Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym

Nr3/2010(662)

Bellona

1918–1950BELLONA1950–2007MYŚLWOJSKOWA

Pismonaukowe

wydawaneprzezMinisterstwoObronyNarodowej

RocznikXCII(IV)

� Kwartalnik Bellona 3/2010

BEZPIECZEŃSTWO Gen. bryg. rez. Andrzej Juszczak — Wojskowy wymiar Unii Afrykańskiej .................................................7

Ewelina Kochanek — Sektor gazowy w polityce energetycznej Polski i Unii Europejskiej ............................................................................ 21

Monika Agnieszka Paulińska — Bezpieczeństwo energetyczne Polski w aspekcie prawa unijneego.............................................................................................29

Płk rez. dr Zbigniew Sabak — Strategia wojskowa Republiki Czeskiej ............................................ 35

Płk w st. spocz. pil. dr hab. Bronisław Galoch — Wojskowo-satelitarny potencjał Federacji Rosyjskiej ......................44

SZTUKA WOJENNA

Wiceadmirał w st. spocz. dr Henryk Sołkiewicz — Sztuka wojny versus sztuka pokoju ....................................................51

Ppłk dr Dariusz Majchrzak — Przygotowanie grup bojowych Unii Europejskiej ..............................62

Mjr Wojciech Robert Więcek — Myślenie taktyczne – relikt przeszłości czy wymóg współczesności ....................................................................................75

Płk dr hab. Andrzej Czupryński — Sztuka wojenna jako dyscyplina naukowa ..........................................80

DOŚWIADCZENIA

Płk w st. spocz. Zygmunt Czarnotta — Artyleria w wojnie asymetrycznej .....................................................88 Płk rez. dr Zbigniew Moszumański

Płk dr Zdzisław Śliwa — Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym .....................102 Ppłk dr Dariusz Brążkiewicz

Płk w st. spocz. dr Edward Przewodzki — Rola oficerów sztabu w planowaniu operacyjnym .........................112

EDUKACJA Płk Beata Czuba — Molestowanie seksualne w wojsku ..................................................125 Agata Jagiełło — Kobieta żołnierz w społeczeństwie informacyjnym .......................132 Jarosław Tondera

Przemysław Furgacz — Wojna sprawiedliwa a współczesne konflikty zbrojne ...................143

TECHNIKA I LOGISTYKA

Płk rez. nawig. Józef Maciej Brzezina — Trudna inicjatywa państw NATO ................................................... 157

Płk Mieczysław Malec — Dylematy transformacji Sił Zbrojnych RP ......................................167

S P I S T R E Ś C I

102 Kwartalnik Bellona 3/2010

Organizacja Układu o Bezpieczeństwie

ZbiorowymWspólnota Niepodległych Państw, aby zagwarantować własne bezpieczeństwo, podjęła inicjatywę

powołującą do życia Organizację Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym. Autorzy artykułu zapoznają czytelników z jej głównymi celami oraz zadaniami. Zwracają uwagę na podejmowane inicjatywy zbliżenia z NATO. Jednocześnie materiał pozwala poznać historię i dotychczasowe osiągnięcia organizacji we współpracy wojskowej.

The Commonwealth of Independent States, in order to guarantee its own security, established the Collective Security Treaty Organization. The writers acknowledge the readers with its main objectives and tasks. They also point to other initiatives about closer relations with NATO. The article also recalls some history and achievements of the organization in military cooperation.

Rozpad Związku Radzieckiego był wydarzeniem politycznym końca ubiegłego wieku, które w dużej mie-

rze wpłynęło na zmiany w układzie sił na świecie oraz dokonujące się przemiany polityczne, zarówno w Europie, jak również w Azji. Tym samym przyczyniło się do po-wstania nowej sytuacji geopolitycznej w świecie. Rosja, jako naturalny spadkobier-ca Związku Radzieckiego, stanęła w obliczu wielu wyzwań. Jednym z ważniejszych było utrzymanie dotychczasowych wpływów w byłych republikach radzieckich, które zyskały niepodległość i mogły samodzielnie decydować o kierunku swojego rozwoju. Nowa sytuacja była jednak uwarunkowana wieloma czynnikami, zwłaszcza więzami gospodarczymi minionego systemu oraz dotychczasową zależnością nowych krajów od układów bezpieczeństwa zbiorowego. Wynikało to pośrednio z faktu braku trady-cji pełnej niezawisłości i posiadania samo-dzielnego państwa przez niektóre nowe byty polityczne w Azji Centralnej. Dlatego też szybko doszło do powstania nowych organizacji o charakterze regionalnym, ta-kich jak Wspólnota Niepodległych Państw (WNP; ang. Commonwealth of Independent States – CIS) czy też podpisania Układu o bezpieczeństwie zbiorowym (Collective Security Treaty – CST), zwanego też ukła-dem taszkienckim. (1) Posunięcia te były utożsamiane z próbą kontynuacji poprzed-

nich relacji politycznych oraz dążeniem Rosji do zachowania wpływów w byłych republikach radzieckich.

Geneza Układ o bezpieczeństwie zbiorowym pod-

pisano 15 maja 1992 roku w Taszkiencie. Jednak faktyczną działalność na jego pod-stawie rozpoczęto 20 kwietnia 1994 roku. Pierwotnie kartę CST podpisały: Armenia, Kazachstan, Kirgistan, Rosja, Tadżykistan oraz Uzbekistan. We wrześniu 1993 roku dołączył Azerbejdżan, w grudniu zaś sygna-tariuszami układu stały się również Gruzja i Białoruś. Z kolei Mołdowa i Ukraina przyjęły status obserwatorów. Sekretarzem generalnym został mianowany rosyjski generał i polityk Nikołaj Bordiuża. Układ podpisano na czas określony – na pięć lat – z możliwością jego przedłużenia.

W wyniku ewolucji sytuacji politycznej w regionie doszło do znacznych zmian w składzie państw sygnatariuszy. 2 kwietnia 1999 roku jedynie sześć krajów kontynuowa-ło współpracę, której podstawą był Układ o bezpieczeństwie zbiorowym. Azerbejdżan, Gruzja i Uzbekistan wycofały się z niej, Ukraina i Mołdowa zaś przestały być zain-teresowane integracją wojskową tej grupy państw.

