Pengaruh Konsentrasi Inokulum Terhadap Kualitas Tempe Kedelai ...
-
Upload
trankhuong -
Category
Documents
-
view
241 -
download
3
Transcript of Pengaruh Konsentrasi Inokulum Terhadap Kualitas Tempe Kedelai ...
23
LAMPIRAN Lampiran 1. Skema Kerja Penelitian
Kedelai Lokal (Grobogan)
Kedelai Lokal (Grobogan) siap fermentasi ditambah dengan berbagai konsentrasi inokulum 0,1% b/b (0,1 g inokulum/ 100
g kedelai), 0,15% b/b, 0,2% b/b, 0,25% b/b, 0,3% b/b
Tempe kedelai lokal (Grobogan) dengan berbagai konsentrasi inokulum
(Santoso, 1993)
Analisis Karakteristik Fisik Tempe Pengukuran Kadar Air (SNI, 2009) Pengukuran Kadar Abu (SNI, 2009) Pengukuran Kadar Protein N-Total
(Kjeldahl) Pengukuran Kadar Lemak
(Sudarmadji dkk., 1997) Pengukuran Kadar Serat Kasar (SNI,
2009)
24
Lampiran 2. Data Analisis Karaktersitik Fisik Tempe Tabel Analisis Karakteristik Fisik Tempe Kedelai Lokal (Grobogan)
Konsentrasi Inokulum (b/b) Ulangan Kenampakan 0,1 % 0,15 % 0,2 % 0,25 % 0,3 % I Bau
Warna Rasa Kepadatan
Normal, khas Normal Normal
Kurang padat dan kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
II Bau Warna Rasa Kepadatan
Normal, khas Normal Normal
Kurang padat dan kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
III Bau Warna Rasa Kepadatan
Normal, khas Normal Normal
Kurang padat dan kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
IV Bau Warna Rasa Kepadatan
Normal, khas Normal Normal
Kurang padat dan kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
V Bau Warna Rasa Kepadatan
Normal, khas Normal Normal
Kurang padat dan kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
Normal, khas Normal Normal
Padat, kompak
24
25
Lampiran 3. Analisa Data Kadar Air
Keterangan:
Tp = Total Perlakuan p = Purata Perlakuan
Tu = Total Ulangan u = Purata Ulangan
T.. = Total Umum .. = Purata Umum
dp = p - .. du = u - ..
W1 = [60,06 (-0,1716) + 60,18 (-0,0636) + 59,92 (0,1484) + 60,18 (0,0944) + 60,39 (-
0,0076)]
= -0,0196
W2 = [60,65 (-0,1716) + 61,49 (-0,0636) + 60,83 (0,1484) + 61,45 (0,0944) + 61,38 (-
0,0076)]
= 0,0433
W3 = [59,76 (-0,1716) + 60,20 (-0,0636) + 60,00 (0,1484) + 69,41 (0,0944) + 60,38 (-
0,0076)]
= -0,0301
W4 = [61,48 (-0,1716) + 60,17 (-0,0636) + 61,02 (0,1484) + 61,43 (0,0944) + 60,11 (-
0,0076)]
= 0,0207
W5 = [60,16 (-0,1716) + 60,61 (-0,0636) + 61,94 (0,1484) + 60,97 (0,0944) + 60,67 (-
0,0076)]
= 0,3081
Konsentrasi Inokulum (b/b) Ulangan 0,1% 0,15% 0,2% 0,25% 0,3% Tu u du W
