Georgi Horni De originibvs americanis libri qvatvor - Internet ...

UNIVERiSITY OF PITTSBURGH

Dar.

1652NI4-69H6

JDarlington JVl.emorial l-/ibrary

Digitized by tlie Internet Arcliive

in 2010 with funding from

University of Pittsburgh Library System

http://www.arGhive.org/details/georgihornideoriOOhorn

Ge o r g/Ii H o r nI>

De::y/^./u

ORIGINIBVSAMERICANIS

HAGjE COMITIS

^mptibus Adbiani Vlaccl?

cla Id clii-

d A 1

So^'^

^•s;^'

f

4^

\

ILLVSTRI.MAGNIFICO,

Nohliftmo& Amflifmo,

Civitatum

NOVIOMAGI,ZUTPHANIyE,ARNHEMI,

MAGISTRATUI,CONSVLIBVS , SENATORIBVS,

SCABINIS, PATRI^

l rATRIBVS,

D E D 1 C A T I O.

^l On argumcnti fiducia,

^llkXliri qaod acuris proRepu-

l blicavcftrisalienumefle

novi , fed multis & gravibus dc

caufisjAmericanas has Origines,

vobis ofl:erre & infcribere vi-

fiim,MAGNIFICI 5 NOBILISSIMI

&PrVDENT1SSIMI DOMINI. Utj

nihil nunc de eo dicam^, vos prae-

clarse eruditionis^ac imprimis il-

liuSj qux rerum ab omni a^vo ge-

ftarum feriem perfequitur , 8c

propria illorum eft qui in Repu-

blicaverfantur^Msecenates eflej

&culroresincomparabiles.Qiiis

ignorat quo haftenns ftudio, be-

neficentia& liberalitate, condi-

tam recens communi Illuftriffi-.

OlOrUm DVCATVS GELRIiE &Co*

D E D I C A T I O.

COMITATVS ZvTPHANMi Ofl-

DiNVM decreto Academiamy

cjufqiie Pfofeflrores5 veftrxim-

primiscivitates foverint-, & bo-

nx impofterum de uberiori ejus

incremento, Spei vexillurn ere-

xerint ? Etidquidemimmorta»

li laude dignum fa£tum , nonmodo ordo nofter grata mente

agnofcit^ verum exteri quoque

& hujus glorix 3smuli, magno-pere commendant. Non fatis

erat debellaiTe ferociisimqs ho-

. ftes 5 nifi etiambarbariesinanj-

mis hominum exfcinderetur ac

ignorantia divinarum pariter&

humanarum rerum.Qux quo la-

tiusindies ^ fotaut videturinter

Martias has tempeftates ^ ferpitj

&jamintegrasnationes^templa'^ * fimul

D E D I C A T I O.

fimul ac Scholas , facra& profa-

na^ velut lucs qusedam & trifte

contagium occupat 5 eo majori

animo 5 a vobis Rervmpvbl.

Rectoribvs, quibusiple Devs

hanc coelitus commifit curam

,

huic malo^ perniciali fane ac de-

plorando ^ eundum obviam eft

:

Quemadmodum contra Oceani

& fiuminum inundationes ^ ne

cun6iaundis fubfidant, aggeres

inolefque opponuntur. Nequevero hanc mentcm Fcederatis

Belgis a fupremonumine ^ aliiis .

ob caufas infpiratam exiftimare

fas cft^ quod fingula^ Provincix

fingulas fibi coiiftituerunt vel

Academias vel Uluftres Scholas^

nifi ut hac ratione vera in Fxcle-

fiis confcrvaretur Reli^io.fimuL

Guej.

D E D I C A T i o"

que Refpublica optime admi-

niftraretur. -Non movere la-

pientiffimas nationes potuerunt

quidam barbaris& incultis hor-

rentes ingeniis^quiMufas omnesut viles & rebus gerendis ineptas

refugiunt iifque nobilitatem &Martios Spiritus contaminari

putant : contra quos non aliis

,

qux proferriinnumerapoffent,

argumentis,quam veftro

,qui

Scholarum&Academia^ impen-

fam curam geritis^judicio &

Authoritate pugnabimus. Igi-

tur^jafientpyramidesruas^gy-.

ptii & ColoffumRhodus^ alii et-

iam de barbais nationibus triu-

phatis glorientur,quorum hoc

non nifi in corpora imperium

vidoribus conciliat, illa

^ "^ 2 imber

Dbdicatio.imher edax aut aquilo impotens

^ojfuntdiruere

:

Monumcntum a vobisPalladi

confecratumeft ^tre p.erenyiius : Sc

cujuslongemajoresfuntac ube-

riores fruftus,quam utcum eva^

nidis illis & perituris operibus

comparari debeanf.

Quseetiammejinteralias^ra-j

tiomovitjCur vobisjLLvsTREs, '

Magnifici^Nobilissimi &Amplissimi Domim 5 Com-mentariumhunc de Americani^

OriginibuSj infcribendum puta-

rim. Nam cum varia hadenus

ex Academia Gclrica in lucem

prodierint^confecrataOrd I N I -

Bvs eorumqueDEPVT AT i s^Cv-

KijE Senatoribvs ac CVRA-TORiBvs 5 reftabat ut civitati-

bus

Dedicatio-bus quoque Gelricis

,quas inter

principemveftrx locumacprac-

cipuam dignationem obtinent^

proinfigni illaliberalitatejfavo-

re 5 animi propenfione,gratias

ageremus. Quas quidem uberio-

res & meritis tum erga Remp.veftris, tum in noftrum ordinem

beneficiis dignas^ ipfa , optimus

laudabilium adtionum arbiter^

pofteritas rependet.

Harderv I ci.

I\aLIa7t. cId Idc li i.

*^ 3 PRi£-

PR^FAXrO

LEC TO REM.H Jmericanis orlgmlhus ^

jam ab aliquot anrm ^ hoc

quodvides opufculum ^ con-

fcrtp/iy Amice Le&of;, fuaju tmpri'

7nu lohannis J^atii^ pojlqrlam is Hu-(Tonis Grotti opiniones noya^ confutaf

Jet^ Ah eo temporeinter fchedo/S ah-

jeclumjacuit ^ cumpartim Anglicana

peremnatione yparttm Varips tmpedi-

rnentts difiraclvi^ ^ omnem de eo eden-

do ciirard ahjectjfem, Kam & muta-

to yitct zenere ^ cum mazis feria azere

cceptffem ^ non leVis ayerfatto inqutft-

ttcnum me ceptt ac pretiojum tempus

longe uttliorihns & magts necejfarus

tmpcndt pojfe acdehen extjlimaham.

Neque

P R ^ F A T I O.

ISleque yero id publtci juris nnqunni

facere coyijlltucram ^ mft posiquam

ottum naclus ^ id in manm obiterjumfi

acintrapancos dies recenjui^tta tamen

ut nihtlpre mutarem^ fed prout oUm

confcriptum a mefuerat ^ ita reluiique-

rem. ISlon caret rnagna diffjcultate

ipfa hctcorigtnum , ettam nofiri orhis^

inqutftio ^ vnde cojijeSiurafieripoteft

quajnimpeditum^obfcurum ac- diffcile

ft j tncogmti majorihm mfiris & noVt

adhuc y nec dmnfatis explorati orhis^

primordta aperire. Unde intrafefqui

feculum nemo reperttu qui de eo argu-

niento quicquam fiatueret quod yel

prohahilthiis niteretur conjecluris :

Sed contenti omnes fueruntgenerali

quadam Originumjiye ex Scythiafi-

yealiunde^defignattone* ^rimm Hu-go Grotim pro Norwagis ^ J^hifimis

"^^4 ^Si^

V\ JE¥ A t 1 O.

& SinenfihmJlylumjirinxit ingeniofe

qmdemJedijfeliciJucceJJu.^Gjlquem

aliquid Comtieus conabaturJed & tpfe

oneri fuccuhuit^nec mfruclm futt tis

jubfdits qu^ ad hoc opm requireban-

tur% Ego horum exemplo excitatnSy

prmio quidem ddigenter eyohi Ame-

ricanarum rtVum (crtptores ^ deinde

quicqutd pro Ortginum argumentofa-

cere ytdebatur , cum anttquts Gr^cis

partter & Latinis atque ettam He-brîs contultiac certis arzumentorum

clafîbiis conflitutts y ¥ha^ntcum ^ Scj"

tharum ^ Hunnorum ^ Turcarum y

Tatarorum^Qâtôrum , Mogolum^

LapponuMj Samojedarum ^ laponio--

rum y Sinenfium altarumque Jfatica^

rum nationum clara per jtmericam

tndicta y deprehendi, Qua quidem oc-

cafone non pauca Geographica mje-

runtur .

P R iE F A T I O^

runttir ^ maxme qm^ Aftam borealem

& Jmericam lUujirare pojjunt , haud

aliena ab hoc argumento cttnofitate.

Na?n totafere jijla^ftlittorales nau-

tis noftris cognita^ partes excipias^

innumeris fa^data e^t erroribm ^ ac

nihd fere fani apud Jcriptores ^ Geo-

graphos & Hftoricos , hahet. êr-

fiayn aliquomodo iUufrarunt nuperi

Holfati^ Vucis ad Scha Sefn Lega^

ti : Sed lonê plura ex Nubienji ha-

heri pofftmt ^queminTahula^ reda-

Elum ^ non abfque m^ênti labore y for-

tajje publicabmm, Choworafmiam

& Mawaralnahram nuper ex JhuUfeda lohannes Gra)>im tUuftraVit.

Qui Abulfeda^ ut hoc obiter addamiis^

pr^teritum in Vtta ejiis a GraVto, ^-

lim Muhammedis QalaVonts Alme-

Itc jiimafir , <^gts ^gypti & Sy-

^^5 r/^j

P R^ F A T I O.

rU patre & fratrlbm regnantibus^

JJamam Syrtce urbem celebrem ac

pr^fecluramgubernayit^ donecamoto

fratrijuo Jlmedi Ajfalih A> IrlegWiZ

Idccxli I i.Ch.cB cccxLi I. mImperiofuccederet, ^rdtfuii autem

jSgypti regno nonmftper triennium.

T>e quo in Qhronologtcis ex profef^o &latius. Hi^c igitur jift^ exterioris

igmrantia^ non minimam Ortgmibus

ytmericanis obfuritatem attulit ^ cui

iUuJlrand^ nthil fane magis necejfa^

rtum exaBiori ejus notitta^ quam re-

centiorum peregrmationes & yira-

bum fcripta interdum fuppeditant.

Quodf TSloyo Zemlan^ Satalwrum

navtgationes in Sinam JuccefsiJJent ,

tumproculdubiopofiturce Americ^ &Afi^ extima ita jam innotutffent , ut

demi^rratione mttitim nulla ampltus

fuper-

PRuEFATIO.Juperejjet dubitatio. Nunc coyitenti

ejje cogtnmrpaucis quibufdam indictisy

ex quibus tamejixonjeclurafieriyajde

probabtlts potesl^altcubi injeptentrio^

ne terras illa^ coire yelglaciejungt, Ac

utgemtum locorumque per Europam^

Jjiam y Jfricam & yfmericam con-

yementta tmo intuttu innotefceret ^ ta-

buld/S confeciduas^quarum una migra-

tionemT/Mniciam ; altera Scjthicam^

compleElttur^quo/S quia opujcult ratio^

ut mjererentur , non tulit ^ taltum. cu-

riofo alia occajione exhibebtmus .Qmd .

lud^i Jmertca exclujij mirummultis

yidebitur^qui tum Tataros eorumpro-

gentem exijiimant ^ tum recentifam^

Jidem adhibenty qua repertO/S in Jme-

rica decem tribuum reltqutas^qutdam '

7iupertndereduces ^ Vtri^ ut nonnuUi

putant ^fide dtgni,ferto affirmarunt

.

Ego

P R iE F A T I O.

Ego necdum in itlamfententiam con-

cederepojjum : quanquamnonnegem

quojdam eorum una cum Scythis Ame-

ricam immigrajfe ^ ita ut nec tribum

conficerent nec peculiaremnationem ^

fedexuta paulatim inter harharos^ut

jterifolety natura^ etiam lud^ei ejje

defierint ifictamenut qudtdamanti-

quitatisju£ & Originis yeHigia reti-

nerent. Oualtafunt Jofephi nomen

apud Hurones^^ in Sourtquofiorum

Qtntilenis Vox Alleliiia frequens y

EJcarhoto tejle^ ac quod apudlucata-

nenfes plurimi harharorum narrant

:

Se a majoribus fuis accepide,

provinciam illam primum cul-

tam fuifle a gentibus qux ab O-rientepoftvarios errores eove-nerint& numinis auxilio ab alia-

rumgentium injuriis liberatae,

per

Pr>ef\tio. ,

per mareâpertis utrimquefli^

dibus^ evaferint.

Idquoque jnonendm es ^ Leôr ^

quodcum ^ me abfenteh^c ederentur^

hmc inde Sphalmata typographka^

quodmorisyirrepfijjeyquê quidem o-

mnia conftgnajfem mfi partim leVta

deprehendtffem & quê ex contextu

facile a quoVi^ emendaripoffent : par-

timgrayi morbo , dum editto ad finem

properatâffliclm ^ parum 'Velyirium

yel yoluntatis retinutffem adlaborem

iUtimfufiipiendum. Vale Jmtce he-cior^ acimpoflerumfDeo yolente^ma-*

gisferia & utilta a nobis expecia.

DE

DE

ORIGINIBVS AMERICANIS,Confcriptis

A Clarifmo & 'ExceUentifmio Viro

GEORGIO HORNIO,Hiftpriarum ac Politiccs in illuftri Gelro-

rum Academia ProfeiTore

Ordinario.

QUo rohur divinum animi, quo vividu^ avdor ,

Atque Celumbinifuaferunt ire volatus ,

FercuJJus laudum ingenti Vejûtiui osjlro,

VelrvolA ratecontentm, quem claudere triplex

Jôn potuitmundm, caloducefietus,'^^ ufu

Fyxidis arôa^ tot monfiris "iêrea fetum,

Totfcopulorum afius maria imerfufa minantum ,

'âvifiagofqne notos, tempefiatumquefurores

Defificiens veluti ex alte impavidijfimus Heros

Ivit,^ Herculeos latefuperavit honores.

Vrimuiin ignotumpenetravit Americmorbem ^

Jnventamquefuo terram de nemine dtxit

.

CeditefcElices Arabum> Serumquelabores

,

Totiufque orientis cpes, Vejputia tellus

T)itior eiJ, nufquam terrarum opulentia tanta :

UtperegrinarireliqMVSvideaturinorls,

Heicfixiffefiatam Rtginapecunia fedem,

Jjm

ttix ea, qmm vates miescecimrefuturam

"atidici, tandem, cempleto temforis orbe ,

Emicuiti novus en Typhis, mva prodiit Argo,

Sed melior TyphiSffedfortumtior Argo :

\Ua ingens telluspatet, iUe Vlatoniûs Atlas ,

'

Dceanufquepater laxavit vincula rerum ,

Ac media efi, adeo mundintn ultima, Thule.

Jam mihi Thejfalica vilefcitfama carinaj

IUa qtddemauratam Colchis averterepeSemCallida voiivis remeavit operta corymhis,

Aflandis non ifia tua centejlmaparseil^

Cemponi ne digna quidem, Vefûtiapuppis.

Aurifero Europe quod diffiuit imbre quotannis ^Frodigaque hucpleno quod mittitaromata corntt

Copia qtôttidie, tibi nos deberefatemur.

Quare ,Jifad:ipretiumjmjideri$ arbor

Telias obtinuit,potiori idjure mereris ,

Tlorentina ratis, tuque ofortifiime dudor ,

Vignus es, ut medim Folluce acfiatre corufces

Certafides dubiis ^Jidmamahile nautis.

Dicite, quandequidem voshac quoquefcireputandumefh,Dicite Vegajides: qni^gensab origineprima

l.ncoluit,qualique via devenit in orbemOccidumn ? veterine coharet America mundo ,

I

An pelagi vaslispenitm difcernitur undis ?Vnquam AJia, Lybiaveinn0tuJt,Europxve?An verofolidos tanta regienis honores

Tata refevvarunt avofcplicia nofiro ?Sicego :JicinfitcontrapulcherrimaClio ,"

Lauru ornata coma^, dcxtram Libanitide cedro :

Vardcjideriistaniis, votifquereplendis

HoRNiADES mem ek^ illimi admyfieria nefiriImima concilii,Clayiofctfcente Senatu.

Ipfii ego deduxi, mentemqHeliquorebeatoImbutam docnifacr.i^ evolvereforteiSy

Ommbm abfohi numertSi^ ritofacravi ,

Vf

Vtjuhare ingenii terras lufiraret opacas ,

Ac nojlr.ts,Vha:hique vices imerpres obiret,

Sive Caledoniitfunejta tonitrua terra ,

Veraque civilii memoraretfemina beUi ,

Ipfa ego direxi calamHmfcribentk,^ aureum

Infudi laticem ; totius in aquore charta

Palladis, ac nojlrigenuina refulget imago.

Sive recenferet cultt monumenta Severi ,

Atque redonaretfiatui, prifcoque nitori ,

Aonii plaufere chori. Quemfulmina do^i^

N<7» cieantlingua vibratafiequente theatro ?

Quis n»n tot linguas um miretur in ore ?

Gratior efl animo veniens do^rinafereno,

O niveos H o R N I mores 1 o cordlsaperti

Deliciasy vulgo ignotas,faiclique prioris

'R.elliquias ! utpravobismihinetlar Hymetti

Sordet odoriferi,^ meUisfiagrantia puri

!

Menshumilis,fedtota Dei efl, incodaque honejlo ,

Calorum terraque capax, ^J^uxit ab ipfo

Saclorum quodcunque Chao : penetralia rerum

Involat aligeroperveftigatque meatu.

Vejputl decus, Hejperios aperirelatentes,

At vero ignotM nota adcunabulagentes

Artificirevocare manu, brevibufque tabeUis

Complexa occiduifata ahjtrujijfima mundi

Mxcutere ad verilegemnormamquefidelem *

H o R N I A D ^ lam esi,Jibiquam bene vsndicet uni.

Amico Summo P.

JOH. VVITTEN.

DE

Pag.i

DEORIGINIBUS GENTIUM

AMERICANARUM,LIBBR J^RIMVS.

Ca P. I. .

Scopm operis, Vefcri^tio America, SJf^ dete^ii,

E s Americanasjabipfagentison-

|; gine , ad Europaeorum in cam ad-

ventum, fcribercanimus efl. Vbi&major5 quam in cxteris mundi

partibusj difficultas, & obfcuriora omnia ; O-rigo, mutationes , bella , Imperia. Digna ad

omnem antiquitatem tcndcntibus materia >

ubi videre licebit barbaricm cum humanitate,

crudelitatcm cum fortitudine ccrtantes : mul-

ta bene prudenterque dida fadtaque : multa

turpitcr & pcrfide : quidinbarbarisfcelus,

quid virtus potucrit : quibus artibus in tantam

molem duo maxima Imperia excreverint Dc-niquc Phoenicum prifcas reliquias&perSc-

ptentrioncm irrumpentes Hun norum , Kitai-

h noruma

% deOrigtn.Gentivmnorumjac Sinenfium gentes , mirabimur pari-

ter atcjue tot feculis ab orbc noftro & notitia

in alium fepofitos, agnofcemus.

America terrarum pulcherrima,ingentibus

in utrumque Oceanum fpatiis, interOricn-

tem ac Occidentem media jacet, ac pafTim Ix-

ta viriditate, in omnia frugum gencra fertilis,

exultat.

Qua JEqiutorl proxima, coeuntibus naula-

tim in arcfcum Iittoribus,Ifthmum crebris hor-

rcntcm montibus habet, cujus intcrvcntu in-

gentes peninful^ , ne utcrque coeat Oceanusj

connecSuntur. Ad eum (inum qui noftro ma-ri adjacct, innumcrce infulcE , quas olim conti-

nentcm unam magna parte fuiflc , & incolse

narrant, & crcditur. Nihiliis beatius: & ha:

demum fortunatse antiquorum inful^ funt.

Ab Ifthmo , velut anguftias fuas dcdignatat

verfus utrumque Cardinem , fed major in au-

ftrum,unotraclu , effunditur. Vbiterminc-

tur in fcptentrionibus,fitne in immcnfum tcr-

ra & noftroalicubianncxaOrbi, anfrcto vcli

mari abfciffa ; qusfitum hactcnus & adhuc

dubitatur. Illud ccrtum, hinc ad Gronlan-

diam , illinc ad Afiam , prope continuis litto-

ribus extendi. Planior ad borcam & rigidior

:

alicubiper multa millia pa{fuum ftcrilis pari-

ter & defcrta. Non arbor vifentibus,non her-

ba, non,quod mirandum,faxum occurrit. Im-menfun»

Americanaiivm, li&.r, ^ 5

menfum frigus & fupra noftrum; ec^uis impri-

mis lethale & intolerandumjfed & calor intcn-

{ipr,non tamcn Africano comparandus. QuaTropicis fubjacet undique montofa : nec ulli-

biintegrum Horizontcm fpedcantibuscxhi-

bens. Littoraejushumida &calida5 crebris

arcnis 3c paludibus foeda, Montcs', ut peco-

rum ac mctallorum foecundi : ita frcquentcr

habitabiles. Omnium pulchcrrimaj conyal-

les & tempcrati{fima?5 Elyfios quofdam cam-

pos vifcntibus ingerunt. Sub ipfo /^quatorc

altiffimi montes feftinatis nivibus & perpctua

hyeme rigcntes,obfrigus inacceifi. Hinc con-

tinuafcrie ad Magellanicum ufquc diffufi fre-

tum : auro & argento fupra fidem graves , Sc

asternis paffim ignibus ad terrorcm flagrantes,

littora profequuntur limul & deponunt. Tammirabili temperamento, ut quicquid prifci fa-

ptcntes de Torrida? caloribus tradidcrunt, una

h^ec Sc barbara cxplodat. In Nova Hifpania a

Novembrc ad Aprilcm coelum fere fcrenum,

vefpcri turbincs puIvcrcm,Tenoxtitlana: pro-

pcmodum lethalcm, alibi non adco noxium >

impctuofe agitant. Ccetera anni pluvise infe-

ftant : & quo fol propior , eo vehementiorcs

:

unde aeris ad littora.gravitas , nec coelnm ali-

cubi Sardo mitius. Peruvia qua mari alluitur,

fiticulofa &tcrra?motu immaniter laborans,

Pluviae (i cadant , miraculis accenfetur : quod

A 2 deprcf- ,

4 DE Origin.Gentivmdcpreffa littora & arenis obruta , & altiflimis

prgecinda montibus & ventorum terreftrium

egena 5 materiam pluviisgcnerandis clevarc;

non poffmt. Vnde in editioribus circa Guaia-

quil , Aricam & Arequipam regionibus , ubi

,

ventis perflatur, nonnunquam pluit. Mox;

non longc a littorc digreiTis, nix, pIuviie,toni-

tru, omnia vehementia. Diverfa in montibus

;

& ad maritimam oram tcmpcramenti ratio»

facit, ut in Mala circaLimam, ficus, prout^

hiems xftasve in montibus , ficdimidia fui

parte, velfruges ferat vei ftcrilis fit. Aufter

aUbigravis, hic faluberrimus , & abfqucco

inhabitabilis omnis illc tradus. Aer in mon-tibus Pariacacca penetrantifTimus& licet hcr-

bas exurat , raro letalis : nifi quod ipfa vitalia

immenfis doloribus torquet.Qua Chilen tan-

gunt, antcquam fentias intcrimit, torpenti'

vcncno fpiritus adurens \ undc cadaverum in-

corrupta hinc inde funera,qu2e commeantibus

nonraro contra frigus munimento fuerunt.

Lacus pafTim ingcntes. Mexicanus duplex,:

falfis pariter & dulcibus aquis fcatens. Titica-

camoccultis fubterra meatibusin auftralem^

Oceanum aquasfuas deferre, funtquiexifti-

ment. In Guancavelica ut cffluxerunt aquac?

calidx, lapidefcuntf*. bibenti Icthales fme du-

bio, quod pot^ intra vifccra in lapidcm con-

crekant. Sunt qux bitumen, funt quse fai fun-

dunt«

Americanarvm, li^.r.5

dunt. Flumina in noftrum Occanum imnu-nia,ncciis alibi terrarum fimiJia, feexonc-

rant. Qua Afiam refpicit exigua 8c ex vicinis

montibus incredibili celeritate pra?cipitata.

Interiora ad Meridiem fere tota fubmerfa,

conclufis utrinque interaltiffimos montesni-

valibus undis & ftagnantibus hinc indeflu-

minibus. Arborum miranda proceritas : quâlicubi tam craifcejUt fexdccim hominum ma-nu jundorum lacertis vix concludi queant &unius apud Guaxacam umbramillehomini-

bus seftum facile defendat. Animalium frc-

quentilfima copia : Sed equi indigetes non re-

perti. Leones, Vrfi, Tigrcs,Iupi, vulpes,tau-

ri, vaccce, leporcs, cuniculi,& cjus generis alia,

ut apud nos : incognitorum complura gcnera.

Cap. II.

Varia de Originihus Americanls opiniones. Columbi,Va-tabli, Stephani. Americapro India Orientali habit».

Kijpanos a Mauris fugatos in Americam venijje.

Theoph. Paracelfi. Arias Monrani. Ophir an Var-

'vajim. lucatananaJoJzân. NomenPeruunde, Po-ftclh". Origines ad Iflhmum divifcn. Lerii. Chanamei

in America. Geuebratdi. Decemtribm Ifraelitarum

inTataria^ America. Tornielli. Acoftae. Goropii

Bccani.Marina2iSiculi.Jltfw^«w/« Americam veniffe,

PauH Jovii. Mexicanos in Galliam venijfe. Jmerica

-

m tempeslatibm in noflrum orhem ejeBi. SufFridi Pe-

tri^ Hamconii, Americams JiTri/iis, Fr. Bivarir,

Jaôbi ChaiTon. Americanos 4 Gallis , Abrahami

A ^ Mylii,

^ deOrio. Ghntivm.j|

Mylu. Jmerkanos iCeltis.TrifcJs mta Borealis Jme'

rif^. NicolaiPulleri. Americams a Cushi pojleris,,

Athanafii KkchQil.^mericams ah yEgyptiis. Emma-nuclis de Moraes. ACarthaginenJihm EdoardiBre-

levvoodi. A Tataris. Aliis ab Ishndia, Marci Le-

icAihotx.AChananiiis. Noacho nota America. Hiigo-

nisGrotii. A^ôrvvagis , Abisjtnis , Indis OientaL "1

^ Sinenfihus^johannhLztu.A TatarisâHslralibut,

RobertiComtaci. AVhoenicihui Roder ici a Caftro

A Veenis. Cottoni lefuitaimîetas. T>tJicuLai qu£'

fiionisundi.

IN hunc orbem fuperiori feculo navesex \

Europadelata?) inauditaomnia ; monftra

maris , ambiguas hominum zc belluarum for-

mas, retulere. Sed unde hic novus orbis ', un-

de illa hominum & animalium immenfa mul-

titudo; cjuicjusincolse : quibus terrisprofe-,

6li , qu^ vi^ ignorantibus aperta? : quid eos '

tantumab Originefua mutarit ; inexhaufta:

difficultatis qua^ftiojplurimorum hadcnus in-

duftriam fatigavit. Adeo utfupcrioribus an-

nis in Hifpania curiofe difputatum fuerit :

Vtrum Indi ab Adamo oritmdi an vero medta qua-

damfpecies interfimios& honiines eênt. |j

igitur quam primum admirabilis Colonus

in Americam penctravit, excitatafuntapud

Europasos ingcnia , nec in minoii laude pofi-

tum originem tot gcntium oftendifle , quamdetexiflctcrras. Et vix dici poteftquantum

novitas rei omnium & animos &induftriam

fbllicitant. Primse

Americanarvm, lit. 7. 7Primse conjedurie fiicrunt hanc eife ipfiffi-

mamOphiram, quod Colono & Francifco

Vatablo five Robcrto Stephano vifum. Nam& Colonusinitio putavitfe in Indiam Orien-

talem & lapanem delatum , baud miro, ut in

tanta novitate errore, c]uem Sc portea Me-lanchthon erravit , cum repertam a Cortefio

Temiftitanam pro Quinfai , de qua Venetus,

acciperet. Alii Atlanticam nominarunt cujus

Plato mentioncm facit. Nonnulli rcpertas

Carthaginienfium colonias , & abipfisnavi-

gantibus claufum mare , itcrum apertum glo-

riabantur. Quidam,tefte Gomara.Hifpanos

a Mauris , vidlo V Validi aufpiciis Roderico

,

in Americam navibusfugifle, argumento cru-

cium in lucatanarepertarum, putarunt. Dequomemorabilis locus apud AntoniumGa-valum extat , rcferente Purchafio in hasc vcr-

ba : Anno clo cccc xlvii Vortugdlm qul-

dam navigans extrafietum Herculeum , adverfis

rentis in remotam Infulam Occidentem verfm ab-

reftmfuit , &inea tnvemtfeftem civitates , quA

Tortugallorum Lingua loquebantur , & mterroga-

hant an Mauri adhuc vexarent Btfpaniam , unde

ami(fo Rodericofugati (int. Putant hanc regionem

fuiffenovamBffpaniam. Hxc fplcndide confi-

<fla effe quis non videt?Nimirum,quia Hifpa-

ni Sandlium qucndam dc VlloafiveHuelva

confinxcrant,qui anteCoIumbmn Amcricam

A 4 adicrit,

g deOrig.Gentivmadierit, etiam Portugallis virum gentis fusB fa-

mam fub eaciem fabula promovcre. Nifi ta-

mcn Hifpanos Ganariarum tum tempons fub

Bethan courtio habitatores , intellexerunt?

Gomara opinionem hanc ea imprimis ra-

tione confutavit.quod in Infuhs , ad quas pri-

movenire ncccfium fuerit, null^ cruces rc-

pertas fint. Hifpani vero , ut jus fibi fuum in

illas tcrras quafi poilhminio vindicarent , fa-

bulam de crucibus repertis, & fuga gcntis fux

metuMaurorum,confinxerunt.Omniumfl:ul-

titiam Theophraftus Paracelfus exhaufit , qui

dupHcem Adamum, ahum in Afia, in Ameri-

ca ahum crcatum alferit. Arias Montanus

ilngulare quid, proOriginibus Amcricanis,

cx Hebrsea Lingua fibi deprehendifle vifiis

fuit. Nam cum auftrahs illa pars nomen Pe-

ruviae incertum quo cafu , exiguo certe a rivo

& Provincia tuhflet , non jam amphus dubi-

tandum putavit , quin Ophir & Parvaim fint

America. Cujus de hac re in Phalego fcntcn-

tia taUs eft : Juktanis pofieritatem ex Oriente in

Amencam vemjfe, Et hoc innui cum dicitur: habi-

tationem ipforum fuiffc ufque ad montes O-rientis Sephcr. "Hos Andes effe , in quibuifuperfit

antiquipma urbs luktan, A lobab ortos Paria in-

colas, Ah Ophir eos qui Novam Hijpaniam& P^-

ruviam tenent^ qua regionesper tranjpofitionem It-

tmrum Vmaim di^afuermtidualinumeroad

defu

Americanarvm, li^. I. 9defgmndam utramque peninfulam. Atque has

iregiones Orientalihm IndU notifmas futjle , qui

\omneaurum Ophiraum inde fetierint, Ab Indis

\mtitiam ad Ifraelitas delatam. Nam Salomonem

Teruvianum aurum ex Orientali Indta apportaffe.

Quse opinio cseteris fubtilior cft , fcd nullis

idoncis rationibus fulta. Quis cnim inontes

Sepher de Andibus explicet ? Neque ufpiam

urbs uUa luktan , nifi lucatanam regionis no-

men ab Hifpanis per errorem confidum , in-

tclligat. Ac mirum eft tot magni nominis vi-

ros in hanc opinionem concefliflc, Poftellum,

Becanum, Polfevinum, Gcnebrardum, Mari-

numBrixianumjEugubinum,Morn|um,Ave-narium aliofque. Prsccipuum Ariasfundamen-

tuminnominisPeruac Parvaim convcnicntia

cft. Scd fatis Jam conftat Incarum Impcriumnon aliud nomcn habuifte quam Tahuantifuyo^

quod quatuor mundi plagas denotat. NomcnPcru ab Hifpanis dcmum rcpertum codemcrrorc quolucatan. Beru nomen pifcatoris

crat. Is rogatus a primis detedloribus de no-

mine regionisjBeru refponditjhoc fibi nomeneffe innuens. Illi ftatim Peru vocarunt , quic-

quid terrarum ingenti tradu ufque in Chilcnexcurrcbat. Hancveramhujusnominis Ori-ginem cffe Garcilafto Inca, magna: in antiqui-

tatibus majorum fuorum fidci , tradit.

Prii^us omnium Poftellus, animadvcrfo

""A 5 gentium

lo DE Orig.Gentivmgentium Americanarum difcrimine , origincs

ad Ifthmum divifit. Cujus h^ec opiniofuie.

Aufiralem partem ex Afiattca India colonos ab

Opbir& altis loclampoHeris accepijfe. In Septen^

trtonales oras , ex Mauntania navibus Atlan-

tios trajecflfe. Quorum originem exfuppofi-

titio Berofo Viterbienfis Monachi aChamoducit. Qui profugus in Italiam ad lapetum

fratrem alio nomineAtalum & Italum di(5cum

primo venerit : hinc in Mauricaniafedibus fi-

xis &: montem & mare Atlanticum , fratris a-

more, ac defiderio nuncuparit. Poftea miffos

in oppofitum continentem Atlantios; undc

vocis Atlcrebra hodiequc mcmoriafuperfit;

lohanncs Lcrius & cum coGomaraprimuscos aChananaris metu lofuns in divcrfa profu»

gis dcduxit, cjuorum pars in Amcricam traje-

ccrit. Aliicum a Salmanafraredccemtribus

ex Palxftina in captivitatcm dudas & in O-riente mcmoriam earum amiflam Icgilfcnt in

facris codicibus , eo devcnere ut jam 5 dc quo

vchementifi^ime dubitabatur, invcntum puta-

rcnt. Nimirum cas tribus cx Perfide & Baby-

loniain Mediam, Hyrcaniam & Badlrianam ;

inde per vafta Scythiar in extremum angu-

lumcjua AmericsB Ada imminct, dclatas, in

Tatarorum gcntcm coaluific. Nam &: nom.cn

Syriacum,&circumci(io, & quartus Efdrx

libcr idem probare yidebantur. Genebrar-

dus

Americanarvm, lii^. I. ii

dus fane id a nemine obfervatum ante fe , ut

folct,infolentermiratur &: jadat.Cujus ratio-

nes partim , ut jan) diximus , conimunes funt.

Vna hapc |.cculiaris & ridicuia qnam cx nuoa-

ciffimo Theveto defcripfit. In quudam s. Mi-

chaclts wfuU, qUiH ex Az.o) ibm & ad novum orhem

perttneat , refenum cum BchraicA mfcriptionefe-

fttlcrum. Tam illc rudis & ineptus fuit, ut pro

Americanorum ludaica d>c 1 atarica Origine,

cx Azoribus fibi putarit argumentum peten-

dum cile. Quafi non ex Hifpania venire in

I eam lud^i potuerint , ac ibi tale dcfundo fra-

; tri Epitaphium ponere , vel ipfe lapis fuppofi-

i

titiuscffe. Quemadmodum ejus generisfi-

da monumcnta lud^orum apud Lazium pri-

mo dc migratione populorum extant:quoium

antiquiflimum annos circiter Id lx poft lc-

gem datam lapidi circaViennam incifum fcr-

tur,nimis aperto mendacio. Et qux de Arfe-

rcth cx quarto Efdra? movet , nimis quam fri-

gidafunt. Certcfabulisaccenfenda: nec A-cofta ncgat.Auguftinus Torniellus in Annali-

bus Sacris ad A. M. cId Idcccc xxx i

fufe hanc quaeftioncm perfcquitur. Et quam-vis rede judicet, partim ex Oriente per lapo-

niam : pnrtim ex Septcntrione perfrctum A-nian,a Semi & lapheti poftcris omncm Amc-ricam- inundatam fuiffe ; tamcn mirumeft,

cum hanc rcm abfque ullis argumcntis per-

trada-

12 D« ORIGIN. GENTIVMtradare. Poftquam cultoribus oppletse omncs

cis & uls Ifthmum rcgiones, trajedo frcto

Magellanicam quoque incolas accepifTc vult

,

quaAmericjE obtenditur & proximat. Mul-

tos tempeftatibus eo abreptos 5 ut dc Annio

Plocamo & Hifpanis Plinius,de Indis in fimi-

li cafu Cornelius Nepos tradiderint.Omniuminduftriam rupcralTe Acofta vifus. Qui ficut

inhocorbe verratiflimusfuit : itamirandum

cft , cum qu2:rtionem hanc ex profefTo & pro-

lixe quidem tra^tet , non nifi dc via per quamgentesnon tam traduda: fint quam traduci;

potuerint , follicitum fuiffe. Quod ceque du-

biam quasftionem relinquit. Summaopinio-nis ejus cft : Americanos ex Afia ortos , qua regia

reiplane contima AmericA vel exiguo tantumfieto

abeadivifafj. Quod ex animalibusprobat,

& quia alia via in Americam penetrare non

potuerint. Tempeslatibm etiam quofdam & cafn

eo ejecios. Aves partim transvolajfcj partim^ut ci-

curas y ab homimbui tranftatas. Sed deftinato

confilio quenquam eb navigafcpr^frafle ne-

gat. Hunc Goropius Becanus excipit,qui At-

lantes in Amcricam naviga{fe, in Hifpanicis

.

crudite oftendit. Sed dum febricuIofas,ut fo-

let,ex Celticalingua , vocum Origines affert,

& ex Atlante terrarum oforem facit , deriden-

dum fe potius ledori propinat , quam fidem

didis adf];rmt, Romanos in Americam venif-

fcMa-

AMEIlICAKARVM,Iii''T.' Jj

feMarinseus Siculus putabat>argumento num-mi antiqui effigicm Augufti reprscfentantis &in Americas todina rcperti; cjuera fummoPontifici lohannes Rufus Archiepifcopus

Confcntinus mifit. Sed nummum illum vel

fuppofititium fuilfe , ut lapis Hcrmici Cajadi,

yel ab Hifpanis illatum ac cafu amiflum , pu-

tant. Solus cjuantum conftat Paulus lovius in

clogio Ferdinandi Cortefiijcx ipfa in Galliam

America Mcxicanos, olim vcnilfe,argumento

humanarum hoftiarum, quibus utriquelita-

runt, incptius quam talem virum deccbat^col-

ligit. Nam Britannilongefpcciofiusjusfuum

inAmericam aMadoco Cambrodcducunt»qucmcirca A. Ch. clo c Lxx magnamcogcntis fusE coloniam duxiffe volunt. Etlin-

guam ibi Cambricam obtinuiffe argumcnto

elfe vocem Britannicam Pengvvifh qua magnaavis denotetur. Csterum ad lovii mirabilem

opinioncm addendum eft, quanquam nulla

orbis noftri ab Amcricanis orta gens fit , fieri

tamen potuiffc , ut quemadmodum cx noftro

in illum : ita cx illo in noftrum crbem quidamtcmpeftatibus abriperentur. Sanc teftatur

Ncpos apud Melam & Plinium Q^MctelloCeleri a Rege Sucvorum Indos donatos , qui

cxlndiacommercii caufa navigantestempe-

ftatibus in Germaniam effent abrcpti. Similis"

cafas in tcmporibus Friderici Barbaroffg nar-

ratur.

34 r>E OriCtIn. Gentivmraturjndos fcapIiaLubecam appuIiflc.Vtrof.

que cx terraLaboradoris & vicinis rcgionibus

veniffeGomara vult. Quanqua ne hoc quidem

pr^tereundum fit, Acoflam de veritatc narra-

tionis NepotianjC fubdubitarc- eamquefalfi

non abfque rationibus arguit contra Grotium

fcribens Latius. Nam ncmo, cui fana mens

,

credere poterit^cx vera India vel Sinis per ma-

re Tataricum, in Germaniam, mare Balticuin

&: littora Sucvorum,abrcptos.Sed fi pro Indis

habitos dicas, quia ex remotis & incognitis o-

ris venerunt , forma & moribus a noftris alic-

nos , quid vetat quominus ex America huc

abrepti (int? Ac omncm dubitationcm in Ve-

neta Hiftoria Petrus Bembus adimit. Qui te-

ilsitin ^fcafbam cumfepem baibarn homimbusin

Octizno Brttanmco a Gallisinterceptanh Ex dc-

fcriptione tum fcaphce tum hominum patct

Gronlandos fuiffe quos tempeflates huc ejc-

cerint. Faflum id A. Ch. cId 1d ix. conti-

nuator Palmerii annotat.

Fuerunt qui Peruanos & Chilenfes a Frifiis

deduccrentjquod in Chile padun aquilas bici-

pites , crux miraculisfulgens; quod Chile fri-

gus Indis (ignificct. Glaucam quoque Princi-

pis Chilenfis filiam ab Hifpanis captam, fe ex

antiquo Frifonis fanguine oriundam dixiffc ,

quod Alfonfus de Ercilla refert. Qlto? fabulis

fimillimajquibus hujusctiam fentcnti^ defcn-

fores

Americanarvm, lf&. r. 15forcs Suffridus Petri & Hamconius non inde-

ledantur. Non minus falfa alia corum tradi-

tio Frifios tcmpore V Villehadi Epifcopi Bre-

menfis in Novi Orbis infulas, Cubam vcl Hi-fpaniolam dclatos , & a barbaris ingcntibus

moloffis fugatos authore Crantzio. Bcnefc

faabet quod dc moloflis addunf.cum nc ullum

quideminillisinfulisquadrupes, nifi Hutias

cuniculiformam nonexcedcns,fucrit. Rcper-

tas in Amcrica bicipites aquilas, mirum vidc-

ri non dcbct, cum eam avem Mexicani & Pe-

ruani vchcmenter coluerint & artificiofe au-

ro, argcnto, pid:uris expreflerint. Francifcus

Bivarius in Chronicon FI.Lucii Dcxtri ad A.C. Lxvi.apofteris Ophir,quorum in Hifpa-

niafedes, Americam acccpiffe incolas vult.

Quam laudem lacobus Charron in univerfali

Hiftoria fuis Gallis vindicat, quosjamante

cIdId annos in Americam navigaffe cumPoftello vult & urbem Thcmiftitanam ibi

condidiflc. Sed rationibus quas afFcrt,vix ftu-

dio detcriorcs fingcre potuiffct ; qualcs funt

;

ab Americanis foeminas quoque, Gallorumcxemplo, adpublicas confultationes admif-

fas : & ad eundem lacum , ubi Thcmiftitan

,

1Venezuclam quoquc a Venetis Gallis condi-

:am. Quseplufquam puerilis Gcographise &Hiftorise ignorantia eft , cum nec ad Mexica-

aumlacumfita fitVenczuda, fed ad finum

. Marcay-

i6 ©eOrigin.GentivmMaL*caybanum Cumanse : & nomen illud uf-

bi Coro demum ab Hifpanis impofitum

,

quod mediis in aquis, inftar Venetiarum , fita

cfTet. Bcnzo Valcntiolam appellat. Abra-

hamus Mylius Commentario de Belgica

Lingua, Americanos omnes a Celtisortos

tradit duplici via. Primo per Oricntemcx

Tenduc : unde in Anian vencrint. Nam u-

trumque nomcn Celticum efle , & in Septen-

trionaii America regnum Bergi. Nominaqnoque Ccltica, Pagod, Topos, Papa , Guai-

le, Lam & alia reperiri. Deinde per occiden-

tem ex Islandia & Friflandia in Tcrram La-

boradoris: hinc ulterius. Et producitlocum

Plutarclii ex libro de Imagin. qux in Lunaapparent,ex quocolligit notum prifcis Bo-realem illum Americas tradum. Nam ibi O-gygiam dc Saturni Infulam & magnum conti-

nentem poni. Multis iila potiflimum fentcn-

tia arridct, qua? a Chamo^ChufoiChananaeis^

,

Carthaginienfibus, Afris Amcricanos dedu-

cit. Sed aliipermare Atlanticum, aliiEoum

viam qua^runt. Qux pofterior Nicolao Ful-

lero in Mifcellaneis arridet ; nimirum Cushi-

tas Indiam , Sinas & novum Orbem benc-

ficio maris Eoi &: freti Anian , quodinnon-nullis locis unius milliaris Anglici cumdi-midio latitudinem vix habeat , occupaffe.

Athanafius Kircher infuo Copto dc Ocdipo

/€gyptia-

AMERICANARVMjIf^.J. I7/Egyptiaco, hanclaudem ^gyptiis tribuit,

quod olim in Indiam? Sinam, laponiam , Ca-thaiam , Americam colonias duxerint, argu-

mcnto SoHs, Lunse, fidcrum,animantium,rc-

ligiofi cultus. Quse ratio fola non fufficit. im-manuel de Moracs in Hiftoria Brafilicnfi non-

rdam edita i a Carthaginenfibus & lud^is A-mericanos deducit, fed ab his per infirmas ra-

tiones. EdQArdus Brcrcvvoodus pro Tataris

non ineleganter pagnat. PrasfccSus colonia:

Gcrmanorum in Nova Anghaputavitabls-

landis cjus tradus Americanos Originem tra-

licre, quodutrifquc Sai^makan fitPrinceps,

teftc Rogerio VVilhelmo in NovaAnglia.

Omnium altilTmie rem aufpicatus LefcarhotuSf

prastcrquam quod Chananjeos a lofuafuga-

tos inAmericam tcmpeftatibus abreptos vult,

Noachum in Amcricam iter ad veterem indi-

cafle patriam pofteris , ibique corum partife-

des alfignaiTe , contcndit. Poftquam Hugo

Grotiusj Mylii opinionem , quanquam tacito

nomine, quod ad Norvvagos, fecutus, gentes

in Americamduxit, hincper fcptentrionem

ex Norvvagia in Islandiam , inde per Gron-landiam , Eftotiiandiam , Norimbegam in

Mcxicanas terras ufque ad Ifthmum. Sic ta-

men ut per tcmporum fpatiaaliicxSuedia,

Daniaquc cultorcs advchcrint novi , magnum'

adfobokm incremcntum. lucatanenfcs ipfi

i8 deOrigin.Get^tivmAbyffinorum cx Africa pircatorum propago.

Ex India Orientali per Gilolum , lavam &Antardiicum orbem, fuperato Magcllani fre-

tcauftralcm Americam cultoribus impletam.

Nifiquod PeruanosSinenfibusadfcribitjquo-

rum partem in illas terras & oppofitum conti-

nentem autqua^rendi curiofitas , autmagnus

humani generis propagator cafus, pertulerit.

Ita ut fecundum ipfum , omnes Amcricani a

quatuor gentibus originem trahant , Norvva-

gis , Abiflmis, Indis Orientalibus & Sinend-

bus. Scd utcunque fententiaejus alicubibo-

na cfTc polfitjquam infirmis tamcn & plcrum-

que alienis ac falfis argumentis caufam hanc

cscrit, in doetiffimis notis fuis Latius oftcndit.

Qui cum nihil in Grotiana difiertationc rcpe-

riflct , quod vel mediocriter rerum Amcrica-

narum gnarum poflct in aflenfum trahcrc,

communem opinionem rctinuit ac confirma-

vit : fadam gcntium in Americam haud diu

pofl: diluvium migrationem,a feptentrione ex

Tataria, ab auftro cx Nova Guinea & illis in-

frafretum Magcllanicum terrls , ita tamen ut

ad IfthmumPanam^Origincs neccflario divi-

dcnd£ non fint, cum cjus fadi ratio dari fufFi-

cicns non pofllt. Noviflimam in hac contro-

vcrfiaoperamvirNobilis Robcruis Comt^usNormannus pofuit fcdcujus commcntariummors fato propcra integrum nobis invidit.

Nam

AMETHCANARVMjXiKl. I^Nam ipfi argumcnta Grotii & Latii perpcn-

dcrc animus erat. Extant tamen aliquot pa-

gellar quarum haud poenitct* Sentcntia ejus

eft : Americanosomnes a Phoenicibus , fivc

Tyrii illi five Carthagincnfes, ortos, & unani

hanc gcntem vaftum illum orbcm & habitafle

& detexiflc. Ita ut cx aliis Provinciis nulli an-

tc Hifpanos prseter Phcjeniccs co vcncrint,

Quod falfum cfle apertiifimis rationibus con-

ftat. Nam nec foli Phceniccs co vcncrunt&colonias plurium*gentium diverfo temporc in

illas tcrras dedud:^ funt. Quod vero Rodc-

ricus a Caftro in Medico Politico , dcfe<5tum

literarum proargumento Carthaginenfis O-riginis habet, leviculum & manifeftefalfum

cft. Nam Carthaginenfibus fuas fuific litcras

quis dubitat vel ignorat ?

Hx , & plures adhuc , difcrcpantes autho-

rum dc Originibus Americanorum fententia:

funt , ex c|uibus:coIIigitur quantas dilBPicultatis

fit de hac qu^ftionc certi diquid ftatuere vcl

pronunciarc. Qupd cum non ignoraretPe-

trus Cotton lefuita , A. cIdIdc jv. inter

alia etiam hanc Diabolo in obfeifa puella qu^-

ftioncm propofuit. Quomodo infuU Anmalin

Acceperint , & eo hominespgsi Adamumpeivejie-

rintf Intelligcns nimirum rcmotasillasnovi

orbis infulas. Et fruftra impium facinus nega-

rc audet in Mantififa fua Forerius , cum ipfius

B 2, Cotto-

20 DE OrIGIN.GeNTIVMCottonis manus a lohanne Gilloto in Senatu

Parifienfi confiliario Ecclefiaftico affcrvata,

ab Henrico IV. leda , a Thuano tota hilloria I

cvulgatafit.

Nobis difficilis quidcm videtur fed non

plane incxplicabilis qua^ftio. Difficuitatis cau-

jfe, praster communes j funt orbis ipfe per tot

fecula incognitus ac inacceflus ; antiquitatis

fua: & Originis inccrta paritcr Sc incuriofa

gens : nuilus literarum ufus 5 vagas fedes,bella

continua, unde captivitates , excidia, permix-

tio; barbarics in univerfum magna,linguarum

morumquc infinita diverfitas. Quibus addc

primorum detcdorum negligentiam, qui tan- r

tum de auro Sc Imperio folliciti , integras na-

tiones csedc extinxerunt *, fi quas erant antiqui-

tatis monumenta, dcftruxerunt : plurima pcr

ignorantiam vcl vanitatem , commenti funt,f

Non minimum quoque induftriam noftram in

cxquirendis his Originibus moratur incogni-

tus nobis ctiamnum ACix Septentrio: fitne

ibi una cum novo orbe continens , an frcto vel

maridivifa; quicxtremarum gcntium ritus

,

qus;lingua. Inter tot ardua&: tencbras ali-

quid conari , non erit plane fruftraneum, prae-

fertim cum magnorum viroruni , qui viam

prsivcrunt, non dcftituamur exemplis. Et

quanquam facilius (it refcllere quse falfo de his

traduntur, quam quid vcrum fit ftatucre ; non

tamen

AMERICANARVM, lib.J, 21

,tamcn' videri temerarius & opiniator debct

,

qui veram AmericanorumOriginem feoften-

furum fperat, quemadmodum nimis prscipi-

tantcr & tcmere Acofta judicat.

C A p. III.

Anantediluvium habit(ttaAmerica?Ou9modo ineampri'

ntum ventum ? Aves transvolarunt, Fera perglaciem

vel natatu. Cicura iHata. Cur non equi , boves, vaccal

• Homines Americani mixta^ varia Originis, Anumfasminafuffecerit cendendis Americanisi

INitiofciendumqu^ridc Origincgentiuni

Americanarum ' poft diluvium. Fuerint^

nejam ante diluvium homincsin America,

quod OpmecriusinChronoIogia, ex Atlan-

tidis apud Platoncm hiftoria , aliique volunt

,

procul a cura & : inftituto noftro cft. Neccredibilc jam antc diluvium tanto nume-ro fuccrevifle homincs ut omncs orbis partes

implevcrint , quanquam Lescarbotus magnafiducia Noachum in America natum, eamquc

poft diluvium rcccpiffc potius quam accepifTc

habitatores, velit. De hominibus & animali-

buspoftdiluvium quseritur; quis populusirt

Americam vencrit? undc egreffus? qua in-

grcffjs ? quibus aufpiciis ? quotcmpore? Adquam quxftionem compcndiorefpondemus.

VoH diluvium , ex noHro orbe terra\ tnari, cafu ,

confilio^diverfis temporibm& animalia& homines

w Americm Yemjfe, Nam avc5 volatu maria

B5

tranfn

j2, OE Orioin.Gentivmtranfmiferunt, quas in longe diflita loca vola-

|re Plinius notavit , & familiari ciconiarum ex- ij

cmplo patct,quas quotannis in /^gyptum aliaf-

que regioncs calidas avolant. Ita anates quae

innumer^ ad oram noftram confpiciuntur,dc-

prehenf^ a Batavis in Nova Zemla ova pone-

re & excludcre, quod lia6lcnus ignoratum,fa-

bulis quoque anfam prarbuit. Navigantibus

in Oceano ad I d c c c c milliaria a continen-

te aves confpectas, qux non intcrmiffo volatu

claffem infcqucrcntur, Linfchotius teftatur.

Nam fcflx velfubaquis, velm cautibus^ad

quas natura fcruntur, quiefcunt.

Vt Acofta non debuerit pro impcflibili ha-

bere aves maria tranfvolare. Difticilc id efle

ultro fatcmur : Sed ca tamen difficultas , ut

alizin rebus humanis,fuperari neceflltate pot-

«ft. Vnde Latius rede : De avibm inquit , mniU quodfollicmfmiis,

Tcrreftres fcrjE ex una in aliam contincn-

tem vel exiguis fretis natatu fuperatis vel per

glaciem venerunt. Quod Acofta ingeniofe

deprchendit. Quia cum continens Americae

lconibus, urfis^ligribus, cervis & aliis quadru-

pedibus abundet : nulla ejus generis dcpre-

henfa fuerunt in illis infulis qu^ longius a con-

tinente abfunr, quales Hifpaniola,Cuba & re-

liqu^. Ex quo patet alicubi anguftum frctum

Americam noftro orbe abfcindere, quod tra-

nari vel congclari poflit. At

AMEKlCANARVM^Ii^. r. 25At cicura,qu2e nec volatu nec natatu multum

valent ab iplis illata hominibus , ad efcam vcl

voluptatem , confequitur, quod de Gallinis

Acofta probat ; quam domcfticam avem alio

proHcifcentes Indi fecum ferunt. Et Sinenfes

magnam ejufmodi avium copiam in navibus

fuis alcre notum eft. Quodautemnullibo-

ves, vacc3E , equi , in America reperti quibuf-

damargumento;eft, nullam orbis noftri gen-

tem , apud quas ea animalia pr^ecipuum ufumhabent,in Americam deftinatohabitandi con-

filio , fed vel tempeftatibus vel bello , vcl alio

nobis incognito cafu, ejedos, veniffe. Quodfi aliquando eaanimalia navibus ad fobolem

impofuerunt, fame , ut in longa navigatione

,

& inculto folo , ad cibum iis ufos , neceife cft.

Ali^ tamen caufas infra reddentur. ^

Ipfos quod attinet homines : vcram ePc A-merica? propriam ac finceram &tantumfui

(imilem gentem non cxtitiffe : aliarum gcn-

tiumadventibus & hofpitiis permixtos habi-

tuscorporum & diverfi mores &:Iinguarum

innumera genera fatis oftendunt. Plurimi igi-

tur, viri pariter ac foeminas , in Americam ve-

nerunt. Nam quod Lefcarbotus obtcndit;

Vnamfceminamfufficers ad mtmdtm implenduniy

quemadmodum videmus ab una prima matre tQ-

tumgenm bumanumptxiffe , id in hac quscftione

lociim non habet , & alia ratio Ev^ fuit. Du-B 4 ccnda

14 DEOHIG.GfiNTIVMcenda enlm origo Americanorum non ab uno

hominum pari, vcl paucis quibufdam hominj-

bus, verum a magnoimmigrantiurapcrva-

rias partes, numcro. Et quanquam plurimas

gentcs in Americam venifle ftatuamus,non

tamen omnes flne dircrimine admittuntur.

Diligenter ctiam diftinguendi runtquiforte

venerunt vel faltcm in Americam ycnire po-

tuerunt, fed nulio evidenti ac nc probabili

quidem argumento vcnifledeprchcnduntur-,

abillisquos certo venilfc conftat. Ad prius

gcnus multse nationes referuntur in Europa dc

Afia & Africa. Ad pofterius Phceniccs, Scy-

thse & illse nationes quas in fequcntibus Hbris

ordine rcferemus.

Cap. IV.

Quagenies in Americam non venerint. Jsfon -^thlopeS

:

quiacttriâ^cri^î. N(?3Celtas,Norwagi,Suedi , An-gli : qttiarufi, curiofinomitiurn\ barbati. In America

quatuor tantum nationes barhata. Capillamenti diver-

J?tai inter AmericanosîS Celt.if. Etlinjua. FaucaCel-

ticavocabulaapud Americanos. Loki. Acale. Gua-

lay, Aihtaha. Veieres Britanni navium rudes, NonIndi ; ob ^fTT^-v^cJ^j^wcnv ^ aliiVsBrachmanumopinio'

nes : ob viarumdifficultatem. NiJ« Grasci, Latini, Tu-fci : obCarthaginsnfes. Aliquotvoces Latinis Jimiles

inAmerica. N^wjudaei: ob circumcijtonem ,qualate

per Africam recepta. Brajiliani an a ludais ? Non Mu-hammedani : quiarecentiores. N(?»Chriftiani : impri-

tnis Ahiîni. Circumcijio iCrttces , baptifmus, anin

Jmsri-

AMERICANARVMjIit. r. 25

,. 'Jmsrica\ Migionum confujto, Infula^Ofendonfa'

bulofa,

PRimo omniuim removendas funt gentes

ili^ a quibus certum cft nullam Amcrica-

nam nationem ortam , & quas certum eft vel

omnino non, vel non tanto numero in Amcri-

cam venifTe ut aliquam gentem condiderint.

Quales in Africa /ithiopes; in Europa Cekse,

Gr^ci , Latini five Romani ; in Afia Indi , in

univerfum ludasi & Chrifliani & Muhamme-dani funt. ^^thiopum eft colore nodis' tin-

6cum efle. Quod illis maxime convenit qui

interiora Afric;^ Abafenam & Congonem in-

colunt. Ab his nulla gens Americse Originemtrahit

;quia nulla colore nigro ut^^chiopes.

Obftat tamen Grotius ut Abiffenosfuosin

lucatanam deducat : Neque me Udit quod luca-

tanenfes nonfint nigrocolore ut JEtbiopes, Solent

enimcorpra vi novicali degenerareaftia origi'

ne , ita tit PonugaUorum in India Afiatica Soholes

tertia^ Indis eorum locorumfmilis fiat , quod Lin-

fcotio notatum, Ad qucB Latlus ; Candor ah aftu

facile inftifcatur nigror non ita afigidiori cixlo au-

fertur. JEthiopes etiamfi migrent in aliud cceUtm ,

{oloremnon niutare nottm eft, Sanc quia infri-

gidifTimis Lunse montibus & ad bon^e fpei

promontorium,ubi polus x x x i v gradus ele-

vatur nigerrimi ^thiopes5& alibi ih Melinda,

B 5. Momba-^,

z6 DE Orig.GentivmMombaza, S. Thomse infula, ubicalorintcn-

fiffimus, albi vcl fufci funt, nihil vel parum ad

creandos ^^thiopes Sol, cceIum,regiofacient.

Adde repcrtos in Quarequa five Careta , quas

cxigua juxta fluvium S. Marthse provincia,

nonnullos ^thiopes qui nigrore cum Genen-

fibus & Cafaris certabant, & cx Genea vel JE-

thiopia cjedi in Americam crcduntur,in quos

novum coelum Amcricas nihil valuit. Hinc

caufa femini potius 6c totius corporis difpofi-

tioni adfcribenda ; unde cos parentibus ctiam

inuterofimilesficriStrabolib. xv. obfervat.

Adde ab Hifpanis,& Portugallis, Batavis,

multa ^thiopum millia in Americamadve-

(5i:a ; idem illis color,& mancnt,quod fucrunt,

i^thiopes. Deindc y^thiopcs crifpi^Ianati non

capillati, qui Pariam habitant capillis oblon-

gis& protentis , quod difcrimen Martyr An-gleriusnotavif, Sc ad Parienfium morem cx-

teri. Congenfcs crifpi , nigro vcl rufo capilli-

tio, pupillis in nigrum & cceruleum diverfi

ccloribus. At in America nec crifpi nec ruii

tcftc Gomara.

Vnde confequitur nuUos Amcricanos a

Celtis pr^fcrtim Norvvcgis, Danis , Sucdis

,

cxortoscife. Qui plcrumquc capillisrutilan-

tibus & flavis, ut dc Gallis,Gcrmanis,Britan-

nis, Vandalis aliifque Europc^eis certatim au-

thores antiqui notant ac hodieque obvium eft.

