Muğla İli İşgücü Profili Araştırması

MU�LA �li ��gücü Piyasas� Ara�t�rmas� Analiz Çal��mas�

Muğla 2012

Doç. Dr. Tuncay GüloğluYrd. Doç. Dr. H. Yunus Taş

-33

MU�LA �li ��gücü Piyasas� Ara�t�rmas� Analiz Çal��mas�

Muğla 2012

Doç. Dr. Tuncay GüloğluYrd. Doç. Dr. H. Yunus Taş

AREDA YAYINLARI: 7

Muğla İli İşgücü Piyasası Araştırması

Ve Analiz Çalışması

Bu kitabın yayın hakları, Fikir ve Sanat Eserleri Yasası gereğince

Türkiye İş Kurumu ve AREDA Eğitim-Araştırma-Danışmanlığa aittir. Kaynak

göstermek koşuluyla yayından alıntı yapmak mümkündür. Ancak, yazılı izin

alınmadan yayının tamamı veya bir bölümü kopyalanamaz,

çoğaltılamaz ve ticari amaçla kullanılamaz.

1. Baskı

Şubat 2012

ISBN

978-605-62174-1-8

Kapak ve Sayfa Tasarımı

Hülya AKMAN

Baskı - Cilt

Ges Ajans

Körfez Mah. Şehit Rafet Karaca Sok. Süzer Apt. Kat:3 D:8

Tel: 0(262) 322 10 41

Faks: 0(262) 322 99 88

AREDA Yayınları

Körfez Mah. Şehit Rafet Karaca Bulvarı Eren Apt. A Blok. Kat:2 Daire:4

İzmit/Kocaeli

Tel: 0(262) 331 10 20

[email protected]

www.aredadanismanlik.com

KISALTMALAR

ABD : Amerika Birleşik Devletleri

ADNKS : Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi

ILO : Uluslararası Çalışma Teşkilatı

İŞKUR : Türkiye İş Kurumu

SGK : Sosyal Güvenlik Kurumu

TÜİK : Türkiye İstatistik Kurumu

Vb : Ve Bunun Gibi

Vd : Ve Diğerleri

-33

İÇİNDEKİLER

KISALTMALAR.......................................................................................................

TABLOLAR LİSTESİ.................................................................................................

ŞEKİLLER LİSTESİ...................................................................................................

BİRİNCİ BÖLÜM

İŞ PİYASASI, İSTİHDAM VE İŞSİZLİK

1.1. İş Piyasası Kavramı.................................................................................14

1.2. İş Piyasası ve İşgücü, İstihdam ve İşsizlik............................................15

1.3. İş Piyasasında İstihdam Politikaları..........................................................20

1.4. Türkiye'de İş Piyasası, İşgücü ve İşsizlik ..................................................21

1.5. Muğla İli İş Piyasası ..................................................................................27

İKİNCİ BÖLÜM

MUĞLA İLİ İŞGÜCÜ PİYASASI

ANALİZ ÇALIŞMASI

2.1. Araştırmanın Amacı ..............................................................................32

2.2. Araştırmanın Örneklemi...........................................................................32

2.3. Araştırmada Kullanılan Veri Toplama Tekniği.........................................32

2.4. Araştırmanın Bulguları ve Yorumlanması...............................................32

SONUÇ ........................................................................................................51

KAYNAKÇA......................................................................................................56

ANKET......................................................................................................58

TABLOLARBirinci Bölüm

TABLO 1SEÇİLMİŞ ÜLKELERDE İŞGÜCÜ KATILIM ORANLARI (%) 15+ YAŞ....................15TABLO 2SEÇİLMİŞ ÜLKELERDE İSTİHDAM ORANLARI (%) 15+ YAŞ................................16TABLO 3DÜNYADA İSTİHDAMIN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI (%)..............................17TABLO 4DÜNYADA İŞSİZ SAYISI (MİLYON).....................................................................19TABLO 5SEÇİLMİŞ AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİNDE İŞSİZLİK...........................................20TABLO 6YILLAR İTİBARİYLE TÜRKİYE NÜFUSUNUN GELİŞİMİ (BİN)...............................22TABLO 7 YAŞ BAĞIMLILIK ORANI..................................................................................24TABLO 8YAŞ GRUBU VE DÖNEMLERE GÖRE İŞGÜCÜNE KATILMA ORANI (%) 15+ YAŞ...25TABLO 9EĞİTİM DURUMUNA VE YILLARA GÖRE İSTİHDAM ORANI (%) 15+ YAŞ...........26TABLO 10 TÜRKİYE'DE İSTİHDAMIN SEKTÖREL DAĞILIMI (2011)....................................27TABLO 11YILLAR İTİBARİYLE TÜRKİYE'DE İŞSİZLİK ORANLARI .......................................27TABLO 12MUĞLA İLİ NÜFUSUNUN GELİŞİMİ.................................................................28TABLO 13MUĞLA İLİ GÖÇ DURUMU..............................................................................28TABLO 14MUĞLA İLİNDE TEMEL İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ.............................................29TABLO 15MUĞLA İLİNDE KAYITLI İŞSİZLER VE EĞİTİM DURUMLARI (2010)..............29TABLO 16MUĞLA İLİNDE İŞE YERLEŞTİRMELER (2010)..................................................30TABLO 17KURS TÜRÜ VE KURSİYER SAYISI (2010)..........................................................30TABLO 18MUĞLA İLİ İŞSİZLİK SİGORTASI BAŞVURULARI (2010)....................................31

TABLOLARİkinci Bölüm

TABLO 1ANKETE KATILAN KİŞİLERİN EĞİTİM DURUMU..............................................33TABLO 2ANKET YAPILAN KİŞİLERİN FİRMADAKİ POZİSYONU......................................34TABLO 3SON 12 AY İÇERİSİNDE İŞYERLERİNDE ÇALIŞAN SAYISINDA ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİK OLAN MESLEKLER VE BU MESLEKLERDE MEYDANA GELEN SAYISAL DEĞİŞİMİ..........................................................................................39TABLO 412 AY SONRASINDA İŞYERLERİNDE ÇALIŞAN SAYISINDA ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİK OLMASI BEKLENEN MESLEKLER VE BU MESLEKLERDE MEYDANA GELECEK SAYISAL DEĞİŞİM ..........................................................................................41TABLO 5İŞYERLERİNİN ŞU AN İHTİYAÇ DUYULAN MESLEKLER VE HER MESLEKTE İHTİYAÇ DUYULAN ELEMAN SAYILARI...........................................................46TABLO 6SON 6 AYLIK SÜREDE ELEMAN TEMİNİNDE GÜÇLÜK ÇEKİLEN MESLEKLER VE BU MESLEKLERDE İHTİYAÇ DUYULAN ELEMAN SAYILARI.............................49

ŞEKİLLERBirinci Bölüm

ŞEKİL 1TÜRKİYE’DE NÜFUS PİRAMİDİ........................................................................13

ŞEKİLLERİkinci Bölüm

ŞEKİL 1ANKETE KATILAN KİŞİLERİN EĞİTİM DURUMU................................................19ŞEKİL 2ANKETE KATILAN KİŞİLERİN İŞYERİNDEKİ POZİSYONU.....................................20 ŞEKİL 3İŞYERİNİN HUKUKİ YAPISI...............................................................................21ŞEKİL 4İŞYERLERİNİN SEKTÖREL DAĞILIMI ...............................................................21ŞEKİL 5İŞYERLERİNİN FAALİYET ALANLARINA GÖRE DAĞILIMI..................................22ŞEKİL 6İŞYERLERİNİN DESTEK ALDIKLARI KURUMLARA GÖRE DAĞILIMI...................23ŞEKİL 7İŞYERLERİNDE ÇALIŞANLARIN STATÜLERİ.......................................................23ŞEKİL 8İŞYERLERİNDE ÇALIŞANLARIN YAŞ VE CİNSİYET DAĞILIMI.............................24ŞEKİL 9İŞYERLERİNDE ÇALIŞMA BİÇİMLERİNE GÖRE YAŞ VE CİNSİYET DAĞILIMI......24ŞEKİL 10İŞYERLERİNDE ELEMAN İHTİYACININ ARTMASININ NEDENLERİ...................28ŞEKİL 11İŞYERLERİNDE ELEMAN İHTİYACININ AZALMASININ NEDENLERİ..................29ŞEKİL 12İSTİHDAMI ARTIRMADA TEŞVİKLERİN ETKİSİ.................................................29ŞEKİL 13İŞYERLERİNİN İSTİHDAM OLUŞTURMADA KARŞILAŞTIĞI ZORLUKLAR.............30ŞEKİL 14PERSONEL İHTİYACININ KARŞILANMASINDA KULLANILAN/KULLANILMASI DÜŞÜNÜLEN KANALLAR................................................................................30

ŞEKİL 15İŞYERLERİNDE VERİLEN MESLEKİ EĞİTİMİN ALINDIĞI KURULUŞLAR...............32 ŞEKİL 16İŞYERLERİNİN SON 12 AY İÇERİSİNDE İŞKUR MESLEKİ EĞİTİM KURSLARINDAN ELEMAN ALMA DURUMLARI ........................................................................33ŞEKİL 17İŞKUR'UN MESLEKİ EĞİTİM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ....................33

SUNUŞ

Bilindiği gibi ülkemizde “İstihdamın Arttırılması” konusu, 9. Kalkınma Planında; “İşgücü Piyasasının Geliştirilmesi, Eğitimin İşgücü Talebine Duyarlılığının Arttırılması ve Aktif İşgücü Politikalarının Geliştirilmesi” ana temaları ile kendine yer bulmuş, Cumhuriyetimizin 100.yılı olan 2023 yılı itibariyle hedefi %5 olarak belirlenmiştir.

Bu bilgiler doğrultusunda kuşkusuz günümüz dünyasında toplumların

çağdaşlık düzeyinin temel parametresi; eğitimden sağlığa, kültürden sanata,

ekonomiden bilişime kadar yakaladığı başarıların, ülkenin gayri safi milli

hâsılasına ve tüm dünyanın sıkıntısını yaşadığı istihdam sorununun çözümüne

olumlu yansıması ile ölçülmektedir.

Bütün kurum ve kuruluşlarımızda çağdaş yönetim anlayışı

çerçevesinde; insan odaklı, katılımcı, güven esaslı iletişim temelli, rasyonel bir

oydaşma ile kurumsal yönetişim gerçekleştirerek öz disiplin içinde, proaktif,

etkili, verimli, ergonomik ve çözüm merkezli stratejiler geliştirmek için makro

çalışmalar yapılmaktadır.

Bu bağlamda hedefi, “sürekli iyileşme ve gelişme” olan ilimizde;

istihdam ve mesleki eğitim ihtiyacını tespit ederek etkinlik ve verimliliği

arttırmak amacıyla; “İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulu” olarak aldığımız

kararlar doğrultusunda hazırlanan bu çalışmanın, ilimizdeki işsizlik sorununun

doğru teşhis edilmesi ve yetişmiş insan gücünün “Her İşsizin Bir Danışmanı

Olacak” sloganı ile ilk kez atanan İş ve Meslek Danışmanları marifetiyle doğru

ve isabetli alanlara yönlendirme için önemli katkıları olacağına inanmaktayım.

Fatih ŞAHİN

M�� uğla Valisi

-33

Ayrıca, işgücü becerilerine yönelik eğitim planlamalarının etkinliğini

ve verimliliğini artırmada, istihdama yönelik geliştirilecek stratejilerin gerçekçi

şekilde sevk ve idaresinde Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü ve diğer ilgili

kurumlara önemli görevler düşmektedir.

9. Kalkınma Planında yer alan; “istihdamın arttırılmasına “ yönelik

oluşturulacak stratejilere kilometre taşı olacak olan bu çalışmasında emeği

geçen başta Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü insan kaynakları olmak üzere

tüm kamu kurum ve kuruluşları ile özel sektör çalışanlarına teşekkür ederim.

-33

ÖNSÖZ

Tarihi M.Ö. 3000 yıllarına kadar uzanan, yurdumuzda; kültür, turizm, eğitim, sanat ve tarım şehri olarak bilinen ve de yılda yaklaşık üç milyon turist ağırlayarak oluşturduğu ekonomik çeşitlilikle yıldızı parlayan Ege'nin incisi ilimizde; Sayın Valimizin de belirttiği gibi, bütün kurum ve kuruluşlarımızda çağdaş yönetim anlayışı çerçevesinde; insan odaklı, katılımcı, güven esaslı, iletişim temelli, rasyonel bir oydaşma ile kurumsal yönetişim gerçekleştirilerek öz disiplin içerisinde, proaktif, etkili, verimli, ergonomik ve çözüm merkezi strateji geliştirmek için makro çalışmalar yanında Müdürlüğümüz ölçeğinde de aynı ilkelerle stratejiler yürütülmektedir.

Bu bağlamda ilimizde istihdam ve her düzeyde ve de eğitim ihtiyacını tespit ederek stratejiler oluşturmak, ilgili kurum/kuruluşlarla ve müteşebbislerle görüş ve önerilerde bulunmak, istihdam politikası oluşturarak korunması ve gelişmesini sağlamak, hâsılı işsizliği önlemek için işgücü piyasası verilerini derleyip analiz ederek yorumlamak amacıyla İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulu Başkanı Sayın Valimizin ve değerli kurul üyelerinin aldıkları kararla ilimizin işgücü piyasası haritasının çıkarılması karara bağlanmış ve gerekli çalışmalar yürütülerek Aktif İşgücü Piyasası Analizi yaptırılmıştır. Hazırlanan bu analiz çalışmasının, ilimizdeki işsizlik sorununun çözümünde önemli katkıları olacağına inanmaktayım.

Dünyanın ve ülkemizin en önemli uğraşlarından olan “istihdam” sorununa derinlemesine ışık tutacak bu analiz çalışmasında bizlere desteğini hiç esirgemeyen Sayın Valimiz Fatih ŞAHİN'e şükranlarımı sunarken emeği geçen tüm kamu kurum ve kuruluşları ile özel sektör çalışanlarına da teşekkür ederim.

İlyas SARIYERLİ

Kamu Yönetimi Uzmanı

Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürü

-33

TEŞEKKÜR

Üretim faktörlerinden en önemlisi olan emeğin verimli bir şekilde kullanılması rekabetin giderek artığı dünyada büyük öneme sahiptir. Global dünyada ülkeler arasında rekabette emek giderek en önemli unsur haline gelmektedir.

