185

InleidingIn 2003 was het precies 350 jaar geleden dat in Delft plateelbakkerij ‘De Porceleyne Fles’ werd opgericht. Het bedrijf wist tot op de dag van vandaag zijn poorten open te houden en is daarmee van alle Delftse plateelbakkers de enige die alle moeilijke tijden die de nijverheid in de loop der eeuwen troffen, wist te doorstaan. Ter gelegenheid van het jubileum werd in het Delftse museum ‘Het Prinsenhof’ de tentoonstelling ‘Delfts blauw in alle kleuren’ gehouden. Daarnaast verscheen onder de titel ‘De Porceleyne Fles’ het derde deel in de reeks ‘Delfts aardewerk. Geschiedenis van een nationaal pro-duct’.1 Het initiatief tot het project waarvan boek en tentoonstelling het resultaat waren, werd genomen door Marion van Aken-Fehmers, Titus Eliëns en Loet Schledorn. Het onderzoek werd door de gemeente Delft gefinancierd. Het vormde de voortzetting van het grote onderzoeksproject ‘Delfts aardewerk. Geschiedenis van een nationaal product’ dat in de jaren negentig van de 20e eeuw door het Haags Gemeentemuseum is opgestart. Het doel van dit project is om de Delftse faience zowel vanuit kunsthistorische, historische als archeologische zijde te benaderen en zo te komen tot een zo compleet mogelijk beeld van de voortbrengselen van deze ooit zo belangrijke Delftse tak van nijverheid. Het onderzoeksteam bestaat uit twee kunsthis-torici (Titus en Marion) en een historicus (Loet). Omdat de archeologische kant bin-nen het project totnogtoe onderbelicht bleef, werd gezocht naar een archeoloog om het team te versterken. Het beoogde derde deel in de publicatiereeks zou ‘De Porceleyne Fles’ tot onderwerp hebben. Nu was op diverse tentoonstellingen en in verschillende publicaties reeds de aandacht gevestigd op een groep vondsten uit een beerput op het voormalige bedrijfsterrein van deze werkplaats in Delft. Deze beerput werd in het begin van de jaren tachtig van de 20e eeuw is opgegraven.2 In de put bevond zich een grote groep faience waarvan zonder meer duidelijk is dat het producten betreft die stammen uit de vroegste productiefase van ‘De Porceleyne Fles’. Het toeval wilde dat ondergetekende juist in contact was gekomen met Aad en Rob Schapers, destijds de vinders en thans nog steeds de eigenaren van (het grootste deel van) de vondstgroep. Na een bezoek aan deze verzamelaars was ik overtuigd geraakt van het belang van een uitgebreide publicatie van de vondsten. Een ontmoeting met Marion leidde dan ook al snel tot de afspraak om te komen tot een samenwerkingsverband. Deze werd gevonden in deelname aan het onderzoeksteam dat het deel over ‘De Porceleyne Fles’ zou gaan schrijven. Als freelance onderzoeker werd ondergetekende ingehuurd om de collectie fysiek te beschrijven en op basis van de resultaten daarvan een bijdrage te leveren aan het genoemde boek. Dankzij de welwillende medewerking van de huidige eigenaren van de vondsten (Aad en Rob Schapers en Leon-Paul van Geenen) was het mogelijk de

Faience uit de werkplaats van Quirijn Aldertsz en zijn vrouw Engeltje Kleijnoven (1655-1693)

Vondsten uit een beerput op het voormalige bedrijfsterrein van ‘De Porceleyne Fles’ in Delft

Sebastiaan Ostkamp

gehele vondstgroep in museum Het Prinsenhof in detail te beschrijven. Het was echter nadrukkelijk niet de bedoeling dat mijn bijdrage zou uitmonden in een uitgebreide catalogus van de vondsten. Hiervoor was in het boek eenvoudigweg geen plaats. Daarnaast werd meer belang gehecht aan een uitgebreide beschrijving van de vondst-groep vanuit een archeologisch perspectief. Door de vondstgroep in de context van de tijd te plaatsen moest inzicht verkregen worden in het assortiment van de Porceleyne Fles gedurende zijn vroegste productiefase. Overigens werd het belang van een uitge-breide wetenschappelijke beschrijving van alle afzonderlijke voorwerpen door het gehele onderzoeksteam onderschreven. Om de vondstgroep in het essay in de bundel alvast zo volledig mogelijk te ontsluiten, is deze in groepen onderverdeeld, waarna al deze groepen middels een overzichtsfoto zijn gepresenteerd.Tijdens de beschrijving van de vondstgroep zijn alle voorwerpen uit de vondst, als voorbereiding op een catalogus van de vondstgroep, volgens de standaard van het ‘Deventer-systeem’ geclassificeerd. Door een samenwerking met het Vakteam Archeologie van de gemeente Delft, onder leiding van de gemeentelijke archeoloog Epko Bult, bleek het tevens mogelijk alle afzonderlijke stukken van de vondstgroep na afloop van de tentoonstelling te fotograferen en te tekenen. Peter den Hartog nam de fotografie voor zijn rekening, terwijl Anne van Slingerland en Paul Knegt (+) zorg droegen voor de tekeningen. Zonder de welwillende medewerking van het Vakteam Archeologie was het dan ook niet mogelijk geweest om deze zo belangrijke vondst-groep intergraal te ontsluiten en zo voor verder onderzoek toegankelijk te maken. Ook zonder de medewerking van de eigenaren van de vondsten en de technische staf van het Prinsenhof, die al het werk ondersteunde, had dit project nooit naar volle tevre-denheid kunnen worden afgerond. Helaas mocht Paul Knegt het resultaat van zijn werk niet meer aanschouwen. Hij overleed aan de gevolgen van een langdurige ziekte.Nu de publicatie van de complete vondstgroep van ‘De Porceleyne Fles’ dan eindelijk een feit is, moet worden benadrukt dat de hier gepresenteerde bijdrage een aanvulling en een uitbreiding vormt op het hoofdstuk over de vondstgroep dat eerder verscheen in het derde deel van ‘Delfts aardewerk. Geschiedenis van een nationaal product’.3 Het is dan ook zeker niet de bedoeling om hetgeen daar geschreven is hier te herhalen. Voor de geschiedenis van ‘De Porceleyne Fles’ en een beschrijving van het assortiment uit de vroegste productiefase van het bedrijf wordt dan ook verwezen naar de eerdere bijdrage. In het navolgende tekstdeel zullen alleen een korte introductie op de vondst-groep en enkele aanvullingen op het reeds verschenen verhaal worden gepresenteerd.

Een beerput en een waterput op het voormalige bedrijfsterrein aan het OosteindeDe omstreeks 1653 opgerichte plateelbakkerij ‘De Porceleyne Fles’ was gevestigd aan de westzijde van het Oosteinde. Het is op het voormalige bedrijfsterrein van deze werk-plaats dat in het begin van de jaren tachtig een beerput en een waterput zijn onder-zocht. Uit de waterput kwamen slechts twee borden tevoorschijn (cat.nrs. 144-145), uit de beerput niet minder dan 145 stukken aardewerk en glas. De link tussen de hier besproken vondstgroep en ‘De Porceleyne Fles’ is niet alleen gebaseerd op het gegeven dat de beerput is aangetroffen op het vroegere bedrijfsterrein van deze werkplaats. Onder de vondsten uit de beerlaag wijst ook een bord met daarop het opschrift Engeltje Kleijnoven 1673 (cat.nr. 8) duidelijke in deze richting. Een spaarpot met het opschrift ?.K.O. 1663 (cat.nr. 119) moet waarschijnlijk eveneens met de familie Van Kleijnoven in verband worden gebracht. Engeltje was de vrouw van Quirijn Aldertsz. van Kleijnoven,

186

die in 1655 een contract van compagnieschap afsloot met Wouter van Eenhoorn.4 Beide lieden kochten ‘De Porceleyne Fles’ in dat jaar van David van de Piet. Uit de overeen-komst blijkt overigens dat het bedrijf dan nog in opbouw is. In het contract werd onder meer bepaald dat Van Kleijnoven als meester toezicht houdt op de plateelbakkerij. In ruil voor het onderrichten van Van Eenhoorn in de kunst van het plateelbakken moch-ten de Van Kleijnovens gratis wonen in één der opstallen van de werkplaats. Echtgenote Engeltje Pieters Oprust nam de verkoop van de producten van het bedrijf voor haar rekening. In 1697 verkoopt de dan inmiddels weduwe geworden Engeltje van Kleijnoven-Oprust het bedrijf aan de Leidse koopman Johan Knotter. Nu vastgesteld is dat de leden van de familie Van Kleijoven de gebruikers van de beerput waren, rijst de vraag hoe het gevonden materiaal gedateerd en geïnterpreteerd moet worden.Voor de ouderdomsbepaling van de vondsten uit de beerlaag zijn enkele gedateerde stukken van belang. Zo draagt de eerder genoemde spaarpot het jaartal 1663 (cat.nr. 119). Een bord met een jeugdportret van prins Willem III is aan de achterzijde voorzien van de datering 1664 (cat.nr. 18). In hetzelfde jaar werd ook een kleine plaquette ver-vaardigd met daarop de nieuwtestamentische voorstelling van Christus die de voeten van Zijn discipelen wast (cat.nr. 117). Ook van dit stuk draagt de achterzijde een date-ring. Een jaar later (1665) is een bord geproduceerd waarop een familiewapen en de naam G.A. Suys prijkt (cat.nr.29). Naast dit gedateerde bord is onder de vondsten ove-rigens nog een tweede ongedateerd exemplaar (cat.nr. 30). De letters G.A. staan voor Govert Abels, terwijl de drie blokken in het familiewapen heiblokken voorstellen, des-tijds ook wel ‘suijsen’ genoemd. Govert Suijs is één van de bekendste 17e-eeuwse burge-meesters van Gouda. Hij werd rond 1610 geboren en is 1671 overleden.5 In 1673 is het eerder genoemde bord beschilderd waarop het opschrift Engeltje Kleijnoven is te lezen (cat.nr. 8). Tenslotte zijn twee borden die dienden als kleurproeven voorzien van de jaartallen 1679 en 1680 (cat.nrs. 7 en 52). Waarschijnlijk moet de begindatering van de vondstgroep rond 1660 worden geplaatst. Deze datering wordt ondersteund door een fragmentarisch majolica bord dat op de bodem van de put is gevonden. Dit bord draagt naast een wapenschild het jaartal 165? (cat.nr. 2). Door het ontbreken van het laatste cij-fer kan het bord niet nader worden gedateerd dan tussen 1650 en 1659. Is de beginda-tering redelijk zeker, het vaststellen van een sluitdatum is moeilijker. Omdat het jongste gedateerde voorwerp uit 1680 stamt, is het aannemelijk dat de totale vondstgroep tussen circa 1660 en 1680 gedateerd moet worden. Het overgrote deel van de vondsten sluit goed aan bij een dergelijke datering. Naast het bord met daarop de naam van Engeltje Kleijnoven bevindt zich onder de vondsten echter ook een bord dat op de achterzijde is gemerkt met een flesje (tot op de dag van vandaag het fabrieksmerk) en de letter K (cat.nr. 38). Dit stuk stamt ui de periode dat Knotter het bedrijf bezat (1697-1701). De directe band tussen Engeltje van Kleijnoven en Johan Knotter en de aan deze beide lie-den gelinkte vondsten uit de beerput zou kunnen worden opgevat als een aanwijzing voor een continuïteit in het gebruik van de put. Dat overigens niet alle stukken uit de gebruikslaag bij ‘De Porceleyne Fles’ zijn vervaardigd, bewijst een theekop waarvan de onderzijde een PK-monogram draagt (cat.nr. 93). Dit stuk is afkomstig uit de werkplaats ‘Drie Posteleyne Astonne’ welke tussen 1700 en 1705 in eigendom was van Pieter Gerritsz. Kam en tussen 1705 en 1716 van diens weduwe Maria van der Kloot. Ook enkele andere vondsten uit de put dateren uit de vroege 18e eeuw. De gehele vondst-groep moet derhalve tussen 1660 en 1720 worden gedateerd, met een duidelijk accent op de periode 1660 tot 1680.De uiteenlopende jaartallen die voorkomen op enkele van de stukken bewijzen dat in ieder geval vanaf of kort na 1663 tot in 1680 afval in de put moet zijn gedeponeerd.

