Tychonis Brahe Dani Epistolarvm astronomicarvm libri.

ö

HP. *B

J\ staovv o.*ri'ouu^vty

*

1

I

The Dibner Library

ofthe History of

Science and Teclinology

SMITHSONIAN INSTITUTION LIBRARIES

BURNDYLIBRARY

GIFT OF

Bern Dibner

Trcffo^js 'Braue &ANt

E P I S T O LA R V MASTRONOMICARVM

L I B R I

1 i mm i i in ii i ii n i n i !! i, ,

Quorum

' PRIMVSHIC

JLLVSTRISS: ET LAVDATISS:PRINCIPIS GVLIELMI HASSIAE LANDTGRAVI1

ac ipfius Mathematici Litcras> vnaq;

Refponfi ad fingulas

compleftuur.

VRANIBVRGICVMCAE SARIS ET REGVM

QJORVNDAM F R I V I L E G 1 1 S.

AN N O

CID 1D XC VI

AD NOBILISSIMVM ET PR/EsTAN-TISSIMVM VIRVM, TYCHONEM BRAHE

DaNVM, DOMINYM DE KNVDSTÄYPjET vra-mjbtrgi ivndatorem. Aftronomis no-

ftro Sffculo inftauratorcm

primanum.

|

AEIo dignus erit, zelo qui Caelica /crutans

Sidera > non Terris vitarn'traducit inertem.

(Quod Tycho perfufusCdeftiNummeprffftas,»Pcfpiciens/hominum fordes pompa/q; caducas.

O Danä gentis lux, gloria, vera voluptas,

Vive, valeq; Deo, cuius veftigia luftras

Mirandis radijs, 6cgrato perficis Orbi;

Nunquam vifa alijs, nunquam confe&a laborc

Tanto. Proptcreä te vafti Machina MundiMiratur, te laude vehet poft Sarcula mukaPofteriras, fi dodta foret: te Occaius & Onus*Infignem meritis, indagine mentis acuta

Praflantem celebrabit. Opus laudabit in AEvuasArtificem, dum Solis Equi,dum Lurra fuperftes

Falcatas referet facies, dum Pontus& AerNuminis attollent laudes, quo Sidera conftanr:

D a n i a donec erit, re, nomine,& ominc felix :

Donec Hyanna fuisfundis& gurgite mult©

Extabit, loca lseta videns, atq; ore patente

Vicinas Vrbes,& difsita Regna falutat.

O D e v s , Aftriferi fapiens fundator OlympvCuftodire virum talem,vitaq; beare,

Atq; Aftris inferre xelis , qui Sidera leandit y

Nee Terrena facit magni, fublimia fakem

Mente agitat , vulgiq; volens commercia linquit*

O Generofe Pol! eukor Ticho, vive valeq; ,

Te fervante Deo, cuius moderamine Caelum

Circuit? & yitae percurritur Orbita noftr*.

HÄRTINVf PLECIV5 f+

IN EFFIGIEM MAG^TFICI ETNOBILISSIMI VI.RI D. TYCHONIS

Brahei, Mathematici incoh-parabilis : Epigramma.

tlantem,Mauros dum deferit (cccc) Vetuftas

Credula mutatum in montem abijffe putac.

Multa fuper mälis3 aurea fuper arbore multa>

Multaq; de volucri finxit Abantaida.

Nugsef Nam qualis folitus, quantusq; videri

Mauris , Cimmerijs talis adhuc fiipereft*

Mirum at; Cimmerijs Maurum occultare teneon'f

Dum cupis, hoc ipfo Maurus is arguitur.

Mirum ; Cimmeris cum obfcurent cunda ccnebrae,

Has tarnen illuflret lumine Cimber Atlas.

Mirum; Cimmeri« quantum haud nocuere tenebra?,

Tantum luce Atlas Cimbricus ille iuvet.

Virum ; Uli fubfit vice quod verfä ultima Thule,

Cui'quondam Regnum eft i\xe fub oppofito.

Sedmagis üqc mirum; Ingenio Terras quod & Aftra

Supponatj Regio cui fätis unafuit. ^Maxime at hoc mirum, quodquem vix Terra vel AEthcr

Excipiunt, parva haxpi&a Tabella capit:

Qua facies vultufq; viri fpeclatur honeftus ,

Auguftum AEtherei pectoris hofpitium.

AftAnimus,CaeloiuxtaTerrifq; potitus>

Vix Cselo, vix fe contmet ille Solo.

Remigio hinc pennae fatagit tranfire gemello,

Archetypi quserens Orbis in Arce LaremJTotus is ad Boream notus , modo vifit & Auftrums

Notus ad Eöosj norus ad Hdperios.

Ergo nee Maurus proprium hunc, neve ineoia Thulc*^Non Sol exoriens, non tenet oeeiduus.

Sed clarus toto paßim dominatur in Orbe,Maximus Arte Solo, maximus Arte Polo.'

Servate hunc Mufa?; nifi enim fervemini ab iHo,

Aäuta cnt_y»AWlÄ, yeftraq; Teropla ruent.

ALEERTVS VOITVS BORVSSVJ,Voctica Profcffor Witcberg* , Obfcruantiß

CT debiti (Ulm tcßandi gutti. F.

# J OB

DE TYCHONE BRÄHEO,MATHEMATICO NOBILISSIMO,

ET DÄNORVM. ATUNTE,Vod cercbro Inclüfum Carli curfum atqrrecurfum>

Stellarumq; vices3 Cadivagofq; choros,

|Circumferret AT LA S, eft Csdifer appellatus>

,

Rex illc Afrorum maximus ingenio.

Propter Atlanteum Pelagus dum Sidera luftrat,

Lapfaq; fub terras,ortaq; figna notat.

Hunc prarltantis idem Studium cft T t c h o n i s > Huaenoa,

Celfa.vbi Balthiacam fufcipit V r a n i a m.

Hie illelnftrumenta vias fcrutamia-Cali

Struxit 5 adaptatis difpofuitq; locis.

Sic,ut vix alibi quiequam prsftantius extet,

Regificümve rnagis3 magnificumve magjs.

«Ergo'Cadiferurn quia Ttcho imitatur Atlantem ,

D a w Q R Y K ^ur non illc habeatur ATLAS?NATHAN CHItmiEVS. F.

AD NOBILISSIMVM VIR VMTYCHONEM BRAHE, ASTRONO-

JAORVM HVIVS SACYLIIRINCIPEM..

OAnimjeilluftres, 6 terq; quaterq; beata? 1

Eft quibus Athereas feandere cura domos s

Hinctualaus Ptolemae viget 5fundämina prima,

Tc ftru&ore ingens ars habet V r a m i a.

Proxima debetur tibi magne Copeknice, per te

Longe alia, ac prifeis itur ad Aftra via.

Tertia Ttchqnis propria eft,fedmaxuma; cuius

Vivet Atlanteus femper in Orbe labor.

Pofteritas fis grata Viris, quibus in clytusAEdier

Panditur, &quorum Sidera jfeandis ope.

Teq; fub hisDucibus Cariipenetralibus infer,

Ingenio uc fuperes pennipotente Polos.

Quam fapit illeetenim, quifquis fuper Athera ve&üS,

£c Terram , Sc nihili terrea cun&a facit i

HENRICV5 HOIBRV5 F.

DE

Db TrctiONE Brahb DanoAD lOH ANNEM ANTON I VMMAGINVM PATAVINVM, MATHEMA-

TICA1VM DISCIPLINAB.VM IN B K 0-

niensi Gymnafio Profeflorenit

! Thiopum populis placuit Sapientia valde

[Cepheij generis : Mauris & clarult Atlas j

lAftronomusvelutoptimus: Afsirijfq; Prometheus.

„ 'Sic Dani Aftrohomum prxftantem, Do&e MagineConcelebrant, magno Studio^ Ingenioqj potentem*

Nobilitate Illuftrem 3 Doctrinaq; Tychonim»Nee poffimt alibi melius cognofeier Aftra j

Siye aveas varios Lunse perdifecre motus,

Seuquis Mercurius, qua: Diva Gnidiqj Paphiq;,

Et quis Cinthius, ac Mavors, Hominumq; Dcumq;Quis pater & Rex 5 & fenior quis Falcifer is fit:

Sive Domos cupias Casli cognofcerccun£tasj

Quiq; Aries : & quiTaurus: tum fub caput Ar&iVt Gernini ftent : ut ferventia fidera Cancer

ErYerat : utq; Leo quatiat de corpore flammam:

Quxqj tenetfpicam manibus iuftifsima Virgo:

Atq; miniftrantes parili fub pondere Chelas:

EtNepa : & Arcitenens : & frigida vis Capricomi:

Nee non fquammiferi Pifces : tk Sidera quaeq.

Ncc norunt alij Ca'leftia pandere Fata

ReCiiüs, abftrufas hominum referantia förtes.

Quid verbis opus eft > do£H5 celebresqj Poetse

Materiam illuftrem funt na<5H 3 clangere verfu

Qua non dignior ulla fuit, nee celfior ulla ;

Veite tefteetiam tantum celebrante Tkchohi^Quos ergo argillä finxit meliore Prometheus »

Quorum eireundat Grinaeus tempora lauro >

Qucrumq; ad nutum tribuunt modulamina MufePrseclaras dicant refonanti Carroine laudes,

Carleftemq; ferant Csleftia ad Aftra Ttchonem.

Parvis namq; meis ea reshaud viribus aequa eft 3

Quem mage verborum Ciceronis cura fatigat.

AHTQHIVS RICCOBQHVI ITAIYJ, r.

*l D*

DE TYCHONE BRAHE DANO,ASTRONOMIAE ARCANORVM INQVISI-

TORE EX I MIO, AC MaTHEMATICA DlSCI-plinse Principe3adloHAHNEM AntonivmMaginymjBononiä Mathematmn

ProfefTorem celcberrimuna:

ODEVify Mufarm fdpiens Sacerdos,

Arte (jwi diuÄ dom'matur Aftw ,

Laude nunc dign&m fuper Aftra BRAHECarm'me totkt*

infuper Vhabi chorm»at(^ Vhabui

L<£tut affurgen$ meditare decus

Quod dattm mm Aßronomo perito

Htm'tne Diuum*

Ciaritasfloretmerito TY C H ON I S ,

Cui louti stcUd, er nmeroß Virtus

Um caput c'wgit , decoratifc , ferem

florcafcrta.

"Vt bonifenfws bildrentur ufy,

Atcfr laudator populus fuperfitz

fama miratrix uolitans per Orbem

Viuat in JEuum.

JUeKex ATLAS füeat; PROMETHEVSKon (luto formanshom'mes) furetur

AmpliutflammamfcruU;ftupefcat

CLAVDIVS lUe.

Cedat HIPPARCHVS uem w ; quod hicce

Sidera, er Ca-lifaciem mmut'm

ftouit, er folut uigili laborc

Cdicdpandit,

Quod COPERNICVM latuit, nee uUui

De Volo traäansreferauit unquam»

tarn poteft nofei, bene iam uidetur

McnttTYCHONI*»Roth Cdi3 celer at'cfe moMELtheris tantum patet de patefeet

Omnibus, multm uigilante DANOWoäcdic'fy

Quem precorfupplex, propere dbfolutm

Vt det hoc mgens opus expetitm*

Qtpduirti doftis placet er placebit

Omnepereuum.

OLIVERIYS TVBANELLV^ ITALT& F.

AD

ILLVSTR.ISSIMO PRINCIPIAG DOMINO, DOMINO MAVRITIO, LANDT-GR.AVIO HASSIAE, COMITI IN CATZENELLEEOGEN»

DIE TZ, ZIGEHHAIK ETKIDDA:Principi ac Domino Clementifsimo,

S. D,

hLVSTRISSIME) ET GENEKOSlSSJMEPrincepS) miraberis forte > quod defacie

Ügnotus, 6c tantl viarum intercapedine,

terra mariq; diffitus, hifce te compellare

non verear ; At ubi rationes^ quce me hüc adduxe-

runt) peripexeriSj, nihil ambigo, quin depofita om-ni admirarione, clementi 6c benigno animo hxcfis

accepturus. Sunt prsetcrlapfi Anni unus 6c vigirrti^

quando perGermaniam iter faciensp6c in Italiam co-

gitam, CafTellis laudatiilimse memorüe Parentemtuum Gv lielmvm Haffiae Landtgravium^Amgrefludiorum^ quibus utrinq; impenie afficiebamur,

Aftronomicoiü (inquamJöcGadeffo'uni;, quaelonge

fopra vulgi captum evecHa, circa Paiehatis feftum

inviferem ; Cumq; ühc eapropter ultra hebdoma-damfiibfifterem^ memini me ä Patente tuo clemen-

ter 6c benevole ßep£ invitari > ut quotidiana ipfius

converiationeexvoto fruerer, Itaq; interdiu de Re-

bus AftronomiciSjpraefertim ad Obiervationes Sidc-

rum facientibus aftatim^ nee fineVoluptatecontuLh

jnus : No<5W yerö > quando ferenitas opportuna fine-

bat, Aflrorum quorundam locisdenotandis invigila-

uimus, quo eius Inftrumenta Aftronomica>quac

in edito quodam Arcis loco ftb di6 tuneftatuebän-

(0 tur>

ttir 5cum quibiifilam noftris e patria adve&is (quae

tarnen minora> Sc portatilia ialtem erant ) conferrc

liceret. Ac reperio etiamnum inter Chartas meas Ob-icrvationes qualclam , Spicae n* praelertim^ tunc tem-

pore in meä praefentiä denotatas> ipßq; Patris tui

manu confignatas. Superveniente ver6 lugubri quo-

dam cafiiycum tcnella eius filiola j, fbror tua diemobiret 3 ScParens obid 'inluöueffct, ego, ne mole-

ftiä aliquä animum 5aegritudine tunc e W^? paternä

laborantcm afficerem 3 ifthinc dilcedens ? ad Nun-dinas Francofurtenfcs (quae inftabant) me contuli,

öcpoftmodumreliquam Germaniam tranfienS) bo-

reales Italiae partes ingreffus &m. Inde autem ad Co-mitia Rauiponenfia^ quando Rvdolphvs Maxim:Imper : F: Rex Romanorum inauguraretur ? con&l-

tö redienS) üt cum claris 5c eruditis viris > quos Icie-

bam eo frequentes venturoS) familiaritatem inirem:

Expe&abam tum Parentem tuum ifthic cum alijs

Germania Primatibus affuturum : Avebatenim ani-

mus cum eopotiflimüm Principe ulteriqs colloqui.

Sed häc ipe fiuflratuSj, multos tarnen praeftantes 8c

cruditos viros, qui eo convenerant ., mihi familiä-

rem reddidi; quibufcum de rebus Philoibphicis gra-

te 5c iucunde differui. Hinc in patriam ante hye-

mem rever{iis> intellexi ä quibufdam praecipuis vi-

ris > qui Legatione nomine Sereniffimi Regis noftri

Opt: mem: Vrederici IL interei., dum ego e pa-

tria abeifem, CaiTellis perfun6ti erant > laudatiomum Parentem tuum Colickc deme qu^eiivifle:Atq;

noxx

non parüm in votishabuifle> üt dcnuö cius invi&n*

di occafio mihi praeberetur .: Qui 5c cos fimul roga-

vk> fiio nomine Regem noftrum diligcnter horta-

rentur, utmeos conatus in Aßronomiä inftaurandä

8c illuftrandä, clementer 8c benevole promoveret;affeverans id non fblüm Regi futurum honorificum,fed Sc hinc nonparüm emolumenti in tarn fiiblimi

Arterepurganda, ftabiliendaq; adPofteritatemper-

venturüm. Qupd etiam Rex SerenifT: Sc de pluri-

mis optime meritus, cum hac laudatiffimi Paren-

tis tui admonitione^ tum proprio quoq; inftin&u,

8cquoFamiliam meam meq; profequi iblitus erat.

Regio favore > clementer & liberaiiter praeftitit.

Nam haüd multö poft conceffa hac 5 quam etiam-

num inhabito, Iniula, 8c s£dificiä}8cOrgana Mathe-

matica in Aftronomiae honorem atq; reftitutionem

hie magnifice extrui> 8c fölideelaborari voluit; qui-

bus iam annos pene viginti Sidera indefeifo labo-

re> nee poenitendo (uti fperamus) fru<Su ferutati

fiimus. Quam rem adeö Uluftriffimo Parenti tuo

deineeps placuiffe cognovi* ut ante o&ennium,proxime , »Sereniffimum Regem noftrum in Au-ftraliore Cimbria commorantem invifere fitagens>

etiam hüc deinde iter fiebere > atq; Vraniburgum

hoc cum iliis quas affervat\ Aftronomiae Machinis,

coram imueri> mecumq; congredi, 8c de tim ab- ^

ftrufis Myfterijs conferre , utut corpore 8c aetate

iam ingravefcenSj omninö propoftierit ; Vt etiam

ab ipftus Mathematicaper litera? mihi indicatum

(:) l cft.

Vit..ft. Quod 5c Sereniif: Rcgi ftoftro ut £itttt y admo-dum placuilfe conftat : quo vel hac occafionc Illu-

ftriff: Parens tuus ad vicinum Corsnobv rgvm^magnifice prseteritis aliquot annis ab illius Maieftate

cxtru&um., deduceretur. Quem in ufum naues et-

iam fingulari induftriäRexadornari iufferat : tit mi-

hi ab ijs relatum eft > quihaecex ore regio hauferunt.

Idq; proculdubio fueceffiffet, nifi fata> non fblüm

huic Regno; fed ipfi etiam Germanise ^ adeoq; ma-gnoeparti Europaeaueriä > Sclugubria) optimum il-

lum Regem iub idem tempus terris abftuliffent In-

terna, vero tuus Pater > dum hie Aftronomiae repa-

rationem molioi*) me fiiis clementiffimis, 5c pari-

ter eruditiffimis literis invifere > atq;abicfts id pne-

ftare > quod praefenti ob viarum intercapedinem

non Jicuit, minimc eft degravatus;Tdq; occafione

primumßimptaaCometäanni 1 5 S 5 a paueiffimisa-

lias animadverib^quod caudä praeter (blitum defti-

tueretur; de quo^ cum adNobiliff: 5c Ampliff: Vi-

rum Henkicfa/ Ranzovivm Producem Re-

gulin in Holiatia3 rerum etiam Aftronornicarum

apprime cupidum, fpeciatim Jiteras dediffet^unaq;

rogafletyut meam de eodem Cornea fententiam,

atq; obfervata fcifcitarctlir, fimul innueris-> quodInnrumenta iua Aftronomica ex informatione cu-

iufdam YTVratif!avieniis Mathematici (quemtunc

ignorabat hie apud me eam in conformandis illis

rationein antea didieifle) de novo redintegrärit;

quibus iam tum multö fubtiliüs Aftrorum fitus di-

meti-

metiri; quam prioribus concedebatur; Quemadmo-dum Exemplum literarum Parentis tui ad Ranzo-

vium^quoaetiamob id in hoc Epiftolarum Aftro-

nomicarum libro primum locum obtinere volui-

musj teftatur. Hinc verö arrcpta commodä opor-

tunitate ? ipicmctadlUuftriif: tuumParentem^ cumde Comed) de quo rogabat; tarn de alijs ad Aftro-

nomiac negotium non modiceiacientibusv atq; deeo ipfb Inftrumentorum componendorum modo

,

quo diviiiones 8c pinnacidia y aliaq; requifita reöi-

ös 8c commodius^ quitn communiter fieri iblebat>

adaptarentur^acpleni^quim ä Mathematico ilJo>

qui hinc perpatriam defleftenS) ad ipium dilceffe-

rat> indicatum änimaducrtf, meam aperui fenten-

tiam. Ad quas literas tuus Illuftriff: Parens cle-

menter., 8c appofite reiponditj unaq; Mathematico

fiiOj quem tunc in AuMhabuit, ut plenius mecumde hoc negotio literis ageretyiniunxit. Hinc porro

fadumeltj utalix> atq; alize &pervenirent>-atq;

internos communicarenturEpiftol^de re Aftrono^

miclj adeoq; praecipuis quibufHam capitibushanc

concernentibus, affatim 8c copioie tra<5iantes ; Quodetiam intermitti non defijt, donec optimus ille, Sc

laudatiffimus Princeps? totius Germania oculus^ co-

Iumen, 8c decus^in terris effe defijt. Quem ante trien-

nium hincevocatum magno tarnGermaniae;, Scad-

iacentiumRegionum incommodo) quam bonorumomnium gravi dcfiderio ? luftuq/j. Sc Rerum quoq;

Ailronomicarum (ne hoc praeteream) quaa impen-

ß fovebat^ Sc promovebat (imö ipftmct fuis ocu-

lis, 6c manibus magna cum induftriä tra&abat) in-

gcnti difpendio > fiimmopere indoluimus. Quoni-

am verd ä quibuflam praeftantibus Viris rogatus

ium> ut> quae hinc indc ab Eruditis de rc Mathe-

maticä ad mc perfirripta > Sc viciffim rdcriptaj in

Archivis meis confervo, publici iuris fecerem, e<3>

quod multa in ijs continerentur 5 quce Aftronomiae

penetralia referarent, 8c Divinam hanc Scientiam

iiluftriorem redderent : Eorum ego defiderio vt (a-

tisfacerem, 8c publico bono pro virili coniiilerem >

huc meadduci palTus iiim. Verum inter omnesEru-ditorum e divcrfis Europa partibus ad mc miffas

literaS) ere> quae ab Illuftriffimo Patrc tuo, eiufq;

Authoritate profe&ae funt> primas ftafuimus ac eP{c voluimus; idq; non {altem, quod a viro Princi«

{)ee veteri Illuftriq; FamiJia oriundo, adeoq; ipio

umine8cprimateGermaniae prodierint; fcd ctxam

quod res ipfa Sc materia fic poftularit: quam ratio-

nem fiduntaxat iecutus fuiffem^ non exorbitaffem.

Quem enim ei praeferrc oporteret > qui inter om-nes iuac aetatis Aftronomos, quotquot fouit Ger-

mania (alias horum pne reliquis Europa Regioni-

bus multo iam tempore ferax J prineipem locummeritö obtinuit ? Is enim non in tugurijs > aut li-

brisy aut vaporarijs (ut de vulgaribus Aftronomis

conqueritur Reg i o mön t an v

s

) hanc Artemexercuit> ftd in ipCo Carlo perappofita, 8c iblidd

claborata Organa (uifinet ipfius iaepenumerö ocu-

lis Uli feduld invigilarc non detre&äuit; eamq;>fu-

ftentatis idoneis Artificibus plurimiim promovit.

In quo etiam Heroico, Severe Atlantico pröpoiito^

üiq; dum Sfdera 6c Solem intueri Jicuit (quorumcaulfi hominibus effe oculos attributos > quidamantiquitüs Philofophantium non abs re protulcrunt)

conftanter permanfit : Aded, ut vifibile hoc, 5c tem-

poraneum Caeli Theatrum contcmplari nonomife-

ritj antequam ab Horizonte temporis in ^Sternita-

tem tranimigratione fa6lä5 Gselum illud zeviternura,

5c inviiibile > Dei beneficio >pro hoc altero com-

mutärit. Quapropterquis iure inficiabitur? deeuiffe

omninö Literas Aftronomicas ä tanto Atlante, nonfaltem Generc illuftri; fed Sc in Mc arte Principe,

pFofeftas^ principales partes in hoc volumine iibi

vendicare ? Quibus re&e adiungi videntur , quae

illius iuffu ä Mathematico quoq; ipfius mittebarv

tur : unä cum noftrl ad fingulas rciponfione; Vtut

alise ab Eruditis > 5c praeftantibus viris paffim de hocCadefti negotio mihi perfcriptDe üteroe. Sc temporeSc loco nonnunquam priores videri poffinc. Qupdverö has ipfas, ä tuo Illuftriffimo patremecum com-municatas de reGadefti Literas, nunc tandemlucempublicam videre, 8c terras pervagari fino; vtalijs

aeeeptilfimum effe fcio (utpote st multis hoc nomi-ne rogatus > qui harum Epiftolarum editionem ferid

flagitärunt) lic tibi, 8c fplendidiffimae Domui Ha£fiacae minime ingratum futurum confido. Idq; vel

hinc mihi audentius polliceor^ ex quo in Orationc

fune-

funebri, cum praedicti tui Pareiitis ftpukurie Pom-pacelebraretur^ publice in l^uftriumAmpliffimo-

rumq; Virorum conventu ab eritditiffimo;, Scprae«.

ftantiffimo I: Cr Hierojyimo Tfrlero in huncmodum deciaiftatum reperiarru Deexercitijs Mathe-

maticis priore parte expiicarec&pcramutt qua ratione adea Princeps accejferit , quantum in ijfdem , viventeadhuc

lUußrißimo Parente profecerit. An <vero ßui plane Iuris .

faäas,& tot alijsinvolutm curis y remißiüs ea traäarvit ?

minime omrimm* Sedvt folet animus adh&reftere circa

ea,qm cumdeleflatione <vi[afuntfemelfufetpi : Ita noßer,

non aliter, acAtlas vetußißimus ille MauritanU Rex,G&lum humeris quafißuis5dum vixitßußinuitjtnunquamgrauißimam iliam rerum Aßronomicarum farcinam de-

pofuit, Itatfc& in Aulafua Artißcesfemper aluit pr&cla-

ros : etßquos in locis etiam remotis circa cot Do&rinas ex-

ceüere compertffet , eos velmagnüprdmijs ad[e invitabat,

*velßnec idpojfet ,per Literas crebro de difftciüimü Qu&ßi-

onibuscum iüis conferebat, Qujpdßeas tantum Epißolas

edt inpublicum aliquando contingat , quas ijs de rebusadvirumy& gener

e

9 & feientia Mathematica Nobilißi-

mum Tychonem a Brahe 'Danum fubinde , extremis

maxime <mnismißt > vel indeconßabit Pofieritati,quam

indußrius % quam exercitatmfuerit , quantum adTabu-larum Aßronomicarum tollendos errores^ ad loca Stella-

rium exatliüs cognofeenda, laborioßs/uisObfervationibus

contulerit. InßrumcntaßbicomparaveratplMrimajfupel-

leäilem $JXCathematicam habuit exquifitißimam , Specu*

Um huic ußui extruxit peculiaremßntempeßafape nofie,

fomno

fomno intcrmpto, in eadem Aßrorum [peculationi'vaca-

bat. Ita iJie de praeftantiffimo Principe > 6c vere>8c

laudabiliter verba fecit. E quibus liquet 3 inter alia

Epiftolas etiamde häc fublimi Aftronomiae cultura

ab Uluftriff: tuo Parente mihi infcriptas^ & virisEru-

diris, adeoq; ab ipfis veftrae ditionis praeftantiffimis

quibuiq; avide expeti> &c > ut in publicum edantur,

deliderari. Quod 8c in tuo ipfiusj 8c aliorum Illu-

ftrium virorum confefiu publice pronunciare^ 8c te-

ftari j celebris ille Orator tuus non dubitabat. Quactiam de caufß earum publicationem (licet alias >

donec totum volumen de häc Epiftolari materia

compleretur, mecumconiervandas ftatuerirrO nondiutius di^ferendam cenii}

;t Gui vero potiüs^ quam

tibi Jias Aflronomicas Epiftolas inicnberem^ nonreperi> cum Patris potiffimum contineant Literas>

vel ü quas alias > eius tarnen Authoritate , 8c hinc

fiimpta occafione fcriptas. SicenimapudEruditos,

adeoq; ipibs Pofteros (fi quos horum cura tanget)

certiorem fidem merebuntur : fiquidem ipfi filio

Paternas Literasofferrenon dubitarim. Quin 8c ea-

rum in Archivis Cancellariae veftrae exemplaria ad-

huc confervari non eft dubitim : Vnde me nihil in

his de meo interftruiffe (quod alias per ie nefas fu-

ifftt) quivis facile colliget. Deinde nemini Erudi-

tiffimi Principis Eruditas literas,quam Filioynon fil-

tern Paternarum bonorum haeredi ; ied 8c Virtutis.

atq; Eruditionis Paternae fucceffori,dedicare vifum

fuit* Licet enim nort adeö ex profeflb Aftronomiae

)•( ---?— pcne«

penetraiia pcrveitigarc3et tarn opcroiamArtcm peni-

tiüs excolerejaliaeCurâliäq; exercitia tibi permic-

tant (Tiqtiicfem,Vnus par ftudijs omnibus effe nequit)

tarnen Sc bis nonnunqua iucunde teaffici^haüdam-

bigo. Nam Sc Instrumenta^ Parente in huius praecla-

rxrArtis reftaurationem liberalster per idqneosArti-

fices extruftaêtiamnum tuäcurä fir<5ta te&a confer-

varipSc qui ijs per opoitunltatemutantur^ tua iibera-

litate fuftentarl, perlubenter inaudivimus. In quo cti-

am propofito^ Scutili provifione^t conftanter perfe-

veres> fummiffe hortamur. Quantum vero profeftu

inalijs liberalibus Artibus.praclert'im Hiftoriarum cognitione Sc Linguist fecerisâpertius quamplurimis

perfpe&um eft) quam ut mea commemoradone in-

digeat. Quantus inßiper fis in iucundo^Sc erudito Poe-

tarum Studio^ ut alia a te concinnata. Sc Eleganti ve-

na reibnantiaMetra liquidd oftendunt; fic etiam Pial-

morü omniumRegij lllius Vatis DavidiSji.n Carminadiverfi etiam generis

;mellifluo iono proedita

; iampn-

dem > adeoq; in ipß Adolefcentiä^circaAnnum /£ta-

tis deeimu o&avum,ä te exhibita Verfio (qua? poftei

Typis edita €&) quam argurêt facili venä Pocticä de-

coratus fis, non obicure teftatur. Quem Librum ante

paueosannoshücin D aniam milTumnon finevo-

luptateintrofpexiêtlngenij tuiin facultate Poetica>e-

tiam illa aetate nondu maturo iudicio confirmat£,fer*

tilitatem^plurimam,vnacum alijs,quibus oftendeba-

tur> admiratus fum. Quin Sc £&&&&* iIIud>quod adhuc

viven te Pa tre} Sc ex eius voluntatc inOperum meo-

rum

rum commendationem conannare^Scpropnjsdigi-

tis exaratum, mihi mittere non dedignatus es, id ip-

(um palam efFicit : oftendens, qua*m gratus Mufirumfueris Alumnus > 8c quam Vrani ae primogenitre,

8c prcecipuae harum Sorori, 8cquam deniq; mihi hu-

ius^ pro virile cultori, Heroicaj, ac Clementi propen-

fione faveas. Quod Carmen^ ut alias Ij'bris meis ho-norifice prrfigere; iic etiam hifce Epiftolarum Pri-

mitijs fuo loco inferere^adiunftis proprijs tuis.hac decaulta ad me pericriptis Literis, non negligendum

duxi. Itaq; vclhoc quoq; nomine ifte Epiftolarum

Liber tibi confecrandus videbaturj occafionc videli-

cet pnebemibus Literis^non iolum a Parente comen-datiffimo; fed 8c teiplb eius Filio > minime a patria

Virtute degenere,profe<5h's. Concurrentibus proin*

de totfimul rationibus^ te in hacNuncupatione pne*

terire^Scingratum^Scindecorumnobis fore^videba-

tur : vtvt in Libris5 quos ha&enus in publicum emifi-

mus^aut in pofterunv, favente CaeleftiTSIuminejevul-

gare decrevimus^ d peculiari aliqua dedicatione, a-

lijs viitata, libentius 8c fitiuS) certis de cauffis, abfti-

neamus. Habes famnunc Uluftriff: Princeps no-

ftr3eintentionis8cconfili) rationes>8ccur te hifce in-

terpellareXibrumq; hune Epiftolarum tuo Nominiiniignire Scconlecrare, animum induxerim. Quodte nunc non ampliös miraturum; ied clementi vo-

luntate> 8c approbatione aeeepturum, omninö mi-

hi periuadeo. Eä Ipe fubnixus > quibus poffum pre-

eibuj; iubmifle 8c obnixe te IlluftriiT: Princeps ora-

):( l tum

tum habeo^ut quae de Affixarum Stellarum reflitu*

tione> muko tempore , Sc erebris vigilijs> nee par-

vo Jabore 5c fumpeu ab honoratiffimo tuo Paren-

te conquitita Sc elaborata fiint^ non interire; fed

mature in publicam Aflronomiae utilitatem prodi-

re fmas. Qui in parte Do<5tiff: ille Chriftophorus

Rothmannus > ficubi adhuc in Germania reperie-

tur-p (iiam operam^hberaliter invitatus> non dene-

gabit; Qui 8c commodiffime omriia perficiet : li-

quidem is y 8c Obfervationum^ 8c kSupputationum>

cum in Aula honorariffimi tui Parentis Mathemati

cum ageretj adminiflrator extkit. Vel ii forte is

nullibi compareat> aut ad alia iiudia fi contulerit,

live prae invaletudine) qua fortaflis etiamnum aflfi-

citur^ eo perduci nequeat 5 invenies facile pro tuo

überall' 8c favorabili erga Doöos animo, aliurk

quempiam Ajftronomiae peritum^qui eamOperam{iiicipiat. Nam ubi adfuerint MecJcnateS) non dee-

runt Marones. Si verd nullum in Germania (quodtarnen non crediderimj qui hoc munere perfun-

gi iuilineat^reperire dabitur^egOj, volens> lubenfq;

meam opellam tibi hac in parte defero^ omni dili-

gentia 8c ftudio enixurus;nec lumptibus parfiirus,

ut tui Optimi Parentis ^ 8c de Re Aflronomid? prae-

clariilime meriti Labores illi Atlantid, in Publicumquam emendatiffime edantur-, 8c Pofleritati gratae

in perennem eii^ rnemoriam., nee poflremam lau-

dem confecrentur. Quare tuae voluntatis erit 8c ar-

bitrij^ veliine^ xd quiequid erit, hac de re-, viuen-

tead-

teadhucPatre confcripturr^ meae fidei eoncrede-

re. Equidem poJJiccor me fideliter in ijs veriatu-

rum^ nee Ulis abufurum; neque quiequam eorummihi vendicaturum : Sed omnia in ParentiSj 8c

Dcmus Haffiacseûnde profefta iunt 5 honorem 8c

gratiam^candidcacingenuedirefturum.Neqyenini,

li quam maxime vellem^ hinc aliquid fubfidij 8c e-

niolumentiâd eam 5 quam ego molior., Fixarum

Reftificationem ampliüs accedere poteft ; fiquidem

noftra de his Canonica ExpofitiO) qu;r ultra o6hn-

gentas Stellas^ in ipfifljmominutoCDelitusramquo-

ad Longum rquam Latum denotatas continet^ famantea Typis excuia iit> Sc earum fundamenta, de-

monftrationeiqy explanatDe : prout primi Tomi deAftroncmia inllauranda iamdudum abfoluti, Caputieeundum fatis firperq; teftatur : Aded, ut ad diertam

»Stellarum reformationemGlobi iamnuncinBeiîoparati extent, Scplures adornentur. Nihilq; nos mo-rabitur

5 quod in omnium Fixarum longitudinibus

mece veriticatioQe^diôTomo iam antea edir<e;un-

cia cirdter gradus Parentis tui denotationes ferme

ubiq; antieipent Qui enimM fiat, 8c in pnedifto li-

bro indicatum eft58c hoe fpße, quas nunc tibi mitto,

uniq; in Publicum emitto,LiterDe 5fiibinde decla-

rant. Quin 8c differentia haec per fc adeo e/l exf*

gua> ut huius Pragmatik difficultatem intelligentes

non fakem nihil offendatv ied etiam plus de verita-

te ipfi, ex quo in diveril? locis Obiervationes fa6be

tamprope eoineidan^confirmet Nam omnia tarn

X Jbelle

belle fibi fnvicem in quadringcfttis Stcllis ( tot

enim elfe Patris tui Oper! pariter reftitutas Roth-

mannus retulit) correipondent, vt ad tantam prae-

cifioncrri;, 5c concordantiam^ nulli Veterum Aftro-

nomorum ä Rerum primordijs (abfit invidia di-

€ko} unquam pervenerint. Uli enim tantüm fex-

tas quafque Graduum partes in fuis dimenfionibus

annotare aufi ilint; Imö ne inter has quidem lato

ßltem modo aeeeptas metas;Veritatis fcöpum cot-

lineärunt. Infuper etiam te IlluftrifT: Princeps per

AflronomiiE Sacra obteftor, ut Organa Aftrono-

mica a Parente magna fedulitate 3 Sc curä elabora-

ta, in fuo vigore 8c ufii, perpetuö illibata conier-

vare ( quod 8c iponte te fine vllo monitu fa6lurum

{pero) non intermittas; unaque de idoneis Ob-(ervatoribus, 8c Artis excultoribus benigne 8c li-

beral! ter profpicias : Ac fi qüae in Planetis^ vel Co-

rneas Gaditüs ifthic habitae fuerint aecuratse Deno-tationes> eas mecum per oportunitatem clementer

communicare velis;quo cum noftris iimilibus con-

ferantur. In primis ver6 ? fi quid in Cometl ultimo

Anni i 5 ? 3. ifthic feduld eft animadverfum , cu-

pio me certiorem fieri. Nam is hie ob x^^r^ Sep-

tentrionalem Plagam (ubi iter exereukj perpetuö

obvelantia, Animadverfiones noftras elufit. Atta-

men & Studiofö quodam Dano ,qui ante aliquot

Annos mihi in Exercitijs Aftronomicis per trien-

nium infervierat> idem Caudatum Sidus »Serveftac

Anhaldinorum, ubi is tum Studiorum cauffi mo--«**— raba-

rabatur, aliquali diligentia Sc pnecifione > prout

per Radium Aftronomicum^quo iJJe tunc ufus eft>

iieri poterat (cum exquiiitiora 5c commodiora In-

ßrumenta deficerent) Caelitüs denotabatur: Idq; ä

vicefimo ieeundo die menfis Iulij, ufq; in vicefimum

quartum Augufti> paululüm vltra menfem durari-

one eins continuatl At quoniam Radius Aßrono-micuS) quantaeunq; tandem diligentia elaboratus^

vix aecuratas pnebet Siderum diftantias, nee Qua-.

drans^quo is und utebaturîuftse fuit magnitudinis,

aut e iatis iblidä materil confe&us t Ideo ifla Obfer-

vationum adminiftratio nobis infufficiens cenietur.

Verum fi quDe tui Optimre Mem : Parentis exach'o-

ribus Organis in eadem Gsinid Stella obtentze funt

Aduerfiones> eas praeeifione debid non deftitui 3

mihi perivadeo ; quo ea > quae & nobis tunc > obpraediötas cauffasîntermiffa fiint, exinde commo-de fiipplerij atq; in Demonftrationem noflrä ope-

ra deduci queant Caeteri verö quotquot intra qua^

tuor luflra apparuerun^Comet2e?quosomnes in al-

tiffimo Êdiere > 5c nequaquam Elementari Regio-

ne^tramitem ftum abfblvilie deprehendimusûnaq^

Geometrice demonftravimus (contra quam Graecus

illc Ariftoteles tot iam feculis vulgariter in Seholis

Philofbphari doeuit) maximl fedulitate £ nobis

confiderati) 5c e certis Mpims Mathematice iunt ex-

aminati. Quod 5c in Mundo cooevorum Siderum,

Planetarumque Apparentijs diligentiffime ferutan-

dis, indeiinenter factüamus. Quae autem in hie Pa-

laeftra

iseflra hucufq; praeftiterimus 3 brevi, volente Cade-

ftium Opifice^manifeftum faciernusj 8c tibi quoq;

introfpicienda aeftimandaq; tranfmirtemus. QuodIlluflriffimus de laudatiffimae memoriae Parens tu-

us , ut ie vivo fieret^ atq; illi communicaretur, ßepi-

es exoptabat : Quemadmodum Literae quoq; non-

nulbe ob id mihi perferiptae) 8c huic libro infertae

hoc ipfum non obfeure teftantur. Verum quibus ego

remoris Implicitus^ Scproxi'mis Jiiice Annis retar-

datiis fueriiri) quo minus haec dm citd> atq; confti-

tuerairi;, abfolvere, 8c in PubJicam vtiJitatcm evul-

gare potuerim> non eft huius Joei referre : Ipfi cd-

am Materiä, quam tra&amus^muitorumAnnorumeun&ationem requirence. Moram itaq; hanc cle-

menter exeufatam habeas> propediem (uti fpero)

cum foenore eompeniandam. IntereiScfemper tibi

mc, meaq; rtudia quam commendatiffima effe cu-

pio. Et ne djutiüs ;quam par eil) te Illuftriff: Prin-

cepS) alijs forte oecupatum detineam , nunc finem

facio : Deo Optim : Maxim; ad felicem Guber-nationis Publicae adminiftrationem > 8c honefta-

rum> ac Jibcralium Artium promotionem, te de-

vote commendans. Vale lUuftriffime Princeps.

Datae Vraniburgj ipfo die ^£quino6tij Vernalis,

Anno Epochae Chriftianae vulgaris m. d. xeru

Tfae Cels : addictis:

Trcuo B&ARB./ IN

IN EPISTOLARVM ASTRONOM1CA-RVM LIBROS OMNES PRAEFATIO

GENERALIS, TVM QJOQyE IN HVNCPrimum Argumentum.

\vM DIV, MVLTVMg^VE DU RE AsTRO-[nomicainßaurandajocupletandaqrfublimcs>

®f homine ingenuo (uti arbitror) non indig-

^nas alerem curat : Effet autem hoc negotium,

utiper je arduum , & fludij laboriffyingentü ; ßc etiam

non parkm temporis , antequam commode abfohi, atcfe

inaäum diduci poffet > omninb requireret : Ideo cunfian-

dum nobis aliquandiu , imb per aliquot continuos Annoshdc res differenda neceffarib fuit. Pr&terquam enim,

quod Inßrumenta varia, eademcfe magna, & exatta, c

folida, £f conßanti materia, offabrennte omnia elabo-

randaforent, (f Struktur* hü dißonendü idonea una Ar-chiteäonico opere ex&dificanda : Qua omnia non [altem

impenfas incredib'des j fed& una cum labore moros, ut

rite conßcerentur, abfoluerenturfy , poßulabant : lpßquocfc

Aßrorum circuitm,& Apparentia, quarum caußa tanti

ßerentApparates ,ut rite cditus hifie medijs denotaren-

tur , non paucorum Annorum periodos efßagitabant.

2Sfam etßSolare curriculum intra quadriennium adfum-mum, collatü invicem ßngulorumAnnorum Qbßervatio-

nibus in diverßs EclipticA locü habitis (necfc enim par

ubify quotannü conceditur ferenitas) abßohi queat : Lunanihilominns huiusfocia, & quafi

' minißra , licetfingulü

menfibm revohatur ; tarnen ipfoSole longe plurium An-norum Obfervatwnes defiderat, antequam eint Ph&nome-

fite) na

na cognitioni exdB& paieant: ldcfe tarn propkr Eclipßs

eitavarie examinandas (qm, quamvüßngulü <vel al-

temü Annüßupra Horizôntem contingant; rarius tarnen

ßui äfpsäia commoditatem ob Cdum tum ßtpinumero

nubibm obvelatum largiuntur) quam alias eim Apparen-

tias, ultra Plenilunia etiam in Quadraturü>&'locü in-

termedijs diligenter fcrutandtu ; tdbL potißimüm inprin-

cipalioribus , utpote Apog&o>& Pevtg&o > medijsofc elonga-

tionibmfui Eccentrici,ßve, quod idem eft 3 maioris Epi-

cycli, locü : Vit nee omnes Lunares Eclipfes dque ad eins

errores extricandos idone&fant : Sed inier illas pot'ores,

qu& pr&cipuü Eccentrici, auf Epicycli diÜls locü vi-

ciniores funt , exiflunt. Adeo ut utriufy Luminarü ex-

quifitos , quäles in Cdo ipfo exercent motus , aliquü vix

intra fedecimAnnos adamußim in normam redigat, Ö*

per convenientem Hypotheßn in numeros edeßi harmo-

nfa congruos diducat. Venerü & Mercurij ßdera y etß

nnä cumSolc^t circatfe ipfumßngulüAnnü convohan-

tur; tarnen > ut maxim& eorum a Sole digreßiones > tarn

matutim, quam eveß?ertin& in diverßs Eccentrici Locü

difeernantur ; tum quoâlU intermedia&' Solipropin-

quiores Apparent'iAytam quoad longum, quam latum rite

denotentur> multorum certe Annorum Animadverfiones

exigunt ; Mercurio ob Solu viemitatem, a quo rarißimi

ita digreditur , ut confrealui pateat , non modicam hüinijciente remoram. Sic etiam trium tardigtâdorum Pia-

netarum > quosßuperiorcs vocanty Obfervaiiones > ut re-

ßitutioni motuum itiü competaitium ß.jßciant , haudpa-

rtim temporü poßunt. Mars den!

w

^ utut intra bienui-

am

um Orbcm conßciat ; tarnen > antequam Soli in dtferrm

faltem fignis opponatur/vt Acronychiusfujßcienter denotc-

tur> dtiodecim Annipr&tereunt : Si verö inßngulü (quod

pr&ßarct) viginti quatuor expeäandi funt. Jovts curri<*

culum, uti 12 Annis completur; ßc etiam intra hos ter-

minos eius motiones, Q? vix antea y emendari poterint ;

cum Soli inßngulü Dodecatemorijs interea diametrale

reddatur. Saturni verb altior,&cunäabunda Stella , u-

ti jo.pene Annos confumit intra unicam Zodiaci comple-

tionem, ita Widern ferme opus effet in omnibm eim A-cronychijs locis oportuneßgnandis ,alijsefe intermedijs ad

Solem difpofitionibus examinandis; quo eins inceffus eb ex~

aäius pateret. Poterit tarnen id ipfum intra 20. vel 24.*

Annos ßtü commode effici. Objecerit hie forte aliquis ,

aniecedenfes Aßronomos?Pt-ole.mae.vm pmfertim acCo ?z r nicv m, non tantam temporum diuturnitatem in.

conßnnandis Planetarum Apog&ü, Q? Eccentricitatibus,

' corundemcfe reliquü Phmomenis expefifaßc^>. Fateorid

qmdem; attamsn itafateor, ut in ea ipsa prmpitatione

nonparum deßdere : Idcofy evenljfe haud minima ex par~to> [ujpicer , quod ambo iB Artifices , pr&fertim verb Co-

pernicvs in Apogm,& Eccentricitaübus Errantium

ßderum^reliquify eorundemt tamin longitudinem>quam

[atitudinem divagationibiiSytantopereab ipfo etiam Ccvlo

divagatißnt. Nam quod ternas Acronychias Qbferva -

UoneS) eafdemcfc fubinde a fe invicem non lange remotas

htc fufficere arbitrabantur , ingeniofe quidem Demon*firationi,& Numeris circa eadem loca fatisfecerunt9 m-ri in ipßs etiam quidpiam vitij latuipt öbßrvationi-

'(*) Z bw;

hm : dttarnen ad ßngulos per totum Zodiaä ambitum

tränfitm 3& latitudinum digreßiones falvandas nequa-

quamßcfummam adhibueremanum : Etiamnum id ip-

ßum tefiante cditus derwata Experientia : qu& inerrantia

Sidera aliam choream ducere, quam ipforum in numeros

refoluta melodiafonat , aperte ijs, qui talia difcernere no-

rmt, oßendit. Requiruntur itatfc adminimum ^.velylu-

ßra, antequam Planetarum omnium apparent'u in tot ,

tamcfe diverßs,prout opusfuerit, locis, convenientibm Qr-

ganis fufficienter Obfervari queant : 'vnaq^ m Hypothe-

ßn (f Numeros, quod alterim efi laborü, nee parum in-

fuper requirit temporis > refolvi* Vt nihil dieam de Aß-xarum Stellarum ingenti exercitu, quas ßgillatim tarn

feeundum longitudinem , quam latitudinem reßeäu Ec-

lipticA convenienter demetiri, & termmos ijs a punBis

JEquinoäialibut praßnire, haud poßremam temporumcunäationem deßderat. Si vero vniuerfa earundem Pe-

riodik debito modo explicandaforet , ne multorum qui-

dem hominumfibi invicem fuccedens &ta$,etfiMethufa-

Ua effet, huic Experimentationißujßceret. ZJt igitur tdmErrantium >quam Inerrantium loca Emotiones oportu-

ne ex Obßrvationibm Cdeßibas in Numerorum cognitio-

nem perducantur y & ufui communi adaptentur 3 abfoU

njantur^^quantumab uno homineeitn atatepr&ßaripo-

teH,tres circiter Annorum decades (ß modo non plures)

requiri videntur : Quas etiam nos hacJenus inde a prima

Adolefcentia huic arduoßudio impendimus. Quamvis(utdicam quod res eft) primo circiter decennionon tan-

tk aecuratione ob lnßrumentorum idoneorum, & opor-

tuni-

tunitatis talia exercendi penuriam 3 aty reliquüproxime

elapßs Annti 20. id ipfum praflitimpts. Nam inde kdecimo fexto atatti sAnno Sidera iucundo labore fcru-

tatmfum, idefc in adolefcentik Lipßa Studiorum caußk

morans , faltem per Radium Aßronomicum > cum alia

Organa inek tenuiore atate deßcerent, quantumfieri po-

terat , periclitabar. Qua omnia propterek commemoro>

partim ut inteüigant harum rerum amantes , quant&

molis fuerit Cdefles condere normo* , partim , ut mo-ram> quam nos in evulgandü ijs,qu& circa AftronomU

reßitutionem abffc intermißione moltmur ,ßforte ijs u-

diofa eB, eo lubentius,& promptius exeufatam habeant:

Z)tfyfimul Epißolarum Aßronomicarum volumini, quod

nunc publici lurü facere decrevi, hac pr&monitione occa-

ßones pr&ßruam, atfy aperiam. Accidit enim (ut eo de-

müm quo volui perveniamj quod, dum tot iam laben-

tibiu Annis Cdeflia indefeßo ßudio ferutarer y multi, &magni Viri , Eruditione in Philofophicü £f <Ö$Gathema~

ticisprafertim , exceüentes& Clanßimi, Literasmecum c

diverßs Europa partibu* de tarn fublimi negotio commu-

tarent : Quas, etfimecum prorfm confervare (uti diu eti-

am factum e&) ab initio animum induxerim , tarnen

tandem , Amicorum,&praßantium virerum adhorta-

tionibus perfuafksfum > ut eas Tjpis idere >& publice le-

vendtts alijs communicare non renuerem. sAnte omnes

vero me eo perduxerunt , Nohilißimus 0* Amplißimm

vir y Hen Ricys Rjnzof irs , ^Dominus de ISre-

denberga, &c. Serenißimi JRegü noßri in Holfatik,&

adiunäü Ditionibm Vicarius €^lagnißcuj : tum quoefe

Clarißimm il[e y (f inter Germanos magni nomink Vir2X Caspar Pevcervs* Philofaphits , &€M>edicmceleberrimus; töprßtereaExceüenhßimm ilfe ZXTh ad~

DAEVS HsIrtGEClvs <*h TtMch Rnhffpf** ,quiutiMe-

dicina*quamgxercet ,ßc etiam Philofophu . f<f praßrtim

rjrum_A(lronomicarum elf peritißimm ;quodc^ majori*

dßimo* Virtutis. {cfVtritatüamans, ac Integritäten Ingo-

nmtatecfe morum exim'ie pr&ditus. HLinquam« quorumetiam Liter& hocce voluminefuü locüinfert& idipßumfa*

tu probant 3 nos hüc adduxerunt, (ut dealijs itidemmo-

nentibm mmc fubticeam ) quo Publicationem hanc exe~

queremur. Quin & mihi ipßprivatim , hunc labcrem

haud inutilem, aut ingratum fore vifum eil :ßquidem

EpißoL multa, ff variacompleclantur } fjf ob idaquam-plurimü auide legantur ; idtfc minori udto, quam alia

eademfere traäantia, Ö3copiose replicantia Volumina.

Quin Qfßc aliorum de ijfdem rebut diverßa fententi& re-

äiiis cognoßcuntur , Qf expenduntur : quando quilibet^ id

quod in nota materia exploratum 0^ conßitutum habet,

Amico per literas ingenue, & liberalster impertit .•ßctfc

ex hac coüatione amica& Candida > veritas eöpromptius

Qf dilucidius extricatur. ldeocfe multi Eruditionis lau*

de celebres, tarn interveteres, quam recentiores hacfcri-

bendi> & adPoßeros fita inventa deducendi ratione, non

infrugifer'e ufi funt. Quare illorum veßigia imitando,

& Epißolarem hunc fafcem paulatim in publicum emit-

tendo , volui alijs inßuper Eruditü virü , etiam tnter eos,

qui mihi adhuc forte ignoti ßunt , anfam pr&Fere , ut de

R.bw Philofophicü, poüßimum vero ijs , qua Sideralem

Seien*

Scientiam concemunt, mecum parlier perLiterat dijfere~

re^jy atcjg huic *voluminipluribw Tomis äugendo mate-

riam fubminißrare, non fuperßdeant: qua etiam in par-

te mihi rem acceptam, & altjs (uti ßero) non inutilem

pr&ßxbunt. invenient quotfe me ad reßondendum nee

imparatum , nee dtßßcilem. Continebunt autem hi Libri,

quos de Epifiolü edere animm est , eas potißimum pra-

ßantißtmorum njirorum ad me data* liieras , qua de re

Aßronomica ajfatim agunt : inierpofuis tarnen nonnun-

quam alijs Philo[ophicis qu&ßionibttt , ad Phjßcam y&Pyronomicum , pr&ßrtim , ßudium pertinemibm. Re-

liquas, qiu penes me reperiuniur , eruditas etiam Do*äorum virorum liieras , qUatenm ab hac maieria alte-

niores ejjent , hifee intermifeendas non duxi. Servavi

njero in ijs,qua$ edere decrevi, hanc dtßpoßtionü metho-

dum, ut nonjemper Annorumfiriem , quibmfcript&funt ,

Jed potiüs perfonamm (f locorum, tum quoqimaterU,

quam continent, rationem habuerim* Ideoc^ primoTcmoLandtgravianas [olummodö Epißolas, de rebm Cdeßi-

bm mecum luculenter agentes» unk cum mea adßngulas

Reßonßone, compleäor. Secundo Erudilorum ,& Ami-corum in Patria nofira, eimey 'vicinia Literat> tarn anti-

quiores , quam recentioreifeligo, & in unum componor

ubi etiam Carmina nonnulla > Epißolari ntplurimüm

modo, de rebm huc utcurttfc pertinentibm ,k nebü inter-

dinn animi caußa conferipta, intexuntur. TertioQffe-

quentibm ahorimre dlverfis Regionibmadme varijs tem~

poribm exaralas, meastfe referiptiones convenienti ordi- ,

ne , quead eiatßeri j)oieH colloco; Vbi id, qtfantum licet,

obfir-

obfervo, <vt eorundem Authorum Liter& in unum colligan-

tur,(f fe invicem [ubfetfuantur : nonhabita ubic^confi-

deratione,quod aliorum EpißoU temporeßnt y vel ante-

riores ,vel etiam poßeriores» Reliqua, qu& in hac diß?o-

ßtione fafta , vel etiarn nonnunquam pr&termißa ßtnt9

pmdens,& candidm Leäor ipßemetfacile perß?iciet3 attfe

uti conßdoy fincerc interpretabitur. Porrb id ettarn be-

nevolum leäorem admomtum, & rogatumvelim 3 ne in

ijs i quas ipfimet nos confcripßmm > vel ad alios refcripß-

mns} Eptßolisy admodmn rigide& curioseverborum ille-

cebras , ac fermonü Latini fubtilem elegantiam requi-

rat. Pr&terquam enirn quod nos ab ineunte Mate maio-

rem curam Rebvä, quamverbis dijcendü&perveßigan-

dts adhibuerimus 7 h<& ipß liter&utplurimumextempora-

ne& junt >& carptim inter alias graviores occupationes ,

vel d me ip/bexarata, vel Amanuenfibits meis dißata;

uieas uix relegendi 3 nedum compta& ter/a orationeex-

omandiyOtmm mihifuperfuerity tametß quam maximeid pr&ßare volmjfem > aut etiam Jußinuißem* Criticos

verborum noflr&,& fuperioris atatü 9 malo fußßicere&laudare y quam imitari: ne Verba nimü ßudiose, riedi-

cam curiose^feäando, Res longe praßantiore$y& cognitit

utiliores omittam, vel potiüs amittam > ficcfe maius di-

ßtendium, quam lucrumfaciam 3 Ö3

in ittud SenecA dt-

äerium impingam : Parüm nos habere temporü 3 fednmltüm perdere^j. Et ahbi: Necefßaria ignoramus, quia

non necejfaria didicimm : licet £5*ü verborum haudnegli-

gensfuerit, attamen rerumgravium, &fcitu dignarumpanier gnarks; qua duo fifimul coniungi pojfent , equi-

dem

dem eo laudabiliora ejfe non inficior y[alvk tarnen Rerum,

utipar eft, pr&rogativky& fodicij'ardnk^graui^ cenfurk:

Ante omnia vero Veritatü internerata ßncerk Gf nonß-phißickinqutßtione^ac Demonßraiione/artk teäkperma-

nente. Quamvis (ut dieam idqUod res est) hac exmfatio-

ne> veleam ob caujfam non opmfuijfet, quod^D^athema-

tica per fe taliaßnt,ut verhörum lenocinia & fucos,vet

colores quofeune^ averfentur,&'potiusfimplicibiUyacnU'

disverbis trallari'aveant ; utietiamefi in trito ll/lZanilif

noßri <verßculo , qai de hac ipsk reßcprofe quoc^proteßa-

tus e&: Ornari res ipfa negat, contenta doceri. Simpli-

eikti itai^verb 9*gatdeifMathemattea Verität\cümettam

perfeßmplexfit Veritatü oratio ; Vm non inficier, eximiu

ill«m feperioris ßculi apudGetmanos &$l athematicumloa an n em Regiomontjnvm FrancüyÜiennerj-

fis Academit lumen , admodum terse& Latinefua Uteri*

mandajfe. Quod fane in obfeuro illo '*rvo3 quando humanio*

res Liter* nondum apudGermanos plane inoluerant > ad-

mtratwni non minima effet , niß (f fimile quid in aüjs

quoefe eipn Matts Mathematicu , qui fatk compte loque*

hantur (cum retiqui fert)o.mne$iJQclrin& alicuim nomen

fihi vendicantesy barbarici fua, effarentur) animadvertere

Uceret* Quin et ingens iUe Copern icvs Aßronomorumdecia,&[uccinäüy& Latinitati terfiori congruis> in fu$

illo plufquam Atlantico Rrvolutionnm Cdejtium Opere,

ußiM estverbis . Sedde ijsplasfatis- Si%'ero in bis ipßs no-

firis Literis aliquandoprolixiorforte fui, quam EpißoLu

Yumfamüiarium legespatimturyp?&fertim in ijs, quibm

Landtgraztianü rejpondimift,& nonrtuüü altjsj id^qnm

pendc

tratiare;(eddeArdnis rebus > tpßsdfDivinä ittim Aßrona-

mUinümüpenetralibmiUtplurimum agere,&pro maiöri

parte Dogmaticas ejfe; ideofy derebm hoc negotium concer-

nentibm nonnunqnam pro et contraprolixius differere. Ac~

cedit& hoc 3 quod multain htjce dilucidms &pleniüs ex-

plicare voluerimta, circa nonnuUa eorum>m& in Tomis

noßrüTrogymnafmatü Aßronomicoru minusforte lucu-

Unter,quam ut omnibus planefußßcerent, pertraftatafunL

Adquodetiam exequendnm ,partim alij,dum Qnzßones

& dubia in bis ,Wßmilibm mihi moverent 3 occafionem

dederunt > partim ipfemet , dum is~ia per otium relegerem^

auf de tdibm ulterius cogitarem,ßcfaciendum mwiper-

fuafi. Ideotfc 0* in ijfdem Progjmnafmatum Tomis ad

bafce Epißolas Aßronomicas fnbinde me refero > fi quid

forte ißhie dicitur&elpr&termiffum eff,quodper hos mani-

feftius elueidari queat. Sednolo talibm copiose hac Prdfa-

tione exaggerandü G^commemorandü diutius immorari,

cum prolixiore informatione y re ipfafatüprofe loquen-

U 9 non indigeant; nee etiam opera pretiumßt 9 eam potif

ßmüm ob caujfam } quod finguli Tomi peculiares quotfe

Pr&fatiunculat feorfim habiturifint 3 quA eorum conten*

ta & dißoßtionem breviter, quantumfy opm fuerit3p><*-

tefactent. Quod ut in hoc ipjo PrimoTomo omniumcttampnmb pr&ßetur, eimjuccinäam £ffum-

mariam explicationem , unmerfa-

liori indicationi nunc

(ubimgemHS.

IN

IN HVNC TOMVM PRIMVMSPECIALE AXCVMINTVM.

fyOßquam lüufirißimHt &laudatißtn& memoru Prin-

ceps, (jvlielmvs Haß'u Landtgravim9pcr Nobiliß

ßmum Qf Amplißimum 'virum Henricvm Ranzo-vivm Vtcarium Regium in Holfatia, Comct&Anni ij8j>

*Defcripiionem a nobü expetivißet,& de reformattoneßuo-

rum Inßrumentorum nonnuhaßmulindicäffet,faäum eß,

ut ego luculenter refpondendo , de Inßrumentorurn reßi*

tutione uitcriüs, quam VVratißavienßs ilie Mathema-ticus, qui talia hie vidii,&adipfum detulit, admonerem,

attfc infuper difii ComeU aecuratas Obfervationes 3 hinecy

deduäas Ädatbemattcos conclußonesjpficommunicarem.

Ad qua lüußrißimm ille Princeps tarn proprijsßü Lite-

rü, quamper cum , quem tum in Aula habuit Mathema-ticum Ch ristophorfm Rothman N v M>inhiß

ce ßudijs eximie verfatum, mihi Clementer Qf Erudite re-

ßribi curmit > noßrasc^Obfervätiones & ratiocinia ap-

probandü) convsnientiam in denotatione eiuJdemCometA

demiratm eHimißtcy ßmulnonnullas efuü Animadver-ßonibHi Cditüs deduclü , quas calculo a nobisßubijci , atq^

cum noflris conferri deßderavit ; qua deinde exammatA

remifi,& dißconvenientiam nonnulUm MechanicA tra*

üationis ab ipfo in Globo faß&> a calculo Geometrico,

ofiendi: moxcfc dißantias nonnuüarum Fixarum noßris

SextantibpM aeeeptas recenßui; quo coüatio cumiüis 9 qu&

in ijfdem Stellü 9 mediantibm ipßm Organis, adinvenU

eraat,inßitui pojjet. Bändern quotfcob cauffam Altitudi-

nes <&$Uridiana* quarundam inßgniorum Stellarum hie

: )*( z'

noßrii

noftrü Quadrantihis , certuAnnu , denotatasfubkci ; ut

^Declmationes earundem hinc der'vyat&ycum iß, qua Caßßellis pari ratione conquißu cfjent , ad invicem expende-

rentur. Quin& fo. circiterfeleäamm inerrantium SteU

larum loca ad initium Anni ijg ?.ex noßrisjs Ccelo tpß,

dtßkmtis Verißcaüonibm)tam in longum,quam latum^ac-

curate in ip/o Minutorefiitutaimpertivi : applicataßmultarn Alphonfmk , quam Copermcea in ijfäemßupputatione:

ut dißrimen, quod nonnunquam admodum evidens eft,

promptius pateret. Demumetiam omnium Plunetarum

ternü dtebus in Januario pr&daäi Anm noctis Qrcanü

Gzlitüs, adcerta horarum momenta, dtnotatosSitm^ una

äßignavi : partim quia alias rarißnnum eH emms Pla-

netas intra unicam Uniuerß revolutionem Qbfewaitoni.

cemmode pathre ; partim *vt dijferenüa ab ntro^ ufiiaio

Calculoy tandern etiam ob caußam appoßto^citius eiueefee-

ret : Qua lamenßubinde m quolibet hörum Planetarum,

maior,quam tunc deprehenfa efty evenirepotefi, sAtque

h&c fere funt , qua ßptenis circiter prioribm continentur

Spißolü. PoßmodümfubßquentibusnonnuHis;De Inßru*-

n?entoru Vabrkk.eL acqurataeme.ndaünne- De varijs Ob-

ßervationibm A[tronomicü> idjrtarn in Sole quam Luna9

©* reliquü Steäu;De Polt Altitudme adamußimfcrutan*

da; De Obliquitate Edipticx maximapenitius , quam an*

teafaäumfuit, d;ßcermnda;De Hipotheßbm Aßronomi*

cü; De LuminariüJSteliarumqt Refr&fiiorubw Optica ra-

tione contingenübm; et De Crepußulis^djßeriümm.:una^De materia C^liai^ßmiltbmmultiß^iriamegimu^^Tum

*lHO

ijprMißus de Fixarum wrminü pr&fimmdü•j ubi de

(CjMntjg

fjutnfy velfex Ä/linutomm dißferentia, qua inter Landt-

gravianas Öbfervationes& nofiras^quoadLongttudinesyjere femper mcidit, nonnunquam difceptavimm; Vtrocfc

noßrum pro fuk Invcntiomßante, VMMMß^n^SbLuncjq iliagradut in Landtgraz>}j : lonptudimbus abundet,

(ußkienteroftendi :ßmodo idlocum mereri potuißei, prd-

fertimapud itßfcfMathematjctmL^limeni' tritum illud

madrare videtnr : Qjfi^et mgrmo redere >nuMm erit^

Jpfernet tarnen.Princeps , cuminteüexißfet, me nonfaltem

per Veneris Öbfervationes evefßertma$>fedts' Eöas^Fixa-

rum limites diligentißirm examinajje , quid wferret , mit

obijceret, non repertL Siquidem ab ipßm Aiathemaiico in

hoc fubtili&principali negotio häbtta d,eterminatiories,ex

Aliitudimhm& A^imuthis^medianie loco Solis & tem~

porejn certis Sideribmperqußt& , tkmaccuratam perve-

ßtgationem haudfußinnerint. Mec etiam earquapoftmoy

dum ufm eß adnoßri iwitationemßer Venerernfvidelicet,

quo rariores eiujcemodt habuerit , intermediante Vener

ü

Stella conßderationes, & eafdem circa occiduam /altem

Cdi plagam 9 Venere ipfa vejßerugine exißente : Qua in eo

tantummodbfitu Animadnjtrßo > ob Refraäionum allamatcjf Aliam inßnuattontm , txaüißimum> quem petimus,

fcopum non attingit. Ideoqfpluribus 3 ijfdemtfc &* Ebis

& Qcciduü hk opw eil in Venere collimationibm ; Eadem

panierfere (fa Sole, £f ab Horizonte, adeofy ipßaTerra,

remotk , infyconfimili perit Solls& Stellarum utrinq^ (nb-

dimhate. Qucmadmodum nos Capitefecundo Ltbrt pnmi

)*{ 3 *uaae>

<varie>& luculenfer pr&ßiümm* Imo cum mecumhwiuffüßi Principis allcjuandm fuiffet Rothmannm , atynoßram in hü pervefiigandü , accurationem , conßdera-

tiusexpendijfet ,tandern de Landtgravianüaß ipfo ordi-

nalIs Longitudmum limitibm , quoad quina il/a Adinuta,

h&ßtarefe non inficiabatur; in Az^imutha & Altitudines,

perQuadrantes lubrict acceptas, culpam ittam minütulam

reijciens. Qua etiam de re apud Prmcipemfuum>dubita-tionemße antea movijfe aiehat. Quin& de Comsta Anni

i fp o. breuiter&fedttlo traftamm. ^Agimm inßupermoxdeMoüb'M Terra tribmaCopERNico mtroduftis rquos

Kothmannm tueri nititur,pr&fertim quoad duos Mosprio-

res : Ego verb omnes tres irritos reddere^j. sAtfa ut brevi-

ter, etfummatim dieam : Hac {fplerafa alia ad negotium

Aßronomicum facientia ,hinc inde,difquißtioni& enu-

cleationi fubijcimus. Cumfy Rothmannm me hie per ali-

quot Sepiimanas (uti diftum) invißjfet , quo Äiachinas

nofiras Aflrdnomicas cordm dtligentius inß?iceret, atefe ad

Principem fuum de tjs referret; Is verb per Patriam

fuam hinc redeundo ifltc pra inväletudine detentu* , adLandtgravium non reverteretur ; evenit y ut mijfo huc a

Landtgravio Nobili quodam Adolefcente Dano , qui ei

tum in Aula wferviebat, Inßrumentorum meorum De-feriptionem per eundem iüi3ßc expetcnti,miferim : prout

tuncameo Amanuenje Germano,carptim coneipi&ex-

arari poterat. QuamSynopßn poßea in Latinum idioma

converfam3paulb locupletiüs augeri curavi. Adiunftis in*

ji'per lconibut, JEdtßciorum 0* Locorum Aßronomi*. In-

ßaurationi a nobU in hac Infula ordinatorum. Qua om-

ni*

nia circa finem harum Epißolarum tarn Germanice,

quam Latine} in unum quafißafciculum digeßa, compre-

hcnduntur: Delineationes tarnen& plenarius eorundem

Inßrumentorum ufi44> nonaßignantur, eb, qubd bac pecu-

liari libro traffandaveniant : Et quid plerorumc^Qrga-

norum Aßronomi* inßrvientium deßgnationes in ipßscIömü Progymnaßmatum a nobis ßuü loci* appoßtt, unk

cum cortmdcm explicatione ßuccinBa, exhibeantur. Se-

quuntur poßmodüm paucA adbuc EpißoU ipßus G vli-

elmi Landtgravi}, tum quoefc vna Filij eint Ma y r i~

tu. zAgit gutem Pater in ijs deAfironomicü parcenon-

nuüa : tum quoc^ de Alcibus Animantibus Norvegiß pro-*

curändü plcratfc immißcet: Fdim vero,mihi benigne re-

fcribendo>Carmen in meorum Operum commendationem

a ß concinnatum , dementer impertit. Hifce fubieci-

rnus Rothmannicas qua[dam Literas.quas poH longum

ßlentium ad me e patria dedit?Pibi noßrorum de CometU

Librorum editionem, maturari exoptat. sAdqua* ego re-

ßribens >& mor& huita caujßat expoßui >&ß?nnldeAri~_

ßotelici cuiußdam Philofophi in Scotta? contra noßraTde

Cometü Affertiones 3 inveäiva > qmdam tili commemora-

Vhl£__de nonnullualys admonui. Tandem verb interve-

nierte lugubri Fato, quo Optinms tlle Princeps Gfliel-m vs> de Aßronomia prddare merititt , ex hü Terris evo-

caretur, Literarumex Haßia nobißum commutatio, ea-

demfatali neceßitate conquievit. IdeoqfConfolatorias[al-

tem ad AIavrit ivm Filiumperfcrtptas^de Alcibus

tranßmißü mentionem facientes ,addidimw : Ac demümParentationem verßbiu P pro rtoßro modulo 3 in obitum

Paren-

I

Parentüeim3tanti Hercis,percnnimemoria laudeq^ dig-

nißimi exaratam>Colophonü loco fubiunximus- Sicq^ buic

Primo Spißolarum Tomoextvemammmum impofuimtä.

Jd <verb infuper indicandum cen(ui y quod ipfa jllußrißi-

mi Principe Landtgrav/j Liter'&,Germamco tstverna-

culo ipfim ldiomatcconfcripta 3. utut multa Latina (cuius

'ctiam Lingua ilie apprime gnarsa erat), und immifceant;

tarnen eo* totallter in Latinum fermonem > ut ab exterüctiam Germanica Lingua ignarü, inteßigerenturj conver-

tendas , (y unk appomndas duximus. In Rothmanni

vero 3 <£M±athemrtici. cm!dem Principü,Litcri<sJiac cura

opmnon eratyßqmdem ißa omninb Laune exarata: mihi

mittebantur. Idtamen , quoad bas, admonere volo^ Roth-

mannum ipfum , cum nobis hk ante fexennium praffd

fuiffetydixijfe y Epiflolas ilias non minus quam noßras

extemporanca$futße,& iußu Principis>celeripennaadmcdatas j ideotyfe maluifjc , ut nonpublicarentur ; Quod&ego in eimgratiam intermiffurtäp&nefueram, nißcx Ora-

t-onc punebri Clartßimi 1: QTreutleriJn SxequijsLandt-

travij publice babita , hüc impulftu fuißem. Ea enim f

ut Epißola Aßronomica ipßut Laudattßimi Principis

ad nos data, aliquando evulgarcntur , exoptari, innue-

bat. Quodfan'e abfyRothmannicarum una cditione fieri

commodc vix potuit. H^c/ucre, qua generali &? breui

indicatione de huiujprimi Libri content^ prafari hoc lo-

co volui. CaUra particulariora , &ßquaforte bic ne-

glcftafunty quiltbet eaßdulb introßiciensfacili

aßequetur. Tu itac^ benigne Leäor bis

fruere ,& Valens.

EXEM-

'EFISTOLARVM A $ T R O N O M I C A * V M I

EXEMPLAR EPISTOLAE NOBILISSIMI ETAMPLISSIMI-VIKI) DO MINI HENR.ICI KANZOVII

DE S8.EDENBERGA5 VICARII REGII IN HOLSATIA ET AD-iunclis prouincijs äcITychonem Brahe data; y qua

fequentium editionem cxpetic &impetrat.

®&M£,2&^gfr@ ER LEGI VIR CLARISST ET NOBILIXS: DILIGEKTER.

«

*£•,-;; l-'raraiediornihiacciditjucundirsima,tumquodplurirriacogni-

;

r

.: — >;.&% tu vtilia,& arti Aftronomicaplcnius excolenda? idoneainijs

^& contineripercepi,uim quod ä Principe, quo nemo in:er re-

liquos hoc tempore Aftronomiam magis colit , atque a te noftri xni prsftai-

tifsimo Madiematico vitro citroque fiint confcriptx. Ac Uni non pofsum

non gratulari noftro Seculo, quod Deys optimus maximus non folum Vi-

rosNobiles ac Plebeios, fed etiam aliquot Principcs excitet, quihuius feien-

t\x S:udio deleetentur. Non enim vtvulgus opinatur, huius Arcis cbgnitio

omni certitudine caret, Ted certisfundamemis&Qhferuationibus nititur, hu-

manjque generi imprimis eft neceßana. Quo circa to o etiam Codo errant,

qüi hanc ab oeiofis ingemjs exeogitatarn eile arbitrantur. Si quis enim eins

prima indagabit iniria,deprcchendet aPatnbuseamprofc:i'am,ac deindeai

pofterospropagaiarn^on^öq; rerum vfu ac ObJferuationibus crebris 8c diu-

ttirnis tandem confirmatam effe. Ne autem huius Seiend« vtilirateslongius

perfequar , tanzummodo huius Doclxin« contemtores ob oculos tibi pone-

rereliM, quancis in tenebrisverlaremur,!] Scientiade motibus Solis^Lun«

& Stellaruin, item de Äquinoöijsac alijs, carerenus. Huius enirnDocrrinje,

fi expertes eilemus, preftantifsima Corpora Cceleflia nonfecus ac bruta

ammalia aipiceremus. Quod ad Dofirmamde pra?dicuonibus artjne:7ecft

angenuequidemfarendumeft-tnon femper euenms pnrdictionibus refpon-

dere : Tarnen eins rei culpa ScientisAitrologiccemimmeimputanda^fedpo-

tiüs imperfecta? eiuscognitioni. Tumeriamconfiderandum eft, quodpE ystotius Ürbis arbiter ac moderator non femper älligatüs fit caulisfecundis,

fei multa pro fua Diuina Sapientia ita dilponat , vi aiios , atque nos bütara-

inus , eueneus confequantur. Neque tarnen proptereatota Ars ad(pernanda

cft. Proinde inprimis huius Artis tarn vtilisck necefsan.^cultoreslaudedigni

func , tum quod Doitrinam conferuent, ex cuius traditione , vt ad cfcteräjruni

Scientiarum Dodrores,nulla ad cos non folum redundat vtükas , fiue lucri

alicuius pereepeio, fed etiam yilis vulgi contempius. Attu ionge aiieerde

hac fublimi Scientia ; pr&fertim quo ad motuum conferuaiione-n iudicas.

Nactus enim in eumvfum peculiarem& idoneaniIniulam,cürnJsCoeleftiurQ

A Corporum

Ä t T1CHOKI5 H*H£ ÜBER K

Ccrporum maxima diligentia obferuas, Inftrumemis in eiim viumexcogi-

tatis& confeclis quamplurimj$ ? magnitudme forma& arniiciom^HmaJoi-

libus. Quin & ex illa Infola quam incolis 3 aliqui Libri Aitronomicituo La-

bore & Induftriaiam pubhcamlucem viderunt , fperarnuique indies plures

tanc| exEquoTroiano prodimros, qui infigne Docirin^tii^ tciHmoniura

toti pofieritati patefacient. Nam &c ij , qui editi flinr , non.fblüm iam aViris

Principib9& Doftis , magnocum applaufii excipiunturac adprobanrur3 Ted

& illi venture pofterita-ti eruntgFatiisimi 3 nominiique tui prsdicationem in

omnia seui Secula propagabunt. Subfequuturositaq;id;pfumluculentinsfa«

öurosnon ambigo. Sedvtad lnititutumVirDoctifs. reueria^cum teiterum

quoddam opus Mathemaucum fub pnelo habere cognouerim, nön pofsurn

nori te adhonari , vt Illüftrifsimi Principis Landtgravii ad te fenptas

Literas,tuaiqueadeum,tumadExcellentirs-fuumMathemaLicum,&fiquas

pr'£etereahabes(vtte habere non dubito) Clarifsimorum & Doctjfsimorura

Virorum tecudebacreconferentes Literas,vna cumtua adfingulas refpon-

(ione,Öperiquod pramanibus habesfubiungerevelis. Id emm mihi inprim-s

conueniens videtur,non folu-m 5 quia adARronomisepcnitioremculturam, fed

etiam quiapropne ad eam materiam,quamjn eo Opere tracias, plunmumifta;Licera!facianr,magnamquc cum eanon folumafFmitatemhabeant, fed

iJJam plenius etiam illuilrent. Hoc fi feceris,non tantum mihi, fed reltquis

etiam huius Artis ftudiofis rem prseftabis longe gratifsimam. Et fi tandem

e

t

iam incake adiecerjs,rpfnlnrir>npm Onyftionis piiiK ^qn^m non ita diutibi

pcrliteras propofuiide contra.&a Solan , vt a pln rimispnra rur.» Spharra-» fc *

&eris ckhac in part e cum mil:ü»jamiali)£Jxni^^ neque vti

ipexojnutilem. Ha?c breuibus a tepeterevoiui, nee dii~

Udo quin votis noftris & aliorum üs hac in pari«,

iätisfadturus. Vale& Amicitia^noftrüe

gicmoriam,vtfedul6 conferues, pc-

to. Iterum vale. Data? ex

Arce Regia Segeber»

ga 17 lanuarij.

Anno,^lutiferipartu»

X5-8 7*

HEH

iriiTOLARVM A $ T R O N O M I C A R V M

EXEMPLAR LITERARVM I LL V STR ISSlM |

PKINCIPIS VViLHELMI HASSIAE LANDTGR.AVII ADNOBIL1SSIMVM DOMINVM HENRICVM RANTZO-t i v m , de Comera Anni 35? quje ex parte occa/ionem

.prabuerunt aliquot iübfecjUentibus.

2Btf£dme>oti &ottc£ &nabm 2mÜ$tmtI« £efeen/@5raue $u&*9enefH&ogen/,©ie#/

JStgenftapn t>nt> 9?fö&&

1 Eifern gnetn'gen groß $u«or/9ßefier («6«* htfonba/wirfyakmmttfcfjroocn de datoêgenfcerg/oen & * t?erfefyene6 SDfcnate Septemb.

nefren rem tms ûgefcfyeften Q3ucl? empfangen / 2$un t>n$ oef?n?fc

>ên gegen euebgneotgiieb beoanefen / onotooöen baffdbisem faner

$eif mit iyft mtifen*£)<xm&eti trollen tror euer) auefy nieljt w§altm/ba$ offan*

geben Pauli Vvimcbij / wir onferelnftrumenta Mathematka oermaffen oer*

befferf/t>a$/ tarnt $it«or fanxn % Sfötm frfjarjf/ tt>ir fe#o | ja \ emer min» obfer-

uiren fönmn/fiabm VW tetfyalbmvff Ütikt Quadrantem Horizontalem,

Dergleichen ein Sextante, ad obferuandas diftantias Stellarum inter fe, (äffen

$uricbfen/jeDe$ oon gutem SWefsing onobkubkal. galten auefj Drep ©efellen

Aftronomiae& Obferuationumperitos ad iuftiflc^nda loca Stellarum Fixa-

rum,^Bten?o( onfere vorige Obferuationes, t>ic tror fdbft in otio vor ongefjung

onfer Oiegiertwgnoilns oculis genommen / onfc bauon j§r a(a tror mcfrt onoers

troffen"/ £opa}$cfyxht / nit ober 4 oDer 5* minut. t>ffe meiffe ab hifee difere-

pirenwerDen/ hoffen auet^ bafooamit $uenof$ufommen/wann totr nur flar

$Better circa nouilunium |eften/mltfyp x>m bi$ ganê 3a&r ober gemangelt«

t)luhn bat OW Ottfer Mathematicus Christophorvs Rothmannvs$uge|cf>neben / D$ er einen ßeinen Cometen offeen 8 huius , StbenDeomb 9 ofjr

il\ 25 grad. 15 minut. pifeium, cumLatimdme merid. 14 grad. o. min, cXhlO

t>fftit\9 eiuföem in 25 grad. 50 min. pifeium cum Latitud. merid. 13 grad. &6 min. obferuiret , £)enjeungen (jaben wü* geffrrn ben 19 û 2ibenD alibur bo$mit feinen Inftrumenten , fonDern Ollem perlineasre&asoffonfmnGlo'oo

obferuiret, vnDfftn im 2-1 gr.Anetis, cum Declinatione latitud- 4 gr. merid»

gefünften* & tff ftem / onö omb ont» omb (wo ooüer ^)oer/ oas tr»r a :fr n / er

fep ex genere Comecarum, jo man Vüfcve t>crfe§cn6 Circ asos nenncf/t>ni) tem-

pore maximarüm coniunftionum ûcr^fyinen pflegen/ SB^6CT «IUI beCeiCfett

tVirD/ jonce; lief) oiCtoeil er gar Sacurnmus , vi\t Saturnp coniunäus, îht tiit

pit/ onD möcfjten n>ol troffen/^ cr ^«c& >a? ct|C^ gefchen merbe / 0)?oên au J>

trol (etDen/ Daa i§r Ty chokemBrahen mtf tJormelDuiig vnfrr^ gncDigen

gruffee/Apparitionefn.&Obieruationem huius Cometaf,^ütriff11 fût/mtf

beîrcn / öa^ er wiö ^tm?i(feti t§uc / roie er j|n Obferuiret £a£e / &mnmü tt

A a, jb flem

. TTCKONIS BRAHE LH. I.4fofkiti/ %cättn?m$ faßt /er voetU ttti mimte Kobüminmtbm / £}c&-

w6ikntt>üm$x>otfdm/mbfänbmdiniii &m'om $WW / <©amm.Dipf*UtlhWgfmiQ Oäobrisj Anno 85

Sßdem liier& lattnitate donat&> ingratiameomm,cjiii Germantcum Jdioma non calleni.

VVILHFLMVS DEI GRATIA LANDTGRAVIVSHASSIAE,COMES DE CATZENEL.LE BOGEN,,

DIE TZ, ZIEGEN HAIN ET NI.DD.A.'.

J '^1 RÄTIA ET FAVORE NOSTRO P R Ä M I S S I S... N O B I L I S-

S üTne,&fingulanterdiIecre. Accepimus quas ad nos Segeberga

2 2.Septembriselapfidedi(ti literasjvnaquetranfmifiumLibiaim,

clementerq, proeo ag:musgratias,eumiuo tempore cumvolup-

tate perlechin. Ignorare te autem nolumus 3 nosex inftruetione PavliVviTTicHiiInitrumenta noftraMathematica in melius reftituiile^adeövt

cumpriusvix2.min. exacte>iamvniusdimidinm 5 imo quartapartemanimad-

uenereliceat.Curauimus iraq; tali forma Qu^drantemRoriziontal^ftmulq;

Sextanrem ad obferuandasdiftantias.Stellarurnexpiiro.Orichalco bienbita-

lemconfici. Suftentamus quoq; tresStudiofos AftronomiscVObferuationum

peritos,adiuftificanda locaSiellarum fixariim^ licet priores noftra;Obfer~

uationes , quas ipfi in otio, ante Regiminis initium noftris oculis aeeepi-

pimus3 quarum eiiarn 5 11 rectememinimus Exemplar habuifti, ne 4. aut 5.

minutis ab his diferepent. Speramus etiam bretii nos haec ad firiem dedu-

fturoSj modo aernobis ferenior affulfent circa nouilunium, quod totö hoc

r «. A*~*i Anno defiderauimus. Scripfit autem nuper ad nos Matherrwticus notier

tVs. r "L"* & Cjh ri stop hör vs Roth mann vs-> fe Menfis huius die 8- Hora 9.

cyrf**-** vefpenina Comeram inp. 23./« 15- X.cum Latüud. Merid. part. 14. min.o.

& Die q eiufdem in 25 grad . 50. min. %r cumLatitud. M'er. p.13. /. 6. obfer-

uaffe. Eundem nos ipii heriDie io-,velperi^nulIo quidem Initrumento^fed jfo-

lummodö perLineas Reclas in Globonouroobferuarum denotauim9, eumq;

in P.21V cum Deuiatione Latitud. 4 part. Merid. deprahendimus. Exir

guus eitj&vndiquaquecrinitus^t eurii exiftimeiaus eile ex genere Come-tarum, quos Circseos nominan: jquique tempore Mjaximanim echiuneuo-

num apparere folenr. Quid auiemportendat aprarfertim cum Saii-rninus fit

& Saiurnoconiun^UN Dies docebit.. Quin Sc nos liben.er icireaueremus 3 an

idem apud vos fit confpeetus 3 cuperemuib; magnopere Tyc h qm.-i.-B & a h e }

prcmillä cleme.itfi noura iaiuta.none 3 äpparisidnem & C bieruätioniiä .

lignificare vcl'S- peu:,oneaddi.a- v. noD.sindcei, qi... :" ione

titj Qüia enina ainexiguuseftjaliäsapancis eumobJ : inaniirs.

h.. v fiant , ciemen-er erga te ; , ...:_;., " Rotenburg

J^XQ io - tsob, AnöQ Jj.Ltaäif

EPISTOLARVM A S T R O N O M I C A R V M.f

LLLVSTRISSIMO PRINCIPI AC DOMINOD.GVlLiELMO HASSIAE LAN DTGRAVI O, C O MI TI IN

CATZENELLEBOGENjDIETZj ZIEGENHAIN&. nidda: Principi ac Domino

Clementifsimo.

J VM NvpER APVD SIRENISSIMVM REGEM NOSTRTM INAula verfärer,Princeps Illuftrifsime, reddidit mihi generofus Iu-

i uenis Gerardvs Ran tz oviys, Arcis Croneburg , quam i-

5; dem inclytus Rex, in vicino Selandiaelittore , iam primum magni-

fkeexa^diricari curauit,Prstfecl:us,literas quafdam aParente fuoNobilnsi-

mo&Eruditifsimo,rerumqiae AftronomicarumamantÜsimo Viro, Domi-no. Henri co Rant zo vi o Regio in Holfatia,. Vicario , ad me datas j

Quibus referatis reperi in ijs Exemplar Literarum Tust Cel/uudinis ipfi

D. Henri co Rantzovio Scriptarum , quod percupide acceptum, fe-

melatque lterum magna cumvolupute relegi. Mirifice enim me recrea-

uit,quödinde nonobicureperceperim, CeJiHudin. Tuam ergaDiuinaeilii-

us Aitrorum Scientia? peninorem peruelligarionem dudurnineboatam afTe-

cl:ionem &itudium, neinhacquidemmaiuriore setateintertamvariasRei-

pub. adminiitrand^ occupationes & curas, ex animo depofuijfse $ Sed poti-

üs denuo inftaurads Viribus adauctaque diligentia, noua quaedam& priori-

bus exacüora adornaffe Organa , quibus Siderum ipnTsima loca , rrmlro fcru-

pLilolius quam anreä reftkuantur. Quo fane nomine, tarn 1 use Celrirudims

Hero;ct2 Virtuti& apudgratampoiteritatem Fama; nuncj; intermontura;,

quamrerum Aftronomicärumlncremenroplurimümcongratulor. Facitau-

temini :jidemLi;eris Tua Celfitud mentionemeuiufdam exigui & ynGicuc

romndiCorneta prffcedenti Anno circa 8 _Odtobris ä Tua? Celfit. Marhe-matico.Christop horoRothmannojh ykima decuria ^, & Latitu-

dine Auftrali animaduerfi,quemT, CeIfi:;udo ipfamet 19 OctobrisiniiV

cum La jkudine 4 pari . adhuc.M eriaiohali , deprsehendit ;peritque Celiitud.

Tua a Domino Rantzovio, Vt fignihcet num Comeca is in noftns oris

confpechisfuerit. Nominarimvero .1 ua Celfitud. a me copnofeere defide-

rat , an& ega, quaque po.ifsimüm ratiene eundemJCgmetam ccelitus obfer-

uarim. Etfl. ver6 Tuie Celfr.udini ienbere aliquotes in animum induxe-

rimytiirr ob{ub3imemillam,nec vnquamfatisläudatain,qiiadiuini'tiis pra;-

dkus -. '

\ rebus.jttl^reJS^WpIun^mquirenid.is (qliQ.nonnne emnestamiu-

pe? • ii.yir^J?rincipe.s long^ anteeeUis) jn^üftriam&fe-

duli :; m izxdefcßäiii.) turne iamqi?odCilfi ud. XiiaanieAnnosierme ela-

pfosii -•'.'.. ['-'... L'feaiemcleinenteitadmQdumque, beneuple eprü-

ple . jerit d ... ?. - . /luronomicisj qua? noßra eii voiuotas , perljU

A. 1 bentsr

#'.

flCHOKlS JBAHE L 1J. L

bcntcrvariüqöcmecamcontuleriu Veruntamen cum vereref ne Celiitudini

Tua? intempefiiuis meis literismolefequjdpiamadferremj prcefertim cumtot Annorum interuallo, &inrertanta Reipub. adminiftrandseriegotiajCel-

(itudmi Tu^ memoria mei ex animofacile excidifiepoterat, faclumeft, vt

diuturnum fcribendi propoiicum in hunc vfque diem prorogarim. Cum verö

Celn.tud.Tua per diäas Literas D. Rantzqvio tranfmifTas, me falu-

tare clementer nondedignatafuerit,8c" adfibi fcribendfi,fumta arecemervi-

foComeraoccaiionevltr6inuitä>it,animumaudentius refumpfi,&plunmü

inihi congratulatus, hanc multorum Annorum defiderium explendi oportu-

nitatemquäm commodifsime orTerri,minimevlterius diflFerendumduxi,quin

aliquid Literarum adTuamCelfit/reuerentermitterem, fretus hac CclC

Tuo? clementi rnuiratione , qua? meam audaciam excufabit. De Comera itaq;

cums Obferuationem T. Celfltud. a me diligenter deiiderat , notum facio

Celf. Tua',eum isDieOclobris proxime elapfi Anni,mihiSidera morefb-

Iito contemplanci omniüm priffiö apparuifTe , & ab hoc ipfo Die , vfq; in me-dium Nouembris,quamdiu videlicetconfpicipoterat,quoi'iefcunqi ferenitas

oporcunaconcedebatur, Initrumentis exquifitis &nulJi errori obnoxijs dili-

gentifsime obieruatüfuiffe. Qupd vero inte<?ro decendio tardius nobis quamTuse Celfitud : Mathematico hic Cometes innoruerit , in caufa fuere Conti-

nusN ubium obfcuritates , mixtis creberrimis& tempeftuofis humiditatibus,

qua: noftrum Hemifphamum inde fere ab initioOctobris ita obduxerant , vt

Cjeli Siderumque afpectum toto illo tempore, vfque in pfa?di£tumDiem,

quoCometa viiusett3penicusinterclufennt.£x ijs verö qua? ab hoc tempore,

quo nobis primum confpici ca?pit , per totam ip/ius durationem, quotieicun-

que feremras opiata affuliit,v.ane &fedulö cselitus hic depramenfa funt,

f)nncipahora qusdam peculiari charta (ne hic inferendo nimium Epitto-

aexcrefcerec) defcripta, Tua? Celfitudini per ocium cognofcenda mitto.

Pleniorem vero & magis abfolutam,plunbiifque Obferuationibus , & his

innixis certis Demonftrationibus confcabilitam declarationem, non iolüm

de hoc nuper vifo Cometa, fed etiamde tnbus ahjs proxime elapfis aliquot

Annis conipectis, tum etiamde NouaillacV ädmirabili prope Cafsiope«

ccnttellaucnem exorta Stella , Celfitudo Tua vbi Opus noftrum de Nouis

Ätherei Mundi Phamomenis hoc amoconfpectis, in lucem prodieritj, adi-

pifcemr. Quamprimum enim omni- in eoad Colophonem deducla, & hic

jnpropria mea Typographia (fauenie Numine ) excufa fuerint, TuaeCel-

iuudini inipicienda 5c dijudicanda iranfmitiam. Qma vero in his omnibu»

enucleanusad Verhaus normam tanquäm Lydiumiapidemprobandis, ali-

orume.iam quo. quoc habere licuit Gbieruauones & placita, fuo loco pro-

tcrre, U tum in:erie, tum cum ipfis Apparen i;s abique omni pranudicio

&. auorum lmmoaeita reprshenlione, lauem vt Veruas ipfä eö manifelhus

cluceice-

£prsTÖLlÄ.VM ASTäONOMICAKVM* 7

cfucefceret , cxpena'ere decreui , Tuam Celfitudinem fubmitfe & obnixi

oratam volo, vt fiiastum de illaadCafsiopeiam Stella, tum de alijs fubfe-

quentibus Cometis Obferuationes^ quas habet exactas,mecum commu-nicare non dedignetur. Nee enim duoito , quin veluti Tua Celfitud. in di~

da noua Stella, prx muliisalijsveritatis penetralia rectius ingrc/Ia fit, (dum

videlicet eani inlenfib.'lem habuiße parailaxm , ideoque in fiipremo Äthe-

reconltkifieaflerit, quamplurimis Aftronomorum qui eam Elementarem

ftatuerunt,intollerab-'liier aberrantibus)fic etiam in Cometarum Obferua-

tionibus longe aecuratms quam carteri metam propofitam attigent. Impri-

mis vero a Tua Celiitudine quibus poflum preeibus obtineredefidero> vt

ea etiam, qua? in caeteris Mundo coaeuisfideribus; pra?fertim per noua illa

Organa,tam quo ad diftantias, quam Declinationes /lue Meridianas Altitu-

dines hactenus adinuenerit, mecum clementer impartiri non grauetur. Egoviafsimtum earundem, tum etiam aliarum Stellarum confimilesObferuati-

one:s, prout noftnslnftrumentiscslitusdepr^henfie funt,TuseCelfitud. per

otium defcriptas,remitti curabo,vt collationemuicemfacl;a,deInra-umen-

torum & Oble.ruarionum certieudine e6 reciius dijudicetur. Fonnaminm.-per& ftrueäurce rationem in XuseCeliitudinis nouitijs Infirumentis;pradfer~

tim quo ad Sextan;em attinet, fi Tua Celfitud. mihi delineatam vna miferit,

rem etiam fecerit longe aeeeptifsimam. Kam plurnnüm feire aueo , anne

(veluti ex probabihconie&ura aflequor) CelfitudimsTuse noua hêc Jnflm-

menta plurimumfimilnudinis cum quibufdam ex meis habeantîdqueprs-

fertim quo ad fubdiuiilcnes graduum per Punöa traniuerialia,&Pinnaci-

diorum per rimulas Paralleias , noeunnis SieliarumObferuationibus appri-

mcTdonea , peeulisrem confecuonis modurn attinet. Fuit enim hie mecura.

ante quinquennium Pavlvs ille V v i t t i c h i v s , ex cuuis prsferipto TuaCelikudo fua Organa innouata efic afferit, & Inftrumencorum quorun-

dam, qua; partim iunc parata habebam, partim in pofterum elaborare de-

crem, elaborationem Sc vfum 3 diuifionüqueck Pinnacidiorum, quibus ino-

mnious fimilker ferme vtor, rationem explorauit, feque mox in Germani-am, quardam aliapraMendens, reeepit. Ex ip{ä vero Sex.tantijfola appellaci-

one conijcere licet Vuiiichi.um non.multüm a noitris alienaTua; Ceiiitudt-

ni propofuiife. Nam SexramisInPirumemum , euiusek fabnea ade^q; ipliira

nomenrecens a me excogitatum erat, tunc in vm paratum habebam, cumVuitichiu.s mihi adeflet. Verum cum ipfa experientia me mulfQtics com> £<> tru~f st<y **&p%.

monefaceret eam Sextamis Fahriesm > quam tunc adiaueneram , ob certa Ife- *>^*^s ^qu^dam, lmpedimema Stellarum. in'.ercapedinibiifc praxife indagandis non /^r^v^W«^fulficere.j ejus vius iam dudumanpbisamiqus-us eit. QuarefiSextans Hie

quo I. Celiuud. Siaeru.m interuäUa obteruan curat , eadem raucnecenfe-

Ü 9 ellûa is quemV Yicuchius hie conrpexitjykâdmQdü ratas auiliq; fallaci*

obnoxias

$ TTCHON1S BRiHI LH, I.

abnoxias eins bcneücio licebit obtinere diftantias. Impofsibile enimeft ex

rn!Cooculo3ciixaC€ntrumInftrumentoquiercente3bmarumSteilaraiTbprs-

fertim ü remotiores inuicem fuerint, diuerfa fimul prseeife contueri foca.

Nee cnim Centrum vifus Centrolnftmmenti apte vnni poteMyautpervllas

Parallaxes haecdifferentia/aiis conuenien:erexcuiari;Nec pupilla Oculi in

maioribus interftitijs binas Stellas intuendo immota manet,vnde Centrum

vifus etiam aliquantulum variare 3 neceffarium euadit. Imavero? quod in

hoc fubtili negotio magni momentieft, cum non vtrinque quadibet Stella

circa Pinnacidium per rimulasParallelas sequabiliter 6k bifariamfe<äa con*

fpiciatur, vtrum aeeepta diPcantiamito maior minorue fuerit 3 nequaquam

certö conftabit. Hxcogitani irgqnp pnfteh glium Srytantis conficiendi mo->

d21IIljiJmn"

p ^^irran 'm-i'

ra vr pfrHp.^^bfprnal-nrps-qnapUhprSffflla Ce~

erfim confpiceretu^vtrinque per duo diuerfa Pinnacidia. Quam etiamcon-

ftruenonis rationem Vvittichiodum hie pnefens effet 3 aperui 5 pöftque

ipfius difeeifum eiufcemodi Sextantem parari curaui 3 qui fane fatis exatlus

erat , & Stellarum interuallis citra omnem fenfibilem errorem capiendis fuf-

ficiebat. Verum cum fua traetatione paulo difficilior& laboriolior erTet 5 nec

fatis cito negotium expediret , hie etiamSextans apud nie inviii effedefijt.

Quod (i Tu« Celfitudmis Inllrumenmm ad eius iimilitudmem confectum

( nam Ideam huius Vvittichio hie monftraui , qua? ipfi perplacuit)

non dubiro quin diftantia: per eum aeeeptsrreciefe habeant, licet paulo dif-

fieihüs & tardiüs (vt dixi) obtineantur. Vt itaq; tum errorem omnem , tum

etiamdifficukatem inhoenegotio dextrs abfoluendoeuitarem, aliamcV di-

uerfam a prioribus eamque expeditifsimam, antequadriennium inueniSex-

tantis conficiendi rationem plane fimplicem cV naturalem, quo per. bin os

ctiam Obferuatores in circumferentia Inilrumenti m'otis Pinnacid^-s , qus

rimulas haben: Parallelas , diftantis Stellarum circa XCylindrum in Centro

quiefcentem,vtrinq; expeditilsime citra omnem erroris fiifpiciönern difeer-

ntintur. Tales autem binos aftabre elaboratos huic vfui deilinaros habeo,

quorum quilibet 4 cubitos fua capacitate adäquat. Vc veröCelfitud. Tuahuius Sextantis comp olltionem facilius compramendat, mi::o tmjrsedificii-in

Aftronomiae hono'-em proximis Annis m hac Infula Huenna , non medioeri

fumtu a me extru&i, piduram, tumetiam Sextanns^d^quoloquor) aliquo

modorepradfentatam delmeati.onem, vnacum defignatione fukn, cuiusbe-

neficio in omnem S.ellarum fitum ,ac incLnationeincommotü ccnuöluittjr.

Add' ia eftab al:era parte piflnra Armiilarum Aquatoriarum ; $ic enim hoc

Initrumentum um priiem ä me exeogitatum, eö quod Afcenüones Reclas

&; DecJinationes Sidcrum reipe&u jtquatoris metiatur , appellare libuit*

Taiium autem Armiilarum duo Organa tanca; quancitatis , vt fing la

(crupula difcrioiinatiüi exhibeant, conüci curaui. SecL& in hisipfis,qu:£

Ptoiemaicis

EPISTOLARVM A JTHONO MIC AKVM. y

PtolemaicisArmillis longe funt expeditiores& minus erroribus obnoxia:{Ve-

lut nos ipfa docuit experientia, cum Ptolemaicas etiam ArmilJas e fohdo

Mecallo eiufdem pene quantitatisinpromptu habeamus)ante biennium no-

uam quandam& multo expeditiorem ftrulhiram excogitaui , qua? faltem fcf-

quialtero Circulo&Axe rotundo, totum negotium mira facilitate & ccrtitu-

dine abfoluit. Huius Organi Machinam in Colle quodam extra a?des hafcc

Vrania? dicatas conftitutam 5 & ad vfus commoditatem gradibus fubterra-

neisvndique jfuccefsiue afcendentibus , circumdatam , fumma cum diligen-

tia conftruxi,cuius Diameter 10 pedescontinet. Huic plurimum tribuo, quo

adSiderum AfcenfionesRe&as&Declinationes^inquouis eorum apparen-

te fitu adamufsim indagandas , cuius etiam adminiculo vtplurimum Comeca;

apparentias, quas T.Celfitud. mittoperueftigaui. Nonautem difficile efle

ex datis Afcenfionibus Rechs& Declinationibus refpeciu Aquatoris , eas in

Longitudines &Latitudines, quantum ad Eclipticam, redigere T. Celfit.

fatis perfpecl:um habet, fiue id fiatperTriangulorum Spha?ricorumrationes,

aut peculiarem aliquam Tabulam ex hisderiuatam (qualem nos ad finguios

Afcenfionis Recä& gradus , & Declinationis vtrinque ab Aquatore 32, grad.

fctupulofe fupputatam huic negotio deflinauimus ) fiue etiam Mechaniceper Globum magnum, qüalcm etiam 6 pedum in Diametro vndique Ori-

chako aptifsime obdudum & omni fui parte rotundifsimum, paratum ha-

beo. Sed nimis longaim foret hoc !oco omnia mea In(l:rumen::a Aftrono-

mica eorund:mque vfum commemorare : qua; numero fedeeim , Itruclu-

rx Magnitudme , Forma? varietate, & vfus multiplicis aptitudine, exa<3:£

elabo2"ata,pra?clariThefauriloco (nee enim medioeri diligentia , labore &fumtu paratä fimt) pofsideo; quorum pleraque e lolido Metallo exiftunt,

quxdam verö, licet e certa&durabili lignea matena,vt pote leuiori, nee ni-

mio pondere ob quantitatis molem fe ipfa inepte aggraüante , peculiari qua-

dam ratione mulupiieiter componuntur , ita vt ne per fe quidem mutationi

faciie fubijciantur: nihilominus tarnen exteriüs Onchalcicis laminis , par-

tim vt diüifionis fubtilit'ati aecommodaeuadant, partim vt eöfinmus perfi-

ftant, atfabremuniuntur. Magnitudinem verö diftmctioni fcrupüloßefiiffi-

cientem habent, adeö vt nonnulla fenos & quinos, quodam quaternos &ternos cubitos adsequent.Quibus vfurpandis,, tum etiam ijs, qua; exObferua-

tionibusdemoniiraripoiTuni,cTriangulisin numeros reducendis, vtpluri-

mum o6tonos,interdura etiam plures Arti Aftronomica» operam nauantes

Studiofos 3 hie mecu alo& inftruo , nee vllius Serenitatis coannoditatem iiue

Diurnam , fiue Noclurnam, in Solis , Lunse , reliquorumq; qui conipici que-

wnt Planetarü& Affixarum etiam Stellarii Phaenomenis caelitus inouirendis ,

incafliim abire permittimus.De Inftrumentorum veroiingulorum Fabrica Sc

Vfu, quia peculiarem Librü conferibere decreui , qui Mechanicam Aftrono-

B mix

SO TtCHONU SKJtHE LIIER I,

ml« partem complecletur(quo etiam nomine nunc illa omnia delineari, &fio-uras eorumjtneis autBuxeislaminisinfculpicuro)Idcircolongiore de his

commemorationefuperfedeo.Vbi afitlaborem hunc (D e o fucceifumlargi-

enre) abfoluero, vel fairem Figurse omnes excife fuerint, Tu£ Cclf. id quic-

quid erit perlpiciendum expendendümque tranfmittarn. Tum enim Celfit.

T.folomtuitu omnia faciliuscognofcet, quam ex longa &t#diofade his re-

latione. Quod verö hxc ipfa In(trumenta,quibus in Sideribus obferuan-

dis afsidue vtor, admodum exa£ta fint , & ne quidem tenuiter fenfibilem

crrorem admittant,vel ex hoc folo comprohatur, quod eiufdem Sidens lo-

cus per plura&diuerfimodefabric ata Organa variaratione depr^henfus,,in

idem prorfus fcrupuium fedulö attendentibus recidat. Vc autem Celfirudo

Tua fpecimen aiiquod eorum 5 qua:exmeisObferuationibus ha&enusparta

jftmt, habear ,adiunxi vna Solans curiiis hums Anni ex propria reftitutrone

. deriuatamEpliemeridem,eamquead Longitudinemjopart : cuiCeliitudi-

nis Tu# ditio Hassia congruir,direclam. Scrupula Secunda, prout Ta-

bula noftraMn motu Solis,Obferuationibus certis Geometrice fundatse ex-

hibent, annctaui,non quod iftafubtilitas fit vllo Inftrumento in ipfo Coelo

comprehenfibilis , vt Tua Celfit. optimenouit,fedneneg} e cti> fecundis de

fcrupulis primis aliquaambiguitasonretur. Peto itaque aTua Celfitudine

obnixe, vt hanc noftram in curfus Solaris numeratione inftauraiionem per

fualn(lrumentaexperiri,mihique de hacfuamSententiam clementer figni-

ficari curare velit. Oportet autem in his rite penfitandis Dechnationem £c-

lipcicce maximam pra?fupponere p. 23. Mm.31^. qualem nos peculiari qua-

dam ratione,non ex altitudinc Solis maxima invtröque Solftitio (ha.5 c enim

praxis ob RefraCtionem radiorum, qua? fit Sole circa Brumam decliui,in

noftro Horizonte deficit ävero plus quaternis fcrupulis) aliquo.ties plunbus

Organis depr«thendimus. Parallaxin quoque Solarem vbique Akitudini-

bus obferuatisaddcndamefse,non dubiumeft, quin Celfitud.T. fatis com-

pertumhabeat. Refractiones inmper Radiorum Solarium, quaedecliuiores

Alritudines maiores fenfibus ingerunt,quam reuerä exiftunt ( idqj ob Dia-

phanum Aeris paulö minus peripicuumDiaphano Atheris,vt in Opticis hxc

demonftrantur) euitanda? funt; praTertim fi Altkudines obferuatje minores

terria aut ad fummü dimidia Quadrantis parte fuennt.Nam vfq; in hunc fere

terminüRefracTtionem aliquamperceptibiiem fieri, peculiari quadäinduftria <

expercusfum. Quo verö adhuc propiores Horizonti euadunt 5 e6 etiam rna-

itorem Refratftionem caufancur , adeö vt Sol in ipfo Ortu & Occafu 3 etia,n

in Aere punisimo,dimidio ad minimum gradu akior appareat , quam rei

vcntas admittat. Sic etiam in Luna,c&.:erifque Planetis, ckaffixis Sideri-

bus perRefractionemcum decliuiores funt, eorum Altitudines & Declina-

tiones veraque loca ahquan.ulum variamur. Quare in humilioribus Alti-.

tudin.ibu%

t ? I S T O L A K V M A?TROnÖMICARVM U

tudinibus , fi fcrupulofe res tractanda fit , non nimiiim erit Obfemationibus;

fidendum. Prseterea multüm intereft, quibus modis Äquaroris ad Hon-zontem inclinatio in loco Obferuationis depra?henfa fit. Nam per Solis Al-

titudines Meridianas , licet in vtröque Solftjtio, adhibita etiamParallaxi ac-

cipiantur, ob Refra&ionem (de qua dixi) inBrumalidecliuitate lefeinfinu-

ancem , nequaquam negotium hoc ea qua par eit pratcifione abfoluitur.

C onfultifsimurp itaque fuerit Poli fublimitatem exipfa Polari Stella, cum /f/UA*cU pU» *y.

eil in Alntudine maximal minima ftudioie perquirere. Ea enim cum me- $hrU*>jjft«*» *v*-.

diocris in magnitudine fatffque peripicuafit,&: paruum circa Polum de- ^k cjwC

fenbat Circulum,nec ob id Horizont! tantum appropinquet, vt Refra&io

ahqua veram Altitudinem immutet , in hac Pragmatia citra omnem erro-

rem abfoluenda , quam commodifsima eft, Si itaque Tua Celfitudo , &huius Polaris (inquam) Steile Altitudinem maximamvelminimam, reli-

quisObferuationibus adiungi, mequede ea certioremreddi curauerit, fece-

rit rem mihiadmodum exoptatam. Sic enim adhibita ipfius a Polo diftantia

(qua? hoc Anno ex noflris Obferuationibuseftpart.2. minut. 55. fecund.50)

ad exa£tifsimam Poli& Aquatoris , eius loci in quo Tua Celfitudo Obferua-

tiones fuas fieri procurat Eleuationem ,indubitanter perueniemus , & de

Dedinationibus Solis, Stellarumque certitudinemratam, modo Inftrumen-

ta ie6te fe habeant ,conftituemus. Quapropter fi Celfitud. Tua ea (de qui-

bus iam dixi)omnia,videlicet Parallaxin Solis, afsignatam Declinationem

maximam,& prsdi&a ratione inuentam Aquatoris Eleuationem in confi-

lium adhibuerit, Refradtionifque qua; fit infra tricefimum gradum Altitu-

dmis implicationem prscauerit , expenetur vtique Solaris curiiis numeratio-

nem anobis adinuentam ApparentijsCceleltibus exa&econfentire. Quamveröanteomnianecefianum fuerit Solis motum fcrupulofe exploratum ha-

bere, 11 ea qua? in Aftrorum cognitione defiderantur certms inftauranda

(int , Tua Cellltudo nequaquam ignorat: cum fine hoc, nee Anni exafta

quanticas, qua? motuum menfura eft, nee inerrantium quidem Stellarum,

tnukö minus erraticarum qui ex his patet , fitus indagari queat. Siquidem

Solis reuolutio omnium esterarum reuolutionum Cctleftium norma regu-

larisexiftit. Quid verö in Lunari etiam curfunon minori diligentia anobis

caditus perueitigato, fnque caeterorum Planetarum motu examinando , &rectificandis Affixarum Stellarum locis,haclenLis non medioeri Labore &Diligentia praeiliterimus, Celfitud I. fuo tempore, vbi omniainordinem re-

daeta, & pluribus Obfftuationibusadaudta fuennt,cognofce: ac djjudicabit,

Inprimis emmT. Celf. iudicio hofee meoslabores fubiedos velim ,eoquod

(ciam Celfitud- Tuaminhac Scientia eximium Artificem,folide de his re-

B 1 bus itv*

3* TYCHONIS BR.AHE IIB. I.

bus iudicare pofle. Sed video me dum auidius cum Tua Ceif. de Aftro-

nomicisnegotijscolloquo^Epiftolse leges nimiaprolixitate tranjfcendere 3&diutiiis, quam pareft 5 Celfitudinem Tuam hifce legendis occupatam detine-

re. Itaque calamuminhibebo5Tuamque Celfitudinem Deo tarn Coelefti-

um 3 quam Terreftrium Creaturarum Authori commendabo. IsTuam Cel£

& infuseEccIefia; 5 cuiuscuram 3 quodnunc ranffimum eft, agis 5 &Reipub.

Tutelam, ac bonarum Artium 5 inprimifq; Diuinadllius Aftronomiaspropa-

gationem 3 quam diutifsime incolumem& florentem conferuet.. Valeat T.

Celf.& ü quje mini ad hxc refpondere dignetur, exhibitori harumcommittat,

cui nomen efc P e t r v s Iacobi 5-qui mihi per aliquot Annos domefticus fu-

it 3 & tum in Aftronomicis , tum Pyronomicis exercitijs fidelem nauauit ope-

fam. Ideo^; non per alios mearum rerum iqnaros 3 Ted potiiis nunc mihi cha-

rum& fidelem-, qui plura etiam, quam calamoiibet comprsehendere 5 vbi opus

£uent,referre pofTet, negotium perferendi ad T.Celi. hasLiteras expedire,

certius& conuenientiusefleduxi. Huic itaque T. Celiicud. fidem in

omnibusadbibeat, &qua? adme referendafuerint ttito concre-

dat. Iterum Tua Celfitudo quam felicifsime & diutifsi-

me valeat. Data; Vraniburgi in Infula Porchin?

Danici Huenna, Cälendis Martij »

Anno 1586".

T. C.addi£tifs.

Ticho Brahe.

Luret Tomo tertio de hoe ComtU , Anni 15* 8 y > cum prinäpaliter in Liter is

tntecedaitibus fit mentio > exprofeßoer luculenter trdädlrim>td*

men CT" hie, qu£ lÜufirißimo Principi Landtgrduio , de

eodem communicaui , fubiungere

non incomeniens duxL

OB SEK-

IPISTOLARVM AXTRONOMICARVJ4 Ij

OBSERVATIONES COMETAE ANNI i?s?VS,ANIBVR,GI IN DANIA, II AEITAEjET ILLVSTI^ISSI-

M.O PRINCIPT VVILHELMO HASSI& LANDT-G1AYIOCÖMMVNICATÄ A

TYCHONE. BRAHE.

Rxcedenee Anno', qui fliit a. nato Christo 15?^ Die 1%

Odlobris, cum poft diuturnas inde fere ab initio eiufdem Men-fisobfeuritates,& pmuiofamtempeftuofumque Aeris ftatum>

exoptata feremtas reftituta eilet , volens confueto more ,vna

cum meis Aftronomia? Studfofi? 5 SteJlarum apparentijs per1

Inftrumenta demetiendis inuigilare. ^ animaduerti.ex improui-

iQJkeilamQiiandaryi Aifrirkiam •> obfeuro^raro & nehulofo lumine^rasmtam»prope linum Auitralioris Pifcis 3 qua? rota fua forma nebulofo gyro, quemprciepe 53 vocant, quam fimilima erat,nih* quod ab initio circa nunc & ali-

quot fequentes dies , hoc ipfogyro aliquantd rnaiorvidebaturj Adeo vt ßipfas extreniitatesaccuratiüsquis intueretur, Iouis Stellam apparenti ma-gmtudine, quamproxime ada^quaret, licet ob luminis obtufi tenebrieofum

afpectum,nequaquam adeö perfpicue, vt Planet« vel Fixa Sidera Mundoco&ua oculis Cefe ingereret. Fuit autem in media fui Corporis parte compa-ftionlumineprasdita, circa extremitates verorarior & dirparentior. Cir-cumquaque etiam plane rotunda extitit, nee vllam caudam aut barbam in

vnammagisquim aliam partem protendebat, nifi quodJDie 20 &: 22 exile

qaodjam veftigium cuiufdam tenelli radioh vix fpithamse longitudine.quo advifum verfus Gccafum extendere acutifsime diiique intuentibus putaretur.

Neque quiequam eiufcemodi in ea alias per totam durationem contueri li-

cuit. Succefsiue anrem imminuebatur ?it2 vtrirra^Nouembrisaliquantu^lum minor praedicto nebulofo gyro 6§fuerit,cuiadhuc colore SV forma appri-

mecongruebat :Deindepaulatim adhuc minor fada, circa medium Nouem^bris prorfus difparuuv

Prima Nocte qua eam obferuauimus ,a Saturno, qui tunc iuxta Stellulas

in Lino % retrocedebat ,non longe remouebatur, quemiam erat aliquant©

plus quinis gradibus verfus Ortum prsetergreflä. Tranfiuitdeinde totam

Arietis conftellationem , Taurique dorfum verfus Septentnonem nipera-

uit , vbi non longe ä Pleiadibus (quas licet Latitudine Borea excederet, Lon-gitudme tarnen non eft ailequuta) confpici defijt. Qua; verö inhuius pere-

grince Stellas fitu& promotione, fingulis Noclibus, quibus per lerenitatis op-

portunitatem afpeetabilis erat, toto durationis tempore deprahendi , quia

nimislonguniforetornnia hie recenfere , emultiplicibus, quashabui Obier-

jiationibus - pr&cipuas quafdam ad certas Horas felegi, quas in fubieetaTa-

B1

bella

,14 TTCKONIS BP.AHE J, I B, I.

kclla;Vt vnolntuitu commodiüs oculispateant 5iubijciam; Vbi animaduer-

tendum eft 3 Diebus qui defiderantur 5 Coelum fuifTe hie nnbibus obdu-

ctum j quae Siderum afpedhim in.ercludebant , velut (vt de czteris taceam)

internocl:emqua?fequebatiir22 DiemOcfcobris 3 vfque in quartam Nouem-bris, per in:egros 13 Dies, nulla conftans Serenitas offerebatur, &fi qua?

momeneanea interrecurrentes nubes interdüm extidt ,aLunaribus Radijs

nihilormnus adeö obfufeabatur h^c Crinita Stella 5 per fe alias admodumtenuiter apparens, vt nullis Inftrumentis toto hoc tempore Obferuarioni

oatuerit , vtutabfq; intermifsione diligenter Ccelum y tum ob aliarum Stel-

iarumdifpofltioneaccurate denotandam, tum prsefertim obhoc ipfum Afci-

titium Phcenomenon , quodnon jta diu duraturum prjtfciebam, pleniüs&

fufficienter conremplandam afpexenm. Licet veronon continua affulferit

ferenitas, tarnen ex his ipfis, quibus apparuit defscatis Noclibus 3 interme-

dij motus, quideiiderantur facile röiarciri atq; compleripoterint.Nunc Öb~

feruationum funimatimcompramenfosnumeros oboculosponam,

Seleäa cju&dam Qbferuationes ad diuerfa tem-

pora, interea dum nobis apparerethic

Cometa , editus ddigenter

aeeepu.

OCTOBER. l

DIES

Hl

P 1

S

»5

43

3°1

Afc.RcÄ. Declinat.!|Longit. Latitud.* H?

G.

19

22

22

3v!

29

_35_|

40|

G. B.w.

4|

*5

jG..YM.; 1 G.M.M. vi

IS 10 i

12

13

12

*5

O

16

19 >9|i 3 *i 1

4*

4

34

PI

19

19

4^i

45| > 24

C

IT 1

22

n1

7

43

48

23

n27

2 7'- m—=rr

4) 39

51 I36

7M3z

"

10

10

*7§—3«

20] Q

10

5 — <-

'

*l

25l

42 l 10 I44j ''

3rN OYIM-

I? IS TOLARV M A5TRONO.

3 V E M B E I

MICA RTM

N( t.

! ö •g jjAfcenf.lL<Deciinat. Loneit. h La.ciiua.ii ÖO M ^,

J

w f ? I

1 G *, M. !

g. im. G. S. M. 1G. fc M.f__g 1

4

5"

7

IO

7

-iL5°

38- 42 21

21

i

5i

24

I3

'12|

13 j6§

14 3!

6

\ 6

6

«iffl 433'

39

45

ü*

1

<>28 : 22

ii31 39 34

1

!

22 28 Hj

IO J 6 33

|'.3 30 39 iü ! 22 29i 14 | 14J 633i

!

j

6 tf 5 .40 2252 14

!

jfs> 6 5i' 6

ii -42 40 l1 22 58 H 58 6 54|!-

14

19

40 1214 23

I

23

4

19

2i

15

>5 34|

3 6i

6

1

59

4#! 71,7 :7-'

8

40 1 51

40 54$ *s 7 6|i

|

9 8 11 4217

|!

24 9 16" 16J 7| *$ 9

i 9 3° 42|ipM\ h 1 ?-?£:| 17 , 7 3

2!

12 8_i 48j

43 !4' :

|| 25 14JI ig 44|j 8 7 112

20 J 43 foj'/j 2<!

1^ ll ig1 4.6\ ! ^ 7

,

Has AfceiftonesRe&as&Declinatioaes^perquiilui -, partim magnoquodam 3 &ioiide elaborato Armillarum Aquatoriarumlnttxumento ,quod

fenos cubi;os La diamctro coriplectitur , partim benencio Sextantis qua-

dricubitaiis,per exaclas diftantias vnädiligentercomprobaui. Stellarum aur

Fixanuoca, quib9 inhac Pragmatia vfusium, & iamdudüantea 5 &hoc eode

etiam teffipore exadc verificata adhibui, vt in his Obferuationib 9 ne minimus

quiin/enfusmcmTfrepofsit, error Jaceat. Longitudinesvero& Latitudines

hseper Afceniiones Rectal &Declinariones e JTrianguloruro.Sphsericorum

fontibus deriuata; funt. Ip/a iniiTPer temporutn afsignata momenta , non fai-

rem per bma Horol-ogia ,Horamm n^aimas porciunculas corre&e mdican-

tia, kdümul etiam Aquatorijs quarundarrl Stellarum aMendiano diftantias

^xammata funt. Si autem hie Comet« motü5 Geometrice per Triangulos

expendamr, apparebit cum fiio proprio du&u deicripfiiTe A'rcumCirculi re-

ueramaxrmi, qui tarne ad A.quatorem&Eclipticam,aIiquäntOYariabilemiiw-clinanonem fuccefsiueadmiierit 5 quiqueÄ.quatoremin p. ^./.f^ablaterfe-äione verna, Eclipticam veio in r.27. /.38 v pertranfiuerir. Muatio aüc(de

qua d;xi) ea lege riebat, vt circa media Noctem fequentem Meridiem Diei i$

faevu AnguUis Decjiaaiionis ad jLquaiore gr. 45 cum femif. fere, ad Eclipci-

1$ TYCKON1S ERAHE LIB. 1.

eam vero 23 gr. 17 min. qui pedetentim dimmuebatur> ita vtDie 4 Nouemb.fuerit ad Aquatorem 44 gr. 50 min. Inclinatio ad Eclipticam 22 gr. 21 min.

& in fine Apparitionis 3 Die 12 inucnta cft Eadem refpe&u jjLquatoris 44 gr.

19 min. Eclipticse vero 2igrad. 54 min. Atque hoc modo etiam in intermedijs

fpacijs portioriis Circuli Cometa? ad Ä.quatorem&Eclipticatn obliquatio3re-

gulari imminutione paulatim decrefcebat. Motus etiam diurnus ipfi propri-

usinliocducxu 3 abinitiopaul6 maior extitit, ita vta Die 18 inio circa prima

k nobis factam Obferuationem fuerit part. 2. /.183 qui fequentibus diebus

fuccefsiue tardior fiebat , ita vt a 4 in 5 Nouemb. 53I min. a i2Ver6ini3eiu£.

dem34faltemfcrupulisprocefTerit. Atque hanc curfusinhibitionem ordina-

le & proportionabiliter feruabat, vt vel ex hoc generali Com#tse ductu,

tum ratione Inclinationis Arcus Circuli maximi, quem fuo motu de/Ignauit,

tum etiam incefsus proprij inuicem collati , fatis comprobari queat cum ne-

quaquam Elementaris Regionis, tanquam igneum quoddam inhac genera-

tum Meteoron fuiffe participem , velut Ariftotelici omnibus Cometis id

commune efTe 3 jfuis quibufdamfubtilitatibus nulla experientia, autDemon-ftrationib9Geometriceftabihtisperruadere nituntur.Qui enim fieripoterat«,

vt Cometa tanto tempore in totofuocurfu, tarn regulärem & proportiona-

lem motus Analogiam feruaffet^fi in fuprema Regione Aeris^more Mete-ororum, inftabilitati multiformi obnoxiüs iüiffet.

Multö autem euidentiuse collatione diuerforum locorum ,quse per

aliquot Horarum interuallum eodem die exacle obtinuit, eum inaltifsimo

itthere curfum fuumabfoluiffeconuincitur. Quod vtcernus innotefcat, e

prsfcnptis Obferuationibus quafdam fubincudem reuocabo»

Die 18 Ocxobris Horis a Mendie elapfis 10, fcr. 15 , intienta eft Afcen-

{10 Recla Cometa 15» gr. 19/.& Dechnatio 4gr 25/. SepJent. DeindcHo-

ra 13./. 30 fuit eadem Afcenfio, r . 19. /. 32 >& Declinat. p . 4. /. 36^ eciam Bor.

Exhis (fiquidemperComplementaDedinaticnüdanturinTrianguloSphse-

ricobina Latera , & perdifferentiam vtriufque Afcenfionis Re£t£e 3 Ängulus

compramenfus ) colhgitur motus in fuo proprio duduinteruallo 3^, Hora-

rum , 17j minutorum5 cui ii conferatur curiüs diurn9, inuentus äcerto aliquo

fitu , donec poft vnam primi mobilis reuolutionem in confimilem reuertatur ,

(nam Parallaxis , fi qua eflec, nullam a motu vero differentiam hoc modo in-

finuat) inueniturishabita ratione fubfequentibus duobus diebus faßarum

Obferuationum p. 2.1crup.i8. Quare fecundum.huncdmrnummotum de-

buit Cometa, pra'dicro temporis interuallo in fuo proprio du£tu,vere promo-

tus fuiffe fcrup. i8§ ; defkiente in motu per Obferuationem apparente 3 non

multo plus vnicominuio , quofaltem Parallaxis curfum verum anticipauitj

Cum tarnen intamdiuerfofitu,fivel inipfaproximaconcauitateOrbis Lu-

narisextitiffet (licet hanc cum Copernico longe vltra Ptolemaicam ratioci-

motu

I ? T S T O .7, A R V M ASTR0J50M1CARVM 1J

nationem remoueri ftatüamus Semidiametris Terra? 52. /. 17.) Parallaxin in

motu proprio induxiiTet 27 fcrupulorum primorum, veluti per Trianguio-

rum rariones, totam rem examinando,adinueni.DifFeren:ia itaque extitiflec

ab Obferuatione ipfa fcrup. fere2<S" 5 qua; fanc vel perexig'io Inftrumen o

animaduerti potuiffet, fi Comera non altiusquäm concauitasLunaris Sphar-

tx poftiilar 5 remorus extitiflet»

Pari ratione Die 22 Oftobris ex AfcenfioneRefta , qua; fiiit Hör. 15.

/. 15. part. 25. min. 32 , & Declinatione 10 gr. $6 minut. Bor. vfque in h. 16,

min. io.'quando Afcenfio Re6tainuentaeit25 grad.42. mm. & Declinatio

10 ^r. 44 min. interuallo Horarumpart. 2. min. 55, indagatur, Cometam in

füo Arcu proprio procefsüfe i2| min: cum ratione motus diurni, quierat

igr. 53 min. debuiffet intereä abfoluiile 13g minuta, ideoque & hie motusapparens non multum Vitra vnicum fcrupulum differt ämoru vero, longe

maion fi prope Lunarem Spha;ram extuiilet hie Cometa , ineidente diuer-

fitate. fdem vlteriüs per Obferuationes Menfe Nouembri faetas compro-batur, Nam Die eiufHem Menüs 5. Hör. 7. minut. ^o pm. depraehenfa eil

Afcenfio ReCta Cometa; gr. 39. min. 23 5 & Declinatio part. 22./. 24 Borea.

Hora vero 13. mm. 30 , fiiit eadem Afcenfio part. 39. min. 38^ & Declinatio

part. 22. min. 29! Borea:"Quaproprer fpacio 5Horarum 5 4o minutorum in-

uenitur in proprio dufhi abfoluiffe /.nj, cum refpectu motus diurni (qui

collatione fequentis diei fair 50 min.) debuiilei intereä conficere iig 5 defici-

en:e fairem in Obferuatione dimidiofcrupulo 1 motu vero, ideoque Paral-

laxis pene mfenfibilis euadk. At fi pra;fuppoiiamus Cometam in proximaparte LunarisOrbisextitifse, Parallaxin in motu proprioperTnangulorumiupputatioaem obtinuiilet 47|min : quod plus tnbus quanis vnius gradus

aböbieruatione abundat, tanque euidens diuerficas inier motum verum& apparentern 3 fi ea reueräextitiffet, nullatenüs latere potuit

; quod ma-ion adhuc diferimine Die 6 proxime fequente confirmatur. Cum enim Ho-ra 6. min. 5. fuiffet Afcenfio Recla gr. 40. /. 9 , & Declinatio part. 22. /. 52

,

eadem Afcenfio Reda, Hör. 14. min^^inuentaeftgrad. 40. min. 2ii, &Declinatio part. 23. min. 4. Quare interuallo Horarum 8. minut. 50, motusCometa; apparens in fuo du&u 16| minutorum depra;lienditur

3 quiiuxta

curfum diurnum(quaiis ab hoc die in fequentem inter conilmiies Cometa;pofuus 46 minut. obferuabatur) minutorum 16. feeundorum 56" eile debuit>

ita vtnonplenedimidij ferupuli ratione Parailaxeos,in motu apparenti ä ve-

ro fuerit defe&us. At longe maior varietas neceflario procrearerur5 in tarn

difsimili Cometa; fitu & tanto temporis interuallo, fi in proxima concaui-

tateLunaris Regionis curfum abfoluiffet. Illic enim per Spha;ricorumTrian-

gulorum Demonftrationes in numeros refolutos , Parailaxin ineidere mte-gri gradus & ferupuli vnius , manifeftum euadit.

C Ha;c ve-

Xg TTCHONIS BTLAHE LI!. I.

Hkc vero adeö infignis in motu apparenti diuerfitas , veliolo intuitu

idvicinasFixas deprsehendi potuiffet, nedum vt Inftrumentis qua? fcrupu-

lorum primonim aliquot partes (ua magnitudine'exhibent 5 non dignofcere-

tur. Ne vero quis fulpicetur per Refractionisimpedimenta eueniffe,vtCo-

mefa hie apparentem mo'um adeo conformem vero & diurno curfui pro-

portionali promotione feruänt, felegimus eum potiisimum fitum, m quo

tarn alte fupra Horizontem eleuaretur, vt nulla fenfibilis Refraöio rei in-

quifitsecertitudinemlabefactare poffet. JSIarn Dieig Octobrisin priori Ob-feruatione fuitAltitudo Cometa? 37|-part. in altera $i^grad. Die^Nouem-bris fuit primo tempore Eleuatio jupra Horizontem 5$>| grad : fequenti

^gi grad. Die 6" in prima Obferuatione erat Altkudoitf pari. In altera 38 gr,-

Inhisvero tantisfublimitatibus haudpotmt Radiorum kefraäiovllamfaila-

cia n in Paraüaxibus rite enucleandisiniinuare*

Patet itaqueex his Obferuaiionibus diligentcr in nunc modum exa-

minatis Cometam hunc pene infenlibiiem adrmhfle Parallaxin , quodreli-

quse Obferuationes fupra notaca;, fi pari trutma expendantur, ita fe ha-

fcllUewn bere aftipulabuntur. Id m eciam ex dircamia Cometa? a Capeila ( verfus

quam S.tllam curfnm ruum dingebac) in diuerfo fitu ,pra?terlapfo aliquot

Horarum interuallo fcrupuloie aeeepta , euidenter expertus /um , Siue enim

Cometa indecliui ,liueinakiore circa Mendianumpofitu verfäbatu«' 3 non

alner remouebamr a pramominata Stelia , quam prqmotioms diurna? yer-

fuseandemraiioexigebat. Idquodnequaquamfieripotuiffet ,ß non longe

maiori imercapedine qu;lm Lunaris Sphcera a Terns diftitiffet. Qüapro-pter non faltem in Elemenrari Regione infra Lunam (cum adhuc longe

maiorem lllic afpe&us diuerfitatem admifiilet ) hunc Cometam nullarenus

extitiffe, Ted in Altifsimo j&there , aut fupra lpfum Sofern, aut certe nonlonge infra hunegeneratum fuslTe, Parallaxeos exilrtas

, qua? peneinfen/i-

bilis eratliquidifsime demonftrauit. In jpfo autem &there nouas generali-

ones aliquando proerean , non (altem ea,qua? adCafsiopeam an.e 13 An-nos in Octaira Sphxra immota plus integro Anno conftitit, reeens nata Stel-

la , Ted e. iam tres all; Cometa; imereänobisconipecti , qui longe fupra Lu-nam in ipfj Athere curfam fuam abfoiuebanc , fuffaenter comprobarunt.

Velurinos (Dto conatu's promouen:e)peculiari Opere de his ommbus e-

laboraro, euidenrifsime per cenas Obferuationes, &his fundatas Demon-ftrationes breui fidem faciemus,

Quandoquidem lgirur Comeram hunc mo:um AthereumcVordina-

tum 5 qui ne per Parallaxes qu dem , veluti inLuna fit lntricarrorreddere-

tur,obLinuiiie ex amecedemibus, citraomne dubium jirianifeitatur per eas

quas habere i-icuit Obferuationes, äpruno die quo nobis apparuit •»vioue ad

gjj.IYotienibns , circa quemconipicideiij^pro^or.ion^iicoiiaaonefacia vni-

uerium

EPISTOLAR.VM ASTRO NOMIC ART M {A

uerfum eius motum admediamNo&em fingnlorum intermediorum dierum

adaprabioiiis, coti&fqueinterea facia? promouonis Ephemendem Colopho-

nis lojco fiibiungeinus. Licet enimfingulis Np&ibus, ob Aerem perpetuö

di'iiduramtnondefecatuni,hancCriiiJtatncontuerimmirnciicüic(v:anrt:a

q looue monnimus) tarnen ad eas etiam Noties 3 qmbiis non conipiciebaiur ,

mo nm eius proportionaler adaptare^eunlcmque media? No.;ti,v.:vt mncnon feraperanimaduerfum 3 vblque conciliare nön eftdriiiaie 3 id quodnuac

praeftabimas.

Didrim mötm Come'U a iß Oäobris

"vßjue in /j hlommbris.

OCTOBER,||Morusin

j

Inelinado

"~f';|prop.dud' adäquat.

Afceniio

Reda

is;

G. G.M.

"24"45

19 ;i 8__|ji_

io !

i°

2 Iä 12

22 I H

53_

J85*~

45_

4)

M.

26

G.

iL21

23 |i -N?

24' 1:

25* jl20

49

10

20'

: 11_4°

*> I 4,27

2s: ; 24 24

29 *5 _i4Q

30 26'i52

[3 1 28

•41; 21|

45 18

[45 \16

1 45 14

45_ 12

45 10

45 8

45 6

145 4

45 2

1-45

22

itJl2<S

I—

J29_

3°_

31

M.

5

7

3

IL54

35

3*

11IL2(5

iL4°_

4°_

35

Decli- jlnclinat. Lcngi- I Lati-

naio 'adEclip. tudo.|tudps I

G. S. M. !G. M. G.V M. G. M.M'

ILII

43

11

rQ ~

_3jj

11 50

^3_

HiLi<5

17

iL18

1

17 I9 S b i 3 2 4:

23 7

i

2I ;45i I

1 3°|

J7_ ^! 4 '5

54 I

25 41

1 59

o (

y

52 27 j.29_!J0^5

505

II

JLI

51

22

22

22

22i

1 .,9

1

^LilLLI20JLLi 57

-

I 43 1 3 144 II V3?

!

2 - |4°

38

22

22

2 I

3 34

^ h 7 p4 1 4_ _*_

34 MiLiJ 4 z9

1 9 34i 4 55

H O V E tf~

io TYGHOUIS BILAHE LIB. I,

\\ NOVEMBER.J

1 ö H Moius inj] Inclinacio[

E |Prop'Cluä|adiE.quat.

Aicenfio

RedaDecli-

natio

flnclinat.

adEciip.

Longi-

tudo.

Lad-'

tudo.

1

11

G#

I 29

M. l

—6

4

J9

_L2

iL28

12

52

16

49

G.

44

44

±L114j*_

44

R ,—

1

58

c.1

•

—

23

G. 1 M.-'. ,:•!» s,

20) 5 [

22

M. !

29

G.

IQ

M.

3 5

34

G.

J5

M.

"lg"

40

I

20

38 !

_55

10

11.

34

46

57

218

28!

38 i—m^

2 3° 55 37 14 20 44 22

22

] 22

*7 11

7-! 31

4 131

j6 !

:

33

7 |l 34

s! 35

10 3^

53l

5_o

38 . 21

2I 2 1

2 1

16

8

12

i±

28

21

11

6

38 5° 2

1

5^

4^ I 39 35 22 29

!22_

41 1 40 *7 22 59 58

43

i'd"

7.44 3* 4°|

58 23 1« j

22 Li at 5

44_

44_

44_

44_

44

44

44

3* 4 1

1 37 *3 50 i 21

21

53 id_Li-

Zi~40

IL49

22

_7

7

7r

8

8

26 4 2j

*3 I 24 13 45

41

37

34

31

J7

iZ18

18

>9

22 ,1 42 48 24 3 5

!

,21

2111 37

12 37

13 38

H 38

J9 43 21 M 5*

16

J3

J2J

43 5 3 |.M 16 2,|

44 mH M55

13

21

44 54. *5 21

21

J8 *9

20

53

24 !

:

8

Qi

ICJIM V-

39 21 44 1L- 23 |26"

Ha'c funt qus Illuftrifsimo Principi mne temporis in hoc Comera,

fummatime noftrisObferuatiombus derinataycoamiuniciui; pleniorern (vt

fupenüs dixi) de hoc tra&ationem, Liber nofterTertius Afcititionim Coeli

Phsnomcnon , comple&kur. Vbi eriamEphemeris moruseiusabhac anre-

cedente rion diisimilis, fed aliquantulum locuplerata , expoiiitur. QuantumYeroad Solarem Ephemeridematrinet^de qua in literis fit mentio , eam II-

luftrifsimoPnncipiame tranfmifläm 3noIiiihoc locoapponere,e6quod

pnmo Tomo Solans curriculinormam 5 adquodmsproximo-

morum Seculorum tempus expedke calculandi 3

Canones fufficientes , exhibuenm.

%)tm

EPISTOLAHVM AST J.ONO MIC ARVM. 2Ä

t)mt heften mfam %Mn %5 m&mTychoni-Buh e ,i}errn£u ÄnuDflmp*

%u Jjefeen/ &YCIMIU £a$enentbogen/5)^/

gjtegenftaut vnD JJt'DDa / ctc•

Eifern gmtfltgen ©rn(? $wtor / <>Oef!er «fteber QêfonDer / ^Btr ßa*

benctwr fcforobett. de dato Den i Martij empfangen /ge(efen/vnt>

Tratte ticken andern tterfianDen/Da$ Der Äd« : ®: û Senmarcl/. , ofaDtâfter in Aolflem Jpamdj» Dvatiôit? Sucfj tmfer feferetfeett/

fo mir an jmten De# k%t cvfänmn ômetxm fyc&bm ge$an /ûgefeftttft / g)a$)XWttUn Daratlffett>re Öbferuationes Deffefbigen Cometen fo$ut\vflli$iu$&

fefycft/ ty thun wir mx$ $t\tbi§tübm Utiamfm/m wollen euch m'djf verhalten/

Daö fo halb Wir etrere Öbferuationes gefehlt /Öaktttoir twfettI.Mathemati-

cum gefovbwt/ mit) fdlU Öbferuationes eiufdemCometse mit Den ewem con-

fenn y mbhefunhai / $a$ mchgcKietmhcr sequation temnoris & Longitu-

fat\\%?S£

äCtt>nD CtUdfy ijtt>ere Inftrumenta fiifi wtD gut / mcfy Die Obferaatores ffet'fetg .

