Mẫu báo cáo thực tập kế toán (số 6)
Transcript of Mẫu báo cáo thực tập kế toán (số 6)
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 1
Lêi më ®Çu
§¹i héi IX §¶ng Céng s¶n ViÖt nam ®· chØ râ "Ph¸t huy søc m¹nh d©n téc,
tiÕp tôc ®æi míi, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, x©y dùng vµ b¶o vÖ
Tæ quèc ViÖt nam x· héi chñ nghÜa...." (trÝch V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn
quèc lÇn thø IX). Víi môc tiªu x©y dùng níc ta trë thµnh mét níc cã nÒn
c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, §¶ng vµ Nhµ níc ph¶i x©y dùng mét ®êng lèi
chiÕn lîc ®óng ®¾n , phï hîp víi t×nh h×nh cô thÓ cña níc ta . Bªn c¹nh ®ã
nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi tÝnh khèc liÖt cña nã còng lµ mét vÊn ®Ò kh«ng gi¶n
®¬n do ®ã chóng ta ph¶i cã nh÷ng bíc chuyÓn m×nh cho phï hîp. Trong qu¸
tr×nh chuyÓn ®æi ®ã mçi doanh nghiÖp, ®Ó thùc hiÖn tèt môc tiªu cña h¹ch to¸n
kinh tÕ lµ s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i cã l·i ®ßi hái lu«n ®æi míi bé m¸y vµ c¬ chÕ
qu¶n lý kinh tÕ.
H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ khoa häc - thu nhËn, xö lý vµ cungcÊp th«ng tin vÒ tµi
s¶n vµ sù vËn ®éng cña tµi s¶n trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
cña ®¬n vÞ nh»m kiÓm tra gi¸m s¸t ho¹t ®éng tµi chÝnh kinh tÕ cña ®¬n vÞ.
KÕ to¸n lµ mét c«ng cô quan träng cña qu¶n lý kinh tÕ. §Ó cã thÓ ®¸p øng
tèt h¬n cho c«ng t¸c qu¶n lý ®ßi hái ph¶i lµm tèt c«ng t¸c kÕ to¸n trong ®ã tæ
chøc c«ng t¸c kÕ to¸n lµ mét néi dung quan träng. ChØ cã tæ chøc hîp lý ®óng
®¾n c«ng t¸c kÕ to¸n míi phôc vô tèt cho c¸c cÊp l·nh ®¹o vµ qu¶n lý kinh
doanh ë mçi doanh nghiÖp.
ë ViÖt nam hÖ thèng chuÈn mùc kÕ to¸n ®· ®îc ban hµnh: 04 chuÈn mùc
kÕ to¸n ®Çu tiªn ®îc Ban hµnh theo quyÕt ®Þnh 149/2001/Q§-BTC ngµy
31/12/2001 vµ 06 chuÈn mùc tiÕp theo ®îc Ban hµnh theo quyÕt ®Þnh
165/2002/Q§-BTC ngµy 31/12/2002 bªn c¹nh ®ã lµ Th«ng t 89/2002/TT-BTC
Ban hµnh ngµy 9/10/2002 ®· thÓ hiÖn néi dung cña c¸c chuÈn mùc quèc tÕ ë
nh÷ng møc ®é nhÊt ®Þnh vµ ®îc ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp trªn ph¹m
vi c¶ níc.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 2
Ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ mang tÝnh ®Æc
thï. Ph¹m vi ho¹t ®éng cña nã rÊt réng bao gåm c¶ bu«n b¸n néi ®Þa vµ bu«n
b¸n quèc tÕ. Nãi ®Õn bu«n b¸n lµ nãi ®Õn mua hµng ho¸ vµo vµ b¸n hµng ho¸ ra
®ã chØ lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng chÝnh yÕu cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i,
ho¹t ®éng mua b¸n hµng ho¸ hay cßn gäi lµ lu chuyÓn hµng ho¸ v« cïng quan
träng trong nhiÒu ho¹t ®éng kh¸c nhau cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i. Nã quyÕt
®Þnh ®Õn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp, v× cã lu chuyÓn hµng ho¸ th× míi cã
chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n vµ gi¸ mua. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay th×
môc ®Ých cuèi cïng cña doanh nghiÖp lµ lîi nhuËn. Do ®ã viÖc tæ chøc kinh
doanh vµ qu¶n lý kinh doanh th¬ng m¹i ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu ph¶i c¶i thiÖn
mäi c«ng t¸c trong doanh nghiÖp mµ hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n lµ kh«ng thÓ
thiÕu ®Ó cã thÓ ®¹t ®îc lîi nhuËn cao.
Qua qu¸ tr×nh häc tËp vµ nghiªn cøu t¹i trêng Cao §¼ng Céng §ång H¶i
Phßng, qua thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty Ph¸t hµnh
s¸ch H¶i Phßng víi tÇm quan träng cña nghiÖp vô lu chuyÓn hµng ho¸ trong
doanh nghiÖp t«i ®· chän ®Ò tµi:
"Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ t¹i C«ng ty Ph¸t
hµnh s¸ch H¶i Phßng" cho chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña m×nh.
Néi dung cña chuyªn ®Ò bao gåm 3 phÇn:
PhÇn I: C¬ së lý luËn vÒ h¹ch to¸n nghiÖp vô lu chuyÓn hµng
ho¸ trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i.
PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c lu chuyÓn hµng ho¸ t¹i C«ng ty
ph¸t hµnh s¸ch H¶i Phßng.
Ph©n III: Hoµn thiÖn c«ng t¸c lu chuyÓn hµng ho¸ t¹i C«ng ty
ph¸t hµnh s¸ch H¶i Phßng.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 3
phÇn i: C¬ së lý luËn vÒ h¹ch to¸n nghiÖp vô
lu chuyÓn hµng ho¸ trong doanh nghiÖp
th¬ng m¹i
I. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i vµ nhiÖm vô
h¹ch to¸n
1. §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i.
Ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng lu th«ng ph©n phèi hµng
ho¸ trªn thÞ trêng bu«n b¸n cña tõng quèc gia riªng biÖt hoÆc gi÷a c¸c quèc gia
víi nhau, nãi mét c¸ch cô thÓ lµ ho¹t ®éng ®ã thùc hiÖn qu¸ tr×nh lu chuyÓn
hµng ho¸ tõ n¬i s¶n xuÊt tíi n¬i tiªu dïng, ho¹t ®éng th¬ng m¹i mang nh÷ng
®Æc ®iÓm chñ yÕu sau:
– Lu chuyÓn hµng ho¸ lµ ho¹t ®éng kinh tÕ c¬ b¶n cña kinh doanh th¬ng
m¹i, ®ã lµ sù tæng hîp c¸c ho¹t ®éng thuéc c¸c qu¸ tr×nh mua b¸n, trao ®æi vµ
dù tr÷ hµng ho¸.
– §èi tîng kinh doanh th¬ng m¹i lµ c¸c lo¹i hµng ho¸ ®îc ph©n lo¹i theo
tõng ngµnh hµng:
+ Hµng vËt t thiÕt bÞ.
+ Hµng c«ng nghÖ phÈm tiªu dïng
+ Hµng l¬ng thùc, thùc phÈm chÕ biÕn.
– Ph¬ng thøc lu chuyÓn hµng ho¸ cña qu¸ tr×nh lu chuyÓn hµng ho¸
th«ng qua hai ph¬ng thøc b¸n bu«n vµ b¶n lÎ, trong ®ã: b¸n bu«n lµ b¸n hµng
ho¸ cho ngêi kinh doanh trung gian mµ kh«ng b¸n th¼ng cho ngêi tiªu dïng,
b¸n lÎ lµ b¸n th¼ng cho ngêi tiªu dïng cuèi cïng.
– B¸n bu«n vµ b¸n lÎ hµng ho¸ ®îc thùc hiÖn b»ng nhiÒu h×nh thøc b¸n
th¼ng, b¸n qua kho, b¸n trùc tiÕp vµ göi b¸n qua ®¹i lý, ký göi.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 4
– Tæ chøc kinh doanh th¬ng m¹i cã thÓ theo mét trong c¸c m« h×nh nh: tæ
chøc b¸n bu«n, tæ chøc b¸n lÎ, chuyªn doanh hoÆc kinh doanh tæng hîp hoÆc
chuyÓn m«i giíi... ë c¸c quy m« tæ chøc quÇy, cöa hµng, c«ng ty, tæng c«ng
ty...
2. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n trong doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i.
a. Ho¹t ®éng kinh tÕ chñ yÕu cña c¸c doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i
lµ lu chuyÓn hµng ho¸, do ®ã c«ng t¸c kÕ to¸n ë c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i
bao gåm 3 phÇn hµnh c¬ b¶n:
– H¹ch to¸n qu¸ tr×nh mua hµng: trong phÇn hµnh nay, kÕ to¸n cña c¸c
doanh nghiÖp th¬ng m¹i ph¶i ph¶n ¸nh ®îc qu¸ tr×nh h×nh thµnh vèn hµng
ho¸.
– H¹ch to¸n qu¸ tr×nh dù tr÷ hµng ho¸: trong phÇn hµnh nµy, kÕ to¸n cña
c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i ph¶i theo dâi ®îc t×nh h×nh tån kho cña tõng lo¹i
hµng ho¸.
– H¹ch to¸n qu¸ tr×nh b¸n hµng: trong phÇn hµnh nµy, kÕ to¸n cña c¸c
doanh nghiÖp th¬ng m¹i ph¶n ¸nh ®îc qu¸ tr×nh tiªu thô hµng ho¸, x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ kinh doanh trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i.
b. §Æc ®iÓm vÒ tÝnh gi¸ hµng ho¸ trong kinh doanh th¬ng m¹i.
BiÖn ph¸p thÝch hîp trong viÖc qu¶n lý qu¸ tr×nh thu mua tiªu thô hµng ho¸
®em l¹i lîi nhuËn cao nhÊt th× khi h¹ch to¸n hµng ho¸ cÇn ph¶i tÝnh chÝnh x¸c
gi¸ trÞ hµng ho¸ lu©n chuyÓn.
Nguyªn t¾c c¬ b¶n cña kÕ to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ lµ h¹ch to¸n theo gi¸
thùc tÕ, tøc lµ gi¸ trÞ cña hµng ho¸ ph¶n ¶nh trªn c¸c sæ kÕ to¸n tæng hîp, trªn
b¶ng c©n ®èi tµi s¶n vµ b¸o c¸o tµi chÝnh kh¸c ph¶i lµ gi¸ ®îc tÝnh dùa vµo c¸c
c¨n cø cã tÝnh kh¸ch quan.
* TÝnh gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ nhËp kho
Gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ nhËp kho ®îc x¸c ®Þnh theo tõng nguån nhËp.
– §èi víi hµng ho¸ mua ngoµi nhËp kho th× gi¸ thùc tÕ cña hµng nhËp bao
gåm:
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 5
+ Gi¸ ho¸ ®¬n: gi¸ mua ghi tªn ho¸ ®¬n (cha cã thuÕ GTGT)
+ ThuÕ GTGT ®èi víi c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p
trùc tiÕp.
+ ThuÕ nhËp khÈu (nÕu cã)
+ C¸c kho¶n gi¶m gi¸ ®îc ngêi b¸n hµng ho¸ chÊp nhËn, ghi gi¶m gi¸
thùc tÕ cña hµng nhËp kho.
C¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh mua hµng ë doanh nghiÖp
th¬ng m¹i nh chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, tiÒn hoa hång cho ®¹i lý mua... th×
kh«ng tÝnh vµo gi¸ thùc tÕ hµng ho¸ nhËp kho mµ ®îc tËp hîp riªng vµ ph©n bæ
th¼ng vµo gi¸ vèn hµng ho¸.
– §èi víi hµng gia c«ng xong nhËp kho th× gi¸ thùc tÕ nhËp kho lµ trÞ gi¸
thùc tÕ xuÊt kho vµ chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh gia c«ng nh chi phÝ vËn
chuyÓn bèc dì, tiÒn thuª gia c«ng, chi phÝ nh©n viªn.
– §èi víi hµng ho¸ göi b¸n, hoÆc ®· bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i nhËp kho th× gi¸
thùc tÕ nhËp kho lµ gi¸ trÞ thùc tÕ ®· x¸c ®Þnh t¹i thêi ®iÓm b¸n hoÆc göi b¸n.
* TÝnh gi¸ hµng ho¸ xuÊt kho.
Nguyªn t¾c khi h¹ch to¸n gi÷ thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt kho ph¶i tÝnh trªn
c¬ së gi¸ thùc tÕ hµng ho¸ nhËp kho. Tuy nhiªn, c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm hµng ho¸
lu©n chuyÓn cña tõng doanh nghiÖp mµ lùa chän, ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thÝch
hîp. C¸c ph¬ng ph¸p thêng sö dông.
– NhËp tríc - xuÊt tríc (FIFO)
– NhËp sau - xuÊt tríc (LIFO)
– B×nh qu©n c¶ kú dù tr÷
– B×nh qu©n liªn ho·n, hÖ sè gi¸...
c. nhiÖm vô h¹ch to¸n trong doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i.
Trong kinh doanh th¬ng m¹i, cÇn xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm quan hÖ th¬ng
m¹i vµ vÞ thÕ kinh doanh víi c¸c b¹n hµng ®Ó t×m ®îc ph¬ng thøc giao dÞch
mua b¸n thÝch hîp nh»m ®em l¹i lîi Ých lín nhÊt cho ®¬n vÞ. Do ®ã, kÕ to¸n lu
chuyÓn hµng ho¸ nãi chung trong c¸c ®¬n vÞ th¬ng m¹i cÇn thùc hiÖn ®Çy ®ñ
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 6
c¸c nhiÖm vô ®Ó cung cÊp th«ng tin cho ngêi qu¶n lý ®a ra ®îc c¸c quyÕt
®Þnh h÷u hiÖu, ®ã lµ:
– Ghi chÐp sè lîng, chÊt lîng vµ gi¸, phÝ chi tiªu mua hµng theo chøng tõ
®· lËp trªn hÖ thèng sè thÝch hîp.
– Ph©n bæ hîp lý chi phÝ mua hµng cho lîng hµng ®· b¸n vµ tån cuèi kú.
– Ph¶n ¸nh kÞp thêi khèi lîng hµng ho¸, ghi nhËn doanh thu b¸n hµng vµ
c¸c chØ tiªu liªn quan kh¸c (gi¸ vèn, doanh thu thuÇn...) cña khèi lîng hµng
b¸n.
– KÕ to¸n qu¶n lý chÆt chÏ t×nh h×nh biÕn ®éng vµ dù tr÷ kho hµng ho¸, ph¸t
hiÖn xö lý kÞp thêi hµng ho¸ ø ®äng.
– Lùa chän ph¬ng ph¸p vµ x¸c ®Þnh ®óng gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n ®Ó ®¶m
b¶o ®é chÝnh x¸c cña chØ tiªu l·i gép hµng ho¸.
– X¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng vµ thùc hiÖn chÕ ®é b¸o c¸o hµng ho¸ vµ b¸o
c¸o b¸n hµng.
– Theo dâi vµ thanh to¸n kÞp thêi c«ng nî víi nhµ cung cÊp vµ kh¸ch hµng.
II. C«ng t¸c h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸
1. Ph¬ng ph¸p vµ tµi kho¶n h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸.
a. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n.
Khi h¹ch to¸n kÕ to¸n cã thÓ ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn
hoÆc ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ ph¬ng ph¸p theo dâi vµ ph¶n ¸nh
t×nh h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng gi¶m hµng ho¸ mét c¸ch thêng xuyªn, liªn
tôc trªn c¸c tµi kho¶n tõng lo¹i hµng tån kho. Ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc sö
dông ë nh÷ng doanh nghiÖp th¬ng m¹i kinh doanh Ýt mÆt hµng, cã ®iÒu kiÖn
kiÓm kª chÝnh x¸c tõng nghiÖp vô nhËp xuÊt kho.
Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ ph¬ng ph¸p kh«ng theo dâi mét c¸ch
thêng xuyªn, liªn tôc vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng cña hµng ho¸ trªn c¸c tµi kho¶n
ph¶n ¸nh tõng lo¹i hµng tån kho mµ chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho ®Çu kú vµ cuèi
kú cña chóng trªn c¬ së kiÓm kª cuèi kú, x¸c ®Þnh lîng tån kho thùc tÕ víi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 7
lîng xuÊt ra. Ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc sö dông ë nh÷ng doanh nghiÖp
th¬ng m¹i kinh doanh nhiÒu mÆt hµng hµng ho¸ hoÆc hµng ho¸ ®îc xuÊt
thêng xuyªn, kh«ng cã ®iÒu kiÖn lËp chøng tõ cho tõng lÇn xuÊt hµng.
b. Tµi kho¶n sö dông.
§Ó ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lu chuyÓn hµng ho¸ trong kinh doanh th¬ng
m¹i, kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau:
* C¸c tµi kho¶n sö dông chung cho c¶ ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn
vµ ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
Thuéc lo¹i nµy bao gåm c¸c tµi kho¶n kh«ng liªn quan ®Õn hµng tån kho
mµ chØ liªn quan tíi doanh thu vµ kÕt qu¶ nh c¸c tµi kho¶n 511, 512, 521, 531,
532, 641, 642, 1422, 911...
* C¸c tµi kho¶n chØ dïng cho ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng
ph¸p kª khai thêng xuyªn, ngoµi c¸c tµi kho¶n ®· ®a ra ë trªn th× kÕ to¸n cßn
sö dông c¸c tµi kho¶n sau:
– Tµi kho¶n 156 "Hµng ho¸" Dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ thùc tÕ hµng ho¸ t¹i kho,
t¹i quÇy, chi tiÕt theo tõng kho, quÇy, tõng lo¹i, nhãm... hµng ho¸.
Bªn Nî: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm t¨ng gi¸ thùc tÕ hµng ho¸ t¹i kho, t¹i
quÇy (gi¸ mua vµ chi phÝ thu mua).
Bªn Cã: + TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng xuÊt kho, xuÊt quÇy.
+ PhÝ thu mua ph©n bæ cho hµng tiªu thô d Nî: TrÞ gi¸ thùc tÕ
hµng ho¸ tån kho, tån quÇy.
Tµi kho¶n 156 chi tiÕt thµnh:
+ Tµi kho¶n 1561: Gi¸ mua hµng ho¸
+ Tµi kho¶n 1562: Chi phÝ thu mua hµng ho¸.
– Tµi kho¶n 157 "Hµng göi b¸n": Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ mua hµng cña hµng göi
b¸n, ký göi, ®¹i lý cha ®îc chÊp nhËn. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo
tõng lo¹i hµng, tõng lÇn göi hµng tõ khi göi ®i ®Õn khi ®îc chÊp nhËn thanh
to¸n.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 8
Bªn Nî: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ ®· chuyÓn b¸n hoÆc giao cho
bªn nhËn ®¹i lý, ký göi.
Bªn Cã: TrÞ gi¸ hµng ho¸ ®· ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc
®· thanh to¸n.
D Nî: TrÞ gi¸ hµng ho¸ ®· göi ®i nhng cha ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn
thanh to¸n.
– Tµi kho¶n 151 "Hµng mua ®ang ®i trªn ®êng": Dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸
thùc tÕ hµng mua ®ang ®i ®êng tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng chñng
lo¹i vµ tõng hîp ®ång kinh tÕ.
Bªn Nî: Gi¸ mua theo ho¸ ®¬n ®· nhËn cha cã hµng vµ phÝ tæn kÌm theo.
Bªn Cã: Gi¸ mua theo ho¸ ®¬n cña sè hµng ®· kiÓm nhËn kho, hoÆc ®· giao
nhËn th¼ng cho kh¸ch hµng mua.
D Nî: Hµng mua ®ang trªn ®êng.
- Tµi kho¶n 632 "Gi¸ vèn hµng ho¸: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn hµng ®· tiªu thô
trong kú bao gåm trÞ gi¸ mua cöa hµng tiªu thô vµ phÝ thu mua ph©n bæ cho
hµng tiªu thô. Tµi kho¶n nµy cuèi kú kh«ng cã sè d.
Bªn Nî: TËp hîp trÞ gi¸ mua vµ phÝ thu mua ph©n bæ cho hµng tiªu thô
trong kú.
Bªn Cã: + kÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú (gi¸ thùc tÕ)
+ TrÞ gi¸ mua cöa hµng ®· tiªu thô bÞ tr¶ l¹i trong kú.
* C¸c tµi kho¶n chØ sö dông cho ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng
ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, ngoµi c¸c tµi kho¶n chung ®· ®a ra ë trªn th× kÕ to¸n
cßn sö dông nh÷ng tµi kho¶n sau:
- Tµi kho¶n 611 (6112) "Mua hµng ho¸": Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh trÞ gi¸
hµng ho¸ mua vµo theo gi¸ thùc tÕ vµ ®îc më chi tiÕt theo tõng thø, tõng kho,
quÇy hµng ho¸. Tµi kho¶n 6112 cuèi kú kh«ng cã sè d.
Bªn Nî: TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng ho¸ cha tiªu thô ®Çu kú vµ t¨ng thªm trong
kú do c¸c nguyªn nh©n (mua vµo, nhËn cÊp ph¸t, nhËn vèn gãp...)
Bªn Cã: + Gi¶m gi¸ hµng mua vµ hµng mua tr¶ l¹i.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 9
+ TrÞ gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú cßn l¹i cha tiªu thô cuèi kú.
