ANADOLU AKDENİZİArkeoloji Haberleri

2015-13

News of Archaeology fromANATOLIA’S MEDITERRANEAN AREAS

ANMED

Suna - İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma EnstitüsüSuna & İnan Kıraç Research Institute on Mediterranean Civilizations

(Ayrıbasım/Offprint)

ii

KAZI RAPORLARI

• PisidiaAntiokheiaKazısı2014 MehmetÖzhanlı 1

• AntiochiaadCragumArkeolojikAraştırmaProjesi: BirolCan–MichaelHoff–RhysTownsend 82014Sezonu EceErdoğmuş–TimothyHowe

• Demre-MyraAzizNikolaosKilisesiKazı, SemaDoğan–EbruFındık–VeraBulgurlu 15KorumaveOnarımÇalışmaları2014

• ElaiussaSebaste2014YılıArkeolojikAraştırmaları EugeniaEquiniSchneider–TulliaRitti 23

• HacılarBüyükHöyükKazıları2014 GülsünUmurtak–RefikDuru 30

• Kastabala2014 TurgutH.Zeyrek–AliNadirZeyrek 36

• Kelenderis2014YılıKazıÇalışmaları K.LeventZoroğlu 39

• Kibyra2014YılıÇalışmaları ŞükrüÖzüdoğru 47

• KsanthosKazıları2014 BurhanVarkıvanç 55

• LetoonKazısı2014YılıAraziÇalışmaları SemaAtikKorkmaz–M.BakiDemirtaş 62 MustafaH.Sayar–A.TolgaTek

• Limyra2014 MartinSeyer 72

• Olba2014Kazıları EmelErten–MuratÖzyıldırım–TunaAkçay 82

• OlymposKazısı2014 B.YeldaOlcayUçkan–GökçenK.Öztaşkın 87

• Patara2014YılıÇalışmaları ŞevketAktaş–ErkanDündar 91 SerapErkoç–MustafaKoçak

• SagalassosYukarıAgora’da2014Yılı PeterTalloen–DriesDaems 99KontrolKazıları BasBeaujean–JeroenPoblome

• SagalassosYakınlarındakiKayaKültAlanında PeterTalloen–JeroenPoblome 108KurtarmaKazıları2014 H.AliEkinci

• Side2014YılıKazıveAraştırmaları HüseyinS.Alanyalı 114

• Soli-Pompeiopolis2014Kazıları RemziYağcı 131

YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI

• AdadaYüzeyAraştırması2014 BilgeHürmüzlüKorholt–MustafaAdak 140 ÇağatayÇelik

• AntalyaİliGazipaşa,Alanya,SerikveKumluca HakanÖniz 144KıyılarıArkeolojikSualtıAraştırması2014

• BoğsakArkeolojikYüzeyAraştırması2014 GünderVarinlioğlu 151

• BurdurİliveİlçelerindeFosilLokalitelerinin F.ArzuDemirel 158TespitiYüzeyAraştırması2014

İÇİNDEKİLER

iii

EXCAVATION REPORTS

• ExcavationsatPisidianAntiochin2014 MehmetÖzhanlı 1

• TheAntiochiaadCragumArchaeological BirolCan–MichaelHoff–RhysTownsend 8 ResearchProject:2014Season EceErdoğmuş–TimothyHowe

• Excavations,ConservationandRestorationWork SemaDoğan–EbruFındık–VeraBulgurlu 15 atSt.NicholasChurchinDemre-Myra2014

• ElaiussaSebaste2014ArchaeologicalResearch EugeniaEquiniSchneider–TulliaRitti 23

• ExcavationsatHacılarBüyükHöyükin2014 GülsünUmurtak–RefikDuru 30

• Kastabala2014 TurgutH.Zeyrek–AliNadirZeyrek 36

• ExcavationsatKelenderisin2014 K.LeventZoroğlu 39

• ArchaeologicalWorkatKibyrain2014 ŞükrüÖzüdoğru 47

• ExcavationsatXanthosin2014 BurhanVarkıvanç 55

• FieldworkoftheLetoonExcavations2014 SemaAtikKorkmaz–M.BakiDemirtaş 62 MustafaH.Sayar–A.TolgaTek

