ผลของโปรแกรมการจัดการตนเองต่อพฤติกรรมการคว...

ผลของโปรแกรมการจดการตนเองตอพฤตกรรมการควบคมนำหนกและการเพมขนของนำหนกตามเกณฑในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน

ฐตมา คาระบตร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการผดงครรภ

คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยบรพา 2564

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยบรพา

ผลของโปรแกรมการจดการตนเองตอพฤตกรรมการควบคมนำหนกและการเพมขนของนำหนกตามเกณฑในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน


วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรพยาบาลศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการผดงครรภ คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยบรพา

2564 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยบรพา

EFFECTS OF SELF-MANAGEMENT PROGRAM ON WEIGHT CONTROL BEHAVIOR AND APPROPRIATE WEIGHT GAIN IN OVERWEIGHT OR OBESE PREGNANT WOMEN

THITIMA KARABUTR

A THESIS SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR MASTER OF NURSING SCIENCE

IN MIDWIFERY FACULTY OF NURSING BURAPHA UNIVERSITY

2021 COPYRIGHT OF BURAPHA UNIVERSITY

คณะกรรมการควบคมวทยานพนธและคณะกรรมการสอบวทยานพนธไดพจารณาวทยานพนธของ ฐตมา คาระบตร ฉบบนแลว เหนสมควรรบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการผดงครรภ ของมหาวทยาลยบรพาได

คณะกรรมการควบคมวทยานพนธ คณะกรรมการสอบวทยานพนธ อาจารยทปรกษาหลก ประธาน

(ผชวยศาสตราจารย ดร.ตตรตน เตชะศกดศร) (รองศาสตราจารย ดร.ปญญรตน ลาภวงศวฒนา) กรรมการ อาจารยทปรกษารวม (ผชวยศาสตราจารย ดร.ตตรตน เตชะศกดศร) กรรมการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.สพศ ศรอรณรตน) (ผชวยศาสตราจารย ดร.สพศ ศรอรณรตน) กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.นารรตน บญเนตร)

คณบดคณะพยาบาลศาสตร (ผชวยศาสตราจารย ดร. พรชย จลเมตต)

วนท เดอน พ.ศ.

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา อนมตใหรบวทยานพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการผดงครรภ ของมหาวทยาลยบรพา

คณบดบณฑตวทยาลย (รองศาสตราจารย ดร.นจร ไชยมงคล)

วนท เดอน พ.ศ.

ง

บทคดยอภาษาไทย

61920063: สาขาวชา: การผดงครรภ; พย.ม. (การผดงครรภ) คำสำคญ: หญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน, โปรแกรมการจดการตนเอง, พฤตกรรมการ

ควบคมนำหนก, การเพมขนของนำหนกในขณะตงครรภ ฐตมา คาระบตร : ผลของโปรแกรมการจดการตนเองตอพฤตกรรมการควบคมนำหนกและ

การเพมขนของนำหนกตามเกณฑในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน. (EFFECTS OF SELF-MANAGEMENT PROGRAM ON WEIGHT CONTROL BEHAVIOR AND APPROPRIATE WEIGHT GAIN IN OVERWEIGHT OR OBESE PREGNANT WOMEN) คณะกรรมการควบคมวทยานพนธ: ตตรตน เตชะศกดศร, Dr.P.H., สพศ ศรอรณรตน, Dr.P.H. ป พ.ศ. 2564.

การจดการตนเองเปนกระบวนการสำคญทมผลตอการปรบเปลยนพฤตกรรมการควบคม

นำหนกและการเพมขนตามเกณฑในหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวน การวจยครงนเปนการวจยกงทดลองแบบ 2 กลม วดผลกอนและหลงการทดลอง มวตถประสงคเพอศกษาผลของโปรแกรมการจดการตนเองตอพฤตกรรมการควบคมนำหนก และการเพมขนของนำหนกตามเกณฑในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน กลมตวอยาง คอ หญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวน กอนการตงครรภ จำนวน 50 ราย เขารบการฝากครรภทโรงพยาบาลชยนาทนเรนทร ระหวางเดอนกนยายน พ.ศ. 2563 ถง เดอนมกราคม พ.ศ. 2564 คดเลอกกลมตวอยางตามคณสมบตตามเกณฑ และ สมอยางงายจำนวนกลมละ 25 ราย เกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามพฤตกรรมการควบคมนำหนก มคาดชนความตรงตามเนอหา (Content Validity Index, [CVI]) เทากบ 1.00 และคาสมประสทธอลฟาของครอนบค (Cronbach’s Alpha coefficient) เทากบ 0.87 วเคราะหขอมลโดยใชสถตพรรณนา Chi-square, Fisher’s Exact test, Mann-Whitney U และ t-test

ผลการวจย พบวา ภายหลงการทดลอง กลมทดลองมคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกสงกวากลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .05 (t48 =3.91, p < .001) และมสดสวนของหญงตงครรภทมนำหนกตวเพมขนตามเกณฑมากกวากลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต (X2= 15.71, p < .001)

ผลการศกษานเสนอแนะใหพยาบาลแผนกฝากครรภสามารถนำโปรแกรมการจดการตนเองไปประยกตใชในการสงเสรมการปรบเปลยนพฤตกรรมการรบประทานอาหารและการออกกำลงกายของหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวน เพอควบคมการเพมขนของนำหนกเตามเกณฑทกำหนด

จ

บทคดยอภาษาองกฤษ

61920063: MAJOR: MIDWIFERY; M.N.S. (MIDWIFERY) KEYWORDS: OVERWEIGHT OR OBESITY PREGNANT WOMEN, SELF-

MANAGEMENT PROGRAM, WEIGHT CONTROL BEHAVIOR, GESTATIONAL WEIGHT GAIN

THITIMA KARABUTR : EFFECTS OF SELF-MANAGEMENT PROGRAM ON WEIGHT CONTROL BEHAVIOR AND APPROPRIATE WEIGHT GAIN IN OVERWEIGHT OR OBESE PREGNANT WOMEN. ADVISORY COMMITTEE: TATIRAT TACHASUKSRI, Dr.P.H., SUPIT SIRIARUNRAT, Dr.P.H. 2021.

Self-management is an important process to improve weight control behavior and

appropriate weight gain among overweight or obese pregnant women. This pretest-posttest, quasi-experimental research aimed to evaluate the effects of self- management program on weight control behavior and appropriate weight gain in overweight or obesity pregnant women. Participants consisted of 50 overweight or obesity pregnant women who received antenatal care services at Jainad Narendra hospital from September 2020-January 2021. Sample who met into the inclusion criteria, were randomly sampled into either experimental group (n = 25) and control group (n = 25). Data were collected by using self-administered weight control behavior questionnaire with content validity index of 1.00. and Cronbach’s alpha coefficient of 0.87. Data were analyzed by using descriptive statistics, Chi-square, Fisher’s Exact test, Mann-Whitney U and t-test.

The results revealed that the experimental group had significantly higher mean score of weight control behavior than those in the control group (t48 = 3.91, p < .001). Additionally, the participants in the experimental group had the proportion of normal weight gain significantly higher than those in the control group (X2 = 15.71, p < .001). The study findings suggest that nurses in antenatal care unit could apply this self-management program to encourage the overweight or obese pregnant women control their diet and exercise behavior and weight gain.

ฉ

กตตกรรมประกาศ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบน สำเรจลลวงไดดวยความกรณาจาก ผชวยศาสตราจารย ดร.ตตรตน เตชะศกดศร อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก และผชวยศาสตราจารย ดร.สพศ ศรอรณรตน อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม ทกรณาเสยสละเวลาอนมคา ใหความร ใหคำปรกษาชแนะแนวทางทถกตอง ตลอดจนแกไขขอบกพรองตาง ๆของวทยานพนธดวยความละเอยดถถวน และเอาใจใสดวยด เสมอมา ทำใหวทยานพนธมความสมบรณ ผวจยรสกซาบซงเปนอยางยง จงขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ โอกาสน

ขอขอบพระคณผทรงคณวฒทกทานทกรณาตรวจสอบ และใหคำแนะนำแกไขเครองมอวจยใหมคณภาพ นอกจากนยงไดรบความอนเคราะหจากผอำนวยการ และบคลากรแผนกฝากครรภ โรงพยาบาลชยนาทนเรนทร หญงตงครรภ ตลอดจนสมาชกในครอบครวของหญงตงครรภ ทใหความรวมมอในการเปนกลมตวอยาง ทำใหวทยานพนธฉบบนสำเรจดวยด

สดทายน ผวจยขอขอบพระคณ คณพอเกษม และคณแมเออมเดอน คาระบตร ผอบรม สงสอนใหมความใฝรใฝศกษา ใหการสนบสนนและใหกำลงใจ และขอขอบคณกลยาณมตรทกทานทใหการชวยเหลอ และใหกำลงใจเสมอมา

คณคาและประโยชนของวทยานพนธฉบบน ผวจยขอมอบเปนกตญญกตเวทแดบพการ บรพาจารย และผมพระคณทกทานทงในอดตและปจจบน


สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ............................................................................................................................ ง

บทคดยอภาษาองกฤษ ...................................................................................................................... จ

กตตกรรมประกาศ ............................................................................................................................ ฉ

สารบญ ............................................................................................................................................. ช

สารบญตาราง .................................................................................................................................. ญ

สารบญภาพ ...................................................................................................................................... ฎ

บทท 1 บทนำ .................................................................................................................................... 1

ความเปนมาและความสำคญของปญหา ...................................................................... 1

วตถประสงคของการวจย ............................................................................................ 6

สมมตฐานของการวจย ................................................................................................ 6

กรอบแนวคดในการวจย .............................................................................................. 6

ขอบเขตการวจย ........................................................................................................... 7

นยามศพทเฉพาะ ......................................................................................................... 7

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ ............................................................................................. 9

ภาวะนำหนกเกนหรออวนในขณะตงครรภ ............................................................... 10

การเพมขนของนำหนกในขณะตงครรภของหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวน .............................................................................................................. 20

แนวคดการจดการตนเองของบคคลและครอบครวในการควบคมการเพมขนของนำหนกในขณะตงครรภ ............................................................................... 21

บทท 3 วธดำเนนการวจย ................................................................................................................. 30

ประชากรและกลมตวอยาง ........................................................................................ 30

ซ

เครองมอทใชในการวจย ........................................................................................... 33

การตรวจสอบคณภาพเครองมอ ................................................................................ 42

การพทกษสทธกลมตวอยาง ...................................................................................... 42

การเกบรวบรวมขอมล ............................................................................................... 42

การวเคราะหขอมล .................................................................................................... 50

บทท 4 ผลการวจย ........................................................................................................................... 51

สวนท 1 ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง .............................................................. 51

สวนท 2 ขอมลพฤตกรรมการควบคมนำหนก และนำหนกทเพมขนของกลมทดลองและกลมควบคม ........................................................................................... 59

สวนท 3 เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนก ของกลมทดลอง และกลมควบคม ................................................................ 62

สวนท 4 เปรยบเทยบสดสวนของหญงตงครรภทมนำหนกเพมขนขณะตงครรภระหวางกลมทดลองและกลมควบคม ........................................................... 64

สวนท 5 ปญหาและอปสรรคทพบในการดำเนนโปรแกรม....................................... 64

บทท 5 สรปและอภปรายผลการวจย ............................................................................................... 66

สรปผลการวจย .......................................................................................................... 66

อภปรายผล ................................................................................................................ 67

ขอเสนอแนะในการนำผลการวจยไปใช .................................................................... 71

ขอเสนอแนะในการทำวจยครงตอไป ........................................................................ 71

บรรณานกรม ................................................................................................................................... 72

ภาคผนวก ........................................................................................................................................ 78

ภาคผนวก ก ......................................................................................................................... 79

ภาคผนวก ข ......................................................................................................................... 81

ภาคผนวก ค ......................................................................................................................... 86

ฌ

ภาคผนวก ง ....................................................................................................................... 100

ภาคผนวก จ ....................................................................................................................... 108

ประวตยอของผวจย ....................................................................................................................... 112

สารบญตาราง

หนา ตารางท 1 คมอการดำเนนโปรแกรม ................................................................................................ 37

ตารางท 2 จำนวน พสย คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการเปรยบเทยบความแตกตางของขอมลทวไประหวางกลมทดลองและกลมควบคม (n = 50) ............................................................. 52

ตารางท 3 จำนวน พสย คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการเปรยบเทยบความแตกตางของขอมลภาวะสขภาพกอนตงครรภของกลมทดลองและกลมควบคม (n = 50) ................................... 54

ตารางท 4 จำนวน พสย คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการเปรยบเทยบความแตกตางของขอมลการตงครรภและการคลอดของกลมทดลองและกลมควบคม (n= 50) ................................... 57

ตารางท 5 คาพสย คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของพฤตกรรมการควบคมนำหนกของ ..... 59

ตารางท 6 คาพสย คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของนำหนกทเพมขนของกลมทดลอง (n = 25) และกลมควบคม (n = 25) .......................................................................................................... 61

ตารางท 7 เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกกอนและหลง การเขารวมโปรแกรมฯ ของกลมทดลองและกลมควบคมโดยสถต t (Paired t-test) ........................ 63

ตารางท 8 เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกระหวางกลม ทดลองและกลมควบคมโดยสถต t (Independent t-test) .................................................................. 63

ตารางท 9 เปรยบเทยบสดสวนของหญงตงครรภทมนำหนกเพมขนขณะตงครรภตามเกณฑ ระหวางกลมทดลอง และกลมควบคมภายหลงเขารบโปรแกรม ฯ (n = 50) .................................... 64

ตารางท 10 คะแนนพฤตกรรมการควบคมนำหนกรายขอในระยะกอน และหลงเขารบโปรแกรมของกลมทดลองและกลมควบคม (n = 50) ...................................................................................... 82

สารบญภาพ

หนา ภาพท 1 แผนภาพกรอบแนวคดการวจย ............................................................................................ 7

ภาพท 2 กรอบแนวคดการจดการตนเองของบคคลและครอบครวของ Ryan and Sawin (2009) .... 23

ภาพท 3 ขนตอนการดำเนนการวจย................................................................................................. 49

บทท 1 บทนำ

ความเปนมาและความสำคญของปญหา

ภาวะนำหนกเกนหรออวนขณะตงครรภเปนปญหาสำคญทพบจำนวนมากขนทวโลก จากการศกษาหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนและอวนทวโลก 184 ประเทศ พบวา ในป ค.ศ. 2014 ประเทศอนเดยมจำนวนหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวนมากทสด (รอยละ 11.10) รองลงมา คอ ประเทศจน (รอยละ 11) จากป ค.ศ. 2005-2014 ประเทศทมจำนวนหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวนเพมขนมากกวารอยละ 50 ไดแก สาธารณรฐแทนซาเนย (รอยละ 59.30) ประเทศไนจเรย (รอยละ 55.40 ) และสาธารณรฐประชาธปไตยคองโก (รอยละ 53.40) (Chen, Xu, & Yan, 2018) สำหรบในประเทศไทย จากผลการสำรวจสขภาพประชาชนไทย พ.ศ. 2557 พบวา มความชกของภาวะอวนในผหญงอาย 15 ปขนไป เพมขนจาก รอยละ 40.70 ป พ.ศ. 2552 เปน รอยละ 41.80 ในป พ.ศ. 2557 (วชย เอกพลากร, หทยชนก พรรคเจรญ, กนษฐา ไทยกลา และ วราภรณ เสถยรนพเกา, 2559) จากการศกษาในภาคตะวนออกพบวา หญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวนกอนการตงครรภรอยละ 35.4 (สพศ ศรอรณรตน, ตตรตน เตชะศกดศร และวรรณ เดยวอศเรศ, 2561) การศกษาในโรงพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบรพบวา หญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนขณะตงครรภมจำนวนเพมขนจากในป พ.ศ. 2556 รอยละ 22.92 เปนรอยละ 26.20 และ 27.74 ในป พ.ศ. 2557 และ 2558 ตามลำดบ (นภาภรณ เกตทอง และนลบล รจรประเสรฐ, 2561ข) และจากขอมลสถตของโรงพยาบาลชยนาทนเรนทรพบหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนกอนการตงครรภเพมมากขนจากป พ.ศ. 2560 รอยละ 23.97 เปนรอยละ 27.26 และ 28.31 ในป พ.ศ. 2561 และ 2562 ตามลำดบ (แผนกฝากครรภ โรงพยาบาลชยนาทนเรนทร, 2562) จากขอมลดงกลาว จะเหนไดวาประเทศไทยมหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวนจำนวนมากขน ซงหากไมไดรบการดแลอยางเหมาะสมอาจนำไปสการเกดผลกระทบตอสขภาพของมารดาและทารก

การมนำหนกเกนหรออวนตงแตกอนการตงครรภ มผลตอการเพมขนของนำหนกใน ขณะตงครรภมากกวาเกณฑ ซงภาวะดงกลาวจะมผลกระทบทสำคญตอมารดาและทารก ไดแก ภาวะความดนโลหตสงขณะตงครรภ (Arora, Arora, & Patumanond, 2013) ทำใหหลอดเลอด หดเกรง สงผลใหเกดภาวะรกลอกตวกอนกำหนด (กนกวรรณ ฉนธนะมงคล, 2559) รวมทงทำใหการไหลเวยนเลอดในรางกายลดลงโดยเฉพาะมดลกและรก สงผลใหทารกเจรญเตบโตชาในครรภ การคลอดทารกกอนกำหนด (กตพร กางการ, 2562) ภาวะเบาหวานขณะตงครรภมผลใหทารก

2

ในครรภมระดบนำตาลในเลอดสง ทำใหทารกมการผลตอนซลนเพมขนและมการนำนำตาลเขาสเซลลเพมขนจงทำใหทารกตวโต (Kim, Sharma, Sappenfield, Wilson, & Sahhu, 2014) เมอเขาสระยะคลอด อาจสงผลใหเกดการคลอดลาชา ทำใหทารกในครรภมภาวะขาดออกซเจน และไดรบบาดเจบจากการคลอด หรอไดรบการผาตดคลอดบตร (Al-Hakmani et al., 2016; Brenes-Monge, Saavedra-Avendano, Alcalde-Rabanal, & Darney, 2019) สวนในระยะหลงคลอดอาจเกดภาวะ ตกเลอดจากการคลอดยาวนานจนเกดการลาของมดลก (Qadir, Yasmin, & Fatima, 2012) และมนำหนกตวคงคางหลงคลอดเปนผลใหมภาวะนำหนกเกน หรออวน (Ashley-Martin &Woolcott, 2014) นอกจากนอาจสงผลกระทบในระยะยาว ไดแก ทารกอาจเปนโรคอวนและมแนวโนมเปนโรคอวนในวยผใหญ (Margerison Zilko, Rehkopf, & Abrams, 2010) รวมทงเสยคาใชจายในการดแลรกษามากขน ดงนนการปองกนผลกระทบตาง ๆ ทจะเกดขน พยาบาลควรมแนวทางในการดแลใหหญงตงครรภสามารถควบคมนำหนกในขณะตงครรภใหเพมขนตามเกณฑ

การควบคมนำหนกในขณะตงครรภใหเพมขนตามเกณฑ เปนปจจยสำคญทชวยลดผลกระทบดงกลาวทอาจเกดขนกบมารดา ทารก และครอบครว ไตรมาสแรกมนำหนกเพมขน นอยกวาไตรมาสท 2 และ 3 คอ 0.50-2.00 กโลกรม (Institute of Medicine [IOM], 2009) เนองจากหญงตงครรภมอาการแพทอง คลนไส อาเจยน และรบประทานอาหารไดนอย (ธญญมล สรยานมตสข และฐตารยดษาภรมย, 2559) สำหรบไตรมาส 2-3 หญงตงครรภนำหนกเกนกอนการตงครรภควรควบคมนำหนกใหเพมขนตลอดการตงครรภ 7.00-11.50 กโลกรม หรอควรเพมประมาณ 0.23-0.32กโลกรมตอสปดาห สวนหญงตงครรภทมภาวะอวนกอนการตงครรภควรมนำหนกเพมขนตลอดการตงครรภ 5-9 กโลกรม หรอควรเพมประมาณ 0.18-0.27 กโลกรมตอสปดาห จากการศกษาพบวา ภาวะอวนกอนการตงครรภเปนปจจยทมผลตอการเพมขนของนำหนกในขณะตงครรภมากกวาเกณฑทกำหนด (Ota et al., 2011) สอดคลองกบการศกษาทพบวาหญงทตงครรภทมภาวะอวนกอนการตงครรภจะมการเพมขนของนำหนกเกนเกณฑไดถงรอยละ 71.40 (บญสตา จนทรด, เยาวลกษณ เสรเสถยร และวรรณา พาหวฒนกร, 2557) ทงนเนองจากพฤตกรรมการรบประทานอาหารประเภทแปง นำตาลและไขมนสง และการมกจกรรมทางกายคอนขางนอยทมอยเดม ประกอบกบการเปลยนแปลงทางสรระวทยาขณะตงครรภทำใหมการเพมปรมาณของเลอด การขยายตวของมดลก การเจรญเตบโตของทารก ปรมาณนำครำ การเพมขนาดของเตานม เปนตน และเมออายครรภประมาณ 20 สปดาหขนไป รกมการเจรญเตบโตเตมท มการผลตฮอรโมนเพอสลาย Glycogen ใหเปน Glucose นำไปใชเพอการเจรญเตบโตของทารกในครรภ ไดแก Human prolactin lactogen และ Growth hormone ทำใหหญงตงครรภมความอยากอาหารเพมขน สงผลใหมนำหนกตวเพมขนตามไปดวย (สกทา มวงไหมทอง, 2560) ความเชอวาการรบประทานอาหารในปรมาณมากขณะตงครรภ

3

ทำใหทารกแขงแรงสมบรณ (นภาภรณ เกตทอง และนลบล รจรประเสรฐ, 2561ข) ความเชอเกยวกบการออกกำลงกายขณะตงครรภ อาจมผลใหเกดอนตรายตอทารกในครรภ (Muktabhant, Lawrie, Lumbiganon, & Laopaiboon, 2015) ความรเกยวกบภาวะนำหนกเกนขณะตงครรภ การรบรสมรรถนะแหงตน โดยพบวา หญงตงครรภมความร และการรบรสมรรถนะแหงตนในระดบปานกลาง (นภาภรณ เกตทอง และนลบล รจรประเสรฐ, 2561ข) ความสามารถในการกำกบตนเองของหญงตงครรภสงผลใหมพฤตกรรมการรบประทานอาหารและการออกกำลงกายทด (ศจรตน ศรทองเหลอง, สพศ ศรอรณรตน และตตรตน เตชะศกดศร, 2562) และการไมมการสนบสนนจากบคคลในครอบครวในการจดเตรยมอาหารเพอควบคมการเพมขนของนำหนกในขณะตงครรภ จากการศกษาพบวา หญงตงครรภรอยละ 82.5 ไดรบการสนบสนนจากครอบครวในการจดเตรยมอาหารโดยไดรบจากสามรอยละ 50.7 รองลงมาคอ มารดาของหญงตงครรภรอยละ 22.5 ซงบคคลในครอบครวมความสมพนธตอการมนำหนกตวเพมขนเกนเกณฑถง 1.92 เทา (OR = 1.92, 95% CI 1.23-2.98) (สพศ ศรอรณรตน และคณะ, 2561) ดงนน การทจะควบคมนำหนกใหเพมขนตามเกณฑขณะตงครรภไดนน จงขนอยกบหญงตงครรภในการจดการตนเอง รวมถงการสนบสนนใหครอบครวมสวนรวมในการดแลเพอใหหญงตงครรภมพฤตกรรม การควบคมนำหนกอยางเหมาะสม และตอเนอง

พฤตกรรมการควบคมนำหนกเปนปจจยสำคญทจะชวยใหการเพมขนของนำหนกเปนไปตามเกณฑ ประกอบดวย การรบประทานอาหารและการออกกำลงกาย โดยตองปฏบตใหเกดความสมดลของพลงงานทรางกายไดรบจากการรบประทานอาหาร และการใชพลงงานของรางกาย (เบญจพร ฐตญาณวโรจน, ปยะนนท ลมเรองรอง และนพพร วองสรมาศ, 2562) สำหรบการรบประทานอาหาร หญงตงครรภเลอกรบประทานอาหารทมคณคาทางโภชนาการใหครบ 5 หม ในสดสวนทพอเหมาะโดยรบประทานคารโบไฮเดรตเชงซอน ผกและผลไมรสไมหวานทมกากใยสงเพอลดการดดซมนำตาล ไขมนและคอเลสเตอรอล งดอาหารทใหพลงงานสงขนมรสหวาน ขนมขบเคยว และเครองดมทมรสหวาน (สำนกโภชนาการกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข, 2558) สำหรบการออกกำลงกายเพอนำพลงงานทไดรบจากการรบประทานอาหารมาใชใหเกดความสมดลของรางกายควรออกกำลงกายตอเนองวนละ 30-60 นาท อยางนอย 3-4 ครงตอสปดาห (American College of Obstetrics and Gynecology, 2020) ซงหากหญงตงครรภมพฤตกรรมการควบคมนำหนกอยางเหมาะสม จะสงผลใหการเพมขนของนำหนกในขณะตงครรภตามเกณฑได

จากการทบทวนวรรณกรรม พบวา การประยกตใชแนวคดในการควบคมการเพมขน ของนำหนกตามเกณฑในขณะตงครรภสวนใหญเนนเฉพาะตวบคคล ไดแก แนวคดการรบรความสามารถตนเอง (Self-efficacy) เชน โปรแกรมสงเสรมการรบรความสามารถในตนเอง

4

ดานโภชนาการ โดยใหความรเกยวกบการรบประทานอาหาร ฝกเลอกเมนอาหาร และตดตามพฤตกรรมการรบประทานอาหารทางโทรศพท (รกรง โกจนทก, วรรณทนา ศภสมานนท และ ศรวรรณ แสงอนทร, 2560) และโปรแกรมสงเสรมสมรรถนะแหงตนดวยโยคะรวมกบปรบพฤตกรรมการรบประทานอาหารโดยใหความรเกยวกบการรบประทานอาหารและการออกกำลงกายผานตวแบบ และตดตามพฤตกรรมการรบประทานอาหารและการปฏบตโยคะทางโทรศพท (ทรงพร จนทรพฒน, ประภาพร ชกำเหนด,สภาพนธชนะ, อรวรรณ จนตนะ และศรนารถ องสถาพรผล, 2561) แนวคดการกำกบตนเอง (Self-regulation) เชน โปรแกรมการกำกบตนเอง ประกอบดวย การใหความร และฝกเลอกเมนอาหาร รวมกบการออกกำลงกาย และตดตามพฤตกรรมการควบคมนำหนกทางโทรศพท (ศจรตน ศรทองเหลอง และคณะ, 2562) รวมทงม การประยกตใชแนวคดหลายแนวคดในการศกษา เชน โปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพของหญงตงครรภทเสยงตอโรคเบาหวาน โดยใหความร การฝกปฏบตการเกยวกบการรบประทานอาหารและการออกกำลงกาย และการตดตามผลการดแลสขภาพตนเอง (นวลพรรณ เอยมตระกล, 2556) จากการประยกตใชแนวคดขางตน พบวา กลมทดลองมคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกดาน การรบประทานอาหาร และการออกกำลงกายดกวากลมควบคม และมนำหนกเพมขนตามเกณฑ ซงพอสรปไดวา การจดการตนเองมผลตอการเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภาพ รวมถงการไดรบการสนบสนนทางสงคมมผลตอการสงเสรมใหบคคลเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภาพในทางทเหมาะสม นอกจากนการศกษาทประยกตใชแนวคดทมการบรณาการอยางหลากหลายสงเสรมใหหญงตงครรภมการจดการตนเองและมทกษะความสามารถกำกบตนเอง ใหสามารถปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกในขณะตงครรภได รวมกบการสนบสนนใหครอบครวมสวนรวมในการดแลหญงตงครรภยงพบนอย ดงนนแนวทางการสงเสรมใหหญงตงครรภมพฤตกรรมการควบคมนำหนกอยางเหมาะสมและยงยน จงควรบรณาการแนวคดตางๆ ทสงเสรมการจดการตนเอง การกำกบตนเองเพอใหเกดพฤตกรรมการควบคมนำหนกในขณะตงครรภ โดยสนบสนนใหสมาชกในครอบครวเขามามสวนรวมในการปรบพฤตกรรมของหญงตงครรภ ใหสามารถปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนก และมการเพมขนของนำหนกตามเกณฑ

จากแนวทางการสงเสรมใหหญงตงครรภมพฤตกรรมการควบคมนำหนกอยางเหมาะสม ดงกลาวขางตน พบวา แนวคดการจดการตนเองของบคคลและครอบครว ของ Ryan and Sawin (2009) เปนแนวคดทมการบรณาการแนวคดตาง ๆ รวมกบการสนบสนนใหสมาชกในครอบครวมสวนรวมในการจดการตนเองของหญงตงครรภใหเกดพฤตกรรมสขภาพ แนวคดนเชอวาผทมความเสยงดานสขภาพ หรอผทเจบปวย กบครอบครวเปนหนวยเดยวกน เมอเกดการเปลยนแปลงตอบคคลยอมสงผลตอระบบของครอบครว การสงเสรมใหมการจดการตนเองไดนนบคคลและ

5

ครอบครวจะตองมความร ความเชอ และคานยมทถกตอง เมอมปญหาสขภาพจะสามารถเรยนรและฝกทกษะในการจดการกบภาวะสขภาพดวยตวเอง หรอ จดการรวมกบบคลากรทางดานสขภาพได เพอคงไวซงการดำเนนชวตประจำวนทเปนปกต โดยมมตของกระบวนการ ประกอบดวย ความรและความเชอ (Knowledge & belief) เพอใหบคคลมความรในการดแลตนเองทถกตอง ทกษะความสามารถในการควบคมตนเอง (Self-regulation skills & abilities) เพอใหบคคลมการเปลยนแปลงพฤตกรรมตามทคาดหวงไว โดยมการตงเปาหมายกำกบตนเอง สะทอนคด ตดสนใจ วางแผน ลงมอปฏบตพฤตกรรมใหม และมการตดตามประเมนผลการควบคมตนเอง นำไปสผลลพธทดในการดำเนนชวต และนำไปสความสำเรจในการปองกนความเจบปวยตอไป และ การอำนวยความสะดวกในสงคม (Social facilitation) เพอสนบสนนตวบคคลใหบรรลเปาหมายพฤตกรรม ดงนน การใหความรทถกตอง สงเสรมการรบรสมรรถนะแหงตน มทกษะในการกำกบตนเอง และใหสมาชกในครอบครวเขามามสวนรวมในการดแลชวยเหลอ และสนบสนนผทม ความเสยงดานสขภาพ สามารถสงเสรมใหเกดการปรบเปลยนพฤตกรรมการจดการตนเองได อยางตอเนองจนบรรลผลลพธดานสขภาพทด

จากขอมลดงกลาว ผวจยจงนำแนวคดการจดการตนเองของบคคลและครอบครวของ Ryan and Sawin (2009) มาประยกตใชในการปรบเปลยนพฤตกรรมเพอควบคมการเพมขนของนำหนกในขณะตงครรภ โดยนำมตกระบวนการของการจดการตนเอง (Process of self-management) มาประยกต ประกอบดวย 1) การใหความร เปนขนตอนของความรและความเชอ(Knowledge & beliefs) เพอใหหญงตงครรภและสมาชกในครอบครว มความรทถกตอง และ เกดความตระหนกในการดแลควบคมนำหนก 2) การฝกทกษะในการกำกบตนเอง เปนขนตอนของการฝกทกษะและความสามารถในการกำกบตนเอง (Self-regulation skill & abilities) ไดแก การตงเปาหมาย การทดลองฝกวางแผนกจกรรมทจะนำไปปฏบตดวยตนเองทบาน การสะทอนคด การวางแผนเพอนำไปปฏบต และการตดตามปญหาและอปสรรค เพอใหหญงตงครรภมการเปลยนแปลงพฤตกรรมในการควบคมนำหนกทดขน และมการเพมขนของนำหนกตามเกณฑ 3) การมสวนรวมของครอบครวในการจดการตนเอง เปนขนตอนของการอำนวยความสะดวกในสงคม (Social facilitation) โดยใหสมาชกในครอบครวซงมอทธพลตอหญงตงครรภเขามามสวนชวยในการดแล ชวยเหลอ และสนบสนนหญงตงครรภใหปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนก ของตนเองไดอยางตอเนอง นอกจากนมการใชเทคโนโลยสอสาร ไดแก แอพพลเคชนไลนใน การตดตามการกำกบตนเองเพอใหหญงตงครรภมพฤตกรรมการควบคมนำหนกไดอยางเหมาะสมและตอเนอง สงผลใหมการเพมขนของนำหนกขณะตงครรภเปนไปตามเกณฑ

