepreke, koje sprečavaju vizuelno sagledavanje vodnog prostora i druge obale reke mogu se postavljati i objekti koji ne moraju da budu dominantno transparentni svojim izgledom.

Sa aspekta zaštite kulturnih dobara i u skladu sa Zakonom o kulturnim dobrima („Službeni glasnik RS“ br.71/94, 52/11-dr. zakon i 99/11-dr. zakon) granicom predmetnog prostora obuhvaćeni su delovi kulturnih dobra i dobra pod prethodnom zaštitom i to: ▪ Kulturna dobra:

▪ prostorno kulturno - istorijske celine: Topčider, Staro jezgro Zemuna, Kosančićev venac

▪ spomenici kulture: Beogradska tvrđava, Staro sajmište - logor gestapoa, Termoelektrana „Snaga i svetlost“, Dunavski kej b.b

▪ Dobra pod prethodnom zaštitom: ▪ celine Savamala, priobalna

zona Novog Beograda ▪ Graditeljski objekti:

▪ Piloni Mosta kralja Aleksandra I – dobro pod prethodnom zaštitom.

Kolski pristup lokacijama za postavljanje plutajućih objekata dozvoljen je samo sa javnih saobraćajnica, prema uslovima organizacione jedinice lokalne samouprave nadležne za poslove saobraćaja. Snabdevanje robom i materijalom, kao i odvoženje ambalaže i ostalih čvrstih otpadaka, vrši se sa javnih saobraćajnica, kolsko-pešačkih staza i vodenim putem. Pristup i kontinuitet u kretanju pešaka i biciklista (ukoliko su postoje biciklističke staze) ne sme biti ometan bilo kojim elementom u prostoru koji je u funkciji plutajućeg objekta.

Svi plutajući objekti koja se postavljaju moraju imati rešen odvod otpadnih i fekalnih voda (prečišćavanje, tankovi) i one se ni u kom slučaju ne smeju slobodno ispuštati u reku; komunalni otpad sa plutajućeg objekta se mora odlagati na način koji je propisala nadležna komunalna služba.

Prilikom postavljanja plutajućih objekata na svim planiranim lokacijama u obalnom delu neophodno je ispoštovati uslove zaštite prirode koje se odnose na zabranu postavljanja plovnih objekata uz obalu PIO „Veliko ratno ostrvo“, SP „Zemunski lesni profil“, ZS Zimovalište malog vranca i EPD Forland leve obale Dunava kod Beograda; postavljanje jakih reflektora i lasera (rotirajući i fiksni ) usmerenih u visinu ili ka reci, kako bi se izbegli negativni efekti na migratorne vrste ptica.

Na mestima gde se postavljaju plutajući objekti, neophodno je sprečiti, odnosno onemogućiti svaki vid zagađenja vode i zemljišta od strane korisnika, očuvati priobalni pojas u blisko - prirodnom stanju, kao i drvenastu vegetaciju; objekti svojom pozicijom, gabaritima, materijalima, izgledom i načinom korišćenja ne smeju ugroziti ili narušiti prirodne vrednosti i pejzažne odlike prostora.

Zaštita izvorišta podrazumeva preduzimanje svih neophodnih mera u cilju očuvanja kvaliteta površinskih i podzemnih voda, odnosno, zaštite površinskih i podzemnih voda od slučajnog ili namernog zagađenja ili štetnih dejstava koji mogu privremeno ili trajno uticati na zdravstvenu ispravnost vode izvorišta. Zaštita izvorišta i rezervi površinskih i podzemnih voda obezbeđuje se formiranjem zona

59

sanitarne zaštite, definisanjem uslova i mera zaštite i doslednim sprovođenjem istih, kao i kontrolom korisnika prostora i prisutnih aktivnosti.

Na predmetnom području nalaze se šume koje su deo Gazdinskih jedinica: „Dunav“, „Makiš“, „Košutnjačke šume“ i „Progarska ada - Crni lug - Zidine - Drenska“ kojima gazduje JP „Srbijašume“, Šumsko gazdinstvo „Beograd“, Beograd. Takođe, u

planskom obuhvatu nalaze se različiti tipovi javnih zelenih površina (Park Kalemegdan, Park prijateljstva (Ušće), zelene površine u priobalju Dunava i Save, Ada Ciganlija, zelene površine u okviru otvorenih stambenih blokova i dr.) koje održava JKP „Zelenilo Beograd“ i neophodno je poštovati uslove zaštite koji se odnose na zabranu seče stabala zaštićenih i strogo zaštićenih vrsta drveća, samovoljno zauzimanje šuma, uništavanje ili oštećenje šumskih

zasada, kao i izgradnju objekata koji nisu u funkciji gazdovanja šumama.

Objektima mora biti obezbeđen pristupni put za vatrogasna vozila. Predvideti pristupne puteve i za vatrogasni brod, odnosno obezbediti prostor od minimalno 15.0 m između plutajućih objekata i 20.0 m levo i desno od pontona za vatrogasni brod.

Sve akvatorije koje se koriste za sidrenje i pristajanje plovila moraju biti obeležene od strane Direkcije za vodne puteve, o trošku investitora ili vlasnika objekta koji se koristi za sidrenje i pristajanje plovila.

Svi građevinski radovi na obali neophodni za postavljanje i funkcionisanje plutajućeg objekta, projektuju se i izvode u skladu sa Zakonom o planiranju i izgradnji, na osnovu urbanističkog plana.

Prilikom realizacije Plana mesta za postavljanje plutajućih objekata na vodnom zemljištu na teritoriji grada Beograda (I faza), u zonama koje se nalaze u okviru kulturnih dobara ili dobara koja uživaju status prethodne zaštite obavezna je saradnja sa Zavodom za zaštitu spomenika kulture grada Beograda.

Marine i splavovi na desnoj obali Dunava - Zemun i Gardoš (pogled iz pravca Velikog ratnog ostrva)

Splavovi na Savi, Ada ciganlija

60

PLAN DETALJNE REGULACIJE ŠIREG PODRUČJA UZ KLINIČKO BOLNIČKI CENTAR BEŽANIJSKA KOSA

Tekst priredio: Emil Dimitrov, dipl. inž. arh.

Odgovorni urbanisti: Emil Dimitrov, dipl. inž. arh. i Gordana Bura, dipl. inž. arh.

Jedan od osnovnih opštih ciljeva izrade Plana su podizanje nivoa saobraćajne opremljenosti,

obezbeđenje kapaciteta tehničke infrastrukture za planiranu izgradnju, stvaranje planskih mogućnosti za realizaciju planiranih objekata i kompleksa javnih službi (obrazovnih ustanova i ustanova zdravstvene i socijalne zaštite), transformacija porodičnog stanovanja u delimično formiranim gradskim blokovima u višeporodično stanovanje, kao i organizovanje zona stanovanja u novim kompleksima, definisanje zaštitnog odstojanja između koridora železničkih pruga i zona stanovanja uz definisanje mera zaštite. Jedan od osnovnih potencijala prostora čini mogućnost grupisanja više ustanova primarne i specijalizovane zdravstvene zaštite od gradskog i republičkog značaja na zemljištu javne namene u zoni uz KBC „Bežanijska kosa“. Lokaciju karakteriše odlična saobraćajna povezanost sa ostalim delovima grada, kao i blizina komplementarnih sadržaja. Rerervisane površine za javne namene, očuvane unazad 20 godina kroz strateška dokumenta i planove, ovim planskim rešenjem su materijalizovane.

Development of the Plan included following principal general objectives – raising the level of traffic capacities,

ensuring technical structure capacities of planned construction, creating planning possibilities for realisation of the planned buildings and public services complex (educational facilities and health and social care facilities), transforming family housing in partially formed city blocks into multifamily housing, as well as organising housing zones in new complexes, defining additional distance between corridors of railway lines and housing zones by defining protection measures. One of the basic potentials of this area is grouping several primary and specialised health care institutions of national and local importance in the public use land of the zone of CHC Bezanijska kosa. This location is characterised by amazing traffic connectivity with the remaining parts of the city, as well as the vicinity of the complementary facilities. The space reserved for the public use, which has been preserved by the means of strategic documents for the last 20 years, has been materialised through this plan.

DETAILED REGULATION PLAN OF THE WIDER AREA NEXT TO THE CLINICAL HOSPITAL CENTRE BEZANIJSKA KOSA

61

Osnovna ograničenja izgradnje i uređenja obuhvaćenog područja u odnosu na koja je definisano plansko rešenje u saradnji sa JKP i drugim nadležnim institucijama su činili: ▪ postojeći neplanski izgrađeni

objekti, velika izgrađenost u zonama zaštite postojećih nadzemnih vodova, veliki broj objekata na zajedničkim parcelama, spontano formirane pristupne ulice, nedovoljna infrastrukturna opremljenost, itd.

▪ geološko-geotehničke karakteristike terena

▪ transport opasnih materija obavlja se putnim i železničkim saobraćanicama, što u slučaju akcidentnih situacija može ugroziti stanje životne sredine, kao i nepostojanje propisanog zaštitnog odstojanja između koridora železničkih pruga i zona stanovanja

▪ izgrađeni objekti u zaštitnom pojasu postojećih dalekovoda.

Očekivani efekti planiranja u pogledu unapređenja načina korišćenja prostora su: ▪ transformacija i postepeno uređenje

postojećeg devastiranog izgrađenog tkiva i unapređenje standarda stanovanja i poslovanja, definisanje kapaciteta izgradnje u novim blokovima i socijalne infrastrukture u skladu sa mogućnostima prostora, inženjersko-geološkim karakteristikama i konfiguracijom terena.

▪ unapređenje stanja životne sredine.

Površina obuhvaćena Planom iznosi oko 88 ha.

Planski osnov

Planski osnov za izradu i donošenje Plana predstavlja Plan generalne regulacije građevinskog područja sedišta jedinice

lokalne samouprave – grad Beograd (celine I - XIX) („Službeni list grada Beograda“ br. 20/16, 97/16, 69/17 i 97/17) (u daljem tekstu: Plan generalne regulacije).

Zaštita kulturnog nasleđa

Sa aspekta zaštite kultutnih dobara i u skladu sa Zakonom o kulturnim dobrima prostor u okviru granice predmetnog Plana detaljne regulacije nije utvrđen za kulturno dobro, ne nalazi se u okviru prostorno kulturno-istorijske celine, ne uživa predhodnu zaštitu, ne nalazi se u okviru predhodno zaštićene celine i ne sadrži pojedinačna kulturna dobra, niti dobra pod predhodnom zaštitom. U granicama obuhvata Plana nema zabeleženih arheoloških lokaliteta ili pojedinačnih arheoloških nalaza.

Prema istorijskim izvorima na prostoru koji pripada KBC „Bežanijska kosa”, nalazilo se groblje stanovnika zemunskog naselja Franstal. Njega su većinski sačinjavali Nemci, tzv. Folksdojčeri, koji su po završetku Drugog svetskog rata proterani. Prenamenom prostora i izgradnjom bolnice, groblje je devastirano.

Spomen obeležje posvećeno stradalim vojnicima iz Prvog svetskog rata, ostalo je ispred fasade orijentisane ka glavnom pristupnom putu.

Na predmetnom prostoru PDR-a u Mozerovoj (Sime Šolaje) ulici br. 7, nalaze se objekti nekadašnjeg proizvodnog pogona fabrike vina i šampanjca u vlasništvu porodice Mozer, koje je kasnije nacionalizovano pod imenom „Navip”. U kompleksu je vila u stilu moderne, koju je projektovao vrsni i čuveni arhitekta Milan Zloković. On je takođe i idejni tvorac proizvodne hale zgrade. Danas su objekti u izmenjenom i u delimično devastiranom stanju.

Vila „Mozer“ je evidentirana kao objekat pod prethodnom zaštitom, planirana u gabaritima (označena postojećom građevinskom linijom, i po nameni predviđena za potrebe predškolske ustanove - depandans PU u okviru stambenog bloka). Takođe u grafičkom prilogu „regulaciono nivelacioni plan“, je definisana unutrašnja građevinska linija na rastojanju od 1 visine višeg objekta, kako bi se zaštitilo neposredno okruženje zaštićenog objekta Vile.

Definiše se mera očuvanja i preseljenja table (memorijalne ploče) na kojoj su upisana imena stradalih radnika vinarije za vreme Drugog svetskog rata, na pogodnu lokaciju u okviru budućeg kompleksa bloka 23, odnosno slobodnih i zelenih površina bloka, u neposrednom okruženju objekta Vile Mozer, a u okviru katastarske parcele 13651 KO Zemun.

U postupku sprovođenja plana obavezna je saradnja sa Zavodom za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, u cilju definisanja mera tehničke zaštite.

Mreža saobraćajnica

Koncept ulične mreže zasniva se na Planu generalne regulacije. Bulevar Arsenija Čarnojevića, koji tangira južni deo predmetnog prostora, ostaje u rangu autoputa - Državnog puta IA reda A1. Hercegovačka ulica postaje ulica prvog reda, kao i Ulica Joze Šćurle (Saobraćajnica T-4). Saobraćajni pravac kome pripadaju ove dve ulice ukršta se (denivelisano planiranim mostom) na oko 150 m od ulaza u tunel Bežanijska kosa sa železničkom prugom Batajnica – TPS „Zemun“ – Novi Beograd. Takođe, ukrštaj ovog pravca sa Bulevarom Arsenija Čarnojevića je planiran kao denivelisan ispod autoputa.

62

U rangu ulice prvog reda planirana je i saobraćajnica Južna ka tunelskoj vezi Tošinog bunara i Laudonovog šanca. U nastavku ove saobraćajnice iz tunela u Laudonovom šancu, od ukrštanja sa Hercegovačkom, ka jugu planirana je saobraćajnica Južna, takođe u rangu ulice prvog reda, koja od Laudonovog šanca vodi ka saobraćajnici T6. Prvomajska ulica, koja tangira predmetni prostor sa severne strane, postaje ulica prvog reda, dok Ulica Marije Bursać koja tangira predmetni prostor sa istočne strane ostaje u rangu ulice drugog reda.

Ostale ulice unutar predmetnog područja ostaju deo sekundarne ulične mreže

Hercegovačka se planira sa širinom kolovoza od 13 m, obostranim trotoarima od po min 2,5 m a na delu između Krajiške i Saobraćajnice 7 u profilu se planira i obostrano zelenilo različite širine kako je prikazano u grafičkim prilozima. Na delu od Saobraćanice 7 ona se planira na mostovskoj konstrukciji kojom prelazi železničku prugu u Laudonovom šancu i spaja se sa Joze Šćurle. Most je planiran sa širinom kolovoza od 7 m i sa obostranim trotoarima od 2,5 m.

Moguće je planirati i pešački podhodnik ispod železničkih postrojenja kao alternativnu vezu pešačkih tokova iz ul. Joze Šćurle i Hercegovačke.

Ulica Joze Šćurle je planirana sa kolovozom od 7 m, obostranim trotoarima od po 2,5 m sve do Nove 8. U nastavku se trasa spušta ispod autoputa-Državnog puta IA reda A1 na stacionaži KM 10+298, sa širinom kolovoza od 7 m i obostranim trotoarima od po 1,5 m sve do uklapanja u saobraćajnu mrežu PDR za područje privredne zone auto-put na Novom Beogradu, Zemunu i Surčinu (“Sl. list

grada Beograda” br. 61/09). Širina trotoara u zonama stajališta JGS iznosi 3 m. Planiranim podvožnjakom obezbeđena je visina svetlog otvora od 4,75 m od najviše tačke kolovoza podvožnjaka do najniže kote autoputa.

Ulica Južna - saobraćajnica ka tunelskoj vezi Tošinog bunara i Laudonovog šanca planira se sa dva kolovoza od po 6,5 m, trotoarom sa severne strane od 2 m, bankinom sa južne strane od 1 m i razdelnim ostrvom od 1,5 m. Ova saobraćajnica predstavlja vezu ulice Tošin bunar na istoku i T6 na zapadu.

Biciklistički sasobraćaj

Prema Generalnom urbanističkom planu Beograda koji predstavlja strateški dokument za razvoj biciklističkih staza u gradu, planirana je staza uz Ulicu Joze Šćurle, pa uz južni obod Laudonovog šanca, Novom 4 do Marije Bursać kao i samom Ulicom Marije Bursać ka Prvomajskoj na sever, odnosno na jug ka Studentskoj i Novoj 8. Dalje staza ide Novom 8 do Ulice Joze Šćurle i dalje planiranim podzemnim prolazom ispod auto-puta na trasi saobraćajnice T4 ka jugu.

Javni gradski prevoz putnika

Prema planskim postavkama i smernicama razvoja sistema JGPP-a Sekretarijata za javni prevoz, predviđeno je zadržavanje postojećih trasa autobuskih linija koje saobraćaju Studentskom i Hercegovačkom ulicom i opslužuju predmetni prostor, kao i zadržavanje postojećih stajališta. Planira se trasa linija Javnog prevoza od Studentske ulice, saobraćajnicama Joze Šćurle i Hercegovačkom do Prvomajske ulice, sa uspostaljanjem novih stajališta.

U zoni postojećeg, planira se novi terminus „Bežanijska kosa” (Bolnica). Stajališne platoe na trasi planirati sa dužinom od 40 m u pravcu, a širina stajališnog platoa mora biti minimum 3 m.

Takođe, ostavlja se mogućnost reorganizacije mreže linija u skladu sa razvojem saobraćajnog sistema, kroz povećanje i promenu prevoznih kapaciteta na postojećim linijama, uspostavljanje novih i reorganizaciju mreže postojećih linija.

Zelene povšine

Park - Planom je definisana parcela parkovske površine ZP1-1 (orijentacione površine 1,83 ha) u bloku 11.

Šume - Prema osnovnim kartama gazdinskih jedinica kojima gazduje JP „Srbijašume“, na terigoriji obuhvata predmetnog Plana, na površini od oko 2,43 ha, nalazi se deo šume koja pripada Gazdinskoj jedinici „Makiš - deo Ade ciganlije - šume uz auto-put“, kojom gazduje Šumsko gazdinstvo „Beograd“. Šume uz auto-put predstavljaju celinu, zbog čega planom treba voditi računa da se te šumske celine ne naruše izgradnjom objekata stambene ili bilo koje druge namene, pa i u njenom najmanjem delu, jer bi to trajno izmenilo prostor čiji je ekološki, zdravstveni, rekreativno - turistički i biološki značaj neprocenjiv. Posebno obratiti pažnju da se granica građevinskog područja ne širi na račun šuma i šumskog zemljišta.

Uspostaviti održivi sistem zelenih površina u obuhvatu predmetnog planskog dokumenata kroz zadržavanje postojeće šume uz autoput u granicama definisanim PGR-om, imajući u vidu da ova šuma predstavlja ekološku barijeru između autoputa i bolničkog kompleksa, odnosno

63

Prikaz planirane namene površina

64

površina planiranih za objekte i komplekse javnih službi; ovom šumom se značajno umanjuje zagađenje vazduha koje potiče od motornih vozila sa auto-puta, a samo zadržavanjem kontinuiteta postojeće šume uz auto-put ostvaruje njena zaštitna funkcija zbog koje je i podignuta.

Površine za objekte i komplekse javnih službi

U odnosu na planirani broj stanovnika (13441), na teritoriji plana obezbeđeni su kapaciteti za obuhvat od oko 70% dece predškolskog uzrasta (u rasponu od 927 do 1018, odnosno prosečno 70% što iznosi broj od 988 dece). Ukupan planirani kapacitet predškolskih ustanova u obuhvatu Plana iznosi 985 dece. Planirano je 3 lokacije za objekte predškolskih ustanova, kao i tri depandansa. Od planiranih lokacija, 2 ustanove su sa maksimalnim kapacitetom za po 270 korisnika (J1-2 i J1-3) u bloku 18, odnosno bloku 19, kao i jedna predškolska ustanova kapaciteta za oko 245 korisnika (J1-1) u bloku 7. Depandans predškolske ustanove J1-D1, koji se planira u okviru objekta Vile „Mozer“, a u okviru zone S8 u bloku 23, je kapaciteta 80 dece predškolskog uzrasta. Depandans predškolske ustanove J1-D2, koji se planira u prizemlju objekata zone S7 u bloku 2, je kapaciteta 40 dece predškolskog uzrasta. Depandans predškolske ustanove J1-D3, koji se planira u prizemlju objekata zone S8 u bloku 21, je kapaciteta 80 dece predškolskog uzrasta.

U postojećem stanju u obuhvatu granice Plana, nema evidentiranih objekata osnovnih škola. Za ukupni broj stanovnika (postojeći i planirani) oko 13441 na teritoriji plana očekuje se oko 1344 dece školskog uzrasta (10% od ukupne populacije).

Planirano je da deca uzrasta 7-14 godina, odnosno učenici, nakon realizacije koriste

objekat osnovne škole J2 u okviru bloka 14, kapaciteta od 540 učenika, raspoređenih u 18 odeljenja sa radom u jednoj smeni.

Deo populacije dece školskog uzrasta će koristiti kapacitete postojećih i planiranih osnovnih škola u okviru jedinstvenog gravitacionog područja u kontaktnoj zoni Plana na udaljenosti do 1000m i to OŠ „Radoje Končar”, OŠ „Petar Kočić”, odnosno planirane OŠ u bloku oivičenom ulicama Mozerovom, Živka Petrovića i „Saobraćajnicom 8“, nakon njene realizacije.

Planirana namena kompleksa – kampus visokoškolskih ustanova – fakultet sa komplementarnim sadržajima, institutima, naučno-istraživačkim centrima i ustanovama studentskog standarda. Orjentaciona površina Građevinske parcele javne namene J4-1 u bloku 12 iznosi oko 24975 m2.

U okviru kompleksa specijalizovanih visokoškolskih centara poželjno je planirati i druge komplementarne, kompatibilne namene: naučno-istraživačke ustanove, studentske domove i internate, sportsko-rekreativne terene i prateće komercijalne, ugostiteljske i zabavne sadržaje u službi osnovne namene, kao i uređenje slobodnih i zelenih površina.

U zoni železničke pruge sa zaštitnim pojasom - podzemna deonica, zabranjena je izgradnja objekata, odnosno obavezno je uređenje slobodnih i zelenih površina.

Kapacitet visokoškolske ustanove - oko 700 studenata. Kapacitet ustanove studentskog standarda u rasponu od 100 do 300 studenata/korisnika, optimalno oko 150-200 studenata.

Za primarnu zdravstvenu zaštitu stanovnika planirane su sledeće ustanove:

▪ Gradski zavod za kožne i venerične bolesti J6-1

▪ Gradski zavod za plućne bolesti i tuberkulozu J6-2

▪ Gradski zavod za gerontologiju i palijativno zbrinjavanje J6-3

▪ Ustanova primarne zdravstvene zaštite - depandans J6-D.

Ustanove specijalizovane zdravstvene zaštite na teritoriji Plana su: ▪ KBC „Bežanijska kosa” J7-1 ▪ Objekat ginekološko-akušerske

zdravstvene i naučno-istraživačke delatnosti J7-2.

Na teritoriji Plana, u bloku broj 4 nalaze se dve postojeće ustanove socijalne zaštite: • Dom za odrasla invalidna lica • Stacionar za decu i omladinu obolelu

od autizma.

Površine za stanovanje

U okviru granica Plana, u površinama za stanovanje planirane su sledeće zone:

Zona S1 - Zona porodičnog stanovanja u formiranim gradskim blokovima u centralnoj i srednjoj zoni grada zastupljena je u blokovima broj 18, 21 i 22.

Zona S4 - Zona porodičnog stanovanja – sanacija neplanski formiranih blokova zastupljena je u blokovima broj 1, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 9a, 11 i 23 i čine je neplanski izgrađeni objekti.

Zona S6 - Zona transformacije porodičnog stanovanja u delimično formiranim gradskim blokovima u višeporodično stanovanje zastupljena je u blokovima broj 10, 15, 17 i 24.

Zona S7 - Zona višeporodičnog stanovanja – sanacija neplanski formiranih blokova zastupljena je u blokovima broj 2, 3, 4 i 7.

65

U okviru Zone S10 - Zona stanovanja u novim kompleksima primenjena je Zona S8 - zona višeporodičnog stanovanja - transformacija privrednih i drugih kompleksa koja je zastupljena u blokovima broj 19, 20, 21 i 23. U okviru Zone S8, u bloku 21 je formirana podzona S8.1.

Podzona S8.1 - Zona višeporodičnog stanovanja - transformacija privrednih i drugih kompleksa koja je zastupljena u bloku broj 21.

Zona S9 - Zona višeporodičnog stanovanja u postojećim organizovanim naseljima – otvoreni blok zastupljena je u bloku broj 23.

Mešoviti gradski centri

Zona M6 - Zona mešovitih gradskih centara u zoni niske spratnosti tipa M6 zastupljena je u blokovima broj 11 i 16.

