ست اگبسی اگضتیسن دس سشیبل ضببى خیبثبى سبى-خد ضشهی

آبیتب حسیی

دس ثشا ضج اص است هستذ ضج تلیضیی سشیبل یي ست سبى خیبثبى ضببى

دس آهشیبیی-ایشای خاى چذ ی سصهش صذگی سشیبل ایي ضد، هی پخص آهشیب

ثشم پشصسم بی هوبی لس صذگی سجي ذ هی دجبل سا یلض ثسلی

سیبلیتی اص یی ث تجذیل ثشد هی آتي سی سا ب آى ضخػی بی دسگیشی دػاب

س حبضش حبل دس هدوػ ایي اص. است ضذ آهشیب دس ثیذ پش هحجة ضبی

گزساذ. هی سا بیی تذیي هشاحل ن چبسم كػل سكت آتي سی كػل .

اثتذا وبى اص اهب ذ خزة سا صیبدی سجتب ثیذگبى تاست شچذ سشیبل ایي

گشكت، هشاس آهشیبیی سسب تحلیلگشاى یض حذی تب آهشیبیی ایشایبى اتوبد هسد

اص هدوػ ایي ثدذ تػیشی گشاى ثیطتش هؼتشؼ بی آهشیبیی-ایشای

صذگی سجي پبییي تحػیالت ثب ثبصیگشاى داضتذ اػتوبد داد هی دست ث ب ایشای

. ثبضذ االغل دس آهشیب ایشای هبخشاى هبسجی ثشای ی وبیذ تاذ وی آب

ب ثالت ثبس ثدى سجي آهشیبیی ن ثیطتش اص سطحی ثدى ضخػیت هخبطجبى

هشدسبالسی، تشیح خول اص هختللی هاسد ث ن هتوذاى ب گل داضتذ صذگی آى

آدلس ی لسب ایشای اص استشیتیپیي تػیش ی اسائ ،ثدى ضذصى گشایی، هػشف

شدذ.اضبس ...

ای پبیگلتوبى تخ هي سا حیي توبضبی ایي هدوػ خلت شد آچ ثیص اص و

یب اگبسا ضشم گلتوبیضد؛ هیثد ث اضبل هختلق دس ایي سشیبل ثبصوبیی

ی دگب ی پبی ثش اكی گش اص استلبد ثب هذاهب سایت؛ اسیتبلیستی وبى

: ضشم سد هی پیص ضشم ؿشة تضبد وبى یب 2اسیتبل هوبثل دس 1اسیذتبل

حطی ) الجت هشهص اسشاسآهیض( دس هوبثل ؿشة هتوذى، هذاساگش هطوی . حطی

تاى ایگ خالغ ا هیهظش اداسد سؼیذ، سی اسیتبلیسن، اص هلم تبسیخچ

ب دس هاخ ثب هستؼوشاتطبى دیب سا ث د هسوت : دس هشى صدن، اسپبیی3شد

دیگشی ضشهی سا كبهذ خػبئع ؛آب هب ث ؛ؿشة ضشم توسین شدذكشضی

ب ثد ضشهی ب ضشم خطي بهتوذى ب اگبضتذ. اص ظش آى هثجت ؿشثی

ی هوبثل ب دسست وط ... ثدذ دس هوبثل ؿشة هتوذى ؿشثیؿیشهطوی، تجل

ث لیت "يهطشم صهی"ای اص ضبسبى الی دس ش وط ب. هطبذات ضشم ضشهی

ضذ، غشف ظش اص ای سكتبسی هتؼلن ث گش یب حتی كشدی ضشم تؼوین داد هی

بیی ضبسبى تب حذی تلبت پیذا شد، ث خػظ آى شمثؼذتش سیشد ضخبظ ثد.

تیي ی ادثیبت ضشم ضذ ثدذ ایي ثبس هطشم صهیي سا ثب دیذگبی سهب ضیلت

ث خػظ ضبػشاى شهذاى سا ثشای سلش ث شدذ سیبحبى اسپبیی تػیش هی

ی ضشهی خبی خد شدذ، تػیش خطي دیگش ضشم اگضتیي پشسهض ساص تطین هی

1Occidental

2Oriental

3 Edward Said, Orientalism (New York: Penguin, 1978 firs edition).

ب هبكؼص سا الجت بثبلؾ داد ثد احتیبج داضت ؿشثی "ضشهی هؼػم"سا ث

وبیذگی ذ.

