Garbhanal 6th

68
ƒ fiœi E ® ˚” E <˙-{ ˚j E +˘E : 6 ® <˙ 2007 ˘IE n‰¥ ‰ { ˘i ®{ nE + i® ® ®˙ i ‰fi‰ “ ‰ § ‰i § ‰ +fi® ƒ EË ‰, nfi + ® ‰fi‰ x‰ ® E nx B‰ ƒM¥ x E h E V ®fii ®, S{S { ® M <˙ l ® fi VË V ƒ˚x ” fiœ +Ki fiœ

Transcript of Garbhanal 6th

|…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™……Â EÚ“ ®…… ∫…EÚ <«-… j…EÚ…

+∆EÚ : 6

®…<« 2007

∫…∆Æ˙I…EÚ

n‰˘¥…‰∂… …∆i…

∫…®……n˘EÚ

+…i®……Æ˙…®… ∂…®……«

i…‰Æ‰˙ ±…™…‰ §…‰i……§… ΩÈ˛ +Æ˙®……ƒ EËÚ∫…‰, n˘Æ˙ +… ®…‰Æ‰˙ ∫…“x…‰ ®… EÚ∫…“ n˘x… B‰∫…‰

¶…M…¥……x… EfiÚπh… EÚ“ ∫…V…“ ®…⁄Æ˙i… ®…Â, S…÷…S……… ∫…®…… M…<« l…“ ®…“Æ˙… V…Ë∫…‰

V……ƒ x…∫……Æ˙ +Ki…Æ˙

36: EÚΩ˛…x…“

42: ¥™…∆M™…

64

: ∫…“i…… EÚ“

46

: +…i®…EÚl…… +∆∂…

: EÚ ¥…i…… 32

<∫… +∆EÚ ®…Â

G

A R

BH

AN

AL

…Ω˛±…‰ +…ËÆ˙ +… J…Æ˙“ EÚ¥…Æ˙ …Æ˙ °Ú…‰]ı…‰O……°Ú

∫…∆V…“¥… n˘k…

EÚ®……‰ÀV…M… ∫…Ω˛™……‰M…

n˘x…‰∂… i…¥……Æ˙“

¥…x…™… Æ˙…™…

…Æ˙J…

|…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™…… ∫…‰ =x…EÚ“ §……‰±…“-§……x…“ ®… §……i… EÚÆ˙x…‰

EÚ… ®…∆S… Ω˲ ™…Ω˛ <«-®…ËM…W…“x…. … Æ˙V…x……Â, ®…j…… +…ËÆ˙

ÀΩ˛n˘“ |…‰ ®…™…… EÚ…‰ <∫…‰ °Ú…ÏÆ˙¥…b«˜ EÚÆÂ˙. ®…ËM…W…“x… E‰Ú §……Ɖ˙

®… +…x…‰ ¥…S……Æ˙… ∫…‰ Ω˛®… W…∞¸Æ˙ Ω˛“ +¥…M…i… EÚÆ˙…™…Â.

[email protected]

+xv……Â EÚ…

Ω˛…l…“

∂…Æ˙n˘ V……‰∂…“

∂……x…“

V…Ω˛…ƒ…x……Ω˛

V…∆M…±…

¶…⁄±… ∫…÷v……Æ˙

…UÙ±…‰ +∆EÚ ®… |……‰°‰Ú∫…Æ˙ ¶…⁄n‰˘¥… ∂…®……« E‰Ú … ÆS…™… ®…Â

M…±…i…“ ∫…‰ =xΩ² ¶……Ë i…EÚ“ EÚ… |……‰°‰Ú∫…Æ˙ §…i……™…… M…™…… l……

V…§… EÚ ¥…‰ C±……E«Ú +]ı±……h]ı… ™…⁄ x…¥…Ã∫…]ı“ ®… M… h…i… E‰Ú

|……‰°‰Ú∫…Æ˙ ΩÈ˛* <∫… M…±…i…“ E‰Ú ±…™…‰ Ω˛®… =x…∫…‰ I…®……

®……ƒM…i…‰ ΩÈ˛*

x…™…‰ Ω˛xn÷˘i¥… E‰Ú

n÷˘:J… +…ËÆ˙ ∫…÷J…

+±…EÚ… ∫…Æ˙…¥…M…“

§…‰∫…x… E‰Ú M…]¬ı]‰ı EÚ… ∫……M…

Æ˙∫……‰<«

+∆i…Æ∆˙∆M… Z……∆ EÚ™……∆

EfiÚ∂x…S…∆n˘Æ˙

°Ú±®…“ V…“¥…x… EÚ“

i…÷®…x…‰ EÚi…x…‰

§…x……B EÚ ¥…

∫…÷n˘“… §…x…V…‘

16 : Ω˛i……‰…n‰˘∂…

4 : |…¥……∫…“ J…§…ÆÂ˙

12 : … Æ˙S…™…

14 : EÚi……§…

8 : +……EÚ“ §……i…

17 : ®……x…∫…-®…∆l…x…

18 : ®…Ω˛…¶……Æ˙i…

22 : …∆S…i…∆j…

25 : ÀΩ˛n÷˘∫i……x…

41 : x… Ω˛x™…i…‰

34 : |…¥……∫…“ EÚ ¥…i……

59 : ∫…x…‰®……

58 : ®…÷nn…

56 : ∂… J∫…™…i…

52 : ®…x… EÚ“ §……i…

50 : x……]ıEÚ EÚ“ §……i…

60 : +…x…“ §……‰±…“

61 : ®…÷Ω˛…¥…Ɖ˙

65 : ¥…M…« …Ω‰˛±…“

67 : µ…i…-i™……ËΩ˛…Æ˙

66 : Æ˙… ∂…°Ú±…

62 : ±……‰EÚ…‰ HÚ™……ƒ

63 : EÚΩ˛…¥…i…Â

28

+…x…“ §……i…

[email protected]

G

A R

BH

AN

AL

3

EÚΩ˛… M…™…… Ω˲ EÚ +M…Æ˙ +……E‰Ú ……∫… ¥…S……Æ˙ Ω˲ i……‰ n‰˘Æ-+§…‰Æ˙ =∫…E‰Ú ∫…®…l…«EÚ ¶…“ ®…±… Ω˛“ V……BƒM…‰. C™…… EÚ +∫…±…“

§……i… Ω˲ ¥…S……Æ˙ EÚ… Ω˛…‰x……. E÷ÚUÙ ……`ˆEÚ…Â x…‰ …⁄UÙ… Ω˲ EÚ … j…EÚ… EÚ… =q‰˘∂™… C™…… Ω˲? ®…È ¶……‰±…‰…x… ®… EÚΩ⁄ƒ˛ EÚ ™…Ω˛ ®…Ω˛V…

ÀΩ˛n˘“|…‰ ®…™…… EÚ… ®…x……‰Æ∆˙V…x… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛“ Ω˲ i……‰ ∂……™…n˘ =xΩ² ™…Ω˛ §……i… EÚ®…i…Æ˙ ±…M…‰M…“. Ω˛®… ÀΩ˛n˘“ ®… §…c‰˜ +…ËÆ˙ ¥…V…x…“

∂…§n˘… EÚ…‰ ∫…÷x…x…‰ E‰Ú +…n˘“ Ω˛…‰ M…™…‰ ΩÈ˛. J……‰J…±…“ +…ËÆ˙ S……∫…x…“ ®… ±……]ı“ §……i… +…ËÆ˙ ¥…S……Æ˙ Ω˛®… +SU‰Ù ±…M…i…‰ ΩÈ˛,

V…§… EÚ +∫… ±…™…i… n‰˘J…x…‰-∫…÷x…x…‰ ®… =i…x…“ +…EÚπ…«EÚ x…Ω˛” Ω˛…‰i…“.

BEÚ V……M…∞¸EÚ ……`ˆEÚ x…‰ ∂…§n˘… EÚ“ i……EÚi… EÚ“ +…‰Æ˙ ®…‰Æ˙… v™……x… J…”S…… Ω˲. =x…EÚ… EÚΩ˛x…… l…… EÚ ∫…®……n˘EÚ E‰Ú ∂…§n˘…Â

®… ±……S……Æ˙“ x…Ω˛” Z…±…EÚx…“ S…… Ω˛B. n˘… ™…i¥… EÚ… ∫®…Æ˙h… EÚÆ˙…x…‰ E‰Ú ±…B ®…È =x…EÚ… +…¶……Æ˙“ Ω⁄ƒ˛. ±…‰ EÚx… EÚΩ˛x…‰ EÚ“

V…∞¸Æ˙i… x…Ω˛” EÚ ÀΩ˛n˘“ EÚ… ±…‰J…EÚ Ω˛…‰x…… i……‰ ™…⁄ƒ ¶…“ ±……S……Æ˙“ EÚ… Ω˛“ …™……«™… Ω˲. ÀΩ˛n˘“ EÚ“ x…™…“ +…ËÆ˙ …÷Æ˙…x…“ …“g¯“ E‰Ú

M…x…i…“ E‰Ú ±…‰J…EÚ ΩÈ˛ V…x…E‰Ú ∂…§n˘… ®…Â Ω˛®®…i… +…ËÆ˙ i…±…¥……Æ˙ EÚ“ v……Æ˙ EÚ… <V…Ω˛…Æ˙ Ω˛…‰i…… Ω˲ - ¥…‰ V…xΩ˛…Âx…‰ J…®…

`ˆ…ÂEÚEÚÆ˙ ∫…®……V… EÚ“ n÷˘J…i…“ Æ˙M…… …Æ˙ Ω˛…l… Æ˙J…… Ω˲ +…ËÆ˙ J…Æ˙“-J……‰]ı“ ∫…÷x……<« ΩÈ˛. EÚ§…“Æ˙ ∫…‰ ±…M……EÚÆ˙ x…Æ˙…±…… +…ËÆ˙

®……J…x…±……±…, x……M……V…÷«x…, ®…∆]ı…‰ ∫…‰ M…x… i……‰ Ω˛ Æ˙∂…∆EÚÆ˙ …Æ˙∫……<« +…ËÆ˙ ∂…Æ˙n˘ V……‰∂…“ E‰Ú +…M…‰ x……®…… EÚ… ]ı…‰]ı… …c˜ V……i……

Ω˲. +…V… E‰Ú V…®……x…‰ ®… P…Æ˙ °⁄ƒÚEÚ i…®……∂…… ±…J…x…‰ EÚ“ i……¥… Æ˙J…x…‰ ¥……±…… Ω˲ EÚ…‰<« ÀΩ˛n˘“ EÚ… ±…‰J…EÚ +……EÚ“ x…W…Æ˙ ®…‰?

b⁄˜§…i…‰-=i…Æ˙…i…‰ ™…Ω˛ … j…EÚ… UÙ`ˆ¥…” ……™…n˘…x… …Æ˙ +… M…™…“ Ω˲. <∫…EÚ… ∫¥…∞¸… ∫……‰S…‰ ®…÷i…… §…EÚ +…EÚ…Æ˙ ±…‰x…‰ ±…M…… Ω˲.

|…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™…… E‰Ú … Æ˙V…x…… ®… ¶…“ <∫…x…‰ +…x…“ V…M…Ω˛ §…x……™…“ Ω˲ +…ËÆ˙ =x…EÚ“ S…Œ]¬ı`ˆ™……ƒ <∫…E‰Ú ∫…®…⁄Æ˙x… ∫¥…∞¸…

EÚ…‰ ±…M……i……Æ˙ ®……ƒV… Æ˙Ω˛“ ΩÈ˛. ∫…§…EÚ“ =®®…“n˘… E‰Ú ®…÷i…… §…EÚ +…M…‰ ¶…“ <∫…EÚ… ∞¸…-Æ∆˙M… §…n˘±…‰M…… …Æ˙ <∫…E‰Ú ®…⁄±… S… Æ˙j…

…Æ˙ BEÚ x…V…Æ˙ b˜…±…x…… = S…i… Ω˛…‰M……. ®……‰]‰ı i……ËÆ˙ …Æ˙ … j…EÚ… EÚ…‰ S……Æ˙ ¶……M…… ®… §……ƒ]ıEÚÆ˙ n‰˘J… - …Ω˛±…… : B‰∫…“ J…§…ÆÂ˙,

V……‰ |…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™…… E‰Ú =±±…‰J…x…“™… ®…‰±…V……‰±… +…ËÆ˙ +…™……‰V…x…… EÚ…‰ =V……M…Æ˙ EÚÆ˙i…“ Ω˛…Â. <∫…E‰Ú ∫……l… Ω˛“ ……`ˆEÚ…Â EÚ“

|… i… GÚ™……Bƒ. n⁄˘∫…Æ˙… : Ω˛®……Æ˙… B‰∫…… EÚ“®…i…“ ∫…x……i…x… ∫…… Ω˛i™… V……‰ +…V… EÚ“ S…EÚ…S……Èv… ®… x…W…Æ˙… ∫…‰ +…‰Z…±… Ω˛…‰i…… V……

Æ˙Ω˛… Ω˲ - x…™…‰ ∫…∆n˘¶……Á E‰Ú ®…q‰˘x…W…Æ˙ ∫……®…x…‰ +…BM……. i…“∫…Æ˙… : M…÷V…Æ˙ S…÷E‰Ú ÀΩ˛n˘“ ±…‰J…EÚ…Â EÚ… …g¯… V……x…‰ ±……™…EÚ ∫…… Ω˛i™…

V……‰ M……™…§… Ω˛…‰ M…™…… Ω˲. <∫…“ J…∆b˜ ®… |…¥……∫…“ Æ˙S…x……+… EÚ…‰ ¶…“ V…M…Ω˛ n˘“ V…… Æ˙Ω˛“ Ω˲. S……Ël…… : ™…Ω˛ Ω˛∫∫…… …⁄Æ˙“ i……ËÆ˙ …Æ˙

ÀΩ˛n˘“ EÚ“ i……EÚi… EÚ…‰ =V……M…Æ˙ EÚÆ˙x…‰ EÚ“ EÚ…‰ ∂…∂… EÚƉ˙M……. V…… Ω˛Æ˙ Ω˲ EÚ <∫…∫…‰ |…¥…… ∫…™…… EÚ…‰ ÀΩ˛n˘“ Ø˚Z……x… EÚ“ n˘∂……

®… ®…n˘n˘ ®…±…‰M…“. +… J…Æ˙ ®… x…®…EÚ- ®…S…« E‰Ú i……ËÆ˙ …Æ˙ °Ú±®…, J…‰±…, ¥™…∆V…x…, Æ˙… ∂…°Ú±… +… n˘ EÚ“ §……i… EÚ“ M…<» ΩÈ˛

i…… EÚ ……`ˆEÚ…Â EÚ…‰ BEÚÆ˙∫…i…… ∫…‰ =§……Æ˙… V…… ∫…E‰Ú.

……ƒS…¥…Â +∆EÚ ®…Â ……`ˆEÚ…Â ∫…‰ … j…EÚ… E‰Ú ¶… ¥…π™… EÚ…‰ ±…‰EÚÆ˙ ¥…S……Æ˙ ®……ƒM…‰ M…B l…‰. =®®…“n˘ ∫…‰ + v…EÚ |… i… GÚ™……Bƒ +…<».

®……‰]‰ı i……ËÆ˙ …Æ˙ =x…EÚ… x…πEÚπ…« Ω˲ EÚ Æ˙…‰-…“]ıEÚÆ˙ ……`ˆEÚ…Â ∫…‰ Ω˛“ ®…÷Z…‰ +…Ãl…EÚ ®…n˘n˘ ®……ƒM…x…… S…… Ω˛B - V…∫…E‰Ú ±…B ®…È

∂…÷∞¸ ∫…‰ Ω˛“ §…S… Æ˙Ω˛… l……. ®…‰Æ˙… B‰∫…… ®…÷M……±…i…… l…… EÚ ÀΩ˛n˘“ ®… +…x…“ i…Æ˙Ω˛ E‰Ú <∫… EÚ…®… EÚ“ +…Ãl…EÚ ®…n˘n˘ EÚÆ˙x…‰ E‰Ú

±…B |…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™…… EÚ“ EÚ…‰<« ∫…∆∫l…… +…M…‰ +…BM…“, …Æ˙ B‰∫…… x…Ω˛” Ω÷˛+…. S…⁄ƒ EÚ ™…Ω˛ EÚ…®… +¥™……¥…∫…… ™…EÚ Ω˲

±…Ω˛…V…… <∫…‰ S…±……x…‰ E‰Ú ±…B §…Ω÷˛i… l……‰c˜“-∫…“ +…Ãl…EÚ ®…n˘n˘ EÚ“ V…∞¸Æ˙i… Ω˲, ±…‰ EÚx… ™…Ω˛ "§…Ω÷˛i… l……‰c˜“' ®…n˘n˘ EÚ∫…“

BEÚ E‰Ú ±…B i……‰ V™……n˘… Ω˛“ Ω˛…‰M…“. ™…Ω˛…ƒ ∏…“ ¥……<«.…“. ¥……π…«x…“ V…“ EÚ“ EfiÚ………⁄¥…«EÚ EÚ“ M…™…“ …Ω˛±… EÚ… =±±…‰J… EÚÆ˙x……

±…… V…®…“ Ω˲. =xΩ˛…Âx…‰ … j…EÚ… E‰Ú Ω˛Æ‰˙EÚ +∆EÚ E‰Ú BEÚ b˜…ϱ…Æ˙, ∫……±…¶…Æ˙ E‰Ú §……Æ˙Ω˛ b˜…ϱ…Æ˙ +…ËÆ˙ n˘…‰ ∫……±… EÚ“ BEÚ®…÷∂i…

®…n˘n˘ 24 b˜…ϱ…Æ˙ +…ƒEÚ“ Ω˲. ∫……‰ °Ú±…Ω˛…±… ……`ˆEÚ…Â ∫…‰ Ω˛“ +x…÷Æ˙…‰v… Ω˲ EÚ +M…Æ˙ ¥…‰ <∫… … j…EÚ… EÚ…‰ V……Æ˙“ Æ˙J…x……

S……Ω˛i…‰ ΩÈ˛ i……‰ ®…n˘n˘ EÚÆ˙x…‰ EÚ“ +…x…“ ∫…Ω˛®… i… n¢ i…… EÚ … j…EÚ… E‰Ú ¶… ¥…π™… EÚ… x…h…«™… ±…™…… V…… ∫…E‰Ú.

<∫… ®…ËM…W…“x… E‰Ú "∫…§… E÷ÚUÙ' ∏…“ ∫…∆V…“¥… n˘k… EÚ…‰ Ω˛®…x…‰ BEÚ ∫…c˜EÚ n÷˘P…«]ıx…… ®… J……‰ n˘™…… Ω˲. ¥…‰ Ω˛®……Æ˙“ ™……n˘… ®… Æ˙Ω²M…‰

+…ËÆ˙ EÚ…®……Â E‰Ú V… Æ˙™…‰ =V……M…Æ˙ Ω˛…ÂM…‰.

4

G

A R

BH

AN

AL

|… ¥…… ∫…“ J… §… ÆÂ˙

he year 2006 is a remarkable stretch of twelve

months for India in Germany as Germans are

trying to capture many and, indeed, every

dimension of India. So much is happening with

focus on India that unless one is keeping a close track of

these events, it is not possible to be even a mere spectator

or passive witness. However, rather unfortunate part of all

these positive developments here is that it is going almost

unreported in India. Though relations between India and

Germany are on an upswing and this trend is clearly

visible in the mood of the public as well as in the statistics,

however, unless the German passion for India finds a

similar resonance in India, results cannot be at the

optimum level for both sides .

Europe underwent a severe and unusually long spell of

winter this year and Germany was no exception. In fact,

on a casual note if asked, people said that they do not

remember having gone through such a severe spell of

winter in the last 25 years. Nevertheless, no matter how

severe the winter was, life continued and business with

India carried on as never before.

In one of the coldest months of March, India made its

presence felt with its participation in the Leipzig

Book Fair, March 16-19.The Leipzig Book Fair

which is the oldest book fair and unique in its

character brought 14 Indian authors to Germany.

This was perhaps the biggest participation by an

Asian country in the Leipzig Book Fair in recent past

which is traditionally more Europe centric and

introduces relatively young authors to the literary

world. Since the Fair also attaches a lot of emphasis

on author-reader relationship, the National Book

Trust and the Embassy of India in cooperation with

local German partners organized nearly 80 reading

events in all parts of Germany. The Indian authors

brought with them variety and richness of regional

languages which was a new experience for the

German audience. Earlier Germans have been

exposed to either the classical Indian texts like

Bonn Says Namaste : Welcome India!

Festival of India in Bonn

T

Sudhanshu Pandey

Birth 8 October 1962. Post Graduation in Botany with specialisation in Environmental Management and

Ecology (Gold Medal), University of Allahabad. Diploma in Business Management, Financial

Management, Decentralized Industrial Development, Japan.

Contact :

Mr. Pandey, a member of the Indian

Administrative Service is currently posted in the Indian Embassy in Germany.

Counsellor (Press, Information, Education & Culture), Embassy of India,

Tiergartenstrasse 17, 10785 Berlin Tel: 0049-30-25 79 54 02 Email: [email protected]

5

G

A R

BH

AN

AL

|… ¥…… ∫…“ J… §… ÆÂ˙

Bhagwat Gita, Vedas, Upanishads, writings of

Tagore or some English writings which were

translated into German. Though some of the visiting

authors were known but by and large the Indian

regional authors were unknown, untranslated and

unread in Germany. Even then, the German media

and public gave a warm and welcome response to

their introduction. The response was cautious but in

no way cool in the cold winters. The experience for

Indian authors was equally rewarding both at the

personal as well as at the professional level. Many

have made friends for life and were impressed with

the seriousness with which their works were looked

into. Many reading sessions had so much personal

involvement by the German friends, that the Indian

authors were pleasantly moved. As reports indicate

some of the authors like Ms. Anita Thampi, Ms.

Shobhaa De, Mandakranta Sen etc have already

been approached by the German publishers and in

near future we may see their books coming out for

German readers.

Then came the Hanover Industrial Fair, April 24-28,

in which India was the partner country. The Indian

Prime Minister Dr. Manmohan Singh and the

German Chancellor Ms. Angela Merkel jointly

inaugurated the Fair. The Indian participation with

more than 350 companies in the Fair was the

biggest ever by any Partner country in the past. The

opening ceremony had the elegantly crafted life size

elephants on the main entrances, especially flown in

by India Brand Equity Foundation(IBEF) and the

Indian Industry for the occasion. Indian girls dressed

in traditional outfits welcomed international and

German guests who were entertained later by Aditi

Mangaldas and her dance group which was

sponsored by the ICCR. The German Laser show

combined with mesmerizing kathak dance from the

Indian side symbolized the perfect blend of German

hi tech with traditional but charming India. The

surprise for the two heads of the Governments in the

gala inaugural programme were drummers from

different parts of India. About ten drummers,

emerged from among the audience with their traditional

drums, playing loudly all over the majestic Hannover

Congress Centrum on a rhythmic and dancing beat. The

Trade Fair has already set into motion an intense

business partnership and exchanges on both sides and

would surely result into business deals that will double up

the bilateral trade earlier than expected to Euro 10 billion.

This was followed by a late and much awaited spring and

with it a surprise cultural bonanza-Biennale Bonn. Bonn

is a beautiful city on the river Rhine with a rich history of

nearly two thousand years. The City of Beethoven,

university town, seat of the Federal Government and

Parliament for five decades, German UN City: are some of

the many faces of Bonn. The city of great scholar, August

Wilhelm von Schlegel who later set up the first India

studies Chair in 1818 in Germany, offers magnificent

view over the Siebengebirge hills(the seven hills) across

river Rhine. And this city was to be home to vibrant and

truly intense cultural activities related with India this year.

The city is also headquarter of Deutsche Welle , the world

service of German Radio which completed 40 years of its

Hindi, Bangla and Urdu service recently and was an

active partner in Biennale Bonn.

The festival was a huge success and really offered an

exciting range of cultural presentations. People of Indian

origin, though small in number, also took the opportunity

to see as much as possible.

6

G

A R

BH

AN

AL

|… ¥…… ∫…“ J… §… ÆÂ˙

M…i…… Ω˲ EÚ±… Ω˛“ EÚ“ §……i… Ω˲ V…§… b˜…Ï. v…®…«¥…“Æ˙ ¶……Æ˙i…“,

V…M…n˘®§…… |…∫……n˘ n˘“ I…i… B¥…∆ ®…È ∫¥…™…∆ ¶……Æ˙i…“ V…“ E‰Ú P…Æ˙ …Æ˙

<∆n÷˘ V…“ EÚ“ ®…fii™…÷ E‰Ú BEÚ ®…Ω˛“x…‰ §……n˘ Ω˛“ <EÚ]¬ı`‰ˆ §…Ë`‰ˆ l…‰* ™…Ω˛

…Ω˛±…… ®……ËEÚ… l…… V…§… n˘“ I…i… V…“ b˜…Ï. ¶……Æ˙i…“ E‰Ú P…Æ˙ M…™…‰ l…‰* n˘“ I…i…

V…“ <∆n÷˘ V…“ E‰Ú +∆ i…®… n˘x…… E‰Ú ¥…∂…‰π… ®…j… l…‰* EÚ<«-EÚ<« §……Æ˙ P…∆]ı… <∆n÷˘

V…“ E‰Ú ∫……l… §…Ë`ˆ… EÚÆ˙i…‰ l…‰* ¶……Æ˙i…“ V…“ ¶…“ <∆n÷˘ EÚ…‰ §…Ω÷˛i… ™……Æ˙ EÚÆ˙i…‰

l…‰* n˘…‰x……Â <±……Ω˛…§……n˘ ∫…‰ V……‰ l…‰* §……i…S…“i… E‰Ú n˘…ËÆ˙…x… ®…È EÚΩ˛ §…Ë`ˆ…,

¶……Æ˙i…“ V…“, ®…È i……‰ EÚ∫®…i… ¥……±…… l…… EÚ <∆n÷˘ V…“ ®…‰Æ‰˙ V…“¥…x… ®… l…”* ®…‰Æ˙“

EÚΩ˛… x…™…… EÚ“ ¥™……EÚÆ˙h…, ¶……π……, EÚl™… ∫…¶…“ …Æ˙ <∆n÷˘ V…“ +…x…“ Æ˙…™…

n‰˘i…“ l…”* Ω˛Æ˙ ™…÷¥…… ±…‰J…EÚ i……‰ <i…x…… ¶……M™…∂……±…“ x…Ω˛” Ω˛…‰i……*

¶……Æ˙i…“ V…“ i…iEÚ…±… EÚΩ˛ =`‰ˆ i……‰ i…÷®… ™…÷¥…… ±…‰J…EÚ…Â E‰Ú ±…B <∆n÷˘ E‰Ú x……®…

…Æ˙ E÷ÚUÙ EÚÆ˙…‰, ±…M…¶…M… BEÚ P…∆]‰ı EÚ“ §……i…S…“i… ®… <∆n÷˘ ∂…®……« EÚl……

∫…®®……x… EÚ… x……®…, …÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ Æ˙… ∂…, EÚΩ˛…x…“EÚ…Æ˙… EÚ“ 40 ¥…π…« EÚ“ +…™…÷

∫…“®……, ∫…¶…“ ¶……Æ˙i…“ B¥…∆ n˘“ I…i… V…“ x…‰ i…™… EÚÆ˙¥…… n˘“* +…ËÆ˙ ®…È i…Ë™……Æ˙

ÀΩ˛n˘“ EÚ… +E‰Ú±……

+∆i…Æ˙…«π]≈ı“™… …÷Æ˙∫EÚ…Æ˙

<∆n÷˘ ∂…®……« EÚl…… ∫…®®……x…

±…

i…‰V…‰xn˘Æ˙ ∂…®……«

21 +C]⁄ı§…Æ˙ 1952 EÚ…‰ V…M…Æ˙…∆¥…, …∆V……§… ®… V…x®…. n˘±±…“ ¥… ¥… ∫…‰ +∆O…‰V…“ ®… B®…B. ∂……∆ i… ∫…“ Æ˙™…±… EÚ… ±…‰J…x…. °Ú±®… +¶…™… ®…Â

x……x…… ……]‰ıEÚÆ˙ E‰Ú ∫……l… + ¶…x…™…. §…“.§…“.∫…“. ±…∆n˘x…, +…ϱ… <∆ b˜™…… Ɖ˙ b˜™……‰ ¥… n⁄˘Æ˙n˘∂…«x… ∫…‰ EÚ…™…«GÚ®…… EÚ“ |…∫i…÷ i…, x……]ıEÚ…Â ®… ¶……M… B¥…∆

∫…®……S……Æ˙ ¥……S…x…. f¯§…Æ˙“ ]ı…<]ı E‰Ú ±…™…‰ ®…Ω˛…Æ˙…π]≈ı Æ˙…V™… ∫…… Ω˛i™… +EÚ…n˘®…“ …÷Æ˙∫EÚ…Æ˙, ∫…Ω˛™……‰M… °Ú…=∆b‰˜∂…x… EÚ… ™…÷¥…… ∫…… Ω˛i™…EÚ…Æ˙

…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙, ∫…÷…l…M…… ∫…®®……x…. 1995 ®… ¶……Æ˙i… ®… 40 ¥…π…« ∫…‰ EÚ®… =©… E‰Ú EÚl……EÚ…Æ˙… E‰Ú ±…™…‰ <∆n÷˘ ∂…®……« EÚl…… ∫…®®……x… EÚ“ ∫l………x…….

∫…®…E«Ú : 74-A, Harrow & Wealdstone, Middlesex HA3 7RW, UK e-mail: [email protected]

Ω˛…‰ M…™…… ]÷ıEÚc˜…-]÷ıEÚc˜… <∆n÷˘ ™…÷¥…… EÚl……EÚ…Æ˙… ®… §……ƒ]ıx…‰ E‰Ú ±…B*

®…Èx…‰ ¶……Æ˙i…“ V…“ ∫…‰ BEÚ ∂…i…« Æ˙J…“ EÚ EÚ…™…«GÚ®… i…¶…“ Ω˛…‰M…… ™… n˘

…Ω˛±…‰ ∫…®®……x… ∫…®……Æ˙…‰Ω˛ ®… ®…÷J™… + i… l… §…x…x…… ¥…‰ ∫¥…“EÚ…Æ˙ EÚÆÂ˙

+…ËÆ˙ ¥…‰ ®……x… ¶…“ M…™…‰*

<∆n÷˘ ∂…®……« ®…‰®……‰ Æ˙™…±… ]≈ı∫]ı EÚ“ ∫l………x…… Ω÷˛<«* ¥…∂¥…x……l… ∫…S…n‰˘¥…,

V…xΩ² ®…È +…x…… ∫l……x…“™… + ¶…¶……¥…EÚ ®……x…… EÚÆ˙i…… l……, Æ˙…Ω÷˛±…

n‰˘¥… B¥…∆ ∫…x…‰ EÚ±……EÚ…Æ˙ x…¥…“x… x…∂S…±… <∫…E‰Ú x™……∫…“ §…x…‰ +…ËÆ˙

]≈ı∫]ı EÚ… …∆V…“EÚÆ˙h… ®…÷∆§…<« ®…Â Ω˛…‰ M…™……*

n⁄˘∫…Æ˙“ ®…“À]ıM… ®… ∂…… ®…±… l…‰ ¥…∂¥…x……l… ∫…S…n‰˘¥…, V…M…n˘®§…… |…∫……n˘

n˘“ I…i… +…ËÆ˙ b˜…Ï. ¥…V…™… E÷Ú®……Æ˙* ¥…S……Æ˙- ¥…®…∂…« Ω÷˛B +…ËÆ˙ <x…

i…“x……Â x…h……«™…EÚ…Â x…‰ |…l…®… ∫…®®……x… E‰Ú ±…B EÚΩ˛…x…“EÚ…Æ˙ E‰Ú S…™…x…

EÚ… EÚ…®… +…x…‰ ∫…Æ˙ ±…‰ ±…™……* ¶……Æ˙i…“ V…“ x…‰ ∫…… Ω˛Œi™…EÚ

EÚ…™…«GÚ®…… ®… ∂…Æ˙EÚi… …Æ˙ ∫¥…™…∆ Ω˛“ |… i…§…∆v… ±…M…… Æ˙J…… l……*

∫…‰Ω˛i… `ˆ“EÚ x…Ω˛” Æ˙Ω˛i…“ l…“ +…ËÆ˙ ÀΩ˛n˘“ ∫…… Ω˛i™… ®… §…g¯i…“

Æ˙…V…x…“ i… ∫…‰ …Ɖ˙∂……x… ¶…“ Æ˙Ω˛i…‰ l…‰* §…Ω÷˛i… ±…®§…‰ +∆i…Æ˙…±… E‰Ú §……n˘

®…÷∆§…<« E‰Ú ÀΩ˛n˘“ ∫…… Ω˛i™… |…‰ ®…™…… x…‰ b˜…Ï. v…®…«¥…“Æ˙ ¶……Æ˙i…“ EÚ…‰ ®…∆S… ∫…‰

∫…÷x……* ¶……Æ˙i…“ V…“ x…‰ M…“i……∆V… ±…∏…“ E‰Ú EÚΩ˛…x…“ ∫…∆O…Ω˛ +x…÷M…⁄ƒV… …Æ˙

BEÚ M…Ω˛Æ˙…, M…∆¶…“Æ˙ B¥…∆ ∫……Æ˙M…ö…i… ¥…HÚ¥™… n˘™……, V…∫…EÚ“ ±…∆§…‰

+Æ˙∫…‰ i…EÚ S…S……« ∫…÷x…x…‰ EÚ…‰ ®…±…“*

EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛ EÚ ™… n˘ ∂…÷∞¸+…i… +SUÙ“ Ω˛…‰ V……B i……‰ EÚ… °Ú±…… S…±…

x…EÚ±…i…… Ω˲* E÷ÚUÙ ™…⁄∆ Ω˛“ Ω÷˛+… ¶…“* …Ω˛±…‰ Ω˛“ EÚ…™…«GÚ®… EÚ…‰ |…‰∫…

7

G

A R

BH

AN

AL

|… ¥…… ∫…“ J… §… ÆÂ˙

u˘…Æ˙… <i…x…… ∫…Æ˙…Ω˛… M…™…… EÚ <∆n÷˘ ∂…®……« EÚl…… ∫…®®……x… EÚ…‰ ®…÷∆§…<« E‰Ú

ÀΩ˛n˘“ V…M…i… EÚ… |… i… x… v… EÚ…™…«GÚ®… §…x…x…‰ ®… V…Æ˙… ¶…“ ∫…®…™… x…Ω˛”

±…M……* EÚ®…±…‰∂¥…Æ˙, Æ˙…V…Âp˘ ™……n˘¥…, ®…x……‰Ω˛Æ˙ ∂™……®… V……‰∂…“, M……‰À¥…n˘

®…∏…, EÚ…®…i…… x……l…, Y……x…Æ∆˙V…x…, EÚxΩ˲™……±……±… ±…∆n˘x…, ∫…⁄™…«§……±……,

∫…÷v…… +Æ˙…‰b˜…, V…i…‰xn˘Æ˙ ¶…… ]ı™……, ∫…÷n˘“…, n‰˘¥…®… h… ……hb‰˜™…,

n˘x…‰∂… `ˆ…E÷ÚÆ˙, Æ˙…V…‰xn˘Æ˙ M…÷i……, ∫…÷Ɖ˙xn˘Æ˙ ……±…, EÚxΩ˲™……±……±…

∫…Æ˙…°Ú, ∫…¶…“ <∫… ∫…®®……x… E‰Ú ∫……l… V…÷c˜i…‰ S…±…‰ M…™…‰*

∫…®…™… x…‰ EÚÆ˙¥…]ı ±…“ +…ËÆ˙ ®…‰Æ˙“ …ix…“ x…Ëx…… +…ËÆ˙ …⁄Ɖ˙ … Æ˙¥……Æ˙ x…‰

®…±… EÚÆ˙ ±…∆n˘x…¥……∫…“ Ω˛…‰x…‰ EÚ… x…h…«™… ±…‰ ±…™……* ®…j……Â EÚ…‰ ™…Ω˛

∂…EÚ Ω˛…‰ S…±…… l…… EÚ ®…‰Æ‰˙ ±…∆n˘x…¥……∫…“ Ω˛…‰x…‰ E‰Ú …∂S……i… ™…Ω˛ ™…Y…

™…Ω˛” ∫…®……i… Ω˛…‰ V……™…‰M……* ±…‰ EÚx… ®…‰Æ‰˙ …Æ˙®… ®…j… EÚl……EÚ…Æ˙ ∫…⁄Æ˙V…

|…EÚ…∂… EÚ…‰ ™…Ω˛ ®…∆V…⁄Æ˙ x…Ω˛” l……* =∫…x…‰ ]≈ı∫]ı E‰Ú ∫…¶…“ EÚ…®… +…x…‰

∫…Æ˙ ±…‰ ±…B* +…x…“ …ix…“ ®…v…÷ E‰Ú ∫……l… ¥…Ω˛ <∆n÷˘ ∂…®……« EÚl……

∫…®®……x… EÚ…‰ ∫…®Ω˛…±…x…‰ ±…M…‰* =xΩ˛…Âx…‰ ¥…π…« 1999 E‰Ú ±…B ®…÷∆§…<«

®…Â EÚ…™…«GÚ®… E‰Ú +…™……‰V…x… EÚ… ¶……Æ˙ =`ˆ…™…… V…Ω˛…ƒ ®…È + i… l…

§…x…EÚÆ˙ …Ω÷ƒ˛S……* =∫… ¥…π…« ®…x……‰V… ∞¸…c˜… ∫…®®…… x…i… Ω÷˛B* ±…‰ EÚx…

+…™……‰V…x… ®… …‰∂… +…<« ®…÷Œ∂EÚ±…… EÚ…‰ n‰˘J…EÚÆ˙ Ω˛®… ®…Ω˛∫…⁄∫… Ω÷˛+…

EÚ +§… <∫… EÚ…™…«GÚ®… EÚ… +…™……‰V…x… ±…∆n˘x… ®…Â Ω˛“ Ω˛…‰x…… S…… Ω˛B*

¥…Ë∫…‰ ¶…“ ÀΩ˛n˘“ ∫…… Ω˛i™… E‰Ú ±…B EÚ…‰<« +∆i…Æ˙Æ˙…π]≈ı“™… ∫…®®……x… ™……

…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ i……‰ +§… i…EÚ EÚ…‰<« l…… x…Ω˛”, i…™… EÚ™…… M…™…… EÚ <∆n÷˘

∂…®……« EÚl…… ∫…®®……x… EÚ…‰ +∆i…Æ˙Æ˙…π]≈ı“™… ∫¥…∞¸… n‰˘ n˘™…… V……B*

<∫… §…“S… <∆n÷˘ ∂…®……« ®…‰®……‰ Æ˙™…±… ]≈ı∫]ı E‰Ú x…B ∫¥…∞¸… EÚl…… (™…⁄.E‰Ú.)

EÚ… M…`ˆx… ¶…“ Ω˛…‰ S…÷EÚ… l……* n˘¥™…… ®……l…÷Æ˙, Æ˙®…‰∂… …]‰ı±… B¥…∆ x…Ëx……

∂…®……« x…‰ ®…±…EÚÆ˙ ±…∆n˘x… ®… EÚl…… ™…⁄.E‰Ú. EÚ… ……Ëv…… Æ˙…‰……* n˘¥™……

V…“ E‰Ú +x…⁄`‰ˆ ¥™… HÚi¥… B¥…∆ x…‰i…fii¥… EÚ… ±……¶… Ω˛®… ®…±…… +…ËÆ˙

EÚl…… ™…⁄E‰Ú u˘…Æ˙… EÚl…… M……‰Œπ`ˆ™…… EÚ… +…™……‰V…x… Ω˛…‰x…‰ ±…M……* <x…®…Â

…n¬˘®…‰∂… M…÷i…, ¶……Æ˙i…‰xn÷˘ ¥…®…±…, n˘¥™…… ®……l…÷Æ˙, =π…… Æ˙…V…‰

∫…C∫…‰x……, =π…… ¥…®……«, ∂…˱… +O…¥……±…, b˜…Ï. M……Ëi…®… ∫…S…n‰˘¥…, +Ø˚h…

+∫l……x……, EËÚ∫…Æ˙ i…®…EÚ“x…, ∂…… Ω˛n˘… +V…“V… x…‰ +…x…“ EÚΩ˛… x…™……Â

EÚ… ……`ˆ EÚ™…… Ω˛“, ¶……Æ˙i… ∫…‰ +±…EÚ… ∫…Æ˙…¥…M…“ B¥…∆ x™…⁄™……E«Ú ∫…‰

∫…÷π…®… §…‰n˘“ x…‰ ¶…“ +…x…“ Æ˙S…x……+… ∫…‰ <xΩ² ∫…®…fir˘ EÚ™……* Ω˛®……Æ˙…

|…™……∫… ™…Ω˛“ Æ˙Ω˛… EÚ ™…Ω˛ M……‰Œπ`ˆ™……ƒ ±……‰M…… E‰Ú P…Æ˙… ®… +…™……‰ V…i…

EÚ“ V…… ∫…EÂÚ* i…… EÚ =x…E‰Ú P…Æ˙ ®… ÀΩ˛n˘“ EÚ®… ∫…‰ EÚ®… ∫…÷x…“ i……‰ V……

∫…E‰Ú* Æ˙®…‰∂… …]‰ı±…, + x…±… ∂…®……«, ∫…÷x…“±… …]‰ı±… Ω˛®……Æ˙“ EÚ<«

M……‰Œπ`ˆ™…… E‰Ú ®…‰V…§……x… §…x…‰* B‰∫…“ Ω˛“ BEÚ M……‰π`ˆ“ ®… i…i…I…… ∂……Ω˛

x…‰ Ω˛®… ∫…÷Z……™…… EÚ ¶……Æ˙i… E‰Ú ±…‰J…EÚ E‰Ú ±…B i……‰ Ω˛®… <∆n÷˘ ∂…®……«

EÚl…… ∫…®®……x… E‰Ú +…™……‰V…x… EÚ“ §……i… ∫……‰S… Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛ ±…‰ EÚx… <∆M±…Èb˜ ®… Æ˙S…‰

V…… Æ˙Ω‰˛ ÀΩ˛n˘“ ∫…… Ω˛i™… EÚ… ®…⁄±™……∆EÚx… EËÚ∫…‰ Ω˛…‰M……? <∫… i…Æ˙Ω˛ …Æ˙®……x…∆n˘

∫…… Ω˛i™… ∫…®®……x… EÚ“ ™……‰V…x…… §…x…“* <∫… ∫…®®……x… E‰Ú ±…B EÚ∫…“ ¥…v……

EÚ“ ∫…“®…… x…Ω˛” §……ƒv…“ M…™…“* EÚl…… ™…⁄E‰Ú E‰Ú ¥…i…«®……x… …n˘… v…EÚ…Æ˙“ ΩÈ˛

¥…¶……EÚÆ˙ §…J∂…“ (+v™…I…), x…Ëx…… ∂…®……« (=……v™…I…), Æ˙®…‰∂… …]‰ı±…

(EÚ…‰π……v™…I…) B¥…∆ i…‰V…‰xn˘Æ˙ ∂…®……« (®…Ω˛…∫… S…¥…)*

±…∆n˘x… EÚ… x…‰Ω˛∞¸ EÂÚp˘ <∆n÷˘ ∂…®……« EÚl…… ∫…®®……x… EÚ“ x…<« …Ω˛S……x… §…x… M…™……*

¥…π…« 2000 ®… <∆n÷˘ ∂…®……« EÚl…… ∫…®®……x… EÚ… ∫¥…∞¸… +∆i…Æ˙Æ˙…π]≈ı“™… Ω˛…‰

M…™……, V…∫…E‰Ú i…Ω˛i… 40 ¥…π…« EÚ“ +…™…÷ ∫…“®…… Ω˛]ı… n˘“ M…<« +…ËÆ˙ <∫…®…Â

EÚΩ˛…x…“ E‰Ú +±……¥…… =…x™……∫… ¥…v…… EÚ…‰ ¶…“ V……‰c˜ n˘™…… M…™……* |…l…®…

∫…®®……x… S…j… ®…÷n¬˘M…±… E‰Ú =…x™……∫… +…¥……∆ EÚ…‰ n˘™…… M…™……, ¥…Ω˛” |…l…®…

…Æ˙®……x…∆n˘ ∫…… Ω˛i™… ∫…®®……x… |……i… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰ ∫…… Ω˛i™…EÚ…Æ˙ §…x…‰ b˜…Ï.

∫…i™…Âp˘ ∏…“¥……∫i…¥…, V…xΩ² ™…Ω˛ ∫…®®……x… =x…EÚ“ Æ˙S…x…… ]‰ı®∫… ®… §…Ω˛i…“ M…∆M……

EÚ“ v……Æ˙ E‰Ú ±…™…‰ |…n˘…x… EÚ™…… M…™……*

B‰∫…… §…Ω÷˛i… ∫…… ±…‰J…x… ÀΩ˛n˘“ ®…È ®……ËV…⁄n˘ Ω˲ V……‰ E‰Ú¥…±… <∫… ±…B =…‰ I…i…

…c˜… Ω˲ C™…… EÚ EÚ∫…“ ®…`ˆ…v…“∂… x…‰ =∫… …Æ˙ +…x…… Ω˛…l… x…Ω˛” v…Æ˙…*

∫…∆V…“¥…, Y……x… S…i…÷¥…Ên˘“, B∫….+…Æ˙. Ω˛Æ˙x……‰]ı +…ËÆ˙ ¥…¶…⁄ i… x……Æ˙…™…h… Æ˙…™…

E÷ÚUÙ B‰∫…‰ Ω˛“ x……®… ΩÈ˛ V…xΩ˛…Âx…‰ =SS… EÚ…‰ ]ı E‰Ú ∫…… Ω˛i™… EÚ… ∫…fiV…x… EÚ™……

Ω˲, ÀEÚi…÷ …÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ B¥…∆ ∫…®®……x… =x…∫…‰ EÚz…“ EÚ…]ı EÚÆ˙ x…EÚ±… V……i…‰ ΩÈ˛*

Ω˛®……Æ˙… |…™……∫… B‰∫…‰ Ω˛“ ∫…… Ω˛i™…EÚ…Æ˙… EÚ…‰ ∫…®®…… x…i… EÚÆ˙x…‰ EÚ… Æ˙Ω˛… Ω˲*

=±±…‰J…x…“™… Ω˲ EÚ 2006 E‰Ú …÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ ∫…®……Æ˙…‰Ω˛ EÚ… +…™……‰V…x… •…]‰ıx…

E‰Ú Ω˛…=∫… +…Ï°Ú ±……b«˜ ®… EÚ™…… M…™…… l……* •… ]≈ı∂… ……ñ…™……®…Â]ı E‰Ú ¶…“i…Æ˙

n˘™…… V……x…‰ ¥……±…… ™…Ω˛ …Ω˛±…… ¥…n‰˘∂…“ ¶……π…… EÚ… …÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ l……* <∫… ∫……±…

20 V…÷±……<« EÚ…‰ ™…Ω˛ …÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ Ω˛…=∫… +…Ï°Ú ±……b«˜ ®…Â Ω˛“ n˘™…… V……™…‰M……*

Ω˛®… +…i®…®…÷Mv… x…Ω˛” Ω˛…‰ Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛, ™…Ω˛ E‰Ú¥…±… …“U‰Ù ®…÷c˜EÚÆ˙ n‰˘J…x…‰ EÚ“ BEÚ

|… GÚ™…… Ω˲* C™…… Ω˛®…x…‰ BEÚ ®…V…§…⁄i… x…”¥… §…x…… ±…“ Ω˲, V…∫… …Æ˙ Ω˛®…

EÚ±… BEÚ ∫…÷o˘g¯ <®……Æ˙i… J…c˜“ EÚÆ˙ ……™…ÂM…‰?

8+… … EÚ“ §…… i…

G

A R

BH

AN

AL

As you have published, all

who receives i t , wi l l

appreciate your vision and

mammoth effort in putting

t o g e t h e r t h i s e m a i l

magazine, as long as it

does not cost them. Hardly

any body would care how

you manage it financially or

otherwise. Obviously it cannot run without financial

support.

You are right in your assessment, nobody would pay

for the cost to receive it in hard copy. Flatly, you have

to give up the idea of printing and mailing to abroad

readers. Email is the only way to continue it. Now,

you have find means and ways to do that. You may

already have many ideas, I have a few:

1. Request the readers for a ‘one time nominal

registration fee’.

2. Find Hindi supporters and donors.

3. Invite commercials please.

Hari bindal

USA

Aap kripya mera bhi

naam apne khate mein

note kar l iz iye. Yah

patrika to ati sunder hai

har tarah se. Mitron ke

dwara mujhe abhi tak

sabhi anka (1-2-3-

5)prapta ho gaye sirf anka char ke. Aap kripya

anka char mujhe bhej diziye. Apka tah dil se

dhanyavad. Yah patrika vishva mein ek nai

chetna pathkon ke dilon main layegi jo ki sabhi

ke liye kalyankari hogi. Hare Krishna! Apka

shubh chintak!

Jagdish Prakash

BOTSWANA

Bahoot bahoot Dhanyavd, patrika

prapt hue. asha hai agye bhee

aisey hee acha shitya padney ko

mileyga. Gulf main reh kar hindi

padney ka mauka he nahi milta.

Vijay Kumar, Gulf

M…¶…«x……±… E‰Ú …UÙ±…‰ ∫…¶…“ +∆EÚ …g‰¯* +…… +SUÙ… EÚ…®… EÚÆ˙ Æ˙Ω‰˛

ΩÈ˛* +…x…… °Ú…‰x… x…®§…Æ˙ ¶…‰ V…™…‰* ®…È EÚ¶…“ +…… ∫…‰ §……i… EÚÆ˙x……

S……Ω⁄ƒ˛M……* ®…È +®…‰ Æ˙EÚ… ®… x™…⁄™……E«Ú ®… Æ˙Ω˛i…… Ω⁄ƒ˛*

+x…⁄… ¶……M…«¥…

x™…⁄™……E«Ú, +®…‰ Æ˙EÚ…

Aapki patrika poori padhi aur

bahut hi pasand aai. Kavitayen,

kahani, lekh sabhi kuch bahut

accha laga. Illa ji ki kavitayen

bahut acchi lagi. Aapki parika

sabhi aau vargon aur vibhinn

ruchiyon ke pathkon ko bandhne

ka bahut hi safal prayas hai.

Sampadkiya ke baad likhi aap ki

chinta ne vichlit kiya. Patrika cchapna aur videshon main

bhejna aasan karya nahi hai. Aap akele is Mahayagya ko

kar rahe hai, yah jaan kar Hindi ke prati aap ke samarpan

ke liye jahan shriddha bhaav jaga vahin yah bhi laga ki

Bharat main Hindi karmiyon yah kami achank kaise ho

gai? Aapne bada kaam prarmbh kiya hai. Bade karya

praya: akele hi prarmbh karne padte hai kintu dheere -

dheere usme anek samarpit log jud jaaya karte hai..Yah

mera vishwaas hai. Aap ko Garbhnaal ke sunder

prakashan ke liye anek badhai.

Shailja

Toronto, Canada

9

+… … EÚ“ §…… i…

G

A R

BH

AN

AL

Read 5th issue of Garbhnal. Great to read variety of

items covering various aspects of indian culture.

With best wishes.

Dr Om Dubey

Perth, Western Australia

Aaj hi patrika ka paanchava ank

milaa, sab kaam chhodakar ise

padhne baith gayi. Patrika kaa

mukhya prashth hameshaa bahut

hi achchhaa hota hai, iske liye

Sanjeev Dattji badhaai ke paatra

hain. Mahadevi Verma ji ki likhi

huyi panktiyan ismain chaar

chaand lagaa deti hain. Sabhi saamagri hameshaa ki

tarah bahut hi uchch koti ki hai. Sri Prashaant Solanki

dwarra uthaaye huye mudde par main bhi hameshaa hi

bahut chintit hoti houn. Sponsarship ke baare main jo

aapne chinta vyakt ki hai, vo svabhavik hai. Kai

patrikaayain iske liye vigyaapano kaa sahaaraa leti hain.

Asha Mor

trinidad and tobago

i…Æ˙CEÚ“ E‰Ú Æ˙…∫i…‰

I am reading the current issue of the Garbhannal and

did read your letter to its readers asking for ideas.

Well I thought of some ideas. I am fully satisfied with

the present format of Garbhanaal and use of Internet

for its fastest delivery. I love the

content of the magazine thus

doesn’t really matter to me if it

comes with the fragrance of

fresh ink or not. I do make a

printed copy of it and keep it for

later use. It would be nice to

have an audio version (tape or CD) of this magazine

(if at all possible, but there is no rush), you can play in

your car while driving back and forth from your work

and have nothing else to do in a heavy traffic. I

thought it would be nice to keep few pages

separately for Advertisements from small/big

business from USA and/or India. I think you would

not have problem getting adds, since it is already in

vast circulation.

Ye magzine band nahi hogi, koi na koi raastaa jaroor

nikalegaa. Garbhanaal ke ujjawal bhavishya ki

kaamnaaon ke saath.

Deepmala yadav

USA

Mein apke vichar “Free for All”

se pooree tarah sahmat hoon,

par “voluntary donations”

mangne mein kya harja hai.

Mujhe poora vishwas hai ki NRI

(provasi) bhartiya to zaroor

madad karange. Yah ho sakata

hai ki Bharat ke rahane walon se vishesh madad na

mile kyonki Bharat mein to logon ko patrikaein mil

jatee hein. Kahane ki zaroorat nahin ki mein to madad

karoonga hi.

Maine apko ek Rs. 1080 ka cheque bheja hai. Aap

shayad sochenge ki yah 1080 ka kya hisab hai. Maine

lika tha $12 prati varsh. Do varsh ka hua $24. Is samay

1 U.S. $ = Rs. 43.5 (lagbhag). 24 x 43.5 = Rs. 1044. Phir

Bharat mein banks kuchh “clearing charge” lete heine.

Uske liye allow karate huye 1080 kul hua.

Y. P. Varshni

Ottawa, Canada

®…nn EÚ˙“ …Ω±…˛

10

G

A R

BH

AN

AL

+… … EÚ“ §…… i…

Our Dy. Gen. Manager Mr. Gopal Bhat

has forwarded me March 07 issue of

Garbhanal. I found it very impressive

& informative, specially editorial &

the Urdu Story of Saadat Hasan

Minto - Kholdo. on Partition riots. His

year of birth is given as 1992 instead

of 1892. Similarly on Page 50, right hand coloum, line 15,

the actual word of Hindi/Urdu is BAZID and not WAJID. I

request you to include my name also in mailing list of such

a good magazine.

NAJMUL ISLAM

BHEL, BHOPAL

Hindi Sahitya men hi-tech sahityki

prastutee ke liye meri hardik

badhaee sweekar karen. Patrika

Pravasi man aur sahitya par to

kendrit hai hi, saath men pravasi

rachnakaron ke hi tech approach ko

bhi lakshit kartti hai. Garbhnaal ek

alag tarah se aproach lekar sahitya jagat men aaee hai,

iska swagat swabhavik hi hai. Prastutee bhi kalatmak hai.

Vibhinn satmbhon ke ntargat samgri pathniya hai aapke is

shram ko main salaam karata hun.

Prem Janmejai

New Delhi

It is very kind to get this

magazine on the regular

basis & that to on the email; it

is a very pleasant attempt that

is basically combining us, as I

was going thru this magazine

in that you had asked for the

suggestions. Well, In my view you should

incorporate additional stories & satire in your

magazine that will boost the reader’s attention; that

will assist in growing the readership of this magazine

& can also help you in getting the sponsors. Thanks

you very much for providing a very good magazine,

& I salute you for this great & fascinating magazine.

Prabhat

Yah dekha kar harsha evam

vishaad mishrit aashcharya

donon huaa ki patrikaa

‘Garbhanaal’ ka paanchwaan

ank apne inbox mein aa

chukaa hai. aashcharya is

baat ke liye ki chaahe jaise hi

apne paas is patrikaa ank pahunchaa ho par isake

liye ab eka tarah se praikshit rahane lagaa hoo. Is

kaaraan duhkh ye hai ki ... is patrikaa ka chauthaa

ank kaise mere inbox mein pahuchne se chuka

gaya? Agar sambhava huaa to ‘Garbhanal’ ka 4th

issue (chautha ank) preshit karne/ karwaane ki

kripaa karenge.

Saurabh Pandey

very very thanks to for sending

the magazine i am very glade to

know at prsent time garbhnal e-

magazine being published on

net on time. mai delhi me rahata

huin aur mediatransasia me job

karta mai ek artist hu like visualiser.

Avanish Srivastava

Delhi

GHARBHNAL PATRIKA KA TAAZA

ANK AAJ HI DEKHA. AAPNE

KAMAL KI PATRIKA NIKALI HAI. EK

TAZA HAVA KE JHONKE KE

TARAHA LAGA. SAMPADAN,

SAMGRI SANYOJAN KABILE

TAREEF HAI. EK KAVITA APNE PARICHAY SAHIT BHEJ

RAHA HUN. ASHA HAI PASAND KARENGE.

GURMIT BEDI

UNA-174303 (H.P.)

11

G

A R

BH

AN

AL

+… … EÚ“ §…… i…

I have read”Garbhnaal”. Thank you so much to give

such a wonderful magazine in net.IAfter a long time I

have read a classic magazine in Hindi. send me this

magazine reguarly.

Anita Saxena

dhanbad-826003

±…“EÚ i……‰c˜x…‰ EÚ“ W…n˘ E‰Ú v…x…“, ∫……x…… EÚ…‰ ∫……EÚ…Æ˙ EÚÆ˙x…‰ EÚ… Ω÷˛x…Æ˙

Æ˙J…x…‰ ¥……±…‰, i…V…÷«®……EÚ…Æ˙, n˘…‰∫i…§……V… +…ËÆ˙ M…¶…«x……±… … j…EÚ… E‰Ú ±…‰J…EÚ,

°Ú…‰]ı…‰O……°ÚÆ˙ ∏…“ ∫…∆V…“¥… n˘k… EÚ… BEÚ ∫…c˜EÚ n÷˘P…«]ıx…… ®… +∫……®… ™…EÚ

x…v…x… Ω˛…‰ M…™……* ¥…‰ ÀW…n˘M…“ EÚ“ Æ˙i……Æ˙ ®…Â ™…EÚ“x… Æ˙J…i…‰ l…‰ +…ËÆ˙

n÷˘ x…™……¶…Æ˙ E‰Ú +x…÷¶…¥…… EÚ…‰ i…‰V…“ ∫…‰ V…“ ±…‰x…… S……Ω˛i…‰ l…‰* +…x…‰ …“U‰Ù ¥…‰

…ix…“, n˘…‰ §…‰ ]ı™……ƒ +…ËÆ˙ S……Ω˛x…‰ ¥……±…… EÚ… ¶…Æ˙…-…⁄Æ˙… E÷Úx…§…… UÙ…‰c˜ M…B ΩÈ˛*

aapki patrika garbhnaal badi

acchhi lagi. kripya agami ank bhi

bhejte rahen. Mein apni photo bhej

raha hoon.. chahen to aap ise

chhap sakte hain. lekin mujhe nahi

lagta ki letters to editors bhejne

walon ki photo chhapni zaroori hai.

Behtar ho ki aap rachnakaron ke hi photo chhapen.

Mahendra Yadav

Patrakar, sahara TV, Delhi

™……n˘…Â ®…Â...

∫…i…∆§…Æ˙ 1959 - 14 +|…˱… 2007

=xΩ² ™……n˘ EÚÆ˙i…… Ω÷˛+… +…±…‰J… …‰V… 15 …Æ˙ n˘™…… V…… Æ˙Ω… ΩÈ*

+……EÚ…‰ … j…EÚ… UÙ……x…‰ E‰Ú +……E‰Ú ∫…∆EÚ±… +…ËÆ˙ +……E‰Ú ∫…∆……n˘x… …Æ˙

®…∆M…±…EÚ…®…x……Bƒ n‰˘x…… S……Ω⁄ƒ˛M……* +……EÚ“ … j…EÚ… x…±… n˘®…™…xi…“ EÚ“ EÚl……

i…EÚ v™……x… ∫…‰ …g¯“ +…ËÆ˙ §……EÚ“ EÚ“ +¶…“ ∫…Æ˙∫…Æ˙“ x…M……Ω˛ ∫…‰ Ω˛“ n‰˘J…“

Ω˲* ®…… ∫…EÚ … j…EÚ… EÚ… ™…Ω˛“ ±……¶… Ω˲ EÚ =∫…‰ v…“Ɖ˙-v…“Ɖ˙ Ω˛“ …g¯ +…ËÆ˙

+…x…∆n˘ ±…Â* ∫……‰ …⁄Æ˙“ … j…EÚ… …g¯x…‰ ®… ∫…®…™… ±…M…‰M…… ®…÷Z…‰*

Æ˙…÷n˘®…x… …S……ËÆ˙“

M…¶…«x……±… EÚ… ¥…i…«®……x… +∆EÚ ¶…“ …UÙ±…‰ +∆EÚ…Â EÚ“ i…Æ˙Ω˛ i…Æ˙Ω˛-i…Æ˙Ω˛ E‰Ú

J…V……x…… ∫…‰ ¶…Æ˙… …c˜… Ω˲* ±…M…¶…M… ∫……Æ˙“ EÚ“ ∫……Æ˙“ … j…EÚ… Ω˛“

∫…÷Ø˚ S……⁄h…« +…ËÆ˙ …`ˆx…“™… Æ˙S…x……+… ™…… ∫…∆EÚ±…x…… ∫…‰ ¶…Æ˙“ …c˜“ Ω˲, EÚxi…÷

§…S……x… EÚ… =k…®… +¥…∫…Æ˙ +…ËÆ˙ <±…… |…∫……n˘ EÚ“ EÚ ¥…i……Bƒ ¥…∂…‰π… ∞¸…

∫…‰ …∫…∆n˘ +…™…”* … j…EÚ… EÚ“ ∞¸…-∫…VV…… i……‰ <i…x…“ +SUÙ“ ±…M…i…“ Ω˲ EÚ

<∫…EÚ“ |…∂…∆∫…… E‰Ú ±…™…‰ = S…i… ∂…§n˘ x…Ω˛” f⁄ƒ¯f¯ …… Æ˙Ω˛… Ω⁄ƒ˛*

+x…÷x……n˘ À∫…Ω˛

Sabse pehle to main aapko Ramnavami ki

shubhkaamnaye deta hoon. Aur doosre main aapse haath

jodkar prarthna karta hoon ki kripya sahitya ki is gangotri

ko anavarat behne dein. E-Magazine ka aapka ye vichaar

emagazine ki gangotri hai. Abhi to kai aur e-magazine

aani baaki hain. Jahan tak revenue yaa amdani, ya kahein

ki kharcha chalane ki baat hai to iske liye aap is e-

magazine ke liye advertisements le sakte hain. Aapke

paas jo email ids hain vo aapke pathak hain aur aapke

advertisers ke grahak.

Amit Mathur

Sahibabad, Ghaziabad

I don’t know how but I have been receiving all the

issues of this wondeful magazine. This time , i have

not received the latest April issue and I am missing it.

Please put me on the list of recipients of this

magazine. Thank you so much.

Saroj Shukla

Botswana

12

G

A R

BH

AN

AL

… Æ˙ S… ™…

®…⁄±…i…: EÚΩ˛…x…“, ±…‰J…x…, E÷ÚUÙ x……]ıEÚ ¥… <CEÚ…-

n÷˘CEÚ… EÚ ¥…i……Bƒ* ¶……Æ˙i… ®… ÀΩ˛n˘“ E‰Ú V……x…‰-®……x…‰

…j…-… j…EÚ…+…Â ®…Â n˘…‰ ∫……Ë ∫…‰ + v…EÚ Æ˙S…x……+…Â

EÚ… |…EÚ…∂…x… B¥…∆ +…EÚ…∂…¥……h…“ ∫…‰ EÚΩ˛… x…™……Â ¥…

x……]ıEÚ…Â EÚ… |…∫……Æ˙h…* +®…‰ Æ˙EÚ… ¥… EÚx……b˜… ∫…‰

|…EÚ… ∂…i… ÀΩ˛n˘“ … j…EÚ…+… ®… ±…M……i……Æ˙

EÚΩ˛… x…™……ƒ |…EÚ… ∂…i…*

®…v™…|…n‰˘∂… EÚ“ Æ˙…V™… ∫i…Æ˙“™… ∫…‰¥……+… E‰Ú i…Ω˛i…

¶……‰……±… ¥…∂¥… ¥…t…±…™… +…ËÆ˙ ¥…GÚ®…

¥…∂¥… ¥…t…±…™… E‰Ú +…v…“x… ®…Ω˛… ¥…t…±…™……Â ®…Â

∫…Ω˛…™…EÚ |……v™………EÚ E‰Ú ∞¸… ®… ∂…I…h… EÚ…™…«*

+®…‰ Æ˙EÚ… EÚ“ E÷ÚUÙ ∫…∆∫l……+… ®…Â Ω˛xn˘“ ∂…I…h…

EÚ… EÚ…™…«* ¥…i…«®……x… ®… ™…⁄ x…¥…Ã∫…]ı“ +…Ï°Ú ]ı…‰Æ∆˙]ı…‰

®…Â Ω˛xn˘“ +v™………x…*

∫…∆…E«Ú : [email protected]

=…x™……∫…EÚ…Æ˙ B¥…∆ ±…P…÷EÚl…… ±…‰ J…EÚ… ∫…÷π…®… §…‰n˘“ EÚ… V…x®…

°ÚÆ˙…‰V……÷Æ˙ (…∆V……§…) ®… Ω÷˛+…* n˘±±…“ ¥… ¥… ∫…‰ B®….B.

EÚÆ˙x…‰ E‰Ú …∂S……i… =xΩ˛…Âx…‰ …“.BS…-b˜“. …∆V……§… ¥… ¥… ∫…‰ EÚ“

+…ËÆ˙ =x…EÚ… ∂……‰v… EÚ… ¥…π…™… l……- ÀΩ˛n˘“ x……]ı¨ |…™……‰M… E‰Ú

∫…∆n˘¶…« ®…Â* =xΩ˛…Âx…‰ 1978 ∫…‰ ±…J…x…… ∂…÷∞¸ EÚ™……* +§…

=x…EÚ… x……®… ∫…®…EÚ…±…“x… EÚl…… +…ËÆ˙ =…x™……∫… ±…‰J…x… ®…Â

V……x……®……x…… Ω˲* =x…E‰Ú + v…EÚi…Æ˙ =…x™……∫… …Œ∂S…®…“ V…M…i…

E‰Ú |…¥……∫…“ ¶……Æ˙i…“™…… E‰Ú +x…÷¶…¥…, … Æ˙Œ∫l… i…™……Â, +x…÷¶…¥……Â

+…ËÆ˙ +∆i…Æ˙u∆˘u˘… EÚ…‰ ¥™…HÚ EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛* ∫…÷π…®… §…‰n˘“ EÚ“ ¥…u˘i……

ÀΩ˛n˘“ E‰Ú + i… Æ˙HÚ …∆V……§…“, +∆O…‰V…“, £ÂÚS…, =n⁄«˘ +…ËÆ˙ ∫…∆∫EfiÚi…

¶……π……+… ®… v……Æ˙…|…¥……Ω˛ i……ËÆ˙ …Æ˙ Ω˲*

1975 i…EÚ n˘±±…“ ¥… ¥… ®… +v™………x… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú §……n˘ ¥…‰

+…x…‰ … i… E‰Ú ∫……l… •…∫∫…±…V…, §…‰Œ±V…™…®… S…±…“ +…™…” +…ËÆ˙

¥…Ω˛…ƒ Æ˙Ω˛i…‰ Ω÷˛B ]ı…<«®∫… +…°Ú <∆ b˜™…… EÚ“ ∫…∆¥……n˘n˘…i…… §…x…”*

1979 ®… ™…⁄.B∫….B. ®… |…¥……∫… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú …∂S……i… EÚ…‰±…∆ §…™……

¥… ¥… ®… ÀΩ˛n˘“ ¶……π…… B¥…∆ ∫…… Ω˛i™… EÚ… +v™………x… ∂…÷∞¸ EÚ™……

+…ËÆ˙ +§… ¶…“ ¥…Ω˛” ΩÈ˛*

∫…÷π…®… §…‰n˘“ EÚ“ …Ω˛±…“ EÚΩ˛…x…“ EÚΩ˛…x…“ x……®…EÚ … j…EÚ… ®…Â

1978 ®… UÙ…“* +®…‰ Æ˙EÚ… +…x…‰ E‰Ú §……n˘ =x…E‰Ú Ω˛¥…x…,

±……Ë]ıx……, EÚi…Æ˙…-n˘Æ˙-EÚi…Æ˙…, S… c˜™…… +…ËÆ˙ S…“±…, <i…Æ˙,

M……l…… +®…Æ˙§…‰±… EÚ“, x…¥…¶…⁄®… EÚ“ Æ˙∫…EÚl…… EfiÚ i…™……

|…EÚ… ∂…i… Ω˛…‰ S…÷EÚ“ ΩÈ˛* =x…EÚ“ +x…‰EÚ EfiÚ i…™…… EÚ… +x…÷¥……n˘

n÷˘ x…™……¶…Æ˙ EÚ“ ¶……π……+… ®… Ω÷˛+… Ω˲* ∫…÷π…®… §…‰n˘“ EÚ… ∫…∆§…∆v…

Æ∆˙M…®…∆S…, +…EÚ…∂…¥……h…“ B¥…∆ n⁄˘Æ˙n˘∂…«x… …Æ˙ + ¶…x…‰j…“ E‰Ú ∞¸…

®… ¶…“ Æ˙Ω˛… Ω˲*

b˜…Ï. Ω∆˛∫…… n˘“…

∫…÷π…®… §…‰n˘“

13

G

A R

BH

AN

AL

… Æ˙ S… ™…

V…x®… ®…l…÷Æ˙… =k…Æ˙|…n‰˘∂…* n˘±±…“ ¥…∂¥… ¥…t…±…™… ∫…‰

∫¥……i…∆j……‰k…Æ˙ ÀΩ˛n˘“ EÚ…¥™… ®… ™…÷r˘ EÚ“ ¶…⁄ ®…EÚ… …Æ˙ …“.BS…-

b˜“. +…ËÆ˙ EÚ…®……™…x…“ EÚ“ +…±……‰S…x……+… EÚ“ ∫…®…“I…… ¥…π…™…

…Æ˙ B®…. °Ú±…* B®….B. i…l…… §…“.B. +…x…∫…« ®… n˘±±…“

¥…∂¥… ¥…t…±…™… ®…Â ∫…¥……ÊSS… ∫l……x… i…l…… ∫¥…h…« …n˘EÚ*

V……x…EÚ“ n‰˘¥…“ Eڅϱ…‰V…, n˘±±…“ ¥…∂¥… ¥…t…±…™… ®… 1989 ∫…‰

1998 i…EÚ +v™………x… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú …∂S……i… ¥…n‰˘∂… |…¥……∫…

EÚ™……* +…V…EÚ±… ]ı…‰Æ∆˙]ı…‰, EÚx……b˜… ®… x…¥……∫… +…ËÆ˙ ™…Ω˛…ƒ E‰Ú

ÀΩ˛n˘“ ∫…… Ω˛i™… ∫…®……V… ®… …⁄h…« ∞¸… ∫…‰ ¥™…∫i…*

∫…… Æ˙EÚ…, ……∆S…V…x™…, ∫…®……V… EÚ±™……h…, i…÷±…∫…“, ¥……®……, +… n˘

+x…‰EÚ … j…EÚ…+…Â ®…Â EÚΩ˛…x…“, EÚ ¥…i……Bƒ i…l…… ±…‰J……Â EÚ…

|…EÚ…∂…x…* +π`ˆ…I…Æ˙ x……®… E‰Ú ∫…∆O…Ω˛ ®…Â +x™… ∫……i… EÚ ¥…™……Â

E‰Ú ∫……l… +…`ˆ EÚ ¥…i……+…Â EÚ… ∫…∆EÚ±…x…* ¥…∂¥… ¥…t…±…™… EÚ“

EÚ<« … j…EÚ…+…Â ®…Â ±…‰J… i…l…… ∫…∆……n˘x… EÚ…™…«* BEÚ EÚ ¥…i……

∫…∆EÚ±…x…, EÚΩ˛…x…“ ∫…∆O…Ω˛ ∂…“Q… Ω˛“ |…EÚ…∂™…*

∫…Æ˙∫¥…i…“ …÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ i…l…… ®…Ë l…±…“∂…Æ˙h… M…÷i… …÷Æ˙∫EÚ…Æ˙*

+®…‰ Æ˙EÚ… ®… ÀΩ˛n˘“ ¶……Æ˙i…“™… < i…Ω˛…∫…, ∫…∆∫EfiÚ i…, v…®…« i…l……

¶……π…… …Æ˙ EÚ…™…«∂……±…… EÚ… ∫…∆S……±…x… EÚ™…… i…l…… ÀΩ˛n˘“ +…ËÆ˙

¶……Æ˙i…“™… ∫…∆∫EfiÚ i… E‰Ú +x…‰EÚ EÚ…™……Á ®… ¶……M… ±…™……* ÀΩ˛n˘“

∫…… Ω˛i™… ∫…¶……, EÚx……b˜… EÚ“ ¶…⁄i……⁄¥…« =……v™…I…* ∫…… Ω˛i™…

E÷∆ÚV… x……®…EÚ … j…EÚ… ®… ∫…… Ω˛Œi™…EÚ …Æ˙…®…∂…« ∫…Ω˛™……‰M…*

∫…®…E«Ú : [email protected]

®…÷V…°ÚÆ˙x…M…Æ˙ =k…Æ˙ |…n‰˘∂… ®… V…x®…* Ω˛xn˘“ ¥… ∫…∆∫EfiÚi…

®… ∫x……i…EÚ…‰k…Æ˙ =…… v…* §…“.Bb˜., ∫……`ˆ…‰k…Æ˙“ Ω˛xn˘“

M…V…±……Â ®…Â ¥…p˘…‰Ω˛ E‰Ú ∫¥…Æ˙ ¥… =∫…E‰Ú ¥… ¥…v… +…™……®…

¥…π…™… …Æ˙ …“.BS…-b˜“.* ]‰ıC∫…]ı…<«±… b˜V……<Àx…M…,

°ËÚ∂…x… b˜V……<Àx…M… B¥…∆ +x™… ¥…π…™…… ®… b˜±……‰®……*

…j…-… j…EÚ…+…Â ®…Â Æ˙S…x……+…Â EÚ… |…EÚ…∂…x…* EÚ<« Æ˙S…x……

∫…∆O…Ω˛…Â EÚ“ ∫…®…“I……Bƒ ∫…®…™…-∫…®…™… …Æ˙ ¥… ¶…z… …j…-

… j…EÚ…+…Â ®…Â |…EÚ… ∂…i…*

+…x…“ J…÷n˘ EÚ“ §…‰¥…∫……<]ı §…x……<« +…ËÆ˙ x…™…“ Æ˙S…x……+…Â

EÚ… =∫… …Æ˙ |…EÚ…∂…x…* ∫……<]ı EÚ… À±…EÚ Ω˲ : http://

dilkedarmiyan.blogspot.com/

EÚ ¥…i……, EÚΩ˛…x…“, M…“i…, Ω˛…<E÷Ú, §……±… M…“i… +… n˘

±…J…‰* i……Æ˙…Â EÚ“ S…⁄x…Æ˙ x……®… ∫…‰ Ω˛…<E⁄Ú ∫…∆O…Ω˛ |…EÚ… ∂…i…

Ω÷˛+… Ω˲* ∫…… Ω˛i™… ±…‰J…x…, +v™…™…x…, S…j…EÚ±…… B¥…∆

n÷˘ x…™……¶…Æ˙ ®… P…⁄®…x…‰ EÚ“ Ø˚ S…™……ƒ ΩÈ˛*

¥…i…«®……x… ®…Â ™…÷M……∆b˜… ®…Â +v™………x…*

∫…∆…E«Ú : [email protected]

b˜…Ï. ∂…˱…V…… ∫…C∫…‰x……

b˜…Ï. ¶……¥…x…… E÷ƒÚ+Æ˙

14

¥…“ x……M…Æ˙…x…“ ∫…‰ ®…‰Æ˙… … Æ˙S…™… |…¥…… ∫…x…“ E‰Ú §……‰±… E‰Ú ∫…∆……n˘x… E‰Ú

n˘…ËÆ˙…x… Ω÷˛+…* =x…EÚ“ M…V…±…… +…ËÆ˙ EÚ ¥…i……+… E‰Ú ¥…S……Æ˙… x…‰ ®…x…

EÚ…‰ U⁄Ù ±…™…… l……, ±…‰ EÚx… =x…EÚ“ EÚ®…«`ˆi…… x…‰ +…ËÆ˙ ¶…“ |…¶…… ¥…i…

EÚ™……* ®…÷Z…‰ ™……n˘ Ω˲ ¥…Ω˛ ¶……Æ˙i… ®… l…” +…ËÆ˙ <«®…‰±… E‰Ú V… Æ˙™…‰ =xΩ˛…Âx…‰

i…÷Æ∆˙i… EÚ ¥…i……Bƒ ∫…∆O…Ω˛ Ω‰˛i…÷ ¶…‰V…“ l…”* ™…⁄B∫…B

¥………∫… +…x…‰ …Æ˙ ]‰ı±…“°Ú…‰x… …Æ˙ §……i…Â Ω˛…‰i…“ Æ˙Ω˛i…“

l…”, ®…⁄±…i…: À∫…v…“ EÚ… ±…Ω˛V…… +…ËÆ˙ ®…`ˆ…∫…

=x…EÚ“ V…÷§……x… ®… Ω˲*

x™…⁄™……E«Ú E‰Ú ∫…i™…x……Æ˙…™…h… ®…∆ n˘Æ˙ ®… EÚ ¥…

∫…®®…‰±…x…-2006 ®… +…x…‰ EÚ…‰ EÚ±… E∆Ú`ˆ ∫…‰

V…§… =xΩ˛…Âx…‰ M…V…±… ∫…÷x……<« i……‰ ®…Ω˛ °Ú±… ®… ∫…§…

¥……Ω˛-¥……Ω˛ EÚÆ˙ =`‰ˆ* EÚ∫…“ EÚ“ °ÚÆ˙®……<∂… l…“

EÚ ¥…‰ À∫…v…“ EÚ“ ¶…“ M…V…±… ∫…÷x……Bƒ +…ËÆ˙ i…÷Æ∆˙i…

BEÚ M…V…±… EÚ… =xΩ˛…Âx…‰ ÀΩ˛n˘“ +x…÷¥……n˘ …Ω˛±…‰

EÚ™…… +…ËÆ˙ À∫…v…“ ®… =∫…‰ M……™……* ∫…§… ±……‰M…… EÚ…‰

n‰˘¥…“ EÚ“ M…V…±… x…‰ ®……‰Ω˛ ±…™……* i……‰ ™…‰ l…“ ®…‰Æ˙“

n‰˘¥…“ ∫…‰ ∞¸§…∞¸ …Ω˛±…“ ®…÷±……EÚ…i…* Ω˛®…x…‰ BEÚ

n⁄˘∫…Ɖ˙ EÚ…‰ n‰˘J…… x… l……, §…∫… §……i…S…“i… Ω÷˛<« l…“* ®…‰Æ˙“ EÚ ¥…i…… ……`ˆ E‰Ú §……n˘

¥……‰ =`ˆEÚÆ˙ +…™…”- ®…÷Z…‰ M…±…‰ ±…M……™…… +…ËÆ˙ §……‰±…”- +∆V…x……, ®…È i…÷®Ω²

®…±…x…‰ Ω˛“ <∫… EÚ ¥… ∫…®®…‰±…x… ®… +…<« Ω⁄∆˛* <∫… i…Æ˙Ω˛ ∫…J…“ ¶……¥… V……‰ …Ën˘…

Ω÷˛+…, ¥……‰ ™…Ω˛…ƒ EÚ“ ¶……M…i…“-n˘…Ëc˜i…“ ÀW…n˘M…“ ®… §…Æ˙…§…Æ˙ S…±… Æ˙Ω˛… Ω˲*

EÚ¶…“ <«®…‰±… E‰Ú V… Æ˙™…‰ i……‰ EÚ¶…“ ]‰ı±…“°Ú…‰x… …Æ˙*

|…¥…… ∫…x…“ E‰Ú §……‰±… UÙ…EÚÆ˙ +…<« i……‰ =xΩ˛…Âx…‰ =∫… …Æ˙ BEÚ UÙ…‰]ı… ∫…∆O…Ω˛

E∆Ú™…⁄]ıÆ˙ E‰Ú ®……v™…®… ∫…‰ +∆O…‰V…“-ÀΩ˛n˘“ ®… ®…‰Æ˙“ i…∫¥…“Æ˙ E‰Ú ∫……l…, …÷∫i…EÚ E‰Ú

EÚ¥…Æ˙ …Æ˙ +…x…“ …∆ HÚ™……ƒ V…c˜EÚÆ˙ ®…÷Z…‰ ¶…Â]ı ∫¥…∞¸… ¶…‰V……* <∫… …÷∫i…EÚ

E‰Ú <∆ŒM±…∂… ±……™…•…‰Æ˙“ u˘…Æ˙… Ω˛…‰x…‰ ¥……±…‰ ∫…®……Æ˙…‰Ω˛ ®… (9 n˘∫…∆§…Æ˙ 2006)

∂…… ®…±… x…Ω˛” Ω˛…‰ …… Æ˙Ω˛“ l…“, C™…… EÚ ¶……Æ˙i… ™……j…… i…™… l…“* ®…÷Z…‰ ™……n˘ Ω˲

+…x…‰ ¥™…∫i… EÚ…™…«GÚ®… ®… ¶…“ |…¥…… ∫…x…“ E‰Ú §……‰±… …Æ˙ EÚ…™…« EÚÆ˙i…“ Æ˙Ω˛“*

BEÚ M…V…±… Æ˙EÚ…b«˜Æ˙ ®… ]‰ı… EÚÆ˙E‰Ú ®…÷Z…‰ n‰˘ M…<« EÚ ®…È =∫… n˘x… ¥…Ω˛…ƒ x…

Æ˙Ω⁄ƒ˛M…“, …Æ˙ ®…‰Æ˙“ +…i®…… =∫… n˘x… V…∞¸Æ˙ ¥…Ω˛” Ω˛…‰M…“* |…¥…… ∫…x…“ E‰Ú

x……®… …Æ˙ ¥…Ω˛ ∫…÷xn˘Æ˙ M…V…±… Ω˲* ¥……n‰˘-∂…Ω˛Æ˙ ¥…i…x… EÚ“ S…∆n˘x… ∫…“

+… Æ˙Ω˛“ Ω˲, ™……n˘… E‰Ú ……±…x…‰ ®… ®…÷Z…E‰Ú Z…÷±…… Æ˙Ω˛“ Ω˲*

C¥…“x… …÷∫i…EÚ…±…™… ®… x™…⁄ +®…‰ Æ˙EÚx… |……‰O……®… E‰Ú b˜…™…Ɖ˙C]ıÆ˙ ∏…“

£‰Úb˜ M…]ıx…Æ˙ x…‰ |…¥…… ∫…x…“ E‰Ú §……‰±… EÚ… ¥…®……‰S…x… EÚ™…… +…ËÆ˙ ®…Èx…‰

n‰˘¥…“ u˘…Æ˙… ±…J…… |…¥…… ∫…x…“ E‰Ú §……‰±… x…∆§…Æ˙-2 EÚ… ¥…®……‰S…x… EÚ™……

+…ËÆ˙ =x…EÚ“ M…V…±… ∫…÷x…¥……<«* n‰˘¥…“ i…x… ∫…‰ ¶……Æ˙i… ®… l…“ +…ËÆ˙ ®…x…

∫…‰ +…Ï b˜]ı…‰ Æ˙™…®… ®…Â l…”* ∫…®……«h…, x…®…«±… ®…x…, ¶……π…… E‰Ú ±…M……¥…

EÚ… … Æ˙h……®… +……E‰Ú ∫……®…x…‰ Ω˲ S…Æ˙…M…‰ n˘±…* n‰˘¥…“ +…v™……Œi®…EÚ

Æ˙…∫i……Â …Æ˙ S…±…x…‰ ¥……±…“ BEÚ ∂… I…EÚ… EÚ… ®…x… Æ˙J…x…‰ ¥……±…“

EÚ¥… ™…j…“ ΩÈ˛, <∫… ±…™…‰ =x…EÚ“ M…V…±…… ®… ∫…SS……<« +…ËÆ˙ ÀV…n˘M…“ EÚ…‰

J…⁄§…∫…⁄Æ˙i… f∆¯M… ∫…‰ n‰˘J…x…‰ EÚ… BEÚ +±…M… +∆n˘…V… Ω˲* =x…EÚ“

±…‰J…x…“ ®… BEÚ ∫…∂…HÚ +…ËÆ˙i… n˘J……<« n‰˘i…“ Ω˲ V……‰ i…⁄°Ú…x…… ∫…‰

±…c˜x…‰ EÚ…‰ i…Ë™……Æ˙ Ω˲*

M…V…±… ®… x……V…÷EÚ“ ……<« V……i…“ Ω˲ =∫…EÚ… +∫…Æ˙ n‰˘¥…“ EÚ“ M…V…±…… ®…Â

n˘J……<« …c˜i…… Ω˲* =n˘…Ω˛Æ˙h… E‰Ú i……ËÆ˙ …Æ˙ n‰˘ J…™…‰- ¶…]ıE‰Ú ΩÈ˛ i…‰Æ˙“

™……n˘ ®… V……x…‰ EÚΩ˛…ƒ-EÚΩ˛…ƒ, i…‰Æ˙“ x…V…Æ˙ E‰Ú ∫……®…x…‰ J……‰™…‰ EÚΩ˛…ƒ-EÚΩ˛…ƒ*

+l…¥…… x… i…÷®… +…B x… x…”n˘ +…<« x…Æ˙…∂…… ¶……‰Æ˙ ±…‰ +…<«, i…÷®Ω²

∫……x…‰ ®… EÚ±… n‰˘J……, =∫…“ ∫…‰ +…ƒJ… ¶…Æ˙ +…<«* +l…¥…… =∫…‰ <∂EÚ

C™…… Ω˲ …i…… x…Ω˛”, EÚ¶…“ ∂…®…… …Æ˙ ¥……‰ V…±…… x…Ω˛”*

n‰˘¥…“ EÚ“ M…V…±…… ®… +…∂…… Ω˲, ÀW…n˘M…“ ∫…‰ ±…c˜x…‰ EÚ“ Ω˛®®…i… Ω˲ ¥…

BEÚ ®…®…« Ω˲ V……‰ n˘±… EÚ…‰ U⁄Ù ±…‰i…… Ω˲* M…V…±… ∫…∆O…Ω˛ EÚ… ∂…“π…«EÚ

S…Æ˙…M…‰ n˘±… §…Ω÷˛i… E÷ÚUÙ EÚΩ˛ V……i…… Ω˲* +®…‰ Æ˙EÚ… EÚ“ ®…∂…“x…“

ÀW…n˘M…“ ®…Â +…x…“ ∫…∆¥…‰n˘x……+…Â EÚ…‰ §…S……B Æ˙J…x…… +…ËÆ˙ +∆O…‰V…“

¥……i……¥…Æ˙h… ®… ÀΩ˛n˘“ EÚ“ M…V…±… EÚΩ˛x…… ®……™…x…‰ Æ˙J…i…… Ω˲*

®…È n˘±… EÚ“ M…Ω˛Æ˙…<™…… ∫…‰ n‰˘¥…“ x……M…Æ˙…x…“ EÚ…‰ ∂…÷¶…EÚ…®…x……Bƒ n‰˘i…“

Ω⁄ƒ˛* ¥……‰ B‰∫…‰ Ω˛“ +…ËÆ˙ §…Ω÷˛i… S…Æ˙…M… Æ˙…Ë∂…x… EÚÆÂ˙, i…… EÚ ¶……π…… EÚ…

EÚ…Æ˙¥……ƒ S…±…i…… Æ˙Ω‰˛*

b˜…Ï. +∆V…x…… ∫…∆v…“Æ˙

BEÚ ∫…i…∆§…Æ˙ 1960 EÚ…‰ Ø˚c˜EÚ“, =k…Æ˙|…n‰˘∂… ®… V…x®…* M…÷V…Æ˙…i… ™…÷ x…¥…Ã∫…]ı“, +Ω˛®…n˘…§……n˘ ∫…‰ B®….B. B¥…∆ …“.BS…-b˜“.* ÀΩ˛n˘“,

+∆M…Ɖ˙V…“, =n⁄«˘ +…ËÆ˙ M…÷V…Æ˙…i…“ ®… ±…M……i……Æ˙ ±…J… Æ˙Ω˛“ ΩÈ˛* n‰˘∂…- ¥…n‰˘∂… EÚ“ … j…EÚ…+… ®… <x…EÚ“ Æ˙S…x……Bƒ |…EÚ… ∂…i… Ω˛…‰i…“ Æ˙Ω˛i…“ ΩÈ˛* ¥…‰ =n⁄«˘

∫…‰ ÀΩ˛n˘“ B¥…∆ M…÷V…Æ˙…i…“ ®… ¶…“ Æ˙S…x……+… EÚ… +x…÷¥……n˘ EÚÆ˙i…“ ΩÈ˛*

∫…®…E«Ú : 83-64, ]ı…±…§……‰±… ∫]≈ı“]ı, +……]«ı-2 B, C™…⁄ M……b«˜x…, x™…⁄™……E«Ú Bx…¥……<«-11415 [email protected]

EÚi……§…

BEÚ ®…®…« V……‰ n˘±… EÚ…‰ U⁄Ùi…… Ω˲

G

A R

BH

AN

AL

n‰˘

15

∂®…∂……x… P……]ı ®…‰∆ B®§…÷±…‰∆∫… +…EÚÆ˙ Ø˚EÚ“ Ω˛“ l…“, =x…EÚ…‰ =i……Æ˙… V……

Æ˙Ω˛… l……* =x…E‰Ú ∫……Æ˙‰ +…x…‰ §…c“ ∫……¥…v……x…“ +…ËÆ˙ V…i…x… ∫…‰ =xΩ˛‰∆

±…‰EÚÆ˙ x…“S…‰ +…™…‰ +…ËÆ˙ E÷ÚUÙ I…h… EÚ…‰ ∂…÷∞¸ ®…‰∆ V…∫… UÙ…™…… ®…‰∆ E÷ÚUÙ

®…∆j……‰SS……Æ˙ E‰Ú ±…B Æ˙J…… V……i…… Ω˛Ë, =x…EÚ…‰ ¥…Ω˛…ƒ Æ˙J…… M…™…… l……*

=x…EÚ… S…‰Ω˛Æ˙… J…÷±…… l……* BEÚn˘®… ∂……xi…, …“c…Æ˙ Ω˛i…* =x…EÚ…‰

S……Ω˛x…‰ ¥……±…‰ =x…E‰Ú +…x……‰∆ EÚ… §…c… ∫…®……V… ¥…Ω˛…ƒ

Ω˛i…|…¶… ∫…… =… ∫l…i… l……*

∫…∆V…“¥… n˘k… E‰Ú S…‰Ω˛Æ˙‰ …Æ˙ Ω˛®…‰∂……

®…÷∫EÚ…x… BEÚ ∫l……™…“¶……¥… EÚ“ i…Æ˙Ω˛

®……ËV…⁄n˘ Ω˛…‰i…“ l…“* =x…EÚ“ +…ƒJ……‰∆

®… ‰ ∆ §…Ω˛ ÷+…™……®…“ |… i…¶……

n˘®¶…Æ˙ Ω˛i… +…i®… ¥…∂¥……∫… E‰Ú

∫……l… x…W…Æ˙ +…i…“ l…“* …⁄Æ˙“ EÚ“

…⁄Æ˙“ …∫…«x…Ë ±…]ı“ B‰∫…“ EÚ ∫……®…x…‰

¥……±…‰ EÚ…‰ Ω˛“x…¶……¥…x…… ®…Ω˛∫…⁄∫… Ω˛…‰*

=x…EÚ… ±…J…x……, =x…EÚ… §……‰±…x……

+…ËÆ˙ ∫…®…O…i…… ®…‰∆ ™… n˘ EÚΩ˛ ±…‰∆ i……‰

=x…EÚ… V…“x……, §…Ω˛÷i… |…¶…… ¥…i… EÚÆ˙i…… l……*

∫…∆V…“¥… V…“ x…‰ +…x…‰ V…“¥…x… ®…‰‰∆ ¶…Æ˙…⁄Æ˙ ™……™……¥…Æ˙“

EÚ“* n˘‰∂…-n˘÷ x…™…… ¥…‰ P…⁄®…EÚÆ˙ +…™…‰* ¥…‰ +…x…‰ +…… ®…‰∆

n˘I…i……, I…®…i……, |… i…¶…… ®…‰∆ §…‰Ω˛n˘ ∫…®…fir˘ Ω˛…‰i…‰ V…… Æ˙Ω˛‰ l…‰ +…ËÆ˙

=∫…∫…‰ V……‰ Æ˙∫…⁄J…, V……‰ + v…EÚ…Æ˙ ¥…‰ + V…«i… EÚÆ˙i…‰ l…‰, =∫…∫…‰ Ω˛Æ˙

+…x…‰, Ω˛Æ˙ W…∞¸Æ˙i…®…xn˘ EÚ…‰ =…EfiÚi… EÚÆ˙x…‰ ®…‰∆ Æ˙k…“¶…Æ˙ EÚxV…⁄∫…“

x…Ω˛” EÚÆ˙i…‰ l…‰* BEÚ W…®……x…‰ ®…‰∆ =x…E‰Ú Ω˛…l… ∫…‰ +S… ®¶…i… EÚÆ˙ n˘‰x…‰

¥……±…… …… Æ˙∏… ®…EÚ ®…÷Z…‰ +…x…‰ n˘…‰-BEÚ ¥…Y………x… EÚ“ <§……Æ˙i…

±…J…x…‰ EÚ… ®…±…… l……, ™…Ω <i…x…… l…… V…i…x…“ i…x…J√¥……Ω˛ ®……Ω˛ ¶…Æ˙

…∆S……™…i… ®…‰∆ EÚ…®… EÚÆ˙E‰Ú ®…÷Z…‰ ®…±…… EÚÆ˙i…“ l…“*

∫…∆V…“¥… V…“ EÚ“ Æ˙‰∆V… §…c“ ¥™………EÚ l…“* V…x…∫…®…E«Ú, ®…÷J™…®…∆j…“

+…ËÆ˙ ∫…∆∫EfiÚ i… E‰Ú EÚi…x…‰ Ω˛“ ∫… S…¥…, |…®…÷J… ∫… S…¥… =x…EÚ“ |… i…¶……

∫…∆V…“¥… n˘k…

¥……‰ n˘±… ®…‰∆ "∫…‰¥…' Ω˛È, =xΩ˛‰∆ " b˜±…“]'ı x…Ω˛” EÚ™…… V…… ∫…EÚi……...

