eiusdem Obseruationes ad ius atticum et romanum - e-Archivo

AD IVS A TT. ET ROM. LIB. IV. jojIns iftudab Athenienfibus ad R om anos manat u r a e iuris A ttici imaginem quandam habemus apud Platonem ; qui totum pene ius fuum exiu rc A ttico pro genio eius interpolato conftituit Stc igitur tile lib. de lc g ib . x i. /«aoí</\' tú m /«a» íc/ád,14 «AAiíei»» xj o W ,/ a » ' |u- k u t ib •jtd' í a ttC im t cune yttee^ug , ¿ortc¿tea, í n » ’ »7t© iy /x ii , ó T iü /5a * 4 «c.7bc

, » 7¿u» /3a«(6£u» tg tz£ o > y e w f i u t , £ t ? »

¡■Kct^zrr’ tul rlY a fljtlcrc ). cae úl' i 7mi7jápfyj0f , ut'fi tcS £.>*.:[Ofr-TVÍ T ljfe. <1 7Btf /3A«£t»7»f , «V* ó/meí- p n J C* -7» A ta * 7; í ,- uKatnae r a|/« /»a» nnu(í&u f i t ai Vfúor núieaceeict. i a i í »■77*9«, tü¿ 77 fAa££u/

7 <fÍAw tsf&Jlito. í» firuus , v e l ferua in re aliena quacumque damnum ,Jine alterius facio, vel eb imperitia,vel ob aliam caufam haud probabilem, dederit, ferui,qui damnum dedit,dominus, v e l damnum farcito, vel feruum tp ftm , qui notu it , noxa dedito. Sih autem querctur dominus, litem eam , mutua en a , qui damnum fe c it , t¿~ eius, qui damnum accepit, collufone conflaram, v t fuo feruo fpoharetur, aflione de doto aduer-

f i s eum, qui damnum p acceptjfc queflus efl, agito s ac,fl eum conuincat, duplam pretij ferui a indicibus aflimati aflimartonem habeto ; fin autem ipfe caufa ceciderit , damnum refarcito, (¿rferuum noxa dedito.

v . D icit P lato , / «Aor a! , it JYa» SAaJ.»: quibu s verbis /Saa llu i, & dainnuin datum iigrufi- catq uo cu m q ue m o d o ,id e ft,fin e m aleficio, v e l cum m aleficio: quom odo prim o caiu, datur ad ion o xalis A quilia jiu re R o m a n o , a ltero , a d io noxalis cum a d ied io n c m aleficij, vc- J u ti,fu rti,in iu riaru m ,& fim ilium . N am noxalis a d io ob priuata m aleficia datur q u o rum perfcquutionc damnum farciri nobis pe cimus; ad publica,quae poenis legitim is vindicanda fu n t,n o n pertinet. D ic it , « m /W -f iu rn t J i a n s ies , £ 7iut prdfiluj t^ iaStu , £ rc/ ii/ ci4 «»T tuirir «^cJi-ro H anc aequitatem ius R o manum fequutum eft. C u m enim damnum datum farciri om nino d e b e a t, fi á feru o , qui to tu s dom ini e ft , datum e ft , dom inum , cui feruus adquirir,zq u u m eft illu d praeftare, fed quia ferui d c lid a luere non debet , arquum qu oque exiftim atum eft,cx maleficio ferui dom inum non in plus teneri, quam vt n o x * cum dedat i eum tradat i l l i , qu i damnnm accepit. /. 1. m prine. J).D e nox. a li. atque to to fu o iu - reced at. 1 . 15. O. eod. dom inium , ius fuum ad eum transferat. /. 17 . /. 29. O. eod. D icit P la t o ,£& .Jtno, non iaJira qu od idem eft; quom odo dedere , 6c tradere iure R om ano. S en ium igitur dando, qui noxam fecit, dom inus litis aftim ationem iufferre non cogitur, m odo ipfe d o lo , & culpa vacet. N a m , fi iu- bente e o ,a u t feiente, n^c p rohibente, cum p o fle t, 111 folidum tenetur, d. I. z. Scpaflim .C.ifum poftea obferuat P la to , quem in iure Rom ano tangi non m em ini,& qui tamen non infrdquentcr accidere potuit,vtcollu fion e ferui cum co ip fo , qui damnum fc accepifle quereretu r, dom inus feruum am itteret; quo cafu adion em <#KC77^i«»contra ad orem dari volebat Plato ; q u i a d io quid fit fatis oftendim us

lib. 1 .de rer.iu d .au d o r. H a d c n u s de feruis n oxa: deditis.

v 1. D ixim u s veteri R om anorum iure etian* filium fam ilias á patre fuifle noxae deditum . A tS alm afiu sm u lto b en ig n iu s a g it ,a tq u e ita lo q u itu r,cap. x v 111. farraginis de m o d o v fu rarum, pag.797. quafi q u ilibet hom ines liberi iuri huic eflent ob n oxij. S ic enim ille j N o n multum ab his Gracorum dycylycis di flabant l i beri homines, qui noxa dedebantur, ob damnum

farciendum e i , cui noxam commi f i t ant. ^ /od iure Romano heuifle certum efl. Id e m ,cap. v lt. p. 889. Liberi homines eo tempore ¿yeyun fiebant noxali aclione, quos tamen ex caufa crediti iam tum dyuyi'/mt fleri non liceret. V ide leges 33.; 4 . c r J5- D. D. nox. a li. Serui plane flebant cius , cui dedebantur , v t <¿r ¿júyyoi illi, quot olim tudex indicaros, ty-addiclos ob debitum duci iubebat. O b feru atio ifta ab hom ine ,qU i v e l tantillam R om ani iu ris , Sc antiquitatis notitiam h a b e re t, proficifci non p otu it. A c prim um , nihil eft fa lfiu s , quam q u o d ille ait generaliter,liberos hoim nes noxa: d ed ito s ,q u o d defilijsfam ilias folis d ici poterat. N ih il q u o -

ue falfius, quam qu od a it , noxa: dedition e liosfam iliasieruos plane fuifle fa d o s . S i fi-

liusfam ilias noxam c o m m ifc ra t, de p ecu lio pater con uen icbatur,qui aut filium defen dere debebat,aut eum n o x * d edere.Si eum defendere n olcbatjnon ftatim d u cebaturfiliusfam i- lias, q u om od o d u ccb a tu rferu u s, fi a dom in o non defendebatur. /. Is qui. 31. t). De nox. a li. E rgo feruum perdebat dom inus,qui eum non defen debat , Scis ftatim adquirebatur a d o r i. A t filiofam ilias ,q u e m pater defen dere n olebat , dabatur defen fio . P o terat ipfc caufam fuam agere ,& i u s fu u m tu cri./ . N oxa li.^ . D. eod. qnod feruus non p o terat, cu m is nullam iuris ciuilis com m unionem haberet. Sed Sc feru u sn o x * á dom ino deditus adquirebatur a d o r i , aduerfus qué nulla ci p otetat amplius com petere defenfio, cum nihil haberet, qu od p e rd e re t, corpnsautcm ad a d o ris dom inium tranfijflet. /. i i alienus. 27. D. eod. S i autem filiusfamihas caufa cognita dam natus c ra t , tunc, nifi fa tis fa c icb a ta d o ri,a b co duci poter a t , non in feruitutem m eram , qu od ait Salm afius, quum eum dicit feruum plane effe- d u m , fed in fe ru itiu m ,v te ife ru iret,d o n ccfa - tisfeciflct, vel foluendo, vel tantum ei adqui- re n d o ,q u a n ti damnum ei datu m *ftim atu m eflet. A tq u c id ita fe habuifle often ditP api- m an us, loco á Salm afio ipfo p ro lato é tit. n . co lla t.íeg . M ofai'c. & R o m . cuius loci explicationem cum ab eo expofcerenem o iure p otu e rit, eum tamen non m odo mirificis interpretationibus vexauit , fed & pr*ftantiflm nnn virum P. Pithoeum ccn fu r* fu * expertem abire non fiuit.

v n . V erb a Papiniani fu n t; Ver hominem liberum noxa deditum , f i tantum adquifitum fit, quantum damnum dedit .manumittere cogendus efl a pra tore, qui noxa deditum accepit ¡ fed fiducia iudicio non tenetur. H is verbis maxima conftituitur inter feru i,& liberi hominis deditionem differentia. N am feruus n o x * deditus tran fib alin eius d o m in iu m ,co ierat deditus}

C c iij

Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca

3o<? ANIMADVERS. IN SALMASII OBSERVAT.A tfiliusfam ilias, fi operis fili dam num paffo tantum qu xfierat,qu an ti dam num seftimatuir» fuerat, poterat is p rxto rem adire ,q u i caufa cogn ita iu b ebat eum m anum itti ab eo, cui n o x x deditus fu e ra t, id eft, é p o te fta te eius exire. N am m anum iifio ifta dom inium non in - cliid it,n cc feruitutem , fed potcftatem in cap ut liberum . Sed is , cui deditus fu e ra t, fiducia: iu dicio non tenebatur. Q u id hoc fibi vult? Sane nihil aliud , nifi ego veh em en ter fallor, quam c u m , fi ex operis deditij plus a liqu id confcqutitus e ft ,q u a m quanti dam num x fti- matum fuerat, reftituerc non c o g i; fcc u sa c in re pignori data; f iq u id e m is , cui pignori a liquid datum e ft , f ru d u s , qu os inde percepit, im putat qu idem in d e b itu m ffcd fi debitum e x c e d u n t,re d d itq u o d excedit./. t.C . Depign. abi. Sic fi qu id ex operis ferui p ignori dati. /.z.C . eodem. A tq u e ad id eo n feq u en d u m dabatur d eb itori pigneratitia a d io . H o m o liber n o x x d editus, non erat oppigneratus, non detin ebatu r pignori;pro fuo ipfius debito cx culpa, aut d c l id o c o n tra d o detin ebatu r. D u b itari tam en p o tera t, fi ex operis eius plus ad eum , cui deditus fuerat,rcd ijffct,quam quanti lis erat x ftim ata.q u od fupererat, an rcftitu i d eberet fiduciae iudicio . F id u ciacft pignus; fed non q u o d lib et pignus eft fiducia,quam red e efle a iun t p ignus , qu od creditori m ancipatur, aut in iure ced itu r, c a le g e , v t fo lu taad diem pecunia rem an cipetur; non folu ta, c re d ito ri pleno iure com m ittatur. Q u are filiusfa- m ilias, qui n o x x deditus erat, don ec damnum d atum refarciu ilfe t, quafi fiduciarius habebatur. Q uem ad m od um igitur qu id q u id creditor per fiduciarium feruum q u x r c b a t , fortem d e b iti m inuebat, qu od ait Paulus lib .n . Sent. c a p .x iii. Sc qu od excedebat, reddendum erae fiduciario iu d ic io ; ita fi per filium fam ilias nox x deditum plus erat ci q u x fitu m .q u i eum accep erat, quam qu od ob damnum acceptum c i adiudicatú e ra t, v idebatur dedititius poffe id repetere fiduciario iudicio . A t id negat Papinianus, q u o d illa deditio non edet vere ded itio . A tq u e hanc fuifle Papiniani fententiam m ihi pcrluadeo , nec iam aliam qu xrcn d am e iu slo c i interpretationem . C u r autem delenda non fint om nia, q u x Salmafius com m entus eft, nem o,op in or, caufam dicere poteft ;q u x ipfe optare deberet nunquam fuifle fcripta. Sed quia quod fadtum eft,infe<ftum fieri non

Iiotcft,videre potes, q u x fcripfit is cap. v lt .ilius farraginis ,p .8 8 6 .& feq u en tibu s; atque

h x c in tcrcetcra ,p .8 9 0 . N ccm trum porrocjt, fiducia iudicio non teneri, id e/l , pignerantia ablione,ejui noxa deditum acceperat,fi damnofarcito redderet deteriorem ex verber ibat, aut m an - brtaltcuim mutilat tone. In fuppheium enim, ac poenam dedebantur, v t, c/uod liberet ei, ejui dedi- toi accipiebat, paterentur, drc. H x cn e verba fu n t, anm onftra?

v 111. Q u o d autem idem feribit, p. S8S. Sc 887. feruum noxa datum ,fi damnum refarctf-

fetquafita pecunia, inuito domino,prator.s auxilio m anum ifum , infantis fomnium e ft , aut hominis propter infeitiam ineptiflim aquxque imaginantis. S cru u sfid cfcn acb atu r a dom i

no , atque hic caufa cadebat , litis xftim atio fiebat, quam dom inus fufferre tenebatur. /. Et generaliter. z8. O.Denoxal. abi. Sed fi indefen- liim eum relin q u eb at, litis xftim ationc nihil erat o p u s ; is ab a¿tore ducebatur, domino ius fuum ad cum transferente. /. z j . j z . j j . O .eod. Q u a te feruus dedititius non poterat amplius ex p e cu n ia q u x fita fatisfacerc ci, cui traditus erat ,cu m ei a d q u irerct, non fibi; nec damni xftim ationem prxftare ; cum per deditionem xftim atum non efle t: ncc de fua lm num iflione contra nouum dom inum agere, cum feruus cfle t, & ideo iuris ciuilis, Sciudiciorum com m unione extorris. A tque his m odis filijfami- lias d ed itio n o x x a ferui deditione differebat. C e te ru m Iu ftin ian u s,ln ft it .d e n o x .a d . cap. v lt .iu s illu d pridem ante fuum xuura communi v fu ,& co n fe n fu fu b la tu m oftcndit. Atque h a d en u s de rebus iuris noftri anim atis, q u x ratione reguntur.

1 x. A d animata ratione carentia quod attinet , q u x fine culpa dom ini damnum dederu n t, voluerunt iuris R om ani con ditores ca qu oq ue dedi e i , qui dam num paffus e ft : dari id,q.iod nocuit, aut ajhruationemnoxaojferri', qu od albebatu r lege x 1 1. tabularum , v tte fta- tur V lp ia n u s ,/ .i. Si c¡uad. pauper, f c c i jf dic. D icit dari fim pliciter non , noxa dari ; q u x tam en fuerunt poftca verba folem m a: atque noxa dedere interpretatur V lp . d .l.i . $. 14. animal tradere viuum . N e c puto noxa dedere hoc lo c o , effe / nau, v e l iuAudxi, vel tie¡urum : v t fortafte ven or fit T ribon ian i obferuatio , noxam , corpus effe,quod nocuit,dicentis ,§ . 1. Injht. De nox. aci. quam e o ru m , qiti eam explodi volu n t. Q u id fi enim ita loquuti funt deccm uiri . Sc noxam dixerunt animal, q u o d nocuit , etfi poftea m utata loquen di eft figura? M ou et me qu od lex Solonis ■s fim pliciter d icebat t lex autem Platonis deditio n cm illam fu ftu lit, damnum iarciria dom i- n o v o lu it. V e r b a c iu s fu n t,l ib .x i . «W <nn£ó-y o i , » ÍTX & ,» iuu/, ¡71 rfj' *Wi»z 8fi,u,u«7w/T ai 77 enKete , f 7 eu. 7ac barbiti/ 7iw PhaClut.Si mm entunt, aut etputie, aut canit , aut aliud quod domefhcum animal nocuerit, domi nue eodem modo damnum refarcito. Dicit,»* ? ¿0,111 bftyiuctui , quibus verbis dom eftica animalia fignificat, & quafi fam iliaria, ac natura fuam- n o c u a ,q u x domi h a b ere ,ac nutrire moris eft ad vfus noftros, aut voluptatem . Si igitur fera animalia damnum d e d e ra n t,nonne id dam num farcicudum erat iudicio Platonis? Imo,fi neg ligen tiaeorum ,ap ud quos tenebantur,id accidillcc, non puto m u ltx cxperces futuros fuifle. Sanci: 'c Rom ano n o x a lia d io n ilocus non erat,dam no a feris d a to ; fed d-dilitio iure damnum farciebatur ab c o , cuius culpa datum erat.

x. Ad res inanim atas,perquas damnum datur , N quarum velu ti deditione liberamur, pertinent/. 7. §. 1. & vlt. I. S .c f 9. o . Dedam, w fiquibus co n ftitu itu r,eum , cu iu sxdes ruino! x corruerun t , cogi rudera to lle re , &: damnum iarcirc.m fi rudera illa, Sc totas xdes pro derelicto habere velit. H oc cniin cafu ncc rudera tollcrc,nccdaranum farcire cenetur.Cum

AD JV5 A TT. ET ROM. LIB. IV. 307enim afiim xlia.quic noxam com m iferunt, non vltra nos íoleanc on erate , quam v t n o x x ca d ed a m u s, m ulto magis quaranima carcnt, v l -

tran os non «lebenconerare;q u asfu n tV lp ian i v etb a d. 1. 7 . A tque de iurc dedition is p n u ato haftenus. Sequitur vt ad publicum tranfgrc- diamur.

x r . E o p e r t i n e t l c x A t t t i c a a D c m o f t h c n c

e x f e r i p t a c o n t r a A r i f t o c r a t c m , c u i u s in e x p l i

c a t i o n e v i r i d o £ t i ia m d u m f u d a r u n t . V e r b a

e iu s f u n t ; i a i t u buúv Saydnu tu m b a n , <¿0? 7 *

m u n is e i c s e i i u u x i / 7 ! ) T a s a y j f f t x f i i a s , t « i f « • »

J íx a s sü qoy* \sui%asnv:x ñ us ansuxm yanas uy.Juci.

$ '5 d td y k x 4 »«» i l) /xíyjti tesuy : «Aso» ) ¡au. S i

<¡uis n o r te p e r v im ¡liara p e r ie n t ,p r o co p f o x i -

m is d r necejfarijs a lios p reh en d en d i iu s efio ,donec

p a n a s ah h o m icid is e x p e ta n t , a u t eos ded an t. T r e s a u tem prehen d ere h c e a t , non p lu res. L e x

i f t a n o n a d e o r u m p o e n a m , a u t d e d i t i o n e m

p c r t i n c t , q u i h o m i c i d i ) r c i a l i q u o p r o f u g i f t c n t ,

f e d a d e o s , a p u d q u o s c i u i s A r t i c u s o c c i f u s c f -

f e t , á q u i b u s v o l e b a t l e x h o m i c i d a m c o m p r e

h e n d i , & p a m a s a b e o e x p e t i , a u t c e r t e e u m

d e f u m f t i p r o p i n q u i s a d p o e n a m p o f t u l a n t i b u s

d e d i . Q u a i n r e fi c c f l á b a n t , t r i u m c x i is p r e -

h e n d o r u m l i c e n t i a m d c f u i n f t i p r o p i n q u i s d a

b a r . Q u a r e f a l f u s e f t P o l l u x , c u m d c i is l e g e m

e f t i n t e r p r e t a t u s , o4u i h o m i c i d i j r e o s c o n f u g a s

p e t e n t i b u s t r a d e r e r e c u f a n t ; c u m A t h e n i c n -

f i u m i u r e a n t e f e n t e n t i a m la t a m h o m i c i d ) r e o

f o l u m e x i l i j c a u f a v e r t e r e l i c e r e t , Sc a p u d c o s ,

a q u i b u s e r a t r c c e p t u s . f c c u r e d e g e r e . V e r b a

P o l l u c i s f u n t , l i b . v 1 1 i . c a p . v i . á ify K x ^ u y '3,

07uy tis n d a t jg f f t n s K a m tu p y m s ás uv as, s i m

i i s /si naitfcdyf,i£itiviM r « x txJ lfím xy , i yjts leta s

¿■myayCn. E u m a u t e m f a l l i , a c l c g e m , c o , q u e m

d i x i m u s , f e n f u e f l e a c c i p i e n d a m v e l D c m o

f t h e n e s i p f e , v b i l e g e m i l l a m a b A r i f t o c r a t e

v i o l a t a m d i f l e r i t , f i d e m f a c i t , h i s v e r b i s , « r ,

/ »Tt J u a s \sesiyatn , m f dis dy -n m !k t

/ x t , 7zts fijgo.K oius ir.Jtofis. I t e r u m ; x) 75 m udxs, a IS a /si m f ois dy 77 m dos ''i''*7)

xondûv. i in y V/xnt iiy mpuy. A d e o s i g i

t u r le x p e r t i n e b a t , n o n , q u i 77* tu y i.m -¿ a tji- ^W 7 7 , q u i p r o f u g o s r e c e p e r a n t , i c d m f dis 77'

att'6ot i i / i i 77, a p u d q u o s c a e d e s f a & a e r a t .

X I I . D i c i t l e x . i a f ds i J lx d s 7ic/ icm <saiya-

oit. N o n c x i g e b a t i c i t u r l c x p r a c i f c , c o s , q u i

e x d e m f c c e r a n t . d c d i ; f e d a u t p u n ir i p o e n is l e

g i t i m i s , a u t c e r t e d e d i . Jinas v * t ytr, q u a n d o -

u c e f t i u d i c i u m f u b i r c ; q u a n d o q u e p o e n a s

a r e . A p u d P l a t o n e m , l i b r o d e l e g i b u s v 1 .

Jixlw yjo-ijtis c f t l c g i b u s f c p t x b c r e , ®e*V t i m

J ix lw iso iy itu mi htiMsddv /sunsai. S i c a p u d

P l u t . i n T i m o l e o n t e > 0’ 3 Ma/u/xos ia v n y ji/so-

A o n i m/fJiuxxy con mi J ixlw \sav^(i) cu S ugt/xx- ciois , /si x a n y e tu i-n s n/w tM yns. N e c f o l u m

i n c r i m i n a l i b u s d i c e b a n t J ix lw , v c lJ íx a s ú e t -

j f iy , f e d e t i a m in c i u i l i b u s . D i o n y f . H a l i c . l i b .

x i . v b i M . C l a u d i u s A p p i j C l a t i d i j l i b e r t u s

V i r g i n i a m e x c o m p a d lo t a n q u a m é f e r u a f u a

n a t a m a f f e r e n s , * 7 ñ m s ™ yl/xoy x i iv -risi tsvyx- rnyt 7 l ' u i t ^f¿q.mí)XS a } W , Xj JixH S ■ ist)fll b x M -

tSfJss. Secundum hanc leger» ,a n c i l lt m e t filia m

abducendam m ib t pofce, paratus iu d ic iu m fu b tr e .

7rt / ix s u a x W # » d i c i t p a u l o p o f t , v b i N u n r i t o -

r i u s V i r g i n i * a u u n c u l u s , ? j* 01» Jixlw adny

«9 » t 7 7 Tsctj. sdei d 'hiydkft anrvhcylei&tu < ¿ ^ / ^ 0 -

(Ausv and xr CfjxTxiss. nisu 3 77u ou.uans antiroixeii,

buu t A i 'fioiáxu t f 77tí vóuxs asirás er osudas , 3 l . i t

sív -f xj/xs , x) 7 tt J lx a ia sscnyeiy. J f lg f d ig itu r

a d lite m a tt in e a t , p a tr e m tp fu m , c u m e m tlit id

reuerfus f o r e t , ca u fam pro f i m a B u r a m a ieb a t.

V indicias a u tem f e ,c ¡ u t p u t l lt f i t a u u n c u lu s , p e

ter e fe c u n d u m leges , d r d c ca re i w f ib i d ic i . SixLu vorcîv, Sc J ixlw A uvas f e p a r a t a l i q u o m o

d o D c m o f t h e n e s , c o n t r a C o n o n e m ; xj / u n i i

77t i «£<1 p . t / j iua/xuusxTw Sgaoiis , x , tx£*mTíist

du '3 n ¡ Jixtw , ditxiûvTZLS , x) ■myxyd:

Kgj / s in d i - x s , /1X11 iSotf . ¡SXTÍ t»Wv» fixJiyós 9¿pr-

n ^ n n s ex£*i 77 /xx Auvau Shtlw. A l i a s Jixlus

¿snfisjy ,c f t J ix tw Jbuveu. D e m o f t h e n c s , d e m a

l e g c f t a l e g a t i o n e ; T«77t i p m n a s J ix lw ix

ylutn \STi%xxitax. P l u t a r c h u s i n D e m e t r i o ; v b i

d e A r i f t o d c m o , q u i a d A n t i g o n u m á D e m e

t r i o f i l i o r n i f l u s n a u a l e m v i i k o r i a m d e P t o l e -

m a o p a r t a m n u n t i a t u r u s , p e r t i n a c i f i l e n t i o , SC

f r o n t e r r i f t i o m n i b u s , q u o s o b u i o s h a b u e r a t ,

m e t u m 11011 m e d i o c r e m i n i c c e r a t , d o n e c a d r e

g e m i p f u m p e r u e n i f t e t , e a n d e o b c a u l a m a n x i e

f o l i c i t u m . c u i c u m é l o n g i n q u o p o n e d l a m a

n u , m a g n a v o c e t a m p r a e c la r a m v n f t o r i a m n u n -

t ia iT c t , r e f p o n f u m a c c e p i t , t a m la c ti n u n t i j p t f -

m i u m t a r d i u s f c r e p o r t a r u r u m , a t q u e h a n c

p c c n a m f o r e t a m p e r u i c a c i s f i l e n t i ) , q u o o m

n e s c r u c i a r a t . * / t x n iy y x s ,x « i e u , ix esi* , y * i .

f «, ¡ ! w . I t u JÍ x/sis bam litxxS , Jlr.lw u t i l i s .

Jiuy yb ¿^t5X»'4 » 77' Jlayy tKtey. P l a t o l i b r o d e l e

g i b u s m o d o c i t a t o , i n '% u n/uxeíau e t i a m d i

c i t . V t a u t e m a d r e m , p o f t u l a b a t i g i t u r l e x

A t t i c a p r i m u m , h o m i c i d i j r e u m J íx lw ¿Ttlyen

a p u d f u o s ; d c h o m i c i d ) r e o i u d i c i u m h a b e r i

a p u d f u o s ; D e i n d e f i n o l l e n t , e u m f a n c d e d i

l e g i b u s i n t e r r o g a n d u m .

X i i i . D i c i c l e x , x n i s k m xn iy o P ta e txJdxai.

A t q u i c o n t r a i u s a b A t h e n i e n f i b u s ip f i s c o n -

f t i t u t u m , q u o c i u i s A t t i c u s i u d i c a r i n o n p o t e

r a t n i f i A t h e n i s , v i d e t u r i d p o r t u l a r u m . L i b a ~

n i u s , D e c l a m a t i o n e x 1 1 1 . m/tstidy y& , dm yvd-

ttt/Mi p nes yóuxs r Z-,1Vayas, of 7 Khlwdioy A lilw tn

xeisxtn y , xx- a x e s n s dyo/ulq tu g fin a v .

I ftu c e n im m e co n fe r a m , a c teges So lon is leg am ,

q u t A th e r ie n fc s A th e n is iu d ic a r i v o l u n t , noti in d iB a caufa tyran norum lib id in i d ed t. Q u p

e t i a m p e r t i n e t i l l u d e i u f d e m , D e c l a m a t , x v i 1.

( l i c t u m g e n e r a l i t e r , 7 <r dfid ix x a x d m t ¿ A c h u ,

m / a lt i l i tsomdlJotn Jixlw ; JQ g is h o m icid q reus

apud, a ltos d a t p an os ? A t q u e i u s t a m c e r t u m

f u i f l e v i d e t u r in t o t a G n c c i a , v t f i h o m i c i d i u m

a b a l i q u o e x t r a p a t r i a m c f l e t f a d h u n , h o m i c i

d a m , n o n i b i , v b i c a r d e s e r a t f a i f t a , f e d á f u is

i u d i c a n d u m e f l e e x i f t i m a r c n t . Q u o d c o l l i g i

p o t e f t c x E u r i p i d i s O r c f t a . C l y t c m n c f t r a a b

O r e f t a f i l i o A r g i s f u e r a t o c c c i f a , P y l a d e c a r d is

c o n f c i o . S c a d m i n i f t r o . C o n f t i t u i t u r i u d i c i u m

A r g i s c o n t r a O r e f t e m . E o c u m e f l e t p r o f e & u s

P y l a d e s O r e f t e m o f f i c i i s f u i s f u b l c u a t n r u s , a c

q u a r r e r e t a b c o O r c f t e s , n u m m e t u e r e t e o d e m

i u d i c i o i n u o l u i , r e f p o n d e r c r a u t e m P y l a d e s ,

P h o c e n f i s c u m e f l e t , A r g i u o r u m i u d i c i o f u b -

j i c i n o n p o f l e f e , i u s n o n i m p u g n a t O r c f t e s ,

f e d a b e o q u a n d o q u e r e c e d i a i t , c u m l e

g e s f i n t i n e o r u m , q u i r e m p . r e g u n c , p o _

t e f t a t c .

C c liij

o8 A N I M A D V E R S . IN SALMa SII OBSERVAT.O f . «’ *»£»> /“ »' ¿ ( V * , «<TO‘ f , « m * ™ -

p¿M StA**nÂ. * irtiTyrsfSfi ttif J\ , tm iuy

3 >?;O p . A n » » •< m M o » x a x i f q t K e r a t fp a o i i t o -

Sed hac de re am plius agendum erit a libi.x i v . Si autem is qu i e xd em fe c e r a t , ncc

puniebatur á fuis,ncc dedebatur,dabatur propinquis *\</'£;a»'4>»>,> poteftas p rehen den doru, & v e lu ti pignorandorum hom inum a liq u o t, apud quos e a e x d e se ra t fa£Ia, fed v fq ; ad tres tantum .Id erat «e\«f¿pí»vJ.'wpropric:GenerdIitcr autem q u x lib e t cu iu ilib et hom inis prehcnfio . Sic in proferiptionibus plura fiebant aWÂ»- 4 «t: hom ines rapiebantur in d iita caufa, Sc fx -

Íiiusad e x d em . A p p ia n u s,dc b q llisc iu ilib u s, i b . i v . n¡l y> iyuCbxu fi x t l& n lf i*

5 (jtiJivct Jftl iri'ta.7'-yvep.iiur ,.im t7jr 3Ui7te i!yiin Cx-jH&eu. Iterum ; £$vs ouh iZ¿ya Ti ¥ /SsraV, x} dva ¥ oiixiv cis luatis tn ctut- Atep<@znm , JyJfjil.i.fia. a lfil Ji a mAAtf , xj r£j7n¡i r fivay miK iaoi. Q u id autem fiebat iis, qui ob hom icidam non p u n itu m , nec deditum prehendeban tur ; D e tin eb a n tu r, donec de hom icida fatisfa& u m fu iflet. Erat igitur velu ti pign eratio.

x v . Sane h o m icid iis eiufm odi, fi poena nulla expiabantur, paccm publicam violari cxiftim a b a n t, f c q u c , & fuos hoftium lo co haberi. C x d e s funt b elli facinora, qu ibu s hoftes aduerfus hoftes graflantur. N ili ig itur facinorofi pernis fubjiciantur,eo crim ine tota ciuitas implicari v id etu r. E t h x c erat vera deditionum c a u fa , v t qui fcelus e iu fm o d iad m iferan t, ciuium lo c o non haberi o ftcn d crctu r, ncc pub lico con filio fa& u m fuifle quod erat faitunv, quare dedebantur tanquam ad ciuitatem nih il pertinentes ; fimul vt crim en ita expiaretu r , nec c o ceteri ciues contacti h ab erentur. ,

x v i . In om nibus foederibus ca u cb a n t, nihil contra foedus p u b lico co n fiiio faftu m iri. T . Liuius, lib . i. in patris patrati carm ine,cum fo-dus inter R o m an o s, & A lbanos feriretur: Illts leotbut Populus Romanus prior non deficiet; Si prior defexit P V E L I C O C O N S I L I O , dolo m alo, tst illo d ie , Iupiter, Populum Romanum ferito , v t epo hunc porcum hodie feriam . Q u are apud eundem , lib . x x x i . H is ita comparatis, v t omnia tufia ante bellum fieren t, leparos maiores natu m Africam mittunt ad per- cun flandos Carthagmienfis, P F S L I C O N E C O N S I L I O Anntbal ' agunthum expugnaf-

fe t ? E t f i id , quod fattn ri videbantur, faterentu r , ac defenderent, publico confiho fattum , v t indicerent Populo Carrhaoinienfi bellum. Iifdem fa d e r ib u s can eb atu r, ii quid contra ea fieret, non publico con filio , fed priuatorum fcelerc, & perfidia, auctores v io lati focdciisded cren - iur. Q uare Silius Ita licu s, lib . 1 1 1, d c eadem lega tio n e;

— Confultaque ferre Senatus Iam medio feram bello pofienna pacem, JDuUorifijue fimul C O N C E P T A S F O E

D E R E poenas.Id & alias caucrifolitum . D io n y f HalicarnalT.

lib . v . v b i de M . V alerio ad conuentum Latini populi m iflo , qui de depraedationibus in agro Promano fa itis exp oftu laret, ac praedones fecundum foederis legem dedi Romanis pofcc- re t ; eAtferoTi •Xtiifífí» ft <xn> ¥ xirtas nfiipHrie ro&s annTthhx<mt W Ai-sVei* lir is , Jlraiuif/r iunii, T.ii itlpQis tois ¿Jirefuten ¿fdiôoue ly.Jouñaj eoin 7 iftueiar i f f m e s , y f ieviiput, ii It t euuSi&ie S tomi, l-n QuuirAtm ftx ia i, «J i i Acnra, «|ivmr tvxaUw, Jiet ueJlr ¿uáfieua yr/nf) u nii, S Jiaci. m 7lw tihitir asmv, xj ooyfivuae. M ijfum f i ait legatum ad eas ciuitates , vnde latrones excurrerent , rogatum , v t fontes perejuifiros dederent

fib i ad fupplicium , iuxta leges foederis, ano inita erat amiettia ;vtque tn pojlerum viderent , ne quid publico confilio peccaretur quo am icitia.fr cognationis vincula diffoluerentur. R e¿te ibi, iva. /seJit úuafvifM yiyuncu xoiilv, quod vertim us, « f quid publico confilio peccaretur; quod qui non cap ieb a n t, leg i voluerunt ksuió, : non ben e.

x v i i . Si igitur priuatorum qitorundam deli¿ to ,n o n publico confilio iniuria faéta erat, 'quicam fecerant .d e d e n d i erant ; q u o fadto etiam fcelus expiaricxiftim abant, atque effici, ne illius labes totú populum con tin geret.H oc fibi volebat Hanno apud T . Liuium , lib. x x i . cum R om anorum le g a t i , expugnata Sagun- th o , H annibalem fibi dedip ofceren t. Dedemus croo Anmbalem ? D icet aliquis. Scio meam leuem ejfe in eo auñontatem , propter paternas inimicitias. SedfrA m tlcarem eo perijffe letatus fu m ,quod.fi ille viueret bellumiam cum Romanis haberemus: frhu nc tuuenem , tanquam f u r tam , facemque belli odi , ac deteflor. Uec dedendum folum A D P I A C F L F M R V P T 1 F O E D E R I S ; f id , f i nemodepofiar, deuehendum m vlrim.ts maris, terraûmque oras. H anc etiam caufam tangit D ionyfius H alic. i R o m u lo a lleg atam , cum c o s , qui Lauiniata- rum legatos v io lato gentium iure trucidarant, Lauiniatis dedi iu flit , l i b . i i . Puixóxu A/¿ ouífcfWtV , «affíf UZ , vi 'sfei 7»ii i tacan,n á b i f , x¡ m y s ix s if io g in w J y i u L z i , ú< í ip ; j x a .

TaAvífd"# voue, xai yjii ir i ¿filhim s,ás »ÍA/ o’ai* qu£fuu to ¥ S as ny, aLris o-Mjtnaflt nis ¿eiyve ni ¿y,i , xai JJmí nafiji.ix* 7B?f 72?tJÍS¿Tale ¿ntyul,Romulus igitur facinus in legaros admijfum dL r::m ratus, f r celeriter expiandum, quippe tege

ftcrofanña di ¡foluta, cum id mfiiperhabcria 7 a- no-jtdcrer,nihtl cunctatus, eos, qui fielere tilo conraüi eranr, vinítos legatis, qui expoltulatum venerant, abducendos tradidit. Verba ifta figm- ficanriífima fu n t, radsr -myfias ¿tinúnui Jil- (Acv / S c»' fi' ayi. Significanti (fime quoqu e Plut. in C a m illo , vb i dc G allorum expo- ftulationc contra F ab io s, qui cum legati ad eos cílent m ifti, v iolato gentium iu re , in hoftium exercitu cum iispugnarant. ¿e i Pú¡*t tfctchi,c eunayftmi, «AAoí n 'TaAA'.i ¿(I ix flv i xant- fieiuv , xai ? ¡t:iai oi xijofJ/Joi riaXlií eeri;oi, txhua&nss , xai xiyeLoms ? TnxffyiS/jui ayt f fóytXxny t!< im 7luí al tías , "Af ? ¿KKui¿tse’um ñ'. Roma conuocatofinatu,cum mult¡a!i¡ legaros accujabanr,tum facrdotes,qut freíale 1 appellantur. religione finarui ¡mella, uibcbunr,intu n e ptaculo m vnum verfo, id a cereris amohri.

A D IVS A T T . ET ROM. LIB. IV. 3°9X V III. Sane Fetiales de eiufm odi expoftu-

íationibus co g n o íccb a n t, & li ex corum fententia fuederisreligio qua in rc v io la ta videb a tu r, rupti foederis audores iis tradebantur expoftulantibus dedendi, id q u e ex inftituto Numae. D ion yf. H alic. lib . 1 1 , i fidat 3 , adi xJiXMd&t m u vas VauaiuY ticattJbi siytm s to' Si yjfist. eciiuoi, tovtois JiayivaexiiY mie uvJpetf , t lv 771- *nitSatr/ tKcajo.Jbr' x) ¿¿V Jífan m 9 j» n » n a iy yuy , tqu tt dniajt Aafiormt , inSinu 7SitSSi/.ySi7n «^.SiÁraj.Item f i quia Romanisqueruntur illatam fibi iniuriam > de eorum querela cognofere; dr ¡¡videtur tu f la ,fontes comprehen- f i i qsdedere Q uare apud Liuium , lib .x x x v m . Eo anno L . M inutius M y tilu s ,d r L . M anlius, quod legatos Carthagmenf s pulfajfe dicebantur, i u ¡fu M -Claudi) prxfedivrbis per Fetiales traditi funt legatis,)*; Carthaginem auedi. E o pertinet/. v lt-D . Delegat.

x i x , Sed & ijdem Fetiales m ittebantur quandoque á Rom anis ad e o s , á quibus iniuriam acceperant, res rep etitu ri, & fontes libi d ed ip o ftu la tu ri.b e llu m q u o q u e , fi iu f t i ,& a:qui nihil ob tin eren t, in d id u ri. R apta ig itur, & raptores fibi tradipofcebant ‘>quod ab om nibusgentibus,antcquam bellum indiceretur, fieri lo litum conftat e x lib .Iu d . c a p .x x . & pluribus aliis locis a viris d o d is pridem ob- feruatis; quod fiebat per clarigationem , quam pragm aticireprcfaliis noftris male accom m odare vo lu n t. A d e a s propiu s accedit t» <aSej >,»410»,de quo lex A rticaa nobis exferipta. Sed fient proprium vocabulum e i a t , 6cpo#»« ai ni», ac foeta Aiui«, dicebant,fi qui ab aliquo populo iniuriam pafli, cum ius fibi non redderetur d principibus, aut m agiftratibus, a fuo principe, aut h repub. petebant, vt fibi perm itteretur ex rebus eiufdem populi a bd u cere, vnde damnum fuum farcire pollen t,qu od pun* cunrs dicebant,& cum id concedebatur, fómx SiuFeu. Polybius in excerptis legationibus eiwlüa,u yi‘Tva&munvie euocttAay/uaTnxnftAiu^w hoaujj «Apgótw. it/ SiauMjrcrtu «i ietemi yt&nyeuZ-nt I ttI* nuf' uItiTc , fi CirMgorn viuniv -ra 'O sr-Kul eiJ^a : fxn' ¿AiysY 3 omyiui driyoifneur. Siortp c tn.irrilfdui ¿iriSinu itis aimulfioif -ni piinx xfi r Eo;ctÚ,\ í’| ¿ y ifiutTt Kcm fjf Jfaoogfie to» tiilen «x dlr-a-m^nnoi. m^ginUa ¡A*(st t Mtfp’oiü Dfift- piami.iy Tu 2lfumr,i¿ «fei tosto fifjeM ti tufinUoKti, imán mAnixit «Oxfogjtr , atAa srortfuxif ifi/jfn xnTOfjf, 11) ‘ovoiwov.lamdudum enim lites trahebantur ex contradibus nata, quos forte cum BoeotisAchai contraxijfent. His audttisBceoti,quu effet apud illos Prator Hippiae,polliciti inprafln- tta fa d u ros, qua petebant A ch a i, mox nullam eorum penitus rationemhabuerunt. Jfiuaproprer Philopoemen pofi Hippia praturam, cum in eius locum fucceffijfet A lce t as, pofiulantibus licentiam dedit res a Boeotis pervim repetendi. Vnde belli

non leuis inter illae gentes caufa exjtitit. Confie fhm enim M y r r ic i, dr Simonis pecorum part efl abada , cumque de prada pugnatum ejfet, non iam ciuili s controuer/ia,fd odtj holhlis iada fu n t principia. Item fe d io n c c x x i 1 1 . p«to- cxytk til Ayalav, oi Cummi , xj v Krny"i$»i>trn<, t 'iíx m t to /insuor iiui tct¡su. Au ,QUo<uur,df to to£)í une Kyaid eó¡s£o\oY. fu </! a VmixIuv t * t- koytuv , p etii ¡T) « fif oulnis <f tinsuotheiai TOsixe, »toui-n fvetot -nú Ayaiet oi /soMii rju'AbUaxiuY, Deli) cum inAihaiam mig-affent m ciuitatem recepti , ius con fequi ab Athenienfibus volebant,fe cundum foederis leges inter A haos , dr A th e- nienfes tnttt. Cum autem negarent Athenienfet eius foederis tura pertinere ad Delios , populabant Deli) ab A hats licentiam fibi dari res ab Athenienfibus pervim repetendi. Q u o d iu s e f le antiquiffim um co llig itu r ex H om ero .Ilia d o s lib . x x i . v b i narrat N eftor I ty m o n c a a fe o c ' cifum , quum boues fuos d efen d eret, quos ille ábdiicebat psoi tAxuro'utv». Erant ig itu r ¡úna illa ,v e lu ti p ig n o ra , reddenda, fi ex altera parte fa tis fie re t; vnde faepius m ag.ii b elli praelu- dia. H efych iu s; fumov io inna ¿*ix v& u KCLtxy i- fitroY. Sane pJo.o» eft quafi apioii» v tre d le interpretatur Sop hoclisin terp res, & , q u o d veteres d ic e b a n t ,hofiimentum. Ethofiire eft pucia^w. Qii_od ctiam d icebatur dc addid lis, quorum corpora velu ti oppignerabantur creditoribus, do n ec x s alienum exloluirten t.P lut. in C o rio lano ; tJii iyi.STo effi. Au Jkvttcuy amuue , »V|’ » <S«A» V frnxm in ulu.yHzu SfS u MSoynyÁrV) ,sLti> dyidioi mtAiv afeitacjl . ¿ fuetet^oulyet.

x x . R e d e igitur poftea pgnerationes d ix erunt ,q u as nunc dicim us reprcfitias, qua: a principe conceduntur cau fa co gn ita ,q u a n d o fubditus aliquis dam n um , & iniuriam paftiis in alieno regno, aut d ition e, vel ab alterius ditionis ftlb d itis . fruftra qucftus, nihil aequi o b tinere potuit. L icc n tia ig itu rc id a tu r n pW t-

abducen dires ad fubditos eiufdem ditionis p ertinentes,vt fint pignoris lo co ,d on ec eifatisfiat. N eq u e enim eiufm odip ign eratio- nesprohibitae lu ntuirc ciu ili,q u od dicit G rc-

orius, cap. i. D ein iu r. & dam .dat.in 6 . Iure arbato receptum e r a t , v t f i quis in aliqua ci-

duitate,vel vico, ( quae funt Iuliani A ntecefto- ris verba C o n ft it .x L v i.) debitores habuerit,po- fieaque alios homines ex eadem duitate, velvtco, tn alia ciuitate, vel in alio vico, vel nundinarum gratia degentes inuenerit, vel eos , vel res eorum retineret,vel pecuniam ab i)s exigeret, vel pignora extorqueret : qua: om nia tanquam ab a-quitate aliena prohibuit Z en o Im p erator, /. v 11. C. V t nuil, ex vican. pro alien, vican. deb. teneatur.P ro h ib u it & Iu ftin ia n u s ,N o - u cll. L H . & c x x x i v . cap. v n . vb i Gí£>i ¿nyjtesaefíoi dicuntur fortafte , tanquam hom inum libertatem laedentes.

o A N I M A D V E R S . I N S A L MA S I I OBSERVAT.