– Tµi kho¶n 156 "Hµng ho¸": Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ hµng ho¸ tån kho, tån quÇy,
chi tiÕt theo tõng thø, tõng lo¹i, tõng n¬i.
Bªn Nî: TrÞ gi¸ hµng tån kho, tån quÇy cuèi kú.
Bªn Cã: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng tån kho, tån quÇy ®Çu kú.
D Nî: TrÞ gi¸ hµng tån kho, tån quÇy
- Tµi kho¶n 157 "Hµng göi b¸n": Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ mua hµng cña hµng göi
b¸n, ký göi, ®¹i lý cha ®îc chÊp nhËn. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi tiÕt theo
tõng lo¹i hµng, tõng lÇn göi hµng tõ khi göi ®Õn khi ®îc chÊp nhËn thanh to¸n.
Bªn Nî: TrÞ gi¸ hµng göi b¸n cuèi kú
Bªn Cã: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng göi b¸n ®Çu kú.
D Nî: TrÞ gi¸ hµng göi b¸n cha b¸n ®îc t¹i thêi ®iÓm kiÓm kª.
2. C¸c h×nh thøc sæ ¸p dông trong h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸.
a. H×nh thøc NhËt ký - Sæ C¸i (NK - SC)
§Æc ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ sö dông mét quyÓn sæ kÕ to¸n tæng hîp lµ
NhËt ký - Sæ C¸i ®Ó kÕt hîp gi÷a ghi c¸c nghiÖp vô kinh tÕ theo thêi gian (phÇn
nhËt ký) víi ghi theo hÖ thèng vµo tõng tµi kho¶n kÕ to¸n (phÇn sæ C¸i). C¸c
chøng tõ gèc (hoÆc b¶ng tæng hîp chøng tõ gèc cïng mét lo¹i ph¸t sinh trong
ngµy, hoÆc ®Þnh kú ng¾n nhÊt ®Þnh) sau khi ®îc ®Þnh kho¶n chÝnh x¸c ®îc ghi
mét dßng ë NK - SC.
b. H×nh thøc Chøng tõ ghi sæ.
§Æc ®iÓm h×nh thøc kÕ to¸n nµy lµ mäi nghiÖp vô kinh tÕ ph¶i c¨n cø vµo
chøng tõ gèc hoÆc b¶ng tæng hîp chøng tõ gèc cïng lo¹i, cïng kú ®Ó lËp Chøng
tõ ghi sæ sau ®ã ghi vµo sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ tríc khi ghi vµo sæ C¸i. Sæ
®¨ng ký chøng tõ ghi sæ lµ sæ kÕ to¸n tæng hîp dïng ®Ó ghi chÐp c¸c nghiÖp vô
kinh tÕ ph¸t sinh theo tr×nh tù thêi gian. Sæ nµy võa dïng ®Ó ®¨ng ký c¸c nghiÖp
vô kinh tÕ ph¸t sinh, qu¶n lý chøng tõ ghi sæ võa ®Ó kiÓm tra, ®èi chiÕu sè liÖu
víi b¶ng c©n ®èi ph¸t sinh. Sæ C¸i dïng ®Ó ghi chÐp c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 10
sinh theo tµi kho¶n kÕ to¸n. Trong lu chuyÓn hµng ho¸, kÕ to¸n nªn sö dông sæ
c¸i c¸c tµi kho¶n 156, 511, 632...
c. H×nh thøc NhËt ký chung
§Æc ®iÓm c¬ b¶n cña h×nh thøc kÕ to¸n NhËt ký chung: TÊt c¶ c¸c nghiÖp
vô kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh ®Òu ph¶i ®îc ghi vµo sæ NhËt ký, mµ träng t©m lµ
sæ NhËt ký chung, theo tr×nh tù thêi gian ph¸t sinh vµ ®Þnh kho¶n kÕ to¸n cña
nghiÖp vô ®ã, sau ®ã lÊy sè liÖu trªn c¸c sæ NhËt ký ®Ó ghi sæ C¸i theo tõng
nghiÖp vô ph¸t sinh. KÕ to¸n sö dông sæ nhËt ký mua hµng vµ sæ nhËt ký b¸n
hµng, sæ NhËt ký chung vµ sæ C¸i c¸c tµi kho¶n 156, 511, 632... ®Ó theo dâi,
h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô lu chuyÓn hµng ho¸.
d. H×nh thøc nhËt ký - chøng tõ.
§Æc ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ mäi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®Òu ph¶i
c¨n cø vµo chøng tõ gèc vµ c¸c b¶ng ph©n bæ ®Ó vµo NhËt ký chøng tõ vµ vµo
c¸c b¶ng kª cïng víi c¸c sæ chi tiÕt sau ®ã ghi vµo sæ C¸i, sè liÖu tõ sæ C¸i vµ
NhËt ký chøng tõ cuèi kú sÏ ®îc ®a lªn b¸o c¸o tµi chÝnh. §Ó h¹ch to¸n vµ
theo dâi c«ng t¸c lu chuyÓn hµng ho¸, kÕ to¸n sö dông NhËt ký chøng tõ sè 8
vµ B¶ng kª sè 8, NhËt ký chøng tõ sè 6, NhËt ký chøng tõ sè 10 vµ sæ C¸i c¸c tµi
kho¶n t¬ng øng lµ 156, 151, 157, 511, 632.
3. KÕ to¸n giai ®o¹n mua hµng.
Mua hµng lµ giai ®o¹n ®Çu tiªn trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh
nghiÖp th¬ng m¹i. Hµng ho¸ ®îc coi lµ mua vµo khi th«ng qua qu¸ tr×nh mua
b¸n vµ doanh nghiÖp th¬ng m¹i ph¶i n¾m ®îc quyÒn së h÷u vÒ hµng ho¸ (®·
thanh to¸n tiÒn hµng hoÆc chÊp nhËn nî). Môc ®Ých mua hµng ho¸ lµ ®Ó b¸n(cho
nhu cÇu tiªu dïng trong níc vµ mua ®Ó xuÊt khÈu ra níc ngoµi). Ngoµi ra,
hµng ho¸ trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i cßn cã thÓ sö dông ®Ó gãp vèn liªn
doanh, ®Ó tr¶ l¬ng, thëng, biÕu tÆng, qu¶ng c¸o, chµo hµng, ®Ó ®æi hµng ho¸
kh¸c... c¸ch thøc mua hµng thêng ®îc ¸p dông lµ mua trùc tiÕp cña c¸c ®¬n
vÞ, c¸ nh©n s¶n xuÊt hoÆc giao s¶n phÈm gia c«ng, hµng ®æi hµng, bao tiªu, ®Æt
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 11
hµng, ký kÕt hîp ®ång s¶n xuÊt khai th¸c... ph¬ng thøc thu mua cã thÓ lµ nhËn
hµng trùc tiÕp, chuyÓn hµng hay uû th¸c thu mua.
a. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n nghiÖp vô mua hµng trong c¸c doanh nghiÖp tÝnh
thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ.
– Khi mua hµng ho¸ nhËp kho, c¨n cø vµo ho¸ ®¬n mua hµng (hoÆc b¶ng kª
hµng ho¸ thu mua) vµ phiÕu nhËp kho, kÕ to¸n ghi.
Nî TK 156 (1561): TrÞ gi¸ mua cña hµng nhËp kho
Nî TK 153 (1532): TrÞ gi¸ bao b× tÝnh riªng nhËp kho (nÕu cã)
Nî TK 133 (1331): ThuÕ GTGT ®Çu vµo
Cã TK liªn quan (331, 311, 111, 112, 336): Tæng gi¸ thanh to¸n.
– C¸c kho¶n chi phÝ thu mua thùc tÕ ph¸t sinh
Nî TK 156 (1562): TËp hîp chi phÝ thu mua
Nî TK 133 (1331): ThuÕ GTGT ®Çu vµo (nÕu cã)
Cã TK liªn quan (311, 111, 112...)
– C¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng mua, hµng mua tr¶ l¹i chiÕt khÊu th¬ng m¹i
(nÕu cã)
Nî TK liªn quan (331, 111, 336, 1388…)
Cã TK 515: Ghi t¨ng thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh
– Trêng hîp doanh nghiÖp ph¶i bá chi phÝ ®Ó hoµn thiÖn hµng ho¸ (tù lµm
hay thuª ngoµi gia c«ng)
Nî TK 154: TrÞ gi¸ thùc tÕ hµng thuª ngoµi gia c«ng
Nî TK 133 (1331): ThuÕ GTGT ®Çu vµo.
Cã TK 156 (1561): TrÞ gi¸ hµng ho¸ xuÊt chÕ biÕn hoµn thiÖn.
Cã TK 331, 111, 112... : C¸c chi phÝ hoµn thiÖn khi hoµn thiÖn hµng
ho¸ nhËp kho.
Khi hoµn thiÖn hµng ho¸ nhËp kho:
Nî TK 156 (1561)
Cã TK 154
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 12
– Trêng hîp hµng vÒ cha cã chøng tõ mua hµng theo nguyªn t¾c qu¶n lý
tµi s¶n, kÕ to¸n tiÕn hµnh thñ tôc kiÓm nhËn nhËp hµng vµ t¹m thêi ghi trÞ gi¸
hµng nhËp theo gi¸ t¹m tÝnh.
Nî TK 156 (1561): Gi¸ t¹m tÝnh cña hµng ho¸ thùc nhËp.
Cã TK 331: Ph¶i tr¶ nhµ cung cÊp
NhËn ®îc bé chøng tõ cña l« hµng nhËp, c¨n cø gi¸ mua thùc tÕ, kÕ to¸n
®iÒu chØnh gi¸ tÝnh cña l« hµng ®· nhËp theo gi¸ thùc tÕ vµ ph¶n ¸nh thuÕ GTGT.
– Trêng hîp ®· nhËn ®îc chøng tõ mua hµng nhng ®Õn cuèi kú hµng ho¸
mua vÉn cha kiÓm nhËn nhËp theo ®Þa ®iÓm quy ®Þnh, th× c¨n cø chøng tõ kÕ
to¸n ghi.
Nî TK 151: TrÞ gi¸ hµng mua ®ang ®i trªn ®êng.
Nî TK 133 (1331): ThuÕ GTGT ®Çu vµo.
Cã TK liªn quan (111, 112, 311, 331...): Gi¸ thanh to¸n.
Khi hµng vÒ ë kú kÕ to¸n tiÕp theo, c¨n cø thùc tÕ kiÓm nhËn kÕ to¸n ghi.
Nî TK 156 (1561): TrÞ gi¸ hµng thùc tÕ nhËp kho
Cã TK 151: Hµng mua ®ang ®i trªn ®êng
– Trêng hîp nhËp hµng mua thõa, thiÕu so víi ho¸ ®¬n, kÕ to¸n lËp biªn
b¶n vµ c¨n cø tÝnh chÊt thõa, thiÕu vµ nguyªn nh©n cô thÓ ®Ó ghi:
Trêng hîp hµng thiÕu so víi ho¸ ®¬n
Nî TK 156 (1562): ThiÕu trong ®Þnh møc
Nî TK 138 (1388): Yªu cÇu båi thêng
Nî 138 (1381): Chê xö lý
Cã TK liªn quan (111, 112, 311, 331...)
Trêng hîp thõa so víi ho¸ ®¬n.
Nî TK 156 (1564): TrÞ gi¸ hµng thõa nhËp kho
Cã TK 338: Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n hoÆc chê xö lý
b. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n nghiÖp vô mua hµng trong c¸c doanh nghiÖp tÝnh
thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 13
– Khi mua hµng ho¸ nhËp kho, c¨n cø vµo ho¸ ®¬n mua hµng (hoÆc b¶ng kª
hµng ho¸ thu mua) vµ phiÕu nhËp kho, kÕ to¸n ghi.
Nî TK 156 (1561) trÞ gi¸ thanh to¸n cña hµng nhËp kho
Nî TK 153 (1532) trÞ gi¸ bao b× tÝnh riªng nhËp kho (nÕu cã)
Cã TK liªn quan (331, 311, 111, 112, 336) sè tiÒn ph¶i tr¶, ®· tr¶ cho
ngêi b¸n theo gi¸ thanh to¸n.
– C¸c kho¶n chi phÝ thu mua thùc tÕ ph¸t sinh
Nî TK 156 (1562): TËp hîp chi phÝ thu mua
Cã TK liªn quan (331, 111, 112...)
– C¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng mua, hµng mua tr¶ l¹i
Nî TK liªn quan (331, 111, 336, 1388...): Tæng sè gi¸m gi¸ hµng mua,
hµng mua tr¶ l¹i tÝnh theo gi¸ thanh to¸n
Cã TK 156 (1561): Sè gi¶m gi¸ hµng mua, trÞ gi¸ mua cña hµng tr¶
l¹i (bao gåm c¶ thuÕ GTGT ®Çu vµo)
– C¸c kho¶n chiÕt khÊu thanh to¸n ®îc hëng khi mua hµng h¹ch
to¸n gièng nh doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ.
4. KÕ to¸n giai ®o¹n tiªu thô.
Tiªu thô hµng ho¸ lµ giai ®o¹n cuèi cïng trong qu¸ tr×nh lu chuyÓn hµng
ho¸ cña kinh doanh th¬ng m¹i. H×nh thøc lu chuyÓn hµng hho¸ trªn thÞ trêng
bao gåm b¸n bu«n (b¸n bu«n qua kho, kh«ng qua kho, b¸n bu«n vËn chuyÓn
th¼ng cã hoÆc kh«ng tham gia thanh to¸n) vµ b¸n lÎ (b¸n lÎ thu tiÒn tËp trung,
thu tiÒn trùc tiÕp, b¸n hµng tù chän), b¸n tr¶ gãp vµ ký göi, ®¹i ký. Thêi ®iÓm
ghi nhËn doanh thu lµ thêi ®iÓm chuyÓn giao quyÒn së h÷u vÒ hµng ho¸ tõ ngêi
b¸n sang ngêi mua. Hµng tiªu thô cã thÓ ®îc ngêi mua thanh to¸n ngay hoÆc
thanh to¸n chËm (b¸n chÞu) b»ng tiÒn mÆt hay b»ng chuyÓn kho¶n, cã thÓ b»ng
tiÒn ViÖt nam hay ngo¹i tÖ tuú theo tho¶ thuËn, trêng hîp doanh thu b»ng
ngo¹i tÖ ph¶i quy ®æi theo tû gi¸ thùc tÕ. ChØ tiªu doanh thu ®îc ghi nhËn ë tµi
kho¶n 511, 512, 515 cã thÓ bao gåm c¶ thuÕ GTGT ®Çu ra (nÕu thuÕ GTGT tÝnh
theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc víi nh÷ng ®èi tîng kh«ng chÞu thuÕ GTGT)
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 14
hay kh«ng bao gåm thuÕ GTGT ®Çu ra (nÕu tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p
khÊu trõ).
a. §Æc ®iÓm kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT
theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ
* B¸n bu«n theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp.
Khi chuyÓn giao hµng ho¸ cho ngêi mua, kÕ to¸n ph¶n ¸nh c¸c bót to¸n.
– TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng tiªu thô.
Nî TK 632: TrÞ gi¸ mua cöa hµng tiªu thô.
Cã TK 156 (1561): B¸n bu«n qua kho.
Cã TK 151, 331, 111, 112: B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng (kh«ng qua
kho) cã tham gia thanh to¸n
– Doanh thu cöa hµng tiªu thô
Nî TK liªn quan (111, 112, 131, 1368...): Tæng gi¸ thanh to¸n
Cã TK 511, 512: Doanh thu b¸n hµng (kh«ng cã thuÕ GTGT)
Cã TK 3331 (33311): ThuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép.
– Bao b× tÝnh gi¸ riªng vµ c¸c kho¶n chi hé cho bªn mua (nÕu cã)
Nî TK 138 (1388)
Cã TK liªn quan (1532, 111, 112, 331...)
– Kho¶n gi¶m gi¸ hµng ho¸ ph¸t sinh.
Nî TK 532: Sè gi¶m gi¸ hµng b¸n (kh«ng kÓ thuÕ GTGT)
Nî TK 3331 (33311): ThuÕ GTGT t¬ng øng víi sè gi¶m gi¸
Cã TK liªn quan (131, 111, 112, 3388...): Tæng sè gi¶m gi¸ (c¶ thuÕ
GTGT) tr¶ cho kh¸c hµng.
– Kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i
Nî TK 521: Sè chiÕt khÊu th¬ng m¹i (kh«ng kÓ thuÕ GTGT)
Nî TK 3331 (33311): ThuÕ GTGT t¬ng øng víi sè gi¶m gi¸
Cã TK liªn quan (131, 111, 112, 3388…): Tæng sè chiÕt khÊu (c¶ thuÕ
GTGT) tr¶ cho kh¸ch hµng
– Doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 15
Nî TK 531: Sè doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i (kh«ng kÓ thuÕ GTGT)
Nî TK 3331 (33311): ThuÕ GTGT t¬ng øng víi sè doanh thu tr¶ l¹i.
Cã TK liªn quan (131, 111, 112, 3388...): Tæng sè doanh thu hµng b¸n
bÞ tr¶ l¹i (c¶ thuÕ GTGT) tr¶ cho kh¸ch hµng
– Gi¸ vèn hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i.
Nî TK liªn quan (1561, 154, 1388, 334, 111...)
Cã TK 632
– Sè chiÕt khÊu thanh to¸n ph¸t sinh trong kú.
Nî TK 635: Sè chiÕt khÊu thanh to¸n ph¸t sinh
Cã TK liªn quan (131, 111, 112, 3388...): Tæng sè chiÕt khÊu thanh
to¸n chÊp nhËn ®· tr¶ cho kh¸ch hµng.
– C¸c kho¶n chi hé cho bªn mua vµ gi¸ trÞ bao b× tÝnh riªng (nÕu cã) khi
®îc bªn mua thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n th× ghi.
Nî TK 131: Bªn mua chÊp nhËn nhng cha thanh to¸n
Nî TK 111, 112... :Sè tiÒn bªn mua ®· thanh to¸n
Cã TK 138 (1388): Sè tiÒn ngêi mua chÊp nhËn
– Trêng hîp doanh thu b»ng ngo¹i tÖ
+ NÕu kÕ to¸n kh«ng sö dông tû gi¸ h¹ch to¸n
Nî TK liªn quan (1112, 1122, 131, 1368...): Tæng gi¸ thanh to¸n theo tû
gi¸ thùc tÕ.
Cã TK 511, 512: Doanh thu b¸n hµng theo tû gi¸ thùc tÕ
Cã TK 3331 (33311): ThuÕ GTGT ®Çu ra.
+ NÕu kÕ to¸n sö dông tû gi¸ h¹ch to¸n.
Nî TK liªn quan (1112, 1122, 131, 1368...) tæng gi¸ thanh to¸n theo tû gi¸
h¹ch to¸n.
Nî (hoÆc Cã) TK 413: PhÇn chªnh lÖch tû gi¸
Cã TK 511, 512: Doanh thu b¸n hµng theo tû gi¸ thùc tÕ
Cã TK 3331 (33311): ThuÕ GTGT ®Çu ra.
* B¸n bu«n theo ph¬ng thøc chuyÓn hµng, chê chÊp nhËn.
– Khi chuyÓn hµng ®Õn cho ngêi mua ghi.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 16
Nî TK 157: TrÞ gi¸ mua hµng cña chuyÓn ®i.
Nî TK 138 (1388): TrÞ gi¸ bao b× tÝnh riªng.
Cã TK 1561, 1532: TrÞ gi¸ mua cña hµng vµ bao b× chuyÓn th¼ng
(kh«ng qua kho) cã tham gia thanh to¸n.
Khi hµng ho¸ vµ bao b× ®îc chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc thanh to¸n
– Ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng vµ bao b× tÝnh riªng.
Nî TK liªn quan (131, 136, 111, 112...): Tæng gi¸ thanh to¸n
Cã TK 511, 512: Doanh thu b¸n hµng
Cã TK 3331 (33311): ThuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép
Cã TK 138 (1388): Bao b× tÝnh riªng.
– Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ mua cña hµng ®îc chÊp nhËn
Nî TK 632
Cã TK 157
C¸c bót to¸n kh¸c (chiÕt khÊu b¸n hµng, gi¶m gi¸ hµng mua...) ph¶n ¸nh
nh b¸n bu«n trùc tiÕp.
* B¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng, kh«ng tham gia thanh to¸n
VÒ thùc chÊt, doanh nghiÖp th¬ng m¹i ®øng ra lµm trung gian, m«i giíi
gi÷a bªn b¸n vµ bªn mua ®Ó hëng hoa hång (do bªn b¸n hoÆc bªn mua tr¶) bªn
mua chÞu tr¸ch nhiÖm nhËn hµng vµ thanh to¸n cho bªn b¸n.
– Sè hoa hång m«i giíi ®îc hëng, ghi
Nî TK liªn quan (111, 112, 131...): Tæng sè hoa hång (c¶ thuÕ GTGT)
Cã TK 3331 (33311): ThuÕ GTGT ph¶i nép
Cã TK 511, 512: Hoa hång m«i giíi ®îc hëng
– C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn b¸n hµng.
Nî TK 641: Chi phÝ b¸n hµng.