E‰Ú EÚ…™…±… l…‰* °Ú…=h]ı‰x… …‰x…, ∫…°‰Ún˘ Æ˙∆M… E‰Ú =∫… EÚ±…®… ∫…‰ ±…J…‰ =x…E‰Ú

EÚi…x…‰ Ω˛“ ¥…Y………x… =xΩ˛” EÚ“ ±…J……¥…]ı ®…‰∆ +J…§……Æ˙ ®…‰∆ ¥…π……Ê UÙ…… EÚÆ˙i…‰

l…‰* ∫…∆S……Æ˙ E‰Ú Ω˛Æ˙ +…v…÷ x…EÚ ®……v™…®… +…ËÆ˙ i…EÚx…“EÚ …Æ˙ =x…EÚ…

+…i®… ¥…∂¥……∫… V…∫… i…Æ˙Ω˛ §……‰±…i…… l……, ¥……‰ EÚ<™……‰∆ EÚ…‰ Æ˙∂EÚ EÚÆ˙x…‰ EÚ…‰

®…V…§…⁄Æ˙ EÚÆ˙i…… l……* EÚ…c‰, V…⁄i…‰, EÚ±…®…, EÚ…M…W…, ®…‰W…, ®……‰§……<±… ∫…‰

±…‰EÚÆ˙ ∫…M…Æ˙‰]ı +…ËÆ˙ B‰∂… ]ı≈‰ +…ËÆ˙ S……™…-EÚ…Ï°Ú“ i…EÚ

=x…EÚ“ +…x…“ ∂……Ω˛“ …∫…xn˘ Ω˛…‰i…“ l…” V…∫…E‰Ú

±…÷i¢Ú ®…‰∆ =x…E‰Ú +…x…‰ ∫…§… ∂…… ®…±… Ω˛…‰i…‰ l…‰*

i…®……®… ¥…π…™… ¥… ¥…v…i……+…‰∆ …Æ˙ + v…EÚ…Æ˙

E‰Ú ∫……l… +∆O…‰W…“ +…ËÆ˙ Ω˛xn˘“ ®…‰∆ =x…EÚ…

|…¶……¥…“ §……‰±…x……, ±…J…x…… +…ËÆ˙

¥…∂±…‰π…h… EÚÆ˙x…… n˘‰J…EÚÆ˙ ±…M…i…… l……

EÚ ¥……∫i…¥… ®…‰‰∆ ¥…‰ V…x… V…M…Ω˛…‰∆ …Æ˙

EÚ…®… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È, ¥…‰ |……™…: =x…E‰Ú ±…B

ì+xEÚ®°Ú]ı‰«§…±…í ∫…“ Ω˛È* ∂……™…n˘ <∫…“

EÚ…Æ˙h… ¥…‰ ∫……±…-n˘…‰-i…“x… ∫……±… E‰Ú ±…B

§…c“ ∫…∆∫l……+…‰∆ EÚ¶…“ ™…⁄x…“∫…‰°Ú i……‰ EÚ¶…“

B ∂…™…x… b˜‰¥…±……®…‰∆]ı §…ÈEÚ E‰Ú +x…÷§…∆v… …Æ˙ S…±…‰

V……™…… EÚÆ˙i…‰ l…‰* ±…‰ EÚx… ∫……Æ˙“ >ƒS…“ V…M…Ω˛…‰∆ …Æ˙ V……x…‰

E‰Ú §……¥…V…⁄n˘ ™…Ω˛ ∂…J√∫… +…x……‰∆ E‰Ú ±…B ∫…n˘Ë¥… EÚ®°Ú]ı‰«§…±…íΩ˛“

§…x…… Æ˙Ω˛i…… l…… V……‰ +§… E‰Ú n˘…ËÆ˙ ®…‰∆ i……‰ §…‰Ω˛n˘ Ω˛“ +∫…®¶…¥… ∫…… Ω˛Ë* +…V…

+¢Ú∫…Æ˙“ EÚ“ …Ω˛±…“ ……™…n˘…x… Ω˛“ +¢Ú∫…Æ˙ EÚ…‰ §…‰<xi…Ω˛…™…“ M…÷∞¸Æ˙ +…ËÆ˙

+Ω˛∆EÚ…Æ˙ ∫…‰ ¶…Æ˙ n˘‰i…“ Ω˛Ë +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ ∂…‰π… n˘÷ x…™…… EÚ…‰ §…‰Ω˛n˘ n˘…‰™…®… ∫…®…Z…x…‰

±…M…i…… Ω˛Ë ±…‰ EÚx… ∫…∆V…“¥… V…“ ¶…Æ˙…⁄Æ˙ +¢Ú∫…Æ˙“ E‰Ú §……n˘ ¶…“ i…±…÷¥……‰∆ EÚ…‰

W…®…“x… ∫…‰ >…Æ˙ x…Ω˛” Ω˛…‰x…‰ n˘‰i…‰ l…‰*

Ω˛®… ∫…¶…“ E‰Ú ®……‰§……<±……‰∆ ®…‰∆ =x…EÚ… x…®§…Æ˙ ì∫…‰¥…í Ω˛Ë* =∫… x…®§…Æ˙ EÚ…‰

∫…‰±…‰C]ı EÚÆ˙E‰Ú Æ˙…‰x…… +… V……i…… Ω˛Ë* C™…… =∫…‰ ì b˜±…“]ıí EÚ™…… V…… ∫…EÚi……

Ω˛Ë? ∫…∆V…“¥… V…“ EÚ…‰ EÚΩ˛” ∫…‰ ¶…“ b˜±…“] x…Ω˛” EÚ™…… V…… ∫…EÚi……,

i…… W…xn˘M…“*

∫…÷x…“±… ®…∏…

G

A R

BH

AN

AL

™……n˘…Â ®…Â...

16

G

A R

BH

AN

AL

Æ˙…®…∫¥…∞¸… ∂…®……«

1942 ®… V…x®…. ∫…∆∫EfiÚi… ®… ®…v™…®…… i…EÚ ∂…I……. ∫…∆∫EfiÚi… ∫…… Ω˛i™… B¥…∆ …÷Æ˙…h…… EÚ… M…Ω˛x… +v™…™…x…. ∫…ËEÚc˜… §……Æ˙

∏…“®…n¬˘¶……M…¥…i… …÷Æ˙…h… EÚ… ¥……S…x…. ¥…‰n˘…∆i… E‰Ú Æ˙…®……x…∆n˘“ …Æ˙®…Æ˙… E‰Ú |…¥…S…x…EÚ…Æ˙. ∫E⁄Ú±… ®……∫]ıÆ˙“ EÚ“ +…ËÆ˙ …g¯…x…‰ E‰Ú

Æ˙…‰S…EÚ i…Æ˙“EÚ…Â EÚ…‰ <«V……n˘ EÚ™……. |…EfiÚ i… +…ËÆ˙ …‰c˜…Â ∫…‰ ®……‰Ω˛. J…‰i…“ E‰Ú +±……¥…… °Ú±…n˘…Æ˙ ¥…fiI… ±…M…¥……x…‰ ®…Â ∫…∆±…Mx….

∫…®…E«Ú : E÷∆ÚV… §…Ω˛…Æ˙“ ®…∆ n˘Æ˙, O……®…-……‰∫]ı J…Æ˙M………÷Æ˙, V…±…… ]ı“EÚ®…M…g¯ (®…v™…|…n‰˘∂…). °Ú…‰x… : 07684-276267

EÚ∫…“ ∂…Ω˛Æ˙ ®… BEÚ ∫…∆i… Æ˙Ω˛… EÚÆ˙i…‰ l…‰* BEÚ §……Æ˙ ¥…‰ ±…∆§…‰ ∫…®…™… i…EÚ §…“®……Æ˙ …c‰˜* EÚ<«

n˘x…… i…EÚ ¥…‰ P…Æ˙ ∫…‰ §……Ω˛Æ˙ Ω˛“ x…Ω˛” x…EÚ±…‰* =x…EÚ… …c˜…‰∫…“ =xΩ² x… n‰˘J…EÚÆ˙ ∫……‰S…i…… Æ˙Ω˛i……

EÚ +… J…Æ˙ B‰∫…“ C™…… §……i… Ω˲* ±…‰ EÚx… BEÚ n˘x… ¥…Ω˛ J…÷n˘ EÚ…‰ Æ˙…‰EÚ x… ∫…EÚ… +…ËÆ˙ ∫…∆i… EÚ…‰

n‰˘J…x…‰ =x…E‰Ú x…¥……∫… EÚ“ +…‰Æ˙ S…±… n˘™……* ∫…∆i… +…x…‰ EÚ®…Ɖ˙ ®… ±…‰]‰ı Ω÷˛B l…‰* =x…EÚ“ Ω˛…±…i…

EÚ…°Ú“ J…Æ˙…§… n˘J… Æ˙Ω˛“ l…“* EÚ®…Ɖ˙ ®… +V…“§…-∫…“ §…n˘§…⁄ ¶…“ +… Æ˙Ω˛“ l…“, ¥…Ω˛…ƒ E÷ÚUÙ M…∆n˘…

……x…“ ¶…“ °ËÚ±…… Ω÷˛+… l……*

…c˜…‰∫…“ x…‰ EÚ®…Ɖ˙ ∫…‰ +… Æ˙Ω˛“ §…n˘§…⁄ E‰Ú §……Ɖ˙ ®… ∫…∆i… ∫…‰ …⁄UÙ…* ∫…∆i… x…‰ EÚΩ˛…- ¥…Ω˛ §…n˘§…⁄ §…“®……Æ˙“

EÚ“ Ω˲* …c˜…‰∫…“ ∫…‰ Æ˙Ω˛… x… M…™……, ¥…Ω˛ §……‰±……- ™…Ω˛ §…n˘§…⁄ §…“®……Æ˙“ EÚ“ x…Ω˛”, ∂……ËS……±…™… EÚ“ Ω˲*

+…… §…i……Bƒ EÚ ™…‰ n÷˘M…»v… EÚΩ˛…ƒ ∫…‰ +… Æ˙Ω˛“ Ω˲? ¥…Ω˛ ™…Ω˛ n‰˘J… x… ∫…EÚ… l…… EÚ =∫…E‰Ú P…Æ˙ E‰Ú

∂……ËS……±…™… EÚ“ x……±…“ °⁄Ú]ı“ Ω÷˛<« l…“ +…ËÆ˙ =∫…EÚ… ……x…“ ∫…∆i… E‰Ú EÚ®…Ɖ˙ ®… =i…Æ˙ Æ˙Ω˛… l……* =∫…x…‰

∫…∆i… ∫…‰ …⁄UÙx…… V……Æ˙“ Æ˙J……* +∆i… ®… §…‰®…x… ∫…‰ ∫…∆i… x…‰ EÚΩ˛…- ¶……<« i…÷®Ω˛…Ɖ˙ ∂……ËS……±…™… EÚ“ x……±…“

M…i… ®……Ω˛ ∫…‰ °⁄Ú]ı“ Ω÷˛<« Ω˲, =∫…∫…‰ ……x…“ §…Ω˛EÚÆ˙ <v…Æ˙ +…x…‰ ±…M……* ®…Èx…‰ =∫…‰ Æ˙…‰EÚx…‰ E‰Ú ±…B

|…™…ix… ¶…“ EÚB ±…‰ EÚx… ……x…“ x…Ω˛” Ø˚EÚ…*

=∫… ¥™… HÚ EÚ…‰ +…∂S…™…« Ω÷˛+…* ¥…Ω˛ §……‰±……- ®…Èx…‰ +……EÚ…‰ …Ω˛±…‰ Ω˛“ <i…x…‰ EÚπ]ı n˘B, ¥…‰ C™……

EÚ®… l…‰ V……‰ <i…x…“ §…c˜“ …Ɖ˙∂……x…“ E‰Ú ±…B ¶…“ +……x…‰ ®…÷Z…∫…‰ E÷ÚUÙ x…Ω˛” EÚΩ˛…* ∫…∆i… x…‰ EÚΩ˛…-

®…È x…Ω˛” S……Ω˛i…… l…… EÚ ®…‰Æ‰˙ EÚ∫…“ ¥…S…x… ∫…‰ i…÷®Ω² EÚ…‰<« EÚπ]ı Ω˛…‰ <∫… ±…B ®…Èx…‰ E÷ÚUÙ EÚΩ˛x……

= S…i… x…Ω˛” ∫…®…Z……* ∫…∆i… E‰Ú ¥…S…x… ∫…÷x…EÚÆ˙ …c˜…‰∫…“ EÚ…‰ J…Ɖ˙ ∫…∆i…i¥… EÚ… … Æ˙S…™… ®…±……*

V…§… ¥™… HÚ E‰Ú V…“¥…x… ®… ∫¥…™…∆ E‰Ú ∫…÷J…-∫…÷ ¥…v……+… EÚ“ V…M…Ω˛ n⁄˘∫…Æ˙… E‰Ú Ω˛i… +…ËÆ˙ ∫…÷ ¥…v……

EÚ“ o˘Œπ]ı ¥…EÚ ∫…i… Ω˛…‰i…“ Ω˲ i…§… ∫…Ω˛“ +l……Á ®… ∫…∆i…i¥… EÚ… +¥…i…Æ˙h… Ω˛…‰i…… Ω˲* B‰∫…… ¥™… HÚ

∫…SS…… ∫…∆i… EÚΩ˛±……x…‰ ™……‰M™… Ω˛…‰i…… Ω˲*

∫…÷±…¶……: …÷Ø˚π…… Æ˙…V…x…¬ ∫…i…i…∆ |…™… ¥…… n˘x…:*

+ |…™…∫™… i…÷ …l™…∫™… ¥…HÚ…∏……‰i…… S… n÷˘±…«¶…:**

Ω‰˛ Æ˙…V…x…¬? Ω˛®…‰∂…… |…™… §……‰±…x…‰ ¥……±…‰ …÷Ø˚π… ∫…Æ˙±…i…… ∫…‰ ®…±… V……i…‰ ΩÈ˛* V……‰ §……i… ∫…÷x…x…‰ ®… §…÷Æ˙“ ±…M…‰ +…ËÆ˙

±……¶…|…n˘ Ω˛…‰ B‰∫…‰ §……‰±…x…‰ ¥… ∫…÷x…x…‰ ¥……±…‰ §…Ω÷˛i… EÚ®… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛*

®……x…∫…-®…∆l…x…

17

G

A R

BH

AN

AL

M……‰∫¥……®…“ i…÷±…∫…“n˘…∫…

|…™……M… E‰Ú ……∫… §……ƒn˘… V…±…‰ ®… Æ˙…V………÷Æ˙ x……®…EÚ M……ƒ¥… ®… ∫…∆¥…i…¬ 1554 EÚ…‰ V…x®…. EÚ…∂…“ ®… …∆p˘Ω˛ ¥…π……Á i…EÚ ¥…‰n˘… +…ËÆ˙ n⁄˘∫…Ɖ˙

∫…∆∫EfiÚi… O…∆l……Â EÚ… +v™…™…x…. ¥…¥……Ω˛ E‰Ú §……n˘ …ix…“ ®……‰Ω˛ +…ËÆ˙ …ix…“ EÚ“ °Ú]ıEÚ…Æ˙ E‰Ú §……n˘ ∫…x™……∫…“ Ω˛…‰ M…™…‰. ∫…∆¥…i…¬ 1631 ®…Â

P…Æ˙-P…Æ˙ ®… …g‰¯ V……x…‰ ¥……±…‰ O…xl… Æ˙…®…S… Æ˙i… ®……x…∫… +…ËÆ˙ ¥…x…™… … j…EÚ… EÚ“ Æ˙S…x…… Ω˲. ∫…∆¥…i…¬ 1680 ®… ∂…Æ˙“Æ˙ i™……M…….

¥…h……«x……®…l…«∫…∆P……x……∆ Æ˙∫……x……∆ UÙxn˘∫……®… …*

®…∆M…±……x……∆ S… EÚi……«Æ˙…Ë, ¥…xn‰˘ ¥……h…“ ¥…x……™…EÚ…Ë**

¶…¥……x…“∂…∆EÚÆ˙…Ë ¥…xn‰˘ ∏…r˘… ¥…∂¥……∫…∞¸ …h……Ë*

™……¶™……∆ ¥…x……x……∂™…Œxi… ∫…r˘…: ∫¥……xi…:∫l…®…“∂¥…Æ˙®…¬**

¥…xn‰§……‰v…®…™…∆ x…i™…∆ M…÷∞∆¸∂…∆EÚÆ˙∞¸ …h…®…¬*

™…®…… ∏…i……‰ Ω˛ ¥…GÚ…‰…“ S…xp˘: ∫…¥…«j… ¥…xti…‰**

∫…“i……Æ˙…®…M…÷h…O……®……÷h™……Æ˙h™… ¥…Ω˛… Æ˙h……Ë*

¥…xn‰˘ ¥…∂…÷r˘ ¥…Y……x……Ë EÚ¥…“∂¥…Æ˙EÚ…“∂¥…Æ˙…Ë**

=n¬˘¶…¥…Œ∫l… i…∫…∆Ω˛…Æ˙EÚ… Æ˙h…” C±…‰∂…Ω˛… Æ˙h…“®…¬*

∫…¥…«∏…‰™…∫EÚÆ˙” ∫…“i……∆ x…i……‰Ω∆˛ Æ˙…®…¥…±±…¶……®…¬**

¥…h……«x……®… +l…« ∫…∆P……x……®…, Æ˙∫……x……®… UÙxn˘∫……®… + …*

®…∆M…±……x……®… S… EÚi……«Æ˙…Ë, ¥…xn‰˘ ¥……h…“ ¥…x……™…EÚ…Ë**

¶…¥……x…“ ∂…∆EÚÆ˙…Ë ¥…xn‰˘ ∏…r˘… ¥…∂¥……∫… ∞¸ …h……Ë*

™……¶™……®… ¥…x……x… …∂™…Œxi…, ∫…r˘…: ∫¥……+xi…: ∫l…®… <«∂¥…Æ˙®…¬**

¥…xn‰˘ ¥……‰v…®…¬ +™…®… x…i™…®…¬, M…÷∞∆¸ ∂…∆EÚÆ˙ ∞¸ …h…®…¬*

™…®… +… ∏…i…: Ω˛ ¥…GÚ: + …, S…xp˘: ∫…¥…«j… ¥…xn˘i…‰**

∫…“i……Æ˙…®… M…÷h… O……®… …÷h™… +…Æ˙h™… ¥…Ω˛… Æ˙h……Ë*

¥…xn‰˘ ¥…∂…÷r˘ ¥…Y……x……Ë EÚ¥…“∂¥…Æ˙ EÚ…“∂¥…Æ˙…Ë**

+I…Æ˙…Â, +l…« ∫…®…⁄Ω˛…Â, Æ˙∫……Â, UÙxn˘…Â +…ËÆ˙ ®…∆M…±……Â EÚ“ EÚÆ˙x…‰ ¥……±…“ ∫…Æ˙∫¥…i…“ +…ËÆ˙

M…h…‰∂…V…“ EÚ“ ®…È ¥…xn˘x…… EÚÆ˙i…… Ω⁄ƒ˛*

∏…r˘… +…ËÆ˙ ¥…∂¥……∫… E‰Ú ∫¥…∞¸… ∏…“ ……¥…«i…“V…“ +…ËÆ˙ ∏…“ ∂…∆EÚÆ˙V…“ EÚ“ ®…È ¥…xn˘x……

EÚÆ˙i…… Ω⁄ƒ˛, V…x…E‰Ú §…x…… ∫…r˘V…x… +…x…‰ +xi…:EÚÆ˙h… ®… Œ∫l…i… <«∂¥…Æ˙ EÚ…‰ x…Ω˛”

n‰˘J… ∫…EÚi…‰*

Y……x…®…™…, x…i™…, ∂…∆EÚÆ˙∞¸…“ M…÷Ø˚ EÚ“ ®…È ¥…xn˘x…… EÚÆ˙i…… Ω⁄ƒ˛, V…x…E‰Ú +… ∏…i…

Ω˛…‰x…‰ ∫…‰ Ω˛“ ]‰ıg¯… S…xp˘®…… ¶…“ ∫…¥…«j… ¥…Œxn˘i… Ω˛…‰i…… Ω˲*

∏…“∫…“i……Æ˙…®…V…“ E‰Ú M…÷h… ∫…®…⁄Ω˛ ∞¸…“ … ¥…j… ¥…x… ®… ¥…Ω˛…Æ˙ EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰, ¥…∂…÷r˘

¥…Y……x… ∫…®…z… EÚ¥…“∂¥…Æ˙ ∏…“ ¥……±®…“ EÚ V…“ +…ËÆ˙ EÚ…“∂¥…Æ˙ ∏…“ Ω˛x…÷®……x…V…“ EÚ“

®…È ¥…xn˘x…… EÚÆ˙i…… Ω⁄ƒ˛*

Æ˙…®…S… Æ˙i…®……x…∫… ®… ∫……i… EÚ…hb˜ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ Ω˛Æ‰˙EÚ EÚ…hb˜ EÚ“ ∂…÷∞¸+…i… ∫…∆∫EfiÚi… E‰Ú ∂±……‰EÚ…Â ∫…‰ Ω˛…‰i…“ Ω˲* Ω˛®……Ɖ˙ +x…‰EÚ ……`ˆEÚ…Â x…‰

+…O…Ω˛ EÚ™…… Ω˲ EÚ ∫…∆∫EfiÚi… E‰Ú ∂±……‰EÚ…Â EÚ…‰ …g¯x…‰ ®… =xΩ² +∫…÷ ¥…v…… Ω˛…‰i…“ Ω˲* ±…Ω˛…V…… Ω˛®…x…‰ ∂±……‰EÚ…Â EÚ… ∫…∆ v… ¥…SU‰Ùn˘ ∫¥…∞¸…

™…Ω˛…ƒ |…∫i…÷i… EÚ™…… Ω˲ i…… EÚ …g¯x…‰ +…ËÆ˙ ∫…“J…x…‰ ®… ∫…÷ ¥…v…… Ω˛…‰ ∫…E‰Ú* <∫… §……Æ˙ §……±…EÚ…hb˜ E‰Ú ∂±……‰EÚ |…∫i…÷i… ΩÈ˛ :

=n¬˘¶…¥… Œ∫l… i… ∫…∆Ω˛…Æ˙ EÚ… Æ˙h…“®… C±…‰∂… Ω˛… Æ˙h…“®…*

∫…¥…« ∏…‰™…∫EÚÆ˙” ∫…“i……∆ x…i…: +Ω˛®…¬ Æ˙…®… ¥…±±…¶……®…**

™…i… ®……™…… ¥…∂… ¥…Ãi… ¥…∂¥…®… + J…±…®… •…¿… +… n˘ n‰˘¥… +∫…÷Æ˙…:*

™…i… ∫…i¥……i… ®…fiπ…… B¥… ¶…… i… ∫…EÚ±…∆ Æ˙VV……Ë ™…l…… Ω‰˛:ß…®…:**

™…i… ……n˘ ±…¥…®… BEÚ®… B¥… Ω˛ ¶…¥… +®¥…®……‰P…‰: i…i…“π……« ¥…i……®…*

¥…xn‰˘ +Ω˛®… i…®… ∂…‰π… EÚ…Æ˙h… …Æ∆˙ Æ˙…®… +…Æ˙¥™…∆ <«∂…®… Ω˛ Æ˙®…**

x……x…… …÷Æ˙…h… x…M…®… +…M…®… ∫…®®…i…∆ ™…i…*

Æ˙…®……™…h…‰ x…M… n˘i…∆ C¥… S…i… +x™…i…: + …**

∫¥… +xi…: ∫…÷J……™… i…÷±…∫…“ Æ˙P…÷x……l… M……l……*

¶……π…… x…§…xv… ®… i… ®…\V…÷±…®… +…i…x……‰ i…**

=i… k…, Œ∫l… i… (……±…x…) +…ËÆ˙ ∫…∆Ω˛…Æ˙ EÚÆ˙x…‰ ¥……±…“, C±…‰∂…… EÚ“ Ω˛Æ˙x…‰ ¥……±…“ i…l……

∫…®…⁄h…« EÚ±™……h……Â EÚ“ EÚÆ˙x…‰ ¥……±…“ ∏…“Æ˙…®…S…xp˘V…“ EÚ“ |…™…i…®…… ∏…“ ∫…“i……V…“ EÚ…‰ ®…È

x…®…∫EÚ…Æ˙ EÚÆ˙i…… Ω⁄ƒ˛*

V…x…EÚ“ ®……™…… E‰Ú ¥…∂…“¶…⁄i… ∫…®…⁄h…« ¥…∂¥…, •…¿… n˘ n‰˘¥…i…… +…ËÆ˙ +∫…÷Æ˙ ΩÈ˛, V…x…EÚ“ ∫…k……

∫…‰ Æ˙∫∫…“ ®… ∫……« E‰Ú ß…®… EÚ“ ¶……ƒ i… ™…Ω˛ ∫……Æ˙… æ˛n˘™…-V…M…i… ∫…i™… Ω˛“ |…i…“i… Ω˛…‰i…… Ω˲ +…ËÆ˙

V…x…E‰Ú E‰Ú¥…±… S…Æ˙h… Ω˛“ ¶…¥…∫……M…Æ˙ ∫…‰ i…Æ˙x…‰ EÚ“ <SUÙ…¥……±…… E‰Ú ±…™…‰ BEÚ®……j… x……ËEÚ…

ΩÈ˛, =x… ∫…®…∫i… EÚ…Æ˙h…… ∫…‰ …Æ˙ (∫…§… EÚ…Æ˙h…… E‰Ú EÚ…Æ˙h… +…ËÆ˙ ∫…§…∫…‰ ∏…‰π`ˆ) Æ˙…®… EÚΩ˛…x…‰

¥……±…‰ ¶…M…¥……x… Ω˛ Æ˙ EÚ“ ®…È ¥…xn˘x…… EÚÆ˙i…… Ω⁄ƒ˛*

+x…‰EÚ …÷Æ˙…h…, ¥…‰n˘ +…ËÆ˙ (i…∆j…) ∂……∫j… ∫…‰ ∫…®®…i… i…l…… V……‰ Æ˙…®……™…h… ®… ¥…Ãh…i… ΩÈ˛ +…ËÆ˙

E÷ÚUÙ +x™…j… ∫…‰ ¶…“ =…±…§v… ∏…“ Æ˙P…÷x……l…V…“ EÚ“ EÚl…… EÚ…‰ i…÷±…∫…“n˘…∫… +…x…‰

+xi…:EÚÆ˙h… E‰Ú ∫…÷J… E‰Ú ±…™…‰ +i™…xi… ®…x……‰Ω˛Æ˙ ¶……π…… Æ˙S…x…… ®… ¥…∫i…fii… EÚÆ˙i…… Ω˲*

™…x®……™……¥…∂…¥…Ãi… ¥…∂¥…®… J…±…∆ •…¿… n˘n‰˘¥……∫…÷Æ˙…

™…i∫…k¥……n˘®…fiπ…Ë¥… ¶…… i… ∫…EÚ±…∆ Æ˙VV……Ë ™…l……Ω‰˛ß…«®…:*

™…i……n˘±…¥…®…‰EÚ®…‰¥… Ω˛ ¶…¥……®¶……‰v…‰Œ∫i…i…“π……«¥…i……∆

¥…xn‰˘Ω∆˛ i…®…∂…‰π…EÚ…Æ˙h……Æ∆˙ Æ˙…®……J™…®…“∂…∆ Ω˛ Æ˙®…¬**

x……x………÷Æ˙…h… x…M…®……M…®… ∫…®®…i…∆ ™…n¬˘

Æ˙…®……™…h…‰ x…M… n˘i…∆ C¥… S…n˘x™…i……‰ …*

∫¥……xi…:∫…÷J……™… i…÷±…∫…“ Æ˙P…÷x……l…M……l……

¶……π…… x…§…xv…®… i…®…∆V…÷±…®……i…x……‰ i…**

18

®…Ω˛…¶……Æ˙i…®…Ω˛…¶……Æ˙i…

®…Ω˛Ãπ… ¥…‰n˘ ¥™……∫…

¥…Ë n˘EÚEÚ…±…“x… @Ò π… ¥…‰n˘ ¥™……∫… EÚ“ Æ˙S…x…… ®…Ω˛…¶……Æ˙i… EÚ“ M…h…x…… ¶……Æ˙i…“™… ∫…… Ω˛i™…-¶…∆b˜…Æ˙ E‰Ú ∫…¥…«∏…‰π`ˆ ®…Ω˛…O…∆l…… ®… EÚ“ V……i…“ Ω˲* <∫…®…Â

……∆b˜¥…… EÚ“ EÚl…… E‰Ú ∫……l… +x…‰EÚ ∫…÷xn˘Æ˙ =…EÚl……Bƒ ΩÈ˛ i…l…… §…“S…-§…“S… ®… ∫…⁄ HÚ™……ƒ B¥…∆ =…n‰˘∂…… E‰Ú =VV…¥…±… Æ˙ix… ¶…“ V…÷c‰˜ Ω÷˛B ΩÈ˛*

®…Ω˛…¶……Æ˙i… BEÚ ¥…∂……±… ®…Ω˛…∫……M…Æ˙ Ω˲ V…∫…®… +x…®……‰±… ®……‰i…“ +…ËÆ˙ Æ˙ix… ¶…Ɖ˙ …c‰˜ ΩÈ˛* Æ˙…®……™…h… +…ËÆ˙ ®…Ω˛…¶……Æ˙i… ¶……Æ˙i…“™… ∫…∆∫EfiÚ i… +…ËÆ˙

v……î…EÚ ¥…S……Æ˙ E‰Ú ®…⁄±… ª……‰i… ®……x…‰ V…… ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛*

G

A R

BH

AN

AL

∫…÷Æ˙-Æ˙…V…… ¥…fiπ……¥……« EÚ“ §…‰]ı“ ∂… ®…«π`ˆ… +…ËÆ˙ ∂…÷GÚ…S……™…« EÚ“ §…‰]ı“

n˘‰¥…™……x…“ BEÚ n˘x… +…x…“ ∫… J…™……‰∆ E‰Ú ∫…∆M… ¥…x… ®…‰∆ J…‰±…x…‰

M…<«* J…‰±…-E⁄Ún˘ E‰Ú §……n˘ ±…c EÚ™……ƒ i……±……§… ®…‰∆ ∫x……x… EÚÆ˙x…‰

±…M…“* <i…x…‰ ®…‰∆ V……‰Æ˙…‰∆ EÚ“ +…∆v…“ S…±…“ +…ËÆ˙ ∫…§…∫…‰ EÚ…c‰ =±…]ı-…±…]ı Ω˛…‰

M…™…‰* ±…c EÚ™……ƒ x…Ω˛…EÚÆ˙ §……Ω˛Æ˙ x…EÚ±… +…<« +…ËÆ˙ V……‰ ¶…“ EÚ…c… Ω˛…l… ®…‰∆

+…™……, ±…‰EÚÆ˙ …Ω˛x…x…‰ ±…M…“* <∫… M…c§…c“ ®…‰∆ ¥…fiπ……¥……« EÚ“ §…‰]ı“ ∂… ®…«π`ˆ…

x…‰ v……‰J…‰ ∫…‰ n˘‰¥…™……x…“ EÚ“ ∫……c“ …Ω˛x… ±…“* n˘‰¥…™……x…“ EÚ…‰ ¥…x……‰n˘ ∫…⁄Z……*

=∫…x…‰ ∂… ®…«π`ˆ… ∫…‰ EÚΩ˛… - +Æ˙‰ +∫…÷Æ˙-…÷j…“! C™…… i…÷®Ω˛‰∆ <i…x…… ¶…“ …i……

x…Ω˛” EÚ M…÷∞¸-EÚx™…… EÚ… EÚ…c… ∂…π™… EÚ“ ±…cEÚ“ EÚ…‰ x…Ω˛” …Ω˛x…x……

S…… Ω˛B? ∫…S…®…÷S… i…÷®… §…c“ x……∫…®…Z… Ω˛…‰*

™…t … n˘‰¥…™……x…“ EÚ…‰ +…x…‰ >∆S…‰ E÷Ú±… EÚ… P…®…∆b˜ V…∞¸Æ˙ l……, ±…‰ EÚx… ™…Ω˛

§……i… =∫…x…‰ ®…V……EÚ ®…‰∆ Ω˛“ EÚΩ˛“ l…“* …Æ˙ Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙“ ∂… ®…«π`ˆ… EÚ…‰ <∫…∫…‰

§…c“ S……‰]ı ±…M…“* ¥…Ω˛ ®……Æ˙‰ GÚ…‰v… E‰Ú +……‰ ∫…‰ §……Ω˛Æ˙ Ω˛…‰ M…<« +…ËÆ˙ §……‰±…“ -

+Æ˙“ ¶…J…… Æ˙x…! C™…… ¶…⁄±… M…<« EÚ ®…‰Æ˙‰ …i……V…“ E‰Ú +…M…‰ i…‰Æ˙‰ M…Æ˙“§…

§……… Ω˛Æ˙ Æ˙…‰V… ∫…Æ˙ x…¥……i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ =x…E‰Ú +…M…‰ Ω˛…l… °ËÚ±……i…‰ Ω˛Ë? ¶…J……Æ˙“

EÚ“ ±…cEÚ“ Ω˛…‰EÚÆ˙ i…‰Æ˙… ™…Ω˛ P…®…∆b˜! +Æ˙“ •……¿h…“! ™……n˘ Æ˙J… EÚ ®…È =∫…

Æ˙…V…… EÚ“ EÚx™…… Ω˛⁄ƒ V…∫…E‰Ú ±……‰M… M…÷h… M……i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ i…⁄ =∫… n˘“x…

•……Ω˛…h… EÚ“ §…‰]ı“ Ω˛Ë, V……‰ ®…‰Æ˙‰ …i…… EÚ… n˘™…… J……i…… Ω˛Ë* <∫… °‰ÚÆ˙ ®…‰∆

x… Æ˙Ω˛x…… EÚ i…⁄ EÚ∫…“ >∆S…‰ E÷Ú±… EÚ“ Ω˛Ë, i…‰‰Æ… …i…… ¶…“J… ®……∆M…EÚÆ˙

x…¥……«Ω˛ EÚÆ˙i…… Ω˛Ë* BEÚ n˘“x… •……¿h…“ EÚ“ ™…Ω˛ ®…V……±… EÚ ®…÷Z…‰

i…®…“V… ∫…J……™…‰! v…CEÚ…Æ˙ Ω˛Ë i…÷Z…‰ +…ËÆ˙ i…‰Æ˙‰ E÷Ú±… EÚ…‰!

™……‰∆ +∫…÷Æ˙Æ˙…V…- EÚx™…… n˘‰¥…™……x…“ …Æ˙ §…Æ˙∫… …c“* =∫…E‰Ú i…“J…‰

∂…§n˘ §……h… n˘‰¥…™……x…“ ∫…‰ x… ∫…Ω˛‰ M…™…‰* ¥…Ω˛ ¶…“ GÚ÷r˘ Ω˛…‰ =`ˆ“* Æ˙…V…

EÚx™…… +…ËÆ˙ M…÷∞¸ EÚx™…… ®…‰∆ n˘‰Æ˙ i…EÚ i…⁄-i…⁄ ®…È-®…È Ω˛…‰i…“ Æ˙Ω˛“*

+… J…Æ˙ Ω˛…l…………<« i…EÚ EÚ“ x……˧…i… +…<«* •……¿h… EÚ“ EÚx™…… ¶…±……

+∫…÷Æ˙Æ˙…V… EÚ“ §…‰]ı“ E‰Ú +…M…‰ EÚΩ˛…∆ ˆΩ˛Æ˙ ∫…EÚi…“ l…“? ∂… ®…«π`ˆ… x…‰

n˘‰¥…™……x…“ EÚ…‰ V……‰Æ˙ EÚ… l……c ±…M……™…… +…ËÆ˙ =∫…‰ BEÚ +∆v…‰ E÷ÚB∆ ®…‰∆

v…E‰Ú±… n˘™……* n˘Ë¥…™……‰M… ∫…‰ E÷Ú∆+… ∫…⁄J…… l……* +∫…÷Æ˙ EÚx™…… ™…Ω˛

∫…®…Z…EÚÆ˙ EÚ n˘‰¥…™……x…“ ®…Æ˙ S…÷EÚ“ Ω˛…‰M…“* ®…Ω˛±… ±……Ë]ı +…<«*

n˘‰¥…™……x…“ EÚ…‰ E÷Ú∆B ®…‰∆ M…Æ˙x…‰ ∫…‰ §…c“ S……‰]ı +…<«* E÷Ú∆+… M…Ω˛Æ˙… l……*

+i…: ¥…Ω˛ +xn˘Æ˙ …c“ i…c°Úc…i…“ Æ˙Ω˛“*

∫…∆™……‰M… ∫…‰ ¶…Æ˙i…¥…∆∂… E‰Ú Æ˙…V…… ™…™…… i… ∂…EÚ…Æ˙ J…‰±…i…‰ Ω˛÷B =v…Æ˙ ∫…‰

+… x…EÚ±…‰* =xΩ˛‰∆ ™……∫… ±…M…“ l…“ +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ ……x…“ J……‰V…i…‰-J……‰V…i…‰

=∫… E÷ÚB∆ E‰Ú ……∫… …Ω˛÷∆S…‰* E÷ÚB∆ E‰Ú +xn˘Æ˙ Z……∆EÚ… i……‰ E÷ÚUÙ |…EÚ…∂…

∫…… n˘“J……* BEÚn˘®… +…∂S…™…«S… EÚi… Æ˙Ω˛ M…™…‰* E÷ÚB∆ E‰Ú +xn˘Æ˙

=xΩ˛…‰∆x…‰ §…V……™… ……x…“ E‰Ú BEÚ i…∞¸h…“ EÚ…‰ n˘‰J……* =∫…EÚ… EÚ…‰®…±…

∂…Æ˙“Æ˙ +∆M……Æ˙…‰∆ EÚ“ ¶……∆ i… |…EÚ…∂…®……x… l…… +…ËÆ˙ =∫…∫…‰ ∫……Èn˘™…« EÚ“

+…¶…… °⁄Ú]ı Æ˙Ω˛“ l…“*

i…∞¸h…“! i…÷®… EÚ…Ëx… Ω˛…‰? i…÷®…x…‰ i……‰ M…Ω˛x…‰ …Ω˛x…‰ Ω˛÷B Ω˛Ë* i…÷®Ω˛…Æ˙‰

x……J…⁄x… ±……±… Ω˛È* i…÷®… EÚ∫…EÚ“ §…‰]ı“ Ω˛…‰? +…ËÆ˙ EÚ∫… E÷Ú±… EÚ“

Ω˛…‰? E÷ÚB∆ ®…‰∆ EËÚ∫…‰ M…Æ˙ …c“? Æ˙…V…… x…‰ +…∂S…™…« +…ËÆ˙ +x…÷EÚ∆…… E‰Ú

∫……l… …⁄UÙ…*

n˘‰¥…™……x…“ EÚ… ¥…¥……Ω˛

+

¶…Æ˙i…¥…∆∂… E‰Ú Æ˙…V…… ™…™…… i… ∂…EÚ…Æ˙ J…‰±…i…‰ Ω˛÷B =v…Æ˙

∫…‰ +… x…EÚ±…‰* =xΩ˛‰∆ ™……∫… ±…M…“ l…“ +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ =∫…

E÷ÚB∆ E‰Ú ……∫… …Ω˛÷∆S…‰* E÷ÚB∆ E‰Ú +xn˘Æ˙ =xΩ˛…‰∆x…‰ §…V……™…

……x…“ E‰Ú BEÚ i…∞¸h…“ EÚ…‰ n˘‰J……* =∫…EÚ… EÚ…‰®…±…

∂…Æ˙“Æ˙ +∆M……Æ˙…‰∆ EÚ“ ¶……∆ i… |…EÚ…∂…®……x… l…… +…ËÆ˙

=∫…∫…‰ ∫……Èn˘™…« EÚ“ +…¶…… °⁄Ú]ı Æ˙Ω˛“ l…“*

19®…Ω˛…¶……Æ˙i…®…Ω˛…¶……Æ˙i…

G

A R

BH

AN

AL

n˘‰¥…™……x…“ x…‰ +…x…… n˘… Ω˛x…… Ω˛…l… §…g…i…‰ Ω˛÷B Æ˙…V…… ∫…‰ EÚΩ˛… - ®…È

+∫…÷Æ˙-M…÷∞¸ ∂…÷GÚ…S……™…« EÚ“ EÚx™…… Ω˛⁄⁄ƒ* …i……V…“ EÚ…‰ ™…Ω˛ ®……±…⁄®… x…Ω˛”

Ω˛Ë EÚ ®…È E÷ÚB∆ ®…‰∆ …c“ Ω˛⁄ƒ* EfiÚ……EÚÆ˙ ®…÷Z…‰ §……Ω˛Æ˙ x…EÚ… ±…B* Æ˙…V……

x…‰ n˘‰¥…™……x…“ EÚ… Ω˛…l… …EÚcEÚÆ˙ E÷ÚB∆ ∫…‰ §……Ω˛Æ˙ x…EÚ…±… ±…™……*

∂… ®…«π`ˆ… ∫…‰ +…®…… x…i… Ω˛…‰x…‰ …Æ˙ n˘‰¥…™……x…“ x…‰ ®…x… ®…‰∆ x…∂S…™… EÚÆ˙

±…™…… l…… EÚ +§… ¥…Ω˛ ¥…fiπ……¥……« E‰Ú Æ˙…V™… ®…‰∆ +…x…‰ …i……V…“ E‰Ú

……∫… ¥………∫… x…Ω˛” V……™…‰M…“* ¥…Ω˛…∆ V……x…‰ ∫…‰ §…‰Ω˛i…Æ˙ Ω˛Ë EÚ EÚΩ˛” +…ËÆ˙

Ω˛“ V…∆M…±… ®…‰∆ S…±…“ V……™…‰* =∫…x…‰ ™…™…… i… ∫…‰ +x…÷Æ˙…‰v……⁄h…« ∫¥…Æ˙ ®…‰∆

EÚΩ˛… - ®……±…⁄®… x…Ω˛”, +…… EÚ…Ëx… Ω˛Ë? …Æ˙ B‰∫…… ±…M…i…… Ω˛Ë EÚ +……

§…c‰ ∂… HÚ∂……±…“, ™…∂…∫¥…“ +…ËÆ˙ S… Æ˙j…¥……x… Ω˛Ë* +…… EÚ…‰<« ¶…“ Ω˛…‰∆,

®…‰Æ˙… n˘… Ω˛x…… Ω˛…l… +…… O…Ω˛h… EÚÆ˙ S…÷E‰Ú Ω˛È, +……EÚ…‰ ®…Èx…‰ +…x……

… i… ®……x… ±…™…… Ω˛Ë* +…… ®…÷Z…‰ ∫¥…“EÚ…Æ˙ EÚÆ˙‰∆*

™…™…… i… x…‰ =k…Æ˙ n˘™……, Ω˛‰ i…∞¸h…“! i…÷®… •……¿h…“ Ω˛…‰ +…ËÆ˙

∂…÷GÚ…S……™…« EÚ“ §…‰]ı“ Ω˛…‰, V……‰ ∫…∆∫……Æ˙- ¶…Æ˙ E‰Ú +…S……™…« Ω˛…‰x…‰ ™……‰M™…

Ω˛Ë* ®…È ˆΩ˛Æ˙… ∫……v……Æ˙h… I… j…™…! ®…È i…÷®…∫…‰ EËÚ∫…‰ §™……Ω˛ EÚÆ˙ ∫…EÚi……

Ω˛⁄ƒ? +i…: n˘‰¥…“, ®…÷Z…‰ I…®…… EÚÆ˙…‰ +…ËÆ˙ i…÷®… +…x…‰ P…Æ˙ V……+…‰*

™…Ω˛ EÚΩ˛EÚÆ˙ Æ˙…V…… ™…™…… i… n˘‰¥…™……x…“ ∫…‰ ¥…n˘… Ω˛…‰EÚÆ˙ S…±… n˘B*

=∫… V…®……x…‰ ®…‰∆ >∆S…‰ E÷Ú±… EÚ… EÚ…‰<« …÷∞¸π… x…S…±…‰ E÷Ú±… EÚ“ EÚx™……

∫…‰ ¥…¥……Ω˛ EÚÆ˙ ±…‰i…… i……‰ =∫…‰ +x…÷±……‰®… ¥…¥……Ω˛ EÚΩ˛i…‰ l…‰* x…S…±…‰

E÷Ú±… E‰Ú …÷∞¸π… E‰Ú ∫……l… >∆S…‰ E÷Ú±… EÚ“ EÚx™…… EÚ… ¥…¥……Ω˛ |… i…±……‰®…

EÚΩ˛… V……i…… l……* |… i…±……‰®… ¥…¥……Ω˛ ®…x…… EÚ™…… M…™…… l……, C™……‰∆ EÚ

∫j…“ E‰Ú E÷Ú±… EÚ…‰ EÚ±…∆EÚ x… ±…M…x…‰ n˘‰x…… =x… n˘x……‰∆ V…∞¸Æ˙“ ∫…®…Z……

V……i…… l……* ™…Ω˛“ EÚ…Æ˙h… l…… EÚ ™…™…… i… x…‰ n˘‰¥…™……x…“ EÚ“ |…l…«x……

+∫¥…“EÚ…Æ˙ EÚÆ˙ n˘“*

™…™…… i… E‰Ú S…±…‰ V……x…‰ …Æ˙ n˘‰¥…™……x…“ ¥…Ω˛” E÷ÚB∆ E‰Ú ……∫… ∫……∆… EÚ“

°÷Ú°ÚEÚ…Æ˙ EÚ“ ¶……∆ i… +…Ω˛∆‰ ¶…Æ˙i…“ +…ËÆ˙ ∫…∫… EÚ™……∆ ±…‰i…“ Ω˛÷<« J…c“

Æ˙Ω˛“* ∂… ®…«π`ˆ… EÚ“ §……i……‰∆ x…‰ =∫…‰ æ˛n˘™… EÚ…‰ UÙ‰n˘ b˜…±…… l……, ¥…Ω˛ P…Æ˙

x…Ω˛” V……x…… S……Ω˛i…“ l…“*

<v…Æ˙ V…§… n˘‰¥…™……x…“ n˘‰Æ˙ i…EÚ ¥………∫… x… +…<« i……‰ ∂…÷GÚ…S……™…«

P…§…Æ˙…™…‰* =xΩ˛…‰∆x…‰ °Ú…ËÆ˙x… +…x…“ BEÚ ∫…‰ ¥…EÚ… EÚ…‰ n˘‰¥…™……x…“ EÚ“

i…±……∂… ®…‰∆ ¶…‰V… n˘™……* ∫…‰ ¥…EÚ… +…x…“ E÷ÚUÙ ∫…Ω˛‰ ±…™……‰∆ E‰Ú ∫……l…

±…B =∫… V…∆M…±… ®…‰∆ M…<« V…Ω˛…ƒ n˘‰¥…™……x…“ +…x…“ ∫… J…™……‰∆ E‰Ú ∫……l…

J…‰±…x…‰ M…<« l…“* ¥…Ω˛…∆ BEÚ …‰c E‰Ú x…“S…‰ n˘‰¥…™……x…“ EÚ…‰ J…c… n˘‰J……*

=∫…EÚ“ +…ƒJ…‰ Æ˙…‰i…‰ Æ˙Ω˛x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h… ±……±… Ω˛…‰ M…<« l…“* ®…÷J… ®… ±…x…

l…… +…ËÆ˙ GÚ…‰v… E‰Ú EÚ…Æ˙h… =∫…E‰Ú Ω˛…‰∆`ˆ EÚ…∆… Æ˙Ω˛‰ l…‰*

n˘‰¥…™……x…“ EÚ… ™…Ω˛ Ω˛…±… n˘‰J…EÚÆ˙ ∫…‰ ¥…EÚ… P…§…Æ˙… M…<« +…ËÆ˙ §…c“ +…i…÷Æ˙i……

∫…‰ …⁄UÙ… EÚ C™…… §……i… Ω˛Ë?

n˘‰¥…™……x…“ E‰Ú ®…÷J… ∫…‰ ®……x……‰ S…x…M…… Æ˙™……∆ x…EÚ±…”! =∫…x…‰ EÚΩ˛… - …i……V…“

∫…‰ V……EÚÆ˙ EÚΩ˛x…… EÚ =x…EÚ“ §…‰]ı“ +§… Æ˙…V…… ¥…fiπ……¥……« E‰Ú Æ˙…V™… ®…‰∆ EÚn˘®…

x…Ω˛” Æ˙J…‰M…“*

n˘‰¥…™……x…“ EÚ… ™…Ω˛ Ω˛…±… V……x…EÚÆ˙ ∂…÷GÚ…S……™…« §…c‰ n˘÷:J…“ Ω˛÷B* ¥…Ω˛ §…‰]ı“ E‰Ú

……∫… n˘…Ëc‰ +…™…‰ +…ËÆ˙ =∫…‰ M…±…‰ ∫…‰ ±…M…… ±…™……* n˘…‰x……‰∆ J…⁄§… Æ˙…‰™…‰* l……‰c“

n˘‰Æ˙ §……n˘ V…§… ∂…÷GÚ…S……™…« ∂……∆i… Ω˛÷B i……‰ n˘‰¥…™……x…“ EÚ…‰ §…c‰ ™……Æ˙ ∫…‰ EÚ…‰®…±…

∫¥…Æ˙ ®…‰∆ ∫…®…Z……i…‰ Ω˛÷B §……‰±…‰- §…‰]ı…, ±……‰EÚ +…x…‰ Ω˛“ EÚ™…‰ EÚ… °Ú±… ¶……‰M…i…‰

Ω˛È* §…÷Æ˙…<« EÚ… x…i…“V…… §…÷Æ˙… +…ËÆ˙ ¶…±……<« EÚ… ¶…±…… Ω˛“ Ω˛÷+… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë*

n˘⁄∫…Æ˙‰ EÚ“ §…÷Æ˙…<« ∫…‰ Ω˛®…‰∆ E÷ÚUÙ ¶…“ Ω˛… x… x…Ω˛” …Ω˛÷∆S… ∫…EÚi…“, +i…: i…÷®…

EÚ∫…“ …Æ˙ Æ˙…‰π… x… EÚÆ˙…‰* V……‰ E÷ÚUÙ Ω˛÷+…, =∫…‰ +…x…‰ n˘…‰π… EÚ… … Æ˙h……®…

∫…®…Z…EÚÆ˙ ∂……∆i… Ω˛…‰ V……+…‰*

…Æ˙ +…®…… x…i… n˘‰¥…™……x…“ EÚ…‰ <∫… =…n˘‰∂… ∫…‰ ∂……∆ i… x…Ω˛” ®…±…“* ¥…Ω˛

§……‰±…“- …i……V…“, ®…÷Z…®…‰∆ n˘…‰π… Ω˛…‰ ∫…EÚi…‰ Ω˛È, ±…‰ EÚx… S……Ω˛‰ n˘…‰π… Ω˛…‰∆ ™…… M…÷h…,

=x… ∫…§…EÚ“ V…®®…‰n˘…Æ˙“ +E‰Ú±…‰ ®…÷Z… …Æ˙ Ω˛“ Ω˛Ë* n˘⁄∫…Æ˙…‰∆ EÚ…‰ =x…∫…‰ EÚ…‰<«

®…i…±…§… x…Ω˛”* i…§… ¥…fiπ……¥……« EÚ“ ±…cEÚ“ x…‰ C™……‰∆ EÚΩ˛… EÚ i…‰Æ˙… §………

Æ˙…V……+…‰∆ EÚ“ S………±…⁄∫…“ EÚÆ˙i…… °ÚÆ˙i…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ ¶…J……Æ˙“ Ω˛Ë* …i……V…“,

§…i……<™…‰, C™…… ™…Ω˛ ∫…S… Ω˛Ë EÚ +…… S………±…⁄∫…“ EÚÆ˙i…‰ Ω˛È? ¥…fiπ……¥……« E‰Ú

+…M…‰ ∫…Æ˙ Z…÷EÚ…i…‰ Ω˛È? ¶…J……Æ˙“ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ =∫…E‰Ú +…M…‰ Ω˛…l… °ËÚ±……i…‰ Ω˛È?

=∫… +∫…÷Æ˙ EÚ“ ±…cEÚ“ x…‰ ®…‰Æ˙… <i…x…… +…®……x… EÚ™……, °ÚÆ˙ ¶…“ ®…È S…÷…

Æ˙Ω˛“* EÚ…‰<« |… i…¥……n˘ x…Ω˛” EÚ™……* >…Æ˙ ∫…‰ ¥…Ω˛ n˘…x…¥…“ ®…÷Z…‰ ®……Æ˙-

x…S…±…‰ E÷Ú±… E‰Ú …÷Ø˚π… E‰Ú ∫……l… >∆S…‰ E÷Ú±…

EÚ“ EÚx™…… EÚ… ¥…¥……Ω˛ |… i…±……‰®… EÚΩ˛… V……i……

l……* |… i…±……‰®… ¥…¥……Ω˛ ®…x…… EÚ™…… M…™…… l……,

C™……‰∆ EÚ ∫j…“ E‰Ú E÷Ú±… EÚ…‰ EÚ±…∆EÚ x… ±…M…x…‰

n˘‰x…… =x… n˘x……‰∆ V…∞¸Æ˙“ ∫…®…Z…… V……i…… l……*

20®…Ω˛…¶……Æ˙i…®…Ω˛…¶……Æ˙i…

…“]˙EÚÆ˙ +…ËÆ˙ E÷ÚB∆ ®…‰∆ v…E‰Ú±…EÚÆ˙ S…±…“ M…<«* °ÚÆ˙ ¶…“ +…… EÚΩ˛i…‰ Ω˛Ë EÚ

™…Ω˛ ∫…§… +…x…‰ EÚ™…‰ EÚ… °Ú±… Ω˛Ë +…ËÆ˙ ®…È ∂……∆i… Ω˛…‰EÚÆ˙ P…Æ˙ EÚ…‰ ¥………∫…

±……Ë]ı S…±…⁄∆* …i……V…“, +…… Ω˛“ §…i……<™…‰ EÚ <i…x…“ +…®…… x…i… Ω˛…‰x…‰ E‰Ú

§……n˘ ®…È ∂… ®…«π`ˆ… E‰Ú …i…… E‰Ú Æ˙…V™… ®…‰∆ EËÚ∫…‰ Æ˙Ω˛ ∫…EÚi…“ Ω˛Ï⁄∆? ™…Ω˛ EÚΩ˛EÚÆ˙

n˘‰¥…™……x…“ °⁄Ú]ı-°⁄Ú]ıEÚÆ˙ Æ˙…‰x…‰ ±…M…“*

∂…÷GÚ…S……™…« n˘‰¥…™……x…“ EÚ…‰ ∫…®…Z……i…‰ Ω˛÷B §……‰±…‰ - §…‰]˙“, ¥…fiπ……¥……« EÚ“ EÚx™…… x…‰

+∫…i™… EÚΩ˛…* x…∂S…™… Ω˛“ i…÷®… EÚ∫…“ S………±…⁄∫… EÚ“ §…‰]ı“ x…Ω˛” Ω˛…‰, x…

i…÷®Ω˛…Æ˙… …i…… ¶…“J… ®……∆M…EÚÆ˙ M…÷V……Æ˙… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë, §… ±EÚ i…÷®… =∫… …i……

EÚ“ §…‰]ı“ Ω˛…‰, V…∫…EÚ… ∫……Æ˙… ∫…∆∫……Æ˙ M…÷h… M……i…… Ω˛Ë* <∫… §……i… EÚ…‰ n˘‰¥…‰xp˘

i…EÚ V……x…i…… Ω˛Ë, ¶…Æ˙i…¥…∆∂… EÚ… Æ˙…V…… ™…™…… i… V……x…i…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ J…÷n˘

¥…fiπ……¥……« ¶…“ V……x…i…… Ω˛Ë* +…x…‰ ®…÷∆Ω˛ +…x…“ |…∂…∆∫…… EÚÆ˙x…… +SUÙ… x…Ω˛”

±…M…i……, +i…: ®…È + v…EÚ E÷ÚUÙ x…Ω˛” EÚΩ˛⁄∆M……* i…÷®… ®…‰Æ˙‰ E÷Ú±… E‰Ú ™…l…-∞¸…“

|…EÚ…∂… EÚ…‰ §…g…x…‰ ¥……±…“ EÚx™……-Æ˙ix… Ω˛…‰, ∂……∆i… Ω˛…‰+…‰ +…ËÆ˙ P…Æ˙ S…±……‰*

n˘‰¥…™……x…“ EÚ…‰ ∫…®…Z……i…‰ Ω˛÷B ¥…Ω˛ °ÚÆ˙ §……‰±…‰ - §…‰]ı“, V…∫…x…‰ n˘⁄∫…Æ˙…‰∆ EÚ…‰

EÚc¥…“ §……i…‰∆ ∫…Ω˛ ±…”, =∫…x…‰ ®……x……‰ ∫…∆∫……Æ˙ ¥…V…™… …… ±…“* ®…x…÷π™… E‰Ú ®…x…

®…‰∆ V……‰ GÚ…‰v… Ω˛Ë, ¥…Ω˛ + c™…±… P……‰c‰ E‰Ú ∫…®……x… Ω˛Ë* P……‰c‰ EÚ“ §……M…b˜…‰Æ˙ Ω˛…l…

®…‰∆ …EÚc ±…‰x…‰-¶…Æ˙ ∫…‰ EÚ…‰<« P…÷c∫…¥……Æ˙ x…Ω˛” Ω˛…‰ V……i……* S…i…÷Æ˙ P…÷c∫…¥……Æ˙

¥…Ω˛ Ω˛Ë V……‰ GÚ…‰v…-∞¸…“ P……‰c‰ …Æ˙ EÚ…§…⁄ …… ∫…E‰Ú* ∫……∆… V…Ë∫…‰ E‰Ú∆S…÷±…“ EÚ…‰

x…EÚ…±… n˘‰i…… Ω˛Ë, ¥…Ë∫…‰ Ω˛“ GÚ…‰v… EÚ…‰ V……‰ ®…x… ∫…‰ x…EÚ…±… ∫…E‰Ú, ¥…Ω˛“ …÷∞¸π…

EÚΩ˛±…… ∫…EÚi…… Ω˛Ë* n˘⁄∫…Æ˙…‰∆ E‰Ú u˘…Æ˙… x…xn˘… EÚ™…‰ V……x…‰ …Æ˙ ¶…“ V……‰ n˘÷:J…“

x…Ω˛” Ω˛…‰i……, ¥…Ω˛“ +…x…‰ ™…ix… ®…‰∆ ∫…°Ú±… Ω˛…‰ ∫…E‰ÚM……* V……‰ Ω˛Æ˙ ®…Ω˛“x…‰ ™…Y…

EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B ∫……Ë §…Æ˙∫… i…EÚ n˘“ I…i… Æ˙Ω˛‰, =∫…∫…‰ ¶…“ §…gEÚÆ˙ ∏…‰™… =∫…“ EÚ…‰

Ω˛Ë, V…∫…x…‰ GÚ…‰v… …Æ˙ ¥…V…™… …… ±…“ Ω˛…‰* V……‰ §……i…-§……i… …Æ˙ §…M…ci…… Ω˛Ë,

=∫…‰ C™…… x……ËEÚÆ˙, C™…… ®…j…, C™…… …ix…“, C™…… ¶……<«-∫…§… UÙ…‰cEÚÆ˙

S…±…‰ V……i…‰ Ω˛Ë* v…®…« +…ËÆ˙ ∫…SS……<« i……‰ BEÚn˘®… Ω˛“ =∫…EÚ… ∫……l… UÙ…‰c

n˘‰i…‰ Ω˛È* ∫…®…Z…n˘…Æ˙ ±……‰M… §……±…EÚ…‰∆ EÚ“ §……i……‰∆ …Æ˙ v™……x… x…Ω˛” n˘™……

EÚÆ˙i…‰*

™…Ω˛ ∫…÷x… n˘‰¥…™……x…“ x…‰ x…©…¶……¥… ∫…‰ EÚΩ˛…, …i……V…“ ®…È ™…t … UÙ…‰]ı“

Ω˛ƒ⁄, °ÚÆ˙ ¶…“ v…®…« EÚ… E÷ÚUÙ ®…®…« i……‰ V……x…i…“ Ω˛⁄∆* I…®…… §…c… v…®…« Ω˛Ë,

™…Ω˛ ®…÷Z…‰ ®……±…⁄®… Ω˛Ë* °ÚÆ˙ ¶…“ V…x…®…‰∆ ∂…“±… x…Ω˛”, V……‰ E÷Ú±… EÚ“

®…™……«n˘… x…Ω˛” V……x…i…‰, =x…E‰Ú ……∫… Æ˙Ω˛x…… EÚΩ˛…∆ EÚ… v…®…« Ω˛Ë?