C A P V T V I I .

fm y jc iy á , &

Ad eadem capita, tam 'Dcfinfionum mi filiarum, quam farraginis de modo 'vfiurarum.

I. Caufk fq u e n tis trañationis.z. Ineptum Salmasi) inceptam, <£r eucntucajfum- 7). Plures Salmast) hallucinationes , g r mentis

aberrationes, ¿náytiv male ab eo acceptum. Plauti loca quadam male citata. Obtorto cotlo in ius rapere, oi ItJita- , & eorum officium.

4. A lia Salmast) hallucinationes tam in iure A t tico , quam Romano,

f . eimyuyó, ttjbs tinus refte apud Harpocratio- nem contra ineptam Salmasi) cenfuram.

6. «Sci dmquyñs difceptatum apud vndecimuiroi, recipienda ejfet , necne, dm ¿mynylw omtJi-

1 ^ L * BAMVS ac a^amus a Salmafio nota-

cauillacionum confugium ftrucre ,& imperitis illudere, aut negotium facefleie poflet. In iis autem, quae a Salmafio hanc ad rem obferuata funt, tanta eft errorum, hallucinationum, ineptiarum feges, vt cam velle demetere totam difficile incoeptum fit, & tidij plenum,nec magna valúate penfandum. Ea igitur,quae minus attentos fallere facilius poflunt,no tare fufficiet.Qua i n re tamennon parúnegotij paratú nnhi video, fi ordinem aliquem fcqui velim, cum omnia hic, & vbique apud Salmafium tam fint inordinata, vt ea in ordinem aliquem redigere velle, pene fit extra ordinem inianire. Faciemus igitur quod fieri poterit, nec nimis anxie.

n . Poftquam igitur , capite farraginis de m odo vfurarum fupra citato , p. y-ji. d ixit, lege Solonis vetitum fu ijfe , quemquam , qut flu en d o non ejfet, ¿yéy¡sn fa cere, nec vnquam deinceps sd apud Athemenfes licitum fu ijfe , quam fententiam poftea oppugnauit in D efcnfion ib us m ifellis, v t oftendim us fu p ra , h i c a d d it; Pergamus enucleatius aperire , quid proprie ejfet dmytfy , ( f quot modis fum i apudGracosin tu- diciis foleret ,v t inde clarius liqueat .creditoribus , in Athenienfium ciuitate, pojl Solonis legem hcuijfe , fuos debitores, qui foluendo non ejfent, «■myur.non dyny, aut dquyiuue eos facere ] V ides hic quid fu feip iat, qu id p ro m ittat, v id ebis poftea quid p r if tc t . P rofitetur oftenfurum fe poft S o lo n islegem licu ifle creditoribus,debitores , qui foluendo non eflen t, a W jw , non «)*<». Q u id hoc oftcnti eft ? V b i hoc tandem p ro b a tu ru se ft,8 cq u id fib ivu lt! M u lta siti ñ

dicit poftea partim puerilia, partim va-

/)*%,■ umyuyi feripto comprehenfi. o“ dmfpryi yg»mt4 oos, qui quintam fujfragio- rum partem non obtinuerat, mille drachmis multabatur. Demofthenis locus citatus , gr fequenttbus numeris illuflratus.

8. dmnquyi f.ebat vi. ifuyílDut, ify o n s . "Hon femper apud vndecimuiros erat dnayuyl , f ¿ Crapud alios. Trium uiri capitales Roma.

D- Ali)Salm asi) errores. Vndcctmuirt non indicabant , fed caufas ad f e pertinentes in iudicium deducebant.

io . Locus Demofthenis reftitutus.

na, Sc inepta. V b i oftendat licuiflc creditoribus debitores dm jtn, non autem Jy w , non video, nec q u i fit ea, quam conftituere v u lt, inter r i á . y u / , S c t i d-myndifferentia. Q u ira m u s tatnen in i i s , q u i feq u u n tu r, an fit aliquid, Cjuodeo fledti pofiit.

i n . Eadem pag. & pag. 775. Q u i reum «• conuidhim , vel condem natum in eo loco de- «c p rehen debat, vnde ad iudicem trahi,ac per- 'c d u ci fas erat, fi id fa c e re t, dmyoiv eum d ic e -<« batur. Latin is h o c , Obtorto collo trahere ad u iudicem. P lautus in Poenulo ; Sed quid ego « dubito fugere hinc in malam crucem, Priuf- « quam obtorto collo adPratorem trahor? Priui- « q u a m a d P r ito tc m ¿ndytuu. Idem in R u - « d ente. Optaocyus, Rapi te obtorto collo m a-« tu s , an trahi. N em pe rapi ad iu d icem , vel in ius ,v t paulo poft explicat. E g o«hunc fceleflum in ius rapiam exulem- «nyc W ivJiig.. ] Initio b e l l i iftius obferua- '• tio n is, reftringit ri dsmyir ad cum ,qui conui- cltss, vel condemnatus, ( Q iu d h i c fibi volunt?) m eo loco deprehenditur, vnde ad iudicem eum trahi,ac perduci fas erat. H anc tantam ineptiam (M eram dico ineptiam) vteonfirm et,loca profert ex Plauti palliatis ab aliis iam toties decantata, q u i non ad condem natos pertinent, fed ad c o s , qui in ius vocabantur , ancequam lis v llain ch oata eflet, nedum condem natio fc- quttta. P rim oloco len o in ius trahitur ob receptum apudfc A goraftoclis feruum cum pec u n ia , quam lenoni num craucrat addudlan- dam m eretricem ; quo fa & o A goraftoclcs, qiti feruum fuum fubornauerat ad cam re m , furti cum arguebat,& in ius rapiebat ob torto collo. In altero lo co é R u den te , rapiebatur in ius leno a Pleufidippo adolefccnte , cui meretriculam cum vendid ifl’et $o. minis accepto arrab o n e , cam poftea a S icu lo quodam perfuafus, iu Siciliam ,vbi m eliorem conditionem nadlu- rum fe fp erab at.au eh ercclam con atu s, tem- pcftate re icélu serat. Sic im us plures raptos tralatitiaobfcru atio e ft , & pueris nota, vel cx

A D IVS A T T . E T R O M . LIB. IV.lc g e x i t . tabu l. N e q u e hoc v id e o d iftu m ¿myuv, nifi a liqu o a d ie tto ; v e lu ti apud Lucia- n u m .m H c rm o tim o ; itnüjw ojó-tit, i-mi -ñu ut- ¿ t n , tiyM, y» xmJ'tAs yfi tuugpv, tcmynyt re(l( r ttfpgvm iyaytuc , «éi9(iV 3* tunit deifixitív «fei ñy ‘fá.ythm. H is verbis fignificat o b to rto co llo eu m ad m agiftratum ra p tu m , v t apud P lau tum tn C urcu lion e : Collum obfiringe , abduce iflttmin maUm crucem. Q u i ita abducebatur ob ftriéto eolio ,¿mycn , ftrangulari f e , ayyrSr qu an d oqu e obteftabatur ; v t apud eundem L u cian u m , in bis accufato ; «V» , yuatí, <o¿c ri Ji&CHVr- A A A . y* ¿ y # yt. D orm icbatn e igitur S alm afius,cum probare adgreíliis y.ir cífe , d a m n a tu m , co lo co deprehenium , v b ip e r leges m orari non p o tera t, ad iudicem trabere , excm p laé palliatis p ro fe rret,q u x ad v o catio n em in iusp ertin ent? S cd n o n dorm iebat fa n c , cum hoc e R u d e n te , Ego hurte fie le - flum tutus raptam exulem . interpretabatur, d-m^o huí í'yAr.a : non dorm iebat,inquam ,fe d v ig ila n s feire nos v o le b a t, nefeire f e , qui eflen t oí í'vA kx. D ixim us autem antea m agiftratus fuiíTe, qui res crim inales procurabant,

u ibu fqu c m andata erat carcerum cura, & i l liciorum pu blicoru m c x e q u u tio jita , v t fi q u i

e fle n tin v in cu la 'con ijcien d i ,a u t m orte m ultan di, iis tra d i fo lerent. Salm afius autem m a- giftratus pu tat fu if le ,q u i íu dicia exercerent; q u o d in com m en tario fu o dc legib u s A tticis , i d o n e is ,ni fa llo r , teftim onns com probabit. Interim tam en dicere l ic e a t, vocation em in i\is,doMyyylu -or í -mi ÍsA kx , peflim e eum interpretatum eo Plauti lo co , d tvAtca ius non re d d e b a n t,fe d fenrentiarum , 6c condem nationum crim inalium cxcq u u tion i prxerant. S ed & ¿trxyu-ydi recipiebant ob certa crim ina, d c q uibus h ic non agebatur. C an ia erat, ciuilis , q u x a recuperatoribus ab A rch o n te datis i* id ica ta cft, & m eretricula P leu fid ip p o adiu- d icata , qu od in eadem fabula Jjjno querebatur.

Quis me efi mortalium mifertor , qut vtuat alter hodie ?

Jfittcm ad recuperatores mododamnauit Pleu-fidippus

ylbtudtcata a me modo efi Palxfira. Perditus fu m .

Ibi recuperatores funt Aam-mi. In altero Poen uli lo co par m agis erat ygfi&u rii dmyeyy y & vn d ccim u iros a d ire , q u i altcrfi lenonem vin cirent A g ira fto tlis periculo , furti q u ip p e , Sc pene plagij accufatum , q u i tamen ad P rx to - rem trahi ie quiritabatur , non ad vnd ccim - u iros. S ed cfei -f ¿m yuyee, dc qu a m u ltatam p ertu rb atc.qu am p cru crfe ba lb u tit Salm afius, en u cleatiu s dicendum eft.

i v . S eq u itu r ig itur m Salm afij farragine, „ p .7 7 J. Inde 11 o m e n q u a m utoc fines , , G rám atici efle interpretantur,fed falluntur. „<*riyutrcu D,inquit H arp ocration ,ó o t'? ¿-yayh.

¿m f l f x$KXfyov. drñytyn $ o?)t -nui „ tyAra. N o n eft nom en a flio n is , fiue fluet, „ fed ius eft potius rapiendi a liquem in ius, „ priuatis con ccflu m apud G rx co s in certis ca- „ fibus, & cau fis, v e l crim inibus. Prenfionem , , Latin i dicerent. Inde ¿-náyayLs Suidas , cx-

S i*

por.it «i¿yar,ató* t,id e f t , captiones, fiue pre- l< henfiones. G lo iT x , Prendit d m yl , eurt.au- ‘ ‘

Iure antiquo p opu ji R om ani T rib u n i “ plebis prenfionem h a b eb an t,id c f t ,a r a y j ' “ yluj non vocation em . P oterant enim ipfi “ v e n ir e ,& prendi a liq u c m iu b e re ,fe d v o - “C A N D I A B S E N T E M I V S * N O N H A B E - “

b a n i . ] Plurim i funt hic errores,fiue potius “ nihil hic nifi erro res, & con tin ua iuris illius in fc itia ;q u o d antequam dcm onftrare aggrediam ur, perftringcnda funt ea, q u x de T rib u - n isR o m a n x plebis ait , p rx tc r re m , q u x fi o m ififle t, m elius fec iflc t. A c prim um ,quorfum hic tribuni plebis ? Eofne com parat p n - uatis, qu ibu s 06 crim en ¡11 feadm ifliim dabatur ¿m qoye iure A tt ic o , an nis SvAna, apud qu os fiebat ¿ m q u y l; si priuatis cos com parat, com paratio prorfus inepta eft ; fi -nis i/Ana, q u x com parationis ratio fit v idere nequeo- A cp rim u m ,ad m a giftra tu s qu od attin et,lon -

c diuerfi erant, nec quidqpam commUne ha- cbant, p rx tc r g c n u s ,a u t com m unem m agi-

ftra tus appellationem . 0/ ttAr.x v ix c ra n tm a - giftratus, ad id tantum infti tu ti, v tcx c q u u tio - nes condem nationum crim inalium p rocurare n t, qu ibu s id eo carceris cura incum bebat; tum etiam v t ¿-m.qayas reciperent ; q u x om - n iaad ius priuatorum pertinebant. T ribu n i autem p lebis, h b crtatiscu ftodes erant aduerfus Senatú, & patricios,& quofcum que alios, a quibus eam im m inui putabant. D e in d e , q u o d ait T rib u n o s plebis prehenfionem ha- b u ifle , vocatio n em non h a b u ifle , quo id pertin et? N am fi prehenfionem refpondcre v u lt tm 1 , C[iia priuati•nu ivAna, lo n g e aberrat. T rib u n i plebis prehenfionem hab eb an t,id e f t , per viatores luos p rch ciy li iubcre poterant, Sc in carcerem d u ci, qu od non raro fa c ieb a n t; qu od non eft fori A ttici ctmyy-)h Q u o d autem vocationem c o s non habere dicebat A teius C a p ito apud A g c lliu m , á qu o accepit ho c Salm afius, eam ncc habebant d i.Ar.x. Sed h x c obiter. A d alia traofeundum .

v .L o c o igitur a nobis exferipto Gram áticos reprehendit Salm afius,qui d-mye-fiujiifss S'-.r.ts efle interpretabantur,ac non aütonis,fiue AIr.-js nomen ejfc M ,fed tus rapiendi in ius priuatis con- cejfum apud Gracos, qu a in rc longe fallitur. H arpocrationem c ita t , cuius verbafu n t. a-m-je , avn re , etmytty /t/s. (l-7m.yuye 'j , nfcs dt Jr/es. A»uo&iyet ¿v Tti yfi jeoyuvof, d.cuascu 'j ann n J ttmtyny. a)’ can xttKepyuv-aonytt-n o «fiV m i iyAtue. H ac obleruatione nihil eft verius, d-myuy»' locum habebat aduerfus fu re s , latrones^ graflátores, parietum perfoflores, ia crileg o s, plagiarios, & ceteros e iu fm o d i, qui rxeicyn proprie d iceb an tu r, vt antea ob feru au im u s; fed S< alios etiam qu ol- dam, v e lu ti hom icidas, fi in flagranti facinore deprehendebantur. Itad eprch cn fi a d vn d e- cim uiros rapi poterant;apud quos difceptaba- tu r , an crim en , de q u o a ge b atu r, ad d-myttqlw pertineret, necne. Si ad xmyaylw pertinebat, m i ttimj£ív7*s in carccrcco n ijcieb an t,ac caufam poftea in iudicium d ed u ceb an t, non ipfi iu dicaban ti qui eft grau illim u serror á uobis

Siz A N I M A D V E R S . IN 5 A L M A S I I O B S E R V A T .fupra anim aducrfus. Si non p e rtin e b a t, n u a -wj¿¡íV7« d im itteban t; ita , v t tam ift io b in iu riam fibi fa ita m , quam a lij, fi alia a£Ho fibi fu p p etebat,iu s fuum p erfequi poflcn t. H oc igitur primum agitabatur apud vndecim uiros, 7» ¿myvy\ locus c(Tct, necne. D e in d e ,ii recepta erat ¿m yo yífdc re ipfa, id eft, de crim ine, de quo agebatur, certabatur apud Iudices, atque lis illa d icebatur xmyvy». A tq u e fic accipitur lo co ,q u em innuit H arpocration, D em o fthenis contra C o n o n e m ; tvs%vpt tamovmv tui- ■nv ¿x. x/J uv tJ) , T» rfJ xsmd. A/xm yuyv,^ ? d Ctifiac yxfx is. R cdte ig itu r dixit H arpocration c flc u J V fixus, idque ¿an dfJ x«»Kfj-av:quod cum n o n in te lligeret Salm afius, d c in fc itia ce n fu ra m fe c it. Id cx fequentibu s magis e lu cefcct.

v i . D e crim inis genere certatum prim o apud vndecim uiros ,a n t » x-myayi fu b ie fh im e ife t, n ecn e,co llig itu r ex oratione L y fix con - traT h eom n cftu m ; vnde ctiam co llig i cur,lege cta d ¿■na.yoryit ^cnrodvTXt, Sc nvFgpxcAcas fu iife nom inatim com prehenfos. Ibi enim dilpti- tans verborum fignificationem fpeitandam m agis effe, quam eorum fohum ,ridiculum fo re ait, fi quis ex vndecim uiris recipere quen- dam nollet x-myoyv ad feabd u étu m , qu od is d iceretur vcftem alicui de traxifte, aut puerum furto a b d u x ifle , non autem nerrofilvis, aut ai-

in lib e llo d ámyúyZs den om inaretur. «M,’ l <f[' dÜ r ttcAxet •f/ilfA/jos uVc<AÍ|att sine xirdyn j7i« , q ia m Soiucivn ¿nrcAdvA^ , » riv yintvyW/.sv ixAfi/A^ : rW.’ aciei; av d aurov n n y , • t i hxvrod'ins «’* orofxiti^ncu. ¿A' ti-Au f lege, Tiya ) 'raiV'i iiaytyir Xxfdu» , ¿X ai fxexut aúne aiSyteroAcUv ii) , timp RRyR 7«< cJyiuam, dXXec fi» w «fyi< t louü Sed neque f tuvndccimuirorumvnus ejfes,eum reciperas, a qu» quii diceret veftem , aut tuniculam fibi detraham ,verum eum dimitteres, eo, quod non tndi- uraretur >,u-roi¿nc,<¿- f i quis puerum abducens in ipfo facinore deprehenfiu apud te fifterctur,dy- í(jnnJicUu,Crplagiarium eum negares, fide verbis certas; nec fañ um ipfum attendis. N o ta ibi am- Aytgry N equ e enim recipiebant qu oflib et,q u i apud fe fiftcbant ur in vincula co n ijcie n d i, fed cos tantum , qui lege adfe pertinente com prehendebantur , quam ad rem breui aliqua cognitione opus erae. A tq ue id ipfum d icit idem Lyíias , contra A gora tu in, a/tnAyiAoa A i ¿xx- ye-¡lu¡. nUu «Vxyuylw autem , atque eius cau- ia m , cum criminis genere . l ib e l lo , fiue adlis, q u x ea dc re fiebant , fuifle com prehenfam oftendit ibidem , ne fcilicet im pune calum niari lic e r e t, Sc ignom iniofa vexatione aliquem traducere. Eodem loco hom icidas in ip lo facinore deprehenfos potuific «7myiSxi oftcn- dre, atque ijs adiungit tjií d n C lm m i , facnle- g o s , D em ofthenes contra A ndrotioncm . -f dnCtixs *J* n o n iiiv , d-mytiy, yfxf t£ xi, AvJ^t- •Scu « g i Eu’fuXvíAf.

v n . Sane aduerfus e u m , qui t? dnayayi male vfus erat , v e l certe quintam fuffragio- tum partem non obtinuerat , m ulta m ille drachm arum erat confticura, quem adm odum ad u ctlu s co s , qui t » crimen aliquod p e rfc q u u ti cran t ; q u o d colligitur cx eadem

D em ofthenis o ra tio n e , lo co valde perturbato , a Salm afio qu oq u e inahum vfum obfcnu.- to . D iiT crebatco loco D em ofth en es, S olonem plures aperuiflb vias ad ius fuum cuique p erfeq u en d u m ; v t , fi quis vna non valeret, aliam ingredi p oflet v iribus fuis conucnien- tiorcm . -f xxonis, inquit, tppami,it} ocuav-n. r deis ¡ xvxyi. iv yitacus ) ó xivFtwot. isu .is i. (js u ; mii afysmy coryto, o in eruiinvry ixtitoi. ?•£« xj 'f in ¡ yfxfs. nant/st fit* attwiir , aj ortm XV iv. XV 'iyeit yjhixs arrmiitu', Si/J-fv txtvnis ofje Jiaivniw , aj k ¡u/íiwdinit. iXingtv ¡¡¿kí -iitu/s yfxCv, xanx-.us aj o i n ; ifvyco. t im i iJiv SJr t i aún. Q u em locum ita vertit doctiifim us interpres. eluti tn furto. Frrmui es , & te ipfofretui ? Jlbduc m carcerem. Sedmtlle drachmis periclitaris, infirmior es ? Nouemuiris ndica; ipfi facient, i d quoque formidas ? Aea- 'd. Non tibi fid is , & pauperior e s , quam qui m drachmas foluas ? Furti age apud arbitrum , - extrapericulum eris. Neutrum horum placet) . Iccufa. Etiam hoc reformidas ? Defer. F iv o r x w a d i- tierfit fu n t. Exam inanda hxc iu n r . ac poftea fuis quidque locis collocandum , & aliqu; 1 corrigendum .

V I I I . D ic it , of d xX'.mt, 'iffu m , aj exum nr.

cdiuífisrays In furtis locus erat t? ¿nayuy». Si ig itur furtú quis fecerat,poterat is,cui furtum crat fadtmn, eum p rehen dere,& ,fi viribus va- le b a t .a d vndecim uiros abducere, quicum in carcerem com pingerent. Q u om odo,fi viribus valebat 3 N o n m odo fuis ip fiu s , fed Sc filorum , Sc am icorum . Plautus in R u d e n te ; vbi tam en non ¿ x a y a y i p ro p rie , fed fim plex in ius vocatio , q u o d dixim us antea.L i n o.Salue. P l e v s i d i pi *v s . JVihil fa-

lutem moror. Opta oejus,• Rapi te obtorto collo mau/s, an trahi ?

Vtrumuis opta.dumlicet. L e. N em tm volo. ,

P l . A b i fane ad littus curriculo Trocháño, Iube tilos ire obuiam ad portum mihi, fifiufs mecum d u x i, hunc qui ad carni-

. ficem traherent.D icit D em ofthenes , iv %t*i<us i xirdunit Ergo in xvrxyuyi q Ui n0n o b rin e b a :, m ille drachm is m ultabatur , qu od iifdcm ctiam verbij often dit P o llux. A d d it, ¿ .¿ m a y e 11; 7tu f - yvoiv itvyvü. n n -taúetnv ivauu. Si vinb usnon v a le s , nec potes cum , quem accu!as,ad vndecim uiros vi auferre , adi ípíbs vndecim uiros, q u ip erln ftorcs fuos cum cap ien t, tc prxcun- te, Sc eo, vbi e f t , illos deducentc. Id cnim eft ifty i'.ü xi. A tq u e tunc quoque libellum »>»>»- «nor vndecim uiris dari oportebat. E o cnim pertinet qu od fcn bit Suidas, axxquyo, ¡úneis iyy¿Hfor JiJhidu* dpyorti, nfed 70 J J\iv xTxyñlwair Aivx. Id fanc non crat «V«^«j.«>fed ifvyme. N am xnxytyi crat , cum i Aivx ácnlytn, non 071 uUú.ae iJíJtm arel i*J Aiv xirx-fiLñai til ATivx. Q u o d ait ryí apyvm , non p u to in te lli. gen d u m n eccllatio «Su' ? dpyvrrai t nom/sv, fed dc vndccim uiror ú aliqu o,vcía lio, ad quem id pertinebat; Nam Sc ad alios magiftratus,pr jtit íc daba cocea fio, quandoque d-wysm. (.'^ftn in argum ento orationum courr* A rifto g i'jjiein docec nos L ib a m u s ,H ie ro c le m ,cu.n veftes

, ' factas

A D I VS A T T . ET R O M . LIB. IV.facras fe rre t, literis aureis infcriptas, q u x a quibus d o r.a tx , & confecratx eran t, often - d eren t, á P ythangclo , í c Scaphone ad p ry tanes abdu& um tanquam facrilegum , rem que fcqucnti die in concionem delatam . Tlv ¿te».«Ací X) 2 rjtuv IJÍvTít I«£(XAta fi¿ fl7» ¡t(fi IflÁv* , *V olí Ttt pgOon yUUUXTTt bZ , N kouZ i * ■nts «yaOíins , ñmyuoi 'Br&f tou &fo-mvett , olí ¡tgf'fuhn- « 0 T¡ i/V<£«<a i/fi-Hiram tie T ¿«xa*.oar. Verum ad Vndecim uiros fx p iu s ,& iu - rc ordinario fiebant eiufm odi ¿mquyu qui iu - dicabant ijnecarcerc concludendi c ífc n t ,a n non. O bfcruauim us lib. i. dc rer. iud a u d . cap.x i r.n . (•. & 7. n on tcm crc q u e n q u a m ciuem carccvi fuifle mancipatum in d id a caofa; aliam caufam fuifle furum , latronum , graflá- to ru m , fc ceterorum eiufm odi <ju«pj»y, qui *V a*7»í»f$> dcprchenfi in carcerem fxp iu s con debantur. Id fiebat A thenis per W t iA & : R o m x per trium uiroscapitales, qui idem om - m ino officium exerceb an t, ac cuftodiam calceris h a b eb an t, vt cum anim aduerti oporteret ,interucn tu eorum fieret,in q u it Pom po- n iu s/.t.§ . iO .D e crig.iur.

i x . Sed qu od ait Salm afius,p. 779 . Si quis publico indicio apud vndecimuiros E X P E R I - R 1 vellet, aur furem licebat d.myiy, hoc eft,prendere, ac magiflratin tradere,aut indicare magi- ftratn i, vbi lateret, v t prendi iuberet , peccat is non le n iter , ncc vno m odo. N eq u e enim a p u d vndccinniiros iudicium conftituebatur, neciue furti iudicium erat publicum . V n d c - cim uiticapitalcs carcerum cu ftod ix prxerant, qu od antea dixim us ; cimyu-pai apud eos fieb a n t, 6c caulas dmysyly, vel s’?»}xnay im u d i- cium in trodu ceban t, atquc om nium fen ten - tiarum criminalium exequutioncm procuraban t; dc crim inibus autem non indicabant. Iudices non eran t, fed dpyo m t ad certa gen c- racaufarum . A pud cofdcm cau fx , quarum cura ad eorum officium p ertin ebat, prxp.ua- bántur ; eas poftea in iudicium deducebant. Sic igitur apud 751s trAr? de genere afttonis tlifceptabatur, ve lu ti, an ccmysyi locus eflet,

3 TJ

necne ,&c fim ilia. ms dm ysy ft poftca , S¿ m ifuyínit V n decim u iri in iudicium ded u ceb an t, qu om od o T h ie fm oth etx in i yxiot- D c m o fthencs con tra Lacritum ; «xx* ** ag» fixiusIc.yfiy, u aJíftí fies-eal , cfej íyitotmov evu- poKxlui ; mi* npyj , ¿t ilii yplta ; loie IvAxa; «tXXa mp ipúyxe , xa) xyíoHas, xa.) me aJKzxe xxxipysu -mi cm Snvdru umytuni. Vbi tus autem perfeejitcndum de contraBibiu mercatorum ? Apud quem magi(Iratum, aut quo tempore ? N u m apud Vndecimuiros ? A tq u i hi arajfarores,dr fures, dr alios maleficos capitis reos m iudicium introducunt. Fallitur ergo Salm afius , cum V n decim u iros m aleficorum iudices con ftitu it. C ap i eos curabant ; In carcerem con deban t; Iudicibus exh ibeban t; non autem ipfi iudicabanr. Q u o d a u tc m d ic itfu r ti fu ifle iudicium publicum , explicatione e g e t , nec gen eraliter verum cft;qua dc re dicendum eft a liq u id , fi prius D em ofth en is lo c u m , quem p rx m anibus habem us ,rcpurgauerim iis.

x. In co igitur q u xd am luxata, v it ia ta ,& ,m fa llo r ,in fe r ta ,q u x fi rc fccu cris , &c locum illum eo , qui feq u itu r,m o d o ,co n ftitu e ris , plana erit cius fententia. ipfíiwai, amm medien-,am y,, C* 'j i xiytuvoi. ¿duieipys tT; m t¿pyym itejeo. toto 7mixtum ix uvoi. iJi-ftfft /3 »A< t «to/; xanxyfii x. iotq , Xj iri‘ Hi Jvh’x aiipgit yjtixi ’anmími -, XMiñe atf}i Jlcu nniul,xsu i myfuuEms. m iim oA v Oh to asl-n. [Ciribus polles,atque i/s es fretus. A bduc ad Vndecimuiros. Verum mille drachmis periclitaris. M i nus vales viribus ? Magiftratibus indica,dreos deducito. Ipft id facient ,drfurem prehendi iu - bebunt. Neutrum iftorum vis ? Accufa. Hoc etiam non audes,(ftpauperior e s , quam qut m ille drachmas poffts foluere ? fu r ti age apud minores iudices,(ft extra periculum eris. H ac omntadi- uerfa funt. D cleu i,ís/5« xj d iie ; Idem xj-miduts n u n it , q u x om nia efle exiftim o horum v e r borum , « 7 . xrtirx«>' ñ r o ; interpretam enta. D e- leu i etiam yefit* , 6c ¿Q»yi repetita. D c furti iu d ic io , qu od Salmafius publicum efle vo lu it, dicendum aliquid obiter nunc eft.

C A P V T V I I I .

Dua: leges Attica?de furto exferipta?,& explicata?.S. Furtorum duo genera iure A ttico , dr de ijs

dua leges.1 . T)upl 1 pana in furem conf itura Athenis. Vra

tea dupli panam pana aliqua corporalis quandoque adieBa. 1* im in *.. L e x A ttica emendata.

j . Grauior a furta morte ohm punita A thenis.

V R. * A ttico furta d u o rum erant gen eru m ; leuiora a lia ; alia grauiora. L e - uiora , q u x quinquaginta drachm arum erant, aut infra ; grauiora , q u x fupra

quinquaginta drachm as. A tq u e h x c iterum ,

Grauiora furta, qua vitra L . drachmas. A - Qcllij error. Jffiu vitra L . drachmas fu rati erant, obnoxij t í ¿m quyi.

4 . Aduerfus fures quandoque y&r.f« .quod quomodo mtelligendumquaritur.

¡ . De furtograuiori aBum quandoque etiam ci- uihter.

autinterdiu fa«fta,aut no£hi. Q uxno< ftu ,atrociora, quam q u x interdiu. D c lcuioribus agebatur ciu iliter , etfi iudices pccnam quandam ignom iniofam adijccre poterant ; grauioribus , & atrocioribus , crim inaliter v e l etiam ciu iliter. C rim inaliter autem Vel d m y u y i, vel ya tt» : E rgo pene iudicio Cu

D d h

b lic o , quia ad iudicia p u b lic i p crti- t e m .a b aliis iam e x fc r ip tx , fed Sc hic cxfcri-nebar. D c his furtorum gen eribu s leges d u x b e n d x , ac breuiter cxp lican d x. Prim a fcriptaexftant apud D em ofth en em contra T im o cra - eft his v e r b is :

3i4 A N I M A D V E R S . I N S A L M a SII O B S E R V A T .

O * , 71 di T it smrie» , id j f (4u 007» hcíf¡} , TÍW JhAaeiar ; ter o f/» , •?cum Tuis imnlott. JiliUvu J\' ¿s 711 ne is tax. -rey TnJk ornb' Áui jtt , yuX7*e laus , idt ooei/xm/ »’ Hweu*. ®£?S’l1«a.$ttl 3 75X ¡2sh»(á/IOf, ¿7KV «Ai 75c/ Tt/A/SM70! Í.

L ex altera fcripta eft his v e tb is :

1/ v t f«0’ ¿¡ÁífjLt isaf' mnihuna /xas xxí-fli , 7Í 75X t|t7rai Jtai á/irsv.TOrai , xa.) 7fd - mi Sidxoin : a«i ¿mytyíiy icis i i lix a , « /2«'- J.0I71. tJ Vi’ «c Aex Tí » 1 1 inuyuyú ¿ay, ¡x iy - yixnis xamexm.ni , i x 7im ÍT) •%/ xM/x/unv/,¿kk¿ butam TÜu (fx/xíai. xai tisis y la Anuía , i 1 • | Axalx/xiae , it la Kiuioaásym , i/xáney, i nxxií- íio y , » a M Í 7 1 f<u/X0TK757 , » ^ nial 71 , rfl' la dfi y/ayaeíu» vftKem , »" rff Kipútm ,J'íxa Jpuyjj.us. xa) nú-rus bám-rs/ ¿to/xoTÍflxny VI) 7ÜJ1 Qepdar. «’ t í 71S iJíay tix.hu txenís árelo, •úa-afpgiy /dfi 'tumi AsXe'eitr armimt n 7i/xoDiv , ay&riixxat<1 V?’ í^ífrtu szíl Jixaextiu sxfjs rif áyyv- eíu ftepx-ir n j xri-flx itxigjit , *J yu'xms íms, ¡71vs Cfütr im n ts ají rey itSifiy.y.

¿yutaquta anquí, am ijent , y» ta receperit, f u r dupli damnator, fas minus, decupli, t>»4 Onw altenus peen a adi Alione. In neruo autem pede vincitor quinqué dies, totidemque noeles ,fi Heliaa peen a td adtecertt. Eam autem adiectioncm, quum lis ajhmabitur ,q u i volet, proponito.

Si quis interdiu fupra quinquaginta drachmas furatus fu e r it , adduci liceat ad Endeam - uiros. S ' quis vero noftu quidquam fubripue- r i t , eu m , dr occidere , dr inter perfequendum vulnerare, dradEndecim uiros , f i cui libet,abducere ius eflo. S i quis autem furtorum conui- itus fu erit , propter qua licet ad Hndecimuiroi abducere , non pofit datis vadibus , pecuniaria pcena crimen luere , fed morte multetur. A c f i quis ex L ycto , aut ex Academ ia , aut ex Cynofarge vefiem , aut lagunculam, aut quidquam aliud quamuis vile , & minimi pretq, aut aliquod vafculum e oymnafiis , aut portubus fu b n p u erit, fupra decem drachmas , in hos etiam mortis poenam confinxit. S i quis autempriuato iudicio fu rti conuúlus fuerit, in duplum

eum damnari ; penes autem iudices effe , propter pecuniam , quinque dierum , dr totidem nothum vincula adijeere, v t omnes vinclum eum videre poffint.

In his obferuandum aliquid eft.11. V traqu e lex eft S olo n is , qu od oftcn -

d it co lo co D cm ofth en es. Prior autem lex ad furta leuiora vid etu r p ertin ere , q u x erant qu in quagin ta drachm arum , aut infra , de quibus agebatur ciuiliter. A tq u e c a le x duplam poenam conftituit in furem , qui rem fu rto fubreptam re ft itu it : in eum a u tem ,qu i non reftitu it , d e c u p li, (fi vulgatam Ic& ionem fcqu im u r ) sum m t inaniae. Sed non du bito quin ea lc£Ho fit deprauata. N am pernam decupli in furem fu iile conftitutam nullibi legim us ; fed dupli tantum , fiue fur rem furtiuam reddiderit , fiue non redd ider it ; qu od etiam lex a lte ra ,q u x eft d c furtis g rau io n b u s, fatis probare v id etu r. Q u x ig i- tur erit differentia inter vtram que furti fpc- ciem , ad potnam qu od attinet ? Sane m agn a ; fiquidem p rxter pecuniariam poenam , vinculorum qu oq ue adieclionc coercebatur i s , qui furtum non reddiderat , fi ita v idebatur iu dicibus , i i t v&ei/xiíe» i H Mala , ait lex. Q u id fit er&ti/xav docuim us antea. V in culorum igitur c o e rc itio , p rx tcr dupli reftitu tio n e m , erat , poena á iudicibusa d ic & a , qu od lege lic e b a t, qua dc re fupra, lib . 1 1 1 .cap. 1 1 1. Id t7*iTiox dicebat S o lo n ca Icgc .q u am illu ftra m u s; q u o d longe aliter accepit dodfilfim us interpres. Sic autem i m !- Tia interpretatur P o llu x , lib . v 11 1. cap. v. * /f." 5 ¿ y á ii , in q u it , Uti fx/xiat, «’ 0* <<>{da.ru. f w m i t y h o u u t at A a * K a t 7i w i i f t > o U u a , t u

fxim i iumluítu SoAwy imthlct rjKíi. R d p t- ciebat dubio procul P o llu x legem h an c,cum

id feriberet,- H x c ig itu r cum ita fe habeant , feriptum p u to a S o lo n e , idy j ¡A t TÍw linTusitty Qui 75ir im n la e. Poenam igitur furti non reftituti con ftitucbat , non decuplum , fed duplum , verum Quu Teis inanias, fi ita H e lix a iu dicarct. m im u m autem lcge definita e ra n t, Q m n q ue dies.Sc totidem 110- (fkcs in neruo v in ttu m videri. D icit autem lex , -171yci/uiSw 5 757 bxt.c/dyjcy , otoi' «ei 75J

7iy.il/Mfns i . C u m furtum probatum erat , tum lis erat xftim anda. i£ftim anda erat res furto ablata , v t in duplum fu r damnaretu r; v e lu ti, fi qu inquaginta drachm as furatus c fle t,ce n tu m redderet. C u m igitur fiebat x ftim atio , poterat q u ilibet é iudicibus 75' a&ci/xxwt p ro p o n e re ,a c p e te re , v t prxtcr du pli reftitu tionem , pccna infuper lcgcdcfi*- nita fur plctfteretur ; q u x erat vinculorum c o e rc itio ; qua rc p ro p olita , iu dices de ea fuf- fragia ferebant, c b*ho/4o-.e, non eft h ic , ac- culator q u ilib e t, v t in publicis iu d ic iis; fed iudicum aliquis.

