6222 Sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesi Kanunu Kapsamında Şike Suçu

Murat YILMAZ 2012

1 | S a y f a

İçindekiler

KISALTMALAR: ......................................................................................................................................... 2

A) GİRİŞ : .............................................................................................................................................. 3

B)KORUNAN HUKUKİ DEĞER: .............................................................................................................. 6

C) SUÇUN FAİLİ : .................................................................................................................................. 7

D)SUÇUN MAĞDURU : ......................................................................................................................... 8

E) SUÇUN UNSURLARI : ....................................................................................................................... 9

ea)Suçun Maddi Unsuru : ................................................................................................................ 9

eb) Suçun Manevi Unsuru : ........................................................................................................... 10

F) SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ : ............................................................................................. 11

fa) İştirak : ...................................................................................................................................... 11

fb) Teşebbüs : ................................................................................................................................ 12

G) İÇTİMA : ........................................................................................................................................ 12

H) YAPTIRIM : .................................................................................................................................... 13

ha) Ceza Hukuku Bakımından : ...................................................................................................... 13

hb) Spor Hukuku Bakımından : ...................................................................................................... 14

I) ETKİN PİŞMANLIK : ......................................................................................................................... 16

K) AĞIRLATICI ve HAFİFLETLETİCİ NEDENLER : .................................................................................. 17

L) GÖREVLİ MAHKEME VE MAKAMLAR : ........................................................................................... 18

la) 6222 Sayılı Bakımından Görevli Mahkeme : ............................................................................. 18

lb) Suçun Örgüt Kapsamında İşlenmesi Durumunda : ................................................................... 19

lc) Spor Hukuku Açısından Görevli Kurum : ................................................................................... 20

M) İLETİŞİMİN DENETLENMESİ TEDBİRİ ve DELİL NİTELİĞİ : ............................................................. 20

ma) Bir Suç Dolayısıyla Soruşturma ya da Kovuşturma Olmalı: .................................................... 21

mb) Suç İşlendiğine İlişkin Kuvvetli Şüphe Sebeplerinin Varlığı: ................................................... 22

mc) Başka Suretle Delil Elde Edilmesi İmkânının Bulunmaması: ................................................... 22

Murat YILMAZ 2012

2 | S a y f a

md) Hakim veya Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerde Cumhuriyet Savcısının Kararı Gerekir:

....................................................................................................................................................... 23

me) İletişimin Denetlenmesinden Elde Edilen Verilerin Delil Niteliği : ......................................... 23

N) SONUÇ : ........................................................................................................................................ 24

KAYNAKÇA : ....................................................................................................................................... 24

KISALTMALAR:

6222 : Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine İlişkin Kanun

CMK : Ceza Muhakemesi Kanunu

FDT : Futbol Disiplin Talimatı

HSYK : Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu

PFDK : Profesyonel Futbol Disiplin Kurulu

SPK : Sermaye Piyasası Kanunu

TCK : Türk Ceza Kanunu

TFF : Türkiye Futbol Federasyonu

TK : Tahkim Kurulu

Murat YILMAZ 2012

3 | S a y f a

Suçluluğu ispatlanana kadar herkesin

suçsuz olduğu fikrinden uzaklaşılıp

suçsuzluğu ispatlanana kadar herkesin

suçlu olarak kabul edildiği bu günlere inat...

A) GİRİŞ :

Yazıma başlamadan önce, öncelikle benden hiçbir konuda desteğini

esirgemeyen Doç. Dr. Ali Kemal YILDIZ, Av. Şekip MOSTUROĞLU ve Av. Dilek

MOSTUROĞLU’na en içten saygı ve teşekkürlerimi sunarım.

Son zamanlarda gündemimizi bir hayli meşgul eden ve medyada "Şike Davası"

olarak bilinen davadan sonra şike suçu bir hayli gündeme gelmiştir. Daha önceki

zamanlarda yalnızca idari yaptırıma tabi olan şike suçu 6222 sayılı Sporda Şiddet ve

Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun'un yürürlüğe girmesinden itibaren bu suçun

Murat YILMAZ 2012

4 | S a y f a

failleri hakkında ceza davası açılmasının da yolu açılmıştır. Dolayısıyla hem disiplin

soruşturması hem de adli yargılama yapılabilecek bir suç tipi olduğu görülmektedir.

Bu kanunun çıkış amaçları arasında taraftarın çıkarlarının gözetilmesi de

düşünülmüş ise de asıl öne çıkan şeyin müsabaka güvenliği olduğu görülmektedir. 1

Bununla birlikte özellikle "Şike Davası" olarak anılan davada daha önce hiç

duymadığımız kavramlar olan “bahis şikesi, hatır şikesi ve "transfer şikesi" de karşımıza

çıkmıştır. Bu kavramları kısaca açıklayacak olursak;

Transfer şikesi, bazı yazarlar tarafından bir futbolcunun bir kulübe transfer

vaadiyle o kulübün maçında oynamaması yada kötü oynaması, rakip takımın

maçında ise iyi oynamasının sağlanması ve sezon sonunda transfer edilmesi şeklinde

tanımlanmaktadır. Öncelikle bu tanımlamada bazı önemli hatalar bulunmaktadır.

Futbola özgü olarak bu tanımın yapılabilmesi mümkün değildir. Zira futbolcular ilk

transer döneminde mevcut kulüpleri ile sözleşmeleri devam eden futbolcular ve ilk

transfer döneminde mevcut kulüpleri ile sözleşmesi sona erecek futbolcular olmak

üzere iki kategoriye ayrılırlar. Bunlardan birinci kategoride olan futbolcular ile

mevcut kulüplerinin onayı olmaksızın transfer görüşmesi yapılabilmesi mümkün

değildir. Yine bu futbolcular ile ancak mevcut kulüpleri ile olan sözleşmeleri

karşılıklı olarak sonlandırlmak şartı ile yeni bir transfer sözleşmesi yapılabilir. Bu

nedenle bu kategorideki futbolcularla transfer vaadi ile şike ve teşvik eyleminde

bulunabilmek mümkün değildir. İkinci kategori futbolcular ise zaten sözleşme

yapmak konusunda serbest futbolcular olduklarından bunlara da vaade

bulunulmasına gerek bulunmamaktadır. Keza transfer görüşmesi ve transfer

sözleşmesi belli bir döneme bağlı olmaksızın her zaman yapılabilen hukuki

süreçlerdir. Belli bir döneme bağlı olan ise transfer sözleşmesinin tescilidir. Sözleşme

tescili ancak federasyon tarafından belirlenen tescil dönemlerinde yapılabilir.

Basında çokça okuduğumuz “bir futbolcunun mevcut kulübünün onayı

olmaksızın bir başka kulüple transfer görüşmesi yapması ve hatta mevcut kulüp ile

devam eden sözleşmesini mevcut kulübünün rızası olmaksızın fesih etmesi olgusu

1 Mosturoğlu/Şekip, Spor Müsabakalarında Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine İlişkin Yasa Tasarısı Taslağı

Hakkındaki Düşüncelerim, s.2

Murat YILMAZ 2012

5 | S a y f a

ile transfer şikesi kavramının biri biri ile karıştırıldığı görülmektedir. Çoğu kere bu

şekilde yapılan kaıştırma neticesinde transfer şikesi olarak anılan bu durumun spor

hukukundaki adı da "ayartma" olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bahis şikesi, maçın sonucu ne olursa olsun suçun failinin asıl amaçladığı şeyin

bahis sonucu kazanacağı menfaat olmasıdır. Bu şike türü yalnızca spor

müsabakalarının oynanabildiği bahis oyunlarında yapılabilir.