∫…®…Z…n˘…Æ˙ ±……‰M… B‰∫…‰ ±……‰M……‰∆ E‰Ú ∫……l… EÚ¶…“ x…Ω˛” Æ˙Ω˛i…‰ V……‰ E÷Ú±…“x……‰∆

EÚ“ x…xn˘… EÚÆ˙i…‰ Ω˛È, E÷Ú±…¥……x……‰∆ EÚ“ <VV…i… EÚÆ˙x…… x…Ω˛” V……x…i…‰*

V…x…®…‰∆ ∂…“±… x…Ω˛”, V…x…EÚ… ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ ∫…VV…x……‰ S…i… x…Ω˛”, ¥…‰ S……Ω˛‰

∫…∆∫……Æ˙-¶…Æ˙ E‰Ú v…x…“ Ω˛…‰∆, °ÚÆ˙ ¶…“ S……∆b˜…±… Ω˛“ ∫…®…Z…‰ V……i…‰ Ω˛È*

∫…VV…x……‰∆ EÚ…‰ B‰∫…‰ ±……‰M……‰∆ ∫…‰ n˘⁄Æ˙ Ω˛“ Æ˙Ω˛x…… S…… Ω˛B* i…±…¥……Æ˙ E‰Ú

P……¥… …Æ˙ ®…±…Ω˛®… ±…M… ∫…EÚi…… Ω˛Ë, EÚxi…÷ ∂…§n˘…‰∆ EÚ… P……¥… V…“¥…x…-

¶…Æ˙ x…Ω˛” ¶…Æ˙ ∫…EÚi……* ¥…fiπ……¥……« EÚ“ EÚx™…… EÚ“ §……i……‰∆ ∫…‰ ®…‰Æ˙‰ ∫……Æ˙‰

∂…Æ˙“Æ˙ ®…‰∆ +…M… ∫…“ ±…M… M…<« Ω˛Ë* V…Ë∫…‰ …“…±… EÚ“ ±…EÚc“ Æ˙M…c

J……EÚÆ˙ V…±… =`ˆi…“ Ω˛Ë, ¥…Ë∫…‰ Ω˛“ ®…‰Æ˙… ®…x… V…±… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* +§… ∂……∆i…

EËÚ∫…‰ Ω˛…‰>∆?

n˘‰¥…™……x…“ EÚ“ ™…‰ §……i…‰∆ ∫…÷x…EÚÆ˙ ∂…÷GÚ…S……™…« E‰Ú ®……l…‰ …Æ˙ §…±… …c

M…™…‰* ¥…Ω˛ ¥…Ω˛…∆ ∫…‰ ∫…“v…‰ +∫…÷Æ˙-Æ˙…V… ¥…fiπ……¥……« EÚ“ ∫…¶…… ®…‰∆ M…™…‰*

=x…EÚ… ®…÷∆Ω˛ GÚ…‰v… ∫…‰ ±……±… Ω˛…‰ Æ˙Ω˛… l……* ¥…fiπ……¥……« EÚ…‰ ∫…∆Ω˛…∫…x… …Æ˙

§…Ë`ˆ‰ n˘‰J…EÚÆ˙ §……‰±…‰- Æ˙…V…x…! ……… EÚ… °Ú±… i…iEÚ…±… Ω˛“ S……Ω˛‰ x…

®…±…‰, …Æ˙ ®…±…i…… V…∞¸Æ˙ Ω˛Ë +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ ………“ E‰Ú ¥…∆∂… EÚ“ V…c‰∆ i…EÚ

EÚ…]ı n˘‰i…… Ω˛Ë- +…ËÆ˙ i…÷®… ……… E‰Ú Æ˙…∫i…‰ S…±… …c‰ Ω˛…‰* §…fiΩ˛∫… i… EÚ…

…÷j… EÚS…, •…¿˛S…™…«-µ…i… EÚ… ……±…x… EÚÆ˙i…… Ω˛÷+…, |…‰®… ∫…‰ ®…‰Æ˙“

∫…‰¥……-]ıΩ˛±… EÚÆ˙E‰Ú ∂…I…… …… Æ˙Ω˛… l……* =∫… x…n˘…Êπ… •……¿h… EÚ…‰

i…÷®…x…‰ EÚ<« §……Æ˙ ®…Æ˙¥……™……, i…§… ¶…“ ®…È S…÷… Æ˙Ω˛…* …Æ˙ +§… C™……

n˘‰J…i…… Ω˛⁄ƒ EÚ ®…‰Æ˙“ ™……Æ˙“ §…‰]ı“ n˘‰¥…™……x…“ EÚ…‰, V……‰ +…i®…… ¶…®……x…

EÚ…‰ |……h……‰∆ ∫…‰ ¶…“ + v…EÚ ∫…®…Z…i…“ Ω˛Ë, i…÷®Ω˛…Æ˙“ ±…cEÚ“ x…‰

+…®…… x…i… EÚ™…… +…ËÆ˙ ®……Æ˙-…“]ıEÚÆ˙ E÷ÚB∆ ®…‰∆ v…E‰Ú±… n˘™……! ™…Ω˛

+…®……x… n˘‰¥…™……x…“ E‰Ú ±…B +∫…Ω˛x…“™… Ω˛Ë* =∫…x…‰ x…∂S…™… EÚ™……

Ω˛Ë EÚ +§… ¥…Ω˛ i…÷®Ω˛…Æ˙‰ Æ˙…V™… ®…‰∆ x…Ω˛” Æ˙Ω˛‰M…“ +…ËÆ˙ i…÷®… V……x…i…‰ Ω˛…‰

EÚ ¥…Ω˛ ®…÷Z…‰ |……h……‰∆ ∫…‰ ¶…“ + v…EÚ |…™… Ω˛Ë, ∫……‰ =∫…E‰Ú §…x…… ®…È ™…Ω˛…∆

x…Ω˛” Æ˙Ω˛ ∫…EÚi……* +i…: ®…È ¶…“ i…÷®Ω˛…Æ˙… Æ˙…V™… UÙ…‰cEÚÆ˙ V…… Æ˙Ω˛…

Ω˛⁄ƒ*

V…∫…x…‰ n˘⁄∫…Æ˙…‰∆ EÚ…‰ EÚc¥…“ §……i…‰∆ ∫…Ω˛ ±…”, =∫…x…‰

®……x……‰ ∫…∆∫……Æ˙ ¥…V…™… …… ±…“* ®…x…÷π™… E‰Ú ®…x… ®…‰∆

V……‰ GÚ…‰v… Ω˛Ë, ¥…Ω˛ + c™…±… P……‰c‰ E‰Ú ∫…®……x… Ω˛Ë*

P……‰c‰ EÚ“ §……M…b˜…‰Æ˙ Ω˛…l… ®…‰∆ …EÚc ±…‰x…‰-¶…Æ˙ ∫…‰

EÚ…‰<« P…÷c∫…¥……Æ˙ x…Ω˛” Ω˛…‰ V……i……* S…i…÷Æ˙ P…÷c∫…¥……Æ˙

¥…Ω˛ Ω˛Ë V……‰ GÚ…‰v…-∞¸…“ P……‰c‰ …Æ˙ EÚ…§…⁄ …… ∫…E‰Ú*

G

A R

BH

AN

AL

21®…Ω˛…¶……Æ˙i…®…Ω˛…¶……Æ˙i…

+…S……™…« EÚ“ §……i…‰∆ ∫…÷x…EÚÆ˙ ¥…fiπ……¥……« i……‰ Ω˛CEÚ…-§…CEÚ… Æ˙Ω˛ M…™……*

¥…Ω˛ x…©…i………⁄¥…«EÚ §……‰±……- M…÷Ø˚n‰˘¥…, ®…È x…n˘…Êπ… Ω˛⁄ƒ* +……x…‰ V……‰ E÷ÚUÙ

EÚΩ˛…, =x… ∫…§… §……i……‰∆ ∫…‰ ®…È ∫…¥…«l…… +…Æ˙ S…i… Ω˛⁄ƒ⁄* +…… ®…÷Z…‰ UÙ…‰c

V……™…‰∆M…‰ i……‰ ®…È …±…¶…Æ˙ ¶…“ x…Ω˛” V…“ ∫…EÚi……* ®…È +…M… ®…‰∆ E⁄Ún˘EÚÆ˙

®…Æ˙ V……>∆M……*

∂…÷GÚ…S……™…« o˘gi………⁄¥…«EÚ §……‰±…‰-i…÷®… +…ËÆ˙ i…÷®Ω˛…Æ˙‰ n˘…x…¥…-M…h… S……Ω˛‰

+…M… ®…‰∆ V…±… ®…Æ˙…‰, S……Ω˛‰ ∫…®…÷p˘ ®…‰∆ b˜⁄§… ®…Æ˙…‰, V…§… i…EÚ ®…‰Æ˙“

|……h…™……Æ˙“ §…‰]ı“ EÚ… n˘÷:J… n˘⁄Æ˙ x… Ω˛…‰M……, ®…‰Æ˙… ®…x… ∂˙……xi… x…Ω˛”

Ω˛…‰M……* V……EÚÆ˙ ®…‰Æ˙“ §…‰]ı“ EÚ…‰ ∫…®…Z……+…‰* +M…Æ˙ ¥…Ω˛ ®……x… M…<«, i……‰

Ω˛“ ®…È ™…Ω˛…∆ Æ˙Ω˛ ∫…EÚi…… Ω˛⁄ƒ, ¥…Æ˙x…… x…Ω˛”*

Æ˙…V…… ¥…fiπ……¥……« ∫……Æ˙‰ … Æ˙¥……Æ˙ EÚ…‰ ∫……l… ±…‰EÚÆ˙ n˘‰¥…™……x…“ E‰Ú ……∫…

M…™…… +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú ……∆¥… …EÚcEÚÆ˙ I…®…… ®……∆M…“*

n˘‰¥…™……x…“ o˘gi…… E‰Ú ∫……l… §……‰±…“- i…÷®Ω˛…Æ˙“ ±…cEÚ“ ∂… ®…«π`ˆ… x…‰ ®…‰Æ˙…

§…÷Æ˙“ i…Æ˙Ω˛ ∫…‰ +…®……x… EÚ™…… +…ËÆ˙ ®…÷Z…‰ ¶…J…®…∆M…‰ EÚ“ §…‰]ı“ EÚΩ˛…*

<∫… EÚ…Æ˙h… =∫…‰ ®…‰Æ˙“ x……ËEÚÆ˙…x…“ §…x…EÚÆ˙ Æ˙Ω˛x…… ®…∆V…⁄Æ˙ Ω˛…‰ +…ËÆ˙

…i……V…“ V…Ω˛…∆ ®…‰Æ˙… §™……Ω˛ EÚÆ˙‰∆, ¥…Ω˛…∆ ®…‰Æ˙“ n˘…∫…“ §…x…EÚÆ˙ ®…‰Æ˙‰ ∫……l…

V……x…‰ EÚ…‰ Æ˙…V…“ Ω˛…‰, i……‰ ®…È i…÷®Ω˛…Æ˙‰ Æ˙…V™… ®…‰∆ Æ˙Ω˛ ∫…EÚi…“ Ω˛⁄∆, +x™…l……

x…Ω˛”*

+∫…÷Æ˙-Æ˙…V… EÚ…‰ n˘‰¥…™……x…“ EÚ“ ∂…i…« ®……x…x…“ …c“* =∫…x…‰ +…x…“

§…‰]ı“ ∂… ®…«π`ˆ… EÚ…‰ §…÷±…… ¶…‰V…… +…ËÆ˙ =∫…‰ ∫……Æ˙“ §……i…‰∆ ∫…®…Z……<«*

∂… ®…«π`ˆ… x…‰ +…x…… +…Æ˙…v… ∫¥…“EÚ…Æ˙ ±…™……* =∫…x…‰ ∂…®…« ∫…‰ +…∆J…‰∆

x…“S…“ EÚÆ˙E‰Ú EÚΩ˛…- ∫…J…“ n˘‰¥…™……x…“ EÚ“ <SUÙ… …⁄Æ˙“ Ω˛…‰! B‰∫…… x… Ω˛…‰

EÚ ®…‰Æ˙‰ +…Æ˙…v… E‰Ú EÚ…Æ˙h… …i……V…“ +…S……™…« EÚ…‰ M…¥……∆ §…Ë`ˆ‰∆*

M…÷∞¸…÷j…“ EÚ“ n˘…∫…“ §…x…EÚÆ˙ Æ˙Ω˛x…… ®…÷Z…‰ ∫¥…“EÚ…Æ˙ Ω˛Ë* i…§… V……EÚÆ˙

n˘‰¥…™……x…“ EÚ… GÚ…‰v… ∂……∆i… Ω˛÷+… +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ …i…… E‰Ú ∫……l… x…M…Æ˙ EÚ…‰

±……Ë]ı“*

<∫… P…]ıx…… E‰Ú EÚ<« n˘x… §……n˘ Æ˙…V…… ™…™…… i… ∫…‰ V…∆M…±… ®…‰∆ n˘‰¥…™……x…“

EÚ“ n˘÷§……Æ˙… ¶…‰∆]ı Ω˛÷<«* n˘‰¥…™……x…“ x…‰ =x……Æ˙ +…x…… |…‰®… °ÚÆ˙ |…EÚ]ı

EÚ™…… +…ËÆ˙ EÚΩ˛… - V…§… BEÚ §……Æ˙ +…… ®…‰Æ˙… n˘… Ω˛x…… Ω˛…l… …EÚc

S…÷E‰Ú Ω˛È, i……‰ °ÚÆ˙ +…… ®…‰Æ˙‰ … i… E‰Ú Ω˛“ ∫…®……x… Ω˛Ë* +…… ®…÷Z…‰

+…x…“ …ix…“ ∫¥…“EÚ…Æ˙ EÚÆ˙ ±…‰∆* …Æ˙xi…÷ ™…™…… i… x…‰ °ÚÆ˙ <x…EÚ…Æ˙

EÚÆ˙ n˘™……* =xΩ˛…‰∆x…‰ EÚΩ˛… - I… j…™… Ω˛…‰EÚÆ˙ •……¿h… EÚx™…… ∫…‰ ¥…¥……Ω˛

EÚÆ˙x…‰ EÚ“ Ω˛®®…i… ®…È EËÚ∫…‰ EÚ∞¸∆?

i…§… n˘‰¥…™……x…“ =xΩ˛∆‰ ∫……l… ±…‰EÚÆ˙ +…x…‰ …i…… E‰Ú ……∫… M…<« +…ËÆ˙

§™……Ω˛ E‰Ú ±…B …i…… EÚ“ +x…÷®… i… ±…‰EÚÆ˙ Ω˛“ ®……x…“* •……¿h… …÷j…“

n˘‰¥…™……x…“ EÚ… I… j…™… Æ˙…V…… ™…™…… i… E‰Ú ∫……l… §…c“ v…⁄®…v……®… ∫…‰ ¥…¥……Ω˛ Ω˛…‰

M…™……*

™…™…… i… +…ËÆ˙ n˘‰¥…™……x…“ EÚ… ¥…¥……Ω˛ <∫… §……i… EÚ… ∫…§…⁄i… Ω˛Ë EÚ +…®…

Æ˙¥……V… x… Ω˛…‰i…‰ Ω˛÷B ¶…“ |… i…±……‰®… ¥…¥……Ω˛ =x… n˘x……‰∆ Ω˛÷+… EÚÆ˙i…‰ l…‰*

∂……∫j……‰∆ ®…‰∆ ™…Ω˛ V…∞¸Æ˙ EÚΩ˛… V……i…… l…… EÚ +®…÷EÚ EÚ…™…« = S…i… Ω˛Ë +…ËÆ˙

+®…÷EÚ x…Ω˛”, EÚxi…÷ V…§… ∫…§…EÚ“ …∫…∆n˘M…“ ∫…‰ EÚ…™…« EÚ™…… V……i…… l…… i……‰

∂…∫j……‰HÚ x… Ω˛…‰x…‰ …Æ˙ ¶…“ ±……‰M… |……™…: =∫…‰ ∫…Ω˛“ ®……x… ±…™…… EÚÆ˙i…‰ l…‰*

n˘‰¥…™……x…“ ™…™…… i… E‰Ú Æ˙ x…¥……∫… ®…‰∆ +…<« +…ËÆ˙ ∂… ®…«π`ˆ… =∫…EÚ“ n˘…∫…“

§…x…EÚÆ˙ =∫…E‰Ú ∫……l… Æ˙Ω˛x…‰ ±…M…“* <∫… |…EÚ…Æ˙ ™…™…… i… +…ËÆ˙ n˘‰¥…™……x…“ EÚ<«

¥…π…« i…EÚ ∫…÷J…-S…Ëx… ∫…‰ Æ˙Ω˛‰*

<∫… §…“S… BEÚ n˘x… ∂… ®…«π`ˆ… x…‰ Æ˙…V…… ™…™…… i… EÚ…‰ +E‰Ú±…… ……EÚÆ˙ =x…∫…‰

|……l…«x…… EÚ“ EÚ ¥…Ω˛ =∫…‰ ¶…“ +…x…“ …ix…“ §…x…… ±…‰∆* ™…™…… i… x…‰ =∫…EÚ“

|……l…«x…… ®……x… ±…“ +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú ∫……l… M…÷i… ∞¸… ∫…‰ ¥…¥……Ω˛ EÚÆ˙ ±…™……*

n˘‰¥…™……x…“ EÚ…‰ <∫… §……i… EÚ… …i…… x… S…±…x…‰ n˘™……* ±…‰ EÚx… S……‰Æ˙“ +… J…Æ˙

EÚΩ˛…∆ i…EÚ UÙ…i…“? n˘‰¥…™……x…“ EÚ…‰ BEÚ n˘x… …i…… S…±… Ω˛“ M…™…… EÚ

∂… ®…«π`ˆ… =∫…EÚ“ ∫……Ëi… §…x…“ Ω˛÷<« Ω˛Ë* ™…Ω˛ V……x…EÚ…Æ˙ ¥…Ω˛ ®……Æ˙‰ GÚ…‰v… E‰Ú

+……‰ ∫…‰ §……Ω˛Æ˙ Ω˛…‰ M…<«, Æ˙…‰i…“-…“]ıi…“ +…x…‰ …i…… E‰Ú ……∫… n˘…Ëc“ M…<«

+…ËÆ˙ ∂…EÚ…™…i… EÚ“ EÚ Æ˙…V…… ™…™…… i… x…‰ ¥…S…x…-¶…∆M… EÚ™…… Ω˛Ë +…ËÆ˙

∂… ®…«π`ˆ… EÚ…‰ =∫…x…‰ +…x…“ …ix…“ §…x…… ±…™…… Ω˛Ë*

™…Ω˛ ∫…÷x…EÚÆ˙ ∂…÷GÚ…S……™…« EÚ…‰ §…c… GÚ…‰v… +…™……* =xΩ˛…‰∆x…‰ ∂……… n˘™…… EÚ

Æ˙…V…… ™…™…… i… <∫…“ P…c“ §…⁄g‰ Ω˛…‰ V……™…‰∆*

=x…EÚ… ∂……… n˘‰x…… l…… EÚ ™…™…… i… EÚ…‰ §…÷g……‰ x…‰ +… P…‰Æ˙…* ¥…Ω˛ +¶…“

+v…‰c =©… E‰Ú Ω˛“ l…‰* V…¥……x…“ =x…EÚ“ §…“i… x…Ω˛” S…÷EÚ“ l…“ +…ËÆ˙ §…÷g………

+… M…™……* ¥…Ω˛ ∂…÷GÚ…S……™…« E‰Ú ……∫… n˘…Ëc‰ M…™…‰, =x…∫…‰ I…®…… ®……∆M…“ +…ËÆ˙

∂………-®…÷ HÚ E‰Ú ±…B §…Ω˛÷i… +x…÷x…™…- ¥…x…™… EÚ“*

∂…÷GÚ…S……™…« EÚ…‰ =x…E‰Ú Ω˛…±… …Æ˙ n˘™…… +…<«* ∫……‰S……, +… J…Æ˙ ®…‰Æ˙“ EÚx™……

EÚ…‰ <∫…“ x…‰ E÷ÚB∆ ∫…‰ x…EÚ…±…EÚÆ˙ §…S……™…… l……* ¥…Ω˛ ∫……xi¥…x………⁄h…« ∫¥…Æ˙ ®…‰∆

§……‰±…‰-Æ˙…V…x…! i…÷®… ∂………-¥…∂… §…⁄g‰ Ω˛…‰ M…™…‰ Ω˛…‰* <∫…EÚ… x…¥……Æ˙h… i……‰ ®…‰Æ˙‰

……∫… Ω˛Ë x…Ω˛”, …Æ˙ BEÚ §……i… Ω˛Ë-+M…Æ˙ EÚ…‰<« …÷∞¸π… +…x…“ V…¥……x…“ i…÷®Ω˛‰∆ n˘‰

n˘‰ +…ËÆ˙ i…÷®Ω˛…Æ˙… §…÷g……… +…x…‰ >…Æ˙ ±…‰ ±…‰ i……‰ i…÷®… °ÚÆ˙ ∫…‰ V…¥……x… §…x…

∫…EÚi…‰ Ω˛…‰* ™…Ω˛ ™…÷ HÚ §…i……EÚÆ˙ ∂…÷GÚ…S……™…« x…‰ §…⁄g‰ ™…™…… i… EÚ…‰ +…∂…“¥……«n˘

n˘‰EÚÆ˙ ¥…n˘… EÚ™……*

G

A R

BH

AN

AL

22

G

A R

BH

AN

AL

…∆S…i…∆j… EÚ<« o˘Œπ]ı™…… ∫…‰ ∫…∆∫……Æ˙ EÚ“ ∫…¥……« v…EÚ ±……‰EÚ |…™… EfiÚ i…™…… ®… BEÚ Ω˲* <∫…®…Â

∫…∆EÚ ±…i… EÚΩ˛… x…™…… EÚ… ®…⁄±… =i∫… ±……‰EÚ-V…“¥…x… Ω˲* ¶……Æ˙i…“™… EfiÚ i…™…… ®… …∆S…i…∆j… B‰∫…“

+E‰Ú±…“ Æ˙S…x…… Ω˲, V…∫…‰ …⁄Æ˙“ i…Æ˙Ω˛ Y……x…EÚ…‰∂… EÚΩ˛… V…… ∫…EÚi…… Ω˲* EÚl…… |…∫i…÷ i… EÚ“ V……‰

∂…˱…“ <∫…®… |…™…÷HÚ Ω˲, =∫…EÚ“ BEÚ ±…∆§…“ …Æ˙®…Æ˙… Ω˲* "¥…‰n˘', "•……¿h…' +… n˘ O…∆l…… ®… ¶…“

<∫… °ÈÚ]‰ı∫…“ EÚ… |…™……‰M… Ω÷˛+… Ω˲*

…∆ S… i…∆ j…

Z……c›˜ °‰ÚÆ˙x…‰ EÚ“

EÚ±……

+¶…“ i…EÚ +……x…‰ …g¯… EÚ EÚ∫…“ EÚ… +…®……x… EÚÆ˙x…… EÚi…x…… ¶……Æ˙“ …c˜ ∫…EÚi…… Ω˲, S……Ω‰˛ °ÚÆ˙ ¥…Ω˛ §…Ω÷˛i… UÙ…‰]ı“ ∂…ŒJ∫…™…i… Ω˛“ C™…… x…

Ω˛…‰* n∆˘ i…±… V……‰ Æ˙…V…… EÚ… +i™…∆i… ¥…∂¥…∫…x…“™… ∫…±……Ω˛EÚ…Æ˙ l……, EÚ∫… |…EÚ…Æ˙ §……‰b˜®… x……®…EÚ Æ˙…V…… E‰Ú ∫…‰¥…EÚ EÚ… +…®……x… EÚÆ˙x…‰ EÚ“

¥…V…Ω˛ ∫…‰ Æ˙…V…… EÚ“ x…V…Æ˙… ®… EÚ®…i…Æ˙ Ω˛…‰ M…™……* n∆˘ i…±… x…‰ §……‰b˜®… ∫…‰ ®……°Ú“ ®……∆M…“ +…ËÆ˙ §……‰b˜®… x…‰ n∆˘ i…±… EÚ…‰ °ƒÚ∫……x…‰ E‰Ú ±…™…‰ <∫i…‰®……±…

EÚ“ M…™…“ i…EÚx…“EÚ EÚ…‰ n˘…‰§……Æ˙… +…V…®……™……* Æ˙…V…… x…‰ §……‰b˜®… EÚ…‰ n˘…‰§……Æ˙… §…c˜§…c˜…i…‰ Ω÷˛B ∫…÷x……* +…M…‰ C™…… Ω÷˛+… |…∫i…÷i… Ω˲ :

EÚÆÂ˙*'' ∫…∆V…“¥…EÚ ¶…“ =∫…‰ x…®…∫EÚ…Æ˙ EÚƉ˙ =∫…E‰Ú ∫……®…x…‰ ¥…x…™… ∫…‰

J…c˜… Ω˛…‰ M…™……*

À…M…±…EÚ x…‰ +…x…‰ …Ëx…‰ +…ËÆ˙ ®…V…§…⁄i… x……J…⁄x……Â ¥……±…‰ n˘…B∆ …∆V…‰

EÚ…‰ ∫…∆V…“¥…EÚ E‰Ú ®……‰]‰ı ]ı“±…‰ …Æ˙ Æ˙J…EÚÆ˙ =∫…‰ ∫…®®……x… n˘™…… +…ËÆ˙

Ω˛…±…-S……±… …⁄UÙx…‰ ±…M……, ""+…… ∫…E÷Ú∂…±… i……‰ ΩÈ˛? <∫… x…V…«x… ¥…x…

®… +…… EÚ∫… i…Æ˙Ω˛ S…±…‰ +…B?'' =∫…x…‰ ¶…“ ¥…r«˘®……x… E‰Ú ∫……l…

™……j…… …Æ˙ x…EÚ±…x…‰ +…ËÆ˙ Æ˙…∫i…‰ ®… +…B ∫…∆EÚ]ı +… n˘ EÚ“ …⁄Æ˙“

EÚΩ˛…x…“ À…M…±…EÚ EÚ…‰ EÚΩ˛ ∫…÷x……<«*

B‰∫…… ∫…÷x…EÚÆ˙ À…M…±…EÚ …Ω˛±…‰ ∫…‰ ¶…“ E÷ÚUÙ + v…EÚ +…n˘Æ˙ E‰Ú

∫……l… §……‰±……, "" ®…j…¥…Æ˙, +§… +……EÚ…‰ EÚ∫…∫…‰ b˜Æ˙x……, EÚ∫…∫…‰

∫…Ω˛®…x……* +…… ˆΩ˛Æ‰˙ ®…‰Æ‰˙ ®…j…* ¥…x… EÚ… ™…Ω˛ …⁄Æ˙… Æ˙…V™… ®…‰Æ˙… Ω˲*

V…Ω˛…∆ S……Ω² V……B∆, V…i…x…… S……Ω² P…⁄®…Â, ¥…S…ÆÂ˙* +……EÚ…‰ ®…‰Æ˙“ +…‰Æ˙ ∫…‰

EÚ…‰<« b˜Æ˙ x…Ω˛”* Ω˛…∆, <i…x…… v™……x… Æ˙J… EÚ ®…÷Z…∫…‰ ¥…±…M… x… Ω˛…‰

V……B∆* EÚ…Æ˙h…, ¥…x… i……‰ ¥…… k…™…… EÚ… P…Æ˙ Ω˛“ Ω˲, ™…Ω˛…∆ EÚ…‰<« ∫…§…±…

+…ËÆ˙ ÀΩ˛ª… |……h…“ ¶…“ …⁄Æ˙“ i…Æ˙Ω˛ x…œ∂S…i… Ω˛…‰EÚÆ˙ V…“ ¥…i… x…Ω˛” Æ˙Ω˛

∫…EÚi……* +…… i……‰ ∂……EÚ…Ω˛…Æ˙“ V…“¥… ˆΩ˛Æ‰˙* +……E‰Ú ±…B i……‰ ™…Ω˛…∆

+…ËÆ˙ ¶…“ + v…EÚ ∫…∆EÚ]ı Ω˲*''

∫…∆V…“¥…EÚ EÚ…‰ f¯…ƒg¯∫… §…∆v……x…‰ E‰Ú §……n˘ À…M…±…EÚ n⁄˘∫…Ɖ˙ |…… h…™……Â

E‰Ú ∫……l… ™…®…÷x…… E‰Ú i…]ı …Æ˙ =i…Æ˙… +…ËÆ˙ UÙEÚ ……x…“ …™…… +…ËÆ˙

§… Æ˙…V…… EÚ…‰ S…‰i… +…™……* =x…∫…‰ ∫……‰S……, n⁄˘∫…Ɖ˙ EÚ∫…“ EÚ“

§……i… Ω˛…‰i…“ i……‰ ∫…∆n‰˘Ω˛ EÚ… E÷ÚU˘ |…∂x… ¶…“ l……* ®…Èx…‰ i……‰ +…V…

i…EÚ EÚ¶…“ ¶…“ B‰∫…… EÚ…‰<« EÚ…®… EÚ™…… Ω˛“ x…Ω˛”, °ÚÆ˙ ¶…“ <∫…

®…⁄J…« x…‰ B‰∫…“ >]ı…]ı…∆M… §……i… EÚΩ˛ n˘“* ®…È ¶…“ EÚi…x…… x……∫…®…Z… Ω⁄∆˛ EÚ

<∫…EÚ“ §……i… ®… +…EÚÆ˙ n∆˘ i…±… V…Ë∫…‰ ¥…∂¥……∫………j… …Æ˙ ∫…∆n‰˘Ω˛ EÚÆ˙x…‰ ±…M……*

<∫…x…‰ =∫… ∫…®…™… ¶…“ <∫…“ i…Æ˙Ω˛ EÚ“ +x…M…«±… §……i… EÚ“ Ω˛…‰M…“* n∆˘ i…±… EÚ…

+x……n˘Æ˙ EÚÆ˙E‰Ú ®…Èx…‰ §…Ω÷˛i… §…÷Æ˙… EÚ™……* ¥…Ω˛ ¶…±…… ®…‰Æ‰˙ ®…Ω˛±… ®… +…EÚÆ˙

+…‰UÙ……x… EËÚ∫…‰ EÚÆ˙ ∫…EÚi…… Ω˲? Æ˙…V…… EÚ…‰ +§… ™…Ω˛ ¶…“ ™……n˘ +…x…‰ ±…M……

EÚ n∆˘ i…±… E‰Ú x… Æ˙Ω˛x…‰ ∫…‰ =x…E‰Ú EÚ…®…EÚ…V… ®… EÚi…x…“ M…Æ˙…¥…]ı +… M…<«

Ω˲* +§… C™…… l……, ""Æ˙…V…… x…‰ i…÷Æ∆˙i… n∆˘ i…±… EÚ…‰ n˘Æ˙§……Æ˙ ®… §…÷±…¥……™……, =∫…‰

…÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ n˘™…… +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú …÷Æ˙…x…‰ + v…EÚ…Æ˙ §…Ω˛…±… EÚÆ˙ n˘B*''

<∫…“ ±…B EÚΩ˛ Æ˙Ω˛… l…… EÚ V……‰ ¥™… HÚ i…c˜“ ®… +… EÚÆ˙ UÙ…‰]‰ı

…n˘… v…EÚ… Æ˙™…… EÚ… +…n˘Æ˙ x…Ω˛” EÚÆ˙i…… Ω˲ =∫…EÚ“ n˘∂…… n∆˘ i…±… V…Ë∫…“

Ω˛…‰i…“ Ω˲*

∫…∆V…“¥…EÚ §……‰±……, ""®…Ω˛…∂…™…, +……x…‰ V……‰ EÚΩ˛…, ¥…Ω˛ ®……∂……-Æ˙k…“ ∫…S…

Ω˲* V…Ë∫…… +…… EÚΩ²M…‰ ®…È ¥…Ë∫…… Ω˛“ EÚ∞∆¸M……*''

=∫…∫…‰ ¥…S…x… ±…‰EÚÆ˙ n˘®…x…EÚ =∫…‰ ±…‰EÚÆ˙ À…M…±…EÚ EÚ“ +…‰Æ˙ S…±……*

=∫…E‰Ú ……∫… …Ω÷∆˛S…EÚÆ˙ =∫…x…‰ EÚΩ˛…, ""®…Ω˛…Æ˙…V…, ®…È ∫…∆V…“¥…EÚ E‰Ú ∫……l…

+……EÚ“ ∫…‰¥…… ®… =…Œ∫l…i… Ω⁄∆˛* +§… +…… V…Ë∫…… = S…i… ∫…®…Z… ¥…Ë∫……

+

23

G

A R

BH

AN

AL

…∆ S… i…∆ j…

°ÚÆ˙ V…v…Æ˙ V…“ ®… +…™……, ¥…x… ®… |…¥…‰∂… EÚÆ˙ M…™……* =∫… n˘x… E‰Ú

§……n˘ Æ˙…V™… EÚ… ∫……Æ˙… ¶……Æ˙ =∫…x…‰ EÚÆ˙EÚ]ı +…ËÆ˙ n˘®…x…EÚ E‰Ú >…Æ˙

UÙ…‰c˜ n˘™…… +…ËÆ˙ ∫¥…™…∆ ∫…∆V…“¥…EÚ E‰Ú ∫……l… ¥…t… ¥…x……‰n˘ EÚÆ˙x…‰

±…M……*

∫…VV…x…… EÚ“ ∫…∆M… i… EÚ“ ™…Ω˛“ i……‰ ¥…∂…‰π…i…… Ω˲* ™…Ω˛ …Ω˛±…“

¶…Â]ı ®…Â Ω˛“ M……g¯“ Ω˛…‰ V……i…“ Ω˲* <∫…E‰Ú ±…B §……Æ˙-§……Æ˙ ®…±…i…‰ Æ˙Ω˛x…‰

EÚ“ +…¥…∂™…EÚi…… x…Ω˛” …c˜i…“*

+§… C™…… l……* ∫…∆V…“¥…EÚ +…ËÆ˙ À…M…±…EÚ n˘…‰x……Â ®…Â <i…x…“

UÙx…x…‰ ±…M…“ EÚ BEÚ-n⁄˘∫…Ɖ˙ EÚ… ∫……l… UÙ…‰c˜x…‰ EÚ…‰ i…Ë™……Æ˙ x…Ω˛”* ¥…‰

P…∆]ı…Â +E‰Ú±…‰ §…Ë`ˆEÚÆ˙ Y……x… EÚ“ §……i…Â EÚÆ˙i…‰ Æ˙Ω˛i…‰* Y……x… +SUÙ“

S…“V… Ω˲, Y……x… EÚ“ ±…i… ∫…‰ §…÷Æ˙“ EÚ…‰<« ±…i… ¶…“ x…Ω˛” Ω˲* n⁄˘∫…Ɖ˙ x…∂……Â

E‰Ú ∫……l… ™…Ω˛ Ω˲ EÚ ™… n˘ E÷ÚUÙ + v…EÚ UÙ…x… ±…™…… i……‰ +…n˘®…“ E‰Ú

Ω˛…l…-……∆¥… f¯“±…‰ Ω˛…‰ V……i…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ ±…÷g¯EÚ V……i…… Ω˲* °ÚÆ˙

<∫…EÚ… BEÚ ∫…®…™… Ω˛…‰i…… Ω˲* §…“S… ®… ±…∆§…… ∫…®…™… EÚ…®… v…∆v…‰ E‰Ú

±…B ¶…“ x…EÚ±… +…i…… Ω˲˛* Y……x… EÚ“ ±…i… B‰∫…“ Ω˲ EÚ <∫…∫…‰ x… i……‰

EÚ¶…“ V…“ ¶…Æ˙i…… Ω˲, x… n˘®……M… l…EÚi…… Ω˲* x… …±……x…‰ ¥……±…‰ EÚ¶…“

l…EÚi…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ x… Ω˛“ …“x…‰ ¥……±…… EÚ¶…“ <∫… i…Æ˙Ω˛ ±…÷g¯EÚi…… Ω˲ EÚ

=∫…EÚ… ±…÷g¯EÚx…… n⁄˘∫…Æ˙… EÚ…‰ ¶…“ n˘J……<« …c˜ V……B* <∫… ±…B ¥…Ω˛

n⁄˘∫…Ɖ˙ EÚ∫…“ EÚ…®… EÚ… x…Ω˛” Æ˙Ω˛ V……i……* ™…Ω˛ Ω˛…±…i… i…§… i…EÚ §…x…“

Æ˙Ω˛i…“ Ω˲ V…§… i…EÚ …⁄Æ˙“ i…Æ˙Ω˛ §…§……«n˘ x…Ω˛” Ω˛…‰ V……i……*

…Æ˙ Y……x… V……x…x…‰ E‰Ú ±…B Ω˲, ®……x…x…‰ E‰Ú ±…B x…Ω˛”* ∫…SS…‰

Y……x…“ ±……‰M… <∫… ±…B Ω˛“ ∫…J……i…‰ E÷ÚUÙ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ EÚÆ˙i…‰ E÷ÚUÙ* ™… n˘

EÚ…‰<« x……]ı ®…⁄J…« x…EÚ±…… +…ËÆ˙ V…∫…‰ V……x… ±…™…… =∫…‰ ®……x… ¶…“

§…Ë`ˆ… +…ËÆ˙ =∫…“ …Æ˙ S…±…x…‰ ±…M…… i……‰ ¥…Ω˛ =x… ∫…¶…“ ±……‰M……Â E‰Ú Æ˙…∫i…‰

EÚ… EÚ…∆]ı… §…x… V……BM…… V……‰ V……x…i…‰ Ω÷˛B ¶…“ ¥…Ë∫…… ®……x…i…‰ ™…… EÚÆ˙i…‰

x…Ω˛” ΩÈ˛*

À…M…±…EÚ ∫…‰ ™…Ω˛“ BEÚ M…±…i…“ Ω÷˛<«* =∫…x…‰ Y……x…M……‰π`ˆ“ +…Æ∆˙¶…

EÚ“, ™…Ω˛…∆ i…EÚ i……‰ E÷ÚUÙ x…Ω˛” §…M…c˜… l……, …Æ˙ =∫… ®…⁄J…« x…‰ =∫…

…Æ˙®… Y……x… EÚ…‰ Ω˛… ∫…±… x…Ω˛” EÚ™…… EÚ =…n‰˘∂… ∫…÷x…x…‰ +…ËÆ˙ Y……x…

§…P……Æ˙x…‰ +…ËÆ˙ n⁄˘∫…Æ˙… …Æ˙ v……È∫… V…®……x…‰ E‰Ú ±…B Ω˛…‰i…… Ω˲, x… EÚ

V…“¥…x… ®…Â =i……Æ˙x…‰ E‰Ú ±…B*

∫…∆V…“¥…EÚ BEÚ i……‰ ∂……EÚ…Ω˛…Æ˙“, n⁄˘∫…Ɖ˙ BEÚ V…Ëx… §… x…™…… E‰Ú P…Æ˙

…±……-§…g¯… l……* =∫…x…‰ +ÀΩ˛∫……-¥…ÀΩ˛∫…… EÚ… B‰∫…… ……`ˆ …g¯…™…… EÚ

À…M…±…EÚ V…∆M…±… EÚ… v…®…« i……‰ ¶…⁄±… Ω˛“ M…™…… +…ËÆ˙ ¶…⁄±… M…™…… EÚ ™…Ω˛

∫……Æ˙ ¥……C™… EÚ …Æ˙v…®…« ¶…™……¥…Ω˛ Ω˛…‰i…… Ω˲* =∫…‰ ∂…EÚ…Æ˙ +…ËÆ˙

ÀΩ˛∫…… ®…Â Ω˛“ Ø˚ S… x… Æ˙Ω˛“* +§… n˘…‰x…… ®… <i…x…“ UÙx…x…‰ ±…M…“ EÚ

À…M…±…EÚ E‰Ú §…x…… ∫…∆V…“¥…EÚ x…Ω˛” +…ËÆ˙ ∫…∆V…“¥…EÚ E‰Ú §…x…… À…M…±…EÚ

x…Ω˛”* n⁄˘∫…Ɖ˙ |…… h…™…… E‰Ú ±…B À…M…±…EÚ E‰Ú ……∫… ∫…®…™… Ω˛“ x…Ω˛”* §…‰S……Ɖ˙

n⁄˘Æ˙ §…Ë`‰ˆ-§…Ë`‰ˆ =x…EÚ“ "+…Ω˛', "¥……Ω˛', "J…⁄§… EÚΩ˛…', "BEÚ §……Æ˙ °ÚÆ˙' EÚ“

+…¥……V…Â ∫…÷x…i…‰ Æ˙Ω˛i…‰ +…ËÆ˙ +…x…“ EÚ∫®…i… EÚ…‰ Æ˙…‰i…‰ Æ˙Ω˛i…‰*

V…§… ∂…‰Æ˙ ∂…EÚ…Æ˙ Ω˛“ x…Ω˛” EÚƉ˙M…… i……‰ §…‰S……Ɖ˙ ∫…™……Æ˙- ¥…™……Æ˙ J……B∆M…‰

C™……? ¶…⁄J…‰ §…Ë`‰ˆ i……EÚi…‰ Æ˙Ω˛i…‰ EÚ +§… À…M…±…EÚ EÚ“ §…Ë`ˆEÚ …⁄Æ˙“ Ω˛…‰M…“,

+§… =∫…‰ ∂…EÚ…Æ˙ EÚ“ ∫…⁄Z…‰M…“, +§… EÚ∫…“ Ω˛…l…“ ™…… ¶…È∫…‰ …Æ˙ UÙ±……∆M…

±…M……BM…… +…ËÆ˙ +§… =x…EÚ… …‰]ı ¶…Ɖ˙M……, …Æ˙ ™…Ω˛ P…c˜“ ]ı±…i…“ V……i…“,

]ı±…i…“ V……i…“ +…ËÆ˙ ¥…‰ l…EÚ EÚÆ˙, >§… EÚÆ˙, ¶…⁄J… ∫…‰ i…±… ®…±…… EÚÆ˙

∫…⁄J…i…‰ V……i…‰ +…ËÆ˙ ¶…⁄CJ…c˜…x… ∫…‰ …Ën˘… Ω˛…‰x…‰ ¥……±…“ §…“®…… Æ˙™……Â EÚ“ S……‰]ı ®…Â

+…i…‰ V……i…‰* B‰∫…‰ Æ˙…V…… E‰Ú ∫……l… =∫…E‰Ú x……ËEÚÆ˙-S……EÚÆ˙ EÚi…x…‰ ∫…®…™… i…EÚ

]ıE‰Ú Æ˙Ω˛ ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛* §…‰S……Ɖ˙ x…Æ˙…∂… Ω˛…‰EÚÆ˙ =∫…EÚ… ∫……l… UÙ…‰c˜EÚÆ˙ BEÚ-

BEÚ EÚÆ˙ J…∫…EÚx…‰ ±…M…‰* ™…Ω˛ EÚΩ˛…¥…i… i……‰ ∫……Æ˙“ n÷˘ x…™…… ®… |… ∫…r˘ Ω˲ EÚ

E÷Ú±…“x… Ω˛…‰x…‰ E‰Ú §……n˘ ¶…“ ™… n˘ Æ˙…V…… °Ú±…Ω˛“x… Ω˲ i……‰ =∫…E‰Ú x……ËEÚÆ˙-S……EÚÆ˙

=∫…‰ UÙ…‰c˜EÚÆ˙ =∫…“ i…Æ˙Ω˛ EÚ…‰<« +…ËÆ˙ `ˆEÚ…x…… i…±……∂… ±…‰i…‰ ΩÈ˛ V…Ë∫…‰ ¥…∂……±…

¥…fiI… ™… n˘ ∫…⁄J… V……B i……‰ S… c˜™……-S…÷∞∆¸M… =∫…‰ UÙ…‰c˜EÚÆ˙ n⁄˘∫…Æ˙… ˆ…ËÆ˙ i…±……∂…

EÚÆ˙ ±…‰i…‰ ΩÈ˛*

§…‰S……Ɖ˙ x……ËEÚÆ˙-S……EÚÆ˙ EÚi…x…‰ ¶…“ ∫¥…… ®…¶…HÚ Ω˛…Â, E÷Ú±…“x…i…… ∫…‰ i……‰

…‰]ı ¶…Æ˙x…‰ ∫…‰ Æ˙Ω‰˛* V…§… M…÷V…Æ˙ x…Ω˛” Ω˛…‰M…“ i……‰ =∫…‰ UÙ…‰c˜EÚÆ˙ i……‰ S…±… Ω˛“

n¢M…‰* Æ˙…V…… +…x…‰ ∫…‰¥…EÚ…Â EÚ…‰ ∫…®…™… …Æ˙ ¥…‰i…x… n‰˘i…… Æ˙Ω‰˛ i……‰ ¥…Ω˛ E÷ÚUÙ

=±]ı…-∫…“v…… §…EÚ n‰˘ +…ËÆ˙ UÙ…‰]ı“-®……‰]ı“ §…‰¥…E⁄Ú°Ú“ ¶…“ EÚÆ˙ n‰˘ i……‰ ¶…“ ¥…‰ <∫…‰

∫…Ω˛x… EÚÆ˙ ±…‰i…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ =∫…‰ UÙ…‰c˜EÚÆ˙ EÚΩ˛” x…Ω˛” V……i…‰*

§…‰S……Ɖ˙ x……ËEÚÆ˙-S……EÚÆ˙ EÚi…x…‰ ¶…“ ∫¥…… ®…¶…HÚ

Ω˛…Â, E÷Ú±…“x…i…… ∫…‰ i……‰ …‰]ı ¶…Æ˙x…‰ ∫…‰ Æ˙Ω‰˛* V…§…

M…÷V…Æ˙ x…Ω˛” Ω˛…‰M…“ i……‰ =∫…‰ UÙ…‰c˜EÚÆ˙ i……‰ S…±…

Ω˛“ n¢M…‰* Æ˙…V…… +…x…‰ ∫…‰¥…EÚ…Â EÚ…‰ ∫…®…™… …Æ˙

¥…‰i…x… n‰˘i…… Æ˙Ω‰˛ i……‰ ¥…Ω˛ E÷ÚUÙ =±]ı…-∫…“v…… §…EÚ

n‰˘ +…ËÆ˙ UÙ…‰]ı“-®……‰]ı“ §…‰¥…E⁄Ú°Ú“ ¶…“ EÚÆ˙ n‰˘ i……‰

¶…“ ¥…‰ <∫…‰ ∫…Ω˛x… EÚÆ˙ ±…‰i…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ =∫…‰

UÙ…‰c˜EÚÆ˙ EÚΩ˛” x…Ω˛” V……i…‰*

24

G

A R

BH

AN

AL

…∆ S… i…∆ j…

∫…∆V…“¥…EÚ x…‰ À…M…±…EÚ EÚ…‰ =±]ı… Ω˛“ ……`ˆ …g¯… n˘™…… l……* ¥…Ω˛

∫…®…Z…i…… l…… EÚ ¥…Ω˛ P……∫… J……i…… Ω˲ <∫… ±…B +ÀΩ˛∫…EÚ Ω˲* ¥…Ω˛ x…Ω˛”

V……x…i…… l…… EÚ …‰c˜-……Ëv…… ®… ¶…“ V……x… Ω˛…‰i…“ Ω˲* ™…Ω˛ +ÀΩ˛∫……-¥…ÀΩ˛∫……

§…EÚ¥……∫… EÚ“ §……i… ΩÈ˛* ™…Ω˛ ∫……Æ˙… ∫…∆∫……Æ˙ ÀΩ˛∫…… …Æ˙ Ω˛“ ]ıEÚ… Ω˲* V……‰ BEÚ

EÚ… ¶……‰V…x… EÚÆ˙i…… Ω˲ ¥…Ω˛ n⁄˘∫…Ɖ˙ EÚ… ¶……‰V…x… §…x… V……i…… Ω˲* ™…Ω˛ n÷˘ x…™……

BEÚ ¥…∂……±… V…∆M…±… Ω˲* <∫…®… ∫…¶…“ +…x…‰-+…x…‰ ∂…EÚ…Æ˙ EÚ“ i……EÚ ®…Â

Æ˙Ω˛i…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ =∫…‰ °∆Ú∫……x…‰ EÚ“ V…÷M…i… EÚÆ˙i…‰ Æ˙Ω˛i…‰ ΩÈ˛* Æ˙…V…… |…V…… EÚ…‰,

S… EÚi∫…EÚ Æ˙…‰ M…™……Â EÚ…‰, §… x…™…… O……Ω˛EÚ…Â EÚ…‰, S……±……EÚ ®…⁄J……Á EÚ…‰,

¶…J……Æ˙“ M…fiΩ˛∫l…… EÚ…‰, S……‰Æ˙ +∫……¥…v……x… ¥™… HÚ EÚ…‰, ¥…‰∂™……B∆ EÚ… ®…™……Â

EÚ…‰, EÚ…Æ˙“M…Æ˙ ∫……Æ˙“ n÷˘ x…™…… EÚ…‰ °∆Ú∫…… EÚÆ˙ +…x…… =±±…⁄ ∫…“v…… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú

±…B ∫……®…, n˘…®… +… n˘ EÚ“ x…“ i…™…… E‰Ú V……±… °ËÚ±…… EÚÆ˙ §…Ë`‰ˆ Æ˙Ω˛i…‰ ΩÈ˛*

V…Ë∫…‰ UÙ…‰]ı“ ®…UÙ±…“ EÚ…‰ x…M…±… EÚÆ˙ §…c˜“ ®…UÙ±…“ +…x…… V…“¥…x… S…±……i…“

Ω˲* =∫…“ i…Æ˙Ω˛ ∫…®……V… ®… ¶…“ ±……‰M… BEÚ-n⁄˘∫…Ɖ˙ EÚ…‰ x…M…±…x…‰ EÚ“ i……EÚ ®…Â

Æ˙Ω˛i…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ BEÚ-n⁄˘∫…Ɖ˙ EÚ…‰ J……EÚÆ˙ Ω˛“ M…÷V…Æ˙ EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛*

<∫…‰ =±…]ı EÚÆ˙ ™…⁄∆ ¶…“ EÚΩ˛ ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛ EÚ ™…Ω˛ ∫…∆∫……Æ˙ <∫… ±…B ]ıEÚ…

Ω÷˛+… Ω˲ EÚ <∫…®… ∫……∆…… +…ËÆ˙ n÷˘π]ı… +…ËÆ˙ ±…÷]‰ıÆ˙… EÚ“ S……Ω˛ Ω˛®…‰∂…… …⁄Æ˙“

x…Ω˛” Ω˛…‰ ……i…“* =x…EÚ“ S…±… i……‰ ∫…∆∫……Æ˙ BEÚ n˘x… ®… Æ˙∫……i…±… EÚ…‰ S…±……

V……B*

n⁄˘∫…Æ˙… EÚ“ i……‰ §……i… Ω˛“ UÙ…‰c˜ n¢, EÚ±™……h…EÚ…Æ˙“ ™…… ∂…∆EÚÆ˙ EÚΩ‰˛ V……x…‰

¥……±…‰ n‰˘¥…i…… EÚ… P…Æ˙ ¶…“ <∫… x…®…«®… |…EfiÚi… x…™…®… EÚ… +…¥……n˘ x…Ω˛” Ω˲*

¶…⁄J… ±…M…x…‰ …Æ˙ =x…E‰Ú M…±…‰ ®… ±……]ı… ∫……∆… Z……]ı EÚÆ˙ M…h…‰∂… E‰Ú ¥……Ω˛x…

S…⁄Ω‰˛ EÚ…‰ J…… V……x…… S……Ω˛i…… Ω˲* M…h…‰∂… E‰Ú ¶……<« EÚ…Ãi…E‰Ú™… E‰Ú ¥……Ω˛x… ®……‰Æ˙

EÚ…‰ <∫… ∫…®…™… ∫……∆… …Æ˙ Z……]¬ı]ı… ®……Æ˙x…‰ EÚ… ®……ËEÚ… ®…±… V……i…… Ω˲* =∫…

®……‰Æ˙ EÚ…‰ J……x…‰ E‰Ú ±…B M… Æ˙V…… EÚ… ¥……Ω˛x… À∫…Ω˛ ]⁄ı]ı …c˜i…… Ω˲*

V…§… ∂…¥…V…“ E‰Ú P…Æ˙ EÚ… ™…Ω˛ Ω˛…±… Ω˲ i……‰ +…ËÆ˙… EÚ“ §……i… Ω˛“ C™……!

Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙… EÚ…‰ ¥…πh…÷∂…®……« BEÚ §…c˜… Ω˛“ EÚ`ˆ…‰Æ˙ +…ËÆ˙ ∫……l… Ω˛“ G⁄ÚÆ˙

x…™…®… ∫…®…Z…… Æ˙Ω‰˛ l…‰* ™… n˘ BEÚ n⁄˘∫…Ɖ˙ EÚ… ¶…I™… Ω˲ Ω˛“ +…ËÆ˙ BEÚ E‰Ú

V…“ ¥…i… Æ˙Ω˛x…‰ E‰Ú ±…B n⁄˘∫…Ɖ˙ EÚ…‰ ®…Æ˙x…… Ω˲ Ω˛“, i……‰ ™… n˘ +EÚ…±…-n÷˘EÚ…±…

E‰Ú ∫…®…™… EÚÆ˙ +… n˘ EÚ“ ¥…∫…⁄±…“ ®… EÚ`ˆ…‰Æ˙i…… §…Æ˙i…x…‰ …Æ˙ |…V…… ®… j…… Ω˛-

j…… Ω˛ ®…S… V……B i……‰ ¶…“ Æ˙…V…… EÚ…‰ EÚ∫…“ |…EÚ…Æ˙ ¥…S… ±…i… x…Ω˛” Ω˛…‰x……

S…… Ω˛B +…ËÆ˙ <∫…‰ |…EfiÚi… x…™…®… EÚ… Ω˛∫∫…… ®……x… EÚÆ˙ x…œ∂S…i… ®……ËV…-

®…∫i…“ EÚÆ˙i…‰ Æ˙Ω˛x…… S…… Ω˛B* <∫… Y……x… E‰Ú ±…B Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙ ∫…S…®…÷S…

¥…πh…÷∂…®……« E‰Ú |… i… EfiÚi…Y… +x…÷¶…¥… EÚÆ˙ Æ˙Ω‰˛ l…‰, …Æ˙ =xΩ² ™…Ω˛ ∫……‰S…EÚÆ˙

E÷ÚUÙ §…‰S…Ëx…“ ¶…“ Ω˛…‰ Æ˙Ω˛“ l…“ EÚ ™…Ω˛ Ø˚EÚ“ Ω÷˛<« EÚΩ˛…x…“ EÚ§… i…EÚ

Ø˚EÚ“ Æ˙Ω‰˛M…“* …Æ˙ =xΩ² + v…EÚ ∫…®…™… i…EÚ |…i…“I…… x…Ω˛” EÚÆ˙x…“

…c˜“*

¥…πh…÷ ∂…®……« §……‰±…‰-À…M…±…EÚ x…‰ i……‰ V…Ë∫…‰ EÚÆ˙EÚ]ı +…ËÆ˙ n˘®…x…EÚ

EÚ“ +…‰Æ˙ ∫…‰ ®…÷∆Ω˛ Ω˛“ °‰ÚÆ˙ ±…™…… l……* V…§… ¶…⁄J… ∫…‰ x…∫i……Æ˙ EÚ… EÚ…‰<«

=……™… x…Ω˛” Æ˙Ω˛ M…™…… +…ËÆ˙ ¥…‰ i…∆M… +… M…B i……‰ =xΩ˛…Âx…‰ n˘®……M…

±…c˜…x…… ∂…÷∞¸ EÚ™……* §……i… n˘®…x…EÚ x…‰ Ω˛“ U‰Ùc˜“* ¥…Ω˛ §……‰±……,

""EÚÆ˙]ıEÚ, Ω˛®……Æ˙“ i……‰ +§… EÚ…‰<« …⁄UÙ Ω˛“ x…Ω˛” Æ˙Ω˛“* Æ˙…V……

À…M…±…EÚ i……‰ +§… …⁄Æ˙“ i…Æ˙Ω˛ ∫…∆V…“¥…EÚ EÚ“ ®…÷]¬ı`ˆ“ ®… +… M…™…… Ω˲*

+§… =∫…‰ +…x…‰ EÚk…«¥™… EÚ“ ¶…“ ÀS…i…… x…Ω˛” Æ˙Ω˛ M…<« Ω˲* n⁄˘∫…Ɖ˙ ∫……Ɖ˙

∫…‰¥…EÚ BEÚ-BEÚ EÚÆ˙E‰Ú ¥…n˘… Ω˛…‰ S…÷E‰Ú ΩÈ˛* +§… Ω˛®… EÚÆÂ˙ i……‰ C™……

EÚÆÂ˙* i…÷®Ω˛” EÚ…‰<« =…™…… ∫…÷Z……+…‰*''

EÚÆ˙]ıEÚ x…‰ EÚΩ˛…, ""¶……<« ®…∆j…“ EÚ… EÚ…®… Ω˲ ∫…®…Z……x……* Æ˙…V……

i…÷®Ω˛…Æ˙“ §……i… ®……x…‰ ™…… x… ®……x…‰, …Æ˙ i…÷®Ω˛…Æ˙… EÚk…«¥™… Ω˲ EÚ i…÷®… =∫…‰

§…i…… n˘…‰ EÚ =∫…E‰Ú Æ˙…V™… EÚ“ C™…… Ω˛…±…i… Ω˛…‰ S…÷EÚ“ Ω˲ V…∫…∫…‰ §……n˘

®… EÚ…‰<« ™…Ω˛ x… EÚΩ‰˛ EÚ i…÷®…x…‰ +…x…… EÚk…«¥™… …⁄Æ˙… x…Ω˛” EÚ™……*

¥…n÷˘Æ˙ x…‰ v…fii…Æ˙…π]≈ı EÚ…‰ =x…E‰Ú EÚk…«¥™… EÚ… Y……x… EÚÆ˙… n˘™…… l……

+…ËÆ˙ =xΩ˛…Âx…‰ ¥…n÷˘Æ˙ E‰Ú EÚΩ˛x…‰ …Æ˙ v™……x… x…Ω˛” n˘™…… i……‰ +…V… EÚ…‰<«

™…Ω˛ i……‰ x…Ω˛” EÚΩ˛i…… EÚ ¥…n÷˘Æ˙ C™…… S…÷… Æ˙Ω‰˛? ™…Ω˛“ ®…∆j…“ EÚ…

EÚk…«¥™… Ω˲, =∫…‰ Æ˙…V…… EÚ…‰ + x…π]ı EÚ… §……‰v… EÚÆ˙… n‰˘x…… S…… Ω˛B*

®……x…x…… x… ®……x…x…… =∫…E‰Ú >…Æ˙ Æ˙Ω˛…*''

™… n˘ Æ˙…V…… +…ËÆ˙ Ω˛…l…“ ®…n˘®…∫i… Ω˛…‰EÚÆ˙ M…±…i… Æ˙…∫i…‰ …Æ˙ S…±…

…c˜i…‰ ΩÈ˛ i……‰ EÚ…‰<« Æ˙…V…… ™…… Ω˛…l…“ EÚ…‰ n˘…‰π… x…Ω˛” n‰˘i……* Æ˙…V…… EÚ…

n˘…‰π… =∫…E‰Ú ®…∆ j…™…… …Æ˙ +…i…… Ω˲ +…ËÆ˙ Ω˛…l…“ EÚ… n˘…‰π… ®…Ω˛…¥…i… EÚ…‰

Ω˛“ n˘™…… V……i…… Ω˲* ∫……Æ˙… EÚ∫…⁄Æ˙ i……‰ i…÷®Ω˛…Æ˙… Ω˲* i…÷®Ω˛” <∫…

P……∫…J……‰Æ˙ §…˱… EÚ…‰ ™…Ω˛…∆ J…”S… ±……B* ¶……<«, i…÷®…x…‰ i……‰ S…®…]‰ı EÚ“

V…M…Ω˛ ∫…“v…‰ Ω˛…l… ∫…‰ n˘Ω˛EÚi…… Ω÷˛+… +∆M……Æ˙… …EÚc˜ ±…™……* Ω˛…l… i……‰

V…±…‰M…… Ω˛“* n˘®…x…EÚ x…‰ +…x…“ ¶…⁄±… ®……x… ±…“, §……i… i……‰ i…÷®… ˆ“EÚ

EÚΩ˛i…‰ Ω˛…‰* <∫…®… ™… n˘ EÚ∫…“ ∫…‰ S…⁄EÚ Ω÷˛<« Ω˲ i……‰ ®…÷Z…∫…‰ Ω÷˛<« Ω˲,

Æ˙…V…… EÚ… <∫…®… EÚ…‰<« n˘…‰π… x…Ω˛”* i…÷®…x…‰ ¥…Ω˛ …Ω‰˛±…“ i……‰ ∫…÷x…“ Ω˲ x…?

EÚÆ˙EÚ]ı =i∫…÷EÚ Ω˛…‰ M…™……, ""EÚ…Ëx… ∫…“?''

"" ∫…™……Æ˙ ¶…‰c˜… EÚ“ ¶…c∆˜i… ®… ®……Æ˙… M…™……* Ω˛®… +…π…c˜¶…⁄ i… E‰Ú

S…±…i…‰ §…§……«n˘ Ω˛…‰ M…B* n⁄˘i…“ V…÷±……Ω‰˛ EÚ“ EÚÆ˙x…“ ∫…‰ x…π]ı Ω˛…‰ M…<«*

Ω˛®… i…“x…… x…‰ +…x…“ i…§……Ω˛“ EÚ… Æ˙…∫i…… J…÷n˘ Ω˛“ i…Ë™……Æ˙ EÚ™……

l……*'' EÚÆ˙EÚ]ı EÚ…‰ <∫…EÚ… +…∂…™… x…Ω˛” ®……±…⁄®… l……* n˘®…x…EÚ x…‰

EÚΩ˛…, ±……‰ ∫…÷x……‰*

25

G

A R

BH

AN

AL

ÀΩ˛ n÷˘ ∫ i…… x…

™…Ω˛…ƒ +…x…… S……Ω˛i…‰ l…‰* §…Ω˛÷i… ∫…‰ n˘‰∂… ¶……Æ˙i… E‰Ú ∫……l… ¥™…………Æ˙

EÚÆ˙x…… S……Ω˛i…‰ l…‰* ™…Ω˛ §……i… i…÷®… +SUÙ“ i…Æ˙Ω˛ ∫…®…Z… Ω˛“

∫…EÚi…‰ Ω˛…‰ EÚ v…x…“ Ω˛…‰x…‰ E‰Ú ∫……l… EÚ®…V……‰Æ˙ Ω˛…‰x…… EÚi…x……

J…i…Æ˙x……EÚ Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˛Ë* ™…Ω˛…ƒ E‰Ú EÚÆ˙…‰c…‰∆ ±……‰M… V…§… BEÚ

§……Æ˙ +∆O…‰V……‰∆ E‰Ú S…∆M…÷±… ®…‰∆ +… M…B i……‰ =x…EÚ“ Ω˛…±…i… n˘x……‰∆-

n˘x… §…÷Æ˙“ Ω˛…‰i…“ M…<«* +∆O…‰V… Ω˛®……Æ˙“ ∫……Æ˙“ v…x…-∫…®… k… EÚ…‰ ∫…®…‰]ı EÚÆ˙,

™…Ω˛…∆ ∫…‰ Ω˛V……Æ˙…‰∆ ®…“±… n˘⁄Æ˙ +…x…‰ n˘‰∂… E‰Ú °Ú…™…n˘‰ E‰Ú ±…B ±…‰ V……x…‰ ±…M…‰*

Ω˛®……Æ˙… ∂……‰π…h… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰ ™…‰ +∆O…‰V… Ω˛®…‰∆ x…“S…“ x…M……Ω˛ ∫…‰ n˘‰J…i…‰ l…‰

+…ËÆ˙ ™…Ω˛ ®……x…x…‰ E‰Ú ±…B i…Ë™……Æ˙ x…Ω˛” l…‰ EÚ Ω˛®… ¶……Æ˙i…“™… ±……‰M… ¶…“

<x∫……x… Ω˛È*

Ω˛®……Æ˙‰ n˘‰∂… ®…‰∆ ∫…x…¬ 1800 +…ËÆ˙ 1900 E‰Ú §…“S… E‰Ú ∫……Ë ∫……±… ®…‰∆ EÚ…‰<«

∫…¥…… i…“x… EÚÆ˙…‰c ±……‰M… ¶…⁄J… ∫…‰ ®…Æ˙ M…B* ™…Ω˛ ∫…∆J™…… ……˱…‰hb˜ +…ËÆ˙ ∫…‰x…

V…Ë∫…‰ n˘‰∂……‰∆ EÚ“ ∫……Æ˙“ V…x…∫…∆J™…… ∫…‰ ¶…“ EÚΩ˛” + v…EÚ Ω˛Ë* V……‰ ±……‰M… EÚ∫…“

|…EÚ…Æ˙ V…“ ¥…i… Æ˙Ω˛‰ =xΩ˛‰∆ ¶…“ ¶…Æ˙-…‰]ı J……x…‰ EÚ…‰ x…Ω˛” ®…±…i…… l……* +EÚ…±…

+…ËÆ˙ ¶…÷J…®…Æ˙“ V…“¥…x… EÚ… BEÚ Ω˛∫∫…… §…x… M…<« l…“* BEÚ +EÚ…±… ®…‰∆

EÚ…‰<« i…“∫… ±……J… ±……‰M……Â EÚ… ¶…⁄J… ∫…‰ ®…Æ˙ V……x…… EÚ…‰<« +S…Æ˙V… EÚ“ §……i…

x…Ω˛” l…“* ™… n˘ +∆O…‰V… ∂……∫…EÚ ¶……Æ˙i…“™……‰∆ EÚ…‰ +…x…“ Ω˛“ i…Æ˙Ω˛ <x∫……x…

∫…®…Z…i…‰ i……‰ ™…Ω˛ §……i… x…Ω˛” Ω˛…‰ ∫…EÚi…“ l…“*

E‰Ú¥…±… +EÚ…±… +…ËÆ˙ M…Æ˙“§…“ EÚ“ ∫…®…∫™…… Ω˛“ x…Ω˛” l…“* ¶……Æ˙i…“™……‰∆ EÚ…‰

+…x…‰ Ω˛“ n˘‰∂… ®…‰∆ +i™…xi… Ω˛“x… ¥™… HÚ™……‰∆ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ Æ˙Ω˛x…… …ci…… l……*

V…x… ……EÚ…Ê, C±…§……‰∆, S……™…-P…Æ˙…‰∆ +…ËÆ˙ Æ˙‰±… E‰Ú b˜§§……‰∆ ®…‰∆ +∆O…‰V… Ω˛…‰i…‰ l…‰

V… ∫…‰ ∫……Ë ¥…π…« …Ω˛±…‰ Ω˛®… +…V……n˘ x…Ω˛” l…‰* Ω˛®… …Æ˙

Æ˙…V… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰ +∆O…‰V… l…‰ V……‰ ™…Ω˛…ƒ ¥™…………Æ˙ EÚÆ˙x…‰

+…B l…‰, ±…‰ EÚx… v…“Æ˙‰-v…“Æ˙‰, l……‰c…-l……‰c… EÚÆ˙E‰Ú

=xΩ˛…‰∆x…‰ Ω˛®……Æ˙‰ …⁄Æ˙‰ n˘‰∂… …Æ˙ + v…EÚ…Æ˙ V…®…… ±…™……* <∫…E‰Ú …Ω˛±…‰

V……‰ ¶…“ ¥…n˘‰∂…“ ¶……Æ˙i… +…B ¥…‰ <∫… n˘‰∂… EÚ…‰ V…x…i…… E‰Ú ∫……l… P…÷±…-

®…±… M…B* +∆O…‰V… ™…Ω˛…ƒ ±…M…¶…M… b˜‰g ∫……Ë ∫……±… i…EÚ Æ˙Ω˛‰, ±…‰ EÚx…

+ xi…®… I…h… i…EÚ ¥…‰ ¶……Æ˙i…“™……‰∆ E‰Ú ±…B ¥…n˘‰∂…“ Ω˛“ Æ˙Ω˛‰* ¥…‰

¶……Æ˙i… ∫…‰ V……‰ ¶…“ ±……¶… =`ˆ… ∫…EÚi…‰ l…‰ =xΩ˛…‰∆x…‰ =`ˆ…™……* Ω˛®……Æ˙“

v…x…-∫…®… k…, Ω˛®……Æ˙… §…±… v…“Æ˙‰-v…“Æ˙‰ J…i®… Ω˛…‰x…‰ ±…M……* V…§…

+∆O…‰V… ¶……Æ˙i… ∫…‰ M…B i…§… Ω˛®…‰∆ §…‰Ω˛n˘ M…Æ˙“§…“ +…ËÆ˙ EÚπ]ı EÚ“ ∫l… i…

®…‰∆ UÙ…‰c EÚÆ˙ M…B l…‰* <i…x…“ M…Æ˙“§…“ +…ËÆ˙ <i…x…… EÚπ]ı Ω˛®…x…‰ …Ω˛±…‰

EÚ¶…“ x…Ω˛” Z…‰±…… l……* Ω˛®…x…‰ B‰∫…… C™……‰∆ Ω˛…‰x…‰ n˘™……?

™…Ω˛ i……‰ i…÷®… V……x…i…‰ Ω˛“ Ω˛…‰ EÚ ®…V…§…⁄i… ∂…Æ˙“Æ˙ EÚ“ i…÷±…x…… ®…‰∆

EÚ®…V……‰Æ˙ ∂…Æ˙“Æ˙ EÚ…‰ §…“®……Æ˙“ V™……n˘… +∫………x…“ ∫…‰ v…Æ˙ n˘§……i…“ Ω˛Ë*

Ω˛®……Æ˙“ EÚ®…V……‰ Æ˙™……‰∆ E‰Ú EÚ…Æ˙h… Ω˛“ +∆O…‰V… Ω˛®……Æ˙‰ n˘‰∂… ®…‰∆ V…®… ……B*

¶……Æ˙i… +…x…“ v…x…-n˘…˱…i… E‰Ú ±…B ®…∂…Ω˛⁄Æ˙ l……* <∫…“ ±…B +∆O…‰V…

∫……Ë ∫……±…

+…

…Ω˛±…‰

26

G

A R

BH

AN

AL

ÀΩ˛ n÷˘ ∫ i…… x…

=x…®…‰∆ ¶……Æ˙i…“™……‰∆ EÚ…‰ V……x…‰ EÚ“ <V……V…i… x…Ω˛” l…“* +∆O…‰V……‰∆ x…‰ +…x…“

∏…‰π`ˆi…… n˘J……x…‰ E‰Ú ±…B B‰∫…“ §…Ω˛÷i…-∫…“ Ø˚EÚ…¥…]ı‰∆ ±…M…… Æ˙J…“ l…“*

¶……Æ˙i…“™… +∆O…‰V……‰∆ EÚ…‰ +…x…‰ §…Æ˙…§…Æ˙ EÚ… ®……x…EÚÆ˙ =x…E‰Ú ∫……l… =`ˆ-§…Ë`ˆ

™…… P…÷±…- ®…±… x…Ω˛” ∫…EÚi…‰ l…‰* +∆O…‰V……‰∆ E‰Ú J…±……°Ú S…±…x…‰ ¥……±…‰ ®…÷EÚn˘®…‰

¶……Æ˙i…“™… V…V……‰ EÚ“ +n˘…±…i… ®…‰∆ x…Ω˛” ∫…÷x…‰ V…… ∫…EÚi…‰ l…‰* ¶……Æ˙i… ®…‰∆ ∫…¶…“

>Ï∆S…‰ +…ËÆ˙ ®…Ω˛i¥……⁄h…« +…‰Ω˛n˘…‰∆ …Æ˙ +∆O…‰V… l…‰* ∫…‰x…… ®…‰∆ §…Ω˛…n˘÷Æ˙∫…‰ §…Ω˛…n˘÷Æ˙

¶……Æ˙i…“™……‰∆ EÚ…‰ Ω˛¥…±…n˘…Æ˙ ∫…‰ >∆S…… …n˘ x…Ω˛” ®…±… ∫…EÚi…… l……* ™……‰M™… ∫…‰

™……‰M™… ¶……Æ˙i…“™… EÚ…‰ ¶…“ EÚ…‰<« V…®®…‰n˘…Æ˙“ EÚ… EÚ…®… x…Ω˛” ∫……Ë…… V……i…… l……*

Ω˛®……Æ˙‰ n˘‰∂… E‰Ú §……Æ˙‰ ®…‰∆ ∫…¶…“ ®…Ω˛i¥……⁄h…« °ËÚ∫…±…‰ ™…Ω˛…ƒ x…Ω˛” §… ±EÚ ±…xn˘x…

®…‰∆, =x… ±……‰M……‰∆ u˘…Æ˙… EÚ™…‰ V……i…‰ l…‰ V…xΩ˛‰∆ ¶……Æ˙i…“™……‰∆ EÚ“ EÚ…‰<« S…xi…… x…Ω˛”

l…“* <x… ∫…§… §……i……‰∆ ∫…‰ ¶……Æ˙i…“™… V…x…i…… §…Ω˛÷i… n˘÷J…“ Ω˛…‰ M…<«* ±…‰ EÚx…

±……‰M… <∫… +i™……S……Æ˙ E‰Ú ¥…∞¸u˘ +…¥……V… =`ˆ…x…‰ ∫…‰ b˜Æ˙i…‰ l…‰* E‰Ú¥…±… E÷ÚUÙ

Ω˛“ ±……‰M……‰∆ ®…Â Ω˛“ <∫… +x™……™… EÚ… ¥…Æ˙…‰v… EÚÆ˙x…‰ EÚ“ Ω˛®®…i… l…“*

Ω˛®…‰∆ +…M…‰ x…Ω˛” §…gx…‰ n˘™…… V…… Æ˙Ω˛… l……* ±…‰ EÚx… Ω˛®… V…Ω˛…∆ …Ω˛±…‰ l…‰ ¥…Ω˛…∆

¶…“ x…Ω˛” ]ıEÚ …… Æ˙Ω˛‰ l…‰* ¥…∂¥… +…M…‰ §…gi…… M…™…… +…ËÆ˙ Ω˛®… …UÙci…‰

M…B* … ∂S…®…“ n˘‰∂……‰∆ x…‰, ®…∂…“x……‰∆ ∫…‰ x…<«-x…<« ¥…∫i…÷+…‰∆ EÚ… =i……n˘x… EÚÆ˙E‰Ú

+…x…“ v…x…-∫…®… k… +…ËÆ˙ ∫…÷ ¥…v……+…‰∆ EÚ…‰ §…g…™……* +x™… n˘‰∂……‰∆ E‰Ú ±……‰M……‰∆

x…‰ ¥…Y……x… EÚ“ =z… i… ∫…‰ +…x…‰ V…“¥…x… ®…‰∆ ∫…÷v……Æ˙ EÚ™……* ±…‰ EÚx… Ω˛®…‰∆ ™…Ω˛

∫…§… x…Ω˛” EÚÆ˙x…‰ n˘™…… M…™……* E÷ÚUÙ ¶……Æ˙i…“™……‰∆ x…‰ EÚ…Æ˙J……x…‰ ∫l…… …i… EÚÆ˙x…‰

S……Ω˛‰ ±…‰ EÚx… +∆O…‰V… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ x…‰ <∫…E‰Ú ±…B ®…∆V…⁄Æ˙“ x…Ω˛” n˘“* <∫… i…Æ˙Ω˛

n˘‰∂… ®…‰∆ V…Æ˙… ¶…“ ¥…EÚ…∫… x…Ω˛” Ω˛…‰ ……™……* V…Ë∫…‰ EÚ∫∫…… EÚΩ˛…x…“ ®…‰∆ … Æ˙™……‰∆

EÚ“ Æ˙…V…E÷Ú®……Æ˙“ EÚ<« ¥…π……Ê E‰Ú ±…B ∫……‰ V……i…“ Ω˛Ë, ¥…Ë∫…‰ Ω˛“ Ω˛®……Æ˙… n˘‰∂… ¶…“

∫……‰i…… Æ˙Ω˛…*

∫…ËEÚc˜… ¥…π……Á i…EÚ ¶……Æ˙i… §… g™…… EÚ…c‰ +…ËÆ˙ Ω˛∫i…EÚ±……+…‰∆ E‰Ú ±…B …⁄Æ˙‰

¥…∂¥… ®…‰∆ ¥…J™……i… l……* =∫…“ ¶……Æ˙i… EÚ…‰ +§… •…]ı‰x… EÚ“ ®…±……‰∆ ®…‰∆ §…x…‰

EÚ…c‰ V…§…n˘«∫i…“ J…Æ˙“n˘x…‰ …ci…‰ l…‰, V…§… EÚ •…]ı‰x… EÚ“ ®…±……‰∆ E‰Ú ±…B

Ø˚<« ¶……Æ˙i… ∫…‰ ¶…‰V…“ V……i…“ l…“* +∆O…‰V……‰∆ x…‰ <∫… §……i… EÚ“ +x…÷®… i… x…Ω˛” n˘“

EÚ ¶……Æ˙i…“™… +…x…“ V…∞¸Æ˙i… EÚ“ S…“V…‰∆ J…÷n˘ §…x…… ∫…E‰Ú∆ +…ËÆ˙ §…‰S… ∫…E‰Ú∆

C™……‰∆ EÚ ∫……Æ˙… ±……¶… +∆O…‰V… ∫¥…™…∆ Ω˛c…x…… S……Ω˛i…‰ l…‰* <∫…∫…‰ ¶……Æ˙i… E‰Ú

EÚ…c… §…÷x…x…‰ ¥……±…‰ V…÷±……Ω˛…‰∆ +…ËÆ˙ n˘∫i…EÚ…Æ˙…‰∆ EÚ…‰ §…c… x…÷EÚ∫……x… Ω˛÷+…

C™……‰∆ EÚ =x…EÚ“ §…x……<« Ω˛÷<« S…“V…‰∆ EÚ…‰<« x…Ω˛” J…Æ˙“n˘ ∫…EÚi…… l……*

∫…∆∫……Æ˙ =z… i… EÚÆ˙i…… M…™…… …Æ˙ ¶……Æ˙i… ®…‰∆ ®…∂…“x…‰∆ x…Ω˛” +…<«* +∆O…‰V……‰∆ x…‰

Æ˙‰±… E‰Ú <∆V…x… V…Ë∫…“ E‰Ú¥…±… =xΩ˛” ®…∂…“x……‰∆ EÚ…‰ +…x…‰ n˘™…… V…x…∫…‰

=xΩ˛‰∆ ™…Ω˛…∆ EÚ… ∂……∫…x… EÚÆ˙x…‰ ®…‰∆ ∫…÷ ¥…v…… Ω˛…‰i…“ l…“* +∆O…‰V……‰∆ x…‰ ™…Ω˛…∆

Æ˙‰±… EÚ“ ±……<x…‰∆ §…UÙ…<«, ∫…cEÚ +…ËÆ˙ …÷±… §…x…¥……B* ™… n˘ ¥…‰ B‰∫……

x… EÚÆ˙i…‰ i……‰ <i…x…‰ §…c‰ n˘‰∂… …Æ˙ …⁄Æ˙… x…™…xj…h… Æ˙J… ……x…… =x…E‰Ú

±…B EÚ `ˆx… Ω˛…‰ V……i……*

n˘⁄∫…Æ˙… EÚ…®… +∆O…‰V……‰∆ x…‰ ™…Ω˛ EÚ™…… EÚ E÷ÚUÙ ¶……Æ˙i…“™……‰∆ EÚ…‰ +∆O…‰V…“

…g…x…‰ ±…M…‰ i…… EÚ ¥…‰ =x…E‰Ú ±…B UÙ…‰]ı‰-®……‰]ı‰ EÚ…®… EÚÆ˙ ∫…E‰Ú∆*

<∆M±…Ëb˜ ∫…‰ C±…E«Ú ®…∆M…¥……x…‰ EÚ“ §…V……B =xΩ˛‰∆ ™…Ω˛” …Æ˙ i…Ë™……Æ˙ EÚÆ˙x……

EÚΩ˛” + v…EÚ ∫…∫i…… +…ËÆ˙ +…∫……x… l……*

i…÷®… V……x…i…‰ Ω˛“ Ω˛…‰ EÚ + v…EÚi…®… ¶……Æ˙i…“™… M……∆¥……‰∆ ®…‰∆ Æ˙Ω˛i…‰ Ω˛Ë*

+∆O…‰V…“ ∂……∫…x… E‰Ú EÚ…Æ˙h… M……∆¥……‰∆ ®…‰ Æ˙Ω˛x…‰ ¥……±…‰ ±……‰M……‰∆ EÚ“ Ω˛…±…i…

n˘x……‰∆- n˘x… J…Æ˙…§… Ω˛…‰i…“ M…<« C™……‰∆ EÚ <x…EÚ“ V…∞¸Æ˙i……‰∆ EÚ…‰ ∫…®…Z…x…‰

+…ËÆ˙ …⁄Æ˙… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…… EÚ…‰<« x…Ω˛” l……* <∫…E‰Ú ∫……l… Ω˛“ ¶……Æ˙i… E‰Ú

±……‰M……‰∆ EÚ“ ∫…∆J™…… ¶…“ §…c“ i…‰V…“ ∫…‰ §…gx…‰ ±…M…“* <∫…∫…‰ =x…EÚ“

Ω˛…±…i… +…ËÆ˙ ¶…“ J…Æ˙…§… Ω˛…‰i…“ M…<« C™……‰∆ EÚ =x…E‰Ú Ω˛∫∫…‰ ®…‰∆ M…Æ˙“§…“

+…ËÆ˙ i…EÚx…“°Ú…‰∆ E‰Ú ∫…¥…… +… ¶…“ C™…… ∫…EÚi…… l……! x… ¶…Æ˙…‰]ı J……

∫…EÚi…‰ l…‰, x… ∫¥…∫l… Æ˙Ω˛ ∫…EÚi…‰ l…‰* J……x…‰ EÚ…‰ V……‰ l……‰c… §…Ω˛÷i…

®…±…i…… ¶…“ l…… ¥…Ω˛ B‰∫…… x…Ω˛” Ω˛…‰i…… l…… V…∫…∫…‰ ∂…Æ˙“Æ˙ EÚ…‰ i……EÚi…

®…±…‰* +…®… ±……‰M… §…Ω˛÷i… EÚ®…V……‰Æ˙ Ω˛…‰ M…B +…ËÆ˙ +…∫……x…“ ∫…‰

27

G

A R

BH

AN

AL

ÀΩ˛ n÷˘ ∫ i…… x…

§…“®……Æ˙ …cx…‰ ±…M…‰* V…xn˘… ÆΩ˛˙x…‰ E‰Ú ±…B EÚV……« ±…‰x…… …ci…… l……*

=∫…E‰Ú §…M…ËÆ˙ Æ˙…‰]ı“-n˘…±… V…÷]ı… ……x…… ¶…“ ®…÷ ∂EÚ±… Ω˛…‰ M…™……* M……∆¥……Â

EÚ…‰ ®…Ω˛…®…… Æ˙™……‰∆ +…ËÆ˙ +x™… §…“®…… Æ˙™……‰∆ x…‰ i…§……Ω˛ EÚÆ˙ n˘™……*

+∫…i……±… +…ËÆ˙ b˜…ÏC]ıÆ˙ E‰Ú¥…±… §…c‰ ∂…Ω˛Æ˙…‰∆ ®…‰∆ l…‰* °ÚÆ˙ ±……‰M……‰∆ E‰Ú

……∫… n˘¥…… +… n˘ E‰Ú ±…B …Ë∫…… ¶…“ x…Ω˛” l……* ¶……Æ˙i…“™… EÚ“ +…Ë∫…i…

+…™…÷ E‰Ú¥…±… 27 ¥…π…« Æ˙Ω˛ M…<«* ±……‰M… +…x…‰ §…SS……‰∆ EÚ…‰ ∫E⁄Ú±… x…Ω˛”

¶…‰V… ……i…‰ l…‰* Æ˙Ω˛x…‰ E‰Ú ±…B =xΩ˛‰∆ EÚSS…“ Z……‰…c“ ®…‰∆ Ω˛“ M…÷V……Æ˙…

EÚÆ˙x…… …ci…… l……* EÚ¶…“-EÚ¶…“ …“x…‰ E‰Ú ±…B ∫……°Ú ……x…“ i…EÚ

x…Ω˛” ®…±… ……i…… l……* ∂…Ω˛Æ˙ ®…‰∆ ±……‰M……‰∆ E‰Ú ……∫… x… x……ËEÚÆ˙“ l…“ x…

…Ë∫……* ¶……Æ˙i… EÚ“ V…x…i…… E‰Ú ……∫… +∆v…EÚ…Æ˙, n˘÷J… +…ËÆ˙ x…Æ˙…∂…… E‰Ú

∫…¥……™… E÷ÚUÙ ¶…“ x… Æ˙Ω˛…*

<∫… §……i… ∫…‰ Ω˛®…‰∆ +S…Æ˙V… x…Ω˛” Ω˛…‰x…… S…… Ω˛B EÚ +∆O…‰V… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙

E‰Ú¥…±… +…x…“ Ω˛“ ¶…±……<« EÚ“ §……i… ∫……‰S…i…“ l…“ C™……‰∆ EÚ +∆O…‰V… ™…Ω˛…∆

+…B Ω˛“ <∫… ±…B l…‰, x… EÚ Ω˛®……Æ˙‰ Ω˛i… E‰Ú ±…B* P……‰c… P……∫… ∫…‰

n˘…‰∫i…“ EÚÆ˙‰M…… i……‰ J……BM…… C™……? ±…‰ EÚx… EÚ¶…“-EÚ¶…“ B‰∫…… Ω˛…‰i……

Ω˛Ë EÚ ∂…EÚ…Æ˙“ +…x…‰ §…UÙ…B V……±… ®…‰∆ J…÷n˘ Ω˛“ °Ú∆∫… V……i…… Ω˛Ë*

+∆O…‰V……‰∆ x…‰ E÷ÚUÙ EÚ…®… +…x…‰ °Ú…™…n˘‰ E‰Ú ±…B EÚB …Æ˙ =x… EÚ…®……‰∆

∫…‰ Ω˛®……Æ˙‰ ±…B M…÷±……®…“ EÚ“ §…‰ c™……‰∆ EÚ…‰ i……‰c °‰ÚEÚx…… E÷ÚUÙ +…∫……x…

Ω˛…‰ M…™……* ¥…Ω˛ EËÚ∫…‰? +∆O…‰V……‰∆ x…‰ n˘‰∂… EÚ… ∂……∫…x… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú ±…B

Æ˙‰±… EÚ“ …]ı Æ˙™……∆ §…UÙ…<», ∫…cE‰Ú∆ §…x…¥……<» +…ËÆ˙ b˜…EÚ-|…h……±…“

∫l…… …i… EÚ“* …Æ˙ <x…∫…‰ Ω˛®… ±……‰M… BEÚ-n˘⁄∫…Æ˙‰ E‰Ú x…EÚ]ı +… M…B*

E÷ÚUÙ ¶……Æ˙i…“™……‰∆ x…‰ +∆O…‰V…“ …g“* <∫…∫…‰ ¶……Æ˙i… E‰Ú +±…M…-+±…M…

¶……M……‰∆ E‰Ú ±……‰M……‰∆ EÚ…‰ +……∫… ®…‰∆ +…∫……x…“ ∫…‰ §……i…S…“i… EÚÆ˙x…‰ EÚ…

∫……v…x… ®…±… M…™……* +∆O…‰V…“ EÚi……§……‰∆ +…ËÆ˙ +J…§……Æ˙…‰∆ E‰Ú V… Æ˙B

¶……Æ˙i…“™……‰∆ EÚ…‰ … ∂S…®…“ n˘‰∂……‰∆ EÚ“ x…<« ¥…S……Æ˙v……Æ˙…+…‰∆ EÚ“

V……x…EÚ…Æ˙“ ®…±…“* Ω˛®…‰∆ ∫¥…i…xj…i…… +…ËÆ˙ ∫…®……x…i…… E‰Ú ∫…u˘…xi……‰∆ E‰Ú

§……Æ˙‰ ®…‰∆ …i…… S…±……* ™… n˘ ∫…¶…“ ®…x…÷π™… §…Æ˙…§…Æ˙ ΩÈ˛ i……‰ BEÚ V…… i… n˘⁄∫…Æ˙“

…Æ˙ ∂……∫…x… EËÚ∫…‰ EÚÆ˙ ∫…EÚi…“ Ω˛Ë? ¥…n˘‰∂…“ ±……‰M……‰∆ EÚ…‰ C™…… ΩEÚ Ω˛Ë EÚ ¥…‰

Ω˛®……Æ˙‰ ∫……l… §…÷Æ˙… ¥…i……«¥… EÚÆ˙‰∆ +…ËÆ˙ Ω˛®…‰∆ x…“S…“ x…V…Æ˙ ∫…‰ n˘‰J…‰∆? +…ËÆ˙ ∫…§…∫…‰

§…c“ §……i… ™…Ω˛ Ω˛Ë EÚ Ω˛®… ™…Ω˛ ∫…§… C™……‰∆ §…n˘…«∂i… EÚÆ˙‰∆? V…§… ±……‰M……‰∆ x…‰

+…x…‰-+…… ∫…‰ ™…‰ ∫…¥……±… EÚB i……‰ =x…EÚ“ Ω˛®®…i… +…ËÆ˙ i……EÚi… §…g“*

+∆O…‰V……‰∆ u˘…Æ˙… ∫l…… …i… ∫…∆S……Æ˙ ¥™…¥…∫l…… x…‰ <x… ¥…S……Æ˙…‰∆ EÚ…‰ ¶……Æ˙i… E‰Ú

±……‰M……‰∆ ®…‰∆ °ËÚ±……x…‰ ®…‰∆ ®…n˘n˘ n˘“* Ω˛®……Æ˙… n˘‰∂… +§… ∫…S…®…÷S… V……M…x…‰ ±…M……*

±……‰M……‰∆ E‰Ú ∫……‰S…x…‰ EÚ… f¯∆M… §…n˘±……* n˘x…-|… i… n˘x… ™…Ω˛ ®…Ω˛∫…⁄∫… EÚÆ˙x…‰

¥……±……‰∆ EÚ“ ∫…∆J™…… §…gi…“ Ω˛“ M…<« EÚ Ω˛®… ¶…“ E÷ÚUÙ ΩÈ˛* Ω˛®……Æ˙‰ ¶…“ E÷ÚUÙ

+ v…EÚ…Æ˙ ΩÈ˛* Ω˛®… ¶…“ +SUÙ“ i…Æ˙Ω˛ ∫…‰ V…“¥…x… §…i……B∆M…‰ - |… i…π`ˆ… E‰Ú

∫……l… ∫¥……v…“x… V…“¥…x…, C™……‰∆ EÚ Ω˛®… ¶…“ =i…x…‰ Ω˛“ +SU‰Ù ΩÈ˛ V…i…x…‰ +…ËÆ˙

±……‰M…* <∫…“ ∫…‰ +…V……n˘ Ω˛…‰x…‰ EÚ“ <SUÙ… …Ën˘… Ω˛÷<«* B‰∫…… |…i…“i… Ω˛÷+… V…Ë∫…‰

±…®§…‰ ∫…®…™… ∫…‰ ∫……‰™……, M…⁄∆M…… n˘‰∂… +S……x…EÚ §……‰±…x…‰ ±…M… M…™…… Ω˛…‰* ∂…÷∞¸-

∂…÷∞¸ ®…‰∆ ™…Ω˛ BEÚ v…“®…“ °÷Ú∫…°÷Ú∫……Ω˛]ı l…“, °ÚÆ˙ =∫…®…‰∆ i…‰V…“ +…i…“ M…<«

+…ËÆ˙ BEÚ n˘x… B‰∫…… =n¬˘P……‰π… Ω˛÷+… V…∫…EÚ…‰ x… ∫…÷x…x…… +∫…®¶…¥… l……*

+x…‰EÚ ®…Ω˛…x… …÷Ø˚π… +…M…‰ +…B +…ËÆ˙ =xΩ˛…‰∆x…‰ +…v…÷ x…EÚ ™…÷M… E‰Ú <∫…

B‰ i…Ω˛… ∫…EÚ ∫…∆P…π…« E‰Ú ±…B ±……‰M……‰∆ EÚ… x…‰i…fii¥… EÚ™……* i…±…EÚ,

¥…¥…‰EÚ…x…∆n˘ +…ËÆ˙ ]ıËM……‰Æ˙ B‰∫…‰ Ω˛“ x……®… ΩÈ˛ V…xΩ˛‰∆ ¶……Æ˙i…“™… +…n˘Æ˙ +…ËÆ˙

+…¶……Æ˙ E‰Ú ∫……l… ∫…n˘… ™……n˘ Æ˙J…‰∆M…‰* <x… ∫…¶…“ x…‰ +…x…‰-+…x…‰ i…Æ˙“E‰Ú ∫…‰

™…Ω˛“ EÚΩ˛…, Ω˛®… +…V……n˘ Ω˛…‰EÚÆ˙ Æ˙Ω˛‰∆M…‰* +…ËÆ˙ V…§… ¶……Æ˙i…“™… ±……‰M… +…x…“

+…V……n˘“ E‰Ú ±…B ±…c‰ i……‰ ™…Ω˛ BEÚ ¥…∂…‰π… |…EÚ…Æ˙ EÚ“ ±…c…<« §…x… M…<«

C™……‰∆ EÚ <∫…EÚ…‰ ±…cx…‰ E‰Ú ±…B =xΩ˛…‰∆x…‰ §…xn˘⁄EÚ…‰∆ ™…… n˘⁄∫…Æ˙‰ Ω˛ l…™……Æ˙…‰∆ ∫…‰

EÚ…®… x…Ω˛” ±…™……*

G

A R

BH

AN

AL

28…Æ˙J…

+±…EÚ… ∫…Æ˙…¥…M…“

V…x®… x…¥…∆§…Æ˙ 1960 EÚ±…EÚk……. ∂…I…… EÚ±…EÚk…… ¥…∂¥… ¥…t…±…™… ∫…‰ Æ˙P…÷¥…“Æ˙ ∫…∆#…Ω˛ …Æ˙ ∂……‰v…-EÚ…™…«* 1998 ®… ∫…… Ω˛i™… +EÚ…n˘®…“ …÷Æ˙∫EÚ…Æ˙

∫…‰ ∫…®®…… x…i…* ∫…∆…E«Ú : 2/10, ∂…Æ˙i… §……‰∫… Æ˙…‰b˜, M……b«˜x… +……]«ı®…Â]ı, M…÷±…®……‰Ω˛Æ˙, EÚ±…EÚk……-700 020

∫…∆n˘¶…« ®…‰∆ ®…È +…x…‰ EÚ…‰ n˘‰J…i…“ Ω⁄ƒ˛, i……‰ ……i…“ Ω˛⁄ƒ EÚ BEÚ

±…M…¶…M… …⁄V……-……`ˆ, +∆v… ¥…∂¥……∫…Ω˛“x… §…S……x…, ∫E⁄Ú±…

Eڅϱ…‰V… EÚ“ ∂…I…… ∫…‰ |…¶…… ¥…i… ∫…Ω˛V… ∞¸… ∫…‰ ∫…∆P…π…«∂…“±…

i…… E«ÚEÚ n˘®……M… B¥…∆ Ω˛xn˘÷i¥… E‰Ú |… i… BEÚ ®… ∏…i… Æ˙…M…-

u˘‰π… - V…∫…EÚ… ®…⁄±… EÚ…Æ˙h… ¥…h…« ¥™…¥…∫l…… Ω˛Ë - E‰Ú §……¥…V…⁄n˘

®…È +…x…‰ EÚ…‰ §…Ω˛÷i… v…… ®…«EÚ ¥™… HÚ ®……x…i…“ Ω⁄ƒ˛⁄* …UÙ±…‰ ¥…π……Ê ®…‰∆ ®…Ëx…‰

+…x…‰ Ω˛xn⁄˘ Ω˛…‰x…‰ EÚ…‰ ™…… v…®…« EÚ…‰ +…x…‰ V…“¥…x… EÚ… BEÚ V…∞¸Æ˙“

+…v……Æ˙ ……™…… Ω˛Ë* BEÚ i…Æ˙Ω˛ ∫…‰ ™…Ω˛ ¶…“ EÚΩ˛… V…… ∫…EÚi…… Ω˛Ë EÚ

S……Æ˙…‰∆ +…‰Æ˙ §…gi…‰ Ω˛xn˘÷i¥… E‰Ú ∫……l…-∫……l… Ω˛“ =∫…E‰Ú EÚ…Æ˙h……‰∆ ∫…‰

∂……™…n˘ §…±…E÷Ú±… +∫…∆…fiHÚ- +…x…“ x…V…“ V…“¥…x… ™……j…… ®…‰∆ ®…x…÷π™…

EÚ“ ¥™……E÷Ú±…i…… +…ËÆ˙ =u‰˘±…x… EÚ…‰ EÚ®… EÚÆ˙x…‰ B¥…∆ ∂…… xi… +…ËÆ˙

+…x…xn˘ E‰Ú +l…« EÚ“ J……‰V… ®…‰∆ BEÚ ®……M…« E‰Ú ∞¸… ®…‰∆ v…®…« EÚ…

x…Æ˙“I…h… EÚÆ˙x…‰ EÚ… ®…‰Æ˙… Ω˛xn˘÷i¥… ¶…“ §…Ω˛÷i… §…g… Ω˛Ë* Æ˙P…÷¥…“Æ˙

∫…Ω˛…™… +…ËÆ˙ ™…l……l…« V…Ë∫…‰ ¥…π…™… …Æ˙ ∂……‰v… EÚÆ˙i…‰-EÚÆ˙i…‰ V……‰ v…®…«-

O…xl……‰∆ ∫…‰ EÚ…‰<« i……Æ˙i…®™… x…Ω˛” Æ˙J…i…… - ®…Èx…‰ M…“i……, =… x…π…n˘ §……Ëu˘

∫…… Ω˛i™… EÚ“ +…‰Æ˙ +x……™……∫… Ω˛“ +…x…‰ EÚ…‰ §…Ω˛÷i… J…∆S…i…‰ ……™…… Ω˛ËË*

∂……™…n˘ ™…Ω˛ J…∆S……¥… ¥…Ω˛” Ω˛Ë, V…∫…‰ ¥…“.B∫…. x……™………±… …÷Æ˙…x…“

∫…¶™…i……+…‰∆ E‰Ú ±……‰M……‰∆ E‰Ú V…“¥…x… EÚ“ ∫…®……x……xi…Æ˙ +…EÚ…∆I……Bƒ (B

∫…‰EÚhb˜ ∫EÚ“®… +…Ï°Ú B∆§…“∂…x∫…) EÚΩ˛i…‰ Ω˛È*

∫…¥……±… =`ˆi…… Ω˛Ë EÚ C™…… ™…Ω˛“ ∫…®……x……xi…Æ˙ +…EÚ…∆I…… BEÚ §…c‰

…Ë®……x…‰ …Æ˙ S……Æ˙…‰∆ +…‰Æ˙ V……M… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë? C™…… °ÚÆ˙ +…n˘®…“ ∫……Æ˙“

¶……M… n˘…Ëc +…ËÆ˙ Ω˛…™…-Ω˛…™… ∫…‰ l…EÚ EÚÆ˙ v…®…« EÚ“ ∂…Æ˙h… ®…‰∆ V……x…‰ EÚ“

∫……‰S… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë? S……Æ˙…‰∆ +…‰Æ˙ §…gi…“ EÚ“i…«x… ¶…V…x… ®…∆b˜ ±…™……‰∆, Æ˙… j…

V……M…Æ˙h……‰∆, x…™…‰-x…™…‰ J…÷±…i…‰ ¶…¥™… v……®……‰∆, ®… xn˘Æ˙…‰∆-®…`ˆ…‰∆,

x…EÚ ®……Ë∫…“ E‰Ú S…‰Ω˛Æ˙‰ ∫…‰ +…i®… ¥…∂¥……∫… EÚ“ n˘®…EÚ EÚ… ∫……±…-n˘Æ˙

∫……±… P…]ıi…‰ V……x…… =x…E‰Ú |… i… ∫…Ω˛…x…÷¶…⁄ i… ∫…‰ + v…EÚ =∫…E‰Ú

EÚ…Æ˙h……‰∆ EÚ…‰ V……x…x…‰ EÚ“ +…‰UÙ“-∫…“ =i∫…÷EÚi…… V…M……i…… Ω˛Ë* ™…Ω˛

∫…÷x… EÚÆ˙ i……‰ Ω˛ËÆ˙i… EÚ… +∆i… x…Ω˛” Æ˙Ω˛i…… - +…V…EÚ±… Ω˛®……Æ˙“ EÚ]ı“ ……]ı“«

®…‰∆ Ω˛®… ±……‰M… ¶…V…x…-EÚ“i…«x… EÚ… |……‰O……®… Æ˙J…i…‰ Ω˛È EÚ¶…“ +…x……? §…Æ˙∫……‰∆

…Ω˛±…‰ =x…EÚ“ BEÚ ……]ı“« ®…‰∆ …Æ˙i…-n˘Æ˙-…Æ˙i… ®…‰EÚ+… ∫…‰ ±…n˘“ ∫±…“¥…±…‰∫…

§±……=V… ¥……±…“ i……∂… …“]ıi…“ +…ËÆ˙i…‰∆ +…ƒJ……‰∆ E‰Ú ∫……®…x…‰ P…⁄®… V……i…“ Ω˛È...