Ncc

AMERlCANARVMjIit'. J. 27Kcc fibi quis facile perfuadebit delatos in A-mericam a coelo tantam in capillis mutatio-

Incmpatij & quidem omnes nullocxcepto;

cumex Europaincam delati Batavi, Dani,Norvvagi , Suedi, Angli , fi rufi & flavi vene-

rint^tales ctiam maneant. Sic hodiequc in

Fayal , qua? una Azorum , Flandri capillis &inoribus eam gentem rcfercntes, reperiun-

tur, licet plufquam fcsquifeculo ibi habita-

rint. Hurones , qui ejufdcm fcre cum his cli-

matis 5 omnes capillo nigro , nullus ibi rufus *,

ac nc flavos quidcm invcnit Sagardus, pau-

ciflimiscxceptis qui fpadiccos habebant. Et

dubium non eft quin dcceptus fuerit P.Martyr

dum Parienfibus& Duharhanis flavos tribuit,

cum id prsEtcrc^, rcbus meliusVxpIoratis, nc-

mo tradiderit , fcd uno omnes ore capillos ni-

gros Americilnis adfcribant. Qtiod vero CIu-

vcrius in G^rmania antiqua obfervat , gentes

qua: magis in Scptcntrionem vergant, nigrio-

ri capillitio efle : id in Lapponibus , Samoje-

dis, Hunnis 8c aliis ad Occanum ^lacialcm

vcrum deprchenditur. Sed iWx gentes haud

quaquam cx Celtis vel Gcrmanis origincm

trahunt , ut ita coelum & foli mutatio capillos

cxfiavo innigrum mutarit ; Scd a prima&Scythica origine id jam olim habcnt, Sic plu-

rimiinScptentrionali Aracrica populi nulla

nomina propria , ncc gcntilitia ncc perfonalia

habcnt.

28 DE Origin. Gentivmliabent , quod Rogerius VVilhelmus de illi?

infpecie notat qui Novam Angliam tenent.

At Celtse omnes curiofi nominum > neque vi-

lia fedabantur fed cjuê virtutis Sc majorum

admonerent. Ita vel nulliveladraodum rari

in Amcricam Ccltse venerunt, nec tam vaftus

orbis quife ad Ifthmum Panamenfem exten-

ditj utcunque lucatanam excipias, a Celtis in-

undatus. Quo & hoc accedit,quod omnesAmericani imberbes, quatuortantumexce-,

ptis nationibus. Nam Migcs in Zapotecaji

Scheries in Rio dela Plata, inter Brafilios

Malopaques barbas alunt» InNovaMexicoFrancifcus Vafquez de Coronado, nonnift

nnicum fenem barbatum rcpcrit. AtCeltê

praefcrtim Septentrionales, Pogonati. Quodde Longobardis, maxima gente, adeo verum

utexindenomen talerint fi Diacono authori

nonrperncndo, credimus- Sicut in Afia pro-

ptcr eandem caufam MaK^Tmpm Straboni.

Vnde, fi ulla gens, certe Norvvagi& Longo-bardi Amcrica cxcludendi fiint, nec ab iilis

Alabardiimberbes aut ab his oranes Mexica-

ni ufque ad Ifthmum , lucatanis tantum excc-

ptis. Ritus capiilamenti & barbê tantumapud cultas & paulatim lafcivientespopulos

variavit. Qucmadmodum Romae anteMi-norem Africanum nerao : pofteum juvenes

eantum: ultimis RcipubL tcmpoiibusomnes, •

quibuf-

AmERICAN A.RVM5I/&- r, 15)

'quibufdaniadolcfcentibuscxccptis,radcbant.

Quse varietas dc prifcis Norvvagis & Longo-bardis oftendi non poteft. Qup accedit^quod

intcr Germanos alii ut Sucvi & Sicambri Cro-bylos gcrebant a fronte in verticcm , crinibus

in nodum tortis & in conum definentibus

;

alii capillos rctrocomebant j cujus gencris ca-

pillamentain tota America non rcpcriuntur.

Nam Floridanorum nodo fubftrictum capil-

lamcntum crobylus non cft : cjuippc non tor-

tum, non nodo fubftridum, fcd cxtra eumjUt

apud Phcenices, cirris dependcntibus fpar-

fum. Fatcor vocabula cjUcedam ad Germani-

cam Origincm referri pofleiScd ea pauca funt,

imo nulla fere ut Latius vult. Vnam illc vo-

cem vere Saxonicam apud Hurones obferva-

vit 5 qui hariolos fuos & Medicos Lc^t appel-

lant, qualcs Anglo Saxonibus Lakfs. Cui Me-xicanam ab omnibus prseteritam addo, Acali

iis naviculam notat , quce Saxonibus Kujla.

Sicut Britanni fcribunt , eos cum tribus Cuy-lis in Britanniam cum Hengifto veniflc. Gua-

rayvQ\ F^r^)' bellicofum fignificat, unde gcns

illa fupra Brafiliam , cujus linguapcromncm

Americam latiffmia, nomen fibi impofuit,

Guerra Ccltarum effc videtur. Aliqua apud

Virginianos occurruntut Ibider dcns, VVado

Pater, Edagawamk gladius ; Codd pes. Huro-

nibws Aibtaha patcr. Scd qujs cx tam paucis

voca-

30 DEORIG.GENTIVMivocabulis argumcntum pro Origine ducat?

Praerertiai cum receptifTimorum inter Geltas

nullumappareatreftigium. Qualiafunt Bria

vel Bri^â, urbs, Dunum collis, in qua? plcraquc

per Hifpaniam , Galliam , Gcrmaniam , Bri-

tanniam, urbium & pagorum nominadcfi-

nunt. Duo tantum in Popayanx Provincia dc

los Pados occurrunt, Mocondimm & Bexendi'

num pagijin quibus Ccltici Dun aliqua umbra,

fed quis tam levi conjed:urx infiftat? Tumrudis navigandi ufque ad lulii Cccfaris tempo-

ra major Celticx pars. Britannos is tradit na-

vium fuarum figura & remorum motu pcrtcr-

ritos. EtP.RamusdeCajfaris militia;^^/^^'

ntiratmfum inquit , tota bac Cafaris bisioria nul-

lam Britannidi nnvem nominari,nec ullumfer Bri-

tanniam cum Romanii navaleprdium commim.

In tota America nulli reperti qui animarum

tranfmigrationem ftatuerent, nec inauftrali

ejus partc qui mortuos crcmarent. Nam quod

Martyrdicit a Cumanis comhuflacadaveraîd

alibi explicat intelligendum dc annuis cxc-

quiis. Nam cadavera domi fepcliebant, Exaô

anno effodiebant offa & comburehant capite tantum

domi fervato. lixc ille de Chiribiclienfibus

una cum Cumanis gcntc. Nulli itaque a Cel-

tis 3c Indis Afiaticis, apud quos hxc duo pro-

priam quafi fedem ab omni hominum memo-ria habuerunt. Quod Tataros fpedat, illi

cam

AmericanaRvm, llkl. 51

cam ^ti-rt^-^vpi^jnv fcro admodum ac poft A,

cId c c accepcrunt ab Iiidis , ncc omnes fed

Mogolici tantum in ipfa India habitantes.

Quod fi per antarffcicam Indi in Amer-icam

delati, proculdubio Pythagorseas &Brach-manum opiniones fimul intuliiTent , de abfti-

ncntia ab animatis, animarum migratione,

quemadmodum in lava & alibi fadum. Pras-

terea totus orbis antardicus^qui ingens, pcra-

grandus velimplcndus, antequam in Ameri-

cam regurgitarent. Quod de gcnte fuis per-

tinaciter aSixa fedibus dici nonpotcft', cumDiodorus Siculus notet , Indos nuUam coloniam

tn exter^ terras duxiffe^ neque unquam a naturali

folo recefiijfe. Primo innumerabiles infulse im-

plendx?ex Iava,CciranjaHis, in Antarcticam,

inde NovamGuineam veniendummec ante in

Americam accc(rus,qua circuito ab occidente

& orientc toto orbe. Quantum vero populo-

rum ab Indis ortum effct ? Nam "auftralis A-mcrica fcre Africam a^quat. Antar6lica &Afiam 5£ Europam fuperat, fi culta fere ufc[ue

ad polum, ut Vartomanus vult, dubitante ta-

men Acofta. Et hx funt gentes vz^s^vo-ncti, pro

quibus contra Eratofthenem Strabo difputat.

Tum in nova Guinea /^thiopes innumeros

cffe teftantur qui luftrarunt , ac rccentifiimi

lacobus lc Mairc & Petrus Fcrdinandus de

Quirconfirmant. Vnde non exNoyaGui-nca

p DE Ohigin.Gentivmnea orti Amcricani. /fthiopes in Magellani-

ca qaoqiie. Ciir nulli in America fi inde ori-

go. Quirius : Incolûm alh albi, aliifufcL Aiti

hîbent crtnes longos & nigros , alii crifpsalii ad-

fmdfmji^vos& cjindidos. Nec tamen negariirt

niulta in moribus concordarc,ut quod plumas

in ornatUi nares cum auribus perforati. Sed &multn diverfa funt: ut quod barbas & capillos,

magniticentise ergo, calce deaibant : fcaphas

multum ab Americanis difcrepantes habentj

cjuibus quocunquc ventofpirante navigant.

Gr^cis & Latinis ac Tufcis fiorcns Car-

tha^menfium potentiafretum Gaditanum in-

tcrclulit ne in Atlanticonavigarent. Strabo

XVII. HincnuII^GrascoruminMauritania,

nedum extra Gadcs, colonia?. Nullaetiam

eorum in Americafuperfuntindicia. Nifi quis

Vfnbram Popayana? regionem ad Vmbros Ita-

los referrc velit. Lingua: Latin.ê {imiliapau-

ciflima. Vt quod Veraguani hominem Omevocant. Brafilianis anga eft anima,ijr^ aer^

foda pcdus , p pes , Aja avia. Apud laos hu-

merus Uoomotal) , mamms mannatjy genua

â:w;:e/ijtonitru tonimeron, In Pcruyhpucda pu-

gilatus ; Virginia, faune panis. Sic & in Con-gcnGum lingua voces Germanicas & Latinas

habcmus : Va ipfis eft van : tuat quaed , munna

mond Van qui bail IJDIC/ ^ ei^,hnninucu lumcn,

Zulu coelum.Qu^ Latius ex ore CongendumL^^gatorum habuit,

- - p^

I

Ambricanarvm,!^^. T.3j

De ludasis , Chriftianis , Muhammedanisnunc videndum, an ulla Amcricse gens earumRcligionum clara indicia oftendat. Id in uni-

verfum vcrum eft,Diabolum multa ad fimili-

jtudinem cultus ludaici ac Chriftiani intcr

cos inftituifle, quod Acofta per partes & pro-

lixe demonftrat ; Sed ex quibus origo conclu-

di ncquit. Pro lud^eis imprimis faccre vide-

tur circumcifio quam Amcricnnis nonnullis

reccptam fijiffe fiint qui affirment. Notumlenim cft cjus ritus tenaciffimos praecjetcris

ludsEos fuilfe ac qui ab illis orti. Qualcs Idu-

msei, Arabcs, Syri, Phoenices , Colchi , J^2,y-

ptii, ^thiopcs. Phoenices tardius eam rece-

p^re , quod exemplo Pcsnorum in Africa pa-

tet , quibus nunquam in more. Ncc omnesPhoenices vel ^gyptii, fcd pauci, & ut Hora-

pollo in Hicroglyphicis tradit,facerdotes tan-

tum circumcidebantur. Phoenices commer-cio Grsecorum omiferant tefte Herodoto.

iEthiopes ab -^gyptiis acccptam latifiime pro-

pagarunt , adeo ut hodic omnes Torridse Zo-nx fubjedi circumcidant ; ut non a fola infula

Caracomba exemplum pctere Grotius de-

buerit. Quoniamvero circumcifionisnullus

per Americam ufus , hinc ludaeos inde cxclu-

fitAcofta. Ncc uMius ponderis quseprode-

cem tribuum in Tataros , inde Americanos j

mutatiotie , multi fplendide nugantur. Nam'C neque

34 DEOair/.GENTivM.ncque Tatari antc Muhamincdifmum circum-

ciderunt, id eil: quatuor fcre fccula. Etiam il-

la qua: Emmanuel Moraes affert levicula funt.

Inquit : Brafilienfes ludaicos moresexceptacir^

ctwicifione indtterunt, At hoc prsecipuum lu-

daifmi fignum. Cunda prius mutent ludari

quam circumcifioncm. Vtrique ex certa tribu

uxores ducunt,fatres matrefque vocant quofvis con-

fanguinecs , lacrymas maximi faciunt , talaribus

veHihus dele^antur, Quid his ineptius pro

Originc ludaica ? Et quot gcntes a ludseis or-

tx fi h^c Originis figna? At antiquiffima apud

Brafilianos traditione jacSlari dicit jnajeresfuos

divinitus e marifervatos. Quod ille de mari ru-

bro accipit , rcjecla illorum opinionc qui uni-

verfale diluvium intelligi volunt. Notum eft

multas cjusmodi traditioncs inAmcricare-

pertas, quse tamen particularem potius vel

etijm generalcm inundationcm , id eft Noa-chicum diluvium , refpicere videntur , quamtranfitum ludseorum per mare rubrum. Etmirum omnino illius tantum miraculi memo-riam fervalfe Brafilianos amilia quas tenacius

hserebat , circumcifione & tot aliis ritibus.

Eodem conatu Muhammcdani cxcluduntur

:

tam quod reccntiores funt quam ut eorum fu-

pcrftitio tam cito evanefccre potuerit. DeChriftianis haud leviter dubitatur, quos in

Americam venifle acriter multicontendunt,

imprimis

impnmls Hugo Grotius. Is ut Abyflinos

Africse lucatanenfium conditoresfaciat^cir-

cumcifionem & baptifmum profert cjuo utri-

qucufi. Addunt alii cruces paiTim repcrtas.

Deomnibus ordine. Primi Americ^e detc-

dorcs ac fcriptores tradiderunt lucatanen-

iium haud paucos fuifle recutitos. Martyr An-glerius : Sunt^ fed non omnes , recuttti. Goma-ra ; Circumcidunt, fed non omnes, Idem de Gua-zacualcenfibus Herrcra tradit. Falfos autem

Martyrem & Gomaram in Iucatanenfibus,cx

Acofta & Herrera patet, qui cum ritus omnes

accurate defcribant 5 nullibi tam^n hujuscir-

cumcifionis vel verbo meminerunt. Vnde La-

tius Hifpanos deceptos fufpicatur, & arrofum

lue vcnerea,qu« ibifrequens, prasputium, pro

circumcifionc acceptum putat, non abfquc

falfo rifu Grotii,^«^^ inquit ita ludaica effet illa

luesy utpraputiumperdere contenta CAteriiparti-

busparceret. Quod ficertacircumcifionisin-

tcr Americanosindicia reperiantur, nondu-

bitem id ludaica? origini adfcribere. Sed cau-

fa nulla eft cur tam longe remotos Abiffmos,

qui etiam ex vetcri ludaifmo circumciduntur,

in lucatanam transferamus. Non minusin-

certa res de crucibus eft , quas repertas aliqui

tradunt,aUi etiam negant, interquceos Ovie-

do eft. Martyr de lucatanis : Cruces vtderunt.

Vnde id haheant interrogati per interpretes dicunt

C 2 aliqui:

3^ DE Origin.Gentivmaliqtil : tranfiffe virum quendam formofiffi-

mum per eos tradlus qui cis id infignc in fui

memoriam rcliqucrit. Alii obiille lucidiorem

fole hominem in eo opificio. Certi ntbil habe-

tur. Vbinotandum Martyrem non dicere eos

cruces habuiffe fedtantum vidifle. Gomara:Jnveneruntcruces exonclnlco & ligiofuprafe-

fulcbra. Quas Herrera ex co falfi arguit quia

nullum orichalcum in lucatan vel America rc-

pcrtum. Nihil tamen obftat cjuo minus cx la-

pide vel ligno cruces habuerint , & reddit ali-

cubi Hcrrera rationcm undccrucesprimum

inhas terras venerint. Inca Garcilaifo tefta-

tur ; Cuuone magnam ex marmore crucemfuijfc

fed fme ufu religiofo, Maximi ponderis id effc

vidctur quod a lucatancnfium c Ccmpoalo-

rum baptifmo dcducunt argumentum. DcCcmpoalanis yizn^jXiVuerosjam anmculospueU

lafque cum pis Ceremoniis facerdotes in templis

Aqua in Crucem cum urceolo capti fuperinje£ta

haptit,are videntur : verba nonpercipiuntur ; A^tuf

& murmura licet animadvertere. Addit Gro-tius : Baptifmo datum nomen regenerationis , ad- ^

mim^ratm infantibus anno dtatis tertio, Varentes

ad id fepararunt jejunio&fecuhatiQne.Accedunt

conpendi mos, unRio infrontey honefia fepultura^

fdes de judicio univerfali. Hcrrcra dicit Baptif-

mum non ahbi in Nova Hifpania, quam apud

lucatanos repertum. Ccremoniam quandam

baptif-

I

AMERICANARVM,I/&.r. J7baptifmo Chriftianorum non abfimilem a-

gnofcimus : Sed a Chriftianis hasc accepifTc

lucatanos quis credat .^ Vt iinguarurninterfe

ita & Religionum , praefertim in Ceremoniis,

niultacommuniafunt. £t horrenda Idolola-

tria, humanafacrificia, fatis oftendunt haud

quaquam aChriftianisoriundos. Neq; enim

intra aliquot fecula adeo dcfcifcere potuerunt.

Collapfum fa:pe Chriftianifmum in Jndia>Si-

nisj& Diofcoride Rubri maris infula,ubi prse-

ter baptifmum & crucis fignum nihil reli"

quum manfit , nemo ignorat. Cseterum ho-»

micdones , Idololatras 5 D^monum cultores

fa(flos,non legimus. Ac ne quidem medio

internoftrumorbem& Americam fpatio ul-

li Chriftiani in Atlantici maris infula confede-

re. Nam quod de ChriftianisinfuI^Boron-

don fcribunt Hifpani, mcra fabula cft. Multi

cam cafu nuUi ftudio inveniffc dicuntur > fru^

ftra quscri vel nebulis tedam vel seftnabre-

ptam. Incertum cujus illi Chriftianilingux

vcl originis. Et rede quidem , infulam»q'i2C

nufpiam cft, Cimmeriis nebuHstceunt. Ita

^thiopeS)Cekas,Norvvegos,Indos,GrsEcos>

Latinos, ludaeosjChriftianos, Muhammeda-nos, America exclufimus : ut fruftra in his

gentibus Originem quierant incolarum novi

Qrbis quotquot huic ftudioincumbunt.

C 3 Cap;

jS DE Orioin.Gentiym

C A P. V.

Originesmnfmt dividendd ad JHhmatn:ohfhcilem tranS'

itum. Cur in meridtonalt . merica ledi ptn/iles'* Ea-

dem in boreali ^ ausirali America ôcoâm ^gmtittm

nomwa. Lingua Varaicana latiîma. Sitne fada mi»

gratio ex meridie an Septtnnone qtodvcrim. Prim»

bonalii Amcrica culta.Varim migra ionisgentittm cati-

fa. Summa Pperis. Fhagnices,Scyihte,Sinenfes in Ame-

ricam vtfterunt.

N Ec ad Panamse Ifthmum Origines divi-

dcndas ita ut per ejus claaltra tranfitus

non dctur populis in alterutram Americam,

Quid impedit totns gcntes per inhjrum nul-

lis montibus vcl inviis clauftrisobltrudum,

^ cujus latitudo quincjuaginta pafTuum millia

conficit, ultro citioquc , ut Hifpani facere fo-

lent 5 migrarc , occupare & permutare fedes

promifcuas adhuc & nulla rcgnorum potentia

divifas \ Anguftior Corinthiacus ; nec tamen

Grxci Pcloponnefo cxclufi quam Lelcges &Pelafgi tenebant , nec Turcis HexamiHumobftitit. Corinthiaco Tauricus anguftior , &tamen Tauri , deindc Tatari in Chcrfonefum

pcnetrarunt. Panamenfi ferme par -^gyptius,

cum tamen Chananaî, Perfge, Ifraclita?, Ara-

b • s, Turcae, in yf^gyptum migrarint. Non an-

guftia! montium, non arcna? & invia, tranfitus

populorum inhibcre poffunt. Nec Pyrensri

Germa-

Gcrmanos Hirpania , Alpcs Italia Anniba-

lem cxduferunt. Afperrimos Andcs Hifpani

& Indi quoquc multotics fuperarunt. Nec il-

lud probat divcrfsc & oppofit^ cis & uls Ifth-

mum originis effe populos : quia meridiona-

les Ie(5los penfilcs habent,c]uos borcales igno-

rant. Caufain Soli divcrfitatc, nonorigine

cft. Nam meridionalis America^ftulaborat,

& fcris , ferpentibus aquis infcfta cft , ipfum-

que folum peftilentiam quandam cubantibus

infpirat. Vnde & pcnfiles lcdi & in ipfis ar-

boribus habitacula.

Igitur per Ifthmum continuis tcrris migra-

tio fada cft. Quod pr^ter linguam & inftitu-

ta oftendunt cadem locorum nomina , quxmagnonumcro in utraquc partc inveniuntur.

Ea cum a populis imponantur, neceflc cft ubi

cademoccurrunt, ibieafdem quoquccfievel

fuifie gcntes. In Cibola eft Cicuk & Cencha

:

in Popaian C^^w^ ; in S. Martha Soctgua^ in

Culvacan Ciguatlan^ in Pcru, Cigua^Comhuca^

Q\imc2iCQchahamha,m Zempoala Sincuchimala.

In Ghili C/?/mfo.Mexicana funt Cuxco , Aycco

AtotobilcOjX}quihilco,A'cafulco,Tepeafulco,Tum-

ba : Mechoacana, Cuuo^ Guahutcmallas Cuz.-

catlan five Cuz,catany Peruanse Cutlco , Guarco,

Arica, Arequipa^ Guancahilco,Tumhe?L. In NovaKv\^nAucocuz.co. In Chili -^r^tfco. InXaliz-

co C^umes, In Mcxicana Chulula , Gimhula.

C 4 In

4© peOrig.GentivmIn Colime Cile, Chola. In Panuco ChiU. In

Chichiiuecis Guachichile^Arma Bogotx, Guar-

tna Peruvise. Guahutimalla ChulutecAm^V^xw

Cileriy Guadachileny habet. Sequitur vallis Cht-

le, In Plata Chiloaca. Chicd & CoUes noti. In

Florida Chicoray Chicoza^Chicacolla. In Mcxi-

co Achachica & Colima, In S. Martha Guacha-

chico, In Chiapa Chiccmucelo, In Tepeaca Al-

chichican. In Guaxaca GuecoUa. In Peru P//co-

hamha,GuaUabambayTomebambayGuamcnyGua'

wanga^ Guamachucoj Camana , Cimo , Fachaca-

ma^ Vucara, In Popajan BambayGuancayGuam-

hia, Cima^VaucarayVicara, In S. Martha Cimi*

la, In Ifthmo Comagre, Came, In lucatan Co-

wi & ad eam Guanaxa & Guanagua infulse. In

McxlcoGuamarayComania,GuanaxabayGuaxa'

ca ^in ca Cimatlan,ln Xalifco & Brafilia G«4r

W4rf;, Tlascalar vicus Ocotovilco Mechoacanse

GuanaOi Guanaxucaro, Paria^ Cumana, In no-

va Mexico Cunama , i4am4, Ameiesy Zuny. In

Carthagcna Z^wf/, M(>poA: Guaca, In Popajan

Cenufara, In Pcru Z<i»«, Moioy, MtffoA: five Me-

t«pe, Guaca, Quaqui. In Florida Guacane^Gua-

chacoia. In Popaian Biru,Buritica. In Peru P/«-

r4. In S. Marthafluvius Vtra^Burittca. In

Ceribaroa & Chili Pwr^w, Xaguaguara Vera-

guse. Xaguaxagua Peruvi^. Saturmani Carta-

genas. Tiri?wfmTernEdelFuego. M/iwVc-

raguas& lucatanse. Infula Borriquem In Nica?^

ragua

\

AMfiRICANARVM,!/^. I. 4Iragua Barica, In Ifthmo Bunca. In co & Aiti

Z4vana, Cartagenar montcs Abipe, In NovaGranada Abipi. InNovaMexico Tobofe. In

lucatan Tahtfco. In Panuco Caxa, In Peru

Caxamalca, In Nova Andalufia & Panama &Peru PaYia. In Chili Pariza. laquimi^uviusdc

in Xalifco & in Aiti. Tuladc Colima Floridae

funul & Mexkx.Zacatala Mechoacana?, Coli-

ma novsE Granadas & Peruvias Malinaka NJexi-

cx. Mala Pcruvia?. Nufco Zacatulse, Nafca

Peruvi^j Socomfco Guahutimallas. Biiha Chi-

coras 5 Quitagua Mcxicar, Chitaz.a Ceribaroar.

Marequito nova? Granadce.j^wi/o Peruvise. Qut-

ra nowx Mexicse. Qmriqueta Terra: Firma?.

Chira Nicaraguse, Panamse, Peruvia?. Chirara

Ceribaroas. Inlucatan Quimbeche , in Perp

Guambacho, Varmonga, Guamanga,Uanchai, In

S. Martha Mongai, Aplace in Florida, Valace in

novaGranada. Ibidem & in Aiti NeibaVro-

vincise nomen. In Septentrione Zagnati, Paf--

fagati. In meridie Chwgoti, Tfiagutd , Chiguit^,

Capapagota, Articulus Gua in nominibus lo-

corum & pcrfonarum omnem Americam tam

in continente quam infulis, in Septentrionc&

ad meridiem. Mat Jnga Guahutimalla;, Matcc-

z.unga CWicorxyJnga Peruvise Herocs. Mores

in univerfum fere iidem. Apud Souriquofios,

Aitanos, Pcruanos tranfmutatio hominum in

novasformas. Brafiliani tribus literis L F RC 5

carent.

42 DE Orig.Gentivmcarent. Sunt & in nova Anglia qui L & R non

habenc. Lingua Varaicana omnium pcr Ame-ricam latilTima^cx qua articulus Gua,cis & uls

Iftlimum. Nam cam in lucatan quocjue intel-

ligunt, tefte Acofta de converfionc Indorum.

Morcs in univcrfum fcrc iidem. Qux omnia

indicio funt per Ifthmum Panamenfcm Ori-

gincs haud quaquam divifas > fed ultro citro-

que migratum fuiflc.

De eo qu^ritur : Sifne facfa migratio ex Se-

pentrione in mendiemancontra? Eft enimal-

terutrum concedendum,cum nec Ifthmus ob-

ftet , & ex locorum nominibus patcat , unius

originis homines cis & ultra cum habitare.

Nec diu in re clara hxrendum cft,cum eadcmutrimquenomina iint,&:ex Septentrionead

Ifthmum ufque progreflos homines conccda-

tur.Quo pofito tranfgreftbs quoquc Ifthmum

nccefle eft. Alias , unde tanta in locorum no-

minibus convenientia, fi gentes 'oppofitee ex

Ardica & Antardica profedc^^adlfthmura

hseferunt toto orbe divili ?lgiturillasgentcs

qnse in Terra dcl Fuego habitant, copcran-guftum fretum ex Chica tranflifle indubiumeft. Nec quia ultra fretum exigua: funt ftatu-

ras,cisillud procerse , ideo diverfam Origi-

nem habent. Nam & Scnegani unotantumfluvio divifi, ftatura vehementer differunt, te-

fte Ludovico Cadamufto, quos diverfse origi-

Americanahvm, rr&.r. 4^nis nemo dixcrit Sic in Virginia magnos Saf-

quefahanokas & pumilioncsVVigcocomocos

habcmus, ejufdem & lingua? & originis. Acfa(flam cx Septentrione in auftrum migratio-

ncm ctiam hac ratione probatur. Quiaper

totam Amcricam crebra mentio fit migratio-

his cx Septentrione in meridiem non contra.

Nam Canadenfes, Virginiani, Floridani, Lu-

caiones, dicunt : antmoi fuoi ^rojictfit in Septen-

trionem adgeltdam ar5lon & concreia riivibiu loca,

Pcruani quoquefuum Con dicuntexSepten-

trione in aullirum proceirifle.

Igitur primo Septentrionalis America cul-

tafuit. Indein mcridiem gentesmigrarunt,

& fua fponte & numero audae & a fucceden-

tibus pulfse. Ita per invia , pcr incognita ver-

favit fe humana levitas. Alii longo errore ja-

ftati , non judicio clegerunt locum fed laflitu-

dine proximum occuparunt. Alii armis fibi

jus in alienam terram fecerunt. Ncc omnibus

adem caufa rclinquendi quserendiq*, patriam

fuit. Alios excidia urbiumfuarumhoftilibus

clapfos armis fpoliatofquc fuis in aliena expu-

lcrunt Alios domeftica feditio fubmovit.

Alios nimia fuperfluentis populi frequentia ad

cxonerandas urbcs emifit. In Septentriona-

lcmAmericam triplici via pcrventum a toti^

dcm populis. Ex occidcnte Phoeniccs ; ExScjptentrionibus Scythaj^ Ex Oriente Sinen-

fcs.

44 i>* Origin. Gentivmfes. Acceflerunt per intervalla & alix g^ntcs.

Hasc fumma operis noftri. Nunc quibusid

quoddiximus oftendi poffit argumcntis , vi-

dendum eft.

Ca P. VLArgtmentapYOgentium origine tmdepetantur, Taciti ^

Dionyjii Halicitrnajfeilocus, l^onfum divellendayVel

fingenda.LocorumJitm ^ vituiias multavariofit.

ANtiqui in eruenda gentium origine ut

plurimum Linguam, mores, Sacra,cor-

porum lineamenta 5 cadeni locorum nomina,

rcfpiciunt. Sic Tacitus partem Britannias oc-

cupatam a Gallis , & Sacrorum & fupcrftitio-

rium perfuafione, fcrmone haud multumdi-

vcrfo i.e. quod in depofcendis pcriculis eademaudacia , & ubi advcnerc , in detredandis ea-

dcmformido, probat. Sic Dionyfius Hali-

carnalfeus ut oftendatTyrrhenos non cfte Lyrdorum coloniam : l^ec enim communis inquit, ..

illis Itngua e^\nec eadem qua Ljidi^colmjt numina^

,

fiecftmilibtisutunturlegibus autjiudiis, Idcmdi-

verfam Tyrrhenorum & Pelafgorum Origir

ncm inde probat , quod tanta linguiE inter eos

divcrfitas 5 & nulla (imilitudinis veftigia. In-

numera luijus generis excmplaapud Strabo^

nem , Plinium , Scnecam & alios vetercs fcri-

ptores, occurrunt.

Circa

Circa hxc argumenta multiplex error ad-

mitti poteft , dum vcl a fe divelluntur , vcl ex

paucis tantum indiciis Origo concluditur , vcl

incerta profcruntur. Quis enim fidem adhi-

beat dicentibus ludseos cx Creta profedos >

argtfmemoincimtT3Lcitusêmminepetito ; J«-

cljtum in Creta Idam monteWiaccola^ Iddos,4uô

in harhiirtm cognorncntc^ludôs vocitm. Ncc mi-

nus abfurde gentium fibi ignotarum condito-

resex nominis (imilitudine finxerunt : utabArmeno lafonis comite Armcnios , a Medioejufdcm filio Mcdosâ Perfeo Perfas. Omittoaliainquibus invcniendis imprimis ingcniofi

jfuerunt Grseci ac eorum excmplo Annius Vi-

terbienfis Pfcudo Berofi nominc clarus. Spc-

ândus etiam locorum fitus. Non cnim per-

indc firma funt argumenta in longe diffitis

gentibus atque in illis qu« propius habitant.

Quod enim Halicarnaffeus de Lingua obfer-

vat : rationem quandam hahere ejufdemgentis ho-

tttines qui longe afe invicem hahitant , non amflius

retinere eandem fermonis formam poper fmiti-

fnorumcommercia\ effe vero ahfurdifimum eorun-

dem locorum incolas nihilprorfus convenire lingua,

ififtnt ejufdemgeneris •, idem de moribus & qui-

dem potiori jure dicendum eft. Prasterea ma-gna vis temporis efl:? & longseva yetuftas om-nia mutnre folet ; vix tamen unquam omnia

pcnitus abolet,ut nullum originis fuperfit mo-numcn-

4^ DEdRTGIN.GENTIVMnumenium.Vnde fepe aliqualingua»,morum,

facroram, fimilitudofuffiGit, quemadmodumctiam Dionyfius ea ratione Arcadum in Ita-

liam adventum afferit. Nec miYarer inquit,fi

qui fer totfecuU poilerorum memorhmfugiffent

& imermijfa effent. Sufjtciunt tamen veleaquds.

adhuc fiiperfunt , in argumentum pifcorum Arca-

dt£ rituum, Et quo magis remotam a confuc-

tudine & commercio peregrinorum vitam

agunt gcntcs , co incorruptior ipforumlin-

gua cum moribus. Quod de Arcadibus &Theffalis, Strabo notat, qui cum in moatibus

habitarent, aliorum contagione minus infc6ti

fuerunt. Idem in Hclvctiis & Islandis obfer-

varipoteft.

Cap. VII.

tiKguafirmum pro origin: argHmmmm. Sed mnfuffi-ciuntpaucavocabula. "Nec eadeto-quenda. Vel extera

pro indigcnis dipienda. Gentis unius originisfape diver-

Jiîmas habtnt linguas. lnte>dum ex paucii vocabulis

judicandnm, Difficile ex lingua pro Americanis erigi-

nibui argumentum . Incogirantta Grotii, Lingua va-

riismutationibm obnoxia. tômina locorum, urbium ,

tnontium.fiuviorum perfonarum VAlidepôbant. Di-

verfitpronunciandi ratio, apud Finnos, Tataros, Sineu'

fes, Cutconenfes.

INitium a Lingua in Originibus facien- k

dum. Si entm communegenus & cognatie cre- -i

denda eji caufafimilitudmis linguarum-^contrarium

erit

AMERICANARVMjIi^.r. 4êrit caufa difmilitudmis. Neque enim utmfqueeandem caufam putare pojfunm , teftc Halicar-

Baffeo. Sed non fufFiciunt pauca aliquot vo-

cabula, quorum in omnibus fcre linguis habc-

muscxempla,ad Origincm probandam. Quoadmiffo cûx non confufiones orientur ? Sanc

a Latinis & Germanis Congenfcs originem

trahent, ncc ullum inter Sincnfes & Hifpanos

difcrimen erit. Multominus lingux & voca-

bula violenter dctorqucnda , quod GoropiusBecanus & Schriekiusfecerunt,dum Hebrsea,

Grajca & LatinapariterâCelticofcrmonc,

ineptius quam tantos viros deccrct,deducunt.

Diligcnter ctiam cavcndum, ne voces ab ex-

tcris illatas pro indigenis capiamus. Notumefl Europajos multas Americse linguas fuis

coloniis adulteraffe. Certe apud Mcxicanos

fuertatitlan, cx Hii^pmico puerta quod portam

notat , corruptum cfl. Sic Latius fufpicatur

Guaj/ra^ vocem Peruanis reccptam Hifpani-

cum vocabulum cffe. Ssepe gentesuniusori-

ginis divcrfiffimas linguas habentjquod in Si-

ncnfibus & Iaponiis,Mexicanis & Mcchoaca-

nis, propter mutua odia.fadlum legimus. Hu-jus diverfitatis ctiam aliê caufsecifcpoffunt:

unde Dionyfjus fufficere putat ad gentium ori-

gines o{\endcndz.Syetia fi ncn amPlm eodemfer^

mone utanturyalia tamen veteris patriafervent in^

dicia, Interdum linguas undc fimilitudo petcn-

da

48 deOrigin.Gentivmda vel incognitsE nobis funt vel magnam par-

temperierunt; & tum ex paucis etiam voca-

bulis conjedura fieri potcfl: , quemadmodumSeneca partem Cantabrorum cxHifpaniain

Corficam vcniffc colligit ex calceamentonmi&yeilitus fmiU ratione ^ âucifqtie vocahtdts qua

communia hahehant : In confolat. ad Helviam.

Et hac ratione cx Lingua difticillime pro

Americanis Originibus argumenta profcrri

poffunt. Quia non cognitas nobis omnesAme-ricanorum, Ariaticorum& Africanorum, un-

dc origincm traxerunt , linguse , ut cx illarum

comparationc ccrti quid (latuamus.RedcLa-

tius : Nenfatise^ incpit yfamdavocahulafive

tntegra, fivepaululum fectmdmn varias dialeôs

detorta reperiri; fed ofortet lingud & diakciige^

nium 5pronunciandi rationem , conflruclionii mo^

dum , imprimis nomina earum rerum qiu domefli^

CA& maxime communes lUigeutifunr , attendere,

lâmaliasnon dijjicilee^t inojhmhuslingtiisrepe'

rire vocahtda convenientia aliqtwmodo cum aliis|

linguis, Si literas mutare, f^llahas tranjponereâd'j

dere , demere velis, nunquam non invemes quodad

hdnc aui illam fimditudinem cogas, Sed hocpro in-\

i

dicio Originis gentium hahere , id verb mihi non

pohatur. Accedit Sc alia difficultas, quod in

America innuniera: linguaj reperiunturinter

quas nulla plane convenicntia cft. Vnde mi-

tor incogitantiam Hugonis Grotii, fcribentis: jr|

Lingttâ

AMBillCANARVM, ti^.I. 49tingua autem quodnec flane Normagica eH nec

'J^thiopca in iUo traclu a Septentrione ad I^hmum

inde evenijfe credo quod permixti fuermt diverf^

mgmii homines. Et poftca : Ouod vero nequepro-

fefretum Indormn Afiaticorum , neque in Peruano

tra^u Sinenfium lingua , manfit integra , ejus rei

caufamfuiffe arhitror, Non enim id requiritur

ut linguas intcgr^ & incorruptse fint , id quod

fieri non potcil, fcd ut certa pra: Te ferant ori-

ginis fux indicia, qualia Norvvagic^ & ^thio-

picae > multominus Indic^ aut Sinenfis nulla

ipfe protulit argumenta. Quanquam vcro

multis modis vocabula mutationem admit-

tant, prout a diverfis gentibus ad fuam pro-

nunciationcm infledunturjid tamen nihil im-

pedit quominus cx ipfaillavarictatede Ori-

ginibus judicari cjueat. Strabo refert Thra-

ces primo Sitinesjdeindc Sintosjpoftea Sayos,

tumSapasdidos. Sic Bregi^BrcgcsjPhry-

ges : MyfiijMseonesjMcnnes iidcm. Et quan-

tam mutationem Gotticas lingux Saraceniin

Hifpania , hi Saracenorum intulcrint notum

cft. Sic HunniinPannoniamultaGermani-

ca nomina, fua fecerunt. Buda non ab Attil^

fratre ( is enim Bleda fuit ] fed a thcrmis Badis

nomcn accepit. Sic Vefprinium non Hunga-

rica fed Gcrmanica vox eft , VVeiibrunn. Ejus

gcncris afFcrriinnumcra poffent , fed h*c fur-

ficiunt. In his fi mutatam, omiiTam, tranfpo-

D fitam

^o deOrigin.Gentivm ,

litam literam vcl fyllabam deprehendamus 3'

mirandum non eft , cum ctiam Latini ex Po -,

lydence Pollucem, ex Heracle Herculem , cx

Ardcpio i^fculapium fecerint. Ex omnibus

autem quss validilTime probant, locorum , ur-

bium, montium,fluviorum,hominumquc no»

mina funt, minus obnoxia mutationi qinmca^terarum rcrum.

Et his quoquc plurimum Strabo ac Plinius

tribuunt. Nam ille vel hinc probat Colchicas

res veras efle ,quia J£a circa thafin , ut & Vhry-

xium in Colcbtdii & Iberiafimbusy & JEeta nomen

illis gentibiis receptum ac multis in locii lafonia,

Non alienum quoc|ue ab hoc inftituto crit va-

riam pronunciandi rationcm confidcrare. Vi-

dcmus enim {ingulis gentibus peculiarcm qua-

fi charaderem imprcflbm aUis nonfacile imi-

tabilem. Sic Schibolet Ephraimitis , Fequini 1

Anglis in GaUia exitiale fuit. Finni non pof-

f.mt pronunciare liquidam cum muta , & pro

Grex Rcx dicunt. laponii H, B, T. Sinenfcs

D malc pronunciant. Tatari nefciunt fonare

literam B & pro Blac fuum, Ilac referunt, tefte

Monacho Rubruquis , qui ad eos antc aUquotj

fccula lcgatione pcrfundus. Sinenfes Canto-'

niicarentlitera R ncc duas confonantcs fmcinterje(5la vocali cfferunt. Itaque Portugallos

vocant FaUnck.s id eft Francos, quod commu-ne Europ^is Chriftianis in oriente nomen. In

provin-

I

Americanarvm, Iii>. T. 51provincla Fuquien L pro N. ufurpant & di-

cunt Lanchin pro Nanchin. Cuzconicalin-

gua litcris B D F G & I confonajfingulo L5&:

duplici R in principio vel nicdio di6cionis de-

.ftituitur. Accentus iis nunguam in ultinia , in

antcpenultima raro , femper fcrc in pcnulti-

ma cft.

Ca p. vin.Meres crehro mutant. 1« America barharies humaniorem

cultum fere exjlinxit. Aliqui etiam ignis ufum ami-

ferunt- Latii ^ Grotii error, Gentium injlgnia. Cor-

forishahitm minta mutationi ohnoxius. Hinc firma

pre origine argumenta.

MOrum ambiturltusfacros & profanos

complectimur, in quo argumcnto non

minus omnia ambigua & incerta funt. Quo-ties fi^i folet ut ci\\ix gentes barbariem in-

duant , barbarsE vero manfuctiores reddan-

tur? AchsEiin Scythiaultra modum fsevi fa-

d:i. Contra Gothos, Hunnos,Longobardos,

abipfisinquasmigrartmtregionibus, huma-

niorem cultum didicKfe conftat. Balcaridum

incolas e Phoenicia multum a prifco cultu de-

generarunt. Dc Turdetanis Bceticse populis

Strabotcftatur, cosadco in Romanos rltus

transformatos , ut etiam proprise lingu^ mc-

moriamamiferint. Araucani Chilenfes olim

ab homiedonum ferino ritu alicni , poftea du-

D 2 ' rantc

51 DE Origin.Gentivmrante contra Hirpanos bello , quos omiffa fc-

mentatione pellcre nitebantur, carncs huma-j

nas guftare didicerunt. Adeo mirandum non'

cll nulluni fere humaniorem cultum in Ame-rica repertum. Quanquam enim ctiam cult^

£;entes ex Phoenicia & Sinis Americam accef-

lerint , in univerfum tamen barbaries prseva-

luit. Adco ut aliqu^ gentcs , quod vehemcn-

tcr mirandum , etiam ignis ufum (ine quo ta-

mrn vita humana vix videtur confiftere pofle,

amiferint, quod in Canariis & Philippinis de-

prehenfum.lta haud dubie qui primoin Amc-ricam vcncrunt, filveftres & exleges fuerunt.

Ouanqiiiiw-i inquit Acofta, mn f.t mcredihiU^ l't-

cetexPvlitis terrii venerint^ omnitim tam longo

lewfDreoblitosfuijfe', ciimetiamin Italia&Hi' il

fp.inia reperinntur hominum gregei , quibiis fr^ter ,

gCHum &jiguram mhtl tntmani ineft.yt IT^c La-

tii obfcrvatio nimis prarceps & rigida fit : Nifi

morcs in omnibiis, autfdtemplerifque&pmpuU(onvenimt indicium hoc cmnium levifimtm ejje,

Benc illudjnon proterenda qua? omnium gcnr

tium communia funt , quod Hugo Grotius

nimistemcre fecit, dum pro Norvvagisfuis

a/gunicntatur. Vt (juod vita clim invenatu, trt- \ \

hmaitd ad experifnenttm ahiftmi aiius, felUfm-

gulii & n:enfd adfccunh I^its maclare bo?nines,ai

vjaanm & faguts^ vicatim babitare^temporaperi

nc^.es& Lvjhu digc^a. Nimis h:ec apud plc-l

• rafquc'

Americanarvm, li^.r. 53rafque gentes obvia & nullipeculiaria. Sunc

. vero alia gentiam infignia , qualia Teitullia-

nus inlibro develandis virginibus recenfct,

penna^ Garamatnum , crobjlos barbarorum , ctca^

das Athenlenfium^clrros Germanorum •, Stigmata

Britonum. Seneca Epiftola ultima de infigni-

bus capillamentorum tradit , Germanos nodo

firinxijfe^ Partbos effudilfe, Scythas jparfiffe crineSi

Ac ingeniore Tacitus collegit, Iêucinos Fen-

nofque Germanis potiusadfcribenios: quia

domos figant non ut Sarmatx & Hamaxobii

in diem transfcrant. De quibus Seneca cap.4.

de Providentia ; Imbrem calmo autfrofide defcK'

dunt. Superdurata glacie fiagna perfultant^ in

alimentum feroi captant. Nulla illis domictliay

mlLtfedes funt nifiquas lafiitudo indiempjftnt,

Inteâ corpora ; vilis & bic mma qudtrendns vi-

ûs, Quod de vetuftioribas Germanis^quales

Csefaris ^vo,Lip(ias capit. Reclius de Sarma-

tis & lazygum gente accipias : nam ab illa de-

fultoria vita Germani abhorrebant. Masrnum

prxc^teris in cruenda gentium origine mo-

inentum habet corporis liabitus, minas.quam

Ccetera, matationiobnoxius. un.ie rutllie Ca-

ledoniam habitantium comcS 8: mai^niartas

Germanicam : Silurum colorati vultus Sc tor-

ti plerumque crines Hifpanicam origineniTa-

cito in Agricola afleverant. Herodoto ^thio-

pes orientales ab occidentalibus) hac nota dif-

D 3• tinguan-

54 DE Origin.GentivmftinguiintLir,qLiocl illi capillos redos hi crlfpos

habent. IdemStrabotradit, quanquamfalfo

exiftimet Indos non elTc colore adufto. Nihil

cnim nigrius Malabaranis. Herodotus ahbi

quoque Golchos hoc argumento reUquias

^gyptiorum effe probatjquia capilHs nigris &crifpis eranr. Ncc bene addit: Nihilhocad rem \

facere : quU & tn (iltis gentibus depehendatur, i

Namfolo quidem capilHtiores non confici- \

tur. Ca:tcrum accedcntibus aHis, authoritatc

utriufque gcntis & circumcifione, tanti hoc

momcnti eft,ut nifi capilHs nigris & crifpis;;

fuiflent Colchi , jure ncgari potuiffet ab ^gy-ptiis cos defcendine.

C A p. IX.

Religjofimn patriarmn tenacesgentes, Jmericani ReligiO'

nem faam ex noslro orbe intulerunt. Multa aprimis

deteiloribm America falfo cradita , Grotii negligentia,

E Religionc , opus non eft ut multa di-

camus. Conftatejus indicioluculenter

inoriginesgcnticaspenetraripode. Namni.« i

hil tam ftudiofe confervarunt quam antiqua Sc\

patria facra. Itaquc Deos fuos & facra quo-cunquc terrarum migrarent , fecum ferebant,,

ficut cx GrsEcis & Latinis patct. Idem dej

Americanis exiftimandum , intuIifTe eos fuam'

Religioncm cx noftroorbe,nonibidemum

CXCO'

Americanarvm>I/7>. I. 55excogitaffc. Q^uanquam apud Mexicanos &Peruanos multa videantur accelfifTe nova, vel

potius qux diuturnitate temporis intcrcidc-

rant, in ufum revocata fint.

Multum etiam in eofitum e{l,ex quibus au-

thoribus argumenta linguas morumquepio-mantur. Latius red:c : Satis conjiataprimu in-

ventoribm \unm regiomm multafabulofa autper-

feram lingu£ ignorantisi intellecla ^futlfe prodita,

Itaque confercndi primi rerum Americarum

fcriptores cum pofterioribus , qui cundta ex-

ploratius tradidere. Ac ut excufari queatil

quis ab authoribus fallatur , ita Hugo Grotius

tam aliena tc falfa ab argumcnto quod pro-

bandum fufceperat , attulit , ut merito omnesfupinam ejus ncgligcntiam mirentur. Qualia

funt hsec a Latio notata : Scriptura Pertianii non

pr literasfedper rerumnotas idque afummo char-

ttz ad imum, ut in Sinif. Vagod Mexicanis Deus

minor , Guayra flabellum , Tbophos capitis te-

gmen, Lame agnus,Pe'^^ torrens. Quse omnia

falfifl^ima funt, & ex Abrahami Mylii com-

mentis cxfcripta, ut infpicienti patct.

D 4 Cap.

5<5 deOrig. Gentivm

C A P. X.

Aiithoyjtati in hac quaHtone nuttu4 locus. Amiricanis c$-

gnitmnosler erbis. Californianorum^ Mexicanorum

traditiones. Americaprijcis cagnita. Sileni narratio,

Seneca locm in M.edea. Ammiani Marcettini,

T D prcTtereundiim noneft^neque Ameri-

X canos quicqiiam expreffc de fuaorigine,

nec noftros de migratione gentium in novi

orbis partes tradere. Quod non minimamdifiicultaticauram in hac qu^flione pr^buit.

Vnde Acolla profitetur- JJ^/ omtjiii autboritati-

hmfcllyationintfisiendum. Non tamen vclno-

ftcr orbis ignotus Amcricanisjvcl illorum no-

bisfiiit. Nam Californiani noverantidque fi-

bi a maioribus traditum aflcverabantj^^w^^^m

aiworhe barbatai & ve^iita^s reperiri. Sic Me-xicani,/^ advecios ex alia orhii farte inAmericamy

rctulcrunt, apudquos etiam communisopi-

niofuit, venttiram ah orietnegerifem^c^uzvn apud

Tucatanos celebris vates Chila Canibel, ut vi-

detur, propagavit. Vndc Hifpaniinterrogati:

an ab orieme venirent? Idem Mechoacanis pra?-

didum fuit. Prifcis quoque fcriptoribus no-

flris cogniti fuerunt ultra Oceanum orbes alii,

de quibus Clemens Alexandrinusin Epiftola

quadam tcflc Hieronymo in cap. 1 1. Epift.ad

Ephef. Nihil nunc de Atlantide Platonis di-

co , rcs notior eft quam ut refcrcnda fit. Me-mora-

i

Americanarvm,!;^. I. 57morabile cft qudd ^lianus III. Hiftor. refert

Silenum Midas narrafle : Euro^aniy Ajiam,L^'

hiam , infuUs Oceano circumfufoi effe\ extra eas

continentem quandam infinita magnitudinis qua

vutriatgrandia animalia & hQmines du^lo majo^

res & lov.g^viores quam noHrifmt, Ihidem effe

magnas cmtates,diverfa vitd infiituta & leges no~

flris contrari^s, Adjecit : hanc terram pofidere

grandem vim auri & argenti , ita ut inter illos po-

fulos minorupetiifn quam apudnosferrum. Hxfunt niagnse ill^ inful^ dc quibus cx Ariftotc-

lis & Theophrafti mente Apulcjus libro de

Mundo. In Seneca:: fuaforiis Avitus tcftatur

communem opinionem jadari : Fertiles in

Oceanojacere terraSy ultraque etim rurftu alia lit-

tora alium jacere orbem, Quo Sencca? Tra-

goedi prsedidiones in Mcdea pertinent

:

Venient annis

Seculaferis quibm Oceanm

Vincula lerum laxet & ingens,

Vatrat tellm Tjpijfque noves

Detegat orbes^necfit terris , Vltima Thule,

Hiec non profcdia fuerunt ex mera& incer-

ta conjedura, quod arbitrantur Acofta & alii,

fed ex illa notitia jacentium in Oceano terra-

rum. Et cum Marcellinus inquit : In Atlantico

mart Europ(ZO orbe potior infula ^ nonne Amcri-

cam digito quafi oftendit?

Cap.

^S DE Orig.Gentivm

C A P. XI.

J)e tempore quogentei^nguU in Americctm venerint^ Ha''-

hitari ceeptajta'tmp9^ diluvium, Jntiquitates Ame-

ricana. KecentiJ^imi qui maxime Septentriondes.Vnim

originis quinam^Dua in America colonia magna,Fbce-

nicum^ Scytharum, Quibm viis in Americam ven-

tum ?

DE tcmporc quandoin Americam vcne-

rint gentes rmgul^,nihil dcfiniri poteft,

Quofdam populos non diu poft diluvium in

cam vcnifle ex incolarum multitudine Latius

colligit. Vcrba cjus funt ; Ego ttajudtco, quam

AmertcatamUtepateatquam noflerorbis &nontnmu hahitata fuerit quam aut Europaaut Afia

a'it Afiicay ornnino credendum effe nonabannis

qutngentis aut mille primam habitaricocpijfe^fed

flatimpo^ confufionem linguarum difperfionem

ilLim familtarum etiam in Americam migratum

fmffe : nam alias non video quomodo idonea ratio

reddipof^tttantd ubique per Americamincolarum

multttudinis, & infiiutarumferme linguarum , &afe invicem & ab Europdis toto coelo dtfcrepan-

iium. Neque tamen negandtmputo etiamfubfe^

queniibiis feculis novos advenas accejftffe. Vofi Chri-

fiijidemfufceptam id accidiffe in animum tnducere

mn poffum, quia ne levifiima quidem Chrifiianifmi

ve^igta in hispartibus ufquam inventa. Caret au^

tem utputo exemplopopultm aliquem poJtfacra

Cbrifiia-

AMERICANARVM,t2&.r, 5^Cbriîitna accepta ita ea denuo ohliterajfe ut nthil

eju4 effet reHquum.VmchzCms antiquitatesAnie-

ricanas non cxcedcre vLilt annos retro cl^cccc.

Quia nimirum Tmperia Mexicanum& Perua-

num recentia,& rari etiamnum in Septentrio-

necultorcs. Porro cId ccgc annosadtan-

tam hominum multitudinem procreandam

fuflficere. Quodverum cft deKunnica&Si-nenfi origine , unde Chichimecarum gentes ^

& Mexicani ac Peruani , reccntiorcs nato

Chrifto , profedi. Sed antiquiores adhuc in

Amcricam colonias veniffe , ccrto conftat.

Quâutem ex his gcntibus antiquiores quxrecentiores fint , ita utcunque dcmonftrari

poteft. In univerfum rcccntiflimi qui maximc

Septentrionalia colunt ; auftrales scvi vetu-

ftioris ; nec non illi qui fe indigcnas putant ac

origines fuas penitus ignorant , quales Aitani

&Peruani. Nam Californiani & Mexicani

fefc aliundc adveclos non ignorarunt. Vnius

originis funt apud quos eadem lingua : ut lu-

catani, Brafdiani 5 Paraguayani , Magellanici:

Ita enim Acofta libro dc converf. Indor. I/w-

gua Varaquaiana omnium latipma ell : ohtinet in

omni Paraquai& Brafilia, lucatavi eam inteUi'

gunt & complures alii pcpuli ufque adfretum Ma-

geUamcmn& S. Mariam, Si lucatani eam intcl-

liguntêtiam Aitani &Cubani. Naminter-

pretes quos Cortefius cx Cuba adduxit a lu-'

catanis

6o DE Origin.Gentivmcatanis intclleai,ac dcprclienfum fult utrumq^

Idiomx ft non idem , at confanguineum effe^ teflc

Martyre. At lucatana lingua planc alia ab

Mcxicana : unde Aghilar lucatanx peritiffi-

musj Mcxicanam non nifi pcr interpretcm

Marinam Xalifcanam inteilexit. Vnde omnis

ferc auftralisAmcrica & magna Septentriona-

lis pars ab unaorigine. Duasingentescolo-

nias in Amcricam venilTe deprehendimus.

Vnam Phcenicum, ab Orientcqu.-E in Fortu-1

natis , fmu Mexicano , lucatana ufque ad frc-

tum Magellanicum magna adyentus fui vefti-

gia reliquit. Altcram a Septentrione Scytha-

rum a quibus tota America inundata & omnis

quifuit cultus fcreabolitus vclinScythicum

niutatus.

Vias quod attInet,quonIam evidcntibus ar-

gumcntis dcprehenditur > Americam undique

ab orbe noftro abfciflam ac magnam infulam

efle 5 mari omnes veniffe conftat , nullos ter-

rcftri itinere, nifi forte per concrcta glacic

frcta.Nec obftarc illis potuit Oceaniinter ja-

ccntis latitudo vel pixidis nautlcx ignorantia.

Nam fi cafu & tempeftatibus ejcdi > omnemdefedum ipfa nccelfitas & vis fupplevit. Si

confilio co navigarunt , fufficientibus ad tan-

tam navigationem perficiendam inftrudi me-diis fucrunt.

tmisLihnpimh

DE

Americanarvm,^/^. 11.' 6%

DE

ORIGINE GENTIUMAMERICANARU.M

LIBER SECV2<JDVS.

C A P. I.

SituserhU^qmufquedtteBm. Viain Jmericam. P«r

Seftentrionem. laponia an infula incertumSeffo Ame-

ricafygxima. Tera freta tranant. Glacies tran/ttum

prahet. Fer Orientem ^ Occidentem. Ibi ingens Ocea-

tim, Scaphis innavigabilis. Talfum pifcatores ex ^bjf-

Jlna in lucatan abreptos. j^thiopes Americani unae.

JSaves mercatoria ventls in longinquas regiones abri^

piuntur,

NiTio confiderandumquibusviis

Iadiri Aincrica commode queat,

Nam, ut bene Latius, etiatnfiforte

aliqua communlo aut fmtlitudo tfto-

rum & Iwgud ohendi pofftty & non aliqua comtno-

da tmnratio , qiia afua regtone in banc venerint,

nibilbdc conjeciurapofc^um aftitnmfofesf. Id-

quc

6z deOrigin.Gentivmque ut exa(51:Ius pateat ) pofitura totius orbis

ante oculos habcnda eft.

Ex qna patet Americamcum Septentrio-

naliGronlandia continentem effe , &utcun-

que vafti (inus intercurrant, fretum tamcn ha-

^enus nullum,etiam magno ftudio qusefitum,

repcriri potuiflc. Gronlandia inde verfus Lap-

piam protenfa, ab cxtremo ejus promontorio,

quod antiquis Rube^,recentioribus Nordkjfiy

iTiaximo freto vcl patentipotius maridifpe-

fcitur. Quid ultra fit per partes, ufque ad no-

vam Zcmlam luftratum cft, magnus nimirum

Oceanus in quo fparfse hincindefiveconti-

nentis partes.five m[\x\x funt. Atquc ibi fcfla

hominum fubftitit curiofitas & totus ille a

Nova Zcmla ad laponiam ufque & Sinenfem

murum ac Coream tradus , Europ^is adhuc

incognitus cft. Vt fi alicubi Americanoftro

orbi vel proximat vel cohxret, idcircaCa-

thaiam& extra ardicum circulum fieri necelfc

fit. Igitur ab hac parte , duplcx in Aniericam

per occidcntem & orientem via. Perocci-

dcntem ut ex ingenio illarum regionum arter-

na glacic & nivibus rigcntium patet, difficilli-

mus, non tamen impoffibilis tranfitus datur,

cum natura pro locorum afperitate etiam cor-

poraformct. Vt vero facilc crcdamus Ame-ricam Septentrionalcm Afi^ propius conjun-

gi, nupcra quam Francifcus Caron publicavit

laponia:

AMETllCANARVM,Ii[/.ir. ^^

i

laponi^ defcriptiofacit. Refcrt is ( & a pue-

I

ritia in illa Infula , poftea ctiam cum Impcrio

ivcrfanti , rcs ea ignota effc non potuit ) incer-

tum ctiamnum effc, Infula (it lapon, quam in-

colsc Nippon appcllant , an contincntis pars.

Nam niajorcm cjus partcm ipfis adhuc lapo-

ncnfibus incognitam. Supra Provinciam

Quanto ubi Regum fedcs urbfquc prarcipua

Icdo fitacft,vigintifcptcm dicrum itincrc ccr-

ram vcrfus ortum Solftitialcm protcndijantc-

quamadcxtimum promontorium provinciac

Tfunga pcrveniatur. Hinc trajcdo undecim

milliarium frcto, ad rcgioncm leflb fivc Seffo

pcrveniri, vaftam montofamquc & parum ha-

bitatam, fcd pretiofarum pellium ditem. In-

gcns ea terra & nunquam a laponcnlibus plc-

ne perluftrata ob magnitudinem 8c commca-

]tus dcfedum. His difficultatibus in propofito

! ultcriora pcrluftrandi laponia? Monarchamabftcrritum. Incol^e corporc hirfuto , capillis

prolixis, barba in Sinenfcm morcm , bruti ac

in totum barbari.Quibus hsec fubjungit idcm

, author ; Vt eo melm confiet quam incertumfityW'

\

fuUne Upon an continens, obfervandum aquam in-

ter Tfungar verfm Seffo & lafan prred;am , i«-

1

gentihm excifi montihm & inculta tcrra qua circa

Ochiamjacet, Neigituropmfttlongocircuituutiy

fcaphis hodie in Seffonem trajiciunt. Qux omnia

magnam luccm Americanis tcncbrisinferunt.

Quid

64 DEOaielN;GENTlVMQuid enim vetat quominus SefTo vcl pars

AmericsE vel ei admodum vicina lit? Et quambenc illa barbaries novo orbi convcnit? Accc-

dit Gronlandiae fitus tam commoda inter Sef-

fonem & Americam pofitura, ut gcntesfaci-

lc tranfirc fivc in orientem five in occidentem

poflint. Ita invcnta via pcr quam homines pa-

ritcr & befticE in Americam commeent. Nc-celle cft enim id vel per continentem , vel per

angLiftumfretum vel per glaciem fieri. Fre-

tum (i anguftum fit tranare poflunt alces , urfi

&fimilcs.fcr^> qux non verentur tranarcfi-

nunimaris, ut itineriscompendiumfaciant.

Sane in prima lacobi Quarterii navigatione

urfi facillime tranarunt quatuordccimleuca-

rum mare quod eft intcr continentem & In-

fulam avium. Quod fi magnum ibi & aper-

tum mare , cum toto fere anno pjacie concre-

tum fit, univerfum illum tradum , Novam.Zemlam, Gronlandiam & Americam conne-

<5let ac pontis vice tranfitum dabit. Qusb via

nondifpIicetLatio. Vcrbaejus funt: Potue^

nmt(S2Lmo]sdx)rbedis fuisjh^eYgUciakm Ocea-

tmm vebi& iuin Americam ventre atqtte eodem

itinere etinm plurima ammalia hiifamiliariafO'

tuerunt tranfcendere»

Ab Occidente & Orientc ingcns OceanusAmcricam nonnifi lon£;a ac difficili navisatio-

ne, accefhbilcm lacit. Intcr Peruviam & Si-

nas

Americanarvm,!/^. I/. 6*5

nasdiftantia amplius 11 cId Idc leucarum.

