Makalah PAI Kel. 3

8/19/2019 Makalah PAI Kel. 3

1/9

MAKALAH PENDIDIKAN AGAMA ISLAM

Disusun oleh:

Azza Muslicha 141610101025

Muhammad Sandy Irianto 141610101026

Larasati Puspitaningrum 141610101028

Anindhita irliana ! 14161010102"

Ismi Inayatur # 1416101010$0

%arita A&'ng L 1416101010$1

UNIVERSITAS JEMBER

201


2/9

SUMBER AJARAN ISLAM

A! Pen"e#$i%n Su&'e# A(%#%n Isl%&Agama Islam m'mili(i aturan)aturan s'*agai tuntunan hidup (ita *ai( dalam

*'rhu*ungan sosial d'ngan manusia +hablu minannas, dan hu*ungan d'ngan sang (hali-

Allah S./ +hablu minawallah, dan tuntunan itu (ita ('nal d'ngan hu(um Islam atau syariat

Islam atau hu(um Allah S./ S'*'lum (ita l'*ih &auh m'm*ahas m'ng'nai sum*'rsum*'r

syariat Islam t'rl'*ih dahulu (ita harus m'ng'tahui d'3inisi dari hu(um dan hu(um Islam

atau syariat Islam u(um artinya m'n'tap(an s'suatu atas s'suatu atau m'niada(annya

M'nurut ulama usul 3i(ih hu(um adalah tuntunan Allah S./ +Al-uran dan hadist, yang

*'r(aitan d'ngan p'r*uatan mukallaf +orang yang sudah *alig dan *'ra(al s'hat, *ai( *'rupa

tuntutan p'milihan atau m'n&adi(an s'suatu s'*agai syarat p'nghalang sah *atal ru(hsah

+('mudahan, atau azimah

M'lalui p'n&'lasan sing(at m'ng'nai p'ng'rtian hu(um tadi *arulah (ita m'ng'rti

p'ng'rtian hu(um Islam #ang dima(sud s'*agai sum*'r hu(um Islam ialah s'gala s'suatu

yang di&adi(an dasar acuan atau p'doman syariat Islam Pada umumnya para ulama 3i(ih

s'p'ndapat *aha sum*'r utama hu(um Islam adalah Al-uran dan hadist alam sa*danya

7asulullah SA. *'rsa*da

“Aku tinggalkan bagi kalian dua hal yang karenanya kalian tidak akan tersesat

selamanya, selama kalian berpegang pada keduanya, yaitu Kitab Allah (Alquran) dan

sunahku (Hadis).” (H.. Al !aihaqi)

dan disamping itu pula para ulama 3i(ih m'n&adi(an i&tihad s'*agai salah satu dasar hu(um

Islam s't'lah Al-uran dan hadist

S'luruh hu(um produ( manusia adalah *'rsi3at su*&'(ti3 hal ini (ar'na ('t'r*atasan

manusia dalam ilmu p'ng'tahuan yang di*'ri(an Allah S./ m'ng'nai ('hidupan dunia dan

('c'nd'rungan untu( m'nyimpang s'rta m'nguntung(an p'nguasa pada saat p'm*uatan

hu(um t'rs'*ut s'dang(an hu(um Allah S./ adalah p'raturan yang l'ng(ap dan s'mpurna

s'rta s'&alan d'ngan 3itrah manusia

Sum*'r a&aran Islam dirumus(an d'ngan &'las ol'h 7asulullah SA. ya(ni t'rdiri dari

tiga sum*'r yaitu (ita*ullah +Al-uran, as sunnah +hadist, dan rayu atau a(al pi(iran

manusia yang m'm'nuhi syarat untu( *'ri&tihad 9'tiga sum*'r a&aran ini m'rupa(an satu

rang(aian ('satuan d'ngan urutan yang tida( *ol'h di*ali( Sum*'rsum*'r a&aran Islam ini


