โครงงานสหกจศกษา

เรอง ความสมพนธอาเซยน-จน และบทบาทของไทยในฐานะประเทศผประสานงาน

นางสาว เมลซา อบดลเลาะห รหสนกศกษา 5420710015

นางสาว ทณฑหทย อสมน รหสนกศกษา 5420710041

คณะผแทนถาวรไทยประจ าอาเซยน ณ กรงจาการตา

Permanent Mission of Thailand to ASEAN

Sentral Senayan I, 3rd Floor Asia Afrika No.8 Jakarta 10271, Indonesia

วนท 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2558

เรอง ขอสงโครงงานการปฏบตงานสหกจศกษา

เรยน อาจารยทปรกษาสหกจศกษาสาขาความสมพนธระหวางประเทศ อาจารยไพซอล ดาโอะ

ตามทขาพเจา นางสาวเมลซา อบดลเลาะห และ นางสาวทณฑหทย อสมน นกศกษาสาขาวชา

ความสมพนธระหวางประเทศ คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ไดไปปฏบตงานสหกจศกษา

ระหวางวนท 8 มกราคม พ.ศ.2558 ถง วนท 30 เมษายน พ.ศ. 2558 ในต าแหนง ณ ส านกงานเลขาธการอาเซยน

ณ กรงจาการตา และไดรบมอบหมายจากพนกงานทปรกษา ใหศกษาและท าโครงงานเรอง “ความสมพนธ

อาเซยน-จน และบทบาทของไทยในฐานะประเทศผประสานงาน”

บดน การปฏบตงานสหกจศกษาไดสนสดลงแลว ขาพเจาจงขอสงโครงงานดงกลาวมาพรอมกนน จ านวน 1

เลม เพอขอรบค าปรกษาตอไป

จงเรยนมาเพอโปรดพจารณา

ขอแสดงความนบถอ

...........................................

(นางสาวเมลซา อบดลเลาะห)

ตวแทนนกศกษาปฏบตสหกจศกษา

โครงงาน “ความสมพนธอาเซยน-จน และบทบาทของไทยในฐานะประเทศ

ผประสานงาน”

ผศกษา นางสาวเมลซา อบดลเลาะห 5420710015

นางสาวทณฑหทย อสมน 5420710041

สาขาวชา ความสมพนธระหวางประเทศ

อาจารยทปรกษา อาจารยไพซอล ดาโอะ

ปการศกษา 2557

บทคดยอ

(Abstract)

งานสมมนาชนมวตถประสงคเพอศกษา ความสมพนธอาเซยน-จน และบทบาทของไทยในฐานะประเทศผ

ประสานงาน โดยการแบงเนอหาการรวบรวมขอมลจากเอกสาร หนงสอทเกยวของ และเอกสารจากส านกงานท

ขาพเจาสหกจศกษา แลวเรามาประยกตใหออกมางายตอการเขาใจของผทตองการเขาใจกระบวนการและหนาท

ของคณะผแทนถาวรทายประจ าอาเซยน ณ กรงจาการตา

ผลของการศกษาพบวา อนาคตของความสมพนธอาเซยน-จนนน นอกจากความใกลชดทางดานภมศาสตร

และการตดตอคาขายมาตงแตโบราณกาลแลว ยงมแรงผลกดนจากปจจยภายนอกภมภาคทมากระทบตอปจจย

ภายในภมภาคอนเปนผลมากจากการปรบตวเพอใหเขากบสภาพแวดลอมของโลกทเปลยนแปลงไป โดยเฉพาะ

อยางยงการแขงขนทางดานเศรษฐกจทท าใหตองมการรวมกลมกนของประเทศภายในภมภาคตางๆ เพอเพม

อ านาจการตอรองในการรกษาผลประโยชน ประกอบกบความรวมมอทผานมาระหวางอาเซยนกบจนนนถอวา

ประสบผลส าเรจเปนอยางมาก และสงผลประโยชนแกทงสองฝาย ดงนนอาเซยนกบจนในอนาคตจะตองมความ

แนนเเฟนเพมมากขน เกดความรวมมอในรปแบบใหมๆ อปสรรคส าคญตออนาคตของความสมพนธระหวาง

อาเซยนกบจนคอ การไมไววางใจตอกนอนเกดจากพฒนาการทแตกตางกนของประเทศตางๆ ในอาเซยนและจน

รวมทงการทมปญหาความขดแยงในหมเกาะทะเลจนใตระหวางจนและประเทศในอาเซยน เชน เวยดนาม ฯลฯ

ท าใหมหาอ านาจนอกภมภาคฉกฉวยโอกาสเขามาแทรกแซงตอปญหาดงกลาวนเพราะ ไมตองการใหภมภาคนม

การรวมตวกนอยางเขมแขงซงจะเปนการทาทายตออ านาจอทธพลของตน กยงจะสงผลกระทบตอบรรยากาศ

ความมนคงและความรวมมอกนในภมภาค อนบนทอนพลงทจะพฒนาไปสความเปนประชาคมอาเซยนทม

ความเขมแขง

ขอเสนอแนะจากการท าวจยครงนคอ มการวจยเปรยบเทยบการด าเนนงานของประเทศผประสานงาน

ความสมพนธอาเซยน-จนระหวางไทยและประเทศผประสานงานกอนหนา เพอตดตามความคบหนาของการ

ด าเนนงานตางๆ เพอใหงานวจยเกดความนาเชอถอเพมขน ควรท าการสมภาษณบคลากรทเกยวของกบการ

ด าเนนงานเพมเตมลงไปในเนอหาวจย

กตตกรรมประกาศ

(Acknowledgment)

การทขาพเจาไดมาปฏบตงานสหกจศกษา ณ คณะผแทนถาวรไทย ประจ าอาเซยน ตงแตวนท 12 เดอน

มกราคม พ.ศ. 2558 ถงวนท 30 เดอนเมษายน พ.ศ. 2558 สงผลใหขาพเจาไดรบความรเละประสบการณตางๆ ท

มคามากมาย ส าหรบรายงานวชาสหกจศกษาฉบบน ส าเรจไดดวยดจากความรวมมอและสนบสนนจากหลายฝาย

ดงน

1. รอยโทจอมพละ เจรญยง ต าแหนง เอกอครราชฑตผแทนถาวรไทยประจ าอาเซยน ณ กรงจาการตา

2. นางบษฏ สนตพทกษ ต าแหนง อครราชฑตผแทนถาวรไทยประจ าอาเซยน ณ กรงจาการตา

3. นางสาววนาล โลหเพชร ต าแหนง อครราชฑตทปรกษา

4. นางสาวดษฎ กลนโพธ แวง ต าแหนง เลขานการเอก

5. นางสาวเพยงออ วชรประภาพงค ต าแหนง เลขานการโท

6. นางสาวพมพวลต ใจสวาง ต าแหนง เลขานการโท

และบคคลทานอนๆทไมไดกลาวนามทกทานทไดใหค าแนะน าชวยเหลอในการจดท ารายงาน

ขาพเจาใครขอขอบพระคณผทมสวนเกยวของทกทาน ทมสวนรวมในการใหขอมล เปนทปรกษา ในการท ารายงานฉบบนจนเสรจสมบรณ ตลอดจนใหการดแลและใหความเขาใจเกยวกบชวตของการท างานจรง ขาพเจาขอขอบพระคณ ไว ณ ทน

นางสาวเมลซา อบดลเลาะห

และ นางสาวทณฑหทย อสมน

ผจดท าโครงงาน

30/ เม.ย./ 2558

สารบญ

หนา

จดหมายน าสง ก

หนาอนมตรายงาน ข

บทคดยอ ค

กตตกรรมประกาศ ง

สารบญ จ

บทท 1 บทน า 1

บทท 2 แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ 7

บทท 3 วธการศกษา 17

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล 20

บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ 31

บรรณานกรม 35

ภาคผนวก 36

บทท 1 บทน า

1. ความเปนมาและความส าคญของปญหา

สมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of South East Asian Nations: ASEAN) หรอ ประชาคมอาเซยน เปนเปาหมายการรวมตวกนของประเทศสมาชกอาเซยน 10 ประเทศ ประกอบดวย ไทย พมา ลาว เวยดนาม มาเลเซย สงคโปร อนโดนเซย ฟลปปนส กมพชา และ บรไน เพอเพมอ านาจตอรองและขดความสามารถการแขงขนของอาเซยนในเวทระหวางประเทศ รวมถงใหอาเซยนมความแขงแกรง มภมตานทานทด ในการรบมอกบปญหาใหมๆ ระดบโลก

ประชาคมอาเซยน เปรยบกบการเปนครอบครวเดยวกนของประเทศสมาชกอาเซยน ถอก าเนดขนอยางเปนทางการเมอเดอนตลาคม พ.ศ. 2546 พรอมกบมการรวมลงนามในปฏญญาใหเปนประชาคมเดยวกนใหส าเรจภายใน พ.ศ. 2558 (ค.ศ. 2015) พรอมกบมการแบงประชาคมยอยออกเปน 3 ประชาคม หรอ 3 เสาหลก ไดแก

1. ประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน (ASEAN Political and Security Community – APSC) 2. ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ( ASEAN Economics Community – AEC) 3. ประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน ( ASEAN Socio-Cultural Community – ASCC) จากการรวมตวของประชาคมอาเซยนของประเทศสมาชกทง 10 ประเทศ ตางเปนไปเพอเหตผลส าคญ

อยางการพฒนาความรวมมอระหวางประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตใหแนนแฟนมากยงขน และเพอใหภมภาคนมความมนคงทงในดานการเมอง เศรษฐกจ และสงคม ตลอดจนมอ านาจตอรองในเวทโลกไดมากขนกวาเดม เพอสรางประชาคมอาเซยนทเขมแขงและใหความส าคญกบการสรางความสมพนธกบนอกภมภาค โดยมเปาหมายทจะรกษาความเปนศนยกลางของอาเซยนในสถาปตยกรรมในภมภาค และเพมบทบาทของอาเซยนในเวทโลก

ในปจจบน อาเซยนไดรบความสนใจจากประเทศมหาอ านาจตาง ๆ เปนอยางมาก เนองจากมความส าคญดานภมรฐศาสตร และมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจสง ท าใหอาเซยนกลายเปนพนทในการชวงชงอ านาจอทธพลระหวางมหาอ านาจตาง ๆ ทงสหรฐอเมรกา ญปน จน อนเดย ฯลฯ ในขณะเดยวกน อาเซยนเองกเหนประโยชน และความจ าเปนในการมความรวมมอกบประเทศภายนอก ในกรอบของความรวมมอตางๆ เพอเสรมสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจของอาเซยนเอง สนบสนนการบรณาการของภมภาคเอเชยตะวนออกทม

อาเซยนเปนแกนส าคญ ซงจะตองสรางการบรณาการโดยทไมจ ากดขอบเขตเพยงแคการบรณาการภายในของอาเซยนเทานน หากแตจะตองขยายกรอบความรวมมอใหมขอบเขตทกวางขวางยงขน

ดวยเหตผลขางตน อาเซยนจงมความรวมมอและสถาปนาความสมพนธในฐานะคเจรจากบ 10 ประเทศ ไดแก ออสเตรเลย แคนาดา ญปน สหภาพยโรป นวซแลนด สหรฐอเมรกา เกาหลใต อนเดย จน รสเซย และกบจน ญปน และเกาหลใต ในกรอบอาเซยน+3 และโครงการเพอการพฒนาแหงสหประชาชาต (UNDP) แตละประเทศสมาชก อาเซยนจะแบงกนท าหนาทเปนผประสานงานระหวางอาเซยนกบประเทศคเจรจาเหลาน โดยจะม การผลดเปลยนกนทกๆ 3 ป

โดยอาเซยนไดมการปรกษาหารออยางสม าเสมอกบประเทศคเจรจาเหลานในลกษณะการประชมระดบ เจาหนาท และการพบปะกนในระดบรฐมนตรในการประชมทเรยกวา Post Ministerial Conferences (PMC) ซงจะมขนภายหลงการประชมรฐมนตรตางประเทศอาเซยนในทกป รวมทงการประชมระดบผน าอาเซยน+3 (จน ญปน และสาธารณรฐเกาหล) และอาเซยน+1 ซงมขนภายหลงการประชมสดยอดอาเซยนในชวงปลายปของทกป ปจจบนไทยรบหนาทประเทศผประสานงานความสมพนธอาเซยน–จน ตงแตเดอน ก.ค. 2555 จนถงเดอน ก.ค. 25581

ความสมพนธระหวางอาเซยน-จน จดเรมตนของความสมพนธเรมขน เมอป 2534 (ค.ศ. 1991) โดยในป 2549 (ค.ศ. 2006) ไดมการประชม

สดยอดอาเซยน-จน สมยพเศษ ทนครหนานหนง เพอฉลองการครบรอบ 15 ปของการสถาปนาความสมพนธฯ โดยผน าอาเซยนและจนไดลงนามในแถลงการณรวมวาดวยการประชมสดยอดอาเซยน -จน สมยพเศษ ซงก าหนดยทธศาสตรในการด าเนนความสมพนธระหวางอาเซยนกบจนส าหรบ 15 ปขางหนา จนเปนประเทศคเจรจาประเทศแรกทภาคยานวตสนธสญญาไมตรและความรวมมอในเอเชยตะวนออกเฉยงใต (TAC) ในป 2546 และยงเปนประเทศทมอาวธนวเคลยรประเทศแรกทแสดงความพรอมทจะลงนามในพธสารตอทายสนธสญญาเขตปลอดอาวธนวเคลยรในเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Protocol to the Treaty of Southeast Asia Nuclear Weapon-Free Zone)

นอกจากน จนยงเปนประเทศคเจรจาประเทศแรกทเสนอใหมการท าความตกลงการคาเสรกบอาเซยน โดยทงสองฝายไดลงนามใน ASEAN-China Framework Agreement on Economic Cooperation เมอป 2545

1

กองความสมพนธกบคเจรจาและองคกรระหวางประเทศ กรมอาเซยน. อาเซยน-จน. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.mfa.go.th/asean/contents/files/partnership-20150119-165910-382841.pdf. (วนทคนขอมล: 10 กมภาพนธ 2558).

