pergatitja e planit te menaxhimit mjedisor dhe social (ppmms ...

REPUBLIKA E SHQIPERISE

MINISTRIA E BUJQESISE, ZHVILLIMIT RURAL DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVEBURIMET UJORE DHE PROJEKTI I UJITJES

PERGATITJA E PLANIT TE MENAXHIMIT MJEDISOR DHE SOCIAL (PPMMS) DHE PLANI I VEPRIMIT TE ZHVENDOSJES (RAP) PER REHABILITIMIN E SISTEMIT UJITESID E PROJEKTIT: P121186 – RFP NO: MAFCP/CS/007–LOAN NO. 8211 – AL

PERGATITJA E PLANIT TE MENAXHIMIT MJEDISOR DHE SOCIAL– KOSHNICA – VERSIONI FINALKorrik 2016

CEIA

REPUBLIKA E SHQIPERISEMINISTRIA E BUJQESISE, ZHVILLIMIT RURAL DHE ADMINISTRIMIT TE UJRAVEBURIMET UJORE DHE PROJEKTI I UJITJES

PERGATITJA E PLANIT TE MENAXHIMIT MJEDISOR DHE SOCIAL (PPMMS) DHE PLANIT TE VEPRIMIT PER ZHVENDOSJET (RAP) PER

REHABILITIMIN E SISTEMIT UJITES

ID E PROJEKTIT: P121186 – RFP NO: MAFCP/CS/007 – LOAN NO. 8211 - AL

PERGATITJA E PLANIT TE MENAXHIMIT MJEDISOR DHE SOCIAL– KOSHNICA – VERSIONI FINAL

Korrik 2016

NR PRJOKETI. A079377

NR DOKUMENTI 1

VERSIONI Final

DATA Korrik 2016

PERGATITUR NGA David Heywood

KONTROLLUAR NGA Roar Solland/Spartak Sinojmeri

APROVUAR NGA RSS

Ministria e Bujqesise, Zhvillimit Rural dhe Menaxhimit te Ujrave (PMMS )Koshnice Sistemi i Ujitjes dhe KullimitBUPU–Pergatitja e Planit Mjedisor dhe Menaxhimit Social Plani i Zhvendosjes per Rehabilitimin e Sistemit te Ujitjes dhe Kullimit 1

Permbajtja

Nr faqes

1 PERMBLEDHJA...........................................................................................................................................1-1

2 HYRJE............................................................................................................................................................2-1

2.1 Objektivat e projektit........................................................................................................................................2-2

2.2 Komponentet e projektit...................................................................................................................................2-2

2.3 Vendndodhja.....................................................................................................................................................2-3

2.4 Informacionet kyce te Sistemit te Ujitjes dhe Kullimit (Koshnice).................................................................2-5

2.5 Gjendja e pergjithshme e SUK.........................................................................................................................2-5

2.6 Klima................................................................................................................................................................2-7

2.7 Gjeologjia.........................................................................................................................................................2-8

2.8 Kushtet zismike................................................................................................................................................2-8

2.9 Topografia dhe Gjeomorfologjia......................................................................................................................2-8

2.10 Karakteristikat e dherave..................................................................................................................................2-8

2.11 Ndotja e dherave...............................................................................................................................................2-9

2.12 Ujrat siperfaqesor dhe nentokesor....................................................................................................................2-9

2.13 Cilesia e ujrave...............................................................................................................................................2-12

2.14 Zonat e mbrojtura...........................................................................................................................................2-20

2.15 Flora...............................................................................................................................................................2-20

2.16 Fauna..............................................................................................................................................................2-21

2.17 Flora dhe fauna e rrezikuar ne zonen e projektit............................................................................................2-22

2.18 Demografia.....................................................................................................................................................2-23

2.19 Papunsia.........................................................................................................................................................2-27

2.20 Punesimi.........................................................................................................................................................2-28

2.21 Etnia, feja, edukimi, shendeti,monedha.........................................................................................................2-29

2.22 Krimi dhe Dhuna shtepiake............................................................................................................................2-30

2.23 Agrikultura.....................................................................................................................................................2-32

2.24 Perdorimi i fertilizuesve dhe pesticideve.......................................................................................................2-36

2.25 Bagetia............................................................................................................................................................2-38

2.26 Monumentet kulturore....................................................................................................................................2-39

2.27 Rruget.............................................................................................................................................................2-39

2.28 Infrastruktura te tjera......................................................................................................................................2-39

2.29 Industria..........................................................................................................................................................2-40

3 PERMBLEDHJA E IMPAKTEVE..............................................................................................................3-1

3.1 Impakte favorizuese.........................................................................................................................................3-1

3.2 Impakte jo favorizuese.....................................................................................................................................3-2

4 MASAT ZBUTESE........................................................................................................................................4-1

4.1 Hyrje.................................................................................................................................................................4-1

4.2 Matje duke shmangur te gjitha impaktet..........................................................................................................4-1

4.3 Matje duke shmangur pjeserisht impaktet........................................................................................................4-2

4.4 Matje qe kompesojne impaktet........................................................................................................................4-2


4.5 Matjet qe rrisin impaktet pozitive....................................................................................................................4-3

4.6 Plani zbutes social dhe mjedisor......................................................................................................................4-3

5 PROGRAMI I MONITORIMIT..................................................................................................................5-1

5.1 Organizimi i monitorimit..................................................................................................................................5-2

6 NDERTIMI I KAPACITETEVE INSTITUCIONALE - ..........................................................................6-1

6.1 Trajnimi............................................................................................................................................................6-1

6.2 MInistria e Bujqesise, Zhvillimit Rural dhe Menaxhimit te Ujrave.................................................................6-1

7 PLANI I ZBATIMIT - PROCEDURAT RAPORTUESE..........................................................................7-1

7.1 Programi i zbatimit...........................................................................................................................................7-1

7.2 Procedurat RAPortuese....................................................................................................................................7-1

8 Llogaritja e kostos dhe burimi i fondeve......................................................................................................8-1

8.1 Llogaritja e kostos............................................................................................................................................8-1

8.2 Burimi i fondeve...............................................................................................................................................8-2

9 Anekset............................................................................................................................................................9-1

9.1 Aneks 1:Standarti Shqiptar i cilesise se ajrit per disa ndotes...........................................................................9-1

9.2 Aneks 2: Te dhenat e popullsise.......................................................................................................................9-2

9.3 Aneks 3: Te dhena mbi punesimin...................................................................................................................9-5

9.4 Aneks 4: Te dhena mbi edukimin sipas prefektures.......................................................................................9-10

9.5 Aneks 5: Te dhena shendetsore sipas prefektures..........................................................................................9-17

9.6 Aneks 6: Plani i menaxhimit te integruar te demtuesve..............................................................................9-20

9.7 Aneks 7: Pergjegjesite monitoruese te treguesve mjedisor.........................................................................9-31

9.8 Aneks 8 : komentet e perpiluara drejt ESMP dhe pergjigjet perkatese .........................................................9-33


Lista e tabelave

Nr. faqesTabela 2-1:Te dhena kyce mbi rehabilitimin e SUK ne Koshnice....................................................................................2-5Tabela 2-2: SUK-Koshnice- Permbledhja e punimve me prioritet te larte (marre nga BOQ)........................2-6Tabela2-3: Te dhena te pergjithshme klimaterike per SUK ne Koshnice.........................................................................2-7Tabela 2-4: Erozioni ne basenet lumore te Shqiperise......................................................................................................2-9Tabela 2-5: Stacionet matese ne ujembledhesin e Semanit dhe rastet kryesore te permbytjeve.....................................2-10Tabela 2-6: Shkarkimet mesatare mujore ne lumin Seman.............................................................................................2-10Tabela 2-7: Shkarkimet mesatare mujore (m³/sek) ne stacionin mates Kozare..............................................................2-11Tabela 2-8: Vellimi mesatar mujor i rrjedhjes (Mm³) ne stacionin mates Kozare..........................................................2-11Tabela 2-9: Akuiferet.......................................................................................................................................................2-11Tabela 2-10: Cilesia e ujrave te lumit Seman..................................................................................................................2-13Tabela 2-11: Rezultatet e cilesise se ujrave per lumin Seman 2007-2010......................................................................2-13Tabela 2-12: Monitorimi ne lumin Seman 2013.............................................................................................................2-14Tabela 2-13: Detaje te zonave te mborjtura ne Korçe.....................................................................................................2-20Tabela 2-14: Struktura demografike natyrore ne zonen e Korçes dhe SUK- Koshnice..................................................2-23Tabela 2-15: Struktura demografike neSUK Koshnice ..................................................................................................2-24Tabela 2-16: Te dhena kyc mbi karakteristikat e popullsise...........................................................................................2-24Tabela 2-17: Migrimi brenda zones se Korces................................................................................................................2-25Tabela 2-18: Popullsia dhe Familjet brenda zones..........................................................................................................2-25Tabela 2-19: Kryefamiljaret Meshkuj/Femra dhe gjendja civile ne komunen e SUK -Koshnice..................................2-26Tabela 2-20:Gjendja civile e femrave ne komunen e SUK- Koshnice...........................................................................2-26Tabela 2-21: Edukimi i kryefamiljareve femra ne SUK– Koshnice...............................................................................2-27Tabela 2-22: Papunesia ne zonen e Korces.....................................................................................................................2-28Tabela 2-23: Punesimi ne zonen e Korces dhe SUK-Koshnice......................................................................................2-28Tabela 2-24: Te ardhurat mesatare per familje dhe per zone..........................................................................................2-28Tabela 2-25: Te ardhuar mesatare per familje nga produktet bujqesore.........................................................................2-28Tablela 2-26: Edukimi ne SUK-Koshnice......................................................................................................................2-29Tabela 2-27: Sherbimet shendetsore ne zone..................................................................................................................2-30Tabela 2-28: Krimet e Raportuara dhe veprat penale ne shkalle prefekture per 2014....................................................2-30Tabela 2-29: Ngjarjet e dhunes ne familje ne shkalle prefekture....................................................................................2-31Tabela 2-30: Te burgosurit sipas grupmoshave per 2010-2014......................................................................................2-32Tabela 2-31: Madhesia mestare e fermave dhe numri i familjeve ne brendesi te SUK..................................................2-33Tabela 2-32: Perdorimi i tokes brenda zones..................................................................................................................2-33Tabela 2-33: Perdorimi i tokes brenda SUK-Koshnice...................................................................................................2-34Tabela 2-34: Totali i zonave te mbjella brenda gjithe planit krahesuar me SUK-Koshnice...........................................2-34Tabela 2-35: Lloji aktual i te mbjellave dhe dendesia brenda te gjithe planit.................................................................2-35Tabela 2-36: Lloji aktual i te mbjellave dhe kerkesa per uje ne SUK-Koshnice ...........................................................2-35Tabela 2-37: Perdorimi aktual i fertilizuesve per hektar ne SUK ..................................................................................2-37Tabela 2-38: Perdorimi i fertilizuesve aktual dhe ne te ardhmen (ton) per SUK............................................................2-37Tabela 2-39: Perdorimi i pesticideve aktual dhe ne te ardhmen per SUK......................................................................2-38Tabela 2-40: Numri i bagetive ne SUK-Koshnice..........................................................................................................2-38Tabela 2-41: Koha e udhetimit nga Kryqeyteti ne qendrat e zones................................................................................2-39Tabela 2-42: Koha e udhetimit nga qendrat e zones ne fshatra/zonat e SUK.................................................................2-39Tabela 4-1: Plani zbutes mjedisor dhe social per rehabilitimin e SUK.............................................................................4-4Tabela 5-1: Plani monitorues Medisor dhe Social perKoshnicen.....................................................................................5-3Tabela 7-1: Rruget e propozuara te komunikimit.............................................................................................................7-2Tabela 7-2: Sugjerimet e RAPortimit te jashtem..............................................................................................................7-3Tabela 8-1: Vleresimet paraprake te kostos se Planit te Menaxhimit Mjedisor dhe Social Koshnice..............................8-1Tabela 9-1: Menaxhimi i problemeve demtuese.............................................................................................................9-21


Lista e figurave

Nr. faqesFigura 1-1: Permbledhja e impakteve per treguesit Mjedisor, Social dhe Ekonomik.......................................................1-1Figura 2-1: Vendndodhja e rezervuarit dhe SUK -Koshnice............................................................................................2-4Figura 2-2: Plani i SUK-Koshnice....................................................................................................................................2-4Figura 2-3: Vendndodhja e Koshnices brenda basenit lumor Seman................................................................................2-9Figura 2-4: Vlerat e pH ne stacionet monitoruese Seman..............................................................................................2-14Figura 2-5: Matjet e Oksigjenit te tretur ne stacionet monitoruese Seman.....................................................................2-15Figura 2-6: Matjet e kerkesese biologjike per Oksigjen ne stacionet monitoruese Seman.............................................2-15Figura 2-7: Matjet e amoniakut ne stacionet monitoruese Seman..................................................................................2-16Figura 2-8: Matjet e nitrateve ne stacionet monitoruese Seman.....................................................................................2-16Figura 2-9: Matjet e nitriteve ne stacionet monitoruese Seman......................................................................................2-16Figura 2-10: pH and Fp per Akuiferin AL500 brenda basenit te Semanit.....................................................................2-17Figura 2-11: Mineralizimi dhe perqendrimi i Na per Akuiferin AL500 brenda basenit te Semanit.............................2-18Figura 2-12: Perqendrimi i Ca dhe Mg per Akuiferin AL500 brenda basenit te Semanit.............................................2-18Figura 2-13: Perqendrimi i hekurit dhe amoniakut per Akuiferin AL500 brenda basenit te Semanit...........................2-18Figura 2-14: Perqendrimi i sulfateve dhe klorit per Akuiferin AL500 brenda basenit te Semanit................................2-19Figura 2-15: Perqendrimi i nitrateve dhe nitriteve per Akuiferin AL500 brenda basenit te Semanit............................2-19Figura 2-16: Shkalla bruto e lindjve sipas prefektures 2014...........................................................................................2-23Figura 3-1: Diagrama konceptuale e nderveprimit te SUK per nje arritje lumore te caktuar...........................................3-3Figura 7-1: Plani i ndertimit –projekti i rehabilitimit te SUK-Koshnice (marre nga Studimi i Fizibilitetit)....................7-1Figura 9-1:Plani i menaxhimit te integruar te demtuesve per SUK nen Burimet Ujore dhe Planit Ujites (WRIP).......9-25


AKRONIME DHE SHKURTIMELEK Lek ShqiptarABU Agjensite e Baseneve UjoreKBU Keshilli i Baseneve UjoreQVNM Qendra e Vlersimit te Ndikimit ne MjedisDAP Fosfat di-amoniakBK Bordi i KullimitPPD Periudha e Pergjegjesise ndaj DifekteveDEBASKON Departamenti i Bashkerendimit te Strategjive dhe Koordinimit te Ndihmes se HuajVM Vlersimi ne MjedisPE Percjellshmeria ElektrikeVNM Vleresimi i Ndikimit ne MjedisPEE Plan i Evakuimit EmergjentDKM Dokumenti i Kornizes MjedisorePMM Plani i Menaxhimit MjedisorAMM Agjensia e Mbrojtjes se MjedisitPRE Plani i Reagimit EmergjentDKMS Dokumenti i Kornizes Mjedisore dhe SocialeVSM Vleresimi Strategjik dhe MjedisorPMMS Plani i Menaxhimit Mjedisor dhe SocialPZMS Plani Zbutes Mjedisor dhe SocialPMoMS Plani Monitorues Mjedisor dhe SocialSF Studimi i FizibilitetitQSH Qeveria ShqiptareHEC HidrocentraleSUK Sistemi i Ujitjes dhe KullimitIEMC Konsulenti i pavarur i monitorimeve mjedisoreINSTAT Instituti i Statistikave ShqiperiMID Menaxhimi i Integruar i DemtuesveMIBU Menaxhimi i Integruar i Burimeve UjoreM&E Mnitorim dhe VlersimMBU&MK Minstria e Bujqesise, Ushqimitdhe Mbrojtjes se KonsumatoritMMPAU Ministria e Mjedisit, Pyjeve dhe Administrimit te UjraveSIM Sistemi Informativ MenaxherialMV Mega VatKKNK Komiteti Kombetar i Ndryshimit KlimaterikOJQ Organizate Jo-QeveritareINU Instituti Norvegjez i UjitSKZHI Strategjia Kombetare per Zhvillim dhe IntegrimKKU Keshilli Kombetar i UjitO&M Operim dhe MirembajtjePOBB Politikat e Operimit te Bankes BoteroreMZB Manual i Zbatimit te ProjekteveNZP Njesia e Zbatimit te ProjekeveRAP Plan I Veprimit per ZhvendosjeKKR Kontraktori Konstruktiv i RehabilitimitARM Agjensia Rajonale MjedisoreKPR Korniza e Politikave per ZhvendosjeKMI Konsulenti i Mbikqyrjes InxhinierikeVNS Vlersimi i Ndikimit SocialASZHN Agjensia Suedeze e Zhvillimit Nderkombetar


AKRONIME DHE SHKURTIMEKSSH Katalogu Standart ShteteroAT Asistence TeknikeTeR Termat e ReferencesST Sekretariati Teknik i Kompanise Kombetare te UjitNUS Niveli i Ujrave SiperfaqesorMB Mbreteria e BashkuarUSD Dollar i Shteteve te BashkuaraBB Banka BoteroreDKU Direktiva Kornize e Ujit sipas EUKBU Keshilli i Burimeve UjoreWRIP Burimet Ujore dhe Plani i UjitjesPMBU Plan i Menaxhimit te Burimeve UjoreO/SHPU Oganizata/ Shoqata e Perdoruesve te UjitMBZHRAU Ministria e Bujqesise, Zhvillimit Rural dhe Administrimit te UjravePMBL Plan i Menaxhimit te Baseneve LumoreM&V Monitorim dhe VleresimMM Ministria e MjedisitUNFCCC Konventa Kornize e Kombeve te Bashkuara Mbi Ndryshimet KlimaterikeIHM Instituti MetereologjikLNP Lenda e Ngurte PezullCEE Europa Qendrore LindoreSTASH Standarti ShqiptarPMIMD Plan i Menaxhimit te Integruar te Demtuesve


1 Permbledhja

Ky Plan i Menaxhimit Mjedisor dhe Social eshte per rehabilitimin e Sistemit te Ujitjes dhe Kullimit SUK 1 te Koshnices. Konsulentet e COWI A/S ngaNorvegjia si udheheqes dhe QVNM si nenkonsulent kane pergatitur PMeMs.Materiali ka marre parasysh komentet e drafteve te me parshme te Planeve te Menaxhimit Social e Mjedisor bere nga specialistet e Mjedisit dhe ata te Social/sigurise te Bankes Boterore, si dhe komentet e bera nga ekspertja e Gender e Sida-s.1

PMMS e Koshnices bazohet mbi nje model te meparshem te pergatitur per komponentet e Vlersimit Mjedisor dhe Social. Banka Boterore ka financuar Burimet Ujore dhe Planin e Ujitjes (WRIP) qe eshte duke u zbatuar ne bashkepunim me Ministrine e Bujqesise, Zhvillimit Rural dhe Adminstrimit te Ujrave (MBZHRAU) dhe Ministrine e Mjedisit (MM). Konsulentet JV RENARDET-BETA STUDIO-HYDROWATER-ALBANIA kanepergatitur studimin e fizibilitetit per Sistemin e Ujitjes dhe Kullimit (SUK) te Koshnices. Te njejtet konsulente kane pergatitur projektin e detajuar per SUK e lartepermendur.

Metodologjia bazohet ne studimet e Vleresimit Mjedisor ne zyre, konsultimet me ekspertizen e specializuar te Universitetit te Tiranes, Institucioneve Kerkimore Shkencore, eksperte te AKM, Ministrise se Mjedisit, vizitat ne terren dhe inventaret e biodiversitetit, perdorimit te tokave, situates morfologjike, dhe konsultimeve me eksperta lokale, autoritetet te pushtetit dhe vendim marres lokale, kryepleq, fermere, grupe sensitive sociale, gra dhe te rin, OJF etj. Pas organizimit te Degjeses Publike per Rehabilitimin e skemes se Koshnices, konsulenti perfshiu ehde nje kapitull me shume, kapitullin 9, ku permblodhi pershkrimin e organizimit te Degjeses Publike, dhe gjetjet e saj.

Skema e Koshnices, mund te klasifikohet si nje projekt i destinuar per VNM te kategorise B, sipas klasifikimit te BB, per VNMte. Kjo nenkupton qe ndikimet jane me te vogla nga ato te kategorise A. Ne rastin konkret, ndikimet jane te perkohshme dhe fokusohen sidomos ne periudhen e ndertimit, pak ose aspak jane te pakthyeshme, dhe te gjitha jane specifike per zona te vecanta. Ky raport, sipas ligjit Shqiptar, i perket listes se Aneksit II, te ligjit te VNMse, gjithesesi vendimi perfundimtar mbi kete fakt eshte i Agjensise Rajonale te Mjedisit. Ne rast se VNM paraprake na jep kete informacion, kerkohet nje VNM e plote dhe e thelle, dhe me pa raporti do te pergatitet sipas legjislacionit Shqiptar dhe e reshikuar nga AKM. Kapitulli 2, permban te dhena mbi mjedisin natyror, ate social ekonomik, etj ne mjediset perreth Skemes se Koshnices . SUK i Koshnices shtrihet brenda zones Miras dhe Devoll ne prefekturen e Korces dhe eshte ndertuar ne vitin 1973. Rezervuari shoqerues ka nje vellim te projektuar prej 2,350,000m3. Siperfaqja ujembledhese e rezervuarit eshte 7.14km2 . Furnizimi kryesor me uje vjen nga kanali ushyes , i cili eshte shkaterruar dhe nuk funksionon. Siperfaqja e rezervuarit eshte rreth 18.9ha. Fshati Koshnice ndodhet ne rrjedhen e siperme te diges, buze deges jugore te rezervuarit. Diga e Koshnices eshte prishur dhe nuk mund te mbaje uje deri ne nivelin e ujit siperfaqesor, gjithashtu kanali ushqyes eshte jofunksional qe prej 20 viteve te fundit. Kanali shkarkues i diges eshte lene hapur per arsye sigurie, nga i cili uji rrjedh ne kanalin ujites. Pra dhe pa ujin e diges komuna e zones RAPorton se mund te ujisin vetem 100ha /vit.

Figura 1-1 tregon punimet e planifikuara te rehabilitimit dhe afersine e SUK me lumin Devoll

Kapitulli 3, I ketij raporti, permban nje permbledhje te ndikimeve qe lidhen me rehabilitimin e skemes se ujitjekullimit te Koshnices. Ndikimet pozitive, gjate periudhes se ndertimit, perqendrohen tek punesimet qerezultojne ne permiresimin e standardeve te jeteses dhe qe te gjitha se bashlu rezultojne ne permiresimekonomik.

1Komentet dhe pergjigjet ndaj tyre jane perfshire ne Aneksin 9 te ketij dokumenti.


Figura 1-1 : Harta e SUK Koshnice.

Ndikimet positive gjate periudhes se operimit, jane te lidhura direkt me rritjen e prodhimeve bujqesore, ngapermiresimi I sistemit te ujitjes ne Koshnice. Permiresimi I rrugeve automobilistike si rezultat I kerkesave tepritshme per transport, tregeti, magazinim, sherbime etj, do te jete nje perfitim sekondar. Permiresimi I ujraverrjedhes te kanaleve do te rezultoje pozitivisht ne rehabilitimin e habitateve te ujrave te rrjedhshem dhe prejketej ne rrikthimin e rritjen e popullsive autoktone tradicianale te peshqeve te ujrave rrjedhes.

Ndikimet negative gjate fazes se ndertimit perqendrohen kryesisht ne ndikimet ne shendet, kryesisht mendotjen e ajrit nga zhurmat e pluhurat, rreziqet nga aksidentet e te punesuara dhe keq manaxhimi I mbetjeve tengurta, atyre te lengeta dhe mbetjeve spitalore. Ndikime te tjera jane pjerresimet dhe zhveshja e tokave,humbja e vegjetacionit qe mund te nxisin erozionin.

Ndikimet me te medha te pritshme, gjate periudhes se operimit, mbeten rreziku I rritjes se nivelit te pesticideve dhe herbicideve ne ujrat prites siperfaqesore e nentokesore dhe toka. Plani I Menaxhimit te pesticideve I paraqitur ne Aneksin 7, sqaron me teper per kete pike. Disa nga keto ceshtje u ngriten edhe gjate Degjeses Publike, ku fermeret, qytetaret, grupet e fkusimit dhe palet e interesuara, ngriten problematiken e gjenerimit te mbetjeve, sedimentimit etj.Te tjera ndikime negative mund te jete rritja e sedimentimit ne kanale, qe mund te shoqerohet me rritjen enivelit te ushqyesve, dhe te kimikateve ne dherat dhe ujrat nentokesor.

Nje permbledhje e ndikimeve mjedisore dhe social ekonomike tregohet ne figuren 1-2 me poshte :

Indikatoret Faza eNdertimit

Faza eVeprimit

Komente

MjedisCilesi Ajri


ZhurmaFurnizim me uje Rritja e furnizimit me ujeFlora Rishfaqja e flores ne ujrat e rrjedhshemFauna Permiresim biodiversitetit (peshkut) ne kanaleCilesia e ujravenentokesore

Perdorimi I pesticide/herbicideve mund te shkaktojeulje te cilesise

Cilesia e Ujravesiperfaqesore

Perdorimi I pesticide/herbicideve mund te shkaktojeulje te cilesise

Humbje toke/sedimentim Kripezim PejzazhSocio-EkonomiKultureMigracion Reduktim I vogelPunesimStandard JeteseEkonomi LokaleProdukt BujqesorAkses rrugorGenderTurizem Permireson te ardhurat nga turizmiShendetHumbje toke/Rilokim Ne tokat Shteterore

LegjendaNdikime negativete rendesishme

NdikimeNegativemesatare

Nuk ka ndikime Ndikime Pozitivete rendesishme

Ndikime PozitiveMesatare

Figura1-2: Permbledhja e treguesve te ndikimit mjedisor, social dhe ekonomik

SUK-Koshnice ruan te njejtat gjurme. Ndertesat nuk do preken dhe njerezit nuk do shpergulen per shkak te kesaj pune rehabilituese. Ky projekt nuk do te perdoret per te ujitur zonat e reja qe jane ujitur. Punet rehabilituese nuk do te ndikojne apo rrezikojne floren dhe faunen, gjithashtu punimet jane shume larg zonave me te aferta te mbrojtura.

Problemet specifike te pjeses qe do kerkoj zbutje pertej kerkesave standarte te lidhura me punet e ndertimit,jane kryesisht te lidhura me sedimentimin edhe pse ky nuk eshte dhe aq serioz momentalisht. Megjithate,eshte nevoja qe fermeret te trajnohen per te ndryshuar plugimin dhe praktikat e ujitjes per te parandaluarhumbjen e dheut neper rrjedha. Pra MBZHRAUduhet te promovoj masa te permiresuara te menaxhimit tedherave, jo vetem ne zonen e projektit por ne te gjithe basenin e Semanit dhe Devollit. Ekziston nje dispozitenen WRIP per te mbeshtetur kete.

Masa zbutese te tjera qe kerkohen pas stadit te ndertimit jane:

Paraqitja e nje skeme paralajmeruese ne rrjedhen e poshtme te rezervuarit te Koshnices ne rast te ndonje permbytje ose carje te diges nga termetet.

Sigurim i nje marreveshje te shkruar mbi perdorimin e ujit midis perdoruesve te rezervuarit (Perdoruesit e ujitjes, fermeret, peshkataret etj) e lehtesuar nga ABU dhe KBU per te parandaluar mosmarreveshjet ne te ardhmen.

Detaje te plota te masave zbutese permbahen ne kapitullin 4 te ketij raporti.

Nje draft I Planit Monitorues Mjedisor dhe (Social PMoMS )eshte pergatitur per tu perfshire nen monitorimine WRIP ( Komponenti 4, Pjesa B) dhe drafte te tjera nen programet monitoruese kombetare nga shtetishqiptar.Kjo paraqitet ne kapitullin 5 dhe detaje te metejshme te institucioneve te perfshira ne monitorim janetreguar ne aneks. Pjesa kryesore e te dhenave monitoruese eshte AKM, e suportuar nga ARM. Monitorimi do


te behet pergjate fazes se ndertimit dhe operimit. Pergjegjesia per parametrat e ndryshem monitorues eshtetreguar ne aneksin 7.Kapitulli 6shte, I kushtohet Arranxhimit Institucional – Ndertimit te Kapaciteteve, Kapitulli 7, jepet Plani I zbatimit – Procedurat e Raportimit, Kapitulli 8, permbledh Kostot – Burimet e fondeve.Ne kapitullin 9, jepen ne menyre te permbledhur organizimi dhe gjetjet e Degjeses Publike. Nje pershkrim me I detajuar do te jepet ne Raportin e Konsultimeve me Publikun.

MBZHRAU do te ricaktoje nje eskpert ekzistues mjedisor per te vepruar si mbikqyres projekti dhe konsulente mjedisor te jashtem mund te punesohen sipas nevojes.

Sipas termave te implementimit (shiko kapitullin 7) bazuar ne Studimin e perditesuar te Fizibilitetit dhe projektin e detajuar, punimet rehabilituese per SUK- Koshnice jane llogaritur te fillojne ne 2016 dhe te zgjasinperreth 13 muaj dhe do te kushtojne reth 0.6 milion dollare, duke perfshire operimin dhe mirembajtjen (O&M)dhe kostot energjitike.

Sipas termave te procedurave konsulenti SEC do te marre informacion nga kontraktori dhe do te siguroje nje raport me te dhena dhe informacion mbi shendetin dhe sigurine (aksidente dhe incidente) , mbrojtjen e mjedisit (derdhje dhe jo bashkpunim), puntorine ( numri, gradat, problemet), mardheniet e komunitetit (ankesa, shqetesime) dhe trainimin perkates. Konsulenti SEC do te kontrolloj gjithashtu raportet e kontraktorit perpara se te dergohen drejt MBZHRAU. MBZHRAU do te raportoj tek BB sipas dokumentit te PAD dhe borxhit IBRD.

Eshte e rendesishme qe Punesuesit, konsulenti SEC dhe stafi i kontraktorit ne zonen e Koshnices te vendosin dhe te mbajne nje komunikim efektiv midis njeri tjetrit dhe paleve te tjera te interesuar, per te siguruar nje rrjedhje te informacionit nga te dyja anet. Kjo eshte me mire te ndermerret nga nje komitet I formuar nga MBZHRAU, nje perfaqesues I qeverise locale dhe nje anetar nga skema. Ky komitet duhet te takohet rregullisht qe te jete efektiv gjate fazes se ndertimit.

Kostot e planit te ESMP-se lidhur me projektin vleresohen 64,094 USD per nje periudhe 3 vjecare, ku (29,901 USD) mbulohen nga kostot e punimeve rehabilituese te ndermarra nga kontraktori. Kostot per SEC llogariten te jene rreth 13 000 USD dhe duhet te jene ne kontrate. Monitorimi I cilesise mjedisore pergjate ndertimit vleresohet te jete 3.200 USD. Kosto e monitorimit te pavarur mjedisor pergjate periudhes se operimit (3-vjet) eshte 4.800 USD. Kurse kostot e TA per te njejten periudhe jane 5,769 USD . se fundmi implementimi i planit te menaxhimit te pesticidece eshte 7,423USD per mbi 3 vjet pune. Detaje te metejshme jepen ne kapitullin 8.

Burimi i fondeve per punimet do te vije nga borxhi i BB pergjate fazes se ndertimit dhe nga buxheti i shtetit dhe qeverise lokale pergjate fazes se operimit.


2 HYRJEMBZHRAU ka kontraktuar COWI AS Norway dhe Qendren e Vlersimit te Ndikimit ne Mjedis (QVNM) per te ndermarre Planet e Menaxhimit Mjedisor dheSocial (PMeMS) dhe Planet e Zhvendosjes (RAP) per SUK nen Burimet Ujore dhe Planit te Ujitjes (WRIP) financuar nga Banka Boterore (BB)Nje pjese e punes kerkon pergatitjen e nje PMeMS specifike per zonen, e cila pershkruan zbutjen, monitorimin, masat e forcimi konsultativ per te parandaluar, minimizuar dhe zbutur ose kompensuar ndikimet e pafavorshme mjedisore dhe sociale dhe per te permiresuar ndikimet pozitive. Ne menyre tipike nje PMeMS specifikon si, kur dhe nga kush zbatohen keto masa.

PMeMS eshte e bazuar ne nje model me te hershem te pergatitur gjate pjeses se pare te WRIP kur PMeMs dheDokumenti Kornizes Mjedisore dhe Sociale (DKMS)se bashku me Kornizen e Politikave te Zhvendosjes (KPR) jane krijuar.

Kjo PMeMS eshte specifike per zonen e SUK-Koshnice , te ciles i eshte dhene prioritet per rehabilitim.

WRIP i pergjigjet kerkesave nga MBZHRAU dhe nga Departamenti i Bashkerendimit te Strategjive dhe Koordinimit te Ndihmes se Huaj (DEBASKON) dhe integron mbeshtetje strategjike per Menaxhimin i Integruar te Burimeve Ujore (MIBU) dhe mbeshtetje insitucionale dhe investime ne rehabilitimin e infrastruktures ujitese dhe kulluese, qe do te implementohet nga MBZHRAU

PMeMS specifike e kesaj zone identifikon ne detaj ndikimet perkatese, masat specifike dhe praktikat e pershtatshme per te shmangur ose minimizuar efektet negative si dhe programin monitorues specifik, marreveshjet institucionale dhe te implementimit se bashku me llogaritjet e kostove te marra nga SF per SUK te implementuara nga konsulent JV RENARDET – BETA STUDIO – HYDROWATER-ALBANIA. Projekti i detajuar po pergatitet nga te njejtet konsulent.

Per me teper ,disa pjese te vecanta te kesaj PMMS pergagtiten ne formatin e kerkuar qe te mund te perdoren direkt ne dokumentacionin e tenderit per rehabilitimin e SUK. Detajet kryesore per SUK jane marre nga studimet e fizibilitetit te lartepermendura dhe dizajne te detajuara dhe refernecat specifike per digen apo rezervuarin jane marre nga studime te meparshme te kryera nga konsulentet Mott MacDonald nga MB

Kjo PMMS eshte pergatitur ne perputhje me DKMS dhe KPR se bashku me Udhezimet e BB mbi Vlersimet Mjedisore dhe Sociale,Masave te sigurise, si dhe Politikat e Shtetit Shqiptar.

Pas ketoj prezantimi, i cili na jep nje pershkrim te objektivave te projektit dhe komponentve te tij, RAPorti vazhdon si me poshte :

Kapitulli 3 pershkruan ndikimet e medha mjedisore dhe sociale; Kapitulli 4 pershkruan masat zbutese dhe permiresuese; Kapitulli 5 pershkruan programin e monitorimit; Kapitulli 6 pershkruan institucionale dhe kerkesat per ngritje kapaciteti; Kapitulli7 tregon afatet e zbatimit dhe procedurat e RAPortimit; dhe Kapitulli 8 pershkruan kostot dhe burimet e financimit.

Si nje aneks i vecante (shtojca 7), Nje Plan per Menaxhimin e Integruar te Pesticideve eshte perfshire ne perputhje me kerkesat politik te BB. Kjo siguron nje zgjedhje dhe perdorim te sakte te pesticideve, kur ato kerkohen bazuar ne Politikat Operative ruajtese PO4.09-Menaxhimi i Demtuesve. Duhet shmangur perdorimi ipesticideve qe jane ne klasen IA, IB ose II sipas OBSH-se


2.1 Objektivat e Projektit

Objektivi i projektit eshte te rrise zonen e ujitjes dhe kullimit per Koshnicen dhe te vemdose baza institucionale per te permiresuar Menaxhimin e Integruar te Burimeve Ujore (MIBU). Kjo duhet te jete ne lidhje me startegjine aktuale te MIBU e cila eshte duke u pergatitur nga Qeveria Shqiptare ( QSH) dhe gjithashtu me Planin e Menaxhimit te Baseneve Lumore (PMBL), qe ka nisur se fundmi per basenin lumor Seman.

Projekti ka per qellim te evidentoj mundesite e dukshme per fitore midis Menaxhimit te Burimeve Ujore dhe ujitjes, e cila deri tani eshte zona me jo efikase per perdorimin e ujit. Promovimi i skemave te ujitjes me efikasitet te larte do te rrise te ardhurat e fermerve dhe do te forcoje Menaxhim e Burimeve Ujore. Rritja e te ardhurave te fermerve do te permiresoje resurset baze per MIBU , e cila me kalimin e kohes do te kete rendesi te madhe per Menaxhimin e Burimeve Ujore dhe sigurimin e perfshirjes dhe pronesise per nje segment te madh te popullsise. Pergatitja e startegjise se MIBU ne nivel kombetar do te sjelle permiresime strkturore dhe jostrukturore ne cilesine e ofrimit te sherbimeve te ujit, te cilat kane nje rendesi te menjehershme per nje numer te madh te perdoruesve te tij

2.2 Perberesit e projektit

Projekti i propozuar ne Koshnice ndahet ne perberesit e meposhtem te projektit WRIP

1. Perberesi 1 -Rehabilitimi i SUK dhe diges2. Perberesi2 -Mbeshtetje institucionale per SUK3. Perberesi 3 -Mbeshtetje institucionale per MIBU4. Perberesi 4 -Mbeshtetje e zbatimit mbi Monitorimin dhe Vleresimin (M&V)

2.2.1 Perberesi 1 -Rehabilitimi i SUK dhe digesKy perberes eshte duke u implementuar nga MBZHRAU. Rehabilitimi i 11 digave eshte duke u zbatuar nga nje partneritet i drejtuar nga Kontraktori Strabag; perfundimi duhet te ishte ne 31 Dhjetor 2015.This component is being implemented by the MARDWA. Rehabilitation of the 11 agreed dams is on track being implemented by a consortium headed by the Contractor Strabag; completion was due by December 31, 2015. Megjithate, ka patur disa vonesa dhe rehabilitim i disa digave do te vazhdoj ne 2016.

Progresi drejte finalizimit te Studimit Fizibilitetit (SF) dhe planet e detajuara te SUK-se jane shtyre gjithashtu.SF duhet te miratohet para se te filloje puna ne projektin e detajuar. Kjo nenkupton se pergatitjet e PMMS dhe RAP duhet te ndjekin prioritetet e ptojektit te detajuar SUK.

2.2.2 Perberesi 2 -Mbeshtetje institucionale per SUKKy perberes eshte duke u implementuar nga MBZHRAU. Qellimi eshte per te permiresuar organizatat qe ofrojne sherbimin e ujitjes, duke perfshire reforma institucionale dhe forcimin e kapaciteteve te Njesive te Qeverisjes Vendore, SHPU/OPU dhe Borede e Kullimit (BK) ne zonen e Koshnices. MBZHRAU ka pergatiturnje draft SUK kombetar, i cili duhet te finalizohet deri ne 31 Dhjetor 2015. Ne menyre qe te informoje ligjin e parashikuar te SUK. Per me teper, kontrata e trajnimit eshte per tu zbatuar se shpejti. Perreth 50 Njesi te Qeverisjes Vendore jane planifikuar te trajnohen ne shume fusha ;perfshire eficencen e perdorimit te ujit, menaxhimin e kontratave dhe burimet e jashtme, O&M dhe rritje te njohurive mbi Menaxhimin e Integruar te Pesticideve

2.2.3 Perberesi 3 -Mbeshtetje institucionale per MIBUKy perberes eshte duke u implementuar nga MBZHRAU. Per shkak te nje ndryshimi ne ristrukturimin e ketij projekti, ku fillimisht MM ishte institcion pergjegjes. Kjo ndodhi sepse pergjegjesia e administrimit te ujit


kaloi nga MM tek MBZHRA. Keshtu nga MBZHRAU eshte caktuar nje drejtor per Direktoratin e Politikave te Burimeve Ujore, i cili do te forcoje kapacitetin e Ministrise per te drejtuar konsulentet mbi kete perberes. Konsulenti i perfshire(Mott Mac-Donald) eshte angazhuar me grupet e interest kombetar per te prodhuar nje version te ri te Strategjise Kombetare MIBU. Per me teper, nje RAPort fillestar per pergatitjen e Planit te Menaxhimit te Baseneve Lumore per Drine-Bune dhe Seman, si dhe RAPorte propozimi per Kadastren Kombetare te Ujit dhe per projektin M&V jane dhene dhe rishikuar nga MBZHRAU dhe BB.

2.2.4 Perberesi 4 -Mbeshtetje e zbatimit mbi Monitorimin dhe Vleresimin (M&V)

Qellimi i ketij perberesi eshte te menaxhoj burimet e projektit ne perputhje me objektivat dhe procedurat e tij. Ky perberes ndahet ne : i) Menaxhimi i Projektit. Zbatimi i projektit do te perfshihetne funksionet e rregullta te Ministrise zbatuese dhe ii) Vendosja e nje sistemi Monitorimi dhe Vleresimi (M&). Nje RAPort fillestar eshte komentuar nga MBZHRAU , BB dhe Agjensia Suedeze e Zhvillimit Nderkombetar (ASZHN) dhe eshte sugjeruar nje reduktim i tregeseve. Supozohet se rezultatet e arritura ne SUK-Koshnice do te vendosen ne Sistemin Informativ Menaxherial (SIM)

Zona e projektit

2.3 VENDNDODHJA

Zona e Koshnices shtrihet ne malesite jugore agro-ekologjike te Shqiperise ; nje zone qe klasifikohet nga : dheu, klima, karakteristikat topografike dhe social-ekonomike. Kjo zone perbehet kryesisht nga terreni malor inderthurur me lugina bujqesore dhe shume produktive. Zona eshte vecanerisht e pershtatshme per rritjen e drithrave si : gruri, elbi dhe thekra, gjithashtu edhe per rritjen e perimeve, frutave dhe patateve. Zona e Koshnices njihet edhe per zoterimin e pyjeve dhe kullotave

Sistemet e ujitjes dhe kullimit te Koshnices ndodhen ne Miras, ne komunat e Devollit dhe ne prefekturen e Korces rreth 12.3 km ne jug te qytetit te Bilishtit. Keto sisteme perfshijne fshatrat: Miras ,Vidohove ,Arrez, Cete, Qyteze, Sinice, Nikolice, Mikulas, Pocnare, Bracanj, Koshnice, Dobranj, Fitore, Zicisht, Gjyres dhe Sul.

Diga dhe rezervuari shtrihen Brenda Qarkut te Devollit ne Prefekturen e Korces dhe Sistemi i ujitjes & kullimit shtrihet deri ne komunen Miras. Rezervuari furnizon me uje dy lugina te vogla. Zona ne rrjedhen e poshtme te diges eshte toke bujqesore. Lugina vazhdon si nje seksion i gjere dhe i sheshte me nje gjeresi prej 50-100m dhe me gjatesi disa km. Me tej uji derdhet ne lumin Devoll perms lumit Sul.

Fshati Koshnice ndodhet ne rrjedhen e siperme te diges, buze deges jugore te rezervuarit. Siperfaqja natyrore ujmbledhese e diges dhe rezervuarit eshte 5.5km2 , por ka gjithashtu dhe nje kanal te vogel ushqyes ( me nje siperfaqe shtese prej 3km2) e cila nuk ka funksionuar ne 20 vitet e fundit. Zona ujembledhese eshte e perbere nga shpatet e pjerrta me bimesi afer diges dhe me ne distance nga shpatet malore pa bimesi. Eshte kuptuar qe diga 1e Koshnices ka deshtuar dhe nuk mund te mbaje uje dhe kanali ushqyes eshte I paoperueshem qe prej 20vitesh. Te dhenat e rreshjeve jane te limituara, por duke patur jofunksional kanalin ushqyes , vihet ne pikepyetje besueshmeria qe rezervuari mund te siguroje uje te mjaftueshem ne fillim te sezonit te ujitjes.

Sistemet e ujitjes dhe kullimit shtrihen ne rrjedhen e poshtme te diges dhe vazhdojne drejt perendimit te lumit Devoll. Pjesa e ujit te rendeses se sistemit ndjek rrjedhen e poshtme te lumit ndersa pjesa e pompuar ne terren te larte vazhdon drejt perendimit.

Sistemi I Koshnices eshte ndertuar ne vitin 1973 me nje vellim te projektuar prej 2,350,000 m³. Baseni ujembledhes i rezervuarit te Koshnices eshte rreth 7.14km2 , por furnizimi kryesor vjen nga kanalli ujembledhes i cili eshte shkaterruar dhe nuk funksionon. Siperfaqja e rezervuarit eshte rreth 18.9 ha


Duke marre parasysh nje koeficient prurjeje prej 40%, vellimi i ujit ne rezervuar mund te vleresohet ne 2mm3, afersisht i njejti vellim me te diges se rehabilituar. Eshte e kuptuar qe prurja e dimrit ka nje probabilitet mesatar te mbushi rezervuarin gati cdo vit. Mund te pritet qe kontributi shtese dhe indirekt nga nje kanal ushqyes te jete 0.5mm3, i cili do te balanconte mungesat gjate muajve te thate. Rehabilitimi i kanalit ushqyes eshte nje pike kyce per te siguruar furnizimin me uje nga rezervuari ne te ardhmen. Sedimentimi nuk pritet te jete nje shqetesim i rendesishem ne rezervuarin 1 te Koshnices. Rezervuari ekzistues nuk tregon shenja te sedimentimit te tepruar. Vendndodhja e diges se Koshnices, rezervuari dhe Skema e ujitjes dhe kullimit jane treguar ne figuren 2-1si me poshte :

Figura2-1: Vendndodhja e Rezervuarit dhe SUK- Koshnice

Plan i SF qe tregon zonat e ushqyera nga pompa dhe graviteti per SUK eshte treguar ne figuren 2.2 si me poshte :

Rezeruari i Koshnice

Lumi Devoll

Kanaliushqyes

Vija e jashtme ezones se SUK


Source: FS from JV Renardet, Beta Studio, Hydrowater Albania

Figura2-2: Plani i SUK-Koshnice

2.4 Informacion kyc per SUK-Koshnice

Informacioni kyc per SUK-Koshnice tregohet ne tabelen 2-1

Tabla2-1: Informacioni kyc per SUK-Koshnice

Artikulli Vlera ShenimeVendndodhjaEmri i SUK dhe opsionet Koshnica 1Vendndoshja ne Shqiperi Miras/Devoll/ Korçe Komune\zone\PrefektureQyeti me i afert 12.3km ne jug te BilishtitRezervuariKapaciteti rezervuarit ne projektim 2.35 milion m3 Ne nivelin e ujit siperfaqesorKapaciteti actual Diga eshte shkaterruarZona siperfaqesore 18.9ha Ne nivelin ujit siperfaqesor

(Motts 2009)Zona ujembledhese 5.5km2 + 3km2kanali ushqyes Matje e perfafertKanali ushqyes 1 jashte perdorimit ne 20vitet e funditDigaViti i ndertimit 1973 (rindertuar ne 1979) Ka rreshkitur ne 1974Lartesia e diges 23m Rezervuar i formuar nga nje dige

e vetmeGjatesia e diges 300mPjerresia e diges ne projektim 977.5mElOpsionet e SUK+ KostotOpsionet e rekomanduara Opsion 2Zona e SUK ne projektim (ha) 850 Only 350 me gravitet

Nenshtresat gjeologjike

Argjile,nuk ka dalje shkembore ne mbeshtetjet e diges. Harta gjeologjike ndodhet ne zonen e Pliocenit( Zona e Helmesit) Formacion aleurolit

Zona aktuale e SUK (ha) Zero – diga sapo eshte rindertuarKostoja e opsioneve te rekomanduara

598,029


2.5 Gjendja e pergjithshme e SUK

Zona e projektit eshte dizenjuar si nje skeme e ushqyer nga graviteti ne 350ha dhe nga pompat ne 500ha, e ndodhur ne zonen e majte kodrinore , e cila sherbehet nga nje stacion pompimi. Zona e pompuar ka 2 dege : nje dege te shkurter (ne drejtimin e lindjes) e cila eshte rreth 2km e gjate dhe dega e gjate e cila rrjedh ne drejtimin perendimor drejte fsahtit Zicisht, me nje gjatesi prej 13.2km. SUK shtrihet ne argjile dhe ne shkembinj te nendheshem te formacionit te Helmesit i epokes se Pliocenit. SUK origjinale eshte zbatuar pjeserisht per shkak se diga ka patur problem gjate ndertimit.

