Serat Pustakaraja Purwa 09

download Serat Pustakaraja Purwa 09

of 62

Transcript of Serat Pustakaraja Purwa 09

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    1/62

    l,)m ulm mm DnI' ln btr lum mnn;:,1 rrul mn mlnt-;,iintum mD mn[,n ntm tntnrilt 'Hr"ll'MlIllNN trNN MTOIDJIImnn nn mmmD Dnm nln nn mn tDm InmDtnngllnm nm tDmmlDlilrn, fiH Hfl'm,,[in flfl HA

    m

    nlDlmL[Enm

    tfimmt0hn

    I0m[t m]n ElIn InD runrmmmmn flrn lnr( mmmln mln mtn mm Inttl nltnnm mm tlln mr4 rrn mm mmmB nlu mm mm mm mtn nunmnnE nrn nElllmn Em llfDEmul InnlaI 22 1-arnpahan, r,rlylt oaking AII PAI.IASA RABI PUTRI-BAXYUI,JANGI ngantorr dunugl lampahan PE"IAHIPUN DANESWARA.Kahlronun denlnr : Ki S U R I 0 S AP U T R0lng $rrakar-ta.l,/ivit dintsn : Konle Klivon.TanggaL : 28 Jull 1983.u88868ts11U8U8UU8Uts888868U80888ts8ts888888868[lt0fl 1ulnultil t )n mtDut ltnlulDrutuullrrllml[m mntnmmu ntDtnDI0ml0ull um

    &.

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    2/62

    Pindaian ini untuk studi wayang dan tidak diperdagangkan.Pindaian ini adalah salah satu hasil kegiatan

    Konservasi / melestarikan Kepustakaan Wayang terbitan lama.Kegiatan nir laba / non komersial dari perorangan sukarelawan di persaudaraan masyarakat wayangIndonesia, dengan cara memindah rekam dari bentuk kepustakaan tercetak di kertas menjadi bentukkepustakaan digital , dengan tujuan :1. Melestarikan kepustakaan wayang, agar bisa disimpan lebih lama, disimpan lebih ringkas tanpamengurangi isi kepustakaan, penyimpanan dengan cara lebih mudah ( tidak memerlukankondisi penyimpanan yang rumit ), memungkinkan dibaca dari jarak jauh / tempat yangberbeda.2. Persiapan isi ' Perpustakaan Digital Terbuka tentang Wayang ' ( ' Digitized Wayang Open Library')yang mungkin terwujud di kelak kemudian hari.3. Memudahkan atau lebih memungkinkan siapapun bisa membaca kepustakaan tersebut.

    Nama tulisan : Serat Pustakaraja Purwa jilid 1, 2, 3, 4, 5, 5, 7, 8, 9, tl ( iilid 10tidak ada ).Nama penghimpun cerita : Ki Surysaputro, Surakarta.Yang mengeluarkan ketikan : Ki Suryosaputro [ 8 Mei 1983 ].I Catatan : Ki Suryosaputro terkenal juga dengan nama Ki Tristuti ]Foto copy tulisan tersebut diusahakan oleh : Neno Giri, Leuwinagung, Depok Timur, Jawa BaratDikonservasi di : Jakarta, pada tanggal : 02 Juli 2011Dikonservasi oleh : Budi Adi Soewirjo, laman Wayangpustaka

    Untuk mengetahuijudul kepustakaan lain yang sudah di-konservasi, silakan kunjungi lamanhttp://wavangpustaka.wordpress.com , http://wavangpustaka02.wordpress.com atauFacebook : http://www.facebook.com/pages/wavang-Purwa-Buku/82972305747Peran serta Anda dalam kegiatan konservasi ini sangat diharapkan.Untuk ber peran serta dalam kegiatan konservasi buku wayang lama, silakan kunjungi halamanhttp://wava nepusta ka.word press.com/konservasi-kepusta kaa n-wava ns/

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    3/62

    Dalang Ki Tristuti Rahmadi Suryosaputro.Oleh Budi Adi Soewirjo ; admin blog Wayangpustaka, Facebook: Wayang Purwa - Links ;Jakarta, 04 Juli 2011https://www.facebook.com/# /notes/wava ne-nusantara-indonesian-shadow-puppets/da la ns-ki-tristuti-ra hmadi-survosa putro/L0 1503699301261 10Tulisan ini disusun oleh admin blog Wayangpustaka sebagai seorang penonton wayang kulit, darisudut pandang penonton awam di luar lingkaran pelaku langsung seni pewayangan, ditulis untuksesama penonton wayang kulit, dengan tujuan berbagi bahan pengayaan guna apresiasi yang lebihbaik terhadap pewayangan. Harapan lebihnya, mudah-mudahan, bisa menambah panduan bagipeminat untuk mendapatkan banyak pengayaan lebih banyak, dengan akan disajikan banyak alamattautan sebagai sumber rujukan.Admin blog Wayangpustaka mulai tertarik, bagi dirinya sendiri, untuk mengetahui lebih banyaktentang Tristuti Rahmadi Suryasaputra setelah menerima dari Neno Giri seorang pecinta wayangkulit bermukim di Leuwinanggung Depok Timur sepuluh bendel foto copy an naskah ketikan ukuranfolio dengan judul " Serat Pustakaraja Purwa " yang dihimpun oleh Suryosaputro, Surakarta. Sepuluhbendel tadi merupakan jilid 1 sampai dengan 9, ditambah jilid 11. Tidak ada foto copy untuk jilid 10.Foto copy tadi hasil copy dari foto copy juga yang didapat Neno Giri dari daerah Wonogiri, JawaTengah.Dari catatan lama bertanggal 08 Oktober HPVaitu berita dari koran Solopos tentang meninggalnyadalang KiTristuti Rahmadi Suryasaputra serta Obituariyang ditulis oleh Kitsie Emerson, ada hal yangmenarik bahwa Ki Purbo Asmoro melakukan penelitian terhadap karya tulis / naskah Ki TristutiRahmadi Suryasaputra serta pengaruhnya sebagai bahan thesis untuk mendapatkan gelar MagisterHumaniora.https://www.facebook.com/pages/Wava ng-N usa ntara-l ndonesia n-Shadow-Puppets/171041283735# /notes/wavans-ourwa-links/08-nop-puianssa-pedalanean-ki-tristuti-rach madi-survosa putro-wafat/173895586085

    Mengapa Ki Purbo Asmoro berminat untuk meneliti Naskah Tristuti RahmadiSuryasaputra ?

    Foto dari blog Melissa Alarez (seorang wanita asing yang meminati wayang kulit Jawa) 18 Juli 2008http://castingshadowsindonesia.bloespot.com/2008/07lpak-tristuti-rahmadi-survosaputro.html

    Penelusuran pertama dilakukan terhadap thesis tersebut dan didapatkan bahan pengayaanmengenai Tristuti Rahmadi Suryasaputra sebagai berikut :http:/li-lib.uem.ac.id/iurnal/detail.php?datald=399Thesis tersebut berjudul " Kehadiran Naskah Pedalangan Karya Tristuti Rahmadi Suryasaputra DalamPertunjukan Wayang Kulit Gaya Surakarta ", UGM 2004, penelitian disusun dan dilaksanakan PurboAsmoro ( Sekolah Tinggi Seni Indonesia di Surakarta ) dan Soetarno ( Institut Seni Indonesia diYogyakarta ).

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    4/62

    Thesis untuk mencapai gelar Magister Humaniora pada Program Studi Pengkajian Seni Pertunjukandan Seni Rupa, Sekolah Pascasarjana Universitas Gadjah Mada, Yogyakarta.Abstractnya termuat dijurnal Humanika, 18(3), Juli 2005 dan file format PDF nya bisa diunduh di :http://www.4shared.com/document/b6NqpO25/Abstract Thesis Ki Purbo Asmor.html

    Penelitian ini memusatkan perhatian pada sejumlah permasalahan sebagai berikut :1. Mengapa naskah pedalangan susunan Tristuti Rahmadi Suryasaputra banyak digunakan paradalang penganut pakeliran gaya Surakarta?2. Bagaimana cara dalang menyikapi naskah pedalangan susunan Tristuti RahmadiSuryasaputra ?3. Bagaimana dampak kehadiran naskah pedalangan susunan Tristuti Rahmadi Suryasaputra dikalangan pedalangan ?

    4. Bagaimana aspek tekstual-kontekstual naskah pedalangan susunan Tristuti RahmadiSuryasaputra ?Di dalam abstract tersebut juga dijelaskan latar belakang kehidupan Tristuti Rahmadi Suryasaputrapada ' masa jaya ' nya sebagai dalang sebelum terjadi peristiwa G30S. Dan sedikit uraian mengenaimasa penahanan Tristuti Rahmadi Suryasaputra di Jakarta dan Pulau Buru.(#) Kemudian kehidupankesenian / pedalangan Tristuti Rahmadi Suryasaputra setelah kembali dari Pulau Buru terutama padamasa Tristuti Rahmadi Suryasaputra produktif menghasilkan karya tulis pedalangan. Dengan rincidijelaskan tentang bermacam karya tulis pedalangan yang dihasilkan Tristuti Rahmadi Suryasaputra.

    (#) Kalimat yang menarik berkaitan dengan penahanan di Pulau Buru :..... " Penderitaan Tristuti Rahmadi Suryasaputra selama 14 tahun di pengasingan (Pulau Buru)sebagai tahanan politik di era Orde Baru, juga merupakan tempaan baginya yang dapat memacukreativitas demi mempertahankan kelangsungan hidup. Oleh karena itu, tidak mengherankan jikateks-teks wacana pakeliran susunannya mempunyai ciri khas dan betul-betul mampu menyentuhrasa hayatan ". .....(Humanika halaman 374)..... " Di tengah hutan belantara Pulau Buru inilah Tristuti Rahmadi Suryasaputra banyak mendapatinspirasi tentang sanggit pakeliran ". .....(Humanika halaman 370)

    Selanjutnya, berikut ini Admin blog Wayangpustaka ingin mengutip abstrast hanya hal-hal yangberkaitan dengan " Serat Pustakaraja Purwa " yang dihimpun dan diketik oleh Tristuti RahmadiSuryasaputra , termuat pada Humanika halaman 371 [ dengan sedikit suntingan tata letak kalimatdari Admin untuk lebih memudahkan pengertian I :" Tristuti, sejak tanggal 12 Mei sampai dengan tanggal 27 Juni 1983, juga membukukan lakon-lakonwayang purwa dan madya dalam bentuk kerangka lakon ( Jawa: balungan lakon ), diberijudul " Serat

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    5/62

    Pustaka Raja Purwa (Sampun Kadhapuk Balungan Lakon ) ",yofrEdikelompokkan dalam sebelas jilid( lihat catatan kaki nomor 8 di bawah ).Jilid I berisi 22 kerangka lakon, mulaidari lakon Lahire 6uru sampaidengan Amitaya.Jilid f l berisi 30 kerangka lakon, mulai dari lakon Rukmowoti sampai dengan Robine Kitaka.Jilid lf l berisi 28 kerangka lakon, mulai dari lakon Rabine Sokrisampai dengan Pandhu Tuwuh.Jilid lV berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Rabin e Sucitro sampai dengan Rabine Jayadrato.Jilid V berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Eondhqn Poksa Jandhu sampai denganGandawardayo.Jilid Vl berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Somodinola sampai dengan mBongun CandhiGodomadano.Jilid Vlf berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Brotoyudo Seta Gugur sampai dengan SudarsonaKethok.Jilid Vlll berisi 23 kerangka lakon, mulai dari lakon RobrneYudayoka sampai dengan PatineAnglingkusuma (lakon wayang modyol.Jilid lX berisi 22 kerangka lakon, mulai dari lakon Roji Pamoso Rabi Putri Bonyuwongi sampai denganPotine Daneswora (lakon wayang madyo).Jif id X berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Robrne Jatimurtisampai dengan Lohire Rohwono(seri Lokapala).Jilid Xl berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Potine Mahesasuro sampai dengan PrabineKunthiboja (seri Romoyono). "

    (cotatan kaki nomor 8) :Menurut Tristuti, kerangka lakon tersebut merupakan versi pedalangan Ngasinan (Klaten), sehinggaurutan adegannya ( kadang-kadang juga nama-nama tokoh wayangnya ) berbeda dengan " SeratPustaka Raja Purwa " tulisan R. Ng. Ranggawarsita dan " Serat Padhalangan Ringgit Purwa " susunanK.G.P.A.A. Mangkunagara Vll, yang merupakan pakem pedalangan versi keraton.

    Admin blog Wayangpustokq :Catatan kaki nomor 8 ini penting diketahui oleh pembaca blog Wayangpustaka yang mengunduh filedigital konservasi serta membaca naskahnya Ki Tristuti Rahmadi Suryosaputro ; supaya tidak perlubingung membaca isi naskah itu jika sebelumnya sudah pernah membaca naskah lain karya R.Ng.Ranggawarsita dan K.G.P.A.A. Mangkunagara Vllhttp://wavanspustaka02.wordpress.com/20L1107/03/serat-padha lanqan-rinssit-purwa-kspaa-manekunegara-vii/Iniloh berogam khasonah kepustakaon woyang Jowo.I tulisan tentang topik keragaman khasanah kepustakaan wayang bisa dibaca dihttps://www.facebook.com/home.php#l/notes/wavang-nusantara-indonesian-shadow-puppets/berasam-khasanah-kepustakaan-wavane-nusantara/10150346064996110 l

    Blog Wayangpustaka akan meg-konservasi ketikan " Serat Pustakaraja Purwa " tersebut danmenampilkan bertahap ringkasan isi masing-masing jilid di blog Wayangpustaka thttp://wavanepustaka.wordpress.com l, sebagai salah satu kegiatan menuju ke PerpustakaanTerbuka Wayang Digital.

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    6/62

    Nantinya file digital konservasi akan berukuran 44. Foto copy ukuran folio tadi difoto copy perkecilmenjadi ukuran A4. Hal ini disesuaikan dengan kemampuan alat pemindai yang ada.

    Dari penelusuran di dunia maya, banyak diketahui tentang Ki Tristuti Rahmadi Suryosaputro ; selamadi tahanan Pulau Buru maupun sesudahnya. Admin blog Wayangpustaka akan mencoba menulislanjutan dari tulisan ini.Jakarta, 04 Juli 2011

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    7/62

    Karya tulis KiTristuti Rahmadi Suryasaputrasekembalinya dari Pulau Buru akhir tahun 1979 sampai dengan 2002 ( masa thesis Purbo Asmoromulaidisusun )Data disusun oleh : Budi Adi Soewirjo - laman http://wavangpustakaO2.wordoress.comJakarta, 07 Ju|i2011..Semua bahan untuk menyusun data terurut waktu / kronologis di bawah ini adalah dari abstrakthesis Magister Humaniaora Purbo Asmoro di Universitas Gadjah Mada Yogyakarta tahun 2004berjudul " Kehadiran Naskah Pedalangan Karya Tristuti Rahmadi Suryasaputra Dalam PertunjukanWayang Kulit Gaya Surakarta ". Namun di sini data diolah dan disajikan terurut waktu. Terbentukdata mentah daftar karya tulis Ki Tristuti Rahmadi Suryasaputra yang barangkali bisa dimanfaatkansebagai bahan pengayaan para pengapresiasi wayang ; dan barangkali bisa diolah lebih lanjut olehpeminat atau peneliti lain.Mengapa saya merangkai data sehingga terbentuk data mentah ini ?Landasan nya sama dengan ketika saya mengumpulkan data kepustakaan, meng-annotasi, meng-klasifikasi serta menyajikannya dalam bentuk buku " Kepustakaan Wayang Purwa (Jawa). TerbitanIndonesia antara tahun t948 s/d 1995 " yang sudah diterbitkan tahun 1995 dengan sponsorSenawangi dan KITLV Belanda. Landasannya adalah keingintahuan pribadi, keinginanmendokumentasi, keinginan berbagi baha n pengayaan pengetahuan wayang.Di era digital dan internet landasan tersebut bertambah dengan keinginan * sebatas kemampuan -untuk mengkonservasi ke dalam format digital ; "berbagi baca" dengan pengapresiasi wayang laindengan memperhatikan rambu UU HAKI Indonesia ; persiapan isi dari Perpustakaan Terbuka WayangDigitalyang bisa dimasuki dibaca oleh siapa saja, dari mana saja, kapan saja.Di bawah ini daftar terurut waktu karya tulis Ki Tristuti Rahmadi Suryasaputra - sebatas data yangada di abstrak thesis Purbo Asmoro. Sekiranya ada Pembaca yang mengetahui atau bahkanmempunyai karya tulis atau foto copy karya tuli lain yang belum tersebut di bawah ini , sudilah"berbagi pengetahuan" ; sehingga makin banyak khasanah karya tulis yang tertelusuri,terdokumentasi, terkonservasi untuk kepentingan jagad pewayangan kita.