1 1 1 . Lex fecunda coercet furta grauiora , q u x t . drachm as e x c e d u n t; de quibus agere perm ittit crim in aliter, aut ciuiliter.A . G cll. lib . x i . cap. vltim . legibus Draconis furem cu iu fm o d icu m q u i;fu rri, fuppiicio capitali punitum fuifle ait,quod v e ru in cftjatqucde iis legibus in te lligo quod feribit Lycurgus contra L eo cratcm . ? d/yaia/ i./xdiím. U n ition e,pee nam capi tis conftitutam ,tam in cum ,quideccm draclnnas, quam qui centu talenta furatus cflet. Sed quod adaitidem G ellius, So- lo n cm fu a le ge in fu res,n on m ouiS jfed dupli

AD IVS AT T .peina vindicandum exiftim afle,id vero falfum efle le x h x c oftendit. Nam in eos ,q u i fupra 50. drachmas furati e fle n t,fi quis criminaii- tc i ágete v o le b a t,p a n a mortis crat conftiru- ta. Eos ig itu r , fi de dic furtum fecerant, licebat d-rdyw wftV 7»w f»A*«,ad Vndecim uiros capitales trahere,quos in carcerem conijci iu - b eren t,iud icibuspoftea exhibendos. Si no- ¿ i i i , ctiam occidere licebar. O b furtum ig itu r,q u o d fupra l . drachmas factum erat, dabatur dmytytl. Q u od ii fecundum 71» d-m- ytjirn pronuntiatum erat, & fur c o m iid u s , potna crat m ors, nec vlla crat pam x acftima- tio ,cu m ea edet a lege definita. A tq ue hoc etiam docet X e n o p h o n ,iib .i.d c d id is Socratis ; xj1 $ 7JK vÓioK , f’« Tit Zlliípji -jlyunxCU X2 Í- dlay, k Kumivm 1 , i (¡aharno-n/AS, i -nijpfupflr, » tudf ane Jlfy ufaos , » itteovxay, ■nv-ms Súrcnie íji»i! £*/xia. Q u i quinquaginta drachmas fu rati erant, aut infra , non erant obnoxij t» «mquyn, & contra cos ciuiliter agebatur in duplum . Q u i v itra , t» dnaysyr obnoxi) crant, íc m orte m ultabantur. Q uarc quod fciibic Ifocrates contra Lochitam , in furti pccnanon attendi quanti furtum fit , ad hos tantum pertin er,n on ad illo s , contra quos nulla d a batur a d io , m ficiu ilis. V erba eius funt; «f» rfl' vfsas , i™» rS Kcm jron , tt&toria* , » xXo- Trtw , « «£»/ ni /xiyiQot úy ai X«/5»in, nüú Ttfiu- tía* arenvfaee , tih\’ S/sóíoie áem/ruv $uvK7er aa-nt- xfiyevnr , xai yeui .y-ms J)KSUer >7) , vns nile tu>- 7Ut ionpglîmivte , 7X1/ UvlUIf Z»tiwt XjX«-

ro s autem video , quum Aliquem facri- Iceit , aut fu rti damnatis , nox pro quantitate, aur pretio rerum furto ablatarum poenam irrogare, fed fine d ifrim ire, capitis omnes damnare, a q u u m putantes, v t qui eadem crimina admi-

ferun t, poenis ijfdem afficiantur.i v . A d fu rta ig itu t atrociora, {C quorum

erant d rajayu, pertinet q u o d ait D em ofthenes , e i , qui fe minus valentem p u ta t, quam v t furem ad Vndecim uiros trahere potis fit, licere y^tiSr- , publica accufatione cum in iu dicio perfequi. Q uare publica j V t poena capitis ei infligatur ; qu od tamen a iure ordinario recedebat aliquom odo. N am in accu fation ibu s, ¿s ygy/feus , adferibebatur ntu*-

, quia pccna non erat legibus taxata. C u m

autem furti , qu od quinquaginta drachmas e xced eb a t,p o cn a cfle t m ors, nulla e ra rniy.s- oie, nec dvvrl/sneie , aur '&mi/¿note. C o n d e m nationem fequebaturpoena legibus conftituta. Et quanquam publico iu dicio pcenam eiufm odi perfequi lic e re t,n e fe io tam en , an /3i¡\itfaft, an c u ilib e t; an a l i j , quam ciii fu r tum erat fa d u m , crim en hoc in iudicium deducere liceret. Sicaifsa/ x« f"> etfieratp u b lica , vix tamen quifquam eam accufationcm in ftitucbar, fi is, qui acceperat iniuriam , cam m úflate v o le b a t , nifi ex alia caufa ad id im pelleretur.

v . Sequitur in lege , 11 J'l m ¡Jio* JinbnXJKOTraf «CA01». ~

E T R O M . LIB. IV. Jijr

D e furto atrociori ig itur agere licebat , non crim inaliter tantum ,fe d ctiam ciuiliterin duplum . N o n in decuplum ; qu od confirm at prioris legis em endationem . Ergo Sc dc iis qu oq ue furtis agebatur in duplum ; led iudices prarter pecuniam , v inculorum quoque ignom iniam adjicere poterant, «iys-i- /x»mi /aot to 1tfjveiy Sijuiy. E rgo ¡Ji-sy iixlue appellat hóc lo co ciuile iudicium . A tq u e h o c iplum e ft, quod dicebat con traA n d ro tio n em D em ofth en es, lo co fupra citato , Sieffe x\o- eiis y’>- Jicuntim. E rgo furti agebatur ctiam srfii Jiacnrdul, Sc ideo ciuiliter. dlcuvmu iudices crant pedanei, & trib u les, vt ita dicam,, á tribubus le d i , apud quos leniores c a u fe d if- ccptabantur , & poftea ad maiores iu dices quan doque rem ittebantur. Sed dc h isa lib i. Ex iis autem colligere eft furti vitra quinquaginta drachm as dati agi potuifle du ob u sm o - d is , crim in aliter, vel ciu iliter; fi autem crim inaliter, ¿m tyiyi vel m ille drachm ism ultatum eum , qui quintam fuffragiorum partem non tu lif le t , qua: crat eorum pcena, qm temerariam acculationcm inftitucrant. N o n longe abeftab eo iu re , quodobferuabac Vlpianus , I. vlt. D e fu r t . M em im jfe oportet, a ieb at, nunc fu rtt plerumque criminaliter agi, Cf eum , qui a g it , iti crimen fubfcrtbere ; non quafi publicum fit iudicium , fed quia vifum eft temeritatem agentium etiam extraordinaria ant- maduerfione coercendam. Non ideo tamen mi mu, f i qui velit , poterit ciuiliter agere. Sed de his haden us. A d Salmafium reuertendum eft.

C A P V T I X .

fVcAnî?.

A i cap.X V 11 .farraginis demodo vfurarUm.1. eOu ¿siti/tue mi fere quadam a Salmafio obfer-

uata, (ft nonnulla nec intelligibiliter.2. t y iu iit quid- Delator. Delatio. Ineptiffima a

Salmafio di ferentia inter -riú iyfaifyy, ¿ribo ¿uaquybjj allata. formula.

V kifi/ quandoque e re nata : veluti f iS . quia infamia contaclus volebat ad populum

agere.4. «»Aii|(/ contra Ariftogitonem.

J. «rAi|i/ eorum , qui ea loca frequentabant, a quibus arcebantur legibus. iyAtît contra A n docidem.

c. L e x Draconis a Salmafio mi fere lacerata, truncata, alxidiim. Etufdem Salmasq ftupor, &í¡sl¡yn¡ití«.

7 . D e fententia illius legis opimo autloris.S. Stultiffima Salmasij «tí ¿sSlíftac obferuatic,

atque eiufdem ftupor.D d ij


m<S A N I M A D V E R S . IN SALMASII OBSERVAT.t/. irAips aduerfus Theocrinem 'a Demoftbenc

feripta, & esus Argumentum. D e ea ridicu- h m Salmast) indicium , cr infim a , ac fiupo- ris plenum. Si recepta erat itSniie,remittebatur ad Indices.

io . C)mb>u de reb tu tyJu f<r.

mafius cap. x v n . fi i farraginis^cienio-

^ ,, ftratu i.q ui ip fe

„ T I V M T E S T A -

i, R E , v t a c c v se t , & dicam feribat. „ H x c accufatio in h iscrim in ib u s,in quibus „ licita «rataTO>A'j/»,^vocabatur proprie ivJupr. „ V r e n im p r ifc n s rc u s ,fi prendi p o lfc t .a b - , , ducebatur,aut m onftrabatur m agiftratibus, , , qui p erliito rem eu m p e n d e re n t,itaab fen s „ deferebatur, & accubabatur. Q u i accufatio „ tyJups. P o llu x & c . ] V e rb a h i c , Tertium te/fare, v t accufet, c r dicam /cribat. qu id figni- ficcnt, fateor plane m e ignorare. Q u i fequun tur ofu ¿tA lpos, m onftra fun t , t c t r l rerum iftarú ig n o ra n tii fartusccrtiifim i. E rgo ivAips vocabatur a/ccufatioinhis crim inibus, in q u ibus licita erat ¿-myuyi , & cum dicebat D c m ofthencs , y á n , tVAiffv fignificabat. H o c «nim fibi v u lt Salm afius nunquam fatis laudatus. «Su «Ai|<»ragit P o llu x ,'lib . v 11, cap. v i. p au lo incertius. e\ / « |u lw , in q u it , «eir ¥ <y-ypna ¿(xoloysutxlyus ¿AxofxaTos, o y.emus , ecAX« 77- fiueiae Jto/x úv. 0' *J ¿ ií¡re.yufxtycs l * a u u a n u r arcis r ii ttj¡%vm ¥ iyJupy ím t í f l , ¡Va ■¿zrsKltwoi i. ■? 4 <¿<A« ioJúpos. ¡y aZrt |£ ylytf) tUts f f l * ¡y-•.my. » ¡1 ¿myuyii, ¿Tuy ns , oy ¡fti/ ¿rjíisx¿nx /x» myynrt , nrov rrafoym i'xatsm eéfe» letCay dmyri, i 0 KÍyJ'twse i» yjrítus. fxánca ¡1 7»« « tulr/vs s mi A/xrsiy ¿otJiUyuota , i ira Kan ¿raes ómi /x» títeu , » ttis ¿yJpofívou.iyfn^ie fiebat apud P retor em cnmtnis confefl!, & ,q u o d pcenam,noni u -

dum m poflulabar. Delator autem delationem ad pratorem defert hbello comprehenfam , v t fi faljd fit delatio, poenam falfic delationi indi fiam

fnbear. Shque tila fit contra eos, e¡m prafentes apud prttorem non funt. ¿rraysyi autem efi, quando, quem deferrehcer abfentem, is prehenfus tn flagrant/ deltflo abducitur, cum mille drachmarum pertculo,fi inm nofa fit abduflto. Eos autem maxime deferebant, qut m are reip. erant, aut eo redibant, quo non licebat, aut qut Cadts damnat1 erant. M elius H arpocration, & bre- u ius,q uib ufdam tam en oiruifis. fyA ips, uSet Jims Jh/xorias , of Li 7»if ia <¡$1 yófxuy tftyeusvus ■nyüy,» -limn,» T£*|io t,il fxi simyxirn 'tum/, 0#»- yoy.m»,oi p- 0uZ u oi i*yoi ¿sAipus. yxaei/xútonu 3 , e i x « t ’ Acxnyi-ntos & » u o d ly t u e . ifA ip i,fpecies ac- cufiitionis.aut delationis publica efi, qua eos, qua locis, aut certis aflionibses arcebant leges, f i qsnon abflmebam , perfequebantur. jHobdiffima autem, Cr celeberrime ares' ¿iJdíuit orationes fu n t Demofthenis contra yiriftognenen.’ l l i c funt

ir. Stuporis S a l m a f i a n i aliud exemplum. Plures aduerfus fycophantas afilones, atque mter eas iv Jufis.

t l . P o llu cis locus e fe i expenfus.15. Faifa c.W«|á(«r poena. Jiuiias TÜU t/Pnliy, ¡t.

J iliis SJ-TU-fClU Usu.

figillatim exam inanda.11 . i'yAiíis igitur generaliter uiiune erat,

fed dc re b u s ,q u i ad remp. pertinebanqquam delationem dicere poftuinus etfi delariolatius p atet. D elator eft, qui rem fifei nuntiat, vcbona vacantia, tacita fidcicommí(Iá,& fimilia,q u i enumerantur/. i .D .D c tur.fifc.fc to to co titu lo . D cla to rq u o q u e eft,qui crimen publicum defert , m axim e,q u o d ad rcip.fecurita- re m ,& p rin cip is falutcm p ertin et,q u om o d o con tin et tam iiV)?ixi<w,quamtVAi£n’. Sed & h o c etiam inrercft, qu od delatio fiebat qu o- q u o m o d o :tyAfiie fxp iu s e re nata; v t falliifi- m afit Salmafij o b icru a tio , quanquam P ollu cem fc q u u ti, quum ait iyfuliy fuilfe abfentis, q u om od o contra o.-mysyó erat p n fe n t is : qua obferuation e nihil eft falfius ; cum reum fiftctet quidem coram m agiftratu . fed q u i alibi erat prehcnfus;e/<Ad;/faurcm pniciT - tem , v t p lurim um ,d eferret,Si indi¿aret;qüod v e l cx hac ¿s ius form ula confiare poteft,

u z cxftatap ud A n d o cid em ,in c.’. d e iu o rc -itu ; OT0of4 «i>i 0 tu is ¡M inorus, rff oetayssaiy,

ift-nuu 7» pgi/xa , xj habims Syayy tls 7Im(¡silui, ditius 5 fxu númyJpes, A“yJpi:,ifs,fssldnax, iy» r ajJfa i i soy ciJ itxyuu vuiy, oim ritis 'izti mKlui,s itntyaftrm, xi nomas. Cum trecentorum nonnulli venijfe me aud:f jfen t, 1 nue (ligarunt me ftatim , Cr 1 nuentum m cunam abduxerunt. Tunc autem Pifm der mthi adflans, Buleuta, in q u it, Hommem iftum vobis indico, qui flumentum ad hoftes exportante, Cr remiges. V ides hicii>Ai|iy hom inis p r ife n t is ,& d e r e c o n tra rem publicam . Sic apud A iiftop h an cm in E q u itibu s;

m oyl 7iyoiJf iy» JuKyu(x», xgx i»u 1 í¿yut 7TUCT TleliXoyiMÍuy TCiáffjj fxu.EIxxra.

V b i S ch olia ftes, ¿eJtíx.ufxi, farsu. ¿tJur./twa/ 3 ilty y , n x*7«7>tlj.uy 7 1 ,« xfxsfyiuvm niti ro rana. In lu s lo c ish a b e si//«i|izdirc¿la;n, accufationcm hominis p rx fc n tis , qui contra com m oda publica deliquerat.

a 11. Sed fip iu s tiAifis fiebat c re n ata , fc per occafioncni ,cu m quis aliquid faceret, aut aliquo fc con ferret, quo per leges ei non lic e b a t, propter crim en , aut infam iam : vcluti fi quis infam ia m aculatus ad populum agere vo lebat,p oterat is a/AixnSmx 6c t ¡¡y¡¿ax quia ignom iniofis non licebat Jruny.ti/. T u n c certabatur ‘wex ¥ ¿»Ali-.u,-, verane cflc: A: iufta p ro h ib itio n is ,& interceflionis ca u la ,necne. Q u i in i r e p ublico e ra n t, infames habebantur , & iurium ciuiratis expertes , donec fi- d cn icx fo lu illen t, q u i infamia veluti hereditaria ad liberos etiam eorum rranfibat, donec ipfi parentum fidem liberaftént. C m n igitur A m irotion pfcphifm a quoddam ad populum cn lilfe t.E u d em o n .ic D iodotus 07^ u 4 eum acufarunt,decreti contraleges fcripti. C um autem inter cetera e io b ijccre n t, ncc licuille

A D I VS A T T . ET R O M . LIB. IV. 317ei om nino >f*fii» .pfephifinafcribcrc,& ad populum agoré, quod pater cius m ortuus eílet in xrc re ip . atque ideo eflét in fam is, prxícribe- bat eis A n d ro tio n , non poflc hoc fibi ob ijci, nifi a d io n c quoque ad eam rem idonea aduerfus cum ageretur , q u x crat fyAijtis • ad quam prxfcriptionem rep licaban t, íu sp u b li- cú perfequifibi licere qu o vellen t m odo, non quem eligereraduerfarius. £ ic igitur ille oratione contra A ndrotioncm , quam fcripfit D c- m ofthenes ; efei y. ■níaw -mI yoixx, ¡/ d;rx- xi-ns aun 7» -mSss id Jxuosiy pgx/xan , xai xx tx-nmunr, xx él¡tu ae'yur, x’Áygpifui 7 *7 f>, 7 «o- ■m iíxsua rtytiy ¿v t% ir' tixóms , idy fx A lt ó/xas OOTOV ¿yAlXVUXax. 75TS f i 7 » 7 3 - j o i x n t d y , x /xa A l’

xyj tuü ,1iúty. A 7 ai i-Áfun , S/ ¿Axait, ¿xyai ró- yty. ¿Vr omy x si&<7YXoy ¿x -nJ yó/xx. Jam quod ad eam legem attinet, per quam , ex eo , quod pater in are fu it reip .ñeque id exfoluit, condones ei habere non lic e t , neque decreta feribere, f i forte dicar, ¿tAmuúxt cum oportmfie attione ad eam rem propria, ei refipondebitur , tum id nos ejfe f M u r o s , non quidem nunc, cum de alqs criminibus interrogatur, fe d vbi hac de re ex lege oportebit. Sic cum T heocrin es delationem qu an d am fufcepiflet,eaínque deferuiflet ,1c- gem ille drachm is eos m ultante, qui delationem á fe fufeeptam non p crícq u crcn tu r, ncc agere in concionibus , Sí conciliis p u blicis, donec m ultam foluilTent.cisperm ittenteicum idem quoque inrationibus referendis a tribulibus (itis peculatus damnatus eflet , & qu in gentas drachmas ob aliam multam fibi m di- d a m ,re ip .x ra r io d e b e re t ,n e ic io q u is , cuius patrem accufauerat ffpipitiov, & dam naucrat, ab aliis q u o q u e , aducrlus quos idem T h e o crines accufationem inftituerat ,a d i d , v t fama erat, im pulfus, eum ¿siAdi, qu od lege cos proh íb em e,qui in xrcp u b lico efl'en t,a ccu fa - rc ,a tq u e in concionibus , aut iudiciis verba fa c e r e , patrem iftius accufafler; qu aq uid em

id tentabatur p rxeip ue, v tT h e o c rin cs á iu d ic iis ,Sí concionibus arceretur, nec ijs , qui ab eo fibi m etuebant , periculum crearet. H abem us f yftifyy illam apud D em ofthenem , vnde ca colliguntur , q u x ob lcr- uaunnus.

i v . H arpocration lo co á nobis in itio capitis exferipto, D em ofthenis contra A rillo g i- tonem orationem ,om nium eiufdem argum entia ite fle celeberrim am , quam m s Mufys illa a L y c u rg o , qui prius e g e ra t , prxeipue trad a- ta fit, a D cm ofthenc ( f i tamen D em ofthenes carum orationum a u d o r e ft , q u x inter eius opcracon tra A n ftogiton em circum feruntur, qua de rc veteres critic i, nec fine caufa d u b itaru nt) a D cm ofth en c,in qu am ,tan tu m per- f tr id a , cum in aliis argumentis ,p artim p h ilo- fo p h ic is , partim ad Ariftogitonis v itx inftitu- tum pertinentibus induftriam fuam prxeipue occuparit. C u m igitur A riftogiton accufatio- nibtis, Sc delationibus plures vexaret,pfephif- mata feriberet, & in concionibus tum ultuaretur, Lycurgus eum ¿yí¿u\iy, quod cum eflet in xrc p op u li, diucrfis m ultis damnatus, quas non exfo lu erct, omnia tamen fufcip eret, Sc ad grcd crctu r, q u x ab hom ine fulcipi non

poteran t, nifi ftatus in te g r i; is autem liberatu fe p u ta r e t ,e o qnod fratrem iuum rc ip .a lle - garat, qui decem peufionibus annuis x s illu d exioluturum fe prom iferat. Axd/ oud tytu i AexsoyVnay n J riyuy i^xcriat, in quit L iban iu sin argum ento earum oratio n u m , xai y.xxín »f tini/ , t'miJi yffitslw ¿rríJOnut 7« uórl, xai iyg¡í-rn srorrxs, xa) t'dx/xxfipl, ¿fi yoyat ¿pirana ni Ai- (xooíai , ¡xiygis ay ¿7.717* , sraaunuy ¿ti/xoy, ¿>ómf axinv o¡ tiéx' tw/xxpy/¿siSai a», ds, xx iíoi, rtytrm. H x c om nia pertinebant ad m e yx amyo/xi- yais Tt(y.'íim ■n/Sy, dy cx. ¿ fi rífxuy iipyrn , qui a rebus quibufdam non abfti nebant, a quibus per leges prohibebantur , q u x (unt H arpocratiom s verba á nobis fupra exlcripta.

v . A lia erat iy¿ti\is eorum , qui ijs locis n o n ab ftin e b an t.á quibus per leges arcebantur. H u iusgen cris erat/vAtifiradiicrfus A n d o cid em , qu od im pietate p o llu tu s , xnfixxde -ski m ¡h» , rcuelatis quibufdam , q u x ad m yftcria p ertin eb an t, iiuc indicio f u o , fiue confeífionc , (acra nihilom inus frequen taret, a quibus per leges a rceb atu r: q u o d ille purgabat oration e d cm yfteriis . S ic enim il le ;

(¿A ¿ fi y.vcxexny , d ayJfts , dy tiytxa x t v -

¿ulis i-fiit7», xai -¡¿ci dy JutTs oi yi/xoxutyoi eloirx- riSaut , amSiSuxiax /xoi , á s x n xoilixxa , »7» /xtixlwu& mei ¿Shas , ¿8' eo/xoróytixx mes axntéy, A d myfleria quod attinet, quorum caufa delatio hac fa lla efi , vofque , o v ir i, qui eftis in itiati , huc conuenifiis, oftendi vobis, neque impie quid X me fiailum , ñeque quenquam d me indicatum, aut quidquam confejfione mea reue- latum ,quod eo pertineret. E t fxp iu s tota ea oratione.

v i . Hodem qu oq u e pertinet lex D raconis obfcuriflim a, q u x exftat apud D em ofthen em contra A rifto cratem , inter ceteras leges * ovinas á D cm ofth en c e x fcr ip ra s.h isve rb isco n cepta. 0 Sitas ¡xñ íij iSu/wt yfi ¿ fi 'isis fdiyttms i r i uxiwimt, idy n s yjjix omi yx i'|i- 7i7. Q u x ita vertit doiftus D em ofthenis in terpres , Cadis afliones ne funto vfiquamin eos, qut exules deferunt , f i quts eo redeat, quo non licet. Q u x fo , Q m d h x c fibi v o lu n t ! N u m vnquam qu ifq u am , qui exd is reum cxu lan - tem detu lit eo rciierfum e fle ,q u o per leges non lic e b a r , exd is reus fa d u s eft > A t cu ius exd is ? N u m is qui d e tu lit , o cc id it; H x c cum fint abfurdiilim a , nec fenfuin vllum idoneum adm ittere queant , Salmafius p a g .7 8 4 .in verb isvitiu m efle indicauic , ijfque m edicinam facere adgrefltiseft;fcd vren- d o , bc fecando. Sic igitur ille fuo m o re , id e ft , nihil dubitans. S ic ergo (crib en d a, 7fdiytYias csStixyuúsan , i dy 7/7 jccctit , osroi /xx <c t|i?i , p ix i Slxas /xx Vt). Exules deferun- ‘ c to. Si quis eorum reuerfius fit , quo mini- <( me lice t, cadis vero ne pofiulantor. H x e ‘e lex erat foiixii , Sc fcquebatur p o s t , c alias plerafque , q u x contra exd is r e o s , ‘ c hoc eft , ¿v¿&pyoK , erant fan citx , quas ‘ ‘ om nes in am erioribus recitari iuflit O ra - “ tor. Ifta lex ergo d e c e rn it, fi quis pro- “ pter exd em cxularet , Sc rcuerfus c f le t , “ vnde cxpulfus fuerat , deferri debere , ** hoc eft , ¿titíxvubax, nec opus efle exdis

D d iij

ANIMADVERS. IN SALMASII OBSERVAT.„ c r i m e n e i f u b f c r i b c r c . / i W $ io '»» n» t i ) .

„ C u r h o c ? Q u i a c x c r i m i n e c a e d i s e x u -

„ l a n s , f i e o r c d i j i f c t , v b i e i e f l e n o n l i c e r e t ,

„ a b f q u c v l l a a c c u f a t i o n e , & i u d i c i o , f i r e p e r -

„ t u s c f T e t r c d i j f T c a n t c q u i n q u e n n i u m , v n d e

„ e x i e r a t , m o r t e m u l t a b a t u r . E t f a t i s e r a t n o -

, , m e n c i u s d e f e r r e m a g i f t r a t u i , q u i f t a t i m

„ c u m p t e n f u m d u c i i u b e b a t . Q u o d d i c i m u s

» v u l g o , 5 * » « fo r m a ,& fig u ra proce f tu . D e m o -

„ f t h e n e s i t a e x p l i c a t : o t i t í ¿oAuauúai J iA - n 5> 75» a r f f i f t t c v , x j « x TV r x y u y itn clya& u x « -

51 £ o V » * . C x d i s r e u m l e x d e f e r r e c o n c e d i t , n o n

„ p r e n f u m d u c i , q u o l i b u e r i t e i , q u i d e l a t o r

, , e i u s e x f t i t c r i t . E x h a c l e g e m a x i m e c o n f t a t ,

itA fy v i n h i s t a n t u m c r i m i n i b u s d a r i f o l u a m ,

„ q u x p e e n a m , n o n i u d i c i u m i n d i c a t a , & d c -

„ l a t a p o f c c r e n t , a t q u e , v t l o q u i t u r P o l l u x ,

t/Ai^ie luo ouoKoyuvfcn dJirnueiToc , b upinoie,

„ ¿n.¿-nuuel<st AcySfio. ] M i r a r e r h i c f t u p e n -

d a m h o m i n i s a u d a c i a m p a r i i u n t i l a m l^ C ^ r n ,-

r i f , n i f i x » © * f i f t a s v i d e r e m d u d u m m e n t e m

c i u s i n p o t e f t a t e m f u a m p e r d u x i f l e . C i t a u e r a t

v e r b i s ¿ l iím s p r x c c d c n r i b u s D e m o f t h e n i s l o

c u m , c x q u o , f i a l i u n d e d u b i t a n d i l o c u s e r t e r ,

n e c e f l a r i o c o n f l a r e t , f e r i p t u m i n l c g c . d e q u a

a g i t u r , x j 1 -rfl ¿lA im iuim v J'ir.xt 9 5 1 * u ) . E t

h i c t a m e n a u d c t p a r t c m i f t o r u m v e r b o r u m d e

l e r e , p a r r e n r i n a l i u m l o c u m t r a n s f e r r e , Sc i l

l u d w J i t x H u f r a ; i m p e r a n d i v e r b u m c x p a r t i c i

p i o f a c e r e , a c t o t i h u i c l e g i f t u l t i f l i m a m m e n -

t e m d a r e . V u l t i g i t u r l e g e m i u b e r e , c o s , q u i

h o m i c i d i j c a u f a e x u l a n t , f i a l i q u o r e u e r f i f i n t ,

q u o i i s m i n i m e l i c e a t , d e f e r r i , n e q u e t a m e n

i u d i c i u m c a p i t i s i n c o s e x e r c e r i , f e d f i n e v l l a

c a u f x c o g n i t i o n e m o r t e m u l t a r i , q u o d a n e i

v i g i l a n t i i n m e n t e m v e n e r i t n e f e i o . N a m p r i

m u m , q u o r f u m l e x i u b e t i* A m a ñ a s ? N u m

q u i a h o c v n o t a n t u m m o d o l e x v u l t i n c x u l e s

a g i , q u i i n l o c u m p r o h i b i t u m r e u e r f i f u n t ;

A t q u i a l t e r a c i u f d c m D r a c o n i s l e g e , q u a : f e

c u n d o l o c o á D e m o f t h e n c i b i d e m e x f e r i p r a

e f t , l i c e b a t q u i i n A t t i c a m f u r t i m

i r r c p f e r a n r , n o n m o d o « W > t i » , a b r i p e r e , Sc a b

d u c e r e a d m a g i f t r a t u m , v e r u m e t i a m iwn>ti\l-

»u » o c c i d e r e . D e i n d e q u o d e a d e m l e g e c a u

t u m v u l t , n c i j d c m e x u l e s c x d i s p o f t u l c n t u r ,

f e d p o e n a c a p i t a l i m u l t e n t u r , l e g i f l a t o r e m v a l

d e r i d i c u l u m n o b i s f i n g i t , q u i v e t c t . n c h o m i

n e s e x d i s d a m n a t i , & i d c o e x u l a n t c s , c x d i s

r e i f i a n t . A l i u d i g i t u r v o l e b a t D r a c o , q u o d

r e p e r i r e f a c i l e n o n e f t . D i c a m t a m e n q u o d

f e n t i o .

v n . P o e n x i g i t u r e r a n t i n e o s c o n f t i t u t a - ,

q u i h o m i c i d i j c a u f a c x u l a n t e m t e m e r e a b d u -

x i f l e n t , Sc v e x a f l e n t . C o n f t a t h o c c x l e g i b u s

f e c u n d o , Sc t e r t i o l o c o i b i d e m á D e m o f t h e n c

e x f c r i p t i s , q u o d Sc i p f e c l a r i u s o f t e n d i t h i s v e r

b i s > i n -nituu 1x7* -nfsuesx « W s a i r -morule,

lu! S fu lv t } iy (a ft 75 4 ” ? '°? ^ * r n n . «<’

u v itv oultv. tie Hytotiur, it ontfto.*\oOcunr 0! ; ^ o » o / ,

M oJ( ¡ A l 7 « 75)» t r je x oroltív, i J'l «X X » 77 i y i £« ' -

X»3 ) T « 75« 75« § )T iU tm ilt ttu , í »¿J»

-Auot-m c * 7 5 « t t y i c , x j «J1 í ¿ y g f it 0Tuy.ui » |e -

Fit u t 75' Aejsorner.v , i i x tir .v A , »<£’ o t * la m a s Tit , uastf tu A A m a s , KíXítvl Sa atm yfiuc , b 71’

• 7T0UU , 7»»,» XM xe» 0 l» , T U t f l T o i . U V . ’ i X» j f

dn/XTU ^nusaimTsu. tat 3 UJ» ¡stonráfis 7» w i.u .

i#o» a -tr ' 7f/L’ 4 » : « / 9 dra.ys.ydt ,yit,\ae -QQnpKrou.

S e x ta porro v lc ifc e n d t ra tio e x fta t , praterhas

om nes , q u a m e tia m o m ifit, cu m hoc f i itu m J c n -

b eret. S t q u it h a c ig to ra a it om nia ; S i tempor a , quib us fin g u la h a c fie r i oportebat, pratcriere;

S i q u a p ia m a h a de caufa ifio m odo a cere non

-vult ¡ h o m icid a m a u tem m te m p lis . a u t per f o

ru m ob a m b u la ntem c o n fo e x e r it , abducere eum in ca rcerem l i c e t , non dom um , nec quo cuique

l ib itu m f u e r i t ; q u a m tu licen tia m d e d ifii■ E 0

a u te m a b d u S lu t,n ih ii , a n teq u a m ¡udicatut f u e r i t , p a tie tu r . C o n u id u t q u id em m orte afficietur;

f in a u tem i t ,q u i eum a brip u it , q u in ta m fu f fr a

g io ru m p a rtem non t u le r it , m illed r a th m it m u l

ta b itu r . C e r t e h i c l o c u s , & f i a d c u m v i d e t u r

p e r t i n e r e , q u i h o m i c i d i o f a f t o , n e c d u m i n i u s

v o c a t u s , e a l o c a f r e q u e n t a t , v n d e l e g e s c u m

a r c e n r , p o t e f t t a m e n Sc d e e o i n t e l l i g i , q u i e x u -

l e m h o m i c i d i j c a u f a c x u l a n t e m i n i i s l o c i s

v c r l a n t e m a b d u x i f l e t . V t v t f i t , e u m c o n f t a t ,

q u i ditiyayn c x c a c a u f a , f i i n i u r i a a b d u x e r a t ,

m u l t a t u m f u i f l e \ c u i u s p c e n x l e x v i d e t u r e u m

i m m u n e m e f l e v e l l e , q u i f i m p l i c i t e r ¿ tíA iltr .

n e c to n A ir je c o n t r a e u m v i m h a b e r e ; i d e f t

p e r n a s , q u x d e e x d e i u d i c i i s i r r o g a b a n t u r i i s ,

q u i a l i q u e m v t h o m i c i d a m c a l u m n i ó l e duiyu-

y t , c o m p e t e r e v o l u i f f c . S a n c f a l f x ¿ e A / íi¡ta i

n a m i l l e d r a c h m a t u m e r a t q u o q u e c o n f t u u t a .

A n d o c i d e s , m e a d e m y f t e n i s ; t at f i ¡si ¡stn - 70 í i u ^ w p a y e r f f 4 » ? « » , x j dn/ruS» 0' c » -

A i l a t ¡tí ¡to fisu f »7507 , ir. » | í c i » tu /n ¡ tie 75 itfir

■nit huir tin ítx i. A 1 1 h a c m u l t a l i b e r a r e c u u i

v o l u e r i t D r a c o , q u i e x u l e m i t í f u l t r , n e f e i o j

c e r t c i j s p o e m s , q u i b u s oí ¿ T x y tfirttt o b n o x i j

c r a n t , v i d e t u r c u m h a c l e g e e x s m i í l c .

V i l i . Q u o d a d i l i t S a l m a f i u s , > / J n íitm h it

ta n tu m cr im in ib u s d a n fo ltta m , q u a patnam,

non iu d ic iu m in d ic a r a , (¿-delata p o fccrent, t a i n

f a l f u m e f t , q u a m a b f u r d u m , & r i d i c u l u m : Sc

f i h o c v o l u i t P o l l u x , q u e m i l l e a u ó t o r e m l a u

d a t , f a l f u s p l u r i m u m e f l e t P o l l u x ; q u o d

& i p f e í u o t e f t i m o n i o p r o b . i t . S c d d c S a í m a -

f i o o m n i a m i f e e n t e , & c o n f u n d e n t e , a c p u

g n a n t i a b a l b u t i c n t e p r i u s v i d e n d u m e f t . « -

Jtiy.it¿úsu,zit, p . 7 7 9 . 5 c 7 8 o . f a r r a g i m s , e fi de

f e r r e n om en a lic u iu s , ( j A C C V S A R E , p r e

cipuo m ca p ita li c r im in e , c r P l rB L I C O ¡ y - D 1 C I O . A t p a g . 7 8 }. N i h i l opus f u i j f e A C -

C V S A T 1 0 N É , a u t / K D / C I O , v b i • » -

req u ir eb a tu r , quta tn confeffis ta n tu m reis, c o n u iü tfq u c crtm inu m p ub lico rum d a ri fo le b a t, clare d cm o n ftr a t/ex D raconis, S cc. E r g o ¿ * A n -

lu ú cu e f t a c c u f a r e p u b l i c o i u d i c i o , f e d í iA d ie

n o n e f t a c c u f a t i o , n e c itAify, f c q u i t u r i u d i c i ú .

H x c e x p l i c a b i s , Sc c o n c i l i a b i s i n c o m m e n t a r i o

d e l e g i b u s A t t i c i s , S c t r i n a n » i f t a m f i m u l

p u r g a b i s , q u x h a b e t u r p . 7 8 1 . 7 8 a . I n h i s f o - “

l i s e r g o c r i m i n i b u s , i n q u i b u s c o n f i t e n t e s “

h a b e b a n t u r r e i , i tfu lu l o c u m h a b u i t . H x c e a d e m & d m -ju f i , q u i a f i c a p t i e f l e n t , n i - “

h i l a i i u d e o s m a n e b a t , c¡a ícim -filw a j. D é l a - ' *

t i o . h o c e f t j i r / u f f p r x c c d e b a t , q u i a i n d i c i ú “

d e r e o m a g i f t r a t u i f a c i e b a t d e l a t o r : t u m “

( é q u e b a t u r á ru yu yo p e r m a g i f t r a t u m , q u i “

c u í n d u c i j i d c l l m o r t e m v i t a x i i i i - ' 1

b e b a t . D c h o c a m y a y r e g e n e r e i n t c l l i g e n d a “

l e x a p u d D c m o f t h c n e m i n c a c o n t r a T h e o -

A D 1VS A T T . ET R O M . LIB. IV. 31?,J C tin em ;«'«» ve oiaf an-ri xoif trMuptwnuv- „ to* , Í J u p t 'ouims Vt) , ¡y ¿m-yuyUd. ] E rgo tr- Juíiy v is e fle ,c u m reus con fcflu s m aeiftratu i d e fe r tu r ; aomyayhú ■ cum ita delatus du ci iu - betu r m orte m ultandus. Sed v b i fad ia co n fe f- fio illa? apud quern iu dicem ,autm agiftratum ’ q u ibu s aftis con fignata , & infinuata ? A n a li- q u o a ccu fa n te ,a u t fine accufatore ? A n potius in tonftrina,aut caupona faifta, fíne iu dicc,fín e accufatore ? S ed (i e iufm odi con feflio rcum facieb at fine iu dicio carnifici tradendum Sc d u cen d u m , qu om od o dc ea con feflion e conflabat ? A n ío la ¿xA/'í, fola d e lation e , fine teftibus, fine v ila iu dicioru m form a ? Q u id putas, Salm afí ? C c r tc fi fanum tc efle pu tas,fa l- fu m p u ta s. S ed v id e ,q u x f o , cjuaeillisadiieis,„ & a d n e f t i s p . 78 1.78 1. S i q u ism ér- >, c a to tc m .a u t nauicularium falfo accufaflét , , eo n o m in e, q u o d Athenas coem ptum fru - » m entum n on im p o rta fle t, non fola m illc >, drachm arum m u lta , v t in aliis a c c v u -

, , t i o N i b v s fu it folem n e, p ledlcbatu r, fed „ m o rte etiam m ultabatur , Sc contra c u m , j, tanquam íycophantom adm ittebaturiW tiiir, ,, deinde ámyay »', hoc eft, ad fupplicium d u - ,, cebatur. ] H icm u ltam ira h a b e m u s,caque v a ld c m ira. m o d o d o ce b a t nos cftcc o n fitc n t is r c i, SC p oft tvJupt ftatim com prc- henfi , & m orte a ffe ít i. S tatim p o ft, fine v ilo in te r ftit io , fi quis nauicularium falfo accufafi- f c t , i d eft , ¿n ittU , A then as-coem ptum frum entum non im portarte, cum ais non folum m illc drachm is m u ltatu m , fed m orte punitu m . S ed qu om od o fien ho c p otu it, nifi caufa co gn ita ? Si fola íV n |« co n fitcn tcm rcu m fac i t , qu om od o nauicularius ¿you^us eft falfo acculatu s? Sed & qu om od o ó lo lt iu n t , is qui cum m orte eft m ultatus? Q m a & ip fc

C o n tra e u m en im tan quáfycop h an - tainadm iflam tvfupv ais. E um ig itu r c o n fc f- fum n cceflc eft ,c f le fe fycophantam : N am «*/u|k eft dc con feflb r e o . Q u x n a m h x c m onftra funt .d ic e s , fi qu a hora m elior tib í d e b e - t u r , q u x prodigia ? M en tis tu x foetus fun t, Salm afi. Procreafti h x c om nia , nec v llus an te , q u od fc iam , tantis erroribus eft vnquam in u o lu tu s .S c d Sc vnde prodigiú ho c tib í ob ie- ¿tum c ft.c o s , qu i m ercatores falfoaccufaflen t fru m e n tu m , qu od em erant, A thenas non ad- u e x ifle , m orte fuifle m ultatos ? A n q u ia D e - m ofthen es eos ait Sc uomyayó cflc obn oxios , id e o ¿siuftSím f m u lta b a n tu r, Sc á?m- ytáw hie e ft , ad fupplicium du ci ? Sane hom o lu c v t valcat non p oteft h c llc b o ri iu g e re o b ti- neri.