V…Ëx… V…“ E‰Ú §……™…‰∆ Ω˛…l… ®…‰∆ +M…⁄∆ `ˆ™……‰∆ EÚ“ ∫…∆J™…… §…gEÚÆ˙ S……Æ˙ Ω˛…‰ M…™…“ Ω˛Ë-

V…§…∫…‰ ®…Èx…‰ ™…Ω˛ n˘…‰x……‰∆ +M…⁄ `ˆ™……ƒ …Ω˛x…“ Ω˛È, ∫…S…®…÷S… ®…‰Æ˙‰ n˘x…®……x… §…n˘±…

M…™…‰ Ω˛È... ™…Ω˛…ƒ i…EÚ EÚ ……<±∫… ∫…‰ J…⁄x… M…Æ˙x…… ¶…“ §…∆n˘ Ω˛Ë* =∫… i……∆ j…EÚ

x…‰ EÚΩ˛… Ω˛Ë EÚ +§… ®…÷Z… …Æ˙ …“UÙ‰ ∫…‰ ¶…“ EÚ…‰<« ¥……Æ˙ x…Ω˛” EÚÆ˙ ∫…E‰ÚM……*

∫……®…x…‰ ∫…‰ ¥……Æ˙ EÚÆ˙x…‰ EÚ“ Ω˛®®…i… i……‰ …Ω˛±…‰ Ω˛“ EÚ∫…“ ®…‰∆ x…Ω˛“ l…“* V…Ëx…

V…“ E‰Ú =©… …Èi…“∫… E‰Ú ±…M…¶…M… Ω˛Ë*

BEÚ x…V…n˘“EÚ E‰Ú Æ˙∂i…‰n˘…Æ˙ x…‰ +¶…“ E÷ÚUÙ n˘x… …Ω˛±…‰ §…Ω˛÷i… +…O…Ω˛…⁄¥…«EÚ

Æ˙…x…“ ∫…i…“ n˘…n˘“ E‰Ú EÚ“i…«x… ®…‰∆ §…÷±……™…… l……* ……ƒS… ∫……i… Ω˛V……Æ˙ ∞¸…™…‰ EÚ…

J…S…« EÚ™…… M…™…… l……, V…∫…®…‰∆ EÚ…±…“ M…∆V…“ …Ω˛x… EÚÆ˙ +∆M…‰‰V…“ ∫]ı…<±… ®…‰∆

§…ÈV……‰ §…V……x…‰¥……±…… UÙ…‰EÚÆ˙…, v¥… x… EÚ…‰ M…÷ƒV……x…‰ ¥……±…‰ <EÚ…‰ ¥……±…… §… g™……

®……<EÚ +…ËÆ˙ °Ú±®…“ M…“i……‰∆ EÚ“ v…÷x… …Æ˙ §…x…‰ ¶…V…x……‰∆ …Æ˙ ∏…r˘… ¶……¥… ∫…‰

Z…⁄®…i…‰ Ω˛Æ˙ =©… E‰Ú ∫j…“-…÷Ø˚π… ®……ËV…⁄n˘ l…‰* +…∫………∫… EÚ“ <x… P…]ıx……+…‰∆ E‰Ú

x…™…‰ Ω˛xn˘÷i¥… E‰Ú x…™…‰ Ω˛xn˘÷i¥… E‰Ú

n˘÷:J… +…ËÆ˙ ∫…÷J…

G

A R

BH

AN

AL

…Æ˙J… 29

®…`ˆ…v…“∂……‰∆-§……§……+…‰∆, ¶……M…¥…i… EÚl……™…Y……‰∆, |…¥…S…x……‰∆, ¥…Ëπh……‰n˘‰¥…“

EÚ“ ™……j……+…‰∆ ¥…M…ËÆ˙Ω˛ EÚ…‰ n˘‰J… EÚÆ˙ ∫…Ω˛V… ∞¸… ∫…‰ ™…Ω˛ ß…®… Ω˛…‰

∫…EÚi…… Ω˛Ë EÚ BEÚ §……Æ˙ °ÚÆ˙ EÚ…‰<« §…Ω˛÷i… §…c… v…… ®…«EÚ V……M…Æ˙h… Ω˛…‰

Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* ¥…∂¥… ¥…t…±…™……‰∆ B¥…∆ ∫…… Ω˛ i™…EÚ ∫…∆∫l……+…‰∆ E‰Ú ∫…‰ ®…x……Æ˙…‰∆

∫…‰ ¥…t…l…“« i…EÚ M……™…§… Æ˙Ω˛i…‰ ΩÈ˛ - Ω˛…ϱ… J……±…“ …c‰ Æ˙Ω˛i…‰ Ω˛È, …Æ˙

+ v…EÚi…Æ˙ |…¥…S…x…-∫l…±……‰∆ …Æ˙ ±……‰M… ∫…“ g™……‰∆ …Æ˙ i…EÚ §…Ë`ˆ‰

®…±…‰∆M…‰* EÚ±…EÚk…… E‰Ú BEÚ Æ˙…π]ı≈“™… +J…§……Æ˙ EÚ…‰ n˘÷EÚ…x…n˘…Æ˙“

V…®……x…‰ E‰Ú ±…B ∂…∆EÚÆ˙…S……™……Ê +…ËÆ˙ ®…÷ x… ∫…÷®…‰Æ˙®…±… ∫…‰ ±…‰EÚÆ˙ …÷π……

n˘“n˘“, +…™……« ∂… ∂…|…¶…… i…EÚ E‰Ú |…¥…S…x… ∫……Æ˙ UÙ……x…‰ …c Æ˙Ω˛‰ Ω˛Ë*

∫…÷x…… Ω˛Ë EÚ Ω˛ Æ˙u˘…Æ˙ ®…‰∆ +r˘«E÷Ú∆¶… E‰Ú ®…‰±…‰ ®…‰∆ ®…`ˆ…<« §……ƒ]ıx…‰ E‰Ú

<SUÙ÷EÚ ±……‰M……‰∆ EÚ…‰ ±…‰x…‰ ¥……±…‰ ¶…J…®…∆M…‰ x…Ω˛” ®…±…i…‰ l…‰ +…ËÆ˙ ™…Ω˛…ƒ

i…EÚ EÚ M……Bƒ ¶…“ V…±…‰§…“ n˘‰J… EÚÆ˙ +Ø˚ S… ∫…‰ ®…÷∆Ω˛ °‰ÚÆ˙ ±…‰i…“ l…”*

+… J…Æ˙ ¥…Ω˛ EÚ…Ëx… ∫…“ S…“V… Ω˛Ë, V…∫…‰ ……x…‰ E‰Ú ±…B +…®… +…n˘®…“

+…x…“ M……ƒ`ˆ E‰Ú <i…x…‰ …Ë∫…‰ +…ËÆ˙ ∫…®…™… J…S…« EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë? <∫…E‰Ú

§…n˘±…‰ ®…‰∆ =∫…‰ ®…±… C™…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë? v…®…« EÚ“ ∂…Æ˙h… ®…‰∆ V……x…‰ ¥……±…‰

±……‰M……‰∆ EÚ…‰ ¶…M…¥…n¬˘M…“i…… x…‰ S……Æ˙ |…EÚ…Æ˙ EÚ… §…i……™…… Ω˛Ë- +…i…«,

V…Y……∫…÷, +l……«l…“« +…ËÆ˙ Y……x…“(7/16)* ™… n˘ BEÚ §……Æ˙ ™…Ω˛ ®……x…

±…‰∆ EÚ ™…‰ ±……‰M… …Ω˛±…“ EÚ…‰ ]ı E‰Ú Ω˛È, i……‰ ¥…‰ EÚ∫… |…EÚ…Æ˙ E‰Ú +…i…« ™……

∫…∆EÚ]ı ®…‰∆ Ω˛Ë, V…∫…∫…‰ v…®…« =xΩ˛‰∆ j……h… n˘‰ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë? <∫… |…∂x… E‰Ú =k…Æ˙

E‰Ú EÚ<« ∫…⁄j… +…∫………∫… E‰Ú V…“¥…x… ®…‰∆ ®…±… V……i…‰ Ω˛È! EÚx…EÚ ®……Ë∫…“

+…ËÆ˙ V…Ëx… V…“ E‰Ú P…∫…]ıi…‰ ∫…∆™…÷HÚ … Æ˙¥……Æ˙…‰∆ ®…‰∆ BEÚ … Æ˙¥……Æ ˙E‰Ú

+∆n˘Æ˙ +……∫… ®…‰∆ ±…M…¶…M… =n˘…∫…“x… i…“x… S……Æ˙ +E‰Ú±…‰ … Æ˙¥……Æ˙ Ω˛Ë,

V……‰ ∫……Z…… Æ˙∫……‰<« ∫…‰ V…÷c‰ Ω˛÷B Ω˛È* <x… +x……‰J…‰ ∫…∆™…÷HÚ … Æ˙¥……Æ˙…‰∆ ®…‰∆

Æ˙Ω˛x…‰ E‰Ú i…x……¥… EÚ…‰ ∫…°«Ú ¶…÷HÚ¶……‰M…“ V……x… ∫…EÚi…‰ Ω˛È∆, V…Ω˛…ƒ §……Ω˛Æ˙“

¶…“c E‰Ú +∆n˘Æ˙ ¶…™…∆EÚÆ˙ +E‰Ú±………x… Ω˛Ë +…ËÆ˙ V…Ω˛…ƒ ∫……Æ˙‰ Æ˙…M… ™…… i……‰

EÚ∫…“ +…ËÆ˙ E‰Ú |… i… u˘‰π… ∫…‰ ∂…÷∞¸ Ω˛…‰i…‰ Ω˛È ™…… =x…EÚ“ … Æ˙h… i… u˘‰π…

®…‰∆ Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë* §…c‰ ∂…Ω˛Æ˙…‰∆ ®…‰∆ ∫……®…… V…EÚ V…“¥…x… EÚ… +…±…®… i……‰ ™…Ω˛

Ω˛Ë EÚ Æ˙∂i…‰-x……i……‰∆ ®…‰∆ V…Ω˛…ƒ +…x…‰ ∫…‰ ∫…®…fiu˘ ¥™… HÚ EÚ… ∫…¥……±… x…

Ω˛…‰∆, ¥…Ω˛…ƒ ®…Æ˙x…‰-V…“x…‰-§…“®……Æ˙“- ¥…¥……Ω˛ i…EÚ ®…‰∆ Æ˙∂i…‰n˘…Æ˙…‰∆ EÚ… EÚ…‰<«

…i…… x…Ω˛” Æ˙Ω˛i…… +…ËÆ˙ ¥…‰ +…i…‰ ¶…“ Ω˛È i……‰ ®…‰Ω˛®……x……‰∆ EÚ“ i…Æ˙Ω˛*

M……ƒ¥……‰∆ EÚ“ Ω˛…±…i… ∂…Ω˛Æ˙…‰∆ V…Ë∫…“ Ω˛“ n˘‰Æ˙-∫…§…‰Æ˙ Ω˛…‰x…‰¥……±…“ Ω˛Ë ™…… Ω˛…‰

S…±…“ Ω˛Ë* §…Ω˛…Æ˙ E‰Ú BEÚ M……ƒ¥… E‰Ú EÚ±…EÚk…‰ ®…‰∆ b˜≈…™…¥…Æ˙“ EÚÆ˙ Æ˙Ω˛‰

¥™… HÚ x…‰ §…i……™…… EÚ BEÚ Ω˛“ +…ƒM…x… ®…‰∆ =∫…E‰Ú ®……i……- …i…… +…ËÆ˙

S……Æ˙ ¶……<™……‰∆ E‰Ú +±…M…-+±…M… ……ƒS… S…⁄±Ω˛‰∆ Ω˛Ë +…ËÆ˙ =∫…EÚ“ …ix…“

EÚ“ ®…fii™…÷ Ω˛…‰ V……x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h… =∫…EÚ“ §…SS…“ EÚ…‰ Æ˙J…x…‰ E‰Ú ±…B =∫…‰

®……ƒ EÚ…‰ =∫… §…SS…“ EÚ… J…S…« n˘‰x…… …ci…… Ω˛Ë* =∫…E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ M……ƒ¥……‰∆

®…‰∆ |……™…: P…Æ˙-P…Æ˙ ®… B‰∫…“ Ω˛“ Ω˛…±…i… Ω˲, V…Ω˛…ƒ §…x…… ∫¥……l…« E‰Ú EÚ…‰<« EÚ∫…“

EÚ… E÷ÚUÙ x…Ω˛” Ω˛Ë* +…n˘®…“ +…ËÆ˙ +…n˘®…“ E‰Ú §…“S… §…gi…“ n˘⁄Æ˙“ ®…‰∆ EÚΩ˛“ +Ω˛∆

™…… +∫… Ω˛πh…÷i…… Ω˛Ë, i……‰ EÚΩ˛” ∫¥……l…« +…ËÆ˙ ±……‰¶…*

S……Æ˙…‰∆ +…‰Æ˙ V……‰ Ω˛xn˘÷i¥… §…gi…… n˘J……<« n˘‰ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë, =∫…EÚ“ BEÚ J…… ∫…™…i…

=∫…EÚ… ∫……®…⁄ Ω˛EÚ ∞¸… Ω˛Ë, V…Ω˛…ƒ v…®…« BEÚ i…Æ˙Ω˛ EÚ“ ∫……®…… V…EÚi…… EÚ… ∞¸…

±…‰ ±…‰i…… Ω˛Ë* EÚxi…÷ ™…Ω˛ ∫……®…… V…EÚi…… x…V…“ =i∫…¥……‰∆ - V…Ë∫…‰ ±…cE‰Ú EÚ…

¥…¥……Ω˛ - ∫…‰ + v…EÚ =n˘…Æ˙ +…ËÆ˙ ∫…n˘¬¶……¥……⁄h…« ¶…“c <EÚ^ı“ EÚÆ˙i…“ Ω˛Ë*

<∫…EÚ… EÚ…Æ˙h… ™…Ω˛ Ω˛Ë EÚ Ω˛®…‰∆ C™…… …c“ Ω˛Ë V……‰ V……™…‰∆* ¥…Ω˛ EÚ…Ëx… ∫…… Ω˛®……Æ˙‰

P…Æ˙ +…™…… l……* Ω˛…‰M…… …Ë∫…‰ ¥……±…… +…x…‰ P…Æ˙ ®…‰∆* V…Ë∫…“ ¶……¥…x……+…‰∆ E‰Ú

±…B <∫… ∫……®…… V…EÚi…… ®…‰∆ +C∫…Æ˙ EÚ…‰<« V…M…Ω˛ x…Ω˛” Ω˛…‰i…“* <x… v…… ®…«EÚ

=i∫…¥……‰∆ ®…‰∆ J…S…« EÚ™…‰ M…™…‰ …Ë∫……‰∆ ®…‰∆ EÚΩ˛”- x… EÚΩ˛” n˘J……¥…‰ EÚ“ |…¥…fi k… Ω˛…‰i…‰

Ω˛÷B ¶…“ <«π™……« ™…… |… i…∫…v……« EÚ“ ¶……¥…x…… EÚ®… V…M……i…‰ Ω˛È, C™……‰∆ EÚ =x…E‰Ú

…“UÙ‰ v…®…« V…Ë∫…“ EÚ…‰<« … ¥…j… +…ËÆ˙ §…c“ +¥…v……Æ˙h…… Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë* J…S…« EÚÆ˙x…‰

¥……±…‰ ®…‰∆ ¶…“ BEÚ i…Æ˙Ω˛ EÚ“ ¥…x…©…i…… §…x…“ Æ˙Ω˛i…“ Ω˛Ë* … Æ˙¥……Æ˙ +…ËÆ˙

∫…®……V… E‰Ú |… i… EÚ∫…“ i…Æ˙Ω˛ EÚ… n˘… ™…i¥… x…¥……«Ω˛ x… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú +…Æ˙…v…

§……‰v… V……‰ ∫……Æ˙“ +…v…÷ x…EÚi…… E‰Ú §……¥…V…⁄n˘ ¶……Æ˙i…“™… ®……x…∫… ∫…‰ V…c ∫…‰ x…Ω˛”

x…EÚ±… ……i…… - ∫…‰ ¶…“ <∫… i…Æ˙Ω˛ E‰Ú v…… ®…«EÚ =i∫…¥… BEÚ x…πEfiÚi… n˘±……i…‰

Ω˛È +…ËÆ˙ ®…x…÷π™… EÚ“ ∫……®…… V…EÚ, =n˘…Æ˙ +ËÆ˙ x…:∫¥……l…« §…x…x…‰ EÚ“

V…x®…V……i… =n˘®™… <SUÙ… EÚ…‰ BEÚ ]ı‰g‰-®…‰g‰ i…Æ˙“E‰Ú ∫…‰ Ω˛“ ∫…Ω˛“, ±…‰ EÚx…

…⁄Æ˙“ +¥…∂™… EÚÆ˙i…‰ Ω˛È* ®…÷ ∂EÚ±… ™…Ω˛ ¶…“ Ω˛Ë EÚ …÷Æ˙…x…‰ ∫…®……V… ®…‰∆ °ÚÆ˙ ¶…“

EÚ<« i…Æ˙Ω˛ EÚ“ =n˘…Æ˙i……Bƒ, n˘…x… ¥…M…ËÆ˙Ω˛ E‰Ú ∞¸… ®…‰∆ +¶……¥…O…∫i……‰∆ E‰Ú |… i…

EÚØ˚h…… E‰Ú |…¥……Ω˛ E‰Ú Æ˙…∫i…‰ x… ®…«i… EÚ™…‰ Ω˛÷B l…”, …Æ˙ +…v…÷ x…EÚ ∫…®……V…

x…‰ ¥™… HÚ EÚ…‰ §…±…E÷Ú±… ∫¥……l…«…Æ˙…™…h…, +…i®…E‰Ú xp˘i… +…ËÆ˙ +x…÷n˘…Æ˙ §…x……

b˜…±…… Ω˛Ë* +…v…÷ x…EÚi…… E‰Ú x……®… …Æ˙ V……‰ J……±…“…x… +…V……n˘“ E‰Ú §……n˘

EÚ±…EÚk…… ®…‰∆ +…™…‰ n˘x… V…Ω˛…ƒ-i…Ω˛…ƒ Ω˛…‰x…‰

¥……±…“ ¶……M…¥…i…EÚl……+…‰∆ E‰Ú §……Æ˙‰ ®…‰∆ BEÚ ∫……`ˆ…

¥…π…« EÚ“ v…®…«|……h… ¥…fir˘… EÚ… EÚΩ˛x…… Ω˛Ë - ™…Ω˛

i……‰ Æ˙∆b˜“ EÚ“ ®…∆b˜“ Ω˛…‰ M…™…“* …Ω˛±…‰ EÚΩ˛”

¶……M…¥…i…-EÚl…… Ω˛…‰x…… §…c“ §……i… Ω˛…‰i…“ l…“*

30

G

A R

BH

AN

AL

Ω˛®……Æ˙“ V…xn˘M…“ ®…‰∆ +…™…… Ω˛Ë, =∫…‰ ¶…Æx…˙‰ E‰Ú ±…B v…®…« ∫…‰ ∫…∫i…“, ∫…÷±…¶…

+…ËÆ˙ ∫…®……V… u˘…Æ˙… +x…÷®……‰ n˘i… EÚ…‰<« n˘⁄∫…Æ˙“ ®…x… ∂S… EÚi∫…… |…h……±…“

¶……Æ˙i… ®…‰∆ x…Ω˛” Ω˛…‰ ∫…EÚi…“* Ω˛Æ˙ i…§…E‰Ú E‰Ú ±……‰M……‰∆- =SS… ¥…M…«, ®…v™… ¥…M…«,

x…®x… ¥…M…«, + ∂… I…i…, ∂… I…i…, +v…« ∂… I…i…-∫j…“-…÷Ø˚π……‰∆ E‰Ú P…®…« EÚ“

+…‰Æ˙ Z…÷EÚx…‰ EÚ… ∫…∆¶…¥…i…: ™…Ω˛“ ®…⁄±… EÚ…Æ˙h… Ω˛Ë*

EÚ±…EÚk…… ®…‰∆ ®…V…n˘⁄Æ˙…‰∆ u˘…Æ˙… EÚ±…-EÚ…Æ˙J……x……‰∆ ®…‰∆ Ω˛…‰x…‰¥……±…“ ¥…∂¥…EÚ®……«

…⁄V…… ®…V…n˘⁄Æ˙…‰∆ E‰Ú |……™…: ®……C∫…«¥……n˘“ ]ı≈‰b˜ ™…⁄ x…™…x……‰∆ ∫…‰ V…÷c‰ Ω˛…‰x…‰ E‰Ú

§……¥…V…⁄n˘ <∫… ∫……±… …Ω˛±…‰ ∫…‰ §…Ω˛÷i… V……‰Æ˙-∂……‰Æ˙ ∫…‰ Ω˛…‰i…“ n˘J……<« …c“*

+…∂S…™…« Ω˛Ë EÚ ®…Ω˛∆M……<«, §…n˘Ω˛…±…“ +…ËÆ˙ ∫……¥…«V… x…EÚ …⁄V……+…‰∆ EÚ… ˆ…]ı-

§……]ı BEÚ ∫……l… §…gi…… n˘J……<« …ci…… Ω˛Ë* V…∫… S…“V… EÚ“ §…c‰ …Ë®……x…‰ …Æ˙

V…∞¸Æ˙i… Ω˛…‰ V……™…‰, =∫…‰ …⁄Æ˙“ EÚÆ˙x…‰ E‰Ú ±…B =∫…“ S…“V… EÚ“ n˘÷EÚ…x…‰∆ ¶…“

J…÷±… V……i…“ Ω˛È - ]ı“¥…“ …Æ˙ Æ˙…®……™…h…-®…Ω˛…¶……Æ˙i… ∫…‰ ±…‰EÚÆ˙ Æ˙…V…x…“ i… ®…‰∆

+…x…“ ∞¸ S… ¥… ∫……®…l™…« E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ Ω˛Æ˙ ∫i…Æ˙ …Æ˙ ¶……M…¥…i… EÚl……+…‰∆,

|…¥…S…x……‰∆, EÚ“i…«x……‰∆ +…ËÆ˙ §……±…EÚ •…¿S…… Æ˙™……‰∆ EÚ“ n˘÷EÚ…x…‰∆ =…±…§v… Ω˛Ë*

EÚ±…EÚk…… ®…‰∆ +…™…‰ n˘x… V…Ω˛…ƒ-i…Ω˛…ƒ Ω˛…‰x…‰ ¥……±…“ ¶……M…¥…i…EÚl……+…‰∆ E‰Ú §……Æ˙‰

®…‰∆ BEÚ ∫……`ˆ… ¥…π…« EÚ“ v…®…«|……h… ¥…fir˘… EÚ… EÚΩ˛x…… Ω˛Ë - ™…Ω˛ i……‰ Æ˙∆b˜“ EÚ“

®…∆b˜“ Ω˛…‰ M…™…“* …Ω˛±…‰ EÚΩ˛” ¶……M…¥…i…-EÚl…… Ω˛…‰x…… §…c“ §……i… Ω˛…‰i…“ l…“*

Æ˙∆b˜“ EÚ“ ®…∆b˜“ - §…Ω˛÷i… +n˘¬¶…÷i… f¯∆M… ∫…‰ BEÚ ∫…⁄j… ®…‰∆ <∫… ∫……Æ˙‰ v…… ®…«EÚ

V……M…Æ˙h… EÚ“ ……‰±… J……‰±… n˘‰i…… Ω˛Ë* =∫… ®…∆b˜“ ∫…‰ ™…Ω˛…ƒ ∫…®……x…i……Bƒ ¶…“ §…Ω˛÷i…

Ω˛È- ®…x……‰Æ˙∆V…x… i……‰ Ω˛Ë Ω˛“, +E‰Ú±…‰…x… ∫…‰ ®…÷ HÚ Ω˛Ë, §…Ω˛÷i… ∫……Æ˙“ ∫…⁄I®…

¥……∫…x……+…‰∆ EÚ“ …⁄ i…« ¶…“ Ω˛Ë* ∫…§…∫…‰ §…c“ §……i… i……‰ ™…Ω˛ Ω˛Ë EÚ ¥…Ë∫…“ Ω˛“

+∫…∆∫Cfii…, ¥… S…j…, S…EÚ…S……Èv… +…ËÆ˙ EÚ…x…°Ú…‰c ∂……‰Æ˙M…÷±…¥……±…“ ®…∆b˜“ ™…Ω˛

¶…“ Ω˛Ë* V…∫… ¶……M…¥…i… EÚl…… EÚ…‰ ∫……i… n˘x……‰∆ ®…‰∆ +…∫…j… ®…fii™…÷ EÚ…‰ V……x…

EÚÆ˙ Æ˙…V…… …Æ˙“ I…i… x…‰ <∫… ¶……¥… ∫…‰ ∫…÷x…… EÚ ¥…Ω˛ V…“¥…x… E‰Ú ®…®…«

EÚ… Y……x… ……EÚÆ˙ ®…fii™…÷ E‰Ú ¶…™… ∫…‰ ®…÷HÚ Ω˛…‰ V……™…‰, ¥…Ω˛ EÚl…… i…Æ˙Ω˛-

i…Æ˙Ω˛ ∫…‰ §……EÚ…™…n˘… M……™…EÚ“ EÚ“ +n˘… ™…… x……]ıEÚ“™…i…… E‰Ú ∫……l…,

f¯…‰±…-®…∆V…“Æ˙… ……]ı“«, x…EÚ±…“ v…÷Bƒ +…ËÆ˙ x… V……x…‰ EÚi…x…“ i…Æ˙Ω˛ E‰Ú

i……®…-Z……®… E‰Ú ∫……l… ±……J……‰∆ Ø˚…™…‰ J…S…« EÚÆE‰Ú˙ ∫…÷x…“ V…… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë*

EÚ…‰<« +…∂S…™…« x…Ω˛” EÚ <∫… v…… ®…«EÚi…… ®…‰∆ EÚ∫…“ |…EÚ…Æ˙ EÚ…

+…i®…Y……x…, +…i®… x…Æ˙“I…h… ™…… +…i®…∂……‰v…x… ∫…∆¶…¥… Ω˛“ x…Ω˛” Ω˛Ë

+…ËÆ˙ ™…Ω˛ =xΩ˛” ¥…fi k…™……‰∆ …Æ˙ …±…i…“ +…ËÆ˙ =xΩ˛‰∆ Ω˛“ ……‰ π…i… EÚÆ˙i…“

Ω˛Ë, V…x…∫…‰ ®…÷ HÚ ……x…‰ E‰Ú ±…B Ω˛xn⁄˘ v…®…« Ω˛“ C™……‰∆, ∫…∆∫……Æ˙ E‰Ú

EÚ∫…“ ¶…“ v…®…« EÚ“ =i… k… Ω˛÷<« Ω˛Ë*

Æ˙…®……x…xn˘ ∫……M…Æ˙ EÚ“ Æ˙…®……™…h… x…‰ Æ˙…®… EÚ…‰ …Ω˛±…‰-…Ω˛±… §…‰S…… ™……

Æ˙…®… EÚ…‰ §…‰S…x…‰ ±……™…EÚ ¥…∫i…÷ §…x……™…… ™…… BEÚ §…J…Æ˙i…“,

n˘∂……Ω˛“x…, ¥…EÚ…∫… +…ËÆ˙ +…v…÷ x…EÚi…… ∫…‰ ¶…Æ˙®……™…“ M…™…“ EÚ®…V……‰Æ˙

¶…“c EÚ…‰ §…‰§…∫… v…… ®…«EÚi…… x…‰? V……‰ ¶…“ Ω˛…‰, ∫…§… BEÚ-n˘⁄∫…Æ˙‰ E‰Ú

…⁄Æ˙EÚ =k…Æ˙ Ω˛Ë* ¥™… HÚM…i… …… Æ˙¥…… Æ˙EÚ-∫……®…… V…EÚ V…“¥…x… ®…‰∆

+±…M…-+±…M… UÙ]ıEÚi…“ V…x…i…… EÚ…‰ EÚ∫…“ +…x…‰ ∫…‰ ¶…z… ∫…®…⁄Ω˛

E‰Ú |… i… x…°ÚÆ˙i…, |… i…∂……‰v… +…ËÆ˙ ¥…u˘‰π… EÚ∫…“ ∫¥…∫l… ∫…®……V… EÚ“

Æ˙S…x…… E‰Ú ∫l……™…“ +…v……Æ˙ x…Ω˛” Ω˛…‰ ∫…EÚi…‰, …Æ˙ ¥…Ë∫…… EÚ…‰<« §…c…

+…n˘∂…« i……‰ EÚ∫…“ E‰Ú n˘®……M… ®…‰∆ ¶…“ x…Ω˛” - x… =x…E‰Ú V……‰

∫……∆|…n˘… ™…EÚ EÚΩ˛‰ V……i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ x… =x…E‰Ú V……‰ M…ËÆ˙ ∫……∆|…n˘… ™…EÚ Ω˛…‰x…‰

EÚ… n˘…¥…… EÚÆ˙i…‰ Ω˛Ë* Ω˛xn˘÷ v…®…« V…∫… =SS…i…®… +…n˘∂…«-

V…“¥…x…®…÷HÚ™……-™……x…“ ∫……Æ˙‰ ¶…‰n˘…‰∆ ∫…‰ =x®…÷HÚ Ω˛…‰x…‰ EÚ“ §……i… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë,

=∫…EÚ“ Æ˙k…“ ¶…Æ˙ ¶…“ |…i…“ i… ™… n˘ Ω˛®……Æ˙“ x…™…“ v… …®…«EÚi…… ®…‰∆

Ω˛…‰i…“, i……‰ C™…… ®…∆b˜±… ∫…°Ú… Æ˙∂……‰∆ E‰Ú ¥…Æ˙…‰v… ®…‰∆ +…i®…n˘…Ω˛ Ω˛…‰i…‰?

C™…… v…®…« EÚ“ ∂…÷Ø˚+…i… +…ËÆ˙ +xi… +…i®…∂……‰v…x… Ω˛“ x…Ω˛” Ω˛Ë -

V…Ω˛…ƒ +…x…‰ +∆n˘Æ˙ E‰Ú …∂…÷i¥… …Æ˙ n˘‰¥…i¥… EÚ“ ¥…V…™… EÚÆ˙x…… Ω˛“

±…I™… Ω˛Ë? ∂……™…n˘ ™…Ω˛ +…i®…∂……‰v…x… S…Æ˙h… ±…I™… Ω˛…‰i…‰ Ω˛÷B ¶…“ BEÚ

¥™………EÚ ∞¸… ®…‰∆ EÚ¶…“ Ω˛xn⁄˘ ∫…®……V… EÚ… ±…I…h… x…Ω˛” §…x……, V…∫…E‰Ú

EÚ…Æ˙h… ¥…h…« ¥™…¥…∫l…… +…V… i…EÚ V…®…“ Ω˛÷<« Ω˛Ë* +…V… ¶…“ V……‰

Ω˛xn˘÷i¥… §…gi…… n˘J… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë, =∫…®…‰∆ =∫…“ i…Æ˙Ω˛ E‰Ú …÷Æ˙…x…‰

¥…Æ˙…‰v……¶……∫… Ω˛È- ¥™… HÚM…i… V…“¥…x… ®…‰∆ ¥…u˘‰π… v…… ®…«EÚi…… EÚ…‰

§…g…¥…… n˘‰ Æ˙Ω˛… ΩÈ˛ +…ËÆ˙ ∫……®…⁄ Ω˛EÚ V…“¥…x… ®…‰∆ ¶…“ ¥…u˘‰π… EÚ“ Ω˛“ …Æ˙®…

V…™… v…®…« E‰Ú x……®… …Æ˙ Ω˛…‰ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë*

<∫… §…gi…“ Ω˛÷<« v…… ®…«EÚi…… EÚ“ BEÚ +…‰Æ˙ V…c Ω˛Ë, V……‰ +…x…‰

+…∫………∫… n˘‰J…x…‰ ∫…‰ …EÚc ®…‰∆ +… V……i…“ Ω˛Ë* <∫… ∫……±… ∫…Æ˙∫¥…i…“

…Æ˙J…

∫…Æ˙∫¥…i…“ …⁄V…… …Æ˙ BEÚ …∆b˜…±… ®…‰∆ ∫…Æ˙∫¥…i…“ EÚ…‰

V…“x∫… EÚ… …È]ı +…ËÆ˙ ]ı“-∂…]ı« …Ω˛x……™…“ M…™…“ l…“

+…ËÆ˙ ¥…“h…… EÚ“ V…M…Ω˛ M…]ı…Æ˙ ®……ËV…⁄n˘ l……* Ω˛Æ˙

∫……¥…«V… x…EÚ …⁄V…… ®…‰∆ Ω˛]ı °Ú±®…“ M…“i……‰∆ EÚ…

EÚ…x…°Ú…‰c ∂……‰Æ˙ …Ën˘… EÚÆ˙i…‰ ±……=b˜∫…“EÚÆ˙…‰∆ …Æ˙

§…V…x…… i……‰ EÚ±…EÚk… ®…‰∆ +…®… §……i… Ω˛Ë*

31

G

A R

BH

AN

AL

…Æ˙J…

…⁄V…… …Æ˙ BEÚ …∆b˜…±… ®…‰∆ ∫…Æ˙∫¥…i…“ EÚ…‰ V…“x∫… EÚ… …È]ı +…ËÆ˙ ]ı“-

∂…]ı« …Ω˛x……™…“ M…™…“ l…“ +…ËÆ˙ ¥…“h…… EÚ“ V…M…Ω˛ M…]ı…Æ˙ ®……ËV…⁄n˘ l……*

Ω˛Æ˙ ∫……¥…«V… x…EÚ …⁄V…… ®…‰∆ Ω˛]ı °Ú±®…“ M…“i……‰∆ EÚ… EÚ…x…°Ú…‰c ∂……‰Æ˙

…Ën˘… EÚÆ˙i…‰ ±……=b˜∫…“EÚÆ˙…‰∆ …Æ˙ §…V…x…… i……‰ EÚ±…EÚk…… ®…‰∆ +…®… §……i…

Ω˛Ë* ∂…Æ˙n˘ @Òi…÷ ®…‰∆ x…¥…Æ˙…j… …Æ˙ b˜∫EÚ…‰-b˜…∆ b˜™…… ™……x…“ b˜∫EÚ…‰

∫…∆M…“i… …Æ˙ ……Æ˙®… Æ˙EÚ M…÷V…Æ˙…i…“ b˜…ƒ b˜™…… x…fii™… x…™…“ …“g“ EÚ…‰

<i…x…… +…EÚ π…«EÚ EÚÆ˙i…… Ω˛Ë EÚ §…c‰-§…c‰ …∆b˜…±……‰∆ ®…‰∆ ¶…“ ……ƒ¥… Æ˙J…x…‰

EÚ“ V…M…Ω˛ x…Ω˛” ®…±…i…“* V…… Ω˛Æ˙ Ω˛Ë EÚ +…®… V…x…i…… +…x…“

…Æ˙®…Æ˙… EÚ…‰, +…x…“ …Ω˛S……x… EÚ…‰ J……‰x…… x…Ω˛” S……Ω˛i…“, …Æ˙ ¥…Ω˛

∫……l… Ω˛“ +…v…÷ x…EÚ ®……x…‰ V……x…‰ E‰Ú ±…B E÷ÚUÙ ¶…“ EÚÆ˙ ∫…EÚi…“ Ω˛Ë*

∫…S… i……‰ ™…Ω˛ Ω˛Ë EÚ +∆O…‰V…“ x… V……x…x…‰ ¥……±…… Ω˛Æ˙ ¥™… HÚ BEÚ M…Ω˛Æ˙“

Ω˛“x… ¶……¥…x…… EÚ… ∂…EÚ…Æ˙ Ω˛Ë* EÚ±…EÚk…… ®…‰∆ Ω˛xn˘“ ®……v™…®… E‰Ú ∫……Æ˙‰

∫E⁄Ú±… BEÚ-E‰Ú-§……n˘˙-BEÚ +∆O…‰V…“ ®……v™…®… E‰Ú ∫E⁄Ú±… §…x…i…‰ S…±…‰ M…™…‰

Ω˛Ë* +∆O…‰ V…™…i… +…ËÆ˙ +∆O…‰V…“ ¶……π…… E‰Ú |… i… +…®… +…n˘®…“ E‰Ú ®…x…

®…‰∆ M…Ω˛Æ˙“ ±…±…EÚ Ω˛Ë +…ËÆ˙ Ω˛xn˘“ ]ı…<… ™…… …∆ b˜i… ]ı…<… ±……‰M……‰∆ E‰Ú

±…B =∫…E‰Ú ®…x… ®…‰∆ M…Ω˛Æ˙“ Ω˛EÚ…Æ˙i… EÚ… ¶……¥… Ω˛Ë* +…x…“ ∫…∆∫EfiÚ i…

™…… ¶……π…… EÚ…‰ V……x…x…‰ E‰Ú ±…B x… =∫…E‰Ú ……∫… ∫…®…™… Ω˛Ë, x… >V……«

+…ËÆ˙ x… Ω˛“ ∞¸ S…, …Æ˙ ∫……l… Ω˛“ ∫……l… =∫…E‰Ú ®…x… ®…‰∆ BEÚ M…Ω˛Æ˙…

M±…… x…§……‰v… ¶…“ Ω˛Ë, V……‰ ∂……™…n˘ =∫…“ i…Æ˙Ω˛ EÚ… ¶……¥… Ω˛Ë V……‰ ®…Èx…‰

∂…Ω˛Æ˙ ®…‰∆ Ω˛…‰∫]ı±… ®…‰∆ Æ˙Ω˛EÚÆ˙ …gx…‰¥……±…“ +…x…“ BEÚ ∫…Ω˛‰±…“ EÚ…

+…x…“ M…ƒ¥……Æ˙, P…Æ˙‰±…⁄ ®……ƒ E‰Ú |… i… n˘‰J…… l……*

Ω˛®… v…®…« EÚ…‰ V…x…i…… EÚ“ +°Ú“®… EÚΩ˛ EÚÆ˙ =∫…E‰Ú |… i… EÚi…x…… ¶…“

v…CEÚ…Æ˙ ¶……¥… n˘J……™…‰∆, EÚxi…÷ ™…Ω˛ ∫…S… Ω˛Ë EÚ v…®…«¥……±…‰ <«∂¥…Æ˙

EÚ… S…‰Ω˛Æ˙… V…Ω˛…ƒ n˘™……±…÷, EfiÚ……±…÷, =n˘…Æ˙, x™……™……⁄h…« +…ËÆ˙ ∫…i…¬ EÚ“

+…‰Æ˙ =x®…÷J… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…… l……, ¥…Ω˛” Ω˛®……Æ˙‰ +…v…÷ x…EÚ ¥…EÚ…∫… E‰Ú

<«∂¥…Æ˙ EÚ… S…‰Ω˛Æ˙… §…±…E÷Ú±… ∫¥……l…“« +…ËÆ˙ Ω˛∆∫………⁄h…« Ω˛Ë* BEÚ §…c“

§……i… ™…Ω˛ ¶…“ Ω˛Ë EÚ +…v…÷ x…EÚ V…“¥…x… ®…‰∆ ∏…r˘… x……®… EÚ… EÚ…‰<« i…i¥…

x…Ω˛” Æ˙Ω˛ M…™…… Ω˛Ë* ∫……v……Æ˙h… V…x…-®…x… §…÷ r˘ ∫…‰ ∫…∆S…… ±…i… x…Ω˛”

Ω˛…‰i……, =∫…‰ ∏…r˘… EÚ… ¶…“ +…v……Æ˙ S…… Ω˛B* EÚxi…÷ B‰∫…… EÚ…‰<«

+…v……Æ˙ EÚΩ˛” n˘J…i…… x…Ω˛”* n˘⁄∫…Æ˙“ i…Æ˙°Ú Ω˛®…x…‰ +…v…÷ x…EÚi…… E‰Ú

x……®… …Æ˙ i…E«Ú +…ËÆ˙ ∏…r˘… EÚ…‰ n˘…‰ ¥…Æ˙…‰v…“ ¥…∫i…÷Bƒ ®……x… ±…™…… Ω˛Ë

+…ËÆ˙ +…x…“ ¥…Æ˙…∫…i… E‰Ú =x… ∂……∂¥…i…, ∂…¥… +…ËÆ˙ ∫…÷∆n˘Æ˙ …I……‰∆ EÚ…‰

¶…“ Ω˛ƒ∫… EÚÆ˙ =c… n˘™…… Ω˲ V…xΩ˛‰∆ Ω˛®……Æ˙… v…®…« ∏…r˘… E‰Ú J……i…‰ ®…‰∆

b˜…±… EÚÆ˙ Ω˛®……Æ˙“ …fil¥…“ EÚ“ ∫…÷Æ˙I…… +…ËÆ˙ ∫…®…fi u˘ EÚ… |…§…xv… EÚÆ˙

Æ˙Ω˛… l……*

BEÚ … Æ˙ S…i… §…÷ r˘V…“¥…“ ∫…‰ ®…‰Æ˙“ <∫… §……i… …Æ˙ §…Ω∫… Ω˛…‰ M…™…“ EÚ <∫…®…‰∆

C™…… Ω˛V…« Ω˛Ë EÚ Ω˛®… +…v…÷ x…EÚ V…“¥…x… ®…‰∆ ¶…“ x… n˘™……‰∆ E‰Ú |… i… ®……i…fi¶……¥…

™…… + i… l…™……‰∆ E‰Ú |… i… n˘‰¥…i…… ¶……¥… Æ˙J…‰∆? ®…‰Æ˙… ™…Ω˛ EÚΩ˛x…… l…… EÚ

+…V……n˘“ E‰Ú §……n˘ V…∫… i…Æ˙Ω˛ =VV…Ëx… ∫…‰ I…|…… x…n˘“ +…ËÆ˙ ¥…fin˘…∆¥…x… ∫…‰

V…®…÷x…… x…n˘“ M……™…§…-∫…“ Ω˛…‰ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë ™…… ∫…⁄J… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë, ¥…Ω˛ ∂……™…n˘ B‰∫…… ¶……¥…

Æ˙J…x…‰ …Æ˙ x…Ω˛“‰∆ Ω˛…‰i……* =x…EÚ… i…E«Ú l…… EÚ ™… n˘ Ω˛®… B‰∫…… ®……x…i…‰ Ω˛È EÚ

x…n˘“ BEÚ n˘‰¥…“ Ω˛Ë, i……‰ °ÚÆ˙ Ω˛®…‰∆ ™…Ω˛ ¶…“ ®……x…x…… …c‰M…… EÚ ∂…⁄p˘ EÚ…‰ ¥…‰n˘-

……`ˆ EÚÆ˙x…‰ …Æ˙ =∫…E‰Ú EÚ…x……‰∆ ®…‰∆ …P…±…… Ω˛÷+… ∫…“∫…… b˜…±…x…… …c‰M……*

∫…¥……±… ™…Ω˛ Ω˛Ë EÚ V…§… Ω˛®… ∫…… Ω˛i™… ®…‰∆ x…V…“«¥… ¥…∫i…÷+…‰∆ E‰Ú ¥™… HÚEÚÆ˙h…

EÚ…‰ BEÚ ]ı‰EÚx…“EÚ ®……x… ∫…EÚi…‰ Ω˛È ™…… ¥™… HÚM…i… ∞¸… ∫…‰ EÚ∫…“ ¥…fiI…, x…n˘“,

…Ω˛…c E‰Ú |… i… +x……™……∫… +…x…i¥… ®…Ω˛∫…⁄∫… EÚÆ˙ ∫…EÚi…‰ Ω˛È, i……‰ +…x…“

…Æ˙®…Æ˙… ∫…‰ |……i… <∫… +…x…‰…x… EÚ…‰ ™…… ∏…r˘…+…‰∆ EÚ…‰, V…x…EÚ… BEÚ

¥…∂……±… V…x… ∫…®…⁄Ω˛ …Æ˙ §……EÚ…™…n˘… |…¶……¥… Ω˛Ë, C™……‰∆ <∫… |…EÚ…Æ˙ E‰Ú i…EÚ…Ê ∫…‰

=c… n˘‰x…… S……Ω˛i…‰ Ω˛È? +…v…÷ x…EÚ ™…… i…… E«ÚEÚ S…xi…x… EÚ… +l…«

∏…r˘…Æ˙ Ω˛i… ™…… V…c ¥…Ω˛“x… Ω˛…‰ V……x…… x…Ω˛” Ω˛Ë +…ËÆ˙ v…®…« x…Æ˙…‰I…i…… EÚ…

+l…« +…x…“ ¶……π…… E‰Ú v…… ®…«EÚ ∂…§n˘…‰∆, |…i…“EÚ…‰∆ +…ËÆ˙ ®……x™…i……+…‰∆ EÚ…

+¥…®…⁄±™…x… x…Ω˛” Ω˛Ë* ®…÷Z…‰ ±…M…i…… Ω˛Ë EÚ <∫… §……i… EÚ…‰ ∫…®…Z…i…‰ Ω˛÷B EÚ

v…®…« +…n˘®…“ EÚ“ BEÚ +… n˘®…, V…Ë ¥…EÚ V…∞¸Æ˙i… Ω˛Ë V……‰ =∫…‰ ∫¥… E‰Ú ∫…“ ®…i…

I…‰j… ∫…‰ §……Ω˛Æ˙ x…EÚ…±… ¥…∂……±… +x…∆i… ¥™………EÚi…… ∫…‰ V……‰ci…“ Ω˛Ë, Ω˛®…‰∆

∫¥…™…∆ Ω˛∆n˘÷i¥… E‰Ú =x… =n˘…k… |…i…“EÚ…‰∆, ®…⁄±™……‰∆ ¥… v……Æ˙h……+…‰∆ EÚ“ §……i…

EÚÆ˙x…“ Ω˛…‰M…“ +…ËÆ˙ =xΩ˛‰∆ ∫…S…‰i… Ω˛…‰EÚÆ˙ §…x……™…‰ Æ˙J…x…… Ω˛…‰M……, C™……‰∆ EÚ ¥…‰

Ω˛®……Æ˙‰ S…xi…x… EÚ“ ∫…§…∫…‰ ∫……l…«EÚ =…±… §v…™……ƒ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ ¥…‰ ®……x…¥… ®……j… E‰Ú

±…B EÚ±™……h…EÚ…Æ˙“ ΩÈ˛* ™… n˘ Ω˛®… B‰∫…… x…Ω˛” EÚÆ˙i…‰, i……‰ ∏…r˘… EÚ… +…v……Æ˙

J……‰V…i…… ®…x…÷π™… x…®x… ∫i…Æ˙ EÚ“ S…‰i…x……, V……‰ ¥…u˘‰π… +…ËÆ˙ ∫¥……l…« ∫…‰

… Æ˙S…… ±…i… Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë, E‰Ú J……‰V…‰ Ω˛÷B |…i…“EÚ…‰∆ EÚ…‰ Ω˛“ Ω˛xn˘÷i¥… ®……x… §…Ë`ˆ‰M……*

®…‰Æ˙“ n˘…n˘“ BEÚ x…J…… ±…∫… Ω˛xn˘÷ Ω˛…‰x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h… Ω˛“ ®…÷∫…±…®……x……‰∆ E‰Ú Æ˙…‰V…‰

Æ˙J…x…‰ EÚ…‰ §…Ω˛÷i… ∏…r˘…¶……¥… ∫…‰ n˘‰J…i…“ l…”, C™……‰∆ EÚ =x…EÚ… ®……x…x…… l…… EÚ

<i…x…… +…i®… x…O…Ω˛ §…Ω˛÷i… M…Ω˛Æ˙“ +…ËÆ˙ ∫…SS…“ +…∫l…… ∫…‰ Ω˛“ ∫…∆¶…¥… Ω˛Ë*

BEÚ ∫…SS…“ +…∫l…… n˘⁄∫…Æ˙“ +…∫l…… ∫…‰ EÚ…‰<« ¥…Æ˙…‰v… ™…… §…ËÆ˙˙¶……¥… x…Ω˛” Æ˙J…

∫…EÚi…“* ®…‰Æ˙… x…V…“ §…gi…… Ω˛xn˘÷i¥… ®…÷Z…‰ EÚ∫…“ ∫…‰ x…°ÚÆ˙i… x…Ω˛”

EÚÆ˙¥……i……, <∫… ±…B ®…‰Æ˙“ =®®…“n˘ v…⁄ ®…±… x…Ω˛” Ω˛…‰i…“- §…x…“ Æ˙Ω˛i…“ Ω˛Ë*

32

G

A R

BH

AN

AL

16 +C]⁄ı§…Æ˙ 1946 EÚ…‰ <∆n˘…ËÆ˙, ®…v™…|…n‰˘∂… ®… V…x®…. +∆O…‰V…“ ∫…… Ω˛i™… ∫…‰ B®….B +…ËÆ˙ ¥… v… ∫x……i…EÚ. +∆O…‰V…“ ∫…… Ω˛i™… …g¯…x…‰ E‰Ú +±……¥…… n˘…‰

∫……±…… i…EÚ ¶……Æ˙i…“™… …÷ ±…∫… ∫…‰¥…… ®… EÚ…®… EÚ™……* 1971 ®… ¶……Æ˙i…“™… |…∂……∫… x…EÚ ∫…‰¥…… ∫…‰ V…÷c‰˜* UÙ…j… V…“¥…x… ∫…‰ Ω˛“ EÚ ¥…i……, x……]ıEÚ +…ËÆ˙

+ ¶…x…™… ®… ∫… GÚ™… ¶……M…“n˘…Æ˙“* E÷ÚUÙ ¥…π……Á i…EÚ ®…v™…|…n‰˘∂… ∫…… Ω˛i™… … Æ˙π…n˘ EÚ“ … j…EÚ… ∫……I……iEÚ…Æ˙ EÚ… ∫…®……n˘x… EÚ™……* ∂…§…-M…∫i…, V…J®……Â

E‰Ú x……®… EÚ ¥…i…… ∫…∆O…Ω˛, EÚ∂…x…±……±… x……]ıEÚ E‰Ú +±……¥…… E÷ÚUÙ EÚΩ˛… x…™……ƒ |…EÚ… ∂…i…*

i…÷®…x…‰ EÚi…x…‰ §…x……B EÚ ¥…

Ω‰˛ <«∂¥…Æ˙ i…÷®…x…‰ EÚi…x…‰ §…x……B EÚ ¥…

EÚi…x…… EÚ…‰ ¶……π…… n˘“?

¥…‰ <i…x…‰ ®…x… ®…k… EÚ ¶…⁄±… M…B

=xΩ² n‰˘Ω˛ ¶…“ ®…±…“, n˘®……M… ¶…“ Ω˛… ∫…±…

n˘“x… ¶…“ §…x…… E÷ÚUÙ =x…EÚ…

n÷˘ x…™…… l……‰c˜“ =x…E‰Ú ¶…“ Ω˛∫∫…‰ ®…Â

=x…E‰Ú ¶…“ V…®®…‰ ®…Â

∫…§… <∫…“ §……i… ®…Â M…… °Ú±… EÚ

=xΩ² V…÷§……x… ®…±…“ ®…x…-®…… °ÚEÚ

…Æ˙ §…Ω˛Æ˙… ®…÷±EÚ ®…±……

±…Ω˛…V…… Ω˛Æ˙ ®…÷ƒΩ˛ ∫…±……

Ω˛Æ˙ S…“W… EÚ…‰ EÚ…§…⁄ ®… ±……x…‰ EÚ“

x…‰∫i…x……§…⁄n˘ EÚÆ˙x…‰ EÚ“

n÷˘ ¥…v……O…∫i… ∂… HÚ

∂……Ë™…« ¶…Æ˙… °ÚƉ˙§…

•…¿…x…xn˘ ∫…Ω˛…‰n˘Æ˙

Ω‰˛ <«∂¥…Æ˙ i…÷®…x…‰ §…x……B <i…x…‰

∫…÷J…x…¥…Æ˙

E÷ÚUÙ +…ËÆ˙ §……i… Ω˛…‰i…“ M…Æ˙

n˘“ Ω˛…‰i…“ =xΩ² l……‰c˜“ §…Ω÷˛i… x…W…Æ˙

E÷ÚUÙ EÚ®… Ω˛“ n˘B Ω˛…‰i…‰ ∂…§n˘

∫™……®… EÚ…‰ ∫™……®… EÚΩ˛i…‰

M……ËÆ˙ EÚ…‰ M……ËÆ˙

¥…Ω˛ Ω˛“ i……‰ Ω˛…‰i……

+xn˘…W…‰ §…™……ƒ +…ËÆ˙

+¶…“ i……‰ <i…x…“ ®…x…®……x…“ Ω˲

M…Æ˙… +x…™…x… x…™…x… §…x…÷ §……x…“ Ω˲

∫…÷n˘“… §…x…V…‘

33

EÚ ¥…i……

G

A R

BH

AN

AL

∫…§… ∫…“J… ∫…®…Z… E‰Ú ∫…Ω˛∫……

UÙ…‰c˜ n˘B M…B <∫… BEÚ…∆i… ®…Â

i…®……®… i……¥…“W……Â E‰Ú J……‰ V……x…‰ E‰Ú §……n˘ E‰Ú

x…Ω˛il…‰ ∫…®…™… ®…Â

<∫… i…Æ˙Ω˛

UÙ…‰c˜ n˘B M…B i…÷®…

C™…… §…S…… Ω˲ <∫…E‰Ú ∫…¥……™… EÚ

i…÷®… ™…Ω˛ BEÚ…xi… x……®…∆V…⁄Æ˙ EÚÆ˙…‰

=x…E‰Ú ∫……l… Ω˛“ +…x…… +… K…Æ˙“ M……x… M……+…‰

<∫… i…Æ˙Ω˛ V…§… UÙ…‰c˜ n˘B M…B i…÷®…

<i…x…‰ ±……‰M……Â E‰Ú §…“S…, +E‰Ú±…‰ ®…Â

=`ˆ…‰ EÚ ∫…n¬˘§…÷ r˘ i…÷®Ω˛…Æ˙“ V……M…“Æ˙ x…Ω˛” Ω˲

=`ˆ…‰ EÚ ∫…n¬˘M… i… i…÷®Ω˛…Æ˙… BEÚ…xi… x…Ω˛” Ω˲

=`ˆ…‰ EÚ EÚ ¥…i…… ∫…°«Ú i…÷®Ω˛…Ɖ˙ EÚh`ˆ ®… x…Ω˛”

=`ˆ…‰ EÚ M…fiΩ˛ x…I…j… i……Æ˙… ∫…§… i……¥…“W… i…÷®Ω˛…Ɖ˙

i…÷®… Ω˛…‰ M…B x……n˘…ƒ i……‰ C™…… N…®… Ω˲

n˘… x…∫i…… i…®……®… ®……‰Ω˛±±…‰ V……M… Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛

EÚ•…M……Ω² ¶…“ ®……‰Ω˛±±…‰ ΩÈ˛, +§… V……M… Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛

M…¶…«¥…i…“ Œ∫j…™……ƒ ¶…“ §…Œ∫i…™……ƒ ΩÈ˛, V……M… Æ˙Ω˛“ ΩÈ˛

=`ˆ…‰ EÚ i……Æ˙“J… V……M… Æ˙Ω˛“ Ω˲

=`ˆ…‰ EÚ EÚ…™…x……i… ∫……Æ˙“ V……M… Æ˙Ω˛“ Ω˲

=`ˆ…‰ EÚ =`ˆx…‰ EÚ…‰ i…÷®Ω² BEÚ…∆i… ®…±…… Ω˲

=`ˆ…‰ EÚ =`ˆx…‰ EÚ…‰ J…÷±…… +…∫…®……x… J…±…… Ω˲

=`ˆ…‰

…Ω˛±…‰ ¶…“ ¥…‰ ®…x…®……x…“ EÚÆ˙i…‰ l…‰

x……<∆∫……°Ú“ EÚÆ˙i…‰ l…‰, §…‰<«®……x…“ EÚÆ˙i…‰ l…‰

…Æ˙ i…“V…-i™……ËΩ˛…Æ˙… …Æ˙ J…÷n˘… ∫…‰ b˜Æ˙i…‰ l…‰

+§… ™…‰ ΩÈ˛ Æ˙…‰W… Æ˙…®… EÚ“ n÷˘Ω˛…<« n‰˘i…‰ ΩÈ˛

+…ËÆ˙ §…“S… ∫…c˜EÚ J…⁄x…-J…Æ˙…§…… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛

…Ω˛±…‰ ¶…“ ¥…‰ ±…M…¶…M… ™…Ω˛“ ∫…§… EÚÆ˙i…‰ l…‰

EÚ¶…“-EÚ¶…“ i……‰ <∫…∫…‰ ¶…“ §…÷Æ˙…

…Æ˙ =xΩ² B‰∫…… EÚÆ˙x…‰ ®… ∂…Æ˙®… +…i…“ l…“

EÚ¶…“-EÚ¶…“ EÚÆ˙i…‰ Ω÷˛B Ø˚EÚ V……i…‰ l…‰

+… Ω˛∫i…… …ËÆ˙… ∫…‰ S…±…i…‰ l…‰,

J…÷∫…÷Æ˙-…÷∫…÷Æ˙ EÚÆ˙i…‰ l…‰

S……Æ˙ ±……‰M…… ®… ®…÷ƒΩ˛ UÙ……i…‰ l…‰

…Æ˙ +§… ™…‰ +…B ΩÈ˛,

M……‰ EÚ §……EÚ“ ∫…§… M…÷W…Æ˙ M…B

<xΩ² EÚ∫…“ §……i… …Æ˙ Ω˛S…EÚ x…Ω˛” +…i…“

W……‰Æ˙-W……‰Æ˙ ∫…‰ Ω˛Æ˙ UÙi… ∫…‰ S…±±……i…‰ ΩÈ˛

∫…c˜EÚ…Â EÚ…‰ Æ˙…Èn˘i…‰ Ω÷˛B ®……S…« EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛

<xΩ² EÚ∫…“ §……i… EÚ“ ∂…®…« x…Ω˛” +…i…“

+…<x…‰ ®… +…x…… S…‰Ω˛Æ˙… n‰˘J…x…‰ …Æ˙ ¶…“ x…Ω˛”

…Ω˛±…‰ ¶…“ ¥…‰ ®…x…®……x…“ EÚÆ˙i…‰ l…‰

34

|… ¥…… ∫…“ EÚ ¥… i……

G

A R

BH

AN

AL

j…±……‰EÚ“x……l… ]ıhb˜x…

1950 ®… ®…÷Æ˙…n˘…§……n˘, =k…Æ˙|…n‰˘∂… ®… V…x®…* EÚ…∂…“ ÀΩ˛n⁄˘ ¥…∂¥… ¥…t…±…™… ∫…‰ ¥…t÷i… + ¶…™……∆ j…EÚ“ ®… ∫x……i…EÚ* ∫…®……V… ®… ¥™……i…

¥…∫…∆M… i…™……ƒ +…ËÆ˙ +∫…®……x…i……Bƒ ®…x… EÚ…‰ §…‰S…Ëx… EÚÆ˙i…“ ΩÈ˛ V…∫…EÚ… … Æ˙h……®… Æ˙S…x……i®…EÚ EÚ…™……Á ®… J……‰V…i…‰ ΩÈ˛* ¥…i…«®……x… ®… +…… §……‰EÚ…Æ˙…‰

<∫i……… ∫…∆™…∆j… ®… EÚ…™…«Æ˙i… ΩÈ˛*

∫…∆…E«Ú : 4-∫…“, 2046, §……‰EÚ…Æ˙…‰ ∫]ı“±… ∫…]ı“, Z……Æ˙J…hb˜. [email protected]

V…§… ¶…“ EÚ¶…“ ®…È ∫……‰S…i…… Ω⁄ƒ˛ +…x…‰ ¶…“i…Æ˙ +¥…Œ∫l…i…

EÚ…‰®…±… +…ËÆ˙ EÚ`ˆ…‰Æ˙ ¶……¥…x……+… E‰Ú ∫…∆i…÷±…x… EÚ“ §……§…i…

i…§… ®…‰Æ‰˙ ∫……®…x…‰ +… J…c˜… Ω˛…‰i…… Ω˲ BEÚ §…“i…… Ω÷˛+… ™…÷M…

®…‰Æ˙… +…x…… §…S……x…, V…∫…®… ®…Èx…‰ ……B ¥…‰ ∫…∆∫EÚ…Æ˙

V…xΩ² ®…È +…x…‰ ∫…°Ú±… ¥…i…«®……x… EÚ… +…v……Æ˙ ®……x…i…… Ω⁄ƒ˛...

V…§… ¶…“ EÚ¶…“ ®…È BEÚ…=x]Âı∫…“ E‰Ú S…GÚ¥™…⁄Ω˛ EÚ…‰ ¶…‰n˘ ∫…EÚx…‰ ®…Â

∫¥…™…∆ EÚ…‰ ……i…… Ω⁄ƒ˛ +¥…∂…, ™……n˘ +…i…… Ω˲ i…§… ®…÷Z…‰

BEÚ…=x]Âı∫…“ ∫…‰ +x… ¶…Y… BEÚ ¥™… HÚi¥…

V……‰ Æ˙…‰W… x…™… ®…i… ∞¸… ∫…‰ ±…J…i…… l…… ∫…]ı“EÚ Ω˛∫……§…

V…®…… +…ËÆ˙ J…S……« EÚ… +…ËÆ˙/ §…x…… EÚ…‰<«

+…Ë…S…… Æ˙EÚ ∂…I…… E‰Ú Æ˙…‰±… +n˘… EÚÆ˙i…… l……

… Æ˙¥……Æ˙ E‰Ú +l…«∂……∫j…“ EÚ…...

§……§…⁄V…“ E‰Ú ∫…“v…‰…x… +…ËÆ˙ ¶……¥…÷EÚ ∫¥…¶……¥… EÚ…

±……¶… =`ˆ…EÚÆ˙ V…§…-V…§… ®…È ¶…]ıEÚ… +…x…“ Æ˙…Ω˛ ∫…‰

i…§…-i…§… i…‰Æ˙… ¥…Ω˛ l……c˜ ®……Æ˙x…… ®…÷Z…EÚ…‰

+…ËÆ˙ °ÚÆ˙ §…c˜§…c˜…x……

EÚ®§…Ji… x…‰ S…⁄ c˜™……ƒ ®……˱…… n˘” - i……‰c˜ n˘”

+C∫…Æ˙ ™……n˘ +…i…… Ω˲ B‰∫…‰ I…h…… EÚ…‰

V…xΩ˛…Âx…‰ ®…V…§…⁄i…“ n˘“ ®…‰Æ‰˙ ¥™… HÚi¥… EÚ…‰ ∫…ƒ¥……Æ˙…

®…È +C∫…Æ˙ ™……n˘ EÚÆ˙ °ÚÆ˙- °ÚÆ˙ V…“i…… Ω⁄ƒ˛...

V…§… EÚ¶…“ ∫……‰S…i…… Ω⁄ƒ˛ =∫… Ω˛x…… EÚ“ §……§…i…

V……‰ Æ∆˙M… ±……i…“ Ω˲ E÷ÚUÙ +…ËÆ˙ Ω˛“

…il…Æ˙ …‰ P…∫… V……x…‰ E‰Ú §……n˘ ®…÷Z…‰ …i…… S…±…i…… Ω˲

®…Ω˛i¥… BEÚ-BEÚ EÚÆ˙E‰Ú EÚc‰˜ +x…÷∂……∫…x… E‰Ú

Ω˛Æ‰˙EÚ =∫… …±… EÚ… V…∫…EÚ“ Ω˛Æ˙ Æ˙M…c˜ x…‰

®…‰Æ‰˙ V…“¥…x… EÚ“ ∫…°Ú±… ™……j…… ®… V……‰c‰˜

x… V……x…‰ EÚi…x…‰ Æ∆˙M…… E‰Ú +x… M…x…i… +…™……®…˛...

V…§… ¶…“ EÚ¶…“ ®…È ∫®…Æ˙h… EÚÆ˙i…… Ω⁄ƒ˛

™…÷¥……¥…∫l…… +…ËÆ˙ §…S……x… E‰Ú §…“S… EÚ“ ¥…™… ∫…∆ v… EÚ…‰

i…§…-i…§… ®…È/=x… I…h…… EÚ…‰ ……i…… Ω⁄ƒ˛ +…x…‰ +…∫………∫…

V…x…®…Â ®…Èx…‰ ¶……‰M…… l…… §…c˜…Â u˘…Æ˙… §…SS……Â EÚ…‰

b˜…ƒ]ıx…‰ E‰Ú …“U‰Ù UÙ…“ EÚ±™……h… ¶……¥…x……

+…ËÆ˙ |…i™…÷k…Æ˙ ®…Â §…SS……Â EÚ… §…S……x…‰ EÚ… EÚ…Æ˙h…

J…“V…-J…“V… V……x…… n˘…‰x…… +x…÷¶…⁄ i…™…… EÚ…‰ BEÚ ∫……l…˛...

V…§… EÚ¶…“ ®…‰Æ˙“ +…x…“ §…‰]ı“ §…÷Æ˙… ¶…±…… EÚΩ˛ V……i…“ Ω˲ ®…÷Z…‰

®…‰Æ˙“ E÷ÚUÙ §……i……Â, E÷ÚUÙ EfiÚi™…… EÚ“ |… i… GÚ™…… ∫¥…∞¸…

V……‰ =∫…‰ ±…M…“ §…÷Æ˙“ …Æ˙ V……‰ EÚΩ˛“ M…<« l…“

®…‰Æ‰˙ æ˛n˘™… EÚ“ M…Ω˛Æ˙…<™…… ∫…‰ =…V…‰ =∫…EÚ“ ¶…±……<« E‰Ú ¶……¥… ∫…‰

i…§… ®…÷Z…‰ ∫®…Æ˙h… Ω˛…‰ +…i…“ ΩÈ˛ §…S……x… ®… EÚ“ M…<«

§…‰ ∫……Æ˙“ §…S…EÚ…x…“ Ω˛Æ˙EÚi…Â...

V…§… ¶…“ EÚ¶…“ ®…È ∫……‰S…i…… Ω⁄ƒ˛ n⁄˘∫…Æ˙… EÚ“ ¶…Æ˙∫…EÚ ∫…Ω˛…™…i…… EÚÆ˙

§…n˘±…‰ ®… =x…∫…‰/V…∞¸Æ˙i… …c˜x…‰ …Æ˙ ¶…“ ∫…Ω˛…™…i…… ±…‰x…‰ ∫…‰

Ω˛S… EÚS……x…‰ E‰Ú +…x…‰ ∫¥…¶……¥… EÚ“ §……§…i…

i……‰ ®…È ……i…… Ω⁄ƒ˛ EÚ §…S……x… ®… ®…±…“ i…‰Æ˙“ ¥…Ω˛ ∫…“J… EÚ

±……‰M…… EÚ“ =®®…“n¢ V…∞¸Æ˙ …⁄Æ˙“ EÚÆ˙…‰ …Æ˙ ®…i… Æ˙J……‰ §…n˘±…‰ ®…Â

=x…∫…‰ EÚ…‰<« =®®…“n˘, §…x… M…<« Ω˲ ®…‰Æ‰˙ ±…B BEÚ ∂… HÚ...

V…§… ¶…“ EÚ¶…“ o˘Œπ]ı b˜…±…i…… Ω⁄ƒ˛ i…§… ∫…‰ +§… i…EÚ EÚ“

∫…°Ú±… V…“¥…x… ™……j…… E‰Ú n˘…ƒ¥…-…ÂS… Æ˙ Ω˛i… ∫…“v…‰ ∫…÷M…®… …l… …Æ˙

®…‰Æ‰˙ ∫……®…x…‰ +… J…c‰˜ Ω˛…‰ V……i…‰ ΩÈ˛ ¥……‰ ∫…¶…“ I…h… V…x…®… ®…Èx…‰

……™…… l…… i…‰Æ‰˙ n˘B n˘∂……- x…nÊ˘∂…… EÚ… B‰∫…… |…∫……n˘ V…∫…EÚ“

®…Ω˛k…… E‰Ú BEÚ +∆∂… ®……j… EÚ…‰ ®…È +§… V……EÚÆ˙ ∫…®…Z…… Ω⁄ƒ˛...

+…ËÆ˙ i…§… ®……ƒ i…⁄ §…Ω÷˛i… ™……n˘ +…i…“ Ω˲...

35

|… ¥…… ∫…“ EÚ ¥… i……

G

A R

BH

AN

AL

Ω˛ Æ˙ À§…n˘±…

+…®… §……i…… ®… ¥™…∆M™… J……‰V… ±…‰x…‰ ¥……±…‰ ∫…Ω˛V… ¥™…∆M™…EÚ…Æ˙ E‰Ú i……ËÆ˙ …Æ …Ω˛S……x…‰ V……i…‰ ΩÈ˛. ¥…∂¥… ¥…¥…‰EÚ ¥… ¥…∂¥…… V…Ë∫…“ +®…Æ˙“EÚ“ … j…EÚ…+…Â

®… x…Æ∆˙i…Æ˙ i…l…… EÚ…n˘Œ®§…x…“ ¥… ¶……π…… ¶……Æ˙i…“™… … j…EÚ…+… ®… EÚ ¥…i……Bƒ B¥…∆ EÚΩ˛… x…™…… EÚ… |…EÚ…∂…x…. +∆i…Æ˙Æ˙…π]≈ı“™… ÀΩ˛n˘“ ∫… ®… i… u˘…Æ˙…

…Ω˛±…“ +®…÷HÚEÚ x……®…EÚ Ω˛…∫™… ¥™…∆M™… EÚi……§… |…EÚ… ∂…i…. ÀΩ˛n˘“ °Ú±®… +…EÚ…∆I…… ∫…‰ EÚΩ˛…x…“EÚ…Æ˙ E‰Ú i……ËÆ˙ …Æ˙ V…÷c‰˜. …UÙ±…‰ 25 §…Æ˙∫…… ∫…‰

=k…Æ˙“ +®…‰ Æ˙EÚ… ®… ÀΩ˛n˘“ ∫…‰ i…l…… +x…‰EÚ Æ˙…V…x…Ë i…EÚ ¥… ∫……®…… V…EÚ ∫…∆∫l……+… ∫…‰ ∫…∆§…r˘. <x… n˘x…… +®…‰ Æ˙EÚ“ ∫…÷Æ˙I…… ¥…¶……M… ¥……À∂…M…]ıx…

b˜“∫…“ ®… ¥… Æ˙π`ˆ <∆V…“ x…™…Æ˙ …n˘ …Æ˙ EÚ…™…«Æ˙i….

∫…∆…E«Ú : §…÷<«, ®…ËÆ˙“±…Âb˜, ™…⁄B∫…B

…ix…“ ∫…‰ |……‰§…±…®…, …Ω˛±…“ §……Æ˙ i…§… Ω÷˛+…

®…CJ…x… EÚ“ V…M…Ω˛ ®……V…« Æ˙x… P…Æ˙ ®… V…§… Ω÷˛+…*

n˘…±… ¥… ∫…§V…“ ®… P…“ x…Ω˛”, Æ˙…‰]ı“ Ø˚J…“, …Æ˙…`‰ˆ ∫…⁄J…‰,

J…S…c˜“ ®… ∫¥……n˘ x…Ω˛”, §…x… P…“, ®…∫……±…‰ i…“J…‰,

®…`ˆ…<« …Æ˙ Æ˙…‰EÚ Ω÷˛<«, x… ±…b¬˜b⁄˜ x… …‰c˜…

V……‰ J……+…‰ =∫…“ …Æ˙, J…c˜… Ω÷˛+… §…J…‰c˜…

n⁄˘v… V…§… n˘…‰ …Æ˙∫…‰x]ı +…x…‰ ±…M……,

i…§… +…x…… ¶…‰V…… ¶…Æ˙…«x…‰ ±…M……...

…ix…“ x…‰ ∫…®…Z……™……

¶……Æ˙i… ®… +∫…±…“ P…“ ®…÷Œ∂EÚ±… ∫…‰ ……i…‰ l…‰

n⁄˘v… ¥……±……, n⁄˘v… ®… ……x…“ x… ®…±……n‰˘ +i…:

∫…÷§…Ω˛ i…c˜E‰Ú ¶…È∫… E‰Ú +…M…‰ J…c‰˜ Ω˛…‰ V……i…‰ l…‰*

™…Ω˛…ƒ ∫…Ω˛“ n⁄˘v… ®…±…i…… Ω˲, …i…±…‰ …Æ˙ C™…… V……i…‰ ΩÈ˛

∂…÷r˘ ®…CJ…x… ®…±…i…… Ω˲, x…EÚ±…“ C™…… ±……i…‰ ΩÈ˛?

¥…‰ §……‰±…”, n‰˘J…i…‰ x…Ω˛”

®…n˘x… ®…÷Æ˙…Æ˙“ x…‰ ®……V…« Æ˙x… J……x…… ∂…÷∞¸ EÚÆ˙ n˘™…… Ω˲

Ø˚C®…x…“ x…‰ +∫…±…“ EÚ…‰EÚ, EÚ§…∫…‰ x…Ω˛” …™…… Ω˲

±……‰M… S…“x…“ E‰Ú §…V……™…, ∫¥…“]ıx…Æ˙ ±……i…‰ ΩÈ˛

+…… ΩÈ˛ EÚ n˘…‰ …Æ˙∫…‰x]ı …Æ˙ §…c˜§…c˜…i…‰ ΩÈ˛...

°ÚÆ˙ Ω˛®…x…‰ ∫…®…Z……x…‰ EÚ“ EÚ…‰ ∂…∂… EÚ“

+…x…“ n˘±…“±… E÷ÚUÙ <∫… i…Æ˙Ω˛ …‰∂… EÚ“

+®…Æ˙“EÚ… ®… ±……‰M…, §…c‰˜ §…V…x…‰∫… ¥……±…‰ ΩÈ˛

n⁄˘v… ®… ∫…‰ …Ω˛±…‰, EÚ<« i…i¥… x…EÚ…±…‰ ΩÈ˛

®…CJ…x… +…ËÆ˙ GÚ“®… +±…M… ∫…‰ §…‰S…i…‰ ΩÈ˛

§…S…‰ Ω÷˛™…‰ EÚ…‰ n˘…‰ …‰Æ˙∫…‰x]ı EÚΩ˛ ]‰ıEÚi…‰ ΩÈ˛

+…®… E‰Ú +…®…, M…÷`ˆ ±…™…… E‰Ú n˘…®… ΩÈ˛

±……‰M…… EÚ…‰ §…‰¥…E⁄Ú°Ú §…x……x…‰ E‰Ú EÚ…®… ΩÈ˛

®……V…« Æ˙x… i……‰ P……∫…±…‰]ı ∫…‰ ¶…“ M…™…… §…“i…… Ω˲

¶……Æ˙i… EÚ… M…Æ˙“§…, J……EÚÆ˙ V…∫…‰ V…“i…… Ω˲...

¥…Ω˛ x…Ω˛” ®……x…“

EÚΩ˛x…‰ ±…M…“, <x… ∫…§… ®… EÚ…‰±…∫]≈ı…‰±… Ω˲

Ω˛®…x…‰ EÚΩ˛…, ∫¥……n˘ EÚ… ¶…“ i……‰ Æ˙…‰±… Ω˲

§……… n˘…n˘… x…‰ i……‰ J…⁄§… P…“ …™……

+…ËÆ˙ V…“¥…x… §…c‰˜ ®…W…‰ ∫…‰ V…™……...

Ω˛®… §…c˜§…c˜…i…‰ Æ˙Ω‰˛

x… ∂…Æ˙…§… …“i…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ x… ∫…M…Ɖ˙]ı

……x… ¥… i…®§……J…⁄ ∫…‰ EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛ Ω‰˛]ı

±…‰ n‰˘E‰Ú BEÚ Ω˛“ i……‰ ∂……ËEÚ Ω˲

=∫… …Æ˙ ¶…“ +……EÚ… |…EÚ…‰… Ω˲...

™… n˘ J……x…‰ ®… <i…x…“ +…ËÆ˙ B‰∫…“ ¥™……v…… Ω˲

i……‰ |……h…“ E‰Ú ®……x…¥… Ω˛…‰x…‰ EÚ… C™…… °Ú…™…n˘… Ω˲

P……∫… Ω˛“ J…… ±…‰i…‰

… i… §…x…EÚÆ˙, ………c˜ i……‰ x… §…‰±…i…‰...

Ω˛®… b˜]ı M…™…‰, +…ËÆ˙ ™…‰ EÚ ¥…i…… ±…J… b˜…±…“

EÚxi…÷ ±…M…i…… Ω˲ ¥…Ω˛ x…Ω˛” ®……x…x…‰ ¥……±…“...