    Daftar terurut waktu karya tulis :

    Antara tanggal 12 Meisampaidengan tanggal 27 Juni 1983, menuliskan Ibahasa Tristuti : kahimpundening I lakon-lakon wayang purwa dan madya dalam bentuk kerangka lakon {Jawa: balungan lakon), diberi judul " Serat Pustaka Raja Purwa ( Sampun Kadhapuk Balungan Lakon ) ", Y?tEdikelompokkan dalam sebelas jilid { lihat catatan kaki nomor 8 di bawah ).Jilid I berisi 22 kerangka lakon, mulai dari lakon Lohire Guru sampai dengan Amitoya.Jilid f l berisi 30 kerangka lakon, mulai dari lakon Rukmowdtisampai dengan Rabine Kitoka.Jilid lll berisi28 kerangka lakon, mulaidarilakon Robine Sakrisampaidengan PandhuTuwuh.Jilid lV berisi25 kerangka lakon, mulaidari lakon Rabine Sucitro sampaidengan Rabine Joyadrota.Jilid V berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Bondhan Poksa Jandhu sampai denganGandowardoyo.

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    8/62

    Jilid Vl berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Somodinola sampai dengan mBangun CandhiGodamodana.Jilid Vll berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Brotoyudo Seta Gugur sampai dengan SudorsanqKethok.Jilid Vlll berisi 23 kerangka lakon, mulai dari lakon RobrneYudayoka sampai dengan PotineAnglingkusumo (lakon wayang modyal.Jilid lX berisi 22 kerangka lakon, mulai dari lakon Roji Pomasa Robi Putri Bonyuwangi sampai denganPatine Doneswora (lakon wayang madyo).Jilid X berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Robine Jatimurtisampai dengan Lahire Rohwana(seri Lokapala).Jilid Xl berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Patine Mahesasuro sampai dengan PrabineKunthibojo (seri Ramoyene). "

    (catatan kaki nomor 8):Menurut Tristuti, kerangka lakon tersebut merupakan versi pedalangan Ngasinan (Klaten), sehinggaurutan adegannya ( kadang-kadang juga nama-nama tokoh wayangnya ) berbeda dengan " SeratPustaka Raja Purwa " tulisan R. Ng. Ranggawarsita dan " Serat Padhalangan Ringgit Purwa " susunanK.G.P,A.A. Mangkunagara Vll, yang merupakan pakem pedalangan versi keraton.

    Antara 17 Agustus 1"983 sampai dengan 12 Oktober 1983 menulis naskah janturan yang akhirnyamenjadi satu buku yang diberi judul Janturan Wayang Purwa dengan kronogram Kagunan DhalangHangesthi Gusti, terdiri dari 52 macam teks janturan dan / atau pocapan yang siap pakai, antara lain: janturan jejer Astina Ptabu Parikesit, Dhayohan Sabrang, janturan Gapuran, janturan KeputrenPurwacarita, janturan Keputren Mandura Dewi Kunthi, janturan Keputren Pancala Wara Srikandhi,janturan Keputren Astina Dewi Banowati, janturan candrane Raden Dursasana, pocapan KretaJaladara, pocapan Gajah Puspadenta, janturan Karang Kadhempel, pocapan Madya Ratri, pocapanGara-gara, dan pocapan Gagat Enjang. Naskah janturan itu semula hanya digunakan oleh AnomSoeroto, Manteb Soedharsono, Sukasna Mudhacarita, dan Purbo Asmoro, akan tetapi selanjutnyaberkembang luas di kalangan para dalang, baik diperbanyak oleh Tristuti maupun disebarluaskanpara dalang bersangkutan tanpa sepengetahuannya.Tahun 1983 data naskah tersebut :Judul "Janturan Wayang Purwa." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1983.

    Tahun 1985 Data naskah :Judul "Lahire Harjunasasra." Naskah ketikan, tidak diterbitkan., 1985

    Tahun 1987 menyusun naskah pakeliran lengkap 12 episode serial tokoh Bima untuk Ki MantebSoedharsono. Pakeliran satu tahun I satu bulan satu episode ] di Bentara Budaya Jakarta atasprakarsa Yayasan Rara Wilis dan Harian Suara Karya. Duabelas episode tokoh Bima susunan Tristuti :Bima Bungkus, Bale Sigala-gala, Gandamana Sayembara, Babad Wana Marta, Dewaruci, Sesaji Raja

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    9/62

    Suya, Pandhawa Dhadhu, Wirathaparwa, Kresna Gugah, Kresna Duta, Rubuhan (Duryudana Gugur),dan Pandhawa Muksa.Tahun L987 , data 3 naskah lain :Judul : "Lampahan Babad Wana Marta," naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1987Judul : "Lampahan Sasaji Raja Suya," naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1987iudul : "Lampahan Wirathaparwa," naskah ketikan, tidak diterbitkan., 1987

    Tahun 1988, data naskahJudul : "Lampahan Samba Sebit." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1988

    Tahun L993 menyusun naskah pakeliran serial Bharatayuda untuk Ki Manteb Soedharsono.Pakeliran satu tahun I satu bulan satu episode ] di Bentara Budaya Jakarta atas prakarsa YayasanRara Wilis dan Harian Suara Karya. Kegiatan acara ini seperti yang sudah dilaksanakan tahun 1987.Sembilan lakon serial Bharatayuda susunan Tristuti : Bisma Gugur, Ranjapan (Abimanyu Gugur),Suluhan (Gathutkaca Gugur), Tigas/Timpalan (Burisrawa Lena), Jambakan (Dursasana Lena, DrunaGugur), Salya Gugur, Brubuh (Sangkuni, Duryudana Gugur), Aswatama Nglandhak, dan ParikesitJumeneng Nata.Tahun 1993 menyusun naskah Janturan Jilid ll, dengan kronogram Cahyaning Kusuma HambangunPraja. Buku ini berisi 24 macam janturan, 2 macam pocapan, 3 macam ginem, dan 30 tembangsinopsis lakon wayang.Data naskah tersebut:Judul : "Janturan jilid ll." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1993Data naskah lain :Judul : "Lampahan Kresna Duta." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1993

    Tahun 1994 menyusun naskah pakeliran Banjaran Karna untuk Manteb Soedharsono.Tahun 1"994 menyusun naskah pakeliran Anggada Balik untuk Ki Purbo Asmoro.

    Tahun 1995 menyusun naskah pakeliran Banjaran Baladewa untuk Manteb Soedharsono.Tahun 1995 menyusun naskah pakeliran Banjaran Rahwana untuk Manteb Soedharsono.

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    10/62

    Tahun L995 menyusun naskah pakeliran Sumantri Ngenger untuk Ki purbo Asmoro (dipentaskanpada Festival Greget Dalang)

    Tahun 1997 menyusun naskah pakeliran Wahyu Darma untuk Ki purbo Asmoro (dipentaskan diPondok Tingal Borobudur)

    Tahun 1998 menyusun naskah pakeliran (bersama Sumanto) Rama Tambak untuk MantebSoedharsono.Tahun 1998 menyusun naskah pakeliran padat lakon Pikukuhan untuk Manteb Soedharsono.Tahun 1998 menyusun naskah pakeliran Alap-alapan Sukeksi untuk Ki Purbo Asmoro (dipentaskan diJakarta dan forum Rebo Legen). Judul lakon diganti oleh Purbo Asmoro menjadi Melik NggendhongLali. Sanggit pakeliran ini banyak mengalami perubahan, dipadukan dengan sanggit pakeliran padatlakon Alap-alapan Sukeksi karya Sumanto (19S0).

    Tahun 1999 menyusun naskah pakeliran padat lakon Srikhandi Gugat untuk Manteb Soedarsono.Tahun 1999 menyusun naskah pakeliran Bimasuci untuk Ki Warseno Slenk (dipentaskan di lAlNSunan Kalijaga Semarang)

    Tahun 2000 menyusun naskah pakeliran Babad Wana Marta untuk Muhammad pamungkas prasetyoBayuaji (dipentaskan untuk ulang tahun Rebo Legen)

    *** Akhir daftar.

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    11/62

    -1-204.rnmnn mnn nnDn mn nnDm nm mn mnnrunmnm mm mnnn mm mm nmnn nm nn nn mmnn mm nlllllun mn

    nDruDl[ mnrun nmnnn nnnn nm nm nn Inm mmnm mn mn mm mo nn nmmmmnm mnmilnm DInIunn nummn nn nm nm mm mmnnrun run mm mm mn mnnn nmrn nn run llmnFm nu[

    nnnmnn [tID mlu nn nuun mm ilun nnnn mrnmm IDm I[m n nm uun mn non nm nn nnnm nm nE Emn IDn mn mm mnnnmm nm nmnm lIlIII mn nnn mrn mmntrmm mm nnm mm IIuDIn Dnnn unnnnnnnnn mnmn nnnn nmnnIBm mm nnm nmn mn mn mn nm nun mm nmnmnm mm nn mn l[In mn nun mmmm rnn

    nnmmm mnmn nn nm llm nmn mm mn mn mrun mm nun nnu nm nn nm mmmnmm nn mnmntrm mlpmrnnn mm mmm mn nno mn nn llln Inm mn umnnmn mn mn mm mm mm mmmnnnn EIil nm nm nm nm

    r. NAGART KEDHiRI . ( wtaarua/Manenang/oaba) .-Sri Bathara Aji Pamase lngglh Sang Kusuna l{lcitra nyang patih Tanbakba-ya telvin pujangga Brahnana Carl, Narlpati ing Mandrapura Prabtr Mandralntnarar -turoenggung llirapraba, lan Wlrabaya. Sgg.big : - Sang Nata roentas na:npi vangsltkinen rabl putri Banytrvangt lng Pertapan Tirtaganda afunaJaning Begaran ts'apya-ra, nalra frtdhang fugandeni lngglh Retna Damkl. Pranlla Salg Nata nunten dha-vuh roring Brahmana Cari kinen bj-dhal nglarnar nring Banyuuangi. Sang l,Jiku na-tul' sandlka gya panlt bldhal, kadherekaken Prabu l,landrakunara Ian tunenggUng-f/lrapraba l,lirabaya.

    II. NACARI U.JUNG - TIMUR.-RaJa Dltya Prabu Glri T\rngu loyang puJqngga Dltya Resl Niskala, patlh -Dltya Wrlslka. Rembas : - Sang Nata lalcsL ngayunaken Erdhang Daruki lrrg Banygvangl. Pranila gya utusan Sang FuJangga Yaksa ResL Nl-skala lan patlh llrlsika,kinen nglanar nrJ-ng Portapan Ttrtaganda. Sandika, nunten sanl- bl-dhal nganthl-

    r.'adya raseksa. PERANG AAGdL : - Wadya raeekga UJung Tlnur kapapag berlEsn sa-klng Kedhlrl, sulayaning ronbag dados bandayuda. l{anglng bnla buta sa'i kasogan gya nyiropang marga nekuk penjalin golek dalan kang nyargkal putr-urg,

    III. NAGARI BOJANAGARA.-Radyan Gondokusuno myang gaffa Dewi S.ttilmauatl dalah Senar Gareng Pe--truk. Renbae ; - Rad.en Gondolmsuoo dahgt prlbatos labet tansah enget sedani-ng

    kang rarna swargl Prabu Angllngkusuma i.ng Bojanagara dening Prabu Aji Parnasa -lng Kedhlrl. Nanging Sang Bagus narlmah bawit enget lcaruurkaning kang rena lngkang nedya ngurnbar hardanlng driya. Wasana Gondokusuno parnit kang garva ne$rasablyantu Prabu .$1 Parnasa ntJgenya arsa kra.na klayan putrl Banyuwangl. Kal-i-lan gya bldhal nganthi panakavan. PERANG SEKAR r - Drnugi tengahlng uerra, Raden Gondokusuno kabegal wadya rasekss saklng UJung tlnur, temah dados pancekgra, nanglng para denawa sanl kasoran, kathah lngkang dunugL lng pejah.

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    12/62

    -2-TIRTAGANDA (rUtarr Bantrruua.-V. BERlllP_4li

    Begar.ran Kapyara mysng kang putra &tdhang $rgandanl lnggih Retna Danrkl.Nanpl ravuhnya utusan oaklttg Kedhtri Brahnqna Carl lan Pratu Mandrakr.rnali&o -Renbas : - Sa:rg Hiku natur kautus denlng Narondra KedhLri Sl Bathara AJi Pa-masa kinen nglaner Retna Darukl. l,llnangsulan denlng Bgr. Ibpyara btllh kang-putra kacaosaken.

    Katungka sowanipun Brahmala. Ditya Resl Nlskala lngkang ugl natur kautusdening Prabu Giri Tungu 1ng UJung Tlmur, klnen nglanar Retna Danrkl. Ing nrl-ki. Prabu Mandrakuoara tngkang parlng vangsulaa bi1lh Sang Devt wus kadarbe dgning Prabu Aji Panasa. Resl. Niekala nurlng, temahan dados perang rane. Para -denava kasoran, patlh Kal-a Wrisika mundur natur urlng ratu gustineo Dene T\r-nenggrrng Hlrapraba ugl nunt,en lunajar nrlng Kedhlrt atur uninga mri.ng Prabu -AJi Paroasa bilih Sang Putri. Retna Dantkl dadoe rebatanlng RaJa Ditya.Erggaling carita, Prabu Glri Tungu wus prapta ihg paprang.ar, sanarten -ugi Prabu ,{1 Panasa inggih uus nJujug palagan, tenah dados carnpuh yuda. Slttgputingdalu, sigeB.-

    V.PERTFAN UJUNG JALANaga Danrka (kadadosan saklng puseripun Retna Derukl) nenbe tapa brata,

    katungka karauruhan dening Hywang Narada, parlng nugreha pusaka MANIK SANTIKA.Pusaka klnen nguntal, lc,rasane saged. suka daya karrcsan lngk"ng nggegirisl. Nunten Naga Daruka kiaen mbiyanLr nrlng Pertapan Tlrtaganda karana kang nbalqlu -Retna Daruki dados rebatan. Naga Daruka matur sandlka gya nesat nggegana. De-ne Hyvang Narada gya sirrrr.CANDHAKAN : '- Ing psprangan Tlrtagenda, Naga Damka rnangglhl Roden Gondokusu-

    no nunten nafur bfu.h piyanbek'lpun punlka kadhng anen saklng Ratna Da41' k1r ne{ra sabiyantu prang nglavan RaJa Ditya. Raden Goudoh,rguno nClLIa-ni, Naga Damka gya uangsah yuda napagaken Prabu Oirl T\rngu, aben kaeeten. Wasana Naga Daruka nanJlng lng hunL, dupl junedhul, ngedalaken banjlr -bandhang nenpuh Prabu Gtri I\rngu savadya raseksa ternah sanl pojah kakelen 1ngtoya. {g.g.i; gl sasirnanlng mengsah, Srl dj 1 Panasa ndangu dhoteng kang pu-tra Gondokusumo, sinten ingkang mbrastha nongsah punlka Hau ? Winangsulan bl-Ilh kadangipun Retna Danki, rrujud Nagar nana Naga Daruka, ingkang kadedosa:r-saklng pusering Sang Dewl Denrkl ganrra Nata AJ i Parnaga. Midlranget abrrlpun f;gden Gondokusumo makaten rau, Sri AJi Parnasa osulu ulrang Jroning panggallh de-ne sirnanlng nengsah labet kabyantu denlng sipating keuan. Prarnila enrning rgos lingsen, Prabu -AJl Pa.nesa gya kundur tanpa pa,nit. Para harya nunten sanl -nututi wangsul. jtANcEB - KAY0N.28 Ju1l 1983,

