blok 1.1 muskuloskeletal

30
I. MUSCULOSKELETAL - Anthropometri - Anatomi tulang - Persendian - Otot ANTHROPOMETRI OSTEOLOGI Dibagi dalam 2 skeleton, yaitu: 1. SKELETON AXIALE: Cranium, Vertebra, Costae, Sternum 2. SKELETON APPENDICULARE : Cingulum (cincin), Extremitas SKELETON AXIALE: 1. CRANIUM - Yang jumlahnya sepasang: 1. Os Parietale 2. Os Temporale 3. Os Palatinum 4. Os Nasale 5. Os Zygomaticus 6. Os Maxilla 7. Os Lacrimale 8. Ossicula auditiva (maleus , incus, stapes) - Yang jumlahnya tunggal: 1. Os Occipitale 2. Os Frontale 3. Os Spheinodale 4. Os Vomer 5. Os Ethmoidale 6. Os Mandibula 7. Os Hyoideum 2. COLUMNA VERTEBRALIS 1. Vertebra cervicalis (7 segmen) 2. Vertebra thoracalis (12 segmen) 3. Vertebra lumbalis (5 segmen) 4. Os Sacrum (5 segmen) 5. Os Coccygeus (4 segmen) 3. COSTAE 4. STERNUM SKELETON APPENDICULARE:

Transcript of blok 1.1 muskuloskeletal

Page 1: blok 1.1 muskuloskeletal

I. MUSCULOSKELETAL- Anthropometri- Anatomi tulang- Persendian- Otot

ANTHROPOMETRI

OSTEOLOGIDibagi dalam 2 skeleton, yaitu:

1. SKELETON AXIALE: Cranium, Vertebra, Costae, Sternum2. SKELETON APPENDICULARE : Cingulum (cincin), Extremitas

SKELETON AXIALE:1. CRANIUM

- Yang jumlahnya sepasang:1. Os Parietale2. Os Temporale3. Os Palatinum4. Os Nasale5. Os Zygomaticus6. Os Maxilla7. Os Lacrimale8. Ossicula auditiva (maleus , incus, stapes)

- Yang jumlahnya tunggal:1. Os Occipitale2. Os Frontale3. Os Spheinodale4. Os Vomer5. Os Ethmoidale6. Os Mandibula7. Os Hyoideum

2. COLUMNA VERTEBRALIS1. Vertebra cervicalis (7 segmen)2. Vertebra thoracalis (12 segmen)3. Vertebra lumbalis (5 segmen)4. Os Sacrum (5 segmen)5. Os Coccygeus (4 segmen)

3. COSTAE4. STERNUM

SKELETON APPENDICULARE:1. Membrum Superior- Cingulum Pectoral (gelang bahu)

1. Scapula2. Clavicula

Page 2: blok 1.1 muskuloskeletal

- Pars Libera Membri Superior1. Humerus2. Radius3. Ulna 4. Carpal5. Metacarpal6. Phalanx

2. Membrum Inferius- Cingulum Pelvicum (Os Illium, Os Ischium, Os Pubicum)- Pars libera membri inferioris

1. Femur (2)2. Tibia (2)3. Fibula (2)4. Patella (2)5. Tarsalia (14)6. Metatarsalia (10)7. Phalanx (28)

CRANIUM1. Calvaria Cranii

a. Crista frontalisb. Sulcus sinus sagittalis superiorc. Fovea granularesd. Sulci arteriosi et venosie. Lamina externa et internaf. Diploeg. Tuber frontaleh. Foramen parietalei. Linea temporalisj. Tuber parietale

2. Basis Cranii (tampak depan)a. Foramen supraorbitaleb. Foramen infraorbitalec. Foramen mentaled. Spina nasalis anteriore. Proc. Alveolarisf. Proc. Zygomaticusg. Proc. Frontalish. Fissura orbitalis superior et inferiori. Os spheinodale, ala major et minor

3. Basis Cranii (tampak samping)a. Porus acusticus externusb. Proc. Styloideusc. Condylus occipitalisd. Proc. Condylarise. Proc. Coronoideusf. Foramen mentaleg. Protuberantia mentalis

Page 3: blok 1.1 muskuloskeletal

h. Spina nasalis anteriori. Angulus, basis et corpus mandibulae

4. Basis Cranii (tampak belakang)a. Foramen parietaleb. Foramen mastoideumc. Incisura mastoidead. Proc. Styloideuse. Protuberantia occipitalis externaf. Crista occipitalis externag. Linea nuchalis superior et inferiorh. Proc. Mastoideus

5. Basis Cranii (tampak atas)a. Foramen magnumb. Canalis nervi hypoglossic. Crista occipitalis internad. Protuberantia occipitalis internae. Sulcus sinus sagittalis superiorisf. Eminentia cruciformisg. Sulcus sinus transverseh. Fossa cerebellarisi. Foramen mastoideumj. Fossa subarcuatak. Foramen jugularel. Margo superior partis petrosaem. Facies anterior partis petrosaen. Fissure orbitalis superioro. Foramen rotundump. Foramen lacerumq. Lingula sphenoidalisr. Foramen ovales. Foramen spinosumt. Sulcus nervi petrosi majoris et minorisu. Os sphenoidalis, Ala minorv. Impressiones digitatae/ gyrorumw. Crista frontalisx. Foramen caecumy. Crista galliz. Ala cristae galliaa. Lamina et foramina cribrosabb. Os sphenoidalis, corpuscc. Canalis opticusdd. Proc. Clinoideus anterioree. Tuberculum sellaeff. Fossa hypophysialis, sella turcicagg. Proc. Clinoideus posteriorhh. Dorsum sellaeii. Sulcus caroticusjj. Sulcus arteriosus