,

ttxfett / Vtlb $Ut &tfiä$ gdyxhu 93nfere Inftrumenta 3 ttemftd^ Der Quadrant

wtDSexunt 3 fo pnferMa tnematicus braucht/ feutD titelt fo gröf? /af& Dtt(£tt>*

ren/ fonDmt (cittD nur quadrupedalia , (äffen i>ns auc^ bebunefen/ n?o fic grdp

ferneren/ fte wärDen Deßo tmbreucbftcljer/ & propter molem Depo vbferû

traÄiren fein / t>od} moebßU Wir &X>ett Inftrumenta / fpntJerßc^ ên Globumauch gern feften w\t> examiniren j auch Stieb gönnen / Das j&r' inloco Mendi-onali & vaporibus minus obnoxio etoere "JBojjtttlttg fyiitt/ bannt j|r Die Dt!t;$

Depo Keffer obfemiren föntet 3Öa$ nui)ri betrifft/ Dae nrir£heb wtfeti

Öbferuationes nous Stelice ad Cafsiopeiam jDefjgfcjeêtt Der anDern CometentmD auef) Soli s woltm £itfeftttfen / ift$ an Dem / Das bamai$ / wie Dieselben O b-

feruationes gefcêftenAmferelnftrumema notl) meljf fo flnfoi® fetnD abgmebtgemefen/$Uich wie fie )ei;o Durcb angeben DeeVv i t t i c h i i , & diligentia &

- induftria vnftr$ '93§rmacfjCT3 $fa* 3'tlfi ßurrjj > qui quafi indagine alter Ar-chime.des.tg/ feinhangeiiebtet/ <Bie aber Dem /fofjaben wir&>etm%uimßabßtfertigH t?ergnnfliget/ Df'efefben ab^nfe^reiben/ »nnD.(i*ue[? ^t^tibrmgen^

yßav aber pradiccanmouam Stellam antrifft/ haben wir an Demfefben gar FeU

ne Parallaxin, aticf)gar feinen mo:um ftxDer in^Longitudinem noeb Latitu-

d;nem 3 fed caneum in recla Linea in Aldmdmem am profunditacem merefeit

fdniren / aber in Dem groj fett Cometen , fo Anno 7 7 erfebteneti / Da haben witfocjjsnate fernen aulicum Mathematicum gehabt/ Darumb §aben.twr^n ferne

Paraliaxin mebt eigenüieh obfemiren fdnnen / aberwie /l)n!U$jei?!gen onfere

C t Mathema-

il TIC KON IS BRÄHE L I B. I.

Mathcmatki Ohftrmtion ûfthjn/ (omiibü' auchnid}t/ha$btr jcfy® Htmfchmm Comet dni^C Parallaxin $£§aH Mfa/ Ergo

xft b«6 fundamenmni.Philofophicum nichtig/ ba$ Ut Gameten in fumma Regione Aens infra cir-

culos Lunxfokmgsnennmtrbm/Zi(omihc fiiâi toivntify allem am iw

tigm üttfern fbnDern aucfy jmigmmfm Mathematik gar fiäfmqtn Obferua-

tiombns, bas warikb Stella? nix vul in einem anbmt fian&e fei'tiD / bann fic in

Tabulis annodrc, &m\ibrcrvklmnbc%Uc§cgriLd\is an&crsbfftmDftt/ tarn~ in Longitudine, quam in Latitudine;, accedit quod Latitudo, qua? tarnen con-

feniu omnium Altronornorddebebai cfle inuariabilis, in mäni t>nb faß alictt

fiel) valde fenlibiliter, ja îcvx^ einsalben grao^n^mcbrmvrHt$u übnunfokf$j$ qcfcfycfym fei) vitio I ypographorani, ober ob bit S* ella? tixx in fe pro-

prium aliquem mo:um fv.ben /

3

/ktumr tucfy ah pcm\M>ritcm&(?eHDiefcr£eif

Machematico, der Die fadjaudj fclbii m$tä)ft i?tiD t>crj?c§ef /sno niä}t anMathematicus m\bmn-&X-i}

M

/ Wie t>k mn'flCH frmt) / %U mdiciren mtênm20 wenfere Infrrumema krnfft/ftakn tt>i? (ic ctvm\ ao$efmigtm aHr- fef>cn

faffeu / Der eticl) Daruott ttwb berieft* t§u« rennen / ;öann Den Sextanten jtajjett

tptr wciViicb nicht v&at§tm/&ntifaatpiv ju mtic&n mafym wtfmn Marhe-matico %wca\ (Stent DarDtircf) abmUw:n kfefylm / &amtmm fcföj? diftan-

tiam vtriufque geiWiümcn/ ooe Inftrument oerrjjcff/ x>nb ihn von nmnn tib(&

fyn laffen I bat er fwpat (ic |o febarffabgehen / bCl$ intra primam 3 fecondam

& teriiamÖbfertiationem nicijteül inCTfcf einer niinucen differen:z jy fpi>1rn/

&amtnb wenn fehl Da tjfy mtie man Den ottfers koilnd3cmm centro vifes f$

fub.il mtht fiidjen / [otiDern tml meftr bepmartifice, <yerncr §akn wir CEtt r

iudicium de inquirenda vera Altitudine Poli vel Aquatoris garêHl OCritO /-'

men/bann wiraueb befunkn/ i\x* tttm.fi man Die DjV^ ex Alrimdihc Solis ma-

xima in vtroque tropico ftlC&etl $VÜ/ D06 eö gdr HlC^f M1Ü Der Obferuation cir-

cumpolarium Stellarum tf)\it cinir:1fm/ i)(xâibcn^äbcn wir buvib titiffffi

Kiathematicum et?itcbe ^fcrtl/ qua? non occidunt 5 (afffi1 in Meridiäno eis

^vhr^Po\umx)bfermrenym()hTîCtncbtnûations Polarem hui9 loci & qua: hisacciduntênomen/^foaucl)5akntDir

iiDJt ei;Ucêt1 jaren Refra äionem vald : fenlib lern, het/b in Sole& Suell:s circa

Honzon:em grfunbcn/C&xl} t\ '. ;H Ü Venerem occidemcm (quam dJ.gentif-

firiie obieruauimus) faß btym /C CÜ1 viertel einer üunb fta tiona riam be» unDcn /

adeoYt eo tempore nihil rapeu pr.mi mobilisinouereturj oc adhuc appareret

lileuata duobus& amplius gradibusfupra Horton.em, cum toademreuc-

ra eilet fub Horizonte, deindeau:em quafi admomentum euanuit. Qua? o-

mnanobisvidebanturmiracliloraniliVireilioinlüisOpLicisharuinrationem

lp ra builfet. ^jßix fcbicfcn cuef) auch fyknxk

n

: Dcn^ in gutm vermwen / bat*&* l c^< i m i§r ee anef? kälten xmb noeF) §tir geil fps rgiren , fonDeni nur mit &w$tt

*Obi,;ruationibas conrerii-enjPi>[lei;Obierua.iones etfUcêr >>o*Mtyn*t &tm/

IMSTOI, ARVMASTRONOMICAR.VM. £|

HttVflCtwfcT Mathematicus bepo in Meridiano , mb ÜUCb per Sextanten ob-

feruirt. $Bo jfjr nt$tt (uff £tl rechen fabf/mo'cftf $r fcaratieloca vera tarn Lon-

gicudinis , quamLaritudinis bato fütöcn/in tmferm Globo treffen ftefem

jtl / S$jb(a^r\>n(cr .MaihematicusNefdbetl noef) allCSper calculum refor-

miren, Mm bmlnihiimcnten/fu l^lvenfdfkifmg §m\aii)t ah fit WÖUtn /

adamufsim nicht p txamxu c>j$dtbe$ wir euch x>ff ctret' fclrabcn Jjttttwfceü

tii'cbf motten #er|aften / mit$nebi$cn gefmnen I fix woüet w,6 <nxre Obferua-

tiones^ Dergleichen loca vera noftrarum Obferuationum >wie \bXX>X\fitt gesell

ten eueren per calculum fmbet / §intMbcT3ufd>id*en/ Scroti wir ee mit oen un-

fern Û colfationiren. Caetera ex adiun&a Mathematici Epiftola imeiliges»

93iibtt>ßrfh'nö cuef) mit$nd>i$miviUci\jtbcr$it mügmeigt/ Datum mvn\ß&ftun$ L

£affü amw Aprilis , Anno g£,

Wilhelm £anbt$raff $tt ##tu.

POSTSCRIPTA.\/ha$WiV pif Obferuation«

mqeüek/ Wieweit fit aberfaß

^41 nmhianth in fecerniren, £~o haben wir buref} ein andern $ebacfp.

^^^§ fe Obferuanones !>q)D Cometarum ,\>nt) aiicf) Solis, jo viel Wirpero noefe bei? jjanDeii fcafeen / abfcf>ro&en (äffen / t>nt> fjjtm fit mtb hiermit xtbert

fcnDeiU ^ü.16 aber Öbferuarionem Fixarum betrifft'/ fakn Wir loca, Longi-tudinum & Latitudinum , mit fit tmfer Globus aßt/ hinein VCXtfubncL (f$foll flär aber »nfer Marhematicus , w(tm er tue vbngen / fo er propter vaporo-fum Co-lum hiffitroniebt obferuirenfoimcn/ancft par.su/khimpf atferreefa

mn/ glauben &oc(j/e<? werde nicht ein arofjer difteremz ftrifcfjett kpDerfcpObieruation fan + Oculum^j dextrumhum : Ononis , Canem minorem& majorem y hie fyabcn tt>tr ntc^f aßein per diftantiam inter fe , & LaticudinemMeridianam

(aff?}1 obferuiren, (Sonorrn Diircfy vnfer minuten \mb Secunden93§rtan : rodcbc&aar ijftpi'ffe fitmDcn #ckn/vnfc a Mcridie inMeridiem

pjfjÛta(45nic6reme minuten varijren, ^rtenipusooerculminaiion in Me-

ridiano gar kbav'ifm eüicb viel nu^kn/xmi) DamtiereLongiiudinem vel poiiüs Call mediationeai.

• genommen / ba$ vnjer* bebim

^rt$tt>irDeioêtPt|

feint)«

TS*»

3B%(m ito^raff|ti ^jeffm* .

üÄe ipj

14 T.TCHOHIS BJAHE HB.. I,

Hd ipß Liter* irilatinum Sermonem conuerß ,

propkr exteros<

Teutonic& lingm igriaros.

YVILHELMVS DEI GRATIA LANDTGRAVIVS- HASSAAE: COMES IN C ATZEN ELLEBOGEN,DIETZj

ZI GENHAIN ET N I D D A.

3 Ratia ckfauore noftropraemifsis:Nobilifs: &fingulanrerdileclc.

W Literas tuasiMartijfcriptasaccepimus,quibus perleclis, inter

csetera cognouimus, Regis veftri Serenifs. in Kolfatia Locumte-E« n^ntem

H

e n

k

i c vm Ranzovi vM,eas quas de Cometa po-

fterioread ipfumdedimus literas tibi tranfmififfe. Quiaverönoc tantumno-

mine > tuas fupercodem Cometa Obferuationes,animo beneuolonobifcum

communicaueris,gratias clementer agimus , neque celare volumus, acce-

ptis tuis Obferuationibus , continuo nos Mathematicum nourum accerfiui£-

fe :fa&äque collationeAnimaduerfionum inilloCometavtnufque veftrum,

adlubitaq, debira jtquatione temporis & Longit. deprsehendimus, neutrum

vixinminutoafeinuicemdifcrepafFe , quodfanemagnumeft, certumquem-

dicium,Inltramentatamnoitra quam tuaiufte &recte fe habere, Obferua-

tores etiam diligentes fuifle, & acute omnia vtrinque coIlimafTe. Nofcra In~

ftrumenta, Qradrans videlicet&Sextans ,quibusMaLhematicusnoftervti-

tur, magnitudinetuisnonadsquanturjVtporefaltemquadmpedaliajailima-

mus emm , fi maiora forent , ea ad vtendum inhabilbra , atque propter molein

incommodiora reddi. Tua tarnen Instrumenta , Globum pr&fertim illum ma-jorem videre 3& expenderelibentercuperemus. Quin& hoc tibi exoptare-

musj vt in loco Meridionaliore& vapcnb ,y,m inüs obnoxio degeres, quo com-

modius ckplenius hifce rebus animaduertendis operam nauares. Adriouse

eius Stella? mxta Sidus Cafsiope^Obferuariones^ akeriiifque Cometa? & So-

lls 3 vt mitteremuspetitionem , ita res habet, quod fint accepta? Inflrumen-

tis noftris nondum ea diligentia rectificatis , atque nunc inftinÖu Vvit-tichii, diligenjäque& mduflria Automatarij noftn, IvstiByrgii, qui

quafi indagine Archimedes alter eft : Qualefcunque autem funt, quem ad

nosmififtijconcefsimusjvtdeicripiasadre perferret. QuodveroadSteliam

nouampra?dictam,nnllam in ea Parallaxin, nullümquein Longitudinem&

Latitudinemmotum;fedtantuminrec1:a Linea verjfus Akitudinem autpro-

funditatemdcprarhenderepotüimus. Cometa aut magno illo. Anno 1 5 7 7

,

apparente, aulicum Maihematieum nullumhabuimüs >• ideoque eius Paral-

laxinexa£te obferuarenonlicuit. Exnunc pradentis tarnen Mathematicino-

ltn Obferuationibus facil£Collegens,quod is non minus quam tunullamad-

mitcat eius, qui recens apparuit,Paraliaxin. Philofophjcum uaque illud

nullius eft momenti fundameneuma quöd Cornea iniurnuu Aens Regione,

infra

El'ISTOLARYM, A S t R O N O M I C Ä R V M 2

)

infra circuitus Lunte, generentur. Sic etiamnon modo ex pnoribus, fed &huius noiln MathematicidiligendfsimisQbferuationibusaduertimus, Stel-

las fixas longe alicer fe habere , atque in Tabulis eil annotatum; plurimas

fiquidemearam,tam inLongitudinequamLatitudinead aliquotgradus ali-

cer difpoiitas deprcehenditur. Accedit&hoc quod Latitudo,quse tarnen

confenfu omnium Aftronomorum debebat efle inuariabilis , m.mulris & pe-

ne omnibus valde{enfibiliter3 ad dimidiumetiamgradum,aut plus immutata

fit; Anideuenerit vitioTypographorum>autquod Stellas Rxx infe mo:umproprium aliquemhabeant,tibi vtprsecipuo huius temporis Mathematico,quietiammanumoperi admoues, necfubteel-odelitefcenti, vt pieriq; funt,

dijudicandii relmquimus. Inftrumenta quoque noftra omnia, ei quem adnosmififti infpicienda concefsimus,ifq; tibi de ijs pleniüs referre poteft : At fane

Sextantem non ducimus , afpernandum. Eo liquidem binarum Stellarum

inrercapedinem aliquoties inquiri per Mathematicum noftrumfecimus, &V

cum eandemipiimet obferuaremus,etiamlocomutato Angulolnftrumenti,

denuöque diftantiam reuidendo,eandemita exquifite colli iiauit,vt intrapri-

mam ,fecundam & tertiam Obferuationem,ne quartte quidem partis vnius

minuti, differentia animaduerteretur. Quodfi itaque errorisquicquam fub-

fit, id noftro iudicio , non tarn fubtiliter Centro vifus afcribendumvenit , Ccd

potiüs artifici rem tractanti. Porro mdicium tuum de inquirenda vera Alti«.

tudine Pol i vel Aquatoris libentercognouimus. Nam& nos deprtehendim9,

huiufmodi li ex Altitudine maxima Solis in vtroque Tropico requirantur,

cumObferuatione Stellarum circumpolariumomninönoncoincidere. Ideo-

que Opera Mathematici noftri aliquot Stellas, qua; non occiduntiuMeridi-

ano3cisvelvltraPolumobreruancuraiümus,vtmadiunctisvidebis, atque in-

de Eleuatiönem Polarem huius loci , & qua; bis acciduntdejfumiimus. Quin& aliquot iam retrolapfis Annis, Refrachonem valde fenfibilern, tum in So-

le, tum etiam inStellis circa Horizontem fnuenimus. Semeletiam Veneris

Stellam Occidemem , quam diligentifsime obferuauimus ad Horce penequadrantem, Stationariam apparentem, adeö vt eo tempore raptu primi

mobilis nihil moueretur, atque adhuc appareret eleuaiaduobus&amplius

gradibusdipra Horizontem, cum totidem reueräe/letfub Horizonte. De-indeautem quaii acl momentum euanuit, qux oirinia nobis 'videbanttir mira-

culofa , niil Vitelho in fius Opticis horum rationem praebuiffet. Mittimusinfuperbona tarnen fide,vt referuentur,nequedum ipargamur, fedfaltem

cum cuis conferantur , Obferuationes aliquot prtecipuarum Stellarum, a

Mathematico noftro , cum in Meridiano , tum per Sextantem acceptasj

Quasli ad calculu.11 reuocareplacuerit,locavera tamLongitudinum quamLatitudmum Stellarura eruere fäcile ent. In Globo nodro rite -conueniunt ,

nihilominus Iviaihematicusnoftereasomnes per calculumreformabit. Glo-D bis enuB

«6 TYCKONIS BZÄHE LIS.-I..

bis enimextremä etiam diligentia fabrefacliis 5 adamufsim noneft iidendum»

H^cbabuimus 5 qua? Literis tuis refpondere non fuperfedeRduni duximus 5

clementi etiarn afFectione rogames 3 velisnobi's tuas Obferuationes , tum

quoque noftras animaduerfiones veluti ad calculum expen-fas' , vrcifsim

jnittere 3 quo cum noftris coliatio vltenor fieri queat. Cetera ex adiuncta

Mathematici Epiftolamtelliges. Nos yerö gratiofi. voluntate perpetuö

tibi fauemus, Datum in Caftellonoftro Caflellano 14 Apiiis, Anno 86".

Vy ilhelm-vs Ha ssiäXandtgra.yivs.

PO STS CRiPTA..-

-' '

-Ti V A IA VI S IN EPI STOLA DIXERIMV5) N O S OB S £ R-* •

r / uationes ei 3 qui ad nos ä te miflus eft, defcribendas dediüe y

: i^i tarnen quia eas difcernere nimis laboriofum erat, per aliumy

1 J^'Cumeas, tum Cometarum & Solis, quotquot ad manus erant

defcribi, curauimus , eäfque tibi vnämittimus. Qnpd autem ad Obferuati-

ones Fixarum attinet , loca Longitudinum & Latitudmum , prout Globus

nofter fubminiflrat , confignauimus. Sed&Mathematicusnofter & has&reliquas , quas nondum proprer vaporofum Ccelum affequi potuimus vtprL-

mümeas aflecutus fuerit ,numerisexpediet. Confidimus tarnen intervtran-

que Obferuationem non magnam inuentum iri differentiam. Oculuin b1

,

Dextrum HumerumOrionis, Canem minorem & maiorem , non modoquo addiftantiam interfe , & Latitudinem Meridianam , Ted etiam per Ho-jrologianoftra, qua; minuta&fecundamonftrant ,• accurataque funt, itavfca

JVIeridie in Mendiem fcepenumero ne vno quidem minuto variant,

eorumtempus culminationis in Meridiano fepius mx- -

- ciieobleruari curauimus j indeque Longi-

tudinem vel potiüs Ccelime». -

diationem earum

defum-

fimus, vt exiftime^

mus nos in bis certos eflc.il;,

*:.

WlLHELMVS HaSSIJS. L A N D T G RA V I V S,

NOBI-

EP1STOLARVM A STR ONOMIC AR VM, 7. J

NOBILISSIMO ET VIRTVTE SAPIENTIA ACINGE NIOS A E^VDITAQVE DOCTRJN A, CLARISSIMO VJIÔ

DOMINO T Y C HO NI BRAHE, DOMINO DE K N V D S T R V P , E Q^V I-

t i dano, Machematico noftro Seculo praftantifsimo ,

&c. Domino fuo cum obferuantia co-

lendo, &c. s. p.

|

A X I M A IL L V S T R I S S I M V S PRINCEPS N O S T E R AEEECTVSfêft ketitia Literis tuis, Vir Nobilifsime & Dodtifsime, Mathe-imaticorum prsftantifsime , tum quod reconditiorem Aitrono-

g@j m\x Scientiam ac Regium Ingeniofbrumlnftrumentorum appa-

ratum , accutiisimiimque de Obferuaticnibus looge alicer inftimendis iudi-

ciumcontinerent; tum.quod abs te, quem propterfummamin Aftronomicfs

rebus peritiam fiimme diligit , proficifcerentur. Etil autem Uluftrifs : i-

piius Celiitudofeorfim Literis tuis efi: refponfura ; mihi tarnen mandauit , vt

& ipfe, de Mathematicis praefertim, tuce excellent. refponderem. Neigitur

longis vtar ambagibus, cum Illuftrifsimus Princeps Scriptum tuum de Co-meta nancifceremr ,mihiid infpicere non licuit,Illuftrifs. ipfius Cellitudine

prohibente, donec & ipfe meumde eodemCometa fcriptum attuli/fem, in

quibus cum Obferuationes in tarn longe difsitislocis inftitutas 3 fibiinuicem

adminutamvfquerefpondere videremus ,dici vixpoteft, quanto fimusgau-

cioperfufi. Quoigitur&tueandem concordantiamvidere pofsis,tibi vic'if-

fim, meum de eodem Cometa Scriptum tranfmitto, praefertim cum Capite v.

"contineat difputationem de Refra&ione Steilarum, cuius tu in Literis tuis

menttonemfacis, quanquam nondum fit abfolutum 5 deflcieiitibus nimirüm

in fine tnbus Capitibus 5 qua; proprer occupationes abfoluere non potui.

Quodii quaedam differentia in locis Cometa; conititutis reperitur, ea efle po-

teit,& propter locörum, in quibus noitras Obferuationes- habuimus, difiun-

öionem ,& propter loca S tellarum fixarum non eodem forte modo aflun>

ta 3 & propter diuerfam Zodiaci obliquitatem , quam ego in me-is Gbleruati-

onibus afliimfi 23 gr. 30 min, tantam nimirum ûantam tot annos Illuft. Prin-

ceps nofteradinuenit. Quanquam autem Initrumenta in ijs Obferuationi-

bus non adeö,vt nunc,fuerunt exacla , nee etiam Parallaxeos aut Refra-

clionis ratio habita , malui tarnen Obferuationibus , quamTabularumanno-tatis refpondentem Zodiaci obliq'iitatemafsumere, prafertim cum ipfead-

lnuenenm, Obferuationes eas nonmultürn ä Veritate aberfer Quanquafnipfe Solftitialem Solis Altitudmem in aritate propter ven-:ofam& nubilolam

Aeris conititunonenondü exaeie obferuare pocuerim. Etii verö'nondub^ >*

quintua, quam afferis Zodiaci obliquitasfit vera-ieam tarnen& ego, Deben-ignum lucceffum, benignamque Aeris conftiauionem largiente, dih-

gentiisimesobferuabo 3 vt rca Veritas diueriis dmerioajm ioconm:

D 1

2g TtCHONISBRAHE LIJIR I,

Obferuationibus, eö maiorera fidem apud pofteritatem mereatur. AdOb-feruationumcalculumin Cometa affumfi Oculum Ü in 4 grad. 7 min. H ,

cumLatitudine 5. grad. 29 min. Mcridionali. Tertiam V Stellam in i.grad.

58 min. Tauri, cum LatitudineSeptentrionali? gr. 57 min, &c. vt nos dili-

gentifsimis noftris Obferuationibus adinuenimus, nee video eas multüm ä

tuis dilcrepare. De Barba Corners , quod feribis, eam 21 Oclobns non ha-

buit. At 22 O&obris ftib Occafum eam quoque hie animaduerti. VerumcumfallaciamexLiinaeRadijs effe iudicarem(vergebat enim ad Lunam)nec

tale quiequam anteadeprsehendiflem 3 eam Scripto meoinferere nolui.Quöd

autem Cometam adhucii Nouembris obferuafti , ipfe profectö 10 Nouem-bris'eum obnimiamrarf tatem per Inftrumenti rimulas obferuarenonpotui, .

nee etiäm 11 Nouembris ampliüs videre; quanquam Aer erat knpurus ac va-

porofus. Forte eumob nimiam raritatemvaporibusfimilem 5 pn£ vaponbus

depr&henderenoiipotui. Nuilam omninö Parallaxin tarn per aecuratifsunü

illum, quem Scripto meo inferui,Parallaxes obferuandi modum, quam per

tempus& diftantiam eiusä Meridiano,depra»hendere in eo potui,quainuis

diligentiisime eamyenarer. Differentia,qua: exigua in extremis Cometa;

fullionibus inter noftras Obferuationes interuenit,fortafsis efti nimia Co-

meta; raritate. Equidem femper proportionalem in eo adinuenimotum. Sed

hsecha&enüs de Cometa. Adlnftrumentanoftra quod attinec ,attulit nihil

Vvi t TicHivs, praeter partitionem (qus , quicünque Autor fit , ingeniofa

certe eft)&Sextantisnomen,& Pinnacidiorum rimulas. Et quanquamWit-

tichius putabat Inftrumenta eacorrecliorafierinonpoffe,nos tarnen poft ei9

difeeffum muitis modis ea correximus. Fecerat enim Vvittichius per Auto-

matopamm noftrumfimplices taniüm in viforijs rimulas , in Qiiädrante qui-

dem duas ,alteram in fuperna viforij parte, alteram ad Latus, in Sextante

verötantumvnicam,in centro feilieet vifus. Verum cum Inftrumenta inv-

fiim deducerem, multa tandemexperientia inueni, eiufmodi rimulasnon (u£-

ficere,nec quiequam certi depradiendi ijs poffe. Quapropter in Sextante du-

as alias adhuc rimulas, adLatera Pinnacidiorum, prope oculum fieri curaui,

vtdiftantia: Stellarum pernmulasParallelasvtrinquecernerentur. CümqueVvittichius nuilam rationem Anguli viflonis habuiflet , huic quoque malo

fuecurrimus, atque viforia Centro Inftrumenti ita appofüimus, vt femper

eandemabillo Sextantis Centro diftantiam retineant, Centrumque femper

preeeife in medio media; nmuia.' reperiatur. Acne Angulus vifus fit minor eo

quemInftrumentumnobisexhibet,ringulisPinnacidijsfuperioribus interne

tantüm detraximus, quantimi inferius refpondens Pinnacidium a Centro

diftat. Ita enim per lineas parallelas eundem Angulumcernimus, quam In-

ftrumentumnobisexhibet, nee vlla differentia inter Angulum vifum& An-

gulum Inftrumenti eflepote/t. Praeterea cum antea media Regula in Sex-

tante

EPISTOLARVM ASTRONOMICARVM 2£

tante manibus -hinc inde ducenda,in Obferuationibus plurimum negöcij

nobis facefleret, multumque temporis requireret, priufquam ineum, quo

debebat,locumefTetperducl:a,Catenulamart:ifiicioleInftrumento appofui-

mus,per quam inquemcunquelocum & Angulum regulam medmm facili-

me abfq; negocio deducere poffumus. In Quadrantis quoque inferiore Pin-

nacidiorum parte5adhuc rimulam inferne fien curaui, vt Altitudinem Stella?}

&jfaperne& inferne paralleliterviderepofsim. Nif! enim Stella per rimulas

paralleliter circa Pinnacidiurn cequaliter fe&a confpiciatur, nequaquam cer-

ta erir eius Akitudo. lamdudum etiam ad Latera Pinnacidiorum rimulas

Parallelasexaptaui, vttranfltumStellxvtrinq; viderepöifem. Quodfi Vvit-

tichinsrimulasjliasParallelas apud Tuam ExceÜ. vidit, nee Inhxumentis

nöftris appoiuit, multonos inanilabore onerauit. Cum enim viforia Inftru-

mentorum MenfeMartio pr&teriti Anni corrigeremus 3 inuenimus Obfer-

uationes ante viforiorum correclionem inftitutas 3 prorj(us fuifle incertas &falfas. Quapropter omnes de nouo iterare coacti fumus. Reliqua qua? de In-

(crumentisnoftrisdelideras^exdomeilicotuocognofcerepotens.Dediuerfb

Athens & Aeris diaphano velim etiam atq; etiam cogites. Ipfe profeöö remin omnes partes voluens ac reuoluens > nihil tale reperire potui. Sed cum Sen-

tentiam ea de re meam in Tra&atu de Cometa Capite v fatis fuperque decla-

rauerim, nolohk aclmm agere : Tantum peto a. te maiorem in modum in fa-

lutem & certitudinem Aftronomia? etiam atque.etiam,vtea diligenterexa-

mines , atque ad ea mihi refpondere non dedigneris. Video enim ob nullam

aliam rem magis h-uic pulcherrimse Arti detrahi , quam quöd (vt ij , qui quid

Hypothefes Aftronomica^fint, non intelligunt, arbitrantur)futilibus&faln*s

Rypothefibus fit referta, perque falfas Hypothefes contra naturam, con-

traquenatura^Leges verum Planetarummotumdemonftret.Vtigiturveter-

num illumex animis vulgi eriperem 5 atq; quid fibivellent Hypothefes Aftro-

nomieje 3 oftenderem, lüculenter& perfpicue, vt opinor ? ex ipfarei natura,

quantum per occupationeslicuit,de ijsdifferui,praefertim cum diumultum- •

que expertus fim 5 etiam eos ,• qui fe multum in hac Arte profecifTe volunt 3 in

fimitra hac inueniriopinione, feduöi, vtarbitrorafutilitatibus Ariftotelis,

qui contra experientiam tantum futilibus comecl:uris,de his rebus difputat.

Refraclionem vfque ad 30 ab Horizontegradusin Sole reperire non potui,

nee etiam in Horizonte dimidij gradus 3 fedplerunque 15 , aut ad fummum20 miniKorum. Sedeam maiore inpofterum diligentia non tantum in Sole,

verumedam in Steilis fixis obferuabo. Quemadmodiim & ex dextro Laterc

Perfei in Altitudine 5» gr. 42 min. inueni Refraclionem 2iminutorum. ExCaudaCygni in Altitudine )gr. 18. min. inueni Refraitionem 5§minutorü.

Inuenio etiam ex Obieruationibus diligentifsimis , Stellas fixas füas mutareLatitudines, contra aliorum traditionem,idquefien proportionaler feeun-

D 3 dummu-

£0 TYCHONISBRAHE L IB. I.

dum mutationem obliquitatis Zodiacij ita vt quo magis ad Sqlftrtia accedane3eö magis Latitudinesfuasmuteni;, adeovt Stella? immota? videantur; Eclipti-

ca verö pro mutatione obliquitatis hinc inde ad eas accedere 6V recedere.

Qupdverointerdumqusedam Steüashuic fuppofitioni reclarnent, id(vtarbi-

tror) Obferuationibus veterum tribuendum erit, inquibus;Sextantes 3 aut

etiam Trientesgraduum nonfaerunt apudipfosmagnimomenti ,vel ctiam

ciufmodi error in tranfcnbendointeruenirepotuit; quanq; videam, dumre-cenioresPtolemcturn in Steliis fixis emendare voluerunt 5 m longe maior.es

errores efle delapfos, vt ex Alanac, Algorab ,tit- manifeftiim eil. MotumSolis in Ephemeride tua poiitumfatisexa&e cumnoftris Obferuationibus in-

venio congruere : a qmbus tarnen Tabula? Prutemca? -circa Aqumocriumvernumvltra dimidium eradum abfunt. Ipfe etiam tantam fere Solis Ec-

centricitatem reperio, quantam tu 'afleris. Altitudo Poli h'ic Cafleilis eil

51 grad. 20 min : lnueni enim per düigentifsimas Obferuationes Steilam Pola-

rem 5 infuperion Meridiani parte, Altitudinem obdnere54grad. 16 min: minferiore 43 grad. 24 minut. Pectus Cafsiopea? fuperne 8.7 gr. 3 min. inferne

i] gr. 37 min. InAfcenfumedio Cathedra? Cafsiopea? fuperne 8.4 gr- 26^ min.

inferne 18 gr. 13^ min. Ad genua Cafsiopea? fuperne 83gr.i6j min. inferne

19 o 1 ' 2 3i m,n * ^n n^ a Cafsiopea? fuperne 79 gr. 44! minut. inferne 22 grad.

55 min. Quodfi Eclipfinillam, qua? Anno i5 8 43 7Nouembris apparuit,ob-

ferua(Li,iam quoq; dirferentiam Longitudinuminter noftra loca habebimus.

Obferuauit enim Vv ittichivs hie Caifellis ems medium ineidifle in 13 ho-

ram 3 minut. poft Meridiem; quanquum Video 3 iuftam diügentiam in ea

übferuationenon effe adhibitam. Ac toties iam dolui ,me eo tempore hie

nondum fuiffe (octiduo enim poft hnc veniebam) ninam per dittantias ad

Stellas fixas non tantüm Eclipiin, verümetiam motum & Parallaxin Lunäe

obieruaflet. Sin eam Eclipfin obferuare non potuifti , alia nobis via mgredi-

enda entj vt differentiam inter Meridianos noftrorum locorum naneifea-

mur ;quod commode per Lunam fleri poffe , puto 3 ü eam vnä & eadem Die

aut etiam üiebus non multum ä fe difeantibus vterquefimul dihgenter Obfer-

uauerimus. Ita enimfeparata Parallaxi, per motum ex Obferuationibus in-

uentum facile qua?iltum patebit. Sin per calculum malueris ( qua: ratio ta-

rnen mihi minus certa videtur) poteris calculum Lima; Mendiano noftro

congruentemadmemittere. Ita enim 11 Lunam circa nonagefimum grad.

obieruauero 3 ex tuocouftitutomotu 3 fi is Apparentijsfatisfacit, facile qua?-

{ltuminiieniam. Narrauitquoque mihi Petrvs Iacobi Jomefticus tu-

us, icper Scudiofum tuis correttifsimis Inftrumentis 3 Eleuationem Polarem

6c Akitudinem Meridianam Spica? rß. Fruenburgi Borufsia? 3 vbiCopER-n 1 c v s pierafque fuas Obferuationes habuit 3 obieruaffe. Cum igitur per-

li^niericirem, qua?nam fuill.ee ce'rtitudo Inftruinentorum; quibus in fuis

Obferuatio-

BP i.CTOI A RV M AS T RON O M IC A R VM. %l

Obferuationibus vfus effct Copernicus, Et an ea Fruenburgi effet Poli Ele-uatio 3 quam Copernicus Libro in. Capite 2 aiferit 3 peto ä te maiorem in

modum, vteas mecumcommunicare nondedipneris. Vicifsim tibi meaoffi-

ciapolliceor ac def'ero. Illuftrifsimus Princeps mittitad te Obferuationes

fuas de Cometis3 & AkitvsdinesSolisMeridianas pervetera Organa obfer-

uatas,quas pro tuaprudent'^ ad vfum accommodare, & cum tuis conferre

poteris. Mittit item noftras StdlarUm fixarum per noua Organa inftitutas

ame Obferuationes , quas calculo p? r Studiofos tuos examinabis, deque ijs

nosadmonebis. D. Ioachimvs Cameraki vs tibi falutem; onus Li-teras ad te perfcriptas inter reliqu^ reperies. His bene & felkiter valc.

Caflüüis ig Calend. Maij 3 Anno Chri(li 1586".

t. - t:.'

Ckristophorv. RothmannvsBernburgenfis.

T Y C H O N I BEJAHE, J^ÜTtt §Ü $flUt>ff«tp»

^ tftfmt$&n$$w ®m§ fuütf/ ^Scfia inUr S&tfowter/ QÖiV m<v

| cfynvrs fät\miwaff'd/$r wertet t>nfcr Qlwwmlub fc&mlvn /

^SStrt/55, F* <7r=C~-'

™ äügteran (£ucf> ga&myitumc§r ktickn ten vfoctfchitftm öbier-wJSiSfeîmionibu-st^f (etigf? empfanden/' t>nt) ^jifcre mc*äu?it^ t>arab tocntcfjmcn (w

(fo ffat/ (So §abeit mir welje t)m%c&cti foimen / Swcfy îVrnn'tw\i&$ vmfirs

fcfytikw gn&iqtitf) \p\ mnnmt/^Qnbiß tewmcfy an(£ittbt>nfcr$wi)i8t$

legeren /tralÔafcre tn#2mm Obferuationes , fo viel tey ttegji ttfcfymtnCometam 5 ûcbS-ellamnouamadCaßiopeiamanfn^/gurn^-^f?(aniUcCatreffen /^hrtvoüci vmtitchh : im äperludicium ^kritifcreOfeferuatronesStellarum f]xarum-|atn3!l?er^?fcl)id

;

ftt/(r-"::C- ! 11 2:ld> ®W&te Obferuationes,

tyflä J&r fb fyeß b#&äiC?/ alâtlC^ b-iVfl- Der VOW - tlIisnxisobien:irt 5 commu-nic:i

'

en>^nni;na, pc^r!!t?au^knu!;coriicrien : 1 on^Hid akr rcofc

'igtxm Altitudinem veftriVoli/mqfyv fcll : Ltflj fytöt / aijfcfûfCU/ 93nDtrcrcw

Z^ T YCHONI S BRAKE LIB. I.

ttWM ffir flilS J^CplgfCtt tmfcre Mathematici /ii)rcttt!t / tmfflV «tCHUItt^

weiter wnte&mctt. «JBoften n?ir giidjalfo awdwgftcft ntcfet wrjja&en/ vmtD

femD£u$ mtfpcfcn'acn guten ^Bilfen"^oa^cim^/

^

atumw tmfcr€:fa&t

*>tt£> 93#ltt£l ©#öam *<*" Augufti , Anno 1 5 g 6.

g5Jt%lmiant)^r<»ffitt^^m-

Liter&e&dem Laänttate donaU.

NOBIL ISSIM0 5 NO BIS SING VLARITERDILECTO, TYCHONI BR.AHE DOMINO

DE jc.vVDSTRVp.

VVILHELMVS DE/ GRATIA LANDTGRAVIVSHASSIAE,COMES DE CATZEN ELLEBOGEN,

DIE T3,ZIEGENHAINET NIDDAj&C.

Katia & fauore noftro pra?mifsis. Nobilifsime, fmgulariter dile-

öc. Nullii nobis facimus dubium, quin refponfionenoftram per

literas 5 quasi4elapfiMenfis Aprilis,ex hocipfo noftroGaftro

,^J adtededimus 3 vnä cum tranfmifsis Obferuationibus iampridem

acceperis, atq; exipfisSententiamnoftramcognoueris. Quiaverohacknüs

flasitante ld clementi noftra petitione, ad eamnullam naclifiimus refponfi-

onein commodümq;hicnuncius adte oblatusfit,pra?terire nequiuinr, quin

priores noftrasLiteras inmemoriätibireuocareinusjproptereäte clementer

roeamus, cum noftras tuxque Obferuationes , quod ad Cometam recenter

apparentem,Stellamqinouamad Cafsiopeiam attinet, admodum propeco-

incidant, velis nobis ncn modo tuum de noftris Obferuationib* Stelfarum Fi-

xarLiiudicmm3vicifsimmittere,red& proprias tuasObferuationes, quasturii

nrius tum etiam pofteä in Stellis Fixis obtinuiiti 3 communicare 5vt cum no-

ftris conferamus. Pr&fertim vero velis nobis Altitudmem yeftri Poli 3 vt eam

denotatam habes,tranfmittere. Exadiuncta quoq; Mathematici Epiftola

noftram Sententiam plenius cognofces. Ha?c te dementer celare no-

luimus ) fumüfque fauorabih & bona voluniate erga

te affecti. Data? in Vrbe & Arce noftra

CafTellis 16 Augufti,

Anno 1 5 8 6,

WlLHELMVS LaMDTGRAVIVS HaSSIA.

NOB IL1S S.

EPISTOLARVM ASTRONOM ICARVM. 33

NOBILiSSIMO VIRO, DOMINO TYCHONIBl^AHE, E QVITI DANO, DOMINO AKNVDSTR.VP,MATHEMATICO NOSTE.O SECVLO FRÄST A"N T I S-

simO) &c. Domino ac fautori fuo vnice

colendo, &c. s. p.

on dubito, Nobilifsime Domine , Mathematicorum prefta«-

fp tifsime , quin in recenti adhuc habeas memoria , quce in proximis

^vMgJnundinis Francofordienfbus mandato Illuftrifsimi Principis no-"

sjftri tranfmittendo aliquot Obferuationes ad T. Excell. perfcri-

pferim,& vtäT. Excell. etiam atque etiam petierim,vthisnoftrisLiteris re-

fponderedignaretur. At cum nullum adhuc a T. Excell. viderimus refpon-

uim , valde dubitat Uluftrifs. Princeps nefter, num ex ad manus tuas perue-

nerint. Mandauerat enim Uluftrifs. ipfius Celfttudo, vr non rantum fuse

Celfttudinis dementem falutationem , verumetiam ingens tuae refponflonis

videndaedefiderium per miniftrum tuum tibifignificarem. Quapropter cumnullus Dies intercedat , quin de T. Excell. refponiione ab Uluftrifsimo prin-

cipe noftro imerroger, eiufque intermifsionemfemperädifiunsäioneloco-

rum excufare cogar,petoaT. Excell. adhuc maiorem in modum,ne re-

fponfionem in Salutem& promotionem Aftronomiam diutius intermittat, Ipfe

quidem , quibufcünque poflum rafronibus , Aftronomiam Illuftrifsimo Prin-

cipi noftro etiam atque etiam commendare non defino: dummodo T. Excell.

mihi in fubfidium venia t 3 atque currentem & bene admonitum acrioribus

calcanbus inftiget. Acer & ad palmar per fe curfiirus honores: Si tarnen

horteris , forciüs ibit equus. De Altitudinibus Stellarum Meridianis a meperQuadrantem obferuatis, inuenio Quadranti non iufte fecundum Hori-

zontis planum äVvittichio& Horologiano noftro perpendicula effe applica-

ta, fedoftendi ab eoAkitudines 'Stellaram mfto & quidem integro minuto

maiores, quam reueralint : Quodlitet toties Uluftrifs. Principi noftro ab eo

tempore, quo hie Mathematicum ago,dixerim, credere tarnen noluit,donec

nuper defectionem tarn Horologiario3quam Uluftrifs. ipiiusCelf ad oculum

oftenderem. Nee dubito , quin tu quoque eundem errorem in noPcris Obfer-

uationibus lamdudum ammaduerteris. Iteratis igitur Obferuationibus in-

uenio correctis perpendiculis Eleuationem Poli huius loci ex Stella Polari

5igrad. 19 min.vnofcilicet minuto minorem. Adfummam, non dubito, quin

pro tuo erga Aftronomiam fingulaii Amore Nobilifsimam hanc Scientiam

etiam atque etiam apud Illuftrijfsimum Principem noftrim fls commendatu-rus. Scis hanc Artem omninö Regiam eile , ac Regum ac Principum fauo-

rem defiderare. Phira fc^berem^pra;fertimdeimpuro jilonebulone Nico- XA^f^flaoRaymaro VrfoDithmarfo

7quifuperiori HY£me_apudT.Excell. Typo-

graphicamLiterarum collecüonem & Ordinationen) , vt opinor, exereuit,

E quomoio

34 TYCHONIS BRAHE L I B. 1.

quomodo jfcilicet hie re conuicijs profcindere nondeflerit, & quomodo te

defenderim : mfi anguftia temporis me impediret. Cum nuper in pndentia

Illuftrifsimi Principis Ioannis Casimiri Ducis Paiatini, &c<. Icemq; 5

Incly ti Domini a Donavv, tui honoriflcam, vt par erat, facerem rnentionem :

dici vix potefi:, quomodo Dominus ä Donavv te commendarit,adeo vt meiam pridem tuiamorc flagrantemiamtotuminflammant. His igiturbene&

feliciter vale, optirne Tic ho, & de Aftronomia^bene mercri ne define»

Caflellis 7 Calend+Septembris, Anno 8(5".

T. T.

Christophorvs Rothmannt

s

Bcrnburgenfis.

m 'Scfixn mfttmMm QMoittoTychoni BKAHE>Spcnti}uMmib{imv.

m^ Böffcg? (Bnabm zcmbUn$ti fyf$m / ®rmt $u (iaimänbogtn / £)u% /

^üênftaw x>\\t> y&DDa/e£c>

$&x"^fS 9lfcw $mU$m&m$ $uuor/ 93cffrr fi'rkr kfonDer/

c ./.;'"< mä} mm §u anxpcn tmDcrfcbwDcnm ma&fat/ fb wirf l>q? erörew

v," ^.. :-| Sjcnfr / Den 14 Apnlis, ai$ aucl} fytmcfycr hm 26 Auguftige*

^\^W.^;->'ff^n'c^ÖI/ t>tlt> t>tl{crc Obferuationes Stellarum fixarum vibevt

fcljnft/ *mt> Dantekn in gnaden &e#em / mdjf allem en?er Judicium Daratsff

lina ^Xl\dytäkt\/ foitDrr« atlcl) CÜtfC Obieruationes Darge$en ^tmkrfd^cn.

SBamt *ms afccr Infi nubvon cuefj fem mtffixw cmfommen/ ttwfcljfo vni$

glricfyvol vcrttMiifcm/2tf$ §akn n>ir nicht vnberfaffen mikn / Up föefcrgefo

genrti Qöotfc&aflft/ cuc& nacBntafrfö êrinnern/ 93n& ift an eitel? tmfer $neDt#e$

feieren/ 3&1

"'

tt»€»Uct t>«6 liicrjr allein miff firfeljer mfsv fchmten învoübtr &$antworten/@cnDern aneb ewre Obferuationes t>krfenDen/ Damit wir

ftc mit Den »«fern $u confenren ftakn. ,©03 t)erfe§en wwW#/ *>nD fdnD(fue[>mi^naDen^cne%t/Datum

in wferÖaDt *mD 93ejfcn$ QüaflfcH

ßW H Odob. Anno 8<k

3B%ftn ian^rajfau^)#m

E&dem

ITISTOLARVM ASTRONOMICARVM.

E<zdcm Litera Laune reddiu.

Vi

VVILHELMVS DEI GRATIA LANDTGRAVIVSHASSIAE,COM£S IN CATZENELLEBOGEN,

DIETZ> ZIEGENH AIH ET NIDDAj&C,

^RATIA ET EAVME NOSTRG PB.AMISSIS* NOBILI5S.

f|p®S| fingulariter dilecle. Duabus iam diuerßs viribus, tam per propri-iK,

$tw um tuum Miniftrum die 14 April, quam pofteä die 16 Augufti ad

^..llPfete dedimus literas, noftrasque etiam Obferuationes Steilarum

Fixarum tranünimnus, clementer infuper rogantes,velis non modo iudicium

denoftris perfcribere, Ted& Obferuationes tuas vicifsim raittere. Quia vero

huc vfque refponfum non accepimus, quod etiam miramur , intermittere

noluimus, quin per commodum hunc nuntiuin in animum tibi illa reuocare-

mus. Eftque benigna rioftra petitio^velisnon faltem noüris litcris refpondere,

fed & Obferuationes mittere, quo eas cum noftris conferre liceat. Hoc a te

expeclamus gratiofa voluntate tibi fauentes. Data? in Vrbe & Arceno*

lira CaiTellis die ifO dtobris , Anno 8 6*L

>

VviLHELMVS L AN DT GRAVI VS

Ha ss in,

ILLVSTRISSIMO PRINCIPI AC DOMINOD. GVILHELMO LANDTGR.AVIO HASSIAE, CÖMITI

IN CATZENELLEBOGEN, DI ET2 5 ZIEGENHAINet nidda: Principi ac Domino fuo

Clementifsimo

S. P.

I TER AS CELSITVDIN1S TVJS. FRINCEPS ILLVSTRISS'.

ad ine circa Vernum tempus proxime elapfl Anni datas, quibus

meis refpondere dignabaris , per eundem quem ad Tuam Celf.

2 ablegaueram mihi dorn efticum, accepi, pro qua clementi Tu«Celiiüud. erga me beneuolentia, demifse ago gratias. Quod verö tanto

temporis interuallo, nihil ijs refponderim, & T. Cclfdefiderijs fatisfacere

tam diu interroiferim, licet etiam intereabis per alias a T. Celf. Literas hoc

nomine commonefaä'us , non eftquöd Celfit. T+ exiftimet, vel incuria qua-.

dam;vel data opera faclum efTcfed locorum potius nimia intercapedo,raraq;

jUuc mittendi Literas oportunkas, me a icribendo haclenüs retardarunt.

£ 1 Duobus

$6 TTC H ONX5 S&A-HE LlfiEB. 1.. sl

Ducbus enim faltem Anni temporibus, commodior hinc CaiFellas verms

fcnben<ii 3conce(iituroccalio,cumvidelicetad vtrafqueNundmasFrancofor-

dianas noftrates pronxifcuntur. Quapropter, cum paulo poft nundinas

vltimas vernales, Tu# Celfirudinis literas accepifTem > in eas quar proxi-

mc fcquebanmr Autumnales 5 refponfum diflferre necefsitas coegit. Vbi

verö circa id temporis, quo ad pr&tentas proxime elapfo Autumno, Franco-

forti celebratas nundinas Mercatores hinc eöfe conferre vellent,cum quo-

dam Bibliopola fedulö egiffem,vt paulo ante difceffiim 3meinhac Iniulacon-

uehiretjfeciimqiie Literas T. Celf.Secretarid Caßellis tradendas afportaref,'

Quodetiam illepromiferata&prsEftarcotnnihoconftimcrat. Sedaccidit prae-

ter opinionem, vt ljs ipfis diebus , quibus illi huc accedendum foret, Illuftrif.

Princeps Vdalricvs. Dux Megapolenfis, vna cum Illuftriisima Principe .

Domina Elizab etha Coniuge (qua? poftea in ipfo reditu Mechelhurgam

verfus,antequam Mare traiecillet, magno omniumluclu diem.obijc)& Fra-

trisFilio Duce Sigismvndo, deducente illos ipfa etiam Serenifs: Regt-

n a noftra vna cum magno Nobilium Virorum comitatu , me hie Vraniburgi

inuifere iint dighati, partim vt machinas Aftronomicas ,quibus has se-

de'srefertas feiebant , coram contemplarentur, partim vt Inclytus Dux V-dalricvs, Pyronomicos meos laborcs (quibus non minorem quam Aftro-

nomicisoperamimpendo) Schis inferuicntemapparatumMechanicum , pe-

nitiüs introfpiceret , Nam ipfius Celfitudo, multis ab hinc Annis , ijs ex-

ercitijs plurimum delectatur, & non vulgaria in his, propriainduitriaadin-

uenit, quemadmodüm & Serenifsima Regina ipfius Filia, hifee Artificijs

Spagyricismagnopereafficitur 3 quo nomine etiam pr&terko Anno, Marehoc bis traijcere, noftrosqj Iares fubire non grauata eft. Cum itaque eo ipfo

tempore, quo T. Celiit. commode refenbendum effet , his tarn Illuftribus

Hoipitibus excipiendis oecuparer, idque Bibliopola ille , qui me ex promif-

fo accedere animum induxerat Haffnise (eöquöd inde nauigia Regia 5 qui-

bus traijciendum erat procurabantur) cognouiffet ,propofitum mutauit,&

nc Nundinarüm, diutiüs pr^rtolando, tempus negligeretjmejquem intelüge-

bat impeditum efle, non accedens, itineri fe commifit. Hinc itaque factum

eft, vthac oportuna occailone Tux Celflt. re/cribendi,pn£teronuiem expe-

öationemjfruftratusfinf. Cumqj ex eo tempore, nulla eiufcemodi commodi-rasLiterasadT. Celf.mittendi,mihi oblatafuent, refponfione5 quamuisin-

öitus; iiip erfedere cogebar,idqueinhoc vfque tempus, quo hie alter noftras

Bibliopola Francofurtum ad vernales nundinas profieifeitur, mihi in perfe-

rendis adT. Celfitud. Literis fiiamopcrampolliceretur. Ha?c vero eo plu-

ribus T. Celiitud. ob id commemoro , vt intelligat nullatenüs mea ineuria

fa&um eile, quöd in referibendo iulto tardior fuerim. Tuam itaque Celfit»

iubmifse rogatam volo> vt ob prcediclas rationesmoramhanc candide inter-

pretetur,

iriSTOLlRYM ASTB.ONOMICARVM. 37

pretetur, meqtfe clementer hac in parte excufatum habeat, Quod ego fpe-

rans nie pro eximia Celfltudinis Tux acquanimitate omnino impetraturum,

nunc vtarobiata oportuniorerefcribendioccan*one,&adiingula capitain T.Celfimd. literis particulariter refpondebo. Quod itaque Celfttudo Tua , in

prioribus ad me datis literis refponiionem ad meas continentibus, ab initio af.

ierar, conuenientiam illaminterfuiMadiematiciObferuaLiones, &meas mCometa Anni 8?. adeöexquifitam, adinodumplacuifte, & magni ponderi«

locum meruiiTe 3 id fane& ine plurimüm obleciauit* Neque cnim fimilem in

aliorum Mathematicorum fcriptis de Cometis aliquot prsteritis cum ipfo

cKlo^noftrisqueObferuationibuscongruentiam^vlpiam renne inuenioj quodilloruni in obferuando & demonftrando negligentia faftum non dubiio. DLuerfitasautem, ü qua erat inter Tuce Celf.'Mathematici & noirras in dicto

Cometa animaduerfiones, potiiisinde eueniebat, quod Stellarum fixarum

loca , quarum vins requirebatur , non prsciic in ijÖem ferupulis aflumferi-

mus, licet eaipfa, quaMnhisnobisintercefskdifcrepantia, paucifsimorum&nullius pene momenti ferupulorum fuerit, vt ex collatione cumnoitris locis

plenius videre licet. Inprimis veromihi pereeptu iueundum fuit , quod Tua:

Celfitud.Mathematicus nullam in eodem Cometa deprehenderit parallaxin,

quemadmodum & ego vel nullam, vel pene iiifenfibilem,mult!plicibus&ac-

curatis Obferuationibus inuenire potui* Ideoque plane in eo Rei veritare id-

ipfum exigente confentimus , non in Elementari orbe , fed in fupremo sediere

genitum fuiife huncCometam, contra quam hadlenusPeripateticbck-omnes

fere Philofophi, ipfique adeo Mathematici , pro rato indubitatoque afTeuerä-

rant. Quodetiam fieripoflc5 Noua illa,&miraculofä ad Cafsiopeam Stella

fuperioribus annis confpecl;a,vel ex proprijsTusCellitudinis Obferuationi-

bus, quibus mesapprimeaftipulabantur, liquidifsime comprobauit. Imo&nos in 4. alijs Cometis interea confpectis nullum eorum infra Lunam, Ted om-nes in ipfo setherc curfum iiiurn abfoluifife, e certifsimis Obferuationibus Geo-

metnea veritate demonftrauimus; vt ob id prorfus exiflimem omnes Come-tasinipfo Ccelofupra Lunam generari,nuilutnqiie eorum vnquam Elemen-

tarem extitiffe. Nam quod Regibmontani& VogeliniOBferuationes induo-

bus Cometis vetenbus,&recentiorumquorundamplacita, inhis ipils, quo-

rumnosinuedigationem per Instrumenta debitanacii fumus3diuerlum oflen-

dant, nihilmoramur; Siquidem, quantum illorum ObieniationibasJiden-

dum fit 3 vel in ipfis mundo congenitisfideribusperfpe6him habeamus. Et

longe fubtiliorisartificij exiftitparallaxes tamexiguas difcernei^pradercim

vbi motus proprij vna fit habenda confideratio, quam ha&enus communitcr

vfuata apparentiascteleftes ferutandi ratio, fuppeditare queat. De toto ve-

rohoc Cometarum argumenta noftras Obferuationes,hisq; innixasdemon-

ftrationes Tua Celfitudo vberids& furTicienter fententiam noftram cogno£

E 5cet

1% .TTCHONIS BRAHI L I B. I.

cer vbi Opus, quod nunc dehac ipfa materia adprselum adorno, in publkana

vtilitatem euulgatum fucrit«. Quantum ad Obferuationcs Tuse Cellltudinis

mihitranfmiflas (quo etiam nomine Tuse Celütud. pluriraasreuerenterha-

beo gratias) attinet, contuli eas tum inter fe 3 tum vna cum meis diligentef,

& quidcm in diftantijs ipfis nulluni reperioalicuiusmomenti difcrimen, quin

tuumlnftrumentum eafdem prajbeat5 quas mei Sextantes«. Id quod vcl exfb-

la mrer Regulum & Spicam m, intercapcdinc (e6-quöd Obferuatio hcec fiat

iuxta extremes Sextantis limites, vnde etiam exiliores interualiorum An-guli minus dubij euadunt ) manifeftum redditui\ Hanc enim Tuse CeHitud.

Sextans prsehuit part. 54. m. 2; Nos eandem aliquoties vix Sexta parte vnius

minuci (difcriminepeneinfenilbili& nullius ponderis) minorem deprehen-

dimus, atteftantibus etiam exteris diftantijs Tuse Celfitudinis cum noflris in-

uicemcollatis, cum Sextanten!) quemTuaCelf in vfu habet , fatis exa&as,

& ipfi ccelo congruas pr&bere intercapedines. Quod tarnen vix eins opera

factitatumopinor, qui ftru&uram illius ad mei quem hie confpexerat (quod

proculdubio filentio prseterijt) imitationem primum Tuse Celiitudiniordi-

nauit. Nora enim fatis mihi eft ipfius, in his Mechanicis rebus vel inqui-

rendis D vel imitandis, minus exaeta diligentia. Idcoque id potiiisproprise T.

Celf induitrisu,& Mathematici ipfius Rothmanni, artificisquevna Mecha-nici ab ipfa experientia indagata? folertise afenbendum cenfco, Quod ad al-

titudines Mendianas mihi tranfmiffas attinet 5 in ijs parum quiddam diTcrimi-

nis ä meis inuentis reperio, adeö vt Declinationes Stellarum inde petita; , in

Borealibus 3duobus propemodum vbique ferupulis abundent. In Auftralibus

rero totidemdeficiant, idque prsefuppofita jtquatoris inclinatione partes»

m + 4o. quse ex ea Poli eleuatione3quam Rothmannus e Stellarum quarundamnonoccidentium vtraq; akitudine mihi perfcnpfit^refultare deprehenditur.

Cum autem fatis perfpectum haberem, Declinationes Stellarum'ä meinda-

gatasinnullominutovelabundarc,veldericere, eo quod quinis vel fenisva-

rie fabricatis,iuftsEquemagnitudinis Inltrumentis, ita vt in quibufdam fexta

pars mmuti difeerni commode queat, certo exploratse effent: & fatis vna"

mihi confta'ret, Tuam Celfitud. in Obferuationibus etiam ; prsfertim per

hxc Neoterica ofgana rciteratis, fummam adhibere curam & diligentiam,

vnde hxc binorum ferupulorum inter nos diuerfitas conringeret, prima

mecum plurimujm admirabar. Deinde cum eandem pene vbique eile diffe-

renriam confiderarem, ftatiminmentem incidit3 facils eueniife, vtvelpinna-

eidiorum non rite appoiirorum vitiobinaferupula iuftoaltius inTuseCelfit.

Quadrant« perfpicerenrur, vel etiam perpendiculi in vnico faltemminuto,

non rite ordinan errore, qiü vtrtnque affumtus, tarn in Poli quam Stellarum

Mendiaru.rum akitudine declinationem earundem bims vanaret ferupulis,

aut forte ytraque ratione, Id quod faciie in Quadrante bicubjtali euenire

poüc

EPISTOLARVM ASTRONOMICARVM. $}

poffe inde colligebam3 quod etiam in duplo vcl triplo maioribus 5 fi non ex-

aftifsima 3 taminpinnacidijs, quämperpendiculoadhibeaturapplicatio, fa-

cile dimidij, vel etiam integri fcrupuli error obrepat. Nee enim diuifioni mi-

nus certffj autCentro deuio hunc errorem imputandum duxi. Kabebamitaque in animoTuam Celfitud. perliteras de bis commonefaccre3 vrpn?ci-

fioremvel pinnaeidiorum, vel perpendiculi 3 autvtriufque fimul examinatio-

nem denuöinftitueret, quo etiam in Declinationibus Stellarum, nonminiuquam in diftantijs 3 exacla inter Tua* Celfitud. obferuationes & meas conue-

nientia ftabiliretur. Verum dum oportuna mittendi literas occafione defti-

tuor3& circa Nundinarum Franc ofurtenfium tempora,caufa commemorataä fcribendoimpedior3optimemihi3 &ex votoaccidit3vtT*Cel£ Mathemati-

cus interea indicarit3fe deprehendiffc Quadrancem T vCelfi ob perpendiculi

vitium äkitudines priores oftendiile vno ferupulo vbiq; iufto maiores. Qu_od

fi eft (vti prorfus mihi perftiadeo.) Poli fublimitatem vno etiam ferupulo mi-

norem 3 & j£.quatoris tantundem maiorem prouenire confentaneum erit 3 vt

ea reuera fit Caffellis part. 38. m. 41. Huic itaq; fi applicentur altitudines T.

Cell* mihi transmiffie3 ita vt fingulis ob perpendiculi errorem vnicum adima-

tur fcrupulum 3 fätis exa£te cum meis Stellarum declinationibus confentient.

Quare plurimüm lsetatus Tum , per hoc vnicum fcrupulum 3 in vitio perpen-

diculi emendatum, aliumlonge maiorem ob hanc 3 licet non adeo magna m>qua? Obferuationibus noftris intercedebat dillerentiam, animo meo inhä-

rentem fcrupulum ademptum eile* Omnes enim cceleftes Obferuationes ad

cxaclam amufsim 3 quatenusinfenrushumanos cadant3 in(t.ituendas cenfeo»

ade6jVt fi quid in his defidereturvel tantillum 3 proirritishabeam. Vtverö

Celficudo Tua collationem vlteriorem inter fiaas & measObferuationesjtam

quo ad intercapedines 3 quam quo ad altitudines Meridianas 3 fiue inde peti-

tasDeclinationesiniiituerequeat, mitcoTua: Celfitud. aliquot Stellarum,

tum aliarum 3 tum pr&'fertim infigniorum, quseiuxtaZodiacum funt difLm-

tias 3 meis Sextantibus Trigonicis (fic enimeos appellare libuit) fidefiter ex-

ploratasj &prartereäfublimiratesquafdam Meridianas Quadrantibus diuer-

iis 3 inuicem tarnen confentientibusindagatas, idque tum circa finem Anni

84. & labentem 8 5- tum etiam circa exitum proxrme elapfi 8 6* & primum

initiumhuius currentis S 7. vt TuaCeliitudo e6 expeditius, ad debita tem-

pora fuas altitudines cum meis conferre pofsit. Siquidem & hisipfis' Annis

poft denuo redintegrata Inflrumenta 3 Tuam Celfitudinem exaeüoremaki-

tudinum Stellarum dimenfionem notalfe , nuilatenus dubitem. Nouit enim

apprime TuaCelfitudoDeclinationes Stellarum 3 & ob id etiam earundeni

altitudines, quotannis aliquantulümvariare 3 idque praefertim in ijsfidenbus,

quse Aquinodiialibus locis propiora exiftunt. Eleuatio vero Aquatons in no-

ftris fubiimitatibus Stellarum adhibenda venitpart.54. /. >§• eö quöd crebns

exp c

40 TYCHONIS BRAKE LI B^I.

experimentis adinuencrim, Polum hk Vnmiburgi , in loco mea? Obferuatio-

nis , qui cft medius Infulas Huena? in ceiebri ülo Freto Danico fita?, partibus

5 5 + fcr. 5 4 1. attolli , id quod tam ex ipfa Polari Stella, quam ca?teris circum-

polaribus nonoccidcntibus, & ob decliuitatem non nirnium fenfibilem, re-

fraclionem excludentibus fideribüs , multoties comprobatum habeo. Lon-

gitudines& latitudincs Stcllarum a Tua Celfitud. mihi communicatas 5etiam

tum interfe,'tum cum meis contuli, deprehendique afsignatipnem lllam e

GloboMechaniceinftitutam, etfi non admodumdifconuenientem, tarnen

nonvbiquefatis fcmpulofe annotatisdiftanrijs & akitudinibus correfponde-

re,quamuis perexiguainquibufdam reperiaturdifferemia. QuemadmodumCeliitudoTua exnonnuilis, quas in adiun£ta charta annotaui collationibus,

perfpicere poteft. Nec /ane mihi vfque adeo mirum videtur, mechanice in

Globoperquifitas c diftantijs & Altitudinibus Stellarum longitudines & la-

titudines non in ipfis fcrupulis exa&a? rationi confentire. Siquidem & ego

GlohummagnumOrichalcicum apprime rotundumhabeam,qui Sex pedes

in diametro comineat, in quo Ecliptica, iLquatorque in fingula fcrupula, per

pun<äa tranfuerfalia, more nobis in ca?teris Inftrumentis vfitato, fubtiliter

diuiduntur,- nihilominus tarnen in vno vel fefquialtero fcrupulo vbique ra-

tam certitudinem in Stellarum locis perGlobum hunc exObferuationibus

certis indagandis vix mihi polliceor ; Ade6 ea, qua? Medianice, licet fummadiligentia elaborantur, Geometrica? & Arithmetik fcrupulolltati poftha*

benda veniunt. In ipfis verö Longitudinibus Stellarum ä Tua Celfitudine

mihi tranfmifsis, quamuis Geometrice, & per numeros Sinuum exactiori

trutina expendamur, vtplurimumquina vel fena aut circiter Jfcrupula, no-

ftris Obferuationibus vlteriora ab £equino£tio numerari animaduerto. In

Latitudinibus vero non maior fere reperitur diflferentia , quam qua? vel ex

Longitudinibus paulö aliter affumtis, vel Obliquitatis Ecliptica? diuerfa con-

stitutione, potifsimüm verö c Declinationibus, duobus minutis perpendiculi

veftri vitio k noflris difsidentibus , caufari poterat+ Eltfanedifcnmen hoc

etiam Longitudinum,nedumLatitudinum,non adeo magni momenti, fi ve-

terum & Ncotericorum quorundam conferamus annotationes + Nec fatis

miraripofTum CelfitudinemTuam, tam prope fiiis Inftrumentis Stellarum

locaattigifle, prcicrtim cum c olligere queam, Celfitudinem TuaminAl-debora, vel quacunque alia pro fundamento vfa fit , Afcenfionem eins Re-clamex tranfuuperMeridianum, tempore per Horologiuminuento& cumSole collatO; deprehendifTc. Qua? fäne ratio mihifemper minus tuta videba-

tur. Licet cnim & ego quaterna eiufmodi habeam Horologia diuerfa? ma-gnitudinis, exacla?que ftru&ura?, qua? non jfolum fingula fcrupula prima, Ted

etiam fecunda indicent ; in tam fubtili tarnen ne^otio eis fidem adhibere fru-

uraneum. duxi; cum 4. {altem fecunda, qua? in plunbus hons facile excidunt,

vnius

EPISTOLAkVM ASTRON O Ml CARVM. 41

vnius fcrupuli primi in longitudine errorem inducant. Adde quod Horolo-

gia iftaetiam dibgentifsime, velerotulis Aurichalciciselaborata,mutano-

ni aerea? fenfibiliter obnoxia fint. Taceo pondus non efTe äquale, quan-

do fublimius decliuiusque pendet, ob ligamenti , quo anneclitur , vanatam

Longkudinem , qua? ponden aliquid iuccefsiue addit, quod licet perexigu-

um iic 7tarnen in ficrupulis fecundis deuiationem non negligendam adfert.

Quapropter, cum hacratione negotium hocnonfätistutofiiccedere perfpe-

clum haberem , nee ignorarem , difficultatem haud exiguam fubeffe , vt vel

vnius Stella Fixa? vera ab Aquinoctio perueftigaretur remotio, qua cogmta

cetera?, vel per diftantias ab inuicem,vel per differentias Äquatorias, aut eti-

am per Armillas Hipparchicas Zodiacales, quas vnä in vfu habernusj certio-

ri tarnen compendio elaboratas, quam ä veteribus, exterx (inquam) quot-

quot liberet , facile conilarent. Nee modum illum quo veteres, Hipparchus

inprimis& Ptolemxus vfi funt,fupenorequea?tate Nicolavs Cofer-nicvs, per Lunam diei& noctis partieipem , tarn Soli, quam Stellis per In-

ftrumenta applicatam, fuis carere difficultatibus, errorique minus obnoxium

eile iudicarem. Nam licet concedamus ,locum Solis adnibita exquifita dili-

gentia , in vno velalterofcrupulo, quo ad longitudinem feitu pofsibilem, &incercapedinem eius ad Lunam 3 huiufque ad Stellas, iätis exacle dabilem

eile; tarnen Parallaxes Lunares, qua? adeö pra?cife non cognofeuntur, in

vtraque Obferuatione variationem aliquam a vero indueunt. Adde quod

hsec ratio obferuandi non commode fit, mfi Sole circa Horizontem decliui

cxiftente 3 vbi?lius'eft eius locus apparens, quam verus,qui iuxta Meridia-

num patuit, idque non faltem ratione parallaxeos, fed muk6 potius ob Refra-

ctionem,de quainprionbusliteris TuajCelfitud.meamfententiam latiiis in-

dicaui; & intelligo ex Tuse Celfitudinis refpon/o, eam etiam tarn in Sole,

quam caeteris Planetis& Fixis,deprehendiffe in dccliuiori fitu Refra&ionem

feniibilem ;Quo nomine eius de nofMsvtrinqueObferuanonibusplurimam

congratulor* Nee enim Veteres, vel Recentiores, quod feiam, hanc in fide-

rum cellimationibus animaduertcrunt, vel debite prscauerunt. Hac , incjj ,

ab antecefloribus noftns ftratavia,cum fatistuto mcedereobpra?dictas all-

alque plures rationesnon beeret, commodiori&tutiori femita, qua? ad Stel-

larum exaetas Longitudmes perduceret, ingrediendum cenfui, nullamque

Ap.tiorem exaetioremque mueni, quam qua? ex opportunitate nobis , Anno1582.. quo Veneris Siellam Veiperunam exiftentem interdiu dilucide appa-

rentem confpeximus, offerebatur. Tunc cnim Venerem a Sole in exaeta

<b(tantia,a 2.4. Februari- vique in medium Apnlis, pluribus quam facile cre-

di pofsit, vieibus, dmrno tempore diligentiisime obferuauimus, idque non

Coli m in'decl:u!ori Solis fitu- fed mukpiies,cumis vel in Meridiano, vel {al-

tem vnica, auc feiquialiera hora, vLra hunc remoucrCi.ur 3 & ? admodumF iublams

4S TTCH0N1S BILAHI-LIB. !,

fublimis vna exifleret, adeö, vt & ipfius per Meridianum tranfitus, Sole ad*~

huc mulmm eleuato, a nobis, tarn quo ad altitudinem 3 quam diflantiam a So-»

1c, fcepenumero deprehenfus fit. Quare, cum locus Solis,& ex altitudinibu*

Meridiants, acper antecedentium armorumänobis adamufsim in motu eiuf

factam reftitutionem fatis exacte conftaret, cxDec'linatione Venens & So-

lis, data vtriufque per Sextantem exquiflta & fibi confentiente diftantia, (ita

vtSol vnumpinnacidiumilluminaret tota fua quantitate; per alterumvevo,

Venus vtrinque per rimulas Cylindro fuperiori parallelas confpiceretur) lo-

cus Stella Veneris certö patuit. Qui no&urno tempore,quamprirnüm Affi-

xarum aliqua iuxta Zodiacum afpe&ui offerebatur,per acceptameius abhac

intercapedinem pari ratione applicatus, habita prius motus proprij interea

tranfacH ratione, Stella eiufdem locum manife{tauit,idque fepenumero fie-

bat in diuerfls etiam Stellis, cum Sol , Venus ,& Fixs: obferuat-a? vbique fere

clTent in tanta fupra Horizontem altitudine, vt Refra&ionem omnem exclu-

derent. Si qua veröinterdum erat perexigua , ea ex alijs Obferuationibus

circa hanc factis, pr#cauebatui\ Hac itaque infallibili Methodoin Longitu-

dinis Stellarum exadtam notitiam tunc temporis multiplici experimento in

idem recurrente, & Stellarum earundem interfe diftamijs eandem compro-

bante , optime ex voto deueni. Adhibui etiam vbique Parallaxes tarn Solis,

quam Veneris, quatenus per horarum interualla variabantur , vt eö exactior

ratio conitaret. Im6 vero &: ipiius Veneris Parallaxes perueitigare eodem

anno non dubitabam, vt, an circa, vel infra Soiem conuolueretur , certiüi

pateret. Quod etiam in Stella Martis in fine prioris, & circa eiufdem anni

initia expenri audebam, quandois Acronychus & fublimis in £9 latitudine

etiam Eorea eum altiüs attollente confpiciebatur, vt indagarem an Sole ma-

jorem diuer/itatem afpeftus induceret, quod necelfarium foret, fi Copernia-

na Plypothefis in rei veritate cor:fifteret. Nam tertia fere parte per hanc

Mars in cP Solls terris redditur propior quam ipfe Sol. Vnde etiam tunc

maiorem Parallaxis diueriRatem neceffariö inducit,& per confequens , Or-bes Reuolutionum Martis nequaquam totalker fupra Orbem Solarem, vt

ferunt Hypothefes Ptolemaicae,con(tituuntur. Ideoque vel retari Terrara

annuo motu, quo Planetarum exeufäntur omnes Epicycli; vel aliam cade-

ftium Reuolutionum difpoiitionem^quimhaclenus faditatum,indagandam

efle. Verum hxc nunc extra propofitum dieta, alias dilucidiüs & copioiiüsj

JDeo volente declarabuntur. Cum itaq; (vt ad rem redeam) prsedicta mini-

n;e dubia ratione a Sole per Venerem indicato anno, in cognitionem Longi-

tueünis aliquot infigniorum rixarum Stellarum circa Zodiacum, earum lati-

tudine fe faciie vna ingerente, perueniffem * & ex Obferuationibus quibu£»

damalijs,- Anno 85. circa autumnale Äquinoktium aeeeptis, quo tempore

Venens Stella tunc Matutina, etiam interdiu conipiciebatur, ideji in conß-

mili

EPISTOLARVM AJTRONOMICAKVK, 43mili fere, qua Anno 8 2. tum diftantia ä Sole , Sc Terra , tum etiam altitudine

fupra Horizontem (quodnegotij certitudinem plurimümpromouit) omnia

viceuerfa explorariüs comprobafTem, hinc reliquarü etiam affixarum Stella-

rum, tarn intra quam extra Zodiacum loca, quo ad longum& latum reftitue-

re, vnäq; Planctarum omniumper hsecapparentias peruefligare,nulla tem-

poris fereni opportunitate haßenus intermiffa,elaboraui. Deprehendo aute

in quamplurimis Stellis idipfum, quod T. Celf. mihi perfcribit, eas non (altem

Longitudines obtinere,quam Venerum traditiones adie&aquoq, Aquinocüj

praecefsione correcliore exhibent,fed etiam Latitudinesmuitöaliceivn qui-

bufdam minus, in quibufdam vero plus,oftendere; cum tarnen has ncceilario

inuariatas omni amopermanere inde ä vetuftifsimis Aftronomis,e6 quod mo-tus öci3.\ix$pkxrz circa Polos Ecüptica? contingat, citra omne dubiumpro

eompertohabeatur. VndeCelf. T. meritöin eiusvariationis admirationem

perduäa, etiam meum de hac re iudicium clementer requirit,an videlicet fin-

gulis Fixis aliquem peculiaremmotum per fe inefle, quo Latimdinem quoque

diueriimode mutent, confentaneum exiftimem. Qua de re T. Cell, breuibus

meam fententiamnunc exponam. Loca omnium affixarum Steilarum inde a

prima mundi Origine in finguhs& omnibus, quo ad fe inuicem, prorfus inua-

riata permanere, omni dubio procul iudico. Idque inde faeile comprobatur5

quod omnes Rxx Stella, quasrecenfetPtolemaeiis primo capite di&ionis 7.

ab Abrachi feu Hipparcho proximc 160. ante fe annis in vna extitiffe linea

refta, eafdem etiam fuo suo in eodemfitu, quo adfe inuicem, permanlifsc.

Cumq; eaedem tum etiam ill^,quas poftea addit Ptolema?us,vt Pofteris anfam

experimentandirelinqueret, etiam hac aetateelapfis abipfo annis 1400. eun*

dem prorfas, quem idem Ptolema'iis recenfet, pofitum exacle retinere ani-

maduertanmr(quodnequaquamn*eripoffetfi vna Stella aliterfiue Longitu-

dinem fiue Latitudinem,quö ad propriam Sphserammutaret, quam altera)

faeile ratiocinari licebit , omnia affixa Sidera in eodem , quo ad fe ipfa fitu, ci-

tra Latitudinis velLongitudinis diuerfam inordinatamq; mutationem omni

amo confiftere. Quod vero qu&dam reperiantur Fixa? etiam inter infigmores,

qua? muitoaliam latitudinem obtineant, quam Hipparchus& Ptolemaeus an-

notänmt,id partim corum minus exaclaQbferuatione, partim tot trankrU

ptorum,qui forte negotij fubtilitatem ignorabant,negligentia commiilum ve-

rifimile eft. Etenim vix ante 15 o + annos artiflcium Typographicum exco-

gitatum,& priüs tanto temporum interuallo toties refcnbendo multa mendo-

fe, pra?fertim in numerorum Chara&eribus afsignari poteram, cum etiam in

hac ipfa arte imprefforia,nifi diligens adhibeatur correcrtura,facilis,pr^fertim

inhacmateria,lapfus admittatur.Accedu& hoc,quöd certis documen:is in c[

pliinmis affixis circa Zodiacum pr^fertim Sideribu$5 caslitus comprobetur per

cam, qua? a Timocharis, Hipparchi & Ptolemcei temporibus^hucufq; facta eft

iüclinationis Ecliptic« ad^quatorem immutationem, Latimdines omnium

F 2. affixa-

44 TYCHONIS BRAKE L I B. I.

affixarum Stellarum, pro ea ratione,qua Tropicis locis illarum longitudines

magis minufue appropmquant, vna etiam luccefsiuc variatas efTe. Quodfane mirum videtur, cum alias odauas Sph^ra? morum circa Polos Ecliptica»

fieri, ob latitudines Stellariim, non aliter, quam minurula hac obliquitatis

Signiferi diueriitate5 imminutascert6 conftet. Quia ver6 intelligo ex literis

Tuce Celilt'ud. Matbematici Rothmanni, eum ineadem mecum fententia.

h ac in parte verfari, latiüs ad illum de hoc negotio perfcripfi, &" per plünaia-

rum Stellarum certiores Obferuationes , remotis intercidentibus dubijs, in

coneepta opinione conftrmaui. Hinc TuaCeliitudo aiiqualem in latitudi-

nibtis quarundam Stellarum, variatioms occafionem intelliget. Si ver6 qu&

maior eoineidit, hanc vel ex Veterum minus certa annotationc , vel Tran«

feriptorum lapfu, vt pnus dixi, euenire neceflarium eft. Cêterüm vt TuaCellirudo perfpe&ius cognofeat, quo Um Stellarum flxarum loca a me, fii«.

pradieta ratione indagata iint, defcripfi quarundam prseeipuarum, prsefer-*

tim iuxta Zodiacum, Longitudines & latitudines , quas ad prineipium huius

Iabentis Anni redegi,prout hse noftris exactioribusObfcruationibus depre-

henfx funt, vt T. Celf.ea loca cum fuis expeditms conferrepofsit. Plurium

Stellarum afsignationem addere non duxioper# precium, cum vel expau-

cioribus, imö ex vnica rede conftituta, exterx omnes cuilnftrumenta com-

moda & certa admanus funt,facile innotefeant. Interuallum autem motu«

ab Anno 82. quo aptifsimas in his , vt fuprä indicaui , Obferuationes nac~hi»

Tum, non ex Coperniana Aquinocliorum mutatione (quam is e Spica Ttt ob-

feruata, inprimam Stellam v,retentointeruallolongitudinis Ptolemaico,

& Carlo inconfulto , deriuauit ) nee ab Alphonfina numeratione mutuatus

fum, Ted ex ipfa CoperniciObferuatione indida fpica TU Anno 152 «j.habita,

& cum noftra recentiori collata , negocium hoc abfolui. Cum enim Coper-

nicus afferat, eo Anno fuiffe SpicseAltitudinemMeridianamgrad. 27. m. o.

& Polus Fruenburgi eleuetur part. 54. m. 22J.

velut proprio exquifttoq; In-

ftrumento ante Tnenniumpericulum fien per Studiomm quendam e6 cumOrgano a me miflum curaui , fuir declinatio Spicce tunc part. 8- Min. 37îdeoque aftumta eins latitudine, grad. 1. min. 5p|, qualem nos adinuenimus

(dimidio laltem fcrupiiloCopernicipofitione minorem,quod nihil negociurn

hoc variat,cum vtrobique eandem prxfupponam) prouenit Longitudo Spicx

adidtempusin part. 17. m. 14. i£=, licet ipfe Copernicus hanc 7.fcrupulig

vlteriorem conilituat, idque proeul dubio, vitio minus exquifite cognitas

Eleuationis Polaris, quam credibileeftipüimper Solem ex altitudine maxi-

ma&..minima, ratione ob refraenonem in decliui iitu fallaci, inquifluifle*

Cumqi hoc tempore Spica declinet ex noftris Obferuatiombus partfs. M.374 ci

praêife , & aflumta priori latitudine, eius Longitudo ineidat in part. 18. m.

4. =£ odaua Sphseraöc Copernici Obferuatione hucusque,interuallo Anno-rui*

BPISTOLARVM ASTRONOM ICARVM. 4]*

rlirn tfi.promota eft m. 50. Quare Annis 73. (modo non pauciorib9) vnum gra-

dum noftro a?uq conlicit,cum tarnen Coperniana anticipatio asquinoc'tiorum

nunc tardifsima fere Fixarum promorionem expoftulet,ita vt centenis ferme

Annis vnicum gradum abfoluant. Hinc itaq; patet quantumCopernianis ~m-

uentis circa A.quino£tiorum pr£cefsionem 3vnde oclrause Sphserarmotus excu-

fatur,(vt de Sole & cseteris nunc nihil dicam) inharrendumfit,vtvt fubtilifsime

ab Aftronomo incomparabili excogitatis. Sed apparentis motô&auce Spha?-

rêxadamcognirionemvixvllimortaliurnabfolutepericrutabilemexifrimo.

Siquidem nullam adhuc integram Reuolutione adimplerat 5 & parricula: cir-

cuitus a Timochare per Hipparchum, Ptolemseum, Albategnium 5& Coper-

mcum ad nos diductse non fufficiunt 3 nee fi id pneftarent , iätis ferupulofe

confiant. Cum itaqueper Experientiamprsediclo modo anticipatio ^.quino-

enorum circa hsec tempora innotuerit, facile erat motum proportionalem

ab 8 2. Anno in hunc vel quofuis alios noftra setate transferre. Non enim

vnius hominis a»uo aliquam fenfibilem insequalitatem hac in parte continge-

re confentaneüm eft* Congruere vero etiamnum ha?c loca StellarumOb -

feruationesmea?praeterito Anno,& hoeipfoinde a prineipio Ianuarzj fäetas,

iufheienter declarant. Quod vero in T. Celfitud. longitudinibus Stellarum

Geometrice 3 ex intercapedinibus & Declinationibus in numeros redactis,

quina vel fena,aut circiter, vtplurimüm abundent fcrupi?la 3 facile exeufabi-

tur,nônftet Celfitud* T + tunclocoSolis 3 inhislimitandis,vfamfuuTe, cumSol verfaretur circa vernum Aquinodiu, in parte Ecliptxcxafcendente. Illic

enim ratione illius vnici ferupuli, quod perpendiculi vitio caufabatur, Decli-

natioSolis binis ferupulis fublimior, quam oportuit,reddebatur,ideoque lo-

cus eius quinis in longitudinem vlterior. Id quod etiam in Stellas fixas ad So-

lis locum adaptatas 3 neceflärio redundauit , licet'circa Autumnale sequino-

ctium in parte Eclipticce defeendente, res hxc contrario modo fe habeat. Vtvero CeÜitudo T. etiam in eseteris erraticisStellis aliquod fpeeimen noftra-

rum Obferuationum videat, adiungo omnium veraloca 5 quaIia meislnftru-

mentis aecurata animaduerfione intra vnicam primi mobiüs reuolutionem>

terhocipfoMenfelanuarioabinitionouiannideprehenlalunt. Quod licet

alias rarius contingat , aliquotes tarnen fuperioribus annis a me factitatum

eft3 pr#fertim Annoprscedentiin Octobri, cum $ eöüsmultis diebus appa-

reret. Solls motum 5 e Veneris fitu, per Stellas fixas inquilito, cum per Decli-

nationes impediente etia Refracl;ione hoc anni tempore minus certöhaberi

queatjcomprobaui. Interdiu enim Venus etiam ante Mendianum hifee die-

-bus, velinipfoMeridie& ante, perpuriorem ferenitatem fatis euidenter

confpicitur. Refraclionisveroparallaxeosq; Solis & Veneris impedimenta

prius in confimili altitudine explorata, remoui. Indem etiam in Mercurio

cifecijcum is admodum decliuis vix 5. gradibus altus obferuaretur. In cateris

F % nac

^6 TYCHONIS BB.AHE LIB. I,

hac limitatione opus non erat, {ublimiores caditüs capiebantur* Addidi vero

ad eadem tcmpora Obferuationis noftr& loca Planetarum Alphoniina &Coperniana , vt Tua Cel£ vnico intuitu difcrepantiam vtriufq; calculi a Cse-

lo ipfo facilius confpiceret, quamuis fepenumero multö plus , quam nunc

exorbkent. Petoautemä\T.Celfitud.quibuspoiIuinprecibus, vt Obferua-

tiones has noftras nenrini communicare velit, cauereque, ne publica fiant,

prsfertim quantum ad Fixarumiongitudineslatitudinefque attinet, quas ob

ld etiam, peculiari charta, feorfim notari curaui. Momt cnim Tua Celiitudo

quam optime,quantum tempons,laboris:)d!lig-entia,,&: fumtuum requiratur,

antequamadhuius rei exa&am Cognitionen! peruenire liceat» Et fanenulli

alten in tota Germania, ve! alibi, cuiuscunque elfet conditionis hxc mea in-

uenta communicarem 7fupprefsique ea ha&enus, quamuis ä mulcis hoc no-

mine foliciratus. Plerique enim cum nihil per fe egregij inhispraftarevelint,

aliorum inuentis & laboribus {efe ornare , eaque pro fuis venditare , non finc

graui autoris iniuriä haud erubefcunt» Verum non dubito Celiitud. Tuamha:c Tibi foli referuaturam,quemadmodum etiamObferuationum T* Celfit»

mihi communicatarum neminem facio participem. In tota vero hac Arlro-

nomica traclatione multa plura eflent , de quibus copiofius cum TuaCelfit.perlibenteragerem,fed nee Charta, nee commoditas id nunc patitur.

Habeo multorum prartereä annorum aecuratas & multiplices Obferuatio-

nes, non falteinin arTixis Sideribus,fedetiam inomnibus erraticis,quotie(l

eunque nobis afpeclabiles illuxerunt , quas prorclara? poffefsionis loco ( nee

enim paucis Vigilijs, & exiguo labore ac diligentia comparata funt) confer-

uo. Has ver6 cum aliorum inuentis conferre , & tandem, in vfum publicum

producere , vt tota Aftrorum feientia exacle apparentijs cadeilibus latisfaci-

at, elaboro. Dediautem inmandatishuic viro, vt Celiit. T^velipfuis Ma-thematico plura, quam nunc feribere commodum erat, meo nomine expone-

ret«. Hac verö e6 prohxiüs ad Cel£ Tuam nunc perfcripfi, partim quod fei-

am Celfitud, T. his AMronomicis rebus impenfe deleclari , partim vt moramin refpondendo haclenus admiflam ipfa in refenbendo copia recompenfa-

rem. Ne verö modum in vtroque excedere videar. Tuamo; Celiitud. nimiä

prolixitate moleilem, nunc iinein faciam, & cetera, ü qua hie defiderantur,

Tua; Celiitud. Mathematicoper hteras indicabo. Id /altem Tuam Celfitud.

Coicphonis loco humiliter & obnixe obteflor , vt omnibus neruis hanc

diuinära Aflrorum fciemiam a mendis, quibus featet, vindicare, excultio-

Femq; reddere, quod etiam iuapte fponte hactenus egregie faCHtauit, in po-

fterum magis magisq; conari non intermittat. Hac enim ratione T. Celiir.

äbud omnem Poiteritatem tarn fublimem & diuinam feientiam veneratu-

ram, gra.ifsimam diutifsimamq; fui memoriamconferuabit, quaeomagisperpetuapra;itant.or^ erit,qu6d non e terrenis

3& mtentui obnoxijs rebus»

qua-s

EPISTOLAJ.VM AJTRONOMICARVM. J\f

quas vulgus fufpicit, comparata fit. Nouit Celfit* Tua hoc ftudium non e/Te

tcnuioris fortuna? hominnm, neque ab illis, etiamfi quam maximecuperent,

intelligerentq;, debito modo excoli poffe. Cümq; nullus fit praeter T. Celfit.

inter omnes Europa; Principe* Viros, quem Deus hoc Heroico ingenio or-

närit 5 vt tamarduam fcientiam penitiusintelhgat, eamqj ab erroribus vin-

dicare, & omnibus modis redinresrarenöritj dccet fäne Tuam Celfir. luiius

Principalis& Principis cognitione dignifsima; fcientia? pra; cxterh viris Prin-

cipibuspra;cipuametiamcuramgeixre3 emfq-, inftaurationemj&r ad Pofteiri-

tatem conferuationem^ omni conatu moliri. Hoc etiam nomine Tua Celfir.

fimm Mathematicum Chr'istophokvm Rothmannvm, fibi prjs

alijs commendatumhabeat, eo quöd ipjfum hifce exereitijs admodum foler-

tem & fldelem nauare operam , ac exacla; veritaiis percupidum efle inda^a-

torem multis indicijs cognofcam. Verum fupcruacanee ha;c Tua; Celfi fup-

gero 5 cum fiia fponte animo fit ad res Aftronomicas amplificandas propen-

fifsimo. In quo propofito Deus admirandce & pulcherrima; huius macmnaecadeftis author, Tuam Celfit+ quam diutifsime, cum felici omnium animi &corporis bonorum fiiccefiu confirmet. Valeat Tua Celfi& mecum de hoc

ipfo Äthereo & fublimi negotio vlteriüs conferre, fuisq; literis reuuere noadedignetur. Data; Vramburgi 18. die lanuarij. Anno 87-

Tua; Celfitudini addidtifsimus

T ic ho Brake,.

Ef/z in primo Tomo Recmtiorum JEtherex Kcgionis P hxnomenon 3 de locis dffxdrum

Stctldrum m integrum reftituendis , plcnwcrquaß cxprofejfo trdftmm : Nihilominus ei

qu£ lüußnß.Principi GVILIELMO HASSIiE LANDTGRAVlQjunc tempore itlX*

tu ipßm petitionem e noßrd Offiätiid prodeuntid trdnßniferdmjjic dddere ptdeet, ut uidctnt

Aftronomic? Studioß, cdmßqud eft, poßea, repertam correäionem, ddmodum eßc cxigmm\9

peneque infcnßbilem : nofbrdfy inucntdfibiipßsftmpcrdppr'mirefii conftdre, er difiari*

tids etidm Steüdrum inerrantium hie nonnuÜas in promptu hdbcdnt, priori Tomo non annö*

tdtds : Quibmfe exerecant ,fud<£ lnfcrumentd 3ß quu forte hdbuerint, experidntur : Modo

(diquiurtqudm fuerint 3 bdrum rcrum eurx intenti. Qjtos fane perpduccs ddhitc fuiffe er

fao,eyin tdnu dmbitwnis dtcfc audritit terreßrit coüuuie tdmprxcUrd dt<fc pene p?£ch*

pud mpediente, cum dliterfieri nequedt3 emenddri enhn non poffe uideo,ferre ucl inw.ti co*

gimur. Addidi quooj Pldnetdrum omnium ccelitusfdäds denotdtiones iturd päueos eofdcfaefr

connnuos dies, eidem lüußriß. Principi commmiedtds, ut er hhic uidtdnt krtii huitti Ahm*ni> <\u\m differens ßt in Pldnetdrum motibut , e Cmonibitt hdftetm d udrijs Artifiabus 'ton*

ceßss l cozlo ipfo difcrepdntid, cjudmui* edfepenumero reperidtury multo quhn tunc tehipo*

fw pdtuittttuior , Ue<fc enim deuiationcs iüte ubiefc pdresfunt. ObferHdciones dutem q&p*

im

^g TYCHONIS BRAHE LIBERI.

ddtn> quo rfi nonnuUjs inerrdntes StcUds db lüußriß. pr<ediäo Vr'mcipe mihi miffds non ää*

didi> ipfo Principe id uctante , Colldtionem tarnen dmenfionti dtifc dißwfitiomsm Globo ip*

fim MechAnicifdäctm, dd Tridngulorum normdm expendere , prout ipfe Vr'mceps uokbdt*

ntcfe hic dpponerc>non inconccfjum duxi : Nuüd enkn bde m parte ipfiui Qelfitud. Impciifii

at% Idboribmfit przuentio 3 cum ipfcmet fuit inftrumentß faftas Obferudtiones

mdturiiis forte qudm h#c cddntur, ueluti db ipßm Mdthemdtico cogno*

ni, pubhei iuris fieri procuret. Vt uero ordo fcquentium»

lUuftrißimoVrmcipi tunc communiedtomm

rcäiiis pdtedt, breui t/ndiedtiom

pr<emijfd, ittd inti*

tuldbo.

i.

COllatio Iocorum aliquot aflfixarum Stellarum ex Globo Uluftrifs. Princi-

pis Vvilhelmi* Landtgravii Ha SSIÄ5&C. defumtarum5 cum)js3 qua; calculatio numerorum 3 ijfdem aflümtis Datis, probet.

ILEnumeratio Diftantiarum nonnullarum Fixarum qua; per SextanteS

Aftronomicos Tychonis Br ahe explorata^funt.

III.

Altitudo Meridiana quarundam etiam Stellarum ad certorum anno-

tum tempora per Quadrantes eiufdem Tychonis Braue Vrani*.»vrgi Übieruata*

im.Longitudines & latitudines aliquot Affixarum Stellarum ad initiura

Anni 1587. ex Obferuationibus aecuratis per Inftrumenta Aftronomica

Tychonis Brahe verificata^ adiunctis Alphondnis & Copernianis ea-

rundem locis.

V.Loca 7. Planetarum Anno 87. ternis Ianuarij Diebus ad certa hora-*

rum momenra Inftrumentis Tychonis Brahe exipfocadoiimul inqui-

fit 1 addiris ijs qua; Alphun/inus & Copernianus Calculus exhibent^ mlongi-

ludine loci LeiTtCparc^tf. mm. 45.

Coudiio

EPISTOLAXVM AJTIONOHICAMM, 49

COLLATIO LOCORVM, QVARVNDAM INERRAN-tium Stetlarum>ex Obferuationibus IlluftriteimiPjcinäpis Vvj l helm i

Landtg^aviiHass iae 3 &c. qualia tumpcripßus Globum,turactiam ex Supputatione proueniunt, idq> praefuppofitis ijfclem vtro-

biquedatis 7Declinatione part. 2?. min. 30 , AltitudinePoli

Cafiellina P.51.A20, &pro fandamento afTumta

Afcenf: Re&a Aldeb : p. 63. / 10.

1

NOMINASTELLA-RVM

ExGlobollluft: Principis

Vv: L: H:Supputatione e Canonc'

Sinuum

Longitudo

1 M.

Latitudo Longitudo|jLatitudo

VV

n

p[—6c

6c

\.fB

~£

ß-

ß

Nmm

th

1*

G. G.,M. s.

•y

b

JÜ.

nn

ß

65

§9

Q

G. ! M. 57

7

9

r

3i

M.

Pnrdd VCaput Androm :

27

8

2

31

40

7

r

?i

i£

39

10

T1

22'

9

J412

1

?i

8

4

i«

29

_T9

*9

n S.

4$ S.

S.

27 M.

10 M.

all.

30 M.

10 S.

fOÄ».

20 S.

27

8

I

41 z

25

12

4iiS.

f7 S

28 M9 M.

Tertia vOcitiiw b" 4

1

1

23

8

14

17

20

1

21

23

24

JLrL18

18

'3

4

7

?2

32

IO

37

JL

jt

10

3o

40

8

Siriifttr pes Ortonps

Dcxtcr Hum: Orion r 16

39

IO

1

22

8

14

12

1

s

. 4

3«

29

3|M.

28 ».

«I S.

42 s.

« s.

20 M.

T4 5.

S2 S.

2f S

»Je

S.

2i s.

Canis tnaior 8

i7

20

1

28

3?

II

37

38

4f

11

Sup : Caput H' nfer : Caput II

Canis minor

Pr£fepc 69

Lucid : Hyir* 20M.

o~S.

?2 S.

vi]23 &j

foM.

10 &

4«s:!,i

19M;

ü _2I^

£;23_

n* r

Cemtfc £|C©r'C

|Dor/uj» £'diuf* £> itt. 16 1

I Sp-ir* ftp •a :

18

*£b 18

9

|Ar#«ru*

Borrfanjc^ m

5

1? 41

Cor in 4

1«

25

29

17

4«

fdpwf Ophiuchi :** 16

40

n

AquiU 2<S

29

17

Cauda Cygni 79 £4_^19 24! S.ScdpiPcgafi }T 5.'

G Diftamia

fO TICÄONIS »IAH1.LI1.. 1,

T>tflantu nonnullarum Ttxarum Stellarum per

Sextantes AßronomkosTVchon i f

Braue editus ex-

plör&tß*

1.N O M INASTELLAR.VM.

Di ftantias

M.

TPrima V 38

Aldeb.&J 8^- v

iTertia v

[Su:cau:v

rCalxUpr

Aldeb.fc J Ü^PfJ.'

LCap.B.Ji

Luc.fupra caud. M.uAidcb. liiG.pcs U feq.

Mer.cap.JXalx pe*

11 LExt. pedis

Bor. cap. U & cor ß

35

26

43

45

29

19

21

40

Aldeb. Canis maior

Merid. cap. H,Capella

Luc. pes Or. Syrius

Can.maior,Procyom

Luc.pes OnProcyon.

Procyon : lue. Hydne

Ter.v^ckliic.Pleiad

Cor ß ' ext. pedis njCor ß : calx ped. IT

Cor ß : Mer. cap. HCorß:Canis minorCor ß : cauda ß

45

i±23

*5

38

30

22

5*

54

*£.

57

4i

3*

li!

32

45

53

5

928

14

5*

J7i

_i8i

4 ff

37i20

31

35>|

NOMINASTELLAKVM.

«et

Coxa&femur ß! Coxa ß ceruix $Coxa ck cor ßCor ß Spica rr*

Diftanrä

p.

Spica, K, ceruix ßSpica, TU, cauda ß

12

17

Spica , 3* Aufl. als ift

Spica, IT* cor 'tri

Spica, Ch sie Au(tr.

Spica, Chele Bor.

CheleBorTcTOph"B. lanxAuft. lanx^

Sp. B= infin. m.Oph.Spica Bor. fron, tu

55

IL14

_45_

21

2 7

M.

44i 1

51

2

Spica, med. fronte IB. 3:

Spica, infima fron. TU 39

Sin. h.ss ,inf. cor. £ 19

Sin. h. ort-, fup. cor» £. 1

9

jDext.h. ss,Vu!tur

Dext< h»at3 Sin. h. est

Dext.h. sst) manus »t 21

Viüt.luc. fup. cor. ^ 2

4°

_9

42

39

10

24Vulturinfer.cor £Vult. lucid.caudx ?: 38

22

J.1

33

i'6l

40

37

JJZ

7i

NOMINA

E P I S T Ö L A R VM ASTRQNOMICAB.VM.

*?lurium adhttc Stellarum intercapedims ijfdem

Inflrumentis dlligenter accept<z*

51

NOMINASTELLA-

R. V M

Difiantix

F.

48

5*

n41

*7

38

34

M.

Vultur, os X: Auftr.j

P r^c .m an . % os Pe£. 1 41

55

/2"

4i

9

jCsp. & Auftr. Vultur

j

;Prxc. dorfi & Vultur

jSchcat Pcg. lucida v

|CaD.Androm.luc. v

I

Vultur, cauda Cygni

Vultur, Lyra.

Vultur, caput Cygni

|

Vultur, caput Hcrc.

• Vült. lue. man9 Oph.Cap.Ophi ß. man.ci9

Genu Pcg: cap. An.

Aid: dext. hum. Or.

; Ter. v-fin« h, Orion.

Vterq; hum : Orion.

L.hu.Or: L.mad.ccti

Ter; V, pri: balth; Or:

i9

38

5 5

*5

18

21

50

7

43

40nl

I 746

28

23

Vi

M8

7l

16iDcxihu.Or: M.cap:IT

|Sin. pcs Or :Can, mi:

33

38

fAldcb. pri. cing. Or :

jl Aldcb. Canis minor21

4^

35

3°

49X22

il Aldcb.Bor. pcs Erich.

i

;

L.pes Ericht. M. ca.K

Luc. Cath. pesCäfs.

.Luc. Cath. cing. CaC

NOMINASTELLA-- R,V M.

ß+ pcs Erich. M.cap.E

ScheatPegafi, Lyra

Piftantix

P. i M.

1*

55

Sch.med.fin.ake.cyg:! 46Schcat caput Cygni

j4^

Schcat,Pccius CygniPolaris, cauda Cygni

35

44

Polaris, Lyra

Polaris, Schedir Cafs.

Luc. Cath. genu Ca£Genu Cafs» Flexura

5i

5

3

Lucid. Cath* 11. Cafs. 4Schedir 3 Cingulum

Gcnu,CingiilumLuc Cath. Schedir

Luc. Cath. Flexura

Luc.v,lu.Cath. Ca£

Luc + v? Flexura

jLuc. V, GenuCaß.

Luc.V, Schedir Cafs.

Aldeb. Genu Caf$.

5

6

41

3*

37

55

2(5"Polaris , vndec f Cafs :

GcnuCafs:cap:Andr:[ 3$

-12 T I232

jof

il

34!

ili18

*7l

41

35l

45

4°

i5>

57l

Tci

3*1

*3i

444<>

G ^ sAltitudi-

TYCHONIS B RAHEfLIB. I

^Altitudines <Ö&eridian& aliquot Affixarum Stellarum

iuxta aßignatosÄnnosper QuadrantesTtchonis

Brahb, diligenter obferuaU Vraniburgi, vbi

PoIhs eleuatur, p.fj./.fö*.

Ad finem Anm 1584 & Labcntcm 1585

NOMINASTELLA-

Altitudines

MeridiansNOMINASTELLA-R.VM.

Altitudines

Meridian«

R.VM P. jM. p.

w<*5

64

66

47

M.

Prima vSecundaV 5*

195°

3«

3°

1ö

44.

_3°

47

59

inter. in mand. Ceti

Caput Algol.

O

4°

3°

__59i

8

,z

59l

y--%|

3°

z

5°

11

1

4£|

/1

7V

5/5 !

51 J

V T '1

>ö2 j

Inform is Tup.caud.v,

Pcnultima Pleiaduml

595S

Prsec.inant. pla.PerC

Sequensin plan. PerC

Siniftcrpcs Bricht.

DexterpesBootis

Auftr.Chclar:®

Quaecftin fln : pcd. ß

In Capite Q inferior

QuceeftinVcntrc ß

Super: Coxse Q,

Gcnu ßFemur Q,

Cauda Q

4745

59

45

5*

5'

5o

Prseced.in Cane min.

Lucida Hydrae43

;^7

b 6

Lucidan ClauaBoot.

Dext.hum. Herc.

Sin. hum.Herc.Caput Hercu^is.

59

"49

Infima frontism

Media frontism912

M8

20

18

ZI

33

45

71

Inf. in fin. man. Oph.Sinift.hum.Oph.

30

44

Suprema frontism

Cor m]

Genudext. Oph.Caput Ophiuchi.

Lucida Vulturis

Scap. Aquilae

'9

_47

41

43

Superiuscornu £Infcriuscornu 3

Prxced: in cauda ?Sequensin cauda %

Ml 4°l Sin.manusAntinoi

Os Pegafi

3*

! 4z

Sin. numerus äsDext. numerus st 3

11 49

SchcatPcgafi

j

Scapula Pcgafi

59

47

Media VrnjeasMandib. * Auftralis

321

°,35 n

JLueidior pe&or.PcgJ 56"

JExtr.alxPegafi | 46

Flures

IHSTOIARVM ASTRONCWICAKVM. 5*

Tlures Incrrantcs Steh in *ZM>eridiar?ü Altitudinibm ,

circafinem *Anni ijStitS* principium ijS7ad eundem HoriTanUm ,parimo-

do conqmßtA,

Act finem Anni 1 5 %6 & Principium 1587.

1 NOMINA.STELL A-

KVM*

Altitudinesf.

MeridianacNOMINASTELLA-R.VM».

Altitudines

Meridian*

p. 1 M. .

P.)M.

'Luc. capitisvjPcäus tf

)5

IL43

5°

3421

1*

Auftr. tanx'^s

Bor. Lanx t£=

l9

**.

60

8*

19

74

I

n

i

3°

! 5^_

i

z4t

!34

1

$i1^zu

>5i

_13

4°i

! Prima Sueularura ,

j

Secund.-Suculacum

kuccing. Androm.CaputAndromeda;

1 Bor. Oculus &Quarr, Sucularum iL

49

54

&5*

5°

.i6|"

42

54i' 58 ;i

44

45|

Algonib Perfei

Capeifä

|AIdeboramBor.conm y

1 Sequens hxdorumExtrema Eridani

|Auftr. cornu t?

j

Planta pcdis H -

Sin. pes Orion is-

SinifL Hum. Orionisist

Cak pedis ULuc. pedum U

Prima BaltheiOtioa?

See. Balthei Orionis

Superius caput HInferius caput H

66 482

Ter. Balthei Orionis

Lucidior cap*Orion*

31

43

Infima colli QjSuprema colli ß

52,

59

5°

3a

55>

3

Infima enfis Orionis

Dexter pes Orionis27

24

41

16

J740

54

55

64t

61

51

13

~2ci

18

54

Media ccruicis ßCor Lconis

m48

Dext* hum. Orionis 1

Pes ant, Canis maio.

Med. Auftr. alae Vk

Cingulumm. |

34

19 45

Canis maior

Canis minor

jVindcmiator

Extr. inf. z\x wt

473°

>7l

47

Stira Bootis

Ar&urus3* 128

jSpica Virginis j 15

jl Bor. pes Virginis 1 30'

8 Przc. in cor. Gnofia

j Lucida corob«.40!* 1

3 Longtiu-

f4 TICK fr-Mi S 1 R A,H B LI 1. 1

Longitudines& LAtitudims -aliquotAffixarum Stellarum ,

ad mikum Anni ijS^yexQhferuationibm accuratü, per

Inflrumenta Aßronomica TV jß ^ o. n., i s'Sä ..a h e veri~

ßcata^dmntiü etiam Alphonßnü Qf Coper-

nianü eanmdsm locü., gg;

.- „„,,.

:

Inomina1

STELLA-.R.VM

1

Obfcriiationes

-!i

Calculus

TychonicaeAlplionfinus

[

««-- • 'j

1 Copcrnlanus

JLongirwio ? Latiiudo Longa : Latitud:•1 __o hantud

|P. .M. P.

7

8

9

j4

_T

42'

r

M.j

8| S.|

29 S.

s.

47 M.

3 M.

57 M.

H Ä.

3°i;M.

2i B.

2 B.1

58 B.l

2 2 B.j

14 B.|

8 bT:

J-i'i

27 B.l,1

47 B.

18 B.l

'

pTTal'I P.,M.

7U0 B.

8 Uö B.

10 B

f 20 B.

fj

4f-M

4'i5'^;

!.

P. 1 M.

;27 s?fi

1-i_7

'

S

10

.1

J±3

i

5

'

2

I

9

«

1

1

2

O

l

T3

20 B.

20 B.

oB.

20 B.

45" MifJMU

;oM.

foM.J

10M.

OE.

30M.

15- M.

30 B-

if B.

Prima V >27

\ZS

! 1

:24

1

2

|2

4

«S

&i5!|*4

,17

1

5

7

J2f V11 VT4 b'

1 nT342 u

i 5

27

23

1

24

29

"p

2

1

5

16

i7

2g

rvj

yv

r«

2p5j

ifH!

Tij

SccnndaV k24

29

1

?

2

5

15

!I8-

1

29

14

17

29

I

I

2

7

23

23

17

77V

42 b

T7*Ö

nb37 B7I1

7Hr7-"o

77n27H

27n37^9

47 E'

37^i

57 Q

37 ß47 S^

47 Q27 Ü27m

Terfü* er Lua'cü vLucidior Vleiäd :

,05 b prima SucuUr .:

SccuruL Sucularum

BorcaUs Oadrn b" 3

_r

2

c M.

joM.

10M.

B.

50M.

Quarta SucuUrum.

Au-jt : Oculus t>

Boreale corni« "tf 47£H y

Ak# : cornw 'tf n?i 529l*g

!

51 s'

S4_£

Hßj49 ß'|

10—c

10

I

3

*4

Cd/* pO& H 1I

lfM.

|S«pcriw Caput H 1}

17

28

I

<S

22

23

U

47öc

4rs

4Tß|

4$-

2

rral

yd

9 50M.

[itifcriw Caput H <J 15- B.

Chcfe Bor : §9 11

!

2

"To B

40 B.

43 B.j

Pr<e/cpf 6§ 4b'l|

lA/HIwsBor: 40Kj

(

A/cfli« Aw/tr :j

|

©koM, ItoM.i'

Chelc Aujir : £9 |

jjCor Lconis i

IjMfir* Ccrw'etf ß

|jSitpr : m Coxa 0.

Y ioM.\ 30M.'.;

24

Hlr

47_Q

23 nt

O 10 B.|

30 B.|

40B.;!

10 B.

40BJ,

2\fOJ4i-

E riSTOLAfcVM ASTRONOM I CARVM. SS

NO MINASTELLA-KVM

Obferuationes II

Cakulus,, „M

-: JC

Tychonic<e I

Longuudo Ldiitudo

Uphonfinus»

Copcrnianus

Longuud ;:Ldtitudo\ Longit : Ldtitudo

|p7

iS

M. [P. m; P. m.J!

p. M.

^cTb.

P.

17

3

9

13

5

1

17

!

1*7

27

12

ij-

17

17

2^

8

—1

°

2

8

'20

hfe

M. iP. -M.

Cdtida Sl IS> B.

)'9 M.

16 B.

2<S B.

36. B.

27 /vi.

5 B.

42 B.

23 M.

41 B.

42 B.

4 B,

Ili27 B.

?r b.

14

17~2~

8

12

1

2;

27

16

i<j

26

12

14

16

2

E7

8

<

—

24

29

II 47»TJJ 1 1

1

yo B.j

oM.iSpica m. 4 ^ 1

°

2 oM.

10 B. 27ifir

1

2

Vindcmidtor ' 4 12"^

25-ml

t) c-I

4F?

4f«t

4y«t

3r*

2f*

3fV

r^

4r«

ir>^

ir?

ir ir 10 bJ

40 b.;

oM.lj

zTß.

Äußrdi4 Unx i£* 9

4

\zs

!

!Z.

i"

zl

18 171 Ö 40 B. i7B\j|

Beyers Unx tl^ ?« in s

4

7

4

8

10

9

7

4

«

8 30 B. 27tri:j

\~2

Cor m 4

7r

oM.

20 B.

oB.

77^ 4Süpcrius Corna JE

Inferins Cotnu £

37 ?j] 7

Uli.4° ÄSfc

39 Äfc

3<J 2S£

fo #

37^jT aB.

oM.[

Lucidior tdudue £

Suujlerhum : 22g

DcxterUamcria #s$

2 cM, ?7«d

)7«^!

12

8 fo S. 8 r? s.|

11 öS. 372D^| ri s.r

fr 4!30 B.! .

Of 7t Aufirdhs 9 ifS. f7^.

27 Ä

17^

27V 1

r7^372%?

r7^i

7^>

9

7

4

12

19

21

Kand : % Aufir:

17

37 * 7 50 B.

PeäM %Auftr; '8$_*

2f V4 30 B. 30 *.! .

30 S.

4c S,\

30 sJ

Extr ; A/^ Pcgdfi 12 ?oS.

P nwd Ate P egaß 1714?|* 19 2f B.

8| B.

23 B.

S^J-zi B.

43 B.

1iS M*

51 M.

P M.

II M.

fi B.

24 M.!

19 405.

Cs Pcgdfi t 2« ' 9 äfcjj 2- 21 30 S.

Cdput Hcrxulis

iS

^r

29

I

8

20

20 ** B7 57 30 s. 37

36

305.!

öS,Cdput Ophiuchi

r? $

27 ^9

22?-69

7 ^9

29

18

39

ixt

1 22

t

29

öS.

10 s.LuciddVukuris. 1 c29

i

10 S.

NLdnvA Antinoi 19 10 s. 19 ! 10 S.•

Pcs dntet. Cdnis nui : 1 2f65 4i 2oiVi. 1769'Ui^oM.

Cdnis mdiori.8

|

19

iS5

5f59

59 10M. 5"75qj39 ioäL|

Cdnis minor 16 jioM.j

17 .30M.1

I

22 30 B.

2765 ; il 10M.;

27H;l?i foäMJ|Stniftcr Pcs Orionis n

iLn U1 Hr n

\siniftcrHum: Orion:1i4;4r 11

22| 2fU

i^ j 2? n

'37H 17 3oW.

Rtxtcr num : Orion. 23 57 2X 17 oM",

CdpcUd 16 I7HJ-22 30B.I-

j

21 irQ^l 20 rCT T.:

'

huiidd :Hydr<e Ä 34 # ;'

i

Zo\2^Ql

20 ^c.ffi.j

lArfiurus TS 27 ^3= Mi 1

2 ri te i 2Ci£:ÜJX 30 B.^ Us I7b5e 31 30 B/

5* TYCKONISUKAWELIB. I.

Loca 7 PUnetarum Anno ij $7 ternü lannarij Diebus, adccrtaHoramm momentajnßrumentis Tychonicü obfer-

uata } addito Alphonßno & CopermanoCalculo.—

»

Alphonfinaj.j

n Copcrnicaea^3 '| QblenTychon:V ',

. - -'" =

Longitudc* Latitudo \Longitud. Latitudoi

longituio Lun* »&i$ iuxta 90 gr*d>

ab cxoncntc Edipic* punäo capicbttur.

QS-irc tufd CT uerd cadem cb : [cd Ldtitu*

iö filtern »i/k Jquafi wferdtiir uerd, hh

Kto. nojirdtn ammaducrfionem cired Lati*

tudinem Lutuc , elwitur P dtdüixis m Ciu

mtrÜtittd. * » *dicfa TtkctU ptfttt, u

ERYD1-

IPISTOLAE-VM ASTB.ONOMIGARYM. jQ

ERVDITISSIMO VIRO VARIAQVE DOCTRINA,IN PR,IMrs VER.O IN S IG NI ASTR.ONOMIAE PEB.ITIA

SXCELLENTI D. ChRISTOP HORO RoTHMANNO,Illuftrifs. Principis Vvilhelmi Landtgrayii

H a i s i £) 6k c Mathematico aulico,

Amico fuo plurimum diiecto.

VAS AD UE SVPERI O R I ANNO MENSE A P R I L I , T Y MMandatollluftrifsimi Principis tui,tum etiam propria erga mc,meaq; ftudia beneuolcntia adduclus, dedifti literas, Eruditifsime

Rot hm anne, longe mihi eranc acceptifsima:, eo prjefertim

nomine, qu6d reconditioreni circa res Aftronornicas mecum coüationem

multifariam continerenr. Cur vero Illuftrifsimi Principis literis , & tuis eti-

am, veftra expedutione tardiüs refpondeani , excuiationem meam Illuftrifs.

Principi expofui. Nee dubito jpfius Celfitudinem pro Heroico illo animi

fui candore , eam s^qui bonique aeeepturam. De Obieruationibus etiam c#-

leftibus, tum veftris, tum meis , in trutinam inuicem vocatis , latiiis in literis

meis ad Illuftrifsimum Principem egi,eiufque Celfitudini nonnullas e noftris,

vt clementi jpfius petitioni morem gererem , communicaui. De bis itaque

copiofiüs ad teperferibere non duxi oper# pretium, ne eandem cantilenam

ta?diofe recinere videar. Siquidem ex ijs qua? ad Illuftrifs. Principem a mctranfmiiTa funt,hacproculdubio tibi cognofeenda yenient* De ijs itaque po-

tifsimüm, quse proprijs tuis literis, tam prioribus, quam feeundo mifsis, con-

tinebantur, nunevberius tecum agam. Conuenientiamillampropemodum

*xa&am,inter tuas&noftrasinCometa Anni 8). Qbferuationes, Illuftrifs*

Principi tuo, & tibi adeoplacuiffe, vt admirationem inde iueunditatemque

nonexiguam pereeperitis, mihi non minus intelledu volupe erat. Quodquecam ob caufam mihi tuum pereruditum icriptum (licetnon ad Colophonera

perdu&um) de hoc (Zometa tranfmififti,vt congruentiam noftrarum Obfer-

uationum cum meis plenius inde cognofeerem, longe mihigratifsimumfuit,

Perlegi feriptum ülud femel atq; iterum , mihique mirum in modum placuit.

Optandum fane foret, vt ea qua? de prseteritis aliquot Cometis , fuperioribus

annis confpectis, plerique Germanorum veftrorum eftutierunt potius,quam

per exquiiitas <k infaliibiles Obferuationes Mathematice demonfträrunt»

pari diligentia & certitudine elaborata fuiftent. Nee enim tantum inter eo-

rum&noftra placita iniitu & motuComerarum difcrepantia7& abipfocce-

lo veritatifque quaTenda'nucleo deuiationis,nonfine faitidio tum deprehen-

diffem. Cometam illum longe fupra Elementarem orbem, in akiisimo sche-

re curfum iuum abfoluiffe, recÜfsime mecum ftaiuis, quamuis omniu:p pena

I-hiioiophorumj tarn veterum, cpam recenciumreira^enmrfenrenna. In

H hoc

$8 ftCHOJäH BßAHE tl!(. I'.

hoc faltem perexiguum , & nullius etiam mömemi inter nos reperjtur cfiil

criminis, quöd tu plane nullam illi adfuiße parallaxin colligas; ego vero eamvnius circiter ab initiofcrupuli, & pofted faltem dimidij adinueni, Quan>uis, vt verum fatear , &ipfeeandem fübinde plane nullam , obtenuitatera

eins tarn exilem, difcernere potuenm. Verum quia ex motu proprio inferre

licuit, eum longe infra oc4:auam Spha^ram 5 vtvt fupra Solem conftiiiiturri fu~

iffe, ideö aliqualem , licet perexiguam vixque perceptibilem afpeclus diuerfl-

tatemobtinere confentaneum erat. Quin non Mars faltem, pra^fertim A»cronychus , Parallaxin obferuabilem ingerat, vt nos in Principio Anni 32-.

experimentum fecimus; Ted ipfe etiam ^r 5 vtde J) Stella nihil dicam , ciinj

fenfibus in tenuifsima illic differentia non relinquatur locus» At difcrin ea

hoc inter nos adeo exiguum eft, vt fru$xa de hoc verba facere videar. Irj

Longitudimbus & Latitudinibus Cometa? a te animaduerfis, paulö inaiör li*-

cet&ipfa quoque nullius pene momenti , reperitur inter noftrasObferua«.

tiones differentia , qua? tantilla eft, vt vix quina vcl fena fcrupula adiiun-

mum attingat. Imö etiam mukö fxpms plane confentiat. Euenit autem,vt

opinor,hascminurula inter nos difcrepantia,eampotifsimumobcaufam,qucd

tuloca Fixarum,quarum vtrinq; vfus fuit,paul6 aliter, quam ego,affumferis*

Tibienim Aldeborain part. 4» m. 7. H cum Latitudine part. 5. M.-29-, Auft.

collocatur, quam ego ä meis Obferuationibus in part. 4. m. i. H cum Latitu-

dine ^. 31. Merid. conftituo, difcrimine faltem in Lorigitudine ff.fcrupulo-

rum , in Latitudine vero duorum inter vtramq, po/itionem incidente. Luci-

damveröincapite V, quamtertiamappellatis, tu in part. 1. M.in.58. ttjcumLatitudine part. 9. AU57. -Bor: Ego vero in part. 1. m.^4* "ö", cum Latitudine.^

part. 9. m. 57. Bor. aflumebam,differentia in Longitud. faltem 4. in Latitudi-

ne prorfus nulla nobis intenieniente. Cümq; ego ljfdem potifsimum Fixis, igt

perueftigandis huiusCometa? apparentijs vfusfuerim,leuiufculum quod va~

rietatis ex hac licet perexigua diuerfitate, inter nos in locis Cometa.' conftitu*

endis contingere potuit. Quamuis difcrimen hoc etiam in ipfls Fixarum la-

cis adeo fit exiguum, vt vixmentionem mereatur. Situm vero harum duami»Fixarum, quo ad longum&lati3m,exacxiisime fe habere, vt noftraannotatio

prarbet ipfa diftantia inter vtramq;, quam ego eandem pene vobifcum,aliquo-

ties part. 55»fcrup. 32J.caditus accepi , comprobat. Sin autem ex comple-

mends Latitudinum, & angulo per differentiam longitudims comprehenfo,Triangulorum rationibus intercapedinem rimens, in tua afsi^natione fere

fcrupuium vnum abundac .Hoc vero tantiilum, licet per fe non magni mo-menti,ram fubtiliter expendiridebunt merito vulgares Codi contemplatores,

quibus dena etiam fcrupula non reputanda aeftimantur. Idq; non immeritö,ciim adfemiffes vel etiam integros gradus (pudet dicere)fcpenumer6ca'cu-

ciant. DmerJitas Meridiaaorum noitrorum qua? qmaum uorajpanem, meoiudicio.

IPISTOLARVM ASTJ-ONOM1CARVM. #>

indicic, {altem adäquat, ab initio, cum cclerior erat Cometce rnotus, non nf-

ii raico fcrupulo Obferuationesnoitrasvariarepotuit. In fineverö, cum tar-

dior fieret, infenfibilis penetj; nulla differentia hanc caufabatur. Difcrimen

inter aflumtam vtrmqueDeclinationem maximam nihil fereimportat. Ego.

cnim prasfuppojfui eampart, 23. m. 31. licet dimidio fcrupulo (quod negligen-

cmn hoc loco duxeram) majorem adinuenerim, qiiam tu part. 23. fcr, 30. fai-

rem vno fcrupulo noflra minorem efficis. Neq; fane intelligere poilum^quo-

modo hanc , & non potiüs eandcm mecum , vel adhuc maiorem Declinatio-

nem maximam, ex Übferuationibtis Solls Illullrifs« Principis , perQuadran-ptSy licet turicnonadeö corre&os, habitis, colligerepotueris. Ego enimin

Obferuaiionibus Solaribus mihi tranirnifsis, vbique fere inuenio Altitudinem

maximam Solftitialem part. 61. m:i2. quibusfi Parallaxin addideris,prouenit

rera part. 6z. m. 13* s. 20.Hmc ablata Altitudine Ä.quatoris,qualis tunc vrx~

fupp0neba.turpart.3g. M.42. euadit declinatio Ecliptiaeab j&quatore part»

13. m. 31 j. ä norira infenübiliter differens.Si vero Altitudinem maximam part.

6z. m. 13. vel. 14. qu# etiam alicubioffertur,& verioremPoli Altitudinem in

confilium adhibueris 5adhuc maior euadct, vt ob id non videam, cur vel ex ipfis

Illuitrifs. Principis Obferuationibus tunc cognitis,cum noftra Declinatione

maxima fcandum non foret , cum ea ilmilts,& potiüs maior, quam minor coUlatis fingulis, inde eruatur. Sed nonduhito, quin per correctrorave(traL-i-

ftrumenia mecum poftea deprehenderitis > Deciinationem hanc maximamnunc eile part. 23 . m. jiJ. quemadmodum & nos tum prseterito Anno,tum ali-

quot prscedentibusplunb9 machinis expeni fumus. QuamuisSolis Altitudo

meridiana, in vtroq, Solditio adhibitaParallaxi eamprasbeat faltem part. 23.

m. 27. plus 4. fcrupulis minore n 3 confentientemquidem melius cum Coper-nici&Co^taneorumannotatione, Ted ob Refraclionem Solarem , in decli-

uiori fitü iuxta Brurnam p»-ouenientem , errori adeö fenfibihobnoxiam. So!

cnim nobis non integre 11. gradibus, in ipfo Meridie iuxta SoHtitmm Hyber-

num 3 eleuatur. Nee mulcöaltiorCopernicoFruenburgi extitit.Peto autem

peramanter, vt mihi prima quaqueoccafione', inter ahafignifices,qualern

iliic perNeoterica veftra & correcliora Inftrumenta Solis Eieuationern mvximatn & minimam deprehenderitis, tum quoq; candem circa vtraque ä-

quinoctia , vel potiüs per totum Anni curnculum 3 vt collationem cumnoltns Obferuationibus eö plenius inftituere liceat, & Stellarum etiam >

tum Circumpolarium, tum aliarum Altitudines Meridianas exaetiores ad-

iungere velis , Vtque integrum tuum feriptum de Cometa vlcimo , me-

cum impertiri non grauens , etiam atque etiam vna rogo. Nee enim du-

bito, te nunc llli extremas impofuiiTe manus. Quod autem in portio-

jie eius mihi tranfmiffa Cadum totum aereum , nee e folida materia con-

ftare , imö iul aliud quam Ae'rcm ipfum effe a/feueras 3 id facile tibi

H * conceffe*

£o TYfcHONIS BRAKE 1 1 B. 1.

tonceflerim, modoaerem qui fupra Lunam fit 5mukofub:iliorem quam hunc

Elementarem intelligas, adeö vtÄtheris poriüsliquidifsimi& fubtilifsimi>

quam Aeris elementaris nomenmereatur. Necenim ego,mukisabhincarv-

nis,in ea fui fententia , orbes aliquos realiter in cxlo exiftere, materiamque

Cffli duram & imperuhm eile , Steilasque tantüm ad motum orbium conuo.

lui.Multa liquidem hinc fequunturahfurda^&ii nihil aliud,fane totCometai

in auhere curfum prsecedentibus aliquot annis exercere certifsime a nohis

animaduern\qui nullius orbis ductum concomirabantur, idipfum fulficienteE

irefellunr. Iudicaui itaque femper naturalem mo:us fcientiam fingulis Pla-

uens cortgenitam, vel porius diuinitus inditam effc , qua in liquid'fsimo& te~

nuifsimo schere curfus fuinörmam regularifsime & conftantifsime obferua-

re coguntur, nullius fulciminis vel promötoris indigi, quemadmodum ipfa

ctiam Terra, in aereliquido, nullofulcroftabilita, folopropriovndiq; innixa

centro-firmatur+Vt autem fic reuera ftatuam 3& alia qusedä,quam vel Ptole-

maica,velCoperniana circa Reuolutionum c^leftiumdifpofitionem ratioci-

natio, mültö hie competentior ä me, ipfa experientia docente, nouiter explo-

rata, (de qua nunc non eftdtcendi locus) plurimum confirmat* Quod autemceleberrimus illeno(triAuiPhilofophus Petrvs Ram vs exipLimärir,imc

Hypothefibus per Logicas rationes Aftronomiam conftiruipoffe-caret fun-

damento. Propofuit quidem llle mihi ante annos elapfos 16. cum Auguftas

Vindelicorum vna eiTcmus,hanc opinionem,& hortatorfimul erat, vt polt-

quam per Hypothefes Siderum curfum in exaetüm ordinemredegiifem,idem

line his tentare arfe£tarem. Id enim fieri pofle, hanc rationem addidit,

quod legiflet Agyptios facilimam olim habuifle Aflronomise Cognitionen^

Cumque hypothelium ratio difficilis , & intricata videatur, oportere eos alia

compendiofiore , ck planiore via fiderum curfus cognouiffe, ideoq; citra orrt-

aes hypothefes. At ego llli refiftebam , oltendens hne hypothefibus Phseno-

mena csleftia non pofle in fcientiam certam redigi , neq; vt intelligantur, ex-

cufari. Facilitatem verö illam Agyptiacam fairem in Aquatorijs Planeta*

rum,quibusfe ä fupputatione taediofaliberäruntj cum. Ephemendum expe-

flita ratio nondum invfu foret, extkifle. Verum cum is, vir alias perfpicaci

ingeniopneditus,& ventatisfiquis ahus , amans, penetralia artis huiusnonpenitus, peripexiffe mihi videretur, varietatemque in motu fiderum ftatis an-

ni temponbus nequaquam recurrentem non animaduertifle, quiequam hac

in parte obtinereabipfonec potui, nee volui. Habet ispleroique adhucafle-

clas, qui idem fieri pofle Iperant, fed qui rem ipfam neque intelligant, nequevnquam in efte&um fint deducluri. Cum enim omnia consent numeriS;,

pondenbus,&menfura,iinehisetiam, qutcquam in mundo vifibili explicari

nequit. Hypothefes autem nihil aliud, quam meniuram appa rentis motus per

circuliun aiiasque riguras oitendunt, quas Arithmctica inrnumeros refoluit.

Sine

IPISTOLAB.VM A5TRONOMICARVM. tff

Sine hisfiquis Aftrorum motuscomprehendere velit^fortunatr^quoddici /o-

lct, inuocet ,& fupramundanam extra hominum intelle&um, planequc in-

corpoream , &plus quam angelicam rationem imaginetur, necefleefh Sedhxc de his fatis. De Inftrumentis & Obferuatiombus binc factis , reftat vt

nuncpleniüs tecum colloquar. Noneftquod dubites, Witichiumillumln-ftrumentoruminffrurandorum rationem, quam Illuftrifs. Principi tuo pro-

pofuitjhic cum mectim eilet, aeeepiffe, quamuisnonomnia pari ranone,vel

animaduercerit j vel lliic fatis fideliter expofuerit. Cum enim is Anno,ni fal-

lor-> g^.liuc accefsiffet, fe inmeam familiaritatem facile infinuauit, partim

quödhominem obingeniofaminMathematicis,pra?fertim quo ad Geometrie

am attinet.folerciam magnifacerem,partim quod is fe perpetuo mecum man-furum, mihique inftudijs Aftronomicis fidmn Achatem toto vita? tempore

futurum,fpQme ofFerret. Vnde factum eft,vt liberaliter illi mea inuenra com-munieärim, nequequlcquameorum celarim, qua? tuncinpromtuhabebam,

veletiaminpotlerumelaborare decreueram. Verum cum ispaulövkraan-

niquadrantem mecum commoratus eflet exillimaretq; fe iam fatis ruisdeii-

derjjsp3titum,,pra2tendebat auunculum fuum Vratiilauij e viuis decefsiile,

cums haeredicas lucrummagnum,fi matureadeffet, illi adferret. Impetrat*

itaque facile difeedendi copia, intra 7. vel 8. hebdomadas huc fe reuerfurura

ipondebat, Verum ex eo tempore , nee ipfiim, nee quiequam literarum ab

eoprofectum vidi, neque de eo, vbinam efi~et> audiui, priulquam Illu'iri/simi

Principis tuiliteras, D. Henrico R anZo vio feriptas, perlegerem,ex-.

quibus ftatimintelIexi,eumInitrumentornm formam& rationem, quam hie

viderat, magna ex parte illic exprefsiffe. Quod forfanek alibi ab ipfo interea.

fa&itatum eft. Et fanehoc paclo mihi rem non ingraiam effecit , liquidem

percuperem mukis in locis quam plurimos extare,qui exquifitis &m;nimefallacibusXnftrumentis fiderum apparentias mecum ferutarentur« Attamea

ü mea Inuenta multis annis,& longa Experientia nee paucis mmtib9& labori-

bus comparata,pro fuis venditat,nec fatetur per quem ea habuerit,rem a virö

bono& grato, ac fincentateintegrkatequeMathematicaahenamcommit-

tit. Intelligoautem partim e tuis literis, partim e relatione mei domeftici,

qui vobifeum fuit, eum non omnia, prout hie viderat, fatis competencer Ulu-

ftrifsimo Principi ordinafle. Diuifionem quidem , qua nos in omnibus ferc

Iniirumenns fimiliter vtimur, fatis rede indicaife comperio,&inpinnacidi-

©rum rimuhs pro nodurnis Stellarum Obferuationibus apprime oportunis

(quod inuentumeümprimum ille hie vidiffet, fe non fruftra in Daniam ve-

niffeaiebat, multoqueauropraeftantiusafftimabat) quidem, licet imperfecta,

imitatumeffe. Dum enim compendium in his quarrebat, & per bmas rimu-

iasjdem quod nos quaterniseificere pra?fumebat,veritatisquxrendr dripen-

öium feck,noftnfque inueatis detrahendoj libijpfi 8c Gbferuationum cerJ-

H }wd«i

4% TYCHONIS BB.AHE IIB, I.

rudini derogauir«. Refert quiJam meorum, qui tunc tcmporis, cum Iiicefföt,

ab eo audiuerit, ipfum, quando noftxorum Indrumentorum fabricam imita-

turas effe^dixifl'ejfe paucioribus rimulfs idem effect-urumjhocq; compendiii

iibi ipfi referuacurum. Quam vero egregie idprsftiteritj vos non fine mul-

iarum Obferuationum diipendio experti eilis. Ego vbique, pnsfenimin

Qiudrantibus, quaternas in inferioribus pinnacidijs 3 cum mperioris pinna-

cidij 4-lareribus vndiqae parallelas adhibeo rinmlas5 quas auciiores & la-

siores interdiim efficio, prout Steliarum magnitudo effiagitat+ Alias enim

-per bmas rimuias lateralem & iupenüs firam 3 Steliarum tranfitus & altitu-

dines centraliter exa&eque nequaquam difcernuntur, quod ipfä facile oflen-

dk Experientia. Et nifi vos hac edocli , duplicem rimulam vifualem vice-

uerfa inferiori pinnacidio applicafietis 3 etiamnum in obferuandis *damufl

lim fideribus, fruftra laboraretis. Diuifionis autem iilius per puncla tranf-

ueifalia muentionem D (quam tute cuiufcunque fit ? ingeniofam pra:dicas)

primüm JLipfia? ab Homelio habui, ante annos plus minus 24. cum annum«tatis agerem 17. verum fairem in linea recta, vtpote in Radio Aftrono-

njico plunbus particulis diuidendo 3 ipfius imitatione ea tunc vtebar. Atcum poftea per Qmidrantes, Altitudines etiam Siderum perfcrutari inci-

perem , & in minonbus Inltrumenris vulgarem diuifionem minimis por-

tiunculis non fufncere latis cxperirer 3 ad Nonnianam illam , quam Pro-

pofivione terria de Crepufculis tradityfubtilitatem me conuercij eandemqj

adhuc exactiorem plunbus fubdiuifionibus reddidi > fupptuacis etiam Ta-

bulis, e quibus cuiuslibet pundi altitudo fcrupulole line morä cognofce-

retur. Cümque res ipfa doceret , ne hoc quidem inuemum Nonmanumid habere in recefTu, quod in acceffu pollicebatur, cxpi cogitare,an diui-

üo illa pnrdifta, qua hnea re£ta fubtilifsime per puncta tranfuerfälia in

minores fecatur particulas 5 etiam curuis & circulanbus applicari pofsit.

Et quamvis ab inirio non par videbatur ratio j ob reilarum & curuarumdijfconueniemiam , tarnen cum in tarn paruo interuallo , vt quinorum vel

denorum fcrupulorum linea: curuae paruo interilitio ä fe inuicem duclx ,

non ditferant fenlibiliter ä redis , negotium hoc Tatis commode jfuccede-

re animaduerti , hacque idcirco diuilione in Quadranfibus, Sextantibus,

Armillis ab hinc mulcis annis felici fuccelfü lemper vfus fum, eamque vo-

bis communicaram, quacunque tandem occalione 3 gaudeo, vt pari prs-

cilione mecum Sidera perfcrutari eo commodius po/sitis 3 ita, vt noflras

Obferuationes fjmul collata? eundem veritatis fcopum fcrupulole , vt par

ttt, (quod etiam non fine voluptate neri experior) attingant. Sextanti«

Inlh'umentum a me ante annos plus minus 18. cum Augailx Vindelico-

funi degerem; excogitatum ? (quod etiam ibidem Psx&o Ramo cum

m4tt

EPISTOLARVM ASTRONOM ICARVM. 6\

fciihi adeiTet, vna cum Quadrante illo permagno 14. Cubitorum , quemextra vrbem inhorto qüodam Confulis Menzel i i conftrui curaueram3

oftendi, qui eorum ä me deferiptionem auide efrlagitabat) ab eo tempo-

re femper in vfe habui, eo quod certa ratione & multa Experientia per

-Radium, cuiufcunquc tandem foret magnitudinis vel diuifionis, ratas di-

ftantias nequaquam inueniri , compertum haberem. Quare per Sextara

cireuii partem ( vt commodüfcr fieret Inftrumenti traetatio) regulis appli-

catam , idem tentare cerciorc euentu aggrediebar. Atque ob id Inftru-

mento huic Sextantis nomen indidn Is vero , quem V Vitichius hie vi-

dit , qui chalybeüs erat , catenulä illa cafebat , qualem vos adhibuiflis.

Per Cocbleam enim tranfiierfam diftantiae in Inftrumento ardtabantur,

dilatabanturque.' Et licet Cochlea illa in dire&um porrigebatur , tarnen

quia clauiculos , vbfafifixa erat, conuolubiles habuit , motioni nihilomi-

nus circulari iufficiebat. Hanc etiam cemmoditatem VVitichius , quominas eam indieärit, neglexiße videtur, vt ob id catenulam lllam eius lo-

co applied re vobis fuerit necefTarium. In pinnaeidijs qusedam alker, quamtunc in ifto Sextante häbebam, limitäftis , qusE mihi admodum commpdlordinata videntur* Verum ifte Sextans, quo pervnicum Qbferuatorcm

diihnüx capiebantur , dudum apud me in vfu effe defijt. Eius enim-lo-

co binis alijs , quos Trigonicos ( ob diferimen eius quem habeo bifiircati)

appello, in capiendis Stellarum remotionibus afsidue vtor , qui finguli

binos requirunt Obferuatores , & per lineas circa Cylindrum in centro

quiefcentein parallelas, exa6Hfsime Stellarum fibi inuicem, & cum toto

Ca?li cireuitu adamufsim confentientia pra^bent interualla, nulloque pen£

negotio Obferuationem abfoluunt. Ideam vero horum aliquomodo re-

prsefentatam Uluurifsimo Principi infpiciendam( ni fallor ) vltirnö mi-

fi. Sed & vefter Sextans , licet alia quadam & fimiliori primo meo fabri-

catus üt ratione, fatis exaclas & meis apprime confentientes exhibee

Siderum diftantias velut e Catalogo intercapedinum aliquot Stellarem*

Illuftrifsimo Principi tuo nunc tranfmiilo, perfpicere poces. De Refra-

Öionibus, qua: ad Illuftrifsimum Principem vltimo perfcripfi , non eil quod

dubites, rem penitus ita fe habere* Nam & hoc proxime elapfo Anno per

Armilla 10. pedum in Diametro, qui circa axemPolismundicorrefponden-

tem conuolubilis exiftit,deprehendi, Solem circa Solftirium a'ftiuum, Refra-

ßionem Declinationis, iuxta 30. gradum altitudinis, tarn ante quam poll

Meridianum, iniinuare maiorem femiffe vnius fcrupuli; circa Horizon-

tem vero eandem 23. Minutorum etficere, idque cum Sol infericri limbo

Horizon^em vifibilem Ptringeret. Si vero hx Declinationurn Refradtiones

inaliitudinem 3 habita eciam ratione Parallaxeos > qusverjfus Horizonten*~-

Refra-

f^ TICHONISIB.AHE LIBER 1.

Refra&ionem ipfam nonnihilinhibet, deriuentur, adhuc maiores euadent.

In Steilis tarnen fixis non vfque adeo magna videtur haec dmerfttas, quamui»

& in hismaiorem inueniam, quam e tua afsignatione mihi perfcripra collige-

re licet. Nam lucidiorem m dextro latere Perfei, tu in altitudme part. 9. m.