W tym kontekście należy wspomnieć o zapoczątkowaniu współpracy przez Gruzję, Ukrainę, Azerbejdżan i Mołdowę w ramach

płk dr ZDZISŁAW ŚLIWA

pełni służbę w Departamencie

Operacyjnym w Bałtyckiej Akademii Obrony w Estonii. Absolwent, m.in. AON oraz

Centrum Studiów Strategicznych Uniwersytetu

Obrony Narodowej Armii Chińskiej. Był m.in. szefem

Oddziału Planowania Operacyjnego J-5

w DOSZ RP.

ppłk dr DARIUSZ BRĄŻKIEWICZ

szef Wydziału Organizacji Studiów Akademii Obrony

Narodowej, wcześniej adiunkt Instytutu Badań

Strategicznych AON. Doktor nauk wojskowych

o specjalności bezpieczeństwo państwa.

Zainteresowania badawcze koncentruje na zagrożeniach

bezpieczeństwa współczesnego świata

ze szczególnym uwzględnieniem czynników

społeczno-politycznych, militarnych i ekologicznych.

103Kwartalnik Bellona 3/2010

DoświadczeniaDoświadczenia

Wspólnota Niepodległych Państw powstała w 1991 roku; obecnie zrzesza dziesięć państw: Armenię, Azerbejdżan, Białoruś, Kazachstan, Kirgistan, Mołdowę, Rosję, Tadżykistan, Ukrainę i Uzbekistan. Turkmenistan posiada status członka stowarzyszonego. Gruzja wystąpiła z WNP 14 sierpnia 2008 roku w wyniku konfliktu z Rosją.

WYJAŚNIENIE� NR�1

organizacji na rzecz rozwoju demokracji i gospodarki GUAM, którą czasowo wzmoc-niło w latach 1999–2005 przystąpienie do niej Uzbekistanu (GUUAM). (2) Przyczyniło się to w znacznym stopniu do zmiany sytuacji politycznej w regionie. GUAM jest jednocześnie postrzegana jako organizacja sprzyjająca budowaniu wpływów Stanów Zjednoczonych oraz Europy Zachodniej (Unii Europejskiej i NATO) w regionie, a tym samym forum osłabienia pozycji Rosji.

Zmiany polityczne w Europie, zwłaszcza zacieśnienie współpracy euroatlantyckiej i rozszerzenie NATO na wschód oraz zwięk-szające się uniezależnienie byłych republik radzieckich od rosyjskiej strefy wpływów, spowodowały również ewolucję współpracy w ramach układu o bezpieczeństwie zbioro-wym. Wynikiem było powołanie przez jego sygnatariuszy w 2002 roku Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (Collective Security Treaty Organization – CSTO)1. W tym samym czasie (2000 r.) powstała inna ważna organizacja – o charak-terze gospodarczym – Eurazjatycka Wspólnota Gospodarcza – EAWG (Eurasian Economic Community – EurAsEC). Jej członkami są: Rosja, Białoruś, Kazachstan, Kirgistan, Tadżykistan oraz od stycznia 2006 roku – Uzbekistan.

Początkowo Kartę CSTO podpisali prezy-denci sześciu państw: Armenii, Białorusi, Kazachstanu, Kirgistanu, Rosji oraz Tadżykistanu, po czym 23 czerwca 2006 ro-ku ówczesny prezydent Rosji Władimir Putin ogłosił, że do organizacji, jako siód-me państwo, przystąpił również Uzbekistan. Powodem była głównie sytuacja wewnętrz-na Uzbekistanu i rozruchy społeczne w Andiżanie w maju 2005 roku. (3) Bardzo ostra reakcja rządu i użycie siły spowodowa-ły jednoznacznie negatywną reakcję świata zachodniego, tym samym zbliżyło to Uzbekistan do Rosji, która nie potępiła rządu uzbeckiego. Powoływała się przy tym na zasadę nieingerencji w sprawy wewnętrzne.

Wydarzenia w Andiżanie miały istotne konsekwencje. Rozluźniły się kontakty Uzbekistanu z USA, który zwrócił się w kie-runku Rosji. Bezpośrednim skutkiem tego

było wycofanie zgody na stacjonowanie sił amerykańskich w bazie lotniczej w Karshi- -Khanabad (K2) na terenie Uzbekistanu. Prezydent tego kraju Islam Karimow, gdy mówił o nowej sytuacji w regionie, stwier-dził, że sytuacja w świecie oraz w Azji Centralnej wymaga od Uzbekistanu, co Uzbekistan uważa na konieczne, przywróce-nia członkostwa w CSTO. Wydarzenie to zwróci uwagę tych, którzy są daleko od miej-sca, gdzie jesteśmy obecnie2. Wypowiedź ta wyraźnie akcentowała głęboki zwrot w po-lityce zagranicznej Uzbekistanu, którego dużą rolę i znaczenie w regionie wskazywał Zbigniew Brzeziński, określający to pań-stwo jako klucz do Azji Centralnej3. Godny zauważenia jest fakt, że jednocześnie Karimow określił EurAsEC i CSTO jako we-wnętrznie powiązane organizacje, realizu-jące wspólne zadania. Przystąpienie do Eurazjatyckiej Wspólnoty Gospodarczej i ponowne podjęcie współpracy na podsta-wie Układu o bezpieczeństwie zbiorowym zbliżyło Uzbekistan do państw Azji Centralnej i Rosji w sferze bezpieczeństwa, gospodarki oraz przeciwstawiania się zagro-żeniom niemilitarnym w całym regionie. Jednocześnie Uzbekistan wstąpił do innej ważnej organizacji azjatyckiej – Szanghajskiej Organizacji Współpracy – SOW (Shanghai Cooperation Organization – SCO), której liderami są dwie potęgi azjatyckie – Chiny i Rosja, a należą do niej państwa Azji Centralnej.

Państwa członkowskiePodstawowy dokument Organizacji

Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym – Karta CSTO – został podpisany przez gło-wy państw członkowskich 7 października 2002 roku. Wśród jego zapisów szczególnie ważne jest wskazanie możliwości rozszerze-nia obszarów współpracy wewnętrznej. Zaznaczono, że organizacja jest zdetermino-wana do dalszego rozwoju i intensyfikacji współpracy wojskowej oraz politycznej w in-teresie zapewnienia i wzmocnienia bezpie-czeństwa narodowego, regionalnego i mię-dzynarodowego4. Zapis ten koresponduje z celami organizacji, którymi są: wzmocnie-nie pokoju, bezpieczeństwa międzynarodo-wego i regionalnego oraz stabilizacji dla

GUAM – nazwa organizacji powstałej w 1997 roku pochodzi od pierwszych liter nazw państw ją tworzących: Gruzja, Ukraina, Azerbejdżan, Mołdowa. Po przystąpieniu Uzbekistanu – GUUAM.