Page 4: blok 1.1 muskuloskeletal

kk. Spina ossis sphenoidalisll. Fissure petro-squamosamm. Fissure petro-occipitalisnn. Porus acusticus internusoo. Canalis condylarispp. Proc. Jugularisqq. Sulcus sinus sigmoideirr. Tuberculum jugularess. Sulcus sinus petrosi inferiortt. Synchondrosis spheno-occipitalisuu. Clivus

6. Basis Cranii (tampak bawah)a. Tuberculum pharyngeumb. Fissure petro-occipitalisc. Fissure spheno-petrosad. Condylus occipitalise. Canalis condylarisf. Foramen lacerumg. Tuberculum articulareh. Fossa mandibularisi. Proc. Styloideusj. Foramen styloimastoideumk. Incisura mastoidea l. Proc. Mastoideusm. Foramen mastoideum n. Meatus acusticus externuso. Canalis caroticusp. Canaliculus mastoideusq. Fossula petrosar. Foramen jugulares. Fossa jugularist. Spina ossis sphenoidalisu. Foramen spinosumv. Foramen ovalew. Proc. Pterygoideus, lamina medialisx. Hamulus pterygoideusy. Proc. Pterygoideus, lamina lateralisz. Os spheinodale, ala majoraa. Crista infratemporalisbb. Fissure orbitalis inferiorcc. Vomer, alae vomerisdd. Spina nasalis posterioree. Os palatinum, lamina horizontalisff. Foramen palatinum majusgg. Os palatinum, proc. Pyramidalishh. Torus palatinusii. Proc. Palatinusjj. Foramen incisivum, fossa incisiva

Page 5: blok 1.1 muskuloskeletal

kk. Maxilla, proc. zygomaticusll. Arcus zygomaticusmm. Os temporale, proc. Zygomaticusnn. Linea nuchalis inferior et superioroo. Protuberantia occipitalis externa

COLUMNA VERTEBRALIS1. Atlas

a. Foramen vertebraleb. Arcus anterior atlantisc. Tuberculum anteriusd. Massa lateralis atlantise. Facies articularis superiorf. Foramen transversariumg. Proc. Transversesh. Sulcus arteriae vertebralisi. Canalis arteriae vertebralisj. Arcus posterior atlantisk. Tuberculum posterius

2. Axisa. Apex dentisb. Dens axisc. Facies articularis anterior et posteriord. Proc. Articularis superiore. Corpus vertebraef. Foramen transversariumg. Proc. Transversush. Tuberculum anterius et posteriusi. Arcus vertebraej. Proc. Spinosusk. Proc. Articularis inferiorl. Foramen vertebrale

3. Vertebrae Cevicalis 5a. Foramen vertebraleb. Corpus vertebrae, facies intervertebralisc. Proc. Uncinatusd. Foramen transversariume. Tuberculum anterius et posteriusf. Sulcus nervi spinalisg. Proc. Articularis superiorh. Arcus vertebraei. Proc. spinosus

4. Vertebrae Cervicalis 7a. Foramen vertebraleb. Corpus vertebrae, epiphysis anularisc. Proc. Uncinatusd. Pediculus arcus vertebrae

Page 6: blok 1.1 muskuloskeletal

e. Foramen transversariumf. Proc. Transversesg. Proc. Articularis superiorh. Lamina arcus vertebraei. Arcus vertebraej. Proc. Spinosus

5. Vertebrae Thoracica 5a. Foramen vertebraeb. Corpus vertebrae, facies intervertebralisc. Epiphysis anularisd. Fovea costalis superior et inferior (articulatio capitis-costae)e. Pediculus arcus vertebraef. Incisura vertebralis superior et inferiorg. Proc. Articularis superior et inferiorh. Lamina arcus vertebraei. Proc. Trasversusj. Fovea costalis processus transversi (articulatio costo-transversaria)k. Foramen costo-transversariuml. Proc. Spinosus

6. Vertebrae Thoracica 12a. Foramen vertebraleb. Corpus vertebraec. Fovea costalisd. Arcus vertebraee. Proc. Accessoriusf. Proc. Mamillarisg. Proc. Articularis superior et inferiorh. Proc. Spinosus

7. Vertebrae Lumbalis 4a. Foramen vertebraleb. Corpus vertebraec. Facies intervertebralisd. Pediculus arcus vertebraee. Proc. Costalisf. Proc.acccesoriusg. Proc. Mamillarish. Proc. Articularis superior et inferiori. Facies articularis superior et inferiorj. Lamina arcus vertebraek. Proc. Spinosus

8. Os Sacrum (tampak depan)a. Basis ossis sacrib. Promontoriumc. Ala ossis sacrid. Lineae transversaee. Foramina sacralia anterioraf. Apex ossis sacri

9. Os Sacrum (tampak belakang)

Page 7: blok 1.1 muskuloskeletal

a. Proc. Articularis superiorb. Crista sacralis medianac. Crista sacralis medialisd. Crista sacralis lateralise. Foramina sacralia posterioraf. Facies auricularisg. Tuberositas ossis sacrih. Cornu sacralei. Apex ossis sacrij. Canalis sacralis Hiatus sacralis

10. Os Sacrum (tampak atas)a. Basis ossis sacrib. Promontoriumc. Ala ossis sacrid. Canalis sacralise. Proc. Articularis superiorf. Crista sacralis medianag. Crista sacralis medialis

11. Os Coccygisa. Cornu coccygeumb. Vertebrae coccygea 1-4

COSTA1. Costa 1

a. Caput costaeb. Collum costaec. Tuberculum costaed. Sulcus arteriae subclaviaee. Tuberculum musculi scalenus anteriorf. Sulcus venae subclaviae