1 x . C ita t D em ofth cn em aduerfus T h e o crinem . N on igitur cogitab at orarionem illam efle ita nuncupatam . Q u id autema g e b a t ea oratione D em o fth en es, aut is pro q u o feripta eft? Sane orationis illius argum entu m ,v t a G rx c is eft feriptú, apponere hic ope- „ rx p re tíu m eft. M ercatores,a iu n t,A thenien- „ fes, qui a lio,quam A th en as, frum entum v c- „ xerát,liceb at deferre, vatrus im t A A u ú a i.L cx „ autem c r a t .f i quis aliquem d ctu lifle t.n ec „ aérioncm p erfcqu u tus eflet,» *'* tí* tu * pi/tc ,,/xo i m p f , aut p erfcquutus quintam fufíra-

giorum partcm non ob tin u iflet,m illc d ra c h -4C m is m u lta ri, quas fi non fo lu eret, in p u b li-<e cis co n cio n ib u s, Sc iudiciis agerc e i , Sc ora- u tionem habere ius non cflc , -nTs 5 ¿cuita //.» “ ipluu liyuy. A lia ítem lex e r a t , fi quis ah- “ quem per iniuriam aflcrcrc in hbettatem v i- “ deretur , v t fctniflcin x ftim ation is x ra rio * 1 folu eret. Epichares igttur T h eocrin em i n - ‘c d ic a u it, QiatfívLo , quippe qui verba “in publico faceret, quod p erleges ci n o n l i- 41 ccbat. M iconem enim cu m d etu lifle , v ta lio 44 frum entum veh en tem ,¿cab accufationc de- 44 ftitifle , eundem que curatione a tribulibus “ ci m andata, in rationibus re feren d is, p e cu -“ latus dam natum efle, in teru ería ,q u x decem 44 H eroum facra erat, pecunia. T c t t io , T h c o - 44 crin isp atrem in libertatem a flciu iflc p erin - “ iuriam C cp h ifid o ri feruum , & ob eam rem “ q u in gentis drachm is m ultatum . S u p c rift is44 ig itu r eft in d icatio ,fiue delatio . C/m TD'JTVlf p. tc »’ iiA dis. N u m ig itu r ibi tyAspe erat crim inis c on fcfli ? N u m • qu i delatus era t,ad m ortem ducen dus erat fine v lla cau fx c o gn ition e ? Q u are ig itu rT h e o c n n e s ¿xtAiyb» i Q u o d cum in x rc reip. e flet, & fic ign om in io- fus,patrem Epicharisaccufarc aufus erat ttfutt, cum neque m iudiciis, neque in conuentu populi verba fa ce ic ci liceret. Ib in cau tem agebatur de crim ine con feflb ? N o n n e contra is q u ie rat delatus,eV iii!* con tendebat efle calu m n iofam , Sc in im icorum fuorm n coniura- tion e in fe conflatam ? L ege totani orationem ; h x c autem inter cetera ¡ttoí oiw d iiae ,a ayJpis Jiejxxi , xtfoeyxu ny Ax&ias xaTtypyiusva ¡umpaí. yuy oflus ¿vAAu/xtyoy ©foxplylw mmyt, fxiCtoritopgytyia t¡¡ ¿tA i'í{,r? -ro> yilla s, eV i J í u . A A iktoi , cilla rji Tollas ¿tixuany; iy ) ft ¿Ja. pias yo/xjfa. i y¿ <f)y n&;A/.ay AT &¡oxelv!w ¡ul - 7*7 i/soXiyximro lsitTy JU.I/ toJ dXuostcx * x9* Axj.ivc ¿yAATyüxi ctcitv. dUa. rt;oxTsoy sm m loyiy titillo» ipCr , xtt dsritK osniy , e¡> xancanálft-7*7, wi At/, rf) fyrgt '.fxss/ t/s 7*yfl' ixAI. E tq u x fequuntur. G)uo igitur alio modo , Indic e s ,* iisflo accufuon dtmtnftrars oportet, Theocrinem recle ejfe indicatum , fiue delatunt , nec propter mille drachmas duntaxar, ob quas delatus efi , teneri hac allione , fed propter plures alias fum m as■ Equidem alio uu/lo puto. N eque emm expectandum profecto efi dum ipfe Theo- crtnes erano veflro debere fe F A T E A T T R , Cr iure delatum ejfe dicat. Imo contrarium fief, Jfffuiduis dicet potius ¡ f f ja fu is criminationes allegabit ifaflionibiu opprimi fe , eft propter legum defenfionem vexari quiritabitur. A gn of- cifne taqdcm ,Salm afi, tem eritatem tu am , qui h x c traiftare adgrcfliis f is , quorum notitiam nullam habes, neque folum tra<ftarc,fcd o m nia pro arbitrio definire ? D efinis iLt iyAtiiy crim inis efle con fefli, Sc r ¿tAAsfpáta fine vlla c a u fx cognitione iuflum d u e i, & m orte m ultari. Q u o d fenfuscom m unis d i& aie tib i d e b e b a t, tequ e á tam a b fu rd a .& te tra o p in io - ne a b d u cere , docet hoc lo co D em ofthcnes; ac tUu tsA ip y , fi recepta erar ab iis, apud quos f ie b a t, fiue m agiftratus e fle n t;fiu e fenatus, fiue etiam p op u lu s,ad Iudicesrcm iflam .apud q u o s •' sxsAíkvss , Sc S •rAAif/iiyos , tam d elator,

D d iiij

?io A N I M A D V E R S . IN SALMASII O B S E R V A T .quam delatus caufam fuam agebat. E a to ta óratio contra T h eocrin em eft i/ A d u , Sc ita inferipta ; nem pe tyAtiu , quam fecerat E pi- chares , Si fupei' qu a certabatur apud Iu dices.

x. Ad materiam , fiue fu b iettu m d ¿sAíísue q u o d a ttin e t, v id es non fu ifle v n iu sg en c fis . Q uandoque iyJiiZty fadfam r e i, quae non poenam capitalem , fed m ultam ta n tu m , aut qu id eiufm odi irro g a re t; v e lu t i , li q u is ,c u m effer in i r e reip. accufare,aut in con cion e verb a facere auderet i quan doque crim inis grauioris, atque etiam cap ita lis; v e lu ti fi qu is «nQñmr, I l l i religionis fibi confcius , aut fa c r ile g ij, templa, & loca fa c ra , aut pu blica frequétarct-, antin exilium m iflu s , in patriam clam rcuer- teretur. O b has caufas poterat ¿tAhc/uSm. S ed

uidfequebatur iiul i/A tio ; N u m ftatim tra- cbatur carn ifici; C re d a t hoc ftu ltu saliq u is,

& lenius com m unis expers. Si crim inationem negabat, d c e a certa b a tu ra p u d iu d iccs . H in c oratio illa , & defenfio A n d o cid is <*i ¡xucnesoiy, contra éWvfu C e p h ifij, á q u o v io la t i re lig io nis bZ uJ'íJíty/Ato!. In aliis c iJ y |ten i,q iiica - p u t 11011 percbant, fed m ultam aliquam , atque inde ignom iniam quandoque ad tem p u sirro- gab an r, res agebatur q u oq u e apud iu dices. Q u alis erat E picharis tr/ufu con tra T h c o c r i- licm ; quem Epicharem perorantem audire operx eft pretium , h oui, d /snJir xtr.o, ta¿- tim y’ iy o & j , n l /.«i m nv o gsV itot/-y la ¿ye¡-nt, i.uit. tfaioxTi u ti m-n i As i(¿ñy tCkdsTritainxt. tuxyyftmr’ osltiv "is&faZtis d ivfti’ íat bmoMylSai. yjtsaZtdi ybi&f ai/mJii&eeu, dios ito t ifytm i(úív Irt igitu r, j i nihil aliud, vel hoc folatiurrs habeamus, v t dr i¡lum qui e f e r e , ac ftlere videamus , nobis

fubuenite. M 'ferem im eorum, qui e noflra fa - miha mortem pro rep. oppetierunt. Coone eum

iltam delationem exerte re/pondere, <£■ tales tn eius caufa vos prxbete iudices, qualis tflenoftri fu it accufator. V id e s ig itu r qu id petat hic Epicharcs; non T h e o c rin isv ita (neque id res flagitab at) fed v t in i r e populi e flc iu d icc tu r, Sc exeo in in fa m ii fcopulum relegetu r, vnde a ccufation ibu s, Si crim inationibus non polllt innocentibus negotium faccflcrc. H o c enim ifta fibi vo lu n t, m m ogjjr iotsytqt o.yerm. Sic dc patre fuo, quem is •¿^.ylfio/ a ccu la ra t, & pro q u o , quia in x rc populi erat, verba fecerat, n J u t i , sai tx d f j Teii ¡¿fuis mv&tj/styx Bioxeiys, n ! /jl mtes Tip ormrbo'Tl.xau tustx[siy<f ad Athaml •ttfji i ISA! , «| aj/dfxttí i Onyta» ir.iity ¡fa'r. oí pt -¿6 yó/sot rasita YJthXson. Eos ig itu r , q u i m ercatorem aliquem falfo accufauerant frum entum a lio a u e x iflc , t» ¿ vitici , xai t i xitaysys ivóyye •!) cum dicebat D cm ofth en es, non vo leb at id

• fignificare, qu od nos docere v o lu it Salm afius, c x c u s v ti fi m onftrct iter ,d efern p otuijft, dr deinde ad fuppttcium duci. A p age doctorem illum. Locus D em ofthenis integer exlcribcn- dus eft. #ti J i i yolas! ysinoeiyoyfe Sfo , axx* Xai xmtysylf , tuti tot! «XAfllf , ont JUMvf nxyUV o vipttt ti-ioot , autst^tunuUtu reti iu.m^ttf , xai totiyn.&ssfts fxJius t| tuny 7»tl ycuo yvetJbt. fisxi-OViif yh i 7oy ritui »8ilf, /u»7t rnte xJliutwtxi dff iumfm ¡¡f f fxi-n tiuixtOtas tt(ftyis»n' iy*n,

átk¿! ¿«IT» toti m lrtif oft aiifúnuy us cxivhv, fi ¡si¡ mcitii t i l asini Ai^ety ¿r ójsiy t* yefiuyutyx ales' ay tronnxi risu QxolV. iáy A t u x o f atliu r tii T oitKoiasToiwmy ftrfutir xmuy il) , xai xxxytyLui. Q u i ita verteb at d o ililfim u s Dem ofthcni* interpres. Eum vero non modo mille drachmas debere ; fed dr m carcerem abducendum, dr reliquis poenis afficiendis effe,quas hxc lex iys minatur, qui mercatores,dr naittcularios calumniantur,ex ipfa lege facile cognofetis. Cum enim vellet le- giflator, neque delinquentes mercatores indemnes effe , neque infontes vex a ri, omnino vetuit hoc hominum genus indicari, nifi quis ipfe fibi confidat , fe oftenfurum apud vos, fa lla effe ea , que indicat. Jftfuod f quis calumniatorum fecus fe cerit , licere eos deferri, dr m carccrtm abduci. D e hoc am plius videam us.

x r. T heocrin cm igitu rp lu rib uscrim in ibu s im plicitum contendebat Epicharcs,quod M iconem nauiculariir cum detuli flet frum entum extra A tticam auexifle.e delatione dcftitiflct. E um enim d e ftitifle , vel pecunia corruptu, Sc e x e o m ille drachm is, quibus lex cú multabar, q u ia b accuíátione d c ftitiflc t,ten e ri; vel quod fa lfo delationem illam fu fccp ifle t, Sc cx co , non foluin m ille drachm arum mulra ten eri, fed Sc dtaysyi, ; qu od p robjkat ex verbis leg is , q u ib u s, contra c o s ,q u i calum niam ciuf- m o d iin ftitu iflc n t, Sc i/Juio , Sc atayaftsst dari aiebat. Q u is non m irabitur Salmafij lagacita- tem , q u i in lis verbis,non qu od putauit interpres, nec quifquam e o ru m , qui G r ic e fciunt, d e p re h e n d it , fed fycophantas , qui mercatores falfo accufaflent ¡iyduxyiweu licuifle, eof- que ftatim poft ty S o f y m diftacaufii ad fupplicium d u e lo s , idqitc appellari ¿trayayUúi Sed d ic m ih i, Salm afi , fi iy co p h a n ti illi calum niam non erantconfcfK ,poterantnc irdilovfy, Sc poftiV/f^i» m orti tradi ; D ocere enim nos v o lu ift i , {ydst ty efle crim inisconfclfi ; A tqui lo q u itu r hic D cm ofthenes dc crimine non c c r to ,fe d q u o d argumentis efficere conabatu r; qu od q u e tamen dicebat efle ita fd ff, Sc duayuy» iyoyoy. Q u om odo ¿Txyoy's poterat efle ob n ox iu m , fi nec probatum crat,S c con- f c f lu m ,S c ,f i ¿rra-yay» eft hic ad fupplicium a b d u ftio , qu od tu inepte vis ; V i d e .q u i f o , quibus tc deliriis im plices;qu£,vc om ittam us,ne nos q u o q u e , quos dclirarcais, ijfd cm in- u o lu am u r.fcito , contra fycophantas om nibus aftion um generibus agiporuifle , ■yaial!, d - myyoáas! yfanxie, qu od fu p criorilibro oftendim us cx Ifo cratc; fed Sciv¿síbtm,&c xtrxyoyiit, q u o d exh oclocod ifcim u s'jü J 'a lu n n em p e, fi qu id tcntarcnt,quod hom inibus in fa m ii vinculis irretiris non liceret; xxxyoyaii tunc quoq u e , fed Sc fi quis rc£fo contra cos ita agere v elle t, id e f t , ad m agifiratus eos abducere,m vinculis caufam diSluros.

x i i . S eq u icu rn u n cvtvid eam u s,q u id fib» v o lu erirlfo llu X jC um fyfufyt dixitefle nch tst

Ó(Á0hO}fiUuíirK t¿J)K»lsUl79{, KeiffWt TI-fMjiryut Ao/xin, fieri ad magiftracum dc crimine co n fc flb .q u o d p o cn a m , non iudicium poftu- larct. San eo ftcn dim usalib ico s,q uibu s dies d ií la crac, potuifle ante iudicium, caufactiam iam p ero rata , exili) caufa folum v ertere , ac

A D I V S A T T . ET ROM. LIB. I V . 3Utan ti litem x ftim a re . Si q u i id fa c ie b a n t ,c r im en fa te b a n tu r , tk -ñ ¿ J í Ice yuohoyú/Hoor. Q u o d fi p o ftea in patriam r e u c r te b a n tu r , p o teran t ¿vliínnitu, n ec d c crim in e a m p h u s q u x - ren d u m crat , q u o d e x ilio v o lu n ta r io ip fi & c o n fe lli c r a n t, & x ftim a ra n t. Q u a re P o llu c is o b fc r u a tio .v tfta r e q u ea t , ir a eft in te rp re ta n d a . Q u o d vel h x c o fte n d u n t, q u x fta tim a d ij- c it ,t c f « A ikiou jov ¿y ya/i/M -nia o>¿i: ñy ofjgvm tüu iy /tifn i/mfiftiy , T/» •jard.biwsí » -f -leí S i : ¿yAíîus ,eu m , qui delationem huius /¡eneris d ef e r t , eam a d m agiftratum d efe rr e libe/lo com - p r e h e n fa m ,v t , f fa l fo d etu ler it, f a l f e delationis teneatnr. S iM u ^ u e ft c n m in is c o n fc ff i ,q u o m o d o p o te ft eflevj.'if'^r ty fu fy :, Sc tc n c r i q u is 4 d“tñ s ditas? Im o ex e o necertario fe q o i-tur,«vJu|i? n o n efte cr im in is c o n fe fli. S e d p o - t e f t c í le d c c o , q u i v o lu n ta r io e x ilio crim en , c u iu s a ccu fatu s fu e r a t , co n fc(T u s,in patriam reu erfu s e f t ; q u a in fp ecie t i f u f a p ro b an d a eft, re u m n e m p e e x ilíj c a u íá ío lu m v errifíe .

x i i i . Q u o d a u tem d ic it P o l l u x , ™ c’vA ix..

yurfooy ¿v x»[A(jmtíÍv srf): 7iy ovra tüu tvfii-|ii> ¿m típiiy, verura id eft ¡ vera q u o q u e , q u am

a d d ic > cau fa , n c faifa: d e la tio n is pcenam effu g e r e t , q u x m ille d rach m aru m c r a t , fi q u is c a lu m n ió le d e tu lif le t ,q u o d an tea q u o q u e o fte n d im u s ex A n d o c id e . íd ig i t u r d ic e b a n t Jbuñas ¥ iy fu -iy . D e m o fth e n e s c o n tr a T h e o c r in e m ; iyyimt/lf» f u i JtuÜvi tUa iyfu^n Ttullíui. Id p o fte a d i c i t , i/ftiîy oron7v : iy i $ /ScoSíiy 0/0(4«« fíiy n f cr*7» , rico iy J íd¡7 ruúrlm iminñcUw, E t c e rta b a tu r in in d ic io ofcf wA/ccs»-, v b i fi 0' ¿*- f i i a n t n o n o b t in e b a t , íyfufye d ic e b a tu r

D em ofthenes contra A iifto g ito - ncm , ¿Hei r» fía , cn 7kV ¿yjííius lo/ñt /.arr-h- ?ím,fts, xj Ji: i: n Susjxutitin xtmái<&í, xj aZiii, xj t i l á A h fiv , f ia toofl' ó/siv ¿veis 6;u'. Idem , órat. II. croWiíf y¿ IrA'ftut i fo ic«7t 4 »f ifiu- m i cuil}pv7m/. A tq u e hinc etiam v id e s , quam faifa f it , Scabfurda Salmafij aíTeuerano, nihil optes fuiffe accufatione, aut tuditto , vbi tvAiîe requirebatur. D elen d a igitur o m n ia illa ,q u £ tSai -f ¿ i f t f ia t a Salm afio ícrip ta íu n t,a n o b is fupra cxícripta. D clcn d a 5c ifta p. 112. H ¡c v b i ty f tille locum habuit , non erat retís come incendies, & purgandus, fed tantum dem onf randas, C~peragendus. Ideo oiftiî; ea dcUttc appellatA.

C A P V T X . '

Seótio &cognitura.

tAd idem cap. X I . Obferuat. ad ius Atticum ft) Romanum.

I. E x am en cap .x 1. D e f e n f m ife/l■ continuatur.A rrog an s , (ir ridicu la Salm asi] querela.

1 . D e Jeñ ton is appellatione. Ridicula. Salm asi) fen ten tia feü ion em , nec emptionem , nec v en ditionem effe affeuerantis■

J. SeBtonem , redem ptionem ,d r conduüionem a Salm afio abfttrde dici.

4 . Seftor,l¿iúnt,(¡r qu are . Píos. Redem ptura.5. Confirmara Scaligcri em endatio, d r explicatio

verfnum quorundam M an ili) a d feü ion em pertinentium .

6 . D e cognitore ridicula Salm asi) obferuatio.7 . Salm afius contra Salm afium reftts Citatus. Co

gnitores J ip e fec loru m foci). yiúone,(¿-PtPouo.

I A i m a s i v s , farra g inis d e m o d o v fu raru m , c a p .x v in .p .8 2 .7 . H o - tom an u m a c c u fa u it ,

I & a lios q u o fd a m , qui ] fe ü io n ú bonorum appel- ’ lationem i fc ü io n e cor

porum debita pecunia obnoxiorum deriuatam putarunt, q u am ee n fu ra m p r o b a u i , l ib . 1 i .d e r e r . iu d ic a t .a u f t .c a p .v l t . n u m . 8. h is v erb is : ¿ )u o d autem bonorum J i - ü ien em tnde appellatam v tr i d o ü iffm i fu fp tca ti fu n t , id ab alqs m erito improbatum ex ft im o . Salm afius cap. x i . D e fc n f .m if c l l .p . 305. & h ic in iu riam fib i fa c íam q u e r itu r . ¿hsis , in q u it , per viros iftot doüijfim os SÜmafium hic intelligi non fu fp icaretu r ? N am & p ats lo in fra , dr f u

ñ í:. y u s * :. M an ceps, drprjts.8. Cognitor tn tudici/s quis.9 . P ia res Salm asij errores in explicandis M a m -

l ) v e r f bus contra Scahgcrum .j o . A b fu rd aS alm asi) opm io co ¡n ito r es ,d rp ro

curatores p ro fer ip tis dantis.11. A i ’a eiu fdem opmio d e p ro fr ip to ru m cogni

toribus non m m us abfurda. l i . A lia eiu fdem d e eadem re opinio omnem ab-

fu rd itatem , dr flu ltitiam fu peran s.13. V erfuum M an ili)" v e r a in terpretatio a f -

f e r ta .1 4 . D ela to r e s , & dennntiatoret. Sttpius f j e o -

phanta.

p ra , cum eum reprehendit , f c fo l e t nom inare. S an e fi Salm afiu m fo lu m p ro v iro d o tfiftim o h a b u ilfe m , n o m en c o r ú , q u i o p in io n em illam fe q u u ti f u n t , n o n tacuifl'em . S c d ig n o f c e t m ih i, fi a p p e lla tio n em h an c a p lu rib ü sa liis iu re m e r ito v in d ica ri p o d e exiftim au i; q u a m a b e o fane tan to p ere n o n fp erni m o d o , fe d a b h o rr e r i, 6c pro g ra u i co n tu m e lia h ab eri v id e o , v t , n e d e in c c p s fib i trib u a tu r,ig n o ra n tia m p lu f- q u am p u e rile m id e n tid e m affeétare v id e a tu r . P atia tu r aquo anim o f ib i d ic i ,q u o d m eru it a u d ire , v t fuas ei red d am v o c e s m eraco c lc g a u - t i x tin fta s . N c ig itu r e iu fm o d i co n tu m e lia c i am p liu s fia t,n o n e rit d ein cep s v ir d o é h ftim u s, fe d v ir iucom parabihs,dam on ium hom in is, h e ros in lireris , & ingeniorum regno princeps, aut q u id q u id e iu fm o d i a d u la tio p a u id a , au tm a-

ledicen tix m etus com m inifci p o t e r it ¡ certe d o l io r u m omnium , & eruditorum defricator meritijfimus. S ed ad rem.

j i. C u m igitur d c feftlo n is appellatione hoc fcnfu varia varij com m enti fin t, Sc m ea m cfom nianarrure polle credidi ¡quae quidem mera fom nia efle aflentitur m ihi benigne S al- m afius,etfi qu od p o ftrem o lo co o b fe ru au i, de fe ftio n c , Sc d iu ifio n creru m ,q u afiau erfion e d iftraftaru m , Sc redem ptarum , ¿«p rnih i p ene v id e a tu re fle , novwiaf. C e r te ta n tilp e rv id e b itu r, donec m eliu s, Sc certius aliquid ab aliis adferatur. Sed vigilábam e Salmafius, cu m d c fc ftio n e ifla feriberet, p. 818.eiufdem farraginis, q u * oculos m eos, quanquam ctcu- eientisnon effugerant, fed diflim ulare v o lu e ram , Sc cetera pene eiufdem generis omnia? >, Seftio,ói^K<r, nec ven d itio proprie e ft , ncc », em ptio, vt ex illis verbis C x fa r is liq u et, lib. >> 11. de b e llo G allico ; Poftridie eius diei refra- >. i l i i porti* , cum tam defenderet nemo, atque ,» inrromijfts militibue noflris , fellioncm eius » oppidi vniuerfsm vendidit, A b h is, qui emeti runt, capitum numenu relatae eft millium l i i i . „ V id cn ’ feftioncm oppidi venditam a C x fa - ,, re,Sc emptam ab his,quibus vcn did it?A liud „ igitur ft ltio ,quam vel ven d itio ,vel em ptio .] «, D cin iic ,p a g . 819. Q u id ergo dicem us cflc? „ R edem ptionem ? H o c quidem genus em - , , p tio n is, fed fpeciale. V t qui v c ftig a lia re- „ dim unt, aut farta te fta ,operaque alia p u bli- , , ca c o n d v c v n t facienda ab i is , qui lo- „ eant, redemptores vocan tu r, Scc. ] E x Caefaris verbis colligere volu i t ,fe ftio n em ,n ec ven ditionem e f le , ncc em p tio n em , quia fe ftio - nem a fe venditam feribit : S eftioncm igitur efle res iplas v en d ita s, Sc emptas , non ipfum ven den di, aut em endi aftum . N eq u e enim ex c o loco quid aliud efficere v o lu e r it , video. Ipfe tamen poftea fc ipfum in terrogans, quid tandem fit (cftio , fi neque em ptio, neque vend itio eft, relpondct efle redemptionem. Sed fi em ptionem ,Sc venditionem efle n o lu it , quia feftionem á fe venditam dixit C x fa r , Sc a fe- ftoribu s em p tam ,in co m m o d u m ,q u od inde exiftere fom n iabat, an e ffu g ie t ,redem ptionem efle d ice n d o , non em ptionem ? A n r e dem ptio potius em i, Sc vendi potuit , quam em ptio, aut venditio? Sed Sc redem ptionem «u m con du ftion em cfle poftea fign ificat,v e rbis a nobis notatis, anoppidi feftionem v u lta C x fa re locatam ,a («ftoribus conduftam ? V ide, quxfo,m iferas,Sc importunas hom inis hal- lucm ationes,Sc anxios mentis errores in rebus nihili. N o n tibi veruebat in m entem troporu m , Sc figurarum , quasapud G ram m aticos, Sc rhetoraspuer didicifti? Non^í7HVMu*r,qux c u m ,q u i efficit cx c o .q u o d efficitur ¡illu d quod efficitur, ex eo qu od efficit,aut per qu od efficitur, offendunt ? N on ne legeras in libris noftris pantheram, Sc iaftum retis em i,Sc v e n di ? Q u id putas tunc em i? A ftu m ip fu m v e nandi, Seretis iaftum , quod inde exiftit? Sic feftionem cu in legis,m o d o auftionem ipfam , id eft , publicam halla polita ven d ition em , Sc em ptione, m odo res ipfasfeftion e lllacxp ofi- tas.Sc venditasintclligere debes. Id le itah a-

3i i A N I M A D V E R S . I Nb cre, vel locus il le ,qué é Philippica CiCer.11. protulim us, loco, quem exagitas , c lib. i i .d e rcr. iud. auft. docere te poruerat. Expoliantibus omnibus, quifnam ejfet tam impiae, tam demens , tam Dijs homimbufque hoftis, qut ad illud

fccltu S E C T I O N I S auderet accedere. H ic y?c7 /c« « » d iciv idcsatiftion em ipfiim. Po(lca¡ Tantus igitur te ftupor oppreffit, v e l , v t verius dicam , tantus furor, vt primum cum fellor fis i flo loco natus; deinde , cum Pompei/ fc ilor Scc. Q u id c fth ic Pompeij fe llor ? N o n n c cftP o m - pei) bonorum fub halla publicatorum emptor? Sed adde, q u x fo , Sc hunc eiufdem C iceron is locum ex eadem P h ilippica, vb i fe ft io p ro rebus ipfis fe ftio n c venditis. Appellatu: es de pecunia , quam pro domo , pro hortis, pro feihone debebas. E t hunc quoque , vb i auftionem habebis , Sc pro publicatione ipfa, Sc addiftione, Sc pro rebus fub halla publicatis, Sc venditis. A u li toni* vero miferabilis afpellus; Heflis Pompeij non multa , eaque macuhfa ¡ v t doleremm quidquam ejfe ex ijs reliquijs, quod videre pof-

femus. Hanc tamen aullionem heredes L . Rubrij decreto Cajans prohibuerunt.

m . Sed jcllionem cum redem ptionem efle d ic is,S c redem ptionem interpretaris condu- ftion em , qu id , q u x fo , facis>‘ A c primum . f i ctionem vendere , dr emere xiivid C x fa re m , crit- nc redem ptionem , aut locationem vendere,Sc em ere ? D ein d e, qui damnatorum ,Sc proferi- p toru m ,au t aliorum feftionem , fiue bona au- ftion ataem eran t, cane conducebant tantum? A ntonius Pom peij fcftoreratne bonorum cius co n d u fto r? S ed fi conducebant tantum ,quom odo aliis poftca ven deban t ? H oc enim ipfum ais vcrb is obfcuris, p erp lexis, Sc pugnantibus, q u x ingenij tui facilitas eft. V erb a tua lunt, p. 819. illius farraginis. E r g o Quons eft <£ bonorum alicuius redem ptor, q u i proprie “

fellor. A fcon ius ¡ Stilor efi ajiimator. c r re- “ demptor bonorum damnati , atque profcnpti. c0 A iftim at quanti fin t , Sc redim it ab h is , qui “ le ft io n cm v e n d u n t, v tq u o d p a ftu m e ft cis reddat in pecunia , qu od in re b u s. aut iure “ earum perfequendarum accepit. Sed quare “ fe lito ,a u t fe llo r , in hac fignificatione ? Idem “ . A lco n iu so ccu rrit,ac d icit ,quod fpemfellans “ lucri fu i , id eft , fequutus fpem ¿/limationis<c

f u a , bona aulhone vendit, fcm el infere pe- ,e cumam arar io , vel focijs. Em ptor ig itu r» idem , Sc venditor, qui fe fto rcft. N am qua- “ tenus feftionem re d im it, em ptor eft ; q u a -« tenus b o n a , quorum feftionem c o n d v * "

x i t , aliis v e n d i t , habetur venditor. » N e c em ptio igitur p ro p rie , ncc venditio fc- “ f t i o e l t , fed a liud quid. Ergo redem ptio, « vel con d u ftio . ] Q u id h x c ubi v e lin t, non ‘ ‘ eft facile d iu in are, nifi fortafle feftionem efle c o n d u ftio n cm , Sc redem ptionem .quom odo v cS lig a lia .S cp u b lica con d u cu n tu r,q u x mi- nutatim poftea aliis venduntur. Atquc aliqu id eiu lm odi, ( d ico aliquid eiufm odi, non rem eandem ,) fignificare videtur Alconius, ac fefto rcm d iftu m , qtii bona damnatorum, auc prolcriptorum xftim ationc apud (c fa fta , quafi auerfione e m it , Sc poftea auctione ca ven dit ¡ q u x lententia cum non fit vera cx iis,

S A L M A SII OBSERVAT.

A D IVS A T T . E T R O M . LIB. IV. jzjqua: anteaobferuatiim us, puto in A fconij verb is vitiatum effe a liquid , fiquidem fed io n es crant a u d io n cs ,q u x fiebant publice hafta po- fita, quas q u i em ebant, fed o re s d iceban tur, a crcsa fe emptas minutarim, vr lib e b a t , d t- ftrahere folebant :aut alias iis vti proarbi trio. P robat id C iccronislocus é Philippica i r. n obis antea exferiptus, v b i Ponipeij b o n a A n ton io addicuntur, quibus ille poftea v fu s , iis, quos C icero narrat, m o dis,vb i h x c in te r ceter a , dcP o m p eij d o m o , quem poft fediortem A ntonius poflidebat. M e quidem m ifire t p a rietum ¡pfo ru m , atque teñ oru m . £ h n d em th vnquam dom as i lia v id e r a t , m f i pudicum ? nifi ex optimo m ore ,& fa n ll'J fim a 'eiífi:ip/ina ? H u ius tn fid ib u s pro cubiculis fia buha ;p ro trnlini)S popina fu n t. Paulo poft,vbi dc C n , Pom pei; liberis . R epetebant p ra terea D eos penates patrios , aras .fo co s , la rem fu u m fa m il ia e m , in q u a tu m u afiras. H a c cum repeterent arm ts is, quorum eran t legibus ; etfi in rebus iniquijfim is qu tdpo- t e fl effe aq u i ? tam en era t a qu ifim u m contra Cn. Pom pei/ liberos Cn. Pompei) pugnare f i t l o - rem . Sectores igitur , qui bona dam natorum S ip roferip to ru m , non c o n d u ce b a n t, icd e m e b a n t, hom ines perditi p u d o ris , Hi profligati , qui cx publrcis m ileriis lucrum captabant, ca lu m n iaru m ,& cx d iu m fxp iu s miniftri. d ^ u áreC ice ro pro S .R o lc io ; ais ? Vulgo occidebantur ? P er quos, & * quibus? N on n e cogitas tu a fe tior ibu s huc adduftum ejfe ? Jftuu i poftea? N e f i im u s, p er i f la tem pora eofdcm f e r e fe t io r es fu i j fe collorum,& bonorum? S iau tem eadem bona poftea fecab an t, atque aliis per partes diuendebant , non con du - d o rcs,6 c redem ptores e ra n t, quales eos fu if- fc v u lt Salm afius, fed em p to res, Si per em ptionem , a tq u ead d id io n em proprietarij.

i v . S e d o r igitur em ptor e ft, non redem p to r , 8e co n d u d o r; Si fcd o rc m r e d e interpretatur Philoxenus ,6imUo, non quod Smv tÍv (iicv MitTcu.vt vu lt Salm afius, fed ni fallor, quia •rafid m otio d. unit dvti-f ¿oía«faipeaccipi , fed quia minus id eft frequens , n et d ic itu r nifi figurate,perfuadere mihi non potui d id io n e m illam , in com pofitionc m axim e, ad id fignificandum fuifle adhibitam , cum aliam d id ion em viderem ad rem rotam figni- ficandam plane idoneam . N am q u in p ro icri- p tio n esillx , fcd io n es , Seaud ion es , /Sleu ef- ien t, pervim fada:, dubitari non poteft. Q u a re igitur [uóns non etit o jZht ¿ntA/sos > N am etfi is qui e m it, vim fa c c r e d ic i non poteft, quia tamen venditio non fit á dom inis, led per v im , fiue iuftam, fiue iniuftam ,idco fc d o r iia - vns r e d e appellabitur. P o llet tamen nonnullos m oucrc, Hi in Salmafij fcnrcntiam trahere, non locus ille , quem cx Euangelio profert, ad p roband um , bi'°t quandoque dici riw ieiav, ( Q u a dc rc in G r x c is m ediocriter verfa- tusnem o dubitare p oteft) fed q u o d alicubi obferuare nos meminimus, qu od li notum ha- buiflet S alm afius, non adeo ieiunc rcm eandem retrad afletin D efcnfionibus m ife llis, Hc miris m odis fe ia d a fle t , ac ignorantiam no-

ftram nobis exprobraflét. bi*e ig itu r ob fcrtw - tiim us optim os feriptores qu an d oqu e v lu r- pallé cum de bonis om nibus direptis lo qu erentur. S ic enim P o ly b iu s , lib. i v. inipmmr Tuis mvmi fitss. I teru m , i¿¡ mpncatÍ7tlorj\f tie tus ainhtt inlfmPoi 7eii (des. M ifc re t m etan ti cri- t ic i ,q u i h x c cum ign o raret, in D cfen fio n i- bus m ifellis tam m iferc fibi d efu it. S ed ncc quidquam h a b u it, q u o d lo c is in farragine dc m odovfuraru m étritiio a fe prolatis,adderet. H x c autem , q u x ego ipfe ob feru aui,in ducere m en on p o flu n t.v t fcntcntiainm utem ; fi quis a liter fentiet , iudicio fuo frui ei per me licet. N e c me etiam m o u c t , qu od cauillatur S alm afius,bidrlw',fi cx£ i* com pofitum fit , fign.ificaturum eum , qui£iW redim it q u e m a d m odum 7xkuiUo , qui frum entum , i-jucoid/Uu, qu i publica, ifsu/tw,operum publicorum m ancipem . N am G,r poteft hic efle in tertio cafu, Sc m odum fignificarc , qu o em ptio f i t , non r e m , q u x em itu r, quem adm odum iom/ns Sc alia qu xd am . Y t autem ad rcm , 0iát»c d ic itu r, qui res h aftx fu b icd a s em it, non redim it. R edem ptor, condm ftor potius e ft ,quam em ptor: atque is ius vten d i fruendi re d im it, non rei proprietatem em it. L o catio , Sc c o n d u d io g e neraliter proxim a eft em ptioni, Si ven dition i. /. i .m pnne. D- loc. cond. R edem p tio autem , au t,v t loquitur Vlpianus l . y i . i . eod. t i t . redem ptura, rerum ad publicum pertinentium co n d u d io d icitur proprie.

v, M anili) verfus e lib. v. A ftronom .citaui, eodem cap. v lt. de rer. iud. a u d ad fed o re s pertin entes;qu os Salm afius,farragine d em o - d o vfurarum , pag. 8jí . á v iro d o d r in a illu ftri ( S ca lig cru m in te llig e b a t) corruptos d ixerat, á fe autem em endatos. Scaligcri con icd u ram optim am credid i, & c c r tillim a m ; Salmafij temerariam , Si fa lfa m . quam tam en dilfim ula- ui ; verfus illos dicere con tentus á S caligcro diuini ingenij v ir o , Sc ftup en dx feculis om nibus crudfiionis em en d atos, Sc optim e explicatos. N o n p o tu it id ferre Salm afius,q ui in D efcn fion ib us m ifellis errorem fuum non m odo tu etu r, fed & alios in fu p eradijeit. D e vcrfu u m illo ru m em cn d ation c; Sc explicatione, nihil eft, cur plura dicam us, cum nihil Salmafius ad ccnfuram fuam tuendam adferat, quam a nobis plus fatis confutatam exiftim o, quanquam diflim ulato Salmafij nom ine. N u gatur is , aut inepte cauillatur,cum q u x rit in D efcnfion ib us m ifellis, p )i$ .quidhac fibi velin t, non v/lo carcat digito , quacumque hafta inerit, ac defuerit bonis fetior. S i bonis fictor defuerit, in qu it, carebit omni digito ille, dc quo loquitur. A tq u i tan tu m ab eft, v t exS ca ligeri em endatione id efficiatur, quin fententia p lane contraria inde exiftit.

Non vllo care at digito quaque inerit hajla, Defucritque bonis fellor.