42. vtpote in Meridiano verfus Septentrionem minima, affeueras Refradio-

nem fieri faltem min. 2 1. quam tarnen eile in eiufdem Stella? akitudine, etiam.

in Meridiano ad Boream,humilima,quse hie eft grad. 14. min. i6".inueni efTc

min. 2^. tua naulömaiorem, cum tarnen potids minor efTe deberet. Siquidem

tibi decliuior, plus 4J. gradibus Stella hxc obferuabatur* Sic etiam dextrum

humerum Perfei in akitudine part.17. Min.4£|. animaduertiRefradionem

efficere m. ij; vtobid akitudines Stellarum Cafsiopese, quas infra Polum,

pro eiufdem altkudine indaganda aeeepiftis, nonexade refpondeant fupe-

rionbus , ita vt Polus adamufsim fit intermedius. Non enim carent omni

Refradionisfufpicione. Siquidem vix 20. gradum altitudinis apud vos in eö

fitu contingant, cum tarnen in i8.graduRefra6t.io fere binaminuta , vt ex

piwcedente mdicationepatet, attingat. Hxc itaque tibi confideratius exa-

aminanda relinquo. Maxime verö euidens diferimen in refradionibus , inter

tuas <k meas animaduerfiones, cognofekur inde , quod caudam Cygni indi-

ces in akitudine grad» 5* min. 18» efficere Refradionem fakem 5|. cum ta-

rnen ego diligenti& aliquoties reiterata Obferuatione inuenerim caput Al-

gol in akitudine -part. 5« m. 2ii. fere conlimili cum tua in cauda Cygni effice-

re Refradionem m.5>J.

tua fere duplo maiorem. Hxc itaque per occafio-

nemaecuratius Inkrumentis bene corredis perueftiga, & videbis rem to-

tam ita fe habere, nifi forte (quod tarnen non facile crediderim) diuerfa Ho-rizontum natura maiorem hie quam apud yos Refradionis infinnationem

ingerat. Vnde fequeretur in Borealioribus locis eam ampliorem quam in Au-ftralibuseuadere,idqueetiamii aer admodum purus &ferenus (quod necef.

fario in hac potifsimum Obferuatione requiritur) vtrobique iuxta finitorem

exiftat. Cuius rci penkiorem cognkionem , tux Obferuationes exadius , vt

monui, repecitee fueeeisiue prxbebunt. Quapropter licet perfuafum habe-

as, Refractionem nullam, ne in Sole quidem rieri in fublimiori fitu quam 20.

part. eo quodvapores akiüs non afeendant , vc verilimiliüs comprobes mate-

nameadi ab aere non dirferre, repudiata Alhafen & Vitellionis ob diuerfa

diaphananimiaRefradione,quce vfque ad verticem aliquatenus fenfimper-

tmgeret : tarnen cum exoerientia, vt fupra indicaui, teftetur in Sole etiam vl-

tra 50. gradum aliquale, licet perexiguumRefradionis veitigiumapparere,

vt pervapores, cum eoüfque non attoilantur,vixexcufariqueat, <k affixa

etiam fidera in akitudine iS'part. Refradionem pene duorum icrupulorum

admktant, (velut pnüs per dextrum humerum Perfei in minima aiiitudinc

Jiorea comprobauimus,) oportebit fang confeuuere aeieuuilum, vt tu vis^

cakilciö

IPIJTOLARVM ASTRONOMIGARYM. 6j

csleftem longe fubtiliorem 6V tranfparentiorem eiTehoc Acre Elementamvel potiüs, proprie magis loquendo, Athens diaphanitatem, Aeris diaphani-

tatepurioÄm&peripicuam magis exiftere. -Cum verö nonadeo magna fit

inter hxc ambo diaphana difFerentia,atque inter Aerem & aquam, & /uccef.

(lue , vbi fe inuicem contingunt, minuatur,ita vt fuprema Aeris portio Luna;

Reuolutionibus contiguafere nihil differat abipfoanhere (nam Elementuni

ignis illic exiftere, vt Ariftotelici fingunt, ipfa Experientia vel hac. fola ra-

tione in^probat, cum longe maior hinc fieret fiderum Refraclio, fi per tripli-

cia diaphana ad noslumeneorum pertingeret) ideo etiam perexiguacaufa-

tur Refractiomifi quatenus ä vaporibus in decliuiori fitu augeatur,& quando

eleuatiora apparent fidera , plane infenfibilis redditur,nec in tantum excre£.

cit , quantum pra?di6ta Alhaien & Vitellionis ratiocinatio inducit» Uli enim

Cadum e folida diaphana materia conftarejonge diuerfa ab ipfo Aere,opina-

bantur. Quod Stellas fixas 3 fuasmutarelatitudines,idque proportionaler,

iuxta obhquitatis Eclipticae Variationen!, animaduertifti, admodum mihi pla-

cet. Nam & ego dudurn tale quid eueniiTe mecum colligebam, cum ple-

rafcjue Stellas in Semicirculo. Aftiuo & Boreali ad Eclipticam parte, Latitu-

dinem infantum au xiiTe 3quantum mutatio Obliquitatis requireretj in Meri-

dionali verb eandem tantundem fere imtmnui]Te,contrariurnpan rationein

SemicirculoHyberno accidiflenoftraeObfcruationes cumPtoiemaica anno-

tatione collatse, atteftarentur. Ideöque ob Eclipticam ad Stellas ipiasaccef-

fum, receilümq; , per Declinationis maximal immutationem ld fieri, non ob-

fcure iudicabatur. Verum cum quafdam Stellas? etiam inter Illukriores,

prajfertim Vulturis lucidam & Aldeboram, Canemque maiorem innumeris

LatitudinisPtolemaicis,huic ipeculationireclamitaredeprehenderem,caepi

negotium hoc altioriindagine,vc dubia,qu& inciderent,pra?fecarentur, exa-

minare. Cumque res ha?c magni fit momenti,& ä nemine alias, quod fciam,

te folo excepto, animaduerfa , quafdam hac in parte , vt ad veritatis fcopum

fepofitis cmnibus dubijs collimare melius liceat, ex meis confiderationibus

paulövberiiis exponam.CümnumerosLongitudinum & latitudinum Stella-

rum in Abaco Ptolemaico afsignatos , e6 quod non vbiq; libi inuicem& cumCsloipfo habita intercapedinum Stellarum, qua? inuanata? permanent, ra-

tione confentiant,non immeritofulpecTios haberem, totam rempaulöaltius

fcrutatus fum, ldque ex Declinationibus quarundam affixarum Stellarum >

quasidemPtolemams cap. 3* lib. 7. Alm?gefti, ä Timochare, Hipparcho>

& fe obferuatas recenfet, quibus applicui earundem Longitudines, qua-

iesfingulisillistemporibuseasobtinereconueniebat. Qua etiam in re Pto-

lomaicis interuallis non admodum confifus, peculiarem adhibui cautionein,

Ita vt Spicam VOl pro fundamentocasterarumconftituerem. Eam enim cer-

tiusobieruatam, eö quod iuxta Aquino&ialeefletj&quia totiesäPtolemxo

I repetitur,

66 ttCHÖNTS II A M,E t I t. 1.

repetitur, confentaneum videtur. Cumque kanc tempore fuarum Öbiertta>

tionumipfe äfferat dimidio gradu verfus Auftrum dedinafTe, quawtTymo-

chares deprehendic grad. i. m. 24. Kipparchus ver6 fcrupulis faFPem36. ä-

quatore Borealiorem , fequitür aßiimiavirobique Spica? Latituditie r. parti-

um Anftrali, prout per Lunam illo tempore expiorata eCt? & qualis nunc eti-

am fere reperituf , fuifFe eins Lcnguudinem Tymochan in grad. 21. Min. 53.

Hipparcbo in part. 23. m. 53. Ptolemaro in part. 26. m. 58- iigni ?ft,ideoque a

Tymochare ad Hipparchum 2.gradibus,abHipparchoad Ptolemseum par.

1% promouebatur tum ha?c tum caetera? ornnes affixa? Stella?. Quare pra?fup-

pofitis hisSpica? locis,aliarumquarundamFixarum, qua rum Decllnariones

ex veteribus conftabant,Longii:udines ad tempus Obferuationum authorum

eorundem 5videlicetl ymocharis,Hipparchi& Ptolema?i applicui,idq; ea le-

ge, vr quantam difTerentiam anrevel retro, quo adinteruallum Longitudinis

ä Spica noftrisObfcruation bus nuncob:ineredeprehenduncUr, tantundem

etiam in elongationea Spica? locoeorum tempon conuemente conlücuerimy

vt vera Stellarum Longicudo refpe&u huius Stella; "innotefeeret, neglccta

Ptolemaica annotarione, qua? rarius omnibus nurrteris abfcluca inuenitur,

Nequeenimpoisibileeft, Longuudmes Fixarum in vna S ella alirer variare,

quam in altera, cum omnes in vno fint orbe , & circa vnum & eundem Polumvniformiter moueantur» Vndeeafdem fuille temponbus Ptolema?idifferen-

tiasLongitudinumin omnibus Stellis,qiut etiamnuminueniuntur, neceftari-

umerir. Cum itaque hac ranoneLongitudinesScellarumadaptaffen^hinc,

& exDeclinacionibus,quasrecenfet Piolema?us citato capiie, adhibiraob-

liquationeSighiferi maxima,qua? eorum Auofuitparr. 23. M.5H. earundem

etiam Latitudinesinquiiiu^quodnondiff.cul^er ficri poiuir. Siquidem ex da-

ta Stella? dirTerentia Longitudims a proximolropico vnus Tnanguli con-

ftatangulus, cuiusduo etiam latera dantur, vnum acomplemenroDeclina-

tionis , vel additamento ad Quadramem, prout negotium exigit , alterum ex

dirierentia Polorum Ecliptica>& jtquatoris, ergo tertium perSphxricorumTriangulorum leges facile inno:efat, per quod lpfaLatitudo qua>fita Stella»,

qualis tunc erat, cognita venit. In hunc,inquam,modum Stellaruni Lati-

tudines ex affumptis diueriis Veterum Declinationibus , adhibitis debitis

Longitudtnibus examinaui. Et licet hoc etiam pado in omnibus Steliis noneandem,quamfperabam,confonanäamcompererim,eöquodDecl: nationes

earurri vel non lint fatis ferupuloie a Veteribus obferuata? , vel quod inend*aiiqua? inaisignatione numerorum nonnuliibi fubiint,

( quas tarnen vt quan-tuminmeerat pra?cauerem>adh;bui etiam vetus quoddam exemplar Alma-gelti, an:e annosproxime 70» Venetijs editum, quod Declinaciones non in

Cyphris numerorum, vt Trapezun ina veriio , ted in aliquotis graduumpartibus,lueris expn.mc) nihilominus» majorem ins fub^fle emudinem quam

La.icu-

EPISTOLARVM ASTRONO MICAUVM. 6j

Latitudinibus in Catalogo Ptolcmaico afsignatis iudicaui, & ficubi di/co-

harrenfia euidens apparebat, ipfos etiam Ptoleroaicos numeros inconfilium

adhibui; Qua: veroexhis in Latitudinibus quarundam Affixarum abeommtempoiibus hucufque diductis exploraui,nunc magna ex parte, qua fieri po-

teftbreuirate, indicabo3 Primümconfiderando Stellas circa Tropicum cefti-

uum, inuenio e Declinationibus vtriufque capitis Geminorum, quod ma-iorem nunc obtineant Latitudinem, quam Veterum temporibus, idquefe-

cundum ipfifsimam ranonem mutata: Declinationis Ecliptica:. Nam Bo-reale caput jx iuxta tenorem fupradifturn , inuenitur tempore Tymocha-ris babuifTe Latitudinem part. 9. min. 43. fere. Hipparchi part, 9. min. 42.

Ptolemsi part. 9. mim 45. ferme , vnde colligitur eam fuiffe circa illorum

tempora part. 9, min. 43* proximc , qua: nunc eft part. 10. min. 2. Quare

19, fcrupulis aucla , prout recelTus Ecliptica: in eo loco requirit. Pari mo-do Meridionale caput ff ex Hipparchi Declinatione & cseteris, de qui-

bus dixi , da:is , hahuiffe Latitudinem inuenitur, part. 6, min. 19 j. e Ptole-

mx\ verö part. 6+ m. 22I. feie, quarum medium eft part. 6. m. 21. Latitudo

Stella: illorum auo competens , qua? nunc exacla ratione deprehenditur efte,

part. 6. m + s8- vt ob idetiam tantundem fere mutärit Latitudinem, quamumobliquario Signiferi alrerata requirit. Sic etiam Capeila inuenitur Hippar-

cho & Ptolema:o Latitudinem e Declinationibus afsignatis obtmuiffe pait.

22j,licet-Ptolemaicinumeri hancconftituant part. 22. M.30. Vnde ha:cali-

quatenus limitando probabüiüs fecerimus, fi Latitudinem tunc ponamus,

pari. 22|, qua: nunc deprehenditur effegrad, 22. M.50J. etiam ratione muta-

ta: Eclipticsdebito fere modo vanata. Eiufdem etiam rei dacumentumad-

fertvterque numerus Orionis. Habuit enim dexter Latitudinem e Declina-

tionibus Tymocharis & Hipparchi part.16J.

quam proxime, (Ptolemaic«

Declinatiom hoc in loco aliquis error fubeft) qua: nunc 16^. obrinere de-

prehenditur , etiam debno fere modo minor reddita. Sinifter numerus eiufl

dem Orionis ex Hipparchi & Ptoleman Declinationibus, Latitudinem 1II0

Aiioobiinuit grad.17. min. 5.pene,quamnunc habet part, 16. min. 53. etiam

ratione accedentis Ecliptica: quafi proportionaler imminutam. Haud ali-

terCor £,quam Steilam Ptolemseus paulö diligentiüs obferuauit,ipii La-

titudinem obtinuit, part, b, m. 10. Boreaiii , licet hoc praeeifms cum Hip-

parchi Derlinatione.qium ipfius propria confemiat , hanc nos aecuratis

animadueriiombus inuenimus 26. Minutis Ecliptica Borealiorem , ita vt

fcrupula id. ä Veterum inuentis nunc abundent, quod ob receiTum Ec-

liptica: efreexum mtentioni noftra: fads conueniens appafet, Sed ab al-

tera parte Stella Aldeboram aiiquod ingerit impeduneneum , liquidem

cius Latitudinem P^olemaici numeri prodant pari, 5-*. iviendionaiem,

quod etiam non adeo ab ipüus Declmänone alienum eft. Cujus tanien

} 7 l_atitu>o

6J fTCHOKIS BRAHE L I B. f.

Latitudinem non minorem inuenirepotui quam part. ?. m. 3o|. tertia parte

vnius gradus Ptolemaicamaiorem, cum tarnen potius minorem ex afTumta

Hypothefimutationis Ecliptica? eiTe conueniebat. Vnde in huius Stella; Ob-

feruatione quo ad latum , ipfi etiam declinationi Ptolemaica? errorem non

exi<niumfiibefTe autumo , id quod Declinationes eiufdem Timocharis &Hippaichi conuincunt , licet nee ha; fuis numeris abfoluteconftent. Nam -

Declinatio Timocharis dat Stella? Latitudinem part. 5. m. 56. iuftö maiorem 3

Hipparchi part. 5. m. 33. nonnihil debito minorem, licet vtraque Ptolemai-

cam ( prout res requint) excedat. Nee video, quomodo pofsibile fuerit,vt

Declinatio huius Stella, qua? tunc verfabatur circa primam decuriam Dode-

catemorij ttjä Timochare ad Ptolema?um mutata fit part. 2^. cum tarnen

circa ipfüm A.quino£l:ium Spica Wc inrerea eandem non- alterark plus gr. 1.

M.54. Iieoquenonleuem errorem circa Laticudinem Aldebora? Ptolema?o

(modo numeri ad nos didueti rede fe habeanr ) irrepiiffe iudico. Etil medi-

um inter Timocharis & Hipparchi Laritudinemjqujevidelicet ex eorumDe-clinarionibus prouenit , tanquam probabihus rem alias perplexam limitando>

aeeeperimus, prodit larirudo oculi tf tunc part. j|, quod ä rei, quam imendi-

mus, inquifinone non multüm deuiat, Effe autem Pcölemaicam, quam huic

Stella? atcnbuit-Latitudinem^prorfus erroneam,inde pa:et,quöd Boreali ocu-

lo y Latitudinem in fuo Catalogo afsignet part. 3 m. o. quam nos inueni-

mus part. z% fere, ideoquePiolemaica afsignatione etiam paulo,plus quamObhquitas Ecliptica? mutata requirit

5minorem,cum tarnen Aldeboram con-

trarium oltendebat. Et diltantia qua? eft inter has vtrafque Stellas in oculis

^5", quam reitlrata Obferuatione deprehendi efle part. 3. m. iof. conuincit

Ptolemaicam afsignationem in alterutra vel vtraque euidenter defle&ere.

Si enim ex complemento Latitudinis vtriufque Stella?, quam ille ipiis attribu-

it & diflerentia Longitudinumytpote e notis duobus lateribus cum angulo

comprehenfo, diftanciam inquiramus , proueniet illa part. 2. m. 19. ä vera 51.

Minutis deficiens.Quare fi Borealioris oculi latitudo e numeris Ptolemaicis

veritatiproximior ent, oportet Aldeboram maioremneceffariöhabuifle La-

titudinem quam ille afsignat. Nee enim tunc propiorem fuifle Boreali ocu-

lo quam nunc, pofsibile. Ex his itacue patet , Latitudinem, quam Ptole-

ma?us Aldeborx afsignat, minus ratam eile, ideöque in hoc, quod noftra? in-

tentioni refragari videatur, fldem non meren. Venionuncad Stellas ad

Hybernum Ecliptica? Semicirculum fpectantes,& inpnmis iuxta TropicumBrumalem, vbi (vt rei propolita? demonstratio euidentior euadat) oecurrit.

Luc.daVulcuns volantis ;cuiusLatitudinem,licetPtolema?iCatalogus exhi-

beat parr. 29. m. 10. vt ob id prima fronte noitra? fentemia? prius idem refra-

gari vid^acur, tarnen cum e Dechnationib9 Veterum Lad-iudinem eius eruo,

tantum abeit., vt haec Stella idquodiniendinuisincei-tuibe^ vr nuiia exadius

&cer-

IPISTOLAB.VM ASTRONOMICARVM. 6}

& certius idipftim ftabilire comperiatur.Fuit cnim hsec circa tempora Prifco-

rii,de quibus loquor,proxima quo ad Longitudine Tropico Hyberno, ideoqj

vel ex fola Dcclinatione ipfius Latitudo facile patuic. Kam anno Obferua-

tionum Timocharis, quando vix Sexta parte vnius gradus ipfo Coluro Sol-

ftitiali anterior erat, Declinatio eius inuemebatur part. 5. m. 48, ideoque La-

titudo (iflumta lllius Aui Declinatione maxima) part* 29. m. 39!* euauit, cui

etiam aftipulatur Hypparchica annotatio, prodens eandem prorfus Decli-

mtionem,eöquödha:c infenfibiliter circa Solftitium variabatur.Inde Latitu-

do Stella: etiam permanebat part. 20+ M.39. Et licet Ptolemaica declinatio,

qua: erat duobus fcrupulis maior, videatur Latitudinem hanc fefquialtero

fcrupulo ar£tiorem reddere,eo quod is forte non in ipfis fcrupulis exactifsi-

mam adhibuerit prarciiionem; tarnen hoc nihil importat,fed fjfficienter vna

cum cseceris attellaair Latitudinem lucida: in Aquila fmiTe illa mundi aecatc

part. 29. m. 39. quam proxime. Cumque ea nunc inueniatur part. 29. m. 21.

manlfeftum efteam Latitudinem intereä coarciaffe fcrupulis 18. quantumetiam accerTas Ecliptica: vicinior eo in loco efflagitat , vt vel ex hac lola Stel-

la iuxta Tropicum Hy bernum , pra:fertim ü capita Geminorum prope Tro-picura Ä.ftimim in altera medietate vna viceuerfa adhibeantur 3fatis compro-bari queat , Rxas Srellas Latitudines ratione mutatce obliquitatis Signiferi

proportionabditer variare. Siquidem tarn vnanimiter in hac Stella pranran-

tifs:morum illorum trium Artincum obferuata: Declinationes confenriunt,

qua: etiam fere inuariata: erant, quoniam Stella Tropico,quo ad longitudine

vicinainfen/ibiliier,vtdixi Declmationemmutäuit. Vnde etiam ü quiddu-

bij in eiusLongitudine latere potent, nulium erroremin ijs qua:intendimus

eoin locoinfinuabit* Sed & Antares in eadem Ecliptica: medietate idem vl-

teriüs conhrmat, qua: tarn e Tymocharis quam Hypparchi Dechnationibus

inuenitur part. 4. M.14. (Ptolemaica: Declmationi...euidentem errorem hac

in Stella fubeffe neceffariumeftjeö quod hax: Latitudinem eius pra:beat part.

4. m. 37. -quam tarnen ipfe mCatalogo Arhxarum ponit part. 4. m*o. aieipfb

pluriimim diffentiens) cum nunc eadem fit part. 4. m + 24. Manifeftum itaq;

e(t Latitudinem in hac etiam Seeila nonmultura diuerfimode ab eo quod re-

ceiTus Ecliptica:, eo in loco poftulat, adauelam elfe. Auftralis etiam lanx -^t,

fiquidem Hypparchi Declinationi fidespoiius adhibenda erit,quia ha:c pro-

babilior videtur, Latitudinem illoAUoobtinuitfere dimidij gradus Boream,qua: nunc 2<5".fcrupulorum eile deprehenditur,arel:ior ob acceiTum Ecltptica?

reddita. Licet non folurn Timocharis Declinatio, iedipfius etiam Ptolema:!,

in hac Stella intolerabiliter deuiet. Nam illa Latitudinem vix prafbet 17. Mi-nueorum, ha:c vero fairem 2. Cum tarnen ipfe CatalogusPtolemaicuseamexhrbeat 40. fcrupulorum, quod licet nimium fit,&: plus, quam necefle eit,

noftra: intencioni aitipulaair, vero tarnen proximius exifut. Borealis quoque

I 3knas

~]0 T YCHONIS BR AHE LIB. I.

lancisLatitudmemjtamTirnocharis quäinHipparchiDeclinatio präbet par*

8. m* 48* proxime, qute exnoftra Obferuatione nunc eftpart. g. u.^6. fere,

vr ob id ratione acceflus Ecliptic^ in hac etiam Stella Latitudo coar&ata re-

periatur.Nam quödPtolemaicaDeclinatioeam exhibeat faltem grad.8- m.

25. cui ipfius Abacus fere confentit,indicans eandem grad. 8. m. \o. (vndcid quod proponimus labafaclari videtur) nihil moramur. Nam Declinatio-

nem & Latitudinem Ptolemaicam minus certam effe indefacilepatet,quod

ab Hipparcho adle mutatam Declinationem admictat 1. grad. 24. m. cumtarnen Spica XVl intereä eandem non ni/i 1. grad. 6\ m. vanärir. Quare po-

tius Declinarionibus Tymocharis &: Hipparchi in illa Stella ftandum cen-

feo. Siquidem fecum confenriunt & idem interualium mutationisproebent,

quod ipiis Spica Jtt efficere colligitur. Ex his itaque Srellis , tarn circa Bo-realem quam Auftralem Ecliptiae Semicirculum verfanribus , faris fuperqj

demonitratum eife arbitror, pro Obliquitatis Eclipuca? variatione alterari

vna proporti'onabiliter affixarum Stellarum Larimdines. Nee vllus reftarc

videreeur hac de redubitationi locus, modo fplendidifsima illa in ore Canis

maiorisnon contrariumquiddaminnueret. Cuius Latitudo e De .linaaone

Tymocharis, quae erat \6\. inuenitur grad. 39. m. 18. ex Hipparchi qua? erat

itf.part. proueniteadem part.39. m.io. qualem etiam Piolema?us infuo Aba-co pönit. Nam &: ipfius Declinatio quarta parte gradus Hipparchiana mi-

nor, Latitudinem Stella? pra-bet part.39. m. 7I. quod ad fexrampar.em gra-

dus vltra integros proxime accedit. Siquidem is duorum vel trium ferupu-

lorum nullam hac in parte rationem habuit, vt ob id tarn iuxta Hipparhum

quamPtolema'um huius Stella? Latitudo tuncfuiifedeprehendaLur part.39^

Äufl:rina,quam tarnen no5 hoc Auoadinuenimus part. 39. m^i-. qua? Vete-

rum placitis tertia parte vnius gradus maior exsflit , cum potius nunc tan-

tundem minor, ca?teris paribus effe deberet. Cuius fane nodi refolurio non

facile obuia eft. Siquidem in Obferuationibus Veterum errorem aliquem la-

tere confenfus omnium yuformis dimeuher admittit; nee in tarn Iiluilri

Stella, qua? onnium Affixarum maxima & fulgentifsima eft, eos ade6 ien-

fibihter hallucinaros effe, credibile videtur. Cumque noftra? etiam Obferua-

tiones in hac lpfa Stella omni dubio careant, non fatis mirari poffum, quo-

tnodo Uxc Latitudinem nunemaiorem quam ol;m exhibeat. Neqj enim con-

cedi poteft eam non ijidem legibus, quibus reliqua? Aft';xa?,obnoxiam effe,

quin pancer cum llhs Latitudinem ad nutum Obliquitatis Eclipticaz vanet.

Qiiapropter rem hancvaneventilando , nihil aliud aftruere poffum , quamObferuatiönes Veterutn in Declinatione huius Stella, etil fatis forfän berie

taeütus habitas , minus tarnen recte viao tranienptorum ad nos tranfmifläs

eile. Po erat liquidem in delcnbendo hmihs in ünguhs error commitLi.Nam

quod anno.atioLatituduui eiUsmAibato PcokftiaKgj^ evLui4üonib°iubicri-

s ba^pa-

EP IST OL AR VM ASTRONOM1CARVM, Jl

bat, parum ad rem facic. Sfcjiifciern alias Latkudmes illic afsignata^non folüm

a Decünrrionibus fed-ipfo etiam Ca:io difsidere^fiper diftantiam Srelhrum

in trutinam vocentur,fa;penumerüdeprehenduntur t Neq; enim obhanc vni-

cam Sreilarrijqnairiiiis csteris fu!gentiorem,ijsquann tot alijs recte fe habere

pluribiis documentis euieimus, aSertiohi huic de mutatione Latitudinis Stel-

larumadEcl/ptica? variatam Ob!iquationem,pra?iudiciumaliquod inrenrari

poierr,prjerertimciimalceraCanisminorislucidior.,noflra.j po(]:ioni {ufFrage-

tur, qua" temporibusPtolemjd tu.\t proxima Coluro Solftiuorum, habuir6ue

tun^exipimsnumerisLatitudineiiipart.itf. m.io. quam nunc obtinetpar.M 1

).

M. <7. ob.acceiTum Ecliotka? minore, Ucee non in tantum, auantumeaä Tro-pico diftantia requirk,eo quöd Ptolem^us quina fcrupula qua? defideran:ur3

non reputärit. Quöd autem Spka Wt Vcterib9 duos gradus in Latkudine ob-

tinei e conftkucbatur,quaIem etiam hoc ä.uo retinere inuenkur,vel ü fummäpra:cifionemadhibeamus,dimidiofakem fcrupulo minorem,cum potiüs 3.VC-I

4. mihutis maiorem nunc e/Fe, ex mutata Obliquicate Ecliptica; eueniret, po-

iinonem hanc nofiram nihilominuslabefadare nequir. Siquidem Antiqui iili

3. VC-I4. Scrupulorum rarionem pene nullam habuerunt, Nam faltemmle-

nis vnius gradus partibus tarn Longitudines quam Latkudines Stellarum, vt

in Abaco Prolemaico videreeft, annotärunt. Acceditck hoc quöd ex viilbili

Lima cum Lac Stella cooulatione, eius Latkudine vnä cum Longitudme ali-

quotes rimati fint , cum ramen Parallaxes Lunares adeö certp nequaquamillis conftaren^qumpariculis Scrupulis hoc modo hallucinatioinfinuari pof.

fitjprsefertimcum Hypothek Pcolemaica in Lima vfi fint,niilla enim alia Ve-teribus cognka era^quam noitra? etiam Obferuationes atte(tantur,nonnun-

quam mukö maiorem Lunx ad Terra s appropinquationem exhiberej quamrei veritas exigit,vt ob id Parallaxes hinc dedudas minus ratas eile,con{en-

taneumeuadat.SedhafcforfancopiofiusquamEpiftolaelegespatiunrunnunc

trado3quare his ia£tis fundamemis tibi dodifsime Roth manne omnia pe-

riitiüs expendenda pluraq; his fuperaddenda relinquo. Nuncad cartera pro-

gredior. Quod in Latitudinibus Stella ruminter Iiluftrifs+Principis & meas

Obferuationes paueorum fcrupulorum diferimen incidat, fit potifsimüm oi>

id, quöd Dedinationes Stellarum ante eam , quam vltimis tuis literis mihi

figniiicafti, perpendiculi correctionem,duobus Scrupulis minus rata fuerintj

Obliquicate etiam Zodiaci maxima diuerfimode aliquamulum afTumtaj non-

nihil vna in his Variante» Plurimum verö Iastatus ium , cum intelligerem ex

poftenoribus tuis literis, vos errorem hunc perpendiculi deprehendsffe; namaliäsveftrs Dedinationes, vbiq; a meis duobus pen e ferupuhs difsidebant, eo

quod Aintudo Aquatoris vnolcrupulo minor vero, & Stellarum vnomaior

euadebat. Nee dubito, quin li poit hancQuadrantis veltri exadein hbeilaoi

fe[tiiuiionem?adamuisim Solares Akuudinesj adhibica eciaeg Paraüaxi,

JZ TICHONI5 BB.AHE L I B. I«

cum mea reftkutione incurfaSolis examinauerkis, me fcopum ipium omnipofsibili mbtilkate artigifTe, comprobetis, idque potifsimüm in Borealiori-

bus Signis. Namin Meridionalibus,pr£fertim 2&&m (in & & jr obperexi-

guam Deciinationis mutationem nofti hxc irnta effe) ob Refraclionem fen-

fibilem , aliquid inuenietis difcriminis , quod tarnen per hanc ipfam prius ali-

unde cognkam pra?caueri poteft.Xn deliquio Lunari Anni 1584. quod expe-

tisdiligemer, non minus quam circa pra?cedentium aliquot annorum obfcu-

rationes Lunares, ä me accurate pbferuatas deprehendi,qu6d primiim initi-

um merk h.ii.m. 12. a Meridie diei 7. Nouembris, Medium HM5. m. 8- Fi-

nis vltimus H.15. m. o. (nee enim hsc tempora femper funt #qualia , vt ha-

denus creditumeft) quemadmodum ex remotione certarum Stellarum a-quatoria a Mendiano infalhbili ratione inquifiui. Quod autem V Vitichius

medium huius deliquij Caflellis H.13. M^.vtadme perfcripfifti, adinuenerit,

caret exquiiita pra?ci/ione» Vefter enim Meridianus ad minimum noftro eft

quinta hora? parte,vt fupra etiam dixi,occidentalior. Oportuk itäque deliquij

medium illic fiiiiFe, proxime pofl: mediain noclem, h. o. m. $6. abundante in

VVkichiana Obieruatione dimidio quadramehora?. Quam i a :jue diligens

fuerit hrc'ctemporis annotatio, viderit eius autor, cuius in fidenbus cälitus

indagandis diligentia dudum mihi perfpecia, vel, vt veriusloquar, fuipcila.

exifh:. Henricvs Brvcavs, eximius apudRoftochicnkb MaJiema-ticus, amicus nofter (ingularis, eandem Eclipfin illic obferuauk, eiufdemque

medium inuenit h. 1. M.4. p.m. n. tempore paulo anteriori noftro, cum po-

tiüs idem fere ciXc deberet. Siquidem infenlibilis ür Meridianorum diiteren-

tia. Verum isper QuadrantemOrichalcicum quidem,fed minuiculum , olim

fibi a me conceflum, ex Altitudinibus Stellarum, faltem in gradibus aeeepris,

tempora latiori modo ferutabatur , id quod in Stellis, prsefertim ad Meridia-

num tendentibns, errori euidenti eft obnoxiium Nihilominus hinc magis ad-

huc liquet, VVitichij Obferuationem minus exa£l:amfiiifFe,ide6que ad Me-ridianorum noftrorumintercapedinem rectius cognofeendam, non fufricere.

Et quoniam per Lunce Obferuationem iuxia 5)0. gradum idem diligenti ad-

hibica curapra:ltariqueat,egoquam plurimas eiuicemodi Lunares, cumPa-rallaxiLongitudiniscareret, confiderationes, aliquot pra?cedentibusannis

caditus rideliteracceptas,inprompt'uhabeo. Sikaqnefcirem,quibus diebus

Luna eodem modo ä te deprehenfa fuerit, vtique& meas communicarem, vt

collatio mutua infütueretur. Imo & ternas ciufcemodi Luna; Obferuationes,

in arsi^nationelocorumomnium Planetarum, intra vnamCaditotiusReuo-

lutionem , ter hie ab initio huius anni , hoc ipio Menfe Ianuario, meis Inftru-

mencis ad amufsim indagatorum. Iiluftrüsimo Principi tuo'tranmiiflä re-

peries, ii Luna; locus circa aliquodhorumtemporum^a te prope Nonagefl-

mum Eciiptica? gradum ab Horizonte peruelligatus eft 3 & temporis mo-menta

EPISTCTLARVMA5TP, ONOMIGARVM. 73

menta exa&econftant, habesqnoddeflderas. PerParallaxesLunaresinalio

fitu, quam prope 90. gradum,idem attentare, ea qua* hie requiritur fcrupu-

lofitas, ob Parallaxes in Tabularum numeris non omni dubio carentes , ne-

quaquam certb admittit. In temporibus verohis fubtilifsime numerandis

non nimiüm fidas Horologio, nid exa&ifsime Reuolutionem obferuet, & in-

termedijs lioris vbique arqualiter moueatur , finguiaque Minuta vnä etiam

cum Secundis difcriminatim exhibeat. Qualia non dubito Illuftrifsimum

Prmcipem in promptu habere , cum Automatopamm tarn artificiofum

& Drseftantemhabeat. Ex Alritudinibus etiam Stellarum h#c iubtilis prag-

matia non fatis commode fuccedit, prsefertim ii Meridianoproximiores ele-

uentur. Neque iuxta Horizontem,ob Refracftonis incommodum,vitio ca-

rent, Gonfultius itaque fuerit, ex ipfisA zimuthis Stellarum h&*c temporummomemanmari, modo Mendiei linea non ex Sole, Ted e Stellis, potifsimüm

vero ipla Polari Stella , cum eft vtrinque verfus ortum& occafum a Polo, in

maxima remotione Azimuthali fqua? ratio ne minimo errori eft obnoxia, &comnode nenpoteft)diligen:erpriiisexplorata fuerit. Ego momenta tem-

porum exacia per Armillas Aquatorias, diftantias Solis & Stellarum a Me-ndiano in ipfo Aquatore, qui temporum menfura eil, m quocunque fitu exi-

ftcvnt , numerantes, cirra omnem erroris fuipicionem facilime aflequi foleq,

SiEciipiiumLunarium ,boc & futuro Annomftantium-, yerifsima tempora

vtrinque, Fauente Numine, obferuare nobis contigerit, de Meridianorum

intercapedimbus, Lunarque motibus , certiores reddemur. Animaduercen-

dum ver6,quod in toraii deliquio cum mora , melius difcernatur tempus in-

grefsus totius corporis Luna? in vmbram terrenam,& primi eiufdem egrek

iüs, quam cetera duoprimi initij vitimique finls momenta. Quare jllis poti-

üs accurate attendendum. Expedit etiam plures & difiuncios ab inuicem

adhibere Obferuatores, qui acumine vifus polleant. Lunaris motus Cal-

culumnuncnonmifto,eö qu6deumpIuribusEclipfibus,&Lunae locis iuxta

Quadraturas, prope mediam diftantiam Epicycli& alibi etjam,fepius diu-

tiusq;, priufquam mea inuenta hac in parrealijs communicarim, examinarc

conftitui. Volo enim, vc qua? a me in Aftronomicis proficifcuntur, vel nulla

(int, vel longe exacüisima , vc ad maiorem praeciilonem fenius humani non

pertmgam. Pneftat enim hxc intacta relinquere, quam ofciranter & rudio-

n Minerua tradiare, Veneris &c Mercurij motus fatis fcrupulole, per mul-

tiplices Gbferuauones exploratos habeo. In tnbus altionbus Planens , plu-

res Acronychias animaduerfiones, prsefertim in diftuntioribus ab inuicem

Eccentrici iocis requiro , quas vbi fauenre Deo aflecutus fiieio, ipero mecodemiNumine noicros conatus dingente , Aftronoruiam vniuerfam Omni-

bus Juisnumeri; abfüiutam,PofteriLati multo perfechus, quam ab antecelfo-

ribusnotu-is factua.um eit,conlecraiurum 5 Quo nomine Deus vires animi

K & cor.

74 TTCHOtflSTtRAtfEtl*. I.

& corporis largiridignetur, vt prceftantifsima & antiquifsima omnium, pla~

neque diuina hxc fcientia 3 ä mendis & erronbus aiiquando repurgata in ve-

rkatem Apparentiarum ipfi Cado congruam reftituatur. Nicolavs C o-

per.ni cvs ingens & mcomparabihs in hoc opere Athleta 3 fi exquifitisSc

nulli errori ille ohnoxrjs Xnftrumentis non deftitutus fuifTet 3 longe certiora

nobisreliquiflet ; Nam fcientia & ingenio 3 fiquis alias, erninebat 3 quscque e

Geometna Arithrneticaque ad hanc Arcem conftituendam requirebanrur,

perfedtifsime callebat* Nee Ptolemceo hac in parte inferior erat3 imo m qui-

bufdam , pratfertim Hypothefium concinnitate 3 & compendiofa Harmonia

inuenienda,eum longe exuperabat. Neq; obüat abfurditas prima fronte ap-

parens in Terra? Reuolutione, cum, fi mot9circulans circa aliena centra re-

guiaris aftruatur 3 vt Ptolemaica? in omnibus Planetis , excepto Sole, ferunt

Hypothefes,longe abfurdiüs& intolerabiliüs contra ipfa Artis prlncipia 3pec-

cetur, quam Terrce motum aliquem atinbuendo; qüi quomam naturalis erit,

infeniibilis euadit. Nee tot inconuenientia hinc proueniunt 3 quot plerique

arbitrantur ; qua?q; in Poemate Sphserico clarifsimi illius Poetse Bvchana-n i S c o t i, mei, cum in viüis e/Tet, amici eximij,nuper publicata funt, locum

hienonhabent. Is enim nonanimaduertit, pofito motu terreno mare& cir-

cumlluum proximumq; Aerem vnapariconcitationeconuolui,ideoq; nullam

violentiam caufari 3necab{urditatem,quantam in omnibus ijs>qua? m contra-

rium addticit, prouenire. Sed non eft huius loci, copiofius de Ins diflerere, Eavero aliquandojDeo volente,latius in Opere noftro Aftronomico excutiem9,

&; forte aliam Hvpothefiurn rationem,qu;r nee Mathematice nee Phyfice

abfurda videbitur,& contra ipfa Artis pnneipia non peccet 3 introducemus*

Petis vt Eleuationis PoIi 5 qua? Fruenburgi eft3 exaetam notitiam tecum com*

municem,ob Copernianas illic iiabitas Obferuationes, penitias explorandas,

Scias iraq,- me 3 ante trienniü3eö nomine quendam meorum Aftronomia? ope-

ram nauantium ftudioforum ,Eliam O l a i nomine, Fruenburgum naui-

gio milifle,adiuncl:o exquifito & minutifsimarum diuifionum capaci Inftru-

mento 3 qui illic commodum apud Canonicos VVarmienfes 3 a quibus etiaro

benevole excipiebatur3 nac"ius Obferuandi locum, plus integrö Menfe com-moratus, quam plurimas exquifitas, & fibi inuicem confentientesnactus eft

Obferuationes, Ideoq; tarn ex Altitudimbus SolisMeridianis in Declinatio-

ne eius Boreali^ quam FixarumEleuarionibus maximis illic deprehenfis, &cum ijs, quas idem Inftrumentum hie pra?buit collatis, Eleuationem Fruen-

burgi admuenimus parc» 54. m. 2z-J+ excedentem Copernianam annotatio-

nem fere ^.Minutis.Id quod etiam iemper fufpicabar3ex quo viderem Eccen-tricitatem Solarem,& Apoga?um 3totumq; adeöSoliscurfum 3 tam breui an-

norum interuallo ab illius placitis adeö enormiterdiferepare. EumenimexAi-itudme Solis maxima Sc minima in ytroq; Solftitio3 Poh Alprudmem 3 &

Dech-

EPISTOLARVM ASTRONOM ICARVM. 7J

Declinationem maximam indagäffe3 idq; minus congruejquodRefractionis

, indecliui fitu implicationemnoneuitärit, <k forte etiani Parallaxeos nullam

habueritrationemiprobabilitereTcriptiseiuscolligebam, & obidterna cir-

citerPoIi altitudini deeife fcrupula, etiam antequam periculum fieri curauij

confentaneum duxi.Interea. ver6 3 dum ftudiofus meusFruenburgiObferua-tionibus vacat, ab Illuftrifsimo Principe Geo^gio Fhidehico Mar-chione Ansbachiano, miflb ad eum M. Mänio Profeffore Ma-thematumRegiomontiPrufsi£e,llluc vocatur3 vt Polarem Altitudinem ibi-

dem pari diligentia examinet; quod etiam per aliquot Hebdomadas in horto

principis, locoopportunoconceflb5effecit.Atq; ex Altitudinibus Solis Stella-

rumq; illic multotics acquifttis, deprehenditur Regiomonti Prufsice Eleua-

tio Poli part. 54. m. 43. proxime. Quod tibi vnä indicandum duxi, fiquidem

ReinholdvsjPrvtenjcas Tabulas ad eum locum ordinauit 3 eiufque

Latitudinem gra. 54. M.17. fcrupulis 16. mfto minorem (Appiam erroneumCatalogum perperam imitatus ) conftituit. Reuerfus ad me ftudiofus hie

meus j Inftrumentum quoddam ab ipfoCopernico compofitum,diuq; in vfu

habrumaD. Iohanne H anno vi o Canonico VVarmienfi mihi dono

niiflum, fecum attulit. Eftq; Parallaticum illud, cuius libro 4. cap. 15. con-

ftrudionem explicat, quod communiter Regulas Ptolemaicas vocant, e6

quod Ptolemaeo olim etiam plurimüm in vfu erat. Eft autem prorfus ligne-

um& abiegnum, binseque Regula? pares 4.vlnas in Longitudine continent,

diuifionemq; exhibet partieuiarum 1 41 4. modovulgariinititutamjita vtqua*-

libet minor diiferentia quinarium numerum pra?fupponat. Hinc facile eft

colligere, qualibus machiniseximius üle Copernicusinftruc"his,cseleftes mo-tus adnos deriuare tentärit; vt ob id errores,qui irrepferunt, non Artikel

ipfius induftristj fedmedijs Organorum, quibus minus exquifitis vtebatur,

imputandi veniant. Ego etiam bina eiufcemodi Regularum Inilrumenta du-

duminpromptuhabeo,vtiliterperQrichalcumelaborata, & indecuploplu-»

res portiuneuias fubtilifsime diuifä,quorü vnum ad inftar Ptolemaei, columnse

erectseinnititur, &ineacommodecircumvoluitur, attollendo& deprimen-

do longiorem Regulam 3 in qua diuifiones exiftunt. In altero eadem longior

Regula ad cequiiibnum Horizontisfaltemconuoluitur,& vnäinCirculo,cui9

diameter eft 2o.pedum,Azimutha oftendit5Cjeteris duobus a?qualib 9 lateribus

anguium Altitudinis fua Eieuatione deprefsioneq; efficientibus. Suntq; am-bo maiorahocCopermano

!>& dihgentiisimeelaborata. Nihilominus in Solis

& Stellarum Altitudinibus prsecile mda gandis non tantumillishdei adhibeo,

quancumQuadrantibus &Semntib;is,prsdertimmaiufculis. Nee pofsibde

*exiftimo; Regularum fabricam ad exaetifsimam prseifionem , qua? perpecuö

fibi conftet,redigere. Non tarnen facile animum indueo, Copermcum, in Al-

tKudineSpic2em3 quamhb.^ cap, 2. proponitjmukumaberaficjfiueperhoc

yd TTCHONTS 1RAHE IIB. I,

Parallaticum Inftrumentum, (lue alia quacunque ratione eam na&us eflr,

eiusque Declinationem hinc proueniente VVernerianaObfematione muk&certiorem eflc, verifimilimum eft. Abäs enim nimiümconcitatusforet o&a-ux Spha?r# motus, & Albategnianam celeritatem plus a?quo anteuerteret.

Quo eciam argumento veftras Stellarum Longitudines, paulo vlreriores e(Te,

quam huius Sphxrx promotio admittit,comprobatur. Sed videome,dum lu-

benti9 tecum de ijs,quas ad rem APcronomicam faciunt, colloquor,modum io

fcribenda Epiftola excedere. Idque eö potius admitto, tum quod hancpro-

lixitatem tibi non tafdiofäm futuram, mihi perfuadeam, tum etiamvttar-

ditatemhaftenus in refcribendo admiffam, copioliori relponib recompenfa-

tam habeas. Cum itaque tuis defiderijs , & ijs qua? per literas mihi iignifi-

cafti, abunde5 vt exiftimo, fatisfadtum fit, reilat^vt nunc vela con'craham , te~

que Deo Opt. Max. commendatum habeam. Vale, &: mccum vkerius d*

negotio Aftronomico, (altem per Literas, (iquidern coram (quodconueni-

entius tffct) non licet, conferre nuliatenusdiperfede : Quinßderamecum,fcalis minime fallacibus, afcendere omni tempons fereni opportunitatein-

ceptam operam continuando elabora. Icerum vale. Data; Vramburgi 20

die Ianuarij , Anno 8 7»

Tycho Brake.

ERVDITIONE EXCELLENTi ET INGENIOSAPR.AESTANTissiMoviH.0 D. Chr.istophor.0RoTHUANNO, ILLVSTRISSIMI PaINCIH

Vvi L H E LMI L ANDTGRAVIT HasSIäj&CMathematicoeximio, Amicoiuo

plurimum dileclo.

EVERSVS AD NOS IS PER QJf EM 1NJTAKT1HS Tl-timö Francoforti vernalibus Nundinis Illuftrifs. Principe tuo

& tibi de rebus Aftronomicis copiofe perfcripferam, vefteque

expectätioni, vti(pero, pro virilifatlsfeceram, praeter omnemmeam opinionem nihil prorfus literarum retulit. Cuius caufam admiranti

fcifcitantique mihi, Illuftrifsimum Principem Landtgravivm eo tem-

pore, quo tranfaclis Nundinis Ca(Tellas rcdierat,nuptijs quibufdam occupa-

tum fui(Te,quö minus tunc re(pon(]oni vacare jpfius Celfitudini commodumfbret, & te etiam eädem de caufa varijs auocationibus implicitum fuifle rew

ferebat, fubiungebatque ipfum Illultrifsimum Principem per te fibi fignifi-

qifie, quod breui miflb proprio Tabellanoliteras 3qu£meis refponderent,

eflera

EPISTOLARVM ASTRONOMICARVM. 77

eflem recepturus. Huic Relationi hadtenus lubens acquieui , & indies ab

Illuftrifsimo Principe , rum etiam ä te refponfionem cupide expectaui, quamcum vlcra fperatum teinpus differri videam 5 non potui non oblata per nunc

Bibliopolam Henrtcvm, (eidem per quem priores miferam mferuien-

tem) hac opportuna fcribendi occafione, ad te aiiquid Iirerarum dare 3& re-

fcriptionem ha&enus intermiflam in memonam reuocare. Rogo itaq; per-

amanter , vt velis apud Illuftrifsimum Principem tuum de refponfione mihi

remitcenda 5 meo nomine obnixe & reuerenter follicitare , vtque ru etiam

ijs, quas ad te feorfim dedi literis, omnimode refcribendo fatisfacere nondiutius fuperfedeas. Si per proprium Principis Tabellarium negotium hoc,

commode expedirinequeat, idipfum per h^jum exhibitorem fatis oppor-

tune efficietur,mod61iteras^quamprimüm is e Nündinis Francofordianis

Ca.iTellasreuerfusfiieritjinpromptu paratas inuenerit, nam ne comitum &vehiculi difpendium faciat > moram itlic aliquam ne&ere vix illi commodumfuerit. Retulit idem, qui meas vobis attulir^ te impetrata a Principe tuo ve-

nia^me coraminuifere decreuifIe3quod vt prima quaque opportunitate esc-

qui non intermittas 3 te etiam atque etiam rogatum habeo, Erit tuus accel-

fus mihi pergratus, & de multis prsefentes oretenus plenius & commodius,

quämabfentes perliteras, iucunde, nee, vtifpero 3 inutilirer conferemus,

Vnaque Inftrumenioruin noftrorum varia exquifitaque ftruclura, obfer-

uandique per hsc infallibilis apprimeq; concinna ratio oculan mCpedclont

onmium optime tibipatebit. Omninoq; tibi per/uadeas, quod te eiusitine-

ris Sc laboris non pamiteat vnquam. Edipfin Lunarem proxime inPcantem 5

non dubitö3 quin per ferenitatis opportunitate diligenterfls castus animad^

uerfurus» Eius icaque apparentias 8c temporum momenta , vel potius ipfa

Gbferuationu-m Data mecum communicare non graueris 3 Ego etiam ean-

dem hie meis Organis adamufsim perferutari ( volenteDeo) non inrermit-

tarn, teq^ de meis inuentis poftmo.dum certiorem reddam. Vale & noftris

defiderijs, inprimis vero ijs quas in literis ad Illuftrifsimum Principem tuum?

&: te vltimo datis continebantur, quaque earum exfnbitor priuatim mec»

iiomine fignificauit, vt omni ex parte mature ante ingruentem hye-

mem fatisfiat, omnem mouelapidemjterum feliciter vale>.

& abfque intermifsione Sacris Vrania? Uta..

Datas Vranibtrrgi 12. Augufn>

Anno 1^87*

Ttcho B r a h s,

7$ Ti'CHONIS BRAHE LH. 1.

2* XUTychoni BK*HE,f)mn$u$nu$>ftruy+

; SBtffkfmmn ©off«? î^v

^_ .. ^ r^m ^m^m giyfi £Umt / cQcfta tkUtbtfonbtt* yßiv §aUn

JteÄ%5dw f^hväUn ê I?at0 fc*8 18. Ianuarij benebelt DfttObferuatio-

^ä||l?lmbus c^pfanÖ^. '.©aejnrtKtsttwt DiejH%enauffvnfer begeren

€^@^?fog«ttptßtg ^tigefcbitff / Reffen tgtin wir vm f'e$en euefj gnet>?g^x

lki?tn beDanetcn. €9?dgcn etjcf> aber nicht wvfgalun I ba$ mir t>a£ttmaf)( fttä

aiiöcw aefebeffreit be(aDen/wtD an anbete c-rfer wrrepfee gea>efen7 Darburefj'

fDtr eudj ju antworten/ t>cr§inDcrt nwDen. 0o &a(t)f wir aber ttn'e&er anbero

getett^f / fraben wir etrere Obferuationes mit Den tmfero Conferirt, mb mit

fonb<viid}W varounbcrunQ Ufunbetl/ba$fti in diftantijs & Declinationibus,

ctiam in partibus Minuti mit einander t>Weinfftmmen/ «*($*$ jtwor nie*

tttvila tfi crhdrf trorDen- Sas fi'e aberm Longitudinibus aufffönffMinuten

»b« emanDcr difa-epirn, nimpf vjie ut'cfjf uumDer/ ftmentabi x>m woi'.bewuft/fo»3 ttH'Dcr Hipparchus, Ptclemams, noch alle anDere hithUCV vera Stella-

rum loca ötfffV Minuten )Cinate^Ctt>uf?/ttOCf) propterÄrmillarum paruita-

tem jjrtfccn iDiffert f&tnflt- 5)enn man in Den ÄrmilÜs fawn 10. Minuten g^r(

fCHWCn mcrefrn/KH'e?tißaiU> Den Obteruationibus Stellarum Fixarum atl$en>

ft§HnliCty QtftfyvUgm tl\l$ (btt(?en propterCirculorum hincindediftraclio-

nem in obferuando£af mangeln rönnen/ Dann Die Circuli in fofcberConne-xion im tractiren fiel) haWt geben. 93üö Vtlfcrtt Obferuatiombus fdnttCtl Wit

tJOCJj §ur $ert nicf>f fdjrcföcn/ Dann JiewtferMathcmaticus, etiam correfto

Quadrantis perpendiculo vUlfiltiß / tlitkt öüflll per Horologium, fbnDertt

ailC^ ün wrjctyctten Ianuario cr^tcbC ntahf per Venerem , Die er $kitbßfal$

wtffät/UQtägjt/ beneben Der Tonnen obferuirt, iuft befunden, ^botfy hat

Jben nur unfern Mathematicum £n'ertimb ernfilicfjbefpracftf/Da f)at er tme niebt

fdnnen vergalten / rote er Da*tniiaf>(per Venerem befunDen/ Da$ c$t>cr MotusSolis, Dat jfrr VM6 tn euerer Ephemeride JUêfckÜff / circa o&auum gradum

«5 5 tfmb CtÎCê Minuten $tt langfbili/ Denn er in fine Ianuarij, aueb bureb mvfern Quadranten locum Solis, nicht anDerö gefunbm /jfy\ autbnuhtanbmüngmommm/ Dvinn mit er in ewer Ephemeride ( wdtbj er aueb auffbicfc$

3ö{>r lufto modo hat extendiret ) (If^cr : 5?icfjt6 Defto nw(iger§at Doeb Ve-nus feinen ant-ern Locum Stellarum Fixarum aeben wcücn : 'vOcrmetncf/ }br

tnbuiret Den K^fraäiombus wva$ %uuuU Qlucl} wmtmt &/ allbumü}bt

t>a$

IPIJTOLARVM ASTRONOMICARVM. 79

bö$ tempus per Armillas Ä.quatoi"ias indagirt, v>nD aber bk Refra&io Sohs

inCirculo verticali, xtllb !tld)ffecundum Longitudinem Eclipticse'gtfcßfrtjf/

fcnnc C5 (ctcbf (cm/ Das |§r'Da$ tempus ctwao $u futtj angenommen/ wefefteji

ItJCfjf gc(l'^C§cn fditnf / fo man Da$ tempus per Azimutha Solis indagire. ^fc*

i)0Cf) WCti |6r C6 per Venerem circa js,quinocl:ium aucumnale DCv £U?or#cnS

probiret , |at er iudjt et'gonltc!) fomten wiffm/wo an es mangete. ^Bk mmi>em/fowif|en wir nitfjt wn'ttnfcfnObfenuationibus, Die wir nicht v&inbit

mit §dä>jtem flci$/ a($ >gr Die ewerigen angefMke/ atyumttm. 93nö< Diewetf

wir min tnc(3a§r §crmtt Den Obfemarionibus twibgangen/ xmbaucfy bureb

vn$ bk Aftronomiam gern beforberten I 011$ gaben wir wifcrmMathematico

gncoigfficlj Ufohkn/ bk Obferuationes alkv p calculiren , m\b bencbcn Dctt

Demonftrationibus & modis obferuandi^lf publiciren ? bätttÜ jeÖerman Xf\U

fern f%ci\} I m\b avhcnfchmmoihtc/ wk'(t bann fdpnin bk 200. Stellas cal-

culirec, wi&nocf) mc|f Cd$ 200. p calculiren §<# <ÖOÜ ahT Docfj ©01t OJCfcT

nichtigen mnb geringen diferepantz , ^wifcfen Den vnfern ©mi& ewcn'gcn/

ferne anmefoima; tgun/aticl) bk emengen wtfyt (pärgiren. <2Bae jgr wt£ ab$z

fonjlen communiciret, wirbt CTWolprodignitate $tl räumen/ VWnS Ctld) cumhonorifica nominis mentione £tt refekuiren ft)jflcit- Oiifo WCTbCi $r 0.1$ bamt

btfio kffer t>nb ffetfei'gCt* in Wtfcre Obferuationes formen inquirirch 3 wirbt

auclj Die fad}c bep anbern Deflo e§eg(atfbcn fwoat / alibimal ein jeber bep fertieit

Obferuationib9 HeibfMlb nicljt ingratiam alterius cfWa$mutiret. ^BlV feinbt

aucbnacboollenbimg be$'wercfWinwitten$/tMfcre Inftrumenta auff eine an*

bere art t?on newen anfietten §ti (äffen/ t>nb Da wir afc Dann hefinbm warben/

ba$ mirauffbk 5.M muten gejrret/woHcn war wie gern fefbfl comgiren^^Bie*

wol Difle diferepantz baTbt nicfjt wertft 'iff / öo$ man fo triel wejens brumij

macê/fan autl^ son Denen/ fofkf) in Obfemanonibus geübt/ nic^f groa ge*

webtet merDen. 5)a$ âben wir mcb auff ettw fc^reiben nic^t »crâfteit

wdUcn / ^?nD fo cüuae brrtere Darinnen fem wirbt/ Darauff (oft encl> vnfer

Mathematkus beantworten. 9?nD feinDt enefj mit gneDêm

ßuttmwükn tcDer $ett gan^ wof gewogen. Datum

in vnfer ^StaDt t>no 9ßefh«tg £afjel/

am 11. Sepcembris 3

Anno 8 7.

SBtf§e(m Cano#aftu ^fjfem

E&dem

%9 TICH0NI5 UAUEni. 1.'

E&dem Liter& Laune reddiu.

VVILHELMVS DEI GRATIA LANDTGRAVIVSHASSIAEjCOMES IN CATZENELLEBOGEN,

DIETZ5ZIEGENHAIN ET NIDDA5 &C.

LEMENTI NOSTRA SALVTATIONE PR£MISSA+ NOBI-^^^lifsime fingulariter dilecte. Literas tuas 18. lanuarijdatas, vna

^^Äcum Obferuationibus accepimâgimufq; tibi clementer gratias,

d^^^fequöd nobis eafdem ad petitionem noftram beneuole concefsifti.

Celareautem te non poffumus, nos eo tempore alijs negotijs occupatos 5

alioq; profedos fuifle5& obid,quo minus re(ponderemns,impeditos. Quam-primumvero huc reueriifuimus,*Obferuationes noftras cum tais contuli-

mus , atq; cum iingulari admiratione inuemmus, eas in Diftantijs & Decii-

nationibus,etiam in Minuti particulis concordare, quod anteä nunquam au-

ditumfuit. Quod autem inllongitud:nibus,adquinq; circiter Minutaînui-

cemdifcrepent, non miramur. Satis enim nobis conftat,neq; Kipparchum,Ptolemsünij aut reliquos omnes harrenus vera .Stellarum loca ad quinque

Minuta ynquamredegiUe; nee propter Armillarum paruiratem diicernere

pormfle. Nam in Armillis lftis vix 10. Minuta animaduertebantur, velut ex

Obferuationibus Sceilarum Fixarum ad oculum patet, vt taceamus quid alio-

quin propter Circulorum hinc inde di(tra£tionem in obferuando committi

potuerk , Circuli enim in tali connexione ixirer tra&andum facile a piano

auertuneur. A noilns Obferuationibus adhuedefiftere non pofliimus, liqui-

dem eas Mathematicus nofter etiam corredo Qadrancis perpendiculo mul-

totiesrion folum per HorologiumXed etiam pr^terlapfo lanuarioaliquoties

per Venerem, quam ad tui imitationem, vna cum Sole interdiu obferuauit,

iuftas adinuenit. Mithematicum tarnen noftrum ea de re feriö compellaui-

mus, qui nobis retulit, fe tunc temporis per Veneris Stellam deprehendiile,

tmotum Solis in Ephemeride tua nobis tranfmi/Ia , circa o&auum gradum tz$

aliquot Minutis tardiorem effe , quam in fine Ianuarij ; Per Quadrantern

etiam noftrum, Solis moiura, non aliter inueniflc atque affumpiifTe , quamEphemeris tua, (quam edam in hunc annum debito modo extendit,) llium

exhibet. Nihilominus tarnen Venus nullum abum locum Stellarum Fixarum

concedit. Exiftimat itaque te Refractionibus nimium tribuere , Opinatur

quoque-,ex quotempus per Armiilas iLquatonasindagareioieas; Refraciio

aui;em Solis in Circulo verticali, & non ieeundum LongnudinemEciip'ica:

cur» ingat,facüe acciduTe, vt tempus aliqaamö breuius affumpferis, quod

fieri nequeat, ii ld per Azimutha ôlis indägetur. At quoniamtuidipium

circa Äquinoktium Autumnale per Venerem Manvprobäftijcertö conclu-

dere

IflSTOLAKVM A5TRONOMICARVM. gl

derenon potuit, qua in parte vitium lateat. Vtvt autem fit 3 nequimusano-(trisObferuationibus, quasnon minori diligentia atque tu tuas 5 inftituimus,

di/cedere. Cumq; nunc multisannisObferuationes tra£tauerimus,& Aftro-

r-omiaTn lubentifsime per nos promoueremus, IdcircoMathematico nofcro

clementer iniunximus huiufmodi Obferuationum omnium fiipputationem,

earundemquevnäcumDemonftrationibus & modis obferuandi publicatio-

nem 3 vt labor & fedulitas noftra cuique paterent. Proptereäque etiam cir-

citer 200. Stellas calculo fubduxit,& adhuc plures quamducentse fupputan-

dx reftant. Faciet tarnen huius minima& nullius momenti difcrepanua? inter

noftra& tua nullam mentionem , nee tua in publicum fparget. Qua; nobis

alias communicafti, pro dignitate commendabit, & tibi cum honorifica no-

minis mentione re(tit»ere non intermittet* Atque dehinc tanto melius &diligentius in noftras Obferuationes inquirere poteris, Refque apud alios

eo citius fidem merebitur, ciim vterque apud fuas Obferuationes maneat,&alter in alterius gratiam nihil mutet. Conftituimus his abfolutis noftra In-

ftrumenca in alium modum denuö conftrui curare. Etvbi inuenerimus nos

circa 5. ilia Minuta aberaffe, nos ipfos haud inuite corrigemus; Licet hsec

differentia tanti non fit momenti, vtmagnopere de ea controuerfia mouea-

tur. Quin SV ab Obferuationum peritis non magni xftimabitur. Hsec tuis

refpondere non intermittendum duximus , fi quse plura in ljs ftiperfunt,

ad ea nofter tibi refpondebit Mathematicus. Nofque erga te clementi

beneuolentia femper iumus afFedi. Datum in Ciuitate & Arce noftra

Caffel, die it. Septembris, Anno 8 7.

VviLHELMVS HaSSIäLaNDTGRAVIVS.

NOBILISSIMO ET VIRTVTE SAPIENTIA IN-GE N IO S A EK,VDITACtyE DOCTR,INA,C LARIS S1MO VIR.O,

DOMINO TYCHONI ERAHE, DOMINO DE KNVDSTRVP, E Q_V I-

ti dano, Mathematicorum noftro Seculo omnium pra;-

ftantifsimo3 &;c. Domino jfuo cum obferuantia

colendo, &c. s. p.

^[ESPONDISSEM IN SVPERIvDRIBVS nvndinis pran-

«J Wjj; cofordianisad literastuas,VirNobihfs.& Mathematicorum

i0ml omnium pra;ltantifsime,nifiea ^ de quibus inpoftenonbus Li-

0& ^IS? tens fcnbis 3 mihi fuifient impedimemo; aut nih in Aula vanif-

^^g^-^iimis fepe rebus tempus vamisime eilet traniigendum. Ve-

rum murain liiain maiori"iam copia compenlabo. De Cometa igitur vc

JL primo

gi .TTCHONIS HAH! IIB. !•

primo loco adhuc paucis recum agam , non leui tu quidem argumenro afle-

ris, confentaneum f'miTe,vtCometa aliquam, licet vix fenfibilem , habi?erit

Parallaxin, cum Iupiter & Saturnus etiam Parallaxm habcant. Scio Hy-pothefes Coperniceas id omnino flagitare* Verum quomodocunque exa-

minem meas Obferuationes , nullam tarnen fenfibilem inuemre poflum«

Potuiffem eodem infenfibilis Parallaxeos argumentovti ad confirmandam

meam fentemiam, qua ipfum Spha?ra;Saturni attribui» cum Saturn! Para-1-

laxis noftros fenfus facile eiFugiat,vixque tertiam Minuti partem attingat.

Verum nolui incurrere in reprehenilonem eorum , qui cum nihil de arte

Mathematica intelligent, imperire tarnen & temerarie plane clamitare non

dehnunt , nos abfurddsima qua?quearTerere. Sed quoniam te mearum Ob-femanonum Anftarchum habeo, nihil pöfthac id genus hominum curaboj

fed forti & praefenti animo ea in medium producam , qua: & per Obferuatio-

nes & per certifsimas Geometrie demonftrationes vera inuenio. Quod au-

temmiraris, quomodo tunc maximam Sohs obliquitatem 23. Grad, 30 Mm.affumfenm, nee eandem tecum 23. Gr. 31I. M. ex Obferuationibu&Illuftnfs.

Pnncipis noftri colligerepotuerim: in eo facile "eniam mereor. Vidi enim

Obferuationes Illuftrifsimi Pnncipis noftri praeberc modo Akitudmem So-

Iis maximam Solftitialem 62. Grad. 10. Min. modo 62. Gr. 12. Min- etiani

eodem Quadrante : Vnde facile paeuit, minori cura eas ruiffe mfhtutas,

quammagnitudonegotij poftulabar. Prseterea nondum mihi conftabatvera

noftri PoiiEleuatio, quam fcisquamislabonbustandemindagänm. Affum-

ü lgitur eam Obliquitatem, quam tunc temporis ventati quam proxime con-

fentaneam eile conijciebam , licet exaetam & prxciCa.ni exObferuationibus

nefcirem.Inuentaautem vera Poli noftri Eleuatione, facile animaduerci,afl

fignatam a te Zodiaci Obliquitatem ad Obferuationes Uluftrifsimi Principis

noftri quam proxime accederc. Verum quod tunc temporis ä te difeere mihi

neeeifefuit, id iam ipfe venfsimum eile chligentifsimis meis Obferuanoni-

bus adinueni.Inuenienim inproximoSolftitio itftiuo maximam Sohs Altuu-

dinem meridianam exaete 62. Gimi.m. diligentifsime. Vnde addita Paral-

laxi Solis & affumpta vera noftra üquatons Eleuatione part. 38. m. 41. tua

Zodiaci Obliquitasrefultat. In Solftitiohyemah daturhiemaxima Solis alti-

tudo mendiana parti}. m. 14. Verum tunc temporis Aerhiclongedenfior

& vaporofior exiftit , quam alijs anni temponbus,' Refraclioque Solis circa

Brumamlonge maior cltquäm Sole circa medium m. aut c% verfante. Hxcde Comeca deque in:ermixta Zodiaci Obliquitate» Et quoniam Video, te re-

fiduumfcnpcimeideCometa deiiderare, eius adhuc tna capitaadtemitto>

ex quibus qua? mea /It de C ometis lententia , qualefque Hypohefes Aftro-nomicas veras eile mdicem , facile m.elliges. Egi de ijs rebus** liquo mododunus, quoniam durolignodurusadhibeniusettcuneass nee hoc genus ho-

minum

EPISTOLARVM AJTRÖNOMICAR VM. g$

minum pra? anteceptis authoritatib9 & pra? ftulta Artis Mathematica? igno-

rancia ä iuis nugis ineptifsimis facile difcedit. Deeft adhuc caput de fignih"-

catione Cometarum , impnmis commendationi Aftronomia? deftinatum;

quod licet animo conceperim, propter alia tarnen negotia ab Illuftrifsimo

Principe noftro mihi demandata, calamo excipere non potui. Accedet tunc,

cum fcriptum illud ad incudem reuocauero. Nunc de materia Spaerarum car-

leftmmpaulö plenius tecumagam, Redte tuquidemmecumftatuis,materi-

am Spha?rarum cadeftium, non effe duram aut imperuiam, Ted ltquidam &fubtilem, motuiq; Planetarum facile cedentem. Atineodiffentimus,quodtu

propter Refra&ionesdiuerfa Athens &xAerisDiaphanaftatui$ h.e. inSphse-

ris csleftibus non concineri Aerem Elementarem Ted potius Athera hquidif-

fimum & fubtiiifsimum ab Aere Elementari diuerfum. A t argumentum Re-

fra&ionis, quod pro temilitareexiitimas, hanc tuamfentenriamprorfus ex-

pugnat & euertit. Si enim Refra&io lila , quam per Obferuationes inueni-

mus, eft a diuerfo Athens& Aeris Elementaris Diaphano : fieri non poteftS

quin duret vfq, ad verticem. Pone enim, circa Honzontem eam Refractio-

nem efTc vix tnumM inurorum: Erit nihilominus in Altitudine 45. G* circiter

i|. m. cum Triangulorum mutatio &: ratio minorem vix admittant. Etil enim

pro conhVmationetua? fen:entiseaiferas,nonade6magnam effe Diaphano*

rum Atheris& Aeris dirferentiam, fed qua? fuccefsiue, vbi fe inuicem contin-

gunc, minuacur na,vt fuprema Aeris portio,Lunae Reuolutionibus contigua^

fere nihil diflferat ab ip{o Athere: Eo tarnen ipfo, quoafferis,Refrac1:ionem

effe ob diuerfa Athens & Aeris Diaphanaproueniente, eoinquamipiocon-

cedis, Radios Solisaut Stellarum punctum tibi nihilominus in eadiuerforum

Diaphanorü fuccefsiua combinaüone& afsimilatione eligere, in quo refran-

gancur: idq; neceilano femper eandem a centro Terra? diftantiamretinebit,

propterea quod fuccefsiua llladiuerforumDiaphanorumcombinatio vbique

arqualuera Terra abfit. Affumto itaq; hoc Refra&ionispundtovbiq; a?quali-

tera Terra diftante, vide num Triangulorum rationes Refradlionem lllam in

Altitudine 50. aut 60. Graduumeuanefcerepermittant. VidesigiturRefra«.

ftionumeuanefcennamdiuerfa Atheris & Aeris Diaphanaconcederenullo

modo pofle. Quse lcaq,- mea lit de Refra6tionibus his lememia, quoniam for-

taisis in Comeia non latis expljcate a me proponta eft, explicauus lam tibi

apenam. Inier 1 erram,vt fcis, & inter Spha?ram Stellarum Fixarum nihil ali-

ud conaneri ftatuo quam Aerem feptem Errantia/ideraambiemem-propte-

rea quod Refractiones non durent vlq; ad verticem,fed vix,vt tu vis, VKjj ad 30.

Gradus. Hunc Aerem deinde Natura ipfa mehr docente, diftinguoincraf-

fioi em,& exhalationibus terrenis obnoxium, & in purum,qui exhaladonibus

iftjsnon inficiatur. Huiulq, meas diltinctionis fundamemum lunt iimiluer

Pnncipia opuca. Notum cmm tibi eft ex Alhazenüj ex Vuelhone , ex Pe ro

JL l Non.o

$4 TTCHONIS BRAHE L I B. I«

Nonio de Crepufculis,atque etiam oculorum teftimonioj elfe certum Aeris

fpatium 5 quöd ä radijs Solanbus in Crepufcuiis iiluminetur &albefcat; efle

item vltra illud fpatium Aerem > qui ä radijs Solaribus non pofsit illuminari

& albefcere; Alias enim effent perpetua Crepufcula. Necefle igitur eft3 vt

Aer ille, qui etiam ferenifsimo Casio in Crepufculisalbefcit, fit ä terrenis ex-

halationibus infectus& crafsior redditus ; alias enim radij Solares illum illu-

minare nonpoffent; illevero3 qui non albefcit, fit purus&a terrenis vapori-

bus noninfedus : Quanquam non negauero 3 etiam in purum illum Aeremexhalationes 3 pra:fertim puriores poffe interdum afcendere. Nee tarnen

hunc Aerem crafsum per fe Refractionem caufare poffe inuenio 3 fed ob

multiplicationem. Quanquam enim fpatium illud Aeris crafsioris fere Semi-

diametrü Terrae a fuperficie Terra? attingat,vtexdictisOpticis de Crepu£

cuiis manifeftüm eft : Radiostamen Solis aat Stellarum vincere crafsitiem

hanemee ob identitatem Diaphanorum in ea punctum Refractionis inuemre

poffe animaduerto; at circa Horizontem & in fitu decliuiori ob duplicatio-

nemilliusfpatij poffe. Affumamus enim melioris demonUxationis gratia»

fuperficiemextremam Aeris crafsioris diftare a fuperficie Terra: perSemi-

diametru Terra: : denotetq; fuperficiemTerra: femicirculusBCD inrerual-

lo AB deferiptus, & interuallo duplo deferibatur fuperficies extrema craA

fioris Aeris E F G. Defcnbatur etiam exeremus Circulus ex eodem centro>

in quoferatur Stella aliqua 3qui fit HIL>tanto interuallo^yt nullam fere &nrfibilem propor- jtionem habeat

adAC. Affu-

matur etiam

Stella in Äqua-

tore forte con-

ftituta 5 aut in

alioIoco5inquo

ad Meridianü <*,

perueniens ha-

beat Altitudi-

nem maiorem

part.30 : nullamq; amplius Refractionem fentiat Dico igitur 3 punctum in

quo fit Refrac"tio,longi9 a fuperficie extrema Aeris crafsioris E FG diftare,

quam diftat extrema fuperficies Aeris crafsioris ä fuperficie Terra? , HEquam eftCF vel BE. Oriatur enim Stella in H. Ulis igitur qui in ß in fimili

loci Latitudine habitant 3 Stella erit in Meridiano 5aut in tanta Altitudine con-

ftituta^vt nullam eiusRefra&ionemfentirepofsint. Cum igiturnos inCcon-

ftituti Refraftionem tunc maximam feniiamus3 neceife3eft vt punctum Refra-

dionis

EPISTOLAJ.VM ASTRONOMICARTM. 8)

clionis fit inter B & C pun£U, ac ctia in longiore diftantia ab E F G fuper-

ficie,quäm eft E B. Alias enim illi,qui in B habitarent,Refra£tionem fimiliter

fentirent. Conftat igitur quod propofiturn erat, nimirum jfpatium iilud

Aeris crafsioris per fe non efle tantum,vt frangere Radios pofsit , fed vim il-

lamaccipere äconduplicationefua circa Horizontem. Quod vt adhuc ma-gis pateat,oftendara nunc, quantum punctum Refradionis diftet ab extrema

fuperficie Aeris crafsioris, H E quantofpatio radij Stellarum craflum illum

Aeremirrefradipenetrent: adquamremaflumam,vt tu vis,Refradionem

illam durare vfque ad tricefimum ab Horizonte gradum. Nee enim id, vt

arbitraris, meam fententiam euertitv Co2iteturipitur,vtanteädixi, A Cnullam fere fenfibileni proportionem , qua? turbare prauensnegotium pofsit,

habere adA H, ita vt cum connedanturH C punda, angulis F CH perinde

fere redus fit ac fi effet angul9 CAH : quomodo Inftrumentis in obferuando

tanquam in centrö mundi vti in Stellis fixis folemus. lam abfeindatur arcus

H K,qui fit ?. 30; & connedantur punda K& C per reda,qu# fecet fuper-

ficiem extremam Aeris crafsioris in O pundo : ponaturq; fimiliter obierua-

tor in S , cui K punctum diftet ab Horizonte 29. gn Qüoniam igitur is , qui

in C, nullam ampliüs inuenit Refra&ionem, ex Hypothefi : necefle eft, vt

nullum etiam Refradionis pundumfit inter K& C. At is,qui in S,fentit ad-

huc Refradionem pundi K,ciim ei K fit in Akitudine 29, graduum, itiderrt

ex Hypothefi. Cum igitur punctum Refradionis ei, qui in C, lamiamdefie-

rit; eiverö, qui in S, adhuc appareat> neceffe eft vt iilud fit in vertice C.

Quare manifestum eft,lineamO C determinare quam proximefpatium, quopunctum Refradionis diftat ab extrema fuperficie Aeris crafsioris, & quamlonge Radij craffum illum Aerem abfque Refradione penetrare poiiunt.

Dum igitur Stella eft in Horizonte in pundo H, erit punctum Refradionis

inN: duminQ^erit punctum illuci in R: femperq;magisacmägisadCac-cedet: vt ita in Horizonte a C punöo omnium longifsime abfit. Ex quo per

14. p. lib. 10. Vitellionis tanquam W^cr^r fequitur iilud, quod in Obfer-

uationibus verum reperitur: nimirum Refradiones circa Horizontem eile

omnium maximas,poftea'que femper magis ac magisdiminui,donec puncto

Refradionis in C conftituto prorfus euenefeant. Quanquam id etiam eile

pofsit ä diuerfa Aeris crafskie. Quo enim Aer propiüs ad Terram accedit,

eö crafsior & denfior ä perpetuis fumis & vaporibus redditur. Ex quibus

omnibus mariifeftifsimum ? nee diuerfa Athens & Aeris Diaphana effe^ nee

Refradiones aliunde , quam a craffo& vaporofb Aere cauian pofte. Quinhoc ipfum, fi nihil aliud , certe diuerfie in diuerfis locis Refradiones oftende-

rent. Verifsimum enim eft, bic nontantas effe Refradiones* quantsefunt:

apud vos. Cum enim tu inueneris Stellarum Fixarum Refradionem in AI-

titudine 18. grad. effe apud vos duorum Minutorum:ipfe ex Stellis Vrfse Ma-L 5

Joris

86" TTCfiONIS E8AHE LI!. 1.

ioris & alijs in eadem Altitudine eam hie non maiorem inuenio quam vnius

IViinuti 3 ade6 vtm Altiredine 23. Grad, vix quarta Minuti pars refrangatur*

Solem quoq; C^lo clarifsimo & Radio forti inueni in Altitudine trium Gra-duum, cum abeffet ä vifibili Horizonte nondum vnico Gradu 5 habere Refra-

ctionem vix 9^. Minutorum 5ieu addita Parallaxi3Minutorum 12J:

quam ta-

rnen tu 28. Minutorum inuenifti. QuanquämRefracliones Soüs pro diuerfa '

Aens constitutione manifefte mutentur 3 adeo vt inBruma, vbi Aerhicnun-quäm fuligimbus& denfa caligine caret , eam in Altitudine 15* Grad, repere-

nm 7. Mmutorum,habita fcilicet Parallaxeos rationcVnderecte tuaiferisj

omninö ferenum & purum Aerem ad negotium Refraciionum rite tractan-

dum requiri. Vides igitur mamfefte , Refraciiones eas non aliunde nifi ab

Aere craffo & denfo efle , veramque efTe Veterum fententiam , qua dixere,

Aerem in locis ßorealioribus effe denfiorem & crafsiorem,quäm in Auftra-

lionbus«. Anvero extrema crafsi Aeris Superficies in locis Borealionbus

Jongiusa Terra abfit, quam in Auftrahonbus; valde vereor» DequoenimNonius parte 2.p.i. de Crepufculis dubitare videturmimirum Crepufculum

terminari in alijs locis Sole 17. Grad, mb Horizonte latente,inalijs part.j 8« in

alijspart. 19 : de eo mihi dubitandum non videtur, pnefertim cum idemquo-que Ptolema'us in hne lib„ 8. t*e?otÄ. <rtwTa,£. afTerat. Sed noftrum eft> vi rno-

menta temporum, quämprimuin Aei* albefcere vefperi definit autmane in-

cipiat,diligenternotemus->atque ex noftrarum Obleruationum collatione \i-

tem'hanc dirimamus. Hircdearduohoc & fublimi negotio paulöcopiofius

ad te perfcribere volui : atque vt ea diligenter examines, dequeijs mecumconferre ne deünas, a te eriam atque etiam vehementifsime peto. Nun: ad

aha. De Latitudinibus Stellarum fecundum mutationem Obliquitatis Zo-diaci proportionaliter mutans, eruditifsime diSfens. Nee enim alia via pro-

cedi dextre in eius rei confirmatione potuit , quam qua tu procefsifti : Prop-terea quöd loca Stellarum Fixarum admodum perperam in Tabulis pofita

fint,& 3 vt autumoj nunquam ä Ptolema^o obferuata , fed tantüm ex Hippar-

cho tranfenpra. Apparet ex multis locis Almagefti, & prseeipue ex addu-

cto cap.3. hb. 7. Ptulemanim minus curiofe & nimis oleitanter negotium

Stellarum Fixarum traetaife. Dum Viteberga? adhuc verfarer , metnini melimili modo examinare loca Stellarum in Canone Ptolemaico polita,cumq^

allumerem Longitudinem &Declinationem Reguli, prouta Ptolemaeo tra-

dun:ur, prodijtLatitudo Reguli 6§. Mm. non borea,vtin Canone annota-

tur , icd Auftralis. Haec cum manifefte contraria iinr , nee ab vllo pofsint

concilian : nee eile eft , vt vnum eorum fit falfum. At cum Regulus Sit vnica

Stella , cuius Gbieruationem Ptolemams recitet , nee noftra; Cbferuariones

Longiiudinem *& Laticudinem ä Ptoleuiseo inuentas , admodum refpuant:

iKcdfarioDedinacioadductaenifÄlüfsima. Sed cumDcclinationis Pioje-

maicae


maic£ decrementum videatur nihilorninus refpondere decremento Decli-

nationum Timocharidos & Hipparchi, ira vt ä Timochare vfque ad Hip-

parchum Declinatio decreuerit m. 40. abHipparchoad Ptiolemceum au 50:

oporrebat enim ratione temporis decrementum in fecundointeruallo eile

maius decremento prirni interualli : manifeftuminde eft, Ptolemaeumnun-

quamDeclinanonesSrellarum Fixarum obferuaiTe,fed tantiim ex Declina-

tionibus Timoch-aridis & Hipparchi fecundum proportionern temporis rm-

xifle, prarfertim cum vtplurimum falf&, nee progreflui Stellarum rite re-

fpondere inueniantur, vt ipfe calculo tuo reperifti. Nee fane video, quo In-

ftrumento eas obferuarit. Inftrumentum enim parallaticum ad Lunam tan-

tümcomparatum erat, nee foramina viforiorum eran^equalia 5 fed fuperius

ad Lunam erat manis, ita vt per id tota Lima peripici poilet ; infenus autemerat minus. Armillis quoque eas non obferuauit; liquidem Declinatio eitis

puncli Ecüptica?, in quo tunc hsefitRegulus j maior erat ipfius Reguli De-clmatione a Ptolema'o tradira. Nihil ipitur noftra? fententia? de mutata Srei-

larum Lacitudine detrahfre poteft Latitudo Ptolemaica Sirij, qua?, cumüöfträ ha^. maior eile debebat, minor tarnen reperiatur. Licet enimDecli-

liaribiies I lmcxhanJis, Hipparchi, & ipfius etiamPtolemaeiquodammodoiubfenbant Latimdiniin AbäcoPtolemaicopofita» : nihil tarnen ijs ob didas

caufas mbuendum eft. Hoc enim potius cafu quam obferuatione & ar:e äc-

cidiL. Cum Qr-£cum te (tum confidero,vereome vitioium Hipparchi exem-plaripfi Ptolemasoobrepferit. Pötuit enim Declinatio a Timocharide tradi-

ta eile <<r. <t>\ hoc eft part. 16. m. 50 ; ab Htpparcho t<?. 9. hoc eft part. 16. m.

30; ac inc'uria tranlcribentium,qui putarunt 55. fruftra geminatum , *. po-

tuic omitti: ad quas vitiofas Declinationes Piolem^us deinde etiam fuamforcafsis direxit. Latitudo quoque Sinj in Abaco Ptolemaicopofita facile

tranferibentium ineuria vitian potuit ; cum idem aeeident non tantüm in

prope poiira Lucida Hydra? (cuius Latitudo hoc noftrofeeulo duobus pens

Gradibus maior Ptolemaica reperitur, cum tarnen debebat efle minor) ve-

rumetiam in mulus alijs , quarum Latitudo valde infigniter vitioia deprehen-

di:ur. Sed quid de hacvmca Stella multaverbafaeimusj cumhuius vmus Vo-

tum vora reliquarumomnium facile fupprimant. Monenaa eftpoftentas, vt

pofthac hanc rem diligencius tiacter. Ac de his forraile plus quam iac erat.

In deliquio Lunan Anni 1584» non iuftam eile diligemiam & prareiflonem ä

VVittichioadhibiram, reeteaifens. Aflumiitenim is locumSolis Langläu-

fer quam per Obferuationes debuitj Dextn item humen Ononis, per quemtempus indagauit,&Declinationem& Aiceniionemrectam vitioiam. Q^jjd

cum viderem, non immento de negligentia ip/ius in prionbus licens fuui c on-

queftus. Sed vt lpf e videas, qua diligentia & perfpicäcitate vfus fueri;, ro.am

Übleruationii aniKHauonejvt eam rdiquic3 iauiiaDiiCiarn.> eitcj, ea eiufinodi.

Anno

88 TTCH0N1S BILÄHE L I B. I,

Anno Chrifii i f 8 4. E>. 7. Noucmbris obferuatum eft CdjfeUk pknilunium

Edipticum 3 cum incidu Tempus.

Primae obfcurationis in h. ii. m + 20. p. aO Corredro vtröque HorologioTotalis obfcurationis in h» «. m. 20. Lper Azimutha Dextri HumeriPrimae emerfionis in h. 13. m«. 45. f Orionis.Toralis emerfionis in h. 14 m. 45.

Sole per part. 25I. rrigradiente , ex Obferuatione pnecedente»

Hinc media obfcuratio h. 13. m. 3. Luna in p. 25. m. 30+ ^ cum Latitudi-

ne p. o» m + io. Merid.

Mora in tenebris Horarum 2. m. z<.*

Integra duratio Honrrum 3. m + 25.

Dextri Humeri Orionis Afcenfio recta p. 83. M.31. DecÜnatio p. 7. m. 9.

Ex Obferuationibus Anni 1584.

Ex his vides 3 quam temere affirmärit, fe affumfiffe & locum Solis &Afcenfionem re£tam Dextri Humeri Orionis, Declinationemque ex Obfer-

uationibus : cum nihil horum per Obfetuationes verum reperiatur. Sed no-lo in demortuum plura dicere. Si affumferis tuum locum Solis , & veramDextri Humeri Orionis Afcenfionem rectam,veramque Dechnationem,provt noftns Obferuationibus inueniuntur; videbis annotata hie temporummomenta propius ad tua accedere. Eclipfln huius meniis ob pluuias,quat ä

C . Sepremb. quatuor integros dies continue hie durärunt, obferuare non po-

tui, quanquam me diligenter pra?paräffem.Admodum inconftans ck pluuio-

fujn Cadum hoc Anno hie Caffellis fuit , adeö vt paucas admodum Obferua-

tiones initituere potuenm: Percuperem feire , an idem etiam in alijs locis

fjiiflet. Planetas obferuare Illuftrifsimus Princeps mihinonpermittit,cuius

mandato tantum Stellas Fixas obferuare , indeque vera earum Joca Calculo

indagare cogor. Vult enim ipfius Celfitud»vtObferuationesnoftraspubli-

cas faciam, quotidieque calculum earum vrget«. Vultpofteritatinionumen-

tum fui erga Afcronomiam amoris relinquere : cui clementi voluntati mihi

parendumett. Cedet opus hoc maxime in tuam laudem^necfis folicitusde

Inftrumentis. Eaenim cum hononfica tui nominis praedicatione tibi refti-

tuam, neepra^tergrediar reliqua, de quibus adnosperfcripfifli. Affumfj pro

fundamento, vtfupenonbus quoqueliteris fignificaui, Aldeborce Afceniio-

.nem reetam part. 63. m.io. quam etiam hoc lpfo Annoper Venerem diur-

nam veram inueni. Quod autem ob id quinq; Minutis mLongitudme vbiqj

fere differamus a tuis Obferuationibus, neminem, qui modo fubtilitatem hu-

ius negotij mteiligit, offendet: quin potiuseomaiorem fidemapud poftenta-

tem merebimur. Poteft Venens Diameter hanc differentiam introducere.

Nihil tarnen de hac mOpere noitro agam,vt tibi imegra poteftas relinquatur,

diiigen-

IPISTOLARVM AJTRONOMlCAPvVM, gp

diligentiüs & pluribusObferuationibushanc rem examinandi. Nee te ofFen-

det, quod licet videamus, te omni humana diligentia intuis Obferuationibus

vfum , nihilominus tarnen a noftris, quas oculis noftris vidimus, non difce-

damus: Necenimidveritatis amantes decet: nee nofmet alienis plumis or-

nare volumus. Obferuationes tuas liuc tranfmiflas diligentifsime cutfodi-

mus, nee aüjs infpiciendas^prasbemus: nee publicationem earum metues.

Tibi regnum , tibi reftaurationem Aftronomiae reljnquinuis; ac gaudemus,

elfe j qui ea in re prasftare pofsit id , quod antehac prjeftitit.neirio. Quod fi

poffumtibi quoeunque modo efTe adiumento, in eoomne m?utn feudium,

diliêmiam, induitriam , fidem fandle tibi poiliceor aedefero. Mouim Solis

a te huc tranfmiilum inuenio exaäifsime cum noftris Obfemationibus con-

gruere; pra>terquäni circa pnmos Gradus £%, vbi eum aliquantirium 'mfto

tardiorem per Veneremreperi: quod tarnen ipfum te quoqueanimaduer-

tifle in prionbus iiteris arguis. Accepi in fuperioribus Nundini> Francofor-

tenfibus ä M.Ioanne Aalborg Carmina qu*edam ä te ad ôbilifsimos

quofque viros perferipta : quae cum auidifsime perlegerem, inedi tandem in

id,quod adD. FalchonemGoye miferas, atque ab alten pagina? par-

te inuenibinasimagines 3alteram Aftronomiaâlteram eins Alis, quam Spa-

gyricam appellas. Quas cum diligenter intuebar, animaducci ab vtroque

earum latereliterasquafdam, circa Aftronomiam quidem , f V S P I C I-

ENDODESPICIO: circa reiiquam verö,DE S P (C I ENDOSVSPICIO» Diu hsec cum admiratione etiam atque etian confiderans,

cogitaui tandern Hieroglyphica eile, teque ijs forte annuerejArtem $pagy-

ricam continere totius Natura? & Mundi contemplationem <& perinde, ac

Aftronomia, fuos habere Planetas, ac qua Natura agit per Üdera csleftia,

ea agere iimili efficacia per fua Sidera. Hoc fi ita eft , perquan feire cupio,

quidm ArceSpagyrica appelletis Solem, quidLunam, quidlaturnum, Io-

uern, Martern, V enerem, Mercurium, quid Elementa. Viceo abftrufilsi-

mam efTe Artem, Rerumq; Naturamvixfine-ea dextre intelliî pofle; fimi-

leque quid tenuifTe Sacerdotes Ägyptiacos«. Quo fi a te o.otjnWe pofTem, vt

de eo meredderes cemorem , aliäque huc pertinentia adijeeres, & qui Au-

tores de hac Arte legendi : gratius mihi aeeidere nihilomnino polfet. Quodme tum humaniter inuitas, vt te inuifere non intermittam, gratlas tibi quas

poflum ago. Haud ita dudum aiebat Illuitrifsimus Princeps nofter,fibi pl?-

cere, vt noitras Stellarum Fixarum Obferuationes dedicarem Sereniisiô

Daniae Regi. Si in ea fententja perfeuerauerit , potero hac occaiionead te

venire: fin minus, confcripfi Viteberga; non fine multis vigilijs Cvganon

rvÄachematicum, quod continet Logrcicam Sexagenariam, Docirinamü-

nuum, Dodtnnam de Compofitione rationumfeu de Regula lt\ quaniita-

uino öc i>o6tnnam i nanûlorum tarn Sphsricorum quam PU'norum , per-

M fpicue

qO TTCHONlS.BRAHELt«. t.

fpicue&l)reuitern'}ulrjs& ingeniofis corripendijs refertum, miniqj chan'fsf-

mum: id Regi veftro Serenifsimo dedicabo , ne mihi occaßb ad -e ven ; endi

dedc. Confcripfi ibidem etiam Aftronomiam, in qua Hyporhefes Coperni-

ci tfaduxi ad mobsiicatem Solis (quod fieri pofle non ignoras) fingulaque

Theoricarum Schemata calctilo Pru:enico declaraui. Verum cum per Öb-feruationes inuenerim-. Tabulas Prutemcas valde infignitef ä veritate Caeli

abeffe; publkanonemeiushuc vfque diftuli,ne vitiofum calculum pro vera

difcentibus viderercanmendare. Si igitur tibipiacerei:,ilqueCanones mosAftronomicos m Lucem emitteres; Loco caiculi Prutenici tuum fubftirue-

rem, vr ruascalculusdifcenribus reddereturfamiliaris. Mirabreuirate per

le^es Lorcas dfieclis Herero^eneis multöplurain cam conieci, quamcon-

tirunr vulgares Spbamci & Tbeonci libelli. Impulms Tum ad eam accr-

bifsimo dobre , quod non fine fumma indignarione viderem, in Academijs,

vbi inpriniiiflörcredebebänthsEC ftudia, n;hil ferede hacArte intelligi : Cal-

culum quidiri Pru enicum in omnium effe mambus , at tantiim iecundum

mera Pruteaca pra?eepta tra&ari 3 nee inuenin, qui Hypothefes eius inteili-

gant>ne quibminter eos, qui Aftronomiam profireaneurac fe fummos Ma-thematicos picem.Motum pra^cefsionis Aquino:;tionjm& murar^ Obliqui-

tatis Zodiaci cuius Hypotheies neminem adhuc vidi dexrre inceil ; gere , nee

temulcosvidfearbirrori fumma facilicace& perfp'cuiace tractaui: qui ta-

rnen aliter tr&andus iameft, cum Sriell^ fuas mutaffeLatiuudines lnueni-

antur. De d.^bus quoq; tarn arrificialibusquam namralibus, deq; temporis

cequatione expfo fundamento non vulgana propoiui. Orbes illos reales &totaxes, obibrantespoiius Aftronomiamquäm explicantes,proi(lis fuftuli.

In Theoricasoüs <k Luna? vnam & eandem Circulorum luppoiitionem a£.

jfumfij nimirim Eccentricum, cuius centrum in circello iupra cen~rum Mun-di inlinea Ajoganmedij,& quide in centro media? Eccenmci:a:isconiiilcn--

te fit mobile prxterquam quod in Sole anomaliahmplex in fumma circelli

parte ineipia', mLunaveröduplana a Sole diftaniiamcipiat contrario modoab ima circeli parte. Omninö jfpero difeentes lummum inde fruchim cape-

re polfe. Skriptum meum de Cometa accipiet nobililsimus die & magnifr-

centiisimusVir, Kaafiustuus, Cancellanusvefterdignilsimus^ qui mihi ex

carmine tuo innotuit. Quem enim alium potius celebraret Vrania, quamjaronumfimm ? Arno ea 3

qua debeo, reuerentiafummasfummi huius Vi-

nvirtutcs. Quod in literis ad llluftnfsimum Prmcipemnoftrum perle riptis

cxifümas, omms Cometas in lpio Cadofupra Lunam generarijnullumquc

coran.vnquam Elemtn:arem extinfle; facilenbiconcederem3 nifiob ft; renc

Obferiunones Regiomoncani & Vogelini. Qimiquamenim recteaiieras,

long: lubrihoris Ar.ifici; eile Parallaxes rite obferuandi , quam haaenuscoiumunuei viiiaca ratio iiippeditare potuent ; tauien veloatas moais eas

EMSTOLAB.VM ASTRONO MIC ARVM. 91

Parallaxes non videtur refpuere. Nee fane video, cur non etiam infra Lu-nam generari pofsinc 5 cum Elementum Aeris vbique contineatur, planeque

ad repiendum omnia prseeipue conditum videatur,-vt per prsecedencia con-

ftat; Qnid de magnis Alis Cometis, qui tanta Ca;li fpatia oecupärunt 3 di-

cemus ? Sed tarnen non dubito, quin non contemnendas habeas caufas, cur

ita ftacuas. Qua; mea fit fententia , ex adieetis tribus capitibus videbis. In

c?pi r e vitimo reieci motum violentum diurnum. Omnino Terra; eum tri-

buendum inuenio. Hxc ad te hoc tempore perferibere voluij ad qua; vr

refpondeas, te etiam atque etiam oro. His Vale feliciter, nobilifsime 8c"

ingenionfsime Tycho, meque tui amantifsimum efTe omnino tibi per-

^ade. Caflellisn. Calend. Octob. Anno Salutis m. d. lxxxvii.

Christo phorvs rothmannvs 3

Iliuftrifsimi Principis Vv ilhelmiLandtgravii Hassiäj&c.

Mathematicus.

NOBILISSIMO ET VIRTVTE SAPIENTIA IN-GE NIOSA ER,VDITAQVE DOCTR.INA,CLAR.ISSlMO VIR.O5

DOMINO TICKONI BRAHE, DOMINO DE KNVDSTRVP5 EQ.V1-

Ti dano, Mathematicorum noftro Seculo omniumpr^ftantifsimo 3 &c. Domino fuo cum

obferuantia coIendo3 &c,

S. P.

fS^KfÄl ROXI MI S LITERIS, VIR NOBILISSIME AC EXCEL-

r&l i;4§)2? lentifsime , memoria tapfus feripfi ad re,- extremam fuperficiem

%M Wijflk Actis cralsions ex DerconitrationeOpticonim diitare a iuper-

»Äfio^^ä ficie Terra; per Scmidiametrum Terra;. Verum dum (de ab-

furditace forte fortuna cpgitahs, quod nimirum eo prariuppofuofequeren-

tur perpetua Crepufcula, ) ipfos Authores confulo, inuenio me ea , qua?

ante aliquot Annos in ijs legeram, non ri:e meminifTe; nee integrum il-

lud ; quodputaui, effe Semidiametrum Terra;, fed fexagefimam nondumSemidiameiri Terreni partem. Quapropter peto a te > vi' qua; praeeipiti

feft'inatione in Literis meis errut.ij potiüs quam fenpfi . ea velis emenda-

re,ac proSemidiametroTerreno fexagefimam fece Semidiamerri Terreni

M 2 partemj

5> aTYCHONIS UAHE 1 1 B. T.

partem, ac pro duplicatione crafsioris Aeris muitiplicationem vbiquein ea

demonftratione ponere. Ita enim omnia conftabunt, ac demonftratio mea

hac ratione ä fortiori confirmabitur. Schema quoque aliter in hunc modutxi

formandumeft,. Scisenimline-

asEAG& HCLex cenrrö

& fuperficie Terra? ob immen-

fitatem Cxli videri parallelas,

vel potiusvnam&eandem. Iam

fädle habes,quanta fit denfitas

crafsioris Aeris circa Horizon-

tem-, quanta in Altitudine 30. .

Graduum. Connedie enimpun-'

da X A & A O , centrum ni-

mirum Terra; cum pundis in-

terfedionum extremae fuperfi-

ciei crafsioris Aeris in Horizonte & in Altitudine 30. Graduum* Iam igi-

tur m.Triangulo A C X, quoniamdanturduolatera, latus nimirum A XPartium 60. Min. 48. Secund. 50» & latus A C Partium 60. exade, ex dido-

rum Opticorumdemonftrationibus, ckangulus AC X redus perHypothe-

fm: datur itaque & tertium C X latus, denfitas. nimirum Aeris crafsioris,"

per quam circa Horizontem forma? Stellarum adnoftrum vifum perueniunt.

Sic & in Altitudine 30. Graduum 3quoniam in Triangulo A C O itidem dan-

tur duo Iatera AO&AC, cum angulo A C Ö, qui per Hypothefin vltra

redum datur 30. Grad, hoc eit5 Graduum 1 2 05 datur igitur & tertium C Olatus, difcantia nimirum extremse fuperficiei Aeris crafsioris in Altitudine

30. Graduum. Ita vides, hoc vnico argumentum quod nimirum Refractiones

non durent vfque ad verticem, firmifsime demonftrari, non effe diuerfa a-theris & Aeris Diaphana. Nee enim ipfi Optici negare poffunt , quin prse-

fuppofito diuerfo Athens &: Aeris Diaphano neceffariumfit , vtRefradio

duret vfque ad veriicem, vt ex Alhazeno Üb. 7. & Vitellione Üb. 10. P. 51.

manifeftum eft. Ea quoque , qua? Vitellio Üb. 10. P.<ft;

de fcintillatione

Stellarum propofuit, fi vera eflent 3 pro mefacerent+ Sienim icintillatio

Stellarum fieretpropter diuaricationem forma? inloco imaginis^fequeretur

inde, forraam illam non alibiquam in crafsiore Aere confiitere pofTe. NamVenius vfque ad concauam fuperficiem Spha?ra? Lunarisnon afeendit, nee

admodum 3 vt opinor 3 vltra crafsiorem illum Aerem. Vixenim inpuro illo

Aere Ventus exiftere poterit. Ha?c ad te hac vice perferibere volui, ne for-

te putares, (quod tarnen vix mihi credendumerat,) demonftrationemmeam

eo niiirmari , quod fpatram illud crafsioris Aeris iufto maius affumferim.

Mempriaslapfum eile 3 facile animaduerces : nee tantum tempons tunc mihi

{innere

IPISTOT.AÄ.VM ASTRONOMieARYM. r>$

fiimere potul, vt iplbs Autores confulerem. Vale igitur felicifsime & op-

time 5 nobslifsime & excellentifsime Tycho, & de hoc fublimi negotio nie-

cum conferrene de/ine, Caffeliis 14. Calend. Nouemb. Anno 87.

T. T.

ChRI STOP HOILVS RoTHMANNVS.

ILLVSTRISSIMO PRINCIPI AC DOMINOD. VVILHELMO H A S S I AE LANDTG KA VI O , COMITI

IN CATZENELLEBOGEN5DIETZ5 ZIEGENHAINet n 1 d d a : Principi ac Domino Ilio

Clementifsimo

S. P.

^'0d VOD TARDIVS TAM TVI CELSITVDINIS EXPECTA-|jl tione 3quam mea ipfius voluncate adliteras quas circa Autumna*

|||Ue Aquinociium antecedentis anni, Tua Celfitudo clementer ad

Sme dedit3nuncrefpondeam,Ilra(tnfs. Generofifsimeq; Princeps3

occafionem prarbuerunt occupationes vavix.tk impedimenta qusdam 3 qua:

circa Veris initium-inciderunt, eifeceruntq; quo minus per eos, qui ad proxi-

mepraneritas vernalesNundinas hinc profeäi jfunr 3hasip(äs quastuncador-

näram Tua: Celfitud.tranfmittendas curare licuerit: accefsit& hoc quöd mMartio & Apnli plures in Venere interdiu apparente, & Occidenfali ä So-

le, animaduerfiones obnnere iperabam, vt eas cum prioribus matutinis, pra?-

fertim antecedente Anno in Augufto habitis, plenius conferrem, & quino-

rum iftorum Scrupulorum , de quibus in Longitudinibus Fixarum conititu-

endis inrer nos controuerfia eft, dijudicationem ratam & vberiorem explo-

rationem inftituerem 3 quod etiam aliquoties diligenter ä me pra::ritiim eft>

veluti poilea T. Celf, quid hinc eruerim adinuenerimque, plenius exponam*.

Submifse itaque tuam Celfitua. rogatamhabeo 3 vt hanc inrefcribendo dila-

tionem, prsefertim cum iam cum famore refarciatur, candide & clementer

ex-eufatam habere dignetur. Scripn etiam interea Xus Cell'. Mathematico»

ciq; morae huius rationes> T. Celf. referendas expofui. Ne itaque diutius id

quodhactenus intermiflum eftdifteracur,nunc ijs, qua: CeKItud. Tua: ad ne

miffa: litera: condnebant, ordine refpondebo. Obleruationes meas T. CelDcommunicatas perplacuifTe, exaclamque illam congruentiaminterDecüna-

tiones,& diftaotias AfFixarum Stellarum Tua: Cell. Inftrumentis Sc meis m-veltigatas

?fummampepenile admirationem, ex ipio frontilpicioT.Cefitudv

luerarum non fine voluptatepercepi. Et fane, tarn exquiata ratio Sidera

M 3fcrutaa-

<?4 TYCHONIS BRÄHE LIB. I.

fcrutandi 3 vt in diuerfis locis Obferuationes accepta; tarn pra?cife conienti-

ant , hadenus infolita prorfufque inaudita manfit; vt redifsime etiam TuaCelfitudo fuam de his fenrentiam pronunciat. Atque hinc liquido patet, In-

ftrumenta noflra,cjuibus Altitudmes& Diitantia? Stellarum capiuntiuvvtrin-

que adamufsim rede fe habere 5 adeoq,- perfede elaborata eiTe, vt nuili Ten-

fibili vitio fint obnoxia 5 praefertim poftquam perpendiculi deuiatio ilia mi-

nutula in TuafCeliitudinis Quadrante per Mathematicurn e(t redintegra-

ta. Plurimüm itaque Afrronomia? inftaurationi congratuior 5 quod ratio

ilia Pinnacidiorum & Diuiiionis , ftruduraxjüe exada? Infh-umentorum,

quibus Siderumlocain ipfo Scrupulo 3adeoq; eins aiiquora parte, cselitus in-

ueftigare licet 3 (quod tarn veteribus quam modernis Aftronomis hadenus

infolens vi/iim eft) qua ego aliquot ab hinc Annis, non vri ipero,fine frudix

vfusfum,Tua? etiam Celiitud,. innotuerit,quodq; ä Tua Celfitud. approbata

in praxin Arhonomicam, magno huiuslaudatifsimce fcienticeemolumento&

fuccelTu,deducatur; iine qua/ane inlnftrumentorum fabrica & Diui/ione,

acDioptrarum 2pplicatione,internosconformitate,aürtam exadamObfer-

uationum conuenientiam , in qua etiam nihil ab ipfms csleftibus apparentijs

aberrationis lateat,peruenien Ji omnis alias prsclufa fuiiTet via. Quod au*

temnihilominus in Stellarum Longitudinibtis quinisproxime Minutis diffe~

ramus , quibus mex anteriores inueniuntur, fuam apud eo£ 5 quihuiusiubti~

lisinquiiltionis perplexos labyrinthos fatishabentperfpedos excufationefa-

cile meretui\ Ideoq; rede Tua Celfit. alTerit , hanc difcrepantiam non ade6

admiraticne dignam; fiquidem veteres i 11 i AftronomiaePrincipes, vixinfex-

ta parte Gradus 3 veritatem in his alTequuti jfuntjneq; etiam ad maiorempra?-

cifionem , tanquam id minus foret pofsibile arbiirantes 5 afpirare tenrärunt;

quod tarnen non tarn ob Inilrumenrorum paruitatem,& Armillarurn variain

hinc indeinterobferuandum dillradionem, illis eueniiTeiudieo 5 quam quodper fbraminadioptrica faltem Stellas obferuaredidiceranr;vbi niß id quod in

remotioriaboci»loTabellaconibtuitur,maiufculum fueriti Stella? etiam cla-

rioresa?gerrime confpiciuntur; & ü hocdetur,obforaminis magnitudinem,

qua? ahquoram Diuiiionis Graduumpartem occupat, in paucuhs fc rupulis,

obferuatioexquiiitaconftareminimepoterit.Armillas verö Aitrolabicas eo-

rumiufta? fuiliemagnitudinis j inde fatis liquet, quod Hipparchus & Ptole~

msus etiam Aquinodiales ingreffus per eas deprehenderint; & ipfemet Pto-

lema^qnafdjm Armillas Alexandra conftitutas,qui£ nimiiim magna? erant,

tanquam minus idoneas reijcere videtur. Poffunt tarnen adhibita pecuhari

diligentia, Armüla? etiam maiufcula: ita affabrecomponi,vt interobferuan-

dum,per iuam Reuolutionemjautcirculorumdiflunitionemmihilvinoiitatis

iniinuent; quamuis non exigua inhisrequiraturcircumfpedio,quam pra?ci-

pua ex parte veteres etjam adhibuüTe nondubko. Equidem & ego per Ar*- mijlas

PflStOLARVM ASTS.ONOMICAB.VM, $*)

millas Siderum, loca fatis commodc & pra?cifc obferuari, mul "oties experior.

In qua:erms enim meis machiriisArmiilaribus, partim Aquinocbalibns, par-

tim Zodiacahbus 3 quaetanta* funt magnifudinis,vt fingula Minuta iuxta di-

uilionemnobis vlitatä,difcriminatim exhibeant (quas tarnen ap:ioricompen-

d'.o, quam ä vetenbus faclitatum eft3 conftruxi) quacunq; earum vti libuerit,

verus Stella? locus in ipfo Minutoexhibetur, prorfus cum eo cohgniens, qui

. vel per diftantias beneficio Sextantumj vel etiam per Azimutales Quadran-res pecuhari folertia reuolutos,ingeritur; prsefercim (I par vtfobiq; interob-

feruandum adhibeatur fedulitas. Alias enim nihil dmeiiimode fabrefactis

Organis tnbuerem, nid in eundem prorfus veritatis fcopumconfenrirent;

Atq; eam etiam ob caufam,copiam -Sd varietatem in eorum (h-u6r.uraha6t.enus

expetiui,vt nonvno modo fed multifanam obferuando 3 enucleatior certitudo,

cxpeditius citra omne dubium comprobetur. In bis verö omnibus, quna per

Rimulas dlas Parallelas, Stellas colhneandi, ä me aliquot ab hinc annis exco-

gicatam rationecn adhibeo,mul:6prorntiüsv& fcrupulofiüs, ipfarum exquifi«.

ta loca, quam veteribus per foraminaTabularum adeöerrori 3 vri dixi 5 obno-

xia, obleruanom indubicatjepatelcunt. Per has itaq; variasmachinas, omni

p.olsibili{ubtili[ate,&perfec.tione aflfabre elaborataSjStellarum Longitudines

mul":iformiterconquiiiui} & non\mi alicuilnllrumen-toconhfus, Ted dmerns

rem omnem vane examinando 5& magna circumfpedtione fingüla truunan-

düjhoc tanmm negotii! adminiftraui; idq; non iakema Solis locoadamulsim

pr'iiis correäo rnedianceLuna,vt veterestentarunt, Ted etiam inrercedente

Veneris Stella mulroties a nieexploratum efh vr ob id nihil prorfus dubitem»

Longitudines a me conftitutas omni fenfibili carere vitio, & ad tantam ora?-

eihonem eiTe deductasjquamamvilius hominis diligentia & oculorum acies

comprehenderepoteric. Neqj tarnen proptereaT.C. obieruaciones impra-

bandas iudico, fed multo potius admiror,qu6d vel ad eam amufsim, 8c cü no-

ftns admodum propinquam concordannai^accefTenn::; prsfercim in ea,quas

per Akiiudmesöc tranlicus Mendianos, cum temporisannotationeadhibita

eit, Pbfexuatibnis praxi3quamfanemaxima diligentia admmifrratamiiquet,

cum alias non paucis dincicukatibus )& anfraclibus iit expofita. Qupditaque

T. Geh. ä luis muentis difcedere nolit, ob fedulitatem nonmediocrem in Ob-feruationibus adhihitam, rationes proculdubio habet non comemnendas,quibusego etiam refragari nolo; neq; enim differentia in:er nosadeo magnacit, vc Altronomicse cerritudin? fenfibiliter öfficiät. Verum quia Cehu.udo

Tua cxiftimat iuas in Longitudinibus conihtutiones ideö tarn ratas ex-

acTtafqj eiTe>vt ab ijs difcedere nequeat, qaod non foiiim poft correctum Qna-dräntis perpendicuium 5 per tranfitus Azimurhales b.eneficio exjquiflt Ho-rologij adin'icncajiiocJeü' etiam perVenens Scellamjinlanuario pr^cedencis

anni aiiquoiiesmody etjam mihi viicatOidihgencer expiorat^compiobat^qi,

de hu

(jC TTCHONIS BRAHI IIB. 1.

de his T. Celf. meam fententiam ü paulo liberiüs indicäro , id'Tuam Celfit.

clementi & benigno animo accepturam non diffido. Quantum adpriorem 5

per Alticudines & Azimutha, cum tempore Obferuationis fimul dato, loca.

Stellarum obferuandi rationem attinet, licet eapoft emendatum Quadran-

tis perpendiculum , eariirnLungitudines in eundem prorfus fitum, quo an-

teä, reponat , non tarnen ob id omnem ha?fitandi anfara fublaram exiftimo.

Signiiicauivero T. Celfitjnvltimis meisliteris,quasobcau(as,hsec Siderum

poiitus fcrutandi via , mihi non fatis tuta videatur. Siquidem cmacünq; di*

iigentia Quadrans ordihetur, & quam affabreHorologia elaborata iint; ta-

rnen illic vbi velminimeputatur, error aliquis Tefe furtim ingerit,qui facile

paucorum Scrupulorum prarcifionem impediat, fiue quod Horolögium fin-

gula temporum momenta non perpetuö a?quali tenore indicet, fiue quod in

ipfo Quadrante , quo ad planum eius , non omni ex parte piano verticalium

circulorum correfpondente, aliquid minutuli lateat vitij , fiue etiam quacun-

que alia non facile vifui obuia de caufa, idipfum contingat. Si tarnen TuaCellltud. huic modo, Sidera obferuandi nuliatenus ditfidit, fiat fältem iuxta,

vtrunq; Aquino&ium, denuöhuius rei pen'culum quam diligentifsime, ita,

vt vtrobique locus Solis per Meridianam Altitudinem diligenter emenda-'

tus, vel etiam c noftrarePtitutione in motu eius depromtus, adhibeatur; ad-

fit etiam in hac praxi Horologiorum exquifitifsimorumaliqua varietas,&co-

pia, vtq; inuicem, in Minmorum minimis particulis exaciecorre/pondeant

procnretur, quod fi tunc (non femel Ted altquoties rem omnem reiterando)

Stellarum loca, vtrinq;,& viceveria exa 'ninando , in idem Minutum (adhibi-

ta inrercapedmis earum ratione , flquidem diueriis Stellis hie vti oportebit)

reciderint, tunc loca earum hac Methodo fatis fcrupulofe adinuenta, faci-

alis conceÜerim. Verum quaeunqj fedulitate& praecautione tracletur hxc

Sidera obferuandi ratio , lubrica nihiiominus , & ad deuiandum , in paueulis

pra?fertim Scrupulisadmodum pronamihi cenfetur. Alteram autem,qua per

Veneris Stellam Tux Cel/It. Mathematicus idem aggreffus eft,ratiocinatio-

nem mukö poiids huic prarferrem , eo quod ad ventatis penitioremtrami-'

tem tutiusducat. Quod tarnen perhancipfam,inIanuanopra;cedentis An-ni, eafdem Stellarum Longitudmes , quas priris & a meis adhuc quinis Scru-

pulis difsidentes, adinuenerit^nondam latis conhrmat, nihil prorfus in veftris

Longirudinibus abundare, eafq; omnimode abfolutas effe. Namper Solem

& Venerem,quo ad inquilitionem Longitudmis Affixarum Stellarum, debi-

ta limicatio tunc temporis fieri nequaquam poterat, eö quod Sol nimium

effet decliuis,obmagnam DeclinationemMeridionalem, &: ipfa Venus eti-

am circa jtquatorem, non admodum fublimis ferebatur : adeo vt poft Occa-

fum Solis , quamprimum Stella? conipicua? eifent , tarn alta non extitit , quin

per ftefractionem, quo adLongicudmem a Yl:er*or quaaueuera erat cerne-

retur*

EPISTOLARVM ASTRONOM1CARVM. 5>7

rctur» Atq; hinc fa&um eft 3 vt neutiquam per Venerem & Solem 3 hoc ne-

gotium tunc temporis exacta prsecifionein praxin deduci potuerit; lmö ne-

cefTanum erat Stellarum Longitudines talibus adhibitis medijs, debkö vlte-

riores aliquantulum euadere. Obferuabam quidem & ego multoties circa

eofdem dies Venerem interdiu ä Sole , & no£tu ad Stellas, non quöd vllam

exquifitam in Fixarum locis comprobationem inde fperarem, fatis ccnfcius

& diuturna experientiaedoctus, fruftraidin medietateZodiaci auftraliten-

tari, nifi Refractionum impedimenta 3 qua? non femper funt praecife #qualia>

ob Aeris variam difpofitionem 3 prascaueantur 3 fed faltem vt Veneris& Solis

apparentesmotus 3 e priüsrecte conftitutis Fixarum locisinquirerem,& Re-

fradüonum infinuationes plenius expifcarer. Non itaque mirum eft, Roth-mannvm tunc temporis quinorum illorum Scrupulorum in veftris Longitu-

dinibus abundantiam non animaduertiffe,- Siquidem tarn Sol quam Venusfecundum Zodiaci Longitudinem in pauculis Scrupulis per Refradtionem

obortisj vlteriores neceflario apparebant, quam reuera in Casio conftitue-

bantur, ideoque Fixarum ab ijs menfiiratarum loca 3 etiam vlteriora quamoportuit3exhibuerunt. Sique meas Obleruationes tunc in Venere& Soleha-

bitas 3 ad limitanda Fixarum loca examinäro , etiam inde colligetur 4* vel 5.

Scrupulorum nimia promotio.? negledto videlicetRefradtionumimpedimen-

to; fiveröhoc per Tabulam ab experientia crebriore 3 änobis huicnegotio

deftinatam prascaueatur, loca Fixarum cadent prascife in eum fitum, quo a

nobis priiis dÜpcfica iünt 3quinis illis Scrupulis nullatenusdeiicientibus. Ve-rum enimuero etiamfi Refradtionum & Parallaxium impedimenta in hac

collatione omni diligentia excludantur, & cetera requifita 3 re&ifsime admi-

niitrentur: tarnen nondumomnis dubitandioccafiopraerepta eft, nifi etiam

idem in Venere matutina 3 arque ac vefpertina 3 & in confimili fere fupra

Horizontem fitu, pariq; a Terns remotione, vel ea qua? vtrobiq; hinc incidit

differentiadebico modo corredta pari trutina diligenter expendatur & com-probetur3 adhibiia etiam Solis& Veneris advtraq; tempora , quo adParal-

laxin, fi qua forte inciderit 3 diueriitacej vtdeRefradtionibus nuncnihildi-

cam3 qua? fane etiam limitanda; veniunt, nifi abvtraq; parte, in confimili tarn

Solis quamVeneris Altkudine3inftituatur Obferuatio.Vbi enim viceuerfa3ei-

ufdem rei examinatio non fuerit adhibita 3 omniaq; fubtilifsime inuicem colla-

ta 3 ad exaclamLongitudmis Fixarum notitiam3 etiam hac minus fallaci via

procedendo 3 peruenirevixlicebit:adeö inprofundo 3 &interiori nucleo ab-

fconditur ventatis vnicum & immofum Centrum. Si itaq, T. CelCMathe-maticusj aliquando per Venerem matutinam, pari adhibita diligentia 3 rem

omnem expertus fuerit 3& cbftacuia fefe per Refradtionum& Parallaxium,

diuerritatemingerentiaremouerit 3 npndubito,quinhacMe:hodoinLongi-

tudjnes Afiixarum meis apprimeaftipulames 3 deueniet* anteaverpabiolu-

^g TTCH0N1S BRAHUlt. !,

tarn in liis certitudinem ftatuere , fuperua caneum eft. Quöd autem per meutii

motuin Solis,quem Rotkmannvs exiftimauir circa g. Gradum «t pauculis

Minutis iufto tardioreai, defe&ione quinorum illorum Scrupulorum, quae

meis numeris inefle putatur,excufarelaborat, fruftraneum videtur; Siqui-,

dem locus Solls verus in tarn decliui fitu per Inftrumenta exquifitifsima, &adhibita etiam Parallaxi,pra?cife caelitüs non innotefcir. Ideoq; prsemonui in

primis meis literis, infra tricefimum Gradum Altitudinis, non dariper Ob-

feruationem, Locum Soiis ratum, ob Refraclionem in dechuiori iitu irrepen-

tem; Et'Tuae Celf. Marhematicum etiam per literas admonui,in Boreali Se-

micirculo curfum Solis fblummodö citra errorem examinandum,non item in

Auftrali,ob Refractionum fepediäam infinuationem. Atq$ haec fuic non mi-

nima occafio,cur fummus ille Copernicus in Apogaeo, Eccentricitateq; Solis

conftituendisjtantopere deuiärit, quod videlicet ad medsas partes Scorpij in-

o-reflum eins, vna cum itquinoclialibus rranhtibus contulerit, Sole tunc ob

Refraclionemfenfibilemnonineolocoapparente,inquoreuera conftitueba-

tur. Cum autem Obferuationibus per T. Celf. Inftrumenta fa£tis,locus So-

lis e noftra Ephemeride depromtus, tum circa ambo Aquino&ia, tum etiam

in toto Boreali Semicirculo apprime correfpondeat,vt ex literis T. Celf] Ma-thematici ad me datis liquet; neceffe eft, & in reliquo Semicirculo Auftrali,

nullam ab ipfo Casio contingere difcrepantiam^ck ii qua illic per Inftrumenta

diligentius animaduertenti apparuerit , ea citra cmne dubium per accidens»

ob Refraftionis hoc incommodum irrepitj ideuqj cautionem diligentem.hac

in parte adhibendam anteä ferio indicaui. Quöd enim in fine lanuarij T. C.

indicat, Locum Solis per T. C. Quadrantem inuentum non difcrepaffe ämeaEphemeride;, ideoq; T. Gel/] Marhematicum in examinatione Fixarum, per

locum Veneris, eodem vfum fuifte,id,quomodo cum prioribus confiftere pof.

fit,non fatis aflequor ; vt potiüs Vitium aliquod Obferuatiom illi fubefle fufpi-

cer. Nam licet Sol circa vltimos dies lanuarij,quinis proximeGradibusapud

vos fit eleuatiot quam hic,tamen nondum adeoin fua Altitudine meridiana

fublimatur,quinRefra6tioniadhuc fatis ftnfibili obnoxius fit-, ideoq; tunc eti-

am cumnoftra Ephemeride adamufsim quadrare non potuit, nili Refra&io-

nis impeJimentum excludatur. Quia vero T. Celf. indicat per fuum Marhe-maticum, Ephemeridem noftram ad elapfum 87. annum conuenienter fuiffe

extenfam; vt igitur eum ab 1II0 labore,ad plures annos hunc calculum conti-

nuandi,inpofterumleuem, curaui quinq; proximoriiannorum Ephemerides

Solis, enoftris Obferuationibus & Tabulis circa moüum eius deriuatas, inad-

iunctis chartis defcribi,e quibus ad aliquot antecedentes,& fequentes annos,

facilior eft reductio , cum quarto quolibet Soi in eundepii proxime locum , ijf-

dem Menfiumdiebus& hons reuertatur. Spero autem locum Solis per- ac-

curatamObferuationemc^litus qua?fitun\, .u.< ra i-eftitimone,coI-

larione

JMSTOURVM A5TRONOMICARVM, J<)

latione facta, nihil difcriminis, quod vllomoJo infcnfus incurrere pofsit,illa-

ttifujm, modo in Auftrali Semicirculo Refra6tionis, de qua aliquoties fedulö

monui,obiracula remoueantur. PorröquodT. Celfit. Mathematicus ex eo,

quod Longkudines mea; ä veftris quinis Scrupuiis deficiant, fufpicatur me ni-

mium rribuereRefracl:ionibus,id longealiter fe habere , ipiemet confitere-

tur,n",quam fubnli diligentia, quämqj varijs modis Refra&ionum dimenfio-

ncm ;,per diuerfimoda Inftrumenta , rani in Sole quam Stellis, aliquot ab hinc

annis fcrutatus Tum , iatis perfpec~rum haberer. Non enim eas ad libitum,

fed quales ipfa Experientia caditus fuppeditat5ailumendas cenfeo. Qua: res

nonmediocriftudio a memultoties, liquid aliud, elaborara eft. Siquidemfi-

ne RefradHonum exquifita difcretiooe , verorum in Stellis locorum non con-

ceditur omnis erroris expers inquifitio» Licet autem Aeris diuerfitas in hls

nonnihil aliquando akerare pof sit, tarnen 11 Cadum vndiquaq; fuerit apprimc

ferenum, nulliq; crafsiores vapores Horizontem obtenebrännt,femper eanrdem pene'adinuenio Refraciionum in confimili Altitudine quantitatem , vr

citraomne dubium perfuafumhabeam,illarum aliam,quämoportuit,aiTam-

tionem a nobis noneiTecommifTam , neq; hinc in Stellarum a me redintegra-

tislocis, aliquid viuj oborium. Nee etiam tempus in meisObferuationibus,

fiue per Arniillas , fiue perHorologia , (lue etiam per Quadrantem Azimu-talem adhibitum, vllamparerepo:uitinhisipiis ambiguitatem, quemadmo-dum Tuse CeliKud. Mathematicus fruftra etiam fufpicatur. Cum enim a So-

le per Venerem ad Stellas, vel viceuerfa inftituitur obferuatio, duorum vel

triuraScrupulorum , aut etiam paulo plurium 5 non venit neceffario adhiben-

da in temponsdenotatione exacta ratio, fiquidem nee Sol nee Venus inter-

uallo decima: vel oetauae partis vnius horae 3fenfibiliter locum varient. Nihtlo-?

minus tarnen vbique verum temporis momentum in ipfo Scrupulo varia

ratione a nobis applicatur. Si per tranfitus Meridianos vel Azimuthaies

Siderum fitus rimarer, luxta modum Tua; Celfltudini v/itatum , vtique

exaetifsima temporis , vel in ipfis Scrupuiis fecundis cognitio requireretur.

Verum tum hanc ipfam ob caufam , tum etiam pleraique alias, eamobfer-

uandi rationem , tanquam hallucinationi facile obnoxiam , minus probo.

Refradionem Solis täntummodo in circulo verticali exhiberi non equidem

ignoro, fedeam nihilominus, tum ad Eclipticam, tum etiam _&quatorem,

prout opus fuerit, applicare didici,adeo,vt Tabulas in eum vfum e Trian-

gulorum fontibus deriua'as., & votis meis hac in parte abunde fätisfaci-

entes, in promptu habeam ; vt inde in tempore etiam per Armillas squa-

torias praeeiß inueniendo, ii quando ijs ad hoc officium vei libuerit, nul-

la inadere pofsit , vel minima deuiario; Quamuis in temporum Minu-tiös per Armillas hafee exaciiüs Cc ruta-ndis > iibentius vtar Stellis iux-

ta Mendianum 5 potifsimum vciö circa ipfain Aquatoris Alcitudinerrj

N 1 v«ri>\-

I0O TYCHONIS BB.AHE IIB. I. .

verfantibus, eo} quod eo in loco Refra£t.io nihil difpendij inferat 5 & tali in fi-

tu ocyfsime motu primoreuoluantur, temporifq; minutifsimas differencias

commodifsime difcernant. Verum ne pluribus opus fit, bis circa noftras Ob-feruationes dubkationibus obuiare,vnicum fakem addam 3quod citra omnemcontrouerfiam eft irrefragabile. Si aliquis in meis Fixarum locis 3 vel mi-

nimus lapfus fubeifet, qmbufcunque tandem occafionibus ille fiue his, fiue

alijs incidiffet , certe in reciproca Obferuatione, tarn ad Venerem vefperti-

nam 3 quäm matutinain accurata diligentia ä nobis inftituta > is qualifcunque

efFet 3 fefe aperte manifeftaiTet; Quemadmodum in vltimis literis T. Celiit.

fignificaui, me non folüm Anno 82. multoties per Venerem occidentalem a

Sole , & interdiu admodum alre euidenterq; apparentem , Ted etiam Anno

8s. per eandem onentalem , iuxca medietatem Septembris 5 loca Siellarum

Fixarum diligenti(sime 5 medianceloco Solis vtrobiq; exaclecomperto, re-

flituiffe, & examine accurato, ea citra omne fenfibile vitium redte fe habere

deprehendiffe. Ob id etiam Celf. Tuanon abs re aifeuerat; (1 per Veneremmatutinam omnia viceueHa comprobata nabeam3 non facile con(tare,qua in

parte difcrepantis iftius inter nos occafio lateat. Reuera enim csetera om-nia, qua? prius in dubium vocata jfunt, foluuntur, irritaq; euadunt, vbi circa

Orientem idem quod in Occafu prius fiebat, akernatim exploratum fnerit»

Si qua enim furtim 3 velinRefra£tione 3 vel Parallaxi 3 aut etiam in locoSolis

fefe infinuaretvitiofitas,eamreciprocaObferuatiolatere non rinit,tunc enim

omnis ad errandum procliuitas facile prsecauetur. Quapropter nullum

prorfus apud me relinquitur dubium , Longitudines Stellarum meis Inftru-

mentis6infi:auraLas3 ipfi Cxlo exquifitifsime cöngruere, & quina illa Scrupu-

la 3 in quibus inter nos differimus , nullatenus in ijs deiiderari. Quinetiam

euidentions certitudinis comprobandasgratia, feciMenfe Augufto prsece-

dentis Anni denuo huiusreipericulum , ldque duobusdiebus videlicet 17. Sc

18. quibus circa Veneris cumloue coniuncl:ionem fermepartilem 3 ferenita-

tem naßus admodum puram , & opportuna3Veneris Stellam mane ä quibufl

dam fixisSideribus, prsefertim vtroq; Geminorumcapite 3 diligentifsime ob-

feruaui 3 pofteaq; adSolemfupra Horizonte fufificiente Altitudine eleuaturrt,.

omnia direxi 3 & deindenon folüm 3 cum animaduerfionibus Anno 82-. in ij£-

dem quoq; Stellis 3 beneiicio Veneris vefpertina? habitis 3 accurate contuli,

habita etiam rationein Sole & Venere circa Parallaxeos aliqualemdiuerfi-

tatemincidentis difcrepantia? 3 Ted etiam cum Obferuationibus Veneris, ad

crs ipfas aliaiq; propinquas Stellas, hoc ipio Anno 3 Menfe Martio3& Apri-

li, cum Venus interdiu occidentalis ä Sole fatis appareret 3 multoties diligen-

tifsime exploratis , denuo expcndi. Cumq; omnia admodum prsecifa trutina

inhis vbiqj libräflem, tanrum abelt, vt Longitudines Fixarum prius ämecon-ftitutas y vkenus producendas adimienenm3 n ü quid in illis akerandum e£.

fet,

M P I S T OL A R V M ASTRONOMI'CARYM. IOI

ict, potius dimidium Scrupulum redundans auferendum foret, quse tarnen

f>ra?ciiio otiofa eil, peneq^ inperceptibihs. Cum itaq; bis viceuerfa mane &c

vefperi comprobärim, per Venerem&Solem, Steüarum Fixarumreftitutio-

nemprseciiäm, vtpote Anno 82. vefperi & 8 5.mane,& nunc etiam denuoproxime elapfo 8 7- mane, & hoc eodem labente 8 8. vefperi, ita vt collatis,

inuicemque viceuerfa ponderatis fingulis5 in idem prorfus ScruDiilum earumloca , quo ä me prius ordinata funt,recidant,nihiiq; fenfibilis varietatis vllo

modo fuggerant , non pofTum non tarn crebrö, varijs Organis examinatx&dmerfimode atq; reciproce comprobata?venficationiacquiefcere,pr&fertim

cum vltima? bina? viceuerfa habitae Obferuationes , tarn probe prioribus fuf-

fragiumtulerint, & infuper hoc habuerintcommodkatis,qu6d Venus vtro-

biq; a^qualiter feie a Terra diftirerir,& obid Parallaxium diiferentias in con-

fimili proxime Alcitudine infenfibiles obtulerit; Refradionum etiam obfta-

culoinpari circirer eleuatione (ita enim Obferuationes ordino, vt qusinijfüem circiter Akitudinibus accepta funt, inuicem conferantur) nihil vitio-

iicaiis ingerente. Teilimonium etiam non obfcurum probet huic noPcrx

emendationi Stella ea , qua; in Virginis Spica collocatur ; Hxc enim ex fola

Declinadone vnäcumLatitudine; per difiantiam äStellula quadam Dracc-nis vicina Polo Ecliptica? , peculiari ratione prius fedulö a me inquifita, pr: -

fmitis noftris Sellarum Longitudinibus , citra aüorum mediorum cognirio-

nem, apprime aitipulatur,& in idem Scrupulum; (velut hxc & pleraq; alia

huc facienda , breui , fauente Deo , locupletius e certis Obferuationibus &Demonftrationib9,manifefta comprobataq; reddam,)confentii\An autem ad

tarn exadam prsciilonem vlli Antiquorum inde ab Aftronomice excuka? pri-

mordio,vel Recentiorum ahqui,vfque ad hxc tempora, peruenerint,& quan-

tum induftna?, laboris & temporis ( vt de fumfibus Inftrumentorum non di-

cam , qui omni asftimatione maiores funt ) in his enucleatius indagandis im-

penderim, aüorum, rem omnemfundamentaliterinteliigentium,eiloiudici-

umj interquos Tua Celft vtmaiorum illuftriprofapiaPrinceps natusgene-

rofifsimus: ita etiam ingenij acumine, & iudicijgrauitate,ipfaq; adeöexpe-

rientia vere principem locum non minori Eruditionis quam generis cJari-

tud:ne,meretur. Hxc licet ita fe habeant, quöd in Longitudinibus Fixarum

ä me conftitutis, nihil prorfus fenfibilis deuiationis , aut dubij commktatur,

confulte tarnen facit TuaCelfit + quöd Obferuationibus, proprijs Initrumen-

tis conquifitis, conftanter inha;ret,donec exatliorem aliqtiam inquiiitionem

in his inilitui curarit. Nee enim decet in ijs, qua? fenfibus exponuntur&Mechanice adhibita competenti diligentia perueitigari, indeq, per Geome-tricam certitudinem in numeros refolui queunt,aliorum inuentis contentos

eile ; nifi etiam per propriam , & minime dubiam experientiam eadem com-

probara fuerint. Inteliigo pmereä Tuam Celfitudinem de publicatione lo-

N 3corura

lOl TYCHÖNt-S EKAÖE L I B.' I.

corum Aflfjxarum Stellarum haclenus per fua Instrumenta inftauratorum co-

gitare, fuoq; Mathematico hanc eximiam prouinciam demandafle,id equi-'

dem omni laude dignifsirrmmcenfeo; netot labonbus & vigilijs, tantaq; in-

duftna& fedulitatemultorum annorum decuriu comparat« c«leftes Cb'fer-

uationes, fuo fruftrentur vfufructu. Quare vel hac fola ratione Celiitudo

Tua de tota Pofterirate optime merebitur, & ab ea nunquam intermori-

turam famam, cum grata nominis celebratione; reportabk , qua? apud erudi-

tos & intelligentes, non minus quam Illuftris profapia , & Gubernationis

dignitas , clarifatem , & reuerentiam eximiam perpetuabit. Optarem ver6

piunmum,vt Celfit. Tua pari fedulitate Planetarum etiam apparences mo-rtis, c«litus indagari curaret , id qu6d per reftituta AiFixarum loca, non dif-

ficulterprseftatur. Et ü non alibi, faltem iuxta Acronychias triom fuperio-

rum Planeta rumfulfiones , & in Vener« atq; Mercurio propeexcremaseo-

rum a Sole digrefsiones; nonnunquam vero in his omnibus, circa loca inter-

media, apparentias eorum exauifite inueftigari,plurimumconduceret, vtde

ApogJEorum & Eccentricitatum, proportionifq; circulariuai motuum ad in-

uicem , ratione , prjecifior quam hatftenus cognitio inquiri pofTet. In quibus

omn.bus ego quoq; multis abhinc annis noninutilem, vtj,fpero, nauaui ope-

räm 3 velut; fuo tempore fauenteNuminepatebk; quando ea qu« in his ma-

gna, & dmturna fedulitate adinueni, Aftronomi« cuhonbuscommunicandi

dabkur occafio, vbi plures in Saturno praefertim extrem« noclisfuliiones, in

remotionbusEccentricilocis, quodtardius in eo pernatur, peraccuraras

Obferuationes examinauero. Qu6d Tua Celfit. tarn dementer & benigne

poHiceturfenon paffuram,vt mei' Obferuationes, &: venricanonestn Afiixa-

rumlocis,hinc indefpargantur,mihiexvotomaximc cedit. Ipfemecenim per

opportunam commoditatem, mea in reftitutione Affixärum Stellarum in-

lienra publicare, ck ad pofteros tranfmittere decreui. Diicrimen autem

qrod internoshäc in parte incidit, etiamfiintereä forte non concilietur, nihil

fere quod reputandum veniat, importat; & redte Tua Celiitudo afleuerat,

totam rem melius apud alios fidem promerkuram, vbi nihil- in gratiam per

mutuum confenlumcia-aObferuationiscert« experientiam, a.dmiflum fue-

rk. Vbi verö Celfitudo Tua fualnftrumenta, alia ratione (prout fe inanimo

habere fcribit) inftauränt, non dubito, quin certo certiusexperietur,quinq;

illa Scrupula, de quibüs inrernosagitur, in pr«cedenü Tu« Celfit. Fixarum

reftitutione abundare; pr«iertim ii per Veneris potifsimum Stellam, tarn

Iriatutinam quamvefpenmam duplici ratione Obferuationem accuratam in-

ftitui 3 debitoq5 modo examinari curärk; & tumdemumpropriaexperientia

pcriviadenLehuncexcefiumlübentiüscorriget,ckinuentioniaccuratiori vo-

lensii.'anus porriger. Re^ufsimeinterim Tua Celiitudo condudktantillam

i::.eraos difcrepaaüaflj noneiuseflemomeud, vt magnopere inmeiitionem

venia t*-

EPHTÖLARVM AS TRÖNO MIC ARVM. TO3

veniat. Quam enim in tarn perplexo negotio circa Longitudines Stellarum

rite pr<*imiendas 3 cjuina fenaueScrupula facilime excidanL 3 non Ignorant il-

lij qui Aftronornicarum Obferuaticnum fundamentalem aliqJiam cognitio-

nem diutina tractatione aflequuti funt. Vtinam vero in duodecima illa gra-

diis porctuncula cadeftes apparentiae, praefertim quo ad Planetarum curiiis,

certo nobis coodarent 3 quam bene & feliciter ton Aftronomia? confultum

foret , quan-oq; labore, inea denuo initauranda,fuperfedere nobis beeret.

Sed nolo Tuam Celfitudinem pluribus nunc detinere, & ü. qua? hlc ad totam

rem plenius facienda pra?termifla funt 3 de ns in alijs literis cum Tua? Celiit.

Mathematico copio/iüs agam. Tuam vero Celf demifse rogatam cupio, vt

dehacfublimimateriaAftronomica mecum perliterasvlteriüs agere 3confer-

req; nonintermittat, mihiq; fuas circa Fixarum Stellarum loca^quamprimum

abfolutae fuerint, redintegratas calculationes 3 & /1 quid pra?terea 3 ad remAftronomicäm quod impenfe faciat, elaboratum habeat, clementer commu-nicare dignetur. Ego vieifsim me meac^ ftudia T + Celf voluntati& deiide-

ri)S deuoueo. Valeat T«Celf quam diutifsime & felicifsime. Data; Vrani-

burgij Die 16. Augufti, Anno 1588.

T. C addidt

Tycho BrahEo

CLARISSIMO VIRO, DOCTRINA ET VIR.TVTLPKAESTANTJ, D. C HR.I S TO P H O KORothmann o, Illvstrissimi Principis

VVI L H E LM I L ANDTGRAVIT HaSSIJLj&CMathematico eximio, Amicofuo

piurimum dilecto.

S. D.

Jj^f^lp TATVERAM QJV I D E M HOC TEMPORE DOCTTSSIME ETlg ,"

' charifsime Roth manne, plenius copioliusque ad proximas

jjjjIlluftrifsimi Principis tuafque literas refpondere, fed cum plu.

S^||§liüi r i

m

x , tum publica, tum priuatse eune ineiderint, & minus e;i-

am nrma vtar valetudine , a propofito defiliere vel inuitus cogor. Accedit &hoequöd pluresin Veneris Stella,nunc quoq; interdm apparente,Obierua-

tiones vefpertinas expectem , quas cum matutinis, Annopraelertim antece-

dente in Augufto habitis>denuo conferam,vt quinorum illorum Mimuorum,quibus in Fixarum Longitudimb9 difcrepamus, vberior examinanc inftr ua-

tur. Quamprimüm vero opportunius otiüm 3 commodicatem^ue exopta-

tam

104 TYCHONIS BRAUE LIB. !.

tarn na&us fuero , & illas , quas dixl , in Venere Obferuationes perfecero>

non intermittam , quin abunde & ex voto 3 tum ad Illuftrifsimi Principis5

tum etiam tuas literas refpondeam» Quod te rogo 3 vt tuo Principi meonomine indicare velis 3 & refponfionis moram ob caufTäs antedi&as excu-

fare* Interim mitto tibi exemplar fecundi libri Operis mei de MundiÄtherei recentioribus Pha^nomenis, quem diligenter per otium velis euol-

uere , & de eo tuam ad me fententiam perfcribere. Traciat de Cometaanni 77 ; Primus enim eft de Stella Noua ad Cafsiopeam : Tertius & vltimus

de tribus alijs minoribusCometis. Poteris autem vel ex hoc vnico, quid de

Cometarumnegotio penitiüs introfpe&o fentiam, non obfcure colligere.