2. Costa 2a. Collum costae, crista colli costaeb. Tuberculum costaec. Angulus costaed. Tuberositas musculi serrati anteriore. Corpus costae

3. Costa 3a. Caput costaeb. Collum costaec. Facies articularis tuberculi costaed. Tuberculum costaee. Angulus costaef. Corpus costae

4. Costa 4 (tampak bawah)a. Facies articularis capitis costaeb. Crista capitis costaec. Collum costaed. Crista colli costae

Page 8: blok 1.1 muskuloskeletal

e. Facies articularis tuberculi costaef. Tuberculum costaeg. Sulcus costae

STERNUMa. Manubrium sternib. Incisura jugularisc. Incisura clavicularisd. Symphysis manubriosternalise. Angulus sternif. Corpus sternig. Symphysis xiphosternalish. Proc. Xiphoideusi. Incisura costalis 1-7

CINGULUM PECTORALE1. Scapula

a. Angulus inferior, superior, et lateralisb. Margo superior, medialis et lateralisc. Facies costalisd. Fossa subscapularise. Incisura scapulaef. Proc. Coracoideusg. Collum scapulaeh. Cavitas glenoidalisi. Acromionj. Facies articularis clavicularisk. Facies posteriorl. Fossa supraspinatam. Fossa infraspinatan. Spina scapulaeo. Tuberculum supraglenoidalep. Tuberculum infraglenoidale

2. Claviculaa. Extremitas sternalisb. Corpus claviculaec. Tuberculum conoideumd. Extremitas acromialise. Facies articularis sternalisf. Impressio ligamenti costoclavicularisg. Foramen nutriciumh. Sulcus musculi subclaviii. Tuberculum conoideumj. Linea trapezoideak. Facies articularis acromialis

PARS LIBERA MEMBRI SUPERIORIS1. Humerus

Page 9: blok 1.1 muskuloskeletal

a. Caput humerib. Collum anatomicumc. Tuberculum majus et minusd. Sulcus intertubercularise. Collum chirurgicumf. Crista tuberculi minoris et majorisg. Tuberositas deltoideah. Margo medialis et lateralisi. Facies anteromedialis et anterolateralisj. Crista supraepicondylaris medialis et lateralisk. Epicondylus medialis et lateralisl. Fossa coronoideam. Fossa radialisn. Condylus humerio. Trochlea humerip. Capitulum humerq. Sulcus nervi radialisr. Facies posteriors. Fossa olecranit. Sulcus nervi ulnaris

2. Radiusa. Caput radiib. Circumferentia articularisc. Collum radiid. Fovea articularise. Tuberositas radiif. Foramen nutriciumg. Margo interosseus et anteriorh. Facies anterior et posterior e laterali. Proc. Styloideus radiij. Tuberculum dorsale

3. Ulna a. Incisura trochlearisb. Incisura radialisc. Proc. Coronoideusd. Tuberositas ulnaee. Foramen nutriciumf. Facies anterior medialis et posteriorg. Margo interosseus et posteriorh. Caput ulnae, circumferentia articularisi. Proc. Styloideus ulnaej. Olecranonk. Crista musculi supinatoris

4. Carpala. Os scaphoideum + tuberculum ossis scaphoideib. Os lunatumc. Os triquetrumd. Os pisiformis

Page 10: blok 1.1 muskuloskeletal

e. Os trapezium + tuberculum ossis trapeziif. Os trapezoideumg. Os capitatumh. Os hamatum + hamulus ossis hamati

5. Metacarpal 1-5a. Basis ossis metacarpib. Corpus ossis metacarpic. Caput ossis metacarpid. Proc. Styloideus ossis metacarpie. Ossa sesamoidea (pada metacarpal 1)

6. Phalanxa. Basis phalangisb. Corpus phalangisc. Caput phalangisd. Phalanx proximale. Phalanx mediaf. Phalanx distalis + tuberositas phalangis distalis

CINGULUM PELVICUM

1. Os Coxaea. Ala ossis iliumb. Fossa iliacac. Tuberositas iliacad. Facies sacropelvicae. Facies auricularisf. Crista iliaca (labium internum et externum, linea intermedia)g. Spina iliaca anterior superior et inferiorh. Sulcus supraacetabularisi. Corpus ossis iliumj. Eminentia iliopubicak. Corpus ossis pubisl. Crista obturatoriam. Pecten ossis pubisn. Tuberculum pubicumo. Crista pubicap. Facies symphysialisq. Angulus ossis pubisr. Ramus superior et inferior ossis pubiss. Ramus ossis ischiit. Tuber ischiadicumu. Foramen obturatumv. Tuberculum obturatorium anterior et posteriorw. Corpus ossis ischix. Acetabulum (limbus acetabuli, facies lunata, fossa et incisura acetabuli)y. Incisura ischiadica major et minorz. Spina ischiadicaaa. Spina iliaca anterior superior et inferior

Page 11: blok 1.1 muskuloskeletal

bb. Spina iliaca posterior superior et inferiorcc. Linea arcuatadd. Pecten ossis pubisee. Foramen obturatumff. Ramus ossis ischiigg. Tuber ischiadicumhh. Corpus ossis ischiiii. Facies glutea (linea glutea anterior, posterior et inferior)jj. Tuberositas musculi glutei maximi

PARS LIBERA MEMBRI INFERIORIS1. Femur

a. Caput femorisb. Fovea capitis femorisc. Collum femorisd. Trochanter major et minore. Linea intertrochantericaf. Crista intertrochantericag. Fossa trochantericah. Corpus femorisi. Tuberculum adductoriumj. Epicondylus medialis et lateralisk. Facies patellarisl. Linea aspera (labium medialis et lateralis)m. Linea supracondylaris medialis et lateralisn. Linea pectineao. Facies popliteap. Fossa intercondylarisq. Linea intercondylaris