• Limyra2014 MartinSeyer 72

• OlbaExcavations2014 EmelErten–MuratÖzyıldırım–TunaAkçay 82

• ExcavationsatOlympos2014 B.YeldaOlcayUçkan–GökçenK.Öztaşkın 87

• WorkatPatara2014 ŞevketAktaş–ErkanDündar 91 SerapErkoç–MustafaKoçak

• The2014ControlExcavationsonthe PeterTalloen–DriesDaems 99 UpperAgoraofSagalassos BasBeaujean–JeroenPoblome

• SalvageExcavationsataRockSanctuary PeterTalloen–JeroenPoblome 108nearSagalassosin2014 H.AliEkinci

• ExcavationsandResearchatSidein2014 HüseyinS.Alanyalı 114

• ExcavationsatSoli-Pompeiopolisin2014 RemziYağcı 131

SURVEY REPORTS

• SurveysatAdadain2014 BilgeHürmüzlüKorholt–MustafaAdak 140 ÇağatayÇelik

• ArchaeologicalUnderwaterSurveysalongthe HakanÖniz 144CoastlineoftheGazipaşa,Alanya,SerikandKumlucaDistrictsofAntalyaProvincein2014

• BoğsakArchaeologicalSurvey2014 GünderVarinlioğlu 151

• SurveysfortheIdentificationofFossilLocalities F.ArzuDemirel 158intheProvinceofBurdur2014

CONTENTS

iv

• AşağıGöksuArkeolojikKurtarmaYüzey TevfikEmreŞerifoğlu 163AraştırmasıProjesi2014SezonuÇalışmaları

• DağlıkKilikiaYaylaArkeolojikYüzeyAraştırması: MatthewDillon–İpekÖzalp 1692014YılıOrmansızlaşmaAraştırması NicholasRauh

• KremnaveÇevresiYüzeyAraştırması2014 HüseyinMetin–B.AyçaPolatBecks 174 RalfBecks–AbdurrahmanUzunaslan SalihSoslu

• CorpusInscriptionumLatinarumXVII/5-3 HamdiŞahin 180MiliariaProvinciarumLyciae-PamphyliaeetCiliciaeProjesi2014YılıÇalışmaları

• GüneybatıPisidia’daYeniBirAraştırma: RalfBecks–B.AyçaPolatBecks 185ŞerefHöyük/KomamaveÇevresiYüzey HüseyinMetinAraştırması2014

• KuzeyPisidiaYüzeyAraştırması2014 FikretÖzcan 193

• PhaselisveTeritoryumuYüzeyAraştırması2014 MuratArslan–NihalTünerÖnen 198

• 2014YılıUylupınar(ErkenKibyra)Yerleşimi F.ErayDökü–İsmailBaytak 208YüzeyAraştırması

DİĞER ÇALIŞMA RAPORLARI

• 2014YılıAdrasanTabakBatığıKazıÇalışmaları HakanÖniz–HarunÖzdaş 218

• AntalyaKaleiçiAkmedOteliKazıÇalışmaları: OnurKara 222BirDoğuRoma(Bizans)DönemiGömüAlanı

• İncirHanı2014YılıKazıRaporu H.AliEkinci 232

• Perge2014YılıKazıları OnurKara–MustafaDemirel 239

• SideArkeolojiMüzesi’ndeYürütülen A.TolgaTek–HüseyinKöker 251NumismatikAraştırmaları2014

İÇİNDEKİLER

v

• LowerGöksuValleyArchaeologicalSalvage TevfikEmreŞerifoğlu 163SurveysProject2014Campaign