Inuenies etiam ibidem circa initium capitis octaui, nouam ä me non ita du-

dum adinuentam cadeftium Reuolutionum Hypothefin , quam veteri illa

Ptolemaica & recentiore Copernicea multas ob caufäs veriorem e/fe nondubito,eamque apparentijsapprimeconfentaneamdeprehendo. Tute dili-

genter omnia in hac circumfpicito, nihilq; concinnius, autveritaticonueni-

enriusadferri puffe, non ambigo quin vitro conceffurus fis. Cuperem etiama

vt eam Illuftrifs. Principi tuo exponeres,eiufq; C. de hac iudicium mihi figni-

ficares»Conft:ituiruperhanc,emendationemmotuumca;leftiumfL!n(jareji]c-

que totam Artem Aftronomicam e certis Obferuationibus, quail ad prima

mcunabula reuocare 5" redintegrareq; ; modo Numen duunum conatibus

noftns afpirauerit, & vires ac commoditatem tanto labori excquendo fup-

peditärk. Recenfui etiam in hoc libro, Illuftrifsimi tui Pnncipis de eodemCometa Obferuationes mihi tranfmuTas , eafq; fub incudem numerorum di-

ligenter reuocaui, & ä meis Inuentis non admodum di/fentaneas adinueni:

Neq; enim vlla perceptibilisParallaxisiftiusCometse indecolligi poteft, fed

omnia in contranum potiüs deueniunt , vt ex ipfo fcripto videre licet. Spero

Iliuftrifsimo Principi tuo hanc fuarum in Cometa hoc Obferuationum euul-

gationem, accuratamq; confiderationem non futuram ingratam; fiquidem

adreiinquirenda? veritatem confirmandam plurimümconducat. Quampri-miim reliqui duo Tomi abfoluti fuerint, ijfq; Typographus extremamma-num impofuerit , te eorum etiam reddam participem. Hunc etiam prsefen-

tium exhibitorem ,Gellivm Sasceridem nomine, qui annis aliquot,

tum in Aftronomicis, tum etiam Pyronomicis exercitijsegregiam apudmenauauit operam, velis tuo Iliuftrifsimo Principi commendare : cui etiam pri-

uatim quardam fignificaui, tibi exponenda, vt ea adllluftrifsimum Principem'

tuum per occafionem referas, quod vt diligenter exequaris, te etiam atque

etiam rogatumhabeo. Sperabamusnosanceä,fi fuccefsiifent Comitia Ham-burgensia , neque tantus noftra^ patriae luclus (proh dolor) ex inopinato in-

cidiifet , Uluftrifsimum Principem tuum Hamburgum venturum. Quod ü

comigiifet, iituc conueniendi ems Celfitudmem gratia me contuliffem5fi pro-

pius

IPTSTOLARYM A STRON O Ml C AR V M. IOJ

piushucnon accefsiffet, quo de Aftronomicis rebus contmpleniüsperfeßi-

üföue cum eius Celinudine conferendo ex voto agerem. Sed quoniam ifta

nobis occaflo nimium lugübri obftaculo (quodque animus meminiffe horret

luituque refu^ic) pr;rrepta eft,adliteras recurrendum efTe video,quas etiam

prima quaq; opporcunitate 3 ijsquas vltimö ab Illuftrifsimo Principe& teac-

cepi, affatim refpondentes, (vt jfuprä etiam pollicitus fum ) breuimittam.

In erim moram hanc non argre feras , eamq; apud Illuftrifs, Principem tuum

diligenier exeuies. Vale. Datum Vraniburgi circa Solftitium Äftiuum»

Anno 1588.

TlCHO BiLAHB.

DOCTRINA ET VIRTVTE ORNATISSIMOVIKO D. Chr.istophoko Roth man NO,

Illvstrissimi Principis VvilhelmiLandtgraym H a s s i ä, &c. Mathe-

matico eximio, Amico fuo muLtum dileclo.

S. D.

-JffJVR SlRIVS ILLVSTMSS. PMHCIPI! ET TTU RES? OH«f^pgfg^|deam literis Eruditifsime exoptatifsimeqi mi Rothmanne,^^^KSexcufätiöneni tibi perfcrip/i in ijs quas interea per Gellivm

jillMsH' Sasceridem mcum ad te dedi ; nee emm dubito eas vna cumlibro noftro feeundo, de Atherei Mundi recentioribusPhamomenis 3 qui ijC

dem adiunclus erat 3 dudum tibi efTe traditas. Librum vero illum te eriam

interkn diligenter euoluiffe exiftimo, vt itaq> tuammihi de ijs3 qua? continet,

jfenrentiam apenas, & ingenue mentem tuamde fcis exponas>plurimüm de-

fidero^ego vieifsim tibij quid veritati confentaneum videatur> tum in his 3tum

etiam al:js Jibenter & liberaliter, quantum in me efr5 declarare non intermit-

tanu Nunc itaq; tuis literis erudita in Aitronomicis rerum cogniiione lu-

cuiemer refertis , vtpaulö etiam vberius refpondeam 3 non diutms lupeiTe-

dendum dueo. Percommodum vero aeeidit , qu6d pofeeriores tuas literas,

quibus ipfemet nimiam vaporum terreilrium eleuationem,in prioribusper

ineuriam aliquam commifiam, opportune emendasjfätis matureaeeeperim.

Alias enim hac de re te commonefacere In animum induxeram , Summi eniin

hditusiuxtaOpticorum demonßraiienem ad 12. Milliaria Germanica vix

rticendunt, qua? Terra? Semidiameter (cui tu eorum remo:ionem anteäad-

arqua(h)plüs feptuagies continet. Verum hjec ab Opticorum tradinonibus

diiconucmemia j faule ißter aüas oecupaaones per fclünaniiam obrepere

O pomit,

v

\ö'6 / fYCHONlS 4 RAH* LI 8. t,

potuit. Nunc itaq; ad priores tuas literas , admiffa fublimitatis vaporo/as ifi

pofterioribus emendatione, ordine refporidebo. De Comenco vero negotio

Anni-86. iam non plura addam, fatis enim m hoc conuenimus , nee dimidi),

velince^ri Minuü,quoad Parailaxin,difcrepanna alicüiuseft rnornenti,imö

prorfus inferiiibilis; üc neq; de Decliriatione maxima vlterius verba fackm :

Eam eriim ä vobisnunc per rect.ifica.tiim Quadrantis perpendiculüm , meis

innen !s apprime confentientem , compröbatam effe perlibenrer irirelligo*.

De Matena Casli 6k Refra£tioinbus D quöiiiam hasc resnohdum videtur fatis

inter nos decifa , operasprenum erit , vt vlterius tecum agam , tuasque hac in

parte petinoni morem geram» MateriamSphasrarum caslefttumtunon aliam

quam elementarem Aerem effe , & Refra&iones nullas ob Diaphanorum

jE.theris& Aeris diuerfitatemfieri contendis, omnemque Refractionurn oe-

caiionem in foios vapores Horizonü obuerfames reijcis; Ar ego Cäsium qui-

dem non e dura imperuiaque matena in formam membranarum pellucida-

rum extenfa, conftare, vel vt hacienus, etiam a prascipuis Philofophis, credi-

tum eft , vel ex ipfis Cometarum motibus edocius fum ; Aereum tarnen vel

vllius eicmentaris natura; particeps eile nequaquam admifero. Abfit enim

vt punfsimas perfe&ifsimasque & nullis mutatiombus obnoxias caslefti natura?

elementare , corruptibile & variabile atque huic inferiori caducas Regiomconforme aliquid affuatur* nam ne id vnquam vllus faniorum Phyficorum

admittere aufus eft. Omnes fiquidem vnanimiter Cäsium e numero & na-

tura quatuor Elementorum prorfus exemtum & prasftantiorem quandam

naturam pras fe ferre , recl:iisime ftatimnt , ideoque ülud quintam quandam

effentiam a quatuor illis elementanbus prorfus diuerjfam longeq; txccllen-

* tiorem nuneupärunt. Quöd igitur Phyfici abhorrent non admittatur, vt ipfl

IVlathematici tanta Cäsium labe afpergant , vt ex Aere elementari illud

conftare affeuerantesfimplicifsimas & purifsimas adeoq; perfecta ipfius fub-

ftantias& natura: plurimum derogant. Et quas, quaslo, fieret Elementorum

proporcio, ü folum Aerem a Terris vfquead o&auam Sphasram tarn lmmen-

lam vaftitatem complere concelferimus ? Sans ambo Elementa Terras &Aquas, nullam,quas feniibus concipi poffet, ad vnicum Aerem habebunc

Symmetriam. Prastereä fi Aer elementans orbibus casleftibus mcludere-

tur, confenraneum foret, e concitatifsimo Syderum motu fonum ingentem

cieri, qui proculdubioauditum etiam noftrum percelleret. Officerec etiam

AerperpetuitauReuolutioms casleftmm corporum, & puritati eorum lon-

go vili temporeque detraheret, im6 quaii atterendo, conftantifsimam har-

moniam labefaciaret. Scio quidem Paracelfum forum Cäsium, quartum

& igneum Elememum appellare^ quodli de viuifkocalore Soiis & Siderum

inteihgatur, locum forcaife meren pocerit; Nam Elementum Ignis infra

Liinam eife 7 vc Peripaceuci foinmant 3 il nihil aliud, vel ipia Refraclionum

flibiili-*

EPIXTOLAK.VM ASTRONOMICARVM. I07

flibtilitas , qua; hac ratione per tot Diaphana maior redderetur , fußlcienter

refellit. Omnem itaque calorem in corporibus mixtis , quem Phvflci Ele-

menco Ignis atrnbuunt , casl-itus prouenire confentaneum eft. Quod fi ali-

ter Paracelfus fentiebat, abfurda eft opinio. Neque etiam ignoro. quofdam

Theologos e Mofe, proculdubio minus recie intellecto, afieuerareCo:lum

ex Aquea materia conftare.; quam tarnen interpretationem Philo Iudixus

non admittit, Ted ipfum nullatenus ex vllis Elementis compofitum comtn-

dit, vi'detur etiam ha;c fenientia omni natural! ratiocinationi piunmüm ad-

uerfari. Qui verö Cadum aereum ftatueret,neminem ante lobannem PenamGallum percepi, cuius tu fententisefuffragari videris, & nuper etiam lorda-

«us Nullanus in quodam fcripto de Mundo contra Peripateticos idem

afferere aufus eft, forte etiam quidam alij-eädem funt imbuti opinione. Sin

vero per Aerem, qui inter cseleftes circuitus continetur, aliam & fubulio-

rem purioremque fabftantiam , quam eft Aer hie elementaris, intelligere

velius, non vfqueadeö refragabor, nifiquod nomenElementi Aeris in tarn

fublimi negotio per fe nimis vile & fufpe&um fit , fi is Carlo afsignatur;

oportebkque hac ratione diftinguere inter Aerem afthereum & elemen-

tarem, fieque nihilominus res eodem redibit, non effe videlicet eiufdem ex-

quifice puntatis Sc perfpicuitatis, multumque adhuc fuberit dubij , quod ne

hac quidvem diftinäione fatis enodatum appareat. Verum licet nulli raor-

talium de ipfifsima Ca;li materia (fi modo e materia aliqua conftare pro-

pne dici poceft) certi quid proferri in prompeu efle credam. Eft enim Ca:-

lum abftractum quid, & jmmateriah fimile, noftrum captum eifugiens,

nihilominus fatis concludere licet , ipfum de nulla elementari natura par-

tieipare.. Cum hxc fir longe pneftantius Sc diuinius quiddam adeocue in-,

corruptibile & fupra omntm elementarem qualkatem exaltatum e pu-

rifsima, fimplici & pellucida rarifsimaque {ubftantia, admiranda Dei fa-

pientia & nobis imperferutabili modo plafmatum. Vndecunque igicur

Cadi fubftanna fiienc, qua? fane potiüs, qua? non fit, quam qua; fit, perci-

picur j eam ipfo Aere liquidiorem, puriorem & mbnhorem eife neceffe eft,

vt ob ld non immeriro ftatuam Diaphanum Athens Diaphano Aeris per-

fectius puriufque effe. Licet enim non admodum fenlibilis Siderum Re-

fractio in aliquanta fuper Honzontem Aldtudine ingerarur, neque tanta,

quanram veteres optici, qui Cadum e duro Sc adamantino Diaphano con-

ftare opinabantur, fuipicati funt, tarnen id non propterea accidit , quia

nihil aliud fit inter oilauam Sphaeram & Terram quam Aer elementa-

ris. Nam,vt in pnoribus etiam literis teftatus fum, non eft admodum

magna differentia inter Athens Sc Aerjs tranfparentiam 5 neque ftcut

Aens & Aqua; Diaphana fenlibiliter cfcferepant , fed cum ambo tenu-

ifsana fuu & Iiquidiisüna , plunmum haben., aflfinicatis 3 imp aliqualis

O 2, cVq«HP

10g TTCHONIS BRAHE L I B. I.

ea quae intercedit diuerfltas, fuccefsiue imminuitur 3 prour Aer ä Tcrrj*

fublimior&Lun?ecircuitibus vicinior redditur; lilic'enim cumAtherequafi

in vnum coalefcit, cadeftemq, naturam fuccefsiue imbait3 acq; propterea Re-

fractiouem fenfibilem non caufatur, Non enim datur certus aliquis locus in

definita ä Terra diftanria, in quo Refra&io illa procreetur, Ted paulatini

Diaphanum aereum in a*thereuni transformatur 3 ideoque non contingit ali-

qua repugnantia 3 qualem intet Aerem & Aquam iien videmus> Ted podiis

identitas qusedam conciliatur 3 qu2e Refrattioniadmodum percepcibili 3 pra?-

fertim in fublimiori Stellarum /im, quando magis direcieearurn Lumen ad

nos vibratur3 occau*onem prcecludit. Pröptereaq; ego minima in partemRe-

fraclionum diuerfirati Diaphanorum Ätheris & Aeris attnbuo, {cd po-

tifsimam earum caufam vapores, Terrae obuerfantes eile ftatuo, ita vt dupli-

ci rarione Refractiones contingant, partim ob vaporoios halitus, AeremTerris propinquum condenfantes. Atq; illa? iiinr maxunce admodumqj per-

ceptibiles, ideoq; earum animaduerfio plurimis in propauulo eil : Partim ve-

ro ob Diaphanorum Codi & Aeris aliqualem varietaiem. -Hcec au:em 3quia

in ipfo etiam Horizonte non admodum magna eft, ne^; eriam vltra 30. Gra-

dum Altitudinis3 in Stellis prsefertim 3 perapitur 3 minus haclenus eft conli-

derata, ideoque de ea potifsimum verba feci , alteram alias fatis perfpectam

prjefupponens. Neq, etiam negärim hanc ipfam.de qualoquor> vfq; adver-

ticem quodammodo prorogari, fed vltra 30. Gradum Eleuationis ita fucce£.

{lue magis atq, magis attenuari iudico* vtnullatenus deinde in fenfuscadat,

ob Siderum radios directiores 3 neque adeo triagaam aut repugnancem Dia-

phanorum diuerfitatcm. Afleris lpfeme.t in tuo mihi tranfmiflo fcrspto de

CometavkimOjRefracliones non vltra illudfpatium 3 quo vapores akenden-

tesmultiplicarifolent 3 perdurare 3 hocq; adfummum efie 2,0, Partium, & ob

id nullam aliam quam per folos vapores fleriRefraclionem ; at cum egoRe-fracliones in Sole, circa 50, Gradum perceDtibiles elfc an"maduertiüem 3 in-

ferebam eas aliundeetiam,quäm per vapores proereari, ideoq; ex diuerfirate

Diaphanorum ittheris& Aeris, Nee video quomodo hxc meam expugnenc

fententiam 3 & pro te faciant; neq; enim d\ü in 30. Gradu Akitudinis prorfiis

nullam fier: RefracTtionem 3 nn6 dum accuratiüs meas Obferuationes exami-

no 3adhibita Parallaxeos dirferentia, inuenio in Sole Refracbonem fieri iux-

ta Altitudinem 30. Partium fere i\. Min, quod vrx per vapores iolos excu-

fari poterit 3 fiquidem ipforum impedimenmm fubiro circa Horizonrem alte-

retur3 mq; tanta Altitudine perexiguum lit 3 vc poftea e imsl lpiius demonftra-

tione patebit. Alt illud, quod sjt rarione Diaphanorum 3 non quidem ita

magnumelt3 fed dmtius durat 3quamuis in Siellis fixis hadtenusanimaduer-

tere non potuerim, Refractionem fenfibilem tarn a>te3 a-q; mSole inlinuari,

Tt in amecedenubus üteris eaarn incücaui ? idcjj>YtexiitjmQ3oblununis&"

quaad-

EPISTOLARVM ASTRONOMICARVM. IO^

quandtatfs, atq; etiam diftanda? maxfmam differendam«. Neq; fi Refraitio

circa Horizontemeiler 3. Mmur.ftavim confcquiturj vnobidea mAldtudi-ne 45. Gradimm fieret ih Mmur. vt tu vis. Non enim proportionabiliter &sjequaliter dccrefcunt Refracdonum quantitates-, Ted in decliuionbus AI-tiuidmibus, mulco plus illis decedit quam in fublimionbus 3 idq; proculdubio.

Vtraq; de caufa, tarn racione vaporum Terra? obuolitandum , quam etiam di-

ueifi:a:is Diaphanorum Cseli & Aeris , principaliter tarnen & maxime ob

ipfos halitus terreftres3 quando per obliquum Stellarum lumen recipiunt; id

cnimipfa teftatur experientia', fiibitö circa Horizontem alterariRefractio-

nesjin mblimiori vero fitu fenfim & tardiusidfieri. Sic in Sole animaducrri

a primo in feumdum Gradum Akicudinis variari RefracHonem fex Scrupu-

lis primis, ä fecnndo verö in tertiüm fairem quaternis, in iiibiimiori vero ii-

tu vlcra 10, Gradum Alcicudinis murado lila vix elt dimidij Minuri, & li-

cet hoc pervapores folos non inconuementer excufari potent 5 tarnen aü-

quid edam ex Diaphanorum difcrepancia cläm fibi habet admixtum. Quodaistetn non vfo, ad verticem fenfibiliterdurareappareanr,per Diaphanorumdifcrimen oborra* Refradiones, in caufa eft,quod non admodum magna ih

eorujidern diicrepantia , & fen/im \ vd priüs dixi, fibi inmcem afsimileotuf,

adeo v-: lumen Stdlarüm,quaridü iubhmiores fuerint jfacile irrefraCte vtraqj

penetrare queatf, liquidem tunc non adeö oblique } Ted quafi per directum iu-

men ad nosv:brent,namficoncedipore(t id quod tuinfers 3Refra6tiones non

tarn ficri ob v^pores litosquam prop:er eorum circa Morizontem mukipli-

cadonem, radiosenim Scellanim & Solis vincere iilärn crafsitiem , nee ob

identitatem Diaphanorum in ea punctum aliquod Refractionis inpaulo.iub-

limioriiituinuenire 3 certeradone Diaphanorum Athens & Aeris idemrnul-

töpo^ius admittendum venit, vc in fubhmion fitu 5 fine perceptibdi Refra-

ädone Scella^ nobis illucefcant : Longe enim maior hie eil Diaphanorum

identicas&fimilitudo, quia non tantum lncerfedifcrepare conuenit Athera

& Aeijem fuperiorem 5 quantum Aerem purum& vaporofum. Quod ex tua

propria Demonilratione rectiiis percipieturjprseferdmea quam fecnndo mif-

fis iiteris addidiiti, qua; priore multo e(t conueniendor j liiic enim fi affainatuf

ex Demonftrationibus Alhafen &Virellionis, in fumma vaporum Ele-

uatione £ E par. 48* m. 5c. quaiium

K A Semidiameter Terrae part. 60. yerit his duobus Aqualis X A par. 60. X^-m. 48. S. 50. Cuinq; Angul.A £ X 3

fi: rectus ci E Ä latus darum, pro-

uenit per emerationem tri^onicam

latus X E parü 51. m- 55. quaiium vi- w

HO T Y CH O N I S B R AHE L I B-. I.

delicet B A efl 60. Ätque tanta erit vaporum denfltas iuxta Horizontem,

quse milliaria Germanica 142. ada?quabit 3 prout E A Semidiameter Terra;

eft eorundem g 60* proximc. In akero verö Triangalo A E O , ex notis

dirobus lateribus AO etiam parc. 6c. m. 48. S. 50. & E A 3 vt prius<5o. An-guloq; inrercepto OEA parc. 1 2 o. adieöo videlicet Ang : O E X part. 50.

ad rectum X E Ajprodibit etiam tertium latus O E part*i. M.36. fere3 vafti

rarem vaporum in Altitudine 30. part. merifiirans 5quöd ü in milliaria rt anteä>

refolutio fiat, 23. Germanica proiilient. Patet itaque quod vapores fnc qui-

dem fexduplo proxime denfiores circa Horizontem , quam in Altitudine 30.

partium; neque tarnen ob id necelBriöconiequitur, prorfus nullam,rationc

vaporum in tali Altitudine fieri oportere Refracnonem , fiquidem interih-

rium vaporum 23. milliaria fua capacitate adarquans , non videtur prorfus in-

fufficiens ad ixfringcndum aliquantulum Stellarum radios , am fi id concedi

porerit , quamo magis in diuerfitate Diaphanorum Athens & Aens non

idcm admittatur, ex quoh&'c in tali Altitudine mulco adhuc minorem ob cau-

fas fupra indicatas ingerat differentiam. Praeterea etiamfi concedatur iril-

lam prorfus fieri exoccaflonediueriitacis Aensck Athens kefraäionem 3 fed

omnem e folis vaporibus originem trahere, tarnen non neceflano ob id fe-

queretur , Cadum ipfum ex Aere elementar! & animali , vti tibi placet, con-

ftare; poteft enim tanta eife Diaphanorum /imilirudo & vicinuas , mutuaque

connexio, vtRefraclionem nullam, qua: ä nobis percipiatur, pariat 5 Jumine

Stellarum fortiter vtrumq; Diaphanum penetrante. Neque enun ftacuimus

Oalum e dura & imperuia perfpicuitateconftare , vt Alh"afen& Vii:ellio,qui

maximam ob id accidere Refractionem fruftra crediderunt, (cd liquidiisi-

mum effe ipfum Athera&rrarifsimum, nulhfq; realibus orbibus contextum,

quemadmodum tu etiam mecum optime fentis, & licet ipfo Aere perfecnus

quiddam fit, tarnen circa Reuolutiones 3 prafertim lunares, Aer hie eiemen-

tans adeo exahatur, vc quali in Atheream tranfmigret fubftantiam, ideoque

Diaphanorum imperceptibilis emciturdiuer/iras, vt priüs etiam indicatum

eih Quovero Aer Terra: magis appropinquar, e.o minus de Atherea'natu-

ra participat, plufque habet elementarisqualitatis, cknihilominusadmodum

fubtilis &: rarus eft, vt lumenScellarum facilc & irrefradte tranfmittat,niii

Terra: viciniorfuerit 3 vbi per vapores condenfatur, turbidiorq; redditur. Sed

de Refraclionibus vnde eueniant , an laltem intermediantibus vaponbus , vt

tibi vu!etur3an vero non iolum ab hiSjfed etiam aliquatenus ex DiaphanorumAthens & Aeris difcrepantia, mixta quadam ratione 3 vt mihi placet 3 fruMra

tantopere difputamus, /iquidem de motu cseleftium corporum reftituendo,

ipfaque Aftronomia ä mcndis repurganda inllaurandaque pnncipalisagitur

quaitio-.ck licet huic intentioniRefractionumcogmtioneceilariasadfertfup*

petias3 quöd fine harumpra:caüi:ione 5 ipiifsima Stellarum loca caditus deduc j

necjueant^

! PI S T Ö L A R V M ASTRONOMICARVM. 112

nequeant,tarnen quia fumcit Aftronomum fcire quam alte R efra#ionum im-

pedimentaafcendant,& quanta incertis Altitudinibusruerint, vbi prcefertim

Aeris fimilis & incönfufa affulfentierenitas , idcirco vnde Refractiones ha;

proueniant, an duplia vel etiam vnica de caufä,non multum intereft fübtiliter

& ambigüofe difceptare : Quemadmodum ipfa etiam de materia Cceh qua?-

ftio,non proprie ad Aftronomi decifionem pertinef$ Is enim non quid fit Cäs-

ium, & vnde ipfius ipiendida corpora conftent, /edfaltem quotnocioomnia

ha?cmQueantur,exODieruationib9 certisperueftigarelaboraL. Alterum enim

Theologis & Phyficis difcutiendum relinquit, apud quos etiam ha£tenus id-

ipfum non fatis explanatum permanfit. Tanta enim eft humani ingenij imbe-

cillitas , vt Opera vniuerfa Creatorls, ne quidem terreftria& fenfibus externis

obuiamobi^q; adeo vt palpenturpropinqua,penitushaurirequeat : nedum ve

fubhmem iilam& remotifsimam Athens naturam& fubftannam fatis perue-

ftigarc explicareq; fuftineat* De Ca?li itaq; materia, qua? eft impericru:abil:s 3

non eft vt anxie difceptem 9, nifi quöd id necefTanö ftatuendum cenfeam,eam

qualifcunq; fit, nihil cum elementari natura commune habere, ideoq, nequa-

quam efle aeream, feddiuiniorem&longe perfe&iorem in ferontinerena-

turam , quam qua? vllis elementanbus rebus afsimilanda merito veniat. Suf-

ficit autem in pnncipaliori fcopo inter nos connenire , Cselum videlicet nulhs

realibus & du'ris atque imperuijs orbibus, quibus Sidera afiixa circumgyran-

tur, eftecontextum, fede liquidifsima, rarifsima, & ftibnlifsimafubitantia

conftare, qua? feprem Planetarum curfus liberos,quocunq; fert naturalis im-

perus& congenita fcientia,ablq; vlla retardatione,admittat.Idinquama Ve-

tenbus & maxima etiam parte Recentiorum haclenus non perfpeclum,neque

pro indubitato conceiTum , fatis eft: ad Aftronomise redmregrationem pro ra-

tocompertoq;admkrere: Sic enimHypochefibusconuenienausordinandis,

quemadmodum etiam a nobis lampridem Fa£fotatum eft , compendiolior ik

planior fternetur via. Quare , vt dixi , circa Cseli materiam, & Refradtionurh

occaiionem, pluribus vt occupemur , non eft opera^pretium ; faltem fi quid in

Refraehonibuspercertain expenentiam vlteriusinnotuerit^vtinuicemcor;-

municemus, ad Drascifionem Aftronomicamconftitüendam conducere vide-

tur.Vnicum itaq; folummodo de his addam, pofteä ad alia traniicurus. Refra-

dtiones in Sole non inueniuntur hie circa Horizontem mul'iropere majores

qiAm apud vos; fiquidem & ego iuxta Aicicudinem tnumGraduumdepre-hendi lnSolftinoasftiuo, noncontingereRefractionem maiorem 12. Scrupu-

lis, nam quöd me eam tunc 28. efle Scrupulorum,afierere exiftimas, videris

non fatis attendifle,quod de Sole in ipfo occaiu, feie abjfcqndente lociuus

fim , quando videlicet eius dimidia pars folummodo fiipra Horizontem cer-

mtur, quöd inhaciniula fatis animaduerntur, prseiertiminlocomea? habita-

tionis, qui adeö alois eft, vc vndzque liberum pr&beat Finilcrem vinbilem*

pluru

11% TYCHONISBRAHE L'IB. 1«

Plurirrmm etenim vanantur circa jpfum Occafum Refraöiones, adeo, vt tri*

um Graduum differenda per quariam circiter vnius partem, illas alteret.

Sic etiarn in Altitudine yeftra Brumali i$. partium, quando apud vos in Me-ridiano eiticitür Refra.&io 7|.Mmut. nebis in conflmili Alritudine, Sole iux-

ta 5. Gradum äs vel 25 ttl,-verfan:e, Refradionemnon maicrem vnquam in-

uemre potm Scrupulis 7 J. quod cum veftra fatis concordac , cum tu tarnen

exiflimes Refraciiones hie fenfibiliter maiores , quäm'illic intinuäri. Et in

SoKtitio hyberno , quando Sol in Meridie nobis täntümmodo Grad. io|. at-

tollitur, Refraftio euadk yj. (akem Scrupulorum,adhibita in omnibus Pa-rallaxcos ratione. Vides itaque Refractiones Solares infenfibiliter maiores

ihicg quam apud vos , modo fatis diligenter in confimili Altitudine expendan-

tur,caditus apparere. Sufpicor ftaq; , in Stellis Fixis circa Refra&ionisinqui-

fltionem, tuis inuentis aliquid fubefle vitij , in eo , quod aliquantulum noflris

minus habeant, vel forte, quia mare vaftum eloco mea?Obferuationisverfu$

Boreampatens, Refraciiones in Septentrionali Horizontis parte obvapores

inde continue magis exhalantes, paululum auetiores quam ahbi efficiat, in

ca'teris Horizontis locis non video fenfiibilem a tua annotatione differenti-

am,ideoq; nihil fere importat,quod iuxtaVeterum fententiam Aer in hisbo-

reahbus locis denfior crafsiorq; ftatuitur, nam 4!« Gradus, quibus in Lati-

tudine dirferimus,parüm Aens naturam immutant; quin & Auguftae Vinde-

licorum fub Eleuatione 48 |. aliquot Hyemes expertus fum multo frigidio-

res ijs , quje apud nos communiter fiunt, & Zitates minus etiam calidas.

Quia vero per Crepufculorum obferuationem difeerni poffe exiftimas,

vtrinn Aeris crafsi fuperficies altius hie attollatur, quam in veftro Hori-

tonie: Scias me diligenter anfmaduertifle, iuxta tempora iLquinociialia,

Crepufculummatutinumhic incipereSole faltem Grad«i6j. infra Horizon-

ten! depreifo, adeo, vt arcus Crepufculi tunc fit tantummodo 25. praeciie

Graduum, quem tarnen Nonniana & communiter reeepta ratio Partium

pröxime i'j.cfficcret: Si quando idem übe diligenter exploraueris,non du-

bitoquin inuenies arcum Crepufculi, nihilo apud nos maiorem tlfc :.quam

Cafieliis,& ob id noftri Horizontis vapores non altius afeendere, quam vo-

bis , vnde etiam confequitur Atrem inferiorem non eile fenfibiliter crafsio-

rem in hac boreali plaga , quam in locis paulö meridionalioribus. Ex bis

etiam omnibus fatis colligitur, ea, qua? circa vaporum naturam , & hinc/o-

lumrnodo dedu&amRefraCnonum rationem,adeoq; de totius Cadi poftmo-

dum ex bis Aerea & Elementari pronuritiata matena a te in medium profe-

runtur,non ita certis niti furidamentis, atqj ingeniofe & luculenter perfua-

dere conaris* His itaqt relidis ad cetera pergamus. Latitudinum in I'ixis

Stellis variationem, murationiDeclinationisEcliptica; obnoxiam efie, iatis

inter nos conuenit , & abunde e quam plurimis Stellis ? mpofuenoribusmeis

Uteri*

EPISTOLAR.VM ASTRONOM1CARVM. II3

iiteris comprobatumefK nec/blius Syrij diffcntanea latitudohuicaiTertioni

quidpiam derogat, vt tute etiam mihi re£re fu(rragaris,caufafq; lapfüs Ve-

terum in Declinarione& Latitudine eius annotanda, apprime verifimiles ad-

ducis, quare hac de re nihil attinet nunc plura dicere» Deliquium Lunn Anni

84. equidem fatisfciebam minus diligentera. VVitichioobferuatum, neque

ipfius proprijs annotationibus correipondere, fiquidem eius inhis traüan-

dis minus peritam exercitationem , dudum cognitam habebam. In Geome-tricis & Triangulorum ac numerorum tractatione expeditior ac fclicior

erat; ignorabamcumpofteriores fcriberem^eum faiis concefsiffe^alias parci-

us de lpfo egiffem. Echpfm Lunn,quse in Septemb. antecedentisAnni incidit5

ego hie aliquo modo obferuaui, ita vt de tempore eius intra 2. ve^Scrupu-

la fatis certus /im; Nam licet faltcm per interualla momentanea qusedam fe-

renitas nobishic, eadurante, interrecurrentes nubes llluxerit, tarnen non •

vfcnieadeo obfcurum hie fuit &: pluuioium Carlum, atq* apud vos. In occi-

dentaliori Terrarum tractu , per totam eius durationem , conftans & clara

a^fulflt ferenir.as , Rektum enimmihi eftin Anglia optime fmfle animaduer-

fam a prineipio vfq; ad finem,imock inCymbnca Cher/onefo, quneft occi-

dentalior Panin pars, diftanshinc 30. {altem milliaribus,& veftro Meridia-

ne paululum Occafui propior, toto tempore quodurauit hxc Eclipfis, Cäs-

ium apprime ferenum & vndiquaq; nubium expers fuit 5 vt quidam meorumStudioforum, cui illuc inPatriam abeundi venia tunc conceffa erat, huc re-

uerfus retulit* Hinc manifeftüm euadit, quam friuolo& incerto fundamen-

to Aftrologorum vulgarium Meteorologien prndictiones nitantur, cum in

tarn vicinis Horizcniibus Aeris conflkutio toto Cado fepenumero diferepet,

fed hxc extra propofitum + Ecliphn Lunnhuius labentis Anni,qun ininiti-

umMartijinciditjdiligentius obferuaui,erat enim medioeris ferenitas,quam-

diu in vmbra laborauit , deprehendique tempora eius Prutenicum calculum

per Hörn femiflem excefsifie j Alphonfinum ver'6 Hora 1. cum triente , &Puerbachianumper quineuncem hörn anteuertifle ; A Mnithlini infuper

neorerica, quam in fuis Ephemeridsbus prnpofuit , reftitutione paulö plus

inregra hora defeeiffe. Quantum itaq; -hactenus ab eo conftitutn in his redin-

tegranoniridendumfit, fatis apparet. Sic in ea Eclipfi qun fiebat Anno So.

die i). Iuhj mane in aurora, ipfius corre&io per vnam horam cum trienre ab

Gbferuatione abundauit 5 refeit etiam meadem,fuam ponensreenricationem,

cuodLuna tres digitos defeeiffe debuit, perquartam videLcet fui corporis,

partem , quando in Horizonte Tubingenii oeeideret, cum tarnen in hoc no-

ftro-^qui f emiffe hörn adhuc eft orientalior,dimidia Luna }antequam Honzon-tem fubiret, vmbram Terrn ingrefla fit , vt ob id apud illos totam quafi in

vmbra delituiffe an:efuumocca{um,confentaneum euadat. Sic etiam in qui-

bufdam alijs Eclipfibus notabilem differenriam rcilitutionis MnimlmiannP ab

SI4 TTCHONIS SS. AHB tlfi. I.

ab iofo Casio aliquoties animaduerti, vt hincfafiispateat, curfum amborarÄ

iüiöinärium: illi aoni-iinea, qua exiftimat prascifione,perfpe£himefre , im6

etiam in reetirlcatione Fixarum Stellaram plarimüm hadenus äicopoderle-

xit, vt exlibelioeiusdeCometa Anni So. liquidöconftat« Video illmnlnftru-

mentis idoneis > non mgenio & icientia deftitutum eile. Hase de Ecl'ipfibus

fitdixiflefatis. Qipd Planeta ram curfusnon asque ac Fixarum lora obfer-

uetls dilipenüüs, aiienumquidvideturabhac toca exercitatione; nam pouf-

firnum Fixarum loca eam ob caufam verincantur 7vt Pianetarum per hasc,

curfus & apparentias re&ius innotejfcant. Ego in tribus remotioribus Plane-

tis 7prasfertim verö Saturno & loue, quajfdam adhuc requiro acronychias

Obferuationes,vt cireuitus eorum Casio exadte congruos aliquando/aueme-

diuina dementia, refHtuam; incasterisPlanetis fatis ad idperiiciendum fub-

fidij fuppetit. Da operam, vt pofthac in Errantium etiam Stellaram Obfer-

uarionibusfidelem naues operam, quo collationealiqiiandofa&a^confenfus

jn"er nos&inhisexplorariqueat. Qood Illuftrifs. Princeps tuusObferua-

tiotiumveftrarum&re&in*cationum> in locis AfFixarum Stellarum pubiica«

tionem meditetur, eamqj vtperte flat vrgeat,admodum laudabile & ipfius

Celf. nomini perpetuo honoriflcum mihi cenfetur, elabora itaq; vt breui eam

habeamus, nee eft quodvosmoueat qumorumScrupuloruminLongitudim-

bus omnium Fixarum inter nos diiFerenna, eaenimperexigua eft, & facils

apud negotij intricatam profundkatem intelligentes, excuiationem meretur.

Quodautem inmeis de Ins conftitucionibus,nequaquamquina illa Scrupula

derician jquodqjinhiseapra'ciiionejadqiumfenfusnoftripertingereporsintj

omniaenudeanirijluculeirer ad Illu(h#

iis t tuumPrincipem pericripfi, ratio-

nefq; addidi, quasme inpropofito confirment,neq; quicqnam plus vel minus

iuMö in his admififle fatiseuidenterperfuadeant* Veneris iane diameter etil

maiufcula iit , hanc tarnen inter nos diferepantiam non exeufabit; Mihi enini

per rimulas prioris pmnaeidij paululum aretiores (vt in maioribus Steilis fleri

oporcet ) Veneris fidus obferuanti femper in idemMinutum eius diitantia ä

fixis Sidenbiis, etiam aliquoties reiterata , ineidit , vt nihil hinc prorfus fit pe-

riculi, quin Fixarum loca perhanc,tam matutinam quam veipertinam,femel

atqj irerum adamufsim ämefint reftituta, neq; quidpiam eorum, quas in li-

terisllluftrifsimi Principis ad me perferipta funt , noftris inuentis vlio mododero^are poterit. Nihilominüs vos rede facere iudico , quöd veftris etiam

Obferuationibus & Reflitutionibus confiii 3 nihil in his mutare decreuerkis :

Sic enim minus fufpicabuntur poften, nos data opera, & communicatis con-

filijs, has StelürumLongitudines vnanimi confenfu ordinäffe. Non tarnen

dubivo quin aliquando, vbi per renouata Organa beneficio Veneris non fo-

litm Occiientahs fed etiam Eoas, negotium hoc viceuerfa, & diligenri confi-

jdera:k>ne ? iub ineudem reuocauerjns) quin ipiimetütis li<juicüf$une depre-

teniiir^

PflSTOLARVM ASTRONOMICARVM. nf

henluri, quinq; illaScrupulain veftra denotatione a cselefti amufsi abunduT,

in mea vero nequaquam deficere,tuncq; propria experientia edoclos.exactio-

ri verificarioni, manusfponte porre&uros Ipero: Äntequam eni;n per reci-

prbcam Veneris ad Solem obferuationem Steilis applicatam,reshcec diligen-

tifsimeexaminata fuerit, fruftra aliquld cerri denuntiatur; Nam quod per

Venerem velpertinam tanturnmodo ä te obferuatam , plaufibilis cum priori-

bus inuenns apparuit confenfus , ob Refradtionis in Venere , & Sole decliui

infmuationem , potius eueniebat, quam quod reuera in Cado ita confonum

fuerit,veiut hzclatius adllluftnfsimum Principem timm lcnbens 3 declaraui.

Miror te af£rmare motum Solis a me vobis tranfmiffum , iuxta primos Gra-

dus s$ eile aliquantulüm iufto tardiorem 3 cum ipfemet non diifiteans avaalias in toto ßoreali Semicirculo,& iuxta vtraq; Aquinoclia Obferuationibus

veftris idipfira atteftancibus exaftifsime congruere. Meminifle enim opor-

tuir, quödinprioribus literis fatis aperte indicänm, Obferuationem morus

Sohs (altem in Boreali Semicirculoipfi C#Io congruere; in Au^raii verö ob

Refra&ionum impedimenta, non item. Et Sol in pnnc ipio 3$ apud vos Me-ridianus exiltens, aaolliturfaitem part. igi. vbi admoiumfeniibilem Refra-

£uonem inducit-, ßc nect flario vherior per Obferuationem apparet, quam re-

uera eft, quod edam mihi idipfum temami, fa^pius innotuit. Tolle itaque in

Auftrali Semicircufo Refraclionis impedjmenta,& parebit nöftram reititu-

tionem in motuSolis 3 illic etiam non minus quam in Boreali, normte ca?iefti

apprime correfpondere. Mifi autem ad Iiludxifsimum Principem tuum ad-

huc 5. annorum Ephemendes Solis,e noftro Calculo deduftas, vt in fequenr

tibus Annis , huius rei penculum , adhibita modo dtdta cautione, veftris In-r

ftrumentis, fieri pofsit. Tranfis poftea a Oleitiiuis ad Poetica,vel potius

quafdam Hieroglyphicas connexioms fuperiorum & inferiorum ngaras 5

quas in Carmine quodam , ad Nobilifs. pariterque in Latmis & G'rajcis lite-

ris Erudiufsimum Virum Falconem Goye, amicum & affinem meumdihccum, ante quadnennium animi gratia exarato, forte fortunaperfpexi-

ft'i Curque apud depictum Philofophum , qui cxlfcftia icrutatur, hinc inde

aienbatur S V S P I C I E N D O D E S P I C I O , & circa rehquum ,

qu: cerreftria DESPICIENDO SVSPICIO, lohnte ä me re-

quiris. Vt autem votis tuis hac etiam in parte, nonprorfus defim, iic ha-

be. Hieroglyphica hxc efle re£te coniedatti; Nam non faltem vtramque

Aftronomiam cadeftem illam fupenorem , & inferiorem rerreilrcm re-

fpiciunt, fed etiam ipfam diuiniorem mhufque vuigaruer viitatam Tlieo-

log am , adeoque totius Ethices cognitionem , videiicet virtutum & viti-

orum difereuonem. Prima vero fronte Phylicam rerum creatarum con-

ikierationem pvx fe fert , in qua fuperiora mfenonhus per admirandaas

analogiam?

ita connexa funt D yt neucrum ime aherp reefe pereipi,

P 4 penitulQj

Il6 TYCHONIS BRAHE IIB. I.

penitufq; indagari queat ;Nam vt recle colligisjärs ea quam Spagyricam vo-

Camus , totius natura; perueftigationem, adeoque contredationera quandamintenbreiricontinet, & Aftronomia? cüiufdam terreftris (vtprius appellaui)

exercitationem iucundam , nee inutilem exhibet. Vtq; aliqtia ex parte eortim

qua; expetis, confeius reddaris,fcire conuenit ; id effe fepternPlanetas in Cas-

io, quod funt feptem Metalk in Terra, quodq; in nomine ad vtriufq; ideam

fabricato, quiob id Microcofmus rede appellatur, feptem principalia mem-bra, atq; ha?comnia tam pulcra, & concinna fimilimdine inuicem colligata

funt, vtparia ferevideantur habere ofFicia eafdemq; proprietates& naturas.

Sic duo principalia luminaria in Ca?io Sol & Luna, duobus pra?ftanfionbus

Metallis, Auro & Argento,in homine verö duobus pra?cipuis vitalibus raem-

bris eördi& cerebro a?quiparentur. Duo beneiici Planeta? lupiter & Venus

inter Metaila terrena, Stannum & Cuprum, poft priora feeunda? dignitatis,

fibi locum afeifeunt, in corporibus ver6 noftris iecur officinam fanguinis, &Renes generationis miniftros; Duo vero Planeta?, quos maleflcos appel-

lant,Saturnus&Mars,Metallisabiedioribus,Plumbovidelicet & Ferro cor-

refpondent,atq; in corporibus hominum duo minus necelfariack vilia mern-

bra fortiuntur,Splenem & Fei, qua? funt reeeptacula atra? flauatque bilisex-

uberantis. Mercurius ca?leftis vt eft natura fua indifferens,& Protheo mu-tabiliorjficetiamiVIercuriumterreftremfiueArgentumviuumfibianalogum

habet, quod etiam in varias tranfmutatur formas & omnium reliquorum

. Metallorum naturam a?mulatur, mirabilefque induit Metamorphofes; In

corpore autemMicrocofmico, huic inter feptem membra principalia rede

afsimilatur Pulmo , cuius officium eft Spiritum trahere , corque & reliqua

membra. fua anhelatione refocillare; inferuit etiam loqueIa?plurimüm,velut

& Mercurius ille ca?leftis, huic pra?eile creditui\ Multa funt pra?terea in his

feptem admiranda fimilitudine , qua? paucis explican nequit, libi inuicem col-

ligata; Sic etiam reliquaTerra? Mineralia,Gemma?,Marchafita? & Salia cumdiuerilsPlanetis certa lege confentiunt,& natura? imprimis ArHxarumSteL

larum aflbciantur, qua? Planetarum vires in fe licet obfcuriüs contineant,

quem admodum etiam herba? & vegetabilia e certo quodam ordine , non fo-

lumPlanetis fed etiam fixis Sideribus in terreftri Aftronomia afsignantur,

eorundemq; naturam,quantum in fe eft, a?mulantur. Ha?c& plura eiufcemo-

dipenitiüsintelligere,non docet vulgaris Phylica,neq; Academia?, Peripa-

teticorlim fophiümatibus & fucis dementata? , incruftata?q; , latentem in hi$

realem & ipfifsimum veritatis nucleum, introfpicere vcl didicerunt,vel do-

cent. Pyronomica Schola adeunda eft qua? non ea qua? plaufibiliter differun-

tur, fed qua? veraciter manibuspalpantur, oculis videntur & fenfibus exte-

rioribus iiirerioribufq; pereipiuntur, manifeftat. Dodoresin hoc Gymna-fio aliquos habmt Antiqiütas; & noftrura etiam Seculuumonprorfus i;s de-

ftitutm

EPISTOLARVM ASTRONOM1CAE.YM. II7

ftitutumfuit, licet pompofi & formales Academiarum ProfefTores eos vel

per incuriam negligant, vcl per infcitiam repudient, aut etiam ex odio& pra£

occupato iudicio deteftenrur ; Semper enim veriras fincerior , non folüm in

diuinis rebus, Ted etiam Mundana Philofophia, tarn ä vulgohominum, quodferendum eilet, quam ab ijs, quieamipfam rnaximc profiteritur (quoddo-

lendum eft) exofa & mit , & impofterum erit,niri Deus peculiarem & mira-

bilem mundi-Methamorpholin aliquandp inifrtuerit. Authores in hac fecre-

tiore Philofophia funt plurimi, inter quos prcecipuum locum teneni', quoad

Veteres,Hermes ilie Trifmegiftus,Author tabula? 5maragdinc£,Geber, Ru-pecilfa, Arnoldus de villa noua, Raymundus Lullius, Thomas Aquinates,

Rogerius Bacho, Turba Philofophorum, Albertus Magnus; Supeiiori vero

äuo Xfaacus Hollandus & Theöphraftus Paracelfus , quem plures oppug-

nant quam inteiligunt. Verum etfi hi, & quidam infuper alij in hac occultio-

ri arte fcriptores, magnum difcentibus fubfidium, remq; omnem per caufas

naturales expendendiperueftigandiqj occalionem fubmmiitrent , tarnen niii

accedatdiligens & diuturna traciatioperexercitiumPyronomicum,f:-uftra

nudis chartis infudatur : Reclifsime enim inquit Paracelfus , neminem plus

fcire in hac Arte> quam ipfemet per ignem expertus fit. Hxc etenim alijs,

quam dignis & idoneis penitüs concredere difcipulis , lilentium ve.tat plus

quam pythagoricum. Si aliquando mecum fueris,forfan qu&'dam in his fpe-

Öabis priüs denderata,nec vbiq; obuia. Non enim minori conamine & fum-

tu Aftronomiam hanc terreftrem excolo( , quam illam cadeftem, ordinaris ad

eamrke tractandam,oportunis ftructuris, & fornacum magna varietate,co-

piaq;, quse omnia calamus referre non fuftinet. Redis deinde ab hac interiori

Philofophia ad fuperiorem illam& a;theream,deq; fcriptis tuis,quas nadlenus

abfoluifti in re Aftronomica,& ijs qua? ad hanc , ex Triangulorum & nume-

rorum cognitione fpectant,me certiorem reddis.Optarem autem haec omnia

ä te edi, videntur enim plurimum lucishis Artibus allatura* Si vero id bre-

ui vt r!at,.commodum tibi non fuerit, fairem vtmanufcripta, defcriptaque ex-

emplariamihi infpicienda breui tempore, communiceniur,moxtibi bona, Sc

inuiolaca ride, reftituenda, modo id tibi integrum foret, te rogatum nähe-

rem. Licet veröcalculus Prutenicus fenfibihter fepenumero , ab lpfo Carlo

defle&atjpoterisnihiiominüs, Hypothefes Copernianas, adimmobilitatem.

Terra; reducras,illiapplicare,laboremq, iilumpereximiumpublicare, vc di-

fcentes calculi & Hypotheiiumcongruentiam re6tiüs,& majori cumvolupta-

te frucluque fundamentaliter percipiant, id enim ab alijs^qui id centare ag-

grefsi feint , non iätis iideliter faditatumeft, dum Ptolomaicas & Alphonii-

nas hypothefes Copernianis numeris,vioIe:iter citra exaclam correiponden-

tiam obtrudunt. Ego meas reibtutiones in curfu Planetarum omnium, pro-

prio;, non ita dudum admuenta; hypotheii, adaptare elaborabo, caiculique

P 1 cum

II S TTCHONIS BRAHE LIB. I.

cum his, adeoq; ipfo Caelo confenfum oftendere,& peculiari Opere,fauente

Numinediuino, ipfemet declarare decreui. Hypothefeos verölmius gene-

raliorem deimeationem habes , in fecundo noitro Tomo de nouis Atherei

Mundi Generationibus nuper tibi tranfmiffo, quam quo diligentiusperfpe-

xeris, eo magis arridebit ; Tolüt enim omnia tarn Mathematica quam Phy-fica abfiirda, qua? in veteri Ptolemaica , & rccenti Copernicea aflumtione,

delitefcunt, &particularioribusapparentijs, vndiquaque aptifsime fatisfa-

cit , quod neutra aliarum omnimode pra?ftat, vt alibi ex ipfis Obferuationi«

bus demonftrabimus. De dierum Aquationibus liquidem inter alia rnentio-

nem facis, fcias me diuerfa qua?dam in bis, ab antecefTorum placitis (latuere5

neq; eam rantam efFe,quantavelab ipfo Copernico afTumitur,non folum cer-

tis rationibus, fed ipfa etiam experienria edoctum, qua de re fuolocodabi-

tur commodior differendi occafio. Si fcriprum tuum de Cometa , amplifsi-

mo&nobüifsimo D. Ntcolao K a asio Cancellario,viro de Parria no-

ftra& omnibus bonis artibus, pra?claremerif6;,dedicaueris,velut te faclurum

fcribis, non dubitö quin illi lu futurum pergratum, licet nihil cum ipfo ha&e-

nus ea de re priuatim lim loquums. Subiungis poftea te facile mihi concel-

furuin, omnes Cometas in «.there genterarijni/i obftarent Regiomontani, &Vogelini Obferuationes, at ego quo loco ha? ha benda? fint 5 in Kpilogoto:ius

Operis noftri de hoc toio negotio luculemer , & minime dubijs rationibus

oftendam. Regiomontani annotationes , übijpfis non confentmnt, a neq^ ad

Spicam m Cometa; ramvefocis PaialIaxis,vJJomodoinda^an potuitj lis ka-

que cum Anltotelis aifemonibus nimium confideret, ü quam conieCiiiram

de Paraliaxi aliqua , qua? eum fublunarem redderec , per incuriam aliquam

adeptus eft , eam mordicüs pro venori retinuit , videtur enim in hoc pluri-

nnuii laboraile, vt quam maximam erueret. Vogelini öbleruationes admo-diim erronea? funt, nee confentiuntin eodern Cometa cum ijs qua? äPetro

Apiano& FracaPcorio proditainueniun:ur,vt alibi lacius oftendam. Etmo-tus iniuper diurnus , qm ab ipfo fairem part. 2%. conffrtuiiur , renuere vide-

tur, Cometam hunc tampropmquum Terns fuille , vt Paraiiaxin 35. Parti-

um induxerit, adeö , vt non fefquialtera Terra? Semidiametro ab ems mper-

ficieabfuerit,vel vtidemauthorincompetenteraftruerenon dubitat. Quam-üis, vt ipfum quöd res eft dicam , velocitas & tardttas motüs non futficienter

remorionem, vel appropinquationem Cometartun difcernunt, vnde nihil ob-

ftat , ld quod tu nobis opponere vidcris , videlicet celeritatem motus in Re-giomontaniano Cometa, qua? ftatuitur 40. partium Circuli maximi, in

vna die, arguere ipfum fublunarem iaiile, tanramq; habuifTe Paraiiaxin,

quantam is üb attribuit. Nam fi Cometam Anni 1585« fas erat in akifsimo

orbe Saturni, vel te ipfo iudice verfari } & nihilominüs ab initio motum dmr-

»ura abiolucre tnumGraduum 3 cum ipfa Satunui Stella > vel conciuaßuna

{altera

EPISTOLARVM ASTRONOMICARVM. Üffalcem S.Minuta vnodie conflciat, ade6, vt Cometa,tunc ftierit plus quamvicies <pfoSaturno,veI celerrimo, velocior : Quiqu£fo,non etiam concedi

potent, Cometam -illum ä Regiomonrano defcriptum fuifle lupjra Lunam,licet eiusmotudiurno triplo circiter fueritconcitatior; Cum enim ipfareali-

tas orb'ium, Crelo non compeiat (qua de re inuicem confentimus) pofUmc

vtiq; ha» fecundaria» & afcititia» Stella, fortiri quemcunq; momm innata fett

fcienria, in quocunq; tandem Csdi loco ve'I altiori vel dedmiori , obuoluun-

tur; Non enim funt Planetarum & Siderum Mundo coetaneorum legibus

omni ex parte obnoxia^flc etiam magnitudoquorundam Cometarum 3eorumvicinitatem non iatis probat; PofTunt enim in ipio Cje1o 3 Sc in quacunq; vltra

Lunam fublimkate^quantamcuncj; Plafmatori libuerit^acquirere magnitudi-

nem. Nee Aer fublunaris 5quem tu eundem cum ca?lefti reputas, aptus eft

ad generationem taiium, & tarn excellentiumPhaenomenön. De bis & (i-

milibus in conclufione generali Operis noftri, de extraordmarijs Atherei

Mundigenerationibus > pleniüs meam fum expofiturus fententiam, tibi&

alijs , vti fpero, hac in parte (ätisfa&urus. De motu vel quiete Terra? aur.

ipfius Cxli-, quantu. ad quotidianamReuolutionemattinet, alias quid fentiam

referabo. Cuperemautem quam maximevt prima quaq; occafione 3 impetra-

ta venia ab Illuftrifs. Principe tuo, me hie inuifere non intermifteres; Sic enim

& de bis & de altjs ad diuinam Aftronomia» artem, &abfconditama vulgo

eruditorum, Philofophiam, corarn commodiüs & pleniüs conferemus 3 effici-

amq; vt te eins itmeris nonpamiteat. Interim & femperquäm felicifsimevale

mi amamifsime Roth manne, tempus enim eft,vc Epiftolam nunc clau-

dam, liquidem tuis literisj in omnibus, qua; continebant, nunc copiofe pro vi-

nli noflra, & temporis occaüone fatisfactum eft. Tu.um erit omni fedulitatc

operam dare^ vt mihi refponfum ab Illuftrifs. Principe tuo, & a te maiure ad-

ornetur5 vtquehoe perficiaturinterea,dumliarum exhibitor lnNundinisab-

eftjquo ad vc s rediens, certo id apud te abiblutum>& conferiptum inueniat«.

Non enim locij itinens&curruum comnioditates,eum illicmoram alrquam

traherepanetKur. Piurimüm enim exoptarem> ante hyemem a vobis ad has

measliteras refponfionem öbqnere;, vt eö opportuniüs ad inftantes poftmo-

dumvernalesNundinasrefcriberaliceat. Tuitaq;omnemmouelapidem5

ne proeraftinetur negotium. Iterum quam felicifsime vale,

meq; tui amantifsimum redamare perge* DataVraniburgi die 17. Augufti,

Anno 1588.

Ticho B I i K 1.

NOBI-

HO ' TICHONIS BRAHE LH. I.

NOBILI'SSIMO ET VIRTVTE SAPIENTIA IN-GENIOSA ER.VDITAQVE DOCTRJNAjCLARISSIMO VJR,0,

DOMINO TYCHONI BRAHE, DOMINO DE KNVDSTRVP5 EQ.VI-

n da NO 3 Mathematicorum noftro Seculo omniumprxftantifsimo 3 &c. Domino flio cum

obferuantia co!endo,&c.

S, P.

^jjiW CCEPTATISSIMÜL MIHIFVERVNT VTRA Cbv E T VM^Sö litera? , NobiJifsime ac Prseftantifsime D. Tycho, animoque

tS'/iÂtV meolonjê £u-atifsima?,& priores cumTomofecundoPhamome-

SjlSÄî^ non Ca?li recentiorum , quas n.Iulij a Gellio Safceride accepi,

& poiteriores, quas iam. Verum adhas tibi priusrefpondebo, ad priores in-

ferius* De materia igitur Cceh vt adhuc paucis tecum agam , peto mihi con-

cedas. Ab ea enim diuelli non poifum. Et nifi ha?c quaeftio a nobis decifa fuc-

rit, a nullo vnquam 3fiue Theologoîue Phyfico dcaderur. Non enim Deusin verbo fuo quicquam de hac reuelaüit , cum nihil ad falutem noftram perti-

neat,nec eiufmodi difputariones,quas pauci admodum etiam interDoctos m-telligunt, immifcere voluit facris literis, qua? omnibus ornninöhominibus,

Indo&ispariter acDo<ftis } Rudibus pariteracIngeniofisfcripta?funt vt &lpfeChrnlusIcan^.adNicodemumteftatur. Phyflciquoq^ quomodo de hac

quicquam certifcire poterunt? Tantum enim de eiufmodi iliblimibusSc tarn

procul ä nobis difsitis rebus fcimus ac intelligimus, quanium per Doftrinam

Triangulorum& Mathematicas demonftrationes inuenimus. Sine his qui

de eiufmodi rebus differit, vanifsimus eft prorfusq; delirat. Nee ego Aeris

materiam vnquam introduxiffem , nifi de.fe etus Refract-ionum & Demon-itrariones optica? me ad idimpuliiTent.Quoufq^ enim verum erk,quoddiuerfä

DiapLana effieiant Refrac1:ionem,eousq; etiam mea alTertio vera erir. Neehuic quicquam derogant ca qua: a te afleruntur. Quöd enim a Phyficis tra-

ditiir } in C.vlo eile nihil elementare, nihil corrupubile, nihil variabile, fed

a?terna omnia : tarn facile negaturquamafleritur. Probandumen;meft,cur

itafit & vn.Ie illudfeiatur, non prohyporhefi&axiomateconceflo affumen-

dum. Quod fi cum i\.riftore!e ideö id eife dixeris, quoniam nulla mutacio vn-

quam in corporibus caeleftibus vel potiüs in mapnitudine& claritate Siderum

depivjhenfaiit; nihil dixeris. Nam nee magnitudo Ten-a? vnquämmutata en\

& tarnen in Terra & circa Terram funt corruptibilia omnia. Nihil igitur

magnitudinis perfeueranria in Stellis probat. Nee tarnen interim nego^ ipfa

corpora cadertia effeperfec1:ifsima 3 iimpiicifsima,null!q; prorfuscorruptioni

aut generationi obnoxia; Ted tantüm de circurnfufa materia loquor, quamnon impurum Ted purifsimum dico eile Aerem, qui tarnen ab Acre puro infra

Lunam

E? I ST-OL ARVM ASTRONOMICARVM. 221

Lunam nihil differat. Nam & hie nihil clarirati Stellarum detrahit. Nee inde

fequitur, fi lpia corpora fint perfectifsima & ab Elementis diuerfa 3 etiam cir-

cumfufam materiam perfedtam eifc oportere : Ted potiüs, cum Cometse in ea

generentur, crefeant, decrefeant, & tandem etiam euanefeant ac difsipen-

tur 5 tantaeq; interdum fint magnitudinis> vt etiam quinquaginta Gradusoc-

cupare pofsint; non vfq; adeoämutatione&corruptioneentimmunis, nee

tarn asterna, diuina&imperfcrutabilisvt flngitur. Nee fihuic rationi& fu-

periori prineipio Opticoinnitor, Cadum (fi modo circumfufä illa materia

Cselum appellanda eft;quanquäm non ignorem, Aerem quoq; interdum Cse-

lum appellari.) Non inquam Caelum ide6 aliqua labe afperfero, Ted potius

illud ä vana & praeter omnem caufäm& experientiam otiofe affida fubftan-

tialiberauerojveramq; fententiam fubftituero. Nee fonitusvllus e concita-

to Siderum motu in Aere illo puro ciebitur* Quod enim Aer illifus & impul-

fus fonitum edat, id in hoc crafTo ä vento experti fumus (fonitum enim qui ra-

tione vacui fit, huc non quadrare manifeftum eft) nee id caret ratione. Quo-niam enim Aer hie craflus femper aliquid aqueum in fe continet, Aqua ver6

iit eiufmodi res, quse penetrationem fubitam non admittat : non immeritö

Aer quoq; craflus inimpulfione& illifione refiftet quodammodö& fonitum

edet. At idem in puro quoq; Aere aeeidere, nemo facile probauerit. Eum• enim efft tenuifsimum ac rarifsimum, fatis inde liquet , quöd hie craffus , licet

tenuifsimusputetur, tarnen radiosSolis etiam ferenifsimo tempore non irre-

flexos& fine lumine tranfmittat •> Illum autem purum radij Solis abfq; vllo lu-

mine& reflexione penetrent, vt ex Crepufculis manifeftum eft. Ideo ob tenu-

itatem&raritatempurus ille Aer illidi &impelli nonpoterit, fed abfq; vllo

obftaculo cedet , adeoq; perpetuitati reuolutionis cadeftium corporum & pu-

ritati eorum longo vfu temporeq; non detrahet,multo minus atterendocon-

ftantifsimam harmoniam labefadtabit. Quöd fi purifsimus ille Aer hoc poffet,

vererer vt ä vehementifsimis ventorum rlanbus in hoc craflb Aere iamdudumtota Terra effetattritacVabfumta 3 ac etiam de fuoloco mota. Siitem tantus

fonus a puro illo Aere excitari pofset , vt-noftm auditum percelleret ; omnesSuperos pra; mmio metu iamdudum iuifocatos putarem. Multö enim magis

fonitus crafsi huius Aeris a vehementifsimis ventis excitatus ä Superis perci-

peretur,quäm ille änobis. Sed tarnen memini,fuiffe aliquandoin loco quinq;

miilianbus hinc fito vehementifsinium ventum,adeo vtaxiificia & arbores

euerteret; de cuius tarnen fono ego hie nihil audiebam» Ade6, quse vera

funt 3 come&uris euerti non.poflünt. De proportione quoq; Elementorumfeis quomodo Philippvs Melanchthoniii fua Phyiica Peripa-

teticos reprehendat, veramque Ariiiotelis fententiam doceat. Et fane cumconcedis, vfque adLunam Aerem elementarem effe, eoipfoproportionem

Elementorum toilis. Cum enim vfq; ad infimam Lunam, vt te inueniiTe in fe-

Q^ eundo

HZ TTCHOSIS BKAHE IIB, I.

cundoTomomihi tranfmiuo teftaris, (int Semidiametri Terra? 52. plus cen-

ties millies Aer maior enc ipfo Terrae & Aqua? globo fimul. Qua? autem

proporttoefti.ad 10 0000. ve! potius 1. ad i4c6o§.vtimenmdeTerra ab

Aoua feparata taceam ? Non igitur proportio Elementorum obftat. Sed

nee mea ipfius demonftrano , vt obij-cis» Non enim voiui, in Ältitudine 30.

Grad, nullam ampliüs fieri polfe Refraktion em , jedhoc tantum tanquäm

petkum feu poftulatum exprimis tuis lireris ad Iiluftnfsimum Principem no-

ftrum mifs.is aflumu, vt demonftrare poflem, £1 detur akinido, in qua Refra-

öiones deünaot, dari etiam quanto ipatioradi) Solis Aerem craflum irrefra-

<äi penetrent • Eadeniq; demonftratio permanebit , licet Refractiones vix in

4c. Aidtudinis Gradu deiinann. Cumq; ex ea pro.ueniat, vapores circa Ho-rizoniem fextuplo proxime denfiores eile quam in Ältitudine 50. partium,

fequkur indc, minorem proportionem Refracifones efficerenonpoffein ea,

Ältitudine ; mühö minus fpatium eiufdem raedij circa Horizcntem y irre,-

fracte penetratum maius efle eo quod refracte penetratur. Vide igitur an

diuerfo Athens & Aeris Diaphano ea decQonAratio applieari pqfsit, Qua;

enim multiplicatio diueriiDiaphani aut potius Aeris hie tife poteft ? Poneeuimcombinationem illammutuam Athens & Aeris fieri in d1ftantia30.Se-

midiam. Terrenarum a fupernvie Terrse, in Horizonte qua? erit multiplica-

tio ? Nondum enim in Horizonte 31. Semidiam; erunt. Scilicet radij tot Se-

midiametros Terrenas diuerfiDiaphani irrefräclipenerrare poterunt, vni-

camautemSefnidiametrumnon polsint? Quod veno exiftimas, etiamficon-

ccda'.ur , quod nulla fiat Refractio in loco proxime fublunari , non tarnen in-

de fequi , vt Caelum (ü modo circumfafa iila materia, vt antea- quoque dixi,

Qeium appellanda eft : de ea enim loquimur,) vt inquäm Caelum ex AcreElemeinari conftet : Illud longe aliter fe habet + Quandocunq; enim dantur

diuerfa Diaphana 5 datur etiam Refradio extra perpendicularem, & quan-

<locunque Refractio extra perpendicularem tollitur, tollitur etiam diuerii-

tas Diaphanorum 3 vt manifestum eft ex capit. 2. & 4. Alhazeni lib. 7. ck ex

Vitellion. lib. 10. ?+$. & pafsim ex tota Optica. Diuerfa enim media di-

uerflmode tranfmittunt imagines rei vife ad oculum, & ciimpnmum me-' <hum fuent fubtilius & rarius quam feeundum , imago faciliüs & velocius-

tranfmittitur per primum medium quam per feeundum, & cum ad feeun-

dum peruenit, retardatur quafi, vt ex dictis Opticis notum eft. Vndequoque hie locum habere non poteft ea exeufatio, quod media illa dmerfi

in mutua connexione fibi inuicem, vt fine caufa fingis, afsimilentur, & fuc-

cefsiue alterum in alterum mutetur. Erit enim nihilominüs in ea mutuacombinatione oc alsimilatione punctum , in quo imago Stellarem quafi re-

ta-rdetur, quod eft punclum Refracfionis. Sa?pms hyeme expertus fum,

cum apem feneßra (Urem in «iedig ObferuatonjincalidpAere^rem vi-

iam

PPlSTOtARVM ASTROM OMICARVM. I2j

fäm in fri^ido Aere confiftentem refracfte viderh Hie certc nee fimilitu-

do, nee fuccefsiua combinatio & afsimilatio Refractionem rollere potue-

rnnr. Si vero media illa per fe täm fimilia fiint 3 vt inter illa nulla fit dirTe-

renria, cur diueHä appelks?.cur non etiam fublunaremillum purum Ae-rem iEfhera, feu, vc Plinius loxjuitur, js.ther.eu-m m appellas ? Ita enim

tecum non pugnarem. Tantum enim id contendo , non effe diuerfa Athe-

ns & Aeris puri Diaphana 3 cum nulla ab ijs generetur Refracrio. Sed

nefcio quomodo adeö inhxreas tuasfententise, vc etiam praeter orrinem ex-

perientiam concedas, Refractionem Atheris & Aeris durare vfque ad ver-

ticem 3 cüm tarnen eam nunquam Xnftrumentis fenferis. Gerte hac ratione

quiduis confingere licet* Sed tarnen fequeretur inde , nullam Stella-m prae-

ter eas 3 qua? verticem tranfeunt& in vertice funt , vero iumine yideri 5 ve-

rum confufo & debilitato. Omnis enim Refractio debilitat lucem & colo-

rem rei vifa?, vt demonftrat Alhazen hb. 7+ capit. 7. & Viteilio. hb. 10. p. 10.

Cum igitur diuerfitas ea ex collatione Stellas verticalis ad reliquas a. vapo-

ribus hberasnon depraehendatur, nee Refractio concedi poterit. Verumtuhic potiüs in omnia diuerfa. Ais enim , has Atheris & Aeris Refractio-

nes infra 30. Gradurn elf? feniibiles, in altiori vero fitu infeniibiles, 6V ta-

rnen pofteä addis, Refractionem Solis, quam in Altitudine 3c Grad, inüe-

nifti i|. Minutorum, per folos vapores vix exeufari pofTe. Vtinam diceres,

eam totam t(fe a dmerio Athens & Aeris Diaphano 3 demonftrarem vtiq; >

in Altitudine 45. Grad, eam adhuc debere effe vnius proxime Minuti. Ipfo

enim vero verius eft , h infra 30. Gradurn fenfibilisaliqua Refractio Atheris

& Aeris concedatur 3 eam in altiori fitu non tarn fubitö infenfibilem fieri

poffe. Nam i;idem medijs permanentibus non täm fubitö mutari poflunn

Refraifcbnes iplie, cum earum Anguli non tarn iiibito decrefeant, quin-

im6 (lue ab Aere ad Aquam , (lue ab Aere ad vitrumyfiue ab Aqua ad vi-

trum 3 ilue contra fiant , eandem fere in crefeendo & decrefeendo reti-

neant'proportionem D vt ex Tabula in b\ p. 10. Vitellion«. polica videre eft.

Ad quam etiam refpiciens feripfi in {liperioribus Jiteris , ü circa. Hori-

zontem detur Refra6tio Solis $ Minut. ä diuerfo Atheris & Aeris Diapha-

no proueniens 3 dari eam in Altitudine 45-»Graduum i|. Minuti. Etfi enim

ahqua, tarnen non admodum difsimili proportione decrefeent Refradho-

nes ipfee & Refractionum Anguli ;Quöa, ü mihi' tempus non dee-flet,

facile Calculo examinarem. Quod autem circa Horizontem tarn fubi-

tö decrefeunt Refractioncs , id a meris vaporibus eft, qui circa Terram

& crafsiores funt > & 3 vt demonftraui, mukiplicantur, & etiam a radijs

ä latere petuntur. Alias ü eadem media manerent 3 eadem quantitate

eodemque modo difpohta, tarn fubita mutatio Refractionum aeeidere non

pofletj vt demonftrari poteft., Sed reftat adhuc demonftratio, quam nemo

Qji vnquäm

214 TYCHOKIS B B. A H E L I B. I.

vnquam infringere potent* Si enim eft Refradtio a diuerfo Athens& Ae'ris

Diaphanoproueniens, ea neceffanomaior erit in Stellis Fixis, quselongius

diftant , quam in Sole , qui propior eil , vr interim de Luna taceam. Nam in

Triangulo manente vnico Angulo & vnico Latere, reliquis lateribus produ-

ctis , Angulus reliquus ad manens latus maior redditur,per 21. p. 1. Euclid.

Necelfario enim idem Refra£t>onis Angulus in eädem Altitudine manebit,

cum maneant e'adem media , nee alius poterit effe Refra&ionis Angulus in

Sole aut Luna , quam in Fixis. Ex quo manifefbisimum eft, fi ponas , Refra-

ciionem in Sole in certa aliqua Altitudine infenfibilem fien, eam in Stellis

Fixis in eadem Altitudine adhuc fenfibilem efle.oportere. Cum igitur per

Obferuationes non hoc Ted poriiis contrarium te ipfo tefte reperiatur : Re-fra£tio a diuerfo Athens & AerisDiaphano generari non poterit: Et propter-

ea 5 vtfarpius iam ex Opticis probaui, Diaphana Athens & Aeris diuerfa

eile non pofTunt Ted eadem. Si igitur tu puru m illum Aerem Cselum appel-

lare volueris, nihil pugno, tantümne purus Aerä ccelefti differre ftatuatur,

adeoq^ diuerfa Diaphana introducantur, cum vt alterum altero fubtihus fit,

defedtus Refraöionis non permittat. Quöd autem ex Chymicis affers, late-

re in terrenis rebus quintam quandam eflentiam , quam tu caeleftem appel-

las , illud & credo & lucundifsime cogito. Verumtamen inde non fequitur,

quöd heec quinta effentia eadem fit cum illa materia qua? Planetis eft circum-

fufii , fed potius eam ä Sole generari. Quemadmodum enim Sol Microco-

fmi, vt iueundifsime doces,ex fanguine& attraclo Aere (ex quo propterre-

{pirationemvideturingenitafua natura mbtiliorempartemretinere,reliquam

refpuere.) Quemadmodum inquäm Sol Microcofmi ex Aere & jfänguine in

dextro thalamo prasparato fpiritum vitalem in finiftro thalamo generat ; Ita

& Sol totius vniuerfi ex Terra, Aqua & Aere quintam illam eflentiam in re-

bus naturalibus generare videtur. Aut fi ha?c eifentia eadem eft cum illa Pla-

netis circumfufa materia, eadem erit & cum puro Aere , propter addu&as

demonftrationes. Hcec paulo fufiüs, quam initio propofueram, de hac adhuc

materia ad te perferibere volui, non quidem ftudio contradicendi, fed ex me-

ra cpiÄcttoi&eict, Nee quiequäm certi de generatione & materia Cometarumalferri poterit, nifi hxc qua^ftio fuerit deeifa. Sed de hac plunbus, Deo dan-

te,in noftris Stellarum FixarumObferuationibus agam, omiifa tarnen huius

noftrx diffenfionis mentione , ne ha?c veritati rei forte quid detrahat. Neeetiamtui,nififine reprehenfionepofsim, mentionem facio , fed tunc potius

omüfo nomine res ipiäs tradto. Nunc ad Pliilofophica illa. Sed priüs adhuc

vnum. Satis mirari non po(fum,qu6dinitium Crepuiculi matuiini circa itqui-

noftia inueneris Sole vi x i6\. Grad, infra Honzontem in circulo verticali de-

prelfojcum ego finem Crepufculivefpertini circa Aquino&ium vernum hie

inuenerim Sole 24, Grad, infra Horizontem depreffo 3 ita tarnen 3 vt nullum

amplius

EP1STOLARVM ASTB.ONOMICARYM. 12 J

amplt'us albedinis veftigium appareret. Tu igitur idem quoq, tenta in ve-

fpertinis Crepufculis,vbi hasObferuationes exadtioreseffe arbitrorpropter-

ea quöd facihüs animaduerti pofsic 3 quando veftigium albicantis Aeris defi-

natjquam quando incipiat,dubitante (emper Obferuatore,an veftigium illud

albedinis percinear ad Crepufculurn matutinum. Ego quoque in matutinis

idem experiar. Ad dulcifsima igitur illa ex intima & profunda Philofophia

hauftanunc venio. Reliqua enim refponfione nonindigere videntur, nee de

Eciipfibus quiequam hie propter Cadum pluuiofum obferuare potui. Gra-tias igitur ago tibiquas pollum maximas , quod me in fecretioribus iftistäm

luculenter erudire dignatus es, atq; vt id in pofterum quoq; facias, a te etiam

atq., etiam maiorem inmodumpeto+ Ciimea legerem, peneexclamauigau-

dio. Quam longeveriora funt& pulchriora,quamquxin Ariftotele tradun-

tur. Sed tu fac vt plura intelliganu Scriplifti in fuperioribus litens cum Ra-mi raentionem faceres , omnia conftare numeris , pondenbus , & menfura.

Hoc igitur quid ilt5eciam atq; etiam velim mihi explices: addafqbfi place;,de

fpiritibus Sulphure, Sole,& Mercurio, quomodo hi conueniant nonfolümalijs rebus namralibus^verumetiamcorponbushumanis; qui ex his vegetet,

nutriat&augmenteE corpus noßrum 5 qui fentire faciat3 quimoueat; ieu,vt

vulgariter loquuntur3 qui fit naturalis , qui vitalis , qui animalis. Admodumenim placet mihi veftra Medicina. ItemdeFixacionefpirituum, quomodofpiritus fpirirum flgere pofsic3& alter alterius animaßc,&cura vobisanima

dicatur medium quod ipiritum & corpus vnit5cümin noftro corpore nonani-

ma fit vinculum fpirituum,fed potius fpiritus fint vinculum anima?. Item vn-

de calculus in homine generetur3& vnde Podagra exiftat. Si enim de his mecertiorem feceris, nihil iucundius aut gratius quiequam mihi aeeidere pote-

rit. Sed fortafsis nimis impudenter te onero3 nimiumq; multus fum in refpon-

fione ad poftenores literas. Quapropterad priores iam accedo.Quod igitur

in vtrisq; tarn pofterioribus quämprioribus litens iudicium meum deijs, qua?

in feeundo Cometarum Tomo mihi tranfmiflo continentur3requiris; id equi-

dem eiufmodi agnofco efte, facile vt negligi pofsit* Per te enim tanquam

fummus artifex ipfe intelligis, quid effepofsic, quid non pofsic,. Sed tarnen vc

habeas quod expetis , ita rem deduxijäfcCometamq; illum in anhere curfum

fuum abfoluiffe ita demonftrafti,vt nemo hominum artemfaltem Mathema-ticam non ignorans, tibi contradicere pofsic : idque tarn luculenter& perfpi-

cue, vtnemo iuculentiüs aut enucleatiüs. Quaproptervide vt quamprimumreliquos quoq; Tomos habeamus* Ita enim non tantum negotium Cometa-rum verumetiam Artemnoftram fumme promouebis. In tertioCapitefacis

mentionem maximse LatitudinisLunse, quam & ipfe tecum eandemfere In-

nern : fed Caput Draconis abeft ä Tabulis plus quatuor Gradibus , vt per di-

ftantias& Globum reperi, necarbitrorcakulum minorem difFerentiam pro-

Qj duduruiis^

Il6 TT'CHONIS JRAHE I'IJ, !.

düßuriim-j'quod'facile examinaremfi tempus mihi non deeffe t. De materia.

Cometarum & quomodo generentur, nihil in eo reperire potüi 3 nifi cap. 9.

de generatione caudses de aua tarnen an a Sole an vero a Venere 3 in cuios

oppt (ikj s partes ad ainuisirnyvt csp.y.doces, totoapparitionis tempore por-

re<! :; fuit 3 '-eneretisr.dubitasjjfed tarnen in'Solis partes tandeminclinas, idq;

latente äc incoraperta adhuc Optica ratione fieri pofle pütas. , Verum me de

tota cauda? generatione, an ea per tranfmiflos radios flat, dubirare non

ignöras ex cap. 7 + fcriptimei ad te tranfmifsu Cum enimCardani, Scalige-

ri,& Äpiänj /ententiam de generatione caudx recitafTem, tandem fobiunxi,

me , vt ingenue faterer 5 in hac de generatione cauda; fententia ptftiiis alio-

rum iudicium quam meum fequi. H&'i'ebat enim tunc temporis fernper in

animo, caudam eiufdem hiaterke quamuis rarioris cum ipfo Cometae corpo-

re eßeoportere, proptereä quod radij Solis etiamfi corpus Cometse trank

eant,tamen poft tranfitum fine materia, in qua {imiliter refledantur3 in puro

iilo Acre apparere non pofsint : cum nee poft Cryftallum aut eiufmodi Cor-

pora lux Solis condenfata appareat , nifi materiata res fubijciatur , in quamPyramis illa impingat : Item quöd cauda illa fit difperfa , nee radij eius con-

tinnentur,fed interdum longc poft.caput abrupte apparere incipiant,& pro-

peer alias caufas. Cum tarnen eiufmodi caudatas Stellas nunquäm obfer-

uafFcm , nee dum formam & habitum cauda? dmgenter in vlla confiderafFem,

videremq; opinionem illam ä nullo eile repradienfarn : tantis & tätn jfummis

Viris ceisi, quod tarnen fineproteftatione, vt ici3 3 facere nonpotui. Fuifte

vero iudicium lllud meum de cauda contra fummos illos viros verum , fupe-

riore hyemecognoui. Ciirn enim forte fortuna ineiderem in illa s Cypna-ni Ephemeridas, quas deauratas vna cum facrisBiblijs & Globo feipfüm mo-uenteparuoq; Quadrante fernper fecumvehere folet Uluftrifsimus Pnncepsr.ofter; in prineipio earum ita feriptum reperi. Anno poft exlubitam toti

Terrarum orbi falutem fupra millefimum quingentefimum quinquagefimo

ocl. paruitCometa , qui 13. Caiend. Septemb. obieruatus eft ablllu-

Principe ac Domino, D. GvilhelmoLandtgravio.Has-s 1 iL per Torquetum horam circiter nonam in 21. Grad, nt, Latitudine 31.

Grad. ab £cliptica remotus, comam verfus extremam cauda? Vrfce Maicris

proterj Jens, cum ipfeeflet in AfterifmoComs?Berenices,vbifunt Stella:\ e-

nerea? Sß Lunares. Iride 12. Caiend, propreilus eft in Gra, 25. r\l , inLatitu-

.einem aut parumaut nihil promouit. Poitremo 10. Caiend. in 28. Grad. xVc

progreftus in Latitudinis 35 . cum femiffe Gradum» Et cum e(fet admodumobicurus, ab Illuftriisimo Principe obferuari defijt. Longitudmem caudx

non facile vifu aftequi potuit+ Conftat Polos motusCometa? fuifle non pro-

cul ab Alrucaba veriüs caput Vrfa? Maioris. Ita erat tota annotatio. Ex qua

manifeftifsimum eft 3 caudam illius Cometa: neejue ad Sölem neque ad alium

quendam

EPISTOLARVM ASTRON OMICARVM. II J

quendam Planetam refpexiile, fed per fefe fuo ductuapparrJ/Te. Qjjaprc?-

pter nunc Itatuo, candas euifdem materise elfe cum capice , eodemque modoquo caput 3 per illuminationem apparere : id quod inde quoq; manifeftum eß,

"quod caput Cornea in dilpantione eodem modo diiperfum apparea z

cauda. Nee curuatura illa cauda^vt arbitror,ä terecteexeufatur, cum nihil

tale in Steliis & Planetis iuriiliter in re&alinea exiilentibus appar . jfer-

tim in tarn paruo inrerdino, vt ea eauda fuit + Tu vide 5 num ha?c T ten-

ria vera effe pofsit. Iia enira iili magni Cometae apud Senecam & Pontanurn,

quorum alter totam vianilacieam sequauit, alter oecupauit qüinquaginte

Gradus, facile explicari potertmt, incuruationelq;caudarumnulla excula-

tione indigebunt. Etfi autem non afferas, qualem Cometarum maceria'm fta-

tuas, tarnen in fine Operis de Graminseo agens vi jeris mearn fenremiam reij-

ee're Anftotehfque opinionem effc aftruere. Vertun araltum ab Ariftoteiis

opinione diftert. lile enim tenacem, lentam, craflam & vifcofam eam &g$uk;

ego tenuem 3 leuem & a radijs perpürgatam ac excoclam : Ille comburi eani

vuit & proprer ardorera apparere ; ego eam non comburi Ted a, radijs Stella-

rum abfutn:. & d:f;>ergi 3 & per illuminationem apparere. Ille fub Lima. 3 egover6 nön tantümfirbLuna,verümetiam in Sphxris Planetarum eam eiTc fea-

tuo. Qu^tuafentenriaiiCjignoro. Dauus enim fum3 non Oedipus. ExTi-

tulo tamen, De nouis astherei. Muadi gencraöonibus» quem falkc-

ris & ad llluftrifsimum Principem noftrum & etiam proximis ad me mit.

fis , lic eile; voiuifti, conijcio te eam feeundum tuam opinionem facere cs-

leftem, generationemque in Cadum introducere. An -igitur putesyeam es

Planetarum corporibus exhatari, an vero alias ab ijs geaerari , feire non

poflum. Id opinor certum eft, cum venera tionem in Cafium inirodueas,

te etiam corrupiionem introdurere* Nam feeundum Artem veftram ge-

neratio non exiftit nifi ex corruptione. Sed nequeo de hac replus agere,

cum tuam fententiam ignorem. De Plypothefibus quoque tuis nouis,.

quarum 8- capit. facis mentionem, te non per omnia affequor. Ipfe equi-

dem, cum Eleriienra mea Aftronomica conferiberem, eodem modo Lii-

nam deinde Solem circa Terram conftituebam , led in Homocentrepicy-

cl^oicyclis , in centro vero maioris & primi Epicycii Solis rurfum. Ho-rnocentrepicyclepicyclos reiiquorum Planetarum , ita vt centrum Homo-centricorum in reliquis Planetis idem femper effet cum centro maioris

Epicycii Solis, vnaque per medium Solis motum in Homocentrico Solis cir-

eumduceretur. Sed id non noua ratione faciebam , fed prorfus feeundum

Copernicum , nee vt conuerfim per omnia Elypothefes Copernici ad mo-bilitatem Solis transferrem aliter facere poteram: videbameue eam ratio-

nem & Rbeticum & Reinholdum intellexifle. Ac feeundum hunc modumcurauit quoque IHuftrifsimus Princeps nofter fuperiori Auao avjopenw

conltrui

TYCHONIS BRAKE LIB. U

conftruimirs quidem paruitatis, fed tarnen omniumPlanefarum motus ex- •

hibens. Eft enim orbiculus vtrinq; planus in diametro vix 6. poilices conti-

nens , in cums altera planitie Theorica Lunae cum fuis Epicyclis & Capitc

Draconis continetur; in altera ver6 Solis & reliquorurn Planetarum omni-

um Theorica?, exhibenturque omnes motus non foltim tarn Anomaliarum &centrorum quam veri inLongitudinem , verümetiam in tribüs fuperioribus

in Latitudinem. An verö tua? Hypothefes cum his eaedem fint & confenti-

ant , certöfeire non poflinru Etfi enim generalem quidem Hypotypofin&ordinem Sphsrarum ipfosque Planetarum circulosfiue Homocentricos fiue

Eccentricos eofdem effe fätis aperte videam : tarnen cum tuas nouas appel-

les, & in literis proximis feribas, eas particularibus apparentijs vndiquaquc

aptifsime fätisfacere, quod tarnen neutraaliarumomnimode prüftet, viden-

tur diuerfa? ä Copernicanis inuerfis elTe. Si enim ea?dem elTent , non magis

fatisfacerent apparentijs, quam Copernicana* ipfie, fiquidem quaseunq; ap-

parentia? ex Copernicanis ipfis proueniunt , ex etiam prorfus per omnia ex

inuerfis abfq; vlla differentia proueniant. Deinde videris centra homocen-tricorum reliquorurn Planetarum non in homocentrico aut centro maioris

Epicycli, fed in ipfb Eccentrico Solis circumducere, cum idem quoq; in Co-meta facias. Quod ü ita eilet, noua? & diuerfa? meriro effent, cum hac ratio-

ne Eccentricitas Solis fefe omnibus Planetis neceilärio immifeeret, aliafque

apparentias introduceret. Verum Obferuationes huic fuppoficioni refpon-

dere, vix crediderim» ScioequidemCopernicum demonft:raie,mui:afionem

Eccentricitatis Solis etiam in reliquis Planetis animaduerti, quod tarnen in

Tabulis tanquam minus fenfibileneglexit. (Vndeegoquoq; Epicyclium il-

lnd Solis in maiorem Epicyclum tranipofui , quod alias ad Terram reponen-

dum fuiffet,ita vt infima (in parte per cemrüm Terra; tranfijffet.) Verunta-men id omninö ex ipfius Hypothe/i neceffarium eft, fiquidem per Eccentri-

cum Solis intelligit Eccentricum Terra?, cuius centrum,fi mutatum fuerit,

neceflariöEccentricitates reliquorurn Planetarum mutabit, cum ex omneshoc centrum refpiciant & ab hoc centro earum magnitudines numerentur.

An itaq; , vt dixi, tua? cum Copernicanis inuerfis prorfus ea?dem fint, certö

feire non poiTum. Quod tarnen exiitimas, generalem illam Sphararum diC-

pofitionem quo diligentiusperfpexero, eo magis mihi placituram; feiasiam-

dudum mihi prorfus contrarium accidifTe , de quo eciamcum Eruditifsimo

Viro Gellio Safceride. Quo enim dmtius eam confidero, eo minus mihi pla-

cet. Etfi enim oltendit, quomodo feeundum medium motum Solis Planeta:

fuperiores directi fhuionarij aut retrograd! reddantur : ramen (quod etiam

Ptolemaicafacir,) tantum oftendit quod fiefiarü, non quarefic fiant, Plane-

taiq; regrefsionis maculaaipergit. AtCopernicea, non tantum, quod fiant

regrefsiones & ftationes illx , oltendit , fed etiam quare fic fiant, non quod

tanta

' EPISTOT, ARVM ASTRONOMICARVM. I2p

tanta fit motus inconftantia in ipfis Planetis, qui femper fuum proprium mo-

tum afpiciant,fed quod regrefotones illar ita nobis propter morum Terrae ap-

pareant,Planetifq; putentur ineffe,cum tarnen reuera Terrae in/int». Ita pul-

cherrime nullus motus relinquitur nifi propnus, primus in Reuolutione diur-

na Terrae , alter in motu ipfius annuo , tertius in Luna , quartus in Venere>

<minms inMercurio, fextusinMarte,feptimusinIoue J& octauus tandem

in Saturno,abfq; vlla violentiaeaut regrefsiomslabe* Deinde quis credet vn-

quäm , Ceotrum maioris Epicycli Solis tanta emcacia prjeditum efle, vt trä-

llere polt fe Planetas omnes, quinimo e fuis Sphaeris detrahere rurfumq; at-

toliere pofsit', cum nulla corporali & tenaci materia connedtantur ? Qua de

caufa quoque cum Illuftrifsimo Pnncipi noftro oftendereminTomo tuofe-

cundo Cometarum , Hypothefin illam tuam, quam mox,vt afpexit, agnouit,

vtpote cui ea ex Automat© fatis nota erat : Di] boni, per iocum aiebat, opor-

tet circulum illum Solis <?neo longe effe fortiorem,cüm tot Planetas trahere

fecum pofsir* Scilicet hserebat in animo, quod Illultrifsimae ipfius Celfitud*

toties ad aurem decamäram, Tracxionis mo'tum e Casio tollendum effe.

Nee vt arbitror facile concedi poterit Soli, vt reliquorum Planetarum motu?

proprios flia hac tradione turbet. Praetereä introducit hsec inuerfa Coper-

nici ratio confufionem in Sphaeras Planetarum. Etfi enim nulla corporum

caeleftium illifio inde fequi poteft , vt exeufare niteris ; Tarnen nulla Sphaera-

rum vera aut determinata diftmcüo manet, fed omnes inter fe confundun-

tur. At Copernicea Hypothefis fuum vnicuique Planetas Sc determinatum

fpatium attribuit , e quo motu fuo egredi non pofsit. Scis autem Deum non

confufionis ied ordinis authorem effe , naturarnq* ita condidiffe , vt ä confu-

fione abhorreatj Nedum vt pulcherrimumhoc ck fapientiae inexhauftae aedi-

ficium tanta labe afpergere voluerit. Accedit &: hoc, quod Natura non agac

pe 1" plura , cum per pauciora pofsit. Item quod mutatio Eccentncitatis Solis

etiam in reliquis Planetis fentiatur: quae etfi tranfpofitione mi-noris Epicycli

Sojisad Terram,vt dixi,quoquomodo exeufari poteft; Tarnen nihilominus

omnia per tractionem fieri hac ratione finguntur. Haecigitur& alia mulra

etiam atq; etiam confiderans , aliud inuenire non pofliim, quam nullam prae-

ter vnicam Copernici Hypothefin veram effe. Nee peccat haec contra Phy-fica principia , nee cum I erra groffum corpus fit, propterea ad mouenduminhabilis erit. Quid emm putas rehqu'a Sidera effe ? Non enim errare Co-pernicum arbitror 5 cum ait,grauitatem nihilaliud clTc , quam appeientiam

quandam naturalem partibus inditam a dmina prouidentia Opificis vniuer-

forum, vtrin vniuacemmcepritatemque fuam feie conferantin formam giobi

coeuntes : hancq; aifectionem etiam Soli^Lunae caeterifq; Errantium fuigori-

bus meffe>.vteiusetficacia mea,quafe repraeientanurotunditate permane-

am : quae nihilominus muitis modis fuos efficiant cireuitus* Et fane -umR Tcna

?

w3-' TTCHONIS BB.AH« L ! R. I.

Terra, vt reliqui Planeta;, rotunda flgura prsedita fit, fimiliterq; libera in A&-

rependeat, cuream admouenduminhabilemeffe dicamus. Vrdemusfiglo-

bum in Polis & Axi exa&ifsime & fubtiluer aurerigamus aut fiifpendamus,

afque ita libere pendentem in gy rum impellamus , eum Fatis diu hunc motumrecinere,nec fubito cohiberepofle. Si igitur artificiaiis motus etiam impedi-

tus hoc pofsitj quanto magis naturalis non impedicus ? Sed abfurditates Phy«

ficas fatis fuperqj refutauit Copernicus. Nee etiam obftat authoritas facra-

rumliterarum. Ha; enim non mihi& tibi folümmodo, verum omnibus omni-

no hominibus fcripta;funt, ad quorum captum etiam loquuntur, vtenam o-

mnes Theologi in explicatione capitis i. Genef fatentur. Alias Luna con-

tra Geometncas demonftrationes eiTet maior reliquis Stellis. Sed & illud ex

hoc manifeftumeft. PutäruntHebra;i,nubesin fublimi pendere non poffe,

nili fubeifet materia aliqua dura &imperuia, qua; Aquam fuftinerec. Ad ho-

rum igitur captum Cefe aecomodans Deus ait,taciam Cadum ferreum ne plu-

at,&c. Itemaperuit feneftras Cceli, in Diluuio,&c ItemMofes, cümait,

primodieFirmamentum condirum efTe, vt dileerneret Aquasfupra nos ab

Aquis infra nos Quo nihil -aliud intelligi pofl'e arbitror,quäm vim illam,

qua nubes ita in fublimi pendent , primo die conditam efTe. Sic & cum nos

Opticis de caufis putemus, Ca;lum efle tanquam expanfum tentorium, ideo

facra-'literaf hanc vulgi opinionem fequentes Ca:lum vocant expanfum, &Propheta; Deum expandere Cxlum tanquäm tentorium aiunt. Nee enim

hi plus de hac materia intellexerunt, quam alij vulgares homines aut etiam

l.actamius , nee Spiritus fandtus fapientiam , quam inNaturam Deus trans-

fudit,ijs reuelare voluit, verum eam qua; in ftupendo lllo & fupernaturali 3

de Redemtione generis humani myfterio continetur. Et cur Salomon ad-

e6 ad miraculum vfque fapiens habitus eft, nifi quödlonge excellentiorem

totius Natura cognitionem haberet, quam ante eum quifquam alius. Pau-

lus quoque cum Roman: i. alt, Deum ex viflbilibus hifee agnofci,non ob-

icure arguit, longe maiorem fapientiam Deilatere in Natura, quam in fa-

cris litens fit reuelata. In Natura dico: De myfterio enim Redemtionis5

quod proprie traclant facra; litera;, & de agnitione ven Dei, iam non lo-

quor. Ita authoritas facrarum hterarum^quanquam admodum plaufibili-

ter proferatur, tarnen reuera in hac materia obftare nihil ommno poteritj

fed tantum feiemus, quantum per Demonftrationes Mathematicas.inueni-

mus. Etil autem Gellius Safcerides aiebat, te habere tua; afTertionis De-monftrationes Geometncas : Tarnen hoc ego certa de caufä vix credide-

rim. Non tarnen propterea Hypothefes Copernica;as difeentibus propa-

nendas eile ludico, cum ea; vix ab Artihxibus pereipiantur, vt nee Maefthli-

nus quidem motum librationis in Latitudinibus & obliquitate Zodiaci reetc

iuielligit ; Sed eas> qua; iinc omnium facilim«, vt pedetemim acceülis ad

Coper-

IPISTOLARVM ASTRONOMICARVM. 131

Copern'cum aperiatur. Quapropter ipfe quoq; in Elementismeis Aftrono-

micis fuperiorem ilJam inuerfionem expunxi, & Eccentricos in centro mobi-

li mhftiaü 3 vt difcente,s Apoga?orum motus & loca eo facilius intelligere

pofl'ent 3& addiro inPIanetis Epicyclo directiones; ftationes & regrefsiones

co fierentmanifeftiores, nee etiam Latitudinum ratio adeö efftt obfeura &intricata. Ne tarnen deefTem ingeniofis & ijs , qui iam communes motuumfingulorum formasintelligerent aut Automata fabricare vellent: Ad ftnem

pro Corollario eam, de quafupradixi, Copernici InuerfionemfubiecijVt

ita difeentes ad Copernici lectionem & faciliorem intelligentiam pretpara-

rem, Sed fortafsis plus de hac materia quam fat erat : ad alia igitur. Quodfub finem Roesliniana? refutationis arbitraris, minimam Eccentricitatem So-

lis tranfijffe, idem & ego ftatuo. Refero enim minimam Eccentricitatem&obliquitatem Solis ad Purbachium. Nee Rhericus quoq; audiendus ett, qui

cum Albategnium nimis libere abuti myfterijs Aftrologisefcribat, in idem

Vitium hie ipfe ineurrit» Quomodo enim mutatio Eccentricitatis Solis muta-

tionem imperiorumefiicere poteft? Nee id quoq; iniufte repramendis, quod

Philip pvs Melanchthon primus introduxit , nimirum Solem iamTerra? faclum effe propiorem , licet etiam Cardanus hb« 3. fubtilitatum idem

erronee ftatuat* Nee enim Copernici mente in hac re funt affecuti. Te quoqj

longe exaetiorem Hypothefin motus Cometa? inuenire potuiffenon dubito,

cum proportionale decrementum ipfius motus fatis arguat , ex circularibus

ipfim compofitum fuiffe. Veruntamen Hypothefes Cometarum conftituere

proriusfuperuacaneumiudico? cümnullus'Periodumabfoluat3nec etiam vlla

vtilitas inde redundare pofsit.Quapropter& inmeojfcriptoHypothefeos con-

ftitutione omifi. Ipfe illum Cometam 5de quo in illo Tomo agis?confpexi Bern-

burgi lo.Nouemb.vnä cum IoanneTroldenireroArciBernburgica? tunc tem-

pons pra.*fecio, a quo ad conuiuium Martinale eram inuitatus, omnib9 Bern-

burgi habitantibus eo die apparuit. Erat enim ibi ferenum Cxlum. Cum To-mum illum tuum fecundumllluitrifs. PrincipinouTQo(tenderem,pIüs tnbus

integris horis in eo diligenter euoluendo oecupatus erat, placebatq; ipfius C.

mirum in modum,adeovt etiam altaniibus eumprxdicarenonintermitteret:

coniendebatcj; ibi medim, iibi a tetranfmißüm effe librum illum,ego verö ex

inferiptione meum arguebam, fubiungebamq;, te integrum ülud Opus, 11 ab-

folutum ttftt) ad Illulcrils, ipfius C. mifiurum. V ide igitur vc fidem meam re-

dimas. Quodfi idem etiam ad Filium Mauritium, quanquäm non in hac do-

örina 5 tarnen in Latinis , Grsecis& Kebraicis praeclare lnftitutum& praeter

jttatem eruditum; Iternqj adBernhardum Pnncipem Anhakinum hie in Au-*

lanoftra cum Mauritioverfaritem,quem parensloachimus Erneftusfelicifsi-

mc: recordationis vna cum fi atnbus per CafparumGodcfchalcum virum Ma-thefeosnonirnpentüm3 eciaai in bis Arubus mftitui cur-auk : ü inquam ad hos

R % Cjuoque

^J TYCHONTS BRAHE IIB. I.

quoque duos Opus illud tuum abfoiutum huc rniferis , non dubito, quin remg'-atiisimam ipfis fis facturus , hac eosratione ad harum lucundifsimarum

Artium amorem&cultum proartatis captu tacite incitando. Opera illa Ma-thematica , de quibus fuperioribus literis fcripii ,

propediem diuina fauente

dementia fum editurus , vbi ea ad te tranfmittam. Sed tempus iam eßet, vt

nimisprolixam hanc Epiftolam tandem clauderem , nifimihi Ulußrifs.Prin-

ceps noiier aliud in mandatis dedifTet. Cum enim Illuftnfs. lpfius Celiitud.

. in elocadone Filia? adeö (i: occupata,vt refpon iere nequeat : mandauit mihij

V£ ipfead ea, qua?continetEpiftola tua, refpondeam. Verum nihil ineare-

perio,quod refponfioneadmodum mdigeat, auc in fuperionbus Illuitrifsimi

ipilus Cel/itudmis literis ad te mifsis no>.i fatis lliperq; iu dedufhim : pra^ter-

quam cjuöd in Qbieruaciombus per Venerem iniiitutre nos erroris arguere

videns, v.riumq; inRefradtiones conferre. Verum Refra£t.ionesmihi obita-

re non pomerunt, cum & per AzimuthaObferuationes inltitueriai, & pofl

occafum Solis diltantia Veneris a Tertia V ac ali.s accep a proprer Refra-

diones (quas tarnen feparaui) iuftö minor nece/Fano inuen^a fuiifet, adeoqj

Stellarum loca in anreceden:ia conrra fignorum ordmem fuiffen: retracr,a.

Sed nolode his plura agere. Rationem emmObieruationum noftrarum vi-

debis in Opere nolr.ro Deo volen.e breai edendo. Nihil igitur iam ampliüs

reftare Video, quam vt tandem hanc Epiftolam finiam. Quapropter optime

& felici/simevale,Nob lifsime Excelientifsimeq; D.Ttcho, mihiq;longe

charifsime,candoremquemeum inoptimam partem accipe, mihiq; quampri-

miimrefcnbe. Iterum vale. Caffellis 13. Caiendas Octobris, Anao faluus

U, O. LSXX1IX»

T. T.

C H K I S T O P H O H V S IOTHMAKNTS,

ILLVSTRISSIMO PRINCIPI AC DOMINOD. VV1LHELMO HASSIiE LAND TGR.AVIO, COMITI

IN CAT ZENELLE B OGEN , DI ETZ 5 ZlEGENHAIMnidda : Principi ac Domino fuo

Clementifsimo

S. P.

TSI A TVA CELSITVDINE NIHIL RESPONSI AD?0-

Ifteriores literas circa Nundinas Autumnales receperim , nihdo-

miriUs quJd fubinde Cellit. tux fcribam , & dc negotio Aftrono-

mico conferama minjmeingra:um eflfe^fatis mihiperfuadeo>po£.

- iiinc

Ef ISTOLAB.VM ASTRONOMICARVM. I55

jfunt enlm in tanta rerum politicarum adminiftratione, mulaincidere, qua?

tuam CellKud etiamfr* quam maximevelit, ä refpondendoauocent; Nam &TVGelf! iMachematicus,virinhis areibus apprimeinduftrias mihi per literas

fignificauit, T. Celf. in elocationeilluitnsfaaeFilia?, nupfiarnmq; magnifico

apparatu, tuncremporis occupatamfui/Te, quominas hzc curare cempelH-

uam faerit, vnaq; fibi ininnchim refert,yt is T. Celf. nomine meis refporide-

rer, Qjod& breuibus fecit: Sjquidera ad/mgala refcribere non dilxif necefl

fanam In primis autem difcrepan iam, qua; nobis in venficatione Fixaram

in. ercedi: aiiqnantula, attingir , exiftimatque Refra&ionum vitio minima fa-

ctum eile , quod Anno 87. c Sole intermediante Veneris Stella 3 Longicudi-

nes Fixaram quinis adhuc proxime Scrapulis noftxa inuentione^ anteriores

cxpertus fit, verum idmihi vix perfuadebit» Nam & ego eodem tempore il-

mih raiiö.ie, Fixarum limites explorare non deüuti, & plunbus vicibns dili-

gen:i adäibita examinacione deprehendi, ü Parailaxium & Refraötionüat

non fatis circumfpe&eprsEcauerencur impedimenta, qumqj vel fex Mminisvl:erius } quam oporteat, recidere. Sed& in Decembri proxime elapfi Annij

cü.u Venus rurfus Eöa interdia cernsretur, viceuerla rem omnem explora-

ui5 & tantündem Hlic Fixaram loca iufto anterius cadere, eodem modo com-

peri. Nee dubiro5 /] T. Celf. Mathematicus etiam in fiine praftenti Anni,&

huius laben- is prineipio, quando Venus multo tempore diarna cernebatur,

ad :pfam matu unam ha?c rurfus expenderit, idem mecam adinuenifle, qnodq;

iam fentenriamu:ata,innoftrasLongitadines confenierit, Faere auiem cir-

ca v.raq; temporaDeclinariones Solis & Veneris,atq; huius a Terra diftan-

rix non admodnm difpares, quod multam facit ad rei inquirendiie ceru,adi-

- nem penitms peraeftigandam, prsefertim/i confimilesjvt oportet, adhibean-

tur Alncudines. Vtverö T.Celf. exemplam aliquod e nofhusObferuaiiorti-

busin promptuhabcat, vnicümhoc fubiungam. Anrtoitaque> vc dixj 87. die"

24. lanaari), Hör. o.Mri^. p.m. camSol haberet Akitadmem part.i7l.Ob-

feruabaturhicperSextantemTngonicum quadncubiralem dillantia o ä cen--

tro partium 37. Min. 5|. Declmatione eius vnäreperta r.o. m. 25; B. ldque

'^per Armillam decempeduminDiameiro, Axi in Mund? Polos tendenti irr-

ttumbentem ,& vnä cum hoc circumvolubilem. Hinc & ex data Declmatione

atq; Afcenfione redta Solis per fuum locumin p.ij. jvuisj.stcogniris'jeba--

turTnangulorum beneficio differemia Afcenf. Rect.unter' Solem Sc Vene-

rem p. 53. M.26. qua addka Afcenf. Re£te promit. £ Akennonem re-

cliam, p»3)0. M.12I. DeindepoftquämSol Horizontem fabierat, Horam exW

iftence 5^. inueniebatur diihnua £ & Lucidioris in cap» V p~. 40. m* 46 . Ve^-

nenfö; Declinatio p.o. m. 2r>|.Borea. Ideo cum lacidaa v Declin^tiö noca:

fii part. 21. m. 29. prouenitambarum diiierencia in Aquatore p. 55* m.;o|. 3^

per confequens habita racione eius quae intereä in Venere liebat promuti >-•

R 5 ««

134 TTCHONIS BRAKE IIB. U

nis Afcenflo recla Lücidx V ad hoc tempus, refukat p t rtf.M. 7|. cui adfii-

bita modo di&a Declinatione prouenitLongitudo Stella in parte i. M.jy^yquod ä veftra inuentione huc redacla , quam minimum difcrepar. Abundattarnen avero quinis-proxime Scrupulis; ob Refradionum & Parallaxium in

Sole & Venere negleclas implicationes. An rurliis Anno mox pra?terito

1588. die 2d.Ocrobns, Hora n. Min. 48. a. m. cum Sol eleuaretur partibus

ferme 18, diftabat a $ Orientali p.57. m. i§v & Declinatio Veneris fimul re-

perta eft part. 8. m. 36J. Meridional. Cumque locus Solis detur.in part. 13.

JM. 5>§. TTl, ex eius Declinatione cum Declinatione Veneris & diftantia cogni-

tis datur differentia Afcenfionalis part, 35. Min. 33. Inde ex Afcenfione recta

Solis cognira conflabit Afcenflo recta Veneris part. ig 5. Min. 8g- Die vero

proxime fequente Hora 6. Min. «$ capiebatur Veneris & cordis Q diitan-

tia part. 42. Min. 24J. Venere tunc infra Aquatorempofita partib.3. m. 34J.Hinc & per datam Declinationem cordis Q , part. 13. Minut.

57J. inuenirur

difcrimen Afcenfionale part, 38. Minut. 5^1 quod fublatum ab Afcenfione

recta Veneris (qua? ex praemifla ad Solem facta obferuatione, applicato ta-

rnen motu intereä temporis contingente, innotefcit) pandit Afcenfionem

re&am cordis Q, part. 146. Min. 28g. Ideoque euadit Afcenfio re£ta Luci-

da? v part. 25. Minut. 56^. Eftenim differentia Afceniionalis Reguli &hu-ius Stella? in v ex alijs Obferuatiombus conquifita part. 1 2 o. Min. 32 J.

Exjfta autem Lucida? V Afcenfione recta , applicata Declinatione , qux tunc

erat part. 21. Min» 19J. prouenit eius Longitudo in rare. 1. Min. 50. bVquodtantundem verum Scopum anteuertit quinis videlicct Scrupulis, quantumantea excefsit, eo quod Parallaxes & Refraftiones hie etiam non adhibitse

rem omnemin antecedentiaprotrudant, fiequeä veftra annotationeadhuc

duplo plus receditur. Verum fi obferuatio Anni 87* huc redigaturper eumqui interea Steliis Fixis ineft motum, & vtriufque loci capiatur dunidiumj

Ita enim vtrinque Refractionum & Parallaxium obftacula, qua? paria funt>

cxcluduntur, oftendeturLongitudo Stella? in part. 1. Minut. 55. b"; cum La-

titudine part. 9. Minut. 57I. qua? duo in ipfo Scrupulo recie conftarenullum

apud me eftdubium: Licet veftra pofitiomGrad. 2. Min. 1. "tf, eandem Stel-

lamadfmem Anni 88.reponat: Ita vtexceffuscommittatur Minut. 5^. quo-

ad Longitudinem f Circa Latitudinem enim in dimidio Scrupulo confenti-

mus. -Pari ratione non folüm ad hos duos Annos in Venere, tarn oeeidua

quam Orientali, huius indagationis periculum feci,fed etiam in quibufdam

alijs, potifsimum videlicet collatione fadta Obferuationum Annt 82. cum

8 5, & 8 6. quoque, cum pra?tento 8 8. muitifque & varijs animaduerfioni-

bus in fingulis diligenter expenfis, atque iufto modo adinuicem compara-

tisvbique rerminos Lon^iiudmis Affixarum Stellarum plane? eodem modofrgendos cognoui,prout antea a me conftituti erant. Imö ne in Solan tra-

mite

PPISTOLARVM ASTRONOMICARVM. IjJ

mite aliquid minutuli lateret dubij quod hanc Pragmatiam , quo minus ad

"exactam pra?cifionem perducerctur, impediret, Obferuationes mtegri pro-

xime antecedentisquinquenni) circa ipfumquatuorvel quinque affabre ela-

boratis Initrumentis, tancxque magnitudinis, vt de fexta vel quarta ad mi-

nimum Scrupuli parte fingula nos certificarent, fub incudem Demonftra-

tionum & numerorum reuocaui. Et licet in Apogaro folari modicum quid

ä priori noftra inuentione adimendum repererim ck Eccentricitatern etiam

aliquantulö minorem, quam antea conftituendam; Tarnen hx diiferentise ad-

eo exiles funt, vt vix alicuius momenti a?ftimandae veniant: Abfidem enim

Solis vix dimidio Gradu anteriorem, &c~ Eccentricitatern tertia folummodövnius Minuti parte de fexageiimis integns Semidiametri Eccentrici por-

donibus arctigrem efficiunt. At in ipfa Solis Longitudine ha?c eadem lon-

ge minus ingerant difcriininis 3 adeö vt folummodö vnius Minuti circa Bra*

mam, vbi maxima eft a priori diftereniia fubrepat, quod prorfus efteo pra;-.

fertim mloco inlenfibile* Necdubito banc poftenorem in itinere Solan li-

mkationem e Dlunum Annorum diligention examinatione mftitutam no-

bis ipiius curnculum cadefti ea praccilione Analogum manifeftäfle , vt ad

maiorem fubrilitatem vlla Organa, fenfufque oculorum pertingere non fu£.

tineant. Nihilominus tarnen adhibeniohanc, dequaloquor, denuo reili-

fieatam Solaris motus correclioncm, loca Inerrantium Stellarum non aiiter

fe habere pereipiebam, atque anteä e priori in Solis curfu emendatione ex-

pLratum erat, vt nihil prorius hartem, ne vnicum quidem Scrupulum in

nottra Fixarum reesificatione vel deficere vel abundarei Alijs etiam ratio-

nibus huius perueftigationis praxin inftituendo&reni ipfam varie hincindc

comprobando. Indicat pr&'tereä Rothmannvs, me breui veftrarum Ob-feruationum procelfum, & quamobremin quinis illis Scrupulis ä me dulen-

tiatis, rationes vifurum, quodequidem magna auiditatedefidero. QumÖCmea ranocinia,eurnonaliter in his ftatuendum fentiam, quampndem a meindicatum eft, etiam Tu-se Cellitudini propediem fauente diuino auxilio e

feeundo capite prioris Tomi noftnDerecentionbus Ätherei Mundi Phae-

nomenis, quem nunc fub prselis habeo,perfpiaet + Poftquamemm in pnmocapite, Solaris motus exquiiitam normam e minime dubijs aliquot praete-

ritorumx\nnorum Obferuationibus per competentes Demonftradones Geo-

metricas in pra?cifam numerationem hifee feculis compe: entern deduxi. In

altero Affixarum 5 vt dixi, Stellarum reftitmionem ex ipi'is Fundamentis mo-lior, ck plunbus feleciis Obferuationibusper Solem & Veneris Stellam, in

vtroque fitutam matutino, quam vefpertino, vna cum alijs quibu-fdam cir-

ca idem expenmentationibus ratam minimeque dubiam ftatuo; Nee dilri-

<lo, vbiTua Cellitudo meas quoque rationes illic perluftrarit, & cum luis

coatulerit > quin eoncedaij aihil me» mueftigauom jfubeile yitij 3 -me^ue

ea.

1^6 TYCHONIS BRAHE LIB. I.

ea diligentia& fübtilitate ad veritatis inferiorem nucleum contendifTe,vt ma-jorem adhiberevixcuiquamliceat. Hxcveroproptereaeölatiiiscommerno-

ro,' vt T. C. cognofcat mc de priori tranfmifTa,quoad Fixarum difpofitionem,

Sententia ne minimum quid dubitare 3 quin Caelo ipii apprime confona fit, &quia quam maxime optarem abquando inLongitudinibus Stellarum non mi-

nus quam Declsnationibusatq; diftantijsconfenfuminternosvniformemin-

iri pofle. Quoniam verö paulö anteä in Solaris femita; iterum redintegrarse

mentionem incido, mitroT-C.binorumannorum 3 ytpote huius labenns&'

proximein(lancis£phemerides>exhocipfbneotericocalculo{upputatais }vc&haec ]oca, per T. C. Inftrumenta explorentur,& cum prius tranimifsis confe-

rantur 3 vtvt difcrirnen quod intercidit, fit perexiguum. Sciendum vero has

ipfas Solis Ephemerides ad noftri loci Meridianum, quem ab occafu part. 36.

Min. 45. remoueripra^ruppono, directus eile, vnde Meridianus veiler,qualis

CafTellis eft,vnum proximeMinutum inSolismotuvbiqjaddit«. Sumusenirii

hie vobis quafi per Hora? qujncuncem (vt exiftimo) onentaliores. Addidi

quoq; Refractionum Tabellam, qua? in Sole ad fingulos Alritudinis Gradus

contingentem Refra&ionem 3qua akior apparet,quam reuera ell3 manifeltatj

id quöd haclenus defideratum eft:; vc Cell. T. non /altem in Borealibus fignis

per applicatam Alritudini obferuataz Parallaxin ( cuius'etiam numeraüionem

in altera Tabella,proutnobis invfu eü\ad triplicem Solisa Terra remotionem

fubiunxi)locumexaminarepofsii"; Ted etiamin Auflralionbus, quämuisRe-

fractioni euidenti obnoxijs, hanc lpfäm per dictam Tabellam pr^cauere, ficq;

pertotumAnnumspracfertimquandoSolinijsSigniiimoivturjqusediurnofpa-

tio, aliquaniulamDecIinationis variationem admittunt: Eius cqrriculi me-tamexObferuationibusMeridianis cumnoßro calculoconferrc,comproba-

recj; dabitur. Etil enim Refradtiones non adeö pra^cifeadquafuis Altitudi-

nes prasfiniri pofsint,- quin aliquando dimidij Scrupuli vel ad jfummum inte-

gri in ill;s difcrimen,ob non eandem Aeris vbi-q; puntatem eis vel vlträ oria-

tur;.tarnen hanc quam definiui, illarum quantitatem eplurimis aliquot ela-

pforum annorum fedulo faeiis animaduerfionibus concinnatam,non dübito

ijsRefräctionibus, qua; medio modoh vc plunmümproueniunt, vtiliter fatis-

cjue benerefponiuram^uiusetiampericulum a vobisplunbusinuicemcolla-

tis aduerfionibus lnßituipoteß. Sed neT.Celh &.nunc forte alijsnegotijsin-

tentam mmiüm remorer5 finem Epiftola; imponam. Deumq; oro, vc T\ Cel£

diutifsime^ncolumem&: profperamgubernec, lamq; T. Ccific. quamoptime

valeat. Data; Vranjburgi 21. Februarij > Anno 1589»

T. C. addid,

Ticho Brahe.CLA-

EPISTOLARVM AJTRONOMICUYM. I37

CLARIS5IMO ET ERVDlTlSSIMO VIRO,D.Doctos,i Chr.istophor.0 Roth man no,

ILLVSTRISSIMI PrINCIPIS VviLHELMILandtgravit H a s s i ä, &c. Mathc-

matic© eximio, Amicoiuopkurimum dilect.0.

& D.

VONIAM NVLLA INTIRIA) EX QJÖ TV A? VLTIMOaccepi literas 3 Eruditifsime& atnantifsime R o t h m a n n e5 ti-

bi refcribendi ob internuntiorum defe&um, oblata eft occafio^ in

hoc vfq; tempus refponfionem differre coaclusmm; Cum verö

quidam eorum , qui quotannis ad Nundinas Francofurtianas proncijfcuntur,

mihi hifce diebus indicari curäflet, fe breui illuc abitururn 3 non intermitten-

dum duxi, quin aliqua faltem tuis refponderem ; vtvthocpnxfertim tempo-

re plurimis diilrahar occupationibus, adeövt ad refcnbendum vix aliquid

fuppetat otij. Quantum vero ad priorem Epiftolai tux partem attinet, in

qua copiofe & perieueranter materiamCali efle Aerem elementarem con-

tendis,nec ä femelarrepta fententia,tevllis ratiocinijsdimouerifinis,eaquc

quanncontrarium meritö dicuntur 5 fpeciofis fubterfugijs eludere conaris,

hifce non conftitüi figillatim mufta refpondere- Quin per me tibi liberum

fit, Elementum AerisCselpmifcere, liquidem non aliter vis. ImoiiquisCa^.

lum Aqueum efTe,vt Hebräer vellgneum,vt Paracelfiftse; Aut etiam Ter-

reum (modo cui flc lubeat) aut quiddam ex his quatuor compositum , vt nu~

per Francifcus Valieiius afrlrmare prsefumpferit , mea etiam non intererit,

modo & mihi quod fentiam, libere proferre liceat; Ca?li videlicet, fubftanti-

ameß"e^theream&liquidi^simaln^puri^simamq; quandatnmateriam 3 fupra

omnemElementorum naturam exaltatam, & ad fmgularem quandam per-

fe&ionem deductam, velut quintam quandam EiTentiam,nulli mutationi aut

akerauoni obnoxiam, quseque peregrinasimprefsionesnaturaliternonreci-

piat* Sin autem alicuius Elementi naturam Ca^lo affingere non admcdum.

abfurdum videretur 3 ego potiüs illudlgneum, quam Aereum eile concede-

rem,prout ä Paracelfo traditum eft, qui dlud quartum &: Igneum Elemen-tum^iuncupat. Ex quo enim Stella? & lumina tadeftia Jgneanammantiaque

appareant; cenuenienfq; fit 3 qu2clibet corporainlliado iux natura Analogo

verfari; quemadmodum videmus in hac inferiori rerum natura: Animantia^

ouae de Mumia 1 err# conftant inTerris degere : Volucres de Mumia Ae-na in Aere ; Pifces de Mumia Aquea 5 in Aquis verfari 3 & fic de ca^teris, vt

cbld vcrifimilius appareat, Solem& Stellas^ quse Ignis cuiufdam incombu/li-

kilis fpeciem repradentant 3 in Athere Igneo & incombufübili 3 (vnde etiam

S Athens

tjS ttCflONlS BlAKt tl«. I.'

Athens nomen apudGra*cos*ilIi attnbutum quafi ArJens feuTgneum , Mfyperpemo cum fic inconfummablis) faas Reuoluciones exercere. Attameii

mihi ne hxc quidem fentenria, vtvt Aerls aflumrione rationabilior fit, fads

probaeur. Exiftimo eniin Cuelum eam habere ad Elementarem Mundumracionem , qua? eft anima? ad corpus. Qui iraque piene exprimere po-.erit,

quid fit anima in corporibus, & quomodoä corpore ipfo differat 3 js etiam

cadeft's & Elementaris Mundi naturas & difcrimina recl us enodabit. Di-

cat infuper mihi aliquis, ex qua raateria Sol> Luna & reliqua omnia Sidera

exiltan.jtum demun illi deCadi fubftantia,inquohxc verfantur, differenti

facialis aurem pra?beoo. Quod fi Contenti naturam & compoficionem ex-

plicare non dabitur, vtique Continentis multo minus. Exiflimo autem, o-

mnia qua; in Ca?lo voluunrur corpora> e caelefti , & Atherea conftare ma-

ceria , qua? quahs fi: , v*x exprimi po^eft. Supra tarnen omnem Elementa-

rem quaiuatem graiuaram nece(fe eft, quemadmodum ea, qua? ex Ele-

ments componumur,in Mundo Elemencan continentur. Qupd ü omnia,

& qua? in Ca?lo & Terra, ca?terifque Elemencis funt corpora , ex tribus

tllis principijs conftare , qua? Paracelfus fuperiori auo in lucem reuocauit,

ab antiquifsimis Philofophis, tarn ante Ariitotelem, quam poft, non minus

animaduerfa Sc approbata, Trink uis in opiflce Deo myfteriurn,quafi in

imagine quadam per fingulas Creaturas, reprefen:antia, fatis ab omnibus

receptum foret ; Oportcbit nihilominus hie longe aliam in cadeftibus intel-

ligere depurationem, & adpra?cipuam perfectionem fummamque Diapha-

nitatem& fubtilitatem, cxal[ationem,quaminhisfublunaribus; adeö vt o-

mnis labis & defe&us expers reperiatur, inperfcrutabdi Opificis fapientia,

omnia fic difponente & perpetuö conferuante. Verum egode hac intrica-

ta , & qua? vix incaduca hac vita fufficienter enodan poieft, qua?ftione, qu»

etiam ad Aftronomia? redinregrationem minus eft neceffaria, nolo vlterius

difeeptationem ahquam mouere , neque tuis obieclionibus fpeciatim refpon-

dere , quod per fe non foret diflfiale : Idque fi vlterius inftas, aliis nongra-

uatim Tum facturus. Nunc breuitati ftudens ahjfque implicitus , pleraque

volens difsimulo, pra?fertim cum videam me tibi non perfuafurum, rem ali-

ter fe habere , quam pra?occupata fert opinio. Vnicum fairem opponampra'cipuo tuo Argumento , quo Cadum & Aerem Elementarem prorfu»

vnum & idem efle, ex eo, quöd Refradtiones non ad verticem pertingant,

fed vkra d.midium Alurudinis Quadrantem infenfibiles euadant,aftruere

conarisi Siquidem id probet non efle dmerfa Aeris atque Athens Diapha-

na, & per confequens eandem vtrumque obtinere materiam & fubftantt-

am. Hie mihi videris plura inducere , quam Afliimtio ifta fuftmeat j Namlicet concedatur, nullam animadueru Refra&ionem in Sole vel Stellis in

data aliqua fubümicate, iade quidem fatis fe^uitur a Diaphanorura velnul-

Iaui

IpiSTOLARVM ASTRONOMICARTM« J#

lam vel inperceptibilem efle di/crepandam, Sed non ob id neceflariö infer-

tur, vtriufque Diaphanieandem prorfus qualitatem & fubftamiam exifte-

rc; Poflunt enim diuerfx fubftantise & qualitates eidem Diaphanitati pa-

tere. Dabo Exemplum e rebus inferionbus , qua? manibus traciari & vifu

difcerni poflunt. Si Aquam pluuiam vel niualem prajfereim, aut etiam com-

munemfontanam per fcepius reiteratam eleuationem } defecatifsimamred-

diderimus, idemque invinoquuuisgenerofo h*at, donec ab omni Phlegma-

te & impuritate liberetur, amboque hi liquores confimili Chryftallino exet-

piantur, vtique Diaphanitas vnius nondiferepabitabakera, quantum vllis

feniibus dignofeere liceat, ideoque R.efra£honum, (i qua; forte hinc fierent,

nulla erit differentia, attamen fubftantia& natura vnius liquoris arque cor-

poris, diuerfifsima ab altera inuenietur. Id enim qtiod e vino elicitum eft>

Igneam& SuJphuream redolebit qualitatem, adeovt incenfum totum flam-

mis abforbeatur , nullo poft fe reheto veftigio; Quod vero ex Aqua conftat,

Aqueum permanebit, & tantum abeft, vt ardeat, vt Ignem eciam ckiüs,

quam anteä extinguat, illique vi contraria refiftec. Sic quoque Carhck Ae-

ris Diaphanitates, ü vel prorfus eadem forent, quod tarnen nondum fatis

obtentum eft, nihilominus diuerfam fubftamiam aique materiam habere

nihil impedit, Plura nunc de bis aggregare nolo, non enim hxc quaeftio

ad Aftronomum proprie fpe£tat, vt anteiquoq; monui, nequcCometarumgenerationi atque expheationi vllum, vt tu exiftimas, fert fubiidium, Ci Cäs-

ium Aereumftatuatur : Imö hoc po.ms quadraret, fi Paracelfo Igneum id

cflfe concederemus : Nam Cometse non Aeream , fed Igneam pouus quan-

dam naturam prse fe ferunr. Quod enim tu e fumoiuatibus Terrenis eti-

am in Acrem alcifsimum , quem intra ipfäs Reuolutiones Siderum conti-

neri vis , fublatis & illic illuminatis , Cometarum procreationem faluari

pofle exiftimes, ex vna abfurditate &: incongrua affutntione , alteram fta-

bilire incafsum eiaboras, yc alibi,cüm ex profeflo de his agam, adeo cui-

dentef , vt nemo iufte refragari queat, oftendere decreui. Quantumad Crepufvula attinet , refers te vefpercinum illic animaduernlie iuxra

Aquinoiba, Sole infra Honzoncem depieffo 24. Partibus, vnde valdd' mi-

raris , quod ego vix 17. Partium idem in Crepufculo matutino expertus

{im. Reiteraui i-.aquc bis ipfls diebus eius rei experientiam , vt tuis dubijs

fat:sfieret, idque Sole quidem nondum ad Aquino&ium vernum progref.

{o , (cd iuxta Pnnapia ptfcium, adhuc verfante. Ratio tarnen eft eadem,

ncque magna hoc loco , ab Anetis primordijs ineidir differcnia. Ad:n-

uem a «Kern die io. Februarij proxime elapfo,Crepufculi vefpercini extre^

mum iimirem fuiffc , quando media ßalthei Orionis Meridianum ob.ine-

bu,. idcuvjj Sol, quuuaeerac m *art. i\. ^ adfummunwj. Gudibus infra

I4& TTCHONIS BHAHE IIB. I.

Korizontem, vcrfus Nadir, ddapfus erat. Poftea dk n. mane, Obferuaba-

tur hie priraum diluculum , cum Spica TOc abeffet ä Meridiano verfus Occi-

dentem ? + 35|.de Aquatore. Ergo Sole tunc exiftente in ?*-$§ ^,nonpote*

rat is fub Fmitore in eo circulo^qui verfus Nadir tendit3 deprefsior efTe parr»

iö|. Eodem die Crepuiculum etiam vefpertinum dermo dillgenter notaui,

eo ipfo temporis articulo, cümHumerus dexterOrionis ante Meridianumcerneretu r verfus Orcum part.i. Min. 5}. Ergo Arcus Crepufculi 5 vt antei

aeeeptus, euadk part. 16g«. erat enim Sol in part.4!, %. Haud aliter die if,

Februarij, vltimum veftigium dki apparuir 5 quando eadem lucidior Stella

Kumeri Orionis Meridianum prastergreifa erat farc.il. Idecque Sol,qui

partem7J. % occupjjat.infra Horizonten* , permodiciim vltiä 16. Gradu»

delicuit. Vides itaq; Crepufculi fluematutini, fiue veipertiniincnflirarnin

Circulo verticah,nufquäm iy + Gradus excedere, quod nimis magno inrer-

uallo tuam animaduerfionem anteuertit. Atq; hinc liqüet , quam partim va-

lida (int, non faltem qua; de Crepufculis,fed etiam Refrac~ticnibus,quas apud

Vos aliter, quam hie fe habere exiftimas, proponis. Quae de verlöre& fecre-

tiorePhilofophia,quäm eaquxhadenus in Schohs vuigarfter docetur , bre-

uicer inpofterioribusliterisattigij&aliquatenüs tantüm indicaui,tibiplace-

re video; plura itaq;, tum eorum qua? defideras, tum etiam alia Ins longe prae-

ftantiora in (criptis eorum Philofophorum , quos recenfui , diligenti adhibita

intentione inuenies, prsfertim ver6 ipfa Experientia rerum magiflra omnia

explorante, pra?mi/fa tarnen cauffarum feeundumnaturamipfamfedula in-

quüitione. Mihi nunc pluribus de ijsPhiiofopharinonvacat. Neq; enimeft

id huius loci, nee fatis tuto literis committitur. Secundum Tomum Operis

noftri, De Cadi recentionbus Phamomenis, tibi gratum fuiffe lubens audio.

EtLatkudinemLunsemaximam ä te eandemfere, quamillic capit. 3. indico,

adinuentam, mihi aeeeptum eft. Scripfitnonitadudum adme Clarifsimuj

&; Erudnifsirnus vir D. Henricvs B r v c je. v s, apud Roilochienfes Me-diana: Galenica? & Philofophice Ariltotelics Profeffor inprimis ceiebris>

Mathematicarum etiam rerum,praffertim Geometricatum apprimeperitus,

& in dubium vocauit hanc meam de mutata Latitudine Lunx afiertionem,

autoritatemq; Regiomontani, Copernici, VVernen & fimilium praflanci-

«m Mathematicorum oppofuit, quod ij nihil tale vnquam deprehendiffent:

& quia id Eclipfium magnitudini, alias fatis ben3 calculo correfpondenti,

officeret. Verum ego iiii refpondi, Autontates liorum exceilentium Afcro-

nomorum, nihil derogare meis inuentis 5 fiquidem Uli confiitutioni Ptole-

maica?,hac in parte prorfus acquieuerunt. Neqj ipfimetcer':amaliquamex-

perimentationem inltituerunt; an res ita ad vnguem fe haberet, necne.

Quamuis autoritäres per fe in Mathematicis, lkubi alias, quamminimum ha-

beant ponderis, mfi accedat>cerdsObferuationibus funda'ja>euidens demon-

itratio;

E? ISTOL ARVM A S TR O N O M I C A R VM. I4I

ftratio. InEciipfibus vero hanc dififerentiam efle vixperceptibilem 3 ob pro-

pinquitatem Nodorum 5indicaui. Deindeilli vicifsim tuasquoq; animaduer-

•iiones obieci 3 quibus idem proxime mecum deprehendi/Te afTeueras* Cupioitaq; ex te vlteriüs cognofcere, quo pacto hanc explorarionem inftitueris, Sc

quid 5quantumque inJLatitudineLuns mutatumanimaduerteris3 vtilli atque

ali/s,inuentisvnius non acquiefcentibus, alterius etiamfiiffragium 3 qui Cäs-

ium dih'genter vnäinfpicit (quod nimis fecure ab iftis negligkur, cum tarnen

Aüxonomihaberi velint) pro me facere, vlteriüs oftendere queam. Licer ego

nihil ex meis Obferuationibus depromere, atque in lucem edere decreui>

cmod non per fe latis ratum exploratumq; fit 5 nulioque alterius indigeat fuf-

fragio. Id vero quod ais, Caput Draconts abeife ä Tabulis plus quatuor

Gradibus, teq; per diftantias & Globum id inueniffe, cuperem vt plenius in-

dicares, quomoiocollegeris ; hoc enim videturmihifalua Eclipdum appa-

rente magnitudine , vna cum ^earundem tempore minime confentaneum«

Siquidem quatuor Graduum difFerenria ä Nodis Latitudinem Luns immutec

21. Minut. per duas videlicet tertias proxime Lunaris corporis partes; quod

faneinEchpfium apparentiisadmcdiim perceptibilem induceret difcrepan-

tiam: Qualem tarnen in mukis deliquijs non faitem Lunanbus, Ted etiam So-

laribub, quae jfedulo pluribus ab hinc Annis denotaui, animaduertere non po-

tui; Nam licet tempora Eclipiium , ex calculo quocunq; haclenus in vfu ha-

bito, cum Cxlo ipio non rite conuenerint, ied ienfibili differentia interdum

maiori :. nomiunquam vero minori anticipärint , vei tardiüs fefe exhibuerinti

tarnen quo admagnitudinumformam, nequaquam adeo euidentem diuerii-

tatem vnquam adinueni, quantam tuje Nodorum akerationes exigunt. Neq;

cnim mubopldsdifcrimimshac in parte cognofcere iicuit, quam quantum

aberratio in motuLuminarium 3 adeoque in tempore Zyzigiarum fuggerere

valebatjNodis ipfiis in loco fuo5quoTabulcE Alphonfina? & Copernians (qua;

permodicum in ois difcrepant) easreponunt, quamproxime permanenti-

bus. Rogo kaq; vt vlteriüs 3 cur ita ftatuas 3 examinatione dihgenriore faclra»

declares. Neq; enim adeo euidentem, in Eciipricx& vice Lunaris interfecn-

onibus,errorem Tabuhsfme caufa obijcere decet. Refers pr^rereä, te in ü-

bro tranfmifio, quid de Cometarum materia fentiatfo, eorundemq; genera-

tione nihil reperiffe , & rede quidem id afferis. Nam nufquam ex profeilb)

hac de re illic trado : Sed ad Epilogum totius Operisjianc & plerafq; flmiles

quzftiones 5 tum multa alia in loca , tum etiam in vltimam libn claufulam reij-

cio» Interim tarnen pag. 254. vbi quartum caput Mxithliniani fcripti de hoc

Comera expendo3 hzc verba inuenies. Ego marenamomnium Cometarumprorfus csieftem eile iudico; iiquidem omnes etiam in ipfo Cxio generen-

tur. Vnde vero hxc materia iihs in Atherea Regione iuppetat,& quomodo

illic procreentur, fuoloco in Concluüone todus Opens meam expofisötiw

S 1(encen-r

14* TTCHONIS BJLAHE IIB. I.

fententiam. Ex his aliquomodo colligere potui/Tes, quid deeorum mareria,

quod non(itelemenraris,& e vaporibus terreftribus, vt tu lentis, confiata,

judicem. Vbi vero, D e o volente, totum Opus ad Colophonem deduclum-

£uerit,tum veterum Pliilofophorum, tum quoque recentium, inrer quos eti-

am cuain de Cometarum materia & generatione fententiam difutiam, Sc

minime reipfa conh;arepofie,luculentis cenifque rationibus fidem faciam.

Intereä quar de motu &r Apparentijs talium Phamomenon trado & demon-ftrojfuüftciantj Neque enim Phyficamconfiderationem, qua? mdetnaxima

ex parte deriuanda venit, confufe admifcendam duxi , vt Niethodus debita,

feruaretur. At poftquäm non jfolüm nouam Stellam (quae etiam non mi-

giimum adfert fubfidij huic negotio penicius difquirendb) fed omnes Co-metas, ame dijigenter obferuatos, adhibitis etiam quibufdam alijs an ei

conipedis, ficubi res poftulat, fub incudem veritatis per fuas Apparentias

reuocauero, tum demum confequens erit , Phvficam & Aftrologtcam con-*

fiderationem , generali quadam indicatione jfubiungere j Neque enim res

ha:c eft parui momemi , fcd a paucifsimis , ne dicam prorfus nullis, anteä ri-

te pertraclata. Ideoque nonperfun&orieaut promiicue,feddeccn.iordine>

debitaqi diligentia obeunda venit» Quamumad caud# cdu&ionem affiner,

eftendi eam inCometa Anni 1577. Veneris Stellain perpetuo refpexs/Te,

«quamuis ad Solis partes poftmodum pocius inclinarim,obopticam aliquam

latentem rationem, cum vix credi pofsit, Venens Sidus tarn fortes eiacula-

ri radios : Licet nunc demum aliquatenus perfenrifcere queam 5 id non ad-

eö alienum a Veneris Sidere , vrlut runc iufpicabar , ex quo non longe ab

cius Rcuojutionibus Cometa iter fuum direxerit. Venens enim Stella, vi-

jfa eft mihi aliquando eam partem Lunar, qua? ä Sole auerfa erat, & ipfi ob-

iccta,fatis fenfibiliter llluminare, vtvt Luna longe remotius a Veneris cir-

cuitibusdiftiterit, quam Cometa. Simile quid etiam Ioannem BaptistamBenedi&um, Pairicium Vcnetum Philolophum & Mathematicum inpri-

inis excellentem, animaduertiiTe rcperio , in erudito illo Opcre, quod de

Nlathematicis & Phy/icis fpeculanoaibus infcripiit. Sic enim in fine Epi-

ftolce, ad Baronem quendam Sabaudum Philibertumfcribens, ait : Mani-fefte videtur, dum Luna rcpentur fecundum Longitudmem inrer Solem

& Venerem , quod pars Luna,' lumine Solis deftitu r a , a lumine Veneris ah-

Cjuantulum illuflratur , quod ego fa?pe vidi , & muhis oRendi» Ha?c illc.

Vt tarnen verum fatear , neque ha^c ranoc:naiio mihi ira faisfacit> vt Ve-nen tantam radiorum pottmiam, qua? Cometa: caudam procreare po-

ruerir , atmbuere aufim. Verum fit 5 quoad cauda? raüonem, quic-

«juidvelit, & liue lateat m his Opticum quid, cur Solem perpe:uo non ad

*£BUisiiU rclpiciaac fiue aun, ccicc id mLlatenus iubii^ere po.vnt > quod

tuui-

S i

T '

i'l L A K V M ASTRONOM1CARVM. I4J

tu in*endis, cauJam eil'e parcem corporis Comet#, & eiufdem cum capi-

tc fubftantia?, eodemque modo per illuminationem apparere. Id enim fi

ommmode ita fe haberet, non tot Cometse ä Regiomontano, Fracaftorio,

Apiano, Gemma Frifio, & alijs animaduerfi, perpetuo Cornam in oppo-

(Itas fere Soli partes obuertiffent, vt ex eorum fcriptis colligere licet : Id

quod eciam in ijs , qui a nobis obferuati funt, quam proxime locum habuit.

Nulla etenim ratioYubeft, cur prorraftio corporis Cometa* in longum, fl

eiufdem effet cum ipfo capite fubftantia; , femper a Sole propemodum auer-»

teretur« Et nos vidimus in crinita Anni 77. cuius cauda , prarfertim abini-

tio valdi erat notabilis, eam admodum raramfuifle, & inftar radiorumte-

nuium apparuiffe, adeö quod Stella qua?dam,quaspn£tergrediebatur, ali~

quo ies per illam transparuerint. Neque etiam erat eiufdem cum capite

coloris, fed & hunc fubinde akerabat,quod tarnen ob Aeris interpofiti di~

uerfam quahtatem, prafertirn prope Horizontern eueniffe cenfeo; Sed 6?

