Kuraklık Risk Yönetimi Konya

Prof. Dr. Mikdat KadıoğluProf. Dr. Mikdat KadıoğluİTÜ Afet Yönetim Merkezi İTÜ Afet Yönetim Merkezi

İTÜ Meteoroloji Müh.İTÜ Meteoroloji Müh. Böl. Öğretim ÜyesiBöl. Öğretim Ü[email protected]

Kuraklık Kuraklık Risk Risk

YönetimiYönetimi

Kapsam ...Kapsam ... GirişGiriş Kuraklık Nedir?Kuraklık Nedir? Kuraklıkta Zarar AzaltmaKuraklıkta Zarar Azaltma Kuraklığa HazırlıkKuraklığa Hazırlık Kuraklık Tahmin ve Erken UyarısıKuraklık Tahmin ve Erken Uyarısı ÖzetÖzet

Kuraklık nedir?Kuraklık nedir?

1. Atmosferik bir 1. Atmosferik bir olaydırolaydır

2. Su kıtlığıdır2. Su kıtlığıdır3. Afettir3. Afettir

……

ARZARZ

TALEPTALEP

KURAKLIKKURAKLIK

Kuraklığın tanımı ve çeşitleriKuraklığın tanımı ve çeşitleri?? Meteorolojik Kuraklık:Meteorolojik Kuraklık: Belli bir dönemin ortalamasına göre yağış miktarının az olması. Hidrolojik Kuraklık:Hidrolojik Kuraklık: Nehir, göl ve yeraltı su kaynaklarında azalan su miktarı. Tarımsal Kuraklık:Tarımsal Kuraklık: Ürün için gerektiği zaman toprak neminin yetersiz olması. Sosyo-ekonomik Kuraklık:Sosyo-ekonomik Kuraklık: Toplumun üretim ve tüketim faaliyetlerini etkileyen su eksikliği.

Mikro Mikro MeteorolojiMeteoroloji

Mezo Mezo MeteorolojiMeteoroloji

Sinoptik Meteoroloji

Küresel Meteoroloji

Türkiye bir kuraklık ülkesidir:Türkiye bir kuraklık ülkesidir: Topografik engelleme ve Yağmur gölgeleri vardır...

Yağışın yersel değişimi düzensizdir.Yağışın yersel değişimi düzensizdir.Türkiye'de suyun ve ihtiyacın dağılımı

farklıdır.

Ortalama yıllık toplam yağış miktarı (mm)

Türkiye

Cepheler

Jet akımları

Yüksek B.M.

Blokaj

Alçak B.M.

YY

A

A

YazYaz KıKışş

Engelleyici Yüksek Basınç Engelleyici Yüksek Basınç MerkezleriMerkezleri

YY

Su Kıtlığının Su Kıtlığının NedenleriNedenleri

• AridityAridity– Kurak/Yarı kurak iklim

• KuraklıkKuraklık– Kuru periyotların sıklığı

• ÇölleşmeÇölleşme– Erozyon/Ormansızlaşma/Aşırı otlatma

• Su StresiSu Stresi– Nüfus artışı/Ekonomik gelişme/Aşırı talep

• Çevre tahribatıÇevre tahribatı– Su havzalarının amaç dışı kullanımı/Nehirlerin kurutulması

– Su kaynaklarının kirletilmesi/Heba edilmesi– Küresel iklim değişimi

Doğal nedenler;

engellenemezler!

İngiltere Hadley Araştırma Merkezi, 2001

İklim değişimi nedeniyle su stresindeİklim değişimi nedeniyle su stresinde beklenen değişimlerbeklenen değişimler

(Ref: Frederic

and others, 1997) Water

availability

Küresel Küresel

İklim İklim

Değişimi Değişimi

veve

SuSu

•Tepkisel•Eşgüdüm yok•Hedef kitle yanlış•Etkisiz.

•Zamansız•Güven vermez•Afetin felakete dönüşmesine yardımcı olur.

Hydrolojik DöngüHydrolojik Döngü Hydro-illojik Hydro-illojik DöngüDöngü

KuraklıkKuraklıken büyüken büyük

doğaldoğalafettir!afettir!

DünyadakDünyadaki i doğal doğal afetlerafetler

veveönem önem

sıralarısıraları......

(Bryant, (Bryant, 1993)1993)

TürkiyeTürkiye•DepremDeprem•YangınYangın•Su Su baskınıbaskını•Yer Yer kaymasıkayması•Kaya Kaya düşmesidüşmesi•Çığ Çığ •ve benzeri afetler...(1959, 7269/1)

Tek başına uygulanan kriz yönetimi:•Tepkiseldir,•Eşgüdüm yoktur,•Hedef kitle yanlıştır,•Etkisizdir,•Zamansızdır,•Güven vermez ve•Afetin felakete dönüşmesine yardımcı olur...

Kriz Yönetimine Kriz Yönetimine Hayır!Hayır!