Uzun yüzyıllar süren tarım toplumu sanayi devrimi sonucunda yerini sanayi toplumuna ve sanayi ağırlıklı istihdamın olduğu sanayi toplumuna bırakmıştır. Günümüzde ise sanayi toplumu yerini hizmetler sektörünün egemen olduğu sanayi ötesi topluma bırakmaktadır.

Yaşanan bütün bu hızlı gelişmeler istihdamı da etkilemektedir. Süren bütün çabalar özellikle emeğin coğrafi ve mesleki olarak yer değiştirme hareketi iş piyasasında arz ve talep dengesi için yeterli olmamakta kamu istihdam kurumlarının müdahalesi kaçınılmaz olmaktadır.

Toplumların gelişmesindeki öneminden dolayı istihdam içerikli çalışmaların uluslararası, ulusal, bölge ve mahalli birimler düzeyinde yapılmasına ihtiyaç bulunmaktadır. İşte böyle bir düşüncenin ürünü olarak ortaya çıkan ve araştırma alanı olarak Muğla 'nın seçildiği “ Muğla İli İşgücü Piyasası Analiz Çalışması” isimli bu çalışma ile Muğla'nın işgücü yapısının adeta bir fotoğrafı çekilmiş, bu ilin geleceği ile ilgili olarak hazırlanacak plan ve programlara ışık tutulmaya çalışılmıştır.

Bu çalışmanın başlatılması kararını alarak yapılmasını olanaklı kılan Muğla Valiliği İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulu'nun saygıdeğer üyelerine, çalışmanın her aşamasında fikri desteğini gördüğümüz, tavsiyelerini aldığımız aynı zamanda araştırmanın gerçekleşmesi esnasında karşılaştığımız çeşitli sorunların çözümünde destek ve yardımlarını esirgemeyen mesai arkadaş-larına, bu araştırma sırasında desteklerini esirgemeyen Türkiye İş Kurumu Muğla İl Müdürlüğü ve tüm kamu, özel sektör ve sivil toplum örgütü yöneticileri teşekkürlerimizi sunarız.

Son olarak araştırmanın her aşamasında bilgi birikimini bizlerle pay-laşan, bu çalışmanın hazırlanmasında tecrübe ve bilgisinden yararlandığımız ve çalışmanın tamamlanmasında büyük emeği geçen araştırma ekibi koordinatörü Sayın Doç. Dr. Tuncay Güloğlu ile araştırmanın derlenmesi ve analiz edilmesinde gösterdikleri çabadan ötürü Sayın Yrd. Doç. Dr. H. Yunus Taş'a sonsuz teşekkür ediyor ve başarılı çalışmalarının devamını diliyoruz.

Fatih AYDINAreda Araştırma-Eğitim- Danışmalık

GİRİŞ

İş piyasasında tam istihdamın sağlanması bütün dünyada devletlerin öncelikli olarak önem verdikleri bir konudur. Günümüz dünyasında ekonomik büyümenin yanı sıra istihdam ve işsizlik oranları da o ülkenin sosyo-ekonomik durumunu anlayabilmemiz için önemli bir ölçüdür.

İş piyasasında emek arz ve talebinin dengede olması genellikle piyasa koşullarında ideal olsa da mümkün olmamaktadır. Oldukça dinamik olan iş piyasasında ekonomik durum ve yapı istihdamı sürekli olarak etkilemektedir. Teknolojik gelişmeler sonucu talep edilen emeğin niteliği değişmekte, diğer yandan ekonomik kriz ve durgunluklarda istihdam oranlarında düşmeye dolayısıyla işsizliğe neden olmaktadır.

Kendi içinde dengeyi sağlayamayan iş piyasasında işsizliğin azaltılması ve kabul edilebilir seviyelere çekilmesi için gelişmiş ülkelerden başlayarak tüm dünyada önemli bir sosyal politika uygulaması olarak aktif istihdam politikaları uygulanmaktadır.

Aktif istihdam politikası uygulamalarında bir yandan işsiz veya iş piya-sasına yeni girmeye hazırlananlara iş piyasasının ihtiyaç duyduğu alanlarda mesleki eğitim verilirken diğer yandan istihdamın teşvik edilmesi amacıyla vergi, sigorta primi vb. konularda muafiyet ve indirimler yapılmaktadır.

Diğer yandan kişilerin müteşebbis özelliklerinin ortaya çıkmasının sağlanması amacıyla girişimcilik yani kendi işini kurma teşvik edilmekte bu amaçla hibeler sağlanmaktadır.

Aktif istihdam politikası uygulamalarının sağlıklı bir şekilde gerçek-leştirilmesi için kamu istihdam kurumlarının yapması gerekenlerin başında iş piyasasının durumuna ilişkin araştırma ve analiz çalışmalarının yapılmasıdır.

İşte bu amaçla Muğla İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulu'da Muğla ilinde iş piyasasının yapısı, emek arz ve talebinin tespiti ile işsizlerin durumunu araştırmak amacıyla “il geneli işgücü piyasası analiz çalışması” yaptırılmasına karar vermiştir.

Çalışma 2 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, teorik olarak iş piyasası kavramı ele alınmış, dünyada işgücü, işsizlik ve istihdamın genel durumu ele alındıktan sonra iş piyasasına yönelik önlemler incelenmiştir. Daha

12

sonra Türkiye iş piyasası ele alınarak bu piyasada işgücü, istihdam durumları ele alınmıştır. Son olarak Muğla İli'nin işgücü, istihdam ve işsizlik durumu değerlendirilmiş, ayrıca Muğla ilindeki iş piyasası politikası uygulamaları incelenmiştir.

İkinci bölümde ise Muğla ili, “ il geneli işgücü piyasası analiz çalışma-sı” işyerleri anket neticeleri ortaya konulmuştur. Bu bölümde öncelikle araştırmanın amacı, örneklemi ve veri toplama tekniği açıklanmıştır. Daha sonra araştırmanın bulguları verilerek bunların yorumları yapılmıştır.

13

BİRİNCİ BÖLÜMİŞ PİYASASI, İSTİHDAM VE İŞSİZLİK

1.1. İş Piyasası Kavramı

İnsan ihtiyacını karşılayan mal ve hizmetler elde etmeye yönelik çabaların tümüne “üretim” adı verilir. Başka bir ifade ile üretim kıt kaynakların miktarını veya fayda derecelerini artırmak amacıyla girişilen tüm çabalar olarak ifade edilebilir. Mal ve hizmetlerin elde edilmesi için gereken kaynaklara ise “üretim faktörleri” adı verilir (Gökdere,10:1994).

Üretim faktörleri ise 4 unsurdan oluşmaktadır. Bunlar şunlardır: 1. Emek (İş Gücü) 2. Doğal Kaynaklar (Tabiat) 3. Sermaye 4. Teşebbüs (Girişim) Çalışma ekonomisi bunlardan özellikle emek unsuruyla uğraşmaktadır. Emek, iktisadi faaliyetlerin insan unsurudur. Benzer şekilde dar anlamda sosyal politika da üretim faktörlerinden emek unsuru ile ilgilenmektedir. Emeğe yönelik sosyal politikalar temel sosyal politikalar arasındadır. Günümüzde emeğin geliri olan ücretin korunmasına yönelik olan asgari ücret uygulaması, çalışanların işyerinde ruhsal ve fiziki sağlığını korumaya yönelik olarak ortaya çıkan hafta tatili, günlük ara dinlenme, yıllık ücretli izin uygulamaları ile iş sağlığı ve güvenliği düzenlemeleri de sosyal politika uygulamalarının kapsamına girmektedir.

Çalışma ekonomisinin konusunu teşkil eden ve önemli bir üretim faktö-rü olan emeğin ve bir ülkedeki toplam emek arzını ifade eden işgücünün emek talebi ile buluşma sahasına iş piyasası adı verilmektedir (Zaim, 1997:11). Bir başka ifade ile toplumda çalışanların işe yerleştirildiği ve istihdam kararlarını verdikleri piyasaya iş piyasası (labor market) adı verilir (Ehrenberg-Smith, 2003: 25). Her piyasada olduğu gibi iş piyasasında da arz ve talep söz konusudur. İş piyasası emeğini arz edenler ile emek talebinde bulunanların birbirini aradığı bir piyasadır. Arz tarafında, iş arayanlar olarak anılan, çalışmaya istekli ve elverişli insanlar; talep tarafında ise, üretimi sağlayabilmek için işgücü arayan işverenler bulunmaktadır (Mehmet-Kılıç, 2009:10).

14

1.2. İş Piyasası ve İşgücü, İstihdam ve İşsizlik

Teorik olarak işgücü bir ülkede istihdam edilenler yani çalışanlar ile çalışma isteğinde olan ve iş bulmak için gayret içinde olanların toplamıdır. Başka bir ifade ile istihdam edilenler ve işsizlerin toplamı işgücünü verir. İşgücünün toplam nüfusa oranı ise işgücü iştirak oranını vermektedir(Rycroft, 2003:67).

TABLO 1SEÇİLMİŞ ÜLKELERDE İŞGÜCÜ KATILIM ORANLARI (%) 15+ Yaş

Kaynak: The World Bank, Dünya Bankası Verilerinden Yararlanılarak Hazırlanmıştır.

Tablo 1'de görüldüğü gibi ülkelerin gelişmişlik düzeyi, ekonomik yapı veya ekonomik yapıdaki değişim işgücü iştirak oranlarını etkilemektedir. Özellikle tarım sektöründe istihdamın yüksek olduğu ülkelerde bu sektörde yardımcı aile üyesi statüsünde işgücüne katılım yüksek olarak gerçekleşmektedir. Kadınlar tarım sektöründe yardımcı aile üyesi olarak işgücüne katılmaktadır. Diğer yandan tarım sektörünün küçülmesi ve kırdan kente göç olgusuyla beraber kırsal alandan gelen kişiler özellikle kadınlar kente geldiklerinde iş piyasasına girememekte genellikle ev kadını statüsünde bulunmaktadırlar. Ayrıca eğitim süresinin uzaması da işgücüne katılım oranlarının düşmesinde etkili olmaktadır. Kısaca tarım kesiminde yardımcı aileüyesi olarak çalışan ve kente gelen birinci kuşaktaki kadınların işgücüne eğitim,mesleki tecrübe yetersizliği vb. faktörlerden dolayı katılamayarak en kadını statüsünde bulunmaları ile eğitim süresinin uzaması Türkiye gibi sosyo-ekonomik değişim yaşayan ülkelerde işgücüne katılım oranlarının düşmesine neden olmaktadır.

Ülkeler 1989 1999 2009AfganistanFransaYunanistanAlmanyaHindistanİranRusyaABD

5956515757526866

5955535959516067

6056546058536365

Türkiye 59 53 47

15

İş piyasasına ilişkin diğer önemli bir kavram ise istihdam kavramıdır. İstihdam kişilerin bir işte çalıştırılmaları veya işi olması durumudur. ABD'de haftada 1 saat ücret karşılığı çalışan kişiler istihdama dahil kabul edilmektedir (Rycroft, 2003:67). İş piyasası açısından emeğini arz eden ve makul istihdam şartları içinde iş bulup, çalışanların toplamı istihdam seviyesini meydana getirir ve istihdam edilenlerin işgücü sayısına oranı istihdam oranını vermektedir (Zaim, 1997: 135).TÜİK' göre referans döneminde işbaşında olanlar ve işbaşında olmayanlar grubuna dahil olan kurumsal olmayan çalışma çağındaki tüm nüfus istihdam edilen nüfustur ( TÜİK, 2010: XXII).

Uluslararası Çalışma Teşkilatı (ILO) kabul edilen belirli bir dönemde belirli yaş aralığında belirli bir kazanç elde etmek amacı ile veya aile menfaati için ücretli olarak veya kendi işinde çalışanlar istihdamı oluşturmaktadır (ILO, 1988:47).

TABLO 2SEÇİLMİŞ ÜLKELERDE İSTİHDAM ORANLARI (%) 15+ Yaş

Kaynak: The World Bank, Dünya Bankası Verilerinden Yararlanılarak Hazırlanmıştır.

Tablo 2'de görüldüğü gibi istihdam oranları çeşitli ülkelerde yukarıda sayılan nedenlerden dolayı farklılık arz etmektedir.

ÜlkelerAfganistan

FransaYunanistanAlmanyaHindistan

İranRusyaABD

Çin

2006 2007 2008 200954

51495555

475859

7155

51495355

475863

7255

52505455

475962

7256

52505555

465962

71

Türkiye 4043 43 43

16

TABLO 3DÜNYADA İSTİHDAMIN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI (%)

Kaynak: ILO. 2011. Global Employment Trends 2011, Geneva: ILO Publication, s. 67

Genel olarak bakıldığında dünyada 1999-2009 yılları arasında tarımda istihdam gerilerken sanayi ve hizmetler sektöründe yükselmiştir. Tarihte ilk kez hizmetler sektörü dünyada en fazla istihdamın olduğu sektör haline gelmiştir. İstihdam oranlarının yüksek olması o ülkede işsizlik oranlarının düşüklüğüne ve ekonomik istikrara işaret etmektedir. Tam istihdam ise genel olarak olması uygulamada mümkün görülmeyen bir durumdur. Çoğu iktisatçı %4-5.5 arası işsizlik oranında tam istihdamın sağlandığı kabul etmektedir (Rycroft, 2003:68)

İstihdam konusunda görülen önemli sorunlardan birisi de eksik istih-dam sorunudur. Uluslararası Çalışma Teşkilatı'nın (ILO) tanımına göre, mesleki becerisi (eğitim ve çalışma tecrübesi) dikkate alındığında bir kişinin işi belli normlara veya alternatif bir işe göre, yetersiz kalması halinde eksik istihdamdan söz edilebilir (Ataman, 2000:10). Eksik istihdam iki şekilde ortaya çıkabilir. Bunlar görülebilir eksik istihdam ve görülemez eksik istihdamdır.

1. Görülebilir Eksik İstihdam: Bu tip eksik istihdamda çalışma saatleri normal çalışma sürelerinin altındadır ve şahıslar arzu etmedikleri halde kısmi süreli çalışmak zorunda kalmaktadır. Görülebilir eksik istihdam daha uzun çalışmaya uygun olduğu halde kendi isteği dışında normal çalışma süresinin altında çalışanları kapsamaktadır. Haftada 40 saatten az çalışanların eksik istihdamda olduğu kabul edilebilir.