Caput ipdim erat folide compadlum , multoque cauda lucidius, & exacts

rotundum con(piciebatur, adeö vt paruam Lunam ab initio diceres. Ipfi

etiam crines capiti acuminatim copulabantur , & poftea in latum Ion*

gumque dirTundebantur: Vnde facile colligere licuit, per penetrationem

luminiscuiufdam externi, quocunqueidmodo contingeret, & vndecunque

proueniret , caudam illam fuiffe procreatam. Idem quoque in alijs Come-tis animaduer ere licuit, & eö euidentiüs , quo maiores illuitriorefque fuU

ferinr. Pranereä illi qui ad oppofitum Solis tendere vifl funt , caudam vel

nullam , vel perexiguam oftendebant, eam potiüs verfusfuperiora auer-

tentes. Huic aucem proximiores barbam magis magisque exerere cerne-

bantur , quod in Cometa Anni 8 o. & 82. difcrete apparuit, vt de eo, qui

Anno 8 5. omnis caudae expers putabatur, quem vterque noftrum, & nul-

lus , quod fciam alius , diligenter obferuauit, multa non dicam. Hunc,caudam ob id nullam oftendiffe cenfeo , quod perpetuö iuxra Solis op-

poiitum moueretur , nimia etiam ä nobis remotione huc aliquid hcicn^

te. Si igitur cauda eorum pars aliqua corporis effet, & de eadem ma-teria con'taret , nequaquam eiufmodi relationem ad Solem conierua-«

ret. Nee enim, qu# de tranfitu radiorum in puro Acre fine materia obij-

cis , fatis adhuc perfpeda funt. Etfi enim Carlum tenuifsimum fit, ta-

rnen non prorfus eft immateriale vel incorporeum. Quid diceres ad hoc,

quod Anftoteles refert capice 6. libro i» Meteorologicorum , nonnullas

ex vagis Sreilis crinem aliquando nancilei , quod Agyptios tradidiüe in-

nuit, quibus etiam fidem adhibendam cenfet , fiquidem ipfemet viderit

Steliam quandam in Canicul^ femore , crinem licet obficurum habuifie »

ka vt qui in eam o-ulorum aciem imendebanc 3 obfeurum lumen cerne-

vent»

144 TTCHONI8 BRAHE LIB. I.

rent, fi vero qui leulter intuerenmr , clariüs. Ego verö exiftimo rem ita fe

habere,& i^pius hoc etiam in pluribus Stellis in Agypto,vel alio confiinih lo-

co, vbi Aer minimis vaponbiis eft cbnoxius , quando praefercimpurifsimus

exiftit, confpici:Nobisautemin crafsiore Acre habitantibusnon irem. Sunt

enim Kadi) Ali admodum tenuts , nee oculis patent, fi Diaphanimi interme-

dium minus defsecatum fuerit. Vt tamen tuam fententiam ex aliqua carlefti

animaduerfione comprobesjobijcisnobis IlluftrifsiimiPrincipistuiGbferua-

tionem , per Torquetum faetam , in Cometa Anni 1 5 5 %+ ex qua manifefte

coiligi affeueras,caudam illius, neque Solem neq; alium quempiam Planeta-

rum refpexiffe, Ted per fefe fuo duclu apparuiffe. Fateor quidem, fi ea deno-

tatio,qua; i3.Caiendanim Septembris habitaeft, (quofolodie cauda;ductus

afsignatur) tanquam rata afliimenda fit, tunc Arcum circulimagni a Sole in

part. 6. Min. z6. VCt iuxta noftras rationes pofito, per Cometa? caput edu&umverfus extremam in cauda Vrfe Maioris, non appropinquare illi intra par-

tes ibj'j Sed tamundem ab hac verfus Booten derle<5tere,ade6 vt oportuiffet

Solem 21. Gradum ltt emenfum fuiffe, fi is,& caput caudaque Corners-, cumdifta Stella, in eodem Arcu conftituerentur. Licet vero ne hsc quidem ad-

eo extra omnem modum difforrnis deuiatiocontingat,pro eo,quod ex folo

intuitu prima fronte difeernerelicuit, vt ob id plane diuerfum äplurimorum

in alijsCometis animaduerfione hinc concludere fufFiciens prsebeaturocca-

fio -, Tarnen quia ha;c difterentia tibi nimia videtur,vt eft per fe admodum am-pla, aliud quid de hoc eodem Cometa ex Obferaationibus Clarifs. & Dodhfs*

vifi D. Co RNELii Gemma incontrariumadducam, quilibrofecundo de

diuinis natura; Characterifmis, capit. primo, vbi de hoc ipfo nonnuüa propo-

nir, praeter id, quödait eum inOccafu ftetiffe,& caudam verfus Orientalem

Plagam (ideoque inSolis, qui iam oeeubuerat, partes oppofitas) porrexiiTej

hancpraecipueObferuationem commemorat,qu6d die 20. Augufti, qui pla-

ne idem eft cum eo , quo Illuftrifs. Princeps Cometam vnäcum caudae dudtu

verius extremam Vrfie Maioris deJignauit, Vefperi eius diftantiam ab Arclu-

ro dimenfus fit part. 30. Min. 32 ; Ab ea vero ipfa, qua; eft in fine cauda? Vrfa:

Maioris part. 2g. Min. 33. Cumq; ad illum Annum fuerit ArcturiLongitud.

in part. 18. Min. 4. =*b Latitud. part. 31. Min. 2. Bor, & eius qua; in cauda Vr-fa; part. 20. Min. 44. n* Latitud. part. 54. m. 25. Bor. iuxta noftram in Fixa-

rum locisreftitutionem, competens erit exafsignatis intercapedinibus, Co-meta! locum meidifte, quoadLongitudinem, in part. 13. m^ö". ITb cumLati-tudine part, 26. Minut. 23. Borea, quod admodum fenfibiliter ab ea quam ad-

ducis,.annotatione difcrepat. Sin autem per hunc locum, a Sole in part. 6.

Min. 3 6. m, vt dixi, verlante educatur arcus magnus verfus vltimam cauda:

Vrfa;, fatis prope ad SLellam'illam accedet, ita vt intra rart^J. huic reuera

•ppropinqueCo taotjUulum. fajtem verfus Booten digrediens^adeö vt fi Solis

locus

fFISTOLAfcVÄi ASTR.ONOMICAB.VM. l^J

locus aflfumatur ternis tantummodoGradibus vlterior, vtpote in 9J, ltt3 cx-

quifite in vnum Arcum Circuli magni Sol, caput Cometa?, edu£tio cauda?,&poftrema in Vrfa maiore coincidant. Ha?c vero non adeo magna difcrepan-

tia apud intelligentes in iftonegotiofacileexcufationemmeretur,. Siquidern

du&us cauda? faltem ad intuitum denotatus eft, qui facile in tanta diftancia

per ternos Gradus , aberrationem infinuare potuit. Neq; enim fumma pra?-

cifio hoc padto elicitur, Sc verifimile eft Illuftrifs. Principem , cum nulla alia

clara Stella tarn prope occurreret , per quam cauda? extenfio defignaretur 3

hanc tanquam proximam arripuifTe, a qua etiam infenfibiliter cauda? indica-

tio differre, quoad afpectum dignofcebatur. Apparet itaq; quam parum fub-

fidij hinc obtmeas ad ftabiliendam tuam de barbis Cometarum fententiam,

aliorumque euertendam , qua? multis exemplis comprobata eft, cum potius

contrarium tua? indu&ioni hinc fequatur. Nam huius etiam Cometa? cau-

dam Sohs partes oppofitas fatis partiliter obferuafTe , rem omnem cürcum-

fpe&e abfque pra?iudicio perpendentes non inuite concedent. Fac faltem

ipfemet in Globo periculum & locum Cometa? denota iuxta diftantias ä Cor-nelioGemmaädi&is Fixis monftratas, caudamqueeius nonnihii ä corpore

protrahe in Solis ad 6f . Wc , coilocati partes contrarias , facieqi Ca?li difpofi-

ta, qualis erat iuxta Horam nonam eius diei, ita vt 21. Gradus m, Meridia-

num oecupet, ficcj; firmato Globo afpice,quorfiim cauda primo intuitu diri-

gatur, vtiq; videbi^ illam quafi in verticem tendere, & fi producta intellige-

retur nullipropius infigniori Stella? occurrere,quämei,qua?.vltimum locum

cauda? Vrfa? Maions tenet. Licet enim qua?dam fit minutula in finiftro lacer-

to bootis , quam propiüs refpexit , tarnen cum ha?c fit faltem quinta? magni-

tudmis,difceniinonponerat. Cumq; nulla alia in ifto tradhi oculis euidenter

pateret , ad quam proximius cauda? protenfio dirigeretur , quam ha?c ipjfa

ia?pedicia Vrla? Maions Stella, memo hanc tanquam äcauda indicatam,

quod etiam ocularis intuitus fatis probat, Illuftrils. Princeps arnpuit, ne-

gleda illa perexigua, qua? etiam foli vifui non adeo prompte patebat diffe-

rentia. Elle autem potius ftandum cum loco Cometa? , qui ex Cornelianis

Gbleruationibus deriuatur, nullum meretur dubium. Nam is in ipfis Scru-

pulis per Radium Aftronomicum (Inftrumentum ä Patre fuo diligenter ex-

cultum) diftantias Cometa? ä^uobusilluftrioribusFixis->qu&j cum iploTri-

angulum fermc aequilaterum (quod non parum ad loci cerritudinem hinc in-

quirendam facit) conftituerint , fubtiliter demenlus eft. Et licet Radius per

ie in paueuiis Minutis non vbiq; iatis pra?cifas pra?beat diftantias, pra?fertim

in maionbus intercapedinibus, tarnen tanta non eft eius aberratio, vt vltra

quartam Gradus partem Cometam aliter quam oporteat hie difponat , qua?

vanatio id quod iniendimus,nuliatcnus improbat. Allonge alicerfe res ha-

bet in Torqueto, per quod Inftrumentum lliuftrifs. Pnncipis übiei uationes

T accept#

IJ^S TTCHONIS BR.AHB IIB. 1.

accepta» funt«. Nam etiamfi illud iuftce magnitudinis foret , tarnen e ni-

mis mulcis & diuerfis partibus mtricate componitur, multaque requirun-

tur ad fingularum difpofitionem , qua; inter obferuandum difficulteHfi-

mul adminiftrantur, adeo vt dum vnum cauetur, alrerum facile negliga-

tur, quodiibet vero per fe aliquid erroris fenfibilis fuggerere poteft+ Ta-eeo quod ipfum etiam Inftrumentum fua raole fefe nimium aggraüet, cumnon feeundum a?quilibrium eins difpofitiones conuolutioni adaptentur. Ita

vt nulluni fit inter omnia Aftronomica Organa a vereribus exeogitata,

quod minus expeditam & ratam certitudinem Obferuatori exhibeat, vtvt

fatis ingeniofe eius ftru&ura., qua Armillas ab Hipparcho& Ptolemseov-

furpatas in planam quandam Cjrculorum compagem compendiofiüs & mi-

nori fumtu redigere, Arabes huius primi (vt exiftimo) inuemores, cona-

ti fint. Taceo nunc , quod Iilulirifsimi Principis Torqueturn , quo Ob-feruationes ifbe pevackx funt, etil e folido conltabat Orichalco , nhnis ta-

rnen erat exiguum, prour vidi, cum ante annosi}. Caffellis prsfens apud

Illuftrifsimum Principem per dies aliquot morarer. Habebat enim tunc

bina eiufcemodi Torqueta , quorum neutrum fatis capacem magnitudi-

nem pr& fe ferebat, vtrumque vero iam pridem ab ipfius Celiitudine an-

tiquatum erat, e6 quod certas Siderum denotationes, velipfo Principe id

innuente , nequaquam exhiberent* Facile itaque contingebat , per Tor-

queturn non adeo magnum obferuando, aliquot Graduum ä Scopo deuiatio-

jiem committi, quod beneficio radij, e diftantijs Stellarum petita perueftiga-

tione, fatis tutöpra;cauenpoterat,&: cauda qua; per fe tenuiterapparuit,vc

ex ipiis Illuftrifsimi Principis animaduerflonibus colligere licet, in fua pro-

duclione non difficulter, quo ad longum interuallum,afpe£tui nonnullam

iruftrationem fliggerebat« Quapropter ü ex Obferuationibus Cometarumprobare elaborescaudameorum effede ipfa fubftantiacorporis,&perfe fer-

ri,Solemque non femper refpicere, aliunde auxilium implore$,neceffe erit:

Hie enim, quem allegas, Cometa multöpotms contra quam pro tefacit, VC

iamfatis fuperque oltenfum eft. Nuncadalia. Qua; circa curuaturam Gau-

di.', noltns ratiocinijs opponis, parum ad rem faciunt, Si aptiorem mflexio-

nis crinium occalionem,quam ex Opticis, inuenire potes, eam prome. Quodtarnen cauda fit ipfa Cometa: portio, de eadem exiftens materia, vt obidva-

fias formaspef ie exhibere poisit, nequaquam tibi conceffero. Nonaliter

qua; deGraininceo in fineOperisfcripii, minus competencer applicas. Neq;

enim dixi eum, quo ad fitum Cometarum Ariftotelea: opiniom adha:rere, ied

faltem quoad matenam efumoiitatibus terreftnbus,vtillevult, conllantem,

inque iublimem Athera attraclam. Quoniam vero ipfemet fateris hanc tiu

amquoq; elleopinionem , ineafdem faneabfurditaresprolabens, quas alias

tifaLimoikndam: Nihil enun refertj fiue dicas vapores iftos. lenros& texia-

ces>

IM5T0LARVM A STROtfO Ml C AR V M. ^7€f s /lue tenues & leues, aut ardenres vel llluminatos, modo terreftres ck fub-

liinareselfe3 inq; altifsimumCselumquocunq; modoeleuatosadmiferis. Prac-

tereäquiaexverbis quibufdam adllluftnfs.Pnncipem fcnptis,quibusOpi.s

meumedendum denouis AthereiMundigenerationibusappellaui, colligis

megenerationem lnCadumintroducere, ckperconfequens etiam corrupci-

onem. Videns hie mea ve»ba nimis ftricle captare; Sumfi enim ego illic ge-

nerationis vocabulum lation modo, pro eo quod nouiterexiftit velapparer,

ameanon vifum, necGrammatici partes in proprietäre cius.diclionis fufti-

nui. Sed cur non potius ip/um titulum libn impreßum arripuifti , quem ma-gis circumfpedte>quam inEpiftolaaliquarequintur,de nouis AthereiMun-di Phamomenis infcrip/i, confultö generationis vocabulum deuitans, ne vllus

eifet cauillationi locus. Alibi te longe adhuc a mea abeffe fententia videbis.

De Hypothefium ca?lefiium a me admuenta conftitutione nolo in pr^fentia-

rum muita defenfionis ck comprobationis caufa in medium adferre : Id enim

nimis prolixum foret, neq; abfq, multiplici ex Gbferuatiunibus cerris petita

dimonltratione fufficienter perficeretur. Dabo potius operam, vt ahäs,cum

de reftitutione cadeftium motuum ex profeifo fauente Ca?li Autore a6turus

fum , reipfa cognofeatur, has noftras Hvpothefes Apparentijs edeftibus ad

amufsim fatisfacere , ck tarn Piolemaicas , quam Copernianas longe antecel-

Itre, ipfique verirati magis correfpondere, At ü ülss tibi ade6 diiplicent, vt

malis cum Copernico Terram 6k maria in Caelo annuatim vnä cumconrer-

mina Luna conuoluere, adeoque triplici motu, cum fit corpus vnum £k fim-

pleXjvltraSteliarüm iortem, qua tarnen longe inferior ck ad mouendum in-

eptioreft, extollere, per me etiam id tibi integrum ent: Neque iam diifi-

cilis via eft, ex quo Aerero Elementarem Casio ck Aftrorum reuolutionU

bus mifeuifti; Cur non etiam Terras ck maria ? Anne hoc eft inferos fupe-

rs confundere, omnemque natura? rerum ordinem inuertere ? Ne tarnen

fallaris, Non etto.quod tibi perfuadeas, abfurduatesPhyficas , qua?Coper-

pianam Hypothehn comitantur, latis ab ipfo effe refuuatas, Neque quxa,

te huc adftruntur,rem omnem indubitamer conn7mant,vtalibihaec ökp!u-

ra eiufcemodi difeutiens ofteniam. Muhb minus, qua? in exiuiandis ijs,

quibus facraicnpturacontrariumaffeuerar,ate praetenduntur,locummere-

npoiennt. Maior enim ck eft: ck efle debet dminarum lnerarumautoritas

ac reueremia , qu^m vc iic in modum Cothurni eas trahi deceat, Licec

enim ipix in rebus Phyficis ck alijs quibufdam vt plunmum ad capLUin

vulgi ieie atten peren: , abfit tarnen vi ob id (ratuamus eas ica vulgarirer

loqui, quin eiiam vera proponere credamus* Sic Moies erf] in pnmo ca-

pi.e Gencfeos de Mundi creaiione agens, Ailronomia? penecraha non re-

kret, v.poie rudi popuio feribens , nihil ramen in medium profert ,quod

aen etiaui ab i^us Aitronomjs concedi queac. Nam queu tu puias ex

1 i i|)lQ

I4§ TTCHONXS BRAHE LIB.-I.

ipfo fequiLunam contra Geometricas demonftrationes reliquis Stellis fore

maiorem, ipfe Textus non admittit. Sic enim habet ? Fecitq; Devs duo lu-

minaria magna , maius ad diei , minus ad noctis moderationem 3 tum etiam

Stellas, eafque in liquido Cado collocauit ad colluftrandas Terras. Hie fal-

tem de magnitudine lucis, qua So!& Luna pra? eseteris Stellis Terras illumi-

nant,loquiturMofes,non dequantitate corporum. Ideoq; Lunanivocat lu-

minare minus , quia non tantum Terram colluftrat noilurno tempore , atq;

Sol diurno. Si enim de magnitudine corporis h#c intellexiffet , & faltem ad

vulgi afpeotum fefe aecommodaflet , Lunam non minorem Sole appellailet;

liquidem eius viiibilis Drameter Sole certe vix minor cernitur, ii non potiüs

vtplurimum nonnihil maior. Nemo verö Aftronomorum negarit Lunampoft Soiem efle Luminare magnum ante alia Sidera 5 quodq; rnulio plus ca?-

teris Terram nocmilluminet, tenebrafq; pellat» Sic ipii Aftrologi Soiem&Lunam appellant, hanc Luminare nodis, illum diei, quod cum Moie appri-

me confenrit. De cateris Stellis nunc non difputo, an circum circa iuxtafu-

os terminos plus claritatis effundant, quam lpfa Luna , licet ob nimiam di-

ftantiam lux illa Terras non pereellat.- Nam& Mofes eoloeo de hoc faltem

Limine agebat quod Terras conringit atq» Animantium vfui inferuit. Sic eti-

am nimiumProphetisderogas^ dum vis ipfos nonpius intellexiffe de rerum

natura, quam alios vulgares homines. Licet enim ex profeflo Phylica non

tra&ärint, id enim non erat muneris eorum, tarnen multa fuis oraculis e Phy-

ficis defumta immifeent, qua? nemo etiam, quam maxime naturali P hilofb-

phia imbutus ire poterit inficias, Neque ob id fequitur eos Aftronomica Sc

Phylica, qua? vel ä primisPatriarchis adeospromanärunt, ignorafTe, quo-

niam parcius de bis agunt. Non enim deeuit Philofophica & MundanaTheologicis myfterijs , quae prseeipue tra&abant, nimium immifeere. Stat

itaq; adhuc immota Autoritas facrarum literarum, vt fiio loco pleniusvide-

bimus. Nee Copernici pofkio abhac fe vlla tuaopera vindicabit. Quod au-

tem mea* Hypotheiium inuentioni obijcis tra6tionem quandam violentam 5

& ordinisconfufionem, rerrogradationifq; inquinque Planetis labern, nihil

moramur«. Non enim effe traeiionem quandam inuoluntariam, fed natu-

ralem & diuinitus infitam concomitantiam^obferuantiarnq;, qua quinq; Pla-

neta: Soiem, quoeunq, eat, femper in Meditullio warum Reuolutionumre-

fpiciunt, confentaneum eft. Et quanam quasfo corporali tenaciq; materia co- .

pulantur Magnes& Ferrum,ita vt vnum alterum appetat,etiam interpofito

alio corpore? Si hoc in terreftnbus inanimatis fieripoteltnaturaliterabfquc

violentia, quid in cadeftibus, qua? animata eile & feientiam diuinitus innatam

mirabilem & prsdtantiorcm quam putatur habere, Platonici, fapientiorefqj

Philofbphantiumnonnegarint?Perpendediligentiüs ea,qu£ein fineiö". ca-

pitis libro 2. Plinij ab eo adducuntur> de ratione itacionum atque regrefTuum

triuea

IPISTOLAB.VM ASTRONOMICARYM. 14$

trium foperiorum Planetarum, qua; licet ambigua obfcuraq; vel prorfusab-

furda videantur, tarnen non omniafunt plane denihilo. Satifq; hinc colligi-

tur , vetuftifsimos Mathematicos, qui etiam Terram in medio Mundi quief.

centemconftituere, EpicyclospmrfusignoräiTe,& aliaquadam occuluore

ratione iftas Apparentias, qua? inde faluantur, ad Solem retuliffe , neque in-

conucniens duxifte, Planeras Soli ita obnoxios effe , licet nulla intercederec

marerialis colligatio» Sed ipfe Textus te de pluribus admonebk* Nee vlla

confiifio in meis Hypothefibus comtnittitur; Ccelum enim eft vnicum & fibi

fimile a Lima ad oclauam Spha^ram , in quo libere afcendunt& defeendune

Planetae, prout Solem pulcherrima Harmonia in medio ambulantem circum-

eunt. Non enim credo te rurfus diftinetionem aliquam realem orbium Ca?-

leftium introducere velle , contra quam inter nos dudum conuenit. Retro-

gradatio Planerarum, quae refpe&u noftri & oetaua? Spha?ras cernitur,nu!lo

eos virio afficit^ liquidem quo ad {emetipfos, Solem femper eodem modo in-

tueantur, curfui deftinato vniformiter intenti. Sed heec & plura alia qua; for-

te ab aliquibus plauiibiliter contra noftram motuum rationem inferri pof.

funt, fuo tempore, Deo conp.tibus noftris afpirante, fufficienter difcutiam.

Occafionem vero has Hypothefes conftruendi non delum/i ex inuer/lsCo-

peinianis, etfi tu talequidpiamvnquam cogitafti,mihiid,vtfatis nofti, non

innotuit, neq; fimile quid vnquamex Rhetico vel Reinholdo colligerelicuit,

Verum cum animaduertiffem fiibtili & aecurata Obferuatione, prsefertim

Anno 8 2* habita, Martern Acronychum Terris propiorem fieri ipfo Sole,

&obidPto!emaicas diu reeeptas Hypothefes conftäre non poffe: Cometas

infuper caditusconfpe£tos& inSolis oppofitoverfantes,motui Terrae annuo

nonreddi obnoxios, quamuis haud in tanturndiftent, vt plane is euanefeat,

ficut in Fixis fit Sidenbus : Copernianam quoq; afTumtionem in motu Terrae

collabafcere; Nonreftabat alia via faluandi Apparentias ca?leftes,quämh£c-

ipfa , qua? nuper a me generali indicatione prolata eft» Si itaque ifta duo de-

monftrauero ita fe habere, vtiq; nee Ptolemaicam, nee Copernianam Hypo-thefin rei veritati congruere , fed folam hanc noftram , furficienter compro-

batum erit, vt demulds alijs, qua? huc non parumfaciant, nunc non dicam.

Neq; enim hoc loco fingula&particulariareferrecommodumvidetur. Mi-rabar valde ab initio , cum legerem in tuis literis , Illuftrifsimo Principi hafee

meas Hypothefes priuscognitas fuifTe, vtpote qui eas in Automate quodamexprefiashaberet. Neque fatis cogitare potui, qui id fieji pofiet, fiquidem

optime mihi confcius eifern , me ä nuilo mortalium has cognouiile, pnuüquam ipfemetexObferuationibuseöperducebar, quodq; intereamecum la-

tuerintanteanonpublicata?. Verum poftqnam libe'lus iirius Vrü Dithmar- X/r/Z^

fici., quem aliquandninqnibuftiarn ad me datis literis digno elogio ornäiü, /?**(•' *%%

impurum appeilan$Nebulonem>mihi tranfmiftus effet (ldque a Doctifsimo

Tj viro

!*• TTCHONis SHA«I LH. U

viro D. Georgio Rollenhagio Magdeburgs degenti, qm etiam dn-

dum anteä indicärat, has noftras Hypotheles hbi ante biennium a quodammeo fugiauo miniftro communicatas tue. Ideoq; fciens ä me primum inuen-

cas,do]enfq; Vrfum iihimiibi immeritoeas attribuere,librum illum mihi in~

noteicere voluit ; vt Furtum il'ud cognofcerem ,& ab alijs foras ebminata mi-

hi detmoafiererem. Ex iftoiatis perfpexi,vrsde hxc ad vosperuenerit Reuolu-

rionum carleftium ordinatio, iiqutdem ifte Plagiarius referat, fe ante trienni-

nin fere, poflquam hanc in angulo quodam Regni Polonia; excogitaflfet , /

( f ni.elligepotiusinlnfulaRegn!l)ania:Huena,quando AnnoS^mSeptem-bii cum Nobilifsimo & Dociiisimo viro D. Erico Lange, amicomeofingulari, cui tunc infermebut,hicädfuiiTet,apud me clamexceptas, vt qua:-

dameciam alia) Ulultrilsimo PrincipiHafsi&'obtuliiTe, atq; abipiiUs Celiit.

Arnfice Iuilo ßyrgio in Orichalcicum Automatum redadtas eiTe. Sedfatis

prodit Furtum iuum ilie impof[or,vnaque ignorantiam rei, quam venditat.

)jum enim orbcm Martis totalicer Solarem ambientem delineat, inikatur

faliam quandam deiignaiionem> qua? nefcio, qua incuria hie ita depi&a

erat, atq; ob ld tanquam mepta alicubi imcrchanas meas proiecta,quam eti-

amnum admanus habeo, eodem nomine requiiuam., vt certo idip(um pate-

ret. Gumq; Vitium iftud in Schemate depingendo commiifum emendare ne-

qtiiuent, {urFicientcr'intelligentibus notum reddit, fe eam inuentionem non

anteiligere, mul:6 minus eius Autorem eile, vtvthic conquiiitam iibiimpu-

dcncer arrogarc & Uluftrilsimo Principi. Vvilhelmo, tanquam propnarn

cxcogitationemdedicare non erubuent. Multa infuperaba habet in iito li-

bello,qua' licet non omnia hinc ab(tulent,tamen partim a vobis,partim ab alij$ r

Marhematicis in Germania, fiue dam iiuepalam corrafit,adeo vt ii aliena

demanrur, nihil fere reitet, quod fuum ent. Sed facdlät ifte cum fuo Plagio5

iibi&alijsEruditis,apudquosaliquandofuit,quis fit,& quam perfncta: fron-

tisv arroganltj; nugator, iatis peripe&us. Haec deHypothehbusmeis breui-

ter refpondeie volui, plura conuenientiore loco & tempore intelliges, qua:

proculdubio (nifi nimium percinaciterm verba & fententiamCopernici m-ralti) tibi iatisfacient. Quodperomnia conuenientiorem HypotheiminCo«.

meca Anni 7 7. prahnirepotuillem , e pluribus videlicet compoiltis circula-

nbusmotibus^equidem /aus iplemet cogni:umhabui,idqj lmpfo librofuffi-

cientcrindicacumelt, caufai:^ addita 7 curidpraftarefuperkdenm : vndeilta

repiicatione non opu^s erat. Fjancautem ipiam,quamiliic indicaui,propom-

jlleFjypoihelin,non caretvt opmaris, cena viilnate; Sicenimmagis confir-

matur reuera carleites eife Cometas,& motus eorumnontumuhuane ci< ri.

Redte excuialii apud Illuftnls. Principem fecundum ijium Tomum non ühus

Criffed tibi eile tran{milluniv& vcluti meo nomine polliccbans,mevbi totum

<Jpui abdoliituni fueric, lpiius C. eile in.egrum comniunitaiuruin: id enioi

EPJ5TOLARVM ASTRONOMICARVM. »5J

antea mecum conftitui, & tuam fidem hac in parte redimendam,non eft quoddubites. Habebunt etiamreliquiduoPrincipes, vtmones, Exemplaria. IUu-

ftrifsimus Mavritivs,Landt gr a vi i Filius, quem gaudeo in literis&linguis tantum profeciffe , vtinam & Airronomica deguftaffet , vi in his lau-

dabüiter exercicatoParenci üc quoque fuccedere pofler: Item Illuftrifsimus

BernhardvsAnhaltinvs non prastereundus eric,cüm Sacns Mathe-matumimbutusfit. Quod autem primusTomushifceNundinis non prodk,

impeiimento fuit,quod invltimisPapyrum impreßoriam, pro qua miferam,

non adeptus fim,nimia copia Aquarumnuntium retardante 5 & proprer alia

qucedam obftacula, qua? non attiner referre. Ar illa qua; de Obferuatione ve-

ftra in ? & obFixarum veriflcationemfadtapro te facere ludicas, & quid

de hac re fentia in literis ad Illuitrifs. Pnncipem breuiter datis relpondi; Qua-

re eahic repeterenon eftoperspretium, nee etiamopportunitasmihiconce-

ditur 5pluranunc fenbendi, imöh^cipia confefrimmonfaltem inter alias plu-

rimas oecupationes prout obiter in mentem venerunt , exaraui, fed infuper

graui frontisek Hemicranei dolore obCoryzam>quampaucis ante diebusex

frigore nocturno incer obferuandum concraxeram, immarure conilipatam»

laborans, itavt aegerrime hxc lpfa coneeperim. Neq; enim tantum fupereft

otij,vtmedicationivacare liceat. Tuumitaq; erit in his difficultatibus minus

emuncie congefta candide interpretari, & fi non ad omnia nunc partieülatim

refpondere otiumarque valerudo patiebantur,ha;c ipfa generahter referipta,

boni confulere, meq; vti facis, amare non interrmttere, & fepius per oblatara

occafionem literis reuifere* Vale. Data? Vraniburgi 21. Feb. Anno 1 5 8 9.

Tycho Brahe»

NOBILISSIMO ET VIRTVTE SAPIENTIA IN-GENIOSA EEUVDITAQJ/E D O C T R.I N A, C L A R. I S S I M O VIR.O*

DOM.INOTYCHONIBRAHE, DOMINO DEKNVDSTRVFj E Q_V I—

ti dano, Marhematicorum noftro Seculo omniumpra^ltantifsimo 3 &c. Domino {uo cum

obferuantia colendo^&c»

S. P.

ITERAS TVAS,' NOR1LISJIME E X C E L L E NT I S S I M E <Ü? «

D. Tycho, quas tu 21. Februarij dederas , vix 1 7. Augußi

aeeepimus , hoc elt, fex d'ebus poft , cum alceras ad me datas

:ripferas. Quanquam autem varijs iam diftrahar occapationr-

feusj tarnen paucis tibi refpondendum duxi : Prsfertim cum videam ,«te

literas meas fuperiores , forte ob varias oecupationes atque enam ob trior-

bum 3 longe ahter juicellexifle , atque ego icripferam. Übijcis enim ea.

mihi*

152 TICHONIS 1RAHE LH. I.

mihi, qua; nee vnquam ex verbis illius Epiftola? colligi porerunt,ftec etiam mi-

hi vnquam in mentem venerum. Vbi enim quiequamdetraxi authoritati fa-

crarum licerarum ? An ea, qua? dixi, non etiam tu ipfe& Theologi omnes fa-

cras literas interpretantes dieunt ? Nif! forte exiftimas, duo cum dicant idem,

non effe idem: Ideoq; in meidreprehendendumeiTe,quod alijsfacilepofsit

concedi. Si A.uguftinum legeris, multo liberiüs de facris literis loquememmuenies. Eandem nuper iententiarneum exhibuiffem Illuftrifsimo Principi

noftro & noftris Theologis viris fummis, ne litem hanc meam facerem (Nara

in noftris Obferuacionibus ei peculiarecaput attnbui, vbi oftendt,facras li-

teras non obftare noftrrede liquiditatemateria? caeleftisfententia?) necPrin-

ceps nee Theologi eam improbärunt , aut quid reprehendendum in ea inue-

nerunt. Et tibi idem faciendum erit, fi modo quintam tuam Effentiam defen-

derevolueris. Mihifolius Dei gloriain omnibusmeis adtionibuspropoflta

eft : ne quid impium de me cogites. De Crepufculis quoq; ne me prorius c#-

cum efTice. Nee enim tarn temerarius Tum, vt in his rebus quiequamferibam,

quod expertus non um. Scio definere Crepufculum Sole 17. Gradibus fub

Horizontem depreffb, fi vulgariter Crepufculum pro luce dubia accipias, Atego defimui exilhs literis Crepufculum eöufqjjdoncc nullumamplius veftigi-

um albicantis Aeris appareat,quodomnin6 necefTäriurn eft, 11 extremamiu-

perriciem Aeris crafsi,qui illuminaripoteft,determinare exacims volueris.

Confidera igitur Aerem circa locum oeeubitus Solis , definente vulgari Cre-

pufculo , eumq; cum alijs locis Horizontis circumcirca, vt ad Ortum, ad Me-ridiem,adSeptentrionem confer, diuerfitatem coloris& veftigia ilia albican-

tis Aeris omninö repenes. Sed & Refractionibus meis nefcio cur detrahas*

Quomodo enim alias inuenire poifum aut etiam eruere , quam ipfa Inftru-

menta prrebent ? An in tuam gratiam hoc faciam ? Iniqua certe a me poftu-

las , fi haec poftulas. Sed nee titulum Toinorum tuorum de nouis Mundi a-therei generationibus repramendi, nee etiam repra?hend&ndus eft, nee tua

excufatione indiget : Siquidem qua? h"unt,etiam generari dieuntur; & reuera

Cometae in Crelo generantur. Propofuiea non aiTertiue,fed dubuanter &interrogatiue potiüs, prreeipuevtexplicares mihi fententiam de veftra gene-

ratione & corruptione. Qua? etiam de Cometarum cauda fcripfi, potiüs tuo

iudicio fubieci, quam vt vera vrferim. EtllluftrifsimusPrinceps nofter faci-

lc exeufationem meretur, quoniam tunc temporjs vix in cipiebat traetare Ob-feruationes , needum Stellarum Fixarum loca correxerat , nee erat in Obfer-

uationibus exercitatus , nee velim Obferuationem illam publices. Sed& nee

meam de Comerarum generatione fententiam fcriptis tuis immifee. Si enim

publicandam ceniiiiftem , ipfe iamdudum publicailem- Pugnares ea ratione

etiam cum muto, liquidem nemo meam iftarn fententiam adhuc nouit. Poft-

quämmea feripta publica facta fuennt, poteris ea in tuis fcriptis examinare

"pro

IPISTOLARVM ASTRONOMICARYMi Jft

pro libitU) fiquidem tunc public! iuris erunt : At de nondum editis non eft pra?-

iudicium introthicendum. Superiorea?ftatc cum de materia Scellarum & vis

ladea» cogitaui,in aliam (entenciam ineidi : Inueni etiam,qu£ de trabibus dif-

currentibus cap. 7, propofueram , prorfus falfa effe. Quapropter totum il-

lud capuc de materia Cometarum eorurnque illuminatione Tum mutaturus>

kmgeq; alia rarione tradaturus, fi almm mfuper adhucCometam obferua-

uero , omniqi diligentia infpexcro& confiderauero. De eo, quöd Planeta;

in fubtihfsirno& purifsimo Aere pendeant, vlteriiis tecum non agam. Tra-

daui hanc meam fententiam in opere noftro Stellarum Fixarum, nee te im-

Biifcui,fed rem ipfam tradaui. Idem&tibifaciendumerit,vtquibufcunque

pofsis modis fententiam tuam defendas. ludicabunt poftea Do&ifsimi Ma-thematici, cuius fentencia vera (it. Nee enim nos ipfi in hac materia& Ado-ris & Rei & ludicis perfonam fuftinere poffumus, Ted requiritur ad fenten-

tiam pronunciandamperfona tertia, CpihciK^q & nullo prorfus preeiudicio

fafeinata. ReueraMyfteriumTrinitatisä Deocreaturis inditumeft,& re-

periuntur omnia Terrena in hoc inferiore Mundo ex Terra, Aqua& Aere, vi

fuperioribus quoq; literis feripfi, feu potiiis ex Terrena materia , Aqueo glu-

tine &Aereo fpiritu conftare; Quam materiam ficdifpofitamdeindeCalor

csele'Hs vel Sol accedens fpeciflca & ingenita fua virtute,luce perfundit,exci-

tat& viuiflcat. Sed haec alibi tradaui. Video me tandem apud te obtinuifle3

qu6d Diaphanitas Aeris puri nihil diflferat a Diaphanitate materia* Planetis

circumfulx : Reliquam eiiam fententiam fine dubio veram,te docebit veritas

temporis Elia, De Hypothefibus Ptolemaei& Copernici, vtra vera fit, pecu-

liari olim feripto difcutiemus,nec vlteriorem hicdifputationem inftituemus.

Scriberem eaam de Vrfo 1II0 Dithmarfo,deqi fyftemate illo Mundi tibi lur-

repro : fed Tabellarius properat, vnde illud in aliud tempus ditferam. Habe-

bar in anirnoliluftnis. Princeps nofter tibi ad literas ruas refpondere; Verumfubita felbnatione iter Ingrediens Smakaldiam petijt, vt hac ratione refpon-

iio fit impedita. Quemadmodum& eo circa hoc tempus maxime impeditur,

quod lamoperamdet ceruis,quirem Veneream fedantur,n"gendis. Nihilo-

minus tarnen Illuftrifs. ipfius Celfitudinem a te literas expedare & de te

fiepe cogitare, ex inieda hrerarumcopia poieris intelligere, quas prirterito

menfe iulio ex cemitatu Hombergico liiuitnfs. ipfius Celfuud. ad me de-

dit : Secundum quarum tenorem & MandatumFrifchlinoquoque literas ad

te perferemUs tradidi. Qua? proximis literis ad me fcripiiliide.itruduris&

occupationibus tuis aeftiuahbus, quod nimirum Molendinam &d conficien-

damchartam conüxuxeris, llluftnisimo Prmcipi meoindicaui, cui res per-

placebat. Literas illas, quas ad Geilium Safcendem fcripferas:nuper tradi-

di Pr&'ceptori Nobiiifs. Rosencrantzi i>qui me ckex te &: exNob;lifs,

D. Ioakne De Ei amico meo fingulari, perquäm humaniier falucaba^feq; -/»*-' vec

V cum

TtCHÖNTS BRAKE LI«. I."

cum alijs ad eündem Gellium liceris has quoqueniiiTurum äut Jarurum /poft«

debat. Nuper D* V i c r o r i n v s Schonjeldt, Profeflor Marpurgen-

fis,per Chrtstophorvm Harsachivm, Illuftnfsimi Principis noftri

Confilianum ä me petijt, vt Filium fuum tibi commendarem,atque ex tc co-

cnofcerem, num poffes illum inter ftudiofos tuos aliquamdiu recipere & in

his arcibuserudirei Siq; hoc tibi videretur, fe eum fequentesftatead te mi£

fururru Eft vt audio promotus liberalium Artium magifter. Si igiturtibi

hoc commodum eft, poteris voluntatem tuam ad proximas Nundinas mihi

declarare , vt iciat quid fibi agendum fit. Hxc iam fumrna feftinarioae va-

rns diftratlus occupationibus breuiter refpondere volui , qua? vt in-optimam-

partem accipias ctiam atque etiam oro. Plura icribam 3 ciirn occafionem &Otium nactusfuero. ValeigiairNobilifsime Excellemifsimeq; D. T KtRO»

meq, uuod facis ama. Cafleliis zz. Augufti, Anno 8 9*

T. T.

Christophorvs Rothmannvs,

CDnfcrm«5w;^*«»^^t»nb fielen ®(tx0mChristojhorq Roth m anno.

QBtüxlm t>on fäetteg &mben 2mtöt$tim$u Jpefkn / ©raueju (Ea&enefofcoo/n/.Ste*?/

£tegen§am xmD ftiföa /cte*

3fcfcer ©rtretwrr/ QBtr md#en Dir tn onaDfn niefy wrfiaftm/ Da«

gciger Durfte D. Nicodemus Fnfchhnus vorfta&ens tftv eme «Xq^je m Daniam $ut§ittt. JEuemeit er Dann fonDer £iwtffe( $u DemJT y c h o n i de B r a h e fommen wirDef / 3tei(f an t>te^ tmfer Ut

feitcf? ut gnaDen / Da? Du cm?a an fein fcr^reikn an ;§nen tfywft/ tmD von j§ute

{tm>i|fen fcegerefi/ wae er jbo gutes vorhabe/ tmD itHütti er ferne t>or#ef?a(>te 2ir*

fccü Dcrmahte an* werbe ausgehen lafcn/ Sann t?ne serlanvur fe§r barnadj

föt/dp ;ufeften. Sa? thun\w tms ^u Du* mugnaDen t>erfe§en. Datum#om*forgfam ztf.Iulijj Anno 89.

^Sjagcdn ianD^raffa«fyflau

E&dem

1PIST0LARVM ASTRONOMICARVM, 155

E&dcm Litern Laune reddiu.

MATHEMATICO NOSTRO DILECTO,FlDELI) ChRISTOPHORO R O T H M A N N +

VVILHELMVS DEI GRATIA LANDTGRAVIVSHASSliE, COMES IN CATZENELLEBOGEN,

DIETZ5ZIEÜENHAIN ET NIDDA3&C

JILECTE FIDELIS. CLEMENTER TIBI S1GNI IICANDVM|duximusj praefentium exhibitorem, D.NicodemvmFrisch-iiNVM in Daniam iteriibipropofuifTe. Cumigitur Tychonem»Brahe procul dubio inuifet 3 clementer mandamus, vt fcitum ali-

quod fcnptum ad ipium matures, & c^rtior ab eo fieri expetas, quid natn

cgregij nunc prce manibus habeat 3 & quando ex propofitis laboribus aliqmi

rurfus editurus fit , illa enim infpicere plurimum defideramus. Quod &: a te

factum iri clementer expectamus, Datum Hombergi 16. Iulij , Anno 8 9-

VviLHELMVS HaSSIÄ L AND T GR A V I V S*

CLARISSIMO ET ERVDITISSIMO V I R O,

D. Chr.istophor.0 Rothmanno>Illvstrissimi Principis Vvilhelmi

Landtgravii Ha s s i ä.,&c. Mathematik

co eximJQ3Amico fuo plurimum dileclo,

S+ D.

^^§ c <u ii> in est Mi Rothmanne, q_v od tam invitöfSßlp amtno accipias , adeoque finiftre interpreteris meas vltimo ad te

Ejjji datas literas, nimifq; rhapfodice ad easrefpondeas,cümamic32

§*0jpgii% inter nos collatioms, atej; veritatis in abfcondito latentis penifius

cruendsegraiiä\bona intentione kripta? fint : Ntq;enirnegotevfpiarn in illis

irr.pietatis accufaui. De pietate vel impietate cuiufuis, nullum mihi arrogo

iudiciumj Id icruratori cordium omnium,vti par eft, rehnquens. Nee eriam te

authoritati facrarum literarum, quah data opera , aliquid detrahere abjfolute

dixi, fairem quod Molis verba de Luna ,luminari minore , lncompetenter ad

corpons 3ipfis plseriiq; Stellis reuera mmoris,magnicudinem tranftulens^cuin

pouus de lucis Terras contingente praeeminentia accipienda veniant , te ad-

monui. Rationibus quoq; vt exiftimo non incongruis adiec'hs. Quod enamProphetis minium dtuoges, eosnonplufquamvulgus irnperirumin Aftrono-

ßticis & Phylius inceiicxiife afTeuerando,vivi diuinijus3immeüivate in(true,li

V 2 fuennt3

-1*6 TYCH0N1S BKA HB LH. J.

fuerint , & pr^terea antiquifs. Patrum vifibslmm äDs o conditararn rertim

excolcnrium traditioncsnonpaucasjnoftrisprocul dubio ab Eihnicisacccpiis

certiores & meliores in prompcu habuerint, nonapprobandum daxi : inqua

ctiamnum perhlto fententia» Neq; cnim vnquäm leuiter de his decernendum

cenfui. Multa quidem & non poftbabenda,de ijs qua: Phyfice in facris literis

continentur,nuper eriam fecundum vulgarium Philofophorum ratiocinatio-

nes }explicuitFrancifcusVallc{iusjneq; abfq; folerti,quo ad ea principia,labo-

re; Licet & muko plura in his longe alicer fecundu veriorem Phyiicam, forte

quoq; ex his ipfis non minima de par:e potius petendä,enucleanda delitefcant.

Qiiin&LambertusDanaius^irianeappnmeerudituSi&deinltituenJis'alijs

optime tneritusjPbyficam fuam Theologicarrbtamexvetenquäm nouo Co-

dice noninutililabore extruxft« Poflentq; fortafie multa de his alias dici }qux

peculiare& reueraMetaphyficum, non quäle nobis Stagyrita ifte Graecus-

ob ruf lt , rcquirerent volumen. Literas tuasqum fauis caperem,nec mor-

bid licet & ille grauiserat> corporis tarnen non ineenij, nee oecupatiomuu»

quamuisSt hx nonpaucs implicationes-adeo vt puras, impedierunt. Nulla

eniminillisirrefolubilialatebant amigmata , re omni dudum fatis pcrfpe6ta;

Nee quicquam tibi obijcio, quod ex literis llhs colligi non pofsit, imö fort&

plufquäm opuseft, parco. Conferanturfaltem tua*&mea?-,dijudi:entq; alij,

atiectibus non indulgentes , neq; fibijpfis nimium placentes. Qiarenus fä-

cns literis contraria inJuxeris,&an-eack iamaliquomodoindicaui) te vbiq;

(caiioleidfacerenondixi. Nccego licet Theologiam non profitear,neqüe

quifpiam eorum qui eam /blide & imeere exercenc , tuis affertionibus e De-domenis iacrarum literarum aflentin poflumus : Fruftra itaq; pnetendishoc

diucuiculum, Cum duodicun:vnum, non tibiconcedivtfintvnum 5 Nequccnim alijs concedendum dueo, quod hie reprehehdo. Auguftinum fatis li-

bere de facris nonnunquarn pronuntiaife , interdum non incompolite, in-

terdum vero frigidiuicule pro eatemponbus Apoftolorum viciniore abtäte»

non equidem Dei grana fum ignarus.Sed quid ifta omnia huc conferunt, aut

ad rem de qua agiuur, faciunt. Qua?ihomouebatur> an mobditasTerreni

Globi, eademque triplex ä Copernico afTerra reuera conftarepofsit3 anq; illa

inuentioni noltra? prxferenda foret,& vtrum facra; litera: illius imagiuationi

contrariarenturmeene : Si quid jgitur habes e facris Oraculis3aut horum In-

terpretibus , vtpote Auguftino vel alijs Patnbus 5 pro hac Copernicea afler-

tione, tuaq; aftipulatione faciens3 ex eorum feriptis id cita. Modo iußx fue-

rint rationes,ijs non refragabor. Id fatis fcio> Äuguitinumj quemfolumno«

mmas,motumTerra? 3neqiannuum neq; diurnumvfquamconcefsiffe>ex quoroeunditati eius tanquam mmus Mathematicus, Antipodas denegando5 de-

traxerit. Quod tarnen illi condonandum eft. Quare<üm potundam effe non

perccpericj mo.iui euainrotunditaticompecemem longe minus admutere

potuit«

f f ISTOLA1VM ASTHONOMICARVM. I57

pötuit, Theologorum veltratium opmationes, &dehis cenfaras, e*/i extra

eorum forte Profefsionem 5 minufquedeliberatas,non equidem corueronc.

Sed cümvideam illos tantum hoc nomine accerfuosaiq; intcrroga:os,nnlu

qutditas Caeli e facris literis^ fiue orbium realita.e aftrui pofsic (prout tua

clausula innuit) cumque fcias me etiam longe ancequam de his fomniaris id-

ipium concefsifTe 3 atq; pronuntiafle , miror, cur hcecnihfl huc facienda obij-

cias. Neq; enim exiftimo veftris Theologis de terna Terra? volubilitate pro«

poiicam cük quceilionem , cum paucifsimi ex illis > eam etil quam maxime vel-

lent, caperent, vtvtTerrenis, quemadmodum&alibi fic^non parüm forrc

addicti. Cum igitur de mobilitate Terra; ex Ariftarcho & quibuldam alijs

veteribusper Copernicum renouata inrroduclaq; controuerlia folummodöinrernos mouebatur> qua qua;fo cohcerentia impulfus eam cumlimpiditate

Carli confadifti, quam ego nunquam denegaui, ied primus fort--; omnium id

ira fe habere nonfaltem affeuerare,fed e certilsimis demonitrationibus pro-

bare elaboraui. An hoc eti Marhematicum, difparia coniungere artjj impli-

care. Qnod nequidem Diale6lici 5 (lue Artificiaies, (iue naturales indiuer-

fis terminis admiierint. Liquidifsimam & vbiq; peruiam efle Atherei Mun;'i

/ubftantiam efacns literis probari pofTe, vel ipfis filentibus Theologice Pro-

fcffonbus, iam dudum compenum habeo. Multaq; in eins rei teftimonium

confignaui diuinitus patefacta Oracula. Quin & Clarifsimusille,deq; Do-clrina publica egregie meritus vir D. Caspar vs Pevcervs literis ad

me hoc pra;fertimnominedatis,plurima facrarum lkerarum dida , huc faci-

enda collegir,mea;c]uefententi:e circa tenuifsimamjliaipidifsimam&nniilo-

imnus fuperelementarem Cseli materiam erudite atque egregie fubknplir»

Idque potifsirnum,vt Hypothefium mearum inuentionem minimeabfurdäm

eife inde quoq; comprobaret«. Quando ego measde Cceli maieria vbiq; per-

uia nullifq orbibus folidis conferta, vt in graiiam veterum haltenus creditum

eft, ik nihilominus Aere Elementar! atq; animali velut Ioannes Pena Gallus,

tu& quidam ahj promulgare audetis,non coinquinatasranocnanones ple-

niüs, quam adhuc fadum eil, in publicum edidero , ahjlq; dijudicandascon-

cefTero, vtiq; facrarum literarum, qua; primas in omni fapientia {tabilienda>

atq; fcientiacondendaobtineremerentur,autoritatem citare,veitenonino-

nente 3 nequaquam intermifTurus fum. Dei enim fblius gloriam in pmnibus

fpeciandam fcmpercenfuijid quod& turecteapprobas, cum veriras ;bique

ipiius patefaöcione ck dono in- rofpici nequeat; Omne enim donum perfectutn

a Deo. MeamquinLam Eflentiam,quam Ä.then,apudChymicos locuiione

oon igno:a3 neq; veteribus etiam Philofophis, adeoque ne ip(i Äriftöteli (iit

cetinhisnonvbiq; fatisperfpicaci)improbata,tribuo,falie mihi exprobare vi-

defis, Sal verbdulceD limpidum,ommq; rerreftreitace defa;catum 3exalLatum>

nullaq; ex parte inflpidum 3 aur graueoien?, fed perpecuitati Circulari analo^

l^S TTCHONIS BRAHE LIB. I.

gum^ nondüm degufcattl; vbi olfeceris, aut faporem eins perceperis, tumprimuin de his fen.emiarn profer; Imerea fatius eft immaturo fuperfedere

pr m-nicio.- Rogas, ne de Crepufculis te ccecum efFiciam, neq; tementatis

ac6i{fiB 5 qüa(j illa fcnbas,quaenon expertusiis. Ategonec te occafcare,nec

temeranum pronuntiare vnquam prsfiimii; Vtinam &mc& te atq; alios al

cali^ine nientis , qua plufquam credimüs oifufeati Turnus, tementateq; Mun-danahberai-ilicfret, aeque atq; oculorumexternamimbecillitatem,velChy-

piicis pra?fernm medijs emendare non vfq; adeö difficile eil, fane in eö>quo

ad fieri poiTe^quamplurimum tlaborandum cenferem. Neq; enim opera illa.

inutiliter collocata foret» Scire re ais Crepufculum definere, Sole p. 17. fub

Horizonte depreifo,vulgariter Crepufculum proluce dubia aeeipiendo. Ex-iftimas itaque mc vulgo Taltem approbatam & hactenus in Aitronomorum li-

bris contenram opinionevenditare, nihilq, e proprrjsaduerflonibus huc con-

tuliife; Acqua?haecef!:iniimulatio. Tamdiune tecumper bterasegi , vtad-

liuc ine vcniatisefTefl:ud!orum,rieq;aliunde quam veliuftaratiocinatjoneatqi

experientia,vel quod ponfsimiieft, parefa£tione diuina eam conquirere, neq;

data opera fallum pro vero aftruere, incompenum habeas. Surncienter col-

Jigere potuitti, me ne in maioribus quidem,& ad rem Aftronomicam plus fa-

cientibus ca?curirevelle, nedum vc in Crepufculis, facilimo negorioanimad-

nertibilibus, irnta& Antiquorum fairem fententia? vulgari coiludendoquip-

piam citra propnam animadueriionepronuntiarem» Crepufculum cum nul-

la Acris pars vndiquaq; circa Horizomem vel minimum albefeat, derermi-

na ndum,laris fcitbam,quod etiam tum a me ipfo, tum ä mihi fepfenis vel odto-

ws ad minimum in rebus Aftronomicis inferuientibus (tudious,quam diligen-

tilsimealiquotiesfactitatum eft,itavt nullum,ne quidem minimum veftigium

Aeris a Sole lliuminati invila citima Honzoncis fuperficiedignofeipotuerit,

quando lemporaCrepufculorumdenorataiunt; Adhibius Scellarum Aqua-tonjs ä Meridiano remouonibus,Soldq; exaeto loco,& omnibus per rru' inam

Ct-ometricamdiligenterexpeniis, nbiqtie iioculosapenrevelles, eandem ob

cauflam,ne pro libiro auc vulgari opinione con(tituta,per(entifceres,libcrali~

tercommunicatis.Siicaq; tuduobusoculis,&: bihisquoq, laltemOrganisacn-

iis haec difeernere pores, qi;am nos omnes iedecim adiiiinimum luminibus 5

tondemq; &: pluribus iicubi opus fuent,Inftrumentis,equidem hanc lmcafita-

tem atque mediorum modicam requifitioncm tibi non inuideo, miror magis,

Imömaiusadhuc acumenplenioremq, furricientiamcongracularer. Tunaq;de Crepufculis, tuofenfu abundando tibi quicquidiibuerit,perluade3Egoea«jii'je indicaui,& pluribus etiam expenmenrii latis rata efle,nuliiqj vevx refra-

ga:ioni obnoxia,mimme ha?fito. Vide fakem ne ahorum non indubias animad-

ueriiones eleuando, vr tu<s aiiertionibus de Acris atq; Athens conlimili «xi-

iienua. (quam magna expai\e ob vaporum au diueriis Horizoncibus dikre-

pantiam«

EPISTOLARVM AStRöNöMlCARVM. Jj£

pantiam , ck in Borealioribus magis quam Auftralibus incraflatam fublima-.

tamq; probare cdnaris) patrocineris, plunbus vaponbus, obfcuritaribus adqj

nebuiisventatem ipfam-,adquam tendere deberemus^nuoluas^quäm omnescirca Horizonremterreftrem,quouis in loco,fiuc Auitralifiue Boreodenf:ecv£

fufccevaporofitates. Pfoinde,cu.rRefraclionibi:>

nonad amufsimfabfcribam,

nefcirevis-ycu,n alias per Inftrumenta eruerenon potueris, ideoq; nihil hiciri

mei gratiam faciendum& proptereä iniqua me poftulare hoc poitulando;, a£-

feueras«. Atquandoego a te vnquam petij, vt pofthabita ventate, quidpiam

in mei gratiam proferres,aut adeo iniqua vrfi ? \d enim reuera iniquum forer,

fihocfeaflem. Imomultöpotiusdeveritate ipfapenitius enucleanda fempef

admonui, cumha?cfitvirtutumomnium pene pulcherrima praeftaneifsimaq?,

Refractiones ä tea(Tertas,cur omni ex parte approbare nequeam, & mea medocenc Inftrumenta: Si in vno atq; altero, ijfdemq, falt€mbicubit?.hbiis3 vtvc

ex mea inuentioneprofe£t.is,&per VVittichiumvobis propalatis, neq;eciam

tunc fatis matuns 5ha?c & alia quam ego plufquam vicenis Organis>plerifqu~

eorüquadricubitalibus&quincubitalibus,pluribusquoq; adhibms Obferua-

tonbus vifus acumine fatis valentibus, a "curatms colbmar* folus potes 3 effe

quöd tibi & hanc praerogatiuam non inuideam; Quin Sc üc erit , cur mihi

gratias agas3qu6d te per ä me exeogitata Inftrumenta (neq; enim id iam igno -

ras) tarn perfpicacem reddiderim. Id falcem tibi perfuade, quemadmodum mpaleftrica Arte fieri folet, nullum AthletamProgymna:ris fuis , ea confeftins

indicare, qua? fibi ipfi in exercitio ifto defedtu aliquo vnquam obefTent; Si^

cciam nee VVittichium nee vllos alios omnia mea,qua? ventati perueltigand^

adamufsimfuntnecefTaria ita diuulgaffe, quin adhuc porioriex parte apuci

fuum Autorem farta tecra maneant. Fruftraitaq; de tuislnftrumentis atqus

Obferuationib9nimiumgloriaris : Forte fi hicefles omniaqj ipfemet per lon-

go plura minimeq; dubia Organa,vel tuis folius oculis,me pnefeme inruere-

ns, aliud diceres. Sed & Refractiones tuas nimium modicas efle & Crepuf-

cula mmis lata, non fatis inter fe conueniunt. Oportet itaq; in al erums vel

vtrifq; errorem non modicum latere, aut fane Acreminhoc partim Borea-

liore loco, quantumad Crepufcula ateinet, aliquantö defaecatiorem , quamlllic eße , quo ad Refractiones vero Lurbidiorem , idquod vel te iplo iudice

fimul contiftere nequit. Attende igitur his diligemius , vel fi minus lubet,

aut in procinctu non tft , aequiefee lakem aliorum minime dubia? deaf ton? ^

neq-, hie tibi quidpiam immature decern-ndumprarfume. Trcuhtm libn mei

alias in dubmm vocatum,aut etiam attematum, nunc approbas^ nee ampiius

reprehenlione dignumaeftimas; Licet lllum quem allegaffo, non publice eiir-

denm,aut vlli libropraenxeriin, fed fairem in iicens qmbuidam sd LHüftfrifss.

Prinapem tuum datis lllum obiter annotarim. Graiulor itaq; & hbi& mihi»

<juodtampukhrereiipuens3 aateacnmiokecifüjine corruptioncmCalo m-

I

idO TTCHONIS «RAH« LIB. I.

trodtTCfrcjCtlm generationis illic circa Cometamvocabulovterer3nmiis rigi-

de vcrba mea vrgendo. At videponus 3nede induftria nuncafferendo>Come-

tas in Cado generari, alicubi praeter opinionem pecces, non tarn Grammaticeqt-äm Phyfice, modo vocabuli proprietärem retineredeceat, Quodnon ai*-

ferriue fed dubitanteratq; interrogatiue ifta propofuifti, vt meam iententiam

pienius explicaiem,id nihil apudmenouieft; Nam&r VVirtichius & pla^riqj

aiij fic niecurn egerunc, obijciendo ea qua; nulluni mercrentur dubium,vt alia

qua?dam expifearentur. Verum poftquam ego in eo, tum etiam alijs idipfiim

inature experirer > cautior fa&us fum , vtvt non pauca in Germania hincinde

meis fumptibus&laboribus comparata,idq; Dei folius gratiä ab alijs pro lu«.

jseLiamnum venditentur, diclitenturq; : Quod paruifado. Neq; sgre fero

aliquos riüulos ad Exteros denuari, ipfo fönte penes fuum Dominum ad-

huc Dci beneficio featuriente. Non tarnen funt falfa proponenda,vtcogno-

feantur vei

a

; Vera enim& falfa funt difTentanea,nifi quis , vti apud Geome-tras fit, cum affertiue nihil probaripofsit, per negationem, rem inabfurdum

deducat. Sic etiam qua? de Cometarum caudapropofuifti,tum in feripto illo

tuodeCometa Anni 85. tum literisadrßedatisnuncreuocas,neq; te illa ran-

quäm vera vrfiiTe,fed tamum,vtmeoiudicio fubijceres, afleris. Licet vero

& (criptumillud& lirers tusequiddam aliud prx fe ferant, attamen quödSe

h'ic in viam redieris bene me habet. Placet eniuuquod ratiocinationes tuas

& qua: ex IlluftrifsimiPrincipisObferuatione deCometa Anni 58.compro-

bacionis loco adduxifti , quam parum vahda fint ( ex quo illa tibi in fuperiori-

bus literisob oculospofuerim) iam fatis videas, adeo vt te ifta non feripf fie>

ipfemer, vti apparet, malles. QuaeexcufandanftiusObferuadonis cauffa vl-

traea qua; egoproduxi, adfers, apudme facilemmcrenturlocum, qui non

tamObferuationi ahquamulumdeuice, fed potiüs 5quod tu hanenon (ätiscir-

cum/pecle nimium vrferis,omniumque aliorum in plurimis Cometisinuenta

hinc eludereconacusfis,imputem. Rogas vt egohsenon pubhcem 3 vtq; tu-

am Je Cometarum generacione fententiam icripns meis non immifeeam.

A qui te hie celare non poHIim 3 me per literas rogatum A Nobiliisimo vir»

D. H ENKico Ranzovio, Vicario Repio in Holfatia , tum etiam Cla-

rifsirflo& Eruiitilsimo D. Casparo Pe vcERo,Philo(ophoeximio 3 atqj

quibuldam alijs non inerudkisviris idexpetentibus approbandbufque, pecu-

h'an i omo.vno vel alteroEpiftolas Aftronomicas mihi a varijs hincinde per-

jfenpras j vnä cum mea ad fingulas refponfione publicem. Quod & illis nonetn gandum duxi. Cümq; dithis Ranzoyivs principaliter liluftrifsimi

I-rincipistui) at6j tuas Typis confignariexpetifTet, & per femererentur, vt

j riorem& princ paliorem voluminis partem oecuparent, iamq; liber ille fub

1 rarloiic, ca qua? alijs addixi, rurfus in ruam grananidetrecrare&fa&a in-

htkiL reddere nequeo. Nee video cur id a me expetendum fuerat> curque id

COßCC-

IPISTOLARVM A S T R O N O M I C A F. V M. 1 6l

concederem, cum nihil hac in re, tuoIlluftrifsimoPrincipi, quodobfit, aut

vlla ex parte deroget , fed fairem qua? in ipfius Celfitud. prardicationem, vti

par eft,poriüscedant,admittatur. Nee etiam tibi qujcquamhinccreatur pe-

riculi aut detrimenti, ciim honorifice femper de te loquar & fentiam. Quod

fi tu qiitfdam in prioribus fcriptis & iiteris propofita ,pofteä mutas , & re re-

ctiüsdeliberata corrigis, tuae exidimationi hinc nihil deeedit, etiamfi priora

publicentur. Imö praeftat alios cognofcere 5quäm difficile fit, etiam ingenio-

fis& induftrijs vins veritatis latebras extricare , & quqd non omnia cjuse pri-

ma fronte re£te fe habere putamur, vndiquaq; rite consent, Quodqj dies

diem doceat,& pofteriores cogitationes, vt plurimum, licet non femper, pri-

ores antecellant. Reuocarunt alij adinodumeximi) viri multa a feprius. mi-

nus confiderate pro veris habita, etiam in ijs materijs, vbi non adeo difficihs

erat atcl; hie veritatis perueftigatio. Quando ex profeflo circa totius Operis

Epilogumjquodde Alcititijs CadiPhaenomenis pree manibus habeo,Come-

tarum naturam & proereationem, mxta omnium quotquot mihi innotuerunt

opinationes difquiro, häne etiam tuam, cum alijs quibufdam communem pra?-

termittere, vt quam incongrua fit, quod& alias tibi fcripfi,ne indicem,haud

poflum. Attamen cum videam te in his teipfumcorrigere atq; priores con-

ceptiones antiquare, faciam eius quoq; lllic mentionem, idq; conuenienter

exeufabo. Egotuum.fcriptum de Cometa publici iuris non faciam : Nihilo-

minus nonnulia hinc citare atq; expendere in laudabilem tui mentionem poti-

us cedet, quam quod reprehenfiom erit. Dicis quidemme pugnaturum cummuto, fi idagam. Atnon mutus eras cum hsec fcriberes,litenfq;admedatis

confignares; Suntenimnotasfcripta?, prsfertim tuapropriamanuexarata?j

pro ipiis verbis& loquela, im6& plus merentur ponderis. Sic etiam quantum

ad meas lineras attinet, quas publici iuris reddere 5 nifirogatus ab amicis,vc

dixi, nunquam conftitueram, cum faltem obiter, prout inbuccam venerat,

interplurimanegotia exarata; erant, firiasme non adeo earum penitere, quin

tibi liberum relmquam t fiue priuatim, fiue publice, quoeunq; libuerit modo,

qua? inhiscontentafunt,difcutere, probare vel improbare* Si quid iuftisra-

tionibus-, veltuvelquifpiam aiius non rite in his alijfuemeisconftare fuffici-

enter demonftrarit, ego illa corrigere non erubefco. Neq; ego cum prae iu-

dicio vllo , quippiam in tuis difquirendis aggrediar. Vide vt eodem candore

circa mea quoqi vtans, nee iuuenili quodamferuorefententiam immaturam

pronunties. Gratulor tibi, quod ex cogitatione materice Stellarum ck \\x

lacte& ad aliam opinionem diuerteris circa Cometarum confbrmationem,

quam ea erat, qua antea imbutusparumPhyfica, longeq; minus Mathema-tica: Esenim hie in bona via,fi eamingredi callueris, ommaq; hofpitia noue-

ris. Nee enim fatis mirari poteram, qua iudicij nebula tantas abfurditates.

aftruere 3 vt corpus Cometarum 3 vel teipfo fatente , prope Reuoluciones Sa-

X turninag

TYCHOHIS BRAHE LI*. I.

turninas a Terris diftans (vt de eo qui Anno 8 > . apparuit 3 confignafli) ideoq;

necenrariö&Terra& Mari omnibufq; circumfluis vaporib9 multis parafangis

maius exiftens , prout ferunt Geometrien demonftrationes , nihilominus hinc

in fiipremü Äthera afeendiffe, nefcio quo incognito raptu 3& partem eife fuo

toro mukomaioreiibpronumiare aufusfis; idq; prorfus contra rationes Ma-thematicas* SiPhyfkis itafentire lubet,coniungant has ntfnias exteris. ße-

ne ipitur fuperinducis3quod ea 3qux deTrabibus difairrentibus 5quarum forte

occafione intamabfonaprolapfus es,cum reuera huc nihil conferant, tantüqj

hxc inuicem diftent,quantum Cxlum & Terra,prorfiis falfa effe deprehende-

ris. Habeba in animo,te vltimis literis& de his admonerej quod quomodo ne-

glexerimmon recordor«. Nam in fcripto.tuo de Coraeta Anni 85. vbi talia af-

feuerare conaris>admarginemmemorix caußa hxc annoiaram,qux vel tunc

vel alias per opportunitatem commonefacienda duxi. Halitus ifhfiue Cha£»

mata longa fönt nobispropiora,quäm quod hyberno tempore a Sole nimium

infra Horizontem depreffojilluminanqueant, veluti ratio docet Geometrica

& Optica. Quin& Anno 15 8 8, eiusrei euidens feeipericuludie tf.Decemb.

circa oetauam vefpertinä. Animaduerti enim tunc aecurata infpe&ione Chakmata quamplurima hincinde verfusSeptentrionem volantia albicantiaq^ ita

vt lumenquoddam vmbram etiam Terrae llluftrans prx fe ferrent, longe no-

bis viciniora efTe 3 quibufdam denfionbus nubibus circa Horizontem Boreum

fegregatim difperfis, adeö vt Chafmata illa inter nos& nubes, difeurrere eui-

denter apparerent, ita vt & alij ex meisj quibusmonftrabam,id fatis perfpi-

cue difeernerent. A Sole igkur verfus Antipodas fubmerfo , ifta vaporum

illuminatiorlerinequibat; cumne nubes quidem longe ä Terra remotiores

ipfiuslumen percellere potuerit, quod facile Geometrice hxc menfurando

patebit. Nubes autem illx 3de quibus loquor , non fuerunt continux, Ted cir-

ca Horizontem fparfim difpofitx3ad Altitudinem, quo ad vifibilem Horizon-

tcm 5 circiter graduü 10. Cum igiturRadij Solares partem vmbrx Terrx no-

bis adeöpropinqua in ifta eius fub Horizontem demeriione non contingantj

frultraaileritur,per illuminationemabhocquippiameiufcemodi contingere.

Simile quid fxpius confideraui,prxfertim hoc ipfo Anno die 2. Ianuarij,cum

quoq, circa oclauamvefpertinairbquandoplurimaadSeptentrionem hiefpe-

öabantur Chafmata,qux nubibus longe propiora cernebantur. Quapropter

fruftra hinc aliquid fubildij petijfti,pro innaturali illa Cometarum gencratio-

ne (tabilienda. Atq; (1 feire cupis3quid ego de his Chafmatis fentiam. Sulphu-

reitatemquandamTerreftrem in propinquo Aere ardentenijdifcurrentemqj,

&nonnunquam viq; ad verticem afeendendo totum Cxlum complentem, in

modica tarnen ä vifu noltro diftantia, eile iudico3 ventorum au: ficcitatis &frigorisbreuifubfequentiüprxnuntia,- interdum etiam, ü fxpius contingant,

nimifq, diu dment^Aens ad contagium Epidemica luispropenli indicia. Ha-bet

EPISTOLARVM ASTRONOMICARVM. l6$

bet cnim morbus ifte cum Sulphurea natura non parum commune,vnde etiam

per Sulphur terreftre excellenter depuratum exaltatumq;, prsefertimfl in li-

quorem gratum reclinetur,expeditius foluitur,tanquä firmle fuo fimili. Neq;

cnim ld Galenicorum femper verum e(t : Contraria contrarias curari. Ha?c de

bis te nunc commonereplacuit. Rectifsime itaq; feceris,fi totumillud caput,

de materia Cometarü,eorumq; illuminatione,vtirpondes,mutaueris>& con-

fideratius tractäris. Nee opus eft,vt alius adhuc expedetur Cometa.Nam illi

qui vel noftro Auoproximepraeterierunt, priorem tuam opinionem nequa-

quam confiftere poffe affatim conuineunt; id quod te noftrae in his animaduer-

fiones facile edocebunt,modo aliquid fidei mereri poterint» Sin autem noflras

decifiones, licet ea, qua fieri potuit diligentia conquifitas, nee vti fpero citra

rem prolatas,non tales efTe, vt ijs tuto nitendü exillimes; agedum expe&a ad-

buc alium Cometam fi quis intereaoccurrerit 3& cum diligentiusjmodo id ti-

bi conceflum fuent,demetiendo perferutare. Si tunc aliquid diuerfi a noftris

conclufionibus adinueneris , fatis erit temporis , id quiequideritin medium

proferre;imereafnudiciumfiifpenderis,modonoftris aequiefeere difpliceat,

non inconfultum erit. Planetas m fubtilifsimo purifsimoq; Acre pendere (licet

id admodum improprie dicatur,cüm reuera non pendeant) quöd vltenus me*.

cum diiceptarenolis,libenter accipio;beneqjfacis,Cselimateriamnonampli.9

animalem & elementarem vocando. Nihil enim hie vnquam apud me obti-

nebis. Si mea? rationes 5partim prolatse,partim alibi vltenus dedaranda?,& vel

ex inferioribus palpabilibufque rebus,fupenoribus tarnen analogis,allat£,tibi

non füfficient,vt quiequid velis fentias, fatis per me licet. Trada haue quaefti-

onem vbicunq; libueri:,&fiueme immifeueris fiuenon,idem erit» Egomeamfentennam fatis probabiliter tueri^ quando hac de re agendi occafio dabitur3

non iuperfedebo; Iudicmm do&ifsimorum virorum& rem ipfam intelbgenti-

um nullatenus fubterfugio; Neq; enim ego ipfemecmihitan.um arrogo,vt

folus liuem hanc dirimere pra?iumam, Philalithiam femper in prenohabui,

maionforre meoincommodo (quod tarnen non irgrefero) quamemolumen-to. Neq; prceiudici) falcinojVtimpmarevideriS)Vnquämeoffufcan,data Ope-

ra,permili: Quantum enim mihi diuinirus conceffum eit,verum ä falio difeer-

nere,perpetuo annix9fum. Si tertiam aliquam pedonam appellas (video enim

te Iuridice mecum in re Mathematica agere , nam ck Frater tuus retulit te

ad Iuris prudcntiam inclinare, forcequödhcec magislucrofadk Mundo fpe-

öabüior fit ) & ego conditionem aeeipio 5 lubenterq; prouoco ad quofuis in

Gtrmaniavel alibiPhilofophos,harü rerum capaces. Vtqj denominetur ali-

quis; ad Clanfs. ExcelleniiisiiTjUmq; virum D.Caspar'vm Pevcervm,ü ita lubet,remomnemdefero

Dcum is & Philofophije& Mathematicarii dif-

ciplmarii in pnmis fit gnarus,Theologia?q; (ludio, vnde hxc quceftio magna ex

parte decidi potentjnoniegniter addictus, & fimuliudicio setateq; gram prse-

X i ualeat?

S6"4 TTCHONIS BRAHEIIB. I,

Caleat : Nec,tanquam meis partibus nimis fauorabilis Iudex fit futurus (fcis

enim, ü Iurifperitus eflfe vis, fauoremludicis plus valere, quam decemleges

fcriptas in Codice) tibi fufpicandum venit,[nunquam enim is mihi notus eft:

At cum tuolliuftrifs. Principe,quem fuum Optimum benefact.orem,in literis

ad me datis,nec immerito vocat, 6k tecum etiam prsefens non ingratam con-

traxit amicitiam* Si qui jfunt alij inter veftrates,vel etiam alibi,ad quos appeh-

lationem inftituerevis,& e^o eofdem appello,mod6rem de quaagitur,peni-

tius introfpexerint,atcj; tarn fuperiora quam inferiora intelligere,ha?cq; inui-

cem tanquam vnum ex akero cognofcentes conciliare didicerint. Quicquid

enim eft fuprä , id etiam infra , vt mquiebat Hermes ille vere inter Mortales

Trifmegiftus. Trinitatis abfconditum latere in omnibus rebus creatis my-fterium rede mihi aftipularis, quamuis tua dehis Philofophia quam adducis,

magis fit cxterior, quam interna, nirnifq; fenlibus obuia ; Cum id quod potifl

fimum eft,& in quo rei nucle 9verfatur?prima fronte non appareat,Non enim

fatis eft dictum-, ex Terra, Aqua & Aere omnia inferiora conftare, cum & hx

ipfe rnatres alia qmvdam terna habeantprincipia,Phiioföphis vulgarib9 non-

dum fatis perfpecta,dequibns nunc non eft difputandi locus. Subiungis dein-

dfe viere, quod iamtandem obtinuens,me Diaphanitatem Aeris puri, ni-

hil ditferre a Diaphanitace materix Planetis circumfuße, tibi concefsifle, nee

ob id dubitas , quin veritas temporis flilia me reliquam etiam tuam fententiam

jfuo tempore iit edoitura.At quibus vnquamperfpicillishcec ita acute vidifti?

Aut quibus modis e fenptis meis id vnqu.im colligere potuifti; Miratus Cum

iftalcgens, cur aftrucre vehs, me mihi lpfi contraria hac in parte proponere;

Inipexi itaquedenuö Exemplar literarum tibi vltimoinfcriptarum, e quibus

proeul dubio haec colligere volcbas. At ego nihil eiufcemodi in illis inuenio,

irnö potius tua? afTertioni plane contrarium. Dedi illic primo Exemplum e

rebus inferioribus quxbeneficio Artis Spagyrica? in tantamfubtihtatemex-

altari queant, vt Diaphanitatem, quantum fenfibusdifcernatur,confimilem

repra,'fentent,& nihilominus Jiueria: eile fubftantia? oftfndi, Ideoq; nonfequi

id, quod tu imendebas, etiamfi concederetur, ob Refracliones ad verticem

lion tendentes Cadi& Aeris purioris quo ad Diaphanitatem inperceptibilem

eile difcrepantia,propterea ex vlia & eadem conftare materia. In hunc modütecum ratiocinatus fum, neq; ob id concefsi Aeris& Athens Diaphanitatem

omninoeandemefle: Imöhxcverba aliud indicantia fubiunxü Sicquoq; Cx-li & Aeris Diaphanitatem, fi vel prorfus ea?dem forent, quod tarnen nondumfatis obtentum eft, nihilominus cüuerfam mbftantiam atq; materiam habere

nihil impedit. Cur igitur qua; Co glonaris,te ä me id obtinuiife quf>d ego aper-

tis verbis dixi nondum fatis obtemum tlTe ? Cur adeö iniuriofe mea muertis?

Curq; mdicium de his Placitis tarn inconlideratc praeeipitas ? Si veritas Tem-poris rllia me vnquam melius informärit 3 vtiq; veritatem aeeeptare non ter-

giuer*

EPISTOLARVM ASTRONOM1CARVM. l6$

giuerfabor; idq; quacunq; tandemoccailoneconceffum fuerit. Necdum tä*

men video, cur vllis tuis opiniombus, de quibus inter nos cotrouerfum eft-, a£fentiar : Neq;. euidenter demonftrabis3 me quippiam eorum 3 qua* ad te hacte-

nus vel obiter fcripfi , am alias emiß, quod vllius fit momenci, retraclaÜe*

Quemadmodu tu non pauca vel in his ipiis literis , antea acriter defenfe , riorl

fakemin dubium vocas,fed prorfus irrita efie cupis. Vt te non afleruifTe Pro-;

phetas in Phyficä nihilo plus calluiiTe 3quarn vulgus iners : Et Mofert de duo-

bus magnis luminanbus loquentem contra GeometricasDemonfträtiones

fecifTe 3quafi hocnonefTetdetrahere facris literis: Qu^PtionemdemotuT&r-

r2Copernica?omotam 3cummateriaCadi implicare 3atquehanc ex Augufti-

no atq; alij Neotericis Theologis 3 Confundendo Ca?Iura (k Terram niti pro-*

bare: TetitulumTomorumineorumdeCömetaruincÄleftigenerationenorl

reprehendere, cum anteäobiecerismecorruptionem inCadum introducerej

ü generationem aflruam. Cometarum caudas tot verbis, tum etiam ex Ob*feruatione aliqua, antea tanquam partes corporis effent, ex eädem matcnacondantes afleueräffe, cV iam non amplius ea pro veris habere, imöipfamObferuationem perfcriptam infectarrt cupere: Totämde Cometarum geriet

ratione fententiam 3 prius adeö vel propter Graminamm queridam 3 mihi ob^

tru(äm 3nunc itä poiL.habere 3 vt integrum capüt ea de caufla in fcripto tuo mu-*

tandum,aliterq,- tradtandum cenfeas: Trabes difcurrentes, antea a Sole illu-

minatäs, nunc luinine eius orbare ,& ü quce funt alia Corollariä. Nolo enim

omnia nimis fcrupulofe eruere. Harc tarnen non ideorecenfeo, quod te de-

uiationes tuas agnofcere atq; emendare exprobare velim. Id enim laudo , Sc

vcinam ßepiusficfecerss 3 teq; a veritateTemporis filia 3vtirec1:edixiihjinftrui

permiferis* Sic centrum Circuli quod eil vnicum^ collineatiüs attigeris. Si

oltenderisvnquam me aliqua fcripfifle qua? reuocätione indigeant, grätiaä

habebo; M e qaicquam meorum adhuc retra£taffe nee dum Tum confeius; nori

quod id fieri nequeat3vt fumus homines, fed quia quod tu in nodris feriptis te

videre d;cas Dnondum meis patuerit oculis3 neq; id adhuc agnofeam. Compa^ratio i!Ia 3 quampropofüi 3tibiq; aliquatenus explicui, Inter liquorem Aqua? 8£

Vini , vtroq; depurato, refpechi mat&fise Aeris & Cadi;fbrte maiorem mere-

batur aeeeptionem, quam vt ita exciperetur. Reuera enim Cä?lurfl ita fe ha*

bet ad Aerem Elementarem 3 ficut Spiritus aliquis Vini Vel akerius geflerofl

liquoris ad Aquam defa?catam* Et licet Diaphanapeneeadem fint, tarnen

jfubltantialongediuerfa. Neq;fcioan meliorcomparatio e rebus terreftnbus

deduci pofsit. Hmce{t 3quodquidamPhi!.ofbphantiu!n Vini prasfeftim Spiri*

tum.ahquotiesmodefteexaltatum depuratumq;,ac tandem circula^one coii*»

tinuaatq; diutinaabElementariintempcvancialiberatum, Äther appeilare?

vel Cadum Philofophicum non dubitärint3 quamuis an id ea ratione neri qae^

at3qua illi proponunt, vt quardam alia non defiderentur nunc dicere nolim. Id

X 3fakem

\C& TTCHOMS BJ.AHE IIB, L

faltemaperteafnrmareaufim,!nfingulisterreftribusfubfi-anüijsalfquicllaterc

calefti natura analogum , in quibufdam plus, aliquibu-s verö minus, quod neeAerem, nee Aquam,aut Terram, aut etiam Ignis £lementum (fi id in rerumnatura forec) propnefapiat,quamuis & hacElementaria finguhs vnämfintgrofsiori quadam compagine:Neq; exiftimandumvenit,äSole fairem vel re-

iiqdis Sideribus, hanc vim fuperelementarem elementanbus ineffe , licet &hoc aliqua ex parte non negäVim. Sunt enim quadam his,quadam alijs Sideri-

bus magis conformia,Intenm tarnen & vniuerfalem Call effentiam in qua ha;

Aftrales virtutes habitant, non alirer quam Sidera ipfa in Calo fua natura:

corupetenti voluuntur, qualibet inferiora,quo ad magis vel min9 amulantur.

Sed hare de his nunc fit diileruiffe fatis,cüm ad vulgo reeeptam Philofophiam

non pernneant, atq; illic forte vix reeipiantur* HypotbefesPtolemaicas vel

Copernianas,vtramharum approbaueris,perme tibi liberum erit. Suaderemjfaltem,v£ de Carlo e Calo iplo,non ex Chams& ingeniofis Demonftrarioni-

b9, ipfi Calo forte non vbiq; confonis,iudicinm forma res. Liceat itaeji & mihi,

quid me Caelum in his edocuerir, libere pronuntiare. De Surreptore mei Sy-

ftematis noIohicveibumaddere,necji enimdignuseft. Refpondi nbibreuiter

invltimis,ad ea quahuicnoftraHypothefium innouationi obieeifti ;plenio-

rem reiolutionem eiufcemodi 6k aliorum dubiorum obtinebisjquando ex pro-

feflo demotu Secundorü Mobiliumegero, eundemq; quoadnumerationemipliCaloadamufsimconformemreddere elaboraro,& vt (fauenteCal rumopihce)confido,ad optatüfinem rem omnem deduxero. Si qua erfia

excogi:aris,qua in contrarium adferri poffe exiftimesjlibere illa proferendo,

rem non ingratam feceris. Nonnunquam enim cöntradicendoVeritas lilu-

ftrior reddiiur. Occafiones qua; me ad talem Caleitium Reuolutionum ordi-

narionem impulerunt,tibi etiam breuiter indicaui. Neq; enim temere,aut Ie-

ui de caufa huc perduetus fum , fed ipfum me Calum ita deft fentire doeuit,

nulio alio Praceprore aut vllis Iibris,vel Tabularum Farragm bus quipp'am

huc conferentibus. Contuli etiam cum quibufdam alijs in Germania eruditis

Mathematicis de hac noika Neoterica inuentione^qua licet quibufdam An-ffoieleis prafertimOrbium realitatibusnimiumaddidis, nonadmodumarri-c'eat, aitamen cordariorib9&quifine praoecupara fententiaremponderant,

reciiufq; introfpiciunt , admodum conemnacenfetur. Quamuis ri dicam id

quod res e(r, ahorum iydicia licet non contemnem,rameniiuepro vel conu-a

facianr, nonmultummoror,modo ipfa caluusdeductaexperiemia rem ita fe

habere euidenter conuincat. Scio quam abflrufa femper fuerinr Natura" pe-

necralia,quamqi ea qua in Piiyficis nos rite perfpeeta habere arbitramur,lon-

giisime lapenumeroafcopo aberrenr. Idcirco non tarn aliorum Autoritati

atque applaufui , aequiefeendum exiftimo, quin nos lpios an res ita fe habea t,

velfecus : penculumiacere 3 & Obferuationum ac Demonitrationum truuna

omnia


omnia expendere; atq; comprobare deceat. Sed de his nuncnon eft locus plu-

rib9diflerere. Atquoniamvideo Copernicaeam circa TriplicemTerraemotum

fententiä tibiadmodiiarriderej proponam in quolibcthorumvnicum fairem,

licec multo plura dari queant , non adeo pperofum dubium. Primo quantumadDiurnum circa fuumaxeinmotum,quoTerra24,Horisconuoluirmgkur,

ficqj vniuenaiis curfus ab orcu in occajfurnexcufatur,attuietiDicmihi,quifi-.

cri pofsitjvt globus plumbeus ex akifsima rurri iufto modo demiffus, punctumTerrae infra fepofitumperpendiculariteradamufsim contingat; idenimcir-

cumduclaintereaTerra^umcuriuseiusfitvelocifsim9, fierineqtiaquampoC.

fe, te fupputatio docebit Geometrica : Siquidem in vno Scrupuio fecundo

temporisTerra reuolui debeat etiam in hisBorealicribus plagis iefquicentum

paflus maiores proxime* Hinc caetera ratiocinare. Neq; enim caiusplumbi

Acrem concoraitamr3fed violenter illum tranfic. Circa alterummotumTer-rae Annuum, qui odtauam Sphaeram tantopere re moueret vt orbis quem haec

dehgnaretrefpedueius euanefcatjJEdiflere, anne hie tibi verifimile videatur,

fpaciurh quod eft a Sole, tunc centro.vniuerfi 5 ad Saturnum plufquam 700

vicibus contineri intra hunc & Affixarum Sphaeram, idque totumnullis Side-

ribus refertum. Atqui id fieri necefle eft , ü faltem Orbis Annuus Terra; in-

ftar vnms minuti apparebit. Imö tunc quoq, Stella; FixaeTertiaemagnitudinis?

quae vnum minutumin Diametro habent3neceflari6 erunt äquales totiimic

Orbi Annuojid eft comprehendent in Diametro 2284* SemidiametrosTeffas.

Diftabunt enim 7850000 ijfdem Semidiametrisproxime«. Quid dicemus de

Stellis primae magnitudinisjquarüm aliquae bina, quaedam fere ternaminuta

in Diametro vifibilioccupantj EtquidfiadhucalcPremoueaturoaauaSphae-

ra, vtmotus Terrae annuus illic prorfus euanefcat?Deduc fi lubet, haec Geo-

metricej&videbisquantaabmrdajvelficinferendo (vtde alijsnon dicam) a£fumtionem hanc concomitentur. Tertius,fublato Annuo,per fe ruitjvel ü vna

cum lilo tibi conftare pofle videatur, qui quaefb fieri porerit, vt Axis Terrae

in contrarium motui centri annuatim adeo correfpondenter gyretur, vc

quiefeere nihiiominusappareat ? Quomodo etiam Axin & Centrum duplici

diuerioq- motu agitari datur, in corpore vnico &fimplici? Vt de tertioiilo

circa Axemdiurnofuperueniente, nihil replicem. Taceo quoq; Iibrationum

intricationes,necpromotioniFixarumcuideftinanturvbiq;correipondentes5

valde aofonas efle. Haec Sc fimilia tute tecü perpende,atq; ii dabitur, per oeiü

refolue. Plura habebis alias. Siigitur Copernicearatiocinatio conftare nenpoterit.vt fäne non poteft,Ptolema"ica, quam Copernic9 (vt alia taceam) iatis

refutauit3nihü impediet quo minus noftfa iniientio locum mereatur« Exponis

demum cauflas cur Iiluftrifs. Princeps tuus meis non refponderic, quas & li-

bencer aeeipio. Scriberemnunc ipftusCelCled nihüöccurrit, praeter ea quae

vltimis confignaui. Simulq; vereor ne ipi'ius C. Pveipublicse ädminiftfatione

al'jfqs curis oecupatam meis ieiunis Ütens mokitem. Fiuschlinvs de quo

feribjs,

\6% T ICH OKI S BRAKE L I B. I.

fcribis,hucnonvenit, neq;literasvllas a temifit 5 alias non inhumaniterä mecxcipiendus. Audiui enimvirumerTevariä'literaturae&facundum. Facisin-

fupermemionem Molendini Papyroconficienda;idonei> quod me extruchi-

rum indicaui, ne toties& tarn dm charta impreiTbria pro meislucubrationib9

excudendis , e Germania afrerenda fruftrer , idque principi tuo placuiffe ais»

quod facilecredo. Nam& in nis confluentiam quandaminuicemhabemus*

QuemadmodumenimipiiusCelf. Archite&urä, Aggenbus, Fofsis, Aquce-

duöibus, Pifcinis , Honjs & Molendinis fimilibufque Mechanicis ttructuris

conficiendis delectatur, fic& ego pro meo modulojpraefertim ^.ftiuo tempo-

re,qiundoaltionbus vacarenonlicet 3b£cq;commodiustrac1:antur. Nam&jlla Geometncum quidredolent, ü modo debita Symmetria coniicienda fint.

Molendinumillud iam paratumeft, aggere altifsimolatifsimoq; fufficientem

Aquam tarn jtftiuoquamHyberno tempore cohibente 3Rotaq; i2,vlnarumin

Diametro minima Aquaimpulfa, & duplex praeter Papyraceum opus pera-

gente. Pifcinis etiarn quamplurnnis hinc inde ordine difpofitis,vt quando ne-

ceffe fuerit, ha; quoq; Moletrina? Aquas fuppeditare queant* Hsecq; omnia

ante paucos annos ficca erant. Quin& alterü Molendinum pro Rufticis meis

&r opificibus,inviciniacircumhabitantibushicmolior,vbietiamnullapeneA-

qua in promptu nunc putatui\ Nolo enim,vt alij Chartaceas operas & qua; ad

p'ropria mea domeftica pertinent,perlufcrentatq; intempeftiui9 interturbent.

Si Victorinus Schonfeldt huc filium fuum miferit me inuifendi cauffa , per meilli id licet: Quampnmum illi vel mihi ita videbiturjVt ad fuos remeet,vtnq; fa-

tis liberum crit, An promotus fit in Magiftrum liberalium Artium nee ne,

apudmeperindeeftjMallem tarnen illumtalem eiTe,quäm appellari. Sed hoc

non tarn leuipretio proftat; fufficeret harum difeipulum effe. Sedvideomi

Rothmanne me in refpondendotuisftric'i:ionbus& feftinanti calamo,vti ap-

paret,exaratisliterisfuiffe nimiscopiofum,quodeÖpromptius admifi,netu-

am paucitatem (tanquamretaliationinimiümindulgendo) velpronusnulla,

vel eciam breuiorere{criptione vlcifcivelle viderer. Licet enimego&plunb9

nuncj quam tu iftas fenbendo vel forte vnquam aliis implicernegotijs, tarnen

hxc tuisquin refponderemadeoq; luculenter,nullis alijs impedin volui oecu-

pationibus; quod& in vltimo datis praeter morbum quem iignificabam, reue-

ra ita fe habuit, vttanto interlapfo tempore tibi proeul dubio & commodiusminufq; aduerfum refenbendi fuppetierit otium. Si tarnen quid in Ins libeno-

risadmonitionis feriptumeft, inmeliorempartemaeeipeck communium ftu-

diorumAmori tribue.Vale& fi vacat,iam ftatim refcnbejVt ad Nundinas pro-

xime inttames Deo volenterefponfumdenuonanciicaris. H as interea fefti-

nanti quoq; calamo exaratasboni confule, Iterumfclicitervale. Data; Via-

niburgi 24. Nouemb. Anno 158p.

Ttcho Brahe.Poft

E M S T O L ARV« A 8 TR OHOMICA R VM. J<T$

POSTSCRIPTA./""\vONIAM EX LIT8RI5 VESTRIS, TVM ETIAM ALIVN&EV-^CrCCpi ) UiVSTRlSSIMVM PllNCIPHM L.ANDGRAVIVM>fuas aliquot Annarum in afHxis Stellis obferuationcs publici iuris face

re decreuifle, tuaq; opera in hoc negotio exfcquendo vti : Rogo, per

Aftronomise honorem & commodum , vt labores hos, Herculeis forte non.

minores 5 maturare noa pigeat, ne nimium proeraftinando, aut prorfus

intcreidant, aut vix tandem in commune Artis huius promouendae crao«

lumentum, lucem publicam videant Hmcenim, tämilli, quimodö fumr

fuperftites, quam pofteri, quostam fublimiumcura rerumtangit, facilede-

cernent,quam erroneisinerrantium Stellarum locisjcoeloq; minus congruis*

tociam feculis ob Arriücum fiue penuriam, fiuc ineuriam, ha&enus vfi fi-

mus, cum certiora in promptu non fuerint : Vtq; iimul conftare queat,

Quants molis erat Stellarum inquirere normas : Et, vt collatis veftris ani-

maduerfionibus cum meis,,quas propediem (fauenteStcllarumopifice)pu-

blicars conftitui, quanta aecuratione & laborum conftantia res hxc vtrinq;

exantlata ilt> dignofeatur. Nam quod veftrse reftitutiones pene in omnibus

Stellis 3 quafi vnciola vnius gradus 5 änoftris abundando, difFerant, id fuamapud eosj qui rei perplexamdifficultatemintelligum , facile excafationeni

merebitur. Necjietiamaliter fieri potcrat,quin Sccllarum ävobis prxüniti

limites, nonnihtl diftantiam genuinam ab gquino&ij puncto excederentscumfolummodo per Stellam Vencris vefpertinam (necitem Eoam) haudetiara

fatis crebrö, idipfum exfecuti fitis, refra&iene Vencrem tunc in longitudi-

ne, paululum iuftö vlterius oculis infinuante. Vndc confe&arium eft, Stel-

las abhac perintercapedinemderiuatas, eciam longitudinibus» magisquamopus erat , accrcfrcre : yt nihil dicam de lubrica illa obferuandi via per Afi-

mutha& Alcitudincs> vnäcumtemporumexhorologijs minus tutö obeentis.

denorationibus, quibus omnibus vos, vti noHfrultraiufpicor> nimisfecure

confiditis. Verum, quia in primo noftro Tomo Progymnafmatum Aftro-

uomicorum , capire iecando, vbide Stellarum fixarum exaeta verificatione,

ex profeffo ago , quomodo non fblüm e Venereoccidenralia Sole, (cd etiam

eadem oriemali, Stellarum terminiin vnum & eunderh locum tandem ada-

mufsim reeidentes, & fibijpfis apprime analogi änabis conftituti fint, abun-

de exponam : fimulqj, poft o£Hngentarum circiter , canonicara in certa Iocay

quoad longum & latum diftribu :ioncm , i-andgrauianae quoq; in bis re&ifi-

cationis, Öccur illapropemoduna^^tindicaui^minutis, noftramfcrevbiq;

exfuperet, mentionem nonnullam interferam. Nolo nunc plunbus idipfumhicinculcare. Tufaltemda operam,vt veftris hac quoq; in parte Atlanticis

labonbus, eorum cupidi propediem fruaatur. Iamqs iteyum, vale.

V Avtoa

17* TTCBO»! S tHAKl 11». 1.

AVTOR AD LECTOREM.CVm dd \>M ipfdf ROTHMANKO veftondcndm fuiffct* pdulo diutius id pr+e

crdßkidtum cft , tandem'^; in Augußo fcquentis Ami ipfemet hue m Ddnidm uenit»

tne$ ex uohntdte etidmfm P rincipU» ut Inßrmcntd noßm Aßronomicd perfyiccrct, er,

de ijs3 <{u<e ad Artti huiw penetrdlid perueßigdnddfacerent , dffdtim mecum conferret, in«

mfit. U tunc non folum literds , quibut fnpcriori Aprili noßrU ultimis fe refyondijfc iiec

hatj fecum attulit » fei etum k frlncipe fuo qudfdmipfim mihi commcndantcs. Licet

kyo conucniffet cm ipfds literds hlcßbiungi» tarnen quid interex tcmporis er dlim qudflam

«d ipfum Dominum LANDGRAVIVA1 de ComcU Anni nondgcßmi, perfcripfer'm3

tdiunä* eiufdem crmiu fucc'mfiÄ dccUratiöne > lubet cm hie pr&nitterc, interpoßtd td*

tuen priut breui qmddm EpißoU , qudROTHMANNVS, nom'mcfui P fmeipis , mea

tbiüo duidc expeftdri, lubcntcrcfc deeeptdri, (utucl hinc pdtedt qudnto deßderio ccele*

ßim rerwm Aßronomicd-c^ 'mßdurationis optimut iUc P rineeps er P hoenice hoefeeulo rdo

vior dbfy intermißone fidgrdrit ) prxtcr dlii qu&ddm, innuit. Qge quide-n inter e4s,qu<e

nd dnnwm ottudgcßmwm nonumfupcriut referunturjneritddifponcndd fuißet : Afquoniam

feriut mihi-yUtpote triennio ferepoft ('ubicwifytändern inter el delituerit ) rcddiidßt, er*

priores idm am ea exeuft fu erint , iUdni hoc loco primttm inferam. Poßcd neßras &d Do*

yimwn LANDGRAVIVMcfeco Cometd> uti d'.xi, er tmdem Mm, qua/sfecum dttulit

me inuifem ROTHMANNVS, unk cum mcfc rcßonßonibm dppondm. Vt dutem dt

erdine hoc nonnihil interrupto ddmonitM cß'es , fyncere Lcfior , tehxc prsfeirt uolm

Wune igitur dd ea 3 deqmbm indicduL

UTERAE CHRISTOPHORI ROTHMANNIAD TrCHONIM BrAHE, AD ANttYM

•duagclimum nonum potius

percinentes»

s. f.

ÄSÜS?® VID S YTtK ro R1B vs Till LITEMS SCSLIP iCRt A4, IY

^f^Ä^qua rationc fyncere voluntatituse morem gc/lcrim 3 tibiq; mcuiö

fv^^*^9uälccunq;,ncc fortaffisvfq; adeo ma gnimomenti Judicium can-

jßä^^S^didc explicarim, Nobiliffimc Excelientifllmcqj Dn. Tycho,jnihiq^longcchanllimc, tibiednotiHImum. Erfiautcm inproximeprxreri-

lis Nundinis Francofurdcnfibus refponfum non fine deüderio expeetarc-

mus,umcn nihil prorfusjquoda te eilet, nobis exhibirumeft. Cuius rci ciu-

famj cum ameimpense rcquirercrllluftrilTimusPrincepsncfter, nihil aliud

refponderepotui, quamauc tenon habuiffc cui rcöeliterasadnoscommit-

tere pofTes,aut airjsncgotijs impeditumfuifle» Hoc verö tcmporc 3de noiio>

ab UluftrifTimo Principe meo, iam extra munitionem Cüileilanam, in Comi-

tatu Hombergicojvenationibusvacaote, literas mihi actuhcDn.D. Nico-demvs FiMscHLiNvs,- vir exeruditisfuis/cnpijstibifcrrcnotiflrimus,

fe.Cora,PaIiU. ac Poet. Laure. c]uibusiubcor 3 nktz finiul& refponfum

fiagitem.

fcpiST01AB.VMA5TB.0K0MICAE.VM. tfl

flagifem 5 aeteinfuperadmoneam, ne Opustuum de Recentioribnsmnndt

archerei Phamomeais abfolutum, Illuflrifs. ipfius Celfitudini mirterejvlterius

differas. Se enimmaximo eius videndi defiderio reneri, vt ipfa verba,o.usein

diCtis Illuftrifs. ipfius Celfitudinislitcriscontinentur, rcferam. Scis mefupe.

rioribus tibi literis fignificalle , quodfpem fecerimlüuürifs. ipfius Celfir.de

Opereillotuoatehucmittendo. Id ltaqjiamlllufhifsirnus Heros adeovr-

get. Qupdigitur fuperioribus feci lireris, illud adhuc ä te vehementer etiam

ttqj etiam maiorem in modum petocontendoq; , vt fidem meamredimas.

Deinde etfi Illuflrifs. Princcps nofter fuperiori Autumnonihilliterarum ad

tededit, varijsmodis impeditus, tarnen nihilominusaliquasiam äte expe-

&at, prarfertimdeftatutuoquidagas, &quid iamribi fit de Afsronomicis

laboribus prx manibus : Nee ipfi gratior vlla eft, quam fibi qua? Brahäprafleripfit pagina nomen* Sed nondubito, quin in his omnibus Illuftrifs.

ipilus Celfit. fis cumulatifllme fatisfaclurus. Cum item Illuftrifs, &: Cle-

mentifs. Princeps meus mihi mandarkj vt per hunc do&iffimum fane virum

tibifcriberem 3 faciie perteintelligere poteris, Uluftrifs. ipfius Celfit.hocfuo

ad me mandato hunc tibi eö commendatiorem reddere voluiflc. Sed tarnen

id per te propter ftudia Philofophica facturus es, vt nonignoro. Cognouietiam ex literis frarrismeilohannis, quoddifputationesnoftrasadDn. D.Pävce B.vMmiferis3 quodq; Dn. P £ vceä vs abaconfiliaproferat,nec

mihi aut tibi fufFragiri vclit. Sed harc quo fint habenda loco tu intelligis.

Nihil confilium hic 3 nihil humana valet authoritas. Do&rinam Triangulo-

rum qui intelligit , fuafponte inverampedibusibitfententiam. Tufac re-

fponfione tua 5 vtaddulcißiniasnoftras Philofophica s difputationes redea-

mus. Sed fortafse plus quam fat erat. Tu igitur Nobilifs. & Excellentifj.

Dn. Ttch o quam optime vale > quseq,- fcripfi in optimam panera aeeipe,,

CaÜeJii>> tf.CaicfidasAuguftijAnno 1585?.

T. T.

C H R IS TOPHOB.VS RoTHMAHHff}

AVTOR LECTORI.

ACcepiutro tdnltmkROTHMÄNNl titera ex Kolfitid, ß reue memhi, qukbm adiunfte eunt dlU qittddm t diuerpt focti l prtflantibm er dofiißimii Vir»

mihi mfcript£> tune quoty qutddm d Nobil'iß.ey eximit eruditiwis Viro Domino H E N«RICO RANZOVIOjP rolltet BolßtU, mico er affine meo itiprimti ddefio, qukhm h*c,nifdUor,mfertd erdtfcbeldjefcriptum pdrth litcrdrm hitiutROTHMÄNNf,nom'mtftu Prtncipi63cont'meM,qu<e quvnum db eodemROTHMANNO iufju P r'mcipis

tXdrata refertur* €T me medifc exercitid coneerndtjubee eiw contentd hie ddiungerc3pr£*

ftrim quk eodem mno quo dnttcelem EpifioUffcriptdfit, er qinedamfmilid d&moncdt,

T 2 Qua*

17* mrCHOKU BftAHS LXT5. t*

Qtudam ex Litern

CHRISTOPHORI ROTHMANNI, IVSSV SVIP&INClPlS, AD D N. HlNRICVM

Ranz ovivm.

isolvtis peni liter.is5incidit hoc) qvod adhvöfubijciendum venit : Supericrianno Menfe Septembri mifimus

ad NobilijßdmumDominumTTCHO mim Br AHElitcras^llu-

îPrrifTimusquidem Princepsnoftervnas, egoveröbinas, plenas

variarumde rebus Aftronomicisdifputationum, ad quasMathematicusille

Mtthematicorumomniumlonge praeftantifTimus nondum refpondit. Cumitaq; mihi mandaric Illuftrifsimus Princeps nofter, vt cum de re(ponfi©nc ad-

monerem 5 peto;i tua Exccll. vtcblata occafione, clemens hoc Illuftrifsimi

Principis noftri defiderium ipfi vefis fignificare) ne refponfionern diutius

fufpendat: quaquidem re T. Exccll. officium longe gratifsimum prxfcabic

Illuftrifsimo Principinoftro. CoramsIlluftriiTirnus Princeps, & ego in eius

comitatu, inuifurieramusDn.T ichoni m, eiusq;Infcrumenta Aftrono-

micacoramvifuri, nifi immatura Serenifsimi&optimiRegis morsîterno-

ftrum auertiflct, proq; tamo & tarn lato vifendidefideriojluftum&mcefti-

tiam Illuftrifsimo Principi noftro fubftituiilet. Sed lunt omnia in manu pra>

poccnrisDEi. Icerum vale.

ALIA TYCHONIS BRAKE AD CHRISTO-IHOfcVM RoTHMANWVM.

S. P.

^VPBMOHIIVS ME IS LITEB.IS, »OCTlSSTME RoTH-mikki, tuis vltimis luculenter refpondi, idq; quamprimüra

casaeeepifiemâtq; te,vtdenu6 refcriberesmature,quo iterum

^hifee infantibus Nundinis Francofurdianis refponfionern vicifl

füm adornarem , rogabam. Sed video tein refpondendo fegniorem , tar-

dumq; nimis, femperq; oecupationes alias pracrendere. Licet verö ego noa

paucioribus forte detinear; nihilominusfamen feription^mnonintermitto..

Cum itaq; noftrates, Nundinas Francofurdenfes petituri, iteraccelerent,

Weucshafcc, ne omninöfinemeisifthactranfeant,rnittcre vo!ui 3 quibus rc

de refponfoadmonerem> vtut , quse feribam , multa nunenen oecurrant.

Hoc tarnen tcfcircYolui, Tomum meum primum iam pene Typographie»

opera abiblutum ; Nam in tertia, eaq; vltima parte labornunevrgetur.,

Diftin&ione autem prima 5non faltem curriculüm Solls & Lunar,noftns fecu—

lis adamufsim co/refponderw, denoratur, atq; demonftratiue innumeros re—

Jaluitur : Sed & pofteäpluriinarura Affizasuni 3 prseferüm Zodaicoobuer—

EPI5T0LAB.VM ASTS.ONOMICARVM. I*p$'

fant!um,accurateloca verificantur,rationesq>,curn*c&nonaKterconftituV

cnda veniant,adduntur. Vbikaecciim vcftris contu!ends,faciIeipfimetde-

difcrepantiola nobis imercedentejVtrinoßrumporius fit affentiendum, cen-

furam profcrctis. Neq; ctiam dubico veftros circa Fixarum loca corrigeo-

davtileslabores,propedicmpublicamlucemvifaros. Qn in & aliud quippiatn

oceurrit hie addendum. Poftquam litera? eaedem , quas ad te vlrim6dedi>

emittebamur, reperit Amanuenfismeus integrum pagelhm, nefcio, qua

ineuriä prius omiflam Sc aheubi fepofitam, nonnulla continentem^qua? inter

transferibendum neglexerat. Quod etiam nuper reuidendo exemplar , co-

gnoui. Iufsiiraqj > vtqu£tuncpra»termilTaerant, feoriim in charta deferi--

bereneur, atq^hifecadiungeremur, locovnadenotato,vbiinterfereridafb-

rent. Tuura igitur erit, hanc prseteritionem candide aeeipere , &: ad has

quoqj quadliuneulas, vbi referipferis, relpoodere» Vale. Vraniburgo, die

25. Februarij, Anno 1590*

T.-Txcho Brahev

POSTSCRIPTA.INTERIM DVM HA JXARANTV^ CO MET ES QJT1DAM HOClP SO ä \j3*">Lt(2>

die 23. Februarij vefperi, inter obferuandum Venerem,prope maximam in--

am ä Sole digrefsionem , circa oceafurara codi plagam nobis confpiciebatur,

adPifcis Borei Afterifmum fitus. Longitudo eius erat hora 8. M.s.in p.iS.M.f.

V lat. p.18. m»20. Borea. Caudam tenuem,feddecemcircitergraduslon--

gam adamufsimin Solis oppofitum> atq; verfus Zenit dirigit; tunc tem--

poris earo in lucidicrem pedis Andromeda?, licet non tarn alte, fedfaltem

ad ftellulam in capite Pifcis Borei , eiaculando. Motum habet eoncitatio-

rem , quam priores ä me obferuati: videtur enim inträ vnam reuolutioncm

diurnam,odopenegradus,mfuodücl:uabfoluere. Tendit in fignorunreon-

fequentia ,, tid latitudinem verfus Boream vna fenfibiliter adauget. Tu 1

quoq;, ü vobis confpe&us fuerit, hune diligentcr obferua, & Paralaxes fo- :

lerterenuclea , quöd & ego, fauente Numine , prarftare non imermittam. •

Ecce tibioccaflooblata, tua dubia in Comctis, quo ad caudam,& aliare-

foluendi, videbis vtiqj, qua? a nobis in his tradita funt r nonincongrua ctfe>

& caudas nequaquam pariem corporis, feddefluuium quoddam radiorunv

fblarium, iliudpenetrantiura, reuerä exiftere. Si Mercatores duasyeltres

diu Hafnia? adhuc moram traxerinr, antequam ad Nundinas abeant ,&-'

ferenum interea fuerit, ego huius-crinita? apparentias pleniüs^

denotabo , & llluftrifsimo Principi tuo, qaa: inte-

rea deprehendero, ftatimperlüc--

rasfigmficabo..

Yr ILLV-

274 7ICK0NXS 1H AUS LSI. U

ILLVSTRISSIMO PRINCIPI AC DOMINO, DO-MIXTO VVlLK EL MO, HasSIJE. LaNDGRAVIO, C O-

mitiinCataenelnbogen, Dictz, Ziegenhain &Nidda : Principiac Domino iüo

Cicmentifsirao*

s. r«

g^^^i^ViB. AD T. CELSIT. HOC TEMPORE P E B. S CR I B E«

^5lw^?^V R

E

**' ^r'nceP s Hluftrifllme. Etfi non mulca occurrcrent, ß-

^M^^ffl 1mu^> ver^rcr, nemeis importunis litcris T. Celfit. Reipub.

IÄS^aC^S ^ 5 occupatiorcm moleftarem (nam& femelatq; ite-

H^^^C^©frum iama,udum literas, quibus nihil refponfum cft, trans-

N^J^^^rmjß 9 vncj c T. Celfit. alijscuris auocarijneq; his vacare coi-

legi.) Attamen,quoniamnouum quoddamPhoenomenoniefeproximean-tccedentibus dicbus , coclitus confpiciendumexhibuit : Cometes videlicet

afpe&unon adeömagnus,fed pajlido&fubobfcurovukulucens. SciensT.

Celfit. huiusapparentias cognofcendi cupidam effe (ex quo inv!timo,ante

quinquennium vifo,fimiIe quid ämeexpetitumfit ) non fupcrfedendumduxi,

quin aliquid litcrarum, vcl hoc faltem nomine ad T. Celfit. mitterem, veluti

paulö ante T. Celfit. Mathematicofcribens, quaniononnullasineodemComcra obferGationes continuaflem, me fa&urum fpopondi. Circa lllud-

ipfum enim cempus Cometaapparereccepit, &expeäandumerat, doncc

ratas aliquot in co animadueriiones nancifci licuit. Ne igitur res diutius

differatur, qua: ha&enus fedulä denotatione explorata habeo, T. Celfit.

communicanda duxi, vt cum fui Mathematici in codem Cometaobferuatij

( aec en:m dubito cundem etiam a robis animaduerfum efle ) conferre

qucat. Occafioautemquaillumprimum confpeximus,erat huiufuiodi. Die

2h Februari; , cum Veneris S;ellatcrris defcendendo appropinquans, circa

maximam a Sole remotioncm rerfaretur, na&us poft quatriduanas aeris

obidiritate$3 exoptatamaliquamferenitatem,illiusobferuationifedulöat-

tendendum cenfui. Siquidcm ex dato lpfius loce , in remotiflima, refpe&u

Solls, tr,mVefpcrtina,quäm Eoa difpofitione, ad Apogxiatq; Eccentricita-

tiscognitionfmperueniripoffc^prout quoq;aPtolemato& Copcrnico f*~

ctitacLimeft,T.Celfit.n©nignorat. Non paucas igitur eiufcemodia Sole di-

grefrjoriesmaximas,matutißasatq;vcipertinas3iamanteaaliquociesexplora*

uj, quibus & hancadiungere fätagebam; vixq; bisveltcr Venus iamlnftru-

roennsdenorataeratjvbieximprouifo Stellamquandamlubobfcuram, inter

Andromedicatq; Anetis AiterifmosjiiixtaPifcemBorealcrmfefe praeter foli-

trimoftendenteri^cumjnullameiufceraodi illiccile oporterefatis perfpectum

habtrcm, animaduerceremus, qua; etiam fubinde radiolos quoldam ad ver-

ticeni

ßPlftOLA.RVM A 5 T *. © N O M I Ö A R V Af. fff

ticem cxererc cernebatur. Ncq; enim Crepufculum veipertinum iam&--

tis pra?terierat,vt Stellar minus confpicua?euidenterdifcernerentur. Crepi

itaqj ftatim cum meis Studiofis hocinfolrtam Fhccnomcnonperlnftrumen-

taderoetiri, & vixelapfohoraequadrante 5 deprehendiexmotueius, queira

vel tantillo tempore fcnfibiliteralterabat, tarn Decltnationc.> quam Didari-

tia a Fixis n@nnihil variata, non genuinum, Ted afcititium quoddam e Come-tarum numero Sidus exiftere, vtutcauda illa tenuior 3 quam pofl Crepufcult

finem promptius monnrabat, tunc vix ocuhs perciperetur. Mitto autcm T,

Celfit. feorfim inadie&achartabreucm quandam eiufdem Cometardefcri-

ptionem, cmcis obferuationibus 5 quasadepcusfum 3 ex tempore & fcftinan-

terconcinnatam, quam cum veftrisaduerfionibus conferrelicebit. Rogoq; ,

vt T.Celiit. hancnoitram voluntatem boni confulat. Veneris Stella toto

Februario& Marüo interdiu3 etiam in ipfo Meridie apparuit, quod in pofic-

rum quoq; pro maiori Aprilis parte futurum iudico. Si itaq; T. Celfit. Ma-thematicusiiliobferuands, taminterdiu, quam no&u operam fedulamna-

uauit3 admodumoportunam, de quinisillis Minutis 5 quibusinLongitudU

nibus Stellarum ditferimus, decernendi arripuit anfam. Ex quo tarnVenusquämSoladeo fublimes obferuationi patuerint 3 vt RefracHonum impedi-

mentis vix implicarentur. Nee dubito, quin vel inde y adhibita folerti cir-

cumfpfctionc colbgere detur, me Longimdinem Fixarum nequaquam iuftö-

plusanticipaiTe. Conftitueram T. Celfit.de bis omnibus prius fcribere 3 per'

Mcrcatorcs noftrates Francofurdum euntes 3 fed aeeidit 5 vt circa eofdem

dies 3 quibusilliitinerifccommittebant, SerenifUmus Scotorum Rex , cumfuis Confiliarijs reliquoq; Nobilium Comitatu3 me inhaclnfula inuifere di-

gnatus fit 5 & exindequafi queddianoshofpiteshabuerim. Hincq; factum

eft, quödtardiusatq;conftitueram, baJcemittere cogar. Qua? tarnen moranon (ine fenore aeeidk, nam eo pliis temporis concedebatur, per interualla,

ea 3 qujeindido Cometa prius fubitöexararam, pleniüs, & eaucleatiils re-

cognofeendi, vt non dubitem, ha?eip/ä, qua: mitto, vtut paueula & breuia»

omnimode rette iibi conftarc, atq; apparentijs iftius Cometa? apprime eile

analoga. Sed cum non ignorem T. Celfit. pro fua clementi& Candida erga>

nos affe&ione, hanc ddatiuneulam equi boniq; accipere,noloin eäexcufan-

da plus oecupan, quam forte opus fit , fed me meaq; omnia T. Celfit. conv-

ajendau cupio. Valc, Vraniburgo, Caiendis Aprilis, Anno 1590..

T.Celfit.

A4didiffiaju6

TlC HO B&AH2.

€OME-

V

lj6 * TT0HOH1S UAHE HB. !.

XOMETAE ANNI M. D. XC. IN FINE FEBRVARII£ T INI T 10 MARTII COUJPBCTI, AD ILLVSTRIS-

fimum Principem VV ilhilmvm, Kafsi«

Landgrauium, breuis defcriptio,

TicHöNis Bkahe.

BSIRVATVS EST HIC C O M E T E S NÖSTRIS INSTRV-mentis fumma eura & diligentia per integros 12. quibus cumcernere lieuit, dies : aempe ä 2$. Februarijjvfq; in 6. Martij, ita

vt fingulis noftibus eius apparens motus ad aliquot eontinua«

Jioras, a iublimiorevfq;indecliuioremfiturn> fedulodenotatusfuerit 3 ex-

ceptio folumrnododuabus, videlicet 27. Februanj&^. Martij 3 quandonulla

hie adfuitferenitas. Omniumautem obferuationum , quasintereäna-dus

{um 3catalogum,cum dehocipfoCometa ex profeflo,fauenteNumine,adu-

rus Tum, eiusqj defcriptionemprioiibusnonnuüisfubiuaclurus, exbibebo:

Nimis enim longum foret, hiciingula recenfere.

Collatis verö inuicem & diugenter expenfisijs, quasintcrea obtinui

.animaduerfionibus 3 comperio,Cometam hunc motu fuo proprio arcurn cir-

culimaxirniadamufsimdefignaiTe , ita vt nihil prorfus ab hoc, cisvel vlträ,

tot© durationis tempore deuiarit. Idqjealege, vtfiareusille Ä.quat©rem

attigiflet, in parte eius 3559. M.^.illum trann*j(Fet 3 tnclinationeadeandem

exiftente r. 42. m.o. qua? Tibi femper limiliserat, prorfusq; eadern manfir«

Difbtit verö ä pun&o interfetlionis didse cum aequatorc, quandoänobis

primumanimaduerfuseß:, partibu$paulöplus37. Vbiverovitimöconfpici

defijt,nonplane3o.ineodemgradum abfoluerat. Sicq;dimidiumcoeliqua-

drantem pene emenfus cft. Forte tarnen& hunc compkuit, vcl etiamali-

,quantum excei"sit3iimod6deexaä©principijatqi diiTolutionistermino con-

itiriflet. QiioautemproceiTu motum fuuminhocipiccirculimaximitraau,

inrtähas duodenas, quibus nobisanimaduertebatur, vniuerfi circutiones

exercuentj paruaTabellademümexhibebo, quaeeiusapparentias, rämin

proprio tramite,quam refpe&u jtquatoris atq; Eclypticac, oßendet : Ita vt

adhoraraa Meridienoaam completamomnia exaäeredacta intelligantur.

Circa quam etiamproximccrebriores pertotamdurationem fiebantobfer-

uationes. Reliquas motuumdiiferentiasiibjpiis appnme analogas,ad alia

atqj alia horarum momenta, quas (zpenumerö vnä denotam, nimis perple-

xum atq; longum eilet, hie enumerare. Exhisiolis, veftrarum Obferuatio-

num collationefada, confenfu«,de quonon dubito3 probari p&terit, habit©

falfcm ?primispra?rertimdiebus5 qufbusvelociorcratCometa 3 Meridiano-

Tum refpeduj & Refra&ionis etiam, fieubi in decliuion Ücvi capicbatur>

«mendatione>dcbito modo miiitutä*

Erat

ßMSYOLARVM A S TR OK II ! C A RT 1«. I77

Eratqttidem abinitio caput ipfiuspaulömaiusquam poflea, vlx tamea

trla Minutain l3iamctroconcincbatj rücccffiuedchincimminutum» Sub-

©bfeurum quoq; & minus compadium, nee inftarcarterarum Stellarurerful-

gidum apparuit. Caudametiamadmodumtcnuem&rariufculam,quamdiit

illam animaduertere lieuit, exa&e in partes Soli oppoßtas, dirigebat. Namclie 25. Februarij , eam verfus clariorem in finiüro ^ede Andromedae ada«

mufsim extendebat : Die autem fequente lucidiorem in corpore Perfei re-

/pexit, non tarnen prafcise, fedaliquantulum ab hac, verfus eam, qusadllia

cfl tertise magnitudinis, pro quarta interftitij Fixarum parte , defie&ens.

Die 25. hanc ipfäoi iuxta Ilia fätis exa&e indicabat. Die 26. Februarij lu-

eidam capitis Medufarintuebatur. Poftidtemporiseaudaidu&unianimad-

uertere vixlicuit, partim obipfiufmet tenuitatem, partim propter lumen

Lunare indies validius adauetum. Die tarnen prima Marfij s cuiusvefpera"

apprime defecata exritit aura , adhuc aliquantulum apparuit , ita vt attents

intuentibus, exili quodamveftigio Stellulamtertiae magnitudinis iuxta infi-

ma lumbi Perfei monftrarit. Exinde cauda nobis nufpiam confpe&a elt.

Kam die 2. Martij, etiampoftquamLuna Horizonten* fubierat, non cerne-

batur. KxiJ3ver63qiiasindicauimus,caudseporrecl:ionibus,euidentercol-

ligknr, vbiqj k Sole ruifle adamufsim auerfam 3 ü modo Sclis pofitus,cum

capitis Cometg foeii, quos ijfdemtemporibusobtinuerunt, inuicem confe-

rantur ; vt ob id dubium .non fit , crines illos per aeeidens ä Radijs fohribus

corpus Cometac minus compactem tranfeuntibus,procreari. Longitudo

autem cauda: circa prlmam apparitionem vifebatur, quafidecem ad fum-tnum graduum, fequentibus ftatim diebus contra&ior reddita, adeo vt circa

Martijprincipiataata exilitateefret,rtinrenrusoculorumvixmcurrcret.

Parallaxe

s

jiuius Cometa?, quanta fieri potuit diligentia, feruta-

tus fum, ex quo feiam, etrum beneficio, id quod potulimum in talibu s Phar-

nomenis a Philofophis controuerfiim eil , dirimi pofle. Confideratis vero

8c aecurace expenfis ommbusobferuationibu$,eius reigratiätribusvelqua-

tuor exaciiffimcelaboratis Inftrumenusfedulöhabitis, nullamprorfus, nc

quidcmvniusfcrupuliinhoc Comcta adinueni afpe&us dmerfitatcm , col-

iacione tarn fublimioris, quam humiiioris fitus , vna cum motu proprio, ße-.

penumero fubtiliter& diligenterinftitutä. Nam, -luo curfu Arcum circu-

li in Sphxra maximi , exquifite toto Apparitionis tempore defcripfit, nullo

Minuto ab hoc vliam inpartem digrediens 3 (qua? fane itineris fub eodeia

trarnite dire&io, tanto tempore continuata,Metheoro in aerefublunari di+

uaganti minime competebat) idqjtarn in fublimi, quam decliui altitudine

obferuatione fadtä,& RefraÄionibus,vbi opus erat,fcite euitatis : quas,fi feH-

fibik-n Cometa admififfet Paraliaxin , iauicem.congruere nequaquam po-

tUiiTt*? Geometrica: demonftratione« euincunr, vtcuiuwifta intclligenti fatis

2t iiquer.

«7# freHOMH SRJlHfi ill, 1

lk|uet. Aeeedlt lnftfper & hoc , qu6d motum proprium in fu« itmcrenm-alicer 9 cum fubhmis eÄct, atqj decliuior, comparatione diligenti vtrobiqj

fa&£ ( vtut pluribus intcrlapfis horis ) exhibuent, quam ipfe morus diumus,

äprsecedente in fequentem dicm c confimili altitudine elicitus requircbar,

liabitoYnäinEqualitatis proprio aliquantulümcoincidenris refpeclu. Quodiätis indubitateconuincit B&rallaxeosimplicationemmotui ciusgenuino ni-

hil derogafTe^ ideoqicam 3 velprorfusnuliam5vel fane fenfibusinperceptibi-

lem fuifle; cum tarnen ßvel in ipfo Sphafra? Lunaris concauo curfum exer-

cuiffetCometes, fatiseuidensinmotueius, rationc Parallaxeos, anomalia

fefe exhibuiflet, qua: etiam Inftrumentis noftris non obfcure patuiflet.

Euidentifsimum autem Parallaxeos carentia* teftimonium praebuerunt

ebferuationes die i. atq; 2. Martij peculiaricuraconqüiiKa?,quando& Co-jnetes de concitatione fua plurimnm rcmiferat, vtpote faltem ternos circitcr

gradus intravnicam reuolutionem conficiens? cum ab initioplufquamfep-

tcnos abfolueret, & quod praxipuum erat , maximeqj ad rei inquirend«

certitudinemfaciebat, Horizonremnon fubibat, fedobampliorem hicPoli

cxaltationem in ipfeMendiamScpteiitrionali parte,aliquot adhuc gradibus

lüpraFinitorem extabat, quodSpecraculum in Germania 3 vbiPolus dccli*

»ior exiftit , vix concedebatur. Indicabo autem breuibus &. fummatim,

«uomodo e di&orum dierum animaduerfionibus Cometen omnis ParaL.

laxeos expertem fuiflc adinuenerim ?Yt nihil citra rem häc in parte a me afle»

«erari dignofeatur.

Die 1. Martij, Hora 7. »,.19.?. m. quandoCometes elcuabatur?.47»

*i.3^.iamqipauliilum90.diftantia:aMeridtanoAzimuchalem gradum,idc£

»onpiene cluabus partibusexceiTerat, eius aPolo remotionem,,per Armil*

lamDecempcda!em,Declinattones Sideruminquocunq; fitu,quoadtotarn-

<celi reuolutionem , fubcilitcr rimantem, deprehendi part. 51. MimitzzÊratenim tuncDeclinatioobferuatap.58- M.37J. Poftcäveröpraeterlapiia

4 Meridtc h. 15. m. 25. quomomento Mendianum verkis Septemrionera

tranfibat Cometa, ex alcitudine eiustunc obferuata,& ä Refrattione vindi-

<ata p. 4. M.49I. eademq^fublataäPolifubHmitate, qure eft partium5j.m.

34|. proditeiuldem tunc temporis äPolo remotip p.51. M.5J. Mutata e&igitui Declinatio, llue ad Polum acce/Tus inter.uallo Hör. S, k.6. per Mi*«uta 17. Die autem fcquente, quandoconiimilem habebat Comctes Alti-

«u,4inem, vtpote r. 47|.eius Declinationem eodem Armillari Inftrument»

comoeri h. 7,M.34-..eiIe r. 39* m. 2.2. ldeoq; aPolo diftantiamp, 50. m. 37!..

AdauxvÜ itaq; Declinationem mteruallo 24J. Horar. per|. vnius gradus?.

Quare c^mpeteret Horis 3. m. 6. quarta gradus pars, ü aequalitcrintermu«

tara fuiffet Declinatio. At quoniam vanatio illa celenor erat ab initio*

ûatn 4iinccê«iem.cüe (circaiioc enun cempus a Deduiationis incre-

menxyar.

scntu«, quafi per fcxtam gradus partemin vnareuolutione inhibekatur,

itavt in prima eius Triade potueritefTcz. Minutiiconcitatior,quamarqualit

proportiorequirebat) Competunt itaq; 8- horis, m. 6, vtfiq, obftruationi dit

i. Martij habita?, interlapfis, Minuta proxime 17. Quod apprimc confentit

cümea mutationc, quam ipfa objfcruatiopraebuir ; Sicq; nulla perccptibilif

JifFerentia Dedinationumin tanta Altitudinis diferepantia, tetqj interlapfis

Horisfemiebatur, praetercam> quam ipfe motus Cometae proprius plane

requirebat : Vtob idneceflärium fitomnis Parallaxeos expertem fuiflc}&in altiflimoarthere curriculumfiium perfeeifle. Etiamfi enim inipfäLuna-

fium Rcuolutionum proximaorä>quam CopcrnicusrcmouctScmidiamd-

tris terr«, 52J. cxtitifIet,ratione Parallaxeos diftantiam ä Pob in decliuiore

Meridiani fitu, plus quartä gradus partemaiorem rcddidiflet, propiusq,- ad

Horizonten! accefllflet, quam in altitu. 47J. prx feferebat,vtut propriarmo-

tionis intricatio & variatio (blcrter prarcaueretur. At tantum diferimen,

quodquadrantem Graduscxcedat, mcis Inftrumentis non difccrnerc, qu«Mmuti vnius portionemquartam, modödiligensfiatcollimatioj non fru-

firantur, nimis abfurdum eflet. Reucra itaqi Coraetes hie omni fenfibili

Parallaxi deftituebatur , fquod& fojucntis dici Gonfimilimethodoinftitutt

confidcra tio comp röbault.

Die*. Martij , hora 7. m. i6|. cum Cometa efiet in 90. Horizonth I

Meridiane gradu, Altitudinem 50. part. vix tribus defideratis ferupuhs

©btinens,Declinationcmhabuir. part. 3$.m.2i|, VndcaPolodiftabat i>.$&*

m.38|. Athora i5.M.35|.quandoinMeridianofuk3infra Polum,habuit aki*

«itudinem a Refra&ione liberatam f. 5. m. 19J. ldeoq$ i Poloabfuit r. 50.

u. 15. Fuit autem fequentisdieiH.7l.in confimiliakitudincDcdinatio f.

40. m. o. quarc rmitatio eiusdmrnaerukur38 m. Corrcfpondcntitaq; ho-t'n%\. vtriqj obferuationi intercedentibus m. 13fr. modo aliquantula ctiani

fcabeatur ratio,qu6d in primo Rcftitutionis diurnae Tricntc,Declinationcrn»aul6 celcriuj mutant, quam pofteä. Debuit obid cum Mcridianum infri

Folum tranfiret, diftantia aus a PoJo,lcruati alterationis propriseanalogiä

eflep. 50.Ü.25. quod apprime cum ipfa<ob{eruationc confentit. Itavt hiequoq; Parallaxisnihilimpcdimcnti obiecerit :cüm tamcn3 fiin conflnioOr-bis Lunaris extitiffbt Ccmetes, ea ipfa effecifTct, vt non faltcm interuallo tot

feorarumPolopropiorL*. Minutis,prout motusproprijrade exigebat,red*

deretur, (cdindtiml Mcridianialtitudinenonnihilctiam remotior ab illo#

quam in altitudine p. 50. apparuiilet. Parallaxis enim, Dcclinationis au-gmcntum,per quod Polo propior ficbat,pius vkrä absorbfiflet. In hunc itaq;

ßiodum, Yelex his duabus obferuationibus circa primosdies Martij habitis,

{ariscertopatuit, Comcten nulüParalhxi fuifle obnoxium, ideoq; non fil-

tern in ipir» Äthcre longe fupri Luium reponendum , fadül Splari Orbciropiorcmvucxtitiilc, &* JWJr%

3|9t f TCHOSIS 9B.AB1 111, *.|

RefraSIoÄiffveroimplicätioj de qua femel atq; ltcrum dixi, /1 cuihac

forte dubinmaIiquodmouer,facilimccuitari potuit circa cltiman^vti decuitj

«Iüs aidtudinem 3 ex quo Lucida Medufse Stella confimilifermeeleuatione

Meridianum in propinquotranfiret, ita vtRefraäiiones* qua?ia hac Fix&

contingebant, Cometat etiamcommodeapplicaripotucrinr. Vcluti hxc,&aliaad Parailaxium praefertimenodationem facienda 3 fuo loco & tempore

latius atq; fpccialius explicare3 Geometriceq; demonftrarc conftitui. NuncTabellam illam, Cometarapparentias ad horam $. p. m. fingulorum die-

rum , quibus iliuxity continentem , quam pollicitus fum> fubiungaiB) cuiu| •

fuccin&anxexplicationem pra-mittcre luber.

Ex^licatio Tabuüfe^quentts.

Du« priores Colümnse Menfes& die$3quibus Cometa nofets apparuit*

denotant. Intclligcndaautemvenitvbiqi HoraillaNona com pleta,ad quameius motuum habitudines relata? funt,ä Meridie afsignatidiei elapfä , idq; in

longitudinelocorumpart. 37. proxime.

Tertia Columna ipfuai Cometsemotum proprium in fuo tramite ab

intcrfe&ione cum -aqua tore in parte 3351. Min. 45. numerat^inciinantc fefe

du<äu illo arcus maximi ad jiquatorempartibuspraecise 41. ita vtvix vai-

cumnegligaturfcrupulum.

Quarta, quantitatem arcus motus diurni3quem Comcta proprio curfu,

tfl fuo ) quemdcfignauit,arcuabfoluit , oboculosponir, ibiq; multöconci-

iatiorem abinitiofuiflc 3 quam vbi ad confummationem tcndebat, liquido

pateto Neq; tarnen praeruptoauttumukuario curfu ciebatur, fed oröinario

& a celeriore in tardiorem fuccefsiuc atqi conuenienti proportione fefe re-

ciittcntc, quod etiam ex quarta illa Columna fatis colligere licet.

Quinta & fexta,rcfpe£tu jiquatoris Cometa? Apparentias in Declina>

tionem 3 qu2E vbiq; Borea erat, atq; AfcenfionemReelam, difpertiunt.

Septima & o&aua, eiufdem habitudines ratione Eclypticx? quoad

longitudinemä pundto Aquino£hj vcrni,& latitudinem-femper Boream ex-

primunt.

Etfi verononomnia per Triangulärem fupputationcmadhuc ob ocij

defeftum, ex obfcruationibus (iibtiliter rimatus fim, (ed placraq; e Globo no-

ftro Orichalcico 3qui Sexpedalis in Diametro eft, Mechanice faltem deduxe-

rim, tarnen nondubito,hsc fatispraecise conftituta, ipfisq; Apparentijs ap-

primeconfonaefle.

DIARI-

i

l'f IITOIAEVM A8TIOKOM 1CAHVM. 3$l

DIARIVS MOTVS COMETAE EX OBSERVA-TIOHIBVS DIDVCTVS, P I IL DVODENOS QV1BVS

confpiciebatur Dies, Sc vbiq; horisäMeridie

noucmcompletis adaptatus.

£ Motusin Motusj

Dclcina- Afcen- Longitu-riLatuudo

wV»

fuo^prio

duetu.^

diurnusj

propri9.]

tio vbiq;

Borea.

fioRe-

da.

do ab jt-

quinocl:.

vbiq; Bo-

jrea.

G. Mp G. M. G. M. G. Mo G. |m. G. ;'m.

fr

Co

<>

M<

2

23

24

37 32 7 24

28

51

34

*f

37

3S

39

I

16

4°

15

9

16

22

28^

29

2<> |

iLiL9

39

18 27V IS

19

20

20

21

21

2t

21

14

33

24

55!

12

M12

45 <f1/ s ^T_ 26 21

25 ?" 40

~i6

59__

8

7*

3

9

18

21

17V

11

16

iL57

2<£ 575

4

3

3

2

2

3V

43

52

17

48

25

-»

>

44

34

27

28

1

,2

6i

7*

12

38

|34

38

41

27

42

45 2 24 S6>

<

f

3

4 1

5

74

iL79

ii|

21_l

8

42

2

1

1

40

4°

40

41

6 49 1

43

58

27 29 21

20

20

7 1

58j

52

46 II

32 5* 1 29

X

44

34E53 55

10 15* 3 15 20 |

Poftdiemfextttm Martij Cometcsnufquam amplids cernebatur , imöeademvefpera adeö cxilisfuit, vt sgerrimefelnftrumentisdenotari patere«

tur, namnifia vifusacumine pollentibusetiam locQmonflratovixconfpicie..

batur»Lunaribusradijs corpus eiusperfe admodum extenuatumplüsadhuc

offufeantibus. Attendebam igitur diligenter pera&o Plcnilunio, circa dies

medietatem Martij prox!meantecedentcs5 an vefpertinis temporibus Lunanonduruexorta, ipfiusaliquod vdügiumiupcrejGfet3 Ted nulluni prorfusvfpi«*-

am extabat. Non igitur diu poft (extam Martij durauit, nec etiam

ante 23. Fcbruarij multüm erat afpe&abilis. Sic^i

;. totaehis Periodus dimidiocirciccc

Menfe conficiebatur.

Zt

3§d TT6K0HIS SL1HE Z.U. f#

SDcm 25efmi/ onfetm ftdwi Wonbmt/TrcHoMi B&ahe, $tmifttftmiDftrijp«

$Bt%lm ton &otte$®mbtn / fantrat«

eudj ii« in (b (attgrrâr rocfjf gefc§riefcen/if? Dte 93rjacfc/ Daf? vnfet

Mathcmaticus Christoihoryi Rot hmaknysj cttt

. 'aeittong ftero faß »ttpagjt^ gewefen/ $u Dem audj mmtegr mtfclbft/ tarn molc ceratis, quam laborum atq,- curarillj^mvlfrengeDnJcFf XCCXfi

Den/ Daßnrir tm* mit Den oble&amentis Mathemiljkisrudjt me§r/ ttnetvol

$ut>or bcfcfefêtt / oble&iren fonnen. ?li(fyt De(fo weniger afcer/ dato ocio,

s>ttt>er(affrit tvivpnfet Scudium Mathematicum nicht fb gar Meften / fönt)«*«

toefoi noclj fternacêr/ttn'e ein a!e êifc am &tctfen / 95eftnDen afcer JJocb^

.Daß e* (ei&er mit tme fo weiefommen ijfi/ bafttoMtoirfytUvormagna alacri-

tatc feföfTerftinDen/ fe&O Wbm<fy®olm{ichm* O picras , 6 prifca fides ;

quis ralia fando, Temperet a lachrymis > 3ßa$ *&er WrgeDacfên unfern

Mathematicum betrifft l if*Derfei&ige Der mcpttuit^ / trenn er mir rin wenig

mtebt wanDern / twD bielufft t>erenDern / t*a$ t$ affjDenn mit jfom &efler wcr#

DenfbKe/ TOc(c^6tt)ir^makr5artmit>frra(^tt/ ôfcaf er afcerDoc^ einen

eignenêpff/ DenfauffteraHe jar einen eignen #ti(/ Damit müffmmrjhn(äffen gerceren / 3ber leibt xoexevm / mnn$m einiger 65cfjaDe ttuDerfa&reti

falte/ Denn er tff ingeniofus,tmD ein feinet gelegner @efeü\ legeren Dermal*

&engn4t>ig(icfj/$r wollet euclj $mt>ont>ttfert wegen (affmfofogfen fepn/ »nO^metrerelndrumentaMathematica fe£en faflfen / 3ucfjwiDerum&von #niwnemen/ wa*wtd »nfer SOjjrmacfrerfiir Inftrumenta gemadjf/tmDnocij$ti

machen tmDerfjanDenfjat. i©e^lei"cênt)ti#aucfe5m»tDer|uettfWeren/»^

ce allewfjalben/ fo tvol *m&eue|a$aucBewern gn4Digflen #errn Den jungen

$dnig/ wiDDiegan&e Xeziemnsbcfi ÄdnigreicfyjSennemarrf/ fe#o (feget.

^6 fetwDt wirginwiDer gegen ettcb in ©naDcn / Damit mir ettefe fonDere wolgewogen/ $u erfennen geneigt Datum in *nfer&tabt pnD 'vöeßtmg gaflefc*

ÖJU if» Mai;, Anno z 5 9 o.

Sequuntur ezdem Liter& inLatinum

conuerfepropter exteros.

NOBfc

fif 8?T0 URVM ASIiONeiilCARVU, **$

HOBILISSJMO, NOBIS SING VLARITEK»UiCTO, TlCHONI ß&AHi, D O-

minode Knudfixup.

VVILHELMVS DE! GRATIA LANDG&AVIV&HiSJIÄ) CoMES IN C ATZEMIL-

LE IQ GEN) &C.

RATIA3 »T IAVORS NOSTRO PKAMISSIJ. NOBILIS^(ime & fingulariter dileße. Quod nihil lirerarum a nebis ranro

tempore accepcrjs, incaufafuir^cum, quodMathematicusno-ftcrCH Rist op hör vs Rothmannvs valetudinarius ali-

quandiu fuerit,tüm, quöd nofmetipfitämsetatis, quamlaborumcurarumq;mole ita prernamur3vt oblectamenris Mathematicis non,vt quidem antea io-

lebamus, reficere iam nos poflimu« : Nihilominus tarnen , dato ocio 5 noaomnino hocftudiumMathematicum intermittiraus , {cd yel c!aud:c3ndoid

adhuc infequimur, non aliter , tc pedo fuo innixae anus. Compenmus au-

temjeönos,pröd©Ior3dcuenifIc,vtca,qua: magna alacritate anteaip/i inue-

nimus > iam vix amplius pereipiamus : O pietas , 6 priic* fidesj qu:s ,aha

fando, Temperet k lachrymis l Quantum vero ad Matkematicum no-

ftrum, is eiusopinicniseft 3 fe priftinam fanitatem, peregrinatiüne&aens

mutationehaud dubio recuperaturum : quod tarnen magnopere iplldtilua-

fimus. Sed habet peciiharequoddamcaput, cuiquorannis proprium com-parat pilcum, quem ipfi ita relinquimus. Verümtamen #gre ferremus } ii

quid illi aeeideret aduerfi. Eft enim iuuenic ingeniofus, ck infigniter ei udi-

tas, Petimus ideirco dementer, vt ipfum tibi , noftro nomint 3.commenda-

tumhabeas, ac Inftrumenta tua Mathemaricainfpicere eumpermittas; Sg

ex eo vieiffimcognofeas , qualia Automatopceus nofter Inftrumenta nobis-

^mfecerit 3 & adhuc conficiendapr^manibushabeat.. Nospaiiterauidecx-

pectamuSs quomodo tum Clementiffimusvefter Dominus» &iuniorK ex, fl~-

xnulq; totius Regni Daniel Status>tum etiam tua? resjfe habeantjex te cogno-feerc. Hoc ipfum vicifllmergateafFedifumus cum granofavoluntate, aufa.

tibi fingulariterfauemus, deraereri. Datum ex Vrbe noltraac Axce-Caf&i*-

lanaa.ij.Maif, Anno ijpo*

WxiMlLMVS LANiraRAVl?*»Hasuju

Ig'4 TTCHOHiS IB. AHB :t-tB. -ti

NOBILISSIMO, ET VIRTVTE, SAPIENTIA,INGE-HIOSA EB.VDITAQjrE D Q CT R I N A C L AR. I S S I MO VI R Q> »OMS»

HqTtchoni B r a'h i , Domino de Knudftrup, Equiti Dan©,Machematicorum Roftro feculo omniumpr«ftan-

tiffimoj &c. Domino fuo cum ob-

feruantia colendo.

i, vt OriDivs cawit, Cakmika pr.ovsm-x.vn~*

animodeducUfereno> Nobiliilime Excellentiffimeq; DomineTichO) multomagisprofundirsims&fubtilifsimarMathcma-

ticceDi/putationes , qua cum Carminum exaratione non fimt

comparand«, animum a perturbationibus liberrimum requirent. Non igi-

turrem aut anoftraamicitia alienam, aut exeufatione omni 3 Yt tuarguere

ridcris^indignamcommififlem, fi refponfionefupcrfediflem. Quienimma-iorcs cruciatus aut dolores exeogitari poflTunt , quam ego in Podagra iam vl-

trabiennium,& inCalculo, häcHyeme/grauifsimisomnium morbis, fufti-

sco ? Qui morbi häc Hycmc alternatim me inuadentes, corpus.meum tarn

debilitarunt , mentemq; pencdcftatufuopraicipitarunt, Ytneliteramqui-

dem potucrim ferc exarare . Superiore autem a?ftate,quanquäm pratterPo-

dagram 3 languorcs continuos,& ab omni labore horrores in me deprsehende-

rcmjnefciebam tamen,qualem morbum mihi efTentapportaturac& inflidu-

rxinfolitaeilladafsitudines : Quod mihi iam acerbifsimis doloribus &crucia-

tibus fatisinnotuit. Spiritus cnimPodagricus(ita enim iam übet cum appel-

lare ) in tantam malitiam inme exereuit, vt non tantüm vias vrinarias, & re-

nes3 verum etiamvenasmefaraicasarenärubea,& tartaroar&ifsimeconfti-

parit, adeo Ytquamprimumcomederimautbiberim, propter nutrimenti a

caturaattradiinhibitionem,&vrinafexpulfionem,Yehementifsimos crucia-

tus& in mefaraicis, & invijsvrinarijs, inftardolorumcholicorumfentiam,

eibumq; aflumtum retinere in Yentriculo propter naufeam & vomitum ne-

queam. Et extant in me non obfeura figna , quaceundem Spirituminalijs

quoq; membris idemtentarc nonoblcurcarguunt. Tentaui MedicinamGalenicam, me curante eruditifsimo Dn. Dodt. Bvttero, Medico Mu-ftrifsimiPrincipis noftri j verum (ine omnifuccefTu. Cum eavrinampellere

voluitjobflantc tartaro, invijsvrinarijs ante veficam, Ychementifsimos cru-

ciatus fuftinui. Quid balnea queq; & infefsioaes pofsint, f'aeile intelligi's>cum

propter Podagram pedes ipflsimmittereproiiibear ; extremis autem mem-bris non calefadis> intermedia vtxdebieo modocaleflant. Quanquämher-barum virtutei licet tärtarum fortafsis frangerc pefsint, in aquam tarnen

tun? difioiuere non poilünt ; quod hie omnino neceiTarium efx 5 ü aut in in-

teftina

EPlST«LARVAC A STRONOMICAR VM. I&J

teftina regurgitare, autper veflcamabiretranfudando debeat,morbusq,-ra-

dicitus curari. Num etiam ha?c tanta fpiritus Podagrici malitia pofllt ex

fecibus Salem Petra? in me generare, eumq; adextremumgradumfubtilita-

tis continuafublimatione perducere, adeoq; mihi in momento vitam eripe-

re, tibi expendendum relinquo, qui facilcintelligis,quid notem. Hie enim

Spiritus, cum fixje, vt feis, fit Natura; 5 reliqui autem Spiritus meliores, qui

huiusmaliriam retunderepoftiint, iint volatiles, & per eggitationuminten-

tiones , quibusmeexuere nequeo, quotidieabfumantur, annoninimmen-

fum virtutem fuam augere,& tandem fibifolum totum imperium afliimerej

a nullo impeditus, poterit ? Proinde ad fola Diuina meritö me totum con-

uerterem, omißis Philofophicis, quanquam & haec Diuinafint. Attamencum iam qualemqualem cruciatuum remifllonem quodammodo fentiam,

pro Amore in te meo, qui certe vulgaris non eft, & pro noftra Amicitia in-

termitterc non potui , quin aliquid fairem , quod mihi in his meis xrumnisin

mentem venire pofHr^ ad tuas Di/putationes iam feorfim in Charta ad men)ifTas,refponderem.