Hatır şikesi ise, daha önce aralarında manevi olarak bir bağ bulunan kişilerin

hiçbir beklenti içerisinde olmaksızın spor müsabakasının sonucuna etki etmeleri

veya etmeye teşebbüs etmeleridir.

Bu suç tipinin ortaya çıkmasıyla birlikte bir diğer sorun ise iletişimin

denetlenmesi sonucu elde edilen delillerin ispat gücü konusunda yaşanmıştır.

Öncelikle belirtmek gerekir ki şike suçlarında iletişimin denetlenmesi tedbirine

başvurulabilecektir. 2Bu tedbire ileride detaylı olarak değineceğimizden şimdilik bu

kadar söyleyerek geçiyorum.Karşılaşılan bir başka sorun ise, aynı fiil nedeniyle iki

kez yargılama yapılıyor olmasıdır. Şike suçunu işleyen kişi hakkında ceza

mahkemesi suçun oluşmadığı kanısına varıp beraat kararı verse dahi TFF, kendisi

açısından bir soruşturma yaparak bunun sonucunda bir yaptırıma hükmedebilir. Bu

konuda aynı fiilden dolayı iki defa hüküm verilmesi ne kadar doğru bu

tartışılmalıdır.

Konuyla ilgili bir başka sorun da bu suçu işlemiş olan bir sporcunun

yurtdışında bir takıma transfer olması durumunda ortaya çıkacaktır. Bu durumda o

sporcunun iadesi zor bir usule tabi olacağından yapılan yargılama da uzayacaktır.3

Ceza mahkemesinin vermiş olduğu bir kararın temyiz merci Yargıtay iken

PFDK'nın vermiş olduğu kararlara karşı Federasyon Tahkim Kurulu'na

başvurulabilir. TK'nın vermiş olduğu kararlar kesindir. 4

2 6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun m.23/2, Kabul Tarihi: 31.03.2011

3Aydın/Ufuk, Pirincin Taşı, s.2

4Aydın/Ufuk, Pirincin Taşı, s.1

Murat YILMAZ 2012

6 | S a y f a

Genel olarak açıkladığım bu hususlardan sonra suçu unsurları ile incelemeye

geçebiliriz.

B)KORUNAN HUKUKİ DEĞER:

Her suçta olduğu gibi şike suçunda da korunan hukuksal değer mevcuttur. Bu

suçta tıpkı bir çok suçta kabul edildiği gibi korunan asıl değerin toplum olduğu

görüşü hakimdir. Bu görüşü savunanlar, spor kulüplerinin günümüzde halka arz

edilmiş bir şekilde çalışmaları ve bunun yanında hisselerinin borsada işlem görmekte

olduğunu, şike suçunun oluşması sonucu da hisse sahiplerinin zararlarının

oluştuğunu ve böylelikle toplumun dolaylı olarak korunduğunu savunmaktadırlar. 5

Bir başka görüş ise, spor yaşamının dürüst bir şekilde devam edebilmesi,

toplumun spora olan inancının ve güveninin sağlanması açısından asıl korunmak

istenen yararın "fairplay" anlayışı olduğu yönündedir. 6 Dürüst oyun diye tabir edilen

fairplaydaha çok idari bir anlayışın sonucu olarak ortaya

çıktığındanfairplayinkorunması da TFF tarafından çıkarılan ve düzenleyici işlem

sayılan "talimatlar"tarafından sağlanmıştır. 7

Kanaatimce korunmak istenen yarar birden fazla olup hem toplum hem de

fairplay bu suçta korunan hukuki değerlerdir. Korunan değerlerin birden fazla

olmasının altında yatan asıl sebep ise spor hukuku ve ceza hukukunun temel çıkış

noktalarının birbirlerinden farklı olmasıdır. Ceza hukuku, sosyal düzeni bozan

davranışları cezalandırmakta iken spor hukuku sportmenliğe aykırı davranışları

cezalandırma yoluna gitmektedir. 8 Örneğin, sokakta yürüyen bir kişiye kasten

tekme atan bir kişi kasten yaralama suçunu işlemiş iken, bir futbol müsabakasında

rakibine kasten tekme atan kişi bu suçtan cezalandırılmaz. Dolayısıyla her iki hukuk

5 Güngör/Devrim, Şike Suçu, Ankara Barosu Dergisi, 2011/4, s.39

6 Koca/Mahmut, Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanunda Düzenlenen Suçlar ve Kabahatler,

Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesi Kanunu, Gazi Üniversitesi TÜRK-CE-MER, s.51, 2012, Ankara 7 Özgenç/İzzet, Değerlendirme ve Sonuç, Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesi Kanunu, Gazi Üniversitesi

TÜRK-CE-MER, s.97, 2012, Ankara 8 Aydın/Ufuk, Pirincin Taşı, s.1

Murat YILMAZ 2012

7 | S a y f a

dalının da koruduğu değerler birbirinden farklıdır ve bu suçta birden fazla hukuki

değer korunmaktadır.

C) SUÇUN FAİLİ :

Bu suç belirli bir gruba mensup kişilerce işlenen özgü suçlardan olmayıp

herkes tarafından işlenebilen bir suçtur. Ancak menfaat temin edilen kişi için bu

suçun özgü suç olduğu görüşünü savunanlar da vardır.9 6222 sayılı kanunun 11/4-a-

b bentlerine baktığımızda bu suçun en az iki kişi ile işlenebilen çok failli bir suç

olduğunu görmekteyiz. Buradan anlaşılması gereken şey, kendisine menfaat

sağlanan kişi de bu suçun failidir. Bunun yanında menfaat temin eden kişi menfaat

temin etmeye elverişli kişi olmalıdır. Aksi halde burada "elverişsiz teşebbüs"ya da

"işlenemez suç" söz konusu olacaktır. 10 Buradan da anlaşılacağı gibi menfaat temin

edilen kişinin, müsabakanın sonucunu etkilemeye elverişli kişiler olan sporcu,

yönetici, teknik direktör, hakem gibi doğrudan müsabaka üzerinde etkili kişiler

olması gerekmektedir.

Burada kısaca işlenemez suçtan da bahsetmek gerekirse, "İşlenemez suçu, bir

ceza kanunu hükmünü ihlale yönelmiş olmasına rağmen,ya hareketin (vasıtanın) ihlal

edilmek istenen suçu karakterize eden zarar veya tehlikeyi meydana getirmeğe elverişli

olmaması, yahut hareketin mevzuunun bulunmaması nedeniyle başarısız kalmağa mahkum

bir davranış olarak tanımlamak mümkündür."11Dolayısıyla işlenemez suçta "hareketin

elverişsizliği" ve "suçun veya hareketin maddi konusunun yokluğu" şeklinde iki unsur

bulunmaktadır.