187

Met zekerheid kan hierdoor worden gesteld dat de in de put aangetroffen vondsten niet het resultaat zijn van een korte gebruiksperiode. De gehele vondstgroep bestaat uit niet minder dan 145 objecten. Hieronder zijn 125 stukken faience, 3 stukken majolica en 2 stukken biscuit. Twee stukken roodbakkend aardewerk (cat.nr. 1),6 twaalf glazen voorwerpen (cat.nrs. 133-143), een pijpaarden beeldje (cat.nr. 132) en een leren boekbandje complementeren de vondstgroep. De gehele groep overziend, valt de verhoudingsgewijs veel te grote groep tinglazuur aardewerk op. De verhou-ding tussen de verschillende bakselgroepen is zo scheef dat een vergelijkbare vondst-groep ontbreekt.7 Op veel van de objecten zijn daarnaast bakfouten waar te nemen, terwijl sporen van slijtage (lijken te) ontbreken. Het is derhalve verleidelijk om de vondstgroep te interpreteren als een verzameling uit het bedrijf afkomstige misbak-sels. Hier is het echter de schijn die bedriegt. Bij nadere beschouwing blijkt dat op veel van het materiaal wel degelijk een lichte mate van slijtage waarneembaar is. Daarnaast vertonen objecten waarop nauwelijks tot geen slijtage voorkomt beschadi-gingen die met zekerheid op gebruik wijzen. Zo zijn van vrijwel alle kandelaars de kaarsenhouders uitgebroken, hetgeen alleen geschiedt wanneer men met teveel kracht een kaars in de houder drukt. Ook zijn de gleuven van alle drie de gevonden spaarpotten uitgebroken en vertoont het lipje van een van de olielampen – waarop ooit de brandende lont rustte – sporen van beroeting. Al met al moet dan ook wor-den geconcludeerd dat de objecten wel degelijk zijn gebruikt.Ook het vrijwel ontbreken van biscuit – aardewerk dat slechts eenmaal is gebakken en derhalve nog niet van glazuur is voorzien – sluit een interpretatie van het geheel als groep misbaksels uit. Bij productieafval van tinglazuur aardewerk bestaat het overgrote deel doorgaans uit biscuit.8 Een in de collectie van Het Prinsenhof aanwe-zige vondstgroep van 18e-eeuwse misbaksels, eveneens afkomstig van het bedrijfster-rein van ‘De Porceleyne Fles’, bestaat bijvoorbeeld vrijwel volledig uit biscuitmateri-aal.9 Onder de vondsten uit de put bevinden zich slechts twee van dergelijke stukken rauwgoed. Een biscuit kom (cat.nr. 131) kan net als overige stukken tot het gebruiks-goed van de plateelbakker en zijn familie worden gerekend. Ook elders in Delft wor-den biscuit voorwerpen een enkele keer in gebruikerscontexten aangetroffen.10 Het is mede om deze reden dat aan het ‘Deventer-systeem’ de bakselcode ‘bi’ voor biscuit is toegevoegd. Het tweede stuk biscuit uit de put betreft een bord waarop boek-houdkundige aantekeningen zijn aangebracht (cat.nr. 130).11 Ook nu is dus een link naar het privé domein van de meesterplateelbakker denkbaar.Een andere aanwijzing dat de voorwerpen geen echte misbaksels zijn, is het ontbre-ken van sterk vervormde producten en stapels aaneengebakken borden en kom-men.12 De voorwerpen uit de put komen eerder overeen met vondsten die we kun-

188

leren boekbandje

nen relateren aan handelaren in aardwerk.13 In dergelijke contexten vinden we veel aardewerk met kleine gebreken, terwijl ‘echte’ misbaksels (vrijwel) ontbreken. Dat de combinatie van pottenbakken en de handel in vaatwerk gecombineerd voorkwam, bewijst het historische gegeven dat Engeltje de verkoop van de producten van het bedrijf voor haar rekening nam. De combinatie van een werkplaats waar potten wer-den gemaakt en de verkoop van datzelfde vaatwerk aan huis, leidde tot twee geschei-den afvalstromen. Enerzijds was er het onverkoopbare afval zoals misbakken rauw-goed en vervormde of aan elkaar gebakken producten uit de werkplaats. Anderzijds was er B-keus materiaal dat bestond uit vrijwel volwaardige producten met kleine bakfouten of beschadigingen dat nog een zekere restwaarde had. Elders in ons land zijn vondstgroepen aangetroffen die een dergelijke scheiding van afvalstromen bin-nen een pottenbakkerij laten zien. Zo bevatte een beerput die bij de Alkmaarse Wortelsteeg is onderzocht een grote groep B-keus materiaal, terwijl elders op het ter-rein grote hoeveelheden ‘echte’ misbaksels zijn gevonden.14 Het aardewerk was in stapels in deze put geworpen. Het betrof waarschijnlijk een voorraad tweede keus aardewerk uit de pottenbakkerij die om de één of andere reden in één keer is wegge-gooid. Omdat slijtagesporen op deze vondsten ontbreken kunnen we een gebruik in het huishouden van de pottenbakker in dit geval uitsluiten. Bij een groep pottenbak-kersafval uit Gorcum zien we hetzelfde verschijnsel. Uit een beerput komen, in dit geval gebruikte, B-keus voorwerpen, terwijl de stortlagen in de directe omgeving van deze put wederom ‘echte’ misbaksels – zoals vervormde papkommen en opengebar-sten grapen – opleverden.15

De meest waarschijnlijke duiding van de groep lijkt al met al te zijn dat het vondst-materiaal gezien moeten worden als het huishoudelijk afval van de familie Van Kleijnoven. Bakfouten maakten het overgrote deel van de in de put gevonden pro-ducten tot tweede keus materiaal. Omdat dergelijke stukken bij verkoop minder opleverden dan de eerste kwaliteit producten, werden ze schijnbaar door de eigenaar van het bedrijf voor eigen gebruik aangewend. Overigens gaat het niet in alle geval-len om tweede keus aardewerk. De meester en zijn familie gebruikten ook eerste kwaliteit producten uit de eigen werkplaats. Derde kwaliteit faience, het zogenaamde wrakgoed, is niet in de beerput aangetroffen. Het bord voor Engeltje en de spaarpot zijn speciaal voor de familie Van Kleijnoven vervaardigd.Hoewel de kwestie van de duiding van het afval bevredigend beantwoord is, blijft het de vraag waarom in de put zoveel faience en zo weinig loodglazuur aardewerk is gevonden. Het antwoord op deze vraag moet waarschijnlijk voor een belangrijk deel worden gezocht in de locatie van de put. Deze bevond zich destijds ongetwijfeld in de nabijheid van de woonvertrekken van de familie. Omdat specifiek kookgerei ont-breekt is het zeer waarschijnlijk dat het koken op een andere locatie plaatsvond. Mogelijk beschikte de familie Van Kleijnoven elders in of bij het huis over een twee-de afvalput waarin het in de keuken geproduceerde afval verdween. Het in deze put gevonden vaatwerk bestaat hoofdzakelijk uit voorwerpen die dienst deden bij het opdienen en nuttigen van eten en het verlichten van de woning. Ook bij deze func-tiegroepen bestaat echter doorgaans een aanzienlijk deel uit lokaal vervaardigd rood- en/of witbakkend gebruiksaardewerk. Vormen als kommen, deksels, olielampen, kandelaars en blakers zijn over het algemeen uitgevoerd in deze goedkopere aarde-werksoorten. De productie van dergelijke vormen in het eigen bedrijf zorgde er ech-ter voor dat de eigenaar en zijn familie ook gemakkelijk over deze producten kon beschikken. Ook het speelgoed van de kinderen des huizes bestond voor een deel uit producten die in het eigen bedrijf zijn geproduceerd. Zoals veel van hun tijdgenoot-

189

jes speelden de kinderen van het gezin met miniatuurgoed. De miniatuurversies van het huisraad waarmee deze kinderen speelden, bestonden hoofdzakelijk uit faience exemplaren. Een uitzondering hierop vormde een miniatuur drinkbeker.16 Net als enige andere drinkglazen en flesjes was dit object uit glas vervaardigd. Objecten die niet in faience voorhanden waren, verwierven de Van Kleijnovens blijkbaar evenals andere Delftenaren elders in de stad. Dit alles heeft ertoe geleid dat de familie Van Kleijnoven gedurende de tijd dat ze hier woonde een zeer afwijkende vondstgroep vormde die thans het onderwerp van deze bijdrage is. Het bijzondere van deze vondst is vooral gelegen in het grote aandeel van het tinglazuur aardewerk, dat bovendien (vrijwel) zonder uitzonder afkomstig is uit een met name bekende werk-plaats.

Een tweetal vormen uit de productie nader belichtOnder de vondsten uit de beerput zijn twee ‘wit Delftse’ olielampen. In faience zijn dit zeldzame vormen die kunnen worden gezien als directe navolgingen van exemplaren in roodbakkend aardewerk. De beide olielampen vertonen een opvallend verschil in de wijze waarop ze zijn gemaakt. Bij één van de lampen is de onderzijde zo gedraaid dat de stam in één stuk uit de onderschaal is ‘opgetrokken’ (cat.nr. 111). Dit is de gebrui-kelijke manier waarop de 17e-eeuwse pottenbakkers in onze streken zijn olielampen draaiden. De tweede olielamp is daarentegen op een geheel andere wijze vervaardigd. Nadat de draaier apart van elkaar een boven- en een onderschaal had gedraaid, maakte hij een losse stam waarna hij deze drie onderdelen aan elkaar bevestigde (cat.nr. 110). Een wijze van vervaardiging die ik bij olielampen in rood- en witbakkend loodglazuur aardewerk nog nooit ben tegengekomen.Blijkbaar waren niet alle draaiers van ‘De Porceleyne Fles’ eraan gewend meer ingewikkelde vormen, zoals bijvoorbeeld olielam-pen, te draaien. Ook bij het vervaardigen van de kandelaars lijkt de ene draaier wel in staat te zijn geweest een dergelijk voorwerp net zo te draaien zoals een pottenbakker dat deed, terwijl zijn collega verschillende losse onderdelen maakte om tot eenzelfde resultaat te komen. Wanneer we bedenken dat het overgrote deel van de productie bestond uit platgoed, zoals bijvoorbeeld borden, dan kunnen we ons voorstellen dat het draaien van meer complexe vormen voor sommige van de draaiers een ware opgave moet zijn geweest. Het meeste platgoed werd immers gedraaid door een plak klei te leggen op een vormschotel, waarna de achterzijde van het te draaien voorwerp met een kalibreermes werd afgedraaid. Dit vergt andere kwaliteiten dan draaien van allerhande vormen uit de vrije hand.Eén van de weinige potvormen onder de vondsten is de zogenaamde pispot. De drie pispotten uit de beerput hebben twee formaten. Eén pot heeft het ‘normale’ formaat van een pispot (zo’n 20 cm doorsnede), de twee andere zijn kleiner (zo’n 11 cm door-snede). In de literatuur worden dergelijke kleine pispotten nogal eens als kinderpispot-ten omschreven. Baart, Krook en Lagerweij omschrijven ze als ‘secreetpotten’, zonder dat ze hierbij nader omschrijven wat dit nu precies zijn.17 Ook wordt niet verantwoord aan welke bron ze deze informatie ontlenen. Het gebruik van kinderpispotten lijkt erg onwaarschijnlijk. De kleine halsopening maakt deze potten voor een dergelijk gebruik erg onpraktisch. Christiaan Jörg vond in de ladinglijsten van de 18e-eeuwse Oost-Indiëvaarder Geldermalsen geen enkele kinderpispot. Dit terwijl hij in de lading van dit schip wel talloze van dit soort kleine potten aantrof. Daarnaast vond hij in de beschrijving van de lading, naast kwispedoors, ook spoegpotten. Het ontbreken van potten die hij duidelijk als spoegpotten kon duiden, bracht hem ertoe onze ‘kinderpis-

190

potten’ als zodanig te interpreteren.18 De potten stonden tijdens het maal op tafel en deden dienst om pitten en andere onverteerbare etensresten in te spuwen. De oudste exemplaren dateren uit de vroege 16e eeuw en zijn (vooral) uitgevoerd in steengoed.19 De jongste varianten zijn uitgevoerd in industrieel aardewerk en stammen, evenals de porseleinen exemplaren uit de Geldermalsen, uit de 18e eeuw.20 Naast exemplaren in duurdere aardewerksoorten als steengoed, faience en industriële waar komen slechts bij hoge uitzondering varianten voor in rood- en witbakkend loodglazuur aardewerk.21 Omdat de identificatie van deze potten vooralsnog echter niet geheel zeker is, hebben we de kleine varianten gewoon ingedeeld bij de pispotten. Als functieomschrijving is echter naast de hoofdfunctie pispot, de subfunctie spoegpot toegevoegd. Eens te meer doet zich hier de moeilijkheid voelen van een classificatie systeem dat zowel vormtypo-logisch als op functie georiënteerd is.