6

วตถประสงคของการวจย

วตถประสงคทวไป เพอศกษาผลของโปรแกรมการจดการตนเองตอพฤตกรรมการควบคมนำหนกและ การเพมขนของนำหนกตามเกณฑในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน วตถประสงคเฉพาะ

1. เพอเปรยบเทยบคาเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนก ระหวางกลมทดลองและ กลมควบคม ภายหลงไดรบโปรแกรมการจดการตนเองฯ

2. เพอเปรยบเทยบสดสวนของหญงตงครรภทมนำหนกเพมขนตามเกณฑขณะตงครรภตามเกณฑระหวางกลมทดลองและกลมควบคมภายหลงไดรบโปรแกรมการจดการตนเองฯ

สมมตฐานของการวจย

1. ภายหลงไดรบโปรแกรมการจดการตนเองฯ กลมทดลองมคาเฉลยพฤตกรรม การควบคมนำหนกสงกวากลมควบคม

2. ภายหลงไดรบโปรแกรมการจดการตนเองฯ กลมทดลองมสดสวนของการมนำหนกเพมขนในขณะตงครรภตามเกณฑสงกวากลมควบคม

กรอบแนวคดในการวจย

การศกษาผลของโปรแกรมการจดการตนเองตอพฤตกรรมการควบคมนำหนก และ การเพมขนของนำหนกในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวนในครงนประยกตใชแนวคด การจดการตนเองของบคคลและครอบครว ของ Ryan and Sawin (2009) ทเชอวา ผทมความเสยงดานสขภาพ และครอบครวเปนหนวยเดยวกน มอทธพลซงกนและกน เมอเกดการเปลยนแปลงกบสมาชกคนใดคนหนงในครอบครวกจะทำใหเกดการเปลยนแปลงทงระบบครอบครว เพอเกอหนนกนใหมพฤตกรรมสขภาพทด โปรแกรมนมงเนนใหครอบครวเขามามสวนรวมในการดแล หญงตงครรภใหเกดพฤตกรรมการควบคมนำหนก เพอปองกนภาวะ แทรกซอนตางๆ ทอาจเกดขนตอมารดา และทารก ประกอบดวย 1) การใหความร เปนการประเมนความรเดม และใหความรเพอใหหญงตงครรภและสมาชกในครอบครวมความรทถกตองเกยวกบภาวะนำหนกตวเกนหรออวน 2) การฝกทกษะในการกำกบตนเอง เปนการพฒนาทกษะและความสามารถในการควบคมตนเองของหญงตงครรภ ใหสามารถปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกไดสำเรจตามแผนการทวางไว ประกอบดวย การตงเปาหมาย การสะทอนคด การตดสนใจ การวางแผน การนำไปปฏบต การประเมนตนเอง และการตดตามปญหาและอปสรรค 3) การมสวนรวมของครอบครวใน

7

การจดการตนเอง เปนการสงเสรมการมสวนรวมของครอบครวในการดแล ชวยเหลอ และสนบสนนหญงตงครรภใหปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกของตนเองไดอยางตอเนอง

จากกจกรรมขางตน การใหความร การตงเปาหมาย การสะทอนคด การตดสนใจ การวางแผน การนำไปปฏบต การประเมนตนเอง และการตดตามปญหาและอปสรรค โดยมสมาชกในครอบครวคอยกระตน ดแลชวยเหลอ และสนบสนน ทำใหหญงตงครรภมพฤตกรรมการควบคมนำหนกไดสำเรจอยางตอเนองดวยความสมครใจ นำไปสการมพฤตกรรมการควบคมนำหนก และมการเพมขนของนำหนกตามเกณฑ ดงแสดงในแผนภาพ

ตวแปรตน ตวแปรตาม

ภาพท 1 แผนภาพกรอบแนวคดการวจย

ขอบเขตการวจย

การศกษาครงนเปนการวจยกงทดลอง (Quasi experimental research) ในหญงตงครรภทมนำหนกเกนเกณฑหรออวนทเขารบบรการฝากครรภ ณ แผนกฝากครรภ โรงพยาบาลชยนาทนเรนทร จงหวดชยนาท ในชวงเดอนกนยายน พ.ศ. 2563 ถง เดอนมกราคม พ.ศ.2564

นยามศพทเฉพาะ

หญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน หมายถง หญงตงครรภทมดชนมวลกายตงแต 23 กโลกรมตอตารางเมตรขนไปกอนตงครรภตามเกณฑของ Western Pacific Regional Office [WPRO] (2000) โปรแกรมการจดการตนเอง หมายถง กจกรรมการพยาบาลทพฒนามาจากแนวคด การจดการตนเองของบคคลและครอบครวของ Ryan and Sawin (2009) เพอใหหญงตงครรภสามารถจดการตนเองโดยมครอบครวเขามามสวนรวม ประกอบดวย กจกรรมท 1 การใหความร และฝกทกษะในการกำกบตนเอง เปนกจกรรมประเมนความร และใหความรเกยวกบภาวะนำหนก

โปรแกรมการจดการตนเอง 1. การใหความร 2. การฝกทกษะในการกำกบตนเอง 3. การมสวนรวมของครอบครวในการจดการตนเอง

- พฤตกรรมการควบคมนำหนก - การเพมขนของนำหนกตามเกณฑ

8

เกนหรออวน และการควบคมการเพมของนำหนกในขณะตงครรภ และการฝกทกษะการกำกบตนเอง กจกรรมท 2 การตดตามปญหาและอปสรรคในการกำกบตนเองผานแอพพลเคชนไลน เปนการประเมนตนเอง สะทอนคด ตดสนใจ และวางแผนการควบคมนำหนกทจะนำไปปฏบต รวมทงสน 2 ครง และกจกรรมท 3 การสะทอนคดและปรบปรงแผนการกำกบตนเอง เปนกจกรรมทใหหญงตงครรภและสมาชกในครอบครวเขาเขากลมเพอตดตามพฤตกรรมการควบคมนำหนกทผานมา และแลกเปลยนเรยนรรวมกน ทบทวนความรเกยวกบภาวะนำหนกเกนหรออวนใน ขณะตงครรภแบบสน ๆ ตดตามปญหาและอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนก เปนการสะทอนคด ประเมนตนเอง ตดสนใจ และวางแผนแนวทางการควบคมนำหนกทจะนำไปปฏบตทบาน พฤตกรรมการควบคมนำหนก หมายถง การปฏบตททำใหหญงตงครรภมนำหนกเพมขนในขณะตงครรภตามเกณฑมาตรฐาน ประกอบดวย การรบประทานอาหารอยางเหมาะสม เชน รบประทานอาหารประเภทขาว-แปง ทเปนคารโบไฮเดรตเชงซอน รบประทานผกและผลไมรสไมหวานการหลกเลยงรบประทานอาหารทมผลตอการเพมขนของนำหนก เชน อาหารประเภทไขมน กะท และเนอสตวตดมน รวมทงขนมรสหวาน ขนมขบเคยว และเครองดมทมรสหวาน รวมทงการออกกำลงกายและการทำกจกรรมทางกายอนอยางสมำเสมอ ประเมนจากแบบสอบถามพฤตกรรมการควบคมนำหนก ทประยกตจากแบบสอบถามพฤตกรรมการควบคมนำหนกสำหรบหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวนกอนการตงครรภของศจรตน ศรทองเหลอง และคณะ (2562) การเพมขนของนำหนกตามเกณฑ หมายถง นำหนกทเพมขนในขณะตงครรภตามเกณฑในชวง 8 สปดาห ทเขารวมโปรแกรม ฯ โดยใชเครองชงนำหนกชนดตวเลข (Digital) ทไดรบการตรวจสอบความเทยงจากบรษทผผลต และคำนวณเปนกโลกรมตามเกณฑการเพมขนของนำหนกในขณะตงครรภของสถาบนการแพทยแหงสหรฐอเมรกา (IOM, 2009) ตอไปน 1. หญงตงครรภทมดชนมวลกาย 23-24.99 กโลกรมตอตารางเมตรหรอกลมนำหนกเกน(WPRO, 2000)นำหนกทควรเพมในไตรมาสท 2-3 เฉลยสปดาหละ 0.23-0.32 กโลกรม เมอสนสดการศกษาระยะเวลาทงสน 8 สปดาหควรมนำหนกเพมขนระหวาง 1.84-2.56 กโลกรม 2. หญงตงครรภทมดชนมวลกาย 25 กโลกรมตอตารางเมตรขนไปหรอกลมอวน (WPRO, 2000) นำหนกทควรเพมในไตรมาสท 2-3 เฉลยสปดาหละ 0.18-0.27 กโลกรม เมอสนสดการศกษาระยะเวลาทงสน 8 สปดาหควรมนำหนกเพมขนระหวาง 1.44-2.16 กโลกรม

9

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การศกษาวจยครงน เปนการศกษาผลของโปรแกรมการจดการตนเองตอพฤตกรรม

การควบคมนำหนก และการเพมขนของนำหนกในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวนผวจยไดทบทวนเอกสารความรศกษาแนวคด แนวคด และงานวจยทเกยวของเพอเปนแนวทางในการกำหนดกรอบแนวคดการวจยและพฒนาโปรแกรมการควบคมนำหนกใหหญงตงครรภมการเพมขนของนำหนกเปนไปตามเกณฑโดยมขอบเขตในการทบทวนเอกสารและงานวจยทเกยวของ ดงน 1. ภาวะนำหนกเกนหรออวนในขณะตงครรภ

1.1 อบตการณของหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวน 1.2 แนวทางในการดแลหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวน 1.3 สถานการณและแนวทางในการดแลหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวน

ในโรงพยาบาลชยนาทนเรนทร 1.4 พฤตกรรมการควบคมการเพมขนของนำหนกตามเกณฑในหญงตงครรภทม

นำหนกเกนหรออวน 1.5 ผลกระทบของภาวะนำหนกเกนกอนการตงครรภตอการตงครรภ และการเพมขน

ของนำหนกเกนหรออวนในขณะตงครรภ 2. การเพมขนของนำหนกในขณะตงครรภของหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกน

หรออวน 2.1 เกณฑการเพมขนของนำหนกในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน 2.2 สาเหตของการเพมขนของนำหนกในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน 3. แนวคดการจดการตนเองของบคคลและครอบครวในการควบคมการเพมขนของ

นำหนกในขณะตงครรภ 3.1 แนวคดการจดการตนเองของบคคลและครอบครว 3.2 การประยกตแนวคดการจดการตนเองของบคคลและครอบครวและแนวคดอน ๆ

ในการควบคมการเพมขนของนำหนกในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน 3.3 ผลของการประยกตแนวคดการจดการตนเองของบคคลและครอบครวและแนวคดทเกยวของในการควบคมการเพมขนของนำหนกในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน

10

ภาวะนำหนกเกนหรออวนในขณะตงครรภ ภาวะนำหนกเกนหรออวนขณะตงครรภเปนปญหาสำคญทพบทวโลก สงผลใหเกด

ภาวะแทรกซอนตงแตในระยะตงครรภ จนถงหลงคลอด โดยคานำหนกตวทเพมขนขณะตงครรภถกกำหนดใหเพมขนตามดชนมวลกายกอนตงครรภ โดยองคการอนามยโลกภาคพนแปซฟกตะวนตก (WPRO, 2000) ไดกำหนดใหผทมคาดชนมวลกาย 23-24.99 กโลกรมตอตารางเมตร เปนผทภาวะนำหนกตวเกนเกณฑ และผทมดชนมวลกายมากกวา 25 กโลกรมตอตารางเมตรขนไป เปนผทมภาวะอวน สำหรบสถาบนการแพทยแหงสหรฐอเมรกา (IOM, 2009) ไดกำหนดใหผทม คาดชนมวลกาย 25-29.99 กโลกรมตอตารางเมตร เปนผทภาวะนำหนกตวเกนเกณฑ และผทม คาดชนมวลกายตงแต 30 ขนไป เปนผทมภาวะอวน

1. อบตการณของหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวน จากการศกษาขอมลประมาณการหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนและอวนทวโลก พบหญงตงครรภนำหนกเกน 38.9 ลานคน และอวน 14.6 ลานคน โดยประเทศทมหญงตงครรภนำหนกเกนหรออวนมากทสด คอประเทศอนเดย คดเปนรอยละ 11.1 และประเทศทพบหญงตงครรภนำหนกเกนมากกวารอยละ 50 ไดแก สาธารณรฐแทนซาเนย ประเทศไนจเรย และสาธารณรฐประชาธปไตยคองโก คดเปน รอยละ 59.30, 55.40 และ 53.40 ตามลำดบ (Chen et al., 2018) จากการศกษาในประเทศบอสเนย และเฮอรเซโกวนา ในปค.ศ. 2015 พบวา หญงตงครรภทมา ฝากครรภมภาวะนำหนกเกน และภาวะอวน รอยละ 50.80 และ 24.80 ตามลำดบ (Barisic, Mandic, & Barac, 2017) และจากการศกษาในประเทศเมกซโก ในป ค.ศ. 2015 พบวา มหญงตงครรภทเขารบบรการฝากครรภมภาวะนำหนกเกน ภาวะอวนระดบ 1 ระดบ 2 และระดบ 3 คดเปนรอยละ 33.25, 63, 27 และ 10.00ตามลำดบ (Cervantes Ramirez et al., 2019) สำหรบในประเทศไทยการสำรวจขอมลภาพรวมระดบประเทศเกยวกบภาวะนำหนกเกนหรออวนในขณะตงครรภยงไมชดเจน แตจากรายงานผลการสำรวจสขภาพประชาชนไทยโดย การตรวจรางกายครงท 5 พบวา ผหญงทมอาย 15 ปขนไปมภาวะอวนในป พ.ศ.2552 เพมจากรอยละ 40.70 เปนรอยละ 41.80 ในป พ.ศ.2557 (วชย เอกพลากรและคณะ, 2559) ซงภาวะอวนในผหญงกอนการตงครรภนอาจสงผลใหเกดภาวะนำหนกเกนเมอตงครรภไดถงรอยละ 71.43 (บญสตา จนทรดและคณะ, 2557) และพบขอมลจากโรงพยาบาลตาง ๆ ทแสดงใหเหนวาหญงตงครรภทเขารบบรการฝากครรภมภาวะนำหนกเกนหรออวน โรงพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร พบจำนวนหญงตงครรภทมนำหนกเกนเพมขนจากเดมรอยละ 22.92 ในปพ.ศ. 2556 เปนรอยละ 26.20 ในปพ.ศ. 2557 และ 27.74 ในปพ.ศ. 2558 ตามลำดบ (นภาภรณ เกตทอง และนลบล รจรประเสรฐ, 2561ข) จากการศกษาความชกของการมนำหนกตวเพมขนเกนเกณฑขณะตงครรภ

11

ในภาคตะวนออก พบวา มอบตการณของการมนำหนกตวเพมขนเกนเกณฑรอยละ 34.3 ของ หญงตงครรภทเขาฝากครรภในโรงพยาบาลของรฐทงหมด (สพศ ศรอรณรตน และคณะ, 2561) และการสำรวจในโรงพยาบาลชยนาทนเรนทร พบหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนกอนการตงครรภเพมมากขนจากในป พ.ศ. 2560 รอยละ 23.97 เปนรอยละ 27.26 และ 28.31 ในป พ.ศ. 2561 และ 2562 ตามลำดบ (แผนกฝากครรภ โรงพยาบาลชยนาทนเรนทร, 2562) 2. แนวทางในการดแลหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวน

แนวทางในการดแลและการสงเสรมใหหญงตงครรภมภาวะนำหนกทเพมขนตามเกณฑขณะตงครรภ แบงออกเปน 3 ระยะ (นภาภรณ เกตทอง และนลบล รจรประเสรฐ, 2561ก) คอ

ระยะกอนตงครรภ ระยะนเปนชวงทดทสด กอนทจะมนำหนกเกนหรออวนขณะตงครรภ และปองกนการเกดภาวะแทรกซอนตาง ๆ เกดขน พยาบาลผดงครรภมบทบาทสำคญในการประชาสมพนธ ประเมน คดกรอง และใหคำปรกษาโดยเนนใหหญงตงครรภทวางแผนมบตรควบคมนำหนกใหอยในเกณฑปกตกอนตงครรภ ปรบพฤตกรรมการรบประทานอาหารและ ออกกำลงกายอยางสมำเสมอ รวมถงใหความรเกยวกบผลกระทบของภาวะนำหนกเกนใน ขณะตงครรภ เพอใหหญงตงครรภมความตระหนก และมแรงจงใจในการปรบเปลยนพฤตกรรม จนสามารถควบคมนำหนกในเปนไปตามเกณฑไดสำเรจกอนการตงครรภ

ระยะตงครรภ ในระยะนแนวทางการดแลทพยาบาลผดงครรภควรใหความสำคญ คอ 1. การประเมนคาดชนมวลกาย (Body Mass Index; BMI) ในหญงตงครรภทกรายทเขา

รบการฝากครรภในครงแรก เพอใหสามารถวางแผนการพยาบาลทเหมาะสมไดอยางทนทวงท รวมทงควรใหความรเกยวกบผลกระทบทอาจเกดขนกบทงมารดาและทารก รวมถงนำหนกทควรเพมในขณะตงครรภในแตละไตรมาส และตลอดการตงครรภ 2. การสงเสรมและสนบสนนใหหญงตงครรภควบคมการเพมขนของนำหนกใหอยในเกณฑปกต โดยใหปฏบตพฤตกรรมสขภาพทเหมาะสมอยางตอเนอง โดยเนนพฤตกรรมดาน การรบประทานอาหาร และการออกกำลงกาย ซงมวธการดงน 2.1 พฤตกรรมดานการรบประทานอาหารของสำนกโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข (2558) ไดมแนวทางในการใหคำแนะนำทางโภชนาการสำหรบหญงตงครรภนำหนกเกนหรออวน ดงน 2.1.1 แนะนำใหหญงตงครรภรบประทานอาหารในสดสวนทพอดกบความตองการของรางกายทกครงทเขารบการฝากครรภ โดยอาหารทรบประทานนนควรมความหลากหลายครบ 5 กลม ไดแก 1) กลมขาว-แปง เปนขาวและแปงทไมขดส เชน ขาวหอมนล ขาวกลอง ขาวผสมขาวกลอง ขนมปงโฮลวต เปนตน งดหรอหลกเลยงอาหารรสหวาน เพอลดระดบนำตาลในเลอด

12

ซงชวยใหรางกายสลายและดงเอาพลงงานจากไขมนสวนเกนมาใช 2) กลมกากใย ไดแก ผกและผลไม เชน มะเขอเทศ แครอท มนเทศ กะหลำปลสก คะนา ผกบง แอปเปล ฝรง แกวมงกร เปนตน อาหารกลมนมสวนชวยในการลดการดดซมนำตาล ไขมน และคอเลสเตอรอล อาหารกลมน ผานลำไสไดชาจงทำใหรสกอมนาน ชวยลดปรมาณการรบประทานอาหารอน ๆ ทเกนความจำเปน โดยแนะนำใหรบประทานเปนประจำทกวน และมสทหลากหลาย เพอใหไดวตามนและเกลอแรครบถวน ทงนควรหลกเลยงผลไมทมรสหวานจดหรอ ผลไมทมนำตาลสง เชน ลำไย มะมวงสก องน สบปะรด เปนตน 3) กลมแคลเซยม เชน ปลาเลก ปลานอย และนม โดยเนนนมพรองมนเนย ไขมนตำ หรอนมขาดมนเนย แนะนำใหดมเปนประจำทกวน หลกเลยงนมปรงแตงรสหวาน เชน รสชอกโกแลต เปนตน 4) กลมอาหารประเภทโปรตน ไดแก เนอสตว ควรเลอกรบประทานใหหลากหลาย หลกเลยงเนอสตวตดมน อาหารทมไขมนอมตว เชน คอหมยาง และอาหารททำมาจากหมสามชน ตลอดจนควรปรงอาหารดวยวธการ ตม นง ปง ยำ แทนการผดหรอทอดดวยนำมนและ 5) นำ ควรดมนำสะอาดในปรมาณทเพยงพอใน 1 วน หลกเลยงเครองดมนำอดลม นำหวาน และเครองดมทสวนผสมของแอลกอฮอล 2.1.2 กระตนใหหญงตงครรภมการปรบเปลยนพฤตกรรมการรบประทานอาหาร ทไมเหมาะสม เชน หลกเลยงการกนขนม หรอ ของขบเคยวขณะดโทรทศน หรอนงทำงาน การรบประทานอาหารเพราะความเสยดาย หรอการนอนหลงรบประทานอาหารอม เปนตน 2.2 พฤตกรรมดานการออกกำลงกาย 2.2.1 กระตนใหหญงตงครรภกำกบตนเองใหมการเคลอนไหวของรางกายในชวตประจำวนอยางตอเนอง เชน การทำงานบาน การลกเดนผอนคลายในเวลาทำงานหรอหลงรบประทานอาหาร 2.2.2 ออกกำลงกายเปนประจำ โดยมการประเมนความพรอม และความเสยง หรอขอหามในการออกกำลงกาย ควรออกกำลงกายแบบใชออกซเจน (Aerobic exercise) และเพมความแขงแกงใหกลามเนอ เชน การเดน การวายนำ ปนจกรยาน และโยคะ เปนตน 2.2.3 ออกกำลงกายวนละ 30 นาท อยางนอย 3-5 ครงตอสปดาห โดยในระยะเรมตนวนละ 5-15 นาท แลวจงคอย ๆ เพมขนจนถงวนละ 30 นาท โดยในการออกกำลงกายควรทำใหครบ 3 ระยะ คอ ระยะอบอนรางกาย เชน การเดนชา ๆ ประมาณ 5-10 นาท ระยะออกกำลงกาย เชน การเดนเรว โยคะ การวายนำ ประมาณ 20-30 นาท และระยะผอนคลาย โดยทำกจกรรมเบา ๆ เชน การเดนยดเหยยดกลามเนอ ประมาณ 5-10 นาท

13

2.2.4 หยดกจกรรมทางกายทนทและปรกษาบคลากรดานสขภาพ เมอพบความผดปกต ไดแก เจบหนาอก ปวดศรษะ มนำหรอเลอดไหลออกทางชองคลอด ทารกดนนอย มดลก มการหดรดตว ทงนควรมการตดตามนำหนกทเพมขนในแตละไตรมาส รวมถงปญหาและอปสรรคใน การปฏบตพฤตกรรมสขภาพ เพอใชเปนขอมลในการปรบเปลยนแกไขแนวทางอยางเหมาะสมและสงสำคญทชวยใหการดแลเกดประสทธภาพสงสด คอ การไดรบความรวมมอจากทมสหวชาชพ รวมทงการมระบบการตดตามและสงตอไปยงศนยสขภาพชมชน ซงจะชวยใหหญงตงครรภไดรบการดแลอยางตอเนองจนสามารถมพฤตกรรมทเหมาะสมตอเนองตอไป

ระยะหลงคลอด เปนชวงทมารดามโอกาสเกดภาวะแทรกซอนจากการมนำหนกทเกนหรออวนในขณะตงครรภ ดงนนพยาบาลจงควรตระหนกและใสใจในการดแล ดงน

1. ประเมนสภาพมารดาหลงคลอด เพอลดความเสยงตอการเกดภาวะแทรกซอนตางๆ เชน ตกเลอดหลงคลอด ตดเชอ ลมเลอดอดตน เปนตน

2. แนะนำใหลดนำหนกในชวง 3 สปดาห หลงคลอดไปแลว โดยลดลง 0.50-1.00กโลกรมตอสปดาห จนนำหนกอยในเกณฑปกต โดยมการควบคมอาหารใหไดรบพลงงานประมาณวนละ 1,800 กโลแคลอร รวมกบการมกจกรรมทางกายอยางสมำเสมอ จนกลายเปนกจวตรประจำวน

3. สนบสนนการเลยงบตรดวยนมมารดาอยางเดยว 6 เดอนหลงคลอด จะชวยใหม การเผาผลาญพลงงานแคลอรเปนอยางดเพอใชในการผลตนำนม

4. แนะนำการวางแผนครอบครว เพอควบคมนำหนกใหอยในเกณฑปกตกอนการตงครรภ 3. สถานการณและแนวทางในการดแลหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวนในโรงพยาบาลชยนาทนเรนทร

โรงพยาบาลชยนาทนเรนทร เปนโรงพยาบาลประจำจงหวดชยนาท ระดบตตยภม มแพทยเฉพาะทางสาขาตาง ๆใหบรการดานการดแลรกษาอาการเจบปวยทมความซบซอน และใหบรการฝากครรภทงในหญงตงครรภปกต มความเสยงดานสขภาพ และหญงตงครรภทมภาวะแทรกซอนดานสขภาพ ในระบบบรการฝากครรภพบวา มสถตของหญงตงครรภมภาวะนำหนกเกน หรอ อวนกอนการตงครรภสงขนและนำไปสการเกดภาวะแทรกซอนตอมารดาและทารกในครรภ โดยจากการสำรวจขอมลในชวงป 2560 -2562 พบวา มหญงตงครรภนำหนกเกนกอนการตงครรภเพมขนจากในป พ.ศ. 2560 รอยละ 23.97 เปนรอยละ 27.26 และ 28.31 ในป

14

พ.ศ. 2561 และ 2562 ตามลำดบ ดงนน โรงพยาบาลชยนาทนเรนทรจงมการจดการกบหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกน หรอ อวนกอนการตงครรภ โดยใหการพยาบาลตามมาตรฐานดงน

3.1 หญงตงครรภทมนำหนกเกนกอนการตงครรภทมคาดชนมวลกายตงแต 23-24.99 กโลกรมตอตารางเมตร เขารบการฝากครรภในวนจนทร พธ และศกร จะไดรบการบรการ ดงน 3.1.1 ใหบรการรบฝากครรภ ซกประวต ตรวจครรภ และตรวจรางกาย

3.1.2 ไดรบคำแนะนำการปฏบตตวขณะตงครรภเรองทวๆไปแบบสนๆ ไดแก การพกผอน การรบประทานอาหาร การออกกำลงกาย การรบประทานอาหารเสรม อาการไม สขสบายทอาจเกดขนจากการตงครรภ ภาวะแทรกซอนทอาจเกดขนจากการตงครรภ โดยพยาบาลวชาชพ 3.2 หญงตงครรภทมภาวะอวนกอนการตงครรภทมคาดชนมวลกายตงแต 25 กโลกรมตอตารางเมตรขนไป เขารบการฝากครรภในวนจนทร พธ และศกร จะไดรบการบรการ ดงน

3.2.1 ใหบรการรบฝากครรภ ซกประวต ตรวจครรภ และตรวจรางกาย 3.2.2 พบแพทยสตกรรมเพอประเมนความเสยงตอการเกดความผดปกตขณะตงครรภ

และใหคำแนะนำการปฏบตตวเพอปองกนการเกดภาวะแทรกซอนในขณะตงครรภไดแก ควรรบประทานอาหารในปรมาณทพอเหมาะ และควรมการออกกำลงกายอยางตอเนอง เขารบการตรวจระดบนำตาลในเลอด (GCT) และนดใหเขาตรวจครงตอไป เพอประเมนระดบนำตาลในเลอดคดกรองภาวะเบาหวานขณะตงครรภ

3.2.3 ไดรบคำแนะนำ ในการเตรยมตวเขารบการตรวจระดบนำตาลในเลอด (OGTT) เมออายครรภ 24-28 สปดาห เพอคดกรองภาวะเบาหวานขณะตงครรภโดยพยาบาลวชาชพ

3.2.4 ไดรบคำแนะนำการปฏบตตวขณะตงครรภเรองทวๆไปแบบสนๆ ไดแก การพกผอน การรบประทานอาหารเสรม อาการไมสขสบายทอาจเกดขนจากการตงครรภ ภาวะแทรกซอนทอาจเกดขนจากการตงครรภ และไดรบคำแนะนำเรองการควบคมอาหาร ประกอบดวย ลดการรบประทานอาหารทมไขมนสง อาหารรสหวาน ไมรบประทานอาหารขนม ขบเคยว และใหการออกกำลงกายอยางนอยสปดาหละ 3 วน โดยพยาบาลวชาชพ

3.2.5 เมอเขารบการตรวจครงถดไป หากยงคงมการเพมขนของนำหนกทเกนเกณฑอยางตอเนองหญงตงครรภจะไดรบคำแนะนำ เกยวกบการรบประทานอาหาร และการออกกำลงกายซำอกครงโดยพยาบาลวชาชพ และพบแพทยสตกรรมเพอใหคำแนะนำเรองการเกดภาวะแทรกซอนในระยะตงครรภ ระยะคลอด และระยะหลงคลอด แนวทางในการดแลหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวนถอเปนเรองยากและ ทาทายสำหรบพยาบาลผดงครรภทจะสงเสรมใหหญงตงครรภตระหนกถงความสำคญของการม

15

พฤตกรรมการควบคมนำหนกใหเหมาะสม ดงนนพยาบาลผดงครรภจะตองมศาสตรและศลปในการประเมนปจจยและแนวโนมของภาวะสขภาพรวมกบหญงตงครรภเพอใหทราบขอมลเพอใชในการวนจฉยและวางแผนการพยาบาลทเหมาะสมตามบรบทหญงตงครรภ จนนำไปสการลงมอปฏบตรวมทงตดตามประเมนผลอยางตอเนอง เพอพฒนาปรบปรงแนวทางการพยาบาลใหมประสทธภาพยงขน 4. พฤตกรรมการควบคมการเพมขนของนำหนกตามเกณฑในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน พฤตกรรมการควบคมการเพมขนของนำหนกใหเปนไปตามเกณฑในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน เปนกจกรรม การกระทำหรอการปฏบตของบคคลทกระทำเพอใหบรรลวตถประสงคในการควบคมนำหนกขณะตงครรภใหเพมขนตามเกณฑ ประกอบดวย 1. พฤตกรรมการรบประทานอาหาร

สำนกโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข (2558) ไดมแนวทางในการใหคำแนะนำทางโภชนาการสำหรบหญงตงครรภนำหนกเกนหรออวน ดงน

1.1 การรบประทานอาหารทชวยควบคมนำหนกในปรมาณทพอเหมาะ และเลอกรบประทานอาหารดงตอไปน

1.1.1 ขาว-แปงทเปนคารโบไฮเดรตเชงซอน เชน ขาวกลองขาวไรซเบอรร ขาวหอมนล และขนมปงโฮลวต เปนตน

1.1.2 ผกหลากส เชน ผกบง คะนา แครอท ฟกทอง เปนตน และรบประทานอาหารเพอสขภาพ เชน ธญพช สลดผก และผกตมกบนำพรก เปนตน

1.1.3 ผลไมรสไมหวานจด เชน แอปเปล ฝรง แกวมงกร ชมพ เปนตน 1.1.4 ดมนมจด นมพรองมนเนย หรอนมขาดมนเนย นมสดไมใสนำตาล

นมถวเหลอง 1.1.5 เลอกวธการประกอบอาหารโดยการตน ตม ลวก นง ปง และอบ เชน

ปลานง ไกอบ ไขตม ไขตน เปนตน 1.2 การหลกเลยงอาหารทมผลตอการเพมขนของนำหนก ดงตอไปน 1.2.1 ขนมขบเคยว เชน มนฝรงทอด ขนมปงเวเฟอร ขาวเกรยบกง และ

ขาวโพดอบกรอบ เปนตน 1.2.2 ไขมน และนำมน การประกอบอาหารดวยการทอด หรอผดทใชนำมนมาก

หรออาหารทใสกะท เชน ตมขา แกงกะท ฟกทองแกงบวด และบวลอย เปนตน

16

1.2.3 เนอสตวตดมน เชน หมสามชน คอหมยาง ขาหม หมกรอบ หนงไก หนงเปด เนอวว ไสกรอก เปนตน และอาหารทะเลทมไขมนสง เชน ปลาหมก และกง

1.2.4 ผลไมรสหวานจด เชน เงาะ ลำไย ทเรยน สบปะรด และองน เปนตน 1.2.5 ขนมหวาน และเครองดมทมรสหวาน เชน ไอศกรม เคก คกก ขนมไทย

นมปรงแตงรสหวาน นำอดลม นำหวาน ชาเยน และนำปน เปนตน 2 พฤตกรรมการออกกำลงกาย American College of Obstetrics and Gynecology (2020) ใหคำแนะนำในการออก