Kanaatimce menfaat temin edecek kişi menfaat temin etmeye elverişli değil ise

burada şike suçu için işlenemez suç meydana gelmesine karşın,hileli hareketlerle

9 Şen/Ersan, Özdemir/Bilgehan, Şike, s.19, 2012, İstanbul

10 Aynı yönde : Donay/Süheyl, Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesi ve Şike ve Teşvik Primi, s.157, 2012

11Alacakaptan, Uğur. İşlenemez Suç, s.1, AÜHF YayınlarıNo: 223

Murat YILMAZ 2012

8 | S a y f a

karşısındakini kandırmış ise dolandırıcılık suçunu işlemiş olacaktır. 12 Ancak bu

görüşe karşı çıkarak şike ve dolandırıcılık suçlarının maddi unsurlarının

birbirlerinden farklı olup, şike suçunda birden fazla kişinin birbirleri ile anlaşarak bu

suçu işledikleri, dolandırıcılık suçunda ise hileli hareket sonucunda mağdurun

mutlaka bir zarara uğraması gerektiğini ve bu sebeple dolandırıcılık suçunun

oluşmayacağını savunan görüşler de vardır.13

Bu suçta birden fazla failin birbirlerine karşı olan hareketleri aynı yönde

olduğundan şike suçunun tarafları bu suçta mağdur olamazlar. Bununla birlikte

iradelerinin aynı yönde hareket etmesi sonucu bu suçun bir karşılaşma suçu olduğu

da söylenebilir. 14

D)SUÇUN MAĞDURU :

Bu suçun ceza hukuku açısından toplumun korunmasına yönelik bir amacı

olduğunu söylemiştik. Dolayısıyla, buna paralel olarak suçun mağdurunun toplum

olduğunu söyleyebiliriz. Benzer şekilde SPK'ya göre "Bu Kanunun konusu,

tasarrufların menkul kıymetlere yatırılarak halkın iktisadi kalkınmaya etkin ve

yaygın bir şekilde katılmasını sağlamak amacıyla; sermaye piyasasının güven, açıklık

ve kararlılık içinde çalışmasını, tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarının

korunmasını, düzenlemek ve denetlemektir." 15 Bu madde hükmüne göre SPK, futbol

kulüplerinin halka arz işlemleriyle birlikte hisse senetlerini de satışa çıkarması

sonucu hisse senedi alan kişilerin haklarını korumakla da mükelleftir. Bunun sonucu

olarak da hisse senedi almış gerçek kişiler, bu kişilerin bir araya gelmesi yoluyla

dolaylı olarak da toplumun mağdur olduğu açıktır.

Spor hukuku açısından ise korunan hukuksal değerin sportmenlik anlayışı

olmasının bir sonucu olarak ve ayrıca, kazananın üç puan aldığı bir futbol sezonunda

şike suçuna taraf olmayan kulüplerin puan sıralamasında yerlerinin değişeceği de

12

Özgenç/İzzet, Değerlendirme ve Sonuç, Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesi Kanunu, Gazi Üniversitesi TÜRK-CE-MER, s.98, 2012, Ankara 13

Şen/Ersan, Özdemir/Bilgehan, Şike, s.12, 2012, İstanbul 14

Özgenç/İzzet, Değerlendirme ve Sonuç, Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesi Kanunu, Gazi Üniversitesi TÜRK-CE-MER, s.107, 2012, Ankara 15

2499 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu m.1, Kabul Tarihi: 28.07.1981

Murat YILMAZ 2012

9 | S a y f a

göz önünde tutularak şike suçuna taraf olmayan fakat bunun sonucunda zarar

görmüş olan futbol kulüpleri yani tüzel kişiler de mağdur olabilirler.

Kısacası bu suçun mağduru toplum ve suçtan zarar görmüş tüzel kişiler ve

özellikle SPK uyarınca bir spor kulübünün hisse senedini satın alıp zarar uğrayan

gerçek kişilerdir.

E) SUÇUN UNSURLARI :

ea)Suçun Maddi Unsuru :

FDT'nin58. maddesine göre ; "Müsabakanın sonucunu hukuka veya spor ahlakına

aykırı şekilde etkilemek veya buna teşebbüs etmek yasaktır. Bir futbolcuya veya kulübe teşvik

pirimi verilmesi de bu kapsamdadır." denilmektedir."16 6222 sayılı kanuna göre ise ;

"Belirli bir spor müsabakasının sonucunu etkilemek amacıyla bir başkasına kazanç veya sair

menfaat temin etmek" denmektedir. Dolayısıyla idari yönden müsabakanın sonucunun

hukuka aykırı bir şekilde etkilenmiş veya buna teşebbüs olması gerekirken yani

başka bir ifade ile maçın sonucunun hukuka veya spor ahlakına olarak istenilen

yönde gerçekleşmiş olması veya gerçekleştirmeye teşebbüs edilmiş olması gerekli

iken, 6222 sayılı kanun gereğince belirli bir spor müsabakasının sonucunu etkilemek

amacıyla bir başkasına kazanç veya sair menfaat temin edilmesi bu suçun maddi

unsurunu oluşturur. Müsabakanın sonucunun anlaşıldığı gibi bitmesinin herhangi

bir önemi yoktur. Suçun icra hareketlerine spor müsabakasının sonucunu

değiştirmek için kazanç ya da menfaat teklifinde bulunulmasıyla başlanır ve

bunlardan birinin temin edilmesiyle de bu suç tamamlanmış olur. 17 Anlaşılan şeyin

konusu para ise paranın karşı tarafa temin edilmesi, taşınır bir mal ise karşı tarafın

tasarrufuna geçmiş olması gerekmektedir. Kazanç veya menfaat para olabileceği gibi

kişinin sosyal hayatındaki iyileşmeler de olabilir. Menfaat temininin mutlaka iki kişi

arasında olması zorunluluğu yoktur. Suçun failleri menfaatin 3. bir kişiye

16

12.08.2010 tarihli Futbol Disiplin Talimatı 17

Koca/Mahmut, Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanunda Düzenlenen Suçlar ve Kabahatler, Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesi Kanunu, Gazi Üniversitesi TÜRK-CE-MER, s.53, 2012, Ankara

Murat YILMAZ 2012

10 | S a y f a

sağlanacağı konusunda anlaşıp menfaat sağlamayı bu 3. kişiye yapsalar dahi maddi

unsur oluşacaktır.

Kazanç veya menfaat temini çok geniş bir kavram olmakla beraber örnek

verecek olursak kişinin rakip takım kalecisi ile aralarında oynayacakları maç için

hatalı gol yemesi sonucunda kendisine araba verilmesi ve kalecinin arabayı

tasarrufuna geçirmesi menfaatin temin edilmiş olduğunu gösterir. Menfaat temininin

her somut olaya göre ayrı ayrı değerlendirilmesi gereklidir.