Nî TK 133 (1331): ThuÕ GTGT ®Çu vµo (nÕu cã)
Cã TK liªn quan (334, 338, 111, 112)
* B¸n lÎ hµng ho¸
B¸n lÎ t¹i c¸c cöa hµng, quÇy hµng, ®iÓm b¸n cña doanh nghiÖp b¸n lÎ
®îc thùc hiÖn díi c¸c h×nh thøc: b¸n lÎ thu tiÒn t¹i chç, b¸n lÎ thu tiÒn tËp
trung, b¸n hµng tù ®éng vµ tù phôc vô.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 17
Trêng hîp b¸n lÎ thu tiÒn t¹i chç th× ngêi b¸n hµng thùc hiÖn ®ång thêi 2
chøc n¨ng lµ b¸n hµng vµ thu tiÒn. Cuèi ca (ngµy) nh©n viªn b¸n hµng thùc hiÖn
kiÓm tra ®Ó ghi thÎ quÇy vµ lËp c¸c b¸o c¸o b¸n hµng, ®ång thêi nh©n viªn b¸n
hµng ph¶i kiÓm tiÒn ®Ó lËp giÊy nép tiÒn.
Trêng hîp b¸n lÎ thu tiÒn tËp trung cã ®Æc trng kh¸c vÒ mÆt tæ chøc quÇy
b¸n so víi ph¬ng thøc thu tiÒn t¹i chç t¹i ®iÓm b¸n (quÇy, cöa hµng...) nh©n
viªn b¸n hµng vµ nh©n viªn thu ng©n thùc hiÖn ®éc lËp chøc n¨ng b¸n hµng vµ
chøc n¨ng thu tiÒn. Cuèi ca b¸n nh©n viªn b¸n hµng kiÓm quÇy lËp b¸o c¸o
doanh thu trong ca. Nh©n viªn thu ng©n cã nhiÖm vô thu tiÒn, kiÓm tiÒn vµ lËp
giÊy nép tiÒn.
Trong lo¹i hµng ho¸ b¸n lÎ tù phôc vô hoÆc b¸n hµng tù ®éng t¹i c¸c siªu
thÞ th× c«ng viÖc còng tiÕn hµnh gièng c¸c ph¬ng thøc trªn nhng tr¸ch nhiÖm
qu¶n lý hµng ho¸ vµ thu tiÒn b¸n hµng lµ cña tËp thÓ nh©n viªn lµm viÖc trong ca
(ngµy).
– Ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng (c¨n cø vµo b¸o c¸o b¸n hµng vµ giÊy nép
tiÒn vµ b¶ng kª b¶n lÎ hµng ho¸ dÞch vô)
Nî TK liªn quan (111, 112, 113)
Cã TK 3331 (33311): ThuÕ GTGT ®Çu ra
Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng.
– Trêng hîp nép thõa tiÒn b¸n hµng (hoÆc thiÕu tiÒn) sè tiÒn thõa (hoÆc
thiÕu) cha râ nguyªn nh©n ph¶i chê xö lý ®îc chuyÓn vµo bªn nî TK 1381
(nÕu thiÕu) hoÆc bªn cã TK 3381 (nÕu thõa). Ch¼ng h¹n, nÕu nép thõa
Nî TK 111, 112, 112: Sè tiÒn ®· nép
Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng
Cã TK 3331 (33311): ThuÕ GTGT ®Çu ra
Cã TK 338 (3381): Sè tiÒn nép thõa
– TrÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng tiªu thô.
Nî TK 632
Cã TK156 (1561)
* B¸n hµng ký göi, ®¹i lý
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 18
Nî TK 157
Cã TK 156
– Khi hµng ho¸ ®îc x¸c ®Þnh ®· tiªu thô
Nî TK liªn quan (111, 112, 131): Tæng sè tiÒn thùc nhËn
Nî TK 641: Hoa hång ®¹i lý
Cã TK 511: Doanh thu cha tÝnh thuÕ GTGT
Cã TK 3331: ThuÕ GTGT ®Çu ra
– Ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng tiªu thô.
Nî TK 632
Cã TK 157
* T¹i doanh nghiÖp nhËn lµm ®¹i lý
– Khi nhËn hµng, kÕ to¸n ghi.
Nî TK 003: TrÞ gi¸ xuÊt kho hµng nhËn b¸n hé.
– Khi b¸n ®îc hµng, ph¶n ¸nh sè tiÒn ph¶i tr¶ cho chñ hµng
Nî TK 111, 112.
Cã TK 331
– Sè hoa hång ®îc hëng.
Nî TK 331
Cã TK 5113
§ång thêi kÕ to¸n ghi Cã TK 003 (trÞ gi¸ hµng ho¸ ®· b¸n)
– Khi thanh to¸n tiÒn cho bªn giao ®¹i lý
Nî TK 331
Cã TK 111, 112.
* B¸n hµng tr¶ gãp
Khu xuÊt b¸n theo ph¬ng thøc tr¶ gãp, kÕ to¸n ghi
– TrÞ gi¸ vèn hµnh xuÊt b¸n
Nî TK 632
Cã TK 156
– Ph¶n ¸nh doanh thu
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 19
Nî TK 111, 112: Sè tiÒn thu lÇn ®Çu
Nî TK 131: Sè tiÒn cßn ph¶i thu
Cã TK 511: Doanh thu cha thuÕ theo gi¸ b¶n thu tiÒn 1 lÇn.
Cã TK 515: Chªnh lÖch gi¸ b¸n tr¶ gãp víi gi¸ b¸n thu tiÒn 1 lÇn.
Cã TK 3331: ThuÕ GTGT ®Çu ra
* B¸n hµng theo ph¬ng thøc kho¸n.
Trêng hîp tËp thÓ, c¸ nh©n nhËn kho¸n kh«ng më sæ s¸ch riªng.
- Khi giao hµng, tiÒn vèn cho ngêi nhËn kho¸n:
Nî TK 138 (1388)
Cã TK liªn quan (111, 112, 331, 311...)
– Ph¶n ¸nh sè doanh thu kho¸n ph¶i thu hoÆc ®· thu:
Nî TK 111, 112, 1388: Tæng sè doanh thu kho¸n (c¶ thuÕ)
Cã TK 3331 (33311): ThuÕ GTGT ph¶i nép
Cã TK 511: Doanh thu kho¸n (kh«ng thuÕ)
– Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n chi cho ngêi nhËn kho¸n
Nî TK 641: Chi phÝ b¸n hµng.
Nî TK 133:ThuÕ GTGT ®Çu vµo (nÕu cã)
Cã TK liªn quan (334, 338, 214, 111, 112...)
Trêng hîp c¸c tËp thÓ, c¸ nh©n nhËn kho¸n më sæ s¸ch riªng.
Mäi quan hÖ thanh to¸n (vèn øng tríc, doanh thu, thu nhËp ph¶i nép) gi÷a
c«ng ty vµ ngêi nhËn kho¸n ®îc theo dâi qua TK 1368 vµ TK 336
b. §Æc ®iÓm kÕ to¸n nghiÖp vô tiªu thô víi doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT
theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc c¸c ®èi tîng kh«ng chÞu thuÕ GTGT
§èi víi c¸c doanh nghiÖpnµy, quy tr×nh vµ c¸ch thøc h¹ch to¸n còng t¬ng
tù nh c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ, chØ kh¸c trong chØ
tiªu doanh thu (ghi nhËn ë tµi kho¶n 511, 512 bao gåm c¶ thuÕ GTGT, thuÕ tiªu
thô ®Æc biÖt). ThuÕ GTGT ph¶i nép cuèi kú ghi nhËn vµo chØ tiªu doanh thu.
Doanh thu cña hµng tiªu thô
Cã TK liªn quan (111, 112, 131, 1368...): Tæng gi¸ thanh to¸n
Cã TK 511, 512: Doanh thu b¸n hµng (c¶ thuÕ GTGT)
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 20
ThuÕ GTGT ph¶i nép trong kú
Nî TK 511, 512: Doanh thu b¸n hµng
Cã TK 3331:ThuÕ GTGT ph¶i nép
5. KÕ to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
Trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i ¸p dông ph¬ng ph¸p
kiÓm kª ®Þnh kú ®Ó h¹ch to¸n hµng tån kho, tr×nh tù h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng
ho¸ tiÕn hµnh nh sau:
* §Çu kú, kÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng tiªu thô
Nî TK 611 (6112): Hµng ho¸
Cã TK 156: Hµng tån kho, tån quÇy ®Çu kú
Cã TK 157: Hµng göi b¸n, ký göi ®Çu kú
Cã TK 154: Hµng mua ®ang ®i ®êng ®Çu kú
* Trong kú, ph¶n ¸nh trÞ gi¸ hµng t¨ng thªm do c¸c nguyªn nh©n (thu mua,
nhËn cÊp ph¸t, thuÕ nhËp khÈu, chi phÝ thu mua...)
Nî TK 611 (6112): TrÞ gi¸ hµng ho¸
Nî TK 133 (1331): ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ
Cã TK liªn quan (334, 411, 111, 112): Gi¸ mua vµ chi phÝ thu mua.
– Sè gi¶m gi¸ hµng mua vµ hµng tr¶ l¹i.
Nî TK liªn quan (111, 112, 331, 1388...)
Cã TK 611 (6112): TrÞ gi¸ mua cña hµng tr¶ l¹i hay ®îc gi¶m gi¸.
Cã TK 133 (1331): ThuÕ GTGT t¬ng øng cña hµng gi¶m gi¸, hµng
mua tr¶ l¹i.
– Sè chiÕt khÊu thanh to¸n ®îc hëng khi mua hµng
Nî TK liªn quan (111, 112, 331, 1388...)
Cã TK 515: Thu nhËp tµi chÝnh
C¸c bót to¸n ph¶n ¸nh doanh thu tiªu thô, chiÕt khÊu thanh to¸n khi b¸n
hµng, gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i trong kú ghi gièng c¸c doanh
nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
* Cuèi kú c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª, x¸c ®Þnh hµng ®· tiªu thô vµ cha
tiªu thô.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 21
– KÕt chuyÓn trÞ gi¸ hµng cßn l¹i, cha tiªu thô
Nî TK liªn quan (151, 156, 157): TrÞ gi¸ vèn hµng cha tiªu thô.
Cã TK 611 (6112): TrÞ gi¸ vèn hµng cha tiªu thô cuèi kú.
– X¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú
Nî TK 632: TrÞ gi¸ vèn hµng ®· tiªu thô
Cã TK 611 (6112): TrÞ gi¸ vèn hµng tiªu thô.
6. KÕ to¸n hµng ho¸ tån kho
a. T¹i kho
Thñ kho tiÕn hµnh ghi chÐp trªn c¸c thÎ kho theo tõng l« hµng hoÆc theo
tõng mÆt hµng. §Þnh kú, c¨n cø vµo chøng tõ nhËp, xuÊt kho ®· ghi vµo thÎ kho
mµ thñ kho tiÕn hµnh lËp b¶ng kª nhËp xuÊt tån hµng ho¸.
b. T¹i quÇy hµng.
Nh©n viªn b¸n hµng trùc tiÕp ghi chÐp theo mét trong hai ph¬ng ph¸p sau:
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n vÒ mÆt gi¸ trÞ: nh©n viªn b¸n hµng nhËn hµng ®Ó
b¸n tÝnh thµnh tiÒn theo gi¸ b¸n lÎ vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ sè hµng ®· nhËn, b¸n
®Õn ®©u nép tiÒn ®Õn ®ã. Cuèi th¸ng (hoÆc ®Þnh kú) nh©n viªn tiÕn hµnh kiÓm kª
sè hµng cã ë quÇy, ®èi chiÕu víi sè tiÒn cßn cha thanh to¸n, x¸c ®Þnh sè tiÒn
thõa hoÆc thiÕu. Nh©n viªn b¸n hµng ph¶i më sæ nhËn hµng vµ thanh to¸n theo
mÉu sau:
Sæ nhËn hµng vµ thanh to¸n
Chøng tõ DiÔn gi¶i TrÞ gi¸ hµng
®· nhËn
Sè tiÒn ®·
nép
Sè tiÒn cßn
l¹i SH NT
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 22
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n vÒ mÆt sè lîng vµ gi¸ trÞ ë quÇy hµng, nh©n viªn b¸n
hµng ph¶i më "ThÎ quÇy hµng" ®Ó theo dâi t×nh h×nh biÕn ®éng theo tõng mÆt
hµng.
ThÎ quÇy hµng
Tê sè............
Tªn hµng......................... Quy c¸ch...................
§¬n gi¸.......................... §¬n vÞ
Ngµ
y
th¸
ng
Tªn
ngêi
b¸n
hµng
Tån
®Çu
ca
(ngµy
)
NhËp tõ
kho trong
ca (ngµy)
NhËp
kh¸c ca
(ngµy)
Céng tån
vµ nhËp
trong ca
(ngµy)
XuÊt b¸n XuÊt kh¸c Tån
cuèi
ca
(ngµy
Lî
ng TiÒn
Lîn
g TiÒn
A B 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Céng
§èi víi c¸c ®èi tîng kh«ng thuéc diÖn lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng, nh©n viªn
b¸n hµng ph¶i lËp b¶ng kª b¸n hµng lÎ theo tõng lÇn b¸n, tõng lo¹i hµng vµ cuèi
ngµy lªn b¶ng kª göi bé phËn kÕ to¸n lµm c¨n cø tÝnh thuÕ GTGT.
B¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸
Tªn c¬ së kinh doanh....................................... §Þa chØ................M· sè...........
Hä tªn ngêi b¸n hµng.................................... §Þa chØ n¬i b¸n hµng.................
TT Tªn hµng ho¸ §¬n vÞ
tÝnh
Sè lîng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn
Tæng céng tiÒn thanh to¸n
Tæng sè tiÒn b»ng ch÷...............................................
Ngµy........th¸ng..........n¨m........................
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 23
Ngêi b¸n (Ký, ghi râ hä tªn)
c. T¹i phßng kÕ to¸n
KÕ to¸n tæng hîp sö dông tµi kho¶n 456 hµng ho¸ ®Ó theo dâi hµng tån
kho, t¨ng gi¶m trong kú.
KÕ to¸n chi tiÕt sö dông ph¬ng ph¸p thÎ song song hoÆc ph¬ng ph¸p sè
d ®Ó h¹ch to¸n
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 24
phÇn ii: Thùc tr¹ng c«ng t¸c h¹ch to¸n lu
chuyÓn hµng ho¸ t¹i c«ng ty ph¸t hµnh s¸ch
H¶i Phßng
I. §Æc ®iÓm t×nh h×nh chung cña C«ng ty
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn
Ngµy 10/10/1952 Hå Chñ TÞch ký s¾c lÖnh sè 122 thµnh lËp "Nhµ in Quèc
gia ViÖt Nam" tiÒn th©n cña Quèc doanh Ph¸t hµnh s¸ch ngµy nay.
Tõ n¨m 1955 cho ®Õn n¨m 1960 quyÕt ®Þnh ph©n cÊp vÒ ®Þa ph¬ng lÊy tªn
lµ quèc doanh ph¸t hµnh s¸ch tØnh (thµnh phè)
ChÝnh tõ ®©y Quèc doanh Ph¸t hµnh s¸ch H¶i Phßng ra ®êi víi nh÷ng bíc
kh«ng ngõng ph¸t huy ®Ó tù hoµn thiÖn m×nh.
§Õn n¨m 1982 Nhµ níc ta mét lÇn n÷a quyÕt ®Þnh ®æi tªn Quèc doanh
Ph¸t hµnh s¸ch thµnh C«ng ty ph¸t hµnh s¸ch tØnh (thµnh phè). Mét lÇn n÷a
C«ng ty ph¸t hµnh s¸ch H¶i Phßng víi tªn tuæi míi nh»m phï hîp h¬n víi t×nh
h×nh míi.
N¨m1993 theo NghÞ ®Þnh 388/1993/N§-TTCP cña Thñ tíng ChÝnh phñ
quyÕt ®Þnh chÝnh thøc cho C«ng ty ph¸t hµnh s¸ch c¸c tØnh (thµnh phè) trong ®ã
cã C«ng ty Ph¸t hµnh s¸ch H¶i Phßng lµ mét doanh nghiÖp Nhµ níc . Cho ®Õn
nay C«ng ty Ph¸t hµnh s¸ch H¶i Phßng vÉn liªn tôc ph¸t triÓn lín m¹nh, quy m«
C«ng ty ngµy cµng më réng c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u, thùc hiÖn tèt nhiÖm
vô chÝnh trÞ cña m×nh vµ ®¸p øng nhu cÇu mµ thÞ trêng ®ßi hái.
2. NhiÖm vô vµ ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh
a. NhiÖm vô
C«ng ty ph¸t hµnh s¸ch H¶i Phßng ®îc thµnh lËp víi môc ®Ých lÊy nhiÖm
vô chÝnh trÞ ®Æt lªn hµng ®Çu bªn c¹nh ®ã lµ thùc hiÖn nhiÖm vô cung øng ®Çy
®ñ nhu cÇu vÒ sè lîng vµ c¶ chÊt lîng c¸c lo¹i s¸ch trong níc vµ níc ngoµi
ë tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc vµ v¨n ho¸ phÈm cho ®Þa bµn c¸c quËn néi thµnh vµ c¸c
huyÖn ngo¹i thµnh cña H¶i Phßng.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 25
NhiÖm vô cô thÓ cña C«ng ty lµ:
– TiÕp nhËn s¸ch vµ v¨n ho¸ phÈm tõ c¸c nhµ xuÊt b¶n trong c¶ níc, ngoµi
ra cßn ë kho cña Tæng C«ng ty ph¸t hµnh s¸ch ViÖt Nam, C«ng ty ph¸t hµnh
s¸ch Hµ Néi, vÒ kho cña C«ng ty Ph¸t hµnh s¸ch H¶i Phßng.
– Tæ chøc b¸n s¸ch vµ v¨n ho¸ phÈm cho c¸c ®¬n vÞ thuéc c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ vµ nhu cÇu cña d©n c.
– X©y dùng c¬ së vËt chÊt, ph¸t triÓn c¸c m¹ng líi c¸c cöa hµng s¸ch tù
chän ®Ó tho¶ m·n ngµy cµng tèt h¬n nhu cÇu thëng thøc vµ sö dông s¸ch, v¨n
ho¸ phÈm trªn ®Þa bµn.
b. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh.
C«ng ty Ph¸t hµnh s¸ch H¶i Phßng lµ mét doanh nghiÖp th¬ng m¹i
chuyªn kinh doanh s¸ch vµ v¨n ho¸ phÈm díi sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña Së v¨n
ho¸ th«ng tin H¶i Phßng. Nguån hµng cña C«ng ty ®îc chÝnh c¸c nhµ xuÊt b¶n,
Tæng c«ng ty ph¸t hµnh s¸ch cung cÊp. KÕt cÊu mÆt hµng kinh doanh cña C«ng
ty ®îc chia thµnh 2 nhãm chÝnh.
– Nhãm s¸ch: gåm cã s¸ch gi¸o khoa, s¸ch v¨n häc, s¸ch KTKT, s¸ch chÝnh
trÞ, s¸ch ph¸p luËt, s¸ch thiÕu nhi...
– Nhãm v¨n ho¸ phÈm: ®å dïng häc sinh, ®å dïng gi¶ng d¹y, v¨n phßng
phÈm...
C«ng ty thùc hiÖn b¸n hµng theo gi¸ thèng nhÊt do Bé v¨n ho¸ th«ng tin
quy ®Þnh víi hai ph¬ng thøc chñ yÕu
– B¸n bu«n
– B¸n lÎ
3. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n
a. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý.
Bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty ®îc tæ chøc theo m« h×nh trùc tuyÕn tham
mu. Gi¸m ®èc lµ ngêi ®øng ®Çu bé m¸y qu¶n lý, lµ ngêi l·nh ®¹o cao nhÊt,
chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Nhµ níc vµ cÊp trªn vÒ toµn bé kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh
doanh cña c«ng ty. Gióp viÖc cho Gi¸m ®èc trong ban gi¸m ®èc lµ 2 Phã gi¸m
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 26
®èc, mét ngêi phô tr¸ch néi chÝnh vµ mét ngêi phô tr¸ch vÒ kinh doanh . Díi
ban gi¸m ®èc lµ c¸c phßng ban nghiÖp vô thùc hiÖn c«ng t¸c chuyªn m«n vµcc
cöa hµng s¸ch tù chän trùc thuéc (xem s¬ ®å tæ chøc bé m¸y trang 26)
qu¶n lý cña S¬ ®å tæ chøc bé m¸y c«ng ty
– Phßng tæ chøc hµnh chÝnh: cã nhiÖm vô tham mu gióp viÖc cho Gi¸m ®èc
vÒ vÊn ®Ò sö dông lao ®éng, tæ chøc qu¶n lý ph©n phèi tiÒn l¬ng, hoµn thiÖn
c«ng t¸c ®µo t¹o n©ng cao tay nghÒ, c¶i tiÕn c¸c h×nh thøc, chÕ ®é tiÒn l¬ng,
tiÒn thëng, khuyÕn khÝch lîi Ých vËt chÊt, thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®èi víi
ngêi lao ®éng; tæ chøc c«ng t¸c hµnh chÝnh, v¨n th, tiÕp kh¸ch.