Kanali nuk ka qene ndonjehere i ndertuar plotesisht. Per me teper, rehabilitimi i kanalit ushqyes eshte shume i rendesishem ne sigurimin e furnizimit me uje nga rezervuari. Infastruktura e ujitjes eshte ne kushte te keqija dhe diga eshte shkaterruar dhe nuk eshte mbushur ne 14 vitet e fundit. Kjo skeme ka nevoj per rikonstruktimine diges se Koshnices, qe te mund te vazhdoj dhe puna ne kete aspekt ka filluar qe ne vitin 2015. Stacioni pompues eshte projektuar qe ti sherbej pjeses se siperme kodrinore me ane ten je tubacioni ngrites . Ndertesa eshte shkaterrua teresisht dhe kane ngelur vetem disa pjese te themeleve, nje kapanxhe e demtuar betoni dhe nje sasi e konsiderueshme pajisjesh te ndryshkura elektromekanine te cilat nuk jane te dobishme.

Ne zonen e rrjedhjes se poshtme per kanalet e gravitetit, nje kanal 23.5km i gjate rrjedh ne drejtim te lindjes drejt fshatit Fitore dhe Vishocica. Kanali eshte projektuar si nje kanal me seksion tRAPezoidal me nje kapacitet te transportoj nje prurje 310 l/s. Kanali nuk eshte vijedrejt dhe pa forme pergjate gjithe gjatesise se tijdhe ne disa pjese, gjurma e kanalit mungon.

2.5.1 Punimet e propozuara

Studimi i Fizibilitetit nga JV Renardet et al jep detajet te punes kryesore rehabilituese qe do te ndermeret ne SUK n shqyrtim. Pas konsultimit te paleve te interesuar me konsulentin e SF (JV Renardet et al) SUK rehabilituese varianti1 u zgjodh dhe konfirmua nga MBZHRAU. Ky variant do te rehabilitoj te gjithe sistemin e ushqyer nga graviteti me nje zone totale me siperfaqe 350ha. Punimet rehabilituese kalojne ne keto pika kyce:

Zona e ushqyer nga graviteti (350ha) Rreshtim dhe perforcim i 23.5 km te kanalit me nje prurje prej 310 to 200 l/s me seksion tRAPezoidal,

shpat 1/1, me (gjeresi 0.4 ne 0.6m; lartesi 0.65 deri ne 1.10m); Nderitmi, furnizimi dhe vendosja e portave te celikut 70x80; 40x60 dhe portave qe rregullojne kalimin. Nderitmi, furnizimi dhe vendosja e kanaleve te nendheshme, kalimi i tubacioneve ujesjellse dhe urave

ujitse. Rikonstruktimi i rrjedhes se poshtme te dige.

Sasia per punimet rehabilituese me prioritet te larte ne SUK Koshnice tregohen ne tabelen 2-2 me poshte :

Tablea 2-2 : SUK Koshnice – Permbledhja e punimeve me prioritet te larte (marre nga BOO)

Nr Artikulli NjesiaZona e ushqyer nga

graviteti1 Kanali kryesor dhe dytesor km 23.52 Urat ujitese Jo 103 Rregullatori kryq ne kanalet kryesor Jo 14 Portat e medha te celikut Jo 39 70x80cm5 Portat e mesme te celikut Jo 17 40x60cm6 Portat e vogla te celikut Jo7 Kanalet ujesjellse Jo 148 Kanalet e nendheshem Jo 9


Nr Artikulli NjesiaZona e ushqyer nga

graviteti9 Sifonet Jo

10 Stacioni popues Jo11 Hyrja Jo 112 zvendesimi rrites kryesor m

Mjedisi FizikMe poshte jane detaje te mjedisit fizik qe mbulojne klimen, gjeologjine, topografine dhe gjeomorfologjine e dherave etj.

2.6 Klima

Zona e Koshnices 1eshte pjese e zonave malesive jugore dhe eshte nje nder zonat bujqesore me te rendesishmene rajonin e Korces e karakterizuar nga nje klime e brendshme kontinentale me dimer te ftohte dhe vere te ngrohte me rreshje ( me pak rreshje sesa zonat e tjera ne studim). Klima eshte e ngjashme me klimen e Malesive ne zonen veriore, por pozicioni gjeografik dhe kushtet gjeomorfologjike ndryshojne. Influenca e klimes kontinentale eshte me e madhe ketu sesa ne Malesite qendore te Shqiperise. Bora dhe akulli jane nje fenomen natyral qe fillojne nga Nentori deri ne Prill. Rreshjet vjetore mesatare jane midis 600 deri ne 1200mm/vit , me sasi te konsiderueshme bore te arritura gjate muajve te dimrit. Ngricat ndikojne dhe kufizojne prodhimin bujqesor. Kj zone eshte kryeshisht me terren malor e nderthurur me lugina bujqesore productive. Kjo zone eshte vecanerisht e pershtatshme per rritjen e grurit, thekres, elb, si dhe perimet, fruta dhe patate(molle, kumbulla, dardhe). Ne kete zone dominojne pyjet dhe kullotata3 ofron nje permbledhje te te dhenave te pergjithshme klimaterike per SUK-Koshnice

Tabla2-3:Te dhena te pergjithhme klimaterike per SUK-Koshnice

# Emri i SUK

Temp mesatare◦CRreshjet mesatare (mm) Lageshti

a(%)

Oret me diell

Periudhat e ngricave

Avullimi(mm/dite)

temp mesatare e dheut ne dimer◦C ne 10cm thellesi

MinDimer

MaxVere

Dimer Vere

10 Koshnica-10 to -15

24 277 88 55-65 2423Dec - Feb

2.5 – 4.7 1

Source: Mott MacDonald Feasibility Study

2.6.1 RreshjetZona Koshnice 1 shtrihet ne Malesite jugore dhe rreshjet kane nje intensitet te ulet krahesuar me territoret e tjera te ketij rajoni (600-680mm/vit)Maksimumi mujor i rreshjeve eshte 107.8 mm ne Nentor dhe minimuni 24.4 mm ne KorrikShumica e rreshjeve ndodh gjate periudhes (Tetor-Mars) nderko qe sasia e rreshjeve e rregjistruar eshte shume e ulet gjate muajve (Qershor-Gusht)


2.6.2 TemperaturaBrenda Malesise jugore- renia mesatare e temperatures leviz nga perendimi ne lindje, largenga bregdeti dhe varion nga 6°C - 14°C. Temperaturat mesatare ne vere jane 18°C-22°C, ndersa ato ne dimer janene vlerat me te ulta njeshifrore.

Muajt me te nxehte jane Korriku dhe Gushti me nje temperature mesatare qe varion nga 18◦C ne 22◦C. Amplitudat ditore jane ndonjehere 19.7◦C.

2.6.3 EraNe malesite e zones Jugore te Malit Qendror- era eshte e ndikuar nga gjeomorfologjia e zones; keshtu qe karakteristikat specifike te zones jane te rendesishme. Forma e lugines se Devollit ka ndikim ne zone. Megjithate ne cdo zone , ererat dominuese jane ato me karakteristika lokale. Me shume dominuese jane ererat horizontale,qe fryjne ne drejtimin e lugines. Ererat e perkohshme me intensitet te ulet, por ne sasi te larta jane ererat vertikale, te cilat shkaktohen nga diferencat e temperaturave midis zonave te ulta dhe zonave kodrinore/malore. Keto lloje ererash quhen “erera shpatesh”

2.6.4 Cilesia e Ajrit te AmbjentitKushtet e ajrit te ambientit ne SUK-Koshnice jane ne pergjithesi te mira nen kushtet natyrore dhe te pandotura,pasi zona eshte shume large qyteteve apo zonave industrial. Per me teper nuk ja aktivitete zhvilluese madhore prane SUK-se , te cilat mund te ndikojne cilesine e ajrit ( gurore, Industri, transport intensiv). Standarti Shqiptar i Cilesise se Ajrit per ndotes te vacant ndodhen ne shtojcen 1

2.6.5 Ndryshimet klimaterikeNdryshimet klimaterike ndikojne ne disponueshmerine e ujit, cilesine e tij dhe ka potencial shkaterrues. Kombinimi i ndikimeve te ndryshimeve klimaterike me probleme te tjera te Burimeve Ujore si psh. ndryshimi i tokave te perdorshme dhe ndotjes mjedisore mund te sjellin problem serioze per fermat dhe ujitjen ne SUK-Koshnice. Komunikimi kombetar i pare dhe i dyte i Shqiperise me Konventen Kornize te Kombeve te Bashkuar mbi Ndryshimet Klimaterike (KKKBNK) perdoren raste te ndryshimit klimaterik qe tregojne se rritja vjetore ne temperature pritet te jete 1°C, 1.8°C dhe 3.6°C perkatesisht ne vitet 2025, 2050 dhe 2100 .Keto vlera temperaturash aplikohen ne te gjitha sezonet, por mund te kete pak variacion neper cdo rajon te Shqiperise. Sidoqofte pika kryesore eshte qe me shume ujitje do te kerkohet ne te ardhmen me keto rritje temperaturash.

2.7Gjeologjia

SUK-Koshnice eshte pjese e formacioneve Aleurolite te epokes Pliocene (Helmes Suite). Zona e diges se Koshnices eshte e bere nga argjila; nuk duken dalje shkembore ne mbeshtetjet e diges.Harta gjeologjike e publikuar tregon qe SUK-Koshnice eshte pjese e formacioneve Aleurolite te epokes Pliocene (Helmes Suite) qThe Koshnica I&D schemes has Aleurolite formations of Pliocene age (Helmes Suite). SI eshte permendur dhe me larte diga eshte shkaterruar si rezultat i konstruksionit te dobet ose nenshtresat gjeologjike.

2.8 Kushtet Sizmike

Levizja e shtresave nentokesore (PGA) per nje periudh sizmike periodike 475 per rajonin e diges se Koshnicesu llogarit nga kerkimi shkencor sizmik i kryer nga Aliaj et al (2004) i cili gjithashtu paraqiti nje lidhje midis PGA dhe probabilitetit vjetor. Koshnica ndodhet ne nje zone sizmike probabilitet rreziku mesatar.


2.9 Topografia dhe Gjeomorfologjia

Ne zonen e Koshnices topografia eshte kodrinore –malore. SUK eshte e vendosur ne zonen perendimore te lugines se Devollit dhe shtrihet midis maleve qe kane drejtim veri-jug. PIkat me te larta e kodrave variojne nga1,200 ne 1,500 m mbi nivelin e detit. Rezervuari i Koshnices shtrihet rreth 900 m mnv prane fashtit Koshnice.Nderkohe qendra kryesore Miras eshte 950m m.n.v rreth 2.5 km ne jug. Toka bujqesore Brenda SUK jane gradualisht sipas drejtimi veri-lindje dhe shtrihen ne zona kodrinore me vetem 12-15% ne zona te ulta.

2.10 Karakteristikat e dherave

Tokat ne kete zone jane nje perzierje midis tokave aluvionale, kafe malore dhe gri pyjore. Shume prej tokave rrethuese jane te pjerrta dhe te prirura ndaj erozionit kur kombinohem me praktika te dobta menaxhuese te tokes. Shpyllezimi gjithashtu perkeqeson erozionin. Keto dhera qendrojne mbi shkembij sedimentary, si dhe shkembij ultra-bazik dhe gelqeror. Keto dhera jane te pasura me lende organic me nje pH lehtesisht acid dhe ne azot, fosfor, dhe kalium dhe prandaj kane fertilitet te larte. Sipas Klasifikimit Boteror te Dherave (WRC) dherat e meposhtem gjenden ne komant Miras dhe Devoll

Cambisol:jane dhera me moshe te limituar dhe sktrukture zhvillimi karakteristike tranzite.Ato jane dhera me kapacitet te ndryshem absorbues(16-32 mek/100 gr), me pH lehtesisht cid. (pH 5.5-6.5)ne neutral dhe lehtesisht bazik (pH 6.5 -8.0) me nivele te larta te karbonit organik qe shkon nga 0.3 - 1.7

Luvisol: jane toka minerale me nje kualitet te diagnostikuar si nenklase B-Clay. Kapaciteti per shkembim katonik eshte i barabarte ose me i madh se24,ek/100g argjile, me mbushje 50% ose me te larte ne nenklasat B Keto toka kane nje permbajtje humusi, azoti dhe karbonatesh relativisht te ulet, jane lehtesisht acide dhe lehtesisht bazike ne reaksione (pH 6.0 -7.5). Nenklasa B kane nje natyre neutral ne akumulimin e karbonateve. Permbajtja e N, P, K eshte nga i mesem ne te larte.

Leptosol jane dhera te cekta (me pak se 30 cm thellesi) shtrire mbi shkembinj te forte dhe gure gelqeror. Ne pergjithesi ato jane neutral me nje pHl nga 6.5 ne 7.5 Kapactiteti i shkembimit katonik eshterreth 20 - 30 mek /100 gr ,vlera e humusit shkon nga 1.5 ne 2.5 % , N 0.10 - 0.15% ,P205 - afersisht 2 mg /100 gr dhe K20 nga 8 - 12 mg /100 gr .

Erozioni tokesore eshte nje problem madhor ne Shqiperi dhe sidomos ne Basenin e Semanit, ku me shume toke humbet cdo vit krahesuar me pjeset e tjera te Shqiperise ( shiko hijen jeshile ne tabelen 2-4)

Table 2-4: Erozioni i dherave ne Basenet Lumore te Shqiperise

LumiZona e Basenit(km2)

(ton/km2)/vit (ton/ha)/vitSasia totale/vit (tons x 1000)

Drini 11,756 1,543 15.43 18,145Semani 5,649 3,085 30.85 17,429Lumenj te tjere 18,330 1,628 16.28 29,844Territori total i Shqiperise 35,735 1,831 18.31 65,418

Burimi: Adaptyar nga Qiriazi dhe Sala (1999)2

Sipas sondazheve te specialisteve nga komunat, zonat kodrinore kane nje erosion mesatra (humbje dheu) rreth 5-7 ton/ha. Erozioni vjen ngga faqet e kodrave perreth nderkohe qe ne zonat e ulta erozioni eshte me i vogel. Erozioni shkaktohet kryeshit nga teknikat e ujitjes te perdorura (metode ujitje me permbytje) dhe lerimi i brazdave qe nxisin humbjen e dherave neper rrjedha rrekesh pra ne lumin Devoll. Ky eshte nje problem qe MBXHRAU duhet te marre ne considerate ne programet trajnuese te lidhura me projektin WRIP.

2.11 Ndotja e dherave

Ne komunen e Devollit dhe Mirasit nuk ka industry hidrokarburesh apo miniera/gurore, prandaj nuk kemi ndotje dherash. Shkarkimet e kanalizimeve ne lumenj dhe gropa septike eshte nje burim kryesor ndotjeje dhe sahti Koshnice eshte rreth 200m larg nga rezervuari. Nje pjese e ujrave te lumit perdoret per ujitje. Gjithashtu rrjedhja nga ujitja mund te permbaje fertilizues dhe te ndote token, por problem te tilla nuk jan Raportuar momentalisht pasi SUK nuk eshte ne funksionim. Sipas hartave te dherave te cilat datojne nga 1998, Devolli

2 Qiriazi P- Sala S,1999, “Mass Movement in Albania + Human Activities” Japanese Geomorphological Union, 20/3, p.p. 251-264.


dhe Mirasi nuk kane fertilitet te limituar per arsye te tokave te kripura, acide apo tokat me kripsi dhe magnez. pH i dheut ne kete zone varion nga pak acid-neutral-pak bazik.

2.12 Hidrologjia siperfaqesore dhe ujrat nentokesore

SUK-Koshnice shtrihen ne basenin lumor te Devollit i cili eshte pjese e Basenit me te madh te lumit Seman, nje nder gjashte basenet lumor ne Shqiperi per qellime menaxhimi te ujrave. Lumi Seman eshte tipik per te gjithe lumenjt Shqiptar dhe ushqehet kryesisht nga precipitimi dhe ka nje regjim tipik Mesdhetar me variacion sezonal te prurjes te karakterizuar nga prurjet e larta midis Tetorit dhe Marsit.

2.12.1 Ujrat e Lumit SemanSic eshte permendur dhe me pare SUK-Koshnice ndodhetn Brenda Basenit te Semanit me nje kontribut te vogel te Lumit Devoll, i cili nga ana tjeter eshte nje kontribues i madh i lumit Seman, i cili eshte lumi kryesor izones. (shiko figuren 2-3) Nuk ka te dhena mbi prurjet e rrjedhave ne afersi te SUK-Koshnice. Rrjedha kryesore ne zone eshte Suli, i cili eshte i pervitshem per shkat te lartesise rreth 1000m mbi nivelin e detit dhe vendndodhjes ne male jug-lindore te Shqiperise

Figure 2-3: Vendndodhja e Koshnices ne Basenin e Semanit

Semani eshte 281km i gjate dhe ka nje siperfaqje te basenit prej 5,949km2. Lartesia mesatare e lumit eshte 863m. Pjerresia e lumit eshte rreth 3.6m/km ose 3.6%. Osumi eshte nje prej degeve kryesore te Semanit dhe eshte 161 km i gjate. Baseni i tij eshte 2,150km2 me nje lartesi mesatare 828m. Shkarkimet lumore jane mesatarisht 32.5/m3/s me nje moduk shkarkimi prej 17.5l/s per km2. Prane Kucoves, Osumi bashkohet me lumin Devoll dhe behet rrjedha e Semanit.Lumi Devoll eshte dega me e madhe dhe burimi kryesor i furnizimitte Semanit. Ai eshte i gjate196km long dhe ka nje lartesi mesatare prej 960m. Shkarkimi mesatar disa vjecar eshte rreth 95.7m3/s, me modul shkarkimi 17l/s/km2. Devolli furnizon lumin Seman me rreth 88% te ujit te tij.Per arsye te karakteristikave gjeologjike te basenit (psh. fenomeni i karstit) Lumi Seman ka nje mineralizim relativisht te larte (440mg/litre).

Kanalet monitoruese hidrologjike te basenit te Semanit jane te limituara dhe nuk ka te dhena per zonen SUK-Koshnice. Te dhena jane marre nga 3 matese funksionale dhe tregohen ne tabelen 2-5 se bashku me treguesit tekulmeve te permbytjeve dhe periudha te kthyeshme 20,50dhe 100 vite

Table 2-5: Stacione mates brenda Ujembledhesit te Semanit dhe evente te permbytjeve madhore

Permbytje62-63

Permbytje70-71

Q m3/sPeriudha te kthyeshme

Nr Lumi Stacioni Sipkm2 Q m3/s Date Q m3/sData

100vjet 50 vjet 20 vjet

1Devolli

Kozare 3122 1250 16.11 1240 1.01 1570 1390 1150

Koshnica


2 Osumi Ura Vajguror 2073 1100 16.11 1050 1.01 1270 1130 958

3Semani

Ura Kucit 5358 1800 16.11 1870 1.01 2160 1975 1730

Burimi: Kolaneci3

Puna e fundit eshte kryer nga Pano dhe Avdyli (2009), dhe eshte llogaritur shkarkimi mesatar mujor per lumin Seman ne vitet 1948 – 2004. Tabela e meposhtme 2-6 jep treguesit per shkarkimin mesatar mujot te Lumit Seman.Tabla2-6: shkarkimin mesatar mujor i Lumit Seman.

Lumi

Shkarkimi mestar mujor (m3/sec)Shkarkimmes. vjetorm3/sec

Koeficienti shkarkimitCv

Jan Shk Mar Pri Maj Qer Kor Gus Shta Tet NenDhje

Semani 143 156 161 143 116 52 20 12 22 41 100 117 90 0.34

Burimi: Pano, N. and Avdyli B. (2009)4

Per SF, Konsulenti JV Renardet et akl llogariti prurjen ne matesin Kozare. Per kete seksion, te dhena nga Instituti Hidro-meteorologjik (IHM) jane perdorurnga 1950-1975. Nga kjo analize eshte llogaritur shkarkimi mestar me vlere 49.5 m3/sek. Zona ujembledhes ka sip3,122 km2 dhe nje lartesi mesatare 962 m.m.n.d. Bazuarne kete analize prurja mesatare eshte 15.9litrauje per cdo km² te ujembledhesit. Precipitimi vjetor mesatar eshte1059 mm dhe koeficienti i rrjedhjes eshte 0.47. Tablea 2-7 dhe 2-8 japin te dhena mbi volumin e shkarkimit dhe rrjedhjes mujore:

Tabla2-7: Shkarkimi mesatar mujor (m³/sec) ne stacionin mates Kozare

Stacioni

Shkarkimi mesatar mujor (m3/sec) Shkarkimi mes. vjetorm3/sec

Koef. shkarkimiCv

Jan Shk Mar Pri Maj Qer Kor Gus Shta Tet NenDhje

Kozare 77.9 85.9 88.9 78.3 64.5 28.1 10.1 5.54 10.3 20.3 56.1 64.1 49.5 0.47

Table 2-8: Volumi i rrjedhjes mesatare mujore (Mm³) ne stacionin mates Kozare

StacioniVolumi i rrjedhjes mesatare mujore (Mm³)Jan Shk Mar Pri Maj Qer Kor Gus Shta Tet Nen Dhje

Kozare 209 208 238 203 173 73 27 14 28 54 145 172

Ne Ligjin e Ujit te vitit 1996 , nuk ekziston nje dispozite per rredhjen minimale mjedisore. Megjithate Shqiperia ne perpjekje per pranimin ne BE, ka pergatitur nje draft per ligjin e menaxhimit te ujrave, e cila eshte bazuar ne Direktiven Kornize te Ujit sipas BE (neni 4, paragrafi 3-5). Ekziston nj dispozite per rrjedhjen mininale mjedisore sipas ketij drafti . Tashme eshte nje kerkese qe rrjedhja minimale mjedisore te specifikohet ne PMBL . Perbersi 3 i WRIP pjesa C po pergatit PMBL per basenet lumore te Drinit dhe Semanit.PMBL nen WRIP do te siguoje kuadrin per te adresuar Hidrocentralet dhe ceshtjet e Ujitjes dhe Kullimi te perfshira me ABU dhe KBU.

2.12.2 Uji nentokesorUji nentokesor ndodhet Brenda basenit dhe shfrytezohet nga individe privat ne rreke natyrore dhe puse. Ujrat nentokesor ruhen pergjithesisht per uje te pijshem , por shpesh here jane te perhumbur prandaj shumica e popullsise furnizohet me uje nga Kompani furnizimi me uje ne komuna te ndryshme qe perfshihen ne SUK-Koshnice.

Ujrat nentokesore artesian ndodhen ne thellesi dhe gjenden kryesisht ne shkembinj ranor dhe zhavorr (Korce dhe Bilisht , ku ndodhet Koshnica) . Te tilla ujra nentokesore ndodhen ne struktura sinklinale u shtretrit sedimentar natyror krijojne presione arteziane.

3 Kolaneci M., 2000, “Flood Risks in Albania”, The World Bank Group, Rural Development, from http://wbln0018.worldbank.org.4 Pano, N., and Avdyli B., 2009 A method to estimate Buna Discharge, Albania – Hydrology Days 2009.


Tabela ne vijim Tabela 2 -9 jep detaje per akuiferet zhavorrik ne Shqiperi dhe SUK-Koshnice ne akuiferin e Korces eshte njgjyrosur me jeshile.

Tabela2-9: Akuiferet zhavorrike ne ShqiperiBaseni i akuifereve zhavorrike

Trashesia maksimaleM

Pershkueshmeria m/day

Percueshmeriam2/day

Fraksioni i koef.te ruajtjes

Shkoder 60 100 - 800 2000 – 15 000 0.18 – 0.24Lushnje 25 20 - 250 250 – 4000 3 x 10-4

Berat 70 10 - 400 200 – 4500 -Korça 50 50 - 70 100 – 2100 4 -7 x 10-4

Vurg/Murs 100 10 - 300 300 – 3000 -

2.12.3 Statusi i lumenjve te lundrueshem kombetar dhe perdoruesit e rrjedhes ujore

Lumenjte e lundrueshem kombetar

OP 7.50 per lumenjte e lundrueshem eshte aktivizuar, duke qene se lumenjte ku digat ndodhen jane lumenj nderkombetar. Nga 13 SUK totale, 3 prej tyre jane pjese e ujembledhesit te Drinit te quajtura Tregtan 2, Tregtan 3 dhe Vranisht 2. Lumi Drin ka dy dege, Drinin e zi dhe Drinin e bardhe. Drini i Zi buron ne Maqedoni dhe rrjedh me pas ne Shqiperi. Kurse Drini i Bardhe buron ne Mal te Zi dhe me pas bashkohet me lumin Buna i cili buron ne Liqenin e Shkodres (nje liqen nderkombetar i ndare mes Shqiperise dhe Malit te Zi ) dhe derdhet ne detin Adriatik.

Nje rendesi specifike per kete ESMP jane 9 zona te cilat shtrihen ne Basenin e Semanit dhe rrjedhin totalisht ne territor shqiptar dhe derdhen ne Adriatik. SUK e Xarres ndodhet ne zonen e basenit lumor te Vjoses, por merr uje nga rezervuari i Janjarit, i cili nuk eshte pjese hidrologjike e basenit te Vjoses. Pjesa e siperme ujembledhese e rezervuiarit te Janjarit ndodhet ne Greqi. Pervec investimeve ne kete zone qe ndodhen nen komponentin 1 te projektit, nuk ka aktivitete te tjera qe do te perdorin ujrat e lundrueshem kombetar. Keto investime perfshijne rehabilitimin e nje SUK-je ekzistuese. Ato nuk perfshijne punime dhe aktivitete te cilat do te rrisin apo ndryshojne natyren origjinale te skemes. Rrjedhimisht, projekti eshte pjese e perjashtimit te paraqitur ne paragrafin 7 (OP 7.50) , pra nuk do te ndikohet sasia apo cilesia e rrjedhes se ujit. Aplikimi i ketij perjashtimi u be ne nje memorandum ne Gusht 10 , 2012.

Perdoruesit e ujitSUK Koshnice ndodhet ne Lumin Devoll, kryesisht ne pjeset e siperme te basenit lumor. Ne drejtim te rrymes ekziston nje konkurence e konsiderueshme per perdorimin e burimeve ujore. Baseni po behet gjithnje e me i rendesishem , me HEC-et e reja te planifikuara ne deget e Devollit dhe Osumit. Pervec HEC-eve Semani eshte shume i rendesishem si burim ujor per ujitje, blegtori , peshkim dhe industry. Per me teper, Baseni perballet me nje numer rreziqesh per cilesine e ujit, si ndotja qe vjen nga shkarkimet e patrajtuara te ujrave te zeza nga qytetet ku ai kalon. Biodiversiteti dhe specie endemike te Devollit, Osumit dhe Semanit jane gjithashtu ne rrezik duke mos patur nje menaxhim te koordinuar te ekosistemit.

2.13 Cilesia e ujit

Transformimi i ekonomise Shqiptare ne nje treg te hapur pergjate dekades se fundit ka shkaktuar nje dem te konsiderueshem ne burimet natyrore te vendit, kryesisht ne ujrat natyror, te cilet jane te ekspozuar dhe te pambrojtur. Dramatike eshte situate ne fushat Shqiptare perendimore ( ne afersi te SUK-Koshnice) ku Lumi Seamn rrjedh ne drejtim te Detit Adriatik

Ky rajon eshte populluar shume dhe mbetjet urbane dhe industrial derdhen drejt ne lumenj , e cila sjell problem te renda mjedisore te lidhura direkt apo indirekt me ekosistemet ujore jugore, si psh menaxhimi i mbetjeve industrial apo urbane, ndotje e ujit apo erozioni i tokes. Mbetjet e lengshme apo te ngurta nuk kontrollohen, gjithatu mostra monitories te ujit siperfaqesor apo nentokesor mungojne.


Meandrat e zonave te ulta te lumit Seman pergjate viteve, kane gerryer zona te rendesishme bujqesore dhe kane transportuar leden organike nga keto toka te gerryera. Erozioni i shtresave te siperme gjeologjike ka mbushur sedimentet me metale te renda, te gerryera nga shkembinj vullkanik, por nuk mjafton qe te paraqes rrezik shendetsor apo ndotje te dherave. Kur shkembinjte e gerryer jane gelqeror, kalciumi eshte elemnt dominues. Tokat argjilore te gerryera dhe te transportuara nga rryma ujore mbetet nje problem i sedimentimit.

2.13.1 Cilesia e ujrave siperfaqesor per ujitjeDisa hetime jane bere per cilesine e ujit te lumit Seman ne fund te viteve 1990Th. Ne vijim jane dhene te dhena pergjithshme per cilesine e ujit dhe metalet e renda ne sedimente (shiko Tabela 2 -10).

Tabela 2-10:Cilesia e ujit te lumit Seman

Parametrat fiziko-kimik

Niveli i lendeve ushqyese

Vlerat max te metaleve te renda ne uje

Vlerat max te metaleve te renda ne sedimente

Vlerat max te metaleve te rendane algae Cladophora

Klasi II tipik i INU(Ndotja mesatare)

Min MaxNe uje(ug/l)

Ne sediment (mg/kg)

Pb = 2.9N-NO3(mg/l)1.26

Pb = 2.9 Pb = 1.03 Pb = 9.46 Pb = 5.6 0.5 – 1.2 50- 250

Cd =3.2 Cd = 3.2Cd = 0.02

Cd = 0.06

Cd = 0.25 0.04 – 0.1 0.5 – 2.5

Cu =2.7N-NO2(μg/l)108.3

Cu = 2.7Cu = 38.4

Cu = 144 Cu = 18.9 0.6 – 1.5 30 - 150

Zn =20 Zn = 20Zn = 17.9

Zn = 47.4 Zn = 117.2 5.0 – 20.0 150 - 750

Ni = 16.8N-NH4(mg/l)1.84

Ni = 16.8 Ni = 131 Ni = 289 Ni = 168.5 0.5 – 2.5 50 - 250Cr =10.0 Cr = 10.0 Cr = 101 Cr = 429 Cr = 231.7 0.2 – 2.5 50 - 500

Mn =110 Mn = 110Mn = 556

Mn = 990 Mn = 724.4 Nd nd

Fe =0.83P-PO4(μg/l)43.8

Fe = 0.83Fe = 2.37

Fe = 3.82 Fe = 6647 Nd nd

Hg =0.21 Hg = 0.21 Hg = 0.08 Hg = 0.17 Hg = 0.090.002-0.005

0.15 – 0.6

Burimi: Perpunuar nga AMe cilesise se ujrave, Shqiperi

Prandaj, Lumi Seman mbetet problematik ne disa ceshtje te vecanta, per shkak te erozionit dhe sedimentimit. Kufiri i udhezuar nga CEE per Lendet e Ngurta Pezull (LNP) eshte 25 mg/l.Semanika nje LNP me vlere max 436 mg/l! Oksigjeni i tretur eshte me pak se 2 mg/l, i cili jep statusin “ shume i varfer” sipasklasave te INU

Ujrat e lumit Seman kalojne kufirin e amoniakut me 0.16 mg/l N-NH4 te direktives se Be per ujrat ciprinde. . Persa i perket parametrave fiziko-kimik, cilesia e ujrave te lumit Seman konsiderohet e dobet, e varfer deri ne shume e varfer. Nga pikepamja e materialve te renda Semani konsiderohet nga INU si i ndotur por vetem ne zonat e ulta.

Kerkimet e fundit (2006-2010) per cilesine e ujrave per ujitje nga lumenjt dhe rezervuaret ne Shqiperi ka treguar qe lumi Seman eshte brenda Standartit Shteteror me parametra te pranueshem fiziko-kimik. Kampione jane marre dhe treguar ne tabelen 2-11 me poshte. Vlerat e metaleve te renda nuk jan te disponueshme por, pjesa me e madhe e aktivitetit industrial lidhur me ndotjen e matur ne fund te vitetve 90’ ka perfunduar tani.

Table 2-21: Rezultate e cilesise se ujit ne Lumin Seamn 2007-2010

Parametrat e Ujit Simbole NjesiaVlera e pranuarnga STASH 2007 2008 2009 2010

Konduktiviteti elektrik Kew dS/m 0 to 3 0.54 0.40 0.42 0.20Kalcium Ca2+ me/l 0 to 20 2.60 1.50 4.20 2.20Magnez Mg2+ me/l 0 to 5 2.70 1.20 1.90 1.00Natrium Na+ me/l 0 to 40 0.30 1.60 1.40 1.10Karbonate CO3 2- me/l 0 to 1 - 0.30 0.40 0.30Bikarbonate HCO3 - me/l 0 to 10 3.50 2.10 2.50 1.20Clor Cl- me/l 0 to 30 0.60 0.60 0.70 0.20Sulfate SO4 2- me/l 0 to 20 1.80 0.60 0.20 0.20Nitrate-Azot NO3-N mg/l 0 to 10 0.60 2.20 1.40 2.50


Parametrat e Ujit Simbole NjesiaVlera e pranuarnga STASH 2007 2008 2009 2010

Amoniak-Azot NH4-N mg/l 0 to 5 0.60 1.10 0.30 1.10Fosfate-Fosfor PO4-P mg/l 0 to 2 - - 0.90 0.80Kalium K+ mg/l 0 to 2 2.90 4.70 22.50 0.70Acid/Bazik pH 1-14 6.0 to 8.5 7.30 7.70 7.60 7.20RAPorti i absorbimit te natriumit RANa me/l 0 to 9 0.20 1.40 0.80 0.90Mbetja e thate Mth gr/l-1 - 0.20 0.20 0.30 0.10

Matjet ne kete lum treguan vlere te KEw(0.20-0.54 dS m-1), nitratit (0.6-2.5 mgL-1) dhe amoniakut (0.3-1.1

mg L-1). Perqendrimi i Kationeve dhe Anioneve si dhe vlera e pH (7.2-7.7), ishin brenda limiteve te STASH per te parandaluar akulmilimin e kriprave ne dhera. Gjate periudhes se matjeve, vetem perqendrimi i Kaliumit

K+ (22.5 mg L-1) ne 2009 dhe perqendrimi i CO32- (0.3- 0.4 me L-1) nga 2008-2010 ishin mbi limitet e

STASH. Vlera e larte e K+ shpjegohet nga shkarkimet urbane te ujrave te zeza qe vijen nga qyteti i Fierit, e cila ishte pika e mbledhjes se kampioneve, nderkohe niveli i larte i CaCO3 shppjegohet nga permbajtja e larte

e karbonateve ne keto toka. Bazuar ne keto rezultate, ujrat e lumit Seman klasifikohen si Klasi II per qellime ujitje nga STASH.

Hedhja e paligjshme e material te ngurta apo plehrave prane apo ne kanalet e ujitjes, eshte arsyeja e ndotjes se ketyre ujrave. Per me teper ujrat e zeza te gjeneruara nga rreshjet rrezikojne te shkarkohen ne rezervuar apo kanalet e ujitjes.

Cilesia e ujit ne lumin Devoll,rrjedha e Sulit dhe SUK-Koshnice jan te ndikuara nga nenshtresat gjeologjike me uje te pasur me karbanate qe vijne nga karstet rrethuese ne veri.

Rezultate e monitoruara per ujin siperfaqesor dhe nentokesore ne Basenin e Lumit Seman ( lumit Devoll ne pjesen e siperme) gjate periudhes 2002-2008 ,tregojne se mineralizimi i pergjithshem, pembajtja e nitrateve dhe nitriteve jane ne brenda niveleve te lejuara dhe pH i ujrave nentokesor eshte Brenda limiteve te ujit te pijshem. Gjithesise , standartet e kerkuara per permbajtjen e amoniakut nuk jane arritur ( Agjensia Mjedisore Europiane 2010).

Monitorimet e fundit te Lumit Seman, jane rregjistruar ne RAPortet mjedisore shteterore me te fundit (shiko tabelen 2-12). Lumi u monitorua ne tre stacione :Ura e Kucit, Ura e Mbrostar dhe Gjanice-Fier. Stacioni i Gjanices eshte nje tregues i shkarkimit urban dhe nxjerrjes dhe rafinimit te naftes.

Tabela2-32: Monitorimi i lumit Seman 2013

Nr Baseni Lumi StacionFaza 1Q(m3/sec)

Faza 2Q(m3/sec)

1 Semani Lumi Semanr Ura e Kucit 51.83 132.472 Semani Lumi Seman Ura e vjeter Mbrostar 45.4 214.163 Semani Lumi Gjanice Derdhja ne Seman 6.76 6.164

Hedhjae paligjshme e materialeve te ngurtaapombeturinave afer kanaleve te ujitjes eshte gjithashtu duke ndotur keto ujra. Per me teper ,ujrat e zeza te gjeneruara nga rreshjet rrezikojne te shkarkohen ne rezervuar osene kanalet e ujitjes.

Analizat e fundit te kryerja dhe te prezantuara nga RAPortet Mjedisore te Shteti tregojne qe ka analiza kimike te kryera per Temperaturen, pH, alkalinitetin,konduktivitetin elektrik, oksigjenin e tretur, Vlerat e permbajtjes te nevojes kimike per oksigjenBiologjikBOD5, kerkesen per Oksigjen Kimik COD, fosforintotal, amoniakiun, nitratetdhenitritet.

Temperatura e ujit te lumit Seman eshte midis 26.4 to 27.1 dhe 28.3oC, per stacionin Ura e Kucit, Ura e Mbrostarit. Ndersa vlerat ne fazen e dyte variojne nga 17.34 ne 18.8oC


pH per ujrat siperfaqesor ne Lumin Semman varion nga 7.63 – 8.38 perkatesisht per stacionet Ura e Mbrostarit, Gjanice dhe Ura e Kucit . Luhatjet stinore jane te ulta ne vlerat 0.15 – 0. 75. Ujrat jane neutrale, sipas Direktives Kuader te ujit, norma e lejuar per ujrat e embla eshte (Ph = 6.5 – 8.5).

Faza 1 Faza 2

Figura2-4: Vlerat e pH per fazat e monitorimit

Alkaliniteti–Shohim se vlerat luhaten nga 203 – 387 mol/l sipas stacioneve respektivisht Ura e Mbrostarit, Urae Kucit dhe Gjanica. Luhatjet stinore ne 2 stacionet Ura e Mbrostarit dhe Ura e Kucit jane ne vlere 5 mol/l ndersa ne stacionin Gjanice jane ne vlere te larte 99 mol/l.Percjellshmeria elektrike– Luhatet ne vlerat 509 – 888 - 1744 μS/cm respektivisht Ura e Mbrostarit, Ura e Kucit dhe Gjanice. Luhatjet stinore ne te tre stacionet jane te medha 436 – 644 - 865 μS/cm. Keto jane vlerat me te medha qe jane takuar ne monitorimin e ketij viti per percjellshmerine elektrike.

Permbajtja e oksigjenit te treturne lumin Seman ka vlera te ulta ne te gjithe stacionet, por vlerat me te uleta takohen ne stacionin Gjanica me vlere mesatare 3.22 mg/l. Ne vleresimin e normave te DKU ujrat e lumit Seman jane te cilesise – e varfer. ShikoFigura 2 -5me poshte :

faza 1 Faza 2 Standartet e BE

Figura2-5: Permbajtja e oksigjenit te tretur per stacionet e monitorimit te Semanit

Vlerat e permbajtjes se BOD5luhaten nga 0.6 ne 3.9 e deri ne 5.2 mg/l. Luhatjet stinore jane te ndjeshme, kjo dallohet qarte grafikisht. Ujrat e lumit Seman sipas DKU klasifikohen te nje cilesie – te moderuar, qe do te thote jane ne vlerat limite te poshtme.(shikoFigure 2 -6 ).


Phase 1 Phase 2 EU Standard

Figure 2-6: Vlerat e permbajtjes se BOD5 per stacionet e monitorimit ne Lumin Seman

Vlerat e permbajtjes te nevojes kimike per oksigjenCOD luhaten ne 0.56 - 1 – 3.96 mg/ respektivisht stacionetUra e Kucit, Ura e Mbrostarit dhe stacioni Gjanica. Luhatjet sezonale jane te ulta, ne vlerat 0.28 – 0.76 mg/l. Ne fazen e dyte ndihet rritja e nevojes kimike per oksigjen. Stacioni i Gjanices paraqet vlerat me te larta te nevojes kimike per oksigjen.

Amoniakuluhatet ne vlerat 0 – 0.19 – 2.18 mg/l respektivisht ne stacionet Ura e Kucit, Ura e Mbrostarit dhe Gjanice. Gjate ketij viti monitorimi luhatjet sezonale kane qene te konsiderueshme sidomos ne stacionin Gjanica. Ne kete stacion amoniaku ka vlere mesatare 1.1 mg/l. Ujrat sipas permbajtjes se amoniakut jane te cilesise te varfer. (seeFigure 2 -7).


Figure 2-7: Vlera e matur e amoniakut ne Lumin Seman

Vlerat e permbajtjes se Nitratevejane te larta. Ato luhaten nga 3.2 - 4.4 - 7.20 mg/l. Luhatjet nga periudha ujeshumte ne periudhen ujepakte jane te medha nga 0.29 – 4.26 mg/l. Vleresimi i cilesise sipas permbajtjes se nitrateve eshte i nivelit e varfer NO3 < 10 mg/l. (shiko Figure 2 -8).



Figure 2-8: Vlera e matur e nitrateve ne Lumin Seman

Vlerat e permbajtjes se Nitriteveluhaten nga 0 – 0.05 – 0.56 mg/l. Ne grafikun e permbajtjes se nitriteve verehen luhatjet nga stina ne stine. Vlerat limite te permbajtjes se nitriteve sipas DKU i percaktojne ujrat e lumit Seman si ujra me gjendje te mire deri te moderuar NO2 < 0.06 mg/l dhe NO2 <0.12 mg/l duke tentuar drejt gjendjes se varfer. (shikoFigure 2 -9).


Figure 2-9: Vlera e matur e nitriteve ne Lumin Seman

Lendet Pezull- kane vlera te larta nga 2.8 ne 222.2 mg/l. Luhatjet sezonale jane te larta nga 40.9 - 116.4 mgl/. Vihet re nje ulje e vlerave ne fazen e dyte..

2.13.2 Cilesia e ujrave nentokesorTe dhenat e marra jane paraqitur per cdo akuifer te basenit. Jane vleresuar e krahasuar permbajtjet e treguesve ndotes si NO2, NO3, NH4 dhe treguesve te tjere Na, Ca, Mg, Fe, Cl, SO4, Fp, pH, Mp, me standartet e vendit dhe te Bashkimit Europian. Jane krahasuar me standartet e Shqiperise permbajta e rekomanduar (STASH- R) dhe permbajtja maksimale e lejuar ( STASH PML). Gjithashtu vlerat e treguesve te monitoruar jane krahasuar me normat e Bashkimit Europian, permbajtja e rekomanduar( BE-R) dhe permbajtja maksimale e lejuar (BE-PML).

Sasia e pergjithshme e ujit qe shfrytezohet aktualisht eshte rreth 465-500 L/sek, rezervat mete medha shfrytezohen ne Turan. Koeficenti i shfrytezimit eshte K=0.3-0.5 5.

Kushtet natyrore favorizojne zgjerimin e disa akuifereve te thelle te cilet mbrohen nga shtresat argjilore midis tyre. I vetmi burim per ndotje vjen nga Lumi Dunavec ne zonen jugore te akuiferit, por me shume ne zonen e rezervuarit te pare, i cili nuk eshte ne perdorim.


T - Temperatura e ujit ne dy fazat e monitorimit varion T= 11.4-14 grade Celsius, tregues brenda normes ( norma 8-15, deri 20).

pH i UN- ne dy fazat e monitorimit varion 7.1-8.21, sipas normes se lejuar per uje te pijshem ky tregues eshte brenda normes se lejuar (Ph = 6,5-8,5. Ndryshimet nedy fazat e monitorimit te vlerave te pH jane te vogla, ato variojne 0.09-0.11-0.12-0.22. Vlerat mesatare 5 vjecare te pH variojne 7.41-7.98.

Fp - Fortesia e pergjithshme nedy fazat e monitorimit varion Fp=13.58-16.60gjermane ne tregues brenda normes se lejuar, jane me ujera me fortesi mesatare. Ndryshime e Fp nedy fazat e monitorimit jane te vogla, ato variojne nga 0-0.14-0.28-0.620gjermane. Shiko figuren me poshte :

Mp- Mineralizimi i pergjithshem nedy fazat e monitorimit varion varion Mp=402.74-539.16 mg/l, jane tregues brenda normes se lejuar. Uji eshte i tipit hidrokarbonat- magnez -kalciumi ne Turan dhe hidrokarbonat- kalcium- magnezi ne Sheqeras, burimi Mancurisht hidrokarbonat- kalciumi.

Mth- Mbetja e thate ne dy fazat e monitorimit varion varion Mth=256-390 mg/l,

Na- Permbajtja e Natriumit nedy fazat e monitorimit varion nga 1.15-16.33mg/l, permbajtja eshte brenda STASH dhe PML. Ndryshimet e Na nedy fazat e monitorimit jane te vogla. Permbajtja mesatare 5 vjecare varion 1.49-21.04 mg/l. (shikoFigure 2 -10).

Figure 2-10: Mineralizimi dhe perqednrimi i Naper Akuifeinr AL500 brenda Basenit te Semanit

Ca - Permbajtja e Kalciumit Ca nedy fazat e monitorimit varion 37.07-100.2 mg/l. Permbajtja me e larte e Ca takohet ne burimin Mancurisht qe del nga gelqeroret. Permbajtja e Ca eshtebrenda permbajtjes se rekomanduar dhe PML. Ndryshimet e Ca nedy fazat e monitorimit jane te vogla, ato variojne 1-2-2.02-3 mg/l. Permbajtja mesatare 5 vjecare e kalciumit ne shpimet varion 34.73-67.35 mg/l.

Mg - Permbajtja e Magnezit Mg nedy fazat e monitorimit varion 21.28-57.15 mg/l, permbajtja eshte nen permbajtjen e rekomanduar deri mbi PML. Ndryshimet e Mg ne dy fazat e monitorimit jane te vogla, ato variojne 0-1.81-1.82-1.84-3.04 mg/l. Permbajtja mesatare 5 vjecare varion 23.53-57.64 mg/l. (shikoFigure 2 -11).


Figure 2-11: Perqendrimi i CA dhe Mg per Akuiferin AL500 ne Basenin e Semanit

Fe - Permbajtja e Hekurit Fe ne dy fazat e monitorimit varion ne 0.01-0.08 mg/l. Takohet permbajtje ne normen e rekomanduar ne Bulgarec, Turan, ne burimin Mancurisht. Ndryshimet nedy fazat e monitorimit variojne 0. 02-0.03-0.04 mg/l deri 0.07 mg/l ne burimin Mancurisht. Permbajtja mesatare 5 vjecare varion 0.028-0.057 mg/l.

NH4 – Ne fazen e parete monitorimit nuk takohet permbajtje NH4. Ne fazen e dyte takohet permbajtje ne sasine 0.01mg/l ne Turan, Terova, Bulgarec, Sheqeras dhe ne burimin Mancurisht, permbajtja eshte nen permbajtjen maksimale te lejuar PML. Permbajtja mesatare 5 vjecare varion 0.003-0.104 mg/l.(shikoFigure 2 -12).

Figure 2-12: Perqendrimi i Fe dhe NH4 ne Akuiferin AL500 ne Lumin Seman

Cl -Permbajtja e Klorit Cl ne dy fazat e monitorimit varion varion 12.43-39.05 mg/l, Permbajtja e Cl ne burimin Mancurisht varion 1.78-3.55mg/l dhe mesatarja eshte 2.66 mg/l. Permbajtja e Cl eshte ne permbajtjen e rekomanduar ne Bulgarec e Sheqeras dhe mbi permbajtjen rekomanduar por nen PML ne Turan I.Terova. Ndryshimet e Cl nedy fazat e monitorimit jane te vogla.Permbajtja mesatare 5 vjecare varion 12.78-36.74 mg/l.

SO4 - Permbajtja e Sulfateve SO4 ne dy fazat e monitorimit varion 2.49-12.88 mg/l ne TuranbulgarecSheqerasdhe ne burimin Mancurisht. permbajtje eshte brenda normes se rekomanduar. Ndryshimet e SO4 ne dy fazat e monitorimit jane te vogla. Permbajtja mesatare 5 vjecare varion nga 3.3-15.64-110.75 mg/l.

Figure 2-13: Perqendrimi i Cl dhe NH4 per Akuifein AL500 brenda Basenit te Semanit

NO3 -Permbajtja e Nitrateve NO3 nedy fazat e monitorimit eshte e vogel, ajo varion nga 1.8-20.16 mg/l. Permbajtja eshte brenda normes se lejuar. Ndryshimet e NO3 nedy fazat e monitorimit jane te vogla, Permbajtja mesatare 5 vjecare 3.74-16.69 mg/l.