2. Tibia a. Condylus medialis et lateralisb. Facies articularis superior et inferiorc. Area intercondylaris anterior et posteriord. Tuberositas tibiaee. Corpus tibiaef. Margo anterior, medialis et interosseusg. Facies medialis et posterior et lateralish. Incisura fibularisi. Facies articularis malleoli medialisj. Malleolus medialisk. Tuberculum intercondylare mediale et lateralel. Eminentia intercondylarism. Facies articularis fibularisn. Linea musculi soleio. Foramen nutriciump. Facies articularis inferior q. Sulcus malleolarisr. Malleolus medialis

Page 12: blok 1.1 muskuloskeletal

3. Fibula a. Apex capitis fibulaeb. Facies articularis capitis fibulaec. Caput fibulaed. Collum fibulaee. Corpus fibulaef. Foramen nutriciumg. Crista medialish. Margo interosseus et anterior et posteriori. Facies posterior et medialis et lateralisj. Facies articularis malleoli lateralisk. Fossa malleoli lateralisl. Sulcus malleolarism. Malleolus lateralis

4. Patella a. Basis patellaeb. Facies anteriorc. Apex patellaed. Facies articularis

5. Tarsal (Calcaneus)a. Tuber calcanei (proc. Lateralis et medialis tuberis calcanei)b. Sulcus tendinis musculi flexoris hallucis longi [STMFHL]c. Facies articularis talaris posteriord. Sulcus calcaneie. Sustentaculum talif. Facies articularis cuboideag. Facies articularis talaris anteriorh. Facies articularis talaris media

6. Tarsal (Talus)a. Proc. Posterior tali b. Proc. Lateralis talic. Facies malleolaris lateralisd. Trochlea talie. Facies malleolaris medialisf. Collum talig. Caput talih. Facies articularis navicularisi. Tuberculum mediale et lateralej. Sulcus tendineus musculi flexori hallucis longi (STMFHL)

7. Tarsal (Os Naviculare)a. Tuberositas ossis naviculare

8. Tarsal (Os Cuneiforme)a. Os cuneiforme medialeb. Os cuneiforme intermediumc. Os cuneiforme laterale

9. Tarsal (Os Cuboideum)a. Facies articularis calcaneab. Tuberositas ossis cuboidei

Page 13: blok 1.1 muskuloskeletal

c. Sulcus tendineus musculi fibularis longi (STMFL)10. Metatarsal (1-5)

a. Caput ossis metatarsib. Corpus ossis metatarsic. Basis ossis metatarsid. Tuberositas ossis metatarsi quintie. Tuberositas ossis metatarsi primi (Os Metatarsi 1)f. Ossa sesamoidea (Os Metatarsi 1)

11. Phalanxa. Basis phalangisb. Corpus phalangisc. Caput phalangisd. Phalanx proximale. Phalanx mediaf. Phalanx distalis + tuberositas phalangis distalis

Page 14: blok 1.1 muskuloskeletal

MIOLOGI

A. Regio trunkus-cingulum pectoral1. M. Trapezius

- O: pars descendent: proc. Spinosi VC atasPars transversa: proc. Spinosi VC bawah-VT awalPars ascendent: proc. Spinosi VT tengah-VT bawah

- I: pars descendent: 1/3 clavicula pars acromialisPars transversa: acromionPars ascendent: spina scapulae

- F: pars descendent: mempertahankan gelang bahu dan lengan, elevasi scapulaPars transversa: menarik scapula ke medialPars ascendent: depresi scapula, rotasi scapula ke caudal

2. M. Levator scapulae- O: proc. Transversus VC 1-4- I: angulus superior scapula- F: elevasi scapula, rotasi scapula ke cranial

3. M. Rhomboideus minor- O: proc. Spinosus VC 6-7- I: margo medial scapula- F: menarik scapula ke medial dan atas

4. M. Rhomboideus major- O: proc. Spinosus VT 1-4- I: margo medial scapula- F: menarik scapula ke medial dan atas

5. M. Serratus anterior- O: costa I-IX- I: pars superior: angulus superior scapula

Pars media: margo medial scapulaPars inferior: angulus inferior scapula

- F: elevasi costa (saat insporasi)Pars superior: elevasi scapulaPars media et inferior: depresi scapula

B. Regio trunkus-brachii1. M. Latissimus dorsi

- O: kelanjutan Fascia Thoracolumbal dr proc. Spinosus VT 6-VL5- I: crista tuberculi minoris- F: adduksi, endorotasi, retroversi sendi bahu

Menarik scapula dan lengan ke medial dan bawahC. Regio spinocostal

1. M. Serratus posterior superior- O: proc. Spinosus VC 6-VT2- I: costa 1-4, lateral dari Angulus costae- F: elevasi costa 1-4 (inspirasi)

2. M. Serartus posterior inferior- O: proc. Spinosus VT 11-VL 2- I: costa 9-12

Page 15: blok 1.1 muskuloskeletal

- F: menarik costa 9-12 ke bawah (expirasi)D. Regio bahu ventral

1. M. Pectoralis major- O: ½ clavicula pars sternalis, manubrium et corpus sterni, cartilago costa 1-7- I: crista tuberculi major os. humerus- F: endorotasi dan adduksi sendi bahu

Depresi dan anteversi gelang bahuInspirasi dalam

2. M. Pectoralis minor- O: costa 3-5- I: proc. Coracoideus - F: depresi gelang bahu

Inspirasi dalam 3. M. Subclavius- O: costa 1- I: 1/3 lateral clavicula- F: depresi clavicula4. M. Subscapularis- O: fossa subscapularis (facies costalis)- I: tuberculum minus os. humerus- F: endorotasi sendi bahu