ExPcruvia quidem in Sinas vcntisfecundis

binieftri fpatio navigari potcft. At longe dif-

ficilior ex Philippinis in Americam navigatio.

Nam cum venti intra tropicos fempcr fint ad-

vcrfi , extra eos longis ambagibus ufcjue ad

Calitornias Parallelum enitendumefl. Itaab

hac navigationc pifcatorii lembi excludurt jr.

Obflat immenfum & fcaphis innavigabile

maris fpatium, requiritur etiam amplus in ali-

quot menfes commeatus. Vt vanum fit c^uod

de pifcatoribusab hac vel illaorain Ameri-

cam abreptis fcribunt. Grotius prse ccetcris in

hoc argumento vanitatis manifeil:us,ut ^thio-

pQs AbifTinos in lucatanam transferat , facile

evenire potuifle arbitratur, poveciis nonnihil ab

orafuapifiatorthus, detnde fer rcntostllosvebc'

mentes qui reita in AmericamferumahYeptoSyqua-

le quid evenerit natita illi a quo Columhus novi or-

his notitiam acceperit & Indistllis quos delatos ad

Suevorum ItttoraPlinimtradit. Cui rede La-

tius refpondet : Inufitatum prorfm ejfepifcatcrcs

cumadptfcatumexeufit, tanttim commeatum fe-

cumferre , ut iis ad tam longam navigationcm po-

tuerit fu§cere. Prastcrc^ fi cjuis immane illud

inter lucatanam & /^thiopiam intervallum

intueatur , illi non modo no facilefcd oninino

impoffibilc videbitur pifcatoreseo pcrvenifie.

Primocnim nec lucatan &/£thiopia Congen-E fis'

66 DE ORtGIN.GENTlVMfis oppofitas tcrr^,nec Brife ftatis temporibus

in illo Oceano fpirantcs , verfus Libanotum

,

fed re(5la ab oricntc in occidcntem flant , ac

vcflores fuos longe adhuc a littore deftituunt;

Deinde lucatan inter tot finus Mexicani infu-

las penitus quafi abfcondita latet. Quis credat

pifi:atorcs reda ad lucatanem abrcptas , cumperitiflnTii nautse inter tot brcvia & infidas

curfijm fuum vix tcnere polfint abfcjue naufra-

gio ? Ac dcmus iffque ad Canibalum infulas

vel c|use oppofita eft , meridionalem Ameri-

cam vcnifTe ( nam nec ad alias oras tempefta-

tibus abripi potueruntj quo tandem fato pau-

culi pifcatorcs in lucatanam per tot adhuc ter-

rarum mariumque fpatia vcnerunt? Conftat

etiam difficile effe ab yfthiopia^ ora in altum

provehi , ncc intcr Tropicos tam longv-^j tem-

peftates qu*e deprehcnfos ufquc in Americamejiciant. Et quod folum ad fabulam rddar-

guendam fufficif,nunquam Abyflini ad Ocea-

rum Atlanticum Impcrio fuo pervcnerunt»

Quomodo igitur Abyffmi pifcatores in co

mari ? Alia Congcnfium ratio eft quorum na-

vcs ad ejufmodi navigationem non omninoincptae & duccntorum vcdlorum capaccs funt,

tefte Lopezio. Et ab his vel propioribus ad-

huc Genenfibus origincm proculdubio traxc-

rcinCaretareperti nigerrimi y^thiopcs nonadmodum multide quibus teftimonium per-

hibent

Americanarvm, liklT. 61iiibcnt Martyr acGomara. Accjuamabfur-

ûmillud eftpifcatorias fcaphas cum merca-

toriis navibus comparare ? Quafi quiahasin-

terdum tempcftatibus ad longe diffitas oras

abripiuntur, idcm de illis diccndum fit. Namcum mcrcatores commcatu & omnibus ad

longinquam navigationem plerumque inftru-

di\ lunt > mirum non cft eos fsepius quo mini -

mc dcftinarant, appellere. Ita Poenos ex Hi-

fpania & Lybia mercaturse ftudio Africam

circumved:os conftatâc Annii Plocami liber-

tus circa Arabiam navigans AquiIonibus,prj?-

tcr Caramaniam raptatus ) decimo quinto dic

Hippuros Taprobanse , quê Zcilon , portum

tenuit. Et talis ille mercator fuit quem in

Americam abreptumColumbo authorem no-

vi orbis cxtitilfe fingunt. Sic enim Mariana :

JN"4Vw quadam in Afrtca commercio occupata ,fu-

ferioribus annis ventorum violentia abrepta ad

I

ignotas terrof & littora appulit, Refert ctiam in

xcditu vediores omncs fame extindlos,folo

cum tribus quatuorve navarcho fuperftitc.

Quod minimc mirabitur cui apud Tacitum

lc(5tum,in brcviinterBataviam & Britanniam

tcmpeftate,eoinopi^miIitespcrveniire , ut

infirmiffimis fuorum, mox forte dudis vcfce-

!i rentur. Indi ctiam in Sueviam cjedi > merca-

\\ torcs non pifcatores fuerunt. >

CaP;

I

68 D E O R 1 G I N . G E N T I V M

C AP. II.

JRaro tetnpesiates tanta ut navesinalium orhemejician-

tur. Lefcarbotm ^ Acofia fiotMti. Veteres anlittora

tantnmlegerint . Difficilisin Jmericam navigatio. Si-

nenjium longinqu^ navigationes. M.are Pacijicum olim

navigatum. Americani navigandi rudes. Faciliorper

Atlaniicummare navigatio. Anfiralis Terra facies.

NEque hicad tempeftatesfemperconfu-

giendum& Tyria maria commovendafunt. Quod video plerofcjue faceredumco-

lonias per Oceanum Pacificum vel Atlanti-

cum in Americam raptant potius quam du-

cunt. Nam cafjs ille rarus eft , ut tempeftati-

bus (quas ingentes cffe oportetj naves per va-

ftum illum Oceanum ad rcmotiflimas tcrras

abfquenaufragiocjiciantur. Nugatorium efl

quod Lefcarbotusfcribit : Chanandos ab Ifrae-

Inis fugatos afcendiffe naves & a temfeslatihm

aclos ejeiiofque inAmericamfuiffe, Nunquamcrcdo fitum Chanana?ce 8c Amcricas infpexit,

qui tam horribilem tempeftatem confingit

qiiSE claffem ab ora Phcenici^e per mediterra-

neum mare in Americam ufque raptaverit.

Nec le vis Acoftse ftupor , ncgantis certo con-

filio & deftinationc olim in Americam navi-

gatum. Itaq; ut hanc maritimam & patentif-

iimam viam nobis occludat , ac cuncta ad ca-

fum & tcmpcftates referat j fingit vetcres lit^'

tora.i

Americanarvm, xi&.rr. 6^tora tantum 8c maritlmam oram lc^i^Te , nun-

quam ie patenti Oceano committere aulos.

AmiiTa terr^ confpedu per incerta vagatos.

,Quod commentLim vel [o\x ad Fortunatas,

CaiTiteridas Sc alias Occani Atlantici longe

diffitas infulas Carthaginienfium navigatio-

nes ordinaria: & excerta deftinatione fufcc-

pta?, confutant. Vt nihil nunc dicam dc Airi-

cx circumnavigatione de qua Herodotus in

Melpomene. Ea aiitem maris Africaniratio

eft ut nifi perire velint navigantes , littora Ic-

gerc haud quacjuam permittat, & quo longius

a terra ac medio in mari,co ccrtius navigatur..

rateor magnetisufum tum nullum adhucfuif-

fe,quo invento magnum omnino momentumreinautica:acce{fit. Sed habcbantalia tameii

veteresfubfidia, pr^fertim Tyrii, nobisfor-

tafle hodie ut multa , incognita , quibtis defe-

d:um Cowpafii utcunque compenlabant, certe

propterea Oceano non abllincbant. Igitnr

adiri fane ex Afia per Orientem,ex Europa Sc

Africaper Occidentem America potuit,fcd

multorum menfium difficillima navigatione, •

ad (^ua.m conticiendam magnis navibus dc

commeatu fufficicnte opus fuit. Nec tamen

eadem ubic]ue Afix cxtunx Sc Europ^ ad

Amcricam ratio ell.Ex Cataia & Sinis ad Ca-

liforniam Sc novx Hifpani;^ oram navigatio

difticilis obproccllorum marc. Difficilior ia

E3

peru-

'jQ DE Orig.Gentivmpcruvlam , tum propter Occani vaftitatem 9

tum quod adverfis fcmper ventis ibi navigan-

dum. Quia tamen Sincnfium navcs & magnas

& vcliferse, ac eorum longinquse navigationes

aflevcrantur , nulla quantumvis difficilis via

ncgligenda ad incolas in Americam ducen-

dos. £os enim pcr omnem Indiam ac in Afri-

cam ufque navigaiTe jam ante multa fecula Xa-

vcrius & Texcira authorcs funt. Acofta duo-

bus argumentis probat Marc Pacificum olim

navigatum fuiffc : tum quia Peruviani ad fuam

oram mari dclatos Gicantes narrarunt ; tum

quia Icse & i^ricse habitatores ad iniulas lon-

ge vcrfus occidentem litas navigarunt. Mul-

tos ab hac fcntentia abftrahit crafTa illa rei

\\M\i\cx apud Americanos imperitia , c|ui non

nifi lintrcs five monoxyla & canoas id cft fca-

phas habebant nuUo vclorum aut clavi ufu.

Quod qua ratione tieri potucrit fi magnis na-

vibus & a rci nautic^ gnaris advedti , animo

concipcre non pofTunt. Quafi vero non innu-

mcraextcntcvempIataUum rautationumPId-

quc jamfupraex profello dcmonftratum , ut

pluribus nunc opus non fit argumentis in rc

clara. Navigatio pcr Atlanticum marc minus

difticilis fuit proptercrebras infulas, qnalcs

lunt Azorcsj Fortunata^ & Hefpcrides. Ccrtc

Azores medio 'quafi itincre inter Hifpaniam

5< Amcricamjaccnt.|AbinfuIisetiam Viridis

Pronionr

I AmericanarvMjI/T'. If; yiPfomontorii haud adeo longus iti Brafiliam

trajcdius, & conveniunt Autoiolum , quiGe^;tulinon ^thiopes, cum BrafiHanismorcsac

corporis habitus.

At auftralis tcnx hxc facies. Freto Magel-

lanico plurimse infulse objacent. Extra eas va-

ftum mare. Verfus Orientem 8c novam Gui-

neam magn:E terra: fcd nondum exploratar.

Ora Guineas initium capit centum lcucis ab

Infula Gilolo , ad primum latitudinis gradumatque itain longitudinem protenditur verfus

ortum trecentas leucas ufque ad feptimum

gradum. Vaft^ hinc inde in Oceano auftrali

terr^ejacent, innumerabili hominum multi-

tudine refertse, quorum alii candido,alii fufco,

alii mixto, alii etiam atro colore funt. Cijpilli

nonnullis nigri,longi, foluti ; aliis crifpi & vil-

lofi, multis flavi. Mores in univerfum barba-

ri Sc Americanis non diffimiles* Sed nondumconftat quam prope cum Magellanica '\\\x au-

llrales regiones coeant. Cui fi alicubi proxi-

ment , tum id majTno intra vel extra circulum

Antar6i:icum ambitu fieri neceiie roret. Apudlavam Majorem, longo tamen intervallo , rc-

perta a Batavis terra quam Concordiam vo-

cant,eamc[ue cum Nova Guinca Jungi putant.

Proximx ex infulis continenti Amcricanofunt illge quas Salomonis appellant, ad x j . gr.

Latit. auftralis & nonnifilDccc leucisab

E 4 ora

72, DE Orig. Gentivmora Peruviê. Har omnes vlx in novum orbem

ducnnr, nec ulla videri dcbet Iiominibus inac-,

cella vel intentata.

Ca p. IIL

Aniiquiîmt Jmerica citltores Thcenices. A quibusfecre-

tiludai.Vnde ditii.Chanantzi ablfraelimpul/t. hiAfri-

canifugerunt. Et AJiam fuperioreni. An ^ in Gertna -

tiiatn ac Scandiam ? Oua Phtenicum nationes in Afri-

cam V ncrint. Cadmonm in Gracia. Ajricanorum Dux,

Hercules. D/Y?»5 Marcerin. Sallusiim Medos'^ Ar- -

menios^ro Madianitis ^ Aramaisfuhjlituit. Mauriab Amoravi, Vt^ Gomeres.

X antiquifTnr.is ac fortafle primis Ameri-cx cukoribus Phcenicesfunt, gens nauti-

cx rci pcritiffima , ac qui totum orbem mcr-caturas vel peregrinandi iludio obiverunt.

Quôrum ambitu ludsos cxcludimus, quos.

.

Grsci frequenter Phoenicum nominc com-pledi foknt. Yeluti cum Hcrodotus fcribit,

Pbocmces circtuncifos , .futlLi ahfttnere , quondam

Wiire rubrum acccluifjc , inde ad maritima Syri(&

transgrcjfos. Ipfj fcfe Chananxos appellabant.

Phoenices ab exteris vocati undccumaue tan-

uemid nomenfluxcrit*, nam opinioncs vari^

dc omncsinccrt^ funt, maxime illa Bochar-^

ti,didos quafi'fy^'

'J^,quod ex poftcritateAna-

kivcl ciient vel glorix fludio videri vellcnt.

Horum lin^ûa hnud mukum adhuc Augullini

6cHie-

AmERIC ANARVM, li^.lJ^ 75& Hieronymi sevo, ab Hebrasa diverfajUt do-

6\i viri dudum demonftrarunt. Hxc gens qu^

ratione primum in Africam & Europam inde

in Amcricam venerit, ordine oftendfndum

eft.

Communis opinio cfl: Chanancsos fivc

Phoeniccs ab ifraelitis ex -^gypto venienti-

bus ejc(5los 5 in varias rcgiones fc contulilTe &coloniis fuis miilta Africs & Europx loca oc-

cupafle. Non defunt in Sacris literis argumen-

ta quibus hoc fatis evidenter probari poteft.

Exod. XXIII. iS.z^.Deut.ix.j. 4.XXXI11.

27. lof II. 9. 24. xj II. 6. VtmirandumGtquorundam contradiccndi ftudium, qui rcm

tam claram in dubium vocareaudentacfcri-

bunt, non legi expulfos CbManaos,fed tantum tri-

htttamsfaEios. Vtrumque enim ludicum I.19.

legitur. Non ignota hsec migratio Gra^cis

fuit, & eam SalluiHus innuit in lugurtha : St-

doniospoftigos oh difcoYdias civiles in Africam na-

vihmventffe ac Lepim flnixiffe. Caphtora^i &:

Girgefeiin Septentrionem migrarunt; unde

Cappadocumi Colchorum, Georgianorum

fivcuthodicappellantur Gurgellanorum po-

pulii Cappadoces fane a Grsecis ^^^yW^^yno-

mine indigitantur , eorumque vicini Cilices

conditorem habent Cadmi fratrem Cilicem.

Ibi etiam urbs ThebcC ab Achilleeverfa &Adramyttum ArimiinLycia. Quod author

E 5 l.bri

74 DE ORir,iN'. Gentivmlibri Seder Olam partem Chananscorum mGermaniam venifle tradit , a quorum gehtc

ChettSEis Gcnebrardus Cattos deducit, vix fi-

dem merctur. Multominus Arngrimi lonse

deliramentum quiGigantesorbis ArdoijSuc-

dias & Norvvagi^ ab his Chananxis deducit^

puerilibus plane rationibus induduscjuasrc-

fcrre operse pretiumnoneft. An Sina:i cumScythis & Indis in Sinenfium gentem coalue-

rint, infra dicemus. Occidcntem pervaferunt

Chanansei, lebufsei, Amorsei, Girgefsei^Kad-

monci , Ammonitas , Madianitar , Anakxi &aliiomnes communi Phoenicum nomine cc-

lebrati. Nam quod Procopius lebufseos tan-

tum & Gergefseosin Africam fugiffe tradit

,

vel falfum cft, vel intelligendum de illis qui in

Tingitana habitarunt, conditoribus Tingis.

Hi primo in /€gyptum vicinam venerunt tefte

ctiam Procopio , ubi /^gyptiis connubio &amlcitia mixti, pofteain Africam & Grceciam

colonias eduxerunt. Cadmonasi pulfis cx

Phthiotide Hcllenibus regionem inter Offam

& Olympum occuparunt vcl ut alii Boeotiam

& Doridcm circa Parnaffum qujc Eftiotis di-

<5ta & Cadmeia , ac ibi Aonibus, Temnicis

,

E6lenis, Hyantibus permixti , Thebas condi-

derunt. Dux itincris Cadmus Agenoris fiUus,

vel fecundum Suidam Ogygisiquoniam idem

Pgygcs qui AgcnoridcftOgRcxBafanis,cujus

AMERICANARVMjIit.ir, 75cujus filius vel cognatus Cadmus fuit. Arabcs

quoque in ejus exercitu qui in Eubceatn ex

Bceotiatrajecerunt tcfte Strabone.Alii,& qui-

dem longe maxima pars,partim terra per Ca-

tabathmum , partim , ut de Sidoniis Crifpus

tradit, mari,Cyrenaicam & unLverfum Afric^

littoralis tra(5tum occuparunt , de quibus Eu-

feb. in Grsecis Chron. & Procop. 11. Vanda-

lic. Horum Dux & Princeps illc fuitquem

GrsEci Herculcm Tyrium , Diodorus /^gv-

ptium, Salluftius Libyn appellant. Nomeii

ejus vcrum folusfortalle Paufanias inPhoci-

cistradit: Macemdici Herculem JE^jpium&

Afmantm. Quse genuina Phoenicum vox qui-

bus "^pn^ Sapicns & qucm Philofophum vo-

cnntrunde etiam vox lAunelieA^ & ipfumMcr-

curii nomcn unica litcra inferta. De quo alibi

cx profcflb. Hujus Herculis Africani rcs gc-

flas ncmo melius defcribit quam ex Punicis

Rcgum NumidisE commentariis Salluftius.

"Sed quod cx Perfis , Medis, Armeniis confla-

! tumfuilTeexercitum ejus vult commoda in-

tcrpretatione juvandum eft. Quis enim crcdat

Perfas & Medos cum Hcrculc in Africam vc-

niffe? Deceptus nominum fimilitudinc Cri-

fpus, cum pro Madianitis Medos , pro Ara-

mseis Armenios , id eft notos fibi in locum

ignctorum, pofuit. Non enim cogniti Ro-

iTianis Midianit^ vcl Aram^i. Perfarum no-

meii

^^ DE Origin. Gentivmmen tum tcmporis adhuc incognitum , quo$

tamen Medispropter viciniam & idcm Impe-

riii, conjunxit. Quan(îiam fe Rabbinorumîd

ert hominum in hiftoria incptilTmiorum exem-

plo tucri poffit Salluftiui,qLii lofuam cum Ar-

nienisE, Perfidis & Media: Regibus bellum

gefTiile volunt. R. Abraham Zaccuth in lu-

chafin & R. Godolia in Schalfchelcth. Quodvero idem author a Medis & Armenis Mau-

ros appellatostradit, longius quaefitum & fine

dubio falfum eft. Crediderim in Punicis An-

nalibus HiempfalisAmorscorum nomen exti-

tirfe, vel Mororum ; unde propcer literarum "^

& "* affinitatem, Medi emcrferint. Sic Roda-

nim & Dodanim finc difcrimine dicitur.Por-

ro AmorsEosin Africam cum c^^teris Pl^ceni-

cibus trajeciffe dubium non eft,a quibusMau-

ri & Gomcres. De quibus Antonius Nebrif-

fenfis Dec. 1 1. Rcr. Hifpan. Ef in Maimtanh

bominumgenm bellicofuwj qui non fibifed nmcede

condti^ti aliis poptilis bella gertmt t Gomercs^p-pcllant, nomen ut videtur duûm a Go^nerfilio la-

pbet^b hts Gomeritis Ljbi<& appellatiiY nofiro tem-

pore Velez de la Gomera , & una ex FoYtimatis

Gomera. Hifdpe in Bifpaniam cum Mauris tra-

jecertint, Redius hos Gomeres ab Ammoraris

ûxcris.

Cap.

AmERICAN ARVMjlit. IJ. yj

Ca p. IV.

fhcenkumper Europam colonia. Sunt antiqui^ima Sar-

dm, Carthago unde dicia. Chedraneaih, Auramyttum.

Vtica. Tingis . Columna apudeam cuifuga Chananao-

rum infcripa, Oua reccntioris avi.Chananai Gades^Baleares habitarunt. Philijiaiin Africa. CircaHippo-

nem Chananai. Fhccnices in Africa degcnerarunt. Ac-

cejjernfit alia eorum colonia, ut Didonis.

TAnta non Africam modo, fed infulas

quoqneacmagnam Europa: partcmin-

undavit Phoenicum multitudo. Nam Sicilia >

JVIclita, Gaulus, Sardinia , Corfica, Balearcs

,

Gades , Cyprus , CytherajThafus , Thera &aliamultaloca de quibuscx profcffo Samuel

Bochartus, Phoenicum antiquilTimas colonias

habuerunt. Idque jam ante Trojana tenipora

fadum Grecifatentur^nec diu poft hanc Gha-nanseorum fugam, duplici argumento colligi-

mus. Primo : quia ante Grsecos in illis infulis

Phcenices habitarunt.At Grzci diu anteTro-

janum bellum propter viciniam illasinfulas

adibant. Deinde , quia Sardus , qui coloniam

Phcenicum 5<: Afrorum inSardiniamduxit,

Hcrculis Africani filius fuiffc perhibetur,tefte

in Phocicis Paufania.Nomcn cjus mere Phoe-

niciump*ioPrinceps Religionis & juftitise,.

qu^e vox etiaFTi in Sardanapalinomincoccur-

rit. In AfricaPhcenicum prscipuascolonias^

fuifie

78 DE Origin. Gentivmfuiflc reperimus, Carthagincm, Adramittumj

Lcptim, Hipponam, Yticam , Tingin , a fm-

galis haud dubic nationibus conditas. Cartha-

go ita difta per cxccllentiam, ficut Athcnse ^'^»

Roma Vrbs, Medina Arabum & Iracenfium.

Nam i^r\y Phoenicibus urbs eft , Karthageni

civitas hortorum , quam Graeci «^'"«'W'*»' vertc-

runt. AHo nominc apud Plautum Chedraneach

eft^quafipjrn^fn vcI^Tin, fW^<jAy«;c. Vnd(

ab Anakseisfortiflima natione ftruda videturj

qui Kiriatharba per Galebum cjediinCha-

nanajadcfccerunt.^^r^w/rrwcft Oidd 'nn^auli

& fcdes Myttum. Qjjod proprium apud Poe-

nos nomen fuifie ex Plauto patet.Et quoniam

Salluftius Medorum meminit id eft ut ante di-»

dlum Midianitarum , forte ab his Adramyt-

tum ftru6ta. Vtica antiquam urbem notat.Hoc

cnim Poenis Tynv.Tingis unde dicfta inccrtunii

quas cum altera ejus nominis quam & Lixamvocant,non eft confundenda,monente inStra*

boncm Cafaubono. Extitifle fuoadhucasvo

circa Tingin columnam marmorcam , cui le-

bufsEorum & Girgcfeorum in illam Africas

partem adventus infcriptus fuerit, Procopius

fecundo Vandalicorum tcftatur. Qui folus ex

omni antiquitate rem hanc memoria digni{fi-

mam tradit, & ex eo ftridim Euagrius. VndcTingin a lebufseis & Girgefjeis ftrudam pa-

tct. Scd quod de columnis dicitur,inquifitio-

nc

AMERICANARVM,Ii&,ir. ^c)

ne dignurn eft. Seldenus infcriptionem lingua

Phcenicum talem fuifle conjicit 'jsd u-m^nmProcopius : Nos Mdurufiifumui ({mfugtmm a

facie Jofua filti Nunpradonis. Vix crcdibile fub

primum PhcEnicum in Mauritaniam adven-

tum eas columnas fuifle pofitas , cum ab eo

tempore ufc]; ad Procopii ^tatem millc quin-

genti & amplius anni effluxerint. Mirum ct-

iam nihil hujus a Strabone vel aliis obfcrva-

tum 5 prsefcrtim cum Tingitana RomanisSc

Hifpanias ob viciniam notiflima effct. Quic-

quid fit, res fatis certa eft , ncc multum de co-

lumnis illis laborandum, FortafTe recentioris

sevi fuerunt, quemadmodum illas Scthi in Sy-

ria quas fe vidifTc lofcphus rcfert. Ccrte Ano-

nymus Alexandro SevcrosEquaIis,Gades&

Baleares a Chananseis & Icbufasis quos lofua

cxpulerit, habitatas fuifle tradir.Adduntnon-

nulliMedinam Sidoniam aSidoniisconditam,

monente ad Scnecam Lipfio. Hifpalim ab

iifdem ftrudam cx vocc Arias Montanus col-

ligit. Quibus omnibus etiam hoc addcndum j

quod CI. Goliusjvir ingentium de Rep. lite-

raria mcritorum, monuit : Barbaros Afrosab

Arahibm hodtequefro Fbtlist^U in ea locafuga de^

Utis baberi.

Ita Pakftini inundata omni Africa & Hi-*

fpania duplici nomine, Phoenicum & Chana-^

naeorunn

8o DE Origin.Gentivmnseorum cerifebantur, illo extcris, Iioc apad fc

j

receptu. Docetid B. Auguftinus , qui refert

fuo adhuc asvo circa Hipponcm interrogatos .

^

rufticos qui effent , refpondiife, Chanaam. In

Africa & Kifpania Pceni vocabantur quall

Phoeni teftc Hieronymo in Icremiam. Sunt

enim aftlnes literas ^ & 4'.- Nec putandum hos

Phoenices priftinos fuos morcs & inftituta &linguam fme corruptione in Africa retinuiflV.

Saliuftio tanta mutatio non incognita ; GetulU

& LibjfU mtxtos per conjugia , Ltnguam & mores

mutap, Domus fmjfe ohlonga mafalia incuriis^

lateribustectai quafmavium carinas. Jpfos Lihyes

gentem ajperam & incultam ^ cui cthtis caroferina

atque humi ^abulum utpecorihus, fmelege^ tmpe-

rio, humamtate^ vagam& falantem, Et alibi dc

Leptitanis Sidoniorum colonia : Ejta civttatis

Itngua modo converfa connuhio Numidartim , Le-

gum cultufquepleraque Sidontca, Quantum aiibi

degcnerarint , Balearidum cxemplo manifc-

ftum eft.

Poft hanc migrationem diverfis tempori-

bus plures alias contigifle antiqui docent.

Quippc feppius mercaturx ftudio , in Siciliam,

Africam , Hifpaniam navigarunt & colonias,

ibi cstcris cultiores conftituerunt. Huc cele-

berrimus ille Didonis in Africam adventus

referendus qua: Carthaginem non prima qui-'

dem ftruxit, fed tamen inftauravit&auxit.

Melitcn-

Americanarvm, 2:i^. II* SiMclitcnfes quoque coloniac lmcpcrtincnt,qui-

bus sedcs cultiorcs & albato fpc<5labilcs opc-

rc, ncc non artificunij imprimis tcxtomm pc-

ritia.

Cap. V.

Thofmces €» Afriea ^ U.iJ^nnia in Amerkamfm^vign'

runt. Tejips Strab». Naves Gaditana. Facilis in Ame-ricam navigatio, Bellum inter Fhosnices ^ ^jros. Vnde

ful/j Phacnices in Ameritamfugernnt. SicCartbagi-

nenfes^ HiJâni.

IGitur Phoenices in A mericam ex Africa

&

Hifpania non infrequcnter navigarunt.

Author Strabo cft eos Atlanticummarein-

srcffoscxtra Herculeum fretum urbescondi-

diffe. Quod non dc Mauritania; tantum exti-

ma ora 5 fed rcmotioribus etiam verfus occi-

dentem terris intelligendum , fequentia do-

cent. Idem alibi dicit , GaditAtios^lurima &ingentia navigia in mjlrum & exterim marc cmi-

ftjfe.Ecce tibi plurima$.& ingentes Phcenicum

naves in Atlantico Oceano. Et cum fecundd

libro Eudoxi navigationem in Indiam &i^thiopiam cx Arabico fmu rc^cvrct dkitêum

funmittitem por^ e naufr^giofujêrfiitew , equo

injignem in OcCiWo JEcbtopnomvemffe, Idcuni

navis ab occidentc adveclx naufrsfîiiim eiic

intcllcxiflet , fecum in ^gyptum detulit , & a

iiautis quibus oftcnderat edoctus cft Gaditan^

2z deOrigin.Gentivmnavis reliquias clTe. Nam Gaditanorum meYca»

\

tores ingemihm uti navihut^ pauperesfarvis quas a'

fror<& infigni Equosaffellent , quihm ultra lixum

ftfcandi ergo navigent, Quod fi cum parvis co- *

ufque venerunt navigiis pifcatores 5 quid in- i

gentesillas mercatorum navesomniappara-j

tu inrtrudiflfimas fecilTe judicabimus? Tra-

dunt Appianus in Libycis 5 Paufanias in Atti-

cis & alii, Carthaginenpsfuis claphm omnia ma-

riafcrutatos, Et cum Libyam circumnaviga-

rint duce Hannone, quid obftat quo minus in 1

Americam quoque venerint ? DifFicilimum

enim Africam circumirc quod Lufitanifatis

deprehenderunt antcquam Caût de Non , Bo- !

jados & Efperanâ fuperarent. Atin Amcri-

cam tendentibus omnia hciliora. Atlanticus

Oceanusquantumvistumidus, etiam cymbis

navigabilem fe prasbct , dummodo fufficienti

'

commeatuinflrud^fint. Sic Angli ex No-va Britannia inHiberniam ufquc , intra die$

non multos , navigarunt. Batavi paritcr cxi

Nova Zemla Kolam Lapponia? fcapha ve(5i:i|

ftint.A Fortunatis ad Americam fccundo vcn-

to quindecim dierum & ab Hifpaniis ad Ca-

narias difiKiliorem quam hincin Americamnavigationem efle Acofla vult. Brifê enimfubTorrida fpiranttamconflantiflatuut vix

opusunquam fitvcjatangcre. Exquibuspa-

tet quam facile & frequcnter in AmericamPhoeni-

i

Amekicanarvm,!/^. ir. 83

! Phccnices deferri potuerint. Conftat eos in

.Fortunatascrebcrriine navigafTe. Siveigitur

lcafu fivc confilio in Torridam Zonam delati

I

fuerint , non alio quam in Americam illi re^ta

' verfus occidentem fpirantes vcntieosprove-

jXerunt.

1 Si quis rogct quid moverit Phoenices igno-

jto& fineterris,quantum vulgoconftabat.ma-'

ri, fc committere, ci ex multis, una hxc etiam

rrcddi caufa poteft. Bellum inter Phoenices

advenas & indigenas Pharufios ac Nigritas

,

acerrimum antiquis temporibus geftum; in

quo tandcm Phcenices fuccubuerunt ingenti

Iclade accepta. Quod folus ex omni vctufta-

: te, vir profecto magnus Eratofthenes memo-irijecommendavit, immerito falfitatis in hoc

1 & aliis ab Artemidoro & Strabone accufatus.

I

Is igitur Eratofthencs tradidit,r« eo bello hy-

\hes Tjriorum five Vhmicum non faucicres c c c\m Mauritania a Pharufiis &Ni^ritis excif^sfuijfe.

Ilamcumnullafrequcntior caufa migrationis

gentium fir, quam intcftina bella- urbium ex-

I cidia, vidorum impotcns animus ; quis dubi-

i

tet in tanta pofitos calamitatc Phoenices mul-

[tos, rcli(5ta infelici patria, naves , quod unumicvadendi medium reftabat, confcendifle &I

novas in Atlantico mari fedes qusefiiflc^Quod

de Carthaginenfibus afferit Diodorus libro

, quinfo Bibliothecsc. Et Hifpanos Phoenici-

F z bus

84 DE OrvIGlN.GENTIVMbus Dermixtos , flagrante belio Punico , cufh

nccnavesnec terranim in Atlantico Occano ;

(leclTet notitia , in AmcTicam veniileadmo- ^;

dum probabile Latio vidctur.

Cap. VI.

Triplex Vhcenicum in Americam adventm. Trimus At-'

lantiormn. AtLt^qHis^ ^tlantical^latonis. Qîfabu-

lofa immifcct.Vlures inftiU AJantJca ^ intcr eoi ..me-

ricana. Diluvitim A^lanticnm. EJus mcmona apud

Americanos. Maxime Lticaiones ^ Aitanos. MMdivKclimcominens. Jmerica dilnvio apta. An Aiilantica

Tlatoni^fabtdofa ? Comtai error.

ITa potuifTein AmericamPhoeniccsnavi- '

gare oftenrum. Nunc câod fieripotuito-

mnino fadum probabimus. Tribus vicibus

:

in Amcricam Phcenices appuliile exantiquis'

fcriptoribus fatis clarc oftcndi potcli:. Primus '

adventus omnium antiquilhmus ille eft, in

Guo Atlantes primas tuitrunt, gens Airicx

maxima &: navigandi pcritia celebris : & un-

decunque tandem orti Phcxnicibus in Mauri-

tania pcrmixtos fuiile, dubium non cft. Atlas^

Phcenix vci ^gyptius Coeli iilius, Saturni fra-

ter ; inventor aftronomiê &: nautic^ artis ha-

bitus quod Chanan2:is & y4:gyptiis omnes tri-

buunt. Hunc cundem cum Enocho fuifle A-lcxaader Hiftoricus apud Eufcbiumfalfoex-

iftimat. Platoin Critia Ne^tumgenituJ^fcn'

bit:

ll

Americanarvm, li^.rr. 85

1bkifratrem GrcdiYum bahuifje, Quo Phcenicia

jeJLis origo manifefte aftruitur : cuin Neptunusfit Phoenicium nuincn ; cjuippeinventor nau-

,tica?:& Gadir Phoeniciavox. Ab hoc Atlan-

'tc mons 5 rcgio , populus nomcn acccpcre : hi

j

Atlantes , ille Atlas , hxc Atlantis dida funt,

Igitifr Phoenices fiib Atlantum nomine extra

. jHercuIis columnas navigantcs, illum omnem'OceanumAtlanticum dixerunt.Quod nomcntotiOceano quiAh-icam & Afiam alluit tribu-

tum eft.Sicutex Stiabonc patetquidicit Ara-

biam fclicem ufq; Atlanticum pclagus exten-

fam.Itaq; & Ioco6cincoIis& mari nobile no-r

men Atlas dedit.Dum navigant, dum ultro ci-

troque meant.tandcm in terras incidunt^undc

quicquid in illo Oceano terrarum repertum ,

'Atlantis nomen accepit. De qua divinus Pla-

jto in Critia Sc Tinixo ea tradit qus Amcrica-

Inas origines evidenter apcriunt. Ac ne de cjus

fidedubitaripofrjft, Saicicos y^gyptiorum fa-

cerdotes teftes producit, qui omnis antiquita-

ftispromi condi fuerant. Fabulofa qu^dam ,

jut in rebus antiquis Jieri folet, intermiiccntur,

jfed qu.^ ipii rei nihil prisjudicant. Qualia funr,

iquod tcmpus hLijusfafli nimiscxtenduntfu-

!pra Deucalionis, imo ipfius Noachi diluvium,

lunde OpmeeriLisin Chronologia collcgiti^r-

\lantios jaju antc diluvuun in Americam veniffe,

jQuemadmodum ctiam illa nugatoria fi;nt

,

5qua:

S^ DE Oric-,in:Gentivm

qux dcAthenienfium contra eos bello^dc tcr-

rsemotu & diluvio quo Atlantis abfcripta , dc

cjusproxime adfretum Hcrculeum fitu tra-

duntur. Error indc ortus quod plurcsinfula:

id nomcn habucrunt, Sc una quam Plinius no-

minat, ad frctum Gaditanum , ali^vcrofc-

ptcm 5 deccm ftadiorum millibus ab Atlantc

remota, fi Plutarcho fidcs, quas Canarias fuif-

fc oportet. Id verum manet, extrafrctum At-

lantidem fitam fuiffe , etiamfi ufque ad illudj

protcnfam crediderint. Sic Diodorus Trito-

niam nominat maximam infulam extra conti-

nentem Africse, in qua Atlantes regnarint.

Csetera quas Saites facerdos tradit 5 non aliij

quam Amcrica? conveniunt. Ait; alias infulas

in Oceano illo AtUnticofutjfe. Quas cum poft in-

gcntcm Atlantidcm locet, manifeftum fit fitu

cum Hifpaniola & Cuba convenirc. Pergit

;

c^ T jijjcrzu» Ith liw )^>,cin<iclw Tmmv viTrei^i datumtranfitum. IlJa poft infulastcrra continens

,

qux nifi America ? PrjEterca magnitudo At-

lantidis Americas par, quippe major Africa fi-

mul & Afia, quod verum, fi prifcis incognitasj

partcsfeccrnas.'

Convenit dcnique mirabilis cafus. Namutraque ingenti oppre{Ta diluvio dicitur. Dcquoaccuratius agendumeft. Sunt cnim qui

nomcn Atlantidis in ipfa qu^erunft America.Nam Mexicanis Atl aqua dicitur. Vnde ipfi

Atlan-

Americanarvm, Xi^.ir. SyAtlantidem,terram aquis obrutam deducuni.

In quo graviter errant : cum Mexicani non ab

his Atlantibus orti fint fed cx Afia demumantc aliquot fecula profecli , ut dicemus poft-

ca. De Atlantide ita Sacerdotes /^gyptii: Jw-

mani terrdmotii ; ingentique unius diei ac no^is di-

luvio fub vasto gurpte merfamfuijfe ; hinc mare

commeantihm innavigahilefa^lumi Idem Apu-lejus innuit: Orientis regiones Vhaetontii ruma.iit

quidam putanty confagrarunt : in occidentii flagis

fcaturigines quddam ac poluviones eafdemjirages

dederunt, Vbi pulcherrima confideratio fe of-

fert qua: magnam lucem verifTimse narrationi

afiundit. Eft per Americam ingentis memo-ria diluvii & frequcnter ejus barbari mcmine-runt , cum de ultima antiquitate fua interro-

gantur. de quo haflenus quasfitum : (itne uni-

vcrfale Noachicum *, an particulare illarum re-

gionum^quale Platonicum illud vel Deucalio-

nis? Acquamvisomnino negari non poffit

,

aliquam Noachici diluvii obfcuram memo-riam in America fupcrefie : plura tamen eo

ducunt^quod & Acofta ftatuitfuiffe quondamingentiopprefTam diluvio Americam vel par-

tcm ejus : cujus ad omnem pofteritatcm me-moria durarit. Nam Scythis Afiaticisigno-

tum diluvium , Americanis qui inde orti no-

tiffimum. Vnde faclum ibi & inventum non

iIlatum,confequitur. Pr;sterea fuijTc tantum .

V 4 plana

SS deOrigin.Gentivmplana Sc humilia aquis opprcffa inde patct i

quiahomincs in m5tibuS}fpcluncis,fcaphis &arboribus e vafilie dicunt. Et cjus modi parti-

cularesquarundam rcgionu inundationcsdi-

vcrfis tcmporibus contigcrunt,ut inCimbrica

Chcrfoncfo Ariftot. asvo. Hoc cffc Atlantitru

Platonis diluvium li-quis adhuc dubitat? ci io-

cum Petri Martyris cxpcndcndum proponi-

mus. Isrcfcrt ; Innumnahtles Mexicmi finus

inftdit5, quoi uno nomine lucaias dicunty cum c&.tc-

ris nMJGrthtis , Aifi , Cuha , Imaica , Borriquen ,

unam oltm continentem fuiffe, Ita ex maj$rum

antiquifima tradittone ipfos incolas afferere. La-

hentihm feculis avulfis vitevipesialis, & exiguii

fretis dtvifas tn tantum numerum excreviffe, KemBifptinis quoque credthilem vidcn : neque deea

multum diihttandim effe. .Eandem fubnicrfio-

nem Aitanifabulofa traditionc demarisori-

ginc innuebant. Qucmadmodum & Malaba-

rcsaiferunt: InnumerMes Maldtva^,quarum

fupra X I c Id cognitafunt ; oltm unam ccniinen"

temfuiffe. \rixc fi cum Atlantico diluvio Pla-

tonis confcras 5 videbisnon alibi Atlanticam

quam in Amcrica poncndam e{fe. Nam ma-gni cujufdam particularis diluvii in Peruvia

quoqucmanifcfta indicia cxtant, & intcrior

ad Meridicm Amcrica tota fere aquishodie-

que obruta confpicitur. Ncc mirum tale di-

luvium in ea partc vidcri dcbet. Sunt cnim ibi

ad

Ameriganarvm, ri^.ir. $9ad diluvium maximum fufficicntcs caufa: y in-

gentia flumina-, tcrtx motus vchcmcntcs,lit-

torum humilitas : montium nivalcs aquse. An-no Chrifti cIoId lxxxvi Pcruvia: littora

ad duo milliaria mari obruta funt , quod x i v

cubitisaltius cxftabat. Anno ejufdcm fcculi

XL. Conticgas populus in Canela nivalibus

undis deicti funt. Solus Oronico fufficit ad in-

gens diluvium. Nam a Majo ad ScptcmbremXX pedumaltitudinc ripas fuperat& omniaobruit. Solismontibuscxceptis. Prieclareut

omnia ingeniofiflimus Baco Vcrulamius in li-

bello quem Sermoncs Fidelcs infcripfit, capi-

te dc viciflitudine rerum : Siquis, incûitât-

tente confideret Indortm occtdentdinm conditio-

neWi reêriet eospofulum juniorem ejfe & recen-

tiorem quam fofjdos orhis yetsris» Aclotige vertfi-

Viilim fsl defolationem illam , qu£ iUos oltm inva-

feraty minimeper Tcrrx-tnotusfaâm : (contra

quam narrabat Sacerdos /^gyptius , in colloquio

cum Solonc, de Infula Atlantidc ; eam ^fctltcet^

a Tcrras-motu abforptam eflc : ) fedfotimfer

diluvium particulare. Tcrra^-motus emminiUis Regtombus rarb evenitmt. Verum , e contraria

farte , tam immania flane & vaHa btibentfiumi-

naûtfiuvit A(ia?, Africa:, & Europse , p<z iUis^

iufiar rivulorumfmi. Quin & Andes ipforum^fi-

ve Montes, no>iris longefunt aliiores : Vnde crt'

dihile ^f/, reliquiasprpis bomimm , apud eos^posi

F 5 tak

^o DE Origin.Gentivmtale diluvium ^mkuhrc^coiifervatasfmjfe. Ita

cum & fitus & magnitudo 3c cafus mirabilis

non alii terr^ quam Amcricas convcniat , mi-

rum cft nonnullos totam narrationcm Plato-

nis adeo elevare ; & nefcio quas allegorias fin-

gere. Vbi non cfl: dubium quin cos ratio ple-

nifTime fugat. Nam Plato cxcrtc dicit , mnfe

fabulamfed veram hisloriam nsirrare, Et Proclus

Marccllum qucndam Rcrum ^thiopicarum

fcriptorcm citat , qui eandcm hifloriam tan-

quam veram defcripfit. Ncc Strabo diverfum

fcntitqui aliastam facilis efl: incxplodcndis

aliorum opinionibus*,Crantor quoquc primus

Platonis intcrprcs, totam narrationcm Hifto-

ricam cffe prodidit. Atque itacffeaccipicn-

dam loh. Serranus erudite docct. Nam quod

cx quibufdam fabulofis, de tempIojNeptunoj

Clitone, Bellocontra Athenienfcs , totam in

dubiunarrationcm vocant , id quam iniquum

fit nemo non vidct. Cuni prifci, ut omnis an-

tiquitas fabulofa cfl: , etiam maxime vera tali

fabularu pigmcnto fscpe incruftcnt. Ita igitur

Atlantidisresvcr^aliquid falfi longinquitate

tcmporis & tradentium culpa contraxerunt.

Ncc mirum prifcos Interprctcs Platonis^qua-

les ProcIus,Porpliyrius,Origcncs, ita judicaf-

fc : quorum in cam rcm fcntcntias Scbaftianus

Foxius Morzillus Hifpalenfis fufe rcccnfet.

Marfihus Ficinus quoquc cxcufandus ; qui rc-

AMERICANARVM,Ii[?,rr. 9I

^canimadvcrtens abfurdam cflc allegorlcam

Interpretationem y anagogicam finxit nonmulto felicius. Tempori hoc condonandum :

quo extra Tliulcn & Fortunatas immcnfus &finc terris Occanus, Tencbris pcrpctuis mer-

fus & inmcabiiis putatus fuit, ac Antipodes

derifi. Sic AtlantisAmericaeil. Sed Comtsei

obfervatio futilis & inepta, qui Plinium lib.v.

cap. I. fub nomine Atlantismontis Amcri-.v^ cam defcribere putat. Quod eft omnia con-* funderc, & Amcricam in Africa locarc.

Cap. VII.

Secmdm in Americam Thoenicum adventus, Qui ingen-

tem in Ocemio Atlamica infulam detexerunt eamque

frequentarunt^ habitarunt. lUa vel Hijpaniola , vel

Brajilia ejjeputatur,

SEcundus advcntus Phoenicum in Ameri-

cam continetur illis prifcorum fcriptorum

narrationibus quibus navigantes in Atlantico

Mari novas dctexiflc terras rcferunt. QuodDiodorus vcntis & tempcftatibusadfcribit:

cujus verba rem mirifice illufl:rant. Dicit

cnim : PJmnkes vetufifmm temfforibm extra co-

lumnas Herculis navtgantes tngentthtu ventorum

froceUis ad longinquos Oceam tra^mfuiffeahre--

ftos ac multii dtebm vi tempestatisja^atos tandem

ad ingentem Infulam in Oceano Atlantico^comflu^

rium dierum navigatione a Lyhia in occafum re-

motam

^i !DE Orisin. Gentivmmotam vtnijfe, Cujm folum fiugtfcrum ; amnes

nmg^btks^fumtuofaddificiafuermt, Inde Car-

tbagmenfes &Tyrrhenos harum terrarum notniam

accepiffe. Quibus verbis niliil clarius eile pot-

cfl:. Nam Sc notam fuiffe prifcis Americam

;

Sc Phoenices in eam navigallc oftendunt. Quxcnim illa ingens AtlanticiiMarisinfulacom-

plurium dierum navigatione a Lybia in occa-

fum remotaPTum cultam jam fuilTe ante hunc

adv. Phoenicum, lumtuofa sedificia qua! rcpe-

rcrunt, indicio cflc polTunt. Addit Diodprus:

?oftea Cartbagmenfcs cumfdpe a Tjrm & Mau-

rttanii bello fremeremur^ Gadibm pr<sternavigatis

& Athnticoprove^tos Oceano tandem adnovoi bas

regiones appuUjfe & colofuam duxijf-^ eamque rem

diu tacittunfervaffe utfi rurfumfedibm ejicerentur

haberent locum in quemfe cumfuii reciperent»

Et hsEC navigatio tam cclebris fuit ut com-plures CarthagincnGum familis eo habitatum

ivcrint: & Tyrrheni coloniam eo dcflinarint;

nifi a Carthaginenfibus impediti fuiffcnt. Alii

rem paulo ahter narrant. Repertam a Cartba-

ginerifibiisfortuito infuUm : & in tam injuffu Ma-gislratm commigrafe piurimos : quod difpiente

pauUttm populo co^peritpofiea cafttaleef^e.dnx-

nam h^c infula fuerit diifentiunt authores.

Compluiium opinio cft Hiipaniolam fuiiTc.

Aliis longius hxc rcmota vidctur , ncc proba-

bilePcenoscrebro tam longincjuam naviga-

tionem

tionem fuscepiffc. Non dtfunt qui opincn-

turPoenos in Bfaniiam navigalfe ac ab illis

Baibaros dcducLinr^qiiiefcntcntia Enntjanuc-

lis dc Moracslibro dccimo Iliftori^ Brafilien-

fis nonduir. edita?. Sane faciiius in Brai'liam

duam ullam aliam regionem tcmpcTtatibus

ejici potucrunt dum in Africa circuminavigan-

daoccupantur.Simiticafu Capraliseam Amc-ricse partem dctexit non quidem tempellatc

ejcdusjied quod Afric<T oram vitans,in novas

illas terras incideret. Quid mirum fi idem

Carthaginenfibusacciderit? & cafu vel Iludio

rcpertam rcgionem coloniis frcquentarint?

Nam libero commeantes mari fepiufque ad-

eundo ca^teris ir.cognitas terras, clegiiTe fc-

dcsjuventutiquaabuncabant,probabiieetiam

Curtio videtur. Atque liuc Comtxus illud

Plinii rcfcrt: Pi aniccs exttaorhtm Gadescondi'

difa. Vbi Americam intclligi vult & Pliceni-

cum in ea colonias , planc contra mcntcm au-

thoris, quiGadc»; Hifpanicasextra orbcm,id

eft fretum Hcrcukum 3c vetcris orbis termi-

nos fitas, defgnat. Ha^c igitur qua^ de Car-

thaginenfium navigationibustraduntur, fupi-

nam eorum ncgligentiam fatis rcdarguunt,

quinullam apud antiquos mentionem ullius

in has partcs navigationis extarc dicunt, q«od

Acofta dc Lescarbotus facit.

Cap,

94 deOrig.Gentivm

Cap. VIII.

Teriius Vhxnkum in Americam adventus, Salomoni nt'

ta America. Jneamfu.ts ^ Tjriitsnavesmijit. Perme-

diterraneum mare . 'Evongeber'i^TarJiSubi, IdumaM

fines. hfephusdefenfui. ParvaJimanAmerica,PerU'

via nomen recens. Pererii a^gtimenta refellunuir, ISt

Kircberi. Ophir in Monomotapa. Fura^ ^fura, Fo-

dina mirabiles in Aiti,

PRsEter has Pcenorum & Carthaginenfium

navigationes in Americam , extat adhuc

alia Phcenicum non ex Africa fcd ipfa Phoeni-

cia : cujus prima fitmcntiocircaSalomonis

xvum. Atque hic nobis tcrtius fit Phoenicum

in Amcricam advcntus. Cum immcnfafucrit

Sapientia Salomonis, neccfle omnino eflut

magnseilUus tcrrarum partis non fucrit igna-

rus, c^x tot miraculorum fcrax c(i» Sive igi-

tur cx Erythrso , five Mediterranco mari fol-

verit ejus claffis, Americam, prsfertim trien-

ni navigatione,pcterc potuit. Quanquam fen-

tentia Goropii Becani & Fr. Bivarii non omnifundamento careat , ftatuentium fa6cam illam

navigationcm pcrmeditcrrancum Mare, nonvero quod communiter putant, Sinum Ru-bmm. Quia & Tharfis Sc Tyrus & Azionge-

berad Meditcrraneum : nec Tyriaclaffisex

fmu Arabico folvcrc potuit , cum qua iverunt

Salomonis naycs. Nam Hiram non clafiiarios

tantum>

AMERICANARVM5li&. 11; 95tantum5fed'& claffcm Salomodi fuppcditavit.

Ncc Eziongeber cujus Mofes mcminit ad lit-

tus iMaris Rubri : fed interius propc Cades

:

cum Ifraelitse femcl tantum ad mare illud fuc-

rint : ncquc cadcm cum illa unde claffis folvit:

quippeilh unde clalTis folvit inldum^afita:

qu^ non attingit Rubrum fed meditcrrancum

Mare^ficut ex Ptolcmseo patet. Et in Idumsea

fecus mcditcrraneum Mare Gaftion Gaber

vel Gabria: eft , apud Strabonem ; Ptolcmseo

Beto Gabria?, cui vicina Eluth pcnultima Idu-

mxx civitas. Supli 5 quoque , cum tcrminum

quemvis notct *, non Erythrxo tantum mari

,

quanquam huic frequcntius ; verum etiam

Mortuo & Meditcrraneo tribuitur. Dc Tarfis

mirum cft adeo hsefitare dodos , cum Tar-

tcHus Hifpani^ rcgio celeberrima& prifco-

rum navibus multum frequentata ob auri co-

piam fit. Igitur non in genere quamlibet rc-

gioncm longe dilfitam , nec quodlibct mare

notat, fed Hifpaniam Ciliciam, Sc totum Mc-diterraneum marc.Quemadmodum illud ho-

dic Arabcs Damafcenum ab urbe & regione

vocant. lonas clare dicit quod ex loppein

Tarfis navigatum fuerit. Igitur Tarfis ad Me-diterraneum mare Porro navigare in Ophir

& inTarfis unum idemque eftjficut ex ILReg.

XX 1 1 coliato cum II. Chron. xx. patet. Hsec

inquaargumcntafaciuntjiuSalomoaisjHira-

mi

^6 »E Oricin.GentIvmmi & loTaphati navcs per meditcrrancud

trare in Ophir & Tarfis nayigare potuerint,

& hinc in !pram,quod tricnnium fuadet,Ame-ricam. Quibus hsec fentcntia difplicct toti in

co fLint ut probcnt Ezion Gebcr& Eloth fuif-

fc ad marc rubrum, quia C\tx in Idumâ, tjua:

oliai eo ufquc cxtcnfa. Sed cum a^quc mcdi-

tcrrancum attigcrit , nihil cfficiunt. Deindd

falfum cft unquam terminos Iduivixx ad ma-

re rubrum produ(5i:os. Tcmpore Mofis Ma-dianitê httoralem ilkim tradlum accolc-

bant, poftea Troglodyta?. Idumsi intcrio-

rcs. lofcphus manitcfte Eziongcbcr apud Be-

rcnicen, id cfl mare mcditerrancum ponit.

Fruftra is crroris infimulatur vel culpainli-

brarios rcjicitur. Ad h^c omnia acccd it quod

Tyrium rcgnum longc a rubro maii & ad mc-ditcrrancum fitum rucrit.Quomodo crgo Hi-

romus navcs fuas per Arabicum finum emifit?

NamFulIcri commcntum nulla ratione niti-

tuv : Salowonem ab Htromonauta^spwfe, Ho-

rum Pimncum colomam po Indica tnercatura

Az.'tongehra& Elam confiittttam, S.cd utcumque

feh^cc rcshabeat, (ivcper Arabicum Sinumfivc permcditcrrancum marc navigarint, in

Amcricam vcnirc potucrunt quod Vatablo &Arise Montano vifum. Et hic quidcm ex vo-

cabulo Oî^s Farvajim argumcntum pctit, quoutramque Americam fcpccntrionalcm & mc-

iidio-

ridionalem dcfignan putat , conjcdura planc

futili. Nam Pcruvis: nomen rccens & ab Hi-fpanis demum inventum,quod a Biru pifcato-

ris vel rivi nominc,non intellcdo deduxerunt,

ficut Garcilaffo dc la Vcga tcftatur. Verumejus nomcn Tahuantinfuyo fuit , quo quatuor

mundi cardines dciignabant. Argumenta cjuae

Pcrcrius contra Vatablum;& Ariam affcrt le-

vioris momenti funt quam ut proptcrea Ty-rii & ifraelits Amcrica prohibcndi fmt. Pu-

tat propiorem cx Mcditerraneo navigationcm

fuiflc. Quafi breviora fcmper &r non tutiora

interdum itinera fcqucrcmur. Porro Mcdi-tcrrancum Marc illa «tate infcflum piratis fuit

6c in Crctcnfium , Rhodiorum , Tyrrhcno-

rum, Carthaginenfium ac Hifpanorum potc-

ftatc. Prarterca quid pro navigatione pcr mc-ditcrrancum affcrri poffit didum cfl. Elefan-

tos & pavos fateor in America non elTc.Dc fi-

miis & ccrcopithccis falliturPcrerius.Nam fc-

rociffimosinDaricnc&Tcrra firma Mnrtyr

teflatur. Ncc putandu efl omnes merces quas

illa claffis attulit,ex una regionc petitas, Quodacque abfurdum eft ac fi quis conciudat Bclgi-

cam claffcm non navigare in BrafiJiam > quia

cbur & alia affcrt quibus illa rcgio deflituituri

Nam mcrccscx variisrcfiionibusvariaBa mer-

catoribuspctuntur. Itacum Africafucrit pr.^-

ternaviganda divcs cboris &pavorum j inde

G ha?c

9$ DE Origin.Gentivmhxc pctita & cum Amcricano auro rcportata

j

dicerc in promptu cft. Tum notam fuiffc

Phosnicibus cx mari Ery thra^o circa Africaip :

ufquc ad Gadcs navigationcm Hcrodotus tc-

ftatur, qui tradit : Neconem JEgjiptiJlegemope^

raPbmicum ex mariRubro omnemAfiudconti'-

nentem ufque ait Gaditanum fietum & inde in

JEg]fptum explorajfe.Kivchctus multo ineptiori-

bus argumentis navigationcm Salomonis ad

Indiam Orientalem rcftringit. Hoc cnim cla-

re doccre onomafticon Copto-Arabicum ubi ii

tVAiJ Hcnd cxpliceturOphir.AurumParviam

fuiflc cx Q*iK» lavaim hoc cft lavis infulis. Ita

cnim cas a Rabbinis vocari. Qu« nuga: fc-

briculofasfunt.

Igitur nihil obftat quo minus in ipfam Amc-ricam Hiromi & Salomonis claifcs aurifera:

potuerintexcurrcre;quod fuadcnt, tum trien-

nium quo pera(5l:a,tum ingens auri fumma quas

allata. Enavigato fmu Arabico , fi cx illo na-

vigationem inftitucrunt flexa inoccidcntem

clairc, juxta littus Africa: Monomotapam ad-

vcdi funt. Quem locum cflc Terram Ophir,

Barros, Lopez , Santos non abfque firmis ra-

tionibus ftatuunt. lohannis dos Santos in

i^thiopia Orientali vcrba Uzc funt : In Mono-

motafa apud Majfapam mom eH nomine Fura fivc

Afura,4pttf/ quem dites aurifodinafuntJn cacumi-

ne ejm rudera anti^ui e% lafide adtfciiy quale non

aliH

AMERICANARVMjIî^.jr. ^9alihi in t^taCafrariA conjpicitur, IncoU tradunt eas

ddesfmjfe regina Saba& banc Terramftve Afu"

ram effe Salomonis Ophir, Ihidemfunt pJdiHantia

ligna &favones, Navigatiofetuit triennis effe ob

ruditatem ejm dvi & pigritiam Cafrorum, Hsec

Santos. Ad qux Purchafius : Crederem inquit

his argumentii mfi Mofes Ofhir tn OrimaU India

ioUocaret, Quod falfum ; & oftcndunt cruditi

loktanitas omncs in Arabia & viciniseirc-

gionibus confedifTe. Et Ophir ac Tharfis

quamvis longc dilTitam rcgioncm Hcbraco-

rum phrafi fignificant. Vt fruftra certa^ regio-

ni fivc illa in India fit (ive Africaâdftringatur,

Acofta fatcntc : nam omnibus illis locis ac-

commodari poteft.Repcrta: etiam in Aiti mi-

rabilcs fodinae , cx quibus aurum a Salomonis

clafTc petitum Columbus judicavit. Dc illis

in navigation. Columbi ita fcribitur : BartheL

Columhus in Hijpaniola invenitjpecus altifimos&vetufiifmos ,unde ajunt Salomonem aurumfuum

eruiffe. Hac aurifodina protendehatur ultra mil'

liariaxwi. Haecille. Ingens omnino argu-

mentum , gcntcs olim eam inrulam accelliirc

mctallicas , quales ab omni asvo Phoeniccs &Hifpani fuerunt. Nam iilas fodinse , non ab

Aitanis, qualcs reperti,quos metallicê rei pe-

nitusignarosfui(re,& venas in tcrrae vifceri-

bus ignoraftc, conftat. Aurum cx rivis fuble-

gebant. In cjufmodi fodinis reli(5tos a Salo-

G 1 mone

2 00 DEORIGlN.GgNTIVMinone PliCEnices qui aurum & matcriam navi*

bus onerandis pr^pararent communi gentium

more probatur. A quibus poftca defcrtis ibi

vel fpontc niancntibas, gcntes diquotoriri

niixtionc cum bnrbaris fada , potucrunt.

Quemadmodum Bomrcrrustefte MaffeioPc-

guenfes ab his ortos contendit/ccutusLufita-

norum opinionem 5 Ophiram in Orientc tan-

te ponentium.

Cap. IX;

Thosnicum coloniA in mctri JtUntico. CannrtA veterum

Fortunata. NutneriFtolemaicifaliaces. Canari/t non

Ji caniimfed Chananais difia. Cerne nbi. Mar de Sat'

gafpf. Gomera ab Amoraii. Dyris, Lingua Guanchumqualis.Ejus aliquot vocabula. AfitiquitatesGuanchum,

Gigantes. Canarii olim cuhiores. VoHea ignis ufumamiferuntr Vt ^ Sinenfes quidam infulani,

ET hxc in univerfum de tripIiciPhoeni-

cum in Americam navigatione. Nuncquas in illo Mari Atlantico terras adicrint,ubi

nominis fui memoriam , ubi fedes pofuerint,

dicendum reftat. Prima? extra Gades navi-

gantibus Fortunatar , Hefpcrides & Calfiteri-

des occurrcbant. Ad omncs rhceiiicum claf-

fcs appulide, prifcidoccnt, Fortunatx cumillis quasCanarias dicimus casdem funt.Quodcx numcro & nominibuspatet» Septem cnimfunt, c]uanc|uam naut^ iili qui ex Atiantico

Oceano

AMERICANA.RVM,£f&. ir. 201

Oceano ad Sertoriiim vencrunt,non nili dua-

rum meminerint eafque a continenti Africx

X cId pafT. remotas. Scd non conftant (ibi

antiqui in locis extra Gades , ut ex Plinii nar-

rationibus defortunatispatet. Itanecobftat

latitudincm apud Ptolem^um pocius Infulis

promontorii viridis competere. Nam numc-ris ejus in remotifllmis locis fidendum noneft. QuantuminGermaniajqusepropiorjpeC'

carit> Rhenus teftimonio effe potcftj cujus

oftia duobus integris gradibus loco movit &ad Liv pofuit, ubi hodic Albis mariafubit.