วางเปาหมายใหจดตงเขตการคาเสรอาเซยน-จนกบประเทศสมาชกอาเซยนเกา (6 ประเทศ) ใหแลวเสรจภายในป 2553 (ค.ศ. 2010) และกบประเทศสมาชกอาเซยนใหม (CLMV) ใหแลวเสรจภายในป 2558 (ค.ศ. 2015) โดยความตกลงวาดวยการคาสนคาไดมลงนามไปเมอป 2547 และความ ตกลงดานการคาบรการไดลงนามไปเมอเดอน ม.ค. 2550 การจดตงเขตการคาเสรอาเซยน-จนทมประชากรรวมกน 1.85 ลานคน จะชวยสงเสรมใหเกดการขยายตวดานเศรษฐกจ การคา และการลงทนระหวางกน นอกจากน ยงท าใหอาเซยนเปนภมภาคทมพลวตและเปนทนาสนใจเขามาท าการคาและการลงทนโดยประเทศอนๆ นอกภมภาค ในป 2550 การคาระหวางอาเซยนและจนมมลคาประมาณ 2.02 แสนลานดอลลารสหรฐ เพมขน 25.9% จากป2549 ซงมมลคา 1.6 แสนลานดอลลารสหรฐ ซงบรรลเปาหมายทอาเซยนและจน ตงไว คอ 1 แสนลานดอลลารสหรฐภายในป 2548 โดยในป 2550 อาเซยนเปนคคาอนดบท 4 ของจน รองจาก สหภาพยโรป สหรฐอเมรกา และญปน และเปนตลาดสงออกอนดบ 5 ของจน รองจาก สหภาพยโรป สหรฐอเมรกา ฮองกง และญปน นอกจากน จนยงเปนแหลงลงทนทส าคญของอาเซยน โดยในป 2548 มมลคาการลงทนเปนจ านวนเงน 3.1 พนลานดอลลารสหรฐ แตการลงทนของจนในอาเซยนยงคงอยในระดบต าเมอเทยบกบมลคาการลงทนของอาเซยนในจน อาเซยนจงพยายามสนบสนนใหจนเพมการลงทนในภมภาค ใหมากขนอาเซยนและจนไดก าหนดใหมความรวมมอกนใน 10 สาขาหลกไดแก เกษตร เทคโนโลยสารสนเทศ การพฒนาทรพยากรมนษย การลงทน การพฒนาลมน าโขง การคมนาคมขนสง พลงงาน วฒนธรรม สาธารณสข และการทองเทยว ซงมสวนส าคญในการชวยลดชองวางดานการพฒนาระหวางประเทศสมาชกอาเซยน

โดย ในการประชมสดยอดอาเซยน-จน ครงท 11 เมอเดอน พ.ย. 2550 ณ สงคโปร ทประชมเหนพองใหบรรจความรวมมอดานสงแวดลอมเปนสาขาท 11 ของความรวมมอสาขาหลกดานการพฒนาดวย อาเซยนและจนก าลงอยในระหวางการเจรจาจดท าบนทกความเขาใจ 3 ฉบบ ไดแก

(1) บนทกความเขาใจวาดวยการจดตงศนยอาเซยน-จน ทกรงปกกง (2) บนทกความเขาใจวาดวยความรวมมอดานทรพยสนทางปญญา (3) บนทกความเขาใจวาดวยความรวมมอดานสารสนเทศและสอสารมวลชน นอกจากน ทงสองฝายก าลงเรงสรปผลการเจรจาการจดท าความตกลงดานการลงทนในดานคมนาคม

ไทยไดเรมโครงการกอสรางสะพานขามแมน าโขงทเชอมระหวาง อ. เชยงของ จ. เชยงราย กบบานหวยทรายของลาวแลว ซงจะเปนการเชอมเสนทางคมนาคทางบกสจนตอนใต ขณะนก าลงอยระหวางการออกแบบกอสราง คาดวา จะเรมกอสรางไดประมาณไตรมาสท 2 ของป 2552 และมก าหนดแลวเสรจในป 2554 การเชอมโยงเครอขายคมนาคมระหวางอาเซยนกบจนตอนใตนน ไทยจะไดรบประโยชนโดยตรงในการพฒนาใหเกดกจกรรมทางเศรษฐกจทเปนการสรางมลคาเพมจากการคาและการลงทนทจะเพมขนตามเสนทางคมนาคมระหวางอาเซยน-จนตอนใตได

ในภาคสวนของจนกมนโยบายพฒนาเศรษฐกจภายในประเทศใหเขมแขง โดยเฉพาะภาคตะวนตกและตะวนตกเฉยงใตซงเปนเขตตดตอกบอาเซยน เพอลดความเลอมล าของการพฒนาทอาจสงผลในเชงลบตอเสถยรภาพและความมนคงภายในประเทศ จนหวงทจะเพมพนความสมพนธกบอาเซยนในทกๆ ดาน โดย ยดหลกการเปนเพอนบานทดระหวางกน (Good neighborly relations) เปาหมายของจนจงสอดคลองกบอาเซยนทตองการมความสมพนธแบบหนสวนกบมหาอ านาจในภมภาค เพอเปนหลกประกนส าหรบเสถยรภาพและความมนคงภายในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต2

จากความสมพนธอนยาวนานเหลาน จงนบไดวาบทบาทของประเทศไทยในฐานะประเทศผประสานงานความสมพนธอาเซยนจนเปนประเดนทนาจบตามอง วาแผนการปฏบตงาน (Plan of Action: POA) ทถกรางขนมาในฉบบปจจบนมสถานะอยางไร และเหตผลใดจงตองรางแผนปฏบตการฉบบใหม 2. วตถประสงคของวจย 1. เพอศกษาบทบาทของคณะผแทนถาวรไทยประจ าอาเซยนในการผลกดนความรวมมอระหวางอาเซยน-จนในฐานะประเทศผประสานงาน 2. เพอศกษาแนวโนมความสมพนธอาเซยน-จนในอนาคต 3. ขอบเขตของวจย การวจยเรองศกษาความสมพนธอาเซยน-จน และบทบาทของไทยในฐานะประเทศผประสานงานในครงนมขอบเขตดงน ขอบเขตดานเนอหา ในการวจยครงนมงศกษาความสมพนธอาเซยน -จน และบทบาทของไทยในฐานะประเทศผประสานงานม 2 ลกษณะไดแก

1) ความเปนมาของความสมพนธอาเซยน-จน จนถงปจจบน รวมถงความรวมมอในดานตางๆ ไดแก ดานเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม

2

ASEAN(อาเซยน). ความสมพนธอาเซยน–จน (AESAN-China). [ออนไลน]. เขาถงไดจาก: http://www.pyp.ac.th/asean/relationship/china.php. (วนทคนขอมล: 25 มนาคม 2558).

2) บทบาทของไทยในฐานะประเทศผประสานงานความสมพนธอาเซยน-จน โดยศกษาจากการจดท ารางแผนปฏบตการ(POA)

ขอบเขตดานตวแปรทศกษา แผนปฏบตการ (POA) ของไทยในฐานะประเทศผประสานงานตอความสมพนธอาเซยนจน ขอบเขตระยะเวลา ตงแตวนท 20 มกราคม ถง 12 พฤษภาคม 2558 รวมระยะเวลาทงสน 112 วน ขนตอนการด าเนนงาน เดอน

มกราคม กมภาพนธ มนาคม เมษายน พฤษภาคม

1 วางแผนงานวจย

2 เกบรวบรวมขอมล

3 ปรบปรงแกไข

4 สรปวเคราะหขอมลและรายงานผล

4. นยามศพทเฉพาะ

คณะกรรมการผแทนถาวรประจ าอาเซยน (Committee of Permanent Representatives to ASEAN-CPR) กลไกทเกดขนตามกฎบตรอาเซยน ใน (ขอ 12) ซงประกอบไปดวยเอกอครราชทต (Permanent Representative) ทแตละประเทศสมาชกอาเซยนแตงตงใหประสานงานกบส านกเลขาธการอาเซยน

คณะผแทนถาวรไทยประจ าอาเซยน หมายถง คณะกรรมการผแทนถาวรประจ าอาเซยน ซงประกอบดวยผแทนระดบเอกอครราชทตทไดรบการแตงตงมาจากประเทศสมาชก มภารกจในการสนบสนนการท างานของคณะมนตรประชาคมอาเซยนและองคกรระดบ รฐมนตรอาเซยนเฉพาะสาขา รวมทงประสานงานกบส านกเลขาธการอาเซยนและส านกเลขาธการอาเซยนแหงชาต ตลอดจนดแลความรวมมอของอาเซยนกบหนสวนภายนอก ประเทศไทยไดแตงตงเอกอครราชทตผแทนถาวรประจ าอาเซยนและมคณะผแทน ถาวรไทยประจ าอาเซยน ณ กรงจาการตา ประเทศอนโดนเซยคณะกรรมการผแทนถาวรประจ าอาเซยนไดรบบทบาทส าคญในการสนบสนนการท างานของคณะมนตรประชาคมอาเซยน (ASEAN Community Councils) องคกรระดบรฐมนตรอาเซยนเฉพาะสาขา (Sectoral Ministerial Bodies) ส านกงานเลขาธการอาเซยน และ ส านกงานเลขาธการอาเซยนแหงชาต โดยคณะกรรมการผแทนถาวรประจ าอาเซยนตามกฎบตรอาเซยนจะเขาท าหนาทแทนทคณะกรรมการถาวรอาเซยน (ASEAN Standing Committee)

อาเซยน หมายถง สมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of South East Asian Nations หรอ ASEAN) โดยการจดตงในครงแรกมจดประสงคเพอสงเสรมและรวมมอในเรองสนตภาพ , ความมนคง, เศรษฐกจ, องคความร, สงคมวฒนธรรม บนพนฐานความเทาเทยมกนและผลประโยชนรวมกนของประเทศสมาชก (ประกอบไปดวย 10 ประเทศ คอ ไทย สงคโปร มาเลเซย ฟลปปนส อนโดนเซย บรไนดารสซาลาม เวยดนาม สปป. ลาว พมา และ กมพชา)3

3

องคความรประชาคมเศรษฐกจอาเซยน. บทความ AEC ส าคญทควรอาน. [ออนไลน] เขาถงไดจาก: http://www.thai-aec.com/418. (วนทคนขอมล: 11 กมภาพนธ 2558).

บทท 2 แนวคดและทฤษฎทเกยวของ

ในการศกษาเรองความสมพนธอาเซยน-จน และบทบาทของไทยในฐานะประเทศผประสานงาน ผศกษาไดศกษาแนวคดและทฤษฏทเกยวของตางๆ เพอประกอบการวเคราะห สงเคราะหขอมล และเพอใหโครงงานเลมนเปนไปตามหลกวชาการดงตอไปน แนวคดเสรนยมใหม (Neo-Liberalism) แนวเสรนยมใหม อยบนฐานคดของลทธเสรนยม (liberalism) ทมความเชอวาระบบตลาดเสร(free market) จะท าใหเสรภาพของปจเจกบคคลขยายออกไป ดงนน รฐควรสงเสรมสวสดภาพของปจเจกบคคลภายใตกรอบทางสถาบน รฐควรรบรองและค าประกนสทธในกรรมสทธเอกชน รวมทงตองเอออ านวยใหระบบตลาดและการคาเปนไปอยางเสร ทงยงเหนวาเศรษฐกจมอทธพลเหนอการเมอง และเชอมนวาการแยกเศรษฐกจออกจากการเมองจะท าใหกลไกตลาดสามารถท าหนาทไดอยางมประสทธภาพ กระทงสามารถแกปญหาของระบบทนนยมไดในทสด ดงท Adam Smith บดาแหงเศรษฐศาสตรกระแสหลกอธบายวา รฐควรแทรกแซงตลาดใหนอยทสด และปลอยใหตลาดขยายตวออกไปตามกฎธรรมชาต(natural law) และใหกลไกตลาดตอบสนองผลประโยชนรวมทมความสอดคลองกน (harmony of interest)ซงปจเจกบคลจะไดรบผลประโยชนตามความ