3/9

dapat di*'da(an m'n&adi dua macam yaitu sum*'r a&aran Islam yang prim'r +Al-uran dan

hadist, dan sum*'r a&aran Islam s'(und'r +i&tihad,

B! Su&'e# %(%#%n Isl%& )#i&e#

1 Al:uran

Al:uran adalah nama *agi (ita* suci umat Islam yang *'r3ungsi s'*agai p'tun&u(

hidup +hidayah, *agi s'luruh umat manusia Al:uran diahyu(an olah Allah ('pada %a*i

Muhamad SA. s't'lah *'liau g'nap *'rumur 40 tahun Al:uran diturun(an ('pada *'liau

s'cara *'rangsurangsur s'lama 2$ tahun

S'cara 'timologi Al:uran *'rasal dari (ata qara"a, yaqra"u, qiraa"atan atau

qur"aanan yang *'rarti m'ngumpul(an +al&amu, dan m'nghimpun +aldlammu, uru3

huru3 s'rta (ata(ata dari satu *agian ('*agian lain s'cara t'ratur di(ata(an al:uran (ar'na

ia *'risi(an intisari dari s'mua (ita*ullah dan intisari dari ilmu p'ng'tahuanS'dang(an s'cara t'rminologi Al-uran adalah 9alam Allah taala yang diturun(an

('pada %a*i Muhammad SA. s'*agai 7asul t'ra(hir m'lalui p'rantara malai(at !i*ril

diaali d'ngan surat al;atihah dan dia(hiri d'ngan surat An%as S'dang(an m'nurut para

ulama Al-uran adalah 9alamullah yang diturun(an pada 7asulullah d'ngan *ahasa ara*

m'rupa(an mu(&izat dan diriayat(an s'cara mutaatir s'rta m'm*acanya adalah i*adah

a Adapun (andungan dalam al:uran antara lain<

1, /auhid yaitu ('p'rcayaan t'rhadap ('=saan Allah dan s'mua ('p'rcayaan yang

*'rhu*ungan d'ngan%ya

2, I*adah yaitu s'mua *'ntu( p'r*uatan s'*agai mani3'stasi dari ('p'rcayaan a&aran tauhid

$, !an&i dan ancaman +al ad al aiid, yaitu &an&i pahala *agi orang yang p'rcaya dan

mau m'ngamal(an isi al:uran dan ancaman si(sa *agi orang yang m'nging(arinya

4, 9isah umat t'rdahulu s'p'rti para %a*i dan 7asul dalam m'nyiar(an risalah Allah maupun

(isah orangorang shal'h ataupun orang yang m'nging(ari ('*'naran al:uran agar dapat

di&adi(an p'm*'la&aran *agi umat s't'lahnya

5, >'rita t'ntang zaman yang a(an datang #a(ni zaman ('hidupan a(hir manusia yang

dis'*ut ('hidupan a(hirat

6, >'nih dan prinsipprinsip ilmu p'ng'tahuan ya(ni in3ormasiin3ormasi t'ntang manusia

*inatang tum*uhtum*uhan langit *umi matahari dan lain s'*againya

* Al:uran m'ngandung tiga (ompon'n dasar hu(um yaitu<

1, u(um Iti-adiah ya(ni hu(um yang m'ngatur hu*ungan rohaniah manusia d'ngan Allah

S./ dan halhal yang *'r(aitan d'ngan a(idah?('imanan u(um ini t'rc'rmin dalam

7u(un Iman Ilmu yang m'mp'la&arinya dis'*ut Ilmu /auhid Ilmu @shuluddin atau Ilmu

9alam


4/9

2, u(um Amaliah ya(ni hu(um yang m'ngatur s'cara lahiriah hu*ungan manusia d'ngan

Allah S./ antara manusia d'ngan s'sama manusia s'rta manusia d'ngan ling(ungan

s'(itar u(um amaliah ini t'rc'rmin dalam 7u(un Islam dan dis'*ut hu(um syara?syariat

Adapun ilmu yang m'mp'la&arinya dis'*ut Ilmu ;i(ih

$, u(um 9hulu-iah ya(ni hu(um yang *'r(aitan d'ngan p'rila(u normal manusia dalam

