Η εκμάθηση της γραμματικής με την αξιοποίησηδιαδραστικών μέσων σε υπολογιστικό περιβάλλον.

Νάουσα 9, 10, 11 Μαΐου 2008

M. Ξέστερνου1 , Μ. Ηλιοπούλου2

1 δ.φ. , Λέκτορας (Π.Δ.407/1980) στο Τμήμα Φιλολογίας

του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.mxest @ otenet . gr

2 Μ.Α., υπ.δρ. Κοινωνιολογίας Παντείου Πανεπιστημίουm _ iliopoulou @ hotmail . com

ΠΕΡΙΛΗΨΗΓίνεται σύντομη περιγραφή του λογισμικού (τεχνικά χαρακτηριστικά,

χαρακτηριστικά υπολογιστικού περιβάλλοντος) και επιστημονική τεκμηρίωση τωνπαιδαγωγικών του χαρακτηριστικών. Δίνονται προτάσεις για τη διδακτική τουαξιοποίηση, με προτεινόμενη μεθοδολογία όπως υπαγορεύεται από φύλλα εργασίας γιακάθε διδακτική ενότητα. Η παρουσίαση συνοδεύεται και από βιβλιογραφικές πηγές πουτεκμηριώνουν κυρίως την παιδαγωγική αξία του λογισμικού. Συγκεκριμένα, το «Τρενάκιτων Ρημάτων» είναι ένα εκπαιδευτικό λογισμικό που διευκολύνει τη διδασκαλία και τηνεκμάθηση της κλίσης των αρχαίων ρημάτων στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ηφιλοσοφία του πηγάζει από την ανάγκη κωδικοποίησης της κλίσης των ρημάτων μεεναλλακτικούς τρόπους και στηρίζεται σε σύγχρονες μεθόδους διδακτικής για τη χρήσητου μέσα στην τάξη αλλά και στο σπίτι. Η δομή και η οργάνωση της διδακτέας ύληςστηρίζεται σε τρεις λειτουργίες: Διδάσκομαι-Κατακτώ, Εξασκούμαι-Εφαρμόζω 1,Εξασκούμαι-Εφαρμόζω 2. Συνοδεύεται σε ηλεκτρονική μορφή από βιβλίο καθηγητή (τοοποίο περιέχει παιδαγωγικές και διδακτικές οδηγίες, αναλυτική βιβλιογραφία και φύλλαεργασίας με εκπαιδευτικές δραστηριότητες που καλύπτουν όλη τη διδακτέα ύλη) και τρίαβιβλία μαθητή.

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Αρχαία ελληνικά, γραμματική, δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο πλαίσιο της σύγχρονης εκπαίδευσης το παραδοσιακό μοντέλο μάθησης

που στηρίζεται στο τριαδικό σχήμα : «εκπαίδευση-εκπαιδευτής-εκπαιδευόμενος», τείνει να εγκαταλειφθεί με στόχο πλέον την αναζήτηση καιεφαρμογή παιδαγωγικών πρακτικών περισσότερο ευέλικτων, εξατομικευμένων και

ανοικτών στις πάσης φύσεως καινοτομίες. Είναι αναμφισβήτητο ότι σταδιακά ηέννοια του καθημερινού μαθήματος στη τάξη παραχωρεί τη θέση της στην έννοιατης εκπαιδευτικής δράσης η οποία οργανώνεται με βάση νέες μεθόδους καιπρακτικές όπως οι νέες τεχνολογίες.

Η ιδιαιτερότητα της οπτικοακουστικής γλώσσας αποκτά βαρύνουσα σημασίαως τρόπος έκφρασης αποτελώντας ζήτημα περισσότερο πολιτισμικό καικοινωνικό και λιγότερο τεχνολογικό. Αυτό ακριβώς το στοιχείο μας ωθεί ναπροβούμε στη χρήση τεχνολογίας ακόμα και σε πιο παραδοσιακά αντικείμεναόπως αυτό των αρχαίων ελληνικών. Η εκπαιδευτική εμπειρία έχει δείξει πως ηπαρουσία των υπολογιστών στην τάξη διαφοροποιεί την επικοινωνιακήδραστηριότητα, την μετατρέπει προσδίδοντας της έναν άλλο χαρακτήρα.

Πιο συγκεκριμένα, το «Τρενάκι των Ρημάτων» ασχολείται με ένα εξειδικευμένοτομέα, αυτόν της διδασκαλίας των ρημάτων της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Ηφιλοσοφία του συγκεκριμένου λογισμικού πηγάζει από την ανάγκη κωδικοποίησηςτης κλίσης των ρημάτων με εναλλακτικούς τρόπους ώστε να υπηρετηθούν οιεπιδιωκόμενοι παιδαγωγικοί στόχοι. Για τη υλοποίηση του αντλήθηκανστοιχεία από το έργο της Bergeron (1990), για την κατασκευή ενόςπεριβάλλοντος μάθησης που στηρίζεται στις εξής αρχές: οριοθέτηση τουαντικειμένου, δόμηση των δραστηριοτήτων και του σχετικού υλικού,εννοιοποίηση, δημιουργία πρωτοτύπων και φυσικά δυνατότητα πειραματισμού. Οιατμομηχανές και τα βαγόνια (βλ. εικόνα 2) αποτελούν υλικά (kits) προςσυναρμολόγηση (Bertrand 1999), τα οποία θα παράσχουν τις τελικέςπληροφορίες που ως σύνολο θα εποικοδομήσουν τη γνώση και την κατάρτιση τωνμαθητών. Με έναν απλό μηχανισμό διαδοχικής προβολής σταδίων εξέλιξης τουρήματος η πληροφορία μεταδίδεται σταδιακά.

ΤΟ ΤΡΕΝΑΚΙ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣΕλάχιστες απαιτήσεις συστήματος: Λειτουργικό σύστημα: Windows 98, ΝΤ,

Μe, 2000, XP, Vista, Επεξεργαστής: Pentium III 500Mhz, Μνήμη RAM: 32MB, Κάρταγραφικών: δυνατότητα απεικόνισης χιλιάδων χρωμάτων σε ανάλυση 800x600, Κάρταήχου: SoundBlaster 16bit ή συμβατή, CD-ROM: 4x.  Επιθυμητές απαιτήσεις συστήματος: Λειτουργικό σύστημα: 2000, XP, Vista,Επεξεργαστής: Pentium III 800Mhz, Μνήμη RAM: 256MB, Κάρτα γραφικών: δυνατότητααπεικόνισης εκατομμυρίων χρωμάτων σε ανάλυση 800x600, κάρτα ήχου: SoundBlaster16bit ή συμβατή CD-ROM: 32x.

ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΜετά την εµφάνιση του «Σοφοκλή», του σοφού παπαγάλου που εκτελεί χρέη

βοηθού στην περιήγησή μας, εµφανίζεται η αρχική οθόνη του λογισµικού, η οποίαπεριλαµβάνει τρεις βασικές επιλογές (κουµπιά) για την εισαγωγή των µαθητώνστην αντίστοιχη τάξη του Γυµνασίου: την Α΄, τη Β΄ και τη Γ΄ Γυµνασίου.Επιλέγοντας οποιαδήποτε από τις τρεις «πόρτες», µεταφερόμαστε στην οθόνη µετις εισόδους των σταθµών, µε αντίστοιχες διδακτικές ενότητες, σύμφωνα με τηνύλη της γραµµατικής κάθε τάξης.

Στην οθόνη αυτή µπορούμε να παρατηρήσουμε έξι (6) επιλογές, οι οποίεςενεργοποιούνται µετακινώντας το δείκτη του ποντικιού πάνω από τις εικόνες τωναντίστοιχων µαθητών. Μέσω αυτών µπορούμε να επιλέξουμε τη «φωνή» του ρήµατοςσε συνδυασµό µε το επίπεδο εργασίας (διδασκαλία ή εξάσκηση) και ναµεταφερθούμε στην αντίστοιχη αποβάθρα. Επιλέγοντας, για παράδειγμα, την«Ενεργητική φωνή» από το 1o επίπεδο του «ΕΞΑΣΚΟΥΜΑΙ-ΕΦΑΡΜΟΖΩ», µεταβαίνουμεστην κεντρική αποβάθρα, όπου µπορούμε να έχουμε πρόσβαση στη διδασκαλία τωνδιάφορων κατηγοριών ρηµάτων (φωνηεντόληκτα, ουρανικόληκτα κ.α.). Εδώ µπορούμενα επιλέξουμε, κάνοντας κλικ πάνω στον τοίχο της αντίστοιχης αποβάθρας, µίααπό τις διαθέσιµες κατηγορίες, όπως τα φωνηεντόληκτα, τα ουρανικόληκτα, ταχειλικόληκτα ή τα οδοντικόληκτα. Ακολουθώντας τη διαδροµή αυτή θα καταλήξουμεστον τελικό σταθµό. Από την πλατφόρµα επιλέγουμε το ρήµα προτίμησής μας. Στησυνέχεια (εικόνα 1) θα παρατηρήσουμε τους έξι (ή λιγότερους) µηχανοδηγούςκουµπιά, με τους οποίους µπορούμε να επιλέξουμε την έγκλιση, το απαρέµφατο ήτη µετοχή. Κάνουµε επιλογή του ρήµατος, µετά µηχανοδηγό (έγκλιση), όπουεµφανίζεται το τρένο, και τέλος χρόνο ρήµατος για να αρχίσει το τρένο ναφορτώνεται. Βοηθητικά «κουµπιά» με τη μορφή εξαρτημάτων του τρένου (φανάρια,προβολέας, άγκιστρο κ.α.), όπως καταλήξεις, πρόθεση σύνθετων ρηµάτων, αύξηση,αναδιπλασιασµός, αλλαγή χαρακτήρα και πρόσφυµα μας βοηθούν στη σύνθεση τωνδιαφορετικών ρηµατικών τύπων.

Στη λειτουργία ΔΙΔΑΣΚΟΜΑΙ, όταν επιλέξουμε ρήµα και χρόνο, τότε αυτόµατασυµπληρώνεται το ρήµα στα βαγόνια-φανάρια του τρένου και ακούγεται µια φωνή νατο διαβάζει. Στη λειτουργία ΕΞΑΣΚΟΥΜΑΙ-ΕΦΑΡΜΟΖΩ ισχύουν ακριβώς τα ίδιαστοιχεία, χωρίς όµως, να δίνεται έτοιµη η πληροφορία. Το ρήµα κλίνεται, καθώςο χρήστης φορτώνει και ξεφορτώνει τα βαγόνια, αξιοποιώντας όλα τα βοηθητικά«κουµπιά». Η φόρτωση των βαγονιών γίνεται µε τη χρήση του ποντικιού: κάνουµεκλικ στo ανάλογο στοιχείο και σέρνουµε µε τον κέρσορα µέχρι να τοτοποθετήσουµε στο σωστό σηµείο του τρένου. Την πληροφορία κάθε φορά για ταβοηθητικά κουµπιά την έχουµε κάνοντας κλικ επάνω στο κουµπί «πληροφορίες».Τότε εµφανίζεται ο παπαγάλος στην οθόνη και µας δίνει τις αναγκαίες οδηγίες.

Σε περίπτωση που ο χρήστης κάνει δύο λανθασµένες επιλογές, θαεµφανιστούν αυτόµατα οι κανόνες ρηµάτων της αρχαίας Ελληνικής γλώσσας,σχετικοί µε το συγκεκριµένο ρήµα. Ο αριθµός των επιτυχών ή των λανθασµένωνεπιλογών εµφανίζεται πάνω στον αχθοφόρο και τον εργάτη του µηχανοστασίου.Πρόσβαση στον αντίστοιχο κανόνα της γραµµατικής, υπάρχει επίσης, οποτεδήποτεθέλουμε κάνοντας κλικ στο κουµπί «χαρτί και µολύβι».

Οι τάξεις διαφοροποιούνται ως προς τις οθόνες ανάλογα με τις μορφές τωνσταθμών, τα είδη των τρένων και τους χρωματισμούς. Σε κάθε οθόνη του λογισµικού υπάρχουν τα ακόλουθα εργαλεία-κουµπιά: -Το κουµπί «Πληροφορίες» που εµφανίζει τον παπαγάλο µε τις αντίστοιχεςοδηγίες κάθε φορά. -Το κουµπί «Επιστροφή» για να επιστρέψουμε στο προηγούµενο παράθυρο.-Το κουµπί « Έξοδος» για να βγούμε από την εφαρµογή.-Το κουµπί «Γόµα» που μας βοηθά να σβήνουμε τα λάθη στην εφαρµογή «Εξασκούµαι– εφαρµόζω».-Το κουµπί «Εκτύπωση».-Το κουµπί «Αποθήκευση».-Το κουµπί «Σύνδεση στο διαδίκτυο».