1 Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (OUBZ); ang. Collective Security Treaty Organization (CSTO); ros. Organizacija Dogovora o kollektivnoj bezopasnosti (ODKB).

Oficjalnym językiem jest rosyjski.2 V. Socor: Uzbekistan Accedes to Collective Security Treaty Organization. Uzbek Television Channel One. 27.06.2006. 3 Z. Brzezinski: The Grand Chessboard: American Primacy and Its Geostrategic Imperatives. New York 1997, s. 124–132.4 Charter of the Collective Security Treaty Organization. Wstęp. Tekst w języku rosyjskim (Ustaw Organizacii Dogovora o kollektivnoj bezopasnosti) i angielskim dostępny na

stronie organizacji: http://www.dkb.gov.ru.

W Andiżanie doszło do niepokojów społecznych, które 13 maja 2005 roku zostały krwawo stłumione przez siły rządowe. Stany Zjednoczone i Unia Europejska ostro potępiły rząd Uzbekistanu za łamanie praw człowieka i wprowadziły embargo na dostawy broni oraz sankcje ekonomiczne.



Doświadczenia

zapewnienia kolektywnej obrony niepodle-głości, integralności terytorialnej oraz suwerenności krajów członkowskich, w re-lacji do których kraje członkowskie powin-ny ustanowić priorytety w odniesieniu do środków politycznych5. Jednocześnie roz-dział VIII Karty CSTO wskazuje, że człon-kostwo w organizacji jest otwarte dla każ- dego państwa, które akceptuje jej cele, wartości i zasady, jak też jest gotowe do wzię-cia na siebie obowiązków wynikających z zapisów dokumentów normatywnych.

Karta CSTO potwierdza dążenie wszyst-kich członków do powstrzymywania się przed użyciem lub groźbą użycia siły w roz-wiązywaniu konfliktów; jednocześnie agre-sja zbrojna przeciw któremuś z nich – po-dobnie jak w artykule 5 Traktatu Północno- atlantyckiego – będzie traktowana jako agresja przeciw wszystkim. Ponadto zawie-ra też istotne ograniczenia związane z przy-stępowaniem państw CSTO do sojuszy militarnych i innych grup państw.

Należy zauważyć, że obecny kształt orga-nizacji nie jest zbiorem zamkniętym, co po-twierdził sekretarz generalny CSTO Nikołaj Bordiuża w maju 2007 roku, gdy wypowie-dział się na temat przystąpienia do niej Iranu: CSTO jest organizacją otwartą. Jeśli Iran złoży wniosek zgodny z naszą Kartą, aplika-cja ta zostanie rozważona6. Współpraca z Iranem w zwalczaniu handlu narkotykami już ma miejsce, tak więc Iran jest sprzymie-rzeńcem CSTO w przeciwdziałaniu zagro-żeniom niemilitarnym.

Rola i znaczenie na forum organizacji, jak też stopień uzależnienia od Rosji w zakresie współpracy politycznej, gospodarczej i woj-skowej, są w wypadku poszczególnych państw członków CSTO różne. Specyficzna jest zwłaszcza pozycja Białorusi leżącej na strategicznym styku Europy Środkowej z Europą Wschodnią i stanowiącej ważny element polityczno-terytorialny w odradza-jącej się mocarstwowości Federacji Rosyjskiej. Państwo to ma również szczegól-

Rys. Państwa członkowskie CSTO

Rosja

Kazachstan

Białoruś

Armenia

Uzbekistan Tadżykistan

Kirgistan

5 Charter of the Collective Security…, rozdz. II, art. 3. 6 www.globalresearch.ca. Iran Invited to Join Central Security Treaty Organization. Raport, 18.05.2007.

Symbol Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym



ne znaczenie polityczno-wojskowe wobec rozszerzenia NATO na wschód oraz dyskusji na temat przystąpienia Ukrainy do europejskich struktur wojskowych i politycz-no-ekonomicznych.

Inny wymiar ma członkostwo pozostałych państw sygnatariuszy CSTO, jako istotnych elementów regionalnych działań Rosji na Kaukazie i w Azji Centralnej. Wśród nich Armenia jest jedynym państwem członkow-skim leżącym na obszarze Kaukazu. Tym samym stanowi przeciwwagę dla prozachod-niej Gruzji. Ponadto bardzo złożone stosun-ki z sąsiadami (konflikt z Azerbejdżanem o Górski Karabach, zamknięte granice z Turcją) uzależniają ją od wsparcia ze stro-ny Rosji. Na terenie Armenii stacjonuje rosyjska 102 Baza Wojskowa, największa i najlepiej uzbrojona jednostka wojskowa na Kaukazie Południowym, która pośrednio wpływa na stabilizację sytuacji w tym regio-nie. Wynika to z faktu, że zaostrzenie sytuacji i podjęcie działań zbrojnych może powodować bezpośrednie zaangażowanie wojskowe Rosji, jako sojusznika Armenii oraz lidera CSTO. Geopolityczne położenie Armenii na Kaukazie wyraźnie wskazuje na duże znaczenie tego kraju jako partnera Rosji w regionie7.

Kluczowe znaczenie Azji Centralnej wy-nika z jej położenia, posiadanych surowców naturalnych i dróg ich tranzytu oraz odgry-wanej roli strefy buforowej dla Rosji. W re-gionie tym duże znacznie dla Rosji i CSTO ma Kazachstan, który pretenduje też do ro-li lidera w Azji Centralnej. Rola Kazachstanu jest następstwem zarówno jego ogromnej po-wierzchni, długiej granicy z Rosją, licznej mniejszości rosyjskiej (ponad 30 procent ludności kraju), jak też posiadania ogrom-nych złóż ropy naftowej i gazu ziemnego. Uwarunkowania te sprawiają, że Kazachstan jest istotnym partnerem Rosji w kwestiach bezpieczeństwa i ekonomii. Między innymi dlatego Rosja dostarcza mu broń po cenach rosyjskich. Ponadto na terenie Kazachstanu znajduje się kosmodrom Bajkonur, który jest ważnym elementem rosyjskiego programu kosmicznego8.

