ΕΣΠΑ 2007-13\Ε.Π. Ε&ΔΒΜ\Α.Π. 1-2-3

«Μείζον Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών στις 8 Π.Σ., 3 Π.Σ.Εξ., 2Π.Σ.Εισ.»

Με συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε. Κ. Τ.)

ΜΕΙΖΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ

www . epimorfosi . edu . gr

ΕΝΤΥΠΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ(Σχέδια Μαθήματος, Εκπαιδευτικά Σενάρια)

1) ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΤΑΚΤΙΚΗΣ

1.1Τίτλος Διδακτικής Πρακτικής

Αναφέρεται ο τίτλος της Διδακτικής Πρακτικής, ο οποίος θα

αποτυπώνει και θα προσδιορίζει την αρχική μορφή και το

περιεχόμενό της

«Διδακτική πρόταση για προσέγγιση των πρώτων βημάτων του εργατικού

κινήματος και της πολιτικής του έκφρασης»

1.2Δημιουργός

Ονοματεπώνυμο: Ψάλτης Ηρακλής

Πατρώνυμο: Αθανάσιος

Ιδιότητα: Εκπαιδευτικός v Σχολικός ΣύμβουλοςΣτέλεχος Διοίκησης

Στοιχεία Οργανικής Θέσης: ΓΕΛ Σκάλας Ωρωπού

Ταχυδρομική Διεύθυνση: Αθανασίου Διάκου 7, Νέα Παλάτια, 190 15

E-mail: psaltisira@in.gr

Δικτυακός τόπος/ blog:………………………………………………………………...

Η συγκεκριμένη Διδακτική Πρακτική έχει αναπτυχθεί στο πλαίσιοκάποιου εκπαιδευτικού προγράμματος;

ΝΑΙ ΟΧΙΑν ναι, να αναφέρετε την ονομασία του: ………………………………………………..

Ιστοσελίδα/ blog: …………………………………………………………………………..

1.3 Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές

Γνωστικό/-ά αντικείμενο/-α της Διδακτικής Πρακτικής:

Ιστορία κατεύθυνσης Γ ΛυκείουΙδιαίτερη Περιοχή του γνωστικού αντικειμένου:

Τα πρώτα βήματα του εργατικού κινήματος (σελ.46 -47)και Τα αριστερά κόμματα (σελ. 93) και το Σοσιαλιστικόκόμμα (σελ.97-98).

Η «σύνδεση» αυτή έγινε, για να δοθεί η δυνατότηταστους μαθητές να κατανοήσουν πληρέστερα τη σχέση τουεργατικού κινήματος και της πολιτικής του έκφρασης.

Συμβατότητα με το ΑΠΣ & το ΔΕΠΠΣ. (σε ποια ενότητα του ΑΠΣεντάσσεται ο κεντρικός άξονας του θέματος και ποια είναι η σχέσητου με το ΔΕΠΠΣ)

Η ένταξη του ελληνικού εργατικού κινήματος στην«ιδιαιτερότητας» της ελληνικής ανάπτυξης αλλά καιστις ευρύτερες εξελίξεις στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιοιστορικο-πολιτικό γίγνεσθαι (Ρωσική επανάσταση, Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος.

Αξιοποιούνται: η αισθητική εμπειρία στην εκπαίδευση,η ζωγραφική, ο κινηματογράφος, η μουσική καιεκμαιεύεται η «αποτύπωση» της ιστορικήςπραγματικότητας, όπως από αυτά αποκαλύπτεται.

Βιωματική μάθηση μέσα από τις πηγές.

Συμβατότητα με τις αρχές και τους στόχους των νέων προγραμμάτωνσπουδών του Νέου Σχολείου:

Θα αξιοποιηθεί η διερευνητική – αποκαλυπτική μάθηση, ηανάπτυξη κριτικής, συνθετικής και δημιουργικής σκέψης, ηομαδοσυνεργατική διδασκαλία.

Μέσα από την επεξεργασία της συγκεκριμένης ενότητας οιμαθητές αξιοποιώντας τις ιστορικές πηγές και τοεικαστικό υλικό συνειδητοποιούν την εξελικτική πορείατων κοινωνιών, συνδέουν και συσχετίζουν με τρόποτεκμηριωμένο γεγονότα και ιδέες διαφόρων εποχών.

1.4 Βαθμίδα Εκπαίδευσης/Τάξεις στις οποίες θα το εφαρμόσατε

Βαθμίδα εκπαίδευσης στην οποία αφορά η Διδακτική Πρακτική:

Πρωτοβάθμια

Δευτεροβάθμια

Τάξη στην οποία θα το εφαρμόσατε: 1ΓΘ2

Υπήρξε συνεργασία τάξεων του ίδιου σχολείου ή συνεργασία τάξεων

διαφορετικών σχολείων;

ΝΑΙΟΧΙ

Αν ναι, να αναφερθούν τα συνεργαζόμενα σχολεία/τάξεις.

1.5 Είδος Διδακτικής Πρακτικής

Σημειώστε αυτό/ αυτά που κρίνετε ότι ανταποκρίνονται καλύτερα στηνπρότασή σας:

1. Σχέδιο Μαθήματος (σχέδιο για διδασκαλία 45’ ή λιγότερο ή

διδακτικό δίωρο).

2. Ακολουθία Σχεδίων Μαθήματος με μεγαλύτερη διάρκεια

(Σενάριο Διδασκαλίας).

3. Ολοκληρωμένη παιδαγωγική δραστηριότητα στη σχολική τάξη.