QuodigiturCop ep.n tcv&i de triplicimotuTerneimpugnandojprio-

relocodediurnomotu afrcTsjfi Terra 24.I10HS circumuolui fingatur, fieri

non pofk , vt globus plumbeus exakiflima turri demi/Tus, punftum Terrae

infra fe pofitum,perpendicuUriterad amufsim contingat; cum illud propter

velocifllmum Terra,- motum, fefe neceflario intereä fubducat, globumq;

plumbeumpoftferelinquat: Hocfacisä Co pe RNicoenodatum&diflb-lutum eft. Cadentium enim, &afcendentium,vt ipfe ait,duplicem fatea-

mur efle motum oportetMundi comparatione,et omnino compofitum ex re-

öoj&circulari: Quandoquidemqusepondercfuodeprimuntur, cumfint

maxime terrea , non dubium, quin eandem feruent partes Naturam, quamfuum totum. Id quod cibi multö minus dubium efte debet, cum tu ex melio-

re Philofophiafcias , quod Natura Natura dele&etur > Naturaqj Naturamretineat. Si corporibus illis fui motus (cientia eft naturalis, vt tu vis , erit ea

'

etiam partibus. Quemadmodum enim in alijs rebus naturalibus,verbi caii-

fa, partes Auri retinent Naturam totius , nee eo modo feparata: ä toto id,

quod ä Natura ipfis peculiariter & fpeeifieeinfitum erat, abijciunt : Ita Sc

in his corporibus, quar motum, vt tu non inepte vis, naturalem habent , par-

tes primariam hanc infitamfibi prarrogatiuam , & prxcipuam ac fpeeificam

dignitatem non abijcient. Sed quiddeeafu rerumgrauium fölicitus es,cüm

omnia,qu«in fuperficie Terra; libera&ä toto feparata iacent,quinim6 ipfa

Turris,exqua Globus plumbeus dimitteretur,ipfaq; £edificiaruerent,atq; a

Terra? motureiinquerenturnecefreeiTetjfi partes non retmerent motum to»

tius: quod quam fit contra Natur* Sapientiam, nemo non videt. Quod au-

tcindc Supputaüombus affei'Sj Terram ea ratione in Yno feeundo temporis

Aa Tcrupa«.

l%6 TTCHOSIS E3.AHE L I B. X.

fcrupulo reuoluidebere in borealioribusibi plagis fefquicemum pafllis ma-jores proxime:Qua?fovtrumcenfebiturcredibilius&fap

femperperpaucioraagit, conuenientius : an vt fefquicentum pafTuS) an ve-

ro vt tor millia non paffuum, fed milliarium Germanicorum in vno fecundo

temporis fcrupulo conficiat? Scquidem fub eodem effeclu& fine ? Annönid vehementifTime cum di&a Natura? fapientia, qua ftmper pauciora& bre-"

uiora eligit ?pugnabit, fi aflumto coeli motu peromnium Stellarum Sc Plane-

tarum dmerfos, vehementifsimos, menteq; humanaincomprehenfibilesat-

que etiam innumerabiles curfus efEcere cogetur, quod poterat in vno facili-

me pra?ftare ? An non 5c hoc, quod ea ratione Planetis duplex & iibi ipfl

contrarius ineffet centri motus ? Nefcio etiam , an fixa Sidera in tanra mo-tus pernicitate,täm conftanter fuas ab inuicemdiftantias cuftodirepoflTent.

Sedfcxcenta eiufcemodi proferri poffent, qua? fatis eonuincunt, motumdi-urnum in nullo alio corpore quam in terra qua?rendum efl'e.

Ad annuum autemmotum quodattinet, cur mihi non verifimilevi-

deatur , fpacium ä Sole ad Saturnum tot vieibus contineri intra Saturnum

& affixarum Stellarum remotionem ? aut quid abfurdi fequirur,fi Stella ter-

tiär Magnitudinis a?quat totum orbum annuum? Anidaut cum voluntate

diuinapugnat , aut diuina? Natura? impofsibile eft , aut infmita? Natura? non

eompetit ? Ha?c demonftranda omninö tibi funt , (i abfurdi quid hinc colli-

gere volueris. Non tarn facile abfurditatisarguipofllint,qu2B vulgoabfurda

prima fronte videntur, fed longe maior eft diuina Sapientia & Maieftas.,Et

quantumeunq; etiam MundiVaftitatem,&Magnitudinemconcedas, nui-

lam tarnen proportionem adinfinitum Creatorem habebit. Quo maior

Rex, eo maius&ampfiuspalatium deecre putatfuam Maieftatem. Quidcogitabisde Deo ?

In tertio verö terra? motu,cur axis terra? non annuatim refle6lerctur,vt

quiefeere nihilominusappareret ? aut cur non axem & centruduplicidiuer-

foq; motu agttari detur > Si terra impr.da eilet duro aliquo orbi &ab eo cir-

cimirerretur,ha*cfortaßislocum habere poflcnt. At cum terra liberrime in

aere penieat, cur non , ü centrum promoueatur, axis nihilominusfuper eo-

dem centro pofsit nutaree6,quo Natura velit?Centrüenimfemperin2xeeft, & eft quafi Polus, vt ita dicam , reflexionis axis, nee vnä reflecliitur, fed

refpe&u reflexionis eft immotum. At ha?c axis reflexio faaliüs intdligitur,

fi per idem terra? centrum eriam ducaturaxisZodiaci, vero Zodiaci axi pa-

ralK-lus, qui in immeficate Spha?ra? cum vero axe idem videbitur,circa quemvidebitur axis terra? refle&i, non quidem ai Angnlos reclos, fed ad tantum

Angulum,qua.nta eft Zodiaci obliquitas. SciohocinlocoCop e rni cvme(Ieadmodumobfcurum

3 nee fa eile perceptibikm. Sed ha?calto modo lon-

ge taciliuspofl jnr explican, nee opus eft tnpüci terra? motu, fedlufficiunt

Turnus,

EPISTOLAÄVM A STB. ONO Alle AK VM. 2g 7

diurnus,& annuus. Nee axis terrae reuera refle&itur, fiquidem manet fem-

peridem AngulusinterfectionisplanorumEclipticaD& Aquatoris, axisque

terra? motu annuo ita circumducitur, vtfemperparalleliterverfuseandem

mundi partemfpedec, adeoqj propter euanefcentiam orbis annui in im-

menficate Sphsrse ad ynum «Scidem punctum videatur femper collimare : Exquibus,fuperueniente motu diurno, reflexio, ranquam effe&us refultare vi-

detur. Sed hsec fufiüs & enucleatius Deo dante, inuenies in feeundo libro

noftrarum Obferuationum, vbi de praceßione aequinoäiorum agemus.

Librationemquoq; licet in curfu Mercurij non probem, tarnen eiufmodi

effc video, vt in planiscirculorumfefeyariantibus, naturalior motus exeo-

gitari non pofsit. Sedhorumornniumexplicationimisobfcureä C op er«

nico propofka eft , &efFe£tu$cum caufafinediftinftioneitaconfufus, vt

quid velit , non facile ä quoquam intelligatur. Sed plus intendo mentem,

quamvaletudo mea patitur. Alibi ha?cfufiushabebis. Cometameademde, qua tu, vidi, &IiluflrifsimoPrincipinoftrooftendi, quiapudmecom-rrorabatur, donec Horizontemfubiret. Obferuaui eum, quantum in hac

mta valetudinepotui: quarum qualiumeuhq; obferuationum copiam feu

"exc-nplar ad te mitto, vtipfeindemotum & congruentiameumtuis eruas.

Hxcigitur hac vice tibi fufficiantin his meis srumnis, qua; quantar

fifit^feciti pötes affequi conie&ura ex eo,qüod iam in floreatatis conftitutus,

eiufmodi morbos fuittneam. DeGdero Oleum Vitrioli rubicundjfsimum

illLd&fragrantifsimumjitemq; Oleum Tartari 3nonquidemcommunis,fed

iingulariter perfingularemyfteriumindagati, vttefine dubio non fugit,ali-

ascj infuper extra ctiones & folutiones. Pro quibusfifortafsis nunciumad

teabiegauero (Hicenim, vt & vix in alijsGermaniaelocis, iuftam eorum

- prsparationemmaneifei nequeo) non dubito,quin pro noftra Amicitiä mihi

ea äs communicaturus, faiutiq; mea? pro virili confulturus : Aut occafione

©Mata, ipfein pofterum, pro Difputationibus Medicamenta mitte, quoruut

ratio iam merito potior eft. Sed de tua in me beneuolentia non

dubito. Vale miNobilifs. Dn. Tycho. Caffellis

ex le£to meo, 18. Aprilis,

Anno 1590.

T. T.

CKf.ISTOfHOB.VS R.OT HMANNVSV

Aai CLA.

£?IST«LARVM ASfcONOMICARVM.AVTHOR LECTORI SVO DE PRAECEDEN-

TlßVS ROTHMANNILITEMSjET AD EAS&ESP ONSIOK E.

NtecedentesLiterasRothmannvs KON MT-hi3 uti rchqudi per internuncium mißt; fed ipfemet fecum attulit3 quando ex

g/£^p|\l^ uoluntate fui Principe mc Augufto menfe Anni i f 9 o. hie in Dama Vrani*

'ißlkz^&^biiYgi i/nuißt: ut Inßrumenta med Aßronomica pcrfyiccret , er de non*

nullit ad banc Scicntiam plcmus cxcolendam fdtienttkm mecum conferret. Quapropter nihil

iüis tunc feribendo reftonfum cß. Verum cum per aliquot ßepzimanas mecum iÜc hie mora*

retur3 fubmdc hac de reoretenm cum co cgi, ipßusq? Argumenta wfyccicmfatispldußbtlid

infrcgi3 homincmty alias in ßuo propoßto admodumperfeuerantem tandem eo adegi 3 utbx*

ßtarctprimüm nonmhil, poßei timidius, minusfy certo ißa afferent 3 demüm ctwnprio*

res conccptioncs omnino ducrßxri uideretur ; adeo 3 ut fe nihil biedere haäcnu* in publt*

cum cdidijfe, nee in poßerum id fatturum ;fcd [altem difrutandi gratia hxc mihi propofm

iffc dßhieraret. In qui ut perßaret fcntcntü 3 nety opuuibilid , zrfyeciem qudndam uci

babentid dpud drguta, er curiofa prxfertim mgenid, pro exquißta 3 er indubitata Verittfe.

proponcrety üh hortator fui. Quo ucro alijs quodammodo conßet, quibut contrdrijs riti*

ombm huec db 1U0 obicäa drgumentd ddui qucant 3 lubct nonnuüam gratiam corum,qui

huicPhilofophid'deditißintjhicaddcre, atq-, Epißolx ißi } generaliter dd omnes i/nteügai*

tes cd feribendo rcß>ondcrc. Prstcribo ucro pnorem cim partem 3 nihil Aßronomid con*

tinentem, fed tdntiim de ualctudinii cm grauiinßrmitate conquer entern ; de quaipßmct

precfcnti medm aperuifententiam; quibutty rationibtuhuicmalo obuiandumforet, meied*

Mi; Et medicamentd nonnuUa c Spagyrica Pyronomia. profccla dduerfut ißas rcfolutionct

tdrtdredi expofui 3 er quncdam etiam ex ijs, qu* tunc mihi in premptu crant, larghu'fum,

pluraq; poüicitw } fi modois* uclprtfcns ,ucl pcrliteras mc de ijs commoncfaceict. Bis

itaqi rchäis, quai Mcdicinalid ß>eclant3 addltcram,qua> potius Aßronomica eß 3 EpßoUpdrtem> quxq; de motu Tcrne dgit 3 tarn diurno quam annuo 3 iuxta COPERNK. ß>c*

euldtionem ( uti ROTHMANN V 5 uoluit) comprobando 3me conferam- AdArgmcn*tum noßrum de eafu plumbi ex altißima tum 3 quod pcrpcndicularitcr Tcrr<ß punäun in*

fr* poßtum non pertmgAt 3ß Terra motu diurno um ecleriter 3 uti neceße foret3 cireun*

uoluatur, COPERNICVM fatis ireftondiße ait, quod cadewum er afccndentiumdu*

plexßtmotm, alter rcäilincus, alter circuUris3 cum partes omnesferuentNaturamTdiws.

At ucro naturaliter grauia deorfumferri , Ccntrümty terrae appetere dubium non eß. Sed

tadem , qu£cun% tandem ßnt , a Terra matrefua auulß » in liquidißimo aere , qui cefe*

tum trahere nequit 3 ß>onte Terra* Circuhrcm motumfequi , non modica indiget probütiom

ne. Ncq; %

cnimfcicntid motu* naturalis omnibus partibw^ifud rddice^feu mdtrice fepirt»

tis3 iamty utplurimum emortuis, eyuigorc Naturali deßnutiSfgqueineßtatqi corpori tot),

Auulfioemm er deßruäio ißd Ndturdlts non eß; fed praeter Naturam. Cumcfc uni corpori

duplex ßc'mcfjc debeatmotuSfßne ullo reCiore, mirum fane erit3 quod alter alterum nihil

frorfui iwpediatt quo minus omnia itd txquißtecuenidnt3 in tamconcitdtd motione Terr<e,

ncß cadem prorfus quiefeeret. Nee cnirii Aer qui adeo temäs eß3 etidmß is Terrce diurnunt

motum ob uicinitatem quandim-, atq; afßnitatcm ad anmßim imkaretur 3 corpora fohda,

eunif,fubito ea.lcndo penetrantu ßecü adhuccelcriore motu trahere poteß Etß corpora ißd

perftiU ti ii uduu /fciaui.imKQtvlu^nt ad imüätww tonv/.3 qul ßonte circumgy*

rant::r,

r'dntm , id quod in kuro , er Metdüicü, ßmilibwsq;, a matrice fua exemptk , er uim Natu»ralem nihilominm conferudntibus quoddmodo locum mereri quedt (fi aßumptio ueraforet.)

Tarnen in lapidibm c radicefua auulfis3 kmcfc emortuit3er Ugnh abfcißn3dridisqiyer ciufcc*

modi alijs3 talc quid concedi nuttdtenut potent. Ncq; enim uigor totius corporis hifeepartibui

dmplius xqualitcr mejh Et quid*qu/fo,ftet,fi Tormento Bombardico majori uerfm Ortumdircclo 3 cxploddturglobHtferreia 3 fcuplumbeut 3 ßucetiamldpideui 3 atq; ex eoipfo uerfut

occafum in codem loco dißofito, id<fc utr'mq^ad parilcs cum Horizonte Angulos refteft»

prioris in clinationis elcuatofAnßeripoße putandum 3ut globus utrincy cadem pulucrU quan*

titate er it) emißm tdntundcmin Terra, permeetß><ttij, ob Naturalem motu* faentiam qua,

globus quiUbet e terrefiibusformatus tota Terram concomitaretur f Vbi igitur manebit uro«

Untißmm iüe motu* e puluere Bombardico praeter Naturam concitatm 3 qui fane altcri Uli

Natura!i 3quoTerra in gyrum uerti dcberct>utut ddmodwm pernici3quodammodo £mulus eft f

Sunt igitur iam in Globoßc emißb tres motu*: VniM,quo is rationc grauitaths per Imcam rem

ftam Centrwm Terr<£ peteret : Alter quo per confcenfwm3 totius Terra? conuolutionem ad d*

mußim imitaretur: Tertius uero ille 3 quißt per wolentiam, quam uis Nitrifulphurifdta 3 er

carbonibus inßammdtd3mßar Tonitru 3 et Fulmmit, cogit globum rapidißimo imipetu eo per*

gere 3 quo minimc fuxpte Ndturd uellet, Cwtncfc is uiokntißimm motm alterum, quo grauUneceßarw , er naturaliter read defeendunt, ddeo impediatj ut niß posl longc emenfum ß>a*

tiim, hno uix quidc'm antequxmuiolentia Hldferemiferit, dtcfc in quietem paulatim defierit,

Terra contmgere poßit, quidnam qu£fo 3obtmebitfeeunius iüemotw,ß er is naturalis eßet

( in cireuitwm uideheet conuolutio )priuilegij3 ut in Aere ctiam tarn tenui per uiolcntißimam

iUam concitationem 3 contra Naturam faäam nihil prorßts impediaturf Experientia enim

tcßatur3 quod Globut ciufdcm magnitudinti er ponderis, eo, quo diximut, modo3 uicc uerfi

uipulueris bombardici eiufdem quantitativ 3er uahditatis miß'us> idem proximcfyatiü defu*

perßcie Terrae poftfe rclniquut3 ihn uerfut Ortwm 3 pari3 uti dixi, eiufdem Tormcnti ineli*

natione3 quim uerfut Occafum ciaculatuSi Aere prtcfertim fatis tranquiüo exißentc, et hanc3uel ijlam impulßonem nihil per aeeidens promouente, ucl retardante : cum tarnen ob Terra?

motum diurnum (ß quk eßer) conätatißmm'm.globus uerßu Ortum emißut nequaquam tan*

tum fyatij de fuperfieie Terrae emetiri poßet , praueniente nonnihüfuo motu Terra 3 dt<£

ti3qui uerfus Occafum pariformiter explofm e& }Terra, tunedliquid defuperßcic^ motu pro*

priofubtrahente3 er ob idfpatium tntereeptum augente. Nam ut dilueidius ha'c mtcttigdne

tur; e maximaEombarda , quam duplicem Cartoam uocant, Globmferrem , ad obliquut*

emißüi3mtra duo minuta temporis uix motufeffut Terram pertingit , quibus uiginti tniÜid

paßuum ma'prwm motu diurnoin parallelo Germania conuolui deberet 3 ßmotionidiurme

ebnoxia effet TeÜm. Sic enim ipfemet ROTH ATA NNVS, Vrincipemfuum in explo»

fione globi e rr.ix'mo Tormento ahquando periculum feäffe (quamuis non hac de caußa3fei

faltem 3 ut fßatiwm 3 er tempm promotionn Globi experiretur) mihi indicabat. Eixri itacfc

non poteft 3 ut motum lüwmuiolentißlmmn ab una parte admodwm fenßbiliter auger et i ah

teri uero nimti euidenter antieiparet. Quo unico Argtmento3ß id3 quod de cafu plumbi die

xi<mM,kuiufcuUvm (cum tarnen fatis ualidumßt) uidctur3 fatis oßcnfum cxißi<mo 3Tcrr<£ nuh

Iura proprium ab Occafu vnOrtum ineße motwm : Doncc is 3 ucl quiß>iam alius inuiäis ratio*

n\b-M liquido oßcnJerit, quißeripoßit, utfuprd modwn uiolcntm iüe3 de quo dixi, motus, &

duobut ißis , quos iÜe aßumit3 naturalibut, omnino nihil impediatur 3 ucl etiam hos nuüo ue*

ßigio mterturbet, Addo mo CT hoc, quod ß circaTerrtpolos, ubi mom diurnus (fi

A A 1 ^Mitf

s

ip% i'YCHOSiS SR ABS LIB. I.

quis tffet) m quietem definit, cademficrct uerfus quamcunq; Horizontis partent perfclt*

pctwmrationc ante difta experhnentatio 3 idemomn'mode eueniret 3 ac fivn medio'mt&e u«

trwmcfcpolwm apud JEquatorem3 ubi motio circwmferentia: Terra: concitdtißimd cffe debe*

ret : V« eiiäm in quouis Horizonteßucrfus ortumcroccdfumparilirationc emittatur glo*

bus, idem conficitßjdtij , quod uerfui Meridi? er Scpteutrionem ßmiliimpulfionc emiffus*

cum turnen Terrae,)? quis inejfet diumus motus, w occafim ortmej; rcfyiceret : Meridiem utA

9*0 er Scpicntrionm non item : Cum igitur hec mifarmiter ubiefc cueniant, quiefeat ctiam

ubify umformitcr Terra 3 neceffum e&. Quod uero qu'tdam exfi'mant tehim i naui furfum

eieäum 3 fi'tntranauislatera idficret-cafurumin eundemheummotanauh quämpertinge*

ret hac quiefeente ; mconfiderate hxc profemnt , cum res longo dlitcrfe habeat : imb, quo

uclocior crit nanis promotio, eo plus muenietur diferimim : Partie? er m circuituTerra,

quoad magvs uel minus h<£c euenire oportet. Licet enlm omnia grauia Terram ,adeo^ aus

Centrum,fi

attingere poffcnt,pctant , id quidem refiicctu eiufdem CcntriinteUigendum e&,

ad quod omnis eius partes uergunt , er cui innitentes conquiefeunt. At mota i/ntcrea cir*

cumfcrentU Terrae t v.cn eandem infiiperfiäc partem attinget,id quod ab el alte emiffum cü,

quam peteret hie quiefeente. At<j; h#c ex ipß Terra , de Terra: quiete faivs mdicata nunc

fufficUnt ; Qcedno quoq; circumfiuo motufuo Haturdli , codemq; m fe ipfo uario, ofienden*

te3 non conuolui communis Qlobi circumferentiam ; uti experientia eorum tefiatur, qui md*

gnamOccanipartcmcircumnauigarunt; qua de rc dlias plenius , particularirnq;. Tottis

itdty Terra: diurnus , quod is reuerd non exfiat , fic £quo mgtnio er iudicio pr/ditis ofien*

funfit. Quibm lue non fatisfaciunt, nix plurd id prgftuermt, Adferam tarnen conuenien*

tiore er tempore er loco alias adhuc rationcs hanc affamptionem infirmantes, Sublato au*

tem motu diurno 3 SccundusiUc, er annuus & COPERNiCO Terra: attributus perfe

corruit 3 V inutilis euadit : Qum etidm cum Mo Tertius ipfe per axii in contrarias partes

nutationem» candemq; circcUit libratorijs mdigentem. Etfi uero admodwm plaufibile mdea*

tur, In m'mori Terra: ambitu mlnori etiam negotio rapidiß'mam iUam3 er pene incredibilem

ctkftiuvn corporunt; prtfertim uero afjixarum fteüarumab ortu in occafvm motionisper*

meitdtem faluari ,fiquidem terra non opus babeat,fic intra unu/m temporis m'mutum , quod

circiter centumpaufas contmet, ultra i87r°« PajfM majores, fmi^.mittiaridGerma*

nica conficere : Cumoäaud3 utiuocantft>bxrd ( pra'fupponendo eama,Terrisiuxtanoßr4

phatd3 remoueri quatuordec'm miüibus Scmidiamctrorum Terra-) mterea miUiaria Germa*

aicdf2f6 o. prox'me3fcu pajfat 2<S277r 000 » abfoluere debeat 3 ajfimendo pro quoll*

het millidri quma rniÜia paffuum , er terra: circimfcrentiam fq. o o. miüiariwm TeuthonU

corvm uulgarium pr<cfupponendo. Indecens uero atfiimari queat , id per plura , v majora

/jcr/, quod per pauciora, er m'mori negotio pariter, er commodius prtfiari poffet. At hie

eliicctmcomprchcnfibüisDE I opificis inperfcrutabilis Sapicntia3 cr Poteftastquictlicor*

poribut txmuaftis 3 omni cogitatione celerloremmotum , cundemfy fimul 3 o* uniformem,

er diuifwm dupliccmcfc attribuere er uoluit, ey potuit : Qw^; Terra: pigrum, crajfum , efad motionem circularemperpetuam^haudidonewm corpus, fua ftahilitatc fundauit 3^ut'm

perpetuum non moucatur , quo hinc3 tanquam ex Centro quiefeente , Ccclcjbiwm corporuM

qiu lucida er ignea, fed inconfwmptibili compagir.e confiant 7 qu£Cfc motioni celerr'ma' ad-

modwm aptafunt tfyontcq; kancappetunt , curriculxjtupenda , er mdcfejfa contcmplarili

ceret , Diu'miqi Num'mis s\aicfiatem , quafi inficculo mtueri. Apparet it^/mfimtwm il

lunt,w immenfum opijiccm 3 cumfinitum hunc, ermm terminatum mundm condid'ffet,

du9

IPISTOIARVM ASTRONOMICAaVil. Ipl

duo maxfrne csntrdrid httic mdidijfeaMotum uiddicet90' Qyietem. Et quid wctuspraftuit*

iior, er digniorfit quiete , mgüfyuit'atis , ceßitiipr£ßantiori s V dignioripdrtimundi3ncmpeKegwni SLtherae : Cum<fc Calum \niuerfum loco er tempore finitum quidcmfit9fed

infinito , incredibili mdgnitud'mc er perennitdtejimik : adco 3 utDiumitatem quctndam ob

id ei dttribuere non dubitmt Stdgiritd : conuenicm etkm erat , motum ipfim Codi infinit*.*

tem quanddm prae fe ferre , ideofy tinttt rapiditdte Naturdiitcr cicri , ut cogitdtio noftra

tAtn nix aßequi poßit , ipfis fenßbus blc omrimb obßupefccntibws3 ey motum celcrr'mum d

quiete , nifi poft aliquod tempom tnterudUum>non difccmentibm, Tdntd nmirum 'Diu'mi

Nummü SapientU , ut mteUcdut bumanus hie obmutedt. Quietcm uero motui contrdridtn

Terra, ad Centrum Vniuerßßta mdidit Opifex, candem^ übfolutißmum, niß qudtenus c<x

in fe ipßt,fuß($ nonnuÜis pdrtibm uiuit er uegetdtur:squodd totum turnenJpfa in fe tonfian*

ter permunet fuper cd , qud fundata est , ßdbilitdte , qud nen mouebitur ante uniuerßtdtU

dijfolutionem : Sicfy Tcrrd>tdnc$udm patiens er quiefcens^Cdi dgentis crrcuolutiuircSjdc

influxm di Centrum tendentes commodius recipit,dtfy alterd Mundi pdr$> utut minima, non

bnmerito fimul cxifiit : cum tot tdntaty praeter dnlmdnt'u ipfi calo djtdlogd centinedt»

Ideocfc feriptum eft, Creuuit Dem Ccelum er Terram 9 %bi Tcrrd dkerd, er Calo qudficon»

ferenda Mund'- pdrscenfetur, er pradicatur : Nee infidr mwmicuiufddm, hno obfeuri, CT

abjefii Afin (prout fert Hypotypoßs Copcmicea) abijcitur dut negUgitur* Duplicem ue*

ro c£teftibui mejfe motum, cum er circa polos duos, er diuerfos abfolui uidedtur, Prouidcn*

ti<e Dimnce in ufuni Ndturs conät£, placuit. Nee dbfonum e& , dlterum , cjui cü uniuer*

fi3adeoef; totius Csli, l Hmitibut Lun£ 3 ufy dd edßderd , qua afftxd uocamtß , circd Polos

Mundi,jme j&qudtorü uiginti qudtuor horis db ortu i^occafum cclcnhni conuolutum dlios

pdrticuldres c<dcftiurn corporum motioncs diucrfdt ab oeedfumortum intrd fe comprehen*

dere, Diumiiiis inditd, er qudß Ndturdiücr congenita ntotionis cjudddm kndlogu * er con*

comitdntU : ltd} utquod ipß Cotlo miuerjdhterinßt, ommbm quoty eimpdrtibui > utpote

hieidii in eo corporibw und communefit , \pßs tdmen purtibut feorfim fimul perfe motionh

legem obferudntibui r Non uliter, qum in Qceaiüpifcibw, uel Aeris uolucribm (fipdrud lh*

cet componere mdgnü) quoddmmodo fieri conßdt. Licet enim uolucres derti motui obnoxij

fmt, ut 0" pifees Occani fiuxui de rcßuxui , dttdmen Um dues , qudmpifccs nihilominw»

propridm obferudnt promotienem , quo naturalis uoedt dppetentid. Verum h*c m cctle*

fiibut ccelcßi quoddm 9 er longe ümdäorc , exquifitibrccfc modo cutnlunt , qutmm dnmtdn*

Uhu* terreßribut, uel aquorek : Cum er Calum dnmdtum effe, ipßq: cozlcßU corporu anU

indntu qu^ddtn Call uUaliß>irku przditä 3 nonabs rcfcnfijfc uidedtur Diuittd iüa VldtonU

corti ThüofophuL Secundum iUumjZr annuum TerraiCOPERNICO attributü motum

fuhUto diurno perfefrußrdnemu effe , Um aMeddixhw : üthilominm eam 3 qudm in BpU

ftoU prior

e

itiROTHHANNVM ddduxhnw abfurditdtem hinc prodeuntem is non fd*

tii d-ßimdre uidetur '.dumßyic'wn quod c& i Sole, tunc Centro Vnluerfi exißente dd Sdtur*

num plurimis uiäbwi db hoc vfy "m Afßxdrum difi>ofitionem udeuum cjjc> er Sidenbm phni

oxbum > nuUd'cfe rdtionc dut udütdte ddduäd? qudrefie effe oportcat3 nihil ducrißmilitud'mc

dbhorrere cenfet. Sic quoq^ Steüds tert'ue mdgmtudmü aqudre totum Oi bem dnmum> id e&

Sphxrdm Solit, nihil ddmhtere dbfurdU pronuneure non ueretur» Per uoluntdtem Dluinam9

ciufy poßibÜitdtem, er wfinkdian taUs uniuerfi dfymmctrUs excufdns, ht quid hoc eft di*-

cere f N«m uolunUs t)lumd Irreguldritcr er in ordindte ußiam dgit, contrd, qudm dl'us'm

toto Mundi Tkettro dppdrci; f \bi omnid iufio twjforc* menfurd& pondcteundiqutfyiltt

difro*

TTCHOWIS P.HAHE L I S. - f. - l^J

Hfyoßtd funt ? Nihil udcui, nihil frußrdnei, nihil ßbvvnuicem non terU hdrmotiid, er pro*

portione correfßondens. Scihcet d Sdturno ddfixMStcttdtnonqMdpidm'wufusTerrtcck*

rum dcßinatum contmebitur , per mteyuaÜum , plufquim 7 o o o 0*0 o. Semidumetrorum

Terrae , StcUti fixis qua longe fupenus eUußunt^his Urnen non m'vnhnum vnftruientibus,

Sciliect erUmßxd ßiderd nonnuüd totum Orbem Annuu, quem Sol deferibit (ßue, ut iüc uult,

Tcrrd ) fud mdgnitudinc <equdbunt3 nonnuüd uero ddhuc longe mdiord erunt. Ipfe uero Sol,

prieeipuum Mundi corpus de lumlndrc huic qudntitdti mx conßerendut uidedtur* cum Urnen

Stella in Cali expdnfo conßitut£ } minimdm, refßeäu Solls m pdtcfdfiionc Crcationis M««a

tft obtwunt prcerogdtiuam, uti etidmper fe compdr&tionc eins qudm m'vnhnamhdbcnt; Sei

qudfi ab Authoriutc huiut, er prgeminent'id, uti er rchqui Pldnctß dependednt. Et qudlis

qn- cfo Mundi ußbilis Symmctrid ßc predibit , ß mdximd pars Credturvs uifibilibm dcßitutd

itii : QÜ£~dum uero corpord ccelcfiid in hnmenfum fermi dugedntur, qu£di\n uero utut per

fc Hi'fid, cum his tdmen uix conferri poßtnt t Faceßat ißd dgeometried , er dfymmttrd , in«

i) rdi/ndUcfc philofophdndi rdtio, afxpientid, prouidentiaefc Diubid dlicniß'vmd ; Qudm etidm

ipfc KOTHMANNVS cum ejjet mecum^ulterius tucrinon dudebdt 3fcd mdgnam dbfur*

di:acc,npdriincrcdibilitatc coniunftdmh'fcefubelfc, inter conferendum non inuite Undcmfatchdtw. Mcrnhü cnim* ipßwm ßemel mter alid mihi dixifii, ß Coperniccd dßuwptio

i . ! ei ucritdte conßa) et } neceßarium ßore , ut plcrxcfe dfßxz Stellte totum dnnuum Orbem y

feuS'fi-.xrjtm Sohs ßud uerd quantitate exuperdrent , dntequdm tlm kcxhdußd dißäntid,

qualm Ulis neceßßmo COPERNICI dttribuit rdtiocindtio , edm , qudm e Tcrris cerni*

tnu4',mfibilcm Iß concederet qudntitdtcm : Quemddmo&um ipß a mc obieäwm erdt. Ar hoc

omnemßdcm ßuperdre, prorfusq^ dbfurdum uideri non inßciabdtur, ncq^ per ommpotcntidm

Diu'mam id ulterius exeufarc nitebatur, er mdgndm quoq^ dfymmetridm ex hit induci non

illubcnier ddmittcbdt. Mundut quidem ßnitut , quoad Crcdtorem'mßnitum 3nuUdmhdbet

proportionem : Scd quoad fe ipfum,fujs(fc partes mdxime proportiondlis exißit. Quod er

\n ßnguüs dnimantibus tcrrcßribivs ( ut de alijs eim pdrtibut txcedm ) uiderc eft. Sunt enhft

omnium dnimalium pdrtcs er membru iu proportiondbiliter dd muicem ordmdU er difßo*

flu, ut quodlibct horum cerUm rdtionem dd totum , tum quofy ad reliqudtfudtpdrtes obti*

ncdt. Qucmadmodum in ijs3qu£ ex Humdni corporis (quod Microcofmuum e&) fymmetrMdemonßrauit eximiws lUe piäor DVRERVS, Itquet; ut dlid h'i/i conßormid nuneprä*

tcream. Tcrtius iüc motus per accldcns dxi Terrenx ^COPERNICO intrufus,dilutionc

von mdiget,ßquidcm fubldto knnuo nullusßt3necperfe congruut,fed dbßrufdm er mcom*petentem knomdlidm Terra inßnudns: kdeo ; ut ipfc ROTHMANNVS hunc dlia

modo exeufdre niutur. Verum de toto hoc negotio dlids, utifßero, ddbitur

commodd per udriM circumßdnt'w ultenus dijfcrendi occdßo»

Uis igitur nunc^beneuolc leäor,dcquicfceB

donec plcniou obt'vncM*

AdPrsrcedentcs Argumentorum Rothmanni de motu Terra?,qui-

bus ufas eft pro tuendä aflumptione Copernicea,diiutiones, nihil ab ipfo

hadenus refponfum eft , {iquidem is eas intereä non vidit; Nee enim mihi

confhre potuir, ubinam locorum hsrerec ; Namad Principem iuum, uti

propüfuerat, nca eft reyeiTus.

« * ILLV-

iPISTOLAfcVM ÜTR CHOM JCAKV J*. |J3

ILLVSTRISSIMO PRINCIPI AC DOMINO, fcO-iiltf© VVl LH1LMO) LAN D GRAVI O Ha S SIA, C O-

mitiin Catzenellebogeri,Dietz, Ziegerihain&

Nidda: Principi ac DomisoCIcmentiffimo»

3. »»

jlNIT UM MV? IB. H7C IN DaNIAM AD ME T. CIL SIT?,

Mathematicus Chmstophorvs Rothmannvs, Pria-

;ceps IlluftriflimCj tuasq; Gelfic.literasattulitj quibus adeödiutf,

taaminfcribendoadmeintcrmifTionem rum ob curarum molem,

tum etiamMatJi€maticiaduerfomvaletudincm,benigneexponit. Qu6d vero

ftudium Mathcmaticum T. Celfit.ob tottantaq; adminiftraciotiis publica?,

fenij etiam fucceiTiue obrepentis impediraenta , non prorfus repudiet , Ted

quantum per ociuni licuerit, etiamnumcontinuet, mihi quam iueundum au-

ditu eft. Attamen, quödpari alacritate,qua antea, priora inuenta nunc re-

cognofeere, tra&areq; vix promtumfit, mirum efle non debet; cümanni,

curae & morbi, vnä cum corporeae'fanitatis moleftatione,ipfum quoqjani-

mumatq; ingenij vires, potiorem noftri partem,non parum aggrauent atq;

obnubilent. Venim.enimueröquicquid in hoc genereT.Gcl(u <:propriä Ope-

ra adcofufrkienteratq; copiosc, vt prius, ob caufas antedietas, in pofte-

rum prsftare vix fuffecerit , id peralios idoneosartiflces fua autoritäre atq;

tortatu, tum etiam fumtibus& hberaliratejcompenfarc facile fuftinebit. In-

teliigo Rot hm annvm valetudinis causa aerem mutafTe , quod licet T.Celfit. atqj alijs minus turum arq; confulrum ab inkio videbatur, tarnen

quantum exipfiufmet relatione cognofco, illi noninfeliciter cefllr.l^am fta-

tim ab itineris ingreflu mcccßiuevires recuperauit,& intcreä dum hie mora-

retur,nonadmodum inflrmo vfus efthabitu. Quamuisrefoiutiones&coa-

gulationesift2eTartareaf,quibusintnnrccusinfeftatur,adec>alteetiaminhac

iuuenili xtate radices egerint, vt non tarn faole per folamlocirnutationem>atq; vidus rarionem, prorfus extirpari queant, cum& Galcniftarum,vtutfa-

tis verbose&afFedarcdehis&hmihbusdifrerentiummedicationesquafi ex

alto ddpiciant. Neq; enim cirra rem aiebat incomparabiiis illc Germano-rum Philofophus& Medicus,ä quamplurimis citiüs imprbbatus quam intel-

lec~tus ?Aureolus Theophraftus,Tartaream Roadesnequcunt curare Poda-

gram. PerRoades( fuomoreludens in vocabulis) rüdes &inexpertos Me-dicos intelligens. Excellenriora fanc & prsfennora hicrequirumut Medi-camenta, quam Syrupi , atq^£>eco(äa , Pillulseq; autiimiles Seplafianornm

impurx& confuße mixtionesfuppedtfarc queant. Scd de his> ciimalcerius

fiac negotij, plura non addam.

Bi Fuii

f£4 ttCfiöKIf »BlAKE tl«e ?»

Fun antem ipfius Rothmanni acceffus mihi inpnmisgrafus, tum

«ubd ä T. Celfit. mihi commendabaEur, quam quodipfumob egregiam8r

penitiorem Artis Aftrdaomica? & rcrum Mathematiearum Cognitionen!

plurimi fempcr fecerim. Infpexit llle omnia mea Inftrumcnta Aftronomicat

ilequibus ipfemet ad T. Celfit, referct. DcGloboquoq;Orichalcico qua-

drupcdaIi,vcIpotiusampliori indiameiro,quem AutomatoparusT.Cel.iant

prse manibus habet , me certiorem fecit. At rereor, vt fola tornatione eumad exadtam rotundItatemvndiquaq;perducat. Idquodmeusjqui maiorad-

liuc eft, vtpotefexpedalis, mc fatis fuperq; docuit» Sedipiäexperientiai»

liis &fimilibus optima eritMagiftra.

Quantum ad Statum Regninoßriatrinet5 ©mnia adhuc,diuinofauore,

luta&pacatafunt. Sereniflimus Rexnofterelectusprofperedegit, & cura

Regni Primatibus nunc in Cymbna comitia peragit, qua? tarnen hifcedie-

bus finiuntur. Ego meo more ftudijs induJgco PhiIofophicis,quantum per

alias occupationes atq; auocamenta licet. Liber noftcr primus recentio-

rumcoeli Pharnomcnonfere extremamTypographimanumfiibijt, fed Pa-

pyri imprefToriae defe&us remoram aliquam , quo minus prorfus ablolutus

fit, iniecit. Licet cnim ipfemet in hac Infula Moletrinam proPapyrocon-

üciendanon paruisfumtibus extruicurarim, tarnen cum Chartopaeo idonea

«leftituar, nihil adhuc fubfidij, quanrumad Papyri prarparationem 3 hincob-

tinere lieuit. Spero tarnen me breui c vicina Germania eiufcemodi artifi-

cem obtenturum, quiperinftantem Hyemem, ea quac defiderantur, confe-

iturus fit; ficqjin libroillodeficientia fupplcre commodum crit.

Scripfi circa initium pnetcriti Aprilis mar Celfitudini>de Comctähuiu*'Anni,quipaeil6anteiIluxerat3vnaq;eiusluccinc~tamdefcriptionemeno{lris

Obfcruationibus deriuatam tranfmiii 3prout per literas ad R o t h m a n n v

m

antca datas me fac*turum pollicitus eram. Verum , cum ab eodem nunc in-

telligam, id quiequid erat, T.Celfit. intereanon efie redditum, initiner«

intereidifle fufpicor. Curaui itaq; denuö eiufdcm Cometse expofitionena

transferibij cVhisliterisadiungi, quamvtT. Celfit. expcndat 5dijudicet5 bo-.

niqi confulac3 rogo. Plura non addam, ne Celfit. T. alijs forte occupationi-

fcus prsrpeditam nimium detineam. Vale. Dat* Vraniburgi, Calendüh

Q&ob. Ana» J 5 o o»

T.Celfit,

AddiÄiß,

TfCB© Bs.AH&r

BDSTOLAHVM IST ROHOUICABLVtf. ff5

Ttncoki Buhb, #errn$uÄnuD|?rwp*

I« Reffen/ ®ra«e $u t$mWnfo$m/tt&

yifangönnen ©ruf tum/ 93ef!er fte&et fcfontw / $üir fteJen ntmtef^r ort fange i<it fein (ocfyvcibm / noch aut\ etwaswn'\VCtttl Obfcruationibus Mathematicis, x>U\ Weniger Wie e$ rtlC%

;r$t§c/ mbwföwr Qiitnngtn DeportswtfaUm/mmmm mütgen / £)M<m vne Docb /(beriete $u fonDenn gefallen gefcfec§en were/ ba »ns De*

rogfesefcen von eudj $ufommm 3üenn wir t>enn §iernae| ein fonberncr?w*lan$m tragen/ fo tjian en$ »nfergneDigeekgeren/ $r wollet t>ti^titcf>f aüeitt

ewren/ tmD Danue (Utum jufebrei&en / (oonbem uns auelj eftt)a^ auf? ewrmMathematicis Obreruationibus,t)nöinfon&erêt(en?reObferuationesScclla-

rum Fixarum cummuniciren, bainitmvficmit Den Wtfertl conferiren mügem'SBeücn euef? auef? ferner nic^t verhaften / Daßm& von einem 2$er- $tfa$t

itwDen/ wefcê man m ôrweam jtnDen/ tntD Der^dnig >(jrer etliche $u $op*pen|aaai/ 3tem tri bergriDen'^bur^tm2^'ergarten§abe«fon/ 93nDfbkfen Diesterttms ftdfxr fefn aip ein tyirfcfy 2lberaar fc^manele^drnerg^

f>en/t>nD ein Rix genanbt werDem £>& n?ir rai n?oi in aüen unfern Authonbus,

fot>on len gieren fcbreikn/nacbgefticfci/foCiakn wir Dorf) weberDcfcripti-

©n noc^ 5famen Defjfetöigen titelt erfunDem legeren Derol)atf>en an euclj gne*

bi$lkfy/ $r wollet *m$ etnlconcm von Denfelkn gieren machen (äffen / vnto

*m$ Denfefeigeu ne&en Der#t|?orien geDacljte* £§tere/wie Denn auef) Dteange*

lti§t< Obferuationes Stellarum Fixarum üfTWafrlid) ûfeîefen/ tmDfeweje

i>ie\Oerorbmmgt§un / Dareingelegte Q^rieffctmjerm MathemancotntD litt

fcen ©etrewen (tfriftoff^Kot^mann berwa^rlicf} $ugefcfyc?t mögen werDen*

©aran t§ut jl>r*ns $u fonDerm gefallen/»nD wir fepnDo jegen euclj in ©naDen/

Damit wir euefc gewogen/ $u\>erf4ulben wol geneigt* Datum intwfer StatöDnê^Mnâ^/^ß.Februarij, Anno 159 1.

5ßi(êJmionbf^ff *ti Reffet*.

Sequuntur ctdem Liters, in Latinum

cgnuerf^propter exteros.

p, * NO 8!

i>^» TYCECKIS BJlAHI tll. 1,

NOBILIS^TMOv N OBIS SINGVL ARITERDIL ECT. O,, TV C; HON1 ß&A HE, Dö-

minode Knudftrup«.

VVILHELMVS DEI GRATIA LANDGRAVIVSHassi&,Comes in Catzenel-

11J OGEH>.&C.

J^ATIAjlT TAVORENOJTRO P R J5L M I S S I S..N0BILIS—

j(|f|%ilS*'ime & fingulariter dileäe. Nihil ä.tc iamdiu literarum acce-

¥% WRi$P'mus > nec <J»idquam de Obfeniationibus tuis Mathematicis,

*$lW$Bkj> mul,f6 minus quomodo tecum agatür , autquid re rinn, in ve-

ftrisorlsaccidar, inaudirepotuimus j cum tarnen ifta ex teintellexifTe, im-

T nis nobis gratum forer. liaq; cum horum deilderioimpcnse flagremus,

I »ignepetimus, vrnonfulüm tuum&Danix ftatum ad nos pericnbas,ve-^

rüm ctiam quxdam exObferuationibus tuis Marhematias,cV.prj?fertim Ob-

ieruationestuas Stellarum Fixarum,nobifcum communices, vteascumno-

ftns confframus- Celare teinfuper nolumus, relatum ad nos efle, animal

quoddaminNoruegia reperiri, Regemq;ciusgeneris aliquot Hafniar&Fre-

derifburgi in horio fuo ferarHm habere Eius quidem ftatura*altior fer-

tur quamcerui , cormbus tarnen prarditum eftvalde tenuibus-, appellaturq;

Rix. Nos, licer omnes Autores noftros, qui animahum hiitonam feripfe-

runt, infpcxeriraus,eius tarnen deferiptionem & nomen non inuenimus. Ro-

gamus ideirco clementer, vt Iconem nobis dicti Animalis depingi eures,

quam cum eiufdem hifloria,ac fimul Obferuationes Stellarum Fixarum,qua-

rum fuperius meniimmus, certö ad nos tranfmittas : Prartereä enam*. vt eu-

res hafee adiundtas hteras ad ^4athematicum noftrum diledum & fidelemChristoph o&vm R o r h m a n n v

m

, indubitate perferri; Hoc ipfo

gratiiTimumquiddam nobis feceris. Et nos, ergate gratiofavoluntafe,quä

rc compledimur , ad promerendum propenfi Turnus. . Datum ex Vrbe no-

fira & Arce Caflellana, 5. Fcbruanj, Anno 1 5 9 1.

.

WuHELMVS LaND-GRAVIVS*UAiS U,.

ILLV-

* ri 5 T O 1 A R V M ÄJTROKOMICAKVM.. 1 $7

IE.LVSTRISSIMO PR1NCIPI AC DOMINO, DO»MINO WlLHELMO, LaNDGRAVIO HaSSIA, Co-

miti in Catzenellebogen, Dierz, Ziegenham &Nidda : Principi ac Domino

Clementiflimo.

De

IDBIDIT MIHI, IlLVS TR ISSIME pRINCEPS, A C E I>

fit. TVamandatus hoc nomine Tabeliarius, die 23. Martjjjire-

ras Gclfir.T. 3. Februarij labentis A nni ad me fenptas : in quibus

^äÖÄK Celfit. T. ftatim abinitio, de tarditate&raritate mearumhte-rarumsquodq; ex Obferua tionibus meis Mathematicis nihil adipifcatur,me-

cumexpoftulac. Ac egp/uperiori seftateCelfit. T. fcripfi, atq; in Cometaproximeelapfi Anni meas Ob(eruationescommunicaui,&' fimul, quer de illo

Mathematice breuiterdicenda habui, expofiii : Ad quas omnia nihil adhuc

refponfi aeeepi, adeerve addubitem 5 an ea ad Celfit. T, manusfarta teffca

peruenerint, nee ne :, pr#fertimä cum R o t . h m a n m o a Celfit, T. huc able-

gst©, qui ante HyememprafTeritam, circa Septembris finem,hincdece{Iit s

nihil de his cenftttcrit. Scripfi etiam denuö per eundem R o t h m a n n v m*

fed meas Gelfit» T. non füiffe allatas, cum ipfeRothmannvs nondum fefe

in Aula Celfir.T.ftiterir5haudobfcureconijcio. Manfitillehicmecumquin-

que circiterfeptimanas3miereaqj »cum illo de rebus Aftronomicis nonmuite

contuli, vnaqj Inftrumencorum mcorüm forma

m

3 Magnitudmem, Diuifio-

nem <5c Pinnacidiorum rationem ipfiim defignare, vti ipü libuitjlibenter per-

mifi:quorumaliqua,dumhicmoraretur, ad T. Celfit. literisconfignata 5(e

mirrurumaicba^nonnullaveroplcniusperluftrata&accuratiüsdefcriptare-

cum Gafiellasallaturumindicabat:. Non tamen,omnia adT. Ceifit. qua: mMachinis Aftronomicisperuideratfcreferreaudere taciteinfinuabatrneq;

enim Celfit. T. in omnibus illi fidem habituram exiftimabat, fiquidem pie-

raq; in Ulis omnem fidem excedere, nee veftra bis confern noffc 3 iponte faie-=

retur, ne, fi forte horum magrutudineni, exquifitam ftruc~turam, öc incer ob-

feruandum tra&andi habilitacem, proutres erat , luculenter exponeret, ini

gratiammeiidloqui, S^veftris hac in parte fabricis,quippiam minus decore

derogare videretur : . At ego illi liberum reliqui, ea,qu# hieviderat, fiuedi-

cere, (lue tacere, proutipfemetconfultiusidefTearbitraretur. Sedcumin--

tra femeftreiam elapfum ad T. Celfit. nondumreuerfiis fit, fatisfe Pytha-

gorcuminmeisnon omnimodeiftiepropaiandss , exhibuit.. Egofane, cumBrumam rriftare viderem, vrpotetum MfchaclisFeftoprarforibusexiftenre,

aquo tempore,obappropinquantem Hyemem, nauigation^smarisBalrici

magis magisqi imponunse euadunt, iplüm adhortatus fum 3 iiöö quaawmBb 3

üeuit:

tkait Yr/j,vt quam citifftmc ficri poffct,fe CftiTellas reciperet.Neq; eaim «ftfc.

aitabam, Celfit. T. defiderio cagnofccndiea,qusehicviderat,quseq; raccam

«gerat,impcnse teneri. 1$ quidcnj propcdiem fe iftuc rcditurum fpondebat,

at Interim pcrpatriamfuam flbi tranfeundum 5 negotiorum quorundam ex*

pediendorum gratia 3 referebat. Fieriitaqjpoteit, vtifHcraletudinariusde-

litefeat, erat enimeum hinc decederet , minus adhueconfirmatifänitate,

^uodcolorfacieiadmodumpallefccnsjfatis innuebat. Atquodperlitcrasid-

ipfum > vel fi quas alias habuerit diuturnse iftius morse caufas, nonijgni-

iicarit , miror : neq; enim facile crediderim, humanitus ipfi quippiam acci-

«lifTe. Videbatur alias T. Cel/It. vti par erat 3 obfcquentuTimus : Et Stella-

rum deferiptionem atq; ex obferuationibus veftris demonftrationemj prout

illi iniun&um erat, breuifeanimolubenti abfoluturum fatis promifit: quodvtmature eriara efrlcerer,ipfum fedulö & fspius inftigaui, quo collatiotan-

«lem inter noftras vrrinq; Obferua ciones inftitui queat,& qua de caufaQuina

illaScrupula, mquibusditfcrimus, deiiderentur,euidentialiquacomproba-

tione cnodaripollit. Cümautcmexeotcmpore,quo hinc decefllt, omnino

nihil de eo, vbilocorumh#rcat,con(lirerit (in Daniäenim eum effe noneft

quod T. Ccldt. fufpicetur) rerrntto liceras, quas T. Cel/it, mihi per hunc

eundero Tabellanum ad llJumdingtndaj tranfaiifit : cum Ccl/Ic. T. muh©rommodius pofllt, in qua Gcrmanix parre nunc commorevur, expifeari

(fimoJoroadöm Cafleilas reuerfus ilr) arqj eöli:er3S> fiue has fiuc alias

propria autoritate dirigere. Quantum ad Matfcematicas Obleruationes

&ScellaruraFixarumdcijgnariones>q*jas Cd. T. lib.icommumcan clemen-

*er cupir, feiat me Üctingentarum circirer Fuarurncaoonicam deferiptio-

nem nunc moiiri, eamq; Tomi noftri pnmi Progymnafmatum Aftronomico-

rurn(qui adhuc fub Pratlocrt) Capiti z. inferere decreuifle 5 vnaq; earunn

Obferuationcs quas habui accurauores,& his innixas demonftrationcs Gea-

aiecncas. Quin & alia de Sole &: Luna czlitusdcducfca Obferuata, atq; ia

Numeros per Trianguioram rationem digefta, idem Tomus cap. i. com-

plc&itur j vt nihil dicam de ijs, qu# nouamillam &fupra modum mirandarn

Anni i) 72. Scellam, alias luculfntertraclata concernuqt. Qujbusfubinde

nonnulla ad rchquos quoq; Planeras pertinencia 3 oportunitate lic exigente,

interuiifcencur. Oftendi autem RoTHMANNohic prüfend Volumen il-

lud Progyinnafmatum, quoadhacicnusabfoiutumcft, in quoetiampauculi

ddideranturquacerniones, cum per fe alias magnumfit, &vfq; mquintuna

Alpha betum excreueric.Is T.C. de contentis in eojquatenus in memoria ha-

ket, ybi reuerfus fueritjcertiorcm facile reddet. Quam priraum verö Opusillud , totaliter labore Typographico abfoiutum fuerit, nüliatenus intermic-

ramquinCT.eius reddampardcipem. Suntqusdamingrataobftaculajqui-

aus quo min9 non folüm hoc,tcd & aüa quar lucäiior^Ailroaoini« inftaurandas

faft«a-

fi * I ST0LA SLVÄ1 AS TS. * K CM IC AK? H. \$<p

fuftentacula ad optatum fmem } ea qua maxime cupcrem maturatioae pcrdu-

cere queam,nolens v.olens impediarjfed fpcro & ab his atq; alijs felicein& ex-

•ptaramliberationemjquacunq$ tandem id rationefleriqueat. Omnefolurafbrti Patria, &cc£lutnvndiq; fupraeft. Interim CT. nonaegreferatjquo^i

plura exmeis Obferuationibus &-inuentis Aftronomicis non mittam, id enimtmnutfconfultum, nee ctiam 3 ob rot viarum mari terräq; anfrachis, atq; homi-

num 3 in quorum forte manusinterea p'eruenire pojflerit, nonomninö perfpe-

dam nnceritatem/atistutum arbiträr. JVforahsecqualifcunqifueri^fenorc,

vti fperojcompenfabitur. Dantee Patria? noftrae ftatus,quem fcirc tarn de-

rmo expetis, eft in hoc quafi interregno, adhue (quod diuina» bonitati aeeep-

tum ferimus) fatis tranquillas & fortunatus. Sereniflimus Princeps nofter \mRegem eledtus , indies profÜcit non faltem xtate& corporis yigore arq; ro-

bore i Ted & , quod pluris faciendum dueo, virture atq; bonisartibüsj' ra vt

non dubiam coneeperimas fpera , i'.kim optimi &iaudatilliui£ memoria Pa-tris heroieaveittgianonfegniter fuo'tempore ingref?u rum; atq; ad Rempüb,

laudabditer & deccnteradmimfirandameximicidoneuni futurum, tanquars

ad hoc natu m>öi diuinicüs nöbis in locu rn pr&ftaiuiülmi Pareiitis regtio huic-

prämature adempti 3 reftirurum. Interim autem dum iunior hie Princeps

adhuc iubCuracoribus,vinsprjecipuis,oba*tatemverfatur, Quatuor§eni(fc.

res s regni Confiliarijs Reipu. gubernacula adminiftrant : Ihrer quos Prima-

rius eftDn. Nicolavs Caasivs, Canceilarius,virrfurerumjiudici^

fc confulta prudentiä> infigniter 5 praeter Generis antiquam Nobilitatem*-

darus. Iniiiensetiamhumanionbus,pr3;fertiiiiver6Hiftorijs,&quÄadP@-

litiarum gubernatienemcondueunt, apprimeverfams. Si quid vero ardu-

um ckfoütögrauiusinciderit, in Comitia Regni, qusc quotannis femel circa

Solftitium seftiuum celcbrantur,ad vniuerfum Regni Senatum,vel eriam ante

ftatutum terapus, fiopus fuerit, conuocatum, defertur. Itayt Anftöcratia

qusedam , qua etiamreipub. forma non admodarn improbataeit^pudnos,

donecSerenifsimusRexElectusad inaturiorema^tatem perucncrit 5 exiftar,

Xntereaq; omnia moderate ck confulteadminiurantur, vnäcum Principis

noftrij vripar eft,fumma obferuantia. D % v s in poflerum etiam beiicchctlb-

nem clementer largiatur, vt omnia pacate& feheiterfuccedant & canler-

uentur, exoptatifsimumq; noftrum Principem benigne protegat, &in fu£.

eeptovirtutis tramitc confirmet. Quantum ad memeaqjattinet.-apriili-

namfermeretinent conditionem. Ego inhaclnfula priuatus degonecroc

rebus immifeeopoliticis, quod etiam nunquam libensfeci, nifineccfsitate

aliquacompulfus. Sunt alias fatis multi qui iftaaffe&ant,quiq; talibusOfli-

cij j, me forte multo melius praeefle queant, quibus ego hanc > vbi eam afle-

quuntur, fortunamnullatenusinuideo, fed multo potiusgaudeo, quod ia

copia rejeriantur> qui rae tahbus Ycrius oaenbus quam hoitoribus bbereut,

neb**

&•* TTCK0NIS IAA Hl t fl. t.

vt tö c©ram€Klius& [fanquillius,ociofruiPiiilorophicölkear,atq5 rebus es©-

kftibus potius quam terrenis vacare ; quamuis ne fic quidem ab impedirnen-

tis& tumultuarionibus, quas vita fuggerit ciuilis, plane exemrus, etiam cummaxime cupiamyeiTequeamjfiucidficquodamfatomeo, fiuequorundam

ßnifträ intelligentiacueniat. Verum ego animimsghitudsne, integritatc,

& veniuftiqiobrcruantiaid,quicquiderit,fauentcnobisdiuino7quodomnia

seauis introfpicit oailisjnumine 5exluperareadnitar; &akiorcs curas ccelc-

ßi Philoiephisr, cui me ha&enus totum deuoui, aipirante ctiam noilro cona-

tui cceleftium opificc 3 porro impendere pergam. De Anirnali iftoj cuius

etiam Celfit. T. iniiteris fuismeminit,fichabeat: Nullamciujfccmodihic

in Dania reperitur,neq} Hafniae,neq; prope Friderifburûm. Puienimali-

quotiescurn Screnifs.Rege noftro 5laudatifsimaememona;,iin ferarum horto

Fridenfbnrgenfi , neq; tarnen huiufmodianimal vnquasaconfpexi, necä

quoqtiam relatione audiui illud iftic nutriri. Hafniae autem cognoui ante

Annurn vnum vel alterum animalfuiÖee Noruegia oriundum, quod Ran-

giferumLatinivocam,N©ruegi autem ^KmfbtUT/ quod an adhueibi fit val-

de dubiro, non cnimpoffunt iite beftia: calorem, qui yc! apud nos e'ft, fufti-

»ere. Scripfinihilominusad p ra?fedium A reis Hafniacae 3 qui itidem affir-

raabat Ceruumiftum Rangiferum in «ftatepractcritaprarcaloreexpiraiTe>

alias euro heile ab ipfo pro T. Celfit. impetraflem. Exiltimo autem hanc

ipfam cfle feram de qua Celfir. T.fcribit, &aberratum ab eo faltemeflein

nomine, tunc quoq; proccritatc 5 obeornuum longitudincmS: muleifariam

intricationem,qui(quisi]le tandemfueritj qui apud Celfit. T.hacderemen-tionemfecerit. Adiunxi verohuiusAnimalis genuinam defignationem>non

tarn ex Icone Gefnerianajqua? tarnen nonmultumaberrauit^quam indicati-

one cuiufdam ex Studiofis meis, qui Bergis in Noruegia natus eftj atq; fe ali-

quoticshuiufcemodiferasvidifTe refert» Tunc quoq; de natura earum }quae

illi cornpertaerant? nonnulla fignificauir, qua: etiam annotandaduxi, vtT.

Celfit. defiJerijs etiam hac in parte, quaneum inme eft, fatisfieret. Si in po-

ficrumaliqLiidcertiusveidehocêlalijsj quibus Celfit. T. deledtari cogno-

äcro, intelligerelicucrir, haudintermittam, quin Celfir. T.deijscertiorem

reddam. Habeo ipfemet Alcem quandam luniorem , mihi nuper dono da-

tam, quam ii Celfir. T. expetit, nongrauatim eam peroccafionem mittam,

& h in abjs longe potionbus quippia;n per me nen potent, quod Celfit. T.

accepcumuetjinueniar incxfequendoq lim paratiisunus.' VaieatT. Celfit«

ûamdiutilsimc5cftlicifsime. Datum Vian;burgi,Cal.Auguiti, Aruio^ 1*

T. Celfit.

Aüdtäifs.

TtCHO BftAHf*

«M3TOIAXVM AITROHOMICAÄVM. 301

Ocm Neffen/ tnifatn lickn OSefonfam/ .

Ty cHONi Bkahe, ^rnju ÄuuDjfrup«

QBtt(jdm (Jon&otm (Bnabm/tanpf$mwj«#$en/ ©rat« jti (Taênefabogen/ err*

C?f?er (ie^<rt2&efottöer/ <Saf}$r »«* vnDevm dato Vraniburg. attt

2, Aprilis $tl verflegftl geben/ fcaf? $r ji'00 Ür« crflcn Tomum de

Recemioribus codi Phsnomcnis in ®n»f $U verfertigen filr^

|af>( / vnD vnsDenfelbigeit $11 communiciren abotun/ Dae ifl VHS

»mb jo ük1

! Deffo lieber geivefen $u vernemen / t>ic«?cj?{ $r in Radium To-

mo quafi ex profeflb de re&ificatione Stellarum Fixarum (Darnaefe IfJffb

foitê ;rrt befonDers verfangen ge^^f ) niefef aOrin tra&irct, fouDert auefj ex*

fiC^C §UttDert (Stern auf? W<m Obferuationibus emendiret (ttffytn t§UU

SBoöcn Demnach Deftefben Operis getvertig fepn Amit ©naDen $uwfcl}uU

Den. 2(nfangenD£ vnfern Mathematicum , ga( er fiel? $war vor etlichen

C9?onatenbei? vns feinerlabtüttandtytitfyilbcn beffagf / 3ß aber/vnangefe*

Ißen er M$ feftrifftfief) $u vetfe&en geben / vnD n?ir$m McfjsgneDigficf^nbe*

fohlen gaben/ gfeicfyvof nitfy angelangt. Sag er aber nicgtttnDer fömpt/Umtten wir vns ntcf>t gnngfam venvunDern / vnD machen vne fcfy'er Die geDan*

rfen/ oDer Sufpition, Daf? er ettvan ein feiere vnD fcljeDlicfee ilranrffieüê/

3c feuger er nu Deufefben bep fich §ai/ je erger es mit jfyn wirbt tverDem

3Ba$ Das XimtUtrifft/ iff ein .©emfefter 3tingbep vn* Defj ©efcfclecTjttew

SSifDe/ Der§afvn$ Davon gefagf/ Dafj Derb im Tiergarten $u griDericêburg/3um/tu ôppengagen/ (tlicfy fepn fottem ^Bir gaben$n auefj gefragt/ ob*

&er deiner fepen/|at er nein gcfagt/fonDerttfei;e gar ein goc$££gier. 3ttß ga*

fall ft?ir inlibroGermanicoGefneri de Animalibus Anno 15 63. jt!§?itrfd)g0

geDrucft folio L x x x v. Iconcm & deferiptionem Deffefben gefunden/ 2tbec

fcep Denen/ fo mit Der $dmgin gierau/fen a« ^ßofffenbättef geivefeu / feinen

fcericgt Davon gaben fdnnen. 4)er Eigenen ^5d<f oDer £giergaben tvir <mfi

©djivcDat auff$tvep mal fafh'n DiegunDw ffutf (äffen abgofen/ Die ficlj auc%

in 3Öinter$eitgan# hofgehalten/vnD auffm©f Den ©cfjfitten/j'grem ^ranefe

«ac&/ gebogen/ <6o k(DtaberDie®ermeeingetreten/aüege(lorben/ Dafmuso(fo fe§en/Daß fie ficîm (SommerAmDwenn Die ^Berme amrit/(ncr û ânD<

tttefet galten ftfanen* ^[ßae aber Die (glenDt betrifft / §abm mir emee in x>n*

fermxftergarten $ur gapffenbnrg / feit fich von Martini fcifj auff da to noc^

xooV leufft vnD fpringt/ vnDi(lguter Ding/ tmD fonDerlicf) wenn tvir in vnferi»

Tiergarten auffvmferm grönen ^Qä^kin §erumb fagre'n/Ieufft er Den tuety

pen ju vu6 û / vnD märtet auffvne alf? menn^ ein JpunD tver

e

/ Qlba Die @e*^drn tooüen ;§m nic^t fejjrmtftfm ( »nD fepnDt biß auff <kco nicfjt vber eina

Cc 5»iger$

20* TYCHOWIÄ IlLAHE t IB. U

5ttt$cr*tat<}. £>bnuba$etmntin Signum fepe/ ba(5(ie(?c^mc^»of w6fr

Um in Diefem £anDf arten/Daß nrfröe man fefjen. 5Bir fyahen mtDer m ScfytwbVti a/fcfycf1 1 ob mir Dero mefjr bekommen fdnDren /"333o aber jr)rone eint

©Der $wrp/ fonDerltel) Dtc Da gafft meren/ûfeftiefen fünDet/ Daran tha $r tma

gy fonDermawjenemengefaüen/ ^tfcr woflcnsaiidjin ©naDen 6mmiDerer*

fennen /#«& cuefj Die auffa,emeuDte 93nrof?cn x?riD §fc§rtm$gncoijjlicfj erffafc

fen. <2Ba$ Denn anlangt Die bewerte papietmachev/ mdgen wir euch gnebigt

tic§ nicht oerfjalten/ Daß mir iwDcnm* einen einten §Scn/ Derfelb ric^tres

äüererf? an/ \>nD macht feftr fcljro ^Brrcf/ wie auf? a/a,enmerfigen Rapier/ ont»

cuclj $u$cfcrfjgttm Qjricfou fcjjcn/ îrtt>oflentwu»a&cr$t! SrancrfurtBrnfe

goren laffen / ob mir niebe ein oDer $meen Dar$ti belegen fön 8 ten / Daß fie fkfj

gu euef> begeben motten/ 55ocfe muffen mir $uuor mtjfrn/melcfjer geflau4

j&r fie

galten tmD onDcrfraffen mollet : ^Bollen mir a\$toi\ j§re SlbfcrftVjtmg auffö

*§efl befördern fy I ffen* Îbifen mir euefy Dem mirm it ©naDen fonorra mof

gewogen / alfo aneDiaJiefy nicht vci-lydiau Datum in onfer 6>faof vnD SOfc

jUlHtf &#(/ jmjiU. Maij, Anno 15 91.

• 3B%(m fanDfgrajf $u #effe$t».

Sequuntur eAdern Liter* in Latinum

conuerJApropter exteros.

NOBI.LIS-S.IMO, NOBIS SING VL ARITEHDHECTO, TlCHORI BllAH£, Dö-

mino de Knudllrup.

VV1LHELMVS DEI-GRATIA- LANDGRAVIVSHassiä, Com es in Catzenel-

l e bo gen 5 &c?'^ 0BILrssiHE ET SINGVJLARITER di legte. Q_yo»5§y§||l lub dato Vramburgi 2. Apnlis nobis fignificauerß^ te iam To--

U&§o|^ mum primum de Recentioribus cceh PhaEnomems Prselo fubr

Ü^^^^^S" 111^^ 1^^ animonabere,eumq;ncbifcumcommunicarevdleob-tuhris, id eolubentius inteileximus, quöd mpra;dicto Tomo quafiex pre-

fe(Tj deRe&ificatione Stellarum Fjxarum,cuiusiam diuflngularidefideno

Kqemur, nonfolumtrades, ver-umetiatu alquotcentenas Stellas exObfer*

uarionib-iätuisemendatas recenfeas. Jpfumitaq, Opus expectebimus-, de-menter gratiam relaturi. Quantum ad Mathemaricumnoftrum, isantc

aliquot Menfes de aduersa valetudine grauirer quidem nobis conqueftus

cüj& livst per liccr^s•idigiumiadi«ric,.n^4iipfi dementer, yt venirerman-r

dauelii-

BFISTOLAJLfM ASTRONOM ICARVM. 2C$

dauerimus, tarnen needumaduenit. Quodautemnoa redeat,fatisadmirari

nequimus ; Sufpicamur ex graui aliquo äc perniciofo morbo ipfum alieubi

deeubare, quem quo diutiusfecum foucric, eö peius habtbir. .Ad Ran-

giferum quodatnnet, eft apud nosadolefcens quidam Danus> ex familia

Bildorvm, qui nobis retulit, Fridenfburgi in Horro ferarum Regis,

itemq; Hafnix,eius genei is aliquot efle. Qujefiuimus ex eo an vere Rangifcr

eifet, negabat,djcensadmcdumaltä ftaturäeüe Anirnal, quemadmodum in

Germanica hbro Gefneri, Anno i? 63. Tiguri excüfo,folLxxx v. Iconein

& deferiptionemeiusinuenimus. V£J*umexijs,quicum Regina VVoliFen-

bütel!) fuerant,nihiltaleexpifcaripqfUimus. Rangiferosceruos exSuecia,

duab.us vicibus ad centenanum vfq; numerum huc deferri curauimus, qui

omnes hyberno tempore bene fe habuere, & in glacie vehiculum, fuo more>

traxere: Atvbi calürredsjfFet,ad vnum omnes perierunt, itavtdare videa-

mus,quöd aftate& calore ingruente in hifce regiombus perdura re nequeanr.

Ad Alces aurem quod amnet, vnicam in Horco noftro ferarum alimus

ZapfFenburgsqua.* ä Fefto Martini buc vfq; bene habet,curfirat, faltat,& bo-

narum rerum ethac prsfertim cum in Horco ferarum viridi noftro efledo cir-

cumuehimur, adairricnobisquampoteftproxime, nosq;non alireraccanis

aiiquisobferuar. Verum cornua nonadmodum jlii fuecrefeunr, nee vkra

digiti menfuram, hoc ipfo tempore, prominent-

. An hoc forte • figourci

fit, easinhifeeoris diffkulcer «legere, diesdojebit. Nos icerum in Sue-

ciammiiimus, anfortäffisplures ibidem naneifei queamus. Si autem ipfe-

met vnamautalteram,prarrertimq'i2ecicurese(rent,adnostranfmitterepof-

fes,rem nobis appnmegratamprarftares; nos eins viciffim dementer memi-nerimus, (umpcusqi& viacicum benigne rependemus. De Chartopaeo»

quem expetis^clementerte celare nequimus, vnum vnicumfaltem nos ha-

bere, qui iam primum Opusaggreditur, Papyrumq; (vtiexprsefentis Epi-

ftola; charta & ad te miflis litens videre eft) conridt paulö groflfiorem.

Francofurri nihilominus inquiri curabimus , num vnum aut alcerum per-

niouere queamus , qui fefead vds conferre velinr. Prafciendum tarnen no-

bis, quibus conditionibus eos habere & alerc velisjquo cognito corum pro-

fe&ionem cumprimüm promoueri curabimus. Atqj h^c tc, erga1

quemgratiofa voluntate lingula riter aft'eäfi fumus, dementer celare noluimus«

L>acumcxVrbenoftra& ArüfcCafleliana, i'i. Maij,Anno 159 1.

wllhex-mvs l.andgrav1v9Hassia,

Cc 2 So»

204 TYCHONIS BRAKS IIB. X.

©mt QwttymtM m / Sjocfy&bommMtfmVtti S)mn I fym\ Wilhelm, imUgtctufnw tyffen/

©ratmt tu (£a%mclttoo$tn/g)i&/ gtegenlWn t>nD

.îDDa : SJWtieitf <jneDi<$ett Jperrn.

l^rctyeuer^fTer/ #ocr$ebornerSürff. ©t>e? fr ®./mo meine

•IctßtmKt^r <©ienf?enaef) atfem t>erm%en irDer^rtf $tworan bereit

25neDt0|ier #err / ©£$ @. an mjefy tmDer dato bat 22, Maij

ieel$§tn/ <w(? $rer Sf$#imt> 9ßefltm# (?affe( aufoemgene*

ioci}mwn/iftmirr\u erfi Den 7, huius$ß§ie<uiff Vraniburg^ti jjanDenfom*

wen. QBo es fo fatt^c sj. Oftonat / tmDer TOegen fcôuffgcRalfen/ fan ie\\

fliefjf triffen/ fonf? gc(fc icbßêitlie\]erû beantworten nicht tmDerlajfen.

^Öa$ ertlich meines f&rfyaUnben OperisprimumTomumde Recen-

rioribus caeli Phsnomenis belangt/ in WdcbflttCapitc 2. Stellarum Fixarum

Rcftitutio fundamentalitcr tra&irt WtrDf/Deffen (ftt). 5'«®-W jJftB &ctyeUten gebenflt/ Äaraufffan Q\v.$\©. fdj DienfHieJ} ro'd>« t>crâftm / bog Dap.

frlb Opus notfyniefy t>oHenD$DnrefjDen £)ruä verfertigt t'ff/ &ennicboiefen

€>ommer MtDercrnot^tPCtiDtger auffliegenDer ©efefceffte halben mcfyf rotrji

gehabt/ folgern auff$tm>arfen. $Benn aber ©off ©naD snD ge(fgen§«"t wn*

(eifen trirDf/ Daß ee Diefen ^üßinter. mochte fertig werten/ alfibenn voil ielp (£«v

5*/©. ihrem begeren nach/ mitthcüeiu

ÄDaf?(£n>. 5*. @. Mathematicus, Rothmannvs, notfy nicht $U ©t).

§*.© tpiDer ankommen gewefen/ fokbßtfyutmkb nicht wenig verwundern/

fcenn er F)af fiel} bey mir nicht anders merefen (äffen / Denn baß er von punDor

tviber $U ruc£ gen Gaffel fici) begebenmche / treuesm eben ein 3a^r t>er%

fen ?'(? ^Bofern ber Morbus (Deffen (gn» J. ©. metotmg ffim) m caufa

loere/ Daß er fo fange aufjMetbf/ fo ftef fe er je müler $eit fiel} fonnen curiren \afy

|en. (fr ließ fkf> folety mangele allste gar nicht vernemen / fonf? #ere vieU

\eicbct fite fo gut parnceififcb Rcmcdium bagegen $u finden/ alf; aubcrfavo/weU

cfys jhme auch cf.n $n?et'ffei rvol bewuft iß. 3*$ êDencfe aber/ fo er noefj nickt

loiDertmtbû g tu. $ ©.anfommen i|fyern?erDe fidmitbem elften wiberempellen* (£otverc<jw/ daf; er DaeOpus Stellarum Fixarum mit eifev gelegen*

Ijeit verfatigte/auffdaf, bie langmpUmg vnbgroß angewandte mühe xmb fle$iticfjf fiinDer bliebe/ fondern andern/vnb Poftentatiûnu^fommen mdebre.

Soviel paoDuenttf}ter betrifft/ ba (£*n>. 5'.© von fe\\re\bi/ hab icfy wof

euch, in bem Seucfcben Gefnero, welche Q5ucfj mir auch bey Der hanbtift/ fein

Iconem vniDDefcriptionemgefunDen/Dereeein 2Ho$fyrfc§ nennet/ OLberbife

|ero {?abief)nocf>mcr»t erfahren foc

nnen / Daß ein feiere* all6ie foüverJanDe«

|epn/ 3cfe^m l

f,^cr r« etilen malen ber) Ädmglieber ®ftdieflat/QoctyöUUêrgebeüimufyimTiergarten gewefen/ §ab aberfem fo\eUaübajemals ver*

wmt

IP1STOLARVM ASTRONOMICAKVM» 20$

nommai iDe£g?cicfSeua:jd> tiidfäu .foppcnfjagcn* <5o icrjaScrnccIj einige

tPi'ffcnfcljafff Dawmb frieden fan/ ml C£m 5@- ity Davon SSericljf $tiffetfm.

Scr Öv^cubdtfc oDcr SEjJt'er/ fepnbf ivol allfye ein oDcrêt? auffm Sôint

Jti $oppcnl)agcn gegangen/ roie ich im vorigen (Schreiben angezogen fyxW

Qiba fic fdnnenalifycDen Sommer vber niety (eben/ t>ut>J>iVJpi^c vertragen/

viel weniger im läiitit %u Reffen / oDerauDern orten / Die mehr gegen (SuDcrt

(tegen / 5)enn fte haben jfjre f?eHe in Dem gar Septemrionali parte Noruegia?

tmD Sucoce , vnb feinten nicISt wol an anDern orten »bcrbletben. 2(ber Die

CffenDstfcicr/ wieirof fieatic!> auf? 97ertr<cgen vnb (Sc^focDen jrm vtffprun#

£aben/ fo fdnnen fic Doeb allhie in ,©enncmarcl ctlicfâr t>ber/ wenn fic tvot

xmbafyiltm werben/ oerharrem 93erfehc mich Darumb/man werDe fic aucrj

in Scutfcbfanftf heften tmD £a(ten formen/ Senn ee bifjwctjten hieim <6onumer wol fo gtgtg ifl alß Dort* y§ N> (<# »*$ &äj £«> 5-@- i'cûfcf>n'cV

ctnce§ie gegen ober in (Sermonen / aujf meinen ©ufern gehabt/ »nb n>icie£e

fSab wollen (icmbcr aujf Diefe^nfufMm (äffen/ ifteoau Die @faDf/mtf Tfcu

nten ianteftmm/ Die hie gegen vkf (igt/ anfommen/ tmbaUDa cffic&cüage

auffm fec^Jojfe/ bei) einem (£Delmann/ Der meiner (Schwefler 5£o4terhat/

Don (ujlwegen auffgehalten/ Da ee Denn/aff? man vbtv Zifch gefeffen/ ein ntaC

Die treppe gtnauffgegangen/ onD fut in Der (Stuben von fJarcfem îerfr»oügctrunclcn/ Daß es mwiber gerabgeCien/ Die ©tieg^ hinabgefaöen/oufc

Das eineêin êrbrochen/ we(cr}s mau mit hinan jfe$ wiDer bellen funDe (ap

fem 93uD iü aifo Danfecr geflogen, <5o baibt icfj aber ein anben? ober ein pat

mtmmb befommeu fan / t>k $am fep / ml £m. 5*. ©• ie\W gutroiüig tmö

mit allem ffci|5$ufcîcleu.

Semer/ Da (£w. 5- ©• üi |Vcm &ctyäkn mention fguf vom âpierma^

cT^cr/ Daß £w.$.©• |tad& einem ober$ween iu Srancffurt wolte*mtb§dren tefe

fen/fan gn>, 5*. ©-tefj nicr^t bergen/ Daß icf> fdber ferôn einen befommen §ab/

Der Def} ânouper^gnugfam crfarcn/^nD nu mitcinein &efrtl<n im ^Öercfe

ift/ vmb Srucfpapier û machen- .2$« mic[> gtocbiool gegen i£w. J. @.bienfttichft x>nb%um (idc^jlenkbancFcn/ Mf) Dicfelhgeguebigen ü>ifkm$m&(cn/t>iiD ficf} mcf^t kfefêref/fofe^ vngcmacl) meinet §albcn auff ftelj $immm.353o &v. 5* @. iclj |nuinbcrtimbnac& meinem geringen eufferflcn vermuge«

;u Dien jl tnib gefallen fepn fan/ Darû eroiere ic^ öfi4Öfanf? rortlig/ »nD foü ^*av

g. &. mit ofy\ bat %u gebieten ßaben. ^Bü 2n>. J. @- in ^cîrm Dej; ^lfer^

§tfcj$en w (anganriger glucliicêr ©efunbu)eif vnD ânberegierung r>iemi£

Dien jiPciflfig befoien fyabm* Datum Vraniburg, t>m 8. Scptcmb.Anno 1591^

S)ienj?miH^cK

Ttcua BnAttr.

Cc } FOSTV

200 tfTTCHONlS BKAHI II». !.

POSTSCRIPTA.

Oj<

vÖff &af? <$er,t>$ man gcfemki mri>£ aflemetwn fcm 3rbtfcf)en 3§U*Vrat/fonDmt etn>a$ de Coeleftibus ( qua- noitra eft voluptas ) infyaltt/ tvoitt

ifbwiclitvnbevlaffin/ <£w. 5\@.$u figivficiren, m$ Martis Stella,D^rfonpcn

tttefjroij? DieanDern planum/ Den Calcium Aftronomicumeludirtj ifi wnffgflcn Acronycho iiru , mkfyegcfcbcâiiîmmifangcb^ 9+2a^6lumjjcirca Perigäum folare, mit Drill Calculo Copernica?o gar tläjjf V&flWlgC*

fh'mmcf/ alfb/ Daj? fatim 3. ©rads gcfejjlce h>i/ fo Doc§ Den Numeris Alphon-

fmisnaclj&rp 4J*@raö|fij \>j'd.<jctwfcn7 wddjsfbnfkm'n anöcmOppofitio-

oibus Solis & Martis , Deren kf) etliche obferuirt . nicht gffdtfcljf. \£>llDf)a&

Martern ftwov / Wenn (tift pernox genxfen/ circa Ariens & Libra: inicia, in

rocdioquanloco inttr Apogxiim& Perigäum folarejConfidenrtjDajici'a!^

Dan wn Dcß C o r * r w i c i Calculo Uni. ober 3. ©rab aba,cnrid)at t'fl/ wjij)

basinpartescontrarias, proutferebat Eccenmcitatis folansrano. (£*6 5af

auefj lic Alphonfina Supputatio aKba niefy befielen rennen* 21uß Djefenujl

(acbdicf>apud rem penitius introfpicienrcsab^.imfrcfcn/ Mfi ba ücdKÜt an^

bcrinxciualirasfurijanöcnffp/ c fulari Ecceruriatateprouemens, DlC|lC$itt

brnapparciitemmo:um Pianerarum infinuirc. <

XJltD iV-lfD in Marte, quoadtres fupenures, am nwficn £({?$!?/ bfCfpr^l Cr Julien Circuitum ad Sole.m

Kickt fo yVdfifylt/ äl$ BJC anDcrn/öojfi Daritllib Eecemricitas Solis refpe diu am-bitus

3 quem is defignat, cmfenfib lemproportionem bat/ .DtC&CCf} in Iuuegfc*

riinjtr/ i?nD in Sa tu rno gar wenig gefpüvi n>t\M. Qimufi iftiu fetykffen/ Daf?

IMlfVrc Inuention in Hypothcfibus cocldbbus, UH'fc&e tclj i»b. 2. deaethereis

Phsnomems c:ip. 8-gtneraliter & lato modo lndicirt (>a!>/ atkilK mit b(l%

Apparentijs *>bereui;t{fummen vermag. (

vÖn£> to$mbevt>käit$ pioiemeU

fcl}c/ noch Die ticttjc (Eoj>mnc«|'djc fymnnicty U'fidpi/ baut jie fomwn Düfeinsqualnatem nicf?f gfbilrftdj exeufiren. êfe !?

a& aucfeWW1 öufCNi Inge*

§.am mit (Jm. 5- ©• Mathematico, alf? erhiewar/ gcrcDf/ Der fiel} Dennmd^tycmß Darob wruninDert fru/ t>nDbefanbf / Daß er t

.utw Darfun tmtytyab <ic*

benefen fennen/ fonflrjcttccrfcmluiiuum de meis Hy poihefibus titelt aljb

pra:cjpitirt. 93nD ij? w'danDcregi'fmeben $u nicrcfni/ftulcfêû writlcufftig

nw/ all{ne ju erfieren. 4Öi(5 ftab icf> nu allein ûm êfd)it5|;/ vnD x>mb cmi$t

î|frononiifc()e Collation halben/ (£n\ J. .®. anzeigen n?oöcin Giften

W

^*ip. 3- @^ ê>fle Dtefem/itacfjireni ho.ên in hac fcientia 5)crf!anDe/

uad^Dcncfrn/ rnD mir jhre SRepnung Dav>pn gneDtgj?

.illfoinmen faffcit* Daruai vt fupra.

Sequuntiir e&dem Liters, in Latinum

.conuerfagrößter exteros.

iLLV.

8 t ltt T O L A & V M AITROSOMICASIVM, 4,0 Jfl

ILLVSTRISSIMO PRINCIPI AC DOMINO, DO-MINO WlLHELMO, LaNDGRAVIO HaSSIä, Co-

miuin Catzenellebogen,.Dictz 3 Ziegenhain Sc

Nidda: Principi-ac DominoClementiÜimo.

s. D.

LLVSTMSSIME ET G E N E R Ö S I S S I M E PäINCEPJ,PoftdcbnumCelflt. T. Officium meum, vnä cum omni promp-

titudsne, & animi voluntansq; propenflonr ; Clement (Time Do-mine- C. T. licet«, da t# 22. M31J in ArcetuaCafTclhnaYy.de-

mum huius Menfis Vramburgi mint redditae funt. Vbrinrerim trescumfe-

ir.ifle Menfesdetent« tuerinra.fcir£nequeo} alioquinon intemiififleracitids

ilhs refpondere.

Ad Operis itaq; mei de Recemioribus Phaenomenis Tomum primynl'

quodactinec, incuius2.Capite, de Stella rumFixarum Reftitutionefunda--

n;cntalifertr-a6tarur,.<:iiiusC. T.inliterisfuis memmit,celareCT. offiziöse

nequeo, Opera illi nondumaTypograpHorupremaramanunnimpofiram ^{fci.

nsm mim ae(Ute hacahjs qutbufdam & neceiianjsnegoiijsimpcditQ ociurri

nonfuit mnulillis vacare. Si verö D evs grar.iam ckoppommitatem mint

concciTcritj.vt liäcmßanri Brumäabfolui poffir, CT.deliderijs m tllocom--

municandolubcns iinsfaciam.

Qu od aiuem CT. Mathcmaricus R o r hm a nn vs nondiimad CT.redicri[,non-parüin sdiniror. Namdum rnecum tfTer, nilaliudpra? fetultt,-

quam quodconfeftim Caflellas fe reeipere decreuifTet , a quo tempore iant

Anr.us elapiustft. Qucdji Morbus (.cuius edamCT. meminit) in causam

füit.tam di.uturna? iphns emaniionis, potuiflet certe inrerea temporis fib'i

medclamadhibtncurauifle. Sed rale nihil apud nie prodidit, alioqui fjriaf--

Üs tkhic tarn in/ignc Re.me.dium Paraceificum adueiTus roalum iliud reper-

tumfuifkt, quam alrbi vfquanr>,de quo etiam ipfi proculdubiöconftitit. Ex-iftimemiiium iinondumadCT. reAicrfusfi^quampriniümacceffururn. Exre effet eum prima occafione Opus Stellarun Fixarurnabfoluere } nediutur~

nailia &exantiaramolemadihgentiaq;interadar 3 fed.alnsquuqi ac pofterir;

Ytiiitaueffepertir...

Quantum auiem ad Rangiferum, de quo C. T. ferbit : Eius egolconem

& dejfc riptionem in Germawco Geinen Exemplan (quod enam in B.blio«

thecämeaJ'eruo ) reperi , vbi Kippelaphus appeliatur. Refciktre tarnen*

Eactenus nequiui,an tale aliquod arinial hie alicubi ihtfematur. Futalt-

quories ip(cmct cum Regia Maieftate pur memoria in Korcoferarumeius,

wüm uU aliquod nunquam ibidem ammaducrei, ninec Hafm«. St qmd'

taejea

20.S TYCMONIS 1B.AH1 IIB. I,

tarnen in pofterüm ca de rc pereepero, C. T. eius faciam certlorem. Ra»-gifciorumceruorumfueruntquidemvnus aut alter Hafnia», vtiinprioribus

meis literis attigi, verum aeftatem hie fuperuiuere & calorem tolerare nonpotueruut, multö minus in Haflia, aut alijs in locis ad Meridiem magis remo-

tis: Habent enim manflones fuas inadmodum SeptentrioaaIiNoruegi«,&

Suetrs parte, nee alijs in orisfupereftefacilepoßunt.

Alccs autern licet etiam ex Noruegia& Suetia originem faam trahant,

poirantniliilominushicinDaniaaliquandiu,fibenchabeantur, perdurarc.

Putern ideircoctiam in Germania habcri,aliq;rtondifficulterpofte. Naminrcrdumsftiuotemporc non minus hie aerferuet, quam iftie. Habuivlti-

mo, cum C. T. fcriberem 3vnam hinc e regionein Scania in villä meä, & cuminhanclnfulamdeportarieam inanimohaberemjvenitLandscronam,quod

Oppidum huic Infulae ex aduerfb fitum eft , ybi in Arce aliquot dies apud vi-

rumNobilcm,cuiNeptis meanupfir,animi causa detenta fuit, aeeiditq; vt

cum menfa?aftiderent,gradus fponte afcendcrit,feq; ex validiorc cereuifi«

potuadtöingurgitarit,vtindc(ccndcndogradib*deciderit,pcdemq;alterum

iregerit, qui poftea nulla diligentia curari potuit, itavt hie ratione obicrir.

Qnampriroum autemaliam habere potero, autetiam paraliquodexijsqusc

cicuratx funt, eas ad C. T. promtc& ftudiose tranfmittam.

Porro cum C. T.in fuis literis mentionemfaciat Chartopari, quodq;

C.T.de vno aut altero habend© Francofurtiinquiri curare velitjcelare CT.nequeo, mc nunc aliqucmna&um e/Teeiusopificij fic fatisperitum , qui

iam cum föcio fibi adiundo , opus ipfam aggreflus eft , vt chartam impre£foriam paret. Nihilominus C. T. officiofiffime gratias ago, qubd clementer

voluerit, nee grauatafit, molcftiam illammeä causa (ubire; fieubi vicifllra

C. T. promedioeritate meainferuirc>gratumq; quidprxftarepotero, plane

volentem ckpromptum me inuenict,& CT. mihi etiam abfq ; hoc, quod vo-

let,prxcipiet. C T. tutelx Omnipotentis, vt diuturna & felici valetudine

ic gubernatione fruatur, his ofliciose commendatam vclim. Vale. DatumVraniburgij 8. Fcbruarij, Anno 1 591.

T.Ceifit.

Addidifs.

T'rcHo Brake.

POSTSCRIPTA.

VT AVTEM HA MEA L1TERÄ. NO» TAKTVM DE A N I M A L t«

bus terreftribus, fedenam aliquid de Coeleftibus corpcribus (quseno-

ftra eft voluptas) agant : nolui omittere , quo minus CT. figmficarem,

Stellam Manis, quarahasplüscxtensPianetis Cakulum Aftronomicumeludit»

1>I IT01A B.VM ASTJLOWOMICAÄTJt. %%%

*Iudit, in poftremo Acronichio fitu, quifuit initio di ei 9. Iu nij, circäP e,ri-

$xum fblare, quam proximc accefliflc ad Calculum Copernica?um 3 ita vt hie

yix j. Gradusaberrarit,cum tarnen in numeris Alpnonfinis circiter 4^. Gra-

«lus abundauerint. Qnodnihilominus in alijs Oppofiuon'busSolis & Mar-tis,quarum aliquot obferuaui , non accidit : & in Marce antea, cum pcrnox

e/Tet circa Arietis& Libra: initia, in medio quafi loco inter Apogäum& Pe-

rigäum folare, confideraui, cum ä Co per nic i Calculo circiter 2. aut3«

GradusdeflexoTe, idq; in partes contrarias, prout ferebatEccentricitatisfo-

laris ratio. Nee tum etiam confifterepotuit Alphonfina Supputatio. Vndcfädle abijsquirem penitusintrofpiciunt, animaduertiturjadhucaliamlatere

inarqualitatcm e folari forte Eccentricitate velaliunde prouenientemj qu*fefc apparenti Planetae motuiirifinuct. Deprehenditur autem quam maxi-

me,quoadtresfupcriores\ in Marte,cum cireuitum ad Solem non tarn ma-gnum habeat, quam carteri 5 vt proptereä Eccentricitas Solis rcfpe&u ambi-

tus quem is defignat, fenfibilem ingerat proportionem , qux tarnen in Ioue

minor cV in Saturno quam minima animaduertitür. Hinc concludere licet,

noftram Inuentionem inHypothefibus C$leftibus , quam lib. 2. de aethereis

Phanomcnis cap. 8« gcneraliter & lato modo indicaui 3folam cum Apparcn-tijs concordare pofle,& neq; veteresPtolemaicas, neq; nouas Copernicaras

fiic fibi conftare : Nam inaequalitatem nanc conuenientei exeufare neque-unt. Hac de re etiam cum C. T. Mathematico dum hie effet contulij qui

haud parum hxc admiratus, & (imul confefllis eft , ifta fibi in mentem priüf

venire non potuifle; alias iudiciumfuum de meisHypothdibusnonitaprar-

cipitafiet. Verum multa aliafimKlconfiderandaveniunt,qii2eprolixumfo-

rethic dedarare. Ha^/faltem Condufionis gratii, &: vt Afti onomicam all-

quam collarionem CT. adferrem, indicares

volui i Rogans C. T. vt ifta pro

fua\ in hac arte fingulari intelligentia 5 confiderare, mihiq; fententiam fuara

.hie de re clementer tranfmittcre velit. Datum vt fupra.

?)mt T&tftcn/ mfmn hckn Q5cfon&crn/TkhoniBrahej #crrn$u ivmi&ffrtifn

QBt^dm&on &ott($&mhcn/ianbt^mc

5ffcrn ^nehtVjen ©ruß zuvor/ 93c(lcr hrber 93efbnW ^Birm&qm cucl? $mliQlicfy niefy t>ctâltm/ fcaf? wir in vnferm îcrâr*cn an &mB$tbkr§aUn/i)a$ ficl}tanoi({a\ ^Binuv vnD^pm^mer»krwvl geilten /mv fein fltigettommcn jjat/ jm aud) (onfi

iticfysmm&U/ alj? ta| ^ ftitiat @fPffw tyu 3ße?lwrbm auf? warm ,

Dö jöu^m

f&nglten &(fytt(bttt fub da to Den i* Apnlis »rrflatit>en/Daß fr auef) etn (Jf^nte

egier $eftet/&nd tnw Dajfelpige gerne {uffrgen (äffen moifet/ tönernen mir Dap

ftlbi$t von tuch $u gneDigen Dane? an / vnb |akn Demnach niefy onDarfajfett

tt>oHen/ gegenwerttgen Motten |u euc^-afrgufmtgen/ tmD;m-3U befe&len/ Dafr

er btmtlt &tnbt bt$ euch abholen/ wtö mûfntm foll ^Boferne jr x>n$ im

fcaffeibige/ ernenn $ufchreibtnnat§/ folgen (äffen woOef/ mtmrvw$Uicfytvol %

Qu euc$ verfemen tfmn / foêfebic^ton$ Daran $u angenemen gefallen/ t>nt>

wollen wir t$ j)iernecl$ mt't einem pbfcfcen $apffenburger a/getveueljermif

tan/ vnb fonf? in ©naDcn eingeDenc? fepm

^ßir §meiffeln aucl? nicht/ jr merDet in Drm55eu<fcljen Excmplari Gekneridc AnimalibusQuadrupcdibus gelefen habtn / mad er fol. s?.t>on einem

2îer / fo Rix, oDcr wie etlicbe mollcn / Orix genanDe wirbt / fcfrreiben tfyut/

Ö)?dcf}fen gerne mtffcn/ ob jr Davon etmaö in£rfarung braeijt/ oDer attc^ mit-

teilten gercDt/ Die e$ gefeften/ oDer beriefen fdnnen/ toas e$ oor ein Gelegenheit

fcariMlb §cti>C/ vbi inuenutur, Sc ii umx p rocer it* eis, quanex 4 Gelriero pin-

gitur, fiec.

SOnfer Marhematicus Chrmtofhorvs Rothman ntij |j|?

f>tt)vm noch mcfy miDcrumb anfommen/ tont) ob mir jn wolw vn$ anfyro tuforDert/ fo (Wer (idj boefy frmer öefcmac&eit fjalben (Darumb mirgleidjmoi

feine eigentlich geJegenêit-wiffen) entfdjulDigen iajfen.

2)ie bewerte Papiermacfxr ftaben mir bifäevo vbtr angemenDten flfei^

tudjf befommt n Tonnen / ^Bir falben aber tmfero&ienern / fomir je$t ange*

fynbt JrandfurDiT €D?cß abgefertigt/ befofen/ ba$ fit (leb bafelbft ftofftgvmb*|dren follen/ ob fle Dtefcfbia.en$mt>egen bnttgen^gen/ ^BasmiDiefelbigetf.

«upriebten/ Daoon folt prfyemtdjft beruhtet merDen«

<2Öa6 wir Difjmal ooitLeitungen bcghmbm $t§abVbavm tfyunmrtucty

fc'erneben 3bfc[>rifft ûferttgen / tmD mrw jr Darauf Dementen/ wit ee in

granefreidj onD anDern orten fegiger $a£ ftcfyt/ vnb bafcce m&mmus Status

totius Europa? ifi. ^Üaejfa* Dandc Statu Dania? vnD fon£nett>ce fyabt/bt$t*

ren toir gneDig(ic^/t>n^ fofcfy? bmwibttw commumciren. 93nD bleiben tmfymit gneDigem guttn IBiflen roolgewogem Datum invnfa&ttötvnb93^ftimg.&lfiel/'am 31. Auguftr, Anno 1 j 9 1;

3Bt%rmi«nl«g?affiii êflfem

postscripta:

WSCnaUcfcewereObferuationes Stellarum Fixarum &erraticarumfer#

fig/ mdcfjfen mir Dtefeibige mol §aben/ mit Den onfern ju rc&ificiren.

S0?it Dem Orix moöet ftäffig nac^fragnt / ob x>nb anmasoreen man t*

ffrr/Vtom* ^cwkaiben quaüficirct , ^)an ^rieffêiaer ewer ^öeftei»

Aftanius

fpIlTOXAHVM AtT&« tf4tfte Alf*. tl|

Hfciniu« Bilde , tut btto im2$s<r£aitm $u (Toppen^cn \>ttö $u (rrotie&tirf

oder Sribm<k*f>ur$ (tli^t grfr§oi $a&rtt / Hbar fcrp weitem deferibiret ttt$

triefet fo yrofr ä(ß Gefneru. , tum 23- ®pan / tß cm grejfc tyfy/ wn rtofl»

SEjji«/ fcoefc ift$ Don Crcatöriwd? 9nm4g(tc(«

Subljclmture&dcm Liter* Lalinitate donaU9

*vt&ab exterü intellrgantur.

NOBILISSIMO, NOBIS SINGVLARITEHDILECTO) TlCHONl ßllAHS, Do-

minode Knudftrup,

VVILHELMVS DEIGRATIA LANDGRAVIVSHajjjji, Comes im Catiinil-

IX BOGEN, &C.

Ä.ATIA IT fAVORE NÖSTfcO niMfJJIJ, NoBILIf-fimeik fingulariterdile&e; Celarete dementer nequimus, ha*

iere nos in horto noftro ferarum Alcem, qua? Hy eine & /iftate

j&p^oxime elapfis optinsefchäbuit,egrrgieqiaccreuir, vti necad-

hiiw qmcquam iplidcllc, nul quodfodädeftiruatur. Cum itaq^exproximit

tuis heerisdausz. Aprilisinteilexerimus, tectiam Alcem habere, quam no=

bis lubensdonare velisi clementer& gratiosceam tpfam äteaccepcabimusj

aec intermittere potuimus, quin praefentem hunc Tabellarium adeeeono«

mine ablrgaremus, eiqi mandaremus vtprarnominatam Alcem ad nos dedu-

ceret, modoeam iuxta litcrarum tuarum tenorem nobisconcedere volueris,

prout hat de renihilominushaud addub :amus. Eritidnobis quämgratiifi«

inum , noseji in pofterum generofb Equo Zapflfenburgenfl te remimcrabi»

mus,& alias ctiam tui vieiflim dementer meminenmus.

Nondubitamusquoq} quin apud Gefnerum Germanicum de Animt-ItbusQuadrupedibus legeris , quidfijl.8V.de Animaliquod Rix, autvtqui-

bufdam placct,Onxappdlatur, knbat : Scire vehementer auemus, an eäde

re quidquam experientiä tibi compertum fit , aiu cum hominibut conculerif

quiidviderint, autdocere potuerint, qua conditio ctusfit,autYDiinuenia-

tur, &num tantae procfriraiis,quanrsea Gelnero ping?tur,fier.

Mathematicusnofter Christof houvsRothmanhvs non«

dum ad nos reuerfus rft ; Er licet cum per Iiterasreuocauenmus , attamea

infirmitatis fuge ergo ( quarauis nee de hac nobis quippiam certiconßet ) ex»

cufare fe Toluit.

DefideratosA te Chartopa?os etiain fumma adhibta diligentia hsÖenof

uaDCifci riequiuiiaus, Praecepiiuus auteuiaiinjftris noftris > quos ad mf'un-

912 ?f CMOKSS B&AMB 111. f.

tes Frattfofunfenfts Nundinas amandauimus, vtipfi ibidem diligenrer (fi&

quirant,än aliquos adipifei poflint. Quid vero ij effeäuri iint,de eo proximis

«oftns literis certiorem te faciemus.

NouarumRerum^quantum hoctemporead manushabuimus? deferi-

|>tum his admnximus; vnde cognofees, quomodo fcRes Gallicar, & aliarum

orarumhabeant,quodq; miferrimus fit Europa? torius Status. Si quid de Sta-

tu Dania?>aut alias etiam nouihabuens, id nobifeum vieiflim communicari

dementer petimus. Permanemus autem tibi dementi ac gratiosävolunrate

&uentcs. Datum in Vrbe & Arce nofträ Caffellana, 31. Augufti,Anno 15 9 u

VVlLHELMVS LaMDGKAVIVSHassia.

POSTSCRIPTA.QVamprimum Obferuationes tuae Stellarum Fixarum 5c Erraticarum

abfolursefueriWjlibcncereashaberemuscumnoftrareÄificationecon«*

ferendas.

De Orice diligenter inquiras, an,& vbi locorum inueniatur» & quomo«dövndiquaq;qualificemr: Siqmdem literarumhariimallatorcognatustuus

Afcanius Bilde, vidifle fein hon ofVra rum Hafniae&Croneburgiaut Fii c-

rifburgi aliquot eiufcemodi putet. Verum proculabeft, vtex ;nd canone

ciusramamiagnuuJimsiit, quantarpinxitGtfherus : Nam23 Spitami, pro

Animali ingentem conftituunt alutudinem. Nihilominus Creator i non eiTet

id impoflibilco

$mt§urd>lcud>tf täcn / S5Q$$$omm$ßrflctt*.

vnbtymx / J^crrn VVi L heim, lctt\ktQvamn tu Reffen/-

(brauen $u £a#ene(nboaat/3)te$/ £teatn§am wtö

tftiDDa: SÜ?emcni gncM&ai fjanu .

kssss^ ^rcf?feucF>fu$er/J}cch$cbovMV§mf. @net>i*aj?<? S)mf örwer-

<kan (l*n\ 5* ©• abermals ton Dem ©enfcefftier (iWKtömdimmtöin mrt>

mm (Schreiben g&ffcgp .^ft^ meiötma, tftuf. ißat am •£<$ ibiq Xbxt( Da UH tmth im tforraN bette/ vnD willens war/ (£w. &.&\ vbapifcfyäiti )

<Mi ^embruefx film $tifaUbefomnienfrab/\>nC> Darüber $cftwb(i k;/ \okl:$

iß m meinem vorigen ^cbrabfii^nugfaiH anzogen/ $&eU

h

^ cV;vc:' ntjij

tan &kn ritt» §5eßeii Henrich Hammel/ nähern btfmfolfU ni< «u >ram*

toy (p faßt ar

mir £w-$ ®. Q)ne|7 ( fceß Öatum xw&rm 02, Ma j ^fet)

gaf.

BMSTtXA&VM AST&OKOMICA&VM. J?J

fyt tu&fcfydt/ miberum&vbertieftfn (äffen* töatauff ttmi$ fot$tnU$ cSfc

fyt befucfjf/ tmD atfo folcfyn ^ritffmü einem eigen Motten an gtt>. 5- ®- ab*

gufmtgcn vergaffen, grfof audj alfijjt'c Daa mafvnfceranberu mitrmr ton fce*

ro Theologorum (Dir Anno 1^2 p. $u SOfarpuro, $ufammeno;emefett ) ^^gleicrjuwj gereDe / vnD Darneben rm 4)ewfc&ca Scriptum ( meierte gm. 5. ®*jm vbtrfchi&t)Qtyi$t/worin pkßbiQt Concorda ntien 2irncufmeif? verfaft/

t>nD mit gm. 5. ®. #anDffcf>rifff alleMjjamen $u werterer ^öerfieêruna, mt*

l)fr^ftebnet fepnDr. Söul) miemoi tc^ Damals Dicfelbia/ mit Den jenigen/ fcie

in Hiftoria Auguftanae ConfeiTionis , Francofördiae ad Marnum i per Mat-thiam Ritterum Ecclefiaften Anno 1 5 7 8.edita,& a Chytra?opriüsconrex-

ta, fol.643. & feq. commemorirt merDetl/ob dD^Da bona n*de,mie *$ ftC^ <$e*

|>urf/Latine referirt vnDreddirtmirDf/$UtonfeTiren miüend getttffen Wn/@0tfte botfy ( Diemer;( ijcDatiêr Ramelms von §inncn naei? .ipömmmt normenDi*

ger ®tfcbLefftc§albm epfetc/ vnDaucr?'.»mb.anDcrerfilrfrflfwtürn) nacr»b(i#

fcen. g* fan aber gm. 5-© Cric^tCtc^ mit Dem Kflfa^Dacbfeniatemifcijen Ex-cmplan cm Collation fjßftm inftituiren laffen/ ob aUeêbiirftcl? vnb reetymef*

fi$ transferirt moröen. 3Be($s icfy aud> gern tfmn motte/mangm. $. ®* mir<iucfj an QLbffyriffi Davon aêDiaftcrômmunicn en, oDer aber Daf? mir crmcfD*

ler Rameliusan &mei? von Drmfom'^cnmitertic'/ orflatfen motte. Äanicfcx>crmer<femo! auf? Der mioerparfcpifdxn Theologen îivnfern Reifen aufwart*

geiimScriptis, DaJ? fiCmcf}taUcwM&rn candide & conuenienter Adueifari-

orum fentemias citiren vnD auflegen/ fonDctlt Daß Ctit'<jroffe Philautia, ambi-

tio, odiüm, x>nb vincendi vmdi&xq; cupiditas hl) mctl IHefrem UÜ$ vUv*

£anDt genommen/ lta vt fub praetextu promotionis ventacis Euangelicr, fe-

iplos Sc- iua vrpSuritnum quaerant. 3ermanmaß ff C in jrcr ii$ÜXt>tbUlbm/

vnD jre @ad>en feiberverammorten laffau

2CnfangenDf aber man vorbemefbts (Schreiben (inmltUm kbaUe $u '

fcacnrjcit vorn £fen&*t(>ier vermdDet hab) fcfcüfeidj (ftt? 5.®. nu Dajfel^ti*

SvmDaobêDacbeerRä melius aulfDfniQBege/ atö er von gniticn na:^

Äeuffcfj(aiiDfreifere / (tfaren/ b$<gm& ®.$im%caWcwrfymoctin>aY/

faf er mirbm Q3ricfftDiDcr|«rM gcf^fclf/ t>np Darneben einen anDrrn/ Den esv

êre 9Bnr\>fläi $tl wrmepDnty mtfêkn fünfte/ mi&s icbc<md) aüf%\n (j :V'

t>ictt>cip( Derûngc tt?iDertt:nbû gm. §. ©. bälDûrndPêurb^. ^t1M mik'

»nDer Der êif/ Die er fv«c im laniN vcrBamf/ aHcmfjäften &cp meiner ^ramDf^

fc^ .tflfe nadjforfcfcen Caffvit/ obirênDfö enr s£faiD6fl)icr/ Das ?a^m fcp/ iv.rnaiu

fren wert/ aber niergcnDf? ein|dld>6 cr;r^ .-<rn fennen/ fön{? §cöif ich nmnoer(&v.'S-®-rvttmitocmf(lbi$ci\y-i - n rmnvantufcm -u r>erf! ehni.Tab/

tt>ae gm. gi© rur ^öfTcÄj! j

:

rn îcr §abc) »bergefebiefj^

2tuff Daß akr gm, §. ®, eMiüpvol fywwmti öem erpeu mOki? $cmHtft

Dd }

.

wrDai/

£34 YteidKII IVAHBtlB. f.

-imta/$*f i$(sYiaufFftt SJoraxgeii«« Ä<5mgK*cr?SJJ^<M«lfta®wl^Jafeer/ Den (Sbfenvn&^Bofgebomen Zfü ©ttlDenflem/ welcher mein go*

mht SöerfvanDfer vnDfefcr guter SreunDtif*/ pfifft^ gefdjrtebcn vnDange*

fange / Da^ er mir auffo tvenigfi ein par Derfelfrigen x§kr / Die Dajung warn/mit rrffergelegenen §erab fcfycfen tvofce/ tan Dero in (einerntenvnD ©**biete etliety ver(janDen fevnDt, f)cfo auch gleictyviü*einem anDern !£Deimanm$?ortt3egen/bcr mir nahebefcbmdgcrt iff/gefcfjrieben / fraß er mir auc^ mi pau

miß feinem &(*« ( Da man auc% Der ©afwna, nic^t tvenig frnDet) mit Dem er*

f*emvofte$ufte()cn raffnu ^3in Darwm^ guter Öffnung / iclj tverDeauffeme*

tiigtfe von Diefer einem ( wo titele von aüen beijDen / Dero Spieren etliche bt*

fommcti. êIc^/f0eömeêôrm^mterge(c6eênfan/§©ffeicbDoc% auf«5Sor/ar (£n?. J. ©

»

|imn naefj jrem untlcn Dienftiicfj $u fepu*

333a* antrifft oa# anDer 2$ier / tvefcb*Onx genanDttMrDf/|a&JcfeDa*

«uebin meinem Seutfcben Gefntro nacbgefuebt/vnD einfüge êfeferetbung

fcavon am tfs. QMaege|rinDcn/ DocbfciwêrieicbnußDarbcp/ êmefoet*«uebniebt/tvie (joebvnD große* fepn foll. ôraußtcbvrrmercfe/oaß(£m5'.©. 5>eutfe£cr Gefnerus ein anDcrQua} xmi> Exe mpla r fr^/Datt «vefcô mir

bor> Der jpanw i(h (£6 muß ein gewaltig groß £§ier jepn/vnD tvof bep $tvepct

C0?an^ §dbe erreichen/ (van es 23. €pann boeb tji ôn Diefem tvetßman ui

»ufern £anDen / vnt> Den /cmgen/ Dieuoeb mejjr gegen tftorDen gelegen fVpnDr/

bißfkro gar mcbtß ;n faaen/ Dan es *nrDt aüDa faum gefuuDem %d} hu n>öl

tietplidj :n erfat ung forn-men/ Daß vorbemelDter 3xci@n!Deuf?ern vor fur^cr

Seit/ ein fetyarncö vnD Juvor mebt viel befände* 3Ü£rer in 5lotwegen/ von l?at

ferogrn teuren / Die -über Die £o$e vnD mit êbneebeDecffcn stippen atiffbe*

fonDern fangen vnb breiten ^}dêrn vnDer Den Süflfen faf? jjemacl^/gar fegnett

fauffen/ d/ 0/ Daß fie ein Jptrfcfj erevieu fdunen/ foll auffgelpui% baben* Qibct

*>a* tt füttm Stbier fep / vnD tvie groß/ bab ieb noebniebtgnugfamerfareii

fdnnei j. <ô baJDt ict^ einige ^ßi/fenfeâfft t>awn friege / ml ich gtt>. 5.©fpicânje^geu*

SOon Den Obferuatiombus ^tellarum Fixarum« DatJOU 2ft?. 3- ©-aHJH*auebrnefDungtût/ ôbie^üi meinem vorigen abreibenanjeigunggetrau/fcaf? bafft'(big Q3ucb/ Darm fie begriffen werDen/ uoeb niegt vodenDte inZömctverfertige fep. @o bafDt a&erDaaêfc[jiefjt/foa£w. 5- ©vDafFcJbMufctycfef»

inefy vnDeriaf}en iverDeu-

Saß <2Hv* 3»©• Mathematicus Rothmanmv«, UOCbUffätlFO (tC%

m'cbf bat emgefielt/ tbut mieb je leuger je meßr veitvuuDern/ vno e$ muf^ fef^w

tue SSrfacbe baben/ taff er fo fange außbkibc; (£tver J. ©» tvirDt tvol $flittd

ftnDeu/Daf? ftcüttviDerumbûjtcballtciren fönne/tvan OefcfjoneüugeLibera-litct, mfbra{ßfonfl/auflf/u tragen fojteâuff Daß <rDaovorgenommene OpusFaxarum Stciiarmn t>eßo willigermbMlfö verfertige (£9 mangeitimeaut

Ingen»

i

SMSTOLARVM ASTRO NOMICAUVM. llf.

Ingen!© w\b 'SJiflcnfcfeafft barû niefy/ Qlkt mirfyat tvel an jme $tbam§t/

fcafj er ( wie gto. 5".© oudj$tit>or twn jm gefetyrifbat (jat ) emen cigentiÄ

fdjen Üopff(jaben folte/ worauff )mctmr^c{u(lcfefanm«gen^)u(ûfftiij^

^cn. 9ßi'e man Dan pfiff ftnDet / Dafjexcdienria Ingenia auch jtt fonDerlidje

©ebreefjen \md N*uo$ gabcn/ Dieman Dan/ fpfit mety anbereû corrigiren-«

frt)t\t>t/ geDuften mag. 5d? »#f# »**$ o« froe/ er toerDe ficfc noer^ befmnen/

DitD ficf> ^ti £». 5% @. n>iDer einteilen / vnD im furâbenDen ^Bcrcfc ferne«

jfaf wi& mu6e fpareti/ Damit es mit Dem erffcn an 2ag mötfytt fommen:

9ßcn Den papiermacfyern §ab icr> (£it>. S-© <*ucb im vortuen êbrei*

fcen û\>erflc§rtt geben / Daf? icf^ Deren /eûnDer feinen beDürffe / Dien>et( te£ felbs

febon lengfl teilte befemmen §ab / Die mirbk Arbeit verrieten. üt§u mief^

$(aebroolfürDenerbottenen gneDtgentuiüen/ $<$en £» 8» ®.&tai(Hicfct>ntf

jum £def$en beDanefrn : ©leiebsfatte aueb für Die mitgeteilte netpe geittmg/

licmir gar angenem getoefen fcpnDt-

âeDicfeânDeranmfft/ n?ei(? icf^gn?* $.©. mcfcfe nett>e$ttuDerum&

juûfe^reiben/ Dan Daj? StatusDa nis-wD Noruegt», noefj ( ©ott £ob ) garfric'cig t>ttD riebtig^ £)er 2Uwieef}ftge ©ott n?ölie weiter ©naDe t>erfeifien*-

3Betf g. J. @. Dj^malmeiter^nie^t $w$ufcbreiben/ ^0 abereftpas fmfeUt£

fofebes (bü (£n?. 5'. @. mit erfler GelegenheitVeferin toerDen- ^önD ml gw/.g*©* in ®vtm ÛmeeijtigengnaDenretefjen ^cfeirm/ $u langtoinger ©e* :

funDtôtt>nDfrieDhcf>erâ«D^regierung/ §Umit Uivfyfnfyobitu Dsmum-Vraiiibyrg, fit! 26. Septembrisi Anno 1551.

gnxrS.©.

Titif't"Bilax»«-

POSTSCRIPTA..^ÄebDemtebvfrmerefeaM^Sw.J.Ö.^rieff/ t>a$berlto™ mahn?«

nceb niefjt in fo lange ^ctfangefommemfi/ geDenefe ieb n?of/ Daß erauefc Di*'

I>efcripti©uem metmim Inftrumentorum, n?e(ebe<r£ie t>er$eier;net£at/fawtr

teirDt gtt>. 5. ©$ugefebieft£abra. £>amtnb îe^nicbtôHentjnDertalfen/

meinem ÄeuftfjenAma nuenfi $u befehlen/ Daj? er von ramem Dek riptionDa*

uon/ fovttl /min Derei?! möguc^tt?ere/ûfammen. feftnetc/ i^dc^r (£tp. 5» @.ficr&ep mitwrgcmelDten Knaben befomnfen wirD. ^Ban tc| fe(b(? em maf bef^

ferwept §al>e / biniefcmtaens aUemeine Inftrumenra Aftronomica Dcnthcbff

*¥tD f!eflTiger/bepDemit ^re Fabi icavnD vfu û Ufäntixti- (Jn?. J.©. trolle Du*

fegenngeGoniignationm gneDtgen^tüenannemen. Datum vtfupra,

Sequuntur ilUtp(& Liters, in Latiumfermo-

nemcormerfa propter exteros*J r r ILLT-

110 * TICHONISlRAMIIlB.uk

ILLVSTRISSIMO PRINC1PI AC DOMINO, DO-MINO VVlLHlLMO, LaHDG&AYIO H^ASJlA, CO'

roiti in CatzencUcbogen, Dietz, Ziegcnkais

&Nidda : Principiac DominoClementiflimo.

LLYSTRISSIMI ET G ENI IL O SIS S 1 Ml P *. IN C I P Sj

Clementifiime Domine. Celare Cclfit. T.officiosc ncquco, li-

teras C. T. ä Danico fuopuero Bi l de 3. Scptembris rede mihi

raditas e/Te; In quibus C. T. Alcisiftius ( quam inmeis temel

prodim j iterummentionemfacir. Quälern autemilludipfum Animal (dumadhuc pencs mc eflee , ac ad C. T. tranfmittcre i'd inanimohaberem ) ex pe-

dis fiii fractura exitum habuerit , inprioribus meishterisfufficientcr indica-

tum eft 5 qtsas Nobiliflimoviro,Dn, Hen mco Ramelio, amico mcofingulari , confeftim ac ille C. T. Epiftolam ( fub dato 22. Maij) ad mc mifc-

rat3 yicidim tradi curaui. Ipfe vero paulö poft me hie inuifit, cafdemq; litc-

ras ad C. T. cum proprio Tabellario fe amandaturum conftituic. Quoctiannempore interalia mecum de Theologorum (qui Anno 1529. Mar-purgi conuenerant ) conciliatione loquutus eft , Germanicumq; hac de rc

fcriptum 3quod C. T. ipfl miferat , oftendit, inquoConcordantiariftx arti-

culatim comprchenfxj & CT. manu vbiq; vltenoris cenirud nis causafub-

fignata? funt. Et licet esstunccumijs,quarinHiftoriä AuguftanaeCofefiio-

nis 3 Francorurti ad Ma?num per Matthiam Ritterum Ecclefiaften Anno1

5 7 8- edita, &äC h uiao prius contcxrä,foI.643.&fequen.commemo-

rantur, anvidehcctomniaibibonäfldejficutiaftafuntjLatineexpiimantur,

conferre decreuifl'em j tarnen id , cum prcdiäus Ra me livs hinc in Po«

xneraniam, ob neceffaria quaedam negotia, properaret,tumquoqiobaliaim-

pedimenta, intermiflum c(h Porent autem facile C. T. Collauonem quan-

dam cnTareinftituicumpr3enominatoLatinoExemplariyvtdignorcatur,an

omnia conuenienter ekrynceretranflata fint : Quod ipfemet adhuc lubens

facerem, modo C. T. deferiptum eius clementer mihi communicai ir,aut vt

Ramelivs.excmplum mecum impartiatur,permittere vclit. Facile flquidem

animaduertoex aduerfantium Theologie ProftiTorum noftria?uieditisfcri-

ptis, eosnoncandide vbiq,.& conuenienter Aduerfartorumfententias citare

tut interpretari, Ted magnam& peruicacem Philautiam,ambitionem,odium

& vincendi vindida.q; cupiditatem apud corum quam plurimos irreligiöse

prauialere,itavt fub pra:rextu promocionis vemaris Euangelica;, feipfos&

fuavtphirimumquarrant. Sedhi in vaIorciuorelinquamur,&caufamfuam

jpfiapuJiüitumiuiiCcmj proutpoierintj dieant.

Quantum/

IflSTO LAHYM AST!L«l«*MICAKr U. 1*7

Quantum autem ad prjedi&as meas literas, in quibusomnem AIcif

eonditioneme*plicaui,eas C. T. iam tranfmitto. Nam cum prarnominatu*

Ramilivs hinc in Gcrmaniam profe&urus in via refciuuTet C. T. pue-

rum hie adefle , literas iftas mihi remifit , fimulq; alias, quas ipfe ad C. T. di-

rexerac, vt easC T. puero, vitatis maiotibus expenfis, val traderem. Quodetiam ä mc fadum, ex quopuer illc ad C. T. quam citifllme reuertatur. Egointereä dum hie moraretur, vbiqjapudcognatosmeosrinquiricuraui, numalieubi Alce cicurata inueniretur, Ted nufquam talemreperire lieuit: Alio-

qui ftatimeam cum puero hoc (qui fatis mihi indicauit quantum iftö ani-

mali C.T.dclectaretur) fimultranfnrififlem. Vt autem C. T.defiderijs hac

in parte nihilominus gratum quidä me prxftaretur , fcripfi diligentifllmc iit

Noruegiam ad Regia? Mäieftatis ibidem Viearium, Höbiliflimum virura

Aiilivm GyldehjtihH) qui (anguine mihi admodumpropinquus,

amicusq; intimus e(r? vt ad minimum par /\nimaliumhörurn,qu£ibi fortaA

fis ad manus habet, prima opportunitate huc mittat; namincius prouincia

aliquot eiufcemodircperiuntur. Simihtcr etiam alijcuidam Nobili in Nor*uegia,quimeafTinitate tangit,fcripfi, vtetiamparaiiqucdexProuinciifui

( in qua eius generis quoq j non pauca obuia fujit) quamprimüm ad me cura-

re velit. Bonam itaqj fpem foueo, mefaltem ab alterutro,fi non ab vtroq;,eo-

rum animalium aliquot impetraturum. Quod fi ante Hycmemfieri nequeat,

fperomeinftante vere C. T. häc in rc ex fententiägratificaturmn.

Ad alterumiilud Animal,Orix dictum, quod attinet; deco mGcrma-nicomeoGefnero inquifiui, & breuemeius deferiptionempag, 68.hanc ta-

rnen abfq;vlIäIconereperi, vbineq; altitudinem eius, neq; magnitudinem

indicauit. Vnde conijcio C. T. Germanici Gefneri aliam editionem efle,

quam qua: mihi nunc ad manus eft. Oportet Animal admodüm magnumfit, ita vt duornm hominum altitudinem fupcret,modo fit 23. Spitamos altum.

De hoc in noftris oris , & alijs ad Septentrioncm remotionbus , nihil feitur j

tix enim illic degit. Intellexi quidem nupcr3pra:dicT;um AxillvmGvlden-s t e * w, non ita diu,in(ölitum & antca parum Noruegis notum Animal,apud

eos, qui peraltasillas&niue coopertasrupes,aflenbus inlongum leuigatis,

quos plancis fubnectunt, adeö velociter currunt, vtetiam ceruum fubinde stC

fequantur, indagafle : At qualis quantaq; Fera illa fit3 nondum Fatis expijfcari

potui. Quamprimum certiquiddeeapereepero. C.T.idfignificabo.

De Obferuationibus Stellarum Fixarum quarum etiam C. T. memi-nit> in prioribus meis literis mcntioüem feci

j quod videlicct opus illud, in quocomprehenduntur, nondum plane a Typographo abfolutumfit: Quampri-

mum autem id riet, non intermittam C. T. hoc quiequid crit tranfmittere.

Quod autemCT. Mathema ticus Rothmawnvs needum rcdierit, .

:id quo diutiüs, eö magis miror. Pcculiaremfubeflecaufamnccefle eft, qu64

£s tandiu

S3$ TtCKO»! 1 1 1 A H t 1 18, t.

tandiu emaneat.t T. facilc aliquam rarionem inibit,quajßfum ad fcbenlgnfc

alliciatjvrut liberalitate aliquä maiori quam antea crgäillum *teretur3 quo e6

libcntius Sc citius Opus fufceptum Stellarum Frxarum cxpediat. Non dcfti-

tuituradhocingenio&fcientia, verum fa eile ex ipfo perfpexi , fui (velutdc

co etiam antea C. T. feriplit ) capitis efle,cui, prout libuerit, proprium impo-

nit pilcum; velutiplerunqjcxccMentia ingenia fuis etiam naeuis obnoxia funt,

<|ui fi corrigi nequeanr, ferendi. Exiflimem- ipfum adhuc animum mutatu-

rum j vt ad C. T. breui redeat , necin Opere inchoato laborem vlium fubter-

fugiat,quo idlucem publicammaturc viderequeac.

De Chartoparis C. T.inproximis quoq; meisliterisccrtiorem feci 3quad

«orum nunc nullo egeam ;, nam quofdam iamdudumna£tus fum 5 quilllud

Opus expediant. C T. nibilominus pro oblara clementi voluntate, orfi-

ciose gratias ago , vtl etiam pro camraunicatis nouis, qua: aeeepta mihi

fuerunt.

Quantum ad has Regiones attinet ; noui nihil feioquod CT. referi-

kam. Nam Daniac& Norueg ;x Status ( laus Dio) paeificus & tranquillus

«ft. OmnipotensD Evsgratiam fuam porrö concedat. PluraC.T.hoctempore quxfcribam non haheo; fi quid tarnen interimoecurret, id CT.prima occadonere/eretur : Hisq; C T. Oinnipotcntis D E i tutelar , vt diu-

turna valetudine & paeificä gubernationc fruatur, commeadatam velina.

Datum Vraaiburgi, z6. Scptcmbris, Anno 1 5 p.i.

•LCelfit.

Addidifs..

PO ST SCRIPTA.OIT^VAM, IX C.T. LIT IM 5 I K T I L L I X I, R OT H M AHNV»nondum* vehanto interlap/b tempore, reuerfum efTe, eft cur fufpicer

tpfiim deferiptienem meorum Inftrumentorum, quam hie fhidiöse exarauir,

vixadCT. tranfmififlfe. Idcircoomitterenoluiquin Amanuenfi meoGer-manico-prareiperem, vt eorum indicationem aliquam (quoad tamcitoflcrL

poflet) confenberet : quam CT. hifee adiunetam per prardtäum pueruni

taeeeptura e(t. Quando alias mihi peroportunius ocium vacabit, anrmuai

induxi, omniamea Inftrumenra Aftronomicavberius&accuratiusvna cum fabrica eorum ac vfu explanare. IntctimC T.

bretiemhanc confignationem clementer ac-

Ctpcet. jDatumvcfupra.

©8

€tn £ufammen #cfafu 35cfcßmßurivj / wd$efüt%iicftingcft/.-wa« för 2((!rowomifc6elnfl:rußientcn OcrSM vnfc

3Sfolgf$0ttK T i

c

h o Brahimianm^rn foflht.

Vraniburg, fvc(c^{mtac^rrdelinirtfpir(K/

gcfutt&aitPtt&at-

Äwprn^ftc^ afcrmn den inftrumenten , ^tr tn &m £§urmo&r Ob»ieruatorio$egfH ©Üfcrn/ tt>dd>$ mit literaO 0C|ac^

ßcn(?/ fefnM0rmrm(ic^ «lifponirt.

/.

^r.3tt §4$er£tmi(/ tt?cUfy$ Diameter fetfa Cubitos fang ifl #<« fem Pen»penaiculum& ReguIaminexcremitateDiametri, in iniciocircumferen-

tias applicatam. 3f?»fcrratfm fo. Gradusgemif / QUfo/t>a$ 45*. <$feidjo&ffl

Ölt ttttffenttff? arcusfubperpendicularcttifaOett. Eftq; Orichalcoobdudtus,

& infifht Horizont! azimuthali, cfolido conftanti ferro, atq; in Dimctiente

habcnti4. cubiros, quem 5.coiumnarcum fuiscochleis ferreis (quas Peren-

nesvocant) qmbustotum InftrumcntuminAquilibnumHorizontisdirigi-.

tur , fuftinenr. £)tffcr Semicirculus fatt alfrWftatö«* mit (Viitfm Manubn«vmb&trkUn mtben. J)at an emir fetten f?arete <$0|erne (Stangen pro fu-

ftentaculis, bmit t$ feinen flanfct in plano circüli verticalis fafyaltt. SÖnt) ffe*

§en O&en ttarauff ornatus causa Geometria & Arithmctica , porrigentes

Aftronomiacfubhmiiisftanci auxiliatricesmanus, hxc numeris, illa Trias«.

guhs ; fculptilibus omnes tres a fEabrc expreflä^imagimbuj .

(JmSextans Aftronomicus, cuius arcus Orichalcoobdußus, §&t üt\btt

rntrtt fetten tiefem fcem priwtpat Cemro Cylindrico, noclj citi attbrr fc>ef#feü

cfcen/& buk in arcu correfpondentem locum } cui ( quotics neceflitas poftu-

lat) pinnacid'um imponitur ad obferuandum minimas diftantias, qua; alic»

qui obferuatu cflent diificiles. Cenff §af Wff(fT Sextans atlC^ fmcwitttlPm-naeidia, in Radi;& Regulae terminis. Hoc Inftrumentocapiumur exquifite

tarn Diftantiae quam Alticudines Stella rum intra tfo.Gradus^dnwrfimode ta-

Vien illud applicando.

Cftlt Quadrans , qui tota fua (uperücie a centro ad circumferentiam c

ftlido coaßat Qrkhalco. %&$$$M feinem radio4,cübitQs,w$ gatttetm

jfc*. -TY.eM.ONlS, BK AHE 11». 1.

fcütcr^.^Pttf^mDiuifionitocânbrreierojibcrcû^ctfaii^. Sar^ti tttttrtv

$# Sern Horizont (meiner €>fafen jff/tmfc im Diirfeticnte fcepnafje Drei? cu-

bitos gtf>t) ettt Pulpitum , Da «tan auffjfcgaitt De« Quadranten nae§ fatlCRI

Pcrpendicul rieben/ \>«t> $imt obferuiren tt>ent>en tWtUraäiren fan.

////Rugvl a P

T

öl E m AicA Orichalco omnibusfuis partibus vefKtx>

in quibus duorum.Angulum qu#fitum ambientiumlatcrum quodlibet 4.

cubitos continer : Diuifioq; Hypothenuf#, Tabula? /inuumfexGyphras pro

Unutoto comprchendenti, omnimodcfatisfacit. S)ahm MX $tlß fc>e|?afcf?erf

§enDcn lateris jrr.@c^ratibrtt / «?omii.^Perpcndicufäm-( tt>e(efy$im feto

gcnlatere fytC&fynQt ) WlD alfo batQMfc Inftrumentreclifieirt fmtOtifctttf

indufothecseperpendiculi n"Io,neyento quoeunq; flante dimoueacur. ,

•

v::

!)7ittr2 mt rtttber Inflrument, pro DiftantijsîV titele X>Ut$o. ©rät) fepnfc/

per vnicum Obferuatoremcapiendis. (5emarcusi|?V)on ÄupfferM?ttD iß in

Noua Stella am m«'|?ttt gefraucljf iWDeil/ £at 4. cubitos a centro ad cir-

cumfercntianio.

VIStfwrw Quadrant, mit feinem Horizonte, Regul, &ctyauUt\ / Dtttn

dkm/ t>on flarcfem guten QttefTing / gan# gemacht. liefen fan man von

cttianfcct legen / vnDwiDeruntb $ufammen fe#en / vtibmit ficlj fuhren xvotmn :

IWL ^Öegröfff in radio} ä centro ad circumferentiam fdjier .Cttibtttfytib cubi^

to$, tmfcjn DimeticnteHorizontis ecroas teurer* .

G$fe?nufatieljalu\* Armülae ZodiacaIest>er§ant>en7 Deren Circuliauf^

ganzem Äupffirr gegeben »nD Darnaeij geheftet fepnDf / fiafcen k#na§e $.cu~v

bitos inDiametro,a(jb/Daf? Die Gradus jrefingula Minuta per pun&a trank -

ucrfalia eomprehendiren fdnnen. 2lb(t biß lnftrument j]£antiquirt3 Dan Üit:

Armiliar iuo.pondere fiel} aU $tl »ie( aggrauiren 5 Doj? maumcf^cxaGlc , «>IC ;

IWfDeiKWDern ArmilHsjs.quatorijs, Damit obferuiren fatl*.

Q?0?DiefemObferuatorio tf? ein grof? Horologium, mtdfibit&tUW'-ttn^CO?inufeniHlD Sccunden$eigfAtmD.Dai> paucisexceptis Durcljemtge ro*

tam OrichalcicarajjpdcrêjttJe^Gubitos in Diametro £äf/tHlt> in Uoo. §e§negarfleifjtg attßgefeift. ^}af auef} Darnefccn $wepanDerfleinereHorologia> Die

tepgleieljen Hai-as, Minuta*tNiD Secundafeigem .

Atq$ Juecprsememorata Inftrumentaiiabent fuum proprium Obferua- -

torium in Arcofupra Mufstumjverfus Auftrum, fic,yt ex hoc loco, in quam-

eunq;

IFIJTOLARVM A JTJ. ON OM IC ARVJi. H\cunq; Hcmifpherij partem libuerir, explicatis tcüh obferuatio inflitu» pofTit-

«StoD fielet gegen hftm/QUidjfaß-wth gegen êftai / bq? biefem Obfer-uatorio > ein Suftcmaculum mitthtm Globo , t)a man £>tC Sextames $am ob-

ieruiren aujffeg^ einjetw aujf feinem frefonDernaußgefameren QLltaan.

VI11.

@egen ©ADenakr/nekninefem ObferuatonWf? nocTj ein antwffetV

ItC^/ barin alkitt ein Inftrumentum Armillarum Aquatoriarum, mit SD?cifmg

$an% trogen/ f!e§ef. £)er Meridian , barm t>te anDcrn Armillje-tmtWauf*

fen/ifi t>on <otad/vnb Jke im Diametro fcqnafy 4* cubitos. «Sein jufj/ Der

tMagatt#e Inftrument^ce/»n^MircI>4*0Cû6fJirccôrdinirc, tfi t?Mt

ganzem §mtm-(£qfttifliiffi$ tmD fyübftfy gemaeftf. 93nö alibUFati man aticfj

fca$2;ac§ auff(erjagen/ $u weichem omnannni/ »m&ttfe Obferuatioo $uia-

ftituiren. .

l§tt ItUeon t)'«1 Inftrumenten, biCtm OtttOU'grp/fflt Obferuatorio, litera R notirt, dtlffttt

- ' IX©ftficrj/ Reguli trilatera, ftWtton Die £tt>er> latera an emanDet Qefafr

ft^nbi / 2tffo / ba$ fie atiffnt tmDerflenlatere ( mlcfyt fic§ jnm fccpDen w Der

srdffe wgfcKfft/tm&3|. .cubitos fongif?) tmaufftwDnieDerên fiefj biegen.

,©a$9nderfte-frge aO^Cifin Horizontis arquilibrio, mouirtftcljS |jerum& in Cir-

culo Azimutbali, »nb refpondirtaucl) mit frmrr2(uâJtmg/TabuIaeiinuum,

fex Cypbras tocaliterhabenti.r '&a}ttöimitffleßn$üUmtfytbm befleißet/

«eben Den areubus, Daflcr^ Die ^meplatcra an aufheften/ mtD ?ren fefTen ffantt

falten* Sarneben ijf Der ^lorizon , mlfyzt Mff einer feffrn tmD runDeit

SWamn-^t/aucr^DtiCKeflTm^/ wt&ftaf im Diametro bes? i2*cubkos. ,©$Inftrutnenrâtauefr feine fpnberuc^cfec^rauben/ Womit e$ adexamen per-

pendiculi gerietet WirDf/Sduxta Öbferuatoris oculum eilt lang auffftcT}mbt$.\

pcrpendicularcfakrum, worüber *in ©ewicljt pwgf/ wefcftesDie $wepaaff

»nD nieDergefcnbe latera empor Jje(t/ Damit Das abffeftrnDt latus,auff Der§ i5i/

tue eeinterobferuandum , intertio& iacentelatere $ei$t/ vnuetrütft bleibe*

Ad f;epedi£torum duorum laterum iun&uram, affixum eft Pinnacidium' vnumj&alterum ad Obferuantis oculum infrä>rimulas habensfuperioripa--

rallelas. .

x:&n IjafberSextans, habet duosdiuerfbsarcusmagnitudihe äquales,

quorum vtriqjTuum proprium refpondet centrum Cylindricum. %fl auf)

Ee 3 frtttfpeit!

Ua TIC HO« IS UAHB L 11.^1»

jweiwi gleichen Cfrcdis gemacht/ tm&emtet>erarcus inif.®irab&tttih&cirt primus Gradus in vno arcu , & primusGradus in altcro arcu di&a ccntra

parallele refpiciant. g)ufc Centra fkfym gvitttittt ClttCtt Cubitummitvmemanier/ tmt) Ckltfotveü aucr^ tot initia Diuiflonum indi&is areubus. Hatc

interftitia aequiparan: qua fi quartam partem magmeudinis femidiametriCir*

culortim, ex quibus hoc Inftrumcntum fuam habet menfurationem. «£tgf

ötlffm $t#/ aufffpfclje metfegemacht/ t)afj ltt<W$ in omnia plana verfusSteJU

las dirigiren fatn f£>(in vfas ijf pro minoribus Stellarum intercapedinibus,

tt>f(cêDurc^^!'rant)crnSextantes, vbictiamduobusOb(eruatoribusopu5efl^

.nicht alfb gemec&acfc fernten genommen wer&en» £>iefes 2Wfrumeu&leng<jj? 3^ cubkorum.

x/.£inChaIybeum Inftrumentum in 60. Gradus geftiff. -ÖgfÄttff C^Ctcßetf

ganzen tmD§a(&eit Circulis > babUYCfyctaucl) in omnes codi partes fan com-modedingirt tverfcen. ^('emiiwerên Scellaruai Diftaatise per ?nicum,Ob«

.ieruaterem a&gemejfen*

XIITlocfytin fiwUn Sextans bifurcatus, cuius longitudo eft 4. cubitorunt*'

fyütytoty wrfcêtbene Pinnacidia extra centrum, quibus oculi admouentur :

& duoin arcu, ad quaeradijvifualesdirigumuri fatiscj; praecisedutamiasjii-

^ctaliquanto maiori negorio, rimatur.