2. Görülemez Eksik İstihdam: Bu tip eksik istihdamda ise çalışma sürelerinde aşırı kısıtlama olmamasına rağmen çalışma karşılığı elde edilen gelir aşırı derecede eksik olmakta veya çalışılan işin niteliği kişinin kapasitesini ve vasıflarını tam olarak kullanmasına imkan vermemektedir. Görülmeyen eksik istihdamın bir diğer özelliği ise kişinin çalıştığı ekonomik ünitenin verimliliğinin aşırı derecede düşük olmasıdır (Serter, 1993: 19). Özellikle yüksek işsizlik baskısı ve işsizliğin maliyetini tazmin edecek kıdem tazminatı ve işsizlik sigortası gibi mekanizmaların bulunmaması kişileri fazla seçici olmadan işe başlamaya itmektedir. Bu da, kişilerin verimsiz işlerde istihdam edilmesine ve etkinlik kaybına neden olmaktadır. Ayrıca günümüzde çok sayıda insan da

SektörlerTarım

1999 2007 2008 2009

SanayiHizmetler

40.220.639.1

35.422.142.5

3522.142.9

3521.843.2

17

eğitim düzeyleri ve mesleklerine uygun olmayan işlerde uzun yıllar çalışmak zorunda kalmaktadır (Özdemir vd, 2006: 74).

TÜİK ise eksik istihdamı iki temel kategoride ele almaktadır. Bunlar zamana bağlı eksik istihdam ve yetersiz eksik istihdamdır.

1. Zamana Bağlı Eksik İstihdam: Referans haftasında istihdam olan ve

diğer işinde/işlerinde toplam olarak 40 saatten daha az süre çalışmış olup,

daha fazla süre çalışmak istediğini belirten ve mümkün olduğu taktirde daha

fazla çalışmaya başlayabilecek olan kişilerdir.

2. Yetersiz İstihdam: Zamana bağlı eksik istihdam kapsamında yer

almamak koşulu ile, referans haftasında istihdamda olan ve son 4 hafta içinde

mevcut işini değiştirmek için veya mevcut işine ek olarak bir iş aramış olan ve

böyle bir iş bulduğu taktirde 2 hafta içinde çalışmaya başlayabilecek kişilerdir

(TÜİK, 2010:XXIII).

İş piyasasına ilişkin diğer önemli bir kavramda işsizlik kavramıdır. Genel

anlamıyla işsizlik çalışma arzu ve iktidarında olup, emek piyasasındaki cari ve

geçerli ücret üzerinden belirli sürelerle iş aramasına rağmen iş bulunmaması

durumu olarak ifade edilebilir (Tokol-Alper, 2011: 80).

Uluslararası Çalışma Teşkilat (ILO) işsizliği 3 kriter aracılığıyla tanım-lamaktadır. Bunlar:

1.Kişinin işinin olmaması 2.Kişinin iş araması 3. Kişinin işe başlamaya hazır olmasıdır (Tokol-Alper, 2011: 81).

İşsizliğe ilişkin literatürde 3 temel işsizlik türü kabul edilmektedir. Bunlar:

1. Arızi (Frictional) İşsizlik: Bu tür işsizlik çalışanların iki iş arasında geçirdikleri makul süredeki işsizliği ifade etmektedir. Bu tür işsizliğe kısa süreli işsizlikte denilmektedir (Rycroft, 2003:68)

2. Yapısal (Structural) İşsizlik: Bu tür bir işsizlik özellikle dinamik bir ekonomik yapının sonucudur. Bu tür bir işsizliğin temel nedeni iş piyasasın

18

2000 2004Toplam

2006 2007 2008 2009

ErkekKadınGençYetişkin

182.9104.878.174.4108.5

177.2103.274.074.4102.8

192.5109.982.679.2113.3

2005191.2108.782.579.611.6

184.6105.379.476.9107.7

177.3101.475.973.5103.8

205.0119.585.779.6125.6

ihtiyaç duyduğu vasıflar ile iş arayanların vasıfları arasındaki farktır.

3. Konjonktürel (Cyclical) İşsizlik: Ekonomide yaşanan daralma, kriz, sıkıntı vb. nedenlerle çalışanların işini kaybetmesi sonucu ortaya çıkan bir işsizlik türüdür. Özellikle son 20 yılda yaşanan ekonomik krizler bu tür işsizliğe neden olmuştur (Rycroft, 2003:69).

Yukarıda açıklanan 3 temel işsizliğin yanı sıra gizli işsizlik ve doğal işsizlik gibi 2 farklı tip işsizlikten de bahsedebiliriz. Gizli işsizlik, istihdamın bir bölümünün istihdamdan ayrılması halinde üretimde herhangi bir değişiklik olmaması halini ifade temektedir. Özellikle tarım kesiminde faaliyetlerin mevsimlik olması dolayısıyla sıklıkla görülmektedir (Mehmet-Kılıç, 2009:17).

Doğal işsizlik ise iş piyasasının etkinliğini ölçmede kullanılan teorik bir araçtır. İş piyasasında her şeye rağmen mutlaka işgücün küçük bir bölümü işsiz kalacaktır. Bu duruma etkin işgücü piyasasının tabii veya normal hali denilmektedir (Mehmet-Kılıç, 2009:17).

TABLO 4DÜNYADA İŞSİZ SAYISI (MİLYON)

Kaynak: ILO. 2011. Global Employment Trends 2011, Geneva:ILO Publication, s.63.

Tablo 4'te görüldüğü gibi dünyada işsizlerin sayısı yıllar itibariyle artış trendine girmiştir. İşsizler arasında yetişkinler gençlere göre ve erkekler kadınlara göre daha fazladır.

19

TABLO 5SEÇİLMİŞ AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİNDE İŞSİZLİK

Kaynak: The World Bank, Dünya Bankası Verilerinden Yararlanılarak Hazırlanmıştır

Özellikle yaşanan son krizler sonrasında Avrupa Birliği ülkelerinde

işsiz-lik oranının yükselme eğilimine girdiği görülmektedir. Özellikle İspanya ve İrlanda'da işsizlik 2 haneli rakamlara ulaşmıştır.

1.3. İş Piyasasında İstihdam Politikaları

İşsizlik çağımızın en önemli sorunlarından birisi olarak görülmektedir. İşsizlik 1970'li yıllara kadar sanayileşmiş ülkelerin gündeminde yer almamış, daha çok gelişmekte olan ülkelere özgü bir sorun olarak algılanmıştır. Ancak 1970'li yıllarda Arap-İsrail savaşının yol açtığı ekonomik durgunluk, çok uluslu şirketlerin sosyal damping yaparak zenginleşmeye çalışan ülkelere doğru kaymaya başlaması, yatırımların azalması ve yeni istihdam olanaklarının daralmasına yol açmıştır. Bunun sonucu olarak batı ülkelerinde de işsizlik bir sorun haline gelmiştir (Altan, 2005: 124-125).

Uluslararası metinlerde de çalışma bir hak olarak kabul edilmiştir. İn-san Hakları Evrensel Bildirgesi'nin 23. maddesine göre “Herkesin çalışma, işini özgürce seçme, adil ve elverişli koşullarda çalışma ve işsizliğe karşı korunma hakkı vardır”. ILO Anayasasının başlangıç bölümü ile Philadelphia Bildirgesi'nde işsizlikle mücadelenin önemi vurgulanarak politikaların hedefi ortaya konmuştur. Avrupa Sosyal Şartı da çalışma hakkının etkin bir biçimde kullanılmasının güvence altına alınarak korunmasını öngörmektedir. (Tokol-Alper, 2011: 106-107).

ÜlkelerFransaAlmanyaİrlandaİtalyaHollandaPolonyaİspanyaİngiltere

2006 2007 2008 20099.17.711.77.83.48.218.07.7

8.810.34.46.83.913.88.55.3

8.08.64.66.13.29.68.35.2

7.47.56.06.72.87.111.35.3

20

-33

İşsizliğe karşı uygulanan istihdam politikaları iki ana politika dahilinde yürütülmektedir. Bunlar şunlardır:

1. Aktif istihdam politikaları: Aktif istihdam politikaları çok yönlü bir çalışma programı ve üretim faktörlerinin optimal kullanılması açısından kapsamlı bir eylem planı gerektirmektedir. Aktif istihdam politikaları, işsizliğin önlenmesi, günün şartlarına göre istihdam alanlarının açılması ve bu bağlamda işgücüne çağdaş eğitim fırsatlarının sağlanmasıyla ilgili politikalardır (Ören, 2011:68). Aktif istihdam politikaları iki grupta ele alınabilir. Bunlar işsizliği önlemeye yönelik önlemler ve işsizliği sınırlandırıcı önlemlerdir.

Aktif istihdam politikaları içinde işsizliği önlemeye yönelik önlemler 5 temel faaliyet alanını oluşturmaktadır. Bunlar şunlardır:

a. Mesleki Eğitim Programları b. İstihdam Artırıcı Sübvansiyonlar c. Kendi İşini Kuracaklara Yapılan Yardımlar d. İstihdam Danışmanlığı Hizmeti e. Kamunun Yeni İstihdam Alanları Oluşturması (Korkmaz-Mahiroğu-ları: (2007:95-96).

1. Pasif İstihdam Politikaları: Pasif istihdam politikaları işsizlikle birlikte ortaya çıkan gelir kayıplarını telafiye yönelik uygulamaları kapsamaktadır. Genel olarak uygulamada 2 tür pasif istihdam politikası görülmektedir unlar: (Taş 2009:252-254). B

a. İşsizlik Sigortası b. İşsizlik Yardımları. “

1.4. Türkiye'de İş Piyasası, İşgücü ve İşsizlik

Türkiye'de nüfusun Cumhuriyet döneminde düzenli olarak artığını görmekteyiz. 1927 yılında 13.648.000 olan Türkiye nüfusu 2011 yılında 74.724.000 kişiye ulaşmıştır.

21

TABLO 6YILLAR İTİBARİYLE TÜRKİYE NÜFUSUNUN GELİŞİMİ (BİN)

Kaynak: TÜİK, 1927-2000 Genel Nüfus Sayımları; Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, , Erişim Ocak 2012. www.tuik.gov.tr

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine göre Aralık 2011 tarihi itibarıyla Türkiye nüfusu 74.724.269 kişidir. 2011 yılında Türkiye'de ikamet eden nüfus bir önceki yıla göre 1.001.281 kişi artmıştır. Nüfusun % 50,2'sini (37.532.954 kişi) erkekler, % 49,8'ini (37.191.315 kişi) ise kadınlar oluşturmaktadır. Ülke nüfusunun % 76,8'i il ve ilçe merkezlerinde yaşamaktadır. Toplam nüfusun % 76,8'i (57.385.706 kişi) il ve ilçe merkezlerinde ikamet ederken, % 23,2'si (17.338.563 kişi) belde ve köylerde ikamet etmektedir (TÜİK, 2012).

Yıllar

Nüfus

1927 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010

13.648 17.821 20.947 27.755 35.605 44.737 56.473 67.804 73.723

2011

74.724

22

Nüfus Piramidi, 2011Yaş Grubu

90+

85-89

80-84

75-79

70-74

65-69

60-64

55-59

50-54

45-49

40-44

35-39

30-34

25-29

20-24

15-19

10-14

5-9

0-4

6 4 2 0 2 4 6

Erkek Kadın

ŞEKİL 1TÜRKİYE'DE NÜFUS PİRAMİDİ

Kaynak: TUİK. 2012. Haber Bülteni, Sayı:16 (27 Ocak), Ankara: TÜİK Yayını.

Nüfusun yarısı 29,7 yaşından küçüktür. Ülkemizde ortanca yaş 29,7'dir. Ortanca yaş erkeklerde 29,1 iken, kadınlarda 30,3'tür. İl ve ilçe merkezlerinde ikamet edenlerin ortanca yaşı 29,5; belde ve köylerde ikamet edenlerin ortanca yaşı ise 30,5'tir (TÜİK; 2012).

23

TABLO 7YAŞ BAĞIMLILIK ORANI

Kaynak: TÜİK. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS), Erişim Ocak 2012.

Ülkemizde yıllar itibariyle bakıldığında yaşlı bağımlılık oranı yükselme

eğilimine girmişken genç bağımlılık oranı düşüş trendindedir.

Türkiye'de işgücüne bakıldığında son 3 yılda işgücüne katılma oranının yükseldiğini görmekteyiz. 2009 senesinde işgücüne katılma oranı %47,9 iken 2011 senesinde bu oran %50'ye ulaşmıştır.

2007

2008

2009

2010

2011

50,36

49,51

49,25

48,89

48,42

39,71

39,28

38,79

8,13

37,51

10,65

10,23

10,46

10,76

10,91

Toplam yaş bağımlılık

oranı

Genç bağımlılıkoranı(0-14yaş)

Yaşlı bağımlılık

oranı(65+yaş)

24

-33

TABLO 8 YAŞ GRUBU VE DÖNEMLERE GÖRE İŞGÜCÜNE KATILMA ORANI (%) 15+ YAŞ

Kaynak: TÜİK. 2011. Haber Bülteni, Sayı: 42 (1 Mart), Ankara:TÜİK Yayını ; TÜİK. 2012. Haber Bülteni, Sayı: 11 (16 Ocak), Ankara: TÜİK Yayını.

Tablo 8'de görüldüğü gibi ülkemizde özellikle 15-19 yaş arası işgücüne katılma oranı düşme eğilimine girmiştir. Özellikle temel eğitim süresinin uzaması ve genelde de eğitim süresindeki artış 15-19 yaş grubunda işgücüne katılma oranını azaltmaktadır. 20-49 yaş nüfusunda ise işgücüne katılma oranı yükselme eğilimine girmiştir. Bunda özellikle kente göç eden ailelerden özellikle 2.kuşağı oluşturan kadınların işgücüne katılma oranının artması ile bu yaş grubundaki kişilerin erken emeklilik uygulamalarından faydalanama-maları da etkili olmaktadır. 50+ yaş grubunda ise işgücüne katılma oranı azalma eğilimine girmiştir. Bunda özellikle halen bu kişilerin erken emeklilik imkânlarından yararlanmaları önemli bir etkendir.