Taraflar, belirli bir spor müsabakasının sonucunu etkilemek amacıyla kazanç

veya sair menfaat temin etmek konusunda anlaşırlarsa bu durumda suç

tamamlanmamış olur ve teşebbüs aşamasında kalır. Ancak kanun koyucu bu

durumda dahi bu suçun cezalandırılacağını belirtmiştir. 18 Burada dikkat edilmesi

gereken şey menfaat ve kazanç henüz temin edilmemiş, temin edilmesi yönünde

anlaşmaya varılmıştır. Burada suç tamamlanmasa da tıpkı tamamlanmış gibi

cezalandırılır.

eb) Suçun Manevi Unsuru :

Failin, bir spor müsabakasının sonucunu etkilemek amacıyla bir başkasına

kazanç veya sair menfaat temin edilmesi bilincinin olması manevi unsur için

yeterlidir. Aynı şekilde menfaat temin edilen kişinin de sonucu etkilemek için

kendisine bir kazanç veya menfaatin sağlandığını bilmesi yeterlidir. 19 Dolayısıyla

suçun manevi unsuru kasttır. Kanaatimce kanun "Belirli bir spor müsabakasının

sonucunu etkilemek amacıyla" bu suçun işlenebileceğini söylemekle birlikte suçun

maddi unsurunda özel kast aramıştır. Bir başka deyişle belirli bir spor

müsabakasının sonucunu değiştirmek üzere yapılmayan menfaat veya kazanç temini

şike suçunu oluşturmayacaktır.

Belirli bir spor müsabakasının sonucunu etkilemek unsurunu bu suçun ön

şartı olarak gören yazarlar da vardır. 20 Oysa müsabakanın sonucunu etkilemek

18

6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun m.11, Kabul Tarihi: 31.03.2011 19Güngör/Devrim, Şike Suçu, Ankara Barosu Dergisi, 2011/4, s.40 20

Donay/Süheyl, Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesi ve Şike ve Teşvik Primi, s.156, 2012

Murat YILMAZ 2012

11 | S a y f a

amacıyla bu suçun işlenmiş olması bir ön şart değil tipikliğin unsurudur. Bir başka

ifadeyle müsabaka sonucunu etkilemek, bu suçun oluşabilmesi için gerekli olan ön

şart değil, suçun kanunda yazılı olan ve manevi unsurunu oluşturan failin kastı

açısından önemlidir. Bu sebeple bu konu tipikliğin bir unsurudur.

F) SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ :

fa) İştirak :

Bu suç menfaatin temin edildiği anda tamamlanmış olacağından ancak

menfaatin teminine kadar suça iştirak mümkündür. Dolayısıyla menfaat temin

edilinceye kadar bu suça iştirak etmiş olan kişiler iştirak kuralları çerçevesinde

değerlendirilir. 21 Bununla birlikte 6222 sayılı kanunun 11. maddesinin 2. fıkrası "Şike

anlaşmasının varlığını bilerek spor müsabakasının anlaşma doğrultusunda sonuçlanmasına

katkıda bulunan kişiler de birinci fıkra hükmüne göre cezalandırılır." demektedir.

Dolayısıyla burada artık bu suça katılan kişilerin suçun oluşmasındaki katkılarının

bir önemi yoktur ve faillik - şeriklik ayrımı da yapılmamıştır.

İştirak hükümlerinin uygulanmasında genel olarak “eşitlik ve ikililik”

prensipleri vardır. Eşitlik prensibine göre suçun işlenmesine katkısı olan herkes

ayrım yapılmaksızın eşit cezayı almakta iken, ikililik sisteminde suça iştirak eden

herkes suça katkıları oranında cezalandırılmaktadır.22 Buna göre ikililik sistemi faillik

– şeriklik ayrımına yer vermiş ve her şeriğin suça katkıları oranında

cezalandırılmaları öngörülmüştür. 5237 sayılı TCK faillik – şeriklik ayrımı yapmakta

yani ikililik sistemini kabul etmekte iken 6222 sayılı kanun eşitlik prensibini

benimsemiştir. Bunun sonucu olarak da şike anlaşmasının varlığını bilerek spor

müsabakasının anlaşma doğrultusunda sonuçlanmasına katkıda bulunan kişileri eşit

cezalandırma yoluna gitmiştir. Bu ilkeye göre şike anlaşmasına taraf olmayıp

yalnızca şike anlaşmasında belirlenen sonucun oluşmasına katkıda bulunan kişinin 21

Koca/Mahmut, Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanunda Düzenlenen Suçlar ve Kabahatler, Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesi Kanunu, Gazi Üniversitesi TÜRK-CE-MER, s.59, 2012, Ankara 22

Özen/Mustafa, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun İştirak Kurumuna Bakışı, TBB Dergisi, Sayı: 70, 2007, s.239

Murat YILMAZ 2012

12 | S a y f a

iştirak hükümlerine göre cezalandırılması "fiilsiz suç olmaz" şeklindeki ceza hukuku

ilkesine tamamen aykırıdır. 23 Çünkü şike anlaşmasına taraf olmayıp yalnızca

belirlenen sonucun oluşmasına katkıda bulunan kişinin hareketi şike suçundan

bambaşka bir hareket olarak karşımıza çıkmaktadır görüşünü de doktrinde savunan

yazarlar vardır.24

fb) Teşebbüs :

Bu suç, birspor müsabakasının sonucunu etkilemek amacıyla kazanç veya sair

menfaat temin edildiği anda tamamlanmış sayılır. Dolayısıyla menfaat ve kazancın

temin edilememesi durumunda teşebbüs söz konusu olacaktır ancak kanun suçun

teşebbüs aşamasında kalmış olmasına rağmen tıpkı tamamlanmış gibi

cezalandırılacağını belirtmiştir.25Müsabakanın sonucunu etkilemek amacıyla menfaat

ve kazanç sağlanması için teklifte bulunan kişinin teklifini karşı taraf reddetmişse

artık reddeden kişi için teşebbüs dahi söz konusu olmayacak ve böylelikle o kişi

cezalandırılmayacaktır.

G) İÇTİMA :

6222 sayılı kanunun m. 11/10 fıkrasındaki düzenlemeye göre "Bu maddede

tanımlanan suçların bir suç işleme kararının icrası kapsamında değişik zamanlarda birden

fazla işlenmesi halinde, bunlardan en ağır cezayı gerektiren fiilden dolayı verilecek ceza dörtte

birinden dörtte üçüne kadar artırılarak tek cezaya hükmolunur." denilmiştir. Aynı

kanunun 11. maddesinin 9. fıkrası " Bu madde kapsamına giren suçlarla ilgili olarak"

demek sureti ile şike suçu ve teşvik primi verme suçlarını ayrı suçlar olarak

saymıştır. Bu konuda bazı yazarlar bunu şike suçunun hafifletici neden olarak

görmüşlerdir.26Bu görüşü savunanlar buna paralel olarak maddenin zincirleme suç

hükmü ile doğru orantıda olduğunu kabul etmektedirler. Oysa zincirleme suç , bir

suç işleme kararının icrası kapsamında, değişik zamanlarda bir kişiye karşı aynı

23Güngör/Devrim, Şike Suçu, Ankara Barosu Dergisi, 2011/4, s.41 24Güngör/Devrim, Şike Suçu, Ankara Barosu Dergisi, 2011/4, s.41 25

6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun m.11/3, Kabul Tarihi: 31.03.2011 26

Şen/Ersan, Özdemir/Bilgehan, Şike, s.18, 2012, İstanbul

Murat YILMAZ 2012

13 | S a y f a

suçun birden fazla işlenmesi durumunda ortaya çıkmaktadır.Dolayısıyla bu

maddeden anlaşılması gereken şey fikri içtima ve zincirleme suç hükümlerinin iç içe

geçtiğidir.27Yani bu iki suçu işleyen kişinin fiilinin artırılarak tek cezaya

hükmolunması zincirleme suç hükümlerine aykırıdır. Oysa 6222 sayılı kanunun ilgili

fıkrasında farklı suçların değişik zamanlarda uygulanması sonucu tek cezaya

hükmolunacağını belirtmiştir. Başka bir ifade ile şike suçu ve teşvik primi suçlarını

değişik zamanlarda birden fazla işleyen fail hakkında en ağır cezayı gerektiren suçun

cezası artırılacaktır. Teşvik primi suçunun şike suçunun hafifletici nedeni olarak

belirlenmesi ve bunun sonucunda zincirleme suç hükümlerine hükmedilmesi daha

doğru bir yaklaşım olacaktır.