– Phßng kinh doanh: cã nhiÖm vô tæ chøc qu¶n lý, chØ ®¹o ho¹t ®éng kinh
doanh cña c«ng ty thèng kª hµng ho¸ tõ kh©u nhËp ®Õn kh©u b¸n, giao dÞch ký
kÕt hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸, tæ chøc c«ng t¸c qu¶ng c¸o tiÕp thÞ.
– Phßng kÕ to¸n: cã nhiÖm vô ghi chÐp ph¶n ¸nh vµ h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô
kinh tÕ ph¸t sinh, ®¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ kÞp thêi, chÝnh x¸c c¸c sè liÖu th«ng
Ban gi¸m ®èc
Phßng tæ chøc
hµnh chÝnh
Phßng
Kinh doanh
Phßng
KÕ to¸n
C¸c cöa hµng
tù chän trùc thuéc
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 27
tin kÕ to¸n vµ b¸o c¸o kÕ to¸n lµm c¨n cø c¬ së cho viÖc kiÓm tra gi¸m s¸t t×nh
h×nh qu¶n lý tµi s¶n, t×nh h×nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty ®ång
thêi tham mu, ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh víi Ban gi¸m
®èc c«ng ty; trùc tiÕp qu¶n lý, theo dâi c«ng t¸c kÕ to¸n ë c¸c cöa hµng tù chän
trùc thuéc.
– C¸c cöa hµng tù chän: thùc hiÖn nhiÖm vô tæ chøc b¸n hµng tù chän theo
sù chØ ®¹o cña C«ng ty, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c mÆt ho¹t ®éng t¹i cöa hµng nh
c«ng t¸c b¸n hµng, c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh, sö dông chi phÝ kho¸n, c¸c vÊn ®Ò
liªn quan tíi chÕ ®é ngêi lao ®éng, ®¶m b¶o an toµn phßng chèng ch¸y næ.
b. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n.
XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm kinh doanh vµ ®Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý,
C«ng ty Ph¸t hµnh s¸ch H¶i Phßng ¸p dông h×nh thøc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n
tËp trung. Mäi c«ng t¸c kÕ to¸n ®Òu ®îc tËp trung ë phßng kÕ to¸n C«ng ty.
C¸c cöa hµng chØ lµm nhiÖm vô lËp chõng tõ ban ®Çu (lËp ho¸ ®¬n xuÊt, b¸n lÎ
hµng ho¸) sau ®ã tËp hîp thµnh c¸c b¶ng kª nép lªn Phßng kÕ to¸n C«ng ty, KÕ
to¸n C«ng ty tiÕn hµnh kiÓm tra ph©n lo¹i ghi sæ chøng tõ, h¹ch to¸n tæng hîp
vµ chi tiÕt c¸c nghiÖp vô trªn, ghi sæ tæng hîp vµ lËp b¸o c¸o tµi chÝnh.
Bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng ty cã nhiÖm vô tæ chøc thùc hiÖn vµ kiÓm tra
c«ng t¸c kÕ to¸n trong ph¹m vi C«ng ty, gióp l·nh ®¹o tæ chøc c«ng t¸c qu¶n lý,
ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh doanh. Bé m¸y kÕ to¸n gåm cã 10 ngêi do kÕ to¸n
trëng trùc tiÕp chØ ®¹o gi¸m s¸t ho¹t ®éng; díi kÕ to¸n trëng lµ c¸c kÕ to¸n
viªn.
– KÕ to¸n trëng: lµ ngêi trùc tiÕp chØ ®¹o vÒ mÆt nghiÖp vô, gi¸m s¸t c¸c
ho¹t ®éng trong phßng kÕ to¸n, lµ ngêi gióp l·nh ®¹o n¾m b¾t c¸c th«ng tin tµi
chÝnh vµ h¹ch to¸n kinh tÕ cña C«ng ty, ®ång thêi lµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm
tríc l·nh ®¹o vÒ mäi ho¹t ®éng cña c«ng t¸c kÕ to¸n tµi chÝnh.
KÕ to¸n viªn bao gåm 9 ngêi, trong ®ã mçi ngêi chuyªn tr¸ch mét hoÆc
hai phÇn hµnh kÕ to¸n
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 28
– 01 kÕ to¸n thanh to¸n vµ kÕ to¸n c«ng nî cã nhiÖm vô theo dâi, h¹ch to¸n
c¸c nghiÖp vô thu chi tiÒn mÆt ghi chÐp c¸c sæ s¸ch liªn quan; theo dâi c¸c ko¶n
nî cña cöa hµng, c«ng nî cña c¸c ®¬n vÞ tr¶ sau víi C«ng ty, thùc hiÖn viÖc ®«n
®èc thu håi nî.
– 01 kÕ to¸n ng©n hµng: cã nhiÖm vô theo dâi vµ h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô
chuyÓn tiÒn qua ng©n hµng, sè d trªn tµi kho¶n tiÒn göi,phô tr¸ch c¸c quan hÖ
gi÷a C«ng ty vµ Ng©n hµng.
– 01 kÕ to¸n doanh thu: thùc hiÖn viÖc theo dâi, h¹ch to¸n doanh thu b¸n
hµng ho¸, dÞch vô cña C«ng ty.
– 01 kÕ to¸n hµng ho¸: cã nhiÖm vô theo dâi t×nh h×nh nhËp - xuÊt - tån
hµng ho¸ cña toµn C«ng ty.
– 01 kÕ to¸n theo dâi TSC§, thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép NSNN; cã nhiÖm
vô theo dâi t×nh h×nh biÕn ®éng TSC§ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép cho NSNN.
– 01 kÕ to¸n theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ, tiÒn l¬ng kinh phÝ c«ng ®oµn, c¸c
kho¶n t¹m øng.
– 01 thñ quü lµm nhiÖm vô qu¶n lý quü tiÒn mÆt vµ lËp b¸o c¸o quü.
– 02 nh©n viªn thu tiÒn: cã nhiÖm vô ®i thu tiÒn b¸n hµng t¹i c¸c cöa hµng
C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, c¨n cø vµo tr×nh ®é cña ®éi ngò
c¸n bé kÕ to¸n, ®iÒu kiÖn trang bÞ tÝnh to¸n, C«ng ty ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n
nhËt ký chøng tõ theo quy ®Þnh chÕ ®é kÕ to¸n do Bé trëng Bé tµi chÝnh ban
hµnh ngµy 01/11/1995 theo quyÕt ®Þnh sè 1141 TC/Q§/C§KT. H×nh thøc kÕ
to¸n nµy ®îc ¸p dông thèng nhÊt trong toµn ngµnh, phï hîp víi ®Æc ®iÓm kinh
doanh cña ngµnh lµ c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh nhiÒu vµ thêng xuyªn.
C¸c sæ kÕ to¸n bao gåm: c¸c b¶ng kª (sè 01, 02, 05, 08, 11) tê kª chi tiÕt,
c¸c NhËt ký chøng tõ (NKCT sè 1, NKCT sè 2, NKCT sè 5, NKCT sè 8), sæ C¸i
vµ c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n theo mÉu quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh (b¶ng
c©n ®èi kÕ to¸n, b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh, b¸o c¸o lu chuyÓn tiÒn tÖ, thuyÕt
minh b¸o c¸o tµi chÝnh).
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 29
§Ó h¹ch to¸n hµng tån kho, C«ng ty ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng
xuyªn vµ tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ, tuú tõng mÆt hµng mµ
thuÕ cã thÓ lµ 5% hoÆc 10%.
ViÖc lËp sæ s¸ch, lËp b¸o c¸o tµi chÝnh cho mét kú kÕ to¸n ®îc thùc hiÖn
sau mçi th¸ng, mçi quý vµ niªn ®é kÕ to¸n lµ 1 n¨m.
Tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc NhËt ký chøng tõ ¸p dông t¹i C«ng
ty nh sau:
Chøng tõ gèc
B¶ng kª NhËt ký ThÎ vµ c¸c sæ kÕ
Chøng tõ to¸n chi tiÕt
Sæ c¸i B¶ng tæng hîp chi tiÕt
B¸o c¸o tµi chÝnh
Ghi chó: Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
Quan hÖ ®èi chiÕu
Hµng ngµy c¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc®· ®îc kiÓm tra, kÕ to¸n lÊy sè
liÖu ghi trùc tiÕp vµo c¸c NhËt ký chøng tõ b¶ng kª, sæ chi tiÕt cã liªn quan.
§èi víi NhËt ký chøng tõ ®îc ghi c¨n cø vµo c¸c b¶ng kª, sæ chi tiÕt th×
hµng ngµy c¨n cø vµo chøng tõ kÕ to¸n, vµo b¶ng kª, sæ chi tiÕt, cuèi th¸ng ph¶i
chuyÓn sè liÖu tæng céng cña b¶ng kª, sæ chi tiÕt vµo NhËt ký chøng tõ.
Cuèi th¸ng kho¸ sæ, céng sè liÖu trªn c¸c NhËt ký chõng tõ, kiÓm tra ®èi
chiÕu sè liÖu trªn c¸c NhËt ký chøng tõ víi c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt, b¶ng tæng
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 30
hîp chi tiÕt liªn quan vµ lÊy sè liÖu tæng céng cña c¸c NhËt ký chøng tõ ghi trùc
tiÕp vµo sæ C¸i.
§èi víi c¸c chøng tõ cã liªn quan ®Õn c¸c sæ vµ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt th× ®îc
ghi chÐp trùc tiÕp vµo c¸c sæ, thÎ cã liªn quan. Cuèi th¸ng céng c¸c sæ hoÆc thÎ
kÕ to¸n chi tiÕt vµ c¨n cø vµo sæ hoÆc thÎ kÕ to¸n chi tiÕt lËp c¸c b¶ng tæng hîp
chi tiÕt theo tõng tµi kho¶n ®Ó ®èi chiÕu víi sæ C¸i.
Sè liÖu tæng céng ë sæ c¸i vµ mét sè chØ tiªu chi tiÕt trong NhËt ký chøng
tõ, b¶ng kª vµ b¶ng tæng hîp chi tiÕt ®îc dïng ®Ó lËp b¸o c¸o tµi chÝnh
ii. T×nh h×nh h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ t¹i c«ng ty
ph¸t hµnh s¸ch h¶i phßng
1. Ph¬ng thøc lu chuyÓn vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng ho¸.
a. Ph¬ng thøc lu chuyÓn hµng ho¸.
Lu chuyÓn hµng ho¸ trong kinh doanh th¬ng m¹i cã thÓ theo mét trong
hai ph¬ng thøc b¸n bu«n vµ b¸n lÎ. Cô thÓ, C«ng ty b¸n hµng theo ph¬ng thøc
b¸n bu«n, b¸n lÎ.
B¸n lÎ: Lµ b¸n lÎ theo ®iÒu kiÖn giao hµng t¹i cöa hµng hoÆc b¸n chuyÓn
th¼ng gi¸ b¸n lÎ.
B¸n bu«n: lµ b¸n theo ®iÒu kiÖn giao hµng kh«ng th«ng qua c¸c cöa hµng.
§èi víi h×nh thøc b¸n bu«n cã 2 h×nh thøc b¸n bu«n qua kho vµ b¸n bu«n
chuyÓn th¼ng, ®èi tîng ®îc mua theo ph¬ng thøc b¸n bu«n lµ nh÷ng kh¸ch
hµng cã nhu cÇu tiªu thô lín vµ thêng xuyªn, nh c¸c trêng häc hoÆc c¸c th
viÖn, v¨n phßng C«ng ty lín.
Cßn l¹i lµ c¸c ®èi tîng mua hµng theo ph¬ng thøc b¸n lÎ trùc tiÕp t¹i c¸c
cöa hµng b¸n lÎ s¸ch vµ v¨n ho¸ phÈm tù chän trùc thuéc C«ng ty.
b. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng ho¸.
Nh vÊn ®Ò ®· tr×nh bµy C«ng ty Ph¸t hµnh s¸ch lµ thµnh viªn trùc thuéc
Tæng C«ng ty Ph¸t hµnh s¸ch cho nªn hµng ho¸ nhËp kho cña C«ng ty ®îc
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 31
h¹ch to¸n theo gi¸ nhËp kho. Gi¸ nhËp kho cña hµng ho¸ lµ gi¸ b¸n ®iÒu ®éng
néi bé ngµnh ®îc Tæng c«ng ty, c¸c nhµ xuÊt b¶n thuéc Bé v¨n ho¸ th«ng tin
quy ®Þnh thèng nhÊt trong toµn ngµnh. Gi¸ nµy lµ gi¸ cha cã thuÕ GTGT, thuÕ
suÊt ¸p dông cã thÓ lµ 5% hoÆc 10%.
2. Tµi kho¶n vµ chøng tõ sö dông
a. §èi víi giai ®o¹n mua hµng.
KÕ to¸n mua hµng t¹i C«ng ty ®îc tæ chøc h¹ch to¸n theo ph¬ng thøc kª
khai thêng xuyªn. KÕ to¸n mua hµng sö dông chøng tõ chñ yÕu lµ ho¸ ®¬n
GTGT, mét sè chøng tõ cã liªn quan.
Tµi kho¶n sö dông trong h¹ch to¸n
– Tµi kho¶n 156 "Hµng ho¸": Dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thùc tÕ hµng ho¸ t¹i
kho, t¹i quÇy, chi tiÕt theo tõng kho, quÇy tõng lo¹i, nhãm... hµng ho¸. Tµi
kho¶n nµy ®îc chi tiÕt thµnh TK 1561 "Gi¸ mua hµng ho¸"
Tµi kho¶n 1561 "Hµng ho¸ tån kho theo gi¸ vèn": Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh
gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng gi¶m hµng ho¸, tµi kho¶n ®îc chia
thµnh tiÓu kho¶n sau:
+ Tµi kho¶n 15611 "S¸ch tån kho"
+ Tµi kho¶n 15612 "V¨n ho¸ phÈm tån kho"
– Tµi kho¶n 133 "ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ": Tµi kho¶n nµy ®îc chi tiÕt
thµnh 2 tiÓu kho¶n sau:
+ Tµi kho¶n 1331 "ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ cña hµng ho¸": Tµi
kho¶n nµy ®îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ®Çu vµo cña hµng ho¸ ®îc
khÊu trõ, hoµn l¹i, miÔn gi¶m vµ t×nh h×nh khÊu trõ thuÕ.
+ Tµi kho¶n 1332 "ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ cña TSC§"
– C¸c tµi kho¶n 1111, 1121, 331
b. §èi víi giai ®o¹n tiªu thô
Trong kh©u tiªu thô hµng ho¸, kÕ to¸n sö dông c¸c chøng tõ chñ yÕu lµ ho¸
®¬n GTGT, phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé, giÊy nép tiÒn cña cöa hµng,
giÊy b¸o cã cña ng©n hµng vµ c¸c chøng tõ kÕ to¸n kh¸c cã liªn quan.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 32
Tµi kho¶n sö dông trong h¹ch to¸n.
– Tµi kho¶n 511 "Doanh thu b¸n hµng": Dïng ®Ó ghi nhËn doanh thu cña
hµng hãa b¸n ra. Tµi kho¶n nµy cã c¸c tiÓu kho¶n sau:
+ Tµi kho¶n 5111 "Doanh thu b¸n s¸ch": Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh
tæng sè doanh thu s¸ch, c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu vµ x¸c ®Þnh doanh thu
thuÇn, trong kú Tµi kho¶n nµy ®îc më 2 tµi kho¶n chi tiÕt:
* Tµi kho¶n 51111 "Doanh thu b¸n bu«n s¸ch"
* Tµi kho¶n 51112 "Doanh thu b¸n lÎ s¸ch"
+ Tµi kho¶n 5112 "Doanh thu b¸n v¨n ho¸ phÈm": Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh
tæng sè doanh thu v¨n ho¸ phÈm c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu vµ x¸c ®Þnh
doanh thu thuÇn trong kú. Tµi kho¶n nµy ®îc më 2 tµi kho¶n chi tiÕt.
* Tµi ko¶n 51121 "Doanh thu b¸n bu«n v¨n ho¸ phÈm"
* Tµi kho¶n 51122 "Doanh thu b¸n lÎ v¨n ho¸ phÈm"
– Tµi kho¶n 33311 "ThuÕ GTGT ph¶i nép cña hµng ho¸ b¸n ra: Tµi kho¶n
nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép cña hµng ho¸ tiªu thô
trong kú, sè thuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ vµ sè thuÕ GTGT ph¶i nép.
– Tµi kho¶n 131 "Ph¶i thu kh¸ch hµng": Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó theo dâi
c«ng nî cña c¸c cöa hµng trùc thuéc vµ kh¸ch hµng. Nã ®îc chi tiÕt thµnh.
+ Tµi kho¶n 1311 "Ph¶i thu cña cöa hµng trùc thuéc": tµi kho¶n nµy dïng
®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n nî ph¶i thu vµ t×nh h×nh thanh to¸n c¸c kho¶n nî ph¶i
thu vÒ tiÒn b¸n hµng ho¸ cña c¸c cöa hµng s¸ch vµ v¨n ho¸ phÈm tù chän thuéc
C«ng ty. C«ng ty theo dâi c¸c kho¶n nî ph¶i thu chi tiÕt theo tõng cöa hµng s¸ch
vµ v¨n ho¸ phÈm tù chän trùc thuéc. C¸c cöa hµng s¸ch vµ v¨n ho¸ phÈm cã
tr¸ch nhiÖm theo dâi chi tiÕt c«ng nî theo tõng kh¸ch hµng cã ký hîp ®ång mua
hµng t¹i cöa hµng
+ Tµi kho¶n 1318 "Ph¶i thu c¸c kh¸ch tr¶ sau kh¸c": Tµi kho¶n nµy dïng
®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n nî ph¶i thu vµ t×nh h×nh thanh to¸n c¸c kho¶n nî ph¶i
thu vÒ tiÒn b¸n hµng ho¸ cña c¸c kh¸ch hµng lín cña c«ng ty.
– Tµi kho¶n 632 "Gi¸ vèn hµng b¸n": Dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn hµng
b¸n, tµi kho¶n nµy chi tiÕt thµnh.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 33
+ Tµi kho¶n 6321 "Gi¸ vèn hµng ho¸" tµi kho¶n nµy ®îc chi tiÕt thµnh hai
tiÓu kho¶n.
* Tµi kho¶n 63211 "Gi¸ vèn s¸ch" tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña
s¸ch tiªu thô trong kú.
* Tµi kho¶n 63212 "Gi¸ vèn v¨n ho¸ phÈm" tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh trÞ gi¸
vèn cña v¨n ho¸ phÈm tiªu thô trong kú.
– C¸c tµi kho¶n kh¸c 1111, 1112, 1121, 1131
3. H¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ t¹i c«ng ty
a. H¹ch to¸n giai ®o¹n mua hµng
* §èi víi s¸ch
Khi cã nhu cÇu nhËp hµng, c¸c cöa hµng s¸ch vµ v¨n ho¸ phÈm trùc thuéc
lËp ®¬n xin hµng göi vÒ C«ng ty, hµng ho¸ sÏ ®îc vËn chuyÓn tíi tõng kho cña
c¸c cöa hµng. C¨n cø vµo ho¸ ®¬n GTGT c¸n bé nghiÖp vô cöa hµng tËp hîp ho¸
®¬n vµ lËp b¶ng kª ®Þnh kú theo quy ®Þnh nép vÒ C«ng ty, nh÷ng ho¸ ®¬n vµ
b¶ng kª nµy sÏ ®îc göi lªn cho C«ng ty cø 10 ngµy 1 lÇn. Nh©n viªn thèng kª ë
Phßng kinh doanh cã nhiÖm vô vµo sè liÖu sÏ tiÕn hµnh nhËp sè liÖu tõ c¸c
chøng tõ gèc nµy. nh÷ng chøng tõ gèclµ ho¸ ®¬n GTGT vµ c¸c b¶ng kª nµy theo
nh lý thuyÕt th× sÏ ®îc vµo NhËt ký chøng tõ hµng ngµy, nhng trªn thùc tÕ
cña C«ng ty do cã rÊt nhiÒu cöa hµng n»m r¶i r¸c trªn kh¾p ®Þa bµn H¶i Phßng
cho nªn khã mµ cã thÓ tËp hîp hÕt chøng tõ cña tÊt c¶ c¸c cöa hµng ®Ó vµo NhËt
ký chøng tõ thêng nhËt. C«ng ty ®· chän gi¶i ph¸p lµ cø 10 ngµy th× c¸c cöa
hµng nép chøng tõ gèc lªn cho phßng kÕ to¸n cña C«ng ty.