Wobec pozostałych trzech państw człon-kowskich CSTO – Kirgistanu, Uzbekistanu, Tadżykistanu – położonych w Azji Centralnej, Rosja prowadzi politykę ukie-runkowaną na osłabienie wpływów Stanów Zjednoczonych oraz Chin i ich uzależnie-

nie ekonomiczne. W Kirgistanie duże zna-czenie ma rosyjska obecność wojskowa w bazie lotniczej Kant koło Biszkeku. Rosja to również gwarant granic Kirgistanu wobec roszczeń Chin i Uzbekistanu oraz wsparcie w walce ze zorganizowaną prze-stępczością i handlem narkotykami. Stacjo- nowanie wojsk rosyjskich jest więc trakto-wane jako czynnik stabilizujący sytuację wewnętrzną. Wpływy Rosji wynikają również z faktu, że Kirgistan jest jednym z biedniejszych krajów regionu, w którym jest widoczne silne oddziaływanie kultury rosyjskiej, a systematyczne redukowanie jego zadłużenia przez Rosję sprawia, że działania prezydenta i rządu Kirgistanu zy-skują społeczną akceptację – tym samym wzmacniają się wpływy rosyjskie. Dobrym stosunkom Kirgistanu i Rosji sprzyjają porozumienia o współpracy energetycznej i w sektorze naftowo-gazowym, jak na przy-kład memorandum o udziale Gazpromu w prywatyzacji Kirgizgazu.

Uzbekistan graniczy ze wszystkimi pań-stwami regionu (Kazachstanem, Kirgistanem, Tadżykistanem, Turkmenistanem i Afgani- stanem). Jest jednocześnie najludniejszym krajem Azji Centralnej (ponad 27 mln). Jest więc dla Rosji ważnym elementem polityki utrzymania wpływów. Przełomowym wyda-rzeniem była w związku z tym reakcja sił porządkowych Uzbekistanu na demonstra-cje w Andiżanie i jednoznaczna krytyka państw Unii Europejskiej i USA, a w efek-cie – jak wspomniano – ponowne przystą-pienie do sygnatariuszy układu o bezpie-czeństwie zbiorowym i wstąpienie do Szanghajskiej Organizacji Współpracy. Należy też zwrócić uwagę na aspekt ekono-miczny – w ramach porozumień dwustron-nych Gazprom uzyskał kontrolę nad prze-chodzącym przez Uzbekistan odcinkiem gazociągu Azja Centralna – Centrum, któ-rym jest transportowany gaz z Turkmenistanu. Tym samym Rosja zdobyła instrument bezpośredniego nacisku na państwa po-

7 http://osw.waw.pl. W. Konończuk: Fiasko integracji. WNP i inne organizacje międzynarodowe na obszarze proradzieckim 1991–2006. „Prace OSW”, maj 2007.8 M. Falkowski: Polityka Rosji na Kaukazie Południowym i w Azji Centralnej. „Prace OSW”, czerwiec 2006.

Karta CSTO potwierdza dążenie wszystkich członków do powstrzymywania się

przed użyciem lub groźbą użycia siły w rozwiązywaniu konfliktów.


Doświadczenia

wiązane z eksportem (Turkmenistan) i im-portem (Ukraina) gazu.

Tadżykistan, który graniczy z Afgani- stanem, stanowi istotny bastion eliminujący zagrożenia wynikające z sąsiedztwa z kra-jem radykalnego islamu, terroryzmu i prze-mytu narkotyków. Celem Rosji jest wzmoc-nienie wojskowe tego państwa, jak też ograniczenie w nim wpływów amerykań-skich i chińskich. Dlatego też dzięki umo-wom politycznym (dwustronnym i wielo-stronnym, jak CSTO i SCO) oraz obecności rosyjskiej 201 Dywizji Zmechanizowanej i nadaniu jej statusu stałej bazy Rosja kreuje sytuację związaną z bezpieczeń-stwem. Środkiem do tego jest też prowa- dzona polityka uzależniania, szczególnie społecznego i finansowego. Przykładem jest migracja zarobkowa Tadżyków – szacuje się, że w Rosji pracuje ich około 600 tysięcy.

Podobnie jak w Uzbekistanie, także w Tadżykistanie Rosja ma duże wpływy w sektorze gazowym. W maju 2003 roku Gazprom zawarł dwudziestopięcioletnią umowę o strategicznym partnerstwie z Tadżykistanem. Na jej podstawie państwo to kupuje obecnie gaz rosyjski9 .

StrukturaStruktura Organizacji Układu o Bez-

pieczeństwie Zbiorowym jest bardzo rozbu-dowana. W efekcie na różnych szczeblach są reprezentowane najważniejsze osoby sceny politycznej i wojskowej poszczegól-nych państw. Głównym organem CSTO jest Rada Bezpieczeństwa Zbiorowego, w której skład wchodzą prezydenci wszystkich państw członkowskich. Inne ważne organy to: Rada Ministrów Spraw Zagranicznych, Rada Ministrów Obrony, Komitet Sekretarzy Bezpieczeństwa, Zjednoczony Sztab CSTO oraz sekretarz generalny CSTO10.

Struktura taka i zaangażowanie w niej naj-wyższych władz państwowych świadczą o istotnym miejscu CSTO w polityce poszczególnych państw członkowskich, jak też dużym znaczeniu w zabezpieczeniu interesów Rosji w Eurazji. Organizacji tej przyznano status obserwatora Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Ponieważ Rosja jest stałym członkiem Rady Bezpieczeństwa i dyspo- nuje prawem weta, może blokować wy- brane inicjatywy, tym samym reprezentuje na forum międzynarodowym interesy za-

równo CSTO, jak też jej poszczególnych członków.