R ep eten d an egatiua« » « , quod áutdiffiinula- u it ia lm a fiu s ,a u t dorm iens non v id it. D ele igitur ifta , N onpotefligitur fisbfiftere Hia Ici l i o , q u a ponit, non vllo carere digito, quacum- cum que inerit hafta , defuerit bonis fe llo r ; ac d icito ,non v llo carituram d ig ito , quacum que iucrit, ncc bonis fcd o rc m d cfu t urum. Eadem

3*4 A N I M A D V E R S . IN SALMASII O B S E R V A T .negatio in iftis repetenda eft, p/rnamque lucretur noxius , & patriam fraudant debitor aris. S i quis nocens dam natus e ft , non deerit fe- d o r ,q u i bona cius publicata emat ,a u tp c cu - n iam , quantam isd a m n a tu sc ftd a re , p u b lico inferat,bonis eius f ib ia d d id is . Q u are pernam lu c r a r i,& cuadcre p o fle ,a c publicum fraudare, non eft qu od is fperare debeat.

v i . Scripferat Salm afius, farragine dc m o- d o v fu raru m , p. 830. cogn itorem co M anilij lo co dc c o g n ito re , aut procuratore proferipti intelligi,Sc alia nonnulla adicccrat,qua: v id ebam ede ridicula , Sc hom inis harum rerum plane n efeij. E g o carpendi Salmasij omnem occafionem anerer. h a c tantum dixi cap. v lt.lib .11. dc rer.iu d . a u d . num . 8. Salm afij ne m inima m entione facha. t>uo tfla optime coibant,

fcBto , drcognitura. E t fe llo r , dr cognitor focij vulgo erant eiufdem emptionis. Caue enim bete cogmtorem accipias pro procuratore, qui eos,quorum bona publicata era n t , aut ha fla fubtjcie- bantur, defenderet. Idulia erant ibi procuratoris ; minus etiam cognitoris partes. N ih il p oteram dicere m odeluu s, n c c q u o d Salm afium , quem ne defignabam qu idem ,m inus laederet. H o c tamc ferre non p otuit, m oxque ait,p .j3 i. D e fe n f. m ilcll. nihil aliud nomffe me, nifi caue dteere , addita adm onitione fapientia eius , Scm odeftia 11011 indigna, Caueat ipfe, in qu it, ab eiufmodi nugis, dr ineptus , hariolationibuf que, quas vbique in hoc opere larga manu funditat. A d confirm andam poftca interpretationem fu a m , nonnulla a d ije it, quae vidend um „ cuius fint pretij. Sic ig itu r ille» eo lo c o ; Co- „ gnitores erant defen fores prsefcntium ;pro_ „ curatores abfentium . Sed poeta cognitortm „ pro q u o lib et defenfore pofuit. R eis ade- „ ran teiu lm odi defenfores , f e patroni diceban- „ tu r ,fi caufam orarent; aduocati, f i itts fitoge- „ rerent , aut prafentiam fuam commodarent; ,, aut procuratores, f negotium fufeiperent; aut „ cognitores , fe prefent!s caufam nouiffent , dr „ tuerentur ,v t fuam . H x c A lcon ius ,q u i co- „ gnitorem quem uis fam iliariftim i d efen lo - „ rem d id u m fu ifle ait. Cogmtorem turis fu i „ appellat C ice ro .] H is verbis cogn itorem v ides a Salm afio forenfibustantum curis, Sc o f- ficiisad dici, quem antea á fe d o rib u s qu oque rcm o u crat, nifi quatenus Sc forenfe , aut iudiciarium officium ibi exercebat. S ic enim ,, i l le , p. 331. Q u id volu erit A du ocatus ego ,, certe nelcio , qui fectorem hic cum co gn ito - >, re coniungit. D uo, in q u it , tfla optime coi- »> bant.Scc. Poflctne nos docere, ecq u id illu d », genus cogn itorum fuerit,qui focij erant em - j, p tion um cum fe d o rib u s ? A n quia legitu r „ apud S uetonium in V ite llio t filius fccliom - », bus, dr cognituris vbenus compendium nailus. „ Scaligcr, qui in M an ilio le g e b a t , Cognitor „ eflvrbis, cogn itorem ibi interpretabatur dc ,i co, qui felitom bus praefl, cuius cognituradi- „ c itu r . Sed nullus fuit vrbis c o g n ito r , ncc

cogn itor vnquam hoc fenfu R om anis cogn i- ,, tus, qui p rx e llet fcd io n ib u s. l l la d u o iu n - „ xic Suetonius , cogn itu ram , Sc lcSHonem, ,«quia ille, de qu o lo q u itu r , m odo cogn itoris »1 munere fu n d u s fuerat in fed io n ib u s , Sc

fubhaftationibus re o ru m ; m odo etiam fe- * d o re m egera t.] A n ig itu rc o g n ito rc u m fc - ‘c d o r e quandoque coierit,dem onftrandum nobis e ft , Sc qu o fungens o f f ic io ; Ite m , q u x fuerin t cogn itoris in iudiciis partes.

v n . D ixi fe d o re m ,S c cognitorem vulgo focios fuifle eiufdem em ptionis. Q u x r it ,pof- fm n e eum docere ecquid tlludgcnus cognitorum fu erit, qui focij erant emptionum cum fetioribus. Sane li de fide m ea du bitat , cogn itorem ei dab o , quem etfi alij om nes re ijce re , aut re fu tare iure poffint, ipfe tam en honefte non p oteft. C o g n ito r is erit C lau d iu s Salm afius magn i nom inis criticu s, favragine dc m o d o v fu - rarum , c a p .x v i . cuius verba ifta funt, p. 717. Jfiui feihonem bonorum redimebant, notores,

fiue C O G Id I T O R E S dabant, qui pro fe publico fponderent, atque intercederent. fh i iC O - G Id I T O R E S plerumque dr participes lucri, V T S O C I I , cum fetioribus erant. Vnde co- gnirurasfeficitones iunxit Suetonius in Vitellio. S ed fi Salmafij fidem in literis fu fp ed am hab et S alm afius, quam fortafte nouit vacillare, Sc variare,im ponere c re d u lis , Sc v ix vnquam c e r tisfu n d a m cn tisn iti,a lij fponfores ei dandi funt m agis idon ei. T a lis eft, ni fallor, PI11- ta tc h u s ,q u i in T . Q u in tio F la m in io ,c o g n itorem eiufm odi jstlcUu , & {sifrcuaiúti exponit, iim u lqu e fignificationis illius caufam aperit, quia fcilicet i s , fidem c iu s , pro qu o fpondet, cogn itam fibi eft c fe p rx fc fert. D cfcrib it Plutarchus eo lo co p rx liu m , q u o Philippus Macedonum rex p e n u ltin n isa T .Q u in tio Flaminio d e u id u s eft, cum fc in a rd a , Sc confragqfa rccep iflcr , qu o Rom ani penetrare non pofle credebantur , nec pcnctraflent quidem , nifi p afto resq u id am cxcu in quem aditum patefe- cift'ent, fidei fu x cogn itore laudato C liaropo Epirotarum principe. vojrrQo), in quit P lutarc h u s, XI f u n i I f l oxlmii víutnuv, sitajwxKsuis et istKituevlw dato rff 7/oMui»/ , it re/ etjiiy«t-H/ doriJ.J-.uZ;» , Kst KXlttetCV/ (XXMCX 7CiTX.nl¿ 7a dbl ctxpav. yrutlw 3 r ttU íus -rapti jp/7, . x x i

(Íí&xiutIw , yotejTO. 70/ bixue :xy , sejardiotTO. fefeUniform i, sL,susi ¡S Pu/miou sit*. E rgo cognitor non fo lu m , qui pcrfonam cogn o lceret, fed & q u id c re ipfa fidem prxftarcr. Q uare C ha- riclea elegan ter apud H e lio d o ru m , lib. tx. cum de c o g n ito rib u sa g eret, qui Sc crepun dia, qu ibu feu m expolita fuerat, agn ofeeren t, Sc h ifto rix veritatem aftererent.cV j -aex^tfiix ? ¡nal iuJirrst ‘0(jj¡tífat n ex i' tiuxi ¿(¡xjifevoifepj,

Keu y u e jfw txo-m , xai &t¿oj:uu S'twxtsi/us d m fenus. V id es ibi yotsfus, Sc fe$cucau coniun- dacom m odiflim e. A tq u e y u ñ & t Sciyyixme eod em m od o c o n iu n ge o a tX en o p h o n ,lib vi. dc C y ri in ftit.vb i C y ru s m ercatoribus, qui exercitui res neccflarias fuppeditaren t, prx- m ia, Sc com m oda p o llicitu s, addebat, fi qui eflent, qui ad m erces comparandas pecunia (e habere opus p u taren t, datis cognitoribus,Sc fp on fo ribu s,q u i eos prom itterent cum exercitu fcqu u tu ros, argentum eis fiippedjcatum iri. t! Á tit jejux.ajy T S fjtS d iyejlfi tit iuen- xU u , j t u c l j j t t ¿uoi v (jo u y ss , xai iyyootxe , o .X

oroeiuiSaj ouu tm t& u a , ^.afxliatitv i,ii tuue H ic ytufee cognitor potius e ft, quam

notor.


A D 1VS A T T . ET R O M . LIB. IV. 3^roror. N o to r eft , qui ignotum notiit. gfNi notorem d ic it, ignotus e fi■ inquit Seneca. V t ig itur ad rem, in feftionibus cognitores erant, qui de emptorum fide fp on dcban t, qui p rx - dcs etiam proprie dicebantur. F c itu s ; Pras efi te. cjtti populo fe obligat , mterrogatufque ¡t maeifiratu f i pras fit, ille refpondet pras. Q u a re M .T u lliu s,Philippica i i . dc Antonio Pompeij feftorc. Appellatus es de pecunia, quam pro dom• , pro hortis, pro fcEltone debebas. Primo refpondiflt plane ferociter, (¡rc. Itaque,ex- cuffis tuis vocibus, cr ad te , & ad prad.es tuos milites mifir. Prxd es autem & cognitores (x - pius fuifle fcftion is focios íeverifim ile eft, íe verum. Q uare Fcftus , M anceps dicitur, qui quid a populo c m it , conducttue , quia manu

fublata fignificat fe autiorem emptionis effe; qui tdem pras dicitur, quia tam debet praflate populo , quod promtfit, quam is qut pro eo pras failus efi. A d h x c verba pro eo , notatur in m argin e , pro quo. quam veram lcftion cm puto , atquc hanc efie Fefti fententiam , prxdcm quoque pro mancipe haberi, qui taiii debet p rx lta rc p o p u lo ,q u o d promiflum e ft, quam is , pro quo promifit. M anceps em ptor ipfe eft. & redemptori p rx s , illius fidciuflor, led

•iSc fxpius (ocius. C orn eliu s N epos hos q u oque com U nxum A ttici v ita : A d hqftampublicam nunquam accejfir. Nullius rei, neque pras, neque manceps faltus efi.

v iti. In foro q u o q u e , & iudiciis cognitor indidem dictus eft. D ixim us cognitorem , quatenus pro fp on fo rc, & fideiuflorc accipitur , efle ytiiclw r oticius. Q uandoque cognitor , eft qui perfonam co gn o lcir , deque cius ftatu tcftatur,& fid em fuam obligat, vt apud C iceronem , Verrina n i. Credet ijs equitibus Romanis populus Romanus , qui ad vos antea produili refles, tpfis infpellantibus,ab i fio ciuem Romanum, qui cognitores homines honeflos daret, fiublatum effe m crucem dixerunt. Sed in iudic iis.cognitor is eft, cui fine mandato caufam fuam agendam prxfcns p rxfcn te iudicc litigator iniungit , v t definit Anianus ad 1. v lt. C . T h e o d . D e cogm torib . & p ro c u r . ¡k. cui peneius fuum creen t, vt id tu eatu r, quo vo let m odo , quafi fuum ipfius. C ice ro di- uinationc in Verrem ; A d fu n t, queruntur Siculi vniucrfi ; ad meam fidem , quam habent

fpeilatam iam , & diu cognitam , confugiunt; auxilium fibi per me a vobis, atque a P. R. le gibus petunt. M e defenforem calamitatum fisarum ; me vitorem iniuriarum ; me cognitorem iuris fu i ; me ailorem caufit totius ejfe voluerunt. Ergo cognitores alij erant a procuratoribus. E t procuratores eligi poterant h omines ig n o ti, C ognitores eligebantur p rx- cipue .quorum fides cogm taerat > quique ius eorum , qui ad cos con fu giebant, cognitum habebant. Sed Sc cognitores quandoque, qui eorum ,quorum ius fibi notum profitebantur, v itro delenium ib a n t, tanquam fuum,xx. indicat Afconius. Q uare in Gloflis , Cognitor, tnJiiwi, ycicm. A tque eiufm odi cognitores non m odo patroni, Sc a d u o cati, fed vcluti teftes iuris allcrtorcs. C icero C a t i l in .m . Hoc aullor c fir cognitore huius fententia. Ergo

cogn ito r eft velu ti iuris a ftcrto rjn cc tantum p rxfentium , fed etiam quandoque abfen- rium. M . Fuluius proconftil, cum rebus in iC to lia , Sc C cp h alen ia prxclare geftis, triumphum fibi decerni p e te re t, M . A burius tribunus plebis, ii quid d c c a rc ante M . rEm ilij C o n fid is aduentum decerneretur, interce durum fe o ftcn d it; Eum contradicere velle, pro- ficifcentcmque in prouinciam ita fibi mandajfe. V n dique, inquit T . L iu iu s , lib . xx x i x. omnes, alij deprecari tribunum ; alij cafiigare. T ib . Gracchi collega plurimum oratio moutt. N e fisas quidem fimultates pro magiftratu exercere boni exempli effe. Alienarum vero fimulratum tribunum plebis cognitorem f ie r i , turpe, Cr indignum collegi] eius pote flate,(¿-fiieratis legibus effe.

ix . H is ita o b fetu atis, v idendum e ft , an hoc fenlu cognitor apud M anilium accipiendus fit. S alm afius, farragine de m o d o v lu - ra ru iti, pag. 830. 831. totum M anilij locu m in tc llig it dc procuratoribus , £c cogn itoribus proferiptorum , Sc dam natorum , q u orum bona publice v x n e u n t , aut eorum etiam , qui criminis alicuius rei , bonorum confifcationc pernam lucrantur. Sc rcdim itntj q u x lententia cum fit abfurdillim a , im agi- n o fa , Sc innum eris hariolationibus fufFulta, Salm afij ipfius verbis rcprxfentanda eft. S ic ig itur ille. Q u i redem erunt feftionem v e l “ p rx d x , vel om nium bonorum d am n ati, proferiptiue, cum vniuerfa cius bona, q u x - ,e cum que in r e ,a u t iure con fiftcren t, acce- “ pillent vbicum quc eflent reperienda , e i 'e , perfequebantur. H i litigabant ix p e cum <e co gn ito rib u s,a u t procuratoribus profei ic ti “ con tendentibus, h o c , v e l illu d ad le f t i o - “ nem non pertin ere,( Gnis vnquam de circo <c anolus meli.'is efi ariolatus IJ q u x aut credi- “ toribuseflent oppignerata,(Eoregie),aut d o - « risnom inc ob ligata, (Non pote f i melius,) vel « quacum que alia de caufain bonis eius¿cíiius “ feftionem redem ifl’e t , non efle num eranda, “ led inde detrahenda. D e c iu fm od ico gn ito - « rc D A M N A l o s , ( Ergo eruñt (J- damnato- <£ nem cognitores,vt apisdvulgus noflrum,caufis- « rumperditaris patroni.)aut re o sd e fen d e n te ,«« luculenti cxftantapud M aniliii verius, quos <« vir doftrin a illuftris c o x i i v u r . (O horni- nem pudentem!) ficlegen di, ac diftinguendi. <*

Non vllos curans digitos, quaque iacritbafia, <c Adfueritque bonis fellor,pcenamque lucretur <c N oxius, efi patriam fraudara debitor aris■ «c Cognitor efi. . ‘ c

Q uacum que , in q u it, iucrit hafta p ro feri-« n tionum , & bonis lc fto r ad fu erit, non v l- <c los curans d ig ito s , eortim nempe , qui fu- <c blatis digitis profitentur fe redem ptores « e f le , ac leftores bonorum haftx fu b ie fto- <c ruin , cognitoris officio fungitur ad cum defendendum , cuius bona publice v x - cc neunt. Item cognitorem Sc fe illi p rx- *c b e t, qui alicuius criminis reus bonorum >, confifcationc poenam luctatur , ac redi- cc m it , & p r o co , qui peculatus, aut pecunia-c. rum repetundarum ten etur, aut de refiduis << ob admimftratam pecuniam publicam . \W.c< fds.) Sane ex om nibus Salmafij fautoribus, i«

E e

A N I M A D V E R S . I N S A L M a SII O B S E R V A T .& adm iratoribus nefeio an a liquem is c o gnitorem dare poflit ,q u i petulantem h o m inis arrogantiam ftupenda infeitia coniun& am , tantum v iru m , t o t , & tantis ingenij dotibus p rxftan tem , ac reco n d it* doétrin x thefauris inltrudtum , cen fu r* fu * fu bijcerch icau fi,d efendere valeat. D at igitur hic primum c o gnitores, & procuratoresproferiptisi dedam n a tis , q u i in fc ft io n ib u s , publicationibus bonorum cum le fto n b u s litigaren t. D einde cogn itores illos fingit caufam egifle , non proferiptorum , & dam natorum , quibus eos cogn itores dederat,fed credi torum eorum . D e nique fingit nefeio quos n o b is, qui crim inis alicuius reibonorum confifcationc poenam redim un t; q u x om nia funt m entis in tenebris errantis vagafp cdtra , & u Jukh.

x. A c prim um , Q u o m o d o potuit anim o con cipere,ptofcriptis,au tdam n atis, fiue m orte , fiue exilio p erp etu o,au t d ep o rtatio n e , cogn ito res, Jc procuratores fuifle datos, qui eorum , id e f t , proferiptorum , & iam dam natti- rum caufam defenderent ? A t quam caufam, cu m ij dam nati e flen t,& luce, aut d u ita te caf- fi, Jc funere p u b lico , vel priuato fe p u lti! D o- c u itip fc e x A fc o n io ,c o g n ito rcs e fle ,q u i p rx - fentiscaufiim norunt, dc tuentur, v t fuam. A n proferipti, <Sc damnati publicatis bon is, funt p rifcn te s .a u t poft damnationis fulm en fuper- eftnc adhuc caula aliqua, Sc co g n ito ri* op er* cftnc aliquid reliqui?

x i . H o ccu m per rerum naturam efle non p oflit,cogn itores,q u o s p ro fcrip tis ,& damnatis d e d e ra t, non am plius perfonarum caufam agere v u l t , led bo n oru m , aeca contendit ad fedtionem non pertinere,fed pignoris, vel d o tis caufaaliiselfc obligata. Sane ignoraucram hactenus bona pignori ob ligataextra caufam bonorum e fle , antequam diftraherentur, Sc c x eo,qu od obligata eflent,pignorari non poffe. Si cui res eft obligata, non poteft eius elle, cu i eft obligata. R es cnim fua nem ini ferui- rc ,n e c obligari poteft. N e q u e p ig n u s ,n e q u e depolitum , neque precarium , neque em ptio, neque locatio rei fu * confifterc poteft./. N e- <¡ne. 45. D e reg.mr. E rgo etfi tes fit ob ligata, dom inium cius ad creditorem tranflatuni non eft. In caufis priuatorum ,qui prior, Sc potior eft tem pore,quom inus pignus diftrahatur im pedire p o te f t ./. gtutm ttis. 6 -D -D e pign. «et- Sed fidiftradtio fiat ex caufa publica, v clu ti in cxequ ution c indicati , impediri tunc non poteft ; ita tam en, vt priori creditori p n - m u m folu atur,'q uodei d cb e tu r;q u o d fuper - f lu u m c ft ,e x eo fiitisfiat lu d ic a to ./. A Dino P to .i$ .§ .j. D . D e re ind. H oc inter priuatos,

incaufis priuatorum. In (cilio n ib u s autem , & proferiptorum ,& damnatorum confilcatio- n ib u s(d e h is enim illos M anilij verius in te llig i vu lt Salmafius) quos nobis cogn ito reso b- trudit, qui res h aft* fu b ieitas, aut earum partes cx caufa pignoris fibi dari p e ta n t, Sc h aft* d e trah i; cum hoc cafu bene cum iis a gatu r, fi cx pretio rerum venditarum cis fatisfiat? D e dote autem qu od d ic it , id ad proprietatem pertinet p otiu s, quam ad p ign u s; vt damnati vxorbonaprolcripta d o lis lu * d ic a t; nifi d o

tis reftitutioni bona mariti ob ligata contendat. C u r autem ineptum h o com ciu m attribu it proferiptorum & dam natorum , non creditorum cognitoribus?

x i t . S e d q u in a m fu n rifti,a u tv b i gentium v ifi , qui bonorum confilcatione pcenam lucrantur,autredim unt? Im o ,Q u id illud rnon- ftri eft, bonorum confifcationc poenam lucrar i , & redim ere ? Q in bu fd am cafibus bona dam natorum in fifcum c a d u n t; Se fic con fif- catio pern* pars eft. C on fifcation c autem poenam luctari quid f it , n e c v id co ,n e c v idere , quia homini (ano contingere id non poteft , dclidcro. Sed Sc m irifiex illius inter- p retatio n isau & o rin ea non p e rfeu cra u it, & aliam com m entus eft in D efcnfionibus m ifcl- lis m ulto ingen io liorem .q uam , qui ridere vole t, videre poteft p. 350. Sc 331. egregi) illius operis. In fumma cogn itor ibi n alc itu r, qui reum de refiduis d e fen d a t, fiue dam natam , fiue nondum dam natum , fed reum , qui re vera fit n o c e n s, qui tamen aut abfoluatur per gratiam a iudicibus corrup tis, aut damnetur, ita vt fi abfoluatur , pcenam lucrari dicatur , & patriam fraudet e a ,q u a m d e b e b a r, pecunia; fi d a m n etu r,b o n a illiu s h a ft* fubijcian- tur,quorum lectionem manceps redim ar,contra quem fcilicet litig et eius cogn itor. H x c , fi quid v ideo , Salmafij mens e l t , cuius ifta funt, inter cetera. Sub illo igitur figno na- ‘c tus inter a liam in iftcria p u b lica ,q u * produ- '• c it hccdus,ctiam cogn itor erit ,q u i caufam defen dat rei lege Iulia de refiduis , fiue (deejfe exiftimo i s ) con d em n ab itu r, Sc bo- ••

na eius h aft* fubijciencur, ic lectionem eorum manceps redim et; fiue pcenam{ucrabi- *« tu r ,& a b fo lt ie tu r ,& fic revera debitor x tis <« publici patriam ea pecunia fraudaucrit. <* N am qui con dem n atur, cx bonis fuis fatis- <» fac it, tk qu od rapuit, vel in teruertit, co rno dorefarcitu r. Q u i v e r o abfolu itur, vtm uI-< ' ti pergratiam euadebant, is poenam lu c r a -<« tur, & debitor pecunia: publica*, fraudator- •• que nihilom inusm anct. H ^ c pM n i n o «« m e n s 10RVM M a n i l i i v e r s v v m .] Q u id h o c,q u *fo ,cft,iW m cn tis*g r* fomniuni non eft? S cd cu rlc g cm d e re fid u is hic potius fom n iat, quam peculatus,aut repetundarum , qu asom n escon iu n xer.it, £c ciim ulaiicrat farragine dc m odo vfurarum ? C u r etiam fon i- niat finitionem bonorum cius, qui alicuius horum criminum dam natuserat ? C u r denique patriam * r c debito fraudatam ab co p otiu s, qui publicam pecuniam delegatam , Sc acceptam in vfum aliquem retinuit , ncc in can» rem im p e n d it, quam ab aliis , qu i rem p. fraudant tot m odis , tamque variis ? de quibus /. t. c 'r tot. tit. D. D e iure fifii. Sc alibi.

x i i i . Sane longe aliud fentiebat Manilius .quarn qu od olim afleuerabat, aut nunc afleuerat Salmafius lofcphi Scaligori calli- gato r. V crfuum illorum pars prior ad (eCto- re sp e rtin ct.q u o d rcileobferu .iu it Scaliger; pofterior ad cognitores ¡ fed qui eandem pc>c artem facieb an t, quam feitores ; ncc 111I1- pidius quidquam eft , quam quod contra

AD IVS A T T . ET ROM. LIB. IV.tnanifeftam M anilij mentem fom niat Salm afiu s , cognitores h ic d c fcrib i, qui contra íe- d o rc s pro p ro fcrip tis, aut damnatis litig a re n t, aut reis peculatus, fiue de relidu isad- e f le n t ; qu od eft infiillilTimum. D efcrib it M anilius folertes anim os, Sc in q u ieto s , ad o m n ia ,q u x remp. contingere v id en tu r, vnde lucrum facere p o ífin t, a tte n to s , atquc his in rebu s, tam m agiftratibus, & iuri p u b lico , quam populi rebus , ipíiufque fifei miniftrantcs, cum naftam publicam fequeren- tu r ,a c bona ci fu b ied a liceren tu r, q u x erat fe d o iu m fc d u lita s ,a u t d e ferre n t, & res fiíci nuntiarent, qua: d e latoru m , quos cognitores d id o s hoc loco mihi p erfuadeo. V crfus illi relegan tur, nonalium lenium efficien t; certe nunquam eum , quem Salmafius nobis obtrudere v o lu it. A c de fcd o rib u s abunde iam dixim us. Sequitur vt de cognitoribus dicamus aliquid hoc fenfu.

x iv . D e la to re s ,& denuntiatores fu n t,q u i rem fifei n u n tia n t, v t bona vacantia, tacita fideicom m ifla , Sc alia, q u x m em orantur.d .l . i . £)■ D eiur.fifc. Item, qui crimina publica. Q u i artem hanc fac iu n t, homines funt c u r io fi ,5¿ -nhvTfyy/torit, qui omnia v c ftig a n t, om nia rim antur : quare irtKxrr^yfmi pro fycop h an ta; Sc ■zoK‘j*(ayy.orCn, pro coKoQdirriti, qu od antea obfcruauim us. M axim e autem tales fu n t , qui principis faluti inuigilare , & excubare fe fi- m ulantjCuriofi, a m xK a i: qui om nia ftudent cogn ofcerc, fed nec cognita,nec vera fxp e deferunt. Am m ianus M arcellinus, initio lib.xi v. Excogitatum eft Jit fe r his , v t homines quidam ignoti , vilitate ipfa parunt caucndi , ad colligendos rumores per Antiochia latera cunila deamarentur , relaturi quid audirent■ Eli peragranter , & dijUmulanter honoratorum circulis adftftendo , peruadendoque diuitcs domos egentium habitu, quidquid N O S C E R E poterant,

vel audire, latenter introm ifi pcrpofticas,inre- oiam nuntiabant; id obftrruantes confpiratione concordi, v t fingerent quadam , (¡r C O G N I T A duplicarent in peius- T a le s q u o q u e , q u ir e s fifei in d agan t, Sc d e la tio n ib u s,a c calum niis hom ines v e x a n t, quales p leriq u corieb a n tu r fub principibus auaris, Sc opes fifei q u o m o d o - cum qucau gere fatagentibus. T a lc s lu b M a xim ino plures cxftitiffe feribit H e ro d ia n u s, lib . V I I . ansis T t m n , (ttsM.01 3 x) e r y s t o a e

I i /c 7i evMpármt.is n , r.a i Ki/ur sigfiy-fMTa , si 71‘%u, n«i oytaea ,r.a) em-yKTa. USYCI 7S77s KKnhtis fis Jinacntuv Cam euKoqar- 7 » iohia c iihifidns disr*i , xm i t $ j ' ■Strafpovmv m t -

nut t ifM s . indens ynm rfiífot Un «Air m i iy$ie ortusia-nlms , E cm ins yatamm ine, Ltcentta enim omnis data erat Jycophantis ; imo ij tnut- rati ad vexandos homines ; quibus negotia facef-

febant, ob res fi forte aut ta s, incognitas, ncc probationibus vilis firmatas ; ita v t f i 'a delatore quis tn ius folum vocatus ejfet , condemnatus ftatim abiret bonis omnibus fpoliatus. Ctdcre igitur erat quotidie hommes heri opulentiftimos, pofridie flipem mendicantes. P oftca ne tanta facilitate graflarentur , con ftitu it C o n ftan ti- n u s , v tq u i fine fifei adtiocato d en u n tiaren t, poenis afficerentur. /. 5: C- De Delat. etfi ipfi quandoque fifei id u o c a ti ,a u t p rocuratores egregia principibus hac in renauarent operaj vnd ccreataM axim ino pernicies,A fris o b e a u - fam fatis Icuem reb ellan tib u s; qua de re idem H erodianus eodem libro. D elatores ig itu r, Sc denuntiatores iftiufm odi nihil non inucfti- g a b a n t, om nia f cru tan tes, & fxp iu s e a , q u x nunquam cxftireran t, com m in ifcen tcs; qu os id eo cogn itores vrbis v ideturappellafte M anilius. H anc enim lectionem retinendam puto , Cognitor eftvrbis. C o g n ito r eft lu risp u bli- ci, Sc om n ium , q u x ad d u ita te m pertinent* n ec eorum ignorat quidquam .

C A P V T X .

Varix colonorum conditiones.

jé d cap. X 1 . Obferuationum ad ius Atticum & Romanum.

Hefychius»/.i . Inepta Salmasi] querela- r-añjuv emendatus.

1. nejaii.cm apud Ammonium loco d Salmafio pe fim e accepto, nec mtelleSlo.

3. Colonorum diuerji conditiones.4 . Coloni liberi qui. yiopj»i.5. Coloni fundis addich.6. Colont cenfiti. Inter immobilia. M an ci

pia.

J A p 1 t e v lt. lib . 11. de rerum I iudicatarum audoritate,G lof- I fas Philoxeni citaui , in q u i

bus feriptum , w ■ni vgfi. ímo- ia m . Pro rj.mroaf re d e

emendatum dixi , nisSl , fogx. R em lftarn

7 . Colonaria conditio quandoque longa habitatione contralla.

8. O n g in a r f <¿r Originales. Inquilini.9. Praiudicio habitationis, (J-temporis quidam

pro adferiptitiis quandoque habiti.10. irfidcnu quid, <$■ mi fera Salmast] dc hac voce

obferuatio. L e x A ttica ab eo confil a.11. ir¿c%afíiv. Salmafius d Salmafio m i-

ferrim e defenfsss.

qneritur quoque Salmafius , D cfcn f. m ifell. c a p .x i . p. 335. m eque feribit fibi adeo iniquum , v t vel ad mmutias vfque defcendcnnt m eo carpendo ; qu od Vulcanij Bonauenturx corrcd ion cin lu x p rxtu lcrira , qua^-mjisp* feribi v u l t , pro i&TVfopi. D c Salmafij conic-

E c ij

3z8 A N I M A D V E R S . IN- S A L M A S I I OBSERVAT.¿hira nihil tum au d ieram , nec fcio adhuc v b i e ae x ftc t. A lte ra m , quam m N o tis V u lcan ij inucni, p ro b a u i, V u lcan io tam en non nom in ato, apud quem q u idq uid bon i eft , alios au- iftores habere d e p re h en d i, atqu e in iis Scali- gerum m axim e. Q u o d autem ait Salm afius, kííHhi verbum ob lo lc tu m e d e , Si antiquum , id n o n a u d io . V erb u m eftab optim is G ram m aticis H c fy c h io , Sc Etiftathio ob feru atum , & qu od ad hanc rem eft vald e accom m odatum . N e q u e enim tAinv loltim interpretatur H cfych iu s ,(cd & xamerhui, ni fallor: item b/m¿ípt£%. A p ud cum v u lg o , xaetli, xaTnatV». udeSont! , imÁptpb-oi, ¡tm f. L e g o , nifi quid certius hariolatur Salm afius , xati?» , na-mme». KxyUcmi.i/mA&f&oi ^'¿¡orrtf.ld áx«tmi/ : vnde ¿túxaeroi , pro e:iami.

1 1 . Farragine de m odo vfurarum , c a p .x v ih . p .803. tr&ovKimt dixerat efle Salm afius eum , t¡ut fponte in feruitutem alicui fe daret pro debito , dum folueret, adieéka ratione fanc vald e idonea. N ant ‘B&oitomi dicebantur, ¡nquit, tjui altas m es'&i , & (dmnoi, dum ex fua patria, acgente tn aliam migrarent, v t loct illiw legi- bm ,tjuem ad habitandum optajfent, fe fe addicerent. V n d e c o llig erc v o lu it , •Boovxu-mf elle creditoribus ad d iÁ o s , fed fp o n ta n co s,cu m V cru ecibu sferibere fc p u ta re t, aut veruccem ageret. Q uare A m m onij lo cu m ita p ro tu lcra t, S i cratinterpretatus,»£«A¿t 0«£?r, o' fijó/sfyioc Ad pgta. ertfmKvnt, i r f dff.tui 7ivd alriar ¿'*\¿Loy.(, «7» ihdjbtfcAác.qui faclus efi propter debita ad- dtütti, vel alia ex caufa tn feruitutem redadlas, ac pofleahberattu. H x c cum lcg iílcm tam ab - furda, dixi lib. n . de rer. iudic. au ít.cap . x x iv . n. 17. venina non putarc me , q u o d dodtiúim i hom ines ea dc rc o b feru a flen t, fed A m rno- n ium aliu d fignificare vo lu ifle , m inus tritum ; Siv&inKv-aif a b e o di ¿tos, qui cum in fundos m agnatum confugiíTent , recepti crant tanquam irisríw m , fed tandem p rx iu d icio habitationis habiti v t inquilini , Sc additfti fund o , qui fi inde exccflcrant .d ic e b a n tu r ,non

, quippe qui veram feruitutem non feruierant, íéd * | « x r. qu od probaui allato Saluiani lo co ad eam rem , ni fallor .adprim e accom m odato. H x c om nia á Salm afio con fu tata funt paucis verbis, ijfque luculentiífim is, qua: ideo hic exferibere non p igeb it. A d nefeio cjuas nugat confugit Aduocatus , more fu o , tjut fidem fa c iu n t, nihil ahud voluifie , tjuam contradicere, J i r / j x , y.dJir.x. Sane f i in veterum m onum entis n u g x eiufm odi Salm afio ob feru atx e fle n t,ca s exprobrari fibi aq u io re anim o pateretur, quam to t errorum , h a llu - cinationum , ineptiarum , Sc abfurditatum m onfti a , ac prodigia, qua: in eius feriptis paffim ftabulantur, indicari, & d eteg i. S ed ne tam m odefta n otatione euafifle ie p u te t, 5c obferuationem noftram clufifle , nugas illas amplificare lib et, atque Salm afio in os ingerere, v t qui in aliistam im p o rtu n clo q u u tu le itis e f t , Sc anij-iAchoy! , ¡n his am plius n o n o b m u - tefeat.

111. D ic it ig itur Am m onius differentiam efle inter dmrt'-Qi(j* , Si : atquemmndt&v e f le , riv Jlr* ihSLinpxfifie/: eum ,

q u i é feruo fa ftu s eflet l ib e r : ¿|sx«'«.9*ejiv 3 , oír¿id pgíd or&erMvn , » X? nitu x» lm xi-

níat ¿ttíuTu/m, iTtu ihdiitpubtrm: qu od interp retor dc co , qui propter x s alienum in alicuius fundum c o n fu g it , aut aliam obeaufain in leru ituté fu it , ac poftca ftio iu ri redditus eft. Q u o d fx p e accidifle oftendim us ex Sa!- uiano. Sed v t h x n u g x ,quas Salm afius pro- culd ubiopenetrare non p o cu it, faciliusintel- l ig a n tu r , obferuare non p ig e b it , plura fuiflé colonorum genera , & d iu e rfx conditionis-. C o lo n i appellatio generalis eft , fed ad certam fpeciem quandoque reftringitur. C o lo n i g e n era liter ,q u ia gro s colunr, qui in ag ris d e g u n t eos co le n te s ; fiue fuis m anibus ,fiu e per iéruos , aut m ercen arios, fiue cum iis. P r i f cis tem poribus honcftiflim i qu iqu e agros h a b ita b a n t, rem que rufticam ipfi trailabant. M u tatis m o r ib u s ,c o lo n i, ruftici d ift iq u i in agris d egeban t, atque illi non vnius conditionis; fiquidem alij lib e r i; ferui alij ; A lijquafi ferui. L ib eri, qui nulli, neque h o m in i, neque te rrx feruitutem d e b e b a n t; fe ru i, qui tales erant, vel nafcendi c o n d itio n e , v e l alia forte. Q uafi ferui, qui v e lin feru itu tc erant, v c ln o n per om nia feruilis conditionis.

i v . C o lo n i libcricran t, qui a g ro s , qu os colebant, proprio iurc pofiidebaat. /. H i penes.4 . C D e a g r . cen f ¿ c o l . vel alienos m ercedc certa ,a u t pa& ione. S iceo sd iftin gu eb at olim D io n y f. H al. lib . v 1 1 : . oi f i u-mticl T£J<A0i,7i£ tf« r mKius , io n i fi^piuiuitu eriSitt 7Jy e(f.n- /<r2> irrd.au xxidy.oytt; rju itmxy.ierms mevó pesti, ierti/dy ad-nd xytry cusi rt Imy, l)e ygi- (Mna i&uloup. im e f i yaeix -¿ripysy, ixwapinv Tai, to , xai ixr aunof r.a tugctwTie. Seuy j ytapyxil c (siof Lm ut aAAG7Vele XTtuaei , 7VjTU 1 71 ¿yante,

xai ?f£»'7tr 7» mpmd/aojuvct erej; eid ipyaeiio , fyjyo 7t Rcixd, xai frenduam Sic. N am Confutes exvrbe in proximum agrum egrejfi, dele- Elum habebant ; <¿~,e¡ui citati non parerent . eos ejuta abducere non poterant, in bonis multabant: Si e/ui agros habebant, cafiseorum arboribus,Cr caulis dirutis ; f i tjut autem in alienis pojfejfioni- bus agricultura vtram tuebantur , eorum :nfrumenta ad agriculturam pertinentia agendo, fe - rendocjue, tuga boum, (¿-pecora, S i c . Tandem autem ycupytu fxpius appellarunt hos,qui alienos agroscoleren t. Q u are apud C lem entem A lexan d rin u m , lib. i j . P x d a g . c a p .i. yrnpyl opponuntur nnnnprn. E t P rocop iu s, arcana h ifto ria , poftquam dc agricolarum , yiupyür,

fed itione e g it ,q u i m ifcriisada& i arm afum - pfiflcnt , ac cladc ingenti confum pti cflenr, ad d it;x a i -gfigx » enins yus ttytQi tutuca iptpue ytuf-yti der' w m ytr.il : neis 'j n il naed-it xutiuc

w T i ~ 1 1 * \ t $ *fáiTiciioif vn 70 'TrfnfiyuA. m v í f y.iya KUKor ítikA -viort. A g ri omnium feraciffimi colonis,¿ agricolis viduat t fu nt i vnde ingens calamitas Chriftianis agrorum dominis exftitit.

v. A lij c o lo n i, ytupyfi, Si agricolx ferui erant. N eq u e dc iis loquim ur,qui in agros a dom inis ablegabantur ad opera ruftica.quoru fxp iu s durior erat conditio ; (H i enim coloni proprie dicendi non funt ; ) fed qui follitioris erane conditionis, fundis. Si prxdiisad- d itfti;q ui coloni proprie appellati,S i ytupytl.