Tot besluitEen slotopmerking die gemaakt dient te worden, heeft betrekking op de verschillende wijzen waarop kunsthistorici en archeologen hun materiaal benaderen. Bij de kunsthis-torische benadering staat vooral de op de voorwerpen aangebrachte decoratie centraal. Het decor dat is aangebracht op bijvoorbeeld een bord bepaald bij welke groep een dergelijk stuk moet worden ingedeeld. In mijn bijdrage aan het derde deel van ‘Delfts aardewerk. Geschiedenis van een nationaal product’ volgde ik deze manier van wer-ken. De groepen die aldus zijn geformeerd, betreffen: ‘wit Delfts’, Delfts met een aan Chinees porselein ontleende decoratie, wapengoed, spreukborden, borden met een aan de emblemata ontleende of genre-achtige voorstelling, bijbelse voorstellingen, land-schappen en politiek geladen onderwerpen zoals het genoemde prinsenbord. De arche-ologische benadering is een geheel andere. Binnen het ‘Deventer-systeem’ is de decora-tie van een voorwerp bijvoorbeeld niet van belang. De indeling vindt louter plaats op grond van het baksel en het model van voorwerpen. Dat wat voor archeologen het belangrijkste is, is voor kunsthistorici – gechargeerd gezegd – niet meer dan de drager van een bepaald type decoratie. Omgekeerd gaat alle informatie die men kan ontlenen

191

Faience olielamp en kandelaars/

aan de decoratie van een object verloren in een typeomschrijving als de ‘f(aience)-bor(d)-2’. Meer onderlinge samenwerking kan er wellicht toe leiden dat het beste uit beide werelden wordt samengevoegd, waardoor beide disciplines een sprong voor-waarts zouden kunnen maken.

Noten1. Van Aken-Fehmer, Schledorn & Eliëns (red.) 2003.2. Baart, Krook & Lagerweij 1990; Van Aken-Fehmers & Schledorn 2001, pp. 185-187; Catalogus tentoon- stelling Delft 1982 (deel met afbeeldingen), cat.nrs: 243; 245-259.3. Ostkamp 2003.4. Van Aken-Fehmers & Schledorn 2001, p. 76.5. Met dank aan Aad Schapers die de informatie over Govert Suys vond op het internet (www.suijsmail.nl).6. Eén van deze voorwerpen betrof een papkom met twee oren (r-kop-20) die helaas ooit is verkocht of weggegeven.7. De auteur bewerkt voor de stadsarcheologische dienst van de gemeente Alkmaar ruim 150 beerputten, waaronder vele uit de 17e eeuw. Geen van deze beerputten bevatte een dergelijke grote groep tinglazuur aardewerk. Ook elders uit Nederland zijn geen vergelijkbare vondstgroepen niet bekend.8. Zie bijvoorbeeld: Laleman e.a. 1996, p. 9; Kamermans, Laméris, Mijnlief (red.) 2002, p. 22.9. Deze vondst is globaal besproken in de bijdrage van Loet Schledorn aan het derde deel van ‘Delfts aardewerk. Geschiedenis van een nationaal product’ (pp. 60-61).10. Mondelinge mededeling Epko Bult, stadsarcheoloog Delft.11. Ook het in de collectie van het Prinsenhof aanwezige ovenafval van De Porceleyne Fles bevat een grote groep fragmenten van rauwgoed waarop boekhoudkundige aantekeningen zijn aangebracht.12. Vergelijk: Baart 2003, p. 60-63.13. Zie voor twee van dergelijke vondstcontexten: Vandenbulke & Groeneweg 1988; Clevis 2005.14. Bitter 1995, het gaat in dit geval om beerput 4H.15. Zie: Van den Berg, Ostkamp & Veen 2003.16. Helaas werd deze beker in de loop der tijd verkocht. Het betrof een melkglazen miniatuurversie van een zogenaamde knobbelbeker op drie blauwe braamnoppootjes (vergelijk: Henkes 1994, 141), mondelinge mededeling Leon-Paul van Geenen.17. Baart, Krook & Lagerweij 1990, p. 12.18. Mondelinge mededeling Christiaan Jörg.19. Zie bijvoorbeeld: Thijssen 1991, p. 63.20. Zie bijvoorbeeld: Bitter e.a. 1997b, p. 29.21. Zie bijvoorbeeld: Ostkamp e.a. 1998, p. 211.

LiteratuurAken-Fehmers, M.S. van, e.a., 1999: Delfts aardewerk. Geschiedenis van een nationaal product, Zwolle/Den Haag.

Aken-Fehmers, M.S. van, & L.A. Schledorn, 2001: Delfts aardewerk. Geschiedenis van een nationaal product. Deel II, Zwolle/Den Haag.

Aken-Fehmer, M. van, L. Schledorn & T. Eliëns (red.), 2003: De Porceleyne Fles. Delfts aardewerk. Geschiedenis van een nationaal product 3, Zwolle/Den Haag,

Baart, J.M., W. Krook & A.C. Lagerweij, 1990: Italiaanse en Nederlandse witte faience (1600-1700), Mededelingenblad Nederlandse vereniging van vrienden van de ceramiek 138.

Baart, J.M., 2003: Het Hollants Porceleyn 1600-1660, Vormen uit vuur 180/181, pp. 56-65.

Berg, G. van den, S. Ostkamp & M. Veen, 2003: Catalogus van de misbaksels uit de Spaarpotsteeg. In: A. van der Meulen e.a., In Gorcum gebakken. Aardewerk, kleipijpen, wandtegels, Gorcum, pp. 126-e.v..

Bitter, P., 1995: Geworteld in de bodem, (Publikaties over de Alkmaarse Monumentenzorg en Archeologie 1), AlkmaarBitter, P., e.a., 1997a: Wonen op Niveau. Archeologisch, bouwhistorisch en historisch onderzoek van twee perce-len aan de Langestraat, Alkmaar, (Rapporten over de Alkmaarse Monumentenzorg en Archeologie 5).

Bitter, P., e.a., 1997b: Wonen op Niveau. Catalogus van keramiek en glas. Alkmaar, (Rapporten over de Alkmaarse Monumentenzorg en Archeologie 5a).

Catalogus tentoonstelling Delft 1982: De stad Delft, Cultuur en maatschappij van 1667 tot 1813, (Tekstdeel en bijbehorend deel met afbeeldingen), Delft.

Clevis, H., 2005: Achter de Broeren. Pottenbakker of potverkoper; 16de-eeuwse misbaksels van keramiek uit Zwolle, Nederland, (Archeologische Rapporten Zwolle 30), Zwolle.

192

Henkes, H.E., 1994: Glas zonder glans. Vijf eeuwen gebruiksglas uit de bodem van de Lage Landen 1300-1800, (Rotterdam papers 9), Rotterdam.

Kamermans, J., K. Laméris & E. Mijnlieff, 2002: ‘De Swaen’ Geschiedenis en productie van een Goudse pla-teelbakkerij uit de zeventiende eeuw, Gouda/Otterlo.

Laleman, M.C., e.a., 1996: Hollands porselein uit Gent, Stadsarcheologie. Bodem en monumenten in Gent, 20-3.

Ostkamp, S., e.a., 1998: Van gorters, brouwers en een hospi taal. Archeologisch onderzoek aan het Wortelsteegplein, Alkmaar, (Rap porten over de Alk maarse Monumentenzorg en Archeologie 6).

Ostkamp, S., 2003: Majolica en faience uit een beerput op het bedrijfsterrein aan het Oosteinde. Een greep uit het assortiment van De Porceleyne Fles (1660-1680), in: M. van Aken-Fehmer, L. Schledorn en T. Eliëns (red.), De Porceleyne Fles. Delfts aardewerk. Geschiedenis van een nationaal product 3, Zwolle/Den Haag, pp. 14-47.

Thijssen, J.R.A.M. (red.), 1991: Tot de bodem uitgezocht; Glas en ceramiek uit een beerput van de ‘Hof van Batenburg’ te Nijmegen 1375-1850, Nijmegen.

Vandenbulke, L.V., & G. Groeneweg, 1988: The stoneware stock of Jan-Peters and Cornelis-de-Kannemann: two merchants of Rhenish pottery at Bergen-op-Zoom (NL) during the 2nd quarter of the 16th century. In: D.R.M. Gaimster e.a. (red.) Zur Keramik des Mittelalter und der beginnende Neuzeit im Rheinland. Medieval

and later pottery from the Rheinland and its markets. (BAR International Series, 440), pp. 343-357.

193

194

MAE Totalenbeerput r-gra-116a 1 r-kop-20 1 2 m-bor-3 2 m-bor-11 1 3 f-bla-1 2 f-bor-2 27 f-bor-3 1 f-bor-8 1 f-bor-10 3 f-bor-12 7 f-bor-13 1 f-bor-16 3 f-bor-17 1 f-bor-19 7 f-bot-1 1 f-dek-2 2 f-dek-5 2 f-dek-6 1 f-dek-7 1 f-kdl-2 7 f-kdo-1 2 f-kom-3 4 f-kom-5 2 f-kom-8 1 f-kom-10 9 f-kom-13 1 f-kom-15 1 f-kom-16 1 f-kop-1 4 f-kop-2 4 f-kop-15 1 f-min- 9 f-oli-1 2 f-pis-1 3 f-pla- 4 f-spa-1 1 f-the-1 1 f-voe-1 3 f-vog-1 1 f-zal-1 2f-zal-2 1 f-zal-3 1 f-zou-1 1 126 bi-bor-1 1 bi-kom-1 1 2 py-bee- 1 1 gl-fle-11 6gl-fle-16 2 gl-kel-13 1 gl-min- 1 gl-roe-2 1 gl-roe-14 1 12 eindtotaal 146 146 waterput f-bor-2 1 f-bor-18 1 2

195

Opbouw van de catalogusblokjes:

1a collectie en inventarisnummer1b vondstcontext (complexdatering)2 code van het type3 objectdatering4a maten afgerond op halve centimeters4b beschrijving van het type5a baksel / materiaalsoort5b kleur / glazuur5c beschrijving van de decoratie5d diversen6a bodem6b oor / steel6c compleetheid7 functie8 productiecentrum9 literatuur

11a. collectie Schapers (inv.nr. 1149); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. r-gra-116a; 3. 1625-1675; 4a. 14/8,5; 4b. wijde grape met afgeronde buikknik en kraagrand met dekselgeul; 5a. rood aar-dewerk; 5b. loodglazuur; 6a. driepoot; 6b. worstoor; 6c. vrijwel com-pleet; 7. grape.

