Logika dla prawników

Tomasz Gizbert-Studnicki

Uzasadnianie twierdzeń

Uzasadnieniebezpośrednie

Spostrzeżeniazewnętrzne – introspekcyjne

Obserwacja……spostrzeżenie kierowane uprzednio zadanym pytaniem

Wnioskowanieuzasadnienie pośrednie

P1

P2

.

.

.

Pn

-------------------------------------- 

W

Błędy wnioskowania Błąd materialny Błąd petitio principi Błąd formalny ( non sequitur)

Przykład: P1 Każdy słoń jest ssakiemP2 Księżyc jest satelitą ZiemiW Egzamin z logiki odbywa się w czerwcu

Pojęcie wynikania zdanie Z2 wynika ze zdania Z1 wtedy i tylko wtedy gdy:

(I) implikacja jeżeli Z1 to Z2 jest zdaniem prawdziwym

(II) prawdziwość tej implikacji opiera się na związku pomiędzy tym, co głosi zdanie Z1 a tym co głosi zdanie Z2

AD (II): związek przyczynowy, związek tetyczny, związek analityczny

Pojęcie wynikania logicznego Wniosek W wynika z przesłanek P1 P2 … Pn

wtedy i tylko wtedy, gdy:

implikacja P1 P2 … Pn W jest prawdą logiczną, tzn. podstawieniem prawa logiki.

Wnioskowanie entymematyczne Wniosek W wynika entymematycznie ze zbioru przesłanek P1 … Pn ze względu na przesłankę Pn+1, jeżeli:

(I) wniosek W nie wynika logiczne z P1 … Pn

(II) wniosek W wynika logiczne z P1 … Pn+1

Wnioskowania zawodne(uprawdopodabniające) Wnioskowanie redukcyjne

– eksperyment Pascala:

P1: Jeżeli ciśnienie atmosferyczne na szczycie góry jest niższe niż u jej podnóża, wysokość słupa rtęci na szczycie góry jest niższa niż u jej podnóża

  P2: Wysokość słupa rtęci na szczycie góry jest niższa

niż u jej podnóża  W: Ciśnienie atmosferyczne na szczycie góry jest niższe

niż u jej podnóża

Schemat wnioskowania redukcyjnego

P1: P2: --------------- W:  

nie jest prawem KRZ, zatem

W nie wynika logiczne z przesłanek P1 i P2

pqqp ))((

)( qpq

p

Schemat wnioskowania redukcyjnego cd.

P1: W: --------------- P2:

we wnioskowaniu redukcyjnym wniosek nie wynika logicznie z przesłanek……ale z pierwszej przesłanki i wniosku wynika logiczne druga przesłanka

)( qp

q

p

Indukcja enumeracyjnaSchemat indukcji enumeracyjnej

f(a1) g(a1)

f(a2) g(a2)

.

.

. f(an) g(an)

 

dla każdego x, jeżeli f(x) to g(x)

f(a1) do f(an) - przesłanki klasyfikujące g(a1) do g(an) - przesłanki kwalifikujące

Indukcja enumeracyjna cd. Wniosek:

dla każdego x, jeżeli f(x) to g(x)…

…obalony,

gdy znajdziemy taki an+1, że f(an+ 1), ale ~ g(an+1)

Indukcja zupełnaf(a1) g(a1)

f(a2) g(a2)

.

.

.

f(an) g(an)

nie istnieje an+1, taki, że f(an+1)

--------------------------------------------------------------------------__

 dla każdego x, jeżeli f(x) to g(x)

Indukcja zupełna jest wnioskowaniem dedukcyjnym (niezawodnym)  Prawa nauki a generalizacje historyczne

Indukcja eliminacyjna

stwierdzamy, ze jeżeli występują zjawiska: A, B, C, D

to następuje Z 

Pytanie: które z A, B, C i D jest przyczyną Z?

 

Kanony indukcji: John Stuart Mill Kanon zgodności:

Jeżeli występują B, C i D, to występuje Z Jeżeli występują A, B i D, to występuje Z Jeżeli występują A, B i C, to występuje Z 

zatem: 

B jest przyczyną Z

Kanony indukcji cd. Kanon różnicy

Jeżeli występują A, B, C, D, to występuje Z Jeżeli występują A, B i D, to występuje Z Jeżeli występują A, C i D, to nie występuje Z

 zatem:

 

B jest przyczyną Z 

Koniec.