4. Επιτυχημένο project που υλοποιήθηκε στη διάρκεια του

σχολικού έτους.

5. Λειτουργικός τρόπος υπέρβασης των δυσκολιών του

αναλυτικού προγράμματος.

6. Εκπαιδευτικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε σε κάποιο

διδακτικό αντικείμενο ή σε κάποια δράση.

7. Επιτυχημένο παράδειγμα συνεργατικής διδασκαλίας στο

σχολείο.

8. Αποδοτική περίπτωση ευρύτερης συνεργασίας μεταξύ

συναδέλφων.

9. Πρακτική λειτουργικής συνεργασίας με τους γονείς /

κηδεμόνες των μαθητών ή την τοπική κοινωνία.

10. Πρακτική αποδοτικής αντιμετώπισης και διαχείρισης

προβληματικών καταστάσεων και κρίσεων στο σχολείο ή στην

τάξη.

11. Καλές Πρακτικές με την αξιοποίηση των νέων

τεχνολογιών ή την εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων διδασκαλίας

(συνεργασία με άλλες τάξεις / με άλλα σχολεία).

12. Άλλο…………………....

1.6Σκοπός & Στόχοι της Διδακτικής Πρακτικής

Οι διδακτικές πρακτικές είναι στοχοκεντρικές. Ο γενικός σκοπόςτης διδακτικής πρακτικής και οι επιμέρους στόχοι εξαρτώνται απότη θεωρητική προσέγγιση που υποστηρίζει ο κάθε εκπαιδευτικός καιτην προσωπική του θεωρία για τη διδασκαλία και τη μάθηση. Αυτοίείναι που καθορίζουν τον τύπο των δραστηριοτήτων που θα

ακολουθήσουν και το περιεχόμενό τους.

Γενικός Σκοπός:

Η ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης και της ιστορικήςσυνείδησης.

Η ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης αφορά την κατανόησητων ποικίλων συνιστωσών της ιστορικής εξέλιξης, ενώη καλλιέργεια της ιστορικής συνείδησης αφορά τηνκατανόηση της συμπεριφοράς του ανθρώπου σεσυγκεκριμένες καταστάσεις και την εξασφάλιση τωνπροϋποθέσεων για την εκδήλωση υπεύθυνης συμπεριφοράςστο παρόν και στο μέλλον.

Έτσι, με τη διδασκαλία της Ιστορίας ο μαθητής μπορείνα αποκτήσει όχι μόνο την πεποίθηση ότι ο σύγχρονοςκόσμος αποτελεί συνέχεια του παρελθόντος, αλλά καιτην επίγνωση ότι ο σύγχρονος ιστορικός ορίζονταςσυνδέεται με την ζωή του άμεσα. Η ιστορική σκέψη καιη ιστορική συνείδηση συνδέεται αναπόδραστα με τογενικότερο σκοπό της εκπαίδευσης, που αναφέρεται στηνπροετοιμασία και διάπλαση συνειδητών ενεργώνπολιτών.

Επιμέρους Στόχοι ως προς το γνωστικό αντικείμενο και ως προς τημαθησιακή διαδικασία

Να κατανοήσουν οι μαθητές ότι η πολιτική και ηκοινωνική πραγματικότητα αποτελούν «δοχείασυγκοινωνούντα» και αλληλοπροσδιοριζόμενα.

Να αντιληφθούν ότι ήδη από τα τέλη του 19ου και τιςαρχές του 20ου αιώνα ρόλο στις εσωτερικές κοινωνικο -πολιτικές εξελίξεις μιας μικρής ευρωπαϊκής χώρας -τηςΕλλάδας- είχαν και οι διεθνείς εξελίξεις.

Να κατανοήσουν ότι η καθυστέρηση της εμφάνισης τουεργατικού κινήματος και της αριστερής ιδεολογίαςείναι ιστορικά ερμηνεύσιμα.

Κατανόηση, οικειοποίηση των ιστορικών - πολιτικών όρων: Φεντερασιόν, Μεγάλη Ιδέα, ΣΕΚΕ, Κοινωνιολογική Εταιρεία, Λαϊκό Κόμμα, δικτατορία του προλεταριάτου.

και ως προς τη μαθησιακή διαδικασία.

Να μυηθούν οι μαθητές στην ομαδοσυνεργατική μέθοδο

εργασίας.

Να έχουν ενεργητική συμμετοχή στη μάθηση, μέσα απόδιερευνητικές διαδικασίες

Να ασκηθούν με καθοδηγούμενη αυτενέργεια στη σωστήαξιολόγηση των πληροφοριών.

Να αναπτύξουν τις κριτικές και συνθετικές τουςικανότητες με διαθεματικές εργασίες πολυμεσικάπαρουσιασμένες.

Να οδηγηθούν σταδιακά στη βιωματική προσέγγιση τηςγνώσης και τελικά στην ενσυνείδητη κατάκτησή της.

Σημειώστε αν αξιοποιούνται εκπαιδευτικά λογισμικά και υπηρεσίεςτων Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ)

Ναι:

Αξιοποίηση διαδικτύου για τη διερεύνηση, επιλογή,αξιολόγηση και τελική χρήση των πληροφοριών.

Ανάδειξη του πολυδιάστατου ρόλου των ΤΠΕ σε ένασύγχρονο μάθημα ιστορίας, με πλούσια ερεθίσματα καινέες πρακτικές πρόσληψης της ιστορικής γνώσης πέρα απότην καθιερωμένη μετωπική διδασκαλία.