Igitur CaoarisE non a magnis ilHs canibus

,

quos inearum maxima rcpertoslubatradit,

fcd a CananseisdiclasfuntsleviliterxNinR,

mutatione, quemadmodum Nebucadnezare

Nebucadrezar) Nisbon & Nisbor promifcue

dicimus. Qua vocc Latini turpiter,ut in aliis,

decepti funt, Canescx Canansis & Canaris

facientcs. Cujus rcicertiffimum argumentum

cft; quod cumfortunacse ultimo detegeren-"

tur, nulli canes ibi reperti, Gomara tefte.

Q^uis credat cxtindos interea temporis o-

mncs vclalio tranflatos ? Falfum igitur quod

Latini dc canibus tradidcrunt , fccuti lu-

bamauthorem haud femel vanitatis manife-

ftum ; & nomcn a Cananasis dedudu.m eft.

Qua: Scylax Cariandenuscommodeilluftrat.

Phoeniccs cnim dicit extra Uercuin columnas tn

G 5cernen-^

los DE Origin.GentivmCernen ; ac inde in oppofttum continentem JEthio-

pA crehro navigajfe. Vbi quae fit illa Ccrnc diu

qusercndum non eft ; multo minus cum Stra-

bonereprehendcndusEratofthencs quod ta-

lem infulam extra frctumHerculcum colloca-

^rit. Nam ejus locum tam accurate (ignavit au-

thor : ut alia efle non poflit quam cx Fortuna-

tis una. Dicit enim tUtra Cernen innavigahilem

Oceanumeffepropter herbarum & alg<£ ftiperna'

tantis cofiam. Id quod Chrift. Colon, deinde

Lufitani vcriffimum cfTc dcprehendcrunt.

Nam agr. X X ad xxxiv.circiter ccc.cb.paffuum ab Africa totus Occanus ita graminc

contc6cus cftjut in eo campi & Infulse videan-

tur natare , & vi perrumpcndum navigantibus

fit. Quod Uar de Sargaffo Lufitani vocant.

Quoniam igiturcxtra Ccrncm talis Occanus,

ncccnario ipfainter gr. xx & xxxiv fita erit,

Mare dc Sargafio & Afric| continentcm. Quofpatio non ali^ continentur infulsc quam Ma-dera & Canarise feptem cum aliquotaris&

fcopulisincukis. Vnam igiturcx his Cernencffe oportet. Dc Madcra,falfum,quia ab omniSEVO inculta. Ileftat Canariam fuiflc : quod no-mcn ita in Cernen corruptum a Graecis & dc-

tortum videtur , qucmadmodum ex Atargctc

Dcrccten fecerunt. Nam Plinius vcl crrat dc

fitu Cernes,vel duas hujus nominis infuIsB fuc-

runt. Ipfe enimcam contra (inum Pcrficum

&ex

Ambricanarvm, ti^. 11* 205

&CX adverfo -^thiopia? locat ubi hodie Ma-dagafcarcft. Redius alibi ex Polybioinex-

trcma Mauritania contra montem Atlantem,

Quemadmodum igitur a Cananseis dida efl:

Canaria,fic ab Amorseis Gomera. Quod lon-

gc probabilius, quam fi hoc nomen cum Fr.

Bivario & NebrHrenfi dcducas aGomerla-pbeti filio. Nam confediffe in Mauritania

Amorseos di(5lum : undc in has infulas brevis

tratedus. Sicut ut Gomera? TeldiE & Ayatir-

maf nomina ex Mauritania petita effe Goma-ra obfcrvat. Et dc Ajatirmjt altiflimo Teneri-

(x monte locuples teltis Strabo eft , qui deci-

mo feptimo libro tradit , Djfrim ab tndigenis

Mauritanis appellari eum montem qui GrdccisAtlas

dtcitur, Vnde Dyrma & voculaadjeda Aya-

tirma. Vtnihil certiusfit quam Canariosex

Africa profcdos. Nam lingua Guanchum

,

quihodieque Hifpanis permixti fuperfuntin

oppido Candelaria,admodum aftmis eft Mau-

rorum in Barbaria. Ita tcftantur qui res lo-

hannis Bethencourtii primi Fortunatarum

Regisfcripfcrunt. Supcrfunt qusedam voca-

bula ex quibus judicari poteft. Deum voca-

bant Achuharahan tcrm^ximum , Achuhticanan

altiffimum , Achguayaxerax confcrvatorem

omnium rerum. £i:/;rK^^ infernus. Tomarco ve-

ftisex pelle agnina. Moz.^in frumcnti gcnus

quo pro panc utebantur- Toja fuccus. Chacer-

G 4 qum

20.^ DE OrIGIN.GeNTIVMi]ue?)i mcl cx Yoya. Adexe Rex , Guajota dla-

bolus, Quam diu inhabitarint illas infulas ex-

indc fieri conjc6lura poteft quod antiqaitates

fuascxcadaveribus quae adhuc fupereian^in-

corrupta fupra mille annos extcndeiint. Gi-

gantes quoque in iis incredibili magniiudinc >

quorum unius offa in fcpulcro Rcgis Guymurqui cx ejus pofleritatc, repcrtafunt, longitu-'

dinepcdumquindecim. Vnde Guancharumnomcn acccpcrint haud didufacile, faltem

haud multum ab Anakim abludit, Et aiiam

olim, id efl cultiorcm Canariarum facicm

fuiffe hoe argumcnto eft, quod.oppidorum ac

sedificiorum ruinx adhuc Phnii&Solini^vocxtiterint. Snnc Pindarus Saturni urbem in

Fortunatis collocat Olymp.Ode fccunda,five

poetica h'centia,five quod revcra talis tum ex-

(larct. Cumquc Flinii & luba; ^vodcfcrta;

jacuerint , cxindc Latius coHigit , infuUres illos

aliQfrofe^iOS & foYtein ArsiencMn, Id certum

cft , tandcm omnia ita in barbaricm dcgene-

ralleut ctinmi^nis ufum acnotitiam amifc-

rint. Hoc cultis quoquc gcntibus quandoquccontingere aha cxcmpla doccnt. Eft apud Si-

naminfula los JaYdenas cujus incol^c a Sincnfi-

busorigincm traxifle putantur,qui non minus^

ac Canarii ignem ignorarunt, tcfte Purchafio.

Cstcrum Phoenicibus aflcrtas Fortunatas qui

vidcrc prolixius vult, Marianam in Hifpanicis

/ confu-

AMERICANARVA1,I/K[ri. 20$confulat. Sub primum Hifpanorum advcn-

tumcirca A. Ch. clo cccc populofifrima:

fucrunt, adcout in fola Tcnerifaincolarum

ad quindecim millia & novcm Duces nume-rarcntur.

C A p. X.

Cajfiterides. SuntnenOorgadesfeiAtoris. Lefcarhotiin'

eptJa. Fhafnicumineasnavigatidnet. Quas clam ha-

huemnt.JncoUCaJfiteridum in jtmericam nttvigaruntz

MadanninajGtiacane,îti, undediâ. Americaprifcis

Kota. TJjosnicum nemen in Americafrequens. MosJ(^

Jive Vankjmnavv. Gigantes in America. ^lii a Chi-

chimecls. Magellanicorum vdcabula. Aitani Hehraos Ârabesponunciationefua refrunt. Eerum 'linguafere

periit. Comtaierror. NominalocorumFhvniciaapud

Amerkanos. Guancha. Cannares. Darien. Kîr. Jsfe-

mina Huviorum in Bser^ Nahar, Beragua. Ciorote-

ganifunt Carthagimnfes. Canibales^ Caribes Pceni.

Lingua Vunica apud.Aitanos ^3 l^hraicos. Cynato.

Guaibba.Majani. Ciha. Boa. Macana. Gtta. ApudJucatams. CinCana, ConcTiCotoohe. VccesFhxnici-

hus incognita. Guacca, J.^.rima.Ch. Attabeira.Areiti,

Anacauna,Caixj:imu. Amaca. Cajiqtia, Chehi» Tiba,

Mttmtt, Teêtan.

POfl: Fortunatas Calfiteridcsfequuntur,

quas Comt£Eus pro Hcfpcridum infulis &Gorgadibus accipit , ex male intclledis Dio-

nyfii Pericrgctas verbis. ^nQi? ^ Emg^Âsj.reî

ôsTivQîo ^viQxy,, Hefperidas hic accipit ^«''«x^s

pro infulis occidcntalibus , quo fcnfu etiam

G 5Caffi-

20(5 15eOrigin:GentivmCaffitendes ac Fortunata» funt Hefpcridcw'

EtStrabo vcl levitcrinfpcdlusomncmdubi-.

tationem tollit. Dicit illc ad Aquilonem Hi-

fpani^ CalTiteridas fitas. Quod de Hefperi-

dibusfalfiffimumjverum Ci Azores intelligan-

tur. Quanquam fatendum fit antiquos illas

infulasfêpe confundere,quemadmodum Pin-

darus in Pytliiis,Ode decima Hypcrborcos in

Gorgadibus habitare fcribit, eafque pro For-

tunatis accipit. Lefcarbotus denuo infcitia:

fu^fpecimen exliibct dum Hcfperides plane

in Aiiiericam transfert, cujus h^c funt verba:

Coticludo Hefpirides haud alias ejfe quam Cuham^

Bijpamolam & vicinas alixs in freto Mexicano,

Beradem ibifuijfe haud alienumfuerit ab ejm vir-

tute. Quse perabfurda funt. Navigatum a

Phoenicibus in Caffiterides Strabolibroter-

tio docct cujus verba mcmorabilia funt. Nam& qui earum incolse tum temporisfuerint , &undc orti & quantum Phcenicibus in |ca navi-

gatione fitum fuerit, exinde colligitur. Inco-

lasex Hifpanisortos limilitudo morumdo-cet. Nam vagos, barba in morem hircorumyVefli-

tu atro, togis ad talos demifîs fujffe& cum baculis

Ambnlaffe. Qua? omnia Hifpanis Athcnaûs

tribuit. Porro Phoenices pimis temporibusfolos

in eoi navigaffe , & celajfe altos hanc rem diligen'

ter , donec P, Crajftufion: crebram inquifttionem

eMdetegeretRomanis, Jpfos Caftteridumincoloi

facii

AMERICANARVMjIi^.ir, lOJpdcisjludiofos& manumislomnm deditos aUioni^

bmfuilfe, Itaque & in Fortunatas & Caffite-

rides frcquenter navigantibus , non potuit oc-

culta manere Amcrica. Et Cafliteridcsj adeo

navigationibus dediti, 'quo potius quam in

Americam nayjgarint dici non potcft. Quin-

imoomnes vel metu Romanorum vel pacis

ftudio in Americam navigaffe , infupcrabili

argumento coUigimus. Quippe cum fupcrio-

ribus fcculis primo aFlandris;deindeLu{itanis

dctegercntur, incultasomninofucruut. Atqui

adhuc Strabonis asvo cultas omnesunacxce-

pta. Igituralio migrarunt : ncc fugientibus

turbas Europasas &Africanas alia commodiorterra quam America. His in eoOceanoLu-caiones infula?, olim una contincns , proxima?

funt. Ad quas Phoeniccs vcniflc Madannina &Guacane docent. Quarum illa , ut videtur a

Madiannafis : hxc a Chanana^is di6la. NamChanaanetiam Chna contra<5l:e didus ; undc

cum articulo Guacana. Ex Madannina in Ai-

tam Sc vicinasinfulasventum. Vbi Cahonao

!dicitur illa regio ad quam Matinoenfes primas

1 fedes pofuerunt.Et in Huhabo Canabacoa cft.

I Ipfum gcntis Aitanse nomcn ab Hettaeis mi-

hi dudum videtur. Aiti afperum notat & terri-

ficum. Idcm ^f? & ^^^ , unde Chittsei de-

nominati.

Ex his infulis in ipfam continentcm Ame-ricx

aoS DE Origin.Gentivmricaz Phoenices trajecerunt. Atquc hoc eft

Guod Plato dicit : ex Atlantka infuU ferve^

mri ad *ilm poximM : hinc ad oppofitam conti-

fienUfiU Quam Plutarchus libro dcfacie in

orbe Lunse f«s>«>^^ nVw^^v ultra Atlanticas in-

fulas vocat;& Thcopompus apud ^lianum

immenfo fpatio extendi vult. Vtnemoim-pofterum dubitarc debeat , quin nota prifcis

America fuerit, tam clare fitum ejus dcfcri-

bunt, extra fretum Hcrculis, in Occano At-

IinticojOccidcntem vcrfus multorum dicrum

navii^ationejimmenfa magnitudinc Phoeni-

cum nomen multis in locisfrcquens-Sc falfum

cfl: , quod Martyr dicit : aPanucorege, qui

tempore Cortefii vixit , regionem iWam nomen tu-

lijfe. Redius alibi, a Panuco flumine & regnum

<^ regem nomcn tultjfe dicit. Ccrtius adhuc cft

aPoenis& regionem & flumen nominatum.

Nec aliunde Panama Ifthmi , Puna Peruvias &JBunigando dldx , quam aPoenis qui& Puni,

Sic Pinoles Novse Hifpani^ antiquiflnnus po-

pulus Herrera tcftc. Quibus antiquitateac

fedibus proximi l\UzMecd , vel Maffaget/s, Scy-

tharum , vel Mz.aces Afri una cum Poenis in

AmeiicamdcLiti. Et intcr ChichimecasP^-nues Poeni funt. Guamaresm Xalifco Amorasapropago. Ex Panuco pars Phoenicum in cas

regiones , quac nunc Nova Anglia , vencrunt •

Quodexindepatet ; quia origincm fuamab^ Euro-

Euronoto conftanter ducunt. Ibi animas ma-jorum , ibi fuas poft obitum ; ibi magnumgentis Dcum Kautainevvit deêre credunt.

Ergo quia & majores &Deos fuos ex illa pla-

gadeducunt , inde proculdubio exortifunt.

Punicam origincm hoc innucre videtur , quia

clariflimos Septentriones Mosk^dvc Fankun"

navv ; id cft urfam vocant, Rogero Guilielmo

vchementer & jure mirante. Quanquam is aGrsecis hoc fluxiffe putet. Sed Gra:ci aftrono-

miam Sc ftellarum formas atquc nominaPhoe-nicibus debere nemo dubitat. Ac ne quis ob-tcndat multos in America gigantes immanicorporum magnitudinc fuifle , nemo ignorat

cofdcm in Chanana?a Anakôrum nomincpercelcbres fuiffc. Reperti GigantcsinNo-va Hifpania circa Tlafcalam & in lucatana :

inde in Pcruviam transfretantes, circa Man-tam & Tumbez confedernnt. Q ux caufa cur

Indi cx tranfmarinis regicnibus eos veniflc

dixerint. A culta gente crigincm traxifle in-

dicio funt molcs & magnifica asdificia quae

paflim erexcrunt.De quibus ita Acofla : Ajunt

feruam iUosgigantes vemQe per mare , hellum in-

tuHJTe indigenis & fuprha ddijicia conjlruxiffe^

Monjlrant hodieque puteum ex L-fidibus magni

fretii. BicuntpAterea iUos oh enormia flagitia^

igne cocleîconcrematos, Quod vero Latius gi-

gantcs hos Chichimccas foifle & non mari

fed

ftio deOrigin.Gentivmfcd per Ifthmum cx Mexicana in Peruviam

venifle arbitratur^id cum Acoftse relationibus

non convenit. Chichimeca" homines rudifli-

mi & incultiflimi. At hi , ut did:um,belli pa-

cifque artium periti , & asdificia, rem Chichi-.

niecisincognitam>extruxere. Nec degcne-

rafl*e dici poteft, cum pcnitus deleti perhi-

beantur. Admodum fanc probabile cft, Ana-

kseorum propaginem fuine, &cumrcliqui$

Chananasis in Americam,quocunque tandcm

cafu, veniffe. Nam & nomcn hocinauftrali

Amcrica frequcns. Cajana Caribanae vicina

nomen Chananasorum rcfert, necquicquam

mutatum nifi quod cxtrita inter pronuncian-

dum, proptcr concurfum duarum vocalium >

litera Nun. Sic Cana fluvius apud lofuam

:

quo Kcnasi quoquc pcrtinent. Canapei Gra-nadie, Canapot CarthagencB , Cannafes Peru-

via: , a Cananasis omncs orti. Quse poftrcma

gens,{i Latinis de nomine faltcm innotuiflct

,

proculdubio rurfus a canibus cam deduxiflent;

ficut in Canariis acumen oftenderunt. Atqui

Cannares & Canarii iidem : nimirum a Cana-

naris. Guanches incola: Canariarum. In Peru-

v\x Xauxa & Andabaila ejufdcm nominis

Guancheshzhcs, Apud Cannarcs Caxamalca

Ingarum rcgia.Nec Tyri nomen incognitum.

Cujus licet Homcrus non mcmincrit : diu ta-

men ante cjus artatem ab Agenorc ftrudta , &urbs

AMERICANARVM,Ii&.rr. murbs munita lofuse tcmporibus fuit, In Amc-rica Darienem habcmus : quo nominc duplex

Provincia, una in Aiti, altcra in Ifthmo Pana-

mx infignitur. FJuvius quoquc Tirecotus in

Aiti. Tirroh lucatanis Provincia ; Nicaraguae

Dirian : & ei oppofita Pacifici Maris infula Ta-

rarequi, Popajan Volindaram habct. Vfitatum

Phcenicibus urbcs fuas Kar , Ktr , Karja voca-

rc. Nota Carcbemifch , Kir , Karthan , Kirjath

Arba. Cujufmodi plurcs Ptolemaus.in Afri*

carcfcrt, ut CaragaWy Charhafam y Curobin y

Cartennam, Carepul^m , & qua:: primo loco di-

ccnda fuiffct Carthagwem, Sic C^rene , Cirtha

& Hifpania^ Carteja, Cujus vocis nifi clariffi-

ma extarct mcmoria , dubitari vchementcr

poffct an ulli unquam Phoeniccs in Americamvcncrint. Nunc tot cxftantibus excmplis nc

locus quidcm dubitandi rclidus cft. QuamHifpani Vcnezuelam vocant, indigenis Coro

dicitur. Caranaca Parias fluvius & forte olim

cognominis urbs , parum abeft quin ipfam

Carthagincm nobis oftendat. Quse vero no-

mine Chedraneach & ufitatius Karaneach dida,

id eft civitas Anakim. Cumanx lacus & infu-

Ja Curacao ; & vicina Provincia Caraca, Vocccxprcffa cx Minoris Africa? oppido Caraga cu-

jus PtoIemsEus mcminit. Scquuntur codcmordme Coromochos.Caroray Trinitatis Infula

Cairi» In ca Provincias Qww^/ir^, CaraOyCar-

ja^an.

aia deOrigin.GentivmjapitnyCarwepagoteSy Carona. Infula Maran-

non pagos Carnaupop , Caramuve , & in ipfo

flumine Carapam oftcndit. In Caribana Cari-

fo* QuaG Curobin dicas, quar Carthagini vi-

cina, Saraccnorum tempore , Kairavvanse no-

mine & Califatus fcdc imprimis daruit. Vel

Carefulam Mauritania;. Borriqucn Cairabo-'

nm habct. Seqauntur in eodcm homiedonum

littorc Coarien , Corfecari , Corpap , Carripora;

Tot Cjufdem tradus ioca, infulas,oppida,Pu-

nicum Kar, quod ipfis frequcntiffnnum , pra:-

fcrre : {iquisnihil propunieaorigincfacere

putat : is cadcm opcra tot Africse opidis Phoe-

niciam originem invideat. Sunt & ad Carta-

gcnam infuise Caramairi, Carex^ Codego, Qua-rum illa Amorseos quoquc oftendit. Codego

nomcninfulic Coton exprimit : quas objeda

Carthagincnfi portuifuit. QuemadmodumigituroppidafuaKar Americani: fic flumina

Beer& Nahar quod eos non minus Pcenis vin-

dicat. In Cajana habes fluvios Manmanury &Cajfanar qui in magnum Oronicona fc pr^ci-

pitat. Oinare Venczuelam irrigat. Qusenonminus Punkam originem oftcndunt quamNaharmaka Babylonicam. Q^uibus Cafnero&Akaniri in Emcria addi poflent , nifi Rhalcgi

fidcs, undc hsec pctuntur, {ublefta eiiet Cer-

tiora funt Beragua Guatimal^ , ?ira & Guata-'

pori S. Martha: flumina.Bfr4^(/4 Indis aureum

flumen

Americanaiivm,I/&. JJ. JI3

,

flumen notat teftc Martyrc Anglcrio. Vbi' Ber dc Rumine explicatur *, quod antc didum,

I

Punicam originem oftendcrc. Gubse celcbcr-

rimaurbsilto^ : & ei oppofita infuIaadEI

lardin del Rey, Obahava, Quarum originem

qui quserit , is Phoeniciam urbem Havam co-

I

gitet: unde non longe diftat Abana Damafcifiuvius. Montes inter VViapoco & Cajana

Ctllicedemo vocantur. Proculdubio Phceni-

cum vocc, quod Orientem verfus protend

cfTcnt. Arabam in lofua habes. Vndc Infula

Aruba Maracapanse vicina. In Nicaragua pri-

I

mus & antiquiftimus populus Cmotegani. Vtdiutius Cartaginenfium nomen in America

quaerendum non fit : nam inventum eft. lis

1 vicini Coribtcani* Sicut Carthagini Curubis.

Canibales nihilvetat a Punica vocededucerc.

Nam & alterum ipforum nomcn 5 Caribcsy

quod fortem & afperum notat,ab illa origine.

Notum Canan^orum gentemRaphseos fuKfe.

Vnde cum augmento Caribcs, Nam & Rapba

' notat hominem tremendum & fortiflimum,^

& Careb proelium eft. Vnde Cj.ribes populi

bello afperi & fortcs. Quod Canibales Pu-

nica voce ^ qux gratiofos Dominos notat,

voIuifTe a vidis ob mctum appcllari , nonvidetur ab ipforum natura & moribus alie-

num. Nam cadem clariiTunse Annibalum

familiae^ nomen apud Poenos dcdir. Sicut Sc

H ia'

114 DE Origin.Gentivmin Idumxa Baalcbannnes fuerunt. Cumque

!

pluraPLUiicain illo littorali-?tra6tu occurrant,

qaid vetat quominusetiam h^c iis reflituatur*|

Namteftatur Herrera, Cnnibd lingua Cari-

bumngnificare virum fortem, qusenominis

explicatio accurate Phoenicium Bal & Hanun

exprimit. Jn Aitanorum & Ifthmicorum lin-

gua manifefta cxtant indicia Punic^ originis.

Cjnato iratus, eft ipfilfimum «^^^^P quodvehc-

nientem indignationem > Zclotypiam & vin-

did:x ftudium (ignificat. Guaibba vade. Ma»chabuca quid ad me.Majani nihil. Ciba Saxum.

Copei bitumen & arbor ea fundens. Cama na-

yis,Guaz,7iavara ccrtamcn hoftile.Bo^ domus,

Macana^hdiuS', Gua demonftrativus articu-

lus. Hscomnia apud Martyremextant, &^rcliquis funtlingusE quainfulares illiAmeri-

cani olim ufi. Quibus hxc addantur ; Teitoca

efto quietus. Tccheta Cynatoguamechina Domi-nus multum irafcctur. Qua? omnia Punicam

linguam quam proxime rcferunt.Gw^ii;^*? a ^^^

h prarponasarticuIum.M^c/M&wf^compofttum

ex "^^ & ''^&. 1 : unde malim explicare quid ad

te, Copei a "^^- Majani eft '{^'^ vel 1^^ quod rc-

nucrc & noile (ignificat.Ci^.j ipfiffimum ^^'^.

Canoa idem quod"^'^ , quale navigii gcnus

Vrabenfibus Cidch^ vcl Vru* Boa ad ^'^ rcvo-

candum , pro quo Syri & Arabes per Apoco-pen dicunt "5, B-.ii , quod proplus ad Aitanum

Bod

Americanarvm, li^ir. njBod acccdit. Macana ex ^^^^

, R in N mutato

quod frequentifTinium , ficut & in Nova An-glia promifcue dicunt Ajum , Alum , Arum &Anam tefte Rogero VVilhelmio. Articulum

illum Gua , quo crcberrime utuntur , Phceni-

cium «^ & (ignificatione & fono & ufu eft , niii

quod eum Americani ctiam propriis nomini-

bus prsefigunt , obliti, ut videtur , regularum

Grammatices. Sic Anatan & 'Natan , Habacoa

& Bacoa,Cuz.amil & Acu7iamil,Culvacan Sc H4-

culvacan apud Martyrem promifcue habes.

Hujus articuli ufus a Xalifco ufque ad fretum

Magellanicum deprchenditur. In Virginia,

Nova Francia & univerfo illo tradu nunquamoccurrit. In Mexicana non ni(i rarius.Atapud

lucatanos quam evidens ex pauciiTimis iilis

quatfuperfunt, Phoenicum lingua? Ciii Camt

quomodo vocaris. Ki Arabibus vox dubitan-

di eft, num,an,vcl etiam quia, quoniam,{3gni-

ficat. *^^^ eft nominavit, ut intcrrogarint luea-

tanenfes: an nomen habes l Ccnez. cotoche , vcni-

te in domum mea\ii Phcenicium.'^^^ cft colli-

gere, convenire,congregari. Cotoch pro do-

mo nondum occurrit,ijec mirum \n tanta conr

fufionc multas voces pcriilfc vcl ex aliislin-

guis irrepfiffc. Vltimum tamen E aifixum

Phcxnicium lod refcrt. Quorum convenien-

tiam cum Phoenicia lingua nondum depre-

hcndere polfumusjhxc fere funt. Guacca rc^io

H 2 Vel

ii<^ DE Origin.Gentivmvel vicinia. larima podex : unde nomen parti

HirpaniolcE GuaCcajarima. C« templum. At-

tabeira mater Dci. Nifi tamen illud beira a ^^^,'

deducere velis , ut crcatorem denotet. Areiti •

carmina. AtiJcaunA flos auri. Cuiz,(imu princi*

pium, oricns. Anuca ledus penfilis. Qua; duo

tamcn pofteriora non phnc incognita Phoe-

nicibus.Iis^'-'^

unde^^*^'"' , mane & antc folis

ortum aliquid agerc (ignificat. Arabibus vero

l'p^^* ledus eil: vel aulseum ledi , quia fufpen-|

duntur & fpeciem convallis prasbent. CafiquA -

Rcx, quem in Coiba Chebi^^Wbi Ttba vocant,i

quod Phcenices^î^&î^cxprimunt. Nobiles i

in Hirpaniola Tîwo, alibilwr^* : Mmw« Vcra-

guanis pagus. Teiletan lucatanis , non intelli-

go. Ex hoc fpecimine patet majorem intcr

pauc^ ha;c vocabula & Phcenicium fermo-

nem convenientiam deprehcndi quam ut a^

mero cafu profecla videri poffit.*

Illis qui ad portum S. luliani a*MagelIano

inventifuerunt; Os Pi^^w, mentem SecbenSm'

gna Schial vocatur.Qus Punica funt, cx "^^, Ip'

dcV^^ per fyllabarum tranfpofitionem. Et

obferyavit P. Mixvzyrîtanosin univerfum He-

brceoYum & Arabnm afptrationes expeffiffe.

Verba ejus funt : advertendum ejinullam in-

effe adfpir-ttionem vocabtdis ipforum qud^ non ha-

beat effcfctnm Itter^ confgnantif, imogravita adfpi^

raiiomm ^rcferunt quam nos F confonantem. Pro^

feren-

fercfidum eU qukquid eH adfpiratum eodem habt-

tuquo f fed minime admoto adfufefmes dentes

inferiort labello^ ore autemaferto, ha^he^hijw^huy

& concuffo pedore, Hebr^cs & Arabicos eodem

tncdofuasproferre adfpiratmies video, De quoquidem optime judicare potuit pcrfundus ad

Campfonem Gaurium /^gypti Soldanum le-

garione. Idem de pr^fixis & fuftixis obfcrva-

vimus. Quod non Icve originis argumentum.

Namex literarum fono & fiimiliari fingula-

rum gentium in certis literis pronunciandi ra-

tione & aurium judicio ; itcm ex compofitio-

ne & declinatione vocum , ccrtiora fumi pof-

funt indicia cognati fermonis quam e fingulo-

rum verborum (Ignificatione ; quod in fimili

argumento Buchananus monuit. Jta ex loco-

rum Sc rerum ac gentium nominibus,quantum

fieri potuitin tanta quas fuperfunt, paucitate,

oftcnfum eft Phoenices in America confc-

diffe. Ncc quicquam dolcndum magis quamita cxde exhauftas illasinfulas & contincntis

magnam partem , ut cum populis & locorum

&: rerum ac pcrfonarum nomina intcrcidc-

rint. Quod nifi fadum eflct, nondubitan-

dum, quin,cum quse fuperfunt pleraq; cx Pu-

nicalingua deducantur, longc maximusPu-nicarum vocum numerus adduci potuifTct. Et

tentavit in hoc argumento aliquid Comt^us,fcd exiguo fucceffu. Nam in eoftatimimpe-

H 5 git

ii8 t)i Origin. Gentivmgit quod Phoeniciam linguam in Mcxicana &apud Marefchcvvachajos , Sagadahocas, laos,

Hurones, Hochelagcnfcs cjuxfivit. At hi in

univerfum Scythicae originis , Sc Phcenices in

infulis & auftro quasrendi. Quid quod plcra-

que ejus vix ullam convenicntiam habcnt, ut

Abila,Anthla,Agacha,Holcdonch5&Edom?

Vnumidbcnc, 1^05 vtrginem vocare Hellotii

quod Phoenicum "''^ & *^^^ exprimcre vide^

' tur»

Cap; XI.

"^ommapropna Vhosnicumapud Americanos. Ahenamct-

go.Bsnomia.BmBsroica, AhenB^roica, Bogota, Ana-

SEd jam tcmpus eftjrelidis locorum nomi-

nibus, pcrfonarum luftrandi. In quibus fi

quid occurrit quod indubie Punicam origi-

nem fpcd:at, idco majoris momcnti effc dc^

bet. Igitur in Ifthmo Panama?, ut hinc potif-

fimum ordiamur, fuiife Abenamagos^ Abibeibofy

Abraibds^ Benomiamoi y P, Martyr& Gomaratcftantur.

Quibus ad aftcrcndam Punicam originem

nihil clarius eife potcft. Nam Punica clfc ne

quidcm dubitandum eft. Ac nomen Abenamx^

^ofilium Magonis denotat. Qux clariftima

Carthagine familia. Sicut BetiQmim filiuni

Ommiic

Americanarvm, li&.ir. liÔmmlse dcnotat.Quê apudArabcs notiflima

ftirps : cujus cum Abbafidis intcrnecina odia.

In lucatan AbdoU : In Panuco Bardechuz^di. : In

Guadalaiara B^m;wft:^. In Nixapa E^/i^roa.

In Aiti Magtnneche & UagoYiges fuerunt Re-

gum nomina. Vt vcl ex his norninibus olten-

di origo Phoenicia pofTit. Sedfunt&alia. In

Cumana Beradacht & Barrachi Quorum hoc

Barchinos rcfpicit. Quod nomeninlamaica

Regium fuit : ubi tres ex ordine ultimi Reges^

Beroica^ Ben-Beroica, Aben-BeroicatQ9:e Atha-

nafio Inga Peruano. Vbi Phcenicummorenn

in nominibus propriis conilantcr rctentum

videmus, inllgni argumento, quondam ibi

Phoenices confedifTe. Bogota nomen Regis

fupra Peruviam in NovaGranada , Punicuni

nomcn Bogud refcrt, quod in Mauritania quo-

quc Rcgium fuit, ubi alia Regum nomina non

occurrebant quam Bocchar, Bogus,Bocchus,

& Bogud. Ab Anakasorum gente fupercft in

Rcgum nominibus vox ^«^fej Vndc Anakyux.

Rcx omnium laonum in Caribana. Apud Pa-

rios Anaxarat. In Aiti Anakjona, Quemadmo-dum & apud Grascos nomen'Ây«c| inde dedu-

dtum effe creditur.

¥^

'

H 4 C A p.

ito deOrigin.Gentivm

C A P. XII.

tiloresVhoenhuma Scythis aholiti vel corrupti. Splendi-

da jadificia. Cctfa Aitamrmn ^ P(snomm Jimiles,

Ofculapedum. Tonfura. Sepultura. ISiuptia. Canina

caro. Convenientia inter y£gyptios , Cannares ^ CiO'

rotheganos.Curvino, literi5,fundi$, Americani carue-

rint, Xalifcanifundibularii, Cbananmi an homiedones f

DE moribus & Rcligione Phcenicum ia

America paucis propterea agendum cft,

quia cum antiquifTimus iprorum adventus (it,

tot feculis labentibus patria? confuetudincs

plerasque, ut fieri folet, abolitse & mutatse

funt. Prasfertim poftquam Scythse omnemiilum orbem innumerabili multitudinefua in--

undarunt, qui Phoenices barbarico quodamdiluvio abforpferunt & in fuos morcs trans-

formarunt. Omnis igitur ille cultus quemAmerica ante Mexicanos & Peruanos, vel|

pra^tereoshabuit, nonaliisquam Phoenicum

gcnti , quantum conftat , adfcribcndus , quo-

rum tot navigationcs in Oceano Atlantico ad

longinquas infulas not^funt. Huc pertincnt

fplendida illa & opcrofaapud Mantam Tia-

guanacum & Titicacam lacum Peruvia? ac

alibireperta sedificia Incarum astatem & ad-

vcntumfuperantia Nihiletiara fimiliusquam

Punica mapalia & Aitanorumagreftes caf^.

pc quibus Martyr : erantjigurafpbaricti €X li^

AmERIGANRVM, If&.ir. 121gno, imagine tentorn, Dc illis Cato quarto ori-

ginum : Sunt quafi rotunda cortes, Superfunt

ctiam quidam ritus communcs utrique gcnti,

ut pedcs dcfignatis regibus ofculari , <ûod

Rabbiniofculum magnitudinisappellant. Sic

in Ifthmo Panam2e,Reges moribundi cjus qui

in regno fuccellurus erat, pedes ofculabantur,

tcftc Gomara. Phoenices crant r^^Kis'î)i§

tefteGhoerylo apud lofephum primocontra

Apionem,id cftjaccifis undiquc capillis:folum

verticcm relinquebant intonfum ac in nodumrehgabant. Idem Nicaraguani fccerunt & lu-

catani,fronte rafi,capillis retro prolixis & col-

ligatis. Quse Grsecis kvkXhch tonfura , & pro

varictate cTncBoxiôt erant Nicaraguenfes , ««e?-

%ifiot lucatani. Inter Parios , Daricnfes & Ca-

narios Phanicum coloniam , magna quoad

mortuorum curam fimilitudo eft. Cadavera

ccrtis odoribus rcferta & ita ad folem vcl

ignes exiccata ut confumtis penitus carnibus,

fola pellis offa conftringcret,in sedibus fufpcn-

debant ubi majores longa ferie , tot feculis in-

corrupti,vifebantur. Sicfponfas Regibus pri-

mo concubitu deflorandas dare Canariis pari-

ter& Nicaraguanis receptum. Canina caro

lucatanorum, Mexicanorum &Carthaginien-

fium dclitiae. Haud dubie cum Phoenicibus

itgyptii quoque, ut in Grêciam , ita in Amc-yicam vencrc. Inter hos & Cannares Peruviar

H 5ac

I2i DE OrIGIN.GeNTIVMac Cioroteganos Nicaraguae ha?c convenicn-

tia, quod virorum fucrit purgare domumjne-

re, inter mejendum conquinifccre *, foeminis

interea in toro & lucc vcrfantibus , & ere<5i:o

corpore mingentibus.Nec obftat multa igno-

raile Americanos , qux Piioenicibus notiffi-

ma erant, qualia ex multisfunt , ufus vini,

literarum ac furidarum. Nam neque Africa-

nis , ubi latiffime Phcenices habitarunt, vini

ufus receptus fuit, nifi forte adveditii , co

quod fohim illud vitibus inimicum effet.

Quemadmodum de infulis etiam, Hifpanio-

la , Cuba , & continente Septentrionali Aco-

fta refert. Literas vero antiquiffimi Pceni in

Africa quoque ignorarunt & iifdem Balearcs>

indabia Phcenicum colonia, caruerunt, vi-

denturque pofterioribus tcmporibus demumin Africam illata?. Cujus argumentum quodCadmusPhoenix /^gyptias litcras , nonfuas

gentis , in Gr^eciam intulerit , quod Kirche-

rus in fuis Copticis demonftrat. Fundibula-

riaars quia admodum laboriofa acatcneris

exercenda, facile propter difficultatem in dc-

fuetudinem abire potuit. Sic apud Turcas fa-

gittandi ars,nec non apud Anglos, qua majo-

res illorum hoflibus formidabiles fuerunt , ac

tantum imperium pepererunt , hodie ita con-

ciditutvix unus altervc ejus vel mediocritcr

gnarus fuperfitjquod Busbequio obfervatum.

Cogni-

AMERICANARVMjIr^. IT. 525Cognitas Ainericanis fundas fuiifc CliuquilU

five Tonitru , numen Pcruanum , manu fun-

dam & clavam tcnens, indicioeft, & ipfc

fundarum ufus adhuc apud Xalifcanos obtinc-.

re perhibetur. Quod vero author libri Sa-

pientise , qucm Philonemfuille volunt , Cha-nanseos homiedones facit , ejus feritatis ab

aliisfcriptoribus abfolvuntur. Damnatx li-

bidmis rei funtjcujus in Panuco ^ Terra Fij:-

nia fuperfuerunt fceda vcftigia.

Ca p. XIII.

"Religio Vh(smcict in Jmerica. Berum traditiones.Chamm

Thoenicumnumen. LapisCaaba. Zemes Aitanorum-

Chila Chamhal. Siucl^i ajjertio dubia. Fipelum ids-

lum. Feruanorum ^ Foenorumjacrificia. Garcila/pf

negat humanafacrificia Feruani^ recepta. Sanguinem

mittere Fhosnicium.Saltarefuper ignes.Bel Samen. Sif'

liscultui. Guancharum ^ Feruanorum convenientia^

Baptifmus apud Canarios. Cruces an a Cartbaginen/i-

hta Americani acceperint. Comtaus rejiciiur. Noiitia

Amirica quomodo extiniia.

Eligionis Phoenici^velut rudera quxdam paflfim fuperfunt. Ac priir.o qui-

dem non videntur illas Aitanorum dc Perua-

norum traditiones de hominum ac Deorumorigine , a barbaris cafu inventse , vel cx Scy-'

thica barbarie cum gentibus immigrairc. O-mnia enim profundiora funt, 5c Mythicam

Phoenicum Theologiam refpiciunt. Ipfi und?

hseC

124 ^E OHIOIN.GfiNTIVM'hsec omnia hahcrcntmtenog^itufictraditum a

majoribus.fic Camina prtfca narrare, dixerunt.

Sed examinari omnia non poflunt propter ni-

miam rerum varietatem & quia magna , ut in

fabulis , difcrepantia. Hoc ad originem fuffi-

cit , Chamiy qui prascipuus Phoenicum Deus

,

claramextarc memoriam in America. Namcjuocunque tcrrarum Chami pofteritas devc-

nit ; ibi hujus Dei & conditoris fui cultum rc-

tinuerunt. Quod compendio Lucanus ita ex-

ponit

:

Quamvis JEthiopam populis Arahimque heatii

Gentibm atque IndiSyunm fit lufiter Ammon»

^thiopum nomine comprehenditomneseas

regiones qua?in Scriptura Chusappellantur:

nimirum duas /^thiopias/yEgyptum, totam

plagam auftralem &defertam Arabiam. Dci€gypto res probatione non eget. Nam eafc-

dts Chami antiquonomine Cham didlaeft;

quodfuo adhuc cevoduralfe ,Hieronymusin

Traditionibus Hebraicis ad Genefin teftatur.

Ncquc aliud Plutarchus vult dum ^gyptumin facris Ofu'idis Cbemium didam fcribit. £tChemnis urbs Thcbaidis atque infula Herodo-to & Mela^.Omnia a Chamo. Sicut&: magnagens Ammonii : apud quos templum lovis

Ammonis religiofiffirai cultus. Atque ad hoc

^thiopum Arabumq; nomen Phoenices quo-

que referendifunt, juxta vetuftiifimam Geo-graphiam^

AMERIGANARVMjti^.ir. II5graphiam, quaeorbcmin tres prsecipuas par*

tes, Scythiam , Indiam , i^thiopiam divide-

bat. Phoeniccs Chamum Belt nominc colue-

runt. Vnde lupiter Belm idem qui Ammon. Et

vera appellatione Chamos didus eft , quem al-

lufione quadam a pallore deduxerunt. Hujus

Idolum dicunt Lapidem ntgrum fpecie mulmis'fuifTe

;qui a Saracenis Meccse colaturjfentcn-

tia parum probabili. Nam niger Caabse lapis,

rudi figura , non in mulieremformatuseft,

quantum cx Arabum fcriptis conftat , de quo

nuperrime in Arabura Hiftoria celebcrrimus

Pocokuscgit, fed illi (imilis qucm Romanipro Termino coluerunt, de quo Poeta : Capi^

toliimmobilefaxum. Ejufmodi Deum lapidcs

Bsetuli di6li, quorum alii Saturno , alii casteris

Diis , lovi atque foli imprimis, confecroban-

tur. Et Heliogabali fimulacrum,Iapis bafi cir-

culari fuit in conum defmens, authore Hero-

diano. De quo alibi dicendum. Nomen Cha-

mi notiffimum Aitanis fuit. Quorum Dii Ze-

mes communi nomine difli j qu^ vox cum la-

ponioruiii Cames^d amuffim convenit. ApudJucatanos prifcus vates Cbila Chambal cele-

bratur. Habes ibi Chamum , habes Belum

quoque : unde compofito nomine Chambalfit. Si verum quod Stuckius de facrificiis gen-

tilium fcribit Hijpanos ante paucos annos quam il-

Ufcriberet detextjfe infulam Carolinam , in qu<t

fieqHeth-

ri6 deOrigin.Ghntivmfieqnentesjlatud medi vifebamurjntrinfecm cavdi

mambmjunctu^apfque^ qmbuiinfantfs dmim-

fnolandos concludebant & igne fuccenfg combure^

hant : Si inquam hoc vcrum eft, habemus infi-

gne argumcntumCananseos in Americam vc-

niircapud quos idem mos facrificandi Molo-

cho, ut Rabbini tradunt.

Sed quoniam nec authorem, unde petitum

hoc, adfcribif, neque ulla Carohna Hifpanis

tempore Caroli Cccfaris dete<5la vel ab eo no-

minata ; nequc rei tara memorabilis apud ce-

leberrimosfcriptores mentiofit: impofitum

Stuckio videtur, neque id nunc urgemus. Ne-fcio an fi^elum in Infula Coatan Idolum , rc-

fpiciatidquod Ammonita^ coluerunt. Namin lapidco throno fedens numen duas ad dex-

tram ac finiftram mulicresadftites habebat;

de quo Benjamin Tudelenfis in Itinerario*

luxtim altare in quo facrificiaoblata. Sicut

apud Pipeles quoque lapis muliebri forma in-

ventus & juxtim facrificia. Phoenices Deosfuos ^ ^s^xoiis tw^(p6^75 cxde liberorum, ado-

rationc quc fit manu ad os rcIata,membrorum

adfanguinis miffionemincifionejCoIebant; ut

ex Sanchuniathone exemplis multis probari

pofie Porphyrius teftatur. Quorum duo prio-

ra Peruanis, tertium Nicaraguanis & Mexica-

nisreceptum. Nam Peruaniquandoqunque

vel publica vcl privata calamitas urgebat , nc

liberis

Americanarvm, li^.IT. 127liberls quidem fuis parcebant: quorutn imma-ni facrificio Dcum iras & mala poflc averrun-

cari , putatum eft. Necjue hujus immanitatis

alibi exempla quam apud Phoenices , Cartha-

ginenfes atque Peruanos extant. lucatani cse-

de puerorum & pucllarum Deos placare foli-

ti. At liberis fuis parccbant. Mexicani folos

hoftes aris admovebant, neclicebatDiisfa-

crificare, nifi in ipfa acie ac bello captos. Igi-

tur Peruani ac Phcenices foli fecerunt quodomnes alios refugiffe novimus. QuanquamGarcilalTus hanc barbariem a fua gente alie-

nam ejfle veHt & contra Acoftam neget , vnos

& infantes agrotame Inca immoUtos , imo tantum

abeffe ut Incd humana facrijicia femiferint , ut

etiam poperea vicinisfuis beUa mtulerint& ho-

mines immolari vetarint,Vci'U2nos folem admo-ta ori manu veneratos^idcmAcofta author eft.

Nicaraguani & Mexicaniperadisfacris fan-

guinem ex aliqua corporis partc , incifis vifce-

ribus,mittebant. Lapidum acervos Mercurio

facratos etiam in Peruvia reperit Acofta,

quod Phoenicium effc notum. Marcus Lefcar-

botus pro Chanansea origine etiam hoc argu-

mcnto utitm-iquod multi Americanorumfaltarint

fuper ignes quum Damonesfuos invocarent, quem-

admodum & Chanan^ifecerint. Quod unde ha-

beat, incertum. Magnus Phoenicum Dcus^cl Smai;, coali Dominus,quem & k§ov»>», Sa-

turnum

laS DE Oric^in.Gentivmturnnm ac Solem dixerunt , de quo incorapa-

rabilis Voflius. Nec in Daricne, Nova Gra-

nada, Peru, alius Deus cognitus. Apud luca-

tanos erat marmorcus Leo pertufa cervice, in

quem hoftiarum fanguis cffufus. Quid i\ So-

lem repraefcntarit? quetn tn Oricnte Leonisjpecie

cultHW^ lulius Firmicusfcribit. Divinis hono-

ribus colendosqui vitam aliquo utili invento

excoIuilTent, multisquidcm reccptaopinio,

fed Phoenici^ originis fuit,de quo tcftem Eu-

febium habemus. Idem perfuafum illis qui

Novam Angliam colunt. lam Guanchse Ca-narienfcs cum Peruanis & aliis Americce gen-

tibus, in multis convcniebant. Vtriquc, cumficcitas cfTet , oves & capras ad balatumfame

vcl alia nccefi^tate adigebant , eo balatu iram

numinis placari ac pluviam impctrari cxifti-

mantcs. Baptifmi nullibi clarior memoriaquam apud Ganarios. Infantcs recens nati a

foeminis certa verborum formuIa,infufa in ca-

putaqua, baptizabantur, qu^ fi cum lucata-

nenfium baptifmo compares , vidcbis miramomnino convcnientiam , nec in /^thiopiam

AbynTinam recurrcndum fuiffe Hugoni, cumGuanch^ inFortunatis longc propiorcs cffcnt

quibusille mos in Americam illatus. lidemunum fummum Deum , rerum omnium con-

fervatorcm , animas immortales , inferni poe-

nas, tortorcm Diabolum, agnofcebant. Ri-

mm

AMEIIICANA.11VM, Ift.II; 12^tum crucis a Carthaginenfium mercatoribus

Americanos accepilk quidam prodiderunt,

cjuod vcl propterea faUitatis manifeftum, quia

nullus crucis ante Chriftum natum , honos, &quia crux foedifTimum apud Poenos fuppli-

cium. Quse Comr^us profert argumcnta

,

Atlantes Afrosa Daemonibus vexatos, tumMagiam & Idololatriam Phoenicum pariter

& Amcricanorumjquia multisgrntibuscom-

niunia , praeterimus. Amcricanos Idola fua in

lintribus more TnCiAUm Phoenicum, collocarc,

nemo probatae fidci hadenus tradidit , fed dc

Sinenfibus id vcrum e(l.

Ita Phoenices in Americam navigaffe 6^ ibi

fuse gentis homines reliquifle , fatis cvidentcr

oftenfum-qu^ fi inter fc comparcntur,ncc per

partesfcd fimul acjuncftim cxaminentur , fa-

cilc fc curiofis antiquarum originum proba-

bunt. Quod vero poftea hujus orbis tam lu-

culentercogniti, memoriapenitus intercidit,

& ipfi Americani adeo dcgenerarunt , ejus ra-

tiones multse funt , dus autem pr^cipuse , in-

vidia Phcsnicum & avaritia , ac quod publico

cdicto fub gravifi^mis poenis navigationcm il-

lam Carthaginenfes interdixcrini. Non enim

alios modo, ut Tyrrhenos , vcrum etiam fuos

Atlantico mari excluferunt, quodGadcs tc-

ncntibus non difticile fuit , undc paulatim cx-

ingui regionum remotiffnnarum mcmoria.

I Fama

130 DE Orio.Gent. Amer.Fama quidcm ingens, fed paucis credita, adco

ut maximi judicii vir Strabo , Phoenicum ex-

tra Oceanum errorcs fabulofis narrationibus

accenfcat. Pulchcrrime Pindarus Nemcor.Od.IV.

Ui^Tiv .'i^ TfTci ccvTig 'EvgaTmt TTvri

P(t^Qov'iiTeiec vctog,

Delcrti a Carthagincnfibus in illis infulis

ac contincnte,barbaricos & ipfi morcs induc-

runt, non pcnitus tamcn omncm origincm

fuam ejurarunt, quse fc lingua, moribus , rdi-

gione, adhuc oftendit.

Tinii Libri fecundi.

DE

PAG.IJI

D £

ORIGINIBUS G EN T I UMAMERICANARUM

LIBER TERTIF5'.

C A p. I.

BeHa Hijpamsfedes in Atlantico mari quterere coegertmt,

Guaraia. Hi^anorum piratica. Studinm detegendi ter-

ras in mari Atlantico. Coa,

Tquc hsEC Phcenicia Americano-

'rum origo. Succedentibus teni-

poribus alios quoque cx Hifpania

'&Arrica conavigalTc ,quanquam

probabilc fit, certis tamen argumcntis often-

di non potcft. Tcntatum illum Oceanum cx-

plorandi crgo quid ultracffet, Hiftoricido-

cent , & c6 Sertorium irc voluifTe Plutarchus

author cft. Nam cum ad cum vcnifTent c%

fortunatis infulis nautas , dc hominum ac Soli

illiusnatura difiercntcs: nata virobellorum

I z pcrtsfo

ip DE Origin.Gentivmpertsefo cupiditas in illis quod rcftarct vitas

tranfigerc. Qu^ caufa alios etiam multos,

quorum fimilis fortuna , ad quarrendas cxtra

Hcrculcum fretum in Atlantico mari fcdes

impellcre potuit Admodum probabiiicon-

je^ura id de Hifpanis dici potell:, qui & navi-

gandi peritiam iiabucre & mifcrrimis Poeno-

rum ac Romanorum bellis cxcrciti pacatiorcs

fcdes qua:rcre coa(5li funt. Quod arguincn-

tum Latio non fpcrnendum vidctur. £4in-

c[intfuere temporaw Hijpanht ab eo tempore qu9

illisaim Vmu & detnde eiiamcum Romaniires

fuity qu&illis gemihmfene nece^ttatemtmfone'

rent alias fedes qudirendt : Toinornm autemnaves

iffis ad hoc opporttnu crant , & Banno monfrator:

iimeris acexemflum. Tale quid ipfi Guaraici»ij

gens apud S. Crucis Provinciam late habi-

tans, innuunt. De quibus Acofta : magni eos

JIiJpanGsfacere &fe ab tis ortos dicere, Signa na- •:

vium Hifpanienfium palfim in /€thiopia &ArabicoSinu, naufragiis ejc(5ia , confpicic-

|

bantur. Piraticamquoquein Atlanticocxcr-|

cuerunt, quoddegcntibus intcr Artabros&Tagum Strabo rei-ert. Nubicnfis Geogra-phus talc quid innuit : Mauros quofdam , injiru-

ctoadcomplurcsmenfes navigio Lisbonaprofecios

'mmare Temhrarum ( ita Atlanticum Arabesvocant) qmd in eg Uteret, inqujjiturt. PoH com"

flurium dierum navigationcm , detecfisaliqtiot i»-

ful0^

Americanarvm, li^.nr. 1^1

fttlis, ad Ajricd littus eje^tos tempe^ate , infe5la re

domum reme^ffe, Ex qua narrationc patct fccpe

in illoOccano curiofitatem hominum fc cxer-

cuiirc, ut ultcriora cxplorarent. Quemadmo-dum illc adcujus littora hi Mauricjedifue-

rant, Africanus Rcxnarravit: mijfosapatrefuo

,qui utteriora ejtis Oceani detegerent. £t tali cafu

I ^thiopcs in Carcta Tcxvx Firmce repcrti , in

Americam vencrunt. Colore & ferociamo-

rum Guineenfes vel Cafaros referebant. Re-censantc Hifpanos adveniffc exnumeropa-

;

tct, quia pauci adhuc cum Vafcus Nunnez il-

las partcs pcragrarct. Scd linguse Hifpanicae,

id cll Cantabricse, nulla rcpcrta veftigia : uni-

cum vocabulum Coa convcnientiam habct,

quod & illis & Pcruanis mulicrem fiveuxo-

rem notat. Mores in univerfum non abludunt*

jNam & vetcrcs Hifpani immancs ac Scythis

!& Thracibiis feriores apud Strabonem. Etitadiverfistcmporibusex Africa & Hifpania

aliifque Europa: partibus in Amcricam venirc

homincs potucrunt , quod tamcn occultum

Robis fcriptorum incuria & defedu manfit.

I 5 Cap,

15^ deOrigin.Gent ivM

C A p. II.

^ritanm an in Americam 'venerint ? Kavigatio Madoci

Cnmhri, In Americam boreaUm coloniam duxit, Ma-tecxjtnga^ Mat Inga Madoem,

HIc in tranfcLirfu examinanda cil: eorum

fcntcntia cjui Cambros five Britannos

in Amcricam venifle ibique magnas condi-

diflccolonias volunt. Primusin hacopinionc

Richardus Hacklutus fuir,cujus vaftum Itinc-' •

rarium Purchafio editori debcmus. Scdar-'

gumcntum quod aficrt leviculum cft. Oui4\

inquit, Franctfcui Lopcz. de Gomara podidittn

Acuz.ajmlfu!jfe refertos qui crucem venerarentur.

Vcrum cttm paucieffeut , mores fecuti funteonim \

quQS ihidem mvenertmt & Itnguam quoquefenfm

mtitarunt, Diximus fupra quid dc crucibus re-

pertis ftatuendum fit. Ex illis certe non con-

fecjuitur a Britannis illatas , cumtotpcror-bem Chrifiianum gcntcs illis uterentur. Rem I

igitur altius cx Hiftoria repetamus. Nam ubi

demonftratum fucrit , xMadocum Gambria:j

Principem olim cum fax gcntis hominibusnovas in occidcnte inveniffe terras & inhabi-|

taffe: cjusctiam nomenac memoriain adhucj

intcr barbaros fuperefle , nihil ferc, quod am-pliusambigamus,rcflabit. Ita igitur David,Povveljus in Cambri^ HiOiovk :^Anno clo c

j

LXX!

AMERICANARVM,Li^.IJr. 135Lxx Oweno Guyneth defunô , dumfilii interfe

defrincipatucontendunt & nothm armisfuperior

illum ohtinerety Madocm unm ex Oweni Gujnethi

liberis,difcordiarum civilium & frdtGruminter

fratres pertafm j comparavit fibi aliquotnaves&

idoneo commeatu aliifque rebm impcfitifepatria

profe^tus ut novas Terras invesiigaret , acreh^x

po^ tergum Htbernia.verfm Zephyrum curfum in-

flttuity donec incidcret in terroi ante incognitofûbi

multa mirandaque obfervavit, Inde ad patriam

reverfm Cambrii fuis expofuit : quam amcenas

& foccundas tcrras adiiffctjfine ullis incolisj &obquam ftcrile ac inamoenum folumfratres

fui armis inter fc contcnderent, & in vulnera

ac mutuum cxitium quotidic ruerent : procli-

ve effc ipfis & domcftica pericula vitarc &amcenis hifce atquc foecundis terris potiri.

Quumnon paucisperfuaftffet, denuo navespkres

fibt comparavity& omnibm necejfariis impofuis

,

magnum numerum virorum pariter ac fcemina-

rum^ quos domesltcarum calamitatum t<cdebat,fe~

cum in illas terras abduxit& patrit& fu<z valedixit,

Quibus Hacklutus addit *, Madocum ctim in iU

las terras vemffet A, clo c lxx, ftw in cclonia

reliîs, denuo domum reverfum utpluresex conci-

vibmfuis & confanguineis exciret y decemque na-

vibiis paratis tertio adfuosprofeclum idque memo-

ri&aGutjnOwenproditum. Ex hisconcludit,

omnino Madocum cum fuis Cambris ali-

1 4 quam

1^^ DE Origin.Gentivmauam partcm America? bcptentrionalU obti-

nuiffe. Ncc aliter ftaruct cjuifquis hanc navi-

gationem cuoi Htu terrariim vcl obitcr contu-

lcrit. Nam poft Hiberniam nullas naviganti-

bus occurrunttcrra^, nifi Bcrmudse abomni

2CVO incultx, &: poftea ingens America.Cum-

que Zephyrum vciTus curfum direxeritMado-

cus, dubiumnon eflquin in ipfam dcvcncrit

Virginiam vcl Novam Angliam, ibiquefuos

cxpofucrit. Nec obftat quod traduntincul-

tam fuiiTc & hominibus vacuam rcgionem:

VaflilTima: cnim illa; terrae funt,6c noftro quo-

queacvo poftfcx fecula maligne habitantur.

Pr^terca tradus ille ad qucm Madoc appulit,

defertus efle potuit,cum tamen alia loca & in-

tcriorespartes barbaros Chichimccas habe-

rent, quibus permixti Cambri & internnffa

illa navigatione, linguam morefquc patrios

exuerint. In hac fententia vchcmenter mcconfirmant indigenarum traditioncs. NamVirginiani & Guahutemallx antiquis tempo-

ribusMadocum quendam vclutHcroem co-

luerunt. De VirginianisMartyr Decvii. c.5.

De Guahutemailis Dcc. vui.c. ^.HabcmusMatec ZuKgam & Mat Ingavi

, quicurMadocCamber eOe nequcat quem in eas partes dela-

'

tum domcflica cvincunt monumcnta, ratio

nulla reddi potefl. Ad antiquitatem quinquc

illafccula fufiKiunt, quoufque altifTima Amc-ricano-

ficanorum nicoioria , nec fcre ultra , adfcen-

dit.

Ca p. ITI.

Origo Americafimm Scythica. Scytharumfines. Vent*

runt in Ame- icam. 'Rtjellufitnr Gro ii argumcnta ift

contarium. ScythxeqHcilres. In AmericanuUi eq^ti^

Va-na hujtui caufai. h^gmsîgtn in Qmyira EtNa''va M.txiio. at Vifcaia. Scyrhapeditts. EtNavigaôreSe

Amaxflms. Scoti. Hernli. Roî. Tatari. Eorum claîs

ingens. hx,i, Tatan quomodotransfetent. Cur in AmC'

l^rica nuUi acinactsvclarma exferro. J£ s apitd Scythnf

locoferri. Ferri non omnino rudes Amerieani, Flumif

Sk ahundantpmio/iS,

SVcccduntScythar,a quibus longe maximapars Americanorum orta. Quod ut cla-

rius intelligatur , res ab initiis tam magni po-

puliarcelTendacf]:.

ScYTHAKVM nominc Grseci quicquid

barbararum gentium fupra Euxinum &l Ca-

fpium mareverfus Orientem, Occidcntcm ,

Septentrionem crrant, complexifuntjvoce ab

una & nobiliifima gcnte du<5la,cujusprinja:

ad Araxem in angufta rcgionc fedes- Poftca

quicquid adCaucafum & Occanum paludcm-

que Môtin & Tanaim terrarum efl: rcgio-

mCuz adjccerunt ac in Palos, Napas, Sa-

cas, MalTagetas , Arimafpos allafquc nationcs

ferocidimas excrevcrunt. De quoDiodorus

fccundo Bibliothecac. Pcrf^ cos in univcr-

I 5 funi

138 DE OrIGIN.GeNTIVIVIfum Sacas a proxima gentc , appellarunt. An-

tiqui Arameos, ut Plinius vult> undc & Arima-

fporum nomen.Cum igitur omnem multitu-

dine fua SeptentrionalemAfiam implevijOfent,

tandcm ingenti agmine Americam (ibi proxi-

mam inundarunt. Via illis & in Occidcntem

& in Orientem patcbat,atque haec tritior erat

& facilior. Vnde fcriptores obfcrvant vcrfus

Afiam magis hominibus abundare A mcricam

quam qua Europam refpicit. Vel enim terra:

ibi conjungunturj vel exiguo frcto divifjc funt.

Et fponte migrarint in vacuas& fibi oppofitas

terras : an a vicinis pulfi, cum terrse dccircnt^

iTiaria trajccerint , ficut obfcurum ita perinde

eft. Vcniifecos in Americam Scptentriona-

lem magno jam ante A. Ch. lo c c numcro,

inde univerfam impleviflc , id vero ubi firmis

rationibus demonftratum fuerit, multis fimul

difficultaribus qux objici poffunt, fatisfadlum

cxiflimabimus.