Komercijalni sadžaji

Zona K2 - Zona komercijalnih sadržaja u zoni srednje spratnosti zastupljena je u bloku broj 15.*K2 - Pravila građenja za GP-10 za izgradnju stanice za snabdevanje gorivom u zoni K2.

Zona K4 - Zona pratećih komercijalnih sadržaja zastupljena je u bloku broj 11c.

Lokacije koje se razrađuju urbanističkim projektom

Planom je definisano područje za koje je obavezna izrada urbanističkih projekata (područje „Laudonovog šanca“ na potezu od Ulice Marije Bursać do Ulice Hercegovačke, deo blokova 11, 11c, 19 i 23, kao i blokovi 12 i 13). U okviru ovog područja su planirane tri ustanove primarne zdravstvene zaštite: Gradski zavod za kožne i venerične bolesti (J6-1), Gradski

zavod za plućne bolesti i tuberkulozu (J6-2) i Gradski zavod za gerontologiju i palijativno zbrinjavanje (J6-3) kao i dve ustanove specijalizovane zdravstvene zaštite: KBC „Bežanijska kosa” (J7-1) i planirani Objekat ginekološko-akušerske zdravstvene i naučno-istraživačke delatnosti (J7-2).

Pored navedenih, obavezna izrada urbanističkog projekta je definisana i za planiranu visokoškolsku ustanovu, odnosno kampus visokoškolskih ustanova (J4).

Moguća je izrada više Urbanističkih projekata kojim bi se izvršila urbanističko-arhitektonska razrada pojedinačnih lokacija/građevinskih parcela, bliže definisao sadržaj i organizacija objekata (vizuelni identitet objekata i ambijenata, kapaciteti, potrebni ostali sadržaji, saobraćajnog pristupa i parkiranja, mogućnost fazne realizacije i sl.).

Minimalni obuhvat razrade UP-a za objekte i komplekse javne namene, je Planom definisana građevinska parcela, odnosno pojedinačni kompleks ustanove javne namene.

Planom je formirana građevinska parcela GP-6, zona S8 u bloku 23, za koju je obavezno sprovođenje izradom Urbanističkog projekta.

Takođe, obavezna je izrada jedinstvenog Urbanističkog projekta za zonu S8 u bloku 19.

66

PLAN DETALJNE REGULACIJE POSTROJENJA ZA EKSPLOATACIJU PIJAĆE VODE I WELLNES I SPA CENTRA

Tekst priredila: Mirjana Nedeljković, dipl.pr.planer

Odgovorni urbanisti: Mirjana Nedeljković, dipl.pr.planer i Jadranka Živković, dipl.inž.arh.

Područje obuhvaćeno Planom nalazi se u okviru zaštićenog prirodnog dobra - Predeo izuzetnih odlika

„Kosmaj“, u vikend zoni. Na lokaciji su vršena detaljna hidrogeološka istraživanja kao osnov za izradu elaborata o rezervama podzemnih voda u cilju eksploatacije podzemnih voda izvorišta „Sofia“, na istočnim padinama planine Kosmaj. Na uglavnom neizgrađenom zemljištu planirana je izgradnja postrojenja za eksploataciju pijaće vode i wellnes i spa centra, koji svojim položajem, izgledom, materijalizaciojom i volumenom, ne smeju da naruše arhitektonski i urbanistički koncept okruženja. Obavezna je realizacija zaštitnog zelenog pojasa uz maksimalno očuvanje kvalitetne vegetacije zatečene na terenu.

The Plan refers to the area in the territory of protected cultural good – outstanding natural landscape Kosmaj in

the zone of vacation houses. Detailed hydrological surveys were conducted in the location as the basis for developing the study on the groundwater reserves for the purpose of exploiting waters of the spring Sofia in the eastern-side slopes of Kosmaj mountain. In the mostly undeveloped land it has been planned to build facilities for exploiting drinking water and wellness and spa centre, that shall not disturb architectural and urban concept of the surroundings through their location, appearance, materialisation and volume. It is obligatory to create protective green belt with maximum level of conservation of the existing onsite vegetation.

DETAILED REGULATION PLAN FOR DRINKING WATER EXPLOITATION PLANTS AND WELLNESS AND SPA CENTER

67

Područje obuhvaćeno Planom nalazi se na teritoriji gradske opštine Mladenovac, na udaljenosti od oko 8 km severozapadno od grada Mladenovca na katastarskoj opštini Koraćica. Prostor se nalazi na južnim padinama brda Košutica na planini Kosmaj. Pejzaž je pod vegetacijom - strme strane su pokrivene šumskom vegetacijom dok su blaže padine pod travnatom vegetacijom, voćnjacima i njivama.

Šire okruženje karakterišu pre svega turistički sadržaji označeni kao destinacije sa dominantnom letnjom ponudom, okruženi zelenilom i mestimično izgrađenim objektima za odmor. Na vrhu planine Kosmaj, na udaljenosti od oko 2 km vazdušnom linijom zapadno od lokacije, kao svojevrsan znak raspoznavanja Šumadije, nalazi se spomenik borcima Kosmajskog partizanskog odreda palim u Drugom svetskom ratu, delo arhitekte Bogdana Bogdanovića. Na udaljenosti

od oko 650 m južno od lokacije nalazi se manastir Pavlovac, spomenik kulture od velikog značaja. Kontaktno područje karakteriše vikend stanovanje sa mestimičnim grupacijama individualnih stambenih objekata lociranih u prirodnom okruženju.

Predmetna lokacija se nalazi u okviru zaštićenog prirodnog dobra-predeo izuzetnih odlika „Kosmaj“1 (PIO Kosmaj). Zaštićeno prirodno dobro kategoriše se kao značajno prirodno dobro sa ustanovljenim režimom zaštite II i III stepena. Prirodno dobro „Kosmaj” stavljeno je pod zaštitu radi očuvanja i unapređenja živopisnih pejzažnih obeležja i primarnih predeonih vrednosti, strukture i kvaliteta šuma, raznovrsnosti i bogatstva biljnog i životinjskog sveta i staništa, kvaliteta voda, zemljišta i vazduha, dobara kulturne baštine i njihovog ambijenta, stvaranja uslova za održivi razvoj turizma, rekreacije i

poljoprivrede, odnosno plansko uređenje i korišćenje prostora i izgradnju objekata za te namene. Mere zaštite i korišćenja prirodnog dobra definisane su Rešenjem o stavljanju pod zaštitu.

Područje obuhvaćeno Planom je u režimu zaštite III stepena kojim se utvrđuje „selektivno i ograničeno korišćenje prirodnih bogatstava i kontrolisane intervencije u prostoru ukoliko su usklađene sa funkcijama prirodnog dobra ili su vezane za nasleđene tradicionalne oblike obavljanja privrednih aktivnosti i stanovanja uključujući i turističku izgrdanju“.

Predeo izuzetnih odlika „Kosmaj“ predstavlja jedno od centralnih područja ekološke mreže uspostavljene Uredbom o ekološkoj mreži2. Celokupno plansko područje pripada Emerald području3 – PIO Kosmaj RS0000059, a severozapadni deo pripada odabranom području za dnevne leptire u Srbiji (PBA – Prime Butterfly Area) - PIO Kosmaj 17.

Planski osnov za izradu Plana detaljne regulacije sadržan je u Prostornom planu područja posebne namene predela izuzetnih odlika Avala-Kosmaj4 i Prostornom planu gradske opštine Mladenovac (PPGO Mladenovac)5. Prema PPGO Mladenovac predmetna lokacija se nalazi u površinama planiranim za stambene zone na građevinskom zemljištu van naselja - zona vikend naselja za izgradnju kuća za odmor. Vikend stanovanje čine grupacije individualnih stambenih objekata lociranih u prirodnom okruženju koji se koriste povremeno (odmor, rekreacija, boravak vikendom van grada itd.)

1: Rešenje o stavljanju pod zaštitu prirodnog dobra „Kosmaj“ objavljeno je u „Sl. listu grada Beograda“, br. 29/2005 od 27.12.2005. godine2: Uredba o ekološkoj mreži „Sl. glasnik Republike Srbije”, br. 102/103:„Emerald područja“ predstavljaju prostorne celine koje su od posebnog nacionalnog i međunarodnog značaja sa aspekta očuvanja i zaštite ugroženih divljih biljnih i životinjskih vrsta i određenih stanišnih tipova. Osnova za njihovo izdvajanje je Konvencija o očuvanju divljeg biljnog i životinjskog sveta i prirodnih staništa Evrope, tzv. Bernska konvencija („Službeni glasnik RS - Međunarodni ugovori“, br. 102/07)4:„Službeni glasnik Republike Srbije”, br. 146/145:„Službeni list grada Beograda“, br. 53/12

Šira situacija sa granicom plana

68

Predmetno područje se nalazi na prostoru koji pripada geotermalnoj zoni Avala-Kosmaj-Bukulja-Rudnik perspektivnoj sa aspekta prisustva ležišta i izvorišta termalnih voda. Na lokaciji su vršena detaljna hidrogeološka istraživanja kao osnov za izradu Elaborata o rezervama podzemnih voda u cilju eksploatacije podzemnih voda izvorišta „Sofia“ na istočnim padinama planine Kosmaj.

Ministarstvo rudarstva i energetike Republike Srbije - Sektor za geologiju i rudarstvo, izdalo je Rešenje kojim se utvrđuju i overavaju rezerve podzemnih voda na izvorištu „Sofia“, opština Mladenovac.

Za predmetno područje Ministarstvo zdravlja izdalo je Rešenje kojim se određuju granice zona sanitarne zaštite izvorišta „Sofia“ (neposredna i uža zona zaštite), bazirane na „Elaboratu o zonama sanitarne zaštite izvorišta „Sofia“, na planini Kosmaj“, koji je uradilo preduzeće „Geofizika-ing“ d.o.o. iz Beograda.

Postojeće korišćenje zemljišta

Više od 80% teritorije u obuhvatu Plana, predstavljaju neizgrađene površine. Na tri katastraske parcele izgrađeni su objekti za odmor, srednjeg boniteta, koji su planirani za zamenu novim sadržajima.

Teren je pretežno sa blažim nagibom dok je u jugoistočnom delu denivelacija od oko 30m. Duž istočne granice plana je razvijena jaruga u koju se trenutno ulivaju vode iz istražno-eksploatacionih bunara.

Područje je prekriveno niskim rastinjem različitog stadijuma sukcesije (od zeljaste do drvenaste vegetacije) sa pojedinačnim grupacijama vrednog zelenila.

Na predmetnoj lokaciji su izvedena tri istražno-eksploataciona bunara sa vodom hidrokarbonatno-magnezijumsko-kalcijumskog tipa temperature od 14-17°C. Namena izvorišta „Sofia“ je zahvatanje podzemne vode koja će se koristiti za flaširanje. Lokacija saobraćajno i infrastrukturno nije opremljena.

Potencijali i ograničenja

Potencijal prostora se ogleda pre svega na atraktivnosti lokacije za izgradnju wellness i spa centra kao i realizaciju postrojenja za eksploataciju pijaće vode obzirom na količine zahvata vode iz kolektora podzemne vode.Osnovna ograničenja u planiranju obuhvaćenog područja, o kojima se posebno vodilo računa tokom izrade Plana i definisanja planskog rešenja su: ▪ mere zaštite i korišćenja prirodnog

dobra u skladu sa ustanovljenim režimom zaštite III stepena,

▪ mere zaštite i korišćenje prostora u skladu sa određenim zonama sanitarne zaštite,

▪ mere zaštite i korišćenja prostora sa aspekta geološko-geotehničkih i hidrogeoloških karakteristika terena, podzemnih i nadzemnih vodotokova,

▪ nedostatak organizovanog prikupljanja atmosferskih i upotrebljenih voda gradskim sistemima kanalizacije.

69

Plansko rešenje

U skladu sa smernicama PPGO Mladenovac, data je mogućnost izgradnje pojedinačnih komercijalnih i privrednih objekata u okviru stambene zone.Planskim rešenjem definisana je osnovna namena koju čine komercijalni i srodni sadržaji - wellnes i spa centar i manje proizvodne jedinice - mali proizvodni pogon, postrojenje za eksploataciju pijaće vode.

Na površini od oko 2,4 ha na jednoj građevinskoj parceli planirana je izgradnja dva slobodnostojeća obejkta, koji moraju da budu pozicionirani tako da ne ugrožavaju funkcionisanje na kontaktnim parcelama drugih namena.

Rešenjem Ministarstva zdravlja, za Istražno-eksploatacione bunare (IEB 1-3)

određena je neposredna zona zaštite (zona I) u kojoj nije dozvoljena nikakva izgradnja. Celo Plansko područje je u okviru uže zone zaštite (zona II) u kojoj nije dozvoljena nikakva investiciona gradnja pre uređenja prostora objektima kanalisanja (kanalizacionim sistemom). Za sve planirane objekte u užoj zoni zaštite obavezna je izrada studije procene uticaja na životnu sredinu, a posebno na izvorište podzemnih voda.

Obzirom da se loakcija nalazi u Zaštićenom prirodnom dobru, da su određene zone zaštite izvorišta „Sofia“, kao i da nema izgrađene kanalizacione mreže, problem je predstavljala evakuacija atmosferske i upotrebljene vode. Planom nije dozvoljeno nekontrolisano upuštanje vode u zelene površine i okolni teren kao ni prihvatanje upotrebljenih voda septičkim jamama.

Planirano je da se atmosferske i upotrebljene vode evakuišu lokalno po separacionom načinu kanalisanja.

Atmosferske vode sa manipulativnih površina unutar kompleksa, prihvataju se i tretiraju na uređaju za prečišćavanje do druge klase kvaliteta i akumuliraju u okviru kompleksa u vodonepropusnoj akumulacii. Upotrebljene vode se prihvataju cevnom kanalizacijom i odvode do lokalnog postrojenja za biološko prečišćavanje otpadnih voda u okviru kompleksa.

Državni put IIA reda broj 147 (Lipovačka šuma - Barajevo - Dučina - Mladenovac - Smederevska Palanka - Velika Plana - Žabari - Petrovac na Mlavi – Kučevo (u daljem tekstu: Državni put), tangira plansko područje sa severne strane. Veza sa Državnim putem ostvarena je preko planiranog dvosmernog pristupa sa punim programom veza, dok je interni i stacionarni saobraćaj planiran izvan regulacije Državnog puta u okviru granica obuhvata Plana.

Prilikom realizacije planskog rešenja neophodno je ostvariti povezanost i neprekidnost zelenih površina u Planskom području sa vegetacijom šireg prostornog obuhvata, kako bi se ostvarila integracija izgrađenih područja sa predelom, čime se održava i unapređuje povoljan mikroklimatski, bioekološko-sanitarni i estetski kvalitet prostora. Obavezno je maksimalno sačuvati kvalitetnu vegetaciju zatečenu na terenu i uklopiti je u novo pejzažno uređenje.

Obavezna je realizacija zaštitnog zelenog pojasa oko parcele, između građevinske linije i granice građevinske parcele. Zaštitni zeleni pojas planiran je i u jugoističnom delu parcele, u zoni slivnog područja postojećeg povremenog toka i ima ulogu zaštite zemljišta od erozije.

Prikaz planirane namene sa zonama sanitarne zaštite - na ortofoto snimku

70

UMP-UNUTRAŠNJI MAGISTRALNI PRSTEN - REŠENJE BUDUĆEG POVEZIVANJA UDALJENIH DELOVA GRADA

IRR – INNER RING ROAD – DESIGN FOR CONNECTING REMOTE PARTS OF CITY IN THE FUTURE

Tekst priredio: Dragan Mihajlović, dipl.građ.inž.

Odgovorni urbanisti: Dragan Mihajlović, dipl.građ.inž., Marija Milovanović, dipl.inž.arh i Darija Banjanin dipl.inž.arh.

Unutar kontinualno izgrađenog gradskog područja, predviđeno je formiranje unutrašnjeg magistralnog

poluprstena (UMP) oko Centralne zone koju čine staro jezgro Beograda, budući centar u Savskom amfiteatru, stari i novi centar na Novom Beogradu i staro jezgro Zemuna. Njegov zadatak je da rastereti centralno područje od individualnog saobraćaja, smanji obim saobraćaja na postojećim mostovima preko Save i obezbedi alternativne mogućnosti u povezivanju udaljenih gradskih područja. Pored značaja za individualni i drumski saobraćaj u celini, značaj ovog poteza ogleda se i u vođenju javnog gradskog saobraćaja i to naročito na pravcu koji spaja levu sa desnom obalom Save u čijem koridoru je planiran razvoj kapacitetnog šinskog sistema.

Inside of the continually constructed city area, it has been planned to form inner ring road (IRR) around the

Central zone which includes old Belgrade city centre, future centre in Savski amphitheatre, old and new centre in New Belgrade and old centre of Zemun. Its mission is to relieve central area of the individual traffic, the reduce the volume of the traffic on the existing bridges over Sava and secure alternative possibilities for connecting remote city areas. In addition to its importance for individual and road traffic as a whole, the importance of this IRR is reflected in the management of the public city transport especially in the direction of connecting the left Sava river bank with the right bank as has been planned to develop the railroad system capacities in its corridor.

71

Mnogobrojne saobraćajne analize rađene za potrebe rešenja planova višeg reda pokazale su trend putovanja sa porastom obilaznih i kružnih putovanja koja ne počinju niti se završavaju u centru grada te je stoga neophodna izgradnja nove obilaznica centralne zone. U skladu sa tim rešenjima Skupština grada Beograda je na sednici održanoj 24.10.2005. godine donela Odluku o izradi Plana detaljne regulacije za saobraćajni potez UMP-a od saobraćajnice T-6 do Pančevačkog mosta („Službeni list grada Beograda“ br. 25/05).

Kao što je navedeno u Uvodu, planom je unutar kontinualno izgrađenog gradskog područja, predviđeno formiranje unutrašnjeg magistralnog poluprstena (UMP) oko Centralne zone Beograda. Dužina cele trase je oko 16 km a trasa je podeljena na 5 deonica. Na trasi je definisan most Ada Ciganlija preko reke Save dužine 927 m, tunel „Dedinje” dužine 2170m i petlja „Šumice” sa autoputem Beograd-Niš. Planski je projekat do danas delimično realizovan, odnosno za deonicu 2 je planski dokument usvojen i trasa izgrađena.

Potvrdu potrebe za planiranjem jednog ovakvog saobraćajnog pravca daju nam i novije saobraćajne analize rađene za potrebe SMARTPLANA 2017 gde se prognozira da će broj zahteva za putovanjem putničkim automobilom značajno porasti između 2015. i 2033. godine: u jutarnjem vršnom času za oko 43% (29000 putovanja) i u popodnevnom za oko 49% (45500 putovanja). Broj vozilo-km na putnoj mreži u glavnoj gradskoj zoni tokom jutarnjeg vršnog časa je prognozirano da će porasti za oko 148000 (39%).

Dakle, kao prioritetni ciljevi nameću se: ▪ smanjiti vreme putovanja ▪ smanjiti zagušenja

▪ smanjiti emisiju štetnih gasova koji nastaju pri zagušenjima i zbog stajanja vozila.

Izgradnjom UMP-a kao funkcionalne celine upravo se postižu traženi efekti, a tragajući za fazama realizacije, testiranja izgradnje svake od 5 planiranih deonica samostalno bez kompletnog projekta pokazala su da je sa stanovišta tehničke izvodljivosti, minimum spajanje sektora 2 i 3 u paket imajući na umu planirani Topčiderski tunel kao vezu ove dve deonice.

Treći sektor saobraćajnice UMP predstavlja južnu deonicu UMP-a koa ima za cilj da saobraćajne tokove severno i južno od postojećeg autoputa usmeri ka ostalim pravcima bez prolaska kroz centralnu gradsku zonu.

Za potrebe izrade Plana urađeno je Idejno rešenje za UMP sektor III – deonica od izlaska iz tunela „Topčider” do ulaska u tunel „Šumice” (preduzeće CeS.COWI iz Beograda, 2016. godine) (u daljem tekstu: Idejno rešenje za UMP - sektor III).

Trasa deonice 3

Trasa UMP-a na sektoru III počinje izlaskom iz tunela „Topčider” prateći niveletu na

izlaznom portalu u nagibu od 3%, a zatim mostom nastavlja preko kružne raskrsnice Autokomanda, u dužini od ~ 400 m.

Iznad izlaznog portala tunela „Topčider” projektovana je kružna raskrsnica prečnika upisanog kruga D=30m, preko koje se povezuju saobraćajni tokovi na relaciji Bulevar kneza Aleksandra Karađorđevića, ulica Maglajska, Ljutice Bogdana, Humske i Dinarske, sa kružnom raskrsnicom Autokomanda.

Da bi se omogućio direktan pristup iz Bulevara Oslobođenja preko Autokomande na UMP, u smeru ka Novom Beogradu, projektovana je veza između Ulice Dr Milutina Ivkovića i UMP-a. Projektovana saobraćajnica povezana je sa kružnom raskrsnicom iznad izlaznog portala tunela „Topčider”.

Širina kolovoza ulica koje povezuju kružnu raskrsnicu Autokomanda sa kružnom raskrsnicom iznad izlaznog portala tunela „Topčider” i UMP-om, je 4.5 m. Nagib nivelete predmetnih saobraćajnica kreće se od 6% do 8.5%. Veza UMP-a sa kružnom raskrsnicom na Autokomandi ostvaruje se i preko saobraćajnica paralelnih UMP-u, koje se na UMP uključuju, odnosno isključuju sa UMP-a.

Trasa UMP-a

72

Širina kolovoza saobraćajnica je 3,5 m. U okviru ovih saobraćajnica projektovano je stajalište za autobuse.

Za potrebe prihvatanja i distribuciju saobraćajnih tokova prema okolnim blokovima, projektovana je kružna raskrsnica sa veličinom prečnika upisanog kruga D=45 m. Širina kružnog kolovoza je Bk=7 m. Predviđeno je da usmeravanje ulivnih i izlivnih traka kružne raskrsnice bude maksimalno.

Nakon kružnog toka UMP se ukršta sa Ulicom Triše Kaclerovića. Sa desnog kolovoza UMP-a projektovano je isključenje u Ulicu Triše Kaclerovića, dok se veza levog kolovoza i Ulice Triše Kaclerovića ostvaruje preko podvožnjaka ispod UMP-a, dužine približno 70m.

Projektovana širina dvotračnog kolovoza u Ulici Triše Kaclerovića je 6,5 m.

Širina kolovoznih traka UMP-a (tv=3,5 m) usvojena je u skladu sa pretpostavljenom projektnom brzinom 60km/h<Vp≤80 km/h, kao i u odnosu na pretpostavku visokog učešća vozila javnog gradskog prevoza u saobraćaju, na predmetnoj deonici.

Broj saobraćajnih traka usvojen je na osnovu rešenja UMP-a na sektoru II, Tunel „Topčider”.

Usvojena širina kolovoznih traka na vijaduktu iznad auto komande je 3,5 m.

Usvojena širina trotoara duž UMP-a na sektoru III je promenljiva, u skladu sa pretpostavljenim kretanjima pešaka u pojedinim oblastima sektora III, zaštitnog razmaka u odnosu na kolovoz, bočnih smetnji i dimenzija saobraćajnog profila samostalnih pešačkih staza. Projektovana trasa dalje vodi do auto-puta, gde desna kolovozna traka zauzima položaj paralelan auto-putu, dok se leva kolovozna traka nadvožnjakom ukršta sa auto-putem, a zatim zauzima položaj paralelan auto-putu.

Levi i desni kolovoz dalje se uklapaju u planirano rešenje saobraćajnice Nova Kumodraška koje primarno ima za cilj ostvarenje funkcionalnije veze naselja Kumodraž 2, Braće Jerković, odnosno ovog dela opštine Voždovac sa auto-putem, odnosno Ustaničkom ulicom i dalje sa centrom grada. Projektovana širina kolovoza je 7,0 m.

Sa levog kolovoza projektovan je izliv kako bi se ostvarila veza UMP-a sa pristupnom saobraćajnicom, paralelnom sa auto-putem.

Na pravcu ulica Zaplanjska – Grčića Milenka zbog zadatih prostornih ograničenja projektovana je raskrsnica oblika elipse (dve krivine sa spoljašnjim poluprečnikom Rv=40 m i prelaznicama A=54 m). Maksimalni nagib na priključnim rampama je 7%. Ova denivelisana raskrsnica omogućava pun program veza.Širina kolovoza na objektu je 9,0 m. Širina kolovoza na dvotračnim priključnim rampama je 6,5 m.