E. Regio bahu lateral1. M. Deltoideus

- O: pars clavicularis: 1/3 clavicula pars acromialisPars acromialis: acromionPars spinalis: spina scapulae

- I: tuberositas deltoidea - F: pars clavicularis: adduksi (jika abduksi mencapai 60˚), endorotasi, anteversi sendi bahu

Pars acromialis: abduksi sampe bidang horizontalPars spinalis: adduksi (jika abduksi mencapai 60˚), eksorotasi, retroversi sendi bahu

2. M. Supraspinatus - O: fossa supraspinata - I: tuberculum majus Os. humerus - F: eksorotasi, abduksi sendi bahu

F. Regio bahu dorsal1. M. Infraspinatus

- O: fossa infraspinata- I: tuberculum majus- F: eksorotasi

2. M. Teres minor- O: 1/3 medial margo lateral scapula - I: tuberculum majus - F: eksorotasi, adduksi sendi bahu

3. M. Teres major- O: margo lateral, angulus inferior scapula- I: crista tuberculi minor- F: endorotasi, adduksi sendi bahu

G.Regio brachii ventral

Page 16: blok 1.1 muskuloskeletal

1. M. Biceps brachii- O: caput longum: tuberculum supraglenoidalis os. Scapula

Caput brevis: proc. Coracoideus os. Scapula - I: tuberositas radii- F: caput longum: abduksi, anteversi, endorotasi sendi bahu

Caput brevis: adduksi, anteversi, endorotasi sendi bahu flexi dan supinasi sendi siku

2. M. Coracobrachialis - O: proc. Coracoideus- I: crista tuberculi minor os. humerus - F: endorotasi, adduksi, anteversi sendi bahu

3. M. Brachialis - O: tuberositas deltoidea- I: tuberositas ulnae - F: flexi sendi siku

H. Regio brachii dorsal1. M. Triceps brachii

- O: caput longum: tuberculum infraglenoidaleCaput medial: septum intermuscularis brachii medialCaput lateral: septum intermuscularis brachi lateral

- I: olecranon - F: extensi sendi siku

Adduksi sendi bahu2. M. Anconeus

- O: epincondylus lateral os. humerus- I: distal dari olecranon - F: extensi sendi siku

I. Regio antebrachii ventral superfisial1. M. Pronator teres

- O: caput humeral: epicondylus medialCaput ulnaris: distal dari proc. coronoideus

- I: facies lateral os. radius- F: flexi dan pronasi sendi siku

2. M. Flexor carpi radialis- O: epicondylus medial os. Humerus - I: daerah palmar- F: flexi dan pronasi sendi siku

Flexi pergelangan tangan 3. M. Palmaris longus

- O: epicondylus medial os. humerus- I: aponeurosis palmaris- F: flexi sendi siku

Flexi pergelangan tangan 4. M. Flexor digitorum superficialis

- O: caput humeroulnar: epicondylus medial Caput radial: facies anterior os. radius

- I: daerah palmar- F: flexi sendi siku

Page 17: blok 1.1 muskuloskeletal

Flexi pergelangan tangan5. M. Flexor carpi ulnaris

- O: caput humeral: epicondylus medial os. HumerusCaput ulnar: olecranon

- I: daerah palmar- F: flexi sendi siku

Flexi pergelangan tangan J. Regio antebrachii ventral profundus

1. M. Flexor digitorum profundus- O: facies anterior os. ulna- I: daerah palmar- F: flexi pergelangan tangan

2. M. Flexor pollicis longus- O: facies anterior os. Radius - I: daerah palmar- F: flexi pergelangan tangan

3. M. Pronator quadratus- O: margo anterior bagian distal os. ulna- I: margo anterior bagian distal os. radius- F: pronasi

K. Regio antebrachii lateral1. M. Brachioradialis

- O: margo lateral os. Humerus - I: proc. Styloideus os. radius- F: flexi sendi siku

2. M. Extensor carpi radialis longus- O: epicondylus lateral os. Humerus - I: lewat palmar, ke daerah dorsum manus- F: flexi sendi siku

Dorsal flexi pergelangan tangan, abduksi radial3. M. Extensor carpi radialis brevis

- O: epicondylus lateral os. Humerus- I: lewat palmar, ke daerah dorsum manus- F: flexi sendi siku

Dorsal flexi pergelangan tangan, abduksi radialL. Regio antebrachii dorsal superfisial

1. M. Extensor digitorum- O: epicondylus lateral os. Humerus - I: daerah dorsum manus- F: extensi sendi siku

Dorsal flexi pergelangan tangan2. M. Extensor digiti minimi

- O: epicondylus lateral os. Humerus - I: daerah dorsum manus- F: extensi sendi siku

Dorsal flexi pergelangan tangan3. M. Extensor carpi ulnaris

- O: caput humeral: epicondylus lateral

Page 18: blok 1.1 muskuloskeletal

Caput ulnar: facies posterior os. Ulna - I: daerah dorsum manus- F: extensi sendi siku

Dorsal flexi pergelangan tanganM. Regio antebrachii dorsal profundus

1. M. Supinator- O: epicondylus lateral os. Humerus - I: facies anterior os. Radius, dekat tuberositas radii- F: supinasi 2. M. Extensor pollicis longus- O: facies posterior os. Ulna - I: phalanx distal jempol- F: dorsal flexi pergelangan tangan, abduksi radial3. M. Extensor indicis- O: facies posterior os. Ulna - I: dorsal dari jari telunjuk- F: dorsal flexi pergelangan tangan, abduksi radial4. M. Abductor pollicis longus- O: facies posterior os. ulna- I: os. Metacarpi I- F: abduksi radial, dorsal flexi pergelangan tangan5. M. Extensor pollicis brevis- O: facies posterior os. radius- I: phalanx proximal jempol- F: palmar flexi, abduksi radial