• RoughCiliciaHighlandArchaeologicalSurvey: MatthewDillon–İpekÖzalp 169DeforestationResearchin2014 NicholasRauh

• SurveysinandaroundKremnain2014 HüseyinMetin–B.AyçaPolatBecks 174 RalfBecks–AbdurrahmanUzunaslan SalihSoslu

• 2014WorkoftheCorpusInscriptionum HamdiŞahin 180LatinarumXVII/5-3MiliariaProvinciarumLyciae-PamphyliaeetCiliciaeProject

• NewSurveysinSouthwestPisidiaatandaround RalfBecks–B.AyçaPolatBecks 185ŞerefHöyük/Komama2014 HüseyinMetin

• SurveysinNorthPisidiain2014 FikretÖzcan 193

• TheSurfaceExplorationofPhaselis MuratArslan–NihalTünerÖnen 198anditsTerritoriumin2014

• Uylupınar(EarlyKibyra)SettlementSurveys F.ErayDökü–İsmailBaytak 208in2014

OTHER REPORTS

• 2014ExcavationsattheAdrasanPlateWreck HakanÖniz–HarunÖzdaş 218

• ExcavationsattheAkmedHotelinKaleiçi, OnurKara 222Antalya:AnEastRoman(Byzantine)BurialArea

• ExcavationatİncirHanin2014 H.AliEkinci 232

• ExcavationsatPergein2014 OnurKara–MustafaDemirel 239

• NumismaticStudiesattheSideArchaeological A.TolgaTek–HüseyinKöker 251Museumin2014

CONTENTS

174

Kremna ve Çevresi Yüzey Araştırması ikinci sezon çalış-maları Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi adına, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sağladığı resmi izinle, Bakanlık temsilcisi M. Saçkesen’in katılımıyla 18 Ağustos – 07 Eylül 2014 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Kremna’nın kuzeyinde hakimiyet alanına giren yerle-şimlerin ve askeri nitelikli yapıların tespiti, araştırmanın odak noktasını oluşturmaktadır (Res. 1). Ayrıca Kremna batı surları, Roma karargâhı ve kentin nekropolisinde belgeleme çalışmaları yapılmıştır*.

Kremna Kent Çevresi

Kremna kent içi çalışmalarında bu sezon öncelikli olarak batı surlar ve karşısındaki Roma karargâhı incelenmiştir. Bilindiği gibi Kremna’nın doğu, batı ve güneyi uçurum olup, batısı sur duvarıyla çevrilidir. Surlar düzgün kesil-miş bloklardan çift yüzlü olarak örülmüştür. Üzerinde, düzenli aralıklarla isodomos duvar tekniğinde yapılmış kare planlı 12 adet kule bulunmaktadır. Kuleler M.S. 3. yy.’da meydana gelen Roma kuşatması sırasında düş-manla en yakın temasın sağlandığı yerlerdir. Bu sebeple sur ve kulelerinin bazı bölümlerinde büyük tahribatlar meydana gelmiştir.

Temel olarak diğer bölümler gibi batı sur duvarları da korunaklıdır. Dışı yaklaşık 100 m. genişliğinde boydan boya vadi ile ayrılmaktadır. Bu alan kentin nekropolisi olarak kullanılmıştır. Nekropoliste yoğun olarak lahit kapakları, anıt mezarlara ait mimari bloklar, khamoso-rion tipi mezarlara rastlanmıştır. Nekropolis kuzeydeki uçuruma kadar devam etmektedir. Bu bölümde bir keçi yolundan gidilerek ulaşılan kaya mezarı tespit edilmiştir.

* Araştırmalarımızı yakından takip eden ve destekleyen Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi’ne, Bucak Kaymakamlığı’na ve Bucak Belediyesi’ne teşekkür ederiz.

The second campaign of surveys in and around Kremna was conducted from 18 August to 7 September on behalf of Mehmet Akif Ersoy University with the partici-pation of state representative M. Saçkesen. The focus of the surveys was on the identification of settlements and structures of military character in the northern part of Kremna’s territory (Fig. 1). Furthermore, documentation work was carried out on the western fortifications of the city, Roman garrison camp, and necropolis*.