Ho¸ ®¬n GTGT lo¹i 3 liªn cã kÕt cÊu nh sau:
– Liªn 1: Lu l¹i
– Liªn 2: Giao cho kh¸ch hµng
– Liªn 3: Dïng ®Ó ghi doanh thu
Khi hµng vÒ ®Õn kho cña cöa hµng th× cöa hµng sÏ nhËn ®îc liªn 2 cña
ho¸ ®¬n GTGT.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 34
Ho¸ ®¬n (GTGT)
Liªn 2 (kh¸ch hµng)
Ngµy 20/8/2002
MÉu sè:01 GTKT –3LL
N0 004551
§¬n vÞ b¸n hµng: C«ng ty ph¸t hµnh s¸ch HP Chøng tõ sè:
§Þa chØ: 75 CÇu §Êt - Ng« QuyÒn - H¶i Phßng PTB:Di chuyÓn néi bé
§iÖn tho¹i:031.871640 Kho xuÊt:Kho C«ng ty
Sè TK: 058A-00044 NHCT H¶i Phßng
M· sè thuÕ: 0100010194-1
Hä vµ tªn ngêi mua hµng: Cöa hµng s¸ch vµ v¨n ho¸ phÈm tù chän Sè 1
§Þa chØ: 54 Hoµng V¨n Thô - Hång Bµng - H¶i Phßng
H×nh thøc thanh to¸n:
Tªn hµng ho¸ s¸ch
gi¸o khoa
(To¸n L5)
§VT
quyÓn
Sè lîng
500
§¬n gi¸
5000
Thµnh tiÒn
2.500.000
ThuÕ suÊt GTGT: 10% Céng tiÒn hµng 2.500.000
TiÒn thuÕ GTGT 250.000
Tæng céng tiÒn thanh to¸n 2.750.000
Sè tiÒn viÕt b»ng ch÷:
Hai triÖu b¶y tr¨m n¨m m¬i ngµn ®ång ch½n.
Ngêi mua hµng Ngêi lËp phiÕu Thñ kho KÕ to¸n Thñ trëng ®¬n vÞ
Do trong ngµy ë mét cöa hµng cã thÓ nhËp c¸c lo¹i hµng kh¸c nhau cho
nªn c¸c cöa hµng ph¶i lËp b¶ng kª tËp hîp hÕt ho¸ ®¬n GTGT cña hµng ho¸
nhËp vµo b¶ng kª nµy ®îc xem nh lµ chøng tõ gèc cïng víi c¸c ho¸ ®¬n
GTGT kÌm theo
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 35
B¶ng kª cña C«ng ty ®îc lËp theo mÉu riªng víi môc ®Ých gi¶m bít sè
lîng chøng tõ gèc lµ ho¸ ®¬n GTGT kÓ c¶ ®Çu vµo vµ ®Çu ra. Cuèi ngµy, nh©n
viªn cöa hµng sÏ tiÕn hµnh lËp b¶ng kª hµng ho¸ nhËp vµo kÌm theo sè ho¸ ®¬n
GTGT. Néi dung cña b¶ng kª tÝnh theo sè lîng hµng nhËp vµ thµnh tiÒn t¬ng
øng.
Khi ®· cã sè liÖu, nh©n viªn kÕ to¸n h¹ch to¸n
Nî TK 15611 "Hµng ho¸ s¸ch": 2.500.000
Nî TK 1331 "ThuÕ GTGT ®Çu vµo: 250.000
Cã TK 331 "Ph¶i tr¶ ngêi b¸n": 2.750.000
§Þnh kú cuèi th¸ng hoÆc cã thÓ lµ 15 ngµy kÕ to¸n tæng hîp toµn bé c¸c
chøng tõ kª nhËp ®· ®îc h¹ch to¸n vµ lu tr÷ ®Ó tÝnh ra tæng sè ph¸t sinh t¨ng
cña tµi kho¶n s¸ch. Cô thÓ trong th¸ng 8/2002 sè lîng nhËp s¸ch cña toµn C«ng
ty ®îc thÓ hiÖn ë b¶ng kª tæng hîp. B¶ng kª tæng nhËp ®îc lËp ®Ó theo dâi
lîng nhËp vµ sè tiÒn thùc tÕ, sè liÖu trong b¶ng kª táng hîp dïng ®Ó so s¸nh
®èi chiÕu víi sè chøng tõ nhËp ®· ®îc h¹ch to¸n. Môc ®Ých cña b¶ng kª tæng
nhËp nµy lµ ®Ó ®èi chiÕu nh»m tr¸nh c¸c chøng tõ nhËp ®Þnh kho¶n sai hoÆc
thiÕu
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 36
Tæng c«ng ty ph¸t hµnh s¸ch
C«ng ty ph¸t hµnh s¸ch H¶i Phßng
B¶ng kª tæng nhËp hµng ho¸
Tõ ngµy: 01/8/2002 §Õn ngµy 31/8/2002
Nguån hµng: Tæng c«ng ty s¸ch vµ c¸c Nhµ xuÊt b¶n
Nhãm hµng: S¸ch
Hµng ho¸: TÊt c¶
Lo¹i bao b× TÊt c¶
Kho hµng: TÊt c¶
Kh¸ch hµng: TÊt c¶
Hµng ho¸ §VT PhÇn h¹ch to¸n
Gi¸ vèn Sè lîng TiÒn vèn
SGK
Líp 1 Bé 70.000 1000 70.000.000
Líp 2 Bé 68.000 900 61.200.000
Líp 3 Bé 65.000 1200 78.000.000
Líp 4 Bé 62.000 1000 62.000.000
Líp 5 Bé 72.000 800 57.600.000
Líp 6 Bé 75.000 1000 75.000.000
Líp 7 Bé 67.000 800 53.600.000
Líp 8 Bé 63.000 900 56.700.000
Líp 9 Bé 65.000 1000 65.000.000
Líp 10 Bé 69.000 7000 48.300.000
Líp 11 Bé 70.000 7000 49.000.000
Líp12 Bé 68.000 7000 47.600.000
Tæng céng 11.600 724.000.000
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 37
Trong th¸ng 8/2002, tæng sè s¸ch ph¸t sinh ®· ®îc h¹ch to¸n
Nî TK 15611 "Hµng ho¸ s¸ch" 724.000.000
Cã TK 331 "Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n" 724.000.000
C¨n cø vµo sè liÖu trªn c¸c chøng tõ gèc lµ c¸c ho¸ ®¬n GTGT vµ c¸c b¶ng
kª kÌm theo cña s¸ch ®· ®îc h¹ch to¸n trong th¸ng 8/2002, kÕ to¸n lªn NhËt
ký chøng tõ tæng hîp cho tµi kho¶n s¸ch. Nã cã kÕt cÊu ghi Cã cho tµi kho¶n
ph¶i tr¶ ngêi b¸n hµng ®èi øng víi ghi Nî TK 15611, tËp hîp tÊt c¶ lîng hµng
ho¸ nhËp vµo ®· ®îc h¹ch to¸n. NhËt ký chøng tõ ®îc kÕ to¸n lËp vµo cuèi
th¸ng ®Ó tæng hîp sè tiÒn ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n cña lîng s¸ch nhËp vµo tõ c¸c
chøng tõ gèc ®· ®îc h¹ch to¸n.
Sè liÖu trªn NhËt ký chøng tõ nµy lµ c¨n cø vµ sÏ ®îc kÕ to¸n vµo sæ C¸i
tµi kho¶n 156 ë cuèi th¸ng.
Do ®Æc trng cña lo¹i hµng ho¸ lµ s¸ch nªn rÊt dÔ dµng trong kh©u kiÓm
nhËn. Thñ kho cã tr¸ch nhiÖm kiÓm nhËn ®ñ lîng hµng theo ho¸ ®¬n GTGT vµ
nhËp kho. Do vËy trong qu¸ tr×nh nhËp hµng kh«ng ph¸t sinh thõa thiÕu hµng
ho¸.
Ho¸ ®¬n (GTGT)
Liªn 2 (kh¸ch hµng)
Ngµy 20/8/2002
M· sè: 01GTKT-3LL
Ký hiÖu:PHS/2000
N0 004551
Tªn kh¸ch hµng: C«ng ty Ph¸t hµnh s¸ch HP M· KH:
§Þa chØ: 75 CÇu §Êt - Ng« QuyÒn - H¶i Phßng M· thuÕ:
Kho xuÊt: NXBGD M· xuÊt kho:
Tªn hµng ho¸ M· sè §VT Sè lîng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn
SGK líp 1 Bé 1000 70.000 700.000.000
Céng tiÒn hµng 700.000.000
ThuÕ GTGT (10%) 70.000.000
Tæng céng 770.000.000
Ngêi mua Thñ kho Ngêi lËp ho¸ ®¬n KÕ to¸n trëng Gi¸m ®èc
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 38
C¨n cø vµo ho¸ ®¬n GTGT, nh©n viªn sÏ thèng kª sè liÖu vµ h¹ch to¸n nh sau:
Nî TK 15611 "Hµng ho¸ s¸ch" 700.000.000
Nî TK 13311 "ThuÕ GTGT” 70.000.000
Cã TK 331 "Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n" 770.000.000
Sè liÖu thu thËpp ®îc sÏ ®îc h¹ch to¸n vµo NhËt ký chøng tõ, cuèi th¸ng
nh©n viªn kÕ to¸n lËp NhËt ký chøng tõ sè 5 tæng hîp cho c¸c lo¹i hµng ho¸.
NhËt ký nµy cã kÕt cÊu ghi cã cho tµi kho¶n ph¶i tr¶ ngêi b¸n ®èi øng vµ
ghi nî TK 15611. NhËt ký chøng tõ tËp hîp tÊt c¶ sè tiÒn ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n
cña lîng hµng ho¸ nhËp vµo trong th¸ng. Sè liÖu ghi vµo NhËt ký nµy c¨n cø
vµo c¸c chøng tõ gèc vµ b¶ng kª cña toµn C«ng ty ®· ®îc h¹ch to¸n.
C«ng ty ph¸t hµnh s¸ch H¶i Phßng
NhËt ký chøng tõ sè 5
Ghi cã tµi kho¶n 331
Tõ ngµy 01/8/2002 §Õn ngµy 31/8/2002
§¬n vÞ tÝnh: VN§
Trang 1
TK Cã
TK Nî Tæng sè TK 331
TK 15611 7.240.000 7.240.000
TK 15612 2.570.000 2.570.000
Tæng 9.810.000 9.810.000
Ngêi lËp KÕ to¸n trëng
Nh s¬ ®å ®· tr×nh bµy, tr×nh tù lu©n chuyÓn cña chøng tõ sÏ ®îc tiÕp tôc
qua sæ c¸i. TÊt c¶ sè liÖu trªn NhËt ký chøng tõ ®îc kÕ to¸n ®a vµo sæ C¸i tµi
kho¶n 156 vµo cuèi th¸ng.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 39
Cuèi quý, sè liÖu tõ NhËt ký chøng tõ sè 5 vµ sè liÖu tõ sæ c¸i tµi kho¶n 156
®· ®îc ®èi chiÕu víi sæ tæng hîp chi tiÕt (hµng th¸ng) lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n viªn
lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh.
Nh vËy giai ®o¹n mua hµng ®· kÕt thóc víi viÖc hµng ®· vÒ kho theo
nhiÒu ph¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nhau. Tuy nhiªn, hµng ho¸ ®îc nhËp vÒ
n»m trong kho mµ kh«ng ®îc ®a tíi tay ngêi tiªu dïng hay nãi c¸ch kh¸c lµ
tiªu thô th× hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh lu chuyÓn b»ng kh«ng, hµng ho¸ sÏ ø ®äng.
§iÒu nµy dÉn ®Õn vßng quay vèn chËm, doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng khã
kh¨n. Do ®ã giai ®o¹n tiªu thô hµng ho¸ quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh b¹i cña doanh
nghiÖp th¬ng m¹i.
b. H¹ch to¸n giai ®o¹n tiªu thô.
Do ®Æc ®iÓm vµ ph¹m vi kinh doanh cña c«ng ty chñ yÕu lµ b¸n hµng ho¸
cho nhu cÇu ®äc, häc, nghiªn cøu vµ sö dông cña tÊt c¶ c¸c häc sinh, gi¸o viªn
trêng häc, th viÖn, d©n c... v× vËy kh©u tiªu thô hµng ho¸ cã vai trß rÊt quan
träng vµ ®îc c«ng ty quan t©m ®Æc biÖt.
Còng nh phÇn lín c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i kh¸c, C«ng ty Ph¸t hµnh
s¸ch H¶i Phßng tæ chøc b¸n hµng theo 2 ph¬ng thøc chÝnh: B¸n bu«n, b¸n lÎ
Trong giai ®o¹n h¹ch to¸n nµy, ®Ó b¸m s¸t t×nh h×nh thùc tÕ cña c«ng ty, t«i
xin tr×nh bµy qu¸ tr×nh h¹ch to¸n theo tõng ph¬ng thøc tiªu thô kh¸c nhau.
* Theo ph¬ng thøc b¸n bu«n
Ph¬ng thøc nµy ®îc ¸p dông t¹i C«ng ty còng ®îc chia thµnh b¸n bu«n
t¹i cöa hµng vµ b¸n bu«n t¹i C«ng ty. B¸n bu«n t¹i cöa hµng chÝnh lµ h×nh thøc
b¸n qua kho. Cßn b¸n bu«n t¹i C«ng ty lµ b¸n bu«n vËn chuyÓn th¼ng nh lý
thuyÕt.
NÕu nh ®¬n vÞ mua hµng muèn mua theo h×nh thøc vËn chuyÓn qua kho
th× c«ng ty sÏ ký hîp ®ång theo h×nh thøc b¸n bu«n t¹i cöa hµng gÇn nhÊt víi
®¬n vÞ mua hµng. NÕu nh b¹n hµng muèn C«ng ty vËn chuyÓn th¼ng hµng cho
hä th× C«ng ty sÏ tiÕn hµnh ký kÕt hîp ®ång mua b¸n theo h×nh thøc b¸n bu«n
t¹i kho C«ng ty. C¶ hai trêng hîp trªn ®Òu ph¶i tho¶ m·n mét ®iÒu kiÖn lµ ®¬n
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 40
vÞ mua hµng ph¶i ®Æt hµng víi sè lîng lín nh ®· tr×nh bµy ë phÇn ph¬ng thøc
lu chuyÓn hµng ho¸.
Sù kh¸c biÖt cña hai h×nh thøc b¸n bu«n nµy lµ kh«ng lín, khi xuÊt hµng
b¸n bu«n t¹i C«ng ty th× kÕ to¸n sÏ h¹ch to¸n kho¶n ph¶i thu vµo tµi kho¶n 1314
"Ph¶i thu kh¸ch hµng tr¶ sau", ®èi víi b¸n bu«n t¹i cöa hµng th× kho¶n ph¶i thu
nµy l¹i ®îc h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 1311 "Ph¶i thu cña kh¸ch hµng trùc thuéc".
Nh vËy sù kh¸c biÖt nµy cho ta thÊy râ rµng kho xuÊt hµng ë ®©u. §©y chÝnh lµ
sù kh¸c biÖt gi÷a thùc tÕ vµ lý thuyÕt.
Trong phÇn tr×nh bµy nµy, t«i xin lÊy ®¹i diÖn lµ h×nh thøc b¸n bu«n t¹i cöa
hµng. Sau khi hai bªn ký kÕt hîp ®ång mua b¸n, ®¬n vÞ mua hµng sÏ ®Õn nhËn
hµng t¹i cöa hµng n¬i gÇn nhÊt vµ còng lµ n¬i m×nh ký hîp ®ång. Khi xuÊt hµng
ra khái kho cña cöa hµng, thñ kho sÏ viÕt ho¸ ®¬n GTGT xuÊt hµng cho lo¹i
hµng ho¸ ®îc xuÊt ®ång thêi lËp thÎ kho theo dâi hµng xuÊt ra.
C¨n cø vµo ho¸ ®¬n GTGT nµy, c¸n bé nghiÖp vô cña cöa hµng tËp hîp vµ
lËp b¶ng kª xuÊt ®Þnh kú nép vÒ C«ng ty.
Ho¸ ®¬n GTGT mµ thñ kho lËp cho xuÊt hµng cã kÕt cÊu nh ®· tr×nh bµy ë
phÇn nhËp hµng. Lóc ®ã, c¸c cöa hµng sÏ gi÷ l¹i liªn 1 vµ göi lªn C«ng ty liªn 3
cña ho¸ ®¬n cßn liªn 2 ®îc giao cho kh¸ch hµng. Còng nh giai ®o¹n mua hµng
ho¸ ®¬n xuÊt hµng lµ chøng tõ gèc trong qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn chõng tõ, cô thÓ
lµ liªn 3 cña ho¸ ®¬n.
Khi cã sè liÖu cña ho¸ ®¬n xuÊt b¸n bu«n t¹i cöa hµng tù chän sè 1 th«ng
qua nh÷ng lÇn cËp nhËt th«ng tin cña bé phËn thèng kª C«ng ty, kÕ to¸n viªn
c«ng ty sÏ h¹ch to¸n hai bót to¸n:
KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng ho¸
Nî TK 632 "Gi¸ vèn s¸ch”
Cã TK 15611 "Hµng ho¸ s¸ch"
Ghi nhËn doanh thu
Nî TK 1311 "Ph¶i thu cña cöa hµng trùc thuéc"
Cã TK 51111" Doanh thu b¸n bu«n s¸ch
Cã TK 33311 "ThuÕ GTGT ph¶i nép"
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 41
Sè liÖu nµy sÏ ®îc ghi tiÕp vµo NhËt ký chøng tõ sè 8A cña tµi kho¶n
s¸ch, vµo NhËt ký chøng tõ sè 8B cña tµi kho¶n doanh thu b¸n s¸ch. Cuèi th¸ng
kÕ to¸n viªn sÏ tËp hîp tÊt c¶ sè liÖu cña toµn c«ng ty ®Ó lªn sæ C¸i tµi kho¶n
156, Sæ c¸i tµi kho¶n 511, Sæ c¸i tµi kho¶n 632. PhÇn nµy sÏ ®îc tr×nh bµy sau
khi h¹ch to¸n xong c¸c h×nh thøc tiªu thô.
C«ng ty PHS H¶i Phßng
75 CÇu §Êt -Ng« QuyÒn -HP
M· sè thuÕ: 0100010194-1
Ho¸ ®¬n (GTGT)
Liªn 3 (Néi bé)
MÉu sè: 01GTKT-3LL
Ký hiÖu:PHS/2000
N0 004551
Ngµy 20/8/2002
Ph¬ng thøc xuÊt: B¸n bu«n
§¬n vÞ b¸n hµng: Cöa hµng sè 1
§Þa chØ: 54 Hoµng V¨n Thô - H¶i Phßng
Tªn kh¸ch hµng: Trêng TiÓu häc §inh Tiªn Hoµng
§Þa chØ: 60 §inh Tiªn Hoµng - H¶i Phßng
TT
1
Tªn hµng ho¸
SGK líp 3
§VT
Bé
Sè lîng
200
§¬n gi¸
66.000
Thµnh tiÒn
13.200.000
ThuÕ suÊt 10% Céng tiÒn hµng 13.200.000
TiÒn thuÕ GTGT 1.320.000
Tæng céng tiÒn thanh to¸n 14.520.000
Sè tiÒn viÕt b»ng ch÷: Mêi bèn triÖu n¨m tr¨m hai m¬i ngh×n ®ång ch½n
Ngêi mua hµng Ngêi lËp phiÕu KÕ to¸n Thñ trëng ®¬n vÞ
* Theo ph¬ng thøc b¸n lÎ trùc tiÕp
Trong ph¬ng thøc b¸n hµng ho¸ nµy, C«ng ty cho phÐp c¸c cöa hµng trùc
thuéc b¸n hµng theo 2 h×nh thøc. §ã lµ: B¸n lÎ thu tiÒn trùc tiÕp, b¸n lÎ thu tiÒn
sau.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 42
B¸n lÎ thu tiÒn trùc tiÕp lµ h×nh thøc chñ yÕu cña c¸c cöa hµng. §©y lµ h×nh
thøc chiÕm tû lÖ cao trong doanh thu. C¸c cöa hµng b¸n s¸ch vµ v¨n ho¸ phÈm
trùc tiÕp cho kh¸ch vµ thu tiÒn ngay t¹i quÇy.
B¸n lÎ thu tiÒn sau hay cßn gäi "CÊp phiÕu dÞch vô" lµ h×nh thøc ®¬n vÞ
mua hµng ký kÕt hîp ®ång víi C«ng ty mua hµng t¹i c¸c cöa hµng nhng sÏ tr¶
tiÒn sau. §¬n vÞ mua hµng sÏ ph¶i ®¨ng ký víi c«ng ty mÉu phiÕu dÞch vô mua
hµng vµ khi nhËn, hµng ë cöa hµng th× ngêi nhËn chØ cÇn ®a phiÕu ra lµ cã thÓ
lÊy hµng.
Khi h¹ch to¸n, c¶ 2 h×nh thøc b¸n lÎ trªn ®Òu ®îc h¹ch to¸n nh nhau. V×
ph¶i th«ng qua kho cña cöa hµng cho nªn kÕ to¸n sÏ h¹ch to¸n ph¶i thu theo tµi
kho¶n 1311 "Ph¶i thu cöa hµng trùc thuéc" Tuy nhiªn, do ®· nhËn tiÒn tríc cña
kh¸ch hµng cho nªn tríc ghi nhËn doanh thu th× kÕ to¸n ph¶i ghi nhËn sè tiÒn
mµ kh¸ch hµng ®· ®Æt tríc.
Hµng ngµy, t¹i c¸c cöa hµng, hµng ho¸ ®îc xuÊt b¸n trùc tiÕp cho c¸c
kh¸ch hµng. Cã kh¸ch hµng lÊy ho¸ ®¬n nhng cã kh¸ch hµng mua lÎ víi sè
lîng Ýt. V× vËy viÖc lËp ho¸ ®¬n cho kh¸ch mua lÎ sè lîng Ýt lµ rÊt khã kh¨n.
§èi víi kh¸ch hµng mua hµng theo h×nh thøc b¸n lÎ thu tiÒn sau th× cø 15 ngµy
cöa hµng viÕt ho¸ dd¬n mét lÇn cho ®¬n vÞ mua hµng.