De quo antequam agamus removenda illo-

rum argumenta qui Scythas in Americam vc-

nifle negant, quorum princeps &: author Hu-

go Grotius eft , ncc ante eum quifquam Scy-

thicse tranfmigrationi contradixit. Verbaejusfunt : Conftat in America ante Hijp^mrutn

adventtim eqtwsfuijfe nuUos. Scjtbia autem flena

[emper equii , & Scjthafere omnes equis vehi , &tn equis ingemia terrarum jfatia confcere , etiam

f^nguine

Americanarvm, iil^Jir. 159

fanguine equoruw^fi alia deeffent^ mfotum uti /e-

liti. Quodfi cohdLYeYent America & latma^ equi

AUt fugitivi aut lihere pafcentes , ex Tataria in

Amencamolim^enetYalfent ,ficuteqitos exterYts

AmericA aliis in alias magnis divifas montihmfe'

netYaffe conflat HifpanoYum relatu , ex quo Hiffani

equos iUos advexere. Si vero perpetuum intercedit

fietum , quod magis credo , Tatari nunquam navi-

gatonsfuere , &f\fiii(fent , non magts tranfiiffent

fme equis aut diuf.ne equiseffe voluiffent quamGaUliveteres qui in Britanniam, aut Hijpani quiin

Amer',cam tYanfiere, Ad c^x intcraliaLatius

rcdie obfcrvat *, etiamfiper Scjthiam Amertcani

tranfmigYartnt , nen tamen propterea neceffario

Scjtbas atit Scjthicd originisfuijie. Nam gentcs

ab aliis pulfas migrant , ficiit unda undam tru-

dit, & viaquidcm perScythiam tendentibus

in Americam capienda , ipf^ autcm gcntcs

alice a Scytbis ciic potuerunt. Itaargumcn-

tum a moribus Scytharum in univerfum alic-

numerit. Deindc variaobflare potuifTeim-

pedimcnta quo minus cquos fecum tranfpor^

tarcnt. Quanti navigatorcs ScythsE fucrint,

cxcmplo Si^cnfium paterc. Tum cornutum

hocargumcntum argute in Norvvagos Hu-gonis retorquet, quos longe improbabilius

fir, {inc cquis & bobus traniituros fuifTc. 1

Igitur ad cxcludcndum America Scythas

non fufficit dicere navigatores non fuiffe , nec

in Ame-»

140 DK Origin. Gentivmin Amencarepcrtoscquos. De ecjucflri cjus

gcntis ftudio nullum dubium ; undcprover-

bium a Suida citatum , Scphaequum , codcmfenfu quo Cretenfis inare. Conftat qucxûe illo

animali caruiife Amcricam , ncc nugacilTimo

Thevetoad hanc expHcandum difticultatcm

opus eft, qui cum vigcfimo fecundo Cofmo-graphi^ fus libro innumcra de Mexicanis

commentus effetj tandcm etiam equos in arc-

nam producit , & iipud Mexicanos mjuôsjftdi^

ces equojlrjgofo & infreni itjjpofttosj comminifci-

tur; quo nihil ineptius. Nam ob varias caufas

Scythje ex equitibus potuerunt pcdites tieri. •

Vel quia ex meridie Septentrionem vcrfus

progrelTi qux plaga nuUos cquos tolerat, ficut

ad glacialcm Oceanum Scythas innumcriab

Hunnis & aliis cqueflribus populis orti, cquis

carentcs eorumque loco fuis Rangifcris vel i

ctiamingcntibusmolofiis utentes,quod etiam 1in Amcrica repertum. Fenni haud dubic Sar-

matica gens, quos cquis caruiifc Tacitus libro

de Gcrmanorum moribus obfcrvat. Non o-

mnis navigatio vel qusevisnavescquistranf-

portandis accommod^.Quod fi terr^ ill^ con-

tinentes vel glacie concretâccum equisin

Amcricam delati Scythse,extin(5los vifrigoris

\iecefle ell:. Nam multum ab Europx & Adxtemperamento borealis America diifcrt,ita ut

regionesinter xL&Lxgradumi quaciiiEu-

ropa

Americanarvm,!/^. IIJ,' 141ropafatistempcratse, in Aniericaintolcrabili

frigore etiam media ^ftatc rigeant , quod ad

Quiviraslittora 3c gradum xlii Francifcus

Draco menfe lulio , ipfo flagrantc Syrio , no-

tavit. Hifpanorum in Novam Mexico itinera

tcftantur cam plsgam ob adurcns $c penetra-

bile frigus,equos non ferre. In Nova Vizcaia

cquimagno numero ex pafcuis in racdios il-

lapfi ignes obrigucrunt. Quidam ex illis ad-

huc ftans mortuus poft quindecim dies reper-

tuseft. Igiturquod Hugo inquit : Scphiam

olhnfuij^efme equis, contra mnem esi EHioriamy

multum a noftra fcntentia alienum eft.Neque

enim de Scythia prifcis cognita & defcripta

,

fed de extima cjus ac boreali ora dicimus,(ine

cquis iuilfe. Ncqcc ita equis fuis affixi Scy thae

iit non & pedites fuerint. In exercitu Xerxis,

Parthi, Badriani , Hyrcani , Sacat & alii Scy-

thar innumcri pcdites fuerunt. Nautas quo-

que fuiflc multis exemplis oftendi poteft. No-tumcftquid Diodorus de Amazonibuscon-

tra Atlantios bellum gercntibus fcribat. Sco-

ti Scythicar originis ut Cambdcnus oftendit

,

qui navibus primo in Hiberniam , ubi jam

Orofii setatc, deindc in Caledoniam transfre-

tarunc. Heruli quos Zofimus Scythisannu-

mcrat, Thulen occuparunt tradentcfrcundo

GotticorumProcopio. RofTorum navigatio-

ncs in Ponto Euxino Gra:cis notilfimse, nobis

etiara

i4i DE Origin.Gentivmetiam in Septcntrionc.In Oriente Tatari claf-

fcm quindcciiTi millium navium inter Cor*-

cangui & Caigui qua fluvius Coromoron ma-

ria fubit, jam Kublai Imperatore & antc oc-

cupatam Mangi, quGc Sina , habuerunt. DcIczis id cft Tataris laponii tradunt, eos ex con-

tinente in 'wfuUm Mateumaixy. clo papwmdregno lapnid Luegerano , navigare tcfte in la-

ponicis Ludovico Frois. Et quomodo Tata-

ri cx equitibus nautas fiant, Thuanus libro

1. XVII. tradit. Nam quando fretum aut marc

fupcrandum venit occifis equis vilioribus pel-

lcs dctrahuntjcx iis inverfis & pingucdinc ob-

dudis , etiam coftis trabium loco intextis na-

viculas confuto crinibus celeriter corio confi-

ciunt, quibus fingulis oifloni homines tranf-

portantur. Vnde patet qua rationc equorum

jaduram facerc & navibus in Amcricam traji-

cerc potuerint. Nec obftat acinace & aliis ex

fcrro armis , quse Scytharum , non ufos Ame-ricanos. Nequc cnim eadem ratio Septcn-

trionalium Scytharum , qux illorum qui in

meridiem habitant. Nullum in rigida illa pla-

ga fcrrum vcl raro provenit. Sic Fennos ino-

piaferri oflibus armarc fpiculaexTacitono-

tum. Eadcm Samojcdarum,Molgom2omio-rum & qui Tataricum mare fivc glacial^ aceo-

lunt 5 ratio cft. Fcrri quoquc dives America

non cft > unde cjus loco arniis ex asrc uteban-

tur>

Americanarvm, tit.iir. i^jtur ^qucmadmoclum antiquo ^vo Scholiaftcs

ApolloniiRhodii ad i.A^pv. ^jjJ^^ttw iv^£%il(^

Quid quod antiquis etiamScythisarmaferc

cx aere ? Strabo de MafTagetis : drets Sagarsdi-

1?^«( quas bipcnnes erant ) utuntur. Argentum

Apud eos non nafcitur nequeferri multum ; dris&mri ahunde, Eadcm Americanorum ratio fuit.

Non cnim omnem ferri ufum ignorarunt, ut

falfo Martyr putat.Meminit Acofta ferrcse ca-

yex quaMcxicanieum concluferunt qui Tez-

catlipucam refercbat. Paraguaiani etiam la-

mellis fcrrcis pro monetaufi. De Pcruanis

Latius iferrumfere ignoralAnt, Non igitur o-

mnino. Sic quod plumis ornati Amcricani,

cum implumcsfucrint Scythse , regionum di-

verlitati adfcribendum eft. Abundat enim

America pulcherrimis pennis quarum pulchri-

tudineillipopuli invitatifucrunt ad ornatum

fibi cxinde conficicndum. At illis Scythia de-

ftituitur.

Scy tharum triplcx genus in Americam ve-

nit: Hunni , Kitha: , Sinx. Pc quibus ordinc

agendum.

Cap,

144 ©eOricin.Gentivm

Cap. IV.

Ori^ff Americanorum Htmmca. Hunni amplifimitgeHsl

SnbiisTurca. Tatari. A'am. Qui^ Abdelamjtve

'Euthalita. Slavorum oîgo. Avares. Farthi k Scythif

quando conditi. Sabsri. Vngrii Tenni. Lappones, Hun-g,iria P.ifeatirps orti. Ab iis diverfi lugiiri.

r Vnni magnagcns, complcxanomine

fuo Alanos, A varcs, Saberos , Vngros

,

Turcas, Tataros, Fcnnos, Lucuinorcs , Tin-

gcefios, Molg Zomios &: quotquotglacialem

Oceanum accojunt,barbaros. Quos magnampartemNicepliorus comple(flitur libro xv 1 1 14

j

cap. XXX. cum inquit: T/«yr<w,^[?^m, MucritoSf

iSo^ôm ( legendum Mogorcs^ Veros^ cunosy

Bayfilty VmguYos^ SabercSyConiiguo! & potenttp^

viasgentesfuifie. Quosomnes Hunnorum no-*

mine infignimus : partim quod ImperiumHunnorum per illas gentes ampliflimum;

partim quia antiqui fcriptorcs eos ita apcrllant,

DeTurcisCedrenus: t^^kxv ih^ y.v^ i^B^t

'Ov)iYi>(^v,-a6Xvur$â7Tsv1tûv7vvoôK Idcm lohan-

ncs Curopalatcs & Zonaras , qui bis dicit

:

TurciWrum accolentes qui &: Vngri. Simoca-tus apud Euftathium in 5"s<*jy*j73^' teftatur,

Bunnos a Perfis Turcoi appellatos, lidem cumTataris & nomine Sc gentium numero conve-^

niunt. Qucmadmodum cnlm Tatari infc-;

ptem Hordas divifiatquc Moôres didi : fic

Hunni ;

Americanarva!, li^.Iir, 145Hunni quoquc fua lingua Magyari funt ; & ip-

forum feptcm gcntes quod ex Niccphoro ap-

parcfjubi feChaganus Abdelarum Impcrator,

in oratione ad Mauritium Im^.Sepemgentium

& feptem orbif Terra, cltmatum Regem appellat.

Apud Ccdrenum Moageras nomen Hunnici

Rcgis. EtA, C.Id ccxLiv. feptem Ex-crcitibus, fcptcm diverfisitincribus acduci-

bus 5 in Pannoniam rcdierunt. Sic nominaHunnorum & Tatarorum conveniunt. T«-

I

</«w Hunnorum Dux a Carlo Magno viflus,

jut annales Francorum Fuldcnfcs a Marquar-

i

do Frehero cditi tcftantur. Tmdun VlahkuKain filiusapudTcxeiram. Toxa Gcyza^Pa-

tcr. Tuxy filius Chinguis. Buda frater Attila?.

TMxhBaidG^Bathi^ ?eta. Alani plerumque

Hitnnis apud Hiftoiicos conjunguntur. DequibusitaMarcellinus : Alim exwomiimiap^

fellatione cognominati , paulatimque nationes con^

terminas crehritate vtctorianwi attritas adgenti-

litatem fui vocahuli traxerunt ut Perf^, Ilunnis

per omniafuppares , verum vid:u mitiores& culttu

Ncc Eutbalit£ Hunni apud Procopium aha ab

IAlanis gcns ; qui & Albanos l^uiffe putat. Cc-

IdrcnoNephtalita. Quod corruptum nonien

:

Inccquicquam pro ludaica Origine. Sicut&

1Euthalitarum nomcn a Graeculis ita detor-

tum. Quod ex Nicephoro difcimus, ubide

Cagano loquens ; AhdeUrtim inquit ( alius di-

14^ DE Origin.GentivmxeritEuthalitarum) Rex, Emirkhondo Ab-dcla regni Metropolis ; unde Abdclani &brevius Alani. Qui non in Occidentem tan-

tum , vcram & Orientcm , ufque ad Gangemcxtenfi. Scd quod Cedrenus inquit ; Hunm qui

cr Slavmi: verum non cft. Nam diverfa gens

Slavi& Hunnificutcxlinguapatet. Slavi in

Europ^a Sarmatia , egrefTiex Afia & profun-

do Berfilice ut Solinus , Gra^cus fcriptor apud

Pyrckhaymerum teftatur. Quod fi verum,

crediderim Bcrfiliam effe illam quam Nicc-

phorus Bdrfilty Venetus B^y/i:^/ nominat. Ava-

/es Hunnica gcns; quia ipforum Reges Caga-j

ni. Elmacino Harari, Sedes circa Turque-

flanam. Pfeudavares zi^ud Nicephorum.NamparsVerorum Sc Cunorum exOriente in Pan-

noniam pulfi, metu Avaruminidem nomenconcefferunt. Illi Veri Cunorum vicini , Par-

this originem 5c nomen dediffe videntur.Par-

thos Scyiharum fobolem effe antiqui uno orc

teftantur , de quorum in Perfiam adventu mi-

rum eft viros dodos nihil hadlenus certi c-

ruiffe. Conftat Scythas Cimmeriis fugatis

,

Duce Madya cum ingenti multitudine in Mc-diam irrupifle & totos viginti oClo annos Im-perium Afias fuperioris tcnuiifcdc quo legen-

di Herodotus & Strabo. Fadum lioc tempo-re Cyaxaris Media:, lofia? ludxx , Pfammeti-

chi -^gypti Regunij A. Munditermiilcfimo

trccen-

Americanarvm, tit. IIT, 147trcccntcfuno decimo fcxto. Madyas Inda-

thyrfus illc Scytha cft,qucm cx Scythia crum-pcntcm Afiam ad /fgyptum ufque pervafifrc,

cx Mcgafthenc Strabo fub initium libri xv. &Arrianus in rerum Indicarumlibroreferunt.

Atque hoc cft quod vctcres nadimt, Scjthoi fu^feriori Aftapotitos Ba^rianum & Panhtcum Im-

ferium cendidijfe, Quanquam cnim illorum

Imperium brevc ac fere ambulatorium fucrit,

pafiim tamen fuse gentis colonias reliquerunt,

in Syria Scythopojin quam & Magog di-

(Slam Plinius refert , in Media Parthos qui &Pcrfa^. Non enim major differentia intcr Par-

tlios & Perfas, quam intcr Cattos Sc Haffos,

AfTyrios & Athyrios , quod jam dudum riri

dodci monuerunt. Ac mirificc hancfenten-

tiamconnrmat&ilIufl:rat,quodpauIopoft&

nomen & imperium Perfarum ac Parthorum

innotuerit. Trogus apud luftinum : Parthi

Scytharum , exulesfuere. Boc etiam ipforum vo-

cabulo mamfeSiatur : nam Scythico fermone Par-.

thiexulesdkuntur, Si propius nolfc cupias,a

qua Scytharum gente orti , Maflagctas eorum

conditorcs putarim : qui litriquc & Maffa-

gctas & Pcrfa? Soli cquos immolarunt, hac

rationc moti quod cckri Dco celer hoftia

convcniat. Hunni Saberi apud Ccdrenum &Procopium,vel cum Avaribus velSiberis Ruf-

fiaj, vel cum utrifque iidcm. Ab ipfis Sabaria

K 1 Hunga-

148 DE Or IGIN.GnNTIVMHungariaedich. De Vngris & Vnigurisccr-

ta rcs : qiii luhrt hodie , Siberis vicini. VndcHugariaSlavis dicunturquos Hungarosvo-

camus.F^ww/ magnagcns.OlimHunnis vicinL

Mcla:, PlinioSc aliisFanefii. Eorum lingua

tain pcculiarisut a Scaligero inter undccim

matrices Europ^arum ponatur. Finnorum

propago Lappones. Vtrique Hunni. £x quo

nomine fi durius afpiresFunni & Fenni prove-

niunt.Lappones Orientales circa Kolam,Suc-

dis Tnimesy Ruifis Tcrfdhinowoloch : fibi ipfis

Pjhemeui, Quod perinde cft ac (i Hunos di-

cas : unde iit ^jhurun & Vyhenen ; ficut Funos,

Finnos, Fennosdicinius. Idem de Molgzo-miis , Lucumoriis , Tingocfiis putandum efl:.

De cjuibusingenereantic|ui,cum dicunt,H««-

nos gUctalem Oceanum ucioltajje , oux verba

MarceDini funt. Et clarius adhuc incompara-

bilis fcculi fui Rubruquis , tradit tYAns Volgam

ad Septennionem effe regionem Pafcatir exqu4

orii llunni & Hungari, Vmm Bungarorum &Pafcatirarum Imguam effe, luguros a Tafcatirit

dtJiwgf.ii.Nam illospecultareslitera^ habere&fcri";

bere deorfum progrediendo a fwtHra verfus dex^

tram tta ut Uned pendeant, Uuncfcribendt morem ;

Tataros a JuguTU accepiffe , & talesUteras Mangtl

Canem ad ludovicum 'Regem Franci£ mififfe. lu*

guros autera facit vicinos Moalis& Tataris,

Cap.

AMERICANARVM>Ii(?.in, 14^

Cap. V.

CaMfa mig^âtionis Scythic£. Bi^lium. AhHndantia virinm,

Venatio. Oceanm glacialts viampr.ihnit, Qno temport

faâ, Septemriifparum habitatur,

NEc diu qua^rendum cft quid hos Scythas

inovericcx noilroin aHum orbem mi-

grarc. Quippe duascaufas fuifle repcrimus :

Bcllum &abundantiam hominum. Bcilain-

ter ipfos a^terna : aut cddunt aut coidunim inquit

jLucianus Igitur infirmiorcs&: vidifcdesmu*

I

tarc cogebantur. Quo & iliud eos movebat,

ne hoftium cibus fiercnt. Hoftes cnim come-dere, Scythicum. Ipfa gens imprimis fccun-

da. Hunnorum in antiqua patria centum &06I0 tribus. Turcaruni fere totidem , ut cx

Aitonopatct. Quarc multitudinis domimi-'inuend^ caufa migrandum plurimis & velut

facrum vcr in alias emittendum terras. Feras

quoque perpetuis & vagis vcnationibus fe-

iâbantur. Vt quemadmodum illa: ex Afia in

Americam ea occafionc dcvenerunt;proba-

bilc fit ctiam venatores eodelatos. Et hoc

modo Hunnos exinteriori Afia in Europami^rcniffeBonfiniustcftatur. Ipfactiam Scytha-

'rum vita inftabilis femper & vaga , line kduii)us fixis, ut campus, ut fons, ut nemus invita-

bat : ita aliquandiu commorabantur : tum dc-

K 3 kiuo,

150 DE Origin.Gentivmnuo, fugientium fimilesjalias terras & fibi ad-

huc incognitas petebant •, Viavelmarivclfi

nulk continens,per glacicm qua totus Septen-

trio conneclitur. Vt non anxie quserendum ibi

vei fretum vel alius tranfitus. Nam Oceanus

glacialishyemecontinentis vicem obtinct&

cum hoftes invaderc ac ultrocitroquc com-meare Tataris receptum. Quod expcrtifli-

mus Rubruquis teftatur , qui tradit fupra Ta"

tmam inglacM Oceano Tdutas & Manfri tnfu'

larmn hahitatores hjeme pergUciem a Tataris in-

vadi, Qacmadmodum inSueciaquoquefieri

Olaus &: Magnus Vpfalcnfis fcribunt.

Dc tempore quo h^c tranfmigratio Scy^

tharum primii coepit, cunda nobis, ut in tan-

ta antiquitatc & tencbris , incognita funt. Id

'

certum, longe recentiorcm Phccnicum in A-mericam adventu,quia Scptentrioimmcnfis;

tcrrarum fpatiis ufqae in novum orbem , fere

:

fub ipfum fiderum cardincm,qua via tranfive-

runt, cxtenfus, non antc multa fccula cultori-

bus implcri potuit. Nam quis tcrras adfpc6li:

foedas & ^ternisnivibusacglacie horrcntcs,

nifi pulfus ab ahis, adirc velit ? Rari hodieque

:

in Lappia, GronIandia,Samojedia & omni ad

glacialem Oceanum tradu habitatorcs. Rari

quoque in Scptentrionali America. Omnis VtY"

gtnia inquit Purchafius,Nov4 Anglia.Terra N(?-

ya & CAter^ adpolum ac centum intcrim mtlUarim

regione$i

AMIRICANARVMjrj^.rir. 151feghnes non tantum hominum habent quantum

Londmum. RegieAngliam magmtudinefuperans

vix millia quinque tn aciemproducet, Quod argu-

mcnto tardius ad Scptentrionem habitari coe-

ptam & (i conjcdurx locus , non antc annumChrifti quadringentefimum. Quippc tumtcmporis horridus Septentrio commoveri

prse multitudinc hominum & agmina fua in

omnes orbis partcs effundere coepit. Impulll

avicinis, alios impellcbant &:cxundabantin

omnes mundi plagas. Hunni tum ab ipfofe-

rcglaciali Oceano progrefli in auftrumfunt,

Ncc dubium alios vel venandi ftudio vcl pre-

mcntibus vicini$,qua data via , five per Occi-

dentcm fivc pcr Oricntem in Americam pc-

netrafle. Quippc Chichimecas circa A. Ch.

Idcc in Mexicanam vencrunt. Porro illa

perpctuo vaga & venationibusdeditagens,

fua barbaric quicquid eft miferabiliumFinno-

rum, Samojedarum , Tatarorum , non sequat

tantum fed fupcrat. Treccnti vel quadringen-

ti anni fpatium fatis amplum funt quo per Se-

ptentrionalem Amcricam fpargi & fobolem

fuam magno incrcmcnto augcrc potuerunt.

Vt hasc fccunda Tranfmigrationis America-

na: periodus Hunnica in tempora poft na-

tum Chriftum probabili conjcAura incidat.

ItaHunni exintcriorc AfiainSeptcntrio-

Bcm 3c horridas frigoribus plagas dclati funt.

K 4 Vbi^

lî DEOHlGIN.GfiMTIVMVbi poftea divifij partc in Oricntem, in occi-

dcntem alia migrantc , utrac]ue via tandcm in

Amcricam vcncrunt. Qûa: hinc Afias.indc

Europoj, maximis & magnamadhucpartemincognitis plagis interjacentibus fivcillsin-

fuls fint , quod ignoratur,vcl alicubi una con-

tincns, proximat. Nam frcta fi intcrcedunt

,

nonadmodum magna effcoportet.Quod nos

animalia docent>quse eadem via in Americamdelata funt , natandi non adeo perita , ut ma-ono mari tranfmittendo fufficiant.

C A P. VI.

Hunmrum in AmeYkani advemui per occidemem. Gentes

ad Obin. Siarmia. Skjdfinni. 'Finlandia unde dicta ?

'Nova Zemla ^ Gro-r.Lmdia per aflatem hahitahilei.

Oom^ Panofii, Gronlandia antiquis nota. Jslandia.

Tahulofa FriJIandia ^ alia Zenorum infuU. Geogra-

fhorum errores lEshotilandia. IslandiaeJtTh.rile. Py-

thesf Maîlien/is defenfus. Thule quamvis borealem

terrnm notar. Jflandia ante Norvvagosfequeniata.

Thylepro Tilemarchia, Schetlandia. Grgnlandia quaff

do deteLia. 'Riphai .Gronlandia ante Norvvagos habita-

ta, Skerlingi. Similes Americanis. Vrjialbi. Fera quff-

modo in Americam venerint. Gronlandia Amertca con-

tinens' Terrapolares iftcognita,

QVi occidentem verfus proccdcbant.pri-

moad utrarnquc ripam fluminis Obi,& glacialem circa Novam Zcmiam , Ruffiam-

& Lapponiam,Ofleanum confcdcrunt. QuasM. Paulus Venetus , & antc eum Nubicnlis

,

Reeio-

' AMfiRicANARVM, li&.rrr. 15^

Regioncs Tcncbrarum appellat. Gentiuin

nominafunt: CalamiyTmgaji^ oH^chitj Molg-

z.omtiy Serp4mut7i, Lucumores. Gruîm , VoÛ"

lifiui, Samojedi^PapinaiyPremskttÔbdora^ Con^

dordy Loppty Fetwiy Caroli & complures aiii.

Loppihodicque circa Lucuinoriam degunt,

ficut Herberlteinius teftatur. A fluminc Obipartim inoccidentcm, partim longius in IV-

ptentrionem progrefTi funt. In occidcntem a

Fcnnis,Loppis,Carolisitum,quiScandia?cx-

trcma ufquc aJ promuntorium Rubeas occu-

parunt. Ibi Lapponia Oricntalis.quam Suedi

Trcnnes, alii Biarmiam vocant, a Finnico

Varama quod montofam regioncm fignificat.

OmnibusFinnis&LapponibusSkidfinnorum

nomencompctit , afoieisligneis qua?Succiis

Skidh,FinnonibusSukfi dicuntur. Atq; hinc

SaxoSialandicus Scricfinnos fuos dcpromfit

corrupta vocci& alii totamFinnorum gentcm

in Scritofinnos Sc Marchiofinnosdivifcrunt.

Hodic peninfulam Sucdisc oppofitam tcnent.

Et mirum cft nomcn ac antiquitatcm corum

controvcrti. Nam funt qui Finlandiam dici

volunt a rcgionis amoenitate. Alii quod olim

hoftcs Suecorum fuerint , Findlandiam id cll

hoftilcm regioncm didam. Qua: incpta funt;

cftque Finlandia regio Finnorum,quos ibiTa-

citus coUocat. Hi longius in Scptentrionem

progreffi, ex continente in vicinas infulas,

K 5 Novam

ij4 ^^ Origin. GentivmKovam Zemlam & Gronlandiam, vcncrunt.

iN^amillac regioncs, propter ubcrcm terrac,

maris, aeris venaturam , certo anni tcmporc

,

lunio, lulio, Augufto frcqucntantur a Fcnnis,

Lapponibus , Samojcdis , ut Linfcotius tcfta-

tur. Nec infuavis ibi pcr xftatem habitatio

:

cum folum floriferum & amcenum fit. NovaZemla , Gronlandia & vicina: infulaj funt , in

quibus Huni & Fenni fivc Fanefii a Mcla &aliis coUocantur. Quse voces a Gr^culisin

Oonoi & Pumtios mutat^ , pudendo crrori , de

viditantibus ovis & magnarum auriumho-

minibus , occafioncm prsebuerunt. Quippc

Fancfios ibi habitaffc , & ita legendum , non

panotios, locusoftendit. Nam omnemcamSarmaticam oram, Fenni, Lapponcs & quiab

hisprofcdlifunt, abomni hominummemo-ria tenuerunt.Et Fanefii di(fli,quemadmodum

Taurifcos, Hunnifcos,Suedifcos dicimus. Fa-

bulam dc Oonis, quafi ovis viditarint & avc-

nis , plane dcftruxit magnus Salmafius. Ex

Nova Zemla & Lappia in Gronlandiam brc-

vis trajedus. Variae cnim interjaccnt infulsc &terras nondum omncs nobis cxploratse. Qua-

rum pars quoque habitantur : ut Terra Metx

incognita!, ab Hugone YVillugbaeo Anglo

primum detcda. Igitur cx una in aliam vel

perglaciem , vel ubi ea deficit, fcaphisven-

tum eft. Qualibus Samojediin Novam Zem-lam

AMERICANARVMjIi^Jir, I J5lam quotannis trajiciunt &:naviganc. Gron-landia ingcns fub ipfo Cardinc fiderum, inco-

gnitas ctiamnum magnitudinis intcr Amcri-cam&Europam mcdiajacet. Cujus nomenetiam antiquifTnnis Gcographisnotum. Quiillud mare , quod fupra Rubeas & Scandiam

cft, Cronium dixcrunt ab ei adjacentc Cronia

five Saturni infula, quam etiam Ogygiam vo-

carunt ut ex Plutarchi libro dc imaginibus in

Lunapatct. Barbari eamhodicSccanungamappcUant. Cronia^ Islandia imminetSolaibi

celebris infula. Nam Friflandiam , Porlan»

diam, Stanefolj Bodendon,Griflandiam,Ta-

las, Broas, ifcant, Trans, Mimant, Dambcr,Brcs, Eftotilandia , mcrum Zenorum vcl qui

coscorrupcrunt,commentum eflTc^poft tot

annorum errorcs , do(5li jam tandcm aufl funt

afrercrc. Prxivit fuoexemplo Arngrimusls-

landus qui non potuit non vicinas Islandix fu^

infulas noifc. Ipfi quibus paruiflc dicuntur,

Norvvagise Reges cas ignorant. Et tamen

Geographi,crcdo nc detur vacuu , obtrudunt

nobis Friflandiam cum urbibus fuis & famo-

fo Regc Zichmi, cadem plane fide qua Dio-

tymus , Strombychifilius e Ciliciaper Cyd-num in Choafpcn fiuvium Sufas prseterfluen-

tcm fc navigafle fcripfit. Tales crrores in tan-

ta lucc cxpungendi funt ne impoftorum com-mcnta pro veris habcantur a rcrum imperitis.

Nec

1^6 DE Oricin.GentivmNcc fufficit cum Grotio dicerc : mji ferte eft

fars aut IsUndta aut GronlandU, Nam planc

non cft ncc in Oceano nec ad contincnteiu ta-

lis tcrrarum facies qux Zcnorum relationi rc-

fpondeat. Qua vero fide lilandias affuctur cu-

jus quatuor Fiordung omnibus incolis notif-

limas funt ? De Eftotilandia vcro quam lepidc

fabulantur. Uilliaria ampHmmilieverfiisOcci-

denttrti a Frijl^dia abejfe^ tnfulam Jflindt^ambi-

tufArem & multo anhxniorem. Regi Bibliothecxm

Latinii lihrii infiruttixm -, genti peculiares literas.

Crcdoibi amiifas Livii Decadcs vcl Taciti

Annalium librosextare: quod quamprimuminquirendum. Porro Iflandia haud dubie ve-

tcrum dccantataThuIe efl:,in quahodieq; no-

men oppidi Thilcs Norvvagiam verfus cxtarc

in Chronico Zelandi^ Eyndius tradit , qua fi-

de ipfe videritHa^c adhucPlinii ^vo tcrrarum

ultima ; quod de Schetlandia , multomi-

nus Tilemarchia dici non poteil, cum Roma-nijam antc illud tempus omnem Scandiam

ufque*ad Rubeas promontorium hodie Noord-

Kj^^ & Scythicum Oceanum circumvedi (Int.

PythcasMafrilienlls ejus fitum cxa(5le dcfignat

apud Strabonemjdicens Tbulena Britamuafex

dterum navtgatione verfus boream abejfe, Quoquid clarius pro Iflandia dicipoteli? NamSchetlandia vix bidui navigatione a Britannia

abeft , nec boream vcrfus fcd in Orientem f\-

ta.

Americanarvm,!/^. iir. 157ta. Ac vcl cx fola hac narrationc patet quan-

tus in pcregrinationc vir Pythcas fucrit,quem

toties iniquidime Strabo crroris arguit, fola

Clariffimi viriinvidia. Qui a Gadibus ufqcc

adTanaim omncm Europam Septcntriona-

lcm luftravit. Et fruftra Polybius privatam ci

vitam ac paupcrtatcm objicit. Nam nequc

hodic foli divitcs peregrinantur & aliorum

Inftrudus cflc potuit fubfidiis. Thule igitur

Iflandia quicquid Arngrimus contra nugctur.

Ncc tamcn dixerim folam in vctcrum fcri-

ptis Iflandiam Thulcn vocari. Multis omninoin Scptcntrionc locis nomen illud tributum.

Igitur fruftra lonas diverfam apud Ptole-

m^um ab IflandiaThuIes latitudinem objicit,

& alia cx inccrto petita. Complures enim vc-

tcrum Thulse:& quod de una verum,de altera

negatur. Poetxhocnomen pro lubitu regio-

nibus ad borcam parum cognitis imponunt.

Sicutcumdc Oriente agitur ftatim ad Indos

fuos, Gangcn & Hydafpin excurrunt. Et de-

mus incultam ante Ingulfum Iflandiam iuillc,

an propterea nunquam fub Thules nominc de

ca loquuntur poetcc ? Nam quia Thulc ctiam

Britannia& Orcades dehisintclligendifunt

l'i cum incolarum cjus mcmincrun:. Contra ubi

h tcrrarum ultimam &fcx dierumnavigationc

i i infra Britanniam jacere dicunt , quis negct dc

(Jflandia fcrnioncm cflc? Quid quod ccrta in-

; dicia

i^S Di Origin. Gentivmdicia fint Iflandiam antc Norvvagos variis

gentibus frequentatam ? Nam Crantzius in

Norvvagia? prologo teftatur, poftfubadam

ab Hcngifto Britanniam Frifios in Iflandia &Friflandia confediffc. Cujus fidem fiquisin

dubium vocct ob fabulofam Friflandiam , is

Arngrimum audiat ; qui vaua figna culm hu~

mam , nolai , cruces ligneas o alia opere Irlandko

ac Britannko Ingulfum tbi reperijfe teftatur» Vn-de colligit Irlandos, Scotos,AngIos jam olim

obubcrcm pifcaturam incamnavigaffe. Dchis anniverfariis Iflandiae quam Thulen voca-

runt , habitatoribus , aliquid inaudiviile vcte-

res ,pra^fertim poft Britanniam Romanis co-

gnitam,quis dubitet ? Vt igiturconcludamus,

multSEomnino Thylce.Dc Tilemarchia Nor-vvagias loqui Procopius fccundo Gotticorum

videtur cum Herulos m Thjlen haVitatum ventffe

refert. Orcades velSchetlandias Tacitusin-

nuitin Agricola: dtfpe^a esl & Thjle, Remjgiturredta putantibus, manifeftum erit bo-

realem illum Europa^ tra6tam non lcvitcr co-

gnitum prifcis fuilfc. Certe fi Cronia , quod

probavimus 8c Dalechampio quoquc ac CIu-

vcrioplacct, Cronlandi» eft, diuantc Nor-vvagos cognica fuit. Tradunt illorum anna-

lcs, demum A. Chr. iDccccLxxxii.ab Erico

Rul:o detcclam, nomen GrunlandtjCyquod ter-

ra ibi perpctuo vircns fic ac florida , acccpiffe,

ficut

AMERICANARVMjIifrjIJ. jt^^

ficutinporticuquadam Bibliotheca; Vatica-

njelegitur. Quodncmo crcdet cui nives illse

&aetcrnaferc glacics carum partium ex nau*

tarum rclationc innotucrunt. Mafiilicnijs Py-thcas.primus nobis Hypcrborcos & Riphjeos

apcruit, nec ulla crat caufa cur eum Strabo

propterea mcndaccm vocarct. Nam & tcrras

ibi & altiflimos montcs & varias gcntcs cflc

,

a RufTis compcrtum. Hi Riphsei & Hybcr-borci antiquiffimi funt Croniat habitatores,

id eft Fcnni , Lapponcs , Samojcdi , Caroli.

Vndc Mcla dupliccs Riphasos facit , cis & uls

RiphsEum montem. De quibus prifci multa

etiam fabulofe & olim integer de iis Hecatari

libcr cxtitit. Fuifle in Gronlandia homincs

antequam Norvvagi c6 venirent , cxinde pa-

tet , quia hodiec|Uc in ea rcperiuntur qui nihil

cum Norvvagis communc habent, vultu , lin-

gua, moribus , divcrfis ; Tataris , Samojcdis

,

Lapponibus, Americanis ctiam borcalibusli-

ncamcntis & habitu corporum fimillimi. Ivo^

rus Boty Gronlandus Norvvagicat originis

,

qui jam fcre antc triafccula eam regionem

dcfcripfit , & cujus narratio apud Purchafium

cxtat , tcftatur Occidu^m ejw partem incolere

Skerlingospotentent nationem & Norwagiswfe-

ftam, Hos alii Screlmgers vocant , & Samojc-

discomparant. Sunt cnim gens vaga, pifca-

tione & Ycnatu yiditansjcolorefufco. Colunt

Sokm»

1^)0 t)E ORlGfN. GeNTIVMSolcm. Nonfunt homicdonesfedcrudosci-

bos vocant> nequ^ igne ad coquendumfcd

contra frigus utuntur. Forbifrcrus ad fretum

fLii nominisjvidit barbaros Utaf^cie^ depre/^ts &huis nanbmy longo & ntgro capilHtioy colore oltva"

jlro» Alii Y^y^ baiboi c^ complura Sartiojedu ac

Tataris comwunia obfervarunt. Duifli exGron-

landia in Daniam nibil a Borealibus America-

nis diffcrre videbantur. Habemus igitur cjuf-

dem in SamojediajNova ZemIa,L3ppia,Cro-

nia& Amcricaoriginis homincs. Vt dc mi-

gratione Scythica per occidentem dubitarc

nemo poITit cui fimilitudo intcr Samojcdos,

Gronlandos & Amcricanos cognira. Quae o-

mnia dc Gronlandis Norvvagica? originis di-

cincqucunt. Ncc homincs modovcrumct-iam animah'a novx Zemlse, Gronlandi^ &Septentrionahs Americaeconveniunt. Vbiquc

ingcns alborum urforum pifcibus vidlitan-

tiumcopia. Quosex Gronlandiain Ameri-

cam venilfc inde patet , quia in auftraH partc

& circa fretum Magellanicumnuliircpcriun-

tur. Ac folere idferarum gcnusperglacicm

velfruftaejus aquis innatantiacommeareilli

referunt qui Septentrionaha maria navigarc

folent. Itain Iflandiam quoquc veniuntubi'

mllireperiuntur nifi cimglacie GronUndicaad-

iv/?4Wf«r,quod Arngrimus contra Blefkenium;

aflcrit. Lcfcarboto admodum verifimilevi-i

dctui";

Ambricanarvm, lii. W.' i6itur alces cx Septemrmali Europa ad terram La^

horadoris y Canadam & Sottriquofios per ar^oamplagam tranajfe, Nefcio undc hoc haufcrit Bi-

libaldus Pirckhaimcrus in Germania vctcrc.

Veniunt inquit quotidie a Septentrionibus terraque

incognita ac a mariglaciali , homines quidam bar-

hari , Caroli vocati , mercimoniorum graiia cum

magno exercitu in Gronlandiam& utpo comfer^

to habetur , ex altera parte poli Septentrionalis.

Gronlandiam Amcricas contincntcm cffcAn-' glorum navigationcs docucrunt. Scd ingcntcs

finus 8c patcntia maria inillamcontinentem

penctrant, ad fummam ufquc latitudincm ar-

dtoam. Ncque tamcn cxinde ncceffario fc-

quiiur pcr regioncs illas horridas & profunda

nivc obfitas barbaros illos, quanquam ingen-

ti corporum duritie, tranfmigrafle. Imo quia

omni pene anni tempcftate regiones illar gla-

cic horrent , co facilius Samojcds illi frigori-

1 busadfuetipcrconcrctas undas ultra tendc-

I rc potucrunt , quanquam ccrtum fit difFicilem

I

& longinquam viam & millc difficultatibus

I

obfcptam.Qualis fub ipfo polo terrarum ma-

i riumq-, (itus , hadcnus rerum omnium condi-

itor occultum mortalibus effc voluit. Dc ma»

! gnctica rupc & infulis circum maximis qux

icommcntus eft Anglus quidam Oxonicnfis

& ex co Giraldus Cambrcnfis in fuo de mira-

' bilibus Hibcrnix libro , rcferrc pigct. Magna

h ibi

I(^i deOrigin.Oentivmibi naturac miracula & ncmini hadenus cogi-

tata laterc dubium non cft. Batavi gradum

Lxxx immortali cum gloria fuperarunt. Qui'

busDeus quicquid utcrque polus adhuc atra

no6tc premit, quicquid exteriora AC\x vel ab-

fcindit Amcrica vel jungit, quicquid immen-

{x Magellanicaj 5 dctegendum refervaffc vi-

detur.

Ca p. VII.

Grotii opinia de Norvvagarum in Americam migrationt

refellitur. "Ratioms a litjgua , tempore , religione ,frU'

mento. Tlannon ejl itatlt- Norimbegafahulofa. Tmt^

Vagod, Guayra. IJame, Hopboi, Pef^ an l^orvvagica,

Ci^terum hic viam Hunno Scythis noflris

Iflar|dica fua in Americam tranfmigra-

tionc intcrcipit magnus Hugo , cujus viri do-

<5los crrores audirc non magna carct volupra-

tc. Omnesfermepojfulos inquit qui cis I^hmum

funt Varjama , ex Norwagta ortos arbitror, ExNorvvagia in Iflandiam , ab hac in Gronlan-

dianb indc Friflandiam & Eftotilandiam par-

tcm contincntis Amcrica? vcntum vult. Pa-

rum abfuit quin tanti viri aufpiciis & authori-

tatcNorvvagi Hunnos noftros acPhoenices

Amcrica pcllcrcnt, nifi altcr illc poft Colum-bum novi orbis vindex clariHimus Latius ob-ftitifTet. Rationcs hunccrrorcm expugnantcs

hx cx pra:cipuisfunt» Quia r^tio nulla rcd-

di

i\ potefl:,cur non Iflandi equos ftatim dc bovcstraduxerint ex Iflandia in GronIandiam,atquc

jnde in Americam. Nec apparet quarc in

Gronlandia potius & America quam Iflandia

fermo Norvvagicus penitus exoleverit ac tambrevi tempore in tot diverliflimas linguas mu-tatus fit, cum contrarium plane obfervctur ia

Europasis linguis;qujE licet multa: fint , tamcnaperta originis fuas veftigia retincnt.

Deindc obftant Norvvagorum & Iflando-

rum traditiones. Nam Chichimeca? jam ante

annum lo c cxx ad lacum Mexicanum perve-

nerunt. Iflandia autem demum A. locccLxxix coli coepta, a paucis primo familiis

Tyrannidem Haraldi Harfageri fugientibus,

poilea demum plures accefferunt. Jn Gron-landiam demum Anno Idcccclxxxiv.ventum. Ex quo fane confecjuitur Septentrio-

nales Americanos aliunde quam ex Norvva-

gia & pcr Iflandiam veniffejcum Chichimecg

antiquiores Iflando Norvvagis fint , Navatla-

cx Gronlandis, & Mexicana cum vicinis par-

tibus jam incolas fuos habucrit antequam

Norvvagi Iflandiam adircnt. Et cjuis credat

tam vaftum contincntem interfex feptemve

fecula Iflandos gcntem non magnam implc-

rc potuilfe ? cum illis longo temporc opus fue-

rit ut folam infulam fuam ctiam raris habita-

toribus colcrent. EthnicitumNorwagicumL s ia

1^4 DE Origin.Gentivmin Iflandiam migrarcnt, paulo tamen poft

Chriftiani fadi. Scd quis prscftabit Iflandos

antc reccptum Chriftianifmum alio emigraf-

fc> aut infula fua nondum pcrculta, quod pau-

cis annis ficri non potuit,alias fcdcs & quidem

majori frigori obnoxias , tanto circuitu quaefi-

viife ? prscfcrtim per Gronlandiam & borca-

lcs tcrras adco horridas, quas abfque fummis

difficultatibus & non nifi longo tcmporc

tranfircnon datur. Longc probabilius cifct

crederc ipfos Norvvagos, Danos,Sucdos,An-glos, Cambros , Hibcrnos , qui omncs cgrc-

giinavigatorcs illius Occanidiuantc Iflan-

dosfuerunt, rcdaad contincntcm illamde-

latos quam Iflandos longo&diftkilipcripfum

fcre polum circuitu. Eft & aliud non lcvc ar^

gumcntum gcntes illas non vcniffe cx Nor-vvagia , quia ante Hifpanos nullum ibifru-

mentum Europseum , {cd tnntum MaiziumAfiaticis familiarc , & quia Mcxicani ebrieta-

tem vehcmenter abhorruerunt ac fcveritatc

1( gum caftigarunt. His atquc aliis rationibus

removentur Norvvagi,ne Hunno Scythis ob-ftent. Quod argumcnta pro Norwagis atti-

nct, illa rcm non conficiunt. Tcrminatio vo-^ cabulorum tUn non cft cx GermanicoSlant/fcdmultisrebus communis quac nihil minusquam regioncm fignificant , ut OcacbitUtz. m-//.fWmagisiiifra^TfwoArf/r/^w TimAU fuprape-

tram.

AMlBlCANARVMjtJt.ni, i^jtram. Dc Norimbega quod dicitur,rcicnduni

primo Mexicanos nunquam in eafuiirc qui aboccidcntevcl Coroper Californiam & Tcu-culhuacan profcd:i, ut infra oftendetur. Dein-defabulofa cilc quse de Norimbega quidamnarrant cx co patet, quia hodie in illis parti-

busnequc hujus ncque alterius oppidivcfti-

gium cxtat. Tradus illc a barbaris aliquando

A^gunaa didus, nomcn cum ducibus crcbro

mutat. De vocabulis in univcrfum rcfponde-

tur- nullum aGrotio producflum , quod vere

Germanicum effet. Non T«<f quiaMcxicani

non habent commune nomen quo Deum ap-

pcUent. Pagod nufpiam in univerfa Americanotum, Indorum Orientalium cft. GuayraSc

Llame zd Peruanos pertinent, & illud furnil-

; Jum non flabrum i hoc animal diverfum ab

ovenotat, quod nihil communc cum noftro

iLam habct nifi quod quadrupcs (it & lanam

gcftet fui gcncris. Tophos pro capitis tegmjnc

nufpiam occurrit. Topes Peruanis fibula? funt

quibus mantilia connc(^untur. Ncc PeJ^

Mcxicanis torrcns fed AtlauhtU & illa in pes,

pcquc feu pcke tcrminatio montibus ctiam &aliis rebus quibus nihil cum torrentc commu-ne , tribui folct. Tepeque Mcxicanis mons , &Eunquam tcrminatio in;?q«e (inc te occurrit.

L 5 Cap.

i66 deOrigin.Gentivm

Cap. VIII.

tiôrvvagi in AmericaparteGronlandia. EJus fwtifia pt'

riit. Navigatio ift Gronlandiam glacie cbfiruâ, Ca-

ttesloLOJtimentorum. 'Rangifiri. Siberi in America,

lîngita Fimica ^ Brafiliana affinitas,

C^tcrum nonplanenegatur etiamquof-

dam ex Germania aut Norvvagia in A-mcricam venircpotuific.-quod potiflimum dc

populis illis, quos ardos defpicit, probabilc.

NamjUtdiftum, Iflandiin Gronlandia colo-

niam condidcrunt, cujus pagos dcfcribit Ivo-

rus Booty & Arngrimus. Fucrunt autem lio-

mines non multi & ad oram ferc maritimam.

Itaquc fi Gronlandia America: pars & conti-

ncns, jam partem A mericar a Norvvagis cul-

tam habcmus ut rede Grotius colligit. Neciilud negatur quod fubjungit : Qjîd tllos Gron-

landi£ wfefores mêditt ire lonottis & prlatA

terrarim fâtiagenus fuiimpcfagare? Nam &in vafliflimo illo Septcntrionis tradu cjucm

Gronlandise adfcribimus , genus fuum propa-

gare potuerunt. Quod tamen adco incertum,

ut hodic neque in Gronlandia neque partibus

Amcricae ei vicinis ullum Orisinis Norvvasi-

cx indicium exftet. Quid igitur illis fadum ?

dices. Non aliud poflum, quam non liquerc.

Periitenim Gronlandia Norvvagica velho-.

mincs in ca Norvvagi , quo cafu inccrtum.

Audia-

AMERICANARVMÎii^.Iir. \6jAiidiamus loh. Ifacium PontanuminHifto-

ria Danorum. Rcfcrtis, Hclgelandam, VVe-i ftcnoram, Iflandiam, Fcroam.Findmarkiara,

Gronlandiam olim Regis &: Regins Dano-, rum proprias fuiflejncc aliorum nifi Regis fo-

[ liusclaflibusfrcquentarifolitas, Poftea intcr-

miflam hanc annivcrfariam navigationcm

jduasimprimisobcaufas, Quippc A. Ghrifti

cId ccc xlviii. fasvam ac diram pero-

mncs propemodum orbis plagas peftem graf-

fatam^qua imprimis Dania cxhaiifta fucrit. Et

fant qut tradant inquitpof/ eam efidemicam luem

fuijfe intewujldm ac negleâm, qu£ ad oroi GroH'

laniidt folennis antea & annua fuerat , incvlarum

regni navigationem. Dcindc immenfam paulatim

exTrollehottisglacierum copiam coacervatamfuif-

/<r , quA nunc impedtta omnia & difficilia reddat

:

Meo ut vix nifiaparte infuU qua Libanotum bo-

tealem [peât, terram hodte, quamvis & idfubin-

de difficulter^ detur contingere. Sic igitur glacia-

libus montibus obftru6ti fcre omncsGron-landia^ portus notitiam ejus nobis adcmcrunr,

ut Norvvasos in ca vel extinftos ncccfleflt

vcl ad interiora migrafle. Porro harc pcr gla-

cialem Occanum in Americam via ctiam nu-

pcro Geographia? fcriptori Georgio Fournier

non difplicet, cujus verbafunt: Per illud aquor

jlratumglacie& per infulamVaigaU e nova Zem-

la cum incoUflures trajiciant quotannii in Mofco^

L 4 yiam

16% DE Oricin.GentivmvtAtn ut cum Smojedii & TaurU mercaturm

factant, ut certis conftat relatiomhiUy non e$i quare

duhttemus de tranfitu & ongine Amencanarum

gentium, cum in hisânihiu Europa & Afia exiguo

tantum freto a nova Zemla parte Americafefa-

rentur, necopmfitnavihuSiUrfis & amtnantihus

(Ateris , (\UA perglaciem incedentes perveniunt in

Sptshergamy urforum infulam &f>luresaliAs a

continente dislinhas^decies majorifâtio quam no-

ra Zemla a Mofcovia diât& Tataria^ vd Spts-

herga a Gronlandia & GronUndia ah America,

HsEC omnia fidcm tranfmigrationis HunnoScythicsB pcr Oricntcm faciunt. Qup & alia

acccdunt ncutiquam prsetcrmittcnda. Vt quod

populifupra Cibolam canibusinftar jumen-

torum utantur, cujusreiteftisoculatusFran^

cifcus Vafqucz dc Coroaado. Idcm apud

Gronlandos MartinusForbiflcrus A. Chrifti

cIdIdlxxvii. vidit. Idem Sibcri Rullia?,

^ omncs ad Occanum glacialem Fenni ae

Lappones,faciunt. Dc quibus Venctus intcl-

ligcndus cum inquit : In regione Septentrionis ,

canes maximos ajmorum inftar, rhedas trahere.

IUi cancs Rangifcri funt, vel non multum dif-

fimilcs. Prifci ccrvos vocantdumfcribunt:

'Effe Scytharum gentem qu£Ccrvosequiiet, Sunt

cnim ccrvis fimillimi. Igitur Sibcri , Fcnni 9

Lapponcs,CaroIi,ea qua diximus via,pcr Oc--«idcntcm in Amcricam vcnerunt , atquc ibi

late

Amrricanarvm, Xiklir. 1^9latc difpcrfi funt. Qucmadmodufli Sihergs in

Plata habemus, Schcriis pcr omnia fimiles tc-

ue Vlrico Fabro, In Navigationc Pctri Man-chofTs. Ex quo barbatos elTe confcquitur.AdMagcllanicum frctum barbari Samojcdis &Lapponibus fimillimi, quod Linfcotius no-

tavit. Etquod mirandum, LinguaBrafiliana

cumFennica magnam cmnino convcnientiam

pra^ fe fcrt. Nam ut nihil dc co dicam , quod

|j

utraquc lingaa caretFic mutamcumliquidapcrpetuofugit, illud omnino mcmorabilc cfl,

quod & Brafiliani,& Fcnni prxpofitiones fuas

fcmpernominibuspoflponunt. Apud Brafi-

lianos Pe cfl in, Taba vicus. Vndc fit compofl-

ta vox Tape in vico ; contra(51:e pro Tabape. Vtmanifeilum flt,pra?pofitioncs Brafilianas imi-

tari rationcm fuffixorum Ebraicorum : idque

apud ipfos ac prxtcrca Finnos tantum recc-

ptum cfl;,

Cap. IX.

JJutjftorum in Jmericam adventuiper Orientem, Argu-

mento a feris ^ avibm. AJtaborealU ^ America ali'

cubi cdeunt. Nova Albton^ ejmjrigus. Tradus iUt

fujpeBuim Afia ^ Americafieto divifn. Fretum Anian

.

A/itKfupraTatariamfacies.ExVincentio. Plinio. Ru^bruqui. Kttfii, Tataria ufque ad lxx.gradum exhnfa,

I per occidcntcm vcnerunt. Alii & lon-

ge quidem major pars , per Orientem

:

L 5 . ubi

H

IJO DB Or IGIN. GeNTIVMubi & via brcvior & regiones magis habitataf.

Quam viam nos animalia docent. Quippe to-

ta Amcrica, maxime Septentrionalis, Leo^

num, Ccrvorum, Tigrium plena. Qua^ cum

ncc inGronlandia nec Magellanica deprehen-

dantur : ncceffe ell: per Orientem cx Afia vc-

niffe. Nam in Scythia nullum frequentius ani-

mal quam cervi,c]ui e-tiam maria tranant,Soli-

no *, in Hyrcania Tigridum ingens numerus >

Marcellino. In Tataria Leones , urfi , cervi

»

Vcneto : quas feras Tatari eam rcgionem oc^

cupantcs fagittis fuis expulerunt, ut apud Pur-

chafium Icgitur, De Scythia Plinius libro fc-

xto : luxta vafta foliiudmesferarumque multitu^

^Oy iterumque deferta cum belluis, Incognita no-

flris oris animalia , pcr candcm Tatariam ve-

tiiflcin Amcricam ncccfreeft. Quisdubitet

in illa magna ACix fupra Turqucftanam , Si-

nam, Rulfiam, parte, nobis nondum cognitas

animalium plurimorum fpecics latere ? NamAcoftanodum nonfolvit, dicens: SicDeum

Antmalta dtsiribuijfe ut qu£dam communia toti or-

hi^qu^dam ftngulis peculiaria partibu4 ejfem. Quis ,.

cnim credat toto orbe noftro ita migraffe ca

,

ut nulla foboles remanfcrit ? Ncc aliunde pul-

chcrrimarum avium tanta copia in Amcricam i

venit,quamexTataria.Vbi&:aquil^,&:inEr-- ;

gimul innumer^eavcs pretiofiflimara: penna-

JU.&: in Infulis intcrTatariam&: Americafal-

cones.

AMERlCANAllVM,ri&.Trr. 171concs. Dc quibus paflim Paulus Venetus^dc

dignus rcrum Tataricarum telHs.

Et quanquam Septcntrionalis ille ^d Orien-

tcm Adss ic Amcncx tradus nondutu explo-

ratus fit : Illud tamcn Rudbrum, Hifpanorum

& Anglorum navigationibus ac itincribus co-

gnitum cft : ab Obt ufquc ad Tingoefios & Petfu

dam contwue in,Septentuonem Afiam wagisma"

gifqueprocurrere, Auditos ad Peifidam campana-

rum fonitm , & vifdi Jndicis fmiles veliferai na~

res, Vt ibi Tataricum mare navigabile:nec

de navigatione per Novam Zemlam uf(]ue in

Sinasdefpcrandum fit. Americam quoque Yer-

fus Septentrionem , a promuntorio Mendocinp in

immenfumextendt. Quod prima Draci navi-

gatio luculcnter probat. Qui a Nov^ Hifpa-

nias portu Quatulco longilTimc Oricntem &Septentrioncm verfus per xl vi 1 1. continuos

dicsaxvi. Aprilisad ui. lunii navigavit,do-

necin Novam Albionem,fub gr. xlii. inci-

dcret. Vt illas terras fupra Californiam opor-

. tcat per immenfa fpatia vcrfus Afiam &:Tata-

riam fle6ti : fivc jai» fit continens fivc infula.

Dc quo ne Draconi quidem conflarc quic-

cjuam potuit. Quanquam Afbionem , ejus

Navigationis fcriptor, infulam vocct: eodcmforte fenfu quo & Panamam, & alia contincn-

tis loca, infulas vocat. Sed cjuod de ingentifri-

gorc fcribit, a^ftate mediajdubitarc nos cogit,

fucri^

jfi deOri^in.Gbntivmfucrit nc ipfi htitudo xl i i. graduum cxa^Sc

cognita. Namfrigus tam pcnetrabilc regio-

nibus cjus climatis convcnirc nec pcr naturam

necexpcrientiampoteft: Cum quo acriorcs

funt in Septentrione hycmcs; eo sftas quocjuc

intenfior c{fc folcat. Sunt qui totum illum

Americ«E tradum fufpcctiim habcnt. Purcha-

fius Tomo tertio ; Htfpdm inqmtfinguntfretum

Aman , CiboUm , Quiviram ac awplifimas regio-

nes verfiis Afiam extenfas , ut tta omnemjpem An-

glii & aliis tnveniendi fretim adimant, Promun^

torium Mendocino inMappii cId Locc. leucoik

pomontorioauflralii CaliforntA diHat^ cum Fran-

cifcui Gualle Hijpantisapud Linfchotium fateatur

vtx qtangentorum milltarium ejfe diJiantiam. Di-

vifasfrcto Afiam Sc Amcricam , navigationes

Batavorum Zemlanse aliquomodo oftendunt.

Nam duplcx in Naflovico frcto xftus,concur-

rentefq; Occidcntis &Oricntis undae Linfco-

tio obfervat^.quemadmodum in Magcllanico

& Balticofrcto navigantibus cvenirc folet. Et

cnavigato Vaigats alius Oceanus aquis falfis

& cceruleisoccurrit.Francifcus Guallcfretum

inter Americam & Tatariam his notis de prc-

hrndit. Quia curfus Maris Pacifici qui pcr

ccc milliapailuumduravit, circitcr cc. m;palfuum a Nova Hifpania ceftat. Deinde quia

in co mari Atun^", ccti & alia pifcium gcncra,

qu^ frequenter circa freta verfari foIent,invc-

niuntnr.

Americanarvm>I/&. III. 175nluntur. Quis author fuerit freti Anian quodvulgarcsMappsehcictanquam cxploratu ex-

pingunt,non conftat. Quifquis illc fuit com-mcntum fuum orbi obtrufit. Nam cjuo minustale frctum admitti qucat , faciunt rclationes

illorum qui rcgiones illas extrcma: Tatarisc

magna cura luftrarunt. Quales Rubruquis &Venetus funt. Nam fi fretu ibi & quidcm tam

anguftum,ncgari non potcft, accolis ci notamforc oppofitam contincntem Amcric^. At hu-

jus nullibi mcmincrunt. Quanquam Occani

magni,6c infularum in cocrebro mcminerint.

Qualis Afix fupra Sinam & Tatariam facics

fitjcx Nubicnfi, Rubruquis , P. Vcneto, Pla-

nocarpo & Vincentio , fatis compcrtum cft.

i

Cingiturenim Occano , ultra quem infula:

i funt ac alias tcrrar. Nubienfis partc x. clim. i.

Terra lagog& Magog termwatur a Septennione

ttiiiri Oceano & ultra eum eji Terra inhabitata.

VincentiuscxPlanocarpo : Mongal ad Septen-

trionem Oceano circumdatur, Venetus ; Su^ra

Carocoram Bargu longitudine xl. di^tarum,

IncoU Medita, Emenfo x l. dierum itinere ad

ti Vceanum perventtury in quofunt infuU, unde aves

Crifalciad Chamum ajferuntur. Ac vctercs qui-

dcm>Plinius,Strabo,nunquam dubitarunt O-ccanoAfiam Septentrionalcm ambiri.PIinius:

InfnU toto eo mart multa , vulgata una maxime

Taz^Ata.A CaJ^o mari Scjthicoque Oceano in eam

iurfm

174 DE Origin. Gentivmcurfuswfle£titur. Tum ipfam Scythiam borca-

lem clcgantcr dcfcribit : InhabitabilU ejmpri^

mapars d Scithicopromontorio, ob nives, Proxima

inctdta [Avitisi genuum.AnthropophagtScphînfi^

dent humanis corportbus vefcentes.ldeojuxta vajlx

folttudmes feraramque multttudo haud dijîmtlem

hommum tmmanitatem obfidens. Iterum deinde

Scythdiy iterumque deferta cum belluh ufqueadju-

gnm tncumhens mart quod vocant Tabin. Rubru-

qais omnium accuratiifime : Su Moal,ide^

Moal aquatici habitant verfm Orientem, Verfm

Septentrionem funt Kerh^ populm pauper alens

pecora, Orangei quoque tbifunt populus Septen-

trionalis , quifuppofitis pedum plantis offibm celer-

nmejupcr tis perglaciem currunt^ ita ut etiam be-

Jiias velocitate affequantur &capiant, Flures ibi

popult funt verfm Sepientrionem quamdiu obfrtgm

habttabilu plaga eft, Ad occidentem eji regio Pafca-

tir qua, eftHungaria tnajor,Addit:Taute& Man-

fepopuhii funt qui inhabitant infulasOceani glacia-

liiîta ut Tatari poffmt eos hieme perghciem inva-

dere, Obfcrvatu fuit ab codcm.omnia flumina

cxtims: cjus Tataria: ab Oricntc in Occidcn-

tcmflucrc, & qiio magis in Scptcntrionem'

progrcflus flt , eo magis fc adfccndiflc , nun-

quam dcfccndiflc. Ex quibus patct, terras ibi

in Septcntrioncm longiifime protcndi. Rufli

exploratum miifi Aflam ita rctulcrunt : Kkta

eii fluvtm TatauA ad quem regnat Rex Altinus,

Ibi

Americanarv M,Iit. IIT. 175Jhi mulufunt Vlujfesfivt: Horda Tatarorum. Vohlongum iter fervenitur ad ampUpmam regionem

HugaUa quafe a Bugar Ba^ria extendit ufque ad

Oceanum. Jnter Bugar & Mugalla ad aufirum

funt tres regionesy Ortus , Talgut , Shar. Mugalli

I

di^inguuntur in nigros &^avos , quos amplifimus

murus difierminat, Extra eumfunt nigri Mugalli,

I intra in regione Catai^ albi, Ex quibus omnibuspatct quoufquc in Scptcntrioncm Tataria

procurrat. Nam ufquc ad lxx gradumcamprotcndi ncccffe cft. Id quod fic conficimus.