Environs of Kremna

The work in the city of Kremna focused on the western fortifications and the Roman military camp. As known, the city of Kremna is surrounded by sheer gorges on the north, east and south sides and with fortifications on the west side only. The fortifications are faced with finely dressed blocks on both sides. There are twelve towers in a square shape built with isodomic masonry placed at regular intervals. These towers were the points of close contact with the Romans during the siege in the third century A.D.; therefore, greatly damaged areas can be observed at places on the curtain walls and towers.

Basically the western city walls are well protected and bounded by a valley 100 m. in width. This area served as the necropolis of the city and contains sarcophagus lids, architectural blocks belonging to monumental tombs and chamosoria. The necropolis extends up to the gorge in the north, where a goat’s path leads to a rock-cut tomb. This tomb does not have any decoration on its façade, and its single chamber accessed via an irregular doorway has one kline.

* We would like to express our gratitude to the Mehmet Akif Ersoy University, Bucak Governorate and Bucak Municipality, for all their support and assistance.

Kremna ve Çevresi Yüzey Araştırması 2014

Surveys in and around Kremna in 2014Hüseyin METİN – B. Ayça POLAT BECKS – Ralf BECKS – Abdurrahman UZUNASLAN – Salih SOSLU

175

YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI SURVEY REPORTS

Cephesinde herhangi bir süslemesi olmayan mezara, düzgün olmayan bir kapıdan girilmektedir; tek odalıdır ve tek bir klinesi bulunmaktadır.

Nekropolisin bir bölümü M.S. 276’da Kremna kuşat-ması için oluşturulan Roma karargâhının içinde kaldığı için tahrip edilmiş, bazı bloklar kuzey-güney uzantılı karargâh duvarında kullanılmıştır. Bu duvarın üzerinde belli aralıklarla oluşturulmuş yuvarlak ve kare planlı kule yıkıntıları tespit edilmiştir. Batı sur duvarlarına bakan kışında bu kulelerden 9 adet bulunmaktadır. Kuzeyde, batı surları ve Roma karargâhı arasında, yığma toprakla oluşturulmuş yapay tepe, Kremna’nın savunma kulesi olarak kullanılmıştır (Res. 2). Yapay tepe, batı sur duvar-larındaki kulelerin orta ekseninde yapılmış, bu nedenle saldırıya karşı daha korunaklı hale getirilmiştir. Roma karargâhının kuzeydoğu sınırında bulunan bölümü, antik dönemde taş ocağı olarak kullanılmıştır (Res. 3). Yaklaşık 50 m. uzunluğundaki 8-10 m. yüksekliğindeki kaya kesitinin olduğu bölümde karargâhın savunma duvarı bulunmamakla beraber, kesitin üzerine karargâh için kule inşa edilmiştir.

Sur duvarlarının dışında Hacıbağ Mahallesi’nin kuzey batı ucunda küçük bir yükseltiye sahip tepelik üzerin-de bir kilise bulunmaktadır. Bu mevki halk tarafından Kilise-Kisle olarak adlandırılmaktadır. Kaçak kazılarla zarar gören kilise, düzgün kesilmiş taş bloklarla inşa edilmiştir. Özellikle apsisi diğer bölümlere oranla daha

The necropolis was damaged partially when the Roman camp was built in A.D. 276 to besiege Kremna. Some blocks were reused in the construction of the north-south camp wall. Remains of round and square towers are attested at certain intervals. There are nine such tow-ers on the side facing the western city walls. The artificial hillock in the north between the camp and the west-ern city walls was used for Kremna’s defensive towers (Fig. 2). The hillock was built on the central axis of the western city walls, thus making the city more protected against the assaults. The north-east part of the Roman camp was used as a stone quarry in antiquity (Fig. 3). The rock wall of 50 m. length and 8-10 m. height does not have any remains from the camp wall, but there is a tower for the camp built on its top.