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    13/62

    -3-nnunn nmnm nmnmlun nu mltl nm non'tmItlrltr mm nt0 nm nm mEm mm nmnm nn mn mm nn nn nmnmnun nmqnR mmmmn HIfi*'ilH Hm Hfi Hs 'Hn Hmn'a\tv. f;R Hll HH Hf, f,S Efl EH fi$"'mmmm mm mn nnnn mm nn nnnn mnuun mn nn trurullnm mm IIln m Iun mm lnm muln nm Illn InD lun Inm mm mm nn nnnn nm ruItr mm un nn nrulmmn nn mm En |IIII nm nn nnmmnluDm mm mum nm mmElnmn nn umm mn nnluDmn ltn nn nnnmnurrnm nn m m IDm un nut nn IIIE Inn nm nm aq4n un luurlm nn nnm nn$ nnl nrD mn IDn IDID lln lDlo run trn nm rulIDTDruD mn Inm trn lun IDn IuIl nnmn tltlll nn IDm nn nulI. NAGA4I K E D H I R I (UfaarUa/Manenang/Daha).-

    Srl Batbare .\ii Panasa Dyang patih Tanbakbaya. lggEgg : - Sang Nata megtas nenpi serat pgnantang oa-klng Nagarl Nusva l(encana RaJe Dltya Prabu Svancgya lngkang nurina sedani.g lcang raka ing UJung T1nur Prebu Oi.rl thngu denlng-Naga Daruka srayanlng Prabu ,\j1 Parnasa. Prabu AJi Panasa gya dharuh mring pa-tih Tanbakbaya kinen pacak barls. Sandika nunten bidhal sawa{yanya.

    rI. UAGARI NU St,l A-K AN C AN A.-RaJa Ditya Prabu Swan,caya ny&ng arl Ditya Nlscaya, patlh Wrabatbalar dltya l{rasaba, lan ditya Abls:raua, tuwln ditye Srllgsa. Reubas : - Sang Nate ag

    sa males ukum sedanj-ng kang rake Prahl Glri lUngu 1ng UJung Tlnur dontng sra-yanipun Sri r\j i Pamasa. Prauila gya ngerlgaken rla{ya rasokaa nenpuh prang dhatong Kedhlri. PERANG GAGAL : - Wadya raseksa Nusue Kencaaa kapapeg barisaa sgking Kedhlrl temah dados canpuh yuda. Nanglng bala buta sani kasoranr gya oudur mauJlng vana.

    III. .-Radeu Gondokusumo myang Sernar Gareng Petnrk. Rembag : - Sang Kueuna ng{ya sablyantu prang mring Nagarl KeChlrl. Gya pangkat sapanakawane. PERA}IQ S

    KAR : - Wonten tengah vana, Raden Gondokususro kabegal ua{ya raseksa saklng ltgsr.ra Kencana, dados pancekara. Nanglng para yaksa saml kasoran, kathah lngkarykatlr.rasan.

    IV.NAGARI MALA,l,JA . (Nagari sanpun rlsak).Pandhite. buta Begauar Kala Slwldha (putranlpun svargl Sri Anglingdama,

    patutan saking yaksl Dewl Wldatar nyang para cantrik. .Bgbgg : - Salg Wiku -yaksa tan trlmah sedaning lcang raka Sri Anglingkusuna dening RaJa llidarbe Prgbu Jayaroisels', praJnlla gya bidhal nedya rienpuh prang mring Widarba, arsa rnra-jaya Prabu AJi Paroasa.

    V. ,.-Begauan Sarabasata nyang kang putra kakung nana Ba.nbalg Sasana; R.enba.e:

    Banbang Saeana nyuvun panlb mring kang rana nodya ngudl pasunltanf Sxg Wi :uparlng ancer-ancer klnen suuita : l.Ja1roa lngkarp luhur. 2. Jalrua ingkang lu-uih.(Tegese kang saking trahing r.rong pangkat). fatitan, Sasana gya bidhal.

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    14/62

    - lt-Kacarita, Banbang Sasana nggenya ngupadl pasuvitan ngantos njaJah dega ni-lang kor11 dereng pikantuk pasur.rltan kados ingkang kadhavubaken denlng karrg -rana Resl Sarabasata. Pramila Sang Bagus gya patrap sanadL wontn lng nana.-Ie.j eng uonten gandarwa namrl llrahaspatl rawuh nggugah nggenya sa.nadl- tsarqbarg -Sasana. lfusnya wungu saklng oaroadi, Banbang Sasana unlnga Sang Ganderwa l,/rhagpatl ingkang dedegipun ager inggll, sarta xorlpatipun tiga, gya natur ne{ya -sur.rita, (latrt ageng lnggll-Ing dedeg punlka olnengguh kang vinaoten Ja1.a 1u-hur. Done mripatipun tiga, punika kakinten lngkang slnebat Jalna lunih).

    Gandarua Wrahaspatl grrmuj eng earyL ngandlka bllth Banbang Sasana salah-ing clpta, lngkang sinebat Jalna luhur 1ku tegese RATU, dene kang den karepa-ke Ja}oa luvih llni TITAH KANG MID'IPUNI ING XAWRUH. Nunten Sasane plnarJ.ngal nggraha : 1. Llsah PRAI'IAWA, kang kwasale 1e 0un kasLpataken lng netra saged uni-nga vujuding Jlm. Lesun katetesaken lng ka:ma blsa ngertl caturlnglelenbut.

    2. Lisah WARSAYA, kwasa.ne kenging kangge srana pengaslhan nrlng easa-loi'3. Tlrta BAYURA, kwassne kenglng kangge njanpeni tiyang sakit.- Nunten Banbang Sasena kadhavuhan surrita mrlng Narendra KedhJ-rl Prabu-

    .\ i Pamasa. Banbang Sasana rnatur eandlka, gya pamlt bidhal-. Dene Gandarya Hrghaspati gya mesat sir't2a.CAI'IDHAKAN : - Ing Arga Wa.nu, Buyut Kuet:uta (kaleres kadang nlsananlpun Bega-wan Sarabasata lng Arga Kencana) nyang gerwa Nyai Nar1. Rembag : Buyut-Kusruta lan Nyai Nari nembe sungkaua labet kang putra estri nama NikenSruti nandhang saklt bisu len.budbggr mangka Balnpun dJ.r.rasa. Ngantos kgvlyos pangandikano, lamun uonten ingkang saged maluya-kaken Xiken Srutiyen uadon kadadosaken kadang sudara uerdi, yen lanang nedya kadhaupa-ken.

    Katungka oouanipun Barnbang Sesana, natur sagah njarnpeni Nikeu S1rtl.-Nunten pados RON INGKANC DATAN mAH, ANGGBIIPUN ME'IHIK KEDAH MUN0KUR, puni-ka sinebet eodhone. BfSU. Sarta pados RON INGKAI{C NCIJNTHINC, ANGCENIPUN MD-THIK KEDAH MEGtrl{G NAPAS, punlka uinestan sodhone BUDHE. Rori kakalih lenber-wau laieng trinor ing TIITTA BAYURA sarul sldhikara, katlngal bllih oakltlpun -Niken Srutl uonten ingkang ngganggu. Tlrta kaborehaken, sarrellka Niken Sruti-saras, saged wlcanten 1an tengen karnanlpun.

    Salajenglpun Banbarg Sasana kadhaupaken plkantuk Nlken Srutl. Bakda pogdhonganr Banbalg Saeana minggah nrlng gurnuk sarpi ngagen sipet Lisah Pranaua.Tenah uninga jiu lngkang ngganggu Niken Snrti lnggih punika BEKEL KALA DRUI-IA1an I{YAI BEKEL SUSESTRI. Kalabrag denlrrg Banbang Sasana, Jin kakallh kd.soran,nunten teluk. Malah lajeng ngaturaken pisungsung wujud brane donya se.kalang--kung kathah. Nunten bandha donya vau kadhawutran ngusungi rnring ngarsanlng ra-ma Bu;rut Kusruta, Enggallng kendha, Barnbang Sasana ,rus rnaxgaraa rana Buyut Kgsruta gya ngaturaken bandha donya pl.sungoung saklng jJ:n Drurna lan S.rsestri.

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    15/62

    -5-SalaJenglpun, Bambang Sasana pantt nring kang rama Buyut Kuerutar ne{ya

    suslta mrlng Prabu dji Pamaea. Denlng Buyut Kusnrta maLah dlpun karlthi kaeo-vanaken nring Brahma:ia Cari (pujangga Kedhiri) nunten kang putra nantu kapa-srahaken. Denlng i]rahrnala Car:1 , Barnbang Saoana nunton kaeoltanaken nring Sri-AJI Paruasa, natur yen kang pubra kepuhrnan nyuwun suwita. Srl Batbara AJI Pa-masa kapareng narnpl.

    Kasaru panempuhnya Begawan Kala $ruidha, dados prar ra&er para raja sgml kasoran. Lajeng Raden Gondokusuno sovall ngarsanlr Sang Hlku Kala S.tvidhatnatur angrerepa bilih sedanlpun suargl kang rana Prabu AnglJ.ng kusuna puni.ka-lnggih hawit saking pokal palcartinlpun plyaubak ingkang tuhu harnbeg duroila -lan nguJa angkaranlng drlya. Mldhanget aturi"ng kang putra kepuluna:r nskaten -ug.u, kang parran Resi Srwldha gya lilih dukanlpunr nalah nunten dbamh kiJten -nanggung nring Raden Gondokusrurno nggonya. Kala $rrridha arsa suvita Prabu N1 -paroasa. Raden Gondokusurno maliur sagah nanggungr gya kang psrnan kasor.ranaken -ngarsanlng Prabu fii Parnasa, lan ingglh katanpl.

    Katungka pangamukipun ltaja Dttya lng Nusva Kencala Prabu Svancaya, kapgpagaken dening Sri Aji Panasa. plya-mbak ingkang ng1-epasaken ss:xiata Sarutaaar-prabu Swancaya pejah, Ditya Niscaya teluk. Slsan{r vadya kabibaraken dsning-patih Tanbakbaya dalah para harya Kedtr-lrl.

    TANCEB - [AY0N,28 Juli 1983.

    206. mm mnntr nn nn EIII nmulln nnnllllllmm nn ntn IDn nm mtr lIuD rDlllnn nm nrn Dm mn nn nn DIII nmmm mmnnmm nnmmmm mn m[unmrD mmtunDn mrn mm mm mn mn mnm mnnm mm nrB mm Inm mm mntDll mnnmmnn nm nn mm nru mm un ID[un nrunnnnnnn mn nillmmnnn nnmnm mntrn nnnt ulnnrnm RIrt nm Dlurunmm nn mm nm run nm nn mm lun nn IDIIn nm nn nnnn nm mm mn mn mil mm mn mtr mnnlllmn ntr nEmm mm nm lDnnnn notnnnm mrunulnm nnm nn nmn nmnnmnmn mm nm mnm nm mm nm mm nn nm mm mnnni mn nm nm mnnm nn mn nn mm nn nm nm nn mnnlnnn DID mm mn Dnm mm nm mEIIln nInIDnn mn mm DIn DII

    ;

    t"

    I. NAGARI K E D H f R I ( Manenang/Vtaaraa/Wha).-Sri Bathara AJi Parnasa Dyang pujangga yakea Resj- Kala Slwidha tuuin pa-tih Tarobakbaya. @beg : - Sang Nata nanggellh bab kang garva kargJ eng ratu -

    Sang De\.ri Soma nggenya nggarbini nalih nyuwun dhahar ularn PEI(SI I.J'JIIS lngkangvonten ing Ardi Aeuata.

    Kasam sowanlpun ilarya Sanbegana lng Adireja, natur bllth ingkang ralra-Resi Kanva lan ingksng paman IIarya Malaya tuuin itarya Layana, sa.uri nad.eg kra-nan nedya ngrebat buui Adireja. Sang Nata nunten dhamrh mring patih Ti.bakba-ya kinen nylrep kraman. Sandlka ki Patlh gya bidhal pinarlngan karrtbl lirarya -Sudarsa, Harya Sasana. Dene Sa:rg Prabu dJl Parnase gya tedhak mring Ardl Asva-ta nedya ngupaya peksi vilis nolhtruti panyuuunlng kang gama Dewi Sona.

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    16/62

    -6-II. PASA}ICGRAHAN D I T.I ALA-MANIK.

    Resl Kirnwa nyr;og ar:L lhrae Malaya tuvLn }hrya layana, narpl rarnrbnya Kpatlh Tanbakbayar Ilartrra $.rdaraa la:r ilr:ya Sagana. Rsnbas : - Kl. Patlh Ta"nbak-baya udharmhakon uenesardng Prabr,r AJI Panaoa babagan Bural Adl-reJa ne{ya dlpunfata adillpun. Rest Kanve uboten purun narpl, nalah Durlng. Tenah da&a Eb-RANG CACAL. Patlh Tanbakbaya daLah para Earya sa.uL kasoraDr TIa ngundur:l saugtasls. Reel Ksnlra, IlarTa l{elaya 3.an llrrya Iayana rJegl Buni Adlreje.

    rII. NAGARA BOJANAGARA.Faden Gondokusuro DyaJrg Senar Gareng Petmk. Ronbas : - Sa:rg Bagua ne-

    dya nusul ftang rana AJJ. Panraea nrlng Ardl Asvata. Gye bldh+l kadherekaken pa-nakassn. PERA}{C SEKAR : - funugi rng tJ.atah Nagar{. Erarna}e, Raden Condokr.rsutokabegal dsn{ng va{ya r.arrara balanlpun Prabu Kapl Sangara, Dongglb Kapl l{aree-ya1 Kapl Sadpaya lan Kapi Gal-ba, {ngkang Balah pan{ngal olnengguh Condokuaunonodya nblyantr Prabu Deuagars.aa lngka:lg nenbe nenengsaban klayan RaJa llnnals-Kapl Sarqgara. Tsnah da&s pancakaral nangl:tg vadya vano?a kaeoranl gya satll -keplayu.

    IV. PERTAPN TI-LTALANDA.-Resl Kapyara Eyang putra hdbarg tugan,rnni Lngglh Retna Darluki. .Bgglggt

    Sang Devl kaqgen nring kang raka Srl Nt Panaaa, prarolLa gya EanJrng tanan agrl seeanbat aenanlng Sang Nata AJi Panasa. Kadadak sonten pokel- nllrrls putih-Jaler estrl nyaketl Retna Darlkl, naroe Calrra Anggana Lan Ca"kra Angginl. Pek-sl kakaUh natur nring Sang .\yu, blllh segah sovqn nglaroanlng Srt Nata AJt PSnaea. Retna Demkl nunten partng nesala kakalungakn {ng Jangganlng peksl,' \nen ngaturakon Sang Nata Kedhlrl. lfusnya sanapta, nllvJ"s putlh kakallb gya ugsat nggegana. v. a&J_I _ dsu--4 IA.-

    Sri Bathara $1 Panaaa Dyng Resl K"la, $rrrldba,rqlah Rad.en Gondokuolno,tls1l panekevan. Renbs.s : - Sang Nata unlnga $onten pekoi ulee rrille ingknng-nenbe tapa, gya d6n caket'l. tradadak rpntou Dacan lan naga nyaut, tenab dados-pera1lg, Macan dalah naga peJah, kuandha elma. Peksl ullLe dlpun palahr babarvldodarL Batharl TLrnJung Biru, narLngakon kvandha pekal dbatang {fl Panasa.-Sarta ugi sang Devi narJ.ngalen ganJaran punalca mJud CIIPU l'tANIK ASTHAOII{A trgkang darbe prabava porot uolung uarali. lfuanya gnnJaraJl tlnanpL, Sang Nata gyaiaDtt kundur ubEkte kvandha poksl vi1ls. Sang Bathart ugl laJeng sli:ta.Kacerttal vonton nargl. Prabu AJL Panaea ptnangglh peksl nlLvls putlh kgkaLlh lngkang narne Calra An3gane 1an Cakra Anggtnll natur nr{'g Srl Nata bl-l|h kautus denlng Retne Darrkl kLuen ngaturaken nasala. lfusnya navale tlnanpl]an nunteu tlnuplksa, Pratru AJI Panasa pltadoa bitLh pekal kalLh punlka lerssurueanipun kang gana Derrlkl. Franlla nunten narlngaken tan4ha SESUPE SOTIA -LUDIRA klnen ngaturaken Ratna Daruli. Ml:lvls nafur sandika, gya panit vangsulSalg Prabu AJI Paneoa ugl enggal-2 kundur nring Kedhlrl.