YILLAR 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65+

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

26,6

27,5

27,3

26,8

26,6

26,6

26,2

28,4

31,7

33,5

35,5

52,2

51,7

50,6

49,9

49,5

50,2

50,5

48,8

50,4

51,1

49,9

65

64,1

62,7

61,7

61,7

62,1

61,5

61,6

62

62

61,7

65,9

65,1

63,5

62,8

62,5

61,9

61,8

62,7

63,4

62,7

62,1

66,5

64,6

63,7

62,6

62,6

62,6

62,7

62,5

62,9

62,7

62,7

66,5

64,6

63,7

62,6

62,6

62,6

62,7

62,5

62,9

62,7

62,7

57

54,2

52,8

52

52,3

52,8

51,6

54

55,5

55,4

54,6

44,8

43,4

42,4

41,2

42

41,7

41,1

44,8

45,5

46,4

47,4

34,8

33,6

32,1

31,3

32,5

32,8

33,9

36,8

39,4

40,2

41,2

27

25,6

24,7

24,4

24,2

24,4

26,4

30,6

33,4

32,9

32,8

12

11,9

11,7

11,5

12

13,4

14,3

17,2

18,4

20,5

20,8

25

TABLO 9EĞİTİM DURUMUNA VE YILLARA GÖRE İSTİHDAM ORANI (%) 15+ YaŞ

Kaynak: TÜİK, İşgücü İstatistikleri, , Erişim Ocak 2012. www.tuik.gov.tr

Ülkemizde yıllara göre eğitim durumu da istihdamı etkilemektedir. Yıl-lar itibariyle istihdam oranı okur-yazar olamayanlar arasında en düşük lisans yani fakülte ve yüksekokul mezunları arasında ise en yüksek orandadır. Meslek lisesi mezunları arasında istihdam oranı lise mezunlarına göre daha yüksek seyretmektedir. Özellikle ilköğretim mezunları arasında istihdamın azalmasındaki önemli bir faktörde temel eğitim sonrası yıllar itibariyle daha fazla kişinin klasik veya meslek liselerine devam etmesidir.

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

18,6

17,3

16,9

17,1

17,8

18,9

20,6

26,2

27,5

29,4

30,4

28,8

25,1

25,3

22,8

19,4

17,4

12,7

12,1

11,1

9,8

50

43,3

42,6

42,9

42,1

42,7

42,8

42,4

41,2

42,5

44,2

45,6

57,1

55,2

57,4

56,8

56,3

56,1

54,8

55,8

54,9

57,2

58,9

70,1

68,5

69,5

69,8

69,8

70,1

69,2

69,1

70,7

73

72,7

YILLAROKUR - YAZAR

OLMAYANİLKÖĞRETİM GENEL LİSE MESLEK LİSESİ LİSANS

26

-33

TABLO 10

TÜRKİYE'DE İSTİHDAMIN SEKTÖREL DAĞILIMI (2011)

Kaynak: TÜİK. 2012. Haber Bülteni, Sayı: 11 (16 Ocak), Ankara: TÜİK Yayını

Türkiye'de istihdamın sektörel yapısına baktığımızda hizmetler sektö-rünün istihdamda en büyük sektör olduğu görülmektedir. Hizmetler sektörünü tarım ve sanayi sektörleri izlemektedir. Tablodan da anlaşılacağı gibi gelişmekte olan ülkelerin klasik tarım sektöründen hizmetler sektörüne doğru bir kayma açıkça gözlenebilmektedir. Ayrıca inşaat sektöründe' de önemli bir olduğunu görmek mümkün.

TABLO11YILLAR İTİBARİYLE TÜRKİYE'DE İŞSİZLİK ORANLARI

Kaynak: TÜİK, İşgücü İstatistikleri, , Ocak 2012. www.tuik.gov.tr

İşsizliğe baktığımızda ülkemizde işsizlik 2009 yılında yaşanan ekonomik krizle beraber yükselişe geçmiş ancak 2010 yılından itibaren düşme eğilimine girmiştir.

1.5. Muğla İli İş Piyasası

Muğla ili Türkiye'nin Ege Bölgesinde yer alan 12 ilçesi olan bir ilimizdir.

İlde tarım ve turizm faaliyetleri ağırlıktadır. Muğla ilinin toplam nüfusu 2011 yıl

sonu itibariyle 838.324 kişiye ulaşmıştır. Bu nüfusun 428.114'ü erkek 410.210

kişisi ise kadındır. Akdeniz ve Ege denizine sahili olan Muğla ili Aydın, Denizli,

Burdur ve Antalya illeri ile komşudur.

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Tarım

Sanayi

Hizmetler

İnşaat

Toplam

29,5

19,4

51,1

5,3

100

27,3

19,7

53,0

5,7

100

26,4

19,7

53,8

5,8

100

26,2

19,9

53,9

5,8

100

23,9

20,4

50

5,7

100

26,6

19,3

47,4

6,7

100

25,7

19,0

48,0

7,2

100

Yıllar

İşsizlikOranı

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

6,5 8,4 10,3 10,5 10,3 10,3 9,9 9,9 11 13,4 11,2 9,1

27

TABLO12MUĞLA İLİ NÜFUSUNUN GELİŞİMİ

Kaynak: TÜİK, ADNKS Sonuçları, , Erişim Ocak 2012. www.tuik.gov.tr

Tablo 12'de görüldüğü gibi Muğla il nüfusu Cumhuriyet döneminde artış eğilimine girmiştir. Yapılan tüm nüfus sayımlarında Muğla il nüfusunundüzenli olarak artığı görülmektedir. Nitekim 2011 yılı ADNKS sonuçlarına göre Muğla nüfusu 838.324'e ulaşmıştır. Nüfusun artış eğilimi özellikle 1980 sonrasında yükselmiştir ve 2000'li yıllarda da devam etmiştir.

TABLO13MUĞLA İLİ GÖÇ DURUMU

Kaynak: TÜİK, İç Göç İstatistikleri, , Erişim Ocak 2012. www.tuik.gov.tr

Muğla ili ülkemizde göç alan illerin başında gelmektedir. Özellikle ülkemizin önemli turizm merkezlerinden olan Fethiye, Marmaris ve Bodrum'un Muğla ilinin ilçeleri olması dolayısıyla aldığı göç verdiği göçten fazla olmaktadır. Muğla ilinin göç almasında iki önemli faktör rol oynamaktadır. Bunlardan birincisi ilde artan hizmetler sektörünün işgücü ihtiyacıdır. İkincisi ise iklim ve yaşam koşulları nedeni ile özellikle emeklilik döneminde Muğla'ya yerleşenlerin sayısındaki artıştır.

YILLAR NÜFUS

1927

1935

1940

1950

1960

1970

1980

1990

2000

2010

174.687

196.772

211.445

241.640

299.611

368.776

438.145

562.809

715.328

817.503

YıllarAldığıGöç

VerdiğiGöç

NetGöç

Net GöçHızı (%0)

2007-2008

2008-2009

2009-2010

35.907 24.959 10.948 13.93

28.390 26.613 1.777 2.22

35.129 28.850 6.279 7.71

28

TABLO14MUĞLA İLİNDE TEMEL İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ

Kaynak: , Erişim Ocak 2012. www.mugla.sgk.gov.tr

Muğla ili temel işgücü verilerine bakıldığında ilin işgücüne katılma oranı bakımından TR32 bölgesi ve Türkiye ortalamasının üstünde olduğu görülmektedir. Yine istihdam oranı açısından il Türkiye ve bölge ortalamasının üstünde bir istihdam oranına sahiptir. İşsizlik açısından ise il Türkiye ve bölge işsizlik oranlarının altında bir işsizlik oranına sahiptir. İşgücüne katılma, istihdam oranı ve işsizlik oranı göstergeleri değerlendirildiğinde Muğla ilinin işgücüne katılım ve istihdam oranı açısından bölge ve Türkiye ortalamalarının üstünde işsizlik açısından ise bölge ve Türkiye ortalamalarının altında bir seyir takip ettiği görülmektedir.

Sosyal Güvenlik Kurumu verilerine göre 2010 yıl sonu itibariyle ilde işyeri sayısı 27.762'dir. Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamında aktif çalışan kişi sayısı toplam 231.286 kişidir. Bunlardan 142.683'ü 4/a kapsamında, 57.488'i 4/b kapsamında ve 31.115'i 4/c kapsamında çalışan sigortalılardır. Aktif çalışanların il nüfusuna oranı ise %28,29'dur (SGK, 2012).

TABLO15MUĞLA İLİNDE KAYITLI İŞSİZLER VE EĞİTİM DURUMLARI (2010)

Kaynak: Türkiye İş Kurumu. 2011. 2010 İstatistik Yıllığı. Ankara: İŞKUR Yayını.

YILLAR

MUĞLA

İLİ

İŞGÜCÜNE

KATILMA

ORANI

MUĞLA

İLİ

İSTİHDAM

ORANI

MUĞLA

İLİ

İŞSİZLİK

ORANI

TR32*

BÖLGESİ

İŞGÜCÜNE

KATILMA

ORANI

TR32

BÖLGESİ

İŞSTİHDAM

ORANI

TR32

BÖLGESİ

İŞSİZLİK

ORANI

TÜRKİYE’

İŞGÜCÜNE

KATILMA

ORANI

TÜRKİYE

İSTİHDAM

ORANI

TÜRKİYE

İŞSİZLİK

ORANI

2010

2009

56,8

54,3

50,9

47,8

10,5

12,1

54,8

53,9

48,3

46,3

11,9

14,2

48,8

47,9

43

41,2

11,9

14

Eğitim İşsiz Sayısı

Okur Yazar Olmayan

Okur Yazar

İlköğretim

Orta Öğretim

Ön Lisans

Lisans

Y. Lisans

Doktora

Toplam

113

103

5.456

4.540

1.237

715

37

1

12.265

29

İlde işsizlere bakıldığında işsizliğin ilk ve orta öğrenim mezunları arasında yaygın olduğu görülmektedir. Kayıtlı 12.265 işsizin 9996'sı ilk ve orta öğrenim mezundur.

TABLO16MUĞLA İLİNDE İŞE YERLEŞTİRMELER (2011)

Kaynak: Türkiye İş Kurumu. 2011. 2010 İstatistik Yıllığı. Ankara: İŞKUR Yayını.

Türkiye iş Kurumu Muğla il Müdürlüğü'nce işgücü yetiştirme amacıyla farklı alanlarda açılan kurslara işsizler, özürlüler ve eski hükümlüler katılmaktadır. Muğla'da özellikle 2010 yılında işe yerleştirmelere bakıldığında bi önemli gelişmeler olduğu görülmektedir. İŞKUR tarafından işe yerleştirilen kişi sayısı 2010 yılında 787 kişiye ulaşmıştır.

TABLO17KURS TÜRÜ VE KURSİYER SAYISI (2010)

Kaynak: İŞKUR. 2011. 2010 İstatistik Yıllığı. Ankara: İŞKUR Yayını.

İŞKUR'un açtığı kurs tür ve sayıları yönünden ilin durumuna bakıldığında ise 2010 yılına önemli gelişmeler olmuştur. 2010 yıl sonu itibariyle açılan kurs sayısı 50'ye kursiyer sayısı ise 815 kişiye ulaşmıştır.

Toplam

ErkekKadın

787

559228

Kurs Türü Kurs Sayısı (2010) Kursiyer Sayısı (2010)

İş gücü yetiştirme kursları

Diğer kurslar

Girişimcilik

Staj

Özürlü kursları

Hükümlülere yönelik kurslar

TOPLAM 50 815

33

1

5

3

7

1

589

20

122

4

70

10

30

TABLO18MUĞLA İLİ İŞSİZLİK SİGORTASI BAŞVURULARI (2010)

Kaynak: Türkiye İş Kurumu. 2011. 2010 İstatistik Yıllığı, Ankara:İŞKUR Yayını

Muğla ilinde 2010 yıl sonu itibariyle toplam 6232 kişi işsizlik sigortası başvurusunda bulunmuştur. Bunların büyük çoğunluğunu ilk ve orta öğretim mezunları teşkil etmektedir.

Okur-Yazar

Olmayan

Okur-Yazar

İlköğretimOrta

ÖğretimÖn

Lisans

Lisans

YüksekLisans

Doktora

Kadın

Erkek

60

129

16

25

564

2.842

539

1247

189

178

159

264

7

11

0

2

31

-33

İKİNCİ BÖLÜMMUĞLA İLİ İŞGÜCÜ PİYASASI ANALİZ ÇALIŞMASI

2.1. Araştırmanın Amacı

Çalışmanın amacı Muğla ilinde 50 + istihdamlı işyerlerinin sektörel baz-da işgücü piyasası analizi yapmak ve ilin mevcut işgücü piyasası özelliklerini ortaya koymaktır. Bu bağlamda işgücü piyasasında ihtiyaç duyulan meslekleri belirlemek ve bu mesleklerde istenen becerileri tespit etmek, önümüzdeki dönemlerde istihdam artışı veya azalışı beklenen meslekleri tahmin etmek, işgücü piyasasında meydana gelen değişme ve gelişmeleri izleyerek, bu değişim ve gelişmelerin işgücü ihtiyacı üzerindeki etkisini ortaya çıkartmak ve alınması gerekli önlemleri belirlemektir.

2.2. Araştırmanın Örneklemi

Araştırmanın örneklemini Muğla ili genelinde Avrupa Topluluğu Eko-nomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması, NACE Rev.2, ikili faaliyet kodu düzeyinde olan 21 sektörden 2011 yılı Haziran ayında İŞKUR' kayıtlı 50+ (50 ve daha fazla kişi istihdam eden) 292 işyeri oluşturmaktadır.

2.3. Araştırmada Kullanılan Veri Toplama Tekniği

Belirlenen işyerlerinin tamamına (292) yüz yüze anket uygulaması yapılmıştır. Ulaşılamayan işyerleri yerine, aynı sektörde ve faaliyet kodunda 40-49 istihdamlı (40-49 arası çalışan sayısı olan) alternatif işyerine anket uygulanmıştır. Araştırma elde edilen veriler bilgisayar ortamına aktarılarak SPSS 16.0 istatistik paket programında analiz edilerek yorumlanmıştır.

2.4. Araştırmanın Bulguları ve Yorumlanması

Bu kapsamdaki araştırma sonuçları işyerine ilişkin bilgiler ve işyerlerine ilişkin araştırma bulgularından oluşmaktadır.

32

TABLO 1ANKETE KATILAN KİŞİLERİN EĞİTİM DURUMU

ŞEKİL 1ANKETE KATILAN KİŞİLERİN EĞİTİM DURUMU

Ankete katılan işyeri sahibi veya yöneticilerinden büyük çoğunluğu (%61,2) dört yıllık bir fakülte veya yüksekokul mezunudur. Bu oranı sırası ile % 21,8 ile lise, %7,1 ile de meslek yüksek okulu takip etmektedir. Anket sonuçlarına göre araştırmaya katılanlardan okur-yazar olmayan bulunmamaktadır. Ayrıca tabloda dikkat çeken bir başka konu ise ilköğretim mezunu olan işletme yöneticisi yada yetkililerinin % 2 gibi çok düşük bir oranda olmasıdır. Buna karşılık ise %98 gibi büyük bir oranın ise lise ve üstü eğitim seviyesinde olmalarıdır.