دس ضل هحتا اسیتبلیسن دس هشس صهبى ثب ػؼ ضذى ساثط هستؼوشاتی

دستخش تـییشاتی ضذ دس اضبل خذیذی ظس شد اهب وببى ث حیبت خد

سا ثبص ضشهیدس ثشاثش ؿشثی ضشم ؿشةی اصلی اثذی ی دگب ب اكسباداه داد ت

-ئی گیبیی اص ایي ع گب ست و ی ضببى خیبثبى سبى تلیذ ذ، هدوػ

اسیتبلیستی است. دس ایي سشیبل ث خبی ای هستطشم اسپبیی دس غحشای ادی

ب سا سایت ذ دسثیي تلیضیى هظش خد آىطیبى ثگشدد اص سم ث دجبل ثبدی

ب سا خدضبى لیط "دبت یبكتگبى اص ضشم"آدلس سكت تب ایي ثشا ث لس

دس خبی خبی بساتشب یب خد ضشهی اگبسی 4. سلق اسیتبلیضیطيثبصتلیذ ذ

ایي هدوػ هبثل سیت است.

سبصذ، جی ثش: ایشای، ایشاى پشضیي هیای ه بستشبی ایي هدوػ دگب اثتذادس

اذ، سشصهیی خطي خب كشاس شد ب اص آى ست هبدس پذسبی آى ایشاى طسی

4 Self-orientalization

ب حتی ثب هشدهی ث تبصگی اص آى ، آى"داضتذ ای وی آیذ"ب حطی دس آد

ی اص كػل ذ ثل ثشػس، دس هسوت اذ احسبس ضدیی یب دستی وی طس آهذ

سا ث تبصگی اص ایشاى آهذ تحت كشدی دم ایي سشیبل سضب كشابى هشسذ خبیذ

ب ثش یت پشضیي خد ذ. دس هوبثل آى تحویش هی "تبص اص هبین پیبد ضذ"ػاى

تسشی ی ایشای بس ػوبیذ خد سا ث ل خبهؼسكت یسبص ذ هذام ثب لی تبیذ هی

پسشبی پشضیي "خبادگی هثل: -ب اص هسبئل اختوبػی ایي تسشی دادىدذ. هی

ػشسی پشضیي اهال ین هیلیى "یب "خیلی هبهبی )تحت تبثیش هبدساطبى( ستذ.

ای ث بسبیی هثل خوغ ػاله ب پشضیيهب "تب هسبئل خضئی هثل: "دالس خشج داسد.