-Το κουµπί «Χαρτί και µολύβι» που εµφανίζει όλους τους κανόνες γραµµατικής πουαφορούν στην κλίση του συγκεκριµένου ρήµατος.-Το κουµπί « Ένταση Ήχου» ρυθμίζει την ένταση του ήχου.-Το κουµπί «Αναγνώριση» που υλοποιεί τη λειτουργία της γραμματικής αναγνώρισηςενός ρήµατος. Μπορούμε να εισαγάγουμε µέσω του πολυτονικού πληκτρολογίου έναρήµα και αυτόµατα αυτό αναγνωρίζεται από την εφαρµογή, οπότε καισυµπληρώνονται όλα τα µέρη του τρένου µε τα στοιχεία που αποτελούν το ρήµα.

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣΟ υποψήφιος μαθητής της γραμματικής των αρχαίων ελληνικών, έρχεται

αντιμέτωπος εξαρχής με μία σειρά από νοητικές λειτουργίες τις οποίες πρέπεινα επιτελέσει για να αφομοιώσει την κλίση των ρημάτων.

-Καλείται να απομνημονεύσει μία πληθώρα καταλήξεων που αντιστοιχούν σεχρόνους, εγκλίσεις και ονοματικούς τύπους (απαρέμφατο, μετοχή) και ναεφαρμόσει τον ανάλογο κάθε φορά, κανόνα που υπαγορεύει το σχηματισμό τους.

-Εκτός από την απομνημόνευση, σημαντικό ρόλο για τη σωστή εκμάθηση τηςαρχαίας γλώσσας έχει η γνώση της ορθογραφίας και του ορθού τονισμού. Ας μηνξεχνάμε ότι τα αρχαία ελληνικά διδάσκονται σε πολυτονικό σύστημα, έχουνπνεύματα και τόνους.

-Στο στάδιο της επίλυσης ασκήσεων, ο μαθητής οφείλει σε σύντομο χρονικόδιάστημα να ανασύρει από τη μνήμη του μία σειρά από πληροφορίες τις οποίεςπρέπει να έχει κωδικοποιήσει προκειμένου να τις επεξεργαστεί ώστε να δώσει τησωστή απάντηση.

Το λογισμικό που σχεδιάστηκε για να υποβοηθήσει την εκμάθηση των ρημάτωνέχει ως σκοπό να διευκολύνει τις παραπάνω διεργασίες. Πρόκειται για έναδιαδραστικό σενάριο διδασκαλίας που παραλληλίζει την κλίση των ρημάτων με τηφόρτωση των βαγονιών ενός τρένου. Στο σταθμό ενός τρένου, ο χρήστης θα κληθείνα επιλέξει λειτουργίες που αντιστοιχούν στη χρήση του λογισμικού για τηδιδασκαλία του σχηματισμού των ρημάτων ή για την εφαρμογή της κατακτημένηςγνώσης με εξάσκηση σε δύο επίπεδα-βαθμούς δυσκολίας (Α΄ και Β΄).

Εικόνα 1Όπως είναι προφανές, το λογισμικό αξιοποιεί τη «μεταφορά» του τρένου για

να επιτύχει την οπτικοποίηση των νοητικών λειτουργιών που πρέπει να επιτελέσει

ο ανθρώπινος νους προκειμένου να σχηματίσει ένα ρηματικό τύπο. Παράλληλαπροσφέρει σε μία μόνο οθόνη όλη τη γνώση που απαιτείται για να ολοκληρωθεί ηπολυσύνθετη εργασία σχηματισμού ενός ρηματικού τύπου, έτσι ώστε ναεξοικειωθεί με αυτήν ο μαθητής. Η βάση δεδομένων των ρημάτων είναι ιδιαίτεραπλούσια, περιέχει όλα εκείνα τα ρήματα που απαντώνται στην αττική πεζογραφίακαι σχηματίζουν ομαλά όλους τους χρόνους.

Εικόνα 2Το λογισμικό πορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο μέσα στην τάξη από τον

καθηγητή και αυτόνομα από το μαθητή, με τη χρήση των λειτουργιών«Διδάσκομαι-Κατακτώ» και «Εξασκούμαι-Εφαρμόζω». Πρόκειται για μία διαδραστικήμέθοδο διδασκαλίας που στηρίζεται στη μεταφορά του τρένου για να εξηγήσειτο σχηματισμό του ρήματος σε φωνή, έγκλιση, χρόνο, πρόσωπο και αριθμό. Κατάτη χρήση του μέσα στην τάξη, παρότι οι μαθητές έχουν τον κεντρικό ρόλο ναδιαλέγουν, να φορτώνουν, να ξεφορτώνουν καταλήξεις, ο ρόλος του διδάσκονταπαραμένει καθοριστικός σε επίπεδο συντονισμού και καθοδήγησης.

Λειτουργία «ΔΙΔΑΣΚΟΜΑΙ-ΚΑΤΑΚΤΩ»Το μήνυμα που δέχεται ο χρήστης-μαθητής σε αυτή τη φάση λογισμικού

είναι μονοσήμαντο και του προσφέρει μία συγκεκριμένη και περιορισμένηπληροφορία (τον τρόπο κλίσης) με στόχο την ανάπτυξη της παρατηρητικότηταςκαι την ανακάλυψη του σημαντικού στοιχείου κάθε φορά. Η Κορωναίου εξηγείπως η χρήση τέτοιων μηνυμάτων στην εκπαιδευτική διαδικασία εξυπηρετείσυγκεκριμένους μαθησιακούς σκοπούς και την ακριβή γνώση ενός αντικειμένου.Κατά τη διδασκαλία του ρήματος εκτός από την εικονική αναπαράσταση τηςκλίσης υπάρχει και η ηχητική του ανάγνωση, καθώς, σύμφωνα με σημειολογικέςπαρατηρήσεις του R. Barthes (1964) για τις λειτουργίες της γλώσσας σε σχέσημε την εικόνα, ο προφορικός λόγος σε συνδυασμό με το γραπτό κείμενο δίνουννόημα στο χώρο και το χρόνο, καλύπτουν τα κενά της πληροφόρησης.

Λειτουργία «ΕΞΑΣΚΟΥΜΑΙ-ΕΦΑΡΜΟΖΩ 1 και 2»

Μέσω αυτής της οθόνης ο μαθητής δέχεται πολυσήμαντα μηνύματα πουστοχεύουν στην ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος και της φαντασίας. Ηπληροφορία εκδιπλώνεται σταδιακά (πρώτα η ατμομηχανή με το θέμα τουρήματος, έπειτα τα κενά βαγόνια προς συμπλήρωση). «Κάθε εικόνα εγκαλεί τοθεατή να τη νοηματοδοτήσει, είναι σα να του λέει ‘συμπλήρωσε με”» όπωςχαρακτηριστικά περιγράφει ο καναδός επικοινωνιολόγος Mc Luhan. Βασικόςστόχος είναι η αφομοίωση της διδαγμένης γνώσης. Σχετικά με τη δύναμη αυτώντων μηνυμάτων η Κορωναίου εξηγεί πως ευνοούν τη δημιουργικότητα, τηνπροσωπική έρευνα και τη συμμετοχή στην κατασκευή της γνώσης.