1 60,06 60,18 59,92 60,18 60,39 300,73 60,146 -0,4476 -0,0196 2 60,65 61,49 60,83 61,45 61,38 305,8 61,16 0,5664 0,0433 3 59,76 60,20 60,00 59,41 60,38 299,75 59,95 -0,6436 -0,0301 4 61,48 60,17 61,02 61,43 60,11 304,21 60,842 0,2484 0,0207 5 60,16 60,61 61,94 60,97 60,67 304,35 60,87 0,2764 0,3081
Tp 302,11 302,65 303,71 303,44 302,93 (T..) 1514,84 p 60,42 60,53 60,74 60,69 60,59 ( ..) 60,5936
Dp -0,1716 -0,0636 0,1484 0,0944 -0,0076 SD 0,6725 0,5677 0,8286 0,8806 0,4860 SE 0,8349 0,7047 1,0287 1,0933 0,6034
26
Lampiran 3 (lanjutan)
N = (Wi x du)
= [-0,0196 (-0,4476) + 0,0433 (0,5664) + -0,0301 (-0,6436) + 0,0207 (0,2484) +
0,3081 (0,2764)]
= 0,1430
D = (du2) x (dp2)
= [(-0,4476)2 + (0,5664)2 + (-0,6436)2 + (0,2484)2 + (0,2764)2] x [(-0,1716)2 + (-
0,0636)2 + (0,1484)2 + (0,0944)2 + (-0,0076)2]
= 1,0735 x 0,0645
= 0,0692
JK Non Additivitas = D
)(N 2
= 0,0692
)(0,14302
= 0,2953
Faktor Koreksi (FK) 5 x 5
(T) 2
25
(1514,84) 2
= 91789,6090
Jumlah Kuadrat total (JK total) = p2 - FK
= [(60,06)2 + (60,18)2 + (59,92)2 + ... + (60,67)2]
- 91789,6090
= 10,2142
27
Lampiran 3 (lanjutan)
Jumlah Kuadrat Ulangan = Perlakuan Jml
)Tu ( 2
FK
= 6090,917895
)(304,35...)(305,8)(300,73 222
= 5,3674
Jumlah Kuadrat Perlakuan = UlanganJml
)Tp ( 2
FK
= 6090,917895
)(302,93...)(302,65)(302,11 222
= 0,3224
Jumlah Kuadrat Galad Acak = JK Total – JK Ulangan – JK Perlakuan
= 10,2142 – 5,3674 – 0,3224
= 4,5244
Tabel Sidik Ragam Uji Additivitas
Ftabel Sumber Ragam Db JK KT FHitung
5% 1% Ulangan 4 5,3674
Perlakuan 4 0,3224 Galad acak 16 4,5244
Non aditivitas 1 0,2953 0,2953 1,0474 4,54 8,68 Sisa 15 4,2291 0,2819
F hitung 1,0474 < F tabel untuk 5% dan F tabel 1% Kesimpulan : Data Additif
28
Lampiran 3 (lanjutan)
Tabel Sidik Ragam
Ftabel Sumber Ragam Db JK KT FHitung
5% 1% Ulangan 4 5,3674 1,3418 4,7453* 3,01 4,77
Perlakuan 4 0,3224 0,0806 0,2850* 3,01 4,77 Galad acak 16 4,5244 0,2828
Total 24 *Antar ulangan dan perlakuan tidak berbeda nyata
KV = x 100 %
= x 100 % = 0,8776 %
Uji Beda Nyata Jujur (BNJ) 5% BNJ 5% : W = q (p,n2)Sx
Sx =
= 0,2378 BNJ 5% = 4,33 x 0,2378 = 1,0297
Kadar Air
0,1% 0,15% 0,3% 0,25% 0,2%
Purata
SE
W= 1,03
60,42 0,8349
( a )
60,53 0,7047
( a )
60,59 0,6034
( a )
60,69 1,0933
( a )
60,74 1,0287
( a )
29
Lampiran 4. Analisa Data Kadar Abu
Keterangan:
Tp = Total Perlakuan p = Purata Perlakuan
Tu = Total Ulangan u = Purata Ulangan
T.. = Total Umum .. = Purata Umum
dp = p - .. du = u - ..