Trasa deonica 4 i 5

Sektori 4 i 5 severno od petlje „Šumice”, su posebno važna veza za odgušenje Starog grada, lokalnih puteva koji povezuju Autokomandu i Trg Slavija kao i glavne severo-južne koridore koji povezuju Pančevački most i sever. Uticaj ovog projekta na smanjenje obima transporta duž zagušenih koridora je evidentan, na primer:• Kneza Miloša (Severno od mosta

Gazela i Mostarske petlje): 4.200 na 3.840 (-9%)

• Bulevar vojvode Mišiča Koridor kod Sajma: 6.230 na 5.270 (-15%)

• Bulevar oslobodjenja severno od Autokomande: 3.740 na 3.120 (-15%).

Na isti način, UMP Sektori 2 i 3 imaju važnu ulogu u odlivanju saobračaja koji se pruža severojužno sa gore navedenih koridora koji idu iz ili ka Čukarici, posebno u zonu Banovog brda.

Sektor 4 se prostire od veze sa auto-putem, nakon prelaska petlje „Šumice”, do Bulevara kralja Aleksandra -orijentacione dužine 1,7 km dok se sektor 5 prostire se od Bulevara kralja Aleksandra do Pančevačkog mosta - orijentacione dužine 2,0 km.

Trasa deonice 3

73

Sektori 4 i 5 UMP-a su predviđeni dosadašnjom plansko-tehničkom razradom kao gradske magistralne saobraćajnice, ali se odlukom grada 2016. godine sektori 4 i 5 razmatraju kao gradski bulevar (Vr=50 km/h). U skladu sa tim zaključcima izrađeno je Idejno rešenje za UMP sektori IV i V – deonica od Ustaničke do Pančevačkog mosta od strane preduzeća Institut za puteve a.d., Beograd.

Idejnim rešenjem su uporedno date varijante trase u datom koridoru PGR Beograda, a kao najpovoljnija usvojena je, od strane Komisije za planove, površinska trasa. Na osnovu ovog usvojenog Idejnog rešenja i uzimajući u obzir integrisanje sa postojećom i planiranom saobraćajnom kontaktnom mrežom i urbanističko uklapanje s kontaktnim

prostorom, rešenjem koncepta predlaže se trasa saobraćajnice, planirani profil saobraćajnice, tipske raskrsnice i veze sa bočnim saobraćajnicama u zavisnosti od njihovog ranga.

Trasa sektora 4 pruža se od raskrsnice sa Ustaničkom (pun program veza) postojećom Ulicom Grčića Milenka, zapadnim obodom parka Šumice, do ulica Gospodara Vučića i Južni bulevar. Veza sa Južnim bulevarom izvodi se denivelisano, sa vezama koje se ostvaruju preko Ulice Gospodara Vučića. Trasa UMP-a nakon raskrsnice sa Ulicom Gospodara Vučića mostom prelazi preko Južnog bulevara. Saobraćajne veze ostvaruju se preko dve površinske raskrsnice (UMP – Gospodara Vučića i Južni bulevar – Gospodara Vučića). Dodatno je predviđena jednosmerna veza sa UMP-a iz pravca Vojislava Ilića na Južni

bulevar, pravac prema „Autokomandi“. Rešenje omogućava pun program veza između predmetnih saobraćajnica, kao i kontinuitet saobraćaja koji se odvija Ulicom Gospodara Vučića, što je značajno zbog linija javnog prevoza koje njom saobraćaju.

Nakon mosta preko Južnog bulevara trasa nastavlja Ulicom Grčića Milenka do ukrštanja sa sa Bojislava Ilića. Veza sa Ulicom Vojislava Ilića izvodi se četvorokrakom površinskom raskrsnicom. Položaj površinske raskrsnice se u velikoj meri poklapa sa položajem postojeće raskrsnice Ulica Grčića Milenka i Vojislava Ilića. Između ukrsnih pravaca je veliko zakošenje što u velikoj meri otežava formiranje raskrsnice.

Trasa dalje ide Pop Stojanovom ulicom i veza sa Bulevarom Kralja Aleksandra ostvaruje se četvorokrakom površinskom raskrsnicom. Položaj raskrsnice se u najvećoj meri poklapa sa sadašnjim položajem raskrsnice ulica Bulevar Kralja Aleksandra i Pop Stojanove.

Nakon Bulevara kralja Aleksandra trasa se Tršćanskom ulicom spušta ka Dimitrija Tucovića i površinski ukršta sa njom. Na predlog Komisije za pšlanove reazrađeno je i denivelisano ukrštanje ove dve saobraćajnice kako bi se eliminisao veliki podužni nagib od oko 12% na deonici od

Trasa deonica 4 i 5

Raskrsnica UMP-a i Ulice Vojislava Ilića Raskrsnica UMP-a i Bulevara kralja Aleksandra Veza UMP-a sa Pančevačkim mostom

74

Bulevara kralja Aleksandra do Dimitrija Tucovića.

U denivelisanoj varijanti, trasa UMP-a prelazi mostom preko Ulice Dimitrija Tucovića, dok se saobraćajne veze ostvaruju posredno preko ulica Đurićeva, Stanka Vraza, 21. Divizije i Čegarske.

Detaljnijom proverom prostornih mogućnosti, ustanovljeno je da je formiranje denivelisane raskrsnice između UMP-a i Ulice Dimitrija Tucovića, na način kako je to predviđeno Generalnim projektom nije moguće bez značajnog uticaja na okolno izgrađeno tkivo.

U nastavku trase UMP koridorom Krfske ulice dolazi do Ulice Svetog Nikole sa kojom se ukršta površinski i nastavlja Severnim bulevarom redukovanim profilom (bez ivičnog zelenila i sa razdelnim ostrvom od 1.5 m) zbog Novog groblja sa jedne i izgrađenih objekata sa druge strane trase.

U nastavku trase koridorom Severnog bulevara UMP ostvaruje vezu sa kružnim tokom Bogoslovija i sa Pančevačkim

mostom. U definisanju rešenja ove dve veze postavljeni su ciljevi koje je potrebno ostvariti rešenjem UMP-a i to su: ▪ Omogućavanje veze UMP –

„Pančevački“ most ▪ Saobraćajno rasterećenje kružne

raskrsnice kod „Bogoslovije“ ▪ Omogućavanje veza okolne

saobraćajne mreže na UMP i „Pančevački“ most.

Polazno stanovište preduzetih analiza bilo je da bi uključivanje UMP-a kao saobraćajnice visokog kapaciteta na kružni tok „Bogoslovija“, na mestu sadašnjeg položaja Severnog bulevara dovelo do zagušenja kružnog toka i velike verovatnoće čestih, potpunih obustava saobraćaja na njemu.

Nakon razmatranjea varijntnih rešenja analiziranih u okviru Idejnog rešenja Konceptom plana se predlaže varijanta sa vijaduktom preko ulica Mije Kovačevića i Dragoslava Srejovića i direktno povezivanje sa Pančevačkim mostom. Vijadukt prema Pančevačkom mostu ima jednu saobraćajnu traku po smeru.

U predmetnoj zoni je planirana i saobraćajnica koja povezuje ulice Mije Kovačevića i Dragoslava Srejovića i koja bi omogućavala povezivanje postojeće saobraćajne mreže na UMP i posredno na most, bez vođenja saobraćaja preko kružnog toka.

Podužni nagibi duž planirane trase mogu predstavljati problem u budućoj eksploataciji planirane saobraćajnice i oni maksimalno iznose: ▪ 10% i 8% na delu neposredno nakon

Ustaničke ulice (210 m) ▪ 10% na delu neposredno pre ulice

Gospodara Vučića (115 m) ▪ 8% na delu neposredno pre ulice

Vojislava Ilića (90 m) ▪ 8% na delu neposredno pre Bulevara

Kralja Aleksandra (60 m) ▪ 9% i 8% na delu neposredno posle

Bulevara Kralja Aleksandra (80 m) ▪ 10% i 12% na delu pre ulice Dimitrija

Tucovića (160 m) ▪ 8.5 i 9% na delu posle ulice Dimitrija

Tucovića (160 m).

Iz navedenog se može videti da se najveći podužni nagibi nalaze neposredno uz saobraćajnice primarne gradske mreže koje bi bilo potrebno povezati sa planiranom saobraćajnicom. Takođe, upravo ove saobraćajnice karakteriše kontinualna ivična gradnja u najvećem stepenu. Ovakvi nagibi predstavljaju poseban problem za odvijanje javnog gradskog saobraćaja.

Poprečni profili

Na osnovu ranga saobraćajnice, kao i na osnovu zaključaka Komisije za planove tokom izrade Idejnog rešenja, usvojeni su osnovni elementi poprečnog profila UMP-a na sektorima IV i V.

Podužni profil deonice Ustanička-Južni Bulevar

75

▪ Četiri saobraćajne trake (2 saobraćajne trake po smeru) širine 3,25 m (u slučaju kretanja vozila gradskog prevoza, ukupna širina kolovoza ostaje ista 6,50m s tim da bi širine traka iznosila 3,0 i 3,5 m)

▪ Razdelni pojas širine 8,0 m ▪ Širina trotoara 3,0 m ▪ Širina biciklističke staze 1,50 m ▪ Ivično zelenilo širine 3,0 m.

Tokom izrade Koncepta plana planirane su korekcije usvojenog poprečnog profila i to: ▪ Na deonici od Ustaničke ka Južnom

bulevaru sa zapadne strane je planirana dodatna - treća servisna saobrajna traka na račun razdelnog ustrva usled velike učestalosti ukrštanja trase sa bočnom sekundarnom mrežom. Sa istočne strane su ostale planirane dve saobraćajne trake ali je regulacija UMP-a smanjena za 3 m da bi se smanjio ulazak u park Šumice.

▪ Od Nove 2 i sa zapadne strane se planira uvođenje servisne treće trake pa je sve do ukrštanja sa Svetog Nikole planirani profil UMP-a sa po tri saobraćajne trake i smanjenim razdelnim ostrvom, osim u zoni pre i posle mosta preko Južnog bulevara.

U slučaju potrebe formiranja autobuskog stajališta, isto se formira na kolovozu, bez posebne niše. Peron za putnike se u tom slučaju formira na prostoru ivičnog zelenila, širine 3.0 m.

Na delu gde se planirani UMP nalazi u koridoru Severnog bulevara, usled prostornih ograničenja u vidu položaja Novog groblja sa jedne i izgrađenih objekata sa druge strane, nije bilo moguće postaviti planiranu saobraćajnicu sa istim poprečnim profilom kao na ostalom delu trase. S toga su usvojeni osnovni elementi poprečnog profila.

▪ Četiri saobraćajne trake (2 saobraćajne trake po smeru) širine 3,25 m (u slučaju kretanja vozila gradskog prevoza, ukupna širina kolovoza ostaje ista 6,50 m s tim da bi širine traka iznosila 3,0 i 3,5 m)

▪ Razdelni pojas širine 1,5 m ▪ Širina trotoara 2,5 m ▪ Širina biciklističke staze 1,50 m.

Most na trasi preko Južnog bulevara je projektovan sa širinom razdelnog pojasa u skladu sa konstruktivnim zahtevima a ne sa širinom od 8.0 m. Stoga je i poprečni profil saobraćajnice u kontaktnim delovima sa mostom projektovan sa širinom razdelnog pojasa od 4.50 m kako bi se na mestima raskrsnica mogle formirati trake za leva skretanja. Poprečni profili na mostu sadrži po dve saobraćajne trake od po 6.5 m, obostrane biciklističke staze od po 1.5 m i obostrane pešačke staze od po 3.0 m.

Na vijaduktu preko koga bi se izvršilo direktno povezivanje rase UMP-a sa Pančevačkim mostom, predviđene su razdvojene mostovske konstrukcije za levu i desnu kolovoznu traku. Predviđena širina kolovoza iznosi 6.0m (jednosmerno kretanje jednom saobraćajnom trakom). Na vijaduktu nije predviđeno kretanje pešaka i biciklista.

Na kraju, treba napomenuti da se konačnom realizacijom ovog, sad već davno planiranog, saobraćajnog koridora ne rešava samo jedno od ključnih saobraćajnih problema grada već i omogućava transformacija tkiva kroz koje trasa prolazi. Transformacija tkiva i benefiti koje donosi sama saobraćajnica zajedno, donose evidentnu isplativost ovog procesa izgradnje kao celine što je potvrđeno i rezultatima analize rađene za potrebe SMARTPLAN-a 2017 gde se pojedinačno projekat koridora UMP-a

procenjuje kao projekat koji proizvodi najviši odnos koristi i troškova (BCR) 2.8 u poređenju sa ostalim kapitalnim gradskim saobraćajnim projektima. Na osnovu ovih rezultata, čini se da UMP ima najviši prioritet kada su u pitanju projekti saobraćajnica. Visok BCR znači da za svaki euro kapitala koji se utroši na projekat, ostvari se šira ekonomska korist od 2.80 eura.

76

URBANISTIČKI PROJEKAT ZA IZGRADNJU UNIVERZITETSKE DEČJE KLINIKE TIRŠOVA 2

URBAN PROJECT FOR THE CONSTRUCTION OF UNIVERSITY CHILDREN HOSPITAL TIRSOVA 2

Tekst priredile i rukovodile izradom: Jadranka Živković, dipl.inž.arh. i Tamara Tahov, mast.inž.arh.

Konsultant: Nebojša Minjević, dipl.inž.arh.

Idejno rešenja objekta: dr Dragana Mecanov, dipl.inž.arh., Bexel Consulting doo

Idejno rešenje pristupnog puta od autoputa E-75 do UDK Tiršova 2: Goran Šenica, dipl.inž.građ., Miloš Pavlović, dipl. inž. saob., Nebojša Vasković, dipl.građ.inž., Bojan Brkić, dipl.građ.inž.

Urbanističkim projektom izvršena je urbanističko – arhitektonska razrada lokacije za potrebe izgradnje

Univerzitetske dečje bolnice Tiršova 2, na lokaciji Deligradska br. 40a, opština Savski venac, u Beogradu. Idejno rešenje objekta, koje je uradio Bexel Consulting doo, kao i pristupnog puta od auto-puta E-75 do lokacije dečje bolnice, koje je izradio Institut za puteve AD Beograd, predstavljaju funkcionalnu i prostornu proveru mogućnosti izgradnje. Urbanističkim projektom preispitani su i definisani urbanistički parametri u skladu sa programom javne službe i planskim odredbama za ovo područje. Urbanističkim projektom obuhvaćena je površina od oko 36 079 m2, na kojoj se planira izgradnja objekta spratnosti 4Po+2Su+P+Te+4, za kapacitet od 286 kreveta raspoređenih u okviru 154 bolesničkih soba.

The urban architectural development of the location has been completed through urban project of the

construction of the University Children Hospital Tirsova 2, in the location Deligradska No. 40a, municipality Savski venac, in Belgrade. The building concept design, done by Bexel Consulting ltd, as well as the access road from the Highway E-75 to the location of the children hospital, which was designed by the Road Institute AD Belgrade, represent functional and spatial check-up of the possibilities of construction. The urban project examines and defines urban parameters in accordance with the public service programmes and planning regulations for this area. The urban project includes area of 36 079 m2, it is planned to build multi-storey building (4Po+2Su+P+Te+4), with the capacity of 286 hospital beds distributed in 154 patients’ rooms.

77

Potrebe za proširenjem postojeće Univerzitetske dečje klinike Tiršova (UDK) datiraju još iz perioda osamdesetih godina, kada je za potrebe proširenja postojećih kapaciteta UDK urađena Izmena i dopuna detaljnog urbanističkog plana kliničko institutskog centra medicinskog fakulteta („Službeni list grada Beograda”, br. 14/91). Navedenim dokumentom, planirano je dodatno povećanje postojećih kapaciteta za oko 9600 m2 BRGP, izgradnjom objekta spratnosti P+6. Do danas, planirani kapaciteti nisu realizovani već samo dopunjeni postojeći (povećanjem spratnosti postojećeg objekta).

▪ Tokom 2016. god. aktuelizovani su zahtevi, pokrenuti od strane tadašnjeg rukovodstva UDK, kojim se ukazuje na urgentne potrebe za novim bolničkim kapacitetima za pedijatrijsko lečenje prema savremenim standardima medicinske struke i aktuelnim propisima iz oblasti građevinarstva.

▪ Tokom 2016.godine, urađena je Pre-Feasibility Study (PFS) (prethodna studija izvodljivosti) kojom je lokacija prema važećem Detaljnom urbanističkom planu ocenjena kao visoko rizična za izgradnju.

▪ 2017. godine osnovana je koordinaciona grupa koja je nakon temeljnog istraživanja procenila da je lokacija u blizini Kliničkog centra Srbije, pored autoputske deonice, najpogodnija.

▪ 2018. godine nastavljene su aktivnosti na istraživanju mikrolokacije za novi objekat dečje klinike, kapaciteta od oko 30 000 m2 BRGP, za oko 290 posteljnih mesta u blizini Kliničkog centra Srbije i Ginekološko akušerske klinike, zbog potrebe perinatološkog centra. Prema iskazanim potrebama

analizirano je nekoliko varijantnih predloga za novu lokaciju UDK i to:

▪ Lokacija 1. - Višegradska KBC Srbija, k.p. 1482/1 KO Savski venac,

▪ Lokacija 2. - Kneza Miloša br.103, k.p. 1482/9 i 1482/10 KO Savski venac,

▪ Lokacija 3. - Resavska, k.p. 1482/4 KO Savski Venac,

▪ Lokacija 4. - Deligradska br.40a, k.p. 1660/4 KO Savski venac.

▪ Na sastanku održanom 15.05.2018. godine u Skupštini grada Beograda, kojem su prisustvovali predstavnici Kabineta Predsednika Republike Srbije, Grada Beograda, predstavnici Ministarstva građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture, Kancelarije za upravljanje javnim ulaganjima i Urbanističkog zavoda Beograda, zaključeno je da se za potrebe izgradnje Univerzitetske dečje klinike Tiršova 2, usvaja lokacija br. 4. Deligradska br.40a, k.p. 1660/41 KO Savski venac.

▪ Juna 2018. godine, Kancelarija za upravljanje javnim ulaganjima je raspisala javnu nabavku za izradu Studije izvodljivosti za izgradnju nove Univerzitetske dečje klinike u Beogradu sa utvrđenim Projektnim zadatkom. Ugovor je zaključen sa kompanijom Bexel consulting doo, Beograd, i AIMC Gmbh, Rosenweg Austrija.

▪ Avgusta 2019. godine Radna grupa, koju je osnovala Kancelarija, usvaja Idejno rešenje –Varijanta 2, koje će predstavljati osnov za izradu predmetnog UPa.

▪ Oktobra 2019. godine, ugovorena je izrada tehničkih dokumenata za potrebe izgradnje UDK Tiršova 2 između Sekretarijata za investicije i Urbanističkog zavoda Beograda.

▪ Paralelno, Kancelarija za upravljanje javnim ulaganjima je oktobra 2019. godine, sa Institutom za puteve

ugovorila izradu Idejnog rešenja pristupne saobraćajnice i Analize opterćenosti raskrsnice kod Hitne pomoći.

▪ Za potrebe realizacije projekta od opšteg interesa, Vlada Republike Srbije je novembra 2019. godine donela Zaključak, kojim se otuđuju nepokretnosti na lokaciji Deligradska 40a iz svojine RS u korist Ministarstva zdravlja, za potrebe realizacije Univerzitetske dečje klinike Tiršova 2.

▪ Ministartvo zdravlja, je januara 2020. godine dostavilo saglasnost na planirani kapacitet i urbanističko rešenje lokacije.

▪ Urbanistički projekat je u periodu od 19 do 26/6/2020.godine prezentovan javnosti i potvrđen dana 08.07.2020.godine.

Opis lokacije

Lokacija, na kojoj se planira izgradnja dečje bolnice nalazi se u Deligradskoj ulici 40a, gradska opština Savski venac, na mestu gde se u postojećem stanju nalazi kompleks vojne ustanove „Dedinje” koja posluje u sastavu sektora za materijalne resurse Ministarstva odbrane Republike Srbije, koji se planira za izmeštanje.

Lokacija se nalazi u kontaktnom području Kliničkog centra Srbije u neposrednom okruženju GAK Višegradska i postojeće Dečje klinike Tiršova 1, na petominutnoj pešačkoj udeljenosti.

U okviru kompleksa „Dedinje” evidentirano je ukupno 9 objekata različite spratnosti kao i dva pomoćna objekta. Objekti uz Ulicu dr Koste Todorovića su prizemni i P+1 i u funkciji stanovanja vojnih korisnika. Unutar kat. parcele 1660/4 KO Savski venac objekti

78 su u funkciji poslovanja, međusobno povezani i različite su spratnosti od Su+P do Su+P+6. Ukupna BRGP postojećih objekata iznosi oko 13 293 m2. Unutar samog kompleksa, zabeležena je kvalitetna vegetacija u grupama ili pojedinačno, ali i spontana vegetacija nastala prirodnom sukcesijom usled neodržavanja.

Lokacija, planirana za izgradnju dečje bolnice, poziciono se nalazi unutar kompleksa Kliničkog centra Srbije, ali istom ne pripada. U neposrednoj blizini lokacije nalazi se GAK, Hitna pomoć, kao i centralna kula Kliničkog centra Srbije, zatim, Ortopedska klinika, Institut za TBC, Dekanat medicinskog fakulteta i Interna klinika B.

Južni deo lokacije, između Kliničkog centra i Bulevara Franše d’Eparea, karakteriše zeleni pojas duž autoputske deonice u funkcijui zaštite od negativnih uticaja saobraćaja i sanacije terena.

Aktivnosti koje su prethodile izradi Urbanističkog projekta

Prema iskazanim potrebama, potencijal lokacijie sagledan je kroz prethodnu Analizu lokacije za potrebe izgradnje Univerzitetske dečje klinike Tiršova 2.

Cilj izrade Analize je da se lokacija sagleda sa aspekta prostornih, planskih i infrastrukturnih ograničenja kao i koraka koje je potrebno preduzeti u cilju realizacije urbanističko tehničke dokumentacije za potrebe realizacije Univerzitetske dečje klinike Tiršova 2.

Analizom su date preporuke i smernice za sve analizirane aspekte, uključujući i preporuke izvedene iz primera iz svetske prakse za decje bolnice.

Analizom je zaključeno da potencijalna površina kompleksa od oko 3,3 ha odgovara normativima propisanim Planom generalne regulacije kojim se obezbeđuje od oko 118 m2 po 1

bolesničkoj postelji (80-150 m2 površine kompleksa po 1 bolesničkoj postelji PGR) za objekte specijalizovane namene. Korišćenjem slobodnih zelenih površina u neposrednom okruženju, uređenjem i kompatibilnim opremanjem prostora saobraćajnom i infrastukturnom mrežom stvaraju se uslovi za izgradnju objekta zahtevanih kapaciteta koji je saobraćajno opslužen i iz pravca auto-puta. Pogodnost predmetne lokacije svakako predstavlja, braunfild investicija pre svega sa tehno-ekonomskog aspekta obzirom da je lokacija infrastrukturno i saobraćajno opremljena primarnom i sekundarnom mrežom infrastrukturnih objekata.

Analizirana lokacija u kontekstu urbanističkog razvoja Kliničkog centra

Kompleks državne bolnice, urbanistički počinje da se razvija sredinom 19. veka, a svoju najveću ekspanziju dobija tek u periodu između dva svetska rata. Međutim, planski tek usvajanjem Detaljnog urbanističkog plana Kliničko institutskog centra medicinskog fakulteta („Službeni list grada Beograda”, br. 2/75), definisane su granice i smernice za urbani razvoj kliničkog centra. Navedeni planski dokument i danas je na snazi i predstavlja planski osnov za rekonstrukciju postojećih objekata.

Navedenom planskom dokumentu prethodio je Plan društveno ekonomskog razvoja SR Srbije od 1971/75 i program razvoja zdravstvene zaštite sa orijentacionim planom razvoja zdravstvene službe od 1971/75, kojim je predviđena izgradnja i rekonstrukcija Medicinskog fakulteta.

Usvajanjem Detaljnog urbanističkog plana kliničko institutskog centra

Položaj u odnosu na okruženje

79

Medicinskog fakulteta stekli su se uslovi za dislokaciju svih objekata u funkciji VMA, čime je kompleks Medicinskog fakulteta znatno proširen, sve do planirane trase transverzale koja definiše granicu kompleksa u istočnom delu. Planiranim rešenjem kompleks Medicinskog fakulteta zahvata prostor u površini od oko 35,56 ha.

Dislokacijom VMA sa predmetnog područja i dalje su zadržani svi objekti planirani za rušenje i u funkciji su Kliničkog centra Srbije.

Prema DUP-u, objekat na analiziranoj lokaciji u Deligradskoj ulici 40a, planiran je u okviru kompleksa Medicinskog fakulteta, u funkciji instituta.