Sinaadgradumfere xlv tcrminatur. Vfquead L excurrcrc Mogoliara ponamus. Supra

Mogol Bargu xl dierum itincre inSeptcn-

trioncm protenfa, quod fpatium xxcirciter

gradusconficitfiuniusdiciiter tantum Odomill. paff. definiasjquod proearum regionum

ingcnioparumcft. Navigatum a continentc

Bargu ad alias inrulasilllus Oceani Venetus

tradit. Vltra tendentibus ipfa jam occurrit

America. Vt ex Afia per Orienteni adiri ali-

' tcr quam navibus America non potuerit.Iflli-

mo Afiam & Americam conncdi Athanafius

Kircherus in Copto fuo his vcrbis tradit : Ca-

i thaiam majorem fer immenfa fpatia in extrem^

l Septentrionis angulo America ihhmo quodam con-

hjungi ego Mathematicis ratiombus pene convislus

' exiHimo, Ratio ccrte ilia nequc Mathematica

ncqueHillorica effc poteft rcbus nondum plc-

ne

1^6 DE Orisin.Gentiymnc cxpIoratis.Plures cum Strabone Scythiam

Septentrionali Occano terminari ftatuunt &abfcindi ab Amcrica. Grotius: perpetuumin-

tercederefretum magis credo, Latius : Omnino

veriftmile eft adpomontorium Tabin aut Cataiam

AnguHofreto continentes dividi. Idem Gaditano

aut Magcllanico non vult cfTe patcntius. Con-fpirant Geographi qui ci etiam nomcn Anian

imponunt , qua authoritate vcl fidc inccrtum.

Authorcs fupra citati & cûi rcgiones illas cumcura lurtrarunt, maris & Oceani , nuUius vcro

freti mcmincrunt.|l

IC A p. X.

Duplex Hunmrum in Americam adventusperOrientem.'

Prjmuscui caufam Anthropopbagiprûerunt, A qui^

hm Tahiem,ApaUi MaJJageta^ Machutegajn Ameî^-

ricam expulji. Secundus. Hunni iidem cum Cunada-

nis. Vnadchan. Hurones. Chontales. Alabardi, Alani

- in Jmsrica, Ingit, y

Vjus gcneris duas imprimis Hunnorumîn Amcricam migrationcs dcprchendi-

mus. Prima , cujus apud Plinium & Solinumv

vcftigia fupcrfunt, antiquiifima. Rcfcrunt c-

nim, dh Anthropophagis Scythii , ufque ad Tabin

,

omma defertafuip -, quod ejusgentifferociamfu^

fttnere nenw pojjet. Hxcdeferta Tatariasnon

ignoravit Paulus Venetus cujus verba funt : I»

waxtmo tr.iciu mter Orientcm & Aciuilonemha--

hitationei

Ambricanarvm, l/KilJ. 177tfitatmes non inveniuntur fed tantummodofera*

Igitur qui olim ab Anthropophagis ad Tabinuique habitabant, partim cxcifi , partim fuga-

ti funt. Nec fugientibus propior tcrra , quamingens & httoribus oppofita Amcrica. Ma-gnam hanc complurium populorum migra-

tioncm fuiffc , cx terrarum fpatio patct. To-tam rcm Marcclhnus his verbis proponit; An^

thropophagi humants corporibus vi^ttantes; quihus

ob hu alimenta nefaria defertis , finiiimi ownes

longa petiere terrarum. idec^ pl^ga omnis Orien-

ti £^tvo objeday ufque dum venitur ad Seroi inha^

hitabilis manfit, Hxc illc. Quinam ilh ab An-thropophagis fugati in alias terras popuh fue-

rint, mirum non eft ignorari. Duorum tamen

nomina exuimus, Nam TabieniSc ApaUi inter

eos fuifle vidcntur. Tabieni apud Ptolema:um

funt,a quibus proculdubio promuntorium ce-

leberrimum Tabin didum. ApaUos Sohnus

Maffagctis conjungit, & Phnius fuo xvo fu-

pcrftitcs fuiflencgat. Ipforum cnim inAfia

mcmoriam intcriifle. Non quod omnes dclc-

ti ; fcd quia fcdcs mutarunt. Quorfum mi-

grarint diu quacrcndum noneft ; habemusC".

niminFlorida ApaUtcos fivc Apalchenos q\ios

ab his Apalccis ortos ipfum , prster aha , no-

men arguit. Peruvia Tambos hominum cjus

gentis ut ipfi tradunt antiquiffimos , propagi-

nem Tabicnorum oftcntat. Et quiapropin-

M cjm,

1-78 DE Origin.Grntivm'qui Apalxis MafTagetse , etiam lios tum tcm-

poris in Americam pari cafu venifle crcdidc-

rim. M^i^^tecA enim una ex quatuor antiquif-

fimisNovxHirpanisE gentibus. MjjJAchufeta,

funt in Nova Anglia, vcl ab his Maffagctis

vel Machutegis orti,c]uos ad montem Norof-

fum & laxartem Ptolemaeus locat , vel a Ma-zacis quorum Rcx Curtio & Straboni Affa-

cam. Zoqucs in Guahutcmalla, Zacatecas in

NovaGaliicia habes qui Sacasnomincrefc-

runt.

Sccunda recentior, fcd omnium copiofifli-

ma & cclcberrima, in qua Hunni, Alani, Ava-

res, Turca?, Tatari, Mogolcs , Gothi , Parthi

& ali3egentcs,quarum cxprefla paffim memo-ria extat, in Amcricam vcncrunt. Jiunni gens

tamfceda, utnon injuria DiaboIusabi€gy-

ptiis Chum didus fuerit , primo ad extreraam

Afi^e oram confederunt : ubi Cunad , & Vng ,

Mogolis vicina. Cunadanos candcm cumHunnisgentem fuiflecxeopatet; quiaHun-

ni quoque Mogoies ditii ', & fic in Hungaria

fe ipfos vocarunt. Vcncto Funotiani vel Cun-chi dicuntur. Et inter Tataros nationcm fuiffc

qua: Vngrac dida, idcm Vcnetus tcftatur. Dequo propterca minus dubitandum eft : quia ii-

los Hunnos adhuc circa A. Ch. c I d fub ditio-

ne Magni Prcsbytcri lohannis fuiflc (ita cnim

cum vLilgo nominare cum placet ) cx Zaccuth

& Venc-

Americanarvm, LihJIU 179& Vcncto conftat. Quippe cujus titulus Vnad-

chan i Altunchan Cwe Vncam : quod Imperato-

rem Cunadorum five Vnorum notat. Arcla-

dana Metropolis Vnchian 5 proculdubio a con-

ditoribus Vnis , & FttKoriii«Provincia,qucm-

admodum Hunnos & Funnos appellamus.

Tuchan Quivirse vicina cx Vnchian , vcl Vgan

,

cujus circa Cialin Benedidus a Gocsmcmi-nit. Indc in Canadam vcntum & Huroniam.

Cuni^ Vni^ Hunni^ Cunchi, Funoti , Cunadi , Ca-

nadi cadcm gcns. Ncc magis hxc nomina dif-

fcrunt quam Chatti & Haffi, MclTcnc, Meffa-

na. Uuj/rones populi Mogolibus vicini apud

Vinccntium in fpeculoHifloriarum. Ab his

Huroncs Novê Francias & Vri ad Titicacam

Peruvise.Quorum in Contriguris & Vitizuris

Hunnorum populis clara memoria cxtat,

Nam Vyi qui & Ori ac Orir^ Indixpopuli

j

apud Plinium huc referri non poflunt. Ccnchi

nova^ Mexicâ Cunchis Tatariie. Cindoa cx

,Ciali. InNicaragua Ctef.^/d-jhabcmus, gen-

tcm cx Conchis fivcConis & Alanis mixtam.

;Ita enim fieri folet in confufa populorum mi-

I grationeûtinunum conflcntur nomina. Et

jinde Gothalanorum, RoxoIanorum,TaifaIo-

!rum, Cialorum nominafluxerunt. Ex Hunnis

1 & Avaribus apud lornandem Hunnivares

I

funt. Alabardtex Alanis & Parthis. Alaniad' Gangcm ufque a Tanai cxtenfi , in Tataria

j

M Z quoquc

i8o deOriîn.Gentivmquoquc extrcma confedcrunt, inter Cotan

& Tangur,ubi Helan eft Mogolum Horda

apud Armenium Haitoncm, Ex qua ctiam

origincm trahunt Vlam Tatari , quorum nunc

fedes in Taurica Cherfonefo. Michovius a

Regc Vlan didos vult, quo duce in Tauricam

venerint. Sed nomen antiquius eft, Inter pras-

eiDuas nationes quse in Cherfonefum vcne-

runt, referuntur Mangutenfcs , Vlani, Bachi-

nienfes. Mangutenfes funt Mogoles. Quibus

vicina Hclan unde Vlani.Bachinienfes ex Pa-

quin five Cambalu Citaise- Igitur Alani cx

Tataria cum aliis in Amcricam migrantes, &Chunis pcrmixti , Chontalorum nomcn tule-

runtin Nicaragua; Sicutiis vicini Pipeles &CeltaUs, In Florida funt OtapalU. In Pcruvia

Atahdli & lallams» Ingarum clariffnTia & an-

tiquiflima natto , ab VngisTatarias profeda.

Cujus & in laponiaûbi VingQ & F/««^4regnu*,

& in utraque America mentio. Coringa fupra

Xalifconem. In Popajana 0«i/kC/«^(«.InPcru-

via TncaianJngdL & /«^ri.Titulus Regum apud

Tataros Vnchan & Zingis,apudTurcas Hun-

car. Falfo Ludovicus Tubero in commenta-

rio de Temporibus fuis familiam apud Tmcas

regiam Huncbariam appeUatajn vult. Non enim

id familia^ fed dignitatis nomen.Intcr Scythas;

Aarincht & Sivcht apud Marcellinum. In Pla-

tenfibus Provinciis Chanss, Chanafî^Chertgtia^

nesf

AMERICAKARVM,li^.JiJ. i8j

fi€S ^Connaneques , Chunchi CaUhm : & Chanc-

rum divcrfagenera Barkonty Zeihanm,Karchko-

nt^ Peihenniy in Navigationc Petri Manchoflx,

apud Vlricum Fabrum. Cakhtnie^dQmcumChontalis gens ,nifi quod hic Alani primo lo-

,copofiti. InBrafilia populus Vnitan : a Ca-

I nadanis vel potius ipfis Vnnis. Ita emenfo

continente Meridionali pcr fretum in Magel-

lanicas infulas ventum : ubi inter cjuinque na-

tiones Enoos funt , procul dubio ab Hunnis,

CsEteriaTurcis&Tataris. Hsec origo Hun-nica.

Cap. XI.Varthi in America, Borum nometi latefparfum. Alabardi

in Florida: Diverji a Jjongobardis. Lingtia Fartbica

GermanicA affinis. Parii,

PARTHORUM in utraquc Americagen-

tesfunuAlabardidiC ParjiPMix, Quippc

I

a Scy this puIfi,vagos crrores fuos,utroque fo-' le, terminarunt, & in Europa, Afia, America,

jconfederunt.In lilyrico & Maccdonia Parthe-^

\niSc Parthis^ tefte Strabonc, Plinio,Stcphano.

I Alia ipforum & maxima pars folitudines inter

iHyrcaniam, Dahas, Arios , Margianos occu-»

Iparunt ; ubi Parthi & moliius Parfi didi funt:

[Necaliundelcvi mutationc Perfarum nomenjfluxit. Danieli Paras & Pharfi. Nam Parthi

j& Parfi cadcm ratione didi qua Sin^ & Thi-' M

5 nx,

i82 DE Origin.Gentivmr)se,HLinni & Thuni. Indofcyth^ quoque Par-

thij utexlingua apud Ctefiam patctcollata

cum hodicrna Parthica. Tam latc difperfos in

Americam quoquc vcnifTe nihil obftat. Namin cxtrema Tataria Barfcol a Veneto ponitur,

qu^ & Berfilt, ut ante diflum. Sunt in Fiorida

Alabardi, Gomaratellc: cx quo Geographi

fumfcruntquiin MappisfuisjAlabardosvAva-

nares , dc alios fupra Floridam ponunt. Gcns

cx Alanis& Parthismixta. Nam quominus

pro Longobardis capi queant , multa obftant.

Qux gcnstam exiguaolim, ut fola paucitatc

Tacito nobilitata dicatur. Nec Longobardo-

rum nomen Alabardi. Quantum cnim di-

ftant Ala & Longo vel Lom? Et Alabarda tc-

li genus non a Lombardis : fed quod tcta bi-

pennis effct. Vndc Germani hodicque Hele-

hardam vocant. Quoniam vero magna hngux

Parthicse fivc Pcrfic^ & cum Grseca&cumGermanica, convcnicntia deprehcnditur , mi-

randum non cftvoces quafdam Germanicas

& Gr.^c3s in Amcrica repcriri. Vt quod a fri-

gore C/j//f di(5i:a. Virginianis C/^t-irmanuseftj

quorum linguam & alia Grsecanica habcrc

Rogerius Guilhelmus teftatur. Sic Kehec, Ki-

nihec fluviorum nomina. Sicut & apud Turcas

Haifan cft Dei filius : apud Sinenfes Titenfu,

Vt non fit neceife Gcrmanica qua?dam aNor»

vvagisdcduccrc. Cuba Indofcytharum vox:

dc ejus

AMERICANARVM,Ii^.rrr. l8j

& ejus nominis urbs apad Ptolemseum. Sic

Cuba Hifpaniol^ vicina. In Auftrina parte

funt Parn Nova: Andaluzias & Pcruvise : ubi

,

quod fepe fit, litera extrita : quse in urbe Pars

occurrit. Sicut& inter Scythas Parios habe-

mus apud Strabonem, a quibus,ut dicflum,

Parthi & Parfi , ac indubie ctiam PariiAme-

riccE. Scytharum anticjuiiTima gencra Nap£ &Fali Herodoto. Apud Americanosin Infula

Saniffcê Trinitatis ex advcrfo Pariaj habes Ne~

posy in Florida Otapallos,

Cap. XII.

Turca, LctteJârJi. A Turdiî. Amorauf. Souîqm*

Jroqui , Turca , Tucoman , Surukiifii. M.exicamriim

lingua babet vocabula Turaca.

TURCAE gcns antiquiffima apudHero-

dotum, Plinium, Melam. ludaî Thogar^

mannos vocantquod nomen Thogariis conve-

nit. Ipforum urbs Thogara Ptolemaô.apud

Nicephorum Taugaft. Gr^cis etiam Tauri

&Taurifci. Longinqua? gentis migrationes

in varias mundi plagas. Nam in Norico Tau-

rifci : In parva Scy thia Tauri : in Sacarum rc-

gione Turqueftani.Nec inter Tauros & Tur-

cas magna quoad nomen differentia. Namipfi PerfsE , ut Emir-Khond, gentis authorem

Tur faciunt : quod Turcicum nomen fuiife ex

M 4 Nice-

i?)4 deOrigin.GentivmISIicephoro patct, qui rcfcrt Turun quendam

7chellem Cagamfuijfe» Hinc Turi, Tauri,Tur-

C2,Taurirci,Dcrbices. Porro Turcicam gen-

tcm Derbices fuifTe cx Ctefia patet, qui rckrt

Cpi temfore Derhicum Regem Amor£um fuijfe.

Vbi Am non eft alia vox quam Cham vel Kariy

gc AmcrAUi Ghan Mora. Idem de Sacis ex co-

dcm Ctefia patet,quorumRex Amorges. Quodcomen etiam Perficum ficut cx Thucydide

patct , qui Amorgen Piifuthnis Perfae filium

fcribit fuiffe. Atque haud dubito quin Or-chamusille feptimus a Bclo Perfarum Rexcujus Ovid. meminit , fit Vrchan , quod diu

poft nomen fecundi Turcarum Imp. fuit. Igi--

^ur cym Turcx fupra marc Cafpium fuerint >

& ipfa gens imprimis vaga,in cxtimum an-

gulum Afise cum Tataris , hinc in oppofitum

continentem Americ«B delatos nihii obftat.

Nam in Canada funt Souriqui & Iroqui , a

Turcis proculdubio , utexvoccpatct. QuosHcrodotus Ij/rcas vocat antiquonominc; &(ic apud Straboncm quoque libro undccimo

lcgendum , ubi vulgo Cjrcii TAfyris vici^

tii. Ipforum urbs Hiarcam five Yarchaun

,

hodie Mctropolis rcgni Cafcar, teftcBenedi-

(EtoGoes. Vnde Hyrcani quoquc originem

habuiflc videntur. Suavocc T^wrft^/vocantur

apud Lcundavium , quod cum Souriquis pla-

pc convenit. In Proyincia Pafto Turca & Tu-

(urrosi

AMERICANARVMjI/t.Iir. l8$

cuvyos, locorum nomina , a Turcis habitatori-

bus. Qucmadmodum in Pcrliaquoqucurbs

IT«yf:4 ab iifdcm ; alias Turcoman ; & idcmProvincias nomen. Ncc Tucoman aTurcoman-.nis abludit, unica intcr pronunciandum cxtri-

talitcra, quodfrcquens. Sicut Tartaros dici-

^ mus & Tataros s^t^tfj pro ^«^^«^ apud Dio-

nyfium Afrum ; Macedni pro Maccdonibus

apud Hcrodotum. InColimafupercft pagus

Tecoman. In Magellanicis infulis Tirmenes,

Clariffima Turcarum memoria in Platanis

Provinciis repcritur ; ubi Surukufii funtjtefte

Vlrico Fabro. Mexicanis Teu Dcus •, Calli do-

mus. Vnde Teucalli domusDci. Turcis quo-

quc Teu Deus apud Nicephorum ; CuU vcl

Culuva & Cala arx quse & domusjquod tamcn

ex Arabicohaberc vidcntur. Tefec Mexicanis

mons pro quo Turc^ una cxtrita litcrala Te^e

dicunt : unde Bu^^gTepe mons dimidius Mal-

Tepe mons divitiarum. Plane qucmadmodumapud Mexicanos Cachutefec mons cuniculo-

rum.

M 5 Cap.

iS6 DE Origin. Gentivm

Cap. XIII.

Tatari an 4 decem trihuhm lfra'elitarum? A^fareth civi-

tas. ludai Tataritpermixti in Americam venerunt.Ta-

tari a fiuvio Titta-. Difcrimen inter eos^K^ Mopnlos,

Tata"ffrum mmm qtta ratione invaluerit ? Antiquiorei

funt quam vulgeprttantur. Eorum in Americafedes,

Islomina loiorum in an. AtxJan, <

TVrcas in extremam Afiam profe(5los,un-

de in Americam facilis traje6i:us , ex eo

patet, quia Tatari una cum Turcis gcns&haud multum lingua , habitu , moribus diffe-

runt. De quarum gentium originc mirum eft

nonnullis id in mentcm venire potuilTe , quod

traduntadecem tribubus Ifraelitarum exor-

tos.Huc ctiam quartumEfdr^ librum trahunt,

& alia quis compcndio Grotius his verbis

confutat : Scriptor Efdra quarti libnplemse^

inanium fomnioramjideoque ab ommbmreje^m,

l^ec America efl quo illa Hebraos iviffe dtcit , ipft

mn minus illo tempore quam aliis omntbus incogni^

ta^fed regnum quodfibi confinxere luddyultra ;,

amnem^ ut ajunt^ Sabbaticum , adporta^ Cajpias^,

unde nullus unquam nuncim , nulU literdipervene-

re , quod nec vidit quifquam nec vidcbit unquam 9

in boc tantum repertum a nugivendulis nepromijfa

de manfurofemper legno infemine DavidiSy in Jefu \

Cbrifto ijnpleta & adbuc impleri creddi2tur.Neque

rerum esi m Tatariafuijfe lud^os. Et qu£ quidam

,lepe-

Americanarv Mjli^. IIJ. 187reperifcfe ibi ptttant tribuum Hebraicarum nomi-

na, veterafunt Scjthtca-) ut Eutalitd mn Neptta-

lit(Z & fic C£tera^quemadmodum vtri eruditt abun^

de manifeflmfecerunt, lam vero ad lucatanam

quodatttnet^ qui eo pimumvenere^ circumctfa-'

nem ibi refertam tradtmt, non etiam c^teros Be-

, hraicd legis rituSy nec literarum eamfcripttnam

qud a multii temforibiis apd Hebrtcosfuit. Cir-

cumcifw autem multo latitispatetpatuitquefemper

quam Judaifnm, Etquod ertcsfe dicerent ab hG-

mmibm e mariftrvatis , non ad mare ruhnim ,fed

ad mcmoriam univerfalis diluvii, cujm apud cmnes

reperiuntur veîigia^rette referas, Hzc illejqusr

omnia probajfi circumcifionem lucatanorum,

de qua ad huc ambigitur, excipias. His addo

(juod lofcphus undecimo Anticjuitatum ,fuo

adhuctempore decem tribus trans Euphratem fu-

perfutffe tradat , eafque excreviffe in inmmfrabi-

iem multitudinem, Eas adhuc in AfTyria & Me-dia fe inveniffe^ Bcnjamin Tudclcnfis, qui an-

te fexcentos annos vixit,gIoriatur. Regio Ar-

fareth etiam apud Berofum Annianum cxtat.

Fuiffe civitatem cjuandam hujus nominisex

Ptolemô patct,qui Arfarathim ponitad oftiii

Araxis apud mare Cafpium. Et quanquam

Tatari a ludaîs exortincgentur, multosta-

men ludaeorum nil Tatariam & cum Tataris

in Amcricam venifre,nil obfiat.Teftatur Ric^

cius,z« Sina aliquot luddorumSjnagogas repertas,

luddos

i88 DB Origin.Gentivmludjios illos fe vocare Ifraelitas & ignorare nomen

ludmumy unde videri e decem tribubus* Penes eos

Ugem effe Mofis Hebraicam Antefexcentos & am^

f>lm annosfcripam fine ûnîs vocalibus, NequcniirLim in Sinam cos venilTe 5 cum author Ha-lachot Olam & luchafin exertim dicat ludgos

ilios in rcgionem Frete lehannis venilTc , id eft

magnam Tatariam & Cataiam nigram, quod

etiam Rabbi Ganz in Chronico fuo obferva-

vit, in cujus verlionc Frctum lavan pro Fretc

lobdn peflimo errore legitur.

Quid mirum ludsos ilhs rcmotis gentibus

permixtos, cumetiam Gr^ci Scythis atc]ue

Indis permixti fuerint? Quo Scncca refpicit

cum inquit: Qûidfibi vult mter Indos Ferfafque

UacedGntcusfermo ? Vtcunque igitur, quod ne-

gari non potcft , ludaî in Tatariam vencrint

vel etiam A mericam , non tamen Tatarorumgenti origincm vel notabile incrementum de-

derunt, fcd Turcarum manus quse ad fluvium

Tatar in campeftribus Bargu confedit , illam

tamcopiofam & celebrem nationem condi-

dit. Quantum vcro difcrimen interTataros

6(:Mogulos fitex Guilhelmo de Rubruquis

MonachoGallo, qui A. Ch. clo cc Liii.

pro Legato ad Tataros mifllis fuitjdifcen-

dum cft:. Tatarorum, inquit , verum nomen e^

lyioal O' eo unice delectantur^ quia Cingis Canfuit

ex gente Moal, Neque volunt yocari Tatari : nam

Tatari

TMmdu w^fio.Operse pretium cft cx eodcmintelligcrc, qua occadone Tatarorum nomcntam latc cxtcnfum fucrif, nonenim alibiex-

tat narratio. Cingu inquit ad TataYos& Moalos

dixit : Quia non habcmus principem, ideo vi-

cini noftri opprimunt nos. Quo di£to a Tataris

& Moalii Dux creatm, Vntcan opprept & eum

in Cataiamfugavit. Sic cum Tatarisfuisprogref-

fus, eorum nomen longe lateqtie pofagavit, Namquia Tatari iUi in fugna pdinifft , fopulus excla-

mabat iis vifs : En Tatari vcniunt. Jta continuis

heUis faulatim ahfumti funt , c^ Moali omnibus

modis nomen Tatarorum extinguere ac fuum pO'

fagareftudent, Hxc Rubruquis,quo ncmo un-

quaminrcbus Tataricis diligcntior&magis

fide dignus. Ipfum Tatarorum nomen & im-

pcrium antiquius quam vulgo putatur. Habc-

mus apud Ammianum Marccllinum libro vi-

gcfimo tcrtio Atharas Effedonibus vicinos.

Apud cundcm Totardanes Sarmatias fluvius,

Emirkhond jam fub Baharon Gur circa A.

Chrifti cccc. Pcrfis Tataricum imperium

grave fuiffe refcrt. Nomina Rcgum Hhakon,

Khan, Chinguis. Vltima corum mentio in

temporc Kozrao Parvvez incidit. Inde ad

Turcasrerumfumma tranflata. Hos iterum

Tataridejccerunt circa Amium Chriftimil-

lefimum.

Ex his patct amplam Scythia: gcntcm Ta-taros

190 deOrigin.Gentivmtaros fuifle. Eorum in Americam tranfmigra-

tionis clara fuperfunt vcftigia. In Cinaloa Ta-

mogdi, In Riode laPlata vicini Guamariis

Mogoles : intcr Chichimecas MajoUes, Provin-

ci3s Mogolibus in Afia vicinaj funt Cotan^Bai-

day Tangur, In Americ^ S. Martha Coto , in

Chili Cotoi^ m Peru Paita , Tangora & Tanga-

rala, Vrbium Tataricarum nomina funt Cin-

gui, Chincui, Cangi , Chinchitalo , Taingin,

TinGTUjTangut, Camul, Tooma, Cianfu,

Cunchi, Cafcian, Cafcar , Tholoman. In A-mericse Nova Hifpania TancuylahoyTenguacet^

Tenguadiny Tulanungi^ GuaxazAngi , ArazJngi^

Imfil^ingi, In Nova Mexico Cicui , Conchi.

In Peru Cigttay CbmchaiConchucOyCbinduiyChU"

qui Chacaynga, Chincama, Cincero,Concin-

gei, Ifcaicinga.In Brafilia Cangoin & Caingein*

In lucatana I7-^w«/provincia qu^ & Aarincheh

nam& i4ri«f:/j?Scytharum in Taurica populi,

ur ex Marcellino patet. In Peruvia Tomebam-

bayTomependa, Cw, ConcbiyCbincay Cbincama,

Prope Cibolam Tolm & To/wi^ZacatuIse urbs.

Cuz^co lingua Incarum fif^nificat umbilicum

tcrrse, quia fitus ejus in medio Tahuantinfuyo

qut Peruanus orbis. Mcminit etiam Cuzconis

Barbarise in Africa urbis fcriptor Granaden-

fis Hiftorix Arabs Argutafa^fed qua: Peruvia-

nxoriginem non dedit cum fatisevidens fit

Mangonem. conditorem ejus Tatarum fuiffe.

Turca-

Americanarvm, li^./ir. 191Turcaru geniisG«rx.iquoru rudelenfis memi*nit , & Tatari fupra Sinam Iez,t dicuntur a la-

poncnfibusjundc in nova An^\hMaJfacbuft:iZai,

Magnum quoqueTurcicas 5c Tatarica? ori-

ginis apud Mexicanos argumentum eft, quodpleraquc locorum nomina in ati exeunt. Vul-

go malc in lan vel tlan, cum 1 vel tl non ad an

fedad prascedentem di(5iionem referendum

fit, ficut ex vocc Aulan patet qujc ardearum

regioncm fignificat, ubi 1 non ad an fedad

Aul quod ardea, pertinet. Sic Mechoacan rc-

gio pifcium , ubi 1 plane deefl. cjuia Mechoacpifcis. Notalocorum Mexicanorum nominaTeutitlanj CoatUn , Haz.tatlan , QucTLatlan , P^-

tatlan , Tenoxtitlan , Ez.apan & alia innumera.

Apud Turcas & Tataros Uerglan^Uultaharm^

Tafcany Coman^ VachTJz.atlan, Agrian^ Etairan-,

Avaclan, Vgan^ Zilan, Caz^an^ Aftracan , E^74«,

Tholofnan, Arcladan, Kotan, HelanjSc apud Nu-bienfcm complura alia , ut lalan^ Ailan^ Dhol^

I

lany Lalan.

Et hxc iocorum terminatio pcr univerfum

Orientem, propterTatarorum Imperiumla-

tiffimum, fircquens, ut in Perfia Tz.irtz.an, Co-

I rafan^ Gujlan , Ifpahan, Argian^ Cirman , Hjr^

canyUilican^BadaghanyBurgianjBalcanJln India

MultanyHagickan, Decan, Aran, Sian, Baadan^

Cholan,Zeilan, In Moluccis MacianyBacian.ln

I Ladronibus GuAman,?raganySarpaniGugehan,

Bahan,

r^i DE Orioin. GentiymBahatiy Guagan , & maxima Infularum lafdfi*

Eadcm in an terminatio pcr univerfam Mexi-

canam ufqiie ad lucatanenfes &Nicaragua-

nos, ubi dcficit, deprehenditur. In aliis regio-

nibus rariffima , ut Nicoari', Natan , Fanaman

,

quf tamen regulorum nomina fuiiTe videntur.

In Aiti fluvius I5/t/;«4« , regio M^^fi^w. Plura

diligenter inquirenti non occurrebant.Per to-

tam auftralem Americam nullius in an loci

terminatio, cum tamen co penetraffc Tataros

conftctjfed alius forte lingux & originis.

Cap. XIV.Nominapropria y4mericanorim a Scythis. Lingus HebrM

ijuadam veSligia apud eofdem. lofefhi nomen, Tatarax,

Sagomombar. Saguica. Chacones.Difcrimen interCam^ Cban. Curacan , Tamacis. Cin, Big. Bal, Vaulo»

jittila. Axlan. CapaRuca.Gax.un, Capa Inca.Guai-

palca. Cinguis. Mango. Al.

ITa cx locorum & gentium nominibus

oftenfum Scythas Hunnos in Americamvcniffc. Rcftant propria pcrfonarum cx qui-

busluculcntcreadem res dcmonftraripoteft.

Diximus non omnino ncgandum quofdamludaeos Tataris pcrmixtosin Americam vc-

nilie. Efle in nova Anglia quandamlinguae

cum Hebraica convenicntiam Rogerus VVil-

hclmifcribit, ficutetiamin novoBelgiotcr-

ram Argnada vocant,quod mere Chaldaicum.

Sed

AMERlCANARVM,Iit. IIJ. 1 93Scdhoc nicmorabile apud'Huronesoccurnt,

quodillis lojefln nomcn inter aliareccptum. .

Quod unde ad cos nifi a ludseis provenefit,

equidcm conjicere non polTum , quanquametiam in cafum nonnunquam ejufmodi fimili-

tudoreferri queat. Tatarax ruperiori feculo

in Quivira regnavir, quod nomen mere Tata-

ricum.T^r^y proprium apud Mogoles nomen>unde ipfa tribus dida Tatarbeg apud Leun-

clavium. Ax Turcis album ; quo titulo illi Rc-*

ges deledati. Vnde Axan vel Axhan,id eftjal-

busRex Togrulbeci filius,aIio nomine Olbar-

felan. Apud Trogum Af^an Tocfarorum Rex,

apud Curtium Ajfacam , Straboncm Ajfacan

Mazagum Rex. In Paria Stalderax , Almraxy

Merebax, In Florida Naguatax. In California

Ndguatcba, Intcr Mexicanos Rcges i4A;^/^fvr.

RcgcsVirgini^ Sagami.ln Ifthmo Saecum no-

hilis. Sagvmctnbar Tatarorum prifcus Prophe-

ta Thcveto, (i tamen rudiflimo & ineptifi^mo

fcriptori, ut eum Thuanus appellat, tantum

fidei tiibuendum. Apud Sincnfes & laponios

Xacam. Can vel Cagan Tataris Rex. ApudCalifornios Sagmca idcm cffequod/f/f 1^)?^^

Vowtnm, Fcrdinandus Alarcon tradit. £rgoSa\{\c^ Guj vcftcr, C^Dominus, quodvcl

C4«velShaPerficumrcfpicit. In Paria Re-

gcs ChAcones ^icuntwt , quod Vnnorum Caga-

m% cft. Vulgo idem elTe volunt Cm Sc Can,

N quod

194 DE Origin.Grntivmnuod non itafe habet. Solus iMagnus Impc-

ratorTatarorum C^w; appcllatur. Qtiam au-

tem fivc Cam iliis idem quod Tei id elt Dcus

,

undc illa Sincnfium Tatarorum compofita,

Truiquam Dcus maris, Tanquam Dcus pluvise,

Taiquam Dcus vita: ac mortis. Igitur non

idcm planc Can Bc Cam. Illud quibuslibct

Principibus \ hoc fummo tantum Impcratori

tribuitur.Ergo Cam idcm Tataris quodAbyf-

fmis G^^w. Aliud vcroapud Sincnfes eft Ciaw\

unde Ctam Ctu praefcs Curia^ , quod ctiam in-

ferioribus Magiftratibus tribuitur. Cbamba

Princcps Quitonicusapud Cafam.Antcquam

Ingas rerum potircntur, Rcgcs in Pcruvia Cu-

racan didi. Tamacis apud Herodotum , Tata-

nsTemueis qui poftea mutato nominc Chin-

guis Kan.Cm in Mexicanorum Principum no-

minibusfrequens. Gomarain Cortcfio : No-

minihui frofrtis Eegum rel pincipum SyUaham

Cin adjtciunt^qud Regem vel Domintwi notat. Sic

dicunt Motez.umacin. Idquc intcrprcs piiflo-

rum Annalium apud Purchafium obfervat,cui

Tiz.o':^catz,tn^ AhuiZ.Qzînôîn Acoft^ Autzol &Tizocic. Apud eofdcm Mcxicanos Tolptctn

Dlix claffis qua in Amcricam primum appu-

lerunt. Poft Motczumam II. Rex Guatimucin.

Ejus militicE Dux Cyguacoacin. Rcgulus in

Churutecal Cacatvacin. Tlafcalx coniul Magii

cactn. Tezcuca: princcps Catamacin, Apud lu-

cata-

AmERIC ANARVM, li&.in. f^jj

catanos Alcwbeg.Whi Turcicum beg quo Prin-

cipem denorant.Hcchelagienfium Rex Agou-

hanna Bal Hunnicum, Vnde Balamber Mund-zuchifrater. InXsilifco Baldorct y Falafco, In

Nixapa Buldorec. Apud Peruanos Paule, Nonfane cx Latino Paulus, fed Hunnico Bal^ quocl

etiam prifcis Scythis receptumjapud quosRexp4/ocujusDiodorus SicuJus fccundo Biblio-

thcc^ meminit. Et hinc BeU Regium apud

Hunnos nomen ; ficut etiam famiha Princi-

pum Ruflia: appcllatur Beala,unde Fletcherus

Legatus EHzabctha: Anglorum Regins col-

lcgitjOr^^iwm ejtis ex Hungarif eJfe.Attila Hun-nicum, & fic ille orbis pr^do ac terror dicftus.

Apud Peruanos cjufdem cognomcnti Attala

ex Incarum ftirpe. Beg & Bajfa Principum

Turcarum tituli. In Nova Francia apud Etc-

chcminos Bejfabcz., In Popaian C^/rf/Zz/^^z-. In

Brafilia Koniafjbec ', de cuo in Itincrario fuo

lohanncs Stadius Homburgenfis & Thevc-

tus. Apud lucatanos Alqutmbech Gomara?.

Nomina apud Tataros, Turcas & Mexicanos

frequentcr in an cxcunt. Vt Germian , Arfelan^

Axany Cafan^ RojianyAltran, Vlan, Siban. Jz.ta€-

mixtttlan apud Gomaram viri Mexicanino-

men. Atz.lan antiqua Mexicanorum patria

,

nomen Turcicum , apud quos Aiz.lanbeg circa

A.Ch. cTd ccc CarafinseinNatoIiaPrin-

ceps fuit 5 de quo Leunclavius. Filium primi

N 2 homi-

196 £)E Origin.Gentivmhotninis Lotz.ux.an Sinenfes ATLaUn vocant.

Crfp4 & Kuca Incarum nomina a Tiircis peti-

ta qui Bmhjarucas Sc Capi Agoi habent. C apaji

Rcx Apalches G^:^«?2 Mechoacan^ Rex , Ta-

tarico nominc. Ita penultimus Tatarorum qui

in Perfia regnarunt,c]uoquc appellatur. Maxi-

rauslmperatorum Pcruvise Gainacapay^nmus

Hangocapa [mt. Etnotatlnca GarcilalfoRe-

gem a c^teris Incis titulo Capa diftin(5tum

fui{lc.C*?p4 Inca fignificabat foIumDominum;qui etiam aljo nomine Huacchacujack, benefa-

d:orpauperum dicebatur. G aaipalca Atahml-

psfrater. Nomina Tataricafivea G^mfivc

Gantatu dcducas. Gain intcr Magnos Camostertius, Haithoni Gino, Planocarpo Gtme,

Ganiatu Rcgum Tatarorum in Pcrfia quintus.

Cinguis primus Imperator Tatarorum , quod

:

nomen ctiam Incis receptum. Nam in familia 1

Vrincuzco poft Mangocapam fuccefi'itC/«f/;i-

roca, Conditor Peruaniregni Mango &ejuf-

dem nominis poft Atahualpam ukimusfuit.

Quod nomen Tataris receptiflimum 5 quo-

rum Imperator quartus & lacubi Padifchas

apud Perfas frater, Mangones fucrunt. Multa

Hunnorum nomina ab Al initium capiunt.

Aladartm Attilse filius Almm nepos Chzhx, Al-

buger filius Chinguis & alius Zavolhcnfium

Rcx apud Michovium. In Amcrica apud lu-

catanos Alttep ^ Alquinotepycl Alqimibech. In

Paria

AMERlCANARVMjIîtjri. I97

Parla Almorax^ Apud Guahutemallos AUn-

diulco,Tot HunnoScytharum nomina propria

cum pafTim apud Americanos reperiantur , dc

eorum ex Afia in novum orbcm tranfmigra-

tione dubitandum amplius non efle patet.

Cap. XV.Scpharum mores. Vemorum, Hunnorum. Conveniunt

Amerkanis. Jnthropophagi. Ethicui. Tatarontm. Sa^

mojedarum. Lapponum. Mores Scythiciper univerfam

^mericam. QuiviraniNomades. Corpora pingere, Hu-ronum crMdelitas. S«y5j?j XaôficxKl^v. Qui Scythtz

una uxore contenti. Dejperato morbo labornntes occide -

re. Etiamparemes. Americamrum quorundam imma-

nitas,

NVnc de morlbus agendum cfl:. Saytha-

rum Septentrionahum illi in univerfum

moresj quos Tacitus in Fennorum gente de-

fcribit. Mira omnihusferitas,foedapauperus^non

arma^ non equi, non penates : viûi herha^ vejittui

pelleSj cuhile humus yfoU infagittisfpes , quas ino-

paferri ophm ajperant, Idemque venatus viros

fariter &foeminas altt» Fafiin enim comitantur

partemque prAd&petunt, Nec aliudinfantihmfe"

rarum imhriumque fuffugium , quam ut in aliquo

ramorum nexu contegantur. Huc redeuntjuvenesy

bocfenum receptaculum. Id heatius arhitrantur

quam ingemere agrisîlUhorare domihus^fuas alie^

n^fquefonunas fpe metuque verfare, Securi ad-

N i verfui

19S DE Origin. Gentivmverfm homines^ fecuri adverfus Deos , rem dtffictU

limAtn affecutifunt , ut tUis ne voto qaidem opm fit,

Quibus addc qux dcHunnis Marccllinus fcri-

bit : Senefcunt tmberbesycomfaîs omnesfi mifque

membris & opimis cervtcibtis podigiofe dejormes

cr fandi. Radicibus l:erbarum & femicruda cuju*-

yisfecoris herba vefcuntur. ^difciis nullis unquam

teîtj nec afud eos vel arundwefii^tgatum reptrni

iugurtumfoteH , fedvagi montes peragrantes &filvas pruinaSyfamemfiiimque ferferre ab incuna-

bulisaffuefcunt, Indumentis ofertuntur Iwteis rel

ex pelhbiisfilve^rtum murium confarcinatis.Semei

ebfoUtt coloris tuntca collo inferta mn ante defoni-

tur aut mutatui, quam dtuturna carie in pannulos

dejiuxerit, Capita incurvis galeris tegunt , hirfuta

crura coriis munientes h&dinis eorumque calceifor-

mulis nullis afftati, Aguntur nulla feveritate rega^

liyfed tumultuario primatum dutlu contenti , per-

rumpunt quicquid tnciderit. Ineunt fraltacunea-

itm variis yocibm torvum fcnantthm , procul mrffi-

libm telis , acutis ofibm pro fpiculorum acie mira

Arte coagmentatis, Nemo apud eos arat, Omnesfi-

nefedtbmfxis abfquelarevel lege aut rituftabili

dtfpalanturfemperfugientitim fimiles, Infdt , in-

conjiantes^mobilesîncitatifimifurorify quod hone-

jium inhoneUumque fn fenitus ignoranty nullius

Religtonis. Qui morcs tam cxadc fcris illis &incukis Amcricanis,qualcs Chichimccas, Pil-

cofones, Cheriguanae, conveniunt, ut cos no-

bis

AmE RI C A.N A RV M, li^.Iir. I99

bis in Fennorum atque Hunnorum gentibus

dercripfifrc antiqui vidcantur. Sanc immanis

illa barbarics qualis apudCIiichimecas & Bra-

fiiianoS) in nulla Cekarum Europ^orum gen-

tc deprehenfa fuit j minime omnium apud

Norvvagos.At in Scythis Nomadibus & An-thropophagis tam graphice nobis depingitur

ut, mutatotantumnomine, Chichimccas &Brafilianos habcamus. Proponc tibi ex Hcro-

doto immani fcrocia anthropophagum , Chi-

chimecam habcbis. Ncque ulla gcns huma-

niscarnibus,pra?tcrScythas,vcfccbatur. Ethi-

cus Cofmographus antiquus nondum editus

,

cujus antiquiffmium Codicem in membranis

fcriptum Bibliotheca CI. Boxhornii, amici

noftri fummi,communicavit,dc Turcis : Gens

ignominiofa & incogmt4 , monftrofa , IdoloUtra ,

fornicaria , in cun^is flupris & lupanariis trticu-

lenta, A quo & nomen accepit, Deflirpe Gog&Magog. Comedunt enim univerfa ahomiiiahilia&Ahortiva, Statur^ deformi , vini penitm ignoran^

tes^ Salnonutentes necframentum, DiemfeRum

neqaaquam nip menfe A uguflo mediante, Hahent

Crinesfuligine deterrima corvinisfmiles, Hahent

leones^pardos^canesmaximos. De TatarisVc-

netus , Vinccntius , Planocarpus : Suntflatu-

ra medtocri , latafacie , prominentihus genis , nafo

plano & comprefloyharha nuUa vel rariflima,fupr4

verticem in morem clericorum raflcoron^fgura&N 4 ah

200 deOrigin.Gentivmab aure una ad altam latitudine trttm digitorunt*

^brietas apudilleshonorabilts, Conjugia inter o-

tnnes Ucita,[i matres, filtas, forores exctptas. Duce-

re fratris defunî vJuam licet, Vxores fu^gulis

compluresyfed prima honoratior& legitima, Cibm

caro , etiiîm equina & canina,ptus lac. Eumanas

qtioque carnes hofiium devorant affas & elixas»

Vesles ab umbilico ad gemta , nec brachia^ jêc^ns ,

hteraiistegtmttir, Domicilta veltncurribmpor-

tatilia vekx palis in modum tentorii , rcltda fu-

prnefeneflraper quamfumusfe exolvit& lux in-

trat, Viriinvenationtbiis& bellisconitniit, Arma

non exferrofed corits^ gladiortwi ufus rarus. Tcjn--

poYi per Lunas fupputant. Initium armt Kalenda

Februarii. Qu^ omnia variis Americanoriim

qcntibus rccepta funt.Sunt etiam barbatseTa-

taroru nationcs fupra Sinam colore fufcojca-

pillis barbaque promifTis ut Mofcovitac, cjuos

Ludovicus Frois 1^:^05 appeliat, A quibusilli

per Americam barbati originem ducere pof-

funt.Samojedas a Petzora ad Obin ftatura dif-

pari , facic plana , colore fufco & rubicundo

,

oculis parvis, atro capillo , plerique imberbcs

Scineonon minimam elegantise partcm po-

nunt, nonnullis cxceptis qui aliquid barba:

alunt. Impertcrriti, cclcres, bellicofi , in ve-

natuaffidui atquehincfagittandi pedtia. V-tuntur fagittis acuto lapidc vel fpinis pifcium

prspilatis. Hicmcm in fylvis tranfigunt &putan-»

AMERICANARVMjlit.Tir, 201

putantur anthropophagi efie. Degunt grcga-

tim, frugum panifquc expertes. Ferse ibi tre-

quentes, eas venantur: hinc vidus & amid:us.

Pelles fpinis pifcium confuunt & nervis ; pilos

seftate extrorfum, hiemc introrfum vertunt.

Idololatr^e, Sortile^i, incantatores. Hono-

rcm aliis exhibituri capite nudato in tcrram

procumbunt. Habent Principem qui a csete-

ris cultu nihil differt, nifi quod in capitis te-

gumentoftellam gerit : etiam a Senioribus

reguntur.Equorum inftar Rangiferis utuntur.

Linguis variis intcr fe differunt. Molgzomii

fpecus &: antra habitant. Apud Oftachios

inulti ReguH Indicis Cafiquis fimiles. A Tin-

gaefiis ad auftrum varise gentes pcrpetuis in-

ter fe belHs exerccntur. Lappones ftatura brc-

vi ,pcrnicifTimi curfus , & inter currendum

manci ac claudi videntur.Stridta omnibus vc-

ftis & fufifulta pelHbus.^tatem venando trans-

igunt. Parsartificiaexercent, pingunt&ve-

ftes auro ac argento opere phrygionico inter-

texunt. Conjugia per ignem & iiHcem aufpi-

cantur. Navigianervis animaHum& vimini-

bus contexunt. Magicipcritifrmii. In medio

corfu navem fiftcrc , quicquid toto orbe geri-

turfcire, ventos vcnales habcre pcrhibentur,

Adamo Bremenfe tefte.

Mores Scythici per Vniverfam Amcricam,

plures uni viro uxores,hoftes comedere,c2Efo-

N 5rum

101 OE Origin.jGentivmrum capita prxlongis contis infigcre, pingi,In

venatu cfTc affiduum > Sedes Nomadum ritu

mutare. Nec putandum quibufdam tantum

Scytharum gentibus hsec reccpta fuiflc , cui

errori Solinus &:Marccllinus manifcftc favcnt,

cum Herodotus.quod illifolis Gelonis,onini-

bus tribuat ; & Virgilio non Agathyrfi modovcrum etiam Geloni pingantur. De Quivira-

nisquiomnium Americanorum,quantum no-

bis conftat, proximi Tataris,tradLint eos imi-^

tari moribus fuis & paftura armentorum Scy-

thas Nomadas fivc Hordenfes Tataros. Cor-

pora pingcre Scythicum. Venctus : In Can-

gigu viri& multeresfaciem totumque corpus pi«-

gunt imagmibus leonum , dracomim , avium >

quAabolen nonpoterant. Quoquis magis piciu-

ratus , eo pulcbrior, Dc Agathyrfis res nota.

Idcm per Virginiam Floridamque rccc-

ptum. Summam gloriam in hoftium cxdc po-

nere Scythicum : & iljc beatus judicatus cui in

praslio animam efflarc contingebat. Marccl-

linus libro xx 1 1 1 . & xxx i. Vrdctdere hoftnm

capita eaque prdongis contis injixa circumferre,

Apud Tauros pcrtica: infixa scdes fupcrcminc-

bant, tefte Herodoto. Quod etiam Popaianos

feciffe Acofta librode procuranda Indorum

falutc tradit. Dici non potcft quam crudelitcr

captivoshoftes Huroncs & Iroquofii cxcarni-

ficent , nec quifquam Sagardum ca de rc fcri-

bentem

AMEIlICANARVMjlit.Iir* 203

bcntem abfquc horrore legct. Intcr alia : C4-

ftivis cutem quA cranium tcgit , una. cum capUis

detrahunt. QuodFloridanis ctiam, quorum

magna cum Huronibus convcnientia , & vici-

nis nationibus rcceptum. Omncs particulam

hujus cutis fecum geftant. Quod a Scythis

profc(5lum Hcrodotus inMelpomcne doccbit,

cujus vcrbaexad:cnobis Floridanum & Hu-ronenfemScytham,c^fi hoftis caput ita fe-

cantem ut cum piiis cutem auferar, nobis re-

prêfentant. Vnde etiam provcrbium ^kvBi^

Xhô^xkI^v manavit. Quemadmodum enim

Hurones & Floridani , fic ctiam Scytha: cx-

pcllibus ejufmodi humanis,mantilia feccrunt,

Quatuor tantum vctuftilfimsc Amcricanorum

^cntesy Maz.atecay Tinoles ÔtomieSy Chtchime-

CA , {ingulis uxoribus contentse quod de Maf-

fagctis cjuocjue Hcrodotus & Strabo rcfcrunt.

Vagi Canadenfesfnam cxtcris idnonrccc-

ptum ) «grotos de quorum vitadefperatur,

magno fe bencficio putant afFicerc,h compen-

dio ad mortcm adigant. Nc parentes quidem

ab hac immanitate Hberi : Spiritum adhuc

trahcntcs fua manu conficiunt. Proprium hoc

Scythis, ac nominatim Maflagetis fuit. In

Terra Ftrma moribundi in patcntes campos

dclati,ut avium & beftiarum pabulum ficrcnt,

quem moreminParthis Scythica gcnteanti-

quitas tantopcrc abominata fuit , a quibus ad

Perfas

204 t>fiORlGIN.GENTIVMPcrfas, Gafpios & Hyrcanos manavit. Idcm

Tgbetenfibm in Cataia rcccptum , undc facilis

in Amcricam trajcdus. Immanis mos cpula-

ri mortuos. Praster Hibernos & Scotos, IJfe-

dones & Majfageta id fecerunt. Strabo dc Maf-

fagctis: Senes infrufta Cddunt & cum ovillii car-

nibuscdunt. DeDerbicibusidem : Senes fe-

ptaagendrios jugulant& comedunt. Anm firangu-

lant & dowifcpeliunt, Qui citra Septuagefimum

annum vita excedunt , non CQmeduntfedfepeltunt,

In America Vcnczuelani Principum carnem

confciflam potui mifcebant 6c bibebant. DeChirihuanis gentc trans Andes Peruvise Inca

Garcilaflb: Edehant carnem humanam , bibebant

fanguinem. Edebant quoque cognatosfuos defun-

£iosac Comesiorumoffacompofnafepeltebant, Nea Sororibtts quidemy matribm aut jiliis abfiineba'

tur, Hanc immanitatem eos Inc<z dedoluerunt,

Sed ncc hoc prastereundum eft longe majorem

Amcricanorum quam Scytharum barbariem

fuiiTe. Quidam carne humana indifcrimina-

tim vefcebantur ut Canibales : alii folis ho-

ftibus, ut Popajani &: Mcxicani. Summus im-

manitatis gradus hic fuit.In Vallc Nova circa

Popajanam, hoflium foeminas captasprolis

caufa domi alebant,& vix editam devorabant.

In valle Guaca propinquis fuis captivas de-

fponfant& prolem devcrant. Hoc vcro o-

mnem fenfum humanum fupcrat.Iuxta Ilhcos

Brafi-

DH Origin.Gentivm -205Brafilias baibari cumAymuris bellum gerunt;

prcegnantium ventrcs aperiunt acimmaturos

[ibetus protrahentes , eos Tpedantibus parenti-

I

bus femivivos & crudos deglutiunt. Cum his

corHparati Vindclici & Rheti , dc humanitate

fua gloriari poffunt: qui hoftium ioeminas ma-<5larunt quidcm, fed cas tantum_(]uas mares

conccpifle vates dicerent.

C AP. XVI.Sepihurxritm. Huremm fuperjlith. Tcedera eruema.

Incftrum injtgne pannus, Sine muneribm eos adirc ne-

fof. Eademapud Mexicanos, Veruanos, Tataros ,fepul-

tura Frincipum. In quo difcrimen, Ingens hominummuhitudo in ipforum funeribus cafa. S$lduriorum

lex. Menfafepulcro illata Tonftra. Tatarerum'^ Bra-

Jihanorumjimilps. Necnon ahorum Americanorum,

JJoJies epulari. Fuerperiiritus apud Bra/ihanos ^ Gua-

rayos, Corfos, Taharcnos, jircladanos. 'Ahiritm. Vlti-

marumornatus. Canaden/tum cumTurcis convenien-

tia. Nec non Farien/jum. Palo infigere. Genas ferro

adurere. Scytha^ Americani imberbes. Traditiones ea-

rum. Vidui Maix,^Chica. Frumentum Turcicum,

HOc vero pcr univcrfam Scythiam pari-

tcr & Americam receptum , fepulcra

mortuorum rcbus ad hanc vitam neceflariis >

cibo, potu,armis, opibusexornarc. Cujus ra-

tionem Thraces & Gctse intcrrogati, refpon-

dcrunt, quodparatt effejjt cumfatojacentis, p de-

tiiTyVeipacifci veldecernere. Americani aliud

rcfpi-

io6 DE Origin.Gentivm ^

rerpiciunt ,putant enim animas & umbras ii$

omnibusinaltera vitaindigere, quodnequc

cibo carere polTmt & potu , ncquc a frigore &aliis hujus vitce incommodis immunes fmt.

Qua in re tam fupcrftitiofi Hurones funt 5 ut

cum prima fepultura mortuis fagittas > arcum

& alia apponant ; fexto quoque anno magnas

cxequias inftaurent : ubi , nc olla carne vacua

friausinfcftetjnovis omnia pellibusinvolvun-

tur. Scplu ne fcedera quidem incrucnta ha-

bcbant. Sanguinem humanum mittere fum-

mum fidei & amoris pignus : unde mos, & lu-

<5tum,quod Hcrodotus cxcrtim traditj& gau-

dium , fanguinis miffione tcftari. Quod ab

ipfis ad Pcrfas & Carmanos fiuxit.Turcas cumgaudio aliquem excipientes , fanguincm liinc

inde ex corpore mittunt. Idem in America

palTim obtinet. Qui novamAIbionem colunt,

Anglos ita exccperunt , tam fcedum fpectacu-

lumcum indignatione dctcftantes. lucatani

pacem vcl fcdus pangentes , novacula fangui-

nem ex lingua , manu,aliave corporis partc

mittebant. Ludis & tripudiis vacare Camu-lenfes folcnt. Pariter Amcricani. Apud Te-betenfcs fponfa: primum fiorcm alii pr^eri-

piunt. pariterinNicaragua. Dc quojam fu-

pra.

Tataros Amcrica^ infufos &: Peruvise Im-

perium per fuos Ingas conftituifie ex regnan-

di ac

AmERICAN ARVM,I«^.Tir. 207di ac fcpulturx ritibus , certifTimo argumento

colligitur. Nam & TatarisSc Pcruanorum

Ingis > infignc monumentum regni pannus

fuit, quod mihi mernorabilc imprimis & ob-

fcrvandum vidctur. Nifi quod illis niger&

attritus : his rubcr & , ut puto, intcger : illi

fcdentcs in co majeftatem exercebant : hi

fronte, diadematis vice, alligabant. Inca Gar-

cilaffo ita dcfcribit : DUdeniA eratfafcia tnulti-

color^ digiticrafitie, cafut quater velquinquies

ambiens. Et in univcrfum rcgius ille faftus ex

Scythia, non intueri Regem > profterni coram

eo,& fimilia.TataricosChanos nefas (ine mu-ncribus adire. Id quod Planocarpus cum da-

mno fuo expertus fuit. Si quis putat hoc rccc-

ptum apud Pcruanos non fuilTc, Gomiaram le-

gat & Auguftinum Zaratam. Scpulturse apud

Mexicanos ; Peruanos atque Tataros ca con-

vcnientia, ut major eflc non poflit. De Ame-ricanis Acofta in univerfum : Mortuo Principe

viro in ijusbonorem &fervitiumfamiliares& do-

tnefticosy capttvos item atque obvios , & infumma

omnes qui viventifuerantgratifimijtrucidant ; <ip-

fofuo ad animdi fuRentattonem cibo & potu. Et

figillatim id de Canadenfibus, Floridanis,

Mexicanis, Aitanis & Cubanis , Darienfibus,

Orenoqucponisj Zompacianis Vcnczuelx,

Peruanis, aliifque idem refertur. Quse omnia

totidcm YCibis dicide Tatarorum fcpultura

poffunt.

2o8 DE Origin.GentivmpoHunt. Vbi & hoc imprimis obfcrvandum :

trucidatos obvios ; in cum finem, ut Dominis

fuis in altero orbe fcrvirent.

Qua inrefepulturalngarum difceparitab

Imperatorum Tatari«B monumentis , non rc-

perio. Nifi quis in co ponere difcrimen velit,

Ingsedcraortui omnes opes ac thcfaurosfe-

pulcroillatos,quod in Magnorum Camum fc*

pultura fadtum non legimus. Scd ratio in

promtu. Nam ille mos demum in Pcruvia in-

troduCbs ab IngaRoca. Ante quem dubium

non eft , quemadmodum apud Tataros , par-

tem tantum ex opibus & pretiofifTimam fup-

pelledilcm , defundlo confecratam. CcCtcra

pariterfe habcnf, & perluftrantibus montis

Belgian,qui Vencto Alchai, Quitonis,Lima:,

Cuzconis, monun^enta regia •, illic quidem

Vnchanos five Magnos Chanos ; heic Ingas ,

in thronis regiis, veftitu pretiofiflnno , fcden-

tes • juxtim opes & familiarium charifiimos >

menfam ferculisinftrudtam, deprehendemus.

In exequiis Guainacapi^ amplius millenos o-

mnis generis homines occifos legimus. Et

quod fidem penefuperat,cum Mangonis Cha-

mi Tataria? funus ad montem Alchai ducere-

tur , viginti millia hominum infcrias miffa

funt. Nec male fccum agi putabant quibus fic

perire datum. Vltro in mortem rucbant, &fupercifc dominis infauftum vidcbatur ac mi-

fcrum-

AmERICAN ARVAl, ti&. III, lOpfcrum. Necfacile quisdixeritquot Indorum

millia,cum Rex Borriqucfia? Hifpanorum cru-

dcliflimis manibusperiiflet, fpontc fibi nc-

cem intulerinteam ob caufam qu^ & Tataros

movit, ut apud infcros Dominofuofamula-

rentur. Non alia Solduriorum apud Gallos

conditiofuit.Dc quorum funcribus ita Carfar:

Omma qua, vivis cordtfuiffe arbitrdntur , in ignem

inferunty etiam animalia , acfaulofupa hanc me-

tnortamfervi & clientesy quos abiis direclcseffe

(onjlabat yjiijlisfuneribm confedis una cremahan-

tur, Idem Anglis ante Chriftianifmum rece-

ptum Beda tciie , & Guincnfibus Africanis ;

fcd quid lios Amcrica excludat didum. Sum-ma corum quse diximus huc rcdit^cx fcpelien-

di ritu apparcrc , Amcricanos maxima fui

p3rte,ab Afiaticis Scythis oitoscfre. NamqucmadmodumTatari mortuos fcpeliunt, ita

quoc]ucantiquilTnnos Scythas jamHcrodoti

xwo fcpclirc folitos dcprchcndimus. Cujus ca

de re verba,in Melpomcnc,(] quis cum iis qu«defcpultura Tatarica & Americanafcripto-

rcs tradunt , confcrre vclit, invcnietcxadam

convenicntiam. Quod Cyri Perfarum Regis

fcpultura in Pafargadis ab Alexan. Magno in-

ventaoftendit. Vbi infaccUo quodam Cyri

cadaver, juxtim aurca le(5tica, mcnfa cum po-

culis;plurima vcftis & opulcnta confpcda fuit.