กำลงกายขณะตงครรภดงน 2.1 ในกรณทไมมขอหาม หญงตงครรภควรออกกำลงกายในระดบปานกลาง

(Moderate intensity) คอ อยในชวงรอยละ 40-59 ของความสามารถสงสดในการออกกำลงกาย ขณะตงครรภ (Preconceptional maximal aerobic capacity) หรอรอยละ 55-69 ของอตราการเตนของหวใจสงสด อยางนอยวนละ 30-60 นาท หรออยางนอยสปดาหละ 3-4 ครง 2.2 หญงตงครรภควรใสเสอผาทหลวมสบาย ระบายอากาศไดดใสรองเทาทพอดกบเทา สวมยกทรงทสามารถประคองเตานมไดอยางเหมาะสม 2.3 หลกเลยงการออกกำลงกายในทานอนหงาย หลงราบไปกบพนในไตรมาสท 2 และ 3 เนองจากมดลกจะกดทบเสนเลอดใหญทำใหปรมาณเลอดไปเลยงสมองและมดลกลดลง สงผลทำ ใหเกดอาการหนามด เวยนศรษะได ในการออกกำลงกายควรใหหญงตงครรภเคลอนทอยางตอเนอง ไมควรยนอยกบทเปนเวลานาน เนองจากทำ ใหเลอดไหลไปสมดลกนอยลงและเลอดไหลไปคงทขาสองขางมากขน 2.4 หญงตงครรภควรหลกเลยงการออกกำลงกายในทาซทอบ (Sit-up) เนองจากทำใหกลามเนอหนาทองแยกออกจากกนไดและกลบสภาวะปกตหลงคลอดไดชา อาจสงผลใหเกดอาการบาดเจบตอกลามเนอบรเวณองเชงกรานได 2.5 หลกเลยงการออกกำลงกายทหกโหมรนแรง เนองจากทำใหออกซเจนในรางกายลดลง ควรจำกดอตราการเตนของหวใจไมควรเกน 140-150 ครงตอนาท ในขณะออกกำลงกาย หากหญงตงครรภสามารถพดคยไดโดยไมมอาการหอบเหนอยแสดงวามความปลอดภย 2.6 การออกกำลงกายควรลกขนจากพนอยางระมดระวง เพอปองกนอาการวงเวยนศรษะและการหกลม หลงการบรหารรางกายควรผอนคลายใหรางกายเยนลงดวยการกาวเดนชาๆ ประมาณ 2-3 นาท กอนหยดออกกำลงกาย เพอปรบอตราการเตนของหวใจเขาสภาวะปกต

17

2.7 ควรดมนำกอนออกกำลงกายอยางนอย 2 ชวโมง ปรมาณ 480 มลลลตรเพอปองกนไมใหเกดภาวะขาดนำ เพราะจะสงผลใหมดลกหดรดตว และระหวางการออกกำลงกายทก 15-20 นาท ควรดมนำ 150-360 มล. และหลงบรหารรางกายดมนำ 480 มล. 2.8 ควรอบอนรางกายกอนออกกำลงกาย และผอนคลายกลามเนอหลงออกกำลงกาย 2.9 หลงการออกกำลงกายอณหภมเมอวดทางรกแรไมควรเกน 38.4 องศาเซลเซยส และไมควรออกกำลงกายตดตอกนเปนระยะเวลานานในทอากาศรอนชน นอกจากนหญงตงครรภยงควรมกจกรรมทางกาย (Physical activity) เปนการขยบเคลอนไหวรางกายทงหมด ในอรยาบถตาง ๆ ในชวตประจำวน ซงกอใหเกดการเผาผลาญพลงงาน เชน การทำงานบาน การลกเดนยดเหยยดกลามเนอ การเดนทางโดยการเดน หรอปนจกรยาน การทองเทยว เปนตน หลกเลยงการมพฤตกรรมเนอยนง (Sedentary behavior) เพยงอยางเดยวในชวตประจำวน เชน การนงเลนโทรศพทมอถอ การนงคยกบเพอน การนอนดโทรทศน การใชคอมพวเตอร เปนตน หากมกจกรรมเหลานควรมการจำกดเวลา เพอใหรางกายไดมการขยบเคลอนไหว ยอมดกวาการไมมกจกรรมทางกาย หรอการมพฤตกรรมเนอยนง (คณะกรรมการพฒนาแผนการสงเสรมกจกรรมทางกาย, 2561) 5. ผลกระทบของภาวะนำหนกเกนกอนการตงครรภตอการตงครรภ และการเพมขนของนำหนกเกนเกณฑในขณะตงครรภ

ภาวะนำหนกเกนหรออวนในผหญงวยเจรญพนธ เปนปญหาสขภาพทพบสงขนทวโลก รวมถงในประเทศไทย จากการสำรวจภาวะนำหนกเกนหรออวนในป 2557 พบวาหญงไทย อาย 15 ปขนไป มคาเฉลยดชนมวลกายเทากบ 24.6 กก./ ตร.ม. ซงอยในกลมนำหนกเกนตามเกณฑขององคการอนามยโลกภาคพนแปซฟกตะวนตก (WPRO, 2000) และมความชกของของภาวะอวนเพมจากรอยละ 40.7 ในป พ.ศ. 2552 เปนรอยละ 41.8 ในป พ.ศ. 2557 (วชย เอกพลากร และคณะ, 2559) เปนสาเหตสำคญของการเกดโรคและภาวะแทรกซอนตอสขภาพ เชน โรคเบาหวาน ความดนโลหตสง โรคหวใจ โรคไต โรคหลอดเลอดสมอง รวมไปถงผลกระทบดานการเจรญพนธ ไดแก การเกดภาวะถงนำในรงไขหลายใบ (Polycystic ovary syndrome) ภาวะนเกดจากการสะสมของเนอเยอไขมนในรางกาย ทำใหมอนซลนในเลอดสงขน เซลลรางกายดอตออนซลน และมฮอรโมนแอนโดรเจนสงกวาปกต สงผลใหมถงนำในรงไขหลายใบ ทำใหไขตกนอยหรอไมมการตกไข ประจำเดอนมาไมสมำเสมอ เปนสาเหตของภาวะมบตรยาก การมการตงครรภ และการคลอด และเมอมการตงครรภ สงผลตอการมการเพมขนของนำหนกเกนเกณฑ ซงเปนปจจยททำใหเกดภาวะแทรกซอนตาง ๆ ในขณะตงครรภได เนองจากมการเผาผลาญในรางกายทผดปกต ทำใหเกดภาวะดอตออนซลน สงผลใหความทนทานตอกลโคสบกพรอง และเกดการเพมขนของระดบสาร

18

ตาง ๆ ในรางกาย เชน กลโคสไขมนไตรกลเซอไรด และพลาสมโนเจน แอคตเวเตอรอนฮบเตอร ชนด วน เปนตน ซงความผดปกตเหลานสงผลตอการเกดภาวะแทรกซอนและผลกระทบตอ ทงมารดาและทารก ดงน

3.1 ผลกระทบตอมารดา ผลกระทบทเกดกบมารดาแบงเปนระยะตาง ๆ ของการตงครรภตงแต ระยะตงครรภ

ระยะคลอด และระยะหลงคลอด ดงน 3.1.1 ระยะตงครรภ 3.1.1.1 ภาวะเบาหวานขณะตงครรภ (Gestational diabetes mellitus) เนองจาก

การสะสมของเนอเยอไขมนในรางกายทำใหเกดภาวะดอตออนซลน และเบตาเซลลของตบออน ไมสามารถสรางอนซลนไดเพยงพอ และอทธพลของฮอรโมนในระยะตงครรภ เชน ฮอรโมน จากรก (Human placental lactogen) เอสโตรเจน โปรเจสเตอโรนโปรแลคตน อนซลเนสคอรตซอล เปนตน ซงทำงานตานกบอนซลน จงทำใหเกดภาวะเสยสมดลในการควบคมระดบนำตาลในเลอด (Kim et al., 2014)

3.1.1.2 ภาวะความดนโลหตสงขณะตงครรภ จากการทมระดบไขมน ไตรกลเซอไรดสง ทำใหผนงหลอดเลอดทำงานผดปกต แรงดนในหลอดเลอดสงเพมขน การไหลเวยนเลอดไมมประสทธภาพ (นภาภรณ เกตทอง และนลบล รจรประเสรฐ, 2561ก)

3.1.2 ระยะคลอด ผลกระทบของภาวะนำหนกเกนในขณะตงครรภในระยะคลอดทพบได เชน

การคลอดลาชา และการชกนำการคลอด จากการสะสมไขมนบรเวณองเชงกราน ทำใหการยดขยายของเนอเยอบรเวณนนมปญหา และสงผลใหเกดการผาตดคลอดบตรทางหนาทองเพมขน มผลตอการเกดภาวะเสยงอน ๆ ตามมา ไดแก ผลขางเคยงของยาสลบ และแผลผาตดตดเชอ เปนตน (สภางคพมพ รตนสมพนธ, 2561)

3.1.3 ระยะหลงคลอด ผลกระทบของภาวะนำหนกเกนในขณะตงครรภมผลตอระยะหลงคลอดอาจทำให

มารดาตกเลอดหลงคลอดไดจากการคลอดยาก การคลอดลาชายาวนานจนเกดการลาของมดลกและจากทารกทมขนาดใหญ ทำใหชองทางคลอดมการฉกขาดเกดขนได (Qadir et al., 2012) มการสรางนำนมลาชากวาปกต เนองจากไขมนทเพมมากเกนทำใหระดบฮอรโมนโปรเจสเตอโรนสงขน ยงยบยงการหลงโปรแลคตน (IOM, 2009) และพบวามระยะเวลาในการเลยงลกดวยนมแมสนกวามารดาทมนำหนกปกต มผลทำใหนำหนกคงคางในระยะหลงคลอดมากดวยเชนกน (Wojcicki, 2011) และนอกจากนยงสงผลใหเกดภาวะลมเลอดอดตน จากเลอดทมความหนดเพมขนซงเปนผลของ

19

การทมระดบ PAI-1 (Plasbinogen activator inhibitor) สง ซงเปนกลไกในกระบวนการยบยง การสลายลมเลอด ทำใหการทำงานของสารชวยเรงการสลายลมเลอดชนด Tissueและ Urokinase ลดลง ความหนดของเลอดจงเพมขน (นภาภรณ เกตทอง และนลบล รจรประเสรฐ, 2561ก)

3.2 ผลกระทบตอทารก ภาวะนำหนกเกน หรออวนขณะตงครรภของมารดาสงผลตอทารกในครรภ ไดแก 3.2.1 ภาวะแทงบตร จากการทมระดบ PAI-1 (Plasbinogen activator inhibitor)

สงกวาปกตซงเปนกลไกของการยบยงการสลายลมเลอด เปนสาระสำคญทกระตนใหเกดภาวะแทง (นภาภรณ เกตทอง และนลบล รจรประเสรฐ, 2561ก)

3.2.2 ภาวะทารกเสยชวตในครรภ และเกดไรชพ (Stillbirth) เปนผลจากภาวะดอตออนซลน สงผลใหมารดามระดบนำตาลในเลอดสงกวาปกต สงผานไปยงทารกในครรภ กระตนใหทารกเจรญเตบโตอยางรวดเรว แตการไหลเวยนเลอดไมดเทาทควร จงเกดภาวะรกเสอม และสงผลตอการเกดภาวะคลอดกอนกำหนด สงผลใหเกดภาวะทารกขาดออกซเจนและเสยชวตในทสด (นภาภรณ เกตทอง และนลบล รจรประเสรฐ, 2561ก)

3.2.3 ภาวะทารกพการแตกำเนด จากภาวะดออนซลนเกดความผดปกตของ ทอประสาทรวมกบการดดซมของลำไสมารดาไมด ทำใหการดดซมโฟลคไมดเทาทควรทารกจงเกดภาวะทอประสาท ไมปด หรอปดไมสมบรณ (Gaillard et al., 2013)

3.2.4 ภาวะทารกตวโต และนำหนกมากกวาอายครรภ จากภาวะดออนซลน สงผลใหมารดามระดบนำตาลในเลอดสงกวาปกต สงผานไปยงทารกในครรภ แตขณะเดยวกนอนซลนไมสามารถผานรกได ทารกจงตองสรางอนซลนจากตบออนมากขน และดงนำตาลเขาสเซลลมากขน ดงนนทารกจงตวโตและมนำหนกแรกเกดมากกวาอายครรภ (นภาภรณ เกตทอง และนลบล รจรประเสรฐ, 2561ก; สภางคพมพ รตนสมพนธ, 2561) นอกจากนทารกทเกดมาอาจเปนโรคอวนและมแนวโนมเปนโรคอวนในวยผใหญตามมาไดอกดวย (Margerison Zilko et al., 2010)

ภาวะนำหนกเกนหรออวนในขณะตงครรภ เปนภาวะทหญงตงครรภมคาดชนมวลกายกอนการตงครรภ และการเพมขนของนำหนกขณะตงครรภมากกวาเกณฑทกำหนด มสาเหตมาจากความไมสมดลของพลงงานทรางกายไดรบจากการบรโรคอาหารและพลงงานทนำไปใช ปจจยดานพนธกรรมและปจจยอน ๆ เชน ความผดปกตของตอมไทรอยด และการใชยาบางชนด ซงภาวะนถอเปนปจจยชกนำใหเกดผลกระทบตอสขภาพทงมารดาและทารกตงแตระยะตงครรภจนถงระยะ หลงคลอด ดงนนเพอปองกนไมใหเกดผลกระทบดงกลาว หญงตงครรภจะตองปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกในดานการรบประทานอาหารและการออกกำลงกายหรอการมกจกรรมทางกาย (Physical activity) เพอใหมการเพมขนของนำหนกตามเกณฑ

20

การเพมขนของนำหนกในขณะตงครรภของหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวน 1. เกณฑการเพมขนของนำหนกในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน IOM (2009) ไดมการกำหนดเกณฑการเพมขนของนำหนกในหญงตงครรภทมนำหนก

เกนหรออวนดงน 1.1 หญงตงครรภกลมนำหนกเกน ควรมนำหนกเพมขนตลอดการตงครรภ 7-11.50

กโลกรม โดยไตรมาสท 1 เพมขนประมาณ 0.50-2 กโลกรมทงไตรมาส เนองจากหญงตงครรภมอาหารแพทอง อาเจยน และในไตรมาสท 2 และ 3 นำหนกควรเพม 0.23-0.32 กโลกรมตอสปดาห 1.2 หญงตงครรภกลมอวน ควรมนำหนกเพมขนตลอดการตงครรภ 5-9 กโลกรมโดยในไตรมาสท 2 และ 3 นำหนกควรเพม 0.18-0.27 กโลกรมตอสปดาห 2. สาเหตของการเพมขนของนำหนกในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน

ภาวะนำหนกเกนหรออวนในขณะตงครรภ มสาเหตมาจาก 2.1 การมภาวะนำหนกเกนหรออวนมากอนการตงครรภ สงผลใหเมอมการตงครรภม

การเพมขนของนำหนกเกนเกณฑตามไปดวย (บญสตา จนทรด และคณะ, 2557) 2.2 พฤตกรรมการบรโภคอาหารทมคณคาอาหารทางโภชนาการตำแตใหพลงงานสง (Junk food หรอ Energy-dense, Nutrient poor) อาหารจานดวน นำหวาน นำอดลม ซงทำใหรางกายมการสะสมไขมนเพมขน นอกจากนยงมการรบประทานอาหารเพมขนขณะตงครรภเนองจากสวนใหญรบรวาเมอตงครรภ การทมนำหนกตวเกนหรออวนนนถอเปนเรองปกต ทำใหทารกมรางกายแขงแรงสมบรณ มนำหนกแรกเกดปกตและนำหนกจะลดลงเองภายหลงคลอด (นภาภรณ เกตทอง และนลบล รจรประเสรฐ, 2561ข) 2.3 การมกจกรรมทางกายและการออกกำลงกายนอย เนองจากกลววาทารกในครรภจะไดรบอนตราย (Muktabhant et al., 2015) 2.4 หญงตงครรภมการรบรวาการมนำหนกเกนหรออวนนนไมมผลตอสขภาพของ ตนเองและทารก รวมทงเขาใจวาภาวะแทรกซอนตาง ๆ ทเกดขนเปนเรองปกตทอาจเกดขนไดในขณะตงครรภ จงทำใหไมมพฤตกรรมในการควบคมนำหนก (สตรรตน ธาดากานต, ทศนย พฤกษาชวะ และอดเทพ เชาววศษฐ, 2553) 2.5 พนธกรรมหญงตงครรภทมภาวะอวนมความสมพนธกบพนธกรรม เชน การม บดา มารดาหรอบคคลในครอบครวสายตรงทมภาวะอวน เปนตน (Christakis& Fowler, 2007) 2.6 สาเหตอน ๆ เชน หญงตงครรภอาจมความผดปกตของตอมไทรอยด การรบประทานยาบางชนด เชน ยากนชก ยารกษาภาวะซมเศรา เปนตน (สภางคพมพ รตนสมพนธ, 2561)

21

แนวคดการจดการตนเองของบคคลและครอบครวในการควบคมการเพมขนของนำหนกในขณะตงครรภ

1. แนวคดการจดการตนเองของบคคลและครอบครว แนวคดการจดการตนเองของบคคลและครอบครว ถกพฒนาขนโดย Ryan and Sawin

(2009) เปนแนวคดทเนนตวบคคลและครอบครวในการดแลสขภาพของผทมความเสยงดานสขภาพ หรอผทมภาวะโรคเรอรง จากการศกษาทผานมาพบวา การสรางทกษะความสามารถในการควบคมตนเอง (Self-regulation) และการเขาถงสงอำนวยความสะดวกทางสงคม (Social facilitation) มผลตอความสำเรจในการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ โดยเชอวาผปวยและครอบครวมอทธพลซงกนและกน เมอเกดการเปลยนแปลงกบสมาชกในครอบครวจะนำไปสการเปลยนแปลงในระบบครอบครวดวย ดงนนการสนบสนนจากครอบครวจงเปนสวนสำคญทชวยใหบคคลมพฤตกรรมการจดการตนเองทเหมาะสม และสามารถปฏบตพฤตกรรมสขภาพนนไดอยางตอเนอง สงผลใหสามารถบรรลผลลพธทดตอสขภาพและเพมคณภาพชวตของผปวยและสมาชกในครอบครว

มตหลกของแนวคดการจดการตนเองของบคคลและครอบครวแบงออกเปน 3 มต คอ บรบท กระบวนการ และผลลพธ ซงแตละมตมผลกระทบตอกนอยางเปนพลวต

1. บรบท (Context) ประกอบดวยปจจยเสยง และปจจยปกปองซงเปนปจจยทเจาะจงตอเงอนไข ทาทาย หรอ ปกปอง การจดการตนเองของบคคลและครอบครว ไดแก

1.1 ปจจยเฉพาะโรค (Condition-specific factors) เชน การเปลยนแปลงปจจยทางสรรวทยา ความซบซอนของโรคและการรกษาโรคทมลกษณะเฉพาะในแตละบคคล

1.2 ปจจยดานกายภาพและสงแวดลอม (Physical & Social environment) รวมถง ปจจยในการเขาถงระบบการดแลสขภาพ การดแลรกษา ระบบสงตอ ระบบการคมนาคม สภาพสงคม วฒนธรรม และเศรษฐานะ 1.3 ปจจยสวนบคคลและครอบครว (Individual & Family factors) คอ ลกษณะ สวนบคคลและครอบครว เชน การรคด ประมวลผลขอมล ทศนคต พฒนาการความแตกฉานในการอานเขยนคดเลขอยางงาย และความผกพนในครอบครว

2. กระบวนการ (Process dimension) เปนขนตอนทนำไปสการมพฤตกรรมการจดการตนเองซงมปฏสมพนธระหวางปจจย 3 ประการไดแก

2.1 ความร และความเชอในภาวะสขภาพ (Knowledge &Belief) การใหขอมลทเปนจรงและการรบรเงอนไขภาวะสขภาพ หรอพฤตกรรมสขภาพ รวมไปถงความเชอมนในตนเองวาจะสามารถประสบความสำเรจในการปฏบตพฤตกรรมนน ภายใตสถานการณทเปนปกต หรอสถานการณทตงเครยด การคาดหวงในผลลพธจะนำไปสการปฏบตเพอใหเกดเปนผลลพธทตงไว

22

สอดคลองกบเปาหมายสขภาพเปนการแกไขความวตกกงวลของบคคลทมความคดและความเชอทขดแยงกบเปาหมายทางสขภาพทตงไว

2.2 ทกษะและความสามารถในการควบคมตนเอง (Self-regulation Skill & Abilities) เปนกระบวนการสำคญทนำไปสการเปลยนแปลงพฤตกรรมตามทตองการ ประกอบดวย 2.2.1 การตงเปาหมาย (Goal setting) คอ การกำหนดพฤตกรรมทคาดวาจะเกด เพอสรางความมงมนใหเกดพฤตกรรมตามทตงเปาหมายไว โดยเปาหมายควรวดไดและมความเฉพาะ 2.2.2 การตดตามตนเองและสะทอนคด (Reflective thinking) เปนการสงเกตตนเองวาใหความสำคญกบการทำใหประสบความสำเรจตามเปาหมายทตงไวไดอยางไร มองหาแนวทางเพอนำมาชวยตดสนใจวาจะทำอยางไรใหเกดพฤตกรรมตามมา 2.2.3 การตดสนใจ (Decision making) เปนขนตอนทสำคญในการจดการตนเอง เนองจากบคคลจะประเมนขอมล แลวรวบรวบมาวเคราะหปญหา เพอตดสนใจปฏบตแนวทางในการแกปญหานน 2.2.4 วางแผนและดำเนนการ (Planning &Action) เปนขนตอนในการจดการตนเองเพอควบคมความเจบปวยทสงผลตอภาวะสขภาพ เชน การหาแหลงสนบสนน การทจะประสบความสำเรจตามเปาหมายทวางไวนนควรวางแผนและปฏบตตามแผนการทวางไว 2.2.5 การประเมนตนเอง (Self-evaluation) ขนตอนนไดจากการสงเกตและตดตาม โดยการประเมนวาพฤตกรรมของตนเองนนไดทำตามเปาหมายทตงไวหรอไม เพอทจะสามารถตดสนไดวาประสบความสำเรจ หรอลมเหลว เพอนำไปสการปรบเปลยนพฤตกรรม 2.3 การอำนวยความสะดวกในสงคม (Social facilitation) การแนะนำและสงเสรมใหบคคลและครอบครวมสวนรวมในการปฏบตพฤตกรรมสขภาพ ประกอบดวย อทธพลทางสงคม การสนบสนนทางสงคม โดยบคคลนนอาจเปนเจาหนาทดานสขภาพ บคคลในครอบครว เพอน สมาชกในชมชน สอและสงตพมพตาง ๆ เชน โทรทศน อนเตอรเนต เพอใหบคคลบรรลเปาหมาย

3. ผลลพธ (Outcome) มผลตอกนในแตละมตอยางเปนพลวต โดยความสมพนธของปจจยในมตบรบทมความสมพนธกบปจจยในมตกระบวนการจะเหนไดวาความรไมไดนำไปสการเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคล แตการเพมความร และความเชอใหมประสทธภาพทำใหเกดพฤตกรรมการกำกบตนเอง (Self-regulatory) การเขาถงการอำนวยความสะดวกทางสงคม (Social facilitation) ทำใหมพฤตกรรมการจดการตนเองดานสขภาพ และสงผลตอผลลพธดานสขภาพในระยะสน (Proximal outcome) ไดแก การมพฤตกรรมการจดการตนเองของบคคล และครอบครวเกยวกบโรคทเปนอย ไดแกความสามารถในการทำกจกรรมการออกกำลงกาย การรบประทานอาหาร หรอผลลพธเฉพาะตามจดมงหมาย เชน การจดการกบอาการทางกายภาพ และอาการทาง

23

คลนก ไดแก การควบคมนำหนก การปฏบตตามคำแนะนำในการใชยารกษาโรค ผลลพธในสวนนอาจจะยงไมแสดงชดเจนถงคาใชจายทเพมขนหรอลดลงในการดแลสขภาพ และสดทายเกดผลลพธสงสดคอ ผลลพธระยะยาว เชน คณภาพชวต คาใชจายในการดแลสขภาพทงทางตรงและทางออม บรบท:ปจจยเสยง และปจจยปกปอง

ปจจยเฉพาะโรค:ความซบซอนของโรคและการรกษา

ปจจยดานกายภาพและสงแวดลอม:การเขาถงระบบการดแลสขภาพ การดแลรกษา ระบบสงตอ สภาพสงคม วฒนธรรม และเศรษฐานะ

ปจจยสวนบคคลและครอบครว: การประมวลผลขอมล ทศนคต พฒนาการในการอานเขยนคดเลขอยางงาย และความผกพนในครอบครว

กระบวนการ: การจดการตนเอง

ความร และความเชอในภาวะสขภาพ:ความเชอมนในตนเองการคาดหวงในผลลพธนำไปสการปฏบตเพอผลลพธทสอดคลองกบเปาหมายสขภาพ

ทกษะและความสามารถในการควบคมตนเอง: การตงเปาหมาย, การตดตามตนเองและสะทอนคด, การตดสนใจ, วางแผนและดำเนนการ, การประเมนตนเอง, การควบคมอารมณ

การอำนวยความสะดวกในสงคม:อทธพลและการสนบสนนทางสงคม

ผลลพธระยะสน พฤตกรรมการจดการตนเอง:ผลลพธเฉพาะตามจดมงหมาย

คาใชจายในการดแลสขภาพ

ผลลพธระยะยาว สภาวะสขภาพ คณภาพชวต หรอ สขภาพด

คาใชจายดานสขภาพ

ภาพท 2 กรอบแนวคดการจดการตนเองของบคคลและครอบครวของ Ryan and Sawin (2009)

24

2. การประยกตแนวคดการจดการตนเองของบคคลและครอบครว และแนวคดอน ๆ ในการควบคมการเพมขนของนำหนกในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน การประยกตใชแนวคดนในการควบคมนำหนกของหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวนในขณะตงครรภ ยงไมพบขอมลทแนชด แนวคดนนยมใชในการปองกน สงเสรม ดแล และรกษาทงผทมความเสยงตอการเกดภาวะเจบปวย และผทมความเจบปวยเกดขนแลว (ณฐรพ ใจงาม, อรนช ชศร, รงนภา ปองเกยรตชย และรงสรรค มาระเพญ, 2561) ในกลมเดก กลมผใหญ และผสงอาย ทมความเจบปวยทางอายรกรรมเกดขน (กรพชชา คลายพกล และทศนา ชวรรธนะปกรณ, 2561; สมาพร สจำนงค, มณรตน ธระววฒน และนรตน อมาม, 2556; แสงอรณ สรวงศ และทศนา ชวรรธนะปกรณ, 2560) ดงนนการประยกตใชในทนจะขอกลาวถงแนวคดทอยในมตกระบวนการของแนวคดน คอ แนวคดการรบรสมรรถนะแหงตน (Self-efficacy) แนวคดการจดการตนเอง (Self-management) แนวคดการกำกบตนเอง (Self-regulation) และการสนบสนนของสงคม (Social support) ซงกระบวนการเหลานมผลทำใหผทมความเสยงตอการเกดภาวะเจบปวยมการจดการตนเองใหมความร ความเชอทถกตองเกยวกบภาวะการเจบปวยและแนวทางในการดแลภาวะเจบปวยของตนเพอใหสามารถดำเนนชวตไดเปนปกต มการรบรสมรถนะแหงตน เกดความมนใจในการปฏบตพฤตกรรมสขภาพ และมทกษะในการกำกบตนเองในการปฏบตพฤตกรรมสขภาพ ตลอดจนการไดรบการสนบสนนจากสงคม เชน สมาชกในครอบครว เพอน เจาหนาทดานสขภาพเขามามสวนรวมในการสนบสนนใหบคคลบรรลเปาหมาย เกดผลลพธทงในระยะสน ไดแก พฤตกรรมการดแลตามจดมงหมาย และระยะยาว ไดแก คณภาพชวต และคาใชจายในการดแลสขภาพ โดยการนำมาประยกตใชในการสงเสรมพฤตกรรมการควบคมนำหนกทงบคคลทวไป และในหญงตงครรภ โดยมรายละเอยดดงน

การประยกตใชแนวคดการรบรสมรรถนะแหงตน (Self-efficacy) ไดแก โปรแกรมสงเสรมสมรรถนะแหงตนดวยโยคะในหญงตงครรภทมนำหนกเกนเกณฑประกอบดวย การใหความรเกยวกบการออกกำลงกายและการรบประทานอาหาร และการตดตามผลทางโทรศพท รวมระยะเวลา 10 สปดาห ผลการศกษาพบวา กลมทดลองมคาเฉลยพฤตกรรมสขภาพสงกวา แตมนำหนกเพมขนนอยกวา เมอเทยบกบกลมควบคม (การออกกำลงกาย: M = 28.72, SD = 4.31, การรบประทานอาหาร: M = 32.32, SD = 3.97 และนำหนก: M = 77.89, SD = 6.83) (ทรงพร จนทรพฒน และคณะ, 2561) โปรแกรมสงเสรมการรบรความสามารถในตนเองของหญงตงครรภครงแรกทมภาวะนำหนกเกนมาตรฐานกอนการตงครรภประกอบดวย การใหคำปรกษารายกลม แจกคมอ และใหดวดทศนบคคลตนแบบ ฝกคำนวณพลงงานจากอาหาร และบนทกรายการอาหาร ทรบประทานในวนทผานมา การตดตามผลทางโทรศพท รวมระยะเวลา 4 สปดาห ผลการศกษา

25

พบวา กลมทดลองมคาเฉลยความแตกตางของคะแนนพฤตกรรมสขภาพดานโภชนาการกอนและหลงทดลองสงกวา กลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต (t29 = 9.22, p < .001) และผลการวเคราะหเปรยบเทยบคาเฉลยนำหนกเพมรายสปดาหหลงทดลองระหวางกลมทดลองกบกลมควบคมพบวา กลมทดลองมคาเฉลยนำหนกเพมรายสปดาหแตกตางจากกลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต (t58 = -8.12, p < .001) (รกรง โกจนทก และคณะ, 2560) และโปรแกรมการสงเสรมการรบรความสามารถของตนเองในหญงตงครรภวยรน ประกอบดวย 1) กจกรรมผอนคลายกลามเนอ 2) กจกรรมใหความรเรองพฤตกรรมสขภาพดานโภชนาการ และ 3) แจกหนงสอคมอการปฏบตดานโภชนาการ การตดตามผลทางโทรศพท รวมระยะเวลา 2 สปดาห ผลการศกษาพบวา ภายหลงไดรบโปรแกรม กลมทดลองมคาเฉลยคะแนนการรบรความสามารถของตนเองสงกวากอนการทดลองอยางมนยสำคญทางสถต (p < 0.01) และมคาเฉลยคะแนนพฤตกรรมสขภาพดานโภชนาการสงกวากอนการทดลองอยางมนยสำคญทางสถต (p < 0.001) และคาเฉลยคะแนนการรบรความสามารถของตนเองในกลมทดลองและกลมควบคมพบวาไมมความแตกตางกน คาเฉลยคะแนนพฤตกรรมสขภาพดานโภชนาการของกลมทดลองสงกวากลมควบคมอยางมนยสำคญ ทางสถต (p < 0.01) (วลยรตน พลางวน และสมพร วฒนนกลเกยรต, 2555)

การประยกตใชแนวคดการจดการตนเอง (Self-management) จากการศกษากลยทธในการจดการตนเองในชาวแคนาดาทมภาวะนำหนกเกนและอวนทเปนโรคขออกเสบรวมดวยโดยการนำขอมลจากฐานขอมล The 2008 CCHS จำนวนทงสน 4,565 ราย ศกษายอนหลงในชวง 12 เดอน เกยวกบ 4 หวขอหลกทเปนพฤตกรรมการจดการตนเองของผทมภาวะนำหนกเกนและอวนในการปฏบตตนเพอจดการสขภาพในการดแลภาวะขออกเสบ ไดแก 1) การออกกำลงกาย 2) การควบคมนำหนก 3) การเขากลมเพอหาวธจดการกบภาวะขออกเสบ และ 4) การใชสงอำนวยความสะดวกหรอสงสนบสนนในชมชนใกลบาน ผลการศกษาพบวา ผทมภาวะขออกเสบและมภาวะอวนรวมดวย รอยละ 39.9 สวนใหญเปนผหญงอาย 45 ปขนไป คดเปนรอยละ 89.7 และจบการศกษาชนมธยมศกษารอยละ 69 กลมตวอยางมการจดการตนเองอยางนอย 1 ใน 4 หวขอคดเปนรอย 85.9 และ 2 ใน 4 หวขอคดเปนรอยละ 45.6 ซงเปนการจดการดานการออกกำลงกายและควบคมนำหนก นอกจากนผลการศกษายงพบวาปจจยทมผลตอทำใหไมมพฤตกรรมในการจดการตนเอง คอ ระดบการศกษา การรบประทานยาไมตอเนอง และการไมไดรบการดแลจากผเชยวชาญ (Bernatskyetal., 2012) การศกษาผลลพธของการจดการตนเองในผทมภาวะอวนและไขมนในเลอดสงดานการรบประทานอาหาร การออกกำลงกายและการจดการกบอารมณ ประกอบดวยกจกรรมการใหความร ปรบความเชอ ฝกทกษะการปฏบตในการดแลสขภาพตนเอง กำกบตดตามความสามารถในการจดการตนเองและความคงทนของพฤตกรรมพบวา ภายหลงเขารวมโปรแกรมกลมทดลองมคาเฉลย