NO2 - Ne fazen e parete monitorimit takohet permbajtje te nitriteve ne sasine 0.01 mg/l ne Sheqeras I.Terova. Ne fazen e dytete monitorimit takohet permbajtje e nitriteve ne sasine 0.04 mg/l ne Bulgarec. Ne sasine 0.01


mg/l. Nitrite takohen ne Turan, I.Terova dhe Sheqeras dhe ne burimin Mancurisht. Cfaqja e nitriteve lidhet me moszbatimin e zonave te mbrojtjes sanitare dhe eshte burim i afert ndotje. (shikoFigure 2 -14).

Figure 2-14: Perqendrimi i NO3 dhe NO2 per Akuiferin AL500 ne Basenin e Semanit

O2 - Permbajtja e O2 ne dy fazat e monitorimit varion 1.86-7.67 mg/l, permbajtja eshte me e vogel se norma (norma:- jo me pak se 8).

Analizat per mikroelemente - jane kryer ne Turan per Ni, Mn, Zn, Pb, Cu, Co, Cr, Cd. Ne keto analiza ka permbajtje te mikroelementeve: Ni=0.-0.002 mg/l, Mn=0-0.001 mg/l, Zn=0.005-0.007 mg/l, Pb=0.013-0.04 mg/l, Cu=0.002-0.001 mg/l, Co=0.046-0.004 mg/l, Cr=0.018-0 mg/l, Cd=0-0.001mg/l. Permbajtja e mikroelementeve eshte ne permbajtjen e rekomanduar deri ne PML

Mjedisi Biologjik

1.14 Zonat e mbrojtura

SUK-Koshnice nuk ndikon asnje nga Monumentet e listuara kombetare dhe nuk eshte afer ndonje zone te mbrojtur. Konsulenti ka shqyrtuar zonen e SUK dhe tabela 2-13 me poshte jep tregues te zonave te mbrojtura qe shtrihen ne Qarkun Korce. Bredhi i Hotoves eshte zona e mbrojtur me e afert e SUK, por eshte 20km ne perendim te saj.

Tabela2-43: Detaje te zonave te mbrojtura ne Qarkun Korce

Rajoni SUK ne rajon Zonat e mbrojturaKategoria e menaxhimit

Siperfaqja(ha)

Korça/Gjirokaster

LeminotKoshnica 1

Dangelli National Park 34,361Prespa National Park 27,750Bredhi I Hotoves National Park 2,380

1.15 Flora

Klima, pozicioni gjeografik, prania e ujrave dhe topografia specifike jane faktore kryesor qe influencojne hapesirat e bollshme te gjelberta, diversitetin dhe paraqitjen e vegjetacionit Brenda zones se Korces.

Flora e Shqiperise ka rreth 3200 specie te rregjistruara nder te cilat rreth 15% jane karakteristike te mjediseve Ballkanike, 24% shfaqin karakteristika tipike mesedhetare dhe pjesa tjeter jane me nje origjine nga Europa Qendrore dhe Ballkani Jugor.

Flora e Shqiperise perbehet nga Bimet Terciare (bime relike), nder te cilat rreth 350 pecie jane peme dhe shkurre, 85% e te cilave ka nje shperndarje spontate ne kushte natyrore(endemike) dhe 15% jane perhapur. Shqiperia konsiderohet si nje nga zonat me te rendesishme migruese per bimet ne Ballkan.

Ne Shqiperi ekzistojne 32 bime endemike dhe 148 bime sub-endemike. Mes tyre mund te permendet bima Gjethe Delli (Wulfenia baldaccii),Boshtra europiane (Forsythia europaea), eth. Ne “Librin e Kuq” te Shqiperise , 305 specie bimesh jane listuar si ne “Rrezik” ose “Te Rralla”. Pyejet dhe kullotat kane nje vlere te larte dhe jane nje habitat i rendesishem per Bimesi specifike. Pjeset me te rendesishme te pyjeve ndodhen ne zonat me veriore dhe me jugore te Shqiperise, jashte zones se SUK-Koshnice.


Vegjetacioni i zones se Koshnices eshte tipik i specieve te Europes Qendrore i lidhur me elementet klimaterik Mesdhetar, te cilat gjenden vecanerishte ne zonat e mesme te Shqiperise (Rajoni i Korces). Zonat vegjetative natyrale qe rrethojne Koshnicen jane me shume vegjetacione shkurre , bashke me “Makia” perhere te gjelber.

Bime me te medha, peme dhe shkurre te identifikuara ne zonen e Koshnices gjate ketij sondazhi perfshijne. Thana Europiane – Cornus Mas Lisi - Quercus Ahu – Fagus sylvatica Driza– Erica Arborea Pisha Pinus silvestris and Ferra – Rubus ulmifolius.

Ne mes te specieve barishtore te gjetura ishin :

Variatetet e fierit, Microlepia strigosa Durva Grass (Bermuda grass) - Cynodon dactylion Luleshtrydhet e egra- Fragaria vesca Bari dhe Bimet e familjesGraminaceae .

Nga sondazhi i bere nga konsulenti qe perfshinte viziten brenda zones se projektit, komunikimin me popullsine e zones dhe kontaktimin me Universitetin e Tiranes dhe OJQ-te, tregon qe nuk ka specie ne zhdukjeqe konsiderohen te jene ne rrezik brenda kesaj zone. SUK-Koshnice eshte ne nje zone qe eshte kultivuar se tepermi. Prandaj kjo zone eshte modifikuar thellesisht nga nderhyrjet e njerezve ne te kaluaren.

1.16 Fauna

Fauna e Shqiperise perbehet kryesisht nga elementet Europian, perzier me ato Mesedhetar dhe sub-endemik te Ballkanit. Shqiperia eshte nje korridor natyral per faunen , qe leviz nga veriu ne jug te Europes dhe gjithashtu ne kontinentin Afrikan dhe Aziatik. Ka 46 specie ekinoderm, 115 krustac dhe 510 mollusqe, qe jetonje ne ujrate deteve, lumenjve dhe liqeneve.

Ne Shqiperi, jane rregjistruar 4000 specie insektesh, 313 specie dhe sub-specie peshqish, nder te cilet 64 specie jetojne ne lumenj dhe liqene ,dhe 249 specie jetojne ne det dhe ujrat e lagunave.Nga kjo mund te numerojme 4 lloje speciesh endemike. Amfibet perbehen nga 15 specie dhe Zvarraniket nga 37 specie. Zogjte perbehen nga 323 specie prej te cilave 72 jetojne neper pyje. 43 specie kane nje status ruajtjeje special dhe jane te mbrojtur. Gjitaret perbehen nga 69 specie, dhe 42% jane perfaqesues te Europes. 64 gjitare jetojne ne toke dhe 5 te tjere ne brendesi te habitateve detare.

Fauna e zones se Koshnice perbehet me se shumti nga elementet Ballkanik dhe Europian. Zonat rrethuese te saj nuk jane shume te pasura me kafshe te egra per shkake te afersise qe ka me vendet e banuara me njerez , e cila ka ekzistuar per nje periudh te gjate. Ne zonat me ne distance, larg rezervuarit gjenden ujq, arinj, mace te egra dhe gjitare te tjere, te cilat kan statusin “te mbrojtura”.

Rreth zones se Koshnices dhe ne zones rrethuese jane pare lloje te ndryshme, zvarranikesh, amfibesh dhe shpendesh grabitqar. Uji i rezervuarit te Koshnices perdoret per ujitje dhe nuk eshte i pijshem nga popullsia. Megjithate perdoret per peshkim. Nga informacionet qe konsulenti ka marre, rezervuari perban KRAP (Ciprinius carpio) KRAP argjendi (Hypthtalmus molitrix) dhe Barburiqi (Narbus meridionalis petenyi)

Pra fauna e eger specifike qe eshte rregjistruar nga konsulentet ne zonen e referimit ( te permendura nga Oficeret e komunes por jot e para nga skuadra ) ne Miras dhe Devoll , perfshine:

Lepuri i Eger, Oryctolagus cuniculus Dhelpra – Vulpes vulpes Nuselala– Mestela lutreola Ujku – Canis Lupus and


Ariu – Ursus Arctos

Nga zogjte kryesisht: Harabelat- Passer domesticus Shqiponja e Gureve, Aquila chrysaetos Skifetri kthetra zi - Falco subniger Laraskat – Pica pica Turtulli – Streptopelia turtur Thelleza – Perdix perdix Korbi i zi – Corvus corone etc.

Eshte gjithashtu e mundur te shihen dhe Lejleket migrues ne kete zone (Brolga) (Grus rubicunda)

Kishte gjithashtu gjarperinj te ndryshem perfshire : Gjarpri i Ujit – Natrix natrix Neperka me bri - Viper Ammondytes

Amfibe si psh : Zhapiu me tre vija - Lacerta trilineata Balkan Water Frog - Rana balkanika Breshka e tokes – Testudo hermanni Kerrmili – Trochonanina mozambicensis

Nuk jane identifikuar specie te faunes qe konsiderohen ne rrezik nga projekti.

1.17 Flora dhe Fauna e rrezikuar ne zonen e projektit

Nga sondazhi i bere nga konsulenti qe perfshinte viziten brenda zones se projektit, komunikimin me popullsine e zones dhe kontaktimin me Universitetin e Tiranes dhe OJQ-te, tregon qe nuk ka specie ne zhdukjeqe konsiderohen te jene ne rrezik brenda kesaj zone.

SUK-Koshnice eshte vendosur ne nje zone qe eshte pershtatur kryesisht per prodhim bujqesor por qe eshte gjithashtu i ndryshuar per shkak te industrise se nxjerres se naftes qe e rrethon. Sic eshte permendur dhe me larte, nuk jane identifikuar specie te flores dhe faunes qe konsiderohen ne rrezik apo te kercenuara nga projekti.

Mjedisi Socio-ekonomikTe dhena mbi treguesit kryesore ekonomik dhe social jane mbledhur nga autoritetet qendrore , autoritetet lokale, nga intervistat e thella me fermeret dhe grupet e diskutimit, nga te cilat rezulton se te gjithe te intervistuarit e percepetojne se projekti do te kete dobi te konsiderueshme per permiresimin e jetes te banorevete ketyre zonave. Per me teper, ekipi socio-ekonomik i fokusuar ne shfrytezimin e dokumentacionit bazuar ne burimet e meposhtme:

INSTAT Shqiperi, Studimi i Fizibilitetit i Mott MacDonald, Studimi i Fizibilitetit i J V RENARDET – BETA STUDIO – HYDROWATER-ALBANIA Zyrat komunale, Vezhgimi ne terren per verifikimin dhe plotesimin e boshlleqeve te te dhenave.

Me poshte jepen te dhena te pergjithshme te prefektures dhe qarkut, te dhena te tjera mbi komunat, te dhena mbi bujqesine dhe perdorimin e tokave dhe ku ndodhet SUK..


Eshte e rendesishme te qartesohet se, jo te gjithe treguesit ekonomik dhe social do te ndikohen nga projekti. ( pershkruar ne Kapitullin 3) Por ato jane perfshire ne seksionet e meposhtme per ti dhene lexuesit nje imazh te plote te gjendjes ekzistuese socio-ekonomike te zones se projektit

1.18 Demografia

Perqindja e popullsise qe jeton ne zonat rurale ne Shqiperi ka ardhur duke u zvogeluar ne vitet e fundit. Nderkohe qe ne vitin (2006) 52% e popullsise ka jetuar ne zonat rurale, tanime kjo vlere ka rene ne 44.6% ne vitin 2013. Pavarsisht se Shqiperia shfaqe tregues ekonomik pozitiv, 14.3% e popullsise vazhdon dhe jeton ne varferi, e cila perfaqeson perqindjen me te larte ne rajon. Varferia e popullsise ne zona rurale eshte 15.3% dhe eshte ende me e madhe ne fshatra te vegjel si ne komunat ku po behet ky studim, ku shumica e popullsise jetonne varferi, duke bazuar jetesen e tyre ne aktivitete bujqesore dhe blegtorale.

Te dhenat demografike jane te disponueshme ne shkalle qarku /prefekture dhe pjeserisht ne nivel SUK-je Tabela 2-14 me poshte jep nje udhezim te structures se popullsise midis asaj rurale dhe urbane, ne zonat ku ndodhet SUK-Koshnice.Rreshtat e teguar me ngjyre jeshile jane per SUK-Koshnice.

Ne pergjithesi, ka me shume njerez qe jetojne ne zona rurale se ne qendrat urbane. Kjo interpretohet dhe nga rendesia e bujqesise dhe ujitjes ne te tilla rajone. Gjithesesi ka me shume njerez te cilet migrojne ne qendrat urbane per tu punesuar ose emigrojne jashte vendit. Shkalla e migrimit ne prefekturen e Korces eshte 4.7%dhe supozohet dhe qe ne zonen e Koshnices te kemi nje trend te ngjashem.

Tabela2-54: Struktura natyore demografike e Korces dhe SUK-Koshnice

Qarku/Prefektura Gjendja ne fillim Lindje Vdekje Vdekje

Martesa Gjendja ne fundnen 1vj. 1-4 vjeç

KorçaRrethi / Qarku 201304 1689 1156 4 3 981 201483Bashkia / Urban 92690 398 603 0 0 333 92801Komunat Rural 108614 1291 553 4 3 648 108682

Mirasi

(Koshnica)

10697 110 68 - - 45 10740

Struktutra e popullsise e qarkut dhe prefektures nga pikepamja moshes eshte pak a shume e ngjashme, me nje shkalle varesie 46.1 ne prefekturen e Korces. Shkalla e lindjeve ne prefekturen e Korces (perfshire SUK-Kohnice) eshte e njejte me ate mesatare kombetare (shiko figuren 2-16 me poshte) dhe shkalla e fertilitetit eshte 1.7 (femije/grua), lehtesishte nen ate mesatare kombetare.


Figura2-15: Shkalla e lindjeve 2014

Sipas informacioneve te marra nga SHPU dhe nga anetare te Bordit te Kullimit (BK), popullsia e Komunes Miras eshte rreth 11.000 banore nder te cilet 50% jane meshkuj dhe 50% jane femra. Komuna e Mirasit eshte brenda Prefektures se Korces me fshatrat :Miras, Cete, Sinice, Qyteze, Arze, Nikolice, Vidohove, Poncar, Brace, Dobraj, Menkulas, Sul, Koshnice, Zicisht, Fitore and Gjyreze.

Keto fshatra kane karakteristika te ngjashme me te ardhura te ulta, aktivitetet kryesore te popullsise jane bujqesia dhe rritja e bagetive. Keto zona kane kushte optimal per te zhvilluar prodhimin bujqesor ( toke dhe kushte klimaterike te favorshme) dhe ka nje potencial te larte per te adoptuar teknlogjite modern bujqesore. Nekete zone Brenda komunes, ekziston nje treg i cili eshte qendra e aktivitetit ekonomik rural.

Tabela2-65: Struktura demografike e SUK-Koshnice

KomunaPopullsia(banore)

Nr I familjeve

Femra MeshkujDendesia(banore/km2)

Nr I invalidve

Nr I njerezve me aftesi te kufizuara

Nr I njerezvete tjere invalid

Mirasi(Koshnica)

10740 2950 5320 5420 - 144 149

Shkalla e marteses eshte e njejte ne te gjitha prefekturat, Korca ka shkallen me te ulet perfshire SUK-Koshnice. Ne pergjithesi, shkalla e martesave eshte duke u ulur vit pas viti per arsye te heqjes se konceptit te familjes tradicionale dhe rritjes se bashkejeteses dhe spozohet qe edhe ne SUK Koshnice te ket nje trend te ngjashem. Kjo e dhene kyce eshte permbledhur ne tabelen 2-16 dhe prefektura ne fjale eshte ngjyrosur me ngjyre jeshile.

Tabela2-76 Te dhena kyc mbi strukturen e popullsise

Emri i sistemit te ujitjes

Qarku/PrefekturaShkalla emoshes se re

Shkalla emoshes se trete

Varesia totale

Shkalla e fertilitetit (mes # femije/grua

Shkalla emigrimit (%)

Shkalla emarteses n/1,000

GRUP 1Vranisht 2

Kukes 28.3 18.0 46.3 2.3 -9.6 7.6Tregtan 2Tregtan 3GRUP 2Kurjani/Strumi

Fier/Fier 28.0 17.9 46.0 1.8 -4.0 8.6ZharrezMurriz Thana

Lushnje/Fier 28.0 17.9 46.0 1.8 -4.0 8.6DivjakeBelesova

Berat 27.9 17.9 45.8 1.8 -9.6 7.8DuhanasSlanica (Cukalat)GRUP 3Leminot

Korça 28.1 18.0 46.1 1.7 -4.7 7.4KoshnicaGRUP 4Xarra Saranda/ Vlore 26.9 17.6 44.6 1.4 -2.1 8.2Shqiperia Total Nivel Kombetar 27.4 17.8 45.2 1.8 -0.2 8.2Shkalla e rinise = popullsia nen 15 vjec/popullsia ne moshe pune 15-64 vjecShkalla e moshes se trete = popullsia mbi 65 vjec/ popullsia ne moshe pune 15-64 vjecVaresia totale = rinia<15 + >65/ popullsia ne moshe pune 15-64 vjecShkalla e fertilitetit = numri mesatar i femijve/ gruaShkalla e migrimit = difference midis % te ardhur dhe % te larguar ne prefektureShkalla e marteses = numri i martesave per 1,000 banore

1.18.1 MigrimiMigrimi i pergjithshem ka qene nje nga problemet demografike kryesore ne Qakrun Korce, i cili ndryshon vazhdimisht strukturen e popullsise. Gjate viteve 1990-200, nje pjese e rendesishme e forces punetore emigroi jashte Shqiperise. Emigrantet nga Korca kane shkuar kryesisht ne Itali dhe Gjermani, dhe nje pjese me e vogel


ne Greqi. Sapo keta migrante gjeten pune ne keto shtete, u rregjistruan zyrtarisht dhe terhoqen dhe familjet me vete. Ne vitin 2000, keto levizje te medha te popullsise ndaluan. Ne 2010, kur Shqiperia mori te drejten e levizjes se lire brenda shteteve te BE, fenomeni i emigrimit ndaloi. Ne 2 vitet e fundit per shkak te krizes ekonomike globale, emigrantet u kthyen dhe kane investuar ne vendlindjen e tyre (shiko tabelen 2-17). Kriza ekonomike ne Greqi ne vecanti, ka bere qe nje numer i madh emigrantesh te kthehen ne Shqiperi ne qytetet dhe fshatrat e tyre te lindjes. Keta njerez jane nje force punetore e rendesishme, por eshte e rendesishme qe at ate punesohen,prandaj dhe zhvillimi i zonave rurale ka nje rendesi te vecante.

Tabela2-17: Emigrimi ne Rrethin e Korces

Rrethi/Prefektura

Te ardhur Larguar ShtesaAbsolute

Gjithsej Brenda rrethit

JashteRrethit /Outside the district

Gjithsej

BrendaRrethit

Jashte rrethit

Korça

Rrethi / District 2175 2538 -363

Bashkia / Urban 985 603 382

Komuna / Rural 1199 1869 -670

Mirasi(Koshnica) 31 14 17 32 15 17 -1

1.18.2 Popullsia, ekonomia dhe familjaFamilja eshte baza e struktures sociale ne rajonet e studimit. Ne pergjithesi, ekziston nje kryefamiljar, qe konsiderohet te jete nje mashkull adult, i cili sjell te ardhurat me te larta ne familje. Njesia familjare konsiderohet te jete : burri, gruaja dhe femijet, por ne disa raste perfshihet dhe gjyshja dhe gjyshi.Tabela pasardhese (2-18) jep detaje te numrit , struktures dhe shkalles se familjeve, e cila eshte mjaft normale ne te gjithe rrethin e Korces dhe SUK-Koshnice (ngjyrosur me jeshile)

Tabela2-18: Popullsia dhe Familjet brenda Rretheve

FIER Gjithsej Nga e cila Femra Nga e cila MeshkujNumri I Familjeve

Gjithsej rrethi 269452 131573 137879 69878

-Bashkia / Urban 127518 62908 64610 36362

Komune / Rural 141934 68665 73269 33516

KUKES Gjithsej Nga e cila Femra Nga e cila MeshkujNumri I Familjeve

Gjithsej rrethi 61851 31609 30242 13371

-Bashkia / Urban 23161 11535 11626 4547

Komune / Rural 38690 20074 18616 8824

LUSHNJE Gjithsej Nga e cila Femra

Nga e cila MeshkujNumri I Familjeve

Gjithsej rrethi 179812 92113 87699 46363

-Bashkia / Urban 68414 34699 33715 18617

Komune / Rural 111398 57414 53984 27746

BERAT Gjithsej Nga e cila Femra


Gjithsej rrethi 156254 78849 77405 40244

-Bashkia / Urban 72473 35862 36611 18715

Komune / Rural 83781 42987 40794 21529

KORÇA Gjithsej Nga e cila Femra


Gjithsej rrethi 143271 71379 71892 62793

-Bashkia / Urban 59825 30503 29322 333

Komune / Rural 83446 40876 42570 648


Mirasi (Koshnica) 10740 5320 5420 2950

VLORE Gjithsej Nga e cila Femra


Gjithsej rrethi 182914 90645 92269 50961

-Bashkia / Urban 125102 62348 62754 31847

Komune / Rural 57812 28297 29515 19114

1.18.3 Konsiderimet gjinore

Tabela me poshte 2-18 jep treguesit e numritte kryefamiljareve femra ne komunen Miras si pjese e SUK-Koshnice dhe jep detaje te gjendjes civile se tyre.

Tabela2-89: Kryefamilja Mashkull/Femer/Gjendja civile ne komunat e SUK-Koshnice

Komunat Kryefamiljar, mashkull Kryefamiljar, femer Gjithsej 25-45 vjec 46-65 vjec Mbi 65 vjec Gjithsej 25-45 vjec 46-65 vjec Mbi 65 vjec

Mirasi (Koshnica) 2912 920 1472 520 38 4 28 6

Sic mund te shihet Kryefamiljaret femra jane ne nje numer shume me te vogel duke paraqitur vetem 1.5% te tegjitha familjeve te komunes se Mirasit.

Tabela2-20: Gjendja civile e femrave ne SUK-Koshnice

Statusi civilKomuna

Grupimi sipas moshes 18-24 vjeç 25-34 vjec 35-44 vjec 45-65 vjec

Nr % Nr % Nr % Nr %Martuar/bashkjetese

Koshnica (Miras)Vejushe 4 11 34 89DivorcuarBeqare

Te gjitha kryefamiljaret femra jane vejusha. (tabela 2-20)Niveli i edukimit i femrave ne komunen Miras, eshte ne pergjithesi i mire me nje vlere prej 60% te femrave me shkolle te mesme ose te larte.(shiko tabelen 2-21)

Tabela2-91: Edukimi i kryefamiljareve femra per SUK-Koshnice

Edukimi KoshnicaNr %

Fillore 5 13Elementare 10 27Mesme/profesionale 23 60Universitet/doktorature

1.18.4 Projeksioni i popullsiseProjeksioni i popullsise Shqiptare ne shkalle prefekture eshte publikuar per here te pare ne 2015. Nje projeksion i tille eshte shume i veshtire, sepse pervecse vlersimit te fertilitetit, vdekjes dhe emigrimit nderkombetar, projeksionet ne nivel prefekture kane te bejne dhe me perpjekjet per te llogaritur dhe projektuar levizjet e brendshme dhe perqendrimin hapsinor. Te tilla projeksione jane bazuar ne skenar mesatar ne nivel kombetar ( psh fertiliteti mesatar, vdekjet mesatare dhe emigrimi nderkombetar mesatar). Hipotezat per keto perberes demografik jane ndertuar ne menyre qe te perkojne me ato ne nivel kombetar, duke patur gjithmone parasysh diferencat e prefekturave. Ne hipotezat mesatare, shkalla e levizjes se brendshme mbahet konstante dhe eshte e barabarte me shkallen e vezhguar ne periudhen 2007-2011. Keto hipoteza jane kombinuar me hipotezat e perqendrimit hapsinor, i cili konsiston ne perqendrimin konstant ne qendrat e medha


ekonomike, sidomos ne Tirane-Durres, dhe shperqendrimi hapsinor i emigranteve te brendshem drejt qendravete tjera. Me shume detaje per popullsine gjenden ne Aneksin 2.

1.19 Papunesia

Papunesia eshte nje problem i madhe ne Shqiperi si ne shume pjese te Europes. Numri zyrtar it e papuneve eshte i madh (~35%)5 por duhet permendur qe nje pjese e rendesishme e forces punetore eshte duke punuar ne ekonomine e zeze , psh te punosh me kohe te pjesshme ose ne menyre te pasiguruar, keshtu njerzit jane duke marre rrogat e tyre por nuk jane rregjistruar neper zyra. Nje pjese e forces puntore nuk eshte siguruar ne zyrat e shendetit dhe civile, gje e cila ul mundesine e tyre qe te trajtohen ne institucionet e shendetit publik, pa kostote tjera. Nje situate e tille ul dhe rrezikon te ardhurat financiare te familjeve te tyre. Shumica e popullsise eshte e punesuar neper kompani private. Ne qytete nje pjese e popullsise eshte e punesuar ne zyrat e shtetit. Ndersa neper komuna te punesuarit neper zyart e shtetit eshte shume e vogel, pothuajse e paperfillshme.

Popullsia e zonave rurale, ne pergjithesi eshte e vet-punesuar ne fermat e tyre. Keto familje varen nga prodhimi bujqesor dhe shitja e tyre. Ne pergjithesi, keto familje fermeresh nuk jane te siguruar ne zyrat e shendetit. Vetem ne disa raste te rralla, disa nga banoret e fshatrave punojne ne zyra shteterore, si psh ne polici,poste, sherbimet komunale etj. Te gjithe punonjesit e sherbimeve te shtetit jane te siguruar. Tabela e meposhtme 2-22 jep tregues te papunesise ne Rrethin e Korces, e cila eshte e perbere nga tre burime :,

Te papunet qe nuk mund te punojne dhe marrin assistance sociale. Te papunet qe jane per here te pare ne tregun e punes dhe Te papunet e tjere.

Tendencat e papunesise jane tipike; me me shume femra te papunesuara dhe pse nuk kemi statistika te plota per papunesine ne SUK, nje trend i ngjashem eshte i dukshemNje numer i madh njerzish mbi 35 vjec jane te papune dhe njerzit qe kane nje nivel te ulet edukimi te papune eshte ne numer me te madh. Te dhenat mbi papunesine nuk jane te disponueshme per SUK-Koshnice , por detaje te metejshme mbi papunesine ne kete Rreth gjenden ne Aneksin 3.

Table 2-102: Unemployment within Korça District

RajoniPopullsia totale

Papunesia epergjithshme

Female

kryefamiljaret (meshkuj)

sipas moshes Sipas nivelit te edukmit

15-19

20-24

25-34

Over 35

filloremesme

profesionale

Universitet

Korça 143271 4923 2712 1847 121 493 849 3512 3178 1007 519 219

1.20 Punesimi

Te dhena mbi popullsine e punesuar ne Rrethin e Korces jane te veshtira per te marre per shkak te faktorit ekonomise se zeze te permendur me siper. Te dhena mbi te punesuarit ne sektorin e shtetit dhe ne administrat e komunave jane te disponueshme ne tabelen 2-23 me poshte :

Tabela2-113: Punesimi ne SUK-Koshnice

Rrethi nr mesatar i njerzve te punesuarGjithsej femra Gjithsej meshkuj

Korça 5,771 No data No dataTOTALI 5,771

SUK-KoshniceNr mesatar I njerezve te punesuar ne administraten e komunes

Gjithsej femra Gjithsej meshkuj

Koshnica65 26 39

Ne fshatrat e Koshnices, nje pjese e madhe e popullsise eshte e angazhuar me tokat bujqesore dhe sektorin blegtorial. Sipas Ligjit Shqiptar, personat te cilet zoterojne nje toke bujqesore konsiderohen sit e vet-punesuar.

5Source is CIA – World Fact book


Neper komuna ekzistojne gjithashtu biznese te vogla, kafene, markete etj. Me shume detaje mbi punesimin gjenden ne Aneksin 3.

1.20.1 Sherbimet komunaleNe fshatrat Miras, Menkulas, Sul, Zicishtk dhe Vidohove te komunes Miras, ka nje mbledhje te pjesshme te kanalizimeve nepermjet nje rrjeti kanalizimesh. Ne fshatrat e tjera te komunes, shume familje perdorin enden gropat septike. Aktualisht 80% e familjeve perdorin drurin per ngrohje dhe pjesa e mbetur 20% perdorin gazin dhe energjine elektrike. Burimi kryesor I ndricimit eshte energjia elektrike qe vjen nga hidrocentralet.

1.20.2 Aktivitete ekonomike dhe te ardhurat.Komunat ndodhen ne zona rurale , keshtu qe aktiviteti kryesor ekonomik eshte bujqesia dhe rritja e bagetive.Rreth 80% e familjeve I fitojne te ardhurat nga produktet bujqesore dhe pjesa tjeter 20% duke punuar ne organizatat shteterore. Aktiviteti te tjera ekonomike perfshinje bare, restorante, kafene, dyqane dhe biznese te vogla. Tabela 2-24 dhe Tabela 2-25 me poshte tregojne te ardhurat mesatare vjetore/familje nga bujqesia.

Tabela2-124: Te ardhurat mesatare per famije dhe pe fryme

KomunatTe ardhurat mesatare lek/familje/muaj

Mesatarja e antareve te familjes

Te ardhurat mesatare perfryme Lek/muaj

Te ardhurat mesatare perfryme Dollar/dite

Mirasi(Koshnica) 20000 4 5000 1.32

Tabela2-135: Te ardhurat mesatare per familje nga Bujqesia

Komunat Te ardhurat mesatare lek/familje/muaj

Te ardhurat mesatare nga bujqesia

Produkte bujqesore te perdorura per vet konsum

Prodhime bujqesore per shitje

Mirasi(Koshnica) 20000 80 40 60

1.21 Etnia, Besimi, Edukimi, Shendetidhe Valuta

1.21.1 Etnia dhe BesimiEtnia baze ne Rrethin e Korces eshte Shqiptare, dhe gjithashtu dhe kombesia. Gjuha e perdorur eshte gjuha Shqipe. Ekzistojne tre lloje besimesh : Musliman, Ortodoks dhe Katolik i cili eshte po i njejte ne te gjithe Shqiperine.

Ne zonat ne studim,besimi kryesor eshte ai Islamik me 90%, por ne disa zona, ka minoritete Katolike dhe Ortodokse (10%). Keto grupe te vecanta besimi shkojne mire me njera-tjetren. Kjo perputhje besimesh ka bereqe te kete shume martesa midis besimeve te ndryshme. Ne te gjitha grupet e besimit, duke perfshire dhe fene Islamike nuk ka raste te fanatizmit.

1.21.2 EdukimiSistemi i edukimit ne Rrethin e Korces, e cila perfshin dhe SUK-Koshnice ndahet ne keto kategori :

Cikli i ulet – publike dhe private Cikli i lartepublike dhe private, Gjimnazi – public and private Universiteti – publike dhe private pas Universitare – private

Edukimi ne SUK-Koshnice eshte treguar ne tabelen me poshte :


Tabela2-146: Edukimi ne SUK-Koshnice

KomunatC

Nr I shkollave te mesme

Numri I shkollave 9 vjecare

Nr I shkollave fillore

Nr I nxenesveNr I studenteve neuniversitet

Mirasi(Koshnica)

2 9 11 791 150

Gjuha Shqipe eshte gjuha kryesore e perdorur ne shkolla. Shkollat jane private ose publike. Ne pergjithesi, ne shkalle prefekture, studentet qe ndjekin shkollen 9-Vjecare jan 52-53%meshkuj kundrejt 47-48% femra. Gjithesesi duke qene se shkalla fertiliteti eshte duke u ulur, numri i studenteve qe ndjekin shkollen 9vjecare eshteduke u ulur. Studentet e rregjistruar ne zonat urbane jane ne numer me te madh se ata ne zonat rurale, por ka nje difernce te konsiderueshme midis prefekturave. Shkalla e diplomimit eshte me e mire ne zonat urbane krahesuar me ato rurale.

Komuna Miras ka 11 shkolla fillore dhe 9 shkolla 9vjecare.. Ka gjithashtu dhe 2 shkolla te mesme te ndodhura ne fshatin Miras dhe Fitore. Numri i pergjithshem i nxenesve ehste 1500 dhe mesuesve 70. Pervec fshatit Nikolice dhe Gryrez kane kopesht per 15-20 femije me kujdestar ne secilin. Me shume detaje mbi lehtesimet e dukimit gjenden ne Aneksin 4.

1.21.3 ShendetiJetegjatesia e femrave Shqiptare ne vitin 2013 ishte 80.3vjec ndersa e meshkujve afersisht 4 vjet me pak, rreth 76 vjec. Jetgjatesia vazhdon te rritet dhe kjo shpejgon pjeserisht ndryshimet demografike ne strukturen e popullsise dhe menyren e jeteses.

Fokusi i politikave shqiptare lidhur me shendetin ka qene gjithmone mbi cilesine e jeteses. Vite jetese te shendetsheme jane masa per jetegjatesine qe pritet te kete nje individ qe nga lindja, nqs ai jeton ne kushte te shendetshme. Sipas RAPortit te Institutit te Shendetit Publik mbi “ Situaten shendetesore te popullsise shqiptare”, treguesi per meshkujt eshte 62.5 vjet ndersa per femrat 67 vjet; pra 4.5 vjet me i larte.

Sherbimi i ndihmes se pare fokusohet ne problemet e shendetit dhe ne sigurimin e nje sherbimi te mire dhe te besueshem. Institutet kryesore qe japin kete sherbim jane te konsoliduara, perfshire poliklinika, qendra shendetsore, njesite e shendetit public dhe sherbime te vecanta per konsultimin e femrave dhe femijeve.

Ne zonat rurale, sherbimi i shendetit ndodhen zakonisht ne brendesi te qendres se komunes. Kto sherbime shendeti jane shteterore dhe private. Institucionet shteterore trajtojne zakonisht personat me sigurim shendetsor, ( punonjesit e shtetit dhe familjet) nderkohe qe disa individe te tjere te popullsise duhet te paguajneper tu trajtuar. Sigurimi shendetesor ne objektet private nuk funksionon mire dhe mund te aksesohet vetem nga ata qe mund ta perballojne ekonomikisht. Tabela2-27 ne vijim tregon detaje te numrit te institucioneve shendetsore ne Rrethin e Korces, qe perfshin dhe SUK-Koshnice. Me shume detaje mbi Objektet e shendetesise ne shkalle prefekture gjenden ne Aneksin 5.

Komuna Miras ka 1 Qender Shendetesore qe gjendet ne fshatin Miras. Per m teper, jane dhe 12 klinika mjeksore te shperndara ne 15 fshatrat e tjere. Ne total, jane 4 mjeke per komunen, 18 infermiere dhe mami.

Tabela 2-157: Objektet e shendetesise ne Komune

Rrethi Fier Kukes Lushnje Berat KorçaVlore/Saranda

SUK perkateseKurjan/StrumiZharreza

VranishtTregtan 2 Tregtan 3

Murriz Thana Divjake

Belesova DuhanasSlanica

Leminot Koshnica

Xarra

Total Number of Health Facilities in District

291 25 300 291 330523

Ne zona urbane 33 11 20 33 23 30


Rrethi Fier Kukes Lushnje Berat KorçaVlore/Saranda

SUK perkateseKurjan/StrumiZharreza

VranishtTregtan 2 Tregtan 3

Murriz Thana Divjake

Belesova DuhanasSlanica

Leminot Koshnica

Xarra

Ne zona rurale 258 14 280 258 317 493Ambulanca ne zona urbane (1) 8 12 14 0 146Ambulanca ne zona rurale (6) 0 65 110 85 ?

1.21.4 ValutaMonedha e perdorur ne Shqiperi eshte Leku Shqiptar (LEK) . Shkembimi valuator me Doallrin Amerikan 1 USD = 126 LEKdhe me Euro eshte 1 EUR = 137 ALL.

2.22 Krimi dhe dhuna ne familje

2.22.1 Veprat PenaleDirektorati i Pergjithshem i Burgjeve ka dhene informacion mbi numrin e rregjistruar te krimeve ne nivel prefekture per 2014. Tabela 2-28 me poshte ilustron numrin e krimeve te rregjistruar per zonen e Korces te ngjyrosur me te gjelber. Nuk kemi detaje per SUK, por supozohet qe kan trend te ngjashem.Tabela tregon se ne 2014 ‘Krimet ndaj rendit dhe standarteve publike’ ishin veprat me masive te ndjekura nga ‘Krimet Ekonomike’. ‘Krimet ndaj pronave’ kane qene veprat penale me te rralla ne te gjitha prefekturat. Grupimi i veprave penale ‘Krimet ndaj personit fizik’ perfshijne krimet kundrejt jetes , shendetit dhe lirise.

Tabela 2-168 : Krimet e Raportuara dhe veprat penale ne nivel prefecture per 2014

Emri i skemes se ujitjes

Zona /Prefektura

Krime kundrejtpersonit fizik

Krimekundrejtpronave

Trafikim ipaligjshem

Krimete

droges

Krimeekonomike

Korrupsion

Pastrimparash

Krimendaj rendit

dhestandarteve publike

GRUPI 1 Vranisht 2

Kukes 23 1 16 23 79 60 8 522Tregtan 2Tregtan 3GRUPI 2

Kurjani/Strumi Fier/Fier 54 10 70 73 189 95 34 1084

ZharrezMurrizThana Lushnje/Fi

er54 10 70 73 189 95 34 1084

DivjakeBelesova

Berat 19 5 12 50 127 54 24 752DuhanasSlanica

(Cukalat)GRUPI 3 Leminot

Korça 39 4 49 120 175 44 26 1231KoshnicaGRUPI 4

XarraSaranda/

Vlorë42 15 90 130 156 100 29 1084

2.22.2 Dhuna ne familje Dhuna ne familje shkaktohet nga faktore te ndryshem si psh : ndikimi kulturor qe ka rrenje te thella ne tradita patriarkale, situata te pa sigurta , diskriminim gjinor, papunesia, kontrolli nder-brezash ne familje


Dhuna ne familje vazhdon te jete abuzimi me frekuent i te drejtave njerezore , por me pak i njohuri dhe i pranuari boterisht. Shume studime tregojne se eshte e veshtire te behen matje per nivelin dhe shtrirjen e dhunes ne familje pasi kjo e fundit ndodh ne familje dhe konsiderohet nje problem familjar. Faktoret qe mund te ndikojne numrin e ulet te krimit ne familje jane : ndrojtja, frika nga ndeshkimi, norma kulturore, steriotipe te ndryshme etj. Prandaj faktet duhen lexuar ne vija te trasha pasi jo doemosdoshmerisht japin nje imazh te qarte mbi perhapjen e fenomenit te dhunes ne familje.

Tabela 2-29 me poshte tregon perqindjen e numrit te RAPortimeve te dhunes ne familje ne vitin e dhene nga policia e prefektures gjate 2010-2014. Zona e Korces , e cila mbulon SUK Koshnice eshte ngjyrosur me te gjelber. Aty nuk tregohen detaje mbi gjinine por hamendesohet se ne shumice derrmuese kemi dhune ndaj gjinise femerore nga meshkujt. Prefektura e korces ka numrin me te madh te incidenteve te dhunes ne familje nga te gjithe rajonet e mbuluara nga studimi. Te gjitha prefekturat tregojne nje rritje proporcionale te RAPortimeve te dhunes ne familje nga 2010 ne 2014. Kjo vjen si pasoje e rritjes se besimit sa vjen e me shume te femrave per tu perballur e Raportuardhunen , pasi barrierat gjinore por thyen.Supozohet qe statistikatper dhunen ne familje per zonen e SUK, ndjekin nje trend te ngjashem.

Tabela 2-179 : Incidente te dhunes ne familje ne nivel prefecture

Emri i skemes se ujitjesZona

/Prefektura2010 2011 2012 2013 2014

GRUPI 1 Vranisht 2

Kukes 18% 13.7% 17.6% 20.6% 30%Tregtan 2Tregtan 3GRUPI 2

Kurjani/StrumiFier/Fier 20.1% 29.9% 12.3% 16.1% 21.7%

ZharrezMurriz Thana

Lushnje/Fier 20.1% 29.9% 12.3% 16.1% 21.7%DivjakaBelesova

Berat 15.6% 13.4% 18% 24.7% 28.3%DuhanasSlanica (Cukalat)

GRUPI 3 Leminot

Korça 9.3% 13.7% 16.5% 22% 38.4%KoshnicaGRUPI 4

Xarra Saranda/ Vlorë 24.5% 15.2% 19.7% 17.3% 23.3%Shqiperia ne total Nivel kombetar 14.4% 15.8% 18.2% 21.8% 29.8%

2.22.3Te burgosurit e rinjTabela 2-30 tregon se ne 2014 prefektura e Korces kishte 463 te burgosur me vetem 2 nen 18 vjec, nderkohe qe ne 2010 ishin 333 te burgosur me 0 nen 18 vjec. Kjo tregon nje rritje me 39% ne numrin e te burgosurve per 5 vite. Supozohet qe statistikat per te burgosurit per zonen e SUK, ndjekin nje trend te ngjashem.

Tabela 2-30 : Te burgosurit sipas grup-moshave 2010-2014

Emri i skemes seujitjes

Zona /Prefektura

2010 2011 2012 2013 2014nen18

vjec

Mbi18

vjec

nen18

vjec

Mbi18

vjec

nen 18vjec

Mbi 18vjec

nen18

vjec

Mbi 18vjec

nen 18vjec

Mbi18

vjecGRUPI 1 Vranisht 2

Kukes 0 163 2 168 0 171 2 182 2 293Tregtan 2Tregtan 3GRUPI 2

Kurjani/StrumiFier/Fier 5 508 8 511 6 522 5 591 4 618

ZharrezMurriz Thana Lushnje/Fier 5 508 8 511 6 522 5 591 4 618


Emri i skemes seujitjes

Zona /Prefektura

2010 2011 2012 2013 2014nen18

vjec

Mbi18

vjec

nen18

vjec

Mbi18

vjec

nen 18vjec

Mbi 18vjec

nen18

vjec

Mbi 18vjec

nen 18vjec

Mbi18

vjecDivjakaBelesova

Berat 8 313 6 318 8 321 7 352 2 409DuhanasSlanica

(Cukalat)GRUPI 3 Leminot

Korça 0 333 4 338 3 331 5 367 2 461KoshnicaGRUPI 4

XarraSaranda/

Vlorë0 281 6 269 3 265 6 299 1 334

Totali shqiptarNivel

kombetar102 4,501 121 4,469 97 4,453 107 4,807 101 5,352

2.23 Bujqesia

2.23.1 Permasat e fermaveShumica e fermave ne Shqiperi jane ferma familjare me nje madhesi mesatare te Raportuar 1.2 ha/ferm.Indikacionet tregojne se permasat mesatare te fermave po zvogelohen gradualisht. Per shembull ne 2014madhesia e fermave u zvogelua me 0.6%, nga 1,17 ha/ferme ne 1.16 ha/ferme. Pavarsisht se permasat pozvogelohen numri i fermave ne rang kombetar po rritet me 0.4% nga 350,416 ne 2013, ne 352,315 ne 2014.Tabela pasardhese 2.31 jep informacion mbi madhesine, numrin e fermave dhe numrin e familjeve apopopullates vartese. Sic shihet madhesia mesatare e fermave te Koshnices eshte 0.62ha/ferme, me pak semesatarja kombetare 1.17ha/ferme. Permasat mesatare te fermave te Raportuara nga komuna ndryshojneshume me te dhenat e INSTAT te marra nga MBZHRAU. SUK Koshnice eshte treguatr me ngjyre te gjelber.

Tabela 2-181 : Permasat mesatare te fermave dhe numri i familjeve brenda SUK

SUK

Permasat mesatare tefermave te

Raportuara ngakomuna (Hektare)

Permasat mesatarete fermave te

Raportuar ngaMBZHRAU per

rajonin (Hektare)

Numri ifermave

Numri ifamiljeve

Popullsiavartese totale

Vranisht 2 1.2 0.62 180 262 1,050Tregtan2 1.1 0.62 275 340 1,370Tregtan3 1.1 0.62 165 220 825Murriz Thane 1.8 1.64 23,226 Nd NdDivjake 1.4 1.6 1,820 1,820 7,028Kurjan and Strum 1.5 1.64 8,373 10,299 51,715Zharrez 1.4 1.64 1,678 1,942 8,606Slanice 1.4 1.37 2,550 2,900 12,750Belesove 1.2 1.37 1,470 1,850 6,900Duhanas 1.2 1.37 1,080 1,260 3,960Leminot 0.7 1.45 1,141 1,624 6,060Koshnica 0.62 1.45 912 912 3,280Xarra 1.35 1.08 1,485 1,485 5,940SUK total 1.23 1.27 44,355 24,092 106,239Totali Shqiptar (INSTAT) 1.17 352,315

2.23.2 Pronesia dhe perdorimi i tokaveTokat sipas pronesise ndahen ne toka shteterore dhe private. Ne zonat bujqesore, toka private kryesishte eshte e trasheguar. Gjithsesi sipas ligjeve Shqiptare , shumica e pronareve te periudhes para Luftes se Dyte Boterore jane konsideruar pronare te ligjshem vetem ^en je pjese te tokave te tyre te trasheguara. Tokat e tjera apo fushat bujqesore u jane shperndare fermereve.


Mes viteve 1990-2000, shume toka shteterore apo private u okupuan nga zhvillues te paligjshem apo familje qe nuk kishin te drejta ligjore mbi keto toka. Shume ligje jane adaptuar per te rregulluar kete situate dhe per te shmangur konfliktet sociale. Ky process deri me tani nuk eshte duke vazhduar ne menyre te kenaqshme dhe prandaj pronesia e tokave eshte nje problem i complikuar , kryesisht ne qytete. Ne zonat rurale kjo situate eshte me e thjeshte pasi shume nga pronaret kane trashegimi mbi tokat e tyre

Perdorimi i tokave eshte relative me pronesine e tyre. Perdorimi i tokave shteterore apo private caktohet ngapronari ( shteti ose privat), por vetem pas aprovimit te qellimit te perdorimit nga autoritetet shteterore.Shumica e tokave bujqesore perdoren nga fermere privat. Gjithashtu pjese te pyjeve jane privatizuar , oseperdoren per komunitetin e fshatit. Zona specifike ,si Zonat e Mbrojtura, rezervuaret, lumenjt etj jane proneshteterore, por mund te jepen me koncesion zhvilluesve privat. Detaje te perdorimit te tokave neper zona eshtetreguar ne tabelen 2-32 me zonen e Korces te ngjyrosur me te gjelber. Supozohet qe SUK ka nje trend tengjashem persa i perket perdorimit te tokes.

Tabela 2-192: Perdorimi i tokave neper zona

NrEmërtimi

Njësia eMatjes

Fier KukesLushnj

eBerat Korça

Vlorë/Saranda

1Sipërfaqe gjithsej /

ha 79,406 66,480.6 71,239 93,888 137,369 270,621

ANga: - Sipërfaqe bujqësore /

ha 52,591.8 11,415.6 51,109 35,324 62,984

2Sipërfaqe bujqësore e përdorur /

ha 46,232.3 51,109 28,746 52,390 17,064

Nga: - Bimët e arave /ha 38,912.5 4,909 45,887 19,493 26,533 11,612

- Kulturat drufrutore /ha 7,319.8 1,150.7 5,222 9,253 2,253 5,452

bLivadhe e kullota /

ha 618 14,505 440 8,183 23,604 208,000

cPyje +truall /

ha 7,100 40,560 4,563 29,620 54,900 -

dToke jo bujqesore /

ha 6,359.5 1,024.6 1,276 20,761 30,079 -

3NR tapive te ndara /

Cope 3,419.9 13,849 19,670 0 16,000

Shperndarja e tokave mes familjeve ne SUK Koshnice jane treguar ne tabelen 2-33 me poshte

Tabele 2-203: Perdorimi i tokave ne SUK Koshnice

KomunatToke gjithsej

Toke eprivatizuar

Nr I familjeveToke perfamilje

Madhesia efamiljes

Toke perfryme

Land percapita

Ha Ha No Ha Nr HaMirasi

(Koshnica) 5203 4455.5 2950 1.5 3.53 0.42

Nga tokat bujqesore te komunes se Miras-it (3184ha) nje total prej 1770 eshte produktiv dhe ndahet si meposhte : 1250ha grure, 190ha miser,1176ha tershere, 126ha perime, 35ha patate, 290 ha bathe dhe 117 ha pemefrutore. Duhet cilesuar se te gjitha tokat prodhuese jane private. Fshati Miras ka zone me te madhe bujqesore .