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    17/62

    CANDHAKAX : - Ing Nagar . Kedhirl, Prabr .AJl Panaoa rme kundur nunten narlng-akon kuandha peksL vtlls dhateng knng garsa Devl Sona. l.tr.ronya kaolahr-ulan pekoi gya kadhahar denlng kangJeng ratu. Tan dangu Sang Devl babalannlJll kalungr pJ.narLnganknkaolhRADE{ C I T RASEN A.-Prabr Ajl Panaoa gya dbamh nrl.ng Baden Gondokusuuo klnen mboyongl Ret-

    na Darrkl saldng BanyunangL (ttrtaganaa). Condokusuao sandlkar gla bi4hal.&ggalrng lsldhnr Raden Goudolmswo rnre prapta rng Tirtagsda, gya nbo-yong Retna Dan&l nrtng Kodhlrt. Nangr"g uonten tlatah ha.nata plnangglb kla-yan Prab,u Dewasarana lngklury rotnta-oraya ngunduraken parangnuka RaJa lrlnnqns -Kapl Sangara. Sang Baguo sagahr gya nagut pupuh prnng ]rn (spl- Sangara. Kata-nan snnJata arpuh, Pratu lhpt Sangara peJah, knandba afuna, badh.r da&gHywang Bayu Sangara. Sang Bathara parlng ntgraha Tanan Maherakaca dhrteng Rena Dantki. fuenya purna 1rg uacanar Iiyvang Bayu olraa. Dene Raden Gondohrgurnolan Retna Danrkl nglaJeng &en lanpah nrlng KEd.h{rl.

    Drmugl lng KedbJ.rl, Raden Gondokusuno nasrahaken Retna Danrkl dhateng -Prabru AJI Panasa. lfuenya tina.npLr Sang Nata gya leJ.angen klayan 1".9 garve DBrukl lng Taraan Maherakaea. Bakda pondhongan, Srt AJI Panaoa gya nesat n1{ng -Bunl AdlreJa.CANDHAKAN : - Ing A&ireJa, ResL Kanva nanpl ranubnya Prab'u dll Parnaca. Srlaygnlng renbag

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    18/62

    8-Saba nallb Sang Nata panggall[ pasupenEn &rk uancl dalu, kados unl'ga -pLataraning pura da{ya nargar kangge llvat barle a8eng. NnlLka satrEntn PrabuAJi Panasa kllntu lng clpta, olnengguh Hontn Jalna lngkang nbalang teluh ah&teng Sang Nata2 pranlla gya dharnrh nrlng Tunenggung l{lrabaya klncn ngupaya -Jalna fngkang tourang tsta varl Bas&ng teuung urlng ka4haton f,edh't1t. Tuoeng-gung lllrabaya sandlka gya bldh"l nganthl puDggasa savatarrls. Sang llata AJf PS

    DaBe gya krrndua ngadhaton plnapag garve kakal-tb :1. Devl Sorna (putranlpun Prab.r Jayahreurna tng Nagar:L Metah,rn).-2. hdhang fuga.ndanl tngglh Retna Danrkl {ng tlrtagande (Ba"nyusrngf)r-putranlpun Rosl- Kapyara.Nunten tnrJana andraniDa klayan para garya.-

    rI, PERTAPAI{ C A R D A I' R A-S-E T T A .-Begauan TeJalalcu try?.g putra Barubang Karr{yaoa dal8b garsare rrane Eudeng

    Maatrre, narnpl praptanlra beea eaklng Gurnrirg Keludl Begevan hriiaka, qynng pu-tra Banbang Kanlgara, hruln para Durld kakallb nana J"nggan Bablrl lan f,qng-gan Drrtra:nba. lgg$g : - Sang t{flru Tejal.aku uarggallh nggenya Eentas supena -avon. f'atungke eovanlpun Trrnenggung Ulrabaya apl-apl nggeguru, nunten kalan-tbl denlng Bgv. TeJal+lu nrlng papan kang aepl. Ihnadakan Sang t{l il TeJalaku-dlpua peJahL. PeJahlpun Resi TeJala.h"rr u1lar asantn kunara btlth nedlra ngrl-ea} Nagara itlldarba (feanrrr). EE I9-9 S4 . r - Para putra sanl ngrangaang Tu-neDggung Wlrabaya tenah d,adoa pancakara. NqnglnB Banbang Kanlyacqr Kanigara -Fa-rovangnya kesoranr EIa lunaJar.

    ITI. NAGAru B 0 J a N A G A j A .-Radcn Gondokusuno nyang gan a Deyl, S.rttlnasatl dr1 ab Sonar Crarong Pe---tntk. @bgg : - song Baguo tansah kraos nboten sakeca bg nanah, ruraoa Eo--fang-2 kados rmnten slragat ason. PraEtJ.a gya pa.ult kang gana, ne{ra 6osrn -nrlng Kedhlrl-. Kalllan nunten bldhal nganthl panakavan. PERANG SH(AR ; - {cn-ten lng vana, Gondokusuno kabegal denarra alasan arsa nangsa, tenah dados ban-

    dayuda. Buta poJah, badb,crr Euo'rg Srdareono pa {r'g ylalk nrlng Sang Kusuna, -klnen prayitna sabab KedhLrl bedbc katanan lelaupaban ayrat. fuanya pu::na n1--olk llprang Srdaroono sirqa.IV. I,lAl'iA f,RENDgA -lJlHANA.-

    Ifisng Ka]o Yuuat"l nyang Dttya Dbadbngawk. Renbas : - DLtya Dhadt'""'t-aurk natur ten trfusah eeclanlng.kang bapa ggru ReBl TeJe1aku denlng ufusnnlpunPratu Ajl Parnaoa. Hyvat'g Kala Iuuatl partng dhavuh, blltb lelanpqhnq pun{lrq -sau rua ktnodrat labet ld.narya Jalaran Prab,r AJL Pauaaa kedah plndbab Nagcrl.Pranlla Dhadhungalruk kautilg nyutrurupakon dhateng Pratu AJL Parnaoa beb dunurg-lng kalepatan, Vasana Dltya Dhadhlngaeuk kadaldosan nql{h rnrJud HAIIEST LAHIiNGdalah eadaya va{ya baJubarat nallh varna dados huron van&, Dgsnuk nr{ng Kedi{11.

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    19/62

    -9-CAND.IIAKAII 3 - Ing Kedhirir Mahesa lannrng lan gato nana aanl nganuk, kapapagaken denlng Ilnenggung l{lrabaya, nang{ng Sang thnenggung kadravasanr-

    peJah kanangsa sato galak, Prabu AJI Pa.nasa gya nglerpasa.ken, sanJata -Sarotana, l{ahesa Iawung aJrlh gya lunaJar nanJlng sara KiondharahaFa.Prahr Ajl Panasa ve.rlnguten, terua nhrnr Mahega Ianmng dhqtcng rana -Krend.havahana.

    I' cuNul{c KAI{INaga Kunt'a nyang Naga KuntbJ.r (putra.rFun Naga Rangsarg) kakslg adhl-

    lngkang JeJodboan. Renbal: : - Naga kakn'l1h nlrong pauarta yen kang bapa guruBeol TeJalaku kapravaoa denlng utersanlpuu Srf AJt Panasal pranlla ganl datantrinah. Nunten sari na}[h dados Ja]:aa nanungsar b14hr1 nrtng Ke,rhlrl.Drnugi padhrsunanr Jalna naU-han Naga uau plnanggih klayan Kl Deue.g -Srklla. Nunten pltaken bab kebar patraping Srl .AJL Paroasa, vlnangoulan yon -

    4yata'r dereng dnngu prrn1ft6 vonten g6sl ingkang plnarJaya ta4a doaa. Saklng-bingah lng nanah dene vuer anfurk katrengan, Jalna nallh:'r Naga narlngaken be-blngah rnrlng Domarog $rktl-a nrJud SELA PANCA KIIMARI, kvagane keng{,ng krqgge -nJa"rFeni eesak'lt. Sarta rrinarah, KJ. Deuang sakulavarganlpun kl-nen kesah lng-ka:rg teblh sabab lng bavr*t nrlhr badhe nonten bencana. Kl Dena.g aanrJuk, 14Jeng tata-tata salculalrarga plndhah pangSn'n. Done Jalna nallhan Nage truo -laJu nrlng Kedhlrl.CANDHAKAil : - Ing pandbapl Kraton KedhJ.rl, Raden Gondokusuno 1an para raJa.-Sadaya sani uanggalllbaken Sang Nata Sri AJI Paroasa nggonya ngoyak Marlq

    sa Iavung ngantos tnanJlng vana Krendhanrahonar BaoDgga dlntan pnngke d9reng kundur.Kasam panganuQya Naga Kunte Lan Ktrntbl, tenah dadog perang rane. Ka-

    dadat Naga nanJlng bunl, tlupl Junedhrl, nbokta banJlr bandhsng ngelen NagariKedh{ri saleinlpun kalqF {ng toya bena. Patth Tanbakbaya ngungaekakon para -garrra tryang putraning Natal hanung Raden Cltrasona lngLnng datan plnangglh -labst vue kbtir lng 'oonJtr plndhe 5fuq{ut ing deua.TAilq-EB - KAYON.28 Jull 1983.208.

    trDlnmm Dutu nntnDn rulllE ntllnnnlmn En Inn Dn un mn Dn B[ nn DIm 0 nln nm nn nm nn nl un En mnmmnnn nnnElnm nnDnn mmnEnrl Dn ntrnn nm mD nn Dn) lrn nB mm Du nlnmn nm nn Dn rilD mn Bu mn nD ntnnntrnn Dn nn nnnnn En ntn nnlllmnnnnnnnmNEmnm

    NENDI D|lulu

    nnllnq lllnnnnE En nnmm nn EMnn numm nm nm mnnnnDnmnnn nntrEn nu nnnnn mn nn nmntr nn Dnt EtInm nnrnDl[n nn nmEnclE nE n[ nn u|rDtrnn u[ nnn u[ Iln mnmm nE nlll[unnn n|lnn Dnm ntr nn nmtr nn BnElull nn nn Dn ltn lxo llulDE INM DI NE Dtr IDIII NMnmnn nn nm nfir InnDn

    I. NAGARI B- -Jl-[_A qL A R,A .Prabu Gondokusuno uya'g patlh Tanbakbaya daLah RqJe JatuaLa. .&@, :Salg Nata mangga'lihqkeu lngkang rana Sri AJI Panasa dene seprLkl. tanpa ka-bar, nalah Nagarl Kedhlrl Eanpun rleak denlng Naga Kunta larr Naga Kunthl, -

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    20/62

    -I0-kang rana AJ I Pa.nasa dorong unlDgao Katungka praptanlra pekot n}lnis putlh -Jaler eotrlr narna cakra Anggana larr cakra Anggtnl. Ahr plroa nrtng sang Na-ta Gondokusuno blllh kang rarna S?f AJt Panaga uonton lng tJana Kren4]"qvahq.a,lal badhe babad l{A}lA Pts{CrGINO. Prabru Gondo}iusuuo nrrntn natur rorlng t ang lbuDevl Sona 1an Retna Dat:ukl, bab atltrlpun nlltrls put'lh vau. Saba nunten nyu-vun panlt ne$ra nusul kang raua nrlng Uana Pongglng. KaltLan gya pangkat. pgtlh Tanbakbeya savaclyane nguntabakon.

    II. IlAqAIiI NUSWA - RUKMI.Prabu Branaotmgg"l's {ngglh Prsbu Kanlyasa nysng rayl lpe llarya [nn{ggra, patlh IIarya lJtsangkatba. @ gg : - Sang Nata nedya nalee ukun,oedanLng-

    kang rana Reei TeJalaku denlng Prabu AJl Panasa, Eupung sanangke Srl AJi Pa-rrasa nenbe babad vana Pengglng. Gya nbldbalsken vadya nenpuh praJ:'g,nrlng t{a-na Pengglng; PERITIIG G'AGAL I - lladya Nusvamlrt kapapag barlsan gqk{ng Boiarggara, oulayanlng rembag dadoa bandayuda. ganglng uadya Nuevarulel kaeoran, -gya neluk pe4JalLn goLek dalan karq; nyrngkn] putlngr nyl-npang narg1.

    III. PERTAPAN cANDRAGEIr.Begauan Si.dhivac"na tngkang nedheng sungkaua labet kang putra hdbang-

    SrlyantL eLrara kadhretha duratrualca" yangka plkantuk ya''gslt bllLb badhe Ahg-eal. 11ntu. Sa.lag }Jlhr gya tedhak nrlng Hana, ptnangglb J-aro, kadalgu ngaken -yen lare snk{ng KodhirJ- nanl Cltraeona. SakLng uelaolpun Sang l,lihr Sldhiuacgna, Cltraoona tlnantun kapundhut putra. CLtra,sona natur y6n putun. Gya kapugdbut putra, kasanfunan na.ui Banbong SCITRA. Slgeg.-

    IV.l.lANA KRENDHA }IAHANA.Wuang Kala Yuwatl nanpl- oouanipun Sl AJ I Panaea dabh Seuar Gareng -lan Potnrk. Renbap : - $nrang Kata dbasuh nrl.g Srl AJi Panasa bilLb ldaheeq-Lavung lngkong nganuk urlng Ksdhlrl duk {ng unl puulka nenuxg adbapur Jalar-an oupadoo Sa.ng Prab'tt rauuh {ng Krondhawahana, lngknng vLgatoo ne{ya kavlslk

    denlng (yr^ranC Kala yen ta Kraton Kedhl.ri rnrs pundhat unure, 1an aanongke rruskakelen lnS banJlr. Dene nlnargka llntunipun, Srt AJi Panasa kadbarmbar ba-bad l{ana Pengglng. Sarta kaparlngan Jlnat KAIPA-TARU, kraeane yen dipur otrutdatan kraos ugelak lan ngelth. ltuenya purna 1ng gatJ., AJi- Panasa gya panlt -bldhal sapanalcavano.