Mes

lek

Lise

si

Lise

İlköğ

retim

Mes

lek Yük

sek

Oku

lu

Fakül

te-Y

ükse

koku

lYük

sek

Lisa

ns

Dok

tora

Eğitim Durumu(%)

Eğitim Durumu Kişi Sayısı % Oranı

Toplum 292 100

İlköğretim

Lise

Meslek Lisesi

Meslek Yüksekokulu

Fakülte-Yüksekokul

Yüksek Lisans

Doktora

Boş

6

64

9

21

177

13

1

1

2,0

21,7

3,1

7,1

61,0

4,4

,3

,3

33

-33

TABLO 2ANKET YAPILAN KİŞİLERİN FİRMADAKİ POZİSYONU

ŞEKİL 2ANKETE KATILAN KİŞİLERİN İŞYERİNDEKİ POZİSYONU

Anket yapılan 292 işyerinde ankete katılanların %71,8'i bütün işyerinden sorumlu idareci konumundadır. %20,1 oranındaki işyerinde ise diğer görevli kişiler ankete katılmıştır. Burada şunu ifade etmek mümkün, İşletmelerdeki idarecilerin % 70 ten fazla bir oranda işyeri sahibi olmayıp profesyonel idarecilerden oluşmaktadır. Yine önemli bir konu ise, %7' lik bir kısmı ise işyerinde hem idareci hem de işyeri sahibi konumdadır. Sonuç olarak Muğla da bulunan büyük ve orta büyüklükteki işletmelerin büyük çoğunluğunda profesyonel yönetim ve işletme anlayışı mevcuttur. Ayrıca söz konusu yöneticilerin % 78' lik kısmı lise ve üstü yüksek tahsil görmüş kişilerden oluşmaktadır.

Pozisyon Durumu(%)

İşyeri sahibi İşyeriyöneticisi ve

sahibi

İşyerindeidareci

İşyeri sahibininaile efradı

Diğer

20,1

0,3

71,8

7,10,7

Pozisyon Kişi Sayısı % Oranı

Toplam 292 100

İşyeri Sahibi

İşyeri Yöneticisi ve Sahibi

İşyerinde İdareci

İşyeri Sahibinin Aile Efradı

Diğer

Boş

2

21

208

1

59

1

,7

7,1

71,5

,3

20,0

,3

34

ŞEKİL 3İŞYERİNİN HUKUKİ YAPISI

Araştırma kapsamında anket yapılan 292 işyerinden büyük çoğunluğu ( %57,3 oranında anonim şirket, %36,3 oranında ise limitet şirket olmak üzere) anonim ve limitet şirket statüsündedir. Şahıs işletmesi oranı ise sadece %1,7'dir. Bu durum işletmelerimizin çok ortaklı sermaye şirketleri şeklinde kurulduğu ve profesyonel olarak hizmet veren şirketler statüsünde hizmet verdikleri bilgisini bize vermektedir. Diğer taraftan işletmelerin kısa süreli değil, uzun süreli bir misyona sahip oldukları da anlaşılmaktadır.

ŞEKİL 4İŞYERİNİN SEKTÖREL DAĞILIMI

Şahıs İşletmesi

Komandit Şirket

KolektifŞirket

LimitedŞirket

AnonimŞirket

İşyerlerinin Hukuki Yapısı(%)

SanayiSektörü

Hizmet Sektörü

Tarım Sektörü

İnşaatSektörü

İşyerlerinin Sektörel Yapısı(%)

35

Şekil 4'te görüldüğü gibi araştırmaya katılan işyerlerinin büyük bir kısmı (%84,7) hizmetler sektöründe yer almaktadır. Hizmetler sektörünü %7,5 ile sanayi sektörü takip etmektedir. Bu durum Muğla da bulunan orta ve büyük ölçekli işletmelerin inşaat sektörü ile birlikte %90 oranında olduğu bilgisini vermektedir. Böylece Muğla ilinin gelir getirici sektörünün turizm ve hizmetler sektörü olduğu bir kere daha onaylanmaktadır.

ŞEKİL 5İŞYERLERİNİN FAALİYET ALANLARINA GÖRE DAĞILIMI

Araştırma kapsamında anket uygulanan işyerlerinin faaliyet alanların-da turizm, ormancılık ve balıkçılık başı çekmektedir. Bu faaliyet alanını toptan ve perakende ticaret ile konaklama ve yiyecek faaliyetleri izlemektedir. Bu sonuçlar önceki tablo ve şekiller aracılığı ile vurgu yapılan Muğla ilinin hizmetler sektöründe ağırlıklı olma gerçeğini bir kez daha göstermektedir.

Hane halkı işverenler faaliyetleri

Diğer sosyal faaliyetler

İnsan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri

Eğitim

Kamu yönetimi ve savunma güvenlik

İdari ve destek hizmetleri

Mesleki ve bilimsel faaliyetler

Gayrimenkul faaliyetleri

Finans ve sigorta faaliyetleri

Bilgi ve iletişim

Konaklama ve yiyecek faaliyetleri

Ulaştırma ve depolama

Toptan ve perakende ticaret

İnşaat

Su temini, kanalizasyon ve atık yönetimi

Elektrik,gaz,buhar ve iklimlendirme

İmalat

Madencilik ve taş ocakçılığı

Turizm, ormancılık ve balıkçılık

İşletmenin faaliyet alanı(%)

5,1

2,7

4,4

0,3

0,3

0,3

0,3

0,3

0,7

0,7

4,1

8,5

8,5

2,4

6,1

1,7

2,4

4,8

46,4

36

ŞEKİL 6İŞYERLERİNİN DESTEK ALDIKLARI KURUMLARA GÖRE DAĞILIMI

Şekil 6'da görüldüğü gibi İŞKUR'dan destek alan işyerlerinin oranı ol-dukça yüksektir (%36,9). İŞKUR'u üniversiteler ve danışmalık firmaları takip etmektedir. Bu bilgiler doğrultusunda Muğla ilinde İŞKUR' un işletmeler arasında yeterli oranda tanındığı ve bilindiğini söyleyebiliriz. Ancak işletmelerle kurulan bu başarılı diyalog ve işbirliğinin sürekli canlı tutulması ve geliştirilmesi gerekmektedir.

ŞEKİL 7İŞYERLERİNDE ÇALIŞANLARIN STATÜLERİ

Ücretle çalışanlar(Üretimde)

Ücretle çalışanlar

(İdari ve diğerişlerde)

İş sahibi ve ortaklar

Ücretsiz Çalışan aile

fertleri

72,81

25,28

0,9 1,01

KO

SG

EB

İŞKU

R

TSE

Esn

af O

dala

rıTi

care

t ve

San

ayi

Üni

vers

itele

r

Öze

l Sek

tör

Diğ

er

Aldı Almadı

91,5

8,5

36,9

63,1

0,4

99,6

0,77,8

92,299,3

11,9

87,1 90,8

9,2 4,7

95,3

Destek alınan kuruluşlar(%)

37

Araştırmaya katılan işyerlerinde çalışanlara işyerindeki statüleri itibariyle bakıldığında büyük çoğunluğunu ücretlilerin oluşturduğu görülmektedir (%98,09). İşyeri sahibinin ailesine mensup olanlardan ücretsiz çalışanların oranı ise sadece %1,01'dir. Daha önceki tablo ve şekillerin (şekil 3 gibi) yorumunda belirttiğimiz gibi işletmelerin kuruluşu gibi yönetimi de profesyonel bir anlayış içindedir.

ŞEKİL 8İŞYERLERİNDE ÇALIŞANLARIN YAŞ VE CİNSİYET DAĞILIM

Şekil 8'de görüldüğü gibi 15-24 yaş arası çalışanlar arasında kadın istihdamı en yüksek düzeyde iken (%28,5) 55 yaş ve üzeri çalışanlarda bu oran %10,3'e düşmektedir. Erkeklerde ise 15-24 yaş arası istihdam oranı düşük iken daha sonraki dönemlerde yükselmektedir. Bu durum ise bize Türkiye gerçekleri ile uyumlu bir gelişmeyi bize ispat etmektedir. Yani çalışma hayatına, özellikle de hizmetler sektörüne her geçen gün artan bir şekilde bayan çalışanların katıldıkları gerçeğini göstermektedir.

15-24 25-34 35-44 45-54 55 yaş ve üzeri

Kadın Erkek

Çalışanların yaş ve cinsiyet dağılımı(%)

71,5

28,5 26,5

73,5

20,5

79,5 82,389,7

17,710,3

38

ŞEKİL 9İŞYERLERİNDE ÇALIŞMA BİÇİMLERİNE GÖRE YAŞ VE CİNSİYET DAĞILIMI

Şekil 9'da görüldüğü gibi kadın istihdamı tam gün çalışanlar arasında %24,80 iken mevsimlik çalışanlar arasında %21,70 ve kısmi süreli çalışanlar arasında %6,70 oranındadır. Erkekler ise özellikle kısmi süreli çalışma biçimlerinden birisi ile kadınlardan daha yaygın olarak çalışmaktadırlar.

TABLO 3SON 12 AY İÇERİSİNDE İŞYERLERİNDE ÇALIŞAN SAYISINDA ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİK OLAN

MESLEKLER VE BU MESLEKLERDE MEYDANA GELEN SAYISAL DEĞİŞİMİ

Çalışma biçimlerine göre yaş ve cinsiyet dağılımı (%)

Kadın Erkek

Tam günçalışanlar

Kısmi süreli (part-time) çalışanlar

Mevsimlik (sezonluk) çalışanlar

75,2

24,8

6,7

93,3

24,8

75,2

MESLEK ARTIŞ AZALIŞ FARK

Adli Tıp TeknikleriApron Memuru

Arıza, Bakım , OnarımElektrikçisi

Aşçı

Balık Paketleme Elemanı

Balık Temizleme İşçisi

Bankacılık Meslek Elemanı

Barmen

Beden İşçisiBulaşıkçı

Büro Yöneticisi

Çamaşırcı

Dağıtım Elemanı

Dekapaj Kamyon Şoförü

Depo Sorumlusu

Fırıncı Ustası-Unlu Mamüller

Finans Uzmanı

15 10 51 0 1

23 1 22

0 25 -25

15 9 6

20 0 20

17 0 1742 49 -7

15 0 15

2 0 2

5 0 5

20 0 18

8 12 -4

0 10 -10

20 0 20

20 0 20

3 1 2

39

-33

Tabloda görüldüğü gibi son 12 ay içerisinde en fazla artış olan meslek satış elemanı ve garsonluktur. Aşçılık ve mermer ustalığı ise en fazla azalış görülen meslekler olmuştur. Muğla da yaz sezonunda oldukça yüksek oranda aşçı ve garsona ihtiyaç duyulmaktadır. Bu anlamda mevcut aşçı ve garsonların eğitilmesi gerektiği gibi yeni birçok aşçı ve garsonda yetiştirilmelidir.

Garson

Güvenlik Görevlisi

Hareket-Apron Memuru

Hemşire

İnşaat Kalfası

İşçi

Kamyonet Şoförü

Kapıcı

Kasiyer

Kat Görevlisi

Makine Mühendisi

Marangoz

Reyon Görevlisi

260 17 243

43 51 -810 10 0

31 0 31

32 0 32

106 37 69

10 0 10

28 26 2

1 12 -11

54 1 53

1 0 1

5 0 5

40 0 40

Mermer Ustası

Mutfak Şefi

Öğretmen

Pazarlamacı(Satış Temsilcisi)

Plaj Görevlisi

Resepsiyonist

Satış Elemanı

Servis Elemanı

Seyehat Servis Elemanı

Şoför

Teknik Servis Elemanı

Temizlik Görevlisi

Tercüman(Fransızca)

Turist Rehberi

Turizm/Otel Meslek Elemanı

Üretim Yöneticisi-İmalat Sanayi

Ütücü

TOPLAMLAR 2007 622 1385

130 150 -20

45 0 45

21 0 21

32 0 32

24 24 0

10 5 5

107 109 -2

412 2 410

100 0 100

115 28 87

6 0 6

79 23 56

3 0 3

0 8 -8

63 0 63

10 0 10

3 0 3

40

TABLO 412 AY SONRASINDA İŞYERLERİNDE ÇALIŞAN SAYISINDA ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİK OLMASI BEKLENEN MESLEKLER VE BU MESLEKLERDE MEYDANA GELECEK SAYISAL DEĞİŞİM

FARK

-5

-9

25

-1

30

4

MESLEKNO AZALIŞARTIŞ

1

2

3

4

5

6

Adli Tıp Teknikeri

Apron Memuru

Aşçı

Bakım, Onarım Elektrikçisi

Balık Paketleme Elemanı


5

0

35

2

30

5

10

9

10

3

0

1

2

7

20

-2

-20

-1

20

3

204

46

0

-27

9

2

72

-20

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

Boyacı (Bina)

Bulaşıkçı

Çamaşırcı

Denetçi

Depo Sorumlusu

Elektrik Teknikeri

Fırıncı Ustası-Unlu Mamüller

Finans Uzmanı

Garson(Servis Elemanı)


Hareket Memuru

Hava Liman Yolcu HizmetleriGörevlisi

Hemşire

Kapıcı

Kat Görevlisi

Komi

5

7

20

0

0

0

20

3

204

80

10

0

17

28

72

0

3

0

0

2

20

1

0

0

0

34

10

27

8

26

0

20

41

-20

30

4

59

5

191

2

59

5

22

23

24

25

26

27

28

29

30

Komi

Reyon Görevlisi

Mermer İşçisi

Meydancı

Muhasebe Meslek Elemanı

Mutfak Şefi

Operatör

Ön Muhasebeci

Resepsiyonist

0

30

4

59

5

239

2

59

5

20

0

0

0

0

48

0

0

0

36

175

-72

10

64

20

15

-35

-33

31

32

33

34

35

36

37

38

39

TOPLAMLAR

Satış Elemanı

Servis Garsonu

Şoför

Teknik Servis Elemanı

Temizlik Elemanı

Uçak Bakım Teknisyeni

Üretim Yöneticisi-İmalat Sanayi

Beden İşçisi (Genel)

Yükleme Operatörü

60

225

2

10

66

20

15

54

0

24

50

74

0

2

0

0

89

33

1398 504 894

Tablo 2'de görüldüğü gibi garsonluk, mutfak elemanlığı ve servis elemanlığı alanında önemli artışlar beklenmektedir. Çünkü işyerlerinin çoğu otel ve lokantalardan oluşmaktadır. Anket yapılan bölge ise Türkiye' nin en önemli turizm merkezleri olan Bodrum, Marmaris ve Fethiye gibi yerlerdir.