2.23.3 Prodhimi bujqesor Ky seksion pershkruan produktet ne te korrura, perime, peme frutore apo bageti, per zonen e Korces. Ne pergjithesi prodhimi bujqesor do rritet ne vitet e ardhshme, por ka factor te cilet do e ngadalsojne kete zhvillim. Te ardhurat e uleta dhe varferia e popullsise rurale redukton perdorimin e fertilizuesve dhe


pesticideve.kjo nga njera ane eshte e mire per mjedisin pasi parandalon ndotje te tepert te ujrave, por nga ana tjeter cilesia dhe sasia e produktit eshte e ulet.

Keq- ose mos-funksionimi i kanaleve dhe rezervuarit ujites influencon negativisht prodhimet bujqesore. Per me teper problemet e ndryshimeve klimaterike dhe keqfunksionimi i kanaleve kullues ka krijuar problem me permbytjen e tokave bujqesore pergjate eventeve te rreshjeve ekstreme. Shteti Shqiptar po perpiqet te rimekembe te gjita sistemet e ujitjes dhe kanalizimi , per te shpetuar fermat dhe produktet e korrura dhe per te permiresuar standartet e jeteses ne komunitete, duke perdorur aktivitetin bujqesor ^in je instrument te fuqishem zhvillimi.

2.23.4Llojet e te kulturave bujqesore Ne zonat SUK , kulturat me te perhapura jane tagjia, dhe jonxha , me grurin qe rritet ne dimer dhe pranevere,dhe misrin qe rriten ne vere. Tokat e vogla ose kopshtet mbillen me perime. Ka shume plantacione me pemefrutore ne Korce me molle, qershi, kumbulla, dardha, fik, ullinj, portokalle, vreshta. Sasite kryesore te tagjisedhe jonxhes rriten per bagetite dhe paraqesin me shume se gjysmen e zones se mbjelle per te gjitha SUK.(shiko tabelen 2-34). Sic duket nga mbjellja e planifikuar, per SUK Koshnice tagjia do mbillet ne zonen me temadhe e ndjekur nga jonxha dhe me pas gruri.

Tabela 2-214 : struktura e grumbulluar e zones se mbjelle ne te gjithe zonat kundrejt SUK Koshnice

Kultura bujqesore Mesatarja (%)Totali I grumbulluar I zones

se mbjelle . te gjitha (hectares)

Koshnicaplanifikuar (%)

KoshnicaPlanifikuar (ha)

Grure 15% 12,567 21.1% 240Miser 10% 4,855 8.2% 93Potate 1% 463 1.5% 17Bathe 3% 1,419 6.7% 76Duhan 0% 20 0.0% 0Perime 6% 3,893 4.3% 49Tagji 31% 13,884 26.1% 297.5Jonxhe 22% 11,949 21.1% 240Peme frutore 3% 698 6.1% 70Molle 1% 72 4.4% 50Kullota 2% 139 0.0% 0Ullishta 3% 2,395 0.0% 0Vreshta 2% 739 0.7% 7.5Portokalle (qitro) 0% 14 0.0% 0TOTAL 99.00% 53,107 100.20% 1140

2.23.5 Modelet dhe kulturat e mbjellaDetaje mbi modelin e mbjelljeve ne 13 SUK jane treguar ne tabelen 2-35 me poshte ku SUK Koshnice eshte ngjyrosur me te gjelber. Duke qene se SUK ekzistuese jane ne gjendje te keqe te korrurat priten te jene 30-50 % me pak nga maksimumi I mundshem. Kjo ka bere qe fermeret te rrisin perdorimin e puseve qe tte plotesojnenevojat e tyre per bujqesi.

Tabela 2-225 :modeli actual dhe intensiteti i te mbjellave per te gjitha SUK

Lloji

Vra

nis

ht 2

Tre

gtan

2

Tre

gtan

3

Kur

jan

and

Stru

mi Zh

arre

z

Mur

riz

Th

ana

Div

jake

Duh

anas

Bel

esov

a

Sla

nic

e

Lem

inot

Kos

hn

ica

Xar

ra

Grure 13.2% 13.5% 12.2% 18.3% 21.2% 26.3% 5% 14.5% 11.3% 9.6% 19.3% 21.1%Miser 9.9% 10.8% 15.9% 5.2% 9.3% 9.6% 3% 8.7% 13.8% 6.0% 9.7% 8.2% 17.5Potate 1.6% 0.0% 1.2% 0.7% 2.0% 0.8% 6% 1.4% 0.3% 2.2% 5.0% 1.5% 2.5


Lloji

Vra

nis

ht 2

Tre

gtan

2

Tre

gtan

3

Kur

jan

and

Stru

mi Zh

arre

z

Mur

riz

Th

ana

Div

jake

Duh

anas

Bel

esov

a

Sla

nic

e

Lem

inot

Kos

hn

ica

Xar

ra

Bathe 2.6% 8.1% 1.2% 1.4% 1.3% 3.0% 4% 1.2% 1.8% 1.2% 2.9% 6.7%Duhan 0.0% 0.0% 0.0% 0.3% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0%Perime 4.9% 8.1% 2.4% 2.8% 14.9% 8.6% 75% 4.3% 2.3% 6.0% 7.7% 4.3% 35Tagji 29.6% 29.7% 40.2% 36.0% 24.3% 23.3% 20% 25.4% 34.6% 35.4% 26.8% 26.1% 28Jonxhe 26.3% 21.6% 22.0% 30.6% 21.2% 21.0% 20.3% 27.7% 27.7% 21.2% 21.1%Peme frutore

7.6% 5.4% 3.2% 0.3% 0.3% 1.2% 7% 6.1% 1.3% 1.2% 3.9% 6.1%

Molle 2.3% 2.7% 1.2% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 1.5% 4.4%Kullota 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0%Ullishta 0.0% 0.0% 0.0% 3.7% 3.4% 4.8% 6.5% 14.5% 5.6% 6.7% 0.0% 0.0% 3.5Vreshta 2.0% 0.0% 0.5% 0.8% 2.1% 1.5% 3.6% 1.4% 3.9% 1.9% 0.7% 1.5Portokalle 0.0% 0.0% 0.0% 0.1% 0.5% 0.0% 3% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 0.0% 40

Intensiteti I korrjeve

140% 132% 130% 65% 37% 98% 129.5% 125% 138% 130% 33%100.20

%

128%

2.23.6 Kerkesat per uje te te mbjellave

Kerkesat aktuale per uje te te mbjellave per SUK Koshnice te vecanta eshte treguar ne tabelen 2-36 me poshte

Tabela 2-236 : Kerkesat aktuale per uje te te mbjellave per SUK Koshnice

Lloji Koshnica Overall

m3/ha

KoshnicaTe korrurat

(Ton/Ha)Uje m³/ha

Grure 1600 3.7 240Miser 3600 3.8 93Patate 3100 24 17Fasule 4000 1.8 76Duhan 2100Perime 4000 26 210Tagji 3000 32 2780Jonxhe 4000Peme frutore 2800 17 140Molle 2800Kullota 500Ullishta 0 26Vreshta 2800 279Agrume 0

2.23.7 Demtues dhe semundje te te mbjellave

Semundjet kryesore te te mbjellave jane :

Potate blight –Phytophthora infestans domate/piper/kastravec blight –Phytophthora caspici Ndryshku i dritherave- Puccinia Graminis, Pluhur myku –Erysiphe Graminis, Semundja e kores se molles –Venturia Inaqualis Myk blu –Penicillium Expansum

Demtuesit jane :


Morri i bimece dhe aphidet e familjes homopterous Psyllidae (ose Chermidae Wood louse or Woodlice form the suborder Oniscidea within the order Isopoda Brumbujt qe jetojne ne shume bime

Nga semundjet e kafsheve ne komunen Miras nje eshte pseudo –pestis avium (murtaja e pulave) ,Coccidiosis(Eimera sp.), Ovine Brucellosis (brucella militensis) etj.

Nuk jane rregjistruar semundje serioze njerezore te ardhura nga kafshet ne kete komune.

2.24 Perdorimi i fertilizuesve dhe pesticideve

2.24.1 FertilisuesitKa qene nje perdorim i limituar i fertilizuesve qe mbas 1991 gje qe ka resultuar ne reduktimin e perbersve ^ystem^, azotit , dhe kaliumit ne dhe krahasuar me 25 vite me pare. Praktika te gabuara kultivimi dhe konservimi te tokes kane sjelle degradimin e dherave. Para 1990 nje mesatare prej 150-160 kg/ha lende aktive (azot fosfor dhe kaluim )NPK dhe 8 ton/ha/vit lende organike i eshte hedhur tokave per tu fertilizuar. Pas viteve 1990 me te dhena statistike me te sakta , rreth 70-80kg/ha/vit NPK dhe 1.6 ton/ha/vit jane perdorur, pra nje reduktim kryesor.

Fertilizuesit kryesot jane DAP, nitratet , dhe urea qe gjenden ne burime locale. Aplikimi i fertilizuesve eshte bere pa rregull dhe analizat tokesore tregojne qe fertilizues kaliumi kerkohet ne disa zona dhe nuk eshte perdorur , e azot esht perdorur ne mbjellje jonxhe ku normalisht nuk duhet. Per aplikimet e ushqyeseve mund te thuhet se jan bere pa njohuri bashkkohore mbi fushen e fertilisimit.

Libri vjetor statistikor i MBZHRAU per 2010 jep detaje per sasine e fertilizuesit kimik te perdorura per cdo ferme, ne zonat ku ndodhen SUK. Perdorimi actual per hektar ne SUK jepet ne tabelen 2-37 me poshte. Koshnica eshte me te gjelber.

Tabela 2-247: Perdorimi actual per hektar ne SUK

Nr iSUK

Emri i SUK

Siperfaqja aktualee ujitur

Zonaaktuale embjelle

Zona eplanifikuar per tembjelle

Perdorimi i

UREA(per ha)

Perdorimii azotit ,

amoniakut(per ha)

Perdorimi iDAP

(per ha)

Te tjera (teperdorura)

Ha Ha Ha ton/ha ton/ha ton/ha ton/ha1 Tregtan 3 155 315 260 0.0021 0.0042 0.002 0.00312 Tregtan 2 15 28 28 0.0393 0.0786 0.079 0.05893 Vranisht 2 50 217 217 0.0033 0.0066 0.003 0.00504 Duhanas 20 550 550 0.0295 0.0020 0.026 0.00205 Belesove 50 1,280 1,150 0.0172 0.0011 0.015 0.00116 Sllanica 20 300 260 0.1275 0.0085 0.111 0.00857 Leminoti 250 400 450 0.0200 0.0371 0.023 0.00008 Koshnica 0 850 850 0.0075 0.0139 0.009 0.00009 Kurjan-Strumi 3,000 5,430 5,000 0.0278 0.0216 0.020 0.020010 Zharreza 100 600 600 0.0503 0.0392 0.036 0.036411 Murriz-Thana 13,000 29,270 29,270 0.0143 0.0111 0.010 0.010312 Divjake 2,000 3,000 3,000 0.0093 0.0073 0.007 0.006713 Xarra 2,000 2,500 3,000 0.0112 0.0088 0.008 0.0080

Duke aplikuar normat actuale te perdorimit te fertilizuesve me siperfaqen e ujitur momentalisht dhe zonen origjinale dhe te planifikuar (bazuar ne studimin e fizibilitetit per SUK) eshte e mundur te llogaritet sasia e fertilizuesve qe po perdoret momentalisht dhe qe do te perdoret ne te ardhmen. Ky informacion jepet ne tabelen 2-38 me poshte

Tabela 2-258:– perdorimi actual dhe ne te ardhmen i fertilizuesve (ton)per SUK


Prandaj pas nje rishikimi te Koshnices eshte e qarte se perdorimi i fertilizuesve do rritet nga pika ku eshte ( virtualisht zero) pasi momentalisht nuk ka nje ^ystem ujiteje. Keshtu per Koshnicen , Urea Totale do rritet nga 0 ( aktualisht) ne 6.38 ton nen planet e SUK, nitrati i amonit do rritet nga 0 ne 12 ton dhe DAP nga 0 ne 7.3 tonKeto rritje marrin parasysh nje perdorim optimal te fertilizuesit aktualisht, gje qe nuk eshte e vertete. Me rritjen e te ardhurave nga bujqesia(me ujitje te permiresuar) do rritet dhe perdorimi i fertilizuesve per hektar.

2.24.2 PesticidetEkzistojne nje game e konsiderueshme e lendeve kimike qe perdoren per mbrojten e te korrurave, por natyra e tyre , metodologjia e perdorimit apo dhe te korrurat mbi te cilat keto kimikate perdoren , nuk jane te ditura. Neperputhje me kerkesat e BB P.O 4.09-kerkohet siguria mbi menaxhimin e demtuesve, dhe kerkohet nje Plan Menaxhimi i Integruar te Demtuesve (PMID). PMID permban dy^ctual^e pesticideve actual (perfshin pesticidet kunder insekteve, kerpudhave apo herbicidet e ndryshme). Lista 1 e pesticideve qe ‘Lejohen te importohen, tregetohen dhe perdoren ne Shqiperi’ dhe Lista 2 ‘Nuk lejehet te importohen por vetem te tregtohen dhe perdoren ne Shqiperi’

Pas rritjes se lehte nga 2008-2011, perdorimi i pesticideve eshte ulur ne vitet e fundit. Libri vjetor i statistikavete MBZHRAU per 2010 , jep detaje per sasine e perdorur te pesticideve (kg) nga nje perspektive kombetare.Ne 2010 jane dhene me shume detaje mbi sasine e pesticideve te perdorur per ferme, ne rajonet ku shtrihen SUKMe kete informacion , normat e perdorimit te pesticideve per hektar ne 13 SUK-te eshte treguar ne tabelen 2-39 me poshte. Aty duket qarte sa sa me te uleta jane sasite e pesticideve te perdorura kundrejt 25 viteve me pare.(SUK Koshnice eshte e ngjyrosur me te gjelber). Duke aplikuar normat aktuale te perdorimit te pesticideve me zonen aktuale te ujitur me siperfaqen e mbjellur aktuale dhe te planifikuar (bazuar ne studimin e fizibilitetit) mund te llogarisim sasine e pesticideve qe perdoren aktualisht dhe qe do perdoren ne te ardhmen.

Tabela 2-269: Perdorimi Ictual dhe ne te ardhmen i pesticideve per SUK

Nr Emri i SUK

Siperfaqja e ujituraktualish

t

Siperfaqja e

mbjelleaktualish

t

Siperfaqja e

panifikuar per tumbjelle

Pesticide/ha

Pesticidete

perdorura

aktualisht

Pesticidete

perdorura

origjinale

Perdorimi i

planifikuar i

pesticideve

ha ha ha ton/ha ton ton Ton1 Tregtan 3 155 315 260 0.0004 0.06 0.13 0.112 Tregtan 2 15 28 28 0.0079 0.12 0.22 0.223 Vranisht 2 50 217 217 0.0007 0.03 0.14 0.144 Duhanas 20 550 550 0.0047 0.09 2.59 2.595 Belesove 50 1,280 1,150 0.0028 0.14 3.53 3.176 Slanica 20 300 260 0.0204 0.41 6.12 5.30


Nr Emri i SUK

Siperfaqja e ujituraktualish

t

Siperfaqja e

mbjelleaktualish

t

Siperfaqja e

panifikuar per tumbjelle

Pesticide/ha

Pesticidete

perdorura

aktualisht

Pesticidete

perdorura

origjinale

Perdorimi i

planifikuar i

pesticideve

ha ha ha ton/ha ton ton Ton7 Leminoti 250 400 450 0.0040 1.00 1.60 1.808 Koshnica 0 850 850 0.0015 0.00 1.28 1.289 Kurjan-Strumi 3,000 5,430 5,000 0.0032 9.71 17.58 16.1910 Zharreza 100 600 600 0.0059 0.59 3.52 3.5211 Murriz-Thana 13,000 29,270 29,270 0.0017 21.66 48.77 48.7712 Divjake 2,000 3,000 3,000 0.0013 2.67 4.00 4.0013 Xarra 2,000 2,500 3,000 0.0016 3.20 4.00 4.80

20,660 44,740 44,635 39.69 93.49 91.90

Eshte lehtesishte e dukshme qe perdorimi i pesticideve do rritet mjaftueshem pasi aktualisht nuk ka ujitje ne kete zone. Per SUK Koshnice sasia e pesticideve te perdorura pritet te rritet nga 0 ton ne 1.28 ton pas SUK se planifikuar. Ashtu si te fertilizuesit keto rritje llogariten duke marre pasarysh nje perdorim optimal te pesticideve , gje qe nuk eshte shume probabel. Me sistemet e permiresuara te ujitjes sasia e pesticideve te perdorura per hektar do te rritet , shkak per kete do te jete rritje e te ardhurave nga bujqesia.

2.25 Bagetite

Ne zonen e Koshnices , kemi shume bageti , nga te cilat rreth 90% e zene lopet. Prodhimi i qumshtit eshterreth 2500-3000 liter/lope ne vit. Ne keto zona te perhapura jane dhe pularite me nje product mesatar 1.6-2kg/pule. Ne pergjithesi te gjitha jashtqitjet e ketyre kafsheve perdoren ne bujqesi si fertilizues (pleh organik)

Bagetite jetojne ne kope te vogla. Ndarja e bagetive tregohet ne tabelen 2-40 me poshte.

Tabela 2-40: Numri i bagetive per SUK Koshnice

KomunatNr I

familjeveKafshegjithsej

No of Head of Livestock Average per FamilyLope Dele Dhi Dera Lope Dele Dhi Dera

Mirasi(Koshnica) 2950 7949 1824 5458 667 - 0.61 1.85 0.23 -

Ne komunen e Miras-it pervec kafshet e permendura me lart jane dhe 1293 kuaj, pela, mushkedhegomere, 9460 pulari dhe 1562 koshere bletesh. Jashteqitjet e ketyre kafsheve perdoren si fertilizuesbujqesor pra pleh organic.

2.26 Monumentet kulturore

Nuk ekzistojne zona me rendesi kulturore apo arkeologjike ne komunat qe preken nga SUK Koshnice.

2.27 Rruget

Gjendja e rrugeve ne zonat rurale eshte nje shqetesim shum i madh per banoret qe jetojne ne keto zona. Shumenga keto SUK ndodhen ne rruge te keqia dhe qe nuk mirembahen. Rruga per ne Koshnice 1 eshte e mire me vetem 300 m e fundit te pashtruar

Tabela 2-41 dhe 2-42 japin te dhena per kohet e udhetimit nga Tirana , ne qendrat e rratheve, dhe kohet e udhetimit nga qendra e rrethit ne fshatet ku do behen SUK.

Tabela 2-271 : Koha e udhetimit nga kryeqyteti ne qender te rrethit.


Nga Ne Detaje te rruges

Kryeqyteti Km rruge Minuta total Qender te rrethit Lloji i rruges Gjendja

Tirana 180 150 Korça Asfalt Ekselente

Tirana 210 180 Bilisht Asfalt E mire

Tabela 2-282 : Kohet e udhetimit nga qendra e rrethit ne fshatrat /SUK

Nga Ne Detaje te rruges

Qendra errethit

Km rruge Minuta total Komuna/ fshati/ diga Lloji i rruges Gjendja

Korça 23 26 Pirg (qendra e Leminotit) Pjeserisht asfaltMesatare/pranueshem

Korca 25 30 Rezervuari i Leminotit Pjeserisht asfaltMesatare/pranueshe

m

Korça 43.4 45 Miras (qendra e Koshnices) Pjeserisht asfaltMesatare/pranueshe

m

Korca 40 40 Rezervuari i Koshnices Pjeserisht asfaltMesatare/pranueshe

m

Distanca nga Korca ne SUK Koshnice eshte rreth 40.5 km. Itinerary eshte Korça–Bilisht- Menkulas- rezervuari i Koshnices. Segmenti Korce- Bilisht eshte pjese e rruges kombetare Korce-Kapshtice, dhe eshte e gjate rreth 24 km. Rruga eshte 12 meter e gjere , e asfaltuar dhe ndertuar se fundmi. Segmenti Bilisht –Menkulas-Koshnice eshte ne rikonstruktim dhe momentalisht ka filluar asfaltimi i segmenteve ^pecific. Rruga eshte 14 km e gjate dhe 9 meter e gjere. Segmenti Menkulas- rezervuari i Koshnices eshte rreth 2.5 km igjate, ne gjendje te mire me vetem 300 m e fundit te pa asfaltuar. 300 metershi i fundit eshte me nje korsi dhe ka nevoje per riparim.

2.28 Infrastruktura te tjera.

Fshati : Miras, Menkulas, Sul, Fitore, Braçanj, dhe Ponçar e kane nje system kanalizimesh per ujrat e zeza kurse banoret e fshatrave te tjere perdorin gropat septike. Nje project eshte ne zhvillim ne Koshnice per te ndertuar nje system kanalizimesh dhe ujrash te zeza. Momentalisht rreth 80 shtepi ne jug-lindje te rezervuarit shkarkojne ujrat e zeza ne gropa septike rreth 150-200 meter larg tij.

Komuna e mirasit furnizohet me uje nga tre furniture: fshati i Mirasit dhe Arres-it secila ka nje system te vecante te furnizimit me uje te pijshem. Fshati Suli, Merkulasi, Koshnica, Fitore and Zeçisht furnizohen nga sistemi Morava/Menkulas i cili eshte tejmase i mbiperdorur. Fshatrat e tjere te komunes e sigurojne ujin e pijshem me burime natyrore si puset.

Ne territorin e komunes nuk ka tubacione te nendheshme qe mbajne nafte apo produkte te tjera. Gjithashtu nukka nje rrjet elektrit te nendheshem pasi sistemi elektrik eshte ajror me shtylla korrenti. Plani TAP(Trans Adriadic Pipeline) i cili do te mbaj gaz eshte planifikuar te kaloje ne zonen veriore te skemes ujitese ne afersi te Bilishtit.

2.29 Industria

Komuna e Mirasit dhe Devollit nuk jane pjese te aktiviteteve industrial qe mund te sjellin ndotje. Kater baxhoper perpunimin e qumeshtit jane ndertuar. Gjithashtu dhe 20 zdrukthtari dhe 5 farka. Prane ketij rezervuari eshte dhe nje rezervat peshku qe mban KRAP dhe Barbuliq.


3 Permbledhja e impakteve.Duke vijuar nga kapitulli 2 i cili jep nje pershkrim te zones se projektit dhe aspekteve socio-ekonomike dhe mjedisore. Ky kapitull permban nje permbledhje te impakteve te lidhura me rehabilitimin e SUK-Koshnice. Jote gjithe faktoret socio-ekonomik dhe mjedisor, ndikohen nga SUK, prandaj kapitulli 3 merret vetem me problemet evidente.Kapitulli eshte i ndare ne i) Impakte positive dhe ii) impakte negative dhe me tej i nendare ne a) impakte te perkohshme gjate fazes se ndertimit dhe b) impakte te perhershme gjate fazes se operimit. Meshume detaje mbi masat qe duhen marre per te rritur impaktet positive dhe te shmangen, zvogelohen dhe te zbuten impaktet negative , gjenden ne Planin e Zbutjes ne kapitullin pasardhes.

3.1 Impaktet pozitive

3.1.1 Impaktet e perkoheshme gjate fazes se ndertimit.Rehabilitimi dhe zhvillimi i SUK-Koshnice do te rrise mundesite e punesimit perkohesisht ne zonat perreth, gjithashtu do te ndihmoje ne sigurimin e jeteses pergjate punimeve te rehabilitimit. Keshtu, projekti do te ndihmoje lehtesisht ne permiresimin e perkoheshem te te ardhurave dhe mireqenies social-ekonomike te komunitetit qe banon ne zonat e perfshira ne SUK.

Pas kesaj, banoret e zones duhet te kene mundesine te punesohen perkohesisht ne pune qe lidhen direkt me SUK-Koshnice. Permiresime te tilla do te cojne padyshim ne efekte te permiresimit te dyqaneve lokale dhe bizeneseve, ne aspektin e qarkullimit etj. Fillimet e punimeve te ndertimit do te rrisin gjithashtu ndergjegjesimin publik ne lidhje me SUK.

3.1.2 Impakte e perhershme gjate fazes se operimitSistemet e reja jane te prirua per te permiresuar prodhimin bujqesor nepermjet besueshmerise dhe sigurimit te ujitjes ne zonat ekzistuese te SUK ne muajte veres, per shkak te furnizimit me te larte me uje.

Gjendja aktuale e rrugeve rurale eshte nje dekurajim per fermeret per shkak te kostos se larte te transportit, kostoja e O&M dhe kohes se gjate qe i duhet per te shkuar ne marketet dhe qendrat tregetare. Duke permiresuar SUK-Koshnice, eshte e mundur qe dhe rruget e kesaj pjese te komunes te permiresohen; disa nga rruget ekzistuese te SUK jane ne nje gjendje te shkaterruar. Keshtu, pritet qe me permiresimin e rrugeve, koha e udhetimit te fermerve ne marketet tregetare, spitale dhe shkolla, do te permiresohet.

SUK i jep gjithashtu mundesine fermerve te kene elasticitet ne shtimin dhe shumellojshmerine e te mbjellave. Duke rritur prodhimin bujqesor dhe shumellojshmerine e te mbjellave, Shqiperia do te perfitoje nga permiresimi i sigurise se ushqimeve, gje e cila eshte strategji shume e rendesishmene Shekullin 21.

Me SUK ne aktivitet te plote, pritet qe ^inja i tregetise do te rrise dhe stimuloje aktivitete te ndryshme tregetare ne zonat perfituese. Rrjedhimisht kjo do te sjelle cmime me te mira te prodhimit bujqesor dhe gjithashtu do te lehtesoj aksesin ne sherbimet dhe ushqimet bujqesore, perfundimisht gje qe do te sjell rritjen e prodhimit bujqesor dhe impaktet positive ne sigurine e ushqimeve te permendur dhe me siper.

Keshtu, Projekti do te kete impakte positive duke konsideruar mjedisin natyror dhe njerezor. Ne kete te fundit, impakte te tilla do te zgjerohen ne shkalle ^in je dhe rajonale. Duke permiresuar kapacitetin e ujitjes do te sjell impakte positive si rritjen e te ardhurave te komunitetit te zones, duke cuar ne rritjen e standartit te jetesesne te gjitha komunitetet ne fjale. Rritja e qarkullimit te ujit , do te sjell gjithashtu dhe reduktimin e ujit te ndenjur, i cili eshte dhe habitati kryesor i mushkonjave qe jane rritje ne vitet e fundit , (Annopeles crucians), dhe jane nje potenical rreziku per shendetin e njeriut.

Nga rehabilitimi i SUK , jo vetem qe do te rritet prodhimi i ushqimeve, tregetia dhe import i i prodhimeve bujqesore, te cilat zakonisht jane shume afer prodhimeve bio, por gjithashtu do te ndihmoje ne zhvillimin e rajoneve te perfshira ne kete studim.


Nxitja e biznesit ne kete zone, do te ndihmoje qe familjet e zones te qendrojne ne rajonin e tyre dhe do te ndihmoje ndryshimin e migrimit ne qyetet si Lushnje, Fier dhe Tirane, duke ruajtur vlerat tradicionale ekzistuese. Prandja projekti duhet te konsiderohet edhe ^in je instrument per zhvillimin demografik dhe social.

Nga ana tjeter, rritja e qarkullimit te ujit dhe rikonstruktimi i kanaleve te ujitjes ,do te ndihmojne ne rivendosjen e habitateve te erga tipike dhe historike , te cilat jane zvogeluar ne 20 vitet e fundit. Projekti do te ndihmoje ne rivendosjen e habitateve te peshqeve indigjen ne ujrat e rrjedhshem si psh torfta (Salmo sp.) dhe llojee te tjera te peshqeve me vlera ekologjike dhe ushqyese te larta.

Duke qene se SUK ndodhet ne nje zone me rrezik te larte sizmik, rritja e njohurive mbi sizmiken dhe sigurine nga termetet do te mundesohet nga Pergatitja e Planit te Emergjent.

Per te arritur zgjerimin/ruajtjen e strukturave locale/peizazheve, zona e Koshhnices eshte vetem duke u rehabilituar duke qene se e ka patur nje funksion si SUK me pare. Zhvillimi do te coje ne nje O&M te permiresuar dhe te rregullt, dhe duke patur menaxhimin e duhur, peizazhi i rezervuarit do te sjelle perfitime neaspektin e vlerave skenike dhe te komoditetit. Komponentet e Rezervuarit te Koshnices mund te perdoren dhe per turizem me mbjelljen e duhur te bimesise vendase.

Perfundimisht, me permiresimin e ujitjes vjen rritje me e madhe e vegjetacioneve, te cilat reduktojne erozionine dherave, i cili eshte nje problem shqetesues ne Basenin e Lumit Seman.

3.2 Impaktet negative

3.2.1 Impaktet e perkoheshme gjate fazes se ndertimitRehabilitimi i SUk-Koshnice dhe permiresimi i rrugeve te aksesit mund te kete impakte te perkoheshme ne shendetin publik, te lidhur me ndotjen akustike, shendetin ne pune , sigurine dhe asgjesimin e mbetjeve te ngurta, te lengshme dhe sanitare. Punimet ne SUK-Koshnice ka mundesi te shkaktoj shqetesime per njerzit qe banojne perreth, sidomos per ata qe banojne prane kanaleve te ujitjes, kanaleve kulluese dhe vendeve te tjera qe jane planifikuar te rehabilitohen.

Gjate fazes se ndertimit te projektit, impakte te mundshme negative mund te jene dhe ato lidhur me shkarjen e dherave, erozionin, humbjen e vegjetacionit , sedimendimin pauses, zhurmen, pluhurin dhe rrezikun e ndotjes se dherave dhe ujit prej derdhjes se materialeve te rrezikshme dhe toksike gjate ndertimit. Asnje prej ketyre impakteve nuk pritet te jete ne nje shkalle te larte , te perfillshme dhe te pakthyeshme.

Shumica e ndikimeve pritet te gjenden ne vendet ku kryehen punimet( kryesisht ne rreshtimin e kanaleve dhe zones se punimeve per stacionin pompues) te cilat jane vende ne pronesi te shtetit.Atojane te kufizuaraedhe nekohenga afati i kontratavete ndertimit. Punimetne kuader teprojektitdo tendjekin rrjeshtiminerrugevedhe rregullimin e rrugeve ekzistuese, dhe nuk parashikohen shpronesime tokash.

Neqoftese ka humbje ose devijime te perkoheshme te tokave te kampeve punues, cdo individ qe banon ne kete zone do te kompesohet per humbjen e te mbjellave dhe shqetesimin ne peputhje me Politiken e Zhvendosjes se detyruar te Bankes dhe ne perputhje me kerkesat e Shqiperise.

3.2.2 Impakte te perhershme gjate fazes se operimitGjate fazes se operimit, rritja e prodhimeve bujqesore mund te rrise rrezikun e ndotjes se ujrave nentokesor, qevjen nga rritja e perdorimit te pesticideve dhe fertilizuesve. Plan ii Menaxhimit te Pesticideve permban detaje te metejshme ne Aneksin 6

Natyra konsumuese e ujitjes ne zonen hidrologjike locale ne Koshncie, duhet te jet ne harmoni ndermjet perdoruesve te ndryshem te ujit, si perdoruesit e rrjedhes se siperme dhe asaj te poshtme, e lehtesuar nga ABU


dhe KBU. Ekologjia dhe perdorimi i ujit te lumenjve eshte zhvilluar per shkakt te regjimit ekzistues (prej rrjedhes sereduktuarte ujitper shkak te gjendjesse dobet teriparimit tesistemit te ujitjes). Kjo nuk mund tepershtatet lehtesishte me ndryshimet e medha (si psh. rritja e rrjedhes se ujit). Eshte gjithashtu e rendesishmete njihet mardhenia midis rrjedhjes se lumenjve dhe bilancit te ujit. Gjate periudhes kur rrjedhja eshte me flukste larte, ndodh rimbushja e shtratit te lumit, ndersa ujrat nentokesor kontriubojne ne flukset e vogla te rrjedhjes.

Natyra konsumuese e ujitjes tregon qe mund te kete disa ndryshime ne rajonin hidrologjik te zones, edhe kur ndertohet sisteme te reja , po ashtu edhe kur rehabilitohen ato ekzistuese. Eshte gjithashtu e rendesishme te njihet mardhenia midis rrjedhjes se lumenjve dhe bilancit te ujit. Gjate periudhes kur rrjedhja eshte me fluks telarte, ndodh rimbushja e shtratit te lumit, ndersa ujrat nentokesor kontriubojne ne flukset e vogla te rrjedhjes. (shikoFigura 3 -16).

Source: After FAOFigura3-16: Diagrama konceptuale e nderveprimit te SUK per nje arritje te caktuar te lumit.

Ndryshimet ne regjimin e fluksit te ulet, qe shkaktohen si rezultat i operimeve te hidrocentraleve, mund te shkaktojne impakte negative per perdoruesit e rrjedhjes se poshtme. Duhet te identifikohen dhe vleresohen kerkesat minimale per uje te te dyja paleve ,pales ekzistuese dhe perdoruesve te ardhshem ,ne perputhje me flukset e ulta aktuale dhe te ardhshme, sic eshte permendur dhe me siper kjo duhet te lehtesohet nga ABU dhe KBU.

Tregjet publike, objektet e perpunimit bujqesor, shendeti ne pune, siguria dhe agjesismi i dobet i mbetjeve te ngurta, mund te shaktojne impakte negative ne mjedis. Neqoftese masat e zbutjes aplikohen mire dhe sic duhet, nuk parashikohen impakte negative per afat te gjate kohor.

Nje kujdes i vecante duhet te tregohet nga pronaret per te minimizuar humbjen e trashgimise kulturore. Zona eKohnices eshte nje SUK ekzistuese dhe nuk ka asnje zone kultore te rendesishme (Kisha, Varre etj) te cilat


mund te preken nga punimet rehabilituese. Per sa i perket zbulimeve arkeologjike, keto do te trajtohen ne marreveshje me rregullimet Shqipetare dhe me PO te BB 4.11Ulja e fluksit te rrjedhes se lumit mund te ule rrezikun nga permbytja por gjithashtu mund te shkaktoje zhdukjen e lagunave te rendesishme ekologjike dhe ekonomike ose te reduktoje disponueshmerine e industrise, komunave, pronareve dhe ujit te pijshem.

Rritja e rrjedhjes se ujrave nentokesore mund te ndodh nga humbjet e pashmangshme dhe te thella te filtrimit ne sistemin ujites. Sa me e ulet eficenca e ujitjes ,aq me e madhe eshte humbja nga filtrimi. Kjo mund te sjelle problemet e metejshme : Rritje te bilancit te ujit, rritja e vendeve mbajtse per ujin nentokesor do te perdoret per ujitje, problem me furnizimin me uje dhe kullimin neper fshatra, tokat bujqesore dhe pergjate ketyre me shume ndikime negative. Ritja e bilancit te ujit mund te sjelle reduktimin e prodhimit bujqesor. Bilancet e ceketa te ujit jane nje shenje qe akuiferi eshte i paafte te perballoj rritjen e rrjedhjes se ujrave nentokesor. Si rezultat i kesaj, dheu nuk kullohet dhe zhvillohen problemet e kripesise se dheut dhe afer ujrave te ndenjur siperfaqesor mund te lindin semundje te shkaktuara nga uji.

Kur uji i kullimi leviz perms shtresave te dheut, ^im und te shperndaje lende ushqyese ( me baze fertilizuesi ose natyrore) si psh nitratet, As drainage water moves through the soil profile it may dissolve nutrients (either fertilizer-based or naturally occurring) such as nitrates, gje qe sjell rritjen e ketyre lendeve ne akuiferin e ujrave nentokesore. Niveli i larte i nitrateve ne uje mund te jete i demshem per njerezit, vecanerisht per femijet.

Per shkak te kullimit te ujrave nentokesore dhe siperfaqesore ne SUK, keto ujra mund te jene te kripur dhe te ndotur nga kimikatet bujqesore si pesticidet dhe fertilizueset. Cilesiae e ujit te lumit poshte SUK mund te perkeqesohet, gje e cila e ben ate me pak te pershtatshem per perdorim industrial, komunal dhe shtepiak. Kjo mund te sjelle redultimin e shendetit public.


4 PERSHKRIM I MASAVE ZBUTESE

4.1 Hyrje

Masat zbutese dhe optimizuese jepen ne rregullin pasardhes:

Masat qe shmangin impaktet ne teresi Masat qe shmangin pjeserisht impaktet Masat qe kompesojne impaktet Masat qe permiresojne impaktet positive ekzistuese

Pergjithesisht, shmangia e impakteve ne teresi eshte me e preferueshme se redultimi, i cili nga ana tjeter eshte me i preferueshem se riparimi dhe kompensimi.

4.2 Masat qe shmangin impaktet ne teresi

Rreziqet e shendetite dhe sisgure, vecanerisht ne fazen e ndertimit, mund te shmangen plotesisht me sigurimin e nje politike te duhur mbi shendetin dhe sigurine ne pune. Kjo mund te arrihet duke perfshire masat e meposhtme ne dokumentacionin e tenderit kontraktues dhe duke mbajtur nje mbikqyrje strikte gjate fazes se ndertimit :

Emerimi i kontraktoreve me ekperienc te cilet kane vertetuar besueshmeri mbi procedurat e sigurise dhe shendetit.

Perfshirja e kerkesave te sakta te sigurise dhe mjedisit ne dokumentacionin e kontrates. Respektimi i te gjitha ligjeveperkatese, rregulloreve dhe udhezimeveqe jane nefuqine Shqiperi.. Respektimi i politikave mjedisore, shendetit dhe sigurise te BB dhe perputhje e plote me ESMP

specifike se Koshnices. Ngritja e duhur e kapacitetve dhe koordinimit midis paleve te interesuara per te theksuar nevojen per

siguri ne pune. Implementimi dhe mirembajtja e masave efektive per kontrollin e shpejtesise(psh : gungat e shpejtesise

dhe rruget gjysme dredharake dhe sinjalistika rrugore e sakte), te cilat mund te shmangin aksidentet ne zonat perreth.

Implementimi ne kontrate i ndalimit te perdorimit te asbestit ne punimet e ndertimit.

Mosbesimi midis paleve te interesuara dhe publikut mund te shmanget me ane te Transparences se plote te treguar nga palet e interesuara mbi ceshtjet e perfshira ne aktivitetet e punimeve . Kjo mbeshtetet nga :

Fushatat per ndergjegjesimin e publikut, te fokusuara ne informimin e komuitetit vendas mbi cfare eshte duke ndodhur.

Perfshirja e rregullt e zyrtareve nderlidhes me komunitetin (qe duhet te trajnohen ne menyren e duhur) te cilet informojne publikun mbi te gjitha ceshtjet qe kane îstor tek ata

Sigurimi îsto qendre informacioni te vendosur îstorzones , e cila shfaq te gjitha zhvillimet e propozuara te punes dhe eshte dinamike, keshtu qe mund te perditesohet rregusllisht sipas progresit te punimeve.Kjo ndertese mund te perdoret me pas îstorîstor per qellime studimi.

Gjate fazes se ndertimit, erozioni i zonave te ekspozuara mund te anashkalohet duke perdorur nje politike punee cila shmang teresisht zonat e priura ndaj erozionit gjate kushteve te keqija te motit.

Ndotja nga mbetjet e ngurta eshte e pakendshme, e mprehte dhe nje burim ndotje per furinizimin me uje. Kjo ndotje do te gjenerohet ne sasi te larta gjate fazes se ndertimit per shkak te kampeve te kontraktoreve, etj. Asgjesimi i mbetjeve ne perputhje me Direktiven e Shendeti dhe Sigurise se BB dhe legjislacionin Shqiptar


eshte nje nevoje e detyrueshme. Nje politike mbi mbledhjen dhe asgjesimin e mbetjeve , mund te shmangi teresisht impaktet. Per me teper , per te shmangur keto impakte teresisht duhet nje trajnim i duhur per puntoret e ndertimit mbi asgjesimin e mbetjeve.

Cdo demtim mbi pronat private i bere nga pakujdesia ose aksidentalisht , do te kompensohet totalisht nga kontraktoret.

Shqiperia ka nje historic arkeologjik te gjate dhe kjo duhet te merret parasysh seriozisht ne zonen e Koshnices.Ne rast se ka gjetje te objekteve arkeologjike gjate punimeve per rehabilitim, kontraktori do te ndjeke procedurat e parashikuara ne kontraten e ndertimit, ne te cilat ai do te udhezohet te ndaloje punimetudhezuar nga klienti ne ate zone te vecante. Kontraktori do te duhet te ndermarre procedurat e nevojshme te mbrojtura ne Legjislacionin Shqiptar duke kontaktuar meDirektoratin Kulutror Rajonal, Agjensine e Sherbimit Arekologjik pas konsultimit me MBZHRAUdhe ne rast te gjetjeve te ketyre objekteve ; Qendren kombetare te Ruajtjes se Objekteve Kulturore, dhe gjithashtu te veproje sipas procedurave te BB te parashikuara ne paragrafin 9 te PO4.11 Burimet Fizike dhe Kulturore.

4.3 Masat qe shmangin pjeserisht impaktet

Shume nga impaktet potenciale mund te shmangen nga planifikimi i mire i dokumentave te tenderit. Nje kerkese per tender duhet te perfshije nevojen per deklaratat e metodes se kontraktorit

Vendet e germimir dhe cdo gurore, me detaje te vendndodhjes, punimet, mbyllja etj; Hedhja e spoil me detaje te autorizimit, vendndodhjes, vendosjes, mbyllje etj; Procedurat standarte te operimit per larjen e makinerive, fruznizimin me karburant, punimet ne uje, plan ii

pergjigjes emergjente Plan i Menaxhimit te Mbetjeve

Masat per parandalimin e rreziqeve apo problemeve per shkak te projektimit, ndertimit dhe operimit duhet te merren ne fazen e para ndertimit, ndertimit dhe operimit. MBZHRAU dhe palet e tjera te interesuara, duhet te monitorojne projektet e propozuara dhe fazen e ndertimit, direkt ose indirekt me ane te nje konsulenti, duke kontrolluar kontraktorin ne menyre qe te siguroje cilesine e duhur te punimeve te ndertimit. Kontrollet e rregullta duhen bere brenda masave legjislative dhe standarteve

Zutja nga baltezimi do te ndermerret nepermjet rindertimit te kurtheve te sedimentimit nqs eshte e mundur ose nepermjet basenit sedimentues ne kanalin ushqyes dhe gjithashtu vendosja e politikave qe nuk lejone te operohet mbi kanalet ushqyes gjate kohes kur turbulence e lumit eshte e larte.

4.4 Masat qe kompensojne impaktet

SUK-Koshnice ze te njejten hapesire qe ka pas me perpara; keshtu nderhyrja neper toka eshte konsideruar te jete minimale. Studimi aktual i Fizibilitetit nuk tregon zonen e kampit te kontraktorit. Humbja e perkohshme e tokave bujqesore per ndertimin e kampit, eshte nje shqetesim i rendesishem per publikun. Masat e duhura per kompensimin e banoreve te prekur eshte shume e rendesishme sipas Legjislacionit Shqiptar dhe Politika Kornize per Zhvendosje qe eshte pergatitur ne WRIP, do te jete nje dokumentacion i rendesishem per kete ceshtje.Vec kesaj , vendndodhja e kampit te kontraktoreve do te jete ne toka shteterore , ne rast qe njerezit ndikohen , atehere do te kemi nje negociate mes personit te prekur dhe kontraktorit. Nga ku fermeri ka mundesine te mos e jape me qera token.

Demtimi i shtreses se punueshme dhe erozioni ne kete zone mund te parandalohet duke e nxjerre kete shtrese dhe ruajtur per perdorim pas fazes se ndertimit /operimit. Duhen bere perpjekje qe te ndalohet baltezimi dhe tendertohen kanale te reja ne rrjedhen e poshtme te rezervuarit. Konsulenti keshillon qe masat e permiresuara te menaxhimit te dherave duhet te promovohen nga MBZHRAU ne Basenin e Semanit.


Te dhenat ekzistuese te rregjistruara, perfshire dhe Listen E Kuqe te Flores dhe Faunes ne Shqiperi (2013), diskutimet me drejtuesit ^larm, OJQ-te , specialist nga Universiteti i Tiranes te kombinuara me inspektimin e pergjithshem te zones nga konsulenti mjedisor perreth zones SUK-Koshnice , nuk kane identifikuar speci ne rrezik Brenda kesaj zone. Gje qe tregon se Koshnica eshte e modifikuar thellesisht nga nderhyrjet e njerze ne ne te kaluaren.

Rezervuari, diga dhe SUK i Koshnices ndodhen ne nje zone te prirur ndaj termeteve, eshte e rendesishme qe tehartohet nje Plan i Pergjigjes Emergjente (PPE) i cili perfshin Planin e Evakuimit Emergjent dhe qe cdo pale e interesuar te kete trajnimin e duhur per te perballuar evente te tilla. Pervec ketyre eshte e rendesishme qe te jete vendosur infrastruktura e duhur per te implementuara planin, duke perfshire pajisjet monitoruese, ^larmed sinjalizuese etj.

Permiresimi i infrastructures ekzistuese lidhur me zhvillimet e rehabilitimit, do te beje te mundur qe te arrihen perfitime maksimale nga komuniteti vendas. Kjo mund te realizohet nepermjet permirsimit te objekteve te argetimit , rehabilitimit te furnizimit me uje , kanalizimeve ,tokave etj

4.5 Masat qe permiresojne impaktet positive ekzistuese

Rehabilitimi i SUKdhe efektet anesore te kufizuara te industrise zevendesuese do te krijojne disa mundesi punesimi, e cila konsiderohet sin je efekt pozitiv edhe pse i vogel. Gjate fazes se ndertimit, punesimi do jete i perkohshem por mund te lind nevoja per punesim te perhershem gjate fazes se operimit. Per me teper, i duhet dhene prioritet punesimit te personelit vendas, ne menyre qe te rrise ekonomine lokale. Perfitimet ekonomike nga SUK-Koshnice do te rriten edhe ne lidhje me kontrollimin e permbytjeve, ujitjeve, furnizimit me uje, eko-turizmit , peshkimit, lundrimit etj

4.6 Plani Zbutes Mjedisor dhe Social

Plani Zbutes Mjedisor dhe Social (PZMS) per Koshnicen permbahet ne tabelen4-1 me poshte. PZMS eshte njepjese e rendesishme e kontrates midis MBZHRAU dhe kontraktorit te SUK. PZMS tregon pershkrimet e qarta te detyrimeve te kontraktorit ne lidhje me masat zbutese qe duhen perdorur perpara ndertimit , gjate ndertimit dhe periudhes se operimit te zhvillimit te projektit.

Ministry of Agriculture, Rural Development and Water Administration ESMP Koshnica I&D SchemeWRIP - Preparation of the Environmental and Social Management Plans (ESMPs) and Resettlement Actions Plans (RAPs) for the Rehabilitation of Irrigation Schemes/Systems 4

Tabela 4-29:Plani zbutes mjedisor dhe social per SUK rehabilituese

tema/treguesi

Ndikim i mundshem Masat zbutese pergjegjesi axhenda Kosto

Faza para-konstruksionit Masat e projektimit dhe tenderi

Ekzekutimi i punimeve

Punime te pakenaqshme qe sjellinimpakte negative

Metoda e ekzekutimit te punimeve e deklaruar nga kontraktoret dhe e aprovuar nga klienti

MBZHRAU MBZHRAUPërfshirja në tender për kontraktorin

Kampet e kontraktoreve

Humbje momentale e tokave dhe ndikimet ne menaxhimin e papershatshem social dhe fizik te kampeve dhe krahut te punes.

Perdorim i tokes shteterore kurdo qe eshte e mundur Kerkim i kontraktorit te ndertimit per te emeruar ( me kohe te pjesshme)zyrtarin e mardhenieve me publikun dhe vendosjen e nje sistemi formal te pergjegjesive sociale. (dokumentacion tenderi)Kerkon restaurimin e te gjithe zones pasi ndertimi te kete mbaruar. (documentacion tenderi)Perdorim i perhershem ne te ardhmen, i objekteve te kontraktorit

MBZHRAU Gjate tenderit Perfshihet ne tenderin e kontraktoreve

Hyrje ne zonen e ndertimit dhetrafiku

Rruge te pasigurta dhe rreziqe ne trafik Cilesi e ulet e rrugeve hyrese

Riparim dhe permiresim i rrugeve ekzistuese.Ne rast te rrugeve te reja : zhvillim i procedurave te detyrueshme per te negociuar mbi menyren e sakte te levizjes temporare si pjese e RAP.Implementim i plani te kuptueshem mbi menaxhimin etrafikut dhe ngarjes se sigurte gjate ndertimit.(dokumentacion tenderi)Koordinim me kontraktorin qe po planifikon nje rruge lehtesuese per te shkuar tek diga.Pergatitje e nje plani dhe zgjidhjeje emergjente ne rast aksidentesh apo trafiku Pergatitje e nje plani te kuptueshem per kalimin e kembesoreve ne zonat ku po punohet.