('hidupan *ai( s'*agai ma(hlu( indiidual atau ma(hlu( sosial u(um ini t'rc'rmin dalam

(ons'p Ihsan Adapun ilmu yang m'mp'la&arinya dis'*ut Ilmu A(hla- atau /asau3

c S'dang(an (husus hu(um syara dapat di*agi m'n&adi dua ('lompo( ya(ni<

1, u(um i*adah yaitu m'nca(up hu*ungan 'rti(al atau dalam *ahas ara* *iasa dis'*ut

d'ngan hablum minallah hu(um yang m'ngatur hu*ungan manusia d'ngan Allah S./

misalnya salat puasa za(at ha&i dan( ur*an

2, u(um muamalat yaitu hu(um yang m'ngatur manusia d'ngan s'sama manusia dan alam

s'(itarnya Pada dasarnya hu(um t'rs'*ut *isa di(ata(an s'*agai Hablum #inannas.

2 AsSunnah atau Aladits

itin&au dari s'gi *ahasa t'rdapat p'r*'daan arti antara (ata BSunnahC d'ngan

BadisC $unnah *'rarti tata cara tradisi atau p'r&alanan s'dang(an Hadis *'rarti ucapan

atau p'rnyataan atau s'suatu yang *aru AsSunnah &uga *'rarti pula &alan hidup yang

di*iasa(an *ai( &alan hidup yang *ai( atau *uru( t'rpu&i atau t'rc'la !umhurul @lama

m'ngarti(an Aladis AlSunnah Al9ha*ar dan AlAtsar sama sa&a t'tapi ada s'*agian

lainya yang m'm*'da(annya $unnah diarti(an s'*agai s'suatu yang di*iasa(an atau l'*ih

*anya( di('r&a(an dari pada ditinggal(an S'*ali(nya Hadis adalah s'suatu yang

disandar(an ('pada %a*i namun &arang di('r&a(an S'lan&utnya Khabar adalah ucapan

p'r*uatan dan ('t'tapan yang *'rasal dari saha*at dan Atsar *'rasal dari ta*iin

a adits s'*agai sum*'r hu(um Islam yang ('dua *'r3ungsi <

1, M'mp'r(uat hu(umhu(um yang t'lah dit'ntu(an ol'h Al:uran s'hingga ('duaduanya

+Al:uran dan Aladits, m'n&adi sum*'r hu(um S'p'rti ayat Al:uran yang *'r(aitan

d'ngan ('imanan ('mudian di(uat(an ol'h sunnah 7asul

2, M'm*'ri(an rincian dan p'n&'lasan t'rhadap ayatayat Al :uran yang masih *'rsi3at

glo*al Misalnya ayat Al :uran yang m'm'rintah(an shalat m'm*ayar za(at dan

m'nunai(an ha&i s'muanya itu *'rsi3at garis *'sar /'tapi s'mua itu t'lah di&'las(an ol'h

7asulullah SA. dalam aditsnya

$, M'ng(husus(an atau m'n*'ri p'ng'cualian t'rhadap p'rnyataan Al:uran yang *'rsi3at

umum +ta(hsish alDamm, Misalnya Al:uran m'ngharam(an *ang(ai dan darah

“diharamkan bagimu (memekan) bangkai, darah dan daging babi...” ('mudian sunnah


5/9

m'm*'ri(an p'ng'cualian “dihalalkan kepada kita dua bangkai dan dua ma%am darah.

Adapun dua bangkai adalah ikan dan belalang, dan dua darah adalah hati dan limpa.”

(H.Ahmad, &bnu #a'ah, dan !aihaqi ).

4, M'n'tap(an hu(um atau aturan yang tida( didapati dalam Al:uran Misalnya cara

m'nsuci(an *'&ana yang di&ilat an&ing d'ngan m'm*asuh tu&uh (ali salah satu dicampur

d'ngan tanah s'*agaimana sa*da 7asulullah SA. <

B #enyu%ikan be'anamu yang di'ilat an'ing, sebanyak tu'uh kali, salah satunya menyu%ikan

di%ampur dengan tanah.” (H.. #uslim Ahmad, Abu aud dan !aihaqi ).