A D IVS A T T . E T R O M . LIB. IV. 319A d ifto s pertinet hic C hryfoftom i lo'cus,epift. x i v . vbi dc m onachorum confpiracionc a Pha- retrio aduerfus ipíum G rfarca: excitata , dc- c ju e fu o in d e cxccíltiin S e leu c ix gén ero !* , 5c p ix matronX fubu rban u m .í’Ax» 3 nj iy.ún o y ti , mrtv n rutv a r a x t u , *g> - 'J.yíi? , xat» tim a t¡< imiAom (Uiáfpmt , {Sói.súú :¡ * ¡Dt t'yufdCsooi, « eiw ietfu . ovnoyay Jsuppsis urri t¡o cíD.uy oñiis psiesm , ¡y im xe(J-Td.éa.C»íx xafii eul - n ú . Re omm expofta rerum fuarum procuratori , cjin ibi aderar, mandauit, v t omne gemís cjfitu nobis impertiret i ac,ft qut monathi co»turne hjs ajfcttun nos, aut alio modo vexaturi ad- ttemrent, agricolas fuos ex alijs fundis,aut villis cogeret, atque ita monachis refJieret. ErgO ytapyílxpe coloni, 5e a g rico lx , rnancipia fundís addi&a. H o cd iu itu m com m entum fuiíTe apud veteres obferuat A p p ia n u s,lib. 1 i .d e b c ll.c iu ih b u s, vt agros fuos feruis colendos darent , quia lie fieb at, vt inde non extraherentur d ele ítib u s habitis, cum ferui non militarent, fleque v illx feruis, 5c mancipiis replerentur, eorum fo b o le quotidie fuccrcfcente. tiye ntúaiai, -r *, d/tyxsv yie ríw mirlos y£. ní/.ofíú- T ¡t, mJ'íx tiMtfd ais) paeíav tysáfpun , ánmTt i t ans a yiupftt, xj irtnyín pgútfcoi, l i ¡s» ni; il.dj- 9 t¿cis is -mr seziíóí xtsti i ysu'.yíxs afuanfy, et - fjóms i fio, xj ■} 3 '|o¿4&'w didi l i s vx^TÚas. alto 3 TK7w ol j¡¿ diwttn) irdymy í i l . i - non , x) i i ’dff St&im'iioy ytyos aya tíw yágyy tafc»6ni’. Diuites cnim agro inculto maiore ex parte occupato, non iam rara, aut fundos colebant, fed ampias regiones per agrícolas, Cy’paflones pretio emptos, ne fi liberi homines ejfent , ab agricultura ad exercitus anocarentur; atque inde magnum emolumentum percipientes , feruorum, qu: a militia alieni erant, augefeente multitudine. Quo facium eft, vt potentiorcs fupra modum ditefeerent, <¿r agri complerentur mancipiis. A tq u e h incfaftum eft, v t liberis hom inibus ab agris paulatim fubm otis, feruorum vclu ti nationes in agris e flen t, 5 e villas com p le re n t; vnde excitatum ait ibidem Appianus T iberiu m Gracchum , tribunum p leb is , ad legem de diuidendis agris ferendam ; caufam- q u c h a n c a C . G racchoillius fratre publicatam feribit Plutarchus in G racchis; Tiberium nem pe, cum Num antiam proficifccns, terram viderctlibcriscu ltorib us defertam, *j n ú )*ap- yetw-mt , i vifurms oixtiue imimxmt , xj pnf- £ x& it, de lege ea ferenda cogitafle. A tque indidem fetuiles rebelliones plures prouin- ciasinfeftafle diflcrcbat idem G racchus,apud eundem Appianum ,au£ta in agris mancipiorum m ultitudine, cm 3 -rd ieytf.ux.styf ac&ndno , x) hmn ut -£\msms mcu , n iyttypff iirtufíyxiy ¿y Seuxis dnancnsi mQot xam Stgnírntr f/jitfacy , tui fitfcay mtxtiyuy 'eo?ti )wp- ylces. Inueüufque in feruitiayt militia exempta, nec vnquam dominis fida , recens tunc exemplum Sicilia afflills per mancipiorum rebellionem ,per occaftonem agricultura numero plurimum aublorum.

v i . H inc, ni fallor, dcfccndit ca feruorum conditio, qui terrx, id eft, fundis, 5c prxdiis á

dom inis velu ti funt a flign ati, quorum (o b o les eandem conditionem fcquebatur. H ic e n - fibu sad fcrib cb an m r,qu cm adm od ú Sc ceteri feru i,qu i in ij(dem fundis erant./, forma. + .§ . t- D-Dcccnfib. ab aliis tamen differeban t,quia hi v clu ti terrx in h x re b a n t, Sc eius m embra habebantur. l.C um fatis. 1 1 . C- D e agr. cerf. drcdl. Q uare nonnift cum terra alienari p oterant. /. 7 . C. eod. I. m . D e leg. 1. E tid c irco intcrim m obiliacenfcbantiu '. l . i . D . D editi, temp. prafe. vbi M odeftinus a i t , longi tem poris p tx fcn p tio n e m , tam in p rx d iis ,q u a m in mancipiis locum habere. Q u o d de mancipiis iftisin tclligcn dum eft. N am etfi m ancipiorum appellatio generalis e f t , (xp e tamen huic feruorum generi adplicatur. V c lu ti /. Hac ediSlali.6. §. -..C. Dc fec. nupt. vbi 5 c inter im m obilia cen fen tu r./. Iubemtts. 14 .C. D efacrof. Ecclef. vbi coloni, 5c m ancipia; Sc alienari ve- tantur ab Eceleiia , quem adm odum cetera im m ob ilia ; quom odo Sc N o u ella v 11. vbi d^tomyft aiJ'gó.sraJ'a. appellantur. Item y,aeymi dydgft.roJk. A tq u e hi Iunt a g ric o lx , 5c coloni cenfiti, ad differentiam corfi, qui liberi agros colebant. Si qui igitur mercenariam operam in agris colendis locabant, non referebantur in c e n fu m ,c u m eflent liberi; icd ij tantum, qui feruilis erant co n d itio n is, qui ideo a gric o lx ccnfiti ,Sc coloni cenfiti diéti. V nde tit. C • D e agrie, cen f dr coi- A tq u e ijdcm adfcriptitij appellati; quiacenfibusadfcripri. /.19.C. eod. 1-6 . C- D e re mil. Q uare cx publici cen fus adferiptione conditio eorum probabatur. d. I. i i . in prine. C -D e agr. c e r ft j- coi.

v i 1. Q uidam autem etfi "liberi erant, longa tamen habitatione feruitutis labem a liquam con trah eb an t, ex Anaftafij conftitutione , quam ex Bafilicis reprxfen tauit C ujaciu s. Siquidem qui triginta annorum fpatio in fundo aliquo mercenariam operam fundi dom ino locauerant, liberi quidem habeb an tu r, Sc poterant fibi adqitirere; non poterant tamen á terra recedere , fun du m deferere,ijquc c e rtum canonem dom ino prsftarc tenebantur Sed d e lib crise o ru m q u x litu m eft, ciuldem - n ceffen t conditionis; atque eidem con ditioni eos addixit Iuftinianus, d. !. Cum fatis. 11. C- De agr. cenf & col. nec á fun do, in qu o nati e fle n t, Sc quem pater, propter triginta annorum habitationem , deferere non poterat, reced ere, nec folem nem canonem fundi dom ino negare. A tq ue hi erant terrx feru i, etfi alias videbantur lib e r i; qu od de colo nis T hracenfibus T h cod ofiu s , Sc Arcadius definiebant./, vn. C. De coi. Thracenf.

v i l i . E rgo ij proprie ferui, qui in fundo nati cran t, aut alibi é matre ferua: qui habita tio n e , 5c triginta annorum fcru itio ,ij non fetui fimpliciter' , fed terrx ferui , vna cum omni fobole ibidem procreata. Q u i in fundo nati c matre ferua, originatij, Sc originales di- é li.l. 7. er 16. C- D e agrie, cen f & coi. quom odo differebant tam ab iis, qui feruitutis maculam ex diuturna habitatione con traxeran t, quam ab iis , qui fundis adtributierant ado-* minis, Sc vt ferui ruftici in cenfum r e la ti, qui coloni, ccnfitique d iiti. d .l. 7. Q ttilo n g a h a -

E e iij

ANIMADVERS. IN SALMASII OBSERVAT.bitation eferu itutis aliquid con traxeran t, v i dentur quoque inquilini d id i. N am inquilini proprie funt ¡itzouun, Scmgftiui, Q uare inter in qu ilinos, & colonos,quantum ad originem attinet vindicandam , indiicretam , eandem - que pene cflc conditionem dicebant A rcadius, & H onorius Im p eratores, ¡.Definimus. 15. C- D e agr. Cenf- c r col. etfi pro adferiptitiis quandoque accipiun tu r. vt l . 111 ■ V c leg. 1. N c c ali ter inquilina a b ic d io accipitur apudSaluia- n u n i,lo c o a nobis c ita to ,lib . 1 1. d c rc r .iu d ic . a u d . cap. x x i v.

ix. Ius autem etfi ita conftitutum eflet,lo n ge tamen alio fled eb a tu r, cum p lu rim i, qu os in fundis fuis receperant, v t adueñas, non pro in quilinis m o d o , le d pro originariis tandem haberent , ac p rx iu d icio tem poris in feruos Verterent, ita v te x a d o re s effent, non facultatis tan tum , fed etiam conditionis fu x , qu od queritur Saluianus eo loco . A tq u c eos efle exiftirnamiis,quosce««ix¿7Mí dicebat A m m o- n iu s,q u o fq u c interpretatur H cly ch iu s ,n i fallo r, *í£;íxíií, Sc a’kXoíO/fíí: Saluianus dicebat ad- u en .it . Si qui igitur ea ratione prp fe ru is , Sc adferiptitiis h a b iti, poftca tandem é lo co feru itij m igrauerantjiugo feruitutis excuflo , eos, non ¿n w M í& tf d id o s obferuabat A m m onius, q u x e ra te o ru m d e n o m in a tio .q u i c legitim a Icruitute manumifli erant, Sc libertate donati, fed i’ Eof de m v& naiijut idem dice - bat, qui in fundis, in quos fc receperant, cred ito res, aut tributorum e xa d o res fugien tes, A tin en * e ra n t, & ita appellabantur. Salmafius autem nhóm t dici o b feru a b at, qui lponte fua fe in feruitutem dabant, Sc creditoribus fe addicebant; quam obferuationem nullo cu - iufquam tcftim onio n ixam ,n otatam a nobis, lib . 11. dc rcr.iu d . a u d . Salmafius defendere pergit in D cfcnfion ibu s m ife llis ; fed d efen dere fua vnius aud o ritate , ncc vel m inim o prolato tc ftim o n io , quo eam con firm et, contentus dicere verba Am m onij adeo cflc clara, v t interpretatione non egean t; M e autem ad n e fe io q u a s n u g a s c o n fu g e r e ; quas n u g as,q u ia nefeire fc fatetur q u x f in t , volu i pluribusper- fcqu i, v t, fi qua fieri poflit, fuam ofei vefotihon obferuationem idoneo aliquo tcftim onio, eo- que vel vno co m p ro b et, huneque nobis ¿ e*- toi rependat. Interim autem videam us vel I f l

x. Is igitur eadem farragine, de m odo v fu rarum, cap. v i 1 i .p . 801. •e&dinnt dici ait ne- xosob xsa lien u m ,atq u c a d d id o s. P o ftea ,p . 803. aliquo m odo mutata fen ten tia , 'oáSurot m auult accipi de eo nexorum genere, qui fponte nexum inibant, ac fua voluntate tn feruitutem ex nexu creditoribus dabant. Q u o d iterum magis aflcucranter dicit eadem p. fub cuius finem tamen, itcm initio p. 804- nihil prohibere ait,ei- ‘u&Anoic de vtrifique fu ijfe dtilos, & Latine ad- diStos de vtroque aenere. N am «esríSíáw ejfe addicere. Et tandem cap. x 1 x. p .8 77. legem nobis A tticam effingere n o n d u b itat, v b i i ^ - ¿1717 pro a d d id o accip it,gen eraliter tamen, n cc pro co tantum qui fponte fc addixit, quod voluerat antea. V erb aciu s fu n t; Ergo feruiebant addicis , non ferui erant. L e x de hit ita

erat concepta, additi ut, donec pecuniam foluerit, Jcruiat a & d tn t , tut tui petos itmKoro, J\tx<£n». N O N D I X I T ( N o t a verba h x c .q u x v c - ram legem , nec fid itiam ,fignifican t) fikos t«r. Serare tdem,c¡uod tn feruitute effe. H x c cum le g iile m , miratus hom inis temeritatem , Sc dj.aJmioji qui tam intrepide legem commentitiam pro vera, Sc certa obtrudere aufus eflet, Sc in cam fuum er&itrn. . co , qu o volebat,modo lnlerere, notare id nolui ; (ed Plutarchi locum , cuiuslacin¡a«Tiy<aíwitaaccipiendum ef

ficere voluerat , integrum p r o tu li , v t aliam fuifle Plutarchi m enrcinoftenderem . A gebat eo lo co de publicanorum ,& foeneratorum fx- u itia , & imm anitate , qui A fix ciuitates eo com puliflent, v ta d d iflo lu cn d u m x s alienum ob tributa con trad u m ,filios eleganti forma, & liberas virgines vendere cogeren tu r; quorum pretio abfum pto ipfi quoque venu irent, & ipfis aceflio fierent, ad nis 0 líhos lio mus J o iu fu i Nt.iju-t. H x c quom odo confnta- u crit Salm afius, &: opinionem luam confirma- u eritin D efcnfionibus m ifellis, opcrxpretiim i eft videre. Ibi ccrtc n u llu m , vel minimum a u d o ris v ilius locum profert, hoc effato, fiue oraculo contentus, p. 337. Sciat Aduocatus,nú- &aot additium fignificare, ate/ue etiam addicli- tiu m ,vel addictum. Verum tandem in om il- fis,p oft h x c verb a p a gin x 338. H inc etiam dedere, pro, addicere, <$■ tuA-ns, idem , qui addi- flsst, quamuis id neget Aduocatus, h x c addiiu- bct. A d e o auteni verum eft, s o r lliA u G rx -« c is , e tiam , pro femee addicere , Sc dedere « vfurpari , v t n i h i l s i t m a g i s “ t r 1 t v m apud optim os a u d o res G rxco s. <« D ion yf. A n tiq .R om . l ib .v iii. Puuaion o f-n “yjxfxreuívuy noklm b lu -ni o k é & r ¡¿xóomi,iy r •«

KOCfCitluufyjM tú Mttfxtu m aváyaUv. Ite m earum , “

q u * f e M a r c io d ed eran t, neccjfitatem . P o ly x - “ niiSjlib. v 111. de C x fa ic ; ¡Io’xm ‘.o otaras iyfiegu «j m>7e f in J lT i fa oejtili/fiyois. C u m P o m - “

p e m t in im icitia tfi d en itn tia jfct i Hit, q u i f e n eu - ‘ c

t n p a rti addixijfept. A libi eodem fcnfu hoc “ verbum p ofu it.] H x c ille, E rgo h o c habuit, « qu od flfe. toJ ■tc,á i7a, Sc eéu. 70 J doceret nos tauti nom inis criticus,& criticorum , ac G ram m aticorum om nium ;nonm iiiusquam Iurifconfiiltorum .defricatorafpcrrim us.Sane feire d e b u it , non vno m odo accipi.N am *£«-1?)«% dicuntur , qui alicuius fententix accedunt, qui alicuius fententiam fequun- tu r.q u o d ab aliis iam notatum . A tq uc ia riii-

quandoque fimpliciter dixerunt. H eliod orus, lib. 1 1 . *, t a ita th je d / if t i Si .um kJ tu itis.

E rgo in fenatu d icu n tu r, qui ad alicuius fententiam accedunt. Sic cum d e C x - fiuc d iu crfx effent in fenatu fen ten tix ,a tq u c a b e o ccnferent quidam arma effe ponenda, exercitum a Pom peio retinendum , Curio autem vtrum que exercitum dim ittere vellet, ITiu-rtIt? f i iu ttn , xai L io tuyos, untura j t u m e

oi Konra <B£,ei’lr.7o , inquit Plut. in Pompeio. R e n aliter paulo narrat in C xfarc.fed eodem verbo vtitu r , itcm «r? T? .“ m .m m cr, in q u it, t» j * W uap itdyet «OJ»- Gtvn. t$J ■} m d x .m ill.v uiir.it d ii- .lA to il

¥ a'fjsLo dfotreu , ttántv ó.uakus Et

fapius. D icuntur etiam fim pliciter n cc in d icare ,vb i v t f ¿ im ad cum fenfuin a liqui alicuius partibus fe adiungunr, qui alicu- quo m odo accedere videatur. A tq u i exftatiuspartes fcquuntur, aliis, fiuedelcrtis, & de- lo cu sfan cin fign is apitdeundcm D ion yf. H a-rcliiítis.fiue ncglc& is. Sic accipitur ®t«s70i&u lie. lib . v i . vbi Appius C lau d iu s purgabac,apud D ion yf.H al. loco á Salmafio laudato, qu o d fib i ob ied lu m fu cratáM . V alerio , & cri-Pu,uaioi o •ffj' Tt tiXfzn/Jtrxr t , xai ■%) m in idatu m , cines m ultos dure a fe hábitos,«fff/Ou/xtiwp ni Mct/xif? «'«)r.lw; qua- interpres & ,q u o d íoluendo non eflen t, libertate fpoli.t-fic reddebat,m eliu sm u lto .quá Salmafius; s l t tos. Locus integer in gratiam S alm afij, v iri,Romani cum audirentfociasvrbespartimcaptat, (n e quam libi con tu m eliam fadtam p u tc t ,f íCírfiibuerfas; partim necefitate ad defeílionem do íliflim um cum appcllaucro ) non vfqu e-adaclas. Ibi « o etfa p tW enxit appellat, quae fe quaque dóéliflim i. i&i f i t tim a Oyaxiia , visteC oriolano adiunxcrant;certe ei le dediderant tio¡v,£s x^n£>¡Komfdw iy¿ <ts£s r¿ ^ w j n W n i ínon adm oto ariete , ncc caltris poficis; q u o d ¿y Jíoyuu voxi-mi tjyo», * vuZ i ¿a ; t i ; a’íirx-ctiam fignificat Plutarchus in C o rio la n o , his xó-my J)d ■? í'ikAu dfúnivt , ií ihop x/xuavay fifíTJ)verbis : ¿ t i j Buha-tic tuntúnme twru vft xpy.nl v t?í¡ nureíJbi ; t» íímív. •noín f itXav, T«,7 i mfMTX titiat intuitum, xai 7« fánucnti Á a 7>y¿ trox m i y JiJxXuSs Jiú ^f'of , «r« pro xxoTf J íx p m n . T/7 y i6lu í; ap ¿ m u ir n o s in clin o 'TCA- n ú yo n i í/ m jt S ooqí i'-fioí , i í iy a T b/mtíixoú.m iy

Xlw, otrut ¡aÍ ¿xoymi <um fixtérmim , oroffenú-ru fti oo&Aíñy teriixTufxlui , ¿Ji ¿Ti/toy , a'Ww m m rV Í"T 7; 7n Sí u &> y. yíd hac Bolanis, qui ei reftiterdnt, ¡xoi yú&y tfíxuv n , xai mxeemy, xai ¿y n itv i capris, libera corpora in predam redegit, Cír ¿yayxgjoii itymfoncu. Qua: fit interpretan-bona diripuit. ¿¡)ui ad eum defin ijfen t, eorum tur. D tc mihi , fa le r i , Scifne altquos acuram maenam eg it, ab eorum fimbus caftra me ob debita in feruitutem años ? Cguos v n -locans, v t ne inuito Je aliquid paterentur detri- quam ciues in neruo habui , aut nunc babeo ?menú. P lut. in T im oleonte ; oí ij anPjjüttí» Jguis e fecefforibus propter meam crudelitatem, ■mi edidt ¿voi^ami ‘O&eifovn nS jy/MXÍorn. I tc - aut auaritiam cáret patria ? Certe proferes ne- rum ; xai f i 7rb.i1 ¿M e etfjisri- minem. Tantum enim abeft, ve aliquem ob debi-b ttn m ttuoxíorn. Sic >8&%afiiy. P lut. in C a :- ¡um in feruitutem abduxerim, vt ctiam mullid fare ; tV j\’ ¡umeármy o! p. mfoiuáiiti mrns ¿ua- mea concejferim, necvlli eorum, qui me defrauda etvnyáfnmy. Idem in Fabio M axim o ; ft> darunt,nexum,aut mfamiam concihauerim;fed *XíÍt«, xai ¡j.iyca i*i“ ¿5w «ero ■sfir,yú(iuji tx»- omnes per me funt liberi j omnes gratsam ha- euc, xai k icmluo, » ¡xiycoy i)ft ^.íto PVfdeu tt'iiti- bent, Vt clientes , vt dm ici, atque in maxime f « , «eíc&í/xóku is-tíya. D icuntur igitur eev- nccejfarips cenferivolunt. H unc locum fi o b - v i'8 í^ ,qu i á fuis defcifccntes aliis fc adiun - feruafies, Salmafi, quanta nunc ls tit ia exulta- gunt, aliorum partes fequuntur, aut etiam iis res iquanca verborum ia£tantia A du ocato m- fetrad un t. S cd S cq u icu m n eu trip artiu m fin t fultarcs! Q u an tx infcitiac, & tem eritatis eum a d d id i, alteram e ligu n t; ad quos pertinet Po- accufares ¡ Sane cum Plutarchi locum vnicum ly.xni locu sabeod cm Salm afio citatus: Ilo/x. áB udaroin C om m entariislin gu a:G r s c s in d i- mi* xxi ■nis ¡xaSiiifu ®£.-ri6«- catu m , á Salmafio totidem verbis exferiptumfximi. H oc loco oí fxxJitifU ■aessAíifooi, funt vidcrcm , vbi w pro addi¿to accipi vo lc-medij, quinen tripartí fead iu n g u n t.q u osvu l- bat, fatcorn efeio qu id dc v o ccifta m e n ti m e igo»e«rxorappcllant. Suetonius hac deeadem ob u erfatu m ,fed ob fcu re ,m em oriam in u so b -re ,in Iu lio C a fa re ; Denuntiantes Pompeio pro fecundante. C u m igitur certi nihil ocurrercr,boftibus fe habiturum, qui reip. defuijfent ,ip ft ac exi (limarem locum illum non fufficcrc admedios,o r neutrius partís, fuorum fibi numero fignificationem illam adílruendam , verba aU-futuros pronuntiat it. A d d it Salmafius , alibi tcm Plutarchi.quaspleniorareprx’ fentaui,pof-eodem fenfu hoc verbum Potyanum pofuijfe; quae fcalia interpretatione, caque idonea, donari,eft mirifica obferuatio. Q u id enim crebrius dixi, parentes ibi arf¡&ítw d iíto s , qui liberis occurrit apud optim os quofque feriptores; in feruitutem addidlis,ipfi quoque cadcm con- Plut.in P om peio,v b id e C iceron e,qu i m edius ditione adiceli eflent ¡a q u a lententia non re- inter Pom peium , Sc C raflum , neutri fc adiun- cederem , nifi m oneret m e , ac m ouerct locus gere volens, ne alterius odium incurreret, eos il.lc D ion yf. H al. vb i uiyV0í7iiy vfurparc v idein terfe conciliauit. ¿fuy ¡j 07» K¿fass oo&e riou- tu r.fi non eafignificatione, quam crudam ap- oñioy J¡a.;i¿íut,a , ia-ftfv a£f&í(élooi , ponitSalm afius, c e r te q u z ab can o n prorfuscit«i no ítíf» , fimtax ■afsi JitüXayii ¿ixfiiy. S ed recedat. Nam quid ibi fit re vera fa-adrem . V tig itu r defenderet Salmafius qu od teo rm e n o n n ifip crn u b em vid cre . Q u o d a u - doccre nos vo lu erat, diclum d eb ito - tem lcgcm Atticam eftingere au fu sellS a lm a-rcm , qui vltro nexum inibat.duo locad la D io - f iu s , vb i d iílio ifta exftaret, eaque dc e o , qui n y fij,& P o ly x n ip ro tu lit,non -nJo e iá im , fp on tcncxum inirer,id vero ferrinon poreft; fe d r á ’ 701S atqueinde fu u n r n o itm tu m q uod lexeft fióla; tu m etia in ,q u o d Solo-v o lu icc o fenfu appellatum. M iferet me tanti nis lcgiflarioni , q u » nexum corporis folue- c r itic i,q u i nullum locum inueftigarc potuit, r a t .v t fupra oftendim us, eft plañe contraria.

A D 1VS A T T . ÉT R O M . LIB. IV. j?r

£ c iiij

3U A N I M A D V E R S . I N SALMASII OBSERVAT

C A P V T X I .

L. 8. D. De ceiT. bon. retra&ata.

X d cap. X I . Obferuat. ad ius A tticum ff) Romanum.

I. D eauttoris contcBura ad l. 8.£>• Deceff.bon. tam prafentium , quam futurorum bonorumi . Salmasij acumen ridiculum. Cefftonem fieri 3. Salmafiusloquenspugnantia.

V P E R É s 'r in co cap. D e fcn f. m ifcll. q u o d in tegro hoc l i bro examinatiimus , Salmafij cenfura tam m ifere in e p ta , v t ea facile prscteriri p o tu e rit. V eru m vt ne quid om ifsil qu e

ratur , nec hanc qu oq u e ccnfuram intactam praetermitti oportere cxiftim auim us. M iferabile ceflionis beneficium lege Iulia fuifle d e bitoribus indultum , v t cedendo bonis, carce- rista td iu m ,& m ifciiam effugere pofient, certum eft. C u m igitur feriptum cxfter /. 8.D . D e ceff.bon. eum , qui cedit bonis, antequam debitum aonofeat, condemnetur, vel in tus confiteatur, audiri non debere, ncc vllum inde fen- fum idoneum elici pofle viderem , d ix i,in cal. aliquid ede v itij. N am quom odo fingi poteft, bonis aliquem cedere, qui debitum non agno- fcat, fiue lp o n te, fiue iam condem natus? Q u i neque condem natus eft,neque debitum agno- fcit ¿num eft exiitim andus petere , vt bonis ced en do acarccris m etu liber fit ? V t id poftu- lc t,eu m ,ve l vere debitorem , vel certe cx iudi- cato pro debitore haberi ftatuendum eft. Q u om o d o igitur dici potuit , aut con ftitu i, eu m , qui cedit bonis , antequam debitum agno fca t, aut condem natus fit,audiri non debere, nec adm iferabile illud beneficium adm itti ? D ixim us igitur particulam negatiuam , quam etiam codex Flor.dubiam facit, eijcien- dam , vtco n ftitutum f it , c u m , qui nondum condem natus, ncc in iure confert us e f t , audiri nihilom inus d ebere, fi bonis cedere velif.cum ratio dubitandi eflet, quod fruftra beneficium illu d p oftu laret, qui neque dam n atus, neque in iure confertus carceri mancipari nOn poflet. A tq u i cum vere debitorem leagn ofeat, atque ideo condem nari porte fc, & poft condem nationem in carcerem detrudi videat,etiam ante con dem n ation em , bonis eum cedere porte conftituebatur ea 1. D ixi etiam verba liate, debitum annofat , efle c g lo fle m a tc , cum quis ifta, vel m ius confiteatur, ita fit interpretatus. Ineptum cnim efle, fingi quenquam bonis cedere, nifi debitum , p ro p terq u od cedit bonis, agnofeat. Salmafius, p. 338. contineri non poffe ait ,quin emendationem hanc, g r obferuationem pro merito fuo caftioet i Ita falfam ejfe , & ridiculam. V t offenderem igitur particulam ne- gatiu.im tollendam efle, dixeram n ihil obfta- i'i: , quom inus ante condem nationem , aut

confeflionem in iure cedere quis bonis poflit, etfi non poflit prius in carcerem detrudi. H om o m odefliflim us , Sc iudicij tam caftiga ti, quam iuris in tclligcns, fatuum a g e n s, au t ftupidum , ad ea caftigationem hant apponit. Eoreoiavero ratio,& digna,que a lurifconful- to, c 'r Aduocato magni nominis ddferatur. Jhuid obftat ? Imo omnia obftant, ne adceftionem bonorum admitti p o fit , qui nullum debitum annotat , propter nullum condemnatus eft, <f nullum tn iure confeffus eft. Q u is eft autem ita hebes, Salmafi, v t ad bonorum ceflioncm adm itti poftulct, nifi is debitum agnofeat, aut ccrte tanquam debitor fit condem natus ? D icis,om nia obftare , ne ad ceflioncm bonorum adm itti poflit, qui nuHum debitum agnouit. Sed nos am plius dicim us, om nia obftare, nc is adm itti poftulct. N o n igitur dixim us, nihil obftaro quom inus quis bonis ced erep o flit, antequam debitum agnofeat , im o negauimus cafum hunc fingi p o fle , quo quis nifi plane infimus, qui nihil debeat, ncc debere fe putet, ad mife- rabilc ceflionis beneficium adm itti petat ¡ N egauim us autem quidquam obftare,quom inus quis bonis ced at, etfi nondum fit condem natus, ncc in iure confefliis; cum in iu svocatu s debitum ftatim agnofeere poflit,finiulque bonorum fuorum ceflione creditoribus fuis paratum fe fatisfacerc profiteri. D e le ig itu i ifta ex his, qua: nobis vis affingere, qut nullum debitum agnouit, retine autem ifta, qnt propter nullum debitum condemnatus eft , aut m ture confeffus e ft; qui cafus fu n t, de quibus fumus loquuti.V j 1. A dd it hom oingenijp lufquam fagacis; fftjn nihil habet , & nihil debet , cum nulla ei

Jiut bona, quibus cedat, dr caufam non habeat, cur cedat,non debet audiri,f bonis velit cedere. ] D e co , qui nihil habet, mox videbim us. Sed quom odo animi mente inducere potes,petere aliqu em ad bonorú ceflioncm adm itti, qui n ihil debet, ncc eft indicatus debere? Fingis,M i hom o, aliquem plus quam ftultum , qui id pet a t , aut Iurilconfultum plufquam ftupidum , qui ciulm odi cafum proponat. C eterum .quod ais cum , qui nihil h a b e t, fi bonis cedere velit, audiri non d eb ere, cum bonorum nihil habeat, oftentas acumen ingenij t u i , quale ccrte Iu rifco n fu lti, qui fcnfutn iftum communem fequuntur d u ce m , prom ittere non audeanr. E rgo qui bona nulla habenr, ad ccflionem bonorum adm itti non p oflu n t, fed eosinperpe- tuis vinculis contabefcere, ac miferum ipiri- tum exhalare ius eft. Quarc ? Q uia vt bom»

A D I VS A T T . É T R O M . LIB. IV. ' 33>quis cedat , cum bona habere n cccflc eft. A rgu te ,v t nihil argutius. N o s autem , quibus non datum eft efle tam acutis , eum ctiam , qui bona nulla h a b e t , bonis ccdcrc pofle dicim us , quandoquidem bonis cedere p o teft, fub con dition e tacita, i i q u x habet, aut hab ere creditu r, aut fi q u x vnquam habiturus eft» fiquidem fit c c flio , tam p rxfen tium ,quam futurorum bonorum ./. + • & 7 - ^eceff. bon.l. pen. C ■ Jpui bon. ced■ poff. vbi m anifcfte definitur, tam eos, qui bonorum aliquid poftident, quam qui nihil poftident, ad illud beneficium adm itti. Epigram m atario , & ludenti hom ini tale acumen optim e conuenit ; non hom ini ferio .a u tfe r ia rra&anti. T u n ce n im eft (3«- fsiKoyjs^mx. fi ferio agit,«Wia»«>ee. V cn uftu m eft illud M artialis ; Sexte nihil debes ; N d debes, Sexte, faremur. Debet enim f i quis foluere, S e x te , poteft. In foro ,au t vita com m uni d e b ita a lio x re expunguntur.

m . Q u o d autem d ix i, verba i l la , debitum agnofeat, efle eg lo flem ate, quo quis ifta, aut in tus confiteatur interpretari voluerit,id quoque acerbe increpat Salmafius,ac poftquá folemma nsspari me, (¿-hariolari dixit, cam ipfam, quam attu li rationem ,contra obferuationem meam facere pronuntiat. Q u xrcb am igitur, quomodo fingi poftit, bonis aliquem cedere, nifidebitum, propter quod cedit bonis, agnofeat. Q uam ad qu xftio n em ita rc fp o n d e t, v t rcfponfioncm fuam eodem ore euertat. Sane, in qu it, nec fingi poteft, quenquam bonis cedere, qui debitum in ture confeffus non eft, nec aris conftfft condemnatus eft. Q u o d fequentibu s, & coh xren tib us ver bis dcftruit, cum cum quoque, qpi ante iu

dicium (ponte fua debitum a gn o feit,b o n isce" dere pofle ait. V erba, qu ibu s exim ium cap u t illu d clau dit, h x c funt. T ria hac funt diuerfa, propter qua ah quis, quafi ex are confeffo, debeat bonis cedere ; S i extra iudicium fponte fu a debitum aonofeat; Si in iure confiteatur ; St probationibus conuiilus aris co n f fii condemnetur. E rgo , non m odo fi condem natus fit, aut in iure confeffus, fed & fi debitum extra iu dicium agnofeat. Falfum igitur e ft , quodafleuerauit» fingi non pofle quenquam bonis c e d c rc , q u i debitum in iure confeflus non eft ,n e c iuris con feflico n d em n atu s; fiquidem ex eius do- étrina, qui debitum agn ou it,ctiam extra iu d i- cium , bonis cedere poteft. Q u o d cum verum n on fit fim p liciter, nec debitor bonis ced at, nifi i creditoribus interpellatus, & in itis v o catus, exiftim au i, verbis iftis,<*«rc^«,i;» debitum aonofeat, interpretatum aliquem qu od 1 Iurifcon fu lto feriptú erat.axr in ius confiteatur; cuius co n ie& u rx v t me pceniteat non poteft facere hominis hatft rerum non in te lliecn tis im portu n itas: facere fortade p o teftb au lico - rum auiftoritas ,in quibus eandem le d io n e m inuenio , tui- SíXcvtk í/xltoas xair ionyü 75 yefzt, 1! tutmxeA* , » KcnáQsf) , i ft¡ a/.eicSj. Q iiare aut interpretam en tum ,quod adiedtum fum fufpt- cattis,vetuftiifim um e f t , & a b ipfis D igefto- r u m c o lle fto r ib u s , qualia m u lta , aut fenfuin illius legis aflaqui n eq u eo; quod m irum non eft. Excitabit igitur h x c obferuatio do ctiores, & fo lcrtio re s ,q u i, quod nobis hac in lege eft o b fcu ru m , ingenij fu ip erfp icaeitatcillu ftra- bunt;

A N I M A D V E R S . IN S A L M A S I I O B S F R V A T .

a n i m a d v e r s i o n v m

I N S A L M A S I Io b s e r v a t i o n e s

AD 1 VS ATTICVM ET ROMANVM, L I B E R V.

C A P V T P R I M V M .

Dc cuenta in ckliótis.

A d cap. X I I . Obferuationum ad ius A llicu m , & Romanum.

I . Stulta Salman] glori A tio.l . Emendatio l .A u t fada.§. Euentus. D.Dc peen,

ab audore propofita in Obferuationibus, “ Sal- ma/io oppugnata.

3 . Salm asi] ad eum $. ebferuatio erroribus plena.

4. Fada,euentus, e x itu i, dr effetius. Salmasi]

E r v e n i m v s ad c a p .x i 1. O b fcru atid - nuin ad ius A ttic . Si R om . v b i res fuas non am plius tuetur Salmafius, fed noftras oppugnat .vtru m q u e felici fu c ce flu , qu od ipfe ¿>

Ittlevn 0vucv lalvur, pxan e eleganti fibi gratula- tur ftatim initio cap itis;q u od fi ferio facit, Se perfuafus, m iferct me hominis in tantam infamam deu olu ti. I11 Sophoclis tragoedia,cum A iax furens, adiudicatis V ly fli A chillis armis, greges pecorum tru cid a ret, G raxorum pro- ceresiugulare fe p u tan s,a c verueeem quen- dam exim iú quem V lyrtem elle im aginabatur, fecum circum duceret om ni torm entorum genere excrucian dum , V ly f le s id conlpicatus, etfid ix iftcta n tea ,rilu m eum iucundilfiinum , quo quis inim ici fortem r id e re t, ««m. -¡Ikok HJisof tif i , v iri tamen fortiifim i, qui tantis m iferiiscon fliilaretur, Vicem m ifc-rcri coepit , idque 110# m agis A iacis cau la ,

puerilis obferuatio. Enentu 1 e/uandoejue Coc- tlandus; <jlia>:doc¡nc non fpetlandus, fe d v o luntas, dr confilium-

5. Fada ,d r cuenta dtuerfia ratione f i pe eadem, Cr nUeatoriaSalmasi] c.'!illatio notata.

6 . Abfurda eiufilem d. § . Euentus.mterp -e tat io, Cr correcho explofa, vtraque led. t affers.t.

quam fua ipfius, cum m ortalium conditionem v id e r e t , quam fit fluxa, q u o tq u e , Si quanti» cladibus expoli.a; denique .y-tes «Ar i / m x\-Ko . nS.U/j a JioK , oesrrt: i^ayw , i y.seluj ruis.Salm afius,etfi ita d e me m eritus eft, vc/peifta- culum nullum videri poflit cflc mihi m cun- dius quam in qu ograuiorcs qu iqu e, acm agis ftupendi errores eius proft.uu om nibus fpc- fta n d i, illius tamen vicem dolerc me profiteor, qui cum iis ingenij dotibus p rxditus effet, quibus ad orn an das, Sí próm oiiendas literas, fi id vnum e g if le t ,n ih ild ee llcv id eb a tur,dum g lo rio lx ipfa inanitate r id ic u li cupiditate abreptus aliud a g it , huorc, Si rubigine n efe io q u ae a s ita deteri pallus e f t .v t prioris lucratura: nihil p r x t e r ne l do quxxuv-

fuperfit, Si e.l-.íuj mar: nec minus ramen pcrfuaiiim h a b e a t, nem inem alium efle , qui non in literis m odo.ad quas videbatur natus, fed in ipfis fcien tiis, Si dilciplm is,a quibus eft a lien u s,a liq u id videat. H isnihil efle verius, ju x h a ilcn u s obfcruauim us . abunde fidem aciunt ; ncc m inorem fac ien t, nifi plcnio-5ra

rem , q u x obfcruaturi fumus.n . C ap itc i. O bfcruationum noftrarum

glofl'em aim portununi incubare oftendim usin l-A u t fada.\(¡.%. Euentus. D.bepcen.qu o p rx - ftantiflim adodf riña, Se ad vfum quotidianum adprim enccclfaria, miferis m odis fu cra to p - p reflá , Sc fru ítu s c iusnobis ereptus. Salm a- ¡iusconiccfuram n oftram , quam h ario lationem appellare d ignatu r, acerbe exagitat hoc capite, Sc aliam prop on it,qu a nihil efle verius aflcucrarc non dubitat, aufurusproculdubio, fi quis ab co flagitet, iureiurando id ipfum affirmare. H o cq u id fit videndum eft. C lau diu s igitur Saturninusin principio illius l.obfcrua- ucrat, aur fadtapuniri,vt furta,exdeique-, aut di¿ta, v tco n u itia ,S c infidas aduocationes;aut feripta, vt faifa, Sc fam ofos lib e llo s; aut confi- lin .v t con iuration cs, & latronum con fcicn - tiam ; fed h x c quatuor genera confideranda leprem m odis,caufa, perfona, lo co , tem pore, qualitate, quantitate, Sc euentu; atque pro iis circum flandis d eb itu m augeri , aut m inui; quandoque ctiam purgari, aut cxcuiari. C u m h^ cfigillatiin exam inaret,Scad eu en tu m ,q u x crat vftima chcun ftantia, ven tú eflet, inuenic- b a n tu rh x c feripta •, Euentus fp cd eturvt it d e mentísimo quoque fad a. n u llo fcnfu. D ixim us igitur cxiftim arc nos, vocem illam fa d a , e flee gloflcm atc , aut interpretam ento dictionis enent usi quod cum quis m margine libri adferi- p fiflet, in textu m poftea irrepfcrit; verbi au tem [pedetur, profpedantnr , vltim am fy lla- bam repetitam efle , indeque facium v t ,q u ibus adicctiom bus fublatis, planiflimus textus fit futurus,& Saturnini fcn ten rixcon u cn ien - tiflim us, hoc m odo ,E.uentus [pedantur i cle- mentiffimoquoque,¡quod hom o vitilitigato r,& conniiotx m entis , cum carpere in ftituilfct, ficut cetera mea om n ia, in errores fefe induit, tam f a d o s , tam p u tid o s, & quofdam ctiam tam pu eriles, v t facile appareat cum apud fc non fu ifle , cum ea feriberet , aut certe cum modeftia & verecundia, m entem qu oq ue , Sc ipfius literatu rx .qu a non m ediocriter excellebat olim ,m em oriam tantifpcram ififlc.

m . A d id igitur, quod oblentaueram us, interpretatum efle aliquem , euentus, fa d a , optime ,fc d interpretam entum poftea in textum irrepfiflb,notam hanc a d ije it,Imo pejjftme;cuiu sn o tx rationem hanc a d fe rt, egregiam lañe, Sí grammaticorum /jr/w/cer/odigniffimani.„ N o n cnim fa ifa ,in qu it,p . 54 4 .eadem cum ,, eucn tib iiS jV tcxh oc verlu con ftat.-- Careat „ fuccefnbus opto, fifijfq u is ab euentu fadapro- „ banda putat. ] A dd it deinde, q u a dicantur fa ifa ; q u x euen tus, fc alia qu xdam ad per- uertendam $. illius fencentiam ; caque omnia tam obfcure; tam perturbate; tam perplexe,v t D elphicam vatem ,cum D eo prem ente, atque os rabidum vexante , Se fatigante baccharetur, non putem quidquam tam am bigue pro- ,. fatam. S icig itu rille ;F a ifa lu n t,ra p in x ,tu r- „ ta ,exdes,verberationes. Verberatioitaque „ fa itu n i. S ed ex huiufm odi faitoplerum que „ aIiuseucntusconfcquitur,quam fibipropo- „ fu eratis,q u iverb eran it. N oluerat occidc- „ rc ,fcd verberare tantum. M orstam eninde

A D I V S A T T . E'fequura eft. H ic euentus eft a fa ito d iu c r- ,c fus. Fada c au furum in iure 11011 funteuentuS** caufara m . V nde Aduocat t, qui dirim unt am- “ bioua fa d a cauftrum. F aitum etiam to tory- <c xtif&oy exponunt Gloftac. A t euentus c f t t£

Idem Sc e x itu s, vt in iftis Seruij a d ‘c illu d /Eneidos ; A u fi omnes immane nefas, <e aufoque potiti. Illi fu n t, & qui fecerunt, <¿~ qui conati funt. D icit autem fecundum Ro- <c manum ritum , in quo non tantum exitus pu- cc niturffeddrvoluntas. I taaccip itu rap u d O u i- « dium in ifto vu lga to , E xitus ada probar." C lem en tiffim iqu iqu c non fa itu n i, fed exitum , Sc euentum fp eifarun t. ] R ifum l ix c , '* an indignationem m ouerc d eb ean t, incertus fum.

1 v . Euentus igitur fa ifa dici n eq u eu n t, Sc id eo fi quis ad iliition em c» f»r«/, m d . l . i 6. adfcripfit fa d a pro interpretam ento , fec it peflim e. Sane euentus eft nt jc o V W , q u o d cx aliqua caufa c x iftit, fiue fit id ,q u o d q n is fibi propofutrat, fiue a liud , fiue n ihil. Q u are C ice ro in partitionibus oratoriis, euentus efle a it ,c a ,q u x fu n rcffe ita de caufis; Autearruns rerum , dc quibus agitur, caufe ; aut cauftrum euentus.id eft, qua funt effeda de caufis. E t id e o e f fe itu s , ex itu s , Sc euentuspafliin ínifi- centur, Sc pro v n a , Sc eadem re vfurpantur in libris noftris. V l p . l . i o .D e neg. gcft. I s , qui negotiorum gcjlorumactt ,nor. filu m ,fi effedum habuit negotium , quod gefiit, adione ifta vtetur; fed fiujj¡cit,fi vtiliter gefiit, etfi effedum non habuit negotium. Q u o d dicit hic effedum , d icit poftea ibidem euen tum ,his v e rb is , E u m ,q u i tnfislam fnlfit, vel feruum agrorum curauit,habere negotiorum geflorum adionem, f iv t diter hoc fecerit , licet euentus non fit fequuttts. Id eft, e ffeitu s. E tI. 13. cod. tit. Sicut negotiisvwo- rum geftis finffeit vtiliter negotium gefium ; ita C-r m bonn mortuorum, licet aduerfus exitus f it . H ic qu oque exitus eft e ffe itu s ,v t d efin a tp u e- rilircr ineptire S alm afius, cum pro re m agna o b fe ru a t, exitum pro euentu accipi, tam apud Scruium G ram m aticú,quam apud O u id iu m , eo loco, Exitus ada probat; qua obferuatione nefeio an excogitari poflit quidquam humilius, Sc ipfis polionibus magis notum . D elinat quoque aut (fulte errare, aur nugatorie cauil- lari, cum tacta, fc euen tusp rore eadem accipi ideo negat, quia apud cundcm O uidium eodem lo co feparantur, JOuifquis ab euentu fa d a notanda.putat, qu od nihil aliud e ft , quam dc c o , qu od lu icc p tu m ,q u o d faitu m , quod ge- ftum eft , ex euentu indicare, non cx confilij prudentia, aut cius, qui rem fufccpit, vigilantia, ftudio,6c in d u ftn a ;q u o d ideo im probarunt fapientes, quia rerum euentus non funt in manu n oftra , fe d a ’D e o fo lo pendent, qui hominum con filia , Sc induftriani, aut ad e x itum perd u cit, aut facit irrita; qu odfignifica- bat idem O u idiu s a lib i; Sit dubium pofitfne capi, captabere certe; Exitus tn Dtqs eft. E uentus igitur dicitur, quod ab arbitrio n oifro .aut po- tcftacenon p end et, quod etiain/. 78. D e cond-dr dem. belle oftendit Papinianus. E!tc mterefl tn potefiate fuerint accipientis conditiones , an m euentum collata. Idem effeitus

R O M . L I B . V. 33?