MBZHRAU Gjate tenderitPerfshihet ne tenderin e kontraktoreve



tema/treguesi


Materialet e ndertimit

Ndikim i guroreve : toka, shendet,siguri Perdorim i demshem i asbestitProkurim i furnizuesve pergjegjesper mjedisin dhe shoqerine

Kerkohen licensat e nevojshme per rehabilitimin e SUK dhe punimeve te tjera nga kontraktoret.Kerkohen metoda funksionuese e guroreve me detaje te vendndodhjes, punimeve, mbylljes (dokumentacion tenderi) Ndalim i perdorimit te asbestit.

MBZHRAU Gjate tenderitPerfshihet ne tenderin e kontraktoreve

Hedhja e papershtatshem e mbeturinave

Hedhje dhe trajtim i papershtatshem i mbeturinave

Kerkohen metoda funksionuese hedhjes se SPOIL me detaje te vendndodhjes, punimeve, mbylljes (dokumentacion tenderi) Analiza te cilesise se dheut ne laboratore te specializuar. Perfshirje e ARM dhe komunes ne procesin e zhvillimit dhe vleresimit.

MBZHRAUARMKomuna

Gjate tenderitPerfshihen ne tenderin e kontraktoreve

BaltezimiSedimentimi dhe bllokimi i kanaleve te SUK

Kerkohet metoda e projektimit dhe ndertimit te kutheve ranore per te parandaluar sedimentimin dhe baltezimin ne SUK

MBZHRAUGjate procesit te tenderimit

Përfshirja në tender për kontraktorin

Menaxhimi i metjeve dhe ndotja

Hedhje jo e sakte e mbetjeve te ngurta dhe te lengshme , derdhje , dhe pastrim jo i sakte.

Kerkohet plani i menaxhimit te mbetjeve , i pergatitur nga kontrakroti dhe i aporvuar nga klientiPSO per larjen e automjeteve , furnizimi me karburant , plani i pergjigjes emergjente (dokumentacion tenderi)

MBZHRAU Gjate tenderitPerfshihen ne tenderin e kontraktoreve

Shendeti dhesiguria njerezore

Rreziqe potenciale te shendetit dhe sigurise.

Inkorporim ne kontrate te kerkesave mjedisore dhe sigurise.Dhenie informacioni mbi sigurine dhe masat paralajmeruese, Ngritje kapacitetesh me focus ne nje ambient te sigurtepune, dhe mbikqyrje te mire.

MARDWADirektorati rajonal i higjenes

Gjate tenderit Perfshihen ne tenderin e kontraktoreve



tema/treguesi


Planifikim i kujdesshem i aktiviteteve te punimeve.Perfshirje e prokurave mbi sjelljen dhe ngarjen e automjeteve ne dokumentacionin e tenderit.

Trashegimi kulturore

Humbje e trashegimise kulturore Perfshirja e procedures te zbulimit me shans ne dokumentacionin e tenderit.

MBZHRAU Gjate tenderitPerfshihen ne tenderin e kontraktoreve

Faktoret socio ekonomik

Shendeti njerezor

Rreziqet potenciale te shendetit dhe siguriseRrezik per rreshqitje toke ne Fshatin Dobraj

Prifshirja e komunitetit, Fushata e ndergjegjesimit publik Zona rrethuese e rrezikshme .Dizenjimi i sakte dhe procedurat e sigurise,Hedhje e sakte e mbetjeve Marrja e masave per kontrollin e rreshqitjeve nga punimet ne kanalin qe pershkon fshatin Dobraj

MBZHRAUKontraktoriKompania Mbikqyrese

Prior to constructionGjate ndertimit

Perfshihen ne tenderin e kontraktoreve

Shendeti (zhurma)

Shqetesim potencial nga zhurma qe vjen nga zona e punimeve

Barrier paRAPrakte per zhurmen ( peme dhe bankina balte) per te thither zhurmen

MBZHRAUPas tenderit por para fillimit te punimeve rehabilituese SUK


Shendeti (ndricimi)

Shqetesim potencial nga ndricimi qe vjen nga zona e punimeve

Barriera drite te ndertuara praRAPrakisht perreth zonave te punimit , kampeve te punetoreve etj

MBZHRAUPas tenderit por para fillimit te punimeve rehabilituese SUK


Perdorimi i tokave

Nderprerje e aktiviteteve ekonomike dhe bujqesore Humbje banesash .Humbje tokash .Humbje e furnizimit dhe ujitjes tradiconale

Rrespektim rigoroz te masave te dhena ne KPR dhe RAPPerdorimi sa me i madh i tokave publike Kompensim i duhur ne perputhje me ligjin shqipetar Sigurimi i tokave te reja (nqs eshte e nevojshme )ne perputhje me legjistlacionin shqipetar .

MBZHRAU Te zgjidhet sa me shpejt pas konsultimit me publikun dhe garantimi i lejes perpara ndertimit

Nuk mund te konstatohet



tema/treguesi


Dhenia e kujdesit dhe konsiderates se duhur per personat e prekur Sigurimi i furnizimit alternative me uje per ujitje nese eshte e nevojshme

Faktoret mjedisor

BiodiversitiZhdukja e mundshme e specieve te reendesishme per shkak te mungese se te dhenave baze

Nderrmarja e sondazheve te duhura per biodiversitetin Brenda zones se prekur dhe kerkimi per te dhena. Punimet do kryhen ne SUK ekzistuese prandaj nuk ka shume shanse qe te kemi gjetje te medhaPergatitja e planit konservues per speciet e mbrojtura qe mund te jene ne rrezik , te zhdukura apo te asgjesuara.Te informoje punetoret mbi politikat ne lidhje me gjuetine pa leje dhe denimet perkatese.

MBZHRAUPara fillimit te punimeve rehabilituese

Mbulohet nga WRIP

Ndryshimet klimaterike

Ektremumet e klimes ndikojne zonen e projektit

Te zbatohen masat e perfshira ne Deklaraten Kombetare mbi Ndryshimet Klimaterike 2 te gjetura ne tabelen 4.7 dhe 4.8 te kesaj deklarate , duke perfshire monitorimin e permiresuar , planin e mundshem per mbjellje pemesh, planin ekonomik per ndricim duke perdorur burime te rinovueshme, dhe nxitja e ndergjegjesimit te paleve te interesuara.Te percaktoje udhezime per VNM

MBZHRAU MM

Para fillimit te punimeve rehabilituese

Cdo mase duhet perfshire ne dokumentacionin e tenderit.

Trashegimi kulturore

Humbja e mundshme e vendeve parahistorike dhe arkeologjike qe mund te jene te rendesishme , per shkak te mundeses se njohurive

Te ndermerret nje sondazh i duhur per arkeologjine ne zonen e prekur per te percaktuar gjendjen fillesare, gjithsesi punimet kryen ne nje SUK ekzistuese keshtu nuk do te kete gjete te medha

MBZHRAU Para fillimit te punimeve rehabilituese

Mbulohet nga WRIP



tema/treguesi


bazeNdertimi Faktoret socio- ekonomik

Kampi i kontraktoreve

Humbje e perkohshme e tokes dhemenaxhimi jo i duhur fizik dhe social i kampeve dhe fuqise puntore Temporary loss of land and impacts of inadequate physical and social management of camps and workforce

Aplikimi i praktikave me te mira per menaxhimin e zones duke perfshire dhe aspektet sociale Heqja e te gjitha objekteve te perkohshme dhe rikthimii tokes ne gjenden origjinale ose me te mire.Dorezimi i objkteve te cdo kontraktori ne gjendje te mireNese eshte perdorur toke private kontraktori duhet te negocioj me pronarin, i cili ka te drejte te mos e jap kete toke.

Kontraktori

Pergjate rehabilitimitte SUKNe fund te kontrates

Perfshire ne kontraten e punes

Shendeti njerezor

Aksidente te lidhura me punen gjate ndertimit

Ruajtja e rregullave strikte te shendetit dhe sigurise, neperputhje me ligjin Shqiptar , dhe udhezimet e BBSigurimi i informacionit te rregullt ne pika te rrezikshme te vendit , ne lidhje me masat e sigurise lehtesuese dhe paralajmerueseNgritja e vazhdueshme e kapaciteteve per te theksuar nevojen per nje ambient pune te sigurt dhe nje mbikqyrje e mire Planifikim i kujdeshem i aktiviteteve te punes gjate fazes se ndertimit Mbajtja e kontakteve te rregullta me komunitetin Futja e nje politike te rrepte per te gjithe punetoret qe te veshin pajisjet e sigurise , kokoret etj Rrethimi i te gjitha zonave te punimit per te

Kontraktori Pergjate rehabilitimitte SUK

Perfshire ne kotraten e punes



tema/treguesi


parandaluar femijet qe luajne dhe notimin ne kanalet e ujitjes Mbajtja e kutise se ndihmes se pare ne menyre qe te jete lehtesisht e arritshme ne cdo kohe.Asgjesimi i duhur i ujrave te zeza dhe mbeturinave te ngurta

Shendeti –siguria ne rruge

Aksidentet rrugore te perkeqesuara nga trafiku i ndertimit

Impementimi i masave efektive per kontrollin e shpejtesise

KontraktoriPergjate rehabilitimitte SUK


Shendeti –zhurma dhe vibrimi

Shqetesimi nga zhurma dhe vibrimi prej punimeve te ndertimit

Limitimi i punimeve pergjate oreve te dites Mbulimi i te gjitha pajisjeve mekanike gjeneratoreve dhe kompresoreve etj Mbajtja e publikut te informuar mbi aktivitetet qe mund ti shkaktojne shqetsime

Kontraktori Pergjate rehabilitimitte SUK

Perfshire ne kontraten e punes Mbulesa per gjeneratoret 200eur per cope

Shendeti -pluhuri

Pluhuri ne atmosphere i shkaktuarnga shperthimet , germimet dhe trafiku i ndertimeve

Perdorimi i teknikave per uljen e pluhurit ( lagja e rrugeve) gjate gjithe oreve te ndertimit. Te ndalohet djegia e materialeve te ndertimit apo mbetjeve



Shendeti –ndricimi

Shqetesimi i mundshem nga ndricimi ne zona specifike

Perdorimi i ndricimit jo intrusive sa me shume te jete emundur


Perfhsire ne kontraten e punes

Infrastruktura

Planifikim i dobet i infrastructureszhvendesese

Rrespektimi rigoroz i masave dhe aktiviteteve te pershkruara nga RAPVendbanimet e reja te vendosura prane atyre ekzistuesenese eshte e nevojshme Planifikimi i mire i infrastruktures sociale (rrugeve,

Kontraktori Perpara punimeve Perfshire ne kontraten e punes



tema/treguesi


shtigjeve, rrugeve te ciklizmit , sherbimet e ujit , shkollat, shendetsia, zyrat e administrates publike etj ). Asnje nga keto infrastruktura nuk do te preket

Infrastruktura

Ndertesat boshe ne zonen e ndertimit qe mund te shkaktojne rreziqe

Rrespektimi rigoroz i masave dhe aktiviteteve te pershkruara nga RAPPrishja dhe pastrimi i ndertesave te percaktuara ne zonen e ndertimit ne perputhje me ligjin perkates ( ndoshta e pamundur)Perdorimi i duhur i materialeve ricilkuese kudo te jete e mundur (kabllot , tubat etj)

Kontraktori Gjate ndertimeve Perfshire ne kontraten e punes

Perdorimi i lendeve te para

Shfrytezimi i pakontrolluar i resurseve natyrore

Perdorimi i lendeve te para nga furnizuesit e aprovuar me leje te vlefshme nga ARM dhe komuna

KontraktoriARMKomuna

Pergjate ndertimeve Perfshire ne kotrate ne punes

Marrdheniet publike

Mosbesimi midis paleve te interesuara dhe publikut

Transparence e plote midis paleve te interesuara dhe publikut mbi te gjitha aktivitetetTrajnimi i duhur per zyrtaret e marrdhenieve publike (me kohe te pjesshme)

MBZHRAUKontraktori

Pergjate ndertimeve Perfshihet ne kontraten e pune

Zhvendosja Komunikim i dobet pergjate procesit te zhvendosjesTrauma dhe stresi i popullsise vendase gjate procesit te zhvendosjesKapacitet i limituar institucional i autoriteteve pergjegjese

Dhenia e informacionit te mjaftueshem komuniteteve dhe sigurimi i pjesmarrjes pro-aktive te popullsise se prekur gjate procesit te zhvendosjes nese eshte e nevojshme Kujdesi dhe rrespekti i duhur per risistemimin e personave te prekur (shume prej te cileve mund te jene te moshuar) per te reduktuar eksperiencen traumatike te zhvendosjes Sigurimi i kapacitetit institucional te nevojshem i autoriteteve pergjegjese / paleve te interesuara te

MBZHRAU Perpara ndertimit Trajnimi i zyrtareve te qeverise Shqiptare 5000 USD



tema/treguesi


perfshire ne shpronesim/ kompensim dhe ne ceshtjet e zhvendosjes

Punesimi Papunesia ekzistuese Te maksimizojme mundesite per punesim per njerezit ezones ne zonat ku rehabilitohen SUK

MBZHRAU ne bashkpunim me kontraktoret

Pergjate ndertimevePerfshihet ne kotraten e punes

Nderprerja e bujqesise

Nderprerja e prodhimit te bujqesise si pasoje e aktivitetit ndertimor

Ti jepet fermereve paralajmerim per nderprerjen e mundshmeTe siguroje kompensim tek fermeret e prekur

MBZHRAU ne bashkpunim me kontraktoret


Nderprerja e aksesit

Nderprerja e aksesit ne SUK per shkak te punimeve

Ndertimi i rrugeve peer te gjitha kushtet e motit Ndertimi i kalimeve shtese per kembesoret dhe bagetite duke qene se nevoja behet e dukshme

Kontraktoret Komuna perkatese


Faktoret mjedisor

Peshku Barrier per kalimin e peshqve Kenaqja e peshqve neper kanalet e sistemit

Te sigurohet rrjedha e lumenjve shume vjecar dhe te mbahen te paster kanalet e ujitjes Ndertimi i te gjitha strukturave ne perputhje me kriteret e qarkullimit te peshqve (nese lumi eshte shume vjecar)

Kontraktoret ARM e Korces


Flora Humbja e vegjetacionit vendas per shkak te punimeve

Ruajtja e bimeve vendase ne menyre qe te kete nje shumllojshmeri te mbjelljes ne dispozicion per zonat e prekura.



Flora Shfaqja e specieve invasiveMbajtja e te gjitha pajisjeve dhe makinerive te pastra dhe te lara ne nje vend te sigurt per te ndaluar perhapjen e farave





tema/treguesi


Dherat

Demtimi i structures se dheut per shkak te akumulimit te materialeve , trafikut te ndertimit etjHumbja e shtreses se siperme te dheut gjate germimeve Erozioni per shkak te shkarkimit te pa kontrolluar te ujrave te zeza dhe rrjedhave siperfaqesore

Ruajtja e zonave te pandertuara , shmangia e punimevene zona te ndjeshme gjate kushteve te pafavorshme , restaurimi i zonave te demtuara Nxjerrja e dheut siperfaqesor dhe ruajta e tij , zevendesim/ riperdorim pas ndertimeve Projektimi i objekteve te kullimit dhe asgjesimit per te ruajtur stabilitetin e dherave



Menaxhimi i dherave dhe ujrave

Impakti i baltezimit ne struktura Te ndertohen te gjitha strukturat per ti rezistuar baltezimit

Kontraktoret ARM e KorcesKomuna

Pergjate ndertimeve Perfshihen ne kontraten e punes

Toka

Demtimi i tokave pergjate ndertimit , rreshqitjet e dheut ne argjinatura , faqet e kodrave Ndikimi nga germimi per asgjesimin e tokes dhe materialeve te tjera

Ruajtja e zonave qe nuk jane ne ndertim Projektimi i punimeve qe te minimizoje tokat e prekuraProjektimi i shpateve dhe mbajtja e strukturave per te minimizuar rreziqet , per te siguruar kullimin e duhur , stabiliteti I dherave /mbulesen e vegjetacionit

Kontraktoret Pergjate ndertimeve Perfshihet ne kontraten e punes

Burimi dhe cilesia e ujrave

Nderprerja e modeleve te kullimit siperfaqesor gjate ndertimit, krijimi i zonave jot e bukura ne rezervuareNdotja nga ndertimet, njerezit dhembetjet e kafsheve , perfshire derdhjet e karburantit dhe naftes , mbetje te rrezikshme , ujrat e zeza

Ndermarrja e projektimit te kujdesshem, mbajtja e kullimit natyror aty ku eshte e mundur dhe sigurimi i kullimit te pershtatshem i ujrave te zeza Asgjesimi i sigurt dh sanitary per cdo mbetje te rrezikshme Larja e makinerive dhe automjeteve te ndertimit vetemne zona te caktuara ku rrjedhja e ujit nuk do te krijoj ndotje dhe ngritja e kurtheve kunder sedimentimit Mbrojtja dhe kontrolli i bagetive, bujqesise, kontakti

KontraktoretARM e KorcesKomuna

Pergjate punimeve Perfshihen ne kotraten e punes



tema/treguesi


rastesor i njerezve , materialet e rrezikshme –karburante te ndryshme etj (duke perfshire magazinimin e pershtatshem)Te gjitha mbetjet e naftes te mblidhen ne ambiente te vecanta

Sedimentimi Sedimentimi ne kanalet e SUKNdertimi i kurtheve te sedimentimit ne pjesen e siperme te ujembledhesit, per te ndaluar sedimentimin dhe mbledhjen e dherave gjate shirave te rende

kontraktoriGjate punimeve per rehabilitimin e skemes I&D

Të përfshira në kontatën e punës

Erozioni dhe rreshqitjet

Erozioni ne zonat e mbjella per shkak te punimeve te pastrimit dhe te germimeve

Te mbillen te gjitha siperfaqet e tokes te ekspozuara gjat ndertimeve ne momentin e pare te mundshem Te perdoren materiale per restaurimin e zonave te degraduara Te sigurohet mbrojtja e shpateve Sigurimi i infrastruktures se ujitje eshte projektuar per te parandaluar erozionin


Afer fundit te punimeve

Perfshihet ne kontraten e punes

Cilesia e ajrit Pluhurat dhe tymrat pergjate aktiviteteve te ndertimit

Mbajtja ne kontroll e pluhurit me sperkatje me uje , metodat e kontrollit te ndertimit dhe me bimesi Vendosja e mbulesave per kamionePlanifikim i punimeve gjate orareve me te pershtatshme per shoqerine Sigurimi it e gijtha gropave septike / WC te mbyllura hermetikisht Kontrolli i shpejtesise se automjeteve ne zonat e banuara perrethNdalimi i djegieve te mbetjeve dhe materialet e ndertimit ne vendTe sigurohet qe komuniteti vendas eshte mbajtur


Pergjate punimeve Perfshihet ne kotraten e punes



tema/treguesi


plotesisht i informuar mbi aktivitetet e rehabilitimit dhe rutinat e shperthimeve (nqs eshte e nevojshme)

Mjedisi akustik

Shqetesimet nga zhurma prej punimeve dhe trafikut te ndertimitShqetesime te kafshet

Organizim i kohes per te minimizuar shqetesiminMetodat e duhura te ndertimit dhe pajisja e gjeneratoreve me mbulesa Kufizimi i trafikut ne zonat e banuara Vendosja e kujdesshme e impiantit te ndertimit Pajisja me barriera zhurme psh argjinaturat prej balte


Pergjate punimeve

Perfshihet ne kontraten e punes Mbulesa per gjeneratoret 200eur per cope

Zonat historike dhekulturore

Shqetesimi dhe degradimi i zonave kulturore

Punime te kujdesshme Masa te vecanta per mbrojtjen e burimeve te njohura kulturor

Kontraktori Direktorati rajonal i cultures Korce

Pergjate punimeve Perfshihet ne kontraten e punes

Trashegimia kulturore / zbulimet rastesore

Humbja e pakthyeshme dhe demtimi i rende i artifakteve te rendesishem dhe njohurive historike te zones perreth

Shqyrtim i hershem nga direktorati i trashegimise kulturore dhe IARregjistrime me ane te fotove dhe filmimeve te detajeve te objekteve te zbuluara rastesishtKryerja e modifikimeve te puneve te propozuara nqs gjetjet nuk jane te levizshme

Agjensia e sherbimeve arkeologjike KontraktoriKomunaQendra kombetare e inventarit te zbulimeve kulturore

Pergjate punimeve

Duhet konstatuar Mund te vonoje punimet

Trashegimia kulturore /varret

Shqetesimi i varrezave brenda zones se punimeve

Konsiderata e duhur per varrezat (duke perfshire ri-varrosjen)qe mund te preken nga permbytjet. Kjo eshtekonsideruar qe nuk mund te ndodhi pasi SUK eshte object ekzistues Te merret ne Konsiderate familjet dhe te afermit e

Agjensia e sherbimeve arkeologjike KontraktoriKomuna

Perpara punimeve Duhet konstatuar



tema/treguesi


prekur

Qendra kombetare e inventarit te zbulimeve kulturore

Mbetjet e ngurta

Minimizimi i shqetesimeve nga asgjesimi i mbetjeve te ngurta Parandalimi i ndotjes se ujrave nentokesore dhe rrezikut te shendetit te kafsheve

Zbutje dhe parandalim i ndotjes nga mbetjet e ngurta pergjate fazes se ndertimit Punetoret e ndertimit duhet te informohen sic duhet ne lidhje me asgjesimin mbetjeve dhe mbrojtes te mjedisitOrganizim i nje regjimi te duhur per asgjesimin e mbetjeve

Kontraktori Komuna ARM Korce

Pergjate ndertimit

Taksa e menaxhimit te mbetjeve 70eur/vit Kazanet 140 eursecili x 14 Gropat septike 1500 eur secili

Perfundimi / faza e operimit Faktoret socio-ekonomik

Ekonomia Perfitimet ekonomike per shkak tefunksionit te SUK

Rritja e potencialit per ujitje, kontrolli i permbytjeve , furnizimi me uje dhe rritja e standartit te jeteses per komunitet perkatese Vleresim i potencialit te permiresimit te ujrave nentokesor dhe siperfaqesor per shkak te regjimeve te ndryshme te fluksit

Komuna MBZHRAUMM

Ne fillim te operimitMbetet per tu konstatuar

Infrastruktura

DEGRADIMI i infrastructures ekzistuese ne zone

Permiresimi i infrastructures ndihmuese lidhur me ujitjen per te mudnesuar perfitimin maksimal nga komuniteti lokal, rrjedhimisht permiresimin e standarteve te jeteses te banoreve vendas , duke ndertuar rruge te reja dhe permiresuar turizmin Permiresimi i objekteve rekreative dhe sanitare si psh

Komuna MBZHRAUMM

Ne fillim te operimit Mbetet per tu konstatuar Permiresimi i sherbimeve UK



tema/treguesi


ujesjellesi , sistemet e kanalizimeve , rrjetet e sherbimeve te ujit dhe deponimet

Perfitimet dhe barazia

Shperndarja e pabarabarte e perfitimevePerfaqesimi i padrejte i grave

Trajnimi i grave per role ne SUKTe sigurohet qe femrat perfaqesohen plotesisht ne SHPUTe ndermerren trajnime dhe te permiresohet kapaciteti operativ I Organizatave EUA

KomunaMBZHRAUSHPU

Pergjate operimit Trajnimi I femrave pergjate WRIP

Kufizimet midis perdoruesve te ujit nga rezervuari

Konfliktet midis perdoruesve te ujit te rezervuarit (bordi ujitjes , administratoret e HEC, peshkim)

Firmosja e nje marrveshje me gamen e operimeve dhe te drejtave dhe detyrimeve midis perdoruesve Ndarje e barabarte e burimeve ujore sipas RBC dhe MEFWA

MBZHRAUKomuna Bordi rajonal ikullimit RBC MM

Para fillimit te operimit

Pa kosto shtese

Aktivitetet sociale dhe rekreacionalepergjate lumit

Permbytje e papritur dhe e paparashikuar

Futja e nje sistemi paralajmerues per permbytjet ne rezervuar

Komuna MBZHRAUMM

Ne fillim te operimit

Mbetet per tu konstatuar por varet nga habitacioni

Demtimi i kulturave bujqesore

Kontaminimi i dherave bujqesor nga perdorimi i ujrave te papershtatshem

Nderpritet ujitja ne rast kontaminimi Kontrollim i burimeve te ndotjes Sigurim i cilesise se duhur te ujit per ujitje

MBZHRAU Komuna

Ne fillim te operimit dhe ne periudha thatesirash

Konstatohet ngaekipi teknik

Shendeti njerezor

Ekspozimi i fermereve dhe punetoreve ndaj pesticideve dhe substancave te tjera te rrezikshme

Trajnim mbi rreziqet , praktikave te sigurise , ruajtjen perdorimin dhe asgjesimin e pesticideve Te ofrohen trajnime per menaxhimin e demtuesve te bazuara ne MIP

MBZHRAUMBZHRAU (QTTB qendrat e trajnimt)Direktorati

Pergjate operimit Mbetet per tu konstatuar



tema/treguesi


rajonal i shendetit publik

Faktoret mjedisor

Biodiversiti Flora and Fauna

Humbja e habitateve te peshqve dhe flores dhe faunes ujore per shkakt te regjimit te fluksit te ulet

Kontrollimi i nxjerrjes se paligjshme te zhavorrit dhe licensimi i limituar per nxjerrjen e zhavorrit per lumenjt shume vjecar Integrimi i strategjive per fluksin e ulet ne SUK dhe protokolleve operative / plani I menaxhimeve PMBL

Bordi i kullimit Operatoret e ujitjes Inspektorati mjedisor Fier

Mbetet per tu konstatuar

Mbetet per tu konstatuar

Cilesia e ujit dhe ndotja agro-kimike

Reduktimi i cilesise se ujit per ujitje (kripesie e larte)Problem te cilesise se ujit per perdoruesitEutrofikimi per shkak teperdorimit te tepruar te fertilizuesve dhe pesticideveRrezik per kafshet e fermave

Percaktimi dhe perforcimi i nivelit te cilesise te ujrave te kthyeshem (duke perfshire monitorimin) per te siguruar pajtueshmerine me P.O 4.09Rritja e te mbjellave me tolerance me te larte te kripesise Ndertimi i kanaleve te vecanta per deponimin e ujrave qe perdoret per ujitje Krijimi i pellgjeve te avullimit per te kapur/ mbajtur ndotesit Rritja e ndergjegjsimit dhe promovimi i i perqasjes se MIP, fortesimi i kapaciteti monitorues Trajnim mbi rreziqet , praktikave te sigurise , ruajtjen perdorimin dhe asgjesimin e pesticideve

MBZHRAU MMBordi i kullimit EPAISHPInspektorati mjedisor Fier

Pergjate operimit Per tu konstatuar

Ndotja e ujit nga mbetjet

Ndotja e ujit nga shkarkimet e ujrave te zeza dhe hedhjet e mbetjeve urbane

Ndertimi dhe mirembajtja/higjenizimi I gropave septike deri sa te ndertohet lidhja me rrjetin e ujrave te zezaMire manaxhimi I mbetjeve te ngurta nga Bashkia

Bashkia Gjate operimitPer tu konstatuar



tema/treguesi


Sedimentimi Sedimentimi i SUK

Ndertimi i kurtheve te sedimentimit ne pjesen e siperme te ujembledhesit per te kapur reren qe vjen ngarreshjet e renda Turrjet periodike te kanaleve te SUK me uje te mjaftueshem ne rezervuarin ujites per te shperndar sedimentet ne menyre te barabarte ne drejtim te rrymes

MBZHRAUOperatoret e ujitjes Inspektorati mjedisor Fier


Dherat Erozioni i dherave siperfaqesor pas ndertimit

Ri kultivimi i siperfaqeve te ekspozuara menjeher pas perfundimit te punimeve Inkurajimi i dispozitave te dheut nga germimi/ punimeve te nxjerrjes qe te riperdoren ne afersi te punimeve ose per punime te peizashit nga kotraktori ose nga fermeret vendas dhe komuniteti

MBZHRAUOperatoret e ujitjes Inspektoriati rajonal mjedisor

Pergjate periudhes sedifekteve Ne fillim te operimit

Ne kotrate Per tu konstatuar

Menaxhimi i ujrave dhe dherave

Perdorimi i ujit te pamjaftueshem dhe kullimi i papershtatshem

Konvertimi ne teknologji alternative per ujitje si per shembull sperkates , ujitjes me pikim (te dyja me te shtrenjta se teknika e gravitetit)Merr prioritet mirembajtja e kullimit nga SHPUZbatimi i masave te menaxhimit te ujit ne rrjedhen e siperme

MBZHRAUOperatoret e ujitjesSHPU

Pergjate operimitPer tu konstatuar

Dherat kripesia dhe menaxhimi i ujit

Rritja /ulja e nivelit te ujrave nentokesorKripesia sekondaretrazimi i burimeve tradicionale te ujrave nentokesor

Konvertimi ne teknologji alternative per ujitje si per shembull sperkates , ujitjes me pikim (te dyja me te shtrenjta se teknika e gravitetit)Konsiderimi i taksave te ujit bazuar ne vellim ne vend te siperfaqes se ujitur Aplikimi i fertilizuesve acid nqs kripesia nuk eshte sadike dhe rrjedh me ujrat siperfaqesor Perforcimi i mirmbajtjes se kullimit nga SHPU Aplikimi I protokolleve me te mira per menaxhimin e

MBZHRAUOperatoret e ujitjes SHPUInspektoriati rajonal mjedisor




tema/treguesi


ujit per ujitje Vleresimi I nevojave per uje nga njerezit e varfer

Menaxhimi i dherave dhe ujit

Renia e pjellorise se tokes Ndikimi i baltezimit ne struktura

Kerkimi dhe zhvillimi i fertilizuesve specific dhe sigurimi i aksesit te lehte per fertilizues inorganic Inspektimi dhe mirmbatja e te gijtha strukturave

MBZHRAUOperatoret e ujitjesSHPU


Erozioni Erozioni ne zonat e mbjella dhe sedimentimi ne rrjedhen e siperme

Mirembajtja e vegjetacionit ne te gjitha siperfaqet e tokave te ekspozuara dhe te ri vegjetuara nga kontraktoret Nxitja e bimesise qe perballon erozioninSigurimi qe kanalet e kullimit te jene plotesisht te mirmbajturaSigurimi i vegjetacionit ne te gjitha strukturat e reja

Operatoret e ujitjes SHPU


Demtuesit , semundjet dhe perdorimi i keq i pesticideve

Humbja e te mbjellave dhe ndotja nga pesticidetImpaktet ne organizmat natyror grabitqare per demtuesit

Nxitja e bujqesise organike Kerkim mbi demtuesit dhe semundjet Rritja e ndergjegjsimit ndaj pesticideve dhe promoviimi MIPTrajnim mbi rreziqet , praktikave te sigurise , ruajtjen perdorimin dhe asgjesimin e pesticideveFortesimi i kapacitetit te brendshem per menaxhimin edemtuesvePermiresimi i monitorimit dhe vleresimit

MBZHRAUAgjensia kombetare ushqimoreQTTB qendra e trajnimitInstitute i shendetit publik Direktorati rajonal i shendetit public Inspektroriati




tema/treguesi


mjedisor Korce

Peshku

Kenaqja e peshqve neper kanale

Impakti i ndotjes se ujit tek peshqit

Sigurimi i rrjedhjes neper lumenj dhe mbajtja e paster e kanaleve te ujitjes Perdorimi i kullimeve te vecanta per ujin e kthyeshem te ujitjes

Operatoret e ujitjes SHPUInspektoriati mjedisor Korce


BagetieKonfliktet midis bagetive dhe fermereve

Krijimi i korridoreve midis kullotave dhe livadheve Operatoret e ujitjes SHPU



5 PERSHKRIMI I PROGRAMIT TE MONITORIMITNe perputhje me Ligjin Shqiptar eshte nje kerkese lidhur me programet e monitorimit mbi punimet dhe operimet e ndertimit te punes rehabilituese te SUK-Koshncice. Monitorimi gjithashtu lejon testimin e efekteve mjedisore aktuale kundrejt atyre te parashikuar. Kjo do te ndihmoje ne identifikimin e problemeve gjate zbatimit, si do qe te jene, qofte te parashikuar apo te paparashikuar.Ndekja e monitorimit perdoret per tu pergjigjur pyetjeve si :

A ishin te kujdesshme parashikimet e efekteve mjedisore gjate ndertimit? A po ndihmon plan i Koshnices ne arritjen e synimeve dhe objektivave te deshiruara mjedisore? A jane duke u zbatuar masat zbutese ne Koshnice sipas pritshmerive ? A ka efekte negative mjedisoredhe sociale? A jane keto ne limite te pranueshme, apo duhen aksione

korrigjuese?

Ne pershkrimin e programit monitorues te parashikuar, parashikohen keto 6 hapa per te nenvizuar nje programmonitorimi te duhut:

Hapi 1: Cfare duhet te monitorohet ne Koshnice? Hapi 2: Cfare lloje informacioni duhet? Hapi 3: Cilat jane burimet aktuale te informacionit mbi monitorimin ne Koshnice? Hapi 4: A ka boshlleqe ne informacionin aktual dhe si mund te mbushen? Hapi 5: Cfare duhet bere nese ka efekte negative ne Koshnice? Hapi 6: Kush eshte pergjegjes per aktivitetet monitoruese dhe cili eshte formati i duhur i prezantimit te

rezultateve te monitorimit?

Monitorimi do te jete i rendesishem per te kompiluar informacionin baze per planet dhe programet e ardhshme. Monitorimi dhe Vleresimi i progresit drejt objektivave dhe synimeve mund te jete nje pjese kyce e feedback-ut. Feedback-u nga procesi i monitorimit ndihmon ne marrjen e informacionit i cili mund te perdoretper te specifikuar probleme te performances dhe efekte domethenes, dhe te coje ne nje vendimmarrje me te mire.

PMMS per zonen Koshnice i cili eshte nje seksion i ESMP-se se ploteduhet te konsiderohet nga palete e interesuara Brenda zonave rrethuese. PMMS ndahet ne ceshtje mjedisore dhe socio-ekonomike , por duke qene se treguesite monitorimit qendrojne pot e njejte gjate fazes se para-ndertimit, ndertimit dhe operimit, ato listohen se bashku dhe konsiderohen te nevojshem gjate te tre fazave (shiko tabelen 5-1)

Konsulenti me PMMS na jep gjithashtu impaktet,parametrat, treguesit, metodologjine e monitorimit, frekuencen, dhe tregues te jashtem te pergjegjesise, edhe pse do te duhet me shume konsulence midis paleve teinteresuara; dhe si perfundim kostot ose treguesit kur kostot duhet te aplikohen.Shume prej kostove nuk jepen per arsye se duhet te konfiromohen nga palet e interesuara te Koshnices dhe ngapergjegjesit kombetar gjate fazes se para-ndertimit, ndertimit dhe operimit; psh. disa nga monitorimet mund te mbulohen nga buxheti i kontraktorit aktual(Nen WRIP). disa monitorime mund te mbulohen nga Qeveria Shqiptare.

Angazhimet e monitorimit dhe supervizionit jane miratuar nga BB dhe MBZHRAU per te siguruar zbulimin ne kohe te kushteve qe kerkojne permiresim, furnizimin me informacion dhe rezultatet e masave zbutese dhe masat e forcimit institucional, dhe te vleresoje pajtueshmerine me politikat e Bankes Kombetare.


5.1 Organizimi i monitorimit

Rehabilitimi i SUK-Kohnice do te monitorohet me pergjegjesi dhe ne perputhje me Legjislaturen Shqiptare ne fuqi.

Pergjegjesia aktuale e monitorimit te treguesve ndahet midis paleve te interesuar dhe gjithashtu ne shkalle kombetare dhe komunale. Agjensia e Mbrojtjes se Mjedisit (AMM) me MM dhe ARM ne Shqiperi do te luaj nje role te rendesishem ne percaktimin e planit te projektit. ARM duhet te vendose se cilet element te monitorimit do te jene pergjegjesi e kontraktorit dhe cilet do te integrohen ne programin e monitorimit kombetar.Aneksi 7 i dokumentit jep me shum detaje ne pergjegjesine e monitorimit , ne sektorin mjedisor.


Table 5-30: Environmental and Social Monitoring Plan for Koshnica

Impakti Parametrat Treguesit Metoda Frekuenca Pergjegjesia Kostoja

Construction Phase

Ndotja e ajrit Pluhuri dhe tymi NO2 , SO2 , CO, TSP dhe

PM10. Pajisje si mates pluhuri dhe meter

dore Ditore

kontraktori Direktorati rajonal i

higjenes Inspektoriati rajonal

mjedisor

Include in I&D rehabcontractor cost

Estimate Euro 5,000

Ndotja akustike Nivele te larta te

sfondit>90dB Decibel (dB)

Pajisje permatjen e zhurmes dhe meter dore.

Ditore

Direktorati rajonal i higjenes

MBZHRAU Inspektoriati rajonal

mjedisor

UnderI&D rehabilitation contract

Semundje te lindura nga uji

Perhapja e semundjeve rritja e rasteve te

semundjeve prej ujit Rishikimi i regjistrimeve te

shendetit 3 mujore


MBZHRAU PHI

GoA budget during operation

Rreziqet e sigurise

Siguria e njerezve dhe bagetive

RAPortet e aksidenteve dheincidenteve

Ngjyra, turbulenca dhe ndryshimine perberesit kimit te kullimit

Vezhgimi i drejteperdrejte i ujit tekullimit

RAPortet e aksidenteve dhe incidenteve

Monitorimi i vazhdueshem i rrjedhjeve dhe kullimit nepermjet pajisjeve perkatese


MBZHRAU kontraktori

Covered under WRIPup to construction

To be determined

Termetet Siguria e njerezve dhe

bagetive Te dhena nga stacionet

sizmike

instrumente perfshire ; AccelerogRAPh, survey theodolite .

Monitorim i vazhduar nepermjetinstrumenteve

Instituti i gjeologjise, energjise ujit dhe mjedisit

To be determined

Zhvillimi ekonomik

Prodhimi bujqesor per SUK-Koshnice

Sasite e te mbjellave Marre nga regjistrimet e INSTAT

rajonal, INSTAT Shqiperi dhe MBZHRAU

Vjetor MBZHRAU Komuna

Covered under WRIPup to construction.


Zhvillimi ekonomik

Punesimi Brenda zonave perreth Koshnices

Nr it e punesuarve Nr it e papuneve

Arritja e nivele te caktuara te punesimit ne zonen e punimeve

Vjetor MBZHRAU Komuna



Ndotja e ujit Cilesia e ujit ne rezervuarine Koshnice

Sasia e nutrienteve (Nitrate,fosfate,kaliumi, pesticide,

Merren kampione gjate sezonit tethate dhe te lagesh 2 here ne vit.

Sezonale Kontraktori Agjensia rajonale



Impakti Parametrat Treguesit Metoda Frekuenca Pergjegjesia Kostoja

Cilesia e ujit ne rrjedhen e Lumit Seman

Cilesia e ujit ne kanalet ujitese

COD & BOD, Turbulenca

mjedisore Inspektoriati rajonal

mjedisor Bashkia

Erozioni i dheut Humbja e mbuleses se

dheut Produktiviteti itokes,

turbulenca eujit Vezhgim Vazhdueshme

MBZHRAU Komuna Inspektoriati rajonal

mjedisor


Cilesia e dheut Humbja e mbuleses se

dheut Produktiviteti itokes,

turbulenca eujit Vezhgim Vazhdueshme

MBZHRAU Agjensia rajonale


mjedisor


Permbytja Zona e permbytyr Permbytjet gjate rrjedhes se

zones se projektit Vezhgimi dhe RAPortimi i

rasteve te permbytyra Vazhdueshme

MBZHRAU Komuna Agjensia rajonale

mjedisore


Shperdorimi i ujit

Disponueshmeria e ujit Sasi e pamjaftueshme e ujit

per ujitje krahesuar me pritshmerite

Instalimi i matesve te ujit Vazhdueshme

MBZHRAU Komuna Agjensia rajonale


mjedisor




MARREVESHJET INSTITUCIONALE DHE NGRITJA E KAPACITETEVE

Ky seksion perkufizon pergjegjesite per planin monitories dhe zbutes se bashku me marreveshjet per informacionin e rrjedhjes, sidomos per koordinimin midis agjensive pergjegjese per planin zbutes. Ky seksioni PMMS tregon gjithashtu kush eshte pergjegjes per masat zbutese dhe monitoruese psh. perforcimin e aksioneve korrigjuese, monitorimit te implementimit, trajnimin, financimin dhe RAPortimin.

WRIP i propozuar i pergjigjet kerkesave te MBZHRAU dhe DEBASKON, dhe integron mbeshtetje strategjikeper MIBU dhe mbeshtetje institucionale dhe investime ne rehabilitimin e infrastruktures se SUK, te implementohen nga MBXHRAU. Plani i MIBU financohet nga BB ne forme huazimi.

Rolet dhe pergjegjesite e niveleve qeveritare te ndryshme dhe paleve te interesuara pershkruhen ne DKMS.Marreveshjet institucionale te propozuara per integrimin e suksesshem te konsiderimeve sociale dhe mjedisorejane :

MBZHRAU dhe MM duhet te sigurohen qe Agjensite bujqesore dhe ARM, si dhe Inspektoriati Rajonal Mjedisor te kene staf te mjaftueshem per projektin, kur te filloje ndertimi ne SUK-Koshnice dhe te sigurohen qe masat zbutese te perfshira ne PMMS e Koshnices te perfshihen ne Tender, perfshire librezene masave, dhe buxhetin specific per implementimin e masave zbutese.

Punimet e rehabilitimit te SUK-Koshnice do te behen nga kontraktoret e punesuar me ane ten je procesi tenderi. Gjate fazes se ndertimit , kontraktori do jete nen mbikqyrje nga MBZHRAU, me nje supervisor inxhinier.

Kur punimet e rehabilitimit te kene mbaruar dhe skemat e ujitjes te jene porositur, Bordi i Ujit vendas do te marre persiper O&M sipas MBZHRAU

6.1 Trajnimi

Nje komponent kyc i suksesit te PMMS se Koshnices, varet nga ngritja efektive e kapaciteteve nga MBZHRAU, trajnimi i stafit dhe paleve te interesuara(duke perfshire organizimin e monitorimit social) perfshihet ne PMMS, i cili eshte planifikuar nen perberesin 2 B te WRIP. Kjo do te perfshije gjithashtu, konstruktorin pergjegjes per rehabilitimin dhe inxhinierin mbikqyres.

Eshte e dukshme qe keto pergjegjesi te PMMS mbi menaxhimin, implementimin dhe operimin duhet te trajnohen ne menyren e duhur. Duhet te mbahen regjistrimime mbi trajnimin e cdo te punesuari nga palet e interesuar, qe te kete te dhena per qellime inspektuese. Kjo konsiderohet si nje tregues i dobishem per arritjet eprojektit.

Trajnimi mund te behet per keto organizata te listuara ne nenseksionin e mepposhtem:

6.2 Ministria e Bujqesise, Zhvillimit Rural dhe Adminstrimit te Ujrave

MBZHRAU do te ricaktoje nje inxhinier mjedisi per te mbikqyrur pergatitjet, zbatimin e PMMS , PMeMS dhe PMoMS nderkohe qe WRIP ben progres.MBZHRAU mund te perdore nje pjese te buxhetit te ndare nen Perberesin 2 pjesa te WRIP.

Inxhinieri i caktuar nga MBZHRAU do te pajiset me burime financiale dhe teknike te mjaftueshme per te perfunduar kete rol; burime te jashtme permes TA mund te nevojiten. Trajnimi specific i inxhinierit te mjedisit mund te perfshijne :

Principet dhe procedurat per vleresimin e ndikimit ne mjedis; Bazat e menaxhimit te mjedisit; Vleresimi i pajtueshmerise, monitorimi dhe percjellja Auditimet mjedisore;


Vleresimi i ndikimit social dhe konultimi publik; dhe Ekspertize e trajnuar mbi testimin dhe analizen e cilesinse e ujit .

6.2.1 Konsulenti supervizorKonsulenti supervisor i punesuar per mbikqyrjen e rehabilitimit te Koshnices, duhet te kete staf te trajnuar mjedisor qe te siguroje pajtueshmerine e kontraktorit me kerkesat e PMMS. Supervizori mund ta ndaje kete pergjegjesi me nje personel te trajnuar sic duhet me aprovimin e MBZHRAU. Do te mbahen regjistrime te trajnimit duke perfshire ndekjen e kursit specifik, te cilat do te perdoren per inspektim nga MBZHRAU. Trajnimi specific duhet te sigiurohet si me poshte :

Principet dhe procedurat per vleresimin e ndikimit ne mjedis; Bazat e menaxhimit te mjedisit; Vleresimi i pajtueshmerise, monitorimi dhe percjellja Procedurat e marrjes se kampioneve te ajrit, ujit dhe tokes; Impaktet e ndertimit, duke perfshire pune civile, kontrollin e sedimentimit dhe erozionit, mbajtja e dheut

dhe heqja e vegjetacionit; Menaxhimi i mbetjeve ; Menaxhimi i karburantit dhe lendeve te rrezikshme; Bazat e ekologjise ujore; Menaxhimi i ndertimit te kampit; dhe Auditimi dhe percjellja

6.2.1 Kontraktori i punimeve te rehabilitimit.Kontraktori i punimeve te rehabiltimit per SUK-Koshnice, duhet te kete staf te trajnuar mjedisor qe te siguroje pajtueshmerine e kontraktorit me kerkesat e PMMS. Do te mbahen regjistrime te trajnimit duke perfshire ndekjen e kursit specifik, te cilat do te perdoren per inspektim nga MBZHRAU. Trajnimi specific duhet te sigiurohet si me poshte :

Bazat e menaxhimit te mjedisit; Vleresimi i pajtueshmerise, monitorimi dhe percjellja Procedurat e marrjes se kampioneve te ajrit, ujit dhe tokes; Impaktet e ndertimit, duke perfshire pune civile, kontrollin e sedimentimit dhe erozionit, mbajtja e

dheut dhe heqja e vegjetacionit; Menaxhimi i mbetjeve ; Menaxhimi i karburantit dhe lendeve te rrezikshme; Menaxhimi i ndertimit te kampit; Procedurat e mardhenieve publike dhe konsultimit public; dhe Auditimi dhe percjellja

6.2.3 Konsulenti i pavarur monitorues mjedisorKonsulenti i pavarur monitorues mjedisor i punesuar per te mbikqyrur punimet e rehabilitimit duhet te trajnohet ne pajtueshmeri me infrastrukturen e rehabilitimit te SUK-Koshnice, duke perfshire dhe RAPorte dheprocedurat e marrjes se kampioneve mjesdisore, si me poshte :

Bazat e menaxhimit te mjedisit; Vleresimi i pajtueshmerise, monitorimi dhe percjellja Procedurat e marrjes se kampioneve te ajrit, ujit dhe tokes;


Impaktet e ndertimit, duke perfshire pune civile, kontrollin e sedimentimit dhe erozionit, mbajtja e dheut dhe heqja e vegjetacionit;

Menaxhimi i mbetjeve ; Menaxhimi i karburantit dhe lendeve te rrezikshme; Menaxhimi i ndertimit te kampit; Procedurat e mardhenieve publike dhe konsultimit public; dhe Auditimi dhe percjellja

6.2.4 Asistenca teknikePervec stafit te trajnuar ne buxhetin e trajnimit eshte perfshire dhe asistence teknike ngakonsulente te jashtem. Asistenca teknike mund te jete me kohe te plote nga MBZHRAU ose te perfshije vizita te shkrutra nga konsulente te jashten per te siguruar seminare ose workshop-e trajnuese.