ตององคการของตนไดอยางเตมทจนเปนทพงพอใจ หากพจารณาจากบรบททางเศรษฐกจการเมองระหวางประเทศ (International Political Economy: IPE) จะพบวา มแนวคดของนกเศรษฐศาสตรทสามารถระบอยางเจาะจงลงไปวาลทธเสรนยมใหมแนวสถาบน (neoliberal institutionalism) ไดใหความส าคญกบสถาบนระหวางประเทศมากขน โดยการน าเสนอใหเหนบทบาทของสถาบนระหวางประเทศ ภายใตกระแสโลกาภวตนและโลกหลงยคสงครามเยน ทสงเสรมใหเกดความรวมมอทางเศรษฐกจระหวางกนมากขนกวาระบบความสมพนธระหวางประเทศแบบเดม และมการสถาปนาสถาบนระหวางประเทศใหมๆ ทสงเสรมความตกลงทางเศรษฐกจ รวมทงน าไปสจากการกอตงเขตการคาเสรและการบรณาการทางเศรษฐกจในภมภาคตางๆ มากขน ในบรบทเชนนลทธเสรนยมใหมแนวสถาบนเชอมนวาประเทศตางๆสามารถมผลประโยชนรวมกนไดโดยไมมใครสญเสย (non-zero-sum game) ดงทปจเจกบคคลจะไดรบผลประโยชนอยางเตมทจากตลาดเสรและเศรษฐกจแบบทนนยม สถาบนระหวางประเทศจงมบทบาทในการจดการกบเศรษฐกจระหวางประเทศในกระแสโลกาภวตนและแกปญหาชองวางและความลมเหลวในการด าเนนการของตลาด (ในแงทกลไกตลาดไมสามารถท างานไดอยางมประสทธภาพในทางเศรษฐกจระหวางประเทศ) โดยทยงเปดชองทางใหรฐตางๆไดแสวงหาผลประโยชนแหงชาตในแนวทางทสงเสรมใหเกดความรวมมอกนมากขนยงกวาเดมรวมทงยงสนบสนนใหมการเจรจาระหวางรฐ ท าใหเกดการประนประนอมโดยแตละฝายยอมปฏบตตามกฎระเบยบและมาตรฐานตางๆ ทไดตกลงรวมกน แนวคดนเชอมนวาผลประโยชนทางเศรษฐกจระหวางประเทศ จะมความสอดคลองกบผลประโยชนทางการเมองของรฐ หากสงเสรมการไหลเวยนอยางเสรของการคา จะสงผลใหเศรษฐกจของประเทศตางๆ มความเกยวของสมพนธกนมากขน ซงในทสดจะจงใจใหทกประเทศเขารวมในระบบน เมอมการพฒนาทางเศรษฐกจมากยงขน และประเทศตางๆ สงเสรมใหเกดการคาและการแขงขนเสรรวมถงการสงเสรมโครงสรางพนฐาน เชน ถนนหนทางและเสนทางรถไฟเพออ านวยความสะดวกใหกบการผลตและการขนสงสนคา ปจเจกบคคลกไดรบผลประโยชนจากการน าทรพยากรทจ ากดมาใชอยางมประสทธภาพ การทประเทศตางๆ เขารวมในระบบการคาเสรระหวางประเทศยอมจะท าใหเกดความมงคงอยางสงสดไปทวโลกเนองจากแตละประเทศจะมการผลตตามความช านาญเฉพาะ (specialization) จากหลกการแบงงานกนตามธรรมชาต (natural division of labor) ตามแนวคดความไดเปรยบเชงเปรยบเทยบ (comparative advantage) ดงขอเสนอของ David Ricardo ทวา รฐทเขารวมในการคาระหวางประเทศควรจะมความสามารถทางการผลตสนคาเฉพาะอยางเนองจากเงอนไขทางทรพยากร ปรมาณเงนทน ลกษณะของแรงงาน และมลคาทดนแตกตางกน ท าใหแตละรฐควรจะผลตและสงออกสนคาทตนสามารถผลตไดอยางมประสทธภาพมากทสดเมอเปรยบเทยบกบรฐอน และน าเขาสนคาทรฐอนสามารถผลตไดอยางมประสทธภาพมากกวา นอกจากนน การคาและการเคลอนทอยางเสรของเงนทนจะท าใหมนใจไดวาการลงทนจะเคลอนไปยงทซงใหผลก าไรสงสด

ตอการลงทนการคาเสรจะเปดโอกาสใหเศรษฐกจลนไหลและสรางกลไกราคาทเปนเสมอนกบมอทมองไมเหน (invisible hand) จงมการกระจายสนคาและบรการทไดประสทธภาพและมความยตธรรมไปทงระบบเศรษฐกจโลก โดยอยภายใตกฎระเบยบของรฐและสถาบนตางๆ ทนอยทสดเพอใหตลาดท างานอยางอสระมากทสด

แนววเคราะหเศรษฐกจการเมองระหวางประเทศของลทธเสรนยมใหม

ประเดนการวเคราะห ลทธเสรนยมใหม 1. ธรรมชาตของเศรษฐกจระหวางประเทศ ทกคนมผลประโยชนสอดคลองกน และจะไดรบ

ผล ประโยชนรวมกน

2. ตวแสดง สถาบนระหวางประเทศ องคกรธรกจ และเอกชน 3. ผลประโยชน ตอบสนองผลประโยชนรวมกนของเอกชน 4. วตถประสงค สรางความมงคงสงสดใหแกเอกชน

5. ความสมพนธระหวางการเมองและ เศรษฐกจ

เศรษฐกจอยเหนอการเมอง และสงผลกระทบตอการ เปลยนแปลงทางการเมองรฐควรปลอยใหกลไกตลาดท างานใหมประสทธภาพโดยเขามาแทรกแซงใหนอยทสด

6. ความตองการพนฐานของหนวยการเมอง รฐมหนาทหลกในการรกษาระเบยบและกฎหมาย (order and law) แตไมควรมบทบาททางเศรษฐกจ

7. เกมส เศรษฐกจระหวางประเทศเปรยบเสมอนตลาดภายในประเทศททกคนไดรบผลประโยชนรวมกน (non-zero sum game)

8. เงอนไขของความรวมมอ เพอผลประโยชนรวมกนโดยรฐตางๆคดค านวณอยางมเหตผลแลว

9. การตอบสนองตอโลกาภวตน การสรางสถาบนระหวางประเทศทมาจากความรวมมอและประสานงานกนระหวางรฐจะเปนกลไกเพอกาวไปสเศรษฐกจทเสรมากยงขน

10. ผลกระทบตอความสมพนธระหวางประเทศ ขยายความรวมมอออกไปใหมากทสด ทมา: ปรบปรงจาก ประภสสร เทพชาตร. (2552). ทฤษฎเศรษฐกจการเมองระหวางประเทศ: ส านกสจนยม. รฐศาสตรสาร, 30 (1), น. 180-202; Woods, Ngaire. (2008). International Political Economy in an Age of Globalization. in The Globalization of World Politics: An Introduction to International Relations. Eds. John Baylis, Steve Smith, and Patricia Owens. Oxford: Oxford University Press. p. 257.

บทบาทของลทธเสรนยมใหมตออาเซยนในชวงตงแตมการกอตงอาเซยนในป ค.ศ.1967 ถง ค.ศ.1975 กลไกความรวมมอของอาเซยนถกออกแบบมาเพอรองรบการด าเนนการตามวตถประสงคของการกอตงอาเซยนในชวงแรกทมงแสวงหาความรวมมอทางการเมองมากกวาความรวมมอทางเศรษฐกจ แตเมอโลกเขาสยคหลงสงครามเยนประกอบกบการไดรบอทธพลจากกระแสโลกาภวตน ลทธเสรนยมใหมกลายเปนแนวคดทมอทธพลอยางมากตอเศรษฐกจการเมองระหวางประเทศมากขน เหนไดจากเกดการบรณาการและมการแขงขนโดยการรวมกลมทางเศรษฐกจในภมภาคตางๆขน เชน กลมเขตการคาเสรอเมรกาเหนอ (North America Free Trade: NAFTA) การบรณาการของประเทศในกลมสหภาพยโรป (European Union: EU) อาเซยนจงจ าเปนทจะตองมการบรณาการทไมจ ากดขอบเขตเพยงแคภายในอาเซยนเทานน หากแตจะตองขยายกรอบความรวมมอใหม

ขอบเขตทกวางขวางยงขน เนองจากอาเซยนยงไมสามารถทสรางกลมทางเศรษฐกจทมขนาดใหญเพยงพอ ในขณะเดยวกนจนก าลงกาวไปสความเปนมหาอ านาจของโลกจากพนฐานทางเศรษฐกจทเขมแขง ดงนนการรวมมอกบจนของอาเซยนจะชวยเพมขดความสามารถของการแขงขนของกลมอาเซยนในระดบโลกในอนาคตได ทฤษฎการพงพาอาศยกน (Interdependence Theory) ทฤษฎน ผศกษาน ามาอธบายลกษณะของความรวมมอระหวางอาเซยนและจนทเปนไปแบบการพงพาอาศยกนในลกษณะของตางฝายตางไดประโยชนรวมกน ดงจะอธบายเนอหาและความส าคญของทฤษฎการพงพาอาศยกนตอไปนคอ ทฤษฎการพงพาอาศยกนเปนทฤษฏทไดรบความสนใจศกษาคนควากนเปนอยางมาก

นบตงแตปลายทศวรรษ 1960 เปนตนมา จนถงปจจบน ผทเสนอแนวความคดนคอ Robert O. Keohane และ Joseph S. Nye,Jr ในหนงสอของเขาทพมพเมอป ค.ศ. 1977 ในหนงสอชอ Power and interdependence : World Politics in Transition (อางองในสรชย ศรไกร,2527 : 55-56) โดยสมมตฐานทส าคญ 3 ประการของส านก Realism ทถกโตแยงโดยส านกนไดแก รฐทงหลายไมจ าเปนตองเปนหนวยทเหนยวแนน (Coherent Units) และไมใชตวแสดงทส าคญเสมอไป ก าลง (Force) โดยตวมนเองอาจจะเปนเครองมอทไมมประสทธภาพของนโยบายระบบการจดล าดบความส าคญของประเดนนโยบายแบบเกาทใหความส าคญกบเรองการทหารและความมนคงเหนอสงคมและเศรษฐก จนน ขณะนเปนเรองลาสมยไปแลว การพงพาอาศยกน เปนค าทใชเพอสะทอนใหเหนภาพของความจรงสมยใหม ในฐานะเปนรปแบบหนงของการอธบายเกยวกบการเมองโลก ทเชอวาจะมชองทางการตดตอจากหลายทางระหวางสงคม (Societies) ตางๆ ไมมการจดล าดบความส าคญระหวางประเดนปญหาตางๆ และเชอในการไมใชก าลงทหารหรออยางดทสดกใชก าลงทหารใหนอยทสด โดยรปแบบการพงพาอาศยตงแตปจจบนนน นกทฤษฎไดจดล าดบแบงความส าคญออกเปน รปแบบ คอการพงพาในยคอาณานคม (Colonial Dependence) เปนการพงพาในดานการสงสนคาออกโดยนายทนดานการคาและดานการเงน จะรวมมอกบรฐลาอาณานคมผกขาด การคาระหวางยโรปกบอาณานคมพรอมทงมการผกขาดทดน เหมองแร และก าลงคนในอาณานคม นนคอประเทศแมทเปนเจาอาณานคมจะเปนผก าหนดการคาการลงทน เทคโนโลยดางๆ ของประเทศบรวาร อกทงประเทศเจาอาณานคมยงรวมมอกบรฐบาลประเทศอาณานคมอกดวย การพงพาดานการเงนและอตสาหกรรม (Financial-industrial Dependence) เกดขนในปลายทศวรรษท 19 อสาหกรรมการผลต วตถดบและผลตภณฑทางการเกษตรเพอการสงออก ในระยะนจะถกครอบง าโดยทนและการลงทนแกประเทศศนยกลาง และโครงสรางการผลตโดยทวไป กมงตอบสนองการบรโภคในประเทศศนยกลางเปนส าคญ นนคอ ประเทศเลกจะกเงนจากประเทศศนยกลาง และประเทศทใหกมสทธก าหนดวาจะใหผลตสนคาอะไร ใชแรงงานทไหนเปนตน การพงพาดานเทคโนโลยเละอตสาหกรรม (Technological-Industrial Dependence) เกดตงแตหลงสงครามโลกเปนตนมา ประเทศดอยพฒนาจะพงพาบรรษทขามชาตในดานเทคโนโลย และการลงทนดานอตสาหกรรม ซงเนนหนกการผลตเพอตลาดภายในประเทศ การพงพาตามรปแบบท 1 และ 2 การผลตจะมงสการสงออกเปนหลก รปแบบการผลตจงถกก าหนด โดยอปสงคจากศนยกลาง โครงสรางการผลตในลกษณะการแบงงานกนตามความเชยวชาญอยางเขมงวด การผลตการเกษตรจะเนนการปลกพชชนดเดยวกนทวทงภมภาค ซงการผลตแบบนตลาดภายในประเทศสามารถเจรญเตบโตได เพราะการบรโภคในประเทศถกจ ากดดวยสาเหตตางๆ ดงน

รายไดของประเทศทมาจากการสงออกเปนสวนใหญถกน าไปซอปจจยการผลตเพอการสงออกหรอซอสนคาฟมเฟอยจากตางประเทศส าหรบคนชนสง กรรมกรมรายไดส าหรบการบรโภคอยางจ ากด เพราะไดรบการขดรดแรงงานอยางหนกการบรโภคของคนงานในบางสวนอาศยระบบการผลตแบบยงชพเปนสวนเสรม รายได มอยอยางจ ากด สวนเกนทสะสมไวถกสงออกไปนอกประเทศในรปของก าไรเสยเปนสวนใหญ ส าหรบรปแบบทสามซงรปแบบทมอยในปจจบน การพฒนาอตสาหกรรมของประเทศโลกทสามมกประสบปญหาดานเงนทนมาก เพราะการพฒนาในลกษณะนตองอาศยเงนตราตางประเทศ เพอซอเทคโนโลยการผลตทงเครองจกรและวตถดบแปรรปทผลตเองไมได เพราะอปสรรค คอ รายไดสวนใหญมาจากการสงออกกบการผกขาดสทธบตรของบรรษทผกขาด สภาพการพงพาในดานทนและเทคโนโลยมผลกระทบตอการพฒนาหลายดาน ซงสภาพดงกลาวมลกษณะดงน การพฒนาอตสาหกรรมตองพงพาการสงออกในดานเงนตราตางประเทศ เพอใชซอปจจยในการผลตทตองใชในอตสาหกรรม ผลคอ การพงพาแบบท าใหภาคการสงออกเกาแกด ารงอยได ทงทเปนอปสรรคตอการพฒนาตลาดภายในการพฒนาอตสาหกรรมถกวางเงอนไขใหเปนไปตามสภาพขนๆลงๆ ดานดลการช าระเงนซงมกจะประสบปญหาหารขาดดล โดยการขาดดลการช าระเงนทมาจากความสมพนธเชงการพงพาใน 3 ลกษณะคอ ความสมพนธดานการคาทเกดขนในตลาดโลกมการผกขาดอยางสง ท าใหราคาสนคาสงออกจ าพวกวตถดบตกต า และราคาสนคาอตสาหกรรมเพมสง ซงน าไปสการขาดดลการคาและการช าระเงนในประเทศดอยพฒนา ทนตางชาตซงควบคมภาคเศรษฐกจทมบทบาทส าคญทสด และสงก าไรจ านวนมากกลบคนประเทศตน ท าใหเกดขาดดลเงนทนความจ าเปนทตองอาศยแหลงเงนทนจากตางประเทศเพอแกปญหาการขอดดล หรอเพอสนบสนนการพฒนา ท าใหตองกเงนจากตางประเทศ การพฒนาอตสาหกรรมถกก าหนดใหเปนไปตามเงอนไขของศนยกลาง ประเทศดอยพฒนาตองสงสนคาพวกเครองจกรและวตถดบจากดนแดนศนยกลางมาใชในการพฒนา ผลงานของ Robert O. Keohane และ Joseph S. Nye,Jr มความส าคญอยางยงตอการพฒนาทางเลอกและแนวคดพหนยมในเรองอ านาจ (Power) และความมนคง (Security) จากการทเนนความสนใจไปทการพงพาอาศยกน และความสมพนธขามชาต การพงพาอาศยในทางการเมองระหวางประเทศจงหมายถง ตวแสดงทงหลายทมความเกยวของสมพนธหรอตดตอกนในลกษณะทวาเมอมสงใดเกดขนแกตวแสดงตวใดตวหนง ในโอกาสใดโอกาสหนง ในสถานทใดสถานทหนง กจะสงผลกระทบแกตวแสดงอนๆ ทงหมด ดงนนไมวาจะในระบบความสมพนธแบบใด ยงมตวแสดงมากเทาใด สถานทมากเทาใด และโอกาสหลายโอกาสมากเทาใด การพงพาอาศยกนกยงมมากขนเทานน แนวคดเกยวกบการพงพาอาศยกน (Interdependence) ไดกลายเปนแฟชนอยางกวางขวางในทศวรรษ 1970 นกเขยนส าคญๆ ในชวงนยอมรบวาการพงพาอาศยกนในฐานะลกษณะของความสมพนธทมอายยนยาว

ทสดของระบบรฐกคอ ระบบพนธมตร (Alliance) ยอมเปนทชดเจนวา กจกรรมการหาพนธมตรและการสรางระบบพนธมตรเปนเครองหมายแหงการพงพาอาศยกนในระบบพนธมตร ระดบของการพงอาศยกนยอมขนอยกบวาประเทศพนธมตรเหลานนตองขนอยกบสมรรถนะของกนและกนอยางไรในการเผชญกบการคกคามจากภายนอกกลม ในศตวรรษท 20 การยอมรบในความส าคญของการพงพาอาศยกน ในประเดนการทหารและความมนคง ไดขยายไปสแนวคดเกยวกบความมนคงรวมกน (Collective Security) ในแนวคดการพงพาอาศยกนและระบบความมนคงรวมกน ไดกระตนใหมการแสวงหาพนธมตรยงขนไปอกและพยายามแสวงหาทางกอตงระบอบความมนคงซงจะมการจดตงองคการดกวาระบบพนธมตรแบบเกา แตทงระบบพนธมตรแบบเกาหรอแบบใหมตางกยอมรบความส าคญของการพงพาอาศยกนและกน ส าหรบหนงสอของ Robert O. Keohane และ Joseph S. Nye,Jr กไดเสนอลกษณะของแนวคดของการพงอาศยกนซงมแนวโนมเนนความส าคญกบประเดนทางเศรษฐกจทเกยวของกบความมนคงและสวสดการ การเนนถงความส าคญดงกลาวกไมมอะไรเขาใจยาก โดยกฎเกณฑทวไป การพงพาอาศยกนจะเพมขนอยางรวดเรว เมอสงคมนนๆ กลายเปนสงคมอตสาหกรรมและมการท าใหทนสมย ยงกวานนเมอกระบวนการดงกลาวเพมขน วถทางทจะเขาสตลาดอยางปกตประจ าวนกเปนสงจ าเปนเพอใหบรรลผลส าเรจและธ ารงรกษาความเจรญทางเศรษฐกจเอาไว ตวอยางเชน ระบบการคา (Trade System)มกจะถอวาเปนตวอยางรปแบบของกระบวนการพงพาอาศยกนทางเศรษฐกจ ในอตราสวนของการคาตอผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (GDP) ขยายตวขนเทาไรยอมหมายถงรฐทพงพาระบบการคาระหวางประเทศมากขนเทานน Robert O. Keohane และ Joseph S. Nye,Jr ยงไดชใหเหนวา การพงพาอาศยกน ยอมหมายถง ความรสกตอบแทนตอกน (Sensitivity) อยางนอยกในระยะหนง หรอใหก าหนดค านยามของค าวาพงพาอาศยกน (Interdependence)วาเปนการพงพาซงกนและกน (Mutual Dependence) โดยมสาเหตมาจากความจ าเปนของสถานการณทงภายในและภายนอกของประเทศ ทท าใหแตละประเทศตองแสวงหาและแลกเปลยนความชวยเหลอหรอพงพาซงกนและกน (Mutual Dependence) โดยสาเหตมาจากความจ าเปนของสถานการณทงภายในและภายนอกของกลมอยางอาเซยนและจน ทท าใหแตละฝายตองแสวงหาและแลกเปลยนความชวยเหลอหรอพงพาซงกนและกน ถงแมกลมอาเซยนจะมการบรณาการรวมกลมทางเศรษฐกจทมขนาดใหญแลว แตกสามารถทจะสรางกลมเศรษฐกจทมขนาดใหญเพยงพอทดเทยมกบสภาพยโรปซงเปนคแขงได ในขณะทประเทศจนก าลงกาวเขาสความเปนมหาอ านาจของโลกจากพนฐานเศรษฐกจทเขมแขง สถานการณดงกลาวจงเปนแรงผลกดนอนส าคญทท าใหจนและอาเซยนตองมการทบทวนแนวทางในดานการแขงขนมาสความรวมมอมากยงขน เพอสรางความเขมแขงทางเศรษฐกจของทงจนและอาเซยนเอง4

4

นรตน เจรญศร. ทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศ. คณะรฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม, 2556.

ทฤษฏการถวงดลอ านาจ ทฤษฎนมาจากแนวความคดทางวทยาศาสตรเรองดลยภาพ นกเศรษฐศาสตรเนนดลยภาพของอปสงคและอปทาน นกรฐศาสตรเนนในเรองของการตรวจสอบและถวงดล (Check and Balances)ของกลมและหนวยงานตางๆ ภายในรฐ เปนตน ดงนนเมอวเคราะหความสมพนธระหวางประเทศในเชงอ านาจของรฐชาตตางๆ ในเวทการเมองระหวางประเทศจงตง สมมตฐาน วาบรรดารฐชาตตางๆ ถกผลกดนโดยกฎแหงธรรมชาต ในการทจะแสวงหาความมนคงปลอดภยใหกบตนเอง ดวยการถวงดลอ านาจในรปใดรปหนง ทกชาตยอมปรารถนาทจะมอ านาจมากกวาชาตอน ยงมอ านาจมากชาตกยงปลอดภยมาก ชาตทมอ านาจนอยตองพยายามสรางอ านาจของตนเอง เพอใหเกดดลแหงอ านาจขนมา แตบางครงอาจมชาต ใดชาตหนงมอ านาจมากขนมาก จนกระทง ชาตอนไมสามารถสรางอ านาจของตนใหเทาเทยมได เมอเกดสภาพเชนน จงตองมผถอดลขน คอยดแลมใหชาต ใดชาตหนงมอ านาจเหนอชาต อนมากเกนไป ผลประโยชนสงสดของผถอดลคอการทประเทศคแขงขนมอ านาจทดเทยมกน ดลแหงอ านาจอาจสรปไดวามความหมาย 4 นย ดลแหงอ านาจเปนสถานการณหรอสภาพ หมายถง การจดแจง กระจาย จายปนอ านาจอยางเปนธรรมภายในระบบโดยทคกรณทกฝายตางมความพงพอใจตามควร ดลแหงอ านาจเปนความโนมเอยงหรอกฎทวไปวาดวยพฤตกรรมของรฐชาตซงกลาวถงความเปนไปไดของปรากฏการณหนงๆ อนอาจชวยใหสามารถคาดคะเนไดลวงหนาวาเมอระบบถกคกคาม จากผรกรานหรอพยายามท าลายดลยภาพ ซงคอประเทศทมแนวโนมจะสรางอ านาจเพอครอบง าประเทศตางๆ ในระบบ ดงนน สมาชกของประเทศในระบบ กจะรวมกนเพอถวงดลอ านาจไว ไม ใหประเทศใดประเทศหนงมอ านาจมากเกนไป ดลแหงอ านาจเปนแนวการด าเนนนโยบายส าหรบผก าหนดนโยบายใหกระท าการก าหนดนโยบายอยางมเหตผลรอบคอบ ทงตองเตรยมพรอมทจะรวมตวกนกบสมาชกอนในระบบเพอถวงดลผทท าลายดลยภาพ ดลแหงอ านาจเปนแบบแผนการผดงรกษาระบบในสงคมโลก เพอใหประเทศตางๆ สามารถรกษาอธปไตย บรณภาพและเอกราชของตนเองดวยกระบวนการถวงดล

ดลแหงอ านาจมวตถประสงคและหนาทหลายประการดงน 1.ปองกนม ใหประเทศใดประเทศหนงมอ านาจครอบง าไปทว 2.ผดงรกษาองคประกอบพนฐานของระบบ และตวระบบเอง 3.ประกนเสถยรภาพและความมนคงรวมกนในระบบระหวางประเทศ 4.สรางความแขงแกรงเพอรกษาสนตภาพไว ใหนานทสด ดวยการขมใหท าสงครามนนเผชญหนากบผรกรานโดยแสดงใหรวาการกระท าดงกลาวจะตองพบกบการสรางพลงกลมตอตานดลแหงอ านาจนนคอสภาพการณทไมมความแตกตาง ระหวางอ านาจของประเทศสองฝาย หรอวามความแตกตาง แตไมมากนกพอทจะท าใหฝายใดฝายหนงมอ านาจเหนอฝายตรงขามโดยเดดขาด เชอกนวาดลแหงอ านาจท าใหเกดสนตภาพ ท าใหประเทศใหญ ไมรงแกประเทศเลก เมอเกดดลแหงอ านาจแลว จะเกดสนตภาพขนโดยอตโนมต เพราะทกชาตกมจดประสงคเพอขยายอ านาจของตน โดยเชอวาจะชวยรกษาความปลอดภยใหกบตนเองได ยงมอ านาจมากเทาใด กจะเพมความปลอดภยใหตนเองไดมากขนเทานน ในสภาพความเปนจรงของเวทการเมองระหวางประเทศแลว เชอวาไมมศลธรรมระหวางประเทศ ไมมองคกรใดจะมาคอยคมครองความปลอดภย ทกชาตรพษสงของการถกรกราน จงตองพยายามแสวงหาอ านาจใหมากทสดเพอความปลอดภยแหงตน แตขณะเดยวกนความปลอดภยของประเทศหนง กยอมเปนความไมปลอดภยของประเทศขางเคยง หรออยางนอยประเทศอนกคงไมสบายใจทเหนประเทศใดประเทศหนงมอ านาจจนเกนไป ยงความปลอดภยทสดของประเทศหนงหรอกลมประเทศหนงกจะยงเปนความไมปลอดภยทสดของประเทศอน หรอกลมประเทศอน ฉะนนเมอประเทศหรอกลมประเทศหนงเหนวาประเทศอนมอ านาจมากเกนไปจนไมเปนความปลอดภยของฝายตนแลว กพยายามกระท าการดวยวธการตางๆ เพอทจะใหฝายตนมความปลอดภยมากขน พยายามเพมอ านาจของตนใหมากเทากบประเทศ หรอกลมประเทศทรสกวาจะมอ านาจมากเกนไป ซงถอวาเปนวธการทท าใหเกดดลแหงอ านาจนนเอง อาเซยนเกดขนและด ารงอยดวยการถวงดลอ านาจทงภายในและภายนอก เรมตงแตการกอตงอาเซยนในป 1967 มทมาจากความตองการถวงดลอนโดนเซยซงเปนประเทศทใหญทสดและมขอขดแยงกบมาเลเซยและสงคโปรในชวงนน อกทงยงเปนการถวงดลกบมหาอ านาจภายนอก ดวยการรวมตวกนเปน

สมาคมอาเซยน เพอชวยเพมอ านาจตอรองกบมหาอ านาจ โดยเฉพาะตอชาตคอมมวนสตทถอเปนภยคกคามอยางจนในขณะนน โดยทวไปแลวอาเซยนจะถกมองวาเปนเครองมอส าหรบการถวงดลอ านาจ ซงรฐทไมใชคอมมวนสตในเอเชยตะวนออกเฉยงใต คอ ไทย อนโดนเซย มาเลเซย สงคโปร และฟลปปนสรวมกนกอตงขนมาเพอตอตานเวยดนามในชวงกลางทศวรรษ 1960 จนถงปลายทศวรรษ 1980 โดยมสหรฐเปนผใหการสนบสนน ปจจบนแมสนสดสงครามเยนแลว อาเซยนกยงคงใชการถวงดลอ านาจอย อาเซยนไดเกยวดองกบสหรฐเพอเขามามสวนรวมในภมภาคและสกดกนอทธพลของจน ในขณะเดยวกน อาเซยนกรวมมอกบจนเพอถวงดลกบการกดดนจากสหรฐในประเดนการคา และประเดนสทธมนษยชน กลาวโดยสรปทฤษฎนสามารถอธบายถงการเกดของอาเซยนและความรวมมอระหวางอาเซยน-จน วาจนเปนเครองมอในการถวงดลอาจตอมหาอาจอยางอเมรกาไมใหมอทธผลตออาเซยนมากเกนไปท าใหประเทศสมาชกอาเซยนตระหนกวาควรจะใหอาเซยนมบทบาทในเวทการเจรจาการคาระหวางประเทศมากขนเพอใหสามารถมจดยนรวมกนในประเดนทางเศรษฐกจการเมองระหวางประเทศ และเรมเหนวาหากประเทศสมาชกอาเซยนสามารถรวมตวกนเปนตลาดเดยวไดกจะท าใหอาเซยนมความเขมแขงในทางเศรษฐกจและเพมอ านาจการเจรจาตอรองไดมากขน 5

5

สรพล ราชภณฑารกษ. ความสมพนธระหวาประเทศ. [ออนไลน] เขาถงไดจาก: . http://e-book.ram.edu/e-book/p/PS103/chapter14.pdf (วนทคนขอมล: 18 กมภาพนธ 2558).

บทท 3 วธการด าเนนการวจย

ในการด าเนนตามโครงการศกษาเรองความสมพนธอาเซยน-จน และบทบาทของไทยในฐานะ ประเทศผประสานงานนน โดยภาพรวมของการก าหนดระเบยบวธการวจยหรอกระบวนวธการวจย (Methodology) ทน ามาใชในการวจยครงน ทางคณะผวจยไดก าหนดระเบยบวธการวจยหรอกระบวนวธการวจย โดยเปนกระบวนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative research) อนประกอบไปดวย การวจยเชงเอกสาร (Documentary research) ส าหรบการน าเสนอระเบยบวธวจยหรอกระบวนวธวจยนน ในสวนน คณะผวจยไดก าหนดกรอบและขอบเขตของระเบยบวธวจยหรอกระบวนวธวจย ตลอดจนเหตผลประการส าคญของการน าระเบยบวธวจยหรอกระบวนวธวจย ดงกลาวขางตน มาใชในการด าเนนการวจยครงน อนมสาระส าคญโดยสรปดงตอไปน 1) วธการวจย ส าหรบการก าหนดระเบยบวธวจยหรอกระบวนวธวจยตามโครงการศกษาวจยครงน คณะผวจยไดก าหนดระเบยบวธวจยหรอกระบวนวธ โดยการใชกระบวนการวจยเชงคณภาพ อนประกอบไปดวยกระบวนการศกษาและวเคราะหขอมลจากเอกสารหรอการวจยเชงเอกสาร โดยมเหตผลประการส าคญของการน าระเบยบวธการวจย ดงกลาวขางตน มาใชในการวจย อนมสาระส าคญโดยสรปดงตอไปน 1.1 การวจยเชงเอกสาร (Documentary Research)

ส าหรบการก าหนดระเบยบวธการวจยหรอกระบวนวธวจย โดยการใชกระบวนวธวจยเชงคณภาพ ดวยกระบวนการวธการวจยเชงเอกสาร นน โดยเบองตนทางคณะผวจยไดด าเนนกระบวนการวจย ตามระเบยบวธวจยโดยการใชกระบวนวธการวจยเชงคณภาพ ดวยกระบวนการศกษาและวเคราะหขอมลจากเอกสารหรอการวจยเชงเอกสาร โดยทบทวนแนวความคด ทฤษฏ และวรรณกรรมทเกยวของกบความสมพนธอาเซยน-จน และบทบาทของไทยในฐานะประเทศผประสานงานอาเซยน-จน 1. แนวความคดเกยวกบเสรนยมใหม อยบนฐานคดของลทธเสรนยม (Liberalism) ทมความเชอวาระบบตลาดเสร จะท าใหเสรภาพของปจเจกบคคลขยายออกไป ดงนน รฐควรสงเสรมสวสดภาพของปจเจกบคคลภายใตกรอบทางสถาบน รฐควรรบรองและค าประกนสทธในกรรมสทธเอกชน รวมทงตองเอออ านวยใหระบบตลาดและการคาเปนไปอยางเสร ทงยงเหนวาเศรษฐกจมอทธพลเหนอการเมอง และเชอมนวาการแยกเศรษฐกจออกจากการเมองจะท าใหกลไกตลาดสามารถท าหนาทไดอยางมประสทธภาพ 2. ทฤษฎการพงพาอาศยกนเปนทฤษฏทไดรบความสนใจศกษาคนควากนเปนอยางมาก นบตงแตปลายทศวรรษ 1960 เปนตนมา จนถงปจจบน การพงพาอาศยกน เปนค าทใชเพอสะทอนใหเหนภาพของความจรงสมยใหม ในฐานะเปนรปแบบหนงของการอธบายเกยวกบการเมองโลก ทเชอวาจะมชองทางการตดตอจากหลายทางระหวางสงคม (Societies) ตางๆ ไมมการจดล าดบความส าคญระหวางประเดนปญหาตางๆ และเชอในการไมใชก าลงทหารหรออยางดทสดกใชก าลงทหารใหนอยทสด 3. ทฤษฏการถวงดลอ านาจ เมอวเคราะหความสมพนธระหวางประเทศในเชงอ านาจของรฐชาตตางๆ ในเวทการเมองระหวางประเทศจงตงสมมตฐานวา บรรดารฐชาตตางๆ ถกผลกดนโดยกฎแหงธรรมชาต ในการทจะแสวงหาความมนคงปลอดภยใหกบตนเอง ดวยการถวงดลอ านาจในรปใดรปหนง ทกชาตยอมปรารถนาทจะมอ านาจมากกวาชาตอน ยงมอ านาจมากชาตกยงปลอดภยมาก ชาตทมอ านาจนอยตองพยายามสรางอ านาจของตนเอง เพอใหเกดดลแหงอ านาจขนมา แตบางครงอาจมชาตใดชาตหนงมอ านาจมากขนมาก จนกระทง ชาตอนไมสามารถสรางอ านาจของตนใหเทาเทยมได เมอเกดสภาพเชนน จงตองมผถอดลขน คอยดแลมใหชาตใดชาตหนงมอ านาจเหนอชาตอนมากเกนไป ผลประโยชนสงสดของผถอดลคอการทประเทศคแขงขนมอ านาจทดเทยมกน 4. เอกสารทางวชาการ ผลงานวจยและบทความทางวชาการทเกยวของกบความสมพนธอาเซยน -จน และบทบาทของไทยในฐานะประเทศผผประสานงาน รวมทง ขอมลทางวชาการทไดจากการสบคนทางสออเลกทรอนกสหรอเวบไซตตางๆ 5. เอกสารทเกยวของกบความสมพนธอาเซยน-จน และการด าเนนงานตางๆทผานมาของไทยจากคณะผแทนถาวรไทยประจ าอาเซยน ณ กรงจาการตา

เครองมอทใชในการวจย ส าหรบกระบวนการในการสรางเครองมอใชในกระบวนวธการวจยนน คณะผวจยไดก าหนดกระบวนการและขนตอนในการด าเนนการวจย อนมสาระส าคญโดยสรปดงตอไปน 1.1 การศกษาวจยขอมลจากเอกสารทไดจากคณะผแทนถาวรไทยประจ าอาเซยน ณ กรงจาการตา เอกสารเชงวชาการ ต ารา ผลงานวจยประเภทตางๆ ตลอดจนขอมลจากการเขารวมการประชมระหวางอาเซยน-จน รวมทงขอมลจากการคนควาทางสออเลกทรอนกสหรอขอมลทไดมาจากเวบไซตทางอนเทอรเนตทเกยวกบความสมพนธอาเซยน-จน และบทบาทของไทยในฐานะประเทศผประสานงาน 1.2 การด าเนนการวเคราะหขอมลจากเอกสารทไดจากคณะผแทนถาวรไทยประจ าอาเซยน ณ กรงจาการตา เอกสารเชงวชาการ ต ารา ผลงานวจยประเภทตางๆ ตลอดจนขอมลจากการเขารวมการประชมระหวางอาเซยน-จน รวมทงขอมลจากการคนควาทางสออเลกทรอนกสหรอขอมลทไดมาจากเวบไซตทางอนเทอรเนตทเกยวกบความสมพนธอาเซยน-จน และบทบาทของไทยในฐานะประเทศผประสานงาน การเกบรวบรวมขอมล ส าหรบกระบวนการหรอแนวทางในการเกบรวบรวมขอมลทน ามาใชในการวจยครงน ไดก าหนดกระบวนการหรอแนวทางในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก การเกบรวบรวมขอมลจากการศกษาคนควาขอมลจากเอกสารทางวชาการและขอมลจากสอเทคโนโลยสารสนเทศ ผวจยไดด าเนนกระบวนการในการเกบรวบรวมขอมลหลกจากทางคณะผแทนถาวรไทยประจ าอาเซยน ณ กรงจาการตา รวมทงแหลงขอมลจากสวนราชการตางๆทเกยวของ โดยเฉพาะแหลงขอมลทางเวบไซตทปรากฏบนอนเทอรเนต เพอเกบรวบรวมขอมลประเภทตางๆ ไมวาจะเปนขอมลจากเอกสารทางวชาการ รายงานการศกษาวจยและผลงานวจยประเภทตางๆ เปนตน เพอน ามาเปนขอมลมาใชเปนสวนประกอบในการวเคราะหและประมวลผลขอมลในวจย การวเคราะหขอมล

ส าหรบกระบวนการในการวเคราะหขอมล จากการศกษาคนควาขอมลจากเอกสารกระบวนการและวธการวเคราะห จะด าเนนตามแนวทางการวจยเชงคณภาพ อนไดแก การวเคราะหขอมลโดยการพจารณาประเดนทเกยวของกบความสมพนธอาเซยน-จน และบทบาทของไทยในฐานะประเทศผประสานงาน ทพบในขอมลทคนหา โดยเรมตนจากการวเคราะหภาพรวมความสมพนธอาเซยน-จน ตงแตอดตจนถงปจจบนสการวเคราะหประเดนบทบาทของไทยในฐานะประเทศผประสานงาน ซงประเดนนทางคณะผจดท าจะวเคราะหจากแผนปฏบตการอาเซยน-จน (ASEAN-China POA) ในชวงทไทยเปนประเทศผประสานงาน และแผนปฏบตการอาเซยน-จน (ASEAN-China POA) ทไทยก าลงรางขนและจะถกน าไปใชปถดไป มาเปนเอกสารหลกของการด าเนนการวจยในครงน

บทท 4

ผลการด าเนนงานวจย การศกษาเรอง บทบาทของคณะผแทนถาวรไทยในการจดท า PLAN OF ACTION (POA) อาเซยน-จน (ค.ศ. 2016 – 2020) โดยมวตถประสงค

1) เพอศกษาบทบาทของคณะผแทนถาวรไทยประจ าอาเซยน ในการผลกดนความรวมมอระหวางอาเซยน-จน ในฐานะประเทศผประสาน 2) เพอศกษาแนวโนมความสมพนธอาเซยน-จน ในอนาคต ผลการศกษาดงกลาว เปนการศกษาวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research โดยผวจยในการด าเนนตามโครงการศกษาเรองความสมพนธอาเซยน-จน และบทบาทของไทยในฐานะประเทศผประสานงานนน ทางคณะผวจยไดก าหนดระเบยบวธการวจยหรอกระบวนวธการวจย โดยเปนกระบวนการวจยเชงคณภาพ

(Qualitative research) อนประกอบไปดวย การวจยเชงเอกสาร (Documentary research) รวมทงการวเคราะหขอมลจากเอกสารหรอการวจยเชงเอกสารรวมดวย ทางคณะผวจยขอเสนอผลการด าเนนงานวจย ดงตอไปน ขอมลเบองตนทควรทราบเกยวกบแผนการด าเนนในการผลกดนของประเทศผประสานงานอาเซยนกบประเทศคเจรจา คอ

แผนการปฏบตงาน หรอ PLAN OF ACTION (POA) หมายถง แผนงานหรอขนตอนการเจรจาของอาเซยนกบค เจรจา เพอด าเนนความสมพนธกบภายนอกองคกร เพอเปนตนแบบในการเจรจาและขยายความสมพนธระหวางอาเซยนกบประเทศคเจรจารวมถงความรวมมอรวมกน ในชวงระยะเวลา 5 ป อกทงแผนปฏบตการ นยงสนบสนนการด าเนนการตามปฏญญาอาเซยนเพอน าไปสประชาคมอาเซยน

ประเทศอาเซยนผประสานงานความสมพนธกบประเทศคเจรจา (ตงแต ก.ค.55 – ก.ค. 58)

ประเทศสมาชกอาเซยน ประเทศผประสานงาน

บรไน อนเดย

กมพชา ญปน

อนโดนเซย สาธารณรฐเกาหล สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว นวซแลนด

มาเลเซย รสเซย

เมยนมาร สหรฐอเมรกา

ฟลปปนส ออสเตรเลย

สงคโปร แคนาดา

ประเทศไทย จน

เวยดนาม สหภาพยโรป ASEAN Chair อาเซยน+3 , EAS ส านกเลขาธการอาเซยน ปากสถาน

กลไกในการด าเนนความสมพนธและความรวมมอระหวางอาเซยนกบประเทศคเจรจา

การประชมสดยอด (Summit) จน ญปน เกาหล อนเดย (ทกป) สหรฐฯ และรสเซย (ไมเปนประจ า)

การประชมระดบรฐมนตร (Post Ministerial Conference – PMC+1) สหรฐฯ แคนาดา จน ญปน เกาหลใต อนเดย ออสเตรเลย นวซแลนด รสเซย และสหภาพยโรป

การประชมระดบเจาหนาทอาวโส (Senior Officials’ Meeting – SOM) เปนการหารอดานการเมอง ความมนคงเปนหลก โดยมการประชมระดบนกบ สหรฐฯ แคนาดา จน ญปน เกาหลใต อนเดย ออสเตรเลย นวซแลนด รสเซย และสหภาพยโรป

การประชมระดบเจาหนาทอาวโสดานเศรษฐกจ (Senior Economic Officials' Meeting – SEOM) เปนการหารอความรวมมอดานเศรษฐกจการคาระหวางอาเซยนกบคเจรจารายประเทศ (+1)

การประชมคณะกรรมาธการรวมวาดวยความรวมมอ (Joint Cooperation Committee) เปนการหารอเรองโครงการรวมมอในดานตางๆ

การประชมระดบเจ าหนา ท นอกจากน ประเทศค เจรจาหลายประเทศยงไดแตงต งเอกอครราชทตประจ าอาเซยนและเปดท าการคณะทตถาวรประจ าอาเซยนดวย

ส น ธ ส ญ ญ า ไ ม ต ร แ ล ะ ค ว า ม ร ว ม ม อ ใ น ภ ม ภ า ค เ อ เ ช ย ต ะ ว น อ อ ก เ ฉ ย ง ใ ต (Treaty of Amity and Cooperation หรอ TAC)

สนธสญญาไมตรและความรวมมอในเอเชยตะวนออกเฉยงใต จดท าขนโดยประเทศสมาชกอาเซยน 5 ประเทศ คอ อนโดนเซย ฟลปปนส มาเลเซย สงคโปร และไทย เมอป 2519 เพอก าหนดหลกการพนฐาน ของความรวมมอ และการด าเนนความสมพนธระหวางกนของประเทศสมาชกหลกการส าคญของสนธสญญา ซงประเทศสมาชกอาเซยนยดถอและยอมรบในการปฏบตตาม ไดแก 1.การเคารพในอธปไตยและบรณภาพแหงดนแดนซงกนและกน

2. การไมแทรกแซงในกจการภายในซงกนและกน 3. การเคารพสทธการด ารงอยของทกประเทศ โดยปราศจากการแทรกแซงจากภายนอก 4. การแกไขขอขดแยงโดยสนตวธ (ม High Council เปนองคกรระงบขอพพาท) 5. การไมใชหรอขวาจะใชก าลงในการแกไขปญหาขอขดแยง 6. ความรวมมอกนอยางแขงขน

หลกการทกลาวมาขางตนเปนบทบาททถกก าหนดโดยกลมประเทศสมาชกอาเซยนเพอเปนกฎเกณฑในการท างานรวมกน

ตอมากลมของคณะผจดท าจะขอกลาวถงบทบาทของไทยทมสวนในการผลกดนจนเขาสประชาคมอาเซยนในฐานะทเปนประเทศคเจรจา เรมตนทแผนปฏบตการระหวางอาเซยนกบระเทศคเจรจาระหวาง อาเซยน-จน

แผนปฏบตการระหวางอาเซยนกบประเทศคเจรจาระหวาง อาเซยน – จน (Plan of Action to Implement the Joint Declaration on ASEAN-China Strategic Partnership for Peace and Prosperity)

1. ความรวมมอทางการเมองและความปลอดภย 1.1 รายชอปกตระดบสง, เขาชมและการสอสาร

1.2 กลไกส าหรบการเจรจาและความรวมมอ 1.3 สนธสญญาไมตรและความรวมมอในเอเชยตะวนออกเฉยงใต 1.4 พธสารสนธสญญาในเอเชยตะวนออกเฉยงใตอาวธนวเคลยรฟรโซน 1.5 ประกาศการปฏบตของภาคในทะเลจนใต 1.6 ความรวมมอในดานการรกษาความปลอดภยทไมใชแบบดงเดม 1.7 การแลกเปลยนและความรวมมอทางทหาร 2. ความรวมมอทางเศรษฐกจ 2.1 อาเซยนจนเขตการคาเสร 2.2 ความรวมมอการลงทน 2.3 ความรวมมอทางการเงน 2.4 ความรวมมอดานการเกษตร 2.5 ความรวมมอดานไอซท 2.6 ความรวมมอขนสง 2.7 ความรวมมอการทองเทยว 2.8 ความรวมมอดานพลงงาน 2.9 แมน าโขงรวมมอเพอการพฒนาลมน า 2.10 อาเซยนบรณาการ 2.11 บรไนอนโดนเซยมาเลเซยฟลปปนสตะวนออกอาเซยนพนทการเจรญเตบโต (BIMP-EAGA) 2.12 ความรวมมอผประกอบการ SMEs 2.13 ความรวมมออตสาหกรรม 3. หนาทและความรวมมอ 3.1 ความรวมมอดานสาธารณสข 3.2 ความรวมมอดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย 3.3 ความรวมมอดานการศกษา 3.4 ความรวมมอดานวฒนธรรม 3.5 ความรวมมอดานแรงงานและประกนสงคม 3.6 ความรวมมอดานพฒนาทรพยากรมนษย (HRD) 3.7 ความรวมมอของรฐบาลทองถน และการแลกเปลยน 3.8 ความรวมมอดานสงแวดลอม

3.9 ความรวมมอดานสอ 4. ความรวมมอในการระหวางประเทศและภมภาค FORA 4.1 ความรวมมอเอเชยตะวนออก 4.2 ความรวมมอระหวางกนในภมภาค 4.3 ความรวมมอในสหประชาชาต 4.4 ความรวมมอในองคการการคาโลก (WTO) 5. เงนทน 5.1 กจกรรมทกลาวถงในแผนปฏบตการนสวนใหญจะไดรบการสนบสนนจากอาเซยนจนกองทนความรวมมอ (ACCF) 5.2 รฐบาลจนจะมสวนรวมในการใหกองทนประมาณ 5 ลานดอลลารสหรฐ เปนเวลาหาป (2005-2010) เพอใชกจกรรมตางๆและโครงการภายใตแผนปฏบตการน หากจ าเปนจนจะพจารณาเพมเตมเงนกองทน 5.3 อาเซยนและจนจะสงเสรมใหสถาบนการเงนระหวางประเทศ / หนวยงานพนธมตรเพอการพฒนาและภาคเอกชนของตนทจะมสวนรวมในการด าเนนงานของโครงการทส าคญ 5.4 อาเซยนและจนจะยงคงสรางความเขมแขงกลไกการระดมทน 6. การจดสถาบน 6.1 หนวยงานในภมภาคอาเซยนและหนวยงานในประเทศจนจะรวมกนคดคนโปรแกรมเฉพาะงาน / โครงการทจะด าเนนการการด าเนนการตางๆและมาตรการทระบไวในแผนปฏบตการนดวยความชวยเหลอของส านกเลขาธการอาเซยน 6.2 ประเทศจนจะใหการสนบสนนทางเทคนคแกส านกเลขาธการอาเซยนในการประสานงานและการด าเนนการนแผน 6.3 การตรวจสอบของแผนนจะตองด าเนนการผานกลไกทมอยเชน อาเซยนจนการประชมรฐมนตรอาเซยนจน SOC อาเซยนจน JCC, SEOM-MOFCOM 6.4 เมอเสรจสนการแผนนอาเซยนจนเดม แผนงานใหมจะถกเตรยมความพรอมเพอรอคณะกรรมการในการพจารณาตอไป

TWO-YEAR IMPLEMENTATION PROGRAMME (2014-2015)

(แผนโครงการและมาตรการทจะจดขนในป ค.ศ. 2014-2015) LIST OF INDICATIVE PROJECTS AND ACTIVITIES TO IMPLEMENT

THE ASEAN-CHINA PLAN OF ACTION (2011-2015)

Category Status Implemented (i) On-going (o) Pending/TBC (p)

TOTAL

ASEAN-initiated - - 29 29

China-initiated - - 67 67

Jointly-initiated - - 69 69

TOTAL - - 165 165

จากตารางขางตน กลาวไดวา มาตรการทจะด าเนนการทงหมดใน 2014-2015: 27 จาก 36 มาตรการ

ประกอบดวย 8 มาตรการทางดานการเมองและการรกษาความปลอดภย, 14 มาตรการทางดานความรวมมอทางเศรษฐกจ, 10 มาตรการทางดานความรวมมอทางสงคมและวฒนธรรม, และ 4 มาตรการทางดานเวทระหวางประเทศและภมภาค รวมโครงการและกจกรรมในป ค.ศ. 2014-2015 : 165 โครงการ

Project and Activity/Measure

Proponent 2014 2015

1st 2nd 3rd 4th 1st 2nd 3rd 4th

Total measures to be implemented in 2014-2015:

27 out of 36 measures (8 political and security; 14 economic cooperation;10 social and cultural cooperation; 4 international and regional fora)

Total projects and activities for 2014-2015:

165

สรปผลภาพรวมและกลไกความสมพนธอาเซยน-จน กลไกการด าเนนความสมพนธอาเซยน – จน กลไกในการด าเนนงานความสมพนธอาเซยน-จน มหลายระดบ ไดแก (1) การประชมสดยอดผน าอาเซยน-จน (ASEAN-China Summit) ในชวงเวลาเดยวกนกบการประชมสดยอดอาเซยนในชวงปลายปของทกป (2) การประชม รมต. ตปท. อาเซยน-จน (ASEAN Post Ministerial Conference Session with China) ราวเดอน ก.ค. ของทกป (3) การประชมเจาหนาทอาวโสอาเซยน-จน (ASEAN-China Senior Officials’ Consultation) ราวเดอน เม.ย. ของทกป (4) กลไกสงเสรมความรวมมอในประเดนทะเลจนใตในระดบเจาหนาทอาวโสและคณะท างาน (SOM/JWG on DOC) (5) กลไกรายสาขาในระดบรฐมนตร9 กลไก และระดบเจาหนาทอาวโส 11 กลไก ความรวมมอดานการเมองและความมนคง (1) จนเปนประเทศคเจรจาแรกของอาเซยนทภาคยานวตสนธสญญามตรภาพและความรวมมอในเอเชยตะวนออกเฉยงใต (TAC) ในระหวางการประชมสดยอดอาเซยน–จน ครงท 7 เมอเดอน ต.ค. 2546 ทบาหล และยงเปน ประเทศแรกทแสดงความพรอมทจะลงนามในพธสารตอทายสนธสญญาวาดวยการจดตงเขตปลอดอาวธนวเคลยร ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต (SEANWFZ) (2) ปญหาขอพพาทในทะเลจนใต ความรวมมอในกรอบอาเซยน-จน มสวนชวยสรางความไวเนอ เชอใจและสงเสรมความรวมมอทางทะเลซงชวยยบยงมใหความขดแยงขยายตว โดยในระหวางการประชมสดยอด อาเซยน–จน ครงท 6 เมอวนท 4 พ.ย. 2545 ทกรงพนมเปญ รมต.ตปท.อาเซยนและจนไดรวมลงนามปฏญญาวาดวย การปฏบตของภาคในทะเลจนใต (Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea: DOC)

ในอก 9 ปตอมา เมอวนท 21 ก.ค. 2554 ทบาหล รมต.ตปท.อาเซยน-จน ไดใหการรบรองแนวทางการปฏบตตาม DOC (Guidelines on the Implementation of the DOC) (3) รฐบาลชดใหมของจนภายใตการน าของประธานาธบดส จนผง ไดใหความส าคญตอการพฒนา ความสมพนธกบอาเซยนโดยยดหลก 3 ประการ ไดแก 1. การพฒนาความสมพนธฉนมตรและใหความส าคญกบอาเซยน ในล าดบตนของการด าเนนนโยบายการตางประเทศของจน 2. การพฒนาความเปนหนสวนเชงยทธศาสตรระหวาง อาเซยนกบจนใหรอบดานและลกซงมากยงขน 3. การแกไขขอพพาทในทะเลจนใตกบประเทศสมาชกอาเซยนบางประเทศ ผานการเจรจาหารอทเปนมตรตอกนผานการพดคยทเสมอภาค และมความรวมมอทเออประโยชนซงกนและกน ความรวมมอดานเศรษฐกจ (1) ความตกลงทางเศรษฐกจ จนเปนประเทศคเจรจาแรกทเสนอใหมการจดตงเขตการคาเสรกบอาเซยน โดยทงสองฝายไดรวมลงนามกรอบความตกลงความรวมมอทางเศรษฐกจ (Framework Agreement on Comprehensive Economic Cooperation) เมอเดอน พ.ย. 2545 ซงก าหนดเปาหมายใหมการจดตงเขตการคาเสร อาเซยน–จน กบประเทศสมาชกอาเซยนเกา (6 ประเทศ) ใหแลวเสรจภายในป 2553 และกบประเทศสมาชกใหม (4 ประเทศ) ภายในป 2558 ตอจากนน ทงสองฝายไดรวมลงนามความตกลงวาดวยการคาสนคาและกลไกการระงบ ขอพพาทในป 2547 ความตกลงวาดวยการคาบรการในป 2550 และความตกลงวาดวยการลงทนในป 2552 ลาสด ทประชมสดยอดอาเซยน-จน ครงท 16 ไดเหนชอบใหมการยกระดบความตกลงการคาเสรอาเซยน-จน (ASEAN-China FTA: ACFTA) เพอท าใหเกดการอ านวยความสะดวกดานการคา การลงทน และการบรการระหวางกนใหมากยงขน (2) การคาและการลงทน ในป 2553 จนไดกาวขนมาเปนประเทศคคาอนดบ 1 ของอาเซยน ในขณะท อาเซยนเปนคคาอนดบ 3 ของจน รองจากสหภาพยโรปและสหรฐฯ ส าหรบการคาอาเซยน-จน ในป 2556 มมลคา 350,500 ลานดอลลารสหรฐ (เพมขนรอยละ 9.7 จากป 2555) (3) สนเชอ ในการประชมสดยอดอาเซยน-จน ครงท 17 เมอเดอน พ.ย. 2557 จนประกาศให ความชวยเหลอดวยเงนกแบบมเงอนไขผอนปรน (concessional loan) จ านวน 1 หมนลานดอลลารสหรฐ เพอสงเสรม ความรวมมออาเซยน-จน และความชวยเหลอแบบใหเปลา (assistance gratis) จ านวน 50 ลานหยวน เพอ

สนบสนนการ เปนประชาคมอาเซยน และอก 3 พนลานหยวน ใหแกกลม LDCs ในอาเซยนเพอลดชองวางดานการพฒนา (4) ศนยอาเซยน-จน ทกรงปกกง (www.asean-china-center.org)มพธเปดอยางเปนทางการในชวง การประชมสดยอดอาเซยน–จน ครงท 14 เมอเดอน พ.ย. 2554 เพอท าหนาทสงเสรมการคาการลงทน การทองเทยว การแลกเปลยนระหวางประชาชน และเปนศนยบรการขอมลทวไปเกยวกบอาเซยน-จน โดยไทยไดจดสงจนท. ไปปฏบต หนาทประจ าศนยฯ วาระ 3 ป ในต าแหนงผอ านวยการประจ าหนวยสารนเทศและประชาสมพนธ ตงแตเดอน ม.ย. 2556 (5) ความรวมมอเพอสงเสรมความสมพนธดานเศรษฐกจ ไดแก 1. การจดตงศนย ASEAN-China FTA Business Portal (www.asean-cn.org) เพอเผยแพรขอมลขาวสารเกยวกบกจกรรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ สมาชกอาเซยนกบจน โดยในสวนของไทย มกรมสงเสรมการคาระหวางประเทศ กระทรวงพาณชย เปนหนวยงาน รบผดชอบหลก 2. การเปดส านกงานสาขาของสมาคมสงเสรมการคาและเศรษฐกจอาเซยน–จน ทเมองออและ เมองเวนโจว มณฑลเจอเจยง ภายใตกรอบเขตการคาเสรอาเซยน-จน เมอวนท 6 ม.ค. 2554 ซงถอเปนความรวมมอ ระหวางภาคเอกชนเปนครงแรก (6) การจดงานแสดงสนคาอาเซยน–จน (China-ASEAN Expo: CAEXPO) มขนครงแรกในป 2547 และไดมการจดอยางตอเนองเปนประจ าทกปทนครหนานหนง เขตปกครองตนเองกวางซจวง ซงรฐบาลจนประสงคทจะ สงเสรมใหเปนประตการคากบอาเซยน ลาสดงาน CAEXPO ครงท 11 จดขนระหวางวนท 16–19 ก.ย. 2557 ภายใต หวขอ “รวมสรางเสนทางสายไหมทางทะเลแหงศตวรรษท 21” โดย รอง นรม./รมว.กต. ไดรวมกลาวสนทรพจนในพธเปด งานดงกลาวในฐานะทไทยเปนประเทศผประสานงานความสมพนธอาเซยน-จน นอกจากน ยงมการจดกจกรรมคขนาน เชน การประชม China-ASEAN Business and Investment Summit (CABIS) การประชม China-ASEAN Industry and Commerce Forum การประชม ASEAN-China Environmental Cooperation Forum 2014 และการประชม China-ASEAN Cyberspace Affairs Forum ครงท 1 เปนตน ทงน ในการจดงาน CAEXPO ครงท 12 ในป 2558 ฝายจนไดเชญ ใหไทยเขารวมงานในฐานะประเทศเกยรตยศ (Country of Honors) และเชญผน าไทยเขารวมดวย (7) ดานการเกษตร อาเซยนและจนไดรวมลงนามในบนทกความเขาใจวาดวยความรวมมอดานสขอนามย และสขอนามยพชอาเซยน-จน (ASEAN-China MOU on Strengthening Sanitary and Phytosanitary Cooperation :SPS) เมอวนท 20 พ.ย. 2550 ซงครอบคลมความรวมมอหลก 5 ดาน คอ การจดท าระบบแลกเปลยนขอมลการแลกเปลยนการเยอน การสมมนา/ฝกอบรม การท าวจยรวม และการสรางกลไกเวทหารอระหวางภาค ทผานมา มการจดประชม รมต.อาเซยน-จน ดานการควบคมคณภาพ การตรวจสอบ และการกกกน

และในการประชม รมต. อาเซยนดานการเกษตรและปาไม (ASEAN Ministers on Agriculture and Forestry :AMAF) ครงท 35 ทกรงกวลาลมเปอรมาเลเซย เมอวนท 27 ก.ย. 2556 อาเซยนและจนไดลงนามบนทกความเขาใจวาดวยความรวมมอดาน อาหารและการเกษตร (ASEAN-China MoU on Food and Agriculture Cooperation) เพอสงเสรมความรวมมอดาน การพฒนาศกยภาพ การวจยและพฒนา และการถายทอดเทคโนโลยดานอาหารและการเกษตร และความมนคงทางอาหาร (8) ดานการทองเทยว อาเซยนและจนตงเปาวาจะเพมจ านวนนกทองเทยวระหวางกนเปน 15 ลานคน ภายในป 2558 ทงน ในป 2555 จ านวนนกทองเทยวจากจนมายงอาเซยนจ านวน 9.2 ลานคน มากเปนอนดบ 1 แทนทนกทองเทยวจากสหภาพยโรป โดยเพมขนจากป 2554 ซงมจ านวน 7.3 ลานคน ในขณะทมนกทองเทยวจาก อาเซยนไปจน 5.9 ลานคน (9) ดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยอาเซยน-จนไดจดการประชมระดบ รมต. ดานวทยาศาสตรและ เทคโนโลย ขนเปนครงแรก เมอวนท 22 ก.ย. 2555 ทนครหนานหนง โดยจนไดเสนอโครงการความเปนหนสวน วทยาศาสตรและเทคโนโลยอาเซยน-จน (China - ASEAN Science and Technology Partnership Program : STEP) เพอพฒนาความรวมมอดานวทยาศาสตรระหวางกน โดยมอบหมายใหกระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลยของจน คณะกรรมการอาเซยนดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย (ASEAN Committee on Science and Technology : COST) และหนวยงานภาครฐดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยอาเซยน-จน เปนหนวยงานหลกในการด าเนนความรวมมอ โดยภายใต กรอบ STEP จนไดเสนอใหมการ 1) จดตงหองปฏบตการรวมในประเทศสมาชกอาเซยน ซงจนจะใหการสนบสนนดาน งบประมาณและอปกรณมลคา 1 ลานดอลลารสหรฐ 2) แบงปนขอมลจากดาวเทยมระยะไกล 3) จดตงศนยถายทอด เทคโนโลย และ 4) ด าเนนโครงการแลกเปลยนนกวทยาศาสตรรนใหม ซงลาสด ทงสองฝายอยระหวางการจดท าบนทก ความเขาใจวาดวยความรวมมอดานวทยาศาสตรเทคโนโลย และนวตกรรม ความรวมมอดานการพฒนา สงคม และวฒนธรรม (1) ความรวมมอดานการพฒนา ครอบคลม 11 สาขาหลก ไดแก 1) การเกษตร 2) เทคโนโลย สารสนเทศและการสอสาร หรอ ICT 3) การพฒนาทรพยากรมนษย 4) การพฒนาลมแมน าโขง 5) การลงทน 6) พลงงาน 7) การขนสง 8) วฒนธรรม 9) สาธารณสข 10) การทองเทยว และ11) สงแวดลอม นอกจากน จนยง สนบสนนความพยายามของอาเซยนในการลดชองวางดานการพฒนาโดยผานการด าเนนโครงการความรวมมอภายใต แนวคดรเรมส าหรบการบรณาการของอาเซยน (Initiative for ASEAN Integration – IAI) และอนภมภาค

ทมศกยภาพ ทางเศรษฐกจ ไดแก ASEAN – Mekong Basin Development Cooperation (AMBDC) และ Brunei – Indonesia – Malaysia – Philippines East ASEAN Growth Area : BIMP – EAGA) (2) ดานการศกษา จนไดจดตงศนยอาชวศกษาและฝกอบรมส าหรบอาเซยนจ านวน 10 แหง ใน 6 มณฑลของจน ไดแก กวางซ ยนนาน ฝเจยน เสฉวน กยโจว และเฮยหลงเจยง และจะเพมจ านวนทนการศกษาใหแก ประเทศสมาชกอาเซยน รวมทงสงเสรมการแลกเปลยนนกเรยนนกศกษาใหได 100,000 คน ภายในป 2563 เพอ สงเสรมความเขาใจอนดและเสรมสรางมตรภาพในภาคประชาชนใหแนนแฟนยงขน (3) ดานสาธารณสข ในระหวางการประชมระดบรฐมนตรกระทรวงสาธารณสขอาเซยน-จน เมอวนท 6 ก.ค. 2555 ทจงหวดภเกต ไดมการลงนามบนทกความเขาใจวาดวยความรวมมอดานสาธารณสขระหวางอาเซยน-จน6 จากการเขารวมการประชม คณะกรรมการรวมวาดวยความรวมมออาเซยน-จน ครงท 16 (เมอวนท 10 เมษายนทผานมา) ณ กรงจาการตา ประเทศอนโดนเซย โดยการประชมดงกลาวถอเปนกลไกหลกในการสงเสรมความรวมมอระหวางทงสองฝายในรอบปและในอนาคตทประชมไดทบทวนความรวมมอระหวางกนในดานตางๆ พรอมหารอเกยวกบทศทางความรวมมอในอนาคต โดยคณะท างานของทงฝายก าลงเรงรางแผนการปฏบตอาเซยน-จน ระหวางป 2559-2563 เพอใชเปนแนวทางความรวมมอระหวางอาเซยนกบจน ซงจะตองสอดคลองกบหลกการวสยทศนอาเซยนหลงป 2558 ดวยทประชมเหนตรงกนวาการพฒนาความรวมมอทางเศรษฐกจจะเปนกลไกส าคญทชวยกระชบความสมพนธระหวางทงสองฝาย โดยจนยนยนจะใหความชวยเหลอทางเศรษฐกจแกชาตอาเซยนผานกองทนความรวมมออาเซยน-จน (ASEAN-China Cooperation Fund) และยกระดบการคาการลงทนระหวางกนใหมากยงขนตอไป(แหลงทมา: asean.org)

6

กองความสมพนธกบคเจรจาและองคกรระหวางประเทศ กรมอาเซยน. ความสมพนธอาเซยน-จน. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.mfa.go.th/asean/contents/files/partnership-20150119-165910-382841.pdf. (วนทคนขอมล: 14 เม.ย. 2558).