Παιδαγωγικά προσπαθήσαμε να περιορίσουμε την πολυσημία της εικόνας.Ακολουθήσαμε την τεχνική του μοντάζ μέσω της διαδοχής και του συνδυασμούτων διαφορετικών στοιχείων εξέλιξης της κλίσης των ρημάτων, αφού κάθεεικόνα (πλάνο) αποκτά συγκεκριμένο νόημα με βάση την εικόνα που προηγείταικι εκείνο που έπεται.

Οι ήχοι στο λογισμικό είναι περιορισμένοι για να μην αποσπάται ηπροσοχή του μαθητή ειδικά μέσα στο εργαστήριο. Όμως η πλήρης απουσίαμουσικής και ήχων θα προκαλούσε δυσφορία και θα δυσχέραινε την πρόσληψη τουμηνύματος. Υπάρχουν ήχοι αναλογικοί που παραπέμπουν στην πραγματικότητα(οχλοβοή και μουσική στις αποβάθρες). Η ηχητική κάλυψη ευνοεί τηδραματοποίηση, ενεργοποιεί και ευαισθητοποιεί το ασυνείδητο του μαθητήωθώντας τον να ταυτιστεί με το ρόλο του αχθοφόρου ή του ταξιδιώτη. Ημουσική συμβάλλει ουσιαστικά στη δημιουργία μίας ιδιαίτερης ατμόσφαιρας,και η σιωπή που ακολουθεί έχει ιδιαίτερη σημασία διότι προετοιμάζει τονμαθητή να περάσει στο στάδιο της δραστηριότητας. Εκεί που έχει δοθείβαρύτητα είναι στον ήχο του τρένου όταν ξεκινά διότι λειτουργεί ωςεπιβράβευση. Στην ουσία προωθεί μία δράση και αποτελεί εργαλείο πουδιευκολύνει στην κατανόηση του μηνύματος, ότι δηλαδή το παιδί έκλινεεπιτυχώς το ρήμα.

Τα βαγόνια αποτελούν το σήμα σε επίπεδο σημειολογίας, είναι μια μορφήεπικοινωνίας με αυστηρή κωδικοποίηση. Για παράδειγμα, τα παιδιά χρήστεςκατανοούν πως τα κενά βαγόνια πρέπει να συμπληρωθούν με καταλήξεις για ναταξιδέψει το τρένο τους. Δύο βασικοί στόχοι υπάρχουν:

-οι πληροφορίες που μεταφέρονται να είναι σαφείς και περιορισμένες-τα οπτικά σχήματα να είναι αναγνώσιμα, δηλαδή να παρουσιάζουν το

μέγιστο βαθμό εικονικότητας και παραστατικότητας (Κορωναίου 2002, σελ. 48)Η εισαγωγή του συγκεκριμένου λογισμικού ως εργαλείου διδασκαλίας μέσα

στην τάξη στοχεύει στην αλλαγή της δομής του μαθήματος. Η μαθησιακή πορείαθα μπορούσε να υλοποιηθεί όπως περιγράφει η Καρακίζα (1999) ώστε:Α. οι μαθητές δεν κοιτάζουν πια το δάσκαλο αλλά ανά ομάδες την οθόνη τους.Ο παιδαγωγός μιλάει στο κενό. Β. οι μαθητές με χαμηλές επιδόσεις αναπτύσσουν πολύ μεγαλύτερηεπικοινωνιακή δραστηριότητα με το δάσκαλο και τους συμμαθητές τουςβρίσκοντας έτσι διεξόδους για πιο ουσιαστική και ισότιμη παρουσία στηντάξη.

Γ. αναπτύσσεται μια επικοινωνία τοπικής μορφής όχι της τάξης ως μίαςμεγάλης ομάδας με επίκεντρο τον παιδαγωγό αλλά ανά μικρές ομάδες μεεπίκεντρο τον υπολογιστή.Δ. αποδυναμώνεται ο κεντρικός ρόλος του εκπαιδευτικού και αυξάνεται οβοηθητικός του ρόλος.

Επιπρόσθετα, η οθόνη του υπολογιστή παρουσιάζει το υλικό διδασκαλίαςκαλύτερα δομημένο, πιο ευανάγνωστο (σε σχέση με το σχολικό πίνακα ή τηφωτοτυπία), και προσφέρει τη δυνατότητα επανάληψης κάθε πληροφορίας όσεςφορές επιθυμούμε. Η πολυαισθητηριακή οργάνωση της διδασκαλίας της κλίσηςτων ρημάτων μέσω των τρένων προσφέρει επιπλέον κάτι που έχει ζωτική σημασίαιδιαίτερα για τους δυσλεξικούς, δηλαδή τη σύνδεση κίνησης και ήχου(Bradley 1981). H μέθοδος δημιουργεί συνθήκες «οπτικής επισκόπησης»(Στασινός 2001), όπου οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να προβαίνουν στιςεξής ενέργειες: α) κοιτούν τις λέξεις β) μπορούν να καλύπτουν και ναδιαβάζουν-να επαναλαμβάνουν γ) μπορούν να ελέγχουν τη γνώση. Ένα από ταβασικά πλεονεκτήματα του προγράμματος είναι η επισήμανση των λαθών μεέμμεσο (δε φόρτωσες τα σωστά εμπορεύματα στο βαγόνι) και απρόσωπο τρόπο, σεαντίθεση με τα σχόλια του εκπαιδευτικού που είναι άμεσα και πολλές φορέςμπορεί να γίνουν αντιληπτά με επώδυνο τρόπο από τα ίδια τα παιδιά. Βέβαιασε κάθε περίπτωση, το νέο ηλεκτρονικό περιβάλλον μάθησης προϋποθέτει ότι οεκπαιδευτικός είναι έτοιμος να συμβάλει στη νέα παιδαγωγική σχέση για ναείναι παραγωγική.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΤο λογισμικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο μέσα στην τάξη από