Współpraca wojskowaDuże znaczenie w Organizacji Układu

o Bezpieczeństwie Zbiorowym przypisuje się współpracy wojskowej, której zasady i rozwój były przedmiotem dyskusji od początku powstania CSTO. Należy zauwa-żyć, że dyskusja o umieszczeniu w Polsce i Czechach elementów amerykańskiej tarczy antyrakietowej oraz wojna w Gruzji spowo-dowały przyspieszenie działań i decyzji. W konsekwencji podpisano aż szesnaście porozumień, które sprzyjają wewnętrznej konsolidacji i wzmocnieniu sojuszu. Bardzo silnie są akcentowane, podobnie jak w Organizacji Traktatu Północnoatlan- tyckiego, zapisy Układu o bezpieczeństwie zbiorowym odnoszące się do obowiązku udzielenia pomocy któremukolwiek zaata-kowanemu państwu członkowskiemu CSTO przez pozostałe państwa. Narzędziem umoż-liwiającym szybkie działanie jest stałe, połączone dowództwo z siedzibą w Moskwie z ormiańskim generałem Jurim Chacza- turowem na czele oraz siły szybkiego reagowania. Wymiernym elementem współ- pracy sił zbrojnych jest gotowość do pro- wadzenia wspólnych, skoordynowanych i zharmonizowanych działań w zwalczaniu: międzynarodowego terroryzmu, ekstremi-zmu i separatyzmu; nielegalnego tranzytu narkotyków, substancji psychotropowych i broni; transgranicznej przestępczości zor-ganizowanej; nielegalnej migracji ludności oraz innych zagrożeń niemilitarnych wpły-wających na bezpieczeństwo krajów człon-kowskich.

Istotne znaczenie dla CSTO mają jego kolektywne siły szybkiego reagowania (Collective Rapid Reaction Forces – CRRF), które systematycznie podczas wspólnych ćwiczeń wojskowych podnoszą poziom swojego wyszkolenia i swoje możliwości. Ich utworzenie ma duże znaczenie praktycz-ne. Pozwala na szybkie podjęcie działania w sytuacji kryzysowej. Siły te początkowo (2002 r.) liczyły 1500 żołnierzy, obecnie – około 4500. Są one bezpośrednio podporząd-kowane połączonemu dowództwu11. Aby systematycznie zwiększać ich poziom inter- operacyjności oraz doskonalić przygotowa-nie dowództw i żołnierzy do potencjalnych

9 Ibidem.10 http://www.dziennik.pl/swiat M. Potocki: Plany Moskwy. Rosja tworzy NATO-bis. „Dziennik”, 9.09.2008. 11 Fissures in the force – Multilateral Co-Operation Can Only Go So Far. “Jane’s Intelligence Review”, 1.06.2007, s. 2.

W Karcie CSTOstwierdza się, że zbrojna agresja przeciw któremuś z państw członkowskich – podobnie jak w artykule 5 Traktatu Północnoatlantyckiego – będzie traktowana jako agresja przeciw wszystkim.



zadań, corocznie odbywają się ćwiczenia wojskowe na terenie różnych państw.

Największe ćwiczenia – „Rubież 2008” – miały miejsce w Rosji i Armenii. Kontyngenty wszystkich siedmiu państw członkowskich CSTO, liczące ogółem 4000 żołnierzy, bra-ły udział w ćwiczeniach wieloszczeblowych, podczas których szczególną uwagę zwra- cano na zwiększenie efektywności sił reagowania. Ważne było przeprowadzenie tego przedsięwzięcia na wszystkich poziomach sztuki wojennej.

Faza pierwsza (Moskwa) obejmowała wy-pracowanie propozycji i decyzji politycznych w sytuacji agresji zewnętrznej przeciw pań-stwom członkowskim CSTO. W fazie dru-giej, w ramach połączonego dowództwa, prowadzono wspólne planowanie operacyj-ne. Faza trzecia i czwarta (z udziałem woj-ska) ćwiczeń odbyła się na terenie Armenii, gdzie wykonywano zadania związane z or-ganizowaniem i prowadzeniem działań obronnych.

Oprócz wydzielonych kontyngentów i sił CRRF, w ćwiczeniach brały udział siły ro-syjskiej 102 Bazy Wojskowej. Co ważne, by-ły to pierwsze ćwiczenia organizowane na Kaukazie, gdyż poprzednio prowadzono je zawsze w Azji Centralnej12. W opinii mini-stra obrony Armenii Seirana Ohaniana, ćwiczenia miały duże znaczenie strategicz-ne dla utrzymania stabilności w regionie i na świecie13.

Równolegle, 21 sierpnia 2008 roku, zaplanowano posiedzenie ministrów obrony państw CSTO, co akcentowało spójny poli-tyczno-wojskowy wymiar organizacji.

Ważne dla intensyfikacji współpracy woj-skowej było również podpisanie w Erewaniu, w czasie posiedzenia ministrów obrony, 28 listopada 2008 roku, porozumienia dotyczą-cego współpracy w latach 2010–2014. Podczas obrad dyskutowano tam, między innymi, o wspólnym systemie przeciwlotni-czym, ćwiczeniach wojskowych w ramach programu „Rubież 2008” oraz sprzedaży broni14.

Funkcjonowanie organizacjiWażnym wydarzeniem mającym na celu

wzmocnienie roli i znaczenia CSTO był

szczyt w Duszanbe w październiku 2007 roku. Unaocznił on dążenie organizacji do przekształcenia się w silny pakt polityczno- -wojskowy dążący do zwiększenia wpływów w Azji. Zdecydowano tam, między innymi, o powołaniu międzynarodowych sił pokojo-wych oraz możliwości zakupu przez państwa członkowskie rosyjskiej broni po specjalnych cenach15. Decyzje te stwarzały warunki do powstania brygady sił pokojowych o statu-sie sił międzynarodowych, których, jak stwierdził Nikołaj Bordiuża, obszarem operacji pokojowych może być każdy zagro-żony rejon świata w ramach mandatu ONZ. Jednak, zgodnie z założeniami, w sytuacji zaangażowania tych sił w ramach operacji pokojowych na obszarze odpowiedzialności obejmującym państwa członkowskie CSTO, nie będzie wymagana zgoda Rady Bez-

pieczeństwa ONZ. W razie zaistnienia po-trzeby użycia tych sił sekretariat organizacji poinformuje jedynie o takich planach. Przewiduje się, że siły pokojowe będą mo-gły nadzorować zawieszenie ognia pomię-dzy stronami konfliktu wewnętrznego w którymś z państw członkowskich lub też chronić granicę, na przykład między Tadży- kistanem i Afganistanem, która jest drogą przerzutu narkotyków i broni. Mogą też służyć stabilizowaniu sytuacji wewnętrznej państw sygnatariuszy układu o bezpieczeń-stwie zbiorowym w obliczu działań organi-zacji terrorystycznych dążących do obalenia rządu, aktywnie wspieranych przez podmio-ty zagraniczne. Może to legitymizować użycie sił pokojowych, gdyż ich mandat obejmuje obronę przed zagrożeniami ze-wnętrznymi16.