W1 = [1,16 (0,0888) + 1,22 (0,0648) + 1,01 (-0,0112) + 1,07 (-0,0452) + 1,09 (-0,0972)]
= 0,01644
W2 = [1,14 (0,0888) + 1.10 (0,0648) + 1,02 (-0,0112) + 1,17 (-0,0452) + 0,95 (-0,0972)]
= 0,01586
W3 = [1,23 (0,0888) + 1,15 (0,0648) + 1,13 (-0,0112) + 1,05 (-0,0452) + 0,99 (-0,0972)]
= 0,0274
W4 = [1,21 (0,0888) + 1,13 (0,0648) + 1,18 (-0,0112) + 0,97 (-0,0452) + 1,02 (-0,0972)]
= 0,02447
W5 = [1,19 (0,0888) + 1,21 (0,0648) + 1,09 (-0,0112) + 1,00 (-0,0452) + 0,95 (-0,0972)]
= 0,03433
N = (Wi x du)
= [0,01644 (0,0128) + 0,01586 (-0,0212) + 0,0274 (0,0128) + 0,02447 (0,0048) +
0,02447 (-0,0092)]
= 2,64x10-5
Konsentrasi Inokulum (b/b) Ulangan 0,1% 0,15% 0,2% 0,25% 0,3% Tu u du W
1 1,16 1,22 1,01 1,07 1,09 5,55 1,11 0,0128 0,01644 2 1,14 1,10 1,02 1,17 0,95 5,38 1,076 -0,0212 0,01586 3 1,23 1,15 1,13 1,05 0,99 5,55 1,11 0,0128 0,0274 4 1,21 1,13 1,18 0,97 1,02 5,51 1,102 0,0048 0,02447 5 1,19 1,21 1,09 1,00 0,95 5,44 1,088 -0,0092 0,03433
Tp 5,93 5,81 5,43 5,26 5,00 (T..) 27,43 p 1,19 1,16 1,09 1,05 1,00 ( ..) 1,0972
dp 0,0888 0,0648 -0,0112 -0,0452 -0,0972 SD 0,0365 0,0517 0,0723 0,0769 0,0583 SE 0,0453 0,0641 0,0898 0,0955 0,0724
30
Lampiran 4 (lanjutan)
D = (du2) x (dp2)
= [(0,0128)2 + (-0,0212)2 + (0,0128)2 + (0,0048)2 + (-0,0092)2] x [(0,0888)2 +
(0,0648)2 + (-0,0112)2 + (-0,0452)2 + (-0,0972)2]
= 0,0008848 x 0,023701
= 2,09705 x10-5
JK Non Additivitas = D
)(N 2
= 5-
2-5
2,0975x10)(2,64x10
= 3,33038 x10-5
Faktor Koreksi (FK)5 x 5
(T) 2
25
(27,43) 2
= 30,096196
Jumlah Kuadrat total (JK total) = p2 - FK
= [(1,16)2 + (1,22)2 + (1,01)2 + ... + (0,95)2] - 30,096196
= 0,192704
Jumlah Kuadrat Ulangan = Perlakuan Jml
)Tu ( 2
FK
= 096196,305
)(5,44...)(5,38)(5,55 222
= 0,004424
31
Lampiran 4 (lanjutan)
Jumlah Kuadrat Perlakuan = UlanganJml
)Tp ( 2
FK
= 096196,305
)(5,00...)(5,81)(5,93 222
= 0,118504
Jumlah Kuadrat Galad Acak = JK Total – JK Ulangan – JK Perlakuan
= 0,192704 – 0,004424 – 0,118504
= 0,069776
Tabel Sidik Ragam Uji Additivitas
Ftabel Sumber Ragam Db JK KT FHitung
5% 1% Ulangan 4 0,004424
Perlakuan 4 0,118504 Galad acak 16 0,069776
Non aditivitas 1 3,33038 x10-5 3,33038 x10-5 0,00716 4,54 8,68 Sisa 15 0,0697427 0,00465
F hitung 0,00716 < F tabel untuk 5% dan F tabel 1% Kesimpulan : Data Additif
Tabel Sidik Ragam Ftabel Sumber
Ragam Db JK KT FHitung 5% 1%
Ulangan 4 0,004424 0,001106 0,25361 3,01 4,77 Perlakuan 4 0,118504 0,029626 6,7934* 3,01 4,77 Galad acak 16 0,069776 0,004361
Total 24 Antar ulangan tidak berbeda nyata *Antar perlakuan berbeda nyata
32
Lampiran 4 (lanjutan)
KV = x 100 %
= x 100 % = 6,0188 %
Uji Beda Nyata Jujur (BNJ) 5% BNJ 5% : W = q (p,n2)Sx
Sx =
= 0,0295 BNJ 5% = 4,33 x 0,0295 = 0,1279
Kadar Abu
0,3% 0,25% 0,2% 0,15% 0,1%
Purata
SE
W= 0,13
1,00 0,0453
( a )
1,05 0,0641
( ab )
1,09 0,0898
( abc )
1,16 0,0955
( bc )
1,19 0,0724
( c )
33
Lampiran 5. Analisa Data Kadar Protein
Keterangan:
Tp = Total Perlakuan p = Purata Perlakuan
Tu = Total Ulangan u = Purata Ulangan
T.. = Total Umum .. = Purata Umum
dp = p - .. du = u - ..