N.Regio eminentia thenaris1. M. Abductor pollicis brevis2. M. Flexor pollicis brevis3. M. Opponens pollicis4. M. Adductor pollicis

O.Regio eminentia hipothenar1. M. Palmaris brevis2. M. Abductor digiti minimi3. M. Flexor digiti minimi brevis4. M. Oppponens digiti minimi

P. Regio dorsum manus1. Mm. Lumbricales I-IV2. Mm. Interossei palmares I-III3. Mm. Interossei dorsales I-IV

Q.Regio pelvis ventral1. M. Illiacus- O: fossa illiaca- I: trochanter minor os. humerus- F: flexi, endorotasi sendi panggul2. M. Psoas major- O: lateral dari VT 12-VL 4- I: trochanter minor os. Humerus - F: flexi, endorotasi sendi panggul

Page 19: blok 1.1 muskuloskeletal

3. M. Psoas minor- O: lateral dari VT 12- VL 1- I: fascia m. Illiopsoas - F: flexi, endorotasi sendi panggul

R. Regio pelvis dorsal1. M. Gluteus maximus

- O: facies glutealis - I: tuberositas glutealis- F: extensi, eksorotasi, abduksi sendi panggul

2. M. Gluteus medius- O: facies glutealis - I: trochanter major- F: bagian ventral: abduksi, flexi, endorotasi sendi panggul

Bagian dorsal: abduksi, ekstensi, eksorotasi sendi panggul3. M. Gluteus minimus

- O: facies glutealis- I: trochanter major- F: bagian ventral: abduksi, flexi, endorotasi sendi panggul

Bagian dorsal: abduksi, ekstensi, eksorotasi sendi panggul4. M. Piriformis

- O: lateral dari foramina sacropelvica- I: trochanter major - F: eksorotasi, ekstensi, abduksi sendi panggul

5. M. Obturatorius internus- O: bagian medial dari membran obturatoria- I: fossa trochanterica - F: eksorotasi, ekstensi, adduksi sendi panggul

6. M. Gemellus superior- O: spina ischiadica- I: fossa trochanterica- F: eksorotasi, ekstensi, adduksi sendi panggul

7. M. Gemellus inferior- O: tuber ischiadicum - I: fossa trochanterica- F: eksorotasi, ekstensi, adduksi sendi panggul

8. M. Quadratus femoris- O: lateral dari tuber ischiadicum- I: crista intertrochanterica- F: eksorotasi, adduksi sendi panggul

S. Regio femur ventral1. M. Quadriceps femoris- O: m. Rectus femoris: SIAS

M vastus medial: labium medial dari linea asperaM vastus lateral: labium lateral dari linea asperaM vastus intermedius: facies anterior os. Femur bagian atas

- I: tuberositas tibiae- F: extensi sendi lutut

m. Rectus femoris: flexi sendi panggul

Page 20: blok 1.1 muskuloskeletal

2. M. Sartorius- O: SIAS- I: tuberositas tibiae- F: flexi, eksorotasi, abduksi sendi panggul

Extensi sendi lutut3. M. Tensor fascia latae- O: SIAS- I: di bawah dari condylus lateral tibia- F: flexi, abduksi, endorotasi sendi panggul

T. Regio femur medial1. M. Pectineus- O: pecten ossis pubis- I: linea pectinea os. Femur - F: adduksi, eksorotasi sendi panggul2. M. Gracilis- O: ramus inferior os. Pubis - I: tuberositas tibiae- F: adduksi, flexi, eksorotasi sendi panggul

Flexi, endortoasi sendi lutut3. M. Adductor brevis- O: ramus inferior os. pubis- I: labium medial dari linea aspera- F: adduksi, eksorotasi, fleksi sendi panggul4. M. Adductor longus- O: os. Pubis - I: labium medial dari linea aspera- F: adduksi, fleksi, eksorotasi sendi panggul5. M. Adductor magnus- O: ramus inferior os. pubis- I: tuberculum adductorium- F: adduksi, eksorotasi sendi panggul6. M. Obturatorius externus- O: mengelilingi foramen obturatoria- I: fossa intertrochanterica- F: eksorotasi, adduksi sendi panggul

U.Regio femur dorsal1. M. Biceps femoris

- O: caput longum: tuber ischiadicumCaput brevis: labium lateral dari linea aspera

- I: caput fibula- F: ekstensi, adduksi sendi panggul

Flexi sendi lutut2. M. Semitendinosus

- O: tuber ischiadicum- I: tuberositas tibiae- F: ekstensi sendi panggul

Flexi sendi lutut3. M. Semimembranosus

Page 21: blok 1.1 muskuloskeletal

- O: tuber sichiadicum- I: di bawah condylus medial os. Tibia - F: ekstensi sendi panggul

fleksi, endorotasi sendi lututV. Regio cruris ventral

1. M. Tibialis anterior- O: di bawah condylus lateral os. Tibia - I: daerah dorsum pedis- F: dorsal flexi pergelangan kaki

Inversi kaki2. M. Extensor hallucis longus

- O: facies medial os. Fibula - I: phalanx proximal hallux- F: dorsal flexi pergelangan kaki

Inversi kaki3. M. Extensor digitorum longus

- O: di bawah condylus lateral os. Tibia - I: daerah dorsum pedis- F: dorsal flexi pergelangan kaki

Eversi kakiW. Regio cruris lateral

1. M. Fibularis longus- O: caput fibulae - I: daerah plantar- F: plantar flexi

Eversi kaki2. M. Fibularis brevis

- O: facies lateral os. Fibula - I: daerah plantar- F: plantar flexi

Eversi kaki X. Regio cruris dorsal superfisial

1. M. Triceps surae- O: m. Gastrocnemius caput medial: facies poplitea

M gastrocnemius caput lateral: facies popliteaM soleus: caput fibulaeM plantaris: facies poplitea