Siły te, do roku 2010, zostaną wyposa- żone w najnowsze uzbrojenie, głównie pro-

12 http://osw.waw.pl/news/08/080820.htm. Ćwiczenia OUBZ w Armenii. Wiadomości, nr 145. 20.08.2008. 13 http://www.armtown.com/news/en/. CSTO Rubezh 2008 Exercise Kicks Off in Armenia. 22.07.2008. 14 http://www.psz.pl/tekst-15162/. D. Suwała: Państwa OUBZ dyskutują o zwiększeniu bezpieczeństwa. 28.11.2008. 15 http://www.kommersant.com/. A. Gabuev, V. Solovyev: Gendarme of Eurasia. Moscow Takes a Closer Took at Former Soviet Republics. Kommersant Publishing House.

8.10.2007. 16 http://www.worldpoliticsreview.com/article.aspx?id=1531. R. Weitz: Is the Collective Security Treaty Organization the Real Anti-NATO? World Politics Review Exclusive.

23.01.2008.

W wypadku zaangażowania międzynarodowych sił pokojowych CSTO

na obszarze odpowiedzialności obejmującym jej państwa członkowskie nie będzie wymagana

zgoda Rady Bezpieczeństwa ONZ.


Doświadczenia

dukcji rosyjskiej. Wprawdzie utrzyma to zależność od dostaw broni z Rosji, jednak będzie sprzyjać standaryzacji sprzętu, takty-ki działania i doktryn poszczególnych sił zbrojnych, co ułatwi prowadzenie wspólnych operacji pokojowych. Równie korzystna dla państw CSTO jest możliwość zakupu broni dla sił zbrojnych i służb specjalnych po niż-szych cenach, co samo w sobie jest zachętą do kontynuacji członkostwa. Tym bardziej że zapotrzebowanie na nią, w związku z mo-dernizacją armii poszczególnych państw i budową silnych, nowoczesnych sił zbroj-nych zdolnych zapewnić porządek wewnętrz-ny oraz obronę granic, jest bardzo duże.

W ramach szczytu w Duszanbe opraco-wano też i zatwierdzono procedury auto-ryzacji przez państwa członkowskie przeprowadzenia połączonych operacji pokojowych. Wyrażono również zgodę na ustanowienie formalnych więzi z Szang- hajską Organizacją Współpracy w spra-wach bezpieczeństwa. Stworzono w ten sposób warunki do ewentualnego podjęcia w przyszłości bliższej współpracy po- między tymi organizacjami.

Znamienny był również szczyt CSTO w Moskwie we wrześniu 2008 roku, pod-czas którego ministrowie spraw zagranicz-nych Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym poparli aktywną rolę Federacji Rosyjskiej w pracy na rzecz pokoju i współ-pracy na Kaukazie17. Nie zadeklarowali jednak uznania niepodległości Osetii Południowej oraz Abchazji, na czym zale- żało Rosji. Reakcja na konflikt w Gruzji wskazała wyraźnie na brak pełnego i bez-krytycznego poparcia dla Rosji przez inne państwa organizacji. W efekcie, podczas szczytu potępiono agresję Gruzji, poparto wysiłki pokojowe Rosji oraz wezwano NATO do powstrzymania ekspansji i rozmieszcza-nia nowych systemów obrony powietrznej18. Znamienne było również porównanie w rezolucji CSTO Kosowa i Osetii Połud- niowej w kontekście stosowania podwój- nych standardów w polityce międzynaro- dowej19.

Szczyt pokazał jednocześnie, że w wypad-ku niektórych problemów Rosja traktuje zapisy Karty CSTO w sposób wybiórczy. Użycie wojsk w Gruzji nastąpiło bez kon-

17 http://www.turkishweekly.net. Russia Seeks Backing Over Georgia at CSTO Summit. Journal of Turkish Weekly. 5.09.2008. 18 http://www.jamestown.org. E. Marat: CSTO Summit Disappoints Moscow, Unites Central Asia. The Jamestown Foundation. 12.09.2008. 19 www.globalresearch.ca/. G. Ozkan: The Caucasus, SCO, CSTO, Energy And The New Multipolarity Russia and the remaking of the ‘near abroad’. Global Research.

30.09.2008.

Fot. 1. Spotkanie przywódców państw członkowskich Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym, 4.02.2009 (http://www.president.am)



sultacji z partnerami, od których oczekiwa-no, że poprą fakty dokonane, w celu wspar-cia stanowiska Rosji na arenie międzynaro-dowej. Podobna sytuacja miała miejsce na szczycie Szanghajskiej Organizacji Współ- pracy w sierpniu 2008 roku, gdzie mimo zabiegów władz Rosji również wstrzymano się z uznaniem nowych państwowości na Kaukazie20. Takie podejście państw Azji Centralnej nie jest tylko efektem ich proza-chodniej polityki, ale raczej próbą balanso-wania pomiędzy Rosją i Chinami. Szczególnie Chiny są zdecydowanie przeciwne wszelkim ruchom secesjonistycznym na kontynencie. Stanowisko państw regionu jest też uwarun-kowane wzajemnymi zależnościami. Na przykład Kirgistan z uwagą oczekuje na reakcje Kazachstanu z powodu swego uza-leżnienia w dużej mierze od dostaw prądu i gazu z tego państwa. Daje to Kazachstanowi znaczne wpływy i predestynuje go do roli lidera w regionie. Zależności te były wyraź-nie widoczne w trakcie ataku zimy 2007/2008. CSTO, jako organizacja, nie była w stanie wesprzeć Tadżykistanu w trudnym okresie, mimo iż powołano w niej departament na rzecz działań kryzysowych i zwalczania skutków katastrof naturalnych. Udzielona pomoc była wynikiem stosunków dwustron-nych. Na forum organizacji problem Abchazji i Osetii Południowej będzie zapewne wciąż

jednak istniał, gdyż lider Abchazji Siergiej Bagapsz zapowiedział, że rozważa wy- stąpienie o przyznanie członkostwa w Orga- nizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbioro- wym oraz we Wspólnocie Niepodległych Państw.

Podczas szczytu dyskutowano ponadto nad perspektywami i priorytetami organiza-cji oraz wdrażaniem programów zwalczają-cych terroryzm i handel narkotykami.