W1 = [19,68 (1,0644) + 19,59 (0,5164) + 19,18 (-0,0196) + 18,89 (-0,5516) + 18,38 (-
1,0096)]
= 1,7115
W2 = [18,98 (1,0644) + 18,65 (0,5164) + 18,38 (-0,0196) + 18,05 (-0,5516) + 17,82 (-
1,0096)]
= 1,525472
W3 = [18,86 (1,0644) + 18,58 (0,5164) + 18,21 (-0,0196) + 18,16 (-0,5516) + 17,07 (-
1,0096)]
= 2,061452
W4 = [20,54 (1,0644) + 19,56 (0,5164) + 18,64 (-0,0196) + 17,56 (-0,5516) + 17,11 (-
1,0096)]
= 4,637864
Konsentrasi Inokulum (b/b) Ulangan 0,1% 0,15% 0,2% 0,25% 0,3% Tu u du W
1 19,68 19,59 19,18 18,89 18,38 95,72 19,144 0,6504 1,711568 2 18,98 18,65 18,38 18,05 17,82 91,88 18,376 -0,1176 1,525472 3 18,86 18,58 18,21 18,16 17,07 90,88 18,176 -0,3176 2,061452 4 20,54 19,56 18,64 17,56 17,11 93,41 18,682 0,1884 4,637864 5 19,73 18,67 17,96 17,05 17,04 90,45 18,09 -0,4036 3,68142
Tp 97,79 95,05 92,37 89,71 87,42 (T..) 462,34 p 19,558 19,01 18,474 17,942 17,484 ( ..) 18,4936
dp 1,0644 0,5164 -0,0196 -0,5516 -1,0096 SD 0,6764 0,5170 0,4660 0,6891 0,5967 SE 0,8397 0,6418 0,5786 0,8555 0,7408
34
Lampiran 5 (lanjutan)
W5 = [19,73 (1,0644) + 18,67 (0,5164) + 17,96 (-0,0196) + 17,05 (-0,5516) + 17,04 (-
1,0096)]
= 3,68142
N = (Wi x du)
= [1,7115 (0,6504) + 1,525472 (-0,1176) + 2,061452 (-0,3176) + 4,637864 (0,1884)
+ 3,68142 (-0,4036)]
= -0,33296
D = (du2) x (dp2)
= [(0,6504)2 + (-0,1176)2 + (-0,3176)2 + (0,1884)2 + (-0,4036)2] x [(1,0644)2 +
(0,5164)2 + (-0,0196)2 + (-0,5516)2 + (-1,0096)2]
= 0,7361072 x 2,723555
= 2,004828592
JK Non Additivitas = D
)(N 2
= 22,00482859
(-0,33296) 2
= 0,05529647
Faktor Koreksi (FK)5 x 5
(T) 2
25
(462,34) 2
= 8550,331024
35
Lampiran 5 (lanjutan)
Jumlah Kuadrat total (JK total) = p2 - FK
= [(19,68)2+(19,59)2 +(19,18)2 + ... + (17,04)2]
- 8550,331024
= 20,709176
Jumlah Kuadrat Ulangan = Perlakuan Jml
)Tu ( 2
FK
= 331024,85505
)(90,45...)(91,88)(95,72 222
= 3,680536
Jumlah Kuadrat Perlakuan = UlanganJml
)Tp ( 2
FK
= 331024,85505
)(87,42...)(95,05)(97,79 222
= 13,617776
Jumlah Kuadrat Galad Acak = JK Total – JK Ulangan – JK Perlakuan
= 20,709176 – 3,680536 – 13,617776