+∆O…‰V…“ x……®…

…ix…“ ∫…‰ |……‰§…±…®…

Ω˛Æ˙“ (®…È) ∫…‰ Ω˲Æ˙“ Ω÷˛™…‰, V……ËΩ˛Æ˙“ Ω˛…‰ M…™…‰ V…ËÆ˙“

EÚV…Æ˙“ EËÚÆ˙“ Ω˛…‰ M…<«, ±…Ω˛Æ˙“ Ω˛…‰ M…™…‰ ±…ËÆ˙“

<i…x…‰ i…EÚ i……‰ `ˆ“EÚ l……, +∆O…‰V…“ EÚ… ∫…∆M…

°⁄Ú±…S…xn˘ V…“ °⁄Ú±… Ω÷˛™…‰, §…x… M…™…… BEÚ ¥™…∆M™…

§…x… M…™…… BEÚ ¥™…∆M™…, V……x…EÚ“ V…Ëx…“ Ω˛…‰ M…<«

V…M…n˘“∂¥…Æ˙ Ω÷˛™…‰ V…ËEÚ, Ø˚EÚ®…x…“ ÆË˙x…“ Ω˛…‰ M…<«

EÚΩ⁄ƒ˛ §…xn˘±… V…“, x……®…… EÚ“ Ω÷˛<« B‰∫…“ J…±±…“

±… ±…i…… V…“ (…ix…“) EÚΩ˛…™…ÂM…“ +§… ®…Ëb˜®… ±…±±…“*

36

G

A R

BH

AN

AL

EÚ Ω˛… x…“

∂……x…“

16 ®…<« 1933 EÚ…‰ V…M…n˘±……÷Æ˙, ®…v™…|…n‰˘∂… ®… V…x®…* ¥…π……Á i…EÚ ®…v™…|…n‰˘∂… ∂……∫…x… EÚ“ x……ËEÚÆ˙“ ®… Æ˙Ω‰˛* ®…v™…|…n‰˘∂… ∫…… Ω˛i™… … Æ˙π…n˘,

¶……‰……±… E‰Ú ∫… S…¥… Æ˙Ω‰˛* "∫……I……iEÚ…Æ˙' E‰Ú ∫…∆∫l………EÚ-∫…∆……n˘EÚ* x…¥…¶……Æ˙i… ]ı…<®∫… ®… EÚ…®… EÚ™……* ∫…… Ω˛i™… +EÚ…n˘®…“, x…<« n˘±±…“ ∫…‰

∫…∆§…r˘ Æ˙Ω‰˛* +EÚ…n˘®…“ ∫…‰ |…EÚ… ∂…i… "∫…®…EÚ…±…“x… ¶……Æ˙i…“™… ∫…… Ω˛i™…' E‰Ú ∫…∆∫l………EÚ-∫…∆……n˘EÚ* ∫……ƒ… ∫…“g¯“, °⁄Ú±… i……‰c˜x…… ®…x…… Ω˲, BEÚ

±…c˜EÚ“ EÚ“ b˜…™…Æ˙“, EÚ…±…… V…±… +… n˘ =…x™……∫…* §…§…⁄±… EÚ“ UÙ…ƒ¥…, b˜…±…“ x…Ω˛” °⁄Ú±…i…“, UÙ…‰]‰ı P…‰Æ‰˙ EÚ… ¥…p˘…‰Ω˛ +… n˘ EÚΩ˛…x…“ ∫…∆O…Ω˛*

∂……±…¥…x…… EÚ… u˘“… ∫…∆∫®…Æ˙h…* 10 ° Æ¥…Æ˙“ 1995 EÚ…‰ x…v…x…*

… +¶…“ ¶…“ x…EÚ±…“ x…Ω˛” l…“* ∂……™…n˘ §…n˘±…“ l…“* ……∫… E‰Ú

®…∆ n˘Æ˙ ®… P…∆]ı… §…V…x…‰ ±…M…… l…… +…ËÆ˙ M…÷Ø˚u˘…Ɖ˙ EÚ“ x…M…Æ˙-EÚ“i…«x…

EÚÆ˙x…‰ ¥……±…“ ]ı…‰±…“ Z……∆Z…-®…∆Z…“Ɖ˙ E‰Ú ∫……l… ¥………∫… ±……Ë]ı Æ˙Ω˛“ l…“*

<∫…“ ∫…®…™… Ω˛…n˘∫…‰¥……±…‰ ±…Ë]ı E‰Ú ∫……®…x…‰ J…c˜“ V…“… ∫]ı…]«ı Ω÷˛<« +…ËÆ˙

¥…n˘‘v……Æ˙“ <∆∫…‰C]ıÆ˙ EÚ…‰ ±…‰EÚÆ˙ S…±…“ M…<«* ∫………Ω˛“ +§… <i®…“x……x… ∫…‰

b∆˜b‰˜ Ω˛±……x…‰ ±…M…‰*

x…±… E‰Ú +…x…‰ EÚ… ¥…HÚ Ω˛…‰ S…÷EÚ… l……, ±……‰M… +§… J…∫…EÚx…‰ ±…M…‰*

…Ω˛±…‰ +Æ˙x…… ¶…È∫…… M…™……, °ÚÆ˙ V…‰§…Æ˙… +…ËÆ˙ =x…EÚ“ n‰˘J…… n‰˘J…“ n˘…‰-S……Æ˙

+…ËÆ˙* V……‰ S…±…‰ M…B, §…S…‰ Ω÷˛B =x…EÚ“ §… J…™…… =v…‰c˜x…‰ ±…M…‰*

""§…c˜… i…÷Æ«˙®…J……∆ §…x…i…… l……,'' BEÚ x…‰ ±……Ë]ıi…‰ Ω÷˛B V…‰§…Ɖ˙ EÚ…‰ n‰˘J…i…‰

Ω÷˛B EÚΩ˛…, ""BEÚ ®……∫…⁄®… §…SS…… <∫…“ E‰Ú ±…Ë]ı E‰Ú ∫……®…x…‰ M…÷Ω˛…Æ˙ ±…M……i……-

±…M……i…… f‰¯Æ˙ Ω˛…‰ M…™……, ±…‰ EÚx… …]¬ı`ˆ… §……Ω˛Æ˙ x…Ω˛” +…™……* +Ɖ˙ Ω˛®……Ɖ˙ ……∫…

Ω˛…‰i…“ ]¬ı¥…‰±¥… §……‰Æ˙ M…x…, §…i……i…‰*''

"" Æ˙¥……ϱ¥…Æ˙ i……‰ ™……Æ˙ i…‰Æ‰˙ ……∫… ¶…“ Ω˲,'' EÚ∫…“ x…‰ V…c˜ n˘™……, ""i…⁄

C™…… x…Ω˛” x…EÚ±……?''

""i…÷®… S…÷… Æ˙Ω˛…‰ V…“,'' =∫…x…‰ ¶…c˜EÚEÚÆ˙ V…¥……§… n˘™……, ""i…÷®… Ω˛“

x…EÚ±… +…i…‰ b∆˜b˜… ±…‰EÚÆ˙* ®…÷EÚ…§…±…‰ E‰Ú ±…B Ω˛ l…™……Æ˙ x…Ω˛”, Ω˛®®…i… EÚ“

V…∞¸Æ˙i… Ω˛…‰i…“ Ω˲....''

i…¶…“ …c˜…‰∫… ®…Â, 35-§…“ EÚ“ M…⁄∆M…“ +…ËÆ˙ …M…±…“ ±…c˜EÚ“ V……‰Æ˙-V……‰Æ˙ ∫…‰

S…“K…x…‰ +…ËÆ˙ S…±±……x…‰ ±…M…“* ™…Ω˛…∆ ∫…‰ ¥…Ω˛…∆ i…EÚ ]ıΩ˛±…i…“ Ω÷˛<«*

™…Ω˛ =∫…EÚ… Æ˙…‰V… EÚ… GÚ®… l……*

V…∫… EÚ∫…“ x…‰ ¶…“ Eڅϱ……‰x…“ EÚ… x……®… Æ˙J…… l……, l…… ¥…Ω˛

n˘±…S…∫…* n˘±…∂……n˘ x…M…Æ˙ EÚ… x……®… ∫…÷x…i…‰ Ω˛“ ®…‰Æ˙“ i…§…“™…i… J…÷∂…

Ω˛…‰ M…<« l…“* E÷ÚUÙ i……‰ x……®… EÚ… +…EÚπ…«h… l……, °ÚÆ˙ x…<« n˘±±…“

+…ËÆ˙ ¥…Ω˛ ¶…“ ∫……=l… ®…Â Æ˙Ω˛x…‰ EÚ“ V…n˘, ÀJ…S…… S…±…… +…™…… l……

+…ËÆ˙ =∫…®… ®…Èx…‰ Ω˛V……Æ˙ J…⁄ §…™……∆ f⁄∆¯f¯ x…EÚ…±…“ l…”* ®……x…… EÚ V…Æ˙…

n⁄˘Æ˙ Ω˲, ±…‰ EÚx… =∫…∫…‰ C™…… Ω÷˛+…? n˘±±…“ ®… n⁄˘ Æ˙™…… EÚ… ¶…±……

EÚ…‰<« ®…i…±…§… Ω˛…‰i…… Ω˲* +M…Æ˙ §…∫… `ˆ“EÚ-`ˆ…EÚ ΩÈ˛ i……‰ V…Ë∫…‰ ∫……i…

EÚ±……‰®…“]ıÆ˙ ¥…Ë∫…‰ ∫…i…Æ˙Ω˛* °ÚÆ˙ ®…È EÚ<« v…CE‰Ú J…… S…÷EÚ… l……*

…Ω˛±…‰ V…∆M……÷Æ˙… BC∫…]Âı∂…x…, °ÚÆ˙ i……±…EÚ]ı…‰Æ˙… M……b«˜x…, °ÚÆ˙ x™…⁄

Æ˙…V…Âp˘x…M…Æ˙, °ÚÆ˙ ¥………∫… V…∆M……÷Æ˙… BC∫…]Âı∂…x…* ®…È ]ı…∆b˜-]ı§…“±……

=`ˆ…B ™…Ω˛…∆ ∫…‰ ¥…Ω˛…∆ ¶……M…i…‰ i…∆M… +… S…÷EÚ… l…… +…ËÆ˙ E÷ÚUÙ §…Æ˙∫… BEÚ

V…M…Ω˛ ∫…÷E⁄Úx… ∫…‰ Æ˙Ω˛x…… S……Ω˛i…… l……*

V…Ω˛…ƒ…x……Ω˛ V…∆M…±…

+¶…“ i…EÚ +……x…‰ …g¯… EÚ Eڅϱ……‰x…“ ®… Ω÷˛<« n÷˘P…«]ıx…… EÚ…‰ ±…‰EÚÆ ±……‰M……Â

E‰Ú ®…x… ®… EËÚ∫…“-EËÚ∫…“ V…Y……∫……Bƒ +…ËÆ˙ +∆n˘…W…‰ …Ën˘… Ω˛…‰ Æ˙Ω‰˛ l…‰*

n÷˘P…«]ıx…… EÚ… ∂…EÚ…Æ˙ Ω÷˛B +…n˘®…“ +…ËÆ˙ +…ËÆ˙i… EÚ“ Ω˛…±…i… §…÷Æ˙“ l…“

+…ËÆ˙ =x…EÚ… §…SS…… +¶…“ i…EÚ x……Ï®…«±… x…Ω˛” Ω˛…‰ ……™…… l……* §…SS…‰ EÚ…

C™…… Ω˛…‰M……? ∫…¶…“ V……x…x…… S……Ω˛i…‰ l…‰, ±…‰ EÚx… …Ω˛±… EÚÆ˙E‰Ú =∫…‰

∫…Ω˛…Æ˙… n‰˘x…‰ ∫…‰ ∫…¶…“ EÚi…Æ˙… Æ˙Ω‰˛ l…‰* +…M…‰ C™…… Ω˛…‰i…… Ω˲ … g¯B :

v…⁄

37

G

A R

BH

AN

AL

EÚ Ω˛… x…“

i…“x… ∫……±… …Ω˛±…‰ Eڅϱ……‰x…“ x…<«-x…<« §…∫…“ l…“* ®…Œ∫V…n˘ ®……‰`ˆ

+…ËÆ˙ i…÷M…±…EÚ…§……n˘ E‰Ú §…“S… BEÚ V…∆M…±… l……* l…… C™……, Ω˲-

V…Ω˛…∆…x……Ω˛ V…∆M…±…* =∫…E‰Ú ∫……®…x…‰ EÚ¶…“ ∂……™…n˘ n˘±…∂……n˘ ∫…Æ˙…™…

x……®… EÚ… M……∆¥… l……- =V…c˜… Ω÷˛+…* =∫…‰ …⁄Æ˙“ i…Æ˙Ω˛ =V……c˜EÚÆ˙

n˘±±…“ ¥…EÚ…∫… |…… v…EÚÆ˙h… x…‰ ™…Ω˛ Eڅϱ……‰x…“ §…∫……<« l…“*

V…Ω˛…∆…x……Ω˛ V…∆M…±… E‰Ú ∫……®…x…‰ BEÚ …“±…… §……‰b«˜ …Ω˛±…‰ Ω˛“ ±…M……

l…… : n‰˘Ω˛±…“ b‰˜¥Ω˛±……®…Â]ı +l……Ï Æ˙]ı“, V…Ω˛…∆…x……Ω˛, ∫…]ı“ °Ú…ÏƉ˙∫]*ı

n‰˘J…i…‰-n‰˘J…i…‰ B‰x… =∫…“ E‰Ú ∫……®…x…‰ n˘±…∂……n˘ x…M…Æ˙ EÚ… BEÚ

+…ËÆ˙ …“±…… §……‰b«˜ ±…M… M…™…… +…ËÆ˙ ¥…Ω˛…∆ §…∫… Ø˚EÚx…‰ ±…M…”*

V……‰ ±……‰M… n⁄˘Æ˙n˘∂…‘ l…‰ +…ËÆ˙ V…xΩ˛…Âx…‰ ∫…®…™… …Æ˙ Æ˙ V…∫]≈‰ıı∂…x…

EÚÆ˙¥…… ±…™…… l……, n‰˘J…i…‰-n‰˘J…i…‰ =x…E‰Ú x……®… ±…Ë]ı x…EÚ±… +…B

l…‰* E÷ÚUÙ J…÷n˘ +… §…∫…‰ l…‰, ±…‰ EÚx… + v…EÚ…∆∂… x…‰ +…x…‰ ±…Ë]ı

EÚÆ˙…B …Æ˙ =`ˆ… n˘B l…‰* …Ω˛±…‰-…Ω˛±…‰ ™…Ω˛…∆ +…i…‰ Ω÷˛B ±……‰M…

Z…Z…EÚi…‰ l…‰, ±…‰ EÚx… ®…EÚ…x… EÚ“ i…∆M…“ +…ËÆ˙ +…∫…®……x… U⁄Ùi…‰

EÚÆ˙…B x…‰ +SU‰Ù-+SUÙ…Â EÚ…‰ ™…Ω˛…∆ v…E‰Ú±… n˘™…… l…… +…ËÆ˙ +§… ™…Ω˛

+…±…®… l…… EÚ ∫……< EÚ±…¥……±…‰ ∫…‰ ±…‰EÚÆ˙ ]ı…‰™……‰]ı…¥……±…‰ i…EÚ BEÚ

∫……l… Æ˙Ω˛x…‰ ±…M…‰ l…‰* §…∫i…“ …∆S…Æ∆˙M…“ Ω˛…‰ M…<« l…“-+V…§…

P……±…®…‰±…¥……±…“* x……ËEÚÆ˙“…‰∂…… ±……‰M…… ®… UÙ…‰]‰ı, ®…∆Z……‰±…‰ +…ËÆ˙ §…c‰˜

i…“x…… l…‰ +…ËÆ˙ i…V……Æ˙i… EÚÆ˙x…‰¥……±…… ®… ∫…§V…“¢ÚÆ˙…‰∂… ∫…‰ ±…‰EÚÆ˙

]≈ı…∆∫………‰]ı∫…« +…ËÆ˙ BC∫………‰]ı∫…« i…EÚ BEÚ ∫……l… b˜]‰ı Ω÷˛B l…‰* E÷ÚUÙ

B‰∫…‰ ±……‰M… ¶…“ l…‰ V…x…E‰Ú v…∆v…‰ EÚ… …i…… x…Ω˛” ±…M…i…… l……, ±…‰ EÚx…

V…x…E‰Ú ……∫… J…÷n˘… EÚ… n˘™…… ∫…§… E÷ÚUÙ l……-¥…“ b˜™……‰ i…EÚ* ∫……‰±…Ω˛

∫……Ë S……È∫…`ˆ ±…Ë]ı…Â¥……±…“ <∫… Eڅϱ……‰x…“ EÚ“ <®……Æ˙i… ∂…“∂…®… E‰Ú …‰c˜

V…i…x…“ >∆S…“ l…“, …E‰Ú …k…‰-V…Ë∫…‰ Æ∆˙M… ∫…‰ …÷i…“ Ω÷˛<«* i…®…∆ V…±…… l…”

+…ËÆ˙ |…i™…‰EÚ ∫EÚ¥…‰Æ˙ ®… S……È∫…`ˆ ±…Ë]ı l…‰* Ω˛Æ˙ ∫C¥…‰Æ˙ E‰Ú §…“S……§…“S…

BEÚ-BEÚ ……E«Ú §…x…… Ω÷˛+… l……- ™…Ω˛ +±…M… §……i… Ω˲ EÚ Ω˛Æ˙ ……E«Ú

§…SS…… E‰Ú ±…B J…‰±… E‰Ú ®…Ën˘…x… ®… §…n˘±… S…÷EÚ… l……- BEÚ M…∆V…‰ ∫…Æ˙

EÚ“ i…Æ˙Ω˛ V……‰ §…“S… ®… i……‰ S…®…EÚi…… Ω˲, ±…‰ EÚx… V…∫…E‰Ú EÚx……Ɖ˙-

EÚx……Ɖ˙ Z……±…ÆÂ˙ =c˜i…“ Æ˙Ω˛i…“ ΩÈ˛*

®…È +…x…‰ ∫EÚ¥…‰Æ˙ EÚ…‰ ∫…§…∫…‰ +SUÙ… ∫…®…Z…i…… l……-+EÚ…Æ˙h…*

Ω˛…±……∆ EÚ EÚ…Æ˙h… f⁄∆¯f¯x…‰ ±…M…⁄∆ i……‰ …∫…∆n˘M…“ ∫…‰ V™……n˘… x………∫…∆n˘M…“ E‰Ú

x…EÚ±… +…B∆M…‰* ®…‰Æ‰˙ B‰x… ∫……®…x…‰ BEÚ EÚ§…Æ˙ §…VV…⁄ Æ˙Ω˛i…… l……,

V…∫…∫…‰ ®…÷Z…‰ ∫…Ji… x…¢ÚÆ˙i… l…“* x…¢ÚÆ˙i… <∫… ±…B EÚ ¥…Ω˛ ®…‰Æ‰˙

®…Æ˙x…‰ EÚ… <∆i…V……Æ˙ EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… l……* ™…Ω˛…∆ BEÚ EËÚ]ıx… l…… V……‰ +…n˘®…“

∫…‰ V™……n˘… W…‰§…Æ˙… ±…M…i…… l……, BEÚ §…ÈEÚ¥……±…… l……, V…∫…EÚ“ ∂…EÚ±…

x…‰¥…±…‰ ∫…‰ ®…±…i…“-V…÷±…i…“ l…“ +…ËÆ˙ BEÚ BC∫………‰]«ıÆ˙ l……, V…∫…‰

n‰˘J…EÚÆ˙ ¶…‰ c˜™…‰ EÚ“ ™……n˘ +…i…“ l…“* Ω˛®……Ɖ˙ §…M…±…¥……±…‰ ±…Ë]ı ®… BEÚ

B‰∫…… … Æ˙¥……Æ˙ Æ˙Ω˛i…… l…… V…∫…EÚ“ V…¥……x… ±…c˜EÚ“ ……M…±… l…“ +…ËÆ˙ M…⁄∆M…“

¶…“* =∫…‰ ¥…HÚx…-°ÚHÚx… ……M…±……x… E‰Ú n˘…ËƉ˙ …c˜i…‰ l…‰ +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ EÚ¶…“

S…“K…x…‰ ±…M…i…“ l…“* ¥…Ω˛ E÷ÚUÙ EÚΩ˛i…“ l…“, ±…‰ EÚx… C™……-™…Ω˛ EÚ∫…“ EÚ“

∫…®…Z… ®… x…Ω˛” +…i…… l……* +C∫…Æ˙ Æ˙…i…… EÚ…‰ Ω˛®… =∫…EÚ“ S…“K… ∫…‰

P…§…Æ˙…EÚÆ˙ =`ˆ §…Ë`ˆi…‰ l…‰, C™…… EÚ +∆v…‰Æ‰˙ ®… ¥…Ω˛ ¥…Ω˛ +…¥……W… §…Ω÷˛i…

Ω˲§…i…x……EÚ ±…M…i…“ l…“-V…∆M…±… ®… ¥…x… §…±……¥… EÚ“ i…Æ˙Ω˛*

∫EÚ¥…‰Æ˙ +M…Æ˙ ®…÷Ω˛±±…… EÚΩ˛… V…… ∫…EÚi…… l…… i……‰ ®…÷Ω˛±±…‰ ®… EÚ∫…“ ∫…‰

EÚ∫…“ EÚ“ Æ˙…Ω˛- Æ˙∫®… x…Ω˛” l…“* EËÚ]ıx… W…‰§…Æ˙… +…ËÆ˙ EÚ§…Æ˙ §…VV…⁄ V…Ë∫…‰

n˘…‰-BEÚ °Ú…±…i…⁄ ±……‰M……Â EÚ…‰ UÙ…‰c˜EÚÆ˙ EÚ∫…“ E‰Ú ……∫… x… i……‰ ¥…HÚ l…… +…ËÆ˙

x… <SUÙ…* ∫¥…™…∆ Ω˛®… Æ˙Ω˛i…‰ i…“x… §…Æ˙∫… Ω˛…‰ M…B l…‰, ±…‰ EÚx… BEÚ…v… EÚ…‰

UÙ…‰c˜EÚÆ˙ Ω˛®… EÚ∫…“ E‰Ú x……®… i…EÚ x…Ω˛” V……x…i…‰ l…‰* …Ω˛±…‰ Ω˛®… ±……‰M… ±…Ë]ı

E‰Ú x…∆§…Æ˙… ∫…‰ EÚ…®… S…±……™…… EÚÆ˙i…‰ l…‰, °ÚÆ˙ …ix…“ +…ËÆ˙ ®…Èx…‰ ®…±…EÚÆ˙ BEÚ

Æ˙…∫i…… x…EÚ…±… ±…™……* =∫… Æ˙…∫i…‰ ®…Â i…°ÚÆ˙“Ω˛ ¶…“ l…“ +…ËÆ˙ ∫…÷ ¥…v…… ¶…“*

V……x…¥…Æ˙… EÚ“ ®…÷x…… ∫…§…i… ∫…‰ Ω˛Æ˙ BEÚ EÚ…‰ BEÚ-BEÚ x……®… n‰˘ n˘…‰ +…ËÆ˙

U÷Ù]¬ı]ı“* K…÷n˘ ®…÷Z…‰ …“`ˆ …“U‰Ù ∂……™…n˘ M……‰Ω˛ EÚΩ˛… V……i…… l……* <∫…®…Â M…±…i…“

®…‰Æ˙“ Ω˛“ l…“* BEÚ §……Æ˙ ¥…x……‰n˘ |…™…i…… E‰Ú V……‰∂… ®… +…EÚÆ˙ ®…Èx…‰ EÚΩ˛ n˘™……

l……-™…Ω˛ ¶…“ EÚ…‰<« ±…Ë]ı Ω÷˛+…? ®…÷Z…‰ i……‰ ™…Ω˛ BEÚ B‰∫…“ n˘Æ˙…Æ˙ EÚ“ i…Æ˙Ω˛

±…M…i…… Ω˲, V…∫…®… ®…È M……‰Ω˛ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ Æ˙Ω˛ Æ˙Ω˛… Ω⁄∆˛...

Ω˛…∆, <∫… ®……x…“ ®… BEÚ +…n˘®…“ J…÷∂…x…∫…“§… l……-±…Ë]ı x…∆. 38-§…“ EÚ…

J…∫…E‰Ú* J…∫…E‰Ú =∫…EÚ… x……®… x…Ω˛” l……, Ω˛®… ±……‰M…… x…‰ n‰˘ Æ˙J…… l……,

J…∫…E‰Ú* <∫… ±…B EÚ ¥…Ω˛ +…x…“ V…M…Ω˛ ∫…‰ J…∫…EÚ… Ω÷˛+… l…… ™……x…“

l……‰c˜…-∫…… ……M…±…* l……‰c˜…-∫…… <∫… ±…B EÚ ¥…Ω˛ §…‰W…Æ˙Æ˙ l……* §…‰W…Æ˙Æ˙

<∫… ±…B EÚ x… i……‰ ¥…Ω˛ EÚ∫…“ EÚ…‰ i…∆M… EÚÆ˙i…… l…… +…ËÆ˙ x… S…“J…i……-

S……±…i…… ¶…“ x…Ω˛” l……- §…Ω÷˛i… …Ω˛±…‰ ¥…Ω˛ …÷ ±…∫… ®… l……-EÚ…‰<« UÙ…‰]ı…-®……‰]ı…

+°Ú∫…Æ˙-±…‰ EÚx… …i…… x…Ω˛” C™…… Ω÷˛+… EÚ ¥…Ω˛ P…Æ˙ §…`ˆ… n˘™…… M…™……,

¥…HÚ ∫…‰ §…Ω÷˛i… …Ω˛±…‰* +§… =∫…EÚ… P…Æ˙-§……Æ˙ l……, §…“¥…“-§…SS…‰ l…‰, ¥…Ω˛

=x…E‰Ú ∫……l… Æ˙Ω˛i…… ¶…“ l……, ±…‰ EÚx… BEÚ §…‰EÚ…Æ˙ °Úx…‘S…Æ˙ EÚ“ i…Æ˙Ω˛*

…ix…“ EÚ∫…“ E∆Ú…x…“ ®…Â EÚ…®… EÚÆ˙i…“ l…“ ∫……‰ P…Æ˙ S…±… Æ˙Ω˛… l……*

=∫…E‰Ú S……±…-f¯…±… ®…Â Ω˛“ EÚ…‰<« B‰∫…“ §……i… l…“ EÚ ¥…Ω˛ BEÚ…BEÚ

EÚ∫…“ EÚ… ¶…“ v™……x… +…x…“ +…‰Æ˙ J…”S… ±…‰i…… l……, Ω˛…±……∆ EÚ ¥…Ω˛ EÚ®…“V…

E‰Ú ∫……l… ……V……®…… …Ω˛x…i…… l…… +…ËÆ˙ n˘… Ω˛x…‰ ……∆™…S…‰ EÚ…‰ V……∆P… E‰Ú ……∫… ∫…‰

S…÷]ı EÚ™…… ®… …EÚc˜i…‰ Ω÷˛B x…‰°‰Ú i…EÚ =`ˆ…B i…‰V…-i…‰V… S…±…i…… l……-S…“i…‰ EÚ“

38

G

A R

BH

AN

AL

i…Æ˙Ω˛* ¥…Ω˛ +C∫…Æ˙ +…x…‰ M…‰]ı …Æ˙ J…c˜… Æ˙Ω˛i…… l……, +∆n˘Æ˙ V……x…‰ E‰Ú

±…B* °ÚÆ˙ +∆n˘Æ˙ V……i…… l…… §……Ω˛Æ˙ +…x…‰ E‰Ú ±…B +…ËÆ˙ BEÚ…BEÚ §…Ω÷˛i…

i…‰V…“ ∫…‰ x…EÚ±… …c˜i…… l……, S……ËÆ˙…Ω‰˛ E‰Ú ……∫… ¥………∫… ±……Ë]ıx…‰ E‰Ú ±…B*

+C∫…Æ˙ ¥…Ω˛ EÚ∫…“ Æ˙…Ω˛M…“Æ˙ EÚ…‰ BEÚ…BEÚ …EÚc˜ ±…‰i…… l……* =∫…‰ Æ˙…‰EÚEÚÆ˙

EÚΩ˛i……-∫…÷ x…B, +…… ……‰∫]ı +…Ï °Ú∫… i……‰ x…Ω˛” V…… Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛? x… ¶…“ V…… Æ˙Ω‰˛

Ω˛… i……‰ ®…‰Æ˙… BEÚ EÚ…®… EÚÆ˙ n˘“ V…B, ±…“V…* ™…Ω˛ S…]¬ı`ˆ“ b˜…±… n˘“ V…B*

§…Ω÷˛i… V…∞¸Æ˙“ Ω˲*

∂…÷∞¸-∂…÷∞¸ ®… V…§… ±……‰M… V……x…i…‰ x…Ω˛” l…‰ i……‰ BEÚ…v… §……Æ˙

§……¥…‰±…… ®…S…… l……, ±…‰ EÚx… V…§… ±……‰M… ∫…®…Z… M…B i……‰ =xΩ˛…Âx…‰ v™……x…

n‰˘x…… §…∆n˘ EÚÆ˙ n˘™……* J…∫…E‰Ú x…‰ ¶…“ l……‰c˜“ V™……n˘i…“ EÚÆ˙ n˘“ l…“*

=∫…x…‰ …c˜…‰∫… EÚ“ BEÚ §…Ω÷˛i… ∫…÷∆n˘Æ˙ ®… Ω˛±…… EÚ…‰ =∫…E‰Ú P…Æ˙ V……EÚÆ˙

B‰∫…“ Ω˛“ S…]¬ı`ˆ“ n‰˘ n˘“ l…“ +…ËÆ˙ Æ˙…‰V… ™…Ω˛“ EÚÆ˙x…… S……Ω˛i…… l……...

""+…… C™…… EÚÆ˙ Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛?'' ……E«Ú ∫…‰ §……Ω˛Æ˙ V……i…‰ Ω÷˛B J…∫…E‰Ú

x…‰ ®…÷Z…∫…‰ …⁄UÙ…* ¥…Ω˛ …i…… x…Ω˛” EÚ§… ®…‰Æ˙… Ω˛®…Æ˙…Ω˛ Ω˛…‰ M…™…… l…… +…ËÆ˙

V…∞¸Æ˙“ x…Ω˛” EÚ ¥…Ω˛ Ω˛…∆ ™…… x…… E‰Ú V…¥……§… E‰Ú ±…B Ø˚E‰Ú* =∫…EÚ…

EÚ…®… l…… Æ˙…‰EÚx……, Æ˙…‰EÚ ±…™……* S…]¬ı`ˆ“ l…®……x…“ l…“, l…®……<« +…ËÆ˙ =±]‰ı

……∆¥… i…‰V…“ ∫…‰ ¥………∫…! nÆ˙+∫…±… ¥…Ω˛ BEÚ …÷Æ˙V…… Ω˛…‰i…… l…… EÚ∫…“ +x……®…

EÚ…‰ ∫…∆§……‰ v…i… +…ËÆ˙ ∂…EÚ…™…i…… ∫…‰ ¶…Æ˙… Ω÷˛+…* ∂…EÚ…™…i… E÷ÚUÙ <∫… i…Æ˙Ω˛

EÚ“ Ω˛…‰i…” EÚ ®…‰Æ˙“ §…“¥…“ Ω˛Æ˙…«°Ú… Ω˲ +…ËÆ˙ ®…÷Z…‰ ®……Æ˙ b˜…±…x…… S……Ω˛i…“ Ω˲*

=∫…x…‰ ®…‰Æ‰˙ §…SS…… EÚ…‰ ∫…J…… Æ˙J…… Ω˲ EÚ ¥…‰ ®…÷Z…‰ i…∆M… EÚÆÂ˙* ™…‰ ±……‰M… ®…÷Z…‰

J……x…… x…Ω˛” n‰˘i…‰ +…ËÆ˙ ®…‰Æ‰˙ ®…Æ˙x…‰ EÚ… <∆i…V……Æ˙ EÚÆ˙ Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛* ®…‰Æ‰˙ …c˜…‰∫… ®…Â

Æ˙Ω˛x…‰ ¥……±…… §…÷b¬˜f¯… EÚ…±…⁄ ±…È………‰∫]ı E‰Ú §…±§… i…÷c˜¥……i…… Ω˲ i…… EÚ ¥…Ω˛

+∆v…‰Æ‰˙ ®… §…Ë`ˆEÚÆ˙ ∂…Æ˙…§… …“ ∫…E‰Ú +…ËÆ˙ ®…÷Ω˛±±…‰ EÚ“ §…Ω⁄˛-§…‰ ]ı™…… EÚ“ i……EÚ-

Z……∆EÚ EÚƉ˙* ¥…Ω˛ §…Ω÷˛i… Ω˛Æ˙…®…“ Ω˲ ™…… +®…÷EÚ ±…Ë]ı ®… Æ˙Ω˛x…‰¥……±…“ +®…÷EÚ

EÚ§…⁄i…Æ˙“ EÚ“ V…M…Ω˛ ¥…Ω˛ x…Ω˛” Ω˲, =∫…EÚ“ ∫…Ω˛“ V…M…Ω˛ Ω˲ ±…Ë]ı x…∆....* ®…È

…÷ ±…∫… ®… EÚΩ˛EÚÆ˙ BEÚ-BEÚ EÚ…‰ ∫…Ω˛“ EÚÆ˙… n⁄∆˘M……*

V…∫… ±…Ë]ı ®… n÷˘P…«]ıx…… Ω÷˛<« =∫…EÚ… ®…… ±…EÚ

®…∆Z……‰±…‰ n˘V…Ê EÚ… ¥™…………Æ˙“ l……* …ix…“ +…ËÆ˙ §…SS…‰

E‰Ú +±……¥…… … Æ˙¥……Æ˙ ®… +…ËÆ˙ EÚ…‰<« x…Ω˛” l……* S……Ω‰˛

=∫…EÚ“ ™…÷¥…… …ix…“ E‰Ú §…n˘x… …Æ˙ n˘®…EÚi…‰ V…‰¥…Æ˙ EÚ…

+…EÚπ…«h… Ω˛…‰ ™…… …Ë∫…… EÚ…, Æ˙¥……ϱ¥…Æ˙ +…ËÆ˙ ±……‰Ω‰˛

E‰Ú ∫… Æ˙™…… ∫…‰ ±…Ë∫… i…“x… ±…÷]‰ıƉ˙ BEÚ EÚ…Æ˙ ®…Â

+∆v…c˜ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ +…B l…‰ +…ËÆ˙ l……‰c˜“ Ω˛“ n‰˘Æ˙ ®…Â

∫…§…EÚ… ¥……Æ˙…-x™……Æ˙… EÚÆ˙ +…M…‰ §…g¯ M…B l…‰...

EÚ Ω˛… x…“

∫……l…-∫……l… S…±…x…‰ ±…M…… l……*

""EÚΩ˛…∆ C™…… EÚÆ˙ Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛?''

""™…Ω˛” +…ËÆ˙ EÚΩ˛…∆?''

¥…Ω˛“ EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… Ω⁄∆˛ V……‰ +……*'' ®…Èx…‰ EÚΩ˛…, ""Æ˙Ω˛ Æ˙Ω˛… Ω⁄∆˛*''

""Æ˙Ω˛ i……‰ +…… x…Ω˛” Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛,'' =∫…x…‰ i…±…J…“ ∫…‰ EÚΩ˛…-""Ω˛…∆,

P…÷∫…‰ Ω÷˛B V…∞¸Æ˙ ΩÈ˛* n˘±…∂……n˘ x…M…Æ˙ ®… ∫…°«Ú ®…È Æ˙Ω˛ Æ˙Ω˛… Ω⁄∆˛, §……EÚ“

∫…§… P…÷∫…‰ Ω÷˛B ΩÈ˛* +∆v…‰Æ˙“ n˘Æ˙…Æ˙ ®… P…÷∫…‰ Ω÷˛B M……‰Ω˛ EÚ“ i…Æ˙Ω˛......''

®…÷Z…‰ ±…M……, ¥…Ω˛ ®…÷Z… …Æ˙ ¥™…∆M™… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… Ω˲* K……∫…EÚÆ˙ M……‰Ω˛

∫…÷x…EÚÆ˙ +…ËÆ˙ ¶…“* <∫… EÚ®§…Ji… EÚ…‰ ¶…“ …i…… Ω˲ EÚ ®…÷Z…‰ M……‰Ω˛

EÚΩ˛… V……i…… Ω˲*

""§…i……<™…‰, +…… EÚ…Ëx…-∫…… i…“Æ˙ ®……Æ˙ Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛?'' ®…Èx…‰ M…÷∫∫…‰ ®…Â

EÚΩ˛…*

39

G

A R

BH

AN

AL

EÚ Ω˛… x…“

""®……Ɖ˙ i……‰ x…Ω˛” ΩÈ˛, Ω˛…∆, +§… V…∞¸Æ˙ ®……∞∆¸M……* +…… n‰˘J…i…‰ Ω˛“

Æ˙Ω˛ V……B∆M…‰* ®…È …÷ ±…∫… ∫…‰ EÚΩ˛EÚÆ˙ BEÚ-BEÚ EÚ…‰ ∫…Ω˛“ EÚÆ˙…

n⁄∆˘M……*'' ""¥…Ω˛ i……‰ +…… EÚÆ˙… Ω˛“ Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛*'' ®…Èx…‰ Ω˛…n˘∫…‰¥……±…‰ ±…Ë]ı

EÚ“ +…‰Æ˙ <∂……Æ˙… EÚÆ˙E‰Ú EÚΩ˛…* ¥…Ω˛…∆ +§… ¶…“ …÷ ±…∫…¥……±…‰ §…Ë`‰ˆ b∆˜b‰˜

Ω˛±…… Æ˙Ω‰˛ l…‰* ®…È Ω∆˛∫…x…‰ ±…M……*

¥…Ω˛ ®…÷Z…‰ EÚ<« I…h… i…EÚ P…⁄Æ˙EÚÆ˙ n‰˘J…i…… Æ˙Ω˛…* °ÚÆ˙ ……V……®…‰

E‰Ú ……™…∆S… EÚ…‰ x…‰°Ú i…EÚ =`ˆ…B i…‰V…“ ∫…‰ S…±…… M…™……* P…Æ˙ x…Ω˛”,

+…M…‰ S……ËÆ˙…Ω‰˛ EÚ“ +…‰Æ˙*

=∫… n˘x… n˘i…Æ˙ EÚ…‰ V……x…‰¥……±…“ +…x…“ S……]«ıb«˜ §…∫… ®… ¶…“

∫…°«Ú =∫…“ EÚ“ M…⁄∆V… l…“* ±……‰M… M…÷∫∫…‰ ®… l…‰, ±…‰ EÚx… ∫…Ω˛®…‰ +…ËÆ˙ b˜Æ‰˙

Ω÷˛B! +…x…“ Ω˛“ Eڅϱ……‰x…“ ®… <i…x…“ §…c˜“ P…]ıx…… Ω˛…‰ M…<« l…“-¶…±……

EÚ…Ëx… +U⁄Ùi…… +…ËÆ˙ §…S…… Ω÷˛+… Æ˙Ω˛ ∫…EÚi…… l……* ™…… <∫… i…Æ˙Ω˛ EÚ“

P…]ıx…… n˘±±…“ ®… +§… x…<« §……i… x…Ω˛” Æ˙Ω˛ M…<« l…“* +…B n˘x… B‰∫…“

J…§…ÆÂ˙ ®…±…i…“ Ω˛“ Æ˙Ω˛i…“ l…”-Ω˛Æ˙ P…]ıx…… EÚ®……‰§…‰∂… BEÚ-V…Ë∫…“ Ω˛“

Ω˛…‰i…“ l…“, ∫…°«Ú I…‰j… §…n˘±… V……i…… l……-EÚ¶…“ EÚÆ˙…‰±…§……M… i……‰ EÚ¶…“

<«∫]ı …]‰ı±…x…M…Æ˙, +…V… Æ˙…V……ËÆ˙“ i……‰ EÚ±… V…®…x…………Æ˙ EÚ…

+…n˘∂…« ¥…Ω˛…Æ˙...

+V…“§… §……i… Ω˲ V…§… i…EÚ B‰∫…“ P…]ıx…… EÚΩ˛” +…ËÆ˙ Ω˛…‰i…“ Ω˲,

Ω˛®… =∫…‰ J…§…Æ˙ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ ±…‰i…‰ ΩÈ˛, ±…‰ EÚx… V…∫… n˘x… Ω˛®……Ɖ˙

+…∫………∫… Ω˛…‰i…“ Ω˲, Ω˛®… ™…EÚ-§…-™…EÚ b˜Æ˙ V……i…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ Ω˛®… M…÷∫∫……

+…i…… Ω˲-K……∫…EÚÆ˙ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ …Æ˙...

™…Ω˛“ M…÷∫∫…… §…∫… E‰Ú ±…M…¶…M… ∫…¶…“ ™…… j…™…… E‰Ú S…‰Ω˛Æ‰˙ …Æ˙ l……*

∫…¶…“ EÚ…‰ +S……x…EÚ ∫…®……V… +…ËÆ˙ n‰˘∂… EÚ“ ™……n˘ +… M…<« l…“ +…ËÆ˙

EÚ…x…⁄x…-¥™…¥…∫l…… EÚ“ §…M…c˜i…“ Ω˛…±…i… …Æ˙ M…÷Æ˙…«™…… V…… Æ˙Ω˛… l……,

Ω˛…±……∆ EÚ ™…Ω˛ ∫…¶…“ V……x…i…‰ l…‰ EÚ ¥…Ω˛ M…÷Æ˙…«x…… EÚ∫…E‰Ú ±…B l……*

+…ËÆ˙-i……‰-+…ËÆ˙, ®…È ¶…“ ∂…î…xn˘… x…Ω˛” l…… EÚ ®…‰Æ‰˙ ∫EÚ¥…‰Æ˙ EÚ“

n÷˘P…«]ıx…… EÚ“ i…∫…“±… ®…÷Z…‰ §…∫… ®… ®…±… Æ˙Ω˛“ l…“ +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ ¶…“

n⁄˘∫…Æ˙… ∫…‰* ®……±…⁄®… Ω÷˛+… EÚ V…∫… ±…Ë]ı ®… n÷˘P…«]ıx…… Ω÷˛<« =∫…E‰Ú

®…… ±…EÚ EÚ… x……®… Æ˙…®…‰∂¥…Æ ¥…®……« l……* …Èi……±…“∫…-…S……∫… E‰Ú

+…∫………∫… ¥…Ω˛ +…n˘®…“ BEÚ ®…∆Z……‰±…‰ n˘V…Ê EÚ… ¥™…………Æ˙“ l…… +…ËÆ˙

…ix…“ +…ËÆ˙ §…SS…‰ E‰Ú +±……¥…… … Æ˙¥……Æ˙ ®… +…ËÆ˙ EÚ…‰<« x…Ω˛” l……*

§…Ω˛x… ®…‰Æ˙`ˆ ®… l…“ +…ËÆ˙ §…c˜… ¶……<« §…∆§…<« ®…Â* S……Ω‰˛ =∫…EÚ“ ™…÷¥……

…ix…“ E‰Ú §…n˘x… …Æ˙ n˘®…EÚi…‰ V…‰¥…Æ˙ EÚ… +…EÚπ…«h… Ω˛…‰ ™…… …Ë∫…… EÚ…,

Æ˙¥……ϱ¥…Æ˙ +…ËÆ˙ ±……‰Ω‰˛ E‰Ú ∫… Æ˙™…… ∫…‰ ±…Ë∫… i…“x… ±…÷]‰ıƉ˙ BEÚ EÚ…Æ˙ ®…Â

+∆v…c˜ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ +…B l…‰ +…ËÆ˙ l……‰c˜“ Ω˛“ n‰˘Æ˙ ®… ∫…§…EÚ… ¥……Æ˙…-

x™……Æ˙… EÚÆ˙ +…M…‰ §…g¯ M…B l…‰- +M…±…“ Eڅϱ……‰x…“ ®… ±…⁄]ı E‰Ú ±…B*

=∫… n˘x… +…∫………∫… i…“x… b˜EËÚ i…™……∆ Ω÷˛<« l…” +…ËÆ˙ ∫……i… ±……‰M… +∫…i……±…

…Ω÷∆˛S……B M…B l…‰*

""=∫… §…SS…‰ EÚ… C™…… Ω÷˛+…?'' ®…Èx…‰ BEÚ…BEÚ §……i… EÚ…]ıi…‰ Ω÷˛B …⁄UÙ…*

|…∂x… ®…Èx…‰ V…∫…∫…‰ EÚ™…… l……, ¥…Ω˛ …⁄Æ˙… V……x…EÚ…Æ˙ l……* …i…… x…Ω˛” C™……Â,

=∫…EÚ… ∫……Æ˙… §…n˘x… S…i…EÚ§…Æ˙… l…… +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ S…“i…±… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ ±…M…i……

l……, ±…‰ EÚx… =∫…x…‰ ∫…÷x…EÚÆ˙ ¶…“ ®…‰Æ˙“ §……i… EÚ… V…¥……§… x…Ω˛” n˘™……*

®…‰Æ‰˙ …c˜…‰∫… ®… §…Ë`‰ˆ Æ˙…‰V… E‰Ú ∫…Ω˛™……j…“ +…ËÆ˙ <∆ b˜™…x… B™…Æ˙±……<∆∫… E‰Ú

∫…÷E÷Ú®……Æ˙ §…x…V…‘ x…‰ BEÚ §……Æ˙ ®…‰Æ˙“ +…‰Æ˙ n‰˘J……, °ÚÆ˙ +…∫………∫… ∫…‰

x…ñ…i… J…c˜EÚ“ E‰Ú §……Ω˛Æ˙ n‰˘J…x…‰ ±…M…‰-∫……®…x…‰ °ËÚ±…“ Ω˛ Æ˙™……±…“ EÚ…‰, …‰c˜…Â

EÚ…‰, §…x…… §……n˘±……Â¥……±…‰ +…EÚ…∂… EÚ…‰ +…ËÆ˙ =∫… Ω˛¥…… EÚ…‰ V…∫…®… ∫……‰x…‰

V…Ë∫…“ v…⁄… P…÷±…“ Ω÷˛<« l…“* n˘±±…“ ®… ™…‰ ∫…i…∆§…Æ˙ E‰Ú +∆ i…®… n˘x… l…‰ V…§…

v…⁄… §…Ω÷˛i… x…®…« Ω˛…‰i…“ Ω˲, Ω˛¥…… §…Ω÷˛i… i…‰V… +…ËÆ˙ …‰c˜… E‰Ú …k…‰ x…J…Æ˙EÚÆ˙

§…Ω÷˛i… Ω˛Æ‰˙ Ω˛…‰ V……i…‰ ΩÈ˛-…“±…‰ …k…… EÚ…‰ M…Æ˙…i…‰ Ω÷˛B*

§…∫… <∆ b˜™…… M…‰]ı E‰Ú ……∫… ∫…‰ M…÷V…Æ˙ Æ˙Ω˛“ l…“*

""C™…… +……x…‰ EÚ¶…“ <∫… V…Ω˛…∆…x……Ω˛ V…∆M…±… EÚ…‰ n‰˘J…… Ω˲?''

+¶…“ E÷ÚUÙ n˘x… …Ω˛±…‰ Ω˛“ §…x…V…‘ x…‰ BEÚ…BEÚ ®…÷Z…∫…‰ …⁄UÙ… l……* Ω˛®…

n˘…‰x…… §…∫… EÚ… Æ˙…∫i…… n‰˘J… Æ˙Ω‰˛ l…‰* V…Ω˛…∆…x……Ω˛ V…∆M…±… E‰Ú Ω˛“ ∫……®…x…‰*

""®…È +C∫…Æ˙ ∫……‰S…i…… Ω⁄∆˛ EÚ EÚ∫…“ n˘x… <∫… Æ˙Ω˛∫™…®…™… V…∆M…±… EÚ…‰

+∆n˘Æ˙ ∫…‰ n‰˘J…… V……B* ™…‰ ∫……Ɖ˙ …‰c˜ ∂…“∂…®… E‰Ú ΩÈ˛ +…ËÆ˙ ∂……™…n˘ §…Ω÷˛i…-∫…‰

+x……Æ˙ ±…M…‰ Ω÷˛B ΩÈ˛* +C∫…Æ˙ ∫…÷§…Ω˛ V…§… §…Ω÷˛i… ∫…‰ ®……‰Æ˙… EÚ“ M…÷Ω˛…Æ˙i…“ Ω÷˛<«

®…È EÚ…±……‰x…“ EÚ“ J……∫… ∫…c˜EÚ …Æ˙ +…n˘i…x… ]ıΩ˛±… Æ˙Ω˛…

l……, ™…… ∫…S… EÚΩ⁄∆˛ i……‰ ±…Âb⁄˜ E÷Úk…‰ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ ∂…EÚ…Æ˙ EÚ“

]ı…‰Ω˛ ®… l……, Æ˙…‰V… EÚ“ i…Æ˙Ω˛* ®…È ±……‰®…c˜“- V…Ë∫…“

S……±……EÚ“ E‰Ú ∫……l… S…Ω˛±…EÚn˘®…“ EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… l…… EÚ BEÚ

§……Æ˙ EÚ∫…“ x…‰ ®…÷Z…‰ BEÚ…BEÚ …EÚc˜ ±…™……* E∆Úv…‰ ∫…‰*

S……ÈEÚEÚÆ˙ n‰˘J…… i……‰ J…∫…E‰Ú l……, +∆v…‰Æ‰˙ ®… |…‰i… EÚ“

i…Æ˙Ω˛ ®…÷Z…‰ P…⁄Æ˙i…… Ω÷˛+…* =∫…EÚ“ +…∆J… +∆v…‰Æ˙“ Z……c˜“

®… UÙ…‰ Ω÷˛B S…“i…‰ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ V…±… Æ˙Ω˛“ l…”*

40EÚ Ω˛… x…“

+…¥……V… ™…Ω˛…∆ ∫…‰ +…i…“ Ω˲ i……‰ ®…÷Z…‰ §…‰S…Ëx…“-∫…“ Ω˛…‰i…“ Ω˲ +…ËÆ˙ ±…M…i…… Ω˲ EÚ

+¶…“ S…±……‰* ±…M…i…… Ω˲, n‰˘J…x…… S…… Ω˛B EÚ +… J…Æ <∫…∫…‰ ±……‰M… b˜Æ˙i…‰

C™…… ΩÈ˛?'' <i…x…“ ∫……Æ˙“ EÚΩ˛… x…™……∆ <∫…E‰Ú §……Ɖ˙ ®… EÚΩ˛“-∫…÷x…“ V……i…“ ΩÈ˛*

C™…… +…B n˘x… EÚ∫…“ x… EÚ∫…“ V…¥……x… +…n˘®…“ EÚ“ EÚ]ı“ …]ı“ ±……∂…

®…±…i…“ Ω˲* ±…‰ EÚx… °ÚÆ˙ ∫……‰S…i…… Ω⁄∆˛...''

EÚΩ˛i…‰-EÚΩ˛i…‰ §…x…V…‘ Ø˚E‰Ú l…‰, +…ËÆ˙ ®…÷Z…‰ ™…Ω˛ n‰˘J…EÚÆ˙ i……VV…÷§… Ω÷˛+…

l…… EÚ ¥…‰ <∫… i…Æ˙Ω˛ ®……∫…⁄®… ±…M… Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛* =xΩ˛…Âx…‰ BEÚ §……Æ˙ ®…‰Æ˙“ +…‰Æ˙

+…x…“ M……‰±…-M……‰±… M…÷±……§…“ +…∆J…… ∫…‰ n‰˘J…… l…… +…ËÆ˙ °ÚÆ˙ ¶……¥…÷EÚ ∫¥…Æ˙ ®…Â

EÚΩ˛… l……- ""…i…… x…Ω˛”, ∫……‰S…i…… Ω⁄∆˛* +…… §…i……<B!''

n˘±±…“ ®… S……]«ıb«˜ §…∫… V…z……i… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ Ω˛…‰i…“ ΩÈ˛* ¥…‰ Æ˙…‰V… ∫…÷§…Ω˛

Ω˛®… BEÚ J……∫… ¥…HÚ …Æ˙ P…Æ˙… ∫…‰ x…EÚ…±…i…“ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ +…x…‰-+…x…‰ n˘i…Æ˙…Â

®… V…®…… EÚÆ˙ n‰˘i…“ ΩÈ˛* Æ˙…‰V… ∂……®… EÚ…‰ ¥…‰ E÷ÚUÙ J……∫…-J……∫… V…M…Ω˛… ∫…‰

=`ˆ…i…“ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ `ˆ“EÚ ¥…HÚ …Æ˙ Ω˛®… ¥………∫… +…x…‰-+…x…‰ P…Æ˙… ®… °ÂÚEÚ

V……i…“ ΩÈ˛* Ω˛®… V…z……i… ∫…‰ §…S…x…… S……Ω˛i…‰ ΩÈ˛ ±…‰ EÚx… Ω˛Æ˙ §……Æ˙ +…x…‰-

+……EÚ…‰ <x…E‰Ú Ω˛¥……±…‰ EÚÆ˙ n‰˘i…‰ ΩÈ˛- ™…Ω˛ V……x…i…‰ Ω÷˛B ¶…“ EÚ ™…‰ Ω˛®… ¥…Ω˛…∆ ±…‰

V……i…‰ ΩÈ˛ V…Ω˛…∆ Ω˛®… V……x…… x…Ω˛” S……Ω˛i…‰* ∂……™…n˘ <∫…“ ±…B V……i…‰ ™…… +…i…‰

Ω÷˛B Ω˛®… +C∫…Æ˙ S…÷… Æ˙Ω˛i…‰ ΩÈ˛*

±…‰ EÚx… =∫… ∂……®… EÚ…‰ ¥………∫… P…Æ˙ ±……Ë]ıi…‰ Ω÷˛B ®…È S…÷… Ω˛“ x…Ω˛” l……,

BEÚ v…c˜EÚ… ¶…“ ±…M…… Ω÷˛+… l……* V…Ë∫…‰ ®…È V……x…i…… l…… EÚ P…Æ˙ E‰Ú

+…∫………∫… E÷ÚUÙ b˜Æ˙…¥…x……-∫…… ®…‰Æ˙“ Æ˙…Ω˛ n‰˘J… Æ˙Ω˛… Ω˲- +∆v…‰Æ‰˙ J…∆b˜Ω˛Æ˙ ®…Â

±…]ıE‰Ú Ω÷˛B S…®…M……n˘c˜ EÚ“ i…Æ˙Ω˛* …ix…“ M…‰]ı …Æ˙ Ω˛“ ®…±…“, Æ˙…Ω˛ n‰˘J…i…“

Ω÷˛<« x…Ω˛”, ∫…Ω˛®…“ Ω÷˛<« §…±±…“ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ BEÚ +…‰Æ˙ n‰˘J…i…“ Ω÷˛<«* Æ˙…®…‰∑…Æ˙

¥…®……« E‰Ú ±…Ë]ı E‰Ú ∫……®…x…‰ V……‰ n˘…‰-S……Æ˙ ±……‰M… ®…÷∆Ω˛ ±…]ıEÚ…B J…c‰˜ l…‰ =∫…®…Â

J…∫…E‰Ú ¶…“ l……* ""C™…… Ω÷˛+…?'' ®…Èx…‰ P…§…Æ˙…EÚÆ˙ …⁄UÙ… i……‰ …ix…“ x…‰ =∫…

±…Ë]ı EÚ“ +…‰Æ˙ <∂……Æ˙… EÚÆ˙ n˘™……*

®……±…⁄®… Ω÷˛+… EÚ Æ˙…®…‰∑…Æ˙ ¥…®……« §…S… x…Ω˛” ……B +…ËÆ˙ =x…EÚ“ …ix…“

+§… ¶…“ +∫…i……±… ®… §…‰Ω˛…‰∂… …c˜“ Ω˲* §…SS…… x… i……‰ P…Æ˙ …Æ˙ l…… +…ËÆ˙ x…

+∫…i……±… ®…Â* …i…… x…Ω˛” ¥…Ω˛ EÚΩ˛…∆ l……*

®……±…⁄®… Ω÷˛+… EÚ Æ˙…®…‰∑…Æ˙ ¥…®……« EÚ“ UÙ…‰]ı“ §…Ω˛x… J…§…Æ˙ ∫…÷x…i…‰ Ω˛“

®…‰Æ˙`ˆ ∫…‰ +… M…<« Ω˲* +…<« l…“ ¥…Ω˛ ¶……<«-¶……¥…V… EÚ…‰ n‰˘J…x…‰ ±…‰ EÚx… P…Æ˙

…Æ˙ ∫¥……M…i… EÚ™…… BEÚ…v… …c˜…‰∫…“ +…ËÆ˙ …÷ ±…∫… E‰Ú =∫… ∫………Ω˛“ x…‰ V……‰

Æ˙…®…‰∑…Æ˙ ¥…®……« EÚ“ ±……∂… ±…‰EÚÆ˙ =∫… ¥…HÚ +∫…i……±… ∫…‰ +…™…… l……*

®…Èx…‰ n‰˘J……, ∫EÚ¥…‰Æ˙ ®… EÚΩ˛” EÚ…‰<« Ω˛±…S…±… x…Ω˛” l…“* +…ËÆ˙-i……‰-+…ËÆ˙,

=∫… ±…Ë]ı ∫…‰ ¶…“ Æ˙…‰x…‰ EÚ“ +…¥……V… x…Ω˛” +… Æ˙Ω˛“ l…“*

Ω˛…∆, …c˜…‰∫… EÚ“ M…⁄∆M…“ +…ËÆ˙ …M…±…“ ±…c˜EÚ“ V…∞¸Æ˙ ∫…Ɖ˙∂……®… Ω˛“

S…“J…x…‰ ±…M…“ l…“* +…V… =∫…EÚ… ∫¥…Æ˙ EÚ<« M…÷x…… ÀΩ˛∫…EÚ +…ËÆ˙

+…GÚ…®…EÚ Ω˛…‰ M…™…… l……*

n˘±…∂……n˘ x…M…Æ˙ ®… ∂……®… Æ˙…‰V… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ Ω÷˛<«* Æ˙…i… =∫…“

i…Æ˙Ω˛* Eڅϱ……‰x…“ EÚ“ Æ˙…Ë∂…x…“ =∫…“ i…Æ˙Ω˛ M…÷±…V……Æ˙ l…”-

J……‰®…S…‰¥……±……Â, °‰ÚÆ˙“¥……±…… +…ËÆ˙ +…<∫…GÚ“®… E‰Ú `‰ˆ±…… EÚ“ +…‰Æ˙

§…SS…… EÚ“ =∆M…±…“ …EÚc‰˜ ∫…÷xn˘Æ˙ Œ∫j…™……∆ l…”, ®…∫i…“ EÚÆ˙i…‰ Ω÷˛B

x……ËV…¥……x…… E‰Ú +…ËÆ˙ V…“x∫… ®… `ˆ±… `ˆ±……i…“ Ω÷˛<« ±…c˜ EÚ™……∆... ∫¥…™…∆

+…x…‰ ∫C¥…‰Æ˙ EÚ…‰ n‰˘J…EÚÆ˙ ™…Ω˛ ¥…∑……∫… EÚÆ˙x…… EÚ `ˆx… l…… EÚ ¥…Ω˛…∆

E‰Ú BEÚ ∫…⁄x…‰ ±…Ë]ı ®… BEÚ ®…Ë™…i… …c˜“ Ω˲ +…ËÆ˙ §…Ω˛x… +…x…‰

§…∆§…<«¥……±…‰ ¶……<« EÚ… <∆i…V……Æ˙ EÚÆ˙ Æ˙Ω˛“ Ω˲* …i…… x…Ω˛”, EÚ§… ∫…‰ EÚÆ˙

Æ˙Ω˛“ Ω˲*

Æ˙…i… E‰Ú ∫…®…™… EÚ…‰<« M™……Æ˙Ω˛ §…V…‰ l…‰* ®…È EÚ…±……‰x…“ EÚ“ J……∫…

∫…c˜EÚ …Æ˙ +…n˘i…x… ]ıΩ˛±… Æ˙Ω˛… l……, ™…… ∫…S… EÚΩ⁄∆˛ i……‰ ±…Âb⁄˜ E÷Úk…‰ EÚ“

i…Æ˙Ω˛ ∂…EÚ…Æ˙ EÚ“ ]ı…‰Ω˛ ®… l……, Æ˙…‰V… EÚ“ i…Æ˙Ω˛* ∫…c˜EÚ E‰Ú BEÚ ∫…Ɖ˙

…Æ˙ Æ˙…‰∂…x…“ l…“ +…ËÆ˙ n⁄˘∫…Ɖ˙ ®… +∆v…‰Æ˙…* ®…È ±……‰®…c˜“- V…Ë∫…“ S……±……EÚ“

E‰Ú ∫……l… S…Ω˛±…EÚn˘®…“ EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… l…… EÚ BEÚ §……Æ˙ EÚ∫…“ x…‰ ®…÷Z…‰

BEÚ…BEÚ …EÚc˜ ±…™……* E∆Úv…‰ ∫…‰* S……ÈEÚEÚÆ˙ n‰˘J…… i……‰ J…∫…E‰Ú l……,

+∆v…‰Æ‰˙ ®… |…‰i… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ ®…÷Z…‰ P…⁄Æ˙i…… Ω÷˛+…* =∫…EÚ“ +…∆J… +∆v…‰Æ˙“

Z……c˜“ ®… UÙ…‰ Ω÷˛B S…“i…‰ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ V…±… Æ˙Ω˛“ l…”*

"C™…… Ω˲?' ®…Èx…‰ +…x…‰ b˜Æ˙ EÚ…‰ UÙ……i…‰ Ω÷˛B Z…±±……EÚÆ˙ …⁄UÙ…*

=∫…x…‰ EÚ…‰<« V…¥……§… x…Ω˛” n˘™……* EÚ<« …˛±… ¥…Ω˛ ®…÷Z…‰ B‰∫…… P…⁄Æ˙i……

Æ˙Ω˛… V…Ë∫…‰ ®…÷Z…‰ J…… V……BM……* °ÚÆ˙ =∫…x…‰ ®…÷Z…‰ BEÚ S…_ˆ“ …EÚc˜…

n˘“* ¥…Ω˛ =x… ±……‰M…… ®… ∫…‰ l…… V……‰ ∫…Ɖ˙∂……®… ∫……‰ V……™…… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛*

i……VV…÷§… Ω÷˛+… EÚ +…V… ¥…Ω˛ <i…x…“ Æ˙…i… M…B +∆v…‰Æ‰˙ ®… EËÚ∫…‰ ¶…]ıEÚ

Æ˙Ω˛… Ω˲?

EÚΩ˛…, ""V…∞¸Æ˙“ Ω˲, §…Ω÷˛i… V…∞¸Æ˙“ Ω˲*''

+…ËÆ˙ i…‰V…“ ∫…‰ S…±…… M…™……*

®…Èx…‰ ¥…Ω˛ S…_ˆ“ §…‰v™……x…“ ®… Æ˙J… ±…“ l…“- n˘±… E‰Ú ……∫…¥……±…“

>…Æ˙“ V…‰§… ®…Â- B‰∫…‰ V…Ë∫…‰ ®…Èx…‰ =∫…‰ ∫…Ω˛“ V…M…Ω˛ …Ω÷∆˛S…… n˘™…… Ω˛…‰*

=∫…®…Â <§……Æ˙i… C™…… Ω˛…‰M…“, ∂……™…n˘ ™…Ω˛ ®…È V……x…i…… l……* ±…‰ EÚx… ™…Ω˛

x…Ω˛” V……x…i…… l…… EÚ ¥…Ω˛ …j… …Ω˛±…“ §……Æ˙ V…∫… EÚ∫…“ E‰Ú x……®…

¶…‰V…… V…… Æ˙Ω˛… Ω˲, =∫…EÚ… …i…… Ω˛…‰M……*

n‰˘Ω˛±…“ b‰˜¥Ω˛±……®…Â]ı +l……Ï Æ˙]ı“

V…Ω˛…∆…x……Ω˛

∫…]ı“ °Ú…ÏƉ˙∫]ı* G

A R

BH

AN

AL

41

G

A R

BH

AN

AL

|…‰®… n÷˘Ω˛…<« °ÚÆ˙“ P…x… +…x…∆n˘

§……ƒ v… ±…B E÷Ú±… x…‰®… M…÷g¯…∫…“

ÀΩ˛n˘“ ®… Æ˙“ i…EÚ…±… E‰Ú ™… n˘ ∫…¥…«∏…‰π`ˆ +…ËÆ˙ |……Ëg¯ EÚ ¥… EÚ… x……®… ±…‰x…… Ω˛…‰

i……‰ §…Æ˙§…∫… P…x……x…∆n˘ EÚ… x……®… =¶…Æ˙i…… Ω˲* 1870 ®… ¶……Æ˙i…Ân÷˘ x…‰ …Ω˛±…‰

…Ω˛±… P…x……x…∆n˘ EÚ“ EÚ ¥…i……+… …Æ˙ Æ˙“Z…EÚÆ˙ =x…EÚ… ∫…∆EÚ±…x… EÚÆ˙ 114

UÙxn˘…Â EÚ… ∫…÷V……x… ∂…i…EÚ |…EÚ… ∂…i… EÚÆ˙…™…… l……* P…x……x…∆n˘ E‰Ú UÙxn˘…Â …Æ˙

¶……Æ˙i…Ân÷˘ i……‰ C™…… Æ˙ix……EÚÆ˙, ®…∏… §…∆v…÷, +…S……™…« ∂…÷C±…, ¥…™……‰M…“ Ω˛ Æ˙,

Ω˛ Æ˙+…Ëv… ∫…¶…“ x…∫……Æ˙ ΩÈ˛*

P…x……x…∆n˘ E‰Ú 32 O…xl… ®……ËV…⁄n˘ ΩÈ˛* EÚ…™…∫l… E÷Ú±……‰i…z… P…x……x…∆n˘ §……n˘∂……Ω˛

EÚ“ n˘Æ˙§……Æ˙“ M…… ™…EÚ… ∫…÷V……x… …Æ˙ °Ún˘… l…‰* =x…E‰Ú UÙxn˘… ®… ∫…÷V……x… EÚ…

°ÚÆ˙- °ÚÆ˙ ∫…‰ =±±…‰J… Ω˲* EÚ ¥…i…… +…ËÆ˙ M……x… ¥…v…… ®… x……÷h… P…x……x…∆n˘

¥…™……‰M…, ∏…fi∆M……Æ˙ E‰Ú +n¬˘¶…÷i… EÚ ¥… ΩÈ˛* =x…E‰Ú EÚ ¥…i¥… ®… =x…®… |…‰®… EÚ“

M…⁄g¯ +∆i…n«˘∂…… EÚ… =n¬˘P……]ıx… Ω˲*

=x…E‰Ú ……∫… EÚ∫…EÚ Ω˲ +…ËÆ˙ EÚΩ˛x… ¶…“ - EÚ…Æ˙“ EÚ…‰ EÚ±…… EÚΩ˛…ƒ EÚ…‰ §…ËÆ˙

EÚ…g¯i… Æ˙“* P…x……x…∆n˘ EÚ“ ¥…Æ˙Ω˛ EÚl…… EÚ… +∆EÚx… - v…⁄ Æ˙ x…i… ……™…x… EÚ“

Ω˛… Ω˛… x…‰E÷Ú +… x… nˢ - V…Ë∫…“ …∆ HÚ™…… ®… Ω˲ i……‰ |…‰®… EÚ…‰ §…J……x…x…‰ EÚ…

+∆n˘…V…‰ §…™……∆ - + i… ∫…÷v……‰ ∫…x…‰Ω˛ EÚ…‰ ®……Æ˙M… Ω˲, V…Ωƒ˛ x…‰E÷Ú ∫…™……x…… §……ƒEÚ

x…Ω˛”, i…÷®… EÚ…Ëx…-∫…“ ……]ı“ …g‰¯ Ω˛…‰ ±…±……, ®…x… ±…‰Ω÷˛ …Ë n‰˘Ω÷˛ UÙ]ı…ƒEÚ x…Ω˛” - ®…Â

o˘Œπ]M……‰S…Æ˙ Ω˛…‰i…… Ω˲*

P…x……x…∆n˘

1689-1760

42

¥™…∆M™…

G

A R

BH

AN

AL

∂…Æ˙n˘ V……‰∂…“

21 ®…<« 1931 EÚ…‰ =VV…Ëx… ®…v™…|…n‰˘∂… ®… V…x®…* Ω˛…‰±EÚÆ˙ Eڅϱ…‰V…, <∆n˘…ËÆ˙ ∫…‰ ∫x……i…EÚ* nˢ x…EÚ ®…v™…|…n‰˘∂…, x…¥…±…‰J…x… ®…… ∫…EÚ +…ËÆ˙ ÀΩ˛n˘“

BC∫…|…‰∫…, §…∆§…<« …j…… EÚ… ∫…®……n˘x…* … Æ˙GÚ®……, EÚ∫…“ §…Ω˛…x…‰, i… ±…∫®…, Æ˙Ω˛… EÚx……Ɖ˙ §…Ë`ˆ, n⁄˘∫…Æ˙“ ∫…i…Ω˛, Ω˛®… ß…π]ıx… E‰Ú ß…π]ı Ω˛®……Ɖ˙,

™…l……∫…∆¶…¥…, V…“… …Æ˙ ∫…¥……Æ˙ <Œ±±…™……ƒ +… n˘ EÚi……§…Â* n˘…‰ ¥™…∆M™… x……]ıEÚ* I… i…V…, UÙ…‰]ı“-∫…“ §……i…, ∫……∆S… EÚ…‰ +…∆S… x…Ω˛”, M……‰v…⁄ ±…, =i∫…¥…

+… n˘ °Ú±®… ±…‰J…x…* n⁄˘Æ˙n˘∂…«x… v……Æ˙…¥…… Ω˛EÚ ™…‰ V……‰ Ω˲ ÀW…n˘M…“, ¥…GÚ®… §…‰i……±…, À∫…Ω˛…∫…x… §…k…“∫…“, ¥……Ω˛ V…x……§…, n‰˘¥…“ V…“, ™……±…‰ ®… i…⁄°Ú…x…,

n˘…x…‰ +x……Æ˙ E‰Ú, ™…‰ n÷˘ x…™…… M…V…§… EÚ“ +… n˘ EÚ… ±…‰J…x…* S…EÚ±±…∫… …÷Æ˙∫EÚ…Æ˙, EÚ…EÚ… Ω˛…l…Æ˙∫…“ …÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ 1990 ®… Æ˙…π]≈ı… i… u˘…Æ˙… …n¬˘®…∏…“

EÚ“ =…… v… ∫…‰ ∫…®®…… x…i…* 25 ¥…π……Á i…EÚ EÚ ¥… ∫…®®…‰±…x… E‰Ú ®…∆S… ®… M…t ……`ˆ* 5 ∫…i…∆§…Æ˙ 1991 EÚ…‰ ®…÷∆§…<« ®… x…v…x…*

+xv…“ : Ω˛…l…“ EÚ“ i……‰ BEÚ ¶…“ Æ˙Ω˛∫…«±… x…Ω˛” EÚÆ˙…™…“, ∫…“v…‰ ®…∆S… …Æ˙

=i……Æ˙ Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ Ω˛®…∫…‰ Æ˙…‰V…-Æ˙…‰V… Æ˙Ω˛∫…«±…*

+xv…… 4 : x…xΩ˛… ∫…… |……h…“ Ω˛Ë, l…EÚ x… V……i…… §……Æ˙-§……Æ˙ Æ˙Ω˛∫…«±… EÚÆ˙i…‰*

+xv…… 3 : +…ËÆ˙ EÚΩ˛” §…Ω˛÷i… J…i…Æ˙x……EÚ |……h…“ Ω˛÷+… i…§…?

+xv…… 2 : x…Ω˛”-x…Ω˛”, EÚΩ˛i…‰ Ω˛È §…c… ∫…“v…… Ω˛Ë ¥…S……Æ˙…*

+xv…… 1 : ®…M…Æ˙ b˜Æ˙x…‰ EÚ“ C™…… §……i… Ω˛Ë* +… J…Æ˙ Ω˛®… ……ƒS… ΩÈ˛*

+xv…“ : ±…c…<«-Z…M…c˜… ®…‰∆ ®…÷Z…‰ ®…i… M…x…x……*

+xv…… 4 : ®…‰Æ˙… b˜Æ˙ E÷ÚUÙ +…ËÆ˙ l……* EÚΩ˛” ¥…Ω˛ Ω˛…l…“ Ω˛®……Æ˙‰ …ËÆ˙…‰∆ E‰Ú x…“S…‰

n˘§… M…™…… i……‰?

+xv…… 1 : =∫…“ J…i…Æ˙‰ ∫…‰ §…S…x…‰ E‰Ú ±…B i……‰ Æ˙Ω˛∫…«±… EÚÆ˙…™…“ Ω˛Ë

∫…⁄j…v……Æ˙V…“ x…‰* §…∫… +…x…“-+…x…“ ……‰V…“∂…x… …Æ˙ J…c‰

Æ˙Ω˛…‰, Ω˛…l…“ +…x…“ V…M…Ω˛ J…c… Æ˙Ω˛‰M……*

+xv…“ : +§… Ω˛®…‰∆ M……x…… S……±…⁄ EÚÆ˙ n˘‰x…… S…… Ω˛B*

+xv…… 4 : Ω˛…ƒ, M……x……*

+xv…… 1 : ∫…÷ x…B, ®…È BEÚ n˘…‰ i…“x… EÚΩ˛⁄ƒM…… +…ËÆ˙ +…… x……]ıEÚ +…Æ˙®¶…

EÚÆ˙ n˘‰∆M…‰*

+xv…… 3 : Æ˙…‰V… EÚ“ i…Æ˙Ω˛*

+xv…… 1 : BEÚ, n˘…‰ ... i…“x… *

……ƒS……‰∆ +xv…‰ ®…±…EÚÆ˙ M…“i… M……x…‰ ±…M…i…‰ Ω˛È*

+xv…‰... Ω˛®… Ω˛È +xv…‰... i…±……∂… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È +…x……

Ω˛…l…“... BEÚ ∫¥……l…« E‰Ú Ω˛®… ∫…§… ∫……l…“... Ω˛…l……‰∆ ®…‰∆

Ω˛…l… b˜…±…EÚÆ˙... …ËÆ˙…‰∆ ∫…‰ …ËÆ˙ ®…±……EÚÆ˙... …‰]ı ∫…‰ …‰]ı

V…÷c…EÚÆ˙... ∫…Æ˙ ∫…‰ ∫…Æ˙ ]ıEÚÆ˙…EÚÆ˙... BEÚ ∫…®…∫™……

EÚ“ i…±……∂… ®…‰∆... V…÷c‰ Ω˛÷B Ω˛È EÚxv…‰... +xv…‰... Ω˛®… Ω˛È

+xv…‰...

n˘‰J… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë ∫……Æ˙“ n˘÷ x…™……... §……§…⁄, §…“§…“, ®…÷z……,

®…÷ x…™……... Ω˛±n˘“, ®…S…“«, V…“Æ˙…, v… x…™……... x…‰i……,

+°Ú∫…Æ˙, §……®…x…, §… x…™……... >…Æ˙ ∫…‰ ∫…§… S…EÚx…‰

S…÷…c‰... +xn˘Æ˙ EÚ…±…‰ v…xv…‰... +xv…‰... Ω˛®… Ω˛È

+xv…‰...

∫……®…x…‰ BEÚ ∫…¥……±… J…c… Ω˛Ë... x…n˘“ §…c“ ™…… i……±…

§…c… Ω˛Ë?... …“±…… §…c… ™…… ±……±… §…c… Ω˛Ë?... §……v……

§…x…EÚÆ˙ EÚ…Ëx… J…c… Ω˛Ë?... ∫…§… EÚ“ Ω˛Æ˙EÚi… ]ı‰g“...

°ƒÚ∫…‰ ΩÈ˛ °Úxn˘‰... +xv…‰... Ω˛®… Ω˛È +xv…‰...

+xv…… 1 : M…“i… E‰Ú §……n˘ +§… Ω˛®……Æ˙… b˜…™…±……M… Ω˛Ë* ¶……<™……‰∆ +…ËÆ˙

§…Ω˛x……‰∆, Ω˛®… ……ƒS… +xv…‰ - §…±……<»b˜ +……E‰Ú ∫…®®…÷J…

∫…‰¥…… ®…‰∆ =… ∫l…i… ΩÈ˛* Ω˛®… <∫… ®…∆S… …Æ˙ BEÚ ¥…∂…‰π…

=q˘‰∂™… ∫…‰ +…™…‰ Ω˛È!

+xv……Â EÚ…

Ω˛…l…“

……j… : ∫…⁄j…v……Æ˙, +xv……-1, +xv……-2, +xv……-3, +xv……-4, +xv…“

+¶…“ i…EÚ +……x…‰ …g¯… EÚ EÚ∫… |…EÚ…Æ˙ ……∆S… +∆v…‰ x……]ıEÚ J…‰±…x…‰ E‰Ú

±…™…‰ ®…∆S… …Æ˙ BEÚ j…i… Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛* ∫…⁄j…v……Æ˙ =xΩ² EÚ<« i…Æ˙Ω˛ E‰Ú x……]ıEÚ“™…

x…nÊ˘∂… n‰˘i…… Ω˲ EÚ EÚ∫… |…EÚ…Æ˙ J…c‰˜ Ω˛…‰x…… Ω˲ +…ËÆ˙ + ¶…x…™… ®… EÚ∫…

i…Æ˙Ω˛ EÚ“ §……i…… EÚ…‰ v™……x… Æ˙J…x…… Ω˲* ∫…⁄j…v……Æ˙ Ω˛…l…“ EÚ…‰ ±……x…‰ E‰Ú ±…B

®…∆S… ∫…‰ +…‰Z…±… Ω˛…‰ V……i…… Ω˲ +…ËÆ˙ ……ƒS…… EÚ“ §……i… n˘…‰§……Æ˙… ∂…÷∞¸ Ω˛…‰

V……i…“ ΩÈ˛*

43

G

A R

BH

AN

AL

¥ ™…∆ M ™…

+xv…… 2 : ∫…°«Ú ®…∆S… Ω˛“ x…Ω˛”, ∫…®…⁄h…« ∫…∆∫……Æ˙ EÚ Ω˛B* Ω˛®…‰∆

±…M…i…… Ω˛Ë Ω˛®……Æ˙… V…x®… <∫… …fil¥…“ …Æ˙ ¥…∂…‰π… =q˘‰∂™…

∫…‰ Ω˛÷+… Ω˛Ë*

+xv…… 3 : <∫…‰ EÚΩ˛i…‰ Ω˛È ∫…®……x… x…™… i… ¶……‰M…x……*

+xv…… 4 : x…Æ˙…∂……¥…… n˘™……‰∆ E‰Ú ∫…÷Æ˙ ®…‰∆ ®…i… §……‰±……‰* ®…÷Z…‰ +SUÙ…

x…Ω˛” ±…M…i……*

+xv…… 3 : C™…… ™…Ω˛ +…x…‰ +…… ®…‰∆ EÚØ˚h…… =…V……x…‰ ¥……±……

®……®…±…… x…Ω˛” Ω˛Ë EÚ Ω˛®… ……ƒS… +xv…‰ <∫… i…Æ˙Ω˛ ®…∆S…

…Æ˙ J…c‰ Ω˛È? C™…… ™…Ω˛ +V…“§… n˘÷J…n˘ ∫l… i… x…Ω˛” Ω˛Ë?

+xv…“ : <∫…®…‰∆ C™…… Ω˛Ë! V…Ë∫…‰ +…ËÆ˙ V…M…Ω˛ J…c‰ Æ˙Ω˛i…‰ Ω˛È, ¥…Ë∫…‰

™…Ω˛…ƒ J…c‰ ΩÈ˛*

+xv…“ 4 : EÚ®…« §…c“ S…“V… Ω˛Ë, Ω˛®…‰∆ +…x…‰ ±…I™… …Æ˙ v™……x… n˘‰x……

S…… Ω˛B*

+xv…… 3 : C™…… ¥…Ω˛ Ω˛®……Æ˙“ V…‰§… ®…‰∆ Ω˛Ë*

+xv…“ : V……‰ ¶…“ EÚΩ˛…‰, ®…÷Z…‰ i……‰ §…c… +SUÙ… ±…M…i…… Ω˛Ë, ™…Ω˛…ƒ

∫…§…E‰Ú ∫……®…x…‰ J…c‰ Æ˙Ω˛x…… +…ËÆ˙ B‰∫…‰ ®…Ω˛i¥……⁄h…« EÚ…™…«

®…‰∆ ¶……M… ±…‰x……*

+xv…… 3 : +SUÙ…, ®…÷Z…‰ B‰∫…… ®…Ω˛∫…⁄∫… x…Ω˛” Ω˛…‰i……*

+xv…… 2 : V…§… ∫…‰ ∫…⁄j…v……Æ˙ V…“ x…‰ <∫…‰ ∫…÷xn˘Æ˙ EÚΩ˛ n˘™……, <∫…EÚ…

n˘®……M… J…Æ˙…§… Ω˛…‰ M…™……*

+xv…… 3 : V…Æ˙… ∫……‰S……‰, BEÚ +xv…“ ∫j…“ EÚ…‰ ∫…÷xn˘Æ˙ +xv…“ ∫j…“

Ω˛…‰x…… EËÚ∫…… ±…M…i…… Ω˛…‰M……?

+xv…… 2 : V…Ë∫…‰ BEÚ ®…⁄J…« EÚ…‰ +…x…‰ §…÷ u˘®……x… Ω˛…‰x…‰ EÚ“ ∫…⁄S…x……

®…±…x…‰ …Æ˙*

+xv…… 4 : V…Ë∫…‰ BEÚ x……÷∆∫…EÚ EÚ…‰ +…x…‰ P…Æ˙ …÷j… V…x®… EÚ…

∫…®……S……Æ˙ ®…±…x…‰ …Æ˙*

+xv…… 3 : EÚi…x…… +SUÙ… x……* V…§… EÚ =∫…®…‰∆ Ω˛®……Æ˙… E÷ÚUÙ x…Ω˛”

l……, x… +…M…‰ Ω˛…‰*

+xv…“ : S…÷… Æ˙ Ω˛B +…… ±……‰M…*

+xv…… 1 : +…… ∫…§… ®…∆S… …Æ˙ <∫… i…Æ˙Ω˛ §…‰EÚ…Æ˙ EÚ“ §…Ω˛∫…‰∆ EÚÆ˙i…‰

Ω˛È, +SUÙ… ±…M…i…… Ω˛Ë C™……?

+xv…… 3 : ®…∆S… …Æ˙ §…‰EÚ…Æ˙ EÚ“ §…Ω˛∫…‰∆ S…±…i…“ Ω˛“ Æ˙Ω˛i…“ ΩÈ˛*

+xv…… 2 : …… ]ı«™……‰∆ ®…‰∆ ®…i…¶…‰n˘ S…±…i…… Ω˛“ Æ˙Ω˛i…… Ω˛Ë*

+xv…… 3 : BEÚ n˘⁄∫…Æ˙‰ EÚ“ ]ı…ƒM… x…Ω˛” J…“S…‰∆M…‰ i……‰ |…V……i…xj… b˜⁄§…

V……™…‰M……*

+xv…… 4 : BEÚ ®…V…§…⁄i… |… i……I… EÚ“ +…¥…∂™…EÚi…… EÚ…‰ ¶…÷±……™…… x…Ω˛”

V…… ∫…EÚi……*

+xv…… 1 : V…x…i…… C™…… ∫……‰S…‰M…“?