Kostot e trajnimit per Koshnicen tregohen n Kapitullin 8

Ministry of Agriculture, Rural Development and Water Administration ESMP Koshnica I&D SchemeWRIP - Preparation of the Environmental and Social Management Plans (ESMPs) and Resettlement Actions Plans (RAPs) for the Rehabilitation of Irrigation Schemes/Systems

7.0 Plan i Implementimit –Procedurat Raportuese

7.1 Programi i implementimit

Tempizmi frekuenca dhe kohezgjatja e masave zbutese dhe monitorimit per Koshnicen duhet te perfshihet neprogramacionin e implementimit, duke treguar fazat dhe kordinimin e procedurave. Pas referimit mestudimin e fizibilitetit te pergatitur nga konsulenti JV RENARDET et al, periudha maximale e planifikuarper ndertim eshte jo me shume se 15 muaj per Koshnicen. Gjate kohes se pergatitjes se kesaj PMMS nje FA eperditesuar dhe nje projektim i detajuar nuk ishin te disponueshme.

Eshte e rendesishme qe puna ne Koshnice te te kordinohet me kujdes ne menyre qe te mos ndikoje neaktivitetet jetesore bujqesore te fermereve., vecanerisht gjate periudhave kritike kur ujitja eshte shume enevojshme.Problem qendron se punimet ne kanalet e ujitjes kryen ne sezonin me te thate qe te kete sa me pak uje , dhekjo periudhe perkon me kohen kur fermeret kane nevoj per ujitje. Moti gjithashtu duhet te merret parasysh seshume punime duhen shmangur nga muajt me te lagesht.

SF ekzistues nuk specifikon nje date per fillimin e punimeve ^chedule^ees per SUK Koshnice por jep indikacione per muajt e preferuar per secilen pune. Figura 7-1 tregon programacionin e punimeve rehabilituese ne SUK Koshnice dhe tregon se punimet do fillojne ne 2016. Sigurisht kjo ^chedule duhet te konfirmohet nga palet e interesuara dhe MBZHRAU

Figura 7-17: skedula e punimeve per SUK Koshnice (marre nga Projekti I Detajuar)

7.2 raportimi i procedurave

7.2.1 Ndertimi Kontraktoret e SUK Koshnice ne perputhje me dispozitat e kontrates do jene pergjegjes per implementimin eshumices se masave zbutese gjate fazes se ndertimit

Ne skedulen e punimeve kontraktoret duhet te perfsihjne te gjitha masat zbutese dhe inxhinieret supervizues duhet te sigurojne qe keto masa zbutese te implementohen. Kjo do sjelle nje ndjesi pronesie tek kontraktoret. Supervizim i saktegjate periudhes se ndertimit apo defekteve eshte shume i rendesishem ne perfshirjen me sukses te masave zbutese. Pritet qe te gjithe ekspertet te kene certifikimin e duhur dhe te akredituar nga shtetiShqiptar dhe institucionet perkatese.

RAPortet e progresit te pergatitura nga konsulenti do te perfsihjne te dhena mbi shendetin dhe sigurine (aksidente apo incidente) , mbrojten mjedisore (derdhjet e ndryshme), punetoret (numrin problemet etj ), marrdheniet me publikun (ankesat dhe shqetesimet) dhe trajnimin perkates .

Konsulenti supervisor duhet te kontrolloje RAPortet e kontraktoreve per koshnicen dhe ti nisi ato tek punesuesi ( MBZHRAU), duke perfshire shqetesimet shtese te implementimit te RAP dhe PMMS


Eshte e rendesishme qe punedhenesi , SEC dhe stafi i kontraktoreve te kene nje komunikim te mire mes njeritjetrit dhe paleve te interesuara per te siguruar nje rrjedhe te dy aneshme te informacionit, Kjo eshte me mirete behet me nje komitet te perbere nga nje perfaqesues i MBZHRAU (anetar i PIU), nje perfaqesues i qeverise lokale dhe nje anetar nga SUK. Ky komitet duhet te takohen rregulisht qe te jete efektiv pergjate fazes se ndertimit

Tabela 7-1 pershkruan menyrat e komunikimit te propozuara mes rezidenteve, punetoreve, punedhenesve dhe individeve te tjere te lidhur me projektin. Keto menyra mund te permiresohen ne momentin qe projekti ndertues fillon.

Tabela 7-31: Komunikimi i propozuar

Tipi i paleve teinteresuara

Intereset/shqetesimet Menyre kontakti Kontakt kyc

Rezidentet e Koshnices dhe individed e prekur nga punimet rehabilitues

Kompensimet ne menyre te pershtatshme (asistence financiare)

Shqetesime nga kampet e punes dhe aktivitetet shoqeruese

Humbja e tokave ôrum ii^s dhe peshkimit Akses ne sherbimet e komunitetit (shendet shkolla,

dyqane etj) Ruajtje e trashegimise kulturore Siguri e fshatrave prane dhe komunes Infromacion mbi punimet (shperthimet, mbylljet e

rrugeve,akses i reduktuar lumor)

Shqetesimet dhe problemet duhen komunikuar drejt drejtuesve te fshatit dhe me pas ne autoritetet lokale

Informacioni dhe perditesimet do ti kalohen publikut local nga kotraktori

Ankesat dhe shqetesimet duhet ti drejtohen komitetit qe perbehet nga palet e interesuara. (PIU,qeveri vendore, perfaqesues i SUK)

Per tu diskutuar

Punedhenesit

Mundesi punesimi Akomodim i pershtatshem Burimet (uje, ushqim) dhe strehim Paga konkuruese

Rekrutimi i banoreve local perms komunikimit oral

Problemet do drejtohen drejt vendeve pergjegjes

Kontraktoret

Palet e interesuara shteterore

Impakte mjedisore dhe socio-ekonomik Komunitet ôrum ii^s dhe

ôrum ii diskutimeve Per tu diskutuar

Punetoret dhe kampet e dertimit

Kodet e konduktimit te punetoreve Konflikte sociale mes punetoreve dhe banoreve Problemet e sjelljeve (kumari, dehja) Problemet mjedisore (keqperdorimi i resurseve

natyrore)

Takime javore me punetoret Takim individual me

punetoret e parregullt Kontraktoret

7.2.2 OperimiPasi SUK Koshnice te jete operativ , mirembatja do te jete nje factor kyc ne mbrojten e mjedisit. Gjate kesaj periudhe nje numer i madh masash dhe programesh mjedisore dhe sociale do te ndermerren nga orgaizata te ndryshme. RAPortet do te jene te pa kordinuara , veten nqs nje oragnizate menaxhuese kerkon te menaxhoje dhe ndjet te gjitha aspektet e projektit. Ne terma praktik kjo mund te behet shume lehte nga Bordi Rajonal i Ujrave dhe ARM

7.2.3 Plani Raportues RAPortet duhet te krijohen gjate te gjitha fazave te ndertimit dhe operimit te SUK Koshnice dhe duhet te permbaje informacione si : incidentet , konsultat me banoret e zones dhe komunes se prekur nga punimet , dhe implementimi i masave zbutese sipas WRIP. MBZHRAU duhet ti japi BB raporte te perditesuara sipas dokumentacionit te projektit dhe borxhit IBRD Frekuenca e ketyre Raporteve varet nga skedula e punimeve dhe natyra e shqetesimeve.Tabela 7-2 pershkruan âr ai e raporteve qe do prodhohen dhe jep indikacione mbi pergjegjesite.


Tabela 7-32: Sugjerime teRaporteve te jashtmePergjegjesi Tipi i Raportit Qellimi Frekuenca Derguar :

Inxinieri HSE i kontraktorit

raportim i aksidenteve /incidenteve

Njoftimi per aksidented dhe evente te pa planifikuara

Brenda 24 oreve MBZHRAU

Jo pajtueshmeriArsyeja dhe natyra mjedisore apo sociale e jopajtueshmerise

Brenda javesMBZHRAU

RAPorti mujorRAPortim tek inxhinieri konsulent

RAPortime mujoreMBZHRAU

Konsulenti supervisor

Lista e përditshme pajtueshmërisë

Checklist of environmental and social compliance of construction

I perditshem Internal

RAPorti mujor i pajtueshmerise

RAPort mujor brenda 10 diteve te marrjes se informacionit

MujorMBZHRAU

Konsulenti monitorues i pavarur mjedisor

Perditesime perfshire procedura monitorimi dhe menaxhimi

Per aprovim perpara implementimit

perpara implementimit MBZHRAU

Ndryshime kyc qe mund te kerkojne aprovime mjedisore

te sigurohet pajtueshmeria me aprovimet mjedisore

perpara implementimit MBZHRAU

RAPorte monitories mjedisor

Njoftim i papajtueshmerise me standartet mjedisore dhe parametrat

Varet nga parametrat mjedisor : ditor, mujor , vjetor etj shiko aneksin 7

MBZHRAU ARMAKM

1 8.0 Kosto dhe burimi it e ardhurave

8.1 Kostoja

PMMS e Koshnices ka dhene arsyet e kostos ne terma investimi inicial dhe ne shpenzime ektra per te implementuar masat e treguara ne planKosto e llogaritur me implementimet iniciale per PMMS e Koshnices eshte dhene ne tabelen 8-1 me posht.

Tabela 8-33 : llogaritje paraprake e kostots se PMMS Koshnice

Komponentet e PMMS KomenteKosto e

parashikuar neUSD

Masat zbutese te PMMS per tu perfshire ne specifikimet e kontrates se Kontraktorit

Bazuar ne perqindjen e totalit te kostos se ndertimit 29,901

Konsulenti I supervizimit inxhinierik – mjedisor – per tu perfshire ne kontraten e kontraktorit

Bazuar ne numrin e konsulenteve te M/S qe do te punesohen per mjedisin gjate punimeve ne skeme, te perfshira ne kontrate.

13,000

Monitorimi I Cilesise se Mjedisit gjate NdertimitMonitorimi I cilesise se Mjedisit bazuar ne mostrat e marra gjate fillimit dhe fundit teprojektit, dhe cdo 6 muaj, gjate ndertimit

3,200

Monitorim I pavarur gjate operimit

Bazuar ne dy lote monitorimi per cdo vit, (Dimer/Vere), pergjate 3 viteve ne pikat e vendosura te monitorimit per cilesine e ujit.

4,800


Asistence Teknike

1/13 e USD 75,000 (pergjate 3 viteve te operimit) 5,769

Parashikimi I konsulenteve te jashtem

Manuali I Funksioneve dhe procedurave Assistence ne zhvillimin e bazes se te dhenave mjedisore Ceshtje te vecanta – p.sh cilesia e ujit

Procedurat dhe Protokolli i PMM Asistence e MBZHRAU dhe riemerim I inxhinierit te mjedisit Asistence per zbatimin e planit te menaxhimit te pershtatur Koordinimi I kontraktorit

TORs

Zbatimi I I Planit te Menaxhimit te Pesticideve (shiko vecanerisht Aneksin perkates te PMMS)

1/13 e US 96,500(pergjate 3 viteve te operimit 7,423

TOTALI USD 64,094

Kosto e pergjithshme e ndertimit USD 598,029 Perqindja e Kostos se Ndertimit me masat zbutese Mjedisore 5.0%Numri I konsulenteve te M/R qe do te punesohet ne skeme per ceshtjet mjedisore 1Kohe e ndertimit ne muaj 13Numri I pikave te monitorimit te cilesise se ujit pergjate skemes se U/K 2

Jane dhene Kostot qe mund te ndodhin gjate zbatimit te projektit , ndertimit apo operimit , treguesit e parave,por mund te jete nevoja qe te ndryshohen pas shqyrtimit nga palet e interesuara. Eshte e rendesishtme te arrihen te gjitha kostot duke perfshire kostot administrative te projektit , konsulences dhe O&M , qe rezultojne nga mbledhjet per ndryshime te standarteve dhe te modifikimeve te projektit

Shume masa te PMMS Koshnice lidhen me planin projektues dhe pergatitjet. Konsulenti ka parashikuar qe masat e PMMS do te kushtojne rreth 5%te kostots totale te ndertimit dhe rehabilitimit.

Eshte supozuar me tej se tarifat e SEC do te lidhen me monitorimin e mjedisit dhe kostot e kontrates do te sigurohen nga kostot e ndertimit. Do te kete nje kosto te vecante per monitorimin e cilesise se mjedisit.

Per me teper per monitorimin e pavarur te mjedisit gjate periudhes 3 vjecare , trajnimin dhe asistencen teknike do te kete nje kosto tjeter

Kostoja totale e masave zbutese dhe permiresuese mjedisore dhe sociale per Koshnicen eshte USD 64,094 per 3 vjet . Ky total nuk perfshin : Cdo blerje dhe kompensim i tokes do te detajohet ne RAP per Koshnicen. Nqs konstatohet qe SUK

bashke me stacionin pompues nuk mund te rindertohen ne vendet ekzistente , atehere kjo do te perfshije nje pune me te madhe duke qene se kerkohe nje toke e re.

Detajet e plota mbi masat dhe monitorimin e shendetit jane zhvilluar nga autoriteti i duhur shendetsor. Per shendetin dhe sigurine gjate ndertimit eshte parashikuar nje shume prej 1000 USD si hde nje shume 1000USD per fushatat e ndergjegjesimit public.

Masat e identifikuara te rendesishme per suksesin e projektit , por qe nuk jane masa te rrepta zbutese sociale dhe mjedisore perfshijne (a)investimet kapitale (b)mbeshtetje e permiresuar per formimin dhe operimin e SHPU (c)aktivitete bujqesore dhe agro-ekonomike (kerkime , zgjerime,trajnime, implementimi i blegetorise se nevojshme , mekanizimi dhe menazhimi i demtuesve ) (d) kontributi i nismave rajonale p.sh peshkimi (e) aktivitete te zhvillimit komunitar


8.2 Burimi i fondeve

Fondet per te paguar aktivitetet qe lidhen me rehabilitimin e SUK do te vijne nga huazimi i Bankes Boterore.Sic u permend dhe me pare shumica e masave zbutese dhe monitoruese te PMMS do te perfsihhen ne kotraten e rehabilitimit te SUK. Eshte gjithashtu e mundur qe mund te perfshihen disa masa ne periudhen e garancise ndaj difekteve (PPD) qe supozohet te zgjase 12 muaj pertej dates se perfundimit.

Masat e propozuara zbutëse dhe monitoruese të destinuara për fazën operacionale të skemave I&D, do të jetëe arritshme dhe nga bashkepunimi i qeverise kijake dhe qendrore dhe burimi i fondeve do te jete nga borxhiWRIP dhe IBRD pergjate ndertimit dhe nga buxheti i shtetit gjate fazes se operimit.

WRIP (kompononti 4 pjesa B) parashikon krijimin e nje sistemi te monitorimit dhe vleresimit por vetem ne treguesit e impakteve dhe performances se prodhimit kyc.


9.0 Permbledhje e Degjeses PublikeDegjesa e publikut u fokusua ne planin e menaxhimit mjedisor dhe social te skemes se Koshnices (350 hame rjedhje te lire). Publiku u informua nga konsulenti dhe diskutoi vecanerisht per impaktin mjedisor,planin e menaxhimit te skemave ujitese, dhe procedurat per Planin e Veprimit per Risistemimet nqs do tekete nevoje.

9.1 Procedura e ndjekur per realizimin e degjeses publike

Realizimi i degjeses publike u bazua ne politikat e Bankes Boterore (OP 4.12) dhe legjislacionin shqiptar“Per Mjedisin”. Per organizimin e degjeses publike, fillimisht u njoftuan autoritetet e bashkise Devoll dheNjesise Administrative Miras. Ne date 24.06.2016 ne teritorin e njesise administrative Miras u vendosenlajmerime per popullaten mbi qellimin e takimit, daten, vendin dhe oren.

9.2 Axhenda e takimit

A. Hapja publike e takimit

Kryetari I Bashkise Devoll z. Bledon Nallbati

Prezanton

a. Pjesemaresitb. Gjendjen e sistemit te ujitjes dhe nevojen e reabilitimitc. Nje panorama te zhvillimt te bujqesise ne zonen e Mirasit

B. Drejtori I Drejtorise se Ujitjes dhe Kullimit ne MBZHRAU, z. Luan BreguPrezanton Skemen e ujitjes me gravitet (350 Ha)

C. Konsulenti (COWI, CEIA). Z. Spartak Sinojmeri

Prezanton permbledhjen e ESMP-se per skemen e Koshnices me PP

D. Diskutime

E. Konsulenti (COWI, CEIA). Z. Spartak Sinojmeri

Permbledhje e diskutimeve dhe propozimeve dhe mbyllja e degjeses

Pjesmarja

Ne takim moren pjese

a. Kryetari, z Bledon Nallbati dhe pjese e stafit te bashkiseb. Drejtori I Drejtorise se UjItjes e Kullimit ne MBZHRZU z. Luan Breguc. Specialist te Drejtorise se Ujitjes e Kullimit ne MBZHRZU dhe WRIP, z. Lida zhuveli dhe z.Tomi

Decolli, specialist mjedisi prane MBZHRAUd. Konsulentet spartak Sinojmeri dhe Bardhyl Qilimie. Kryetari I njesise Administrative Mirasf. Fermereg. Pjestare nga shoqeria civileh. Drejtori dhe inxhinjere te Bordit te Kullimit, Korce


Minutat e takimit

Degjesa publike u zhvillua ne ambjente e Bashkise Devoll, ne date 27.06.2016, ora 11-1230 minuta.

Takimi u hap nga Kryetari I Bashkise Devoll, z. Bledon Nallbati, I cili vuri ne dukje rendesine qe ka perzonen rurale te Devollit rerhabilitimi i skemave te ujitjes dhe ndikimin ne jeten ekonomike e sociale tefermereve. Ai vuri ne dukje gjithashtu, qe punimet rehabilituese nuk duhet te shkaktojne problem mjedisore esociale.

Z. Luan Bregu drejtor ne MBZHRAU, informoi pjesemaresit ne takim mbi shtrirjen e skemes qe do tereabilitohet dhe perspektiven e zhvillimit te skemave te tjera.

Z. Spartak Sinojmeri permblodhi Planin e Menaxhimit Mjedisor dhe Social per Skemen e Koshnices duke ufokusuar kryesisht ne efektet negative e positive ne mjedis, ne procedurat per rivendosjet nqs do te jene tenevojshme gjate zbatimit te punimeve rehabilituese etj.

Diskutime

Problemet mjedisore qe u ngriten ne degjesen publike per skemen e Koshnices.

Ne takim pervec te tjerave u ngriten probleme konkrete ne lidhje me impaktin mjedisor qe do keterehabilitimi i skemes se Koshnices si:

7.1. Kimet Zylfo. Kryetar i fshatit Dobraj

Kryetari i fshatit ngriti shqetesimin se ne fshatin Dobraj skema ekzistuese kalon ne mes te fshatit. Punimetrehabilituese mund te prekin rrjetin e kanaleve te ujrave te zeza dhe kabllot e energjise elektrike. Prandajekziston reziku i ndotjeve nga ujrat e zeza dhe i jetes se popullates.

Kryetari propozon devijimin e kanalit ne kete zone ose marjen e masave gjate punimeve te zbatimitper rruajtjen e infrastruktures ekzistuese.

Tubacioni qe kalon mes fshatit te shkarkoje dy portat e ujit ne hyrje dhe ne dalje te fshatit

Gjithashtu ne kete zone mund te kete shkarje dhe demtim te shtepive.

Prandaj hartuesit e projektit teknik te bashkepunojne me komunitetin per shmangjen e dukurive temesiperme.

7.2. Anesti Lubonja. Ing i Bordit te Kullimit Korce.

Inxhinjeri ngriti shqetesimin se ujrat e zeza te fshatit Koshnice derdhen ne rezervuar. Per pasoje shkaktohenndotje ne liqen dhe ne toke e bimet bujqesore gjate procesit te vaditjes.

Shqetesimi u ngrit perpara autoriteve vendore ne menyre qe paralelisht me rikonstruksionin e skemesse ujitjes te planifikohet ndertimi i gropave septike per cdo familje ose sistemi i kanalizimeve te ujravete bardha e te zeza

7.3. Zj. Enerida Hoxha, Banore e Njesise Administrative Miras, perfaqesuese e shoqerise civile


Zj. Ngriti shqetesimin e punesimit te femrave gjate punimeve rehabilituese se skemes se ujitjes dhe teshfrytezimit te ujit te rezervuarit per aktivitete te tjera ekonomike si peshkim e tj.

7.4. Haki Begolli, Kryetar i fshatit Menkulas

Kryetari i fshatit ngriti shqetesimin e cilesise se punimeve rehabilituese. Cilesia e dobet e punimeve mund teshkaktoje prishje te kanaleve, dalje te ujrave ne rruge, ndotje dhe permbytje te tokes, ndikime ne ujratfreatike etj. Prandaj ai propozoi

Pjesemarjen e komunitetit ne supervizionin e punimeve te rehabilitimit

7.5. Bledon Nallbati. Kryetar i Bashkise Devoll.

Per shmangjen e dukurive negative mjedisore propozon

Pjesmarjen e stafit te bashkise ne ekipin e supervizionit te punimeve rehabilituesePergatitjen nga firma ndertuese te planit te veprimit mjedisor.

Ne takim rreth ketyre problemeve diskutuan dhe Z. Gjergji Kote, Kryetar i fshatit Zicsht, Ilir Cenolli, Drejtori Bordit te Kullimit, Afrim Brato, ing i Bordit te Kullimit, Neki Pasho, fermer, Olsi Toska, Fermer, Drejtori iUjitjes dhe Kullimit ne MBZHRAU.

Gjate degjeses publike, pjesmaresit bene shume pyetje lidhur me shtrirjen e skemes se Koshnices dhendikimin ne mjedis gjat fazes se punimeve fushore.

Z. Spartak Sinojmeri i sqaroi pjesmaresit per cdo ceshtje te ngritur bazuar ne planin e menaxhimit mjedisor esocial te pergatitur. Konkluzionet dhe mbyllja e takimit u bene nga z. Luan Bregu, drejtor ne MBZHRAUdhe z. Spartak Sinojmeri, CEIA-COWI ekspert.


10 - ANEKSETAneks 1: Standarti Shqiptar i cilesise se ajrit per disa ndotes

Based upon the DCM, Nr.803, dated 4.12.2003 “On air quality norms”Criteria pollutant Averaging time Primary standards Secondary standard

Carbon monoxide 24 hour average 2 mg/m3

8 hour average 10 mg/m3

1 hour average 40 mg/m3

Nitrogen dioxide Annual (Arithmetic Mean) 60g/m3 Same as primary

4 hour average 95 μg/m3


Sulphur dioxide Annual (Arithmetic Mean) 60g/m3 35 g/m3



Ozone Annual (Arithmetic Mean) none 65 μg/m3

8 hour average 120 μg/m3 Same as primary

1 hour average 230 μg/m3 Same as primary

Particulate matter (PM10) Annual (Arithmetic Mean) 60 g/m3 Same as primary

24 hour average 150 g/m3 Same as primary

Particulate matter (PM2.5) Annual (Arithmetic Mean) 15 g/m3 Same as primary

24 hour average 66 g/m3 Same as primary

Lead Annual (Arithmetic Mean) 1 g/m3 Same as primary

24 hour average 1,5 g/m3

Benzene 8 hour average 5 g/m3 Same as primary

Toluene 24 hour average 420 g/m3 Same as primary

Xilene Annual (Arithmetic Mean) 1200 g/m3 none

Aneks 2: Te dhenat e popullsiseThe population data from the prefecture that encompasses KoshnicaI&D scheme is shaded in green in the following tables.Average Population by Sex and Prefecture

Prefecture2010 2011 2012

Total Male Female Total Male Female Total Male Female

Albania 2,913,019 1,457,661 1,455,358 2,904,776 1,455,073 1,449,703 2,900,487 1,455,904 1,444,583

Berat 151,375 76,225 75,150 148,161 74,564 73,597 145,943 73,608 72,335

Dibër 146,134 74,283 71,851 142,491 72,535 69,956 139,619 71,276 68,344

Durrës 267,712 134,352 133,360 272,021 136,754 135,267 274,865 138,621 136,244

Elbasan 308,298 155,333 152,966 306,040 153,975 152,065 304,130 153,260 150,870

Fier 327,621 165,269 162,352 322,540 163,050 159,490 319,159 161,724 157,435

Gjirokastër 80,322 40,508 39,814 76,563 38,745 37,818 74,174 37,621 36,553

Korçë 232,040 116,826 115,214 228,794 115,562 113,232 226,805 114,782 112,024

Kukës 90,313 45,439 44,874 88,621 44,651 43,970 87,198 44,046 43,153

Lezhë 140,245 70,002 70,243 139,363 69,673 69,690 138,671 69,555 69,116

Shkodër 227,344 112,444 114,900 224,021 111,131 112,891 221,977 110,341 111,636

Tiranë 755,366 373,420 381,946 772,290 381,963 390,327 785,075 388,926 396,149

Vlorë 186,252 93,563 92,690 183,874 92,471 91,403 182,874 92,146 90,728

Average Population by Sex and Prefecture


Prefecture

2013 2014

Density /km² (2014)

Total Male Female Total Male FemaleAlbania 2,897,3

651,458,648

1,438,717

2,894,476

1,460,984

1,433,492

100.7

Berat 145,167 73,436 71,731 143,888 73,003 70,886 80.0Dibër 138,386 70,855 67,531 137,399 70,669 66,730 53.1Durrës 275,338 139,274 136,065 275,698 139,804 135,895 359.9Elbasan 302,974 153,134 149,840 302,112 153,331 148,782 94.4Fier 317,951 161,591 156,360 316,406 161,200 155,206 167.4Gjirokastër

73,592 37,437 36,155 72,879 37,113 35,766 25.3

Korçë 226,174 114,803 111,372 225,116 114,593 110,523 60.7Kukës 86,514 43,831 42,683 85,967 43,696 42,271 36.2Lezhë 138,282 69,568 68,714 137,514 69,456 68,058 84.9Shkodër 221,347 110,362 110,986 219,879 109,833 110,047 61.7Tiranë 788,730 391,920 396,810 794,658 395,718 398,940 481.0Vlorë 182,914 92,441 90,473 182,963 92,572 90,391 67.6

Population Structure 2014

PrefectureTOTAL MALE FEMALE0-14 15-64 65+ 0-14 15-64 65+ 0-14 15-64 65+

Albania546,473

1,993,770

354,232

284,766

1,005,921

170,298

261,708 987,850 183,935

Berat 27,568 98,660 17,660 14,308 50,164 8,530 13,260 48,495 9,130Dibër 26,815 93,644 16,940 13,943 48,437 8,289 12,872 45,207 8,650Durrës 50,571 191,604 33,523 26,958 96,642 16,204 23,614 94,962 17,319Elbasan 58,156 206,819 37,137 30,098 105,291 17,941 28,058 101,528 19,196Fier 60,790 216,745 38,871 31,624 110,726 18,850 29,166 106,019 20,021Gjirokastër

13,859 50,090 8,929 7,255 25,529 4,329 6,605 24,561 4,600

Korça 43,326 154,123 27,667 22,499 78,687 13,407 20,827 75,435 14,261Kukës 16,617 58,774 10,575 8,591 29,989 5,115 8,026 28,785 5,460Lezhë 25,826 94,885 16,803 13,510 47,861 8,085 12,316 47,024 8,719Shkodër 42,057 150,841 26,981 21,515 75,486 12,831 20,542 75,354 14,150

Tirana146,791

551,046 96,821 76,514 273,249 45,956 70,278 277,797 50,865

Vlorë 34,097 126,540 22,326 17,953 63,858 10,761 16,144 62,682 11,565Urban and Rural Population 2010-2014

Prefectures2010 2011 2012

Total Urban Rural Urban Rural Urban Rural Urban Rural

Albania 2,913,018 1,541,308 1,371,710 2,904,776 1,564,138 1,340,638 2,900,486 1,595,699 1,304,787

Berat 151,375 66,631 84,744 148,160 65,252 82,908 145,942 64,207 81,735

Dibër 146,135 36,709 109,426 142,491 36,373 106,118 139,619 36,209 103,410

Durrës 267,712 198,618 69,093 272,021 205,995 66,025 274,865 214,689 60,176

Elbasan 308,298 120,305 187,993 306,039 119,132 186,907 304,130 118,536 185,594

Fier 327,621 128,469 199,152 322,540 128,232 194,307 319,159 128,609 190,550

Gjirokastër 80,321 38,866 41,454 76,562 38,133 38,429 74,173 37,591 36,583


Korça 232,041 91,074 140,966 228,794 89,945 138,848 226,805 89,259 137,545

Kukës 90,313 29,604 60,709 88,620 29,690 58,930 87,198 29,920 57,278

Lezhë 140,244 73,891 66,353 139,363 76,657 62,706 138,671 79,915 58,755

Shkodër 227,342 98,728 128,614 224,021 98,454 125,567 221,977 98,663 123,314

Tirana 755,366 538,315 217,051 772,291 555,040 217,251 785,075 575,137 209,938

Vlorë 186,251 120,099 66,152 183,873 121,232 62,641 182,873 122,964 59,909

Prefectures

2013 2014Urban Rural Urban Rural Urban Rural

Albania 2,897,365

1,633,617

1,263,748

2,894,476

1,653,100

1,241,376

Berat 145,167 63,381 81,786 143,888 62,974 80,915Dibër 138,386 36,158 102,228 137,399 36,134 101,265Durrës 275,338 224,413 50,925 275,698 229,406 46,293Elbasan 302,974 118,317 184,657 302,112 118,216 183,897Fier 317,951 129,391 188,560 316,406 129,792 186,614Gjirokastër

73,592 37,174 36,418 72,879 36,969 35,910

Korça 226,174 88,863 137,311 225,116 88,670 136,446Kukës 86,514 30,245 56,269 85,967 30,409 55,558Lezhë 138,282 83,562 54,720 137,514 85,435 52,080Shkodër 221,347 99,192 122,156 219,879 99,463 120,416Tirana 788,730 597,821 190,909 794,658 609,444 185,214Vlorë 182,914 125,102 57,811 182,963 126,190 56,772


Population Projections 2011 – 2031

PrefectureTOTAL PROJECTIONS FEMALE PROJECTIONS MALE PROJECTIONS

2011 2016 2021 2026 2031 2011 2016 2021 2026 2031 2011 2016 2021 2026 2031

Albania 2,907,362 2,888,996 2,863,311 2,827,569 2,782,309 1,451,690 1,423,372 1,405,910 1,390,550 1,369,680 1,455,672 1,465,624 1,457,401 1,437,019 1,412,629

Berat 149,672 138,625 129,354 121,017 113,370 74,392 67,241 62,158 58,047 54,201 75,280 71,384 67,196 62,970 59,169

Dibër 144,195 129,434 116,812 105,741 95,680 70,884 62,136 55,431 49,956 44,928 73,311 67,298 61,381 55,785 50,752

Durrës 269,784 275,017 278,305 279,954 279,796 134,370 134,462 135,119 135,793 135,596 135,414 140,555 143,186 144,161 144,200

Elbasan 306,939 290,680 276,326 263,059 250,275 152,512 142,305 134,650 128,278 122,001 154,427 148,375 141,676 134,781 128,274

Fier 324,864 308,070 293,223 279,070 265,633 160,767 148,353 139,672 132,579 125,714 164,097 159,717 153,551 146,491 139,919

Gjirokastër 78,405 70,532 64,136 58,478 53,508 38,753 34,433 31,256 28,594 26,235 39,652 36,099 32,880 29,884 27,273

Korça 230,261 224,872 217,996 210,114 201,976 114,001 110,111 106,662 103,231 99,548 116,260 114,761 111,334 106,883 102,428

Kukës 89,400 80,635 73,423 67,220 61,341 44,398 39,627 35,878 32,776 29,835 45,002 41,008 37,545 34,444 31,506

Lezhë 139,733 131,871 125,959 120,986 116,345 69,992 64,538 61,118 58,619 56,226 69,741 67,333 64,841 62,367 60,119

Shkodër 225,547 213,992 204,898 196,915 188,816 113,706 106,884 102,035 98,133 94,133 111,841 107,108 102,863 98,782 94,683

Tirana 763,560 833,088 888,786 932,349 965,108 385,921 419,058 446,941 469,902 487,430 377,639 414,030 441,845 462,447 477,678

Vlorë 185,002 192,180 194,093 192,666 190,461 91,994 94,224 94,990 94,642 93,833 93,008 97,956 99,103 98,024 96,628


Aneks 3: Te dhena mbi punesiminThe employment and unemployment data from the prefecture that encompasses KoshnicaI&D scheme is shaded in green in the following tables:

PunesimiEmployment - public administrationPrefectures

2010 2011 2012 2013 2014

Albania166,337

165,100

164,400

163,900

163,885

Berat 8,527 8,409 8,413 8,347 8,295Dibër 9,301 8,772 8,974 8,992 8,835Durrës 12,915 12,995 12,473 11,754 11,700Elbasan 13,521 14,035 13,783 13,703 13,599Fier 14,285 13,658 14,561 13,636 13,596Gjirokastër

6,283 5,939 5,802 5,801 5,721

Korça 10,501 10,113 9,773 9,823 9,682Kukës 5,869 5,736 5,295 5,264 5,102Lezhë 6,823 6,578 6,679 6,764 6,683Shkodër 11,989 11,505 11,547 11,553 11,213Tirana 55,676 57,052 57,070 58,079 59,444Vlorë 10,647 10,308 10,029 10,184 10,015

Employment - non-agricultural sectorPrefectures

2010 2011 2012 2013 2014

Albania241,836

256,287

268,690

290,763

318,571


5,715 6,315 3,500 4,030 4,936

Korça 12,351 12,422 12,790 12,650 12,685Kukës 1,828 2,095 1,968 2,076 2,040Lezhë 7,906 8,078 8,515 8,541 9,256Shkodër 13,457 13,727 13,665 13,764 13,882

Tirana119,428

124,389

135,341

153,014

173,360

Vlorë 16,801 17,924 17,928 18,024 19,732

Employment - agricultural private sectorPrefectures

2010 2011 2012 2013 2014

Albania491,361

526,412

526,260

462,253

442,883



12,705 13,652 13,900 15,067 14,892


Employment - public local administrationPrefectures

2010 2011 2012 2013 2014

Albania 13,785 13,941 14,684 14,988 15,065Berat 995 964 968 966 967Dibër 645 704 678 682 688Durrës 985 1,025 1,042 1,027 998Elbasan 1,448 1,454 1,498 1,498 1,498Fier 1,597 1,548 1,660 1,745 1,691Gjirokastër

679 709 709 717 679

Korça 1,178 1,190 1,217 1,212 1,202Kukës 831 828 897 897 897Lezhë 775 777 873 873 873Shkodër 1,157 1,154 1,191 1,191 1,191Tirana 2,676 2,770 2,741 2,970 3,163Vlorë 819 818 1,210 1,210 1,218

Employment - public local administration - communesPrefectures

2010 2011 2012 2013 2014

Albania 6,815 6,844 7,250 7,302 7,276Berat 515 471 480 486 487Dibër 415 441 417 418 423Durrës 352 344 374 365 377Elbasan 766 765 779 779 779Fier 932 903 950 1,047 1,024Gjirokastër

409 395 402 410 408

Korça 703 687 727 727 712Kukës 349 349 357 357 357Lezhë 327 329 345 345 345Shkodër 695 692 732 732 732Tirana 1,033 1,146 1,123 1,072 1,062Vlorë 319 322 564 564 570

Employment - public local administration - municipalities


Prefectures

2010 2011 2012 2013 2014

Albania 5,542 5,583 5,890 6,144 6,281Berat 348 357 348 340 340Dibër 160 176 174 177 178Durrës 536 584 582 574 545Elbasan 570 577 607 607 607Fier 563 538 601 590 559Gjirokastër

190 192 185 185 190


Employment - public local administration - prefecturesPrefectures

2010 2011 2012 2013 2014

Albania 1,428 1,514 1,544 1,542 1,508Berat 132 136 140 140 140Dibër 70 87 87 87 87Durrës 97 97 86 88 76Elbasan 112 112 112 112 112Fier 102 107 109 108 108Gjirokastër

80 122 122 122 81

Korça 88 88 88 88 88Kukës 117 117 172 172 172Lezhë 128 128 125 125 125Shkodër 141 141 139 139 139Vlorë 167 167 152 152 146

Papunesiaregistered unemployed jobseekers 2014

Prefecture total femaleyouth 15-24

primaryupper 2ary general

upper 2ary vocational

Tertiary

Albania 141,998 72,467 22,282 76,929 39,299 17,627 8,143Berat 6,140 3,049 605 3,290 1,433 1,231 186Dibër 6,004 2,718 1,313 3,500 1,386 770 348Durrës 9,734 4,650 1,590 5,386 2,590 1,021 737Elbasan 16,308 7,774 2,797 9,032 5,263 1,773 241Fier 16,755 9,485 2,767 8,445 3,678 3,337 1,296Gjirokastër

4,820 2,395 638 2,367 1,603 408 441

Korça 9,929 5,144 1,104 5,583 2,548 1,204 594Kukës 10,727 5,353 2,056 5,252 3,740 1,397 338


Lezhë 13,978 6,921 2,136 8,266 4,193 923 597Shkodër 16,449 7,719 2,089 8,004 5,537 2,120 788Tirana 21,675 12,229 3,514 12,589 4,769 2,724 1,594Vlorë 9,479 5,029 1,673 5,216 2,560 720 983

registered unemployed jobseekers 2013




Tertiary

Albania 142,648 73,696 22,318 77,759 41,243 17,690 5,956Berat 6,492 3,425 694 3,557 1,494 1,294 147Dibër 6,416 2,959 1,330 3,872 1,539 814 192Durrës 9,001 4,665 1,236 5,230 2,420 987 365Elbasan 16,288 7,780 2,744 8,882 5,244 1,980 182Fier 16,490 9,309 2,845 8,408 3,660 3,302 1,120Gjirokastër

5,036 2,725 628 2,369 1,867 394 405

Korça 9,911 5,224 1,080 5,726 2,583 1,136 466Kukës 11,210 5,530 2,175 5,425 4,085 1,431 269Lezhë 15,317 7,612 2,434 9,151 4,622 927 618Shkodër 18,901 8,910 2,799 8,103 7,603 2,570 625Tirana 20,508 11,578 3,192 12,481 4,443 2,507 1,076Vlorë 7,078 3,978 1,162 4,556 1,684 347 491





Tertiary

Albania 142,530 73,290 22,129 77,870 41,145 17,879 5,635Berat 6,694 3,530 726 3,544 1,630 1,351 170Dibër 6,956 3,184 1,321 4,199 1,664 906 187Durrës 8,876 4,722 1,318 5,072 2,363 1,014 428Elbasan 16,174 7,726 2,663 8,741 5,203 2,012 218Fier 16,124 8,767 2,584 8,173 3,765 3,205 981Gjirokastër

5,068 2,833 596 2,357 1,916 370 425

Korça 9,260 4,922 1,013 5,352 2,446 1,026 436Kukës 10,018 4,872 1,861 4,930 3,714 1,298 76Lezhë 14,699 7,308 2,294 8,921 4,367 846 565Shkodër 19,893 9,171 3,615 8,457 7,973 2,731 733Tirana 21,819 12,369 3,082 13,097 4,839 2,805 1,079Vlorë 6,950 3,885 1,055 5,027 1,269 317 337

registered unemployed jobseekers 2011Prefecture total female youth 15- primary upper upper Tertiary


24 2ary general

2ary vocational


5,326 2,832 662 2,447 1,994 389 496

Korça 9,159 4,911 1,010 5,259 2,441 1,007 452Kukës 9,457 4,570 1,713 4,614 3,561 1,246 37Lezhë 14,233 6,970 3,107 8,801 4,175 792 465Shkodër 21,166 9,590 4,551 8,965 8,404 3,004 792Tirana 21,732 12,368 2,790 12,908 4,792 3,086 946Vlorë 6,782 3,779 1,036 4,918 1,312 281 271





Tertiary


5,328 2,924 609 2,424 1,889 527 488

Korça 9,432 4,612 984 5,263 2,563 1,116 490Kukës 9,408 4,989 1,707 4,400 3,519 1,451 38Lezhë 14,104 6,766 3,244 8,699 4,083 879 443Shkodër 21,211 9,451 4,628 8,900 8,399 3,127 786Tirana 21,599 12,151 2,546 12,548 5,014 3,096 941Vlorë 6,765 3,766 909 4,392 1,681 421 272

registered jobseekers long term unemploymentPrefecture 2010 2011 2012 2013 2014Albania 89,269 88,768 86,975 87,276 82,133Berat 4,213 4,369 4,788 4,696 4,174Dibër 4,569 4,006 3,403 3,018 2,570Durrës 3,074 3,096 3,715 4,263 3,872Elbasan 10,262 9,960 9,882 9,933 9,953Fier 12,490 11,865 11,288 11,501 11,584Gjirokastër

3,848 3,655 3,330 3,241 3,131

Korça 5,246 5,383 5,594 6,248 6,579Kukës 2,360 2,607 2,595 2,990 3,472


Lezhë 9,074 9,420 9,798 9,775 8,275Shkodër 15,812 15,700 14,512 13,807 11,077Tirana 14,761 14,986 14,865 14,744 14,754Vlorë 3,560 3,720 3,206 3,060 2,694

registered jobseekers long term unemployment - femalePrefecture 2010 2011 2012 2013 2014Albania 44,123 44,085 43,261 43,636 41,929Berat 2,143 2,246 2,440 2,386 2,105Dibër 1,559 1,396 1,405 1,255 1,017Durrës 1,660 1,650 1,769 1,687 1,656Elbasan 4,698 4,598 4,556 4,550 4,568Fier 6,494 6,231 6,101 6,368 6,381Gjirokastër

2,234 2,086 1,843 1,714 1,639


registered jobseekers receiving unemployment -benefitPrefecture 2010 2011 2012 2013 2014Albania 9,265 8,537 9,772 7,824 7,395Berat 260 301 412 223 313Dibër 563 476 471 355 414Durrës 701 630 708 530 398Elbasan 818 846 974 793 785Fier 294 360 562 315 315Gjirokastër

233 220 299 216 200

Korça 939 757 885 850 625Kukës 1,153 1,032 982 1,008 764Lezhë 699 555 474 331 273Shkodër 1,225 1,133 1,110 962 748Tirana 1,957 1,867 2,420 1,942 2,200Vlorë 423 361 476 299 361

registered jobseekers receiving unemployment -benefit - femalePrefecture 2010 2011 2012 2013 2014Albania 4,692 4,305 4,794 3,947 3,590Berat 113 126 183 109 132Dibër 244 225 215 134 125Durrës 417 345 357 267 203Elbasan 382 396 443 357 343Fier 154 152 195 143 139


Gjirokastër

154 136 182 117 92


average monthly wages in public sector ALLPrefecture 2010 2011 2012 2013 2014Albania 44,376 46,665 50,092 51,250 53,025Berat 42,376 44,672 46,836 48,855 50,327Dibër 43,158 45,245 48,612 50,090 52,126Durrës 44,152 46,611 48,811 50,355 52,513Elbasan 43,407 45,818 47,925 49,715 50,127Fier 44,354 46,863 49,921 52,115 52,301Gjirokastër

45,038 47,505 49,811 51,773 51,827

Korça 43,862 46,537 50,250 51,650 51,888Kukës 47,430 49,946 48,850 50,252 52,293Lezhë 41,223 44,061 46,153 47,651 49,141Shkodër 44,761 47,033 49,500 51,544 51,911Tirana 48,131 51,515 56,037 59,450 59,966Vlorë 44,616 47,125 49,500 51,551 52,380average number families benefiting social assistancePrefecture 2010 2011 2012 2013 2014Albania 96,867 99,493 98,810 104,398 78,072Berat 5,340 5,084 4,562 4,527 2,882Dibër 13,764 14,480 14,317 14,981 13,045Durrës 1,439 1,438 1,402 1,403 1,116Elbasan 12,626 13,445 13,616 14,458 10,277Fier 3,966 4,187 4,190 4,547 3,411Gjirokastër

2,154 2,466 2,577 2,898 2,000


average monthly social assistance fund by prefectures 000 ALLPrefecture 2010 2011 2012 2013 2014Albania 334,437 362,579 360,921 387,987 297,447Berat 17,339 16,889 14,394 14,225 10,270Dibër 48,067 54,863 51,473 54,851 47,328Durrës 5,638 5,770 5,315 5,264 5,026Elbasan 39,509 41,979 43,170 44,962 36,920Fier 13,825 14,793 15,045 15,865 10,735Gjirokastë 8,074 9,556 8,898 9,351 6,555


rKorça 25,930 29,877 28,319 28,398 25,503Kukës 44,126 46,618 47,786 53,227 43,487Lezhë 31,378 30,727 28,447 28,266 23,969Shkodër 57,859 58,317 62,672 61,949 47,638Tirana 36,149 45,894 49,172 64,670 34,282Vlorë 6,544 7,295 6,230 6,960 5,733

Aneks 4: Te dhena mbi edukimin sipas prefekturesThe education data from the prefecture that encompassesKoshnica I&D scheme is shaded in green in the following tables.Schools of Basic Education

Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014Total Urban Total Urban Total Urban Total Urban Total Urban

Albania 1,600 452 1,496 445 1,473 435 1,472 434 1,464 434Berat 103 26 97 25 94 25 94 25 94 25Dibër 97 13 98 12 98 12 97 12 97 11Durrës 113 45 107 46 105 43 105 43 105 43Elbasan 219 36 213 34 197 34 198 34 198 35Fier 176 46 170 47 172 46 171 45 169 44Gjirokastër

61 15 48 14 47 14 47 14 46 13

Korça 131 28 127 27 127 27 125 25 125 26Kukës 105 9 83 10 82 9 82 9 83 10Lezhë 84 23 76 22 77 21 79 23 80 23Shkodër 147 36 136 37 136 37 138 38 137 40Tirana 248 136 238 132 239 127 235 126 230 123Vlorë 116 39 103 39 99 40 101 40 100 41

No Teachers in Schools basic education


Albania27,241 11,965

25,973

11,54425,584

11,29125,263

11,14625,051

11,069

Berat 1,464 610 1,424 574 1,388 553 1,317 501 1,343 534Dibër 1,750 410 1,581 358 1,556 361 1,528 353 1,510 341Durrës 2,267 1,207 2,171 1,188 2,119 1,125 2,084 1,108 2,031 1,091Elbasan 3,221 980 3,071 960 2,991 906 2,979 924 2,984 941Fier 3,196 1,056 3,008 1,045 2,984 1,026 2,979 1,038 2,924 994Gjirokastër

911 405 897 394 860 373 867 385 863 392

Korça 2,015 657 2,118 707 2,042 709 2,000 675 1,977 675Kukës 1,252 309 1,132 294 1,115 281 1,104 279 1,115 289Lezhë 1,476 547 1,335 520 1,289 509 1,271 506 1,241 488Shkodër 2,463 1,049 2,321 1,003 2,278 979 2,296 991 2,266 967Tirana 5,474 3,736 5,273 3,558 5,329 3,532 5,257 3,476 5,219 3,450Vlorë 1,752 999 1,642 943 1,633 937 1,581 910 1,578 907Pupils Enrolled Basic Schools


No Teachers in Schools basic education


Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

Albania 439,995

211,142

420,684

201,046

403,704

192,146

390,837

185,387

377,074

178,604

Berat21,703 10,529

20,382

9,83919,466

9,37918,740

9,00218,000

8,639

Dibër26,830 12,908

25,166

12,054

23,725

11,23222,405

10,529

21,200

9,897

Durrës43,357 20,771 41,811

19,936

40,372

19,240

39,568

18,774

38,247

18,059

Elbasan48,066 23,219

45,138

21,767

42,841

20,534

41,341

19,670

39,022

18,678

Fier48,519 23,188

45,985

21,928

43,837

20,755

42,096

19,918

40,512

19,124

Gjirokastër

9,685 4,692 9,121 4,369 8,656 4,177 8,330 3,957 8,112 3,877

Korça30,251 14,570

28,717

13,775

27,387

13,065

26,794

12,779

25,897

12,282

Kukës18,584 8,807

17,621

8,31116,736

7,798 15,811 7,33114,948

6,862

Lezhë23,623 11,424

22,461

10,738

21,178

10,018

20,136

9,45719,296

9,005

Shkodër37,008 17,650

35,086

16,724

33,198

15,798

31,375

14,948

29,578

14,067

Tirana 107,226

51,377104,866

50,085

102,673

48,998

101,255

48,136

99,902

47,468

Vlorë25,143 12,007

24,330

11,52023,635

11,15222,986

10,886

22,360

10,646

Pupils Enrolled Primary Schools

Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

Albania 224,781

106,917

215,660

102,276

206,617

97,583

198,897

93,774

195,720

92,609

Berat 10,961 5,273 10,300

4,930 9,733 4,661 9,373 4,471 9,193 4,414

Dibër 13,939 6,631 13,126

6,200 12,116 5,615 11,096 5,081 10,564

4,795

Durrës 22,535 10,703 21,800

10,319

20,953

9,869 20,463

9,626 20,174

9,502

Elbasan 23,895 11,381 22,454

10,693

21,234

10,155

20,239

9,626 19,840

9,528

Fier 24,165 11,479 23,008

10,879

22,153

10,408

21,311 9,964 21,064

9,881


Gjirokastër

4,736 2,336 4,498 2,154 4,298 2,084 4,172 1,983 4,247 2,037

Korça 15,318 7,337 14,593

6,971 13,813

6,511 13,500

6,437 13,418

6,366

Kukës 9,752 4,574 9,160 4,279 8,594 3,949 8,020 3,677 7,486 3,400Lezhë 12,012 5,632 11,463 5,360 10,69