There is a church on a small hill at the north-west end of Hacıbağ Neighborhood outside the city walls. The area is called Kilise or Kisle among the locals. The structure built with dressed stones has been damaged by illicit digs. The apse is better preserved than the rest. Numerous architectural blocks with decoration lie scattered around the structure and possibly belong to the monumental tomb with rectangular layout located at the west end of the church. Sarcophagus lids are also found around the monumental tomb.

During the second campaign traces of the ancient road leading from the Kilise area to Dikmen Tepe to the

Res. 1 2014 yılı çalışma sahasıFig. 1 Survey area in 2014

YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI SURVEY REPORTS

176

sağlam durumdadır. Kilisenin etrafında çok sayıda beze-meli mimari parça bulunmuştur. Bu mimari elemanlar muhtemelen kilisenin batı ucundaki dörtgen planlı anıt mezara aittir. Anıt mezarın çevresinde lahit kapaklarına rastlanmıştır.

İkinci sezon çalışmalarında, Kilise mevkisinden başlayıp kuzeybatısındaki Dikmen Tepe’ye giden antik yol tespit edilmiştir. Düzgün olmayan taşlarla oluşturulan antik yolun kalıntıları bazı bölümlerde net olarak izlenebilmektedir. Ancak bir bölümü ne yazık ki bugün de aktif olan mermer ocağı için açılan yol nedeniyle tahrip edilmiştir (Res 4). Antik yolla ulaşılan Dikmen Tepe’nin zirvesinde yuvarlak planlı gözetleme kulesi yer almaktadır. Belli bölümleri düzgün kesilmiş taş bloklarla inşa edilen kule, kaçak kazılarla büyük ölçüde tahrip edilmiştir. Dikmen Tepe gözetleme kulesi, Kremna’nın güneyindeki dağlık kesimleri ve batısını izleyebilecek stratejik bir konuma sahiptir. Tepe’nin kuzey eteklerin-de, Eşek Yaylası olarak adlandırılan Kremna’ya bağlı kırsal yerleşim alanı bulunmaktadır. Çok sayıda yapı kalıntısına rastlanan bu alan, kentin sur duvarları dışında güneybatıda Dikmen Tepe’nin eteklerine kadar geniş bir yerleşime sahne olduğunu kanıtlamaktadır.

Kremna Hakimiyet Alanı

İnarası Kutsal Alanı: Kremna’nın kuzeyinde bir önceki yıl keşfedilen Taşyayla Köyü’ne giden yolun yakınla-rındaki İnarası yerleşim ve kutsal alanında belgeleme çalışmalarına devam edilmiştir (Res. 5). 2014 sezonunda çalışmalar kutsal alanda sürdürülmüş ve bu alanın planı çıkarılmıştır. Temenosla çevrili kutsal alanın giriş kapısı güneybatıdadır. Kapının dış bölümü doğal koşullardan kaynaklı olarak bozulmuş olsa da, bazı bölümlerde kısmen belli olmaktadır. İçerisindeki en önemli belgesi olan kayaya oyulmuş mağaranın girişinde sağda içinde

north-east were identified. Built with irregular stones, the ancient road can be clearly followed at places; however, some part of it has been damaged due to the modern road construction for the marble quarry (Fig. 4). Dikmen Tepe, where the ancient road leads, has a round-shaped watchtower on its peak. Built with dressed stones at certain parts, the tower has undergone much destruction by illicit digs. This watchtower at Dikmen Tepe is situated at a strategic position that looks over the mountainous areas to the south of Kremna and the area to the west. At the northern foot of Dikmen Tepe lie the remains of Eşek Yaylası, a rural settlement of Kremna. The area houses numerous architectural remains, which indicates that the city extended over a wide area outside the city walls down to the foot of Dikmen Tepe to the south-west.