Kriz Kriz yönetiyönetimimi

Tek başına Kriz Yönetiminin panik

ve vurdum duymazlık gibi iki aşaması vardır:

Modern Afet Yönetim Modern Afet Yönetim SistemiSistemi

12

34Müdahale

Hazırlık

İyileştirme

Zarar Azaltma

Risk yönetimi

Kriz yönetimi

Düzeltme

Koruma

Tahmin ve Erken Uyarı

Yeniden yapılanma

Etki

Analizi

Afet

Kuraklıkta Kuraklıkta Zarar AzaltmaZarar Azaltma

Su kullanımı, aküferlerin ve Su kullanımı, aküferlerin ve nehirlerin sürdürülebilir kaynaklar nehirlerin sürdürülebilir kaynaklar ölçüsüne indirebilmek için:ölçüsüne indirebilmek için:1. Daha verimli sulama uygulamalarına ve teknolojilerine geçiş

2.Daha verimli ürünlerin ekilmesi

3.Suyu daha verimli kullanan sanayi biçimleri geliştirmek

4.Suyu daha verimli kullanan konut uygulamaları geliştirmek

Brown, L.R., 2005: Dünyayı Brown, L.R., 2005: Dünyayı Nasıl Tükettik. Türkiye İş Nasıl Tükettik. Türkiye İş Bankası Yayınları.Bankası Yayınları.

Plansız ve çarpık kentleşmeye izin

vermeyelim

Şehir planlamasını bilimsel yapalım

Yaşanabilir Şehir İçin

% 75% 71

% 45% 48

% 72

3035404550556065707580

2002 2003 2004 2005 2006

FİİLİ KAYIP - KAÇAK ORANLARI

%Şehir şebeklerindeki su sızıntılarınınŞehir şebeklerindeki su sızıntılarının

Önlenmesi şartÖnlenmesi şart

Çimler su istemesini

bilir!Yeni yağd

ı

Kuruyorum

Sulama Zamanı

Kuraklık

AA

BB

CC DD

Sulama Suyuna Dikkat!Sulama Suyuna Dikkat!•Büyük Sprinkler kullanmayın. (Suyun %65’i buharlaşma ve rüzgar ile boşa harcanıyor.)

•Mikro Sulama Sistemleri Kullanın

Bulaşık makinasına bulaşıkları koymadan önce musluk altında

tutarak yıkamayın…

Enerji ve Su Tasarrufu İçinEnerji ve Su Tasarrufu İçin

Kuraklığa HazırlıkKuraklığa Hazırlık

““PlansızlığıPlansızlığıplanlayanlar, planlayanlar, başarısızlığa başarısızlığa planlanmıştırplanlanmıştır””

bireysel bireysel vatandaşların, ulusal ve vatandaşların, ulusal ve yerel yönetimlerin, kurum ve yerel yönetimlerin, kurum ve kuruluşların ve diğerlerinin kuruluşların ve diğerlerinin kuraklık nedeniyle ortaya kuraklık nedeniyle ortaya çıkabilecek olan problem ve çıkabilecek olan problem ve etkilerinin zararlarını etkilerinin zararlarını azaltmak için atılması azaltmak için atılması gereken adımları tanımlar.gereken adımları tanımlar.

Kuraklık Planlarının Kuraklık Planlarının YararlarıYararları

Proaktiv, zarar azaltmayı ve hazırlığı öne çıkartır

Kurum ve kuruluşlar içindeki ve birbirleri arasındaki koordinasyonu geliştirir

Erken uyarı ve bütünleşik izleme ile erken uyarıyı kuvvetlendirir

Tüm paydaşları katar

Kuraklık planı ile %25 Kuraklık planı ile %25 tasarufu mümküntasarufu mümkün

Kuraklık İzleme, Tahmin ve Erken UyarısıKuraklık İzleme, Tahmin ve Erken Uyarısı

Konya Yıllık Toplam YağışlarıKonya Yıllık Toplam Yağışları

““Normal havaNormal hava”” diye bir şey yoktur! diye bir şey yoktur!Yağış, zamanda içinde büyük değişiklikler gösterirYağış, zamanda içinde büyük değişiklikler gösterir..

Kuraklık Olduğunu Kuraklık Olduğunu Nasıl Anlarız?Nasıl Anlarız? • YağışYağış• Dere ve Nehirlerdeki Dere ve Nehirlerdeki AkışAkış

• Yer altı Su SeviyesiYer altı Su Seviyesi• Kuraklık İndeksleriKuraklık İndeksleri• Rezervuar seviyeleriRezervuar seviyeleri

90-90-günlük Yağış Haritasıgünlük Yağış Haritası

Palmer Palmer EndeksiEndeksi

(1 Ekim – 30 Eylül) Su (1 Ekim – 30 Eylül) Su Yılını kullanın…Yılını kullanın…

Akarsu AkımlarıAkarsu Akımları

Yeraltı Su SeviyesiYeraltı Su Seviyesi

280

240

200

160

120

80

40

0 J J A S O N D J F M A M

D ro ug h t W a rn in g

D ro ug h t

N o rm al

Stor

age (b

illion

gall

ons)

Trigger: O peration C urves for C annonsville,P epacton, and N eversink R eservoirsRezervuar Su SeviyesiRezervuar Su Seviyesi

AylarAylar

KurakKurak

KuraklıkKuraklıkİzlemeİzleme

NormalNormal

Depolanmış Su Miktarı (milyar galon)

Kuraklığın İzlenmesi (ABD Kuraklığın İzlenmesi (ABD örneği)örneği)

Palmer Endeksi

USGS Akım

NDVI Bitki Endeksi

30-günlük yağ. USDA Toprak

C.