H) YAPTIRIM :

ha) Ceza Hukuku Bakımından :

Belirli bir spor müsabakasının sonucunu etkilemek amacıyla bir başkasına

kazanç veya sair menfaat temin eden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis28 ve yirmibin

güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.Suçun spor kulüplerinin veya sair bir

tüzel kişinin yararına işlenmesi halinde, ayrıca bunlara, şike veya teşvik primi

miktarı kadar idari para cezası verilir. Ancak, verilecek idari para cezasının miktarı

yüzbin Türk Lirasından az olamaz. Bununla birlikte bu maddede tanımlanan

suçlardan dolayı cezaya mahkûmiyet halinde, kişi hakkında ayrıca TCK'nın 53 üncü

maddesi hükümlerine göre, spor kulüplerinin, federasyonların, bünyesinde sportif

faaliyetler icra edilen tüzel kişilerin yönetim ve denetim organlarında görev

yapmaktan yasaklanmasına hükmolunur. Ayrıca bu madde kapsamına giren suçlarla

ilgili olarak 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı CMK'nın 231 inci maddesine göre

hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilemez; verilen hapis cezası

seçenek yaptırımlara çevrilemez ve ertelenemez. Bunun yanında kanunun ilgili

maddesinde yazmadığı için infaz aşamasında şartlı salıverme hükümleri

27


10/12/2011 tarihli ve 6259 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan “beş yıldan oniki yıla kadar” ibaresi “bir yıldan üç yıla kadar” şeklinde değiştirilmiştir.

Murat YILMAZ 2012

14 | S a y f a

uygulanabilecektir. 6222 sayılıkanuna göre bir spor kulübüne veya spor kulübünün

mensubuna ceza verilmesi, bu kulübün bağlı olduğu federasyonun yaptırım

uygulama yetkisini ortadan kaldırmaz.

Kanunda öngörülen ve ilk haliyle 5-12 yıl hapis cezası öngören hükmün

değiştirilip 1-3 yıla indirilmesi de cezada ağırlık kriterlerine uygundur. Bunu şu

şekilde açıklamak gerekirse, işkence suçunu işlemiş bir kamu görevlisi 3-12 yıl

aralığında cezalandırılacakken şike suçunun faillerinin 5-12 yılla cezalandırılmaları

düşünülemezdi. Kaldı ki işkence suçunu tüm dünya hukuk sistemleri hukuka uygun

saymamaktadır. Dolayısıyla şike suçu işkence kadar ağır olmamakla birlikte ceza

tayini yönünden alt sınırı daha yüksek idi. Tüm bu koşullar göz önüne alındığında

ceza sınırının 1-3 yıla indirilmesi cezaların ağırlığı yönünden kanaatimce yerinde

olmuştur.

hb) Spor Hukuku Bakımından :

Yaptırımı söylemeden önce spor hukuku açısından şikenin tespiti konusunda

kısaca bilgi vermek gerekirse ;5894 sayılı 29 kanunun 3/1-g bendine göre, "Şiddet, şike,

teşvik primi, ırkçılık, doping ve her türlü ayrımcılıkla mücadele etmek" yetkisi TFF Yönetim

Kurulu'na verilmiştir. TFF Yönetim Kurulu, kulüpler hakkında ihbar üzerine ya da

re’sen öğrendiği ve ciddi bulduğu şike ve teşvik primi iddialarını incelenmesi için

Kurul’a30 intikal ettirir. Buna göre Etik Kurulu gerekli incelemeleri yaparak durumu

bir rapor halinde TFF Yönetim Kurulu'na bildirir. TFF Yönetim Kurulu kendisine

sunulan bu raporla bağlı değildir. Dolayısıyla Etik Kurulu'nun şike tespit ettiği bir

müsabakada TFF Yönetim Kurulu şike yoktur sonucuna varabilir. Etik Kurulu

yalnızca kendisine TFF Yönetim Kurulu tarafından sevk edilen olayda rapor hazırlar

ve bunu TFF Yönetim Kurulu'na sunar. TFF Yönetim Kurulu, Etik Kurulu raporunu

değerlendirir ve gerek gördüğü takdirde kulüp hakkında disiplin yargılaması

29

Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun 30

Etik Kurulu Talimatı m.7

Murat YILMAZ 2012

15 | S a y f a

yapılması amacıyla ilgili kulübün Disiplin Kuruluna sevkine karar verir. Disiplin

Kurulu, rapora ve sair delillere dayanarak vicdani kanaatine göre karar verir.31

Kısaca bu bilgiden bahsettikten sonra verilecek cezalara bakacak olursak ;

Gerçek ve tüzel kişiler için:

a) İhtar;

b) Kınama;

c) Para cezası;

d) Ödüllerin iadesi.

2) Gerçek kişiler için:

a) İhtar;

b) İhraç;

c) Müsabakadan men;

d) Soyunma odası ve/veya yedek kulübesine giriş yasağı;

e) Stadyuma giriş yasağı;

f) Hak mahrumiyeti(Futbolla ilgili her türlü faaliyetten men edilme);

g) Lisansın askıya alınması.

3) Tüzel kişiler için:

a) Transfer yasağı;

b) Seyircisiz oynama;

c) Tarafsız sahada oynama;

d) Saha kapatma (Belirli bir sahada oynamama);

31

Türkiye Futbol Federasyonu Futbol Müsabaka Talimatı m.25/3

Murat YILMAZ 2012

16 | S a y f a

e) Belirli bir tribünün veya bölümün boş bırakılması;

f) Müsabaka sonucunun iptali;

g) İhraç;

h) Hükmen mağlubiyet;

i) Puan tenzili;

j) Bir alt lige düşürme cezaları verilebilir.

Şunu da belirtmek gerekir ki FDT’nin 105. maddesine göre “uyarı, kınama, hak

mahrumiyeti” dışında kalan yaptırımların uygulanması 1 – 5 yıl arası ertelenebilir.

Erteleme süresi için suç tekerrür ederse ilk yaptırımla birlikte ikinci işlenen suçun

yaptırımına da hükmedilir.

Burada üzerinde durulması gereken asıl husus kişileri ve kurumları

birbirinden ayırmaktır. Kural olarak düşünüldüğünde şikeyi yapanların gerçek kişi

oldukları görülse de bazı durumlarda bu kişilerin yaptıkları hareketleri temsil

ettikleri kurumları da bağlayıcı olacaktır. 32

Bir sporcu hiç kimsenin haberi olmaksızın şike suçu işlemiş ise bu kulübü

bağlamamalı fakat kulübü temsile yetkili bir kişi bu suçu işlemiş ise temsil ettiği

kulübü de bağlamalıdır.