= 3,410864
36
Lampiran 5 (lanjutan)
Tabel Sidik Ragam Uji Additivitas
Ftabel Sumber Ragam Db JK KT FHitung
5% 1% Ulangan 4 3,680536
Perlakuan 4 13,617776 Galad acak 16 3,410864
Non aditivitas 1 0,055296 0,055296 0,24719 4,54 8,68 Sisa 15 3,355568 0,2237045
F hitung 0,24719 < F tabel untuk 5% dan F tabel 1% Kesimpulan : Data Additif
Tabel Sidik Ragam Ftabel Sumber
Ragam Db JK KT FHitung 5% 1%
Ulangan 4 3,680536 0,920134 4,316251 3,01 4,77 Perlakuan 4 13,617776 3,404444 15,96988* 3,01 4,77 Galad acak 16 3,410864 0,213179
Total 24 Antar ulangan tidak berbeda nyata *Antar perlakuan berbeda nyata
KV = x 100 %
= x 100 % = 2,4966 %
37
Lampiran 5 (lanjutan)
Uji Beda Nyata Jujur (BNJ) 5%
BNJ 5% : W = q (p,n2)Sx
Sx =
= 0,2065 BNJ 5% = 4,33 x 0,2065 = 0,8941
Kadar Protein
0,3% 0,25% 0,2% 0,15% 0,1%
Purata
SE
W= 0,89
17,48 0,7408
( a )
17,94 0,8555
( ab )
18,47 0,5786
( abc )
19,01 0,6418
( cd )
19,56 0,8397
( d )
38
Lampiran 6. Analisa Data Kadar Lemak
Keterangan:
Tp = Total Perlakuan p = Purata Perlakuan
Tu = Total Ulangan u = Purata Ulangan
T.. = Total Umum .. = Purata Umum
dp = p - .. du = u - ..
W1 = [23,40 (1,256) + 23,20 (0,4676) + 22,30 (0,156) + 22,60 (0,8899) + 20,60
(0,6083)]
= 4,2116
W2 = [23,80 (1,256) + 22,80 (0,4676) + 22,60 (0,156) + 22,60 (0,8899) + 21,60
(0,6083)]
= 3,0864
W3 = [25,20 (1,256) + 23,80 (0,4676) + 23,40 (0,156) + 20,50 (0,8899) + 21,40
(0,6083)]
= 6,5908
W4 = [22,70 (1,256) + 22,40 (0,4676) + 21,50 (0,156) + 22,40 (0,8899) + 20,80
(0,6083)]
= 2,6108
W5 = [23,10 (1,256) + 22,10 (0,4676) + 22,90 (0,156) + 21,80 (0,8899) + 20,10
(0,6083)]
= 4,47
Konsentrasi Inokulum (b/b) Ulangan 0,1% 0,15% 0,2% 0,25% 0,3% Tu u du W
1 23,40 23,20 22,30 22,60 20,60 112,1 22,42 0,036 4,2116 2 23,80 22,80 22,60 22,60 21,60 113,4 22,68 0,296 3,0864 3 25,20 23,80 23,40 20,50 21,40 114,3 22,86 0,476 6,5908 4 22,70 22,40 21,50 22,40 20,80 109,8 21,96 -0,424 2,6108 5 23,10 22,10 22,90 21,80 20,10 110 22 -0,384 4,47
Tp 118,2 114,3 112,7 109,9 104,5 (T..) 559,6 p 23,64 22,86 22,54 21,98 20,9 ( ..) 22,384