+xv…… 2 : V…x…i…… =±…Z…“ Æ˙Ω˛‰M…“, ™…Ω˛“ i……‰ <∫…EÚ… ®…EÚ∫…n˘ Ω˛Ë*

+xv…“ : +…… ±……‰M… ∂……xi… Æ˙ Ω˛B* ™…Ω˛ ∫…Ω˛“ Ω˛Ë EÚ Ω˛®… ±……‰M……‰∆ ®…‰∆ EÚ<«

V…∞¸Æ˙“ ®…∫…±……‰∆ …Æ˙, V……‰ ®…÷±EÚ E‰Ú ∫……®…x…‰ Ω˛È, +……∫… ®…‰∆

®…i…¶…‰n˘ Ω˛Ë, Ω˛®… J™……±……i… Æ˙J…i…‰ Ω˛È +±…M…-+±…M…, ®…M…Æ˙

<∫… ∫…§…E‰Ú §……¥…V…⁄n˘ Ω˛®…‰∆ x…Ω˛” ¶…⁄±…x…… S…… Ω˛B EÚ Ω˛®……Æ˙“,

V…Ë∫…… EÚ +…… ∫…§… V……x…i…‰ Ω˛È, ∫…®…∫™……B∆ Ω˛È, ¥…‰ ∫…®…∫™……Bƒ

C™…… Ω˛È...?

+xv…… 1 : Ω˛…l…“! Ω˛®……Æ˙“ ∫…®…∫™……?

+xv…… 2 : Ω˛…l…“!

<∫…‰ x……Æ˙‰ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ i…“x… §……Æ˙ n˘…‰Ω˛Æ˙…i…‰ Ω˛È*

+xv…“ : =∫…“ +xn˘…V… ®…‰∆

™…Ω˛ §…c“ |…∫…z…i…… EÚ“ §……i… Ω˛Ë EÚ +…… +…x…“ ∫…®…∫™…… EÚ…

x……®… V……x…i…‰ ΩÈ˛* ™…Ω˛ Ω˛®……Æ˙“ V……M…∞¸EÚi…… EÚ“ BEÚ ∫…§…∫…‰

§…c“ …Ω˛S……x… Ω˛Ë EÚ Ω˛®… +…x…“ ∫…®…∫™…… ∫…‰ … Æ˙ S…i… ΩÈ˛*

+xv…… 2 : Ω˛®…‰∆ ∫…⁄j…v……Æ˙ V…“ x…‰ §…i……™……*

+xv…… 3 : ∫…⁄j…v……Æ˙ V…“ EÚ…‰ =x…EÚ“ ∫…∆∫l…… E‰Ú ∫…n˘∫™……‰∆ x…‰ §…i……™……*

+xv…… 4 : ∫…∆∫l…… E‰Ú ∫…n˘∫™……‰∆ EÚ…‰ =x…EÚ“ … ix…™……‰∆ x…‰ §…i……™……*

+xv…… 2 : +…ËÆ˙ … ix…™……‰∆ EÚ…‰ =x…EÚ“ …c…‰ ∫…x……‰∆ x…‰*

Ω˛®… +xv……‰∆ x…‰ +…x…‰ ∫]ı…°Ú ®…‰∆ +…ËÆ˙

+xv……‰∆ EÚ…‰ Æ˙J… ±…™…… +…ËÆ˙ =x… +xv……‰∆

EÚ…‰ ™…Ω˛ + v…EÚ…Æ˙ n˘™…… EÚ ¥…‰ +…ËÆ˙

+xv…‰ x…™…÷HÚ EÚÆ˙ ±…‰∆ V…∫…∫…‰ EÚ…™…«

∫…÷S……∞¸ ∞¸… ∫…‰ S…±…‰ +…ËÆ˙

¥…Ω˛ S…±… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë*

44

+xv…“ : +…ËÆ˙ +……E‰Ú n˘±… ®…‰∆ BEÚ V…V§…… Ω˛Ë, <SUÙ… Ω˛Ë =∫…‰ ∫…®…Z…x…‰

EÚ“ +…ËÆ˙ =∫… …Æ˙ ¥…V…™… ……x…‰ EÚ“* +¶…“-+¶…“ Ω˛®…x…‰ BEÚ

+…™……‰M… EÚ“ ∫l………x…… EÚ“ Ω˛Ë V……‰ <∫… ∫…®…∫™…… …Æ˙ …⁄Æ˙“ i…Æ˙Ω˛

¥…S……Æ˙ EÚÆ˙‰M…… +…ËÆ˙ +…x…… |… i…¥…‰n˘x… …‰∂… EÚÆ˙‰M…… EÚ...

+xv…… 1 : Ω˛…l…“ C™…… Ω˛Ë?

+xv…… 4 : Ω˛…l…“ .... Ω˛…l…“ Ω˛Ë*

+xv…… 3 : Ω˛…l…“ Ω˛®……Æ˙‰ ∫…÷J…-n˘÷J… EÚ… ∫……l…“ Ω˛Ë*

+xv…… 2 : Ω˛…l…“ Ω˛…l… ¶…Æ˙ EÚ… Ω˛Ë*

+xv…… 1 : Ω˛…l…“ n˘…‰ +I…Æ˙…‰∆ ∫…‰ ®…±…EÚÆ˙ §…x…… Ω˛Ë, Ω˛… +…ËÆ˙ l…“*

+xv…… 2 : Ω˛… +…ËÆ˙ l…“

+xv…… 3 : §…Æ˙…§…Æ˙ Ω˛…l…“

+xv…“ : +…™……‰M… E‰Ú ∫…n˘∫™……‰∆ u˘…Æ˙… ∫…®…∫™…… E‰Ú ∫…¶…“ …Ω˛±…÷+…‰∆ …Æ˙

¥…S……Æ˙- ¥…®…∂…« EÚ™…… V…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë +…ËÆ˙ +…∂…… Ω˛Ë EÚ ∂…“Q…

Ω˛“ Æ˙…π]ı≈ E‰Ú ∫……®…x…‰ BEÚ B‰∫…“ i…∫…¥…“Æ˙ …‰∂… Ω˛…‰M…“ V…∫…‰

n˘‰J…EÚÆ˙ Ω˛®… EÚΩ˛ ∫…E‰Ú∆M…‰ EÚ ¥…Ω˛ -

+xv…… 1 : Ω˛…l…“ Ω˛Ë*

+xv…… 1 : +…ËÆ˙ +…™……‰M… x…‰ +…x…… EÚ…®… +…Æ˙®¶… EÚÆ˙ n˘™……*

……ƒS……‰ +xv…‰ ®…∆S… E‰Ú ¶…z… ¶……M……‰∆ ®…‰∆ §…J…Æ˙EÚÆ˙ >±…-V…÷±…⁄±…

GÚ™……Bƒ EÚÆ˙i…‰ Ω˛È ®……x……‰ n˘i…Æ˙ S…±… Æ˙Ω˛… Ω˛…‰*

+xv…… 1 : Ω˛®…‰∆ <∫… EÚ…™…« E‰Ú ±…B BEÚ §…Ω˛÷i… §…c… ¶…¥…x… n˘‰ n˘™……

M…™……*

+xv…… 2 : BEÚ §…Ω˛÷i… §…c… ∫]ı…°Ú*

+xv…… 3 : Ω˛®… +xv……‰∆ x…‰ +…x…‰ ∫]ı…°Ú ®…‰∆ +…ËÆ˙ +xv……‰∆ EÚ…‰ Æ˙J…

±…™……*

+xv…… 2 : +…ËÆ˙ =x… +xv……‰∆ EÚ…‰ ™…Ω˛ + v…EÚ…Æ˙ n˘™…… EÚ ¥…‰ +…ËÆ˙

+xv…‰ x…™…÷HÚ EÚÆ˙ ±…‰∆ V…∫…∫…‰ EÚ…™…« ∫…÷S……∞¸ ∞¸… ∫…‰

S…±…‰*

+xv…… 3 : +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ S…±… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* S……Æ˙…∫…“*

+xv……-4 +xv……-3 ∫…‰ ¶…z… n˘∂…… ®…‰∆ ®…÷∆Ω˛ EÚ™…‰

S……Æ˙…∫…“ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ ∫…±……®… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë*

+xv…… 3 : ∫]ı‰x……‰ EÚ…‰ §…÷±……+…‰*

+xv…… 4 : V…“ Ω˛÷V…⁄Æ˙*

¥…Ω˛” J…c‰ Ω˛÷B

∫]ı‰x……‰ §… Ω˛x…V…“, ∫……Ω˛§… §…÷±…… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È*

∫]ı‰x……‰ EÚ“ ∫®……]ı« ®…÷p˘… ®…‰∆ +xv…“ ®……x……‰ Æ˙…< ]ı∆M… …‰b˜

±…™…‰ S…±…i…“ Ω˛Ë +…ËÆ˙ ¥…V……™… +xv……-3 E‰Ú +xv……-1

E‰Ú ……∫… …Ω˛÷⁄∆S… V……i…“ Ω˛Ë*

+xv…“ : +……x…‰ §…÷±……™…… l…… ∫…Æ˙?

V…§… i…EÚ +xv……-1 +xv…“ EÚ…‰ …j… ±…J……™…‰M……, ∂…‰π…

+xv…‰ ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ EÚ…®…-EÚ…V… +…ËÆ˙ >§… EÚÆ˙ + ¶…x…™…

EÚÆ˙‰∆M…‰∆* +xv……-4 S……Æ˙…∫…“ E‰Ú f¯“±…‰…x… ∫…‰ ™…Ω˛…ƒ ∫…‰

¥…Ω˛…ƒ EÚ…M…V… ±…‰ V……™…‰M……, §…Ë`ˆ‰-§…Ë`ˆ‰ >§…‰M……, >ƒP…‰M……

™…… §…“c“ …“x…‰ EÚ“ GÚ™…… EÚÆ˙‰M……* +xv……-2 +xv……-3

°Ú…‰x… …Æ˙ §……i…S…“i… EÚ…x£‰Ú∆∫…, n˘…ËÆ˙…, Æ˙∂¥…i… ±…‰x……

+…Ë…S…… Æ˙EÚ ®…÷p˘… ®…‰∆ §……i…‰∆ ™…… M…Æ˙®……M…Æ˙®… §…Ω˛∫… ®…‰∆

±…M…‰ Æ˙Ω˛‰∆M…‰*

+xv…… 1 : Ω˛⁄ƒ! ±… J…B, +……EÚ… …j… n˘x……∆EÚ °Ú±……Ï-°Ú±……ƒ GÚ®……∆EÚ

°Ú±……ƒ-°Ú±……ƒ +… §±…EÚ °Ú±……Ï-°Ú±……Ï E‰Ú ∫…∆n˘¶…« ®…‰∆

x…¥…‰n˘x… Ω˛Ë EÚ +……E‰Ú Æ˙…V™… ®…‰∆ Ω˛…l…“ EÚ“ ∫l… i… E‰Ú

¥…π…™… ®…‰∆ V……‰ x……‰]ı, ™…‰ ∫……±…‰ Ω˛xn˘“¥……±…‰ x……‰]ı EÚ…‰

Ω˛xn˘“ ®…‰∆ C™…… EÚΩ˛i…‰ ΩÈ˛?

+xv…“ : ]ı“…... ™…∫… ]ı“…, +…<« ¥…±… S…‰EÚ <]ı*

+xv…… 1 : V……‰ ¶…“ Ω˛…‰* Ω˛⁄ƒ C™…… ±…J…… l……*

+xv…“ : +……EÚ… …j… n˘x……∆EÚ °Ú±……Ï GÚ®……∆EÚ °Ú±……Ï °Ú±……Ï

+… §±…EÚ °Ú±……Ï E‰Ú ∫…∆n˘¶…« ®…‰∆ x…¥…‰n˘x… Ω˛Ë EÚ +……E‰Ú

Æ˙…V™… ®…‰∆ Ω˛…l…“ EÚ“ ∫l… i… E‰Ú ¥…π…™… ®…‰∆ V……‰ x……‰]ı Ö

+xv…… 1 : Ω˛®…x…‰ n˘x……∆EÚ °Ú±……Ï-°Ú±……Ï, GÚ®……∆EÚ °Ú±……Ï-°Ú±……Ï

¥ ™…∆ M ™…

Z…⁄`ˆ Ω˛Ë ™…Ω˛, ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ v……‰J……* V…x…i……

EÚ…‰ M…÷®…Æ˙…Ω˛ EÚÆ˙x…‰ EÚ“ EÚ…‰ ∂…∂…*

Ω˛…l…“ E‰Ú S……Æ˙ …ËÆ˙ x…Ω˛” Ω˛…‰i…‰* BEÚ Ω˛“

…ËÆ˙ EÚ…‰ S……Æ˙ §……Æ˙ M…x…EÚÆ˙ ∫…®…∫™……

EÚ…‰ S……ËM…÷x…… §…g…EÚÆ˙ …‰∂… EÚ™…… V……

Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* ®…È <∫… ®……®…±…‰ EÚ…‰ ∫…÷|…“®…

EÚ…‰]ı« i…EÚ ±…‰ V……>∆M……*

G

A R

BH

AN

AL

45¥ ™…∆ M ™…

+… §±…EÚ °Ú±……Ï-°Ú±……Ï ¶…‰V…… l…… =∫…E‰Ú +x…÷∫……Æ˙

Ω˛…l…“ E‰Ú ¥…π…™… ®…‰∆ …⁄Æ˙“ V……x…EÚ…Æ˙“ Ω˛®… i…¶…“ n˘‰ ∫…EÚi…‰

ΩÈ˛ V…§… Ω˛…l…“ E‰Ú ¥…π…™… ®…‰∆ …⁄Æ˙“ V……x…EÚ…Æ˙“ Ω˛®…‰∆ +……∫…‰

®…±… ∫…E‰Ú* EfiÚ™…… ±……Ë]ıi…“ b˜…EÚ ∫…‰ Ω˛®…‰∆ §…i……™…‰∆ EÚ

+……E‰Ú Æ˙…V™… ®…‰∆ Ω˛…l…“ Ω˛Ë, ™… n˘ Ω˛Ë i……‰ ¥…Ω˛ EÚi…x…… Ω˛Ë

+…ËÆ˙ =∫…EÚ“ |…M… i… C™…… Ω˛Ë, ¶…¥…n˘“™… +… n˘-+… n˘!

<∫…‰ ]ı…<… EÚÆ˙ ±……+…‰*

+xv…“ : ™…∫… ∫…Æ˙!

V……x…‰ ±…M…i…“ Ω˛Ë*

+xv…… 1 : ∫…÷x……‰!

+xv…“ : ™…∫… ∫…Æ˙*

+xv…… 1 : ®…Ëx…‰ i…÷®Ω˛…Æ˙‰ ±…B ∫…‰∂…±… +±……=x∫… EÚ… ±…J… n˘™……

Ω˛Ë*

+xv…“ : |…∫…z…i…… ∫…‰ =UÙ±…EÚÆ˙

l…ËC∫… ∫…Æ˙*

+xv…… 1 : +…V… ∂……®… C™…… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛“ Ω˛…‰?

+xv…“ : E÷ÚUÙ x…Ω˛”, §…±E÷Ú±… J……±…“ Ω⁄ƒ˛*

+xv……-1 +xv…“ E‰Ú §……±……‰∆ ∫…‰ J…‰±…i…… Ω˛Ë, EÚxv…‰ EÚ“

M……‰±……<« UÙ⁄i…… Ω˛Ë* +xv……-4 S……Æ˙…∫…“ EÚ“ i…Æ˙Ω˛

E‰Ú §…x… ®…‰∆ S…÷…E‰Ú ∫…‰ Z……ƒEÚEÚÆ˙ +xn˘Æ˙ EÚ… ®……V…Æ˙…

n˘‰J…i…… Ω˛Ë*

+xv…… 2 : ∫]ı‰x……‰!

+xv…“ : ™…∫… ∫…Æ˙!

+xv…… 2 : V…±n˘“ +…+…‰*

+xv…“ +xv……-3 E‰Ú ……∫… …Ω˛÷ƒS… V……i…“ Ω˛Ë*

+xv…… 3 : ±… J…B* Ω˛…l…“ BEÚ +xi…Æ˙…«π]ı≈“™… ∫…®…∫™…… Ω˛Ë... i…÷®…

®…÷Z…∫…‰ x……Æ˙…V… Ω˛…‰ V…⁄±…“*

+xv…“ : V…“ x…Ω˛”* Ω˛…l…“ BEÚ +xi…Æ˙…«π]ı≈“™… ∫…®…∫™…… Ω˛Ë*

+xv…… 3 : …UÙ±…‰ n˘x……‰∆ ¶……Æ˙i… ®…‰∆ Ω˛…l…“ EÚ“ ∫l… i… ∫…®…Z…x…‰ E‰Ú

±…B V……‰ |… i… x… v… ®…hb˜±… ™…⁄Æ˙…‰… M…™…… l……... +…V…

∂……®… EÚ…‰ C™…… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛“ Ω˛…‰?

+xv…“ : §……Ï∫… x…‰ Ø˚EÚx…‰ EÚ…‰ EÚΩ˛… Ω˛Ë, =xΩ˛‰∆ E÷ÚUÙ V…∞¸Æ˙“ ±…‰]ı∫…«

¶…‰V…x…‰ ΩÈ˛* …UÙ±…‰ n˘x……‰∆ ¶……Æ˙i… ®…‰∆ Ω˛…l…“ EÚ“ ∫l… i…

∫…®…Z…x…‰ E‰Ú ±…B V……‰ |… i… x… v… ®…hb˜±… ™…⁄Æ˙…‰… M…™……

l……*

+xv…… 3 : ™…Ω˛ ∫……±…… Ω˛®…‰∂…… ¶……ƒV…“ ®……Æ˙i…… Ω˛Ë- V……‰ |… i… x… v…

®…hb˜±… ™…⁄Æ˙…‰… M…™…… l…… =∫…E‰Ú +x…÷®……x… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ Ω˛…l…“

E‰Ú ∫…®¶…¥…i…: S……Æ˙ …ËÆ˙ Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛*

+xv…… 2 : ∫…Ω˛∫…… S…“J…EÚÆ˙

Z…⁄`ˆ Ω˛Ë ™…Ω˛, ∫…Æ˙EÚ…Æ˙“ v……‰J……* V…x…i…… EÚ…‰ M…÷®…Æ˙…Ω˛ EÚÆ˙x…‰

EÚ“ EÚ…‰ ∂…∂…* Ω˛…l…“ E‰Ú S……Æ˙ …ËÆ˙ x…Ω˛” Ω˛…‰i…‰* BEÚ Ω˛“ …ËÆ˙

EÚ…‰ S……Æ˙ §……Æ˙ M…x…EÚÆ˙ ∫…®…∫™…… EÚ…‰ S……ËM…÷x…… §…g…EÚÆ˙ …‰∂…

EÚ™…… V…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë* ®…È <∫… ®……®…±…‰ EÚ…‰ ∫…÷|…“®… EÚ…‰]ı« i…EÚ ±…‰

V……>∆M……*

+xv…… 4 : +J…§……Æ˙ §…‰S…x…‰ ¥……±…‰ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ S…±±……i…… ®…∆S… E‰Ú BEÚ ¶……M…

∫…‰ n˘⁄∫…Æ˙‰ ¶……M… ®…‰∆ P…⁄®… ±…‰i…… Ω˛Ë*

Ω˛…l…“ EÚ… ®……®…±…… ∫…÷|…“®… EÚ…‰]ı« ®…‰∆...

+…¥……V… ®……x……‰ n˘⁄Æ˙ Ω˛…‰i…“ b˜⁄§… V……i…“ Ω˛Ë*

+xv…… 1 : ®…∆S… E‰Ú +O… ¶……M… ®…‰∆ M…±…‰ ∫…‰ Ω˛±E‰Ú J…∆J……Æ˙i…‰ Ω˛÷B, ∫…®…∫™……

+i™…xi… M…®¶…“Æ˙ Ω˛Ë ®…M…Æ˙ Ω˛®… <∫… n˘‰∂… E‰Ú ∫…®…Z…n˘…Æ...

+xv…… 3 : EÚ… §…±…, +x…÷¶…¥…“*

+xv…… 2 : +…<«.∫…“.B∫…., +…<«.B.B∫…., S…‰+Æ˙®…Ëx… +…°Ú n˘ §……‰b˜«

+…°Ú Ω˛…l…“*

+xv…“ : ∫…‰∂…±… ∫…‰E‰Ú]ıÆ˙“, b˜]ı“ ∫…‰E‰Ú]ıÆ˙“, +xb˜Æ˙ ∫…‰E‰Ú]ıÆ˙“,

EÚ ®…∂x…Æ˙, b˜…™…Æ˙‰C]ıÆ˙ V…x…Æ˙±…, Bb˜¥……<V…Æ˙-]ı⁄-n˘

M…¥…x…«®…‰x]ı*

+xv…… 4 : V…®®…‰n˘…Æ˙, V…§……¥…n˘…Æ˙, Ω˛¥…±…n˘…Æ˙, ∫…±……Ω˛EÚ…Æ˙, ¥…∂…‰π…Y…*

+xv…‰ …∆ HÚ§…r˘ J…c‰ Ω˛…‰x…‰ ±…M…i…‰ ΩÈ˛*

+xv…… 1 : Ω˛…l…“ EÚ“ ∫…®…∫™…… EÚ…‰ ∫…÷±Z……x…‰ EÚ… …⁄Æ˙…-…⁄Æ˙… |…™…ix… EÚÆ˙

Æ˙Ω˛‰ ΩÈ˛*

+xv…… 2 : Ω˛…l…“ EÚ“ ∫…®…∫™…… ∫…÷±…Z……i…‰ ∫…®…™… Ω˛®…‰∆ |……™…: ±…M…… EÚ Ω˛®…

∫¥…™…∆ ¥…Ω˛ Ω˛…l…“ ΩÈ˛*

+xv…… 1 : Ω˛®……Æ˙“ BEÚ x……EÚ Ω˛Ë - +Ω˛∆ EÚ“ x……EÚ*

+xv…“ : Ω˛®……Æ˙“ BEÚ …⁄∆UÙ Ω˛Ë- ß…π]ı…S……Æ˙ EÚ“ …⁄∆UÙ*

+xv…… 2 : x……EÚ EÚΩ˛…ƒ Ω˛Ë?

+xv…… 3 : V…Ω˛…ƒ …⁄ƒUÙ x…Ω˛” Ω˛Ë*

+xv…… 4 : …⁄ƒUÙ EÚΩ˛…ƒ Ω˛Ë?

+xv…… 3 : V…Ω˛…ƒ x……EÚ x…Ω˛” Ω˛Ë*

+xv…… 1 : +l…«∂……∫j…“, Æ˙…V…x…“ i…∂……∫j…“, ∫…®……V…∂……∫j…“, n˘∂…«x…∂……∫j…“

+… n˘ EÚ… ®…i… Ω˛Ë EÚ Ω˛…l…“ BEÚ n˘∂…… ∫…‰ n˘⁄∫…Æ˙“ n˘∂…… ®…‰∆

S…±… Æ˙Ω˛… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë*

GÚ®…∂…:

G

A R

BH

AN

AL

46

x…… ®… +…ËÆ˙i… ¶…“ Ω˛…‰i…“ ΩÈ˛* V…∫… V…®……x…‰ ®…Â Ω˛®… ¥…Ω˛” l…‰, =∫…

V…®……x…‰ ®… ¶…“ Ω˛…‰i…“ l…”* ™…Ω˛ ®…È <∫… ±…B EÚΩ˛ Æ˙Ω˛… Ω⁄∆˛ EÚ <∫…

¥…¥…Æ˙h… ®… +¶…“ i…EÚ +…ËÆ˙i…… EÚ… V…GÚ x…Ω˛” +…™…… Ω˲, <∫… ±…B

EÚΩ˛” M…±…i…°ÚΩ˛®…“ x… …Ën˘… Ω˛…‰ V……B*

+…ËÆ˙i…… ®… BEÚ J……∫… §……i… ™…Ω˛ ¶…“ Ω˛…‰i…“ Ω˲ EÚ ¥…‰ EÚ¶…“ +E‰Ú±…“

x…Ω˛” ……<« V……i…”* ¶……<« Ω˛…Â, §…SS…‰ Ω˛…Â, ®……∆-§……… Ω˛…Â, … i… Ω˛…Â, ∫…Ω‰˛ ±…™……∆

Ω˛…Â- ¥…‰ +C∫…Æ˙ V™……n˘…i…Æ˙ EÚ∫…“ E‰Ú ∫……l… n‰˘J…“ V…… ∫…EÚi…“ ΩÈ˛* +E‰Ú±…“

x…Ω˛”* <∫… ±…B =x…EÚ“ M…x…i…“ n÷˘ x…™…… E‰Ú ®……Ë ±…EÚ i…i¥…… ®… x…Ω˛”, §…Œ±EÚ

∫…Œ®®…∏…h…… ∫…‰ EÚ“ V……i…“ Ω˲* °ÚÆ˙ V…Ω˛…∆ +…ËÆ˙i…Â Ω˛…‰i…“ ΩÈ˛ ¥…Ω˛…∆ ∫……c˜“ ¶…“

Ω˛…‰i…“ ΩÈ˛- UÙΩ˛M…V…“ ™…… x……ËM…V…“ ∫……c˜“* UÙΩ˛M…V…“ ∫……c˜“ i……‰ ∫……Ɖ˙

Ω˛xn÷˘∫i……x… ®… n‰˘J…“, ±…‰ EÚx… x……ËM…W…“ ∫……c˜“ EÚ“ ∫…÷xn˘Æ˙i……, =∫…EÚ“

®……‰Ω˛i…… +…ËÆ˙ =∫…EÚ… ®…x…Ω˛…Æ˙“ M…÷h… …⁄x…… ®…Â Ω˛“ V……EÚÆ˙ ∫…®…Z… ®…Â

+…™……, C™…… EÚ x……ËM…V…“ ∫……c˜“ ®…Æ˙…`ˆ“ EÚ±S…Æ˙ EÚ… BEÚ ®…Ω˛i¥……⁄h…«

+∆M… Ω˲* §…®§…<« ®… ™…Ω˛ EÚ¶…“-EÚ¶……Æ˙ Ω˛“ n‰˘J…x…‰ EÚ…‰ ®…±…i…“ ΩÈ˛* ™……Â

¶…“ §…®§…<« +…x…“ ®…±…“-V…÷±…“ ∫…∆∫EfiÚ i… E‰Ú ±…B ®…∂…Ω⁄˛Æ˙ Ω˲*

<∫… ±…B +M…Æ˙ ®…Æ˙…`ˆ“ EÚ±S…Æ˙ EÚ…‰ =∫…E‰Ú ∂…÷r˘i…®… ∞¸… ®… +…ËÆ˙

=∫…EÚ“ …⁄Æ˙“ UÙ]ı… E‰Ú ∫……l… n‰˘J…x…… Ω˛…‰ i……‰ E÷ÚUÙ n˘x…… E‰Ú ±…B …⁄x……

®… b‰˜Æ˙… b˜…±…x…… S…… Ω˛B*

°Ú±®…“ V…“¥…x… EÚ“

EfiÚ∂x…S…∆n˘Æ˙

V…x®… 1914. |…M… i…∂…“±… +…ËÆ˙ ™…l……l…«¥……n˘“ x…W… Æ˙B ∫…‰ ±…J…‰ V……x…‰ ¥……±…‰ ∫…… Ω˛i™… E‰Ú …I…v…Æ* =x…EÚ“ Æ˙S…x……+… ®… ¥™…∆M™…, EÚ∫∫……M……‰<«

+…ËÆ˙ Æ˙…‰®……x…“ ™…l……l…« EÚ… +n¬˘¶…÷i… ®…∏…h… n‰˘J…x…‰ EÚ…‰ ®…±…i…… Ω˲* 40 ∫…‰ ¶…“ + v…EÚ EÚi……§… UÙ…”* °Ú±®…-EÚl……-±…‰J…x… +…ËÆ˙ °Ú±®…-

x…nÊ˘∂…x… ¶…“ EÚ™……* ¶……Æ˙i…“™… ¶……π……+… E‰Ú +±……¥…… +∆O…‰V…“, ∞¸∫…“, ……‰ ±…∂…, V…®…«x…, Ω∆˛M…‰ Æ˙™…x…, b‰˜ x…∂… i…l…… S…“x…“ ®… +x…÷¥……n˘

|…EÚ… ∂…i…* |…®…÷J… =…x™……∫… : +z…n˘…i……, Ω˛®… ¥…Ω˛∂…“ ΩÈ˛, BEÚ M…v…‰ EÚ“ +…i®…EÚl……, i…⁄°Ú…x… EÚ“ EÚ ±…™……ƒ, V…§… J…‰i… V……M…‰, §……¥…x… …k…‰, BEÚ

¥……™… ±…x… ∫…®…∆n˘Æ˙ E‰Ú EÚx……Ɖ˙, EÚ…M…W… EÚ“ x……¥…, ®…‰Æ˙“ ™……n˘… E‰Ú EÚx……Ɖ˙, BEÚ EÚÆ˙…‰c˜ EÚ“ §……‰i…±…, M…Æ˙V…x… EÚ“ BEÚ ∂……®… +… n˘* …n¬˘®…∏…“

+…ËÆ˙ ∫……‰ ¥…™…i… x…‰Ω˛∞¸ ±…‰hb˜ …÷Æ˙∫EÚ…Æ˙… ∫…‰ x…¥……V…‰ M…™…‰* 1971 ®… x…v…x…*

G

A R

BH

AN

AL

+∆i…Æ∆˙∆M… Z……∆ EÚ™……∆

UÙΩ˛M…V…“ ∫……c˜“ i……‰ ∫……Ɖ˙ Ω˛xn÷˘∫i……x… ®…Â

n‰˘J…“, ±…‰ EÚx… x……ËM…W…“ ∫……c˜“ EÚ“

∫…÷xn˘Æ˙i……, =∫…EÚ“ ®……‰Ω˛i…… +…ËÆ˙ =∫…EÚ…

®…x…Ω˛…Æ˙“ M…÷h… …⁄x…… ®…Â Ω˛“ V……EÚÆ˙ ∫…®…Z…

®… +…™……, C™…… EÚ x……ËM…V…“ ∫……c˜“

®…Æ˙…`ˆ“ EÚ±S…Æ˙ EÚ… BEÚ ®…Ω˛i¥……⁄h…« +∆M…

Ω˲* §…®§…<« ®… ™…Ω˛ EÚ¶…“-EÚ¶……Æ˙ Ω˛“

n‰˘J…x…‰ EÚ…‰ ®…±…i…“ ΩÈ˛*

…⁄

+…i®…EÚl…… +∆∂…...

47

…⁄x…… ®… ®…‰Æ˙“ ®…÷±……EÚ…i… ∂™……®… E‰Ú V… Æ˙B =∫… V…®……x…‰ EÚ“

®…∂…Ω⁄˛Æ˙ + ¶…x…‰j…“ ∫x…‰Ω˛|…¶…… |…v……x… ∫…‰ Ω÷˛<«, V……‰ ®…Ω˛…Æ˙…π]≈ı EÚ“

S…xp˘®…÷ J…™…… ®… BEÚ |…®…÷J… ∫l……x… Æ˙J…i…“ l…“* +…®…i……ËÆ˙ …Æ˙

J…⁄§…∫…⁄Æ˙i… +…ËÆ˙i…… EÚ“ J……‰…˜c˜“ ®… S…xn˘ ±… …Œ∫]ıEÚ, n˘…‰-S……Æ˙ ∫…Â]ı

+…ËÆ˙ EÚ…c˜… E‰Ú E÷ÚUÙ b˜V……<x…… E‰Ú +±……¥…… +…ËÆ˙ E÷ÚUÙ x…Ω˛” Ω˛…‰i……*

±…‰ EÚx… ®…∫… |…v……x… ®… J…±…‰ Ω÷˛B +…ËÆ˙ Æ˙∫…®…™… Æ∆˙M…-∞¸… E‰Ú

+±……¥…… §…÷ r˘®…ii…… E‰Ú ¶…“ ∫……Ɖ˙ i…i¥… ®……ËV…⁄n˘ l…‰* ∫…÷ ∂… I…i…

®… Ω˛±……, ¥…t… +…ËÆ˙ ∫…… Ω˛Œi™…EÚ Ø˚ S… E‰Ú +…¶…⁄π…h…… ∫…‰

∫…÷∫…ŒVV…i…* EÚ…‰<« ¶…“ ¥…π…™… Ω˛…‰- ∫…… Ω˛i™…, Æ˙…V…x…“ i…, +l…«∂……∫j…,

∫…‰C∫…, ¥…Ω˛ Ω˛Æ˙ ¥…π…™… …Æ˙ ∫…÷±…Z…“ Ω÷˛<« §……i…S…“i… EÚÆ˙ ∫…EÚi…“ l…”*

¥…Ë∫…‰ J…⁄§…∫…⁄Æ˙i… +…ËÆ˙i… +M…Æ˙ l……‰c˜“-§…Ω÷˛i… §…‰¥…E⁄Ú°Ú“ EÚ“ ¶…“ §……i…

EÚƉ˙ i……‰ EÚ…x…… EÚ…‰ ¶…±…“ ®……±…⁄®… Ω˛…‰i…“ Ω˲* °ÚÆ˙ +M…Æ˙ =∫…EÚ“

§……i…S…“i… ®… ∫…S…®…÷S… |… i…¶…… +…ËÆ˙ §…÷ r˘®…k…… E⁄Ú]ı-E⁄Ú]ıEÚÆ˙ ¶…Æ˙“

Ω˛…‰ i……‰ =∫…E‰Ú +…EÚπ…«h… ∫…‰ §…S… x…EÚ±…x…… ®…÷Œ∂EÚ±… Ω˲*

®…∫… |…v……x… =x… n˘x……Â °Ú…Ë V…™……Â E‰Ú ±…B BEÚ +∆O…‰V…“ x……]ıEÚ

EÚ…‰ ∫]‰ıV… EÚÆ˙x…‰ EÚ“ i…Ë™…… Æ˙™…… ®… ±…M…“ Ω÷˛<« l…” +…ËÆ˙ ®…È Ω˛xn÷˘∫i……x…“

°Ú…Ë V…™…… E‰Ú ±…B +…x…… b≈˜…®…… "∫…Æ˙…™… E‰Ú §……Ω˛Æ˙' i…Ë™……Æ˙ EÚÆ˙x…‰ ®…Â

¥™…∫i… l……* <∫… ±…B =x…∫…‰ +C∫…Æ˙ ®…÷±……EÚ…i… Ω˛…‰i…“ Æ˙Ω˛i…“ l…“

+…ËÆ˙ P…∆]ı…Â ¥… ¶…z… ¥…π…™……Â …Æ˙ §……i…S…“i… Ω˛…‰i…“*

n⁄˘∫…Ɖ˙ ®…Ω˛…™…÷r˘ ®… ®…j… Æ˙…π]≈ı… E‰Ú ∫……l… ∫……‰ ¥…™…i… ∫…∆P… ¶…“

Ω˛]ı±…Æ˙-∂……Ω˛“ E‰Ú J…±……°Ú ∂…… ®…±… Ω˛…‰ S…÷EÚ… l……* <∫… ±…B ¶……Æ˙i…

EÚ… §…÷ r˘V…“¥…“ ¥…M…« n˘…‰ Ω˛∫∫…… ®… §…∆]ı S…÷EÚ… l……* Ω˛®… ±……‰M… ™…Ω˛

∫…®…Z…i…‰ l…‰ EÚ ∫……‰ ¥…™…i… ∫…∆P… E‰Ú ∂…… ®…±… Ω˛…‰ V……x…‰ ∫…‰ <∫… ±…c˜…<«

EÚ… Æ˙…V…x…“ i…EÚ ∫¥…∞¸… §…n˘±… S…÷EÚ… Ω˲, ®…M…Æ˙ §…Ω÷˛i… ∫…‰

§…÷ r˘V…“˛ ¥…™…… EÚ… …Ω˛±…… EÚ…®… ®…j…Æ˙…π]≈ı… EÚ…‰ <∫… ™…÷r˘ ®… ®…n˘n˘

…Ω÷∆˛S……x…… x…Ω˛” l……, §…Œ±EÚ +∆O…‰V…… E‰Ú J…±……°Ú ¶……Æ˙i… UÙ…‰c˜…‰

+…∆n˘…‰±…x… EÚ…‰ ®…V…§…⁄i… EÚÆ˙x…… l……* <∫… …Æ˙ §…c˜“ ±…®§…“-S……Ëc˜“

§…Ω˛∫…Â Ω˛…‰i…“ l…”, V…x…®… ∫x…‰Ω˛|…¶…… |…v……x…, +V…Æ˙… ¥…]ı, Ω˛®…“n˘

¥…]ı, ®…÷Ω˛®®…n˘ Ω÷˛∫…Ëx…, ∂™……®…, ®…∫…⁄n˘ …Æ˙¥…‰V…, Æ˙…®……x…xn˘ ∫……M…Æ˙,

®……‰Ω˛ ∫…x… +§n÷˘±±…… +…ËÆ˙ n⁄˘∫…Ɖ˙ ±……‰M… Ω˛∫∫…… ±…‰i…‰ l…‰* n˘±… +…ËÆ˙

n˘®……M… ®… n˘…‰x…… ±…Ω˛ÆÂ˙ ∫……l…-∫……l… S…±… Æ˙Ω˛“ l…”* +∆O…‰V…… E‰Ú

¥…Æ˙…‰v… E‰Ú ∫……l…-∫……l… Ω˛®… ™…Ω˛ ¶…“ S……Ω˛i…‰ l…‰ EÚ ∫……‰ ¥…™…i… ∫…∆P…

V…“i… V……B i…… EÚ ¥…∑…¥™………“ ∫i…Æ˙ …Æ˙ ∫…®……V…¥……n˘ EÚ… …±…c˜…

¶……Æ˙“ Ω˛…‰* n⁄˘∫…Æ˙“ +…‰Æ˙ ®…Ω˛…i®…… M……∆v…“ x…‰ "¶……Æ˙i… UÙ…‰c˜…‰' EÚ… x……Æ˙…

n‰˘ Æ˙J…… l……, V…∫… …Æ˙ +M…Æ˙ Ω˛®… ∫……Ë °Ú“∫…n˘“ +®…±… EÚÆ˙i…‰ i……‰

Ω˛xn÷˘∫i……x…“ °Ú…Ë V…™…… EÚ…‰ +…x…‰ b≈˜…®…‰ EÚ¶…“ x… n˘J……i…‰*

+… J…Æ˙EÚ…Æ˙ Æ˙…V…x…“ i… …Æ˙ EÚ±…… EÚ“ ¥…V…™… Ω÷˛<« +…ËÆ˙ n˘…‰x…… b≈˜…®…‰

°Ú…Ë V…™……Â EÚ…‰ n˘J……B M…B* <∫… ∫…°Ú±…i…… ®…Â, +M…Æ˙ <∫…‰ ∫…°Ú±…i…… EÚΩ˛…

V……B, BEÚ |…®…÷J… ™……‰M…n˘…x… EËÚ]‰ıx… E‰Ú.B∫…. O…‰¥……±… EÚ… ¶…“ l……, V…∫…‰

°Ú…ËV… x…‰ =x… n˘x…… <x… b≈˜…®…… EÚ…‰ ∫…°Ú±…i………⁄¥…«EÚ ∫…®…z… EÚÆ˙…x…‰ EÚ… EÚ…®…

∫……È… Æ˙J…… l……* EËÚ]‰ıx… O…‰¥……±… …∆V……§…“ V……]ı, b˜…C]ıÆ˙, =n⁄«˘-∫…… Ω˛i™… EÚ…

|…‰®…“ +…ËÆ˙ §…‰Ω˛n˘ "S……î…M…' l……, ™……x…“ n˘±…… ®… P…÷∫…EÚÆ˙ +…x…… EÚ…®… EÚÆ˙…

±…‰x…‰ EÚ… M…÷Æ˙ =∫…‰ J…⁄§… +…i…… l…… +…ËÆ˙ +§… ¶…“ +…i…… Ω˲*

…⁄⁄x…… ®…Â Ω˛®……Æ˙“ n˘…‰∫i…“ =∫… b≈˜…®…‰ ∫…‰ ∂…÷∞¸ Ω÷˛<« +…ËÆ˙ §…®§…<« V……EÚÆ˙

<i…x…“ …CEÚ“ Ω˛…‰ M…<« EÚ Ω˛®… n˘…‰x…… x…‰ ®…±…EÚÆ˙ BEÚ °Ú±®… EÚ®…x…“ EÚ“

§…÷ x…™……n˘ b˜…±… n˘“* O…‰¥……±… §…‰Ω˛n˘ Ω÷˛∫x……Æ˙∫i… l……, ®…È ¶…“, Ω˛®……Ɖ˙ ∫…§…

n˘…‰∫i… ¶…“* ™…… ¶…“ ™…‰ V…¥……x…“ E‰Ú n˘x… l…‰* Ω˛®… ±……‰M… Ω˛¥……+… EÚ“ i…Æ˙Ω˛

±…Ω˛Æ˙… =`ˆi…‰, J…÷∂§…÷+… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ §…J…Æ˙ V……i…‰ +…ËÆ˙ x…∂…‰ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ Z…⁄®…

G

A R

BH

AN

AL

+…i®…EÚl…… +∆∂…...

48

V……i…‰* B‰∫…‰ n˘x… V…xn˘M…“ ®… BEÚ Ω˛“ §……Æ˙ +…i…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ V……‰ ±……‰M… =xΩ²

EÚ∫…“ ¥…V…Ω˛ ∫…‰ J……‰ n‰˘i…‰ ΩÈ˛ V…xnM…“ ¶…Æ˙ …UÙi……i…‰ Æ˙Ω˛i…‰ ΩÈ˛, ®…∆÷Ω˛ §…∫…⁄Æ˙i…‰

Æ˙Ω˛i…‰ ΩÈ˛ +…ËÆ˙ +… J…Æ˙“ n˘®… i…EÚ +…x…“ Ω˛∫…Æ˙i…… EÚ…‰ n˘±… ®… n˘§……B

n⁄˘∫…Æ˙… EÚ…‰ x…Ë i…EÚi…… EÚ… +…n‰˘∂… n‰˘i…‰ ΩÈ˛* EÚ¶…“-EÚ¶…“ ®…È ∫……‰S…i…… Ω⁄∆˛ EÚ ¥…‰

±……‰M… V……‰ +…V… i…EÚ EÚ∫…“ EÚ“ ™……n˘ ®… BEÚ Æ˙…i… ¶…“ V……M…‰ x…Ω˛” ΩÈ˛, =xΩ²

V…xn˘… Æ˙Ω˛x…‰ EÚ… Ω˛EÚ C™…… Ω˲?

BEÚ +…ËÆ˙ ®…Æ˙…`ˆ“ ±…c˜EÚ“ EÚ… V…GÚ EÚÆ˙x…… S……Ω⁄∆˛M……* EÚn˘ §…⁄]ı…, Æ∆˙M…

M…‰Ω÷˛+…, " °ÚM…Æ˙' 35-24-37 E‰Ú EÚÆ˙“§…* +…®…i……ËÆ˙ …Æ˙ 35-24-35

EÚ“ °ÚM…Æ˙ §…‰Ω˛i…Æ˙“x… ∫…®…Z…“ V……i…“ l…“, ™……x…“ "+…¥…Æ˙ M±……∫… °ÚM…Æ˙'*

®…M…Æ˙ ∫…∆∫EfiÚi… EÚ ¥…i…… +…ËÆ˙ ∫¥…™…∆ ®…‰Æ˙“ EÚ±…x…… EÚ“ Ø˚ S… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙

"+…¥…Æ˙ M±……∫…' EÚ… x…S…±…… Ω˛∫∫…… V™……n˘… P…‰Æ‰˙n˘…Æ˙ Ω˛…‰x…… S…… Ω˛B* ®…È =∫…

±…c˜EÚ“ EÚ… x……®… ¶…⁄±…i…… Ω⁄∆˛* +§… =∫…‰ ¥……∫…∆i…“ EÚΩ⁄∆˛ i……‰ V™……n˘… M…±…i… x…

Ω˛…‰M……* =∫…‰ b˜§±…⁄.V…‰b˜. +Ω˛®…n˘ ∫……Ω˛§… x…‰ EÚ∫…“ ®…Æ˙…`ˆ“ °Ú±®… ®…Â

Ω˛“Æ˙…‰<x… EÚ… ……]«ı +n˘… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú ±…B x……ËEÚÆ˙ Æ˙J…… l……* ¥…Ω˛ +C∫…Æ˙

+…x…‰ §……±…… ®… ∫…‰¥…i…“ E‰Ú °⁄Ú±… ±…M……B Æ˙Ω˛i…“ l…“ +…ËÆ˙ ∫]⁄ı b˜™……‰ ®…Â

+V…“§… i…Æ˙Ω˛ ∫…‰ b˜…‰±…i…“ Ω÷˛<« +…i…“ l…“* =∫…‰ n‰˘J…EÚÆ˙ ®…∆ n˘Æ˙… EÚ“ n˘“¥……Æ˙…Â

…Æ˙ J…c˜“ Ω÷˛<« ®…⁄Ãi…™……∆ ™……n˘ +…i…“ l…”* ∫]⁄ı b˜™……‰ ®… §…Ω÷˛i…… EÚ“ x…V…Æ˙ =∫…

…Æ˙ l…“, ®…M…Æ˙ ¥…Ω˛ BEÚ ±…V…“±…“ P…Ɖ˙±…⁄ ±…c˜EÚ“ l…“ +xn˘Æ˙ l…‰* <∫… ±…B

V…§… Ω˛®……Æ˙… E‰Ú®…Æ˙…®…Ëx… Æ˙…V…‰xp˘ ®…±……‰x…“ =∫…‰ n˘±… n‰˘ §…Ë`ˆ… i……‰ =∫…x…‰

Æ˙…V…‰xp˘ ®…±……‰x…“ ∫…‰ ∂……n˘“ EÚÆ˙ ±…“ +…ËÆ˙ °Ú±®…“ V…“¥…x… ∫…‰ ∫…x™……∫… ±…‰EÚÆ˙

P…Æ˙ §…∫……EÚÆ˙ §…Ë`ˆ M…<«* +§… =∫…EÚ“ " °ÚM…Æ˙' 35-38-49 Ω˛…‰M…“*

¶…M…¥……x… x…‰ ∞¸… EÚ…‰ <∫… ™……‰M™… i……‰ §…x……™…… Ω˲ EÚ =∫…EÚ“ =……∫…x…… EÚ“

V……B, ±…‰ EÚx… =∫…‰ ™…Ω˛ M…÷h… x…Ω˛” n˘™…… EÚ ¥…Ω˛ ø…∫… ∫…‰ §…S…… Æ˙Ω‰˛*

n˘…‰ ±…c˜ EÚ™……∆ §…®§…<« ∫…‰ +…<« l…”* BEÚ l…“ ∂…®®…“ +…ËÆ˙ n⁄˘∫…Æ˙“

l…“ x… V…™……* n˘…‰x…… ∫…M…“ §…Ω˛x… l…”, +…M…Ɖ˙ EÚ“ Æ˙Ω˛x…‰ ¥……±…“* …Ω˛±…‰

+…ϱ… <Œhb˜™…… Ɖ˙ b˜™……‰ n˘±±…“ …Æ˙ EÚ…®… EÚÆ˙i…“ l…”, °ÚÆ˙ +…ϱ…

<Œhb˜™…… Ɖ˙ b˜™……‰ §…®§…<« …Æ˙ EÚ…®… EÚÆ˙x…‰ ±…M…“ l…”* °ÚÆ˙ E÷ÚUÙ ∫……±…

§……n˘ …⁄x…… +… M…<»* =xΩ² V……‰∂… ∫……Ω˛§… E‰Ú P…Æ˙ E‰Ú ……∫… BEÚ UÙ…‰]ı…-

∫…… §…∆M…±…… EÚÆ˙…B …Æ˙ ®…±… M…™…… +…ËÆ˙ n˘…‰x……Â EÚ…‰ ∂……±…“®……Æ˙

∫]⁄ı b˜™……‰ ®… EÚ…®… ®…±… M…™……* =x… n˘x…… …⁄x…… ®… §…∆M…±…‰ §…Ω÷˛i… ∫…∫i…‰

®…±…i…‰ l…‰ +…ËÆ˙ V…xn˘M…“ EÚ“ V…∞¸Æ˙i… EÚ“ n⁄˘∫…Æ˙“ S…“V… ¶…“ §…Ω÷˛i…

∫…∫i…“ l…”* =∫… §…∆M…±…‰ EÚ… EÚÆ˙…™…… ∂……™…n˘ …Èi……±…“∫… Ø˚…™…‰ l……

+…ËÆ˙ V…∫… §…∆M…±…‰ ®… ∂™……®…, ®…È +…ËÆ˙ ®…Ω‰˛xp˘ Æ˙Ω˛i…‰ l…‰ =∫…EÚ…

EÚÆ˙…™…… 60 Ø˚…™…‰ l……, <∫…∫…‰ +xn˘…V…… ±…M…… ±…“ V…B EÚ EÚ∫…

§…‰ £ÚGÚ“ E‰Ú n˘x… l…‰*

®…Ω‰˛xp˘ EÚ“ …∫…xn˘ x… V…˙™…… l…“ +…ËÆ˙ ®…‰Æ˙“ …∫…xn˘ ∂…®®…“*

x… V…™…… ∂…®®…“ ∫…‰ V™……n˘… J…⁄§…∫…⁄Æ˙i… +…ËÆ˙ n˘±…EÚ∂… +n˘…+… ¥……±…“

±…c˜EÚ“ l…“, ®…M…Æ˙ ∂…®®…“ V™……n˘… §…÷ r˘¥……±…“ l…“* °ÚEÚƉ˙ i…Æ˙…∂…x…‰

®…Â =∫…‰ EÚ®……±… Ω˛… ∫…±… l……* x……EÚ-x…C∂…… i…“J…… l……, ®…M…Æ˙ §…∫…

+…ËÆ˙ E÷ÚUÙ x…Ω˛”* ∂…Æ˙“Æ˙ =∫…EÚ… =i…x…… x…V…Æ˙… EÚ…‰ §……∆v… ±…‰x…‰ ¥……±……

x…Ω˛” l…… V…i…x…… ∫]⁄ı b˜™……‰ EÚ“ n⁄˘∫…Æ˙“ ±…c˜ EÚ™…… EÚ…* n÷˘§…±…“-

…i…±…“ ∫……∆¥…±…“ ±…c˜EÚ“ l…“* J…⁄⁄§…∫…⁄Æ˙i… ±…c˜ EÚ™……∆ i……‰ ®…Èx…‰

EÚ∂®…“Æ˙, …∆V……§… +…ËÆ˙ n˘±±…“ ®… §…Ω÷˛i… n‰˘J…“ l…”, ®…M…Æ˙ =x…®… ∫…‰

EÚ…‰<« =n⁄«˘ §……‰±…x…‰ ¥……±…“ x…Ω˛” l…“* +§… V……‰ <∫… =n⁄«˘ §……‰±…x…‰ ¥……±…“

±…c˜EÚ“ E‰Ú EÚÆ˙“§… +…™…… i……‰ =∫… V…¥……x… EÚ… n˘±…EÚ∂… ±…Ω˛V……

n˘±… ®… =i…Æ˙i…… S…±…… M…™……* <∫…‰ ∂……™…n˘ ¥…‰ ±……‰M… x…Ω˛” ∫…®…Z…

∫…EÂÚM…‰ V…x…EÚ“ ®……i…fi¶……π…… Ω˛®…‰∂…… ∫…‰ =n⁄«˘ Æ˙Ω˛“ Ω˲*

G

A R

BH

AN

AL

¥…Ω˛ +C∫…Æ˙ +…x…‰ §……±…… ®… ∫…‰¥…i…“ E‰Ú °⁄Ú±…

±…M……B Æ˙Ω˛i…“ l…“ +…ËÆ˙ ∫]⁄ı b˜™……‰ ®… +V…“§…

i…Æ˙Ω˛ ∫…‰ b˜…‰±…i…“ Ω÷˛<« +…i…“ l…“* =∫…‰

n‰˘J…EÚÆ˙ ®…∆ n˘Æ˙… EÚ“ n˘“¥……Æ˙… …Æ˙ J…c˜“ Ω÷˛<«

®…⁄Ãi…™……∆ ™……n˘ +…i…“ l…”*

+…i®…EÚl…… +∆∂…...

49

EÚ¶…“-EÚ¶…“ J™……±… +…i…… Ω˲ EÚ ®…Èx…‰ ∂…®®…“ EÚ…‰ =i…x…… …∫…xn˘

x…Ω˛” EÚ™…… l…… V…i…x…… =n⁄«˘ EÚ“ ®…`ˆ…∫… +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú S…®…iEÚ…Æ˙“M…÷h…

EÚ…‰* ™…Ω˛ §…∆n˘… §…S……x… ∫…‰ Ω˛“ =n⁄«˘ E‰Ú ™……Æ˙ EÚ… ®……Æ˙… Ω÷˛+… Ω˲*

BEÚ +…ËÆ˙ §…c˜“-§…c˜“ +…∆J…… ¥……±…“ Ω˛Æ˙x…“ l…“* ¶…Æ˙…-¶…Æ˙…

§…n˘x…, §…°ÚÆ˙i…… Ω÷˛+… Ω÷˛∫x…, ®…È =∫…‰ ∫…… V…n˘… EÚΩ⁄∆˛M……* ¥…Ω˛ …Ω˛±…‰

<∫… ∫]⁄ı b˜™……‰ ®… ¥…±…‰x… EÚ… Æ˙…‰±… EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰ EËÚ±……∂… E‰Ú ∫……l… l…“,

®…M…Æ˙ V…§… ®…∫…⁄n˘ …Æ˙¥…‰V… x…‰ ∫]⁄ı b˜™……‰ ®… x……ËEÚÆ˙“ EÚÆ˙ ±…“ i……‰ E÷ÚUÙ

Ω˛“ n˘x…… ®… =∫…E‰Ú ®…n˘…«x…… Ω÷˛∫x… +…ËÆ˙ Æ˙…‰§…“±…‰ b˜“±…-b˜…˱… x…‰

∫…… V…n˘… EÚ…‰ ®…∫…⁄n˘ EÚ“ i…Æ˙°Ú Z…÷EÚ… n˘™……* n˘…‰x…… <EÚ]¬ı`‰ˆ Æ˙Ω˛x…‰

±…M…‰* ™…Ω˛ ¶…“ J™……±… l…… EÚ ∂……n˘“ EÚÆ˙ ±…ÂM…‰* ®…M…Æ˙ V…§…

…… EÚ∫i……x… §…x… M…™…… i……‰ ®…∫…⁄n˘ …Æ˙¥…‰V… ∫…… V…n˘… EÚ…‰ …⁄x…… ®…Â

UÙ…‰c˜EÚÆ˙ +E‰Ú±…… S…±…… M…™……* ∫…… V…n˘… (™…Ω˛ =∫…EÚ… +∫…±…“ x……®…

x…Ω˛” Ω˲) +…V…EÚ±… §…®§…<« ®… Ω˲* Ω˛xn˘“ °Ú±®…… ®… ®……∆ EÚ… Æ˙…‰±…

+n˘… EÚÆ˙i…“ Ω˲ +…ËÆ˙ °Ú±®…“ ®……ƒ+… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ M…Æ˙“§…“ E‰Ú n˘x…

M…÷V……Æ˙i…“ Ω˲* ®…∫…⁄n˘ E‰Ú V…GÚ ∫…‰ =∫…EÚ“ +…∆J…… ®… +…∆∫…⁄ ¶…Æ˙ +…i…‰

ΩÈ˛* Ω÷˛∫x… +M…Æ˙ ……™…‰n˘…Æ˙ Ω˛…‰i…… i……‰ EÚ∫…“ +…ËÆ˙i… EÚ…‰ ®…n«˘ EÚ“

§…‰¥…°Ú…<« EÚ… M…±…… x… Ω˛…‰i……*

+V…Æ˙… §…]ı ¶…“ BEÚ i…Æ˙Ω˛n˘…Æ˙ ±…c˜EÚ“ l…“ Ω˛®…“n˘ ¥…]ı EÚ“

§…“¥…“* ∂……xi…, ∫…÷∫…∆∫EfiÚi…, M…∆¶…“Æ˙, Ω˛Æ˙ ¥…HÚ +…x…‰ +……EÚ…‰ ±…B-

n˘B Æ˙Ω˛i…“* …⁄x…… ®… =∫…EÚ… EÚ…‰<« ∫EÈÚb˜±… x…Ω˛” ∫…÷x……* §……n˘ ®…Â

§…®§…<« S…±…“ M…<« +…ËÆ˙ …fil¥…“ l…™…‰]ıÆ˙ EÚ“ ∫l……<« Ω˛“Æ˙…‰<x… §…x… M…<«*

=∫… l…™…‰]ıÆ˙ E‰Ú ±…M…¶…M… Ω˛Æ˙ b≈˜…®…‰ ®… =∫…x…‰ Ω˛“Æ˙…‰<x… EÚ… Æ˙…‰±…

EÚ™…… +…ËÆ˙ =∫…‰ EÚ…®…™……§…“ ∫…‰ x…¶……™……*

Æ˙∫…M…÷±±…‰ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ M……‰±… S…‰Ω˛Æ‰˙¥……±…“, EÚ…±…‰ ±…®§…‰ §……±……Â

¥……±…“ BEÚ §…∆M……±…“ ±…c˜EÚ“ l…“ +…ËÆ˙ ¥…Ω˛ +Ji…Æ˙-=±…-<«®……x… EÚ“

n˘…‰∫i… l…“* V…∫… n˘x… ∞¸`ˆ V……i…“ ®…‰Æ‰˙ ……∫… ¶……M…‰-¶……M…‰ +…i…‰* "¶…<«,

=∫…∫…‰ EÚΩ˛…‰ ®…÷Z…∫…‰ §……i… EÚÆ˙ ±…‰, x…Ω˛” i……‰...' <i…x…… EÚΩ˛EÚÆ˙ S…÷… Ω˛…‰

V……i…‰*

"x…Ω˛” i……‰ C™……?' ®…È …⁄UÙi……*

"x…Ω˛” i……‰ Ω˛®… n⁄˘∫…Æ˙“ EÚÆ˙ ±……B∆M…‰*'

+Ji…Æ˙-=±…-<«®……x… ®…÷∫EÚÆ˙…EÚÆ˙ V…¥……§… n‰˘i…‰, ®…M…Æ˙ ±…Ω˛…V…… P…÷]ı…

Ω÷˛+… +…ËÆ˙ EÚ®…V……‰Æ˙ Ω˛…‰i…… +…ËÆ˙ ®…÷∫EÚÆ˙…Ω˛]ı °Ú“EÚ“* n˘…‰∫i…… EÚ“ J…… i…Æ˙

∫…§… E÷ÚUÙ EÚÆ˙x…… …c˜i…… Ω˲* Ω˛®… ±……‰M… =∫… §…∆M……±…“ V……n⁄˘M…Æ˙x…“ EÚ…‰ J……x……

J…±……E‰Ú +…ËÆ˙ ®…“`ˆ“-®…“`ˆ“ §……i…… ∫…‰ …Æ˙S…… E‰Ú +Ji…Æ˙-=±…-<«®……x… E‰Ú

∫……l… Æ˙C∂…‰ …Æ˙ Æ˙¥……x…… EÚÆ˙ n‰˘i…‰* Æ˙…®……x…xn˘ ∫……M…Æ˙ EÚ… n˘±… …Œ∂S…®…“

P……]ı EÚ“ BEÚ …¥…«i…“™… ∫…÷xn˘Æ˙“ …Æ˙ +… M…™…… l……, V…∫…EÚ… P…Æ˙ ∂…®®…“

+…ËÆ˙ x… V…™…… E‰Ú P…Æ˙ E‰Ú ……∫… Ω˛“ l……* =∫…“ P…Æ˙ E‰Ú ……∫… …‰c˜… EÚ… BEÚ

Z…÷Æ˙®…÷]ı l…… +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú ……∫… …il…Æ˙ EÚ“ BEÚ …÷ ±…™……* ®…Èx…‰ =x… n˘…‰x……Â

§…‰EÚÆ˙…Æ˙ ∞¸Ω˛… EÚ…‰ +C∫…Æ˙ …÷ ±…™…… …Æ˙ §…Ë`‰ˆ Ω÷˛B n‰˘J…… Ω˲ ™…… S……∆n˘x…“ EÚ“

∂…i…Æ∆˙V…“ ®… …‰c˜… E‰Ú Z…÷Æ˙®…÷]ı ®… P…⁄®…i…‰ Ω÷˛B n‰˘J…… Ω˲* n˘…‰ §…Æ˙∫… Ω÷˛B ®…È …⁄x……

M…™……* +§… =∫… ∂…∆EÚÆ˙∫…‰]ı Æ˙…‰b˜ …Æ˙ x… ¥…Ω˛ …÷ ±…™…… Ω˲, x… ¥…Ω˛ …‰c˜… EÚ…

Z…÷Æ˙®…÷]ı* E∆ÚGÚ“]ı EÚ“ S……Æ ®…∆ V…±……, UÙΩ˛®…∆ V…±…… <®……Æ˙i…… E‰Ú ®…±…§…‰ E‰Ú

x…“S…‰ EÚ∫…“ EÚ… +v…⁄Æ˙… <∂EÚ ∫……‰ Æ˙Ω˛… Ω˲*

V…÷±®… Ω˛…‰M…… +M…Æ˙ ®…È x…“x…… EÚ… V…GÚ x… EÚ∞∆¸* x…“x……, V……‰ +…x…‰

n˘…‰∫i… ®……‰Ω˛ ∫…x… +§n÷˘±±…… EÚ“ §…“¥…“ l…“ +…ËÆ˙ ∂……®…“Æ˙… ∫]⁄ı b˜™……‰ EÚ“ Ω÷˛∫x…

EÚ“ ®… ±…EÚ… l…“* Ω˛…±……∆ EÚ =∫… ∫]⁄ı b˜™…… ®… +…ËÆ˙ ¶…“ Ω˛∫…“x……B∆ l…”, ®…M…Æ˙

∞¸… EÚ“ Æ˙…x…“ x…“x…… Ω˛“ l…“* x……V…÷EÚ-§…n˘x…, ∂…“Æ˙“-n˘Ω˛x…, Æ˙∂E‰Ú-S…®…EÚ-

V…v…Æ˙ ∫…‰ M…÷V…Æ˙ V……i…“ ±……‰M… n˘±… l……®…EÚÆ˙ Æ˙Ω˛ V……i…‰* E÷ÚUÙ ™…Ω˛ ¶…“ §……i…

l…“ EÚ =∫…EÚ“ …Ω˛±…“ Ω˛“ …CS…Æ˙ V…∫…‰ b˜§±…⁄.V…‰b˜. +Ω˛®…n˘ x…‰ b˜…<Ɖ˙C]ı

EÚ™…… l……, ∫…±¥…Æ˙ V…÷§…±…“ ®…x…… S…÷EÚ“ l…“*

G

A R

BH

AN

AL

Æ˙…®……x…xn˘ ∫……M…Æ˙ EÚ… n˘±… …Œ∂S…®…“ P……]ı EÚ“ BEÚ …¥…«i…“™…

∫…÷xn˘Æ˙“ …Æ˙ +… M…™…… l……* ®…Èx…‰ =x… n˘…‰x…… §…‰EÚÆ˙…Æ˙ ∞¸Ω˛… EÚ…‰

+C∫…Æ˙ …÷ ±…™…… …Æ˙ §…Ë`‰ˆ Ω÷˛B n‰˘J…… Ω˲, ™…… S……∆n˘x…“ EÚ“

∂…i…Æ∆˙V…“ ®… …‰c˜… E‰Ú Z…÷Æ˙®…÷]ı ®… P…⁄®…i…‰ Ω÷˛B n‰˘J…… Ω˲*

GÚ®…∂…:

+…i®…EÚl…… +∆∂…...

50

G

A R

BH

AN

AL

x……]ıEÚ EÚ“ §……i…

x……]ıEÚ ®…Â Ω˛…∫™… ¥…x……‰n˘

+…ËÆ˙ S…÷∫i… Ω˛… V…Æ˙V…¥……§…“

<∫… §……i… …Æ˙ +C∫…Æ˙ Æ∆˙M…EÚî…™…… EÚ… v™……x…

V……i…… Ω˲ EÚ ¶……Æ˙i…“™… x……]¬ı™… ∫…… Ω˛i™… ®…Â Ω˛…∫™…-

x……]ıEÚ…Â EÚ“ §…‰Ω˛n˘ EÚ®…“ Ω˲* ™…Ω˛ §……i… <∫… ±…B

+…ËÆ˙ ¶…“ E÷ÚUÙ +S…Æ˙V… ®…Â b˜…±…x…‰ ¥……±…“ ±…M…i…“

Ω˲ EÚ ¶…Æ˙i… E‰Ú x……]¬ı™…∂……∫j… ®…Â Ω˛…∫™… EÚ…‰ BEÚ

|…®…÷J… Æ˙∫… ®……x…… M…™…… Ω˲* <∫…EÚ… BEÚ … Æ˙h……®…

™…Ω˛ i……‰ +¥…∂™… Ω÷˛+… EÚ ¥…n⁄˘π…EÚ ∫…∆∫EfiÚi…

x……]ıEÚ EÚ“ Æ˙S…x…… EÚ… V…∞¸Æ˙“ +∆M… §…x… M…™……, …Æ˙

∂……™…n˘ <∫…“ EÚ…Æ˙h… ∫¥…i…∆j… Ω˛…∫™…-x……]ıEÚ EÚ“

+…¥…∂™…EÚi…… x…Ω˛” Æ˙Ω˛“* ……Æ∆˙… Æ˙EÚ x……]¬ı™… E‰Ú

n˘…ËÆ˙ ®… ¶…“ ¥…n⁄˘π…EÚ EÚ“ ¶…⁄ ®…EÚ… Ω˛“ +…ËÆ˙

+ v…EÚ EÂÚp˘“™… Ω˛…‰ M…<« +…ËÆ˙ +±…M… ∫…‰ Ω˛…∫™…-x……]ıEÚ…Â EÚ… EÚ…‰<«

S…±…x… x…Ω˛” Ω÷˛+…* <∫… |…EÚ…Æ˙ Ω˛®……Æ˙“ x……]¬ı™… …Æ∆˙…Æ˙… ®…Â Ω˛…∫™…

∫¥…i…∆j… ∞¸… ∫…‰ x…Ω˛”, ∏…fi∆M……Æ˙, ¥…“Æ˙ +…ËÆ˙ EÚØ˚h… Æ˙∫… E‰Ú ∫……l…

∫…®…∆ V…i… Ω˛…‰EÚÆ˙ Ω˛“ |…EÚ]ı Ω˛…‰i…… Æ˙Ω˛… Ω˲*

…UÙ±…“ ∫…n˘“ ®… …Œ∂S…®…“ x……]¬ı™… …Æ∆˙…Æ˙… E‰Ú |…¶……¥… ®…Â Ω˛…∫™…-

x……]ıEÚ…Â EÚ“ E÷ÚUÙ ∂…÷Ø˚+…i… V…∞¸Æ˙ Ω÷˛<«, …Æ˙ =∫…®… EÚ…‰<« J……∫…

=…±…Œ§v… x…Ω˛” Ω˛…‰ ……<«* §…Œ±EÚ EÚΩ˛… V…… ∫…EÚi…… Ω˲ EÚ ®……Ë ±…EÚ

Ω˛…∫™…-x……]ıEÚ i……‰ §…Ω÷˛i… Ω˛“ EÚ®… ±…J…‰ M…B* …UÙ∫…‰ §…“S…-…SS…“∫…

¥…π……Á ®… Æ∆˙M…®…∆S… ®… V……‰ x…™…… =¶……Æ˙ +…™…… +…ËÆ˙ =∫…E‰Ú n˘…ËÆ˙…x… ¶…“

E÷ÚU‰ÙEÚ +…¥……n˘… EÚ…‰ UÙ…‰c˜EÚÆ˙ +SU‰Ù Ω˛…∫™…-x……]ıEÚ x…Ω˛” E‰Ú

§…Æ˙…§…Æ˙ ±…J…‰ M…B* §…Ω÷˛i… ∫…‰ x……]ıEÚ…Â ®… EÚ∫…“ Ω˛n˘ i…EÚ ¥™…∆M™… i……‰

V…x®… 16 +M…∫i… 1919 +…M…Æ˙…. ∂…I…… : B®….B. +∆O…‰V…“, EÚ ¥… ∫…®……±……‰S…EÚ, x……]ı¨-ÀS…i…EÚ, ∫…∆……n˘EÚ, +x…÷¥……n˘EÚ, ∂…I…EÚ*

1959-76 Æ˙…π]≈ı“™… x……]ı¨ ¥…t…±…™… ®… ¥… Æ˙π`ˆ |……v™………EÚ* 1976-82 V…¥……Ω˛Æ˙±……±… x…‰Ω˛∞¸ ¥…∂¥… ¥…t…±…™… E‰Ú EÚ±…… +x…÷∂…“±…x… E‰Úxp˘

E‰Ú °ËÚ±……‰ B¥…∆ |…¶……Æ˙“* +∆O…‰V…“ nˢ x…EÚ ∫]‰ı]¬ı∫…®…Ëx… +…ËÆ˙ ]ı…<®∫… +…Ï°Ú <∆ b˜™…… E‰Ú x……]ı¨-∫…®…“I…EÚ, Æ∆˙M…®…∆S… EÚ“ ¥…J™……i… … j…EÚ… x…]ıÆ∆˙M… E‰Ú

∫…∆∫l………EÚ-∫…∆……n˘EÚ*. EÚ ¥…i……Bƒ i……Æ˙-∫…i……EÚ, BEÚ…xi…* +…±……‰S…x…… : +v…⁄Ɖ˙ ∫……I……iEÚ…Æ˙, Æ∆˙M…n˘∂…«x…, §…n˘±…i…‰ … Æ˙|…‰I™…, <∆ b˜™……x… l…™…‰]ıÆ˙

+… n˘* ∫…®……n˘x… : ®…÷ HÚ§……‰v… Æ˙S…x……¥…±…“, +…v…÷ x…EÚ ÀΩ˛n˘“ x……]ıEÚ +…ËÆ˙ Æ∆˙M…®…∆S…, x…™…‰ ÀΩ˛n˘“ ±…P…÷ x……]ıEÚ, ®……‰Ω˛x… Æ˙…E‰Ú∂… E‰Ú ∫…®…⁄h…« x……]ıEÚ*

x……]ı¨ ¥…∂…‰π…Y… E‰Ú ∞¸… ®… n÷˘ x…™……¶…Æ˙ EÚ“ ™……j……Bƒ*

¶……Æ˙i…“™… ∫¥…¶……¥… ®…Â Ω˛“ +…x…‰ >…Æ˙ +…ËÆ˙

<∫…“ EÚ…Æ˙h… n⁄˘∫…Æ˙… E‰Ú >…Æ˙ ¶…“, ∫…Ω˛V…

¶……¥… ∫…‰ ™…… x…∂UÙ±…i…… E‰Ú ∫……l… Ω∆˛∫… ∫…EÚx…‰

EÚ“ |…¥…fi k… v…“Ɖ˙-v…“Ɖ˙ EÚ®… Ω˛…‰ M…<« Ω˲, ™……

EÚ Ω˛®…‰∂…… Ω˛“ EÚ®… Æ˙Ω˛“ Ω˲*

x…‰ ®…S…xp˘ V…Ëx…

51

G

A R

BH

AN

AL

=¶…Æ˙… Ω˲, …Æ˙ ∂…÷r˘ Ω˛…∫™… +…ËÆ˙ ¥…x……‰n˘ §…Ω÷˛i… EÚ®… n˘J……<« …c˜i……

Ω˲* <∫…EÚ… EÚ…Æ˙h… ∂……™…n˘ ™…Ω˛ ¶…“ Ω˛…‰ EÚ ¶……Æ˙i…“™… ∫¥…¶……¥… ®…Â Ω˛“

+…x…‰ >…Æ˙, +…ËÆ˙ <∫…“ EÚ…Æ˙h… n⁄˘∫…Æ˙… E‰Ú >…Æ˙ ¶…“, ∫…Ω˛V… ¶……¥…

∫…‰ ™…… x…∂UÙ±…i…… E‰Ú ∫……l… Ω∆˛∫… ∫…EÚx…‰ EÚ“ |…¥…fi k… v…“Ɖ˙-v…“Ɖ˙ EÚ®…

Ω˛…‰ M…<« Ω˲, ™…… EÚ Ω˛®…‰∂…… Ω˛“ EÚ®… Æ˙Ω˛“ Ω˲*

Ω˛…∫™…-x……]ıEÚ…Â EÚ“ <∫… EÚ®…“ EÚ… |…¶……¥… ∫…®…EÚ…±…“x… Æ∆˙M…®…∆S…

E‰Ú ±……‰EÚ |…™… ¥…∫i……Æ˙ …Æ˙ §…c˜… M…Ω˛Æ˙… …c˜… Ω˲* ∫……v……Æ˙h… n˘∂…«EÚ

EÚ…‰ Æ∆˙M…®…∆S… EÚ“ +…‰Æ˙ +…EÚÃπ…i… EÚÆ˙x…‰ ®… +SU‰Ù, ∫…÷Ø˚ S……⁄h…«

Ω˛…∫™…-x……]ıEÚ…Â ∫…‰ §…c˜“ ®…n˘n˘ ®…±… ∫…EÚ“ Ω˲* x…:∫…∆n‰˘Ω˛, …UÙ±…‰

¥…π……Á ®… ∫…¶…“ ¶……π……+… EÚ“ +x…‰EÚ ®…∆b˜ ±…™…… u˘…Æ˙… …Œ∂S…®…“ Ω˛…∫™…-

x……]ıEÚ…Â E‰Ú i…Æ˙Ω˛-i…Æ˙Ω˛ E‰Ú ¶……Æ˙i…“™… ∞¸……∆i…Æ˙ J…‰±…‰ V……i…‰ Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛, V……‰

±……‰EÚ |…™… ¶…“ Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛* ®…M…Æ˙ +C∫…Æ˙ ™…‰ ∞¸……∆i…Æ˙ ¶……Æ˙i…“™…

Œ∫l… i…™…… E‰Ú §…Ω÷˛i… +x…÷E⁄Ú±… x…Ω˛” Ω˛…‰i…‰ +…ËÆ˙ §…Ω÷˛i… Ω˛“ §…x……¥…]ı“ ™……

+…Æ˙…‰ …i… ±…M…i…‰ ΩÈ˛* |…n˘∂…«x… ®… ¥…‰ +C∫…Æ˙ §…Ω÷˛i… Ω˛“ ∫…i…Ω˛“,

°⁄ÚΩ˛c˜ +…ËÆ˙ EÚ<« §……Æ˙ i……‰ §…‰®……x…“ Ω˛…‰ V……i…‰ ΩÈ˛* +…V… ¶…“ <∫…

Œ∫l… i… E‰Ú +…¥……n˘ £Ú…∆∫…“∫…“ x……]ıEÚEÚ…Æ˙ ®……‰ ±…™…Æ˙ +…ËÆ˙ <i……±…¥…“

x……]ıEÚEÚ…Æ˙ M……‰±b˜…‰x…“ E‰Ú x……]ıEÚ Ω˛“ ΩÈ˛ V……‰ ¶……Æ˙i…“™… Ø˚……∆i…Æ˙… ®…Â

¶…“ §…Ω÷˛i… §……Æ˙ ®……Ë ±…EÚ x……]ıEÚ EÚ…-∫…… +…∫¥……n˘ n‰˘i…‰ ΩÈ˛*

<∫… Œ∫l… i… EÚ… BEÚ x…i…“V…… ™…Ω˛ ¶…“ Ω˲ EÚ + v…EÚ…∆∂…

x…n‰∂…EÚ V…i…x…“ E÷Ú∂…±…i…… ∫…‰ j……∫…n˘“ +l…¥…… M…∆¶…“Æ˙ x……]ıEÚ…Â EÚ…

∫…∆™……‰V…x… EÚÆ˙ ……i…‰ ΩÈ˛ ¥…Ë∫…‰ Ω˛…∫™…-x……]ıEÚ…Â EÚ… x…Ω˛”* +C∫…Æ˙

=x…EÚ“ |…∫i…÷ i…™……∆ §…c˜“ f¯“±…“-f¯…±…“, +x……¥…∂™…EÚ ∞¸… ∫…‰

+ i…Æ∆˙ V…i… "¢Ú…∫…«' §…x… V……i…“ ΩÈ˛, Ω˛…∫™…- ¥…x……‰n˘ +…ËÆ˙ S…÷∫i…

Ω˛… V…Æ˙V…¥……§…“ x…Ω˛” x…¶… ……i…“*

…UÙ±…‰ n˘x…… V……‰ n˘…‰ Ω˛…∫™…-x……]ıEÚ ÀΩ˛n˘“ ®… J…‰±…‰ M…B, =xΩ² <∫…

∫…∆n˘¶…« ®… n‰˘J…… V…… ∫…EÚi…… Ω˲* n˘…‰x…… ®… ∫…‰ BEÚ ¶…“ ÀΩ˛n˘“ EÚ… ®……Ë ±…EÚ

x……]ıEÚ x… l……* Æ˙…π]≈ı“™… x……]¬ı™… ¥…t…±…™… E‰Ú UÙ…j……Â u˘…Æ˙… |…∫i…÷i… ±…‰x……

…∆n˘Ω˛¥…” ∂…i……§n˘“ E‰Ú <]ı±…“ E‰Ú x……]ıEÚEÚ…Æ˙ + Æ˙∫i……‰ ±…÷ b˜ ¥…EÚ…‰ E‰Ú

x……]ıEÚ EÚ… +x…÷¥……n˘ l……* =∫… V…®……x…‰ E‰Ú ™…⁄Æ˙…‰…“™… Ω˛…∫™…-x……]ıEÚ…Â EÚ“

i…Æ˙Ω˛ <∫…®… ¶…“ v…x…“ +…ËÆ˙ E∆ÚV…⁄∫… §…÷V…÷M…«, ∫…÷∆n˘Æ˙ +…ËÆ ®……∫…⁄®… x…… ™…EÚ…,

|…‰®… ®… n˘“¥……x…‰ x……ËV…¥……x…, °Úi…Æ˙i…“ +…ËÆ˙ S……±……EÚ x……ËEÚÆ˙… EÚ“ n÷˘ x…™…… Ω˲,

V…∫…®… P…®…∆b˜“ +…ËÆ˙ + c˜™…±… ™…… ∫…x…EÚ“ §…÷V…÷M……Á EÚ…‰ S…®…EÚ… n‰˘x…‰ +…ËÆ˙

EÚ∫…“ x… EÚ∫…“ i…Æ˙Ω˛ E‰Ú π…b¬˜™…∆j…, S……±……EÚ“ +…ËÆ˙ ∫…∆™……‰M… u˘…Æ˙… +xi…i…:

|…‰®…“-|…‰ ®…EÚ… E‰Ú BEÚ Ω˛…‰x…‰ EÚ… EÚ…™…«-¥™…………Æ˙ Ω˲*

+x™… x……]ıEÚ…Â ∫…‰ ¶…z… <∫…®… E‰Ú¥…±… BEÚ Ω˛“ §……i… Ω˲ EÚ <∫…®…Â

|…®…÷J… ¶…⁄ ®…EÚ… ±…‰x…… x……®…EÚ BEÚ E÷Ú]ıx…“x…÷®…… ¥…¥…… Ω˛i…… +…ËÆ˙i… EÚ“ Ω˲

V……‰ ±…∫…“ x…™…… x……®…EÚ BEÚ ∫…÷∆n˘Æ˙ ±…c˜EÚ“ EÚ“ ∂… I…EÚ… i……‰ Ω˲ Ω˛“, =∫…E‰Ú

§…⁄g‰¯, J…⁄∫…]ı …i…… EÚ“ Æ˙J…˱… ¶…“ Ω˲* ¥…Ω˛ ±…∫…“ x…™…… E‰Ú |…‰®… ®… +∆v…‰

±…‰ §…™……‰ ∫…‰ BEÚ ±…∆§…“ Æ˙EÚ®… BÂ`ˆx…… S……Ω˛i…“ Ω˲ +…ËÆ˙ n˘…‰x…… E‰Ú ®…±…x…‰ ®…Â

i…Æ˙Ω˛-i…Æ˙Ω˛ EÚ“ §……v……B∆ b˜…±…i…“ Ω˲* E÷ÚUÙ <∫…E‰Ú EÚ…Æ˙h… +…ËÆ˙ E÷ÚUÙ

±…‰ §…™……‰ E‰Ú S……±……EÚ +…ËÆ˙ v…⁄i…« x……ËEÚÆ˙ EÚ…ËÆ˙§……‰±……‰ EÚ“ Ω˛Æ˙EÚi…… ∫…‰, i…Æ˙Ω˛-

i…Æ˙Ω˛ EÚ“ Œ∫l… i…™……∆ …Ën˘… Ω˛…‰i…“ ΩÈ˛* V…… Ω˛Æ˙ Ω˲, +∆i… ®… ∫……Æ˙“

M…±…i…°ÚΩ˛ ®…™……∆ n⁄˘Æ˙ Ω˛…‰EÚÆ˙ |…‰®…“-|…‰ ®…EÚ… EÚ… i……‰ ®…±…x… Ω˛…‰ V……i…… Ω˲, …Æ˙

±…‰x…… E‰Ú Ω˛…l… ∫…°«Ú x…Æ˙…∂…… Ω˛“ ±…M…i…“ Ω˲*

n÷˘¶……«M™… ∫…‰, V…∫… ∞¸… ®… =∫…‰ |…∫i…÷i… EÚ™…… M…™…… =∫…®… ∫…∆¥……n˘… EÚ“

+n˘…™…M…“ ®…Â x… i……‰ S…÷∫i…“ l…“ +…ËÆ˙ x… ∫…∆™…®…, V…∫…∫…‰ ¶…∆ M…®……B∆ §…x……¥…]ı“

±…M…i…“ l…” +…ËÆ˙ M… i…- ¥…v……x… +C∫…Æ˙ x…Æ˙“ n˘…Ëc˜-v…⁄… +…ËÆ˙ =UÙ±…-E⁄Ún˘

∫…‰ V™……n˘… E÷ÚUÙ x…Ω˛” §…x… ……i…… l……*

EÚ ¥… EÚ… Ω˛x…“ §……n˘±… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ EÚ… …÷Æ˙…x…… x……]ıEÚ Ω˲* ¥…Ω˛ …Ω˛±…‰ ¶…“

EÚ<« §……Æ˙ ∫…°Ú±…i………⁄¥…«EÚ J…‰±…… V…… S…÷EÚ… Ω˲ +…ËÆ˙ +…V… ¶…“ =∫…EÚ… ¥……E¬Ú

S……i…÷™…« +…ËÆ˙ Œ∫l… i…™…… EÚ… EÚ±…x……∂…“±… ∫…∆™……‰V…x… +…EÚÃπ…i… EÚÆ˙i…… Ω˲*

<∫… |…n˘∂…«x… ∫…‰ ™…Ω˛ °ÚÆ˙ V…… Ω˛Æ˙ Ω÷˛+… EÚ Ω˛®……Ɖ˙ +…x…‰ V…“¥…x… EÚ“

¥…∫…∆∆M… i…™……Â EÚ…‰ ±…‰EÚÆ˙ EÚ±…x……∂…“±… Ω˛…∫™…-x……]ıEÚ ±…J…‰ V…… ∫…EÂÚ i……‰

¶……Æ˙i…“™…, ¥…∂…‰π…EÚÆ˙ ÀΩ˛n˘“, Æ∆˙M…®…∆S… EÚ…‰ ¥™………EÚ n˘∂…«EÚ-∫…®……V… E‰Ú

V…“¥…x… ∫…‰ V……‰c˜x…‰ ®… §…c˜“ ®…n˘n˘ ®…±… ∫…EÚi…“ Ω˲*

x……]ıEÚ EÚ“ §……i…

G

A R

BH

AN

AL

52

®…x… EÚ“ §……i…

1977 ∫…‰ 81 i…EÚ •…]≈ı‰x… ∫l…i… ¶……Æ˙i…“™… =SS……™……‰M… ®…‰∆

EÚ…™…«Æ˙i… l……. =xΩ˛” n˘x……‰∆ ∞¸…]ı« ®…b˜…ÊEÚ E‰Ú ]ı˧±……Ï™…b˜ "∫…x…' x…‰

BEÚ ∫…x…∫…x…“ °ËÚ±…… n˘“, =∫…E‰Ú ∫…®……n˘EÚ ±…Ë®§… x…‰ "∫…x…' E‰Ú

|…∫……Æ˙ §…f¯…√x…‰ E‰Ú ±…™…‰ BEÚ V…÷+… J…‰±……. …j… E‰Ú …⁄Æ˙‰ …fiπ`ˆ i…“x… …Æ˙

Æ˙…‰V……x…… "]ı…Ï…±…Ë∫…' °Ú…‰]ı…‰ UÙ……x…… ∂…÷∞¸ EÚ™……. ¥…Ë∫…‰ n˘‰J…… V……B i…§… ∏…“

±…Ë®§… x…‰ "]ı…Ï…±…Ë∫…' ∂…§n˘ EÚ… S…÷x……¥… ∫……‰S… ∫…®…Z… EÚÆ˙ Ω˛“ EÚ™…… C™……‰∆ EÚ

B‰∫…“ ®……Ïb˜±……‰∆ E‰Ú ±…™…‰ "]ı…Ï…±…Ë∫…' ∂…§n˘ n˘…‰x……‰∆ +l……Ê ®…‰∆ ∫…]ı“EÚ Ω˛Ë. =x…

n˘x……‰∆ "]ı…Ï…±…Ë∫…' ∫…÷xn˘ Æ˙™……‰∆ E‰Ú S…j… ∫…®……S……Æ˙ …j… ®…‰∆ |…EÚ… ∂…i… EÚÆ˙x……

n˘÷∫∫……Ω˛∫… EÚÆ˙x…… l……. <∫…EÚ… ¥…Æ˙…‰v… Ω˛÷+… EÚxi…÷ …j… E‰Ú |…∫……Æ˙ ®…‰∆

®…Ω˛i¥……⁄h…« ¥…fi r˘ ¶…“ Ω˛÷<«. V…§… ®……v™…®… ¥……±……‰∆ E‰Ú ±…™…‰ +… l…«EÚ ±……¶… Ω˛“

∫…¥…«∏…‰π`ˆ ®…⁄±™… Ω˛…‰ i…§… "EÚ…V…“' ¶…“ C™…… EÚÆ˙ ∫…EÚi…… Ω˛Ë? <∫… i…Æ˙Ω˛

∫…ËC∫…“ …‰V… m…“ EÚ“ ®…÷ p˘i… ®……v™…®… ®…‰∆ x…<« +¥…v……Æ˙h…… S…±… …b˜“√. =xΩ˛…‰x…‰

…‰V… m…“ Ω˛“ C™……‰∆ S…÷x……? ∏…“ ±…Ë®§… +…x…‰ V…÷B ∫…‰ b˜Æ˙‰ Ω˛÷B l…‰, +i…B¥…

=xΩ˛…‰x…‰ <∫…‰ …fiπ`ˆ i…“x… …Æ˙ Æ˙J…… C™……‰∆ EÚ ∫…÷xn˘Æ˙ ™…÷¥…… EÚx™…… EÚ… x…Mx…¥…I…

S…j… ®…÷J……fiπ`ˆ ™…… +∆ i…®… …Æ˙ + v…EÚ +∫…¶™… ±…M…i…… i…l…… ∫…®……S……Æ˙

…j… EÚ“ V……‰ UÙ ¥… §…x…i…“ ¥…Ω˛ ∫……Ï]ı……‰x…« EÚ“ Ω˛…‰i…“ +…ËÆ˙ ¥…Ω˛

+ v…EÚ ¥…Æ˙…‰v… …Ën˘… EÚÆi……. S…i…÷Æ˙ ±…Ë®§… x…‰ x…Mx…i…… |…n˘∂…«x… E‰Ú

n˘÷∫∫……Ω˛∫…“ EÚ…™…« EÚ…‰ ∫…¶™…i…… EÚ… BEÚ +…¥…Æ˙h… n˘‰ n˘™…….

i…§… ∫…‰ "…‰V… m…“' ®…÷p˘h… ®……v™…®… ®…‰∆ +…v…÷ x…EÚ V…“¥…x…∂…˱…“ ™……

¶……‰M…¥……n˘ EÚ… |…i…“EÚ Ω˛Ë, =∫…E‰Ú |…∫……Æ˙ EÚ… ∫…®®……x…x…“™… ®……v™…®… Ω˛Ë!