Εξάσκηση στη χρήση του επεξεργαστή κειμένου στηνπαραγωγή γραπτού λόγου.

Αξιοποίηση των πολυμέσων για αμεσότερη επαφή με τοέργο και την αισθητική του.

1.7Εκτιμώμενη διάρκεια

Υπολογίζεται ο χρόνος που θα διαρκέσει η Διδακτική Πρακτική σεσχέση με τις εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών, τωνεκπαιδευτικών, το ΑΠΣ και το συνολικό πρόγραμμα του σχολείου.

Συνήθως περιλαμβάνει τις παρακάτω πληροφορίες:

• Ώρα έναρξης: η έναρξη της Διδακτικής Πρακτικής μπορεί νασυσχετίζεται με άλλες δραστηριότητες της τάξης, που μπορεί

να θεωρούνται προαπαιτούμενες της εφαρμογής της.

• Διάρκεια: η Διδακτική Πρακτική μπορεί να διαρκέσει από μιαδιδακτική ώρα με τη διενέργεια μιας ή δύο δραστηριοτήτων(Σχέδιο Μαθήματος) έως μια εβδομάδα, ένα μήνα ή και ολόκληρο τοσχολικό έτος (Εκπαιδευτικό Σενάριο).

Η διάρκεια της εφαρμογής προσδιορίζεται σε δύοδιδακτικές ώρες.

• Συχνότητα: εξαρτάται από το θέμα της Διδακτικής Πρακτικής.Μπορεί να διενεργηθεί σε συνεχόμενη σχολική περίοδο ή σεχωριστές σχολικές περιόδους, κατά τη διάρκεια του χρόνου.

…………………………………………………………………………………………

2)ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ

2.1Γενική Περιγραφή Διδακτικής Πρακτικής

-Περιγράφεται το θεωρητικό, παιδαγωγικό και μεθοδολογικόπλαίσιο.-Γίνεται αναλυτική περιγραφή της κάθε δραστηριότητας τηςΔιδακτικής Πρακτικής. -Κάθε δραστηριότητα μπορεί να περιγράφεται ανά φάσειςεργασίας, εάν πρόκειται για την ανάπτυξη π.χ. ενός project(A’ Φάση: διαμόρφωση πρότερων εμπειριών και γνώσεων, Β’ Φάση:Αναζήτηση και συγκέντρωση υλικού από πηγές κτλ.) ή ανά διδακτική ώρα

1η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ

Βήμα 1ο

Αφόρμηση:

Θα αποτελέσουν δύο ερεθίσματα: το τραγούδι τουΤσιτσάνη για τους εργάτες – Οι φάμπρικες («Περήφανη καιαθάνατη εργατιά»), που οι στίχοι θα έχουν δοθεί στουςμαθητές της πρώτης ομάδας σε φύλλο εργασίας και ηεικόνα / ο πίνακας του Αξελού, που υπάρχει στο βιβλίοτης Ιστορίας τους, και έχει θέμα «Εργάτες σε λιμάνι» (σελ.98), και που επίσης θα έχει δοθεί στην δεύτερη ομάδασε φύλλο εργασίας (χρόνος: 10΄)

Βήμα 2ο

Στη συνέχεια, αφού προηγηθεί απόσπασμα της ταινίας τουΤσάπλιν «Μοντέρνοι καιροί», με την τεχνική του καταιγισμού ιδεών θα επιδιωχθεί να προσδιοριστεί η έννοια της «εργατικής τάξης».(χρόνος: 10΄)

Βήμα 3ο

Κατόπιν με βάση τις εμπειρίες τους θα προσπαθήσουν ναεντοπίσουν τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξή της.

Στη συνέχεια από την πρώτη ομάδα θα αναζητηθούν, εάναυτές υπήρχαν μέχρι την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώναστην «παλιά» Ελλάδα – σύμφωνα με την πρώτη παράγραφοτης σελ. 46.

Θα προχωρήσουν σε κατηγοριοποίηση αυτών. (φύλλο εργασίας 3)

Από την δεύτερη ομάδα θα βρεθούν τα νέα κοινωνικο –πολιτικά δεδομένα που μετά τους Βαλκανικούς πολέμουςανέτρεψαν αυτήν την πραγματικότητα. Η περίπτωση τηςΦεντερασιόν.

Θα γίνει μια κατηγοριοποίηση αυτών, διακρίνοντάς τασε «εσωτερικά» και «εξωτερικά»(Φύλλο εργασίας 4)(χρόνος: 15’)

Βήμα 4ο

Θα προσδιοριστεί με αξιοποίηση των προηγούμενωνγνώσεών τους ή και με καθοδηγούμενο διάλογο, εάνχρειαστεί, τον ιστορικό όρο Μεγάλη Ιδέα.

Θα επιδιωχθεί να διευκρινιστεί / αιτιολογηθεί από τηνολομέλεια η θέση του βιβλίου: «Η επικράτηση της ΜεγάληςΙδέας εμπόδιζε την ανάπτυξη και διάδοση ιδεολογιών μεκοινωνικό και ταξικό περιεχόμενο», (χρόνος: 10’)

2η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ

Βήμα 5ο

Αφόρμηση

Από το ιστορικό αρχείο της ΕΡΤ «αποτύπωση»,παρουσίαση του ελληνικού εργατικού κινήματος και

του ΣΕΚΕ. Η πολιτική «έκφραση» του εργατικού κινήματος: Λαϊκό

Κόμμα, ΣΕΚΕ.