I) ETKİN PİŞMANLIK :

Etkin pişmanlık cezayı kaldıran şahsi bir cezasızlık nedenidir ve her suçta

uygulama alanı bulmaz. Ancak uygulanacağı suç için özel bir düzenleme olduğu

durumda etkin pişmanlıktan yararlanılabilir.6222 sayılı ilk yürürlüğe girdiği tarihte

kanuna bakacak olursak bu suç için düzenlenmiş herhangi bir etkin pişmanlık

32

Köse/Alpay Hüseyin, TFF'nin Şike ve Teşvik Primi Soruşturmasında Vereceği Muhtemel Kararlar ve Sonuçları, 15 Ağustos 2011, s.2

Murat YILMAZ 2012

17 | S a y f a

hükmü bulunmamakta idi ve dolayısıyla şike suçunda etkin pişmanlıktan

yararlanmak da mümkün değildi. Ancak 6259 sayılı kanunla değişik 6222 sayılı

kanunun 11. maddesinin 8. fıkrasına göre "Müsabaka yapılmadan önce suçun ortaya

çıkmasını sağlayan kişiye ceza verilmez."denilmiştir. Dolayısıyla failin etkin

pişmanlıktan yararlanabilmesi için müsabakanın yapılmadan önce diğer faillerinin

ele geçirilmesi için önemli derecede yardımda bulunması gerekmektedir. Müsabaka

yapılmadan önce denilmek suretiyle kanaatimce müsabaka bitene kadaretkin

pişmanlıktan yararlanılabilir. Yapılmadan önce deyiminden anlaşılması gereken

müsabakanın henüz sonuçlanmamış olması şeklinde geniş yorumlanmalıdır.

K) AĞIRLATICI ve HAFİFLETLETİCİ NEDENLER :

Suçun;

Kamu görevinin sağladığı güven veya nüfuzun kötüye kullanılması suretiyle,

Federasyon veya spor kulüpleri ile spor alanında faaliyet gösteren tüzel

kişilerin, genel kurul ve yönetim kurulu başkan veya üyeleri, teknik veya idari

yöneticiler ile kulüplerin ve sporcuların menajerleri veya temsilciliğini yapan kişiler

tarafından,

Suç işlemek amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde,

Bahis oyunlarının sonuçlarını etkilemek amacıyla,işlenmesi halinde verilecek

ceza yarı oranında artırılır.

Suçun bir müsabakada bir takımın başarılı olmasını sağlamak amacıyla teşvik

primi verilmesi veya vaat edilmesi suretiyle işlenmesi halinde bu madde

hükümlerine göre verilecek ceza yarı oranında indirilir.

Bu madde hükümleri;

Milli takımlara veya milli sporculara başarılı olmalarını sağlamak amacıyla,

Murat YILMAZ 2012

18 | S a y f a

Spor kulüpleri tarafından kendi takım oyuncularına veya teknik heyetine

müsabakada başarılı olabilmelerini sağlamak amacıyla,prim verilmesi veya vaadinde

bulunulması halinde uygulanmaz.

6259 sayılı kanunla değiştirilen 6222 sayılı kanun ağırlatıcı nedenler arasında

yeni kişiler eklemiş olmakla birlikte eklenen bu kişilerin cezalandırılması ancak TCK

m.7 gereğince kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra mümkündür. 33 Başka bir

ifade ile eski kanun zamanında suç işlediği düşünülen federasyon başkanı bu kanun

yürürlüğe girdikten sonra suçu işlemiş olması durumunda ağırlatıcı nedenlerden

dolayı yargılanacaktır. Dolayısıyla kanunun eski halinde bu suçu işleyen federasyon

başkanı yeni kanun yürürlüğe girse dahi ağırlatıcı nedenlerden dolayı sorumlu

tutulamaz. Ancak yeni kanun hükmünün yürürlük tarihinden sonra bu suçu işlemesi

durumunda ağırlatıcı nedenlerden dolayı sorumluluğu doğacaktır.

Bu madde kapsamındaki bir diğer sorun ise milli takıma veya milli sporculara

başarılı olmaları için teşvik primi verilmesinin suçu oluşturmayacağı hükümdür.

Burada açık olmayan şey suçun failinin Türk vatandaşı mı yoksa yabancı vatandaş

olacağı mıdır. Yani Türk milli takımının başarılı olması için bir Alman firma teşvik

primi verirse bu suç oluşur mu? Doktrinde suçun Türk vatandaşı tarafından

işlenmemesi durumlarında teşvik primi suçunun oluşacağını kabul eden görüş

mevcuttur. 34

L) GÖREVLİ MAHKEME VE MAKAMLAR :

la) 6222 Sayılı Bakımından Görevli Mahkeme :

Bu Kanun kapsamına giren suçlardan dolayı yargılama yapmaya HSYK'nın

ihtisas mahkemesi olarak görevlendireceği sulh veya asliye ceza35 mahkemeleri

yetkilidir.

33



10/12/2011 tarihli ve 6259 sayılı Kanunun 6. maddesiyle bu fıkrada yer alan “asliye veya ağır” ibaresi “sulh veya asliye” şeklinde değiştirilmiştir.

Murat YILMAZ 2012

19 | S a y f a

lb) Suçun Örgüt Kapsamında İşlenmesi Durumunda :

Konuya geçmeden önce örgüt tanımının ve unsurlarının da kısa açıklamasını

yapmakta fayda görmekteyim.

Örgüt, bir suç işlemek amacıyla kurulmuş olan, en az üç kişiden oluşan, suç

işlemeye yönelik elverişli araç ve gereçleri bulunan, yumuşak yapıda da olsa bir

hiyerarşik yapısı olan ve bunun yanında suç işleme iradesinde devamlılık olan

yapılanmadır. 36 Bu unsurlara göre örgüt suçunu toplu suçtan ayıran en önemli kriter

toplu suçlarda hiyerarşinin bulunmaması, suç işlemede devamlılık iradesi

olmamasıdır. Hiyerarşik yapılanmanın hiç olmaması veya örgütün suç işleme

kararıyla devamlılık göstermemesi örgütün oluşmasına engeldir. 37

Suçun CMK m.250 kapsamında olan yani "Haksız ekonomik çıkar sağlamak

amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde cebir ve tehdit uygulanarak" işlenmesi

durumunda görevli mahkeme "Özel Görevli Ağır Ceza Mahkemesidir." Bununla birlikte

suçta herhangi bir cebir veya tehdit kullanılmaması durumunda özel görevli

mahkemelerce yargılama yapılmaması gerekir.

Bilindiği üzere cebir; fiziki olarak zor kullanmayı ifade ederken, tehdit; bir

başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına

yönelik bir saldırıyı ifade etmektedir.