Quibus hoc unum addimus,Virginianos,pra:-

O ter

210 DF. OrIGIN. GfNTIVMter alla cjuibus mortuus ufusdum fata fine-

bant, etiam menfam , cjuod Perfasolim , nunc

Tatari faciunt, fcpulcro intulifle. Brafiliani

tribus imprimis rationibus oftendunt fe a Ta-taris exortos : Nam rafura , modus epulandi

lioites , pucrperium , cadem intcr fe habent,

Rafos parte fuperiori Tataros Vinccntius re-

fcrt , ita tamcn ut prolixas ad aures Comas rc-

liiicjucrentur. Hocell fuper verticem capitis

in modum clcricorum habent coronas&abaureunaad alteram latitudine trium digito-

rum radunt. Quod omnes Brafiliani faciunt,

folis O vctacatibus cxccptis -, qui & Lingua &moribus aliam origincm oftendunt. Nequcfoli Brafiliani Tataricum hunc morem fc-

quuntur, Qd & quancjuam paulodivcrllus,

aiia^ gentes. Quse antcrioribus comis abra-

fis, poftcriores tantum alunt. Sicut de Almu-

chiquois Kovx Franci^ , Cdifojmdms , lucaxa-

nenjibtu^ Nicaraguanisex parte; & aiiis complu-

ribus, traditur. De Chuorunts^ qui Virginiani

funt, ita Martyr : Comasfcindunt^ duos tantum a

temporibm ctrros reltnquunt quos fub mento alli-

gant, Sed Brafiliani plane Clcricorum more,

ut Tatari radunt, Infuper crinibus in rora; fpc-

ciem accifis. Ca^terivel rctro-comati velin-

tonfi,vcl incogniti nobis,ut apud Virginianos

capillamenti Quanquam 5«: Maccs Afric^

popali fummitates capitis^ caetcra intonfi, ra-

fcrinr>

AmERICAN A RV M, li^. in. 211

rcrint, apud Hcrodotum in Mclpomenc. Igi-

tur aTataris tonfuram fuam Braliliani & quos

diximus, habcnt. Csetcri a Turcis & aliis

Scytharum populis. Nam Turcis Agathias

adfcribit horrentfs crines nodo inverticereliga-

tos. Id quod cx Germanis foli Sucvi & Si-

cambri, Tacito notante, fcccrunt. Aliis Scy-

this crobyli in ufu, ut & per totam Amcricampalfim. Alterum pro Tatarica Brafilianorum

origine argumentum cft, idem hoftes epulan-

di mos.Solitos vindid^ ftudio &: ad terrorem

cseterorumTataros hoiles fuos devorarc Vin-

centius tcftatur. Cujuscxemplum apud Hai-

thonemhabes. Modus quo id fiebat,plane

convenit cum Brafiliano. Capto hofte vicini

convocabantur : tum ma6lati carnes , a{f«E vel

elix^,vefcentibus diftributic. Ca^des clava li-

gnea fiebat etiam apud Tauro Scythas,ut He-

rodotus in Mclpomcnc tradit. rcrtium cft a

ritu puerperii. Puerpcra Brafilianoriim , non

fecus ac fi nunquam utcrum ge{fiifct , ftatim a

partu ad confuetas reifamiharis curasimpi-

grum animum transk-rt. Ejus loco virinle-

6tumfc confert, scgrimoniam omnem infe

fufcipit, dcnique curatur molliter. Quod nul-

libi receptumin America quam apudBrafi-

lianos & qui ipfis fimillimi, Guarayos S. Cru-

cisdelaSierra. Idem Corfos olim fadlitaflc

Diodorus , Hifpanos Strabo ,• Tibarcnos

• O 2 Nyru-

Jl

iii DE Origin. GrntivmNympHodorus obfervant. De quibus Flac-

cus V. Argonaut.

Hwc Tabarcmwi

VdtJt vtttdcs foll terga luus.uhi defide mitra

Tcctd ligat partuqite virujnfovet ipfafvluta.

In extrema Tataria Arcladani quoad hunc et-

iam ritum Brafilianis fimillimifuntjde quibus

Paulus Venetus libro fecundocapitequadra-

gcfimo primo. Vt plane dubium fuperfu nul-

lum Arcladanos in Americam trajeciffe.

Qucmadmodum etiam Arcladanis ac Brafilia-

niseadem morboscurandiratio. Sacerdotes

&Magide falute segroti D^moncm interro-

gant e jufque oracula fequuntur , ut quod prsc-

dixit.futurum crcdant. Sunt & alii mores Ta-

tarici. Ferasinorbem cingcrc &inclufaste-

lis conficcre ; cervos cicurare : fanguincm bi-

bere , plures uxores ducerc, ita tamen ut una

c^teris honoratior & legitimafit. Jdcm Pe-

ruviis, Virginianis , Carendiis & quantum ad

conjugia , omnibus in univerfum , rcceptum.

Pcnnx in prafcipuo per omnem Americamornatu.Cujus rei quanquam illa eifc ratio pof-

fit,quod novus orbis abundet innumerabili

-prctiofifiimarum avium copia : tamenvide-

nuis etiam Turcas atque Tataros imprimis

luxuriarc illa plumatilifuperbia. Alias folis

Garamantibusearum ufum vclut peculiarem

Tertullianuslib.de vel.virg.adfcribit. Inquo

fallitur

American A.RVM,i/^.iir. 213

fallitur. Cum Hcrodotus nobis Lycios quo-

que defcribat , caput magnis plumis ornances.

Canadcnfescum Turcis inliberorumeduca-

tione convcnire Tlievetus obfervavit. Nccipfiobftare quicauam aliud vifum quo minus

diceretur a Turcis illum morcm accepiffe Ca-

nadenfes,quam nimia locorum diftantia. Cui

jam fupra refponfum cft. Nec elegantiflima

Petri Martyris obfervatio omittenda.qui Pa-

rienfes Turcartm more veilttos fuijje annotat.

Qjjod vehementer confirmac eorum Parthi-

cam originem. Apud Aitanos morisfuiife fu-

res palo infigcre , prseter Gomaram Oviedo

fide dignifTimus fcriptor, tradit. Quo fuppli-

cio nihil apud Turcas & Tataros frequentius.

Quemadmodum Perfa:, veraScytharum fo-

bolcs, quoque factitarunt. Hunnicum cft ge-

nas reccns natorum altius ferro fulcarc A cjui-

bus hoc Gronlandi , Cinaloenfcs & Nicara-

guaniacccperunt. Vbinotandum : Hunnosproptcrca hoc fccifle » ut corrugatis cicatrici-

bus hcbctato pilorum vigore imberbes confc-

ncfcerent. Eft autcm tota imbcrbis America,

tribus cantum cxceptis, ucdictum , populis.

Quod a nallis rcccius quam Scythis dcduci-

tur, maxime Scptentrionalibus, quales Hun-ni, Tatari, Turca^ & alii. Samojedi , fcdibus

prifcis Hunnis vicini, plerique imberbes func,

&ineononminimam eleganti^ partcmpo-^ O 5

nunt

214 DE Origin. Genttvmnunt. IdemdeTataris Vincentius & Vcne-

tus fcribunt, velnullam vcl rariirimam bar-

bam eos alere.-adeo ut Tatari Bocharenfes et-

iam mydaccm abradant. Acccdunt prifcas

traditiones Mexicanorum & Peruanorum.

Kam quemadmodum Hunni & Tarariinfe-

ptem Hordas flve nationes ab omni sevo dif-

tnbutiiSic Mexicanorum quoque fcptcm gcn-

tes; & ad hocdefignandum inlibris fais fc-

ptcm fpecus pingebant Sc cx fins^ulis prorc-

penteshomines. Pcruani unam fpecum Pa-

caritambo , [cd cx ea feptem 'erumpentes In-

gas j familiarum totidcm capita & Principcs.

Q.uorum unus Mangocapa fuit , nomine Ta-

tarus.Habcs etiam Hordarum,Cunad & Mo-gol jappellationes. Vi(5lus quoque Amcrica-

nis, Turcis, Tataris,idcm. Panis ex Mai^^j^o-

tus Cbica, Quod nuUibi tcrrarum quam iii

Afia & Scythia obtinet , ubi Maiz & Chicam

habes. Quse caufa cur Maiz Europ::eis frumen-

tum Turcicum appellctur, ncque opus cumAcofta de hujus appellationis ratione dubita-

re. Sinenfcs eo quoquc utuntur. Cia fi ve Chtca

potus cx leguminibus Perfarum , Turcarum ,

Sineniium , laponiorum quem calidum bi-

bunt. Ejus nominis & virtutis potus Ameri-

canorum , magnum originis argumcntum.

Nam ctiam fi abundarctvineis America, vi-

numtamcn nuUaejus gcns confccit utnequc

TatarivelSincnfcs. Cap.

AMERICANARVMjIiklir. 215

C A p. XIX.

Religio Scytharum. Turcamm. Sacerdotes. Papa. Ignis

cultus. Deuifummus. Hunmrum Idola. Zlotta Baba^

jynbaiba.Natagais. Atavacan. Cor hosliarumDeofa-

crum. KituiChrifiiafti apudTurcasjam olim. Crueis

culim. Sunt tenaci^imi antiquorum ritttum. Thomas

Apofloltis in India nottis. Etiam in Bra/itia. De eo tra'

ditiones. Jjriiopinte. Mar Tomas,

DE Scythica Rcligione breviores criinus,

quod Herodotus & alii antiqui,non nifi

pauca dc ea tradant. A Tau^is Dianam, ab o-

mnibusfub acinacis imagine Martem cultum

conftat. MafTagetarum communis Dcus Sol.

De Turcarum priica Religione compendio

Nicephorus libro xviii. c. xx. Ignem^ aerew^

aquam, colunt ; Solam terram adorant, Deum qui

ccelum & terram condidtt nominant , cui equii, ho-

bui & ovibm Sacrafaciunt. Sacerdotes ipforum

futurapYAfagiunt. Benjamin Tudclcnfis hoc

tantum tradit, quodventumcolant^ ficu: Lucia-

nus in Toxari , omnium Scytbarum effeper ven~

tum& acinacemjurare. Religiofi Turcarum ,

Giomailer & Dervifii Americanos Sacerdo-

tes repra^fentant. G/ow4//^?/capilIitio promif-

fo, annulatis auribus, cymbala pcdibus ge-

ftantcs, pr£ecin6li hirrutapclle, Ccetcranudi.

Dervifn, ut Mexicanorum Saccrdotes , omncsctiamc^pitispilosabradunt. Ipforum maxi-

O 4 mus

ii6 pE Origin.Gentivmnius Pontifex Ajfambaba vocatur j id cfl patcr

patrum. Mexicanis Fafa. Ignis cultusapud

Turcas & Tataros , authore Bcnjamino Tu-

delenli & Nubicnfe Geographo, Mexicani ^

quoque in fuo templo pcrennem ignem" co-

hierunt.Dii Americanis & Tataris fere iidem:

Vnus invifibihs Sc fummus , reHcjui elemcnta,

creaturas , hcroes. De Tataris Planocarpus :

Vnum Deum creatorem vifibilium & hivipbilinrn

^gnofcunt. Solem tamen, jielldi , ignem , aqitam,

terratfi, adorant & vcnerantur. Crcdu^itcjucdpOil ,

mortem in alio orbe vivant eode?fj modo quo hic. Di-

rinaticmbui^ atiguriii & incantattombm dcdtttfi-

ma gens. SeptentrionaHbus Hunnis cadcm

Idola c]U2E & Americanis. Vremski^t ftellas ado-

rantj lignajapidcs. Ohdora & Condord, Zlottam

Babam , Saxum mulicbri forma ad ripam fiu^

minis Obicohuit, cuietiamanimaliafacrifi-

cant & omnia ejus membra fanguine tingunt.

Dicitur refponfa rcdderc confulentibus ut

Delphicum oracuhun. Hujus IdoJi duobus in

locis apud Amcricanos indicia rcperta. ApudVipeles in Guahutimnlla , mulicbri forma lapis

cuhus. In Dariennenfi Ifthmo, Dabaiba muHcr,

rcligiofe & ut Dca, adorata, ubi etiam nomi-

nis vcfiigia exprcffa, prima tantum omifTa fyl-

laba. Hoc ctiam ad rem noftram facit quod

- Venetus fcribit Tatarorum Deum Natagain

fuifie. Quem Vincentius Jr/;()^4/w vocat , qui

procul^

proculdubio idcm Deus cum Idofa laponen-

iium Idolo. Haud mujtum diverfi nominis

AmcricaniDcumhabcnt. Nam Canadenfcs

Atdvacan colunt : quse vox eadem ferecum

Natagai & Ithoga eft. Id quoque Vincentius

rcfert : cor bosiiarutn huic Deo confecrattimfuiffe,

Ncc dubito quinidem inhumanishoftiisrV

(ftuni; quibusolimcosante Cinguin litaffe,

conilat. Ica igitur mos per corda facrificandi, *

quo omnis Mexicana ufa cft , a Tataris ortus.

Etiam ex panno Tataris Idola & penatcs , ad

imaginem hominum fada.Simiiibus Florida-

nos , Aitanos & alios quanquam ex diveifa

materia, ligno vcl golfypio, ufos legimus.

Sunt etiam cx Tataris , qui Idola non habent,

apud quos cujuslibct familix progenitorcoli-

tur. Quod in Brafilia late obtinct. Ritus

Chriftianos complures Turcis olim & Tata-

ris receptos fuiffe conftat. Cujus infignc a-

pudNicephorurn loco fxpc citatoargumen-

tumextat. Ex quo colligimus jam diu ante

Mauritium Impcratorem crucis cultum apud

Turcas fuifle. Rcfert (jingentiibominesaCof'

roe ad Uauritium Imp. ConftantinGpolm mijfos

,

qutCruces atramentofrontibtu infcriptasgerebam,

Interrogati unde id haberent , refpondcrunt

;

gravem anteplures annos in Turcia & Perfiape-

fiemfuijfe ; contra quam^fuafu ChYt(lianorum cru~

(eufi&ttalibsrattfmt. SigebcrtusinChroni-

O 5 CQ

2i8 DE Origin.Gentivmco propter eandem caufam Turcas in crncis mo-

dum tonfos ; & idem Tataris ac Cumanis in ufu

fuiffc Bonfinius rcfcrt. Crucis apud Amcrica-

nos in lucatana, Cumana, & alibi, ufus reper-

tus. Vt & h^c cx Religionc Chriftiana & alia

potuerint Americse infcrri. NamTurcasri-

tuum pcregrinorum tcnaciffimos eifc Busbe-

c|uius notavit, cujus verba apponerc vifum.

Turc£yinqinz,.inttquorum rhuum tenactftmijuht,

etiam qui apud aliospopulos tn ufct, Rogati cur ita

factant, rcfpondcnt , multa extare anttquitus in~

fiituta quorum uttlttatem diuturnus ufm approba-

rit, caufjiignorentur. Plufquam fe fciviffe & vi-z

diffe veteres , non effe convellenda eoriim pUcitay

malle ea fervare quam cum fuo damno mutare.

QjiA opinio apud nonnullos adco invaluit , utfciam

quofdam facro baptifmate voluiffefliosfuosinoc-

culto lusJrarij quod dicerent fefujpicari eim ritum

altquidboniconttnere. Scd cjiiod de Chriftiana

Religione Turcis olim dc Tataris non inco-

gnita, mcminimus , cleganter illuftrari rara

obfervatione potcll : S. Thomam his genti-

bus vel prsedicalfe Euangelium ^quod multi

volunt, velfaltem innotuiife. Nam Brafiliani

meminerunt cujufdam San6fci Viri , & ut cx

narratione ipforum patet , Chriliiani, quemMejre Humane vocant. Guarais qui provin-

ciam Sanclx Crucis in montibus tenent , P^/-

cuma dicitur : unde & primos Monachos Hi-

fpanos

AMERICANARVM,Z:j[f.III, n^fpanos Paicumas appcllarunt. Hunc S. Tho-

i niam efTc duplici argumento colligimus, ex

nomine 6c cx Hiftoria. Nomen quod attinet

:

Mep ipfis in gencre pcregrinus dicitur,barba-

tus, vcftitus. Hutnan cx voce Thomas cxpref-

fum cft, folo T abje<f^o. Terminntio in diver-

fislinguis plerumq', variat ficutO^y^^^f^^^&Vlif-

fes, Aias & Ajax.Hiftoria magnam lucem huic

narracioni aftcrt.Qu.-e cnim Brafiliani dcMai-

re Humanc,eademOricntales IndiMalabarcs

de S.Thoma narrant. LcnusiAnte wnHmerdbi'

les Lunas vcmjje ad majores fuos virum barbatu &vefiitum^quifidem in Deum tradiderit,more Chri-

fiianorum,AdditSt2LdiuSyedtta ab eo multa mira-

cula morem(}^ tonfur^ qua utuntuYy pimum osien-

dijfe, Quarc cu & nomen,& quod narrant bar-

bari,fi tonfuram cxcipias,ThomjE convcniat,

non ignotus ipfis videturfuiflc. De hoc Cjus-

ritur : Veneritne Tbomoi in Amertcam & ibij^ra-

dicarit , an ex Tatarta ejm notuiam intulerint illdi

gentes^ Quorum prius Lcrio probatur, co ar-

gumento,^«/4 in omnem terram exivitfonus Apo-

I (iolorum, Altera tamen f^ntcntia certior. Nammulta indicio funt Brafilianos a Tataris ortos»

Deindc conftatThomam inTataria, Sinis,

India, Euangelium prsedicaffe & ibi occifum :

nulla vero ejus in Amcric^lm profe(5tionis&

reditus. Vnde ejus ex Tataria memoriam illa-

tam putarim vel ab ipfis Brafilianis , vcl iis

unde

220 DE OrIGIN.GeNTIVMunde hoc acccperunt , populis. Cclebratur

ctiam apud Indos alius MarTortjos ideftDo-

minus Thomas , qui collapfam Reiigioncm

Chriftianam ibidem inftaurarit circa An. Ch.

I3C. DequoLudovicus Guzmannus inln-

dicis expeditionibus & loh. de Bairos ac alii.

Sed hic recentior quam ut ejus notitia in Bra-

fiUam venire potucrit.

Ca p. XX.

Americaetiam ex aujtrali terrahabitmores accepii, Sen"

tentiaGrotii. Latii.

ITa p?r Septentrioncm Amcrica cultorcs

a Scythis & Hunnis accepit. Pari modo >

per auftrum , ex magno illo tcrrarum tradu >

qui fe ab India Oricntali ufquc ad Magcllani-

cumfrctum extendit, immigraffe barbaros,

Hugo arbitratur. Quod itaprobat ; Eosqui

^rope fietum Magellamcum ftmt , eodem fuiffc

corporum hahiiUy monhm ac Imgua,qtio illi qui

ultra idfretumfedes babent.omnes qui de eo tradu

fcripfcre , confentiunt, Quare ciffretanos a trans-

f^etanis ortosaedipareii.Ad quse verba Latius;

Vt de moribtu inquit coneedam^{ funt enim utrique

mcultisyferis atque adeo immanihm ) de corporum

hahitumimme confentiunt omnesquide eo traCta

fcripfere^utt nec de lingua. Interea no nego e trans-

fretanispartwui America h^nc meridiondem tnco-

AmERIC ANARVMj^Jf^.I/f. 221

Us accepffe , nonfaltim qaa fretum 'tllud dtttngit^

fed etiam longe lateque inira conttnentem, Obfer-

vatum enim multos populos ab au^ro dd ar^um

promovtfe^ e Toupinamha illos quijuxta fiuvium

Ianuar,degebant tempore lohXerii^niinc magnampartemjaxtaMarannonem inveniri.maximum ter-

rarum fpaiium emenfos. Quanquam idem Qh-rifTimus vir> in notis ad fccunda Grotii differ-

tationem, nihil certi afTcrat, & magis in hanc

fcntentiam inclinetif^^^r^^ aujlrales cx ipfaAme-

ricacultoresaccepiffe. Vcrba cjus funt : ?otuit

continens illa Fernandi de Quir^faciUm incolas ac-

cipere ab America ^quam hac ab illa. Verum hoc in

medio reltnquo.

Scd quoniam via quse Thebls Athenas, ct-

iam contra AthenisThebas ducit,ideo utrum-

que ftatucrim, mutua viciflitudine, fretum

MagcUanicum , &: ex America in auftrales

tcrras. & ^x auftro in Americam, tranfgrefios

barbaros. De eo qua?ritur, ex quibus regioni-

bus Auftralcs orti fmt? Audiamus Hugonem:lllam orbispartem qu£ transfretuiiie^y& qua in-

de longo traiiu, partim contimm terrts^parttm mo-

dicufretis intercurrentibm fub novd Guinea, nomi-

ney ad ufque Gtloli , lavA & aliarum India Ocea-

m infularum confpe^um fe porrtgit , au^ralem

diHam^ in Tabulis, non aliunde quam ab ipfa Java

.aut Gilolo ]ubitMores veteres accepijfe , credihi-

le e^.

Et

ziz deOrkjin.GentivmEt infecunda diflcrtationc ; Quodfiafreto '.

MafreUanico ônefretumLematnt commum efl ter-

rarmn tra^m ad ea ufque loca qud Gilolum & la-

vam refficttitit , ut mtdtcs fpfpicart vtdco^ & facris i

fcriptuYis credtmiis^ ex Afa ortum omne humanum i

genus , twdevotim quam ex ipfa India Afiatica ve-

mffe credamiu illos qui maonam illam terram Ant^

aYcUcam colunt ,tn omnem partem me verfunsy

cogttare nequeo. Ac paulo poft: GiganteA ma-'

fjmtudtnti homines & tn Afutica India ; & tn

AmericA Ârte ausirina & adMairianum fre-

timfuiffe repertos. Quod argumcntum nullius

ponderiscft, cum gigantes nufpiamnonrc-

pcrti-, etiam in Pcru 6c Mexico fucrint. Itaquc

LatJus hanc Antardic^ gcntis origincm ex

India adeo incertam cfle dicit , ut fcre impro-

bet. Incoloi inquit, Americd mertdionalis adfre-

tum Magellanicum , ab lava attt Gilolo , aliifquey

maris Indiciinfulisaccerfere.conjeÛYa baudfatis

ceYta nititur^ ita ut tnalim judicium fufpendeYCi

quam ferre, Vt cxpenfisomnibusîncertum

maneat, an America ex Antar(flicis tcrris , an

vcro hse ab iUis incolas accepcrint?Nam quo-

minus ex India orti credantur Amcricani , fu-

pralibro primo rationes allatê funt,cum ma-

xima corum pars ^thiopes (int , quorum non

nifi paucilfimi inAmerica& longiflimc a freto

Magellanico reperti. Hêc dcHunnica origine.

Tmis lihn Tertii.

Pag. 225

DE

ORIGINE GENTIUMAMERICANARUM

LIBER QVARTVS.

C A P. I.

Origo AmericanorumChataa^ Sinetifis. Cujtn indicium

cultm elegamior. Contra quam videtur Lntio ^ Bre-

revvodo. OuosVeruani^lAexicaniconfutant. Cul-

ti^imi Peruani. JisJtmilesChilenfes,

I£tum de Hunnicaorigine. Se-

quuntur Chatsei & Sinenfes^quos

in Americam per mare pacificum

venifTc multaarguunt. Sanecum

majorin Mexicana& Peruvia cultus obferve-

tur,quam qui ab ilia barbarie proficifci potue-

rit: darigentem necefle efl: politiorem aqua

illam vivendi rationem compofitam, artificia,

ftru(5luras , politiam, fcripturam , libros, ma-• gnum ad qu^vis ftudia ingenium , hauferint.^'

Hxc

^JLJJ)

214 DEORICrlN.GENTIVMHaec omnia Don ab illis deiinim reperta : fed

in Americam cx illis unde vcneruntregioni-

bus illata, plane ftatuendura cft ; contra quani

Latius & Brcrevvoodus arbitrantur. Quorumhic , ut probet Americanos non aliunde quama Tataris originem trahere , ctiam hoc argu-

mento utitur : Quodln Amaica mn obferventur

uUa mdicia arthim & induUriA aut Cbind aut In-

du aut Catai<t aut alterim civilis regionis ad o-

tnnern oram Afid , fed contra in crajfa ignorantia

literarum & artiumyin Idololatria y incivilitate

fnortim& muiiii barbaris profrietatibusreferant

antiquos & rudes Jartaros fupraomnesnationes

miverfi. Qu^ temere & nullo fundamcnto

dicuntur. Quis enim ftupendam Mcxicano-

fum & Peruanorum ma^niEcentiam & in ar-

tibus plcrifque admirabilem dexteritatem a

rudirtimis Tataris deducat ? aut eorum maxi-

nias ac noftris SEmuIas urbes cxiftimcta Ta-

taris Hamaxobiis ac Nomadibus exftru6tas >

Nequc hiccum Acoftaad quorundam in illa

Tatarica barbarle fagacitatem , qua &: Im-pcriafundarint& illum cultum introduxerint

recurrendumeft. Mirum enim profc6lo cflet

in tanta gentium multitudine duas tantum na-

tioncs undic^ue craffiflima immanitate cindlas

& tam longe diffitas, cmcrfdfc. Omnium A-mericanorum fi mores & Imperium modcra-

tum fpcctcs cukiiluni Pcruanifuerunt, quip-

Ambrican AHVM, I/K JF. 225

<ûippc ab humanis facrificiis alieni, c|ua in rc

corum innocentiam ccntra Acoft^ crimina-

tioncs luculentcr Inca Garcilalio vindicavit.

Nec obfcura ratio cur hac in rc ipfis barbario-

res Mcxicani : pcrmixtos enim Chichimecis

& honiicdonibus ipfe Motczuma Cortcfio

faflus fuit. Contra IncÊ hujus contagionis im-

muncsjpriftinum cultum c]ualcm Americse in-

tulerant, retinuerunt &: in fuo imperio propa-

garunt, ifque bcllorumipfis prcTtextus& jufla

f^pc caufa fuit- Parum a Peruanorum vivcndi

rationc Chilenfes rccedebant , five ab iis ori-

gincm trahentes , quod Latio non probatur ,

fivc propter viciniam ac mutua bella, five a fi-

mili, id ci\ culta gente proicdi. Igitur omni-

busrite perpenfis, nonaliunde quamaCha-têis , Sincnfibus & Indis Orientalibus Mexi-

cani, Pcruani, Chilenfcs , ac fi qux porrocul-

tiorcs,origincm fuam accepcrunt. Quodnuncdemoni^randum cft.

C A p. T T.

Chataia.Chata. Kiiha. Kara Kithai. InquaVresbyter

lohannes, De qu9 injignis locm ex Kubrttqui. Duhifa-

tiones^ err»res MunHe i^ Scaligeri. Duplex Fresby

ter lohannts ^byînus^ Catainm,PreJler Chan. Fre-

fi^gan. Belul Gian. Fresbyter hhannes hodieque in Ca-

tata regnat. Kircberi ineptia,

CH A T A 1 A cultior Scy thia? pars, prifcis

non incognita fu't. Sunt apud Ptolc-

P mûm

2Z<> D £ OriGIN.GF-NTIVMmaciim Cb^f^ , quorum rcgioncm Strabo &(Zunius CAtheam appellare videntur. Reccn-

tiores Kith^m vocanf,qu2e duplexjuna KaraKt-

thai id eft nigra, altera (impliciter Kithai. Ka-

ra Kithai incultiorcft, Sc magnam Tataria:

partcm qux extra Sinasjacet, complc(5titui\

Reliquum Cataisejamanteannum clo ccLad Sinam rpe(5tavit, ut ex Rubruqui & MarcoPaulo Veneto patet. In Kara Kithai famofus

ille Prcsbyter lohannes fcdem fuam & domi-

nationem habuit , de quo quia multa fabulofc

ja6lantur, opera^ pretium eft audire nunquara

fatis laudatum Rubruquin ; Quo inquit temfê^

re Gallt Antiochiam<:eperunt(^ quod Anno cIdX c V 1 1 1. fadtum) quidam nomine Con Can do^

mnahatur in Kara Ktthai & conttguis ad Septen-

trionem regionibus , unde egrefifunt Turcs. In ea

Kara Kithai quidam Nenorianus opilio , potens

Trinceps populi Tayman fuit & poft obitum Con

Can regnum Cataitz invafit ac a Neôrianis lo-

hannes diûs î?, quimulta de ejus magnitudine'

confnxerunt & mentitifunty unde tot tn Europam

fabuUdeillo Presbjtero lohanne dimanarunt, Ei

fraterfuit & ipfe potens opilio nomine Vnt qui ha^

bitavittransnwntes Cara Kithaiittnere trium fe-

ptimanarum afratrefuo lohanne remottu. Subje-

5li ejtts vocahantur Crit five Merhit & etiam erant

Neôriani. Opftdum ejuserat C^racarum; fed

ipfedefecit k Chriflo nd Idola,^ fratrtfuo lohanni

fme

Americanativ M, lik IF. 227tn^fcuU prole defuncto fuccefit^ ac nomenChan

ajfuwfit, Qutndecim dierum tttnere ab ejmpafcuis

habittibant gens inops (f miferaMoaltyhisvicini

erantTatart. Cunique Vnt Can ufque ad Moalos

cumfuis gregibmpervemffet : quidamfaberferra-

riui inter Moalos nomine Cyngis tot pecora clam

,ahegit qiiot potuit, VaHores conqueruntur apud

I Vnty Canumy iscumexercitu ad Moalos inquifitu-

rwillum abigeum contendit : SedipfeadTataros

confugit & inter eos lattiit, Vnt Can depradatus

Moalos& Tatarosy adfua reverfm eft, Tum Cjn-

gis ad M04I0S& Tataros dixit : Quia non habe-

mus Principem , ideoavicinis opprimimur.

Creatus a Tatarii & Moalis Dux, exercitu compa^

rate Vnt Canum fubito opprefftt & in Cataiamfu-

gavit. Siccum Tataris fuis progrejfuiynomen eorum

longe latequepropagavit. Nam quia Tatan ubique

pr£}7jijfi, populm tis vifis , exclatnavit , Tatari ve-

niunt. Sedconttnuis bellis Tatartfereomnes ab'

fumtt , & Moali omnibits modis nomen eorum abo-

lere acfuum exaltarejludent. Kegio in qua primo

habitarunt& ubt regia Cingis Can hodie^ fttper-

eH: vocatur Mancherule : Sed quia ex Tataria ex-

pedittonesfuasfufceperuntyideo eam habentpro re-

gia civitate ac ibiplerumque eligitur Magnm Can,

Hsec Rubruquis, cujus intcgrum afferreio-

cum virum,quia indgnis & multos aliorum cr-

rores de Presbytero lohanne ac initio Tatari-

ci Imperii dare confutat. Cum ejus narratio-

P a neca

iiS DE Origin. Grntivmneeaqux Zaccuth in luchaftn & Paulus Vc-

nt-tus tiadunt, fatis conveniunt, quanquam le-

vc in nominibus difcrimcn, errore hauddu-

bie fcribarum, rcperiatur. Con Can Zaccutho-

cft Tiigdn,Vm chun Vnadihan & Veneto Vticam^"

A liorum errores referrc piget. Id dodlos ve-

hementiflime torfit,c]g6modo idem in ^thio-

pia five Abyfiina & Tataria Presbytcr lohan-r

nes. Quod cum Sebaftianus Munfterus caperc

non poffet , dubitare quam certi quid aflerere

maluit 5 Scaliger vero, ex Jndia a Tataris pul-

fum Presbyterum lohannem in Africam cUf-

fe fugiffe ibique Imperium condidiile,finxit.

Sane utricjue nomcn Prcsbyteri loiiannis

ab Europa^is , fed diverfis ob caufas > impofi-

tum ; Abydino quia is in Oriente aPcrfis&

Indis Prtper ck.n id cfl: Rex mancipiorum di-

citur : quod ingens eorum copiacx Abyflmis

petatur ', Cataico quia Prefleoan Perfis flvc

Ncftorianis hominem Apf)ftoIicum id cft

Chriftianum notat. Vnde fuum luhanna Ne-ftofiani fplendido titulo Prejiegan appcllarunt,

quafi dicas Regem ChriftianiflTimum. Porro

Pttrus Couillanius a lohanne 11. Rege Por-

tuealli^ in Perfiam & Indiam miflus cum au-:

diviflct ibidem Neguzum Abylfinum vocari

Preftcchan & dc Prcsbytero qaoque lohanne

Afiaticoaliquid intei!exif]et,qLii jam cx Marci

Pauli Ventti dc lohannis Mandcviiii uarratio-

nc

AmERIGAN ARVM,/./^. ir. 229

nc notifTimus.erat , occafionem errori vulgari

prajbuic rebus nondum fatis exploratis. No-men lohannis Abyffino impofitum quod is a

{uis Belul GtaH idetl gemmi pretiofa appella-

retur, vel cx voce chan, non vcro a Cohen id efl:

Sacerdos, ut Angelus a Roccha de Camerino

in Bibliotheca Vaticana hlfo putavit.Elfe ho-

dieque in Cataia Re^em Presbyterum lohan-

nem ac ibi late rerum potiri Antonius An-drada Liiiitanusqui Anno cl:> Iic xxi v ex

regno Maqni Mogolis eam rcgionem detexit,

afferit^quemadmodum etiam Paulus Venetus

& Muidevilius fuo adhuc tempore fuperfuiflc

Presbyterum lohannem in Cataia rcgnaHe

fcripfit , nec penitus a Tataris excifum fed iis

tributarium fad:um. Kircherus in fuo Copto

rifum movet, quiin honorem lona? Prophetae

itadidum nugatur &inoccidente Presbyte-

rum diitum quod crucem fibi prsferri cura-

rct Qax mera fomnia & ineptia? funt.

C A P. III.

CataiaSeptentriomlls Sin^vpars. Quando conjun^£.yLar-

ci Pauli Veneti itinera^ium corruptttm. Paquin ejt

Camhalti' ^lia nomine Taydu, ^ Tayth. Mnrus Si-

nenjtsrecentior ejl. Errores GeogrophoTum.

IPfa Cataia non ununi fempercum Sina re-

gnum ftiic, quod Trigautium & alios vellc

video: fed Scptentrionales tantum ejus pro-

P 3vincias

i^o DE Origin. Gentivmvincias compledtebatur. Nam .Mangi Sina-

runi rcgnum proprie fic didum eft, cujus me-

tropolis Quinfai » Cataix Cambalu. Quinfai

alias Nanquin, qusc ctiam latienb appellatur,

quia prsefecflius Rcgius ibi degit. Ex Nubienfc

patet adhuc circa A.Ch. clo cl Sinam &Cataiam diverfa regna fuiffc, Nam parte nona

climatis tcrtii ponit regioncm Tobbat & Sin,

3c parte decima dicit Terram SinaSeptcn-

trione attingere terram Kaimachitarum. Et

climate quarto tradit Regem Kaimachitarum

quibufque Regibus potcntia & faftu parem

clfc. Dolcndum eft Marci Pauli Veneti iter

tot mendaciis ab impoftore quodam conta-

minatum. Quis enim credat illa c\ux dc Quin-

fai fcribit, pontcs in ea lapideos duodecim

millc altiflimis fubnixos fornicibus fuiflc ita ut

naves ered:is malis ca pernavigarc potucrint.?

Et quot errores in catalogo IinpcratorumTa-

unz admifli? Nam fi Cingin, Mangonem Sc

Cubiai cxcipias caetera corruptiflima funt. O-mittitur Oktai. Allan pra^ponit Mangoni,dc-

indc cundcm Impcratoribus Tatarias infcrit

,

cum Rex tantum Pcrfia: fuerit. Purchafius

fraudcm fenfit. Multos inquit authores corniptos

vidt, fedntiUum corntptiorejn quam Latina Pauli

Veneti editio efl, Ramuftus edidit Italicam verfio-

mrn qu£ aurea eHfi cum latina comparetur. Igi-^

turdcmumcirca A. clo ccc lx Cataia&Mangi

Maiigi in unum Sincnfc regnum coalucruni >

cum pulfiab Homvu TatarinihilpriEtcrre-

gnum Cafcaris retinerent. Tum Sina in Se-

ptentrionalem fivc Paquin , & Auftralem fivc

Nanquin fluvio lanfuchian divifa. Paqum Se-

ptentrionalis partis metropolin efle ipfam

Cambalu fatis jam conftat. Ita enim eam Tar

tari, Mogoles & Saraceni appellant,nequc ali-

bi quam in Cataia fitam agnofcunt. Habet &aliud nomen Nam cum Kublai Magnus Chaneam ad alteram ripam fluminisPolifangi tran-

fliuliflet, dida^mtTaj/du^ Vcncto tefl:e. Et

Tayth eam Rufli vocant, qui nupcr ex Ruffia

in Cataiam ufque penetrarunt. Quod vcro

tTrigantius latitudinem quinquaginta gra-

duum Paquino adfcribit, in eo crroris convin-

citur. Nam ipfa Sina ad gradum xl 1 1. famo-

foillo muroterminatur. Ergo Paquin vixxL.

graduum. Abulfcda apud Ramufium dumXXXV. gradus ci aflignat , Cambalu cum Nan-quino confunderc videtur- Rcdada demum

' in unum regnum Cataia & Mangi , ingcns illc

rcgni Sincnfis contra Tataros murus exftru-

<5i:us fuit. Quanquam ipfi Sinenfcs antiquilfi-

1 mum faciunt& aTzintzonecirca A. M. cx-

firudum volunt. Apud Purchafiumejuscon-

ditor Crjyi/^«i>/diciturqui A. Chr. Idxxviii.

I vixcrit. Rccentiorem eflc illum murum An.

jCh. cb QC cx Paulo Veneto patet,qui cjus nu-

P 4 fpiam

25^ DE Origin.Gentivm(piam mfininit , non prsetcriturus fiquidcm

jam tum fuiflet. Proculdubio Homvu ille Si-

V ncnflslmperii inftaurator ftrucndum curavit.

Vulgarcs tabulae Gcographicse duosiniigncs

crrores in Sina committunt. Primo dum cam

tertiafui parte majorem faciuntqudm rcvcra

eft ukragradum quinquagefimumextenden-

tcs 5 ita ut litus Paquini fivc Cambalu in cûin-

quagefimum gradum incidat. Deinde fupra

hanc Chinam collocant aliud rcgnum c]uod

Cataiam vocant cjufcûe mctropolin Camba-ju. Quafomniamiferediftorcjuentillarum re-

îonum pofituram. Et in hisfruftraanovis

Atlantibus auxilium fpercs , qui vetercs erro-

res incruftant non toilunt , & nihil fere in tota

Afiafani habcnr.

Cap. IV.

Sinenfes. Borumvarjanomwa. Cidmmfuum Mgjptiis

^ Vheenicihus debent. Quicoloni^ in Indiam dtixe-^

rtmt. Et Ji/iamfHperiorem. . Sinai, Ab hisSinenfes.

Locm Efaia vindicattu.Syriaca in Sinis. JEgyptioumvajia potentia. Eorum cum Sinenjibm cohvenientia.

Jdaxime guoad Scriptnram ^ litera^, Ladr^nesab

/Egyptiis.DiiSinen/ium.

Si N E N s i V M nomineintclligimusnon

ipfos Catainos,fcd qui ad meridiem in rc-

gione Mangihabitant. Ptolcmseus Sinasvo-

cat,eorumquc mctropolin Tfjwof qux Stcpha-

no

AMERICANARVMjI^f^.ir. 235

no 5i«(C,unde idem Thinarum & Sinarum no-

nien. Iplis Sinenfibus hoc nomen incognitum

^cft, nec diu uno utuntur. Quandocumque no-

vafamiliaimperium aufpicatur, novum rcgno

fuo nomcn imponunt. Aliquart^do vocabatur

Thariyxd cft, valde magnum. Tum 1«, requies.

Deinde Hta magnum, Scuw adornatum. Chtu

perfed:um. H^w via la^leacoeli. Subfamilia

qusB liodie rci7natT4w/»,regnum magni fplcn-

doris. Hinc non eadem in Sina accxtraeam

nomina. Cauchin chins, Cocinenfes,Siamit2

vocant eam Ctu, laponenfes T/;4«,Tataii Han,

Saraceni Cataiam. Communi tamen nomine a

Sinenfibus ctiam vocatur Coumano regnum,&

Chiumbea,hortus. Quoniam veromultapras

cseteris Indi^E gentibus peculiaria Sinenfc s ha-

bent, oper^ pretium eft de eorum origine ali-

(|uid in medium afferre. Non dubium cft quin

a Scythis & Indis originem primam traxerint:

Sed incrcmentum , cultum 5 htcras , artes , ex

i^gvpto & Phoenicia accepiife vidcntur. Mul-

ta argumento funt, antiquiiTnnos -^gyptios &Phoenices in Indiam colonias duxific.Vt nunc

nihil dc Bacchi & Herculis cxpeditionibus di-

cam, quos Phoenices fuiffe antiquorum opinio

eft. Supra oftcnfum, quj? ratione Phoenices u-

niverfum occidcntem coloniis fuis pervafe-

rint. Quin parioccafione Orientem quoquc

ireqacntarint,ficut nunc Hifpanos,Lufiranos,

- P 5 Bcl-

254 DE Origin.GentivmBwlgas , Anglos , faccre videmus » quis ambi-

gat? Tyros Phoenicum coIoniaadEuxinum

Pontum quam fluvius Tyras perftringit, apud^

Ammianum Marccllinum. In Sinu Perficoin-

[u\x Tyrus & Aradusjquarum incola? conten-

debant,Sidonios,Tyrios & Aradios fuam co-

loniam effe,te{1:eStrabone.CappadocesCaph-

tborôrum propago , unde Svri & Leuco Sy ri

dicli ad dirtindcioncm Syrorum intra Taurumcoloris adufti. A GergefsEis Georgiani & Cir-

caffijUt Benjamin Tudcienfis & Gencbrardus

vult. Cercafietiam in^gypto inter Pelufia-

cum 6^ Canopi oftium apud Herodotumin

Euterpe. Colchi /€gyptiam originem aperte

profefli funt. Inter alias Phcenicum gentes Si-

nasi fuerunt, a quibus Sinenfium nomen & co-

ioniam fluxifle parum abeftquin credam. Ha-

bitarunt illi primo circa Sinam Arabisc &Syenem ^gypti, Poft adfcenfum Ifraelirarum

ex ^gypô nulla amplius Sinseorum mentio in

catalogo apud lofuam capite tertio. Nifl quis

regionem Decapolis Zin huc referre velit,pro

quocodices pleriquc legunt AfC^?" unavoce ,

quafi oppiduni eflct. Origenes autcm in Phi-

localia aliquoties divifim habet;fe«e5«^'"«Sinen-

fium mcminifle videtur Efaias capite qtâdra-

geflmonono. Nam quod Cornelius a Lapi-

de hoc ad Prophetiam meram rcfert , Sc Pro-

phetam per anticipationem ita locutum vult

,

nimis

Americanarvm,!/^. ir. 2^5

nimis violentumeft. Nam receptum Sacris

Scriptoribus nomina gcntium ulitata,a primis

plerumquc conditoribusjufurparc utAfcenaz,

Gomcr, Riphat, Magog , Kittim. Tum Sy-

riaca quasdam Ptolemasi sbvo apud Sinenfcs

nomina, ut Kartha Sj/nay Karthenaga urbcs In-

d\x extra Gang.em. Ex Herodoto, Strabone,

Tacito, conftat olitn ampliflimami^gyptio^

rum fuiiie Monarchiam & ufqiic in Sinas ex-

tenfam. Verba Taciti funt : Mox vtfit (Germa-

nicLis ) veterum Thebarum magna vefttgia& ma^

nebantftru^is mclibin literd JEgyptU priorem opu-

lentiam complexd : juffufque e Senioribus Sacerdo"

tum patrium fermonem interpretari ^ referebat^

habitafle quondam feptingenta millia astate

militariiatque eo cum cxercitu RegcmRham-fem Lybia , >€thiopia , Medifque & Perfis &Badlriano ac Scy tha potitum ; quafque tcrras

Suri Armeniiquc & contigui Cappadoces co-

lunt,indc Bithynum hinc Lycium ad mareim-

pcrio tenuifle. Legebantur ^ indida genttbus

tribiita haud mintu magniftca quamnuncvi Far^

thorum aut potentia Romanajubentur. Hcrodo-

tus Sefofirem Imperimn ufque ad Thraces& Scy-

thoi extendijfe ac reli^a ad ?bafm exercitus parte

Colchos condidijfe tradit, quod prartercircumci-

fionem etiam lingua comprobat quamCol-chis & -^gyptiis candem fuiffc , Eufl:athius in

Dionyfuim Afrum fcripflt. Dc Sefoflri Dio-

dorus

:

2^6 DE ORIGIN. GeNTI VMdorus : domuije totam Afiam & extra A lexdndii

araiprogrejfnm Gangem tranfmjfe & Indiamad

Oceanum ufque fevmeaffe, Idem alibi : Ofman-

duam Regem Mgj/ptiy rebeiles BaSirtanos domuijfe,

Et Ofntdem multas colonioi ex ^gjpto m IndtAm

duxiffe. Tacito Straboncm jungimus , cujus

verba funt : Thebis obeltfci tnfcrtptum babent qu£

Kegum tllorum drvidct & potentia fuerit , atque

Imperium ufque in Scythiam &BaHyianam o Ik-

diam & qu& nunc loma dtcitur , propagatum , tri-

buti quoque magmtudinem & exercitus. (ûse fa-

n* luculenta indicia funt , ^gyptios cum yici-

nis Phoenicibusin Sinam venifle*, & in ea reli-

quias linguaE ^gyptis, ^chiopicê , Syriacse

etiamnum fuperene Kircherus tertatur , quod

ipfe quidem ad prxdicationem Euangelii lin-

gua Syra fa6cam, ego etiam ad originem refe-

ro. Ncc abludunt mores. Apud /^gvptios pa-

riter ac Seres viri coquunt, penfa trahunt, rem

domefticamcurant ; fcemin.se munia publica

obeunt, tertibusHerodoto, Epiphanio^Mela,

quibus ex Diodoro Gorgonas addere licet.

Pullos arteexcludunt & /€gyptii & Sincnfcs.

Tum conftat M.ithcmaticas difcipHnas una

cum fcribendi ratione ab /€gyptiis & Phoeni-

cibus ad alias gentes fluxiife. Marceninus: ?er

mundum omnem hLithemata ab /^jjpto circumla-

td. Pleni in eam rem funt veterum libri. /^gv-

ptios picluris & rcrum notis reprêfentalfe

fcribcn-

Amertc ANARVM, 2:it. ir. 237

fcribenda iidem afTerunt. Singulx litcras lin-

gulis vocabulis,imo intcgrse interdum fenten-

tiae inferviebant. Et hx poftea appellato: Sa-

crse ', c]ux partim piduris conftabant , partim

notis. Nametiam profanas habuerunt& vul-

gari ufu receptas, quales hodieq; Coptitarum.

Ncmo exaflius de antiqua /^gyptiorum bcri-

ptura Apuleio : Profert de opertts adyn quofdam

Itbros Hierii tgnorabilibm pr£notatos ^ partimjigu-

^ris cujufcemodi animalium, partim mdGps&irt

modum rot£ tortuofis capreolatimque condenfis api"

cibm a curiofa pofanorum le^ione munitos, Quse

examuffnn Sinenfium literis competunt &: li-

bris, in quibus pi(5tura? paritcr ac tortuofi ca-

preolatimquc dcnfi apiccs ; ut infpicientipa-

tct. Eadem fere Mexicanorum ratio fuit. Vtde ^gyptiorum & Phoenicijm in Indiam &Scythiam advcntu dubitandum non fit. Quan-quam id fufcjuc dcque habeamus,quod Ladro-

num incola^ a Magellano intcrrogatide fuao-

riginc refpondifle feruntur : Se ab Agyftitipo-

fecfos. Narrat hoc in Indicis Gomara , quod

mihi quidem perquam fabulofum videtur,ncc

credibilc gentem. illam /^gvpti nomen per tot

fecula rctinuifle.PorroSinenrcs olim magnamcum /^gyptiis & Phoenicibus aflfinitatem ha-

buifte, ctiam alia oftendunt. In catalogo gcn-

!

tium quas lovem Hammonem coluerunt Lu-I canusetiam lndosponit,cujusverbafuprare-

tulimus.

258 Di Origin.Gentivmtulimus. Sincnfium & laponiorum duo ma-

^nidu Xacam & Amida funt. Habcntetiam

\2ames , qui iidem cum Zemes Aitanorura vi-

dentur , id eii , lemures , lares, forte a Chemos

Phfsnicum Idolo. Teuth Dcus^gyptiis, Sini-

ce Teu. Chon apud ^gyptios Hercules , quan-

quam Seldcnus dubitet : in Sina Confulm litc-

rarum & artium invcntor. Olim quidem,Pto-

lemsei adhuc a'vo , Sinenfcs auftraliorcs fuc-

runt, ubi hodie Bcngala, quam Arabes etiqim-

num Sin appellanf, progrefTi poftca longius in

Scptcntrionem.

C A p. V.

Sinenjium, laponen^um , Coreanorttm, in Jmerkam nct-

vigattQnes, Ev relatione Epicerinorum. Ad Qufviram

vtfa Sinenfes mves. Etfupra Floridam, Et ad Quaiul-

co. Facilps navigatio per marepacificum,

Ed hisomifriSjnavigadein Americam Si-

ncnfcs , Catainos , laponenfes , Coreanos

aliafquc Indix & Scy thise gcntes , ac ibi colo-

niasalicjuot rehquiflc, certis argumentisde-

prehcnrum fuit. In Canada Epicerini gcns cx

commerciis Huronibus cognita,rcfcrunf, lon-

gi^tme occtdentem verftn altum populum habitare

qui afferatH peregnnos mercatoresgrandibus fubin-

de navigtis .id illud Uttus appellere , eofque imber^

hes elfi\ Quo nihil clarius pro Sinenfium in

Americam navigationc dici poteft. Vifas ad

Qui-

Amerecanarvm, I/^.ir. ^59Quiviram navcs quarum puppcs auro&ar-gento cselatas fuerint Francifcus Vafquez dc

Coronado narravit,id(^ue laponiis & Sincnii-

busrcceptum Maffeius in Hiftoria lndica&

Ludovicus Frois in Epiftolis rerum laponica-

rum tradunt. Rcpertas in Mari dcl Nord fu-

pra Floridam fradas Sinenfium naves Petrus

Melendczius Regis Hifpanije Archithalaflus

apud Acoftam teltatur. Hx proculdubio fiint

illx naves de quibus Epicerini gens circa Qui-viramhabitans. Nam cx Afiain Americamnavigantcs fupra Tropicum cancricnituntur

dc ad Quiviram vel Californiam primo , inde

littora legentes , ad novam Hifpaniam appel-

lunt. Hinc ad Quatulcanos olim ejufmodi pe-

rcgrinos mercatores advedtos conftans inca

parte fama cft , quos Sinenfcs & laponenfes

fuiffe inde cognitum , quia ferico induti : quia

longe ab occidcntc adnavigarunt. Ncc exifti-

mandum difficiliorcm illam navigationcm

quam ut a Sinenfium navibus obiri potuerit.

Nam marc inter Sinasac novam Hifpaniam

Brifis fpirantibus ab OccidenteinOrientemfacile navigatur. Sa?pe navcs quinquaginta vel

fexaginta dicbus fccundo vcnto fuaviflimc na-

viganr. Anno cId Id lxxx i v.cx Cailao dc Li-

ma navis menfc Februario &Martio fere fem-pcr fub sequatore fccundis ventis ufque in Ma-nillas navigavit. Eadem facilitate ufus fuit AI--

varus

24-0 DE Or igin»Gentivmvarus de Mendanam cum Infulas Salomonis

detegeret. In tanta navigandi & commodita-

te & peritia quid Sinenfcs prohibuit quo mi-

nus fre(]uenter navibus fuis Americam adi-

rent , cum in Arabiam ufque Nubienfis > alii

uf(]ue in Africam navigalle tcftcntur.

Cap. VI.

Sinetijium, Japonen/ium, Coremorumy crehra per Ameri-

cam mentio. lapon. Hjus mmina. Quftmdiu habitata,

Chiapaneca.Chiapa. Tonus Zipangi. Zipangri.Ca-

mes ac Tentum. MotaxAJuma. InfuU inter Japoniam^Afnericam.

HI igitur Cataini & Sinenfes primo iii

viciniores infulas , lapanem , Coream ,

Philippinas, indcinipfam Americam naviga*

runt. Vnde Sinenfium,Citainorum,Iaponcn-

fium, Coreanorum frccjuens perAmericammentio. Initium nobis a laponenfibuserit.

Sinenfes laponiam afituvocant Uquen id eft

initium folis: ipfi laponii Gttpan vel Nttpon te-

fteTrigaultio. Volunt cultores exSina dcmumante odtingentos annos accepilfe cu ha(5tenus

incultajacuilTet, quod falfum elle multaoften-

dunt. lam cnim ante Id ccc annos Rex lapo-

nias Gve Dairus fuit qui Mcaci triaminia&

o6Hngenta tcfmpla llruxit. Nec unius originis

laponenfc-s , cum ctijm Tatari' in eam ptrvc-

ncrint - & iine dubio jam a plurimis rttro fe-

culis

Americanarvm,!/^. ir. 241culis culta fuit. Hujus gentis crebra paflim jn

America mentio extat. Chtapanec^ origincm

fuam nomine produnt, cjuos ex Nicaragua vc-

nifle Herrera docet. In Nicaraguam cx Gua-huteraalla, in hanc ex Mexicana 6c California

vcnerunt. InGuahutemalla CinaVam ^mncn

& provinciam , in Mifleca Totomachiapani ha-

bes. In Mexicana Chiapolt lacus & gcntis no-

mcn 5 & non longe a Mexicanolacu oppidumChtapa. In Trinitatis infula Kar lapan. Tamba

& G^manoQxw oppida Mcaconi vicina. T//»i[?^

ad lacum Mexicanum. Tumbi :^ & in ea Gua^

nianga, Peruvix Vallis. Mexicanos & Aitanos

a laponenfibus cx parte profcftos etiam illud

oftenditjquod quemadmodum apud laponios

Tomis proceres, Solem,Lunam atque afira df-

notat : fic apud Mexicanos Sol Tanaticm^ Lu-mTona: apudAitanos Taino nobiles&Re-gum Palatini. Certe apud Aitanos exprelfa

laponiorum memoria. Quorum parsillam in-

fulam Zipangi nominarunt; voccab eaundcoriundi erant 5 duda , quod Oviedus teilatur.

I Quas amiflTpatria^folnmina funf, ficutapud

Maximum Poetam Hclenus in Epiro Tro-jam, addita Sc^a & Simoente^ftruit. Et quamnosIapanvocamus,M.PauIo Venctojam cir~

ca A. Ch. cl3ccL Zipangri moreTatarico

,

vocatur, quod nomen propius ad Gipon &jNippon acccdit. Vnde Columbus, incompa-

Q rabilis

242- DE ORIGIN.GeNTIVMrabilis vir judiciijhoc audito nomine,/^ ad Zi»

fangren AJiaticam ddatum ^utavit, Vtmfran-

dum fit quofdam plane eam in dubium vocare

apud Gomaram,(]uafi nulla unquam Zipangri

fuifTet Cames ac Tentum nominaDeorum apud

laponios funt. Quorum hoc Virginianisjiliud

Aitanis, eadem plane {ignificatione,rcceptum

eft. Motaz.aiuma nomen laponium quo princi-

pes viriutuntur, cujus in Epiftolis laponicis

cxtat mcntio, nomen Motenzumse quod rc-

gium apud Mexicanos, proxime refert. Hiigitur laponenfes ex fuis infulis verfus Orien^

tem navigantes primo in alias infulas, tandemipfam Americam inciderunt. Naminterla-pan &: Americam alise interjaficnt infulse,

Qjemadmodum Sancius deChinchon Sinen-

fis nauderus Francifco de Guallc narravit , fe

tn lafonia. vidijfe homines extgudflatur<i,cafut lin^

teo tectos, quiexinfulis ad Ortentem lapnufuk

yencrint , & aurum acgofjpium attulerint : caf-

que infulas Guallc invenit cum cx MacaO'in Novam Hifpaniam navigaret.

Ca P. VII.

Co-ai. 'Ejuinomim. Situi. Afi^continens. CoreaminAmerkct,

COr^i Sinenfibus , Cor^/ laponiis , Caoli

indigcnis, Paulo Veneto C4«/i^,longitU'

dinis

Americanarv M, lil'. IF. 245dinisccntum, latitudinis fexaginta milliariuni

infula. Qua Afiam refpicit, ingcntitrium mil-

liarum fluminc a Cataia abfcinditur , cxtcra

Occanus ambit. Et quiaflumen nonfrctum

intercam ac Cataiam jacct,hinc Paulus Venc-

tus & alii pcninfulam ScACix continentcm fa-

ciunt. Hi Coreani primo in Californiam vc-

nerunt:qu« nomen fuum a Caoli habet. Vndebrevis in Colimam trajc6lus , ubi & Caltgua

:

in Xalifco Cbacalla. Cortnga Provincia propc

Chiapolam. Et Calos Floridx Provincialate

fparfos Coreanos arguit. In Popajan Call ,

in Pcruvia ChilL

Ca p. VIII.

Cataia. CeUhris in j4merica. Ciholct. CMmhala. Zuni.

Cempjala. Quito. Chryfocaccai corrttptu6. Cataimin

America. Kitaimrummmenlatefatens» Gota, Chita.

Quito. Caracato,

COrcam cxcipitipfa Cataia: cujus in A-mericaclarum imprimis &celcbreno-

men. Nam qua latiifime Septentrioncm ver-

fus America procurrit, & incertum ctiamnum

eft ullane impofterum habitabilis ora (ir,Cit(?-

/ijregnuhi jacet, pro loci natura oppidisfre-

quens & incolis, & quod alibi non invenias in

eotra6tu, ibiaEdcsexlapidetrium contigna-

tionuin, aliquid fupra barbariem vifentibus

ingcrunt. Cujus nomcn vel cx Ctala vel po-

Q^i tius

244 DE Oricin.Ghntivmtius Camhalu , antiquilTima Cataise regia non

demum a Kublai llruda, ut multi volunt) fed

tantum in alteram fluminis Polifangiripam

tranilata. Ptolcmô Sambîlica. Dubitantes

Zj/w^coniirmabitjquod alterumejus nomcnarcgione , ut prius a civitate pctitum. Regioni

Cataia^ noimnEpndiandGZum.Canfoala No-v^ Hifpani^ a Canibalu. Et quemadmoduiTi

Cambalu Afi^ vicinam Cunchi,Cialin, Qui-

cui habet : Sic prope Cibolam Ctcai dc cjuC-

dem originis Tucui. Comhifj quoque & Cwa^loam ibidem invenies. Sed nihil mirabilius &pro hac origine clarius quam ipfum Kitatd no-

men in Amcrica. Quito Catai^ urbs ad lacum

Cincuiay : unde totum resnum Kita didlum.

Cujus urbis in Catalogo lllullrium civitatum,

Chryfococcas ita meminit : i^c<^î*: [a^k^^ ^y.vi,

K-a}.<*r(^:Kx.f/.. Vbi quin latitudo XXI gra-

duum corrupta fit, dubium non eft, Nam Se-

ptentrionaliorem efTc , vei ex Nuba conftat

;

qui regiam Chitarum urbem extrema parte

climatis quarti , ad magnum fluvium gham-mas ponit. Adeoquc quamvis Cambalu, qu2e

fc Paquin, non nominet , tamen ejus fitum ad

fiuvium PoHfangi fatis clareindicat. Eft ta-

men dc extra Sinenfem murum Kitha lacus Sc

Provincia. In America quam plurimi Catai-

norum populi. Nam in Nova Mcxico Zaguati

6: Pi{f^guati:h\ Charcis Peiûyi^ Dia^ntd^, cbi^

ûita.

Ameuicanarvm,!/^. IF*. 245guita. In Guiana Capafagotdb, Eparagoti^ Ara-

coagoti. In Cumana ?attgut£ , Gotoguanei, Ma-tiogoto, Comanagotta, Florid^ Ohgata, Quas ex

Kotanorum & Kitanorum noniinibus expref-

fa efTe ncmo negabit. Quemadmodum &iii

illa Afia Kaimacintts^ ChA^^^lgita, Choffciachita^

ToYchofcitA , Odhcoftitd!, a Nubiend ponuntur.

Vt Kitainorum nomen multis receptum fuif-

fc populis necelfe fit. Igitur illi Gotani & Ki-

taini ex continente in laponicas infulas vene-

runt : intra quasuna Goto eft ; cujusincoL^c

Gotani, Inde in oppofitam Americam , ubi in

tot, ut diximus, gencra divifi funt. Scd & alibi

Kitainorum memoria extat. Illi qui NovamA ngliam tenent, Mare K/ftejnaves Kithome^

vocant. Quod nomen a lacu Kitha mihi du-

d:um vidctur. Prope Xalifconem urbs Chita,

Etregni caput Qnito fubipfoasquatore, ce-

leberrima olim & cultiffima : cique vicin^

Annequito. In NovaGr^mdaMare Quito. In

S. Cruz de la Sierra Chiquito. In GhuquiabaC^y^^^fo. ubi Karakitham Afiseexpreffamha-

bes. Et in Mediterranea Brafilia populi Mara^

quites. Ita ut Kitainos in America quasrerc

idem fit ac in Italia Gra:cos,in Africa Phaeni-

CQs. Paihm enim occurrunt & populi , & ur-

bes , Kitainorum nomine. Vt illam gcntemfrcquenter olim inAmericam navigaffe mani-

feftum fit.

ICL5 Cap.

1^6 PE Oricin. Gentivm

Cap. IX.

^mcnjes in Amertc4. Cin. tamaculapa. T^ntx.ont^a.Mati^

chao. Campao. Smenjium mariiima olim potentia. Nayi'

gatum ex America m Smas. Mexicani in N^caragua. Gi"

ganUs in Feruyia.