Zdecydowanie inną wymowę miał szczyt CSTO w Moskwie 14 czerwca 2009 roku, podczas którego podpisano porozumienie o utworzeniu sił operacyjnego reagowania (Collective Operational Reaction Forces –

CORF). Po pierwsze, w szczycie nie wziął udziału prezydent Białorusi, Aleksander Łukaszenko, który zbojkotował spotkanie z powodu sporów z Rosją i tym samym nie podpisał porozumienia. Po drugie, prezydent Uzbekistanu Islam Karimow zgłosił swoje wątpliwości związane z możliwością użycia sił państw członkowskich CSTO do ewentualnej ingerencji w sprawy wewnętrzne i wstrzymał się z podpisaniem porozumienia.

Utworzone siły operacyjnego reagowa-nia nie mają stałych struktur dowódczo- -sztabowych, a możliwość ich użycia leży w kompetencjach przywódców państw członkowskich. Siły te mogą liczyć około 10–15 tysięcy żołnierzy. Zadania jakie im przypisano są dość szerokie, obejmują między innymi: przeciwdziałanie agresji militarnej poprzez walkę z terroryzmem, przemytem narkotyków, zorganizowaną przestępczością oraz likwidację skutków katastrof21.

Rola w regionie i na świecieEksperci, na podstawie analizy zadań

i działania organizacji, rozważają jej rolę i znaczenie w kontekście budowania wpływów USA w regionie, jak też obec- ności wojskowej sił amerykańskich i sojuszu północnoatlantyckiego w Afganistanie.

Sekretarz generalny CSTO zaprzeczył, że organizacja ta dąży do hamowania wpływów amerykańskich w regionie i zapobiegania poszerzeniu obszaru działania NATO. Stwierdził, że nie mamy planów konkurowa-nia z NATO, przeciwnie – dążymy do współ-pracy z NATO. Jako przykład podał wysiłki w celu kooperacji w zakresie powstrzymy-wania przemytu narkotyków z Afganistanu do Azji Centralnej22. Współpraca ta nie przybrała jednak wymiaru praktycznego, gdyż NATO dąży raczej do współdziałania z poszczególnymi państwami, a nie CSTO jako organizacją, ponieważ mogłoby to stanowić element legitymizacji organizacji

20 E. Marat: CSTO Summit Disappoints Moscow... 21 http://www.osw.waw.pl/sites/default/files/tnw97.pdf. Rosja tworzy siły reagowania operacyjnego w ramach OUBZ. „Tydzień na Wschodzie” nr 22 (97), 17.06.2009,

s. 13.22 R. Weitz: Is the Collective Security Treaty Organization…

Aby systematycznie podnosić poziom interoperacyjności sił szybkiego reagowania CSTO oraz doskonalić przygotowanie dowództw i żołnierzy

do potencjalnych zadań, corocznie odbywają się ćwiczenia wojskowe na terenie różnych państw.


Doświadczenia

międzynarodowej zdominowanej przez Rosję.

W związku z takim podejściem, 18 czerw-ca 2005 roku, podczas spotkania Rady Bez- pieczeństwa Zbiorowego CSTO w Astanie, został przyjęty dokument zatytułowany O głównych kierunkach współpracy CSTO i NATO. Sojusz północnoatlantycki nie od-powiedział na założenia w nim zawarte, odrzucił tym samym propozycje współpra-cy, co z nieukrywanym rozczarowaniem komentowali przywódcy najwyższych władz Rosji.

Chęć zbliżenia CSTO do NATO jest na Zachodzie postrzegana jako element prze-ciwdziałania aktywności sojuszu północno-atlantyckiego na obszarze Wspólnoty Niepodległych Państw. Ocenia się, że pod-kreślanie znaczenia i roli CSTO na arenie międzynarodowej ma na celu wzmocnienie pozycji Rosji w Azji Centralnej. Długofalowe niepodejmowanie przez NATO bliższej współpracy mogłoby okazać się jednak

niekorzystne, jeżeli powiodłyby się wysiłki mające na celu jego izolację w regionie, zwłaszcza w sytuacji zacieśnienia stosun-ków Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym z Szanghajską Organizacją Współpracy, Wspólnotą Niepodległych Pań- stw, Organizacją Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie czy też Eurazjatycką Wspólnotą Gospodarczą. Przykładem prób takiego zbliżenia może być szczyt EurAsEC w Soczi, który odbył się 15–17 września 2006 roku, gdzie dyskutowano, między innymi, o zacie-śnieniu współpracy z CSTO. Bardzo dobit-nie znaczenie takiej współpracy oddał Władimir Putin. Stwierdził, że nie można rozwijać ekonomii bez zapewnienia najpierw bezpieczeństwa23. Prezydent Uzbekistanu Islam Karimov podniósł również kwestię połączenia obu organizacji, jednak nie spo-tkało się to z aprobatą wszystkich uczestni-ków szczytu.

W opinii Richarda Weitza z Instytutu Hudsona, państwa zachodnie zbytnio się skoncentrowały na Szanghajskiej Organizacji Współpracy jako potencjalnym zagrożeniu ich interesów w regionie. Tymczasem to

właśnie Organizacja Układu o Bezpieczeń- stwie Zbiorowym stanowi większe wyzwa-nie w najbliższym czasie24. Ważny jest zwłaszcza fakt przynależności pięciu państw – Kazachstanu, Kirgistanu, Rosji, Tadży- kistanu, Uzbekistanu – zarówno do CSTO, jak i SCO. Sprawia to, że pokrywają się obszary odpowiedzialności, zwłaszcza w sferze bezpieczeństwa, a porozumienia pomiędzy nimi korzystnie wpływają na współpracę w wielu dziedzinach, takich jak: zwalczanie terroryzmu i separatyzmu, zapo-bieganie przestępczości transgranicznej, przeciwdziałanie handlowi narkotykami i in-nych wymagających współpracy regional-nej. Ewentualne podpisanie porozumienia pomiędzy CSTO i SCO może pozwolić w przyszłości na prowadzenie wspólnych ćwiczeń, co na razie się nie udało, mimo zachęt Rosji, w wypadku ćwiczeń sił SCO „Peace Mission 2007”. Z kolei bliska współ-praca w sferze bezpieczeństwa w dużej mierze może sprzyjać prowadzeniu wspól-nych operacji wojskowych na terenie Azji i zbliżyć zwłaszcza Chiny do CSTO. Nie zmienia to jednak faktu, że w ramach Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym Rosja zachowuje prawo do podjęcia ewentualnej interwencji na tere-nie Azji Centralnej bez potrzeby zgody Chin, co może mieć miejsce w razie połą-czenia organizacji lub bliższej współpra-cy. W efekcie, w razie połączenia, każde działanie będzie wymagać wspólnej decy-zji (tak jak w wypadku SCO), co nie za-wsze może sprzyjać interesom obu głów-nych sił tych organizacji.

Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym od kilkunastu lat jest i pozosta-nie ważnym podmiotem polityczno-wojsko-wym w Eurazji, na którego forum lider organizacji – Rosja, dąży do rozwiązywania kwestii spornych i konfliktów, które się znaj-dują w sferze jej zainteresowania. Przykładem był konflikt militarny Rosji z Gruzją w sierp-niu 2008 roku, gdy inne państwa CSTO jed-noznacznie potępiły Gruzję, ale mimo to nie uznały niepodległości Osetii Południowej i Abchazji.

Charakterystyczne jest relatywnie niewiel-kie dostrzeganie CSTO przez państwa Unii Europejskiej. Funkcjonowanie tej organizacji jest postrzegane jedynie przez pryzmat ich członków, czyli państw Azji Centralnej. Inaczej znaczenie CSTO jest od-bierane w samej Azji Centralnej, gdzie jest

Państwa zachodnie zbytnio się skoncentrowały na Szanghajskiej Organizacji Współpracy jako potencjalnym zagrożeniu ich interesów w Azji Centralnej, tymcza-sem to Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym stanowi większe wyzwanie w najbliższym czasie.

23 http://www.cacianalyst.org/. R. Weitz: Sochi Summit Strengthens EURASEC. Central Asia-Caucasus Analyst. September 2006 no 6, s. 9. 24 Ibidem.



ona istotnym elementem zapewnienia bezpie-czeństwa w regionie. Sprzyja temu zwłasz-cza duży nacisk, jaki w ostatnim okresie jest wywierany na rozbudowę militarnych ele-mentów organizacji oraz wspólne ćwiczenia wojskowe. Poprawia to w tej złożonej poli-tycznie części świata wizerunek Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym, przede wszystkim jednak Rosji jako państwa stojącego na drodze budowaniu wpływów przez radykałów muzułmańskich przenikają-cych z Afganistanu i Pakistanu.

Nie ulega wątpliwości, że po 11 września 2001 roku znaczenie CSTO się zwiększyło, zwłaszcza w wyniku działań polityczno- -militarnych na terenie Europy i Azji. Organizację uważnie obserwują inne pań-stwa regionu, przede wszystkim Turkmeni- stan, który jednak prowadzi politykę nie- zawisłości, a którego wstąpienie do CSTO byłoby dla niej wielkim sukcesem, jeśli weźmiemy pod uwagę jego położenie oraz złoża surowców naturalnych. Nie należy jed-nak zapominać, że w ramach Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym poszczególne państwa Azji Centralnej pro-wadzą własną politykę i wykorzystują sprzeczności pomiędzy Rosją a światem za-chodnim na swoją korzyść. Dotyczy to zwłaszcza Kazachstanu i Uzbekistanu.

Kolejnym ważnym aspektem budowania wpływów w ramach organizacji i w regio-nie jest zacieśnianie więzi gospodarczych i ekonomicznych poprzez umowy dwustron-ne dotyczące głównie dostępu do surowców mineralnych i kontroli dróg ich przesyłu. Pozwala to jednocześnie na uniemożliwie-nie wdrożenia projektów, którymi są zainte-resowane państwa zachodnie w kontekście dywersyfikacji dostaw ropy naftowej i gazu (np. projekt rurociągu Nabucco). Jednym z wyznaczników roli Rosji i CSTO będzie przebieg rurociągów, zwłaszcza że 2 września 2008 roku Rosja zawarła porozumienia z Uzbekistanem (rurociąg do przesyłu około 30 mld m3 gazu rocznie z Uzbekistanu do Rosji z połączeniem z Turkmenistanem ) oraz w maju 2007 roku z Turkmenistanem (około 80 mld m3 gazu rocznie przez dwadzieścia pięć lat)25. Rywalizacja ta jest istotna dla stabilizacji w regionie, gdyż surowcami są zaintereso-wane również Chiny, które, na przykład, w kwietniu 2006 roku podpisały umowę

25 G. Ozkan: The Caucasus, SCO, CSTO, Energy... 26 Rurociag nosi nazwę Central Asia Gas Pipeline (CAD Pipe). http://www.newscentralasia.net/. China, Turkmenistan Sign Landmark Gas Deal. News Central Asia.

18.07.2007.

z Turkmenistanem o budowie do końca 2009 roku rurociągu do transportu około 30 mld m3 gazu rocznie przez trzydzieści lat26. Polityka energetyczna wpłynie zatem bezpośrednio na bezpieczeństwo w regionie, co jest związane z dużą rywalizacją na tym obszarze, a wojna w Gruzji dała wiele do myślenia liderom państw CSTO.

Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym funkcjonuje stosunkowo krótko. Jednak jej państwa członkowskie są sobie bliskie, gdyż wiążą je relacje historyczne. Jednocześnie polityka nieingerencji w spra-wy wewnętrzne pozwala na kontynuację sprawowania władzy przez obecnie rządzą-ce elity. Przestrogą może być przykład Gruzji. Prowadzone tam działania wojenne wskazały na dążenie Rosji do utrzymania wpływów i możliwości modelowania jej najbliższego sąsiedztwa, jak też zachowania wielobiegunowego porządku międzynaro-dowego. Tym bardziej że gwarancje bezpie-czeństwa dawane przez państwa zachodnie są raczej „odległe”. Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym oraz Szang- hajska Organizacja Współpracy stanowią więc obecnie dla państw Azji Centralnej, regionu, gdzie podobnie jak na Kaukazie, ścierają się dążenia USA i Europy oraz Rosji i Chin do wywierania wpływów polityczno- -ekonomicznych, najlepszą drogę budowania relacji w sferze bezpieczeństwa i sta-bilności politycznej. g

Fot. 2. Nieformalne spotkanie przywódców CSTO w Moskwie, 8.05.2010 (http://www.dkb.gov.ru)

Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym

Documents

Transcript of Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym