Kirchenrecht in einem "Europa der Erzbischöfe": Die Collectio Anselmo dedicata (Präsentation)

33

Transcript of Kirchenrecht in einem "Europa der Erzbischöfe": Die Collectio Anselmo dedicata (Präsentation)

Titel

Kirchenrecht in einem „Europa der Erzbischöfe“:

Die Collectio Anselmo dedicata

Christof Rolker

„Europa der Bischöfe“

Reuter 2000

Sog. Everger-Lektionar

Mit Ps.-Isidor „die Axt andie Wurzel derMetropolitanverfassunggelegt“ (73)

„grundsätzlicheRechtsgestalt blieb [...] bisins 11. Jahrhundertungeklärt“ (80)

Schrör 2009

Collectio Anselmo dedicata

Analyse vorgratianischer Sammlungen

● Fälschungen● Textmanipulationen● Rubriken● Anordnung der Kanones

Collectio Anselmo dedicata

Collectio Anselmo dedicata

Bamberg,Staatsbibliothek Msc.Can. 5, hier fol. 3v

Collectio Anselmo dedicata

Drei Abschnitte je Buch

● Kanones (Dekretalen,Konzilien, Väter)

● Gregor I. (ex registrobeati Gregorii)

● Römisches Recht (kap.legis romanae)

Collectio Anselmo dedicata

Bamberg,StaatsbibliothekMsc. Can. 5, hierfol. 1v: ZwölfBücher (partes)

CAD: Buch 1 und 2

Bamberg, Staatsbibliothek Msc. Can. 5, hier fol. 1v (Detail)

Prima itaque pars …

Secunda pars ...

CAD: Buch 1

Bamberg, Staatsbibliothek Msc. Can. 5, hier fol. 1v (Detail)

Prima itaque pars …continet de primatu etdignitate romanae sedisaliorumque primatuum,patriarcharum,archiepiscoporumatque metropolitanorum

CAD: Buch 2

Bamberg, Staatsbibliothek Msc. Can. 5, hier fol. 1v (Detail)

Secunda pars continetde honore competentiac dignitate et diversonegotio episcoporum etcorepiscoporum

Synoden

Nec ullam synodorum ratam esse legimus, quaeeius non fueritauctoritate congregata.

(Collectio Anselmodedicata I, c. 5)

CAD: Buch 2

Secunda pars continetde honore competentiac dignitate et diversonegotio episcoporum etcorepiscoporum

Bamberg, Staatsbibliothek Msc. Can. 5, hier fol. 22v

Ps.-Zepherinus

Duodecim enim iudices quilibetepiscopus accusatus, si necesse fuerit, eligat,a quibus eius causaiuste iudicetur.

Ps.-Zepherinus

(Ps.-)Ps.-Zepherinus

Duodecim enimiudices quilibetepiscopus accusatus, si necesse fuerit, eligat,a quibus eius causaiuste iudicetur.

Ps.-Zepherinus (bei Pseudo-Isidor)

Episcopos enim iudices quilibetepiscopus accusatus, si necesse fuerit, eligat,a quibus eius causaiuste iudicetur.

Ps.-Zepherinus (laut Collectio Anselmodedicata III, c. 126)

Ps.-Damasus

Quod omnes possintappellare romanamsedem.

(Pseudo-Isidor)

Quod omnes possintappellare romanamsedem.

(Collectio Anselmodedicata I, c. 39)

(Ps.-)Sardica

Quod si in aliquaprovincia aliquisepiscopus contrafratrem suumepiscopum litemhabuerit [...] ex aliaprovincia advocetepiscopum cognitorem.

(Collectio Anselmodedicata I, c. 40, Text)

Ut inter discordesepiscoposcomprovincialesantistites audiant.

(Collectio Anselmodedicata I, c. 40,Rubrik)

(Ps.-)Ps.-Melchiades

Noliteiudicare, nolitecondempnare sinesedis huius auctoritate.

Ps.-Melchiades (laut Collectio Anselmodedicata XII, c. 52)

(Ps.-)Ps.-Melchiades

Episcopos noliteiudicare, nolitecondempnare absequesedis huius auctoritate.

Ps.-Melchiades (bei Pseudo-Isidor, ed.Hinschius, 243)

Noliteiudicare, nolitecondempnare sinesedis huius auctoritate.

Ps.-Melchiades (laut Collectio Anselmodedicata XII, c. 52)

Karthago III, c. 25 (Rubriken)

Ut princeps sacerdotumnon appelleturepiscopus.

(Collectio Anselmodedicata II, c. 50)

Collectio duodecim partium

● Collectio duodecimpartium (hierBamberg,Staatsbibliothek,Msc.Can.9, fol. 1r)

Burchard von Worms

● Burchard von Worms,Decretum (hier UBFreiburg, Hs. 7, fol.1v)

Synoden

Nec ullam synodumgeneralem ratamesse legimus, quaeeius non fueritauctoritate congregata.

(Burchard von Worms, Decretum I, c. 42)

Nec ullam synodum ratam esse legimus, quaeeius non fueritauctoritate congregata.

(Collectio Anselmodedicata I, c. 5)

Karthago III, c. 25 (Text)

Text unverändert in● Collectio Anselmo

dedicata● Burchard von

Worms, Decretum● und zahlreichen

Sammlungen

Ut primae sedisepiscopus nonappelletur princepssacerdotum, autsummus sacerdos, autaliquid huiusmodi, sedtantum primae sedisepiscopus.

Konzil von Karthago III(a. 397), c. 25

Karthago III, c. 25 (Rubriken)

Ne quis universalisappelletur.

(Collectio canonumtrium librorum II, 7, 4)

Ut princepssacerdotum nonappelletur episcopus.

(Collectio Anselmodedicata II, c. 50)

Karthago III, c. 25 (Rubriken)

Ut summus sacerdosnon voceturRomanus pontifex sed prime sedisepiscopus.

(Burchard vonWorms, Decretum I,c. 42)

Ut princeps sacerdotumnon appelleturepiscopus.

(Collectio Anselmodedicata II, c. 50)

Danke für Ihre Aufmerksamkeit