21a. collectie Schapers (inv.nr. 1180); 1b. beerput (onderlaag); 2. m-bor-3; 3. 1650-1659 (datering onder het wapen: 165.); 4a. 39,5/7; 4b. bord met vlakke spiegel, knik spiegel-vlag en uitgebogen rand, op standring; 5a. Nederlandse majolica; 5b. voorzijde: tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering, achterzijde: loodglazuur; 5c. op spiegel: door helm met pluimen bekroond wapen met drie Jakobsschelpen en golven, onder het wapen het jaartal 165?; op vlag: bloemranken; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, in koker gebakken; 6a. stand-ring; 6c. fragment (compleet profiel); 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles (?).

51a. collectie Schapers (inv.nr. 1099); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bla-1; 3. 1660-1680; 4a. 17,5/6,5; 4b. blaker met onderschaal en oortje; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur, m.u.v. ring op onderzijde rondom standring; 5c. geheel wit; 5d. gaatje in kaarsenhouder om kaarsstomp te verwijderen; 6a. standring; 6b. rond bandoor met profiel; 6c. compleet; 7. blaker; 8. Delft, Porceleyne Fles.

196

31a. collectie Schapers (inv.nr. 1138); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. m-bor-3; 3. 1650-1675; 4a. 28,5/4; 4b. bord met vlak-ke spiegel, knik spiegel-vlag en uitgebogen rand, op standring; 5a. Nederlandse majolica; 5b. voorzijde: tinglazuur met (kobalt)blau-we beschildering, achterzijde: loodglazuur; 5c. op spiegel: gestileerde fruitschaal, op vlag: kantwerk; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, in koker gebakken; 6a. standring; 6c. compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Bult 1999, 375.

41a. collectie Schapers (inv.nr. 1188); 1b. beerput (bovenlaag – 1700-1775); 2. m-bor-11; 3. 1690-1720; 4a. 22,5/5,5; 4b. diep afgerond bord met sterk uitgebogen rand, op standring; 5a. Nederlandse majo-lica; 5b. voorzijde: tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering, ach-terzijde: loodglazuur; 5c. gestileerd landschap met huizen binnen kabelrand; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, in koker gebakken; 6a. standring; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

197

61a. collectie Schapers (inv.nr. 1153); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bla-1; 3. 1660-1680; 4a. 18/7; 4b. blaker met onder-schaal en oortje; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur, m.u.v. onderzijde binnen standring; 5c. geheel wit; 5d. gaatje in kaarsen-houder om kaarsstomp te verwijderen ; 6a. standvlak; 6b. rond ban-door; 6c. vrijwel compleet; 7. blaker; 8. Delft, Porceleyne Fles.

71a. collectie Schapers (inv.nr. 1158); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1680; 4a. 22/3; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met geel, paars en groen opschrift (kleurproef); 5c. opschrift : ANo 1680 gg (of 99) 8v 1 maert; 5d. drie penafdruk-ken op achterzijde; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

81a. collectie Schapers (inv.nr. 1139); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1673; 4a. 24,5/3; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse fai-ence; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. opschrift: Engeltie kleijnoven 1673; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, nau-welijks gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

91a. collectie Schapers (inv.nr. 1169); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 21,5/2,5; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. spreuk binnen cartouche met grotesken: 1 een rustig wijf; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, gebruiksslijtage op rand; 6a. standvlak (staat erg wankel); 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Hupperetz 1999, 30.

198

101a. collectie Schapers (inv.nr. 1141); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 21/2,5; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschilde-ring; 5c. spreuk binnen cartouche met grotesken: 6 Soo ist al mis; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, bakfout aan rand; 6a. stand-vlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Hupperetz 1999, 30.

111a. collectie Schapers (inv.nr. 1183); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 22/2,5; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. spreuk binnen cartouche met grotesken: 1 Wij bidden u o heer; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, lichte gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Hupperetz 1999, 30.

121a. collectie Schapers (inv.nr. 1170); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 22/2; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. spreuk binnen cartouche met grotesken: 3 op dtes u milde gaven; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, nauwelijks gebruiksslij-tage; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Hupperetz 1999, 30.

131a. collectie Schapers (inv.nr. 1171); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 21,5/2; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. spreuk binnen cartouche met grotesken: 5 als wel u zegen wijs; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, waarschijnlijk tijdens het bakken gebroken of gescheurd, gebruiksslijtage ontbreekt geheel; 6a. standvlak; 6c. compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Hupperetz 1999, 30.

199

141a. collectie Schapers (inv.nr. 1184); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 21/3; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. spreuk binnen cartouche met grotesken: 5 als wel u zegen wijs; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, nauwelijks gebruiksslijta-ge, bakfout aan voorzijde; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Hupperetz 1999, 30.

151a. collectie Schapers (inv.nr. 1167); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 21,5/2,5; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. spreuk binnen cartouche met grotesken: 6 ons voeden kan en lave; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, nauwelijks gebruiks-slijtage, bakfout aan rand achterzijde; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Hupperetz 1999, 30.

161a. collectie Schapers (inv.nr. 1168); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 21,5/3; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. spreuk binnen cartouche met grotesken: 2 ghebraeden vlees of vis; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, nauwelijks gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Hupperetz 1999, 31.

171a. collectie Schapers (inv.nr. 1159); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 25,5/3; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschilde-ring; 5c. (boeren) kar; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, grote bakfout aan voorzijde, nauwelijks gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

200

181a. collectie Schapers (inv.nr. 1143); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1664; 4a. 25/3; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse fai-ence; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. op spiegel: jeugdportret van stadhouder Willem III, op achterzijde jaartal 1664; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, nauwelijks gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Carmiggelt 1991, 55 en Lunsingh Scheurleer 1994, 43-44.

191a. collectie Schapers (inv.nr. 1140); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 20,5/2; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. bijbelse voorstelling: Hagar en Ismael in de woestijn; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, licht vervormd voor of tijdens bakken (toch beschilderd), geen gebruiksslijtage, bakfout aan voorzij-de rand; 6a. standvlak; 6c. compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

201a. collectie Schapers (inv.nr. 1160); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 21/2,5; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering, bakfoutjes aan voorzijde; 5c. bijbelse voorstelling, Rebecca bij de waterput; 5d. drie penafdrukken op achterzijde; 6a. standvlak; 6c. compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

201

211a. collectie Schapers (inv.nr. 1163); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 21,5/2,5; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. driemaster op zee temidden van rotsen; 5d. drie penaf-drukken op achterzijde, bakfout aan achterzijde rand, lichte gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

221a. collectie Schapers (inv.nr. 1146); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 22,5/2,5; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met polychrome beschildering; 5c. kleurproef, voorzijde: op spiegel gestileerde bloem, op vlag vier maal gestileerd bloemmotief, achterzijde: opschrift No I, uitgevoerd in geel en paars; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, geen gebruiks-slijtage; 6a. standvlak; 6c. compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

231a. collectie Schapers (inv.nr. 1145); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 22/2,5; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. op spiegel: landschap met waterpartijen en boerderij, op voorgrond brug met mansfiguur; 5d. drie penafdrukken op achterzij-de, slijtage aan rand; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

202

241a. collectie Schapers (inv.nr. 1148); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 21,5/3; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. op spiegel: landschap met boerderij en twee mensen; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, bakfout in spiegel, lichte gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

251a. collectie Schapers (inv.nr. 1161); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 24,5/2,5; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. op spiegel: oever met ruiter en zittende figuren, op achter-grond schepen; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, nauwelijks gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

261a. collectie Schapers (inv.nr. 1164); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 21/2,5; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. op spiegel: landschap met manddragende figuur en op de achtergrond schepen; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, nauwe-lijks gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

271a. collectie Schapers (inv.nr. 1165); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 24,5/2,5; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. op spiegel: geïdealiseerd landschap met herder en herderin (zeer fijn geschilderd); 5d. drie penafdrukken op achterzijde, nauwe-lijks gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

203

291a. collectie Schapers (inv.nr. 1157); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1665; 4a. 24,5/3;4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse fai-ence; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. op spiegel: door helm met pluimen bekroond familiewapen met daaronder ban-derol met opschrift G.A. Suys, op achterzijde het jaartal 1665, op het wapen zijn drie heiblokken weergegeven (destijds ook wel ‘suis’ genaamd), het betreft het wapen van de Goudse schepen (en latere burgermeester) Govert Abels Suijs (ca. 1610-1671); 5d. drie penaf-drukken op achterzijde, diverse glazuurgebreken aan voor- en achter-zijde, stevige gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

281a. collectie Schapers (inv.nr. 1187); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 21/2,5; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. op spiegel: landschap met statige heer, op achtergrond schepen; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, nauwelijks gebruiks-slijtage; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

301a. collectie Schapers (inv.nr. 1156); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1665 (?); 4a. 24,5/3; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. op spiegel: door helm met pluimen bekroond familiewa-pen met daaronder banderol met opschrift G.A. Suys, op het wapen zijn drie heiblokken weergegeven (destijds ook wel ‘suis’ genaamd), het betreft het wapen van de Goudse schepen (en latere burgermees-ter) Govert Abels Suijs (ca. 1610-1671); 5d. drie penafdrukken op achterzijde, diverse glazuurgebreken, gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

204

321a. collectie Schapers (inv.nr. 1193); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 24,5/3; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. drie pen-afdrukken op achterzijde, nauwelijks gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

311a. collectie Schapers (inv.nr. 1192); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 24/3; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. drie pen-afdrukken op achterzijde, nauwelijks gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

331a. collectie Schapers (inv.nr. 1195); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-2; 3. 1660-1680; 4a. 21/3; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. drie pen-afdrukken op achterzijde, lichte gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

341a. collectie Schapers (inv.nr. 1185); 1b. beerput (bovenlaag – 1725-1775); 2. f-bor-3; 3. 1725-1775; 4a. 22,5/5; 4b. afgerond bord met platte bodem en vrij brede vlag; 5a. Nederlandse faience; 5b. tingla-zuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. op spiegel: gestileerde bloem, op vlag: zes maal gestileerde driespruit; 5d. drie penafdruk-ken op achterzijde, nauwelijks gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Ostkamp e.a. 1997, 190, nr. 26.

205

361a. collectie Schapers (inv.nr. 1194); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-10; 3. 1660-1680; 4a. 24,5/4,5; 4b. bord met platte spiegel overgaand in een uitgebogen vlag, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. drie pen-afdrukken op achterzijde, bakfout aan rand; 6a. standring (door-boord); 6c. compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

351a. collectie Schapers (inv.nr. 1111); 1b. beerput (bovenlaag – 1725-1775); 2. f-bor-8; 3. 1725-1750; 4a. 11,5/2,5; 4b. diep afgerond bord met rechte rand op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. bloemmotief; 5d. drie penaf-drukken op achterzijde; 6a. standring; 6c. compleet; 7. bord, schotel-tje; 8. Delft, Porceleyne Fles.

206

371a. collectie Schapers (inv.nr. 1196); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-10; 3. 1660-1680; 4a. 34/4,5; 4b. bord met plat-te spiegel overgaand in een uitgebogen vlag, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. drie pen-afdrukken op achterzijde, nauwelijks gebruiksslijtage; 6a. standring (dubbele doorboring); 6c. compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

391a. collectie Schapers (inv.nr. 1186); 1b. beerput (bovenlaag – 1725-1775); 2. f-bor-12; 3. 1750-1775; 4a. 19/3,5; 4b. diep afgerond bord met rechte rand op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met polychrome beschildering; 5c. voorzijde: op bodem gestileerd bloemmotief en op rand afwisselend cartouches met gestileerde bloe-men en ornamentale decoratie; 5d. drie penafdrukken op achterzijde; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord, schoteltje; 8. Delft, Porceleyne Fles.