±…M…¶…M… ∫…¶…“ ®……v™…®… B‰∫…‰ Æ˙∆M…“x… S…j… EÚ∫…“ x… EÚ∫…“ ∫l……x… …Æ˙

+¥…∂™… n˘‰i…‰ Ω˛È, EÚxi…÷ =∫…‰ …‰V… i…“x… EÚ… EfiÚi™… Ω˛“ ®……x…… V……i…… Ω˛Ë.

+…V… <∫… …fiπ`ˆ i…“x… EÚ“ +¥…v……Æ˙h…… EÚ… ¥…Æ˙…‰v… EÚÆ˙x…‰ EÚ“ i……EÚi…

∂……™…n˘ Ω˛“ EÚ∫…“ ®…‰∆ Ω˛…‰. +§… + v…EÚ…∆∂…i…™…… ∫……Èn˘™…« |… i…™……‰ M…™……‰∆

E‰Ú, S……Ω˛‰ ¥…‰ ]ı®§…EÚ]ı⁄ E‰Ú Ω˛…‰∆, ®……Ïb˜±……‰∆, BC]ıÆ˙…‰∆, Bx]ıÆ˙]ı‰x…Æ˙…‰∆,

J…±…… b˜™…√…‰∆ i…l…… x… ∂S…i… Ω˛“ …j…EÚ…Æ˙…‰∆ +…ËÆ˙ EÚ¶…“ EÚ¶……Æ˙ E÷ÚUÙ

±……‰EÚ |…™… ±…‰J…EÚ…‰∆ E‰Ú S…j… i…l…… ∫…SS…‰ Z…⁄`ˆ‰ EfiÚi™… Ω˛…‰i…‰ Ω˛È, ™… n˘ ¥…‰

M…±……∫… +…ËÆ˙ S…÷Ø˚]ı ±…™…‰ Ω˛…‰∆ i…§… i……‰ ∫……‰x…‰ ®…‰∆ ∫…÷Ω˛…M…… Ω˛…‰ V……i…… Ω˛Ë.

…‰V… m…“ ®…‰∆ |…EÚ… ∂…i… ¥™… HÚ ∫…Ë ±… •…]ı“ +l……«i… ¥…J™……i… §…x……B

V……i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ =x…EÚ… =i……n˘x… §…Æ˙∫……i…“ E÷ÚE÷ÚÆ˙®…÷k……‰∆ EÚ“ i…Æ˙Ω˛

Ω˛…‰i…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ °ÚÆ˙ =x…EÚ… +¥…∫……x… ¶…“ ¥…Ë∫…… Ω˛“. <∫… ±…™…‰ |…i™…‰EÚ

i…“∫…Æ˙‰ …fiπ`ˆ u˘…Æ˙… =i…z… ∫…Ë ±… •…]ı“ EÚ“ ∫…§…∫…‰ §…˜b“√ S…xi…… =∫…

…fiπ`ˆ …Æ˙ V…“ ¥…i… Æ˙Ω˛x…‰ EÚ“ Ω˛…‰i…“ Ω˛Ë V…∫…E‰Ú ±…™…‰ ¥…‰ ¥…∫j……‰∆ E‰Ú

∫……l… E÷ÚUÙ +…ËÆ˙ ¶…“ i™……M… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú ±…™…‰ i…Ë™……Æ˙ Æ˙Ω˛i…‰ ™…… Æ˙Ω˛i…“

Ω˛È. …‰V… m…“ EÚ“ EfiÚ…… ∫…‰ <x… ∫…¶…“ EÚ…‰ x……®… +…ËÆ˙ n˘…®… EÚ… §…Ω˛÷i…

¥…∂¥…®……‰Ω˛x… i…¥……Æ˙“

B™…Æ˙ ¥……<∫… ®……∂…«±…, ∫…‰¥…… x…¥…fik…

26 °ÚÆ˙¥…Æ˙“ 1935 EÚ…‰ V…§…±……÷Æ ®… V…x®…* EËÚx…°Ú“±b˜ <∆∫]ı“]ı¨⁄]ı +…Ï°Ú ]‰ıCx……‰±……ÏV…“, <∆M±…Èb˜ ∫…‰ B®….]‰ıEÚ, ÀΩ˛n˘“ ∫…… Ω˛i™… ∫… ®… i…,

|…™……M… ∫…‰ ¥…∂……Æ˙n˘ +…ËÆ˙ |…™……M… ∫…∆M…“i… ∫… ®… i… ∫…‰ ®…v™…®……* BEÚ n˘V…«x… ∫…‰ V™……n˘… EfiÚ i…™……ƒ |…EÚ… ∂…i…* ÀΩ˛n˘“-+∆O…‰V…“ EÚ“ ¥… ¶…z… EÚi……§……Â

EÚ… +x…÷¥……n˘* n˘…‰ n˘V…«x… ∫…‰ V™……n˘… …÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ V…x…®… ¥…Y……x… B¥…∆ |……Ët…‰ M…EÚ“ ¥…¶……M…, ¶……Æ˙i… ∫…Æ˙EÚ…Æ˙ EÚ… ®…‰P…x……l… ∫……Ω˛… i…l…… =k…Æ˙|…n‰˘∂…

ÀΩ˛n˘“ ∫…∆∫l……x… EÚ… ¥…Y……x… ¶…⁄π…h… …÷Æ˙∫EÚ…Æ˙ |…®…÷J… ΩÈ˛* n÷˘ x…™……¶…Æ˙ EÚ“ ™……j……Bƒ EÚ”*

∫…∆…E«Ú : <«-143, J…∆b˜-21, x……‰Bb˜…* <«®…‰±… : onevishwa@gmail .com

S…Ë]ıÆ˙ m…“

¶……‰M…¥……n˘ +…ËÆ˙ EÚ®…«™……‰M…

…‰V… m…“

®…‰È

G

A R

BH

AN

AL

53®…x… EÚ“ §……i…

±……¶… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë. EÚxi…÷ ∫…§…∫…‰ V™……n˘… ±……¶… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë ®……v™…®…,

¥…Y………x… ∫…∆∫l……+…‰∆, |……Ët…‰ M…EÚ“ +…ËÆ˙ =t…‰M…… i…™……‰∆ EÚ…‰.

+…¥…∂™…EÚ, +x……¥…∂™…EÚ ¥…∫i…÷+…‰∆ EÚ… =i……n˘x… +…ËÆ˙ J…Æ˙“n˘n˘…Æ˙“

§…f¯i…√“ Ω˛Ë. ™…Ω˛ ∫…§… ±……¶… EÚΩ˛…∆ ∫…‰ +…i…… Ω˛Ë? Ω˛®……Æ˙‰ V…Ë∫…‰

J…Æ˙“n˘n˘…Æ˙…‰∆ ∫…‰ V……‰ ®……v™…®… u˘…Æ˙… M…f¯“√ M…<« Ø˚ S… E‰Ú +x…÷E⁄Ú±…

§…‰¥…E⁄Ú°Ú §…x…i…‰ Ω˛È +…ËÆ˙ ∫…®…Z…i…‰ Ω˛È EÚ +…v…÷ x…EÚ §…x…‰ Æ˙Ω˛x…‰ i…l……

∫…÷J…“ Ω˛…‰x…‰ E‰Ú ±…™…‰ ™…Ω˛ V…“¥…x…∂…˱…“ +…¥…∂™…EÚ Ω˛Ë. C™…… ™…Ω˛

Ω˛®……Æ˙“ ®…⁄J…«i…… EÚ“ x…∂……x…“ x…Ω˛” EÚ x…Mx…¥…I… ®……Ïb˜±… ¥…∂¥…

|… ∫…r˘ Ω˛…‰ V……i…“ Ω˛È! Ω˛®… C™……‰∆ =x… "]ı…Ï…±…Ë∫…' EÚ“ S…S……« EÚ…‰ ]ı…Ï…

…Æ˙ Æ˙J…x…… S……Ω˛i…‰ Ω˛È! B‰∫…‰ S…j……‰∆ EÚ… |……i…&EÚ…±… n˘∂…«x… EÚ∫… i…Æ˙Ω˛

EÚ“ ¶……¥…x……B∆ =¶……Ɖ˙M……*

n˘÷J…n˘ ™…Ω˛ Ω˛Ë EÚ ¶……‰M…¥……n˘ EÚ“ <∫… n˘…Ëb˜ EÚ√‰ n˘…‰ ¶…™…∆EÚÆ˙

n˘÷π… Æ˙h……®… Ω˛È. BEÚ, ™…Ω˛ <∫… ∂…π™… ∂™……®…±…… …fil¥…“ EÚ…‰ ®…Ø˚∫l…±…

§…x…… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë +…ËÆ˙ V…±…¥……™…÷ EÚ…‰ M…Æ˙®……EÚÆ˙ |…±…™… ±…… Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë.

n˘⁄∫…Æ˙…, ™…Ω˛ ®…x…÷π™… EÚ…‰ ∫¥…E‰Ú xp˘i… §…x……EÚÆ˙ V…∆M…±…“ …∂…÷ §…x……i…“

Ω˛Ë, =∫…‰ E‰Ú¥…±… ¶……‰M… Ω˛“ V…“¥…x… EÚ… BEÚ®……j… =q˘‰∂™… x…V…Æ˙√ +…i……

Ω˛Ë. ®……i…… …i…… EÚ…‰ i……‰ n˘⁄Æ˙ UÙ…‰b˜‰√∆, … i… …ix…“ E‰Ú ∫…∆§…xv… ¶…“

¥™……¥…∫…… ™…EÚ +l……«i… "i…⁄ ®…‰Æ˙“ <SUÙ…B∆ …⁄Æ˙“ EÚÆ˙, ®…È i…§… i…‰Æ˙“' Ω˛…‰

V……i…‰ Ω˛È. ¶……‰M…¥……n˘ ®…‰∆ ∫…®§…xv……‰∆ E‰Ú +…v……Æ˙ ∫…‰ |…‰®… EÚ… §… Ω˛πEÚ…Æ˙

Ω˛…‰ V……i…… Ω˛Ë +…ËÆ˙ E‰Ú¥…±… ∂… HÚ ™…… ¥™……¥…∫…… ™…EÚ +…v……Æ˙ §…S…

Æ˙Ω˛i…‰ Ω˛È. §…f¯i…√‰ i…±……EÚ…‰∆ EÚ“ ∫…∆J™……, §…⁄f¯…√‰∆ EÚ…‰ ∫…®®……x… x… n˘‰x…… +…ËÆ˙

=xΩ˛‰∆ P…Æ˙ §……Ω˛Æ˙ EÚÆ˙x……, §…SS……‰∆ EÚ…‰ x……ËEÚÆ˙…‰∆ E‰Ú ¶…Æ˙…‰∫…‰ UÙ…‰b˜FÆ˙

……]ı“«§……V…“ EÚÆ˙x……, ∂… I…i… ™…÷¥…… ¥…M…« EÚ… +…Æ˙…v…“ Ω˛…‰x……,

§…±……iEÚ…Æ˙ i…l…… Ω˛i™……+…‰∆ EÚ… §…f¯x…√… +… n˘ <∫…“ ¶……‰M…¥……n˘ E‰Ú ±…I…h…

i…l…… … Æ˙h……®… Ω˛È.

¶……‰M…¥……n˘ EÚ… ¥…π…™… +…V… i…E«Ú E‰Ú …Æ˙‰ Ω˛…‰ M…™…… Ω˛Ë C™……‰∆ EÚ ¶……‰M…¥……n˘

∫…ËC∫…“ +…ËÆ˙ ±…÷¶……¥…x…‰ ¥…Y………x……‰∆ +…ËÆ˙ V…∆M…±……‰∆, ∫……‰… x……]ıEÚ…‰∆ u˘…Æ˙…

§…S……x… ∫…‰ Ω˛“ æ˛n˘™… ®…‰∆ P…Æ˙ EÚ™…‰ §…Ë`ˆ… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë. E÷ÚUÙ ¥…¥…‰EÚ∂…“±… ¥™… HÚ

Ω˛“ +…V… E‰Ú ¶……‰M…¥……n˘ …Æ˙ |…∂x… S…xΩ˛ ±…M……i…‰ Ω˛È. ®……v™…®… S…i…÷Æ˙…<« ∫…‰

±……‰M……‰∆ EÚ…‰ M…®¶…“Æ˙ +v™…™…x… ∫…‰ Ω˛]ı…EÚÆ˙, =x…EÚ“ ¥…ËS…… Æ˙EÚ ∂… HÚ EÚ…‰

I…“h… EÚÆ˙, =xΩ˛‰∆ Ω˛±E‰Ú ®…x……‰Æ˙∆V…x… ®…‰∆ °∆Ú∫……EÚÆ˙ Æ˙J…i…… Ω˛Ë. x…Ω˛” i……‰ C™……

§……i… Ω˛Ë EÚ EÚ…‰±…… ®…‰∆ +i™… v…EÚ ¥…π…˱…‰ +¥… ∂…π]ı |…®…… h…i… Ω˛…‰x…‰ E‰Ú

§……n˘ ¶…“ ±……‰M… ®…V…‰ ∫…‰ EÚ…‰±…… ……x… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛‰ Ω˛È! ™… n˘ Ω˛®… ±……‰M……‰∆ ®…‰∆ ∫……‰S…x…‰

EÚ“ ∂… HÚ Ω˛…‰i…“ i…§… Ω˛®… EÚ…‰±…… <∫… ±…™…‰ C™……‰∆ …“i…‰ EÚ B‰∂¥…™…« Æ˙…™… ™……

i…Ân˘÷±…EÚÆ˙ =∫…‰ …“x…‰ E‰Ú ±…™…‰ EÚΩ˛i…‰ Ω˛È? ™…‰ BC]ıÆ˙ ™…… J…±……b˜“√ J……x………x…

E‰Ú B‰∫…‰ +…n˘Æ˙h…“™… ¥…∂…‰π…Y… EËÚ∫…‰ §…x… M…B EÚ Ω˛®… ¥…ËY…… x…EÚ…‰∆ EÚ“ §……i…

x… ®……x…EÚÆ˙ <x… ∫¥……l…“« ¶……‰M…¥…… n˘™……‰∆ EÚ“ §……i… ∫…Ω˛π…« ®……x… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È! E÷ÚUÙ

x…i……xi… ∫¥…E‰Ú xp˘i… ±……‰M… Ω˛®……Æ˙“ EÚ“®…i… …Æ˙ B‰∂¥…™…« EÚ… ¶……‰M… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛‰

Ω˛È! +…ËÆ˙ Ω˛®… EÚÆ˙…‰b˜…√ i… §…x…x…‰ EÚ… ∫……x…… n˘‰J… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È.

Ω˛®……Æ˙‰ + v…EÚ…∆∂… Æ˙…V…x…“ i…Y……‰∆ EÚ…‰ ¶…“ ™…Ω˛“ ±……¶…|…n˘ ±…M…i…… Ω˛Ë; ¥…‰ ¶…“

∂…I…… EÚ… ∫i…Æ˙ M…Æ˙…EÚÆ˙ ¥…S……Æ˙ ∂… HÚ EÚ…‰ E÷Úxn˘ EÚÆ˙x…… S……Ω˛i…‰ Ω˛ÈÈ.

+… J…Æ˙ ¥…‰ <∫… ¶……‰M…¥……n˘ …Æ˙ |…∂x… S…xΩ˛ C™……‰∆ ±…M……B∆? …UÙ±…‰ n˘∫… …∆p˘Ω˛

¥…π……Ê ®…‰∆ V……‰ +… l…«EÚ |…M… i… ¶……Æ˙i… x…‰ - +…< B®… ∫……ÏÆ˙“... <∆ b˜™…… x…‰ EÚ“

Ω˛Ë ¥…Ω˛ <∫…“ ¶……‰M…¥……n˘ EÚ“ EfiÚ…… ∫…‰ EÚ“ Ω˛Ë! EÚ…Æ˙‰∆ +…ËÆ˙ ∫E⁄Ú]ıÆ˙, Æ˙∆M…“x… ]ı“¥…“

i…l…… ∫…ËC∫…“ ®…x……‰Æ˙∆V…x… M…ËV…Ë]ı¬∫…, n˘⁄Æ˙∫…∆S……Æ˙ ∫……v…x…, Æ˙…V…∫…“ ®…Ω˛±…,

∫…ËC∫…“ EÚ…b˜‰√ +…ËÆ˙ V…⁄i…‰, ∂……x…n˘…Æ˙ ……ƒS… ∫…i……Æ˙… ¶……‰V…x… i…l…… °Ú…∫]ı°⁄Úb˜

V……Ï<∆]ı¬∫… +… n˘ +…V… ™…Ω˛“ i……‰ |…M… i… i…l…… ∫…÷J… x………x…‰ E‰Ú ®………n˘hb˜ Ω˛…‰

M…B Ω˛È. V…§… ¶……‰M… Ω˛“ V…“¥…x… EÚ… v™…‰™… Ω˛Ë i…§… EÚ…‰<« ¶…“ <∫… ¶……‰M…¥……n˘ EÚ“

|…∂…∆∫…… Ω˛“ EÚÆ˙‰M……, ¥…Æ˙…‰v… C™……‰∆?

™…Ω˛ i……‰ ∫…S… Ω˛Ë EÚ ¶……‰M… V…“¥…x… E‰Ú ±…™…‰ x…i……xi… +…¥…∂™…EÚ Ω˛Ë, EÚxi…÷

EËÚ∫…… +…ËÆ˙ EÚi…x……? ¶……‰M… i…l…… ¶……‰M…¥……n˘ ®…‰∆ +xi…Æ˙ ¶…“ ∫…®…Z…x……

+…¥…∂™…EÚ Ω˛Ë. ¶……‰M…¥……n˘ +…x…‰ +…… ®…‰∆ BEÚ V…“¥…x… o˘ π]ı Ω˛Ë, V…§… ¶……‰M…

Ω˛“ …⁄h…« V…“¥…x… o˘ π]ı Ω˛…‰ V……i…… Ω˛Ë, i…§… ¥…Ω˛ ¶……‰M…¥……n˘ Ω˛…‰ V……i…… Ω˛Ë ! E÷ÚUÙ

±……‰M… Ω˛È V……‰ J……x…‰ E‰Ú ±…™…‰ V…“i…‰ Ω˛È, +…ËÆ˙ +x™… V…“x…‰ E‰Ú ±…™…‰ J……i…‰ Ω˛È.

™…Ω˛…∆ "J……x…‰' EÚ… +l…« "¶……‰M…' ±…‰x…‰ ∫…‰ +xi…Æ˙ ∫…®…Z… ®…‰∆ +… V……i…… Ω˛Ë. V…§…

V…“¥…x… E‰Ú ±…™…‰ E‰Ú¥…±… +…¥…∂™…EÚ ¶……‰M… Ω˛“ EÚ™…… V……B i…§… ¥…Ω˛

54

¥……∆UÙx…“™… +…ËÆ˙ = S…i… Ω˛Ë; EÚxi…÷ ™…Ω˛…∆ …Æ˙ +…¥…∂™…EÚ ∂…§n˘ Ω˛“ V… ]ı±…

+l…« ±…™…‰ Ω˛Ë. <∫…®…‰∆ +…¥…∂™…EÚ ∂…§n˘ EÚ… ∫…Ω˛“ +l…« V…“¥…x… o˘ π]ı …Æ˙

x…¶…«Æ˙ EÚÆ˙‰M……. ¶……‰M… EÚ∫… i…Æ˙Ω˛ EÚ™…… V……i…… Ω˛Ë, EÚi…x…… EÚ™…… V……i…… Ω˛Ë

+…ËÆ˙ C™……‰∆ EÚ™…… V……i…… Ω˛Ë, ™…Ω˛ |…∂x… ¥…S……Æ˙h…“™… Ω˛È. ¥……∫i…¥… ®…‰∆ <x…

|…∂x……‰∆ E‰Ú =k…Æ˙ ¶…“ ®…x…÷π™… EÚ“ V…“¥…x…o˘ π]ı …Æ˙ x…¶…«Æ˙ EÚÆ˙i…‰ Ω˛È.

BEÚ |… ∫…r˘ +®…Æ˙“EÚ“ ¥…S……Æ˙EÚ EËÚx… ∫E⁄Ú±…Ëxb˜ +…x…“ |… ∫…r˘ …÷∫i…EÚ "

B M……< b˜∆M… |…∆ ∫……±… +…Ï°Ú ±……<°Ú' ®…‰∆ …l… |…n˘∂…«x… EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B EÚΩ˛i…‰ Ω˛È∆

: ""+√……E‰Ú V…“¥…x…¶…Æ˙ EÚ“ J…‰i…“ EÚ“ °Ú∫…±… +……EÚ“ V…®…“x… V……™…n˘…n˘ Ω˛Ë.

™…Ω˛ +……E‰Ú EÚ`ˆ…‰Æ˙ ∏…®… EÚ… °Ú±… Ω˛Ë, +……E‰Ú §…Ω˛÷®…⁄±™… ∫…®…™… EÚ…

|… i…n˘…x… Ω˛Ë, +……E‰Ú ∫…®…™…, >V……« i…l…… §…÷ r˘ EÚ… =i……n˘ Ω˛Ë.'' ™…Ω˛

¥…S……Æ˙v……Æ˙… …n˘…l…«¥……n˘“ Ω˛Ë. EÚxV™…√⁄®… Æ˙V…®…√ (¶……‰M…¥……n˘) ®…‰∆ ®…x…÷π™… EÚ…

∫…÷J…, +…i®…∫…®®……x…, |…M… i…, ∫…°Ú±…i……, +…ËÆ˙ |… i…π`ˆ… =∫…E‰Ú ¶……‰M… E‰Ú

∫…∆∫……v…x……‰∆ ∫…‰ x………“ V……i…“ Ω˛Ë. ¶……‰M…¥……n˘ …Æ˙ +…V… E‰Ú ∫…®……V… EÚ“,

∫……®…… V…EÚ x…Ω˛”, +… l…«EÚ |…M… i… x…¶…«Æ˙ EÚÆ˙i…“ Ω˛Ë +…ËÆ˙ Ω˛®… V……x…i…‰ Ω˛È

EÚ + v…EÚ ∫…‰ + v…EÚ ∫…÷J…, ¥…Æ˙x… +x…∆i… ∫…÷J…, i……‰ ∫…¶…“ S……Ω˛i…‰ Ω˛È +i…&

i…E«Ú i……‰ ™…Ω˛“ ∫…r˘ EÚÆ˙i…… Ω˛Ë EÚ ¶……‰M…¥……n˘ E‰Ú ∫……v…x… V…∫…E‰Ú ……∫…

+ v…EÚi…®… Ω˛…‰∆ ¥…Ω˛“ + v…EÚi…®… ∫…÷J…“ Ω˛…‰M……. ¶……‰M…¥……n˘“ Ω˛®…‰∂…… M……BM……,

"®…‰Æ˙… n˘±… ®……ƒM…‰ "®……‰Æ˙''. V……‰ ®……ƒM…‰ V…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë C™…… ¥…Ω˛ ∫…÷J…“ Ω˛Ë? ¥…Ω˛ i……‰

∫…÷J… V…“i…x…‰ EÚ“ P…÷b˜n˘√…Ëb˜ ®…√‰∆ ®…∫i… Ω˛Ë, S……Ω˛‰ =∫…x…‰ M…±…i… P……‰b˜‰√ …Æ˙ n˘…ƒ¥…

±…M…… n˘™…… Ω˛…‰.

C™…… ¶……‰M…¥……n˘ EÚ“ =i… k… …‰V… m…“ ∫…‰ Ω˛÷<« Ω˛Ë? ¶……‰M…¥……n˘ EÚ“ =i… k… i……‰

i…¶…“ Ω˛…‰ M…<« l…“ V…§… ∫¥…M…« EÚ“ EÚ±…x…… EÚ“ M…<« l…“. EÚxi…÷ =∫… …Æ˙ v…®…«

EÚ… x…™…∆j…h… ±…M…i…… Æ˙Ω˛…. … ∂S…®… ®…‰∆ ¥…Y……x… E‰Ú +…x…‰ ∫…‰ v…®…« EÚ…

x…™…∆j…h… EÚ®… Ω˛÷+… i…l…… u˘i…“™… ¥…∂¥… ™…÷r˘ E‰Ú §……n˘ V…§… |……Ët…‰ M…EÚ“ x…‰

¶…⁄J…‰ §……V……Æ˙ EÚ…‰ §…Ω˛÷±… =i……n˘x… u˘…Æ˙… ¶……‰M™… ¥…∫i…÷+…‰∆ ∫…‰ ……]ı n˘™…… i…§…

®……x……‰ =∫… ∫¥…™…∆¶…⁄ ¶……‰M…¥……n˘ EÚ“ |……h…∂… HÚ V……M… M…<«; +…ËÆ˙ <∫…E‰Ú V……‰

§…“V… +…Ët…‰ M…EÚ =z… i… ®…‰∆ +∆E÷Ú Æ˙i… +…ËÆ˙ |…∫°÷Ú ]ıi… Ω˛÷B l…‰, §…Ω˛÷±…

=i……n˘x… |……Ët…‰ M…EÚ“ E‰Ú +…i…‰ Ω˛“ …±±… ¥…i… +…ËÆ˙ …÷ π…i… Ω˛…‰ M…B. i…¶…“

+…V… ™…÷¥…… §……Æ˙Ω˛ §……Æ˙Ω˛ P…∆]ı‰ EÚ…‰±Ω˛⁄ E‰Ú §…˱… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ V…÷i…… Æ˙Ω˛i…… Ω˛Ë

i…… EÚ ¥…Ω˛ ……∆S…/ n˘∫… ±……J… |… i…¥…π…« EÚ“ EÚ®……<« EÚÆ˙‰ +…ËÆ˙ <x… ®……Ïb˜±……‰∆ ™……

BC]ıÆ˙…‰∆ +…ËÆ˙ ®……v™…®… i…l…… ¥…Y………x…§……V……‰∆ +… n˘ u˘…Æ˙… ¥…Y…… …i… ¥…∫i…÷B∆

J…Æ˙“n˘‰ +…ËÆ˙ =xΩ˛‰∆ EÚÆ˙…‰b˜…√ i… §…x……B +…ËÆ˙ J…÷n˘ EÚÆ˙…‰b˜…√ i… §…x…x…‰ EÚ…

∫……x…… n˘‰J…‰ +…ËÆ˙ ™…‰ EÚÆ˙…‰b˜…√ i… ¶…“ +…ËÆ˙ ¶…“ BC∫…Ë x∫…¥… ®……Ïb˜±……‰∆ +…ËÆ˙

¥…Y…… …i… ¥…∫i…÷+…‰∆ EÚ… ¶……‰M… EÚÆ˙i…‰ Ω˛È. +…V… ∫…¶…“ ®…x…÷π™……‰∆ ®…‰∆

®…ƒΩ˛M…“ ¥…∫i…÷ +…ËÆ˙ ®……Ïb˜±……‰∆ EÚ… ¶……‰M… EÚÆ˙x…‰ EÚ“ Ω˛…‰b˜ ®…√S…“ Æ˙Ω˛i…“ Ω˛Ë.

B‰∫…… x…Ω˛” Ω˛Ë EÚ … ∂S…®… ®…‰∆ ¶……‰M…¥……n˘ EÚ… ¥…Æ˙…‰v… x… Ω˛÷+… Ω˛…‰,

EÚ…±…«®……C∫…« x…‰ <∫…EÚ… ¥…Æ˙…‰v… EÚ™…… l……, EÚxi…÷ =xΩ˛…‰x…‰∆ =∫…‰

…⁄ƒV…“¥……n˘“ ¶……‰M…¥……n˘ EÚΩ˛EÚÆ˙ ¥…Æ˙…‰v… EÚ™…… l……, ¥…‰ ∫……®™…¥……n˘“

+l……«i… ∂……∫…x… x…™…∆ j…i… ¶……‰M…¥……n˘ S……Ω˛i…‰ l…‰. =xΩ˛…‰x…‰ EÚΩ˛… l…… EÚ

…⁄∆V…“¥……n˘ ®…‰∆ ¥…∫i…÷ EÚ“ …⁄V…… Ω˛…‰x…‰ ±…M…i…“ Ω˛Ë, V……‰ ∫…i™… Ω˛Ë, EÚxi…÷

…⁄∆V…“¥…… n˘™……‰∆ x…‰ <∫…EÚ“ S…xi…… Ω˛“ x…Ω˛” EÚ“. …⁄ƒV…“¥……n˘“ ¶……‰M…¥……n˘ ®…‰∆

=t…‰M…… i…, ®……v™…®… i…l…… ¥…Y………x… +…ËÆ˙ ®……Ïb˜±… ¶……‰M… EÚ…

x…™…∆j…h… EÚÆ˙i…‰ Ω˛È. +…ËÆ˙ ®…V…… ™…Ω˛ EÚ ¶……‰HÚ… ∫……‰S…i…… Ω˛Ë EÚ ¥…Ω˛

+…x…‰ ¶……‰M… EÚ… x…™…∆j…h… ∫¥…™…∆ EÚÆ˙ Æ˙Ω˛… Ω˛Ë. |……Ët…‰ M…EÚ“ u˘…Æ˙…

x…™…∆ j…i…, EÚxi…÷ ®…÷M……±…i…‰ ®…‰∆ Æ˙Ω˛x…‰ ¥……±…‰ +…®… +…n˘®…“ E‰Ú V…M…i…

EÚ…‰ Ω˛®… ™… n˘ ®…l™…… EÚΩ˛ n˘‰∆ i……‰ §…b˜“√ M…±…i…“ i……‰ x…Ω˛” EÚÆ˙‰∆M…‰!

|… ∫…r˘ ¥…S……Æ˙EÚ l……x…«∫]ı…<x… ¥…˧±…Ëx… x…‰ "EÚ…Ï x∫…C™…÷+∫…

EÚxV…®√…∂…x…' EÚΩ˛EÚÆ˙ ¶……‰M…¥……n˘ EÚ… ¥…Æ˙…‰v… EÚ™…… l……, =xΩ˛…‰x…‰

EÚΩ˛… EÚ ®……v™…®……‰∆ u˘…Æ˙… "EÚ…Ï x∫…C™…÷+∫… EÚxV…®√…∂…x…' |… i…π`ˆ…

∫…‰ V……‰b˜√ n˘™…… M…™…… Ω˛Ë. ¥…∂¥… |… ∫…r˘ ¥…S……Æ˙EÚ Ω˛Ëx…Æ˙“ b˜‰ ¥…b˜ l……‰Æ˙…‰

x…‰ ¶…“, V……‰ ¶……Æ˙i…“™… +v™……i®… ∫…‰ |…¶…… ¥…i… l…‰, ∫……n˘‰ V…“¥…x… EÚ…

|…S……Æ˙ EÚ™…… l……. §…“∫…¥…” ∫…n˘“ ®…‰∆ ¶…“ +l…«∂……∫j…“ Æ˙…±°Ú §……Ë∂……«J…

+…ËÆ˙ ∫EÚ…Ï]ı x…™… Æ˙∆M… x…fi∂……∫j…“ B¥…∆ EÚ ¥… M…ËÆ˙“ ∫x……<b˜Æ˙,

EÚl……EÚ…Æ˙ +x…Ë«∫]ı EËÚ±…Ëx…§……J…, M……ƒv…“¥……n˘“ Æ˙S…b˜« O…ËM… +… n˘ E÷ÚUÙ

¥™… HÚ™……‰∆ x…‰ ¶…“ ¶……‰M…¥……n˘ EÚ… ¥…Æ˙…‰v… EÚ™……. §……n˘ ®…‰∆ <∫…

+…xn˘…‰±…x… EÚ…‰ |…EfiÚ i… ∫…∆Æ˙I…h… +…xn˘…‰±…x… ∫…‰ §…Ω˛÷i… §…±… ®…±…….

¥…Y………x……‰∆ EÚ…‰ ¶…“ x…V…Æ˙+∆n˘…V… EÚ√Æ˙x…‰ EÚ“ ®……∆M… EÚ“ M…<« +…ËÆ˙ ™…⁄

B∫… ®…‰∆ BEÚ / n˘…‰ B‰∫…‰ ]ı“¥…“ i…l…… Æ˙‰ b˜™……‰ ∫]ı‰∂…x… Ω˛È V……‰ §…±…E÷Ú±…

®…x… EÚ“ §……i…

G

A R

BH

AN

AL

55®…x… EÚ“ §……i…

¥…Y………x… x…Ω˛” n˘‰i…‰ +…ËÆ˙ ¥…‰ V…x…i…… E‰Ú ∫…Ω˛™……‰M… ∫…‰ Ω˛“ S…±…i…‰ Ω˛È.

™…Ω˛ ®……M…« ¶……‰M…¥……n˘ EÚ… ¥…Æ˙…‰v… EÚÆ˙x…‰ ¥……±……‰∆ E‰Ú ±…™…‰ +x…÷EÚÆ˙h…“™…

Ω˛Ë.

+…Ët…‰ M…EÚ“ i…l…… …⁄∆V…“¥……n˘ |…‰ Æ˙i… ¶……‰M…¥……n˘ x…‰ V…“¥…x… EÚ“

+…¥…∂™…EÚi…… +…ËÆ˙ ¥…±…… ∫…i…… ®…‰∆ ¶…‰n˘ ®…]ı…EÚÆ˙ ¥…±…… ∫…i…… EÚ…‰

Ω˛“ +…¥…∂™…EÚi…… §…x…… n˘™…… Ω˛Ë. M……∆v…“ x…‰ S…‰i……¥…x…“ n˘“ l…“ EÚ ™…Ω˛

…fil¥…“ ∫…®…∫i… V…“¥……‰∆ EÚ“ +…¥…∂™…EÚi…… i……‰ …⁄Æ˙“ EÚÆ˙ ∫…EÚi…“ Ω˛Ë

EÚxi…÷ BEÚ ¥™… HÚ EÚ… + x…™…∆ j…i… ¶……‰M… …⁄Æ˙… x…Ω˛” EÚÆ˙ ∫…EÚi…“.

®…÷Z…‰ +…x…“ BEÚ EÚ ¥…i…… |……∫…∆ M…EÚ ±…M…i…“ Ω˛Ë ""V…§… ±……‰M… EÚ∆S…x…

®…fiM… EÚ… ∂…EÚ…Æ˙ EÚÆ˙‰∆M…‰, i…§… Æ˙…¥…h… V…Ø˚Æ˙ ∫…“i…… S…÷Æ˙…B∆M…‰.'' <∫…

…Æ˙ ¥…S……Æ˙ EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ ¶……‰M… EÚ“ + i… EÚ… n˘÷J…n˘ … Æ˙h……®… i……‰ ∫…®…Z…

®…‰∆ +…x…… S…… Ω˛™…‰.

V…§… ¶……‰M… Ω˛“ V…“¥…x… ®…⁄±™… Ω˛…‰ i…§… V…“¥…x… E‰Ú ∫……Æ˙‰ ∫…∆§…xv… ¶…“

¶……‰M…¥……n˘ u˘…Æ˙… x…v……« Æ˙i… Ω˛…‰∆M…‰ V…∫…EÚ… +…v……Æ˙ Ω˛…‰i…… Ω˛Ë "®…È',

+l……«i… ®…x…÷π™… +…x…‰ ±…™…‰ ¶……‰M… EÚ…‰ ∫…¥……« v…EÚ ®…Ω˛i¥… n˘‰i…… Ω˛Ë.

=∫…E‰Ú ±…™…‰ |…EfiÚ i… i…l…… ∫…®……V… ¶……‰M… E‰Ú ∫……v…x… Ω˛“ Ω˛È. ™… n˘ ¥…Ω˛

x……ËEÚÆ˙“ EÚÆ˙i…… Ω˛Ë i……‰ =∫…EÚ… v™…‰™… +…x…‰ ¶……‰M… E‰Ú ±…™…‰ ∫…∆∫……v…x…

EÚ… +V…«x… Ω˛“ Ω˛Ë. <∫…®…‰∆ … i… i…l…… …ix…“ E‰Ú ∫…∆§…xv… ¶…“ …Æ˙∫…Æ˙

¶……‰M… …Æ˙ +…v…… Æ˙i… Ω˛…‰i…‰ Ω˛È; … i… +…x…‰ ¥…‰i…x… ®…‰∆ ∫…‰ BEÚ Ω˛∫∫……

i…√l…… …ix…“ +…x…‰ ¥…‰i…x… ®…‰∆ ∫…‰ BEÚ Ω˛∫∫…… … Æ˙¥……Æ˙ J…S…« E‰Ú ±…™…‰

Æ˙J…EÚÆ˙ ∂…‰π… +…x…‰ +…x…‰ ¶……‰M… E‰Ú ±…™…‰ Æ˙J…i…‰ Ω˛È. ™…⁄B∫… ®…‰∆

¥™………… Æ˙™……‰∆ x…‰ §…SS……‰∆ E‰Ú + v…EÚ…Æ˙ E‰Ú x……®… …Æ˙ +…∆n˘…‰±…x…

S…±……™……, i…§… §…SS……‰∆ E‰Ú ±…™…‰ ¶…“ BEÚ Ω˛∫∫…… §…x……x…… …b˜…√.

n˘÷¶……«M™… EÚ ¥…EÚ ∫…i… n˘‰∂……‰∆ ®…‰∆ §…SS…‰ +…x…‰ + v…EÚ…Æ˙ E‰Ú ±…™…‰

…÷ ±…∫… u˘…Æ˙… x™……™……±…™… ±…‰ V……B V……i…‰ Ω˛È. i…±……EÚ EÚ… BEÚ

n˘÷π… Æ˙h……®… ™…Ω˛ Ω˛Ë EÚ ®……i…… …i…… ∫……Ëi…‰±…‰ §…SS……‰∆ E‰Ú ∫……l…

+…‰ I…i… |…‰®……⁄h…« ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ x… EÚÆ˙ ……B∆, EÚxi…÷ ∫…M…‰ ®……i…… …i……

EÚ… +…x…“ ∫…∆i……x… ∫…‰ V……‰ |…‰®…®…™… ∫…®§…xv… Ω˛Ë, <∫… …÷ ±…∫… EÚ“

n˘J…±… ∫…‰ =∫…®…‰∆ ¶…“ n˘Æ˙…Æ˙ …b˜ M…√<« Ω˛Ë. ∫…∆∫EfiÚ i… EÚ… EÚ…™…« ∫…∆∫EfiÚ i…

EÚ…‰ Ω˛“ EÚÆ˙x…‰ n˘‰x…… S…… Ω˛™…‰.

……∂S……i™… ¥™… HÚ¥……n˘ x…‰ ¥™… HÚ EÚ…‰ ∫…®……V… EÚ“ +…‰I……

|……l… ®…EÚi…… n˘‰EÚÆ˙ … Ω˛±…‰ ∫…®……V… ®…‰∆ Ω˛“ ¥…P…]ıx… b˜…±… n˘™…… l……,

+§… ¶……‰M…¥……n˘ x…‰ … Æ˙¥……Æ˙ ®…‰∆ ¶…“ =∫…∫…‰ ¶…™…∆EÚÆ˙ ¥…P…]ıx… b˜…±…

n˘™…… Ω˛Ë. <x…EÚ…‰ V……‰b˜x…√‰ EÚ… +…ËÆ˙ <x…®…‰∆ ∫…Ω˛™……‰M… EÚ… ∫…⁄j… +§…

®……j… ¶……‰M… Æ˙Ω˛ M…™…… Ω˛Ë V……‰ x… ∂S…i… Ω˛“ <∫…‰ V……‰b˜x…√‰ EÚ… x…Ω˛” EÚxi…÷

i……‰b˜x…√‰ EÚ… EÚ…®… EÚÆ˙ ∫…EÚi…… Ω˛Ë. ¶……‰M…¥……n˘ ®…‰∆ ®…x…÷π™… i…l…… …∂…÷ ®…‰∆ +xi…Æ˙

®…÷J™…i…™…… ¶……‰M…¥……n˘ EÚ“ ∫……®…O…“ EÚ… Ω˛“ +∆i…Æ˙ Ω˛…‰i…… Ω˛Ë. ®…x…÷π™… i…l…… …∂…÷

®…‰∆ ¶……‰M… E‰Ú |…®…÷J… M…÷h… ™…l…… "+…Ω˛…Æ˙, x…p˘…, ¶…™… i…l…… ®…Ël…÷x…' BEÚ

∫…®……x… Ω˛…‰i…‰ Ω˛È, EÚxi…÷ =x…®…‰∆ +∆i…Æ˙ x…Ë i…EÚi……, |…‰®…, i™……M… +… n˘

®……x…¥…“™… M…÷h……‰∆ EÚ… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë. V…§… ¶……‰M… |…v……x… Ω˛…‰ M…™…… i…§… ®……x…¥…“™… M…÷h…

M……Ëb˜i…√Æ˙ Ω˛…‰i…‰‰ V……i…‰ Ω˛È. +∆i…i…& ¶……‰M…¥……n˘ ®…x…÷π™… EÚ…‰ …∂…÷ §…x…… n˘‰i…… Ω˛Ë

+…ËÆ˙ + x…™…∆ j…i… ¶……‰M…¥……n˘ =∫…‰ J…∆⁄J¥……Æ˙ …∂…÷ §…x…… n˘‰i…… Ω˛Ë. ™…⁄B∫… +… n˘

n˘‰∂……‰∆ ®…‰∆ ™…Ω˛ ……∂… ¥…EÚ ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ ∫…¶™…i…… EÚ“ S……n˘Æ˙ E‰Ú x…“S…‰ S…±… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë.

™…Ω˛ Æ˙…I…∫…“ ¥™…¥…Ω˛…Æ˙ Ω˛®… +§… +…x…‰ ∫…®……V… ®…‰∆, ¥…∂…‰π…EÚÆ˙ ®…Ω˛…x…M…Æ˙…‰∆

®…‰∆ n˘‰J… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È. i…§… C™…… ®……x…¥…“™…i…… §…S…‰M…“? +x…‰EÚ ……∂S……i™…

¥…S……Æ˙EÚ…‰∆ EÚ…‰ <∫…®…‰∆ ∫…∆n˘‰Ω˛ Ω˛Ë, ¥…‰ ¶……Æ˙i… EÚ“ +…‰Æ˙ +…∂…… ∫…‰ n˘‰J… Æ˙Ω˛‰ Ω˛È.

<∫…EÚ… =k…Æ˙ S…Ë]ıÆ˙ m…“ ®…‰∆ ®…±…i…… Ω˛Ë.

™…Ω˛ ¶…“ o˘π]ı¥™… Ω˛Ë EÚ ∏…“ ±…Ë®§… x…‰ +…x…“ ®…fii™…÷ E‰Ú …⁄¥…« …‰V… m…“ |……Æ˙∆¶…

EÚÆ˙x…‰ E‰Ú ±…™…‰ J…‰n˘ |…EÚ]ı EÚÆ˙i…‰ Ω˛÷B EÚΩ˛… l…… EÚ EÚ…∂… =xΩ˛…‰x…‰ B‰∫…… x…

EÚ™…… Ω˛…‰i……. …Æ˙ ¶……‰M…¥……n˘ EÚ… …ËM… ∂…Æ˙…§… E‰Ú …ËM… ∫…‰ V™……n˘… x…∂…“±……

Ω˛…‰i…… Ω˛Ë.

®…÷Z…‰ §…Ω˛…Æ˙“ EÚ… n˘…‰Ω˛… ™……n˘ +… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë- ""EÚx…EÚ EÚx…EÚ i…‰∆ ∫……ËM…÷x…“

®……n˘EÚi…… + v…EÚ…™…. ¥…Ω˛ J……B §……ËÆ˙…i… Ω˛Ë ™…Ω˛ ……B §……ËÆ˙…i….'' ¶……‰M…¥……n˘

®…‰∆ i……‰ "EÚx…EÚUÙÆ˙“ ∫…“ EÚ… ®…x…“' ∫… Ω˛i… i…“‰x……‰∆ EÚx…EÚ ®……ËV…⁄n˘ Ω˛È.

+§… ®…È <EÚ§…√…±… ∫…‰ I…®……™……S…x…… ∫… Ω˛i… E÷ÚUÙ EÚΩ˛x…… S……Ω˛i…… Ω˛⁄∆- "™…⁄B∫…B

+…ËÆ˙ ™…⁄Æ˙…‰ ∫…§… UÙ… M…B V…Ω˛…∆ …Æ˙, E÷ÚUÙ §……i… Ω˛Ë EÚ Ω˛∫i…“ ®…]ı Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë

Ω˛®……Æ˙“!'

®…x…÷π™… i…l…… …∂…÷ ®…‰∆ ¶……‰M… E‰Ú |…®…÷J…

M…÷h… ™…l…… "+…Ω˛…Æ˙, x…p˘…, ¶…™… i…l……

®…Ël…÷x…' BEÚ ∫…®……x… Ω˛…‰i…‰ Ω˛È, EÚxi…÷

=x…®…‰∆ +∆i…Æ˙ x…Ë i…EÚi……, |…‰®…, i™……M…

+… n˘ ®……x…¥…“™… M…÷h……‰∆ EÚ… Ω˛…‰i…… Ω˛Ë.

G

A R

BH

AN

AL

56

¶…“ +…x…‰ V…“¥…x…-™………x… EÚ“ …Æ˙∆…Æ˙…M…i… ∂…˱…“ +…x……B Ω˛÷B Ω˛Ë*

Æ˙…‰V…®…Æ˙…« E‰Ú J……x…-……x… ∫…‰ ±…‰EÚÆ˙ ¥… ¶…z… Æ˙…‰M……‰∆ E‰Ú x…n˘…x… E‰Ú ±…B

™…‰ +… n˘¥……∫…“ ¥…x… ∫…∆…n˘… …Æ˙ Ω˛“ x…¶…«Æ˙ EÚÆ˙i…‰ Ω˛Ë* ¶…÷®…EÚ… ¥…‰

+… n˘¥……∫…“ S… EÚi∫…EÚ Ω˛…‰i…‰ Ω˛È i……‰ V…c“ §…⁄ ]ı™……‰∆ ∫…‰ ¥… ¶…z… Æ˙…‰M……‰∆

EÚ… <±……V… EÚÆ˙i…‰ Ω˛Ë* ¶…÷®…EÚ…+…‰∆ E‰Ú ……∫… +…Ëπ…v…“™… ……Ëv……‰∆ EÚ…

Y……x… ¶…∆b˜…Æ˙ Ω˛Ë*

1997 ®…‰∆ b˜…Ï n˘“…EÚ +…S……™…« +…x…‰ ∂……‰P…EÚ…™…« E‰Ú ∫…±… ∫…±…‰ ®…‰∆

……i……±…EÚ…‰]ı …Ω˛ƒ÷S…‰* +… n˘¥…… ∫…™……‰∆ E‰Ú §…“S… Æ˙Ω˛EÚÆ˙ EÚ…™…« EÚÆ˙x……

S…÷x……Ëi…“…⁄h…« l……* ∫……®……x™…i…: +…x…‰ §…“S… +V…x…§…“ EÚ“ =… ∫l… i…

∫…‰ +… n˘¥……∫…“ ¥…S… ±…i… Ω˛…‰ V……i…‰ Ω˛Ë* EÚ]ı÷ V…Y……∫…… +…ËÆ˙ o˘g

x… ∂S…i…i…… E‰Ú EÚ…Æ˙h… b˜…Ï +…S……™…« <x… +… n˘¥…… ∫…™……‰∆ EÚ… n˘±…

V…“i… M…B* <∫… ∫…®…™… i…EÚ P……]ı“ E‰Ú +… n˘¥……∫…“ ¶…“ x…Ω˛” V……x…i…‰

l…‰ EÚ BEÚ n˘x… n˘÷ x…™…… ∫…‰ n˘⁄Æ˙ ∫l…i… <∫… P……]ı“ EÚ…‰ ¥…∂¥… V……x…

∫…E‰ÚM……* +…Ëπ…v…“™… ……Ëv……‰∆ EÚ“ J……‰V… ®…‰∆ b˜…Ï +…S……™…« ……i……±…EÚ…‰]ı

P……]ı“ E‰Ú ¶…÷®…EÚ…+…‰∆ ∫…‰ ®…±…i…‰ Æ˙Ω˛‰* <∫…E‰Ú +±……¥…… UÙ∆n˘¥……b˜… E‰Ú

n˘… x…™…±…∫…x… Eڅϱ…‰V… ®…‰∆ =x…EÚ… ∂……‰v… ¥… +v™………x… EÚ…™…« ¶…“

S…±…i…… Æ˙Ω˛…* <∫…“ Eڅϱ…‰V… EÚ“ UÙ…‰]ı“-∫…“ |…™……‰M…∂……±…… M…¥……Ω˛ Ω˲

=x…E‰Ú EÚ…®… EÚ“ V…Ω˛…ƒ b˜…Ï +…S……™…« x…‰ +… n˘¥…… ∫…™…… EÚ“ S… EÚi∫……

…r˘ i… EÚ…‰ |…®…… h…i… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú ±…B V…“-V……x… ±…M…… n˘“*

∂…÷∞¸+…i…“ n˘…ËÆ˙ ®…‰∆ +… n˘¥…… ∫…™……‰∆ E‰Ú u˘…Æ˙… §…i……™…“ S… EÚi∫……

…r˘ i… E‰Ú |…®……h…“EÚÆ˙h… ∫…‰ ∫…… §…i… Ω˛…‰x…‰ ±…M…… EÚ ™…‰ Ω˛§…«±…

+…Ëπ… v…™……ƒ ¥…i…«®……x… §……V……Æ˙ ®…‰∆ =…±…§v… +x…‰EÚ B±……‰…Ë l…EÚ

n˘¥……+…‰∆ ∫…‰ V™……n˘… EÚ…Æ˙M…Æ˙ ΩÈ˛* +…x…‰ ∂……‰v……j……‰∆ EÚ…‰ |…EÚ… ∂…i…

EÚÆ˙ b˜…Ï +…S……™…« x…‰ …i……±…EÚ…‰]ı E‰Ú ¶…÷®…EÚ…+…‰∆ EÚ… b˜∆EÚ…

¥…∂¥……]ı±… …Æ˙ §…V…… n˘™……*

2002 +…i…‰-+…i…‰ ……i……±…EÚ…‰]ı P……]ı“ BEÚ +x™… ∫…®…∫™…… ∫…‰

V…⁄Z…x…‰ ±…M…“ l…“* +… n˘¥……∫…“ …±……™…x… EÚÆ˙E‰Ú n˘⁄∫…Æ˙‰ x…V…n˘“EÚ“

∂…Ω˛Æ˙…‰∆ EÚ“ +…‰Æ˙ E⁄ÚS… EÚÆ˙x…‰ ±…M…‰ l…‰* V…Ë ¥…EÚ n˘¥……§… §…gx…‰ E‰Ú

EÚ…Æ˙h… +…ËÆ˙ §……Ω˛Æ˙“ ±……‰M……‰∆ E‰Ú P……]ı“ |…¥…‰∂… E‰Ú EÚ…Æ˙h… P……]ı“ E‰Ú

∂… J∫…™…i…

S…÷x……Ëi…“ E‰Ú +…<«x…‰ ®…Â ¶……Æ˙i…“™… ™…÷¥……

Ω˛…ƒ S……Ω˛ ¥…Ω˛…ƒ Æ˙…Ω˛ V…Ë∫…“ ±……‰EÚ…‰ HÚ b˜…Ï n˘“…EÚ +…S……™…« E‰Ú ∫…∆n˘¶…«

®…‰∆ ∫…]ı“EÚ ∫…®…Z… …ci…“ Ω˛Ë* ±…M…¶…M… 10 ¥…π…« …⁄¥…« V…∫…

+x……‰J…‰ +…ËÆ˙ S…÷x……Ëi…“…⁄h…« + ¶…™……x… EÚ“ ∂…÷∞¸+…i… b˜…Ï n˘“…EÚ

+…S……™…« x…‰ ∫…i……÷c… EÚ“ ∫…÷Æ˙®™… ¥…… n˘™……‰∆ ∫…‰ EÚ“ l…“, +§… =∫… + ¶…™……x…

EÚ…‰ +∆V……®… i…EÚ …Ω˛÷∆S……x…‰ ®…‰∆ b˜…Ï +…S……™…« ∫…°Ú±… Ω˛…‰i…‰ n˘J……™…“ n˘‰ Æ˙Ω˛‰ Ω˛Ë*

n˘ I…h… ®…v™…|…n˘‰∂… E‰Ú UÙ∆n˘¥……c… ∂…Ω˛Æ˙ ∫…‰ ±…M…¶…M… 75 EÚ±……‰®…“]ıÆ˙ n˘⁄Æ˙“

…Æ˙ ∫l…i… ™…Ω˛ ¥…∂……±…EÚ…™… P……]ı“ EÚ… P…Æ˙…i…±… ±…M…¶…M… 3000 °Ú“]ı

x…“S…‰ Ω˛Ë* <∫… ¥…Ω˛∆M…®… P……]ı“ ®…‰∆ M……‰∆b˜ +…ËÆ˙ ¶…… Æ˙™…… V…x…V…… i… E‰Ú

+… n˘¥……∫…“ Æ˙Ω˛i…‰ Ω˛Ë* <x… +… n˘¥…… ∫…™……‰∆ E‰Ú ±…B |……l… ®…EÚ ∫¥……∫l™…

∫…÷ ¥…v……B∆ ¶…“ =…±…§v… x…Ω˛” Ω˛Ë EÚ∆i…÷ ™…‰ +… n˘¥……∫…“ +…®…V…x……‰∆ ∫…‰ V™……n˘…

i…∆n˘÷∞¸∫i… Ω˛Ë* ™…‰ +… n˘¥……∫…“ P…x…‰ V…∆M…±……‰∆, >∆S…“ x…“S…“ P… ]ı™……‰ …Æ˙ B‰∫…‰

S…±…i…‰ Ω˛‰ ®……x……‰∆ EÚ∫…“ ∫…cEÚ …Æ˙ …Ën˘±… S…±…… V…… Æ˙Ω˛… Ω˛…‰*

+…v…÷ x…EÚ“EÚÆ˙h… ∫…‰ EÚ…‰∫……‰∆ n˘⁄Æ˙ ……i……±…EÚ…‰]ı P……]ı“ E‰Ú +… n˘¥……∫…“ +…V…

V…

EÚ… ®…x…“ Æ˙…®…Æ˙i…x…

30 ∫…i…∆§…Æ˙ 1961 EÚ…‰ M…÷™……x……, ¥…‰∫]ı<∆b˜“V… ®… V…x®…. ¥…x…∫… i…∂……∫j… ®… B®….B∫…-∫…“.* <x…E‰Ú §…÷V…÷M…« 1960 E‰Ú

n˘∂…EÚ ∫…‰ …Ω˛±…‰ ÀΩ˛n÷˘∫i……x… ∫…‰ V……EÚÆ˙ M…÷™……x…… ®… §…∫… M…™…‰ l…‰. ÀΩ˛n÷˘∫i……x… E‰Ú +… n˘¥…… ∫…™…… ∫…‰ ¥…∂…‰π… ±…M……¥… ®…Ω˛∫…⁄∫…

EÚÆ˙i…“ ΩÈ˛* ¥…i…«®……x… ®… +…… M…÷™……x…… E‰Ú BEÚ Eڅϱ…‰V… ®… …g¯…x…‰ EÚ… EÚ…®… EÚÆ˙ Æ˙Ω˛“ ΩÈ˛*

G

A R

BH

AN

AL

57

+…Ëπ…v…“™… ……Ëv…‰ ∫…®……i… Ω˛…‰x…‰ ±…M…‰* + v…EÚi…Æ˙ ¶…÷®…EÚ… +…x…“ V…“¥…x…§…‰±…… E‰Ú

+∆ i…®… …c…¥… ®…‰∆ l…‰* b˜…Ï +…S……™…« x…‰ +… n˘¥……∫…“ ¶…÷®…EÚ…+…‰∆ E‰Ú Y……x… ∫…∆Æ˙I…h…

EÚ“ ∫……‰S…“ +…ËÆ˙ °ÚÆ˙ ∂…÷∞¸ Ω˛÷+… BEÚ b˜ V…]ı±… ±……™…•…‰Æ˙“ §…x……x…‰ ∫…°ÚÆ˙*

+… n˘¥……∫…“ S… EÚi∫…EÚ…‰∆ EÚ“ i…®……®… S… EÚi∫…… …r˘ i…™……‰∆ EÚ…‰ ¥…∫i…fii… ∞¸… ∫…‰

∫…∆EÚ ±…i… EÚÆ˙ BEÚ b˜‰]ı…§…‰∫… §…x……™…… M…™……* ¶…÷®…EÚ…+…‰∆ EÚ“ ™…÷¥…… …“g“ +§… <∫…

……Æ˙∆… Æ˙EÚ Y……x… ®…‰∆ EÚ…‰<« n˘±…S…∫…“ x…Ω˛” ±…‰ Æ˙Ω˛“ l…“, =xΩ˛‰∆ §……Ω˛Æ˙“ n˘÷ x…™…… +…ËÆ˙

+…v…÷ x…EÚ“EÚÆ˙h… EÚ“ ∫…®…Z… i……‰ +… M…™…“ EÚ∆i…÷ <∫… +®…⁄±™… Y……x… EÚ…‰ ∫…“J…x…‰

EÚ“ ∫…®…Z… x… +… ……™…“* <∫… Y……x… E‰Ú ®…Ω˛i¥… EÚ…‰ b˜…Ï +…S……™…« x…‰ ∫…®…Z…… +…ËÆ˙

∫…∆EÚ ±…i… EÚÆ˙x…‰ EÚ… §…“c… =`ˆ…™……* b˜…Ï n˘“…EÚ +…S……™…« E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ +…v…÷ x…EÚ

¥…Y……x… EÚ“ ∫…Ω˛…™…i…… ∫…‰ EÚ∫…“ BEÚ x…<« n˘¥…… EÚ…‰ §……V……Æ˙ ®…‰∆ +…x…‰ i…EÚ 15

¥…π…« ±…M… V……i…‰ Ω˛Ë, <∫… n˘¥…… EÚ“ J……‰V… ®…‰∆ EÚ<« §… ±…™…x… b˜…ϱ…Æ˙… EÚ“ ±……M…i… ¶…“

±…M… V……i…“ Ω˛Ë* +… n˘¥…… ∫…™……‰∆ EÚ… Ω˛§…«±… Y……x… BEÚ ∫…⁄S…EÚ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ EÚ…™…« EÚÆ˙

∫…EÚi…… Ω˛Ë* =x…EÚ… ¶…Æ˙…‰∫…… Ω˲ EÚ +x…‰EÚ ¥…π……Ê +…ËÆ˙ J…S……Á EÚ…‰ J…i®… EÚÆ˙x…‰ ®…‰∆

™…Ω˛ Y……x… BEÚ |…®…÷J… ª……‰i… §…x… ∫…EÚi…… Ω˛Ë* …÷Æ˙…i…x… Y……x… EÚ…‰ x…EÚ…Æ˙x……

∫…®…Z…n˘…Æ˙“ x…Ω˛” EÚΩ˛“ V……BM…“* ……i……±…EÚ…‰]ı E‰Ú +… n˘¥……∫…“ ±…EÚ¥……, ®…v…÷®…‰Ω˛,

i¥…S…… Æ˙…‰M……‰∆, …“ ±…™……, §…§……∫…“Æ˙, Ω˛d˜“ Æ˙…‰M… +…ËÆ˙ x…‰j… Æ˙…‰M……‰∆ EÚ…‰ ˆ“EÚ EÚÆ˙ n˘‰x…‰

EÚ… n˘…¥…… ˆ…∆‰EÚi…‰ Ω˛Ë*

¥…i…«®……x… ®…‰∆ b˜…Ï n˘“…EÚ +…S……™…« ∫¥…™…∆ +…x…“ EÚ∆…x…“ ∫l…… …i… EÚÆ˙ S…÷E‰Ú Ω˛Ë*

¶…÷®…EÚ…+…‰∆ EÚ…‰ ∫…®… …«i… ™…Ω˛ EÚ∆…x…“ +¶…÷®…EÚ… Ω˛§…«±… |……™…¥…‰]ı ±… ®…]ı‰b˜ E‰Ú

x……®… ∫…‰ V……x…“ V……i…“ Ω˛Ë* b˜…Ï +…S……™…« EÚ“ ™…Ω˛ EÚ∆…x…“ ®…v™…|…n˘‰∂… E‰Ú

……i……±…EÚ…‰]ı +…ËÆ˙ M…÷V…Æ˙…i… E‰Ú b˜…ƒM… E‰Ú +… n˘¥…… ∫…™……‰∆ EÚ“ S… EÚi∫……

|…h…… ±…™……‰∆ EÚ…‰ +…v…÷ x…EÚ ¥…Y……x… E‰Ú … Æ˙o˘∂™… ®…‰∆ |…¶…… ¥…i… EÚÆ˙x…‰ EÚ… EÚ…™…«

EÚÆ˙ Æ˙Ω˛“ Ω˛Ë* +Ω˛®…n˘…§……n˘ ∫l…i… <∫… EÚ∆…x…“ x…‰ EÚ…°Ú“ Æ˙i……Æ˙ ∫…‰

+… n˘¥…… ∫…™……‰∆ E‰Ú …Æ˙∆…Æ˙…M…i… Y……x… …Æ˙ EÚ…™…« EÚÆ˙x…… ∂…÷∞¸ EÚÆ˙ n˘™…… Ω˛Ë*

……i……±…EÚ…‰]ı +…ËÆ˙ b˜…ƒM… E‰Ú +… n˘¥…… ∫…™……‰∆ EÚ“ S… EÚi∫…… …r˘ i…™……‰∆ ∫…‰ =x…

… r˘ i…™……‰∆ EÚ… S…™…x… EÚ™…… V…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë V……‰ ¥…i…«®……x… §……V……Æ˙ ®…‰∆ =…±…§v…

n˘¥……+…‰∆ ∫…‰ V™……n˘… EÚ…Æ˙M…Æ˙ ΩÈ˛ i…l…… |…™……∫… EÚ™…… V…… Æ˙Ω˛… Ω˛Ë EÚ +…®…V…x……‰∆

i…EÚ ∫…∫i…“, ∫…÷±…¶… n˘¥……+…‰∆ EÚ…‰ …Ω˛÷ƒS……™…… V……B* <x… Ω˛§…«±… …r˘ i…™……‰∆ E‰Ú

|…®……h…“EÚÆ˙h… E‰Ú …∂S……i… b˜…Ï +…S……™…« §…c“ °Ú…®……« EÚ∆… x…™……‰∆ ∫…‰ ®…±…EÚÆ˙ <x…

=i……n˘…‰∆ EÚ…‰ §……V……Æ˙ ®…‰∆ ±……x…‰ EÚ… |…™……∫… EÚÆ˙ Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛* B‰∫…… EÚÆ˙x…‰ …Æ˙ |……i…

Æ˙EÚ®… EÚ… §…c… Ω˛∫∫…… +… n˘¥…… ∫…™……‰∆ EÚ…‰ n˘™…… V……BM……* B‰∫…… EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ <x…

+… n˘¥…… ∫…™……‰∆ E‰Ú Y……x… EÚ…‰ ∫…®®……x… i……‰ ®…±…‰M…… ∫……l… Ω˛“ =x…EÚ“ +… l…«EÚ

i…∆M…Ω˛…±…“ ∫…‰ =xΩ˛‰∆ x…V……i… ¶…“ ®…±… ∫…E‰ÚM…“* <∫… S… EÚi∫…… …r˘ i… EÚ… …‰]Âı]ı

+… n˘¥…… ∫…™……‰∆ E‰Ú Ω˛“ x……®… Ω˛…‰M……*

∂… J∫…™…i…

30 +|…˱…, 1975 EÚ…‰ EÚ]ı∆M…“, §……±……P……]ı, ®…v™…|…n˘‰∂…

®… V…x®…. ∫……M…Æ˙ ¥… ¥… ∫…‰ b˜…ÏC]ıƉ˙]ı. <i…x…“ EÚ®… =®…Æ˙ ®…Â

b˜…Ï. +…S……™…« x…‰ n÷˘ x…™…™……¶…Æ˙ ®… x……®… EÚ®……™…… Ω˲* =x…EÚ“

E÷ÚUÙ |…®…÷J… =…±…Œ§v…™……ƒ M……ËÆ˙ EÚÆ˙x…‰ ±……™…EÚ ΩÈ˛, ®…∫…±…x…-

+®…‰ Æ˙EÚ±… n˘Ë x…EÚ +J…§……Æ˙ n˘ ¥……ϱ… ∫]ı≈“]ı V…x…«±… ®…‰∆

EÚ¥…Æ˙ ∫]ı…‰Æ˙“ …Æ˙ +…x…‰ ¥……±…‰ ¥…‰ …Ω˛±…‰ ¶……Æ˙i…“™… ΩÈ˛* =x…E‰Ú

¥… ¶…z… +∆i…«Æ˙…π]ı≈“™… ¥… Æ˙…π]ı≈“™… …j…-… j…EÚ…+…‰∆ ®…‰∆ n˘…‰

n˘V…«x… ∫…‰ + v…EÚ ∂……‰v……j……‰∆ EÚ… |…EÚ…∂…x… Ω˛…‰ S…÷EÚ… Ω˲*

=xΩ² ™…∆M… BS…“¥…∫…« +¥……b«˜ 2004 ∫…‰ x…¥……V…… V…… S…÷EÚ…

Ω˲* +∆i…«Æ˙…π]ı≈“™… <l…x……‰§……Ï]ıx…“ ¥… +…Ëπ…v…“B Y……x…

∫…®®…‰±…x… 2005 ®…‰∆ S…™… x…i… Ω˛…‰x…‰ ¥……±…‰ ¥…‰ <EÚ±……Ëi…‰

¶……Æ˙i…“™… ΩÈ˛* +®…‰ Æ˙EÚx… ±…‰ J…EÚ… ∂…ËÆ˙“ B®…V…‰±… EÚ“

……i……±…EÚ…‰]ı E‰Ú +… n˘¥…… ∫…™……‰∆ +…ËÆ˙ =x…EÚ“ S… EÚi∫……

… r˘ i…™……‰∆ …Æ˙ ±…J…“ EÚi……§… ®… ∫…Ω˛™……‰M…“ ±…‰J…EÚ ΩÈ˛*

+…x…“ ∫……Æ˙“ =…±…Œ§v…™…… EÚ… ∏…‰™… b˜…Ï. +…S……™…« +…x…“

®……i……V…“ EÚ…‰ n‰˘i…‰ ΩÈ˛ V…x…EÚ“ |…‰Æ˙h…… ∫…‰ ¥…‰ +…V… <∫…

®…÷EÚ…®… …Æ˙ …Ω÷ƒ˛S…‰ ΩÈ˛*

∫…∆…E«Ú : +¶…÷®…EÚ… Ω˛§…«±… |……<¥…‰]ı ±… ®…]ı‰b, 502, 5¥…”

®…∆ V…±…, ∏…“V…“ S…‰®§…Æ, ∫…“V…“ Æ˙…‰b˜, +Ω˛®…n˘…§……n. M…÷V…Æ˙…i…

e-mail [email protected]

b˜…Ï n˘“…EÚ +…S……™…«

G

A R

BH

AN

AL

G

A R

BH

AN

AL

58

|…∂……∆i… ∫……‰±…∆EÚ“

25 V…÷±……<« 1975 EÚ…‰ V…x®…. B®….∫…“.B. +…ËÆ˙ b˜“<«+…‰B∫…“∫…“, x…<« n˘±±…“ ∫…‰ B®…. ]‰ıEÚ EÚÆ˙ Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛. E∆Ú™…⁄]ıÆ˙ +…ËÆ˙ <∫…∫…‰ V…÷c˜“

]‰ıCx……±……ÏV…“ EÚ…‰ ÀΩ˛n˘“ I…‰j… EÚ“ V…∞¸Æ˙i…… E‰Ú Ω˛∫……§… ∫…‰ EËÚ∫…‰ f¯…±…… V……B, V…Ë∫…‰ ∫…¥……±…… …Æ˙ +……x…‰ ∂…÷∞¸+…i…“ EÚ…®… EÚ™…… Ω˲. E∆Ú™…⁄]ıÆ˙ ∫…‰

V…÷c˜“ M…±…i… v……Æ˙h……+… EÚ…‰ §…n˘±…x…‰ ®… ¶…“ +……EÚ… ™……‰M…n˘…x… Æ˙Ω˛… Ω˲. °Ú±…Ω˛…±… ¥…‰ ¶……‰V… +…‰…x… ™…⁄ x…¥…Ã∫…]ı“ ®… |……‰O……®…Æ˙ E‰Ú i……ËÆ˙ …Æ˙

EÚ…®… EÚÆ˙ Æ˙Ω‰˛ ΩÈ˛.

∫…∆…E«Ú : V…“-75/6, ∫……=l… ]ı“.]ı“. x…M…Æ˙, ¶……‰……±… (®….|….) <«®…‰±… : [email protected]

V… EÚ“ <∫… i…‰V… Æ˙i……Æ˙ V…“¥…x… ∂…˱…“ ®…‰∆ ∫……Ë ®…‰∆ ∫…‰ 90

|… i…∂…i… ¥™… HÚ™……‰∆ EÚ… i…x……¥…O…∫i… Ω˛…‰x…… +…®… §……i… Ω˛Ë*

+…V… ¥™… HÚ EÚ…‰ ∫…®……V… ®…‰∆ +…x…“ UÙ ¥… +…ËÆ˙ ……‰V…“∂…x…

§…x……™…‰ Æ˙J…x…‰ E‰Ú ±…B ¥… ¶…z… |…EÚ…Æ˙ EÚ“ ∫…®…∫™……+…‰∆ ∫…‰ V…⁄Z…x…… …ci……

Ω˛Ë* ¥™… HÚ +…x…‰ V…“¥…x… E‰Ú <∫… ∫…∆P…π…« ®…‰∆ ∫…°Ú±… Ω˛…‰ V……i…… Ω˛Ë i……‰ ¥…Ω˛

∫¥…™…∆ EÚ…‰ EÚ…°Ú“ Ω˛±EÚ…-°÷Ú±EÚ… ®…Ω˛∫…⁄∫… EÚÆ˙i…… Ω˛Ë, V…§… EÚ <∫…E‰Ú

¥……Æ˙“i… V…§… ¥…Ω˛ B‰∫…… x…Ω˛” EÚÆ˙ ……i…… Ω˛Ë i……‰ … Æ˙ ∫l… i…™……‰∆ E‰Ú +…M…‰

¥…¥…∂… Ω˛…‰EÚÆ˙ ¥…Ω˛ ∫¥…™…∆ EÚ…‰ i…x……¥…O…∫i… §…x…… ±…‰i…… Ω˛Ë* v…“Æ˙‰-v…“Æ˙‰ ¥…Ω˛

x…˙“n x… +…x…‰ EÚ… ∂…EÚ…Æ˙ Ω˛…‰x…‰ i…l…… ±…M……i……Æ˙ ∫……‰S…i…‰ Æ˙Ω˛x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h…

®……<O…‰x…, Æ˙HÚS………, B∫…“ b˜]ı“, n˘±… EÚ… n˘…ËÆ˙… V…Ë∫…“ +x…‰EÚ §…“®…… Æ˙™……‰∆

EÚ… ∂…EÚ…Æ˙ Ω˛…‰ V……i…… Ω˛Ë* EÚ¶…“-EÚ¶…“ i……‰ +i™… v…EÚ i…x……¥… O…∫i… Ω˛…‰x…‰

…Æ˙ ¥™… HÚ +…i®…Ω˛i™…… V…Ë∫…… P……i…EÚ EÚn˘®… =`ˆ…x…‰ ∫…‰ ¶…“ …“UÙ‰ x…Ω˛”

Ω˛]ıi……* i…l…… … ¥™… HÚ EÚ… i…x……¥… O…∫i… Ω˛…‰x…… ∫¥…™…∆ ®…‰∆ B‰∫…“ P……i…EÚ

∫…®…∫™…… x…Ω˛” Ω˛Ë, V…∫…EÚ… EÚ…‰<« ∫…®……v……x… x… Ω˛…‰, EÚ…Æ˙h… EÚ…‰<« ¶…“ Ω˛…‰ ™…Ω˛

¥™… HÚ E‰Ú +…x…‰ Ω˛…l… ®…‰∆ Ω˛Ë EÚ ¥…Ω˛ +…x…“ ∫…®…∫™……+…‰∆ +…ËÆ˙ ¥……Æ˙“i…

… Æ˙ ∫l… i…™……‰∆ EÚ… b˜]ıEÚÆ˙ ®…÷EÚ…§…±…… EÚÆ˙x…… S……Ω˛i…… Ω˛Ë ™…… =∫…E‰Ú ∫…®…I…

x…i…®…∫i…EÚ Ω˛…‰x…… S……Ω˛i…… Ω˛Ë*

®…‰Æ˙‰ ¥…S……Æ˙ ∫…‰ ¥™… HÚ ™… n˘ l……‰c…-∫…… ¶…“ |…™……∫… EÚÆ˙‰ i……‰ i…x……¥… EÚ“

∫…®…∫™…… EÚ…‰<« B‰∫…“ M…∆¶…“Æ˙ ∫…®…∫™…… x…Ω˛” Ω˛Ë, V…∫…EÚ… ∫…®……v……x… ¥™… HÚ E‰Ú

……∫… x… Ω˛…‰* +…¥…∂™…EÚi…… i……‰ =∫…‰ ®……j… ∫¥…™…∆ ®…‰∆ UÙ÷…“ +…x…“

+…i®…∂… HÚ ¥… +…i®… ¥…∂¥……∫… EÚ…‰ …Ω˛S……x…x…‰ EÚ“ Ω˛Ë* <∫… ±…‰J… ®…‰∆ i…x……¥…

E‰Ú EÚ…Æ˙h… ¥… =x…E‰Ú ∫…®……v……x… E‰Ú =……™… §…i……™…‰ M…™…‰ Ω˛È, V…xΩ˛‰∆ +…x……EÚÆ˙

+…… ¶…“ i…x……¥… ®…÷HÚ V…“¥…x… ¥™…i…“i… EÚÆ˙ ∫…EÚi…‰ Ω˛È, +…¥…∂™…EÚi…… i……‰

®……j… +……E‰Ú l……‰c‰ ∫…‰ =……™… EÚ“ Ω˛Ë*

i…x……¥…O…∫i… Ω˛…‰x…‰ E‰Ú EÚ…Æ˙h… :

V…“¥…x… E‰Ú |… i… x…EÚ…Æ˙…i®…EÚ o˘ π]ıEÚ…‰h…*

∫¥……∫l™… EÚ… J…Æ˙…§… Ω˛…‰x……*

…Æ˙“I…… ¥… |…‰®… ®…‰∆ +∫…°Ú±… Ω˛…‰x……*

¥™…l…« §…Ë`ˆ… Æ˙Ω˛x……*

EÚ∫…“ EÚ“ ∫…°Ú±…i…… ∫…‰ ®…x… ®…‰∆ <«π™…… ¥… E÷Úh`ˆ… Ω˛…‰x……*

+∫…÷Æ˙I…… EÚ“ ¶……¥…x…… EÚ… Ω˛…‰x……*

§…c“-§…c“ ®…Ω˛i¥……EÚ…∆I……+…‰∆ EÚ… Ω˛…‰x……*

x…”n˘ x… +…x…‰ …Æ˙ x…”n˘ EÚ“ M……‰ ±…™……‰∆ EÚ… ∫…‰¥…x… EÚÆ˙x……*

¶… ¥…π™… E‰Ú |… i… S…∆ i…i… Ω˛…‰x……*

®……n˘EÚ p˘¥™… …n˘…l……‰» EÚ… + v…EÚ ∫…‰¥…x… EÚÆ˙x……*

∫…n˘Ë¥… ∫…EÚ…Æ˙…i®…EÚ o˘ π]ıEÚ…‰h… +…x……™…‰∆*

Æ˙…‰x…… ¶…“ i…x……¥… EÚ…‰ EÚ®… EÚÆ˙x…‰ ®…‰∆ ®…Ω˛i¥……⁄h…« ¶…⁄ ®…EÚ…

x…¶……i…… Ω˛Ë, <∫… ±…B V…§… ®…x… EÚÆ˙‰ J…÷±…EÚÆ˙ Æ˙…‰™…‰∆*

∫¥…™…∆ ®…‰∆ +…i®… ¥…∂¥……∫… EÚ“ ¶……¥…x…… EÚ… ¥…EÚ…∫… EÚÆ˙‰∆*

∫…n˘Ë¥… |…∫…z… S…i… Æ˙Ω˛x…‰ EÚ… |…™…ix… EÚÆ˙‰∆ S……Ω˛‰ … Æ˙ ∫l… i…™……∆

+……E‰Ú EÚi…x…“ Ω˛“ ¥……Æ˙“i… C™……‰∆ x… Ω˛…‰*

∫…®……v……x… E‰Ú =……™… :

x…Æ˙…∂……, E÷Ú∆`ˆ… EÚ…‰ ®…x… ®…‰∆ ∫l……x… x… n˘‰∆*

|…‰Æ˙h……|…n˘ O…∆l…, ∫…… Ω˛i™…, ∫…∆M…“i… ¥… Æ˙S…x……i®…EÚ EÚ…™……‰» EÚ…‰

+…x…… ®…x… ±…M……™…‰∆*

Æ˙Ω˛x…… S……Ω˛i…‰ Ω˛È

+…

i…x……¥… ®…÷HÚ

59

G

A R

BH

AN

AL

¶…M…¥……x…n˘…∫… ¶…÷®…Æ˙EÚÆ

1972 EÚ…‰ §…Ëi…⁄±… ®… V…x®…. +ƒM…Ɖ˙V…“ ®… §…“.B. B¥…∆ Ω˛ Æ˙À∫…Ω˛ M……ËÆ˙ ¥…∂¥… ¥…t…±…™… ∫…‰ …j…EÚ… Æ˙i…… ®… ∫x……i…EÚ…‰k…Æ˙ =…… v….

∫……i…… Ω˛EÚ Æ˙…‰W…M……Æ˙ +…ËÆ˙ x…®……«h… ∫…®……S……Æ˙-…j… ®…Â ∫…Ω˛…™…EÚ ∫…®……n˘EÚ. <x… n˘x……Â …÷ ±…∫… ¥…¶……M… ®…Â EÚ…™…«Æ˙i….