τον καθηγητή και αυτόνομα από το μαθητή, με τη χρήση των λειτουργιών«Διδάσκομαι-Κατακτώ» και «Εξασκούμαι-Εφαρμόζω (επίπεδα δυσκολίας 1 και 2)». Όπωςέχει ήδη αναφερθεί, πρόκειται για μία διαδραστική μέθοδο διδασκαλίας πουστηρίζεται στη μεταφορά του τρένου για να εξηγήσει το σχηματισμό τουρήματος σε φωνή, έγκλιση, χρόνο, πρόσωπο και αριθμό. Κατά τη χρήση του μέσαστην τάξη, παρότι οι μαθητές έχουν τον κεντρικό ρόλο να διαλέγουν, ναφορτώνουν, να ξεφορτώνουν καταλήξεις, ο ρόλος του διδάσκοντα παραμένεικαθοριστικός σε επίπεδο συντονισμού και καθοδήγησης. Ο Pregent (1992)περιγράφει το ρόλο του καθηγητή ως μηχανικού της γνώσης που συντονίζει καιαξιολογεί τις προσπάθειες και τους τρόπους που πρέπει να χρησιμοποιούν οισπουδαστές για να φτάσουν τους στόχους τους. Ο καθηγητής με βάση τολογισμικό έχει τη δυνατότητα διερεύνησης και επεξήγησης ενός γραμματικούφαινομένου βοηθώντας τους μαθητές να κατανοήσουν και να αφομοιώσουν νέεςέννοιες. Ουσιαστικά, προετοιμάζει τις δραστηριότητες ανάδρασης για νακατακτήσουν οι μαθητές του ό,τι δεν έχουν κατανοήσει σωστά.

Κι ενώ στο λογισμικό προσφέρεται η γνώση της γραμματικής μέσωεικονοποιημένης γνώσης (δομή του τρένου) και συνδυασμού ηχητικού μηνύματος(ανάγνωση του κλινόμενου ρήματος) και παραδοσιακής πληροφορίας(προσφερόμενος κανόνας γραμματικής σε ανάλογο παράθυρο), η χρήση του μέσαστην τάξη μπορεί να ξεπεράσει τα γνωστά όρια της μηχανιστικής διδασκαλίαςτων αρχαίων ελληνικών. Οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να λειτουργήσουν στο

εργαστήριο συνεργατικά, να αξιοποιήσουν τα πολυάριθμα δεδομένα από τηνπλατφόρμα κλίσης των ρημάτων ώστε με την παρατήρηση να ανακαλύψουν και ναδιατυπώσουν μόνοι τους τον κανόνα που διέπει το γραμματικό φαινόμενο πουμελετούν. Επιπρόσθετα, η λειτουργία της γραμματικής αναγνώρισης ρηματικώντύπων που προσφέρεται στα κουμπιά της πλατφόρμας υποβοηθά την επαρκήκατανόηση ενός γραμματικού τύπου και της ιστορικής του σχέσης με τηνεοελληνική γλώσσα ενώ επηρεάζει τη σωστή μετάφραση του μέσα σεαρχαιοελληνικό κείμενο. Με αυτόν τον τρόπο νοηματοδοτείται και ηδιδασκαλία της γραμματικής που απομονωμένη αποτελεί «βαρετό» και φθοροποιόστοιχείο του μαθήματος των αρχαίων ελληνικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Ο εκπαιδευτικός μπορεί να λάβει τα πορίσματα των ομαδικών εργασιώντυπωμένα ή μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας από τους μαθητές του. Οιπαραπάνω εκπαιδευτικές δυνατότητες του λογισμικού προσφέρονται με τρόποοργανωμένο καθώς η μαθησιακή διαδικασία συνεπικουρείται από συμπληρωματικάφύλλα εργασίας που καλύπτουν όλη την ύλη της γραμματικής όσον αφορά τηδιδασκαλία του αρχαίου ελληνικού ρήματος, ειδικά σχεδιασμένα για κάθετρέχουσα δραστηριότητα. Περιέχονται σε ψηφιακό βιβλίο μαθητή και βιβλίοκαθηγητή (βλ. Φύλλο εργασίας στο Παράρτημα).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ1. Barthes, R. (1964), Rhétorique de l’image, Communications, no 4.2. Bergeron, A. (1990), LOUTI. Intelligence assistée et environnements d’apprentissage.

Télé-université et Centre APO- Quebec.3. Bertrand, Y. (1999), Σύγχρονες εκπαιδευτικές θεωρίες, Αθήνα: Ελληνικά

Γράμματα.4. Bertrand, Y. Guillemet, P. (1989), Les organizations: une approche systematique,

Quebec: Télé-université.5. Bradley, L. (1981), A Tactile Approach to reading. British Journal of Special

Education Formal Trends, 8(4), 32-36.6. Βοσνιάδου, Σ. (2006), Σχεδιάζοντας περιβάλλοντα μάθησης υποστηριζόμενα από τις

σύγχρονες τεχνολογίες, Αθήνα: Gutenberg.7. Bryant P. & Bradley, L. (1985), Childrens’ reading problems: psychology and

education. Oxford: Basic Blackwell8. Δημητρακοπούλου, Α. (2002), Διαστάσεις διδακτικής διαχείρισης των

εκπαιδευτικών εφαρμογών των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και τηςΕπικοινωνίας: Προς μια ολοκληρωμένη αξιοποίηση τους στην εκπαίδευση,στο: Κυνηγός, Χ. Δημαράκη, Ε. (επιμ.), Νοητικά εργαλεία και πληροφοριακά μέσα.Παιδαγωγική αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας για τη μεταξέλιξη της εκπαιδευτικήςπρακτικής.

9. Διαμαντάκη, Κ., Ντάβου, Μ. , Πανούσης Γ., (2000), Νέες Τεχνολογίες και παλαιοίφόβοι στο σχολικό σύστημα, Αθήνα, εκδ. Παπαζήση.

10. Frith, U. (1997), «Brain, mind and behavior in dyslexia», στο: HulmeC. & Snowling M., (eds) Dyslexia: Biology, Cognition and Intervention.London: Whurr.

11. Hummel J. & Balcon F.W. (1984), Microcomputers: not just a place forpractice, Journal of Learning Disabilities, 14, 520-52.

12. Καρακίζα, Τ. (1999), H μη λεκτική επικοινωνία στη δικτυωμένη σχολική τάξη. ΜΔΕΤμήμα Eπικοινωνίας και ΜΜΕ Πανεπιστημίου Αθηνών.

13. Koutsogiannis, D. (2007), A political Multi-layered Approach toresearching Children’s digital Literacy Practices. Language and Education,21 (3).

14. Κουτσογιάννης, Δ. (2001), Νέες τεχνολογίες και διδασκαλία τηςελληνικής γλώσσας: δυνατότητες και Περιορισμοί. Διεθνές Συνέδριο μεθέμα: Η ελληνική γλώσσα, η συμβολή της στο παγκόσμιο γίγνεσθαι: μέθοδοι και εργαλεία γιατην εκμάθηση της, Ηράκλειο, 15-17 Οκτωβρίου.