* AsSunnah di*agi m'n&adi 'mpat macam ya(ni<

1, Sunnah :auliyah

#ang dima(sud d'ngan Sunnah :auliyah adalah s'gala yang disandar(an ('pada

%a*i SA. yang *'rupa p'r(ataan atau ucapan yang m'muat *'r*agai ma(sud syara p'ristia dan ('adaan *ai( yang *'r(aitan d'ngan a-idah syariah ahla( maupun yang

lainnya Eontonya t'ntang doa 7osul SA. dan *acaan al;atihah dalam shalat

2, Sunnah ;iliyah

#ang dima(sud(an d'ngan Sunnah ;iliyah adalah s'gala yang disandar(an ('pada

%a*i SA. *'rupa p'r*uatannya sampai ('pada (ita S'p'rti adis t'ntang Shalat dan a&i

$, Sunnah /a-ririyah

#ang dima(sud Sunnah /a-ririyah adalah s'gala hadts yang *'rupa ('t'tapan %a*i

SA. M'm*iar(an suatu p'r*uatan yang dila(u(an ol'h para saha*at s't'lah m'm'nuhi

*'*'rapa syarat *ai( m'ng'nai p'la(unya maupun p'r*uatannya iantara contoh hadis

/a-riri ialah si(ap 7osul SA. M'm*iar(an para saha*at m'm*a(ar dan m'ma(an daging

*iaa(

4, Sunnah ammiyah

#ang dima(sud d'ngan Sunnah ammiyah adalah hadis yang *'rupa hasrat %a*i

SA. #ang *'lum t'r'alisasi(an s'p'rti halnya hasrat *'rpuasa tanggal " DAsyura alam

riayat I*n A**as dis'*ut(an s'*agai *'ri(ut<

B Ketika abi $A* berpuasa pada hari +Asyura dan memerintahkan para sahabat untuk

berpuasa, mereka berkata -a abi Hari ini adalah hari yang diagung/agungkan 0rang

-ahudi dan asrani .abi $A*. !ersabda 1ahun yang akan datang insya"Allah aku akan

berpuasa pada hari yang kesembilan”. (H.#uslim)

%a*i SA. *'lum s'mpat m'r'alisasi(an hasratnya ini (ar'na a3at s'*'lum sampai *ulan

DAsyura M'nurut Imam Sya3iiy dan para p'ngi(utnya *aha m'n&alan(an adits ammi

ini disunnah(an s'*agaimana m'n&alan(an sunnahsunnah yang lainnya

Sum*'rSum*'r A&aran Islam S'(und'r

1 I&tihad


6/9

I&tihad s'cara *ahasa *'rasal dari (ata B 'ahadaC yang *'rarti Bm'ng'rah(an s'gala

('mampuanC S'dang(an I&tihad s'cara t'rminologi *'rarti m'ng'rah(an s'gala ('mampuan

s'cara ma(simal untu( m'ng'luar(an hu(um syari dari dalildalil syara yaitu Al-uran dan

hadist Frang yang m'n'tap(an hu(um d'ngan &alan ini dis'*ut mu'tahid. asil dari i&tihad

m'rupa(an sum*'r hu(um ('tiga s't'lah Al-uran dan hadist I&tihad dapat dila(u(an apa*ila

ada suatu masalah yang hu(umnya tida( t'rdapat di dalam Al-uran maupun hadist ma(a

dapat dila(u(an i&tihad d'ngan m'ngguna(an a(al pi(iran d'ngan t'tap m'ngacu pada