42

ŞEKİL 10İŞYERLERİNDE ELEMAN İHTİYACININ ARTMASININ NEDENLERİ

Ankete katılan işyerlerinin çoğunluğuna göre (%67,8) işgücü talebinin artmasının temel sebeplerinden en önemlisi mevsim şartlarıdır. İşyerinin durumu ( ki bu bahsedilen işyerlerinin % 70 civarında turizm sektörü ve bu sektöre yakın alanda hizmet veren kurumlardan oluşmaktadır.) %31,2 oranında etkili görülürken ülkenin genel ekonomik durumu istihdam açısından sadece %5,1 oranında etkili görülmektedir.

ŞEKİL 11İŞYERLERİNDE ELEMAN İHTİYACININ AZALMASININ NEDENLERİ

Etkili Etkili değil

94,9

5,1

31,2

68,8 67,8

32,2

Ülkenin Genel Ekonomik Durumu

İşyerinin Durumu Mevsim Şartları

Eleman ihtiyacının artma nedenleri(%)

Etkili değil Etkili

92,2

7,8

25,4

74,6

29,8

70,2

Ülkenin genel ekonomik durumu

İşyerinin durumu Mevsim şartları

Eleman ihtiyacının azalma nedenleri(%)

43

Şekil 11'de görüldüğü gibi işyerlerinde eleman ihtiyacının azalmasının en önemli nedeni olarak mevsimsel nedenler ilk sırada görülürken işyerinin durumu 2. sırada yer almaktadır. Araştırma döneminin turizm sezonunun bitmekte olduğu dönemlerden olan ekim kasım ve aralık aylarına denk gelmesi nedeniyle işletmelerin kapasitelerinin en düşük seviyelerinde çalışmaktadırlar. Bu nedenle de istihdam oranları kış sezonuna girildiğinden minimum düzeylerde gerçekleşmektedir.

ŞEKİL 12İSTİHDAMI ARTIRMADA TEŞVİKLERİN ETKİSİ

Araştırmaya katılan işyerlerine göre istihdamı artırmada en önemli teş-vik hizmet içi eğitim desteği (%52,5) olarak görülmektedir. İşyerlerine göre istihdam teşvikleri istihdamı artırmada ikinci önemli faktör olmaktadır. Burada işletmelere devlet tarafından verilecek olan istihdam destekleri ( Çalışanların vergi ve sigorta prim oranlarından yapılabilecek indirimler) ve personelinin mesleklerini geliştirmeye yönelik olarak eğitim hizmetlerinin yararlı olabileceği görülmektedir.

Önemli değil Önemli

95,9

77,3

47,552,5

22,7

4,1

52,547,5

79,3

20,7

Diğer Altyapı Destekleri

Hizmetçi Eğitim

Desteği

İstihdamTeşvikleri

Uygun Koşullu Kredi

İstihdam artırmada teşvikler(%)

44

ŞEKİL 13İŞYERLERİNİN İSTİHDAM OLUŞTURMADA KARŞILAŞTIĞI ZORLUKLAR

Şekil 13'te görüldüğü gibi işyerlerine göre istihdamda karşılaşılan en önemli zorluk kalifiye eleman bulma sorunudur. İstihdam konusundaki diğer önemli bir sorun ise yüksek işçilik maliyetleridir. Bu anlamda işverenler özellikle yani işçi alımlarında istihdam desteklerinin oranları ile ilgili indirimlerin yapılması durumunda istihdama olumlu yansıyabileceğini beyan etmişlerdir.

ŞEKİL 14PERSONEL İHTİYACININ KARŞILANMASINDA KULLANILAN/KULLANILMASI DÜŞÜNÜLEN

KANALLAR

Önemli değil Önemli

80,7

56,9

43,1

19,310,5

89,598,3

1,7

Diğer İşkurla Yeterli İrtibatın Kurulmaması

KalifiyeElemanaUlaşmaSorunu

Yüksek İşçilik Maliyetleri

İstihdam oluşturmada karşılaşılan zorluklar(%)

Kan

allar

%

Kullandı

Kullanmadı

İŞKUR

Kendi...

Eğitim ve Mesleki Eğitim...

Özel İstihdam Kuruluşları

Gazete İlanları

İnternet

İşletmede Çalışmanın...

Diğer

0 20 40 60 80 100 120

Personel Karşılamada Kullanılan Kanallar

45

Ankete katılan işyerlerinin %28,5'i personel ihtiyaçlarını kendi olanak-ları, arkadaş, akraba ve tanıdıklar vasıtası ile temin etmekte veya etmeyi düşünmektedir. Internet üzerinden eleman temin eden veya etmeyi düşünenler %24,7, çalışanların yakınları vasıtası ile eleman temin edenler veya etmeyi düşünenler %23'4 ve bu alanda İŞKUR' müracaat edip eleman temin eden veya etmeyi düşünenlerin oranı %14, 2'dir. İŞKUR aracılığı ile eleman temininin düşük olmasının en önemli nedenlerden biri İŞKUR'un Türkiye' de işletmeler tarafında henüz yeterli derecede bilinmemesi ve tanınmamasıdır.. Bu anlamda İŞKUR' da görev yapan yetkili ve çalışanlarının yeterli personel ile desteklenip esnaf ve işletmelere İŞKUR 'un misyonunun ayrıntılı bir şekilde anlatılması gereği ortaya çıkmaktadır.

TABLO 5İŞYERLERİNİN ŞU AN İHTİYAÇ DUYULAN MESLEKLER VE HER MESLEKTE İHTİYAÇ DUYULAN

ELEMAN SAYILARI

Eğitim: 1-Lise altı 2- Çıraklık eğitimi 3-Genel Lise 4-Meslek Lisesi 5-Yüksek okul 6-Lisans 7-Lisansüstü 8-Fark etmez

Meslek Adı

Animatör

Bahçıvan

Bakım ve Onarım Elektrikçisi


Barmen

Beden İşçisi (genel)

Çamaşırcı

Elektrik Mühendisi

Garson (Servis Elemanı)

Madenci (Genel)

Satış Temsilcisi

Turizm ve Otelcilik Meslek Elemanı


Mermer İşçisi

Servis Garsonu

Yükleyici Operatörü

Hemşire

Memer Ocakçısı

Sıhhi Tesisatçı

Kasiyer

Meydancı

Su Ürünleri Mühendisi

Kat Görevlisi

Mutfak Şefi

Teknik Servis Şefi

Komi

Resepsiyonist

Temizlik Görevlisi

+

+

+

-

+

+

-

-

-

+

+

-

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

-

-

+

+

-

-

-

-

+

+

-

-

+

-

+

+

+

-

+

-

-

-

-

-

+

+

+

+

-

+

-

-

-

+

+

-

-

+

+

-

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

-

+

+

+

+

+

-

+

+

+

+

+

-

-

+

-

+

-

+

-

+

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

+

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

+

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

+

+

+

+

+

-

-

-

+

+

-

-

+

-

+

-

-

-

-

+

+

+

+

+

-

+

+

-

-

+

-

+

+

+

+

-

+

-

-

+

-

+

+

-

-

-

-

-

-

-

-

-

+

-

+

+

- -

+

-

-

-

-

+

-

-

-

-

-

-

-

+

-

-

-

-

+

+

-

-

+

-

-

-

+

+

+

+

-

-

-

-

+

+

-

-

-

+

+

+

-

-

+

+

-

-

+

+

-

-

-

-

+

5

6

7

5

17

30

53

9

32

10

22

300

10

18

53

10

18

4

5

10

8

10

80

8

45

4

20

10

5

8

5

6

5

8

8

6

8

8

8

4

3

8

5

8

5

2

2

3

8

6

8

5

5

8

5

1

Eğitim

-

-

+

+

-

-

-

+

-

-

-

-

+

-

-

-

+

-

-

+

-

-

-

-

+

-

+

-

BilgisayarKullanımı

Fizikive

bedenselyeterlilik

Hesapyapabilme

Mesleğeilişkinyeterlibilgi

Projetabanlıçalışma

Satış vepazarlama

becerisi

Sorun çözme ve bağımsız

kararverme

Takımçalışması

Yabancıdil

İletişim veifade

yeteneği Sayı

Şu anda ihtiyaç duyulan meslekler ve her meslekte ihtiyaç duyulan eleman sayısı

TOPLAM 809

46

Mesleki Eğitim Alınan Kuruluşlar

Ku

rum

lar

%

Katıldı

Katılmadı

0 20 40 60 80 100 120

Mesleki ve Teknik Eğitim Okulları

Halk Eğitim Merkezi(MEB)

Üniversite

İşçi ce işveren örgütleri

Özel Danışmanlık Firmaları

Ticaret ve/veya Sanayi Odaları

İŞKUR

KOSGEB

Diğer

İşyerlerinin en fazla ihtiyaç duyduğu meslek turizm-otel sektöründe meslek elemanıdır. Bunu çamaşırcı ihtiyacı takip etmektedir. Ayrıca satış elemanı, kat görevlileri, teknik eleman ve hemşire ihtiyacı da en çok olan meslekler arasında saymak mümkündür. Muğla da bulunan işyerleri genelde hizmet sektörü alanında ( tatil köyü, otel ve restoran... vb) faaliyette bulunduklarından daha ziyade bu alanda bulunan işlere yönelik mesleklerden eleman ihtiyacı duymaktadırlar. Söz konusu işletmelerin çalışma süreleri genelde Mayıs ve Ekim (6ay) ayları arasında yoğun olup diğer dönemlerde % 80 oranında istihdam düzeylerini düşürmektedirler. Bu durum her sene aynı şekilde yenilenmektedir. Bu tür işyerleri özellikle meslek elemanlarının en azından kendi alanlarında meslek lisesi yada meslek yüksek okulu mezunu olanlarının tercih sebebi olacağını belirtmişlerdir.

ŞEKİL 15İŞYERLERİNDE VERİLEN MESLEKİ EĞİTİMİN ALINDIĞI KURULUŞLAR

Araştırmaya katılan işyerlerinden sadece %9,2'si İŞKUR'dan mesleki eğitim alırken özel danışmanlık firmalarından mesleki eğitim hizmeti alan işyerlerinin oranı %19,7'ye ulaşmaktadır. Ancak işletmelerin % 70 gibi büyük bir oranı çalışanlarına yönelik olarak herhangi bir mesleki eğitim almamıştır. İkili görüşmelerde bu tür bir eğitimin iyi olabileceğini belirtmektedirler. Ancak bu tür bir eğitimin yeri zamanı ve maliyeti açısından biraz kararsız kaldıklarını belirtmektedirler. Bu anlamda başta İŞKUR olmak üzere diğer eğitim kuruluşlarının işletmelere cazip gelebilecek programlar hazırlama yönünde işletme yöneticileri ile görüşmelerde bulunularak sezon öncesi Nisan- Mayıs aylarında ihtiyaca göre belirlenecek alanlarda mesleki eğitim seminerleri verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

47

ŞEKİL 16İŞYERLERİNİN SON 12 AY İÇERİSİNDE İŞKUR MESLEKİ EĞİTİM KURSLARINDAN ELEMAN

ALMA DURUMLARI

Ankete katılan işyerlerinden %19,4'ü son 12 ay içerinde İŞKUR mesleki eğitim kurslarında eğitim almış birisini istihdam etmişlerdir. Bu oranın azımsanmayacak bir oranda olduğunu söylemek mümkündür. Ancak bu oran tüm çalışanlar arasında bölüştürüldüğünde oldukça düşük bir oranda kalmaktadır. İŞKUR mesleki eğitim kurslarından yetişmiş eleman sayılarının da daha yüksek oranlara gelebilmesi gerekir. Bu nedenle de İŞKUR ve işletmeler arasında ilişkilerin daha sık olması ve işletmelerin ihtiyaç doyduğu alanlarda mesleki eğitim programlarının açılması gerekir.

ŞEKİL 17İŞKUR' UN MESLEKİ EĞİTİM KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

İşkur’un Mesleki Eğitim Kalitesi

%

Vasıflar

Yüksek

Normal

Düşük

80%70%60%50%40%30%20%10%0%

Tekn

ik ve

Mes

lek...

Yoğu

n Çalışm

a İste

ği

Çalışm

a Orta

mın

a...

Müş

teriy

e Oda

klan

ma

Bilgisay

ar B

ecer

ileri

Yaba

ncı D

il Bec

erile

riİd

ari B

ecer

iler

Sosya

l ve

İletiş

im...

Uyg

ulam

a Bec

erile

ri

48

Şekil 17'ye göre sosyal ve iletişim becerileri ile idari becerilerde İŞKUR mesleki eğitimlerinin kalitesi en yüksek düzeyde gerçekleşirken yabancı dil becerisi ile teknik ve mesleki becerilerde mesleki eğitim kalitesi düşük olarak değerlendirilmektedir. Bu konudaki veriler dikkate alınarak eğitim sistemi ve modellerinin gözden geçirilmesi faydalı olacaktır.