XIILSef? fyycbbttlimbtm Nicolai Corumci Paraüaticse Regulas

sott #oü?e/ woran bU eeiftmg mit JXi'$en fcurcfc hinten fcfctt>ar& gemac^/ t>eiv

Itkfyut fttfyt/ trefcfjee Copernicvs mit femer Jpanfctfelbergemacht t>n&

g braucht f)a(. SuntTicHONi VarmiaexPrufliidonomifTar. Laterafiu-

ms Inftrumenti arqualia frpnDt ein jcbee 4. cubitos fang- S)tefe$ Inftrument

§at Tycho mehr trnib Def? hoch(db(ic|en Copernici »tuen / memoriatanti artificis causa, in ££ren/af£ fcaf? <$n&ftUd)ffy/Qbcr in einige Obferuati-

on reefemteffig$u gebrauchen. 9Rn& wie groß erbae fyaitc/ îget öae Carmen,

ba$ er oarfrep gef?cüf §af/n;e(c!}$in Dcr&tteinifcfcen Expiration folgen fblL

©iefe&!(?§er anumerol X. etêpe Inftrumema (k(jen gegen Verden tut

Obferuatario, Da man oae Aach atieâüewbatöen fan aufffefefogen mbaufofe&en/ to esvon ndfen fi>uf» 2(ujfer§afb Dt'efem Ob feruatori© fidm/me oben/

audjjtueip Column*oDer Fükimenta» .mtffreno&enemtferfaftenGlöb:S) b&

man bie Sextantes $um obferuiren aufflegc/ einesgegen £>$en/ mta Da* anbwgegen 3Befien/ ein jc&es für fTehfrefontorauff einem vWf?ge.pam?ten ^ftaan/

mrt ©aüerepen vmrge^qgcn»Adhuß

XII1I.Ädhuc alia? Armillar Aquatoriar. (êpnfcf ttlit Öttl ODgfPäcfên \>0}i\>tiyc

meinet groffe/ mit CÜfrffmge t>&er$ogen/ tmofcer Meridianus t>cm Crpfett.

€5feftcn m einem hefonbern ffeinen Obfcruatorio btera S iigm'rt, gegen ;7c!v

fcen/ auff öa(? man fctöurcf; obferuiren fdnne/ wa$ man burdj Die cr^cmclD/

te/bie im fletttnt Obfcruatorio grgai ßilDenütera N'notircpc§cn / wnfr D($

#*Ujfe$ ttHÜcn/ inplaga coeli Septcntrionali mdjffc^cn Rufe

Vtocliifl cm erntetervon 8)?epig ganfjgegofjener Quadrans, m «ncr

flttfccmt Kammer Deß JfymfV*/. gegen &ubwefi / an bie CD?a«?cr mit. flarefe»

(Eifern ßc&rau&at faß gemacht/ gerate m piano Meridiei gefallet/ tmö Bai

in emenr^cxfce/wercrtf* gegen 0üfcen fcurcfjfric CDtoer ge§rt/tmCemro cmCyiindrum Orichalcicumdcauratum, cuius beneficiovmbra Solls, velradjj.

Stellarum 3 in binis pinnacidijs hincinde in ipfa Quadrantis circyirr.fcren:ia

mobilibus, excipiuntur, & altitudines fiderum in haceadem circumferentia

fubtiliterdifcernuntur; habet enim quilibetGradusnon (altem fingula Mi-nuta diferiminatim perpun&a tranfuerfalia diftributa ; fed ctiarn quodlibct-

Minutum infex panes }(iue dena feeunda eädem rationefubdiuiditur. S)atl

her Quadrant ift anfttfy felbft gar gro$/ X>nl>§at äcentroad circumferentiam

funfftgaibc cubitos. îmtrhalb Diefem Quadrant in fpacio vaeuo.ift ttß

Th c h o n is Effigies an einXaffelabgemalet/ f& groß alfmifi/ fi%et wi&

lehnet fich an einen Xifch/ mb weifet mit bie einefyanbt $u tem lochein bie

&iawer fynauff/ ba bie Obferuationes burch biefen Quadranten gefcêfxik

€>onji ifi auch bafäbft ein arehyteftonifen®emäl angezeigt/ fcarin in diuerfis

contignationibus tJie( t>on ben anbem feinen Inftrumemis a&ge$eicf>nc£ / tmt>

bie Studenten barhet)/ wie fie bamit $\ obferuiren pflegen. 2&amehcn auclj

ein Studorium, ba etliche frcipm Xifcfye fitzen/ alß wan fie ftudirten vnb caicu-

lirten. (£$ iftauch fein Laboratorium Pyronomicum bOTimter/ boch mit CtiU

then Fornacibu s -, x>nb bie Knigen/ bie barauffwarten/ ver$eic!jnef. S)ift alle*

i(!a(foarte pi&oriain minori forma repra;fentirt,a(ßtpatt fe*>P!1 vbgcbathtcm

groffen Effigieiwtf afcftönte/ ttnewoksattee in einem planoijl» gu vnberft

ligt einer t>on feinen &chie$fyuitenUp feinen 5*w|T^weh ahgemalet/ fo groj?

a!(? er War/ non tarn Bohilitatis* quam fagacisingenij Symboliim. SÖnt) ifl

fcepfce bie Effigies vnbaücö anber&emäUn area huius Quadrantis nurorna*-

tus caufa, wj&oaf? ba& Spacium nickt Ubigfambc/gemacht.

XVI3m Mufaro, ba bie Studenten fcefi £age$ irc Operationes £<# (t\ / tn

$t$ Tic ho* i s Bibhotheca gefunden tvirw/ weichc$iß ln me<û ct,nriDnl

224 TfCHO NIS IfcAKS 1 I t. I.

«ioneoefü nittÖftt Turriculae,jiie$eti €5ubtn/ ffo§et .ängreffer Globus, btfaU

lernten mt'egmemfciefen CwefTing »kragen tff/ fo 0ct(j%/a(ß ttwin ervoti

einem ffötf gegoffen nxre/ tntfc ift fcureâuf? iuftrun&f/ 2(uc|ein jctw ®nt>/bfl)t)€im Aquatore wtt) Ecliptka per pun&amnfuerfalia in fingula fcxaginta

Minuta <$Ui\U töffl er §tii in ftinatl Diametro 6. pedes, t»nt> DO' Meridian,

fcarmervmhkufft/ ifivcw §arfem &ad/ woran autfy alleGradu sin finguU

Minuta fubdiuidirt fepnfct» 5>r Horizon if? mit ©fcjfing O&Ctt eilt €>J?att

Greif geflctDcf/ t»ttt>|otfh'ne Gradus Azimuthales. ^nb tief Jufj / n?e(ri>er

frep 5*. €5ef}ue$ (jocfy iß mit stcrftcfcc» Spfat tranfuerfim tt?o! t>er6unD«t/ aifW

totf? er t>at Globum ftetig tmfc> faß tu tragen mma$. ßffjmaucfe oaran afc

(erieârtifices Mathematici ffoiffttcl} gemafef.

3Ba$ <iuff oiefem Glubo mißnjenW^ an fc>em Horizonte mit gnibmmQ3uef>fiaben iafeimfc^ geft^nefon firgre / wirDJman jfnDw t>e$

, fcrr itacfjfofaatDen iafttmfcijc Verfion.

£*$ treroen audj m demfe(6%cn Mufxo fo»ft anbete Globi, $rc$ wo fkin/

fecfjSPfccr acfcinumcrogefuttfcen/partim coeIc(tei,partim terre(tres>t)itD fmftaUerfepanfcercPleine Organa Aftronomica üni) Automata. 3(ucr?§eTitrobfjer

mt Der âttDf jwifc&rn Dat J-enjfera fepnfcf in Staffeln angemacht/ pra.-ihn-

tium aliquot Afhonomorum Effigies, äfß'ttfftt(tc§ :HinARCKi,pTO-lemü.1) Aibateg m ii, & Nie o l Ai CoiERMici. Addituretiam

Hlufh-iilimi Principis, Domini VVilhilmi, Landgrauij Hafsia:, &c.

£)MiU(lUCh oef? bertim&fett P.octac Buchanani,& feptem Philofophorum Ita-

licorum, qui ante annos arciter centenos vixerunt. ^önt) fonf? H>er£ffl Wff

anöere bevgleietynin bemfelfciên Muf*o, von 93^tiofop^tfcêat vi&Zßmmmtfebot Sachen gefunDen/ mktyaUtu lan$ twrûerên.

QUonbcninflnimcntcn, fo Üttff00§mißc&lpj? in Cryptis fuoterrancis ordmirt feptt»

3fciflo£a(& oem Schlofft #egett (oufcen/fcer? 70. €c^n'f»0« êm^Baf^ff/ (ku Der T 1 c h o an befen&ern &an§auf;m einem Collc , fcuref) aficl^

Cryptasvtt>deêaHet>oniwfcen biß oben gematvot fqw&e/ «taelên (äffen/ ca£

fl'c^ ntc^ttrof in piano reprarfentiren fej? / jeDocf) fo K>idmÜ$Uc§ / in nacfjfofe

gent>c$igur für ^ttgat gffteft/ tt?cfcf>c abgezeichnet if/ «>trra fie^ außtuent^tg

lej? «tifcgcn/ trän man tut mitten/ aifUr? bau ^mbftabm B ßütifr*

(XTflltcf) Ki; Deut Alf! fornen$e$<n flotten/ ein Portal von ge^n?ettetn&ein/von tt>e(cf>cnt ein grmairerfe ijreppe hinab ê§ee. 'vOfcer öiefem Portal

pe§ett ore9au(;êâtr>ene<3erroc

Hte<cn?en/ wtD §af Dermttte((iea*n Hierogly-

phüch Sceptcr ^ti trafen/ tporm okn $tt>ep gegen ein anêr vmbêferte Trian-

gel

tllti OtAILVM A3t*0N6 JilCAlVM. J2J

guIm^^CH Circulis orthogonalitcrwrfafTetfetfn&f. SönDtffbaninfefdtt

Hcmiftychion, tt>c(c^ö in nacfcfolgenDer Uteimfcfyv 2uf?(egtmg ge(e# ifU

fbamm Die2topimt fnnnieDergeget/ ffeßen gegenüber (üic§c Verfu«

im fcfwarsen 5£u^j?cm mif gätöen 95udjf?aben xxtyidintt/ feUtn aucljtm*

ton uiüäfdmfcljen gefegt werDem

#inDenauffDcranbern©dten Deg êrrate/ ttöcmQHfcftffafcn A, fte*

r)ef dn atibcr^ro^fcr ttierfan&rtgfer 5£u#)?ein / auffwe(cljem aucb ertidjewor*

in profa mt« giKDenea £5acf$aben wwtfyKt/wtoim fatti'mfcfjeh g(dckfal!$

$u frnDen fepDt3Banman im t>on Der 2>eppe« Jjinein geljef / wtDer bae B, fdmpeman

m an wrrfaiiWöe©fflbfdu/ mlcfyt oben gfeicij Der grDeit ^cn>c(^ci ijl 3«fcemfetöigen ihjtn okn xbtr Den &imfm au Den vier %Bmba\/aufffött &eütm $otx? Aftronomi abgentafec/ tttidffegetmtfcrm jcben <m Diftichon anDm©'mfen miütiimu ?Bow« Dir tarnen »nD Verfus fep/wirDf infra im^tamföeil referirt.

3« DlVfem fubterraneo Hypocaufto, atiffDer©et'Ml gegen Äffen/fatt

man ein $mtd aufffcWage« / tmD Da£inDen$em gemattet? t>nD gemdbt

Q>C«flit/n?orm-T tcho bijwpfcn ((faß/ mt\ €$ internodtu obferuaadum

vntiüv wivWmfyn fan. 3BieaueljjjinDer Der anfcern @dfen ein anber grdj]ere

£töfßä gld^falfe/aujfci*§a(b Drr ©fukttPerânDat j(?/ßlr ferne Studenten.im2CuffDerKeffer (Seifen m Der©mben/ ffe§ee ein fanger2jfc§/ babep

man ftgenfan / t>HD Die Obferuarioncs annotiren. #inberDiefem Sttfcfyan

Der^BanDi tmben an Den ©imfen §engfeingn#$ Inftrument, wie ein Semi-

eirculus*.aflem§a$en tterbunDen tmDmit Syfeffinge befc&fageh / t>mümmHediftantias Stellarum, fu mtlgenfogrt>^rej)na^(iett)oßen/nemenfan/t)nt)

{jatin feinemDiametro fedjs cubicos. ^Bon man«gebrauchen nrif / fo mu$rnane aufragen/xwbauff feineniUge^dngenSiifjkgen/gfeicîvie DieanDerti

Sextames.

3fn Sem tftorDtpcffri* ^Bincfef gangen $ttep SßBrttertf bepDem £ifcfy

tttefcfje Die Horas, Minuta t)nDSccundaaufjn?eifen/ 3((fo/DafjDerbieObfer-

nationcs auftreibt; / Dabepfiên/ tttlD ba$ Momentum, n?att DieObferuatio

gefctydjf/ flu; anmerken fan. S&tffDem einen grdffern flehen $u dberftforit*

mtin C0?effmg DieCarmina wfätflQcfyn I fein Der lauinifcfyn Verfion fo*;

JengefunDenrcerDen.

^}iegegen vber/inDem !Rcrb.of!er 9BtndPe(/pe§e« dn g^fmt£>fmw*term fleiuen ©erceCb/alfoDaf? er fdnen rattm einnimpr/anfDapman tempo-re Obferuationum in Di^ <ötöbJein fdmte einten»

^benw.DerDem ©ewefbe/DaDiefelbige &tuUmittu&btÜtwirto/pe§et Dep T r c h o n is ncorerica inuentio Hypochefiuai cQ?lcftium,fogr0^

Fi «(p

fcte 333anDt abcontnfcyct , ^tt er mit Der einen fymbt Da §tnauff/ *>nD §at

|K>tfcfjen Den $ft)*9*tt Ringern«nm gemäßen $etfef/Darauffgefcr)rteben f?egef :

QVID SI SIC? ^woltc^^^n-ârnwi^rnvnD^mMfdatDriiAftronomos fagen : 333a* Dändf eucf) Dawn ?

%u$ Dtefem ©eöMrm gcjjee matt allem6a(bm ttiDt'e anDem Crvptas, Da

Înftrumcnta ffegen/ Durcl^ befonDereStiften.

XVIILtîttmfnt^tn&übm/^<tmmintn^to^Crypum, mk\t

ftttf C wrjttcfyttftfi / Dann emgrofjeslnftrumentum ArmiliarewrJHmDm/

R>efc$6ft1!t einer Armilla,fc>ie iuxta Polorum mundi Axin tHttbfdüfjt/aÜe De-clinatione s Syderumam #ttfteJ/»o fit fepn/ Mcbtiitfi nernen fatt : 93ttD auc&

*Üt mtber falber Circulus, Der Dm Aquatorem repracfentirc , tt>elcf?erauff&€5teütew teufen/ mit (^fernen (odjraubflecfen obenserfafl/ feeundum

/iquinodtialis planum , befeffrgethgf / tPODilftfe matt Die Diftantias Aquato-

ria; gar ititffllicfy t«tD ffrtffjgnemm fan/ ttttD OUCf) We tempora Aquatoria di-

flantiar Syderum ä Meridiano ffljr iuft frfarm / DaDurrf) Die Momenta Ok-feruationum garffetffiggefunDenttxrDen/ tntDDfeHorologia , fi> offfeswuv

ttOtttt tjnrt/corrigtrt. ,©lffe§al&e Armilla Aquatoria fytf mjfrVift Diametrtf'

fcep 9. cubitos j wi& DtC wrgemclDfc gattê Armiila Declinationum begmfjt

im Diametro 7. cubitos , fca(j manaljb^Wtj"d>frt0m mobilem circumm& fiU

xum femicirculum fon gemae$(icf} fongeên/ vnD fepnDralie ber?Deaflem§aO

fcen mit gutem ®?effinge »belogenWd rool »trtwee, £>cr Axis, Dabei? Die

ganê Armill« vmtblaufff / tfiwngmtem Spfen-/ DeckmmenMgfsei/ taf er

ficl^nicfef foo ponderc inclimrc, tmdtßwofbeyDrrp^tttgerdttf / gan$ flcifßß

tcres gemacht/ auff daß er «uff aUen 0etfen fei? nne ein Gnomon, karbepbte

Diftantia Aquatoria? paraJleliterperappropriata pinnaeidiain fixofemicir-

culo mota, fönnen iuftabgenommen merDen. fyxtmfy emCylindrum in mc*4io ciuidcm craflicieUêywelchem man ßlrtcfcfafte DjeDeclinationcs in cireü-

iiolubiU intc^ra Armüla abmefct fumubtn fe^ntf iwtyerfty treppen

£emaniere / DaDurcIj man baflg û Derganzen vnD [mibe» Armillcn auff twtfc

«bftetgf/ Darnach e* inrer obferuandum von ndfett tftut ,©aat>nDerf?e(£ttDe

vom Axi Derrunben Armillcn, (aufft t^mbauff eme'r flaJen oterfanDfetv^pia^

<en/ tt?eiê mit êbrauben »erforgee/auff Da>* man$ rec^tmeffjgregtrett Umtte/»nD Dap auffm (angenvnDgroffm ®oftl(ünDtfc^mSeeittf/Dermi ba} btveq

i£UentnDie(frD^/ auffein ^fletneru Fundament, gefe#eet|i/ ^nDbep^m^©|<n vberDer (JrDen aupfcba/ »orm Athlantis Regis Mauritaniac@(eid)*

nip fun^ltcb außge§aiwn tp/ c&§ wem er DmJptmmel §öiffefrageu. &a$«nD^r N^lDf De^ Ans gegen fterötfi/ Wu(fe(vmf-w mtm ^ffen gefpalten

gpfen/ efcen aufymit ©c^rau&en tiermaw/ meiere* an$wengrofJe*mD goge

wnDr (ieinerne Bettfen / von garten 5^f«t gemacht/ gefefUt ijf* 93nD fiegii

«ß# an WefVm Inftrument fb"feß/ bafi man$mitgrofferf?a>cfe»nDgett>a(f

mtbtvmütftn fan/ wm man fcijongerne woftc. SQarumb/ man t$ ein malrre$ gerichtet tff / gatman Darnach nicljt* Daran |ti reftifieiren. ©o et» afce*

gefdjegtV Dap t$ buhfy langgcit Der jde einigen mangel friegre/ fatt man# B>all>c

*>nD (cicfetfjd) Dtircfc Dte*&e»t>nDvnbm jugeorDncte ©djrau^r« in fewereefcfr

mtffiQkit tvtöttumh mmtötm*

XIXQil$ man aktvonbtm CSuDofler Angulo Def? Hypocauüi aufatytt ia

Cryptam F, (leget bavin tili Sextans quadncubitalis, womitman Die Diftan-

tias Stellarum begenDe nemen fatt* fyat f(in Fulcrum vnb Vimbm Globum>

Daratlfft$ in omnes coelipartes gestWlDtt tvitbt/ afljeit fe$ (legen. Diuifiönes

fc%nbt per pun#atranfuerfalia j t>tiD pinnaeidia mitbtm JUgegdrigen Cylin-

drcadccnrrumêrDenDurefjrimulas & lineasparailelas gebraucht,

XX.©#gent>frer in Dem ©utowfferîncM/gegef manmbte Cryptam G,

fcOrfn flehet eingroß Quadratum Geometricum , welche* einen Quadranten

Wfid}fafftt/ Der a centro ad circumferenciam p. pedes cpmprchendirt,

amDifi Diß Inftrument ex folido Chilybe gemacht/ 3(berDer arcus Quadran-ti$ auffDer leiten/ Da Die Diuifiönes (legen/ iflm« $Äef]wg/Durcl) @c^rmi#fcen garfleiflig t>nD fcfrfecfjt mtgemaegt/ befleiDet. <v8nD ifl Diß Inftrumentum

*n ein gro(fe teierfanDtige (gpfernc €5eulegefe(iet / tpdcfc perpendiculariter

«uffflegef/vNtDautntDerß auffeine garte (leineroeêufe gefegt (Die tieffin bii

©•Den ftab litatis gratia vergraben tff / tmDoben mit $ugegdrigen gnfentwfc

ê^rattben verforgt/Damit Das ganê Inftrumcntâ« eavon ndtenfgut/fatt

redi/icirt werDen/welcâ Docfj nicgtt>iefndtig ifl/ toan e# ein mal reefct (leget)

gu dberfl aber geget DiefeIbe Spfern <5tange in ein rtmDt ioefy twfcg* in con-

curû jnêrgroffen fangen opfern (Stangen/ bi< ©nhogonahter »bereinan*

Dergegen/tonDokn an Die C9?an>ergefegt fepn&f/ gemacht i(f. g*ga(am^tiß Inftrument feinen Circulum Azimuthalem,H>elcf)er auffDer C0?awerrunDe

vmb/ juinnerff/ «juafi in media parte (i$f/ aüe^ mit-*Ö?c(fing »belogen/ ronlP

§at im Diametro ktl) 9. cubitos , QUfoj va$ man fttpifdgen Den Horizonten.

Azimut ha/em, tjnt) Dem Inftrument gegen fan/mwvon nöun tgut JöiefV

Crypta gat auc^ >re gemamme treppen/ baman tu Den Quadranten inter

obieruandum aufiTt>nDntDer (feigen fan/prout akitudincs demetiend* requi-

runt / vnb oben (in Äacf^ / Daf; man bepDe vmbDregen »nD aufffeMagen fan/

mit feinen jugrgdhgcn ^dc&ern / narlj bem ee Die Obferuationes\rforDern*

g)unfy Diefem-Inftrumcnt > baß groß vnDgane Metallicum ip/ *mD n»o(t>ertf

F* * frfh|c(/

11t YteHONM 1HAHE 1 1 1. I.

f<fH$Ct/ Fatt IttOtt £«r ffdfft^ Die Altitudines Syderum,ailC$ intraiextampar«tem vnius Minuti, feu dena fecunda^btttefTen*

xxz#etitacfy:r/ äff? manin Da* HypocauftumvonDererflen £reppettwil

cingefien/ fpmpt man auff Die <5cieein Dir Crypram G, worin mk§ cm anDcr

Quadrant mt'( SOfcfFina, kfctyaacn / vnDaHcntgafbcn tudvewam/ auff ei« er

fleinern Seilten/ tmD oben vnD vnDen gleichfalls in &}fm vnD Schrauben

Vtrfafi/ VtnUäufft/ X*nb §af ä cemro ad circuraferentiam 4. cubitos. C5??8f

it>e(c^Cin t)te Altitudines Solis & Stellarum, intra quartampartem Minuti,

cuc^ gariuft afyumeflfen feijnDf/tntD mit DemcrfeeittefDfen Chalybeo $ucon-

feriren. -f)atauc^ oUnan DcrrunDcn $?attxr einen Circulum Horizonta-

lem, mit Üftcffino, befe#/ Darauff Die Azimutha aêieûef ffcgen/ n?c(cf^ Dia-

meter ijl fermc 6. cubitorum. ©iefe Crypta £af flticlj $U tmDcrji jre Stitp^

pen / t>a man naefy t>cm Quadranten , Darnach ce Die notmrff* erfordere/ auffvnD nieder fiti&n frm/ vnD oben fein £V.cf> be^De vmbjuDre§en vnD aufftu*

fcB(avjen/tt>ie paß vorige.

xx/z3uffDer anDcrn €>citttt$e$cn vber/verfus Occafum,$e£ee mannt Die

CryptamD , Darin ftchtt auffvier fur#e feinem beulen ein Inftrumentum

Armillarum Hypparchicarum &Prolemaicarum,DicDen Zodiacum ^rtben/

fcaDurcfy Longitudines &: Latitudines Stellarum, on einige Supputation, vnä

e&demq; opera, fp'nncngenommen wcrDen/ wtD Dart*mbtn>n Dem TychoneArmiil* Zodiacales genanDf. (£$ ftynbt aber tkf( Armillse mit einem befen*

ceru Compendio alfoQcmacfy/ bafifieniefy fo viel Circulos beDikffeu/ nn'e

HypparchusrnD Ptolemarus gebraucht fiabrn / tmD fcpnDtfbfforcFvnDffeijf

<omponirt,^(; fieftcf>fcfbfitt>olin jrcma^burud?en Pofitu tragen mitgcn/mtD

nie von jremrechen piano diftrahirt rocrDcn* Äcr Meridianus,Darinfievmb*fauffen/ifl«folido Chaljrbe,T>n!)Derganf;e5w&/ Der fit freuet / v>ott <^>fmgemacht. 93nD faben Dicfe Armillxim Diamctro fcepna&e tres cubitos, vi0

fepnDf atlffmCWeflfm^/DaftC mit mducirt 3infingula Minuta per punftatranf-

uerfalia fubdiuidirt. #abctt 6UCfrc JVC $ubef)Crige Pinnacidia vnD Cylindrum

inmedio, tvic an DenanDern Armillen, x>nt> via flarcfe Schrauben vnDenam,

guf;/ DaDurtfj fumü$m gerichtet tverDcn/fo esvon nomt t§uu

XXII f.

^^mvm5«Dierett)e^fperar(en Armillfntt)i(einat|en/5mâuffDer G5(U

wt in anem oefonDern Repofitorio , in Der SRamer Dar;u gemac&r / noefj ein

anDer Scxtans , Der Vier cubitos ä centro ad circumferentiam §at / VttDif? dU

Ieitt§atten / per omnes fuas partes, mif SSÄeflfmge Uftötot/. wtom pcfonDent

orten

E P I STOLA ILVil AST R. ONOM IC AB.VM. 22p

»wnaffoffltecochleiswrfottje/ faß man /a v>o« rinanfcerfea^/tmt>ii*ft,iwe

x>vr l xoibtr$ufammen fc^ctt fan / twmman jn an einen anbmx ort tooltchmfü*rCil. S)M feilte Pinnacidia »nfc Diuißones Den atttwn gfeiriMteffltf.

JJ////.93nD^ fepttfö Diefitntemfcflettlnftrumenta Aftronomica , Wefefjeirtt

Obferuatorio fübterraneogffwttWt tt?ert>ett : 3rÖ0Cfj iß ttocfjatlfjcrjjatö Die*

fftl/OttArmillaportabilis,tt)dt^^brq?.cubito$im Diametro §af/aticf) mit

£9?cffm#kfctyv1gClt/&in fingula Minuta fubdiuidirt. ,©iefetrei$eman Btit^

mi$/ vttotyifit an bit {t<intmt*Pfcit<vQ€$m ^fiofcer ^BefW Dwcfc btcli-

teras Hm&lgtyicimt ^&omit amfy bit Declinationes Syderum afytmtep

fett/ kefoni>ern matt fu mfy Ut)m Horizont fci>ttt>e / *>nt> matt mit t>cn andern

greifen ArmillisDeclinationum nieljf wof farju fommtn fatt-

Regula: Ptolemaicae, twenofcett fubnumero IUI. ^efaeljf tfl/ §a&ett

an biefm j<$fbaürtm Pfeifern auefy jren gerichteten ftanbt / alfo baß man (Te

£ie bet?m 0£ernljaufea^rattcf)en fan / wan* affo Den Obferuatoribus ßdiebu

San fctefe fcep&e Columnae Lapide£,t>jein areubus areas verfiis Ortum & Oc-cafum (legen/fint* oknvnfc tmfcett/atiff frepDe feiten/mit (£pfen *mi> (ocljrau*

£en affo \>erforgf/faf? man bepfcc Sie Regulas, t>nt> fciefefieinc Armillam faran

mxKhtinmbaj&xauditn fan/ naefj btmt$ pfeift.

XXK& »fr attd> aßfaem Radius Aftronomlcus,wn Q?efFin$$rttwfy/*^

fanden/ t>a Dcrienojft<5ca& &et> totpgflen fang *(?

„XXVLS5ame&en em Annulus Aftronomicus, von etVefem $?e|?ma, / tt>e(cr}e*

im Diametro einen cubitum §af-

XXVI7.

2Cucf;> em ffemer CKelfino^ Quadrant, aUmtfyilfrm x>Ut0btt/btt ä cen-

troadeircumferentiam emett cubitum inftelf / ttttO jtclj attffm Spfcttt 5'Uffe

reuoluirt, .

xxr///.Santc&en ein Hein Äftroläbium,wn ÖRcfffas/wib wa$ fonflen fcon #t*

fämmen $eort>neee medijs pro excipiendis radijs& vmbns^nDatl&eW btXftUU

cF^en megr/ wr§ant>en ifi

Saßaifb im fetöia/tt Obferuatorio fubterraneo fcepX I 1. fcejbnfcere In-

ftrumenta Aftronomica gefunden nxrfcen/ gtl alIer(ei;Ob(eruationes gar /faß

9[frifcenbe9fcer£§ur$ttnfc^ & CryptamE, ifltin

0en>c(faer ©an<j wtor Der £rt>eti angefangen/ fcurcfcwc($roro<ttiAu| Dem

p P 3Labo-

i$G HCHOHU 1HA«2 tfl, T,

Laboratorlo Pyr©nomico 5 mkfy$ Ottdj vnhtf De? grbdttffl griffen J^töft

Mffm ©Cfcfoffrtp/ m&fyt<m Dtfj fubtcrraiaeum Obferuatonum mtbcr Dir

€rbett atiß t>nb eingeben/ aifo/ baj? matt Def? 5fa$fc bei? 3Btttferjrifen/ DKPfortenm Den ^Ballen nir^t D&fite auffftîteffefu

3n Dermal twnbiefeh Crypcis, iflDas @ettxßeDef?t>nbern «SftlbWn*

tm'f föincfeittmb Ccmcm wüI vmvmt/ vttbfyrtan toter orten nage bepbeift-

CrDrocb föne jjetiffcr./ Da Dtr £tag emfdmpt» 3(1 fonftßUenf!>a(ben m« (fr*

tc« beDecft/ vnb nttfgränem ©rafe bewarfen/ baßttffteätf /' wie ein fleini*

Collis,n)prau{f$u dbrrpcmuon 3ÄefJmggeg?jfene*Mcrcurij Q?tfDtOe(djs

ttae$ einer Ülomamfcfoen Antiquk«, Straußml gemacht/ Daj? matt£ej?gfei*

üênfatim futbett fofoe) fielen pffcg^ / *>nD M#to«im/»an matt rooffc/ Durc§

etit ÖKccOantfcf) Automatum »nDergemacht/ gem«c§(icl2 vinbgegen. 3ft^«einer (Sunt vngefcftr gocf> getrefen. 2tber Der T 1 c h o gat ee DemSWe^feucr?tigf?en Jnrflen/.berßog Hinuco Ivlio -oon Q3rawtfci)meig / af£

fcerfelbig jnaHgteauffVraniburg befuefy/ auflffem begemt / Diemen! ;me bat

föübt (0 \vol gefallen/ gefcljenc?f.

«vönb btjt i(? ein furê SOerjetetwufl von beß gMentntb ^BofgebornoiTtchowis Brame furnembfren 2f(ironomtf%nInftrumcnten, bepbe/

3BefeJ?eobenauffm &l}foffc Vramburg, atldjbrauffeit inCrypns fubterra*

»eis peften. (oennbtMammen bep XXV 1 1 1. ^Befcfregroffe tmb langwrtge Arbeit tntb floß / onb etliche £aufoibt £§alercxpWai , me§r Dan jti

glauben ifl/ jmc$<to{ia haben*

^&erbitffeaneiuftvnbinfonDer^Compöfj tionem twb Vfum êrffegm mdefye / tft nieijf tt»o(mägbc^ / fonDerit

Daj7eibmtt|?prrocularcmcxpcrientiam&traäadoncinmanualcinge(cêl}en/

t>on Den jemgett/ Die Darauff einigen teeren 93erffanbt; gaben/ *nb (uff tmi>

«Ctebe barju trägen/ Derenman Docfj/ auefj tmber Denen/Die ftcfj ftlrA ftronom os

«ufgeben / $tt tmfer jrie ( fetber ) wenig ftnDef. 9ßnD fo man fte alle oDer ein

feDer* tnfonbergof eigenbfficl? per omnes circumfhntias befefjreiben fofte/ fa

tuelte bar#t ein befonDers/ auefc ntef^tgeringe Qtoeiy a/gdren/ tiefe!}* auefeatte

Inftrumenta twb etnjeDesfÜrftcfy per inuenrioncm,fabricam,& vfum cxpla-

n ir r, t>nD jre Iconas g(etcf>fdrmtg abgeêtebnei ftlr2iu$m (feflef. ^33e(cljenLuborem Der T r c h o fclbf]/ trän er t?on anDern®efcêflfiten mepf ßae/ am beffen

in* Wcrcf fleUen Patt wtb vermag.

^CDau Die Stgtiren belangen t§ue / bef5 förttembffen S)aufc*am &cblo$/

tyih Du'fünDerhcf)en Crypteq Daran f|en/n?erDen §emaeßet $üUtit in Die fatUwfd}c Explication für fingen gef!eüec/ vnDR?rrDen bortt/ M$

iareinifctV Vers wtb®e^riff»;enaQ§teDnber#

ta/f<n/gn«gfamattgêigt

SttiuitHf twbfofgct i^'iinDer Lafiita Explicatfa,

BIISTOLA8.VU A 3 T SL O W M 2C Af> y *fe »3*.

Jr 7(^0 P S I S

IKSTRVMENTORVM ASTRONOMLCORVM, QVAE HING IN DE IN INSVjLA

H y an n a difponi curauit

. « TlCHO Bn,AHE DaNYS*IT

Trimo eorum^ cjm infabfequente Areis Vranihnrgicä

JchnographtkjittraOßgnato0b[ematoriö9

verfn*Außrumvtplurfmum la*

cMa3 conjpiciuntw*

LBH'ieu'cnt s 5 evivs D'iame'tbr itx ctb'I't o&tm %tv inLongitudine. Pcrpendiculum & Rcgulam habet in extremitate Diame-

t£i, ad initiumcircumfcrcntia?,applicatam. Diaifus yndiq; eft in oo. Graduvita vt 45.dir>fd:e fnperius in medium Arcus fiib perpendicularem ineidant.

Eftq; Oricbalcoobdu&u s}& infiftit Horizonti Azimuthalt c folidaconftanti 1

ftn*o,at<|iinDimeticntehabenti4.cubitos,quem5.Colümiia:cumfoiscoch-

leis ferreis (cjuas perennes vocant ) quibustotum Inftrumcntum in sequili-

brium Horizontis dirigitur, fuftinent. Hie Semicirculus vndiquaq, fuo Ma-nubriocircumagipoteft. Munituscftab altero latere n*rmis& ferreis Ye&i-

bus tanquam fuftentaculis 3 vt pofitumfuuminplanodrculiverticaiis vbiqs

conferuer. Infiftuntei füperae3 ornatus causa, Geometria & Arithmcticay

pwrigentes Aftronomiacadhuc fublimius difpoiitarauxiliatricesmanus; harcv

JUimeris,üIa Triangulis jfculptibilib9 omnestres afFabre expreß« imaginib*..

11.SextänsAftronomicus,cuius arcus-Orichilco obduelüs^habet ab alfers

parteiuxta principale centrum Cylindricum 5 aliud eidemfimile , & huicia-

arcu correfpondentem locum > cui (quocies neceflkas poftulat) pinnaci«

diumimponitur ad obferuandum minores diftantias-qua: alioqui capeu eflent

diffieiles. Pratereäctiam continet hie ipfe Sextans alia fua propria pinnaci^

dia in Radij & Regula; terminis. Hoc Inftrumcnto capiuntur exquifite tät&;

Diftantiar, quam Altitudines Stellarum intra oo.GraduSjdiuerfknodcilludi

applicando.Eftaurem fu flicieatc magfticudiHeprsditumjYtpotequod a cen--

troadcircumferentiam^cubitoscontinecj &perpunttatranfuerfaiiadiuU

fionemtam fubtilem cxhibct, vtintra dimidium minutumanimaduerfio rat*i

ger hoc fieri queac,-

2$2 TTCHONH BRAHE LI*. I»

III.

Quadrans,quitotafuafuperficiea eentro ad drcumferentiam e folido

conßat Orichalco. Complectitur in Radigi|. cubitos, habetq; prxter rfica-

tarn Diuifionem, alias ctiam binaspeculiaresDiftributiones. InträquoqjHo-

rizoncem { qui Chalybeus eft, atq; in Dimeticnte circiter 3. cubitos occupat )

pcdale habet, cui infiftere licet, vt Quadrans ad Perpendiculumfuumdirigi

Obferuationibusq; accomraodaripoffit.

mii.Regulas PtolemaicÄ Orichalco omnibus fuis partibus veftitar, in quibus

duorum Angulumquafiuum ambientium laterum quodiibet 4. cubitoicon-

tinet : Diuifioq; Hypothenufa: Tabuke finuum fex Cyphras pro flau toto

comprehendenti, omnimode fatisfacir. Habent ad Bafin cre&i iateris coch-

leasfuas, quibus ad perpendiculum (quod abhocipfblateredcpendct)to-

tum Inftrumcntum reclificari potclt: inclufo thec* perpendiculi ßlo, nc

venro quocunqj flante dimoueatur.

v.Aliud item Inftrumcntum pro Diftantijs , quas 30. Gradus non exce-

duar,per vnicumObferuatorcmcapiendis. Arcus huius ex xre cft,& vfur-

pabatur quam maximein Nouä Stella; habetq; illud 4. cubitos ä centroad

circumfaentiam. Scd lam antiquaturn eft.

Vi.Porrö Quadrans cum fuoHorizonte, Regulis, Cochleis, quarorania

ex folido fadta funt Orichalco. Hie difiungi viciflimq; coniungi poteft; &quoeunq; libcat,traniferri. Comprchendit in Radio a Centro ad circurafe-

jentiam 13. cubitos, Sc in Dimetiente Horizontis paulö vltra.

VllIbidem qtioq; Armilla? Zodiacales conlpiciuntur,quarum circuli ex folido

are fufi tornatiq; funt. Cubitos fere 3. continent in Diametro, adeovt Gra-dus (Ingula fua Minuta pcrpuncra tranfuerfalia comprehendant. VerumInurumentumhoccitra vfumeft. Nam ift« Armillsenimiumfcfuopondere

aggrauant ; ica vt non tamexaetc per has, quam alias j?,quatorias aut Zo-diacales Armillas obferuetur.

Ccrnirurinfuper iuxü Obferuatoriumhoc, magnum HorologiumOrichalcicum, quodHoras,Minuta>& Secunda notat, idq;,pauciscxceptis,

pervnicam rotam; qua? cubitos;. in Diametro habet, ac in 12.00. denticulos

diligcnterdiuifaeft. Proxime huicduoalia minoraHorologiajqua-Horas,

Minuta & Secunda indicant,3ppenfa funt.

+ Atqj

S?tlTOLA&rM ASTR. ©NOMIC AJL VM, ^Âtq; hajcpr£rnominata-*nitrumenta babent fuum proprium Obfcrua**

fcoriumin Arcefupra Mufaeum, fic vrcxhocloco, inquamcunq; Hemifphe-rij partem Auftralem iibucnt, explicatis teetis,obfcruatio inftitui poflit. Po«(lcumcft verfusOrtum 5 vti & veiTus Occafüm, ppop&hec Obferuatoriunvfoitentaculumcura GlobojCuiSextansadobferaandum imponitur j quodii**

bet in Altano ( vt vocant ) pecüliäi'iter fibi ad lioc extru&o«

VIIL •

Verfus Meridiem proxime huic Obferuatorio 3 adbuc aliud fpe&atur

gnmus 5 in quo tantum vnicum Ihftrumentum Armillarum Aquatoriarum

Orichalco vndiquaq; rite obducTum, coUoCatum eft. Meridianus, in qu®Armills ifta; circumagunrur, prorfus ex Chalybe eft ; babetq;in Diamerr®

ferecubitos4» Fulcrumcuitotum Inftrumentuminriititur,acquatuorcoch-

leis inferius pofkisudiiigitur , ex folido ferro diligemer &afTabre elaboratum

ett. Ethicquoqivalusefuperiores aperiri explieariq; poiTunr, verlus cuam~-

cunq; libuenc Hemifgherij partem>prout Obfcruatiorequirit.

Sequuntur Inßrumenta],qm in altera OüferuaiQri&

magno> literaR notato, in Ärce verfut

Segtentrionem CoÜocatafunL*

PHmb Regulär parallaticafjquarum düolatera fibi inurcem annexa ruBfjTS*

in inferion (quodraagnltudine vtrumqjsequar, cubirosqi 8|«tongum eft) al«

ieuando decraÜendoq; dirigantmv Inferius verofemper in Horizontis ?cr~

fatur xquilibrio, circurnagiiurqj. in circufo Azimutnaliâcrefpondet, quoad

Diuifionfm,TaKuI^ finuumjfcxCyphras totalster habenri. OricHalcovndf--

quaqj obdu&ss fimt3 vna cum arcubus, inquibus binaillalateraatrolluntur'

arfirrnantur. Adh£cHörtzorr,qui firmo & rotundö incumbitmuroîtiderar

Orichalco fuperinduäuscftjcontinecqj in Diametro fere 12. cubitos; Haberctiam hoclnftruroentum fuas peculiares cochlcasjquibus sdexamen perpen-

diculi difponatur> & iuxta Obferuatoris oculunr, aicum crectumq; ad Zc--

nitb fuIcriim,exquo perpendicufüm dcpender, cuius benefTco, bina ilfa mo~-

bilia Rcgularurn iatera non (blüm contmentur, ne extra planum diüagari-

queant , fed etiarn attolluntur veiremittiinturintermediante funiculo fö--

periusrotularimpefito, yt hacratione cmniaa<$" planum circuiicuiusuis ver*-

ticalisdifpcnaniur, & Regula inferior atq-, cxterisduplo ]ongicr,#quiljbri--

uni Horizontis, inquodcunq; Azimuthcircumuciutas obferuer 3Arsguliq^

diftantia? Syderura a Zenith menfuratioi, ccnmoce &{iibtilfrcrflc imritui*

ûeat» Adiaeps dictoruir. düoruiu laterma iurßbram,vnum aÜfiUraa eß'pin—

Gg.. aracidk-

2£4 T * C "H O H 1 S IK AH I X. 11. ?.

aacidium, & quoüdam altwum infra ad obfcjantjs ocuIubjj rijnulashabeüs

fcperioriparallelas. -

xDimidius Scxtans habens duos diaerfos arcus 5 magnitudme arquäles,

Quorum Ytriqjfuum proprium refpondetcentrumCylindricum. Fa&useft

exdßorum circulorumfibi inuicem «qualium portionibus, diuifiq; (unt fia*

guli arcusin ij.GradusjficvtprirausGraüusinvnoarcUj&primus Gradus

aiterius diCta. ccntra parallele refpiciant. Ha?c centra cubiturr» longwn äfe

inuicem diftant,yc8f initia diuifionumindi#i$arcubus Jinterftit!aq; iftaaequi-

parant quafi quartam partem magnitudinis femidiametri circulorum> ex

quibus Inilrnmentum hoc jTuam habet proportionem. Innititur bafi, eo mo-do extruetar, vt in omnia plana verfus Stellas dirigi poffit. Vfus eius eftpro

rnincnbusSyderumimercapedinibuS) fiquandononfacileperaliosSextan-

tes j vbi etiam duobus Obferuatoribus opus eft, obtineaatur. Huius Inftru«

menri Longitudo eft 4. cubitoru«n.

xi. *Chalybeum quoddam In(lrumentum ? cuius arens ic 60. Gradusdiui-

iuseft 3 ineumbit circulis quibufdam & femicirculis 3 quibus quoqj in oranes

cceli partes commodedirigirur. Hoc Stellarum Diftantiar per vnicum Obfer-

«atorem, licet nonita expedite&Y fubtiIiter,pToutca!terisSextantibus,acci*

piunmr.

XII.Adharc Scxtansbifurcatus Chalybeum habens arcum, cuius Longita.

dd eft 4. cubitorum. Obtinet pinnaeidia bina diuerfa extra centrura, quibus

©culiadmouenrur, &binain arcu 3 ad quxradij vifualesdiriguntur, iatisqs

pracise Stellarum Diftantias, licet aliquanto maiori aegotio, rimatur.

XIIICeleberrimi Viri Nicolai Copirnici Paiallatic« Regula: li-

gnea?,quarum Diuifioinlineitatramentofignatis, confpicitur. HasCo»lERNicvsipfc propria fua manu feeifle-ac viurpafle dicitur. Sunt ex

Pruifiac Fruenburgo,feupotiusCathedrali eius fede VVarmiä>vbi olim vi-

lit Co pi JLNicvs, aNobih& Erudito viroD. Iohamni H anno vi o,

CanonicoVVarmicnfijT t c h o n 1 dono milix. Latcra binarum Regula*

rum inuicem arqualium 4. cubitos in Lcngitudine habent» Hinc tercium ra-

tiocinari licet, vt AnguluscompleaturRe.clus. ErfiYerohocInftrumcntumau.llam vtilitateminObferuationibus riteinltituendis prsebcat, nonTaltemquod nuncobfolctumS: admoduaiannqüumfit, yerumettamtumobmate-riaehgneac inconftamiam (quam tarnen quodam Ingenio > perahernatimia

longuna

SPIS'Tftt LA* TM AS'THOKOJil'CAlirM. Z2?

longum mutatis , eäquäcreuerunt di/pofitione, intercongIutmanduma-£e-nbus, emendarenixuseftCop ern icv s) tumquaq;diuifionis&:forami~»umnon fatisfubtilem& conuenientem Ordinationen^ aüjsq; decaufis

2 qu3-s

auncpra?terirelubet : tarnen T ychonj admodum charumeft,atq;obm-comparabilis illius C o p,e *.» ici memoria n*,* in preeio id habet &: fartumtcclum conferuat. Quanti reroidipfum faciat, fubfequentes Verfus, quoseodem die, quo illud na&us eft, de eo lufit^atteftantur, quiq; in Tabellaprope idemlnftrumentum appensäleguntur.

IN'

SVMMI MATHEMATICI NI-COlAI' COPERNIC!l-MStRTMENTVM PaRALLATICVM, ALIAS ReGVLÄ.

Piolemaica di£i:um ; Tyghonis BraheHexametruni. Scriptum Die £3, Iulij>

Anno 1584»

IS, qudem non 'Terra Ptrum,per Secuta multa

Proereal, Inüidik iardans qn&c^ Optima, quaUntr

Ipfafibi <vix Aßraferunt3per mille recurßtf,

Tot Cefitrücjg Polufy licet, totqt Orbibm Orbenu

Tarn rapido inuoluant curfu, nee lajfa fatifeant :

Jlle lss qui Ccslogemtm, Cceleßia Terris

Progemnt, (edpartu alio, quam prifca Parentunt^

Fert veteramfabolesy C&io necforßian ipß

Degenen, Patrmproprio*fub imagtm vultaf,

Sedmagis at^magü referente, quodomnü Olympi

Teßatur facies, vulgt licet infeiaturha

ISfon *vtdeat9quidnam reuolutis congruat Aßrü :

1lle& y qui Ccclopoterat deducere Solentj,

Acprohibere locofTerrm^muolisere Olympo,

Et Lunarn Terris, Mündig inuertcre Formanü*

Ne quaparte tarnen, quamuü conuerfa3dehifcat9

Sed concinna magü, longeqtminoribmvfa

Subßdtjs, moti referatJpeäacHlaCceli :

Gg 3 l'LL'E

2£Öi TICaOMSS liLAHI J.1I« h

/£ l e3 inquam, tantos olim Cope rj? icrsAufmHis leuibtu TSaculü^facili licet arteparatüy .

Aggrejpüy toti Ltgespr&ßrtbere Olympo,

Aßrafy celfa adeo, *viäfuhducere ligno

Sufiinwt, Snperkm ingrejfus Pcnctralia, nuU$

QuamprGpe Mortaliconcejfmn aborigine Mundiis}.

Quidnon Ingeniumfuperal ffunt Montibits olinu

Jncaffkm Montes congeßi ; Pelion, Ojfa,

JEthnacy teßantur^ßmul hisglomeratm Olympus,

lnnumerify alij, nee dumpotuijjeGigantesCorporeprmalidos3(edMentU acumine inertes,

In Superas pemlrare Domos : Jlle Inclytm, IllmViribus higenij confifits, robore nullo,

Pufitbus hisparuis, celfum fuperauit Olympurru.

tanti Monumenta viri !ßnt ligneaquämuüHis tarnen inuideatfuluum (ßnofeeret) Atirunu.

Hie qurnq; inde A numero I X. enumerata Inftrumenta, locata fiint in

<!i£to Obferuatorio Septentrionali, cuius vndiquaq; re&um non minus quamin aljjs explicare, ac ex eo profpicerc datur ,

prout opus faerit. Extra veri

hoC) funt etiam ( vti fuprä ) duar columnx (lue fuleimentacum fupernc com-prehenfisGlobis, quibusSextantes adobferuandumimponuntur, alterum

verfusOnentem, akcrumverfusOccafumj quodlibetinextrucloadhocfibi

(vtiappcllant) Altang. -villi

Armillae altera? Aquatoria; eiufdem fere cum fupradictis magnitiidiniSf'

Orichalco fuperindufta?,quarumMeridianus ex ferro eft5& pofkae funt in pc-

culiariacparuo Obferuatorio Ikera R figna to>verfus Septentrionem,vc per

eas confiderare liccat, quod per prsdietas (qua: in Obferuatorio minore

verfusMeridiemliteraNnotatoferuantur)impcdientc Arce,incocliSepten-

ti ionahs plaga 3 vifui non paret>

XV.Quadrans quidam magnus exfolido Orichalco fufus&apprime leulga-

tusia cubiculo verfus Afncura conipicicur 3 muro firmiÜlmis cochleis prar-

cise

IJ1STOLARVM ASTRONOMICASLVH. *lj

•ciscfn Merid{Cfpk^£ffixus. Haketin foramine* quod ad Auftrum mu*

rum tranfit, pro cenirOiCylinanina Qricbalcicumdeauratum, cuiusbenc-

fieio vmbra Solis, vcl radij Stellarum, in binis pinnasidijs hinc indein spsl

Qusdrantis circumferentiä mobilibusjexcipiunturjquibws AitiCwiiiues Svdc-

rum inhaceadem circumferentiä fubtiiiterdifcernuntur. Concinecautemiit

caquilibetGraduSjnonfaltemfingulaMinutadifcriminatimperpun&atranP

ucrfalia diftributa, fed etiam quodlibet Minutum in fcx partes fiuedena fe-

cundaeademradonefubdiuiditur:Nam(^adransperfeadmodummagnuseft, occupans ä centroadcircurnferenriamferme quioq; cubitos.

Intra. nunc Quadrantenvn fpaeio vacuo>ipfiu$Tichonis Effigies in

tabula depi&aeft, eamagnitudime,qucdpfirefpondeat,,Sedensinclinaüfead

menfäm, acaltera manu monftrat pariensforamen, per quod Obferuauonet

hoc Qusdrante fiunr. Ibidem pr£tercäArcbiteäonicaqu£damdefignatio

vüitufj in quadiuerfis comignauonibusplurimaexalijsipfius Inftrumentis

delineata funt, finiulq; Studiofi iftisadiunguntur, eädifpofitionedepi&ijqul

imerotaferuandum confpiciuntur, Vnaq; Studorium,vbi aliquot men£e ap-

pi&i afftdenr, ac fi ftudijsiuis caleulationibusqj,occupareniur. Infra etiam

T i euren is LaboratorijPyronomicidefignatiofubijciturcumfornacibus

aliquot, ac ijs, qui iftas curent. Ha*c omnia non aliter arte pi£ioriäin minori

forma reprajfcntata funt , quam fi a praedicla majori Effigie admodurare-

mouerentur, licet incodem piano vicinafint. Infimoloco, pedibus adiacet

vnus ex canibus ipfius venaticis, eiufdem prorfus cuiuserat magnitudinis$

non tarn Nobditatis, quam Sagacitatis& ingenij Symbolum. Adiunguntur

verotüm Effigieshsec, tumreliquapi£tura, in area4iuiusQuadrantis 3 {al-

tem ornatus causa, Sc ne fpacium vaeuum rclinqueretur.

XVIInMu&o (vbi Tichonis Studiofi imerdiu Studijs incumbunt,&

Operationcs Aftronomicas exercent, vbi etiam eiu$Bibliothecareperitur3

idq^ in media contjgnaiione rotundseTurriculxverfus Auftrum) Globvsmagnusconfiftit, quivndiquaqjfele&isckdcnfiufcuIisOrichalcilaminisob--

duetus eft, idq; adeö induftrie> ac ü exfolidometalio fufus foret j & exqui-

fitä etiam vndiquaq; conftat rotunditate. Quin & finguli Gradus tarn in

j^quaiore, quaminEcliptica, perpuneta tranfuerfaliamfexaginta Minuta

fubdiuilifunt. Habet enim in Diametro 6 pedes. Et Meridianus, inquo

gyratur,5exmtegroChalybecft,cuiusquoq; Gradus vniucrfiinfineulaMi^

nutadtftnbuuntur. HorizonOrichalcofpitamum lato fuperneobduäus eft,

habens Gradus fuosAzimuthalei. Fulcrumverd, quodeirciter) pedesal-

tumtftjaffabrefa&is Ferra mentis rite conne&itur, itave Globum conueni-

enter aefirmirerfuftinere peflfit; inquoetiam varij areifices Mathematici

mfothu ornatus grattädepidi conlpkiumur.

Co. 5Hin*

13.8 TYCHOSnS Sllfflll*. T,

1'"'

Huic autem Globo in exteriori Hgrixawtis limbo ©culiVprimum obmbaureis Ikeris fic circunjfcripmm cft.

Anno a Christo h'a-to clo. Id. xxciv. regnant~iIS DaNIA FrIDERICO JECVNDOj hvnc coelestz

JM ACHINA COSIO&MIM GlOBVM, IH QJ O AFIMA O C T A-

¥ä S r k a k a Stdera coelitvi Organis »EfHEHifiSA,5YIS QJfÄ QJTE LOCI« ADAMVSMH llUÄSENTARE : E,l-

äant ivm CL.VE Stell a r v m per h jl c ap p arentias ieb^vestxgare decrevit: Coelo Terrigenis? q_vi ratiö-nxm eam capivnt, m echan ico of eu hteiacto^

TtCHoBkaHEO. F. SI3I ET POSTERIS E.F.

Inueniuncur infupcr in hoc Mufseo alij Globi magni paruiq;. fcx vel ocl#

/lumefo, partim caeleftesj partim terrcftres; praetercaq;omnis generis mt-

nora Organa Aftronomica JcAutomata. Parietiquoq;,interfene(lra55 Ta*-

biliar appenfar funr , in quibuYprxftantium aliquot Aftronomorum Effigies

dcpictie cernuntur, vtpotc H ipparchi, PtolemäI) Albateg-kii & Nicolai Copermjci. Additur etiam IlluuViffimi Principiv

Domini VV iL kelm i,Lanigrau!jHaiTiao&c. obinfjgnem rerum Aftr©-

Domicarum peritiam>Imago. Quin & CeleberriroiPoecaeBvcHAN an i

Scotilcon fimul adeft, quam Nobiliffimus & inlircris huroanioribus Erudr-

dffimusmagniq; nominis vir Dn. Petiiv s Ivnivs, MagnificatiKmiiTusa-

Rfgc (uo( cuius intimum agit Confilianum) in DansäLegationemobiens,

& Ttchonem Vraniburgi inuifens, dono ei dcdir. Ha?c adeö app®-

fitc Bvchanan vji repraffentat , vt cum ipiemet SerenifTimus Scoto-

rum Rex poftmodum Anno 1590. in Daniä: prsfcns Vramburgumeuara^cnifietjquampnmumTicKONisMuraumingreflus eßet^hanc {ui olim Prac-

«cptoris ImagincmconfeiliriiagnotieriCjiliiQjnutuSc diguoappfauferir. .

Adfunt inrupeiTepfemPIiiloiophoi-umIralicoruii) 5 quiantcAnnoscif-

cücrcentenosßoruerunr, Eiü.gies vnaeademq; Tabula comprehenfa?. Plu-

rima etiam alias in hoc MufaoPhilofophica Aftronomi^q; reperiuntur?qua£

proiixumnimis foret hie reoenfere.

Exornauit verö Ttch o hoc Studorium nuuris' alijs Elegantibus &Mufaro conucnicntibus rebus, arq; hmc inde plunbus piituris, tum quooj

Carminibus&fcms PhiJolbphorum dicterijs, quäle eftillud Plaronicum in

£pmomide,quodoclnnamnumerorum & motuumcceleftium vnicam'& vc-

ram ad d:icendum,& fapicntiam in hac viiä aiTequendün^viamefleaileuc-

rat, quod Lapidi Porphyno aureislneris inffiiptumeft» Inter alios autemVeriuSj quosT ych o vanjs EffigrebusfucHüiixit 3 ha?efältem quappTOLE-«M&CofEKNiCi Ieonibus iubneclumur luc^anaotare libuit. . -

IN

2PISTÖLARVÜ A3 TA ON QU JCi HVffl. ^>IN

CZ. PTOLEMJE1 ALEXAN*DRINl EfFIGI EM.

Sic Oculos, Faciem, Barbam,iic Membra gcrcbar>

Cl AVDivsis, nomen cuIPtol im avs er«»Ulc quidem IlluftriRegum de ftemmate crctus>

Nilusvbiirriguisprata pererrat aquis 5

Ä.egali tarnen hunc non eft dignatus honorc

Roroanus toto Milesin Orbe furens.

Idtulit inuitus patienter, fpem^fouebat,

Se fore quem m'aior forte maneret Honos.

Nee fruftratus in hoc ; quamuis AEgyptia Rura,

Quamuis Niliacas non reparauit Opcs.

Quin priuatus adhuc, maius quam Roma gerebat

. Imperium, totomaior in Orbe fuit.

Ilie etenim Terras, hinc qua calet India, donec

VItima perpetuo Tyle niuofa gelu eft:

Europa;, Lybi2e,atcj; Afiae,Iatiffima Regna5

Cun&a fub exiguo difpofuitCalam«.

Sola intaöa fuit, noftroquaecognita Seclo,

America, eft Latias qua; ncqj pafla manu;»

Nee coatentus adhuc, celfumarYe&auitOlympurna

Aufusinacceflbs exuperare Polos;

Et Coelum, &toto fulgentia Sydera Cceloj

Ingenioobtinuit kippofuuTe fuo,

I nunc Roma, tuos de Nilo extoilc Triumphos9

Hicfatus ad Nilum, te mage Vidtor erat

Tupartem Terrae fupcraftifanguine multo,

Is totam, nullo fanguine, folus habet :

TuCccIos nonaufavnquamconfcendere; atille

Subdidit Ingenio Sydera eunda fuo.

Quodqj roagis mirum i tualaus&fama fepultacfl*

Quae poterai alios vinecre, vi&a iaces ;

Sic perenne manens donec fua Sidera Ccelum

Poflidet,2sternum Nomen in Orbe gcret.

JlCHO SllA'Hl F.

Anno Domini 1 5 34,

KaJ.Oa9b,

©.NICOLAI COPERNICI TORONENSIS EEEt.CIEM) Cfc^AM IPSEMET SVA. JA A H V

e Speculo depinxiffe dicitur.

JcTbere fublimiTcrramcomitante Diana"-* Currere, ne Phoebus poftmodo pellat Equos^

Ipfe fedin Mundimedio, folioqjquiefcens

Regali, hinciubeat quo modo Olympus cat :

Nil tarnen vt Terris habitantibusinde noucrur,

Annus car paribus, Noxq;, IXiesq; , ro i$ :

Nunc vaga commodius volüantur Sidera in Orbem J

Mukus is & vaftus nil Epicycliis agat :

Quoal ftent, quod rcpedenr, tardeq; , cicoq^recurrant,,

Vnica nam cun&is Terra voluta dabit.

Adde quoiinnumera o&auofplendentia Ccelo.

Sidera, compofico motuinhibere quear.

Ille,vel inaitaetantosC.o p eänicvs Aufusr .

Qui tribuit Terra, Corpore talis erat..

Curnon Ingenium potiüs depingitur? inquisj.,

Parte aliqua Coelo pingitur Ingenium,

Parte aliqua Terris; quamuisCalumqiSolurncjj».

Tammagnolngenio par.necrtrumq;.fiet...

At Corpus, Hiees, fpeciatur Imag ne fairem

Dimidia:haud tantofuffi.iente Viro:;

ScÜicet ; is totam qui gefllc in js.thera Tcrram, .

Tora nee hunc totum Terra vel ip(a capir».

AUYD IN EVNDEM CoPEUNICV M» .

'Irobuftaadeofuitlngens turbaGigantumj,

Montibus vt montesimpofuiife quear..

Hisq; velut gradibuscelfumafreetarit Olympum»,Quamuis in prareeps fulmine tafta/ruic : i

Omnibus his Vnus,quantoCo p ernicvs IngcaSj,

Robuftusqi m*gis, Prolperiorq; fuic ?

Qui totam Terram,cuQCl:is cum Montibus, Aflrlß»

Intulic, & nullo fulminclarfus abit. .

Corporis Ixt fedcaim,temeraria beüamouebant;

ViribiiSjidpoteratdifplicuifreloui e

Is placidus, Ccelum penetrauiE acumine Mentis, \

Menti,cum Mens üt Iuppitcr ipfe, fauet.

TicHößiAHB t. Anfiel )8f- Die 2. O&ofcv

S1

EfI3T©LARVM ASTR«M»MI«AILVM. ^41

PE INSTRVMENTIS, QVAE EXTRA ARCEMIN C*¥PTIS JV1THRANII! »ISPOSITA STMT.

Extra Arcem vcrfus Meridicm, 70 circitcr a Vallo paffibus minoribus*

öbferuatorium quoddam peeuliare Ttcho in colle, per Cryptas quafdam*

& omnes quidem ab imo ad fummum ex folido muro ftruö a.s 3 ficri curauit.

Totum verö hoc Öbferuatorium Sternivrcvm,* Stellarum Ob-ßruationibus fumta Danica denominatione, appcllatur. Circunifeptum eft

Yndiq,quadratä (intermixto tarnen verfus^.mundi pIagas,rotundo ambitu)

GallenäjVti comniuniter vocant. Quae omnia etil in piano reprasfentarc dif-

ficile fitj tarnen, quoad fteri potuit,adColophoncm huius de(criptioni$ocu-

lis iubijciemur.

P Ki m o apud literam A, veftibulum portale habens ex lapide Gotkic*

&Opere Ionico>feu potius Compofko,fcitc eliboratum occurritjfupe r quo4

eres fculptiles Leoncs coronati3(quorum medius& aitior Hieroglypkicuni

Sceptrum s duobus fibi inuicem ortkogonaliter intra binos etiam circulos

Triangulis tranfpoficis conftans,tenet,) coliocati funt; quibus hoc Hemifti-

chium faxopeeuhari excifum fubfenbitur, quo aliorum taciris obieöiom-

bus ,qui per imperitiam hos tantos tamq; fumtuofos apparatus inutiles efle

forte ccnfeajit^ruccincle cVvere^quoadMundü temporaneum> refpoodetur«

NEC FASCES N£C OfSSSola Artis

ScifTKA *EKENHAMT.

Infra rerö hoc Hemiftichium , ftatim fapra Ianuam per quam defeen*

4itur , raedio loco inter Ttchonis Fatnilise Paternz atqj Matcrnar Infi-.

gnia Gentilieia,qux in fuperiori parte huius Portalis Ytrinqj excifa vifuntur»

eft aliud quoddam Hieroglyphicum, quod per annuium aureum AdamaM«.

rem acuminatum geftantem,quem fubiens loricata manus^decu/Tatim binas

haftulas tenens, quarum vna vas Igne plenum, altera Aquam per rimis dufluentem figuratj vtri% extra annuium iuxtaAdamantem hinc inde penden-

tibus,reprefentatür. Circumfcriptus autem eft Verficulus,fenfura Symbolik

«im cxpGocns, qui eft ciufccmodi. -

NOK IN1MICA ABOLETVi s vlla

NEC TNDANEC 1GNIS.

Ab altera deinde huius yeftJauli feu Portahs parte, qu# Auftrum refpicit^

idqj in fubfecuturäfigurationc fupra literam Ajahad magnum Quadratumfaxum e Porphyrio conftans lapide, hanc infcriptioncm 5 qu2eoccafionem6c

vium haruoi ftrueturarumindkat, aureis Üceris exhibet, ut fequitur»

Ha D.O.

J4Ä TTCHOHIS BR.AHE LI», fe

D. O: M.POSTERITATIQVE SACRVM.

ASTRONOMIAM SCIENTIARVM OMNIVMANTIQ^ISSIMAM ET PRAESTANTISSIM AM,

DIV QVIDEM MVLTVMQVE CVLTAM, NON-DVM TAMEN SATIS SOLIDE CONSTITVTAM,AVT A MENDIS VINDICATAM ANIMADVER-TENS, EI INSTAVRANDAE PERFICIENDAEQVE,VARIA EADEMQVE EXACTA ADINVENIT CON-STRVXITQVE ORGANA,AD OMNIMODAS CAE-LESTIVM CORPORVM O BSER V ATIONES SVF-FICIENTIA, LABORE, DIL I GENTI A, IM PEN.DIOQ.VE INCREDIBILI, QVAE PARTIM PROXI-MA EANDEM OB CAVSAM EXAEDIFICATA AR.CE VRANIBVRGO, PARTIM HISCE CRYPTISAD CONSTANTIOREM ET O PPO RT VNIO RE MVSVM DISPOSVIT; TIBIQVE O INCLYTA OMNIAEVO SVCCESSVRA POSTERITAS HVNC THE-SAVRVM RARISSIMVM ET P RECIO S IS SIMVMCOMMENDANS, DICANS, C ONSECR ANS; VTIN AETERNI DEI, ADMIRANDAE COELESTISMACH1NAE QPIFICIS GLORIAM, ARTISQVEDIVINAE PROPAGATIONEM, AC PATRIAE HO-XOREM, PERPETVO CONSERVES, NEC VET V-$TATE,ALIOVE 1NCOMMODO COLLABASCE-RE, AVT ALIORSVM TRANSFERRI, VEL OVO-CYNQVE MODO VIOL ARI SINAS: SI NIHIL

ALIVD AVTHORIS SALTEM VNI-VERSI VINDICEM REVE*

RENS OCVLVM:QVI EA CVNCTA IN HAC INSVLA ET INCHOA.

VIT, ET ABSOLVIT; HOC MONV-MENTO POSITO TE &0-

GAT ET OBTE-STATVR

^TCHO *Brahe O. F.

Havb Qri Hac Ligji Facjuqj-e, Et Vale.Quancfo

E?ISt«LARVMASTR©N©MICARVM. 243

Quando autemin ipfo veftibuloper Gradus defeenditurfub litera Bm fcquenti harum Crvptarum rlgura 3 quadratura quoddara Hypocau-ftum fubeft, quod propriam habet Ianuam verfug SeptentnoneiE) fupra

quam fequens Epigramma in alio Porphyrio Iapidc excifiim legitür.

VfRania haec cernens terreftria ccelitüs antra>

Quse nova fiib terris techna paratur ? ait.

DeJapfi ingreditur : coeli quid Sidcra ceJo^

Rurfum ait, en tellus in mea Sacra volat ?

Hie terrae in gremio quiequid ieclufit OlympusPanditur, has latebras Sidcra nulla htent.

Quorium opus immenio Cados diftare rcceiTu,

Curve tot abftruiis yEthera volvo rotis ?

Si penetrant humiles mea cella Theatra cavern^Iroa etiam Teilus fi dat in Aftra viam.

Tycho Bkahe F.

Eftverö hoc3 de quoloquor, Hypocauftum, totaliterfubtcrraneum,

nifi quod fuperiüs iuxta humi planitiem in laquearium lapideum fornicatunn

alTurgatj ut exteriüs inftar colliculi appareat, terri& viridi cefpite confult®

obdudti,qu6 ParnaiTumMufarummonticulum>quarumViv ania 8cprae-

cipua,& primogenita eft,quodammodo repraefentet,idq; intelligentibus CiL

tem & Philofophiar fublimioris alumnis j ex quo etiam Poetae hsee fabularura

mvolueris texerint, ne vulgus imperitum capere pofTet.

Habet quoq; hoc ipfum Hypocauftum quatuor feneftras ftatim fupr*

terra; planitiem,ex folidi-s Iapidtbus laqueatas,idq; in quatuor Angulis huius'

quadrangularis vaporanjjquorumquilibet plagammundi3meridiano& cir-

culo verticali principaliori (quividclicethuicadangulos re£tos confiftit)

prorfui incermediam j adamufsim refpicit ; ficq; in hoc Hypocauftum3 Ucee

(ubterraneum fit, fatisdiurna;luci$intromittitur.

In fingulis huius parietibus,fupra limbum arte fabrili Iignariä feite ela-

boratnm,binorum AftrönomorumEfFigiesquafiinlongumrecumbenuum,

piä» confpiciuntur, ita utocto fimul finr, quorüm quilibet in diclo limbo

Diftichonfubfcriptum habet, quod eorum imentionem breviter exprimir.

Nomina autemiliorum&lublcripti. Vtrfusin hunc modum. feiubent/ut

auncfubijuemus.

HH2 . TIMO-

144 * VtHÄNIS Jf&AIl 11». t.

TIMOCHARES ALEXANDRINYSTizic Anno 30 o. ante C m * s s t v m»

SaheteHeroes, vetus o'Timochaxi arveto,

JEthtrisante alios aufeßtbire domos.

HIPPARCHVS RHODIVSrixit Anno 120. ante Ch&iit vm.

JEtqui menfus erat Solls Lun&cfe recurfm

Hi fPARCHE,<tc quotquot Stdera Olympus habet.

CL PTOLEMAEVS ALEXANDRINVSixit Anno 140. poft Ckkistvm.

Antiquosfuperare volens Ptolemaee labores,

Orbibüt& numerispromptius Aßranctsa.

ALBATE^NIVS ARATENSISrixit Anno 880. poft Christ ym.

Emendare aliquid licet Albategnivs orfkf,

Non tarnen exaäas pertulit ire vi&s.

ALPHONSVS REX HISPANIAErixit Ann» 1250. poft Christ* m.

Quod Labor& Studium reliquisy tibi contulitAurunuAlphonSE^t tantis annumerere Viru.

KICOLAVS COPERNICVS TORONENSISvixit circa Annum 1520. poft Csristym.

Cmriculis tritis diffife Copernice, Terranu

Ipuitam, Aflriferumfleäere cogü iter.

TYCHO BRAHE DANVS DE KNVDSTRYPcirca Annum 1 5 $ o. poft Chiiittm.

QuifitU Veterum &proprijs Norma AfirafubegixQuamiid, Judicium Poßeritatu erit.

TYCHONIDES.TV> venerande Parens, tuafy alta Inventafequentem

Dst Defs> Atlantum continuare vices*

!?l$T»LAfcVM ASTJLON«MlGAlVM. 24JInhÄcaHtemiubtcrrancoHypocauftcba parte OrientaIi>expIicat« pari c-

«s mediano (vt vocant) intus ex muro conftans & farnicatus lcäus cenfpici-

tur3 inquoaliquand«ipfc Tycho, cum «iibibusccsluminterHoftuobferiian-

dum obducitur, quiefeere poteft : veluti etiam ab altera itidem parte alius

multömaior, extra tanaenHypocauftum, in Yfurnftudiefbrurnipfius ordina-

tus,repcritur3 idq;inpeculiari ad hoedeputatä Cryptä^qiaar etiam prwfusfubterranca eft : & licet teftudineata fit, tarnen (uperius ad aequiliWim» H«-rizontis plana apparet, nequidpiamimpediati

XVII.AbOccidentali Hypocaufti parte oblonga irienfa collecata eft,cui is

Studiofus aflidet,qui Obfcruationcs confcribit.Poft eam menfam ad parietc,

infra lirr.bum,magnurn pendet InftrumentumjinftarSemicirculi, vndiquaqj

tranfuerfis contignatiombus firmatum^ac Orickalc© in circuraferentiä ob-

du&um. Hoc Diftanrise Stellarum, quantaeeunq; ßnt, in toto etiam Hemi-fphatrio capi pofTunt. Habet autem inDiametrofexcubitos: Interdum &alibi reponitur, cumc^ eins yfus requiritur, (quod tarne« raro fit ) requifi-

to exteriüs fulcro, quoinomnem Stellarura fitum commode dirigi queat*

non aliter quam in carterisSextantibus rieri folet, imponendum venit.

VerfusBorolybicum prope menfam tria difpofitafii»t artificiose corj-

fe&a Horologia,quae Horas,Minuta & Sccunda defignant, ita vt qui Obfer-

Hationes in hbro huic vfui quotanms deputato feribit, his prope afTidere,

Momentumqj, quo Obferuatio fit, mox animaducrtere&annotarequeat.

Vni veröeorum adfrontiipicium,hocEpigramma Orichalco ineifum eft.

VEmpora circHituCoelumfugientiavoluit,

NccmodoprAteriens Hora redirepoteft.

Temporibus totusfugitiuü clauditur Orbü.

Pr&terit& totoquiequidin Orbe viget.

Ergo quid expediet Adundifugitiuaßgura ?

Cur his eonformes, qua peritura*fumtts ?

EU aliudquod nos Ceelum expedatfo vocsitfa

Idfy Auhy AJptäuy UmitibpHCfe caret;

lor a Sol hie eüyfimtlati^ Eccleßa Lunarn-»

Angelico Stellü comjeniente Choro.

Huc huc tmdamw, manet hienos Patria Vera*

lmmundi JSAundi nee remoretur Amor.Hinc

XlS TY€M®.HIS BRAKE LI B. r.

Hinc e rcgione in Angulo>qui Borrhapelioten refpicit/errea qusecfafor-

taax fub conveniente teftudine,itaut nihil in Hypocauft®occupctfpatij,pou*-

ta eft,ut cius beneficio tempore Obfervationuhybernalium frigusarceatur.

Superiüs autem fub ipsa,quä Hypocauftum contegitur,fornice,dcpi-

ftaeft Ttchonis neotericainventioHypothefiumcc«lemum,eäjquani

ipfateftudocapercpoteft, magnitudine. Proximeverö fubhac,adparictem

paulö inferiorem, verfus Septentrionem, ubi eiuslmago reprsefentatur :

manu altera furfummonftrans, habet intrabinos digitos pi£Umfchedam>ia

qua hxc infcriptiö.

qyiD si sie?

Quau* antiquloribus iftis & circüm depi&is Aftronomis dicat : Quid d«

hac inventione vobis videtur > Ex Hypocaufto hoc itur, ordmariä Ianu-

arumdifpofitione, hincinde, inreliquas Cryptas,ubiInftrumentalocantur.

xvniPer mediam Ianuam ycrfus Auftrum venitur inmaximam, qua? C

notatur,cryptam,vbiingcnsInftrumentumArmiilarcvifuur,quodvnu4

Armilla, quxmxia PoIorumMundi Axin circumagitur,omnesDcclina-

tiones Siderum in quo cunq; fitu & mundiplaga &iennt,tam in Meridian«

quam extra, facillimc& exquifnedemetitur.

Ibidem quoq; Semicirculus circumponiturjAquatoremcoeleftem,

quatenus fupra Horizonte mextat,repr*frntan5, qai o&o faxeis columnis

fuperiiiscochleas ferreas habentibus innititur,& per cochleas illas, quibug

firmitcr inhaeret, in planum Ji.quatoris,(iunquam opus fuerit(neq;enim le-

mel rite difpofitusfaciledimovetur)exquifite dirigitur; cuiusetiam medie-

tas,undediyifiones utrinq; diffluunt,rationecentriceu Axish^buaSMerudieilineam exa&ifsime refpicit. Hoc intermediante Diftantise Äquatorial

Corporum corleftium facile & aecurateaeeipi pofTunt,tum quoq; ttmpomAquatoria diftantia: Siderum ä Meridian« pneciseexplorari, quorum ope

MomentaObfervationumcxa&ifsime inveniuntur,Horologiaq; cum opus

fuerit,tam ex Sole quäraStellis, (Ire in Meridiano fint, five extra,corngun-

tut. H«c dimidia Armilla Aquatoria in Diamctro fuo 9 cubitos compre-

hendit,& pf«edi&a integra Armilla Aquatoria Declinationum,coraplectirur

in Diamctro 7 cubitas, ita utintra mobilem circulum & fixum.Semicircuv

!um,duorum cubitorum intercedeme Yacuofpacio,commodetranfeatuT.

Eftqjutraqj Armilla, tara integra quämdimidiata, undiq; optimoOn-«halco ita obdu&a &munita,ac ü ex folidohocconftaret Metallo.

Axis vero circa quem circularis lila Armilla rotatur,ex forti Chalybe

eft,interiüjsc©ncavu$jnc(epondcreruoinclinct,crar$itudinemhabenstriura

digiturum j extenüs per totamLongitudincmj omncmqj eius circurnferen-

tiam

IP15T«LARVM AST&© N ©Ml CARVli. 247

tiS ex^uifitifsime, nee fine labore atq; induftria 3tcresfadus,& ubiq;, quo ad

longum>ductam re&ilineum ab/q; ulla incurvatione, quomodocuüq; revol-

vatur,exprimens;ut hacrationetotaliterinftarGnom©nisfit 3ad quem Di-ftanti« jtquatoFi^paralleliteFpcr cövenicntia inrlxoSeroicirculcmotapi»-

nacidia prsecife capi pofsint. Habet quoq; hie ipfe Axis in medioloco Cylin-

«lrumOrichalcicum>quieiufdemcrafsiuei eft,adquemfimilitcr Declinatie-

bcs in circumvolubili intcgxa Armilla per fua appropriata pinnaeidia men-furaatur.

InhacCryptaisterius duplkcs gradus lapideifunr. Per altejes ad infe-

riorem & integram Arrnillamhincindecircumcirca afeenditur, preutDc-elinationesSidcrum indecliviore vel altiorefitufupraHorizoßtem5cius be-

neficia^lenotanda? venia nt: Alten, qui hos, adeoq; Semiarmillam Aquat©-

riamambitmt, utrinqj a medietateiuxtalanuam 7 ita paulatim afeendunt,

quemadmodum j£.quatorisinclinatioreqmrit,quö Obfervatores,five unus,

five duo(nam bina habet \%%g Semiarmjlla pinnaeidia ) inquaeunq; parte

per Axemteretem Sidera utrinq; collimandafint,gradibu$ratislatisinfiften-

tes oculum pinnacidijscomrnode &ab{q;molefT:iaappIicare pofsint : Mu-rali etiam cireuitu, quiftatim proerafsftieiunius hominis menfura amhit>

dorfoObferyatorümfulcrumprcbjemc,

Inferior terminus Axis rotundas Armilla circumvolüirur mChalybeSlamins, euicochleis ita artiflcioseprofpeäum tfkf ut adazrrafsim öc rite fe-

eundum Axemmundidifp©nipofsit, idq> in oblonge ac magno Gothicola-

pide, qui duas circiter ulnas fub terra in firmo faxeo fundamento collocatus

tiuas infuper ulnas e terra, prominet, in euiusinferiori parte Atlantis Mau-ritanias Regis effigies artificiose efformata con{picitHF,aeß Coelum humerisgeftare tetagcret. Nam & iupra eoronam cius5 in eodera lapide, Globi He-fiiifphafriumeftStellis aurcis infignitum,quod parte quädam Corona? fuse

attingens, nunc quafiportare videmr. Quo Hieroglyphieoinnuitur9 qu6dReges& Principe« fubiimern hanc& vere Regiam Aftronoraia? Artem fulci-

rc& liberalster fuftentaremeritodeberent,quemadmodum Atlas ille mul-

tieji alijolimfecerunt; &fuperiori^roiiberalitateilluftn&vixunquam ob-

literanda, Alfhonsvs RexHifpani« hanc^quantum inipfoerat? prom©vic.

Alter Axis terminus verfus Septemrionememinens,&inipfumPöIum.

directus, gyratur in magno fixoqi fulcro ferreo,cuifuperiü&etiam cochieis

provifumeft.Hocbinisexdurifsimofaxotcretikuscolumnis3ijfdemqjunum

cubitum crafsis,& in Altitudine7 hincinde exhibentibMirmifsimeinflgitur.

Sunt rcro utrarq; hx Columna?ita conYenienterdifpofita?,.ut non fai-

rem ferreo fulcro^ quod fuperiorem Axis terminum geftat,fuitcntaculum

firmum prsbeant, fedunälanuam inferiore fui parte, perquam cxHypo-

caufto in hanc Gypum intmur, apte exhibeant* Taatundem cnim ab i b-

vicem

24$ TtCHt-HIS B&ABE IIB. I,

oicem reraeueatuf, quantum fpacij rnediocris crafsitieihomd pro iatraid«

vel exeundo requirit. Haben? vcro Schx ipfie Columna? pro fundament© ia

terra duos magnos& latos lapides eampeftresjin fixo& argillaceo fundo fir-

matos, ne illse his infiftentes, & infiiper nrinq; muro huius Cryptacrnuni-

tas,quippiamdc fuo fitü vnquam remittant. Adeoq; alias in hoc toto In-

ftrumentojquoadvtramqj Armiilam5 omnia requifita ita firrrtiter ordinau

fiint , vt ne quidem ingenti robore & vi 3 etiamfi quis id data opera conetur,

dimoueri,aut ad obferuationes inutilia reddi queant. Quocirca cum femel

rite fingula difpofita fucrint, vix ac ne vix quidesn ab'quid inuenttur , quod

poftmodum fe&ificatione vltcriore indigeat. Si tarnen id aliqua tempori«

diuturnitate aeeidere poffit,aut ipfa partium attritione (nam& re&e in Ver-

ficulodicitur: Mors etiam ferro marmoribusqi venit) facili opera fatifq; cito

percochlcashincinde5Vtiopuseft,ordinataSjindebitumtenorenareftituitur.

Atq; ha?c täm de hacCrypta, qua» etiam fuperius te&um habet, quo«*

veltotumaufcrri, vclpervaluas huic officio deputatas, verfusquamuis coeli

plagamaperiripoteft, quam de Inftrumcnto magno Armillari fefquialter»

ialtem conftantc circuIo,quo omnia qua» veteres vix (ex vel pluribuf ijfdcmqj

aiinutulis&Obferuationiexadaenonfunicicntibus,excquiconabantur>mul-

tö promptiiis, certius3& fubtiliüs expediuntur, fit indicafTe fatis.

XIX.Cum a urem verfiis Notapcliocen ex Hypocaufto in Cryptam G exitur,

Sextans in eä «ecurrit Quadricubitalis> quo fubtilifsimc Diftantiae Stella«

cum capiuntur. Fulcrum luum cum rotundo, quo in omnes coeli partes diri-

jitur, Globo, ftabile habet. Diuifiones faefcar funt per puneta tranfuerialia,

ita ut etiam quaelibet dimidia Minuta diftin&c cognofeantur. PinnacidU

autem cum adiunß« ad centrum Cy lindro, per rimalas & lineas parallelag

vfurpaatur.

xx.Porro e regioae tcrfusNotolybicum adCryptam V intrando> ingeif

quoddam confpicitur Inftrumcatum , ex folidoficduriflimo Ferro conftans,

quodQuadratumGeomctricum (vtvoeaat) exteriushabet,cuius quodlibet

latus ineegrü numerum Tabularuin Sinuumiex cyphraram, infua fubtiiiSc

traniueriaii fubdiuifione adimplet. Intra hoc eft Quadrans circuli quam ma-ximus erüci potclt

;qui ab altera parte, in qua diuifiones fuat, Orichalcicsl

lamina exqutfitifsimc iuperinduftus eft , ita vtOrichalcum cum ferro quafi

conglutinatum vidcatur, atq; in exteriore planitie adamufsini, & politc leui-

gatum. Singuli verö Gradus in hoc Quadrante fubdiuiduntur,non fairem in

omnia Minuta, (cd& quodlibet horum in fex partes feu fingula dena feeunda.

Ell eaimadmodummagnus hie Quadrans, rtpote quiäceatro ad cireumfe-

renuam

EPISTOLARVM ASTkONOMlC AUVM. Zty

rentiam f.pene cubitos cominear. HincdeQuadrato circumpcfito,quantae

fit magnii udinis, ratiocinari licet,

Affixumautemefthoclnftrumentum per fui medietatemad oblongarm

&quadratamColumnamferreamiufta craffitie pra:ditam,cui hrmiterinfu-

periori & inferiori parte cochleisapplicatumadhsret, tanquam in quodamarquilibrio, ita vtvtrinq;dimidiam ftrudhiram exerar. Hocfuftentaculum

ferreum,quodtotumInftrumcntum portat, inferiusinconumacuminatum

definit, quiquadrata: laminar Chalybcseforamenfupcriusconihuius acumi*

nicorrefpondenshabentijinfiftit, vt fieminimonegotio, tanquam in pun&oquodam artificiali, conuoluatur. Nam fuprema pars huius columns ferreae

tcres eft, atq; in brachijs ferrcis deeuflätim fefe tranfeuntibus, & murofupe-

riüs in quatuorlocis firmiter innixis, ac vbi verfus Zenith eoineidunt, rotun-

duraforaraen habentibus,gyratur, vrq; Zenith perpetuo refpiciat, cohibe-

tur. Lamina autem hxc Chalybea, de qua dixi, tereti columns lapidear,quae

profunde in terram5 rubftratoiblidofundaniento,defofläeft, Scquafi duobus

cubitis fupra hanc extat , imponitur j & ita cochleis hincinde regi poteit, vt

totum fimul Inftrumcnrum, quod illi innititurjtam in planum vertieale quamad Horizonts arquilibrium» prout lateradiuerfimode exigunt,commodedi-

rigi queat. Vbi verö femel rite difpodtum eftj& Cochlea: inferiores bene fir—

mata» fuerint,vix poftmodum aliquid vitij contrahit, quo minus Obferuatio-

nibusadamufsiminftituendisfufliciat. Nam etfivnusvel alter quantaseunq;

magnitudinishomoilliinfiftat, atq; vnäcumlnftrumentoaliquotiescircurn-

gyretur : tarnen Inftrumentum nihil diferiminishinecontrahere, aliquoties

comprobatumeft.

Circumpopitur quoq; huiclnftrumento Circuluifuus Azimuthalls, qui

muro rotundo vndiquaq; , quafi in eius media parte, ineumbit, omniaq, in eo

obdufta funt Orichalcor Occupat in Diametro p. cubitos,vtinterHorizon-

tem Azimuthalemaclnftrumentum,cum opusfuerir,commode tranfeatür.

Habet ctiam hxc Crypta esementitios fuos Gradus , per quos ad Qua-dranteminter obferuandum afcendidefcendiq; poteft, prout Altitudines dc-

ineüenda: requirunt. Saperiüs teeftum eft,quod& circumagi& explicari po-

teft,cum fais quatuor valuis, prout Obferuationes verfus hanc vel illam coeli

plagam inftituendae exigunt.

Per hocInftrumentum,quod(vtidiximus)magnum acprorfusMetal-

licumcft , valideqs firmatum , exactifllme altitudines Sidcrum, etiam intra

fextam partem vntus Minuri feu dena fccunda denotantur, ita, vt nullumhis fiibeffe poüit dubium, modöcolliaiatioStdlarum perriniulas pinnaeidij

Cyliniro ad centrura pbfito parallele;.-; fatisaecurate perficiatur , & in Sole

vmbraciufdemCylindri intra ceripinos, ad intenorem pinnaeidij planitieia

in nunc vfumpra:ordlna:os;sdai&ursiä]COiz)prehend<i£ur »

' I s .Dciad«

2j3- TYCHQHIS BB.AHE L 1 B. fc>

XXLDeinde circa rcliquos duos Angulos Hypocauftiadhucblnsefunt Cry-

pta?3 in quas patet introims ftatim extra Hypocaufti Ianuam ad vtramq; par-

tem , vbi videlicet gradus , per quos defeenditur, definunt , & primum ab

Orientali parte intrandoadCryptamG3quaead AngulumHypccauftiBor-

rapeloten refpicientem exiftit 3 alius quidara Quadrans oecurrithincindeaf-

fabrecontignatus3 & Orichalco bene veftitus 3 isq->in iaxeäcolumni inferius

confi(];ens,etiamcolümnjef€rrearaffixuscll,cuiu$beneficiorupradicl:amco-

lumnam lapideam , ferrea laminä & cochleis fuperius inftru&am facilime

conuoluitur ; fuperius in foramine rotundo ferramenti tranfuerflm muroinnixi , columna? fupremä& tereti parte Ccfc vna firmiter gyrante. Habet

autemhic Quadransä centroadcircumfercntiam.4. cubitos 5 Cylindrumq;

apud centrum Orichalcicum 3 quo intermediante per pinnacidium , quod in

limbo mouetur, rimulashabcns ipfi Cylindro vtrinq; parailclas- Altitudines

Stellarum adamufsimcollineare licet,- vmbra huius ad interius pinnaeidij

planum Solisaltitudinem difeernente, proutetiam in altero 3 dequopriiis

diximus Chalybeo fit Quadrante. Eft autem ipfa circumferentia huius

Quadrantis inlamina" Orichalcica adeö fubriliter fibdiuifa, vt fingulorum

Graduumfingulafexagena Minuta 3 adhucquadrifariam diftribuantur 3 totä

illadiuiiionepcrpiinci:atranruerralia5morenobis Yütato5adminiß:ratä; ficq;

huius Quadrantis benerkio 3 Altitudines cceleitiumcorporum, incra quar-

tamMinuti partem castus dime tiri datur,& hcccollatione fepenumerofaftä*

cumijs Sidcrum fublimitatibuSj quae perantedi&umChabyleumQuadran-tem (quibocaiiquantulo maior eil) eedem tempore depromuntur, quamaptiffime inuicem congruere depiehendantur ; adeovt vixfextse parrit

vnius Minuti dirfcrentioia meidere polTit , id tarnen fipius vel rariüs 3 prout

collimatoresfjo fatcwintoirlcio. Concordant etiam hx Altitudines, hifee

duobus Quadrantib'is in Mcridianofacla*3 adamufsitn cum ijs,qii2C per Ori-

chalcicum Quadranicm fuperius in areeparieti muralicubiculiKotholybi-

ci affixum dcnotantur 3 tumquoq; cum alijs Inftrumentis eidem vfui depu-

ratis.

Habet quoq; hie Quadrans fiium circulum Azimuthalem fupenii« mu-to circulari ineumbenrem, quietiamOnchalcicaiaminäfiiperinduäuseft,

& diuifionesgraduum Azimuthalium (ubtiliter & exqujlue probet 3 ipfiffi-

itiä Mcridici linca nonex Altitudinibus Solls velSteilarmr^vricommuniter

facereconfueuerunt, Ted ex ipsä Polan Stella, quandovtrmq; iuxtamaxi-

mam a Mcridiano digreffionem vcrfatm-,& q üafi in vna lineä aliquanto tem-

pore afeendendo vel defeendendo conliHxre videtur 3 fub:iaßirnä&; infalii-

feili via in hoc HorizontaJi limbo peruelbgata 3 ad cujus etumindicationem,

cetera

,

EMSfOLARVM A $ TR ON O M I C A R'V M. t/f

caetera, in quibus ilcopuseft,Inftrumentadifponuntur,vtMeridianocoeiefti

exquifitiiTime correfpondeant. Concinet verbhic Horizon Azimuthalisia

Diametro 6. circitercubitos,quofpaciumrequifituminter Quadrantis lim«

bum& muriimerioremeireuitum, perquodObferuator, aimrespoftuUt,

trahfire poffit, conuenienter fuperfit. Adfunt infuper huic Cryptse fui gra*

dus interius,per quos,prout Obferuatio per huncQuadrantem exigit,afccn-

ditur defcenditurue,& habet fuperiüs teäum,quodcircumgyrari poteft,ita

vt duo foramina qua? apercis valuise regtone exhibet, in quameunq; codi

partemhbueritj&proutObferuatiocapeflendarequirit, conuolui pofsiot.

XXII.E regione-huius ab alteraparte verfiis Borrolybicum itur in aliam ciuf-

iemeum hac, dequadiximus , form«& quantitatisCryptam 5 litera DiufubjEequcntifjgurationeindicatam, vbi Inftrumentum quoddam Armiliare

vi(itur,quod non faltem Axes habet Polis mundianalogos,MeridianoCha-

lybeo inhärentes, fed infuper quoq; Zodiacalem circulum, in Polis iuis con-

uolubilem : proptereaq, Ticko hoc Inftrumentum Armillas Zodiacales

appellarc foler. Exhibentomnia quae-H yp parchvs& ProLEMAVsfuis

Inftrumentis ArmilIaribusfacl:!tarLint,redlongcmaioncompendio atq; pra>

eifione. Neq; enim tot cireuiis conftant,quot illorum requirebant,fed folum^

modo 4. habentjinter quosetiam Meridianusille immomsnumeratur,&:ni-

hiiominüs tarn Longitudines quam Latitudines Steliarum extempore abfq;

vlla tacdiosä Supputationc, mediantibus duobus Obferuatoribus, pnecis©

adeoq; in ipfo Minutorimantur. Quamfubtilitateman veterum, dequi-

bus dixi, Arxhillae exhibiterint, non immeritö dubitandum venit ; ex quo nec

H x v 1 ar CK vs,necetiampT ole MJs.vs,maiorem in Stellarum Longitu-

dinibus atq;Latitudinibuspereasprüeciiionera denotarint, quam qua? intra

fextamGraduspartem,addenafcilicet Minuta,cohibeatur. Vndeverifimile

eft, illorum Armiüas,vtut forte e folidoMetalloconftantes, non tarnen adebrnagnas fuiiTe,Yt fingula Aiinuta caperent,{Iuc etiam qu6d eas tarn fubtiliter

fubdiuidere neglexerint, aut numerationem adeoexae^arc^foperuacaneam

duxerint. Quodcunq: horum fuerit, certe hsec nimis lata &; platica ccele-

(liumcorporum dimenfio accelefti normahaud infenfibiliter eos deuiare fe-

cit,idqj non modico Aftronomiaeinftaurandx damno. Habet autem Meri-dianus, quitotus, vtdixi, Chalybeus eft, &reliquas Armillas intra fe conti-

net,tres cubitos in Diametro; atq; hinc reliquarum feie verfus interiora con-

comitantiumAiJTijllarum quantitatemsefumareiieet. DiuiiionestaminMe*ridiani Armilla ferrea , quam caeteris interionbus Orichalco exterius obda*&is, perpunüa tranfucrfaüa fubtiiiterordinata?funt: ita vt&inhis Armil-

UsiinguliGradus in fingula quoq; fexaginta Minuta fubdiuili (Int; & pinna-

Ii * eidia

l^l TTCHÖKIS SBLÄKf 1 1 1. I.

cidia diuerfa cum in Armilla Zodiacali,tum in circulo Latitudfnam ninc inde

mouentur,quaEmorcconfucco per rimulasparallelas Stellarum fitusfcrutan-

tur. Nam&inhis Armillis, Axis quidem apprimetercseft,per Polos Zo-diaciadeoq;roturnInftrumentum tran(iens,adcuiuscircumferentiam Lon-gitudines Sieilarum collinearc darur, isq; in fui medicullio Cylindrum ge-

rir,per quem in diclo circulo Latitudinis 3Siderum ab Ecliptica diftantise ob-

feruantur. Atq; fic fuperfluitasin Armillis veterum, qua: Obferuationent

fluxiorem reddidit,euitatur, omniaq; magis fuccinctc& certius expediuntur.

Neq; enim Armilla» hae ita diftrahi poflunr, aut extra debitum planum fu9

pondere diuagari , vti in antiquis illis accidifTe, haud citra iuftas caufas fufpi-

candurn venit. Fulcrumverofcu Pedeftale (vti vocant ) eft exintegro& fo-

lido ferro'admodum firme compositum, & infcriushabetcirculum ferreura

denfiufculum, cui 4. Cochlea; adaptata? funt,quxquacuor etiam breuioribusf

column.s lapideisfupcriüslaminulisfcsrreisrnunkisinfiftunt, quarum Coch-

lea rum operä forum hoc Inftrumcntum in debitum fitum arq; cum circulis

cceleihbus exquifuam correfpondenLiamdirJg'tiir. Quodcum femel nteer-

fectum eft, vix multopoft tempore , ob bene confirmaram ömnium partium

difpofuionem, aliquid dikrimmis ineidit. Qmn& ha?c Crypta fnos habet

Gradus, noni.;l;Ci* pej «juos in eam afeenditur, (eftenimfuopauimento

eminentior altera) (ed c

i

: j m in qinbus circa Armillas vndiquaq; , vbi opus

€ft,aluu.sconfiftercIiccat; hostamen vnicos,cumhi fufficiant. Etfuperiüs

te6tum portat, cuius dimidia pars cxplicari poteft, arq; in quameunq; Hcmil«

phzrij partem 7 prout Obfcruatio requirit, circumagi.

xx 111.

Cum verö äd predi&am Armillam afeenditur, appendnlateri parie-

tisdextro, in peculiari ad hoc in iplo muro fatto P^cpoiitorio, aliusadhue

Sextans, qui quatuorcubitüsäcemroadcircumferentiam complecHtur.

Hunc Sextantem omni ex parte Orichalcicum & cochleis varijs com-

positum T t c k o in eos vfus fien curauic , vt ü quando in exteras regiones

& longc diflira Regna Obferuatores aliquos pro Pofi Altitudinibus, & alijs

quibuldam iftic denotandis mittcret , ij hoc Inftrumento cemmode vti pof-

fent,fiquidem id & explicari, & rurfus per cochleas diflblui,&inthecam/eti

ciftamhuicprzordinatamcomponipoföt,&ficabfq; vllodetrimento inquaf-

eunq; libuentorbis partes, feu mari feutcrräjtranfportarijita vt poftliminio

rcdiens, & perdiclas cochleas denuo in debicam difpofitionem expanfum»

omninöeafdemtam Alritudines, quam diftantias>quasantea, inuiolatccx-

hibeat, modo non nimia violentiä, vel per incuriamjvel data operä, in itinere

diiturbatumfuerit. Habet quoq;peculiarefulcrum 3 quodfuisetiam coch-

las ddiungi coniungiq; poteft^vnaq; in eädem cum Sextante ciitäcooferuari.

Sun;q$

fiflSTOLARVM A3TR©SOMI«AHVM. (gg*

XX 1111.Sunq; harc praccipua Inftrumenta Aftronomica 5 qus in Obfcruatori©

fubrerraneo vifuntur.. Eft tarnen adlmc, praeter harc, Armilla qusrdam Por-tatilis,qu# tresferceubitosin Diamctro continet, Orichalco etiam obdu&a& in/ingula MinutaTubdiuiia. Hasc,quando eius vfüs requiritur, exporta-

tur ac appücatur ad lapidcas columnas vcrfiis Ortum ac Occafum litera H& I fignatas. Capiuntur autem eäDeclinationesSiderum, prsefertim cumHorizonciappropinquant 3 necfacilcmaioribusiftisArmillisDeclinationum

difeerni poflunt.

Regula; infüper Ptolemaic jt, quarum fuperiüsjnumero IUI. rac-

minimuS) praedi&ts Columnis nonnunquam appofitc aecommodari folenr.

Nam vtrarq; hx Celumnadapidea?, quar in areubus verfus Ortum & Occa-fum po(ita?iünr,ita fupenusferramentis&: cochleisabvtroq; lateremuniun-

tur,vt & Regula s& minorem illam Armillam Declinationum ijs imponereliceat,prom re s poftularirj pro folis tarnen Regulis inferiüs in eodem Colum-nslatereferrcalamina. cochleis circumpofitaexiftentej cuius fuperiori coni-

co foramini latus Regularum, quod Zenirh rcfpicit,infiftens,& in perpendi-

culumverticale ritedirigitur^&iimul commodeconuoluitur, altera Colum-na fupplente,quod altera denegat,fiquandodiiriculrasaliquainciderit,quo<i

tarnen rariflime contingit 5 ficqj his etiam Regulis penes hec Crypticum Ob-feruätonum commodevti licet, quandoObferuatoribusita vi(um fuerit, &|»lures Alcitudinesiimulaut intra breue temporis fpaciüdenotand« veniunt.

xxv. •

_

Quin& aliusminutulusquidam Quadrans hie reperiturefblidalarni-

fiä Oric haleica, eademq; dcniiufcula afFabre ekboracus, qui ä centroxidar-

cumferentiamcubitumoccupatj'cftqjvndiquaqucfuluoAuro, intercedenre

Mercurio& Vulcano, obdu&us, quod inaurari vocant, reuoiuiturq; in

ferreoquodamfulcro, itacochleisalijsqjrequuiusopera fabnli adornato 3 vt

Quadrans hie& in omnia Girculorum verticalium plana circumagi J& triam

in squilibriumHorizontisritedifponiqueat. Circumfeientiaeius extrem*

pcrvfitatamdiuifionemdiftributa eftyita YtfingiiliGradus in n.portiuncu-

las 3 quarum qu^hbet quinarcprar(entat Minuta , fübdimdantur. . Intra ta-

rnen hunc extremumlmbumaliaefldiumoteamdum cam ra:ionem 3 quam

Petrvs No nivs in libello de' Crepailulis tradidit , per arcus vidtiaet

pfurcs introrfumdu&oSj&oW«rß ratione Anguli redti numerum totalem al-

tera ndo&fuccefliueimminueDdciubiiiuJäos: idqj invnähuius Qitadrantif

facie ; in altera enim quaii in tabula numtriexcifi iiinc, qu» Gradus& Mi-

nuta (ingula , perpun&a qua; indiuiiioaeNonianaexüil:unt3confdüm abßg

Jongä Supputatione expeJiunt.

1 1 3Iwwi

.*5:4 'T-.WHOS1J 1ARHE L I B* I«

luxta centrum in vacuo alias fpacio, mtra circularem quandam figu-

ram Hicroglyphica quxdam lubtiliter facla incifio eft,vbi ad Arbofem ab al«

fera parte viridcm& frondofam,iuiienisfedetlaureäinfignitus& vnämanaGlobvm coeleftem portans,altera librum. A Ixua. yerö parte Arbor habec

& radicem emarcidam & frondes flerilcs folijsqj carentes, mter qua? Mcn(keft, capiens quippiam eorum quae maxirac in hoc terreftri mundo in preti«

funt , vt ciftulamnummisrefertam^ Sceptra, Coronas, arma Gentilitia,tor-

ques aureos, Gemmas, mulierum ornatus, Pocula, Chartas, TefTeras, atqj

his llmilia;quacoirinia Scheleton quoddam mortem repraefentans manibus

pedibusq; ambit & comple&itur. Suprafcripcum vero eft Hemiftychium*

quod fcnfum allegoricum explanat :

li VlVIMVS bGEMIÖ, C&TERA MoKTU ERVNT.——

—

=Idq; eärationtjvt prior pars Verfus, nempehcec: Vivimvs Ingenio,

exdexträ &vi'ridi Arboris parte, ad quamluuenisille Philofophansrefidet,

tanquam infchedä Icripta dependeat: Altera vero, nimirum : c&teraMortis ervnt, ab aridä illa parte deferipta appareat. Quemad-modum &c alias Tycho hoc Symbolum Hieroglyphicum, vbinonfaltem

ad Temporanea , vt hie, Ted ada?terna & potiora adaptatur,vfurpar. Hlic

enimin viua&frondefcente Arboris facie, Chilis ti doctrinse& vita? Hie-

roglyphica reprsfentatio eft,cui fuperferibitur : V 1 v i m v s inChristo.Hie vero Philofophia? quoq; ftudia eorumq; Hicroglyphica indicia ad altera

Arboris ilccam& mareidam faciem fub Mortis arbitrium tranfeuntj eadetn

ibi,qu£anteaintemporaneoEmblemate,mancnteInfcriptione;kavttotus

Verficulus in häc anernitate refpicienteHieroglyphica figuratione fic fönet:

Vivimvs in Christo, cetera Mortis ervnt.j

Sicq; Tycho per harcSymbola Kieroglyphica innuere vult7doä:rinam

folidam,& reruni tam Cotleftium,quäm Terreftrium cognitionem,adeoq; to-

tam Philofophiam in hacquidem mortali vita mundoq; vifibili & tempora-

neo, hominesmultöpotiüsä mortalitate vindicare, quam aliaillaqusenmn-

dani homines vtplurimiim moliunrur; attarnen adafternitatem in fumma bea-

ticudine conlequendam, nihil condneere, fed itta^quoadhanCjmorri quoqj &abolitioniobnoxia cfTe.-,ex quo illic Dei bonitas & mifericordiaper meritum

Filij Christi Redcmproris, eiusq,- doilrinx Stvnx obferuantiam&imi-

tationcm,rolummodolocuPxihabearita?:q;perdurent. Quin& aliafenten-

tiose dida arq; Emblematice veritatem in medullis rcrum non cortieibus

profunde abfconfam innuenua,(:arn fupeiiüs in ipfa arce,varijs in locis^quam

e-riam innonnuilisorgaais,- aßignari carauit , quafomnia non dueo operar-

pretiumhic apponcre.

ÄdHy-

IMSTOLARVM A S T R ON O M I C AR V M.2fl'

JJF7.AdHypocauftiquoq; parietempendetR adivs Astronomicvs

exOrichalcototuscon(tans,ci!iuslongior Regula feu ipfe Radius circuli Se-

midiametrum rcpr^rcntans,eft paulö plus quam triumcubitorumjcnqjolim

IGyalteroArsceniö, Nepote dodiflimi illius Mathematici GemmaFr is ii Bat AVi, qui peculiaremdehoclnftnirnentoediditlibellum , ad

inftar eius qui lllic äG e m m a defcribitur,fubtiliter elaboratus. Habet etiam

Tic h o adhuc alium Radium totum quoq; exOrichalcicislaminisconftan-

tem, exterius triangulärem &interiüs concauum, vt eöfitleuior, qui perli-

neas tranftierfales pun<5taq; in bis notata longe plures &; fubtiliores diuifiones

exhibet, quam vulgaris illa Radijinparticulasa^qualesdiftributio; adeövt

RumeromaximoTabularum Trianguli orthogonij huefacientium^ui quin-

queCyphras habet, (atisfaciat. VerumTicHo Obferuationibusper Ra-dium quomodocunq;faäisparumtribuit, pra?fenim fi remotionesSiderum

maiufcutae fuerint ; longa experientia & collatione cum carterislnftrumen-

tisfadificedoceme j quod&iüas caufäs habet, quasipfemetalibiforfan ia-

dicabit.

XXVIIAden: quoq; Annulus Aftronomicus,qmtotus exOrichalco confeSus

'

eft,tamafFabreArgentoliquefa<5toconglutinatislateribus, vt folidumdice-

resefTc Metallurg cum tarnen interiüsquarlsbet eius Armills concaucefint,

qu©porcatuleuiorfif3 neq;ponderefuodehi(cat. Habetautemin Diame-

tro nennihil vltra cubitum, Eft ver6 & hie Annulus olim ante Annos plus

minus trigintaäfupradictoGE mm ä Frisii Nepore Gvaltero comie-

nicntervndiquaq;compofuus, adimitationem eius quem GEMMAipfeiui-gularide hoc edito libeilo,tam quo ad fabricam quam Yium,illuftrauit. Ethie quoq; Annulus, vtut magna diligentia fabrefa&usatq; diuifus, quoadObferuationes coeieftes exaetiori trtitina rirnandas, T ychoni inhabilis

prorfus4 inutiliscenfetur. Referuateum nihilominus obveterumplacita,

imprimis verö obceleberrimum illum

G

e m m a m Fr i s i v m, qui proculdu-

biofuum Neppern huiusconfedionemdoeuit. Quin&: alterumhoc multö

minorem Annulum Auronomicum in promptu habet,qui licet vix fpitamum !

paruum inDiametrocompIeat,attamenexiolidoconftansOrichalco,& di- -

ligenter fubtilifiimeq; infuos Circulosdiui{iis,idemfermepra?ß:atquodma-

ioriile; nam in talibus Inftrumentis ludicris,Virtus,vt dici (biet, non femper ;

in quantitate, Ced potius in qualitate confiftit ; aut ( fi mauis ) in neutra.

XXVIII-Eft quoq; ad manus paruum quoddam Aftrolabium totum ex Orichako

conftans,%adveteriimdercriptionemefFormatum,habensvariasintriniküs

matri-

3&fö TT C HON IS 1HAMS LH. !•

jnatriculas pro diuerfis Poli Aldtudinibüs, veluti fieri folct. In Diamcrro

vnum faltem fpitamum complectitur. Quamuis autem Tycho non multum

tribuat talibus Organis, quae potiusSidcrum motuscognitospraefupponant,

quam quod eos inquirant,tamen in promptu habet laminas quafdam Oricbal-

cicasrotundas,&vtrinq;pIanas,ratisqjcralIäs^cxquibusaliquandoperociuni

Aftrolabium quoddam Catholicum 5 minorinegotioquäm vetus illud Omni-

bus Regiombus inferuiens, &longe piura expedicns 3 claborare conftituit.

Adfunt quoq; tarn in hoc Obferuatio quam inalijs, quse fuperius in

Arce funt, multa alia Organorum quorundam media tarn pro excipiendis

radijs Stellarum atq; vmbris Solis & Lunas, quam ad alios vfus, minus tarnen

principalcsjconducibiliaj quarfuperuacaneumforetomnia hie recenfere.

Paret itaq; quöd s.d. hoc Obferuatorium fubterraneum ,Steknbvr-€ vm, vtidiximus, appeljatum, XII. pertineantlnftrumenra Aftronomica,

qua; modo explicuimus,inter quse prima illa & maiora, exceptis faltem qua-

tuor poftremis , ad vniuerfas corporumcceleftiumObferuationes,eä fubti-

litatequarinfenfus vifualcsvnquamcadere poflit, perfkiendas, omnimod«fuificiunt.

Porto (vt& hoc innuam ) cum exitur ex hamm Cryprarum vapora-

rioper Ianuam fubterraneam ad dextrum latus verfus Seprentiriönem j in-

choatuseft teftudineusquidam fub ipfa humotranlnus, qüi vfq; inmaioris

Domus, quaein Arce eftjHyf-ngaeaducere debercr,quö ex Laboratorio Py-ronomicoj ibidem fub AuuValiTurriculaexiftentc^eodcmqi etiam fubterra-

neo 5 inhas Cryptas permeatuminfraterram tranfitusaliquandoconceda-

tur 3 ne tempore Brumali Portas Valli noctu , cum ferenumfuerit, aperirc

neceflum fit. Sedhunc Crypticum tranfitumT y c noadhuccertis forte de

caufis imperfeclum reliquit,cum etiam per fe non admodum fit neeeifarius.

Inmeditulliohuius Cryptici apparatus, exterius fupra ipfum monti-

eulumHypocauflilaqucaria ambientem,folebatTy ch o habere Mercurij

quandamImaginemexOrichalcofufam3quaradimitationcmcuiufdam Ro-mano antiquitatis folertiflime facta erat , ade6 vt omnium membrorum de-

centi proportione &difpofitione huic vix fimilis facilc obuiafitj quz etiam,

vtutpauloaleior vno cubito erat, Mechanico Automato inferius fubftrato

infiftcbat,vt perhoc3 cum luberet, in Gyrum, quafi fpontaneo motu, con-uoluipo/fet, Hanc autem fufilem Mercurij Imaginemllluitnffimo Principi

Henmco Ivno Duci Brunfuiccnfi ,Ticho iuxta eius petitionem, ex

quoilliharclmago plurimumarriderct,eum ipfum Vraniburgi Anno 1590»jnuifcrct> donodedit; cuius cum faltem modulumfibi viaflim conredi, quoadinftar eius per idoneum artificem alium fundi curare polfefemcl atq;ite-

rum per litcras expeticri:,neaduaiimpetrarcpoiuit.

EHJTOiAA Vil ASTKONOMICARVM. 1}JA t ^yi liarc eft breuis Defcriptio praecipuorum Inftrumentorum No-fciEs viri Tychonis Baa he, qua: partim in ArccVraniburgo, partim in

Cryptico Obferuatorio extra eam difponi curauit. Suntq; nuir cro XXVIIIha&enus abfoluta , qua: non faltem indefeffis laboribu« > magnaq; & con-

ftanii diligentia ab illo aliquot continuis annis per yarios in hunc Wum fu-

ftenntos Artifices Mechanicos elaborata funt,fcd infuper aliquot millium

Aure*rum&/änc plurium,quämcre<li facile polfit, expenfasconftiterunt;

quas tarnen ipjfc non magnopere rcputat,cum in viiiora oc minus durabilia,

nee vlqjadeö vniuerfaliter(mod6 omnes rede caperent) vtilia,majores ab ä-

lijsfärpenumeroprofundanturfumptus. Verumenimveröhaecomniaca,qui

opus erataccuratione,defcriberej atq; per omnes partes explicarej quo illo-

rum com^ofitio & vfus vndiquaq; intelligi poffit,magis ardui fbretlaboris,

quam ha?c breuis Synopfis capiat, cum ne quidem plurima hie fufficiane

verba, fedpotius manualis tra&atio, & ocula :is infpe&io requiratur , idq;

per cos qu hacc feire intelligunt , & rite ijs vti norunt , quorum tarnen

p4.rpauci e-iam inter eos, qui Aftronomi haberi velint, hoc seuo, (quod

dolendum dx) reperiuntur. Sinautem omnia debitomodo,quöad ficripok

fitjCXf.h nardaforent,vtiq; integro volumine opus eilet, itavt per Inuentio-

nem,F<ibricäm,& VfumritcfinguIaexponercntur,adiun£tisquoq;omnium.

Inftrumentorum debito mododelsneatislconibus. Huncautem Laboremipfemet Tich o,cum ab ahjs grauioribus Studijs & exercitijs confuetis va-

carit, optime at^ aptiffime in Opus deducere & nouit, & fuftinet. Inte-

rim tarnen & haue qualcmcunque indicationem non otiofam aut inutilera

forc confido, qua: etiam in hac Latina verfionc vbcriüs & dilueidius muita

explicat, quampriüsappofita Teutonicaexpofitioneprseftitum cft.

Ha?c igiturde ijs hoc tempore & loco per me ipfius Tychonij Ama-nuenfem indicata fufficiant. Supereft vt nunc delineationcs A.dificiorum

huc Ipeftantium oculisfubijciantur,idq; tarn quoadeorundem Ortographi-

tm, quam Ichnographiam , prout fieri poteft, in piano reprarfentatam, vbt

primum maioris Domus,quarinmedio Arcis patet,defignationcs ytr^que,

& ere&a?, videlicet, frontis ab altero latcre,& areae eiufdem iacente funda-

mentaliqj delineatione exhibebuntur. Poftea idem vtroq* pariter modo in

Stelläbvkco extra Arcem in eolle difpofito, & Ortographice,& Ich«

nographice praeftabiturj tum quoq; in alijs quibufdam, adie&a fingulis,

prout locus patitur, fuccinää explicatiuneula.

Sciendum infupcr,quod Stelläbvrgvm illud etfi paululum extra

arcis moenia in colle quodam fundatum fit, uti expr#di&is patet; tarnen

per duclum quendam fubterraneum inftar euniculorum huc e Laborato-

rio pyronomico tranfitus aliquando patebit,T ychon E,prout opusfuerir,

id permittente : At quoniam oblonga huius fubterranca: viaeCrypta non-dum abfoluta cft, cam non pluribus indicandam duxjmus,

Kk ORTHO-

»5* TTCHONiS »RAHE LXB. I.

Expit*

tPl-STOX.AR.VM A4TAQN0M1CARVM. l}f

ExplicatiopartiumextmomtnprmpM domu*.K Utm Orientalis ex lonico v Uorico opere compofiu. B. Canaculm hybernm** V.Ldpisfundamcntdlis,qucmpofuitLcgdtMGdUicuA.GcrlI

t VcncßrtccUdtfubtcrrd*

net. C. Camcrt pro hoß>hibut> Suntq; uerfut Occafum dutfimilcs. W. Muf*um cum Bi*

bliotbcca, L. Laboratorium Chymicumfubterraneum er rotundwm contmens iS.uxriat for»

tiacts arti Spagyrite dcßmatM. L Formen per quod demittuntur carbones prolaboribui

Fyrotomicit. Z. CtUa fubterranea pro reponendis lignis. f. Coqu'ma. D. Camera uocau

rubea.a. Cameraflaut oftogonalis. E. Camera cevulea. Htitribut reß>ondet uerfut Occa*

fum Cctnaculwm maius tfiiuwm uiridicolore er herbamm pifturti exornatum, unde nduium

ffiiuoprtfcrtim tempore prttcrnauigantium bigens numerus profoieitur. X. Ycmßrxfu*jperiom iontignationis. O. Obferuatorium maim Meridionale, aliquot mßgnes er maiorcs

machinatAftronomicM contvnens. P. Globus uolubilis,cuiimponitur Inßrumcntum inter ob*

feruandwn dißantias Stcllarum» huießmüti uerfus Occafum refyondct. QÂmbitut ofiogo*

naltim qmßw c& Globw prtdifius, N. Obferuatorium m'mm McridionaU ArmiUa* JE*

qudtorias ubens. VV. defeenfm in Laboratorium,*? afcenfm m Obferuatorium. R.Obfcr*

uatorium naim Septentrionak aliquot etiam magnis Tnßrumaitü refertum. S. Qbferuatori*

um m'mm ieptcntrionale alias Armiüas JEquatorias edpiens. T. Alm Globm uerfatüis huponmdti Smdntibut mferuien$3cui etiam uerfm Occafumßmilisrcfyondct.ln loco autemfu*

periore ipfm dommûbi feneßr* rotundt mfuntur9Ofiona eubiedafunt pro Studioßs. i.Su*

prema Camra ofiogonulis proximi infra cuft/idem domut > ex quaundify pattt profyefim,

babensm cirmtu ambitum, quem Galleriam uocant ,fupra tefium. 77. Strufiur* ofiogo*

nalesim quibuimagmes3excißs Ânnipartes referentestconjîciuntur. 66. Septem Cam'mi

inumm dtßncrtts-utrftu Außrwn , er alijfeptcm uerfut Boream , uhi omnes Cam'mi totm

domm dißmftmconcurrunt. H.Horologwmcuiwt Campana s.fuperius pendet. X.Pega*

fufauratwi^quiierfatiUindicemfra tabulatufupremt Camer<e oßendit undeuentiß>irene*

Ibiq; alim index In eodem centro uolubilUhow monßrat. Tilii t& extmorfacies domutfi*

lue ab Orientefiue ab Occafußicfictur.

Jchnographiapr&cipm 'Domia*

A lanua Orient : C Occidcnt.

© Tranßtw 4 ad angulos re*

&os coneurrentes. B fons A«

qudYium uolubilemrotans qul

aqua* hine inde cumhbet cid*

culatur. D Coenaculumbyber*'

tum E FG Camera pro hofti«

tibut L. Gradws pro afcenfu in

fuperiorem tontignationem HCog«4 K Putcus 40 uln : pro*

fundut, artißeiobydatieofer*

uicnt,zr aqua* per Syfiphones

infmguldt camerdxdißribuem

VGradutprodcfcenfuinLabordtorhm TBibliothccd. ssGlobut mdgÜMOricUkieM,?jBcnp. 4.Q&tuor Cmm XUäu Cttcu acum'm^cclor facile per fedifeewt*.

KKz ARCIl

ltf# rfCHOMIt UAHI S'M. !•

ARCIS VRANIBVRGI QVO AD TOTAMCAPACITATEM DESIGNATIO.

b!s

I*tä*d

;a \#IBm0 $Jassir

LI

Alltel!>

#

ffliwffff

BMiUUUj iii|||iiiU>A

fiiiiiiiiiiiiiiiiiiH/imTTfoiiPinTnTTimQiarfiiiffi.

sisi^ktp

N

Cmmm%WMl

$%

5t«

2><r£-

IMSTOLARVM AJTHOKOUICAKVM, 1ÖI

Delinealionw totins capaötdtü

cxplicatio.

K Domiu prtcipud m ipfo medituUio totiui cdpdcitdtti txtru &4 > V per qudtuor Idter4•** tqudle quddrdtwn cffiäentid in 4. mundi pUgdi exaäißimc ucrgcns, iu ut du<s turrh

tu\& Meridiem C Stptentrionem , dmbe ucroualu* Ortwm er Ocufum exquifite refti*

ciant. E. PorU Orientdüs opert Ruftico er Tufcdno eompoßtct. D. Porte Occidcntähi co*

dem opere eUbordtd. Hdbent dutem h<e b\n<z portc fuperiüs duos canes mdiorcs Anglicanot

excubdtorts in conueniente domuncuU, utundity dduentdiitcs Utrdtu'mdicent, eyßmulfu*

periils cdmcxM pro peregrinis. B. Officina Typogrdphicd, mdioris domw Idxdm pdrudfor»

md quoddmmodo referens. C.Domunculd pro mi<nißris,etidm mdiorem domum^uo ddfron,,:

tifyicu et quxdam dlid rcpr#fentdns. P.lntcrior udUifdäcs* G. Exterior eiutformd cumfud

dißyofuione. N. Qudtuor uU uerfus dmbds portdi er utrdmfy domuncuUm ducentes, qu& in

4,mundipUgMdddmußim excurrunt. O. Qgdtuor Unug hortorum. M.PcrguU qüttuor in

Bis faniärculdribus udUis dmoznitdtts grdtid difyofita. L. Hort i herbdrum er forum.,

H. Uorti arborm udrij gencris numero ciräter trecentdrum. Af<£ h£c e& totius cdpacitetis

deferiptio. Hdbct dutem uaUi dmbitmfigurm quddrdtdm in medio Scmicirculdri intertex*

tam3ut in dntcccdentc dcßgndtionc pdtet. SinguU uerS quddrdti kterd continent pedes 300.

Crdßities UdUifundamentdlis eft 20. ped : Altitudo eitts 22. ped : .Didmeter uero Semicircu»

UristuUiintcrior e&ped : circiterjo, Eomus ipfd in medio ßtd,qu£ ctidtn exdäc quddrd*

td eft, hdbet in ßngulis Utcribus ärcitcr pedes, «So. Altitudo muri 4f. ped: Turres uero ro*

tunde 4 Meridie er Septcntrione dppoßtte hdbent,iz. pedes in didmetro, quihu&mbimexteriut ddhtrentcs dddunt pedes xo. Porticus ab Orient? er Occidcnte inferim quddrdti

bdbent 15*. pedes in quolibet Utere. Tote altitudo äoniM l terrt fuperßäe ttfy dd Pegdm

fumfupremum eft pedum 7$*» 3Doww etUm ipfd, qudqmuerfum pdtet, hypogted hdbet adi*

ficid,quorum profundus eä pedum duodeeim. Imo er qtiaeddm alidfunt mfra luxe, iftd uero

[ubtcrrdncd cum fint non hie reprtfcntdntur, utut multis conftent difcrbn'mdtiombus,

€T ja Hdrios ufut ord'mdtdßnt» qua etUm mdgiwfumptibut , er pene

non mmoribus > qudmfupcrior domus pars qutfuprä

terrd pUniticmextdt , de fub dio

pdtet3 conf*ftdfunt.

ORTHOGRAHIAESTELLAEBVRGI 5 VBSEQ^VENTIS EXPLICATIO.

AVortdlc ex lonico opere compoßtm,ptr quod ßt defeenfus in Cryptshujus Obferudtom

rijyfupcrM hdbens tres Leones Coromtos dffabre excifos,w hmc mde Idpidcs Porphy*

rio$,qui mferiptiones conuenientes exhibent. B rotundm hquedritm,fub quo Hypocdufttm,

m quod undi% e Cryptis ingreffwi pdtet. C Cryptd m qm AmilU MqudtorU majores coh.

bedntw. D Cryptd Quddrdntemmdgnumuolubilem 3 dppeüdtumcontinens, E Cryptd i*

qudßLrmiHeZodidcdUs. F Cryptd in qud mdgnum Quddrdtum Geometricum Chalybcurn

merim Quddrdntem continens, exißit. G Cryptd ubi Sextdns Qttddricubiulis difyoniturm

fuo fulcro er Globo comolubilL Hd>c quodd Cryptds ipfdt breuiter mdicdtdßnt: Vitcrio*

rem expUcdiionem > P<trt'm fupu indwdta 3pdrt'vm fuo Iocq m4nifcjldn$d9fuppcditabunt.

*Kj Sxttrim

0R.THQGRAPHIA STELLAEBVRGI EXTRAÄfLCEJVS VRÄNJ/E SITU

Zxterm^t frei huiM capaciutis STELLJEBVRGICJE colvmnt tdpide* H r mtrink ad Ortm er Ocatfum diftofite , <jw1>jm ^m RcguU Ptolcmaie* imponuntur » quam

Armü* minoresportatik^quando reqwitur,fu,fi>enduntur. KLNO Globifulcris/uw m*tu'»btntcs , tr in diftd dttd nonnunquam diftofiti , ut ijs Scxtdntcs ad quemeunq; Stellarum

ptttm fcHinttmfitn rccVnentur. M menfd lapidca er rotut\da,QMdrdnti portdtili,V alijt

j inorib.'t UijlruKCfitbin ed^wm opw> fücrittconftitucndkyut obferuationibut commodein*

fc ^Untjdc^mtfA Rci: fttd öcvidtm V 'mtcüigcnsconfiderdtorperftanimaducrtct.

ICHNC*

£MST©LARTM AST P.ONOM1CARVM.ICHNOGRAPH1A STELLAEBVRGI*

.ICHNOGRÄPHIJE HVIVS EXP OSITIO.

Veßihulum quo per grddus obferuatorium fubintrdtur. B Hypocaußum QUddrdtum.

C Qryptdpro Armillis mdxiw> JEqudtorys. D Pro Quddrdntc Volubili, E Pro krmiU

Us Zodidcalibos. F Pro Quddrante Chalybeo magno habente exteriut Quadrdtum Geome*

trkum ettim Chdlybeum. G Pro Sextdnte Quadricubitali Globo fuo conuolubili impoß*

to. H H Columne lapidc<ß ad oeädudm phgam diß>oßt<e. 1 1 du Cütumn* lapidee ort*

eilte ucrßtilocdtt. KLNTGlobi Sextdntibm kßronomickfukicndk extrapoßtt. M men*

furotundd fdxcd. O kämipßm TYCH OST IS. Qjeäm Studioforum. P fortidx. Vmtnfd. S initium fubterranei medtm infrdUdUum dtcfc hörtum > in Laboratorium pyro*

nomicum Are« aliqudndo (D V) deducendi, vncoatvAmm t&fcd non dum abfolutm. Exte*

rior drta cumfud Gaücrid habet in quolibet quadrdti Utcrwn quatuor mundifldgas refyia*

tntiwn pedes 7 o> niamcterucrofcmicirculimcdiolocomtcrccptieß pedumzq.. Induobm

dütem atigulishuiui Quadrat* drtt uerfui TXotdpelioten CT Notolybicum Theca: qu<edam

oportunxfunt, in quibm mim iUud Inßrumctitum femiäreukre quo dißdntU Siderum uUtra quddrantem cdpiuntur, tumquoefc Sextdntes dlij,ßmilid(fc Organa mobilidr quorum ußts

nonfemperrequiritur t fdrtd tcäd conferudntur, qucmddmodum etidm dd dngutos "Borrhm

pelioten ZTBorolybicum TYCHO qmddm aha fuo tempore diftonerc conßituit.

H«ec breuiter de Struäurkhifce Aßrommi* mferuicntibutdittdfint tut ueroipfd Imfula, in qua htc proxbnii alquot dntm nonmvaw laboriofe quam fumptuofe iTYCHO«K £ cxdntldtdfuntiUnd conßefiuipdtm j ummm dliqudkm dtßgnmommß^iungemw.

TOPQ*

*&} TTCHONIJ BHAKt 1 1 1. I.

TOPOGRAPHIA INSVLAE VENVSIAE,uulgo HVENNE.

EXPLICATIO HVIVS TOPOGRAPHI JE.

AArx Vrdniburgum. B StcUtburgum. C Prtfdwm aeonomi* deftinatum. D offtcind Ar*

ti/zcum Agronomie* InßrumrHM » er 4lü fdbricdntium. E Mok d/dfd. F Pdgut 40.

circitcr rufbiiorum hdbitdtioncs continens. G NLolctrind pdpirdccd,frumentdrid er pfKi/t«

«4. H Trmplum. I forum judicidlc rufiieoru.KLM Pifcint md\ous, qudrum L Molctrina

appropr'utd profund* altitudinis eft , v dggtrt incrcdibilis molisfunddtd , ut dqudrum in

copid moUtrin* nfcruicntiumßt rcccptdculum* H£,rdu]u£(fc Pifän* CO ciräter numero,

nugnm copidm pifeium diucrfi gencris eontinentes , in ufum dittt moktrintfdcili negotio

qmndo opuifucrit, pro md\ori pdrtt exonerdntur* O Prdtwm pdluftre Alnii dlic\uibw dßur*

gens. T Pdfcud arbuftis nonnuÜis in loch confitd. N Syluuld Corylorum littorc borto opdcd*

td. P QJR S VcftigU 4 kreiwn, qut in hdc InfuU olim extiterunt. Hdbct dutem totd infuU

in cireuitu 8 1 s ° pdß: md\or : cht* uero Utitudo ukrd 57 g, er longitudo ultrd 36 g. Qk<(*

iwo circumfepto tdmin minutis,qudm feeundii Geographica cxpr'MitHY.Rcliqudfuotcm*

pore er loco dilucidw (D V) cxplLcabuntun I L L V«

EPISTOLARYM A 5 T R ON OM IC A *. VM. 265

ILLVSTBJSSIMO PRINCIPI AC DOMINO, DO-MINO VVlLHELMO) LäKDGILAYIO HaSSIA,

Comiti in Catzcnellebogen, Dictz, Ziegenhain

&Nidda : PrincipiacDominoClemcntiffimo.

s. D.

jS LLVSTRISSIME ET GENER OSI SSIME PmNCI?|,jp Clementiflime Domine ; Intermittere neqüiui , quin Celfit. T.

\Mp per präsentem hunc ad inftantes Nundinas Francofurtenfes pro-

^perantem, harc, quae occurrertint, fignificarem.

Et primum , quodad AIces (dequibusprocurandis, meam,'quantumfieri poffet, operam addixi) attinet, eas in aliquibusNoruegiae finibus mihi

promifTasin promptu efle cognoui ; verum cum Nauigationes ob Hyememnondumfufeipiantur, refponfumadhuccäderetamfubitöobtinerenonpo-tui. Quamprimüm autem eorum animalium vnum, aut piura ad me perue-

nerint,prout futurnm jfpero, CT. idannunciabo, vt per C. T. proprium

nuncium ( ü mihiipfi oportunitas nulla ad hoc expediendum fe obtulerit)

quivias & femitas norit, hinein Hafliamdeducantur.Ad CT. Mathemancurn RoTHMANNViiin omnem euentum, fi

forte ad C. T.reuerfusfit, adiundas literas direxi ; fin verönondum accefc

ferit, poreric C T, curare Epiftolam illam per alium aperiri , vt content*

eins perfpiciamur. Pr#cipüum in eä hoc eft; fi Rothmannvs proxi-

mefub finemDecembrisfactam Eclipfio Lunx,per CT. Inftrumenta,quo-

ad omnia fua momenta & alia requifita diligenterdenotarit,vt Obferuatio-

nesiftemecum communicentur. Et licet illo tempore omninohic nulla fue-

rit ferenitas, quo pr#dic!:a Eclipfis ä nobisobferuari pofsit, tarnen motumLunsepermultiplicesObferuationcs totiestamq; diuperquifitumhabeo, vt

confidam eum numeris meis praecise ac omnimodcrefponfiirum, ita vt hacratione pereoilationem Obferuationis iftic facla?, cum numeratione c pro-prijs Tabulisinmotu LunajjdifFerentiam Meridianorum exquifite fatis colli-

gere queam. Quod fi autem Rothmannvs tunc temporis non adfuerir,

exiftimem egoC. T. Automatopaeum, aut alium quempiam hanc Eclipfin, fi

modo ferenum ibi ccelum tum extiterit, non neglexifle; quo etiam fiemihi

nihilominus eius obferuata communicentur. Si quoq; alia Lunx deliquia

praecedentibus aliquot Annis facta öcccclitus diligenter denotata ad manusfuerint, cuperem me Obferuationis eorum, quomodo& a quibus Stellisac-

:eptafint, partieipem fieri.

MßSTLiNvshaud dubio huiufmodi Obferuationcs aliquot per ALxitudines Stellarum, vel quaeunq; alia ratione fedulo deprehenfas, fibi refer-

uat. Siitaö^ CT. dementer id fibi cur* habere non grauetur,caqi de caufa

Ll ad eum

t66 TTCMOKrs UAHE LIE. f.

ad-eum fcribicuret, hasproculdubio C. T. non denegabft ; vtiraquoqjad

manus meas peruenire pofsint, mihi entm nulla cum eointercedit notitia.

Requiro faltemnudas Obfcruationes, ficutiannocatafunt, ipfcmetdeinde

tempora, fecundum propriaratiociniajiincfacileeruarn. Siquoqj ilieipfe

Mts tlinvs Saturnum circa annos 76.7 7. &: 78. & Martern quoq; Anno76. & 78.infitu Acronychio aliquoties feduloconfiderarit, opraremquoq;

eiufmodi Obfcruationes mihicommunicari, quöeas cum mds (quas circa

cademtempora,licetnontot,tamq;exquifitas,ac ipfemetquidcm volui na-

£tus Tum ) conferrem. Similium alias Obferuationum circa Solisoppofitum,

multas in promptu habeo, idq; ferme per tocum Eccencrici ambitum. "Vel-

lem mlulominus, obcertas&peculiarcscaufas , circa di&os Annos inhifcc

duobus Planensapparenuas Acronvchiasexaminare, &cumca?teris, quas

apud nie fei uo, conferre. Nihil 1 efert qu miodo eas denora»ic,iiae iiKCrme-

dianre Radioper dilUntiasa certls fixis^fiueperlineasre&asiuxtaiili exten-

iloncm 5 moJoilh viica r o,deciifTuiiTi facta aryimaduerfione: EgotamenexijsfiCile meexpeJidiBjmoJonofpiaa Stellarunb& ipfaObferuacionis ratio

ddignara fit ; quamui*( vtdivMmquo-i res oft) eiufccmodi, vcl eiusvclalio-

rum Übferuationesnon umkam moror>qiuad cxquifi:am pra?ci(ionem,<cio

enim Cutis quaneum in hi> la'eat fcrupulbvt vix vnus vcl alter quem defidera-

rous lnueniacur fcrupulus logilt icus.

In Italiamenam& Hifpaniamfcripfi,quemadmodum & in Poloniam,?

Vt aliquot Echpfes Lunarcs prurteritorum Annorum (qufcahcubiibiaccu-

rateccelitusobtentsefuerint )nancifcar, acexijs&fimulillis, qüasexGer-

mania habere potero, Mendianorum differentias redtiusquäm ha&enusfa-

ftumeft, difeernam, atq^iraGeographiam (exquoA(tronomia?,vu C. T.nonignorat, haud parum fubuenitj quantum fieripofsit,emendem.

C. T. etiam ofliaose rogatam velim , vt Automatopaeo fuo fiue Ho-rologiario prareipiat , vt h aiieubi artificem ahquem norit,qui Horologia ac

Aucomata diligcntcr conficere & tradare fciret, quiq; Inftrumentorurn

meorum curam gerere poifet, efficeret vtis quamprimum huc fefe admeconferret. Egoipioin huiufmodinegorijs vterer, aetantümmercedis da-

rem , quanriim altbimereri potelt. Aurifaberenim meuslohannnes Crol

»omine, quihicapudme Inltrumentacurauit, eorumq;plurima manufua

fear3mihiq;in hifee rebus multisannis (vir caetera in:eger & hone(tus)dili-

genrer& hdeliter inferuiuit, ante paueos dies,quod valdedoleo> obijtj vt

propeerea eius loco alium quendam idoneum hommem defiderem, qualis in

hifce ons non faule repentur. Confido itaq; C. T. Automatopaeura mihi

operam fuanr hac in re nauaturum.

Aueo C. T. Obferuationes StcIIarum fixarum naneifei , quo eas cummeisconferam , namvixalucEcredidenm 3 quam quod Hoihmannys(uccclÜdc opus illud übfolmurus üt* Ad

EPISTOLARVM A STR O N O M 1C-A X. V M. &>?

Ad primum meum Tomura quodattinet, in quo de ijs multifariäm

tra&atur, illum C. T.D e o iuuante, quamprimum fieri potcft,vifura eft.

ScripiünfuperC. T. Mathematico deo&odccim ilIisMinutis 3qua: in

OWeruacionibus Cometa? Anni i->8o. mihicommunicatis, vbiq; defideran-

tur. Nam quories Cotnera ifte per Meridianum tranfiuit, inueni prsecise 18.

Minuta CafTellisiuAo minus obferuata eile, cum me^Obferuationcseodem

tempore facta?jfemper tocidem Minura plüshabeant. Vndeconijcio,talcm

defectum obQuadrantem 3vitioperpendicuIiintot fcrupulisnon ritedire&i,

commiflum eile. Quaetiam derccum Roth man No,dumhk eflTet, con-

tuii,flludq5percollationemveftrarumatqjmearumObreruationumdemon-

ftraui, ita vthinc admirationenonmodicateneretur, necccrtam aliquam

caufam eius reddere potuerit. Addixit autem fc 5 quamprimilm ad C. T.

Caflellas reuerfus fuiflet, hxc vlteriüsinquifiturum, nam cum Cometa ifte

©uferuaretur3 in C. T. minifterium fe nondum tradiderat. Quod ü igicur

per Automatopa;um,autalium aliquem,defe£tushic commiffus fit,fcireli-

bcntercuperem, qua de caufa is euenerit, idq,- priufquam Obferuationesin

dejfcriprione humsCometcrad vfumdeducam. Quod autem in meis Obfer»

tiatiombus meridiants-,circaeundemfaclisiTullus error fubfit >confirmant{a»

tis Clariffimi viri Th adpäi Hagaci; tunc quoq: Pragarfumta; Altitu-

dines, quar cummeis 3 habita faltem racione diueiii£atisHonzontum 3quam-

proximeconfentiunt.

Verum C.T.iltis&aHjsciufmodidsutiusgrauare aut detinercnolojfcd

tarn (expe&atäper pradentem, cumäNundmisad C. T. redierit, clementi

refponfione) nunc & perpetuo D e i Ommpotentis clementiffima: tuteis in

diuturnam corporis incolumitatem ac tranquillam Gubernationemexani-

xno commcndatam habeo. Data? Vraniburgi 3 20. Februarij,Anno 1592,.

> Celfir.T. Addidifs.

Tich o Brahe.POSTSCRXPTA.

PjOrro C. T.officiose indicandum habui> nie CT. Genero(b& Illuftri

filioLandgrauio Maviitio fcripfiflc 3 ac C. E. demifse rogafle, ne

grauaretur in Operum meorum Aftronomicorum commendationem Car-

men aiiquod ludere 5 ex quo fatis iamdudum intellexerim C. E. eximia prs-

ditam efle venä Poetica, talibusq; ingenij a grauioribus ftudijs recreatio-

nibus dele&ari. Cohfidam idcirco C. E. dignaturameiufmodi Carmen ab

altera parte prima? pagina? (vbi Titulusmeorum Tomorum,quos iam operä

Typograpliicä expcdireprsmanibus habeo, vnäcum Diplomate Caefareo

xpreiluseitjcuius C. T.tria Exemplanatranfmifi) propriamanu adfcribe-

it. \d gratiflimum mihi erit3 ac C. E. proutexiftimojhaud inglorium,faci-

ctqj iniuper ad decus Öcpromotione harum artium. Data vt iupra in literis.

Ll 2, CLA-

16% TYCHONIS BR.AHE LIB. I.

CLARISSIMO ET ERVDITISSIMO VIROD. Christophoro RothmannO) Illvstrissimi

Principis Wilheimi, Landgrauij Hallia2,&c.

Mathematicoeximio, Amicofuoplurimum dilc&o.

S. D.

IROR EB.VDITlSSlMt ET DILECTE MI RoTBMANNE,;e, ex quohinc difcefiifti, nihil prorfus ad me literarumdedilTe,

-lapfu fcrmciamfequialteroAnno. Neqjenim exiftimotetam

mhumanicer ä me vel cxceptum , vel dimiflum fuifle , quin pau-

cula verba recordationis ergo, vicifllm fcribendoimpertiri, auc faltem per

alios me falutare, deq; tuis rebus commonefacereeequum fuilTet. Scripfitfe-

mcl atq; irerum ad me Illuftriflimus tuusPrinceps, atqj vbi tarn diu morare-

ris miratus eft.Verum cum ego ignorarem,quibus in locis degeres,fcripfi hac

de re fratri tuoloH anni RoTHMANNO,quite valetudinariumin patria

hacrere rändern fignificauit. At quoniam exidimem tc interca ad Princi-

pcm tuumreuerfumefle, intermitterenolui quo minus tehiscompellarem.