381a. collectie Schapers (inv.nr. 1166); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-10; 3. 1697-1701; 4a. 16/2,5; 4b. bord met plat-te spiegel overgaand in een uitgebogen vlag, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. voorzijde: strooibloemen, achterzijde: K met flesje en nummer 26 (merk); 5d. drie penafdrukken op achterzijde, bakfout; 6a. standring; 6c. compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles (één van de vroegste gemerkte stukken); 9. Zie voor het merk: Schledorn, Van Aken-Fehmers & Eliëns 2003, p. 233.

207

401a. collectie Schapers (inv.nr. 1162); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-12; 3. 1650-1675; 4a. 21,5/4; 4b. diep bord met een knik bodem-wand en uitgebogen rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. bloemvaas met vogel; 5d. drie penafdrukken op achterzij-de, geen gebruiksslijtage; 6a. standring (doorboord); 6c. compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

411a. collectie Schapers (inv.nr. 1174); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-12; 3. 1650-1675; 4a. 22,5/4,5; 4b. diep bord met een knik bodem-wand en uitgebogen rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. voorzijde: tussen ranken vliegende draak, onderzijde: afwisselend streep en cirkel met stip; 5d. drie penafdrukken op ach-terzijde; 6a. standring (dubbele doorboring); 6c. compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

208

421a. collectie Schapers (inv.nr. 1110); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-12; 3. 1650-1675; 4a. 12,5/2,5; 4b. diep bord met een knik bodem-wand en uitgebogen rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. bovenzijde: aan klapmutsen ontleende decoratie met boeddhistische symbolen en monsterkoppen; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, geen gebruiksslijtage; 6a. standring (doorboord); 6c. compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

431a. collectie Schapers (inv.nr. 1172); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-12; 3. 1650-1675; 4a. 21,5/4,5; 4b. diep bord met een knik bodem-wand en uitgebogen rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. bovenzijde: aan klapmutsen ontleende decoratie met boeddhistische symbolen en monsterkoppen, achterzijde: wit; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, geen gebruiksslijtage, als 1175 doch iets grover beschilderd; 6a. standring (doorboord); 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

209

441a. collectie Schapers (inv.nr. 1175); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-12; 3. 1650-1675; 4a. 21,5/4,5; 4b. diep bord met een knik bodem-wand en uitgebogen rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. bovenzijde: aan klapmutsen ontleende decoratie met boeddhistische symbolen en monsterkoppen, achterzijde: wit; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, bakfout ter plaatse van een van de penafdrukken, tijdens bakken kromgetrokken, geen gebruiks-slijtage, als 1172 doch iets fijner beschilderd; 6a. standring (door-boord); 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

451a. collectie Schapers (inv.nr. 1197); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-13; 3. 1660-1680; 4a. 38,5/5; 4b. bord met hoge bolle spiegel en naar buiten geknikte vlag, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. drie pen-afdrukken op achterzijde, nauwelijks gebruiksslijtage, waarschijnlijk tijdens het bakken gescheurd; 6a. standring (dubbele doorboring); 6c. compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

210

46 1a. collectie Schapers (inv.nr. 1211); 1b. beerput (bovenlaag – 1725-1775); 2. f-bor-16; 3. 1725-1775; 4a. 11/2; 4b. diep afgerond bord met rechte rand op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met polychrome beschildering; 5c. voorzijde: gestileerde fruitmand met daaromheen bloemranken, achterzijde: merk P; 5d. drie penaf-drukken op achterzijde; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord, schoteltje; 8. Delft, Porceleyne Fles.

47 1a. collectie Schapers (inv.nr. 1127); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-16; 3. 1660-1710; 4a. 22/4; 4b. diep afgerond bord met rechte rand op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. voorzijde: op spiegel gestileerde rots met bloemen, op vlag: (blad)ranken, achterzij-de: afwisselend strepen en cirkels (imitatie kraakporselein); 5d. drie penafdrukken op achterzijde, bakfout op voorzijde; 6a. standring (dubbele doorboring); 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1:2 1:4

211

481a. collectie Schapers (inv.nr. 1173); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-16; 3. 1660-1710; 4a. 22/4; 4b. diep afgerond bord met rechte rand op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. voorzijde: op spiegel rozet, op vlag: op kraakporselein geïnspireerde ronde perken met boeddhistische symbolen gescheiden door in spaartechniek uitge-voerde ranken, achterzijde: afwisselend strepen en cirkels (imitatie kraakporselein); 5d. drie penafdrukken op achterzijde, geringe gebruiksslijtage; 6a. standring; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

491a. collectie Schapers (inv.nr. 1087); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-17; 3. 1650-1675; 4a. 11,5/3; 4b. klein diep bord zonder vlag met uitgebogen rand, op hoge standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. voorzijde: bloemen met insect; 5d. drie penafdrukken op achterzijde; 6a. hoge standring; 6c. compleet; 7. bord, schoteltje; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1:4 1:2

212

521a. collectie Schapers (inv.nr. 1142); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-19; 3. 1679; 4a. 22/2,5; 4b. plat bord met zeer brede vlag inwendig met knik afgezet, op platte bodem; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met polychrome beschilde-ring; 5c. kleurproef, voorzijde: op spiegel cherubijn, op vlag gestileer-de bloemen, uitgevoerd in paars, groen, geel en rood, bij de verschil-lende tinten rood zijn de cijfers 3, 4, 6 en 7 geschilderd, op achterzij-de: opschrift 15 apr(il) 1679; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, geen gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

511a. collectie Schapers (inv.nr. 1147); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-19; 3. 1660-1680; 4a. 22,5/3; 4b. plat bord met zeer brede vlag inwendig met knik afgezet, op platte bodem; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. op vlag aan bovenzijde bord: gekroond uit ranken gevormd monogram binnen lauwerkrans; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, bakfout naast monogram, nauwelijks gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

501a. collectie Schapers (inv.nr. 1086); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-19; 3. 1660-1680; 4a. 22/3; 4b. plat bord met zeer brede vlag inwendig met knik afgezet, op platte bodem; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. op spiegel: man met kan, op vlag: vier bloemranken, ach-terzijde: opschrift 1 Bruijn Blaeu = Root // steen; 5d. drie penaf-drukken op achterzijde; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

213

541a. collectie Schapers (inv.nr. 1189); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-19; 3. 1660-1680; 4a. 22/3; 4b. plat bord met zeer brede vlag inwendig met knik afgezet, op platte bodem; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. drie pen-afdrukken op achterzijde, nauwelijks gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

531a. collectie Schapers (inv.nr. 1144); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-19; 3. 1660-1680; 4a. 21,5/2,5; 4b. plat bord met zeer brede vlag inwendig met knik afgezet, op platte bodem; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. op spiegel: voorgrond kustlijn met twee mensen en daar-achter zee met schepen; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, rand sterk gesleten; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

551a. collectie Schapers (inv.nr. 1191); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-19; 3. 1660-1680; 4a. 21,5/3,5; 4b. plat bord met zeer brede vlag inwendig met knik afgezet, op platte bodem; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. drie pen-afdrukken op achterzijde, nauwelijks gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

214

571a. collectie Schapers (inv.nr. 1121); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bot-1; 3. circa 1689 (polychrome); 4a. 10/7; 4b. cilindrische botervloot met ingesprongen lip, op vlakke bodem; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met polychrome beschilde-ring; 5c. aan overgangsporselein ontleend decor van gestileerde Chinezen in landschap; 5d. geen gebruiksslijtage, bij deze botervloot hoort een vergelijkbaar deksel als 1122 (=f-dek-2); 6a. standvlak; 6b. twee verticale worstoren; 6c. compleet; 7. botervloot; 8. Delft, Porceleyne Fles.

561a. collectie Schapers (inv.nr. 1190); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-bor-19; 3. 1660-1680; 4a. 22/3,5; 4b. plat bord met zeer brede vlag inwendig met knik afgezet, op platte bodem; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. drie pen-afdrukken op achterzijde, lichte gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

581a. collectie Schapers (inv.nr. 1122); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-dek-2; 3. 1650-1675; 4a. 9/3,5; 4b. bol deksel met dubbele rand en knop; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. aan overgangsporselein ontleend decor van gestileerde Chinezen in landschap; 5d. geen gebruiksslijta-ge, deksel hoort bij een botervloot als 1121 (= f-bot-701); 6b. knop; 6c. compleet; 7. deksel; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1:2

1:2

215

601a. collectie Schapers (inv.nr. 1198); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-dek-5; 3. 1660-1680; 4a. 17,5/8,5; 4b. bol deksel met sluitrand en knop; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. lichte gebruiksslijtage; 6b. afgeplatte ronde knop; 6c. compleet; 7. deksel; 8. Delft, Porceleyne Fles.

621a. collectie Schapers (inv.nr. 1101); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-dek-6; 3. 1650-1675; 4a. 17,5/13,5; 4b. bol deksel met brede sluitrand en knop; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. drie aan kraakporselein ont-leende perken met bloemen, op knop: elkaar overlappende acantus-bladeren; 5d. deksel voor vaas of sierpot; 6b. grote balustervormige knop; 6c. compleet; 7. deksel; 8. Delft, Porceleyne Fles.

591a. collectie Schapers (inv.nr. 1205); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-dek-2; 3. 1660-1680; 4a. 14/4,5; 4b. bol deksel met dubbele rand en knop; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. lichte gebruiksslijtage; 6b. afgeplatte ronde knop; 6c. vrijwel compleet; 7. deksel; 8. Delft, Porceleyne Fles.

611a. collectie Schapers (inv.nr. 1126); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-dek-5; 3. 1660-1680; 4a. 20,5/7; 4b. bol deksel met sluitrand en knop; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. geen gebruiksslijtage; 6b. afgeplatte ronde knop; 6c. com-pleet; 7. deksel; 8. Delft, Porceleyne Fles.

216

631a. collectie Schapers (inv.nr. 1217); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-dek-7; 3. 1650-1675; 4a. 7,5/3,5; 4b. komvormige deksel zonder knop of oor, rechte rand; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. zowel op boven-zijde als rand: aan overgangsporselein ontleend decor van gestileerde Chinezen in landschap; 5d. geen gebruiksslijtage, deksel voor gem-berpot (imitatie Chinees porselein); 6c. vrijwel compleet; 7. deksel; 8. Delft, Porceleyne Fles.

641a. collectie Schapers (inv.nr. 1092); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kdl-2; 3. 1650-1700; 4a. 9/13; 4b. kandelaar met lekschaal op bolle voet met knoop in stam; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. eenvoudige ornamentale beschildering; 5d. twee gaatjes in kaarsenhouder om kaarsstomp te verwijderen, nauwelijks gebruiksslijtage, roetsporen in kaarsenhouder; 6c. compleet; 7. kandelaar; 8. Delft, Porceleyne Fles.

651a. collectie Schapers (inv.nr. 1134); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kdl-2; 3. 1660-1680; 4a. 11,5/17; 4b. kandelaar met lekschaal op bolle voet met knoop in stam; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur, m.u.v. onderzijde; 5c. geheel wit; 5d. gaatje in kaar-senhouder om kaarsstomp te verwijderen, nauwelijks gebruiksslijta-ge; 6c. compleet; 7. kandelaar; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1:2

217

661a. collectie Schapers (inv.nr. 1135); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kdl-2; 3. 1660-1680; 4a. 11,5/16,5; 4b. kandelaar met lekschaal op bolle voet met knoop in stam; 5a. Nederlandse fai-ence; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. gaatje in kaarsenhouder om kaarsstomp te verwijderen, nauwelijks gebruiksslijtage, kaarsenhou-der beschadigd tijdens insteken van kaars; 6c. vrijwel compleet; 7. kandelaar; 8. Delft, Porceleyne Fles.