    Drnugi ing nargar AJI Panasa plnangglh peksl nlinia putlh kekelt yskuCakra Alggala lan Cakra Angglnlr. atrr pJ.roa nrlng Sang Nata bllt-h para rqja-sanl nusul mrlng Wana Pengglng. Sarta ugi atur unlnga,, Sa:rg Prabu katuran -nuqdln't pusaka ttlaralipurr euargl kang eyang Raden Arjuna, nana Sa-nJata Cu:r-dhananik lngkqng trapan lng ArdJ' Udaratl kslgge panunah.lng satru Jln, Sang -Nata dahat rona, gya nl.ng6;ah nrlng Ardl Udaratl nyaketi papanlng pueaka Grn-dhaqanlk. PERANG SEKAR : - KacarLta, kang nrneksa Qladhennnn{k wuJud raaeksa

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    21/62

    -rt-kakallh na.a Dltya Radhana lnn Radhl,nlr dlpl unlnga Srf AJl. Paraara ne{ra nnndh,tt Cundhananik, gya elnsut tenrah dadoa perallg. Deaava ka'lih peJdr badbar-llyvang Narada lan lfuvang Ta:nburun gya naringaken sa.Jata Cundhananlk.Drpl Cundhananlk tlnanpl astal kadadak nljtl dalana nulub, ngobar pek-sl nllvls Cakra Anggarua lan Cakra Anggtnl katenaban psJah. Peksi k"kal.J-b ba-dhar dadog llyrang Cakranggana lan Cakralgglni gya sima klayanrifirang Natadatuuln truang Tanturrr.Srt AJI Pauaea gya nandhap saklng Ardl Udaratl, plnangglh klayan RadenGondokugurao 1an para raJa, nunten sasatengan bldhal urlng Uana Pengglng. fu-nugl Pengglng, para va'{ya strlt babad sana.CANDHAKAN : Telenging Wana Pengging, para dubrlkga Dltya SakrJ-yap royang arl-yakat Salcrlni daleh vadya jlu DLtya Anlgora, DLtya Anlrangrong. @ gg1.lgalr{ng uala d.e.alng va{ya bal'n{pun AJI Panasa. Nunten oa.ul nggora gg

    dba para vadya kang eanl" babad.Prah,r AJi Panaea gya qylpata-ken Idsah Pranaua sand ngasta Grndhrne4[k

    nurub nlJll dahana, ngobar para lolenbut sarl peJah. Alor'ng yakal Sakrlnl. {ngka4 lundar uadul dbatong boJonlpun yoku Dltya Harkanaya.CANDHAKAN : - Ditya l{erkanaya arga nondhong putrl mlonga:r Enallurg Srlyantl,kasaru praptanlrr kang galva yaksl Sa^krlnl nSaJak ng'ugsi- labct yana -kabesnl denlng Sri AJt Panasa. Derong ngantoe lunaJar, katungka ubal-lnB latu vul nu:rgkep Jf Herka.uaya lau yakeJ. SalcrlnJ- peJah kobong. De-no Devl Srlyantl tlaulungan denlng Prabu AJI Pa.uaoe, nunten kapundh,rt putra,plnarlngan nsnl &rdhang Ia.ra Tenon.finggs]{ng oarLta, l{ana Pengglng vus binaba^a. 1an mg gatra praJe, el-nobat NACARI PA{GGING WITARADIA. I(aea:ru panenpuhqya Prabu Branestrngkara sa-va{ra, kapapagaken donlng Srl AJI Panasa lngkang nuJa barat gedhe, tenah Prgbu Branastungkara sabalatro kanprung.-

    TANCEB - KAYON.28 Jult L983.209 o$oo$ooloo$oo$oo$oo$oo$oo$oo$oo$oo$oo$oo$oagao$oo$oETN NE NNEIq N4t[E IINBINE EN ED DNlt Dn nn E n nB nD Bu lil nn nnnn ma Dm n rD ltn nE ntr Dru mn nEEn nE Em tr n nll Dnlutml Elr tutn DnNN DN trN &NE NN DN DI IIID EN DDED 'I)ln ll|r DInn n[ ED tDIl Dlr lill Dnnpnal II|BI u0 runtrBn nnnn nEEI[trI

    nDnp nDnn nnnEu nIultr Dn nm EE Dn lrlAnn Eo nq trl nn nnI[mrnhDn mtnEluln Druuu EnIIII NN ND INED EElIE IDU DIIII }ID ITIDITT ID.EInlEal ru rn nIIl EIE rBE DIDBtrnrulI. N4g4&[_ [N.GC I N 0 rrrTABApyA.-

    Srl AJt Parnasa nysng patlb Tarnbakbaya. .&S gg 3 - Sang Nata clabat pri-batog labet taneah anget nrlng knng putra Radon Cltraeona lrkapg elrna na{ka KedhlrL kelen, sopriki Sang Bagua doreng kLnantcn peJah utanl geoangipun.Saba nallh, S1 AJl Panasa dbavub ni'ln8 patlb Tarnbakbaya klnen yaea Kadbatontng Uana harauatl, .laangka Jangkeplng kraton Penggrng Hltera{ya.

    KatunEka sQ 1qn{6p6 nenihlf'u aalr:lac h^-+---- ^--r-----'

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    22/62

    -]..2-sun d.baup k'lrya"n putrl Nebei PenggtnSr tngltqng nana Derrt Rara Tenon. Sang Prgbu IJ1 Pamasa par{ng vangsular, kapareng aanpl prnglaraarlpur Jaka Pupon, na-nCiDS dbanth kln6a nJujugaken Lng Kepatl-hnn kenarpn. Sang l{llrr nahrr sandlkagya pa.u1t vangeul. Nuntern Xl Patih Tanbaktaya kadbanrhan blrlhr.l babad l{ana -D,laraveti. Sandlka gya parngkat nga.nthl punggan a.-

    II. JRONING CUNUNG - SEMERU.RaJa Dltya Prabu Ka1+ Pravata nya'g ga:ma Dsvi Panratl, dalah ka.g pu-tra Raden Paraau. Renbac : - Salg Nata Yaksa tlnanglsan denlng k"ng putra lg

    den Paraeu, r{ruHun dbalp klayan putrl Penggrng Der.l Ram Tenon. Prabu Praua-tagyautusanCAI{DAIIUA B A HE D f,I kinonnyldra Rara Tenon tng Kraton-Pengg{.g. Ganda:sra Band1ka, gys bldhsl. Dene petlh Kalq Drastha nbld}r't.k6n-ya{ya raeeksa nJanparrgl lepast'g gardanra. PERANG C4iAL 3 - l'ladya taeekea Bgklug Nagarl Prasapta kaFapag barLean Pengglngr sulayaJrlng renbag da&g bsnQeyuda. Narrglrrg bala buta galrJ. kasoranl gya lrtrnqlar nanJlng vana. r

    III. HANA TIKBRASABA.-Putre Narondra sak{rag Nagar{, Sonapura, kakaclh Raden Uqbulsar{ uyslg -

    Sonar Garong Petrrrk. Renbaq : - Uutulaarl lelsBa brate labet taneah dlpun agngtt denlng kang rana, Jalrran rnggen{purr ronen ngtkls ratrl (totkl rnrngon)Drmadakan Unbr"rlsarl- nrlreng suantn bayl nangls kekoJer, gya plnunrgaa.Jebul sonten Gandanra nena Karah.r nenbo ngenben kang putra lngka.trg takel.b Jglnng bayl Jaler na.na Gandarna Marcun, kekoJor nanglo Jala,ran kBtlLq3 peJah -denlng blyungtpun.'Dahat uolag Sarrg Unhr1earl gya nggentoet ngeubarl bayl MsXcun, dlpun 1e1a-1e1a, diputt rongug-rengengaken teuah jabary bayl strep ang-genlpun na.nglsl nalah nuntan puruu tllen kepatl. Ingk"t'g uakaton sau Gandar-

    va liarabr kn'lnnglung blngah, I'n ugahna.kon panuvun dbatong Radon UnbulearL,earyi. praJanji ne{ye dados zuultranlpun {ngkElrg olnomb-vadl..

    KacarLta, la.upablpun Gandarna Bahedh{ utusan aakl-ng Prasapta, nggsnya-nyldra Desl R&ra.Tenon, ktl.trr nyldra Deul Sidhasatl putrrn{pun Begavan KaJa$rvldhn puJangga lng Pengg{ng. Dlnugl sang{nggl]{ng lJara Tlkbrasara, Derrl Idbauatl nJerJ.t, tenah Raden Unbtrl.earl nlrong nuntn nututi.-EEBJNS-flSKAB : -Unbulsarl nlabrung Gandarya Babedh{ r dadoa pancakara, Nangr.g Unbulsarl kaeoXa:r. Nunten Gandanra Karqh lngkr-g nd eng napag yudar earyl na.tak .AJ'I GINITNGtenahan Gandarya Bahedh{ nglurrpmk tanpa daya ptndha kabarrda, laleng te1uk.

    SaleJengipun Devl Sldhauati kabekta denlng Unbulsarl, Oanda:sra Karalnr,Gandarya Bahedhl r an panakaran sorran nrlng Reel KaIa S.rvldha.

    ltuonya ketur ngarsadng Reel Kala Srvldhal Devi Sldhavatt katorrpl. Gagdarsa Laretu.r ngaturaken le.Lanpahrn{Fun Desl Sldhavatl nring eang lpe Kala Qgrrldbs, Ing nr{kl Resl K&ls Stwldha parlng ganJaraJr dbatong Raden Unbnrloarll-vuJud pusaka SESIPE MAI{IK SAI{TANU, lDgkang ksaear,e 3 III{ DIPUU AGEM, MANGKA-TAKSIH SAIII SADALU, SAGED UNINGA SADAIA IALAI{PAEAN INGK.AIG DIJI'IADS. Sarta @g1 lr.ala. Susldha parlng dhauuh, btlih Gandarva F.arahr punlka kalerep e {h'llrun

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    23/62

    ].3-kalg ganta Retns. Horauatlr sanl-sa.nl putranlpun Gandarsa Urabaspatl BakJ.ng -Deul Panuntn. lfusnya purna vacana, Resl Kn'la $nrlclba rya nganthl para ktdr"nglan para putra, sonan nrLng Penggrlg saperlu ne{ra ngatura.ken sad$ta lelan-pahare vau. IV. NAGT.RT P E N C G I N C }IITARADIA.-

    Pratu Sri AJi Parnasa nanpt s6srnlpur lrnng bapa pujangga Rosl EaJa fuqdha, Gandarva Karahr, Gan

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    24/62

    -u-Tenon palou kabekta va:rgsu1 nrlng Nagarl Praaapta. Ergga}l-ng carltar Dltya -Bralorthr mrs ngaturaken Rara Teoon paLou dhateng Prqbu Kala Prasata. Drpl kgpondbong denlng Raden Parasu, Rana Tornon lsdhar dados Bogavan Kala.iSrvl.dha.-Tenah dados porpng rane. llasana Raden Paragu peJeh. Prabu Pravats, surt-ng, -gya na11h varna dadoe genl" upao, nbeenl Reai Kale SlvldhE katenahan peJab.-Pratu Kala Praseta eesunbarr ngunbar suara btLlh lngka.ug Bagod DED=-dhfngl kadLgdayanlpuu nanung SanJata Cundhananlk. Gandanra farahr nlreng zugbaroya Sang Nata Pravata, gye cengkelak vargsul, natrrr torlng Srl AJI Pa.neea.

    Nunten Pratm {Jl Parnasa plyanbak lngkang ngedall paprangan srr:$ri ugas-ta SanJata Cundharnrrrr{k tonah nurub niJll lotrr nrakqr nobor Prabu Ka'la Pra-uata da{ya peJah, Sleantng uadlra raseksa kaseblak naruta d6n{ng 8a$on Unbul-oarl, tenah Ba[ya lcatlpmng.

    @.- n JuIt 1983.2lo. nrunDn r0nDI[ nnnlln E nI DENM NE NIN NN EE IIIN Ml'D UDmn uro nn nn nD rntr E DtrulllEtltDrDr[ 0n Enlrtrnn Dr[trEtr lun nn nnnEIIDIII DM IUN UN llll nIO DN NDnnnE nn nn l6rn nn nn EE D[nm nlnn nn I0B t ,nEEIt ntr trn no

    lnnnm nn lllltnmtu ErInnE IlMln nnEr Ennnn rn l|tF nlllmnm Dtr nn Do DE En no nn lllri nn t|nn En iln nElln DE DrD Dll mn nn ur[ En Dn EEEt l t t [umn nn nn Ennmnr mnEtrllnn unnEnn nEmn nn DEIII onQruunmn Dm nm unm Dlr nu tln lnn mt ntl lnm rnEmn lltr El[ mn nnDn nD Dn nE trn En nn mm nn nllE[Unn nn nn nE uu $ EIn nmmn nnntrp En IIE Ell nlnI. NAGAru P E N O G I N G IfITARAI'TA^-

    Srl Ajt Panasa myang Raden Unbulsad- (zutrantpun Prebu Deve Katong 1',gSouapura), dalah patlh Tanbakbaya. -&,8 gg r - Raclen UEbulsad. natlrr nr{qg -Sang Nata AJI Pamasa bitth karrg robalyu Derd Sontllrangoari tngkang ca-l.nn krJa-tu krarna donlng putra Pengglng Radon Cltrasena, uekdal punllca elrya eaklng -karihaton Soroapura. Prab,r AJI Pa.nasa gya utuaan nrlng Raden Gondolq'guno klnenngupaya olrnanlpg calon penganten ostrl uau. Sang Bagus rnatur een$ikar gye -panlt bldbal. Dens Petlh Tanbakbaya lan Gandanra Xarahr ka4hormhan pacak ba-ris bavlt vonten parangrouka sek{ng Nagarl Praoapta ba'lantpun Prahr Derl Pal-uatl kang nedya nalea ulun patlnlng ga.rsa ovargl Prabu KaLa Prasata. SandJka

    inuuten bebLdha'lan.Kacarlta, lnglrong uonten 1ng paeeban njaul : 6. Prab,u Mandraldlana ing -andrapura.7. RaJa fudarsa Lag BanJarr.-Jungut.8. \Ja Iasnana 1ng Ca:rcrhr-pllr&o9. RaJa tttlpala {ng Panca-vatl.

    l-. Prabu Devasfrugkara {.9 Punranegara.2. Prahr Sueladara lrtg Inbalagara.3. Prabu Senar"Ja L19 Uaatlpura.{, Pratu Sa.ubegana lrtg AcllraJarj. RaJa &rnaba lng lesanpura.

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    25/62

    _15-1O. RaJa Satnata lng l.lLayapura.1L. na.Ja Sadhaka lng Hadyapura.12. RaJa Partaka lng Medhongpura.13. Prabu Jatnnka ing Ngavu-arm.14. Prabu Jayandara lng TungguL Malqya.15. RaJa lndradl lng Puraneya.

    16. Prabu Praneethlra 1ng U::unako.1?. Prabr,r Deva Sera4a Lng &araaka.18. Pratru lJldyavama lng \EJuDg-PUra.19. RaJa Partaklrgutra {.9 Batsretrs20. RsJa Slldra {ng Kurlpan.

    Patlh Tanbakbaya nyang Gandarua Kalurnr f-ugksng nandhege.l pa{a rq|a -20 vau gya ngerlgalon va{ya napagaken parargnrrka srL{Dg Nagart Praeapta.-II. NAGART PRASAPTA. (Arnung Soneru).-

    Raja yakst Prabu Denl PanatJ- nyo.g para gandarua : Gauda,trua Urohqspa-tl, Gandana Bahedhi, Gandarsa Dltya Brakuth,t, dqlnh patlb Drltadrastha, IanDltya Dlnyapaloa. 3g gg : - Sang Ratu Derl Panratl tan trlnah sedan'lng kangraka (gana) ssargl Prabu Kala Pravata de.{49 Srl Nl Panaga lng Penqg{ng. -Pranlla g:ya parentah dhnteng kl patlh uyang para gandanra klnen nJpuu prsngnrlng Pengglng. SandLka, gya salll bebidhalan savad;ra lelenbut. PERANG CAGALIlJadya gaadarva Praoapta kapapag barlsan pare raJa saldng Peagglngr teuah da-doe bandayuda. Nalg:l,ng pala gandarua klsor'nr gya aaui luaqjar nanJ{ng raga-lan sanavasa. Prahl Devt larsatl nunton nesat ngupeya srayan.

    III. HANA KANDEAILA.-Raden Gondokueulo nys,ng Senar Gareng Petmk. Re$bae s - Dyan Gondokr,rsgno nundhl dhamh{ng Nata Penggi:cg klaen ngupalra str:nardng purl Ssndhengsarl.