15. Κωσταρίδου-Ευκλείδη, Α. (2005), Μεταγνωστικές διεργασίες και Αυτο-ρύθμιση,Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

16. Κορωναίου, Α. (2002), Εκπαιδεύοντας εκτός σχολείου. Η συμβολή τωνοπτικοακουστικών μέσων και των νέων τεχνολογιών, Αθήνα: Μεταίχμιο.

17. Kress, G. & van Leeuwen, T. (1996), Reading Images: The Grammar of VisualDesign, London: Routledge

18. La Borderie, R. (1972), Les images dans la société et l’éducation. Études critiques desfonctions de la ressemblance, Casterman, Paris.

19. Λιβανίου, Ε. (2004), Μαθησιακές δυσκολίες και προβλήματα συμπεριφοράς στηνκανονική τάξη, Αθήνα: Κέδρος.

20. Μουτζούρη-Μανούσου Ε.-Πρόσκολλη Α. (2005), Τα μονοπάτια της μάθησης.Εφαρμογές στην Εκπαιδευτική πράξη, Αθήνα: Πατάκη.

21. Μπακιρτζής, Ν.Κ. (2004), Επικοινωνία και αγωγή, Αθήνα: Gutenberg22. Miles, T.R. (1993), (2nd Ed.), Dyslexia: The Pattern of difficulties,

London: Whurr.23. Ντάβου Μ., Καρακίζα Τ., (2003), Το νέο ηλεκτρονικό περιβάλλον μάθησης

και η αναδιάταξη της παιδαγωγικής σχέσης, στο: Παναγιωτοπούλου Ρ.(επιμ.), Η ψηφιακή πρόκληση: ΜΜΕ και Δημοκρατία. Εργασίες Διεθνούς Συνεδρίου.Αθήνα Μάιος 2001. Αθήνα: Τυπωθήτω.

24. Παντελιάδου, Σ. (2000), Μαθησιακές δυσκολίες και εκπαιδευτική πράξη. Τι και γιατί,Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

25. Pregent, R. (1992), Le preparation d’un cours. Montreal : Éditons de l’ÉcolePolytechnique.

26. Snowling, M. (1987), Dyslexia. A cognitive developmental perspective,New York: Blackwell.

27. Στασινός, Π.Δ. (2001), Δυσλεξία και σχολείο. Η εμπειρία ενός αιώνα,Αθήνα: Gutenberg.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8Τάξη: Α΄ Γυμνασίου

Γνωστικό αντικείμενο: Μέλλοντας μέσης φωνήςΑπαιτούμενος χρόνος: 2 ώρες

Ειδικοί διδακτικοί στόχοι:- Να κατανοήσουν οι μαθητές τη διαδικασία σχηματισμού του μέλλοντα μέσης

φωνής.- Να συσχετίσουν την κλίση του με εκείνη του ενεστώτα μέσης φωνής.- Να αφομοιώσουν τον τρόπο που κλίνονται τα φωνηεντόληκτα και αφωνόληκτα

ρήματα.- Να εφαρμόσουν την προσκτηθείσα γνώση στο σχηματισμό ρημάτων της ίδιας

κατηγορίας.- Να κατανοήσουν την ετυμολογική σχέση των ρημάτων με παράγωγες λέξεις της

νεοελληνικής.- Να είναι σε θέση να αναγνωρίσουν γραμματικά (φωνή, έγκλιση, χρόνος,

πρόσωπο) τους γραμματικούς τύπους του μέλλοντα μέσης φωνής.- Να συσχετίσουν την αρχαία γραμματική με τη μεταφραστική διαδικασία.

Αναλυτική περιγραφήΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1-Επιλέξτε την είσοδο του σταθμού από τη λειτουργία ΔΙΔΑΣΚΟΜΑΙ-ΚΑΤΑΚΤΩ, μέσηφωνή. -Επιλέξτε φωνηεντόληκτα ρήματα. -Κάντε κλικ στο πρότυπο ρήμα.-Επιλέξτε ως μηχανοδηγό: έγκλιση οριστική.-Επιλέξτε ως προορισμό: χρόνο μέλλοντα. Αφού επιλέξετε όσες φορές χρειάζεστε την οπτικοποιημένη κλίση, απαντήστε στηνερώτηση 1.

Ερώτηση 1: Παρατηρήστε τον τρόπο που κλίνεται ο μέλλοντας των φωνηεντόληκτωνρημάτων. Πώς σχηματίζεται;………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ΑΠΑΝΤΗΣΗ 1: Για να σχηματίσουμε την οριστική του μέλλοντα μέσης φωνής: 1) Κρατάμε το θέμα του ρήματος. 2) Επιλέγουμε τον αντίστοιχο μετά το θέμα (για τα φωνηεντόληκτα) χαρακτήραθέματος (σ):

ΦωνηεντόληκταΧαρακτήρας σ

3) Βάζουμε στο τέλος τις καταλήξεις που ισχύουν και για τονενεστώτα:Θέμα Αλλαγή χαρακτήρα Κατάληξη

λύ σ ομαιλύ σ ει/ῃλύ σ εταιλυ σ όμεθαλύ σ εσθελύ σ ονται

-Χωρίς να μετακινηθείτε από το βαγόνι του τρένου, επιλέξτε το εικονίδιο «χαρτίκαι μολύβι» για να επαληθεύσετε τον κανόνα. Διορθώστε τις σημειώσεις σας.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2-Επιλέξτε την είσοδο του σταθμού από τη λειτουργία ΔΙΔΑΣΚΟΜΑΙ-ΚΑΤΑΚΤΩ, μέσηφωνή. -Επιλέξτε χειλικόληκτα ρήματα. -Κάντε κλικ στο πρότυπο ρήμα.-Επιλέξτε ως μηχανοδηγό: έγκλιση οριστική. -Επιλέξτε ως προορισμό: χρόνο μέλλοντα. Αφού επιλέξετε όσες φορές χρειάζεστε την οπτικοποιημένη κλίση, αποθηκεύστε (ήεκτυπώστε) τη σελίδα.

-Επιλέξτε την είσοδο του σταθμού από τη λειτουργία ΔΙΔΑΣΚΟΜΑΙ-ΚΑΤΑΚΤΩ, μέσηφωνή. -Επιλέξτε ουρανικόληκτα ρήματα. -Κάντε κλικ στο πρότυπο ρήμα.-Επιλέξτε ως μηχανοδηγό: έγκλιση οριστική. -Επιλέξτε ως προορισμό: χρόνο μέλλοντα. Αφού επιλέξετε όσες φορές χρειάζεστε την οπτικοποιημένη κλίση, αποθηκεύστε (ήεκτυπώστε) τη σελίδα.