- I: tuber calcanei - F: plantar flexi

M gastrocnemius et m. Plantaris: flexi sendi lututY. Regio cruris dorsal profundus

1. M. Popliteus- O: epicondylus lateral os. femur- I: di atas linea musculi solei os. Tibia - F: flexi sendi lutut

2. M. Tibialis posterior- O: membran interossea antara fibula dan tibia- I: daerah plantar

Page 22: blok 1.1 muskuloskeletal

- F: plantar flexi Inversi kaki

3. M. Flexor digitorum longus- O: di bawah linea musculi solei os. Tibia - I: phalanx distal 2-5- F: plantar flexi

Inversi kaki4. M. Flexor hallucis longus

- O: di bawah linea musculi solei os. Tibia - I: phalanx distal 2-5-F: plantar flexi

Inversi kaki Z. Inversi kakRegio dorsum pedis

1. M. Extensor digitorum brevis2. M. Extensor hallucis brevis

AA. Regio plantar medial1. M. Abductor hallucis2. M. Flexor hallucis brevis3. M. Adductor hallucis

BB. Regio plantar intermedia1. M. Flexor digitorum brevis2. M. Quadratus plantae3. Mm. Lumbricales pedis I-IV4. Mm. Interossei plantares pedis I-III5. Mm. Interossei dorsales pedis I-IV

CC. Regio plantar lateral1. M. Abductor digiti minimi2. M. Flexor digiti minimi brevis3. M. Opponens digiti minimi

Page 23: blok 1.1 muskuloskeletal

ARTHROLOGY

Klasifikasi sendi :

Secara StrukturalBerdasarkan ada tidaknya cavitas sinovial dan jenis jaringan ikat yang menghubungkan.1. Articulatio fibrosa : Tidak ada cavitas sinovial dan dihubungkan jaringan ikat fibrosa.

a. Sutura : berupa pita kolagen tidak keras. Pada saat dewasa terjadi penulangan, disebut synostosis

b. Syndesmosis : dihubungkan oleh ligamentum atau membrana fibrosacontoh : membrana interossea, syndesmosis tibiofibularis inferioris/distalis

c. Gomphosis : sendi pada dentoalveolar, dihubungkan oleh ligamentum periodontale2. Articulatio cartilaginosa : Tidak ada cavitas sinovial dan dihubungkan jaringan ikat kartilago hialin.

a. Synchondrosis : dihubungkan oleh karilago hyalin, dapat mengalami synostosis, tidak bergerakcontoh : discus epiphysialis, synchondrosis sphenooccipitalis, synchondrosis manubriosternalis

b. Simphysis : dihubungkan oleh jaringan fibrocartilaginea dengan banyak kolagen, sedikit pergerakan.contoh : symphisis pubis, discus intervertebralis

3. Articulatio sinovial :Terdapat cavitas sinovial.a. Articulatio plana (planar) →gerak sliding

Contoh : art.acromioclavicularis, intercarpalia, intermetacarpalia, carpometacarpaliab. Gynglymus (hinge/engsel) → uniaxial, 1 derajat kebebasan gerak (fleksi- ekstensi)

Contoh : art.humeroulnaris, interphalangeac. Articulatio trochoidea (pivot) → uniaxial, satu kebebasan gerak (rotasi dalam cincin)

Contoh : art.radioulnaris proximalis, art.atlantoaxialisd. Articulatio sellaris (saddle) → biaxial, 2 derajat kebebasan gerak (fleksi-ekstensi, abduksi-

adduksi)Contoh : art.carpometacarpalis I

e. Articulatio condyloidea : Satu condylus → biaxial, 2 derajat kebebasan gerak (fleksi-ekstensi, abduksi-adduksi / circumduksi)

Contoh : art.humeroradialisDua condylus → uniaxial, 1 derajat kebebasan gerak (fleksi-ekstensi)

Contoh : art.femorotibialisf. Articulatio ellipsoidea → biaxial, 2 derajat kebebasan gerak (fleksi-ekstensi, abduksi-

adduksi/circumduksi) Contoh : art. Metacarpophalangea, art.radiocarpea

Page 24: blok 1.1 muskuloskeletal

g. Articulatio spheroidea (ball-and-socket) → multiaxial, tiga derajat kebebasan gerak (fleksi-ekstensi, adduksi-abduksi, rotasi)

Contoh : art.humeri, art.coxae

Secara FungsionalBerdasarkan derajat pergerakan.1. sinartrosis: tidak dapat digerakkan2. amfiartrosis: sedikit dapat digerakkan3. diartrosis: bebas digerakkan

No Nama sendi Jenis sendi1 Articulatio sternoclavicularis articulatio plana, diartrosis2 Articulatio acromioclavicularis articulatio plana, diartrosis3 Articulatio humeri articulatio spheroidea, diartrosis4 Articulatio cubiti

a.Articulatio humeroulnarisb. Articulatio humeroradialisc.Articulatio radioulnaris proximalis

gynglymus, diartrosisarticulatio spheroidea (fungsi terbatas), diartrosisarticulatio trochoidea, diartrosis

5 Articulatio radioulnaris distalis articulatio trochoidea, diartrosis6 Articulatio radiocarpalis

Articulatio mediocarpalisarticulatio ellipsoidea, diartrosisgynglymus, diartrosis