Plansko rešenje

Planski osnov za izradu projekta sadržan je u Planu generalne regulacije građevinskog područja sedišta jedinice lokalne samouprave – grad Beograd

(celine I – XIX), („Službeni list grada Beograda”, br. 20/16, 97/16, 69/17 i 97/17) i Planu generalne regulacije sistema zelenih površina Beograda („Sl. list grada Beograda“, br. 110/19).

Predmetno područje, prema Planu generalne regulacije građevinskog područja sedišta jedinice lokalne samouprave – grad Beograd (celine I – XIX) najvećim delom sprovodi se neposrednom primenom pravila građenja, izdavanjem lokacijskih uslova, urbanističkim projektom i projektom parcelacije ili preparcelacije. Za izgradnju novih objekata javnih službi i funkcija, primenjuju se opšta pravila građenja i pravila građenja navedena u odgovarajućim poglavljima. Dozvoljena je supstitucija javnih namena, uz saglasnost nadležnih institucija koje raspolažu tim namenama, kroz obaveznu izradu urbanističkog projekta.

Planom generalne regulacije sistema zelenih površina Beograda („Sl.

list grada Beograda“, br. 110/19), obuhvaćene zelene površine nalaze se u sistemu javnih zelenih površina, po tipologiji - zaštitni zeleni pojas, koji predstavlja deo celine „zelena veza“ sistema zelenih površina Beograda, jer ima značajnu ulogu u uspostavljanju jedinstvenog sistema, kao i u očuvanju prirode, posebno biodiverziteta u gradu.

Vežeća planska dokumentacija od uticaja na područje: ▪ Detaljni urbanistički plan

rekonstrukcije i izgradnje kompleksa između auto-puta, Ulice kneza Miloša, Durmitorske ulice i Kliničko institutskog centra Medicinskog fakulteta, („Službeni list grada Beograda”, br. 18/78),

▪ Detaljni urbanistički plan kliničko institutskog centra medicinskog fakulteta, („Službeni list grada Beograda”, br. 2/75),

▪ Plan detaljne regulacije područja između auto-puta, kompleksa Beogradske industrije piva i

Planirana namena površina

80bezalkoholnih pića, kompleksa Železničke stanice „Beograd - Centar” i dela planirane saobraćajnice prvog reda - „Transverzale”, Gradska opština Savski Venac („Službeni list grada Beograda”, br. 53/15).

▪ Plan detaljne regulacije za izgradnju elektroenergetskog voda 110 kV od planirane TS 110/10 kV „Autokomanda” do područja PPPN „Beograd na vodi”, gradska opština Voždovac i Savski venac („Službeni list grada Beograda”, br. 13/16).

Urbanističkim projektom sve namene u obuhvatu, planirane su u okviru površina javne namene i određene za: ▪ Površine za objekte i komlekse

javnih službi – Specijalizovana zdravstvena zaštita J7

▪ zelene površine i ▪ mreža saobraćajnica - saobraćajne

površine.

Granica urbanističkog projekta obuhvata građevinski kompleks GK u površini od oko 33 670 m2 i građevinsku parcelu saobraćajnice S – deo Deligradske u površini od oko 2 409 m2 za saobraćajni pristup kompleksu, prethodno definisani i potvrđeni Projektom preparcelacije.

Građevinski kompleks GK, predstavlja celinu koja se sastoji od dve međusobno povezane samostalne funkcionalne celine različite namene i to: FC1 u površini od oko 10 524 m2 u okviru koje se planira izgradnja dečje univerzitetske klinike spratnosti 4Po+2Su+Pr+Te+4 i FC2 koja obuhvata zelene površine, u površini oko 23 146 m2. Pored planirane rekonstrukcije postojećeg zelenila u FC2, planira se pristupna saobraćajnica kojom se obezbeđuje prilaz objektu sa auto-puta i veza na Deligradsku ulicu.

Kapacitet objekta projektovan je za 286 kreveta raspoređenih u okviru 154 bolesničkih soba od čega je u stacionarnom delu objekta (1-4 sprat) planirano 134 soba a preostali deo u okviru prizemne i prve suterenske etaže, prema funkcionalnim zahtevima. Planirani broj zaposlenih, koji uključuje medicinsko osoblje i prateće osoblje, iznosi 800 puno radno vreme, a u međusmenama broj se može povećati i do 1000.

Podzemne i suterenske etaže su identičnih gabarita, u osnovi pravougaone forme. Prizemlje je, u skladu sa funkcionalnom organizacijom i formiranjem ulaznih pjaceta prema Ulici dr Koste Todorovića, povučeno od regulacije dok su nadzemne etaže manjeg gabarita i razvijene u obliku latiničnog slova H. Dopunsko prirodno osvetljenje i provetravanje suterenskih i prizemne etaže omogućeno je formiranjem 4 atrijuma. Krov prizemne etaže se planira kao ravan prohodan i u funkciji je krovne bašte i igru dece na otvorenom. Deo bašte se planira kao zelen, nasut odgovarajućim slojevima i ozelenjen i popločan u skladu sa primenjenim materijalim na objektu. Shodno funkciji, etaže su različitih spratnih visina od 3,60 do 5,0m.

Morfologija terena i denivelacija prema auto-putu iskorišćena je kao pogodnost kako bi se omogućila pristupačnost različitim nivoima, na različitim etažama. Obzirom na pad terena, suterenske etaže su manjim delom ukopane, a većim delom imaju mogućnost prirodnog osvetljenja i ventilacije.

Za potrebe obezbeđenja saobraćajnog pristupa objektu sa auto-putem E-75, od strane Instituta za puteve a.d.

Parterno rešenje sa osnovom krova

81

urađeno je i idejno rešenje pristupne saobraćajnice kao i analiza saobraćajnih tokova na novoprojektovanoj raskrsnici za vezu pristupne saobraćajnice i autoputa E-75.

Glavni pešački pristup objektu planiran je iz pravca kompleksa Kliničkog centra Srbije preko Uice dr Koste Todorovića, saobraćajni pristup kolima hitne pomoći planiran je iz pravca Kliničkog centra iz Ulice dr Koste Todorovića i sa autoputa preko planirane pristupne saobraćajnice. Saobraćajni pristup za korisnike i zaposlene planiran je preko planirane pristupne saobraćajnice i Deligradske ulice.

Ulazi u podzemnu garažu ostvareni su sa pristupne saobraćajnice na etaži G-3. Podzemni garažni prostor planiran je u 4 etaže unutar kojih je ostvaren ukupan broj parking mesta od 524 od kojih je 54 za osobe sa posebnim potrebama.

Za potrebe snabdevanja objekta planiran je bočni pristup iz Deligradske ulice,

kojim se ostvaruje pristup suterenskoj etaži Sut-2. Za potrebe odvođenja medicinskog otpada, planiran je drugi bočni pristup, sa zapadne strane, kojim se ostvaruje pristup etaži G-3. Preko planiranog saobraćajnog pristupa se planira i evakuacija smeća sa lokacije.

Protivpožarni prilaz obezbeđen je sa pristupne saobraćajnice koja se nadovezuje na rekonstruisanu Deligradsku ulicu. Od tehničkih postrojenja, van objekta planira se podstanica medicinskih gasova na udaljenosti od objekta oko 37m. Objekat je prizeman, dimenzija 15x5 m. Posebnom razvodnom instalacijom, medicinski gas se doprema do bolnice.

Organizaciona šema planiranih sadržaja, razvijena je kroz 7 funkcionalnih celina (za pregled i lečenje, negu bolesnika, snabdevanje i odlaganje, administraciju, naučno-istraživaki i akademski deo, tehničke prostorije i usluge socijalne zaštite) i prikazana u Idejnom rešenju. Planira se ograđivanje kompleksa ne

samo iz bezbednosnih i organizacionih razloga, nego i onemogućavanja korišćenja pristupne saobraćajnice kao prečice do Kliničkog centra.

Funkcija

Funkcionalne celine su primarno zadate u okviru funkcionalnog programa. Funkcionalnim programom definisano je sedam osnovnih celina: za pregled i lečenje (examination and treatment); negu bolesnika (nursing care); snabdevanje i odlaganje (supply and disposal); administraciju (administration); naučno-istraživaki i akademski deo (science and research); tehničke prostorije (technical and additional); usluge socijalne zaštite (social services).

Prema funkcionalnom programu, ostvaren je broj od 286 posteljnih mesta raspoređen u: ▪ stacionaru (etaže +02, +03 i +04)

planira se 181 bolesničkih postelja

82

▪ Intenzivnoj nezi (na etaži Sut-1) 37 bolničkih postelja

▪ IAS (IAS) (locirane u prizemlju, etaža PR, u okiviru funkcionalne grupe 1.01 hitan prijem): 9 bolesničkih postelja

▪ „Ambulantory beds“ (na prizemlju, eaža PR, u okviru funkcionalne grupe 1.02 centralna ambulanta, i u okviru ordinacija) 37 bolesničkih postelja i

▪ „Special beds“ (special treatment semistationary) 22 bolesničkih postelja.

Idejnim rešenjem planirane su dve osnovne vrste kretanja kroz objekat: ▪ Cirkularna (na etažama Pr, Sut-1 i

Sut-2) u podzemnim garažama, i ▪ Linijska (na etažama 1, 2, 3, i 4).

U samom objektu ostvarene su jasne i neprekinute komunikacije. Osobama sa invaliditetom ili otežanim kretanjem, omogućen je neometani pristup objektu na svim etažama. Imperativ funkcionalnog programa je omogućiti horizontalne šeme kretanja kao prioritetne, nasuprot vertikalnim. Takođe, programom je za svaku od prostorija uslovljen način osvetljenja, da li je dnevno svetlo neophodno, ili

nedozvoljeno. Atrijumima formiranim na etažama Pr, Sut-1 i Sut-2 postignuto je optimalno osvetljenje i ostvarena mogućnost prirodne ventilacije.

Planirane funkcionalne grupe u okviru objekta

U okviru podzemnih etaža (nivo G6, G5, G4 i G3) planirana su parking mesta za zaposlene i posetioce i tehničke prostorije. Preko etaže G3 (-12,9 (+100,7)) pristupa se ostalim garažnim nivoima u okviru kojih je planirano ukupno 524 PM (od čega 54 za osobe sa posebnim potrebama).

Na najnižoj etaži, u funciji bolnice, Sut-2 (-8,4 (+105,2)) planira se intenzivna nega (deo opštih/pomoćnih prostorija), sterilizacija, patologija, laboratorije, snabdevanje i distribucija hrane i lekova, centralna kuhinja, garderoba zaposlenih, pranje veša i posteljine, servisne prostorije za evakuaciju i odlaganje otpada, održavanje i transport.

Na etaži ispod prizemlja Sut-1 (-4,2 (+109,4)) planira se operacioni blok, intenzivna nega (u okviru koje se između ostalog nalazi i neonatologija),

dnevna hirurgija / dnevna klinika invazivna, terapijska / nega pacijenata, radiologija, endoskopija.

Na prizemlju (kota prizemlja +0,00 (+113,6)) planira se hitan prijem, centralnna ambulanta i dnevna bolnica.

Iznad etaže prizemlja, idejnim rešenjem, planirana je tehnička etaža Te (+5,00 (+118,6)), sa tehničkim prostorijama i radionicama. Deo tehničkih sadržaja se nalazi i na svakoj etaži.

U cilju kraćeg i bezbednog boravka dece na otvorenom, deo ravnog krova prizemne etaze, planiran je u funkciji krovnog vrta sa prigodnim mobilijarom i atraktivnim uredjenjem.

Iznad tehničke etaže, smeštene su četiri etaže u funkciji stacionarnog dela bolnice.

Na etaži prvog sprata (+8,2 (+121,8)) planira se intenzivna nega (deo opštih/pomoćnih prostorija), funkcionalna dijagnostika, fizikalna medicina, rehabilitacija, edukativni sadržaj i slušaonice, biblioteka i medijateka, prostorije za religiju, administrativne i pomoćne servisne prostorije.

Prednja i bočna fasada objekta

83

Na etaži drugog sprata (+12,4 (+126,0)) planira se stacionar (nefrologija, sobe za transplantaciju, za nastradale od opekotina, bolničke sobe, prateće prostorije uz prostorije stacionara) i prostorije menadžmenta i uprave.

Na etaži trećeg sprata (+16,6 (+130,2)) planira se stacionar (bolničke sobe, prateće prostorije uz prostorije stacionara) i administrativne prostorije.

Na etaži četvrtog sprata (+20,8 (+134,4)) planira se stacionar (izolacione i bolničke sobe, prateće prostorije uz prostorije stacionara) i administrativne prostorije.

Poslednja etaža objekta je prohodan ravan krov na kojem su planirane lift kućice, rashladne kule i druge tehničke instalacije.

Glavni element vizuelnog identiteta objekta je ventilisana fasadna obloga stacionara, kompletno samostalni sistem od kompozitnih panela, jednostruke obloge tkanim materijalom, inspirisan pletivom zavoja. Proporcijskim odnosima primenjenim na UDK Tiršova 2, dat je omaž Milanu Zlokoviću, autoru postojeće UDK u Tiršovoj ulici. Fasadna obloga ima ulogu zaštite od sunca, absorbcije zvuka, propušta dim i vazduh u određenoj meri, propušta svetlo i omogućava vizure ka spoljnom prostoru.

Potvrđeni Urbanistički projekat predstavlja osnov za izdavanje lokacijskih uslova za izradu Projekta za građevinsku dozvolu saglasno odredbama Zakona o planiranju i izgradnji („Sl. glasnik RS”, br. 72/2009, 81/2009 - ispr., 64/2010 - odluka US, 24/2011, 121/2012, 42/2013 - odluka US, 50/2013 - odluka US, 98/2013 - odluka US , 132/2014 i 145/14, 83/18, 31/19, 37/19 i 9/20).

3D model / Pristup sa autoputa

3D model / Pristup iz ulice Dr Koste Todorovića

84

PLAN ZA POSTAVLJANJE PODZEMNIH KONTEJNERA ZA SELEKCIJU OTPADA I RECIKLAŽU U PERIODU 2019-2029

PLAN FOR INSTALLATION OF UNDERGROUND CONTAINERS FOR WASTE SELECTION AND

RECYCLING IN THE PERIOD 2019-2029

Tekst priredile i rukovodile izradom: Olgica Gvozdić, dipl.inž.šum. i mr Jelena Marinković, dipl.pr.planer

Nekontrolisano i neorganizovano odlaganje otpada za posledicu ima niz ekoloških, socijalnih i ekonomskih

problema, tako da upravljanje otpadom danas, predstavlja imperativ u širem društvenom kontekstu. Strategijom upravljanja otpadom i Lokalnim planom upravljanja otpadom grada Beograda definisani su strateški principi i ciljevi u ovoj oblasti. Jedan od osnovnih ciljeva je uspostavljanje sistema odvojenog prikupljanja, reciklaža otpada i povećanje njegovog iskorišćenja. U cilju unapređenja sistema upravljanja otpadom, postavljanje kontejnera za reciklabilni otpad predstavlja prioritet grada Beograda. U centralnim gradskim zonama, prednost se daje postavljanju podzemnih kontejnera. Izrada Plana predstavlja prvi u nizu preduzetih aktivnosti u cilju povećanja stepena selekcije i reciklaže otpada.

Uncontrolled and unorganized waste disposal results in environmental, social and economic problems,

therefore today the waste management is an imperative in a wider social context. The Waste Management Strategy and the Local Waste Management Plan of the City of Belgrade define strategic principles and objectives in this area. One of the main objectives is to establish a system of separate collection, waste recycling and increase of its utilization. In order to improve the waste management system, the installation of containers for recyclable waste is a priority of the City of Belgrade. In the central city zones, preference is given to placing underground containers. The development of the Plan is the first in a series of activities undertaken in order to increase the level of selection and recycling of waste.

85

Integralno upravljanje otpadom predstavlja sistem upravljanja svim tokovima: od nastajanja, sakupljanja, primenjenih metoda tretmana do konačnog odlaganja otpada. Cilj je postizanje zaštite životne sredine, ekonomske isplativosti i društvene prihvatljivosti. Ono uključuje tehničke, socijalne, ekonomske, pravne, ekološke, političke, pa čak i kulturne komponente razvoja društva.

Smanjenjem stvaranja otpada, ponovnom upotrebom i reciklažom, postižu se najveći pozitivni efekti i smanjuje količina otpada za dalji tretman. Princip hijerarhije, osnovni princip u upravljanju otpadom, prednost daje prevenciji nastajanja otpada i njegovoj ponovnoj upotrebi, njegovoj reciklaži, odnosno tretmanu otpada radi dobijanja sirovina za proizvodnju istog

ili drugog proizvoda. Najnepovoljnije metode upravljanja otpadom predstavljaju njegovo iskorišćenje za dobijanje energije i deponovanje.

Na osnovu postojećeg stanja u Srbiji, navika stanovnika i realnih očekivanja, Strategijom upravljanja otpadom za period 2010–2019. godine („Sl. glasnik RS”, br. 29/10) i Lokalnim planom upravljanja otpadom grada Beograda 2011-2020 („Sl. list grada Beograda“, br. 28/11) (u daljem tekstu: Lokalni plan upravljanja otpadom) definisani su strateški principi i ciljevi upravljanja otpadom.

Jedan od osnovnih ciljeva Grada Beograda je povećanje iskorišćenja reciklabila (staklo, papir, karton, metal i plastika) i u tom kontekstu uspostavljanje sistema prikupljanja i transporta reciklabila.

Prednost korišćenja podzemnih kontejnera se ogleda u sledećem: ▪ zapreminski kapacitet omogućava

manju učestalost pražnjenja (dva puta nedeljno u toku noći, kada saobraćajna mreža nije opterećena)

▪ zatvoreni sistem sprečava širenje neprijatnih mirisa, prodiranja ocednih voda u zemljište, rasipanje i rasturanje otpada

▪ vizuelno su prihvatljiviji u gradskim sredinama.

Sekretarijat za zaštitu životne sredine pokrenuo je, u skladu sa Lokalnim planom upravljanja otpadom, postupak izrade Plana za postavljanje podzemnih kontejnera za selekciju otpada i reciklažu u periodu 2019-2029 (u daljem tekstu: Plan). Plan je podeljen u više faza, definisanih granicama opština. Do sada su urađene faze 1 i 2, odnosno Plan za opštine Stari grad i Vračar, u toku je izrada faze 3 – opština Savski venac.

Opšti ciljevi izrade Plana su unapređenje ekološkog stanja, prostorne organizacije i stvaranje mogućnosti svim korisnicima komunalnih usluga da direktno vrše selekciju otpada.

Posebni ciljevi izrade Plana su: ▪ uspostavljanje kriterijuma za

definisanje lokacija za postavljanje podzemnih kontejnera,

▪ identifikacija problema vezanih za integraciju potencijalnih lokacija u gradu sa prostornog, funkcionalnog, saobraćajnog, infrastrukturnog, ekološkog i estetskog aspekta,

▪ definisanje lokacija koje ispunjavaju kriterijume za postavljanje podzemnih kontejnera,

▪ definisanje načina sprovođenja planiranih lokacija, i

▪ podizanje etike i ekološke svesti građana o značaju i potrebi

Izvod iz PGR-a Beograda, Opština Vračar / Grafički prilog zaštita prirodnih i kulturnih vrednosti

86

200

200

70

70

90

70

70

90

min 200

min

160

min 200

30

пролаз за пешаке

објекат

коловоз

трот

оар

min 160 30200

обје

кат

пролазза пешаке

коловоз

200

200

70

70

90

70

70

90

min 200

min

160

min 200

min

30


објекат

коловоз

min 160 30200

обје

кат


коловоз

трот

оар

min 30min 30

min 260

min

230

парк

инг

паркингпаркинг

15

15

200

200

70

70

90

70

70

90

min 200

min

160

min 200

min

30


објекат

коловоз

min 160 min 30200

обје

кат


коловоз

трот

оар

min 30min 30

min 490

min

230

парк

инг

паркингпаркинг

15

15

70

70парк

инг

200min 30

70

90

min

220

min

220

min

220

min 200

min 30

min 430

min

220

min

220

min

220

Б

A A

Б

Б

A A

Б

Б

A A

Б

пресек АА

пресек ББ

пресек АА

пресек ББ

пресек АА

пресек ББ

тротарmin 390

min

390

У ТРОТОАРУ НА ПАРКИНГУ НА ПАРКИНГУДВА У НИЗУ

Šematski prikaz niza podzemnih kontejnera za reciklabilni otpad (Izvor: Katalog urbane opreme za uređenje i opremanje javnih površina na delu teritorije grada Beograda obuhvaćene Generalnim urbanističkim planom, u daljem tekstu: Katalog urbane opreme)

Šematski prikaz tipa A Šematski prikaz tipa B Šematski prikaz tipa V

87

recikliranja kao postulatu održivog razvoja.

▪ Naručilac izrade Plana, dostavio je za svaku fazu Programski zadatak u kome je definisan potreban broj kontejnera i lokacije na kojima ih treba postaviti. Ovi podaci su jedan od glavnih ulaznih kriterijuma uz podatke o potrebnom broju sudova dobijenih proračunom planiranih kapaciteta izgradnje iz važeće planske dokumentacije.

Pravni osnov za izradu i donošenje Plana sadržan je u odredbama: ▪ Strategije upravljanja otpadom za

period 2010–2019. godine („Sl. glasnik RS”, br. 29/10)

▪ Lokalnog plana upravljanja otpadom grada Beograda 2011-2020 („Sl. list grada Beograda”, br. 28/11)

▪ Zakona o upravljanju otpadom („Sl. glasnik RS”, br. 36/09, 88/10, 14/16, 95/18)

▪ Zakona o komunalnim delatnostima („Sl. glasnik Republike Srbije”, br. 88/11, 104/16, 95/18);

▪ Zakona o ambalaži i ambalažnom otpadu („Službeni glasnik RS”, broj 36/09, 95/18)

▪ Zakona o zaštiti životne sredine („Službeni glasnik RS”, br. 135/04, 36/09, 36/09 - dr. zakon, 72/09, 43/11 - odluka US, 14/16, 76/18, 95/18) i

▪ Odluke o održavanju čistoće („Sl. list grada Beograda”, br. 27/02, 11/05, 5/10 - dr. odluka, 2/11, 10/11 - dr. odluka, 42/12, 31/13, 44/14, 79/15 i 19/17).

Planski osnov za izradu predstavljaju Plan generalne regulacije građevinskog područja sedišta jedinice lokalne samouprave – grad Beograd (celine I - XIX) („Službeni list grada Beograda” br. 20/16, 97/16, 69/17 i 97/17) (u daljem tekstu: PGR Beograda), važeći detaljni urbanistički oplanovi i planovi detaljne razrade na predmetnoj teritoriji.

Plan predstavlja informaciono - dokumentacionu osnovu, bazu podataka za definisanje makrolokacija na kojima je moguće postavljanje podzemnih kontejnera. U fazi sprovođenja svake pojedinačne mikrolokacije obavezno je pribavljanje uslova nadležnih institucija. Planom su definisani osnovni urbanistički i ekološki kriterijumi na osnovu kojih su analizirane lokacije i optimalna ispunjenost uslova za postavljanje podzemnih kontejnera.

Kriterijumi za odabir potencijalnih lokacija za postavljanje podzemnih kontejnera su: ▪ planirana namena površina iz

važeće planske dokumentacije i planova u izradi,

▪ saobraćajna pristupačnost (neometani saobraćajni protok i manipulacija vozila),

▪ položaj infrastrukturnih objekata i vodova (postojeći i planirani objekti i vodovi),

▪ minimalna površina lokacije (oko 4m2 po kontejneru, odnosno dimenzija iskopa za postavljanje kontejnera zapremine 3m3 dužina/širina/dubina 1920x1840x2150),

▪ zaštita prostora (da ne ugrožava životnu sredinu, pripodna i kulturno istorijska dobra).

Kod odabira lokacije za postavljanje kontejnera mora se voditi računa ne samo o postojećim, već i o planiranim objektima i instalacijama koji su dati važećim planskim dokumentima. U slučaju izmeštanja određenih objekata (vodovodne, kanalizacione, elektro ili TK mreže) potrebna je saglasnost nadležnih komunalnih preduzeća.

Prilikom utvrđivanja lokacija za podzemne kontejnere vršena je uporedna analiza navedenih kriterijuma.

Za svaku predloženu lokaciju urađen je kataloški list sa detaqnim informacijama o postojećem stanju na terenu, rasporedu podzemnih instalacija i izvodom iz važećeg planskog dokumenta (Slika: Primer kataloškog lista lokacije za postavljanje podzemnih kontejnera).