CPC Toprak Nemi

normanormall

izlemizlemee

uyaruyarıı

KURAKLIK SEVİYELERİNE ÖRNEK

Kuraklık Seviyelerine Kuraklık Seviyelerine ÖrnekÖrnek

İzleme Uyarı Acil Durum

Yağış Eksikliği(12 aylık kuraklık

süresince)

Normal yağıştan %15

(eksik)


(eksik)


(eksik)

Akımlar

30-günlük ortalama akım bu zamanın

%75’i boyunca düşük oldu


%90’ı boyunca düşük oldu


%95’i boyunca düşük oldu

Yeraltı Su Seviyesi

30-günlük ortalama seviye bu

zamanın %75’i boyunca düşük

oldu



oldu



olduToprak Nemi-

Palmer Kuraklık Şiddet Endeksi

Değer –2.00 ila –

2.99

Değer –3.00 ila –

3.99Değer –4 veya

daha az

Kuraklık Önlemlerine Kuraklık Önlemlerine ÖrnekÖrnek

İzlemeİzleme/Watch% 5 ila %10 arasında gönüllü su tasarrufu

UyarıUyarı/Warning% 10 ila %15 arasında gönüllü su tasarrufu

AcilAcil/EmergencyGereksiz Su Kullanımında Zorunlu Kısıtlama

Konya Yıllık Yağışları (m m )296.8

453.5

327.6

306.1 33

1.0

402.6

396.5

370.2

306.0 33

2.6

286.6

407.6

336.8

271.7

271.0

195.3

241.0

334.0

273.8

223.0257.3 276.8

246.2

372.2

265.4

330.7

314.0

544.9

438.0

318.4

312.8

306.6

191.3

266.2

499.5

402.2

372.5

297.5331.4

384.8

337.1371.8

353.0

250.7

371.9

353.8392.6

372.1

202.6 23

1.0

346.7

222.2

203.6

293.1

419.3

366.2 39

4.3

355.4

176.1

258.5 277.0

362.6

317.6

262.5

250.5 28

3.0

262.4

100

150

200

250

300

350

400

450

500

550

6001939

1940

1941

1942

1943

1944

1945

1946

1947

1948

1949

1950

1951

1952

1953

1954

1955

1956

1957

1958

1959

1960

1961

1962

1963

1964

1965

1966

1967

1968

1969

1970

1971

1972

1973

1974

1975

1976

1977

1978

1979

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Yıllar

Yağış (mm.)

5 Yıllık Hareketli Ort. Yıllık Norm ali : 325.7 m m .

DMİ Konya Aylık DMİ Konya Aylık Yağışlar Yağışlar

2007-2008 Su Yılı2007-2008 Su Yılı İzleİzlememeUyarUyarııAcilAcil

Mevsim Normali

Acil Durum

İzlemeUyarı

Kuraklık en tehlikeli Kuraklık en tehlikeli afetafettirtir Türkiye bir Türkiye bir ““kuraklık ülkesikuraklık ülkesidirdir”” Meteorolojik kuraklıklar hep Meteorolojik kuraklıklar hep bilinenbilinen meteorolojik sistemler meteorolojik sistemler tarafından oluşturulmaktadırtarafından oluşturulmaktadır

Ülkemizde kuraklık, Ülkemizde kuraklık, geçmiştegeçmişte olduğu gibi olduğu gibi gelecekte gelecekte dede büyük büyük problemproblemlere neden olabilecektirlere neden olabilecektir

TürkiyeTürkiye’’de kuraklık de kuraklık sahipsizsahipsizdir!dir! TürkiyeTürkiye’’de de kuraklık de de kuraklık bir eldenbir elden izlenmeizlenmemekte,mekte, mücadele mücadele planplanlarıları ve hava/su/kuraklık ve hava/su/kuraklık politikalarıpolitikaları geliştirilememektedir, ama geliştirilememektedir, ama siz basit izleme ve önleme çalışmaları yapabilirsiniz!siz basit izleme ve önleme çalışmaları yapabilirsiniz!

Özet!Özet!

ÖZETÖZETin in Özeti:• SU YILISU YILInın başı 1 EKİM’de

yürürlüğe girmek üzere bir

• SU BÜTÇESİSU BÜTÇESİ, tüm yıl boyunca

• SU KAYNAKLARININ TAKİBİ SU KAYNAKLARININ TAKİBİ ve

• gerektiğinde ÖNLEMLERİN ALINMASI ÖNLEMLERİN ALINMASI için bir KURAKLIK PLANIKURAKLIK PLANI hazırlanıp uygulanmalı.

““Su bulununca teyemmüm bozulurSu bulununca teyemmüm bozulur””

Kuraklık Risk Yönetimi Konya

Documents

Transcript of Kuraklık Risk Yönetimi Konya