Al-uran dan hadist

a iantara sum*'r hu(um yang m'n'tap(an *aha i&tihad m'rupa(an dasar sum*'r hu(um

+tasyri, adalah Al :uran as sunnah dan s'cara a(al +a-liyah,

1, Al:uran

Allah st *'r3irman dalam surah an %isa Ayat 5"<

“*ahai 0rang/0rang yang beriman 1aatilah Allah dan taatilah asul (#uhammad), dan

2lil Amri (pemegang kekuasaan) diantara kamu. Kemudian, 'ika kamu berbeda pedapat

tentang sesuatu, maka kembalikanlah kepada Allah (Al 3ur"an) dan asul (sunnahnya) .'ika

kamu beriman kepada Allah dan hari kemudian. yang demikian itu, lebih utama (bagimu)

dan lebih baik akibatnya.” (3.$. an isa"45)

2, AsSunah

ialog antara 7asullullah SA. dan Muaz *in !a*al pada a(tu ia diutus (' #aman dapat

di&adi(an sum*'r i&tihad

Artinya !agaimana engkau dapat memutuskan, 'ika kepadamu diserahkan urusan peradilan6 &a

(#uaz) men'awab, “$aya akan memutuskannya dengan kitabullah”. !ertanya lagi abi

saw.“7ika tidak engkau 'umpai dalam kitabullah6”.&a men'awab, “engan sunah asulullah

saw.” 8alu, abi bertanya, “Apabila engkau tidak dapati dalam sunnah asulullah6” #uaz

men'awab, “$aya lakukan i'tihad bir/ra"yi. “!erkatalah #uaz, maka abi menepuk dadaku

dan bersabda, “$egala pu'i bagi Allah yang telah memberi taufik kepada utusan asulullah,

sebagaimana asulullah telah meridhainya.” (H.. at/1irmidzi 9:;5).

$, A-liyah +s'cara nalar?a(al,

Allah st m'n&adi(an syariat islam s'*agai syariat t'ra(hir yang dapat *'rla(u *agi s'mua

orang t'mpat dan pada s'gala zaman Al:uran dan asSunnah m'rupa(an (ita* yang

*'rsi3at uni'rsal dan glo*al s'hingga masih *anya( hal yang tida( disp'si3i(asi(an dalam

Al:uran al itu *'rarti manusia m'ngh'nda(i adanya i&tihad untu( dapat m'ngurai dan

m'ny'l'sai(an p'rsoalannya yang tida( didapat(an didalam Al:uran ataupun asSunnah

Fl'h s'*a* itu i&tihad s'cara nalar +rasional, untu( saat ini sangat dip'rlu(an

* Macammacam I&tihad yang di('nal dalam syariat islam yaitu

1, I&ma


7/9

#aitu m'nurut *ahasa artinya s'pa(at s'tu&u atau s'p'ndapat S'dang(an m'nurut istilah

adalah ('*ulatan p'ndapat ahli i&tihad umat %a*i Muhammad SA. s'sudah *'liau a3at

pada suatu masa t'ntang hu(um suatu p'r(ara d'ngan cara musyaarah asil dari I&ma

adalah 3ata yaitu ('putusan *'rsama para ulama dan ahli agama yang *'r'nang untu(

dii(uti s'luruh umat

2, :iyas

#aitu *'rarti m'ngu(ur s'suatu d'ngan yang lain dan m'nyama(annya 'ngan (ata lain

:iyas dapat diarti(an pula s'*agai suatu upaya untu( m'm*anding(an suatu p'r(ara d'ngan

p'r(ara lain yang m'mpunyai po(o( masalah atau s'*a* a(i*at yang sama Eontohnya adalah

pada surat Alisra ayat 2$ di(ata(an *aha p'r(ataan Dah Dcis atau Dhus ('pada orang tua

tida( dip'r*ol'h(an (ar'na dianggap m'r'm'h(an atau m'nghina apalagi sampai m'mu(ul

(ar'na samasama m'nya(iti hati orang tua$, Istihsan

#aitu suatu pros's p'rpindahan dari suatu :iyas ('pada :iyas lainnya yang l'*ih (uat atau

m'ngganti argum'n d'ngan 3a(ta yang dapat dit'rima untu( m'nc'gah ('mudharatan atau

dapat diarti(an pula m'n'tap(an hu(um suatu p'r(ara yang m'nurut logi(a dapat di*'nar(an