U podzemnim kontejnerima se ne sakuplja opasan otpad iz domaćinstva, kao ni otpad koji pripada posebnim tokovima otpada. Svaki kontejner mora da ima jasnu oznaku koja pokazuje koja vrsta otpada se u njemu sakuplja. Mešanje otpada nije dozvoljeno.

Posebnim pravilima definisana su pravila za postavljanje podzemnih kontejnera na javnim saobraćajnim površinama. Posebna pravila primenjuju se zajedno sa opštim pravilima za postavljanje podzemnih kontejnera i pravilima za javne saobraćajne površine i infrastrukturne objekte i komplekse, koja su data Planom.

U zavisnosti od položaja lokacije za postavljanje podzemnih kontejnera na javnoj saobraćajnoj površini, izvršena je podela na tri tipa: ▪ tip A - podzemni kontejner u trotoaru ▪ tip B - podzemni kontejner na

parkingu ▪ tip V - dva ili više podzemnih

kontejnera u nizu.

Navedeni tipovi kontejnera mogu se postaviti između drvorednih sadnica u okviru regulacije saobraćajnice.

Navedeni tipovi kontejnera, u skladu sa raspoloživim prostorom, mogu biti izvedeni u neprekinutom nizu, ili u fragmentima.

Dizajn nadzemnog dela kontejnera, kao izbor materijala koji će biti korišćeni

88

objekata i vodova, ▪ trasa planiranih infrastrukturnih

objekata i vodova prema važećoj planskoj dokumentaciji i planovima u izradi,

▪ pojas zaštite infrastrukturnih objekata.

Zaštita prostora: ▪ uticaj lokacije na životnu sredinu, ▪ položaj lokacije u odnosu na objekte

kulturnog nasleđa, ▪ položaj lokacije u odnosu na

zaštićena i evidentirana prirodna dobra.

Svaka pojedinačna lokacija svrstana je u grupu povoljnih, uslovno povoljnih i nepovoljnih sa aspekta mikrolokacijskih kriterijuma, koji će se precizno utvrditi u fazi sprovođenja plana.

U postupku mikrolokacijske analiza svake lokacije definisane Planom neophodno je pribaviti mišljenja i uslove: ▪ Sekretarijata za saobraćaj ▪ Sekretarijata za zaštitu životne

sredine ▪ Zavoda za zaštitu spomenika kulture

grada Beograda ▪ Zavoda za zaštitu prirode Srbije,

ukoliko se lokacija nalazi u zoni zaštićenih prirodnih dobara

▪ JKP „Zelenilo Beograd“ ▪ JKP „Gradska čistoća” ▪ JKP „Beogradski vodovod i

kanalizacija“ ▪ AD „Elektromreža Srbije“ ▪ ODS „EPS Distribucija“ ▪ Preduzeća za telekomunikacije

“Telekom Srbija“ ▪ JKP „Beogradske elektrane“ ▪ JP „Srbijagas“.

Ovim Planom daje se mogućnost faznog sprovođenja lokacija podzemnih kontejnera.

za izradu podzemnih kontejnera treba brižljivo odabrati. Izgled podzemnih kontejnra treba da bude uniforman i prepoznatljiv, sa jasnim oznakama vrste otpada koji se u njima sakupljaju.

Na osnovu dobijenih podataka (od Sekretarijata za zaštitu životne sredine i JKP „Gradska čistoća“) i obilaska terena ustanovljena su odstupanja u broju i poziciji postojećih kontejnera. Takođe, uporednim pregledom planske dokumentacije i katastra podzemnih instalacija, ustanovljena su neslaganja u položaju infrastrukturnih vodova. Planom su definisane lokacije prema traženim potrebama, kao i nove lokacije koje su ispunile potrebne uslove. Kroz dalju razradu Plana, moguće je definisati nove lokacije za postavljanje podzemnih kontejnera. U zavisnosti od vrste otpada koja će se odvojeno prikupljati, količine otpada koja se generiše na određenom prostoru i dinamike pražnjenja sudova biće definisan broj potrebnih kontejnera na konkretnoj lokaciji.

U sklopu aktivnosti na realizaciji Plana za postavljanje podzemnih kontejnera za selekciju otpada i reciklažu u periodu 2019-2029, potrebno je pokrenuti promotivnu kampanju usmerenu na edukaciju dece, građana, uprave, instutucija i privrednih društava, sa ciljem podizanja svesti o društvenoj odgovornosti, značaja reciklaže i neophodnosti očuvanja, zaštite i unapređenja životne sredine.

Ovaj Plan nije dokument na osnovu koga je moguće vršiti konkretne intervencije u prostoru. On predstavlja sastavni deo (prilog) Odluke o postavljanju podzemnih kontejnera za selekciju otpada i reciklažu u periodu 2019-2029, na teritoriji predmetne gradske opštine. Realizacija svake pojedinačne lokacije

za postavljanje podzemnih kontejnera uslovljena je prethodnom izradom Mikrolokacijske analize.

Proveru ispunjenosti uslova svake lokacije u skladu sa kriterijumima za mikrolokacijsko vrednovanje obavlja Urbanistički zavod Beograda JUP, na zahtev nadležnog organa gradske uprave – Sekretarijata za zaštitu životne sredine.

Zahtev treba da sadrži katastarski plan i katastar podzemnih instalacija u odgovarajućoj razmeri, overenih od strane Republičkog geodetskog zavoda.Povoljnost lokacije za postavljanje podzemnih kontejnera utvrđuje se na osnovu sledećih kriterijuma:

Urbanističko-arhitektonski kriterijumi: ▪ okruženje lokacije – identifikacija

konflikata sa postojećim ili planiranim namenama i objektima u okruženju,

▪ definisanje konkretne lokacije za postavljanje kontejnera (površina, analitičke tačke lokacije),

▪ tip podzemnih kontejnera.

Saobraćajni kriterijumi: ▪ pristup lokaciji, ▪ širina i radijusi krivina saobraćajnice

za manipulaciju vozila JKP „Gradska čistoća”,

▪ protok saobraćaja (putničkog, javnog gradskog, pešačkog, biciklističkog, stajališni plato, most, nadvožnjak itd.),

▪ uslovi za postavljanje podzemnih kontejnera na javnoj saobraćajnoj površini (površine namenjene za pešački saobraćaj ili parkiranje vozila).

Infrastrukturni kriterijumi: ▪ trasa postojećih infrastrukturnih

89

Kataloški list

90

PLAN DETALJNE REGULACIJE SIME ŠOLAJETekst priredila: Biljana Kostić, dipl.inž.arh.

Odgovorni urbanisti: Biljana Kostić, dipl.inž.arh. i mr Jelena Marinković, dipl.pr.planer

Ciljevi izrade Plana detaljne regulacije dela područja između ulica Sime Šolaje, Vojvode Micka Krstića i Marijane Gregoran na Karaburmi, gradska opština Palilula („Službeni list grada Beograda 116/19) su definisanje površina javne i ostale namene i pravila uređenja i građenja, kako bi se omogućila transformacija postojećeg građevinskog fonda i podizanje nivoa saobraćajne i infrastrukturne opremljenosti predmetnog prostora, kao i definisanje potreba za socijalnom infrastukturom.

Osnovna ograničenja u planiranju obuhvaćenog područja, su: ▪ geomorfološke karakteristike terena:

zona aktivnog klizišta, podzemne vode, izrazita denivelacija

▪ postojeća izgrađenost.

Granica Plana definisana je regulacijama ulica: Sime Šolaje, Lesnovske, Vojvode Micka Krstića, Triglavske, Vlade Ilića, Tina Ujevića, Plješevičke, Marijane Gregoran, Dragoslava Srejovića i Milice Janković i površine oko 14,44 ha.

Planirane su javne službe i objekti (dva objekta predškolske ustanove i ustanova socijalne zaštite), javne zelene površine (skver, zastitni zeleni pojas i zelene površine u otvorenom bloku), infrastrukturne površine (kompleks JKP „Beogradski vodovod i kanalizacija“, transformatorske stanice i merno-regulaciona stanica), površine za stanovanje (zone S6, S7 i S9), i mešoviti gradski centri (zona M4).

Postojeća ulična mreža je redefinisana i planirana u skladu sa normativima. Planirana je i jedna nova ulica koja funkcionalno povezuje prostor i omogućava pristup planiranim namenama.

Transformacijom postojećeg izgrađenog tkiva planira se izgradnja objekata višeporodičnog stanovanja i objekata namenjenim za mešovite gradske centre spratnosti оd 15 m do 23 m.

Na svim lokacijama koje se nalaze na aktivnom klizištu propisana je obavezna izrada urbanističkog projekta čiji je minimalni obuhvat površina zone u bloku sa detaljnim geološkim istraživanjima.


91

PLAN DETALJNE REGULACIJE ZA SPORTSKI KOMPLEKS NA ZVEZDARITekst priredili i rukovodili planom: Stevan Tomić, mast.inž.arh. i Božidar Bojović, dipl.pr.planer

Plan detaljne regulacije za sportski kompleks na Zvezdari, Gradska opština Zvezdara („Sl. list grada Beograda”, br. 29/19) je planski dokument koji je imao za cilj da se u neposrednom području Zvezdarske šume definiše sportsko-rekreativni kompleks kao i površine za stanovanje i komercijalne sadržaje.

Neplanski izgrađeni objekti lošeg boniteta, nedostatak površina za parkiranje, nerazvijenost saobraćajne i komunalne infrastrukture kao i postojanje različitih namena na istoj parceli samo su neki od bitnih ograničenja u planiranju na predmetnom području.

U okviru sportsko-rekreativnog kompleksa planirani su raznovrsni objekti i površine u funkciji sporta kao što su: fudbalski tereni, otvoreni sportski tereni (rukomet, košarka, mali fudbal, odbojka, tenis, itd.), zatvoreni sportski objekti (sportska sala, zatvoreni bazeni, itd.), otvoreni bazeni, sportski baloni i sportski poligoni. Takođe u okviru kompleksa moguće je ostvariti i prateće sportske i komercijalne sadržaje (svačionice, magacini sportske opreme, sanitarne prostorije, sportski klubovi, sportske škole, ugostiteljstvo i trgovina i dr.) koji mogu biti zastupljeni do 40% u odnosu na ukupnu bruto-razvijenu građevinsku površinu u kompleksu. Planirani sportsko-rekreativni kompleks je namenjen za rekreativne aktivnosti stanovništva, treninge i takmičenja

sportista i sportskih ekipa na lokalnom nivou, kao i za izvođenje nastave fizičkog obrazovanja dece i omladine.

Stanovanje je planirano u manjoj meri u odnosu na sportske komplekse i zastupljeno je kroz nekoliko tipova stanovanja: porodično stanovanje, mešoviti gradski centri u zoni niske i zoni srednje spratnosti, u okviru kojih je moguce ostvariti određen procenat komercijalnih sadržaja koje ne ugrožavaju životnu sredinu.

Površina planirana za komercijalne sadržaje u zoni niske spratnosti odnosi se na višefunkcionalne poslovne objekte kao što su trgovina na veliko i malo,

poslovanje, ugostiteljstvo i turizam, izložbeno-prodajni prostori i komercijalni vidovi sportskih i rekreativnih sadržaja.

Prostor u kojem se nalazi ovaj kompleks i površine je potrebno saobraćajno i infrastrukturno opremiti.

Planirana izgradnja stambeno-poslovnih objekata, na predmetnom prostoru kao i povećanje njegove atraktivnosti realizacijom sportsko-rekreativnog kompleksa, dovelo bi do potpune prostorno-funkcionalne transformacije i do poboljišanja uslova i kvaliteta života ljudi koji žive na ovom području i u njegovoj neposrednoj okolini.


92

PLAN DETALJNE REGULACIJE PODRUČJA UZ UGRINOVAČKU ULICUTekst priredio: Milan Cvetković, dipl.pr.planer

Odgovorni urbanisti: Vesna Radovanović, dipl.inž.arh. i Milan Cvetković, dipl.pr.planer

Planom je obuhvaćen deo teritorije gradske opštine Zemun, područje uz Ugrinovačku ulicu, između Bosanske, Gornjogradske i Ulice Milana Rakića, kao i kompleks fabrike satova „Insa“.

Površina obuhvaćena Planom iznosi oko 15,7 ha.

Postojeće korišćenje zemljišta

U postojećem stanju na predmetnom prostoru dominira stanovanje, individualno i višeporodično, sa mrežom saobraćajnica i komercijalnim sadržajima koji omogućavaju lokalno snabdevanje. Na severu, iznad Ugrinovačke ulice obuhvaćen je kompleks fabrike satova „Insa“ koji je važećim Planom generalne regulacije građevinskog područja sedišta jedinice lokalne samouprave – grad Beograd (celine I - XIX) („Sl. list grada Beograda“ br. 20/16, 97/16, 69/17 i 97/17) (u daljem tekstu: PGR) planiran za transformaciju u višeporodično stanovanje.

Individualno stanovanje sa objektima različitog boniteta, prisutno je na obodu Plana, oko ulica Ugrinovačke, Gornjogradske, Branka Pešića, Tršćanske i Bosanske.

Višeporodično stanovanje prisutno je u centralnom delu planskog područja između ulica Dragana Rakića i

Novoizvedeni objekti višeporodičnog stanovanja između ulice Dragana Rakića i Ugrinovačke

Kompleks fabrike „Insa” AD

93

Ugrinovačke, kao i na pojedinačnim parcelama oko Bosanske i Tršćanske ulice. Parcele su pravougaonog oblika, sa više objekata na parceli. Parcelama se pristupa sa internih saobraćajnih površina. Objekti su novijeg datuma i dobrog boniteta.

U obuhvatu Plana prisutan je kompleks fabrike satova „INSA ”AD, lociran uz Tršćansku ulicu, na potezu severno od Ugrinovačke ulice. Kompleks se nalazi na jedinstvenoj parceli, površine oko 2.2 ha i sastoji se iz više objekata.

Osnovna ograničenja u planiranju obuhvaćenog područja, na koja smo posebno obratili pažnju prilikom definisanja planskog rešenja su: ▪ pristup sadržajima uz Ugrinovačku

ulicu, uzevši u obzir rang saobraćajnice (Ulica I reda) kao i planove za proširenje koridora (uporedo sa ovim Planom radio se i Plan detaljne regulacije Ugrinovačke ulice od saobraćajnice T-6 do Bulevara Mihajla Pupina, Gradska opština Zemun, na osnovu Odluke o izradi Plana detaljne regulacije Ugrinovačke ulice od saobraćajnice T-6 do Bulevara Mihajla Pupina, Gradska opština Zemun („Sl. list grada Beograda”, br. 67/13)) sa kojim je bilo neophodno uskladiti planska rešenja,

▪ nepostojanje objekata i kompleksa javnih službi (KDU, osnovne škole, zdravstvo) kao ni dovoljno slobodnih neizgrađenih površina u javnoj svojini u okviru granice plana, dok su kapaciteti postojećih objekata i kompleksa javnih službi u okruženju ograničeni,

▪ kompleks preduzeća “Insa” AD koji je PGR-om predviđen za transformaciju.

Plansko rešenje

Cilj nam je bio da Planom povećamo atraktivnost područja i standard stanovanja, zaokružimo prostorno – funkcionalnu transformaciju, povećamo broj radnih mesta i privedemo kraju rekonstrukciju i transformaciju predmetnog prostora.

U skladu sa prethodno navedenim planiran je nastavak transformacije centralnih blokova u okviru plana uz Ugrinovačku ulicu u višeporodično stanovanje, očuvanje kvalitetnih zona individualnog stanovanja i unapređenje kvaliteta života, planiranjem infrastrukturne mreže i javnih ustanova.

Od transformacije kompleksa „Insa” se odustalo iz razloga što na predmetnom području egzistira preko 20 pravnih subjekata sa dugoročnim razvojnim planovima, a delimično i što bi planiranje višeporodičnog stanovanja na ovoj lokaciji previše „opteretilo” plansko područje koje je na graničnim kapacitetima što se tiče infrastrukture i javnih službi.

U toku izrade Nacrta, kao posledica usklađivanja sa planom Ugrinovačke ulice, iz plana su Izbačeni svi blokovi planirani za mešovitu namenu uz Ugrinovačku ulicu, koji su bili u direktnom uticaju proširenja Ugrinovačke ulice, kako ne bi dolazilo do „preklapanja” planova.


94

PLAN DETALJNE REGULACIJE ZA TROLEJBUSKI DEPO NA VOŽDOVCUTekst priredili i rukovodili izradom plana: Igor Teofilović, dipl.inž.saob. i Jelena Jović, dipl.inž.arh.

Plan detaljne regulacije područja između saobraćajnica: Stefana Prvovenčanog, Vojislava Ilića, Mokroluške Nove i kružnog puta Padina, gradske opštine Voždovac i Zvezdara („Sl. list grada Beograda“ br. 66/20) urađen je na inicijativu Direkcije za javni prevoz Beograda, kojom se predlaže izmeštanje trolejbuskog depoa sa Dorćola (iz centralnog gradskog područja) na lokaciju neposredno pored pogona Kosmaj 1-GSP „Beograd“ na auto-putu Beograd-Niš tj. Ulicu Stefana Prvovenčanog. Ovom inicijativom predlaže se formiranje značajnog saobraćajnog kompleksa u ukupnom funkcionisanju javnog gradskog prevoza.

U okviru granice Plana nalazi se postojeći autobuski depo GSP „Kosmaj 1“, izgrađen 1974. godine, koji se zadržava. Pored ovog kompleksa planirana je saobraćajna površina u okviru koje će se izgraditi budući pogon „Kosmaj 2“, kao i površina „Mala autokomanda“ na koju se planira smeštanje postojećih sadržaja GSP „Beograd“ sa drugih lokacija.

Površina obuhvaćena Planom iznosi oko 58.5 ha.

Planom generalne regulacije Beograda ovaj prostor definiše se pretežno kroz namenu mešoviti gradski centri, javne zelene površine i infrastrukturne površine, koji se nalaze unutar važnih saobraćajnih koridora ulice Stefana Prvovenčanog, Vojislava Ilića i Nove Mokroluške.

Nasuprot tome usled prekinutog kontinuiteta u planiranju i nerealizovanim namenama iz osnovnog Detaljnog urbanističkog plana, nastaje naselje neplanske stambene izgradnje, bez jasne saobraćajne matrice, javnih objekata, komercijalnih sadržaja, kao osnovnih činilaca zaokružene urbane forme.

Postojeće stanje dodatno otežava nerešena infrastrukturna mreža, tako što glavni recipijent otpadnih i atmosferskih voda - stari Mokroluški kolektor ima nedovoljne kapacitete i neophodna je izgradnja novog Mokroluškog kolektora koji je projektovan paralelno sa postojećim i predmet je posebnog Plana detaljne regulacije, čije je rešenje ugrađeno u ovaj Plan.

Važna karakteristika ovog prostora je da se u okviru njega nalaze velike transformatorske stanice TS 220/110kV „Beograd 17“ i TS 110/35kV „Beograd 4“, kao i mnogobrojni nadzemni i podzemni vodovi napona 220kV, 110kV i 35kV, u čijim zaštitnim pojasevima izgradnja objekata podleže strogim pravilima.

Kao odgovor na ovako značajna prostorna ograničenja planskim rešenjem se definiše održiva saobraćajna matrica, koja unapređuje postojeće stanje, a unutar blokova omogućava opstanak izgrađenih stambenih objekata uz obavezno očuvanje i unapređenje životne sredine ali bez mogućnosti daljeg razvoja, transformacije ili rekonstrukcije.

Kompleks „Elektromreže Srbije”

95

Ovaj plan otvara pitanja preduslova za realizaciju planiranog a to je: planirana ulica Nova 1, saobraćajnice spoljna magistralna tangenta na trasi od okretnice u naselju Medaković 3 do ukrštanja sa auto-putem Beograd-Niš, kabliranje 35KV dalekovodne mreže koja u postojećem stanju prelazi preko planiranih kompleksa novog trolejbuskog depoa „Kosmaj 2“, kao i površine „Mala autokomanda“.

Može se zaključiti da je plansko rešenje zasnovano na uvažavanju postojeće izgrađenosti na lokaciji i realnih procena fizičkih mogućnosti u datom trenutku kada se javni interes (u ovom slučaju kompleks depoa) implementira u kontekst spontanog do nepredvidivog.

I na kraju, integracija međusobno različitih i suprostavljenih sadržaja koje je proizvelo ovo plansko rešenje, može biti dobar početak za neka bolja vremena i transformaciju izgradnje koja bi se nadovezala i unapredila urbanizovani deo Voždovca.


Auto-put – ulica Stefana Prvovenčanog, odrednica planirane namene

Postojeća izgradnja duž ulice Vojislava Ilića

96

GRAFIČKE IZMENE PDR-A ZA JUGOSLOVENSKO DRAMSKO POZORIŠTETekst priredili: Marija Kosović, mast.inž.arh. i Stevan Tomić, mast.inž.arh.

Odgovorni urbanista: Stevan Tomić, mast.inž.arh.

Izmene i dopune Plana detaljne regulacije za područje između ulica: Kralja Milana, Resavske, Nemanjine i Svetozara Markovića, GO Savski venac („Sl. list grada Beograda”, br. 65/20) predstavljaju grafičku izmenu osnovnog Plana radi korekcije granica građevinskih parcela Fakulteta muzičke umetnosti i Jugoslovenskog dramskog pozorišta.

Plan detaljne regulacije za područje između ulica: Kralja Milana, Resavske, Nemanjine i Svetozara Markovića, GO Savski venac („Sl. list grada Beograda”, br. 11/19) (osnovni Plan) imao je za cilj proširenje objekta Jugoslovenskog dramskog pozorišta radi unapređenja postojećih kapaciteta izgradnjom nove scene „Bojan Stupica” i očuvanje i unapređenje parka Manjež.

Osnovni plan je definisao parcele Fakulteta muzičke umetnosti i Jugoslovenskog dramskog pozorišta iako je bilo nedoumica vezanih za razgraničenje parcela s obzirom da se oba objekta nalaze u okviru jedinstvene katastarske parcele i da su im objekti međusobno uzidani i nalaze se pod jedinstvenim krovnim pokrivačem. Otežavajuća okolnost jeste i to da je prilikom upotrebe objekata fakulteta i pozorišta došlo do preraspodele prostorija na način da je granica razgraničavanja fakulteta i pozorišta različita na svakoj etaži.

U toku implementacije plana, odnosno pri formiranju tehničke dokumentacije vezane za početak izgradnje planirane nove scene „Bojan Stupica” utvrđeno je da nije pravilno

definisana granica predmetnih parcela, odnosno tačno razgraničenje između objekata, stoga se pristupilo izradi Izmena i dopuna osnovnog Plana.

97

IZMENE I DOPUNE PDR-A NASELJA BATAJNICA, GO ZEMUN, ZA DEO ULICE NOVA 47Tekst priredili i rukovodili izradom plana: Predrag Pilović dipl.građ.inž. i Vesna Martinović dipl.inž.arh.

Iako generalno nije bilo potrebe za izmenom saobraćajne mreže definisane u Planu detaljne regulacije naselja Batajnica, u smislu poboljšanja iste, dinamika izrade tehničke dokumentacije i prioritet izgradnje denivelisanih prelaza preko pruge, u čijem se nastavku nalazi i deo navedene ulice Nova 47, kao i finansijske mogućnosti nadležnih institucija su dovele do toga da se inicira Izmena PDR naselja Batajnica što je ovim Planom i urađeno. Izradi Izmene i dopune Plana detaljne regulacije pristupilo se na osnovu Odluke o izradi Izmena i dopuna Plana detaljne regulacije naselja Batajnica, Gradska opština Zemun, za deo ulice Nova 47 („Sl. list grada Beograda“, br. 67/18) koju je Skupština grada Beograda donela na sednici održanoj 29.06.2018. godine, a na inicijativu Direkcije za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda J.P., kojom se predlaže proširenje saobraćajnice Nova 47 za jednu saobraćajnu traku, u delu između ulica Pukovnika Milenka Pavlovića i Nova 30. Granica Plana obuhvata deo teritorije, koja je obuhvaćena Planom detaljne regulacije naselja Batajnica, gradska opština Zemun („Sl. list grada Beograda, br. 71/16). Površina obuhvaćena Planom iznosi oko 1.06 ha. U obuhvatu plana, u postojećem stanju, zastupljene su: Od površina javnih namena: ▪ mreža saobraćajnica,

Od površina ostalih namena: ▪ površine za stanovanje,

U planiranom stanju zastupljene su : Planirane površine javnih namena: ▪ mreža saobraćajnica

Planirane površine ostalih namena: ▪ zona porodičnog stanovanja u

formiranim gradskim blokovima u perifernoj zoni grada S1.