    Kadeclalc ulreng svanten paveoir:l nalgls, gye plnunrgan. Jebul ttevl Sendhqrgqgri kabekta Gandarua Bel{k11, nunten karebat ternah da&e PERAL{G SEKIR. De11l -Sendhangsarl- saged karebat, gandarva Ball-lca kasoran 1rudar gya lurnaJar. RadenGondokueuro gya ngalthl }lvl Sendhargsarl uodye kaeovanaken mr{.g Srt Ajl Pg,roasa 1.9 Pengglng l,lltara{;a.CANDHAKAI : - PlaJeuglpun Gandanra Ballka p{.angglh klayan Prabu Desl Par-ya-tl 1an patlh DLtTa Drnyapaksa. Dewl Paruatl auton nlnta sraya rrhqtlg

    gandarua Balik'a klnrgn nalgsah prang ngundura\on para raJa s{t lng Peng-Bin. Garrdarwa BallFs sagehr nunten nraJang bari.sentrg rqJa-raJa Peng-glngr taneh dadps plnng ralle. Ga.udanra Ballka nuJa barat, nenpuh pararaJa teneha' oanl kanpnrng' Llasala' Sandana s] lkn anggarva Prabu DerlParvatl r gya pouclhongan.

    IV. NAGART P E N C G I N C TIITARADIYA.Srl Nl Panasa nanpl praptnn{ra calon besaJr nenglh Narondra {ug Sona-pure Pratnr Dewa Katong, tuwlu bebantil aaklrrg l{yvang Kala {'g l{ana l(rendhasa-

    ba.na, Ditya Svllapa lan Ditya MarsaJrj.. Ronbas : - Bab slrnantng calon pelgagten putri Devl Sendhangsarl. f'atungfua, Bosrn{Fun Radon Crondo}usuno ngaturakenDeul Sendhqngsarls eerri natur blllh lng vau Sang Doui kacldra deni:rg gandslwa Baljkar sanangke sanpun kaeoran yuda. Sang Nata knkal'lh dahat 1s16 {ng -

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    26/62

    EUEtnESNE

    nINNll nlqITutsEBnBlEIINEEE DN UE NN lEEl[NE NE EE EIEEN DlIllN DEIII EEETH$ '' ',, HHT.H$ HH $H HH HN HH Hft HB HX frH Hf, TH HEilnnDnD mn trn'BtrE E [ nn nE Eq ntrEElt u4Euts4 Eq[mI0 nwuBpr----nn nn Fh Dh llh rru nnt D[ ErF Fa E p[ n pq'H"'AE Fn nn HS f,H'"$E Dfi"r# Hf,nH* ffi nE HH nE Hfr

    -16-pqnggallh. Nuntea Dosl SldhangaarL kadhaupaken klalan Radeu Cltraacnr. Kaea:iupanenpuhnya ua{ya gandann utrrranlpun Pra}u Derrl Panrati 3ak{ag Praaapta, p{ngpagaten denlng para uad3ra cXrbriksa bebaotr Bsk{ng [rend-bavabala ( Utya Mta-pa 1qn DLtya Xaryant) tooah dadog preng ranc. tlekasan para galdanra karoran, -Barl kapllalt, nunten katur nrlng Srl Nata AJI Panaaa. Denl"ng H. Atl Panasa, -pate gandarua uau sadaya kl.nen ngatrrakon Er{ng Suang Kala {-g ttaria trrenalaugbaDa. W.2 aguobrs 1983.

    2ll .

    I. NAGABI PENCGING UIIYARADIA.Srl Ba,tbara AJi Panasc Eyalg patth Tanbckbaya. .Eeglgg : - Sang Nata -rnenter pllrantuk teluLan pa:ra gandarra snk{ng Nagad. Prasapta (Ornung Sanenr) -bal"ntpun Pratnr Dcvi Parnatl., {ngkang oanangke kapaor.eha-ken nrJng Svarrg Kals-1ng llnna Krendbavahana. iKaeanr sovanlpua brahnana 6rklng Pertapan Eeebangl, RosL illme-l{acqna

    Eysng putra hadhang Na:rr. Sang Ulku nyuuun blyantr, gebab kabuJung-buJung de-rrrng R4Je aaklng Nagarl Slndrra trah Jayadrata JeJuluk Prabu XeabrrJJa rnggltFSi-ndurapatir {pgkang nedya ngatrrunrlren Devl ilanrr nangka Sang Dca,f datatr Purua.Ing uriku Shng trliku nagrabaken kang putre hdbn-g Nam .lhateng Sbl {Jl Pa^nasa.Sang Nata nanpl Sang Doulr nunten kagana. Dene Patlh Tanbakbaya lsJcng kadha-yuhen pacak barLs napagaken ua{ra sak{ng Slndura. Kl Patlh nehrr saad{kr, gy1-pault bebldhalan ngantbl para raJa Eyang para harya.- r

    'II. NAGARI S I N D U 4 A .- (Tanah Slndu).Pratu KeoturaJa rngglh Slndrrapatd Dyang puJangga Rerl UasubLpte, pa-t1b Jayanarkatas Ilarya Srd#adrata, hunonggung Ja;rasudlra. Eg.bgg r - Sang Na-ta ncdya nututl plaJengtpun Devl Nanr nring Pengglug. Gya parentah dhateng pa-tlh Jqyanarkata klnen ngorlgaken vadya nenpuh pratog nrlng Pengging lditcradya.-

    Sandlka, gya bldhal. Done Prabu Slndurapat . nasanggrah lng Glagah Tlnunu.PERANG GAGAT : - lladya sakJ.ng s{ndulg kapapag barisa.n Pengg{ng, dadyapr&ng caupuh. Wskasan vadya Slndura kasoran, gya nundur mrt-ug Paaanggrahan Gl4

    gah Tltrunu. rrr. l[Aq4&[ B0JAUA_G_ARl[.-Raden Goudokueuuo Byang garr a Desl $rtlhauatl dalah Senar Gareng Pe-

    ffi

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    27/62

    -L7-tnrk. Sgbgg : - Sang Bague raraooan bab lrarg rana Sri AJI Paraca ing Penggrngkagunga:r garua enggal. yoku hdhang Nanr, nanglng nbekta nengaah RaJa Slndura.-Pranlla Raden Gondolusuno panlt nr{n8 kang garva, ne{ra oabyaatu nrlng Pong-ging. Icq,' l'lrn Dulya. bldh&l Baparukanan. EEBN_.SEAB r - l{oBtn tongab vanar-lanpahlra Sang Kuouna kabegal va{ra rasekea selr{ng Slndrra, tenah dadog panca-kara. Tenahan uadya denasa kaooran, sall peJah sadaya.

    IV. IAGARI ll A N T I P U R A (Pancanatt).Prabu Tltlpala Dyalg garya Dewl Satva-uatl rral qh Patlb Setyabava. RqglSg : - Sang Nata ne{ya sosarr rr{' g Fengglng, Iabet ntrsng panarta yen Srl AJ1

    Pauasa nentaa krana enggaf nanglng kaserang uungenrh. l,lasana earlublt klryaa -garya, Prabr Tltlpala tdbak Erlrg Pengglng.Kacarlta, durugi tapel satss Pengglng, Prabu ttttpaLa ptnargglh kJ-a-yan Prahr Slndurapetl. Devl Satsa-uatl dtpun Jaluk denlng Slndurepatl. Tlttpa-Ia tan suka, tenah dadya bandayuda. Kad-bavalran aar\iata ASTRA PI,i{UNCKAS, (ttlgl

    nnlpun Jayadrata), Prabu Tltlpala peJah. Derl Satsa-vati lunaJar nr' .ng Pong-glug, dipun buru denlng Prabu Slndurapatl.v. 49 Rr PENGGING UITARAI'TA.-

    Srl AJ1 Parqase nanpl aouanlpun kang putra Rgdeu Croudokuguuo daleh pa-nakavan, saoarongan kfayan eovanlpun Deul Satrra-vatL, ngahraken sedanipun .t.gkarrg raka Prabu Tltlpalal

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    28/62

    18-lrang putra Devl Cltrauatlr dcna $aga Danka tJ.uou rupalra krng nyodanl Ta;1r -Rctl rrpya:ra. Sdql trahrr surdlka gya parlt dha'l. K1 Patlh Taubakbaya nyang-Psra punggssa aa.nya nguntab$kcn.

    rr. ll.Lq4El EIHA-HI}.{ANTAK.{.RaJa Dltya Prabu Eala ]tartltJ. ny"'g gu'leng-gulang buta baJalg Dltye -Dnaparastbar patlh Honrpaksar KaltraLata, $rbadbara, Hltyakardh.. &glgg 3 -ong l{ata nanggallh Bdanl.trf lang putra RaJa lng Praeapta Prabir Kala Pracata -dnlng Sr1 AJt Panaga tng Pengglng. Kasaru covanlpun tang putra Prabu Devl PqgvatJ., n;rurarn btyantar nrfua oedsJllpun l.ang raLa Prabu Kale Prasata, trryh ngto-bat vangsul Ganda::na lr]{l.g gqLitg Sf AJf Panaaa Pengglng. f,aag rana Prabu {gla Martlkl aagah, uuntn dhavuh dhateng patth Eonrpakra lc{.eu neupuh prrng d\g

    teng Pengglng, $andlka laJeng ubldbalaken va{ra raaoksa. PER.A}IG GAOll, t - l{a-(ya raseka& saklng lilna-hLnantala kapapag barlcan Penggt'gr Bulayrn{ng rcnbagtdados bandayuda. N"nglug bala buta Earal kaaorslrr Bya nundur tsqj{qg rrala.

    III. UANA SIGRAXOCA.-nsja putra Matahrn, at&aJening Pratu Jayahrcrunar kadattg lpe klayan -Sr1 AJI Panasa, (arlnlpun Devl Sona), kakaoih MDEN UEL|KUSI}IA uysJog Sener Ggreng Petnrk. Renba.s I - llela,lrusuna nggryuh kcpengLn lcapua,rh't nantu d6nbg {ngkarg rqka Narsndra Pengglngr pra.ulIa ne(ya Dgupsya slr.rlradng Devl Cltrayatl.Kaeelru praptanJ.ra Gand.anra Karahr, netur nrlrg Sang tJol"tueuna b111b-plyanbFk{pun kauhre ngupaya olrnanlng Desl Cltrasatl. Pra[Lla Karrhr lan He],a-

    h,rsuEa gya Baeka-kaptl ne{ya ngupaya slrnaalng Sang Derl.Kadadak nlrong ssanttr tanglsing varc{ra, t.n dangu Dssr. CltrauatJ- \gtlngal lunaJar kabuJulg denlng selunan qaqa GurLtua. Raden l{el.akuauta gya tr-

    uandang napagaken sclulaa CurLtnar tcuah dadya PEMXG SE$R. Nanglng Radon Ue-Iakuauna eonu karopotcn labot nebgrahlpun tan oaged poJah. Ganda.nra Karah-r gyatlnandang parrd natak AJI Gtnungl katrnrknken geluuan Gurltna tenah luupuh ka-dya kabaada, nunton nafur tobat. lfuenya tluk, Gurttaa gya kabekta e)uan Er'tngPengg{'g, d"lah DenI Cltranati ugl ka}anthl.IV. .

    ReJanlng baya Prabu BaJul Serqgara Dlnng patlh BaJul SengaJa. Ronba.s ISang Nata nentaa nraJaya ResJ. Kapyara lng tlrtaganda l.abet duk ing unl palgla-natlra urlng kang putra Desl Danrkl thulak.Kacaritar rslaosaF{pun Prabu BaJul Seugarc nRkaten tsu kaplreng d6-'llFg Naga Damka sakrug rlhaearlng bantala. Pranlle gya Junedbrr tng ngaraaniDgBaJul Sengara, ]rn ngaken yo.r anak Kapyara ne(ya nalca ukun Berlnn{ng rarna, te-naha,a dados pancakara. BaJul Sengara rlDogoh pusalanlpun bgkang ronten ing tAtuk nana RETNADIT pranlJ.a kaeoran nunten krpJ.hrt, kabekta aouarr nrLng Penggr.g

    V. NAGART P E N C C I N G YITARAIITA.

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    29/62

    19-V..

    Sr1 AJl Penaaa aarpl. sova:rlpun krng rali lpc Raden ilelakuguna (arfnf-pun Devl Sona lng Hatahrn) nyrng Gandanra Krrahr, ngaturaken kang putra Derrl -Gltranatl, hrsln ugl Dyovenakon gelxnan Gurltaa fDgkang duk vau nyldra Cltravgt|. Ksda,lnlr eontn Sets1,natur nrlng Sang Nata bllth Badhah pueaka Alr{f, 1a-nClnC karebat donlng Gurltaa. Pra$114 aL{k nunten kapundhrt den{ng $rl AJI Pa-nasar dene Gurltna laJeng klhrnJara.

    Katungka sovanlpun Naga h'ntka ngaturakon beban,ra. RaJa BaJUI Serlgaralngknng tetel-a nrql aya kang rana Ronl Kapyara. Sang Nata nunten dhamh nrbg -patih Taubakbaya klnen noJahl BaJul Songara. Nanglng BeJuL Sengara uatlr ngre-repa nJrurmn gegang, BaJflrL gadhah kaeagahan nedya tsluk ngantoe nu-tununra, ogha sagah nrneksa Mabssa nDailr r.g Krendlrarahe.a gatlnn-tlnrnlpun. Srl AJl Pa-nasa nrlrtu parlng prngapuntgn, sarta ngl5.lqnl BaJul Sengara uengflrl mrlng Pagpnng BanlruvaDgi.

    Kasatxr panenpuhLng nungeub vadya ragekea grk'l.g fflaa-hlnantsta. Srl -AJ I Panaaa nunten dbarnrb rorlng vaclya clmblkea Xlendbarahr-a : 1. Dltya SnI'l ef a2. Dltya Hslsnnl. 3" Ditya Dnryinds. 4. Dltya Barat DhEla, kinen napaga]cn -parnngruka. Sadaye natur sarrdlka, gya ngedall- paprangan, oanpuh yuda klayan rgeekse Hlna-hftoantaka. Patlb Eentpakce, Dltya KaltraLatc, Lrbadbara, lan Hltya-ksrdha sanl ka'eorau. Pratr.r l[ale Hartlkl. dabat unrrLng laJcug nganukr nanglns kApapagaken den{ng Srf AJl Pa$asa ptyanbak lngkang ngaota salJafa Qll4harnnn{k, -rourrrb ntJtl dahe.a ngobar Prabu KaJ.a Martlki toneh peJah gooong. Devl Paryatl-lan Dltya Drlparaotha natu:r tobat, nunten toluk. seng Nata AJL Paroaaa na.apl, -sangtng pusekanlpun Prabu Devl Pgrvatl lngkang nara MASIK XINANTAS.A,T, lngkrng ,knagane lanun glnelar HarI]8. prdar kapuadtqrt. Pusaka kaaturaken denfurg Parwetldhateng Sang Prabu AJI Panena. Nunten DesL Paruatl kadadosaken patl.h lng lJana-Krendhasaba:ca, ouvl-ta Svang; Ka.la.

    Sang Nata gye lundur nrlng purar nnl{ka sarlantn para garsB ; 1. De$iSona (lng Hatalnr.) r 2. De,ul $rgandanr hgglh Retna Darukl lng Tlrtagarda, -. Derrl Nanr lngglb Retna Bengl rng Pertapan llerba4gl atuaJa Resl Nlrnavacana,aadaya sarni n1ruvun' a::gea1-angsal unggultng pr4ng.SrJ. AJI Panasa nunten dharnth nt{ng Gendanra Kare,}ur klnen nglebetaken-pera Jl:o perl pr4rangan, kadlarnrhana nbekta ea.Dukawla lngkang adl. aengr Da-nglng kinon nantba-nantba. Deuo Dltya Dvl-peraotba ftsdhasqhoe rlyendbord svarar-blnarrng ungol-'lng gangelo Oya sanl uindakakon rnenJlng pura (para lelenbnrt) sqgvi nbekte lang odl. pnlr anut svaranlng pangldnnglpun Dulparaatha Eyang lrarra-ning gangeg. Para garsa Dyang para putra earl euka-suka, aaton.h para Eenedl -sarul 1c&1 prabauanlpun.