26

นำหนกลดลงอยางมนยสำคญทางสถต (Z = -2.95, p < .001) รอบเอวลดลงอยางมนยสำคญทางสถต (Z = -2.23, p < .05) ลดลง และระดบไขมนในเลอดลดลงอยางมนยสำคญทางสถต (Z = -2.01, p < .05) (พรฤด นธรตน และคณะ, 2563 ) การประยกตใชแนวคดการกำกบตนเอง (Self-regulation) ไดแก การศกษาผลลพธของการกำกบตนเองในการรบประทานอาหารและการเดนเรวเพอควบคมนำหนกของหญงทมนำหนกเกนประกอบดวย การฝกการกำกบตนเองในการรบประทานอาหาร และการออกกำลงกาย และ การทบทวนกจกรรมการฝกการกำกบตนเองเปนรายกลม ตดตามการกำกบตนเองทางโทรศพท รวมระยะเวลา 12 สปดาห ผลการศกษาพบวา คะแนนพฤตกรรมการรบประทานอาหารแตกตางกน อยางมนยสำคญทางสถต (F1, 47 = 60.35, p < .01) คะแนนพฤตกรรมการออกกำลงกายดวยการเดนเรวแตกตางกนอยางมนยสำคญทางสถต (F1, 47 = 40.75, p < .01) คาเฉลยนำหนกตวแตกตางกนอยางมนยสำคญทางสถต (F1, 47 = 152.78, p < .01) คาดชนมวลกายแตกตางกนอยางมนยสำคญทางสถต (F1, 47 = 157.98, p < .01) และคาความยาวรอบเอวแตกตางกนอยางมนยสำคญทางสถต (F1, 47 = 219.37, p < .01) (ญาตา แกนเผอก, สวรรณา จนทรประเสรฐ และวรรณภา อศวชยสวกรม, 2557) โปรแกรมการกำกบตนเองของหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวนกอนการตงครรภ ประกอบดวย กจกรรมการสงเกตตนเอง สรางความเขาใจในแนวคด และสรางความตระหนกในการควบคมนำหนก ใหความรเรองการรบประทานอาหารและการออกกำลงกาย มอบคมอเพอทบทวนความร วางแผนและบนทกลงในคมอ ตดตามทางโทรศพท รวมระยะเวลา 7 สปดาหผลการศกษาพบวา ภายหลงไดรบโปรแกรมกลมทดลองมคาเฉลยของพฤตกรรมการควบคมนำหนกสงกวากลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต (F1, 61 = 55.93, p < .001) และมสดสวนของการมนำหนกตวเพมขน ขณะตงครรภตามเกณฑสงกวากลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต (Z = 3.867, p < .05) (ศจรตน ศรทองเหลอง และคณะ, 2562) โปรแกรมการกำกบตนเองตอการรบประทานอาหาร การออกกำลงกายและนำหนกทเพมขนในสตรตงครรภทมนำหนกเกนเกณฑและอวน ประกอบดวย การใหความรเรองการรบประทานอาหาร การออกกำลงกาย และการกำกบตนเองเปนรายกลม ประกอบดวย 3 ขนตอน คอ การเฝาสงเกตตนเอง กระบวนการตดสนใจ และการแสดงปฏกรยาตอตนเอง และมอบคมอ ครงท 2 และครงท 3 ประเมนพฤตกรรม และนำหนกทเพมขน สะทอนความรสก ทางโทรศพทและแอพพลเคชนไลน ผลการศกษาพบวา ภายหลงเขารวมโปรแกรม กลมทดลองมโอกาสรบประทานอาหารไมเหมาะสมตามเกณฑนอยกวากลมควบคมในสปดาหท 4 (RR = .36, 95% CI .20-.66) และสปดาหท 8 (RR = .19, 95% CI .07-.50) ออกกำลงกายไมเหมาะสมตามเกณฑนอยกวากลมควบคมในสปดาหท 4 (RR = .25, 95% CI .11-.59) และสปดาห ท 8 (RR = .20, 95% CI .09-.46) มนำหนกเพมขนไมเหมาะสมตามเกณฑนอยกวากลมควบคมใน

27

สปดาหท 4 (RR = .63, 95% CI .40-.97) และสปดาหท 8 (RR = .61, 95% CI .38-.97) อยางมนยสำคญทางสถต (อรวรรณ พนจเลศสกล, ปยะนนท ลมเรองรอง, นตยา สนสกใส และดฐกานต บรบรณหรญสาร, 2562) การประยกตใชแนวคดการสนบสนนของสงคม (Social support) โปรแกรมสนบสนน การควบคมนำหนกของนกเรยนทมภาวะโภชนาการเกนประกอบดวย การใหความร สาธต และ ฝกทกษะการควบคมอาหารโดยใหรบประทานอาหารทถกสดสวน และการเพมการออกกำลงกาย มพยาบาล เพอน คร และผปกครองเปนผสนบสนนการปฏบตพฤตกรรม การตดตามพฤตกรรมโดยการเยยมบาน และโทรศพทสอบถามผปกครอง รวมระยะเวลา 12 สปดาหผลการวจยพบวา กลมทดลองมคาเฉลยนำหนกตวลดลงจาก 50.81 Kgs. (SD = 8.05) เปน 45.96 (SD = 7.56) อยางมนยสำคญทางสถต (p < .05) และกลมควบคมมคาเฉลยนำหนกตวเพมขนจาก 49.44 (SD = 6.84) เปน 53.04 (SD = 6.58) Kgs. อยางมนยสำคญทางสถต (p < .05) และเมอเปรยบเทยบระหวาง กลมทดลองกบกลมควบคมพบวานำหนกตวมความแตกตางกน 7.08 Kgs. อยางมนยสำคญทางสถต (p< .05) (กาญจนาภรณ ไกรนรา, นยนา หนนล และสายฝน เอกวรางกร, 2562) การประยกตใชทฤษฎรวมกน ไดแก โปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ 3 Self ของหญงตงครรภทเสยงตอโรคเบาหวานโรงพยาบาลเลดสนประกอบดวย 5 กจกรรม คอ 1) กจกรรมละลายพฤตกรรม ใหความรเรองโรคเบาหวานขณะตงครรภ 2) การอบรมเชงปฏบตการเรองอาหารสำหรบหญงตงครรภทเสยงตอการเปนเบาหวานโดยโภชนากร และฟงประสบการณจากตวแบบทสามารถดแลตนเองได และ 3) อบรมความเสยงและภาวะแทรกซอนขณะตงครรภ ฝกการนบลกดน ซกถามปญหาและใหสามเขามามสวนรวมสนบสนน 4) อบรมเชงปฏบตการเรองการออกกำลงกายททำงาย ๆ ทบาน และ 5) ทบทวนความรในการปฏบตตน ตดตามผลเมอเขารบการฝากครรภ ผลการศกษาพบวา กลมทดลองมคาคะแนนความรความเขาใจเกยวกบโรคเบาหวาน อาหาร ความเสยง การออกกำลงกายและการปฏบตตวขณะตงครรภ มากกวากลมควบคม (83.52 และ 57.58 คะแนน) (t = -14.61, p < .01) และคะแนนการปรบเปลยนพฤตกรรมการรบรความสามารถการกำกบพฤตกรรมตนเอง และพฤตกรรมการดแลสขภาพกลมทดลองมคาคะแนนมากกวากลมควบคม (56.56 และ 39.54 คะแนน) (t = -16.27, p < .01) และกลมทดลองมระดบนำตาลในเลอดอยในเกณฑทอายรแพทยรบไดคดเปนรอยละ100 ในกลมควบคมทำไดเพยงรอยละ 47 กลมทดลองมนำหนกเพมขนตามเกณฑ (12-15 กโลกรม) ไดถงรอยละ 96 ในขณะทกลมควบคมทำไดเพยงรอยละ 54 และจากการตดตามกลมทดลองตลอดการฝากครรภอยางนอย 5 ครง พบวา มการบนทกอาหาร การออกกำลงกายและการดนของทารกทกวน และบนทกนำหนกทกสปดาห ตลอดจนบนทกความประทบใจและการสงเกตอาการผดปกตอยางตอเนองคดเปนรอยละ 85 และ

28

กลมทดลองมความพงพอใจสงกวากลมควบคม (รอยละ89.5 และ 57.78) (t = -13.82, p < .01) (นวลพรรณ เอยมตระกล, 2556)

การนำเทคโนโลยมาใชในการสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภใหมนำหนกตวตามเกณฑจากการศกษาของ Willcoxetal. (2017) ศกษาผลของการใชอปกรณบนมอถอในการสงเสรมสขภาพใหหญงตงครรภมนำหนกเพมขนตามเกณฑ ในหญงตงครรภทมอายครรภ 10-17 +6 สปดาหโปรแกรมประกอบดวย การใช Mobile health เปนอปกรณบนมอถอ ทเรยกวา txt4two ใชสอสารผานขอความ สอวดโอ ลงคเวบไซตทนาเชอตาง ๆ ตลอดจนแอพพลเคชนบนมอถอ เชน Facebook สงขอมลสงเสรมสขภาพดานการรบประทานอาหาร และการออกกำลงกายในขณะตงครรภ ตลอดการดำเนนโปรแกรมใหหญงตงครรภตงเปาหมาย ตดตามและบนทกการเพมขนของนำหนก ใหกำลงใจในการปฏบตกจกรรม สนสดการดำเนนการวจยเมอหญงตงครรภมอายครรภ 36 สปดาห ผลการศกษาพบวา กลมทดลองมการเพมขนของนำหนกนอยกวากลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต (7.8 กโลกรม± 4.7: 9.7 กโลกรม ± 3.9; p = 0.041)

จากการประยกตใชแนวคดขางตน จงสรปไดวา การสงเสรมใหหญงตงครรภมพฤตกรรมการควบคมนำหนก และมการเพมขนของนำหนกตามเกณฑนน มการประยกตใช แนวคดการรบรสมรรถนะแหงตน (Self-efficacy) แนวคดการจดการตนเอง (Self-management) แนวคดการกำกบตนเอง (Self-regulation) และการสนบสนนของสงคม (Social support) และ การใชแนวคดรวมกน มวธการหรอกจกรรมตาง ๆ ทเนนดานพฤตกรรมการรบประทานอาหารและ การออกกำลงกาย เชน การใหความร การใชสอวดทศน กจกรรมฝกเลอกเมนอาหาร การออกกำลงกายดวยเดนเรว การออกกำลงกายดวยวธโยคะ และการใชอปกรณบนมอถอในการสงขอมลสขภาพ เปนตน และการตดตามผลของโปรแกรมโดยนดพบ การใชโทรศพท และแอพพลเคชนไลน ระยะเวลาทใชในการดำเนนโปรแกรมอยระหวาง 4-26 สปดาห ผลการศกษาพบวา กลมทไดรบโปรแกรมมพฤตกรรมการควบคมนำหนกดานการรบประทานอาหารและการออกกำลงกายมคะแนนเฉลยของพฤตกรรมดขน และมการเพมขนของนำหนกตามเกณฑทงสน และจากการทบทวนวรรณกรรมพบวา แนวคดการจดการตนเองของบคคลและครอบครว ของ Ryan and Sawin (2009) มองคประกอบยอยของแนวคดทสามารถนำไปสพฤตกรรมการควบคมนำหนกขณะตงครรภไดทงสน และการศกษาทผานมามการใหครอบครวเขามามสวนรวมคอนขางนอยทง ๆ ทครอบครวถอเปนสวนสำคญในการชวยสนบสนนใหบคคลเกดพฤตกรรมตามทคาดหวงจนสำเรจ และการตดตามพฤตกรรมในการศกษาทผานมามการใชแอพพลเคชนไลนคอนขางนอยทง ๆ ทสามารถสอสารเปนรายกลมได และสามารถสงขอมลไดหลายรปแบบ ดงนน ผวจยจงประยกตใชแนวคดนในการศกษาผลของโปรแกรมการจดการตนเองตอพฤตกรรมการควบคมนำหนก และการเพมขน

29

ของนำหนกในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน โดยใหครอบครวเขามามสวนรวมใน การสนบสนนใหหญงตงครรภเกดพฤตกรรมการควบคมนำหนกดานการรบประทานอาหาร และการออกกำลงกาย และตดตามพฤตกรรม ปญหาและอปสรรคโดยใชแอพพลเคชนไลน ขนตอนของโปรแกรม ประกอบดวย 1) การใหความร 2) การฝกทกษะในการกำกบตนเอง และ 3) การมสวนรวมของครอบครวในการจดการตนเอง ตดตามพฤตกรรม และนำหนกทเพมขน ในวนทเขารบการตรวจตามนดและผานทางแอพพลเคชนไลนเมออยทบาน ประเมนผลในวนสนสดการดำเนนโปรแกรมใชระยะเวลาทงสน 8 สปดาห

3. ผลของการประยกตใชแนวคดการจดการตนเองของบคคลและครอบครว และแนวคดทเกยวของ ในการควบคมการเพมขนของนำหนกในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน

จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวกบการประยกตใชแนวคดตาง ๆ ในมตกระบวนการของแนวคดการจดการตนเองของบคคลและครอบครว ไดแก การสงเสรมใหบคคลรบรสมรรถนะ แหงตน มทกษะในการกำกบตนเอง การสงเสรมความสามารถในการจดการตนเองใหปฏบตพฤตกรรมสขภาพ รวมกบการไดรบการสนบสนนทางสงคม ผลการศกษาพบวา ภายหลงไดรบโปรแกรมทมการประยกตใชแนวคดในมตกระบวนการของแนวคดการจดการตนเองของบคคลและครอบครวของ Ryan and Sawin (2009) หญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวนมพฤตกรรมการควบคมนำหนกดานการรบประทานอาหารและการออกกำลงกาย หรอการมกจกรรมทางกายสงขน (ญาตา แกนเผอก และคณะ, 2557; ทรงพร จนทรพฒน และคณะ, 2561; รกรง โกจนทก และคณะ, 2560; วลยรตน พลางวน และสมพร วฒนนกลเกยรต, 2555; ศจรตน ศรทองเหลอง และคณะ, 2562) ซงการมพฤตกรรมการควบคมนำหนกดานการรบประทานอาหารและการออกกำลงกายทดขนสงผลตอสดสวนของหญงตงครรภมนำหนกตวเพมขนตามเกณฑสงกวากลมควบคม (ศจรตน ศรทองเหลอง และคณะ, 2562) รวมทงยงมผลใหมนำหนกทเพมขนรายสปดาหนอยกวากลมควบคม (รกรง โกจนทก และคณะ, 2560) และมนำหนกทเพมขนตามเกณฑตลอดการดำเนนโปรแกรมมากกวากลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต (นวลพรรณ เอยมตระกล, 2556) นอกจากนยงสงผลตอเนองไปในระยะคลอดทำใหหญงตงครรภมคาเฉลยนำหนกตวลดลง (กาญจนาภรณ ไกรนรา และคณะ, 2562; ญาตา แกนเผอก และคณะ, 2557) รอบเอวลดลง (ญาตา แกนเผอก และคณะ, 2557; พรฤด นธรตน และคณะ, 2563) และมคาดชนมวลกายลดลงอยางมนยสำคญทางสถต (ญาตา แกนเผอก และคณะ, 2557)

30

บทท 3 วธดำเนนการวจย

การศกษาครงน เปนการวจยกงทดลองแบบ 2 กลมวดกอนและหลงไดรบโปรแกรม

(Two group pretest-posttest design) มวตถประสงคเพอศกษาผลของโปรแกรมการจดการตนเองตอพฤตกรรมการควบคมนำหนก และการเพมขนของนำหนกในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน ซงผวจยขอเสนอวธการศกษาตามหวขอ ดงตอไปน

1. ประชากรและกลมตวอยาง 2. เครองมอทใชในการวจย 3. การตรวจสอบคณภาพเครองมอ 4. การพทกษสทธกลมตวอยาง 5. การเกบรวบรวมขอมล 6. การวเคราะหขอมล

ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร คอ หญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวนทเขารบบรการฝากครรภ

ณ แผนกฝากครรภโรงพยาบาลชยนาทนเรนทร จงหวดชยนาท กลมตวอยาง คอ หญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวนทเขารบบรการฝากครรภ

แผนกฝากครรภโรงพยาบาลชยนาทนเรนทร จงหวดชยนาทในชวงเดอนกนยายน พ.ศ. 2563 ถงเดอนมกราคม พ.ศ. 2564 ทมคณสมบตตามเกณฑการคดเขาดงน

1. อายตงแต 20 ป ขนไป 2. อายครรภระหวาง 20-24 สปดาห 3. BMI กอนการตงครรภตงแต 23 กโลกรมตอตารางเมตรขนไป 4. ไมมโรคประจำตว เชน เบาหวาน ความดนโลหตสง ธยรอยดเปนพษ และโรคหวใจ 5. ไมมภาวะแทรกซอนในขณะตงครรภ เชน ครรภแฝด ภาวะความดนโลหตสงขณะ

ตงครรภ และภาวะเบาหวานขณะตงครรภ 6. สามารถพด ฟง และเขยนภาษาไทยได 7. สมาชกในครอบครวสามารถมาเขารวมโปรแกรมได

31

8. มอปกรณสอสารทมแอพพลเคชนไลนเพอใชในการตดตามการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนก

เกณฑในการคดออกจากการวจย 1. มภาวะแทรกซอนเกดขนในระหวางเขารวมโปรแกรม ไดแก ครรภแฝดนำ ภาวะ

เบาหวานขณะตงครรภ และความดนโลหตสงขณะตงครรภ

การกำหนดขนาดของกลมตวอยาง ขนาดของกลมตวอยางคำนวณจากคาอทธพลจากการศกษาทผานมาโดยใชสตรของ

Glass (1966) และเปดตารางขนาดกลมตวอยางของ Polit and Beck (2006) การคำนวณมรายละเอยดดงน

d = xE-xC

SDc

เมอ d = ขนาดอทธพล xE = คาเฉลยของกลมทดลอง xC = คาเฉลยของกลมควบคม SDC = คาสวนเบยงเบนมาตรฐานของกลมควบคม

การคำนวณหาคาขนาดอทธพลของการศกษาน คำนวณจากการศกษาของศจรตน ศรทองเหลอง (2562) เรองผลของโปรแกรมการกำกบตนเองตอพฤตกรรมการควบคมนำหนกและนำหนกทเพมขนตามเกณฑของหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวนกอนการตงครรภ เปนการวจยกงทดลองแบบ 2 กลมวดผลกอนและหลงการทดลอง นำคาทไดจากงานวจยนมา แทนคาในสตร ดงน

d = 64.47-57.31

8.27

= 1.22

(เมอ xE= 64.47, xC= 57.31, SDC = 8.27)

32

จากนนนำคาขนาดอทธพลทคำนวณได (Effect size) เทากบ 1.22 มาประมาณคาขนาดตวอยางจากตารางขนาดตวอยางประมาณจากคาขนาดอทธพลใหญของคาเฉลย 2 กลม ของ Polit and Hungler (2006) ไดเทากบ .80 ทระดบนยสำคญทางสถตท .05 และคาอำนาจในการทดสอบเทากบ .80 ซงเปนคามาตรฐานทยอมรบได (Burn & Grove, 2009)ไดขนาดของกลมตวอยางทงสน 50 ราย แบงเปนกลมทดลอง 25 ราย และกลมควบคม 25 ราย

วธการคดเลอกกลมตวอยาง การเลอกกลมตวอยางใชวธการเลอกตามคณสมบตของเกณฑการคดเขากลมตวอยางทมา

ฝากครรภในวนจนทร พธ และศกร เปนหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกน ม BMI กอนตงครรภตงแต 23.00-24.99 กโลกรมตอตารางเมตร และในวนพฤหสบดเปนหญงตงครรภทมภาวะอวนม BMI กอนตงครรภตงแต 25.00 กโลกรมตอตารางเมตรขนไป ซงในแตละวนมจำนวนหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวนและมอายครรภ 20-24 สปดาห เขารบบรการฝากครรภ 5-12รายตอวน โดยประสานงานกบพยาบาลแผนกฝากครรภในการตรวจสอบคณสมบตการคดเขากลมตวอยางจากเวชระเบยนและสมดฝากครรภในวนทเขารบบรการฝากครรภ จากนนจดกลมตวอยางโดยแบงเปนหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกน (BMI กอนตงครรภตงแต 23.00-24.99 กโลกรมตอตารางเมตร) และหญงตงครรภทมภาวะอวน (BMI กอนการตงครรภตงแต 25 กโลกรมตอตารางเมตรขนไป) นำมาจบฉลากในแตละกลมเพอเขากลมทดลอง และกลมควบคม ภายหลงไดกลมทดลองและกลมควบคมทมหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกน และหญงตงครรภทมภาวะอวนในจำนวนใกลเคยงกนแลว จงดำเนนการในกลมควบคมจนแลวเสรจ จากนนดำเนนโปรแกรมในกลมทดลอง เปนรายกลม ครงละ ไมเกน 4 ค หรอ 8 ราย ใชเวลาประมาณ 30-40 นาท ในวนเดยวกน

สถานทเกบรวบรวมขอมล แผนกฝากครรภ โรงพยาบาลชยนาทนเรนทร เปนโรงพยาบาลระดบตตยภม มแพทยเฉพาะทางสาขาตาง ๆ ใหบรการดานการดแลรกษาการเจบปวยทมความซบซอน และใหบรการ ฝากครรภทงในหญงตงครรภปกต มความเสยงดานสขภาพ และหญงตงครรภทมภาวะแทรกซอนดานสขภาพ โดยใหการพยาบาลตามมาตรฐานสำหรบหญงตงครรภทมนำหนกเกนเกณฑกอนการตงครรภดงน 1. หญงตงครรภทมนำหนกเกนกอนการตงครรภทมคาดชนมวลกายตงแต 23-24.99 กโลกรมตอตารางเมตร เขารบการฝากครรภในวนจนทร พธ และศกร จะไดรบการบรการ ดงน 1.1 ใหบรการรบฝากครรภ ซกประวต ตรวจครรภ และตรวจรางกาย

33

1.2 ไดรบคำแนะนำการปฏบตตวขณะตงครรภเรองทวๆไปแบบสนๆ ไดแก การพกผอน การรบประทานอาหาร การออกกำลงกาย การรบประทานอาหารเสรม อาการไมสขสบายทอาจเกดขนจากการตงครรภ ภาวะแทรกซอนทอาจเกดขนจากการตงครรภ โดยพยาบาลวชาชพ 2. หญงตงครรภทมภาวะอวนกอนการตงครรภทมคาดชนมวลกายตงแต 25 กโลกรมตอตารางเมตรขนไป เขารบการฝากครรภในวนพฤหสบด จะไดรบการบรการ ดงน

2.1 ใหบรการรบฝากครรภ ซกประวต ตรวจครรภ และตรวจรางกาย 2.2 พบแพทยสตกรรมเพอประเมนความเสยงตอการเกดความผดปกตขณะตงครรภ

และใหคำแนะนำการปฏบตตวเพอปองกนการเกดภาวะแทรกซอนในขณะตงครรภไดแก ควรรบประทานอาหารในปรมาณทพอเหมาะ และควรมการออกกำลงกายอยางตอเนอง เขารบการตรวจระดบนำตาลในเลอด (GCT) และนดใหเขาตรวจครงตอไป เพอประเมนระดบนำตาลในเลอด คดกรองภาวะเบาหวานขณะตงครรภ

2.3 ไดรบคำแนะนำ ในการเตรยมตวเขารบการตรวจระดบนำตาลในเลอด (OGTT) เมออายครรภ 24-28 สปดาห เพอคดกรองภาวะเบาหวานขณะตงครรภโดยพยาบาลวชาชพ

2.4 ไดรบคำแนะนำการปฏบตตวขณะตงครรภเรองทวๆไปแบบสนๆ ไดแก การพกผอน การรบประทานอาหารเสรม อาการไมสขสบายทอาจเกดขนจากการตงครรภภาวะแทรกซอนทอาจเกดขนจากการตงครรภ และไดรบคำแนะนำเรองการควบคมอาหาร ประกอบดวย ลดการรบประทานอาหารทมไขมนสง อาหารรสหวาน ไมรบประทานอาหารขนม ขบเคยว และใหการออกกำลงกายอยางนอยสปดาหละ 3 วน โดยพยาบาลวชาชพ

2.5 เมอเขารบการตรวจครงถดไป หากยงคงมการเพมขนของนำหนกทเกนเกณฑอยางตอเนองหญงตงครรภจะไดรบคำแนะนำ เกยวกบการรบประทานอาหาร และการออกกำลงกายซำอกครงโดยพยาบาลวชาชพ และพบแพทยสตกรรมเพอใหคำแนะนำเรองการเกดภาวะแทรกซอนในระยะตงครรภ ระยะคลอด และระยะหลงคลอด

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยแบงออกเปน 2 สวน คอ เครองมอในการดำเนนโปรแกรม และเครองมอทใชในการจดการตนเองของหญงตงครรภ มรายละเอยด ดงน

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย 1.แบบสอบถามขอมลสวนบคคล เปนขอคำถามทใหเลอกตอบ และเตมคำลงในชองวาง

แบงออกเปน 2 สวน คอ

34

1.1 ขอมลทวไป ไดแก อาย ระดบการศกษา สถานภาพสมรส อาชพ รายไดของ ครอบครวลกษณะของครอบครว และสมาชกในครอบครวทมสวนชวยเหลอในการดแลสขภาพ รวมทงสนจำนวน 7 ขอ 1.2 ขอมลภาวะสขภาพและการตงครรภ แบงเปน 2 สวน 1.2.1ขอมลทผเขารวมการวจยบนทกขอมล ประกอบดวย การวางแผนการตงครรภการควบคมนำหนกตงแตกอนตงครรภอาหารทรบประทานเปนประจำกอนการตงครรภการประกอบอาหารทรบประทานเปนประจำกอนการตงครรภ การออกกำลงกายกอนการตงครรภ ระยะเวลาในการออกกำลงกายกอนการตงครรภในแตละครงประเภทของการออกกำลงกายกอนการตงครรภ การไดรบความรเกยวกบการควบคมนำหนกในขณะตงครรภ และบคคลในครอบครวของทานทมนำหนกเกนเกณฑหรออวน รวมทงสนจำนวน 9 ขอ 1.2.2 ขอมลทผวจยบนทกขอมล ประกอบดวย ประวตการตงครรภ อายครรภ สวนสงนำหนกกอนการตงครรภดชนมวลกายกอนการตงครรภนำหนกตวในปจจบนขณะตงครรภและผลการตรวจคาความเขมขนของเลอด รวมทงสนจำนวน 7 ขอ

2. แบบสอบถามพฤตกรรมการควบคมนำหนกดดแปลงมาจากแบบสอบถามพฤตกรรมการควบคมนำหนกสำหรบหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวนกอนการตงครรภของศจรตน ศรทองเหลอง และคณะ (2562) ผานการตรวจสอบความตรงเชงเนอหาโดยผทรงคณวฒมคาดชนความเทยงตรงตามเนอหา (Content Validity Index [CVI]) เทากบ 0.82 และมคาสมประสทธแอลฟาครอนบาค เทากบ 0.72 ประกอบดวย

2.1 ดานการรบประทานอาหาร เปนขอคำถามเกยวกบการรบประทานอาหารทชวยควบคมนำหนกอยางเหมาะสม เชนอาหารกลมเนอสตวทไมตดมนกลมคารโบไฮเดรต ทเปนคารโบไฮเดรตเชงซอน กลมนมไขมนตำและนำตาลตำกลมผกประเภทใบ กลมผลไมรสหวานนอย และการปรงอาหารดวยวธการอบ นง ตน ตม และลวก หลกเลยงอาหารทมผลตอการเพมขนของนำหนก เชน อาหารในกลมไขมน หรอนำมนจากสตว และกะทกลมนำตาลจำพวกขนมรสหวานและขนมขบเคยวรวมทงสนจำนวน 17 ขอ เปนขอคำถามทางบวก 9 ขอ ไดแก ขอ 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 และขอท 9 ขอคำถามทางลบ 8 ขอ ไดแก ขอ 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 และขอท 17 2.2 ดานกจกรรมทางกาย เปนขอคำถามเกยวกบความถและระยะเวลาของการออกกำลงกาย และการมกจกรรมการเคลอนไหวรางกาย ประกอบดวยขอคำถามจำนวน 4 ขอ เปนคำถามทางบวก 3 ขอไดแก ขอ 18, 19 และขอ 21 ขอคำถามทางลบ 1 ขอ ไดแก ขอท 20 โดยขอคำถามดานลบน จะใหคะแนนในทางตรงกนขามลกษณะคำตอบเปนมาตรประมาณคา (Rating scale) ม 4 ระดบ คอ

35

ไมเคยปฏบตเลย หมายถง ไมเคยปฏบตกจกรรมนนเลย (1 คะแนน) ปฏบตนอย หมายถง ปฏบตกจกรรมนน 1-2 ครง/ สปดาห (2 คะแนน) ปฏบตบาง หมายถง ปฏบตกจกรรมนน 3-4 ครง/ สปดาห (3 คะแนน) ปฏบตเปนประจำ หมายถง ปฏบตกจกรรมนน 5-7 ครง/ สปดาห (4 คะแนน) การคดคะแนนพฤตกรรมการควบคมนำหนกจะไดผลรวมของคาคะแนนพฤตกรรม การรบประทานอาหารและการออกกำลงกาย มคาระหวาง 21-84 คะแนน คาคะแนนรวมมาก คอ มพฤตกรรมการควบคมการเพมขนของนำหนกอยางเหมาะสม สวนคาคะแนนทนอย คอมพฤตกรรมการควบคมนำหนกทไมเหมาะสม

3. แบบบนทกการเพมของนำหนก ผวจยจะเปนผบนทกลงในคมอการควบคมนำหนก ขณะตงครรภ โดยบนทกในสปดาหท 1 สปดาหท 5 และสปดาหท 9 จากการชงโดยเครองชงนำหนกดจตอลทตรวจสอบความเทยงจากบรษทผผลต และใชเครองเดยวกนตลอดการเขารวมโครงการ เมอสนสดการดำเนนโปรแกรม ฯ เปนเวลา 8 สปดาหสามารถประเมนผลการเพมขนของนำหนกได ดงน

3.1 หญงตงครรภทมนำหนกเกน (BMI 23-24.99 กโลกรมตอตารางเมตร) นำหนกทควรเพมในไตรมาสท 2-3 เฉลยสปดาหละ 0.23-0.32 กโลกรม โดยมเกณฑในการประเมนผลการเพมขนของนำหนกขณะตงครรภ ดงตอไปน 3.1.1 นำหนกในขณะตงครรภเพมขนตามเกณฑ คอ มนำหนกเพมขนสปดาหละ 0.23-0.32 กโลกรมตอสปดาห หรอ เพมขน 1.84-2.56 กโลกรม เมอสนสดการดำเนนโปรแกรม เปนเวลา 8 สปดาห 3.1.2 นำหนกในขณะตงครรภเพมขนนอยกวาเกณฑ คอ มนำหนกทเพมขนนอยกวา0.23 กโลกรมตอสปดาห หรอเพมขนนอยกวา 1.84 กโลกรม เมอสนสดการดำเนนโปรแกรม เปนเวลา 8 สปดาห 3.1.3 นำหนกในขณะตงครรภเพมขนมากกวาเกณฑ คอ นำหนกทเพมขนมากกวา 0.32 กโลกรมตอสปดาห หรอเพมขนมากกวา 2.56 กโลกรม เมอสนสดการดำเนนโปรแกรม เปนเวลา 8 สปดาห 3.2 หญงตงครรภทมนำหนกเกน (BMI 25 กโลกรมตอตารางเมตรขนไป) นำหนกทควรเพมในไตรมาสท 2-3 เฉลยสปดาหละ 0.18-0.27 กโลกรม โดยมเกณฑในการประเมนผลการเพมขนของนำหนกขณะตงครรภ ดงตอไปน