-Επιλέξτε την είσοδο του σταθμού από τη λειτουργία ΔΙΔΑΣΚΟΜΑΙ-ΚΑΤΑΚΤΩ, μέσηφωνή. -Επιλέξτε οδοντικόληκτα ρήματα. -Κάντε κλικ στο πρότυπο ρήμα.-Επιλέξτε ως μηχανοδηγό: έγκλιση οριστική. -Επιλέξτε ως προορισμό: χρόνο μέλλοντα. Αφού επιλέξετε όσες φορές χρειάζεστε την οπτικοποιημένη κλίση, αποθηκεύστε (ήεκτυπώστε) τη σελίδα.

Αφού συλλέξετε τις τρεις αυτές σελίδες, συνεργαστείτε με ένα συμμαθητή σας καιαπαντήστε μαζί στις ερωτήσεις 1, 2, 3 και 4.

ΕΡΩΤΗΣΗ 1: Διαμορφώστε τον κανόνα που εξηγεί την κλίση του μέλλοντα τωναφωνόληκτων ρημάτων (χειλικόληκτα, ουρανικόληκτα, οδοντικόληκτα).…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….ΑΠΑΝΤΗΣΗ 1: Για να σχηματίσουμε την οριστική του μέλλοντα μέσης φωνής: 1) Κρατάμε το θέμα του ρήματος.

2) Επιλέγουμε τον αντίστοιχο (για τα οδοντικόληκτα, ουρανικόληκτα,χειλικόληκτα ρήματα) χαρακτήρα θέματος (σ, ξ, ή ψ):

Οδοντικόληκτα Ουρανικόληκτα ΧειλικόληκταΧαρακτήρας σ ξ ψ

3) Βάζουμε στο τέλος τις καταλήξεις που ισχύουν και για τονενεστώτα:Θέμα Αλλαγή χαρακτήρα Κατάληξηλύ σ ομαιλύ σ ει/ῃλύ σ εταιλυ σ όμεθαλύ σ εσθελύ σ ονται

ΕΡΩΤΗΣΗ 2: Προσέξατε σε ποιο σημείο διαφοροποιείται η κλίση των αφωνόληκτωνρημάτων;…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………ΑΠΑΝΤΗΣΗ 2: Στο θεματικό χαρακτήρα μόνο.

ΕΡΩΤΗΣΗ 3: Αντιστοιχίστε στον παρακάτω πίνακα τις αλλαγές που υφίσταται οχαρακτήρας των αφωνόληκτων ρημάτων στο μέλλοντα:

Χαρακτήρας Ενεστώτα Χαρακτήρας ΜέλλονταΧειλικόληκτα π, β, φ, πτ ψΟυρανικόληκτα κ, γ, χ, ττ ξΟδοντικόληκτα τ, δ, θ, ζ σ

-Χωρίς να μετακινηθείτε από το βαγόνι του τρένου, επιλέξτε το εικονίδιο χαρτίκαι μολύβι για να επαληθεύσετε τον κανόνα. Διορθώστε τις σημειώσεις σας.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3: Τεχνικές απομνημόνευσης1. Ανοίξτε τον ήχο και παρακολουθήστε την κλίση του πρότυπου φωνηεντόληκτουρήματος (λύω) στο μέλλοντα οριστικής. Επιλέξτε ΔΙΔΑΣΚΟΜΑΙ-ΚΑΤΑΚΤΩ, μέση φωνή,φωνηεντόληκτα, οριστική, μέλλοντας (επαναλάβετε τη διαδικασία).-Καθώς κλίνεται το ρήμα, διαβάστε το κι εσείς ταυτόχρονα με το ρυθμό που τοακούτε (επαναλάβετε τη διαδικασία).-Κλείστε το κουμπί του ήχου από τον υπολογιστή και διαβάστε το μόνοι σας,καθώς παρακολουθείτε το ρήμα να κλίνεται (επαναλάβετε τη διαδικασία). -Κλίνετε κάθε πρόσωπο του ρήματος στο μέλλοντα, προσπαθώντας να το πείτεπροτού εμφανιστεί αυτόματα στην οθόνη (επαναλάβετε τη διαδικασία).2. Επαναλάβετε την παραπάνω διαδικασία για τα πρότυπα ρήματα: γράφω(χειλικόληκτα), πράττω (ουρανικόληκτα), πείθω (οδοντικόληκτα).

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 4

-Επιλέξτε την είσοδο του σταθμού από τη λειτουργία ΕΞΑΣΚΟΥΜΑΙ-ΕΦΑΡΜΟΖΩ 1, μέσηφωνή. -Επιλέξτε φωνηεντόληκτα ρήματα. -Επιλέξτε το ρήμα θύομαι.-Επιλέξτε ως μηχανοδηγό: έγκλιση οριστική. -Επιλέξτε ως προορισμό: χρόνο μέλλοντα. -Προσπαθήστε να κλίνετε σωστά το ρήμα. Στα μέρη του ρήματος που κάνετε κάποιο λάθος, τη δεύτερη φορά θα σας βοηθήσει το παπαγαλάκι. Βοήθεια με το εικονίδιο χαρτί και μολύβι. Αποθηκεύστε (ή εκτυπώστε) τις οθόνες, για να απαντήσετε στηνερώτηση 1.

ΕΡΩΤΗΣΗ 1: Συμπληρώστε τον πίνακα που ακολουθεί:Ρήμα: θύομαι Ενεστώτας Μέλλονταςα’ πρόσωπο πληθυντικού θυόμεθα θυσόμεθαβ’ πρόσωπο πληθυντικού θύεσθε θύσεσθεγ’ πρόσωπο πληθυντικού θύονται θύσονται

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 5-Επιλέξτε την είσοδο του σταθμού από τη λειτουργία ΕΞΑΣΚΟΥΜΑΙ-ΕΦΑΡΜΟΖΩ 1, μέσηφωνή. -Επιλέξτε χειλικόληκτα ρήματα. -Επιλέξτε το ρήμα ἐφάπτομαι.-Επιλέξτε ως μηχανοδηγό: έγκλιση οριστική. -Επιλέξτε ως προορισμό: χρόνο μέλλοντα. -Προσπαθήστε να κλίνετε σωστά το ρήμα. Στα μέρη του ρήματος που κάνετε κάποιο λάθος, τη δεύτερη φορά θα σας βοηθήσει το παπαγαλάκι. Βοήθεια με το εικονίδιο χαρτί και μολύβι. Αποθηκεύστε (ή εκτυπώστε) τις οθόνες, για να απαντήσετε στηνερώτηση 1. ΕΡΩΤΗΣΗ 1: Συμπληρώστε τον πίνακα που ακολουθεί:Ρήμα: ἐφάπτομαι Ενεστώτας Μέλλονταςα΄ πρόσωπο ενικού ἐφάπτομαι ἐφάψομαιβ΄ πρόσωπο ενικού ἐφάπτει/ῃ ἐφάψει/ῃγ΄ πρόσωπο ενικού ἐφάπτεται ἐφάψεται