Res. 4 Dikmen Tepe’ye çıkan antik yolFig. 4 Ancient road leading to Dikmen Tepe

Res. 2 Kremna yapay tepeFig. 2 Kremna artificial hillock

Res. 3 Kremna taş ocağı ve üzerindeki kuleFig. 3 Kremna stone quarry and the tower on top

177

YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI SURVEY REPORTS

kült heykelinin konulduğu büyük bir niş yer almakta-dır. Yaklaşık 14 m. uzunluğunda, 4 m. genişliğindeki mağarada bu yıl elde edilen en önemli verilerden birisi, muhtemelen bahar aylarında yapılan kaçak kazılarla ortaya çıkarılan sekidir. Mağaranın doğu duvarındaki yaklaşık 50 cm. yüksekliğinde, 37-55 cm. arasında deği-şen genişliğe sahip sekinin duvar boyunca devam edip etmediği tam olarak anlaşılamamıştır. Sekilerin üzerinde tabandan yaklaşık 3 m. yükseklikte, aydınlatma amaçlı kandiller için birbirine belli aralıklarda asimetrik biçim-de açılmış küçük nişler bulunmaktadır.

Bir önceki yıl belgelenen mağaranın girişindeki yazıtlı adak nişlerinin solunda 60x40 cm. ölçülerine denk gelecek şekilde açılmış dübel deliklerine rastlanmıştır. Bu dübellerin metal levhaların tutturulması amacıyla açıldığı düşünülmüştür. Aynı eksende mağara içerisinde de duvarlara açılmış dübel deliklerinin olması, mağara duvarlarının metal ya da mermer levhalarla süslenmiş olabileceğini düşündürmüştür. Adak nişlerinin yaklaşık 3 m. solunda düzleştirilmiş kaya kesitinin birleşim yerin-de görülen sıva üzerine kırmızı boya izleri, mağaranın tamamının sıvandığı ve üzerinin boyandığını kanıtla-mıştır (Res. 6). Birçok yönüyle Pisidia Bölgesi için tekil örnek olan İnarası Kutsal Alanı’nda belgeleme çalışma-ları önümüzdeki yıllarda da devam edecektir.

Keraitai/Sivri Tepe: Belören Köyü’nün 2 km. kadar güney batısında ve halk tarafından Sivri Tepe olarak adlandırılan yerde, çevresine göre hakim bir konumda bulunmaktadır. Keraitai, etrafına hakim konumu nede-niyle Kremna, Sagalassos, Komama, Kolbasa gibi çağ-daşı antik kentlerden net olarak görülebilmektedir. Belli dönemlerde Kremna’ya bağlı kalan Keraitai’ye, Belören Köyü’nün güney eteklerindeki patika yolla ulaşılmakta-dır. Yaklaşık olarak 1300 m. yükseltiye sahip tepede, yer-leşimin 1100-1200 m. rakımında yoğunlaştığı görülür.

Territory of Kremna

İnarası Sanctuary: The settlement and sanctuary at İnarası near the road to Taşyayla Village was identified in the previous campaign, and the documentation work at the site continued in this campaign (Fig. 5). The work in 2014 concentrated at the sanctuary, and a layout plan of the area was prepared. The sanctuary encircled by a temenos wall can be accessed via a gate in the south-west. The exterior of the gate is naturally deteriorated, but it can still be discerned in places. The most important part is the rock-cut cave with a big niche on the right side of its entrance, where the cult statue was placed. The cave is about 14 m. long and 4 m. wide. The most important piece of evidence from the cave is the bench exposed in the course of illicit digs possibly during the preceding spring. The bench is about 50 cm. high and 37-55 cm. wide, but its extension along the cave wall could not be discerned. On the cave wall, about 3 m, from the ground, are small niches at asymmetrical positions into which oil lamps were placed to light the interior.