Kako je cilj proširenje regulacije saobraćajnice Nova 47, zadržaćemo se samo na kratkom opisu navedene saobraćajnice i šire ulične mreže. Ulična mreža se zasniva na Planu generalne regulacije građevinskog područja sedišta jedinice lokalne samouprave - grad Beograd (celine I – XIX). Ulica pukovnika Milenka Pavlovića (deo državnog puta IIA reda 100), gubi rang magistrale i postaje ulica prvog reda. U okviru granice nalaze se i Ulica Nova 47 i Nova 30, obe deo sekundarne ulične mreže. Ulica Nova 47 se u odnosu na profil dat Planom detaljne regulacije naselja Batajnica, gradska opština Zemun, proširuje na potezu od Ulice pukovnika Milenka Pavlovića do planirane ulice Nova 30.

Regulacije kao i elementi poprečnih profila ostalih ulica obuhvaćenih ovim Planom se preuzimaju i zadržavaju kako su definisane i planirane Planom detaljne regulacije naselja Batajnica, gradska opština Zemun („Sl. list grada Beograda” br. 71/16). Kroz naselje Batajnica, pravcem severoistok – jugozapad prostire se saobraćajni potez koga čine Ulica carice Jelene i Ulica Jovana Brankovića i koji povezuje Batajnicu sa Ugrinovcima na jugu i sa Novim Banovcima na severu. Ovaj potez je deo Državnog puta IIB reda 319 i sa železničkom prugom Beograd-Šid se ukršta u nivou. Da bi se omogućilo rasterećenje ovog putnog pravca i povećala protočnost, planirano je ukidanje postojećeg ukrštaja u nivou i uspostavljanje saobraćajnice Nova 47 sa denivelisanim ukrštajem sa železničkom prugom. Po izgradnji navedenog denivelisanog ukrštaja, i ukidanju postojećeg, planirana Ulica Nova 47 na potezu od ukrštaja sa obilaznicom oko Batajnice i dalje ka jugu, postala bi deo Državnog puta IIB reda 319 dok će planirana obilaznica oko Batajnice, sada delimično izvedena, preuzeti ulogu državnog puta IIA reda 100 Horgoš – Beograd.


98

PLAN DETALJNE REGULACIJE ŠIREG PODRUČJA BLOKA 9B – RETENZIJA

Tekst priredila: Senka Mihajlovski Božinović, dipl.inž.arh.

Odgovorni urbanisti: Gordana Lućić, dipl.inž.arh i Senka Mihajlovski Božinović, dipl.inž.arh.

Područje obuhvaćeno Planom obuhvata teritoriju opština Zemun i Novi Beograd koju deli Bulevar Mihajla Pupina, zahvatajući površinu od oko 22 ha. Najveći potencijal prostora predstavljaju lokacije koje se planiraju za potpunu transformaciju u skladu sa planiranom namenom, značajem i vrednostima prostora. Opšti cilevi izrade Plana su unapređenje postojeće saobraćajne mreže, čuvanje i unapređenje slobodnih i zelenih površina otvorenog bloka i saobraćajnih površina, kao i smanjenje deficita parking mesta.

Ulična mreža konceptualno se zasniva na PGR-u Beograda prema kome predmetnu uličnu mrežu čini deo magistralnog poteza - Bulevar Mihajla Pupina, koji zajedno sa Vrtlarskom i Ugrinovačkom, do Novosadskog puta, čine uvodni pravac u grad.

U okviru Plana, za potrebe retenziranja kišnih voda KCS „Karađorđev trg“ nalazi se zatvorena podzemna retenzija u bloku 9b, i u sklopu nje KCS „Retenzija“. Površina namenjena retenziji iznosi oko 1.67 ha. Planom je definisano preuređenje postojeće zelene površine iznad retenzije formiranjem travnjaka i različitim zasadima. Objekat retenzije ima dvojaku ulogu: hidrotehničku i rekreativnu. Iznad retenzije nije dozvoljena izgradnja objekata, saobraćajnica, parkinga,

skladištenje građevinskog materijala i prelaženje teške mehanizacije. Iznad retenzije moguća je izgradnja terena sportskih sadržaja - igrališta i terena za rekreativni sport (košarku, mali fudbal, odbojku).

Osnovna ograničenja prostora prilikom izrade Plana su veliki broj neplanski izgrađenih objekata komercijalne i mešovite namene, prostor retenzije sa antenskim stubovima mobilne telefonije i visok nivo podzemnih voda.

U okviru Plana zastupljene su zelene površine, površine za infrastrukturne objekte i komplekse, površina za komunalne objekte, površine za stanovanje, komercijalne sadržaje, privredne zone i mešovite namene.

Najveći deo stambenog tkiva čine objekti u postojećoj prostornoj organizaciji otvorenog bloka (spratnosti P+4+Pk do P+10+Pk ili soliteri spratnosti P+18) koja je rezultat sprovođenja i realizacije planiranih urbanističkih

Obuhvat plana (izvor: Google Earth)

99

rešenja iz planova detaljne razrade koji su primenjivani u prethodnom periodu, a koji se u ovim zonama i zadržavaju. Površina na kojoj su izgrađeni uglavnom mešoviti objekti na osnovu izdatih rešenja za privremeno zauzeće javnih površina, predviđena je za potpunu transformaciju koja podrazumeva izgradnju objekta odgovarajućeg estetsko vizuelnog kvaliteta primerenih ovom delu grada a u skladu sa razvojnim planovima i potrebama grada. Prema potencijalu lokacije u funkcionalnom i urbanističko arhitektonskom smislu, na predmetnoj lokaciji planira se Zona mešovitog gradskog centra u zoni više spratnosti.


Postojeće zelene površine koje datiraju još od vremena izgradnje stambenih objekata u blokovima 8a i 9b, pretežno su devastirane i zapuštene, zbog čega se planira pristup rekonstrukciji radi povećanja postojećeg fonda zelenila, a sve u cilju podizanja kvaliteta i standarda stanovanja.

Na osnovu analiziranog broja stanovnika, u okviru javnih sadržaja planirane su dve dečje predškolske ustanove i dva depandansa koje bi zadovoljile potrebe stanovnika ovog područja.

Za rešavanje nedostajućeg parkiranja u bloku, u okviru zone K4.2, na planiranim

građevinskim parcelama i u okviru planirane zone građenja, može se graditi i samo objekat garaže. Može se ostvariti više etaža garaže u odnosu na poslovni objekat u okviru dozvoljene visine venca, čime bi se uveliko smanjio deficit parkiranja.

Plan detaljne regulacije šireg područja bloka 9b (Retenzija), GO Zemun i Novi Beograd objevljen je u Službenom listu grada Beograda broj 91/20.

100

PLAN DETALJNE REGULACIJE DELA PODRUČJA ISTOČNO OD SMT-A

Tekst priredila: Marija Kosović, mast.inž.arh.

Odgovorni urbanista: Darija Banjanin, dipl.inž.arh.

Plan detaljne regulacije dela područja istočno od Spoljne magistralne tangente (SMT-a), gradske opštine Zvezdara i Palilula („Sl. list grada Beograda”, br. 92/20) obuhvata prostor između planirane magistrale (SMT) i granice građevinskog područja grada Beograda a severno od naselja Kaluđerica i Radmilovac, okvirne površine od 280 ha.Osnovni cilj izrade plana jeste sagledavanje prostornih mogućnosti lokacije sa velikim brojem ograničenja u vidu pokrenutog terena, prisustva aktivnih klizišta i zaštitnih zona postojećih nadzemnih dalekovoda, a pre svega nemogućnosti zasnivanja kanalizacionog sistema za odvođenje atmosferskih i upotrebljenih voda na delu teritorije severno od Smederevskog puta.

Koncept planiranja naselja se zasniva na ideji naglašavanja ulaznog pravca u Beograd, formiranjem zona mešovitih gradskih centara sa obavezujućom građevinskom linijom, obodom proširene regulacije Smederevskog puta. Na taj način se Smederevskom putu kao magistralnoj saobraćajnici sa dve kolovozne trake po smeru, razdelnim ostrvom, obostranim biciklističkim stazama, trotoarima i ivičnim zelenilom sa drvoredom formira karakter trgovačke ulice sa obaveznim poslovanjem u prizemlju i jasno definisanim frontom ulice.

Dalji razvoj predmetne lokacije se bazira na formiranju dva naselja južno i severno od Smederevskog puta, planiranih u skladu sa infrastrukturnim, geološkim i saobraćajnim ograničenjima.

Pristup predmetnoj teritoriji je prilično otežan, planirano naselje je odsečeno Spoljnom magistralnom tangentom od naselja Mirijevo i Mali mokri lug, tako da čitava teritorija ima samo nekoliko pristupa. I to sa Spoljne magistralne tangente isključivo preko denivelisanih ukrštaja, pristup sa Smederevskog puta, na severu pristup sekundarnom uličnom mrežom iz planiranog stambenog naselja uz groblje Lešće i na jugu pristup sekundarnom mrežom iz naselja Kaluđerica. Pri formiranju saobraćajne mreže osim lošeg pristupa otežavajuća okolost je bila i sama morfologija terena koja nije dozvoljavala ortogonalnu pravilnu uličnu matricu.

Zone koje pripadaju istočnom slivu, odnosno Centralnom kanalizacionom sistemu koji na predmetnoj teritoriji nije zasnovan a čiji krajnji recipijent je Postojenje za prečišćavanje otpadnih voda „Veliko selo”, planirane su kao ostale zelene površine. S obzirom da nije moguće planiranje javne saobraćajne mreže kao i to da nije planirana evakulacija otpadnih voda korišćenjem septičkih jama, ne planira se nova izgradnja već samo tekuće

održavanje postojećih objekata. Zone koje se nalaze u okviru aktivnih klizišta takođe nisu predviđene za izgradnju već kao ostale zelene površine sa zadržanim postojećim stanovanjem.

Mešoviti gradski centri formirani su duž magistralnih saobraćajnica – Spoljna magistralna tangenta i Smederevski put, na njih se nastavljaju zone porodičnog stanovanja u vidu sanacije neplanski formiranih blokova i zatim ostale zelene površine ka granici građevinskog područja i zonama klizišta. Neposredno uz trafostanicu „Beograd 20” planirana je privredno-komercijalna zona, a duž SMT-a planirano je zaštitno zelenilo gde god je to postojeća izgradnja dozvoljavala. U okviru plana nalazi se i izvor Kaluđeričkog potoka koji je potrebno urediti zajedno sa parkovskom površinom koja je planirana u direktnom kontaktu sa potokom.

Centar naselja formiran je u severnoj zoni planiranjem zone komercijalnih sadržaja niske spratnosti i grupisanjem objekata javih službi.

Socijalna infrastruktura je planirana za 15800 stanovnika, odnosno predviđene su četiri predškolske ustanove, dve osnovne škole, ustanova primarne zdravstvene zaštite i ustanova socijalne zaštite.

101


102

PLAN DETALJNE REGULACIJE STAMBENOG NASELJA UZ GROBLJE LEŠĆE

Tekst priredile i rukovodile izradom plana: mr Borka Protić, dipl.inž.arh. i Vesna Martinović, dipl.inž.arh.

Površina obuhvaćena Planom detaljne regulacije stambenog naselja uz groblje Lešće, gradske Opštine Palilula i Zvezdara („Sl. list grada Beograda“ br. 67/20) iznosi oko 139,4 ha. Obuhvata prostor koji okružuje postojeći kompleks groblja Lešće i planiranu površinu za proširenje groblja Lešće 2 sa druge strane Slanačkog puta.

Izradi PDR-a pristupilo se na osnovu Odluke o izradi Plana detaljne regulacije stambenog naselja uz groblje Lešće, Gradske Opštine Palilula i Zvezdara („Službeni list grada Beograda“, br. 76/16) na inicijativu Direkcije za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda. U isto vreme donete su Odluke o Izradi PDR-ova čije su granice zajedničke sa predmetnim Planom.

Delovi naselja Slanci, Višnjica i Mirijevo koji se nalaze u granici Plana su prostor sa haotičnom bespravnom izgradnjom za koji se prvi put radi Plan detaljne regulacije. Naselje Slanci (formirano oko 1716. godine) poznato je po termalnim izvorima među kojima je i potok Balabanovac obuhvaćen ovim Planom.

Ciljevi izrade Plana su stvaranje planskih mogućnosti za sanaciju, transformaciju i uređenje postojećeg bespravno izgrađenog tkiva sa unapređenjem standarda stanovanja i poslovanja, podizanje nivoa saobraćajne opremljenosti unutar naselja i obezbeđenje kapaciteta tehničke infrastrukture za planiranu izgradnju i definisanje površina javne i ostalih namena sa pravilima uređenja i građenja.

Najvredniji potencijal za budući razvoj je blizina centralne zone, blizina planiranih saobraćajnica u okruženju (Spoljna magistralna tangenta (SMT) i produžetak saobraćajnice Vitezova Karađorđeve zvezde), blizina Dunava i atraktivnost vizuelnog potencijala prostora.

Osnovna ograničenja u planiranju: ▪ postojeća saobraćajnica Slanački

put kojoj je zbog izgrađenosti nemoguće proširiti profil

▪ denivelacija terena i postojeće katastarste parcele, zahtevale su višestruko preispitivanje saobraćajnog rešenja

▪ infrastrukturno i saobraćajno rešenje zahtevali su jedinstveno rešenje koje se nastavilo u susednim planovima

▪ potok Balbutovac koji izvire u okviru predmetnog plana, protiče kroz Slance, Veliko selo i uliva se u Dunav, zahtevao je jedinstveno rešenje planirane regulacije

▪ planiranje je obuhvatalo više susednih planova jer je predmetni prostor samo deo sveobuhvatnog planiranja razvoja istočnog dela Beograda.

Saobraćajne veze, potok Balbutovac, infrastukturni tokovi koji idu kroz više planova kao i javne površine i objekti nisu mogli da se planiraju usko

Konceptualno povezivanje sa susednim planovima - raspored javnih površina

103

posmatrajući površinu obuhvaćenu samo ovim Planom već su zahtevali integrisani pristup, široko sagledavanje i planiranje koje obuhvata stanovnike u granicama planova detaljne regulacije naselja Slanci, Veliko Selo kao i izmena PDR-a naselja Višnjičko polje i PDR-a dela područja istočno od SMT-a.

Ovako kompleksan zadatak je zahtevao prilagođavanje i promene koje su pratile svaku fazu planiranja.

Plan je dao rešenje kojim se predlaže definisanje površina za javne i ostale namene, pravila uređenja i građenja predmetnog prostora, odnosno potreba i mogućnosti nove izgradnje u zoni porodičnog stanovanja, u skladu sa ostvarenim prostornim vrednostima i potrebnim kapacitetima objekata javnih službi, saobraćajne mreže, parkiranja i slobodnih i zelenih površina, zaštitnog pojasa oko postojećeg groblja Lešće

i razvoja komercijalne zone u funkciji groblja, kao i deo prostora planiran za razvoj privredne delatnosti.

Planiranim rešenjem se postiglo racionalnije rešenje korišćenja prostora kao i usklađivanje sa sveobuhvatnim razvojem ovog dela grada i izvan granice samog Plana.


104

PLAN DETALJNE REGULACIJE NASELJA ROSPI ĆUPRIJA, GRADSKA OPŠTINA PALILULA

Tekst priredila: Vesna Isajlović, dipl.inž.arh.

Odgovorni urbanisti: Vesna Isajlović, dipl.inž.arh. i Vesna Martinović, dipl.inž.arh.

Ciljevi izrade Plana su stvaranje planskih mogućnosti za transformaciju i uređenje postojećeg devastiranog izgrađenog tkiva sa unapređenjem standarda stanovanja i poslovanja, podizanje nivoa saobraćajne opremljenosti unutar naselja i obezbeđenje kapaciteta tehničke infrastrukture za planiranu izgradnju i definisanje površina javne i ostalih namena sa pravilima uređenja i građenja.

Osnovna ograničenja u planiranju obuhvaćenog područja su: ▪ magistralna saobraćajnica (SMT) sa

zaštitnim pojasom i mogućnostima saobraćajnog priključka na

▪ Mirijevski bulevar, Višnjičku ulicu, Slanački put,

▪ kote terena u rasponu od 80,0 do 140,0 mnv, sa relativnom denivelacijom od 60 m,

▪ postojeći nadzemni vodovi, ▪ trasa glavnog kolektora –

interceptora koja prolazi delom predmetne teritorije,

▪ zona zaštite otvorenog toka Mirijevskog potoka i definisanje njegovog koridora,

▪ stanje životne sredine (kompleks ciglane, garaža JKP Gradskog saobraćajnog preduzeća „Beograd“, Mirijevski potok),

▪ zaštićene vizure sa padine koja se spušta ka Dunavu,

▪ postojeća izgrađenost sa

nepravilnom parcelacijom, ▪ postojeća vegetacija na delu

prostora koji je planiran kao šuma.

Na prostoru u okviru granice Plana evidentirani su arheološki lokaliteti koji bi izgradnjom mogli da budu ugroženi. Reč je o materijalima iz ranog bronzanog doba otkrivenim 1959. godine na oko 60 m ispred same Rospi ćuprije. Na samom lokalitetu Rospi ćuprije nalaze se ostaci keltske i ilirske nekropole, kao i rimski grobovi zidani od opeka sa prilozima i 6 slovenskih grobova sa prilozima, koji su konstatovani prilikom arheoloških iskopavanja u periodu 1954-1963. godine na bivšoj ciglani Vardar. U arheološke lokalitete spada i prva ciglana kod Rospi ćuprije (Ciglana „Kozara”) gde je otkriven jedan sarkofag i jedan žižak, kao i Ciglana „Polet” gde su otkriveni grobovi iz perioda seobe naroda.

Najvredniji potencijal za budući razvoj celine je prostor gde se ovaj deo grada spušta na reku, između Višnjićeve ulice i obale Dunava, koji je danas najvećim delom neizgrađen.

U skladu sa Odlukom, granica Plana je određena sa zapadne strane regulacijom saobraćajnice Mirijevski bulevar, dalje delom regulacije Višnjičke ulice odnosno granicom Plana detaljne regulacije Spoljne magistralne tangente (SMT) - I faza, od Pančevačkog puta

do pristupnog puta za trafostanicu, sa mostom preko Dunava i lokacijom trafostanice „Beograd 20“ i dalje obuhvata deo teritorije obuhvaćen PDR-om dela naselja Mirjevo, deo makrograđevinskog bloka „V”, na lokaciji „Orlovsko naselje”, Gradska opština Zvezdara u površini od oko 71.90 ha.

Područje Plana predstavlja jedinstvenu prostorno-funkconalnu celinu koja je mrežom saobraćajnica podeljena na 19 blokova.

U skladu sa iznetim potencijalima i ograničenjima prostora datim u Planu, planirane su javne službe i objekti (tri objekta predškolske ustanove, dve osnovne škole i ustanova primarne zdravstvene zaštite), saobraćajne površine (GSP depo), nova mreža saobraćajnica, javne zelene površine (skver zastitno zelenilo), šume, infrastrukturne površine, vodne površine, površine za stanovanje (zone S7 i S8), površine za komercijalne sadržaje (zone K2 i K4) i mešoviti gradski centri (zone M4 i M5).

Transformacijom postojećeg devastiranog izgrađenog tkiva planira se izgradnja objekata višeporodičnog stanovanja, komercijalnih i objekata namenjenim za mešovite gradske centre spratnosti 9 do 31m.

U granici ovog Plana, u okviru regulacije

105

Mirijevskog bulevara planira se izgradnja trase linije 1 metroa, sa stanicama „Višnjička“ (u zoni raskrsnice Mirijevskog bulevara i Maljenske ulice) i „Mirijevski bulevar“ (u zoni raskrsnice Mirijevskog bulevara i Ulice Pere Ćetkovića). Trasa metroa, kao i pozicije stanica, u ovom Planu, dati su orijentaciono. Takođe, u granici Plana nalazi se deo regulisanog otvorenog toka Mirjevskog potoka koji je Planom regulisan i zacevljen.

Blizina centra Beograda, kao i planirane namene u okruženju daju potpuno novi karakter ovom delu grada, podižući njegovu opštu atraktivnost. Priobalni pojas Ade Huje uz Dunav već je viđen kao jedan od najvećih potencijala grada. Za ovu zona, do sada planskom razradom neuređenu i zapuštenu, korišćenu na neadekvatan i neracionalan način, planskом razradом je postignut dugo priželjkivani izlazak grada na obalu reke. Planirane saobraćajnice u okruženju kao što su Spoljna magistralna tangenta (SMT), Slanački put, Višnjička ulica, produžetak Mirijevskog bulevara, zaokružuјu ovaj prostor i definišu njegove granice, pristupe i veze.


106

PLAN DETALJNE REGULACIJE PODRUČJA UZ OVČANSKI PUT, GRADSKA OPŠTINA PALILULA

Tekst priredila: Vesna Isajlović, dipl.inž.arh.

Odgovorni urbanisti: Vesna Isajlović, dipl.inž.arh. i Vesna Martinović, dipl.inž.arh.

Cilj izrade Plana je definisanje pravila uređenja i građenja predmetnog prostora, saobraćajno i infrastrukturno opremanje, uređenje postojećeg kanala (Mali pretok), kao i definisanje kapaciteta izgradnje u skladu sa mogućnostima prostora.

U skladu sa Odlukom, granica Plana je određena sa južne strane do regulacije kanala Sebeš, sa istočne obuhvata regulaciju kanala Mali pretok i sa severne delom ulice Ovčanski put, u površini od oko 369 ha.

Najveći deo stambenog tkiva čine neplanski nastali porodični objekti različite tipologije, komercijalni objekti i privredni objekti uz Ulicu Ovčanski put, zelene površine i postojeća Crkva sv Petke. Neplanska izgradnja sa nepravilnom parcelacijom koja je posledica postojećeg katastra kao i nekadašnje namene (poljoprivredno zemljište), bez saobraćajne mreže i odgovarajućeg pristupa većini objekata, kao i potrebne infrastrukture.

Neophodno je saniranje postojećih zona neplanske izgradnje nasipanjem terena na min. do kote 73.5 mnv, u okviru kojih postoje i značajni prostori za novu izgradnju. Potrebno je zaokruživanje i racionalno korišćenje već zauzetih površina za novu porodičnu stambenu izgradnju.

Na osnovu analiziranih ograničenja i potencijala područja, koncipirano je rešenje

koje omogućava optimalan razvoj površina namenjenih za: saobraćajne površine, infrastrukturne objekte i komplekse, zelene površine, vodne površine, objekte i komplekse javnih službi (tri osnovne škole, pet predškolskih ustanova, srednja škola i ustanova primarne zdrastvene zaštite), sportske objekte i komplekse, sanaciju neplanski formiranih blokova, mešovite gradske centre u zoni niske spratnosti, komercijalne sadržaje u zoni niske spratnosti i površine za verske objekte i komplekse.

Teritorija predmetnog Plana mrežom saobraćajnica je podeljena na 113 blokova.

U cilju očuvanja prirode i prirodnih procesa planirano je očuvanje i unapređenje postojeće i planiranje nove šume, zatim planiranje novih javnih zelenih površina tri parka i tri skvera, kao i novih trasa drvoreda.Planira se urbanističko – arhitektonska razrada lokacije izradom Urbanističkog projekta za planirane takmičarsko – sportske komplekse koji su namenjeni za treninge i takmičenja sportista i sportskih ekipa na nacionalnom i međunarodnom nivou.

Iz navedenih razloga, prostor zbog svog položaja predstavlja potencijalnu zonu za razvoj komercijalnih, stambenih i sportsko rekreativnih sadržaja. Ulica Ovčanski put kao budući centar težišta izgradnje u

ovoj celini, centar naselja Ovča na levoj obali Dunava i planirana saobraćajna opsluženost područja čine da predmetno područje ima potencijal za transformaciju postojećeg izgrađenog tkiva u budući stambeno-komercijalni i sportsko-rekreativni centar kao i razvoj turizma. Planirane saobraćajnica u okruženju zaokružiće ovaj prostor i definisati njegove granice, pristupe i veze.

Potencijal naselja predstavljaju i sledeći lokaliteti u bližem i širem okruženju, a van granice Plana, koji markiraju prostor i zadovoljavaju neke od potreba stanovnika. ▪ jezero Veliko blato, ▪ verski objekat, Crkva Svete Petke, ▪ rekreativni kompleks „Ćuran”, ▪ komercijalni sadržaji za snabdevanje

duž Zrenjaninskog puta, ▪ centar naselja Ovča sa svojim

sadržajima.

Blizina centra Beograda, kao i planirane namene u okruženju daju potpuno novi karakter ovom delu grada, podižući njegovu opštu atraktivnost. Planskom razradom je postignuto oživljavanje ovog dela grada, do sada neuređene i zapuštene zone, komunalno skoro potpuno neopremljene i korišćene na neadekvatan i neracionalan nacin.