dp 1,256 0,476 0,156 -0,404 -1,484 SD 0,9607 0,6693 0,7092 0,8899 0,6083 SE 1,1927 0,8309 0,8805 1,1048 0,7552
39
Lampiran 6 (lanjutan)
N = (Wi x du)
= [4,2116 (0,036) + 3,0864 (0,296) + 6,5908 (0,476) + 2,6108 (-0,424) + 4,47 (-
0,384)]
= 1,378954
D = (du2) x (dp2)
= [(0,036)2 + (0,296)2 + (0,476)2 + (-0,424)2 + (-0,384)2] x [(1,256)2 + (0,4676)2 +
(0,156)2 + (0,8899)2 + (0,6083)2]
= 0,64272 x 4,19392
= 2,695516
JK Non Additivitas = D
)(N 2
= 2,695516
(1,378954)2
= 0,705435563
Faktor Koreksi (FK)5 x 5
(T) 2
25
(559,6) 2
= 12526,0864
Jumlah Kuadrat total (JK total) = p2 - FK
= [(23,40)2 + (23,20)2 + (22,30)2 + ... + (20,10)2]
- 12526,0864
= 33,1136
40
Lampiran 6 (lanjutan)
Jumlah Kuadrat Ulangan = Perlakuan Jml
)Tu ( 2
FK
= 0864,125265
)(110...)(113,4)(112,1 222
= 3,2136
Jumlah Kuadrat Perlakuan = UlanganJml
)Tp ( 2
FK
= 0864,125265
)(104,5...)(114,3)(118,2 222
= 20,9696
Jumlah Kuadrat Galad Acak = JK Total – JK Ulangan – JK Perlakuan
= 33,1136 – 3,2136 – 20,9696
= 8,9304
Tabel Sidik Ragam Uji Additivitas
Ftabel Sumber Ragam Db JK KT FHitung
5% 1% Ulangan 4 3,2136
Perlakuan 4 20,9696 Galad acak 16 8,9304
Non aditivitas 1 0,705436 0,705436 1,286514 4,54 8,68 Sisa 15 8,224964 0,548331
F hitung 1,286514 < F tabel untuk 5% dan F tabel 1% Kesimpulan : Data Additif
41
Lampiran 6 (lanjutan)
Tabel Sidik Ragam
Ftabel Sumber Ragam Db JK KT FHitung
5% 1% Ulangan 4 3,2136 0,8034 1,439398 3,01 4,77
Perlakuan 4 20,9696 5,2424 9,3924572* 3,01 4,77 Galad acak 16 8,9304 0,55815
Total 24 Antar ulangan tidak berbeda nyata *Antar perlakuan berbeda nyata
KV = x 100 %
= x 100% = 3,3376 %
Uji Beda Nyata Jujur (BNJ) 5% BNJ 5% : W = q (p,n2)Sx
Sx =
= 0,3341 BNJ 5% = 4,33 x 0,3341 = 1,4467
Kadar Lemak
0,3% 0,25% 0,2% 0,15% 0,1%
Purata
SE
W= 1,45
20,9 0,7552
( a )
21,98 1,1048
( ab )
22,54 0,8805
( bc )
22,86 0,8309
( bc )
23,64 1,1927
( c )
42
Lampiran 7. Analisa Data Kadar Serat Kasar
Keterangan:
Tp = Total Perlakuan p = Purata Perlakuan
Tu = Total Ulangan u = Purata Ulangan
T.. = Total Umum .. = Purata Umum
dp = p - .. du = u - ..