671a. collectie Schapers (inv.nr. 1133); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kdl-2; 3. 1660-1680; 4a. 13,5/21; 4b. kandelaar met lekschaal op bolle voet met knoop in stam; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur, m.u.v. onderzijde standring; 5c. geheel wit; 5d. twee gaatjes in kaarsenhouder om kaarsstomp te verwijderen, nauwelijks gebruiksslijtage, kaarsenhouder beschadigd tijdens insteken van kaars; 6c. vrijwel compleet; 7. kandelaar; 8. Delft, Porceleyne Fles.

218

681a. collectie Schapers (inv.nr. 1136); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kdl-2; 3. 1660-1680; 4a 14/21; 4b. kandelaar met lekschaal op bolle voet met knoop in stam; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur, m.u.v. onderzijde standring; 5c. geheel wit; 5d. twee gaatjes in kaarsenhouder om kaarsstomp te verwijderen, nauwelijks gebruiksslijtage, kaarsenhouder beschadigd tijdens insteken van kaars; 6c. compleet; 7. kandelaar; 8. Delft, Porceleyne Fles.

691a. collectie Schapers (inv.nr. 1154); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kdl-2; 3. 1660-1680; 4a. 11/17,5; 4b. kandelaar met lekschaal op bolle voet met knoop in stam; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur, m.u.v. onderzijde standring; 5c. geheel wit; 5d. gaatje in kaarsenhouder om kaarsstomp te verwijderen, nauwelijks gebruiksslijtage, kaarsenhouder beschadigd tijdens insteken van kaars; 6c. compleet; 7. kandelaar; 8. Delft, Porceleyne Fles.

701a. collectie Schapers (inv.nr. 1155); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kdl-2; 3. 1660-1680; 4a. 11/18; 4b. kandelaar met lekschaal op bolle voet met knoop in stam; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur, m.u.v. onderzijde standring; 5c. geheel wit; 5d. gaatje in kaarsenhouder om kaarsstomp te verwijderen, nauwelijks gebruiksslijtage, kaarsenhouder beschadigd tijdens insteken van kaars; 6c. compleet; 7. kandelaar; 8. Delft, Porceleyne Fles.

219

711a. collectie Schapers (inv.nr. 1128); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kdo-1; 3. 1660-1680; 4a. 4/9,5; 4b. conische kaar-sendover; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur, m.u.v. onderzijde standring; 5c. geheel wit; 5d. nauwelijks gebruiksslijtage; 6c. com-pleet; 7. kaarsendover; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1:2

721a. collectie Schapers (inv.nr. 1206); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kdo-1; 3. 1660-1680; 4a. 4/; 4b. conische kaarsend-over; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur, m.u.v. onderzijde stan-dring; 5c. geheel wit; 5d. nauwelijks gebruiksslijtage; 6c. vrijwel compleet, bovenzijde ontbreekt; 7. kaarsendover; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1:2

731a. collectie Schapers (inv.nr. 1088); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kom-3; 3. 1660-1680; 4a. 12,5/3,5; 4b. afgeronde kom met uitgebogen rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. drie penafdrukken op onderzijde, nauwelijks gebruiksslijtage; 6a. standring; 6c. compleet; 7. kom; 8. Delft, Porceleyne Fles.

741a. collectie Schapers (inv.nr. 1119); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kom-3; 3. 1660-1680; 4a. 13/4; 4b. afgeronde kom met uitgebogen rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. drie penafdrukken op onderzijde, nauwelijks gebruiksslijtage; 6a. standring; 6c. compleet; 7. kom; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1:2

1:2

220

751a. collectie Schapers (inv.nr. 1120); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kom-3; 3. 1660-1680; 4a. 13,5/4,5; 4b. afgeronde kom met uitgebogen rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. drie penafdrukken op onderzijde, nauwelijks gebruiksslijtage, bakfout aan rand; 6a. standring, door-boord; 6c. compleet; 7. kom; 8. Delft, Porceleyne Fles.

761a. collectie Schapers (inv.nr. 1131); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kom-3; 3. 1660-1680; 4a. 24/9; 4b. afgeronde kom met uitgebogen rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. drie penafdrukken op onderzijde, bakfout aan rand; 6a. standring, doorboord; 6c. compleet; 7. kom; 8. Delft, Porceleyne Fles.

771a. collectie Schapers (inv.nr. 1124); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kom-5; 3. 1660-1680; 4a. 16/7; 4b. diepe bolle kom met ribbel op buik en kraagrand, op standring; 5a. Nederlandse fai-ence; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. gebruiksslijtage, model iden-tiek aan w-kom-15 (vgl. Bitter e.a. 1997b, 83, nr. 249); 6a. standring; 6b. twee horizontale worstoren; 6c. compleet; 7. kom; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1:2

781a. collectie Schapers (inv.nr. 1125); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kom-5; 3. 1660-1680; 4a. 15/6,5; 4b. diepe bolle kom met ribbel op buik en kraagrand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. gebruiksslijtage, bakfout aan rand, model identiek aan w-kom-15 (vgl. Bitter e.a. 1997b, 83, nr. 249); 6a. standring; 6b. twee horizontale worstoren; 6c. vrijwel compleet; 7. kom; 8. Delft, Porceleyne Fles.

221

791a. collectie Schapers (inv.nr. 1204); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kom-8; 3. 1660-1680; 4a. 15/7; 4b. conische kom met holle zijwand, op standvlak; 5a. Nederlandse faience; 5b. tingla-zuur; 5c. geheel wit; 5d. model identiek aan w-kop-33; 6a. standvlak; 6b. twee platte in mal gevormde oren; 6c. vrijwel compleet; 7. (pap)kom; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Bitter e.a. 1997b, 15 nr. 44.

801a. collectie Schapers (inv.nr. 1114); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kom-10; 3. 1660-1680; 4a. 11,5/5,5; 4b. bolle kom met rechte rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tingla-zuur; 5c. geheel wit; 5d. bakfout aan onderzijde; 6a. standring; 6b. twee platte in mal gevormde oren; 6c. vrijwel compleet; 7. (pap)kom; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Bitter e.a. 1997b, 15 nr. 44.

811a. collectie Schapers (inv.nr. 1115); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kom-10; 3. 1660-1680; 4a. 12,5/5,5; 4b. bolle kom met rechte rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tingla-zuur; 5c. geheel wit; 6a. standring; 6b. twee platte in mal gevormde oren; 6c. vrijwel compleet; 7. (pap)kom; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Bitter e.a. 1997b, 15 nr. 44.

222

821a. collectie Schapers (inv.nr. 1116); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kom-10; 3. 1660-1680; 4a. 15/7; 4b. bolle kom met rechte rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. bakfout aan rand; 6a. standring; 6b. twee platte in mal gevormde oren; 6c. vrijwel compleet; 7. (pap)kom; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Bitter e.a. 1997b, 15 nr. 44.

831a. collectie Schapers (inv.nr. 1117); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kom-10; 3. 1660-1680; 4a. 15/7; 4b. bolle kom met rechte rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. bakfout aan onderzijde oor; 6a. standring; 6b. twee platte in mal gevormde oren, één oor ontbreekt; 6c. vrijwel compleet; 7. (pap)kom; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Bitter e.a. 1997b, 15 nr. 44.

841a. collectie Schapers (inv.nr. 1118); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kom-10; 3. 1660-1680; 4a. 15,5/6,5; 4b. bolle kom met rechte rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tingla-zuur; 5c. geheel wit; 6a. standring; 6b. twee platte in mal gevormde oren; 6c. vrijwel compleet; 7. (pap)kom; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Bitter e.a. 1997b, 15 nr. 44.

851a. collectie Schapers (inv.nr. 1202); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kom-10; 3. 1660-1680; 4a. 12/5,5; 4b .bolle kom met rechte rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tingla-zuur; 5c. geheel wit; 5d. bakfouten aan rand en standring; 6a. stand-ring; 6b. twee platte in mal gevormde oren; 6c. vrijwel compleet; 7. (pap)kom; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Bitter e.a. 1997b, 15 nr. 44.

223

861a. collectie Schapers (inv.nr. 1203); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kom-10; 3. 1660-1680; 4a. 15/6,5; 4b. bolle kom met rechte rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tingla-zuur; 5c. geheel wit; 5d. bakfout aan rand; 6a. standring; 6b. twee platte in mal gevormde oren; 6c. vrijwel compleet; 7. (pap)kom; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Bitter e.a. 1997b, 15 nr. 44.

871a. collectie Schapers (inv.nr. 1219); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kom-10; 3. 1660-1680; 4a. 14,5/6,5; 4b. bolle kom met rechte rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tingla-zuur; 5c. geheel wit; 5d. beschadigd ter plaatse van bakfout; 6a. standring; 6b. twee platte in mal gevormde oren; 6c. vrijwel com-pleet; 7. (pap)kom; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Bitter e.a. 1997b, 15 nr. 44.

881a. collectie Schapers (inv.nr. 1112); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kom-10; 3. 1660-1680; 4a. 14,5/6,5; 4b. bolle kom met rechte rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tingla-zuur; 5c. geheel wit; 6a. standring; 6b. twee platte in mal gevormde oren; 6c. vrijwel compleet; 7. (pap)kom; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Bitter e.a. 1997b, 15 nr. 44.

891a. collectie Schapers (inv.nr. 1109); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kom-13; 3. 1650-1675; 4a. 13/4,5; 4b. afgeronde kom met brede naar buiten geknikte rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. bovenzijde: aan klapmutsen ontleende decoratie met cen-traal een bloemmotief en daaromheen perken met boeddhistische symbolen, achterzijde: wit; 5d. drie penafdrukken op achterzijde (één ontbreekt); 6a. standring; 6c. vrijwel compleet; 7. kom; 8. Delft, Porceleyne Fles.

224

901a. collectie Schapers (inv.nr. 1218); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kom-15; 3. 1650-1675; 4a. 13,5/7,5; 4b. veelhoekige kom met licht uitgebogen steile wand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. uitwendig: drie onderling verwante doch niet identieke bloemstruiken met insecten, inwendig: wit; 5d. nauwelijks gebruiks-slijtage, model kom ontleend aan Chinees overgangsporselein; 6a. standring; 6c. vrijwel compleet; 7. kom; 8. Delft, Porceleyne Fles.

911a. collectie Schapers (inv.nr. 1137); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kom-16; 3. 1660-1680; 4a. 13,5/8,5; 4b. conische kom met naar buiten geknikte rand, op standvlak; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. model identiek aan w-kop-3 (vgl. Ostkamp e.a. 1998, 202-203, nrs. 63-64); 6a. standvlak; 6b. worstoor; 6c. compleet; 7. (eet)kom; 8. Delft, Porceleyne Fles.

921a. collectie Schapers (inv.nr. 1106); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kop-1; 3. 1660-1700; 4a. 7,5/5; 4b. steilwandige licht afgeronde kop met rechte rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. geen gebruiksslijtage; 6a. standring; 6c. compleet; 7. (thee)kop; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1:2

225

941a. collectie Schapers (inv.nr. 1207); 1b. beerput (bovenlaag – 1700-1775); 2. f-kop-1; 3. 1725-1775; 4a. 8/5; 4b. steilwandige licht afge-ronde kop met rechte rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. uitwendig: gestileerd bladmotief, inwendig: driespruit , onderzijde: merk: 2; 5d. geen gebruiksslijtage; 6a. standring; 6c. compleet; 7. (thee)kop; 8. Delft, Porceleyne Fles.