∫…®…E«Ú : B°Ú-69/31, ∫……=l… ]ı“.]ı“. x…M…Æ˙, ¶……‰……±…. <«®…‰±… : [email protected]

±……EÚ“ +…ËÆ˙ ∫…Æ˙±…i…… ®…Â §……Æ˙“EÚ

+∆i…Æ˙ Ω˛…‰i…… Ω˲* ∫…Æ˙±…i…… æ˛n˘™…

∫…‰ =i…z… Ω˛…‰i…“ Ω˲, V…§… EÚ

S……±……EÚ“ n˘®……M… ∫…‰ …Ën˘… Ω˛…‰x…‰ ¥……±…… B‰∫……

∂……]«ıEÚ]ı Ω˲, V…∫…∫…‰ ∫…°Ú±…i…… ®…±… ∫…EÚi…“

Ω˲* S……±……EÚ“ EÚ“ Ω˛n˘ ™…Ω˛ Ω˲ EÚ EÚ<« §……Æ˙

¥…Ω˛ ∫…Æ˙±…i…… EÚ… ®…÷J……Ë]ı… …Ω˛x… ±…‰i…“ Ω˲*

°Ú±®… ¶…‰V……£Ú…™… EÚ“ EÚΩ˛…x…“ +…ËÆ˙

|…∫i…÷ i…EÚÆ˙h… Ω˛“ °Ú±®… ®… ∫…i……Æ˙… Ω˲ ∫…™…i…

Æ˙J…i…“ Ω˲, <∫… ±…B <∫…‰ n˘∂…«EÚ…Â EÚ“ |…∂…∆∫……

®…±… Æ˙Ω˛“ Ω˲*

¶…‰V……£Ú…™… ®… < b˜™…]ı ∂…§n˘ EÚ… |…™……‰M… EÚ<«

§……Æ˙ EÚ™…… M…™…… Ω˲, ∫……l… Ω˛“ <∫…®… ∫…Æ˙±…i……

§…x……®… S…i…÷Æ˙…<« EÚ… u∆˘u˘ ¶…“ ∫…π]ı x…V…Æ˙ +…i…… Ω˲* +…V…EÚ±…

®…Ω˛…x…M…Æ˙… ®… ¥……CS…i…÷™…« EÚ…‰ Ω˛“ §…÷ r˘®……x…“ ®……x…… V……i…… Ω˲* °Ú±®…

®… Æ˙V…i… EÚ…⁄Æ˙ + x…¶…“i… ……j… BEÚ B‰∫…… Ω˛“ S…i…÷Æ˙ ∫…÷V……x… Ω˲,

V…∫…x…‰ +SUÙ“-J……∫…“ n÷˘EÚ…x…n˘…Æ˙“ V…®…… ±…“ Ω˲* ¥…Ω˛ +…x…‰ EÚÆ˙“§…“

®…j… EÚ“ |…‰ ®…EÚ… ∫…‰ ∂……n˘“ EÚÆ˙ ∫…÷ ¥…v……V…x…EÚ, ∫…∆…z… V…“¥…x… V…“

Æ˙Ω˛… Ω˲* =∫…E‰Ú ∫…¶…“ ®…j… ¶…“ B‰∫…‰ Ω˛“ ∫…°Ú±…, ∫…∆…z…, S…i…÷Æ˙ ±……‰M…

ΩÈ˛* Ω˛Æ˙ ∂…÷GÚ¥……Æ˙ EÚ…‰ =xΩ² BEÚ ∫…Æ˙±… ¥™… HÚ EÚ“ i…±……∂… Æ˙Ω˛i…“ Ω˲,

V…∫…EÚ… ¥…‰ M……™…x… E‰Ú I…‰j… ®… +¥…∫…Æ˙ n‰˘x…‰ E‰Ú §…Ω˛…x…‰ ®…J……˱… §…x……

∫…EÂÚ* ¥…‰ ±……‰M… =∫…EÚ“ ±……S……Æ˙“ …Æ˙ ˆΩ˛…E‰Ú ±…M……EÚÆ˙ +…x…“ >§…

∫…‰ ®…÷HÚ Ω˛…‰i…‰ ΩÈ˛*

¶…‰V……£Ú…™… EÚ… x……™…EÚ ¶……Æ˙i… ¶…⁄π…h… BEÚ ∫…Æ˙±… ¥™… HÚ Ω˲* ¥…Ω˛

|… i…¶……∂……±…“ x…Ω˛” Ω˲, …Æ∆˙i…÷ °Ú±®…“ M…“i…… EÚ“ …i…¥……Æ˙ E‰Ú ∫…Ω˛…Ɖ˙

+…x…“ x…Ë™…… ……Æ˙ EÚÆ˙x…… S……Ω˛i…… Ω˲ ¥… J…Ëx…“ J……x…‰ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ M…“i……Â

EÚ“ V…÷M……±…“ EÚÆ˙i…… Ω˲ +…ËÆ˙ <∫…®… =∫…‰ +…x…∆n˘ ®…±…i…… Ω˲* ¥…Ω˛

V…“¥…x… ∫…‰ +…x…∆n˘ ±…‰x…… +…ËÆ˙ n⁄˘∫…Æ˙… EÚ…‰ +…x…∆n˘ n‰˘x…… V……x…i…… Ω˲*

¥…Ω˛ ¶……¥…÷EÚ Ω˲, ±…‰ EÚx… =∫…‰ x…Ω˛” ®……±…⁄®… EÚ S…i…÷Æ˙ ±……‰M…… x…‰ =∫…EÚ“

¶……¥…÷EÚi…… EÚ…‰ ®…V……EÚ EÚ… ¥…π…™… §…x…… n˘™…… Ω˲* ®…⁄J…« ∫…®…Z…‰ V……x…‰

E‰Ú §……n˘ ¶…“ ¥…Ω˛ +…x…… ®…J……˱… =c˜…x…‰

¥……±…… E‰Ú n˘n«˘ EÚ… ¶……M…“n˘…Æ˙ §…x…i…… Ω˲*

¶…‰V……£Ú…™… ®… BEÚ ……j… B‰∫…… ¶…“ Ω˲,

V…∫…EÚ… ∫…°«Ú V…GÚ Ω˛…‰i…… Ω˲, …Æ˙ =∫…‰

…Æ˙n‰˘ …Æ˙ EÚ¶…“ |…∫i…÷i… x…Ω˛” EÚ™…… V……i……*

±…∆…]ıi…… +…ËÆ˙ EÚ®…“x…‰…x… ®…Â ¥…Ω˛ ∫…§…EÚ…

§……… Ω˲* ¥…Ω˛ x… E‰Ú¥…±… ∫…∆M…“i… EÚ“ S……‰Æ˙“

EÚÆ˙E‰Ú +®…“Æ˙ §…x…… Ω˲, ¥…Æ˙x…¬ n⁄˘∫…Æ˙… EÚ“

…Œix…™……ƒ ¶…“ S…÷Æ˙…i…… Ω˲* BEÚ +…ËÆ˙ ……j…

<x…EÚ®… ]ËıC∫… + v…EÚ…Æ˙“ Ω˲, V……‰ +…x…‰

…n˘ E‰Ú M…¥…« EÚ… <V…Ω˛…Æ˙ EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ x…Ω˛” S…⁄EÚi……* °Ú±®… EÚ… x……™…EÚ BEÚ

∫…æ˛n˘™… +…™…EÚÆ˙ + v…EÚ…Æ˙“ Ω˲* EÚÆ˙ S……‰Æ˙“ E‰Ú ®……v™…®… ∫…‰ +™™……∂…“

EÚÆ˙x…‰ ¥……±…‰ x…¥…v…x……f¯¨ ±……‰M…… EÚ…‰ ™…Ω˛ °Ú±®… EÚ®……‰¥…‰∂… …‰V…-3 EÚ“ i…Æ˙Ω˛

=V……M…Æ˙ EÚÆ˙i…“ Ω˲* ™…Ω˛ i……‰ x…nÊ˘∂…EÚ EÚ… EÚ®……±… Ω˲ EÚ =∫…x…‰ ∫…®……V… E‰Ú

S…®…EÚ“±…‰ EÚ…±…“x… E‰Ú x…“S…‰ EÚ“ M…∆n˘M…“ EÚ…‰ EÚc˜¥……Ω˛]ı E‰Ú ∫……l… =V……M…Æ˙

x…Ω˛” EÚ™…… Ω˲ +…ËÆ˙ ∫……Æ˙… |…∫i…÷ i…EÚÆ˙h… Ω˛…∫™… ∫…‰ ¶…Æ˙… ®……±…⁄®… …c˜i…… Ω˲*

E÷Úx…Ëx… EÚ…‰ ∂…CEÚÆ˙ E‰Ú ∫……l… <∫… i…Æ˙Ω˛ ±……‰]ı… M…™…… Ω˲ EÚ ®…÷ƒΩ˛ EÚΩ˛”

EÚ∫…˱…… x…Ω˛” Ω˛…‰i……* n˘∂…«EÚ …⁄Ɖ˙ ∫…®…™… M…÷n˘M…÷n˘“ ®…Ω˛∫…⁄∫… EÚÆ˙i…… Ω˲*

`ˆÆ˙EÚ“ (Æ˙…V……⁄i……x…… +EÚc˜) EÚ… +l…« x…®°Ú…‰®…‰ x…™…… §…i……x…‰ EÚ“ ¶…⁄±… ¶…“

Ω∆˛∫……i…“ Ω˲* °Ú±®… E‰Ú +∆i… ®… S…i…÷Æ˙ ……j… ∫¥…“EÚ…Æ˙ EÚÆ˙i…… Ω˲ EÚ =∫…‰

EÚ∫…“ EÚ… ®…V……EÚ =c˜…x…‰ ™…… EÚ∫…“ EÚ…‰ < b˜™…]ı EÚΩ˛x…‰ EÚ… EÚ…‰<« Ω˛EÚ

x…Ω˛” Ω˲* °Ú±®… ®… ∫…∆M…“i…EÚ…Æ˙ §…x…… BEÚ ……j… x……™…EÚ EÚ… <Œ®i…Ω˛…x… ±…‰x…‰

E‰Ú ±…B =∫…‰ Æ˙…M… ∂…¥…Æ∆˙V…x…“ …Æ˙ +…v…… Æ˙i… M…“i… M……x…‰ EÚ…‰ EÚΩ˛i…… Ω˲*

<∫… …Æ˙ x……™…EÚ Æ˙…V…EÚ…⁄Æ˙ EÚ“ °Ú±®…… ∫…‰ Æ˙…M… ∂…¥…Æ∆˙V…x…“ …Æ˙ +…v…… Æ˙i…

i…“x… M…“i…… EÚ… Ω˛¥……±…… n‰˘i…… Ω˲- +…‰ §…∫…∆i…“ …¥…x… ……M…±…, n˘…‰∫i…-n˘…‰∫i… x…

Æ˙Ω˛… +…ËÆ˙ V……x…‰ EÚΩ˛…ƒ M…B ¥……‰ n˘x…* ¶…‰V……£Ú…™… ¶…“ ®…x……‰Æ∆˙V…x… V…M…i… ®…Â

Æ˙…M… ∂…¥…Æ∆˙V…x…“ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ Ω˲*

S……∫…x…“ ®… ±……]ı… EÚc˜¥…… ∫…S…

S……

60

+…x…“ §……‰±…“

G

A R

BH

AN

AL

V…… i…¥……S…EÚ ∫…∆Y……

®…È +i…÷±… Ω⁄ƒ˛* Ω˛®… §……±…EÚ ΩÈ˛*

™…Ω˛ Ω˲Æ˙“ Ω˲* ™…‰ E÷Úk…‰ ΩÈ˛*

™…Ω˛ ±…i…… Ω˲* ™…‰ ±…c˜ EÚ™……ƒ ΩÈ˛*

™…Ω˛ ®…Ω˛…i®…… M……ƒv…“ ΩÈ˛* ™…‰ ®…x…÷π™… ΩÈ˛*

™…Ω˛ Æ˙…®……™…h… Ω˲* ™…‰ …÷∫i…EÂÚ ΩÈ˛*

>…Æ˙ E‰Ú ¥……C™…… EÚ…‰ n‰˘ J…B +…ËÆ˙ v™……x… ∫…‰ … g¯B*

1. +i…÷±… BEÚ §……±…EÚ EÚ… x……®… Ω˲*

§……±…EÚ EÚΩ˛x…‰ ∫…‰ ∫…§… §……±…EÚ…Â EÚ… …i…… S…±…i…… Ω˲*

2. Ω˲Æ˙“ BEÚ E÷Úk…‰ EÚ… x……®… Ω˲*

E÷Úk…… …∂…÷+… EÚ“ BEÚ V…… i… EÚ… x……®… Ω˲*

3. ±…i…… BEÚ §…… ±…EÚ… EÚ… x……®… Ω˲*

§…… ±…EÚ… EÚΩ˛x…‰ ∫…‰ ∫…§… §…… ±…EÚ…+… EÚ… §……‰v… Ω˛…‰i…… Ω˲*

4. ®…Ω˛…i®…… M……ƒv…“ BEÚ ®…x…÷π™… EÚ… x……®… Ω˲*

®…Ω˛…i®…… M……ƒv…“ EÚΩ˛x…‰ ∫…‰ ∫……Æ˙“ ®…x…÷π™… V…… i… EÚ… ±……‰M……Â EÚ…

…i…… S…±…i…… Ω˲*

+i…÷±… §……±…EÚ

Ω˲Æ˙“ E÷Úk……

±…i…… §…… ±…EÚ…

®…Ω˛…i®…… M……ƒv…“ ®…x…÷π™…

Æ˙…®……™…h… …÷∫i…EÚ

Ω˛®…x…‰ V……x…… :

V…∫… ∫…∆Y…… ∫…‰ EÚ∫…“ BEÚ Ω˛“ ¥…∂…‰π… ®…x…÷π™…, …∂…÷, …I…“ ™…… ¥…∫i…÷

EÚ… …i…… S…±…‰ ¥…Ω˛ ∫…∆Y…… Ω˛…‰i…“ Ω˲* V…Ë∫…‰- ®…Ω˛…i®…… M……ƒv…“,

Z……ƒ∫…“ EÚ“ Æ˙…x…“ ±…I®…“§……<«, Ω˛®……±…™…, M…∆M……, ±……±… EÚ±……, n˘±±…“*

V…∫… ∫…∆Y…… ∂…§n˘ ∫…‰ EÚ∫…“ V…… i… EÚ… §……‰v… Ω˛…‰ ∫…‰ =∫…

…⁄Æ˙“ V…… i… EÚ… §……‰v… Ω˛…‰i…… Ω˲* EÚΩ˛x…‰ ∫…‰ Ω˛®……Æ˙… v™……x… BEÚ ¥…∂…‰π…

x…n˘“ EÚ“ +…‰Æ˙ V……i…… Ω˲* …Æ˙xi…÷ x…n˘“ i……‰ ∫…¶…“ x… n˘™…… EÚ… x……®… Ω˲*

EÚΩ˛x…‰ ∫…‰ BEÚ J……∫… n‰˘∂… EÚ… …i…… S…±…i…… Ω˲* n‰˘∂… ®… i……‰ ∫…¶…“

¥™… HÚ¥……S…EÚ V…… i…¥……S…EÚ

¥™… HÚ-¥……S…EÚ

V…… i…¥……S…EÚ

™…®…÷x……

¶……Æ˙i…

n‰˘∂… +… V……i…‰ ΩÈ˛* EÚΩ˛x…‰ ∫…‰ BEÚ ¥…∂…‰π… …Ω˛…c˜ EÚ… …i……

S…±…i…… Ω˲* …Ω˛…c˜ ∂…§n˘ i……‰ ∫…¶…“ …Ω˛…c˜… EÚ…‰ §…i……i…… Ω˲*

1. ∂…§n˘ V……‰ V…… i…¥……S…EÚ x…Ω˛” ΩÈ˛ =x…E‰Ú x…“S…‰ Ɖ˙J…… J…” S…B :

®…x…÷π™…, Æ˙…V…⁄, §…‰±…, x…n˘“, V……x…¥…Æ˙, Ω˛Æ˙x…, i……V…®…Ω˛±…*

2. V……‰ ¥™… HÚ¥……S…EÚ x…Ω˛” ΩÈ˛ =x…E‰Ú x…“S…‰ Ɖ˙J…… J…” S…B :

®…Ω˛…i®…… M……ƒv…“, V…¥……Ω˛Æ˙±……±… x…‰Ω˛∞¸, ®……‰Æ˙…Æ˙V…“ n‰˘∫……<«,

¥…t…±…™…, Æ˙“UÙ, +∂……‰EÚ, UÙ…j…, x…n˘“, n˘±±…“, <∆M…±…Èb˜*

3. V……‰ ∫…∆Y…… (x……®…) x…Ω˛” ΩÈ˛ =x…E‰Ú x…“S…‰ Ɖ˙J…… J…” S…B :

EÚ- EÚ…®…, +SUÙ…, Ω˛…‰i…… Ω˲, C™……Â, EËÚ∫…‰, +EÚ§…Æ˙*

J…- +∂……‰EÚ, ±…xn˘x…, …‰ Æ˙∫…, £Ú…∆∫…, EÚ§…, + x…±…, V……BM……*

M…- ™…Ω˛, … ∫…±…, ∫E⁄Ú±…, x……EÚ, ®…÷ƒΩ˛, ∫……°Ú, EÚΩ˛…ƒ*

4. x…“S…‰ ±…J…“ EÚ ¥…i…… ®…Â V……‰ ∂…§n˘ BEÚ EÚ… x……®…

(¥™… HÚ¥……S…EÚ ∫…∆Y……) ΩÈ˛, =x…E‰Ú x…“S…‰ ±…EÚ“Æ˙ J…” S…B :

<CEÚ…-n÷˘CEÚ…, i…CEÚ…-S……ËEÚ…, UÙCEÚ…-∫…k……,

+…+…‰ ¶……<«, Ɖ˙±… §…x……+…‰, S…±……‰ S…±… EÚ±…EÚk……*

S…⁄Ω˛… S…±…… ¥…±……™…i…, i…“Æ˙l… EÚÆ˙x…‰ V……i…“ §…±±…“,

EÚ±…EÚk…‰ EÚ“ ∫…ËÆ˙ EÚÆÂ˙M…‰, °ÚÆ˙ …Ω÷ƒ˛S…ÂM…‰ n˘±±…“*

®…Âf¯EÚ V…“ ®…p˘…∫… S…±…ÂM…‰, ®……x…∫…Æ˙…‰¥…Æ˙ ∫……Æ˙∫…,

±…∆M…c˜… +…®… S…J…ÂM…‰ S…±…EÚÆ˙ E÷ÚUÙ n˘x… §……n˘ §…x……Æ˙∫…*

i……V…®…Ω˛±… n‰˘J…‰M…… i……‰i……, ®…∆∫…⁄Æ˙“ §…÷±…b˜…M…,

∫…∆M…®… ®…Â i…ËÆÂ˙M…‰ V…“-¶…Æ˙ V……EÚÆ˙ i…“l…« |…™……M…*

®…l…÷Æ˙… E‰Ú …‰c‰˜ J……BƒM…‰ x……S…-x……S…EÚÆ˙ ®……‰Æ˙,

n‰˘J…ÂM…‰ Æ˙…h…… |…i……… EÚ… Ω˛®… ™……Æ˙… S…k……Ëc˜*

…∆ b˜i… V…“ EÚ…‰ Æ˙…®…-Æ˙…®… ®…÷±±…… V…“ EÚ…‰ +…n˘…§…,

+®…fii…∫…Æ˙ ®…Â ±…∫∫…“ …“x…‰ S…±……‰ S…±…Â …∆V……§…*

…⁄Æ˙§…, …Œ∂S…®…, =k…Æ˙, n˘ I…h…, n˘…Ëc˜ Æ˙Ω˛“ Ω˲ Ɖ˙±…,

S…±……‰ §…®§…<« V……EÚÆ˙ J……Bƒ n˘…‰ +…x…‰ EÚ“ ¶…‰±…*

®…M…Æ˙ n‰˘J…x…… ®……ËV…-®…V…‰ ®… EÚΩ˛” x… Ω˛…‰ Ω˲Æ˙…x…“,

n‰˘J……‰ i……‰ M……c˜“ ®… EÚi…x…… §…S…… EÚ…‰™…±……-……x…“?

Ω˛®……±…™…

EÚÆ˙E‰Ú n‰˘J… :

BEÚ EÚ… x……®… +…ËÆ

V…… i… EÚ… x……®…

61®…÷Ω˛…¥…Ɖ˙

®…÷Ω˛…¥…Ɖ˙ ¶……π…… EÚ…‰ ∫…÷o˘g¯, M… i…∂…“±… +…ËÆ˙ Ø˚ S…EÚÆ˙ §…x……i…‰ ΩÈ˛,

=x…E‰Ú |…™……‰M… ∫…‰ ¶……π…… ®… S…j…®…™…i…… +…i…“ Ω˲.

G

A R

BH

AN

AL

+…Èv…“ J……‰…c˜“ : =±…]ı“ §…÷ r˘, §…÷ r˘Ω˛“x…i…….

®…]ı M…B …Æ˙ BÂ`ˆ Ω˲ +§… ¶…“ §…x…“, Ω˲ +W…§… +…Èv…“ Ω˛®……Æ˙“

J……‰…c˜“*

E∆ÚP…“-S……‰]ı“ EÚÆ˙x…… : ∏…fi∆M……Æ˙ EÚÆ˙x……, §…x……¥…-À∫…M……Æ˙ EÚÆ˙x…….

+…V… ∫…§…‰Æ‰˙ ∫…‰ ®…‰Æ˙“ Ω˛“ ∫…‰¥…… ®… ±…M…“ Æ˙Ω˛“* x…Ω˛±……™……-

v…÷±……™……, E∆ÚP…“-S……‰]ı“ EÚ“, EÚ…c‰˜-§……c‰˜ …Ω˛x……™…‰, ∫…¶…“ =∫…“

x…‰ EÚ™……*

EÚSS…… S…§……x…… : EÚ`ˆ…‰Æ˙ n˘hb˜ n‰˘x…….

x……Æ˙…™…h…“ ¶…“ i……‰ +…x…‰ ¥……±…“ l…“, EÚ§… +…BM…“? =∫…‰ ¶…“

i……‰ i…‰Æ˙“ ¶……¶…“ EÚSS…… Ω˛“ S…§…… V……BM…“*

EÚ]ı V……x…… : §…Ω÷˛i… ±…ŒVV…i… Ω˛…‰x…….

V…§… ®…È Œ∫j…™…… E‰Ú >…Æ˙ n˘™…… n˘J……x…‰ EÚ… =i∫……Ω˛ …÷Ø˚π…… ®…Â

n‰˘J…i…“ Ω⁄ƒ˛ i……‰ V…Ë∫…‰ EÚ]ı V……i…“ Ω⁄ƒ˛*

EÚg¯“ EÚ…-∫…… =§……±… : ∂…“Q… Ω˛“ ∫…®……i… Ω˛…‰ V……x…‰ ¥……±…… V……‰∂….

®…È =∫… …Æ˙ ¥…∂¥……∫… x…Ω˛” EÚÆ˙ ∫…EÚi……, C™…… EÚ =∫…®… EÚg¯“

EÚ…-∫…… =§……±… +…i…… Ω˲*

+…Ëx…‰-……Ëx…‰ x…EÚ…±…x…… : EÚ®… n˘…®… …Æ˙ ™…… P……]ı… =`ˆ…EÚÆ˙ §…‰S…x…….

®…Èx…‰ i……‰ ™…Ω˛“ ∫……‰S…… Ω˲ EÚ EÚ…‰<« M……Ω˛EÚ ±…M… V……™… i……‰ BCE‰Ú

EÚ…‰ +…Ëx…‰-… x…‰ x…EÚ…±… n⁄ƒ˘*

E∆ÚS…x… §…Æ˙∫…x…… : §…Ω÷˛i… + v…EÚ ±……¶… Ω˛…‰x…….

∫…÷V……x… EÚ“ J…‰i…“ ®…Â EÚ<« ∫……±… ∫…‰ E∆ÚS…x… §…Æ˙∫… Æ˙Ω˛… l……*

EÚSS…“ M……‰±…“ J…‰±…x…… : +x……c˜“…x…, B‰∫…… EÚ…®… EÚÆ˙x…… V…∫…∫…‰

¥…°Ú±…i…… Ω˛…l… ±…M…‰.

+…… ∂……™…n˘ S……Ω˛i…‰ Ω˛…ÂM…‰, V…§… +……EÚ…‰ Æ˙…V…… ∫……Ω˛§… ∫…‰

Ø˚…™…‰ ®…±… V……i…‰ i……‰ +…… ®…÷Z…‰ n˘…‰ Ω˛V……Æ˙ Ø˚…™…‰ n‰˘ n‰˘i…‰ i……‰

®…È B‰∫…“ EÚSS…“ M……‰±…“ x…Ω˛” J…‰±…i……*

EÚ`ˆ…÷i…±…“ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ x…S……x…… : n⁄˘∫…Æ˙… ∫…‰ +…x…“ <SUÙ… E‰Ú +x…÷∫……Æ˙

EÚ…®… EÚÆ˙…x…….

™…Ω˛“ ±……‰M… =x… §…‰S……Æ˙… EÚ…‰ EÚ`ˆ…÷i…±…“ EÚ“ i…Æ˙Ω˛ x…S…… Æ˙Ω‰˛

ΩÈ˛*

…Ë

EÚi…Æ˙§™……Âi… ∫…‰ : Ω˛∫……§… ∫…‰, ∫…®…Z…-§…⁄Z…EÚÆ˙.

¥…Ω˛ B‰∫…“ EÚi…Æ˙§™……Âi… ∫…‰ S…±…i…‰ ΩÈ˛ EÚ l……‰c˜“ +…®…n˘x…“ ®… +…x…“

|… i…π`ˆ… §…x……B Ω÷˛B ΩÈ˛*

EÚ§……§… ®…Â Ω˛b¬˜b˜“ : ∫…÷J……‰…¶……‰M… ®… §……v…EÚ Ω˛…‰x…….

BEÚ §……Æ˙ i……‰ ®…‰Æ‰˙ V…“ ®… +…™…… EÚ S…±……‰ ±……Ë]ı S…±……‰, C™……Â

J……®…J……Ω˛ EÚ∫…“ E‰Ú EÚ§……§… ®…Â Ω˛b¬˜b˜“ §…x… Æ˙Ω‰˛ Ω˛…‰*

EÚ®…Æ˙ EÚ∫…x…… : i…Ë™……Æ˙ Ω˛…‰x…….

=∫…x…‰ x…∂S…™… EÚ™…… EÚ ¥…Ω˛ EÚ®…Æ˙ EÚ∫…EÚÆ˙ x…B ∫…Ɖ˙ ∫…‰ +…x……

V…“¥…x…-∫…∆P…π…« +…Æ˙®¶… EÚƉ˙M……*

EÚ±…<« J…÷±…x…… : Æ˙Ω˛∫™… |…EÚ]ı Ω˛…‰x……, ¥……∫i… ¥…EÚ §……i… Y……i… Ω˛…‰x…….

=xΩ² ∫…§…∫…‰ ¥…π…®… ¥…‰n˘x…… ™…Ω˛“ l…“ EÚ ®…‰Æ‰˙ ®…x……‰¶……¥…… EÚ“ EÚ±…<«

J…÷±… M…<«*

EÚ±…‰V…… §…Ë`ˆx…… : P……‰Æ˙ n÷˘:J… ™…… M±…… x… Ω˛…‰x……, =i∫……Ω˛ ®…∆n˘ …c˜x…….

™…Ω˛ ™……n˘ EÚÆ˙E‰Ú ®…‰Æ˙… EÚ±…‰V…… §…Ë`ˆ… V…… Æ˙Ω˛… Ω˲ EÚ +§… ®…È +……

±……‰M…… E‰Ú ±…B E÷ÚUÙ ¶…“ x… EÚÆ˙ ∫…E⁄ƒÚM……*

EÚ±…‰V…‰ …Æ˙ …il…Æ˙ Æ˙J…x…… : V…“ EÚc˜… EÚÆ˙x…….

™…Ω˛ ∫…∂…∆ EÚi…… ¥…v…¥…… +…x…‰ EÚ±…‰V…‰ …Æ˙ …il…Æ˙ Æ˙J…EÚÆ˙ +…x…“

<∫… ™……Æ˙“ ∫…∆i……x… EÚ…‰ i™……M… n‰˘x…‰ E‰Ú ±…B §……v™… Ω÷˛<«*

EÚz…“ EÚ…]ıx…… : EÚi…Æ˙…EÚÆ˙, §…S…EÚÆ˙ EÚx……Ɖ˙ ∫…‰ x…EÚ±… V……x…….

EÚ•… ®… ……ƒ¥… ±…]ıEÚ…x…… : ®……Ëi… E‰Ú x…EÚ]ı +…x…….

+§… ®…÷Z…‰ +®®…… EÚ•… ®… …ËÆ˙ ±…]ıEÚ…B n˘“J… …c˜i…“ l…”*

EÚÆ˙®… °⁄Ú]ıx…… : +¶……M…… Ω˛…‰x……, ¶……M™… §…M…c˜x…….

®…‰Æ‰˙ i……‰ EÚÆ˙®… °⁄Ú]‰ı ΩÈ˛ Ω˛“*

EÚ±…‰V…… …∫…“V…x…… : n˘™…… +…x…….

=∫…EÚ… EÚØ˚h… GÚxn˘x… ∫…÷x…EÚÆ˙ ∫…§…EÚ… EÚ±…‰V…… …∫…“V… M…™……*

EÚ±…‰V…‰ EÚ… ]÷ıEÚc˜… : …÷j….

¥…‰ +…x…‰ Ω˛“ EÚ±…‰V…‰ E‰Ú ]÷ıEÚc‰˜ ΩÈ˛*

EÚ±…‰V…‰ ®… +…M… ±…M…x…… : n÷˘:J… n‰˘x…….

™…Ω˛ ∂…§n˘ =∫…E‰Ú EÚ±…‰V…‰ ®… S…÷¶… M…B l…‰*

G

A R

BH

AN

AL

62±……‰EÚ…‰ HÚ™……ƒ

BEÚ Ω˛“ l…˱…‰ E‰Ú S…]¬ı]‰ı-§…]¬ı]‰ı : BEÚ Ω˛“ |…EÚ…Æ˙ E‰Ú ±……‰M….

±……‰ +…ËÆ˙ ∫…÷x……‰, ∫…§… BEÚ Ω˛“ l…˱…‰ E‰Ú S…]¬ı]‰ı-§…]¬ı]‰ı ΩÈ˛*

BEÚ ®…UÙ±…“ ∫……Ɖ˙ i……±……§… EÚ…‰ M…∆n˘… EÚÆ˙i…“ Ω˲ : ™… n˘ EÚ∫…“ P…Æ˙ ™…… ∫…®…⁄Ω˛

®… BEÚ ¥™… HÚ n÷˘πS… Æ˙j… Ω˛…‰i…… Ω˲ i……‰ ∫……Æ˙… P…Æ˙ ™…… ∫…®…⁄Ω˛ §…÷Æ˙… ™……

§…n˘x……®… Ω˛…‰ V……i…… Ω˲*

BEÚ ±…J… …⁄i… ∫…¥…… ±…J… x……i…“, i…… Æ˙…¥…h… P…Æ˙ n˘™…… x… §……i…“ : EÚ∫…“

+i™…∆i… B‰∂¥…™…«∂……±…“ ¥™… HÚ E‰Ú …⁄h…« ¥…x……∂… Ω˛…‰ V……x…‰ …Æ˙ <∫…

±……‰EÚ…‰ HÚ EÚ… |…™……‰M… EÚ™…… V……i…… Ω˲*

B‰Æ˙… M…ËÆ˙… x…il…⁄ J…ËÆ˙… : ®……®…⁄±…“ +…n˘®…“.

EÚ…‰<« B‰Æ˙… M…ËÆ˙… x…il…⁄ J…ËÆ˙… ®…Ω˛±… E‰Ú +∆n˘Æ˙ x…Ω˛” V…… ∫…EÚi…… l……*

B‰∫…‰ §…⁄g‰¯ §…˱… EÚ…‰ EÚ…Ëx… §……ƒv… ¶…÷∫… n‰˘™… : §…⁄g‰¯ +…ËÆ˙ §…‰EÚ…Æ˙ ®…x…÷π™… EÚ…‰ EÚ…‰<«

¶……‰V…x… +…ËÆ˙ ¥…∫j… x…Ω˛” n‰˘i…….

EÚ®……i…‰-v…®……i…‰ i……‰ E÷ÚUÙ ΩÈ˛ x…Ω˛”, E‰Ú¥…±… J……x…‰ +…ËÆ˙ §…SS…… EÚ…‰

b˜…∆]ıx…‰-°Ú]ıEÚ…Æ˙x…‰ ∫…‰ ®…i…±…§… Ω˲...B‰∫…‰ §…⁄g‰¯...

+…‰U‰Ù EÚ“ |…“ i…, §……±…⁄ EÚ“ ¶…“ i… : §……±…⁄ EÚ“ n˘“¥……Æ˙ EÚ“ ¶……ƒ i… +…‰U‰Ù

±……‰M…… EÚ… |…‰®… +∫l……™…“ Ω˛…‰i…… Ω˲*

BEÚ …∆l… n˘…‰ EÚ…V… : BEÚ ™…÷ HÚ ™…… ∫……v…x… ∫…‰ n˘…‰ EÚ…™……Á EÚ“ ∫… r˘.

+xi… ®… BEÚ ∫…J…“ x…‰ =∫…‰ Æ˙…™… n˘“, ¶…Æ˙i…x……]ı¨®… ∫…“J… b˜…±……‰-

BEÚ …∆l… n˘…‰ EÚ…V…, ∂…Æ˙“Æ˙ ¶…“ U∆Ù]ı V……BM…… +…ËÆ˙ EÚ±……EÚ…Æ˙…Â ®…Â

M…x…“ V……x…‰ ±…M……‰M…“*

BEÚ ®™……x… ®… n˘…‰ i…±…¥……ÆÂ˙ x…Ω˛” ∫…®…… ∫…EÚi…” : V…Ω˛…ƒ n˘…‰ ®…x…÷π™… EÚ∫…“

EÚ…®… ™…… P…Æ˙ E‰Ú ®…… ±…EÚ §…x…i…‰ Ω˛… +…ËÆ˙ n˘…‰x…… +…x…… …⁄Æ˙…

+ v…EÚ…Æ˙ S……Ω˛i…‰ Ω˛… ¥…Ω˛…ƒ <∫… EÚΩ˛…¥…i… EÚ… |…™……‰M… Ω˛…‰i…… Ω˲*

BEÚ…xi… §……∫……, Z…M…c˜… x… Z……ƒ∫…… : BEÚ…xi… ®… Æ˙Ω˛x…… +SUÙ… Ω˛…‰i…… Ω˲,

EÚ∫…“ ∫…‰ Z…M…c˜…-Z…∆Z…]ı x…Ω˛” Ω˛…‰i……*

B‰∫…“ EÚ“ i…Ë∫…“ : ∫…¶™… …÷Ø˚π…… u˘…Æ˙… |…™…÷HÚ BEÚ |…EÚ…Æ˙ EÚ… M……±…“.

B‰∫…“ EÚ“ i…Ë∫…“ =x…EÚ“, §…Æ˙…i… ±……Ë]ı… E‰Ú ±…‰ V……x…… EÚ…‰<« Ωƒ˛∫…“-J…‰±…

Ω˲?

+…‰`ˆ… x…EÚ±…“ EÚ…‰`ˆ… S…g¯“ : V……‰ §……i… ®…÷ƒΩ˛ ∫…‰ x…EÚ±… V……i…“ Ω˲ ¥…Ω˛ °ËÚ±…

V……i…“ Ω˲, M…÷i… x…Ω˛” Æ˙Ω˛i…“.

+…‰J…±…“ ®… ∫…Æ˙ n˘™…… i……‰ ®…⁄∫…±…… EÚ… C™… b˜Æ˙ : EÚπ]ı ∫…Ω˛x…‰ …Æ˙

=i……∞¸ Ω˛…‰x…‰ …Æ˙ EÚπ]ı EÚ… b˜Æ˙ x…Ω˛” Æ˙Ω˛i…….

§…‰S……Æ˙“ ®…∫…‰V… §…‰n˘“ +…‰J…±…“ ®… ∫…Æ˙ Æ˙J… S…÷EÚ“ l…“* i…§…

®…⁄∫…±…… ∫…‰ b˜Æ˙ EÚÆ˙ ¶…“ C™…… EÚÆ˙ ±…‰i…”?

+…Èv…“ J……‰…c˜“ =±]ı… ®…i… : ®…⁄J…« EÚ… ¥…S……Æ˙ =±]ı… Ω˛“ Ω˛…‰i…… Ω˲*

+…Ë∫…Æ˙ S…⁄EÚ“ b˜…‰®…x…“, M……¥…‰ i……±… §…‰i……±… : V……‰ ®…x…÷π™… +¥…∫…Æ˙ ∫…‰

S…⁄EÚ V……i…… Ω˲, =∫…EÚ… EÚ…®… §…M…c˜ V……i…… Ω˲ +…ËÆ˙ E‰Ú¥…±…

…∂S……i……… =∫…E‰Ú Ω˛…l… +…i…… Ω˲*

EÚ…c‰˜ °Ú]‰ı M…Æ˙“§…“ +…<« : °Ú]‰ı EÚ…c‰˜ n‰˘J…x…‰ ∫…‰ ®……±…⁄®… Ω˛…‰i…… Ω˲

EÚ ™…Ω˛ ®…x…÷π™… M…Æ˙“§… Ω˲*

EÚ¶…“ x……¥… M……c˜“ …Æ˙, EÚ¶…“ M……c˜“ x……¥… …Æ˙ : ∫…®…™… …Æ˙ BEÚ-n⁄˘∫…Ɖ˙

EÚ“ ∫…Ω˛…™…i…… EÚ“ +…¥…∂™…EÚi…… …c˜i…“ Ω˲*

EÚÆ˙ ±…‰ ∫……‰ EÚ…®…, ¶…V… ±…‰ ∫……‰ Æ˙…®… : V……‰ E÷ÚUÙ EÚÆ˙x…… Ω˛…‰ =∫…‰ ∂…“Q…

EÚÆ˙ ±…‰x…… S…… Ω˛B, =∫…®… +…±…∫™… x…Ω˛” EÚÆ˙x…… S…… Ω˛B*

EÚÆ˙x…“ J……∫… EÚ“, §……i… ±……J… EÚ“ : V…§… EÚ…‰<« x…EÚ®®…… +…n˘®…“

§…g¯-S…g¯EÚÆ˙ §……i… EÚÆ˙i…… Ω˲*

+…‰∫… S……]‰ı ∫…‰ ™……∫… x…Ω˛” §…÷Z…i…“ : EÚ∫…“ EÚ…‰ <i…x…“ l……‰c˜“ S…“W…

®…±…x…… EÚ =∫…EÚ“ i…fiŒi… x… Ω˛…‰*

+…ËÆ˙ §……i… J……‰]ı“ ∫…Ω˛“ n˘…±… Æ˙…‰]ı“ : ∫…∆∫……Æ˙ EÚ“ ∫…§… S…“W…… ®…Â

¶……‰V…x… Ω˛“ ®…÷J™… Ω˲*

E∆ÚM……±…“ ®… +…]ı… M…“±…… : ®…÷∫…“§…i… …Æ˙ ®…÷∫…“§…i… +…x…….

…Ω˛±…‰ …Æ˙“I…… ®… °‰Ú±… Ω÷˛+…, °ÚÆ˙ x……ËEÚÆ˙“ U⁄Ù]ı“ +…ËÆ˙ P…Æ˙

V……i…‰ ∫…®…™… Ɖ˙±… ®… ∫…∆n⁄˘EÚ Æ˙Ω˛ M…™……* <∫… §……Æ˙ ®…‰Æ‰˙ ∫……l…

§…c˜“ §…÷Æ˙“ §…“i…“, E∆ÚM……±…“ ®… +…]ı… M…“±…… Ω˛…‰ M…™……*

EÚ¶…“ P…“ P…x……, EÚ¶…“ ®…÷]¬ı`ˆ“ S…x…… : V……‰ ®…±… V……B =∫…“ …Æ˙

∫…∆i…÷π]ı Æ˙Ω˛x…… S…… Ω˛B*

EÚ®…V……‰Æ˙ EÚ“ V……‰∞¸ ∫…§…EÚ“ ∫…Æ˙Ω˛V… : EÚ®…V……‰Æ˙ +…n˘®…“ EÚ…‰ EÚ…‰<«

M……ËÆ˙¥… x…Ω˛” |…n˘…x… EÚÆ˙x……, ∫…§… =∫…EÚ“ ∫j…“ ∫…‰ Ωƒ˛∫…“-®…V……EÚ

EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛*

EÚƉ˙ EÚ… Æ˙xn˘… x……®… §… Æ˙™……Æ˙ EÚ…, ±…c‰˜ ∫………Ω˛“ x……®… ∫…Æ˙n˘…Æ˙ EÚ… :

UÙ…‰]‰ı ±……‰M… EÚ…®… EÚÆ˙i…‰ ΩÈ˛ …Æ˙xi…÷ x……®… =x…E‰Ú ∫…Æ˙n˘…Æ˙ EÚ…

Ω˛…‰i…… Ω˲*

EÚÆ˙x…“ x… EÚÆ˙i…⁄i…, ±…c˜x…‰ EÚ…‰ ®…V…§…⁄i… : V……‰ ¥™… HÚ EÚ…®… i……‰ E÷ÚUÙ

x… EÚƉ˙ …Æ˙ ±…c˜x…‰-Z…M…c˜x…‰ ®… i…‰V… Ω˛…‰*

<i…x…‰ §…c‰˜ n‰˘∂… EÚ“ §…“∫…-…SS…“∫… |…®…÷J… ¶……π……Bƒ +…ËÆ˙ +x… M…x…i… §……‰ ±…™…… ®… |…™……‰M… ®… +…x…‰ ¥……±…“

EÚΩ˛…¥…i…Â Ω˛®……Æ˙“ …Æ∆˙…Æ˙… EÚ“ x… ∫…°«Ú BEÚV…÷]ıi…… EÚ“ ®…∂……±… ΩÈ˛, §…Œ±EÚ ¶…… π…EÚ i……ËÆ˙ …Æ˙ Ω˛®…Â

BEÚ∫…⁄j…i…… ®… …Æ˙…‰i…“ ΩÈ˛. <∫… +∆EÚ ®… i… ®…±… EÚ“ S…÷Àx…n˘… EÚΩ˛…¥…i… n˘“ V…… Æ˙Ω˛“ ΩÈ˛.

G

A R

BH

AN

AL

63EÚΩ˛…¥…i…Â

+hh…… ¥…™……Æ˙ ¥…≥÷∆˝n˘…±…¬ +b˘¥…÷®…÷ÆË˙.

=∫i……n˘ EÚ… …ËÆ˙ °Ú∫…±…‰, i……‰ ¶…“ ¥…Ω˛ EÚ±…… ®……x…“ V……i…“ Ω˲*

Shoud a teacher make a slip, it is

attributed to his art.

+xÆË˙CE÷Ú k…x…¬ M…Æ˙ …±……CEÚ…™……Ë ¥…b˜ <xpˢCE÷Úk…¬ i…x…¬ EÚÆ˙

EÚ≥˝…CEÚ…™…¬ …‰ Æ˙n÷˘.

EÚ±… |……i… Ω˛…‰x…‰ ¥……±…‰ EÚ]ıΩ˛±… ∫…‰ +…V… |……i… EÚb÷˜¥…… °Ú±…

+SUÙ…*

The kala fruit (bitter-fruit) of today is better

than the jack-fruit of the future.

+ÆË˙ ™…]¬ı …÷hh…÷®…¬ +b˘ ¥…]¬ı]÷ıE¬Ú EÚb˜x…÷®…¬ +…M……n÷˘.

V……ƒP… ®… °Ú°Ú…‰±…… +…ËÆ˙ EÚV…«n˘…Æ˙ …c˜…Ë∫…“ n˘…‰x…… §…÷Ɖ˙ ΩÈ˛*

Sores about the waist and debt to one’s

neighbour are both bad.

+ n˘EÚ… Æ˙ ¥…“]÷ı]ıE¬Ú EÚ…‰ ≥˝®…÷]¬ı]Ëı E÷Ú b˜™……x…¥…x…¬ ¥…“]¬ı]⁄ı +Œ®®…™…Ë

=b˘CE÷Ú®…¬.

+ v…EÚ…Æ˙“ E‰Ú P…Æ˙ EÚ“ ®…÷M…‘ EÚ… +∆b˜… EÚ∫……x… E‰Ú P…Æ˙ EÚ“

∫…±… i……‰c˜ n‰˘M……*

An egg obtained from the house of the

chief will break the grin-stone in the house

of the peasant.

+…x…¬ +Ø˚®…Ë +…x…¬ ®……hb˜…±…¬ i…‰ Æ˙™…÷®….

…i…… EÚ… ®…Ω˛i¥… …i…… E‰Ú ®…Æ˙x…‰ …Æ˙ ®……±…⁄®… Ω˛…‰M……*

The value of the father is known after his

demise.

+≥÷˝ M…Æ˙ +…h…Ë™…÷®…¬ ∂… Æ˙CEÚÆ˙ …‰hh…Ë™…÷®…¬ x…∆§…E⁄Úb˜…n÷˘.

Æ˙…‰x…‰ ¥……±…‰ …÷Ø˚π… +…ËÆ˙ Ωƒ˛∫…x…‰ ¥……±…“ ∫j…“ EÚ… ¥…∂¥……∫… ®…i…

EÚÆ˙…‰*

A Crying man and smilling woman are not

to be trusted.

+…∆ b˜ E÷∆Ú b˜™…Ëi…¬ i…Œ]¬ı]ıx……±…¬ …Æ˙…n÷˘ ∂……∆§…±…¬.

∫…x™……∫…“ E‰Ú S…⁄i…c˜…Æ˙ ®……Æ˙…‰ i……‰ Æ˙…J… Ω˛“ =c‰˜M…“*

If a mendicant is struck on his posteriors,

ashes fly.

+…®…÷b˘™……x…¬ …±…®…¬ +Ø∆˚n˘…±…¬ E÷Ú…Ë B Æ˙S…¬ ∂…hb˘ ∂…‰™™…±……®…¬.

… i… EÚ… §…±… Ω˛…‰ i……‰ P…⁄Ɖ˙ …Æ˙ S…g¯EÚÆ˙ ¶…“ ±…c˜ ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛*

If your husband be a powerful man you may

ascend the dunghill to fight.

<Æ˙…®…x…Ë……‰±… Æ˙…V…… <Ø∆˚n˘…±…¬ +x…÷®……x…Ë……‰±…S…¬ ∂…‰¥…EÚx…÷®…¬ <Ø˚……x…¬.

Æ˙…®… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ Æ˙…V…… Ω˛…‰i…… i……‰ Ω˛x…÷®……x… EÚ“ i…Æ˙Ω˛ ∫…‰¥…EÚ ¶…“ Ω˛…ÂM…‰*

If the king be equal to Rama, his servant may

be equal to Hanuman.

E∆Ú§… ≥˝ ™…±…‰ B]≈ı∂……‰]≈Ëı ®… ™…Ƭ˙ ®… ™…Ƭ˙ Bx…¬ EÚÆ˙n˘…?

E∆Ú§…±… ®… ¶……i… ±…‰ ±…™…… i……‰ ¶……i… ®… §……±… Ω˛“ §……±… ΩÈ˛ EÚΩ˛x…‰ ∫…‰

C™…… ±……¶…?

It is to say that the boiled rice received in a

cumbly (blanket) is full of hair?

+…h…Ë + b˜k…÷ ¥…≥˝Æ¬˙ …‰hh…Ë®…¬ ……‰]≈ı“ ¥…≥˝Æ¬˙.

±…c˜E‰Ú EÚ…‰ b˜…ƒ]ı b˜…]ı ∫…‰ +…ËÆ˙ ±…c˜EÚ“ EÚ…‰ ™……Æ˙ ∫…‰ ……±……‰*

Train a boy strictly and a girl kindly.

+…¥…‰Ø˚ x…Æ˙®……x……±…÷®…¬ ……±…¥…‰Ø˚ x…Æ˙®……®……‰?

M……™… EÚ… Æ∆˙M… V……‰ ¶…“ Ω˛…‰, n⁄˘v… EÚ… Æ∆˙M… §…n˘±…‰M…… C™……?

Will the colour of the skin of a cow affect that of

its milk.

+…‰Ø˚ E÷Úb˜®…¬ ……±…÷CE÷Ú +…‰Ø˚ i…÷ ≥˝ …÷ÆË˙.

P…c‰˜ ¶…Æ˙ n⁄˘v… E‰Ú ±…B BEÚ §…⁄ƒn˘ ®…]¬ı`ˆ… EÚ…°Ú“ Ω˲*

One drop of butter-milk to a pot of milk is

enough.

64

G

A R

BH

AN

AL

∫……®…O…“ : 250 §…‰∫…x… O……®…, n˘…‰ S…®®…S… ∫……§…÷i… +…ËÆ˙ n˘…‰ S…®®…S… …∫……

Ω÷˛+… v… x…™……, BEÚ-BEÚ S…®®…S… Ω˛±n˘“ ……=b˜Æ˙, +V…¥……<x…, ∫……È°Ú, ±……±…

®…S…« ……=b˜Æ˙ +…ËÆ˙ V…“Æ˙…* S…÷]ıEÚ“ ¶…Æ˙ J……x…‰ EÚ… ∫……‰b˜…* l……‰c‰˜-∫…‰ ®…“`ˆ“

x…“®… E‰Ú …k…‰ +…ËÆ˙ §……Æ˙“EÚ EÚ]ı… Ω÷˛+… v… x…™……* 500 O……®… n˘Ω˛“* x…®…EÚ

∫¥……n˘ E‰Ú +x…÷∫……Æ +…ËÆ˙ M…Æ˙®… ®…∫……±……˙*

§…‰∫…x… ®… +…v…… S…®®…S… V…“Æ˙…, v… x…™……, ∫……È°Ú, +V…¥……<x…,

Ω˛±n˘“, ±……±… ®…S…«, x…®…EÚ, J……x…‰ EÚ… ∫……‰b˜… +…ËÆ˙ n˘…‰ S…®®…S… i…‰±… b˜…±…EÚÆ˙

……x…“ ∫…‰ M…⁄ƒl… ±…Â* °ÚÆ˙ <x…E‰Ú +∆M…÷±…“ E‰Ú §…Æ˙…§…Æ˙ ®……‰]‰ı +…ËÆ˙ ±…®§…‰ Æ˙…‰±…

§…x……EÚÆ˙ =§…±…i…‰ Ω÷˛B ……x…“ ®… b˜…±…Â* 15-20 ®…x…]ı =§……±…EÚÆ˙ V…§… ¥…‰

`ˆhb‰˜ Ω˛…‰ V……Bƒ i……‰ =x…E‰Ú UÙ…‰]‰ı-UÙ…‰]‰ı ]÷ıEÚc‰˜ (M…]¬ı]‰ı) EÚÆ˙E‰Ú EÚ…]ı ±…Â* S……Ω²

i……‰ £Ú…<« EÚÆÂ˙*

¥… v… :

+…v™……Œi®…EÚ o˘Œπ]ı∫…∆…z… ∂……±…“x… M…fiΩ˛h…“ E‰Ú ∞¸… ®… +…x…‰ E÷Ú]÷ı®§…, …÷Æ˙…˙-…c˜…Ë∫… +…ËÆ˙ ∫…®……V… ®… |… i…Œπ`ˆi…* ±……‰EÚ Ø˚ S… E‰Ú +x…÷∞¸…

∫…÷∫¥……n÷˘ ¥™…∆V…x… …EÚ…x…‰ +…ËÆ˙ …Æ˙…‰∫…x…‰ ®… ∫…r˘Ω˛∫i…* P…Æ˙-M…fiΩ˛∫l…“ E‰Ú EÚ…®… ®… |…‰®……⁄h…« +x…÷∂……∫…x… E‰Ú ∫……l… E÷Ú∂…±… ®……M…«n˘∂…«EÚ* M…fiΩ˛S…™……« ®…Â

∫¥…SUÙi…… +…ËÆ˙ ∫…÷Ø˚ S… E‰Ú |… i… BEÚ…O… ¶……¥… ∫…‰ ∫…®…Ã…i…* +…v™……Œi®…EÚ EÚl…… ∫…… Ω˛i™… E‰Ú …`ˆx…-……`ˆx… +…ËÆ˙ P…Ɖ˙±…⁄ EÚ±……+… ®… +x…÷Æ˙…M…*

∫…∆…E«Ú -- B°Ú-93/27, i…÷±…∫…“ x…M…Æ˙, ¶……‰……±… (®…v™…|…n‰˘∂…) ¶……Æ˙i…, °Ú…‰x… : 0755-2577460

∂™……®…±…… ∂…÷C±…

∫…“i…… EÚ“ Æ˙∫……‰<«

i…Æ˙“ : §…i…«x… ®… l……‰c˜…-∫…… i…‰±… b˜…±…EÚÆ˙ V…“Æ˙…, +V…¥……<x…, ∫……§…÷i…

v… x…™…… +…ËÆ˙ EÚg¯“ …k…… EÚ… UÙ…ÂEÚ ±…M……Bƒ* UÙ…ÂEÚ E‰Ú ∫……l… ±……±…

®…S…«, Ω˛±n˘“, v… x…™…… ……=˘b˜Æ˙ +…ËÆ˙ l……‰c˜…-∫…… ……x…“ b˜…±…EÚÆ˙

M…]¬ı]‰ı b˜…±… n¢* l……‰c˜“ n‰˘Æ˙ …EÚx…‰ E‰Ú §……n˘ =∫…®… n˘Ω˛“ b˜…±…EÚÆ˙

S…±……Bƒ V…∫…∫…‰ EÚ n˘Ω˛“ °Ú]‰ı x…Ω˛”* °ÚÆ˙ Ω˛Æ˙… v… x…™…… +…ËÆ˙ l……‰c˜…-

∫…… M…Æ˙®… ®…∫……±…… b˜…±…EÚÆ˙ M…Æ˙®……-M…Æ˙®… …Æ˙…‰∫…Â*

§…‰∫…x… E‰Ú M…]¬ı]‰ı EÚ… ∫……M…

∫……®…O…“ : §…‰∫…x… 150 O……®…, n˘Ω˛“ BEÚ ±…“]ıÆ˙, n˘…‰-n˘…‰ ]ı“ S…®®…S… Ω˛±n˘“ +…ËÆ˙ v… x…™…… ……=b˜Æ˙, BEÚ-

BEÚ ]ı“ S…®®…S… Æ˙…<« +…ËÆ˙ V…“Æ˙…, BEÚ ]ı“ S…®®…S… i…l…… ®…Ël…“ n˘…x……, ±……±… ®…S…« ……=b˜Æ˙* EÚc˜“ …k……

(®…“`ˆ“ x…“®…) +…ËÆ˙ Ω˛”M…* …EÚ…Ëc‰˜ E‰Ú ±…B i…‰±… 250 O……®… +…ËÆ˙ S…x…‰ EÚ“ n˘…±… 100 O……®…* x…®…EÚ

∫¥……n˘ E‰Ú +x…÷∫……Æ˙*

…Ω˛±…‰ n˘Ω˛“ EÚ…‰ °‰Ú]Âı °ÚÆ˙ =∫…®… §…‰∫…x…, x…®…EÚ, Ω˛±n˘“, v… x…™…… +…ËÆ˙ ±……±… ®…S…« b˜…±…EÚÆ˙

n˘…‰§……Æ˙… °‰Ú]Âı* P……‰±… EÚ…‰ <i…x…… …i…±…… EÚÆÂ˙ EÚ ¥…Ω˛ E÷Ú±… ®…±……EÚÆ˙ n˘…‰ ±…“]ıÆ˙ Ω˛…‰ V……B* °ÚÆ˙ ∫……®……x™… +…ƒS… …Æ˙ S…⁄±Ω‰˛ …Æ˙ §…i…«x… S…g¯…Bƒ*

n˘…‰ S…®®…S… i…‰±… b˜…±…EÚÆ˙ =∫…®… J…c˜“ Æ˙…<«, V…“Æ˙…, ®…Ël…“ n˘…x……, EÚc˜“ …k…… +…ËÆ˙ Ω˛”M… b˜…±…Â* Æ˙…<«, ®…Ël…“ i…‰±… ®… S…]ıEÚx…‰ E‰Ú §……n˘ §…x……™……

Ω÷+… P……‰±… b˜…±…EÚÆ˙ =∫…‰ EÚÆ˙U÷Ù±…“ ∫…‰ ±…M……i……Æ˙ S…±……Bƒ* =§……±… +…x…‰ …Æ˙ +…ƒS… EÚ…‰ v…“®…“ Æ˙J…Â* <∫…‰ EÚ®… ∫…‰ EÚ®… i…“∫… ®…x…]ı i…EÚ v…“®…“

+…ƒS… …Æ˙ …EÚx…‰ n¢* °ÚÆ˙ S…⁄±Ω‰˛ ∫…‰ =i……Æ˙ ±…Â* EÚc˜“ ®… b˜…±…x…‰ E‰Ú ±…B …EÚ…Ëc‰˜ : 100 O……®… S…x…‰ EÚ“ n˘…±… Æ˙…i… ®… ¶…“M…x…‰ E‰Ú ±…B Æ˙J…

n¢* ∫…÷§…Ω˛ =∫…‰ ®…C∫…Æ˙ ®… …“∫…i…‰ ∫…®…™… +n˘Æ˙EÚ, Ω˛Æ˙“ ®…S…« +…ËÆ˙ ∫¥……n˘ E‰Ú +x…÷∫……Æ˙ x…®…EÚ ¶…“ ®…±…… n¢* °ÚÆ˙ <∫…E‰Ú UÙ…‰]‰ı-UÙ…‰]‰ı …EÚ…Ëc‰˜

i…‰±… ®… i…±…EÚÆ˙ <xΩ² M…Æ˙®…-M…Æ˙®… P……‰±… ®… b˜…±… n¢* E÷ÚUÙ n‰˘Æ˙ §……n˘ ™…Ω˛ …EÚ…Ëc‰˜ ¥……±…“ EÚg¯“ …Æ˙…‰∫…Â* =∫… …Æ˙ Ω˛Æ˙… v… x…™…… +…ËÆ˙ …÷n˘“x…… EÚ“

…k…“ b˜…±…EÚÆ˙ =∫…‰ ∫…V…… n¢*

¥… v… :

…EÚ…Ëc‰˜ ¥……±…“ ∫…÷∫¥……n÷˘ EÚg¯“

65

G

A R

BH

AN

AL

2

1

43

5 6

7

8

9

10

1112

13

14

15 1617

18

1920

2122

23

24

28

25 26

27

§……Bƒ ∫…‰ n˘…Bƒ

>…Æ˙ ∫…‰ x…“S…‰

1. §……ËUÙ…Æ˙ EÚÆ˙x……, ……x…“ M…Æ˙…x…… (4)

4. P…c˜…, ∂…Æ˙“Æ˙, æ˛n˘™…, ®…x… (2)

6. n⁄˘Æ˙ EÚÆ˙¥……x……, Ω˛]ı…x…‰ EÚ… EÚ…®… EÚÆ˙¥……x…… (4)

7. Q……h…Âp˘“, x…… ∫…EÚ…, |… i…π`ˆ… (2)

9. ∫……v……Æ˙h…, ®……®…⁄±…“, EÚ®… n˘…®… EÚ… (2)

11. x……÷h…, E÷Ú∂…±…, S…i…÷Æ˙ (2)

12. ±…¥…h…, x……‰x… (3)

14. §……‰i…±… EÚ“ b˜…]ı, EÚ…Ë+… (2)

15. |…¶……¥… x…π]ı EÚÆ˙x…‰ ¥……±……, ®……Æ˙ b˜…±…x…‰ ¥……±…… (3)

17. ®……±……, …Æ˙…V…™… (2)

18. ……‰i…, V…±…™……x…, ¥…®……x… (3)

20. x™…⁄x…i……, +¶……¥… (2)

21. EÚh…, v…⁄±… (2)

22. ∫… Æ˙i……, i…Æ∆˙ M…h…“ (2)

24. ∫¥…“EÚ…Æ˙ Ω˛…‰x…… (4)

27. EÚ…™…«, v…∆v……, |…™……‰V…x… (2)

28. +S……x…EÚ (4)

1. |…¥…… Ω˛i… EÚÆ˙x……, M…ƒ¥……x……, ®…∫… (3)

2. …Æ˙UÙ…<«, UÙ…™……, …‰]ı“EÚ…‰]ı (2)

3. n˘…‰π…, ®…±……¥…]ı, n÷˘π]ıi…… (2)

4. M…Ω˛Æ˙…, ∫…P…x… (2)

5. +…x…‰ Ω˛∫i…±…‰J… ®… +…x…… x……®… ±…J…x…… (4, 3)

6. §…V……x…… (3)

8. +]¬ı]ıΩ˛…∫…, ˆΩ˛…EÚ… (4)

9. v…CEÚ…, S……‰]ı, +…P……i… (3)

10. ∫…‰¥…EÚ, S……EÚÆ˙, ¥…‰i…x…¶……‰M…“ (3)

13. ∏…‰π`ˆ V…x…, ∫……Ω⁄˛EÚ…Æ˙, §…c˜… +…n˘®…“ (4)

14. +∆V…x…, EÚV…Æ˙… (3)

16. BEÚ …÷Ø˚π… … Æ˙v……x… (3)

19. V…x®… n‰˘x…‰ ¥……±……, …i…… (3)

23. ±…EÚc˜“ EÚ…‰ S……]ı V……x…‰ ¥……±…… EÚ“c˜… (3)

24. §…Æ˙…§…Æ˙, i…÷±™…, n˘…‰ ∫…‰ ¥…¶……V™… ∫…∆J™…… (2)

25. EÚÆ˙h…, §…Æ˙…Ëx…“, P……‰c‰˜ EÚ“ ±…M……®… (2)

26. x…C∂……, |……∞¸…, ®……x… S…j… (2)

66

G

A R

BH

AN

AL

®…√‰π…

EÚ∫…“ W…n˘M…“ ®…‰∆ ®…÷ ∂EÚ±…‰∆ x…Ω˛” +…i…”* +…… E‰Ú ∫……l… ¶…“ E÷ÚUÙ B‰∫…… Ω˛“

Ω˛Ë* ∫……±… E‰Ú ……ƒS… ®…Ω˛“x…‰ +…… B‰∫…“ Ω˛“ …Æ˙‰∂…… x…™……‰∆ EÚ… ∫……®…x…… EÚÆ˙

∫…EÚi…‰ Ω˛È* ±…‰ EÚx… Ω˛…Ë∫…±…… §…x……B∆ Æ˙ J…B* +SUÙ‰ ¥…HÚ EÚ“ J…÷∂§…⁄ ¶…“

+……EÚ…‰ +…i…“ Æ˙Ω˛‰M…“* x……ËV…¥……x……‰∆, UÙ…j……‰∆, J…√…∫…EÚÆ˙ EÚ®… =®…Æ˙ E‰Ú ±……‰M……‰∆

E‰Ú ±…B ®…Ω˛i¥……⁄h…« Ω˛È <∫… ∫……±… E‰Ú ∂…÷Ø˚+…i…“ UÙΩ˛ ®…Ω˛“x…‰* ¥™…………Æ˙ ®…‰∆

±…M…‰ ±……‰M……‰∆ EÚ…‰ ∫…i…E«Ú Æ˙Ω˛x…… Ω˛…‰M……* x…B EÚ…Æ˙…‰§……Æ˙ EÚ“ n˘∂…… ®…‰∆ ¶…“

v™……x… ±…M……i…‰ Æ˙ Ω˛B* ∫……±… E‰Ú +∆i… ®…‰∆ J…S……ʉ EÚ“ §……g EÚ…‰ Æ˙…‰EÚx…‰ EÚ…

Ω˛÷x…Æ˙ ¶…“ +……EÚ…‰ n˘J……x…… …c‰M……*

¥™…¥…∫……™… +l…¥…… ¥…t…l…“« ¥…M…« E‰Ú ±…B ¥…π……»i… i…EÚ +i™… v…EÚ … Æ˙∏…®…

E‰Ú §……n˘ Ω˛“ ∫…°Ú±…i…… ®…±…‰M…“* EÚ±……, ∫…∆M…“i…, °Ú±®…, ]ı“¥…“, EÚ…M…V…,

EÚ…c…, ±…… ∫]ıEÚ, S…“x…“, S……¥…±…, Ω˛“Æ˙‰-V…¥……Ω˛Æ˙…i… ∫…‰ V…÷c‰ V……i…EÚ…‰∆ E‰Ú

±…B ¥…π……»i… i…EÚ ∫…®…™… ∂…÷¶… Æ˙Ω˛‰M……* ®…<« ∫…‰ V…÷±……<« i…EÚ ∫¥……∫l™… B¥…∆

¥… ¶…z… EÚ…Æ˙h……‰∆ ∫…‰ ¥™…™… §…g ∫…EÚi…… Ω˛Ë* V…⁄x… ∫…‰ x…¥…∆§…Æ˙ +∆i… i…EÚ

n˘÷P…«]ıx……, ∫¥…™…∆ EÚ“ ∫…÷Æ˙I…… E‰Ú |… i… ∫…S…‰i… Æ˙Ω˛‰∆*

=SS… ∂…I……, <∆V…“ x…™… Æ˙∆M…, EÚ…M…V…, EÚ…c…, ™……‰M…, v…®…«, ∫…∆M…“i…, EÚ±……,

∫…… Ω˛i™… ∫…‰ V…÷c‰ ±……‰M…… E‰Ú ±…B ∂…÷¶… Œ∫l… i…™……ƒ ΩÈ˛* ¥…n˘‰∂… ™……j……+…‰∆ EÚ…

™……‰M… §…x…‰M……* 15 ®……S…« ∫…‰ V…⁄x… +∆i… i…EÚ EÚ… ∫…®…™… x……ËEÚÆ˙“, ¥™…………Æ˙,

Æ˙…V…x…“ i…, |…∂……∫… x…EÚ ∫…‰¥……, ¥…k…, EÚ…x…⁄x…, …™…«]ıx… ∫…‰ V…÷c‰ ±……‰M…… E‰Ú

±…B ∂…÷¶…* |…h…™… ∫…®§…∆v……‰∆, ¥…¥……Ω˛, ∫……Èn˘™…« E‰Ú I…‰j……‰∆ ®…‰∆ ®…<« ∫…‰ V…÷±……<«

+∆i… i…l…… 15 +C]ı⁄§…Æ˙ ∫…‰ ¥…π……»i… i…EÚ ∂…÷¶… ∫…®…™… Æ˙Ω˛‰M……* ¥…t…l…“« ¥…M…«

E‰Ú ±…B M…÷Ø˚ E‰Ú ±…B M……™…j…“ +l…¥…… ¥…Ë n˘EÚ ®…∆j… i…l…… n˘÷M……«∫…i…∂…i…“,

Ω˛x…÷®……x… S……±…“∫…… ±……¶…EÚ…Æ˙“ Æ˙Ω˛‰∆M…‰ i…l…… …z…… v……Æ˙h… EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ >V……«

®…±…‰M…“* ®…<« ∫…‰ +M…∫i… B¥…∆ x…¥…∆§…Æ˙ ®……Ω˛ ®…‰∆ ®…v…÷®…‰Ω˛, l……<Æ˙…<b˜, x…‰j…

B¥…∆ =n˘Æ˙ Æ˙…‰M……‰∆ E‰Ú |… i… ∫……¥…v……x…“ Æ˙Ω˛‰M…“*

¥…fiπ…

®…l…÷x…

EÚE«Ú

v…x…, Æ˙…V…x…“ i…, x……ËEÚÆ˙“, ∫…∆i……x…, J…‰±…, S… EÚi∫……, ∫…÷Æ˙I……, ∫…‰x……

<i™…… n˘ I…‰j……‰∆ ®…‰∆ ®……x… ∫…EÚ i…x……¥…* n˘…∆…i™… B¥…∆ |…h…™… ∫…∆§…∆v………‰∆ ®…‰∆

¶…“ i…x……¥… EÚ“ ∫l… i… Æ˙Ω˛ ∫…EÚi…“ Ω˛Ë* ™…Ω˛ ®…Ω˛“x…… +… l…«EÚ,

…… Æ˙¥…… Æ˙EÚ ∂……∆ i… E‰Ú ±…B +∂…÷¶… Æ˙Ω˛ ∫…EÚi…… Ω˛Ë* n˘÷M……«, ∂…¥…,

∫…⁄™…« EÚ“ =……∫…x…… ±……¶…EÚ…Æ˙“ Æ˙Ω˛ ∫…EÚi…“ Ω˛È* ®…Ω˛“x…‰ E‰Ú +∆i… i…EÚ

∫……Èn˘™…«, ]ı“¥…“, °ËÚ∂…x…, EÚ±……, J…‰i…“-§……c“ ∫…‰ V…÷c‰ ±……‰M…… EÚ… ∂…÷¶…

∫…®…™… ∂…÷∞¸ Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˲ <∫… ±…B x…™…‰ x…¥…‰∂… ±……¶…EÚ…Æ˙“ i…l……

∫…®……V…∫…‰¥…… B¥…∆ +x™… |…EÚ…Æ˙ ∫…‰ ∫…®®……x… Ω˛… ∫…±… Ω˛…‰ ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛*

∫¥……∫l™… EÚ“ o˘ π]ı ∫…‰ V……‰c…‰∆, Ω˛ d˜™……‰∆, M…±…‰ B¥…∆ °‰Ú°Úc…‰∆ E‰Ú Æ˙…‰M……‰∆ ∫…‰

¥…π…«-…™…»i… ∫……¥…v……x…“ Æ˙J…x…“ Ω˛…‰M…“*

®…Ω˛“x…‰ E‰Ú §…“S… i…EÚ i…EÚ Æ˙…V…x…“ i…, ¥™…………Æ˙, x……ËEÚÆ˙“, +… l…«EÚ

I…‰j……‰∆ ®…‰∆ + x… ∂S…i…i…… B¥…∆ ±……¶… EÚ… ®…±……-V…÷±…… |…¶……¥… n˘‰J…x…‰

EÚ…‰ ®…±…‰M……* ¥…t… l…«™……‰∆ E‰Ú ±…B ∫¥……∫l™… B¥…∆ + v…EÚ … Æ˙∏…®…

l…EÚ…x…‰ ¥……±…‰ ∫…r˘ Ω˛…‰ ∫…EÚi…‰ Ω˛È* ∫…⁄™…«, n˘÷M……« B¥…∆ ∂…¥… =……∫…x……

i…l…… v……î…EÚ EÚ…™…« EÚÆ˙x…‰ ∫…‰ <x…EÚ… |…¶……¥… ®…Ω˛“x…‰ E‰Ú +… J…Æ˙ i…EÚ

∂…÷¶… +∫…Æ˙ n˘‰i…… Æ˙Ω˛‰M……*

®…Ω˛“x…‰ EÚ“ ∂…÷Ø˚+…i… ®…Â Ω˛“ ∫…°Ú±…i…… EÚ“ o˘ π]ı ∫…‰ ®… ∏…i… |…¶……¥…

n˘J…x…… ∂…÷∞¸ Ω˛…‰ V……™…ÂM…‰* §…gi…‰ ¥™…™…, ∫¥……∫l™…, ¥™…………Æ˙ B¥…∆

Æ˙…V…x…“ i…, x……ËEÚÆ˙“ ®…‰∆ i…x……¥……⁄h…« ¥……i……¥…Æ˙h… Æ˙Ω˛ ∫…EÚi…… Ω˛Ë* ®…<«

∫…‰ V…÷±……<« i…EÚ EÚ… ∫…®…™… V…“¥…x… E‰Ú Ω˛Æ˙ I…‰j… ®…‰∆ v…x…, ∫…∆… k…,

¥……Ω˛x…, …n˘…‰z… i… B¥…∆ +x™… EÚ…Æ˙h……‰∆ ∫…‰ ±……¶…EÚ…Æ˙“ ∫…r˘ Ω˛…‰M……*

±…‰ EÚx… ®…Ω˛“x…‰ E‰Ú +∆i… i…EÚ n˘÷P…«]ıx……, S……‰Æ˙“, v……‰J…‰ B¥…∆ ∫¥……∫l™… E‰Ú

|… i… ∫……¥…v……x…“ Æ˙J…x…“ Ω˛…‰M…“* <∆V…“ x…™… Æ˙∆M…, +…<«]ı“, ∂…I…… ∫…‰

V…÷c‰ ±……‰M…… E‰Ú ±…B ™……n˘M……Æ˙ +¥…∫…Æ˙ x…î…i… Ω˛…‰ ∫…EÚi…‰ ΩÈ˛*

¥…Y……x…, ∂……‰v…, ∫…… Ω˛i™…, Æ˙S…x……i®…EÚ I…‰j……‰∆ ∫…‰ V…÷c‰ ±……‰M…… E‰Ú ±…B

∂…÷¶… …Æ˙∆i…÷ EÚ±……, ∫…∆M…“i…, °Ú±®… <i™…… n˘ I…‰j……‰∆ ∫…‰ V…÷c‰ ±……‰M…… EÚ…‰

∫…∆Ω˛

EÚx™……

i…÷±……

®…<« ®……Ω˛˙ E‰Ú ®…÷J™… µ…i… B¥…∆ i™……ËΩ˛…Æ˙

67

G

A R

BH

AN

AL

®…±…‰-V…÷±…‰ x…i…“V…‰ n‰˘J…x…‰ EÚ…‰ ®…±…ÂM…‰* ∫¥……∫l™… EÚ“ o˘Œπ]ı ∫…‰ ™…Ω˛

∫…®…™… V……‰c…‰∆, ®…v…÷®…‰Ω˛, n˘÷P…«]ıx……, °‰Ú°Úc…‰∆ B¥…∆ Æ˙HÚS……… ∫…‰ O… ∫…i…

±……‰M…… E‰Ú ±…B E÷Ú|…¶……¥…“ Æ˙Ω˛ ∫…EÚi…… Ω˛Ë* Æ˙…V…x…“ i…, J…‰±…, v…®…«,

+v™……i®… ∂…I…… E‰Ú ±…B ®…v™…®… i…l…… |…h…™… ∫…∆§…∆v……‰∆ ®…‰∆ i…x……¥……⁄h…«

Æ˙Ω˛ ∫…EÚi…… Ω˛Ë* ®…Ω˛“x…‰ E‰Ú +… J…Æ˙ ®… v…x…, ®…÷EÚn˘®……, ¥…k…,

|…§…∆v…x…, J…‰±… i…l…… Æ˙…V…x…“ i… EÚ…‰ UÙ…‰c, +x™… I…‰j……‰∆ ®…‰∆ +i™…∆i…

±……¶…EÚ…Æ˙“ ∫…r˘ Ω˛…‰ ∫…EÚi…… Ω˛Ë*

<∫… Æ˙… ∂… E‰Ú ±…B O…Ω˛ ∫l… i… +…x…‰ ¥……±…‰ ∫…®…™… E‰Ú ±…B x…™……

+…v……Æ˙ §…x……BM…“* v…x…, ∫…∆i……x…, ∫…∆… k…, x……ËEÚÆ˙“, Æ˙…V…x…“ i…

<i™…… n˘ ®…‰∆ ¥…π…«-…™…»i… ±……¶… EÚ“ ∫l… i… §…x…“ Æ˙Ω˛‰M…“* +…x…‰ ¥……±…‰

¥…π…« ®…Ω˛i¥……EÚ…∆I……+…‰∆ EÚ…‰ …⁄Æ˙… EÚÆ˙x…‰ ®…‰∆ ∫…I…®… Ω˛…‰∆M…‰* M…÷V…Æ˙ S…÷E‰Ú

¥…HÚ EÚ… … Æ˙∏…®… +§… EÚ…®… +…™…‰M…… i…l…… ¥…¥……Ω˛, |…h…™… ∫…∆§…∆v……‰∆,

v…… ®…«EÚ B¥…∆ +x™… ™……j……+…‰∆ E‰Ú ±…B ∂…÷¶… ∫…®…™… Æ˙Ω˛‰M……* ®……Ω˛ E‰Ú

+∆i… i…EÚ n˘÷P…«]ıx…… S……‰]ı, ¥™………… Æ˙EÚ, |…h…™… ∫…∆§…∆v……‰∆ ®…‰∆ i…x……¥… ∫…‰

S…∆i…… §…x…“ Æ˙Ω˛‰M…“*

M…÷Ø˚, ∂… x…, Æ˙…Ω˛÷ E‰Ú ¥…∂…‰π… ß…®…h… E‰Ú EÚ…Æ˙h… ¥…∂…‰π…

… Æ˙¥…i…«x…EÚ…Æ˙“ P…]ıx……B∆ Ω˛…‰i…“ Æ˙Ω²M…“* l…EÚ…x… B¥…∆ ∫¥……∫l™… E‰Ú

|… i… ∫…S…‰i… Æ˙Ω˛x…… Ω˛…‰M…… ™…t … ™……‰M…, +v™……i®…, …Æ˙… ¥…v……+…‰∆ ®…‰∆

®…Ω˛…Æ˙i… |……i… EÚÆ˙x…‰ E‰Ú ±…B +x…÷E⁄Ú±… +…ËÆ˙ ±……¶…EÚ…Æ˙“ ∫… r˘

Ω˛… ∫…±… Ω˛…‰ ∫…EÚi…“ Ω˲* ®……Ω˛ E‰Ú ®…v™… i…EÚ i…EÚ v…… ®…«EÚ ¥…¥……Ω˛

B¥…∆ ∂…÷¶… ∫…∆∫EÚ…Æ˙…‰∆, EÚ±……, ∫…… Ω˛i™…, ∫…∆M…“i… B¥…∆ ¥……Ω˛x… <i™…… n˘

¥…fi ∂S…EÚ

v…x…÷

EÚ“ J…Æ˙“n˘ E‰Ú ±…B ∂…÷¶… ∫…®…™… i…l…… Æ˙…V…x…“ i…, x……ËEÚÆ˙“, EÚ…x…⁄x…, ¥…k…,

|…§…∆v…x… ∫……‰x……, J……t…z… E‰Ú ¥™…………Æ˙ E‰Ú I…‰j……‰∆ ®…‰∆ ∫……¥…v…x…“ ∫…‰ x…h…«™… ±…‰∆*

+… l…«EÚ i…x……¥…, i…x…-®… ∫i…πEÚ B¥…∆ ∫…∆i……x… ∫…∆§…∆ v…i… n˘§……¥… ®…Ω˛∫…⁄∫…

Ω˛…‰M……* …‰]ı, x…‰j…, M…±…‰j… …“`ˆ B¥…∆ P…÷]ıx……‰∆ E‰Ú Æ˙…‰M……‰∆ E‰Ú |… i… ∫……¥…v……x…“

Æ˙J…x…“ Ω˛…‰M…“* ®…Ω˛“x…‰ E‰Ú §…“S… ®… EÚ∆™…⁄]ıÆ˙, <∆V…“ x…™… Æ˙∆M…, EÚ±……,

∫…… Ω˛i™…, ∫…∆M…“i…, ]ı“¥…“ ∫…‰ V…÷c‰ ±……‰M……Â E‰Ú ±…B |… i…π`ˆÙ… |…… i… EÚ… ∫…®…™…

Ω˛…‰M……* +… J…Æ˙ ®… §…ÈEÚ, ¥…k…, …Ëi…fiEÚ B¥…∆ ¥…n˘‰∂…“ ª……‰i……‰∆ ∫…‰ v…x…, ∫…∆… k…

B¥…∆ ¥……Ω˛x… |……i… EÚ… Ω˛…‰M……* ®……i……- …i…… E‰Ú ∫¥……∫l™…, x……ËEÚÆ˙“ B¥…∆

¶……¥…x……+…‰∆ …Æ˙ x…™…∆j…h… Æ˙J…‰∆*

|…h…™… B¥…∆ ¥™………… Æ˙EÚ ∫…∆§…∆v……‰∆, …i…… E‰Ú ∫¥……∫l™…, =SS…… v…EÚ… Æ˙™……‰∆ E‰Ú

+∫…Ω˛™……‰M… i…l…… Æ˙…V…x…“ i…, x……ËEÚÆ˙“ ®…‰∆ S…∆i…… Æ˙Ω˛‰M…“* ®……Ω˛ E‰Ú …Ω˛±…‰

…J…¥……c‰ ®…‰∆ … Æ˙¥……Æ˙ ®…‰∆ ∂…÷¶… +…™……‰V…x… EÚ“ ∫…∆¶……¥…x……* §…“S… ®… x……ËEÚÆ˙“,

¥™…………Æ˙ i…l…… ∫…∆… k…, ±……‰Ω˛…, J…‰±…, S… EÚi∫…… <i™…… n˘ ∫…‰ V…÷c‰ ±……‰M…… E‰Ú

V…“¥…x… ®…‰∆ ∂…÷¶… n˘⁄Æ˙M……®…“ … Æ˙¥…i…«x…*

=SS… ∂…I……, v…x…, v…®…«, ™……‰M…, +v™……i®…, ¥…k…, |…§…∆v…x…, …™…«]ıx…,

EÚ…x…⁄x… E‰Ú I…‰j……‰∆ ®…‰∆ ®…Ω˛i¥……⁄h…« ∫…°Ú±…i…… i…l…… +… l…«EÚ ±……¶…* ®…Ω˛“x…‰ E‰Ú

+… J…Æ˙ i…EÚ +S……x…EÚ S… EÚi∫…… B¥…∆ +x™… EÚ…Æ˙h……‰∆ ∫…‰ ¥™…™… §…g ∫…EÚi……

Ω˛Ë i…l…… n˘÷P…«]ıx……, S……‰Æ˙“ B¥…∆ Ω˛… x… E‰Ú |… i… ∫……¥…v……x…“ Æ˙J…x…“ Ω˛…‰M…“ ∫……l…

Ω˛“ ∫…∆… k…, ¥……Ω˛x… +… n˘ ®…±…x…‰ EÚ“ ∫…∆¶……¥…x…… Ω˲*

®…EÚÆ˙

E÷Ú∆¶…

®…“x…

n 1 : µ…i… EÚ“ …⁄Ãh…®……, 2 : ∫x……x…, n˘…x… …⁄Ãh…®……, §…÷r˘ …⁄Ãh…®……, 5 : M…h…‰∂… S…i…÷l…‘ µ…i…, 13 : +S…±……

BEÚ…n˘∂…“, 14 : ¥…]ı µ…i… |……Æ∆˙¶…, |…n˘…‰π… µ…i…, 15 : ∂…¥… S…i…÷n«˘∂…“, ¥…fiπ… ∫…∆GÚ…∆ i…, 16 : ¥…]ı ∫…… ¥…j…“ +®……¥…∫…,

17 : …÷Ø˚π……‰k…®… ®……∫… |……Æ∆˙¶…, 18 : S…∆p˘n˘∂…«x…, 20 : ¥…x……™…EÚ“ S…i…÷l…‘ µ…i…, 26 : M…∆M…… n˘∂…Ω˛Æ˙…,

27 : …÷Ø˚π……‰k…®…“ BEÚ…n˘∂…“ µ…i…, 29 : |…n˘…‰π… µ…i…, 31 : ∫x……x… n˘…x… µ…i… …⁄Ãh…®……

n n n

n n n

n n n n

n n n

G

A R

BH

AN

AL

§……EÚ“ ∫l……™…“ ∫i…®¶…

∂…Æ˙n˘ V……‰∂…“ EÚ… ¥™…∆M™…

∂…¥……x…“ EÚ… ∫…∆∫®…Æ˙h…

Æ˙P…÷¥…“Æ˙ ∫…Ω˛…™… EÚ“ EÚΩ˛…x…“

V……ƒ x…∫……Æ˙ +Ki…Æ˙ EÚ“ N…W…±…Â

EfiÚ∂x… S…xn˘Æ˙ EÚ“ +…i®…EÚl…… "+…v…‰ ∫…°ÚÆ˙ EÚ“ …⁄Æ˙“ EÚΩ˛…x…“' E‰Ú +∆∂…