W1 = [5,46 (-0,4952) + 5,47 (-0,2592) + 5,61 (-0,0632) + 5,65 (0,2128) + 5,89 (0,6048)]
= 0,288424
W2 = [5,53 (-0,4952) + 5,74 (-0,2592) + 5,77 (-0,0632) + 6,16 (0,2128) + 6,40 (0,6048)]
= 0,59064
W3 = [5,5 (-0,4952) + 5,57 (-0,2592) + 5,64 (-0,0632) + 5,80 (0,2128) + 6,07 (0,6048)]
= 0,381584
W4 = [4,86 (-0,4952) + 5,16 (-0,2592) + 5,68 (-0,0632) + 5,99 (0,2128) + 6,76 (0,6048)]
= 1,26
W5 = [5,01 (-0,4952) + 5,60 (-0,2592) + 5,82 (-0,0632) + 6,30 (0,2128) + 6,74 (0,6048)]
= 1,116696
N = (Wi x du)
= [0,288424 (-0,1512) + 0,59064 (0,1528) + 0,381584 (-0,0512) + 1,26 (-0,0772) +
1,116696 (0,1268)]
= 0,071428
Konsentrasi Inokulum (b/b) Ulangan 0,1% 0,15% 0,2% 0,25% 0,3% Tu u Du W
1 5,46 5,47 5,61 5,65 5,89 28,08 5,616 -0,1512 0,288424 2 5,53 5,74 5,77 6,16 6,4 29,6 5,92 0,1528 0,59064 3 5,5 5,57 5,64 5,8 6,07 28,58 5,716 -0,0512 0,381584 4 4,86 5,16 5,68 5,99 6,76 28,45 5,69 -0,0772 1,26 5 5,01 5,60 5,82 6,30 6,74 29,47 5,894 0,1268 1,116696
Tp 26,36 27,54 28,52 29,9 31,86 (T..) 144,18 p 5,272 5,508 5,704 5,98 6,372 (X..) 5,7672
dp -0,4952 -0,2592 -0,0632 0,2128 0,6048 SD 0,3132 0,2172 0,0885 0,2628 0,3906 SE 0,3888 0,2696 0,1099 0,3262 0,4849
43
Lampiran 7 (lanjutan)
D = (du2) x (dp2)
= [(-0,1512)2 + (0,1528)2 + (-0,0512)2 + (-0,0772)2 + (0,1268)2] x [(-0,4952)2 + (-
0,2592)2 + (-0,0632)2 + (0,2128)2 + (0,6048)2]
= 0,07087 x 0,727469
= 0,05155
JK Non Additivitas = D
)(N 2
= 0,05155
(0,071428)2
= 0,09896
Faktor Koreksi (FK)5 x 5
(T) 2
25
(144,18) 2
= 831,5149
Jumlah Kuadrat total (JK total) = p2 - FK
= [(5,46)2 + (5,47)2 + (5,61)2 + ... + (6,74)2] - 831,5149
= 5,136104
Jumlah Kuadrat Ulangan = Perlakuan Jml
)Tu ( 2
FK
= 5149,8315
)(29,47...)(29,6)(28,08 222
= 0,354344
44
Lampiran 7 (lanjutan)
Jumlah Kuadrat Perlakuan = UlanganJml
)Tp ( 2
FK
= 5149,8315
)(31,86...)(27,54)(26,36 222
= 3,637344
Jumlah Kuadrat Galad Acak = JK Total – JK Ulangan – JK Perlakuan
= 5,136104 – 0,354344 – 3,637344
= 1,144416
Tabel Sidik Ragam Uji Additivitas
Ftabel Sumber Ragam Db JK KT FHitung
5% 1% Ulangan 4 0,354344
Perlakuan 4 3,637344 Galad acak 16 1,144416
Non aditivitas 1 0,098962 0,098962 1,419888 4,54 8,68 Sisa 15 1,045454 0,069697
F hitung 1,419888 < F tabel untuk 5% dan F tabel 1% Kesimpulan : Data Additif
Tabel Sidik Ragam Ftabel Sumber
Ragam Db JK KT FHitung 5% 1%
Ulangan 4 0,354344 0,088586 1,23851 3,01 4,77 Perlakuan 4 3,637344 0,909336 12,71336* 3,01 4,77 Galad acak 16 1,14441 0,071526
Total 24 Antar ulangan tidak berbeda nyata *Antar perlakuan berbeda nyata
45
Lampiran 7 (lanjutan)
KV = x 100 %
= x 100 % = 4,6373 %
Uji Beda Nyata Jujur (BNJ) 5% BNJ 5% : W = q (p,n2)Sx
Sx =
= 0,1196 BNJ 5% = 4,33 x 0,1196 = 0,51789
Kadar Serat Kasar
0,1% 0,15% 0,2% 0,25% 0,3%
Purata
SE
W= 0,52
5,27 0,3888
( a )
5,51 0,2696
( ab )
5,70 0,1099
( abc )
5,98 0,3262
( bcd )
6,37 0,4849
( d )