931a. collectie Schapers (inv.nr. 1208); 1b. beerput (bovenlaag – 1700-1775); 2. f-kop-1; 3. 1700-1716; 4a. 7/5; 4b. steilwandige licht afge-ronde kop met rechte rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. uitwendig: strooibloemen en vogels, inwendig: gestileerde tulp, op onderzijde: PK monogram (Pieter Gerritsz. Kam 1700-1716); 5d. lichte gebruiksslijtage; 6a. standring; 6c. vrijwel compleet; 7. (thee)kop; 8. Delft, Drie Posteleyne Astonne; 9. Van Aken-Fehmers & Schledorn 2001, 208 (voor PK merk).

1:21:2

226

951a. collectie Schapers (inv.nr. 1098); 1b. beerput (bovenlaag – 1700-1775); 2. f-kop-1; 3. 1700-1725; 4a. 7/4,5; 4b. steilwandige licht afgeronde kop met rechte rand, op standring; 5a. Nederlandse faien-ce; 5b. tinglazuur met polychrome beschildering; 5c. uitwendig: afwisselend dikke groene en blauwe strepen met daartussen een dunne rode slingerlijn, inwendig: gestileerd floraal motief; 5d. geen gebruiksslijtage; 6a. standring; 6c. compleet; 7. (thee)kop; 8. Delft, Porceleyne Fles.

961a. collectie Schapers (inv.nr. 1209); 1b. beerput (bovenlaag – 1700-1775); 2. f-kop-2; 3. 1700-1725; 4a. 7/4; 4b. steilwandige licht afge-ronde kop met rechte rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. uitwendig: landschap met bloemranken, vogel en twee pauwen, inwendig: Chinese karakters; 5d. lichte gebruiksslijtage; 6a. standring; 6c. com-pleet; 7. (thee)kop; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1:21:2

227

971a. collectie Schapers (inv.nr. 1210); 1b. beerput (bovenlaag – 1700-1775); 2. f-kop-2; 3. 1725-1775; 4a. 6,5/4,5; 4b. steilwandige licht afgeronde kop met rechte rand, op standring; 5a. Nederlandse faien-ce; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering, uitwendig: dek-kende (mangaan)paarsbruine glazuurlaag; 5c. uitwendig: paarsbruin (imitatie kapucijner waar), inwendig:bloemranken; 5d. geen gebruiksslijtage, tijdens bakken glazuur in de binnenzijde gevloeid, misbaksel; 6a. standring; 6c. compleet; 7. (thee)kop; 8. Delft, Porceleyne Fles.

981a. collectie L.P.C. van Geenen (inv.nr. -); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kop-2; 3. 1650-1675; 4a. 8/5,5; 4b. steilwandige licht afgeronde kop met uitgebogen rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. uitwendig: drie vliegende paarden (imitatie kraakporse-lein), inwendig: wit, onderzijde: merk 5; 5d. geen gebruiksslijtage; 6a. standring; 6c. compleet; 7. drinkkop; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1:21:2

228

991a. collectie Schapers (inv.nr. 1097); 1b. beerput (bovenlaag – 1700-1775); 2. f-kop-2; 3. 1675-1725; 4a. 8/5,5; 4b. steilwandige licht afgeronde kop met uitgebogen rand, op standring; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met groene beschildering; 5c. uitwendig: drie rozen temidden van ranken, inwendig: gestileerd floraal motief; 6a. standring; 6c. compleet; 7. (thee)kop; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1001a. collectie Schapers (inv.nr. 1150); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-kop-15; 3. 1660-1680; 4a. 5,5/3; 4b. afgeronde kop op standvlak; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur, m.u.v. onder-zijde; 5c. geheel wit; 6a. standvlak; 6c. compleet; 7. kop; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1011a. collectie Schapers (inv.nr. 1221); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-min-; 3. 1660-1680; 4a. 5,5/7,5; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur, m.u.v. onderzijde; 5c. geheel wit; 6a. stand-vlak; 6c. vrijwel compleet (oor ontbreekt); 7. miniatuur, kan (= f-kan-2); 8. Delft, Porceleyne Fles.

1:2 1:2

1:2

229

1021a. collectie L.P.C. van Geenen (inv.nr. -); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-min-; 3. 1660-1680; 4a. 5/8; 5a. Nederlandse fai-ence; 5b. tinglazuur, m.u.v. onderzijde; 5c. geheel wit; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet (oor ontbreekt); 7. miniatuur, kan (= f-kan-2); 8. Delft, Porceleyne Fles.

1:2

1031a. collectie Schapers (inv.nr. 1093); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-min-; 3. 1660-1680; 4a. 7/5; 5a. Nederlandse faien-ce; 5b. tinglazuur, m.u.v. onderzijde; 5c. geheel wit; 6a. standring; 6c. compleet; 7. miniatuur, olielamp (= f-oli-1); 8. Delft, Porceleyne Fles.

1041a. collectie Schapers (inv.nr. 1089); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-min-; 3. 1660-1680; 4a. 7/3; 5a. Nederlandse faien-ce; 5b. tinglazuur, m.u.v. onderzijde; 5c. geheel wit; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. miniatuur, papkom (= f-kom-10); 8. Delft, Porceleyne Fles.

105 1a. collectie Schapers (inv.nr. 1094); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-min-; 3. 1660-1680; 4a. 5,5/7,5; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur, m.u.v. onderzijde; 5c. geheel wit; 5d. spaargleuf uitgebroken; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. minia-tuur, spaarpot (= f-spa-1); 8. Delft, Porceleyne Fles.

1:2

1:2 1:2

1061a. collectie L.P.C. van Geenen (inv.nr. -); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-min-; 3. 1660-1680; 4a. 5/6,5; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur, m.u.v. onderzijde; 5c. geheel wit; 5d. spaargleuf uitgebroken; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. minia-tuur, spaarpot (= f-spa-1); 8. Delft, Porceleyne Fles.

230

1071a. collectie Schapers (inv.nr. 1090); 1b. beerput (bovenlaag – 1700-1775); 2. f-min-; 3. 1700-1750; 4a. 7/6; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. floraal motief; 5d. glazuur sterk aangetast in bodem; 6a. standring; 6b. dun worstoor met staart; 6c. compleet; 7. miniatuur, theepot met bijbeho-rend deksel (inv.nr. 1091); 8. Delft, Porceleyne Fles (?).

1081a. collectie Schapers (inv.nr. 1091); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-min-; 3. 1700-1750; 4a. 7/6; 5a. Nederlandse faien-ce; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. bloemrozet met knop als hart; 5d. glazuur sterk aangetast in bodem; 6b. knop; 6c. compleet; 7. miniatuur, deksel behorend bij theepot (inv.nr. 1090); 8. Delft, Porceleyne Fles (?).

1:2

1:2 1:2

231

1091a. collectie Schapers (inv.nr. 1096); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-min-; 3. circa 1680 (kleurproef); 4a. 4,5/6; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met polychrome beschilde-ring; 5c. in geel en blauw geschilderde bloemen; 5d. drie penafdruk-ken op achterzijde, diverse bakfouten; 6a. standvoet; 6b. twee in mal gevormde oortjes; 6c. compleet; 7. miniatuur, vaasje; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1101a. collectie Schapers (inv.nr. 1104); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-oli-1; 3. 1660-1680; 4a. 12/9,5; 4b. olielamp met twee schalen en stam, een or en afgeplatte lekschaal, geknikte rand; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur, m.u.v. standvlak; 5c. geheel wit; 5d. model identiek aan r-oli-2 (vgl. Bitter 1995, 131, nrs. 44-45); 6a. standvlak; 6b. rond worstoor, aan beide eindigend in een krul; 6c. vrijwel compleet; 7. olielamp; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1111a. collectie Schapers (inv.nr. 1201); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-oli-1; 3. 1660-1680; 4a. 14/10,5; 4b. olielamp met twee schalen en stam, een or en afgeplatte lekschaal, geknikte rand; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. lip beroet, model identiek aan r-oli-2 (vgl. Bitter 1995, 131, nrs. 44-45); 6a. standvlak; 6b. rond worstoor, aan beide zijden eindigend in een krul; 6c. compleet; 7. olielamp; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1121a. collectie Schapers (inv.nr. 1220); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-pis-1; 3. 1660-1680; 4a. 17,5/15; 4b. lampionvormi-ge pispot met uitgebogen hals en uitgebogen rand, op standvlak; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. gebruiks-slijtage; 6a. standvlak; 6b. verticaal worstoor met staart en duimrust; 6c. compleet; 7. pispot; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1:2

232

1131a. collectie Schapers (inv.nr. 1199); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-pis-1; 3. 1660-1680; 4a. 12/10; 4b. lampionvormige spoegpot met uitgebogen hals en uitgebogen rand, op standvlak; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. model als f-pis-1 doch kleiner; 6a. standvlak, m.u.v. standvlak; 6b. verticaal worstoor met staart en duimrust; 6c. compleet; 7. pispot, spoegpot; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1141a. collectie Schapers (inv.nr. 1200); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-pis-1; 3. 1660-1680; 4a. 11/9; 4b. lampionvormige pispot met uitgebogen hals en uitgebogen rand, op standvlak; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 5d. model als f-pis-1 doch kleiner, bakfout; 6a. standvlak; 6b. verticaal worstoor (ontbreekt) met staart en duimrust; 6c. compleet; 7. pispot, spoegpot; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1161a. collectie Schapers (inv.nr. 1177); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-pla-; 3. 1650-1675; 4a. 17,5/1,5; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. aan overgangsporselein ontleend decor van gestileerde Chinezen in landschap (als vorige doch in detail afwijkend); 5d. geen gebruiks-slijtage, drie penafdrukken op achterzijde, ophanggat, vier secundair geboorde gaten; 6c. vrijwel compleet; 7. plaquette; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1151a. collectie Schapers (inv.nr. 1176); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-pla-; 3. 1650-1675; 4a. 17,5/1,5; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. aan overgangsporselein ontleend decor van gestileerde Chinezen in landschap; 5d. geen gebruiksslijtage, drie penafdrukken op achter-zijde, ophanggat; 6c. compleet; 7. plaquette; 8. Delft, Porceleyne Fles.

233

1181a. collectie L.P.C. van Geenen (inv.nr. -); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-pla-; 3. 1650-1675; 4a. 15/1; 5a. Nederlandse fai-ence; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. rijk gekle-de man geeft iets aan een zittende figuur met staf; 5d. drie penaf-drukken op achterzijde, dubbel ophanggat; 6c. vrijwel compleet; 7. plaquette; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1191a. collectie Schapers (inv.nr. 1108); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-spa-1; 3. 1663; 4a. 10,5/14; 4b. ronde spaarpot met knop, op voet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. onder spaargleuf: ?. K. O. (= Kleijnoven ?) 1663; 5d. spaargleuf, opgebroken en derhalve gebruikt; 6a. stand-voet; 6c. vrijwel compleet; 7. spaarpot; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1171a. collectie L.P.C. van Geenen (inv.nr. -); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-pla-; 3. 1664; 4a. 13/0,5; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. voorzijde: Christus wast de voeten van Zijn discipelen, achterzijde: jaartal 1664; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, aan de achterzijde bevindt zich een ongeglazuurde plek om een ophangmechanisme te bevestigen; 6c. vrijwel compleet; 7. plaquette; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1:2

1:2

234

1201a. collectie Schapers (inv.nr. 1095); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-the-1; 3. 1660-1680; 4a. 11/11,5; 4b. theepot met hoge schouder en verdiepte rand met dekselgeul en nokgat(en), op standvlak; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur, m.u.v. standvlak; 5c. geheel wit; 5d. aangezette schenktuit, twee uitsparingen in rand voor nokjes van bijbhorend (thans ontbrekend) deksel, aanbaksel naast oor; 6a. standvlak; 6b. worstoor met staart; 6c. vrijwel com-pleet; 7. theepot; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1211a. collectie Schapers (inv.nr. 1107); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-voe-1; 3. 1650-1675; 4a. 5,5/6; 4b. afgeronde voet-kop met uitgebogen rand, op conische voet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. uitwendig: twee bloemranken met insecten, inwendig: wit; 5d. geen gebruiks-slijtage; 6a. standvoet; 6c. vrijwel compleet; 7. voetkop, stemcup 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Jacobs, Poldermans & Van der Zon 2002, 127 nr. 79.