36

3.2.1 นำหนกในขณะตงครรภเพมขนตามเกณฑ คอ มนำหนกเพมขนสปดาหละ 0.18-0.27 กโลกรมตอสปดาห หรอเพมขน 1.44-2.16 กโลกรม เมอสนสดการดำเนนโปรแกรม เปนเวลา 8 สปดาห 3.2.2 นำหนกในขณะตงครรภเพมขนนอยกวาเกณฑ คอ มนำหนกทเพมขน นอยกวา 0.18 กโลกรมตอสปดาห หรอเพมขนนอยกวา 1.44 กโลกรม เมอสนสดการดำเนนโปรแกรม เปนเวลา 8 สปดาห 3.2.3 นำหนกในขณะตงครรภเพมขนมากกวาเกณฑ คอ นำหนกทเพมขนมากกวา 0.27 กโลกรมตอสปดาห หรอเพมขนมากกวา 2.16 กโลกรม เมอสนสดการดำเนนโปรแกรม เปนเวลา 8 สปดาห เครองมอทใชในการดำเนนโปรแกรม ผวจยไดสรางขนตามกรอบแนวคดการจดการตนเองและครอบครว ของ Ryan and Sawin (2009) และจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ ประกอบดวย คมอการดำเนนโปรแกรม และคมอการจดการตนเองของหญงตงครรภ

1. คมอการดำเนนโปรแกรม ประกอบดวย การใหความร การฝกทกษะในการกำกบตนเอง และการสงเสรมการมสวนรวมของครอบครวในการจดการตนเอง ใชระยะเวลาในการดำเนนโปรแกรม ฯ 8 สปดาห ประกอบดวยกจกรรม ดงตารางท 1

37

ตารางท 1 คมอการดำเนนโปรแกรม ครง ท

สปดาห ท

แนวคดการจดการตนเองของบคคลและ

ครอบครว

โปรแกรมการจดการตนเองของ

บคคล และครอบครว

รายละเอยด การดำเนนการวจย

กจกรรมท 1 การใหความรและฝกทกษะในการกำกบตนเอง สถานทสอน: หองสอนสขศกษาของโรงพยาบาล (ใชเวลา 40 นาท)

1 1

ความรและความเชอ ทกษะและความสามารถในการควบคมตนเอง - การตงเปาหมาย - การสะทอนคด - การตดสนใจ - การวางแผน การอำนวยความสะดวกในสงคม - การสนบสนน - การประสาน งาน/ ความรวมมอ

การใหความร การฝกทกษะในการกำกบตนเอง การมสวนรวมของครอบครวในการจดการตนเอง

ผวจยดำเนนกจกรรมกลม ประกอบดวยกจกรรมดงน 1. ประเมนความรเดมและ ใหความรทถกตองเกยวกบภาวะนำหนกเกนหรออวนในขณะตงครรภ และการควบคมการเพมขนของนำหนกตามเกณฑในขณะตงครรภ 2. ตงเปาหมายในการควบคมนำหนกใหไดตามเกณฑ 3. ฝกวางแผนพฤตกรรมการรบประทานอาหารและการมกจกรรมทางกาย ใน 1 วน ใหสะทอนคดและตดสนใจเลอกแนวทางเพอวางแผนการจดการตนเองทบาน 4. สมาชกในครอบครวมสวนรวมในการชวยหญงตงครรภในการรบฟงความรทถกตอง ตงเปาหมาย พฤตกรรมการรบประทานอาหารและการมกจกรรมทางกาย ใน 1 วน

38

ตารางท 1 (ตอ) ครง ท

สปดาห ท






รวมกนสะทอนคด ตดสนใจเลอกแนวทางเพอวางแผนพฤตกรรมการควบคมนำหนก

กจกรรมท 2 การตดตามปญหาและอปสรรคในการกำกบตนเอง ผานแอพพลเคชนไลน ครงท 1 วธการ: Group discussion ผานแอพพลเคชนไลน (ใชเวลาประมาณ 10 - 20 นาท)

2-4

ทกษะและความสามารถในการควบคมตนเอง - การสะทอนคด - การประเมนตนเอง

การฝกทกษะในการกำกบตนเอง

ผวจยตดตามปญหาและอปสรรคในการกำกบตนเองของหญงตงครรภและสมาชกในครอบครวพรอมทงรวมกนหาแนวทางในการปฏบตพฤตกรรม กรณทมปญหาและอปสรรคใหสงภาพถายตารางบนทกแผนการรบประทานอาหารและกจกรรมทางกายจากคมอ ฯ ผานทางแอพพลเคชนไลนเพอรวมกนวางแผนการแกไข สปดาหละ 1 ครง รวมทงสน 3 สปดาห ประกอบดวยกจกรรมดงน 1. สะทอนคด และประเมนตนเองเกยวกบการควบคมนำหนกใหเพมขนตามเกณฑใน 1 สปดาหทผานมา พรอมบอกปญหาและอปสรรค

39


สปดาห ท



โปรแกรมการจดการตนเองของบคคล

และครอบครว


- การตดสนใจ - การวางแผน

2. หากไมสามารถปฏบตพฤตกรรมตอไปได ใหตดสนใจเลอกแนวทาง และปรบแผนการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกใหม

กจกรรมท 3 การสะทอนคด และปรบปรงแผนการกำกบตนเองเปนกจกรรมกลม สถานท: หองสอนสขศกษาของโรงพยาบาล (ใชเวลาประมาณ 30 นาท)

5 5

ทกษะและความสามารถในการควบคมตนเอง - การประเมนตนเอง - การสะทอนคด - การตดสนใจ - การวางแผน


ผวจยตดตามปญหาและอปสรรคในการกำกบตนเองของหญงตงครรภและสมาชกในครอบครว พรอมทงรวมกนปรบปรงแนวทางในการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกโดยใหหญงตงครรภและสมาชกในครอบครวรวมทำกจกรรมดงน 1.ใหหญงตงครรภชงนำหนกและบนทกลงในคมอฯ 2. ผวจยทบทวนความรเกยวกบภาวะนำหนกเกนหรออวนในขณะตงครรภ แบบสน ๆ 3. ตดตามปญหาและอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกของหญงตงครรภโดยใหสะทอนคด ประเมนตนเอง แลกเปลยนเรยนรและตดสนใจ

40


สปดาห ท






การอำนวยความสะดวกในสงคม - การสนบสนน - การประสาน งาน/ ความรวมมอ

การมสวนรวมของครอบครวในการจดการตนเอง

เลอกแนวทางทเหมาะสม เพอวางแผนแนวทางการปฏบตใหมอกครง (ถาม) 4. ใหบนทกปญหาอปสรรคและแผนการปฏบตพฤตกรรมใหมลงในคมอ (ถาม) 5. สมาชกในครอบครวมสวนรวมในการชวยหญงตงครรภบอกปญหาและอปสรรค สะทอนคด ประเมนตนเอง ตดสนใจเลอกแนวทางทเหมาะสม เพอวางแผนแนวทางการปฏบตใหมอกครง

กจกรรมท 4 การตดตามปญหาและอปสรรคในการกำกบตนเอง ผานแอพพลเคชนไลน ครงท 2 วธการ: Group discussion ผานแอพพลเคชนไลน (ใชเวลาประมาณ 10 - 20 นาท)

6-8

ทกษะและความสามารถในการควบคมตนเอง

ผวจยตดตามปญหาและอปสรรคในการกำกบตนเองของหญงตงครรภและสมาชกในครอบครวพรอมทงรวมกนหาแนวทางในการปฏบตพฤตกรรม กรณทมปญหาและอปสรรคใหสงภาพถายตารางบนทกแผนการรบประทานอาหารและกจกรรมทางกายจากคมอ ฯ ผานทางแอพพลเคชนไลนเพอรวมกน

41


สปดาห ท






- การสะทอนคด - การประเมนตนเอง - การตดสนใจ - การวางแผน


วางแผนการแกไขทก 2 สปดาห รวมทงสน 1 ครง ในสปดาหท 7 ประกอบดวยกจกรรมดงน 1. สะทอนคด และประเมนตนเองเกยวกบการควบคมนำหนกใหเพมขนตามเกณฑใน 1 สปดาหทผานมา พรอมบอกปญหาและอปสรรค 2. หากไมสามารถปฏบตพฤตกรรมตอไปได ใหตดสนใจเลอกแนวทาง และปรบแผนการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกใหม

2. คมอการควบคมการเพมของนำหนกในขณะตงครรภ ประกอบดวยเนอหา 2 สวน คอ 1) เนอหาความรเกยวกบภาวะนำหนกเกนหรออวนในขณะตงครรภ และการควบคมการเพมของนำหนกในขณะตงครรภ ไดแก ความหมายของภาวะนำหนกตวเกนเกณฑหรออวนขณะตงครรภ การเพมขนของนำหนกอยางเหมาะสมในขณะตงครรภ สาเหตของการเพมขนของนำหนกมากกวาเกณฑในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน ผลกระทบของการเพมขนของนำหนกมากกวาเกณฑ และบทบาทของครอบครวในการสนบสนนการจดการตนเอง และ 2) แบบบนทกการจดการตนเองของหญงตงครรภ ไดแก ตารางบนทกการชงนำหนกทเพมขนในแตละสปดาห ตารางบนทกแผนการรบประทานอาหาร และการมกจกรรมทางกาย ใน 1 วน ตารางบนทกปญหาและอปสรรคในการจดการตนเอง ตารางระบแนวทางใหมในการปฏบตพฤตกรรมการควบคมการเพมขนของนำหนกตามเกณฑในขณะตงครรภ

42

การตรวจสอบคณภาพเครองมอ คมอการควบคมการเพมของนำหนกในขณะตงครรภ คมอการจดกจกรรมในโปรแกรมการจดการตนเองของบคคลและครอบครวสำหรบหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน แผนการสอนเรองภาวะนำหนกเกนหรออวนและการควบคมการเพมขนของนำหนกในขณะตงครรภ และแบบสอบถามพฤตกรรมการควบคมนำหนก ผานการตรวจโดยผทรงคณวฒทมความเชยวชาญจำนวน 5 ทาน ประกอบดวย นกโภชนาการ 1 ทาน พยาบาลวชาชพปฏบตการดานสตนรเวชกรรม 1 ทาน อาจารยประจำสาขาวชาการพยาบาลมารดาทารกและการผดงครรภ 2 ทาน และอาจารยประจำสาขาโภชนาการสาธารณสข 1 ทาน นำมาปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะ ผลการตรวจสอบแบบสอบถามพฤตกรรมการควบคมนำหนกมคาดชนความตรงตามเนอหา Content Validity Index [CVI]) เทากบ 1.00 จากนนจงนำแบบสอบถามพฤตกรรมการควบคมนำหนกทปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใช (Try out) กบกลมทไมใชกลมตวอยางทมลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยางอยางนอย 30 คน ไดคาสมประสทธอลฟาของครอนบค (Cronbach’s Alpha coefficient) มคาเทากบ 0.87

การพทกษสทธกลมตวอยาง ภายหลงงานวจยผานการรบรองจากคณะกรรมการพจารณาจรยธรรมการวจยในมนษย มหาวทยาลยบรพา และผานการรบรองจากคณะอนกรรมการจรยธรรมการวจยในคนโรงพยาบาลชยนาทนเรนทร การเขารวมวจยของกลมตวอยางเปนไปโดยสมครใจสามารถปฏเสธการเขารวมวจยหรอถอนตวจากการวจยไดทกเมอ โดยไมสงผลกระทบตอการรกษาพยาบาล และหากมขอสงสยสามารถสอบถามผวจยไดตลอดเวลา ขอมลทงหมดทไดจากกลมตวอยางเปนความลบโดยจดเกบในตทมกญแจลอกอยางแนนหนามเพยงผวจยเทานนทเปดตได สวนขอมลทจดเกบในคอมพวเตอรผวจยใสรหสผานไว มเพยงผวจยและอาจารยทปรกษาทสามารถเขาดขอมลนนไดแบบสอบถามทงหมดจะถกทำลายหลงจากผลการวจยไดรบการเผยแพรแลวและการนำเสนอขอมลผลการวจยมเฉพาะรปแบบรายงานสรปผลในภาพรวมเทานนผวจยขอใหกลมตวอยางลงนามใน ใบยนยอมเขารวมการวจย

การเกบรวบรวมขอมล

1. ขนเตรยมการ ภายหลงไดรบการอนมตทำวทยานพนธจากคณะกรรมการจรยธรรมวจยแลว ผวจยดำเนนการดงน

43

1.1 ทำหนงสอจากคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยบรพา ถงผอำนวยการโรงพยาบาลชยนาทนเรนทร จงหวดชยนาท เพอขออนญาตเกบรวบรวมขอมลในการศกษาวจย 1.2 ภายหลงไดรบอนญาตแลว ผวจยเขาพบผอำนวยการโรงพยาบาล หวหนา พยาบาลแผนกฝากครรภ และพยาบาลผปฏบตงานในแผนกฝากครรภ เพอแนะนำตว และชแจงวตถประสงค ขนตอนการดำเนนการวจย และขอความรวมมอในการดำเนนการวจย 2. ขนดำเนนการเกบขอมล 2.1 ผวจยดำเนนการคดเลอกหญงตงครรภทมคณสมบตตรงตามเกณฑการคดเขา ของกลมตวอยาง คอ หญงตงครรภอาย 20 ป ขนไปทมอายครรภ 20-24 สปดาห มคาดชนมวลกายตงแต 23 กโลกรมตอตารางเมตรกอนการตงครรภ จากขอมลสมดฝากครรภ และมสมาชกในครอบครวสามารถมาเขารวมโปรแกรมไดทกครง ไมมโรคประจำตว เชน เบาหวาน ความดนโลหตสง ไทรอยดเปนพษ และโรคหวใจ ไมมความผดปกตทางสตกรรม เชน ครรภแฝด ภาวะความดนโลหตสงขณะตงครรภ และภาวะเบาหวานขณะตงครรภ สามารถพด ฟง และเขยนภาษาไทยได และมอปกรณสอสารทมแอพพลเคชนไลนเพอใชในการตดตามการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนก โดยใหมหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนทม BMI กอนการตงครรภตงแต 23-24.99 กโลกรมตอตารางเมตร และหญงตงครรภทมภาวะอวนทม BMI กอนการตงครรภตงแต 25 กโลกรมตอตารางเมตรขนไป อยในกลมทดลองและกลมควบคมกลมละเทา ๆ กน 2.2 ผวจยขอความยนยอมจากหญงตงครรภและสมาชกในครอบครวในการเขารวมวจยตามขนตอนการพทกษสทธกลมตวอยาง ชแจงวตถประสงคของการทำวจย ขนตอนการทำวจย ประโยชนทจะไดรบจากการเขารวมการศกษาวจยในครงน การไมระบชอของหญงตงครรภและสมาชกในครอบครว สทธในการปฏเสธการเขารวมการศกษาวจยไดตลอดระยะเวลาการดำเนนการวจย โดยไมมผลกระทบตอการดแลรกษาพยาบาลเมอเขารบการฝากครรภ การเกบขอมลถอเปนความลบ หากหญงตงครรภและสมาชกในครอบครวตดสนใจเขารวมการวจยใหลงนามยนยอมเขารวมการวจย 2.3 ผวจยเกบขอมลนำหนก โดยการชงนำหนก และเกบขอมลพฤตกรรมการควบคมนำหนก โดยการทำแบบประเมนพฤตกรรมการควบคมนำหนก กอนเขารวมโปรแกรมในกลมควบคมจนแลวเสรจ จงดำเนนการในกลมทดลอง 2.4 ผวจยใหกลมทดลองและกลมควบคมเขารบการฝากครรภตามเกณฑมาตรฐานของโรงพยาบาล คอ

44

2.4.1 หญงตงครรภทมนำหนกเกนกอนการตงครรภทมคาดชนมวลกายตงแต 23-24.99 กโลกรมตอตารางเมตร เขารบการฝากครรภในวนจนทร พธ และศกร จะไดรบการบรการ ดงน 2.4.1.1 ใหบรการรบฝากครรภ ซกประวต ตรวจครรภ และตรวจรางกาย

2.4.1.2 ไดรบคำแนะนำการปฏบตตวขณะตงครรภเรองทวๆไปแบบสนๆ ไดแก การพกผอน การรบประทานอาหาร การออกกำลงกาย การรบประทานอาหารเสรม อาการไมสขสบายทอาจเกดขนจากการตงครรภ ภาวะแทรกซอนทอาจเกดขนจากการตงครรภ โดยพยาบาลวชาชพ 2.4.2 หญงตงครรภทมภาวะอวนกอนการตงครรภทมคาดชนมวลกายตงแต 25 กโลกรมตอตารางเมตรขนไป เขารบการฝากครรภในวนพฤหสบด จะไดรบการบรการ ดงน

2.4.2.1 ใหบรการรบฝากครรภ ซกประวต ตรวจครรภ และตรวจรางกาย 2.4.2.2 พบแพทยสตกรรมเพอประเมนความเสยงตอการเกดความผดปกตขณะ

ตงครรภ และใหคำแนะนำการปฏบตตวเพอปองกนการเกดภาวะแทรกซอนในขณะตงครรภไดแก ควรรบประทานอาหารในปรมาณทพอเหมาะ และควรมการออกกำลงกายอยางตอเนอง เขารบการตรวจระดบนำตาลในเลอด (GCT) และนดใหเขาตรวจครงตอไป เพอประเมนระดบนำตาลในเลอดคดกรองภาวะเบาหวานขณะตงครรภ

2.4.2.3 ไดรบคำแนะนำ ในการเตรยมตวเขารบการตรวจระดบนำตาลในเลอด (OGTT) เมออายครรภ 24-28 สปดาห เพอคดกรองภาวะเบาหวานขณะตงครรภโดยพยาบาลวชาชพ

2.4.2.4 ไดรบคำแนะนำการปฏบตตวขณะตงครรภเรองทวๆไปแบบสน ๆ ไดแก การพกผอน การรบประทานอาหารเสรม อาการไมสขสบายทอาจเกดขนจากการตงครรภ ภาวะแทรกซอนทอาจเกดขนจากการตงครรภ และไดรบคำแนะนำเรองการควบคมอาหาร ประกอบดวย ลดการรบประทานอาหารทมไขมนสง อาหารรสหวาน ไมรบประทานอาหารขนม ขบเคยว และใหการออกกำลงกายอยางนอยสปดาหละ 3 วน โดยพยาบาลวชาชพ

2.4.2.5 เมอเขารบการตรวจครงถดไป หากยงคงมการเพมขนของนำหนกทเกนเกณฑอยางตอเนองหญงตงครรภจะไดรบคำแนะนำ เกยวกบการรบประทานอาหาร และการออกกำลงกายซำอกครงโดยพยาบาลวชาชพ และพบแพทยสตกรรมเพอใหคำแนะนำเรองการเกดภาวะแทรกซอนในระยะตงครรภ ระยะคลอด และระยะหลงคลอด 2.5 ผวจยเรมดำเนนการศกษาวจยตามขนตอนการดำเนนโปรแกรมกบกลมทดลอง โดยมรายละเอยดดงน

45

ครงท 1 สปดาหท 1 ผวจยเรมดำเนนโปรแกรมทแผนกฝากครรภใชเวลา 40 นาท โดยใหหญงตงครรภและสมาชกในครอบครวรวมกนทำกจกรรมดงน 1) ประเมนความรเดมเกยวกบภาวะนำหนกเกนหรออวนในขณะตงครรภ และ การควบคมการเพมของนำหนกในขณะตงครรภ 2) ใหความรทถกตองเกยวกบภาวะนำหนกเกนหรออวนในขณะตงครรภ และการควบคมการเพมของนำหนกในขณะตงครรภ และใหชวยกนประเมนภาวะนำหนกของหญงตงครรภ 3) ตงเปาหมายในการควบคมการเพมขนของนำหนกใหเปนไปตามเกณฑ 4) ทดลองฝกวางแผนกจกรรมทจะนำไปปฏบตตอดวยตนเองทบานดานการรบประทานอาหาร ใหเลอกเมนอาหารทใหพลงงานเหมาะสมใน 1 วน และการออกกำลงกาย ใหเลอกชนด ระยะเวลา และชวงเวลาทจะออกกำลงกาย 5) สะทอนคดวาเมอกลบไปบาน จะสามารถปฏบตตามแนวทางทเลอกไวไดหรอไมอยางไรตามบรบทของครอบครว 6) ตดสนใจเลอกแนวทางในการควบคมนำหนกของตนเองทจะนำไปปฏบตไดจรง ทบานตามบรบทของครอบครว 7) วางแผนพฤตกรรมเพอนำไปปฏบตโดยการบนทกแนวทางทวางไว ลงในคมอควบคมนำหนกขณะตงครรภ 8) ผวจยคอยกระตนใหสมาชกในครอบครวมสวนรวมในการชวยหญงตงครรภใน ทก ๆ กจกรรมดงกลาวขางตน 9) ผวจยรวมชวยหญงตงครรภและสมาชกในครอบครวในการหาแนวทางเพอ ปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกเมอกลมตวอยางตองการความชวยเหลอ 10) นดเวลาในการตดตามพฤตกรรมการควบคมนำหนกใหเพมขนตามเกณฑตามเวลาทหญงตงครรภและครอบครวสะดวก สปดาหท 2-4 ผวจยตดตามปญหาและอปสรรคในการกำกบตนเองของหญงตงครรภและสมาชกในครอบครว พรอมทงรวมกนหาแนวทางในการปฏบตพฤตกรรมผานทางแอพพลเคชนไลน แบบรายกลมโดยวธการ Group discussion ทมเฉพาะหญงตงครรภ สมาชกในครอบครวและผวจยเทานน ในกรณทมปญหาและอปสรรคใหหญงตงครรภสงถายภาพตารางบนทกแผนการรบประทานอาหารและกจกรรมทางกายจากคมอ ฯ เพอรวมกนวางแผนการแกไข สปดาหละ 1 ครง รวมทงสน

46

3 สปดาห ใชเวลา 10-20 นาท และสามารถขอคำปรกษาไดตลอด 24 ชวโมงโดยรวมกนทำกจกรรมดงน 1) ผวจยกลาวทกทายกลมตวอยางในแอพพลเคชนไลน และใหสะทอนคด เกยวกบพฤตกรรมการควบคมนำหนกทตนเองปฏบตทบานในหนงสปดาหทผานมา 2) ใหประเมนตนเองวายงสามารถปฏบตพฤตกรรมตามทวางแผนไวไดตอไปหรอไม พรอมบอกปญหาและอปสรรคในการควบคมนำหนก 3) หากไมสามารถปฏบตพฤตกรรมตอไปไดใหตดสนใจเลอกแนวทางในการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกใหมอกครง 4) วางแผนแนวปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกใหม (ถาม) 5) ใหบนทกปญหาอปสรรคและแผนการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกทมการปรบเปลยนลงในคมอ (ถาม) 6) ผวจยกระตนและสนบสนนใหครอบครวมสวนรวมในการชวยดแลหญงตงครรภเพอ ใหหญงตงครรภมการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกไดอยางเหมาะสม โดยมการสงขอความผานทางแอพพลเคชนไลนทกวนใน 1 สปดาห ในชวงเชาเวลาประมาณ 08.00 น. เพอสอบถาม การจดการตนเองของหญงตงครรภวาเปนไปตามทรวมกนวางแผนไวกบสมาชกในครอบครวหรอไมอยางไร ครงท 5 สปดาหท 5 ผวจยเขาพบกลมตวอยางตามนดทแผนกฝากครรภ (ใชเวลา 30 นาท) โดยใหหญงตงครรภและสมาชกในครอบครวรวมทำกจกรรมดงน 1) ผวจยใหหญงตงครรภชงนำหนกเพอตดตามนำหนกทเปลยนแปลงของหญงตงครรภและบนทกลงในคมอฯ 2) ผวจยทบทวนความรทถกตองแบบสน ๆกระชบเพอใหหญงตงครรภไดตระหนกถงความสำคญในการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกอยางตอเนอง 3) ตดตามปญหาและอปสรรคของการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกของ หญงตงครรภและใหประเมนตนเองวาสามารถปฏบตพฤตกรรมตามทวางแผนไวไดตอไปหรอไม พดคยแลกเปลยนเรยนรกนภายในกลมวาพบปญหาและอปสรรคอยางไรกนบาง และทผานมามการจดการกบปญหานน ๆ อยางไร สปดาหท 6-8 ผวจยตดตามปญหาและอปสรรคในการกำกบตนเองของหญงตงครรภและสมาชก

47

ในครอบครว พรอมทงรวมกนหาแนวทางในการปฏบตพฤตกรรมผานทางแอพพลเคชนไลน แบบรายกลมโดยวธการ Group discussion ทมเฉพาะหญงตงครรภ สมาชกในครอบครวและผวจยเทานน ในกรณทมปญหาและอปสรรคใหหญงตงครรภสงถายภาพตารางบนทกแผนการรบประทานอาหารและกจกรรมทางกายจากคมอ ฯ เพอรวมกนวางแผนการแกไข ในสปดาหท 7 ทก 2 สปดาห รวมทงสน 1 ครง ใชเวลาครงละประมาณ 10-20 นาท และสามารถขอคำปรกษาไดตลอด 24 ชวโมงโดยรวมกนทำกจกรรมดงน 1) ผวจยกลาวทกทายกลมตวอยางในแอพพลเคชนไลน และใหสะทอนคด เกยวกบพฤตกรรมการควบคมนำหนกทตนเองปฏบตทบานในหนงสปดาหทผานมา 2) ใหประเมนตนเองวายงสามารถปฏบตพฤตกรรมตามทวางแผนไวไดตอไปหรอไม พรอมบอกปญหาและอปสรรคในการควบคมนำหนก 3) หากไมสามารถปฏบตพฤตกรรมตอไปไดใหตดสนใจเลอกแนวทางในการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกใหมอกครง 4) วางแผนแนวปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกใหม (ถาม) 5) ใหบนทกปญหาอปสรรคและแผนการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกทม การปรบเปลยนลงในคมอ (ถาม) 6) ผวจยกระตนและสนบสนนใหครอบครวมสวนรวมในการชวยดแลหญงตงครรภ เพอใหหญงตงครรภมการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกไดอยางเหมาะสม โดยมการสงขอความผานทางแอพพลเคชนไลนทกวนใน 1 สปดาหในชวงเชาเวลาประมาณ 08.00 น. เพอสอบถามการจดการตนเองของหญงตงครรภวาเปนไปตามทรวมกนวางแผนไวกบสมาชกในครอบครวหรอไมอยางไร ครงท 9 สปดาหท 9 ผวจยเขาพบกลมตวอยางทแผนกฝากครรภ ทหองสอนสขศกษาของโรงพยาบาล ใหกลมทดลองและกลมควบคมชงนำหนกและคำนวณนำหนกทเปลยนแปลงในระยะเวลา 8 สปดาห ทผานมา และใหทำแบบสอบถามพฤตกรรมการควบคมนำหนก (ใชเวลา 15 นาท) จากนนภายในกลมทดลอง ผวจยกลาวชมเชยหญงตงครรภทสามารถควบคมนำหนกในเพมขน ตามเกณฑได และกลาวใหกำลงใจสำหรบหญงตงครรภทไมสามารถควบคมนำหนกได และสงเสรมใหปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกนอยางตอเนองตอไป ภายหลงดำเนนการเกบขอมล หญงตงครรภทเขารวมโครงการจำนวน 73 ราย แบงเปนกลมทดลอง 36 ราย เปนกลมทมภาวะนำหนกเกน 17 ราย และภาวะอวน 19 ราย มกลมตวอยางทตองคดออกจากการวจยจำนวน 11 ราย เนองจากภายหลงเขารบการตรวจวนจฉยภาวะแทรกซอน

48

ในขณะตงครรภ พบวา มภาวะเบาหวานขณะตงครรภ จำนวน 3 ราย ภาวะความดนโลหตสงขณะตงครรภ จำนวน 2 ราย มภาวะความดนโลหตสงขณะตงครรภรวมกบภาวะเบาหวานขณะตงครรภ จำนวน 2 ราย หญงตงครรภทเขารวมโปรแกรมไมครบ จำนวน 2 ราย และสมาชกในครอบครวเขารวมกจกรรมไมครบ จำนวน 2 ราย คงเหลอเปนกลมตวอยางจำนวน 25 ราย สวนกลมควบคมจำนวน 37 ราย เปนกลมทมภาวะนำหนกเกน 18 ราย และภาวะอวน 19 ราย มกลมตวอยางทตองคดออกจากการวจยจำนวน12 ราย เนองจากภายหลงเขารบการตรวจวนจฉยภาวะแทรกซอนในขณะตงครรภ พบวา มภาวะเบาหวานขณะตงครรภ จำนวน 4 ราย ภาวะความดนโลหตสงขณะตงครรภรวมกบภาวะเบาหวานขณะตงครรภ จำนวน 2 ราย มภาวะทารกเสยชวตในครรภ จำนวน 1 ราย หญงตงครรภทเขารวมโปรแกรมไมครบ จำนวน 5 ราย คงเหลอเปนกลมตวอยางจำนวน 25 ราย

49

สปดาหท 1

สปดาหท 2-4

สปดาหท 5 สปดาหท 6-8 สปดาหท 9

ภาพท 3 ขนตอนการดำเนนการวจย

กจกรรมสะทอนคด และปรบปรงแผนการกำกบตนเองเปนกจกรรมกลม (ใชเวลา 30 นาท)

กจกรรมการตดตามปญหาและอปสรรคในการกำกบตนเอง ผานแอพพลเคชนไลนครงท 2 ในสปดาหท 7 ทก 2 สปดาห รวมทงสน 1 ครง

(ใชเวลาประมาณ 10-20 นาท)

หญงตงครรภทมคณสมบตตามเกณฑการคดเขาของกลมตวอยาง

กลมทดลอง

กลมควบคม

จบฉลาก

กจกรรมใหความรและฝกทกษะในการกำกบตนเอง เปนกจกรรมกลม (ใชเวลา 40 นาท)

ชงนำหนก และตอบแบบสอบถามพฤตกรรมการควบคมนำหนก (Pre-test)

กจกรรมการตดตามปญหาและอปสรรคในการกำกบตนเอง ผานแอพพลเคชนไลนครงท 1 สปดาหละ 1 ครง รวมทงสน 3 สปดาห (ใชเวลาประมาณ 10-20 นาท)

การประเมนผลโปรแกรม ชงนำหนก และทำแบบประเมนพฤตกรรม เชนเดยวกบตอนเรมโปรแกรม (ใชเวลา 15 นาท)

ไดรบการดแลตามมาตรฐานของโรงพยาบาล

(10 นาท)

BMI 23-24.99 กก.ตอ ตร.ม. BMI 25 กก.ตอ ตร.ม. ขนไป

50

การวเคราะหขอมล

ผวจยตรวจสอบความสมบรณของขอมลกอนนำไปบนทก และวเคราะหขอมล โดยใชโปรแกรมสถตสำเรจรป ดงน

1. ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยางวเคราะหโดยใชสถตพรรณนา โดยขอมลทมระดบการวดนามบญญต ใชการแจกแจงความถในรปของคาความถ และรอยละ สวนขอมลสวนบคคลทมระดบการวดอตราสวน ใชคาเฉลย พสย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน 2. เปรยบเทยบความแตกตางของขอมลสวนบคคลระหวางกลมทดลองและกลมควบคม ไดแก ระดบการศกษา อาชพ ลกษณะของครอบครว ใชสถต Chi-square สถานภาพสมรส ใชสถต Fisher’s Exact test อาย อายครรภ ดชนมวลกายกอนการตงครรภ ผลการตรวจคาความเขมขนของเลอด ใชสถต Independent t-testสวนรายไดใชสถต Mann-Whitney U test 3. ขอมลเชงพรรณนาของคะแนนพฤตกรรมการควบคมนำหนกของกลมทดลองและกลมควบคมดวยคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน 4. เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกกอนและหลงเขารวมโปรแกรม ฯ ในกลมทดลอง และกลมควบคม และระหวางกลมทดลองและกลมควบคม โดยใชสถต t (Independent t-test และ Piaredt-test) 5. เปรยบเทยบสดสวนของหญงตงครรภทมนำหนกเพมขนขณะตงครรภตามเกณฑ ระหวางกลมทดลอง และกลมควบคมโดยใชสถตไคสแควร (Chi-square)