Cuèi ngµy, c¨n cø sè lîng hµng xuÊt ra khái kho mµ kh¸ch hµng kh«ng
lÊy ho¸ ®¬n, c¸n bé nghiÖp vô cña cöa hµng lËp ho¸ ®¬n xuÊt hµng. Theo quy
®Þnh cña C«ng ty cöa hµng sÏ lËp b¶ng kª tËp hîp sè lîng b¸n ra kÌm c¸c ho¸
®¬n råi cø 10 ngµy nép lªn cho C«ng ty.
Hµng ngµy, c¸n bé Phßng kÕ to¸n ®i thu tiÒn t¹i c¸c cöa hµng. Khi nhËn
tiÒn kÕ to¸n sÏ viÕt phiÕu thu theo mÉu sau:
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 43
PhiÕu thu
C«ng ty ph¸t hµnh s¸ch H¶i Phßng: Sè 30 MÉu sè: 01 -TT
75 CÇu §Êt - Ng« QuyÒn - H¶i Phßng Ngµy 20/8/2002
Hä tªn ngêi nép tiÒn: TrÇn V¨n Phîng
§Þa chØ: CH Tù chän s¸ch & V¨n phßng phÈm sè 1
Lý do nép: TiÒn hµng
Sè tiÒn: 29.746.2000
ViÕt b»ng ch÷: Hai m¬i chÝn triÖu b¶y tr¨m bèn s¸u ngµn hai tr¨m ®ång
Ngµy 20 th¸ng 8 n¨m 2002
Thñ trëng ®¬n vÞ KÕ to¸n trëng Ngêi lËp phiÕu Ngêi nép thñ quü
Khi nh©n viªn thu tiÒn nép tiÒn vÒ C«ng ty, kÕ to¸n viªn c¨n cø vµo phiÕu
thu tiÒn ®Ó h¹ch to¸n
Nî TK 1111 "TiÒn mÆt ViÖt nam": 29.746.200
Cã TK 1311 "Ph¶i thu cöa hµng trùc thuéc": 29.746.200
Khi nhËn ®îc liªn 3 cña ho¸ ®¬n GTGT cïng víi b¶ng kª hµng ho¸ xuÊt
b¸n lÎ tõ c¸c cöa hµng göi lªn, nh©n viªn bé phËn thèng kª tiÕn hµnh nhËp sè
liÖu ®Ó c¸n bé Phßng kinh doanh kiÓm tra ®èi chiÕu víi lîng thùc xuÊt vµc hîp
®ång ®· ký kÕt, cßn nh©n viªn kÕ to¸n th× lÊy ®ã ®Ó h¹ch to¸n doanh thu vµ
lîng hµng xuÊt ra.
C¨n cø vµo ho¸ ®¬n hµng xuÊt b¸n, kÕ to¸n sÏ h¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n
vµ ghi nhËn doanh thu trÞ gi¸ vèn hµng b¸n.
Nî TK 63211 "Gi¸ vèn s¸ch": 25.953.700
Cã TK 15611 "Hµng ho¸ s¸ch": 25.953.700
Bót to¸n ghi nhËn doanh thu
Nî TK 1311 "Ph¶i thu cöa hµng trùc thuéc”: 29.746.200
Cã TK 5111 "Doanh thu b¸n lÎ s¸ch": 27.042.000
Cã TK 33311 "ThuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép": 2.704.200
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 44
C«ng ty PHS H¶i Phßng
75 CÇu §Êt - Ng« QuyÒn -HP Ho¸ ®¬n (GTGT)
Liªn 3 (Néi bé)
MÉu sè: 01GTKT-3LL
Ký hiÖu:PHS/2000
N0 004551
Ngµy 20/8/2002
Ph¬ng thøc xuÊt: B¸n lÎ trùc tiÕp
§¬n vÞ b¸n hµng: Cöa hµng Sè 1 Chøng tõ sè:
§Þa chØ: 54 Hoµng V¨n Thô - H¶i Phßng Nguån hµng:
Tªn kh¸ch hµng: B¸n lÎ M· sè thuÕ:
§Þa chØ:........................................................................................
TT Tªn hµng ho¸ §VT Sè lîng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn
1 SGK líp 1 Bé 20 71.700 1.434.000
2 SGK líp 2 Bé 9 68.500 616.500
3 SGK líp 3 Bé 15 67.500 1.012.500
4 SGK líp 4 Bé 25 64.500 1.612.500
5 SGK líp 5 Bé 40 74.000 2.960.000
6 SGK líp 6 Bé 30 77.000 2.310.000
7 SGK líp 7 Bé 20 69.000 1.380.000
8 SGK líp 8 Bé 15 65.400 981.000
9 SGK líp 9 Bé 25 67.300 1.682.500
10 SGK líp 10 Bé 17 72.800 1.237.600
11 SGK líp 11 Bé 23 73.700 1.695.100
12 SGK líp 12 Bé 26 70.400 1.830.400
13 C¸c lo¹i s¸ch kh¸c QuyÓn 40 3.470.800
14 V¨n ho¸ phÈm 8.901.920
ThuÕ suÊt GTGT 10% Céng tiÒn hµng 29.746.200
TiÒn thuÕ GTGT 2.974.620
Tæng céng tiÒn thanh to¸n 32.720.820
Sè tiÒn viÕt b»ng ch÷: Ba m¬i hai triÖu b¶y tr¨m hai m¬i ngµn t¸m tr¨m
hai m¬i ®ång
Ngêi mua hµng Ngêi lËp phiÕu KÕ to¸n Thñ trëng ®¬n vÞ
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 45
Trong th¸ng 8/2002 sè hµng s¸ch b¸n ra theo hai ph¬ng thøc kh¸c nhau
®· ®îc h¹ch to¸n.
Nî TK 6321 "Gi¸ vèn s¸ch" 719.895.050
Cã TK 15611 "Hµng ho¸ s¸ch” 719.895.050
Sè liÖu trªn ®· h¹ch to¸n ®a vµo NhËt ký chøng tõ 8A. NhËt ký chøng tõ
víi kÕt cÊu ghi cã tµi kho¶n s¸ch, ph¶n ¸nh lîng hµng s¸ch ®· xuÊt b¶n ®îc
h¹ch to¸n thµnh tiÒn. Sè liÖu trªn NhËt ký chøng tõ 8A ®îc tËp hîp tõ c¸c
chøng tõ gèc lµ ho¸ ®¬n GTGT vµ b¶ng kª xuÊt hµng ho¸ s¸ch ®· ®îc h¹ch
to¸n hµng ngµy. Cuèi th¸ng sau khi ®èi chiÕu víi b¶ng kª tæng xuÊt s¸ch ®îc
lËp nh b¶ng kª tæng hîp ë cuèi th¸ng), kÕ to¸n viªn lËp NhËt ký chøng tõ 8A
cho toµn bé hµng ho¸ lµ s¸ch cña C«ng ty xuÊt ra trong th¸ng.
C«ng ty phs H¶i Phßng
NhËt ký chøng tõ sè 8a
Ghi Cã tµi kho¶n 15611
Tõ ngµy 01/8/2002 §Õn ngµy 31/8/2002
Trang 1 §¬n vÞ tÝnh: VN§
TK cã
TK nî
Tæng sè TK 15611
TK63211 719.895.050 719.895.050
TK641 8.010.770 8.010.770
Tæng céng 727.905.820 727.905.820
Ngêi lËp KÕ to¸n trëng
T¬ng tù nh vËy, hµng ho¸ lµ v¨n ho¸ phÈm còng ®îc h¹ch to¸n nh trªn
thay vµo ®ã lµ c¸c tµi kho¶n t¬ng øng ®· tr×nh baú. Cuèi th¸ng cã sè liÖu tõ c¸c
ho¸ ®¬n GTGT vµ b¶ng kª hµng ho¸ ®· ®îc h¹ch to¸n sÏ ®îc kÕ to¸n viªn lËp
lªn NhËt ký chøng tõ sè 8B tæng hîp cho hµng ho¸ lµ v¨n ho¸ phÈm. NhËt ký
chøng tõ sè 8B cã kÕt cÊu t¬ng tù NhËt ký chøng tõ sè 8A lµ ghi Cã cho tµi
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 46
kho¶n v¨n ho¸ phÈm. Nã dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè tiÒn hµng ®· xuÊt ra cña mÆt hµng
nãi trªn. Sè liÖu trong NhËt ký chøng tõ sè 8B nµy ®îc tËp hîp tõ c¸c chøng tõ
gèc ®· ®îc h¹ch to¸n hµng ngµy
C«ng ty phs H¶i Phßng
NhËt ký chøng tõ sè 8B
Ghi Cã tµi kho¶n 15612
Tõ ngµy 01/8/2002 §Õn ngµy 31/8/2002
§¬n vÞ tÝnh: VN§
TK cã
TK nî Tæng sè TK 15611
TK63212 156.796.587 156.796.587
TK641 279.120 279.120
Tæng céng 157.075.708 157.075.708
Ngêi lËp KÕ to¸n trëng
Cuèi th¸ng c¨n cø vµo NhËt ký chøng tõ sè 5, sè 8A, sè 8B kÕ to¸n lËp sæ
C¸i tµi kho¶n 156. C¸c tµi kho¶n 156 ph¶n ¸nh to¸n bé sè ph¸t sinh t¨ng vµ
gi¶m cña tÊt c¶ c¸c mÆt hµng cña toµn C«ng ty. Sè liÖu ph¸t sinh cã cña sæ C¸i
tµi kho¶n 156 ®îc lÊy tõ c¸c phÇn cña NhËt ký chøng tõ sè 8A, NhËt ký chøng
tõ sè 8B. PhÇn ph¸t sinh Nî cña sæ C¸i tµi kho¶n n¶y ®îc lÊy tõ phÇn Cã cña
NhËt ký chøng tõ sè 5 ®èi øng víi phÇn ghi Nî TK 15611, 15612. Nh÷ng sè liÖu
trªn sæ C¸i tµi kho¶n 156 sau khi ®îc lËp vµo cuèi th¸ng sÏ dïng lµm c¬ së lªn
b¸o c¸o tµi chÝnh cuèi quý vµ cuèi n¨m.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 47
C«ng ty phs H¶i Phßng
Sæ c¸i tµi kho¶n
156: Hµng ho¸ tån kho
Tõ ngµy 01/8/2002 §Õn ngµy 31/8/2002
Nî: Cã:
§Çu kú: 157.067.525
Ph¸t sinh Ph¸t sinh nî Ph¸t sinh cã Tµi kho¶n ®èi øng
981.000.000 331
876.691.637 632
8.289.890 641
Tæng ph¸t sinh 981.000.000 884.981.527
Cuèi kú 253.085.998
Ngêi lËp KÕ to¸n trëng
C¨n cø vµo sè liÖu trªn NhËt ký chøng tõ sè 8A, sè 8B cuèi th¸ng kÕ to¸n
lËp sæ C¸i tµi kho¶n gi¸ bèn hµng b¸n 632. Sæ c¸i tµi kho¶n 632 ®îc lËp theo
kÕt cÊu ghi Nî vµ ghi Cã. Nã tËp hîp tÊt c¶ nh÷ng sè liÖu cña gi¸ vèn hµng b¸n
ra ®· ®îc h¹ch to¸n vµ lu l¹i (xem sè liÖu trang 42, 43). Sæ C¸i tµi kho¶n 632
ph¶n ¸nh sè tiÒn vèn cña hµng ho¸ b¸n t¬ng øng, víi lîng hµng xuÊt ra. PhÇn
ghi Nî cña tµi kho¶n 632 c¨n cø vµo phÇn Cã cña NhËt ký chøng tõ sè 8A vµ
NhËt ký chøng tõ sè 8B ®èi øng víi ghi Nî TK 63211, 63212 phÇn ghi Cã cña
sæ C¸i nµy chÝnh lµ phÇn kÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh
doanh. Tuy nhiªn ®iÒu nµy chØ ®îc tiÕn hµnh ë cuèi quý mµ th«i, sè liÖu trªn sæ
C¸i tµi kho¶n 632 cña mçi th¸ng sÏ ®îc luü kÕ tõ ®Çu quý cho ®Õn cuèi quý ®Ó
kÕ to¸n viªn c¨n cø vµo ®ã mµ lªn chØ tiªu gi¸ vèn hµng b¸n trong b¸o c¸o kÕt
qu¶ kinh doanh cña tõng quý mét.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 48
C«ng ty phs H¶i Phßng
Sæ c¸i tµi kho¶n
632 Gi¸ vèn hµng b¸n
Tõ ngµy 01/8/2002 §Õn ngµy 31/8/2002
Nî: Cã:
§Çu kú: 702.498.713
Ph¸t sinh Ph¸t sinh nî Ph¸t sinh cã Tµi kho¶n ®èi øng
719.895.050 15611
156.796.587 15612
Tæng ph¸t sinh 876.691.637
Cuèi kú 1.579.190.350
Ngêi lËp KÕ to¸n trëng
§ång thêi víi viÖc h¹ch to¸n gi¸ vèn hµng b¸n, kÕ to¸n h¹ch to¸n doanh thu
cña hµng ho¸ ®îc b¸n ra t¬ng øng víi lîng hµng cã gi¸ vèn ®· ®îc h¹ch
to¸n trong th¸ng 8/2002, doanh thu cña mÆt hµng s¸ch ®· ®îc thanh to¸n nh
sau:
Nî TK 1311 "Ph¶i thu cña cöa hµng trùc thuéc": 685.244.930
Nî TK 1314 "Ph¶i thu kh¸ch hµng tr¶ sau kh¸c”: 321.070.520
Cã TK 511 "Doanh thu b¸n s¸ch": 1.006.315.450
C¨n cø vµo sè tiÒn ghi trªn ho¸ ®¬n GTGT ®· ®îc h¹ch to¸n trong phÇn
doanh thu ë trªn, cuèi th¸ng kÕ to¸n viªn lËp NhËt ký chøng tõ cho tµi kho¶n
doanh thu hµng ho¸ s¸ch. NhËt ký chøng tõ nµy mang sè hiÖu: NhËt ký chøng tõ
sè 8C. Nã cã kÕt cÊu ghi Cã tµi kho¶n tµi kho¶n doanh thu s¸ch, ph¶n ¸nh toµn
bé doanh thu cña hµng ho¸ s¸ch b¸n ra trong toµn C«ng ty. NhËt ký chøng tõ sè
8C tæng hîp tÊt c¶ sè liÖu cña c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh cã doanh thu mµ
®· ®îc h¹ch to¸n vµ ghi vµo sæ s¸ch. Sè liÖu cña NhËt ký chøng tõ sè 8C lµ c¬
së ®Ó kÕ to¸n ghi vµo sæ C¸i tµi kho¶n 511.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 49
C«ng ty phs H¶i Phßng
NhËt ký chøng tõ sè 8c
Ghi Cã tµi kho¶n 511111, 511112
Tõ ngµy 01/8/2002 §Õn ngµy 31/8/2002
§¬n vÞ tÝnh: VN§
TK cã
TK nî Tæng sè 511111 511112
TK1311 685.244.930 97.865.720 587.388.210
TK1314 321.070.520 8.742.650 312.327.870
Tæng céng 1.006.315.450 106.599.370 999.716.080
Ngêi lËp KÕ to¸n trëng
Vµo cuèi th¸ng, cô thÓ trong vÝ dô nµy lµ ngµy 31/8/2002 kÕ to¸n tiÕn hµnh
lËp sæ C¸i tµi kho¶n doanh thu b¸n hµng ho¸. Sæ C¸i tµi kho¶n 511 ph¶n ¸nh
toµn bé doanh thu cña hµng ho¸ b¸n ra trong th¸ng t¬ng øng víi lîng hµng
xuÊt ra. Sæ C¸i tµi kho¶n 511 cã kÕt cÊu ghi Nî vµ ghi Cã cho toµn bé nghiÖp vô
kinh tÕ ph¸t sinh cã doanh thu trong th¸ng. C¨n cø ®Ó ghi vµo sæ C¸i lµ sè liÖu
trªn NhËt ký chøng tõ sè 8C vµ NhËt ký chøng tõ sè 8D, NhËt ký chøng tõ sè 8D
lµ NhËt ký chøng tõ dïng ®Ó ph¶n ¸nh cho tµi kho¶n v¨n ho¸ phÈm nã cã kÕt cÊu
vµ c¸ch ghi gièng víi NhËt ký chøng tõ sè 8C. Sè liÖu ®Ó ghi Cã cña sæ C¸i tµi
kho¶n 511 c¨n cø vµo phÇn Cã cña NhËt ký chøng tõ sè 8C, NhËt ký chøng tõ sè
8D. Cßn phÇn ghi Nî cña sæ c¸i tµi kho¶n 511 chÝnh lµ kÕt chuyÓn vÒ tµi kho¶n
911 cho nªn nã chØ ®îc ghi khi cuèi quý kÕ to¸n tiÕn hµnh x¸c ®Þnh kÕt qu¶
ho¹t ®éng kinh doanh
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 50
C«ng ty phs H¶i Phßng
Sæ c¸i tµi kho¶n
511 Doanh thu b¸n hµng
Tõ ngµy 01/8/2002 §Õn ngµy 31/8/2002
Nî: Cã:
§Çu kú: 932.510.370
Ph¸t sinh Ph¸t sinh nî Ph¸t sinh cã Tµi kho¶n ®èi øng
685.244.930 1311
321.070.520 1314
Tæng ph¸t sinh 1.006.315.450
Cuèi kú 1.938.825.820
Ngêi lËp KÕ to¸n trëng
Sè liÖu trªn sæ c¸i tµi kho¶n 511 th¸ng 8 nµy sÏ ®îc kÕ to¸n viªn luü kÕ
víi sè liÖu trªn sæ C¸i tµi kho¶n 511 th¸ng 9 vµ th¸ng 7 ®Ó lªn chØ tiªu doanh thu
b¸n hµng trong b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh vµo cuèi quý.Sè liÖu trªn sæ c¸i tµi
kho¶n 511 cña mçi quý sÏ ®îc tæng hîp l¹i ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu cña c¶ n¨m.
Tõ ®ã kÕ to¸n lËp chØ tiªu tæng doanh thu vµ doanh thu thuÇn trªn b¸o c¸o kÕt
qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c¶ n¨m.
Cuèi quý, phßng kÕ to¸n tiÕn hµnh lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh.Sè liÖu ®Ó lªn
c¸c b¸o c¸o ®ã lµ tõ nh÷ng NhËt ký chøng tõ, b¶ng kª chøng tõ vµ sæ C¸i ®ång
thêi kÕ to¸n ph¶i ®èi chiÕu sæ C¸i víi sæ tæng hîp chi tiÕt råi míi lªn c¸c b¸o
c¸o tµi chÝnh.
Nh trong vÝ dô cña bµi viÕt, c¨n cø vµo NhËt ký chøng tõ sè 5, sè 8A, sè
8B, sè 8C, sè 8D cña th¸ng 7, th¸ng 8, th¸ng 9, cïng víi sè liÖu cña sæ c¸i c¸c
tµi kho¶n 156, tµi kho¶n 632 tµi kho¶n 511 ®· ®îc ®èi chiÕu víi sæ tæng hîp
chi tiÕt kÕ to¸n lªn chØ tiªu hµng ho¸ trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n , chØ tiªu gi¸ vèn
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 51
hµng b¸n vµ doanh thu b¸n hµng trªn b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh vµ c¸c sæ C¸i,
NhËt ký chøng tõ tµi kho¶n kh¸c kÕ to¸n lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¸o c¸o kÕt
qu¶ kinh doanh.
Nh vËy, t«i ®· tr×nh bµy phÇn thùc tr¹ng h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸
t¹i C«ng ty PHS H¶i Phßng. MÆc dï kh«ng thùc sù ®Çy ®ñ nh lý thuyÕt nhng
chóng ta còng ®· thÊy râ qu¸ tr×nh lu chuyÓn hµng ho¸ tõ nhËp vµo cho ®Õn
xuÊt ra. C«ng t¸c h¹ch to¸n vµ qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn chøng tõ ®îc m« t¶ chÝnh
x¸c. Tuy nhiªn, môc ®Ých cña bµi chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña t«i kh«ng dõng l¹i ë
gãc ®é m« t¶ mµ ngay tiªu ®Ò cña ®Ò bµi chØ ra lµ hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n
lu chuyÓn hµng ho¸.Muèn hoµn thiÖn mét vÊn ®Ò g× th× chóng ta ph¶i biÕt ®îc
nhîc ®iÓm vµ u ®iÓm cña vÊn ®Ò ®ã,sau khi ®¸nh gi¸ c¸i ®îc vµ cha ®îc
c¨n cø vµo ®ã ®Ó ®a ra kiÕn nghÞ gi¶i ph¸p. Tríc khi ®¸nh gi¸ vµ nªu kiÕn
nghÞ cho c«ng t¸c h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸, t«i xin tr×nh bµy vÒ ®¸nh gi¸
kh¸i qu¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng cña c«ng ty, tÊt c¶ néi dung nµy sÏ ®îc tr×nh bµy
ngay sau ®©y ë phÇn cuèi cïng cña bµi viÕt.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 52
phÇn iii: Hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n lu
chuyÓn hµng ho¸ t¹i c«ng ty phs H¶i Phßng
I. NhËn xÐt vÒ ho¹t ®éng kinh doanh, c«ng t¸c h¹ch to¸n
lu chuyÓn hµng ho¸ t¹i c«ng ty phs H¶i phßng
1. NhËn xÐt chung vÒ ho¹t ®éng kinh doanh
Ra ®êi trong nÒn kinh tÕ tËp trung, hiÖn nay ®ang tõng bíc ®æi míi c¸ch
thøc ho¹t ®éng ®Ó phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng, C«ng ty PHS H¶i Phßng
®· cã nh÷ng bíc tiÕn ®¸ng kÓ trong kinh doanh c¸c mÆt hµng s¸ch vµ v¨n ho¸
phÈm mÆc dï ph¶i chÞu nh÷ng ¶nh hëng kh«ng nhá cña c¬ chÕ qu¶n lý tËp
trung quan liªu bao cÊp. Tuy nhiªn C«ng ty ®· tiÕp cËn víi nh÷ng quy luËt míi
cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ vËn dông chóng mét c¸ch linh ho¹t vµo qu¶n lý tæ
chøc ®iÒu hµnh C«ng ty. Lµ doanh nghiÖp ho¹t ®éng ®éc lËp nªn ®©y cïng cã
thÓ coi lµ mét thuËn lîi lín cña C«ng ty. MÆt dï vËy nhng thÞ trêng s¸ch vµ
v¨n ho¸ phÈm hiÖn nay cã sù tham gia cña rÊt nhiÒu ®¬n vÞ thuéc Së gi¸o dôc.