1:2

235

1221a. collectie Schapers (inv.nr. 1102); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-voe-1; 3. 1650-1675; 4a. 8,5/8; 4b. afgeronde voet-kop met uitgebogen rand, op conische voet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. uitwendig: twee verschillende scènes van zittende Chinezen in een landschap, op voet: ornamentale en florale decors; 5d. geen gebruiksslijtage, zowel model als decoratie rechtstreeks ontleend aan Chinees overgangspor-selein; 6a. hoge standvoet; 6c. vrijwel compleet; 7. voetkop, stemcup; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Vergelijk: Jacobs 1995, 55 nr. 99 en Jacobs & Van Veen 1996, 95 nr. 155.

1231a. collectie Schapers (inv.nr. 1103); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-voe-1; 3. 1650-1675; 4a. 8,5/8; 4b. afgeronde voet-kop met uitgebogen rand, op conische voet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. uitwendig: twee verschillende scènes van zittende Chinezen in een landschap, op voet: ornamentale en florale decors; 5d. geen gebruiksslijtage, zowel model als decoratie rechtstreeks ontleend aan Chinees overgangspor-selein; 6a. hoge standvoet; 6c. vrijwel compleet; 7. voetkop, stemcup; 8. Delft, Porceleyne Fles; 9. Vergelijk: Jacobs 1995, 55 nr. 99 en Jacobs & Van Veen 1996, 95 nr. 155.

1241a. collectie Schapers (inv.nr. 1113); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-vog-1; 3. 1650-1675; 4a. 8,5-6,5/6; 4b. afgerond vogeldrinkbakje met uitgebogen lip, standvlak; 5a. Nederlandse fai-ence; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. floraal motief; 6a. standvlak; 6c. rijwel compleet; 7. vogeldrinkbak; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1261a. collectie Schapers (inv.nr. 1130); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-zal-1; 3. 1660-1700; 4a. 3,5/2,5; 4b. brede zalfpot met (vrijwel) cilindrische buik, ingesnoerde bodem en hals met uit-bogen rand, op standvlak; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur, m.u.v. standvlak; 5c. geheel wit; 6a. standvlak; 6c. compleet; 7. zalf-pot; 8. Delft, Porceleyne Fles ?

1251a. collectie Schapers (inv.nr. 1105); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-zal-1; 3. 1660-1700; 4a. 4,5/4; 4b. brede zalfpot met (vrijwel) cilindrische buik, ingesnoerde bodem en hals met uitbogen rand, op standvlak; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur, m.u.v. standvlak; 5c. geheel wit; 6a. standvlak; 6c. compleet; 7. zalfpot; 8. Delft, Porceleyne Fles ?

1271a. collectie Schapers (inv.nr. 1123); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-zal-2; 3. 1650-1700; 4a. 14/3; 4b. brede zalfpot met (vrijwel) cilindrische buik, ingesnoerde bodem en hals met uitbogen rand, op standvlak; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur; 5c. geheel wit; 6a. standvlak; 6c. compleet; 7. zalfpot; 8. Delft, Porceleyne Fles.

236

1:2

1:2

1:2

1281a. collectie Schapers (inv.nr. 1129); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-zal-3; 3. 1660-1700; 4a. 4/4,5; 4b. smalle zalfpot met (vrijwel) cilindrische buik, ingesnoerde bodem en hals met uit-bogen rand, op standvlak; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur, m.u.v. standvlak; 5c. geheel wit; 6a. standvlak; 6c. compleet; 7. zalfpot; 8. Delft, Porceleyne Fles ?

1291a. collectie Schapers (inv.nr. 1212); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. f-zou-1; 3. 1650-1675; 4a. 10/6,5; 4b. bol zoutschaal-tje met uitgebogen rand op bolle standvoet met driepootjes; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. Chinees landschap; 5d. geen gebruiksslijtage; 6a. drie bol-vormige pootjes; 6c. compleet; 7. zoutvat; 8. Delft, Porceleyne Fles.

237

1:2

1301a. collectie Schapers (inv.nr. 1100); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. bi-bor-1; 3. 1660-1680; 4a. 21/2,5; 4b. plat bord met platte spiegel, platte vlag inwendig met knik afgezet; 5a. biscuit; 5c. op de voorzijde zijn boekhoudkundige aantekeningen aange-bracht; 5d. ongeglazuurd exemplaar van f-bor-2; 6a. standvlak; 6c. compleet; 7. bord, halffabrikaat; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1:2

1:2

238

1311a. collectie Schapers (inv.nr. 1132); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. bi-kom-1; 3. 1660-1680; 4a. 21/9,5; 4b. afgeronde kom met rechte rand, op standring; 5a. biscuit; 5d. ongeglazuurd exemplaar van f-kom-1; 6a. standring; 6c. compleet; 7. kom, halffa-brikaat; 8. Delft, Porceleyne Fles.

1321a. collectie L.P.C. van Geenen (inv.nr. -); 1b. beerput ; 2. py-bee-; 3. 1680-1720; 4a. 2,5/7,5; 5a. pijpaarde; 5d. in een mal gevormd; 6c. compleet; 7. beeldje, staande mansfiguur.

1331a. collectie Schapers (inv.nr. 1287); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. gl-fle-11; 3. 1650-1675; 4a. 2/5; 4b. cilindrische medicijnfles zonder- of met korte hals, met uitstaande lip, opgesto-ken bodem met pontilmerk; 5a. glas; 5b. groen; 6a. opgestoken pon-tilmerk; 6c. compleet; 7. medicijnflesje.

1:2

1:2

239

1341a. collectie Schapers (inv.nr. 1286); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. gl-fle-11; 3. 1650-1675; 4a. 3/7; 4b. cilindrische medicijnfles zonder- of met korte hals, met uitstaande lip, opgesto-ken bodem met pontilmerk; 5a. glas; 5b. groen; 6a. opgestoken pon-tilmerk; 6c. compleet; 7. medicijnflesje.

1351a. collectie Schapers (inv.nr. 1284); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. gl-fle-11; 3. 1650-1675; 4a. 3,5/8; 4b. cilindrische medicijnfles zonder- of met korte hals, met uitstaande lip, opgesto-ken bodem met pontilmerk; 5a. glas; 5b. groen; 6a. opgestoken pon-tilmerk; 6c. compleet; 7. medicijnflesje.

1:2

1:2

1371a. collectie Schapers (inv.nr. 1282); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. gl-fle-11; 3. 1650-1675; 4a. 5,5/12; 4b. cilindrische medicijnfles zonder- of met korte hals, met uitstaande lip, opgesto-ken bodem met pontilmerk; 5a. glas; 5b. groen; 6a. opgestoken pon-tilmerk; 6c. compleet; 7. medicijnflesje.

1361a. collectie Schapers (inv.nr. 1283); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. gl-fle-11; 3. 1650-1675; 4a. 4/8; 4b. cilindrische medicijnfles zonder- of met korte hals, met uitstaande lip, opgesto-ken bodem met pontilmerk; 5a. glas; 5b. groen; 6a. opgestoken pon-tilmerk; 6c. compleet; 7. medicijnflesje;

1:2

1:2

240

1381a. collectie L.P.C. van Geenen (inv.nr. -); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. gl-fle-11; 3. 1650-1675; 4a. 3,5/8,5; 4b. cilindrische medicijnfles zonder- of met korte hals, met uitstaande lip, opgesto-ken bodem met pontilmerk; 5a. glas; 5b. groen; 5d. gevonden met bijpassende kurk; 6a. opgestoken pontilmerk; 6c. compleet; 7. medicijnflesje.

1:2

1391a. collectie Schapers (inv.nr. 1215); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. gl-fle-16; 3. 1650-1675; 4a. 3,5/6; 4b. bolvormige fles met lange hals en uitstaande lip, opgestoken bodem met pontilmerk; 5a. glas; 5b. groen; 6a. opgestoken pontilmerk; 6c. compleet; 7. medicijnflesje.

1401a. collectie Schapers (inv.nr. 1216); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. gl-fle-10; 3. 1650-1675; 4a. 4,5/6; 4b. bolvormige fles met lange hals en uitstaande lip, opgestoken bodem met pontilmerk; 5a. glas; 5b. groen; 6a. opgestoken pontilmerk; 6c. compleet; 7. medicijnflesje.

1:2 1:2

1411a. collectie Schapers (inv.nr. 1273); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. gl-kel-13; 3. 1625-1675; 4a. 8/; 4b. cilindrisch- of trechtervormig kelkglas met of zonder afgeronde bodem met holle nodus- of balusterstam met een verticaal ribbenpatroon, met één of meerdere schijfjes, voet met pontilmerk; 5a. glas; 5b. helder; 6a. voet zonder omgeslagen rand; 6c. fragmenten van twee afzonder-lijke glazen; 7. kelkglas; 9. Bitter e.a. 1997b, 118, nr. 352.

241

1421a. collectie L.P.C. van Geenen (inv.nr. -); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. gl-roe-2; 3. 1625-1675; 4a. 5,5/13; 4b. roemer met ei- of tonvormige cuppa met geribde draad op de overgang naar de schacht met één of meerdere verspringende rijen braamnoppen, opge-stoken bodem met pontilmerk , gewonden draadvoet; 5a. glas; 5b. groen; 5c. twee rijen van drie braamnoppen; 6a. opgestoken bodem en pontilmerk; 6c. compleet; 7. roemer; 9. Ostkamp e.a. 1998, 235 nr. 160.

1:2

1:2

242

11a. collectie Schapers (inv.nr. 1152); 1b. waterput (1650-1675); 2. f-bor-2; 3. 1650-1675; 4a. 21/2; 4b. plat bord met platte spiegel, plat-te vlag inwendig met knik afgezet; 5a. Nederlandse faience; 5b. tin-glazuur met (kobalt)blauwe beschildering; 5c. en profil geschilderde mansbuste; 5d. drie penafdrukken op achterzijde, nauwelijks gebruiksslijtage; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

21a. collectie L.P.C. van Geenen (inv.nr. -); 1b. waterput (1650-1675); 2. f-bor-18; 3. 1650-1675; 4a. 20,5/1,5; 4b. plat bord met platte spie-gel, platte vlag inwendig met knik afgezet, meerkantig gesneden; 5a. Nederlandse faience; 5b. tinglazuur met (kobalt)blauwe beschil-dering; 5c. op spigel: Salomons oordeel, op valg: ‘spinnenkopjes’ en een gestileerd bloemmotief; 5d. drie penafdrukken op achterzijde; 6a. standvlak; 6c. vrijwel compleet; 7. bord; 8. Delft, Porceleyne Fles.

Vondsten uit een waterput gevonden nabij de beerput

1431a. collectie Schapers (inv.nr. 1213); 1b. beerput (gebruikslaag – 1660-1680); 2. gl-roe-14; 3. 1625-1675; 4a. 6,5/14; 4b. roemer met ei- of tonvormige cuppa met geribde draad op de overgang naar de schacht met één of meerdere verspringende rijen braamnoppen, opge-stoken bodem met pontilmerk , naar boven cilindrisch uitlopende hoge gewonden draadvoet; 5a. glas; 5b. groen; 5c. twee rijen van drie braamnoppen; 6a. opgestoken bodem en pontilmerk; 6c. com-pleet; 7. roemer; 9. Bitter e.a. 1997b, 129 nr. 386.

1:2