The inscribed votive niches at the entrance of the cave were documented in the previous campaign; to their left are dowel holes measuring 60x40 cm. It is thought that these holes were meant for fixing metal plaques. That the cave wall also has similar dowel holes on the same axis suggests that the cave walls were adorned with metal or marble plaques. About 3 m. to the left of the votive niches are traces of red paint on plaster where the hewn rock surfaces meet. This suggests that the cave was plas-tered and painted entirely (Fig. 6). Documentation work at the İnarası Sanctuary, which is unique in Pisidia in many aspects, will continue in future campaigns.

Keraitai/Sivri Tepe: Sivri Tepe located about 2 km. south-west of Belören Village dominates its surround-ings. Thanks to its dominating position, Keraitai can be seen from the other ancient cities of Kremna, Sagalassos, Komama, and Kolbasa. A path from the south foot of Belören Village leads to Keraitai, which was part of Kremna at certain times. The hill rises ca. 1300 m., and the settlement sits about 1100-1200 m. in elevation. In the south-east corner of the settlement is a temple in antis, an odeion in the east, and a bath in the west. The city is surrounded with walls, and public structures were built usually with large dressed stones. In this campaign the plans of the walls and some structures in the city were drawn and marked on the map. This year numer-ous cisterns were noted, usually next to large structures. The peak of Sivri Tepe was used as the acropolis of Keraitai. The fortified peak features watchtowers, a temple in antis, a cistern and achamosorion tomb. The

Res. 5 İnarası Kutsal AlanıFig. 5 İnarası Sanctuary

YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI SURVEY REPORTS

178

Kentin güneydoğu köşesinde in antis planlı Tapınak, doğu kesimde Odeion, batıda ise, Hamam yapısı bulun-maktadır. Etrafı surlarla çevrili kent içerisinde kamusal yapılarda genellikle düzgün kesilmiş büyük blok taşlar kullanılmıştır. Bu sezon sur duvarları ve kent içerisindeki bazı yapıların planları çizilmiş ve haritaya işlenmiştir. Antik kentte bu yıl da, genellikle büyük yapıların yanla-rında yoğunluk kazanan çok sayıda su kuyusu tespit edil-miştir. Keraitai antik kentinin yaslandığı Sivri Tepe’nin zirvesi akropolis olarak kullanılmıştır. Etrafı surla çevrili olan tepenin üst kesiminde gözetleme kulelerinin yanı sıra, in antis planlı tapınak, sarnıç, khamosorion mezar tespit edilmiştir. 9,65x6,50 m. ölçülerindeki tapınak kuzey-güney doğrultulu olup, güneyinde dörtgen planda büyükçe bir sarnıç bulunmaktadır.

Keraitai’de surların dışında kentin güney eteklerinde teraslar halinde düzenlenmiş yerleşim alanlarının oldu-ğu belgelenmiştir. Bu alanda çok sayıda yapı kalıntısına rastlanmıştır. Özellikle yan yana sıralı mekânlar ve ara-larda sokakların net olarak gözlemlenebilmesi, Kremna gibi Keraitai’de de düzenli kent planının uygulandığını düşündürmüştür. Keraitai’nin kuzeybatısında da teras-ların varlığı ve yapı eksenlerinin benzerliği düşünceyi desteklemektedir.

Keraitai’de bu sezon keşfedilen en önemli verilerden birisi, doğudaki sur duvarlarının yaslandığı tepe yama-cında tespit edilen Men kabartmasıdır (Res. 7). Küçük bir kaya kütlesinin cephesine açılmış 29x45 cm. ölçü-lerinde çerçeve içerisinde cepheden betimlenen Tanrı Men’in kolları yukarı kalkıktır ve başının üzerinde yükselen hilal kabartması kısmen görülebilmektedir. Yazıtlardan Keraitai’deki Men kültünün varlığı bilinmek-teydi. Bu veri kültün nerede olabileceğine dair önemli ipucu vermektedir.

north-south temple measures 9.65x6.50 m., and there is a large rectangular cistern to its south.