C«ng ty s¸ch vµ thiÕt bÞ trêng häc, c¸c nhµ s¸ch t nh©n... ®ang ra søc th©m
nhËp vµo thÞ trêng.
MÆc dï vËy víi ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn yªu nghÒ, cã tr×nh ®é n¨ng
lùc v÷ng vµng cïng víi sù gióp ®ì cña Tæng c«ng ty PHS, C«ng ty Ph¸t hµnh
s¸ch H¶i Phßng ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh qu¶. Môc tiªu cña doanh nghiÖp kinh
doanh th¬ng m¹i lµ lîi nhuËn th× doanh nghiÖp lu«n hoµn thµnh. Tõ khi ra ®êi,
doanh thu ®¹t ®îc cña C«ng ty n¨m sau cao h¬n n¨m tríc. Bëi v× C«ng ty ®·
vËn dông chÝnh s¸ch gi¸ c¶ mét c¸ch linh ho¹t cho tõng ®èi tîng. ChÝnh ®iÒu
®ã lµm cho s¶n lîng tiªu thô cña c«ng ty lu«n ë møc æn ®Þnh, kÕt qu¶ ho¹t
®éng kinh doanh trong 2 n¨m gÇn ®©y sÏ cho chóng ta thÊy râ ®iÒu ®ã. Nh×n vµo
b¶ng b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty, chóng ta thÊy doanh
thu cña c¶ 2 n¨m ®Òu ®¹t ë møc kh¸ vµ n¨m 2002 cao h¬n n¨m 2001, lîi nhuËn
n¨m 2002 l¹i thÊp h¬n 2001.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 53
B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh
§VT: TriÖu ®ång
STT ChØ tiªu Thùc hiÖn 2001 Thùc hiÖn 2002
1 Tæng doanh thu 18.653,00 20.347,00
2 Doanh thu thuÇn 18.653,00 20.347,00
3 Gi¸ vèn hµng b¸n 15.829,00 17.824,00
4 Lîi nhuËn gép 2.824,00 2.523,00
5 Chi phÝ b¸n hµng 117,00 126,00
6 Lîi nhuËn tõ H§KD 2.707,00 2.397,00
7 Tæng lîi nhuËn tríc thuÕ 2.707,00 2.397,00
8 Lîi nhuËn sau thuÕ 1.840,76 1.629,96
§iÒu nµy do nhiÒu nguyªn nh©n g©y ra trong ®ã ngay trªn b¶ng b¸o c¸o kÕt
qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh chØ ra lµ do gi¸ vèn hµng b¸n t¨ng cao h¬n. Bªn c¹nh
chi phÝ b¸n hµng cña n¨m 2002 cao h¬n n¨m 2001 mét møc kh«ng ph¶i lµ nhá.
Nh vËy C«ng ty ®· qu¶n lý cha tèt c«ng t¸c b¸n hµng lµm ph¸t sinh nhiÒu chi
phÝ b¸n hµng ngoµi dù kiÕn, ë ®©y còng cÇn nãi thªm r»ng C«ng ty ®îc sù cho
phÐp cña Bé Tµi chÝnh ®· h¹ch to¸n gép c¸c kho¶n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
vµo tµi kho¶n chi phÝ b¸n hµng, cho nªn chóng ta míi thÊy chi phÝ b¸n hµng ë
C«ng ty lín ®Õn vËy. Chi phÝ b¸n hµng ë cöa hµng ®îc kho¸n cho tõng cöa
hµng cho nªn cã thÓ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng l·ng phÝ. Do vËy t×nh h×nh qu¶n lý doanh
nghiÖp ph¶i chÆt chÏ h¬n ®Ó cã thÓ h¹ ®îc chi phÝ qu¶n lý vµ chi phÝ b¸n hµng
ë c¸c cöa hµng trùc thuéc.
Cïng víi chÝnh s¸ch gi¸ c¶, C«ng ty ®· vµ ®ang më réng thÞ trêng tiªu
thô. C«ng ty tiÕn hµnh ký kÕt nhiÒu hîp ®ång b¸n bu«n h¬n, kh«ng chØ giíi h¹n
trong ph¹m vi néi thµnh mµ cßn më réng quy m« ra c¸c huyÖn nhiÒu cöa hµng
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 54
h¬n n÷a. Tuy nhiªn do sù ph©n chia thÞ trêng cña Tæng c«ng ty PHS th«ng qua
c¸c C«ng ty PHS khu vùc cho nªn viÖc më réng thÞ trêng ra c¸c tØnh lµ khã
thùc thi. VÒ h×nh thøc b¸n ®¹i lý, C«ng ty cha thùc hiÖn do vËy trong thêi gian
tíi cÇn nhanh chãng triÓn khai ®Ó ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu cña d©n c. C«ng t¸c
b¸n lÎ hµng ho¸ ®îc tæ chøc hîp lý vµ ngµy cµng n©ng cao ý thøc phôc vô
kh¸ch hµng, ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt khang trang, s¹ch ®Ñp, tho¸ng m¸t cïng víi
®éi ngò nh©n viªn b¸n hµng nhiÖt t×nh ®· ®em l¹i cho c«g ty kh«ng nh÷ng doanh
thu cao mµ cßn cã c¶ uy tÝn ®iÒu rÊt cÇn cho mäi doanh nghiÖp trong thêi kú
kinh tÕ thÞ trêng.
C«ng ty ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nh trªn kh«ng chØ cña riªng mét bé phËn
phßng ban nµo mµ lµ sù ®oµn kÕt thèng nhÊt, nç lùc hÕt m×nh cña tÊt c¶ c¸n bé
c«ng nh©n viªn, trong ®ã cã sù ®ãng gãp cña Phßng kÕ to¸n víi c«ng t¸c tµi
chÝnh kÕ to¸n. Phßng kÕ to¸n ®· hoµn thµnh nhiÖm vô cña mét phßng chøc n¨ng:
ph¶n ¸nh, cung cÊp, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c th«ng tin vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh vµ kÕ to¸n
cña C«ng ty cho l·nh ®¹o ®Ó ra quyÕt s¸ch ®óng ®¾n. §ång thêi C«ng ty ®· cè
g¾ng vµ tiÕn bé trong viÖc ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh
doanh vµ yªu cÇu qu¶n lý. Tuy vËy, C«ng ty cÇn tiÕn hµnh c¶i c¸ch c«ng t¸c
qu¶n lý b»ng c¸ch øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo qu¸ tr×nh lµm viÖc nh»m
phï hîp víi chñ tr¬ng cña §¶ng vµ Nhµ níc vµ tiÕn hµnh héi nhËp kinh tÕ víi
thÕ giíi.
2. §¸nh gi¸ c«ng t¸c h¹ch to¸n
Víi quy m« kinh doanh cña m×nh, c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh diÔn ra hµng
ngµy t¹i C«ng ty PHS H¶i Phßng rÊt nhiÒu nªn h×nh thøc kÕ to¸n phï hîp nhÊt
®îc lùa chän lµ h×nh thøc sæ NhËt ký chøng tõ. Trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i
C«ng ty còng nh bµi viÕt tr×nh bµy, h×nh thøc nµy ®· chøng tá nh÷ng u ®iÓm
cña nã. C«ng ty sö dông c¸c b¶ng kª tËp hîp ho¸ ®¬n GTGT lµ hoµn toµn thÝch
hîp. Nã gióp cho nh©n viªn thèng kª nhËp sè liÖu tõ c¸c chøng tõ dÔ dµng vµ
kh«ng tèn nhiÒu thêi gian. Ngoµi ra chøng tõ nhËp, xuÊt ®îc ph©n ®Þnh râ rµng
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 55
theo tõng ph¬ng thøc b¸n hµng ®· gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn tiÖn cho c«ng
t¸c kÕ to¸n lu chuyÓn hµng ho¸.
HÖ thèng tµi kho¶n cña C«ng ty tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c vµ phï hîp víi chÕ
®é kÕ to¸n hiÖn hµnh cña Bé Tµi chÝnh. §îc phÐp cña Bé Tµi chÝnh c¸c tµi
kho¶n sö dông t¹i C«ng ty chi tiÕt ®Õn cÊp 4. Nh÷ng tiÓu kho¶n nµy ®· cô thÓ
ho¸ ®îc néi dung cña tõng nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. §iÒu ®ã phï hîp víi
c«ng viÖc h¹ch to¸n lu chuyÓn sè lîng lín vµ nhiÒu lo¹i hµng ho¸.
VÒ néi dung h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸, tuy cha ph¶i thËt hoµn h¶o
nhng nh×n chung C«ng ty ®· cã qu¸ tr×nh h¹ch to¸n phï hîp.
C«ng t¸c h¹ch to¸n ®i liÒn víi qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn chøng tõ sæ s¸ch.
C«ng ty tæ chøc lu©n chuyÓn chøng tõ kh«ng hoµn toµn gièng nh lÝ thuyÕt tr×nh
bµy nhng l¹i phï hîp víi yªu cÇu c«ng viÖc. C¸c chøng tõ sæ s¸ch kÕ to¸n ®îc
lu©n chuyÓn râ rµng, ®óng kú tiÖn lîi cho c«ng t¸c kÕ to¸n vµ kiÓm tra. Bªn c¹nh
nh÷ng u ®iÓm, c«ng t¸c h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ t¹i c«ng ty theo t«i cßn
nh÷ng tån t¹i cÇn kh¾c phôc ®Ó qóa tr×nh h¹ch to¸n tèt h¬n.
Do c«ng ty cã hÖ thèng b¸n hµng réng kh¾p trªn ®Þa bµn H¶i Phßng, nªn
viÖc tËp hîp chøng tõ gèc ®Ó vµo NhËt ký chøng tõ hµng ngµy gÆp rÊt nhiÒu khã
kh¨n . C¸c chøng tõ gèc sÏ ®îc tËp hîp t¹i tõng cöa hµng råi cø 10 ngµy nép
lªn cho C«ng ty. ChÝnh thêi gian kÐo dµi gi÷a nhng lÇn nép chøng tõ ®· lµm
cho c«ng t¸c kÕ to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ kh«ng thÓ cËp nhËt hµng ngµy nh
trong lý thuyÕt. ViÖc vµo c¸c NhËt ký chøng tõ ph¶i lµm tõng 10 ngµy mét, nh
thÕ kÕ to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ ph¶n ¸nh kh«ng thËt kÞp thêi víi nhÞp ®é xuÊt
hµng ho¸ cña c¸c cöa hµng trùc thuéc.
Trong hÖ thèng tµi kho¶n ®îc ¸p dông t¹i c«ng ty, mÆc dï c¸c tµi kho¶n
chi tiÕt cÊp 4 nhng vÉn cßn mét sè tµi kho¶n cha thËt cô thÓ ho¸. Qu¸ tr×nh
h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ c«ng ty lµ tæng hîp cña nhiÒu sè liÖu tõ c¸c
ph¬ng thøc b¸n hµng kh¸c nhau, trong ®ã cã c¶ h×nh thøc thanh to¸n ngay vµ
thanh to¸n sau. C¶ hai h×nh thøc trªn ®Òu ®îc h¹ch to¸n ë TK 131, nh t«i d·
tr×nh bµy ë phÇn thùc tr¹ng. §iÒu nµy gióp cho c«ng t¸c kÕ to¸n ®¬n gi¶n h¬n
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 56
nhng l¹i thiÕu s¸t thùc víi tõng cöa hµng vµ b¹n hµng. Tµi kho¶n c«ng nî nµy
kh«ng ®îc chi tiÕt cho tõng cña hµng hay tng b¹n hµng mµ chØ ph©n theo
kh¸ch hµng tr¶ sau vµ cña hµng trùc thuéc. §iÒu nµy g©y khã kh¨n cho kÕ to¸n
c«ng nî khi xö lý l¬ng b¹n hµng vµ c¸c cöa hµng trùc thuéc qu¸ nhiÒu. Bªn
c¹nh ®ã viÖc ®èi chiÕu cña hµng ho¸ xuÊt b¸n vµ sè nî ph¶i thu còng kh«ng dÔ
dµng.
Lîng chøng tõ cña C«ng ty trong mét th¸ng rÊt nhiÒu nªn c«ng t¸c lu tr÷
chøng tõ ®ßi hái mét sè thêi gian nhÊt ®Þnh. C¸c chøng tõ gèc nµy in ra theo
mÉu cña Tæng C«ng ty PHS ®îc sù cho phÐp cña Bé Tµi chÝnh. Ngoµi ra, sæ
s¸ch kÕ to¸n cña C«ng ty ®îc ®¸nh sè hiÖu, ghi ®Ò riªng, kh¸c víi lý thuyÕt vµ
hÖ thèng chuÈn mùc kÕ to¸n hiÖn hµnh. Tuy nhiªn sù kh¸c biÖt kh«ng lín l¾m.
§iÒu nµy kh«ng ¶nh hëng tíi c«ng t¸c h¹ch to¸n nhng do kh«ng thèng nhÊt
hoµn toµn víi hÖ thèng chung nªn cã thÓ C«ng ty sÏ gÆp khã kh¨n khi tiÕn hµnh
kiÓm tra, kiÓm to¸n khi cã sù tham gia cña ngêi ngoµi ngµnh.
Nh÷ng nhîc ®iÓm t«i võa nªu kh«ng nh»m môc ®Ých nµo kh¸c lµ gãp
phÇn hoµn thiÖn h¬n c«ng t¸c h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ t¹i c«ng ty PHS
H¶i Phßng ®Ó C«ng ty ho¹t ®éng tèt h¬n, hiÖu qu¶ h¬n.
ii. mét sè kiÕn nghÞ hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch lu chuyÓn
hµng ho¸ t¹i C«ng ty PHS H¶i Phßng.
1. Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn
C«ng ty PHS H¶i Phßng lµ mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng
m¹i cho nªn ho¹t ®éng lu chuyÓn hµng ho¸ gi÷ vai trß quan träng quyÕt ®Þnh
mäi ho¹t ®éng cña C«ng ty. Bªn c¹nh nhiÖm vô chÝnh trÞ ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu,
nhiÖm vô cuèi cïng vÉn lµ lµm thÕ nµo ®Ó C«ng ty lu«n cã l·i vµ l·i cao. H¬n
n÷a trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¹nh tranh gay g¾n nh hiÖn nay, viÖc tån t¹i
®øng v÷ng cña mét doanh nghiÖp ®i liÒn víi tÝnh hiÖu qu¶ trong kinh doanh.
Muèn kh«ng bÞ ®µo th¶i ra khái vßng quay ®ã th× chØ cã c¸ch duy nhÊt lµ lu«n tù
®æi míi,hoµn thiÖn. Cô thÓ ë c«ng ty lµ hoµn thiÖn lu chuyÓn hµng ho¸.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 57
Do ph¸t triÓn cña KHKT nªn qu¸ tr×nh thu thËp xö lý th«ng tin vµ b¸o c¸o
sè liÖu ngµy cµng nhanh gän. Nhng sù bïng næ th«ng tin g©y ra nh÷ng th«ng
tin nhiÒu lo¹i v× vËy chän läc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt phôc vô cho c«ng t¸c ra
quyÕt ®Þnh cña l·nh ®¹o lµ v« cïng quan träng. Mét trong nh÷ng c«ng cô cung
cÊp, th«ng tin ®Ó l·nh ®¹o qu¶n lý chÆt chÏ h¬n, quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c h¬n lµ kÕ
to¸n, bé phËn kÕ to¸n cung cÊp th«ng tin tµi chÝnh tham mu l·nh ®¹o vÒ tµi
chÝnh cña C«ng ty, ngoµi ra c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh mµ bé phËn nµy lËp ®Çy ®ñ,
chÝnh x¸c lµ nguån th«ng tin h÷u Ých cho c¸c b¹n hµng, ®èi t¸c kinh doanh cña
C«ng ty.
Tõ nh÷ng u, nhîc ®iÓm t«i ph©n tÝch ë trªn, chóng ta thÊy râ cÇn ph¶i
hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ qu¸ tr×nh h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng
ho¸ nãi riªng. NÕu c«ng t¸c kÕ to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ ngµy cµng ®îc hoµn
thiÖn ch¾c ch¾n nã sÏ ®em l¹i nhiÒu lîi Ých cho C«ng ty. Nã gióp C«ng ty qu¶n
lý chÆt chÏ h¬n t×nh h×nh lu th«ng, ph©n phèi hµng ho¸, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ kÞp
thêi doanh thu, c«ng nî. Th«ng qua ®ã C«ng ty cã chÝnh s¸ch phï hîp ®Èy
nhanh vßng quay vèn, tr¸nh ®îc tæn thÊt kh«ng ®¸ng cã. H¹ch to¸n lu chuyÓn
hµng ho¸ tèt sÏ gióp l·nh ®¹o n¾m b¾t kÞp thêi t×nh h×nh thÞ trêng, tËn dông
nh÷ng l¬i thÕ cña C«ng ty ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng tr¸nh bá qua c¬ héi thÞ
trêng. C¸c chøng tõ, sæ s¸ch tµi liÖu kÕ to¸n cã tÝnh ph¸p lý, thèng nhÊt cao
h¬n t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng thanh, kiÓm tra cña c¬ quan cã thÈm quyÒn.
Tãm l¹i ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty thêng xuyªn, liªn tôc, hiÖu
qu¶ th× c«ng t¸c lu chuyÓn hµng ho¸ ph¶i thùc hiÖn tèt, hoµn thiÖn theo thêi
gian. V× vËy, hoµn thiÖn vµ kh«ng ngõng ®æi míi c«ng t¸c kÕ to¸n trong ®ã
träng t©m lµ h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ phï hîp yªu cÇu qu¶n lý, ®¸p øng
nhiÖm vô môc tiªu cña C«ng ty lµ thËt sù kh¸ch quan, cÇn thiÕt.
2. Mét sè kiÕn nghÞ hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n lu chuyÓn hµng ho¸
KiÕn nghÞ 1: VÒ chøng tõ gèc.
Néi dung cña nh÷ng chøng tõ gèc ë c«ng ty PHS H¶i Phßng buéc ph¶i tu©n
thñ nh÷ng quy ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh cho nªn kh«ng cã g× ph¶i hoµn thiÖn thªm.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 58
Tuy nhiªn nh÷ng chøng tõ gèc nµy ®¸ng lÏ ph¶i ®îc c¸c cöa hµng trùc thuéc
nép lªn C«ng ty hµng ngµy ®Ó kÕ to¸n vµo c¸c NhËt ký chøng tõ. Nhng trªn
thùc tÕ th× cø mêi ngµy c¸c cöa hµng tËp hîp chøng tõ nhËp vµ xuÊt lªn C«ng
ty. §iÒu nµy g©y ¶nh hëng cho c«ng t¸c kÕ to¸n ®· ®îc tr×nh bµy trong phÇn
®¸nh gi¸ sù chËm trÔ nµy cã thÓ kh¾c phôc b»ng c¸ch rót ng¾n kho¶ng thêi gian
nép chøng tõ lªn C«ng ty ®Ó c«ng t¸c kÕ to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ ®Çy ®ñ kÞp
thêi h¬n. NÕu nh viÖc nép chøng tõ cña c¸c cöa hµng kh«ng thÓ tiÕn hµnh hµng
ngµy th× C«ng ty nªn ®iÒu chØnh thêi h¹n nép chøng tõ gèc xuèng cßn 5 ngµy.
Nh vËy lµ dung hoµ cho c¶ 2 gi¶i ph¸p hµng ngµy vµ 10 ngµy. Quy ®Þnh hiÖn
nay cña C«ng ty kh«ng ®îc tèi u l¾m nhng gi¶i ph¸p nép chøng tõ hµng
ngµy lµ khã thùc hiÖn. ViÖc c¸c cöa hµng tËp hîp chøng tõ cña 5 ngµy nép lªn
cho C«ng ty sÏ gi¶m bít mét lîng lín chøng tõ dån ®éng vµ t¹o ®iªï kiÖn cho
kÕ to¸n h¹ch to¸n hµng ho¸ chÝnh x¸c, kÞp thêi h¬n, b¸m s¸t thùc tÕ nhËp xuÊt
hµng ho¸ cña c¸c cöa hµng, gi¶i ph¸p nµy mang tÝnh thùc tiÔn cao.