Bununla birlikte Yargıtay 1. Ceza Dairesinin 2011/1649E, 2011/2367K ve

18.04.2011 tarihli kararına göre suçun örgüt kapsamında işlenip örgüt suçundan

dolayı beraat kararı verilmesi durumunda özel görevli ağır ceza mahkemesinin

görevsizlik kararı vererek dosyayı diğer işlenen suçlar açısından görevli mahkemeye

göndermesi gerekmektedir.38 Dolayısıyla şike suçunun örgüt kapsamında işlenmiş

36

http://www.abdullahguzel.av.tr/index.php?sayfa=makaleoku&uid=27 (Son erişim tarihi: 01.05.2012) 37

Yargıtay CGK, 2006/10-253 E., 2007/80 K nolu., 03.04.2007 Tarihli karar 38

Çıkar amaçlı suç örgütü kurmak, yönetmek ve üye olmak suçlarından açılan kamu davalarından beraat kararı verildiği, öldürme, öldürmeye teşebbüs, kişiyi hürriyetinden yoksun kılma ve 6136 Sayılı Yasaya aykırılık suçlarının örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlardan olmadığının kabul edildiği anlaşılmakla, özel yetkili Ağır Ceza Mahkemesi'nin yargılama yönteminin kendisine özgü ve belli suçlarla sınırlı olması karşısında, dosyanın görevsizlik kararı ile yetkili ve görevli mahkemeye gönderilmesi gerektiğinin düşünülmemesi hukuka aykırıdır.

Murat YILMAZ 2012

20 | S a y f a

olduğundan yola çıkılarak yapılan yargılamada sanıklar örgüt suçundan dolayı

beraat ederlerse özel görevli ağır ceza mahkemesi dosyayı asıl görevli mahkemeye

göndermeli ve şike suçundan dolayı yargılamanın asıl görevli mahkemede yapılması

gerekmektedir.

Ancak fail hakkında hem suçun ağırlatıcı nedeni sayılmasından dolayı hem de

TCK m.220 kapsamına girdiği için aynı “örgüt” suçundan iki kez ceza verilmesi

“nebis in idem” yani aynı fiilden iki kez cezalandırma olmaz ilkesine de açıkça

aykırıdır.39

lc) Spor Hukuku Açısından Görevli Kurum :

Yukarıda da belirttiğim üzere TFF Yönetim Kurulu aldığı ihbar üzerine ya da

bir maçta şike yapıldığına dair resen harekete geçerek bu konuda Etik Kurulu'nu

görevlendirir. Etik Kurulu gerekli araştırmayı yaparak hazırlayacağı raporunu tekrar

TFF Yönetim Kurulu'na sunar. TFF Yönetim Kurulu bu raporla bağlı değildir ve

karar verme yetkisi kendisine aittir. TFF Yönetim Kurulu şike yapıldığı kararı alırsa

gerekli cezaların verilmesi için gerekli kişileri PFDK'ya sevk eder.

M) İLETİŞİMİN DENETLENMESİ TEDBİRİ ve DELİL NİTELİĞİ :

Öncelikle iletişimin denetlenmesi tedbirini incelemekte fayda olduğunu

düşündüğüm için kısaca bundan bahsedeyim. CMK m. 135’te belirtildiği üzere “Bir

suç dolayısıyla yapılan soruşturma ve kovuşturmada, suç işlendiğine ilişkin kuvvetli şüphe

sebeplerinin varlığı ve başka suretle delil elde edilmesi imkânının bulunmaması durumunda,

hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının kararıyla şüpheli

veya sanığın telekomünikasyon yoluyla iletişimi tespit edilebilir, dinlenebilir, kayda alınabilir

ve sinyal bilgileri değerlendirilebilir.”Çok dikkat edilecek bir husus olmakla birlikte

işlenen suç her olursa olsun şüpheli veya sanık hakkında iletişimin tespitine

39

Aynı yönde : Şen/Ersan, Özdemir/Bilgehan, s.40, 2012, İstanbul

Murat YILMAZ 2012

21 | S a y f a

başvurabilecek ancak şüpheli veya sanık dışındaki 3. bir kişi için iletişimin tespitine

başvurulamayacaktır.40 Bunun yanında iletişimin dinlenmesi, kayda alınması ve

sinyal bilgilerinin değerlendirilebilmesi için mutlaka CMK m.135/6’da suçlardan

birisinin olması gerekmektedir. Başka bir ifade ile CMK m.135/6 kapsamına

girmeyen suçlarda iletişimin dinlenmesi, kayda alınması ve sinyal bilgilerinin

değerlendirilmesi yoluna başvurulamaz.41 Bu madde de sayılan suçlardan olmasa

dahi iletişimin tespiti yapmak ise mümkündür. Bunun yanında iletişimin

denetlenmesi sırasında tesadüfen başka bir suçun işlendiği öğrenilirse tesadüfen elde

edilen bu delil ancak suç CMK m.135/6’da sayılan katalog suçlardan ise

kullanılabilir. Mahkeme vereceği iletişimin denetlenmesi kararını tüm ülkeyi

kapsayacak şekilde çok geniş olarak tayin edemez. Örnek verecek olursak ağır ceza

mahkemesi yalnızca kendi yargı çevresiyle sınırlı kalarak iletişimin denetlenmesi

kararı verebilir. Kendi yargı çevresi dışında ve genel olarak bu kararı veremez.42

Bunun yanında konuşmanın içeriğine müdahale edilmeksizin kimler arasında hangi

saatte yapıldığına ilişkin bilgilerin elde edilmesi için hakim kararına ihtiyaç

yoktur.43Burada önemli olan bir başka konu ise önleme dinlemeleridir. Önleme

dinlemelerinde kullanılan bulgular delil olarak değerlendirilemez.44Bu nedenle

burada önleme dinlemesinin üzerinde durmayacağım için bu kısa bilgiden sonra asıl

olan CMK m. 135 kapsamındaki iletişimin denetlenmesi tedbirinin unsurlarını

inceleyecek olursak;

ma) Bir Suç Dolayısıyla Soruşturma ya da Kovuşturma Olmalı:

Görüldüğü üzere iletişimin denetlenmesi tedbirine başvurulabilmesi için

öncelikle kişinin en azından şüpheli sıfatını almış olması gerekmektedir. Yani bir kişi

henüz şüpheli statüsüne girmemiş ise kural olarak hakkında iletişimin denetlenmesi

40

Yargıtay CGK, 2011/6-140E, 2011/222K, 15.11.2011 tarihli kararı 41

Yargıtay 2.CD, 2009/22575E, 2009/31143K, 25.06.2009 tarihli kararı 42



Yargıtay CGK, 2011/9-93E, 2011/95K, 17.05.2011 tarihli kararı

Murat YILMAZ 2012

22 | S a y f a

kararı verilemez.45 Kişinin şüpheli statüsüne girmesi ise ancak hakkında açılmış bir

soruşturma var ise mümkündür.

mb) Suç İşlendiğine İlişkin Kuvvetli Şüphe Sebeplerinin Varlığı:

İkinci olarak suç işlendiğine dair kuvvetli şüphe sebebi bulunmalıdır. Kuvvetli

şüphe ile kuvvetli şüphe sebebi birbirinden farklı kavramlardır. Kuvvetli şüphe

sebebi, kişinin uzmanlığı gereği edindiği tecrübeden yola çıkarak duyduğu şüpheyi

ifade etmekte iken, kuvvetli şüphe normal zekaya sahip bir insan tarafından failin

ceza alacağı yönündeki kanaatin oluşmasıyla meydana gelir. Buradan çıkan sonuç

normal bir kişinin şüphe sebebini anlayamamasına karşın uzman kişi de bu şüphe

sebebinin uyanması gerekir. Bunu daha iyi anlaşılabilmesi için makul şüphe

üzerinden bir örnekle açıklamakta fayda görmekteyim. PVSK m.4/A kolluk

kuvvetlerine makul bir şüphe sebebinin bulunması durumunda durdurma yetkisini

tanımıştır. Bolu’da pantolonun tek bir paçası yere değen kişileri polis

durdurmaktadır. Neden durduğunu sorduğumuzda ise belinde silah olanların

pantolonun bir tarafının yere değdiği ve böylelikle de aşındığı yanıtını almaktayız.