It was observed that there are settlement areas on terrac-es on its southern foot outside the fortifications. This area houses numerous building remains, and the presence of rooms aligned with alleys in between suggests a regular urban layout at Keraitai just like at Kremna. The presence of terraces and the similarity of building axes also on the north-west likewise supports this idea.

An important discovery at Keraitai during the campaign was the relief of Men on the hillside where the fortifica-tions lean to the east (Fig. 7). The deity is depicted in full, facing and within a frame measuring 29x45 cm. that was hewn on a small rock surface. His arms are raised, and the crescent above his head is partially discernible. The presence of the cult of Men at Keraitai was already known from epigraphic evidence. This discovery reveals an important clue for the location of the cult.

At Eğribel/Keçipüren mevkisi on a hill on the other side of the forest road east of Keraitai are the remains of a farmstead. The rectangular structure with multiple rooms has large blocks in the masonry of its exterior walls. On the surface are roof tiles and pithos fragments.

A farm-like settlement was identified at Çayırlık Ketiri located north of Eğribel/ Keçipüren mevkisi. On the south slopes of this settlement are numerous sherds of red slip wares from the 2nd-3rd centuries A.D. The

Res. 6 İnarası Kutsal Alanı, boya izleriFig. 6 İnarası Sanctuary, traces of paint

Res. 7 Keraitai Men kabartmasıFig. 7 Men relief at Keraitai

179

YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI SURVEY REPORTS

Keraitai antik kentinin doğusunda orman yolunun diğer tarafında yüksekçe bir tepe üzerinde yer alan Eğribel/Keçipüren mevkisinde çiftlik yapısına ait kalıntılara rastlanmıştır. Dış örgüsünde büyük blokların kullanıldığı çok sayıda odaya sahip yapı dörtgen planlıdır. Yüzeyde bol miktarda çatı kiremidi ve pithos parçalarına rast-lanmıştır.

Eğribel/Keçipüren’in kuzeyinde Çayırlık Ketiri olarak adlandırılan yerde çiftlik benzeri bir yerleşim tespit edilmiştir. Söz konusu alanın güney yamaçların da bol miktarda M.S. 2 ve 3 yy.’a ait kırmızı astarlı seramiğe rastlanmıştır. Roma Dönemi’ne ait bu çiftliğin güneyin-deki teraslar, günümüzde tarım alanı olarak kullanıl-maktadır.

Kapılı Kybele Anıtı: Bucak İlçesi, Sanayi Mahallesi’nin doğusundaki Hökez Dağı’nın güney yamacında yer almaktadır (Res. 8). Kybele kabartması, büyük ve derin bir niş içerisinde olup; altında kayaya oyulmuş oda ve her iki yanında sunu amaçlı olarak kullanılmış kaya çanakları yer almaktadır. Oldukça kötü durumdaki Kybele kabartmasının bulunduğu niş, kısmi olarak çer-çevelidir. Üst cephe ise iki silmelidir. Kapılı Kybele Anıtı Pisidia Bölgesi’nde Kybele anıtı olarak tespit edilmiş tekil örnek olup, Phryg kültürel alanının Bucak Ovası’na değin yayıldığını kanıtlaması açısından oldukça önem-lidir. Kapılı Kybele Anıtı ile ilgili çalışmalarımız devam etmektedir.

terraces south of this Roman-period farmstead are used for agriculture today.

Kybele Monument at Kapılı: The relief of Kybele was found in a large, deep niche on the south slope of Mt. Hökez east of the Sanayi Neighborhood of the Bucak district (Fig. 8). There is a rock-cut chamber beneath it and rock-bowls for libations on either side. The relief is poorly preserved, and the niche is partly framed. On the top are two moldings. This Kybele Monument at Kapılı is a unique find for Pisidia and evinces the extent of Phrygian cultural sphere down to the Bucak Plain. Our studies on the monument continue.

Res. 8 Kapılı Kybele AnıtıFig. 8 Kybele Monument at Kapılı