سا "ی آهشیبست.ب پستشدى غذف اص تی سبحل ذاسین ایي تلشیح سلیذ

ی اسائ ثؼذ اص ی بة آى سا ضیذ. تاى چذ و گیشد دس ش اپیضد هی دسثشهی

ایي هدوػ تخ " ب پشضیي" ای حتی ویي اص ، لیطتػیش ػبسی اص پیچیذگی

ذ اص صثبى ب ث غست لی ضشم هؼطف هی خد سا ث سوت ایشاى، ایشای

پشداصد اص ش د ؿشثی هی-ی ضشهی هدوػ ث ثبصتلیذ دگببی ضخػیت

ذ؛ تخبغن اگضتیسن. ضبس ضذ استلبد هیب ا سیشدی ث آى

حطی ؿیش هتوذى ثیطتش اص هظش هبیي سضب كشابى ث تػیش طیذ ضشم

دیگش هدوػ هشسذ خبیذ گلسب بساتش آسب سلطبى ) تب حذی د ضد، هی

ود اگضتیسن ستذ. داؿی( هشچ

سضب كشابى دس دی ث آهشیب هبخشت شد هطبس اهالى است دلیل

سحی اص یت خدش ث ػاى هشد ودسگشای دكبعشیبل سا ضشتص دس س

ضد ثب تشدیذ ثسیبس ث . ادػبیی هیهی داذ ای خبسهیبودسگشایبى دادى ث

گشایی ا ثش صذگی سصهش هطالت آى گشیست چشا اال ث تبثیش ودس

ضد توشض ثیطتش ثش ای ثب آى دست پد شم شد خیلی ن اضبس هی ثبلو

ی ا ث ثشذبی گشاى ای اص هشداى ودسگشا هثل ػاله استوبی دیذگبی لیط

ست. دس تب هسدی ن ایي بستش سشیبل ثب یي دگشثبش ایشایهیوت ... ا

ضد ثب ثشخسدی ث ضذت دگشثبش شاسب ثب ا هاخ تبص ث آهشیب آهذ هاخ هی

ضد اػتوبد داسد طشص لجبس پضیذى ا ثبػث آثشسیضی ثشای ودسگشایبى هی

دضاس ودسگشایبى دگشثبضبى است، دس یچ دبی هدوػ ا ث ضشایط اهؼی

ب ب اسد ایي سشیبل ضذ، یب تالش ذ ث خبطش آى ایشای، ا ادػب هی

بیی دس ساستبی حوم خبهؼ ال خی ثی تی ایشاى دس داخل خبسج اص كؼبلیت

ذ دس ایشاى ای ذاسد تب هشسا ادػب هی ضد اضبس ایشاى ادبم هی

هسبئل ضذ ث ایي تشتیت ودسگشایبى ایشای شاب سگسبس هیودسگ

الوبی ذ تب سا سا ثشای ص سپش اختوبػی ایشاى حزف هیسا ث لی ا ضبى هجبسص

. ثبص ذ ی ضشم حطی اغالح بضذی دس هوبثل ؿشة هتوذى پزیشای تلبت ایذ

وچیي هطبس اهالى است ایي ا ن دس دی ث آهشیب هبخشت شد هبیي

ای ث دذ، دس ایي هدوػ ثبص ن اضبس ایذ سا ث ههؼیت یدیبى ایشاى تسشی هی

ای ث هطالت اثؼبد اهؼی كشگی یدستیضی دس ایشاى ... یب حتی اضبس

بیی ایشایبى یدی دس اثتذای هبخشت ث ػاى یدیبى هیضساین پیطذاسی

بل دس هاخ ثب یدیبى اضبصین )اسپبیی(، )ضشهی( ثب آى هاخ ثدذ، ثشای هث

ثؼذ اص اوالة هب اص ایشاى "ضد : ضد، ثل هسئل تب ث ایي غست هطشح هی وی

ی اخیشی ن سضب هبیي دس هػبحج" .شدذ صذای هی ب سا كشاس شدین چى یدی

ست یتیة سا ثبص یذ، پش اص یذئبیی اص سگسبس بكی "ذ: هیث غشاحت ادػب

"یدیبى ودسگشایبى دس ایشاى است.

ست. ا )حذاهل ی تبم توبم اگضتیسن ضشهی اص طشف دیگش آسب سلطبى وبیذ

ب ثشخسداس یست، ایي وجد سا اص دس اثتذای هدوػ( اص تاى هبدی سبیش ضخػیت

شف ثب سشهبی وبدیي پبذگی سیبسی ) ثب تخ ث ای هبدس پذس ا دس یي ط

ضد( ادػبی ای ثشخالف گلسب اذ ضبهل ا وی دساى دی ا پبذ ضذ

تاذ اسد ایشاى ضد، چى ث دلیل پبذ ثدى داؿی یب لیلی هبلیچی وی هشچ

ذ اص طشف دیگش ن ثب تللین ااع دستگیش ضد خاذ ضذ خجشاى هی

بی اگضتیي ضشهی، هخبطجبى ن ث غست لی ظشی هثجت ث ا اهسبم لیط

ذ اغل خد سا كشاهش ذ ساضی ستذ، اهب اغل ا داسذ اص ای سؼی هی

چیست؟ یب هشاس است چ ثبضذ؟

سا ث خدش داد است "شضیيی )هسیوی( پبح پ ب" :لوت هجنآسب سلطبى

سد سا ث غست یدب دسى توبم آچ اص اگضتیسن ضشهی اتظبس هی سؼی داسد

اش حتی ضخع خدش هتجلس ذ؛ دس لجبس پضیذص، كؼبلیت ث اغطالح شی

بی اهتػبدی اخیشش. طشص لجبس پضیذى ا ادػب داسد اغیل ضشهی ست كؼبلیت

ث ح لجبس پضیذى اهشص صبى دس طسبی خبسهیب ذاسد دس اهغ یچ سثطی

یي ضت بی ضاس ب اص صبى داستبى تػیشی ؿشثیاؼبس ثل ثیطتش ث

ست دس ثؼضی ثذ طالیی اش دبى تشیي و هبذ، اؿشام ضذ اذ هی سبخت

یي سشیبل آسب دس حبل سا اپیضدب س ث دسثیي ثش غست داسد. دس كػل دم سم ا

ی ا ثب الوبس ضبسط ذ، آثی ث گلت ایست آة الوبس تلیذ هی اذاصی بسخب

ای دسثیي دس حبلی ا سا طبى ضد اص هبدسثضسگص آشا یبد گشكت. دس غح هی

م گشدد دس حبل ادب بی ػظین اتوبل آة هی دذ دس داخل بسخب دس لل هی

هبسی هي دسآسدی ثشای ث اغطالح اشطی دادى ث آة است، ضبیذ ثتاى ایي

استلبد اص اگضتیسن ضشهی تالش سا دس ساستبی ػی بسآكشیی ضیبدا ثش هجبی

داست.