    Sr1 AJL Panaea nunten sIeh kaprabon, kagantoa kang putra, slnekeenanpara raJe, joJuluk PRABU C I T R A S 0 l{ A lngglh Sang I(UStt}'{A I{ICITRA ka-Pinglcn' tr' TANcEB-KAyoN.2 aguohra 1983.

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    30/62

    213.-20-Sf, Bf, " Hil"Hr EH*'nm Dn En Dn rnd nntll[tlulnB nn ntsE bnmmNE [U EB ENE DIN'nlll llltl &tr E[tnn nnt l ,u DtI[ ED DIto DmrlEtElnnrnB bnrnn nn IrF nllloE EEDI Frinlll IIDEDE Ellnm DE En nn nnn n[t EE tlB Dt Em ED nE En ntrnm iln nn nm nnnnBn nn nn Dn llllD trIo nn lln nnnmnnn un Dn nm nnn nE nE & l Eul Elt IilttEnE |lllnMN MN DIN NN NE EE TlE IIIB IDD NB MnIN ENu Em nn un DB Er ntr nn nE nn nn utDlo mnnn nnul nn mE rultllo mnDE DnnEr nn nElt lut

    NE |l IDtDm ntl runn nt[ trDmm ulllEltutmm nn nnIIN EE INInl[Dt[BE l[Mt[ I nn l'nrlpln nn luD Dn mnru nnt 0n nm unTIIEED EN DDnn nm DnEttr ln]lnll ffiI.NAGARI PEI{GGING IfITAnADYA.

    iiPratu Cltrasona lnggth Prabu Kuzuna lllcltra kapfng kallh, Ty"oC patdbTanbakbaya. Renbae l - Qanrn Nata Deul Srlyantl etoaJanlpu:r Bgv. Sd.dhlsaeana -lng Pertapan 0andragenl, eanangke aaupun nggarblnlr narglng nyuuun idhan-ldh"g

    an kepengJ-n dhahar IJOH PAIICADRIYA. Ingkn.g punl.ka Prab,r Cltrapona dehst ketrraalng panggalLir, pranlla gya paroJ.t ne{ya tedhak nrlng vana nanogeo kaparenglDs -bathara. Gya bidhar, nganth5. rqJa S.rnaba, ScnaraJa Bynng Earye $rtralru.II. NAG.ARI sELA _Ill{A.

    RaJa Dltya Prabu Dl.bya Ratnuka nyrng patlh Kah Dfbyagsar Dltya lhntlfh"gnlr Ditya Mahadyu. Reubaq : - Sang Nata ne{ya nalee ukul oedanlng kang rrkaPrabu Kala $rdlbya den{ng Ne'rendra Pengglng Srl AJI Pauaoa, pra.nlLa 666angke -ned5ra nalee nyfunakaken turunlpun nongglh Prabu Cltraeoma. Nunten dbaruh patlhKaJ-e Dlbyagsa kinen qgaqthl va{ra rasekea qyeget ted}iaklng Prabu Cltramna rn8i,kang nedya tetekl {ng lrlqns, Krendbasahana. Sandlka, kl patth ear.ra{ya yakss gye-pangkat. PERANG GAGAL : - l.ladya reseksa Sola llna kapapag berlaan saklng Peng-g{ng, daqya canpuh prang. Dltya llanhr-lagrd naJeng prang, saben peJah saged ggaang nal.lb. Pratrr Cltrasona gya ngaota puoala Grndhananlk, nunb nljtl dahana,ngobng Dltya ilanhr-hagnL tenah pej ah dadya aw. PatLh Dlbyagsa eava$ya rasok-sa glrls, gya nundur nanJfury slrao :

    III. NAGART B O J AN AG ARA.Prabu GondohrsuEo Eyeng putra Raden Sri Malava dalah Senar Gareng Pe-truk. Rsnbas : - Sang Nata mrlhatoseken kang rayl Prabu Cltrseona nggeq)'a no-

    dya ngupaya panyurarning garua kang nenbe nggarbtnl. Pra.nlla nunten dba,rub dha-teng kang putra Srl Malava kinen nusul kang panan Prabu Cl-traeona uri.ng tlana -Krendbarabana, dene Prabu Gondokuguno Jengkar hlrl nrlng Penggfucg. Gya oarni bgbldhq]anr pa,nqLavan ndherek Raden Sri llalana. PERAI{0 SEIilR : - Drnugl nedya-ning uana, Rad.en Srl Malava kabegal- yakoa s"ldng Sela Una, tenah dados pancalgra, nanglng bale buta sanl kesoran, kathah tngkang duuglnlng tlvaa.

    rv. l4NA____E_&_E_ll DRAUAHAI{A.Batbart Kala Iuuatl nyang patth Panratl, dq,'lab para drbrlkge : I. D[-tya Svllapat 2. Ditya l.larrre.lr l-an 3. Dltya Dhadhrngarnrk. -&.g.bgg, ; - Sang Be-

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    31/62

    2L-tharl neqya anggora godha Prabu Cltra ReJa Ponggins hgkang nmbe nuJa brata-lng wana. Gya dbarmh punggava drbrl-kea klnon bldhaL. Sandlka g:ya pangkat.CANDHAK$N : - Telenglng Uana Krendhauahana, RaJa Pengglng Prabu Cltramna negbe tapa brata nanegcs kaparonglng Jevetal nenggah psnyuvtudng kary -garva {ngkang nedheng ueveg-vaJa (nggarbtd).

    Katungka sovanlpun kn.g putra Raden Srl Helava, rnatur Ert4g kahg pa-nan Prabu Cltrasoua btlth kautua der{ng kan8 raDa Prabr Gondohrsu[o lr{nsp p4-tur yea vreksa Pancadriya puulka nboten vonten. Natogrttg Prabu Cltrasona alatsnnundur, nalah sanggqya oengkud nggenya sanadl naladi henlng.

    Kahrngka dbatenglpun panggodbs denlng va{ya dubriksa Setra Gandatayu(balanlpun Batharl Kala Yuuatl) teua-h dados perangr nang{ng Salg Nate Cltrasgna ngasta sa.Jata Grndhananlk nurub nlJtl daharar nbtrnr saguDg d,rbrlksa. lle-kasan Prabr,r CLtrasona unlnga uonten gurdar plnandsng tonah na.'l lk pantngal rru-jud Kadhaton. Kadadat Batharl f,a1a Iuuatl ravuhr parfng nlelk lsrun ptdeneqgane punLka aunltranlpuu kang rana sva:rgt Sr1 AJI Panasa. Sarta nunten paring-katrangan bllih vlt pancadrlya punlka dunuuung tng Engganlpun Sang Nata plyagbak. LsJeng Prabu Cltrasona kapar{-gor pusaka I^tsah Pranauar sarvl- kanletk -nangke yen nus kr,rndur nrlng pura k{non nylpataken netra Lan ka:na, vlgatoe sgpados unlnga larr nireng neJatlarng sedya kang alue-alug. Prabu CttresoEe ns.e-pi peper{.g }rau, gya panlt }undur. Drpl- vus pinangglb para kadang, nnnten sr-daya kakanthi kundur mrfuig Pengglng.

    r

    V.NAGARI PNNGG, INC I{ITARADYA.KangJeng ratu Dovl Srlyanti Dyang lang rara Bgv, Sldh{uecsrea lng -ertapan Candragenl, nanpJ" rarmhnya lqng raka fng Bojanagara Prabu Oondokugu-no. Kahrngka rauubnya Prabnr Cltraoouar Radon Srl Malava ataLah para panakavan.

    Renbae : - Prabu Citraeona uaterr nrlng ka:og rana marasepuh Bgu. SLdhlu&caDa -dalah kang raka Prabu Cond,okusuno, blJ-lh plkanhrk puoalca Llsab Pranaua, 1ng-kang konglng klnarya BarEIra ngavunlngant oedyaning kang garva Devltsriyantl.Bgv. Sldhivacana lan Prabu Gondokueumo nunten ehrr pamrayogl nrlng -Prabu Cltrasona zupadoo ngagen Llsah Pranasa lng Palataran. Sang Neta eandlkagya nl-yoe ing Palataran, ngagetr Ltsah Pranaua kaetpataken netra lan karoa, kgdadrk unlnga uonton Narendra gangeal sanl lenggah lng dhnnpar koncana, sarlya-ngaken kadang nudha klayan Prabu Cltrasouar lngglh punlka :1. RAIA MEMETRI, dumunung lng JtrIA.2. RAJA UIIAIIA, dununung nura.kabi lng ANCGA.3. RA.rA SUKSI'IA I"AIIGCEIC.lr. RaiA $IKSI'IA PI'RBA.5. RAJA STKSMANTANA SAKING PUSER.

    Kadang rudha gangsal uau sinebat PAIICADRIYA, carta natur blllb dipunpepetrL, sagd nJunJung draJattng Sang Nata. Prab,u C{trasona sagahr len runs-oo loga done oaged plnarggih kasunyatan. Gya palllt ua4Jtng purao lfusnya dunu-{ng pura, Sang Nata natur urlng kang rarna Lan kang raks, bllLh vua pinangglhkasunyatanlnC IPH PANCADRIYA.

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    32/62

    uiotan oa 1I , ie.rgjeog :aEr i'.: S:il;vgtf,i- Dabs--sn n;i^ L:hrgr -rSrJ.ngan kakaslh RADEIi P 0 N C 0 D R I I 0 , Iabet Lapendhetsken s"Hng ggg-g'unClnC kadang gangeal lnglcang vus kaslpatan kasunyatanlpun dening Pratru Cl-tragona.

    Katlngka p&nenpuhnya Prabu Dlbya Ratuuka sauadya raseksa, kapapaga-ken doning Prebu Cltraeona plyanbak kanthl ngasta aanJata Sarotala. KatsEan -Banjata Sarotaroa, Pratnr Dlbya Ratnuka peJah. Patlh Kala Dlbyagsa lunaJar sar-vi ngungoekakeu putra Nata SeIa Uq6 ingkqng takglh tirur, nana RADEN SRi SIUELA. Slsq.{ng vadya raseksa kablbaraken denlng Ki Patth Tanbakbaya.

    LANCEB - KAr.0N.2 aguetua 1983.214.

    IgDUnt nann nnn.EnEnn uDt llD lrnnnhn Dn

    hr[nnD 'n'lpit[ uuulD D[ n Dn FpDlrHH $B HH HE nf, ilE eE ffif,r$S ffi -lliluru nnEnbn nnaEln nD nn BDrl EFIIImmE lt|m n ntr gu lllll BE nn ruuhmlllo nm En En lcn nm nn n0 unI[rl rulE r[m un nnFnq nn nn nn nDEnEENIIDN DDEUT 'N TOE DTDNM NtrDE trIIUIllD NNDEIDnrD nn nm En nBn trn nn lun EE qE E4 nE pll qEfrim niri nn hn nnEnnln Dn [u llln nm nn nn nmnnnnm nn no Dn EIDn nE Dn Em nm llu lllll [nn nn trn mn rom llrl tuul uul EE mn nutllmm brn rDb ltrlr lln 0n Em Inn DE nm nn luulENN ENMN DB DI DEIUq EUBIIN DlIlllUDI DIll EEN

    Il luD nunu nctntr nE Enron En n&nn lqDnEnD nnDO 1trI. NAS4&L Al'IANTIPURA.

    Prabu Partaka Eysulg patlh Umandaka dalah putra nantrr Raden Pancadri-ya (putra Pengglng). Iggb$g : - Sang Nata nanggallha.ken ka.ng putra Devl Partul msnya kaganra denlng Raden Pa:readriya, sanangke sarnpun nggerb{nJ r uanglngkalanar dening R.qJa Dltya lng Sela Una (Sela Crfngglng) prabr,r Sri Snela. Pra-nila kang putra nanhr Radon Pancadriya kadbaruban pacak barls napagaken treng-sah. Ketungka sowanlpun bebanUr srk{ng Penggiagr Prabu Senarajar Prahr funabaIlarya Sasana dalah putra:rlra aana liarya Drryanar natur ne{ya aablya.ufur Dgun-duraken r.radya saklng Sela Grlngg{ng. Sa aanl bldhaI. Deno patih {Jqsrrttrla'laniiarya Sadha Baktl qJarpaqSi.

    II. NAGABI s E t A G R I N G C I N O .(Ss18 Una).RaJa Dttya Prabu Srl Svela nyang patlh Dlbya Sasra (patlb sepuh Ka-la Dtbyagsa kinarTa puSangga), puJangga l.rllm DLbya (ttala Dl.byagsa)r para selgpatL putralr.punpatlh Dlb'yasaera: 1. ]lrr?a Sasra Drastha, lan 2.,llary. Dras-

    thaka. Re4lae : - Sang,Nata nrntik Ja-Laran trho'pik denlng Derl PJltfnl putrlAvantlpura atmaJantng Prabu Partake, naLah oa.mangke ms kagarva Raden Panca-drlya putra Pengglng. Pra.nila gya rlh"wuh mring oenapatl nlra[[ llarya Saera -Drastha 1an Draetbaka klnen nenpuh prang lnr{ng Arantlpura. Sandlka, gya bidal.sava{ya raaeksa. PERANO qAGAt : - lladya resoksa Sela Gringgilg kapapag barlr

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    33/62

    -23-an bebantu saktng Pengglng, tenah dados canpub pralg rana. Senapatl kakatth -saklng Sel-a Grlngg{ng, Il"rya Saera Drastha lan Harya Drasthalca peJah dedag -Raden Pancadrlya. Sisqn{ng va{ya raoeksa lunaJar vangoul nrlng dhangkane.

    III. N{}J,RI },1 A t A tJ A P A -T I, (noJanaeara).-Raden Sri Malana nyang Sornar Gareng Petrrtk. Renbg"q : - Sslg Bagus qgraoaan klayan Senar bab pulung tngkang nglenpak dhateng Pengglng, viutt JsnanSrt AJI Panasa meroengoahau klayan lngkang oyang Angl{nghrsuna. Pra.ro{Ia dunugl

    dinton nalgke, Srl Malava kedah tansah manut dbateng Narcndra Pengglng. Nun-ten Radeu Srl Malaua nga:rthl panskavanr b1.rh4,1 bebantrr lang rayl Raden Panca-drlya nggenya palakrana rng Nagarl Auantlpura. Iru._ggA& r - tbntsn i-ug ugna, Raden Sri Malava lsa.begal denlng va{ra raseksa saking Sela Grtngg{'g, te--nahan dados bandayuda. tan da:cgu balg ttuta aa:al, peJah.

    IV. .Prabr Cltrasona nyang arJ. RadEn Cltraeena nqd''pl souanlpun keng putra

    kepulunan Raden Srl Malava dalah panalauan. Reubae.: - Srl Malaua natsr nringftang pa.nan blllh oagah sabi:fantl nrlng Avantlpura, Gya eedaya bbldhalan dha-tong Nagarl Awantlpura eunusul Raden Pancadrlya nggoqya nangsah prang.CANDIIAKAN 3 - Ing Nagari. Sela Grlngg{.gr Prabtr Srl- Suela nampi ravubnye SsD-

    PuJangga Reel Ulkx Dlbya, nga:rpah ee{yanlng Sang Nata, nggenye ayun-ayunan yuda klayan aatrJ.ya snk{sg Pengglng, eabab eadaya pulung ngugpul nonten Penggfucl.Kasam souanlpun prtlh Dlbya Saora, raatrr blLJ.h eenapatl krlcal{l 19glh putranlpun ki patth Dl.bya Saoral (Sasra Draetha 1an Drastbaka) peJah do-ni:rg Rad.en Pancadriya, Prabu Srl- Svela dahat nurlng, nunten ngerlgaken vadya-rasekoa, nglurug nrlng Auerntipura.