ANIMADVERS. IN SAIMASII OBSERVAT.«juoquedicitur. & faólum .id eft,quod ex pro- p o fito , Sc confilio c x if t it , & f u ; v t is qui ad diótioncm eiien rm notiu izfaSlx, non loquu t u s fit im proprie ; M axim e cu m in cafu illius $.agcretur dc voluntate foIa,ée confilio exd is

fa c ie n d x , S th o m icid ij p erp etran d i; q u x res non minus vindicabatur verbis legis C o rn e -

Jix, quam fi hom icidium p e rfcó lu m fu ifltt; Sc quam tamen lenius puniri á elem entiffim o q u o q u e dicebat Saturninus, fi n ihil p rx tcrea factum fuiiTct ; id eft , fi m aleficium inchoatu m , fed non cffeótum , aut pcrfcólum fu ifie t, quam uis voluntas n o n d e c flc t , qu od pluribus explicabim us poftea. N u n c ad rem.

v. Poftquam igitur bellam illam differentiam inter fa c ta , Sc euentus c o n ft itu it , addic deinde q u x fin tfa ó la ; ac facta air eíT'c rapinas, fu rta ,e x d e s , v erb e ra tio n e s; qu od verum eft; fed nonne eadem f ió la dicentur etiam euentu s diuerfa ratione ? V o lu it quis aliena bona rapere i V o lu it furtum facere. Q u o d vo lu it, fec it. Q u is eft igitur confilij illius euentus ; F u rtu m ,q u o d v o lu it. Sic in e x d is , & pullationis propofico. P o tu it tamen aliud euenire. P o tu it is ,q u i rap ere, furtum fa c e re , exd ere a liquem v o lu it , non m odo a propofito aberrare, fed etiam male m ulcari, c x d i, o ccid i, Ec h ic qu oq u e illius confilij,atque incepti euentu s. Prior erat p io p o fic ic ffcó tu s;h iccffcó lu s propofito longe contrarius. Sed Sc potuit confilium illu d alio m odo fruftrari , Sc nihil a liu d in d c fequi. A tque fruftratio illa eft euentu s. Bonus aurem eft euentus, fi con filiu m ,Sc inceptum bene c e d it , qui lucccflus d icitu r; etfi quod inde lequitur poteft effe m alum ; fed quatenus confilij finis e f t , Si cffcólus, bonum elicitur.Q u od autem addit Salm afius,plerum que ex iis fa tft is ,q u x n o ta u e r a t ,a liu d lc q u i, quam qu od fibi propofucrat is , qui ea fe c e rat , nugatur. N am fi pro pulfatione fola cxiftit o cc ifio ; occifio i l la , q u x eft rei euentus,

nonne faó lú eftíS cd q lorfum hoc ad S.Euchi. m i.quem aelem en ti ifim oquoqu e fpcólaridicebat Saturninus i N um clcm cntillim us quif-

, que ,f id c hom icidio iudex fed ea t, quod fuerit ab co facium ,qui verbera tantum intentare volu erat,non auté occidere, euentú fpeclabit, <Sc non voluntatem - Si euentum fpeólabit,pro hom icida h a b e b it, qui hom inem noluit occidere. Si voluntatem , pro hom icida non habeb it c tiam eu m q u io ccid it , fi cafu id accidit, non confilio, aut propofito. E rgo elem enti ili- m u sq u ilq u c propofitum fpeclabit, & voluntatem , non euentum .

v i i i . P erg it lurifconfultorum defricator. Fada cattftrum in iurc non f u n t euentus caufia- r u m . Vnde Aduocatt s e¡m dirimunt am ’ngu»

fa d a caufarum. Q u ali f ió la , Sc euentus ren» eandem femper fign iriccn t, & quafi quod acc id it faólis \T ffu/i^titif v t quandoque fint eu en ta,id feinpcraccidere debeat. C a .ilx autem habent etiam fua fa ra . óc fuos euentus, non lem per iuri, & rationi rcfpondcnt s ; qua de re non eft hic dicendi locus. Poft h x cca - ftigationem fuam con clu dit bella hac fententia, C le m e n t i f i im i quique , non f . i d - t m . quod ' X v o lu n t a t e f o e d a t u r , f e d e u e n tu m , ¿ r e x i t u m /p edarunt. A tq u e hoc ed ito oraculo , miratur d o d i fim os viros in lene ¡¡la , qua e m e n d a n d a , qua explicanda hallttcinaios. cu m n u llo n eu oc io facillim a comedi:-a erui pifiit , q" s efi , E tentui fpedatur,vt * clementifimo quoque fad um , id e j} ,v t clrm entifim usqufque f a t t . j - u e ■tentum f litus foedare. ] Q uare ex hominis illius fententia , h a e eft generalis definitio, non voluntatem fp eclaii a clcm cntillim o q u oq u e,fed e u e n tu m ,& exitum ; q u x quidem definipio non eft, non dicam , Iurifconluiei, <Q u id enim Salm afio cum iurifprudentia ?) fed hominis rationis vllum aliquem habentis; verum plane hebetis , Sc fiacrati. H ac dc re pler.i.i» agendum eft.

C A P V T I I .

In dcli&is vtrum voluntas fpe£tctur,an exitus.

A d d. cap. X 1 1- Obferuationwn ad ius Atticum & Romanum.

J . Generalis repula de voluntate in delidis. Leges ejuadam, qua videntur pugnare , qua pojtca conciliabuntur.

l . Differentia inter cogitationem,& voluntatem. Coei ratio quid. Jlanúfru. Sidtout. Voluntas

, quid.y Cogitatio (¡)‘ voluntas nuda apud homi

nes rea fieri non potefi , apud D eum fe - cus.

'q. Voluntas nuda non punitur in foro human o, nifi fa d o aliquo pattfiada. Lege Cornelia de ficarqs voluntas f l a tenetur re aliqua dc- mouftrata.

Leges otoñes alia t q u * voluntatem p u

niunt, voluntatem intelhount adu ali quo do- monfiratam.

6. Scelus cogitatum quid.7. Voluntas & conatus quandoque punitur, fiti

cum temperamento, nec tn quibufiibet criminibus.

S - Iure A ttic o , quivulnerauerat, etfi occidendi amnis , mitius puniebatur , quam qu> occiderat, etfi habebatur foy£t, ¡¿-homicida.

9- Ius idem apud Romanos. Gregortj Navian* z-ent locus ca de re expenfus. ■

io . lofephi fcnter.ua eadem de rt dfi'ttffa. ,t n. C on atus ftp iu s puniti , etfi equandoqs.: It- tuus.

U A M c

A n c igitur re gulam generalem con ftitu im u s, in maleficiis & delictis voluntatem fpcCtari , non cucntum ; nifi x q u ita t is ,& bc-

fg í nignitatis ratio ^ aliud fuadeat.R e

gu la illa generalis exítac , a D . A driano p ro p ofita , /."14. D- A d leg■ C orncl.D c fie. C u i opponunt , tam /. Cogitationis. 18. D . D e peen, quam /. A u t fa lla . ié .§ . Euentus. D - eod. qu o de §. nunc agim us. E rgo d. 1. 18. cogitationis pa-nam nem inem pati definiri aiunt : H oc autem §. cu e n tu m (p e d a ri, non voluntatem . Q ua:om nia optim e inter fecon uen iun t.

n . Sane voluntas fola nocentem fa c it , aut innocentem ; fed larga differentia eft inter co gitation em , & voluntatem . C o g ita tio m entis eft agitatio , cx ifiu , ¿e quafi deliberatio. A t volu ntas eft vclu ti cftechis , Sc finis deliberationis. Q u i v u lt , 11011 amplius d e lib e ra t, nifi dc m ediis , quibus res efficiatur. C og itare eft itamuSnui in G loflis. Q u id fit autem AamiS» do cet elcgantillim e Plato in T h c s te to , v b i Socrates i i Jiam),85 , *«- y i fignificare a i t , ¿v <uiii v fis añiiw Jit-

au , m i ¿ i ai no-ru : fermonem, quem anima apud fe habet de rebus , do quibus difee- ptat. E t belle poftea cogitationem leparat ab opinione , q u z cogitationem feq u itu r, quom odo opinionem voluntas, ñ n yaf tui <;»aWiíT<u Jiam/Alx, ia «Mo 77 , it JixidpsSvs, tuiti t mjTÜu ifu m m , xx) bmxeiyefitox, xai (Jasxs- oa , KOI # fxnxat. itiai 5 0eimea , fiVs (igeJu- tigfv, í¡7t í&u ixxl^xox 70 ad77 i Jit X?■ , jtaifili Jicdf* , <ft;KV 7H lliuj Tlílftfa tulltS. ¿V* *J*>,i i Jb£a£ni , Ki-y.li xaKa , xx) -rUn JSI0.1, KoyytlftuBpttt. a fu>7t/ a ll i i , nVÍ tnyi , a».a. 4«.r* e¡o¡ adity. Hanc enim imaginem mente mea concipio ; Anim am , cum quid cogitat, ipfam f i cum differere >fe ipfam interrogare ,fb iq ue r e f pondere. Cum autem rem d efnijt,ftue tardius, fine citius adprehenfam , idtme¡ue iam dicit, nec amplius dubitat, tunc eius opinionem efficit.Vnde f it , v t , opinari, dicam effe, loqui, ( f opinionem , fermonem habitum, non quidem cum alio, nec voce emiffa, fed tacite apud fe ipfum.Q uare idem in S o p h ifta , Aaraa/ , cog ita tio nem cflc ait,flU>V*ir tcuriiuj - f f i JixKoyi:/ofot i , Jia/tlat armtKdneii , anima cum fe ipfa colloquium opinionem autem , cogitationis concluftonem. Q u o d volebat etiam fanclifli- mus pater, A uguftinus ,h b . de T rin ita te x v . cap. x. cum cogitationes cordis efle loquu- tiones definiret , prolatis ad eam definitionem iiluftrandam quibufdam S. feriptura: locis fane adprime idoneis. V oluntas autem eftfin is cogitatio n is, ¿c delib eration is, cum ex pluribus propofitionibus eam mens e lig it, quam magis probat; quam idem Auguftinus, fibro fingulari aduerfus M a n ich x o s, definiebat animi motum, cegente nullo, ad aliquid, vel non admittendum, vcladiptfcendtsm. V n de con-

A D IVS A T T . ET R O Mftarc videtur, eandem efie differentiam inter crim en co g ita tu m , & crimen voluntate receptu m , ac p robatu m , q u x eft inter crim en inch o atu m ,& crimen perfeCltim. Q uare H ippolytus apud Euripidem ,cum crim inationes, quibus apud patrem adpetitus fuerat de ten- tata n ou crcx p u dicitia , purga.ret, om nes illos peccandi m odos , adhib ito iureiurando á fe amouebat;fa<fti prim um , dein de vo lu n tatis ; poftrem o cogitationis ; v t non m odo crim en admiffum negaret , fed Sc crim ini» ortum .

tui, J i í f x i í r m f J s Z a , xai m I b i f i iv i i

i¡snfss, A i 0H1 ¡xónol’ ¿■IfttSmt y i f s u i ,

/jlhJI’ o i (¡(Xaitu, fixJl’ fie ¿miar Kabiii. louem ipfum teflor ; per terra iuro folum, Tuum non vnquam poltuijfe me torum >Sed ne cupi f f e , aut cogit a ffe.

Ita fane fummam innocentiam fignificabat; fed de qua teftem nullum dare p o tera t, nifi conicientiam propriam , aut n um enipfum ,per qu od id eo d eierab at.

n i . C u m igitur cogitatio non m o d o teftcs fallat, fed ncc quidquam adhuc ratum habear, cogitationis pccnam nem o pati poteft > etfi aliud fenfille A rcadius Sc H onorius imperatores videri poflim t.cum reum m aieftatis d e - ftinaucrunt c u m , qui de com itum confiftoria- n o tu m ,a u tfe n a to ru m ,a u t e o ru m ,q u i p iincipi m ilitan t, quiue pro eius falutc excuban t, nece cogitaucrit. /. Jguifquis. C . A d leq. Iui. maiefi. N c c aliud fenfille videtur L c o ím p c - rator, l.Prxfenti. 6■ C . D e h is , qut ad ecclef. conf.s bi iubet c o s , qui fupplicem é locis factis extrahere, aut nuda faltem cogitatione .a tque contractu , qu om od o v u lgo le g itu r , aufi fuerint te n ta r e ,capitali anim aduerfione puniri. Sane cogitatio his in locis , n ihil aliud eft, quam volu n tas, caque facio aliquo pate- fa ita . C u m enim vtrum que'crim en, tam co gitationis , quam ipfius voluntatis intra mentem confidat , quo perfpicacitas humana v i nulla penetrare v a le t, fi n ihil fenfibus occurrit , vnde dc voluntate conflare polfit , rea peragi in foro humano nullo m odo poteft j apud D eti.cu i om nia palam funt, facile poteft conuinci;quod clegáterdiífcrii T ertu llian us, lib.de pccnit.cap. 1 n . Exinde fpiritalia,inquit i l le , Cr corporalia nominantur i quod dehilunt omne, aut agitatur, aut coqttatur; v t corporale f t , quod in fa llo efi ¡ quia corpus, v t fattum ,enviden , Cr contingi habet ¡ fpiritale vero, quod, in animo efi, quia fpiritus nequevidetur,neque tenetur. Per quod oflendirur, non fa lli folum , verum &voluntatis de h ila vitanda , Cr poenitentia purganda effe. Neque emm f i mediocri- t.ts humana fallis folum ludicat, quia volunta- ri( latebris par non efi , idcirco crimina eiut etiam fub Deo neghgamui. Deus in omnia fu f - ficit. N ih il a eonfpellu eius remotum, vnde omnino delinquitur. E t q u x ibi fequuntur dicta grauiifim c. A pud D eum ig itu r, Sc iure m ero, Sc v e r o , fcelus intra fe tacitum qui cogitat v l lum , fa lli crimen habet, qu od definiebat Saty- ricus ;apud hom ines, apud q u o sd e co conflare non poteft .im punitum eft. Prauum efi cor hominis, C infirutabiU , quis cognofcet tllud*

F f

LIB. V. 337

E r o D o m in u s fc r u ta n s cor, e r probans ren es, q u i c u m a l i q u i d c a p t u m , & a £ h i m e f t , q u o d e e a

d o v n icm q u e fe c u n d u m v ia m fu a m ,< ¿- iu x ra jrst- c o n f t a r c p o f l i t . Q u a r e i j d c m I m p e r a t o r e s ,

itu m a d m u em io n u m f u A ru m . I c r e m . c a p . x v i i . c u m e u m , q u i d e n e c e f e n a t o r i s c o g i t a r i t , g l a -

v e r f . 9 . S c i o . E r g o v o l u n t a t e f o l a p e c c a t u r , d i o f e r i r i v o l u n t , d . I. f f u i f q u t s . v o l u n t a t e m

S ¿ c r i m e n a d m i t t i t u r , n o n f o l o f a f t o ; S e d n o t a n t a l i q u o f a f t o f i g m f i c a t a m . D e n i q u e

d c v o l u n t a t e , ( i f o l a e f t , n c c f a c t o a l i q u o c u m I m p e r a t o r L e o d . l .P r x f e n t i .h n c i c b z i e o s

d e m o n f t r a t a , i n d i c a t D e u s f o l u s , q u i f e r u - q u i c o n t u g a m c l o c i s l a c r i s e x t r a h e r e , a u t « « -

tA tu r corda , tír renes , c i ' v n iu e r fts m en tiu m d a fa lte m co g ita tio n e , a tq u e c o n ta ilu aufi f u c -

co g ita tion es in tc llig it i d c f a f t o e t i a m h o - r t n t ten tare, capitali a n tm a d u e r fo n e p u n ir i, r e m

m i n e s . " t c n t a t a m f i g n i f i c a b a t . & f u p p h c c m í a m a p p r e -

i v . C u m i g i t u r l e g e s v o l u n t a t e m & c o g i - h e n f u m . C o n ta ilu c n i m o m n i n o l e g e n d u m p u

t a t i o n e m p u n i r i v o l u n t , n u d a m v o l u n t a - t o . n o n , c o n t r a i l u , n e q u e t r a i la t u , q u a : I u n t

t e m n o n i n t e l l i g u n t , f e d f a é t o a l i q u o , q u o d d i u e t l x l e f t i o n e s .

i p f u m p u p i t u r , d e s c i t a m . S i c l e g e C o r n e l i a v i . C o g i t a r e a u t e m , & c o g i t a t i o n e m q u u m

d c f i c a r i i s t e n e t u r , n o n f o l u m q u i h o m i n e m d i c u n t l e g e s i n h o c a r g u m e n t o , p l u s a l i q u i d

d o l o m a l o o c c i d i t , f e d S c q u i h o m i n i s o c c i - d i c u n t , q u a m q u o d p r i m a f a c i e a p p a r e t . Cogi*

d e n d i c a u f a c u m t e l o a m b u l a u c r i t . f . i . < » p r / » c . ta tio c n i m h i c l c c l u s d e l i b e r a t u m f i g n i f i c a t , S e

T). A d leg . C o rn ei, d e f i c . l . I s q n t . j . C .e o d . I . m e d i t a t u m , n e q u e q u a m l i b e t v o l u n t a t e m i n -

A u t fa c ta . 16. § . E u e n tu s . D . O e p a n . S e d o b - t c l l i g i , a u t q u a m c r e n a t a , v e l p e r t u r b a t i o -

a m b u l a t i o i l l a c u m t e l o v o l u n t a t e m i n d i c a t , n e a l i q u a c o m m o t u s q u i s c o n c e p e r i t , l e d p o f t

Sc c o n f i l i u m ; i n f i d i a s d e f i g n a t , Sc q u a - f i t a m l o n g a m , Sc m a t u r a m d e l i b e r a t i o n e m ; q u o -

f c c l c r i s f a c i e n d i o c c a f i o n e m . S i c d e l a c e r d o t c m o d o cogitatio-, & co n ta r e a p u d o p t i m o s L a t i -

f u r t i f a c i e n d i o c c a f o n c m q u x r e n t e a p u d A r i - m t a t i s a u i t o r e s . S i c co g ita tu m f e t u s a p u d

f t o p h a n e m i n P l u t o ; Q j C u r t i u m , l i b . v . C o g ita tu m p a r r ic id iu m ,— /mt* ñ n 'y l i b . v i . S c e le r a t i , co n feien tia o b firep en te , cum

S t 79tr' f:t.'licii dnrtVTue c v xjjto.tr, d o rm ire non p o jlin t , agitant eos fu r t a , non co n -

tren muKvoy tío 77 y.a-nO.iKiiu^oo/. fu m tn a to m odo, fed (J r cogitato p a r r ic id io . Q u o -

A t q u e i d i p f u m q u o q u e f i g n i f i c a b a t C i c e - m o d o & a p u d S u e t o n i u m i n C a l i g u l a : N e c

r o , q u a n q u a m l e g i s C o r n e l i x i n t e r p r e s b e n e abhorret a v e n t a t e , cu m f r . t q u id a m a u B o res ,

l a r g u s , i n c a p r o M i l o n e . In ftd ia to r er a t t n f o - ip fu m p oftea, etfi d e non p erfecto , certe de cogi-

ro co llo ca ttu , a tq u e tn v e ftib u lo fe n a tu s . E i v i - rato qu on d a m p a rricid io p ro fejfu m . C u r t i u s

ro a u tem m ors p a ra b atu r , cu iu s i n v i t a n ite b a - i t e r u m l i b . v i n . A t q u i n ih il eu m fe c if fe c o n -

tu r faltes d u ita t is . N i f i f o r t e ,q u ia p e r fe i ia non ten do. S u n t h i c , q u i m ecu m rem p u lch errim a m e f t , non f u i t p u n ien d a ¡p ro in d e q u a fi e x it tu r e - O g ita u e r a n t. I d e f t , d c l i b c r a u c r a n t . P l e n i u s

ru m , non h om in u m confilia leg ibus v in d ic e n tu r , i d e m , Sc e x p l i c a t i u s , l i b . v 1 . E t ille v itr o ,

M in u s dolendum re non p erfecta , f e d pu n ten - £ ¡ ¡ f d c e jfa t is , in q u it, regis in im ic u m , in te rfe-

d u m n ih ilo m in u s. I n f i d i a s i g i t u r M i l o n i o b - ctorem ,con fiten rem o ccid ere ? f h u d qu aftto ne

t r u n c a n d o p a r a t a s f i g n i f i c a t , & e x e o f a c i n o - opus e fi ? C O G I T A V I , V O L V I . E t

n s f a c i e n d i v o l u n t a t e m , f c c o n f i l i u m . c o g i t a t i o n e m d i c i t S u e t o n i u s , l i b r o - a n t e a c i -

v . N e q u e a l i t e r c o n f i d c r a n d i f u n t t e x t u s t a t o , q u o d i n i t u m c o n f i l i u m d i x e r a t a n t e a ,

o m n e s , p e r q u o s v o l u n t a t e m i n m a l e f i c i i s p u - P r iu fq u a m p rou in cia d e c e d er et, confilium in ijt

n i r i e f f i c e r e n o n n u l l i v o l u n t j l i q u i d e m l e g e s n efa n d a a tr o cita tis ,v i x q u e a tam p r a c ip iti co-

o m n e s , q u a s c i t a n t , c r i m i n i s p r x p a r a t i o n e m gttatto ne reuocatur. S i c Sc cogitatus v o l u n t a s

i n d i c a n t , q u x d a m e t i a m p r i m o r d i u m f a c i n o - e f t a p u d T e r t u l l i a n u m , p o f t d e l i b e r a t i o n e m

r i s . v n d e d c v o l u n t a t e p a l a m c o n f t e t . S i c l o l - f u f c e p t a m i n r e d e l i i t o r u m , l i b . d c l d o l o l a -

l i c i t a t o r c s a l i c n a r u m n u p t i a r u m , & m a t r i m o - t r i a , c a p . x x m . N a m c u m c a u e r e s , f c i f i i ; Cum

n i o r u m i n t e r p e l l a t o r e s q u u m d i c i t P a u l u s , l a . fc t r c s ,v t iq u c v o lu t f t s i & es tam tn f a l l o , quamD e e x tr a o rd . cr im . e x t r a o r d i n e m p u n i r i , p r o - in cogitatu.

p t e r v o l u n t a t e m p e r n i c i o f x l i b i d i n i s , r e m d e - v i 1 . E r g o p u n i t u r c t i a m v o l u n t a s , f i d e c a

n o t a t n o n i n t r a v o l u n t a t e m f o l a m f u b i l i t i f l e , ¿ o n f t a t , m a x i m e f i i n c h o a t u m i a m e r i m e n e f t ,

f e d ( ¿ l i c i t a t i o n i b u s , p e r f u a f i o n i b u s , b l a n d i - e t f i n o n p e r f e i t u m . Q u o d t a m e n c u m a l i q u o

t i i s , & i n t e r p e l l a t i o n i b u s f u i f f e t e n t a t a m , S c t e m p e r a m e n t o i n t e l l i g e n d u m e f t , n e q u e d e

p r x p a r a t a m . S i c I o u i n i a n u s , c u m / . S i q u is q u o í i b c t c r i m i n e , a u t d c l i i l o . A r c a d i u s , S c

non d ica m . 5 . C . D e e p ifi. d r c lc r . c a p i t a l i p o m a H o n o r i u s I m p e r a t o r e s , d . l . J ¡N ifq u is . eadem

a d f i c i c u m i u b e t , q u i a t t e n t a r e v i r g i n e m f a - fe u e r ita te v o lu n ta tem S C E L E K I S , q u a effc- c r a i n m a t r i m o m j c a u f a a u f u s f u e r i t , q u o d /*va- itu m p u n ir i iu ra v o lu tjfe a i u n t . E t d . 1 . i . C .

¿ru d i c i t S o z o m c n u s , 1 10 11 n u d a m v o l u n t a t e m T h . A d l e g . I u l . d c a m b . p a n fo r te leges S C E -

f i g n i f i c a t . f e d p a r a t u m c r i m e n , & p e n e i n c h o a - L V S , q u a m S C E L E R I S p u n ire v o la n

tu m . S i c A r c a d i u s , & H o n o r i u s i p f i , i u r i s ta tem . V e r u m d c a t r o c i q u o q u e c r i m i n e l o -

i f t i u s i d o n e i i n t e r p r e t e s , / . 1 . A d l e g . I u l . d e q u u n t u r . i S e q u o d f c e l c r i s m c r u i r a p p c l l a t i o -

a m b .C . T h . c u m c u m , q u i i l l u f t r c m p a l a t i i d i - n e n r , q u a l i a f u n t p a r r i c i d i a , l a t r o c i n i a , ( i c r i l e -

g n t t a t e m a m b i e n t , d e p o r t a r i i u b c r e n t , h x c g i a , S e c o g i r a t x c x d e s , & m a x i i n c c r i m e n n u -

i n l u p e r a d d e b a n t , N e q u e a liu d in te r ca p tu m l c f t a t i s . I 1 1 h i s c r i m i n i b u s v o l u n t a s a h q u o m o -

a m b itu m ,a tq u e p e r fe iiu m ejfe a r b itr e tu r , cum d o p a t c f a i t a . p r o e f f e c t u a c c i p i t u r , Sc p o m a

pari f ir te le g e s f c itu ,q u a f c ler is p u m a n tv o lu n - c o e r c e t u r . V e r u m , n e q m s h a c i n r e e r r e t ,

tatem ¡ q u i b u s v e r b i s f i g n i f i c a b a n r , f c e l e r i s n c u e r e g u l a i l l a g e n e r a l i s m a l e a c . c p r a , l x -

V o l u n t a t e m d i c e n d a m e f l e , & p u n i e n d a m , u i e n d i c o n t r a r i i s , & f a s , o c e a f i o n c m p r x b e a t ,

338 A N I M A D V E R S . I N S ALMAS II OBSERVAT.

A D IVS A T T . ET ROM. LIB. V. 33*vbi eam locum habere voluerunt le g e s , fere id exprcílcrunt > quom odo qu oque , fi cam paulo longius, Se adgenus crim inis , de quodubitari poterat, producendam exiftim arunt; qu aq u id em declarationen ih ilfu ifle to p u s, fi regu lad lacetta , Se indubitatain qu olibet criminum genere fuiíTet. V olun tas quidem fola noccnrcm facitjfed non in qu olib et crim ine voluntas , quanquam patcfa& a crim ine iam in ch oato , p u n itur; aut certe non eadem acerbitate : ac locus eft hum anitati, Se clem entia;, vt pom a m inuatur, aut leuior irro g e tu r; qu od fignificabat C laudius Saturninus ,d . I. aut fu lla . S-Enem tu, cum diceret euentum fpc& ari á elem entiflim o q u o q u e , ¡¡uanejuam, a iebat, le x , non minus eum , tjut occidendi hominü caufa cum telo fuerit,spuam eum , epui occiderit, puniat. E tfi ig itur lex C o rn elia de ficariis non diftinguat inter eum, qu i o c c id it , Se qu i occiden di confilium inijt,benigna tamen interpretatione iudexipfe quandoquediftinguere d e bet, & mitius puijire eum , cuius fcclus intra volu n tatem fu bftitit,autexitu fruftratu m eft, quam qui fcclus confum m auit.

v i i i . Lex D raconis c x d cm p e rfe & a m , &

vulnus occidendi caufa illatum fim ul iu n ge- b a t, ncc inter ea crimina d iftin g u c b a t; nec tam en vtrum que crim en eadem poena p lc & c - batur. Exftat ea le x apud D em ofthenem contra A riftocratcm ; hxj.^uy 3 t itu fi*\ko tUo ¿» ¿ptíu , ifo» , x) T^ópAice Im. 1nyro/ar , xj Vtvfmiiis , ?<tfpaauv , tW 771 ivmimb» E li.Curia Areopagtttca indicato de cade, dcejue vulnere con fulto illato ¡d e incendio, decjue veneno, epuo rjun pereat, dato. N o n folum igitur qui occiderat, fed & qui occidendi caula vulnus inflixerat, lege D raconis tenebatur. Lex C o rnelia crimen latius extendebat. N o n folum enim, qui hom inem occid era t, aut occidendi animo vulnus inflixerat,ea lege tencbatur;fed Se qui cum telo fuerat hom inis occidcnd icau- fa. Q u i igitur occidendi anim o vulnus dederat, habebaturfo/¿'« lege D racon is,ac fi occ i- diflet. A ntiphon de esede vlcifcendi caufaf- ic ta c yópQ- f cmCsKdioxVvt KiKiul ooncr. fi),N eq u e tamen eadem poena p le & cb a tu r, qua i s , qui facinusim pleuerat. H uius p a n a erat m ors. Idem A n tiphon de H erodis e id e : tvJ t¿H¡i ratp&s eñy amani/mna eimmiayut. Illius, exiliu m , quod conftat ex L y fix oratione contra S im on em , Sc pluribus aliis locis. A tque ius illud in fua qu oque rep. obleruari volebat P la to ,lib .d c le g ib . i x. Nam cum conftituif-fe t , itu, 77« Jletvonfluf T-» fisaUm y.nircu uta fixio/,

ut yipQ- iflu n , 'fidat u , ummiittu 3 ¿luua-, 75/ JWo»&í77lt T i , xj OftficmVTV. «7*7« , SX

««lov I M í T dSulpfyvy ¿foar > »* xaiámf ama-•nirietu , Caiysu TÍO, Sixluj fo '/« eitryxiZuy. Sispuis ahejucm occidere votens contra tus, vulnus tantum mtulcrit , nec.cedem perficere potuerit, eum mifericordia nulla dignum exifiimandum , nec aha,e¡uam f i eadem fecerit,pana ejfemultandum, addit poftea , adic& is philofophicis rationibus fancelegantiffim i*, quas apud cum videre e ft, m orte cum non efle multandum , fed in vicinam aliquam ciuitatem relegand u m , bon orum , q u x polU debat, v lufruclu

c i re lifto . 70/ u f ñátanv «fMil/ W ofúmnoe, piyucaaiv 'fi */’« 7iw ydtv/a tn\it oj/tta yiynhos, ha. fils napirérdost ¿najut tiw aun artiar/. Q u o d ex iure A ttico interpolatum e r a t , q u o ex v r- be eijcicbatur is , q u i tale q u id adm iferat, ne eius occurfu , is , qui in iuriam a ccep e r a t , offenderetur ; quam quidem iuris illiu s caufam vid etu r tangere Lyfias , pro C a llia ; A i tot Á pai Jiy.ii 7!) , aJ pSf 77« aiS' (?< rnua otáos, Ki-pxl.lw , it aofjaumy, ó /$"&*> »* tn h i t , eulnt (d/s r f 751« yópst m t Kpds f ¡ofí7 « 7Íu) •nJ dtñy.tthitni tn/Jt, S rpaopane ca ogyrolat;xfi ia/ pfix' xjtiii , ¿/A ijiiif fla/«7» ^spiuSfiairiu. H ic pro if Tfaúpa-mi ¿a my/cha, legend um vid e tu r, i* TfOJO/MTtt ca ©£0/010« , Vt fit 701/ Ktfi- KaQtvrci ca Tfeubpsme i a Q u i igituroccidendi anim o vu ln erau era t,erat qu idem ifodle, nec fin ep cen a, fed fxp iu s leniori. L i- banius D eclaifiat. x x x v . W Í 7it d t kmea-n. yotwTU 75 filaos ¿mf pifaría pS/fi , «x lamyimyt* fi nltu fioaltd, 7cd Jbaiiy ath^otsyoy , tv pn i a K9J - e ia n m 7y ,anñaúmca. C cn fcb itu r igitur ¿yS‘& - ♦•»»«,fed fecundi gradus.

i x . L e x C o rn e lia d e ficariisco m p lcd eb a tu r e u m , qui cum telo fuerat hom inis occidendi c a u fa , qu od d iceb am u san tea: m ulto m agis, q u i Vulnerauerat , vel occiderat ; quem pro hom icida dam nandum refcripfit D . H a d ria nus. /. 1. $. D ium Hadrianus. D - x id leg. Corti, de fic. M itiiis tamen cum eo ageb atu r, ita v t legum vigpre fenefeente dubirauerinc quidam , an is pro hom icida fit habendus. Sane G regorius N azianzcnus , H om ilia x l . h a e d e re ita lo q u itu r , v t facile appareat eam com m une fuifle feculi fui fententiam . D ifpu- tat ig it ir eo lo c o , ad con fcqu en d um bap tif- m i fru ftu m , non fufticcre , fi quis baptizari v o lu e r it; atque ibidem c o tu m , qui fine baptifm o exced u n t, ttes facit gradus ; Q n o f- dam enim efle ait , qui baptifmum om n in d ’ n eg ligan t; a lies , qui cmm p ro te len t, Sc d i f feran t; alios d e n iq u e , qu ipoftu lare e u n ineq u ean t, vel propter atatis in firm itatem , Sc infantiam , ysm riid ¡ vel ob aliud im pedim entum , quod tolli nequeat , »’ 77/« m .tw dxJsicy dcimniat. Prim os ait efle TO/TS/.iif XT7J- yiilde , x) fliií/*ÍA/f , ncc contem pti baptilini pccnam cualuros. Secundos poenas quoque d a tu ro s,fe d leu iores, quippe q u i, non tatn animi prauitate, quam ftultitia , id e ft, non tam d o lo ,q u a m lata culpa baptifm um con - fcqu uti non funt. Poftrcm os denique g lo riam quidem non confeqtnnuros , fed n eque pccnam daturos apud iuftum iu d icem , cum per cos non fteterie, quom inus baptif- mo purgarentur. N equ e enim eum , q u i praemium prom eritus nan eft , pccnam v tique efle com m eritum . A tq ue ad id com probandum , h o cvtitu r argum ento. S i , inquit, hom icidam cum índicas , qui hom inem o ccidere v o lu it , concedo e tia m , vt eum pro b a ptizato habeas , qui baptizari vo lu it. nonS 3 r.dxMit, t i Itplyue tiy s 71/ tm ray t » péle 7c<¡ f i i -

Xj fiy a . i i e s is , fiificiH iSu m i ^ o m h ic« « t»

fiaidiepx J'iya t í fienSiapavu, i l fi »'* «V.tT/o , Ttde7i 7*; « l a lysi.

x . Sed & Io fe p h u s Iudaic. O r ig .H b .x n .F f ij

54o A N I M A D V E R S . I N S A L M A S I I O B S E R V A T .c a p .x v i 11, ita loquitur, v t fcntire v ideatur, nullis legibus , & nullo in crim ine conatum folum eftcftu fruftratum , ad pccnam fufficcrc. N arrato enim A n tio ch i ¿aifafar, fiue, vt lu debant alij,¿mpay^r,exitu m iferabili, eum ait m oribundum am icis narrafle, m orbum , qu o con - fu m p e u sfu it, a D e o fibi im m i(Iu m ,q u o d Iu - dreorum gentem im m ani crudelitate p crle- qu utus , D ei fum m i tem plum violaffet tand e m , & fpoliaffer. V n de ait mirari fe Io fc- p h u s , Po lybiu m narrarem orbum illum a D iis c i effe immiffum , q u o d audito E lym aide in fe r fid e D ian x elle fanum ingentibus opibus in ltru itu m , atquc orn atu m ,co exercitum d u - x iilct, tem plum expugnare aggreffus, v n d ea b incolis repulfus fuerat 5 cum , inquit Iofephus, conatus fine e ffeftu poenam non m ercatur, 7» (myS ti croiÍTOi i i 'if-yn faKd,o¿(itm,in fT) nyaejas ¿fyw. V n de con clu debat, m ulto effe verifim i- l iu s , m orbum im m an em , qu o fuerat cruciatu s,& m ortem inde con fequ utam ,violati tem pli H ierofolym itani , & extrem a:, qua p op u lum Iudaiciivexaueratffxuitix.pocnam fuiffe. Q u o d etfi verum erat, caufa tam en,quam ad- fereb at ad refutandam Polybi) op in ion em , non erat idonea. Etfi enim A n tioch i, de exp ilando Dianae fano confilium fuerat irritum , facrilegium tam en co n tra x erat, fi non r e , & c ffe flu , certe conatu, i i y¿ 'iyx^xua mi iyx*^«1- (muv , r.dy cctX t» x*7«fOoou, m T£?xnu, crimen, qui capit, fec it, etfi euentus non refpondit;(\ux funt Procopij v e r b a , lib . 11. de b e llo Perfico. M axim e cum de iudicio diu ino agitur , qu o non m inus v o lu n ta s , quam effe& us punitur: optim o iure. Cum enim fa ci i erigo efi, non tanto potior ad poenam eft, quam principalis ad culpam? n:c tunc quidem liberatur, cum a liqua dificultas perpetrationem eiut intercipit. Ipfa emm f b i imputatur, nec excufari poterit per illam perficiendi infelicitatem,operata quod fuum fuerat ¡ q u x funt T ertu llian i vetba,lib . de poenitentia, ca p .111 .

x i . S ed n eeapud hom ines quidem e iu fm odi conatus fem per impuniti i im o in atro -

cioribus crim in ibu s, v e lu ti m aicftatis, facri- le g i j , Sc fim ilibus eadem poena puniti fitpius, qu a e ffe& u s; nec conatus tantum ; fed fola cogitatio aliquo a & u declarata in proditione, crim ine maiftatis , Sc aliis atrocioribus. Sic C oriolan um a ffe fta tz tyrannidis cum tribu n i plebis accufarent , apud P lu tarchu m , probaturos fe d iceb an t, oogpnár Jiatoiyno•/ tio- l i i , de tyrannide eum cogitare, i fúmen 711; A .I'■DfyoK riva r.amyejbny tunv , xai cfcu T¡tot Xer9»-'

' »/* I »» >» / «ovytyoy vm n , Jhyoy ttayoeiy. tim/m/Sl tfc.iw,oT< •tv(cf.ms ’íit 'n>iyz\»i¿a xai Tjryyyii, Dayoiy.iycyii/in- A fyeit ¿o-riv. Latrones qu oq ue, Sc perfoffores p arietu m , intra conatum folum deprehen fi, eadem poenaafficiuntur: nem pe quia funt latro n e s , qui v elu ti eam artem fa c iu n t; quare, etfi q u o d agunt , non fu c c c d it , tamen ipfum vita: pfopofitum eft coercendum . Sed Sc nonnulli facinus tantum fpeftant intentatum , atque ex eo colligu n t voluntatem folam pun ir i, etfi nullus iequ atu r effcch is , q u x erat M axim i Tyrijfen tcntia,D iiT ertation e 1 1. brm- Jlyeyai, in q u it , tod tdyu d ysdyos mi byofn)- y f u orgycftimt 7id dilidar yarrov , » xd emny- yfi m iJifyj. A c poftea exem plum adfert de m oech o, de parietum p erfo ffo re , dequ e prod ito re ; atqu e moechum cflc definit,»’ to»oana (dyo'f, arra adi 7oy faroSirrrn : It CITI myyf'J- yoy , 7iy cmpfifonn* , xav y i ráO» J'ef.mí : id e ft , etfi in conatu deprehenfus qu od ten ta- ucrat efficere non p otuit. D en iq u e ircjJiTlw, tw ytrcnlm i» , r.fy u» srgifo: atque hoc le g ibus puniri ait. E ft autem ib i ( « i w proprie q u o d lcg e sd ic u n th a c in rc cogitare. C e te rum , etfi q u i rem aggrefii f u n t , crim en iam con traxeru n t,eu en tu m tam en fxp e clem cn- tiffimi qu iqu e fp eitan t , qu od dicebat S a turninus , Sc leniorem poenam infligunt , in crim inibus maxime minus atrocibus. V o lu n tatem quidem ipfam non im punitam om nino re lin q u u n t, fed m inus p u n iu n t; qui eft effe- ¿tus h u m an itatis, & c lem en tis ; atque fic d. L n í.§ . Euentus. n ullom odo pugnat cum referipto D . H adriani.

C A P V T I I I .

V oluntatem quandoque fpe&ari ad minuendum crimen.

¿4d idem cap. X 1 1 . Obferuationum ad iusA t t i c u m &

t . Non qualibet voluntas coircetur lege Cornelia de ficari]S,fed ea, qua cogitato, & dolo grajfa- tur. Homicidium ir. sesmas ad eam legem pertinet, v t ad legem Draconis■ org/ma inforo Attico, dolus efi in foro Romano.

I . Iterum, srgjtoia. quid iure A ttico . fardéis, Jia- voicc , ¿mfari. fartutir, ¿mfaritmy. Alurtrum apud nos quid. Guet a pens.

4 - Voluntas libera, dr fpontanea crimen facit fola , non voluntas perturbationibus concitata. Impetus, ¿¡¡uod impetu fir, non fit confulto,

Romanum.

nec tamen fit fine voluntate.4 . Opinione,tjr fermone communi dicuntur quAm

doque a’xana., qua re vera fu n t initia, atqut nihil efi medium inter idquodfit t* tgncias, 0 quod‘inscias. Inde fitv t dnreix dijlinguan- tur quandoque in o oyymymr-a, 0 douyyta. ymr.i.

f . A r if lo te le s fibi quandoque exi/limatus con- trartus, & quomodo, lurifconfulti quando, que v ix diflin^uunt ea,qua fiunt impetu,ab qty qua f iu n t cafii.