دسدبی اص ایي دست دس ایي سشیبل ن یستذ، ثشای هثبل دس د -بی ویي غح

ث گش اػضبی ( هبدسی سشصهیي ث ثبصگطت: ػاى ثب)اپیضد پبیبی كػل سم

دسثیي تلیضیى ثشا) ث خض چذ تػیش تب اص ضشی اذ، شد سلش استبهجل

هحدج ىبص داؿبى دسة ی اش( ثیص اص ش چیض چذ چ بی تسیستی خبرث

ؿشثی" یب تسیست هخػظ تلشیحی طتی هدلل تل الجت پش ثشه

آچ ثیي ثبضذ ای هوبیس است هشاسدذ گیب سا ث هب طبى هی "خضجخت

ست االى آچ ثب ثبضذ تاست هی شدى، هبخشت غست دس اكشاد، ایي صذگی

هسدذ ثبصدیذ ث گش اػضبی ای غح دس. است هطخع الجت ن ثشذ

گیذ : هي یي یدی ثدم هیثؼذا سد داخل وی هبیي اذ، سكت احوذ سلطبى

تشسذ اگش ثوی سضب ن هی .تشسیذم هی تسط هسلوببى احبط ضذ ثدم

خاذى ثبشدى! الجت ثلوذ ا ودسگشاست ضشع ذ ث طشف ا سگ پشتبة

تاست دسیبثذ دس وبى ضدیی گی ثبس خد ی تسیستی ن هی یي تبة سبد

ذ اهب خشم ودسگشایی سگسبس ویداسد دس سط استبهجل ن سی سا ث

بی وبطس اضبس ضذ ذف هدوػ طبى دادى ضشم دس تضبد ثب توبم اسصش

بی تشسبى است، هخبطت اتظبس كیلن ی ایدبد تؼلین طص ث ضی ؿشثی

بی اتلبم حطتبی ثشای ضخػیت "دس ثبصگطت ث سشصهیي هبدسی" داسد ش آى

ی هسلوببى حطی ثیبكتذ. دس احبط" دبت یبكت اص ضشم"

خالف ثش ضد ایگ ادػبب دطت حویوی دس داستبى الجت اص خبیی ضشع هی

یب اص دیگشی آى بهضدی جدى یب ثدى اهؼی یب ثبصیگشاىسبیض لجبس یی

هسلن حوبین ػاى ث سسذ هی ظش ث اگیضد ثشوی ثیي هخبطجبىدس خبغی اتوبد

ضد. اص سی هخبطجبى پزیشكت هی ضشمبی دس هسد اهؼیت

است ضشمدس ثشاثش ؿشةدس بیت هشهبى اغلی ایي هدوػ بستشبی آى ثل

دس حطتبیسا اص چگبل سشضت "هؼػم"اهب "سطحی" بی پشضیي ایي

ب ثد دبت داد است دس ثبؽ ػذى سیبی آهشیبیی سا ث سی دس اتظبس آى ضشم

ب گطد است. آى

ذ ایست دس حبلی اهشص دس ب سا ثیطتش هی آچ اویت ثشسسی ایي ثشبه

كضببی آبدهیي تحویوبتی ثسیبسی اص هجبحثی سؼیذ دس ثبة اسیبتبلیسن

ضبسی ث ضل السیي ضذ دیگش ضشم هطشح شد ثذیی اگبضت هی

بی پشهخبطت ػبه سسبدیبی اهؼی اهب دس هاخ است ثب اهجبل گشایب وتش رات

سبصذ دس بیت اكبس ػوهی سا ضل هی پسذ تحت ػاى سشگشهی ثشبه

وبى تػیش هستؼول اهب ،ب یب طبى دادى پیچیذگی تحلیل دذ، ثذى تحوین هی

ذ. هیبهتوذى سا ثبصتلیذ هوجل ضشم اگضتیي

پب ،اسیتبلیستیتؼػجبت ثب هوبثلست سا دسست آسی یبددس پبیبى الصم ث

ثشای گلتوبییؼی وبى گشایب ثهی اگبسی یب ؿشة 5اسیذتبلیسنثشدى ث

ذ دس آى ؿشة سا هثبل حهت خوسی اسالهی ث شسات اص آى استلبد هی

گشكتي دست ن ضوشدى ذ یب بدیذ ... هؼشكی هی ضشاست هطب كسبد

هطالت اختوبػی سیبسی خبسی دس طسبی خبسهیب ث غست ػسبلؼول

ی ضشایط ثب تخ ث ثستش ضشایط ثیب گشایب یست، ثل ثشسسی هتوذا اهب اهغ

اذ تالش ثشای تـییش ضؼیت هخد. تبسیخی دس آى ضل گشكت

5 Occidentalism