107


108

BUDUĆNOST GRADOVA I URBANIZMAMEĐUNARODNI NAUČNO-STRUČNI SKUP - 16. LETNJA ŠKOLA URBANIZMA

Tekst priredile: dr Jasmina Đokić Pavkov, dipl.inž.arh., Ana Graovac, dipl.inž.arh., Jelena Đerić, dipl.inž.arh. i mr Anica Teofilović, dipl.inž.pejz.arh.

Tekst priredila: Ana Graovac, dipl.inž.arh.

U organizaciji Udruženja urbanista Srbije i Republičkog geodetskog zavoda, i ove godine je, u periodu od 1. do 3.

jula u Prolom banji, organizovan Međunarodni naučno-stručni skup - 16. Letnja škola urbanizma.

Učešće na skupu je uzelo više od 90 polaznika u izlaganjima i pratećim programima ovogodišnje škole, što se, shodno okolnostima aktuelne kovid-19 pandemije u svetu i Republici Srbiji, može smatrati uspehom.

Na temu „Budućnost gradova i urbanizma“, ovogodišnja škola je organizovana u četiri tematske oblasti:1. Grad i urbanizam u kontekstu svetskih perspektiva i

globalnih tokova.2. Uticaj upravljačkog sistema na uređenje gradskih

prostora i razvoj urbanizma kao discipline.3. Investicione mape i tržište nepokretnosti u vreme

vanrednog stanja.4. Praktične i teorijske reakcije u srpskom gradu i

urbanizmu na globalne klimatske promene i nedostatak odgovarajućih korektiva u gradskoj praksi.

U okviru druge tematske oblasti učešće su uzele koleginice arhitekte dr Jasmina Đokić i Ana Graovac sa radom pod naslovom „Jedno pitanje za urbaniste: šta je javni interes u urbanističkom planiranju“, u kome se problematizuje jedan od strukturnih i vrednosnih aspekata planiranja koji se tiče njegove svrhe kao delatnosti od društvenog značaja.

U decenijama posle Drugog svetskog rata, javni interes i javno dobro su bili ključni izvor legitimiteta urbanističkog planiranja u različitim oblicima političkog i ekonomskog državnog sistema u Srbiji. Danas oslanjanje na ove, pokazaće se, fluidne i neprecizne pojmove, proizvodi veoma različite – neretko i sasvim suprotstavljene modele prostornog uređenja i razvoja. Prvi deo rada tiče se teoretskih postavki javnog interesa, koje ga vezuju za opšti nadinteres društva

ili dogovoreni interes zajednice, na skali od veoma slabog u društvima neoliberalnih vrednosti do veoma jakog koji se proklamuje sa pozicija moći u autoritarnim režimima, potom njihovom vezom sa modelom planiranja i ulogom planera. U drugom delu rada analiziraju se trendovi u domaćem urbanističkom planiranju poslednjih decenija, koji govore o potpunom gubitku strateškog promišljanja i trijumfa ekonomskih interesa pojedinačnih lokacija. Ovakvo stanje u kome se urbanističko planiranje nalazi, pogoduje da različiti akteri, prvenstveno donosioci odluka, uprava, planeri, kao i stručna i šira javnost, percipiraju javni interes i svoju ulogu u njegovom definisanju na dijametralno različite načine, dok rezultantu po pravilu određuju donosioci odluka na državnom i lokalnom nivou. Na kraju, različite predstave o javnom interesu predstavljaju samo prvi nivo problema, s obzirom na brojna pitanja od javnog interesa koja ostaju nepostavljena i bez rešenja u rudimentanim i fragmentiranim planskim procesima.

U okviru iste tematske oblasti, arhitekta Jelena Đerić učestvovala je sa radom „Uloga konkursa u urbanističkom planiranju – instrument za dobijanje rešenja, formalnost ili prepreka“. U ovom radu, analiziran je međusobni uticaj urbanističko-arhitektonskih konkursa i urbanističkih planova u kontekstu aktuelne beogradske prakse. Kroz primere konkursa i urbanističkih planova rađenih za Trg Slavija, novobeogradski Blok 13 i komplekse Hipodroma i Šećerane sagledane su relacije procesa izrade plana i procesa raspisivanja i sprovođenja konkursa.

Tokom izrade urbanističke dokumentacije neophodna je interdisciplinarna saradnja, a učestvovanje različitih institucija, kao i ispitivanje planskog rešenja u široj javnosti predviđeno je u tačno definisanim fazama. Među arhitektama, fer utakmica i stručno odmeravanje kroz instituciju konkursa jedan je od najznačajnijih i najomiljenijih načina dobijanja rešenja. Važeća regulativa omogućava planerima definisanje obaveze raspisivanja konkursa u cilju dodatnih sagledavanja

109

i konačnog prostorno-programskog uobličavanja pojedinih lokacija. Imajući u vidu veliki broj učesnika u procesu izrade urbanstičkih planova, put do prostorne materijalizacije nagrađenih konkursnih rešenja vodio je neretko do njihove potpune izmene ili do potpunog odustajanja od njihove dalje razrade.

Realizacija i uspešnost konkursa zavisi od mnogo različitih faktora, a između ostalog i od inicijalne podele na projektne i idejne (anketne), odnosno od odgovora na pitanje da li su konkursi smotra rešenja ili smotra načina mišljenja. U domaćoj istoriji raspisivanja konkursa oduvek je postojao problem neadekvatnog pristupa ovim temama, naročito kroz raspisivanje opštih i idejnih konkursa (anketnih, u skladu sa današnjom tipologijom) za pojedinačnu zgradu ili užih (projektnih) konkursa za značajne gradske poteze i probleme. U današnjim okvirima, problem se može tražiti u činjenici da se najčešće raspisuju anketni urbanističko-arhitektonski konkursi koji ne obavezuju realizaciju nagrađenog rešenja, što je proizašlo iz regulatorne podele konkursa prema cilju, a ne prema problematici, obuhvatu, nivou razrade ili uslovljenosti planskom dokumentacijom.

Mr Anica Teofilović, dipl.inž.pejz.arh. je, u okviru IV tematske oblasti „Praktične i teorijske reakcije u srpskom gradu i urbanizmu na globalne klimatske promene i nedostatak odgovarajućih korektiva u gradskoj praksi“, učestvovala sa radom pod naslovom „Ekološke mere smanjenja uticaja klimatskih promena na grad definisane u Planu generalne regulacije sistema zelenih površina Beograda“.

U svom radu autorka ističe da je jedna od ključnih uloga planirane zelene infrastrukture Beograda ublažavanje uticaja klimatskih promena na grad. Pored propisanih normativa i pravila za očuvanje, unapređenje i održivo korišćenje postojećih i podizanje novih šuma, javnih zelenih površina i zelenih površina u okviru javnih i ostalih namena, ističe da su definisane i urbanističke mere zaštite prostora, među kojima posebno ekološke mere smanjenja uticaja klimatskih promena na grad. Propisane mere obuhvataju uvođenje ekološkog indeksa u planiranje centralnih delova grada, formiranje energetskih plantaža brzorastućih lišćarskih vrsta (vrba), formiranje sistema za prečišćavanje otpadnih i revitalizaciju zagađenih voda putem biljaka, uvođenje održivog sistema prikupljanja atmosferskih voda i različite mere zaštite zemljišta od štetnog dejstva erozije i bujica na slivovima vodotokova.

Ističe da su u cilju zaštite i unapređenja kvaliteta životne sredine, posebno regulacije mikroklimatskih karakteristika, odvijanja prirodnih procesa, očuvanja biodiverziteta, doprinosa energetskoj efikasnosti objekata, unapređenju slike grada i ostvarivanju kulturnih, edukativnih i rekreativnih funkcija, javne zelene površine Beograda planskim rešenjem zaštićene kao ekološko i estetsko funkcionalni prostori u urbanom tkivu. Takođe, imajući na umu da svaka šuma, u zavisnosti od prirodnih i stvorenih karakteristika, može da ima jednu ili više osnovnih funkcija, planskim rešenjem su istaknute primarne funkcije šuma Beograda. Očuvanjem postojećih i realizacijom planiranih šuma mogu biti ostvarene i njihove opštekorisne funkcije, i to: zaštita voda, zaštita od voda (poplavnih talasa), zaštita od klizišta, zaštita od erozije i bujica, zaštita od vetra, zaštita biodiverziteta, ekosistema i predela, zaštita od negativnih uticaja saobraćaja i dr, odnosno na taj način će biti sanirani problemi konkretnih područja i stvoreni uslovi za adaptaciju na klimatske promene.

Posebno ističe da je, Akcionim planom adaptacije na klimatske promene sa procenom ranjivosti („Sl. list grada Beograda“, br. 65/15), predmetni Plan je naveden kao budući relevantan prostorni i regulatorni osnov za realizaciju mera adaptacije na promene klime.

110

OBUKA O PARTICIPACIJI U PLANIRANJU URBANOG RAZVOJATekst i fotografije priredila: dr Ratka Čolić, Arhitektonski fakultet - Univerzitet u Beogradu

Na inicijativu Urbanističkog zavoda Beograda JUP u oktobru i novembru 2019. godine je održan ciklus obuke na temu Participacija u planiranju urbanog razvoja. Ciljevi unapređenja znanja i veština za zaposlene su bili sledeći:• bolje razumevanje pozicije participacije u savremenim

uslovima kontradiktornih izazova – na jednoj strani privlačenja investicija i skraćivanja planskih procedura, i na drugoj strani zahteva za demokratizacijom procesa i podizanjem transparentnosti donošenja odluka

• jačanje kritičke svesti o savremenoj praksi planiranja urbanog razvoja u zemljama EU i Srbiji

• razumevanje ciljeva i polja primene participacije, učesnika procesa i koncipiranja participacije na konkretnim primerima, korišćenjem različitih metoda i tehnika participacije građana i uključivanja stejkholdera, te značaja facilitacije, medijacije i pregovaranja u procesu planiranja

• razvijanje prenosivih i profesionalnih veština koje će omogućiti stručnjacima iz prakse da pokažu inicijativu i ličnu i profesionalnu odgovornost.

Ciklus obuke je održan za uži radni tim Zavoda u formi predavanja i radionica. Obuka je koncipirana kroz 8 modula na teme: • Zašto o participaciji u planiranju? Legalni okvir; Proces

pridruživanja EU; Participacija u politikama urbanog razvoja; Reakcije javnosti na planska rešenja; Planiranje

– politički proces/pozicija planiranja. • Proces i rezultat strateškog i tradicionalnog urbanističkog

planiranja. • Šta je participacija? Definicija, Zašto primenjivati

participaciju? Šta su ciljevi? Polje primene, Prednosti i nedostaci, Učesnici, Analiza stejkholdera, Formalna i neformalna participacija.

• Kako koncipirati participaciju u procesu planiranja? • Metode i tehnike participacije građana i uključivanja

stejkholdera kroz primere iz međunarodne i domaće prakse.

• Javno-privatni dijalog za uključivanje investitora i relevatnih stejkhodera.

• Kako sprovesti participaciju? Veštine komunikacije i facilitacije, i značaj pitanja etike.

• Očekivanja od urbanističkih planova kao poligona za participaciju - predlog za neki od tekućih planova – GUP, PDR, PGR.

Svaki od modula se održavao u trajanju od 90 minuta, dok su moduli - radionice realizovani u trajanju od 180 minuta. Obuka se odvijala dva puta nedeljno u toku četiri nedelje.

Kako se rezultati i značaj obuke sagledavaju kroz procenu od strane učesnika, na kraju ciklusa stručnjaci Urbanističkog zavoda Beograda su dali svoja viđenja sprovedene obuke kroz upitnik za evaluaciju. U evaluaciji je učestvovalo 15 ispitnika.

111

Na skali od 1 do 5, prethodno poznavanje teme je ocenjeno sa 3,46. Učesnici su ocenili jasno razumevanje ciljeva obuke sa 4,73, a unapređenje razumevanja participacije i veština za njenu primenu sa 4,6. Zadovoljstvo realizovanom obukom ocenjeno je sa 4,53.

Na pitanje koji deo cikusa obuke smatraju najznačajnijim i zašto, učesnici su izneli sledeća viđenja:

Konkretna iskustva koja ste preneli kroz primere iz prakse, u svim delovima ciklusa.Primeri primene participacije i sam razgovor sa zaposlenima čime se stiče uvid u različitu problematiku i dobijaju širi uvidi u moguća rešenja.Radionice i praktični primeri iz prakse jer se razmenjuju različita iskustva. Posebno mi se dopala radionica na kojoj smo se bavili procedurom izrade planova.Tehnike participacije i načini „kuplovanja” sa temama, akterima, prioritetima, i značajno o procesima participacije.Smatram da je to fokus na stejkholdere i razmišljanja koja

se vezuju na tu temu, kao i upotrebu različitih tehnika i nivoa participacije, u zavisnosti od teme i problema, i očekivanog ishoda.Primeri održanih javnih rasprava – javno-privatni dijalog, u unutrašnjosti Srbije iz razloga što imamo malo informacija o aktivnostima u drugim sredinama.

Sugestije za korigovanje i unapređenje obuke odnosile su se na sledeće:

Možda je neophodan samo mali osvrt na terminologiju na samom početku – stejkholderi, facilitacija,.... Naša praksa nije familijarna ni sa terminima ni sa njihovim značenjem. Povećati učestalost radionica.Dopuniti obuku veštinama komunikacije i sposobnostima ubeđivanja.

Na pitanje koje teme bi dodali ili posvetili im više vremena, učesnici su naveli sledeće:

Na koji način postići prevazilaženje konflikata, odnosno više

4,53

4,60

4,73

3,46

Sveukupno, u kojoj meri ste zadovoljni predavanjima i radionicama?

U kojoj meri su Vaše razumevanje teme i veštine uvećani ovim cikusom?

Koliko jasno ste razumeli ciljeve obuke?

U kojoj meri ste prethodno bili upoznati sa temama koje su razmatrane?

112

razmišljanja o suprotstavljenim interesima stejkholdera i kako ih rešavati.Kako uspostaviti balans između političkih uticaja i želja građana. Često umeju da budu u koliziji.Šta je uloga planera? Da li se ona menja u odnosu na konkretnu problematiku - za šta se zalaže? Da li nečije interese zastupa? Da li se samo bavi facilitacijom, medijacijom? Isto i za ulogu javnog, civilnog i privatnog sektora.Da li neko ko se bavi facilitacijom ili medijacijom treba da poznaje i materiju o kojoj se raspravlja?

Uz napomenu za bilo koji drugi komentar koji bi želeli da dodaju, ispitanici su istakli:

Značajna tema koju treba dalje promovisati i razvijati.Možda bi bilo dobro usmeriti fokus na ulogu politike i donosilaca odluka. Kako participacija da ima svrhu (pogotovo povratno informisanje, koje treba da obezbedi poverenje) u okolnostima gde komisija za planove donosi odluke na zatvorenom delu sednice? Odnosno, kako da dođemo do toga da politika podrži opciju za koju se zalažemo i do koje dolazimo kroz razgovor, ukrštanje stavova, konsenzus.Ovakve radionice su dragocene za učesnike jer mogu slobodnije da izraze svoja razmišljanja i probleme iz urbanističke prakse.

Naterali ste me da više mislim.Hvala za upitnik o umeću slušanja. Mislim da je jako koristan. Misliću o tome. Ciklus predavanja mi je pomogao da potvrdim neke svoje stavove i razmišljanja. Pre svega, u smislu da u procesu izrade plana mora da se ide najkraćim putem, a što se u svakodnevnoj praksi nameće kao jedini način. Ne, ne mora. Jako dobar balans između klasičnog pristupa u edukaciji (činjenice, primeri, izvori,...) i neformalnog, komfornog tona u interakciji sa polaznicima – pozitivna atmosfera.Hvala na profesionalnosti. Zaista je važno da se ljudi gledaju u oči, saslušaju, razgovaraju, uvažavaju, budu precizni i tačni.Ovakva obuka je primer pristupa kojim se otvara put za otvorenu komunikaciju.

Sposobnost planiranja da napravi iskorak i promene leži u sposobnosti prepoznavanja nastupajućih dešavanja i načina na koji se može održati ili izmeniti postojeće delovanje. Savremena međunarodna praksa naglašava lokalni upravljački kontekst, koji čine različite forme kolaboracije i vidovi upravljanja gde se izdvajaju participacija, partnerstva, koalicije, paktovi, javni dijalog, mreže i razvijanje aktivnosti za efektivniju formulaciju i implementaciju javnih politika koje uključuju i urbanističke i prostorne planove. Inicijativa Urbanističkog zavoda Beograda za bolje razumevanje i primenu participativnog pristupa planiranju urbanog razvoja, upravo je na toj liniji delovanja.

113

IN HOUSE SEMINAR “E-POSLOVANJE U JAVNIM PREDUZEĆIMA”Tekst priredio: Vladimir Vujičič, dipl.pravnik

Elektronsko poslovanje (e-poslovanje) celokupnog javnog sektora je jedna od prioritetnih stavki na agendi Vlade Republike Srbije već duži niz godina. Iako je taj proces u Republici Srbiji još uvek u početnim fazama, u prethodnom periodu je zaokružen normativni okvir čime su stvorene pretpostavke za njegov obimniji i brži razvoj. Vanredno stanje usled epidemije zarazne bolesti kovid-19, kao i primena mera za sprečavanje širenja te bolesti, kada je suspendovan rad sa strankama i smanjena mogućnost ličnog kontakta sa kolegama i poslovnim partnerima, su „naterali“ društvo da se u cilju očuvanja radnih mesta i kontinuiteta poslovanja okrene ka e-uslugama i e-poslovanju.

Urbanistički zavod Beograda JUP je za zaposlene u Sektoru za finansijske, pravne i opšte poslove organizovao „In House”seminar na temu „E-poslovanje u javnim preduzećima“, koji se 13. i 14. oktobra 2020. godine održao u Velikoj sali. Seminar je održao Institut za ekonomsku diplomatiju iz

Zemuna koji je obezbedio učešće eminentnih stručnjaka Olge Zorić, master IT i doktoranta na društvenim naukama i Vojkana Stankovića inženjera telekomunikacija i informatike i samostalnog konsultanta za poslovnu informatiku i e-poslovanje. Zaposlenima je u prvom delu seminara predstavljen koncept e-uprave i e-poslovanja u Republici Srbiji, dok su u drugom delu kroz praktične primere obrađeni e-dokument, e-faktura, e-pisarnica, e-potpis, e-pečat, kreiranje, prijem, obrada i slanje e-dokumenata i dr. Uz aktivno učešće zaposlenih u diskusiji istaknute su sve prednosti e-poslovanja, ukazano je na rizike i opasnosti koje donosi i analizirani su efekti koje će proizvesti.

Na seminaru je zaključeno da je prelazak na e-poslovanje neminovnost i da je neophodno ozbiljno i stručno pristupiti tom procesu kroz integraciju svih sistema koji su u upotrebi u Urbanističkom zavodu Beograda kako bi se na najbolji način iskoristile sve prednosti tog vida poslovanja i uspešno odgovorilo na buduće izazove.

114

Tokom 2019. godine u Urbanističkom zavodu Beograda su održane obuke za korišćenje programskih paketa zasnovanih na savremenim softverskim tehnologijama kako bi se unapredio način rada i poboljšao kvalitet u urbanističkom planiranju. Obukama su prisustvovali inženjeri i tehničari Urbanističkog zavoda Beograda svih profila.

Izbor programa za koji su održane obuke je odraz potreba u savremenom načinu urbanističkog planiranja. Analizom poslovnih procesa i anketiranjem zaposlenih o njihovim potrebama, odlučeno je da se organizuje obuka za PTV Visum, Autodesk Infraworks, Autodesk Map i QGIS.

PTV Visum je multi-modalni softverski paket za simulaciju protoka saobraćaja koji je razvio PTV Planung Transport Verkehr AG u Karlsrueu, Nemačka. Program obuke je obuhvatao intenzivnu celodnevnu obuku u trajanju od nedelju dana. Predavač je bio Marton Hegeduš iz Mađarske. InfraWorks je program koji kombinuje i povezuje različite vrste podataka sa ciljem većeg razumevanja projektnih ograničenja i boljeg odlučivanja u procesu izrade idejnog projekta. Mogućnost generisanja, pregleda, analiza, distribucija i upravljanja podacima omogućava formiranje modela bogatog informacijama, bolje predviđanje funkcionisanja alternativa projekta u postojećem okruženju i efikasniju komunikaciju sa svim zainteresovanim stranama. Obuku je vodio predavač Goran Šenica iz preduzeća Kontekst projekt. Autodesk AutoCAD Map 3D je GIS aplikacija koja omogućava povezivanje CAD geometrije i

baza podataka. Predstavlja odličnu integraciju CAD alata za crtanje geometrije i GIS funkcionalnosti. Predavanje je održano u 3 grupe po 10 polaznika sa po 24 školska časa. Predavač je bila Tanja Gmitrović iz preduzeća TeamCad.

Konačno, za potrebe izrade Generalnog urbanističkog plana Beograda u GIS tehnologijama, organizovano je predavanje o principima rada geografskih informacionih sistema, njihove primene na izradi urbanističkih planova, sa posebnim akcentom na korišćenje programa QGIS. QGIS je u svetu najzastupljeniji GIS program otvorenog koda. Omogućava povezivanje, konverziju i spajanje svih poznatih geometrijskih i alfa numeričkih tipova podataka. Predavanje je održao Dušan Milanović, uz pomoć Nenada Radojčića.

Sve obuke su održane u Urbanističkom zavodu Beograda u, za te prilike, formiranoj učionici sa svim potrebnim uslovima za predavanja. Obezbeđeni su adekvatni računari za svakog polaznika, kao i računar, video projektor i ozvučenje za predavača.

Svi programi i metodologije rada za koje su organizovana predavanja zasnivaju svoje tehnologije i način rada na principima geografskih informacionih sistema. GIS danas u svetu predstavlja jedini uspešan pristup u urbanističkom planiranju i zato se Urbanistički zavod Beograda opredelio za te metode. Nakon ovih uspešno organizovanih predavanja i obuka o savremenim tehnologijama u urbanističkom planiranju, Urbanistički zavod Beograda će osavremeniti i poboljšati svoje metode rada, ubrzati procese i podići kvalitet svojih proizvoda.

EDUKACIJA VIZUM, INFRAWORKS, QGIS, AUTOCAD MAPTekst priredio: Nenad Radojčić, inž.inform.tehnol.

115

RADIONICE VEZANE ZA IZRADU I FAZE PRVE LINIJE METRO SISTEMATekst priredila: Marija Kosović, mast.inž.arh.

Urbanistički zavod Beograda trenutno radi na izradi Plana generalne regulacije šinskih sistema u Beogradu sa elementima detaljne razrade za I fazu prve linije metro sistema (Odluka - „Sl. list grada Beograda”, broj 56/18) (u daljem tekstu: Plan). Cilj izrade Plana je plansko sagledavanje razvoja tri šinska sistema – železničkog, metro i tramvajskog, dok je predmet detaljne razrade samo prva faza prve linije metro sistema za koju je u toku izrada projektno-tehničke dokumentcije. Takođe u Urbanističkom zavodu Beograda radi se i Plan detaljne regulacije dela Makiškog polja (Odluka - „Sl. list grada Beograda”, broj 3/17) koji sadrži deo prve linije metro sistema i to depo, dve površinske i dve podzemne metro stanice.

Javno komunalno preduzeće Beogradski metro i voz (BMV), osnovano za potrebe izgradnje i obavljanja prevoza putnika metroom i razvoja gradske železnice u Beogradu, bavi se izradom projektno-tehničke dokumentacije za potrebe izgradnje metroa zajedno sa francuskom kompanijom EGIS. Prilikom rada na izradi predmetne dokumentacije BMV je organizovao brojne radionice. Učesnici radionice su prevashodno bili članovi tima EGIS koji su prezentovali svoje polazne pretpostavke i članovi BMV-a, ali shodno kompleksnosti i interdisciplinarnosti ovog projekta, u skladu sa temom, učesnici su bili i Urbanistički zavod Beograda, Sekretarijat za urbanizam i građevinske poslove, Direkcija za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda, kabinet Glavnog gradskog urbaniste, Elektromreža Srbije, Ministarstvo unutrašnjih poslova, Železnice Srbije i drugi.

Radionice su se održavale tokom septembra i u prvoj polovini oktobra i organizovane su u 24 termina, prilikom kojih su razmatrani svi aspekti jednog ovako kompleksnog projekta kao što je metro. Neke od tema posebno začajnih za rad na izradi Plana bile su vezane za saobraćaj, geologiju, elektroenergetsku mrezu, procenu uticaja na životnu sredinu i funkcionalnu organizaciju stanica. Teme koje su razmatrane bavile su se strateškim opredeljenima ali i tehničko-tehnološkim detaljima. Pokretnuta su mnoga pitanja vezana za multimodalnost sistema i tačke ukrštaja sa drugim šinskim sistemima, ali i horizontalno pružanje trase, dubine stanica, pristupe (ulaze/izlaze) stanica, potrebne lokacije za infrastrukturne objekte u funkciji metro sistema, kao i pitanja vezana za način ventilacije i evakulacije, pa sve do izbora sistema signalizacije.