84,911 10,00

84,594 9,686 4,509

Shkodër 18,853 8,930 17,682

8,406 16,624

7,905 15,469

7,365 14,619

6,986

Tirana 55,842 26,571 55,215

26,271

54,255

25,848

53,285

25,346

53,533

25,516

Vlorë 12,773 6,070 12,361

5,814 12,146

5,667 11,961 5,604 11,896 5,675

Pupils Enrolled Public Basic Schools

Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

Albania 418,754

201,332

399,504

191,158

382,870

182,452

370,238

175,682

356,347

168,842

Berat21,164 10,306

19,881

9,63618,945

9,16818,231

8,79317,498

8,416

Dibër26,765 12,890

25,142

12,048

23,719

11,23022,405

10,529

21,200

9,897

Durrës41,202 19,741

39,597

18,902

38,065

18,162

37,188

17,674

35,768

16,895

Elbasan47,517 22,918

44,636

21,516

42,428

20,319

40,946

19,471

38,616

18,470

Fier45,459 21,879

43,156

20,671

41,171

19,586

39,629

18,797

38,060

18,035

Gjirokastër

9,443 4,577 8,948 4,286 8,432 4,068 8,044 3,813 7,743 3,691

Korça29,128 14,049

27,515

13,218

26,199

12,524

25,629

12,227

24,895

11,815

Kukës18,528 8,791

17,564

8,29316,736

7,798 15,811 7,33114,948

6,862

Lezhë22,811 11,067

21,500

10,305

20,162

9,55719,095

8,97818,214

8,498

Shkodër33,596 16,072

31,645

15,057

29,91114,214

28,144

13,344

26,400

12,514

Tirana99,987 47,943

97,594

46,635

95,376

45,577

93,969

44,696

92,436

43,953

Vlorë23,154 11,099

22,326

10,591

21,726

10,249

21,147

10,029

20,569

9,796


Pupils Enrolled Public Primary Schools

Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

Albania 213,109

101,606

204,027

97,009

195,279

92,492

187,860

88,670

184,410

87,393

Berat 10,624 5,133 9,976 4,804 9,389 4,522 9,027 4,327 8,843 4,253Dibër

13,895 6,61713,109

6,195 12,110 5,613 11,096 5,08110,564

4,795

Durrës21,244 10,103

20,485

9,72019,613

9,259 19,110 9,00018,746

8,842

Elbasan23,603 11,219

22,189

10,561

21,017

10,046

20,029

9,51919,612

9,415

Fier22,777 10,900

21,702

10,309

20,898

9,87220,161

9,45319,876

9,387

Gjirokastër

4,535 2,237 4,325 2,071 4,088 1,984 3,920 1,858 3,948 1,888

Korça14,577 6,978

13,835

6,628 13,114 6,20512,855

6,12412,878

6,117

Kukës 9,719 4,564 9,134 4,269 8,594 3,949 8,020 3,677 7,486 3,400Lezhë

11,415 5,36610,782

5,053 9,992 4,588 9,307 4,264 8,982 4,178

Shkodër17,191 8,185 16,116 7,699

15,198

7,27014,122

6,73113,245

6,345

Tirana51,858 24,731

51,135

24,395

50,166

23,991

49,260

23,479

49,318

23,542

Vlorë11,671 5,573 11,239 5,305 11,100 5,193

10,953

5,15710,912

5,231

Pupils Graduated in Basic Schools

Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

Albania52,287 25,834

51,186

25,155

50,380

24,579

47,819

23,164

44,139

21,294

Berat 2,723 1,406 2,573 1,238 2,523 1,223 2,372 1,144 2,288 1,145Dibër 3,161 1,490 3,015 1,475 2,850 1,399 2,624 1,256 2,528 1,206Durrës 4,790 2,240 4,826 2,360 4,634 2,286 4,632 2,278 4,461 2,151Elbasan 5,831 2,959 5,511 2,822 5,414 2,690 5,544 2,698 4,906 2,406Fier 5,989 2,969 5,890 2,894 5,861 2,773 5,274 2,545 4,856 2,292Gjirokastër

1,189 553 1,258 608 1,224 594 1,061 462 969 486

Korça 3,674 1,828 3,654 1,825 3,421 1,649 3,276 1,577 2,468 1,200Kukës 2,015 937 1,939 920 2,083 993 1,850 891 1,825 862Lezhë 2,974 1,541 2,799 1,406 2,700 1,336 2,491 1,260 2,358 1,142Shkodër 4,345 2,146 3,811 1,865 4,216 2,095 4,011 1,972 3,680 1,746Tirana

12,647 6,31912,868

6,22512,355

6,063 11,790 5,697 11,209 5,378

Vlorë 2,949 1,446 3,042 1,517 3,099 1,478 2,894 1,384 2,591 1,280


Pupils Graduated in Public Basic Schools

Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

Albania49,766 24,604

48,551

23,887

47,853

23,318

45,350

21,913

41,729

20,098

Berat 2,660 1,373 2,518 1,216 2,472 1,200 2,325 1,122 2,255 1,128Dibër 3,153 1,487 3,008 1,474 2,850 1,399 2,624 1,256 2,528 1,206Durrës 4,559 2,116 4,608 2,257 4,379 2,153 4,361 2,158 4,153 2,009Elbasan 5,779 2,928 5,439 2,787 5,357 2,657 5,488 2,669 4,864 2,383Fier 5,465 2,713 5,360 2,643 5,402 2,568 4,880 2,365 4,509 2,121Gjirokastër

1,185 552 1,258 608 1,224 594 1,061 462 969 486


11,761 5,88412,033

5,821 11,541 5,62510,985

5,27110,407

5,001

Vlorë 2,726 1,342 2,796 1,400 2,823 1,340 2,687 1,280 2,393 1,173

Number of Secondary Schools

Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

TotalGeneral

TotalGeneral

TotalGeneral

TotalGeneral

TotalGeneral

Albania 500 430 508 445 507 437 511 444 512 447Berat 28 23 28 24 29 25 28 24 28 24Dibër 23 22 23 21 23 21 24 22 25 24Durrës 33 28 34 30 34 28 36 30 36 31Elbasan 55 48 54 48 54 48 54 49 53 48Fier 63 56 63 58 62 56 64 59 64 59Gjirokastër

21 18 22 19 22 19 22 19 22 19


Number of Public Upper Secondary Schools

Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

TotalGeneral

TotalGeneral

TotalGeneral

TotalGeneral

TotalGeneral

Albania 382 326 384 328 383 327 385 331 386 332Berat 24 19 24 20 24 20 24 20 24 20Dibër 22 21 22 20 22 20 23 21 24 23


Durrës 22 18 22 18 22 18 23 19 23 19Elbasan 49 43 48 42 48 42 48 43 48 43Fier 41 37 42 38 42 38 43 39 43 39Gjirokastër

21 18 21 18 21 18 21 18 21 18


Teachers in Secondary Schools

Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

Albania 8,250 5,080 8,179 5,088 8,473 5,295 8,610 5,476 8,606 5,462Berat 477 259 458 256 458 257 450 257 460 260Dibër 329 169 318 173 327 172 343 186 345 184Durrës 613 389 619 398 666 446 695 455 664 445Elbasan 850 510 843 496 855 515 854 514 850 520Fier 1,008 624 929 591 926 581 931 594 934 561Gjirokastër

281 144 278 137 301 160 250 129 285 150

Korça 661 364 666 373 672 371 679 381 666 380Kukës 222 121 227 119 238 127 254 142 253 150Lezhë 401 237 383 229 412 260 425 270 445 282Shkodër 780 471 748 455 799 484 790 476 788 489Tirana 2,038 1,423 2,143 1,502 2,246 1,568 2,364 1,710 2,310 1,666Vlorë 590 369 567 359 573 354 575 362 606 375

Teachers in Public Upper Secondary Schools

Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

Albania 6,858 4,215 6,702 4,145 6,907 4,316 6,971 4,407 7,107 4,491Berat 454 248 435 244 434 246 425 248 435 252Dibër 320 165 311 170 326 172 342 186 345 184Durrës 480 301 481 310 508 333 524 341 525 342Elbasan 789 474 785 464 800 486 805 488 806 495Fier 751 483 694 451 690 436 723 462 735 436Gjirokastër

268 144 270 136 293 159 244 128 279 149

Korça 613 338 591 327 592 326 596 337 601 350Kukës 220 120 222 117 235 125 251 141 253 150Lezhë 389 231 374 224 388 243 391 250 393 255Shkodër 599 351 603 354 603 360 599 359 595 360Tirana 1,504 1,063 1,496 1,063 1,595 1,146 1,614 1,170 1,689 1,225Vlorë 471 297 440 285 443 284 457 297 451 293


Pupils enrolled in Upper Secondary Schools

Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

Albania 140,657

65,854150,134

69,388

152,182

70,165

154,425

70,891

151,937

69,301

Berat 8,414 3,698 8,970 3,828 8,570 3,634 8,837 3,684 8,323 3,464Dibër 6,720 3,276 7,381 3,362 7,497 3,402 7,308 3,501 6,925 3,436Durrës

11,654 5,56713,901

6,22915,153

6,70515,551

6,84115,152

6,728

Elbasan13,768 6,819

14,514

6,82714,919

6,97115,246

7,02315,152

7,019

Fier15,679 7,387

15,886

7,52915,579

7,42115,873

7,41215,797

7,224

Gjirokastër

3,638 1,757 4,011 1,822 3,847 1,805 3,765 1,728 3,482 1,622

Korça9,957 4,555

10,733

4,873 11,182 5,032 11,403 5,097 11,416 5,038

Kukës 5,372 2,504 6,227 3,021 6,070 2,849 5,901 2,806 5,479 2,558Lezhë 6,987 3,653 7,555 3,909 7,774 4,009 7,734 3,950 7,590 3,775Shkodër

11,346 5,21612,249

5,652 11,929 5,52312,399

5,662 11,951 5,471

Tirana38,602 17,254

39,924

18,062

40,689

18,632

41,243

18,943

40,532

18,594

Vlorë8,520 4,168 8,783 4,274 8,973 4,182 9,165 4,244

10,138

4,372

Pupils enrolled in Public Upper Secondary Schools

Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

Albania 128,360

59,596136,188

62,544

136,329

62,796

137,105

63,033

133,794

60,999


10,531 4,91812,128

5,40812,310

5,61912,062

5,482 11,568 5,225

Elbasan13,426 6,716

14,138

6,72314,563

6,87314,873

6,92314,822

6,927

Fier13,002 6,007

13,138

6,03212,764

5,90713,076

5,98912,881

5,738

Gjirokastër

3,608 1,732 3,976 1,822 3,816 1,805 3,734 1,728 3,454 1,622

Korça9,445 4,259

10,073

4,49210,429

4,60910,716

4,70810,666

4,612

Kukës 5,352 2,495 6,205 3,013 6,046 2,842 5,885 2,801 5,479 2,558Lezhë 6,864 3,605 7,401 3,826 7,522 3,858 7,309 3,720 7,034 3,515Shkodër 9,856 4,317 10,57 4,658 10,12 4,443 10,44 4,563 9,945 4,311


Pupils enrolled in Public Upper Secondary Schools

Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

7 6 6Tirana

34,242 15,27335,149

15,948

35,737

16,560

35,889

16,682

35,135

16,281

Vlorë 7,181 3,477 7,432 3,604 7,494 3,432 7,665 3,471 8,277 3,509

Pupils enrolled in Gymnasium

Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

Albania 120,651

59,662131,437

64,590

133,002

65,906

130,137

65,594

124,619

63,456


9,919 5,266 11,952 5,90913,016

6,35512,970

6,47712,478

6,368

Elbasan11,541 6,167

12,553

6,39413,042

6,68912,762

6,60112,231

6,527

Fier14,208 6,994

14,631

7,32114,358

7,30814,362

7,29114,142

7,108

Gjirokastër

3,228 1,612 3,679 1,720 3,498 1,717 3,328 1,630 3,011 1,514

Korça 8,191 4,060 9,051 4,458 9,406 4,635 8,725 4,474 8,324 4,325Kukës 5,031 2,278 5,952 2,892 5,880 2,782 5,677 2,724 5,287 2,500Lezhë 6,271 3,259 6,865 3,556 7,093 3,692 6,811 3,589 6,556 3,428Shkodër

9,390 4,71210,425

5,27010,104

5,138 9,989 5,130 9,422 4,876

Tirana32,338 15,302

34,039

16,458

34,449

17,049

33,799

17,050

32,146

16,433

Vlorë 7,245 3,838 7,669 4,040 7,691 3,958 7,480 3,967 7,651 3,943

Pupils enrolled in Public Gymnasium

Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

Albania 109,893

53,861118,842

58,079

118,566

58,886

114,224

57,995

107,948

55,407


8,821 4,63310,187

5,09310,252

5,321 9,519 5,137 8,938 4,890

Elbasan11,211 6,073

12,186

6,29512,686

6,59112,389

6,501 11,901 6,435

Fier 11,673 5,693 11,969 5,868 11,558 5,805 11,573 5,870 11,235 5,622Gjirokastër

3,198 1,587 3,644 1,720 3,467 1,717 3,297 1,630 2,983 1,514

Korça 7,679 3,764 8,391 4,077 8,653 4,212 8,038 4,085 7,574 3,899


Kukës 5,011 2,269 5,930 2,884 5,856 2,775 5,661 2,719 5,287 2,500Lezhë 6,232 3,238 6,745 3,492 6,856 3,549 6,459 3,364 6,155 3,174Shkodër 7,975 3,832 8,861 4,303 8,448 4,116 8,211 4,084 7,568 3,764Tirana

29,076 13,59530,304

14,556

30,540

15,163

29,406

14,928

27,693

14,252

Vlorë 6,009 3,180 6,384 3,391 6,330 3,242 6,132 3,235 5,958 3,122

Pupils graduated in Upper Secondary Education

Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

Albania34,823 18,727

40,354

20,094

40,927

20,801

45,899

22,625

35,254

18,882

Berat 2,043 1,130 2,324 1,122 2,250 1,044 2,676 1,226 1,882 959Dibër 1,762 968 2,022 1,011 1,954 945 2,228 1,081 1,844 987Durrës 2,418 1,379 3,274 1,623 3,411 1,877 4,174 2,064 3,367 1,770Elbasan 3,572 2,090 3,903 2,038 3,970 2,051 4,622 2,321 3,312 1,928Fier 4,450 2,371 4,556 2,274 4,536 2,313 5,134 2,511 4,126 2,196Gjirokastër

1,063 545 1,273 587 1,105 583 1,156 572 690 406


9,060 4,68510,612

5,206 11,454 5,64512,416

5,933 9,520 4,957

Vlorë 2,295 1,251 2,344 1,235 2,338 1,219 2,462 1,287 1,570 850

Pupils graduated in Public Upper Secondary Education

Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

Albania30,904 16,677

35,821

17,901

35,890

18,372

40,091

20,059

30,297

16,587

Berat 1,937 1,062 2,251 1,080 2,179 997 2,575 1,180 1,779 914Dibër 1,715 948 1,942 992 1,849 919 2,098 1,052 1,755 960Durrës 2,120 1,210 2,791 1,387 2,833 1,605 3,167 1,673 2,551 1,399Elbasan 3,472 2,049 3,782 2,005 3,821 2,015 4,474 2,280 3,192 1,893Fier 3,452 1,867 3,545 1,764 3,435 1,733 3,940 1,965 2,928 1,628Gjirokastër

1,056 545 1,258 587 1,097 583 1,146 572 684 406

Korça 2,523 1,256 2,870 1,346 2,621 1,315 3,055 1,468 2,045 1,186Kukës 1,241 673 1,550 756 1,590 757 1,733 902 1,642 837Lezhë 1,717 995 2,173 1,177 2,164 1,195 2,321 1,266 1,803 1,009Shkodër 2,147 1,059 2,788 1,327 2,714 1,368 2,999 1,468 2,479 1,222Tirana

7,691 4,030 8,963 4,451 9,763 4,90210,631

5,194 7,931 4,308

Vlorë 1,833 983 1,908 1,029 1,824 983 1,952 1,039 1,508 825


Pupils graduated in Gymnasium

Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

Albania29,984 16,450

35,553

18,236

38,083

19,924

41,577

21,451

32,11817,940

Berat 1,785 1,004 2,059 1,027 2,091 1,006 2,417 1,184 1,761 933Dibër 1,474 753 1,741 798 1,861 911 2,085 989 1,716 907Durrës 2,143 1,266 2,833 1,530 3,288 1,829 3,686 1,949 3,078 1,731Elbasan 3,076 1,827 3,387 1,834 3,719 2,003 4,103 2,210 3,149 1,920Fier 4,099 2,210 4,239 2,158 4,418 2,289 4,906 2,484 3,956 2,176Gjirokastër

942 481 1,161 538 1,028 548 1,068 542 649 378

Korça 2,212 1,154 2,702 1,325 2,656 1,392 2,906 1,491 2,097 1,247Kukës 1,132 589 1,442 684 1,603 761 1,706 875 1,611 818Lezhë 1,543 886 2,010 1,062 2,062 1,139 2,277 1,239 1,810 1,008Shkodër 2,156 1,172 2,855 1,519 2,948 1,625 3,188 1,712 2,677 1,469Tirana

7,450 3,979 9,075 4,62910,260

5,25010,981

5,525 8,206 4,529

Vlorë 1,972 1,129 2,049 1,131 2,149 1,171 2,254 1,251 1,408 824

Pupils graduated in Public Gymnasium

Prefecture2009-2010 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

TotalFemale

Albania26,512 14,590

31,415

16,191

33,324

17,569

36,059

18,929

27,422

15,694

Berat 1,679 936 1,986 985 2,020 959 2,316 1,138 1,658 888Dibër 1,427 733 1,661 779 1,756 885 1,955 960 1,627 880Durrës 1,860 1,107 2,358 1,299 2,710 1,557 2,679 1,558 2,262 1,360Elbasan 2,983 1,792 3,276 1,805 3,570 1,967 3,955 2,169 3,029 1,885Fier 3,171 1,741 3,279 1,673 3,328 1,719 3,717 1,941 2,758 1,608Gjirokastër

935 481 1,146 538 1,020 548 1,058 542 643 378

Korça 2,098 1,089 2,551 1,249 2,398 1,248 2,677 1,359 1,859 1,109Kukës 1,132 589 1,434 681 1,590 757 1,706 875 1,608 818Lezhë 1,536 880 1,996 1,054 2,062 1,139 2,196 1,184 1,681 928Shkodër 1,758 922 2,382 1,226 2,415 1,293 2,611 1,381 2,099 1,121Tirana 6,401 3,441 7,725 3,971 8,820 4,562 9,436 4,819 6,818 3,911Vlorë 1,532 879 1,621 931 1,635 935 1,753 1,003 1,380 808

Aneks 5: Te dhena shendetsore sipas prefektures


The health data from the prefecture that encompasses Koshnica I&D scheme is shaded in green in the following tables.Health CentresPrefectures 2009 2010 2011 2012 2013Albania 624 475 456 421 409Berat 37 27 23 23 23Dibër 39 40 40 34 34Durrës 46 46 45 26 26Elbasan 64 79 65 53 54Fier 50 48 49 45 49Gjirokastër 38 32 31 37 31Korça 39 39 40 39 39Kukës 29 29 29 27 27Lezhë 59 32 32 22 25Shkodër 59 37 37 37 36Tirana 133 36 35 48 35Vlorë 31 30 30 30 30

PolyclinicsPrefectures 2009 2010 2011 2012 2013Albania 46 46 46 46 46Berat 3 3 3 3 3Dibër 3 3 3 3 3Durrës 2 2 2 2 2Elbasan 4 4 4 4 4Fier 3 3 3 3 3Gjirokastër 3 3 3 3 3Korça 5 5 5 5 5Kukës 2 2 2 2 2Lezhë 3 3 3 3 3Shkodër 2 2 2 2 2Tirana 14 14 14 14 14Vlorë 2 2 2 2 2

Health PostsPrefectures 2009 2010 2011 2012 2013Albania 1,812 1,927 1,970 1,946 1,998Berat 131 144 147 147 147Dibër 158 133 133 164 163Durrës 87 87 84 85 86Elbasan 233 223 246 246 246Fier 195 187 170 143 147Gjirokastër 172 176 170 168 170Korça 219 219 221 214 214Kukës 118 123 123 125 125Lezhë 136 133 133 155 155Shkodër 148 141 159 153 175Tirana 108 199 224 224 224Vlorë 107 162 160 122 146


Consultation clinics for childrenPrefectures 2009 2010 2011 2012 2013Albania 2,061 2,090 2,142 2,113 2,100Berat 135 141 154 154 155Dibër 188 163 163 163 187Durrës 127 128 128 127 127Elbasan 261 262 262 259 259Fier 238 238 205 205 164Gjirokastër 178 180 180 180 180Korça 239 237 252 250 249Kukës 61 63 63 62 62Lezhë 167 166 168 169 169Shkodër 138 137 137 137 136Tirana 191 203 258 240 240Vlorë 138 172 172 167 172

Consultation clinics for womenPrefectures 2009 2010 2011 2012 2013Albania 2.016 2.030 2.077 2.072 2.099Berat 139 140 150 150 152Dibër 188 163 163 163 187Durrës 118 113 112 111 111Elbasan 251 252 252 249 249Fier 226 226 205 205 205Gjirokastër 167 167 167 167 167Korça 231 236 244 245 244Kukës 61 61 59 62 62Lezhë 165 164 164 164 164Shkodër 138 137 137 137 136Tirana 195 200 253 253 253Vlorë 137 171 171 166 169

No of Hospitals and Beds

Prefectures

No of Hospitals No of Beds2009

2010

2011 2012 2013 2009 2010 2011 2012 2013

Albania 44 44 44 44 44 8,805 8,707 8,711 8,723 8,283Berat 4 4 4 4 4 424 416 378 378 360Dibër 3 3 3 3 3 542 536 552 536 512Durrës 2 2 2 2 2 476 475 474 474 471Elbasan 6 6 6 6 6 1,089 1,104 1,096 1,085 1,025Fier 3 3 3 3 3 706 712 706 706 664Gjirokastër

3 3 3 3 3 409 386 399 399 373

Korça 4 4 4 4 4 772 767 767 772 752Kukës 3 3 3 3 3 367 372 372 372 372Lezhë 3 3 3 3 3 348 340 344 340 353Shkodër 2 2 2 2 2 705 650 705 705 598Tirana 7 7 7 7 7 2,217 2,199 2,189 2,241 2,157Vlorë 4 4 4 4 4 750 750 729 715 646


No Hospitalised and Beds / 10,000 inhabitantsPrefectures

No Hospitalised Beds per 10,000 inhabitants2009 2010 2011 2012 2013 2009 2010 2011 2012 2013

Albania265,200

258,407 240,562 247,391 260,727 30 30 30 30 29

Berat 16,438 14,103 13,930 10,832 12,290 27 27 25 26 25Dibër 13,469 13,144 11,580 11,313 16,406 35 36 38 38 37Durrës 16,685 17,814 17,725 17,716 18,345 18 18 18 17 17Elbasan 22,191 20,589 20,442 21,155 19,727 35 36 36 36 34Fier 23,449 22,538 19,635 20,770 24,781 21 22 22 22 21Gjirokastër

9,833 8,163 7,477 7,059 6,814 48 47 51 53 51

Korça 15,449 15,764 15,163 16,489 16,837 33 33 33 34 33Kukës 8,742 7,947 7,193 6,994 8,068 39 41 42 42 43Lezhë 12,869 11,359 10,216 9,407 9,859 24 24 25 24 26Shkodër 16,249 14,877 13,781 14,236 13,407 30 28 31 32 27Tirana 88,375 89,212 84,139 91,966 95,860 30 29 29 29 27Vlorë 21,451 22,897 19,281 19,454 18,333 40 40 39 39 35

Aneksi 6 : Plani i menaxhimit te integruar te demtuesve dhe Pesticideve

HyrjeThe WRIP being implemented under MARDWA has been classified by the World Bank as an environment category B under OP 4.01 on Environmental Assessment. However, in addition, as the rehabilitation and modernisation of the I&D schemes will likely lead to more growth in intensified agriculture, this can lead to increased use of agro chemicals including pesticides. The project approach towards awareness raising activities and promotion of integrated pest management approaches in pesticide handling was included in theESFD document already prepared under WRIP by the Consultant COWI/CEIA. In accordance with this ESFD documentation it is mandatory that an integrated pest management plan (IPMP) be included as part of the site specific ESMPs for the I&D schemes. Furthermore, WRIP will work with MARDWA in strengthening its internal capacity for pest management as well as outreach and training ^ctivities to the farmers reliant upon the irrigation systems.

Although the use of pesticides within the rehabilitated I&D schemes may contribute to increased agricultural production and improved human health, inappropriate or excessive use of pesticides often results in a reduction of agricultural production or its sustainability, increases in disease vectors, adverse environmental and health effects, and negative effects on other economic activities (e.g. fisheries, tourism). This, in turn, leads to increased economic costs, both at the farmer level and for the country as a whole.

Adequate measures are therefore required to promote the appropriate management of pests and pesticides. This is to ensure that increased and sustainable agricultural production and farm incomes are achieved; that vector-borne diseases are managed in a sustainable manner, and that the risks to human health and the environment associated with pesticide use are kept to an acceptable minimum.8.6.2 Requirement of World Bank Operational Policy 4.09The purposes of OP 4.09 include the following: To maximize the use of biological or environmental control methods and minimize the use of chemical pesticides.


To ensure that the beneficiary country’s regulatory framework includes instruments for the promotion and support of safe, effective and environmentally sound pest management, and if not, support the development of national capacity. To minimize the environmental and health hazards related to pesticide usage.

Requirements for Albania Law for Pesticide UseThe main legislation concerning plant protection products (PPP) in Albania can be summarised as follows:

Law No. 9362, dated 24.03.2005, “On Plant Protection Service”, amended in 2008 (Official Journal (OJ) no. 29, dated 3.5.2005).Decision of the Council of Ministers No. 1188, dated 20.8.2008, “On the approval of the rules for importing, trade, transporting, storing, using and elimination of PPP (OJ no. 141, dated 11.9.2008).Decision of the Council of Ministers No. 1555, dated 12.11.2008,“On approval of rules for PPP registration and evaluation criteria” (OJ no.183, dated 22.12.2008).Decision of the Council of Ministers No. 791, dated 24.9.2010,“On changes and additions to the Decision of the Council of Ministers No. 1555, dated 12.11.2008,“On the approval of rules for PPP registration and evaluation criteria” (OJ no.183, dated 22.12.2008).

The Albanian Law on Crop Protection no. 9362 of 2005, amended in 2008, sets out rules on chemicals that can be imported, traded and used in Albania. It indicates in Article 4 that it is the responsibility of the Directorate of Plant Protection Service to cooperate and coordinate its work with the General Directorate of Standardizing to adapt the international and European standards in the field of Plant Protection Service. Article 22 indicates that products to be used in Albania are only the ones that undergo registration. These are the ones in compliance with EU Council Directive 79/117/EEC prohibiting the placing on the market and useof plant protection products containing certain active substances and Council Directive 91/414/EEC concerning the placing of plant protection products on the market.

The updated lists of both allowed and not allowed Crop Protection products are presented in Appendix 1 at the back of this Annex.

A new Plant Protection Product Strategy (PPP) has been introduced into Albania in 2012 in order to comply with EU requirements for accession. To comply, Albania was required to complete a detailed questionnaire sent by the EU. Part of this questionnaire deals with Plant Health and PPP, including pesticides (point 54). In order to address this issue and respect the EU legislation a new decision of the council of ministers (DCM) was prepared that considers separately the trade, disposal and transport of pesticides and other chemicals anda separate Guide of the Council of Ministers (GCM) will be prepared separately for pesticide use criteria – no legal act has yet been drafted on pesticide use.While the PPP strategy provides a comprehensive framework for addressing trade, use, storage and disposal of pesticides, the strategy falls short in addressing pesticides in a more comprehensive way through a strategy on integrated pest management (IPM). In this respect, the EU recently adopted a Framework Directive 128/2009 on the sustainable use of pesticides. The Government of Albania (GOA) has indicated that it intends to follow this directive, and that a strategy for IPM will be prepared by 2014. The strategy to be adopted by GOA will be consistent with the EU Directive to achieve more sustainable use of pesticides and willokaleclude

reducing the risks and impacts of pesticide use on human health and the environmentpromoting the use of IPM and of alternative approaches such as non-chemical alternativesestablishing National Action Plans (NAPs) with targets, measures and timetables to reduce risks and use of certain productsprovide for access to training for professional users, farmers, distributors, advisorsawareness raising for the general publicregular inspection of application equipment in professional use


prohibition of aerial sprayingprotection of the aquatic environment and drinking water (buffer zones, low-drift equipment, reduction of use when risks of run-off)prohibition or minimisation of pesticide use in specific areassafe handling, storage and waste of pesticidescalculation of risk indicators to monitor progresspromotion of low pesticide input farming and IPM

Managing PesticidesIntegrated pest management (IPM) practices are not well known in Albania and pesticide use is still quitelowas indicated in Section of this report. A few big farms have started to implement some IPM elements. Mechanisms for importing, registering, packaging, labelling, and using pesticides are implemented effectively, but enforcement of regulations for disposing of surplus and outdated pesticides is weak.

Some of the potential pest and pest management issues, impacts and mitigation measures are indicated in the following Table 9 -34.Table 9-34: Pest Management Issues

Potential Issue ActivityMitigation Measure

Pest managementInability to recognize need for proper pest management may leadto improper use of pesticides

Awareness on pesticide use to be built in farmers and capacity building in alternative methods of pest management provided

Increase productivityIncreased reliance on chemicals for pest management and fertilization

Raise awareness in pesticide use and implement IPMP ; Training inagriculturalokaletensification and consequent changes in practices

Improper pesticide use by untrained farmers

Use of pesticides by untrained farmers in agricultural activities.

Ensure farmers are trained and areaware of pesticides risk. Train them on IPMP and list of allowed pesticides.

Availability of pesticides to untrained farmers poses a risk


Ensure farmers attend training, conduct monitoring and evaluation, clearly communicate lists of recommended versus lists of banned pesticides

Storage of pesticides, waste management of pesticides and their packaging


Training of farmers for pesticide storage and waste management.

Marketing and export of agricultural products

Improper Pesticides use may limit the markets of agricultural products

Raising of farmers awareness to market problems tied to pesticide usage

A proper integrated pest management cycle includes the following components:

Identification of the actual pest management needPromotion of alternative methods of pest managementSelection of appropriate pesticidesSafe transportation and storage of pesticidesCorrect application of pesticidesAdequate management of remaining pesticides and their packaging


Education of farmers for all phases of pest management (from establishing the need to management of pesticide wastes)

The WRIP intends to support IPM by including a session on IPM approaches in its farmers/WUAs training program. Issues that will be covered in this training include:

IPM strategies andtechniques, integrated crop management strategies and techniques, organic farming principles, biologicalpest control methods, information on the general principles and crop or sector-specific guidelines forIPM, alternative crop husbandry measures to prevent and/or suppress harmful organisms by: crop rotation,use of adequate cultivation techniques (e.g. sowing dates and densities, under-sowing, conservation(zero) tillage, pruning and direct sowing), use, where appropriate, of resistant/tolerant cultivars andstandard/certified seed and planting material, use of balanced fertilisation, liming and irrigation/drainagepractices, preventing the spreading of harmful organisms by hygiene measures (e.g. by regular cleansingof machinery and equipment) and protection and enhancement of important beneficial organisms, e.g. byadequate plant protection measures or the utilisation of ecologicalokalefrastructures inside and outside productionsites.

Plani I Integruar I Menaxhimit te PesticideveThe Consultant has prepared an outline IPM plan for consideration. It is assumed that MARDWA would be the responsible body for implementing this plan. This has been planned to run for three years and to contain five main activities which are:

IPM Training Develop regulations on Pesticide ManagementConduct National Awareness ProgramEstablish Monitoring and Early Warning System and IPM Monitoring and Evaluation

The indicative costs of this three-year program are around USD 96,500 covering for all the 13 I&D schemes under WRIP. Dividing this equally between the I&D schemes equates to around USD 7,423, however if it was to be divided into the six districts then this would be USD16,083 per district. The IPM Plan is shown inFigure 9 -18below.


Figure 9-18: IPM Plan for I&D Schemes under WRIP

Appendix to Annex 6 - List of Permitted Crop Protection products (i.e. Pesticides)

List 1: Those allowed to be imported, traded and used in Albania (May 2013)

NoCommercial name

Active ingredient Classification Applicant NoDate ofregistration

1AGROFOS 5 GR

Chlorpyriphos Insecticide Ypsilon S.A251/1

14/11/2011

2ABAMEX 36 EC

AbamectineInsekticid-akaricid

MAC-GmbH 49002/10/2012

3 ACROBAT WGDimetomorph+Mancozeb

Fungicide BASF168/2

18/03/2011

4ACTARA 25 WG

Thiamethoxam Insecticide Syngenta164/1

25/05/2005

5 AFALON 45 SC Linuron Herbicide Mahkteshim-Agan 33821/11/2007

6 AFFIRM 095 SG Emamectin benzoate Insecticide Syngenta 30 18/03/201


NoCommercial name

Active ingredient Classification Applicant NoDate ofregistration1

7AGRIA-MANCOZEB 80

WP Mancozeb FungicideZenith CropSciences Bulgaria

44116/03/2012

8AKTELLIC 50 EC

Pirimiphos Methyl Insecticide Syngenta 5/214/11/2008

9 ALIAL 80 WP Fosetil aluminium Fungicide Cheminova Agro 51208/01/2013

10 ALIEN Tebuconazole Fungicide SIPCAM 49502/10/2012

11ALLIETTE FLASH

Fosetil aluminium Fungicide BAYER AG 65/114/11/2008

12ALPHAMEX 100 EC

Alphacypermethrin Insecticide MAC-GmbH 49102/10/2012

13 ALVERDE Metaflumizone Insecticide BASF 38318/03/2011

14AMINOPIELIK 600 SL

2.4 D acid HerbicideMahkteshim Chemicals Works

48502/10/2012

15 AMISTAR OPTIAzoxystrobine+Chlorthalonil

Fungicide Syngenta 33721/11/2007

16 AMOK G Gliphosate HerbicideUnited PhosphorusLimited

45516/03/2012

17ANTRACOL 70 WG

Propineb Fungicide BAYER AG 73/123/02/2007

18APPLAUD 25 WP

Buprofenzin InsecticideNyhon Nohyaku Co.Ltd

45916/03/2012

19 ARAGOL L 40 Dimethoat Insecticide SIPCAM 1618/03/2011

20 ARMETIL CMetalaxyl+OxiklorurCu

FungicideIndustrias Qiumicas del Valles

35629/12/2010

21 ARMETIL MMetalaxyl+Mancozeb

FungicideIndustrias Qiumicas del valles SA

35729/12/2010

22 AVAUNT 15 SC Indoxacarb Insecticide Du Pont284/1

02/10/2012

23 AVIATORDimetomorph+Mancozeb

FungicideMahkteshim Chemicals Works ltd

48902/10/2012

24 AXIAL 50 EC Pinoxaden Herbicide Syngenta 31018/03/2011

25BAKRENI ANTRACOL WP 63

Propineb+Oxiklorur Cu

Fungicide BAYER AG 4301/02/2006

26 BANJO Fluazinam FungicideMahkteshim Chemicals Works LtD

48602/10/2012

27BASAMID GRANULAR

DazometInsekticid-nematocid

Certis Europe 53/109/06/2008


NoCommercial name


28. BASTA 15Glufosinate ammonium

Herbicide BAYER AG 27826/02/2010

29 BELTHIRULBacillus thuringiensis

Insekticid biologjik

Probelte SA 45016/03/2012

30 Bi - 58 Dimethoat Insecticide BASF 54/102/10/2012

31BLUESTONE- KANCHEVI

Sulfat Cu Fungicide Kanchevi Ltd 51902/03/2013

32BORDEAUX MIXTURE

Cu metalik Fungicide Manica SpA. 25008/10/2010

33 BORDO MICRO Cu metalik FungicideIndustrias Qiumicas del Valles SA

14011/11/2009

34 BOXER Prosulfocarb Herbicide Syngenta 27008/10/2010

35 BRAVO 500 SC Chlorthalonil Fungicide Syngenta154/1

14/11/2008

36 BRIK 24 EC Myclobutanil FungicideSharda Europe BVBA

42614/11/2011

37 CABRIO TOPMetiram+Pyraclostrobin

Fungicide BASF 40/118/03/2011

38CALIPSO SC 480

Thiacloprid Insecticide BAYER AG 19724/12/2003

39CALLISTO 48 SC

Mesotrione Herbicide Syngenta156/2

14/11/2008

40 CANTUS Boscalid Fungicide BASF 5312/02/2008

41CAPTAN 80 WG

Captan Fungicide Arysta LifeScience 32/226/05/2011

42 CARAKOL Metaldehyde Moluskicid Kollant SRL 50002/10/2012

43 CHAMP DP Hidroxid Cu Fungicide Nufarm SAS 49902/10/2012

44 CHAMPION 50 Hidroxid Cu Fungicide Nufarm SAS239/1

18/03/2011

45CHORUS 50 WG

Cyprodinil Fungicide Syngenta 15514/11/2008

46 CIKEYMANCymoxanil+Mancozeb

FungicideIndustrial QuímicaKey, S.A

47023/07/2012

47 CLINIC 36 SL Gliphosate Herbicide Nufarm SAS 16516/07/2010

48. COLLISBoscalid+Kresoxim-methyl

Fungicide BASF 35829/12/2010

49CONFIDOR WG70

Imidacloprid Insecticide BAYER AG233/1

18/03/2011

50COOPERBLAU-N 50 WP

Hidroxid Cu Fungicide Nitrofarm 52502/03/2013

51 COPPER OXYCHLORID

Oxiklorur Cu Fungicide Zenith CropSciences

442 16/03/2012


NoCommercial name


E 50 WP Bulgaria Ltd

52COPPER SULPHATE MANICA 25 SC

Cu metalik (Sulfat Cu)

Fungicide Manica SpA. 20026/02/2010

53 COPROXIDE Hidroxid Cu Fungicide VAPCO 32221/11/2007

54CORAGEN 20 SC

Chloranthraniliprole Insecticide Du Pont 38418/03/2011

55 COSAVET DF Squfur FungicideSulphur Mills Limited

22118/03/2011

56 COTRAN MIXCymoxanil+mancozeb+folpet

Fungicide Tragusa 42014/11/2011

57 COTRAN PLUSCymoxanil+Mancozeb+Sulfat Cu Fungicid

Fungicide Tragusa 49802/10/2012

58CRIPTAN 50 WP

Captan Fungicide VAPCO 32121/11/2007

59CUPROFIX 30 DISPERS

Mancozeb+Sulfat Cu Fungicide Cerexagri257/1

14/11/2011

60CUPROSATE GOLD M 72 WP

Cymoxanil+Mancozeb

FungicideZenith CropSciences Bulgaria Ltd

44616/03/2012

61 CUPROSULF Sulfat Cu FungicideIndustrias Qiumicas del Valles SA

11011/11/2009

62 CURENOX 50 Oxiklorur Cu FungicideIndustrias Qiumicas del Valles SA

10311/11/2009

63 CURZATE ROxiklorur Cu+Cymoxanil

Fungicide Du Pont139/1

29/12/2010

64 CURZATE MCymoxanil+Mancozeb


23/07/2012

65CURZATE M 44WP

Cymoxanil+Mancozeb

Fungicide Du Pont 51408/01/2013

66 CURZATE RCymoxanil+Oxiklorur Cu


29/12/2010

67 CURZATE R DFCymoxanil+Oxiklorur Cu


14/11/2008

68CYMOXANIL 45 % WG

Cymoxanil Fungicide Globachem nv 45616/03/2012

69CYPERGAN 10 EC

Cypermethrine Insekticid Phytorgan SA 47223/07/2012

70CYPERMEX PLUS 550 EC

Chlorpyriphos+Cypermethrine

Fungicide MAC-GmbH 46523/07/2012

71CYTHRIN 100 EC

Cypermethrine Insecticide Agriphar 14016/07/2010

72.DACONIL 72 SC

Chlorthalonil Fungicide Syngenta 33/208/10/2010

73DACUS BAIT 100

Proteina te hidrolizuara

Feromon Nitrofarm 47923/07/2012


NoCommercial name


74DAMINE 500 SL

2.4 D acid Herbicide Agriphar 22701/02/2006

75DANEEL 700 WDG

Dithianon Fungicide BASF259/1

02/03/2013

76DANTOP 50 WG

Clothianidin InsecticideSumitomo Chemical

32421/11/2007

77 DECIS 2.5 EC Deltamethrine Insecticide BAYER AG 49/101/02/2006

78 DELFOS 5 G Chlorpyriphos InsecticideIndustrial QuímicaKey, S.A.

50408/01/2013

79 DELTA - M 2.5 Deltamethrine Insecticide MAC-GmbH 49202/10/2012

80DICARZOL 50 SP

Formetanate hcl.Insekticid-Acaricid

Gowan Comercio International e Servicos

52802/03/2013

81 DIFCOR 250 EC Difenoconazole Fungicide Globachem nv 45716/03/2012

82 DIFEND DifenoconazoleFungicid dizifekt

Globachem nv 51708/01/2013

83 DIFO 25 EC Difenoconazole FungicideSharda Europe BVBA

41426/05/2011

84 DIMETHON Dimethoat InsecticideIndustrial QuímicaKey, S.A.

46623/07/2012

85 DIREX 7.5 GR Chlorpyriphos Insecticide Kollant SRL 49602/10/2012

86DITHANE 75 WG

Mancozeb Fungicide Efthymiadis SA 36229/12/2010

87DITHANE M-45blue 72 WP

Mancozeb Fungicide Efthymiadis 42214/11/2011

88DIVIDEND 030 FS

DifenoconazoleFungicid dizifekt

Syngenta178/2

08/01/2013

89 DOMARK 4 EC Tetraconazole Fungicide ISAGRO S.p.A 18014/11/2008

90DOMINATOR 360 SL

Gliphosate Herbicide Efthymiadis SA 36329/12/2010

91DURSBAN 480 EC

Chlorpyriphos-ethyl Insecticide Efthymiadis SA 36429/12/2010

92ECHO-TRAP RB

Feromon+Lambda cyhalothrin

Feromon VIORYL S.A 22325/05/2005

93EFDACON 40 EC

Dimethoat Insecticide Efthymiadis SA162/1

21/11/2007

94ELECTIS 75 WG

Mancozeb+Zoxamide

FungicideGowan Comercio International e Servicos

52902/03/2013

95ELUMIS 105 OD

Mesotrione+Nicosulfuron

Herbicide Syngenta 51508/01/2013

96ENOVIT METHYL

Thiophanate methyl Fungicide SIPCAM 11/214/11/2008

97 ENVIDOR SC Spirodiclofen Insekticid- BAYER AG 240/ 18/03/201


NoCommercial name


240 akaricid 1 1

98EQUATION CONTACT

Famoxadone+Mancozeb


14/11/2008

99EQUATION PRO

Famoxadone+Cymoxanil


29/12/2010

100

EQUIPForamsulfuron+Isoxadifen-ethyl

Herbicide BAYER AG 24126/04/2006

101

ESCARAT Bromadiolone RodenticidCISAADRIATICAS.a.s.

47823/07/2012

102

ESTERON 60 EC

2.4 D acid Herbicid Efthymiadis SA 36629/12/2010

103

FALCON EC 460

Spiroxamine+Tebuconazole+Triadimenol

Fungicide BAYER AG209/1

11/11/2009

104

FANTIC F WG Benalaxil-M+Folpet Fungicide ISAGRO S.p.A 32721/11/2007

105

FANTIC M WPBenalaxil-M+Mancozeb

Fungicide ISAGRO S.p.A 32821/11/2007

106

FASTAC Alphacypermethrin Insecticide BASF 2812/02/2008

107

FLORAMITE 240 SC

Bifenazate AcaricidChemptura Netherlands B.V.

26008/10/2010

108

FOCUS ULTRA Cycloxydim Herbicide BASF 61/208/01/2013

109

FOLICUR EW 250

Tebuconazole Fungicide BAYER AG242/1

18/03/2011

110

FOLIO GOLD 537.5 SC

Metalaxyl-M+Chlorthalonil

Fungicide Syngenta 17/111/11/2009

111

FOLIZOL Tebuconazole Fungicide Tragusa 40226/05/2011

112

FOLPAN 80 WDG

Folpet FungicideMahkteshim Chemicals Works LtD

40026/05/2011

113

FORCE 0.5 G Tefluthrin Insecticide Syngenta 2/208/01/2013

114

FORTIN Gliphosate HerbicideIndustrial QuímicaKey, S.A.

46923/07/2012

115

FOSBEL 80 WG Fosetil aluminium Fungicide Probelte SA 45116/03/2012

116

FOSBEL PLUSFosetil aluminium+Mancozeb

Fungicide Probelte SA 45216/03/2012

117

FRUMIDORThiophanate methyl+Maneb

Fungicide SIPCAM 12/214/11/2008

118

FUNGURAN OH 50 WP

Hidroxid Cu FungicideSpiess URANIA Chemicals GmbH

253/1

26/05/2011

119

FURY 10 EC Zeta cypermethrine Insecticide FMC Corporation 21/218/03/2011

120

FUSILADE FORTE 15 EC

Fluazifop-p-butyl Herbicide Syngenta105/2

16/03/2012


NoCommercial name


121

GALBEN C 4-33

Benalaxil+Oxiklorur Cu

Fungicide FMC Corporation187/1

14/11/2008

122

GALBEN F 8-44 Benalaxil+Folpet Fungicide FMC Corporation188/1

14/11/2008

123

GALBEN M 8-65

Benalaxil+Mancozeb Fungicide FMC Corporation189/1

14/11/2008

124

GARANTEX Bromadiolone RodenticidDETIA DEGESCH

308/1

23/07/2012

125

GIBB PLUS Gibberellin A4/A7 Fitoregullator Globachem nv 50102/10/2012

126

GLYPH UP 36 SL

Gliphosate Herbicide Efthymiadis 40826/05/2011

127

GLYWEED Gliphosate Herbicide Sabero Europe BV 40426/05/2011

128

GRAND 48 SL Ethephon Fitoregullator Efthymiadis SA292/1

23/07/2012

129

GRANSTAR 75 WG

Tribenuron methyl Herbicide Du Pont 12316/07/2010

130

GRISU Iprodione Fungicide SIPCAM 50608/01/2013

131

GUFOS Chlorpyriphos Insecticide Tragusa 35029/12/2010

132

GUFOS 5 G Chlorpyriphos Insecticide Tragusa 41626/05/2011

133

GYPSO GD Oxiklorur Cu Fungicide Arysta LifeScience 26330/10/2006

134

HIDROXID CU Hidroxid Cu FungicideWillowood Limited

29423/02/2007

135

HUSSAR OD

Iodosulfuron-methyl-sodium+Mefenpyr-diethyl+Isoxadifen-ethyl

Herbicide BAYER AG243/1

18/03/2011

136

IMIDAMEX 70 WG

Imidacloprid Insecticide MAC-GmbH 47323/07/2012

137

IMIDAN 50 WP Phosmet InsecticideGowan Comercio International e Servicos

53002/03/2013

138

ICANOS 4 OD Nicosulfuron Herbicide Nufarm SAS 52702/03/2013

139

INDAR 5 EW Fenbuconazole Fungicide Efthymiadis 40926/05/2011

140

INFINITOPropam-hydrochl+Fluopicolide


141

IPIRON 45 SC Linuron Herbicide Novafitto IPC 10211/11/2009

142

KAISO Lambda Cyhalothrin Insecticide Nufarm SAS 46323/07/2012

14 KARATE ZEON Lambda Cyhalothrin Insecticide Syngenta 87/1 14/11/200


NoCommercial name


3 5 SC 8144

KARATHANE STAR 35 EC

Mepthyl-dinocap Fungicide Efthymiadis 38618/03/2011

145

KENTAN WG Hidroxid Cu Fungicide ISAGRO S.p.A 29623/02/2007

146

KOCIDE 2000 Hidroxid Cu Fungicide Du Pont 29723/02/2007

147

KOX Hidroxid Cu Fungicide Tragusa 38018/03/2011

148

KUMULUS WG Squfur Fungicide BASF 55/130/10/2006

149

LANNATE 25 WP

Methomyl Insecticide Du Pont 20126/02/2010

150

LASER 480 EC Spinosad Insecticide Efthymiadis 36729/12/2010

151

LEONE 36 SL Glyphosate Herbicide Ypsilon SA 43014/11/2011

152

LINTUR 70 WGTriasulfuron+Dicamba


153

LOGRAN 20 WG

Triasulfuron Herbicide Syngenta 27308/10/2010

154

LUMAX 537.5 SE

Mesotrione+Terbuthylazin+S-metolachlor


155

LYPHASE 36 SL

Gliphosate Herbicide Phytorgan SA 47123/07/2012

156

MAC-DIFENOCONAZOLE 250 EC

Difenoconazole Fungicide MAC-GmbH 52102/03/2013

157

MANFIL 75 WG Mancozeb Fungicide Indofil Chemicals 42314/11/2011

158

MANFIL 80 WP Mancozeb Fungicide Indofil Chemicals 42414/11/2011

159

MATCH 050 EC Lufenuron Insecticide Syngenta163/2

08/01/2013

160

MAVRIK 2 F Tau-fluvalinate InsecticideMahkteshim ChemicalsWorks LtD

48702/10/2012

161

MELODY COMBI WG 65.3

Iprovalicarb+Folpet Fungicide BAYER AG 6403/04/2004

162

MERCURY 83 WP

Captan Fungicide Ypsilon S.A244/1

14/11/2011

163

MERPAN 80 WG

Captan FungicideAlfa Agricultural Supplies SA.