51

บทท 4 ผลการวจย

การวจยครงน เปนการวจยกงทดลอง (Quasi-experimental researcg design)แบบ 2 กลม

วดกอนและหลงการทดลอง (The pretest-posttest design) เพอศกษาผลของโปรแกรมการจดการตนเองตอพฤตกรรมการควบคมนำหนก และการเพมขนของนำหนกในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน ณ โรงพยาบาลชยนาทนเรนทร จงหวดชยนาท จำนวน 50 ราย แบงเปนกลมทดลอง และกลมควบคมกลมละ 25 ราย ใชระยะเวลา 8 สปดาห ผลการศกษานำเสนอเปน 4 สวน ดงน

สวนท 1 ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง สวนท 2 ขอมลพฤตกรรมการควบคมนำหนก และนำหนกทเพมขนของกลมทดลองและ

กลมควบคม สวนท 3 เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนก ของ

กลมทดลอง และกลมควบคม สวนท 4 เปรยบเทยบสดสวนของหญงตงครรภทมนำหนกเพมขนขณะตงครรภระหวาง

กลมทดลองและกลมควบคม สวนท 5 ปญหาและอปสรรคทพบในการดำเนนโปรแกรม

สวนท 1 ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยางวเคราะหโดยใชสถตพรรณนาการวเคราะหเปรยบเทยบขอมลสวนบคคลของกลมทดลองและกลมควบคม ไดแก ระดบการศกษา อาชพ ลกษณะของครอบครว ใชสถต Chi-square สถานภาพสมรส ใชสถต Fisher’s Exact test อาย อายครรภ ดชนมวลกายกอนการตงครรภ ผลการตรวจคาความเขมขนของเลอด ใชสถต Independent t-test สวนรายไดใชสถต Mann–Whitney U test ผลการวเคราะหเปรยบเทยบขอมลทวไปของกลมทดลองและกลมควบคม เปนดงตารางท 2 ผลการวเคราะหเปรยบเทยบขอมลภาวะสขภาพกอนตงครรภของกลมทดลองและกลมควบคม เปนดงตารางท 3 และผลการวเคราะหเปรยบเทยบขอมลการตงครรภและการคลอดของกลมทดลองและกลมควบคมเปนดงตารางท 4

52

ตารางท 2 จำนวน พสย คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการเปรยบเทยบความแตกตางของขอมลทวไประหวางกลมทดลองและกลมควบคม (n = 50)

ขอมลสวนบคคล กลมทดลอง กลมควบคม คาสถต p จำนวน รอยละ จำนวน รอยละ

อาย (ป) Range = 20-35 M = 27.80, SD = 3.93

Range =24-34 M = 28, SD = 3.06

t48 = -.20 .84

20-25 6 24.00 6 24.00 26-30 13 52.00 14 56.00 > 30 6 24.00 5 20.00 ระดบการศกษา X 2= .80 .37 ตำกวาอนปรญญา/ ปวส. 15 60.00 18 72.00 ประถมศกษา 2 8.00 2 8.00 มธยมศกษา 13 52.00 16 64.00 อนปรญญา/ ปวส. ขนไป 10 40.00 7 28.00 อนปรญญา / ปวส. 4 16.00 2 8.00 ปรญญาตร 6 24.00 5 20.00 สถานภาพสมรส Fisher’ s

Exact test= 1.19

.73 ค/ อาศยอยรวมกน 21 84.00 19 76.00 ค/ ไมไดอยรวมกน 4 16.00 5 20.00 อยาราง/ แยกทางกน 0 00.00 1 4.00 อาชพ X2= .33 .78 ไมไดทำงาน 12 48.00 10 40.00 ทำงาน 13 52.00 15 60.00 หนวยงานราชการ 2 8.00 5 20.00 พนกงานทวไป 4 16.00 6 24.00 เกษตรกร 1 4.00 2 8.00 คาขาย 6 24.00 2 8.00

53

ตารางท 2 (ตอ)


รายได (บาท/ เดอน) Range = 5,000-36,000 M =14,460, SD =6967.06

Range = 9,000-30,000 M = 14,083.00, SD =5197.01

Z= -.38 .70

< 10,000 12 48.00 11 44.00 10,001-15,000 4 16.00 7 28.00 15,001-20,000 7 28.00 5 20.00 20,001-25,000 1 4.00 1 4.00 > 25,000 1 4.00 1 4.00 ลกษณะของครอบครว X2 = .00 1.00 ครอบครวเดยว 13 52.00 13 52.00 ครอบครวขยาย 12 48.00 12 48.00 สมาชกในครอบครวทมสวนชวยในการควบคมนำหนก (เลอกตอบไดมากกวา 1 ขอ) สาม 16 64.00 15 60.00 บดา 0 00.00 3 12.00 มารดา 6 24.00 9 36.00 พสาว/ นองสาว 3 12.00 1 4.00 พชาย/ นองชาย 0 00.00 1 4.00

จากตารางท 2 ผลการวเคราะหขอมลสวนบคคล พบวา กลมทดลองมอายเฉลย 27.80 ป

(SD = 3.93) อายระหวาง 26-30 ป มจำนวนมากทสด (รอยละ 52) สวนใหญระดบการศกษาตำกวาอนปรญญา/ ปวส. (รอยละ 60) และอาศยอยรวมกน (รอยละ 84) เปนกลมททำงานและไมทำงานจำนวนใกลเคยงกน (รอยละ 52 และ 48) รายไดเฉลย 14,460 บาท (SD = 6,967.06) ลกษณะครอบครวเปนครอบครวเดยวและขยายจำนวนใกลเคยงกน (รอยละ52 และ 48) และสมาชกในครอบครวทชวยในการควบคมนำหนกมากทสดคอ สาม (รอยละ 64)

กลมควบคมมอายเฉลย 28 ป (SD = 3.06) อายระหวาง 26-30 ป มจำนวนมากทสด (รอยละ 56) สวนใหญระดบการศกษาตำกวาอนปรญญา/ ปวส. (รอยละ 72) และอาศยอยรวมกน

54

(รอยละ 76) สวนใหญเปนกลมททำงาน (รอยละ 60) รายไดเฉลย 14,083.00 บาท (SD = 5,197.01) ลกษณะครอบครวเปนครอบครวเดยว (รอยละ52) และสมาชกในครอบครวทชวยในการควบคมนำหนกมากทสดคอ สาม (รอยละ 60) ตารางท 3 จำนวน พสย คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการเปรยบเทยบความแตกตางของ

ขอมลภาวะสขภาพกอนตงครรภของกลมทดลองและกลมควบคม (n = 50)

ขอมลสวนบคคล กลมทดลอง กลมควบคม

จำนวน รอยละ จำนวน รอยละ

การวางแผนการตงครรภ ม 14 56.00 14 56.00 ไมม 11 44.00 11 44.00 การควบคมนำหนกกอนตงครรภ เคย 9 36.00 7 28.00 ไมเคย 16 64.00 18 72.00 ประเภทอาหารทรบประทานเปนประจำกอนตงครรภ (เลอกตอบไดมากกวา 1 ขอ) ผกประเภทใบ 25 100.00 24 96.00 เครองดมทมรสหวาน 21 84.00 24 96.00 อาหารคาว/ หวานใสกะท 20 80.00 20 80.00 เนอสตวตดมน 19 76.00 21 84.00 ผลไมรสหวานนอย 19 76.00 18 72.00 อาหารทมผกนอย 19 76.00 16 64.00 สลดผกและสลดผลไม 19 76.00 14 56.00 อาหารทะเลไขมนสง 17 68.00 13 52.00 เนอสตวไมตดมน 15 60.00 14 56.00 ขนมทมรสหวาน 14 56.00 8 32.00

55



จำนวน รอยละ จำนวน รอยละ ผลไมรสหวานจด 11 44.00 11 44.00 ผกประเภทหว 9 36.00 13 52.00 ขาว/ ขนมปงไมขดส 5 20.00 5 20.00 วธการประกอบอาหารททำเปนประจำกอนการตงครรภ (เลอกตอบไดมากกวา 1 ขอ) ทอดใชนำมน 24 96.00 25 100.00 ผดใชนำมน 24 96.00 23 92.00 ตม/ ตน 23 92.00 25 100.00 นง อบ และลวก 17 68.00 21 84.00 ผก ผลไมสด 16 64.00 18 72.00 ทอดไมใชนำมน 1 4.00 2 8.00 ผดไมใชนำมน 0 00.00 1 4.00 จำนวนครงตอสปดาหทออกกำลงกาย ไมเคย 12 48.00 16 64.00 เคย ระบจำนวนครง 13 52.00 9 36.00 1-2 ครง/ สปดาห 10 40.00 7 28.00 3-4 ครง/ สปดาห 3 12.00 1 4.00 5-7 ครง/ สปดาห 0 00.00 1 4.00 ระยะเวลาในการออกกำลงกาย ไมออกกำลงกาย 12 48.00 16 64.00 ออกกำลงกาย 13 52.00 9 36.00 นอยกวา 15 นาท 9 36.00 6 24.00 15-30 นาท 4 16.00 2 8.00 มากกวา 30 นาท 0 00.00 1 4.00 ประเภทของการออกกำลงกายกอนตงครรภ (เลอกตอบไดมากกวา 1 ขอ) เดน 13 52.00 11 44.00 ปนจกรยาน 4 16.00 2 8.00

56



จำนวน รอยละ จำนวน รอยละ เตนแอโรบค 0 00.00 2 8.00 บคคลในครอบครวทมนำหนกเกนหรออวน (เลอกตอบไดมากกวา 1 ขอ) บดา 6 24.00 7 28.00 มารดา 11 44.00 10 40.00 พสาว/ นองสาว 3 12.00 2 8.00 พชาย/ นองชาย 1 4.00 2 8.00 สาม 8 32.00 8 32.00

จากตารางท 3 ผลการวเคราะหขอมลภาวะสขภาพกอนตงครรภพบวากลมทดลองมการวางแผนการตงครรภ (รอยละ 56) ไมเคยควบคมนำหนกกอนการตงครรภ (รอยละ 64) ประเภทอาหารทรบประทานอยางเหมาะสม ไดแก ผกประเภทใบ (รอยละ 100) รองลงมาคอ ผลไมรสหวานนอย สลดผกและสลดผลไม (รอยละ 76) ประเภทอาหารทรบประทานไมเหมาะสม ไดแก เครองดมทมรสหวาน (รอยละ 84) รองลงมาคอ อาหารคาว/ หวานทใสกะท (รอยละ 80) วธการประกอบอาหารททำเปนประจำ คอ ผด/ ทอดใชนำมน (รอยละ 96) รองลงมาคอ ตม/ ตน (รอยละ 92) ไมออกกำลงกาย (รอยละ 48) รองลงมาคอ ออกกำลงกายสปดาหละ 1-2 ครง (รอยละ 40) ใชเวลาออกกำลงกายไมถง 15 นาท (รอยละ 36) บคคลในครอบครวทมนำหนกเกนหรออวน คอ มารดา (รอยละ 44)รองลงมาคอ สาม (รอยละ 32)

กลมควบคมมการวางแผนการตงครรภ (รอยละ 56) ไมเคยควบคมนำหนกกอนการตงครรภ (รอยละ 72) ประเภทอาหารทรบประทานอยางเหมาะสม ไดแก ผกประเภทใบ (รอยละ 96)รองลงมาคอ ผลไมรสหวานนอย (รอยละ 72) ประเภทอาหารทรบประทานไมเหมาะสม ไดแก เครองดมทมรสหวาน (รอยละ 96) รองลงมาคอ เนอสตวตดมน (รอยละ 84) วธการประกอบอาหารททำเปนประจำ คอ ทอดใชนำมน และตม/ ตน (รอยละ 100) รองลงมา คอผดใชนำมน (รอยละ 92)สวนใหญไมมการออกกำลงกาย (รอยละ 64) รองลงมาคอ ออกกำลงกายสปดาหละ 1-2 ครง (รอยละ 28) ใชเวลาออกกำลงกายไมถง 15 นาท (รอยละ 24) บคคลในครอบครวทมนำหนกเกนหรออวนคอ มารดา (รอยละ 40) รองลงมาคอ สาม และบดา (รอยละ 32)

57

ตารางท 4 จำนวน พสย คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการเปรยบเทยบความแตกตางของขอมลการตงครรภและการคลอดของกลมทดลองและกลมควบคม (n= 50)


จำนวนครงของการตงครรภ Range = 1-3, SD = .87 Range = 1-4, SD = 1.09 ครรภแรก 9 36.00 11 44.00 ครรภหลง 16 64.00 14 56.00 จำนวนครงทคลอดครบกำหนด Range = 0-2, SD = .72 Range = 0-2, SD = .83 ไมเคย 10 40.00 13 52.00 1 ครง 11 44.00 7 28.00 2 ครง 4 16.00 5 20.00 จำนวนครงทคลอดกอนกำหนด Range = 0-1, SD = .28 Range = 0-1, SD = .37 ไมเคย 23 92.00 21 84.00 1 ครง 2 8.00 4 16.00 การแทงบตร Range = 0-1, SD =.37 Range = 0-2, SD = .52 ไมเคย 21 84.00 20 80.00 1 -2 ครง 4 16.00 5 20.00 จำนวนบตรทมชวตอย Range = 0-2, SD = .75 Range = 0-3, SD = .99 ไมม (เนองจากเปนครรภแรก) 9 36.00 13 52.00 1 คน 11 44.00 4 16.00 ≥ 2 คน 5 20.00 8 32.00 อายครรภเมอเขารวมโปรแกรม (สปดาห)

Range = 20-23, M = 21.44, SD = 1.08

Range = 20-24, M = 21.56, SD = 1.08

t48 = -.39

.70

20 5 20.00 4 16.00 21 10 40.00 9 36.00 22 4 16.00 7 28.00 23 6 24.00 4 16.00 24 0 00.00 1 4.00

58



ดชนมวลกายกอนตงครรภ (kg/ m2)

Range = 23.23-30.92, M =26.45, SD = 2.82

Range = 23.26 -36.05, M = 27.58, SD = 4.26

t48 = -1.10

.28

23-24.99 (นำหนกเกน)

13 52.00 13 52.00

> 24.99 (อวน) 12 48.00 12 48.00 Hemtocritครงท 1 Range = 26.00-43.51,

M = 36.62, SD = 3.96 Range = 29.80-41.60, M = 36.85, SD = 2.92

t48 = -.23

.82

< 33 mg.% 3 12.00 3 12.00 ≥ 33 mg.% 22 88.00 22 88.00 Hemtocritครงท 2 Range = 34.30-43.70,

M = 38.96, SD = 2.41 Range = 34.30-43.80, M = 38.38, SD = 2.56

t48 = .83

.41

< 33mg.% 0 00.00 0 00.00 ≥ 33mg.% 25 100.00 25 100.00 ความรทไดรบเกยวกบการควบคมนำหนกในขณะตงครรภ (เลอกตอบไดมากกวา 1 ขอ) การรบประทานอาหาร 22 88.00 18 72.00 การออกกำลงกาย 9 36.00 8 32.00 การผอนคลาย/ งานอดเรก

1 4.00 0 00.00

จากตารางท 4 ผลการวเคราะหขอมลการตงครรภและการคลอดพบวากลมทดลองสวน

ใหญเปนครรภหลง (รอยละ 64)และคลอดครบกำหนด (รอยละ 60) อายครรภเฉลย 21.44 สปดาห (SD = 1.08) มดชนมวลกายเฉลย 26.45 กโลกรมตอตารางเมตร (SD = 2.82) นำหนกตวกอนเขารวมโปรแกรมเฉลย 69.98 กโลกรม (SD = 9.48) มคาความเขมขนของเลอดครงท 1และครงท 2 เฉลย 36.62mg% (SD = 3.96) และ 38.96mg% (SD = 2.41) ตามลำดบ อยในเกณฑปกตเปนสวนใหญ (รอยละ 88 และ 100) สวนใหญไดรบความรเรองการรบประทานอาหาร (รอยละ 88) รองลงมาคอการออกกำลงกาย (รอยละ 36)

59

กลมควบคม พบวา สวนใหญเปนครรภหลง (รอยละ 56) และคลอดครบกำหนด (รอยละ 48) อายครรภเฉลย 21.56 สปดาห (SD = 1.08) มดชนมวลกายกอนการตงครรภเฉลย 27.58 กโลกรมตอตารางเมตร (SD = 4.26) นำหนกตวกอนเขารวมโปรแกรมเฉลย 76.62 กโลกรม (SD = 12.49) มคาความเขมขนของเลอดครงท 1และครงท 2 เฉลย 36.85 mg% (SD = 2.92) และ 38.38 mg% (SD = 2.56) ตามลำดบ อยในเกณฑปกตเปนสวนใหญ (รอยละ 88 และ 100 ตามลำดบ) สวนใหญไดรบความรเรองการรบประทานอาหาร (รอยละ 72) รองลงมาคอ การออกกำลงกาย (รอยละ 32)

ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของขอมลสวนบคคลระหวางกลมทดลองและกลมควบคมพบวา กลมทดลองและกลมควบคมมอาย ระดบการศกษา สถานภาพสมรส อาชพ รายได ลกษณะของครอบครว อายครรภ ดชนมวลกายกอนการตงครรภ ผลการตรวจคาความเขมขนของเลอดไมแตกตางกนทระดบนยสำคญทางสถต .05

สวนท 2 ขอมลพฤตกรรมการควบคมนำหนก และนำหนกทเพมขนของกลมทดลองและกลมควบคม การวเคราะหขอมลเชงพรรณนาของคะแนนพฤตกรรมการควบคมนำหนกของกลมทดลองและกลมควบคมดวยคาพสย คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ดงตารางท 5 และ การวเคราะหขอมลเชงพรรณนาของนำหนกทเพมขนของกลมทดลองและกลมควบคมดวยคาพสย คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานดงตารางท 6 ตารางท 5 คาพสย คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของพฤตกรรมการควบคมนำหนกของ กลมทดลองและกลมควบคม (n = 50)

พฤตกรรม การควบคมนำหนก

กอนเขารวมโปรแกรมฯ หลงเขารวมโปรแกรมฯ

Min -Max M SD Min -Max M SD กลมทดลอง 35-65 48.36 6.98 36-73 63.88 8.57 กลมควบคม 33-68 48.92 9.60 29-75 51.40 13.48

จากตารางท 5 ผลการวเคราะหขอมลพฤตกรรมการควบคมนำหนก พบวา กอนเขารวม

โปรแกรมฯ กลมทดลองมคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกเทากบ 48.36 (SD = 6.98)

60

ใกลเคยงกบกลมควบคมทมคาเฉลยเทากบ 48.92 (SD = 9.60) และหลงการเขารบโปรแกรมฯ กลมทดลองมคาคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกสงขนเทากบ 63.88 (SD = 8.57) และสงกวากลมควบคมทมคาเฉลยคะแนน 51.40 (SD = 13.48)

ผลการวเคราะหพฤตกรรมการควบคมนำหนกเปนรายขอของกลมทดลองพบวา กอนเขารวมโปรแกรม ฯมพฤตกรรมการรบประทานอาหารอยางเหมาะสม ไดแก อาหารประเภทผกทใหพลงงานตำ (M = 3.44, SD = .71) รองลงมาคอผลไมทมนำตาลตำ (M = 3.12, SD = .78) และประกอบอาหารโดยใชนำมนพช (M = 3.04, SD = 1.06) สวนพฤตกรรมการรบประทานอาหารทไมเหมาะสม ไดแก รบประทานอาหารทใชนำมนมาก (M = 1.56, SD = .65) รองลงมาคอ รบประทานเครองดมทมนำตาลสง (M = 1.56, SD = .91) และอาหารขบเคยว (M = 1.76, SD = .78) สวนการมกจกรรมทางกายอยางเหมาะสม ไดแก การทำกจกรรมระหวางวน (M = 2.96, SD = .79) และพฤตกรรมการมกจกรรมทางกายทไมเหมาะสม คอ การทำกจกรรมทมการเคลอนไหวของรางกายนอย (M = 1.88, SD = .97)

ภายหลงเขารวมโปรแกรม ฯ กลมทดลองมคะแนนพฤตกรรมการควบคมนำหนกเพมขนทกขอ โดยพฤตกรรมการรบประทานอาหารททำไดดขนจากเดมไดแก ดมนมรสหวานนอยและไขมนตำ (M = 3.56, SD = .65) รบประทานอาหารในปรมาณทเหมาะสม (M = 3.16, SD = .85)รบประทานเนอสตวไขมนตำ (M = 3.12, SD = .83) รวมทงลดการรบประทานอาหารทใชนำมนมาก (M = 2.68, SD = .56) อาหารและขนมทใสกะท (M = 2.96, SD = .68) ขนมหวาน (M = 2.84, SD = .69) สวนกจกรรมทางกายททำไดดขนไดแก ออกกำลงกายเปนประจำอยางนอย 15-30 นาท (M = 3.12, SD = .44) มการทำกจกรรมระหวางวนเพมขน (M = 3.60, SD = .70) และลดการทำกจกรรมทมการเคลอนไหวรางกายนอย (M = 2.12, SD = .97) (รายละเอยดดงภาคผนวก)

ผลการวเคราะหพฤตกรรมการควบคมนำหนกเปนรายขอของกลมควบคมพบวา กอนเขารวมโปรแกรม ฯ มพฤตกรรมการรบประทานอาหารอยางเหมาะสม ไดแก รบประทานอาหารประเภทผกทใหพลงงานตำ (M = 3.16, SD = .80) รองลงมาคอ ดมนมทมนำตาลนอยไขมนตำ (M = 2.80, SD = .91) ประกอบอาหารโดยใชนำมนพช (M = 2.72, SD = .94) รบประทานอาหารเพอสขภาพ (M = 2.64, SD = .96) อาหารประเภทนง ตม ตน ลวก และอบทไมใชนำมน (M = 2.44, SD = .77) ผลไมทมนำตาลตำ (M = 2.36, SD = 1.11) และเนอสตวไขมนตำ (M = 2.24, SD = .78)พฤตกรรมการรบประทานอาหารทไมเหมาะสมไดแก รบประทานอาหารทใชนำมนมาก (M = 1.68, SD = .56) รองลงมาคอ ดมเครองดมทมนำตาลสง (M = 1.72, SD = .79) และรบประทานอาหาร ขบเคยว (M = 2.12, SD = .93) สวนพฤตกรรมการมกจกรรมทางกายอยางเหมาะสม คอ การทำกจกรรมระหวางวน (M = 3.04, SD = .89) และพฤตกรรมการมกจกรรมทางกายทไมเหมาะสมคอ

61

การทำกจกรรมทมการเคลอนไหวรางกายนอย เชน การนงเลนโทรศพทมอถอ ดโทรทศน ฟงเพลง หรอ การใชคอมพวเตอรเปนเวลานานๆเปนตน (M = 2.00 SD = .91)

ภายหลงเขารวมโปรแกรม ฯ กลมควบคมมคะแนนพฤตกรรมการควบคมนำหนกใน บางขอสงขนเลกนอย พฤตกรรมการรบประทานอาหารททำไดดขนจากเดมเลกนอยไดแก ประกอบอาหารโดยใชนำมนพช (M = 3.28, SD = 1.02) ดมนมรสหวานนอยและไขมนตำ (M = 3.16, SD = 1.02) รบประทานอาหารประเภทผกทใหพลงงานตำ (M = 3.48 SD = .71) รวมทงลดการรบประทานผลไมทมนำตาลสง (M = 3.40, SD = .76) และอาหารและขนมทใสกะท (M = 2.44, SD = .82) แตมพฤตกรรมการรบประทานอาหารไมเหมาะสมเพมขนในบางขอ ไดแก รบประทานขนมหวานเพมขน (M = 2.28, SD = .94) และรบประทานผลไมทมนำตาลตำลดลง (M = 2.36, SD = 1.25) สวนกจกรรมทางกายททำไดดขนเลกนอยไดแก ออกกำลงกายเปนประจำอยางนอย 15-30 นาท (M = 1.96, SD = .94) แตยงมการทำกจกรรมทมการเคลอนไหวรางกายนอยเพมขน (M = 1.80, SD = .96) (รายละเอยดดงภาคผนวก)

ตารางท 6 คาพสย คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐานของนำหนกทเพมขนของกลมทดลอง

(n = 25) และกลมควบคม (n = 25)

นำหนกทเพมขน (Kg.) Possible range

Actual Range

M SD

กลมทดลอง นำหนกเกน (n = 13) 1.84-2.56 2.00-3.10 2.37 .32 อวน (n = 12) 1.44-2.16 1.50-3.00 2.01 .43 กลมควบคม นำหนกเกน (n = 13) 1.84-2.56 2.30-6.50 3.41 1.19 อวน (n = 12) 1.44-2.16 1.80-5.15 3.00 1.31

จากตารางท 6 ผลการวเคราะหขอมลนำหนกทเพมขน ภายหลงเขารวมโปรแกรมฯ ของ

กลมทดลองและกลมควบคม เมอพจารณาจากการเพมขนของนำหนกในขณะตงครรภจำแนกเปนหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนกอนการตงครรภ (BMI 23-24.99 kg/ m2) ควรมการเพมขนของนำหนกตลอดการดำเนนโปรแกรมเปนระยะเวลาทงสน 8 สปดาห อยในชวง 1.84-2.56 กโลกรม และหญงตงตงครรภทมภาวะอวนกอนการตงครรภ (BMI > 24.99 kg/ m2) ควรมการเพมขนของ

62

นำหนกตลอดการดำเนนโปรแกรมเปนระยะเวลาทงสน 8 สปดาห อยในชวง 1.44-2.16 กโลกรม พบวา ในกลมทดลอง หญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกน (BMI 23-24.99 kg/ m2) มการเพมขนของนำหนกอยในชวง 2.00-3.10 กโลกรม (M = 2.37, SD = .32) และกลมทมภาวะอวนกอนการตงครรภ (BMI > 24.99 kg/ m2) มการเพมขนของนำหนกอยในชวง 1.50-3.00 กโลกรม (M = 2.01, SD = .43) ซงมคาเฉลยของนำหนกทเพมขนอยในชวงใกลเคยงกบคาปกตของนำหนกทควรเพมขนตามเกณฑ

สำหรบกลมควบคม พบวา หญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกน (BMI 23-24.99 kg/ m2) มการเพมขนของนำหนกอยในชวง 2.30-6.50 กโลกรม (M = 3.41, SD = 1.19) และกลมทมภาวะอวนกอนการตงครรภ (BMI > 24.99 kg/ m2) มการเพมขนของนำหนกอยในชวง 1.80-5.15 กโลกรม (M = 3.00, SD = 1.31) ซงมคาเฉลยของนำหนกทเพมขนเกนจากคาปกตของนำหนกทควรเพมขนตามเกณฑ

สวนท 3 เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนก ของกลมทดลอง และกลมควบคม การเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกกอนและหลงการเขารวมโปรแกรมฯ ของกลมทดลองและควบคมโดยสถต t สำหรบกลมตวอยาง 2 กลมทไมเปนอสระตอกนใช Paired t-test ผลการวเคราะห ดงตารางท 7 และผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกระหวางกลมทดลองและกลมควบคมโดยสถต t สำหรบกลมตวอยาง 2 กลมทเปนอสระตอกนใช Independent t-test ดงตารางท 8 ทงนการใชสตต t ไดทดสอบขอตกลงเบองตนของสถตแลวพบวา ขอมลคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกของกลมทดลองและกลมควบคมมระดบการวดของตวแปรมาตราอนตรภาคหรอชวงมาตรา มการแจกแจงแบบโคงปกตจากกราฟ Normal Q-Q และจากการนำคาทไดจากการวเคราะหสถตพรรณนามาคำนวณหาคา Fisher skewness coefficient พบวามคาอยในชวง 0.39 ถง 1.19 และจากการคำนวณหาคา Fisher kurtosis coefficient มคาอยในชวง -0.06 ถง -0.52 ซงสำหรบระดบนยสำคญทางสถตท .05 คาทแสดงถงขอมลมการแจกแจงเปนปกตจะอยในชวง ± 1.96

63

ตารางท 7 เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกกอนและหลง การเขารวมโปรแกรมฯ ของกลมทดลองและกลมควบคมโดยสถต t (Paired t-test)

พฤตกรรมการ ควบคมนำหนก

กอนเขารวมโปรแกรมฯ หลงเขารวมโปรแกรมฯ t df p

n M SD n M SD กลมทดลอง 25 48.36 6.96 25 63.88 8.57 8.48 24 <.001 กลมควบคม 25 48.92 9.60 25 51.40 13.48 1.13 24 .27

จากตารางท 7 ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกกอนและหลงการเขารวมโปรแกรมฯพบวากลมทดลองมคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกภายหลงเขารวมโปรแกรม ฯสงกวากอนเขารบโปรแกรมอยางมนยสำคญทางสถต.05 (t24 = 8.48, p < .001)สวนกลมควบคมมคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกกอน และหลงเขารวมโปรแกรมไมแตกตางกน ทระดบนยสำคญทางสถต .05 (t24 = 1.13, p = .27) ตารางท 8 เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกระหวางกลม

ทดลองและกลมควบคมโดยสถต t (Independent t-test)

พฤตกรรม การควบคม

นำหนก n

กลมทดลอง กลมควบคม M t df p

M SD M SD กอนเขารวม 25 48.36 6.98 48.92 9.60 -.56 -.24 48 .14 หลงเขารวม 25 63.88 8.57 51.40 13.45 12.48 3.91 48 < .001

จากตารางท 8 ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยพฤตกรรมการ

ควบคมนำหนกระหวางกลมทดลองและกลมควบคมพบวา กอนเขารวมโปรแกรม ฯ กลมทดลองและกลมควบคมมคาเฉลยของคะแนนพฤตกรรมการควบคมนำหนกไมแตกตางกนทระดบนยสำคญทางสถต .05 (t48 = -.24, p =.14) และภายหลงเขารวมโปรแกรม ฯ พบวากลมทดลองและกลมควบคมมคาเฉลยของคะแนนพฤตกรรมการควบคมนำหนกแตกตางกนอยางมนยสำคญ ทางสถตทระดบ .05 (t48 =3.91, p < .001)

64

สวนท 4 เปรยบเทยบสดสวนของหญงตงครรภทมนำหนกเพมขนขณะตงครรภระหวางกลมทดลองและกลมควบคม เปรยบเทยบสดสวนของหญงตงครรภทมนำหนกเพมขนขณะตงครรภ ระหวางกลมทดลองและกลมควบคมโดยใชสถต Chi-square ดงตารางท 9 ตารางท 9 เปรยบเทยบสดสวนของหญงตงครรภทมนำหนกเพมขนขณะตงครรภตามเกณฑ

ระหวางกลมทดลอง และกลมควบคมภายหลงเขารบโปรแกรม ฯ (n = 50)

นำหนกตวทเพมขน ขณะตงครรภ

กลมทดลอง กลมควบคม X2 p

N % n %

ตามเกณฑ 20 80.00 6 24.00 15.71 < .001 เกนเกณฑ 5 20.00 19 76.00

จากตารางท 9 ผลการวเคราะหสดสวนของหญงตงครรภทมนำหนกเพมขนในขณะตงครรภตามเกณฑ ระหวางกลมทดลอง และกลมควบคมภายหลงเขารบโปรแกรมพบวา ภายหลงเขารวมโปรแกรม กลมทดลองมการเพมขนของนำหนกตามเกณฑมากกวากลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .05 (X2= 15.71, p < .001) โดยในกลมทมภาวะนำหนกเกนจะมการเพมขนของนำหนกอยในชวง 1.84-2.56 กโลกรม และกลมอวนจะมการเพมขนของนำหนกอยในชวง 1.44-2.16 กโลกรมเมอสนสดการดำเนนโปรแกรม ระยะเวลาทงสน 8 สปดาห จำนวน 20 ราย คดเปน รอยละ 80 และกลมควบคม 6 ราย คดเปน รอยละ 24

สวนท 5 ปญหาและอปสรรคทพบในการดำเนนโปรแกรม จากการดำเนนโปรแกรมพบปญหาและอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกดานการรบประทานอาหารและการออกกำลงกายททำใหไมเปนไปตามแผนการของ หญงตงครรภและสมาชกในครอบครวกำหนดไว ไดแก 1) ความชอบสวนบคคลในการรบประทานอาหารทมไขมนสง เครองดมทมรสหวานนำตาลสง จงมการปรบเปลยนแผนการรบประทานอาหารโดยการลดปรมาณอาหารในมอถดไป หรออาจแบงอาหารทตองการรบประทานออกเปนสวน ๆ เพอใหไมรบประทานในปรมาณมากในครงเดยว พรอมทงพดคย/อธบายถงสงทอาจเกดขนเกยวกบการเพมขนของนำหนกขณะตงครรภเกนเกณฑ นำไปสการเกดผลกระทบตอสขภาพทงของมารดา