KiÕn nghÞ 2: VÒ h×nh thøc sæ kÕ to¸n.
NÕu nh chøng tõ gèc lu©n chuyÓn cha nhanh vµ kÞp têi th× sÏ ¶nh hëng
tíi c¸c NhËt ký chøng tõ, sæ kÕ to¸n chi tiÕt. NhËt ký chøng tõ cïng víi hÖ thèng
sæ chi tiÕt cña C«ng ty ®îc ®¸nh sè vµ ghi ®Ò môc h¬i kh¸c so víi hÖ thèng sæ
tµi liÖu kÕ to¸n hiÖn hµnh. DÉu biÕt r»ng ®ã lµ sù kh¸c biÖt cña tõng ngµnh nghÒ,
tõng doanh nghiÖp nhng sÏ g©y khã kh¨n cho ngêi ngoµi khi hä cÇn th«ng tin.
ThiÕt nghÜ C«ng ty nªn cã sù thèng nhÊt víi hÖ thèng kÕ to¸n vÒ c¸c tiªu ®Ò cña
sæ s¸ch tµi liÖu kÕ to¸n bëi sù thèng nhÊt nµy kh«ng chØ mang tÝnh nhÊt qu¸n mµ
cßn gióp cho c«ng t¸c thanh, kiÓm tra thuËn tiÖn h¬n nhanh chãng h¬n.
KiÕn nghÞ 3: VÒ tµi kho¶n sö dông.
Khi ph¶n ¸nh hµng ho¸ b¸n ra dï theo ph¬ng thøc nµo th× c«ng ty còng
h¹ch to¸n vÒ TK 131 trong ®ã chi tiÕt ra cho cöa hµng trùc thuéc lµ 1311 vµ cho
kh¸ch tr¶ sau lµ 1314. Tuy nhiªn c¸c kho¶n c«ng nî ®Òu ®îc theo dâi trªn b¶ng
kª c«ng nî TK 131 theo tõng cöa hµng trùc thuéc vµ b¹n hµng. B¶ng kª c«ng nî
nµy còng chØ tËp hîp c¸c kho¶n ph¶i thu cho tõng th¸ng mµ kh«ng chi tiÕt ra
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 59
tõng nghiÖp vô ph¸t sinh. §©y lµ sù rót ng¾n cho ®¬n gi¶n nhng l¹i g©y ra khã
kh¨n nhÊt ®Þnh trong viÖc theo dâi kiÓm tra tra ®èi chiÕu lîng hµng xuÊt b¸n
víi c«ng nî ph¶i thu. Nªn ch¨ng c«ng ty cã thÓ h¹ch to¸n TK 131 chi tiÕt cho
tõng cöa hµng, b¹n hµng theo tõng nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. Ph¬ng thøc b¸n
hµng cña c«ng ty ®a d¹ng nhng ®Ó h¹ch to¸n kho¶n ph¶i thu th× c«ng ty l¹i chØ
dïng TK 131 chi tiÕt ra thµnh 2 tiÓu kho¶n 1311 vµ 1314. Trªn thùc tÕ tiÓu
kho¶n 1311 vµ 1314 ®¶m ®¬ng cho tÊt c¶ c¸c kh¸ch hµng, cöa hµng trùc thuéc.
Trong khi C«ng ty cã c¶ b¸n bu«n, b¸n lÎ trùc tiÕp. H×nh thøc b¶n lÎ l¹i cã b¸n
thu tiÒn trùc tiªp, b¸n thu tiÒn sau. Theo t«i C«ng ty nªn chi tiÕt TK 131 theo
tõng h×nh thøc b¸n hµng.
- TK 1311 "Ph¶i thu cöa hµng trùc thuéc"
+ TK 13111"Ph¶i thu cöa hµng b¸n thu tiÒn trùc tiÕp"
+ TK 13112 "Ph¶i thu cöa hµng b¸n thu tiÒn sau"
- TK 1314 "Ph¶i thu b¸n bu«n"
+ TK 13141 "Ph¶i thu b¸n bu«n qua kho c«ng ty"
ViÖc chi tiÕt c¸c tiÓu kho¶n theo c¸c ph¬ng thøc b¸n hµng sÏ gióp c«ng ty
dÔ dµng h¬n trong c«ng t¸c theo dâi c«ng nî, gãp phÇn ®Èy nhanh thu håi nî tõ
chç hµng ho¸ lu chuyÓn nhanh, ®ång vèn sÏ quay vßng theo tû lÖ thuËn. Qu¸
tr×nh h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ phøc t¹p h¬n nhng râ rµng h¬n
KiÕn nghÞ 4: VÒ c«ng t¸c kÕt chuyÓn gi¸ vèn vµ doanh thu
T¹i c«ng ty PHS H¶i Phßng, c«ng t¸c kÕt chuyÓn gi¸ vèn vµ doanh thu b¸n
hµng chØ ®îc thùc hiÖn ë cuèi quý, viÖc h¹ch to¸n kÕt chuyÓn nh thÕ t¹o ra sù
kh¸c biÖt rÊt lín ë c¸c TK kh«ng cã sè d cuèi th¸ng. Trªn lý thuyÕt, nh÷ng TK
kh«ng cã sè d sÏ ®îc kÕt chuyÓn vµo cuèi th¸ng ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh
doanh. Thùc tÕ chóng ta ®· thÊy trong phÇn h¹ch to¸n ë trªn,cuèi th¸ng c«ng ty
cha kÕt chuyÓn cho nh÷ng TK kh«ng cã sè d nh TK 511, 632 mµ ®iÒu nµy
chØ ®îc tiÕn hµnh khi C«ng ty x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh vµo cuèi quý. §iÒu
nµy cã thÓ g©y khã kh¨n cho C«ng ty khi kh«ng tiÕn hµnh kÕt chuyÓn cuèi th¸ng
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 60
vµ nã kh«ng tu©n thñ ®óng nh hÖ thèng kÕ to¸n hiÖn hµnh theo t«i c«ng ty PHS
nªn tiÕn hµnh kÕt chuyÓn gi¸ vèn vµ doanh thu b¸n hµng vµo cuèi th¸ng ®óng
nh hÖ thèng kÕ to¸n ®ang ban hµnh viÖc nµy kh«ng cã g× khã kh¨n nhng rÊt
quan träng trong c«ng t¸c lu chuyÓn hµng ho¸ vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh.
KiÕn nghÞ 5: VÒ bé m¸y kÕ to¸n
Bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng ty gåm cã 10 ngêi, mçi ngêi ®¶m ®¬ng mét
chøc n¨ng chuyªn biÖt. Sè lîng kÕ to¸n viªn ë ®©y kh«ng qu¸ nhiÒu so víi khèi
lîng c«ng t¸c, bëi v× C«ng ty cã hÖ thèng b¸n lÎ réng kh¾p, sè lîng chøng tõ
nhiÒu cho nªn khèi lîng c«ng t¸c kÕ to¸n kh¸ lín. Cã lÏ C«ng ty nªn s¾p xÕp
®éi ngò nh©n sù Phßng kÕ to¸n cho phï hîp víi yªu cÇu cña nh÷ng kiÕn nghÞ mµ
t«i nªu ë trªn. §ã lµ t¨ng lîng nh©n viªn thu tiÒn hµng ngµy tõ 2 ngêi lªn 3
ngêi ®Ó cã thÓ gi¶m bít viÖc di chuyÓn qu¸ nhiÒu cña hä.
KiÕn nghÞ 6: VÒ qu¶n lý chi phÝ
Sau khi æn ®Þnh l¹i nh©n sù th× C«ng ty còng nªn xem xÐt viÖc giao chi phÝ
kho¸n xuèng cho tõng cöa hµng ®· thËt hîp lý cha. Chóng ta biÕt r»ng kho¸n
chi phÝ lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p tèi u ho¸ cho tiÕt kiÖm chi phÝ b¸n hµng
vµ qu¶n lý doanh nghiÖp. Nhng t¹i c¸c cöa hµng trùc thuéc chi phÝ kho¸n ®îc
ph©n vÒ qu¸ nhiÒu so víi thùc tÕ. Nh thÕ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng l·ng phÝ,lµm t¨ng
chi phÝ b¸n hµng lªn cao mµ kh«ng râ nguyªn nh©n. §Ó tr¸nh sù kh«ng x¸c thùc
gi÷a thùc tÕ vµ tÝnh to¸n kho¸n chi phÝ qu¸ nhiÒu, C«ng ty nªn yªu cÇu c¸c cöa
hµng lËp c¸c b¸o c¸o chi phÝ hµng th¸ng vµ kÕt hîp víi c«ng t¸c kiÓm tra xuèng
tõng cöa hµng hµng quý. Tõ ®ã cã thÓ n¾m b¾t thùc tÕ tÝnh vµ cã biÖn ph¸p xö lý
kÞp thêi, ®Ò ra chi phÝ kho¸n phï hîp nhÊt.
KiÕn nghÞ 7: VÒ viÖc ¸p dông hÖ thèng chuÈn mùc kÕ to¸n vµ øng dông
kÕ to¸n m¸y vµo thùc tÕ
MÆc dï hÖ thèng chuÈn mùc kÕ to¸n vµ Th«ng t 89/2002/TT-BTC ®· ban
hµnh vµ ®i vµo thùc thi nhng viÖc ¸p dông nã vµo thùc tiÔn t¹i C«ng ty vÉn
cha ®ù¬c tiÕn hµnh . §©y lµ mét vÊn ®Ò mµ C«ng ty cÇn ph¶i quan t©m tÝch cùc
h¬n n÷a ®Ó nh÷ng quyÕt ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh sím ®îc thùc hiÖn. Bªn c¹nh ®ã
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 61
cã mét thùc tÕ lµ hiÖn nay hÇu nh tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Òu øng dông tÝnh
tiÖn Ých cña c«ng nghÖ th«ng tin ®ã lµ sö dông phÇn mÒm KÕ to¸n m¸y vµo c«ng
t¸c kÕ to¸n nh»m gi¶m tèi ®a thêi gian lao ®éng thñ c«ng cho c¸c kÕ to¸n viªn
vµ ®Æc biÖt lµ kÕ to¸n trëng, tËn dông thêi gian ®Ó lµm nh÷ng c«ng viÖc kh¸c
KiÕn nghÞ 8: VÒ TK chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý DN
Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý cña C«ng ty kh¸ nhiÒu do tÝnh chÊt vµ
®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh, chi phÝ lín l¹i ®îc h¹ch to¸n tÊt c¶ vµo TK
641 ®iÒu nµy ®îc sù ®ång ý cña Bé Tµi chÝnh. Tuy vËy C«ng ty sÏ gÆp khã
kh¨n trong viÖc t×m ra nguyªn nh©n t¨ng lªn cña chi phÝ b¸n hµng hay chi phÝ
qu¶n lý doanh nghiÖp khi chóng kh«ng ®îc h¹ch to¸n riªng biÖt. Nªn ch¨ng
h¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp theo 2 TK riªng biÖt
vµ t×m gi¶i ph¸p kh¸c cho ph©n biÖt lao ®éng trùc tiÕp hoµn thiÖn nªu trªn cã thÓ
chØ lµ nh÷ng ý tëng mang Ýt tÝnh kh¶ thi nhng víi mong mu«n c«ng t¸c kÕ
to¸n sÏ ®îc tæ chøc tèt h¬n t«i vÉn m¹nh d¹n ®a ra. T«i mong r»ng c«ng ty
PHS H¶i Phßng quan t©m xem xÐt nh÷ng kiÕn nghÞ ®ã
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 62
KÕt luËn
Víi qu¸ tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ níc ta víi kinh tÕ thÕ giíi, hÖ thèng kÕ
to¸n ViÖt nam kh«ng ngõng c¶i tiÕn, hoµn thiÖn. Chóng ta ®· vµ ®ang trong qu¸
tr×nh so¹n th¶o vµ ban hµnh hÖ thèng chuÈn mùc kÕ to¸n cho phï hîp víi yªu
cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý míi, tiÕn tíi hoµ nhËp c¸c chuÈn mùc vµ th«ng lÖ kÕ
to¸n phæ biÕn trªn thÕ giíi.
Vai trß cña th«ng tin ngµy cµng ®îc xem nh lµ ch×a kho¸ cho mäi ho¹t
®éng kinh doanh. §iÒu nµy kh¼ng ®Þnh thªm tÇm quan träng cña c«ng t¸c kÕ
to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ nãi riªng. V× nã quyÕt ®Þnh ®Õn sù sèng cßn cña
doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i . §øng tríc th¸ch thøc ®ã C«ng ty PHS
H¶i Phßng n¾m b¾t ®îc c¬ héi vµ hiÓu râ tÝnh thiÕt yÕu cña c«ng t¸c nµy,
kh«ng nh÷ng vËy C«ng ty cßn chó träng cho c«ng t¸c kÕ to¸n b»ng viÖc n©ng
cao tr×nh ®é nghiÖp vô cu¶ nh©n viªn, tíi tíi söa ®æi bæ sung, n©ng cÊp trang
thiÕt bÞ ngµy cµng hiÖn ®¹i ®Ó cã thÓ ®¸p øng tèt mäi c«ng viÖc.
S¸ch vµ v¨n ho¸ phÈm lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng mang gi¸ trÞ tinh thÇn
rÊt cao, nã lµ nguån tri thøc lín cña nh©n lo¹i vµ kh«ng thÓ thiÕu ®îc dï ë bÊt
cø thêi ®¹i nµo vµ bÊt cø ®©u. Do vËy c«ng t¸c qu¶n lý nãi chung vµ qu¶n lý tµi
chÝnh kÕ to¸n t¹i C«ng ty PHS H¶i Phßng rÊt ®îc coi träng, nhê viÖc tæ chøc tèt
c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh kÕ to¸n gãp phÇn kh«ng nhá lu th«ng s¸ch vµ v¨n
ho¸ phÈm trªn thÞ trêng ®Ó ®Õn tay ngêi ®äc, ngêi sö dông, ®em l¹i hiÖu qu¶
x· héi vµ kinh tÕ.
Trªn ®©y lµ toµn bé bµi viÕt cña t«i vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n cña C«ng ty PHS
H¶i Phßng, c«ng t¸c kÕ to¸n ®ßi hái tÝnh chÝnh x¸c, cÈn thËn, nh÷ng phÈm chÊt
nµy ®éi ngò c¸n bé kÕ to¸n c«ng ty ®¸p øng ®Çy ®ñ. Ngoµi ra hä cßn thÓ hiÖn
tr×nh ®é nghiÖp vô chuyªn m«n cao, lu«n tiÕp thu c¸i míi ®¸p øng mäi yªu cÇu
®Æt ra. Víi ®éi ngò kÕ to¸n viªn nh vËy cho nªn tÊt c¶ c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n
®Òu ®îc h¹ch to¸n râ rµng, chÝnh x¸c, kÞp thêi cung cÊp th«ng tin cho l·nh ®¹o
c«ng ty. Riªng trong c«ng t¸c h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸, phÇn thùc tr¹ng
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 63
®· cho chóng ta thÊy tÝnh hîp lý khi nhËp hµng ho¸ vµo vµ tÝnh hiÖu qu¶ khi
xuÊt hµng ho¸ ra. Chøng tõ sæ s¸ch, tµi liÖu kÕ to¸n ®îc lËp minh b¹ch chÝnh
x¸c, ®Çy ®ñ phï hîp víi hÖ thèng kÕ to¸n hiÖn hµnh. Néi dung h¹ch to¸n b¸m
s¸t thùc tÕ cña c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, tuy nhiªn ®«i khi vÉn cßn nh÷ng
®iÓm cha hoµn h¶o.
Sau thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty, ®îc sù gióp ®ì cña nh©n viªn Phßng kÕ
to¸n díi sù híng dÉn cña c¸c thÇy gi¸o Qu¸ch M¹nh Hïng vµ TrÇn §øc
ThuÇn cïng víi sù nç lùc cña b¶n th©n, t«i ®· hoµn thµnh bµi viÕt cña m×nh. Do
thêi gian thùc tËp cha thËt nhiÒu, tr×nh ®é hiÓu biÕt cha s©u, tµi liÖu nghiªn
cøu cßn h¹n chÕ nªn phÇn tr×nh bµy kh«ng tr¸nh khái khiÕm khuyÕt. V× vËy, t«i
rÊt mong ®îc sù gãp ý chØ b¶o cña c¸c thÇy c« gi¸o, cña c¸n bé Phßng kÕ to¸n
c«ng ty PHS H¶i Phßng.
Cuèi cïng t«i xin tr©n träng c¶m ¬n sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña ban l·nh ®¹o
cïng toµn thÓ c¸c c« chó Phßng kÕ to¸n C«ng ty PHS H¶i Phßng. Em muèn bµy
tá lßng c¶m ¬n quý thÇy c« gi¸o trêng Cao §¼ng Céng §ång H¶i Phßng ®· d×u
d¾t dËy dç trong suèt qu¸ tr×nh häc tËp t¹i trêng. §Æc biÖt em xin ch©n thµnh
c¶m ¬n sù híng dÉn tËn t×nh chu ®¸o cña c¸c thÇy gi¸o Qu¸ch M¹nh Hïng vµ
TrÇn §øc ThuÇn - Gi¶ng viªn Bé m«n KÕ to¸n – Cao §¼ng Céng §ång H¶i
Phßng ®Ó em cã thÓ hoµn thµnh bµi chuyªn ®Ò nh mong muèn cña m×nh.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 64
Môc lôc
Lêi më ®Çu ............................................................................................................ 1
phÇn i: C¬ së lý luËn vÒ h¹ch to¸n nghiÖp vô lu chuyÓn
hµng ho¸ trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i ...................................... 3
I. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i vµ nhiÖm vô h¹ch to¸n .. 3
1. §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i. ............................ 3
2. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n trong doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i. ... 4
II. C«ng t¸c h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ ............................................. 6
1. Ph¬ng ph¸p vµ tµi kho¶n h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸. ............. 6
2. C¸c h×nh thøc sæ ¸p dông trong h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸. .... 9
3. KÕ to¸n giai ®o¹n mua hµng. .......................................................... 10
4. KÕ to¸n giai ®o¹n tiªu thô. ............................................................. 13
5. KÕ to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. 20
6. KÕ to¸n hµng ho¸ tån kho ............................................................... 21
phÇn ii: Thùc tr¹ng c«ng t¸c h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng
ho¸ t¹i c«ng ty ph¸t hµnh s¸ch H¶i Phßng .................................... 24
I. §Æc ®iÓm t×nh h×nh chung cña C«ng ty .............................................. 24
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn .................................................. 24
2. NhiÖm vô vµ ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh ................................ 24
3. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n .................... 25
II. T×nh h×nh h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ t¹i c«ng ty ph¸t hµnh s¸ch h¶i phßng .................................................................................................... 30
1. Ph¬ng thøc lu chuyÓn vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng ho¸. ......... 30
2. Tµi kho¶n vµ chøng tõ sö dông ....................................................... 31
3. H¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ t¹i c«ng ty ................................... 33
phÇn iii: Hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng
ho¸ t¹i c«ng ty phs H¶i Phßng................................................................ 52
I. NhËn xÐt vÒ ho¹t ®éng kinh doanh, c«ng t¸c h¹ch to¸n lu chuyÓn hµng ho¸ t¹i c«ng ty phs H¶i phßng ........................................................... 52
1. NhËn xÐt chung vÒ ho¹t ®éng kinh doanh ...................................... 52
2. §¸nh gi¸ c«ng t¸c h¹ch to¸n .......................................................... 54
II. mét sè kiÕn nghÞ hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch lu chuyÓn hµng ho¸ t¹i C«ng ty PHS H¶i Phßng. ............................................................................ 56
1. Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn............................................................ 56
2. Mét sè kiÕn nghÞ hoµn thiÖn c«ng t¸c KT lu chuyÓn hµng ho¸ .... 57
KÕt luËn .............................................................................................................. 62
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Bé m«n KÕ to¸n
TrÇn ThÞ H»ng - KTDN 1E Trang 65
Tµi liÖu tham kh¶o
1. KÕ to¸n th¬ng m¹i - dÞch vô
PGS - TS TrÇn ThÕ Dòng - NXB Thèng kª 1999
2. Lý thuyÕt vµ thùc hµnh kÕ to¸n tµi chÝnh
TS - NguyÔn V¨n C«ng - NXB Tµi chÝnh 2002
3. Lý thuyÕt vµ thùc hµnh kÕ to¸n tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng
m¹i dÞch vô
TS - NguyÔn V¨n C«ng - NXB Tµi chÝnh 2002
4. Th«ng t 89/2002/TT-BTC Ban hµnh 9/10/2002 cña Bé Tµi chÝnh
Dịch vụ kế toán thuế GDT sưu tầm cảm ơn bạn đã quan tâm! Tìm hiểu thêm về GDT:
Dịch vụ kế toán thuế trọn gói
Dịch vụ báo cáo tài chính cuối năm
Dịch vụ kế toán nội bộ
Dịch vụ báo cáo tài chính vay vốn ngân hàng
Dịch vụ dọn dẹp sổ sách kế toán