4/114/11/2008

164

MERPAN WDG Captan FungicideMahkteshim Chemicals Works

40126/05/2011

165

MESUROL GRANULAT

MethiocarbInsekticid-moluskicid

BAYER AG 66/114/11/2008

16 METALDEHYD Metaldehyde Moluskic. VAPCO 323 21/11/200


NoCommercial name


6 E 5 % GR 7167

METALIM Metaldehyde MoluskicidCISAADRIATICAS.a.s.

47723/07/2012

168

METRIPHAR 70WDG

Metribuzine Herbicide Agriphar 28712/02/2008

169

MEVAXIL 25 WP

Metalaxyl FungicideIndustrias Qiumicas del Valles SA

44916/03/2012

170

MICROTHIOL DISPERSS

Squfur Fungicide Cerexagri-UPL245/1

14/11/2011

171

MIDAS Imidacloprid Insecticide Tragusa 35129/12/2010

172

MIDO 20 SL Imidacloprid InsecticideSharda Europe BVBA

40526/05/2011

173

MIKAL FLASHFosetil aluminium+Folpet


14/11/2008

174

MIKAL PREMIUM

Folpet+Fosetil aluminium+Iprovalicarb


175

MINUET GEO Zeta cypermethrin InsecticideFMC Chemical Sprl

51308/01/2013

176

MOSPILAN 20 SG

Acetamiprid InsecticideNisso Chemical Europe

176/1

23/07/2012

177

MOVENTO SC 100

Spirotetramat Insecticide BAYER AG 51808/01/2013

178

MOXIMATECymoxanil+mancozeb

Fungicide Indofil Chemicals 42814/11/2011

179

MYSTIC 25 WG Tebuconazole Fungicide Nufarm SAS 43114/11/2011

180

NASA Gliphosate HerbicideZenith CropSciences Bulgaria Ltd

44416/03/2012

181

NATIVO 75 WGTryfloxistrobin+Tebuconazole


182

NAUTILE DGCymoxanil+Mancozeb

Fungicide Cerexagri246/1

26/05/2011

183

NEMACUR 40 LE

Fenamiphos NematocidIrvita Plant Protection N.V

50908/01/2013

184

NEORAM WG Oxiklorur Cu Fungicide ISAGRO S.p.A 30223/02/2007

185

NEOSTOP 1 % DP

chlorpropham Fitoregullator Agriphar 11016/07/2010

186

NEOTOPSIN 70 WG

Thiophanate methyl Fungicide Efthymiadis 41126/05/2011

187

NICOMEX PLUS WG

Thifensulfuron-methyl+Nicosulfuron

Herbicide MAC-GmbH 52002/03/2013

188

NICOSH 4 SC Nicosulfuron HerbicideSharda Europe BVBA

40726/05/2011

18 NILBU Myclobutanil Fungicide Industrial Química 503 08/01/201


NoCommercial name


9 Key, S.A. 3190

NITROPOL S Vaj mineralInsekticid-akaricid

Nitrofarm 45416/03/2012

191

NOIDIO GOLD 10 EC

Penconazole Fungicide AGRIMIX 55/126/05/2011

192

NUPRID SUPREME SC

Imidacloprid Insecticide Nufarm SAS 46116/03/2012

193

NURELLE DChlorpyriphos+Cypermethrine

Insecticide Agriphar 50/126/05/2011

194

OIL-GUR Vaj mineral Insecticide Tragusa 35229/12/2010

195

ONIL Triadimenol FungicideIndustrial QuímicaKey, S.A.

50208/01/2013

196

OPTIX R DISPERSS

Fosetil aluminium+Cu metalik

FungicideUnited PhosphorusLimited

38518/03/2011

197

ORIUS 25 EW Tebuconazole FungicideIrvita Plant Protection N.V

51008/01/2013

198

ORIUUS 6 FS TebuconazoleFungicid dizifekt

Mahkteshim Chemicals Works LtD

48302/10/2012

199

ORTUS Fenpyroximate AcaricidNyhon Nohyaku Co. Ltd

47523/07/2012

200

OVIPRON TOP Vajra te parafinuara Insecticide Cerexagri-UPL 43214/11/2011

201

PARASOL Hidroxid Cu FungicideNufarm GmbH & Co KG

33221/11/2007

202

PEAK 75 WG Prosulfuron Herbicide Syngenta 27108/10/2010

203

PEN 10 EC Penconazole FungicideSharda Europe BVBA

42514/11/2011

204

PENCOMEX 100 EC

Penconazole Fungicide MAC-GmbH 52202/03/2013

205

PENCONAZOLE NITROFARM 10 EC

Penconazole Fungicide Nitrofarm 22018/03/2011

206

PENCOZEB 75 DG

Mancozeb Fungicide Cerexagri 36029/12/2010

207

PENDIMEX 330EC

Pendimethalin Herbicide MAC-GmbH 47423/07/2012

208

PHOSTOXIN TABLETS

Aluminium phosphide

Insekticid fumigant

Detia Degesch 83/223/07/2012

209

PIRIMOR 50 WG

Pirimicarb Insecticide Syngenta 89/114/11/2008

210

PISON Chlorpyriphos InsecticideMahkteshim Chemicals Works LtD

48402/10/2012

211

POLECI Deltamethrine InsecticideSharda Europe BVBA

47623/07/2012


NoCommercial name


212

POLITHIOL Vaj mineral Insecticide Cerexagri 29323/02/2007

213

POLTIGLIA BORDOLESE

Sulfat Cu Fungicide Industria Chimica 26530/10/2006

214

SCARAMAGNAN BLU POLTIGLIA BORDOLESE

Sulfat Cu FungicideCerexagri Scaramagnan Alberto & Co

249/1

26/05/2011

215

DISPERSS BLUPOLYRAM WG

Metiram Fungicide BASF 57/216/03/2012

216

PREVICUR ENERGY

Propam-hydrochl+Fosetil alumin


217

PROPAMEX 722 SL

Propamocarb - hydrochlorid

Fungicide MAC-GmbH 50708/01/2013

218

PROPI SUPER 25 EC

Propiconazole FungicideSharda Europe BVBA

40626/05/2011

219

PROPLANTPropamocarb-hydrochloride

Fungicide Agriphar204/1

26/02/2010

220

PROXANILCymoxanil+Propam-hydrochl

Fungicide Agriphar 36129/12/2010

221

PYRINEX 48 EC

Chlorpyriphos-ethyl InsecticideMahkteshim ChemicalsWorks LtD

52402/03/2013

222

PYRUS 400 SC Pyrimethanil Fungicide Agriphar235/1

26/05/2011

223

QUADRIS 25 SC

Azoxystrobine Fungicide Syngenta108/2

16/03/2012

224

QUANTUM SC Dimetomorph FungicideMahkteshim Chemicals Works LtD

48802/10/2012

225

QUICKPHOSAluminium phosphide

Insekticid fumigant

United PhosphorusLimited

21616/07/2010

226

RAMSIDE 20 WP

Cu metalik Fungicide Nitrofarm SA 42914/11/2011

227

RAXIL FS 060 TebuconazoleFungicid dizifekt

BAYER AG199/1

14/11/2008

228

REGLONE Diquat Herbicide Syngenta 90/114/11/2008

229

REGLONE FORTE

Diquat Herbicide Syngenta 76/121/11/2007

230

RELDAN 225 EC

Chlorpyriphos-ethyl Insecticide Efthymiadis SA 36529/12/2010

231

REVUS 250 SC Mandipropamid Fungicide Syngenta 1018/03/2011

232

RIDOMIL Gold MZ 68 WG

Metalaxyl-M+Mancozeb

Fungicide Syngenta151/1

30/10/2006

233

RIDOMIL GOLD PLUS

Metalaxyl-M+Oxiklorur Cu

Fungicide Syngenta 120/1

16/07/2010


NoCommercial name


42.5

234

RIDOMILGOLD COMBI 45WG

Folpet+Metalaxyl-M Fungicide Syngenta 2724/05/2004

235

RIZA 25 WG Tebuconazole Fungicide Cheminova A/S 46216/03/2012

236

ROBAN WAX BLOCK

Difenacoum Rodenticid PelGar 11916/07/2010

237

ROGOR L 40 Dimethoat Insecticide ISAGRO S.p.A186/1

14/11/2008

238

ROQUAT Diquat dibromide Herbicide Globachem nv 45816/03/2012

239

ROUNDUP Gliphosate Herbicide MONSANTO122/1

26/02/2010

240

SCORE 250 EC Difenoconazole Fungicide Syngenta113/1

14/11/2008

241

SENCOR WG 70

Metribuzine Herbicide BAYER AG111/1

14/11/2008

242

SHARALPHOS Fosfid alumini InsecticideSharda Europe BVBA

42714/11/2011

243

SHARMET Metaldehyde MoluskicidSharda Europe BVBA

44516/03/2012

244

SHAVIT F Folpet+Triadimenol FungicideMahkteshim Chemicals Works LtD

43316/03/2012

245

SIGNUMBoscalid+Pyraclostrobin

Fungicide BASF 14112/02/2008

246

SLUG GILL GB Ferric phosphate Moluskic Efthymiadis 41326/05/2011

247

SOLUTION PRO

Cymoxanil+Oxiklorur Cu

FungicideZenith CropSciences Bulgaria Ltd

46423/07/2012

248

SPARVIERO Lambda Cyhalothrin Insecticide SIPCAM 50508/01/2013

249

SPIT Triadimenol Fungicide Tragusa 40326/05/2011

250

SPRITZ-HORMIN 500

2.4 D sodium HerbicideNufarm GmbH & Co KG

96/114/11/2008

251

STOMP 330 EC Pendimethalin Herbicide BASF 13012/02/2008

252

STROBY WG Kresoxim-methyl Fungicide BASF106/1

26/05/2011

253

SUCCESS TM 0.24 CB

Spinosad Insecticide Efthymiadis SA 36829/12/2010

254

SULFOLAC 80 WG

Squfur Fungicide Agrostulln GmbH, 20226/02/2010

255

SULPHUR 80 WG

Squfur Fungicide Ypsilon S.A 30423/02/2007

25 SUMI-ALPHA 5 Esfenvalerat Insecticide Sumitomo 29/2 14/11/201


NoCommercial name


6 EC Chemical 1257

SUN OIL 7 E Vajra te parafinuara Insecticide Efthymiadis 41226/05/2011

258

SWITCH 62.5 WG

Fludioxonil+Cyprodinil

Fungicide Syngenta 27408/10/2010

259

SYLLIT 400 SC Dodine Fungicide Agriphar 35/114/11/2011

260

TAIFUN Gliphosate HerbicideFeinchemie Schwebda GmbH

51108/01/2013

261

TALENDO Proquinazide Fungicide Du Pont 30523/02/2007

262

TATTOOPropamocarb-hydrochlorid+Mancozeb


14/11/2008

263

TEBUCONAZOLE 25 EW

Tebuconazole FungicideSharda Europe BVBA

41526/05/2011

264

TELDOR SC 500

Fenhexamid Fungicide BAYER AG 19624/12/2003

265

TERCELDithianon+Pyraclostrobin

Fungicide BASF211/1

02/03/2013

266

TERRAGUARDPLUS EC

Chlorpyriphos+Cypermethrine

InsecticideZenith CropSciences Bulgaria Ltd

52302/03/2013

267

THIANOSAN 80 WG

Thiram Fungicide Taminco Italia Srl 52602/03/2013

268

THIOVIT JET 80 WG

Squfur Fungicide Syngenta152/1

14/11/2008

269

TILT 250 EC Propiconazole Fungicide Syngenta 37/208/10/2010

270

TINA Abamectine InsecticideIndustrial QuímicaKey, S.A.

46823/07/2012

271

TINAMEX AbamectineInsekticid-akaricid

Tragusa 35329/12/2010

272

TITUS 25 WG Rimsulfuron Herbicide Du Pont143/1

29/12/2010

273

TOPAS 100 EC Penconazole Fungicide Syngenta 36/208/10/2010

274

TORNADO 5 EC

Quizalofop-P-ethyl HerbicideZenith CropSciences Bulgaria Ltd

44316/03/2012

275

TOUCHDOWN Gliphosate Herbicide Syngenta 17723/04/2003

276

TRAGLI Gliphosate Herbicide Tragusa 35429/12/2010

277

TRAXI Oxiklorur Cu Fungicide Tragusa 38118/03/2011

278

TRIMEXA 75 WG

Tribenuron methyl Herbicide MAC-GmbH 50808/01/2013

27 TRIOMAX 45 Cymoxanil+Oxikloru Fungicide Zenith 447 16/03/201


NoCommercial name


9 WP r Cu+MancozebCropSciences Bulgaria Ltd

2

280

TRISCABOL DG

Ziram Fungicide Cerexagri-UPL 33621/11/2007

281

TRISOL 40 Dimethoat Insecticide Tragusa 35529/12/2010

282

U 46 M FLUID 500 GL

MCPA HerbicideNufarm GmbH & Co KG

63/223/07/2012

283

UARDINChlorpyriphos+Cypermethrine

InsecticideIndustrial QuímicaKey, S.A.

46723/07/2012

284

UNICORN DFSqufur+Tebuconazole

FungicideSulphur Mills Limited

45316/03/2012

285

VAPCOMORE 20 % SP

Acetamiprid Insecticide VAPCO 32021/11/2007

286

VERITAFenamidone+Fosetil aluminium


287

VERTIMEC 018EC

Abamectine Insecticide Syngenta181/1

14/11/2008

288

VITENE ULTRA SC

Cymoxanil Fungicide SIPCAM 49402/10/2012

289

VITRA 40 WG Hidroxid Cu FungicideIndustrias Qiumicas del Valles SA

44816/03/2012

290

VIVANDO Metrafenone Fungicide BASF 35929/12/2010

291

VYDATE 10 L OxamilInsekticid-akaricid

Du Pont307/1

02/10/2012

292

YPER 50 WP Hidroxid Cu Fungicide Efthymiadis 41026/05/2011

293

YUMP Alphacypermethrin Insecticide Tragusa 42114/11/2011

294

ZATO 50 WG Trifloxystrobine Fungicide BAYER AG 21028/10/2004

295

ZATO PLUSTrifloxystrobine+Captan


296

ZETANIL MCymoxanil+Mancozeb

Fungicide SIPCAM 14518/03/2011

297

ZIRAM 76 WG Ziram Fungicide Efthymiadis 21725/05/2005

298

ZIRAM GU 76 WG

Ziram Fungicide Tragusa 38218/03/2011

299

ZOLFO VENTILATO SCOREVOLE

Squfur Fungicide Zolfindustria Srl 46016/03/2012


List 2: Lista per cka nuk mund te importohet, por mund te trgetohet dhe perdoret ne Shqiperi (Maj 2013)

NoCommercial name


1 ABA-MEX Abamectine AcaricidWillowood Limited

27723/02/2007

2ABAMEX 1.8 EC

AbamectineInsecticide-akaricid

VAPCO 16525/05/2005

3ACARIDOIL 13SL

Kripe kaliumi Insecticide VIORYL S.A 3025/05/2005

4AGROFOS 48 EC

Chlorpyriphos Insecticide Ypsilon S.A 23626/04/2006

5ANTRACOL 70 WP

Propineb Fungicide BAYER AG 73/123/02/2007

6 BRIK 24 EC Myclobutanil FungicideFARMA-CHEM S.A.

31325/05/2007

7 CAZA 20 SL Imidacloprid InsecticideFARMA-CHEM S.A.

625/05/2007

8CHLORONIL 75 WP

Chlorthalonil Fungicide VAPCO 28823/02/2007

9CLORTOSIP WP

Chlorthalonil Fungicide SIPCAM 14/130/10/2006

10CONFIDOR SL 200

Imidacloprid Insecticide BAYER AG 233/118/03/2011

11 CURTINE V Mancozeb+Cymoxanil Fungicide VAPCO 172/123/02/2007

12 DELTARIN 2.5 Deltamethrine Insecticide VAPCO 173/123/02/2007

13 Dimethoat Dimethoat Insecticide Ypsilon S.A 28023/02/2007

14DURSBAN 5 GR

Chlorpyriphos Insecticide Efthymiadis SA 16112/02/2008

15 ENO 70 Thiophanate methyl FungicideWillowood Limited

23826/04/2006

16ESTEMIC 24 EC

Myclobutanil Fungicide VIORYL S.A 22425/05/2005

17 FOSIM COMBIFosetil aluminium+Folpet

Fungicide AGRIMIX 25626/04/2006

18GENOXONE ZX

Trichlopyr+2.4 D acid Herbicide Agriphar 26912/02/2008

19 GROUND UP Gliphosate IPA Herbicide VAPCO 17423/02/2007

20 GUARDIAN EC Acetochlor Herbicide MONSANTO 14705/02/2001

21 HARNESS EC Acetochlor Herbicide MONSANTO 14605/02/2001


NoCommercial name


22 IMIDAN 50 WP Phosmet Insecticide GOWAN 29523/02/2007

23 IRAM Cu metalik Fungicide AGRIMIX 25426/04/2006

24MELODY COMBI 43.5 WP

Iprovalicarb+Folpet Fungicide BAYER AG 6403/04/2004

25METRIPHAR 70 WDG

Metribuzine Herbicide Agriphar 28712/02/2008

26 MOCAP 10 G Ethoprophos Insecticide BAYER AG 30023/02/2007

27NEMAPHOS 400 EC

FenamiphosInsekticid-nematocid

Shining Fine Chemical Co Ltd

24726/04/2006

28 OMITE 57 EW Propargite AcaricidUniroyal Chemical

33021/11/2007

29PREVICUR 607 SL

Propamocarb-hydrochlorid

Fungicide BAYER AG 78/123/02/2007

30 PROMOPropamocarb-hydrochlorid

Fungicide AGRIMIX 23001/02/2006

31PYCHLOREX 480 E

Chlorpyriphos Insecticide Agriphar 23201/02/2006

32 RIDO 72 Cymoxanil+Mancozeb FungicideWillowood Limited

26730/10/2006

33 RONIN 25 WP Buprofezin Insecticide Shining Fine Chemical Co Ltd

26830/10/2006

34SELECT SUPER

Clethodim HerbicideArysta LifeScience

9712/02/2008

35 SILIGOR 40 Dimethoat Insecticide Willowood Limited

25926/04/2006

36SNAIL GRANULES

Metaldehyde MoluskicDETIA DEGESCH

25826/04/2006

37 SYLLIT 65 Dodine Fungicide Agriphar 3425/05/2005

38TIOFANAT-METYL 70 WG

Thiophanate methy Fungicide Ypsilon S.A 4101/02/2006

39TRIGARD 75 WP

Cyromazine Insecticide Syngenta 5230/10/2006

40 VALETE Fosetil aluminium Fungicide VAPCO 22601/02/2006

41VAPCOTOP 70 WP

Thiophanate methyl Fungicide VAPCO 22125/05/2005

42 VYDATE 10 G OxamilInsekticid-nematocid

Du Pont 5630/10/2006

43 YPSITOXIN Aluminium PhosphideInsekticid fumigant

Ypsilon S.A 28123/02/2007


Aneks 7: Pergjegjesite monitoruese per treguesit mjedisor.

Sipas legjislacionit Shqiptar , persa I perket monitorimit, pak institucione merren me monitorim , thuajse nenivel kombetar. AKM ka nje laborator kimik te pershtatshem, I cili punon vetem ne projektet ku perfshihet sipartner ose kur implementohet nga Ministria e Mjedisit. AKM nuk lejohet te beje analiza kimike si nje itrete. AKM se bashku me ARM , rishikojne shumicen e rezultateve monitoruese te paraqitur nga institucionette specializuara ose sipas rastit nga institutet komunal. ARM dhe Inspektoriati Mjedisor ndihmoje aposupervizojne nese eshte e nevojshme ne nivel rajonal. Agjensia e Sherbimeve Arkeologjike dhe QendraKombetare per Inventarin e Aseteve Kulturore jane institutet kombetare kryesore qe vlersojne zbulimetrastesore kulturore te rendesishme. Direktorati Rajonal Kulturor i Korce, Vlore Berat, jane autoritetetkryesore monitoruese ne nivel lokal.

Ne rast te analizave kimike, implementuesi, me bashkepunimin e inspektoriatit mjedisor dhe ARM , caktojnenje laborator per te bere analizat kimike. Duke marre parasysh treguesit mjedisor qe duhen monitoruar.

Tabela e permbledhur mbi treguesit mjedisor dhe institutet monitoruese.

Institutet pergjegjes Treguesi mjedisor

Instituti I shendetit publik/sherbimi primar I shendetit/ sherbimet shendetsore

-permbajtja ne ajer e PMs, O3 , Pb, SO2 ,NOx, CO, hidrokarbonet

-treguesit bakterial;

-parametrat mikrobiologjik per ujrat e brigjeve dhe plazheve

-numri I popullates se ekspozuar ndaj ndotjes kimike dhe mikrobiologjike pergjate ujrave te brigjeve dhe plazheve.

-numri I popullates se ekspozuar ndaj ujrave nen-tokesor te ndotur

- numri I popullates se ekspozuar ndaj dherave te ndotur

-cilesia e ujit sipas pH, COD and BOD5, alkaliniteti, aciditeti, permbajtja e squfurit, ammoniaku, fenolet, fosforet, N dhe metalet e renda.

-permbajtja ne perqindje e ndotesve

-permbajtja merceologjike e mbetjeve te ngurta

Zhurma, vibrimi dhe nivelet e radioaktivitetit

Ministria e planifikimit territorial dhe qeveria lokale

- sasia vjetore e gjenerimit te mbetjeve te ngurta

-shperndarja e mbetjeve te ngurta sipas rajonit dhe komunes

-sasia vjetore e ujrave te zeza te gjeneruara ne rajone dhe komuna

-sasia vjetore e mbetjeve te ngurta te gjeneruara nga ndertimet dhe shperndarja e tyra sipas rajonit dhe komunes

Instituti I Gjeo-shkencave , energjise, ujrave dhe mjedisit (IGJEUM) GjeoAlba

-temperaturat mesatare te ajrit



-niveli I detit;

- precipitimi sasior

-niveli u ujrave nentokesore.

-permbajtja ne dhera e SO2, NOx, Pb, , PM, Pb, CO, permbajtja e hidrokarbureve ne ajer

-niveli I zhurmave, radioaktiviteti ne ajer dhe rrezatimi elektromagnetik I pa jonizuar ne atmosphere.

-BOD dhe COD ne ujera

-radioaktiviteti ne ujera

-dinamikat e deltave lumore

-radioaktiviteti I ujrave

-topografia dhe morfologjia e ujerave te brigjeve

-morfologjia bregdetare

-Alkaliniteti

-percjellshmeria specifike

-aciditeti

-permbajtja e pH

-rrjedha lumore dhe shkarkimet

-metalet e renda

-shkembimet ujore mes detit dhe lagunave

-dinamikat e deltave lumore

-sedimentimi

-erozioni I dherave

Universiteti Bujqesor -permbajtja e metaleve te renda

-permbajtja e pesticideve

-hidrokarburet;



-fortesia

-Aciditeti

-permbajtja e SO2, NOx, Pb, in soils, PM, Pb, CO, permbajtja e hidrokarbureve ne ajer

-niveli I pH

-permbajtja e metaleve te renda ne guaskat (si gocat e detit)

-BOD dhe COD ne ujera

-fertiliteti I dherave ;

-permbajtja e Na, Cl, SO4 per dherat e kripur, permbajtja e nutrienteve ne dherat torfe.

-raporti Mg/Cl per dherat e pasur me magnez

-radioaktiviteti I dherave

-erozioni I dherave

Universiteti I Tiranes , Universiteti I Gjeoshkencave dhe Fakulteti I ShkencaveNatyrore

Duke bere thuajse te gjitha analizat kryesore te lidhura me cilesine e ujerave dhe dherave

Inspektoriatet komunale dhe mjedisore (ARM)

-gjendja higjenike

-ndotja

-impaktet social-kulturore

-cilesia e ujerave te pijshem

-mbetjet e ngurta dhe ujerat e zeza

Agjensia kombetare per zonat e mbrojtura Ndryshime ne zonat e mbrojtura

Agjensia e sherbimeve arkeologjike

Qendra kombetare e inventarit te aseteve kulturore

Direktorati kulturor dhe rajonal per Korce,Vlore, Berat

Menaxhimi I zbulimeve te rastesishme


Annex 8: komentet e perpiluara drejt ESMP dhe pergjigjet perkatese

KOMENTET E PERPILUARA DREJT DRAFTIT ESMP DHE PERGJIGJET Palet e interesuara

Institucioni andRishikuesi

Detaje te komenteve te bera nga palet einteresuara

Pergjigja/veprimi I ndermarre ngakonsulenti JV

Banka boterore Specialist mjedisor I

masave mbrojtese

Ju lutemi të gjeni komentet e mëposhtme në lidhje me shqyrtimin e seksioneve mjedisore vetëm për 4 draftet ESMP prioritare të paraqitura nga COEI / Ceia. Ju lutemi të pasqyrojë dhe përfshijnë këto komente së bashku me komente nga Anja dhe Bekimit, dhe të paraqesë ESMP te rishikuara për MARDEA

Eshte deklarate, nuk ka nevoje per pergjigje


masave mbrojtese

Që të gjitha 4 projekt ESMP janë përgatitur duke përdorur të njëjtën template, komentet zbatohen për të gjitha (por aty ku është e rendesishme , kapitulli dhe seksioni janë cituar si ata në ESMP për Murriz Thanë).

Eshte deklarate, nuk ka nevoje per pergjigje


masave mbrojtese

Përmbledhja ekzekutive është shumë e shkurtër dhe jo përfaqësuese për të gjithë dokumentin ESMP. Përmbledhja duhet të shtrihet në rreth 4-5 faqe, për të përfshirë të paktën edhe përmbledhje të ndikimeve kryesore të mundshme negative dhe veprimet përkatëse zbutëse, marrveshjet monitoruese dhe procedurat e raportimit. Përveç kësaj, ajo duhet të bëjë referenca për kapitujt ku iduhet te gjendet informacion më I hollësishem mbi temën përkatëse. Harta skematike duke treguar zonat kryesore (degët e SUK) të rehabilitohet në lidhje me karakteristika të tjera fizike, qendrat e popullsisë, zonat e mbrojtura, etj.

Konsulenti do të bëjë Përmbledhjen Ekzekutive me gjatë dhe ka përfshirë një përmbledhje të ndikimeve kryesore pozitivedhe negative dhe veprimet lehtësuese dhe marrëveshjet e monitorimit. Konsulenti gjithashtu i është referuar kapitujve të tjera në raport. Një hartë skematike eshte gjithashtu i përfshirë.


masave mbrojtese

Hyrje – (i) ESMP eshte aktualisht e aplikueshme per te gjithe skemen e rehabilitimit. Kjo mund te jete e rregullt nga pikepamja ligjore shqiptare, por ESMP-te duhet te jene specifike sipas kontrates dhe te lidhura haptas me punimet rehabilituese (SUK)te pjesshme apo te plota, te financuara nga BB. Nese projekti nuk po rehabiliton te tere zonen e skemes, atehere kjo duhet te deklarohet qarte ne seksionin 2 (dhe ne permbledhje).

Konsulenti falenderon rishikuesin per kete koment. ESMP eshte bere me specifike duke detajuar deget Krutje dhe Terbuf te cilat jane per tu rehabilituar


masave mbrojtese

ii) në mënyrë të ngjashme, seksioni 2.5 komenton mbi disa degë (seksion 2.5.1 për 2.5.4), por nuk thotë se cilat do rehabilitohen duke përdorur fondenga Projekti. Në qoftë se të gjitha, kjo duhet të thuhet qartë në seksionin 2, dhe përsëriten këtu.

Numërimi i Seksionit 2 është ndryshuar përtë pasqyruar prioritet të lartë per pjesën e parë 2.1 dhe prioritet të ulët në seksionin 2.2. Fig 2.2 ka ndryshuar për të përfshirë një hartë të re te përditësuar me studimi i para-fizibilitetit, dhënë nga Konsulenti I ESMP më 13 prill 2016. Tabela 2.2 eshte ngjyrosur me hije të gjelbër për të evidentuar degët me prioritet të lartë.


masave mbrojtese

(iii) seksioni 2.5.6 – eshte nje liste e gjate e cila pershkruan shtrirjen e punimeve rehabilituese. Duhet qartesuar se cila prej ketyre punimeve eshtee financuar nga BB , perndryshe lexuesi mund te mendoje se te gjitha punet jane te financuara nga BB dhe me vone te ankohet pasi kjo nuk eshte e vertete. Ky eshte nje problem serioz dhe duhet sqaruar ne te gjithe ESMP dhe duhet perseritur disa here, aty ku eshte e rendesishme. Ky problem

Sqarimi është dhënë për të treguar veprat aktuale që duhet të kryhen. Kjo është marrënga raporti I perditesuar I stidimit te fizibilitetit dhënë Konsulentit i ESMP më 13 prill 2016.






mund te shkaktoje ndalimin e projektit


masave mbrojtese

(iii) seksioni 2.5.6 – fjalia e fundit “ shtrirja e plotee punimeve…” – kjo nuk mund te qendroje ne ESMP- qartesimi duhet kompletuar para perfundimit te ESMP, dhe autoret duhet te perfshijne nje liste definitive te aktiviteteve dhe zonave ku ato do kryen. Nese kjo nuk dihet atehere si do mund te pergatitet ESMP specifike per zonen ?

Fjalia qe fillon me “ shtrirja e plote e punimeve…” eshte eliminuar.


masave mbrojtese

(iv) seksioni 2.12.3 – autoret duhet te mos perdorin shprehje si “ mund te shkaktoje”. Nga dokumentacioni I projektit duket qarte se “ jane shkaktuar” dhe dokumentacioni I heqjes dore eshte bere gati, bazuar ne OP 7.50 para 7(a). Tekstiqe duhet te perdoret mund te gjendet te PAD dhe duhet te jete I njejte per cdo skeme , pervecse ne rast qe konsulenti mendon qe para 7(a) nuk miratohet.

Seksioni 2.12.3 eshte rishkruar. Konsulenti I ESMP falenderon rishikuesin dhe konfirmon qe teksti i sakte eshte marre nga PAD dhe do perfshihet ne cdo ESMP individuale.


masave mbrojtese

Pershkrimi I masave zbutese - (i) seksioni 4.2 pas pikav te para, poshte “zbatimi I te gjitha ligjeve perkatese…” shto nje pike tjeter “zbatimi I politikave te BB mbi Mjedisin Shendetin dhe Sigurine dhe pershtatja e plote me ESMP specifikeper zonen e Koshnices”

Pika ekstra eshte bashkangjitur.


masave mbrojtese

(ii) seksioni 4.3. – teksti eshte OK, por masat perkatese nuk gjenden ne tabelen e ESMP, pra autoret duhet te perfshijne masat e meposhtme: (1)metoda e kontraktorit per ekzeskutimin e punimeve , e cila duhet te aprovohet nga klienti. (2) Plani i Menaxhimit te Mbetjeve duhet te pergatitet nga kontraktori dhe te aprovohet nga klienti. (3) pershkruaj veprimet ne vendet e germimit ne tabelen e ESMP-se. (4) shto ndertimin e bllokuesve te reres ne tabelen e ESMP-se ne fazen e projektimit dhe ndertimit.

Pikat ekstra jane shtuar.Rishikuesi nuk ka pare deklaraten metodologjike te kontraktorit e cila ishte e perfshire ne tabelen 4.1 , po ashtu dhe PlaniI Menaxhimit te Mbetjeve. Konsulenti e ka rishkruar kete seksion duke e bere me te qarte.


masave mbrojtese

(iii) seksioni 4.4 – shto riparimin dhe permiresimin e rrugeve ekzistuese ne tabelen e ESMP-se;

Riparimi dhe permiresimi I rrugeve ekzistuese eshte rishkruar dhe shtuar ne tabelen 4.1 nen pjesen e Masave projektuese dhe tenderit (pergjate ndertimit)


masave mbrojtese

(iv) seksioni 4.6 –Tabela prezantuese e ESMP-se – shiko komentet me larte dhe shto masat. Gjithashtu fshi veprimet te cilat nuk jane te rendesishme – psh. “Perdorimi i tokes” – “humbja e banesave” – nese ne tekst thuhet qe nuk ka humbje banesash ,pse duhet te perfshihet ne tabelen e ESMP-se? Te njejten gje edhe per “infrastrukturen” – “shtepi te pabanuara…” dhe “ flora” – “humbja e vegjetacionit indigjen…” . Tabela e ESMP-se duhet te jete sa me specifike te jete e mundshme dhe ekziston nje koment tjeter i lidhur me kete me poshte.

Konsulenti e ka ndryshyar tekstin ne “Humbja e Tokes” nen rreshtin e quajtur Perdorimi I Tokes per te reflektuar komentet e specialistit mjedisor te masave mbrojtese. Konsulenti beson qe eshte e rendesishme te perfshije humbjen e vegjetacionit vendas nen “Floren”. Eshte e pamundur qe te jemi te sigurte per humbjene flores indigjene. Eshte me mire te kemi nje plan zbutes sesa te mos kemi fare. Rishikuesi nuk duhet te harroj qe FSR I edhte dhene konsulentit te ESMP-se ne 13 Prill dhe nuk perfshin mjaftueshem detaje per tab ere tabelen me specifike. Kufizimet e kohes dhe afatet e shkurtra te MBZHRAU






gjithashtu pengojne permiresimet.


masave mbrojtese

Pershkrimi I Programit Monitorues – ky seksionduhet te permiresohet qe te jete shume mesèpecifik – dhe duhet te japi detaje te ProgramitMonitorues e cili duhet te perfshihet ne skeme –pra fjalite si “duhet te kemi marreveshje midis…”duhet te ndryshohen ne perputhje me marreveshjetkonkrete. Nese autoret kane ndryshime , ato duhette konsultohen me dokumentet e projektit dhe nesekane akoma dyshime, ti konfirmojne ketomareveshje me klientin perpara prezantimit teESMMP-se.

Konsulenti ka permiresuar kete seksion dhee ka bere me specifike per cdo skeme.


masave mbrojtese

Seksioni 5.1 – teksti I pergjithshem, si ne paragrafin e dyte, nuk vjen ne ndihme dhe duhet tezevendesohet me detaje konkrete mbi kush do e kryej monitorimin e parametrave te caktuar, me referenca te skata ne tabelen qe vijon.

Konsulenti I ESMP-se ka permiresuar kete seksion dhe mund te paraqese nje aneks perkete seksion me me shume detaje mbi monitorimin.


masave mbrojtese

Komente te pergjithshme mbi tabelen e ESMP-selidhur me zbutjen dhe monitorimin. Tabela paraqetoutput-in kryesor te raportit ESMP dhe ka perqellim ti japi kontraktoreve informacion konkretmbi veprimet specifike qe do te kryhen.Momentalisht kam disa shqetesime mbi tabelat :(1) teksti nuk ndjek gjithmon tabelen ne vepriminperkates . Kjo duhet te permiresohet ku eshte enevojshme.

Formati I tabeles eshte I nje tipi qe eshte perdorur dhe ne ESMP-te e meparshme, pa ndonje problem. Kufizimet e kohes nga MBZHRAU per asrye te tenderit te menjehershem, pengojne qe kjo tabele te ndryshohet thelbesisht.


masave mbrojtese

(2) Veprimet nuk jane te lehta per tu ndjekur – ngaprojektimini ne implementim e me pas ne fazen eoperimit - e cila eshte nje prej qellimeve te tabeles- per te siguruar qe te gjitha veprimet jane te lehtaper tu monitoruar dhe pjeset qe mungojne tedallohen lehtesisht. Ne rast qe kjo deshton –historia “Kush e ka Fajin?” shfaqet – dhe me paspjesemarresit nuk fokusohen ne zgjidhje por nekalimin e fajit. Kjo gje nuk duhet te ndodhe dhetabelat e ESMP-se ekzistojne per te ndihmuarkontraktorin, supervizorin dhe klientin , per tekryer punet e tyre perkatese.

Tabela eshte projektuar ne menyre qe te ndjeke rrjedhen e zhvillimit te projektit, praajo fillon me tenderin e para-ndertimit dhe me faktoret Socio-ekonomik dhe Mjedisor te projektit. E me pas, vazhdon me ndertimin. Konsulenti mund te ngjyrose rreshtat qe jane te perbashket nderjmet fazave.


masave mbrojtese

(3) tabela duhet te jete specifike per zonen – psh.Te tregoje se : ne zonen XX,VV,ZZ duhet tendertohen sifone ne lum dhe te merren masa per tembrojtur peshqit ( emerto masat). Gje e cilaperfshin punime ne uje. Aktualisht ky nuk eshterasti, por tabelat listojne vetem masa tepergjithshme, pra jo specifike. Ne perputhje mekomentet e meparshme, kjo duhet ndryshuar – dhepse e kuptoj qe ne disa raste nuk ka qartesi mbideget apo seksionet e SUK qe duhet terehabilitohen, te pakten disa ide duhet te merrennga projektuesit dhe klientet. Mos harro qe tabelate ESMP-se jane duke u bere pjese edokumentacionit te tenderit dhe duhet te paraqesininformacion specifilk – perndryshe nuk ka kuptimqe te bejme ESMP specifike, porn je per te gjitha.

Konsulenti duhet ta beje tabelen me specifike , por eshte e veshtire te dallohet secili punim ka prioritet nga Studimi I Fizibilitetit me i perditesuar. Per me teper ne ESMP-ne e Koshnices






Pra duhen tabela me te detajuara.


masave mbrojtese

Procedurat raportuese – (i) ne tekstin e seksionit 7.2.1 duhet permendur frekuenca e raporteve t e ndryshem, e cila momentalisht eshte e paqarte edhe pas vezhgimit te tabeles 7.2. Qarteso si te jete e nevojshme

Frekuenca e raporteve do te qartesohet dhe perpunohet.


masave mbrojtese

(ii) ne seksionin 7.2.3 paragrafi I fundit para tabeles 7.2 duhet korrigjuar. Detyrimet raportuese midis MBZHRAU dhe BB jane specifikuar ne dokumentacionet e projektit dhe duhet te vendosetperiudha aktuale.

Frekuenca e raporteve do te permendet , marre nga dokumentacionet e projektit dhe dokumente te tjere.


masave mbrojtese

(iii) eshte e paqarte se kush do te beje raportin e monitorimit mjedisor dhe sa shpesh. Qarteso dhe vendos ne tabelen 7.2 (iv) ne tabelen 7.2 nje konsulent i pavarur eshte pergjegjes per perditesimet e Planit te Menaxhimit Mjedisor te raporteve monitoruese. Per kete detyre konsultohume ToR dhe ndrysho sic eshte e nevojshme. (v) qarteso kolonen “Dorezuar ne” dhe ndrysho “AKM?” , “ARM?” – duhet te jene te qarte kujt i dorezohet raporti.

Pergjegjesia dhe frekuenca e Planit monitroues mjedisor do te qartesohet per te reflektuar komentet e rishikuesve. Gjithashtu dhe tabela 7.2


masave mbrojtese

Seksioni 8.2 “burimi I te ardhurave” – teksti ne kete seksion duhet te jete i qarte dhe te mos perfshije “ supozohet qe…” . Nese ka dyshime, autori duhet te qartesohet me klientin dhe te shtojefakte aktuale. Nese kjo duhet te diskutohet dhe te biet dakorte ne te ardhme , ath thuaj dhe paraqit arsyet.

Burimi I te ardhurave do te jete nga borxhi I ERIP pergjate periudhes se nderitmit dhe gjate operimit nga buxheti shteteror apo qeverise locale. Teksti do te qartesohet


masave mbrojtese

Aneks 9.2 – shto nje harte me vendndodhjen dhe tiparet krysore te parkut kombetar qe I perket skemes.

Do te shtohet nje harte.


masave mbrojtese

Aneks 7 – seksioni 9.7.3 – duke filluar nga “ Nje startegji e re e mbrojtjes se produktit bimor…” deri ne fund te seksionit – teksti eshte dukshem nje copy paste nga nje dokument tjeter i pergatitur ne vitin 2012-14.

Konsulenti ka bere kerkime te thella ne MBZHRAU dhe kudo, dhe nuk ka informacion te perditesuar mbi kete problem. Kufizimi kohor per te pergatitur ESMP ne kohe e ben te pamundur shpenzimin e me shume kohe ne kete problem. (kapitulli 11: Bujqesia, kapitulli 12: Siguria Ushqimore dhe kapitulli : Mjedisi, nuk permbajne informacion mbi iniciativa te reja lidhur me pesticidet.


masave mbrojtese

SHENIM:Specialisti social I masave mbrojtese nuk ka pergatitur komentin specific per raportin e ESMP-se. Komentet gojor i jane paraqitur konsulentit ne nje takim ne zyrat e BB ne Tirane ne daten 5Mars 2016. Komentet krysore jane: Perfshirja e deklarates qe skemat kane nje zhvillim

te ngjashem ne zonat dhe prefekturat ku nuk ekzistojne te dhena specifike per SUK.

Tokat e marra perkohesisht gjate ndertimit jane prona shteterore dhe te paokupuara

Konsulenti ka bere ndryshime ne raportin e ESMP-se bazuar ne rekomandimet e Specialistit social te masave mbrojtese.

Keto jane perpunuar, nje me nje, ne takimine dates 5 Mars dhe te miratuara perpara se te perfshihen ne raportin e perditesuar te ESMP-se






Ndryshime ne seksionin 4.2 dhe 4.4 Perfshirja e RAP-it te shkurtuar ne tabelen 4.1 Ndryshime ne paragrafin e 5 te seksionit 7.2.1 Ndryshime ne tabelen 7.1

Specialist gjinor ngaSIDA

Znj. Anja Nordlund

Bashkangjitur ne dy dokumentet e derguara keni disakomente plotesuese : raportin e konsultimit te paleve te interesuara dhe ESMP-se per Divjaken

Deklarate- nuk eshte e nevojshme pergjigje.


Znj. Anja Nordlund

Komenti ne balline “ mendoj se duhet te konsiderosh me kujdes mardhenien midis kapitullit 2 dhe 3/4 , nje sasi e madhe informacioni jepet ne kapitullin 2, pra si jane ndikuar pozitivisht dhe negativisht ceshtjet nga projekti. Nese nuk shikon ndonje lidhje , mendoj qe kjo duhet shkruar si - “gjithahstu eshte diskutuar per”

Kemi bere disa qartesime ne hyrjen e kapitullit 2 nen faktoret mjedisor dhe socio-ekonomik. Dhe gjithashtu ne paragrafet hyres te kapitullit 3 dhe 4


Znj. Anja Nordlund

Faqja 1-1, paragrafi I fundit : “asnje njeri nuk po jeton atje momentalisht?”. Nese njerez jetojne te paautorizuar ne toka shteterore rivendesoja aplikohet perseri.

Qellimi eshte qe te perdoren toka shteterorete pabanuara. Konsulenti eshte ne dijeni te kushteve dhe te drejtave te njerezve qe jetojne ne toka shteterore.


Znj. Anja Nordlund

Faqja 1-2 paragrafi 5 “ Ky nuk eshte perkufizim i sakte…” . sygjeroj qe kjo te hiqet. Perkufizimi eshte hequr sic u kerkua.


Znj. Anja Nordlund

Faqja 1-2 paragrafi 7 "Ky person eshte perfshire ne fillime”- nje degjues nuk duhet te jete perfshire me perpara , per te shmangur konfliktet e interesit.

Inxhinieri I ricaktuar I Mjedisit, nuk eshte perfshire ne project, prandaj nyuk ka konflikte interesi.


Znj. Anja Nordlund

Faqja 2-22 titulli Mjedisor Socio-ekonomik “ gjithe informacioni I rendesishem dhe…”- ku e ben lidhjen qe flet keshtu. Kapitulli 3 lidhet vetem me disa nga pikat e permendura ne kete kapitull.

Nje fjali qartesuese esste shtuar perpara seksionit 2.18


Znj. Anja Nordlund

Faqja 3-1 , mendoj se duhet te qartesohet sesi lidhet kapitulli 2 dhe 3 me nj-tj. Ekzistojne shume askpekte sociale te permendura ne kapitullin 2. Si jane te rendesishme ato? A duhet te merren apo jone konsiderate?

Paragrafi I pare I kapitullit 3 eshte zgjeruar per te reflektuar komentet.


Znj. Anja Nordlund

Faqja 4-2 paragrafi I pare : a ka patur ndonje zbulim rastesor ne keto zona? A ka qene zone e populluar me perpara?

Paragrafui eshte vendosur per te qene te sigurte. Zona eshte e populluar prej disa kohesh, por Shqiperia ka nje trashegimi te pasur arkeologjike dhe eshte e rendesishme qe kontraktori te jete ne dijeni qe zbulimet rastesore mund te ndodhin.


Znj. Anja Nordlund

Faqja 4-2 paragrafi I pare : po per kontrollin nga klienti? Nuk ka asgje qe motivon kontraktorin te ndaloje se punuari.

Paragrafi I fundit I seksionit 4.2 eshte ndryshuar per te reflektuar kete koment.


Znj. Anja Nordlund

Tabela 4-1 faqe 4-9 , persa I perket papunesise, a eshte ky nje ndikim I parashikuar I projektit?

Pika eshte ndryshuar ne "papunesia ekzistuese”


Znj. Anja Nordlund

Tabela 4-1 faqe 4-12 , persa I perket perfitimeve ekonomike “ nuk eshte nje impakt”

"maksimizimi" eshte hequr nga teksti. Perftimi ekonomike konsiderohet si nje impakt pozitv.


Znj. Anja Nordlund

Tabela 4-1 faqja 4-12, persa I perket perfitimeve “trajnime mbi ujitjen dhe kullimin , do te ndermerren” ndoshta kjo duhet te reflektohet

Pika te tjera jane shtuar ne tabelen 4.1 per te reflektuar dhe per tju pergjigjur komenetit.






ketu. Nuk ka punime per te rritur kapacitetin e SHPU


Znj. Anja Nordlund

Tabela 4-1 faqja 4-13 persa I perket shendetit, A jane keto impakte potenciale te projektit?

Ekspozimi I fermereve dhe punetorve ndaj pesticideve dhe fertilizueseve eshte perfshire. Jemi ne dijeni qe impaktet negative shendetesore kane pak gjasa te ndodhin, por duhet te perfshihen per te qenete kompletuar.


Znj. Anja Nordlund

Faqja 5 paragrafi I dyte : Dhe efektet sociale? "Efektet sociale jane perfshire ne draftin pasardhes.


Znj. Anja Nordlund

Faqja5-2 paragrafi 6 " qarteso ESMP apo ESMoP?Kini parasysh qe konsulenti I referohet planit montiroues brenda dokumentacionit te ESMP-se. kemi shtuar nje fjali per te qartesuar me shume kete.


Znj. Anja Nordlund

Faqja 6-1 seskioni 6.1 : asgje nuk eshte thene mbi monitorimin social.

Monitorimi social eshte perfshire ne paragrafin e pare te seksionit 6.1

pergatitja e planit te menaxhimit mjedisor dhe social (ppmms ...

Documents

Transcript of pergatitja e planit te menaxhimit mjedisor dhe social (ppmms ...