Normal bir vatandaş pantolonu yere değen birini gördüğünde belinde silah

olduğunda şüphelenmiyor ise bu durum kolluk kuvvetleri açısından tecrübeye

dayalı bir makul şüphe sebebidir. Makul şüphe sebebinin makul şüpheye

dönüşebilmesi için ortalama zekaya sahip bir insanda kanaat uyandırması

gerekmektedir. Kısaca makul şüphenin ilk basamağı makul şüphe sebebidir.

mc) Başka Suretle Delil Elde Edilmesi İmkânının Bulunmaması:

Bu unsurdan anlaşılması gereken şey, eğer şüpheli veya sanık hakkında

iletişimin denetlenmesi tedbirine başvurmadan başka suretlerle delil elde edilebiliyor

ise bu durumda iletişimin denetlenmesi yoluna başvurulamaz. Örneğin kişinin

ifadesi alınabilir ise bu durumda iletişimin denetlenmesi tedbirine başvurulamaz

45

Yargıtay 4.CD, 2007/8700E, 2007/8903K,

Murat YILMAZ 2012

23 | S a y f a

çünkü şüpheli veya sanık hakkında buna başvurmadan da delil elde etme imkanı

vardır.

md) Hakim veya Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerde Cumhuriyet Savcısının

Kararı Gerekir:

Kural olarak bu tedbire başvurulacaksa hakimin karar vermesi gerekmektedir.

Ancak gecikmesinde sakınca bulunan bir hal varsa bu durumda savcının kararı ile de

bu tedbire başvurulabilir. Gecikmesinde sakınca bulunan hal her olaya göre somut

olarak belirlenmelidir. Örneğin şüpheli veya sanık hakkında hakime hiç gidilmeden

sadece savcı kararıyla tedbire hükmedilmesi hukuka aykırıdır.

me) İletişimin Denetlenmesinden Elde Edilen Verilerin Delil Niteliği :

Ceza hukuku açısından iletişimin denetlenmesi tedbiri yoluyla elde edilen

veriler belirti delilleri niteliğindedir. 46 Belirti delilleri tek başına mahkumiyet hükmü

için yeterli delil niteliğinde değildir. Dolayısıyla iletişimin denetlenmesi yoluyla elde

edilen verilerle mahkumiyet hükmü verilebilmesi ancak iletişimin

denetlenmesindeki delillerin başka somut olgularla desteklenmesiyle olur. Yargıtay'a

göre ,"Olaylara ilişkin telefon görüşme kayıtları dışında, mahkumiyetlerine yetecek her türlü

şüpheden uzak somut ve inandırıcı delil bulunmadığı gözetilmeden, beraatleri yerine yazılı

şekilde mahkumiyetlerine karar verilmesi" yasaya aykırıdır. 47

Buna benzer olarak; “Sanıkların silahlı terör örgütüne yardım ettiklerine dair,

savunmalarının aksine, içeriği isnat edilen suçu işlediklerine ilişkin yeterli olmayan telefon

tesbit tutanakları dışında, yeterli ve her türlü kuşkudan uzak inandırıcı delil elde edilemediği

gözetilmeden beraatleri yerine yazılı gerekçe ile mahkûmiyetlerine karar verilmesi” yasaya

aykırıdır.48

46

Kunter/Yenisey/Nuhoğlu, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 18.Bası, s.1392 47


Yargıtay 9.CD, 2011/6292E, 2011/12593K, 19.07.2011 tarihli kararı

Murat YILMAZ 2012

24 | S a y f a

N) SONUÇ :

Yukarıda da değindiğimiz üzere en başta ceza hukuku ve spor hukukunun

temelinde yatan düşünceler birbirinden farklıdır. Ceza hukuku sosyal düzeni bozan

davranışları cezalandırma yoluna giderken spor hukuku sportmenliğe aykırı

davranışları cezalandırma yoluna gitmektedir. Olaylara bakış açısının ceza hukuku

ve spor hukuku açısından farklı algılanması ve ülkemizde spor hukukunun henüz

yeterli olgunluğa ulaşamadığını da göz önünde bulundurursak zor bir süreçten

geçtiğimiz gayet açıktır.

Bunun yanında daha önceden alışkın olmadığımız kavramlar olan şike, teşvik

primi gibi kavramların bir an önce öğrenilmesi gerekmektedir. Aksi taktirde bir çok

faaliyet bu kapsamda değerlendirilebilir.

Son olarak bir daha şike suçuna ilişkin bir davayı görür müyüz bu şüpheli

olmakla birlikte bu davanın Türk futbolunun geleceği için bir an önce sonuçlanması

gerektiğini düşünmekteyim.

KAYNAKÇA :

ALACAKAPTAN, İşlenemez Suç, AÜHF Yayınları No: 223

AYDIN Aydın, Pirincin Taşı

DONAY Süheyl, Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesi ve Şike ve Teşvik

Primi, İstanbul,2012

Gazi Üniversitesi Türk Ceza Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi (CE-

HE-MER), Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesi Kanunu, Editörler : Prof. Dr.

Cumhur ŞAHİN, Prof. Dr. İzzet ÖZGENÇ, Doç. Dr. İlhan ÜZÜLMEZ, Ankara, 2012

Murat YILMAZ 2012

25 | S a y f a

GÜNGÖR Devrim, Şike Suçu, Ankara Barosu Dergisi, 2011/4

KÖSE Hüseyin Alpay, TFF'nin Şike ve Teşvik Primi Soruşturmasında Vereceği

Muhtemel Kararlar ve Sonuçları, 15 Ağustos 2011

KUNTER Nurullah, YENİSEYFeridun, NUHOĞLUAyşe, Muhakeme Hukuku

Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta Yayıncılık,18. Bası, 2010, İstanbul

MOSTUROĞLU Şekip, Spor Müsabakalarında Şiddet ve Düzensizliğin

Önlenmesine İlişkin Yasa Tasarısı Taslağı Hakkındaki Düşüncelerim

ÖZEN Mustafa, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun İştirak Kurumuna Bakışı,

TBB Dergisi, Sayı: 70, 2007

ŞEN Ersan, Av. Bilgehan Özdemir, Şike, 2012, İstanbul

İNTERNET SİTELERİ

www.kazanci.com İçtihat ve Mevzuat Bilgi Bankası

(Son Erişim Tarihi: 07.06.2012)

http://www.abdullahguzel.av.tr/index.php?sayfa=makaleoku&uid=27

(Son Erişim Tarihi: 07.06.2012)

YARGI KARARLARI

Yargıtay 4.CD, 2007/8700E, 2007/8903K, tarihli kararı

Yargıtay CGK, 2006/10-253 E., 2007/80 K nolu., 03.04.2007 Tarihli karar


http://www.kazanci.com/

http://www.abdullahguzel.av.tr/index.php?sayfa=makaleoku&uid=27

Murat YILMAZ 2012

26 | S a y f a







6222 Sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesi Kanunu Kapsamında Şike Suçu

Documents

Transcript of 6222 Sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesi Kanunu Kapsamında Şike Suçu