7 Articulatio intercarpalis articulatio plana, diartrosis8 Articulatio carpometacarpales pollicis articulatio sellaris, diartrosis9 Articulatio carpometacarpales (II-V) articulatio plana, diartrosis10 Articulatio metacarpophalangea articulatio spheroidea (fungsi terbatas),

diartrosis11 Articulatio interphalangea manus gynglymus, diartrosis12 Articulatio sacroiliaca amfiartrosis13 Simfisis pubis simfisis, amfiartrosis14 Articulatio coxae articulatio spheroidea, diartrosis15 Articulatio genus gynglymus, diartrosis16 Articulatio tibiofibularis superior amfiartrosis17 Articulatio tibiofibularis inferior sindesmosis, amfiartrosis18 Articulatio talocruralis gynglymus, diartrosis19 Articulatio tarsi transversa amfiartrosis20 Articulatio intertarsalis amfiartrosis21 Articulatio tarsometatarsales amfiartrosis22 Articulatio metatarsophalangea articulatio spheroidea (fungsi terbatas),

diartrosis

Page 25: blok 1.1 muskuloskeletal

23 Articulatio interphalangea pedis gynglymus, diartrosis24 Articulatio sternocostalis I sinkondrosis, sinartrosis25 Articulatio sternocostalis II-VII articulatio plana, diartrosis26 Articulatio costocondralis sinkondrosis, sinartrosis27 Articulatio vertebrocostalis articulatio plana, diartrosis28 Articulatio xiphosternalis sinkondrosis, sinartrosis29 Articulatio manubriosternalis simfisis, amfiartrosis30 Discus intervertebralis simfisis, amfiartrosis31 Articulatio atlanto-axial articulatio trochoidea, diartrosis

Page 26: blok 1.1 muskuloskeletal

Kyphosis (hunch-back) Lordosis

ScoliosisFraktur – daerah2 rawan

Strainstrain adalah kerusakan pada suatu bagian otot atau tendo karena penggunaan yang berlebihan ataupun stress yang berlebihan

strain dibedakan menjadi 3 tingkatan, yaitu:a) Strain Tingkat I

Pada strain tingkat I, terjadi regangan yang hebat, tetapi belum sampai terjadi robekan pada jaringan muscula tendineus.

b) Strain Tingkat IIPada strain tingkat II, terdapat robekan pada unit musculo tendineus. Tahap ini menimbulkan

rasa nyeri dan sakit sehingga kekuatan berkurang.c) Strain Tingkat III

Pada strain tingkat III, terjadi robekan total pada unit musculo tendineus. Biasanya hal ini membutuhkan tindakan pembedahan, kalau diagnosis dapat ditetapkan.

SprainSprain adalah cedera pada ligamentum, cedera ini yang paling sering terjadi pada berbagai cabang olahraga. Giam & Teh (1993: 92) berpendapat bahwa sprain adalah cedera pada sendi, dengan terjadinya robekan pada ligamentum, hal ini terjadi karena stress berlebihan yang mendadak atau penggunaan berlebihan yang berulang-ulang dari sendi

Berdasarkan berat ringannya, sprain dibagi menjadi tiga tingkatan, yaitu:a) Sprain Tingkat I

Pada cedera ini terdapat sedikit hematoma dalam ligamentum dan hanya beberapa serabut yang putus. Cedera menimbulkan rasa nyeri tekan, pembengkatan dan rasa sakit pada daerah tersebut.

b) Sprain Tingkat IIPada cedera ini lebih banyak serabut dari ligamentum yang putus, tetapi lebih separuh serabut

ligamentum yang utuh. Cedera menimbulkan rasa sakit, nyeri tekan, pembengkakan, efusi, (cairan yang keluar) dan biasanya tidak dapat menggerakkan persendian tersebut.

c) Sprain Tingkat IIIPada cedera ini seluruh ligamentum putus, sehinnga kedua ujungya terpisah. Persendian yang

bersangkutan merasa sangat sakit, terdapat darah dalam persendian, pembekakan, tidak dapat bergerak seperti biasa, dan terdapat gerakan–gerakan yang abnormal.Manajemen yang harus dilakukan adalah:

a. Sprain/strain tingkat satu (first degree).Tidak perlu pertolongan/ pengobatan, cedera pada tingkat ini cukut diberikan istirahat saja

karena akan sembuh dengan sendirinya.b. Sprain/strain tingkat dua (Second degree).

Kita harus memberi pertolongan dengan metode RICE. Disamping itu kita harus memberikan tindakan imobilisasi (suatu tindakan yang diberikan agar bagian yang cedera tidak dapat digerakan) dengan cara balut tekan, spalk maupun gibs. Biasanya istirahat selama 3-6 minggu.

c. Sprain/strain tingkat tiga (Third degree).

Page 27: blok 1.1 muskuloskeletal

Kita tetap melakukan metode RICE, sesuai dengan urutanya kemudian dikirim kerumah sakit untuk dijahit/ disambung kembali.

Jangan lupa, R (Rest) : diistirahatkan pada bagian yang cedera; I (Ice) : didinginkan selama 15 sampai 30 menit; C (Compress) : dibalut tekan pada bagian yang cedera dengan bahan yang elastis, balut tekan di berikan apabila terjadi pendarahan atau pembengkakan; E (Elevate) : ditinggikan atau dinaikan pada bagian yang cedera.

Kram Kram otot adalah kontraksi yang terus menerus yang dialami oleh otot atau sekelompok otot dan mengakibatkan rasa nyeri. Penyebab terjadinya kram:

1. otot terlalu lelah pada waktu berolahraga terjadi proses pembakaran yang menghasilkan sisa metabolik yang menumpuk berupa asam laktat kemudian merangsang otot/ saraf hingga terjadi kram.

2. kurang pemanasan (Warming Up) serta pendinginan (Cooling Down).3. Kekurangan vitamin, misalnya tiamin (B1), asam pantotenat (B5), dan piridoksin (B6)