REftant Slnenfcs , de quibus ubi adliuc

quxdam dixcrimus , fincm populis qui

Americam Tuis coloniis occuparunt, impone-

mus. Dc horum advcntu teilantur tot loco-

rum nomina quae Ctn gentile Sinenfium no-

meia habcnt In Peruvia funt C&qmnbOyCaquW"

go , Chuquinga , Cumhmama, In Mexicana ad

fiumen Atoiac Cumpao. Apud Paftos Cumba,

In Ifthmo Chm. In Popajan Qmtiba-.undc Pa-

quin. Nam cjufmodi tranfpofitio frequentif-

fima^ficut in Peru Carrapa & Pa^arraiManaguA

Nicaraguse &: M4^«4«4 Hi{p2nio\x:Potencbtan

& Chianpoion lucatanas oftendunt. Idem in

Chinchttala d>c Tulai.;ngih&.[im. XuntienS\n2L'

rum Sc Xandu propc Tenduccum, In Popajan

Xundabc & Xamundi, Tamaculap,a Mexicanac

arx apud Martyrem. Vox Sinenfis; quorumregio Tamis , Cula arx , pa Septentrio. Z/«r-

z.ontz.a Mcchoacanorum urbs a Sinenfi con-

ditore, apud quos Tzintzon regium nomen.Mcchoacanis vicin^ Mauchao & Campao urbes,

qucmadmodum in Sinis Macao & Gampa.Atquc haec urbium & rcgionum conycnien-

tia

AMEllICANAllVM5li&. IF. 247tia minime mira videbitur illi qui attente con-

fideravcrit qux fupra de Sinenfium in Amcri-

cam navigatione tradita funt. Magna eorum

olim tcrra marique potentia & Imperium in

omnes India: infulas ac pleraque Scythise ex-

tenfum. Addit Boterus : non exiguam quoque

AmerlcA fartem wparuiJfe.Sed cuw claffem Idccc

nmu apud Zeilon amififfent^infuloi illa^ & tranf-

tnarinas provincias defermjje contentosfuo id eft St^

nenft orhe. Apud Purchafium traditur : Sinenfes

in India & Vegu ab An. Chr. cb xi 1 1 ad cbLxxii. regnaffe^quoi regiones Oxivagan Rexfub-

egerit, ejui autemfucceffor deferuerit, Hinc pa-

tet Sinenfium in Americam navigationes ante

multa fecula contigiffc & poftea abruptas vcl

rarius fufceptas. Et cum mercaturarergoin-

flitutjE fucrint reciprocas fui{fe,ita ut ex Ame-rifa quoque in Sinas navigarctur& Indiam.Id

Aricii & Iccnfcs innucbant cum dicerent : So-

litos olim ad infuloi verfus occafum longifmedif-

fitasy pellibm luportm marinorum injiatis naviga>~

re. Vnde Latius colligit navigationem illam

non fuiffc longinquam. Mihi vero pcr inflatas

pelles vela innuerc videntur. Et cum infula:

Salomonis in occidentem a Pcruvia non ultra

Id ccc lcucas diftent, quid impcdit quo minus

in eas navigarint, id quod propter ftatos vcn-

tos, non diflficile , qui navigantes rcda ad illas

infula^ ducunt , & ea occafione primum ab

Q 4 Hifpa-

^48 DE Origin.GentivmHifpanls clcte(5la: funt.DiftinguLint Aricii na-

viâtioncm illam vctcrem & obfoletam ab ea

nua hodie utuntur. Nullê ad occidcntem Pe-

ruviceinfulaÎongiflime diftantes quara Indi-

cx. Namlnfula S. Mari^ & Quiriquari, ju-

xt3 littus & in contincntis confpcdu funt. Et

hi fortafle navigatores ex Sina fuere. Vbi fe-

mclin Americam vencrunt Cataiiii & Sinen-

fes, non difiicile fuit univerfam rerra marique

peragrare. Sic Nicaraguse (]uarta gens ex Me-xicanis fuit, cjui eo per marc pscificum navibus

vedi appulerunt cum magnain Avanac id cfl

Mexico, ficcitas ac annonse caritas eiTet. Sic in

Pcruviam adMantam &: portum vcterem o-

lim gigantes mari adve6ti venerunt , c]uos

'Iîascaltecanorum in Mcxico uiaantura fo-

bolem putarim ac coioniam,

C A p. X.

Ve Origint Jncanim. Veruria qualis ante quadringentos an*

nos. Traditiones Veruanorum, Fdlm ^Jilia Solis. Cu'^'

cocondita. Manco ah extera gente in Pertiyiamyenit,

Barbaries non nifi ah exteris coYrtgitur. Manconis oriz9

ex Sinii.

Hlc vcro de origine Incarum S: Mcxica-

norumpaulopreilius ex ipforum tradi-

tionibus agendum cH:. Tradunt Pcruani atite

quadririgemos Minos & quodexctnrit^Peruviam

immam barbme opfrejfamjacuijfe , mllo ngrerum

CUltUy

AMEmCANARVM^Xit.rr. 249cultUjnulladvitatum communtone,[we curADeuw-,

obfervantia legum , p(?r montesfylvafque injiar fe-

rarum tn antris difperfos egtjfe, Cihm rudtccs& ft

quA aliA terra pofert , Carnes quoque bumam,.

Veftes ex arborum foliis vel pUibm ccmextoi,

Qmcqmd MexicaniChichimecis idcm hi ma-jonbusfuisadrcribunt. Igttur inquiunt Pater

nojltr Soi homines mifcrtus de ccelo imfn flium &piamfuam qui Religionem & leges edocerent ac

mtiorem cultum mftituerent, Bi pimo ad lacum

Tiiicacam inde ad vaflam & tncultam planitiem

venerunt , tnqua adtumukm Euanacautagnito

fataU condenda urbis loco vicinos late pofulosex

Jpeluncii ftm evccarunt ^ Solis juffa p^tendentes,

Sic urbs regia Incarum Cu^co , quod umbilicmn fi-

gnificat , exjiru^a , & in duiti faries , fuperiorcm

qud Hanan Cuz^co, inferiorem qiu Harincuzco di^

vifa efl, Nomen primo Incafuit Mancoy uxori ejtu

Coya Mama Occlo Huaco.frater & foror^ Solis &Lun£ Itheri, Ha^c illi , nec ahius originem

fuamrepetunt. Quod originem ManconisaSole deducunt , & cundem de coelo miiuHTi

dicunt , quis non videt eum peregrinum fuifle

& in Peruviam quocunque tandem cafucx re-

gione cukiorc venifTe ? ac cum homines fim-

pHces videret , ufum peregrinitatc fua,ad per-

fuadendam iis ccsleftem originem , quo vekit

firmiilimo fundamento totiusregni mok^s6cIncarum rcgnatrix doaius inniterctur.Quem-

Q- 5 admoduin

250 DE Origin.Gentivmadmodum Hifpanos illis horridisbarbis, vc-

ftitu & armis facilc coeleftem originem ac di-

vinos a barbaris honores confccutos legimus.

Nam hoc quserendum cft: Si Manco indigcna

fuit, unde cultus viro intcr barbaros nato &cducato , unde miranda fagacitas & ca judicii

in condcndo maximo Impcrio acrimonia ?

ISIon enim Imperium Cuzconicum pcrgradus

& rudimcnta crcvit , fcd (latim fub ipfo Man-

conc cam pcrfcftionem , quoad Lcgcs , Reli-

gionem & conftitutioncs obtinuit, folo tcrra-

rumfpatioau6tameft. Dico neminem con-

cipere polTe quomodo cx crafTiffima illa bar-

barie tantus fubito vir cmergcre potuerit, ha-

bitu & cultu peregrino , agriculturae & varia-

rum artium peritus , cui aurcs in amplum fo-

rarnen didu(5t;s , cujus Coya fivc uxor lanificii

& muliebrium opcrarumpcrita. At Peruani

reicrunt ea omnia fe a Mancone & Coya accc-

piife & illis vifis,cum & habitu & corporc pc-

rcgrino eiTentjrauItaque ac magnifica promit-

tcrent,flatime cceio ortos & Solis libcros

,

credidifie. Itaque hoc initio tcnendum ; ex-

terum Manconcm fuiffe acultagcntc profe-

ftum. Quod vcl hinc manifcftum fit,quia cambarbarics naturam habet,ut nifi ab extcris cor-

rigatur , femper in deterius vcrgat. Vidcmushoc in Chichimccis Mexicanis & omni illa u-

triufque Amcricje barbarie. Quis credatBra-

filianos

AMERICANARVMjIit. ir. 25 1

filianos unquam ad cultum humaniorcm , nifi

per exteros, vcnturos f Ita Hifpanos, Gallos,

Gcrmanos Romani, alias gentes Grxci cxco-

luerunt. Vcnitigitur Mancoab cxteragcntc

in Peruviam. Ergo vel cx alia America: parte

vel a tranfmarinis oris. Circumfpicicnti mihi

totam Amcricam qualis ante quadringcntos

annos fuit , nulla gens occurrit unde oriri po-

tueritquam Navatlacae & lucatani. Vtraque

tamcn gens immanior fuit quam ut cum miti

Incarum ingenio convcniat. Omitto aurcs

didudlas & alia. Quasrcnda igitur in tranfma-

rinisregionibuslncarum patria. Situs Pcru-

viar is cft ut ad occidentem Afiam , imprimis

ampliffimum Sinarum rcgnum rcfpiciat. At-

que hinc originem Incas trahere omnino arbi-

tramur.

Cap. XI.

Martconem cum Jatps mngno comitatn In Verttviam renijje,

E^U4 Socit diCli Incdi. Oreiones. Veru nihtl concejlit Sma,

CnK.conii magnificentia. Latii opinio rejeSia, Pernyia an^

te Incas a Scytbis hahitata, Peruanomm cum aliis AmC'YicanU conyementia»

DE quo antequamporroagamus, expo-

ncndum qui nam fmt Incae. Peruani* ut

audivimus*, foHus Manconis&: Coyse ejus,

tanquam conditorum Imperii fui , memine-runt. QqodvcrumfiRcgcm & caputconfi-

dcres.

25^ DE ORieiN.GENTIVMdercs Nec putandutii Manconem & Coyamfolos advcntafTe & illam baibaricm exftirpaf-

fe. Imo quis dubitet a barbaris devoratos fi

foli 5 fi inermcs? Rede Latius : cum valido ex-

ercitu venijfe oportet Sinenfesuttammimefofam

getJtematn conderent Autfuhjugarent. Igitur li

non cum amplo,faltem cum fatis validocomi-

tatuadventarunt. Et hi funt Inc^dequibus

Garcilafio: Incd erant omnesprimifuhje^t Man^

go cAfd & qut ex fttrpe ejm erant. Itaque Cuuo-

ncnfes& vicini omnes erant Incd, ac nuUi pr^terea

Veruani. Jncafigntficat Dominum & in genere eos

quiex regiofanguine. Ex quibus patet Incas ex

eadem cum Mangonc gente fuilfc • undc co-

dem cum ipfo cultu ufr, aures fmgulis perfora-

tar , & in miram ac incredibilem latitudinem

diduct^. Vnde Hifpani eos Oreiones id eft au-

ritos nominarunr. Hos igitur a Sinenfibus or-

tos vel Indis Orientaliblis ncceffe cft. Spe(3:a

Leges,imperium,urbes,quid ufpiam Tahuan-

tinfuyo concedit Sin^ ? Architeftura Peruana

planc Sinenfis. Quid de vaflillimis urbibus,

Cuzcone, Caffiamalca, Quito, &aliisdicam?

Solius Cuzconisdefcriptio qualis AnnoclDId XXX IV. paulo ante excidium fuit , omnemSinenfium urbium admirationcm tollir. Ita de

ca Petrus Sanchius Pizarro a Secretis : Cuz.co

habet arcem & domos ampltm centum miUe. Vlerd-

que ex lapidefunt, p/j;^^ auguft^, re^x, &incnicis

Americanarvm, li^. ir. 253crucisfomatn, Forum quadratum & fliceftra-

tum. Arx tri^lki muro , quorum intimus etiam al-

tijfmm, Incredibile dt^tu quanta lapdum mciks

quamtenaciter & arclecoagmentata : ut non ho^

minum tlludjed Danioniorum opiu videatur. E«-

yes impofit^ mpibus omnes Herculis Libores& pri^

fci orhis miraculafuperant, Hsc Sanchius. Ea-dem & diftindiiis Inca Garcilaffojapud quemdc Petrum Cigeam vidcanturj'magnificse per

univerfam Tahuantinfuyo Incarum ftrudlurar.

Itaquc non poirum illa Latiiadmitterc : Pf-

ruanos Sinenfihus nec wgenio nec mGribus compa^

randos • non eam indu^riam & artium mechani^

carumfiudia'^aliampolitiarationew, aliamdidifi'-

ciorum , aliam mbiumformam \ nihilquod Sinen-'

fe artificium fafiat vel leviter amuletur, ConccdoScriptura deftitutos fuiiTe & aliisquoquerc-

bus quibus Sinenfes abundant. Sed non mino-

ri artificio Quipis fuis utebantur & rudibus

etiam piduris. Nec una omnium Sincnfium

culturafuitautiidem mores velinflituta. VtfinonaSinenfibus, faltem a Catainis orisi-

nem trahant Incx , & cultum majorem intu-

lerint Peruvi^ jam a Tataris habitat^ , undetot cum aliis Amcricanis communia ipfis fuc-

runt.Nam dc Mexicanis & Tunienfibus Sum-mus Deorum Sol crat. In rcgno Bogotx fpu-

tum Kegis ab uno procerum reverenter manuexceptum:Sicut di. apud Peruanos. Vtrobicjuc

capti''

254 deOrigin.Gentivmcaptivis in bello primorcscvuKi dentes.Vtro-

biqae coenobia cjufdem generis. Vnde appa-

ret eJLirdem fere cum Peruanis illosGranaden-

fcs & alios originis fuiffc ; ac omnc difcrimen

ab Incis, qui Peruvi^e peculiarcs, provcniflc.

Cap. XII.

Mexkani culiij^iml O" Yecentljlimi JmerkanoYum. A Si'

nenfibtn. Eorum fuga. Authorum ctrca illam dijjenftu in

nomimbtn cr tempore. Facfur m j4mencamfugH. Se-

ptem Navatlacum natioms non uno tempore in Americam

yenermt. Chronologia Mexicana vacillat. Chichimec£

quando ad lacum venerint incertum. Quando nationes ad

lacum yenerint ? Quando Mexicani ? Hos cater» pro pe-

regrinis ^ advenn hahuerunt. Vi6li eorum anaales. La"

terculum Chronologi^ Mexicana. Eorum Keges.

E Mexicanorum originc fingularc quid

& dignum ulteriori confidcrationc olim

obfervabamus. Quia cnim illa gens omniumquas America habuit cultiffima paritcr & rc-

centiffima eft,cujus res no trafcendunt ccc an.

cxHirtoriis indagandum fuit,faci:a ne eflet mi^

gratio gentis Aiiatica: circa illud tempus in

Novum orbcm? In quo cruendo dum occupa-

mur, fadam Sincnflum inremotasinfulasfu-

gam, cum Tatari regnum eoru cxpugnarcnt,

cx Veneto &: AnnalibusMendoz^ dcprehcndi-

mus.Scd cfl aliqua & in Resum nominibus &in annisdiicrcpantia. Vcnetus Reqem Tataro-

rum QuhUi: Mangianorum, qui Sinenfes funt.

AMERICANARV^i^t.ir. I55

Vacfurem nominat. Gonfalo Mcndoz» illc

quidem V7.QU : hic Tepn dicitur. Cujus difcrc-

panticC ratio cft quod externarum gcntium no-

mina fsepc varicnt pro linguarum diffcrcntia,

Itaque Sinenfibus Vzou di(5iu$ & Tcpin , qui

Tataris Cublai & Facfur.EtVzou Chan idcm

c^\jio6,Vshekj^ quomodo hodic ImpcratorTa-tarorumjqui Zagathaiam, Saniarcandam,Bo-

charam , Balck , Turqucftanam & Maurena-

haram tcnet, vocatur. Et magnam lingusc

inter Sinenfcs & Vsbequios Tataros affini-

tatem cffc Tcxciraobfcrvat. Annorum xvix

difcrepantia intcr eofdem eft. Venctus enira

An. Ch. cl3 cc Lxvi 1 1 ; Mcndoza An. Chr.

cId cc lxxxvii. fadam mutationcm vult.

Cujus rationes poffunt reddi varias • fi pcrpcn-

damus in annorum fupputatione loqui non-

nullos de rerum initiis , alios de ultcriori pro-

greffu &fuppIemento. Vt anno lxviii Ta-tarioppugnarcSinascoeperint, toto demum

I rcgno anno lxxxvi i potiti. Quanquam non

j

Mendozatradit, A. cIdcclxxxvii Sina po-

ltitos Tataros;fcd male ex ejus verbis id Scali-

1 ger colligat-de qua controverfia ex profeftb in

Chronologicis agcmus. Quicquid fit, numc-ris Veneti omnino ftandum cft, qui rerumpars magna fuit in co bcllo. Et crrare Gonfa-luspotuitmala Sinenfis asrasad Chriftianam

tpplicatione.lgitur omnino cxiftimamus Mc-xicanos

1^6 DE Origin. Gentivmxicanos ab illis qui cum Facfure fiigerunt , Si-

ncnfibuS) ortos efle. Nam Facfurcum mtlie na-

Yibm& maximo comitatufugit ad mexpugnabiles

quafdam infttloi & in tispermanftt, Qu^nam illae

infulse fint, nunc inquircndum efl:. lapan non

fuif, neque lava : quia hoc non tacLiiffet Venc-

tus, cuiut^aqueinfula noti{]uTia6c pofterior

moxaTatarisex partc fubada. Philippinas

quoque nonfuiffe patet : tjuiainillisgentes

hngua moribufque a SineniibusaUse. Oinn

quidem ill^ infal^s Sinenfis Imperii pars^poft-

niodum ob nefcio quas caufas defert^ ab ipGs,

rudem barbariem induerunt, qase ufque ad

Hifpanorum adventum duravit. Ergo reftat

Sinenfes ilios in ulteriores Iapanc,Phihppinis

& lava infulas fugifle, & ob diiiantiam Tata-

ris inexpugnabiles : quahs Amcrica. Subdu-

£la ratione colhgitur mille navibus centum

fereSinenfiummilhaaufugiffe. Tantahomi-

num copia ubi potius quam in America & in-

terjaccntibus infuhs confederint^dici non pot-

cft.Ac nc quisequos objiciat,teftaturVenetus.i

nullos tum in SinafuilTe. Qu^ ut clarius perci-

piantur ; fciendum eil: ; Mcxicanos tradere :

fe oltm infeptem iiationes diiitnvtos loca ctrca Cul-

vacamm^ At%Jlmam & Ndvam Mexicam tcnuiffe-^

fo^modum diverfis vicibus Novam Htfpamam ad-

huc incultam occupajfe, Sed hoc ex ipforum An-nahbus non conil:atjfuerint ne omnes feptem

natio-

Americanarvjwj Z^i^. IF. 257tlones unius originisPSimul mare tranfivcrint?

Quas cum incerta fint , videmus niliil admo-dum obftare , quominus diftinclis vicibus i\\£

Navatlacum gentes cx Afia in Americam,hinc in NovamHifpaniam tranfire potuerint,

donec ad feptcnarium numcrum circa lacum

excrefcercnt. Itaquc ponamus fanc omncsNavatlacum gentes a Sinenfibus ortas

(quod

ncutiquam vcrum e4Te poteft proptcr rationes

fupra pro Turcis & Tajaris allatas ) illud ve-

rummanet, quia Chichimecispermixtifue-

runt , multum eos a prima originc , quantumad Linguam & morcs, barbarorum confortio

defciviSe, Itaquc venerint Hcet fex priores

nation^s ad lacum quandocunque vclint ; indc

nihil infcrri potcft contrafeptimas nationis cx

Sinacirca A.Chr. cIdcc lxx velcircitcrad-

ventum. De quo antequam agamus,illud pra?-

mittendum eft,Chronologiam Mcxicanorum

apud Acoftam & Hcrrcram abA.C.I^cc ufq;

ad cId cc inccrtam & dubiam effe. Idq; etiam

Latius viditjcujus verbafunt : Katio temporiim

apud autbores rerum Mexicanarum vaciUatineque

fatis conjlat quo anno Mexicaniadlacum autin

povincias venerint^quas tenehant ctmHijpam illos

opprejferunt, Primo igitur Chichimccas ad la-

cum vcniffe An. Ch. b cc 1 1 libcnter fcirem

quo arguracnto collegiffcnt. Nam nec ipfi

hoc potuerunt fcirc ? qui demum feculo poft

,

R A. Ch.

25S DE Origin.GentivmA. C. I3 ccc XX advcncrunt, nec ab ipfis Clii-

chiinecis intelligcrc; qase tam rudis & barbara

gens fuit, ut nulla tcmporis, annorum , rcrum

dilltn(5tione habita, in diem vixerit.Nec fimul

migrarunt , fcd difperfi per montes , avia, &folitudincs,{lnc mutuo confortio.Ex quo con-

fequitur, diftindiflimis temporibus, nunc hos

nunc illos , ut cafus & venationis ftudium in-

vitabat , paulatim ad lacum veniffe , nec ipfo-

rum adventus ccrtum dcfignaii annum finc

m-axima abfurditate poile. Navatlacas A.CId c c c c 1 I intrafle Mexicanam , cgreflos cx

Culvacan A. b cccxxy in viaipfos lxxx an-

nos hsfifle, dicunt. Quar non confiftunt cuni

Acoil^ traditionibus. Divcrfo tempore Cc^

ptem nationes ad lacum veniffc fcribit,primo

Suchimilcas, deinChalcas, tamordineTe-peacas , Culhuas , Tlatleucas dc Tlascaltecas.

Quomodoigitur An. lo cccc ad lacum vcnc-

runt? autcredcmus aliquot dies tantum aut

mcnfes intercedlffe ? Vel ipfum dc initio ad-

vcntus aut unius vel altcrius gentis loqui.<*

Quid quod feptem nationcs fimul cgreifas

Atzlane dicit A. lo cccxx .'' Ergo etiam Mexi-cani. Quis ergo horum verborum fenfus.^^cccii

anno pofi fepttma natio , Mfxicarn Navutlacum

gentesnonnifi lxxx annosin hocitinsreconfum^

fiffe. Hxc quidem conciliarinon pofTunt.Nam

primogravisquxfliooritur, ilJi ccci i anni

quam

American Anv M^ lih. IV. 259quam ^ram habeant ? Nam fitnc corum ini-

tium ab adventu ad lacum an exitu csterarum

nationum ex Culvacanduccndum, authorcs

non confentiunt. Vterque , Hcrrcra & Aco-

fla, fatis ambigue : P-)ft ccci 1 annos quam e pa^

trufiia exierarit (3 novam Hifpanum imolueraiit

dict(zfex nattones,venerunt Mextcani. Vbi refpi-

ciant exitum an fedcs ad lacu , nemo facilc di-

xcrit. QuanquamLatius de cxitu accipiat,quia

nimirum non conftct quando fingulse natio-

ncs ad lacu vcncrint. Verba cjus [wvw.Signt^cat

Acofta Hexican&sfoftremos e fedibmfuis moviffe ,

mn quidem ccc 1 1 annis poHfextam nAtionem^fed

poslquam fex ilU nationes quA erant ejnfdem cuU

tus, fe fedibits primis movere coaperant & adUcum

dcceprant, Jtaqae initiutn illorum cccii annonim

capiendum eU ab AX.cl^ cxvi i i./i Herrera hene

rationesfubduxit. Vbi vitiofe cl^c xviii. pro

cbcxxii.quiaccci i.addunturlDCccxx. Se-

cundum hanc cxplicationem ftatucndum cfler,

fex nationcs fimul antiquis fe movifle fedibus

fed divcrfis viis , unde alii citius alii tardius ad

lacum vcncrint. Si igitur A. cbcxxii Atz-

lanc cgrcffiMexicanii in via & ad lacum cxciv

annos, antcquam urbem fuam condcrcnt,

tranfcgiflfe neccffc foret. Conditaenim Me-xico A.cId ccc l XXX

I

. cum in univcrfum non

nificxL annos ufquead cId I^ xxi,quo ab

Hifpanis capta > ftctcrit. Ad lacum non ni(i

R 2 paucos

26o DE Origin.Gentivmpaucos annos antequam urbcm conderent,

cgemnt: quiafub eodem Regc Culhuacanse.

& ad lacum venerunt & urbcm fundarunt.

Porro [is jam ante An. cId ccc xc i v. obierat,

acprovedta setate fub adventum Mexicano-

rum fuiffc ex filia nubili coUigitur. Sunt igitur

incertiffima quse dc tcmporibus Navatlacum

inde ab A. Ch. Id cc ad cb cc traduntur. Cer-

te quiaMcxicanorum tam recens ad lacum ad-

vcntus & ccc annis pofterior, non vidcntur h.^

nationes fimul in Culhuacan habitaffe & noti-

tiam mutuam habuilTe,Vnde fcx nationcs Mc-xicanos tanquam peregrinos & advenas , ma-gno odio profecuti funt. Pidi Annales a Pur-

chafio editi, prseterquam quod omnes Acoftse

narrationes dc longafub tribus primis Regi-

bus Mexicanorum fervitute confutant, etiam

nullam migrationis ex Septentrione mentio-

nemfaciunt fed interpres errorum mcminit

antequam ad lacum yenirent , quod circa An.Ch. cb ccc XX IV. fadum vult. Teflatur alibi

Acofta : Omnia Americanorum monumenta &relationes non fuperare cccc annos ifuperiora me-

raseffetenehrai e quihm certl mhtl eruerepofis,

Scd ut difcrepantia tcmporum manifeftior fiat

laterculum Chronologia? Mexicanse propone-mus.

Id cc. Annales Vtlatancnfium (quifuere

populus Guahutimallse) incipiunt , &ufquc

Americanarvm,!/^. ir. i6i

ufque ad Hifpanorum tcmporapcrbccc

continuantnr.

Id ccxx I. Chichimecse In Novam Hirpaniam

veniunt.

Id cccxx. Exltus Navatlacum ex Culuacan.

I3 cccci I. Ad lacum veniunt.

cbcxxii. Exitus Mexicanorum.

Regcs Mexicanorum.

Ex Purehafo

cl3 ccc XXIV. Tcnuch.Lxxv Acamapichtli

II.

ZXI.

XXI.xcvi Huicilihuitl

cId cccc XXII. Chimalpupuca x

XXVII. Yzcoalci

xL GueguemotecumaLxx AxayacaciLxxxi:. Ticocicatzi

Lxxxvi. Ahuizozincloloii. Motezuma

xiii.

XXIX.

XII.

IV.

XVI.

XIX.

Ex Acofta

McxiDuxclo ccc Lxxii. Acama-

pixtli xL

cId cccc XXII. Vitzilo-

vitli XIII

XXXV. ChimalpopocaIII

XXXVIII. Iscoalc XII

L. Motezuma xxvnLxxviii. Ticocic IV

Lxxxi- Axayaca xi

xcii. Autzol. XI

cl3 lo ii.Motezuraa. XIX

clo lo XXI, Mexieo ab Hirpanis capta» Finis regni Mcxicam.

R j Gap<

262, DE ORIGIN. GeNTIVM

Cap. XIII.

êptem }âyatlacum gentes dherfx originis. Oh Linguarum

diyerjitatem. Mexicanorum pecutiaris Ungua. Tenoxtit*

lan quandojlrufia. Eorum antiquitatcs nonjuperant

j4.Ch. clo cc Locx. A Facfure ex Sinis in Americam tranf-

reClt. Qupd ex Mote^ûm^ relatione prohatur, Tepin.

Jolptdn. ExCaitforniareneruntinAtân. B^lfgionem

O» mores mutarunt. Noya Mexico. Nomina laponenfum

tn Suma. Con. Te«,

Is ita prcTmilTis, videndum qiiid certi

de hac rc ftatui pofiit.Initio fepteinNa-

vatlacum, quse vocantur , gentes non unius o-

innes originis fuifle , ex diverfitate linguarum

patet, qualcsin Nova Hifpania quam pluri-

iwx. Sic cnim Latius : Nov^ Htfpama incoid.in-

f»mtafene Jdiomatum varictate difcrepant ,qu£

non tantumDialeEtii varianttfcdplanc dtverfdfunt

imgu&, Nam& Otomies& Mechuacani& pluri-

wt alttyfuas proprioi linguas hahuerunt, Quotfe-

vepovincid-t tot & peculiares lingu<z. Hicrony-

mus Aghilar intellexit Zempoalenfium &Chiurutecallorum linguam quiTlaxcalse vi-

cini; Mcxicanam nonintelicxit. Vnde poft-

modum Mexicani fuam linguam apud devi-

das alias nationes cum Imperio introduxc-

runt. Quod fi eadcm Lingua, vel cognata,

omnibus fuiifet, id ob vicinasfedes& com-mercia contigiffe potius , quam quod unius

omncsoriginisjcredidcrim.DcindeTenoxtit-

lan

AmERICAN ARVMjIil'. TF. 2^5lanfiveurbsMcxicoannos cxl ftetit: ftruda

cft A. Ch. ci'j Gcc Lxxxi. Aliquot annis

antc Mcxicani in Tifaapan morati & circa la-

cum , in certis fedibus , vagati funt. Ex Cul-

huacan ufquc ad lacum , lento multorum an-

norum itinerc, progrellos conikt. Sed ncc

annus (]UO ad lacum vcncrint , ncc quot in via

confumferint, exadc odcndi poteit. Quxindiciofunt Mcxicanas in America antiquita-

tesnon pertingere ufqucad A.Ch. cio cc,adeoqueeosexSinis cum Facfurc , quantum

ad tempus attinet, venirc circa A. Chr cId cc

L XX potuifTc. Nam probabilc neutiquam efl:,

gcntem literis bonis inftrudam , fi antc hoc

tcmpus in Americafuiifent, nihil plane rerum

fuarum ad pofteros tranfmiffuram fuiifc. His

ita pr^milTis; rccentiorcm Mexicanorum ori-

gincm eirc quam vulgo traditur, haud omninovanis argumcntis nos deprehendif^c exiftima-

mus : nimirum ex Sinis circa A. C. cId cc lxa Tataris pulfos , navibus in Amcricam cumFacfurc vcniffe •, ibiquc indigcnis pcrmixtos

proccdendo vcrfus auftrum ad lacum intcr fcx

Navatlacum nationes confcdiire. Id ex tradi-

tionibus ipforu manifcfte colligitur. Nam dc

fuê gcntis prima origine &inAmcrica advcn-

tu, ita Motcfumam locutum invenimus: Ad-^

vetmfe ep, & magm Vrinctû cUffepoU cmmumvivemium memorim huc adveôs^ indigenis con-

R 4 nuhio

2^4 deOrigin.Gentivmtiubio &fedtbus mixtos confedijfe. Quis ille raa-

gnus Princeps, quse claflis alia quani Facfuris>

nondumapparct. Nam in nomine fatis con-

vcniuntSinenfes atque Mexicani.llli Trpiw, hi

Tolpiciri yocznt. Nec opinio illa quam Pur-

chafius ad navigationem Madoci i\p Guyneth

refcrt, alicujus momcnti cft : Reês Mcxicanos

a Cambrts illis ortosj & eo refpexijje MotetiTLtmam

quando dixit,feaPrincipe quodcm.-yqti ex Oriente

rcneritygemihducere, PergitMotcruma. Pn«-

ceps ille comitibiu relidis difceftt in patri^m. Re-

greffm demumrvluiffet adduclcs remeare, Dcmos

jamfibi confiruxerantjVrovincialibufc^fAminif fo-

ciattfltos procreaverant acfxa domntita habebant

pacatipma, Renuertwt de reditu majores noftti ,

neque illius di^to ulterim aufcultaverunt, Elegerant

namfibi defeipfis & Senatum &populi Principes,

quorum covfilio regerentur • feruntque Principem

tllum abiijfe minitabundum. Kufquam apparuit

quifquamadh&cufque tempora jus illtm duôris

repetens. Ex quibus patetillum Principem no-

va claflc in Americam reverfum , qua fuos re-

duccre volebat. Caufam cur illi rcnuerint >

fuifle permixtionem cum indigenis, fixaspa-

catafque (edcs^ & conftitutam Rempublicam.Primo exfcenfionem in California feciifc vi-

dentur:inde in contincntem fcaphis trajcce-

runt. Hoc alia ipforum traditio vult , qua ma-

jores fuos trajeô truncit arbonm maru brachio in

AtTiU^

AMElllCANARVM,Ii^.ir. 2^5

Aiidanem venijfe dicunt.Frctum illud inter Ca-

liforniam Sc Novam Mexico , quod Hifpanis

Mare Vermeio^ innuunt. Trunci arborum Ca-

Tiox funt fivc monoxyla. Hic trajedus a pri*

mo adventu diftinguendus eft ne fcapha: cumclafle confundantur. Et quanquam fex Navat-

lacumgentes cx illis regionibus jam dudumin auftrum emigraflcnt , multos tamcn pallnn

vcl fponte manentes vel impeditos relique-

runt qui interea in novas nationes excreve-

runt,quibus permixti hi Sinenfes Facfuris,lin-

guam , mores & religionem eandem fufcepc-

runt. Quod Motezuma his ad Cortefium vcr-

bis teftatur : Religionem majores no^ridereliQi ,

ah incolii eorum tewporumfervare ccsperunt : So-

cerum & uxorum fecutifumm confuetudinem, Hifuerunt illi Novse fivc potius vetcris Mexico

incola: quos Hifpani A. Ch. cb Id xxx. detc-

xcrunt iila ipfa adlmc utentes lingua qua illi qui ad

lacum confederant, quas verba Acoft^e libro ter-

tio capite xxiii.funt propterea obfervanda,

quodcumGrotiusfcripfiflet : VerfuiCaltfor-

niam eft ppulm lingua ejufdem & wjlitutorum

cum UexicanU , Latius addit : apud nuUum au-

thorem Hifpanum inveni hic popuhm uUum effe

ejufdem linguA cum Mexicanis.Vnica ratiopropter

quam Hifpani credidertmt Mexicanos ex iUa quamvocant novam Mexicam in Novam Hifpaniam ve-

niffe^fuit quiaihidem invenerunt adificiagrandiA

R 5 quaiu

t6(^ DE Origin.Gentivmqualia non altbi referiuntur, Omnes ctiam cir-

cumftantis oftcndunt, Mcxicanos non ab O-ricntc & pcr I{landiam,Gronlandiam,Novam

Franciam, ut Hugo vult : fcd ab Occidcntc &Coro pcr Californiam &Novam Mexico pro-

fedos. Sanc fi h^c Motczuma: ultimi &: po-

tentiffimi Mcxicanorum Rcgis vcra dc ma-

jorum fuorum origine & in Amcricam primo

advcntu narratio cil, aliam Navatlacum aliam

Mexicanorum origincm cflc,vel (\ ab una gcn-

tc, diverfis Ducibus ac tcmporibus,advcntaf-

fe, manifeftum cvadit. Ncc vidco cui potior

fidcs quam ipfi Rcgi habcnda fit inhiftoria

majorum fuorum. Nomina propria , cum Si-

ncnfium fcrc cadam qux Tatarorum lingua

fit, fupra adduximus. Multa laponcnfium no-

mina in Suma tcrminant; Apud Mcxicanos

Motczuma , Kolezuma. Con Herois apud Pe-

ruanos & Sinenfes nomcn. Tutruan Mcxicanis

Princcps, Sincnfibus Tutan, Dcum hi Teu^ illi

T^«r/vocant.

Cap.

AMERICANARVM,Ii&. ir. 2^7

Ca p. XIV.Morum conyenientla inter Sinenfes , Peruanos o* T^exica-

nos. Vrbes. Diyerforia. MexicanorumJplendida ddificia,

ViCiur£plmnatiles. Ars aurifabrtlps. ScpuUura. JR.€-

vum ma-icji.xs. Grotii error. Scriptura. Lihn. Cur mn ea^

demplane Mexicanorum nux Simrrfum fcrihendi ratio \

Cauja dtjficultas. Mexicantfere piSlurii ufi. Eorum anna^

lespiSli. ^ Purchafio edttt. Dijcrepant ah ^ccji^rcla-

tionihus. Hahuerunt etinmf^la. Lihri Jucalanenfum,

Litertc Coluacancrum. Curnonrethiuerintbteras Stnen-

fesl Vhdofophia eorum. Comadia. TahuU Geographica.

Tewporum ratio dtverfa. Barha Motenxjim£ Smenfis.Ty-

pcgraphia Cf ars homhardaria reccns inyentum apud Si^

nenfes.

Eftat de moribus & Rcligionc Cataino-

rum, Sincnfium & Americanoruni, quxcommunia liabucrint , addamus. Ac primo

quidem ille cultus 6<: fplendor, certa Imperio-

rum rario moles &: ftrudur^ ftupenda^^in Pe-

ruvia & Mexico , non aliundc quam e Sinenfi-

bus & Catainis fluxerunt. Vrbes in Cataia &Sinain quatuordiftributse regiones: afingu-

lis vi^ regix diverforiis, caftris, palatiis , non

ad ncceffitatem vcrum luxum exornatas in vi-

cinas ducebant provincias. Eadem Peruviaj

& Mexicana? ratio. Itaque hoc argumentum

r Grotii non dcmihilo eft : Diverjoria fuhiico

j

fumtuvtii appofitaquihtuiter facientesexciperen-

\turapiidSirienfesnotatMendez^Pifido^ apud Pe-

jyf/rf«(?^ G*tra/^. Nec exceptio Latiivalct, p^r

xotam

2<S8 Di Origin.Gbnti VMtotam pene Aftam ejufmodi dtverfortA reperiri.

Nam illc mos a Turcis & Tataris demum in-

trodudus, quiSinenlium & Catainorum ma-gnificcntiam ca rationc asmulati funt. Nec ta-

men Turcici & Perfici Cfe^wi cum hisSinen-

fium& Peruanorum palatiis comparandi, fed

cum Hifpanorum Ventis potius. Tradunt Mc-xicanorum arcliitediuramlonge perfe(îorcm

PeruanafuifTe. Peruani cnim ccmentocarc-

bant. Turrcs apud eos rariores & minus edi-

tse. At Mexicanorum cx rnarmore jedificia

,

niore Sinenfi, turribus altiffimis. Dc Sinenfi-

bjsTrigautius& Riccius : Ctvitates eorum o^

tnnes unaforma& modofiruâ- ut , qui unnm vi-

dttyomnes viderit. Murimagni &firmi:plate£re'

clti&aquales iapidefirat£,Studuratamen non ad-

vwdum elegans nec templafumtuofa. Jntus adesfi^

Burata & ornatd, Vt mirer Latium adco extc-

nuafle prse SinenfibusMcxicanorum & Pcrua-

norum tum ingcnia tum artes & archited:u-

ram. At vero Mexicani fi non fupcriores , fal-

tcm pares Sinenfibusfucrunt. Teftaturapud

Martyrcm Cortefius ; nullihi terrarum majora »

meliora & accuratiori arte ftruâfe vidiffe (zdi^*

cia. Nullum in Hifpania Regis vel Principis atrium

effe qtiod non dtquet efeptuaginta ddihus Mexicanis

httfnilior. lam vcro Cortefius fupcrbas Grana-dxy Sevilise, Cordubse, ToIeti^CsfarauguftsB

Regum Maurorum & Hifpanorum aulasvi- li

dcrat. 1j

AmERIC ANARVMjIi^. IF. 269dcrat. Vrbes ipforum ingentes^ ommhm Europtus

fplendidiores, Tez,cuco xxx adium millta lubuit ;

Tlafcala Granada major fuit &frequentioY,Dc

ingcnio ipforum idem : Bffe admirandos arttf-

ces, Animalis velfemel confpeî imaginem ad vi-

vum reprdifentare. Philippus II. & Sixtus V.vifa plumatili pi(ûra , uunquam fe rem majori

confectam artifcio vidiffey profcfTi funt. lam in

aurifabrili artc quidfubtiliusPeruanis? quid

in ftatuaria ? Hsec fane qui non agnofcit a cul-

tiffimis profedla gentibus , ipfe barbarus fit

necelTe ell:. Sepultura apud Mexicanos du-

plcx : vclenim comburcbantvel condcbant

humi. Quos condcbant ? quindccim dies

cum inftruda cpulis menfa, domi ferviiti. In-

terea amici dona ferebant dcfundo, & Sacer-

dotes thura adolcbant. Eadem fere Sinenfium

confuetudo. Nam Sc ipfi quindecim dies ca-

daverdomi, inter Sacerdotum officia, affcr-

vant. Linfcotius eos quoquc , bomines defunîs

caderey tradit^quod tamcn non omnibus rcce-

ptum, vel hodie abrogatum : cjus loco pidi in

charta homines, jumenta , opcs , (imul com-buruntur. Apud laponios crcmandi mos.!Pri-

mus antc quinquaginta annosTaicofama con-

di voluit , quemadmodum L. Sullacremari,

cum alias Cornclii patritii condcrcntur. Inter

falutandum procercs utrique in genua pro-

cumbunt & ? oculis in tcrram dcfixis , tre-

niula

l7o deOrigin.Gentivmmula voce loquuntur, ac eohabitu rctrocc-

dunt. Tergum obverterencfas. Rcgni nc-

gotiaper ligillum regium clirpenfare Sinen-

{iu)n& Mexicanorum. Titulus Rcgius his

:

'RexRegum, Domwm terriirum ac Cd?lorum, lllis;

P^x; & Domhm mundi^jiUas C(^lt, Vtrique Rc-

gi duoclccimSenatorcs five Palatini Et quem-

admodum apud Mexicanos illenumcrus va-

riabat, itautnunc duodecim, aliquandode-

cem eflcnt : ita in Sinis Paquini apud Rcgcmduodccim , alibi in provinciis & apud Prorc-

ges decem. Quod vcro Grotius infert,ex

Scandia ortos Mexicanos , qnh Gotti & Saxo-

nes oitm duodecemvirale trthunA habtterunt .^id

leviculum eft. Nam apud Mexicanos & Si-

nenfcs folum regium confilium eo numeroconftabat; cum Norvvagi vulgocxplebeeo

utercntur. Sinenfium Regum inhgnia Draco-

nesfuntveijUtaliijfcrpcntes. lifdem Incx u-

tcbanturunacum iridc. Scribendi idcm ferc

niodus apud Mexicanos &: Sinen-fes. Litcrse

rerum not^ vel pid:ur^. Charta ex arborum

philiris. Libri compacli. In Cozumcl , luca-

tan,Mcxico, Nicaragua,GuahutcmaIla in-

numcrilibri reperti ab Hifpanis , deagricul-

tura, plantis,majorum rebus agcntes. De quo ^

Martyr , Gomara , Acolla , Herrera. Fatcor

non unam fciibendi penitus apud Mcxicanos

& Sinenfcsntionem, nec tamenpenitusdi-

verfa

Americanarvm, lii'. ir. ijj

vcrfa fuit. Piastcrea laponcnfcs & Cataini

multum quoque ab illis variabant. Rubruquis:

Cataim fcnbimt pnictllo pôrto & una pgura

multas literoi com^leîtur ac verhumfacit, Popu^

Im Tebet fcribtt ut nos & habet characteresfwiiles

nofiris. Tangutani fcribunt a dextraverfmfmi-

liramficut Arabes& multiplicant lineas afcenden-

do, lugmes fcribunt deorjum. Exiftimoautcm

Sinenfium fcribcndi morem apud Mexicanos

& laponenfes paulatim exoIcvifTe proptcr

fummam difticultatem. Habcnt cnimnota-

rum cxx miilia,ex cjuibus mediocriter dodumad Lxxx millia nolic oportct. QuiJ mirumnotis illis abolitis alias & faciliores figuras fur-

rogatas ? Mcxicani qu^ pi(5]:uris cxprimi po-

tcrant, nolebant longo & diificili labore /iglis

notare. Ac ut rem exeplis declaremus,migra-

tionemNavatIacumdefcribcntes,feptemfpc-

cus cum totidcm hominibus inde cmergenti-

bus pingebant. Regnum Tiôcic nafus pcrfo-

ratus , quod talem haberct , lignabat. Hifpa-

norum adventum viri barbati rubris induti

veftibus fignant. Jta annales fuos ex perpetuis

fcre piduris conficiebant, quarum volumcnfc habuifTe P. lovius teftatur. Extant etiam in

Bibliotheca Vaticana. Purchafius intcerumChronicon Mexicanum cum explicationefuis

Itinerariis inferuit. Id a Prorege Novir Hi-fpanias adCarolum V.miirum & a Gallis pira-

t\$

ayi DE Origin. Gentivmtis intcrccptum ad Thevctum pervcncrat:

poft cujus obitum Hackluy tus Anglus eo po-

titus, Purchafio editori reliquit.Digniflimum

quod antiquitatis ftudiofi infpiciant opus , &ex quo plurimi Acoft^ crroresdeteguntur.

Nam mirum quam ab Acofta? narrationibus

difcrepat. Pidi Annales dicunt Mcxicanos

ad lacum vcnifTc 6c urbcm fuam ftruxiffe circa

A.Ch. cId cccxxiv. Primus Rcx Tenuch{ub

quo Culhuacan & Tenayncan fubadt^. Aca-

Witpichtli quatuor urbibus potitus Quauna-

huac, Mizquic, Caitlahuac > Xochimilco. Abhujus rcgni anno odtavo crevifte potentiam

Mcxicanorum^&vicinisjugumimpofitumvo-

lunt. Huictlihuitl domi\itTo\mhny Q.uautz-

titlanXhalco, Tulancinco, Xaltocan, Otum-pa , Tezcuco. Chimalpupuca Tequixquiac 3c

Chalco qua^ tamen denuo rebellavit. At apud

Acoftam Mexico trifti fervitutc ufque ad If-

coaltopprefla jacet. Nulla urbs trium prio-

rum Regum tcmpore capitur , fed ipfi vicinis

tributa pendunt. Jfcoalt demum fcrvitutem

capta Azcapulco exuit. In annis ctiam,ut ante

oftenfum , perpetua difcrcpantia. In Tigocic

& Axayaca tranfpofitio eft. Nam pidi anna-

lcs Axaiacam Tigocic prseponunt. Contra

Acofta faclt. Sed ut ad fcripturam Mcxicanam

revcrtamur , Sinenfium figla apud Mexicanos

& lucatanos intercidilk id oftendit : quia rc-

perti

Americanarvm,!/^. IF. 275

pertiin lucatana libri ex foliis arborum, in

qaibus doctiores Indi per Symbola defcri-

pferant omnis generis res , temporum diftri-

butionem,ftellas, animalia, Naturalcm & Ci-

vilem Hiftoriam. Q^os libros magna fui par-

te notis Sl figlis fcriptos fui{fe,inde patet: quia

facerdotes Hifpani , tefte Acofta , Uagicas

pgm^ effe, & illicitas artes com^le^ti , impe-

rite judicarunt. Vnde irreparabili damno:^!Tibuftifuerunt. Et Martyr dicit Colttaca-

mram literas JE.gyptiacis fmilesfuijfe , & taxillis ,

hamU, laqueis, limis^fleUis ac ejufmodiformis con-

ftitijfequibus infert£ hominum animaUumquefoY'

w^. Sicut & Sinenfium notas /^gyptiacis fimi-

les elfc Maffejus fcribit. Obfervandum quo-

que : Mexicanorum fcribendi rationem mix-

tam cx Sinenfi & Americanorum piduris fuif-

fe. Nam in Nova Mexico,Culvacan, Panuco,

Haiti, Pcru & aliis Provinciis quam plurimis,.

ubi neque libri neque fcriptura, pidiur^e ta-

men rcrum indices inventje fucrunt. CumqueMexicani ita permixti indigcnis fuerint , ut o-

mnia fere eorum recipercnt , vix dubium eft

piduras quoque recepiffe , & iis , ubi deerant

fuos addidifte charaflercs. Ncquc in eo quic-

'^. iam fitum eft , cadem figla Mexicanorum

,

ju:c Sinenfium, fuerint? Nam eum Sincnfiuna

not;i? olcrumque laboriof^ fint & ineptse re-

bm fignandis, parum interfuit Mexicanis illas

S vel

274 DE Origin. Gpntivmvel retlnere , vel> ubi excidcrant mcmoriaj

fuirogarc alias. Igitur hoc a Sinenfibus acce-

ptum retinuerunt , {cribi res figlis polle & in

libros referri. Ca^tera mutare promtum fuic

6c faciliora reddere. Et hoc a fcribendi ratio-

ne petitum originis Sinenfis argumentum to-

ierabile Latio videtur. Verba cjus funt : Si

Grotm id dixiffet de MexkanU , potuijfet tolerari,

licet eorum picfura & cbara5leres multum dtffe-

rant a Sinerifibm , neque afummo chart<z ad imumdefcendant,

In liberaHbus difciplinis nihil Mexicanis

ingcnioiioresSinenfes. Apud utrofque Aftro-

nomia , Phyfica , Archite6lonica , Hiftoria

,

floruit. Quod fi Mexicani non adeo in illis

excellucrunt, cogitandum eft nc Sinenfes qui-

dem magnos profedusfeciffe. Comcediis,

pyroboliisjludis circenfibus utraquc genus fu-

pra modum dedita. Neque hoc minorismo-

mentieft, quod ficutSinenfcstabuIasGeo-,

graphicas regnorum fuorum conficiunt, qua-

rum una apud Purchafium cxtat: ira Mcxicani

quoquc provincias fuas depingebant , apud

quos ingentes tabulas , quibm omnes Imperii in'

fcripttz Vrovincid & qut hojles vel vicini , una cum

UttorumpofnurAy videre erat, tefteMartyre.

Quod tcmporum-rationem fpedat , fateor

difcrimen inter Sinenfes,Mexicanos &Perua-

nos cfle. Sinenfes annum in duodecim mcn-fes

AMERlCANARVMjIi^.ir. 275fcs Lunares dividunt , ita ut (ingulis trienniis

unus nicnfis intcrcaletur. In quo ipfos Pcrua-

ni imitantur , nifi quod rcfiduos undecim dies

(ingulis annis addunt. At Mexicani non obfer-

vato Lunas motu , in^XVlIL viginti dierum

mcnfes annum diftinxeruntjeodem cum Si-

ncnfibus anni initio, quod in Martium inci-

dit,retcnto. Csetcrajamlcvia, acorporumhabitu dc privatis moribus.Olim homicdoncs

in Sina fuiffc M.Pauius Venctus fcribit.Fritil-

ii Sinenfibus pariter & Mexicanis rcccpti. Dcbarba argumcntum haud fpcrnendum Goma-ra fuppcditat. MoteTLumd. inquit, rara barba «i-

gra , vtx fex ftlos habens, Idem Sinenfium &Tatarorum moribus convenit. Nec obftac

Typographia & ars tormentaria, in Sinis jamolim & ut voluntantcmultafecularccept^e.

Sunt cnim cjuse de harum artium antiquitatc

traduntur vel fabulofavel inccrta. Venctusnullamearum mentioncmfacit, cum tamcnTataros & Sinenfes balUfias ligneas inobfidione

urbis Sianfu , quibm faxa in bofiestorquebantur,

admiratosreferat. Trigautius non nifi a quin-

que retro fcculis certam Typographi^ me-moriam extare dicit. Tormcnta potius a

Perfis accepilfc vcIEurop.tisquamoIimha-buiffe videntur. Pulverem pyrium vel ejus

indar habuiffc Sincnfes & Mexicanos neceflc

cft , cum artificiahbus ignibus & pyroboliis

S 2. adeo

Z-J^ DlOniGIN.GENTIVMadeo dediti fuerint. Politia Sinendum reccnsj

ab Homva demum inftituta.

Cap. XV.De Rdighone. Ritus Chrtjliani ^merkanorum ex SinU. ihi

alimfidei Chnjliana. A Syrii injlaurata. Saxum a le-

fmtls repertum. Nejloriani in Cataja. laponenfes mul -

ta ex Chri/lianifmo babent. Amida pajjiones. Cruces.

idola. Americani multa ex ludaifmo-, Chrtjltanifmo CT"

Muhammedanifmo hahuerunt. Papa Mexicanorum.

Bapttjmus. Cruces. Refurreclio. Monachi. idolala^

ponenfium o" Peruanorum.

Eligionem quod fpefht^eft cjus n5 par-

va convenientia apud Mexicanos & Si-

nenfiumgcntes. Ritus Cliriftiani quampluri-

mijquos Acofta coUegitjunde potius quam ex

Cataja, Sinis, laponc in Americam delati

lint? Nam Trinitatis , Baptifmi, S. Ccenar,

Pc2nitentisE,Circumcifionis, Mitrarum Epi-

fcopalium,Crucis,cxpreflaveftigia5Utrobique

fupcrfunt. De quo diligentcr inquirentibus

hscfere occurrebant: Chriftianam Rcligio-

nemantiquiilimistemporibusin Cataja , Si-

nis, lapone receptam , poftmodum ita colla-

pfam effe , ut tota fere in gcntiles fuperftitio-

ncs mutata cernatur. Gommunisopinioeftipfum S. Thomam illis gentibus Euangelium

prasdicane. Quod fuo loco relinquimus. Bra-

lilianis ccrte nomcn cjus incognitum non efTe,

fupra didum. Poftcriori ^vo & quidcm A.

Ch. Dcxxxvi.

Amertcanarvm,!?^. ir. 277Ch.Dcxxxvi. Chriftianos cx Syna,/€thiopia,

^Egypto , ludafa in Sinam vcnifTe ac Euange-

lium propagafle Athanafius Kircherus Cap.

1 1 1. & IV. Prodromi Copti prolixe oftendit,

argumento a lapidc reperto circa urbem San-

xuen A. 1625. quototumhocncgotiumno-tis Sinenfibus & nomina literis Syriacis expo-

fita lint. Verum infpicienti illam narrationem

fraus lefuiticanonobfcuracrit. Nam faxum

cfle fuppofititium , & a lefuitis ad decipien-

dosSinenfes ac thefauris exuendos conficftum;

' patet. QLiicquid fit, conftat Ncftorianos in

Cataja & Sinis ante multa fecula invaluiflfe

,

ac Imperatorcs earum gentium ad fideni

Chriftianamconvertifle, qui Presbyteri lo-

hanncsufitato Europ^is nomine, didipro-

ptcrea fuerc. A quo tempore Chriftiani ritus

Sinenfibus & Catainis innotuere & inprofa-

nas fuperftitiones paulatim, ut fierifolct, mu-tati funt. Vnde Sinenfium & laponenfium

fedas plurimos ritus Chriftianos hodieque

tcnere Trigautius aflcrit.

Namcruces, baptifmus, poenitentia cumjejunio, adhucapudcos durant. Amid^ paf-

fiones pro redimendo genere humano cx

ChriftiHiftoria expreflaefunt. Vt& Cruci-

figcndi ritus apud laponios. Quanquam ipfo-

rum cruces paulum diverfa: a Romanorumcrucibus, Quippe ex oblongo ftipite rria pro-

S 3 niinent

/

2^8 DE Origtn.Gentivmniinent tranfverfa ligna : duo pro manibus&

pedibus : tertium brevius, cui rcus velut equo

inlidet. In eo convenientia quod pendentcs

incrucelancea veluna velduplicidccuiratim

contigunt. Repertum apudeofdem Idolum,

fa:mina pnerum ulnis geftans. Et in Sincn-

fiumnavigiis, Idolumfseminacxligno fellac

infidens. Qux Mariam referunt. Habent

etiam imagines xi i.Apoftolorum.Tot Chri-

ftianx Religionis indicia cum nuUibi repe-

rianturc|uam inSinis, Kataia, lapone, cjuis ^.

dubitet hinc Americanos , ubi eadem funt,ac-

cepiffe? Innumeros ritus Amcricanorumfuif-

fe qui vel ludaifmum vcl Chriftianifmum vel

Mahomedanifmum refpiciant , Acofta refcrt.

Qux tres (c6t£ Jam antiquiffimis temporibus

in Sina & Kataia fuerunt , doccnte Trigautio. -

Ex ludaifmopctitumeft feftum Remiffionis

Peccatorum, circumcifionis ritus,unguentum

iacrum , omnia Mcxicanis recepta. Et cir-

cumcifionem quod attinet,faIfo quidem Mar-

tyr cam lucatanis & vicinisgenttbusadfcri-

pfit:quod Acofta & Hcrrera , ille difertis ver-

bis , hic filcntio (uo , comprobant. Similitu-

dinemtamencjus apud Mexicanos repertam

alibi Acofta agnofcit. Ritus Chriftiani pluri-

mi& evidcntiliimi: Trinitatis, Sacramcnto-

pnn Baptifmi & Coena? Domini , Confefiio-

nisjcxpreffa mcmoria. Apud lucatanos xxxv.

dicrum

AMlRICANARUM,If&. ir. 279dieruiii jejunium. Summum Sacerdotem fuii

Mcxicani PajfAm vocant. Qu^e vox ex Chal-

daico j<3K , qualinguaNeftoriani in Orientc

facrafuaadminiftrant, expreflaert; & into-

tum Chriftianuorbemab hac Originefluxit.

NifiquisaScythico Pape malitderivare : qua

voce lovem appellabant Herodoto tefte.CuI-

tus & ornatus Saccrdotum Pcruvia? , ut apud

Chriftianos EpifcoporumrNec quicquam il-

luftrius quam lucatanenfium Baptifma. Dcquo Herrera ditum ei nomen regenerationu : ad-

thtnijlratum infanttbus anno Atatis tertio. Varen-

tesadid fefe farajfejejimio& fecubatione ^ ac-

cepjfe confitendi morem & un^ionem in fronte.

Cruces in Gozumel & lucatan repcrtas: & co-

gnitus ipfis vir folc lucidior , qui in cruce paf-

flis. Quo eos laponcnfium Amidam refpiccrc

exiftimo. Incas Cuzconenfes crucem magnammarmoream habucrunt.Non novcrant quam-diueam habuifknt aut quid fignificaret, ncc

adorabant [^d reverenter colcbant tanquam rem

facrum^ ut Inca GarcilalTo teffatur. Mortuosrefurreduros Pcruani credebant: unde Hifpa*

nos fepulchra violantes dcprccati, ne ofTa tur-

barcnt, impedimento id refurgcntibus forc

rati. Muhammedanorum ritus flumine pec-

cata abluendi, proxime Peruanos Opacunafua imitatos, Acofta fcribit. Mirabilis quoque

Convenientiainter Monachos Catai.^ 6: Mc-S 4 xiean^.

28o deOrigin.Gentivmxicana:. Vtrique rafi , cultu corporis 9 ofEeio>

vita iidcm : ficut de Mexicanis & Sincnfibus

Acoftajde Cianduanis & Sachionenfibus Ve-

netus tcftatur. Et notandum eft Sinenfcs at-

que laponcnfes quoque Sacerdotes fuos Pon-

tifices maximos five Papas haberc;IdoIis thus

& alia fragrantia adolere : Conciones ad po-

pulum habere , duriffimam vitam opinionc

vulgi ducere. Qjax omnia Mexicani quo-

que fccerunt. Ex quibus apparet Convenien-

tia interReligioncm Mexicanorum, Pcrua-

norum , Kataienfium -, Sinenfium ac laponio-

rum : quomodo Chriftianifmum paulatim ad

profanos & impios ritus detorferint. Vbi non

quidem negarim , id quod Acofta toties in-

culcat, Diabolifraudibus hxc contigilfe. Sed

id minus probabile vidctur, cxcogitata hsec

in ipfo Novo orbe , non illata cx illis , ubi

hodiequc obtincre vide-mus regionibus A(ia:>

unde fad:am in Americam tranfmigrationem

variarum gentium conflat. Mira in Sinis &lapone Reiigi©num varietas : qux duabus

praecipuis Amid^e Sc Xacami fectis continen-

tur. Venetus t IdoU apud Zipangrios varia , Ca-

pte bovino , porcinoy canino, Erantquibusdua

m uno cafnefacies , erant quibm tria capita^ tres

manus: aliis vigmti velcentum ettam. Sicut in Si-

nis quoque Idolum triceps; capitibus fe mu-tuo refpicientibus , quod denotare dicunt,

tres

Americanarum, li&. ir. 281tres unam voluntatem habere. Cujus exprefTa

in Peru memoria ; ubi myfterium Trinitatis

per diverfa Idola adumbrarunt > cx quibus

unum erat , Tattgatanga nominc , quod in uni-

tate trinum , in trinitate unum cffe dicebant.

Quanquam& heic GarcilafTus Acofta^ con-

tradicat.

C A p. XVLSoli^ cultHS idem in Pertt o* ^t^is. Intipcharin. Verua-

norumDii. Vachacamac. Gnac£. HiJ^anorumerrores,

Kejpondetur objefliombfts.

CJEtcvum Solis cultus in Peru & Sina

idem fere. Omncs Incse, id eft civcs

Cuzconenfes vocabantur IntipcharWy Solis fi-

lii. Si quis alius ita fe vocaflet,bIafphemia erat

& morte pledebatur. Solipforum pater. Necullibi terrarum tam folemnis Solis cultus

quam in Sina & Peru. Igitur argumentumGrotii validum eft : Solis cultm afudVeruanos

ftiit, Idemabomni £V0 pracipuos apud Sinenfesy

&quomodo Rex Sinenfium jilium fe dicit Solis

:

Sic Inchdt Veruani itnperii Regesfe dixere, De Si-

nenlibus Trigaultius : Regem fuum vocant f-liumSolis& Thiencu id e^jiliumcoelifiveDei,

Vnde fieri poteft ut nomen Inca fluxerit. Ncccxceptio valet : Solis cultum apud multas gen-

tes vtguijfe. Nam argumentum non ducitur a

Solis cultu fimplici 3 fed tam accurato & ex-

S 5 quifito.

i$i deOrigin.Gentium"quifito. Peruani Dcos fuos in vifibiles & in-

vifibilcm dividebant Invifibilis Solus Pacha-'

(amac , id eft creator mundi. Atque lixc pro-

pria Dci vox apud Peruanos , quaii eos caruif-

fc , falfo ut alia multa , Acofta tradit. Hujus

invifibilis Dei filii vifibiies erant , Sol , Luna

,

Stelk. Qnx Hifpani de Guacis & variis Diis^

cx non rede intelleda lingua finxcrunt , Gar-

cilaflo diligenter annotavit. Porro Sinenfes

ipfi quoque cali & terrjE Regemacdeindc

Solem vencrantur, nec in re difcrimcn fcd

cercmoniis quibufdam. Ac illud quod utriuf-

que gentis Reges filios Solis fe dixerunt , non

leve Originis argumcntum eft. Nec id vim

infringit • Mexicanos , Tumos^ l^ovo-Granaden-

fesidemfectjfs: quippe ejufdem hos Originis,

vcInonmultumdiverf3e> ultrofatcmur. Cer-

tumquoquc) Diabolum eadem arte tn feducen-

dis Amencanii ac Gruii & Romanis ufum , ita

tamen ut Origuies non confundcrcntur.Nam

alias quas ratio dari poteft , cur in Peruvia po-

tius & Mexico Sincnfem cuitumjSi non alibi,

velalium,inRituerit?

^ iv I^ I N I S.

LVGDVNl BATAVOR VMy

Typis Philippi de Cro-YjArnhemo-Geldri, 1(^52.

•f-^iT^^Y^

4iil

.U

jl

h .'l

Georgi Horni De originibvs americanis libri qvatvor - Internet ...

Documents

Transcript of Georgi Horni De originibvs americanis libri qvatvor - Internet ...