Σύντομη παρουσίασή τους. Σύγκριση των στόχων της Κοινωνιολογικής Εταιρείας

με αυτούς του ΣΕΚΕ.(φύλλο εργασίας 5) (χρόνος: 15΄)Βήμα 6ο

Θα προσδιοριστεί ο όρος της δικτατορίας τουπρολεταριάτου και η σχέση της με την κοινοβουλευτικήδημοκρατία.(φύλλο εργασίας 6)

Με βάση τον παραπάνω προσδιορισμό θα ερμηνευθεί ηάποψη του βιβλίου «(το ΣΕΚΕ) απομακρύνθηκε από τηνκοινοβουλευτική δημοκρατία, υιοθετώντας την αρχή τηςδικτατορίας του προλεταριάτου». (Γιατί προέκυψε αυτήη διαφοροποίηση;) (χρόνος : 10΄)

Βήμα7ο

Θα αναζητήσουν την ιστορική πορεία του ΛαϊκούΚόμματος του Παπαναστασίου και αυτή του ΚΚΕ. (Φύλλοεργασίας7) (χρόνος: 10’)

Βήμα 8ο

Θα ακούσουν το τραγούδι του Σαββόπουλου -«Ήλιε, ήλιεαρχηγέ»- και στα πλαίσια της ολομέλειας θααναζητηθεί η«παρουσία» του εργατικού κινήματος στηνεποχή μας, τόσο στην Ελλάδα, όσο στην Ευρώπη καιστον κόσμο (Φύλλο εργασίας 8) (χρόνος 7΄)

Βήμα 9ο

Ολομέλεια, τελική σύνοψη με την βοήθεια των μαθητών/μαθητριών. (χρόνος 4΄)

Βήμα 10ο

Δίνεται στους μαθητές αποδελτιωμένα θέματαπανελλαδικών εξετάσεων που σχετίζονται με τηνενότητα που διδάχτηκε και τους ζητείται να επιλέξουννα απαντήσουν σε δύο από κάθε κατηγορία.

Δόθηκαν διευθύνσεις στο διαδίκτυο για την καλύτερημελέτη του μαθήματος.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στη διάρκεια του μαθήματος στην οθόνηπροβολής οι μαθητές έβλεπαν τα ερωτήματα που ετίθεντο καισε κάποια σημεία προβάλλονταν από αρχείο εργαλεία εργατών.

2.2 Φύλλα Εργασίας

Φύλλο εργασίας 1ο Στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης, ΒλάχοςΜουσική: Βασίλης Τσιτσάνης, ΒλάχοςΠρώτη εκτέλεση: Βασίλης Τσιτσάνης, Βλάχος & Μαρίκα Νίνου( Ντουέτο )Άλλες ερμηνείες: Αγάθωνας Ιακωβίδης & Κατερίνα Τσιρίδου ( Ντουέτο )

Σφυρίζει η φάμπρικα μόλις χαράζειοι εργάτες τρέχουν για τη δουλειάγια να δουλέψουνε όλη τη μέραΓεια σου περήφανη κι αθάνατη εργατιά!

Βλέπεις κοπέλες στα υφαντουργείακαι άλλες δουλεύουν στα αργαλειάστα καπνομάγαζα στα συνεργείαΓεια σου περήφανη κι αθάνατη εργατιά!

Φράγκο δε δίνουνε για μεγαλείαέχουνε μάθει να ζουν απλάστάζει ο ιδρώτας τους χρυσές σταγόνεςΓεια σου περήφανη κι αθάνατη εργατιά!

Σφυρίζει η φάμπρικα σαν θα σχολάσουνκορίτσια-αγόρια ζευγαρωτάμε την αγάπη τους θα ξαποστάσουνΓεια σου περήφανη κι αθάνατη εργατιά!

Πώς παρουσιάζεται η εργατική τάξη στο τραγούδι; Σε ποιους εργασιακούς χώρους αναφέρεται; Σε ποια θέματα αναφέρεται ;

Φύλλο εργασίας 2ο

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΞΕΛΟΥ : Εργάτες σε λιμάνι

Πώς παρουσιάζονται στον πίνακα οι εργάτες; Ποια η στάση του σώματός τους; Τυχαία επελέγη αυτή; Με ποια χρώματα αποδίδονται αυτοί ; Γιατί; Τι δουλεία κάνουν; Υπάρχει επιστάτης; Ποιες οι συνθήκες εργασίας τους;

Φύλλο εργασίας 3ο

Διαβάστε την πρώτη παράγραφο της σελ.46 του κεφαλαίου «Τα πρώτα βήματα του εργατικού κινήματος» και συμπληρώστε το σχεδιάγραμμα αιτιολογώντας αναλυτικά μια από τις απαντήσεις σας.

Το εργατικό κίνημα δεν αναπτύχθηκε στην Ελλάδα, επειδή:

Φύλλο εργασίας 4ο

Ποιοι λόγοι ευνόησαν την ανάπτυξη του εργατικού κινήματος;(Διαβάστε την δεύτερη παράγραφο του ίδιου κεφαλαίου (σελ. 46-47)(ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΙ :)

(ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΙ :)

ΦεντερασιόνΗ Φεντερασιόν ιδρύθηκε το 1909. Το όνομα της ΣοσιαλιστικήΕργατική Ομοσπονδία. Απετελείτο από πολλούς εργάτες, κυρίωςΕβραίους της Θεσσαλονίκης και μερικούς διανοούμενους. Οιπερισσότεροι από τους διανοούμενους ήταν σοσιαλιστές οιοποίοι επηρέασαν την ιδεολογική κατεύθυνση της Φεντερασιόν.Συνδέθηκε με την Β’ Διεθνή.Η οργάνωση προσπάθησε να συγκεντρώσει ομάδες από τις πολλέςεθνότητες στη Θεσσαλονίκη. Γι’ αυτό και πήρε ομοσπονδιακόχαρακτήρα στη συγκρότησή της. Εκτός των Εβραίων, Έλληνες,Βούλγαροι, Αρμένιοι, Τούρκοι. Ηγέτες οι Αβραάμ Μπεναρόγια,Σαμουέλ Γιονάς, Αλβέρτος Αρδίτι, Σ. Γκικόπουλος.Το 1910 ίδρυσε και τη σοσιαλιστική νεολαία για τηνεκπαίδευση των νέων στη σοσιαλιστική ιδεολογία, όπωςέλεγαν. Η Νεολαία έφτασε να έχει 250 μέλη και στο ΠρώτοΣοσιαλιστικό Συνέδριο για την ίδρυση του ΣΕΚΕ παρουσίασε300. Η Φεντερασιόν αντιπροσώπευσε 500 μέλη το 1918. Εκτόςτης Θεσσαλονίκης, είχε οργανώσεις στην Καλαμαριά και τηνΚαβάλα, η οποία ήταν και καπνεργατικό κέντρο.Οργάνωσαν βιβλιοθήκη, πολιτιστικό θεατρικό Όμιλο, αθλητικόΌμιλο. Έκαναν πολλές ομιλίες για τις ιδέες τους.Όπως αναφέρει το Καταστατικό της: «Η Σοσιαλιστική Εργατική

Ομοσπονδία σκοπόν έχει να οργανώση το προλεταριάτο διά τηνπάλην των τάξεων…».Η κίνηση της Φεντερασιόν αναπτύχθηκε μετά την επανάστασητων Νεότουρκων που επέτρεψε στους εργάτες νασυνδικαλίζονται και να υπερασπίζουν τα συμφέροντά τους.Τα μέλη της Φεντερασιόν ανέπτυξαν μεγάλη δραστηριότηταμεταξύ των εργατών της Θεσσαλονίκης. Την Πρωτομαγιά του1910 πραγματοποίησαν μεγάλη διαδήλωση. Είχαν καλέσει γιαομιλητή τον γνωστό τότε Ρουμάνο σοσιαλιστή ΚριστιάνΡακόφσκι.Τα μέλη της Φεντερασιόν βοήθησαν στη δημιουργία πολλώνσωματείων εκ των οποίων μαζικότερα ήταν τα καπνεργατικά.Επίσης καθοδήγησαν εργατικές απεργίες. […]Η οργάνωση όμως διατηρήθηκε μέχρι το 1918 οπότε καιπροσεχώρησε στο Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα.Το κύρος της Φεντερασιόν στο εργατικό κίνημα εκείνης τηςεποχής ήταν μεγάλο(Ο Δημήτρης Λιβιεράτος, σε συνέντευξή του στον ΘανάσηΚαμπαγιάννη, μιλάει για τους εργατικούς αγώνες και τιςσυνδικαλιστικές οργανώσεις, που είχαν ως συνέπεια τηνίδρυση της ΓΣΕΕ τον Οκτώβρη του 1918.1)Περιοδικό Σοσιαλισμός , Γενάρης-Φλεβάρης 2008http://blogs.sch.gr/geoalexio/κεφάλαιοβ/τα πρώτα βήματα τουεργατικού κινήματος

Ερωτήσεις Πώς επιβεβαιώνεται ο κοσμοπολίτικος χαρακτήρας της

Θεσσαλονίκης; Πώς η Φεντερασιόν βοήθησε στην ανάπτυξη του εργατικού

κινήματος;

Φύλλο εργασίας 5ο Σύγκριση στόχων Κοινωνιολογικής Εταιρείας και ΣΕΚΕ(θα λάβετε υπόψη σας τις σελ 95 και 99 και 100 του βιβλίουσας)

ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ :

ΔΙΑΦΟΡΕΣ :

Φύλλο εργασίας 6ο

Δικτατορία του προλεταριάτου: σύμφωνα με τη μαρξιστική –λενινιστική ιδεολογία είναι εκείνη η μορφή δικτατορίας,κατά την οποία ολόκληρη η κρατική εξουσία βρίσκεται σταχέρια της εργατική τάξης (του προλεταρίου). Σύμφωνα με τηνμαρξιστική – λενινιστική θεωρία της ιστορίας η δικτατορίατου προλεταριάτου, την οποία απαίτησαν για πρώτη φορά ο Κ.Μαρξ και ο Φ. Έγκελς στο «Κομμουνιστικό μανιφέστο» (1848)και στη συνέχεια ανέλυσε διεξοδικά ο Λένιν στο «Κράτος καιεπανάσταση» (1917), είναι η ιστορικά αναγκαία μορφήεξουσίας κατά την «επαναστατική» μεταβατική φάση μεταξύ τηςιστορικής φάσης του Καπιταλισμού κα του Κομμουνισμού. Τοπρολεταριάτο, αφού θα γκρεμίσει με τη σοσιαλιστικήεπανάσταση την καπιταλιστική κυριαρχία της αστικής τάξης (ηοποία εκδηλώνεται με τη μορφή της αντιπροσωπευτικήςδημοκρατίας ή της συνταγματικής μοναρχίας) και θααναλάμβανε την κρατική εξουσία , θα έπρεπε να την ασκήσειδικτατορικά, για να καταστείλει και την τελευταία αντίστασητης καπιταλιστικής τάξης, αν της αποσπάσει όλα τα μέσαπαραγωγής , να διαλύσει τα υπολείμματα του αστικού ταξικούκράτους και να κτίσει τον σοσιαλισμό, μέχρι να επιτευχθείη τελική φάση μιας κομμουνιστικής , δηλαδή αταξικήςανεξουσιαστικής κοινωνίας. Η διαπαιδαγώγηση τουπρολεταριάτου προς αυτή την τελική φάση και η προστασία τουαπό εξωτερικούς εχθρούς (τα καπιταλιστικά κράτη) αποτελούν

περαιτέρω λειτουργίες της δικτατορία του προλεταριάτουΣτην πρακτική της Σοβιετικής Ένωσης (η οποία αφήρεσε απότο σύνταγμά της το 1977 την έννοια της δικτατορίας τουπρολεταριάτου) και των άλλων «ανατολικών» κρατών, η έννοιασημαίνει τη δικτατορία του εκάστοτε κομμουνιστικού κρατικούκόμματος, του οποίου η ηγεσία ασκούν απεριόριστη καιδικτατορική εξουσία.Αυτή η κομματική δικτατορία και το μονοκομματικό τηςσύστημα δικαιολογεί τον εαυτό της ιδεολογικά με το ότι μόνοτο κομμουνιστικό κόμμα ως «οργανωμένη εμπροσθοφυλακή τηςεργατικής τάξης» κατέχει τη σωστή «προλεταριακή συνείδηση»,δηλαδή ότι μόνο εκείνη ξέρει τι είναι ιστορικά αναγκαίο καισωστό κατά τη φάση της μετάβασης από τον καπιταλισμό στοσοσιαλισμό».(Reinhart Beck, Sachwfrterbuch der Politik,Στουτγάρδη 1986, σ.228-229)(Βιβλίο καθηγητή 9ο θέμα σελ 44-45)

Να δοθεί ο ορισμός του όρου «δικτατορία τουπρολεταριάτου».

Με τι ταυτίστηκε στην πορεία;

Φύλλο εργασίας 7ο

1.Στο μεταρρυθμιστικό πόλο της Αριστεράς από προπολεμικάκυριαρχούσαν ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου και οι υπόλοιποιΚοινωνιολόγοι, που προέρχονταν από επιφανείς οικογένειεςκαι είχαν σπουδάσει στη Γερμανία. 'Όταν επέστρεψαν στηνΕλλάδα, προσπάθησαν, με βάση τα κομματικά και ιδεολογικάπρότυπα της Δεύτερης Διεθνούς, να στήσουνένα μαζικό φορέα, το Λαϊκό Κόμμα. Σύντομα αυτό διαλύθηκεκαι ενσωματώθηκε από το κοινοβουλευτικό σύστημα,αξιοποιώντας την οικογενειακή πολιτική τους πελατεία, αλλάδιατηρώντας και ένα μεγάλο μέρος από τις σοσιαλιστικές τουςιδέες. Μετά τους βαλκανικούς πολέμους εντάχθηκαν στο Κόμματων Φιλελευθέρων, διατηρώντας πάντως την αυτονομία τουςκαι τις στενές τους σχέσεις με τις εργατικές και αγροτικές

οργανώσεις. Το 1917 κατέλαβαν σημαντικές θέσεις στηνεπαναστατική κυβέρνησης της Θεσσαλονίκης. [... ]Η απογοήτευση από την πολιτική των μοναρχικών όσο και τηςκυβέρνησης Βενιζέλου είχε στο μεταξύ διευκολύνει τηναυτονόμηση της ριζοσπαστικής Αριστεράς, όπου κυριαρχούσε ηΦεντερασιόν της Θεσσαλονίκης. Η τελευταία, μόλις έληξε οπόλεμος στην Ευρώπη, πρωτοστάτησε στην οργάνωση τουΣ.Ε.ΚΕ., ενώνοντας κυρίως νέους εργάτες, διανοούμενους καιάτομα από μειονότητες. Οι αντιλήψεις τους επηρεάστηκαν απότη νίκη των σοβιέτ στη Ρωσία. Πίστευαν ότι η επανάσταση θαεξαπλωνόταν στα Βαλκάνια και οραματίζονταν την άμεσηομοσπονδιακή ένωση των λαών της περιοχής, καταγγέλλονταςτις συγκρούσεις των εθνικών κρατών και ιδίως τις νέεςπολεμικές περιπέτειες στην Ουκρανία και στη Μικρά Ασία,όπου είχε οδηγήσει τη χώρα ο Βενιζέλος. Ιστορία των Ελλήνων, τόμ. 15.«Νεώτερος ελληνισμός 1910-1940» «Αριστερά στο Μεσοπόλεμο», εκδ.Δομή. σελ. 471-473.

2.Το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος (ΣΕΚΕ) ιδρύθηκε στοσυνέδριο των σοσιαλιστών που συνήλθε από τις 4/10 έως τις17/23 Νοεμβρίου 1918 στον Πειραιά [...] Το συνέδριο πέτυχετον κύριο στόχο του, να ενώσει τις περισσότερες ομάδες σεενιαίο, κόμμα. Οι σύνεδροι ενέκριναν κείμενο με τις αρχέςκαι το πρόγραμμα του κόμματος, καθώς και ιδιαίτερο υπόμνημαγια την εξωτερική πολιτική. [..] Στο κείμενο «Αρχαί τουκόμματος περιγράφεται η αναγκαστική δημιουργία τουπρολεταριάτου με τον χωρισμό των παραγωγών από τα μέσαπαραγωγής και αμέσως μετά προβάλλεται, συνθηματολογικάπαρατιθέμενη, η θέση ότι «αι παραγωγικοί δυνάμεις τηςσημερινής κοινωνίας ηυξήθησαν δυσαναλόγως δι' αυτήν τηνκοινωνία» και ότι «η ατομική ιδιοκτησία των μέσωνπαραγωγής κατήντησεν ασυμβίβαστος προς την πλήρη καισκόπιμον χρησιμοποίηση και ανάπτυξιν αυτών των παραγωγικώνμέσων» - κάτι που στην Ελλάδα θα μπορούσε να ισχύει το πολύ

για τις συνθήκες στα τσιφλίκια της Θεσσαλίας. [...]. Για ναεκπληρώσει αυτή της την αποστολή, η εργατική τάξηχρειαζόταν ένα κόμμα το οποίο θα διαμόρφωνε τον αγώνα τηςσε αγώνα συνειδητό και ενιαίο και θα την οδηγούσε στηφυσική της αποστολή, ενώ η προστασία των οικονομικώνσυμφερόντων της εργατικής τάξης προϋπέθετε μόνο πολιτικάδικαιώματα (επομένως και το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαιγια την ίδρυση συνδικαλιστικών οργανώσεων). Το γενικό μέροςτων «αρχών» κλείνει με την υποστήριξη του προλεταριακούδιεθνισμού και της αταξικής κοινωνίας.

[Η. Gunnar: Τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα , 1821-1936, τόμος Β', εκδ. ΜΙΕΤ Αθήνα 2006, σελ. 979-981]

Να βρείτε τις ομοιότητες και τι διαφορές μεταξύΛαϊκού κόμματος και ΣΕΚΕ.

Ποια η ιστορική τους πορεία;

Φύλλο εργασίας 8ο Στίχοι: Διονύσης ΣαββόπουλοςΜουσική: Διονύσης ΣαββόπουλοςΠρώτη εκτέλεση: Διονύσης Σαββόπουλος

Ήλιος κόκκινος ζεστός στάθηκε στην κάμαρά μουΞύπνησε όλη η πολιτεία κάτω απ' τα παράθυρά μουΤο παιδί πάει στο σχολειό του κι ο εργάτης στην δουλειάπρωινά δυο μάτια ανοίγει όμορφη μια κοπελιά

Ήλιε κόκκινε αρχηγέδώσ' το σύνθημα εσύκι η χαρά ν' αναστηθεί

το σκοτάδι θα πεθάνει και θ' ανάψει η χαραυγή

Ο εργάτης βλαστημάει και τραβάει για τον σταθμόνα ο ήλιος ανεβαίνει σαν σημαία στον ουρανόμπρος στης φάμπρικας την πύλη ο εργάτης σταματά

όμορφη η μέρα γνέφει κι απ' το ρούχο τον τραβά

Ε ε σύντροφέ μου αχ τι κακόμέρα μ᾿ ήλιο σαν κι αυτόνα την τρώει τ' αφεντικό

Σήκω ήλιε πιο ψηλά να σε δούνε τα παιδιάδες χορεύει η κοπελιά με στεφάνι στα μαλλιάτα παιδιά θα μεγαλώσουν θ' αγαπούν την κοπελιάκι όλα τότε θα 'ν' δικά μας ήλιος, ουρανός, χαρά

Ε ε σύντροφε ήλιε σε ρωτώτο ποτήρι αν ξεχειλίσει τι θα γίνει τ' αφεντικό

Ε ε μέρα μ᾿ ήλιο σαν κι αυτόαλίμονο στ' αφεντικό.

Πώς παρουσιάζεται η εργατική τάξη; Σε ποια θέματα αναφέρεται; Είναι «στρατευμένη» μουσική ; Πώς διαφαίνεται αυτό;

Φύλλο εργασίας 9ο

ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

1. Ερωτήσεις σύντομης απάντησης

Ποιο λόγοι οδήγησαν στην καθυστέρηση της εμφάνισης και ανάπτυξης του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα κατά τον 19ο αιώνα σε σχέση με άλλες χώρες ; (Εξετάσεις 2004)

Ποια ήταν η εξέλιξη του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα μετά το τέλος των Βαλκανικών πολέμων και στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου; (Εξετάσεις 2005)

Να αιτιολογήσετε γιατί στην Ελλάδα κατά το τέταρτο του 19ου αιώνα δεν προέκυψαν ταξικά κόμματα. ((2008)

2. Ορισμοί εννοιών

Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (ΣΕΚΕ) (2002)

Φεντερασιόν (2003, 2005, 2009)

3. Σωστό - Λάθος

Η ΓΕΣΕΕ ιδρύθηκε προς το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου; Σ. Λ (2002)

Το ΣΕΚΕ μετονομάστηκε σε Λαϊκό Κόμμα; Σ.Λ (2007)

Να επιλέξετε ένα ζητούμενο από κάθε κατηγορία και να τα απαντήσετε γραπτώς.