    V. I{AGARI AItANTIPIIRA.-Prabu Partaka nanpl ravuhnya karg guetl bese.u sqk{ng Pengglng Prabu-Citrasona lan Raden Sri l'lalava dalah panakavan. Renbae : - Prabu Citraaona -ndangu nrlng Pratu Partaka bab kang putra Pancadriya nggnya dadoe savunglng-praJa Auanti.pura. l,llnangoulan yen ungguUxg Jurlt. Pratu Citrasona dahat legalng nanah. Nunten ndangu nggenya nggarblnl kalg putra nantu Deui Partld, vl-

    nangsulan yen vuB sapta candra. SalaJenglpun Pralxr Citrasona kapareng nanJfrgpura, rya anggege nggonya 4ggarbtni Dewl Partlal, sasana babaran utjll kenbarIngkang sepuhptnaringankakaelhRADB{ DUIP A- llIN AT A. Dene fng-kang nudbaplnarlngankakaglh RADEbI AN C LI N C,DRI I A.

    SacaTlt#., nyerongl lahiripun Jabang bayl kaka]jh, pulur:g ra,tx sek'lngPrabu Cl-trasona ngallh manJtng dhatong RADE'I AI'ICIJNCDRIYA. Makaten vau Prabu-Cltrasoma unlnga, pranila gya kapareng seleh kaprabon, nad,eg pandhlta. Nuntenninball para raja klnen neksenl Junenengentpun kang putra Raden Pancadrlyer-

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    34/62

    ?4-Iplnarlnga-u Jejuluk PRABU P A N C A D R I Y A .-

    Kasar:u panonpuhnya RaJa Sele Gringglng Prabtr Srl Swela, prat tan-dhlng klayan Prabu Citrasona.Kacarlta, ffvarg Guru dharruh dhateng ifvang Narada klnon nbanJut Prgt. Clt""sona, eabab puluug narencha vrs ngallh dbateng kang vayah Anglixgdd-ya. Uyvang Narada sandika, gya tunurun nganthl Hnrang Yana ngasta JaJ,a sutra.CAIiDHAKAN : - Ing paprangeur, Prabu Cltrasoua tandh{ng yuda klayan Pratu Srl-Sve1a. Kafurngka lVua''g Narada lan fov".g lama hrnunrn, nunton nban-Jut Prabu Cltrasoua kabekta lundur nring ssalgaoGeger para rqje dupl untnga Pra'ou Cl-traeona kabanJut dera., Nunten pgra reJa eanl anbyuk nangaab prang tandhlng Prabu SrJ. Svela, nanglrd se 1 ka-soran. Prab,u Pancadrlya la:gku:rg waskitbar gya nbopong lcang putre Radea AnS-Ilngdrlya kaselehakeu lng paprangan. Pratru SrL Ssela gya nulasara jabang baylAlgUngdrlya, nanrglng nboton saged peJah nalah sangsaya sgeng. Prabu SrJ. Sve-Ia ngantos run{los wogah, vaeana nar${ng nJ.tie sdlsa dhateng Raden AngllngdrLya. Sleanlng uadya raeekea eek{ng SeIa Gr{'gglng kabtbaraken den{ng para raJa

    W.2 aguabrs 1983.215.UUTNEnn nllnn nnDITNNNNltn nmtnB nmDII InIN

    tltut 4trnE ploEN IIMnmnnmnn lllllnn nnllDmnDIDN nID DDnn mrnnlt DJn rnt[nm Dm nnnnuD nnnn nntrt[ llD

    SH*fin fiH'"fir " Hff Hn rH*nlomm nm bm nrn nn nn DE nn mmnn nu mDnmh trtl nm nn nonmnmEln trn nnn mn nmnD Dn [t lIDn M nmtrn nm mm nm nlllBlllnt0tr ltn [nrn nun mn mn nmuln En ummmmnuo nn rnm m'lrnnnmnD nn nDnn nnD luunuuHH f,H H$ HH

    IHHr Hfr rH-f,r "t B**'ultt|nDnn Inn Dn EnnE r u[t nn nDr0 tu xo&trlrulnEn um ltn , ttln nn nnnfl Efl nfir"S" HE'S"rS' ESI. .Pratu Pancadrlya uyang rana traraaepuh kinarya puj angga Resi Jetl $r-rasa (duk Buvau Prabu Partaka lng Avantlpura) aabh patlh Taubakbaya. gn gg,:

    Sang Nata manggallhnken kang putra kakall-h Raden Drlpa tllnata lqn tug'l{ngdr:l-ya lngkang vr.s lrancl mnusak taxan. Dene Raden AngHngdrlya lngkapgl cunlerc -puulka, sanpun plnten-pinton dinten tansab nangl.s revel, nyuvun PUIIING BTDRASI'IARA. Mangka karg garua katgjeng,ratu DevL fr1 Partlnl sarpun nggaiblnl nallb

    Sang Nata PaacadrJ.ya gya panlt nod,ye nlnggah nrlng Ka\yvangan, q)ru-mrn Pulung hdrasmara dhateng llywang &rdra. Ka1l1an laJeng Jongkar. Kl Patilr-Tanbatbaya nguntabaken.

    II.PERTAIA}I GIRI - DUKSINAPutra puJarrlpun suargl Reei KaLa fuvldha, nana Resl Puja Suara tuuin

    kang putra knkgll[ Banbang Bahegoi 1an Banbang Sa-keU. Renbag : - Sang lll]xt -

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    35/62

    _25_dbawh nrlng putra kakalihr lCnen ngudi uabyu nerpll draJat rafu PenggLDg.- -Sabab ngengetl bllth kang ra.na evargi Reel Srvldha punlka agng t.*5"1anrFrundhateng Nagerl Pengglng llttara{ya. Banbang Baheget lan Sa}ell gye puott btdalDusul Prabu Peacadriya mring Katgnre"ngan.

    PERANC GACAL : - D"rnugl ing narga, Bahegsl ny4.ng Sskelt kapryag pa-tlh Taubakbaya, I{arya Drrasena lnn }furya Drraketu dalah vadya Pengg{ng. Drpi-unlnga yen banbangan kakall.h vau ned;ra zunusul Prabu Paneadrl-ya Ering Ka$angenr gya p5.enggak, Narrglng Bahegsl / SatcaU daton purun, tenah dadya panoakaral{aeana IIarya hrasena 1an lhrya Drrakohr peJ ah. Wadya Pengging nundur.

    III. NAGABI M A L A H A P A T I, . (nolanagara).-Radeu Sri Malava nyalg Senar Gareug Pet:rrk. Reubeg s - Sang BaUa -takslh sungkaya labet nentas katllar nuksva den{ng [ang rana Prabu Gondo]usu-no. Gya bldha3. nusul kang rayl Pengg'l.g Einggah Kahyuauganr kadherekaken parlq

    kaualr. PERANG SEKAR : - l.lonten na{yanlng HarIBr Raden Srt Malava kabegal Eacnnarsa oangsa, tonah dadoe pancakara. Masan poJahr badher iVvang Nalada parlDg-vlslk nrlng Sang Sr Halaua }lnon Esnut Drbg Narendra PenggJng. lfusnya nLslkltyr{8J39 Narada gya sLma.

    IV. NAGAru s0l,tAPuRA.-Prabr,r Madukusuna nyang Sang Ptrjnngga Resl Deua-Sarana, patlh Kartalgsa dalah putranya Harya $ba]artt lan flarya Jatuata. Feuba.e t - Sang Nata nl-reug pavarta bllth lVuo"g hrc:ra badhe numuakon Wabyu &rdreenare, pranila gyabidhal rntnggab, mrlng Kahyuanganr ne{a ntrmnrnaken Wa}\yu knhggo keng putra Ra-

    den Madu-Srdhana.v. {AItrIIANGAN E N D R A L 0 K A .-

    IVsang Erdra nqt"pl oova.nlpun Pratf,r Pancadrlya, n)mrun vabyu h'drasngra. Nunton kaperlngan JIHBU DI{IPA NIRMALA lngl"ang Hontu aeratanlpun hdramgra. Kasaru sovanipun Prabu Maduhrsuua ugi nyuvun valryu hdragnara. Wlba:rggu-1an denlng qytlang frrdra blllh sa^npun tinaopl dentng Pancadriya. Kedartql Prab'uMadukuguna nubmk Pratu Pancerdrlyar lng panrlh nedya ngrebat va\yur nanglrg -gya tlnand&ngan ternah dados perolg. Prahr Madukueuna kaoorenr nunten koplayu,nanging seeunber yon ne{ra ngrJ-sak Pengglng.

    Drnugi repat kopenaoanl Prabu Pancadrlya pl:a"ngglh klayan Bsn$ng Bghegsl lan Barnlsl1g Sakell, rqatlrr yen ne{ra aonpll vetlyu labet kang oyarg srrarLgi Rosl fuuldha sanpuD katbab lalabetanlpun dhateng Nagarl Pengglng. Prabtr -Pancadrlya tan ouka, tenah dados perang. Kafungka praptanlra Radeu Sri MalaraIan panakavanr Bya nla.burg y,rda ngl.aran Bahegsl lan SakeH, teuab banbqngan -kakoUh kagorur gya lunajar vangsul HAdul nrlng kong rana Rool PuJasns.re. Prgbu Pancadrlya gya nganthi. kang rqLa Sri Malaua eaparrakavane, lundur pflng Na-garl Pengglng. lrt. NACARI PENGGINC }fiTARADYA.

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    36/62

    -26-VI. .

    Ka.ugj eng tabr Devl Sbi Pertlni nyang kang rarna Resl Jatlsurasa, ka-hmgka ra ruhnya Prabu Pancadrlyal Raden Srl Ma1asa dalah p&nnkas"o. Ja.nbu @pa Nlroala fngkalg navl tulLsr l,Iahyu Erdrasnara , kaFarlngaken dhateng karrg putra Raden Ang'llngdriya. Nunton lngkang lbu Derd Srl Partlnl dtpun sukanl, sa-ha l.ang raka Raden Dvlpa t'Ilrurta lngglh dlpun sukanl. Drpl clhahar Janbr Dw1pa-Nlrnala, Sang Der.rt Sri Partlni nunten babaran dJil kalung, ptaar :ga"n kala-slh RADEN D A R M A - t{ I N A T A . Raden Anglbgclrlya nunten ngloloh knng -rayl Deloa Ul-nata klnen dhalrlrr Ja"nbu Erlpa NLmaJa. PrauLla kadya kageger Ja-5nng bali eDgg&I aeuB,

    Kahrngka panenpuhnye Prabu Maduh,rguua nye.g Begauan PuJasuara ulnta-nenpil vahyu hdrasnara. Ssng Hfku RrJasvara pejah dening Prabu Pancadriyar-dene Prebu Madrrhrsuna kasoralx prangr gya lunaJar.

    I

    @.2 agustuo L983.216. nn EmEo un EE llDmm nn nn nn Btrnn Em nn nn rnn nnnm mnnnmn nmnnnn uEnn nm nmmn nnrumm ntr nn nm nul mlnnnrlDn m ltn rDn Bn DD nn nn nEullqn nmErl nnl t luD ulll InD EII un unn E& un llllll u nun nnnn mm nllltrnn unEnuu nnHH HH *H HN Bf, HNluunm nm ntr mn nnrrr|r

    ntllllmEnBIIIEtuEtltmnllnntrn un u 0EIN INNnn mm mnmD nm ntrDIn nn ru]lnn run nnmnmllm mm

    m nnunID I[Ill NNENNN ruDBTIEruI nITuun nnN NND ININDDIllnIDE nrll nuunEnn En nD lulnn mn nn EBrnn nn EnrutnnDnmn nn Etrmn mn IDInrrlni nn lln

    nnuDIDlt DIDDNllrlll lllllEnn nmnn nnnmmmEIIIIDnDlnlnn nannnullilfr Hf,nn nrr

    I. .Prabu Pancadrlya nyang patLh Tanbakbaya, nanpl souanlptrn Begauan Ue-bulseri saklng partapan Andong Clnasl. Renba.q t - Sang Wlku nyurnrn slh k8d1-byaning Sang Nata Pengglngr labet rgaatoa dunugl dlnten na.ngker t ang ga-rua De,

    ul Sldhauati dereng peputra"Prabcr Pancadrlya nunten parlng dharmh bllth kang garva Rotoa Sldh'ngti vekdal punlka sanpun rlggarblnl, tur jaba.ng bayl lng ternbe calon narendta,-Nanglng nbe4jang lanun lare puntka vus rabL, badhe va:rgsul trcnten kaelokan.-Rosl UnbulsarL stldhanget sabdanl.ng Nata nakatrn uau dahat lega tng nanahr nugten panlt uangsul. Sapengkerlpun Sang Ulhrr Prabu Pancadrlya gya dhaurh nrlngkl patlb nyang para putra : 1, tlsden Dlrlpaulnatar 2. Raden Anglrngdriyar lan-3. Raden Darrnavinata kinen pacak barls naPagaken uengsah snLtng Nagarl SoEapgral balanipun Prabu Maduh.reuna. Sandi-kar gya sanl bebidhaLan.

    II.NAGARI SOMAPUX-A.-Prebu Madulusuna nynng Sang Pujangga REel Deuasaranar patlh Kartlba-

    oa, dalah tunenggung S.rba Dragtha. Remba.s : - Sang Nata ne{ya nalss ukun lara

  • 7/22/2019 Serat Pustakaraja Purwa 09

    37/62

    -2'l_slr'ng dhatong Narendra Pe4gg{ng, nanglng takslh ngraog sarlar. Nunten dbasuh.nring patlh Kartlbasa k{nes nyobl ngepung Nagar-L pongging. Kl pau_h natur gagdlJcar gya bidhal save$ra punggaua. I'}ERIIIG .GAGAL I - Hadya Sonapura kapapag hArlsan snk{ng Pengglngr dadya prang carpuh. Nanglng uadya somapura lcrooraa, -gya lumaJgr. uen8Eulo

    III.NAGART HATAl.rAPATIRaden Srl Malasa nyang Senar Gareng Petnrk. RePba.e : - .qcng Bagus -ne{ya sorran nrlng Penggtng sabyantu ngundura}en nengoah saHng Sonapura. Nun-ten bLdhal nganthl p4nokavan.

    PERING SE4AR : - Wonten nargl Raden Sri l,lalava pinangglh klayan l,lllar kokor15,Rool Bahegsl 1an Reei Sakel saklng Portapan 01ri Dlks'lna lngkang nedya naleeukun sedaning kang rana Resl PuJaevara denl-ng Prabu Pancadrlya. $rb'yanlng -ronbag dadoe pancnkara, na:rg{ng Saltg Ulku koLa}Lh lraooranr gya lundar.

    IV. PI'RT-AI'AI{ A_}I D_q I G - C I N A H I .Devi Sldhawatl (garvanipun Rsel Unbnrlsarl) fugkang dahat kSgyat la-bet kadaaak runaos nggarblnl. Katungica ramrlu:ya lnng jekn Unbulsarl, nunten -par{ng dbasuh ngandharaken bab gabdanlng Salg Nata Pancadrlya ing Pengg{ng -babagan nggeqya badhe peputra. Rosl Unbulearl nunten stdblkarar r'Bgefe ngge-

    qye nggarbini ka.g garsa. l.atariuah sfdtrlftalan{ng Sang Hlku, tenah babaran nlJl1 kalung, nenging ruJud t'aseksa. Dotrt Sldhavatl seda kunduran. Kvandha gye-p{harlPurna.Reel Umbulsarl nunten kesah nbekte knng putra Jeba"g bayll ngantos -dunugl papanlng RECA BUTA lJA[t)N (vadhaglpun NyaJ. Rara Jonggra',g) kehg putta -nunton kaeelohakea snngatrdhaptng sca, runaog plkantuk snnggitp kaqg putra pL

    narlngan narll DITIA G,U P A L A lngglh JAKA K A R U N G .- SalaJenglpunR