TABLO 6SON 6 AYLIK SÜREDE ELEMAN TEMİNİNDE GÜÇLÜK ÇEKİLEN MESLEKLER VE BU

MESLEKLERDE İHTİYAÇ DUYULAN ELEMAN SAYILARI

SON 6 AYLIK SÜREDE ELEMAN TEMİNİNDE GÜÇLÜK ÇEKİLEN MESLEKLER VE BUMESLEKLERDE İHTİYAÇ DUYULAN ELEMAN SAYILARI

NEDENLER

Meslek Adı

Bu meslekteeleman

bulunamaması

Gerekli meslekibeceriye sahip

elemanbulunamaması

Yeterli iştecrübesine

sahip elemanbulunaması

Çalışma ortamve koşullarınınbeğenilmemesi

Önerilenücretin azbulunması

Sayı

Bahçıvan

Barmen

Beden İşçisi (genel)

Bulaşıkçı

Cankurtaran

Çamaşırcı

Dekapaj KamyonŞoförü

Del. Mak. Opr. Teknisyeni

Elektrik Teknisyeni

Fileto Elemanı

Garson(Servis Elemanı)

Gaz Teknisyeni


Hemşire

Kapıcı

Kat Görevlisi

Satış Elemanı

Makine Mühendisi

Mermer Ustası

Meydancı

Pompacı

Resepsiyonist

Satın Alma Sorumlusu

Su Ürünleri Mühendisi

Tekne Ustası

Teknik Servis Şefi

TOPLAM

+ + + -

-

--

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

9

6

6

5

4

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

-

-

-

-

-

-

-

+

2

2

2

22

21

5

16

7

20

50

66

40

3

13

13

5

1

1

10

8

10

-

+

-

+

+

+

345

49

Tablo 4'e göre son altı ay içinde temininde en fazla güçlük çekilen meslek mermer ustası ve satış elemanı olarak tespit edilmiştir. Aslında yapılan araştırmada ve gidilen bazı mermer fabrikalarında bu ihtiyacın eleman sıkıntısının en önemli gerçeğinin işin ağır olması yani ağır beden işçiliğine dayandığı ve verilen ücreti iş zorluğu mukabilinde yetersiz olmasından kaynaklandığı anlaşılmıştır. Bunun çaresi olarak ta mermer işçiliğinin beden işçiliği yönü hafifletilebilir (mühendislik olarak) ve ücretlerde yükseltilirse sıkıntının azalacağı tahmin öngörülebilmektedir.

50

SONUÇ

Günümüz dünyasında işsizlik en önemli sorunlardan birisidir. İşsizlik ay-nı zamanda çeşitli sosyal sorunları ve huzursuzlukları da beraberinde getirmektedir. Bu nedenle sosyal politikanın öncelikli olarak önem verdiği konuların başında gelmektedir.

Üretim faktörleri ise 4 unsurdan oluşmaktadır. Bunlar şunlardır:

1. Emek (İşgücü) 2. Doğal Kaynaklar (Tabiat) 3. Sermaye 4. Teşebbüs (Girişim)

Çalışma ekonomisi bunlardan özellikle emek unsuruyla uğraşmaktadır. Emek, iktisadi faaliyetlerin insan unsurudur. Benzer şekilde dar anlamda sosyal politika da üretim faktörlerinden emek unsuru ile ilgilenmektedir. Emeğe yönelik sosyal politikalar temel sosyal politikalar arasındadır. Günümüzde emeğin geliri olan ücretin korunmasına yönelik olan asgari ücret uygulaması, çalışanların işyerinde ruhsal ve fiziki sağlığını korumaya yönelik olarak ortaya çıkan hafta tatili, günlük ara dinlenme, yıllık ücretli izin uygulamaları ile iş sağlığı ve güvenliği düzenlemeleri de sosyal politika uygulamalarının kapsamına girmektedir.

Dünya ülkelerine bakıldığında işgücü iştirak ve istihdam oranlarının yüksek olduğu ülkelerin genelde gelişmiş ülkeler olduğu görülmektedir. Genel olarak bakıldığında dünyada 1999-2009 yılları arasında tarımda istihdam gerilerken sanayi ve hizmetler sektöründe yükselmiştir. Tarihte ilk kez hizmetler sektörü dünyada en fazla istihdamın olduğu sektör haline gelmiştir.

Türkiye'de işgücüne bakıldığında son 3 yılda işgücüne katılma oranının yükseldiğini görmekteyiz. 2009 senesinde işgücüne katılma oranı %47,9 iken 2011 senesinde bu oran %50'ye ulaşmıştır.

Türkiye'de istihdamın sektörel yapısına baktığımızda hizmetler sektörünün istihdamda en büyük sektör olduğu görülmektedir. Hizmetler sektörünü tarım ve sanayi sektörleri izlemektedir. İnşaat sektöründe istihdamın oranı ise %7,2'dir. İstihdam edilen işgücünün özelliklerine baktığımızda şunları görebiliriz:

51

1. % 71'i erkek nüfustur.

2. % 58,3'ü lise altı eğitimlidir.

3. % 62,2'si ücretli, maaşlı veya yevmiyeli, % 24,1'i kendi hesabına veya

işveren, % 13,6'sı ise ücretsiz aile işçisidir.

4. % 58,2'si 10 kişiden az çalışanı olan işyerlerinde çalışmaktadır.

5. % 3,1'inin ek bir işi vardır.

6. % 2,4'ü mevcut işini değiştirmek için veya mevcut işine ek olarak bir iş

aramaktadır. 7. Ücretli olarak çalışanların % 87,2'si sürekli bir işte çalışmaktadır (TÜİK, 2012).

Muğla ili de Türkiye'nin Ege Bölgesinde yer alan 12 ilçesi olan bir ilimiz-dir. İlde tarım ve turizm faaliyetleri ağırlıktadır. Muğla ilinin toplam nüfusu 2011 yıl sonu itibariyle 838.324 kişiye ulaşmıştır. Bu nüfusun 428.114'ü erkek 410.210 kişisi ise kadındır.

Muğla ili ülkemizde göç alan illerin başında gelmektedir. Özellikle ülkemizin önemli turizm merkezlerinden olan Fethiye, Marmaris ve Bodrum'un Muğla ilinin ilçeleri olması dolayısıyla aldığı göç verdiği göçten fazla olmaktadır.

Türkiye İş Kurumu Muğla İl Müdürlüğü işgücü yetiştirme amacıyla farklı alanlarda açılan kurslara işsizler, özürlüler ve eski hükümlüler katılmaktadır.

Muğla ili işgücü piyasası analiz çalışması sonuçlarına göre:

Ankete katılan işyeri sahibi veya yöneticilerinden büyük çoğunluğu dört yıllık bir fakülte veya yüksekokul mezunudur. Anket sonuçlarına göre araştırmaya katılanlardan okur-yazar olmayan bulunmamaktadır.

Araştırma kapsamında anket yapılan 292 işyerinden büyük çoğunluğu anonim ve limitet şirket statüsündedir. ,

Araştırmaya katılan işyerlerinin büyük bir kısmı hizmetler sektöründe yer almaktadır. Hizmetler sektörünü sanayi sektörü takip etmektedir.

Araştırmaya katılan işyerlerinde çalışanlara işyerindeki statüleri itiba-riyle bakıldığında büyük çoğunluğunu ücretlilerin oluşturduğu görülmektedir.

Son 12 ay içerisinde en fazla artış olan meslek satış elemanı ve garsonluktur. Aşçılık ve mermer ustalığı ise en fazla azalış görülen meslekler olmuştur.

52

Ankete katılan işyerlerinin çoğunluğuna göre işgücü arzının artması-nın temel sebeplerinden en önemlisi mevsim şartlarıdır.

İşyerlerinde eleman ihtiyacının azalmasının en önemli nedeni olarak mevsimsel nedenler ilk sırada görülürken işyerinin durumu 2. sırada yer almaktadır.

İşyerlerine göre istihdamda karşılaşılan en önemli zorluk kalifiye ele-man bulma sorunudur. İstihdam konusundaki diğer önemli bir sorun ise yüksek işçilik maliyetleridir.

Ankete katılan işyerlerinin %28,5'i personel ihtiyaçlarını kendi olanak-ları, arkadaş, akraba ve tanıdıklar vasıtası ile temin etmekte veya etmeyi düşünmektedir. Internet üzerinden eleman temin eden veya etmeyi düşünenler %24,7, çalışanların yakınları vasıtası ile eleman temin edenler veya etmeyi düşünenler %23'4 ve bu alanda İŞKUR' müracaat edip eleman temin eden veya etmeyi düşünenlerin oranı %14, 2'dir.

Araştırmaya katılan işyerlerinden sadece %9,2'si İŞKUR'dan mesleki eğitim alırken özel danışmanlık firmalarından mesleki eğitim hizmeti alan işyerlerinin oranı %19,7'ye ulaşmaktadır.

Araştırmaya göre sosyal ve iletişim becerileri ile idari becerilerde İŞKUR mesleki eğitimlerinin kalitesi en yüksek düzeyde gerçekleşirken yabancı dil becerisi ile teknik ve mesleki becerilerde mesleki eğitim kalitesi düşük olarak değerlendirilmektedir.

Muğla ili ülkemizdeki illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasına göre 81 il arasında 8. sırada yer almaktadır. Gelişmişlik düzeyi bakımından üst sıralarda yer almasına rağmen Muğla'da ciddi bir işsizlik sorunu görülmektedir.

Muğlada 'da işsizliğin önlenmesi ve istihdamın artırılmasına yönelik olarak yapılması gerekenler ise şu şekilde özetlenebilir:

1. İlde özellikle İŞKUR vasıtasıyla mesleki eğitim alan kişi sayısı artı-rılmalıdır. Özellikle klasik lise mezunlarına yönelik eğitim programlarının sayısı artırılabilir.

2. Muğla genelinde istihdam artırıcı yatırımların, yapılaması yönündeki faaliyetler yoğunlaştırılmalıdır. Özellikle Kalkınma Ajansı ve KOSGEB'in bu alandaki çalışmaları teşvik etmesi gerekmektedir. Turizm yatırımları desteklenmelidir.

3. İlde özellikle yaşlı ve özürlü bakım ve rehabilitasyonuna yönelik tesisler kurulmalıdır. İlde yaşlı nüfusun özellikle emeklilik sonrası dönemde

53

Muğla'da yaşamayı tercih etmeleri nedeniyle ilde bu tür tesislerin kurulması istihdam açısından yararlı olacaktır.

4. 1992 yılında kurulan Muğla Üniversitesi her geçen gün büyümekte ve öğrenci sayısını artırmaktadır. Bu nedenle özellikle şehir dışından gelen öğrencilere yönelik olarak yapılacak, yurt, pansiyon vb. yatırımlar da istihdamı olumlu etkileyecektir.

5. İlde özellikle organik tarım faaliyetleri artırılmak suretiyle yeni istihdam imkanları ortaya çıkarılabilir. Bu nedenle bu alandaki girişimlere kredi ve proje desteği sağlanmalıdır.

6. İŞKUR faaliyetlerinin tüm işyerlerine ve iş piyasasına yeni gireceklere yönelik tanıtımı amacıyla tanıtım faaliyetleri düzenlenmelidir.

7. Yaşanan sorunlar da dikkate alındığında Muğla'da turizm, ticaret, eğitim ve organik tarım sektörlerinde ciddi yatırımlar yapılması durumunda istihdam artışı sağlanabilecektir.

8. Kaçak yabancı işçi çalıştırılması engellenmelidir.

9. Yatırımlarda ve kente ilişkin projelerde istihdam odaklılık benimsenmelidir.

10. Meslek liselerinde ilçeler bazında gelişen ve ihtiyaç duyulan sektörler, dikkate alınarak açılacak branşlar belirlenmelidir.

11. Halk eğitim merkezleri ve belediyelerin açacakları kursların İŞKUR ile koordinasyonu sağlanmalıdır.

12. Sağlık turizminin gelişimine yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Uzun süren hastalıkların tedavisine yönelik merkezlerin kurulması da istihdamı olumlu olarak etkileyecektir.

13. İŞKUR İl Müdürlüğünün personel sayısı artırılmalı ve çeşitli alanlarda uzmanlar istihdam edilmelidir.

14. İlde 15 yaş altındaki kişilere yönelik meslek danışmanlığı hizmetleri yoğunlaştırılmalıdır.

15. Mesleki eğitim ve istihdam alanında İŞKUR, Muğla Ticaret ve Sanayi Odası ile Muğla Esnaf ve Sanatkarlar Odası ortaklaşa yeni projeler üretmelidirler.

16. İlde özellikle yaz aylarında artan istihdam kış aylarında düşme göstermektedir. Mevsimlik istihdamı sürekli hale getirecek veya kış aylarında mevsim işsizliğini azaltacak projeler üzerinde çalışılmalıdır.

54

17. Tarıma dayalı sanayilere öncelik verilmelidir.

Ülkemizin dışa açılan penceresi konumunda olan Muğla ili ciddi bir gelişme potansiyeline sahiptir. İstihdam alanında alınacak tedbirler ile il yaşam kalitesinin daha da yükseldiği marka bir il olma özelliğini koruyacaktır.

55

KAYNAKÇA

Akgeyik, Tekin, Arif Yavuz, Halis Y. Ersöz, Süleyman Özdemir ve Hasan Şenocak. 2004. İşportacılar, İstanbul: Erguvan Yayınları.

Altan, Ömer Zühtü. 2005. Sosyal Politika. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını.

Ataman, C., Berrin. 2000. İşgücü Piyasası ve İstihdam Politikalarının Temel Prensipleri, Ankara: Ankara Üniversitesi S.B.F. Yayını.

Ehrenberg, Ronald, G. and Robert S. Smith. 2003. Modern Labor Economics, Eighth Edition. NY: Pearson Education.

Gökdere, Ahmet. 1994. Bankacılar İçin- Ekonomi Bilgisi , Bankacılık ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayını, Ankara: Sözkesen Matbaacılık.

Güloğlu, Tuncay Hazma Ateş, Kemal Aydın ve Muammer Sarıkaya. 2011. Yalova İli İşgücü Piyasası Araştırması ve Analiz Çalışması, Yalova: AREDA Yayınları 6.

Güloğlu, Tuncay, Adem Korkmaz ve Murat Kip. 2003. “Türkiye'de Kayıtdışı İstihdam Gerçeğine Bir Bakış,” Sosyal Siyaset Konferansları, 45. Kitap, ss. 51-96. ILO. 2011. Global Employment Trends 2011, Geneva: ILO PublicationKaynakça

Korkmaz, Adem ve Adnan Mahiroğulları. 2007. Emek Piyasası Politikaları. 2. Baskı, Bursa: Ekin Yayınevi.

Larsson, Allan. 2006. Empowerment of the Poor in Informal Employment, NY: UNDP.

Mehmet, Özay ve Cem Kılıç. 2009. Çalışma Ekonomisi Teorisi. Ankara:Gazi Kitabevi.

Muğla Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü. , Erişim www.mugla.sgk.gov.trOcak 2012.

Ören, Kenan. 2011. Sosyal Politika. Ankara: Pelikan Kitabevi.

Özdemir, Süleyman, Halis Y. Ersöz ve İbrahim, Sarıoğlu. 2006. İşsizlik

Sorununun Çözümünde KOBİ'lerin Desteklenmesi, İstanbul: İTO Yayını.