Eontohnya m'nurut aturan syara( (ita dilarang m'ngada(an &ual *'li yang *arangnya *'lum

ada saat t'r&adi a(ad A(an t'tapi m'nurut Istihsan syara( m'm*'ri(an ru(hsah +('mudahan

atau ('ringanan, *aha &ual *'li dip'r*ol'h(an d'ngan syst'm p'm*ayaran di aal

s'dang(an *arangnya di(irim ('mudian4, Mushalat Murshalah

#aitu m'nurut *ahasa *'rarti ('s'&aht'raan umum Adapun m'nurut istilah adalah p'r(ara

p'r(ara yang p'rlu dila(u(an d'mi ('maslahatan manusia Eontohnya dalam Al :uran

maupun adist tida( t'rdapat dalil yang m'm'rintah(an untu( m'm*u(u(an ayatayat Al

:uran A(an t'tapi hal ini dila(u(an ol'h umat Islam d'mi ('maslahatan umat1G16H

5, Sududz zariah

#aitu m'nurut *ahasa *'rarti m'nutup &alan s'dang(an m'nurut istilah adalah tinda(an

m'mutus(an suatu yang mu*ah m'n&adi ma(ruh atau haram d'mi ('p'ntingan umat

Eontohnya adalah adanya larangan m'minum minuman ('ras alaupun hanya s't'gu(

padahal minum s't'gu( tida( m'ma*u(an Larangan s'p'rti ini untu( m'n&aga agar &anngan

sampai orang t'rs'*ut minum *anya( hingga ma*u( *ah(an m'n&adi ('*iasaan

6, Istisha*

#aitu m'lan&ut(an *'rla(unya hu(um yang t'lah ada dan t'lah dit'tap(an di masa lalu

hingga ada dalil yang m'ngu*ah ('dudu(an hu(um t'rs'*ut Eontohnya s's'orang yang

raguragu apa(ah ia sudah *'rudhu atau *'lum i saat s'p'rti ini ia harus *'rp'gang atau

1


8/9

ya(in ('pada ('adaan s'*'lum *'rudhu s'hingga ia harus *'rudhu ('m*ali (ar'na shalat

tida( sah *ila tida( *'rudhu

, @r3

#aitu *'rupa p'r*uatan yang dila(u(an t'rusm'n'rus +adat, *ai( *'rupa p'r(ataan

maupun p'r*uatan Eontohnya adalah dalam hal &ual *'li Si p'm*'li m'ny'rah(an uang

s'*agai p'm*ayaran atas *arang yang t'lah diam*ilnya tanpa m'ngada(an i&a* (a*ul (ar'na

harga t'lah dima(lumi *'rsama antara p'n&ual dan p'm*'li

c S'dang(an ;ungsi I&tihad antara lain s'*agai *'ri(ut<

1, M'm*'ri(an ('*'*asan *'rpi(ir ('pada manusia untu( m'm'cah(an *'ragam p'rsoalan

yang dihadapi d'ngan a(al pi(iran yang s'suai d'ngan ('t'ntuan hu(um IslamJ

2, M'm*'ri(an ('*'*asan *'rpi(ir ('pada umat Islam untu( ('m*ali m'ng(a&i hu(um

hu(um Islam yang t'lah lalu s'hingga hu(um t'rs'*ut t'tap dapat diguna(an untu( masa (iniJ$, Agar tida( t'r&adi ('mand'(an cara *'rpi(ir umat islam dan m'nghindari s'gala *'ntu(

ta(lid +m'ngi(uti d'ngan cara apa adanya,J

4, @ntu( m'm*'ri ('&'lasan hu(um t'rhadap p'rsoalanp'rsoalan yang tida( ada ('t'ntuan

hu(um s'*'lumnya

DA*TAR PUSTAKA

AlSi*ai Mustha3a 1""1 $unnah dan andung< E Pusta(a S'tia


9/9

Makalah PAI Kel. 3

Documents

Transcript of Makalah PAI Kel. 3