65

และทารกในครรภ เพอใหหญงตงครรภเหนความสำคญของการจดการตนเองใหมพฤตกรรมการควบคมนำหนก 2) อทธพลทางสงคม การเขารวมสงสรรคในหมเครอญาตหรอกลมเพอน มผลตอชนดและปรมาณของการรบประทานอาหาร เชน การชกชวนกนรบอาหารประเภทบฟเฟตปงยาง การชกชวนกนดมเครองดมทมรสหวาน จำพวกชาไขมก เปนตน จงมการปรบเปลยนพฤตกรรมการรบประทานอาหารลดลงใหวนถดไป แตกยงมพฤตกรรมการรบประทานอาหารจำพวกบฟเฟตอย และมการปรบเปลยนพฤตกรรมการควบคมนำหนกในวนถดไปโดยการเพมการออกกำลงกายชดเชยในวนถดไป 3) สภาพอากาศทมผลตอการออกกำลงกายกลางแจง มการปรบเปลยนวธการออกกำลงกายหรอการมกจกรรมทางกายภายในรมแทน ไดแก การมกจกรรมทางกาย เชน การทำงานบาน การลกเดน การยดเหยยดกลามเนอ การออกกำลงกาย เชน การทำโยคะ แอโรบคแบบเบา ๆ สำหรบหญงตงครรภ เปนตน 4) ไมมเวลาวางทเพยงพอในการจดบนทกแผนการรบประทานอาหารและการมกจกรรมทางกายในแตละวน สงผลใหหลงลมพฤตกรรมการกำกบตนเองในการปฏบตพฤตกรรมการรบประทานอาหารและการมกจกรรมทางกายทผานมา นำไปสการปรบแผนการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกแนวใหมทไมมประสทธภาพเทาทควร จงมการปรบเปลยนวธการจดบนทกพฤตกรรมในแตละวน โดยมการลงบนทกทกวนอยางตอเนอง อาจลงบนทกทนททปฏบตพฤตกรรมแลวเสรจ หรอจดบนทกอยางยอเกบไวกอน แลวลงบนทกรายละเอยดรอบเดยวตามความสะดวกของแตละบคคล ทงนเพอใชเปนตวกำกบตดตามพฤตกรรมการควบคมนำหนกของตนเอง และสามารถนำมาวางแผนปรบเปลยนพฤตกรรมการควบคมนำหนกแนวทางใหมได เมอพบปญหาและอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกแนวทางเดม

66

บทท 5 สรปและอภปรายผลการวจย

การวจยครงนเปนการวจยแบบกงทดลอง (Quasi-experimental researcg design) แบบ

2 กลม วดกอนและหลงการทดลอง (The pretest-posttest design) เพอศกษาผลของโปรแกรม การจดการตนเองตอพฤตกรรมการควบคมนำหนก และการเพมขนของนำหนกในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวนทเขารบการฝากครรภ โรงพยาบาลชยนาทนเรนทร ชวงเดอนกนยายน พ.ศ. 2563 ถงเดอนมกราคม พ.ศ. 2564 กลมตวอยางคอหญงตงครรภอาย 20 ป ขนไปทมอายครรภ 20-24 สปดาห มคาดชนมวลกายตงแต 23 กโลกรมตอตารางเมตรกอนการตงครรภจำนวน 50 ราย แบงเปนกลมทดลอง และกลมควบคมกลมละ 25 ราย โดยจบฉลากคดเขากลมทดลองและกลมควบคมใหมจำนวนหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกน และอวนใกลเคยงกน เครองมอทใชสรางขนตามกรอบแนวคดการจดการตนเองและครอบครว ของ Ryan and Sawin (2009) ประกอบดวย เครองมอทใชในการดำเนนโปรแกรม และเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลผานการตรวจสอบความตรงเชงเนอหาโดยผทรงคณวฒมคาดชนความตรงตามเนอหา เทากบ 1.00 และมคาสมประสทธครอนบคอลฟาเทากบ 0.87 โดยกลมควบคมไดรบการพยาบาลตามมาตรฐานของโรงพยาบาลปกต กลมทดลองไดรบทงการพยาบาลตามมาตรฐานของโรงพยาบาลปกต และโปรแกรมการจดการตนเองตอพฤตกรรมการควบคมนำหนก ใชระยะเวลา 8 สปดาหรวบรวมขอมลนำหนก โดยการชงนำหนก และเกบขอมลพฤตกรรมการควบคมนำหนก โดยการทำแบบประเมนพฤตกรรมการควบคมนำหนกวเคราะหขอมลดวยสถตพรรณนาChi-square, Fisher’s Exact test, Mann-Whitney U testและ Independent t-test

สรปผลการวจย 1.ขอมลสวนบคคลพบวา กลมทดลองมอายเฉลย 27.80 ป (SD = 3.93) ระดบการศกษา

สวนใหญจบชนตำกวาอนปรญญา/ ปวส. (รอยละ 60) สถานภาพสมรสคและอาศยอยรวมกน (รอยละ 84) รายไดของครอบครวเฉลย 14,460 บาท (SD = 6967.06) บคคลในครอบครวทนำหนกเกนหรออวนคอ มารดา (รอยละ 44)รองลงมาคอ สาม (รอยละ 32) สวนใหญเปนครรภหลง (รอยละ 64) และไมเคยควบคมนำหนกกอนการตงครรภ (รอยละ 64) อายครรภเฉลย 21.44 สปดาห (SD = 1.08) ดชนมวลกายกอนตงครรภเฉลย 26.45 Kg./ m2 (SD = 2.82) สวนใหญไดรบความรเกยวกบการรบประทานอาหาร (รอยละ 88) สวนกลมควบคม มอายเฉลย 28 ป (SD = 3.06) ระดบ

67

การศกษาสวนใหญจบชนตำกวาอนปรญญา/ ปวส. (รอยละ72) สถานภาพสมรสคและอาศยอยรวมกน (รอยละ 76) รายไดของครอบครวเฉลย 14,083 บาท (SD = 5197.01) บคคลในครอบครวทนำหนกเกนหรออวนคอ มารดา (รอยละ 40) รองลงมาคอ สาม (รอยละ 32) สวนใหญเปนครรภหลง (รอยละ 56) และไมเคยควบคมนำหนกกอนการตงครรภ (รอยละ 72) อายครรภเฉลย 21.56 สปดาห (SD = 1.08) ดชนมวลกายกอนตงครรภเฉลย 27.58 kg./ m2 (SD = 4.26) สวนใหญไดรบความรเกยวกบการรบประทานอาหาร (รอยละ 72) ผลการเปรยบเทยบความแตกตางของขอมลสวนบคคลของกลมทดลองและกลมควบคม พบวา ไมแตกตางกนทระดบนยสำคญทางสถต .05

2. พฤตกรรมการควบคมนำหนก กอนเขารวมโปรแกรมทง 2 กลมมคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกไมแตกตางกน ทระดบนยสำคญทางสถต .05 (t48 = -24, p =.14) ภายหลงเขารวมโปรแกรมกลมทดลองมคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกสงกวากลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต (t48 = 3.91, p < .001)

3. การเพมขนของนำหนกในขณะตงครรภภายหลงเขารวมโปรแกรม พบวา กลมทดลองมสดสวนหญงตงครรภทมนำหนกเพมขนตามเกณฑมากกวากลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถตทระดบ .05 (X2 = 15.71, p < .001)

อภปรายผล 1. พฤตกรรมการควบคมนำหนกผลการศกษาพบวา ภายหลงเขารวมโปรแกรมกลม

ทดลองมคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกสงกวากลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต ทระดบ.05 (t48 = 3.91, p < .001) เนองจากโปรแกรมการจดการตนเองทพฒนาขนตามแนวคด การจดการตนเองและครอบครว ของ Ryan and Sawin (2009) ประกอบดวย 1) การใหความรเปนกจกรรมทชวยใหหญงตงครรภและสมาชกในครอบครวมความรทถกตองเกยวกบพฤตกรรมการควบคมนำหนกไดแลกเปลยนประสบการณรวมกบสมาชกในกลมและปรบความเชอทไมถกตองเกยวกบการรบประทานอาหารและการมกจกรรมทางกายในขณะตงครรภ เพอนำไปใชในการพฒนาทกษะการกำกบตนเองและการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกตอไปอยางเหมาะสม 2)การฝกทกษะการกำกบตนเอง เปนกจกรรมทสงเสรมความสามารถของหญงตงครรภและสมาชกในครอบครวในการควบคมตนเองในการรบประทานอาหารและการมกจกรรมทางกายเพอควบคมการเพมขนของนำหนกอยางเหมาะสม โดยเรมจากการตงเปาหมายทคาดวาจะทำไดสำเรจเพอใหเกดความมงมนในการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกรวมกนสะทอนคด วเคราะหปญหาและอปสรรคทอาจเกดขน เพอใชประกอบการตดสนใจเลอกแนวทางในการปฏบต และวางแผนการปฏบตใหเหมาะสมกบบรบทของตนเอง3)การสงเสรมการมสวนรวมของครอบครว เปนกจกรรมท

68

ใหสมาชกในครอบครวไดมบทบาทในการตงเปาหมาย วเคราะหปญหาและอปสรรค ตดสนใจเลอกแนวทางในการปฏบต และวางแผนการปฏบต รวมทงกระตนเตอน ดแลชวยเหลอ และใหกำลงใจหญงตงครรภในการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกใหสำเรจตามเปาหมายทกำหนด จากทกลาวขางตน โปรแกรมการจดการตนเองของบคคลและครอบครว เปนกจกรรมทชวยใหหญงตงครรภและสมาชกในครอบครวมความรความเชอและทกษะในการควบคมนำหนกตวในขณะตงครรภ รวมทงมการสงเสรมใหสมาชกในครอบครวไดมสวนรวมในการดแลและแกปญหาตามแนวคดของ Ryan and Sawin (2009) นอกจากนหญงตงครรภและสมาชกในครอบครวสามารถทบทวนความรและแกไขปญหาไดดวยตนเองผานกจกรรมการตดตามปญหาและอปสรรคและเอกสารความรเกยวกบภาวะนำหนกเกนหรออวนในขณะตงครรภและการควบคมการเพมขนของนำหนกขณะตงครรภ สอดคลองกบการศกษาของ Brown et al. (2012) พบวา กจกรรมทมสวนชวยในการปองกนการเพมขนของนำหนกในขณะตงครรภเกนเกณฑคอ การปรบพฤตกรรมการรบประทานอาหารและการมกจกรรมทางกาย มการตงเปาหมายพฤตกรรมของตนเอง และกำกบตดตามพฤตกรรมการควบคมนำหนกอยางตอเนอง ชวยใหหญงตงครรภมการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกทเหมาะสม

จากกระบวนการของโปรแกรม ฯ ดงกลาวทเนนการจดการตนเองของบคคลและครอบครว จงสงผลใหหญงตงครรภมพฤตกรรมการควบคมนำหนกอยางเหมาะสมสอดคลองกบการศกษาทผานมาทประยกตใชบางมตของกระบวนการแนวคดจดการตนเองของบคคลและครอบครวของ Ryan and Sawin (2009) ไดแก 1) แนวคดการกำกบตนเองโดยเรมจากการใหความรเพอสรางความตระหนกถงความสำคญของปญหาการมนำหนกตวเกนเกณฑ การฝกการสงเกตตนเองการตดสนตนเอง การสะทอนคดพฤตกรรมการควบคมนำหนกของตนเอง พบวา ภายหลงเขารวมโปรแกรม ฯ กลมทดลองมคะแนนพฤตกรรมการรบประทานอาหารสงกวากลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต(ญาตา แกนเผอก และคณะ, 2557; ศจรตน ศรทองเหลอง และคณะ, 2562; อรวรรณ พนจเลศสกล และคณะ, 2562) 2) แนวคดการรบรสมรรถนะแหงตนโดยใหความร ดานการรบประทานอาหารและการออกกำลงกายดตวแบบประสบความสำเรจในการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนก ตดตามปญหาและอปสรรคเพอหาแนวทางแกไขรวมกน และมการกระตนทางจตใจดวยการชมเชยเมอปฏบตได พบวา กลมทดลองมคาเฉลยพฤตกรรมสขภาพ ดานโภชนาการสงกวากลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต (ทรงพร จนทรพฒน และคณะ, 2561; รกรง โกจนทก และคณะ, 2561; วลยรตน พลางวน และสมพร วฒนนกลเกยรต, 2555) 3) แนวคดการสนบสนนทางสงคม โดยสนบสนนใหคร เพอนและผปกครองมสวนรวมในการควบคมนำหนกของนกเรยนทมภาวะโภชนาการเกน พบวา ภายหลงเขารวมโปรแกรมมพฤตกรรม

69

การรบประทานอาหารและกจกรรมทางกายทดขนทำใหมนำหนกตวเฉลยลดลงอยางมนยสำคญ ทางสถต (กาญจนาภรณ ไกรนรา และคณะ, 2562) นอกจากน การนำเทคโนโลยมาใชในการใหขอมลผานแอพพลเคชนบนมอถอเพอสงเสรมสขภาพของหญงตงครรภใหมนำหนกตวตามเกณฑพบวา ภายหลงไดเขารวมโปรแกรมกลมทดลองมการเพมขนของนำหนกนอยกวากลมควบคม อยางมนยสำคญทางสถต (Kennelly et al., 2018; Willcoxetal., 2017)

2. การเพมขนของนำหนกในหญงตงครรภมนำหนกเกนหรออวนผลการศกษาพบวา กลมทดลองมสดสวนของหญงตงครรภทมนำหนกเพมขนในขณะตงครรภตามเกณฑสงกวากลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต (X2 = 15.71, p < .001) ทงนเนองจากการทโปรแกรมการจดการตนเองมผลใหหญงตงครรภมคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกดขนจาก 48.36 เปน 63.88 เมอพจารณารายละเอยดของพฤตกรรมการควบคมนำหนกพบวา พฤตกรรมการรบประทานอาหารททำไดดขนจากเดม ไดแก รบประทานอาหารในปรมาณทเหมาะสม (M = 3.16, SD = .85) รบประทานเนอสตวไขมนตำ (M = 3.12, SD = .83) ลดการรบประทานอาหารทใชนำมนมากและขนมหวาน (M = 2.68, SD = .56, M = 2.84, SD = .69 ตามลำดบ) สวนกจกรรมทางกายททำไดดขนไดแก ออกกำลงกายเปนประจำอยางนอย 15-30 นาท (M = 3.12, SD = .44) และการทำกจกรรมระหวางวนเพมขน (M = 3.60, SD = .70) การทหญงตงครรภทไดรบโปรแกรม ฯ มพฤตกรรมการควบคมนำหนกอยางเหมาะสมตามแนวทางการดำเนนงานสงเสรมสขภาพดานโภชนาการในคลนกฝากครรภสำหรบหญงตงครรภนำหนกเกนหรออวนของสำนกโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข (2558) ทแนะนำใหรบประทานอาหารในปรมาณทพอเหมาะและหลกเลยงการรบประทานอาหารทมไขมน และนำตาลสง จะชวยใหหญงตงครรภและทารกในครรภไดรบพลงงานจากอาหารไมเกนความตองการของรางกายในแตละวนลดการสะสมของพลงงานทเกนความจำเปนของรางกายรวมกบการออกกำลงกายเปนประจำตามคำแนะนำการออกกำลงกายในหญงตงครรภของ American College of Obstetrics and Gynecology (2020) ทแนะนำให หญงตงครรภออกกำลงกายอยางนอย 150 นาท/ สปดาห หรอ 30-60 นาท อยางนอย 3-4 ครง/ สปดาห และการลดทำกจกรรมทมการเคลอนไหวรางกายนอย(คณะกรรมการพฒนาแผนการสงเสรมกจกรรมทางกาย, 2561) ทำใหมการนำพลงงานทไดรบจากการรบประทานอาหารไปใชเกดความสมดลของการใชพลงงานและการรบประทานอาหารสงผลใหนำหนกเพมขนตามเกณฑทกำหนด (สวมล ทรพยวโรบล, แพรว จนทรศลปน และวรญญา เตชะสขถาวร, 2562) สวนกลมควบคมมคะแนนเฉลยพฤตกรรมการควบคมนำหนกภายหลงการศกษาสงขนเลกนอยจาก 48.92 เปน 51.40 เมอพจารณารายละเอยดพฤตกรรมการควบคมนำหนก พบวา กลมควบคมมพฤตกรรมการรบประทานอาหารทไมเหมาะสมไดแก รบประทานอาหารทใช

70

นำมนมาก (M = 1.64, SD = 0.91) รบประทานขาว-แปงทไมขดสคอนขางนอย (M = 1.76, SD = 0.97) ดมเครองดมทมนำตาลสง (M = 1.80, SD = 1.04) รบประทานขนมหวานเพมขน (M = 2.28, SD = .94) และรบประทานผลไมทมนำตาลตำลดลง (M = 2.36, SD = 1.25) การรบประทานอาหารทมนำตาลและไขมนสง แตรบประทานอาหารทมกากใยตำ จะทำใหรางกายไดรบพลงงานมากกวาทตองการใช และพลงงานทเหลอจะสะสมในรปแบบของไขมนตามสวนตางๆของรางกาย ทำใหมนำหนกตวเพมขน (สวมล ทรพยวโรบล และคณะ, 2562) สอดคลองกบการศกษาทผานมาพบวา หญงตงครรภทรบประทานอาหารทมนำตาล ไขมน และแปงมความ สมพนธกบการเพมขนของนำหนกในขณะตงครรภมากเกนกวาปกต (OR = 1.45 (95% CI = 1.06 - 1.99) (Tielemansetal., 2015) ในขณะทการรบประทานอาหารสขภาพทมกากใยสงมความสมพนธกบนำหนกทเพมขนตามเกณฑ (OR = 0.81, p = 0.006) (Wrottesley, Pisa, & Norris, 2017) นอกจากนกลมควบคมยงมการทำกจกรรมทมการเคลอนไหวรางกายนอย (M = 1.80, SD = .96) ทำใหมการใชพลงงานจากอาหารทรบประทานไมสมดลกน ดงการศกษา การมกจกรรมทางกายในระดบเบาเสยงตอการมนำหนกตวเพมขนเกนเกณฑสงกวาหญงตงครรภทมกจกรรมทางกายในระดบหนก 6.5 เทา (OR = 6.46, 95% CI = 1.58-26.43) (เบญจพร ฐตญาณวโรจน และคณะ, 2562)

ผลของพฤตกรรมการควบคมนำหนกทดขนของหญงตงครรภภายหลงไดรบโปรแกรมการจดการตนเอง จงสงผลใหสดสวนของหญงตงครรภทมนำหนกเพมตามเกณฑมากกวากลมควบคม สอดคลองกบการศกษาทผานมาทมการประยกตใชบางมตของกระบวนการแนวคดจดการตนเองของบคคลและครอบครวของ Ryan and Sawin (2009) ไดแก ผลของการสงเสรมการรบรความสามารถในตนเองทำใหหญงตงครรภสามารถปฏบตพฤตกรรมรบประทานอาหารและการออกกำลงกายไดอยางเหมาะสมสงผลใหภายหลงไดรบโปรแกรมกลมทดลองมคาเฉลยการเพมขนของนำหนกรายสปดาหนอยกวากลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต (t58= -8.12, p < .001) (รกรง โกจนทก และคณะ, 2561) ผลของการกำกบตนเองของหญงตงครรภนำหนกเกนมการรบประทานอาหารและการออกกำลงกาย อยางเหมาะสมจงสงผลใหมสดสวนของหญงตงครรภทมนำหนกเพมขนตามเกณฑสงกวากลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต (Z = 3.87, p < .05) (ศจรตน ศรทองเหลอง และคณะ, 2562; อรวรรณ พนจเลศสกล และคณะ, 2562) และผลการฝกทกษะ การจดการตนเองดานการรบประทานอาหาร และการออกกำลงกายมผลใหผทมภาวะอวนและมระดบไขมนในเลอดสงมคาเฉลยนำหนกลดลงสงกวากลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต (Z = -2.95, p < .001) (พรฤด นธรตน และคณะ, 2563) การสนบสนนทางสงคม ในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวนทไดรบโปรแกรมการควบคมนำหนก โดยใหคนในชมชน มสวนรวมในการปรบเปลยนการดำเนนชวตใหมพฤตกรรมการควบคมนำหนก เปรยบเทยบกบกลมควบคมพบวา กลมทดลองมสดสวนของหญง

71

ตงครรภทมนำหนกเพมเกนเกณฑรายสปดาหนอยกวากลมควบคมอยางมนยสำคญทางสถต (รอยละ 62.40 และ 77.40 ตามลำดบ) (Cahill et al., 2018)

จากการศกษาจงสรปไดวา โปรแกรมการจดการตนเองทประยกตใชกรอบแนวคดการจดการตนเองของบคคลและครอบครวของ Ryan and Sawin (2009) ประกอบดวย การใหความร ทถกตอง ใหแลกเปลยนประสบการณในกลม ปรบความเชอเกยวกบการมนำหนกตวเพมขนเกนเกณฑในขณะตงครรภ การฝกทกษะการกำกบตนเองดานการรบประทานอาหาร และการมกจกรรมทางกายผานกระบวนการตงเปาหมาย สะทอนคด วเคราะหปญหาและอปสรรค ตดสนใจ วางแผน และนำไปปฏบตตามความเหมาะสมของบรบท และการสงเสรมการใหสมาชกในครอบครวมบทบาทในการฝกทกษะการกำกบตนเองรวมกบหญงตงครรภ รวมทงคอยกระตนเตอน ดแลชวยเหลอ และใหกำลงใจหญงตงครรภใหสามารถปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกไดอยาง เหมาะสม มการตดตามปญหาอปสรรคในการปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกเปนระยะๆอยางตอเนอง สงผลใหหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวนกอนการตงครรภมพฤตกรรมการควบคมนำหนกทดขน และมการเพมขนของนำหนกตวในขณะตงครรภตามเกณฑอยางเหมาะสม

ขอเสนอแนะในการนำผลการวจยไปใช พยาบาลแผนกฝากครรภสามารถนำโปรแกรมการจดการตนเองของบคคลและครอบครวไปประยกตใชโดยการใหความรทถกตอง ปรบความเชอเกยวกบการควบคมนำหนก และสนบสนนใหครอบครวมสวนรวมในการจดการตนเองของหญงตงครรภ เพอใหหญงตงครรภมพฤตกรรมการควบคมนำหนกทเหมาะสมและตอเนองจนถงคลอด และมนำหนกเพมขนตามเกณฑทกำหนดไว

ขอเสนอแนะในการทำวจยครงตอไป 1. ควรมการศกษาตดตามระยะยาว เพอประเมนผลลพธดานสขภาพของการมนำหนกตวทเพมขนในขณะตงครรภตลอดการตงครรภ ภาวะแทรกซอน ชนดของการคลอด และนำหนกของทารกแรกเกด 2. ควรพฒนาสอทใชในการสงเสรมการเรยนรดวยตนเองเกยวกบการควบคมการเพมขนของนำหนกใหเปนไปตามเกณฑของหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวนในรปแบบทนาสนใจ เขาถงไดงาย และสามารถเปดใชไดตลอดเวลา รวมทงมการจดทำระบบบนทกพฤตกรรมการรบประทานอาหารและการมกจกรรมทางกายทมประสทธภาพ

บรรณานกรม

บรรณานกรม

กนกวรรณ ฉนธนะมงคล. (2559). การพยาบาลสตรทมโรครวมกบการตงครรภ. ปทมธาน: สำนกพมพมหาวทยาลยรงสต.

กรพชชา คลายพกล และทศนา ชวรรธนะปกรณ. (2561). ผลของโปรแกรมการจดการตนเองของบคคลและครอบครวตอพฤตกรรมการเตรยมลำไสเพอการสองกลองตรวจลำไสใหญ ทางทวารหนกในผสงอาย. วารสารมหาวทยาลยหวฉยวเฉลมมพระเกยรตวชาการ, 21(42), 123-137.

กาญจนาภรณ ไกรนรา, นยนา หนนล และสายฝน เอกวรางกร. (2562). ผลของโปรแกรมสนบสนนการควบคมนำหนกของนกเรยนทมภาวะโภชนาการเกนในโรงเรยนประถมศกษาเขตเทศบาลจงหวดนครศรธรรมราช. วารสารเครอขายวทยาลยพยาบาลและการสาธารณสขภาคใต, 6(2), 53-65.

กตพร กางการ. (2562). การพยาบาลผคลอดทมภาวะความดนโลหตสงชนดรนแรงขณะตงครรภรวมกบการคลอดกอนกำหนดในระยะคลอด: กรณศกษา 2 ราย. วารสารโรงพยาบาลมหาสารคาม, 16(2), 23-35.

คณะกรรมการพฒนาแผนการสงเสรมกจกรรมทางกาย. (2561). แผนการสงเสรมกจกรรมทางกาย พ.ศ. 2561-2573. กรงเทพ ฯ: เอนซ คอนเซปต.

ญาตา แกนเผอก, สวรรณา จนทรประเสรฐ และวรรณภา อศวชยสวกรม. (2557). ผลลพธของ การกำกบตนเองในการรบประทานอาหารและการเดนเรวเพอควบคมนำหนกของหญงทมนำหนกเกน. วารสารสาธารณสขมหาวทยาลยบรพา, 9(1), 104-116.

ณฐรพ ใจงาม, อรนช ชศร, รงนภา ปองเกยรตชย และรงสรรค มาระเพญ. (2561). แนวคดการจดการภาวะสขภาพของบคคลและครอบครวทมสมาชกปวยดวยโรคเรอรง. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสข,27(3), 1-9.

ทรงพร จนทรพฒน, ประภาพร ชกำเหนด, สภา พนธชนะ, อรวรรณ จนตนะ และศรนารถ องสถาพรผล. (2561). ผลของโปรแกรมสงเสรมสมรรถนะแหงตนดวยโยคะตอพฤตกรรมสขภาพ และการเพมของนำหนกในหญงตงครรภทมนำหนกเกนเณฑ. วารสารวทยบรการมหาวทยาลยสงขลานครนทร, 29(1), 148-163.

ธญญมล สรยานมตสข และฐตารย ดษาภรมย. (2559). บทบาทพยาบาลในการสงเสรมสขภาพ ดานโภชนาการของสตรตงครรภ.วารสารพยาบาลพระปกเกลา,29(2), 174-185.

73

นภาภรณ เกตทอง และนลบล รจรประเสรฐ. (2561ก). ภาวะนำหนกเกนขณะตงครรภ: ขอควรตระหนกสำหรบพยาบาลผดงครรภ. วารสารพยาบาลศาสตรและสขภาพ, 41(3),128-137.

นภาภรณ เกตทอง และนลบล รจรประเสรฐ. (2561ข). ความสมพนธระหวางความรเกยวกบภาวะนำหนกเกนขณะตงครรภและการรบรสมรรถนะแหงตนกบการปฏบตพฤตกรรมสขภาพของหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกน. ศรนครนทรเวชสาร, 33(2), 129-135.

นวลพรรณ เอยมตระกล. (2556). ผลของโปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ 3 Self ทมตอความร การรบรความสามารถ การกำกบพฤตกรรม การดแลสขภาพ และระดบนำตาล ในเลอดของหญงตงครรภทเสยงตอโรคเบาหวานโรงพยาบาลเลดสน. วารสารพฤตกรรมศาสตรเพอการพฒนา, 5(1), 129-138.

บญสตา จนทรด, เยาวลกษณ เสรเสถยร และวรรณา พาหวฒนกร. (2557). ปจจยทำนายนำหนกทเพมขนของสตรขณะตงครรภ. วารสารพยาบาลทหารบก,15(2), 339-347.

เบญจพร ฐตญาณวโรจน, ปยะนนท ลมเรองรอง และนพพร วองสรมาศ. (2562). ปจจยทำนายการเพมนำหนกในไตรมาสทสองของการตงครรภในสตรตงครรภทมภาวะนำหนกเกนและอวน. วารสารการพยาบาลและการดแลสขภาพ, 37(2), 170-179.

แผนกฝากครรภ โรงพยาบาลชยนาทนเรนทร. (2562). ทะเบยนฝากครรภ. ชยนาท: โรงพยาบาลชยนาทนเรนทร.

พรฤด นธรตน, ราตร อรามศลป, จารณ ขาวแจง, วรรณศร ประจนโน, เสาวภา เลกวงษ และอมาวร อมพนศรรตน. (2563). ผลของโปรแกรมการจดการตนเองของผทอวนและมไขมนในเลอดสง ในจงหวดจนทบร: กรณประชาชนกลมเสยงตอโรคเรอรง ตำบลทาชาง อำเภอเมอง จงหวดจนทบร. วารสารวชาการสาธารณสข, 29(6), 1025-1034.

รกรง โกจนทก, วรรณทนา ศภศรมานนท และศรวรรณ แสงอนทร. (2561). ผลของโปรแกรมสงเสรมการรบรความสามารถในตนเองดานโภชนาการตอพฤตกรรมสขภาพดานโภชนาการและนำหนกเพมของ หญงตงครรภครงแรกทมภาวะนำหนกเกนมาตรฐานกอนตงครรภ. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสข,27(3), 80-90.

วชย เอกพลากร, หทยชนก พรรคเจรญ, กนษฐา ไทยกลา และวราภรณ เสถยรนพเกา. (2559). รายงานการสำรวจสขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจรางกาย ครงท 5พ.ศ. 2557. กรงเทพ ฯ: สำนกพมพอกษรกราฟฟคแอนดดไซน.

วลยรตน พลางวน และสมพร วฒนนกลเกยรต. (2555). ผลของโปรแกรมการสงเสรมการรบรความสามารถของตนเองตอพฤตกรรมสขภาพดานโภชนาการของหญงตงครรภวยรน. วารสารสมาคมพยาบาลแหงประเทศไทย สาขาภาคตะวนออกเฉยงเหนอ, 30(2), 16-22.

74

ศจรตน ศรทองเหลอง, สพศ ศรอรณรตน และตตรตน เตชะศกดศร. (2562). ผลของโปรแกรม การกำกบตนเองตอพฤตกรรมการควบคมนำหนกและนำหนกทเพมขนตามเกณฑของหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวนกอนการตงครรภ.วารสารการพยาบาลและการดแลสขภาพ, 37(4), 52-61.

สกทา มวงไหมทอง. (2560). ฮอรโมนทเกยวของกบการตงครรภ (Pregnancy hormones). ในประภทร วานชพงษพนธ, กศล รศมเจรญ และตรภพ เลศบรรณพงษ (บรรณาธการ), ตำราสตศาสตร(Obstetrics) (หนา 55-59). กรงเทพฯ: พ .เอ.ลฟวง.

สตรรตน ธาดากานต, ทศนย พฤกษาชวะ และอดเทพ เชาววศษฐ. (2553). การรบรภาวะสขภาพของตนเองและของทารกในสตรตงครรภทมภาวะอวนรวมกบเบาหวานและ/ หรอความดนโลหตสง. รามาธบดพยาบาลสาร, 16(2), 185-199.

สพศ ศรอรณรตน, ตตรตย เตชะศกดศร และวรรณ เดยวอศเรศ. (2561). ความชกและปจจยทมผลตอการมนำหนกตวเพมขนมากเกนเกณฑขณะตงครรภของหญงตงครรภในภาคตะวนออกของประเทศไทย. วารสารพยาบาลสาธารณสข, 32(3), 19-36.

สภางคพมพ รตนสมพนธ. (2561). ภาวะอวนในสตรตงครรภ: ผลกระทบตอสขภาพและ การพยาบาล. วารสารพยาบาลสงขลานครนทร, 38(1), 120-128.

สมาพร สจำนงค, มณรตน ธระววฒน และนรตน อมาม. (2556). ปจจยทมความสมพนธกบการจดการตนเองของผปวยความดนโลหตสงโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำบลตลาดขวญ จงหวดนนทบร. วารสารวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน กรงเทพ, 29(2), 20-30.

สวมล ทรพยวโรบล, แพรวจนทรศลปน และวรญญา เตชะสขถาวร. (2562). โภชนาการกบการควบคมนำหนก. กรงเทพฯ: สำนกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

แสงอรณ สรวงศ และทศนา ชวรรธนะปกรณ. (2560). ผลของโปรแกรมการจดการตนเองของบคคลและครอบครวตอระดบนำตาลเฉลยสะสมของผสงอายโรคเบาหวานชนดท 2. วารสารพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 29(1), 104-116.

สำนกโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. (2558). คมอแนวทางการดำเนนงานสงเสรมสขภาพดานโภชนาการในคลนกฝากครรภ สำหรบบคลากรสาธารณสข. กรงเทพฯ: สำนกงานกจการโรงพมพ องคการสงเคราะหทหารผานศก ในพระบรมราชปถมภ.

อรวรรณ พนจเลศสกล, ปยะนนท ลมเรองรอง, นตยา สนสกใส และดฐกานต บรบรณหรญสาร. (2562). ผลของโปรแกรมการกำกบตนเองตอการรบประทานอาหาร การออกกำลงกาย และนำหนกตวทเพมขนในสตรตงครรภทมนำหนกเกนเกณฑและอวน. วารสารพยาบาลศาสตร, 37(2), 26-42.

75

Al-Hakmani, F. M., Al-Fadhil, F. A., Al-Balushi, L. H., Al-Harthy, N. A., Al-Bahri, Z. A., Al-Rawahi, N. A., Al-Dhanki, M. S., Masoud, I., Afifi, N., & Al-Alawi, A. (2016). The effect of obesity on pregnancy and its outcome in the population of Oman, Seeb Province. Oman medical journal, 31(1), 12-17.

American College of Obstetricians and Gynecologists. (2020). Physical activity and exercise during pregnancy and the postpartum period. Committee Opinion No. 804. Obstetrics & Gynecology, 135(4), 178-188.

Arora, R., Arora, D., & Patumanond, J. (2013). Risk of high gestational weight gain on adverse pregnancy outcomes. Open Journal of Obstetrics and Gynecology, 2013, 3, 142-147. http://dx.doi.org/10.4236/ojog.2013.31A027

Ashley-Martin, J., & Woolcott, C. (2014). Gestational weight gain and postpartum weight retention in a Cohort of Nova Scotian Women. Maternal and Child Health Journal,18(8), 1927-1935. doi:10.1007/s10995-014-1438-7

Barisic, T., Mandic, V., & Barac, I. (2017). Associations of body mass index and gestational weight gain with term pregnancy outcomes. Materia Socio-Medica, 29(1), 52.

Bernatsky, S., Rusu, C., O'Donnell, S., Mackay, C., Hawker, G., Canizares, M., & Badley, E. (2012). Self-management strategies in overweight and obese Canadians with arthritis. Arthritis Care & Research, 64(2), 280-286.

Brenes-Monge, A., Saavedra-Avendaño, B., Alcalde-Rabanal, J., & Darney, B. G. (2019). Are overweight and obesity associated with increased risk of cesarean delivery in Mexico? A cross-sectional study from the National Survey of Health and Nutrition. BMC Pregnancy and Childbirth, 19(1), 1-11.

Brown, M. J., Sinclair, M., Liddle, D., Hill, A. J., Madden, E., & Stockdale, J. (2012). A Systematic Review Investigating Healthy Lifestyle Interventions Incorporating Goal Setting Strategies for Preventing Excess Gestational Weight Gain. PLoS One, 7(7), 39503-39516. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0039503

Burn, N., & Grove, S. K. (2009). The Practice of Nursing Research: Appraisal, Synthesis, & Generation of Evidence (6th ed.). St. Louis, MO: Saunders Elsevier.

76

Cahill, A. G., Haire-Joshu, D., Cade, W. T., Stein, R. I., Woolfolk, C. L., Moley, K., & Klein, S. (2018). Weight control program and gestational weight gain in disadvantaged women with overweight or obesity: a randomized clinical trial. Obesity, 26(3), 485-491.

Cervantes Ramírez, D. L., Haro Acosta, M. E., Ayala Figueroa, R. I., Haro Estrada, I., Perez, F., & Alfredo, J. (2019). Prevalencia de obesidad y ganancia de peso en mujeres embarazadas. Atencion Familiar, 26(2), 43-47.

Chen, C., Xu, X., & Yan, Y. (2018). Estimated global overweight and obesity burden in pregnant women based on panel data model. Plos One, 13(8), 1-14. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0202183

Christakis, N. A., & Fowler, J. H. (2007). The spread of obesity in a large social network over 32years.Number 4.New England Journal of Medicine,357(4), 370-379.

Gaillard, R., Durmuş, B., Hofman, A., Mackenbach, J. P., Steegers, E. A., & Jaddoe, V. W. (2013). Risk factors and outcomes of maternal obesity and excessive weight gain duringpregnancy. Obesity, 21(5), 1046-1055.

Glass, G.V. (1996). Primary, secondary, and meta-analysis of research. Educational Researcher, 5, 3-8.

Institute of Medicine. [IOM]. (2009). Weight Gain During Pregnancy: Reexamining the guidelines. Report brief MAY.

Kennelly, M. A., Ainscough, K., Lindsay, K. L., O'Sullivan, E., Gibney, E. R., McCarthy, M., & Smith, T. (2018). Pregnancy exercise and nutrition with smartphone application support: a randomized controlled trial. Obstetrics & Gynecology, 131(5), 818-826.

Kim, S. Y., Sharma, A. J., Sappenfield, W., Wilson, H. G., & Sahhu, H. M. (2014). Association of maternal body mass index, excessive weight gain and gestational diabetes mellitus. Obstetrics and Gynecology,123(4), 737-744.

Margerison Zilko, C. E., Rehkopf, D., & Abrams, B. (2010). Association of maternal gestational weight gain with short and long-term maternal and child health outcomes. American Journal Obstet Gynecol, 202(6), 1-8. doi: 10.1016/j.ajog.2009.12.007

Muktabhant, B., Lawrie, T. A., Lumbiganon, P., & Laopaiboon, M. (2015). Diet or Exercise, or Both, for Preventing Excessive Weight Gain in Pregnancy(6th ed.).New Jersey: John Wiley & Sons. doi: 10.1002/14651858.CD007145.pub3.

77

Ota, E., Haruna, M., Suzuki, M., Anh, D. D., Tho, L. H., Tam, N. T. T., Thiem, V. D., Anh, N. T. H., Isozaki, M., & Shibuya, K. (2011). Maternal body mass index and gestational weight gain and their association with perinatal outcomes in Viet Nam. Bulletin of the World Health Organization, 89, 127-136.

Polit, D. E., & Beck, C. T. (2006). Essentials of Nursing Research. (6th ed. ). Philadelphia: Lippincott.

Qadir, S. Y., Yasmin, T., & Fatima, I. (2012). Maternal and foetal outcome in gestational diabetes. Journal of Ayub Medical College Abbottabad, 24(3-4), 17-20.

Ryan, P., & Sawin, K. J. (2009). The individual and family self-management theory: Background and perspectives on context, process, and outcomes. Nursing Outlook, 57(4), 217-225. doi:10.1016/j.outlook.2008.10.004.

Tielemans, M. J., Erler, N. S., Leermakers, E.T.M., Van den Broek, M., Jaddoe, V.W.V., Steegers, E.A.P., Kiefte-de Jong, J.C., &Franco, O. H. (2015). A priori and a posteriori dietary patterns during pregnancy and gestational weight gain: The generation R study. Nutrients, 7(11), 9383-9399.

Western Pacific Regional Office [WPRO]. (2000). The Asia-Pacific Perspective: Redefining Obesity and its Treatment. Melbourne: Health Communications Australia pty limited.

Willcox, J., Wilkinson, S., Lappas, M., Ball, K., Crawford, D., McCarthy, E., & Campbell, K. (2017). A mobile health intervention promoting healthy gestational weight gain for women entering pregnancy at a high body mass index: the txt4two pilot randomised controlled trial. BJOG: An International Journal of Obstetrics & Gynaecology, 124(11), 1718-1728.

Wojcicki, J. M. (2011). Maternal prepregnancy body mass index and initiation and duration of breastfeeding: a review of the literature. Journal of Women's Health, 20(3), 341-347.

Wrottesley, S. V., Pisa, P. T., & Norris, S. A. (2017). The influence of maternal dietary patterns on body mass index and gestational weight gain in urban black South African women. Nutrients, 9(7), 732-745.

ภาคผนวก

79

ภาคผนวก ก รายนามผทรงคณวฒตรวจสอบเครองมอ

80

รายนามผทรงคณวฒตรวจสอบเครองมอ

1. รองศาสตราจารยพรยา ศภศร อาจารยสาขาวชาการพยาบาลมารดา ทารกและ การผดงครรภ คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยบรพา

2. รองศาสตราจารย ดร.สภาพ ไทยแท อาจารยสาขาวชาการพยาบาลมารดา ทารกและ การผดงครรภคณะพยาบาลศาสตรเกอการณ มหาวทยาลยนวมนทราธราช

3. ดร.เพญมาศ สคนธจตต อาจารยสาขาโภชนาการสาธารณสขคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏสงขลา

4. พยาบาลวชาชพอนงคพร แกวทบทม พยาบาลวชาชพชำนาญการพเศษ งานฝากครรภ กลมงานสตกรรม โรงพยาบาลชยนาทนเรนทร

5. อาจารยภวต พฤกษารกษ อาจารยประจำแผนกวชาคหกรรม วทยาลยเทคนคชยนาท

81

ภาคผนวก ข ผลการวเคราะหพฤตกรรมการควบคมนำหนกรายขอคำถาม

82

ตารา

งท 10

คะแน

นพฤต

กรรม

การค

วบคม

นำหน

กราย

ขอใน

ระยะ

กอน

และห

ลงเขา

รบโป

รแกร

มของ

กลมท

ดลอง

และก

ลมคว

บคม

(n = 5

0) กล

มทดล

อง (n

= 25

)

ขอ

พฤ

ตกรร

ม ผเ

ลอกต

อบรา

ยขอ

คะแน

นกอน

เขาร

วมโป

รแกร

ม ผเ

ลอกต

อบรา

ยขอ

คะแน

นหลง

เขาร

วมโป

รแกร

ม M

ean

Diffe

renc

e

4 3

2 1

sum

M

SD

4 3

2 1

sum

M

SD

1 รบ

ประท

านอา

หารแ

ตละช

นดให

เหมา

ะสม

0 10

10

5

55

2.20

.76

10

10

4 1

79

3.16

.85

0.96

2 รบ

ประท

านเน

อสตว

ทมไข

มนนอ

ย 5

6 10

4

62

2.48

1.01

9 11

4

1 78

3.1

2 .83

0.6

4 3

รบปร

ะทาน

ขาว-แ

ปงทไ

มขดส

0

3 8

14

39

1.56

.71

1 8

9 7

53

2.12

.88

0.56

.. ....

........

........

........

........

........

........

........

... 12

4

7 2

76

3.04

1.06

16

6 2

1 87

3.4

8 .82

0.4

4 ..

........

........

........

........

........

........

........

.......

5 5

12

3 62

2.4

8 .96

16

7

2 0

89

3.56

.65

1.08

.. ....

........

........

........

........

........

........

........

... 14

8

3 0

86

3.44

.71

22

1 2

0 95

3.8

0 .58

0.3

6 ..

........

........

........

........

........

........

........

.......

8 7

9 1

72

2.88

.93

15

5 5

0 85

3.4

0 .82

0.5

2 ..

........

........

........

........

........

........

........

.......

8 13

3

1 78

3.1

2 .78

12

9

3 1

82

3.28

.84

0.16

.. ....

........

........

........

........

........

........

........

... 4

9 11

1

66

2.64

.81

9 8

8 0

76

3.04

.84

0.40

.. ....

........

........

........

........

........

........

........

... 2

4 13

6

52

2.08

.86

4 17

2

2 73

2.9

2 .76

0.8

4 ..

........

........

........

........

........

........

........

.......

0 5

9 11

44

1.7

6 .78

1

16

6 2

66

2.64

.70

0.88

.. ....

........

........

........

........

........

........

........

... 0

2 10

13

39

1.5

6 .65

0

18

6 1

67

2.68

.56

1.12

.. ....

........

........

........

........

........

........

........

... 1

5 9

10

47

1.88

.88

4 17

3

1 74

2.9

6 .68

1.0

8

83

กลมท

ดลอง

(n =

25)

ขอ

พฤ

ตกรร

ม ผเ

ลอกต

อบรา

ยขอ

คะแน

นกอน

เขาร

วมโป

รแกร

ม ผเ

ลอกต

อบรา

ยขอ

คะแน

นหลง

เขาร

วมโป

รแกร

ม M

ean

Diffe

renc

e

4 3

2 1

sum

M

SD

4 3

2 1

sum

M

SD

.. ....

........

........

........

........

........

........

........

... 0

8 7

10

48

1.92

.86

3 16

5

1 71

2.8

4 .69

0.9

2 ..

........

........

........

........

........

........

........

.......

2 1

6 16

39

1.5

6 .91

3

12

4 6

62

2.48

1.00

0.92

.. ....

........

........

........

........

........

........

........

... 1

8 9

7 53

2.1

2 .88

5

16

3 1

75

3.00

.71

0.88

.. ....

........

........

........

........

........

........

........

... 5

13

5 2

71

2.84

.85

12

12

1 0

86

3.44

.58

0.60

.. ....

........

........

........

........

........

........

........

... 1

6 11

7

51

2.04

.84

4 20

1

0 78

3.1

2 .44

1.0

8 ..

........

........

........

........

........

........

........

.......

1 3

14

7 48

1.9

2 .76

4

20

1 0

78

3.12

.44

1.20

.. ....

........

........

........

........

........

........

........

... 1

7 5

12

47

1.88

.97

2 7

8 8

53

2.12

.97

0.24

21

ทำกจ

กรรม

ระหว

างวน

0 7

10

8 74

2.9

6 .79

18

4

3 0

90

3.60

.70

0.64

Max

-Pre

65

Max

-Pos

t 73

M

in-Pr

e 35

M

in-Po

st 36

M-Pr

e 48

.36

M-Po

st 63

.88

SD-P

re 6.9

8 SD

-Pos

t 8.5

7

84

กลมค

วบคม

(n =

25)

ขอ

พฤ

ตกรร

ม ผเ

ลอกต

อบรา

ยขอ

คะแน

นกอน

เขาร

วมโป

รแกร

ม ผเ

ลอกต

อบรา

ยขอ

คะแน

นหลง

เขาร

วมโป

รแกร

ม M

ean

Diffe

renc

e 4

3 2

1 su

m M

SD

4

3 2

1 su

m M

SD

1

รบปร

ะทาน

อาหา

รแตล

ะชนด

ใหเห

มาะส

ม 2

6 10

8

51

2.04

.93

1 13

6

5 60

2.4

0 .87

0.3

6 2

รบปร

ะทาน

เนอส

ตวทม

ไขมน

นอย

2 5

15

3 56

2.2

4 .78

4

10

11

1 60

2.4

0 .76

0.1

6 3

รบปร

ะทาน

ขาว-แ

ปงทไ

มขดส

3

1 3

18

39

1.56

1.04

2 3

7 13

44

1.7

6 .97

0.2

0 ...

........

........

........

........

........

........

........

.....

7 5

12

1 68

2.7

2 .94

16

1

7 1

82

3.28

1.02

0.56

... ....

........

........

........

........

........

........

........

. 6

10

7 2

70

2.80

.91

13

5 5

2 79

3.1

6 1.0

2 0.3

6 ...

........

........

........

........

........

........

........

.....

10

9 6

0 79

3.1

6 .80

15

7

3 0

87

3.48

.71

0.32

... ....

........

........

........

........

........

........

........

. 6

4 13

2

64

2.56

.96

6 6

12

1 67

2.6

8 .90

0.1

2 ...

........

........

........

........

........

........

........

.....

6 3

10

6 59

2.3

6 1.1

1 8

1 8

8 59

2.3

6 1.2

5 0.0

0 ...

........

........

........

........

........

........

........

.....

3 6

15

1 61

2.4

4 .77

5

6 11

3

63

2.52

.96

0.08

... ....

........

........

........

........

........

........

........

. 1

5 16

3

54

2.16

.69

1 8

6 10

50

2.0

0 .96

-0.

16

... ....

........

........

........

........

........

........

........

. 1

9 7

8 53

2.1

2 .93

2

9 5

9 54

2.1

6 1.0

3 0.0

4 ...

........

........

........

........

........

........

........

.....

0 1

15

9 42

1.6

8 .56

0

7 2

16

41

1.64

.91

-0.04

...

........

........

........

........

........

........

........

.....

1 8

13

3 57

2.2

8 .74

3

7 13

2

61

2.44

.82

0.16

... ....

........

........

........

........

........

........

........

. 2

11

8 4

61

2.44

.87

2 9

8 6

57

2.28

.94

-0.16

...

........

........

........

........

........

........

........

.....

1 2

11

11

43

1.72

.79

2 5

4 14

45

1.8

0 1.0

4 0.0

8 ...

........

........

........

........

........

........

........

.....

5 10

9

1 69

2.7

6 .90

7

8 6

4 68

2.7

2 1.0

6 -0.

04

85

กลมค

วบคม

(n =

25)

ขอ

พฤ

ตกรร

ม ผเ

ลอกต

อบรา

ยขอ

คะแน

นกอน

เขาร

วมโป

รแกร

ม ผเ

ลอกต

อบรา

ยขอ

คะแน

นหลง

เขาร

วมโป

รแกร

ม M

ean

Diffe

renc

e 4

3 2

1 su

m M

SD

4

3 2

1 su

m M

SD

...

........

........

........

........

........

........

........

........

.. 7

13

4 1

77

3.04

.79

16

5 2

2 85

3.4

0 .76

0.3

6 ...

........

........

........

........

........

........

........

........

.. 4

1 11

9

50

2.00

1.04

1 8

7 9

51

2.04

.94

0.04

... ....

........

........

........

........

........

........

........

......

3 0

11

11

45

1.80

.96

1 7

7 10

49

1.9

6 .94

0.1

6 ...

........

........

........

........

........

........

........

........

.. 1

7 8

9 50

2.0

0 .91

1

6 5

13

45

1.80

.96

-0.20

21

ทำ

กจกร

รมระ

หวาง

วน

10

6 9

0 76

3.0

4 .89

10

8

7 0

78

3.12

.83

0.08

Max

-Pre

68

Max

-Pos

t 75

M

in-Pr

e 33

M

in-Po

st 29

M-Pr

e 48

.92

M-Po

st 51

.40

SD-P

re 9.6

0 SD

-Pos

t 13

.48

86

ภาคผนวก ค เครองมอทใชในการดำเนนโปรแกรมและเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

87

คมอการจดกจกรรมในโปรแกรมการจดการตนเองของบคคลและครอบครว สำหรบหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน

กลมเปาหมาย : หญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน ผดำเนนโปรแกรม : ผวจย ระยะเวลาทใชในการดำเนนโปรแกรม: 8 สปดาห สอทใชในการสอน : คมอควบคมนำหนกขณะตงครรภ วตถประสงคเมอสนสดโปรแกรม ฯ หญงตงครรภและสมาชกในครอบครว 1. มความรความเขาใจทถกตองเกยวกบการมภาวะนำหนกตวเกนหรออวนขณะตงครรภวามผลกระทบตอสขภาพของมารดาและทารก สามารถการคำนวณดชนมวลกาย ประเมนภาวะนำหนกตว และคำนวณนำหนกทควรเพมขนใน 1 สปดาหจนถงสนสดการดำเนนโปรแกรม ฯ ได 2. มความสามารถในการตงเปาหมาย สะทอนคด ตดสนใจ วางแผนปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกตามทตนเองเลอกใหเหมาะสมกบบรบท และสามารถประเมนตนเองไดเมอพบปญหา อปสรรคในการปฏบตพฤตกรรม เพอหาแนวทางแกไขใหปฏบตพฤตกรรมการควบคมนำหนกไดอยางตอเนอง

3. มความสามารถในการจดการตนเอง และมทกษะในการกำกบตนเองใหมพฤตกรรมการควบคมนำหนกทเพมขนในขณะตงครรภไดอยางเหมาะสม รวมกบการสนบสนนจากสมาชกในครอบครว ผลลพธของโปรแกรม ฯ ทคาดหวง 1. หญงตงครรภมพฤตกรรมการควบคมนำหนกทเหมาะสม 2. หญงตงครรภมนำหนกเพมขนตามเกณฑ

89

แผนการสอนเรอง ภาวะนำหนกเกนหรออวนและการควบคมการเพมขนของนำหนกในขณะตงครรภ

วตถประสงค เพอใหหญงตงครรภมความรความเขาใจทถกตอง และตระหนกถงความสำคญในการควบคมนำหนกขณะตงครรภใหเปนไปตามเกณฑ ตลอดจนมพฤตกรรมการควบคมนำหนก และมการเพมขนของนำหนกในขณะตงครรภตามเกณฑ โดยสมาชกในครอบครวมสวนรวมในการสนบสนนการจดการตนเอง เพอควบคมการเพมขนของนำหนกในขณะตงครรภ เนอหาในการสอน

- ความหมายของภาวะนำหนกตวเกนเกณฑหรออวนขณะตงครรภ - การเพมขนของนำหนกอยางเหมาะสมในขณะตงครรภ - สาเหตของการเพมขนของนำหนกมากกวาเกณฑในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน - ผลกระทบของการเพมขนของนำหนกมากกวาเกณฑในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน - การควบคมการเพมขนของนำหนกอยางเหมาะสมในหญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน - บทบาทของครอบครวในการสนบสนนการจดการตนเอง

ระยะเวลาทใชในการสอน: 40 นาท สอทใชในการสอน : คมอควบคมนำหนกขณะตงครรภ กลมเปาหมาย :หญงตงครรภทมนำหนกเกนหรออวน ผสอน : ผวจย

93

แบบสอบถาม เรอง ผลของโปรแกรมการจดการตนเองตอพฤตกรรมการควบคมนำหนก และการเพมขนของนำหนกในหญงตงครรภทมนำหนกตวเกนหรออวน

คำชแจง

1. การศกษานมวตถประสงคเพอศกษาผลของโปรแกรมการจดการตนเองตอ

พฤตกรรมการควบคมนำหนก และการเพมขนของนำหนกในหญงตงครรภทมนำหนกตวเกนหรออวน

2. แบบสอบถามชดนประกอบดวย 2.1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล ประกอบดวย 2 สวน คอ

สวนท 1 ขอมลทวไป สวนท 2 ขอมลภาวะสขภาพและการตงครรภ

2.2 แบบสอบถามพฤตกรรมการควบคมนำหนกประกอบดวยขอคำถามเกยวกบ การรบประทานอาหาร และกจกรรมทางกายอนๆในหญงตงครรภทมภาวะนำหนกเกนหรออวนกอนการตงครรภ จำนวน 21 ขอ

3. โปรดตอบคำถามทกขอตามความเปนจรง เพราะคำตอบทเปนจรงจะชวยใหการวจยในครงนเกดประโยชนอยางเตมท

4. แบบสอบถามฉบบนใชสำหรบการศกษาวจยเทานน คำตอบของทานจะไมมผลกระทบตอทานแตอยางใด ผวจยจะเกบขอมลเปนความลบ และรายงานผลในภาพรวม

ผวจยขอขอบคณทานทใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถามมา ณ ทน

นางสาวฐตมา คาระบตร นสตพยาบาลปรญญาโทสาขาวชาการผดงครรภ คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยบรพา

94

แบบสอบถามขอมลสวนบคคล

คำชแจง โปรดทำเครองหมาย / ลงใน ( ) และเตมขอความลงในชองวางตามความเปนจรง สวนท 1 ขอมลทวไป 1. อาย...................ป....................เดอน 2. ระดบการศกษา

( ) ประถมศกษา ( ) มธยมศกษาตอนตน ( ) มธยมศกษาตอนปลาย หรอ ปวช. ( ) อนปรญญา หรอ ปวส. ( ) ปรญญาตร ( ) อนๆ ..................................

3. สถานภาพสมรส ( ) ค / อาศยอยรวมกน ( ) ค / ไมไดอาศยอยรวมกน ( ) หยาราง/แยกทางกน ( ) หมาย

4. อาชพ..................................................................................... 5. รายไดของครอบครว.............................................บาท/ เดอน 6. ลกษณะของครอบครว

( ) ครอบครวเดยว (เฉพาะครอบครวของหญงตงครรภ ประกอบดวย หญงตงครรภ สาม และบตร) ( ) ครอบครวขยาย(ครอบครวของหญงตงครรภ ญาตสายตรงรวมถงญาตทไมใชญาตสายตรง)

7. สมาชกในครอบครวทมสวนชวยเหลอในการควบคมนำหนก (เลอกตอบไดมากกวา 1 ขอ)

( ) บดาของทาน ( ) มารดาของทาน ( ) พสาว/ นองสาวของทาน ( ) พชาย/ นองชายของทาน ( ) สาม ( ) อนๆ ..........................

95

สวนท 2 ขอมลภาวะสขภาพและการตงครรภ (ผเขารวมการวจยบนทกขอมล) 1. ทานมการวางแผนการตงครรภ

( ) ม ( ) ไมม

2. ในการตงครรภครงน ทานมการควบคมนำหนกตงแตกอนตงครรภ ( ) เคย ( ) ไมเคย

3. ประเภทของอาหารทรบประทานเปนประจำกอนตงครรภ(เลอกตอบไดมากกวา 1 ขอ) ( ) ขาว/ขนมปงทไมขดส เชน ขาวกลอง และธญพช ( ) เนอสตวตดมน เชน หมสามชน คอหมยางขาหมเนอวว และเนอไกตดหนงตดมน ( ) อาหารทะเลทมไขมนสง เชน ปลาหมก และกง เปนตน ( ) เนอสตวไมตดมน เชน ปลาชอน ปลาแซลมอน และอกไก ( ) ผกประเภทใบ เชน ผกบง คะนา และกวางตง ( ) ผกประเภทหว เชน เผอก มนเทศ และมนฝรง ( ) อาหารคาว และขนมทใสกะท เชน แกงเขยวหวาน ตมขาไก บวดฟกทอง และบวลอย ( ) ผลไมหวานจด เชน ลำไย ทเรยนและเงาะ ( ) ผลไมหวานนอย เชน แอปเปล ฝรง และชมพ ( ) ขนมทมรสหวาน เชน ทองหยอด และฝอยทอง ( ) เครองดมทรสหวาน เชน นมรสชอกโกแลต นำอดลม และนำหวาน ( ) อาหารทมผกนอย เชน พซซา แฮมเบอเกอร ขาวผดกะเพรา ขาวมนไก และสปาเกตต ( ) สลดผกและสลดผลไม ( ) อนๆ…………………......................................

4. อาหารททานรบประทานเปนประจำกอนการตงครรภ ผานการประกอบอาหารดวยวธใด (เลอกตอบไดมากกวา 1 ขอ)

( ) ตม ตน ( ) นง อบ และลวก ( ) ผก ผลไมสด ( ) ผดใชนำมน ( ) ผดไมใชนำมน ( ) ทอดใชนำมน ( ) ทอดไมใชนำมน

96

5. จำนวนครงตอสปดาหททานมการออกกำลงกายกอนการตงครรภ ( ) ไมเคย (ขามไปขอ 8) ( ) เคยระบจำนวนครง

( ) 1-2 ครง/สปดาห ( ) 3-4 ครง/สปดาห ( ) 5-7 ครง/สปดาห

6. ระยะเวลาในการออกกำลงกายในแตละครงของทานในระยะกอนการตงครรภ ( ) ไมออกกำลงกาย (ขามไปขอ 8) ( ) นอยกวา 15 นาท ( ) 15 – 30 นาท ( ) มากกวา 30 นาท

7. ประเภทของการออกกำลงกายของทานในระยะกอนการตงครรภ (เลอกตอบไดมากกวา 1 ขอ) ( ) เดน ( ) วายนำ ( ) ปนจกรยาน ( ) เตนแอโรบค ( ) อนๆระบ………………………………

8. ทานไดรบความรเกยวกบการควบคมนำหนกในขณะตงครรภในเรองใด (เลอกตอบไดมากกวา 1ขอ) ( ) การรบประทานอาหาร ( ) การออกกำลงกาย ( ) การผอนคลาย/งานอดเรก ( ) อนๆระบ………………………………

9. บคคลในครอบครวของทานทมนำหนกเกนเกณฑหรออวน (เลอกตอบไดมากกวา 1ขอ) ( ) บดาของทาน ( ) มารดาของทาน ( ) พสาว/นองสาวของทาน ( ) พชาย/นองชายของทาน ( ) สาม ( ) อนๆ ระบ………………………………

97

ขอมลภาวะสขภาพและการตงครรภ (ใหเฉพาะผวจยบนทกเทานน) 1. GT _ P _ A _ L _ 2. อายครรภ ...............................สปดาห.....................วน 3. สวนสง.....................................เซนตเมตร 4. นำหนกกอนการตงครรภ.................................กโลกรม 5. ดชนมวลกายกอนการตงครรภ...................................................กโลกรมตอตารางเมตร 6.นำหนกตวในปจจบนขณะตงครรภ......................................กโลกรม 7. ผลการตรวจคาความเขมขนของเลอด

ครงท 1 .................................. ครงท 2 ..................................

98

แบบสอบถามพฤตกรรมการควบคมนำหนก

คำชแจง แบบสอบถามนประกอบดวยขอคำถาม จำนวน 21 ขอ เปนคำถามเกยวกบการรบประทานอาหารและกจกรรมทางกายของทานตงแตเรมตงครรภจนถงปจจบนใหทานเลอกเพยงคำตอบเดยวโดยใสเครองหมาย / ลงในชองท ตรงตามความเปนจรงของทานมากทสดโดยแตละระดบ มความหมายดงตอไปน

ปฏบตเปนประจำ หมายถง มพฤตกรรม หรอปฏบตกจกรรมนน5 - 7 ครง/สปดาห ปฏบตบาง หมายถง มพฤตกรรม หรอปฏบตกจกรรมนน3 - 4 ครง/สปดาห ปฏบตนอย หมายถง มพฤตกรรม หรอ ปฏบตกจกรรมนน 1 - 2 ครง/สปดาห ไมเคยปฏบตเลย หมายถง ไมมพฤตกรรม หรอ ไมเคยปฏบตกจกรรมนนเลย

ขอท

พฤตกรรมการควบคมการเพมของ

นำหนก

ปฏบตเปน

ประจำ (4)

ปฏบตบาง (3)

ปฏบตนอย (2)

ไมเคยปฏบตเลย

(1)

1 รบประทานอาหารแตละชนดใหเหมาะสม

2 ทานรบประทานเนอสตวทมไขมนนอย เชน ปลาไกไมตดหนง และหมสนในไมตดมน

3 ทานรบประทานขาว - แปงทไมขดส เชน ขาวกลอง ขาวไรซเบอรร และขนมปงโฮลวต เปนตน

4 ........................................................... 5 ........................................................... 6 ........................................................... 7 ........................................................... 8 ........................................................... 9 ........................................................... 10 ........................................................... 11 ...........................................................

99

ขอท

พฤตกรรมการควบคมการเพมของ

นำหนก

ปฏบตเปน

ประจำ (4)

ปฏบตบาง (3)

ปฏบตนอย (2)

ไมเคยปฏบตเลย

(1)

12 ........................................................... 13 ........................................................... 14 ........................................................... 15 ........................................................... 16 ........................................................... 17 ........................................................... 18 ........................................................... 19 ........................................................... 20 ........................................................... 21 ในแตละวน ทานมการเคลอนไหว

รางกายในการทำกจกรรมตาง ๆ เชน ทำงานบาน เดนทำกจกรรม หรอมกจกรรมยดเหยยดกลามเนอแทนการนงทำงานนาน ๆ

100

ภาคผนวก ง เอกสารรายงานผลการพจารณาจรยธรรมการวจยและเอกสารพทกษสทธกลมตวอยาง

108

ภาคผนวก จ เอกสารตอบรบการขออนญาตใชเครองมอวจย

เอกสารขออนญาตเกบรวบรวมขอมลเพอการดำเนนการวจย

ประวตยอของผวจย

ประวตยอของผวจย

ชอ-สกล นางสาวฐตมา คาระบตร วน เดอน ป เกด 8 กมภาพนธ พ.ศ. 2532 สถานทเกด กรงเทพมหานคร สถานทอยปจจบน 105 หม 5 ตำบลชยนาท อำเภอเมอง จงหวดชยนาท 17000 ตำแหนงและประวตการทำงาน

พ.ศ. 2554-2558 พยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลชยนาทนเรนทร พ.ศ. 2558-ปจจบน อาจารยพยาบาล วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ชยนาท

ประวตการศกษา พ.ศ. 2554 พยาบาลศาสตรบณฑต วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ชยนาท พ.ศ. 2564 พยาบาลศาสตรมหาบณฑต (การผดงครรภ) มหาวทยาลยบรพา

ผลของโปรแกรมการจัดการตนเองต่อพฤติกรรมการคว...

Documents

Transcript of ผลของโปรแกรมการจัดการตนเองต่อพฤติกรรมการคว...