S obzirom da do sada nije postojao ni jedan urbanistički plan metro sistema kao i da ovaj šinski sistem nije u potpunosti obrađen u našim zakonskim i podzakonskim aktima, predmetne radionice bile su neophodne za razumevanje funkcionsanja metroa kao i za potrebnu dodatnu edukaciju od strane EGIS-a koji ima veliko iskustvo u projektovanju ovakvih sistema.

Takođe, Urbanistički zavod Beograda je učestvovao u još jednoj radinici posvećenoj temi metroa pod nazivom „MetroLab Forum #METRO – International dialogue on Metropolitan Planning” koja se održala 12. i 13. oktobra u Beču, ali i onlajn preko Zoom platforme. Prezentovani su trenutni problemi velikih metropola kao što su Pariz, Barselona, Madrid i Beč i diskutovalo se na temu mobilnosti i ulozi metroa u životu jedne metropole. Predmetna radionica se sastoji od više tematskih celina i odvijaće se tokom novembra ali i maja i juna sledeće godine. Urbanistički zavod Beograda će se i u narednom periodu truditi da učestvuje na diskusijama i edukacijama vezanim za metro sistem kako bi interdisciplinarno zajedno došli do najboljih rešenja.

116

29. MEĐUNARODNI SALON URBANIZMA U KRAGUJEVCU

Tekst priredila: Andrea Đorđević, mast.inž.arh.

Salon urbanizma je tradicionalna, međunarodna godišnja manifestacija Udruženja urbanista Srbije koja predstavlja

smotru najznačajnijih aktuelnih ostvarenja u oblasti prostornog i urbanističkog planiranja, projektovanja i realizacije. Ovogodišnji salon urbanizma održan je Kragujevcu od 10. do 13. novembra 2020. godine, pod generalnim pokroviteljstvom Ministarstva građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture i Grada Kragujevaca. Takođe, pokrovitelji 29. Međunarodnog Salona urbanizma su bili i gradovi: Beograd, Novi Sad, Kragujevac, Užice, Kosovska Mitrovica i Banja Luka.

U skladu sa specifičnim okolnostima usled pandemije virusa Kovid-19, ove godine Salon urbanizma, prvi put u svojoj istoriji, održan je onlajn. Organizator je elektronski prezentovao sve radove Salona i celokupan program aktivnosti na dan otvaranja Salona.

Ovaj pristup naišao je na mnoštvo pozitivnih komentara, pa je između ostalog prof.dr Vladimir Macura u svom obraćanju napisao: “Tri puta bravo zaslužuje, što se mene tiče, kompjuterizovana prezentacija Salona. Prvi put nam ovaj vid prezentacije omogućava da učimo iz radova koje nismo sami uradili. Prvi put možemo satima da studiramo radove. Prvi put možemo da ih poredimo. Prvi put možemo da ih imamo na duže ili dugo vreme. Znači tri puta bravo! Predlog se sam nameće: kompjuterska internet online prezentacija radova i drugog sa Salona treba da bude stalna praksa. Jer je fantastična.”

Na ovogodišnjem Salonu prezentovano je 135 radova u 12 kategorija u okviru kojih je Žiri salona dodelio nagrade i priznanja.

Urbanistički zavod Beograda učestvovao je ove godine sa dva rada u dve kategorije: Planovi detaljne regulacije i Urbanistički projekti i realizacije.

Sa velikim zadovoljstvom možemo da se pohvalimo da su oba rada sa kojima je Urbanistički zavod Beograda učestvovao ove godine odnela prve nagrade u svojim kategorijama.

Prvu nagradu u kategoriji Planovi detaljne regulacije osvojio je Plan detaljne regulacije za kompleks Aerodroma “Nikola Tesla Beograd”, GO Surčin, Novi Beograd i Zemun sa izveštajem o strateškoj proceni uticaja plana na životnu sredinu (Odgovrni urbanisti: Maja Joković Potkonjak, dipl.inž.arh., Dragan Mihajlović, dipl.inž.građ. i Jelena Đerić, dipl.inž.arh.)

Prvu nagradu u kategoriji Urbanistički projekti i realizacije osvojio je Urbanistički projekat za izgradnju Univerzitetske dečje klinike Tiršova 2, GO Savski venac (Odgovrni urbanisti: Jadranka Živković, dipl.inž.arh. i Tamara Tahov, mast.inž.arh.)

117

PRVA NAGRADA U KATEGORIJI PLANOVI DETALJNE REGULACIJE

Plan detaljne regulacije za kompleks Aerodroma „Nikola Tesla Beograd”, GO Surčin, Novi Beograd i Zemun sa izveštajem o

strateškoj proceni uticaja plana na životnu sredinu

Odgovorni urbanisti: Maja Joković Potkonjak, dipl.inž.arh., Dragan Mihajlović, dipl.inž.građ., Jelena Đerić, dipl.inž.arh.(grafička obrada plakata: Jelena Đerić, dipl.inž.arh.)

PRVA NAGRADA U KATEGORIJI URBANISTIČKI PROJEKTI I REALIZACIJE

Urbanistički projekat za izgradnju Univerzitetske dečje

klinike Tiršova 2, GO Savski venac

Odgovorni urbanisti: Jadranka Živković, dipl.inž.arh. i Tamara Tahov, mast.inž.arh.(grafička obrada plakata: Andrea Đorđević, mast.inž.arh.)

118

PLANSKI DOKUMENTI USVOJENI 2020. GODINE

Tekst priredila: Gordana Lučić, dipl.inž.arh.

Pregled usvojenih planova: Ana Vučić, struk.ekonomista

Ova godina ostaće zapamćena po neuobičajenim uslovima rada prouzrokovanih pandemijom Kovid- 19.

Rad od kuće i na daljiinu i elektronske sednice Komisije za planove Skupštine grada Beograda, imali su za posledicu usporene procedure stručne kontrole i donošenja Planskih dokumenta. I pored objektivnih teškoća i otežanih uslova rada, proces izrade Planova se odvijao neometano, zahvaljujući predanom radu i ogromnom zalaganju radnih timova.

Imajući u vidu činjenicu da su u Zavodu u toku aktivnosti na izradi Generalnog urbanističkog plana 2041., Izmenama i dopunama Plana generelane regulacije sedišta jedinica lokalne samouprave – grad Beograd (celine I-XIX) i Plana generalne regulacije šinskih sistema u Beogradu sa elementima detaljne razrade za prvu fazu prve linije metro sistema, čiji su rokovi izrade duži i na čijoj izradi su angažovani veliki radni timovi, produkcija planskih dokumenata i ove godine je na zavidnom nivou.

Ovu godinu svakako je obeležilo usvajanje Plana deteljne regulacije, aerodroma „Nikola Tesla”, na području gradskih opština Novi Beograd i Surčin. Donošenjem ovog planskog dokumenta, na području površine oko 1870 ha, stvoren je planski osnov za funkcionalno zaokruživanje kompleksa aerodroma u skladu sa razvojnim planovima do 2043. godine, sa dve poletno-sletne staze i prostorom za razvoj svih potrebnih sadržaja, uspostavljanje odgovarajuće putne i železničke mreže za vezu aerodroma sa gradom i regionom i realizaciju razvojnog potencijala privredno-komercijalne zone uz auto-put. Definisanjem zaštitne zone aerodroma, konačno posle više decenija, definisane su i

zone u kojima je moguć opstanak postojećih stambenih zona i planiranje novih.

U oblasti saobraćaja usvojen je i Plan detaljne regulacije područja između ulica: Stefana Prvovenčanog, Vojislava Ilića, Mokroluške nove i Kružnog puta Padina, na području gradskih opština Voždovac i Zvezdara, čijim donošenjem je stvoren planski osnov za izmeštanje trolejbuskog depoa sa Dorćola, na lokaciju pored postojećeg pogona GSP auto-put Beograd-Niš.

U opštini Zemun, za područje naselja Batajnica, usvojen je planski dokument kao izmena i dopuna osnovnog Plana, kojim je zaokružena sekundarna saobraćajna mreža naselja.

Planski osnov za realizaciju javnog interesa u oblasti zdravstva stvoren je donošenjem Plana detaljne regulacije šireg područja uz Kliničko-bolnički centar „Bežanijska kosa“, na području gradske opštine Zemun. Planom je definisan potencijal prostora za grupisanje više ustanova primarne i specijalizovane zdravstvene zaštite od gradskog i republičkog značaja i njihovo integrisanje u prirodno i izgrađeno okruženje a definisano je i plansko rešenje trase saobraćajnice T4, Beograd-Zemun (sa denivelisanim prelazima na ukrštanju sa autoputem Beograd-Zagreb i železničkom prugom Beograd-Zagreb u Laudonovom šancu).

Planovi koji pokrivaju oblast infrastrukturne opremeljenosti grada su i ove godine zastupljeni u znatnom obimu. Usvojena su tri planska dokumenta za izgradnju objekata i vodova sistema daljinskog grejanja na području opština Čukarica i Voždovac.

119

U oblasti sporta, donošenjem Plana detaljne regulacije za sportski kompleks na podrućju gradske opštine Zvezdara, stvoren je planski osnov za realizaciju otvorenih i zatvorenih objekata u funkciji sporta, sa pratećim komercijalnim sadržajima i njihovo uklapanje u postojeće izgrađeno tkivo.

Ostali planski dokumenti su se uglavnom bavili postojećim naseljima, njihovim prostorno funkcionalnim zaokruživanjem i mogućnostima sanacije, transformacije i urbane obnove, kao i mogućnostima izgradnje na uslovno nepovoljnim terenima i uslovima ograničenja različite prirode.

Na području opštine Palilila doneto je pet planskih dokumenata, kojima su obuhvaćena naselja uz Ovčanski put, uz groblje Lešće i istočno od SMT-a, kao i naselje Rospi ćuprija i deo naselja na Karaburmi. Na oko 1000 ha prostora, ovim planskim dokumentima su definisani načini i mogućnosti izgradnje u uslovima velikih prostornih i tehničkih ograničenja. Trebalo je naći rešenja za mogućnosti izgradnje na inženjersko geološki i hidrološki nepovoljnim terenima, regulisati vodotokove i kanale, definisati mogućnosti opstanka pojedinih namena u zonama postojećih dalekovoda i sl. i naravno planirati takva rešenja saobraćaja, neophodne infrastrukture i namene koje odgovaraju potrebama stanovnika i u skladu sa uslovima zaštite životne sredine.

Na području opštine Zemun doneta su dva planska dokumenta koja su se bavila prostorno funkcionalnim i oblikovnim zaokruživanjem blokova uz dve značajne saobraćajnice, Ugrinovačku i Džona Kenedija. Realizacijom Plana detaljne regulacije bloka 9b, konačno će biti formiran, inače urbanistički neartikulisan prostor otvorenog bloka u čijem središtu se nalazi objekat zatvorene retenzije. Ovaj značajni hidrotehnički objekat u svom, najzad tehnički i funcionalno zaokruženom prostoru, nakon izmeštanja objekata telekomunikacije, dobiće u budućnosti i novu namenu na krovu koja je u funkciji stanovnika bloka - sport i rekreacija na površini od oko 2 ha.

Na području opštine Vračar, donošenjem Plana detaljne regulacije stvoren je osnov za transformaciju lokacije „Tramvajski depo” u mešoviti gradski centar i konačno oblikovanje bloka izgradnjom objekata autorske arhitekture uz Bulevar kralja Aleksandra, uz svo poštovanje uslova zaštite kulturnog nasleđa.

U 2020. godini u Urbanističkom zavodu Beograda završeno je i usvojeno ukupno 17 planskih dokumenata. U proceduru

usvajanja na Skupštini grada Beograda upućeno je 7 nacrta planskih dokumenata a u pripremi je još 5 nacrta planskih dokumenata koji su u potpunosti završili proceduru javnog uvida, te je realno očekivati njihovo usvajanje do kraja godine. Tridesetak usvojenih planskih dokumenata na godišnjem nivou, postaje standard Urbanističkog zavoda.

Više od polovine usvojenih planskih dokumenata sadrži i Stratešku procenu uticaja planiranih namena na životnu sredinu, što je jedan od pokazatelja kompleksnosti planiranja u obuhvatu tih planova. Stručni i kreativni doprinos tima koji se bavi aspektom zaštite životne sredine u svakom pojedinačnom planu bio je od velikog značaja a često i presudnog za donošenje konačnog planskog rešenja.

Ove godine naročito, iznova se pokazalo da spoj dugogodišnjeg iskustva velikog dela našeg kolektiva i svežine, energije i kreativnosti mladih kolega, uz solidarnost i kolegijalnost uvek kada treba i kada je teško, neminovno daju rezulatate. Zato, negujmo i dalje kolektivni duh i osećanje pripadnosti svom kolektivu, čuvajmo svoje i naše zdravlje i uz međusobno poštovanje i uvažavanje doprinosa svakog pojedinca našeg kolektiva, sledeća godina može biti još uspešnija.

120

PLANNING DOCUMENTS ADOPTED IN 2020

Author of the article: Gordana Lucic, MSc in Architectural Engineering

We will remember this year by the unusual working conditions due to the pandemic of COVID-19. Working

from home and working remotely, with the electronic sittings of the Planning Committee of the Belgrade City Assembly, brought us delayed procedures for the expert review and adoption of the Planning Documents. In addition to objective difficulties and strenuous working conditions, the process of developing the Plans has been developing without disturbances, owing to the dedicated work and great engagement of the work teams.

Taking into consideration that at the moment we are having activities of developing the General Urban Plan 2041 in our Institute, amendments to the Detailed Regulation Plan of the seats of local self-government units – City of Belgrade (units I-XIX) and General Regulation Plan of rail systems in Belgrade with detailed study elements for the first phase of the first metro line, which requires more time for development and involves engagement of big work teams, this year the production of planning documents is again quite enviable.

The highlights of this year were definitely the adoption of the Detailed Regulation Plan for the Airport Nikola Tesla, in the territory of urban municipalities New Belgrade and Surcin. With adoption of this planning document, in the area of about 1870 ha, the planning requirement was met for the functional completion of the airport complex in accordance with the development plans by 2043, with two runaways and the area for development of all necessary facilities, establishment of appropriate road traffic and

railway network for connecting airport with the city and the region, as well as realisation of the development potential of the economic-commercial zone next to the Highway. By defining protection zone of the airport, finally, after several decades, it was defined which zones will remain as the existing residential zones and which will be the new planned zones.

In the field of transport, the following was adopted: Detailed Regulation Plan for regulating area between the streets Stefana Prvovencanog, Vojislava Ilica, Mokroluska nova and Kruzni put Padina, in the territory of urban municipalities Vozdovac and Zvezdara, and by its adoption the planning basis for relocating trolley depot from Dorcol has been fulfilled, as it will be relocated to the existing City Public Transportation plant next to the Highway Belgrade - Nis.

In the territory of community Batajnica, municipality Zemun, the planning document amending the basic Plan was adopted, completing the secondary traffic network of the settlement. Planning basis for realisation of the public interest in the field of health care was created by adopting Detailed Regulation Plan of the wider area next to the Clinical Hospital Centre “Bezanijska kosa”, in the territory of urban municipality Zemun. The potential of the space for grouping several primary and specialised health care facilities significant for both city and the country and their integration in the natural and developed environment has been defined by the plan, as well as the plan for the T4 traffic route, Belgrade-Zemun (with adjusted level crossings between Belgrade-Zagreb Highway and railway line Belgrade-Zagreb in Laudonov sanac).

121

There has been a significant amount of plans covering the field of infrastructure equipment this year as well. Three planning documents for the construction of facilities and lines of the district heating system in the territory of municipalities of Cukarica and Vozdovac have been adopted.

In the field of sport, by adopting Detailed Regulation Plan for sport complex in the territory of urban municipality Zvezdara, the planning basis for realisation of indoor and outdoor sport facilities was established, along with accompanying commercial facilities and their merging with existing constructed tissue.

The remaining planning documents mostly refer to existing settlements, their special and functional completion and possibilities of remediation, transformation and urban recovery, as well as possibilities of construction in the unfavourable terrain and different limiting conditions.

Five planning documents have been adopted in the territory of municipality Palilula, which include settlements next to Ovcanski road, cemetery Lesce and area eastern from SMT, as well settlements Rospi cuprija and a part of Karaburma settlements. For the area of 1000 ha, these planning documents have defined the manner and possibilities of construction with high spatial and technical limitations. It was necessary to invent construction possibilities for designs in the unfavourable terrain regarding geological and hydrological engineering, the waterways and canals which are to be regulated, including the possibilities of preserving certain land uses in the zones of existing power lines which had to be defined and other. In addition, it was necessary to plan the traffic designs, infrastructural and other uses which respond to the needs of citizens in line with the requirements of environmental protection.

In the territory of municipality Zemun, two planning documents have been adopted referring to the spatial, functional and design completion of the residential blocks next to two important roads, Ugrinovacka and Dzona Kenedija. By the realisation of the Detailed Regulation Plan for Block 9b, the open block area with the closed retention basin object in its centre will be finally completed, as otherwise it has been rather inarticulate as regards urban planning. This important hydro-technical facility, in its finally technically and functionally completed space, after relocation of the telecommunication facilities, will get its future use on the rooftop as an amenity

for residents of the block - sport and recreation in the area of about 2 ha.

In the territory of municipality Vracar, by adopting Detailed Regulation Plan, the basis has been made for transforming the location “Tram depot” into a mixed city centre facility and the block final design by constructing structural pieces of original architecture along Kralja Aleksandra Boulevard, and completely meeting the requirements of the cultural heritage protection.

In 2020, 17 planning documents were completed and adopted in Urban Planning Institute of Belgrade. For the adoption procedure in the Belgrade City Assembly 7 draft planning documents were submitted, while another 5 planning document drafts, for which the procedure of public inspection has been fully completed, are in the process of preparation, so it is realistic they would be adopted by the end of the year. The Urban Planning Institute of Belgrade is maintaining a standard of adopting about thirty planning documents annually.

More than a half of adopted planning documents includes Strategic environmental impact assessment for the planned use, which is one of the indicators of the complexity of planning in the scope of those plans. Professional and creative contribution of the team working on the aspects of environmental protection for each individual plan was of great and, sometimes even, of crucial importance for the adoption of the final plan.

Particularly this year, it has been demonstrated once again that a combination of many years of experience of some members of our staff and freshness, energy and creativity of younger colleagues, with solidarity and assistance from colleagues when needed and difficult, will unquestionably yield results. Therefore, we continue to nurture collective spirit and feeling of being a part of a team. We should also take care of our health, so the coming year would be even more successful, as we continue to mutually respect and acknowledge contributions from each member of our team.

122

1. PDR dela područja između ulica Sime Šolaje, Vojvode Micka Krstića i Marijane Gregoran na Karaburmi, GO Palilula, Rukovodioci plana: Biljana Kostić, dipl.inž.arh. i mr Jelena Marinković, dipl.prostorni pl. („Službeni list grada Beograda“ 116/19)

2. PDR za sportski kompleks na Zvezdari, GO Zvezdara, Rukovodioci plana: Božidar Bojović, dipl.pr.planer i Stevan Tomić, mast.inž.arh. („Službeni list grada Beograda“ 116/19)

3. PDR šireg područja uz Kliničko-bolnički centar „Bežanijska kosa“, GO Zemun, Rukovodioci plana: Emil Dimitrov, dipl.inž.arh. i Gordana Bura, dipl.inž.arh. („Službeni list grada Beograda“ 5/20)

4. PGR za izgradnju objekata i vodova sistema daljinskog grejanja - II Faza I etapa -distributivna toplovodna mreža od Paštrovićeve i Kirovljeve ulice do TO Banovo brdo sa kompleksom toplane TO Banovo brdo (sa strateškom procenom), Rukovodioci plana: Ivan Miletić, dipl.inž.maš. i Jelena Kostić dipl.inž.arh. („Službeni list grada Beograda“ 18/20)

5. PDR područja uz Ugrinovačku ulicu, u delu između ulica Bosanske i Novogradske, GO Zemun, Rukovodioci plana: Vesna Radovanović, dipl.inž.arh. i Milan Cvetković, dipl.prostorni pl. („Službeni list grada Beograda“ 19/20)

6. PDR aerodroma Nikola Tesla, GO Surčin (sa strateškom procenom), Rukovodioci plana: Maja Joković Potkonjak, dipl.inž.arh., Dragan Mihajlović, dipl.inž.građ. i Jelena Đerić dipl.inž.arh. („Službeni list grada Beograda“ 36/20)

7. PDR područja između ulica: Stefana Prvovenčanog, Vojislava Ilića, Mokroluške nove i Kružnog puta Padina, GO Voždovac i Zvezdara (sa strateškom procenom), Rukovodioci plana: Igor Teofilović, dipl.inž.saob. i Jelena Jović, dipl.inž.arh. („Službeni list grada Beograda“ 66/20)

8. PDR za područje između ulica: Kralja Milana, Resavske, Nemanjine i Svetozara Markovića, GO Savski venac - Izmena , Rukovodioci plana: Stevan Tomić, mast.inž.arh. („Službeni list grada Beograda“ 65/20)

9. PDR stambenog naselja uz groblje Lešće, GO Palilula i Zvezdara, Rukovodioci plana: mr Borka Protić, dipl.inž.arh. i Vesna Martinović, dipl.inž.arh. („Službeni list grada Beograda“ 67/20)

10. PDR šireg područja bloka 9b (Retenzija), GO Zemun i Novi Beograd, Rukovodioci plana: Gordana Lučić, dipl.inž.arh. i Senka Mihajlovski Božinović, dipl.inž.arh. („Službeni list grada Beograda“ 91/20)

11. PDR dela područja istočno od SMT-a, GO Zvezdara i Palilula (sa strateškom procenom), Rukovodilac plana: Darija Banjanin, dipl.inž.arh. („Službeni list grada Beograda“ 92/20)

12. PGR za izgradnju objekata i vodova sistema daljinskog grejanja - II Faza I etapa - celina TO Cerak i distributivna toplovodna mreža duž ulice Patrijarha Joanikija (sa strateškom procenom), Rukovodioci plana: Zoran Mišić, dipl.inž.maš. i Mirjana Nedeljković, dipl.pr.planer („Službeni list grada Beograda“ 108/20)

13. PGR za izgradnju objekata i vodova sistema daljinskog grejanja - II Faza I etapa -distributivna toplovodna mreža od g.o.TO Voždovac (naselje Stepa Stepanović) do g.p.TO Medaković (ugao Darvinove i Braće Jerković) (sa strateškom procenom), Rukovodioci plana: Zoran Mišić, dipl.inž.maš. i Dijana Filipović, dipl.inž.maš. („Službeni list grada Beograda“ 107/20)

14. PDR naselja Rospi ćuprija, GO Palilula (sa strateškom procenom), Rukovodioci plana: Vesna Isajlović, dipl.inž.arh. i Vesna Martinović, dipl.inž.arh. („Službeni list grada Beograda“ 110/20)

15. PDR bloka između Bulevara kralja Aleksandra i ulica Sinđelićeve, Niške i Sredačke, GO Vračar, Rukovodilac plana: Milica Andrejić, dipl.inž.arh. („Službeni list grada Beograda“ 107/20)

16. PDR područja uz Ovčanski put, GO Palilula (sa strateškom procenom), Rukovodioci plana: Vesna Isajlović, dipl.inž.arh. i Vesna Martinović, dipl.inž.arh. („Službeni list grada Beograda“ 109/20)

123

17. Izmena i dopuna PDR naselja Batajnica, za deo ulice Nova 47, GO Zemun, Rukovodioci plana: Predrag Pilović, dipl.inž.građ. i Vesna Martinović, dipl.inž.arh. („Službeni list grada Beograda“ 108/20)

Strateške procene uticaja planova na životnu sredinu za 8 planova izradile su: Tanja Potkonjak, dipl. fiz.hem., Aleksandra Vezmar, dipl. geograf, Olgica Gvozdić, dipl.inž.šum., mr Jelena Marinković, dipl.prostorni pl., Marija Pavlović, mast.prostorni pl. i Sara Tilinger, mast.inž.pejz.arh.

Javno urbanističko preduzećeUrbanistički zavod Beograda

Bulevar despota Stefana 56,11000 Beograd, Srbija011 3331 [email protected]

Plan detaljne regulacije za linijski park - Beograd - URBEL

Documents

Transcript of Plan detaljne regulacije za linijski park - Beograd - URBEL