Rogoautem,vt EclipfinLunsc vlnmam,fimodöiIlic aecurateobferuata fit,

cnecum, quo ad totum Obieruacionis proceflum, communices. Apudnostunc temporis non erat ferenum, faltem Lunam biduo> & ante & poft:, cumelTet circa 90. ab Horizonte Ecliptic£gradum,feduloobferuauimus,idenim

folum concedebatur. Etil quas alias Eclipfcs vel CafTellis, aut etiam ä

M e s t l i n o vel alijs diligenter annotatas, conquircre licebit, fac vt earum

nudas fahem Obferuationes defenptas, pro Meridianorumdiuerfitatibus

hinc inde rimandis conciliandisq; obtineam. Expeto etiam Äcronychas Sa-

turni circa Annum 76. 77.6c 78. &Martis j6. & 78. confiderationes, quas

proculdubioä Mejtlino perlitcrasimpetrabis, dummodöis tahbus at-

tenderit. De iS-illis Minutis (qua?,cümhic efles, monftrauiin Aititudini-

nibus meridianis Cometa? Anni 1580. illic obferuatis vbiq; deficere) cupio

a

te certior fieri , prout etiam pollicitus es , qua occafione idipfum contigerir.

Veliminfuper,vtmihi exponas rationera eamfacilimecontexcndiCanones

Sinuum,qua; al vsto Bt rg 1 o veftrodiciturexeogitata. Neq; enimfatis

aflequor, an in receiTu habeat idquod prima fronte pollicetur j Rogoqj,turo

de his, tum alijs, deq; tuo rerum ftatu, mihi per hunc ipfum hominem Biblio-

polam noftratem c Nundinis Francofurdianis ad nos redeuntem, afTatim rc-

knbas. Vaie.

TlCHO B&AHE.

fOtm

EPISTOLAB.VAL AJTR0KOMICAB.VM» l6&>

TrcHONi Brake, fytmwRnUbfÜUy*

4mmn &o(u$&ttahm/$anUwaue •

in #eflen/©raue $ti <l<n§mtii\U§m/ttu

j?ftfmigncDigcn ©rufûvor/ 93ef?er IkUt SSefonDeiv 3Bir \<x*

iben tVOVS (Schreiben de dato Vraniburg,Dett 10. Februarij, n?oI

»empfangen vnbgefefem ©o viel ttu crpdc^ Die von vnebegeme

_ *(£1enDe£gicrbe{angf/ $im wir vns DeranaewenDfenmuge vnbbe^

ffeflung/ fo jr De(?§aibat gefftan/ gegen eueren ©naDen beDancfen / Wnti m&gen cmf^ hiermit mctywjjaften/ t>aß wir vor Dreien Öftonafen vier gfenDe

auf? @c^met>en befommeu/ Derofefben vnsaber alkreit Drei? geworben/ Daß

wiraffo von Denfefben nm än$jun$t$u§e/ vnD Dan fonfinoe^ einen gfentoocfjfen/ fo tt?ir vor^wcpen 3are&mf? ©cbweDen befommen/ fyabtn* Sie ^r^facf> aber/ Daß fle^foipcgflerkn/ §affenn?tV6t)af«r/ Daßw Dafjero fomme/wepf Der licbr ©ort vorm 3ar fo ein fiatlicfy SKafl befeuern/ Daf? auefy Die tgfp

etjefa fegr biefe auff einanDergelegen / vnD faul werben fepn/ öa^ fie Derfelbett

ttwan $u vid geffen gabenmögen / Daß jnen enDrticb biefeulung im itiU ge*

macht/ vnö Daran gerben muffen/ 3nmaffen vneDanein guteanâfclDiefjer/

t>e£gfetcf>m 16. ©embfc/ fo wir vorm3arauffem iembt $uQ5ei?ern bringen/

vnD gleicher geffaft in vnfern Sîergareen $ur gavffenbtirgtöun (äffen / amh,

fn\% auff cmanDer geworben fepm ^öoferne \t vne nti $u Dem noef) übrige«

(Slenbsocfcfen/ein var ffarefer ©enDofufte von $wepen oDer Dreien âvaxUpgegenwerfigem fkrauffer fcfn'cfeu funbref/ geflêfie vn$ Daran $ti gang augene*

men gefallen / ^Bollen ee aucf>..t>mfe euer) in ©naDen wibemmb ûbefcljuiDeit

vnuergejfen fepn/ ban fonDerficg Der eine ©ensoebfe/ Den wir nu bafDf $wer>

3argef»abe/ ficlj gerne varen wo(fe/ vnD ficfein Derbwnff ganfc vnfle(ig er$ei*

genfftu'f.

^Ba$ Dan Die jungj? im verfcf)ienenDecembrigefcf>er}ene Ecüpfin Lun*vnb DerofeJbcn Obferuation betrifft/ i(? es an Dem/ Daf? wir Diefelbige in ahmtfen vnfere Matliematki Rothmanni (berftcf>Dan feiner tiocb/mmcrwcg*

renDen (ScljwacJêrt fyalbm bep vm nief^wiDereingepcnf) ntcf>tobferuim

âben/ ônDern/ inmaffen wie jr Dan in bepliegenDt û fe§en/ mt fit von vn^

ferm Marhemacico > Den wir neto(ief>er Zage onff tntfere Vniucrßtct C9?ar^

purgbeffettet gaben/ aujfgenflen tvorDen.

feonfl mdgen wir euef) nie^t versahen / to$ Die Otomifcße êpfer(ief>e

£9?aief?ee vor etlichen ^tagenanvne allergneDigf? gefebrieben/ vnD begeref/Dap

tvir irerêpferdcên $ftakftet vnfern9ö§rmaeger IoftenBy rgi mitDemGIo-ko> Den er giebevorêmae^/ vnD Darauff Die Motus Planetarum eingebracht

J&7° TIGHOU1J B-&-ARE l'IB..X.

£af/$ufcfy'cFen wottt. 3Bdcije$n>irtottt jrer jfrpfeWtcrjen C0?atVftê tticê t>er^

roegern mdgen/ t>nD fepnDt Demnach gemepw/geDacfjftn t>n|b*ti 9Sf?rmaefjern

*rflee ÜEageejti jrerilepferftcên SÖ?atefUfanfertigen/ bocfy Daß er ficr) ftfr*

l>rrficb rrtDerumfc kr; vm etnffeUen foüc/ twe tt>ir ptie tan x>cr|c§en/ <r aufffunffti'gen Michaelis nnDerttml>&erj} *>ne fepn twrDe.

^nD ofc er euer) tt>o( Den fcegerten ®oJDtfc^miDtö^rfrüen/ fo mit Den Au-icmatis vnD Horologijs etnefcer maffen t>mi>$uge(Ktt wtffe/ gerne £u«>etfeti

n>olte/ fo iflt>ocl> Derofetötgen feiger jertfetner aügter anzutreffen/ (Ssfeü (icfj

«kr er »nfer ^fjrmacêr auff femer Dvepfe nacb einem folgen ®olbtfc§mü)t£

gefellen »mjjdren/MDDaer Denfefctgen antreffen wirDt/a(j;Danmrt;m (janWai

*mDeucfr£urt>etfen.

3Bas Dan t>nfer ©ofjn «CanDfgraffM o r i t z an euc^ fdjret&ai tguf/

#llD in Commendationem ettWe Operis Ailronomici gemacht/ Daß fyabt )t

ßternefcen $u empfangen/ tmD UatrmßmbiQlKb / man folcfj Opusgar wrfer*ßgf/ jr trottet xm<? Deffelbtgen an Exemplat;^fcf>üfen*

Soften wir eticfj §tnn>itor gneDtgttef;» Dtp ntcfct verhaften. <v8nD fepnDe

rucr) mit gneDtgem Etilen \voi genagt. D atum in xntfer (3faDt tmD 93#f?Ung QfaftW/ ailU, Aprilis, Anno 1592.

^Bt(§e(mânDtgraff $u Reffen»

Sequuntur e&dem Litern in Latinum

conuerfapropter exteros.

NOBILISSIMO, NOBIS SIN GVL ARI TER.D1LECTO, TtCHONI B&AHE, Do-

minode Knudftrup.

VVILHELMVS DEI GRATIA LANDGRAVIVSHassia, Comes in Catzenel-

l e bogen, &c.

ratia et eavore nostro prämissis. nobilis-fime & fingulariter dilecte : Literas tuas datas Vraniburgi za.

Fcbruarij , rede aeeepimus ac legimus. Quantum igitur pri-

mumad expetitamänobis Alcemattiner, gratias tibi dementer4giopus ob operam & curam co nomine fufeeptam. Nee celare te ctiam

pofTumus nostres anteMenfcsquatuorexSuecia Aices accepifTcquarurn

tres interea mortuaefuntj üc vt earum vnicam faltem iuueneulam & pratc-

reä bouem eius generis 3 quem ante Annum ex Suecia na&i fumus, reli-

.quos habeamus.

Caufam autem 5qu6d ita emoriantur,hincortamexiftimamusj quöd Dev$

ante Annum camum glandmm prouentumconceflent, vcplunmaeinuicem

coacer-

ErlST'O LAKVML ASTJ.ONOMK5AKYM. &ß*

coaeeruata» multisin locis computruerii^quarum fi forte nimiüiircomede-

rintjidijs putredinemin corpore peperit,vndemoriillas neceftumfuit. Simi-

literquoqj magnusDamarum numerus,praetereaq; nouendecimRupicaprar,

quas ante Annum ex Bauaria adferri> & fimulinhortum noftrum fera-rum

ZapffenburgenfcmdeponicurauirauSjCandem,vtputo3obcauramobicrunt.

Si nobis ad eam, qua! fupereftS Alccm mafculam,vnicameiusgeneris

f£mellam 5 qua? duorum yel trium Annorum &tatem habeat, perpraelentefh

mincium huc poflis tranfmittere, rem nobis faceres apprimegratam. Nos,

vt id vieiflim dement» gratiä promereamur, haud erimus immemores. I1U

enim praedpue, quam iara fere bienriuimhabemus mafeula Alce, ad coitum

procliuiseft, fi modofusipectei faemellam haberer.

Quodadeam, qua?proxime elapfoDecembriaccidit 3EcIipfmLun2e,&

eiufdem Obferuationespertinet; eftquodeandemabfente Mathematicono-

ftro Rothmanno (quineadhucquidempropterdiuturnam,quamprar-

tendit valetudinem,ad nos redijt) non fatis obferuauerimus ; cius tarnen cal-

culum&deirnearionem a Mathematicoquodam alionoftro, quem ex Vni-

uerfitate nofträ Marpurgenfi vocari curauimus 3 confignatam mittimus>

quemadmodumexadiunetisvidereeftv

Celarcteinfupei»nequimus, Carlaream Maieftatem ante aliquotdie*"

clementiflimead nos fcripfiflej&petijflVjVtad Csefaream cius Maieftatern

Automatopaeum noftrum Ivstvm Birgiv m cum eo> quem antea fecir,

Globo,inquo Motus Planetarum repraHentauit, tranfmitteremus; quod

nosCajfareareiusMaieftatidenegarenoluimus; quapropterpra:di£tum Au-tomatopseum noftrum, primoquoq; tempore ad Maieftatem eius Csefaream

abkgare decreuimus ; ita tarnen vt fe quamprimum iterum apud nos fiftat,

fic vtconrrdamusinftanti Michaelis fefto, hiedenuo etimadfuturum.

EttametfiistuorogatuAurifabrumaliquem,quiAutomata&Horolcu

gia quodammodo tra&are feiat, libentcr adte mitterevelit, nulluni tarnen

eorumjhoc tempore, hie inuenire licet. Infuoautem fufcepcoitinere,di<ftu$

nofter Automatopjeus, detalialiquoAurifabro vel Automatopa?ofcjfcita-

bitur; &fi quem reperiat,cumillo mo nomine aget, vtfc ad te conferat.

Qua; filius nofter Landgrauius M avritivs adteperferipfit, & in

commendationem Operistui Aftronomiacompofuit.Jijfceadiunita habesj

petimusq; clementer vt vbi Opusillud abfolueumeric, eiusudnos Exem-plar quamprimum perferendum eures.

Haecnoste viciftlm ctlare dementer nolumius, &fumusgratk;sä vo-

lumate benigne erga te iemper dffe&i. Data- in Vrbc& Arcc noftra Cakfeilanaj z. ApriJü Auno 4592.

VVlI.HEl.MVS LaNDGRAVIVS

37* TYCKOMIS IAMIEIIM.

C>cm Taften/ fmfom0m %5(fot\han/TtchoniBrahe, S)tm tu ÄtttlPfftup*

QBi^cfm twn <Botte£&m$m/tanUgraueluêffm/ ©rawe $u £aGwefnbo$en/ eee*

tftfern gneoia,en ©rufouw 93efler lieber êfonoer. 3£*tmi(fruuc^tt)dffd^fr^$«mnn^n/tt)dc^rgej!a(f)rt)ti$ê^

beoor etlicher Sfcufcifsfe ^tiec wrm>ffcma, getfwn/ £)atv

auffwir auc$ triefet tw&erlaffenMtoemt dato, &en $, Aprilis,

inen eigenen Motten mit einem ©einreiben an a\c\ fyaltmWAHufcYti$m 1 &$/ wo foCcê Stetige bei? euefe anfommen we*

itn/ er \>w oiefelbige anfjero hingen folfe. ^Ötr §aben aber ftoer Dan oa$&vrin^fre \\it\t vernommen/ ob folefeer Q3o«e bep eticfe anfommen/ oDer aber ob

er lebenoia, ooer tobt fep/ ooer wie e$ fonfi *>mb jnen f?e§e/ .t>ajj mit Wß ttocfc

»oit euef) feine Antwort $ufommen t'ft. ^Bie aber freme/ wep(wtt oie (Slenoe/

To vorm 3ar auf) (Seewesen Ufommm I alle geflorben/ wto wir nur einen

Örlenftocftfen/ fo ono t>or jwepen 2faren auf? ©efeweoen jufommeu/ haben/

fcerfelbe Dan fe&r fef>dn ono fein $a(jm ifVtwo oif? ârâlberetf ein fein ©efjdrn

*on anfrerfftalben (öcfruftefjocf) gehoben $at/ xmo im niera,ent>uooran man*gelt/ äff? Daß er fein ^üeibicljen fjaf/oamif er ficlj parenmo

c

cfefe. 2(ff; beerentoirgHeoiaJicfy woferneeticfefolefeewrerdfiefe glenoaffrier/ mi> fonDerßcIjcm

SBeibie&ctijufommai were/ jr wollet ont oiefelbia/ auff on fern fofttn fo bafttf

fcbeifefeiefett. Äarantfjut jr onûangenemen anfallen. 93nt>fei)nt>tmiret

vmb euefr ftinwiDcr in allen ©naoen/ toamitwir tuefy o§ne t>ae #ewo#en/ $u er*

feinten getfeigf. Datum in mtfer ©faof xmP^öefluno, (Taffel/ am 30» Iulij

Anno if£2.îlfjelm£ant>i$raff$u Reifem

Liier*, eAdern Latinitatc donatA.

NOBILISSIMO, NOBIS SINGVLARITERDiLECTO, Tychoni BrahEj Do-

mino de Kaudftrup.

VVILHELMVS DEI GRATI A LANDGRAVI V S

HAssifi 5 Com es in Catzenel-LEBOGESj &C.

RATIA ET EAVOKE KOSTKO PRAMISSI*. NoBILIS-Gme& imgulariter nobis diledte : memtnifti proeuidubio, qua

rationc nobis antehac de quibufdam Alcibusnatendis fpem fe-

„ceris, cuiusgratia intcrmitterenequiuimus 3 quominus fubdat0 2. Aprilis

proprium

iFlITOLAfcVM ASTRONOMICARVM. 27|

proprium Tabellarium cum fcnptisad te literis ablegaremus, vt fi eiufmodi

aliquot Alccs ad vos allatareflent, easilleadnosadduceret. Nos autemab eo tempore, ne minimüm quidemrefcirepotuimus,an Tabellariusadvoc

appulerit, auc etiam an viuusaut morruus fit , aut qua praetereaoccaflonc

eueniat, quödnobishucvfq; nihil refponii ab eo perferatur : Vtutautem fit,

poftquam ese,qu2enobisante annumcSuecia adfcrebantur Alces, omncscmortuaefint, & nunc fairem vnicam habeamus mafculam, quam ante bi-

enoium indem eSuecia accepimus, qua: & ipfaadmodum pulchra & cicu-

rata eft, fic vt hoc demum Anno egregia cornua fefquialterum pedcm pro-

cera,enataiinc , ncc ei vlla in requippiamdefit, nifiquodfaeminäfuigeneris

ceftituatur. Petimus clementer, vcfipromiflas Akcs&praefertimiaTmel-

lamaliquam naßusfueris,velisnobiseafdemnoftris fumtibusmox tranfmir-

tere. Hoc ipforcmnobisfaciesacceptiflimam. Nosidviaflimerga teomni

dementia,qua tarnen alias r»bifauemus,promereri non intermittcmus. Da-tum in Vrbe& ArcefloftraCafldlana, 30. luiij, Anno 15^1.

VVlLHEtMVS LA.HDGJ.AViV!Haiua.

ILLVSTRISSJMO PRINCIPI AC DOMINO, DO-kiiMQ VVVlhelmo, Lanpgkavio Hassi&j Co-

mitiin Carzenell* bogen, Dierz. Ziegenhaui

& Nidda : Pnncips ac Douuns»

Clement iflimo.

S. D.

1TERAJ CELSTT. TVA, II L VST «.13 SIMI PrIKCEP?,circa Apnlisauipicia per proprium Tabellarium ad mc deftina-

ras, iuxcaproximefequends Mendsinttia recle accepi. In qui-

ig/.bus AlcesquafdamNoruegicasC. T.antea amcpromiflas, adfe eveftigiötranfmitti de/iderat. Acciditautem,vt ijfdempene diebusCon-fanguincimeiNobiiißimiviri Axilli Gvldenstern Regij inNorue-gia Vicarijlitersvna ad me perlararlint, quibus conquerebaturfeNaucle-rum,qui btftias iftasincolumes& illatfas huctransfcrrein fe rccipere vellet,

ofFcndere illic neminem. Idcirco in animo fe habere fcribebat, poflenrne ter-

reftrihuc itinere perduci> periculum flcricurarc. Scnpfi nihilominus eideni

Axillo fcinel atq; iterum, iamq; antea mihi käas pollicitationcs illi in

memoria in reuocaui. Verum is neq; terrenisiocis, conualJibusvndiqiin-

uijsAcüntragoriirup^busarnieniiiüiisEranficumdifnalioiemreddentibus,

Ma» iutö

«74 TTCKOWIS UAHt 113. U

tutö &cm6adducipoflcrcfpondebat. Et licet id n'ericoncedefetur : ntmuquam tarnen negotium hoc ob aeftiuum Solls ardorero,& amequam Canicu-

lares pneterijflentferuorcs (quosidgenus animantiuminperegrinisa nati-

uo folo terris , prirao ingreflu haud faeiie fuftinet ) optatos hafiturum fuc-

ceflfus fperabat. Qua de re fe quamprimum profe&ione in Daniam tum tem-

poris inftitutä plcmüshic mecum communicaturum reeepir. Atq; hinc con-

tigit> vt dumindiesvel ipfius Proregis adnos aduentum auide expe&arem,

vei animalium iftorum copiam nobis intercä fleri poffe confiderem, C. T.

Tabellarium diutius hie apud mc detinere necefFe habuerim , donec certi

aliquid hac de rc mihi conftaret. Nee enim finc Alcibus illis ad T, C. remit-

rendum duxi, prarfcrtim cum is indicärit,fibtimun£him fuifle, vt non abfq; bis

rediret. Sed quamuis prxdiftus hieA x i l l v s cxpcSatione noftra feriüs,vt-

poce circa Menfishuius ingreflumjhuc aduentaru; Peropportune tarnen ac-

eidit, vtadidemfcre tempus, quo alter T.C< nuncius, posteriores literasde

cadem re me commonefaciences afportärit, Axiilvj eNoruegia huc pri-

müm appelleret, meq; in hac Infula moxinutferet. Confefhmitaqj cum ipfo

de AlcibusdudumprormfliSjfedulö egi. Verum isdiffieukates non paucas,

quo minus terra mariue inregra hucvalerudine perduciqueant, obijcicbatj,

curqjha&enuscas mitterenonlicucrit,caufasedidit. Ategoinftabam,recen-

tioremillum C.T.nuncium>qui lampridem accedebar,qucmadmodumFerat

eiufmodielonginquisadducidebeant, fatis callere: fiquidempnus eSuecia

aliquot tales I*. C. indemnesattulerii. Protinusitaq;duobusNobilibus,qui-

bus Arcem & Prouinciam, cui in Noruegiapraceft, fe Abfentecommiferat,

per litcras mandauir, vt quinq; Alces, quas hinc inde in meigratiam conqui-

(lerac , atq; in vanis locis alendas ( donec inde commode huc transferri po£

fent) difpoiuerat,eidem nuncio ynacum alimentis caetcrisq; rebus neceiFarüs

diligenter Sc (Ine mora procurarent. Is proinde aeeeptis hifee literis,vnä cumlibero ame commeatu inNoruegiam Jteraccelerat,vtobtentis ibi quinishrf»

ce Alcibus, ijfdemq; innauemimpofltis, rcctäBremam traijciat, atq; hinc

terrefhi pafludefiderata iam diu animalia ^i T. C. qua porerir,cura &fc-

dulicate perdacat. Quod fi fingula fana & viuidaiföc fiftere conceflum fue-

rit, nondubitOj quin T. C.pctiti<jnijadcoq;diutinaeexpecTationi, iamtan-

dem> quantum in nobis erat, fatisfecenmus. Rettilit autem Confangui-

neus die meus, cumhicprseftoeiTet, vnaminteriitas quas habet Akes fatis

grand*uam,eandcmq; mafcalam efle : rchquasveroquatuor iuniores par-

tim mafculas, partim fsmelUs. At quotquot &qualcfcunqifuerint,vt C.T.

hasboniconfulere, atqj moram hanequa totapensarftate refponfio hxc di*

lata fit, obantedi&as caufas exeufatam habere dignetur, demifse etiamatq^

etiam rogo: nec Tabellano primum amandato, qujd tarn diuhichaeferic,-

fuccenfcrc velic. Si qua alia in rc T. C. in hifee oris mca qualicunque

opcliaf

EM Stola*, vm astkokomic-akvm. 277

*>ptlla> quodddemgratumacceptumquefucrit, quippiamprffftari queat,

inucnietme vbiqueöc inomnibus quam prompciflimum. DcAftronomi-

cis noftris exercinjsnunc nihil dicam. Quid in his moliarT. C. aLas data

«ccafiüncincclliger. Idfaltem addamjmenonhbcntcrexhocvldmo T. C.

Grammatophoru perccpifle, Rot hmaMnvm necdum rcdijfll*, Tuarq;

Celfitud. Inftrumenra Aftronomicainterea ä Cocleftium conlideracionibus

prorfus feriari. ldeoq, quämmaximeopearern, vc C.T. aliumquendam

liaruinrerum perituim,icuphusiocuni fuDflituicuret,quiinchoatam tc-laui

rite ptrtexat, & Obi'eruationibus fedulö contmuandisdeinceps inuig !ec.

Scd meum rod eft T. C. quippiamprsfcribereârfernm cum natural) cjua-

dam propenlitatc& fingulan fauore ad harc ftudia amplianda& promouen*

da, non fine pra?tlara laude , feratui". D e v s X. C. ad omne bonum opus

cxequcndumj quamdmtiflfimcconj'eruet incolumcn. Iamq, T.C. quamfc-

licilftoie yalcat. Data; Vraaiburgi 5 20. Sepremb, Annj 1 5 > z.

Celfit.T.

Audifriß.

TtCKO Bp-AHE,

t)urc|feucßft3ftcti / $o<§$tömcn$&tft<ntmp #errn / #erw Mavbitz, ©ebom «Cantwauen $u

#eflfen/ ©räum £u <£di}(mmU&mf&kf$r$i&genjjam ont> 9teöa : S0?einew

9ßrckfeuel?figer/ #cc!?geborner 5;«rft* <£mrfr©*fepnt>fmet*

nc Äienßenacf) allem vermögen jeDerêiquooranberetf. &nc*biger #crr. ¥$mvol icfj mit i£w* $.© üoätge nicht befanf bm/ban Da ic$ (£». $.©. -£errn 93afer/ vpretltc^m 3aren $u £a|fel

fefuc^fc/û mrlc^crêtf (&t>* $*• ©* nocfjgar jungn?ar/@o §a& tcfj bocb g(cte(2*

trol ficDcr t>cr jrrt von anbern vitlmeite t>er|ianDen/ baf? (£w. §•© mir fitr*

frcffftcfeett SärfUicfrm ££ugenben / amfynicht mit geringer ge(e!>rtf)ett foü be*

gabt fer/n. 93nb§ae mir (fip.J. ®. Jperrn "vOatere Mathemaficus R o r h-

mannv« aißte gefag*/ baß (j*p. 5'.© mein Warnt fo fegr onbefanbf m'efjl

fep : 93tefletc^ auf? Ben Schreiben/ Die icf^ $u effteben maln an (£n?» 5« ©•.fperm OBater / von 3(|tro«pmifcftett ^Sacên Dienffticb gegeben |ab. llu$

wichen vnbanbern 93rfaefcen idj ntc&t §ab tmberlajjen wollen/ <£m 5-©mit biefem meinem geringen/ jebocbbicnfhrbiefigem ©etyretbensu befuefren/

3» fcoßutmg/ <£wt 3'- ©• fPCrb^ ei tut beflen atiffwmen, 3ßan mir satt

17$ TTCHOHXS BHAHE LIB. I.

bOfit Wtt geDacgfettt Mathematico t>ttt> anDern / J>te Da gttfc ®t(ffttfd)<*ff<

l>arum^ gaben/ glaubmürDiger Qxricgtgetganijl/ Daß gw. 5* ©»ogn bim/

Daf? fie in Hebraica , Greca, & Latina lingua «)ol erfagren tttiD geübet fei? /

ttttD- anDere Artes liberales in pretio gafte/ etil exceliente $UU venam Poe-

ticam , tmD groffe iuft $\ fofcgem Poetico ftudio gaben fo(te : ©o gab idj

ntieg tmDerflegen Dw-ffen / gn>* g.© Dienjilicg atiûlangeti/ Daß ffr ft>o(te

xntbefegftxret fci)tt/ perotium ein Carmen commendatorium in Opera meaAftronomica, qua? prae manibns edenda habeo , px componiren, t>ltt> tttit

Ut> Diefer QJotfcfeafft/ Da Dievon Der Jrancffurfer êj|en>iDerumb$iJ rncfr

3cud}t/ gneDig mtû^dlrn* 3$ »erfege mieg/ es noerDe gn>* J. @. fot>

cges feines m$te inhonorificum fe^n/ Dan ieg binttnüens/ Daffeibigege*

flraefs atiff Das anbre QMaf in meinem pnmoTomo (tporvon icg Drep Ex-emplaria De)? erfien SSogens gtebepêlegt gäbe) Surfen au (äffen. £)a De*

ron?egen gn>* 3% @. ficg roolte verDemutgigen/ Daflfelbige Carmen auff Die

eine (Seite/ WM (eerijt / neegf? für Dem Diplomate Carfareo, mit eigenem

•^>ant> fdber $u fegreiben / x>nb mir affo eines batvon wibcmmb ûfegiefen/

fcafheg esDarnaeger ba!Dtneegf*fo(genDt einem 'anDern (mkfyt$ iegäSere-

mflimo Rege Scotiae, Der auch ein freflFdeg guter Poet ijl / in g(eieger rnaf*

fen tagfieg gewrtig bin/ t>nt> auff Der erffen ©eif/ neegß Dem Eßigie, Wenjepl <

er ein $dnig / »nD mit vnferm .ftdnigfiegen&amm< befegmagert if! / (legen

twrDt) mdegte imprimiren (äffen: grêigte gn>*(J.®. in twn nitfy allein

jren fonDerliegen gneDigen ^ßiücn gegen mieg/ fonDern aueg ein moigenetgf

fiebtragenDes &müt gegen Die gerrfiege 2$ronomifege Runft vnD anDere

£oge Studia , 9ßnD roere es gn>.$ ©. ogn Das / t>on rcegen /res geeggeubten >.

S)txxn 9öaters/ Der juDiefer ^tm(ivicl3ar gereinen groffmlu$ tntDgefak

len getragen/vnD goc^ toein erfagren ifl/ nic^t Dnr«gm(i4* San fc t>nD aüe^

jeitt>pn Anfang Der ^ßüt/ foleê fnrtreffhcê ûn(?/wn gogen mit reichem

93erflanDecr(euebteten Pocentacenêpfern/Königen wtD 'Sürftm/wkamfyinfonDergeitt)on gip. 5» ©. i}errn 93ater/ n?ie gefagtijt/ingrpfferîebevnD

^BurDe Regatten/ aueb nicr^t ogn geburdcge^ÖnfoflenbefdrDertönDgcganD^

$abtfei?nDt. 3cf>itt>eiffef nief^t/ (£«> 5- @* tt>crDe ^feübsfaü^ ^rßêrûgaf^

ten geneigt (enn/ vnb ;r Jnrfllicg ©ernüt in fokfjen wiflenDtwurDigen ^)im(t/

fegen vnD gegen ©acFên/ bt|;met?(en»onDen3rDifcf)en ( DiemanDoegtradi-ren mu$ ) ergaben/, je (enger /e megrdeIe&ircn\mDacuiren:> t>nD Dagergne/

Digiicg geiDogen fe*m/ meiner obangeregten îttbq} fieg fmt finDenîi laffin.

©o balDtet(icgev>on meinen Tomis Duregau^ anfertigt \a>iM/ voii icfymdit

aflone g». 5% ©.#erw âter / Dien>ep( feine 5%@. einen befonDern tpolge^

faüen Darû tregt/ »nD DaffeibgneDigj? von mir begertgat/ fonDern aueg gw.5'. ©. etltege Exemplaria Davon communiaren. 9ÖnD WO icg gttx 5- ©•«aclj meinem geringen vcsmü&n (onfi \>tinm fan/ erbtere icg micfe.ttißigeip-

Da»

EPISTOLARTM ASTftOHOMXCAKVM. 277

b<mwiUi$/ mhfoli <£w.$.®.inbmj<touatx>h<ttnicbju&U<ttn haben.

2Bt(<£itn5\©. in J»rß 'Mtrtycbfttngtiabmmfym (ocfyrm/ julangwirt*

Stm^Bolftanbc l fytmitbimfilicfy mb&tvctvUcfy UfofymfyaUn. DatumsVraniburg, fcettzo. Eebruarij, Anno i 5 9 2.

©*#$©g)im{lmlli$tt

Tic ho Br-ahi,

Sequunturudem Liter*, Latine expoßupropter

eosqut Germanica ignorant.

ILLVSTRISSIMO PRINCIPI AC DOMINO, D'0£-MINO MaVKITIO) Landgravio HaSSIA)

Gomici in CatzenelIebogen,Dietz, Ziegenhain

& Nidda : Principi ac DominoClementiflitno*'-

LLVJTMSSIMl PniNCEFS MaVMTIj DojilS^Clementifsime. Etfi Celfit.T. alias forte noninnotuerimjquam

qu6d plufeulis abhinc annis G.T.parentem CafTellis inuiferinv*

[quo tempore C. T. aetas admodum adhue tenera erat ; £x e© ;

tarnen tempore, isepius ab alijs intellext C. T* excellentibus & Principe -

dignisvirtutibus, tumetiamdo&rinanonvuIgarieximieornatamefTe; quin

& C. "I\ ParentisMathematicusRoTHMA knvs prxfensquoqjmihi re-

tulit, C. T. nomen noftrumnon omnino incognitum efle , idq; Force ex ijs

literis 5 quas aliquoties ad G. T; Parencem de Aftronomicis rebus aliquot~

iam elapfis annis perferipfi, & abeodemvieifsiro reeepi. Ob hasitaq; & -

alias caufas intermitterehaud potui , quin C. T. hifeemeis literis officiose

compellarem,/perans C.T.hancmeamaudaciam in meliorem partem cle-

menter incerpretaturam j Cumq; ego tum ex praedi&i Marh=mricitumex -

aliorumjquibusidiprumcertoconltaretjfidedignarelationecompertumha-

beam,C.T.pra?terquamquddinHebraica,Gra?ca& Latinalinguaapprime

verfara fit 3etiam alias ArcesLiberales in pretio habere^impnm-s verö exccl-

lencivenaPoeticadonaram efle.& hoc ftudioplunmumdeledtarijhanc mihi

idnrco fumfi confidennam-, vt C. T. dennflc rogaremnedegrauareturper»'

otiuimn Opera mea AIlronoiiuta>qua;pra:mambu^ edendahabeo,Carmen;

M AI 3aJiqupd *

sa^§ vT T C HiOK I $ BRAKE L I B. Z.

aliqucnlcornmcndatorium ludere 5 mihiq; id pcrpraefentemnuncium, quiä

Francofurtenfibus Nundinis reuerretur>derrienier communicare. Exifti-

:mofancC XJiocipfumiiuliarenusinhonorificurn forc : de-creui enimmoxab altera paginaprimimeiiTomi (cuiusprioii QuaternionistnaExempla-

ria hie adiunda funt) id exeudi curare. Quod ü igirur C. T. dignabitur

idem Carmen ab altera pagma^ qua? vacatproxime anteDiploma CaTare-

um, manu propria defenbere, mihiqjhucJUorum Quaternionum vnum re-

mitiere, quöidipfum mox iuxta alterum (quod ä Serenimmo Rege Sco-

tia?,qui &ipfein Poefi excdlit, indies expe&o, quodquein prima pagina?

eiuldem parte, liquidem Rexelt, & Regio noftro Stemmari affinitaeeiun-

£tus, collocabitur) imprimi faciam ; equidemC.T.nonfolumpeculiarera

& clemenrem erga me beneuolentiamiic declarabit, fed ctiam propenfum

amantemqjanimun^ergapra;claramartemAltronom»cam publice oitender,

critq; id prscerea C. T. vel eam ob cauläm } quod C. T. parens mulcis ab-

-hmc annis erga Arremhanc magna ddecTtatione aifedlus fueric, pluraTium-

que eins pentusficjConuenicns&gloriofum. Seit pro: uldtibio CT, inde

a Mundtpnmordijshanc fublimeru fcientiama magnis, &pr;edaia im eili-

gen tiaprardicisillurlnbusvirisjadeoq; Imperaronbus,l\egibu$ & Principi-

bus, proucetiampeculiariter&prafcipueaC. T. Parente, vtidiximus,tx-

culcam&in pretiohabitam, neenon requifuis fumptibus& adcnmiailisli-

beraliteriuftentatamfuifle. Nondubiro ig'tur,quinC T. fimiliter ad eamiouendam propenfa fic , & excelfumanimumfuumin huiuimodi ccelefhbus

atq; arduisftudijs{ubindeäterreftribus(tnrerqua?nih»ioniinusveruricogi-

tur) elatum 5magis magisq;deledet atqj acuar, eamq;obiaui«.rn ita afFecra

,{kj vt fuperiori mex pecitioni locum apud fe clementer concedat. Quam-.jpnmum aliqui meorurnTomorum prorfus abfolun ruenntjnon faltem CT.f

Parencij fiquidem C. E. infigniter ijsdeledetur > ac idipfum dementera mepetierit, verum etiam CT. eorum aliquot ExcmpIariacommunicabo> 8c

Jicubi alias C T. gratum quid praftarc potero > quam promptiilimum me^üfticiosc & rcixeienter defero ; atq; in his C. T. rnihilcmper prout volejc

prareipiat. Iamqj C. T.X)n OmnipotendsTuteia'indwri-

nam profperitatem fidditercommendatamHabeo,

Datum Vramburgi, zo.Februarij,

Anno 1 5 9 2.

Jnßra hos literas TV c ho hocfequem ipfernst

}.ubfcrtpferat Epigramm*.

Incljte

EflSTÖlAfcVM AJTHOKOMICA&YM. tf#*

JNclyteMa vrit i>fublimibus annue coeptis

Si vacat, atfy dio non tua cura vocat :

JSfecpigeat noßros veno, illuftrarc labores

Meüifluh, tibiquamfautor Apollo dedit.

Nonmdigna tuo, nee ages aliena Parcntc^,

Qui Iura egregie callet avnatcfc Polt :

7$ec tibi dedecorum, cjuia Principü cnthea,foli

Handobßriäa Solo mens agat, alta volet-

Adde quod vna nouem Mufas> quas diligü> inter

Vrania efl3primo conjfticienda loco;

Hanc igitur modieofiornarü Carmine,fict

Cumfratre £f reliquo piks tibiamica choro.

Ipffcjuofy (vtmagnü liceatcomponerepama)Simea quidvaleat JMufula, gratus ero*

Celfit.T.

Tic ho BrahIo-

€>mt heften/ tnfem Uthn 95efont>em/Ttchoni Brahe, fynn $uÄmi&j?ru|&

iufyffm/ &vaue $u Qutf?cttcfofro#eti/ eu.

\tftfern gncftigai ©nijfcfmw/ 93cfkr Hebet ^rfon^cr. 3Bft

•'

[haben Cftcr Schreibende dato Vraniburg, fcot z&< Februiirij,att

j vne gcâii/ m\>fan$m/ &ckfm / tmb barat$ tiacfjm Uiuy n:a$

Jjt an x>w beeret wrftanüen- &afrwirnufürmmfpk$m§Q*fynvnbfürmffiicfyn Poeten $erümbt/ vnbwämtfm vena Poeüca fc §oc%

commendiret iror&a/ tarnst gtfcfyxfytvm §tt>4t" û t)tc( / fcanwtr tMff«tfofc

die jlaüic^cCommendation, t>n$t>tV\x xm aucf>$Hfrafötf/ )ttt êrtfmcijf

luemeifcn/ £bn iß c$ aber nicht/ bafwtrvtwn tmfmi anst&eträcn Stüdijs

in Pccfiem?asexerciret, Docâbtr fo(d> Exercitium t>urcf> auöcrc t)ti^ mcl^t r

<tttvjde<mic @acfcfn/mimr(jrwir grraumr ^tt mcfsi$ebtaucfyt

flicfyeUßotvmicjcrabn'habcn witetoexm qeftnnennach ein Carmen ?

conmendatorium, fpgiff mV ttVliacfeaiföunot/ WF flWTtOjw* Aftrono- -

mwa> >

tfO TTCHONII BAHR! IIB. !•

mica , fb fr in&tm?wU*fyn k#n »oürt/ mfttti$tt ! twt& faflVßfgi «uff

tk &iU t>or fcwt Diplomat« Oefareo, fca jt^in b<$(tet/ mit «#en fyvx*

i tom $tfcfyiekn. ;©« mcfrc mi twfcr Carmen commcniatorium amtemficfj

$Boltm nur cmfyfymwiteYQncbigikfynitht wrfaUmffi&b fcyt&tmtfi

mitQWbiQtmWittmtVOl&MiäU Datum QfaflfclAmu. Aprilis,Anno i>pa.

Carmen vero quod hü Uteri* Germanicis'adiunftum

„erattßatimpofifequentem Latinamnjerßonemfubijcitur.

NOBILISSIMO, NOBIS SINGVLARITERBILECtO) TyCHONI BfcAHE, D O-

mino de Knudftrup.

MAVRITIVS DEI GRATI A L A NDGRAVIVSHassiä., Comes in Catzenu-

le bogen, &c.

ratia et tavore nostro pk/lmissis. nobilij-fime& fingulariternobis dile&e. Liceras datas Vraniburgr,

2o.Fcbruanj, & ad nos fcriprasacepimus legimusq;, & quid

indc petas, intelleximus. Quod nos fub nomine excellentis &pr&ltan ss Poe;scelcbrcnmr, ribiq; noftra vena Poerica adeöcommendatafir, hoc ipfo nimium nobistribui cenfemusj neque cnim tanra Elogia, aut

id quod tibi de nobis polliceris, re ipfa omninö exfequi poflc nobisarro-

gamus. Hand ramen intermifimus quo minus in progreffu ftudiorumno-

.itrorum, & in Poefi quoq; nos aliquantulumexercuerimus, verum ita ytex-

,ercitium illudob alias magis neceifanas occupationes longo iam tempore

non tradhucrimus.

Nihilominusexpetitionetua Carmen eommendatorium, quäle id con-

jicercpoiüinius,Operibus tuis Aftroncmicis,qua?inlucememnteredecrc-

uiftipr <Efigendum,con!pciruimus,tdq;proxii"naanteDiplomaCsBrareumpa-

^;inä,prout petij(ti,propriamanu icripfimus. Quod il tibi hoc noftrum Car-

men placuerit, nobisid gratioseacceptumerit.

Hacte vicilfim.cclarenoluimus, &fumusergatc clementi voluntatc

^mperpropenli. Datum Cafleliis, z. Aprilis, Anno 1592.

Mavrjtivs LanogkayivsHasüa.

MAVRI-

EP1ST0LAÄVM ASTRONOMICAÄVM. 2,$!

MAVRITIVS HASSMLANDTGR A VI VS

ADTYCHONEM BRAHE, NOBILEM

ET CLAKISSIMYM VIR.VM.

\TRan iE fitperat reliqvas divina Sorores,

Dicitur &fäcrigloria prima Cbori.

Hanc coluere Patres Prifii, Reges% potentes,

Quipropriüs Mentti vi tetigere Deos.Hanc optatfapiensßudiorttmfigere metam>

UtfamA celebrisprmüa dignaferat.

Qvanto etenim Terra* celfm fupereminet JEther ;

JHim eft tanto notio lavdeprior«

Ipfa docet C&h ntotm> Cdumcfe tueri

Uultibm ereäü nosjubet ipfe Devs.NcVentura malistimeammfata,fedAßris

Ttrwiomti, ad Superum confugtarrms opem.

Nee quAramtnhumipaßum,fedlavde vehatur3

Qvi flruxit Cdi täte Creator Opus.

Ergo ttiü Utas meritüfludtjstfefoverc^

Perge Deam tantam ; Munera larga dabit.

Q^vandoqvidem dndum miratur, pervia eunäa

EJfe tuis Fabricüqm latuerepriut.

Hmc tibiferutantiLegesfublimk Oljmpiy

Inter honoratum prAparat Aßra locum*

MAVMTIYS HASSIÄ L AN DTCR A VIVS, *& manu proprio feripfitv

Nh illv-

t$Z TTCHONIS BHAHE IIB. !,

ILLVSTRISSIMO PRINCIPI AG DOMINO,Domino MAvritio, Landtguavio Hassiä>

ComitÜn Catzencilebogcn 3 Dietz,Zigenhaia

& Nidda : Principi ac DominoClementifsimo.

S. D.

"lLVSTRISSIME ET GeNEROSISSIME P R I N C E ? S f

Plurimä equidem T. C. me Iseticiä affecit, dum non modo Lite-

jfDris fais clementer noftris refpondere : Sed & Carmen cornmen-

^datitium in Opera, quae molimur,Aftronomica,fcite & eleganter

concinnare > proprijsq; digitis circa frontifpicia charta tranfrrjiffie config*

nare, non dedigoatafit. Pro qua etiam clementierga me,meaq; ftudia

afFe&ione gratias T. Cdemifse agOjquaspofium, maximas. Exhibebunt

utiq; verjfus illi darifsimum T. C. erga tarn fublimes Artes & me etiam fa-

voris & benevolentiaj TeKftfyiovy Pofteritati in aufpicijs meorum OperumAftronomicorum iugi memoria confecrandum : mihi verö devota? erga

T. C. obfervantia? {^vh^qo-uvov nulla oblivione interiturum fuppeditabit.

Cur autcm non anteä T. C. hoc nomine refcripferim,& quare Tabellariura

hunfc tarn diu hicdetinuerimjcauflas in Literis ad Illuftrifsimum T.C. Do-minum Paremem datis , luculenter expolui. Quin & anteä idem per Pra?-

ftantif & Eruditi£ Virum Do&orem NicolavmTheophilvm,nunc in Academia Hafnienfl Iuris Profeflbrem, olim T. C. Parenti in Can-

ccllix negotijs operam nauantem> indicarc animus erat : Quo etiam

nomine ad ipfum perfcripferam. Verum intellexi poftea, ob aduerfam va-

letudinem iter eius, quod in Hassiam adornarat, praipcditum fuilfe.

Praeter völuntatem igitur meam accidit, quod adeö tarde tarn Illuftrifsimi

Parentis3 quam T.C. Literis nunc refpondeatur. Quam moramut C. T.

clemenci animo in potiorem parrem accipiat, atq; excufatam habere velitj

etiam arq; etiam fubmifse rogo. Nee ulterius T. C. impolitis hifee meis li-

tcrulis 5 alijs forte intenram , gravabo. Verum C. T. Deo Opt : Maximo,quam plurimiim commendatam cupio. Is C. T. vitam & actiones in vefti-

gia Paternarum virturum dirigat,& ad Reipub.emolumentum feliciter di«

iponat. Vale. Datae Vramburgj , 2 1. Septemb. Anno 1592.

Celfit. %Addiaifs.

TTCHO B R A M E.

NOBI-

IPISTOtARVM ASTRONOMICARVM. 2g}

NOBILISSIMO ET SINGVLARI ERVDITIONE,VIILTVTE, ET INTEGRITATE PRASTANTISSIMO

viro> Domino Tichoni B r a h e , Domino de Knudftrup,

Equici Danoj&c Domino & Amico fuo cumobfervantia colendo.

S. P.

VANTOS SVST1NVERIM HACTENVS CJLYCIATVS, VIR

Nobilifsime & Eruditifsime, non opus efle arbitror uc fcribam.

Tanticerte fuerunc, ut anima vix corpori inharere potuerir,

recurrente fubinde archricide & immanifsimis nephriticis

dolonbus. Qui etiam in caufä fuere , quo minus ad Illuftrifsimum

Principem ac Dominum mcum ante ipfius obitum reuerterer, tibiq; ea,

qua; promiferam , transmitterem. Sed iam ante paucas aliquot Septimanas

Diuino fauore aliquo modo carpi refpirare. Devs aeternusOpt: Max:incuiüs confpe&u ego ambulo, pro fua inexhaufta mifericordia etiam in po-

(lerum auxilio fuo mihi adflt, & quod csepit , clementer ad finem perducat.

De noftris aucem ftudijs ut aliquid attingam, diligenter hactenus fcrutatus

fum Catalogos Francofurtenfes, num ä Tychone BRAHEquid editum

in ijs invenire polTem: Verum nihil repcri. Miror igitur, quid caufx fit,

quod Opus illud tuum de Comeus fuppnmas,nec in publicü prodire finas 3

praefercim cum non tantiim illud iamdudum fuerit abfolutum, verumetiam

toties& tanto tempore tarn cerco promiferis, te propediem illud emiflurum,

Equidem libenter, quantum in me eflet, Vraniam noflram ornarem &excolerem. Sed quid mihi fit obftaculo,vides. Quod igitur mihi denega-*

tur, tu eö ardentiüs fuppleas. Nee enim Mathematica Studia parum illu-

ftrabisjPofteritatiq; commendabis,fi Opus illud tuum divulgabis. Incufän-

tur enim vulgo, quafi iint fine fruclu. Sed cum ex Opere 1II0 tuo animad-

uertent, nos ea,quaehac"tenus ignoratione Mathefeos pro veris credita funt,

falfifsima efTe, certifsime demonftrare pofle 5 obturabis ora tarn fernere iu-

dicantium, illosq; fua;temeritatis conuinces?modo apudipfcs veritatis in*

uentio & tarn abditilsimarum tamq; a nobis proculdifsitarum rerum cogni-

tio^fru&us cenfeatur. Incitabis fimui etiam heroica & prardara ingenia ad

«mulationem,turpeq; fibi efTe ducent3 fi harc ignorent : quemadmodum fo-

let prsedaris ingenijs nihil deteftabilius videri, quam prsedara quxq; igno-

rare. Praecereä quot viros doclos putas editionem tuam fingulari cum defi-

derio expeclare ? Qui certe plures funt3 quam tu tibi perfuadere potes, quiq;

de tenon aliter nifi pra?clare fentiunc. Noli igitur ulteriüs iftorum omni-

um expeetacionem fufpendere 3 aut etiam tua ipfis invidere. Sed fpero non

committes, uc ftudia Mathematica diueius jfto tuo ornacu careant,propte-

Nn * ieaqj

284 TTCH0N1S BRAHE LIB. I.

reaq; minus colantur. Hsec fuerc>qu2e ad te hoc tempore perferibere vo-

lui :quse licet fortafie non fint magni momenti ; tarnen nactuscertu homi-

nem 5 qui ad vos iret,vacuas ad AmiciiinLi'terasquärri nullas dare mahn.

Accipies igitur haec in meiiorem partem 9 filentiumq; meum diuturnum fu~

pradiää de caufä fufficienter exeufötum habebis. Hortum fororis tua» Philo-

fophica*, Dominse Sophia. Brahe Matrone perquäm fölertifsiinse&No-

bilifsimae, IlluftrifsimoPrincipiac Domino meo5 felicifsims recordationis,

pro dignitate commendaffem,fiipfiusCeIfit.accefsffiem. Attamenper

Literas omnia IiluftrifT: ipfius Celfit. fignificaui. Vale feliciter & opri

me mi Nobilifsime & Eruditifsime Domine Br ah EyVraniamq;, quod

facis> fplendide ornare pergito. Bernburgi *8. Septemb. Anno 159 4.

T. XChristophorvs Rothmaxhts.

CLARISSIMO ET PR^STANTIS^SIMO VIRO D. CHRISTHOPHORO ROTH-

MANNO5 VARIA ERVDITIONE INÜB.IMISQJERcrum Mathematicarum infigniperitia

decorato , Amico fuo plu-

rimiim dile&o.

S. D.

f^ :^f^*/f^Jf CcEPl TANDEM 4 TE LITERAS, ERVDITISSIMI

KSS^a^Ä^Ä^ amantifsime Rothmanne 3 dm multtimq; anteäde/idc-

:uas : cum, quod collationesnoftr&in Rebus Aftronomi-

is intereä praeter (olitumferiarentur; tum quod de tetuaq;&/4V ÄJr-i-öiV:.?^ V» i i"?i l/=>Mlilin<» _ Rs vhinim IrirT^rJim r»oc«i-i»rt>c / ftnliini&ny nnl((?f Jyraletudinej & vbinam locorum hsereres (liquidem ad

^^^f-2^ö^^^Principem tuum tanto tempore reverfus non efles) certi

aliquid cognofeere a verein« Intelligoautemex hisipfis, tepra?nimiä in-

valetudine ad ipfum Cafiellas ante obitum eius nonrevenifTe,retardante

morbo, ex falium Tartareorum refolutionibus proveniente , & te toto hoctempore, peneabfq;intermifsioneinfeQante. De qua valetudinis finiitri

affcclione tibiplurimum condoleo* quödq; in hac viridi adhuc «rare tarn

(xvls morbornm tormentis obnoxius fis. At cum te nonnihil iam refpiraffe

indices,eft, quod tibi congratuler; utq;hxc valetudinis recuperatioquoti-

dieincrementumfumat,conftanfq> permaneat,exopto. Si meaMedicamen-ta ex officinä noflxa Pyronomica prodeuncia, nee parvo labore autfumptuprarp.irata,tibi inhis rantismalis ( modo, uti fit ,aliquandorecurrant) pra?-

ftö effe poterint, eaiubens offero, & lubentius impertiar : quemadmodum& pra?-

iPISTQLAfcVM ASTRONOMICARYM. 2gc.

& prsefenti tibi meam in hifce operam non denegavi. Quodavremcipoftmodumufus non es, tuä ipfius culpa fa£himeft,qui mede adverfa tuavaletudine, nee certiorem reddidiftij nee quidpiam eiufcemodi (licet di-

feedenti ultrö oblatum ) a me pofteä per iiteras expetijfti. Sive igjtur

ipfemethucreverfusfueiis>uti quodamrnodo in terecepifti,fiveper certum& idoneum hominem häc de re commonefeceris, invenies me ad pnsftan-

dum id officij minime difficilern. Adhortaris in hifce Literis > ut Cometo-graphicanoßxa Opera in publicum prodire iinam, & cur täm diu apud mcdelitefcant,miraris;pra!rertim cum illa pro maiori parte diu abfoluta

5 roties,

tamq; diu me evulgaturum promiferim : Eruditis etiam viris non paucis

eorum copiamfibi fieridefiderantibus. Sed Sc non parüm emolumenti adMathematicamidiaornanda,atq;abimperitoriim & calumniatorum obtre-

etationibus vindicanda hineprovenrurum afTeveras. Facit id quidem , tni

Rothmanne, magna exparteanimi tuiingenuitas, &erga nos,accom-munianobisftudia Amoriilefublimis,atq; peculiaris favor ; attamen & Ve-ritatem hifce nonmodicarn fubeife, (fiabfq; gloriatione&invidiäid dicere

liceret) non eo inficias. Nam quid & quantum Mathematicis exercitij«

rite adminiftratis pra?ftariqueat,necdum communirer in Scholis philofo-

phantibus,nedumreliquo vulgo ä Mufis alieno,{ätis innotuit. Et certe

Cometarum exaeta dimenfio , atque quo motu cieantur, quaatumq; ä nobis

abfint,ingenio(a Demonilratio , ea qua; totfieculis ä Grseco illo Ariftotele

citraratam Apodixin prolatafunt, & inomnibus Academijsproeertisatq;

indubitatisafFertionibusproclamata,ita infringunt, ut , quantoignorantiar

chao Philofophia; eultores häc in parte involutifuerint,nunc tandem Divi-

•iia Mathefeos Ope^apud veritatisamanteselucefcat- Quod & in multis

alijs abftrufis, «Sdiactenüsignotis, velpro compertisfalsocreditis rebus pa-

ritereiufdem incomparabilis Scientix adminiculisfieri pofle,nullumeftdu-

bium: ut de pluribus corollarijs, qua? hinc ad omnes alias Difciplinas ple-

nius excelendas derivantur, nihil dicam. Quod autern Opus noftrum de

Cometisnondum pubhei juris h*eripermiferim,multa?,&gravesme detinu-

erunt rationes. Prsterquam enim,quod in perennium illorum,& Mundocoasvorum Siderum tarn Obfervationibus,quam eorunde in norroa Cadefti

harmGnia* competente dedu&ionibusplurimumindefefibftudio aliquot iam

continuis Annis fuddrim; (quaeres non parüm 3 uti feis, & temporis & la-

boris requirit ) ut ob id alijs iilis feriö vacare minus fuerit commoduro;

Mulra etiam prseterea citrä expeetationem noftram,& omnemamolitioeif

Providentia, longo iam tempore inciderunt,qua? me otio frui Philofophico>

&• Vraniae facris, prout vellem, litare non permiferunt. Adeöinvidaeft

Mundi huius immundi turbulentia,contrapurioris veritatis,etiam in Philo«

fophicis &vifibihbusCaeliäfpecl:abilis rebus j nedumutinDivinis;& invifi-

N N j bilibus

2%6. TTCH0NIS 2&AHE .1 1 B. !.

bilibus Mundi illius Archetyps & rationi humana? imperveftigabilibus , (I

quid abignorantiastenebris inapertamluceperducatur, acquiefcerepofsit«

Accefsit&hoc,quodnoftri circa Con7etarü,pr2eteritis aliquot Annis confpc-

c"£orü apparentias accurate difquirendas,Labores cuiufvis arftimatione ma-ioresjplus temporis, operarü3& fumptuü requifierint,quäm ingrati nonnulli

homines,ade6qj exipfis>quiDifciplinarü,& quideMathematicarum amore,

fcientiamq; haüdminimam prastendunt, agnofcerepotuerint. Inter quos

unus prafertim eft5 qui non fairem nullas mihi ageregratias pro totvigilatis

noc1:ibus,toterogatisimpenfis, totq* exatlantis in Demonftrationibus &Numeris,ut veritas intemerata erui pofiet,Laboribus,;squum cenfuerit ; fed

& oblocutionibus, perverfionibus, certitudinis patefactse impugnationibus?

imo cayi!lis|k fcommatis nos impetere non erubueric, .Vsob id ExcelltntiC.

ßmum ilium & prudenrifsimum virum Iacobvm Momavjvm, hono-

randa? memoria; (Nam, uti audio, ante triennium fatisconcefsit) non im-

meritö ad eximium Mathematicum Bab.tholomje.vm Sgvltetvm,CÜmlibrum noftrum de Cometä Anni 77. eo accomcdantenadiusjinfpexi^

fet3inhuncmodumfciipfifrerecorder,prouret:iaminSculterituncadme da-

tis literis annotatum reperio : o uos fcliccs <tnimn3quibm in domos fuperus fatniere

curäfuit, er tji hodie quofy. Mirdtia fum mugis quim intcllexi tunüm düigcntidtn D.

Tychonis > quantd animaducrtitur in hoc illiui Cpcre, Tdc ilium horteris , ut rdiqtiM eti*

am prontät operti illiut partes Etiamfi hoc fxculum noftrum non ßt dignum iftti tot er

täntii bona , qux non dgnofeip, chivjpur erat grdtitudine, Wrätifiauu di£ 17. Jtmif

/tili uetcris Anno 1 r 8 8. Ha?c oprimus ille vir , pro co , quo excelluit , iudicij

acumine, ac in Rebus, tarn Phdofophicis, quam Politicis prudenria,&pro^

tulit,&quafi pra?fagire vifas eft. Isveiö,quipra2C2Eteris, noftrum in ReCometica ftudium eleyare, &oppugnare attenta Vit, Scorus quidam natione

fuit, MedicinxGalenicar Doftor, & Ariftoteleae Philofophia* fupra modumaddictus. Quem hie nominare nolo, eiushonoriparcens. Vultquidem

isgencreNobilis haberi, uti defeipfo nonnullibi infinuat: fed tarnen dido

jhilofbpho Ethnico nimis ferviliter,potiore fui parte,hoc en\genio & ingenio>

in hoc praefertim de Cometis negotio, maneipatus» Cum illeex inter-

cefsione cuiufdam fui conterranei me hie invifentis librum noftrum feeun-

dum de AEtherei Mundi phsnomenis, qui de Cometäillo ingenti Anni77.a'ffatimtraclat,ftatim 3 atq; isTypisabfolutuserat,accepiflet,fcriptisad

me literis, aüertionesnoftras ifthic comprehen{as,pra:fertim,quodCome«

tarn ilium in AEtherea Mundi Regione,&nequaquam Elementari (con-

tra quamdoeuit Ariftoteles) curfum fuumabfolviüeoftenderim, indubium

Vocare,& quantum in ipfo erat, labefadtare conatus eft. Exiftimabam cer-

teabinitio,hominem amice & candide, veritatis penitiüs manifeftandae

gratiaidipfumagere. Qupd&muki ahj,non incrudiü virimecumopinati

iunt:

epistolahVm astronomicarvm. 287.

funr.InterquoseratMagnificusille Iacobvs Cvrtiv j, Imperij Pro.cancellarius> qui3 mifsis admeliteris, eos,qui noftra? hac in parte afiertioni

conträdicerent, idferiö non agere; fedfakem , ucplura his fimilia expifca-

rentur, bona intentione molin exiftimabat. Et eratis fane non falcem in

Politicis, Ted in Marhematicisquoq, Rebus vir pcrfpicaei ingenio 3 & acri

(imul iudicio praditus : ut de ClarifsimoilloDoctore Thappaq Hacgeccio, & aln's idemfentientibus nihil addam. Ex quo iraq; animad*

Verti efTe ,qiü de ailercionibus noftris in prsedieto libro propofitis harfitatio-

nera movere praefumerent, adeö3 utijs contradicere nondubitarent: Eosquidem j qui in Ariftotelea fchola educati, ex ipfius faltem authoritate 3 Sc

dudumreceptaopinione, Cometas neceflario in Aere gencrari,inferebant>

nulla tarnen ratione Geometrica vel (altem huius pratextu , rem itafe ha-

bere probantes, refutatione indignoscenfui: Ciim ab authoritate huma-

nädiducfca argumentatioomnium fit infirmifsima , & ob id poftremo loco

merito reponenda. At Scoto huic; cum non folüm Ariftoteleam autho-

ritatem (licet & hanc plus iuftoextulerit) multiim contra nos venditärit;

Ted etiam Geometricum nefcio quid, pro fuaopintone ftabijienda prstexue-

rit, ipfi foli modelte obviandum cenfui ; partim>ut eius obie&ioneS) qua: fpe-

ciem quandam veriprsefeferebant , & incautos facilein devia abripere po-

terantj diluerem,partim ut nonnullain eodem fecundo Tomo contenta ple-

niüs&dilucidiiisexplicarem ,atq;deR.eCometicageneraliore quodammo«dononnullaulreriusconfignarem : fperans 3 me ipfi <3c alijs veritatishacin

parte fcrutatoribus, rem haud ingratam (ic prxftiturum« Quare confcri-

ptäinter alias occupaciones extemporaneäquadam Apologia, eaminSco-

tiamad Antagoniftam noftrum actutüm tranfmif2,eandemq; cum quibuk

<Iam alijs in GermaniaEruditis VirisjquihasresintelIlgcrent5communicavi,

tit eorum cenfuras pariter exquirerem. In qua certe Apologia>me mode-

ftiae limices ufpiam tranfgrefTurr^autquidcitra rem protulifle, mihi ipfi non

fum confcius. An veroaliquoafre£hi(uti nonnunquamfithurnanitiis)hic ab-

errem, dijudicent alij, qui verum a falfo fine omni praeiudiciodifcernere. &norunt , & volunt. At quomodo Philofbphus ifte Ariftotelicus noftram

hanc candidam 5& ipfi (utifperabam) acceptamfuturam intentionem3exce-

pcrit , dici vix poteft. Poftquam enim ufq; in tertium Annum hanc ami-

cam Apologia fecum retinuifTet, nihilq; refponfi tanto tempore perfcrip-

fifl'et, eum vel noftris dilutionibus acquievifle, cV in has tranfivifife partes,

exiftimabam ; vel,quodcontradictiones nonfacileulteriüs occurre"rent,c©a- cpnitewjst

«huüfö. Tandem ver6 3 ruptoilloaitofilentio,fcriptum quoddam Anti-

iogeticum, paulö viralentiore & mordaciore ( uti videtur ) animo> quampnüs per iireras egerat, in nos vibra vit j in quo fcommatis 5 diclerijs, cavillis,

diftra&icnibus & perverfionibus multifäriam ludit & illudit>ut veritatem ä

üobis

2 gg.• nCriONIS HAUE LIB.'I.

nobis aflertam clüdar: Nee tarn Scotice> quam fcoptice agir. Cummultisenim e Scociä oriundss , nos hiefubinde invilentibus 5 tam Dodrinä

quam Genereclaris mihi res fuit,in quibuseximiumeandorem, pari huma-

nitäre coniunetum animadverti* quibus etiam ingeni;& iudieijacumenfin-

gulare non defuit. Ar, qui ram ingrato& averfo animo, tamqj perulanti

linguä, me meaq; ince/Teret, hadenusfenfi neminem. Quin & quidarn ex

ipfius proprijs conterrancis , hoc eius invtreeundum factum aperre dete-

ftatifunt ; quodq; üc ipforum Genrem 3exrerorum &faniorum hominum iu-

dieijs obnoxiam redderet,exquo folustalia Nattentare, reiqj ita demonftra-

tee, ur omnibus approbaretur, etiam ijs, qui anteä contrariumfentiebant,&

in publicum promulgärant, nihilöminus arroganti aufii contradicere nonerubuerit, conquefti funr. Er fane, ü id quod verum eil:, pro me ipfodice-

re liceat,non immerkö hec protulerunt.Nam cum alij in Mathematicis non

minus excellenres viri, quämifte Antagonifta (cui inhifee difeiplinis feien-

tiam non deix)go,modoeärecteuti vellet) quiCometamillum fubiunarem

fuifle,& Parallaxin quinqj circirer Graduum admififle, feripris fuis in pub-

licum editis iam anteä pronunciafient, aeeepto hoc noftro librb, & re melius

perfpectä, non faltcm, fe abcraiTe, ingenue fafsi fint ; Ced & , quod certiora

monlrrärim , mihi non modice gratias egerint: Hie folus, licet iplemec

nihil in codem Comerä, quod alieuius momenti foret , expertus eilet ,

tarnen noftraslaboriofas vigilias & fummam circa hsec diligentiam extenua-

re , & quanrum in ipfo erat , irrita reddere nitebatur : adeo , ut aliorum

quoq;data& pronunciata,qus ipftmetauthores tandem, re melius intelle-

cläaver(ätirunt,&retradarunt,inmanusrefum(erit,&ijs,cüm.ipfemetnul-

la habuerit, contra nos ufus, vel potiiis abufus fuerit* Vt aure aliqua ex par-

tecognofeas, optime Rothmanne, quantäisnonfaltemme; fed & ip-

fam veritarem, quam peniriüs pro virili inquirere fategimus, iniuriaaffice-

re, quamq; fcoptice mea inceilerc fibi arrogarir, percurram breviter In-

veclivjE eius (üc enimpotiüsquäm moderata aliqua Apologianominari me-

retur) preeipuos quofdam locos : folidiorem &fpecialem eius replicatio-

nem,unäcum conuenienti refutatione alicui exnoftris Amicis,aut etiam

Difcipulis harum rerum gnaris, fuo tempore exequendam commendans.

Titulumfecit huic ftomachofo & infolenti feripto : CdpmranU rtftinfiio, ftu

Cometwfim in JP.thrr* p,hh»idnnm<refupatio. Cum rarnrn ego nufquam,Co-metas, licet reverä AEtherei fint, ex fumofitatibus conflare aiTeruerim; fed

potius e caeleftimareria: proutiftumlibernofter fecundus,quem impugnar,

admonere potuit; qui fic habet pag: 254. Ego matcriam omnium Cometarmprorfuscxleflcmcj[eiudico3 fi<{iiidem triam omncs'm ipfocdogaicrentur. Atdefumis3

quos ille vendit, nihil. Tu quidem mi Rothmanne, aliquando fuißi

m ea iententiä,quod fumofitates Tcrrcltres Cadum (liquidem illud tuä &

I OttAN-

12lS?0tlRVA*AST!.0N0MICAKTM. *B$

Iohakmis PxNis. Galii opinionc plane aerium effet) fubintrare ponenr,

& materiam ifthic Cometis prsebere : Quod tarnen ego improbavi ,& tute

ex viala&eaaliter pofteäcdo£t.us,idipfu revocafti : uti ex Epiflolis intcr noscommunicatis videre licet. Subiungit deinde in cadem inferiptione , quodca, quse pro aflerendo Carlefti Cometarum fuu , & Apologiä mea adfero,

ab ipfo infirmentur omnia : ubi fibi ipfi non conftarc in hoc ipfo frontifpicio

Yidetur; dum nuncme pro AEthereisphamomenis, prius pro caeleflibus fu-

misCometas habere infimulat: Etnondecimam partem eorum,quse hbrofeeundo, atqj in Apologiä, pro afierendo Cometarum AEthereo fitu ad-

duximus,velfupremis labris attigit ; nedum,utea omnia ( uti nimis arrogan-

ter iaditat ) infirmärit. Imöeaipfo, qua? carpit, ne conquatfat quidem,ne-

dumûtlabefa&et veldeftruat. Deinde in ipfo feripto ftatim mcorumInftrumentorü obfervationes praeveterum diutinoconfenfuelevat : quod,quam re&e faciat, tute ( quinoftrafpcclafti, &eorum ufum hancq; tra&atio-

nempenitiüsintelligis) dijudicarepotes. Pofteätotus ferrre, vel fcomma-ticuseft,vel contra nos iniuriofus,noftra diftrahensautpervertens^neqûti

deeuit, rede aecommodans. Et, ut paucis dicam , ea vcl orcnimode

non intelligit, velintelligere non vult. Aitj fc a-b initio non pu tafle , meferiö fic de Cometis fenfitfe > Ted Paradoxa düferendi c^fsa ftruxifle ; Ciimtarnen hbernofter (ecundus fatis 0ftendat 3 me non ioeol* in hisludere, tot

eä de caufsäexantlatis & Obfcruationum & Demonftrationum, tum quoq;

Numerorum laboribus,quosfaciliüseftcarpere5 quam imitari. Aitetiam,

fenequaquam itamecumegifle,utdeverttatc(sntentiae fuae quiequam dubi-

taret : Forte, quia extra aiiorum hominum fortem poiitus , ne dubitare qui-

dem,ncdumerrarcpotuerit j utpotein Ariftotelemcredens, qui apudiftos

eft, avTig iCpet, X)icitquoq;, mealios ignaros & erronbus maneipatos

Criminari j &additfcoptice: Bona verba,qusefo ( Cum ego tarn rigide nu-

fpiam locutus lim j (cd (altem eos, qui Ariftoteli nimium cum quodam pra>

iudiciomaneipati funt, modefte notarim,& errores eorundem oftenderim.

Deliderat quoq; innobis MathematicasDcmonftrationes; & nonnullibi

poftea; me folüm affirmare quidlibet,& citra necelTariam & Geomecricam

indu£tionem,mihi 6V meis Inftruroencis fidem adhiberi velle>impudenter in*

fimulare audet. Quam cnim falfä haeeiint, tu,& alij eximij Mathematici,

qui noftra legerunt,& Demonfirationuminviclarum non parvam copiam

perfpexerunt, teftari poteftis. Reminrupcr hanc de Cometis, täm levem

eflfe cenfet, ut multis non opus habeat difquifitiontbus. Scilicet , quicquid

olim ebüccinavit Ariftoteles,nulli amphus dirliculran obnoxium eit. Meveritatem nondum perfpicere, & cum detnmento Aftronomtashic errare,

audacl:ermagis,quamvereiudicat,vel potms pranudicat. Quodte rectius

intelligcre haud ignoro. Vocat, qua? in Apologiä nolhi fenplimus , mtv-

Q o $o«-

û

jwr*i - not» valr. Atqut fub hoc prstex-

rr.Qnvollere noii foftinet. Obijcic, quodcaudai.:•: Carlo

'

-

:

snonSira fhtnx&rim : Cum tarnen Antiquitas»'

jrotunda fairem ifthic eile cöi poradoetjerir. Ategoipium Cometa?corpus

per fc rötuhdiii» eife, nee caudäni ädhäênteöi de ipfius fubftanria; Ted per

accidens, Opricä fatiöiie fieri affeveravi. Vc & haec monftrofa potius Tic ca*

lumnia. Mox, quod Caäeftes circuitus, & Numeros ex Hypothefi didu-

cios Go&MIt» Uli attnbuam, quodque id imitatione Masthlini ßc

Cornelii Gjmmä facianvinverecunde exprobrac. Cum potius no-

fterin his conatus, apud candida,&difcreta ingenia gratiam mereri debuif-

fet. Et tantüm abefi:, ut ego a M jl s thl ino vel Gemma illa meacx-

truxerim; ut poriusinillorumfcriptavalidius,quam hie ZoiLVsfacitj fed

tarnen candideS&bonaintentione animadverterim. Etteuaripofl*et,fiad-

Imc viveret 'W'itichivs, quod noftras de Cometaillo coneeptiones hie

conferipferamus, antequam Masthlini, vel Cornelii huius li belli

mihifatisinnotuiflent: Adeo,ut cum Witichivs antea, Cometas omni-

nö fubluna res efle, &r Ma. st hl invm, atq; aliosin Germania) qui con-

trariumaiferverunt,hallucinatos fuiue,credidiflet, ex meis folummodöOb-fervationibusj & Demonftrationibus convi&us , fententia mutärit: Qvod &in Germaniam rediens, apud multos faffus êft ;

quorumaliqui , & quidam

Scotus, huius conterraneus, mihi id ipfum retulerunt. Polteä , quod Ar-

cum circuli maxirai Comerae motui attribuerim, & quia illum in omni fitu

perpetuoobtervarit,indepi#barim, fublunaremnonfuifle, prolixecavillari,

& varie vertere, atq; invertere ;imo etiam Dialecrice transformare , forte

ut Organicum fe probet , non intermittit. Vim tarnen Demonftrationis

vel non perfpicit,vel fuis fophifmatis obfeurat. Ytq; exemplum det , quo-

modoArcuscirculi maximi fub Lima non minus quam in altifsimo AEtheredefignari queat; Tale ludricum & futile e fuo verfuto ccrebello promitt

JzdinburgoreftÄ.yranoburgim proficifcmurôtocurfauerticibusnofiris in oftauoorbc

ttiaxnm Circuli tumitem tcncbimM : er fic mum fupcrßcicm fulcantes Vrtnoburgum ue«

likmut, in Vrdup non crimut. Egregia feilieet furtilitudo, qua; non uno vel al-

tero, fed omnibus quatuor pedibus Claudicatfquam cachinnis excipi-

endam 3 vel potius exfibilandam, quam feria äliquä refponfione dignan-"

dam, tute & alij harum Rerum gnari fufücienter intelhgiris • cum etiam

per ie intentioninoftra* nihil officiat. Poftea fpeciosa quadam &fucataDemonftrationeotk'nderenintur,pojfiTe Cometas, feu, (uti icoptice

loquirur) Pfeudopianeras meos, Circulum deferibere maximum, &nihtlo-

nnnüs m Acre longe mfra Lu-nam verfäri i ira ut Parallaxin quinq, Gradu-

UmadmittaiU. Iuq; pocifsimüm ex motu eiuspropHo, qui Paraliaxiaexhau-

rit, iufer«labor«r.- M fruftra hie laborac Piludophiiufophus lfte ? etiamß

ffiiihei

SriStOtARVM ASTKOJJÖMICARVM, 2$1

CiiUiesin Ariftotclcm iuraffet. Nos enim motum proprium Cometae ab ca

variatione,quam Parallaxis in diverfis Altitudinibus illi infinuare poterat,ta *

li folertia difcrevimus, utnemrum alten obdaculo efle potuerit, quo minui

hinc veritatis inquiiitio rite procederet : quamü quidem opus effet,inq; fen-

ftis caderer. Nee tantus erat Cometse Anni 77. mötus proprius, in Ortum& non nihil Aquilonernnitens,iK Parallaxin earn 5'quae velinconcavoLuna-ris Spha?rx eontingeret,abfarbere potueritj nedumfiea quinqj fuiflet Gra-

duü; quando per Parallaxin mortis Accidcntarius 7 e fuperfkie fakem Ter-

ra? apparens , intra duas vel eres horas tantus evaderet , ut Cometae motumproprium anticiparet,eumq; retrogradam viderifaceret; quod tarnen nun-

quamcontigit: Frput ha?c liquidöa nobis demonftrata funt. Qua? omnia

fiecopede tranfit, nee devia, in quaedclabitur 3 animadverrerevuk hie fubti-

lis Ariftotelis difeipulus. Sed hsecalibi forte ex ipfius palliau Demonftra-

tione? velalia pleniusrefutabuntur. Et licet verum fic, phxnomena illa,

qua? adeöpropinqua nobis funt, ut femidiamecer Terra? ad diiiantjam eamcomparatafenfibilis evadat, tripiiciinvolui motm , utpote univerfali illi, pro-

prio,& ei, qui per accidenseParallaxicontingit : tarnen hisc itafeparare,ut

unum alteri non officiat; fed potius pandat, circumfpeeli eftMathematici;

nec,adhibita peculiari diligentia idita impofsibile eft>ut frudra incautis per-

fuadercconaturhicAriftoteleus. Kam & id> cum in dicioCometa, tum

in reliquis fequentibus fufficienter pra?ftitimus ; contra garriatifte, quan-

tumvolet. Dijudicestu&alij, ha?cpenitius, & {inepraeiudicio&ftimantes.

Imo& is, anid inLunäfieri pofsit,dubitat; fi ora?fupponatur,eius verum i-

gnorari motum, ut Parallaxis nihilöminus extricetur : meq; , ut id pra?ftem»

provocat. At ego huic ftupiditati ne refpondendum quidem dueo : cumaliquis ex Tyronibus meis,qui Ca?Ieftia, non fakem in libris, fed in ipfo Cae-

loper experientiamtra&areafsuevit , hunc nodum haüd difficulterrefolve-

rit : quod & fa?pifsime factum eft. Quid dicet ille de quarta adhuc qua-

däm illi ignota loci apparentis divägatione,*quxex refradionibus Optice

fuggeritur, idqj non fakem in Cometis& Luna j fed & omnibi $ -alijs Cae-

leftibus corporibus , quando potifsimum verfus Horizontem jnclinant :

Idqj fenfibilitermagis-atq; magisinfra vicefimum Akitudinis Gradum , do-

nec in ipfo Horizonte maxima evadit : Qucmadmodum ha?ctibi,mi Roth-

1AANNE, ex Initrumentis Landtgravianis fatis perfpe&a funt : qua? tarnen

Ariftotelicohuic ne femel in mentem venerum. Et licet ha?c refradionum

divaricatio longe difficilius cognitioni certa? pateat, quarnreliquaetres mo-

tuumcommixtiones, & abinvicemfeparaciones : tarnen & hunc exploratum

habere,& quantum reliquis addat, vel auferac ,difpicere diutma nos doeuit

experimentatio, vane petita Öccomprobata : Tantum abelt, ut teliquas il-

las variatjones, minus negotij facefifentes, cenveuitmer extricare non fu-

Ooj ßinearnus.

jp2 fTCHOfttS BHAHS XtB. 1.

ftineamus. Forfan is, quaefibi ,& fui fimilibus, Aftronomiam inchartis &T

fpecularionibus yan'ts folummodo exeercentibus impofsibilia videntur , alijs

quoq>,folide, & verc cam tractantibus , & Cxlitiis per ratam experientiam

(uripareft) deducentibus 3 minimeperviacenfet. Quin&inijs,qua*

liifce poftmodiim inne&it, argumentationibusj non confiderat, indiverfis

Alntudmibus eundemnthilöminus tramitcmCirculi maximiCometamAn-

ui 77. adamufsimobfervafle: quodfieri nequaquampoterat» {lisädmodüm

fenfibtli Parallaxi fuifset obnoxius 5 vcl Luna inferior. Ncc eftiuftus con-

tradiftiom locus, ctiamfi rumperentur omnes Ariftotelici Capnocometi-

fbe. Moxfuomore&ommatis ludere pergit; meq; CometasanimahaLo-

gica ftatuere; imo & Logicc de his düTererc ait : & pra^dicabilium autho-

rem huclronice convocare, ne nihil dieat, pudorc non afficitur. Si e ve~

rioreilla Platonicorum Philofephia porilis , quameius, qui hinc apoftaram

cgit,StagiritaE,plaufibilibusconicc"turis, inftru&usmüTet, utiq; & qua* di-

xeram, ckquodnon adc6abfona,uti putat ,dixcram>rc61:iuspercepifiet,8c

mihi loco fubfanniorum gratias forte cgifTcc. Vc vero demonftrative pro-

ponatjvel, (quod verius eft) imponat, qua ratione Arcum Circuli maximi de-

iignarc queant5etiamin Aerefublunariverfantes, utq; idexmateria* vi ficri

perfuadeat, in variasfe, adinftar Promethei,vertitforma$,& negotium hoc

plus intricar,quäm extricar. Cumq; alisemotionum leges non fuflkiant ,,

Helicas imperveftjgabiles & fi&itiasin auxilium advocat , & quid vis hie fin-

git arq; refingu, ut Cometas cogat tales ire vias, qualcs Natura ipfis non

attribuit 3 neq; ulla experientia, in quoquam idfien, Carlitus deprehendic.

Quin nee materiajignea?, &inflammatae 3 qualemene vult ipfius prseeeptor

Ariftoteles, talis circumrotatioordinanälege certosmodos & metasobfer-

vansjCompetir,ica ut diutino tempore perfeverarequeat. Si itaprohbitu

Cometisuiotusquorvis (ut phantaftica aliqua afsumptio, a verkate alie-

nifsima falvari queat) affingerc liceret; utiq; & aves in aere alitcr volare,

quam fert Naturalis& voluntarius impetus, docebimus : & cur fic, atq; nonalitervoliteht,Iegcsillispr£fcribemusj Helices compofitas, flcxas , atqj re-

jfiexas, adfeendentes & defcendentcs 5 6V quorfumcunqjlibuerit, inejinatas

affingemus : Et tarnen aves avolabunt quo voluerint 3 noftramq;fpeculatio-

nem eludent. Sed iftx abfurditates, qua: imperitis fueum faciunt , alias ul-

terius enucleabunrur. Porröj utadhuemagis fe Dialecticum probet, meaSophifticene&it, & folvitj proutfutilis ipfius potius, quam fubtilisarguties

fuadetj ckmale meas induätonesaecommodat. Acne fui difsimilis vide-

arur, noftrum inTriangulorum per Numeros refolutorum laborem, haü4exiguü lllum aut contemnendum» pra?fumptuofo quodam fcommatc exci^

pito dicenis; Ad hdne itunitatcm ßomachum fuum Umdudum tutufcdße. O de-

licatulum ftomachurn Hellcboro curandum , uc hinc omnis infipida

naufea?

EMSTQLARVM AJTKOKOMICAXVM. 2$j

naui* materia eximi pofsit , unaq; Ka,itviyK(Qu,\(& eius curari. Neeetian, quod Cometam fuo dudueandem perpetuö ad Ecclipricam fnclina-

tionon retinuifTeex Obfervationibus per totameiusduracionem liquidöde-

mon{rärim,incuIpatumrelinquit;paucidaqua2dä Minuta , qua: duodeeima

Grad«s partem nufpiam cxcefTcrunt , tacke obijciens : Cum veteres A-ftronomi intra fextam Gradus partem Mundi coxra Sidera defignare con-

tenti fuerint. Et certc trium vcl quatuor Minutorum in Anguh imus 3 de

quodiximus, variatione, nee per fefatis fenfibiliscft differentia, nee quid-

piam raomenti inducit. Masthlintm quoq; > quem meum per con-

teraptum vocat Parochum> licet eum nunquam viderim, & nullam , ne

quidem per literas cum eonotitiam contraxerim jridet, ob eius per filum

fachs Animadverfiones , quibus tarnen Do&or hie Galinicvs melio-

res non attulit. Et corollarem ipfius in hypothefi aflümptionem fiibfännit :

. Quam licet non tutamur 5 attamenaliorum ingeniofa inventa adeö liccn-

tiofe carpere , 5c nihil quod melius fit , edocere, non eft moderati & pru-

dentis ingenij. Ncc etiam noftras Oblervationes , Inftrumentis in-

fallibilibus (prout tu, qui ea fpe&afti, eorumq; confentientem cerntudinem

expertus es , facile teftabere ) in dubium vocare eriibefcit. Imö hanc

przfra&am äudaciam infolenter iat"t.kat,&exprobrathis verbis : nk obftupc*

feet Obfcruntioncs tuts m dubium mc4ri3 <{um infdlibilcs uis effi, er pro cerdfsimls princie

pijs habende. Atqui ego non ob id obftupefco, quod is tarn ftupidus atq, in-

vereeundusfitjutde reignotä Judicium ferre prafumat; & ab ijs, tanquamNoftua a Solis daritate abhorreat. Habet mukös alios in hac Mundanafeaena fibi fimiles, qui, ad verkatis lumen caligantes, eiq; obftrepentes , men-daeijs potius fidem prsbeant. Vt verö aliquid adferat 3 quo meam in Ob-fervationibus prcftandis diligentiam fufpedtam reddat; id quod in Apolo«gia, atq; alibi monueram, ex Altkudinibus Solis, vel ftellarum exaeiißima

temporummomentanon fatis conftare poffe ; taminfipide &luforic cavilla-

tur, ut pudeat referre. Hicq; oftendk , quam fubtilis & diiigens fit Aftro-

rumferutator; cum aiiorumcircumfpe&as in his Animadverllones ne intel-

Dgere quidem pofsit,& veritatis in hispenetralia agnofeere j nedum, ut gra-

to animo aeeipiat, Loca ftellarum a me reftituta incerca effe , ignoranter

occinit, nifi alij idemfenferint; utpoteabaliorum authorkate fuo more de-

pendens. Solis quoq; curfum ä me rettitui in novä quädam Mundi refor-

matione , infulse ridet : cam mihi pro reftkuto Solis eurriculo, unde ca?t;ri

Aftrorum motus dependent 3 ex humankate fuä Philofophicä, referens

gratiam. Refra&ionem quoq;,& tardicatem mütationis Alcitudinis circa

Meridianum, eiufq; inaiijs, quoad AEquatorissßqualemcircuitumjdJfpan-

taiemjnullaefTespr^nimiaignorannaeffutk. Vtq; meam rationem nullt

ambiguitati obnoxiam, qua per AEq'iatorem Mcchanicum * C*lefti Analo-

Ooj £um >

gum, Tempora exa<ftms,& certius,.quäm ex Akitudinibus ftellarum rirmri

docui, mfpe&am&dubiam reddat, audi quaefo, quibus temerärijs verbis,

quantäq; imperitiä de his blateret : Sed 3 qu<efo» qudm tu fcquerUf MqMo*rem nobte profers NLcchanicum-, fiue conuolubilcm,ßue ftxu/m, Mquitoti t/n fuo fitu ktdlo*

gm, er columnis Upidäsfeu ferreis innitentem. Ui/i diäte , qu<erk , dn duktem , tepoffe

mmimM Temporum particuln pr£ciß reperire f Oedipum dgere nonfoko t Cur rdiqut

fuppr'mis f cur totdtn rationem non profers t qudm pro etrtiß'mi idädt , ut quid ueri habe*

4t , feidtur f Tum fixm Mqudtor qui numerum reuolutionis Rqudtorte» quo dfßnitur

temput, exhibebit, niß 1 Tetrapodcfuo dimouedtur t Mobiles , quo mouente , dd tundem

Andlogice circu/mdgetur t Si Logicon dcderis^qulinteUiget, fe dd dndlogidtn C<eleßem mo*

uere f Si dldgon-, fiue pondere, fiue diu ui dgdt, m ?o dnomdlidm l Cdtßi dndogü iifcre*

pdntemfdäle demonftrabo. Sic bonus ille vir de meis Inftrumentis , & obfer-

vandi rationibus flbi imperfpettis cenfuram ridiculam profert: ut quemad-modum Marode Sinone aiebat; Exunodifce omnes,fc. Graecos, ficetiam

exhifee prolatis, qualia,& quanti caetera (int, facilequeas aeftimare. Po-

tuiflfct utiq; illeäfuis conterraneis, me crebro hie invjfentibus iam antei.

cognovifle,utrum Instrumenta mea Logica, feu ratione preudita efleiit, nee

ne, vel an alias Mechanice ita claborata, utratiocinationi noftra? commode,

& (ine obftaculis fatisfaciant : Ne is ita fine ratione infanire videretur* &in ipfo Koyu alogum fe efle proderet. Dcinceps , quia in Diftantijs capi-

endis, horologijs Minuta oftendemibus contentus fim ( ita tarnest eafub-

indc per Stellarum, vel Solisa Meridiano, AEquatorias-diftantias, fi quid

minutuli vitij contraxerint, redificentur ) cavillatur ,mealiorum ex horolo-

gijs defumpta tempora reijeere; & tarnen ipfummet huc confrgere: Imonie Temporum portiuneulas adverbialiter, nequaquam Mathematicedepro-

mere,obicijt; eo,quod in recenfendis diftantijs Cometa: Anni 77. a certis

fixisnonipfifsimahorarum momentaubiq;apponam; feddicam aliquandoj

circa idtemptis, velpau!6poft,&: fimiliter. Ofubtilis vitilitigator, & mo-mentorum Temporis inanis ferutator

fInfpice tu, mi Rothmanne>

primum Caput eius libride Cometäillo tibi tranfmifsi , & videbis , me jfatis

praeeife horarum in particulis diferimina ifthic annotafle , quantum in Di-

ftantijs rimandis opusfuit: adeoutfi maiorem fcrupulofitatem adhibu-

iffem, prudentibus fcrupulum potius movere potuifTem ; Annoniftafub-

tilitas futiliras potius qusedarn efFet, & fupervacanea afFe&atio ? Cum e-

nimintefcapedinesCometaj a Stellisfedulöcapiebantur, idbis veiter ten-

tandum erat, ut in ipfo Minuto convenirent. Quod fane vix intra fextam

vel o&avam horse parte commode pra?ftacur. Surliciebat itaq; aliquo-

tam hora? partem intermedia Obfervationi quam proximam alsignare:

ita tarnen, ut nufquamfextantis uniushoratcomittatur divagatio. Neq;

emm Cometzemotus intra {excam horae portione fenlibilirer altcrabatur,ut

ob id iubtiliorc indagine, quäma nobis prsftituiß eft?momenta iila , quoad

diiUuuas,

IPISTO LARVA« ASTHOMOMlCAllVM. 2pf

«didamias afsignarc, plane otiofum faifiet. Vt hie nodiim in feirpo qua?-

K'e, quod& plerunq; alias facit, contradiclor hievideatur, At ubiex A-zinuthis & Altirüdinibus Corneta?Parallaxcsinquiro,ifthic nonfaltemfcru-

pun prima'; fed Sc eorum aliquotam partem in feeundis annotare-non inter-

mif.: Quoniamhoc in loco tanra pra?cifione necefifhrio opus eft: nequa-

quan autem in diftantijs. Et quod in alijs reprehendi, quod horologijs

crroice,&nimis lato modo uterentur , circa haneipfam Pragmatiam id fi-

ebat; non autem, quoaddiftantiarumdefignationem: quam 11 vel in quarta

tinius hor& parte rite annotaflent,utiq; ij$,licet generalis euec indicatio,con-

domflem. Videitaq; quam candide,& fincere hie mecum agat ille Arifto-

teltfüsjdumnoftraalio,&m diverfatrahit,ac maleaccomodat,atq; fubrili-

titem, ubinon opus eft, quaerit; convenienti autem loco indicatam &inven«

tarn refpuit: Qui mos eft eorum, quipraeoecupato animoveritatem elude-

rcj&captiuamtenere conantur. Sicquoq; quodinlocorumCometa? per

Triangulosexaminationenonnunquam i. vel 3. Minutor. diferepantiainci-

dit, me eins tramiterh non rite defignaffe arguit : Arguta fanevanitatet

vt qui potius täm propinquam coincidentiam admirari debuiftet, quam id,

quodvixinfenfuscadit, nee alieuius eftapudeandidos & intelligentes arfti-

matores ponderis, nimis rigide exagge rare. Prxterea infert, quod non ex

Diftantijs; fedfaltem Altkudinibus atq; AzimuthisCometas Parallaxisin-

dagandafiiiflet:quorü tarne nos utrunq; praeftitim9 . At velipfoinfcioaccae-

cutiente, ratio per diftantias debito modo applicata certior eft eä,quse ex Alti-

tudinibus & Azimuthis, inquibusvix fenübilis error admodum feeeundus

cuadit, capitur: prout ha?ctibi, quieatra&afti, faüscompertafunt; quiq;

quam facile in Alritudinibus & Azimuthis aberretur, in diftantijs vero nonitem, exploratum habes, Sed hie Chartaceus Aftronomus loquitur de

his atq; fimilibusfermeubiq; tanquain ccecusde coloribus : ck tarnen Abi ac

fuis fic admodum placet : Tandemq; concludit, Obfervatis meis non efle fi-

dendum. Atqui vel häc fola negativa poterat ad omnia pro fua perfri&a

invereeundia relpondere : ficq; drgnus redargutione non cenferetur: Si-

quidem contra prineipia negantem non eft dilputandum. Obfervata .n.

hk pro prineipijs habeneur: qusetemere inficiari cuivis licet: At non id

ita efle, asque cito ä quovis probatur. Quid ii nos putidifsimam calumni-

am,& mvereeunda hanc efle pr&iurnptionerefponderernus? Vtri noftrum

credendum? an mihi, quiinto-aliorum Siderum,adeucj; pnille fixarum exa-

ctifsimis denotationibus, maiori prxcifiqne, quam ab ullo veterum aut re-

centiorum (ablitgloria diclo) obfervanones quamplurimas , continuis iäm

aliquot Annis perfecerim ; atq; eas-veritati exa&e corfefpondere dernonfträ-

rim : (pro me Cado adhuc totoloqutnre ac tejftimdniuol ferente ) Anve-

roilli, qui taiiaeä, qua opus eft, aecurauone tracUrc, nunquarndidickj nee

; uliuim

,mt

l$6 TTCHOHXS UAHl LI«. X«

ulIumciusfpccimenhaÄcnüsprotulit? Imoetiamfi quammaximevellcr^d

(utifibi pcrfuadct) minime obvium eflct; & uti bellum dulce cd inexper-

tis ; fic & Aftrorumobfervatio facilis videtur incxcrcitatö. Verum s er

levitate quädam de noftris nunquam vifis aut intelle&is fibi cenfuramina«

nem, &flocci faciendam arrogar. Deinde, me îtichivm, Jeata

requie fruentem , indecenter Sc imracritö excipere calumniatur. /tego

Do&ifsimum iilum in Mathematicis îtichitm nee vivum ntc de^

funclum fuis privavi honoribus; led iapfus, quibus incerdum in hifceiludijs

Cselitusexequendis, (liquidem ijs non aflfvcverat) »<âiv»qaam,veritaiis pa-

tefacienda? caufsa modefteindieavi. Quod&iilihlc pratfentifaepiusfeci:

Nee id ei, ut huic imbelli eius propugnaton, ingratum erat. Vbi lau4e di-

gnus erat 'Witichivs, videlicet in Geomctricis, &c corapendijs «yii-

bufdam Triangulorum , laudavi, neq; qutdpiam ipfi unquam immeritö dc-

craxi. Verum quac non folüm de hoc; fed & fummo ilio viro AndreaDvdithio nimis audat1:ergarrit,ncIo replieare, Ipfa EpiftolaDvDi-

thiij praefixa libelio T h a d d av de Cometa Ann i 90. fatis fuperq; often-

dit, quämfalsoiftaproferantur. Moxin Optimum illumvirum Micha«Rlim m/lsthlinv* r$ro &* temerariä licentiä debacchatur ; & quae

ego de Obfei . .ti.. . ti iltm illi u/itata, cum alia ad manus non haberet

Inftrumcnta., \erc .-ulmonui, tumquoq5,quardeInftrumentorum vulgariter

tbrepentibus dubijs ir.dicavi, ille in alium fenfum perverrendo & diftrahen-

do,fuomore, mordaci linguaarrodit. Et tandem Masthlinvm atqj

alios , qui veriratemin hoc Cometico negotio diu fepukam e tenebrispluC.

quam Ciramerijs in.apertam lucem deduxerunt, hoc elogio dignatur :

Certe nefcio,quid non mcrenntur, quifäentidt confpurcdnttVortc cos adludices defer-

ri,atq; publice in eos animadverti, pro fuächolericäindignatione, quia Ari-

ftoteli non fidunt, oportere cenfer. Dehinc , poftquäm mea Inftrumenta,

eorumq; ufum cxtenuafTet, oftendens , fe quidvis iine pudore profari audere,

fua quondä in Inftrumentis tra&andis ( qualia olim in Germania habuit) pc~

ritiam e contra ia&itat : qua: debita habuifle pinnaeidia , non tarnen mea ri-

mofa , fuperbe & fcoptice (uti aflblet ) fubfannat. At cur non etiam

in Scotia talia ad manus habet ? Producat vel unam Obferuationem veram

& utilem,quamunquaro,five in Germania, five Scotia in ulla Fixa, vel erra-

tica ftella aut Sole vel Luna perfecerit. Vixcredo. Et tarnen aliorum

indefeflbs aeexquifiros labores prac lua inertia elevare prarfumit. Rimasmeorum pinnacidiorum Cylindro, ad Centrum pofitoparallelas, ridet qui-

demj&rimofoexcipitfcommace: fed eomm neceflarium, maximeq; aecomo-düufum non videt,qug tute, mi RoTHMA*JNi,reäiusnöfti;Cum abeodemVvincHio,quem hie Scotustantopercdeprafdicat,primo hie vifura,& Prin-

cipi tuo olim communicatum, maximi femper feeifti j imö & alteram rimu-

lamab

lam abipfo nimisfccure negle&am competenter reftituifti. Quin & icfc

Vvittichivs cum hoc compendium hie ä nobis didici/Tet l^tabun^ujaicbat;feiamtandem vidifle& expertum effe, quod diu a Dvdithio ac

ab ipfo incafsum quaefituni erat, nee fe fruftra in Daniam , vel hoc nomine ,

veniife, aiebat: Imo fe ne centum Coronatorum lucro hanc cognirionemcommutarevclle,aiebat. Sed ogganniati&ScommatismfuItet hie Arifto-

teleus,quantü volct,res perfe manifefta eft; quaut penitiüs intelligat,fe ip-

fum indignum facic. Poftmodum etiamde Scvlteto qujedam adijcir>

vel potiüsobijcit 3 <juod difientanea ä mc ipfo dixerim, dum interdumipfius

inventa probem 3 interdum improbem. At hoc non eft ä fe ipfo difsidere,

laudarcj qua? laudanda funt3& ea qua; minus quadrant, fuoloco improbarc.

Vtrunqs enim eidem authori evemire poteft : Quare & utrunq; in eodemadmitti. Demüm de Landtgrauianis quoqf cWervationibus cum hoftris

& alijs collatis nonnulla inconcinne profertj nee, quam parum confona

veritatidicat , moratur. Et hxc omnia Colophonis Ioco hac clatl

& prurience loquela claudic : TüuUm in Um dto trdmitc diuerticulum relinquendunt

fuit, quo l uefitdte VunLs tut deuUre pojfes. Ingratidm cum e<2 erw rcädm uidm redu

Intercedat igiturpro me charusille Vranise Antiftes,ut ingratiam cum cl

redire pofsim, liquidem ille fe ei rectius notum & aeeeptum pra:fumi:,utpo-

tc qui tot annis illi convenientius, & magis devote litavit, quam nos forte

prarftitiraus. Pofteä quod Cometam non tumultuario , Sc inordinato

motu ,• fedregulari quodam pedetentimdeHnente, nequaquam Elementa-

risi Ted potiüs Cadeftis Phamomeni Naturam prsetulifTe afleruerim; ille >

quia tandem evanuerit 3 Elementarem neceflärio fuifTe 3 inferre conatur.

Verum hoc eftj quod inter alia prseeipue oftendere intendimus, Calum non-

nunquarh nova reeipere Corpora, alterarioni obnoxia : Quod haclenüs ob

Ariftotelisauthoritatem creditum non eft. Sed cum refragetur experien-

tia invi£U,faceflattalis authoritas, plaufibilibus tantüm & coniecturalibus»

BonautemApodiclicisratiocinijsfundata; Ideoq; veritati minus confona.

Cumq; ego fimilitudinem quandam ex Metallis adduxiflem, ut aliquatenus

ex harurnrerumTerreftrium Natura, qua: de cseleftibusinnuere volebam,

explanarem, non quod certam aliquam probationem inde uriierem ; «imiimilitudines idipfum non fuftineant : ille e contra plurimis, ijfdemq; So-

phifticis , & ä candore alienis id infe&atur verbis. Et ne nobifeum fentiat,

contra.Ariftoteli datam fidem5peccat, ab ipfo fimilia qua?dam nobifeum de

generatione Metallorum affirmante difeedens ; & metalla omnia ex una.

eademq; materia prima conftare negans : adeojUt etiam Mercurium auro

aon inefTe contendat. Multaq; de his frivole iaäitat 5 forte ut fe Chymix

&J Natura: Mctallorü non experte pro arroganri fuo ingenio oilenter. In

^uibus tarnen arque parum atqj in Aftronomids verfatus eft De utrifq;

P 1 enim

%y% irtCHOMIS B&AHE tu. &

enim verba pro rebus venditat. Sed ifta forte alibi Fpecialius refutabuii-

tur. Ne veio Nova illa ad Caffiopcam ftelia tili 5 & fui fimilibus Arifto-

tekis ofr!ciat3 quo minus 5 Cadum nova non admittete Corpora diflolutt-

oniobnoxia 3 perfeve"ranter,velifivitaipfaexperientia,ck contra Geometri-

cis Demoniiraricnes aflfeverare poflint,cam ipfam Stellam 3ornnemq; circa

ipfius apparentias veritatem tarn vafris fubrerfugijs in dubium vocare niti-

tur ; ucvcliiciaus oftendat, quam parum fit veritatis amans 5 & quam ni-

hil aliud agat, atq; ut hanc fpeciofi-s tlufionibus evertat : quod ä viro inte-

pro 5c fiiiccro alienum eflfc debuit. Sed pudendumreferre,qua: iiie hie

max'ma jnvereeundia contra multorum praftantium Mathematicorur»

indubitataexperimema evomere non veretur,ex opinionum varietatc certi-

tudinem omnem elidere laborans. Qua fane argumentatione nihil ferme

amplius certi fupercrit j cum vix quidpiam fit, de quo non varient homi-

num fenrentiar. Sed difiinguendum inter eos, quifeeundum experientia

e certis ratiocinijs & Demonftradonibusperitam diflerant; qui verönon:

Et fenrentiz in his non nuinerandz, fed ponderandz funt. Quin nee fu-

is femiconterraneis parcit, ut amorem 5 quo Eruditos quofdam in An-glia proicquiturjpalan» faciat. Iohannem Dee Pradtantifsi-

mutn Maihemaiicum (k Philofophum (quem tute nöfti,-cum--a- Landtgra-

yio honorofue exciperetur) in fuo Nucleo Parallaiico, in finu fenaifsis-

gradusprineipium petere, (alsc exprobrat. Thoma Digcasii alas

falconum ioftar,remoto advoiatu, immobilia Phxnomena ailequentesj ijs

ipfis verbis fcopiiee excipir. Exquibus omnibus Nani;s tandem ita-con«-

cludit, utuno verboomnia dicat, feu pouiis fingat:: ühd mirum Vhmo*minor, omnes tum Mttthcmaticos Rc clufit, ut nlfi rccogr.ojcnnttrccoqudntq^tumdcmon»

flraffr, quodais, dUcrc nequeant. Et cum ne fic quidem fibi ipfi fatisfecJÜC

videatiu, tandem ad adagium quisddam fui Fneceptorjs, tanquam ad fi--

cram anchoram ronfugit ; v«u hirundo non facit mr- Vt vei in diderijs

AriPtott litis probationis vim latcr<*,nobisimponat. Sit fane, quod una hi-

rundo non faciat ver, & taliain fimilibus locum habeant: At una atiquan-

do (leih in altif imo Cslo viia , quz poftea efFe de/ijt,, Carlum nonnunquanova admittere corpora, qua: interitui /int obnoxia, riecefläriö convincit i

Adco, ut ipfe Aridotelcs, fi fuperftes novam iilam Steilam ex altifsimo a.«

there nobis illuxifle, & tandempoft annum3 Vel pauloampliüs confpici de-

fijffe jÄnJmaducniütt ; ne h. leere quidem contra tarn evidentem expeiien-

tiam aufus fuiflet : fed poeiüs fuum de Cadeftium Natura ptalolophandi

ir.odum hinc totaliter correxiflet : quod 6^ multi alij eximij Anicocelici

hinc edocti poftmodum fecerej hoc Scoro pene iolo in femel arrepto ? ÖC' confirmatoerroriscaL-nofe adhuc volu*an:e,ac perfeverante : qui & vetensillius Hippvchji auuigriigum. & expericQÜäiu coütcwn^« ludo ducitj

«3um Tic alt : Nr* PlinUm narratio eftdfarius T>monfiratio : quafi vcl Plihius fal-

fa de HIpparcho dixerit ; velille intervereres Stellas,quas fcrme omnesfuiiOrganis demenfus eft, arq; novam aliquam in Caelo fuis temporibus cna-ram difcernere nequiverir. FacefFant iftät infolentia?. Verum quiainprimo noftrö Tomo Progymnafmatum Aftronomicorum de hac ftella

luculenter, & ex profcflö egimus , eamqj in altifsimo Arhere ultra annumextitifle,&tandem difparuifle,liquidifsimc dernonftravimus, ita ut nullus

fit tergiverfationi locus; & fimul aliorum prö& connifententiasabundedifquiiivimus; utindefatisfuperq; pateat, quämabfurda & infulfa fint,&abipfa veritate älienifsima,quse hoc locode ftella iila congerit hie Arifto-tcleus : Atqj exindc in eseteris quoq;,quam verax fit, tanquam ex-ur.gue

Lconem cognofeere liceat :Idcirco operspretium non dueo pluribus hjec

refellere, & eorum infufficientiamdemonftrare. Quin & dum varie de

Cometispofteäbacchatur 6V teqtioq; petere videtur, dumlroniceait : cosetiam fupra Saturnum evehi. Et me,quia ex aliä Caeleitium Natura,quamputavit Ariftoceles, edoceri nos dixi, Caelurn non eile zternumaut Divini-

tatis partieepsj ( prout ille voluit) Ted & aliquandodiflolutioni obnoxium>

quod C reator nos in hifee adfcititijs Cseli corponbus, qua? inrereunt, in

quodam quafi exemplo, admoneat 5 hie noftcr Maftix non minus fcoptice

alloquitur,dum ait; nie magnam hinc confolarionemcapefcere; quod fei-

licet fieftatuam: moxq; fuo more arrodens, ukerius excipir ; ne quidema nimis vulgato 1II0 abftinens : bdculutftdt in Avgulo. Ergo Vontifex Ro*m* eft. Vocatetiam häc occafione Cometas,(quosmihi Pleudoplanetas

quofdam appellare libertäre Philofophica libuit,) Pfcudoprophetas meos ;

& mulra alia fupervacanee adducitpro Ariftotele,quod Mundus fkfuapte

Natura aerernus & incorruptibilis, ied tantummodö voluntate Dei finem

nabiturus. Dequibusnihiladdam, cum partim ad ren;dequäagitur, fa-

ciant 5 Ted pothis, pompoiat qu«dam difputationum inexplicacarum oftenta-

tationes finc. Deinde ad Comeras 5eorundemq; confumptionem redicns,

multa nimis audader fingir, qusenec Cometx Anni 77. de quo potifsimum

agitur, competebant, necanobis illitifpiam attributa funt; ied eorum pland

conrrariü oftenfü. Et quia Comctä ilium tardiore motu iuo proprio fuilfej

quam Lunä, ideoqj altioreexftitifTe, verifimilitudine non carere dixerimj

nullä tarnen necefsitate hie attexuerim ; ille , quibus iannijs imprtat,vixfa-

tis invenit. Ait, nihil prohibere, quin ad Iovis folmm hoc pacio evolet , uc

alter Icaromenippus. Quin & Luciani fabulas de abrupto Ahnorurn

ponteconvocat : ut fe Luciani quoq; illufiones magnifacert, & cius na-

tura fäpeie,prodat. Et quia ponoobitcr quafi indieäram, Gometäälropi-

co Cancn ad Tropicum Capricorniitcr fuum direxjfle,arq; intra has metas3

quibus ctia Solu yibita dauditur,fe contluiffejideoqi quidpia occulti,Calc(H-

ppi bu$

$00 %YCHONlS ÄfcAHE IIB.I.^

bus tacit£ analogum infinuaffe ; jlle fubfannando fic illu dir : fttim pro ßiintelligent^ , ipßus ( feil Cupricorni ) frigord fugiens , dd huius ( feil. Cancri )

focum pergere uoherit. Sed valeant ifta fcommata , quae ml nifi authoris

vanitatem & levitatem arguunr. Pofteä Mathematica mea ratioemia

convellere praefumensjenumeratquidem, qua ratione Coroetas Parallaxui

pcrvefl: garim , ur fe noftra uteunq; intelligerey oftentet : Sed hxc ibi nullit

contrarijs rarionibus infirmar,nifi quod plumbeam normamprofuaautho-

ritatc aff?£tatä vocet, & differentiam longitudinis inter Cafsellas & hunc

locum in aliquot {crupulisdubiameföjfruilraneofcrupuioobicijat, Landt«

gravianafq; Obfervationes, non omn«s, fedfele&as quafdam a me ufurpa-

tas reijaat , veriorefq; fuo arbitratu fuiffe alteras dicac, quas negleximus:

hifq; fimilia paru probantia,nec per fe omnimode vcra,nihilq; ad rem fa-

cienda agglomeret* Si ex ullis Landtgravianis Obfervatiombus,quas ego

libro feeundo prouc mihi communicata? erant,ingenueannotavi,probar€

potuiffet, Cometam illum fublunarem fuiflc, nulluni eft dubium,quin id

|piüm,quantum in fe erat,feciflet. Sedquia nulla talis obvia erat, pr#

iibidine,certa & rata dubijs involuit,atq; offufcare nititur. Ego Landtgravi-

tnas obfervationes, non pro arbitriojUtcertioresnegligcremjfclcgi; ledcas»

qu» in tempore plurimum diftarent,ufurpare malui,quö Parallaxium dif-

ferentiam, qua: fic augeneur, eo promptiiis inde elucefeere poflent. Quin& in te quoq; Do&iis: Rothmanne, heenter invehitur, quod CometamAnni 1585« in fuperioriCxloconftkutamaflerueris. Vt verö (cias,qul

id faciat, en eius verba : Scd uenio ad drtißcium ueßrum. N<*m nonfolum tu » fed

üle quoq; tantoperc d tcobfcientidmdemonürdndi, er peritidm pbferudndi cemmenddtu/i

CHRUTOPHORVS ROTHAUNNVS, Katbcmdticitt L4ndtgrduidnut*ed*

dem Methode utitur,tercfercntc, dum Cometdoäudgeßmi quintiAnni fuptd Z&turuum*

infydtitimfubßxü proximum infequitur; mir* certe fdgtcitdte. Et Uli quoefr ignarm

Jtdthcmdtum habcbitur, qui dubitdt quin demonßrauerii , tutm Comcum in Mtbere cur*»

fumfuum dbfoluiffc. Hdnc cenfurdtn tdntifaeis, ut immdturis contudicentium fententijs

oppondi. TudCUriß: D. TYCHO, [1 quii dlius commendaturui fum ob dtnicitidtn*

Cr nunc ucUcm : Scd Atnico aduLri contrd ueritatem von foko. Optdrcm mihi Obferud*

U, ß non dcmonßrdtd illiut brtißcis commumeari , quxbm hoc Parddoxon aßeruit ». er anQtritid, fcicntiduc fua eo pertingdtyipfc rjjcr iudex. Sipro VrdnU tu* defenßone ucritd*

tem uis mdnifeßari,Obßruationes communied Vc Ad hsc tute pro te iplö refpoa-

de, cum mea ope non indigeas j nee diffkile id fit , ciim ftet ä rcoftns parti-

bus veritas, fexcenris eiuicemodiillufionibus non commovenda. EgotuaOblervata, hjfqiinnixas Demonftrationesillicommunicarc, necvolui, necYolo: liquidem »js non uri, fedabuti ,pervertendo,diftrahendo, & cavillan-

do(uri in meis faat ) folummodo fatagar. Et quorfum opus foret üii talia

impertin, cum de ijs etiamnon vifis3 ncdiim intellec^is, uti bonos (fc.) dc-

cetmdicesacejafuramfcrreprifuaiac? Oinüpidamarrogantiaraf Vtveropoftmoduxa

UISTOLARVM ASTRONOMICARVÜ. 53s»

poftmodum ad fe rcdicns, & tanquam c Tripode Delphico aliquid /ecrct*

confilij na&us, quo mca Mathematica ratiocinia circa Cometa» Parallaxei

impugne: & eädem Opera te quoq; adoriatur, ( fiquidem rc fimiliquadamindudione, qua & nos ufi fumus, adinvenifle Cometam Anni 1585. nul.

lam penitüs habuiffe Parallaxim fignifieäram ) dicereeum non pudet , mo-tum, quemdiurnü, apcllamus, apparentem faltem efle, Sc nullatenu* veru i

Ideoq; & omnes partes cius fubfumptas fimiliter apparentesefle. Ar hie

Bon attendif perfpicax ille alienorü laborü Criticus, qui debitis tarnen /pe-

cillis utinefeit, quod locus Cometa:,quiin certaaliquä Aititudine obferva-

tur, etü apparens exiftat,& Parallaxi,(modo quam habeat,) obnoxius : ta-

rnen circumvolueoeodem motuuniverfi, donce denuo ad eundem fitum,

candemq; fupra horizontem fublimitatern redeat, & tunc quidem apparen-

ter obfervari. Sed cum Parallaxis utrobiq; eadem prorfüs fit, quantumin fenfus cadat ; ideö hsec & utrobiq; asqualitcr addit vel detrahit vero mo-tui, Cum igiturid quod arquale eft, utrobiq; additur vel aufercur : quodrefiduum erit, priori äquale necefiariö cenlebitur» vel iuxta ipfa Geome-trica prima axiomata. Ex quibus iequitur , quod quantum apparenter per

unam reuolutionem diurnam promoms videturCometesincädem Alncu-

dine bis obfcrvatus ä fuperficic Terrae, tantundem vero luo motu, qui e

Centro prodit, variatus fuerit: Ideoq; differentia veri & apparentismorus,

cum in tali fitu adinvicem coaequetur, non diiFerct etiam apparens a vero,

At in alijs areubus, qui integrum circuirurn non habent, & in divcrlis acc'i-

piuntur Almudinibus, res longe aliter evenit. Illic enim Parallaxiuai

difFerentiarad invicemnon a?qnancurj fed quopropius fuerit Terris phamo-

menon, cc rnaior ineiditinconvenientia , ex qua etiam remotio ä nobis con-

(Ure poterit. Verum harc & fimilia acutus & argutus ille Dottor vidc*

re non potuit. Necfi plunbus collyrijs uteretur, prse caecitate, qua per

Ariftotelica placita prapedituseft, cernere poteft. Ideoq; fairem pro

authoriiate(qu2nulla eft)loqukur,& de Hyporheiibus mediorum ac in-

aqualium moruum, nefcio qu#, hie immifeet ad hanc rem plane nihil faci-

entia: utvelficoftendar, fe noftra non intellextfe, mulro minus de ijs iudi-

care pofle. Ideoq; arroganti quoda prafiudicio fic cen'furä hanc fuäclaudit:

Vt mlUm dmonßrationcm ucltu ucl R O T H M .'. N N V i hie prxtcndcrc aut perfud*

dcreäpud Mäthandtum-pcritos queans. QHodßn^rc üoblfi indicare uolui. Hie meritö

fubijciendum foret illud inirio ab ipio ufurpartini : Bona verba , quaefo i

Au(cultetverö& hocmihihäm benediflun ; il' ,ci-u 1 noncalumniandode-

pravariqueat. Deinceps r.uione;> noftras, q 1 ; ConoecilBi minorem ip-

fa Lima diveriitatem indux'ffc luculenter pron väi ie frMt »ndens,atq;pro

lioitu ijfdem abutens, inleaacur, &id, qv ; o'i d n «bus caifflrais

MathematicisfatispatuKjnccDcmonftr^üorieu '"'v' b'&

fÖ% «rfCHÖHIS UAÜ2 11*. f,

vecat, nt hakeat, quod cauilletur. Verum hsec omnia fuo forte foeo &tempore in ipfum retundentur: Quemadmodum & reliqua his corollarij

locofubnexa : &quse infuper addit contra tertiam noftram probationem :

idq; pari iure, quo cetera 5 id eil, animi quadam caecitate, & prse oecupato

iudicio,neci1ne affeetata prarfumptione, hincinde verfute& fucateconge-

rit ;quibusincautos non difSculter iilaqueare & deeipere pofsit. At ijs

qui ha»c penitius intelhgunt, & folidiore iudicJQ, eoq; candido & finecro

expenderint,multa dicendo nihil dixifle cenfebitur. Quin & mc pofteain-

ftruit,quomodo hsec tertia ratiocinatio,quaj c diuerfislocis procedat, corri-

gi queat. Accümisalios, re&ius forte, & diutiiisin hie Paleftra vetfa-

tos tambelieinftrucre, atq; ab erroribus liberare queat, cur non ipfemec

manum Opcri admovet, & certius quid(

fi fieri poffet ) profert ? Scilicet

facilius eft dicerc quam facere, fpeculari quam feire, taxare quam imirari.

Ignorare videtur hie iudiciofus cenfbr,mulra fpeeulat ve & Theorice exeo-

gitan poffe, quac Demonftrationem quoq; Geometncam admittant : Atnon ob id in praxin deduci, & Mechanice cum fru&u exerceri. Sicquoqj

qux de Longitudinibus quorundam Iocorumrubdit,nuge funt, & ex ani-

mo malevolo, non candido prodeuntia. Tandem etiam contra noftram

ultimam ex Altitudinibus & Azimuchis, adhibica limul Declinationc,com«

probationem, fimili,quä antea, hcemiä,& animi taeco impetu calamuma-

cuit,noftra in deyia trahendo, atq; ijs perverse utendo : adedj ut ne

quidem eam, quam circa Regiomantani ratiocinationem in ufum, quoad

neri pofset, deducendam, adhibuerim diligentiam , inculpatamrelinquat;

multaq; alia prar mera philavtiä & contradjeendi libidine,cui in fiholis Ari-

ftotelicis & Scotifticis afvevit, congerit, qua? piget & pudec hoc loco fin-

gula referreaut replicare. Quin & e6 dementia: aut malevolentiae tan«

dem pervenit, ut non dubitet inlimulare,me nomen meumiicprophanare,ubi quam maximc coniecrare cuperem. Quod (I verum eflet, cerre tu,

m hac ipfa Epiftola frufträ ais,me Mathematica ftudia non parumilluftra-

turum, poftentariq; confecraturum,fi videlicet noftrum de CometisOpufevuigaro. Verum hxc omnia debitomodo refutare, alterius crit nego-

tij. Nimis enim hie prolixum foret. Veniet forte tcmpus,quo cor-

datiores, hunc Ariftotelicum fibi nimium applaufifle, & ante viüoriam

tnumphum cccinifl^perfpicient : Vtut ille oculos ad veritatis lumen ape-

rire, aut nequeat, aut nolit. Poftrema claufula huius fcoptici & arro-

gantis fcripti,qub refpondeant ultima primis atqi intermedijs, (ic habet :

Hxc ueritatis er amiätix caufsl contra fumofitätes fw cxdrtrc libuit' At quam ye-

ritau confona attderit, tuum & aliorum harc rediüs intelligentium efto

iudiciü. Quod $c aliquando (uti dixi)pleniüs patebit. Quaii amicitia id ege-

fltpCi mca de ijs, qus me ipfiirn concernunt, cenlura fufpe&a fucrit; au-

diamusj

ft ?1ST ÖLAXrat ASTRtNOMICAUVit. 3<^

Üamus ,quid Optimusille, & ingcnuo candorc praeditus Thapdavj

H a g gecciys de hac ipfa.Capnurania , tarn ilh 3 quam D. C v r t ic

Imperij Procancellario Mathematum pentifsimo, ut in carn dnquircrenr,

tranfmifla, ad mc pcrfcripfcrit : quae etiam ex ipfo Thadöai aurhegra-

pho huic Antagonifta: in Scoüa aiiquando, non Gne ipfius effreni ftoma-

ehatione prxlecta funt« Hodie , e\ui eß dies ultimus VtouembrisAnni i $"92. hoko

/tyfo, cum btf/cc poßremds tudt , feripto* 23. Sfpfrjnbrtf; <t T*Mkrio Magdcburgenß

tum feripto Mo, acerbo fane tui iftiui faßuoß, pr^fraftU mordum 9 er makfani An*

tagomßee aeeepißem, altera mox die , er Epißolam tuam, CT feriptum ülud, legend*

dcdi D. CVRTIO. \s primüm iubet te faluere plurimum, ubiefr fignificari, feriptum

illud Scoti non inniti ullis firmti r*tionibm3 omnem doärinam Varallaxium fuis qmbuf*

dam ph.intaftfiatibM prorfut toüere ucUc3 hoßile » non amicum feriptum eße: itacfc cenfU

rcomiiinoabstercfutandum,l Etpaulopoft fubjungit. H<ec dum feribo ,fubi]t'm

mentem Scotut iUe3 fubtili^oäordiäui 3 o[uod de eo referant $criptore$3 fuiffc confofßvm

ftylis pugiüaribM. Ego tum hunc Antagomßam Scotm, efuod admirandam er pre*

daram AßronomU partem de P araÜJx&tti fuis fophifmattf cuertere cupiat, ab omni*

bin AßrönawU ßudwßs muko iußiüs 1U0 fubigendum er confodicndim cfß cenferem.

Htc tu folm 3 eui nee facultas ,ncc uoluntas decß , cahmo felicißime prfßarc poterif*

Ha&enus Thaddavs. Ai- mox3fe carptim ea feripfifle, in quibus non finc

magno labore ultra biennium forte iniudavit. Si iraq; pro carptim, car-

pendodixifTet, veriora utiq; prorulifTet. Quin & mea de Cometis conce«

pta meas fumofnates apellat , non definens fumos pro rebus venderc»

atq; impudenter calumnjiari , Sc fcommata effutire : Ciim ego nufpiara

(uti etiam ab initio proteftatus lum ) Cometas, e furnofitatibus ullis con-

ftare cenfuerim: Ted ille cum fuo Ariftotele, ciufcj; affeclis ita opinetur

magis cjuäm feiat. Quare habeat illc fecum fuo$ fumos & furnpfi-

tates, nee alijs, ututapud ipfum vendibiles proflent, qui talcslevirates c-

mere nolmt, obtrudat. In fine demum,ut exeufet caliidc plufquam duo-

rum Annorum in ablblvendo hoc Apologctico feripto moras ( Nam ego

illud priir.üm aeeepi Anno 1 5 9 i. circa finem Maij : Cum noftra Apolo-

gia tflet ilh Anno 1589. tranfmüTa ) fubfcrvbit , quod abfoluta fuerit, quo

die. Sol Anno 91. ad i\_ dig-ros itxh obfeurabatur. O calvam exeufatione ,

vel abipfo Sole Ecclipiatoprasteniatn ? & 6 ebiervarore, qui idin Solis de-

iiquio animadvcrtcre pocuit, quod nemo ex rudifsimo vulgonifi plane ese-

cus, dif:erncre ncqü^vcrit \ quota viddicet eius pars tegtA reLur. Vbi

ahae 2pparennac ? Vbi exaeta temporurr/ rhonientä ? Std harc non pa-

tent Spermötogis 5 faciundo opus eft. Vtinara vero is fuis d-giris , cüra

ifta feriberet, non plus verifcatis lumen pfFn feare, - erat,nixus«

cflfct, quam Solis lux ex iftis le-n^tnbu^ digitis Lu noftro

fubdudiSjdarnni quid|tftSw« e(t. Sed vaiiar; Ji »- r^ s<

ffl4U^ißfinnivjinfir*U4tioQibu>; La a\ j. - je

3©4 TTGHON1S S'&AhY LI!. X.

infumpfi,quäm merean$ar,&: quam Epiftok familiaris leges patiantur.

Tuum itaqs erit, hiiRothmanne, hanc prolixitatem boniconfulere. Si

tcrö totum hoc fcriptum Scoti illius (cum& te nonnunquä perftringat) ex~

petieris, faxo, ut per commodam oportunicatem id naneifearis. Tuncipfemct pleniüs peripicies , quod , in varias formas fe vertendo, veritatem >

quamoppugnar^ expugnare nequeat: quodqueinfringat fblido, propriäde-

lufus ab arte. Competentem vero & plenam eiufdem refutatkmem fuo

forte tempore obtinebunt veritatis Amatores ; fi non a me ipfb, fairem ab

aliquo meorum. Neq; entmego libenter cum tarn rixofis & arroganti-

bus ingenijs contendo, qai ex fölä contradi&ione fibi laudem querere fata-

gunt ; Neq; veritatis intima penetraüa ipfis imperveftigabilia pro fcopo

habent. Scripfi autem hac de re paulö copiofius ad te , Do&ifsime

Roth manne; ciim quod inve£Hva ifta te quoq; impeteret ; tumquod feiam, te admodum miraturum, aliquem ufpiam fore Mathematico-

rum,qui Cometas fliblunarcs cfle, patefaclä tarn evidente in contrarium

Demonftratione , afleverare in pofterum auderet. Memini enim , te

mihi dixiffe, cum hie efTes, tales > fi qui ufpiam prodirent, pro infulfis &ftupidis habendos, & rifu potiüs, quam refponfione excipiendos. Haec

igitur de iftis nunc fit dixifTe, fatis fuperq;. Vnum vero velalterum ad^

dam,antequam hafee concludam. Ad Epiftolam tua<m, quam hie pra:-

fens mihi reddidifti, in qua Terre^ motumtäm annuum quam diurnum ex

Copern'ici opinione altrucre laborafti, iam dudum nonnuUa refpondi,

qua:obid tibi fatisfactura exiftimo, quod, cum mecum efles, nön adeomor-

dicus fententiam illam tueri videreris, Ted paulatim in noftras partes ranß-

re. Eft vero infuper magnum argumentum infirmitatis afTertionum

Coperkicearvm, quod Eccentricitas dVtfnequaquam ita fe habeat,

prout illx poftulant. Cum enim is &tis Eccentricitatem aliquantö mi-

norem, quam fert Ptolomai denotario, fe ad invenifte affirmärit , &lnnc etiam folis quietem ac Terra: motionem, ciufq; excentricitatem vari-

ablem afferuere non dubitarit , adeo ut Excentricicatem <?t'n apparenter

imminuerit : tantum abeft, quod res ita fe habeat, ut &tis Excentricitas ä

nobis deprehenfa fit per minime dubias experimentationes eadem pene ,

quam Ptolomavs illi attribuit, vel potius nonnihilo maior. Nuüate-nus igitur minor reddita Coperniceis placitis fuffragatur ;

quod fäae

non modicam haefitationem movet, Hypothefes ipfius minus reete confta-

re. Vt de Veneris etiam Excentricitate nihil dicam, qua? pariter multöaliter fe habet, quam afleveravic Copernicvs. Apogaeo quoq; eiu£

dem nequaquam in eodem loco o&av« fphxrae, quo erat tempore Pto-iim&I) permanente; ita ut nunc in deeimo feptimo Gradu Unserem:«ti fert Coiujii ex ratiocinatio : cum potius initia Si obtineat.

De

I? IJTOLAB.VM AlTRGNOAMCAlLtl*-. tO$

De quibus alias Deo volcntc latius. Cupercm ea,quse de fixis SteHis , e a-

rundemq; Obfervationibus,cüm apud Laudatifs : mem: Principem \î l-

helmvm Hafsiae Landtgravium vcrfaieris , confignafti , in publicum 6di3

ut conftarePofteritati pofsit, Obfervatioms noftras3in diverfis Terrae locis>

variaqj ratione perveftigatas, quam minimum ab invicem difsidere , & ideo

his eö maiorem attribuat fidem. Sunt & alij, qui Landtgravianas Affixa-

rum reftitutiones tuo labore pera£tas obtinere avide defiderant. Da itaq;

Operam, w, quantum in te eft3 & praefens & fiitura aetas tanto fruatur bono.

Kos mü/enas circiter reftituimus Stellas in ipfo Minuto,täm quoadlongum

quam Iatum>quarum Canonicam expofitionem Primus nofter TomusPro-gymnafmatum Aftronomicorum>Capitefecando promaiori parte exhiber.

Illic fuo tempore, quid nos in earum iocis ad amufsim difponendis inveftiga-

Terimus, videbis. Interim & femper mi Optime Roth manne feliciter

Vale, &me tuis fubinde literis invifere > quod iam diu negleäum eft, ne ul-

«riüs fuperfede. Iterumqj vale. Dabantur Vraniburgi die 14. Ianuarij

Axmi 15p J.

T. T.

TicHo Brake,

J3fc4ft tttimmg weimtMfytvtym&n tt>Mom Simftt/'

folgm 5.© tdj *>wm§<ni0ic§ ni<fy »or§alcW 3Bte ixmj og«e to$ fontw autftffd £ $ ©. $ne&fg< wiffmfciiaftt §*I Un wtrtm/yßtlcfyt $<fialtt>crauc§&ut$kuM&tJ&Äjartorwr 50rf* x>nt>S)m(^îlhelm, &int>f$raff #f

#e(F«t/©raff au (Saftttttofogett/ J©fo|/ Sifgaifafa wtfcStöfoa/ fycMofrtidi<t&i)a(fymu$/}ux>nutftfycMicfyn mafym twftr mtfemt/ctöcger gflatbe§afoat <w* 9?0rw$ett fritter g. ©. itim frffrti $u êflcüm $ar flrt'fööf anmal $<fätitUn. 4>& ify tm§tt iw>( mir $t*m (ftfyiat atiê« fmüajfro/;öa*fröter 5. ®. t'cfc ftartmic mrätctt«mfdt§ni^m ^fltfleitat Sürttot imSöertf fcwtt mocfctt / micfc rtltc&e taroftf6feai|2$iert $u wgt#fo-aety ;

©* 6<#* ttfe DDcfeto ©töff jtfcty ftufot m%«/ Da* ^fci^lm WenWcfe ati

Cls- feine

|0£ TICR0NI3 BRAHl LH. f.

feine$.© angcfcracß* wurDe.3te er a&er <nMi$ gdgent Dtefe* an micftgmt

ti&uditöbtfatiqt/mit frefellieft/erfoltern« *u riMefomen/efjeer Derofetöeti

<£§iere mit ficb, fcracf>te/§aMe!j Deflfeßigen Motten von fyfUnab in Vorweg*anfertiget / wiDaflen mugliefcß fleife angewenDet/ t>a$ miljr ftfnflf fnlcêr

<£HenDe ^rfcâfff würDen/ 38iemir t>on .fturoglicljer €0?a;e«: m tftorwegeti

€>taDt§alteren i meinem 3Mutfl>erwanten Axel Gvldenstekn $n§tt

fa$tx>nb gehalten ifi worDen. 93oit Denfel&igen fonffen/Die er Da wol $u paffe

fcefowen/ fyat er mir gwei/ ein 333eioleint>nDem 2Ö?enlein (eoetöigaljtfean*

gebracht 2fnmtttelfiakr ifj al§ie Dietrawrige geittunget)on#cefjgemefc

lererer 5- ©• tdDtlicfyw 2tögangau$ Diefer 3£elt erfeôllen. ,©«rooic§

tut allein (weif er mir ai$eit in ©naben gewogen gewefen) fonDernaueâlle

fromme .Oerfcen fjofjee tmDnfDrigee (lanDee/biüie^ ein oeträptes mitUibm ge*

tyU. ^nt) were $war wol $u wunfefcen gewefen/ t>a es Dem 3tler£dcl$e/i

alfo gefallen/ Dae fein 5%© noelj ein lange $ei« per QLrifHkfyn föreljen/auelj

fdnft Dem ganzen 93atterlanDt£eut|cl2er Nation tum troff x>nt> kftm/ldfren fyttt mögen. 3Bau afcr (einer &föüicfyn QiUmacht in Dero weifen ge>

riefet nie $u greiffen/ fo mufe man auefj gerinne (ich Deflfel&igen tmwanDetöa*

rm willen geljorfamliclj untergeben. £>er getrewe ©ott wolle feine DStitte/

*>nD woluerDiente f?raffe von tme guebictyie|a&wenDett / wtD (jofie fyauptarnt> 5«r(len/ fo nocl) vkkfy tmD lebenDig geblieben/ erfjalten/ £Darm* feine

£ircf)et?nD©liDtmaften bet benfelbigen Dure^ gneDige ®ottlkty §nlffe/3vfeat/

Stroffy (Scl)ü> t>nD @efyrm Ijaben mögen* 2öeil Dan ©neDiger Surf* tmö

#err/icb es billicp. Dafür fjalte/Das #oe|gemeltee £w. 5. ©• löblichen S)mn<iÖaftern befellicl} $u folge / Jöennocf} Diefe £§iere/ fo t>brtg / tmD lebenbig ge*

fclieben/an befhmpten £>rDt/ tmo cm fatt feiner löblichen 5-© *?o (£, 5-©jugefertiget werDen / 2ilfo tljue Derofelbigcti tcb fie §iemit oei Dero eignen Söofr

gen vntêrtenigft)berfenDen/CD?it »ntertgenigef 95rt*/£.$©. n?o((e fd(c^r$ nrt

anDere afe aue untertänige geneigten mtüen gefe&een/gneDicljlidj »ermerefen /

!Rie^ttt?einiger auclj/ als Dero ôcHdWger ^3err Gatter get§on/mi§r in

©naDen gewogen feilt itdnte icfjû aller $ittmt> ge(egen§eit S. 5-© §in^

tüieDerumbt>ntfKrfenige Dien(?e/ worinne ($ fein wolle/ erzeigen/ folten t>üfcU

l>igen meinen geneigten t>nD getrewen willen in ^Beref gneDie&Jigfyu erfpöreti

|aoen / Die icf) Biemit im gneDigen fcfyit} Dea 2lüer§de^(?en oei guter (Seel»nDinbe$©efunDtêiDt/t)nDange§enDer êilfamer ^Xegtemng (^« welefjer (gw*

g.©. telj auelîemit t>on ©ott Dem 2lümecfyigen ®lu& »nD (gegen wun*febe) lan^t %<itt $u erhalten getrewligf vnD t)ntert§enigf ffju (>ef§elen. DacumYraniburgk auff JjtKJI/ Denn» Deccmbris, Anno 15 9 6.

©per 5. @.Äienjfwißiger

Ttcho B&ahb.Scqmnttr

IMSTOLAfcVM AST*ON6MlCAft.Vlf.

Secjuuntur c&dem Liter& in Latinum

converfi propkr exteros.

5°?

ILLVSTRISSIMO PRINCIPI AC DO-MINO, DOMINO MAVMTIO HASSIAELANDTGRAVFO, COMTTI IN CATZNELLE«

10GEN, DIETZ, ZIGtKHAlMET NID DA.

gffllfJLLYSTRISSIME ET GeNEHO SI S SIME PmnCEH>(

Dominc Clcmentifsimc : Officiorum noftrorum jfubmifsl

addic"tione prarmifla : Celf: tuam celarc nequeo3 qua ratio-

'nellluftrifsimus Princeps ac Dominus , Dominus G v li-

'elmvs Hafsix Landtgravius, Comes in Catznellebogen,

Dietz> Zigcnhain & Nidda, Optima & Laudatifsimae me-*norije>diverfis temporibus Alces aliquot,(quod Celfit: proculdubio non fu-

git.) a meintcr alia fibi procurari, dementer & fedulö expetiverit. Et

quamvis torus in hocfuerim,ut ipfiusCelf. meamin hoc Operam probare>

& qucedam id generis Animantia tranfmittcrem ; tarnen conatibus fortuna

defuit, ne viva illa omnia eius Celf: reddi poflenr. Cum vero tandem

praefentium exhibitorem Clementer ad meraitteret5 ea c^utione, ne fineijs

Animantibus rediret, mmeium hunc in Norwegern ablegavi, & fedulö e-

nixus fum3utipfiquinqi Alc«s traderenturjpioutifthic mihi ä Prorege Nor-vvegiae Axii*i*o Gvldenstern c<jn{änguineomeo,addi&ü& pr&fti-

tum erat. Quorum duofolummodö refidua 3mafculum nimirum &femel-lam , viva ad nos detulit. Intereä vero triftis rumor de Celf: eins Obitu

hie increbuit : qui non tantum me ( qui Clementifsime femper eo ufus fui )

fed etiam mecum omnium cuiufcunqj (latus animos iure percelluit. EtquidcmoptandumfuifTetjfi Deoita placitum,eius Celf: publicoEcclefia? &totius Patria: Germania? folatio ac bono diutiusfupervixifle. Verum enim-

vcr6,quiaOmnipotentiae Divina: fapienti iudicio pra?fcribere quidpianefas

eft, illius immutabili voluntati fubmittercnosdebemus.DeusOpt:max: vir-

gam fuam & promeritaspoenas avertat,& Illuftrifsimos Chriftianofq; Prin-

cipes,qui adhuc fuperfunt, Clementer protegat,quo Ecclefia cu fuis mem-bris,ab ijs Divini ope, confilioac folatio> farda te&aconfervetur. Cumigitur,Clementifsime Princeps ac Domine,mcrit6 pra?di&i tui Parentis Opt:

mem: voluntati obtemperandü exiftimarem> adhuc ea animalia in defrna-

tumlocum tuse Celf: nomine Parentis laudatifs: memoria^hoc eiufde pro-

prio Nuncio tranfnattcre volui j fubmifse rogans,ut Celfuudo tua hoc,non

•Qo j aliunde

§Off fTCSO»JS BKA Hl. X.IB. r.

aliundc, quam ä fubie&ä& propenävoluntateprofe&am, Clcmcoti &*-quanimivuituaccipiatj nee minus^quämlaudacifs: memoria; Parens tuiif

tiobis Clementer faveat. Si ego vieifsim quoeunq; tempore & occa-lione, ftudia & obfequfa mea Celf: tu« probare ulla in re potuero*promptam meam voluntatem opere ipfo Sc efFe&u neutiquamdeßderabit^Quam Kifce Deo Opt : Maximcad animi & corporis fanitatem, & ineipi-

cntis falutaris gubernationis felicitatem ( quam fummam precor) fubmifsc

commendo. Dat« Yranibuigi die 22. Decembris, Aani 1 5 $ a.

Tus Celfit. .

Addidiß:

Trcao Bäa«i,

%JtiC AG N 1 He ROI s

gVLIELMI HASSJJE LANDTGRAVHM A N I B V S M A G N I S

PARENTATIOT. B.

\lcne taces , TAnceps opr^tianrlßime ?ßcni*AltcrAtlas terris abdite fßem Uces

f

\Qui modo nonTerras[altem9Patriamc^ regebas,

Sedpoterasipfosfußinuiße Polos :

Qaufut ab exigua& vt/i tellure, recumbit,

Dignemagü ürritoüpu eße decus.

Confdijs F}amamrexißipromdus almanu,,Curafuere ar&, curafuerefoci.

Haßia nee[altem, totaaß Germaniafinßt,

Quam Sapiens, Pacüquamßudiofw erat.

Qalliafy idßenßt turbata, Britanniafenßt$

'Bclgarum agnouit nee minus ora /olj.

Darnach

JFUTOEARVM ASTRO NOMICAUV Ä, ;}0$*

^OiniaqrAquoreasquamvisfemotaper undat%

Teeum Adamantinamfixitamicitiam^

\uccia quin etiam > boreisqm fubiacet Vrfis»

Nominü& meritinon fuit orba tut.

TequocL Teutbon'iA uicina PolonU adOrtuiru*

tAlpibfMulterior novit (f Ita/ia.

Quare OrtumjOccafum, autAuflrum.SeptemveTnones

Si quü adity darumnomen ubifygcris.

Nee Teilte[altem tibi deditaydedittis JEthcr*

lÜe tuo afpirawIngenio&Genio.

Jnvia namfuperi[candenspenetralia Cdi,

NeÜare dignm eras, Ambroßkq^ prui-

&'vC% Polifublimü Amor, redamatusut eßes

CaUcoIü, tibiqui condoluere3 dedit*

Srgo mortali'

prejfumfubponderefo/vunt,

hdigetem<fe Aflrü inferuercnovuiru.

2ü*nunc[übpedibu* verfans, velutantefupinm

Speäafli, agnatafedepotitHi ovas.

$il<fc iaces igitur, Princept, CaU tncoU, nu^Aiens tua nuncpatitur zurrea, nilfy iaces.

ERRA.

6RRATA TIFOGRAPH1CASic Emendanda.

^fl

PdQ. 1. im. Z. «rgc

i 2f uelint.

3 z dele ad

4 pen. Rotenburgi

15 43 mpertiri

7 27 wnoMtd8 14. Wuichio.n 3* dijudicdbit

H 35 obferudtionibM

17 24' extitijfe.

18 17 falUcidm

21 17 difcrcpircn

22 p««. titelt

2? 5 LongtfKJjfüf

23 19 two24 20 ^«4ir«pciilw

24 21 Mi/M&i/ior*

24 fo». Thilofophum25 4 expenfa25 j* wi>/crc

25 x2 difeerncre

28 u rdriutem

29 1* obferudtionci

l_Pdg1LüuUge

30 2f confiituto

30 37 domefticus

4°, 4 nimiüm

40 22 longitudittibm

4° 30 ntomenti

42 20 udriabdntur

44 38 G. 8 M. 37.

[47 «Zt. qudfddm

T9 3 frwc

T9 27. prouenientem

6+ 32 <|MO(J

*f 34 /"*»

55 2 qwrfW

55 22 Präc/ptf

77 u fontm

79 23 ^BtttW80 xi cum

80 37 «wfrw

82 4 CopcrnitaK

83 5 Spfc<fr<trMW

33 i5 obferuttiones

94 3o ß97 wfr. longitudines

103 2 pnefiniendds

103 Mt 1u>i, virfKtc

|]JP^_U«. Lege

io5 f pror/ws

120 pen» -quam

122 21 penetrdre

«3 5 fcori

145 14 n'mis

157 3r Copcrniced

184 »k «1»i87 14 prtiftr

18? 7 oeedfum

190 j* Meridicm

190 39 ftdbilitdtc

191 pro. irregukriter,

199 5 WWKf199 34 rfttinet

217 12 Viari'uwi

241 xi ck&orirtam

277 i5 perpducl

258 9 fcfiuidltero

292 27 <fe/e de

295 pen. primo

297 4 /ö

297 22 deßnentc

300 5 uteunefc

I304 24 tunfirc

QdUrd ß qux Um oecurrent errmt, cdndidut

Uftor heilt corriget.

8

Ex otticini Typographid Authoris.

ANNO DO M I N I.

M. D. XCVL

9

"fh*Lclf*il l~+it•*(%<> „

-2.S7-

The Dibner Library

oftke History of

Science and Teclinology

SMITHSONIAN INSTITUTION LIBRARIES

fr^Z

mm

Tychonis Brahe Dani Epistolarvm astronomicarvm libri.

Documents

Transcript of Tychonis Brahe Dani Epistolarvm astronomicarvm libri.