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

การศกษาวจยเรองความสมพนธอาเซยน-จน และบทบาทของไทยในฐานะประเทศผประสานงาน เปนการวจยเชงคณภาพ(Qualitative Research) มวตถประสงคเพอศกษาบทบาท และการผลกดนความรวมมอระหวางอาเซยน-จน ของคณะผแทนถาวรไทยประจ าอาเซยน ในฐานะประเทศผประสานงานความสมพนธ อาเซยน-จน และแนวโนมความสมพนธอาเซยน-จน ในอนาคต ใชวธการศกษาโดยวเคราะหเอกสารจากคณะผแทนถาวรไทยประจ าอาเซยน ณ กรงจาการตา และเอกสารวชาการอนๆ ทสบคนจากอนเตอรเนตผวจยไดด าเนนการเกบขอมลดวยตวเองแลวน าขอมลทไดมาท าการวเคราะหขอมลในลกษณะวเคราะหเนอหา โดยเรมตนจากการวเคราะหภาพรวมความสมพนธอาเซยน-จน ตงแตอดตจนถงปจจบนสการวเคราะหประเดน

บทบาทของไทยในฐานะประเทศผประสานงาน ซงประเดนนทางคณะผจดท าจะวเคราะหจากแผนปฏบตการอาเซยน-จน (ASEAN-China POA) สรปผลการวจย จากบทบาทในการประสานงานการจดท าแผนการปฏบตการฉบบใหมทไทยไดรบต าแหนงเปนประเทศผประสานงานความสมพนธอาเซยน-จน เปนระยะเวลา 3 ป (เดอน ก.ค. 2555 – ก.ค. 2558) โดยตงเปาหมายทจะพฒนาความสมพนธและความรวมมอระหวางอาเซยนกบกบจนใหกาวหนาในทกๆ ดาน โดยเฉพาะความรวมมอใน 11 สาขา รวมทงมงสงเสรม 3 ประเดนหลก หรอ 3Cs ไดแก 1. Community Building หรอการสรางประชาคม ดวยการสงเสรมใหอาเซยนตองมบทบาทน าในการสรางประชาคม และจนเปนตว สนบสนนอาเซยนในการในการกอตงประชาคมอาเซยนทมประชาชนเปนศนยกลางใหบรรลเปาหมายในป 2558 และเปนพนฐานส าคญตอการพฒนาไปสการรวมตวกนเปนประชาคมเอเชยตะวนออก ซงจนมบทบาทและขอเสนอมากมายทสงเสรมการกอตงประชาคมอาเซยน 2. Connectivity หรอความเชอมโยง ดวยการสงเสรมใหภาครฐและเอกชนของจนมสวนชวยสนบสนนการพฒนาเครอขายความเชอมโยงในภมภาคในทกมต (โครงสรางพนฐาน กฎระเบยบ และประชาชนตอประชาชน) ซงผลจากการผลกดนของไทยท าใหจนจดตง Chinese Working Committee on Connectivity (CWCC) และธนาคารเพอการลงทนในโครงการพนฐานเอเชย (Asian Infrastructure Investment Bank :AIIB ) 3. Code of Conduct in the South China Sea (COC) หรอแนวปฏบตในทะเลจนใต โดยไทยใหความส าคญกบเสรมสรางความเชอมนและความไวเนอเชอใจระหวางอาเซยนกบจน ซงจะกอใหเกดบรรยากาศทเอออ านวยตอการเจรจาจดท า COC ใหแลวเสรจโดยเรวควบคไปกบการปฏบตตามปฎญญาวาดวยการปฏบตของภาคในทะเลจนใต(Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea: DOC) อยางเตมทและมประสทธภาพ ซงผลการด าเนนการของไทยไดน าไปสการหารอเรองการจดท า COC อยางเปนทางการเปนครงแรก และลาสดทงสองฝายเหนชอบใหจดท า COC ใหแลวเสรจในโอกาสแรก (early conclusion)

บทบาทส าคญของไทยในป 2555-2557 1. ไทยเปนเจาภาพจดการประชม จนท. อาวโสอาเซยน-จน อยางไมเปนทางการ (ASEAN-

China SOM Retreat) เมอวนท 28 ต.ค. 2555 ทเมองพฒนา เพอเปนเวทหารออยางไมเปนทางการ เพอมงฟนฟความไวเนอเชอใจระหวางอาเซยนกบจนหลงจากประสบปญหาจากการททประชม รมต.ตปท. อาเซยน ครงท 45 ไมสามรถออก Joint Communiqué ได เพราะปญหาถอยค าในประเดนทะเลจนใต 2. ไทยเปนเจาภาพการประชม High-Level Forum on 10th Anniversary of ASEAN-China Strategic Partnership เมอวนท 2 ส.ค. 2556 ทกรงเทพฯ เพอเปนกจกรรมรวมฉลองครบรอบ 10 ป ความสมพนธหนสวนเชงยทธศาสตรอาเซยน-จน ซงม รมว.กต.จน และผแทนระดบสงของอาเซยนเขารวม 3. ไทยเปนประธานรวมกบจนในการประชมประจ าปและการประชมสมยพเศษตางๆ เพอขบเคลอนความสมพนธและสงเสรมความรวมมออาเซยน-จน อาท การประชม รมต. ตปท. อาเซยน-จน (ASEAN Post Ministerial Conference with China) เมอวนท 13 ม.ย. 2556 ทบนดาเสรเบกาวน และ 9 ส.ค. 2557 ทกรงเนปดอว การประชม จนท. อาวโสอาซยน-จน (ASEAN-China Senior Officials’ Consultation) เมอวนท 2 เม.ย. 2556 ทกรงปกกง และ 21-22 เม.ย. 2557 ทเมองพทยา และการประชม รมต. ตปท. อาเซยน-จน สมยพเศษ (Special ASEAN-China Foreign Ministers’ Meeting) เมอวนท 28-29 ส.ค. 2556 ทกรงปกกง 4. ไทยเปนเจาภาพหรอประธานรวมกบจน ในการประชมวาดวยการปฏบตตามปฎญญาวาดวยกนปฏบตของภาคในทะเลจนใตทงในระดบ จนท. อาวโส (SOM) และระดบคณะท างาน (JWG) รวม 8 ครง แบงเปน SOM 3 ครง และ JWC 5 ครง ลาสดไทยเปนเจาภาพจดการประชมทงสอง เมอวนท 26-29 ต.ค. 2557 ทกรงเทพ 5. ไทยเขารวมงานแสดงสนคาจน-อาเซยน (ASEAN-China EXPO) ทนครหนานหนง อยางแขง ขนและตอเนอง ลาสด รอง รนม./รมว. กต. ไดเขารวมกลาวสนทรพจนในงาน China-ASEAN EXPO ครงท 11 เมอวนท 15-17 ก.ย. 2557 6. ไทยสนบสนนภารกจของศนยอาเซยน-จน ทกรงปกกง และไดจดสงเจาหนาทไปปฏบตหนาท ประจ าศนยฯ ต าแหนง ผอ. หนวยสารนเทศและประชาสมพนธเมอเดอน พ.ค. 2556 โดยมวาระ 3 ป ซงเปนก าลงส าคญในการด าเนนภารกจของศนยฯ และมสวนชวยสรางภาพลกษณทดของไทยและอาเซยนในจน การคาดเดาแนวโนมอนาคตอาเซยน-จน อนาคตของความสมพนธอาเซยน-จนนน นอกจากความใกลชดทางดานภมศาสตรและการตดตอคาขายมาตงแตโบราณกาลแลว ยงมแรงผลกดนจากปจจยภายนอกภมภาคทมากระทบตอปจจยภายในภมภาคอนเปนผลมากจากการปรบตวเพอใหเขากบสภาพแวดลอมของโลกทเปลยนแปลงไป โดยเฉพาะอยางยงการแขงขนทางดานเศรษฐกจทท าใหตองมการรวมกลมกนของประเทศภายในภมภาคตางๆ เพอเพมอ านาจการตอรองใน

การรกษาผลประโยชน ประกอบกบความรวมมอทผานมาระหวางอาเซยนกบจนนนถอวาประสบผลส าเรจเปนอยางมาก และสงผลประโยชนแกทงสองฝาย ดงนนอาเซยนกบจนในอนาคตจะตองมความแนนเเฟนเพมมากขน เกดความรวมมอในรปแบบใหมๆ อปสรรคส าคญตออนาคตของความสมพนธระหวางอาเซยนกบจนคอ การไมไววางใจตอกนอนเกดจากพฒนาการทแตกตางกนของประเทศตางๆ ในอาเซยนและจน รวมทงการทมปญหาความขดแยงในหมเกาะทะเลจนใตระหวางจนและประเทศในอาเซยน เชน เวยดนาม ฯลฯ ท าใหมหาอ านาจนอกภมภาคฉกฉวยโอกาสเขามาแทรกแซงตอปญหาดงกลาวนเพราะ ไมตองการใหภมภาคนมการรวมตวกนอยางเขมแขงซงจะเปนการทาทายตออ านาจอทธพลของตน กยงจะสงผลกระทบตอบรรยากาศความมนคงและความรวมมอกนในภมภาค อนบนทอนพลงทจะพฒนาไปสความเปนประชาคมอาเซยนทมความเขมแขง ขอเสนอแนะ ผลการวจยเรองความสมพนธอาเซยน-จน และบทบาทของไทยในฐานะ ปท. ผประสานงาน ท าใหคณะผวจยมขอเสนอแนะเกยวกบงานวจย ดงตอไปน

1. ไทยควรแสดงบทบาทอยางตอเนองในการผลกดนใหประชาคมอาเซยนมความสมพนธทแนนแฟนและสรางสรรคกบประชาคมโลก โดยใหอาเซยนมบทบาทน าในภมภาค 2. ไทยควรแสดงบทบาทในการผลกดนการสงเสรมมาตรการไวเนอเชอใจระหวางกน โดนเฉพาะปญหาทอาจเกดความขดแยงจากปญหาเขตแดน เชน ใหทกฝายเคารพเสรภาพในการเดนเรอในทะเลจนใตละแกไขปญหาความขดแยง โดยสนตวธ ดวยการใหความส าคญตอปฏญญาทะเลจนใต (Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea) เปนตน 3. อาเซยนควรแสดงบทบาทในการผลกดนใหมการรวมกลมทางเศรษฐกจโดยการสงเสรมความรวมมอทางการคาเสรและเปนหนสวนทางเศรษฐกจอยางแนนแฟนกบประเทศคคาส าคญๆ โดยเฉพาะกบจน ซงการรวมกลมทางเศรษฐกจ มเปาหมายส าคญอยทการท าใหเศรษฐกจของประเทศสมาชกทง 10 ประเทศ พฒนาเปนตลาดการผลตเดยวกน (Single market and production base) โดยมสวนประกอบส าคญ ไดแก การเคลอนยายสนคาทเสร การเคลอนยายบรการทเสร การเคลอนยายการลงทนทเสร การเคลอนยายเงนลงทนทเสร และการเคลอนยายแรงงานฝมอทเสร อนจะท าใหอาเซยนมอ านาจตอรองในเวทการคาระดบโลกอยางตอเนอง 4. ไทยมศกยภาพทดพอในการแขงขนรวมทงมความส าคญและนาสนใจมากเพยงพอทจะดงดดนกลงทนระดบโลกรายใหญๆ ทมเงนลงทนมหาศาลและมเทคโนโลยขนสง ซงการลงทนรายใหญๆ เหลานจะ

สงผลดตามมาในเรองความตองการวตถดบ ชนสวนประกอบ การบรการและการจางงานภายในประเทศ การถายทอดวทยาการเทคโนโลยขนสงกจะเกดขน จะสงผลใหคนไทยมความรความสามารถเพมขน ประเทศทมเศรษฐกจเขมแขงอยางจน จงสนใจมารวมมอเจรจาทางการคาและการรวมมอทางเศรษฐกจอนๆ กบอาเซยนทงในระดบทวภาคกบอาเซยนและในวงอาเซยนบวกสาม 5. ไทยควรแสดงบทบาททเดนชดในการแกไขปญหาความขดแยงภายในประเทศใหอยในระดบทไมเปนอปสรรคตอการบรหารและพฒนาประเทศ สรางความเชอมนตอกบประเทศเพอนบานในอาเซยนและประเทศคเจรจาอนๆ เพอพฒนาภมภาคทมความยงยนตอไป ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

ผลการวจยเรองความสมพนธอาเซยน-จน และบทบาทของไทยในฐานะ ปท. ผประสานงาน ท าใหคณะผวจยมขอเสนอแนะส าหรบการวจยตอไป ดงตอไปน 1. ควรมการวจยเปรยบเทยบการด าเนนงานของประเทศผประสานงานความสมพนธอาเซยน -จนระหวางไทยและประเทศผประสานงานกอนหนา เพอตดตามความคบหนาของการด าเนนงานตางๆ

2. เพอใหงานวจยเกดความนาเชอถอเพมขน ควรท าการสมภาษณบคลากรทเกยวของกบการด าเนนงานเพมเตมลงไปในเนอหาวจย

บรรณานกรม

ASEAN(อาเซยน).(2557).ความสมพนธอาเซยน–จน(AESAN-China). สบคนเมอวนท 25 มนาคม 2558. จาก: http://www.pyp.ac.th/asean/relationship/china.php.

กรมอาเซยน.(2557). อาเซยน-จน.สบคนเมอวนท10 กมภาพนธ 2558 จาก :

http://www.mfa.go.th/asean/contents/files/partnership-20150119-165910-382841.pdf. นรตน เจรญศร. ทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศ. คณะรฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตร

มหาวทยาลยเชยงใหม, 2556. ประภสสร เทพชาตร. (2552). ทฤษฎเศรษฐกจการเมองระหวางประเทศ: ส านกสจนยม.รฐศาสตรสาร,

30 (1), น. 180-202; Woods, Ngaire. (2008). International Political Economyin an Age of Globalization. in The Globalization of World Politics: An Introduction to International Relations. Eds. John Baylis, Steve Smith, and Patricia Owens. Oxford: Oxford University Press. p. 257.

สรพล ราชภณฑารกษ.(2557). ความสมพนธระหวางประเทศ. สบคนเมอวนท 18 กมภาพนธ 2558).จาก:

http://e-book.ram.edu/e-book/p/PS103/chapter14.pdf. องคความรประชาคมเศรษฐกจอาเซยน.(2554) บทความ AEC .สบคนเมอวนท 11 กมภาพนธ 2558.

จาก: http://www.thai-aec.com/418.

ภาคผนวก

ตวแทนของสายการบนไทยรวมแสดงความยนดกบการเขารบต าแหนงของเอกอครราชทต คณะผแทนถาวรไทยฯ

สมาคมนกขาวแหงประเทศไทยเขารบฟงบรรยายเกยวกบการท างานของคณะผแทนถาวรไทยฯ

คณะอาจารยเขาเยยมชมส านกเลขาธการอาเซยน ณ กรงจารตา

รวมถายรปเพอแสดงความยนดเนองในโอกาสการเขารบต าแหนงเปนเอกอครราชทตคนใหมประจ าคณะผแทนถาวรไทยฯ

การประชม Committee of Permanent Representatives

ถายรปรวมกบพๆ ทคณะผแทนถาวรไทยฯ เพออ าลาการสหกจศกษา