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 6-Επιλέξτε την είσοδο του σταθμού από τη λειτουργία ΕΞΑΣΚΟΥΜΑΙ-ΕΦΑΡΜΟΖΩ 1, μέσηφωνή. -Επιλέξτε ουρανικόληκτα ρήματα. -Επιλέξτε το ρήμα διδάσκομαι.-Επιλέξτε ως μηχανοδηγό: έγκλιση οριστική. -Επιλέξτε ως προορισμό: χρόνο μέλλοντα. -Προσπαθήστε να κλίνετε σωστά το ρήμα. Στα μέρη του ρήματος που κάνετε κάποιο λάθος, τη δεύτερη φορά θα σας βοηθήσει το παπαγαλάκι. Βοήθεια με το εικονίδιο χαρτί και μολύβι. Αποθηκεύστε (ή εκτυπώστε) τις οθόνες, για να απαντήσετε στηνερώτηση 1.

ΕΡΩΤΗΣΗ 1: Συμπληρώστε τον πίνακα που ακολουθεί:Ρήμα: διδάσκομαι Ενεστώτας Μέλλονταςα’ πρόσωπο ενικού διδάσκομαι διδάξομαιβ’ πρόσωπο ενικού διδάσκει/ῃ διδάξει/ῃγ’ πρόσωπο ενικού διδάσκεται διδάξεται

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 7-Επιλέξτε την είσοδο του σταθμού από τη λειτουργία ΕΞΑΣΚΟΥΜΑΙ-ΕΦΑΡΜΟΖΩ 1, μέσηφωνή. -Επιλέξτε οδοντικόληκτα ρήματα. -Επιλέξτε το ρήμα παρασκευάζομαι.-Επιλέξτε ως μηχανοδηγό: έγκλιση οριστική. -Επιλέξτε ως προορισμό: χρόνο μέλλοντα. -Προσπαθήστε να κλίνετε σωστά το ρήμα. Στα μέρη του ρήματος που κάνετε κάποιολάθος, τη δεύτερη φορά θα σας βοηθήσει το παπαγαλάκι. Βοήθεια με το εικονίδιοχαρτί και μολύβι. Αποθηκεύστε (ή εκτυπώστε) τις οθόνες, για να απαντήσετε στιςερωτήσεις 1 και 2.

ΕΡΩΤΗΣΗ 1: Συμπληρώστε τον πίνακα που ακολουθεί: Ρήμα: παρασκευάζομαι Ενεστώτας Μέλλονταςα’ πρόσωπο πληθυντικού παρασκευαζόμεθα παρασκευασόμεθαβ’ πρόσωπο πληθυντικού παρασκευάζεσθε παρασκευάσεσθεγ’ πρόσωπο πληθυντικού παρασκευάζονται παρασκευάσονται

ΕΡΩΤΗΣΗ 2: Μελετώντας τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων: 4, 5, 6 και 7,συγκρίνετε την κλίση του μέλλοντα και του ενεστώτα (ως προς τις καταλήξεις καιως προς τον τονισμό). ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………ΑΠΑΝΤΗΣΗ 2: Ο μέλλοντας διατηρεί τις καταλήξεις του ενεστώτα μέσης φωνής. Τόσοο μέλλοντας όσο και ο ενεστώτας τονίζονται με τον ίδιο τρόπο: το β’ πρόσωποενικού στην παραλήγουσα και τα υπόλοιπα στην προπαραλήγουσα.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 8-Στον αρχικό σταθμό της Α’ Γυμνασίου κάντε κλικ πάνω στο μεγεθυντικό φακό. -Πληκτρολογήστε στο κενό τα ρήματα: ὑποκηρύξεσθε, μεταπέμψονται, διαβουλεύσει,ώστε να απαντήσετε στις ερωτήσεις: 1, 2, 3 και 4.

ΕΡΩΤΗΣΗ 1: Σημειώστε τη γραμματική αναγνώριση του καθενός: Ρηματικός τύπος ὑποκηρύξεσθε μεταπέμψονται διαβουλεύσειΤου ρήματος ὑποκηρύττομαι μεταπέμπομαι διαβουλεύομαιΦωνή μέση μέση μέσηΈγκλιση οριστική οριστική οριστικήΧρόνος μέλλοντας μέλλοντας μέλλονταςΠρόσωπο Β΄ Γ΄ Β΄Αριθμός πληθυντικός πληθυντικός ενικός

ΕΡΩΤΗΣΗ 2: Προσδιορίστε τα μέρη του κάθε γραμματικού τύπου:Ρηματικόςτύπος

Πρόθεση Θέμα Αλλαγήθεματικούχαρακτήρα

Κατάληξη

ὑποκηρύξεσθε ὑπο κηρύ ξ εσθεμεταπέμψονται μετα πέμ ψ ονταιδιαβουλεύσει δια βουλεύ σ ει

ΕΡΩΤΗΣΗ 3: Ποιες ομόρριζες λέξεις της νεοελληνικής γλώσσας προέρχονται από τοθέμα (και το θεματικό χαρακτήρα) των παραπάνω ρημάτων; ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………ΑΠΑΝΤΗΣΗ 3: πέμ(ψ)-: ανάπεμψη, παραπεμπτικός, εκπέμπω, παραπέμπω κ.ά.βουλεύ(σ)-: βούλευμα, βουλευτής, διαβούλευση, κοινοβουλευτισμός κ.ά.κηρυξ-: κήρυξη, αποκήρυξη, προκήρυξη, διακήρυξη κ.ά.

ΕΡΩΤΗΣΗ 4: Με βάση τα προηγούμενα και αφού λάβετε υπόψη σας το γλωσσάρι,μεταφράστε τους ρηματικούς τύπους στο χρόνο και στο πρόσωπο που βρίσκονται:

ΓΛΩΣΣΑΡΙ: Ρήμα Μετάφρασηὑποκηρύττομαι καθιστώ γνωστό με κήρυκαμεταπέμψομαι προσκαλώ κάποιον με απεσταλμένοδιαβουλεύομαι συζητώ μία υπόθεση, αποφασίζω

ΑΠΑΝΤΗΣΗ 4: Ρηματικός τύπος Μετάφρασηὑποκηρύξεσθε θα καταστήσετε γνωστό με κήρυκαμεταπέμψονται θα προσκαλέσουν κάποιον με

απεσταλμένοδιαβουλεύσει θα συζητήσεις μία υπόθεση, θα

αποφασίσεις