Διευθύνσεις χρήσιμες για την Ιστορία κατεύθυνσης:

http://blogs.sch.gr/geoalexio/

http://users.sch.gr/symfo/sholio/istoria/index_c_kat.htm

http://kaitsas.blogspot.com/

http://www.angelfire.com/ab3/GIANNNO/edu/subject/philology.htm

http://istoriakatblog.blogspot.com/

3) ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ

Κατά την εφαρμογή της Διδακτικής Πρακτικής ή μετά τηνπραγματοποίησή της, ο εκπαιδευτικός και οι μαθητές τουενδέχεται να έχουν πραγματοποιήσει την αξιολόγησή της, μέσααπό μια αναστοχαστική διεργασία. Αυτή μπορεί να έχειπραγματοποιηθεί:

• κατά τη διάρκεια εφαρμογής των δραστηριοτήτων(διαμορφωτική αξιολόγηση) με σκοπό την αναδιαμόρφωσή τους,

• στο τέλος της εφαρμογής της Διδακτικής Πρακτικής (τελικήαξιολόγηση) για να ακολουθήσει μια εποικοδομητικήσυζήτηση που θα οδηγήσει σε αναπροσαρμογές, επεκτάσεις

κτλ.

Η εφαρμογή αυτού του διδακτικού σχεδίουείχε μια ιδιομορφία. Το τμήμα της πρώτης ενότητας είχεδιδαχθεί με τον «παραδοσιακό» τρόπο, με μετωπικήδιδασκαλία (Λόγω της επιλογής μου ως Υποδιευθυντή τουσχολείου το μάθημα ανατέθηκε σε άλλο συνάδελφο).Υπήρχε, λοιπόν, η δυνατότητα να γίνει αντιληπτή ησύγκριση με την «παράδοση». Έγινε αμέσως φανερό ότι οι μαθητές, -οικαλύτεροι τουλάχιστον- ενώ γνώριζαν σχεδόν «απέξω» τοκεφάλαιο, αγνοούσαν τις έννοιες: εργατική τάξη,εργατικό κίνημα, Ρωσική επανάσταση, ΓΣΕΕ. Το απέδωσανστην «επιφανειακή» ανάγνωση, αφού «τα άλλα, κύριε, δενμας χρειάζονται».Στην αρχή ήταν επιφυλακτικοί και βαριεστημένα«ανεκτικοί» σ΄ ό,τι γινόταν. Στην πορεία όμως η«περιρρέουσα ατμόσφαιρα» άλλαξε, το μάθημα τουςπροκάλεσε το ενδιαφέρον και συμμετείχαν ενεργά σ΄ αυτό.Το σχέδιο εφαρμόστηκε επακριβώς την πρώτη διδακτικήώρα, τη δεύτερη, επειδή διαπιστώθηκε κάποια κόπωση,κυρίως μετά το πρώτο εικοσάλεπτο, προχωρήσαμε σεδιαμορφωτική αξιολόγηση περιορίζοντας τα ζητούμενα τωντελευταίων φύλλων εργασιών (ζητήθηκε να απαντηθεί μόνοένα). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι μαθητές δενείχαν μάθει να εργάζονται σε ομάδες και παρόλα αυτάανταποκρίθηκαν ικανοποιητικά σ΄ αυτό. Το βρήκαν μάλιστακαι ενδιαφέρον. Ο αναστοχασμός έγινε αργότερα και οι μαθητέςδιατύπωσαν την άποψη ότι το μάθημα ήταν πιο ενδιαφέροναλλά και πιο απαιτητικό. Τους άρεσε η αξιοποίηση τηςτεχνολογίας, κυρίως της μουσικής και θυμήθηκαν άλλατραγούδια -πιο σύγχρονα- με ανάλογο θέμα. Υπέθεσαν ότιοι εξετάσεις του νέου συστήματος θα είναι μάλλοναπαιτητικότερες.

4)ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΗΛΩΣΗ

Με ατομική μου ευθύνη και σύμφωνα με το άρθρο 8 ν.1599/1986, ο Δημιουργός που αναφέρεται στην παρ. 1.2 τουπαρόντος εντύπου, δηλώνω ότι:1. Το Σχέδιο Διδακτικής Πρακτικής που υποβάλλω είναι δικόμου πρωτότυπο δημιούργημα και δεν προσκρούει σε κανέναδικαίωμα πνευματικής ή βιομηχανικής ιδιοκτησίας τρίτων. 2. Δίνω το δικαίωμα και την άδεια στο ΠαιδαγωγικόΙνστιτούτο, το οποίο θα ενεργεί κατά την απόλυτη καιελεύθερη κρίση του, να αξιοποιεί, να διαθέτει, να αναπαράγειή να διανέμει το υποβληθέν Σχέδιο Διδακτικής Πρακτικής,ολόκληρο ή τμήμα του ή συντετμημένο ή ενσωματωμένο σε άλλουλικό, για εκπαιδευτικούς και διδακτικούς σκοπούς, με κάθεπρόσφορο μέσο, ιδίως έντυπο ή ηλεκτρονικό.3.Δηλώνω ότι η πιθανή αξιοποίηση του υλικού αυτού γιαερευνητικούς σκοπούς επιθυμώ να γίνει (επιλέξτε αυτό πουεπιθυμείτε):

ΕπώνυμαΑνώνυμα

Αν δεν καταγράψετε την επιθυμία σας αυτό σημαίνει ότιαποδέχεστε η πιθανή αξιοποίηση να γίνει ανώνυμα.

*Για πρακτικούς λόγους, η χρήση του αρσενικού γραμματικού γένους θεωρείται ότι συμπεριλαμβάνει

και το θηλυκό.

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15-10-2011

ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ: Ηρακλής Ψάλτης