Rycroft, S., Robert. 2003. The Essentional of Macro Economics, Ne Jersey:

Research & Education Association.

56

Serter, Nur. 1993. Genel Olarak ve Türkiye Açısından İstihdam ve Gelişme,

İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayını.

Seyyar, Ali. 2011. Sosyal Politika Bilimine Giriş. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.

Taş, H. Yunus. 2010. Avrupa Birliği ve Türkiye'de KOBİ'lerin İstihdam Artırıcı

Etkileri, İstanbul: İTO Yayını.

The World Bank. 2012. http://www.worldbank.org/

Tokol, Aysen ve Yusuf Alper. 2011. Sosyal Politika. Bursa: Dora Yayınları.

Tuna, Orhan ve Nevzat Yalçıntaş. 2011. Sosyal Siyaset. İstanbul Filiz Kitabevi.

TUİK. 2012. Haber Bülteni, Sayı:16 (27 Ocak), Ankara: TÜİK Yayını.

TÜİK. İç Göç İstatistikleri, , Erişim Ocak 2012.www.tuik.gov.tr

57

2011 YILI MUĞLA İLİ İŞGÜCÜ PİYASASI İHTİYAÇ ARAŞTIRMASI SORU KAĞIDI

1. Bu araştırmanın amacı:

a. İl genel İŞKUR’a kayıtlı, özel statüdeki 50+ istihdamlı (292) işyerine sektörel bazda (NACE Rev. 2-21 Kısımlı) tam sayım yöntemiyle mevcut işgücü piyasası yapısını ortaya koymak, İşgücü piyasasında meydana gelen değişimleri ve gelişmeleri izleyerek, bu değişimve gelişmelerin işgücü ihtiyacı üzerindeki etkisini ortaya çıkarmak.b. Muğla’da işgücü piyasasında ihtiyaç duyulan meslekleri belirlemek ve bu mesleklerdeistenen becerileri tespit etmek, önümüzdeki dönemlerde istihdam artışı veya azalışı beklenen meslekleri tahmin etmek, işgücü piyasasında meydana gelen değişme ve gelişmeleri izleyerek, bu değişim ve gelişmelerin işgücü ihtiyacı üzerindeki etkisini ortaya çıkartmak vealınması gerekli önlemleri belirlemektir.

2. Derlenen veriler sadece bu amaçların gerçekleştirilmesi için kullanılacak olup, gizli tutulacak ve başka hiçbir kurum veya kişiye verilmeyecektir.

İŞYERİ TEMEL BİLGİLERİ

1) Okur – Yazar

2) İlköğretim

3) Lise

4) Meslek Lisesi

5) Meslek Yüksekokul

6) Fakülte veya Yüksekokul

7) Yüksek lisans

8) Doktora

1- Anket yapılan kişinin eğitim durumu

2- Anket Yapılan Kişinin Firmadaki Pozisyonu.

1) İşyeri Sahibi 2) İşyeri Yöneticisi ve Sahibi3) İşyerinde İdareci

4) İş Yeri Sahibinin Aile Efradı 5) Diğer............

3- İşyerinin Hukuki yapısı

1) Anonim Şirket2) Limitet Şirket3) Kolektif Şirket

4) Komandit Şirket5) Şahıs İşletmesi6) Diğer............

4- İş yerinizin bulunduğu sektörü belirtinizki yapısı

1) Sanayi Sektörü2) Hizmet Sektörü

4) Tarım Sektörü5) İnşaat Sektörü

5- İşyerinin faaliyette bulunduğu alan

1) Turizm, Ormancılık ve Balıkçılık

2) Madencilik ve Taş Ocakçılığı

3) İmalat

4)Elektrik, Gaz, Buhar ve İklimlendirme

5) Su temini, Kanalizasyon ve Atık Yönetimi

6) İnşaat

7) Toptan ve Perakende Ticaret

8) Ulaştırma ve Depolama

9) Konaklama ve Yiyecek Faaliyetleri

10) Bilgi ve İletişim

11) Finans ve Sigorta Faaliyetleri

12) Gayrimenkul Faaliyetleri

13) Mesleki ve Bilimsel Faaliyetler

14) İdari ve Destek Hizmetleri

15) Kamu Yönetimi ve Savunma Güvenlik

16) Eğitim

17) İnsan Sağlığı ve Sosyal Hizmet Faaliyetleri

18) Kültür, Sanat, Eğlence, Dinlence ve Spor

19) Diğer Sosyal Faaiyetler

20) Hane Halkı İşverenler Faaliyetleri

21) Uluslar arası Örgütler ve Temsil Faaliyetleri

58

-33

II. EKONOMİK GELİŞME BÖLÜMÜ

1) KOSGEB

2) İŞKUR

3) TSE

4) Esnaf odaları

5) Ticaret ve Sanayi Odası

6) Üniversiteler

7) Özel Sektör Danışmanlık

Firmaları

8) Diğer (Belirtiniz)

6- İşletmeniz, aşağıdaki kurum ve kuruluşların herhangi birisinden destek aldı mı, ortak projeler geliştirdi mi ?

Kurumlar Aldı Almadı

III. İŞGÜCÜ BÖLÜMÜ

1) Ücretle Çalışanlar (Üretimde)

2) Ücretle Çalışanlar (İdari ve Diğer İşlerde)

3) İş Sahibi ve Ortaklar

4) Ücretsiz Çalışan Aile Fertleri

7- Son durum itibariyle, işyerinizde çalışan personelin “statülerine” göre dağılımı nedir ?

Nitelikler Toplam(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

1) 15 – 24 Yaş

2) 25 – 34 Yaş

3) 35 – 44 Yaş

4) 45 – 54 Yaş

5) 55 Yaş ve Üzeri

8- Şuan itibariyle, firmanızda çalışan personelin “yaş durumuna” ve “cinsiyete” göre dağılımı nedir ?

Yaş Grupları Erkek(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

Kadın Toplam(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

1) 15 – 24 Yaş

2) 25 – 34 Yaş

3) 35 – 44 Yaş

4) 45 – 54 Yaş

5) 55 Yaş ve Üzeri

8- Şuan itibariyle, firmanızda çalışan personelin “yaş durumuna” ve “cinsiyete” göre dağılımı nedir ?

Yaş Grupları Erkek(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)


(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

1) Tam gün çalışanlar

2) Kısmi süreli (part-time) çalışanlar

3) Mevsimlik (sezonluk) çalışanlar

9- Son durum itibariyle, işyerinizde çalışan personelin “istihdam şekli” nedir ?

İstihdam Şekli Erkek(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)


(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

(…….…. Kişi)

59

-33

10- 12 ay içerisinde işyerinizde çalışan sayısında önemli değişiklik olan meslekleri ve bu mesleklerde meydana gelen sayısal değişimi belirtiniz.

12 ay içinde artış veya azalış gerçekleşen meslekler ISCO 08 Kodu*

Bu meslek grubunda

gerçekleşen sayısalartışı belirtiniz.

Bu meslek grubunda

gerçekleşen sayısal azalışı belirtiniz.

01 02 03 04

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

*Kod veri girişi anket uygulandıktan sonra il müdürlüğünde yapılacaktır. Aynı meslek için hem artış hem de azalış ifade edilmemeli, tahmin edilen net artış veya azalış belirtilmelidir.

11- 12 ay sonrasında işyerinizde çalışan sayısında önemli değişiklik olacağını düşündüğünüz meslekleri ve bu mesleklerde meydana gelecek sayısal değişimi belirtiniz.

12 ay içinde artış veya azalış gerçekleşen meslekler ISCO 08 Kodu*

Bu meslek grubunda

gerçekleşen sayısalartışı belirtiniz.

Bu meslek grubunda

gerçekleşen sayısal azalışı belirtiniz.

01 02 03 04

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I


12-Yeni eleman ihtiyacınızın artma nedenleri size göre nelerdir?

1) Mevsim şartları 2) İş yerinin durumu 3) Ülkenin genel ekonomik durumu

13-Yeni eleman ihtiyacınızın azalma nedenleri size göre nelerdir?

1) Mevsim şartları 2) İş yerinin durumu 3) Ülkenin genel ekonomik durumu

14- Aşağıdaki hususlardan hangisini, sizin işyerinizde “istihdamı daha fazla artırmada” önemli bir teşvik olarak görürsünüz?

Teşvikler Önemli Önemli DeğilUygun koşullu kredi

İstihdam teşvikleri

Hizmet içi eğitim desteği

Alt yapı destekleri

Diğer …………….

60

-33

15- İstihdam boyutuyla bakıldığında, sizce “istihdam oluşturmada” karşılaşılan zorluklar nelerdir? Size göre önemli olanları işaretleyiniz

Zorlulklar Önemli Önemli DeğilYüksek İşçilik Maliyetleri

Kalifiye elemana ulaşma sorunu

İŞKUR' la yeterli irtibatın kurulamaması

Diğer ……………………..

IV. VASIF İHTİYACI BÖLÜMÜ

İŞKUR

Kendi olanakları; arkadaş; akraba; tanıdıklar

Eğitim ve mesleki eğitim kuruluşları

Özel istihdam kuruluşları

Gazete ilanları

İnternet

İşletmede çalışanların yakınları

Diğer (BELİRTİNİZ) ……………………………………

16- İhtiyacınız olan personeli karşılarken genellikle aşağıdaki kanalların hangilerini kullanıyorsunuz/ kullanmayı düşünüyorsunuz?

Kadın Erkek

17-Şu anda ihtiyaç duyduğunuz meslekleri ve her meslekte ihtiyaç duyulan eleman sayısını belirtiniz.

Eleman ihtiyacı duyulan

meslekler

ISCO 08 Kodu*

01 02 03 04

I __ I __ II __ I __ II __ I __ II __ I __ II __ I __ I


I __ I __ I I __ I __ II __ I __ II __ I __ II __ I __ I








I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I

I __ I __ I


Eğitim Düzeyi1.Lise altı2.Çıraklık eğitimi3.Genel Lise4.Meslek Lisesi5.Yüksel Okul6.Lisans7.Lisansüstü8.Fark etmez

Beceri İhtiyacı1.Bilgisayar Kullanımı2.Fiziki ve bedensel yeterlilik3.Hesap yapabilme4.Mesleğe ilişkin yeterli bilgi5. Proje tabanlı çalışma6.Satış ve pazarlama becerisi7.Sorun çözme ve bağımsız karar verme8. Takım çalışması9.Yabancı dil10. İletişim ve ifade yeteneği

Sayı

05

I __ I

I __ I

I __ I

I __ I

I __ I

I __ I

I __ I

I __ I

I __ I

I __ I

I __ I __ II __ I __ II __ I __ I

I __ I __ I I __ I __ II __ I __ I

I __ I __ I I __ I __ II __ I __ I

I __ I __ I I __ I __ II __ I __ I

I __ I __ I I __ I __ II __ I __ I

I __ I __ I I __ I __ II __ I __ I

I __ I __ I I __ I __ II __ I __ I

I __ I __ I I __ I __ II __ I __ I

I __ I __ I I __ I __ II __ I __ I

I __ I __ I I __ I __ II __ I __ I

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1) Mesleki ve Teknik Öğretim Okulları (MEB)

2) Halk eğitim merkezi (MEB)

3) Kamu yükseköğretim kurumu (üniversite)

4) İşçi ve işveren örgütleri

5) Özel danışmanlık firmaları

6) Ticaret ve/veya sanayi odaları

7) IŞKUR

8) KOSGEB

9) Diğer …………………

18- İşyerinizde düzenlenen mesleki eğitim (İşgücü yetiştirme) kurslarını hangi kurumlardan aldınız?

Katıldı KatılmadıKurumlar

61

-33

19- İŞKUR'un vermiş olduğu mesleki eğitim kurslarından, geçmiş 12 ay içerisinde eleman aldınız mı?

1) Evet 2) Hayır

1)Uygulama becerileri

2)Sosyal ve iletişim becerileri (Bir takım içinde çalışma dahil)

3)İdari beceriler

4)Yabancı dil becerileri

5)Müşteriye odaklanma

6)Bilgisayar becerileri

7)Çalışma ortamına uyum sağlama becerisi

8)Yoğun çalışma isteği

9)Teknik ve mesleki beceriler

20- Cevabınız “Evet” ise İŞKUR'un mesleki eğitim veren kursların kalitesini nasıl değerlendirirsiniz?

Normal YüksekVasıflar Düşük

21 –Son 6 aylık sürede eleman temininde güçlük çektiğiniz meslekleri ve bu mesleklerde ihtiyaç duyduğunuz eleman sayısını belirtiniz?

Eleman temininde güçlük çekilen

mesleklerISCO 08 Kodu* Sayı

Temininde güçlük çekilme nedeni1.Bu meslekte Eleman bulunamaması2.Gerekli mesleki beceriye sahip eleman bulunamaması3.Yeterli iş tecrübesine sahip eleman bulunamaması4.Çalışma ortam ve koşullarının beğenilmemesi5.Önerilen ücretin az bulunması

01 02 03 04

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I __ I __ I __ I __ I __ I

I __ I

I __ I

I __ I

I __ I

I __ I

I __ I

I __ I

I __ I

I __ I

I __ I

I __ I __ II __ I __ II __ I

I __ I __ II __ I __ II __ I

I __ I __ II __ I __ II __ I

I __ I __ II __ I __ II __ I

I __ I __ II __ I __ II __ I

I __ I __ II __ I __ II __ I

I __ I __ II __ I __ II __ I

I __ I __ II __ I __ II __ I

I __ I __ II __ I __ II __ I

I __ I __ II __ I __ II __ I

*Kod veri girişi anket uygulandıktan sonra il müdürlüğünde yapılacaktır.

1 2 3 4 5

22- Sektörünüzde eleman ihtiyacının karşılanmasına yönelik zorluklarla ilgili alınmasını düşündüğünüz önlemler nelerdir?

ANKETÖRÜN

Adı - Soyadı

Telefon numarası

E-mail adresi

Görüş ve yorumları ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

İŞYERİ KAŞESİ

62

-33

NOT BÖLÜMÜ

63

-33

NOT BÖLÜMÜ

64

-33

NOT BÖLÜMÜ

65

-33

NOT BÖLÜMÜ

66

-33

NOT BÖLÜMÜ

67

-33

9 7 8 6 0 5 6 2 1 7 4 0 1

I S B N 9 7 8 - 6 0 5 - 6 2 1 7 4 - 1 - 8

-33

Muğla İli İşgücü Profili Araştırması

Documents

Transcript of Muğla İli İşgücü Profili Araştırması