AD IVS A T T . ÉT ROM. LIB. V. *4 *C. Voluntas fpeBatur, non cuentas, vbi voluntas

nocentem non facit.7. Salmasi) ek! rfail/untn, & ix a& -

roías obferttatt o praua.

1. I V o d reícripfit D . H adrian us, in maleficiis v o lu n tatem fpe£lari,nó exitum , ad elc- uandum crim en, aut etiam cxcu- fandum reum , nó m inus p e rtin e t, quam ad cura

onerandum . N am lex C orn elia cogitation em hom icidij cum p u n it,v o lu n tatem diftinguit, atqu e eam tantum , q u x dolo m alo, id eft, cog itato Se confulto ad caedem progrefla e ft, coercer, non eam ctiam q u x in c o n ílilto , aut ím petu co abreptaeft. Q u id eft dolusm alus in le g e C o rn e lia ? Sane id ip fum , qu od lex D raconis , vnde lex C ornelia proculdubio fum praerat ex p arte , ‘O&rclatappellabat. V cr- baD raconis funt apud D em ofthencm contra Ariftocratem ; Jiy.á^av rlxd (xt.luj 7du ¿1 Aiu? e m y e ,fiy a ,x c t¡ i i u l u x - n s i x m o r o la s ,¡ ta l W v fX « í« r ,

S. r faZ/Mt la a&yoí*( quid. Eius cognitio pertinebat ad curtam Arcopagiticam. Tfau/xa quandoque fimpliciter diBum fine adicBionc.

9. Pollux * Salmafio deprauatas.

¿mCxt.íoar. D iceb an t fim pliciter ¡éfxíuav in eodem argum ento; fed ¿-mCaxtuay a liquid a m plius fignificat,& cum m ed itation e,8c cogitatione dolum , & infidias. A tq u e hoc verbum crat fori A ttic i, fignificationc eadem , qua x*- ¡tíTípsi.y.Sc óajCxx» dolus crat fori R om ani,quod in com m entario legum A tticarum plenius explicabit Salmafius vere proxim o.In hoc autem m aleficio propofitum fignificat,Sc o m n ia,q u x ad facinus patrandum p ertinent, ficque im petum excludit, & cafum . Q u arc tm ecn&xiiopponit Plato # ¿sr¿efiaxícut: Item , 7» ir. r /xa , xai i^aftyas, hb. I x. dc le g ib . xai Ix ix T tJ< 9 ^ ) tp f l/ x i t 'í a í p .w , á x x d u n t u f a r a s y t i s a v f x a -

£>ii'lu«?®-.Jlterum;7s/xf«' 5 au-m potéis,t» xai d-jr&HaKia.. E rgo oovos t ' c/mSaUns, fiue ix Srfj- r.lxs, eft, qu od nosdicim us murtrum; qu od reflatu r audior ftih cu rix parlam enti,his verbis; E r faciunt differentiam inter mnrtrnm, i¿- occifto- nem ; quia murtrum effe dicunt, quando faB um efl f i e n t er, penf.it ts tnfdijs;occifoncm,quando fa ílu m eft fine propofito.fd in r ix a , qua Gallice dicitur,chaudecole. N o ta ,fcienter,&penfatisin-ioffMxuy, iáy 71 s '<umx■n¿,¡> Pus. Curia A reo-

fagitica tudicato de cade , deque vulnere dolo ftdi/s, qu od dicim us, fiem m et,d r degueta pens: malo ir.fliBo ,• D e incendio, deque veneno, quo q u x verba funt conftitutionum noftrarum.quis alicui mortem dederit. H x c eadem com - p lc ftcb a tu r lex C ornelia de ficariis, Sc ven eficiis ; qua tenebatur,qui hominem occidiffet, cuiufue dolo malo incendium faitu m e fle t; quiuc hominis occidendi caufa cum te lo a m - b u la flc t; prxterea, qui hominis necandi caufa venenum confeciflct, dcdiflet./.i. m prine. & §.i.D-eod. D olu s, 8e dolus malus latius m ulto extenditur ; fed in lege C ornelia eft afvota, q u x etiam vmCaxh dicebatur in foro A tt ic o ; proprie dolus. D olu s malus excludebat im petum , Sc cafum, quom odo Sc mftuix. :Sc ideo hom icidium dolo malo faitu m d icebatur, qu od non fuerat fadtum im p e tu , Sc cafu , fed p ro p o fito , quod eft vejyoix. D elinquitur, aut p ro p o fito ,a u t im p etu , aut cafu ,in q u it M arcianus, l.Perfpiciendum. 11.$. 1. De poen. P ro p ofito ,eft, confulto. l . j . i .v lt . l ) . eod. Item ,data opera. / .9 . i -vlt. I. j i . §. 1. D . A d leg. A q u il. Q u o d fit 4 fctenre,p‘ ndenteque. /.9. D - D e inc. ruin, nat.f D enique fponte , dolouc malo adm iflum ,vtloquitur M odeftinus./.pf».^ 4 d/ej. Cornei. D e fic.

11. Tlefytm in criminibus fíí.¿¡nv fignificat, Jlámae ,¿onCx>.U¿. Q uare con fulto , Sc do lo malo delinquere dicitur i Hxmoov, ¿mCaxíuoy, •

, « m¿tnMs. P la to , lib. dc legib . 1 x. lo co i nobis antea c ita to , JiayoxO.is 7» iw xA w , dicit. A4 ?5iir,qi'X eft cogitatio ante crimen tentarum , aut prxparatum , nem inem p a n x add ic it; fi crimen tentarum e ft , nocentem facit etiam apud hom ines,quia non intra folam cogitationem crim enfubftitit. Ibi ig itu r,</)««»- éiif 7 »(SaM¡/!ni,idcmeft,quod7rü:s»SíiV. Lyfiasxontra Sim onem ; u¿ y¿ Jiíi m sh , d i i-a r y -

, xai ¿m(iaxívat »?.9w ¿rñ -rtxü rífanos oixíar ¿pifyy, Etpaífim alibi. D ic i t ib id em , xa)

1 1 1 . N o n igitur q u x h b c t voluntas crim en h o c cor.ftitu it;at voluntas lib e r a , nullis perturbationibus e x c ita ta ,nec o c c x c a ta ;fe d fui iuris, Sc q u x in id incum bit fua fp o n te , ficque diftin gu itu rab ea, q u x im petu aliquo abrip itur. Impetturi opponit M arcianus propofito . N o n oppon itur volu ntati. Im petus eft ó fixi ix 75J G^y.}gx(/xx, v t loquitur Plato-, m otus repentinus e perturbatione a liq u a , vt G iccro . Q uare qu od im petu fit a perturbatione anim i co n citato , non fit c o n fu lto , nec cogitato; nec tamen fit plane ¿/.acias, aut fine voluntate noftra. R c ite Seneca lib . 11 . dc ir a , cap. 1. Piam fpeciem capere accepti iniuria , & vltionem dux concupiftere, Qrvtrumque conitsngere, nec l i li fe debstijfe, (j-vindicari debere, non efi eius 1 M P E T V S, qui fine voluntate noftra concitetur. IHe ftmplex eft ; H :c compofitus, c f plura continens: Intellexit aliquid; indignatae eft,damnauit; vlciftitur. H ic non pojfunt fieri,nifi animus eius, qui tangebatur, ajfenfm eft. Idem cap. n . Ira eft concitatio animi advltionem iudicio» <¿r voluntate pergentis.

iv . Q uoniam tamen voluntas illa non a co g itatione,Sc m editatione ortú habet,fed am otu potentiori, quafi per vim , aut ex infidiis derepente concitato, ideo q u x inde n afcun tur, ca v u lgo , Se in vitacóm um habenturpene ¿xana.. N am certe d e b ita vu lgo diftingucbanc in ea, q u x fiunt (V w£«o/«r, p ro p ofito ,con fu lto ,cogitato ; Sc ea, q u x ftunC4 K»«V : con travolu n - ta tc iii, aut fine vo lu n tate ; imo ctiam fo rtu it o , Se cafu. In vfu com m uninihil erat m edium . D em ofthenes aduerfus M idiam : i x «i*ci tmx'.i , 71« /X I X Torcías ímxryyuúns , 9x.yi7» , xxi ¿Hfuyía. , xxi lin iu n t r/S vateyót-TX! («txilei : vn; '5 ¿ x ó a s , m i n a s , Xai

Ft

%penrtas oohtdt xíiuoav. Prate rea leges de cade, eos, qui con fu lto occidunt, m orte, aut ex ilio, dr bonorum publicatione m ultant; i/s autem, ejttt non fponte occidunt, plurimum humanitatis, famiferationis impertiunt. H ic nihil m edium ínter t i ik obvelas, S i lid x im t. L iban. D e clam at, x L .' xj cv mus fevix/is véfxeis im xfivnat em ofaó!é(¿ua. x} ¿véiv ai ¿pifien ó P f d-yxv xai

'■ 5 O fdiyti r.aOdmé a é ñ xanyrcu , » fx>i ñ n mineas cvmfivxnei {¿pav. t ‘ reómv atener, ¡V mi p la oovelas tTiAu»9» : 3 ‘ (¡xMidfiqia n ejín a otwifsx. jitejuc in legibus de cade ita indicatur. N am ex duobus homicidis alter ab exilio reuerntur ¡ alter, qui de fe pronuntiauitt txulatum abit, aut f i id non fa c it , capite punitur. Cur tam varie ? J¡)uia alter confulto fcelus adm ifit; alter haud Jpontc fu a tn infortunium incidit. N ih il etiam hic m edium inter ei in afílelas «AjUcSfv, & t i diuy$fxa , q u o nom ine com prehendebat idem Libanius m dydp- n¡ua. E rgo 7« iv. afficiat áiMt(nuum,Sc em ardu a accipiebant, tanquam oppofita et y.ítut, it a. v tq u o a cu m q u c non eft l* o&ioiat, fit ¿.¿.Imi, Q u o d A riftoteles ipfe vid etu r aliquom odo fequutus fub finem c a p .v m .lib .v .N ic o m a c h . vb i ¿ V dKteiuy áia*pntuaemi duo conftituit gen era, quorum alia ait efle nyyvofxevuea, qua; v e niam m ercan tu r, alia »’ eoyytei/xevii», q u i v e niam non m ereantur. Ea q u i facim us,non lov lum ignorantes, áyumw-nt, fed & ¿I «^«nw.per ign oran tiam , veniam m ereri; q u i autem facimus dyvteuZ-ns, im p ru d en tes, fed * ¿ 1 ayiuat, non per ign oran tiam , verum ¿ia emies , fd-n tonuit, irinaiiformuv,p ro p ter a ifed u m , neque n aturalem , velu ti edendi cu p id itatem , cum fames p r e m it ,ñeque hiim anum , v elu ti m etum , iracu n diam , f i fim ilia; fed p ro p terali- qu em alium a ffed u m lib id in o fu m ,a u tiftiu f- m o d i, ea veniam non m e re ri: quibus verbis ea q u i fiunt ¿ia emOos, q u i proficifcuntur ab arfettu , non m odo flatu rali, & hu m an o, fed plane v it io fo , ponit inter dr.xna: ita tamen vt illa fint eoyytojxouitfi, h i c autem devy.yvu/xevirfi.

v . A tq u e id facieb at,v fu icom m u n i, ni fallor,inferuiens ; cum idem fubtiliter difputádo eod em cap ite , n taina in du o m em bra diui- i c r i t ; nem pe in e a , q u i oo-t-eut"ei ofáíl'.ofy,; q u i fponte n oftra , & con fulto , l* oovelat, la wrjcufínut , q u icu m q u e facimus *©/3xt.Jum- fdooi; & c a , q u i facimus»’ oejifoS/ici, in co n - f u l t o , q u i ¿ofpaípt n d ic e b a t ,& doo& kdrm , qualia efle o b fc ru a b a t ,q u i fiunt A«'fo(«V,aut alios affedtus e iu fm o d i, quibus natura humana eft o b n o x ia ; quam con tradiifion em notabat ad cum locum M ichael Ephcfius, & cxcu- farc conabatur his v erb is , q u i nihil ad rem,ni fallor. drena j) rui tetra htyai navmt v i vp eres olfiat yiyriffaa, id yt> xj1 m 9es yiytóf^ua O ff ektyxu tr in a p «Im» , doffaíftix ¿i. vuZ $ viis ¿uaíels tioáyti n o n . x] Stwuacevd¿iv, f! irina kiysy •taon , mniv ¿r.ina freí», in n a p jS ¿ tu i >7) , rab’ ¡nv » ¿ I dyitian yiyvf) : arina A' a i entkir, *aS»ni' »’ a&ajfiav. Q u x e xcu fitio eft n ihili. N am q u i fiunt ¿id rmbes obferuauerat non fieri vp ooa/pmv, ic tam en efle t u m . Sane n on cftn o uu m , vt A riftoteles oppugnet q u i

54 i A N I M A D V E R S . I Ndam fu b tili ratione , in quibus poftea extra difputationem , com m unem opinionem Sc v fu m fequatur; qu od ab A m m on io , i i aliis obferuatum fuper relatorum definitione , quam cum oppugnaflet cap-, v 11, eandem poftea fequutus eft c a p .x . Sic lib. i i . R h etor, cap. ii. iram definiebat,Sftitv ¡/.tn nórns vpcay.xr qantdfins, quam definitionem idem oppugnabat lib; i. de anima. Sic ig itu rcu m d iip u ta l- fe t, & vere , c a , q u i fiunt im p e tu , aut anim i perturbatione efle fpüntanéa,quam uis fitbita- nea, nec m editata, aut deliberata; cad en t p oftea , com m uiiem opinionem , fiue loquen di v fu m fequutus , conftituit ¿n raV dneins : ic axxna d icit q u i fiunt in co n fu lto , quanquam fiant fponte. Q u i fiunt im petu , fiunt incon- l\x\lo. stjfeolus inconfulta res efi fine ratione,diceb at Sen eca lib . i .d e ira , cap. x. nec tamen fine volu ntate, v t cx cod cm dicebam us fupra. C om m u n em autem illam ,fiue opinionem ,fiue lo quen diratio n em , lu rifco n fu lti qu oq ue, qui vfu i com m uni plurim um fe accom m od an t, fere fcqu uti fu n t. N am etfi M arcianus tria delictorum genera trad id erit, quorum alia propofito f iu n t, alia im p etu , alia cafu ; tamen ea, q u iim p c tu fiu n t .f ip c con fun dun tur cum iis, q u i fiunt c a fu , & fo rtu ito . Q uaro Vlpianus, /• 5 §. v lt. D e poen. in m aioribus d c liftis nihil haedium conftitueb.at inter ea , q u i adm ittuntur in co n fu lto , & q u i adm ittuntur cafu: etiam fi in ter vtram que Ipeciem m agna eft differentia , q u o d cx fequentibus conftabir. N u n c ad rem.

v i. Q u o d igiturdixitS atu rn in us,eu en tu m fp eftari á elem entiflim o q u o q u e , ad ea maleficia pertinet, q u i fola volu ntate, fola cogitation e, fo la p rip aration cco n trah u n tu r,in quibus tamen clcm entiffim us qu ifq uc exitum fp c& at potius, quam voluntatem : cum in aliis, vb i voluntas innocens ,au tm in u s nocens eft, exitus nocens, voluntas fp e d e tu r , non euen tu s; atque ita fia t,v t voluntas noi» m odop cc- n i fit im m un is, fed & cuentui patrocinctur, atqile eum p u rget, au texcu fet. Ea fu n t , q u x cafu ,an tiin p etu delinquuntur. In iis, q u i cafu, voluntas fere fem per innocens e ft; in iis, q u i im petu , m inus nocens. D e liis agendum p rim o , fi prius tamen offenderim us quid fit faouatno& niiaiinlcgc D raconis ánobisfupra exferip ta , q u a n d o q u id cm ca q u o q u e in rc , vt in aliis om nibus ad ius , fiue A tticu m , fiue Rom anum p ertinentibus,foede ccfp ita t Salm afius.

v i l . D iftinguit ig itur inter or*Zu* &C vaó- fm ix.avidas, v t TfaZuM. f it ,q u a n d o cu i contu- m e liic a u fr vulnus illatum e f t ; Tfaiua ir n o velas, quando occidendi anim o. Verba cius fu n t, cap. i x .p a g . 280.181. qucm locuininta- & u m om iferam us. H i c vulneratio con tu- “ m e l i i caula fa f la , non occidendi animo, “ etiam p u b lic i fu it apud G r ic o s accufatio- “ nis, Si q u i fubfcriptionem criminis h a b c -“ rct, id eft, ytaflui,v t ex D cinoffhenc conftac, lo co fupra citato ¡ fautiant nsiv fin yfafai. « N o n dicic, fadfum t tx. movetat, cuni ln tcllc- ‘c x ericd c eo v u ln ere , quod infertur ab co , “ q u i aliquem verberandi tantum in contu- “

SALMASII OBSERVAT.


A D IVS A T T . E T R O M . LIB. V. 34*j,m eliatn animum haber. O r a tio c fta p u d L y - ,j f ia m >®tí fadya-ní í'x ^gfyeias. NEC ILLVD „ V N Q V A M O M I T T l S O L E T.Clim qU X-, , ftio eft dc vulnere occidend i caufa illato.„ A p u d Pollucem feribenduní e f t , lib. v t 11.„ cap. VI. yxfaj un fo n , x) fiadyans . x) i fe/.' - ,,/uans ík •sordas. ] H oc in lo co m ultifariam peccat Salm afius, led n ullib i foedius, quam cum prauam fuam opinionem corrum pendo ■Iuli) Pollucis lo co inieruirc vult.

v i r r . SoncJiaiya ix sordas dicebatur vul-1 ñus quodeum que c o n fu lto , & propofito illatum , ctfi n on occidcn d ian im o, led m utilandi, debilitandi , aut alio m o d o cruciandi caufa. fiad ya quodeum que vulnus fiue co n fu lto , Sc cogitato , fiue im petu, aut cafu datum generaliter; fiadya ík so rd !«r,á fcien tc, prudenteque dedita opera datum , de q u o lo lo agebatur a p u d A reo p agitas, cx D raconis lege . N a m fi non erat vulnus illatum ix sordas, cogn itio ad A rcop agitas non pertinebat. Q iia tc difputa- tabat ille apud Lyfiam ocationc aduerfus S im onem , diem apud A rcopagitas male ,S i in com peten ter, vr nos loquim ur, a Sim onc fibi efie di¿tá,quodvuInus,de quo agebatur,illatú ci noneflcttx«g»»oiaf. Q u erebatur lañe Sim o, reum dom uin fuam v e n ifle , reftam m anu te -n en tcm jm ortcm fib im in itan tcm ,5iin te n tan - rcm , atque inde vulnus acccpifle f e , con fulto , & cogitato fibi illatum , tdyu <fi ús i yus fAu ¿ai t oIkíot d tuto st@txoy i'yems, xj ¿s x-ttu- raiw tr.tr iy i ím xm uy, x) üs »»7» 'ñu » s o -

a. R eferebat autem reus, id in rixa accidifle; cuius auftor Sim o ipfe fuiíTet: quare aórusur dici non pofle. Ñ eq u e firnc legem ad qu od li- b e tv u lm ispertin ere, fed a d id ,q u o quis aliquem occidere vo lu erat, nec p otu erat, qu od quidem ille differebat caufic lertlicns; iaqu e e x e o efficere v o le b a t ,quod pcena capitalis, quippe q u x ciuitatcm ad im eret, ei eflet imp o lita , quam non efieverifim ile aiebat adeo graucm fuifle conftitutam , fi de quolibet vu lnere lcxcau ifict. A tq u e id quidem v a fre , Sc ob liqua d e fen fion eitad iflereb at, cum tamert vulnus vllum Sim oni á fc illatum negaret, fed ,ib a lio q u o d a m ,q u i in iu riam , quam r e o ,a t qu c eius fam ilix Sim o facere v o le b a t,re p e lleret ; affirmaret contra á Sim one male fc efie m ultatum , capite grauiter e x fo , ac vulnerato; dc qua tamen iniuria nullam aduerfus cum litem inftitucre volu iflc fe ; neque exd is aptid Arcopagitas eum accufare ; cum feiret ,a a le gem D raconis de c x d c ,ic vulnere dedita opera d a to , quod in rixa fadlum fu e ra t, non pertinere. Locus in teger,qu iarem toram aperte declarat, apponendus eft. »7v j Jiáxuyai s o s 7us ix. 'r/? •nitnwr xgyyyánar ha^sffis, »V«x) ¿Ma crsfTa -j faroytrtis -fe» ^¡yu/os , x) xanxytis t Xi.QarUi f e axm , bk tn x y x n t £0,71.' ¿71 e x i ,

iyrifdyrs Jtttii ij) , il ere t o -mti&iy i ljioynxxaft- fur lyris yeros «AA»Ao»f ,71117» tina» iérrám mas i^xñmi ix •f'mieíJbs. íV n 7« 'j i& yíat iyóidUu •adrsiav Vi) fiaouttns, ¡sis y i ’amxTiimi faxoyw-s i'fiuo5. í >- I<n>s Ó07 ttriSxs ,¡tss ix srerri so '-m . Tia ¡m n irnos t)s auñ f f i Xit'4ít« : tt’W.a<f»Ao» iv x) o! ms yóysis ¿#9xVí 9im i , »’» , iimis yaX-my.wi ttvyty áriJrm ncmafcams tas xtfx .

ras1 sai m lm s i^loaal d tnaeíJis fvflui mhimSax (V Torréis y tu ifyiramr) xrr' ¡mi imfariomrnt ojmx-rurtu mas,i^amvt am xiunu o «’* Hui/ilOxncr, s t ) rflyntvm/ -ms vyaeías ira ytyiras xat\cx- oarm. ójouyuoi, \df ¿y ¡fardeav , xai wtroilSxmr, K df ml-my «O n'lW adms Ilxtw lirat, ti j y i xartypr, ¡J\i i -Hoy., ñyt isr ixtírets xtiroiiSat. xai vti/TU >1 «A» xai tít;/ vorráxts vy.us I m Jityvajifio t ooyeias. Ego autem in controuerftis ex eiufmodi negotio ortis ita fum animo comparatus , v t pluribus aliis iniuriis ¿ Simor.c acceptis, capiteque obtrito , noluerim ei litem intendere, turpe ejfe cxijlim ans, nos puerorum caufa lit ibus inter nos certare, 0 ob eam rem quenquam velle patria expellere. A d hac nullum vulnus txijhm aut confulto datum , mft f i quis cum otei- dere vellet, vulnerauit. ¿¡fisis emm adeo f u l tus efi , v t diu pramedisetur , quo fuorum in imicorum alicui vulnus tantum infligat ? Confiat autem nofirarum legum auilorcs, non, fi quis in rixa caput alteri obtriu:Jfet, ideo patria pelli eumvoluijfe ¡(A h oqu i profeüo multos expellendi occafionem dedijfent ¡ ) fed f i q u t, dum alium interficere conantur, vulnerant, non interficere valent. D e his tam granes poenas furiendas ejfe conftitUerunt , aqiium exifiimantes poenas eos dare ob ea qua facere deliberata opera conati ejfent ; quippe qut , quanquam propofitum non e Jfent ajfequuti , quod tn fe erat tamen f e a f

Jent. A tque hete Jape iam antea de vulnere , quod confulto datum efi , flatuifiis. E x his vcrb is conflare arbitror , ius non fuifle certu m , neque pro certo habitum , vulneris illati caufam apud A reopagitas tum dem um d iita m , cum occidendi anim o illatum eflet, q u o d v idetur didlum a L yfia cu n ctan ter, cum prxcip uu m dcfen fion is eius caput in co vertere tu r, qu o contendebar, vulnus e fle in rixa datum ; quare non m editato, nec ix matólas. N eq u e fane id aliter apud Lyfiam accipiendum e ft , cum lex D raconis de qu olibet v u lnere con fulto dato lo q u eretu r, liuc occidere quis v e l le t , fiue intra vulnus confidere, qu od etiam ius itain lerpretabatur Lucianus , apud q u cm G n a th o n id cs, a T im on e, qucm iiripor- tu n aa d u latio n ed em u lce b a t,bipenne in ic ila male habitus, exclam abat, t i d in ; mitis , » Tiyuv. yttfivcpyai ,0 HfjixAfif, l i l i \ <u0Sxabayal o» fiadyans lisKfHov mysv, C lli T im o n i xdiyhu dryt yixgf» cmCgyhwns, for» 7ttya segjnahin yt .Ibi vides ob folum vulnus con fulto illatum vocati T im on em ad A rcop agitas; atque ib idem diftingui exd em , fAo» , a vulnere ; Sc Vtriufquc tamen criminis cognitionem A reo - pagitis tribui. Errauic igitur Salmafius cum fiaiya ix ‘B&ioixs , ad id folum rcftrin x ic , qu od hom inis occidendi anim o inflictum fuiflet.

i x . S e d & h ic id em L u c ia n i lo cu s o fte n d it, tem ere facere S a lm a fiu m , ac fo lem n i a u d acia p e cca re ,cu m P o llu c is lo c u m re fo rm a te a u d e t , v b i fe r ip tu m , *<" ?«>*, Xai ttm /yans ixeoordas-. v b i illte rfc rit xai faú y an s f im p lic itc f , v t fcr ip fcrit P o l lu x , i tim ?W8, xai 7t a iy a - •ns , xai fiavya-ns ix • so n ia s, q u ia c re d id it h o m o harum rerum im p eritu s aliam effefaúyant

. a c tio n e m , altam fa y y a n t ix -■£?/:/ai , n c aF f iiij

Í4+ A N I M A D V E R S . IN S A L M A S I I O B S E R V A T .dici vnquam fim pliciter , cum

erae t’* «£?«/«<: quod efle falfiiíim itm oftendit hic Luciani lo c u s ; oftendunt & alij com p lu res, pro quibus om nibus v e l hic vnus D e m o fthenis fufhccrc poteft , ex oratione contra B oeotum , de d ote materna ; «ros </>.' iy fi UfKui«( nr!mymyTtómy opyrnnmot imCshtoms, iy t| alvMyits , x«i MiJteixs lA^as ouua^xuuos, ¿m-jxfiuy tjjj yufaA.hu á on , 7faó/sa7ts áe A fiioy ■xájoy at nf 'yg.l.í j-ji'i , us foyatiooory tu f -mhiut, e.ai i! y i lySvJixts ó ¡¿kss > «£?> ¿V «nno « r « w

» a 8:v , tióytyoi ¿-rmsyiiv -tüu m farh u , «U7t r vr¿t ■?• | Aftic nájeo /3«Aho tlT* t¿u) «AiÍBhm tootk, 75i«n-t i5w «V t h t h o iiA Ó íl snp iyií yuSiy k J íx o u u to s , Uú

¿ytis «Vi >f 7« |Uí;<r’ ¿JiMItÚmi tjyXS ¿mjflfiralT<t» TTtiiímSi'. Ifie autem cum M enecle rcrum vmnium ifiarum architeBo , dolo graffatttr , dr propter iungium manibus confertis , capite fuo tu fillo , vulneris Ulati me in Arcopagiticam curiam vocattit, e ciuitaee expellendum , dr exterminandum. E t ni Euthydicus medicus, ad quem ifti primií venerant, rogantes,vt caput inciderer, rem ,vt erat, curia Areopacitica expofutjfet, tale

fupplicium de me innocente fumpfiffet, quale vos, nec de tjs quidem , a quibus orauiffimis iniurijs ujfetis ajfcíli,fum ereve!letis. L ocus egregiu s,

v nd e conftat appellationem Ampli-citer, & fine adicdtione in ératelas, in ipíara-*- m h ím , qua quis in curiam A rcopagiticam ob vulnus illatum vo cab atu r, fuifle quandoque vfu rp atam ,cum tam en de vulnere confulto illa to , <*e) -rpaúfums in -payólas, a g e re tu r: fi. q u id em dc co folo vulnerum gen ere apud Á reopagitas agebatur. L ex qu idem D ra conis dicebat 7faZya in '6&/oías , quia fola e iu lm od i vulnera ad A reopagitas pertinebant ; fed cum de vulnere fibi illato diem quis d iceret in C uriam A rcopagitarum , nih il necefle crat addere in o& ydxs, cum id fatis intu lligerctur , fiquidem alias rei cog n itio ad A reopagum non pertinuiflet. A b iis a u te m , qui dc iure illius c u tis tractabant, id addi necefle erat , ne res aliter acciperetur. Q u are P o llu x x x fa idicebat efle fine, «ti rpxó- [mtos ir. <aasoíxe, ne, fi -rpeuluans dixiflet fimplic iter, id dc q u o lib e t vulnere acceptum eflet. Q u a rc & apud L u c ia n u m ,d c gym nafns. i n i na 1 t * (¡«An «| Apti* xáynr , Srtp -iit f m&s luit Vir?! smoesor *tn oroiñy, ónójar jS <u¡íaQ«c*iis 7iy sjájft, , » Tpxuusnos 1 s rrs_f -rúas, i-mpngiias Jináosms. Sed de h ish a fte - nus. N u n c de diuerciculo in via m .

C A P V T I V .

D c deliitis per iram , & ebrietatem.

I. fiN jt delinquuntur per iram , dr ebrietatem, delinqui impetu. Proteruia ex ebrietate. Cum leges quadam proponunt exempli caufit, cetera non excludunt generis eiufdem,

Iracundia cadium fons, dr radix.J. JQdf per iram, dr ebrietatem homicidia,

non effe fine pana ; verum non pleBi pana legis Cornelia, quta non fiunt propofito.

4 . M agis len tn panam ,cum quis graui iniuria affeBus iniuriam fuam flatim vltum it. fihsod fit repentino impetu, fieri pene ¿necios ; quod fu pofi tempus , fieri pene ¿«.«dos. Primum animi iBum non effe tn potefiate nofira.

5. Jfiuod fit per ebrietatem ,fiepe fieri etiam per iram, fifiúd diflet impetus ab ira concitatus ab impetu ab ebrietate'Concitato. Ebri) videntes non vident. M ens eorum cucr- fia.

f . N e c tamen deliBa per iram , aut ebrietatem

A r c i a n v s , / . Perfipiciendum. 11. § .1 -D e pan. poftquam obfcruauit d e lin q u i, aut propofito , aut im petu,aut cafu ; impetu ait delinqui, cum per ebrietatem ad m anus, aut

ad ferrum venitur. V iri dodti ob lenian t Bafi- l>ca habete, «| op/aar, ó s brfssywt: Sc in g lo fta W erlineari feriptum ,**) o f<i9i¡W. E t fane irs

admiffa pana prorfus immUniA.7 • fi):‘ i peccant per iram minus fontes effe,quant

qu1 per ebrietatem, quia hac eorum culpa contingit. Ideo ebrietatem «fiti/aor* ¿jkúfSTwdici a Chrjfoflomo,dr quare. Irati quoque diB i ¿a¡. ya/iy, qui etfi fiapms ignorantes delinquunt, non tamen delinquunt per ignorantiam.

7 . Ebriofi ignorantiam fuam ipfi fibi pariunt; quare eorum dehtla non omnino impunita.

8. Diftinruendnm inter ebrietatis caufam,dr art eius, qui deliquit, culpa acciderit, an alterius dolo.

i>- N e c leuiora deliBa per ebrietatem admijfit effe omnino fine pcena.

10. In dcliBis, qua impetu fiunt, voluntatem,aut voluntatis ftatum fpeB ari, non euentum, aut

faBum -Eos,quip:r iram,dr ebrietatem dehn - quunt, etfi aVminy, non effe tamen femper ¿th u s,a u t

exem plum eratm agisaccom m odatum . Nani Sc quod ait Iu rifto n fu ltu s, per ebrietatem ad m an us, S( ferrum v e n ir i, iracundia affe<ftu* eft per ebrietatem ir r ita t i . V inum p aritin m , fu r o r e m ,& im petus vefanos. x.(¡fnuüns i t t 70 J diy* , x*l TJ(tf.yytuw70S , et£fyji¿fs l2 dt ‘ f-fid, r.xi v(sefc/ ítÓ&u , ait Libanius in ebrietatis deferiptione : E'mo iam dominante , iram concitabatur , dr alios contumelia afficiebat. N em p e uter yit»( tidxiyoc,proteruia ebrietatis ancilla ,a p u d C le m . A lcx.lib . 1 i.Patdag.cap.v i i . Q u o d autem air M arcianus,im petu delin q u i, cum per ebrieratem ad m an u s, Sc ad.

A D IVS A T T . E T R O M . LIB. V.- J4ÍFerrum v e n itu r , proponit id exempli gratia, non ad excludenda cetera d e b ita , q u x fiunc im petu ,perturbationealiqua A n im i,in qu it C i cci o ;</)« 0<i«r, xai axtaemBo, in quit A rifto te- les ,lib .N ico m . v.cap. v i.i. C u m lu rifco n lu l- ti q u íd a m proponunt exem pli caufa , cetera nonexcludunt generis ciuídem . Jftfitod vulgo dicitur, aftiuorum, hibernorumque faltuum nos pojfefftones animo retinere, id exempli gratia didici Proculum dicere, d icebat V lpianus. N am in omnibus pradqs.ex tjuibusnos hac mente recedimus , v t omifffe poffefftoncm videamur,idem e/f. / . i .§ . i j . D . D e vi , & v i arm. Sic D io C h ryfo fto m u s, O ra t.i. deinuid ia,H efiodum o b feru a b at, cum diceret turista. x »e?yti xo- Ttui, xai TÍX7W livnta. , id exem pli gratia dicere ,n e c v t alios artifices exim eret; veluti, a ieb at, cum idem ait , nec bouem cuiquam periturum abfque vicin i m aleficio , idem de o u e , & ceteris om nibus in telligit. xai $ t V kxxoit obs ttoi ium cfo' ix» TtJ rtcjsy 'xa.nl c f i - ftiy, t f ’ i r i t , d Svoly , c f , ¡n y tñ, yxJ\’ áv (¡ou* trnns.iüm Ti)i euds d r yilnyoi myxeeae. x) Jdxx fxdr en fiousj ¿x. bmtdauie ad, d p» ytlitov xoyn- Cye i l : tsfyCaToy 5 de ad bmhom. axx* Jdyoy on, tis ocf}t tmsirtas tdyl -mc n is srcin-year.r,

n . V t ad rem , e b rie ta s ,q u a notatur hoc textu a M a rcia n o ,ag it p eriram ,qu am parit; Sc idcirco iracundia exemplum erat magis appofitum , quae im petu caecó ad rixas, &c conten tio n es, & caedes fertur. Q uare eleganter C h ry fo fto m u s, H om ilia in illud .H ab en tes autem eundem fpiritum fid ei, non m odo hom icidium ,fed & iram á D eo prohiberi difté- rit, tanquam exdium om nium fontem , & fca- turiginem . V crbaeiusfun t ciegan tiffima, vbi diftcrentiam obferuatintcr legem M ofi traditam ,& Chriftidifciplinam .fine vllacontrarie- tate. V e lu ti, C u m C hriftus dicit, A udiuiftis, quoc| d iitum fit antiquis, N on occides ; E g o autem dico v o b is , Q uicum que irafeitur fratri fuo tem ere, obnoxiuseft gehenna: incend io ; dicit C hryfoftom us inter praecepta haec nullam efle contrarietatem ,q u x fanc c fle t, fi M o fe hom icidium prohibente, C hriftus id iu- betat ; cum C hriftus contra & ipfius caufam prohibeat, ti d ¿rain xtxíuomi yx toyluuy, «ne ivákdet feudi , c r in CIS , xx c, ajrsiccas óS i- s n v s n J yóucts obis. o y yi> d x o fn oy dxaxíae i sinu*, r eoior '.ires 3 yjys r f l f a y astan stat , rúvj o’tyUjj. íxmfQ- n ptilua d oro-yxetae t ity.s- 4 « '. « n e xai r id m -yw ¿ u ñ e iíxfjH W . 7r*yiyS ,K al f i ¿Vt 70J fón, Buuie, xai i fy x . St vero lege Mofes occidere vetante, lex Chrtfli ne irafei quidem iubet.lex po(lerior priorem intendet,yr auget,non et aduerfatur. Jlla enim fr ullum prauttatú re-

fecat,nempe cadem -, hac vero radicem ipfameuel- l i t , nempe iracundiam. IUa fctleru fluentum abrumpit ; H ac fontem ipfum exftccat. Fons en im , & radix cadis eft, furor , cvriracundia. E ftig itu riracu n d ia caedis fiue fons , fiue radix ; A dde & m ater,ex eodem C hryfoftoin o, in P fa lm u m iv .

111. Quae aurem inde oriuntur c id e s ,quem admodum & ex ebrietate , non pertinent ad legem Corneliam dc ficariis, quia non fiunt

co n fu lto ,a iitc o g ita to ; hec ad legem D ra co n is,q u ian o n fiunt e'x T&roiae-, quod idem eft: crimina tamen funtpocnis co e rcen d a , fed Ie- u iorib us, qtiod verbis lticulcntiffiniis declarat C ic e r o ,lib . de O ffic . i. Sed in omni tufti- ria permultum intereft , vtrum perturbatione aliqua anim i, qua plerumque breuis eft, ( f ad tempus; an confulto, dr cogitato fiat iniuria ■ L c* uiora fu nt enim, qua repentino aliquo motu accidunt, quam qua m editata, drpraparata inferantur. Sed Sc V lp ian u s,/ . J.§. vlt. D e poen. Refert, in q u it, drm maioribus deliciis, confulto aliquid adm ittitur, an cafu. E t fanc in omnibtt* crtminibuediftinilio hac pccnam autiuftam eligere debet, aut temperamentum admittere. H o c ait Vlpianus,fecundum diftin ition e h a n ed eliita , aut poenis legitim is, id eft legibu s &c iure c o n - ftitutis ( Id enim appellat luftam potnam ) p u n iri, aut tem peram entum a d m itti,id e f t , d e rigore iuris aliquid rem itti. Sane P h ilo in de'* ca lo gu m .d eliitu m e iu im od iex im prouifo ab hom ine ira correpto adm iflum , fcm id e liitu m tantum c e n fe t, verbis elegan tibus ; *xx' oi ¡ i |i'ffOT , i JifaiioK , d fiikiny , d ||Isole , d xi Bois , xTiaiy ouoto^mie ayssu iussTts, IwsatTeu yx ir¿c(s«- kdsaáy.tyoi , urSi tx toxXx mof denis Mt.cyay.iloi v» ¿ y e ,ix. nunydns Ji«Kiy«BirT\e,Kei 6vyu dtwx- TOTJfo) ytxñylyai Koyayd, SyJ.n e d fiyoy,de dyltf- yy t<xu otyftiiy B) , d /layólas u» or¿yx«7tj¿>!(í?oxf Vx yaxfd tdie tuaitspun. S i qui gladio, aut hafta, aut fagitta, aut fuftibus,aut lapidibus, aut aliqua eiufmodi re alisjuem occidunt, f i fcelus meditatum pnus non eft,nec diu mente agitatum,fed improuifo impetu tmpulfi, rationem ira fibi fubij- ciente cadem fecerunt, dimidiatum facinus videri poftit, mente eiufmodi piaculo non occupate» prius, nec contaminata.

i v . A tq u e tunc maxime lenitur poena, cum quis graui aliqua iniuria affcdhis, ira correptus, &: ad vltionem incitatus, eum , á q u o iniuriam accep it, ftatim occid it. Statim dico¿ t'u8«, quod </>*,01*1, cogitation em excludit: T h u cy d . lib. i. Kste 7o *xxo tXXÍovixoV opuy |*wtd cáyv/oy 7t ¿ s íxzñ ejK , ñ y , tistes , ñ 5 A*yo«- ytroy. P lato lib. dc lcgib . i x. d e li& a q u í dam per iram adm itti obferu abat, cum quis t’ |*i'?y»r , & « T £ y & x ti/tus , fu b ito , í e incona fu lto , d o’f¡mc ft/joyí/jxs,e ren ataim - petu ta d lo ,* 7 *<¿iií,7tj; r ftysits, x*i tx toJ z fiu * ygúyoos , im m oderata iracundia con citatus , iisúd , aliquem occid it; qu o fa fto in - ceilit cum ftatim poenitentia , ynsty.it.ti» tufla 71J ■zvxyy.yytyx yhft). A lia , cum quis Buyos 70- yddluy, iram in pettore fo u e n s , eum, a quo in - iuriam acceperat , orr:c?iiha.xs¿iús yóyie , d xxi ¿rlycts tfyie, occid itahq uo poft tem pore; captata occafione iniuriam fibi illatam vlcifi- ce n S jsx t * 7o J srftipygtya ¡^tdpyoe, «XX* y i r e s m - (éxtsde isst&y ygéyts 77fsiucyoyv& , yt7 sedluxssy 7Isñ niuuesar , x*< ñ ntr¿y.yyltoy ¿snu ¿ynms.it.x7VSyíyef). Eum , qui ira iubitá, Sc extem p oran ci correptus,derepente,& fine propofito c id c m eiufm odi facit , toat.W dxoelu d ic it; tixóya tj> dx«oí«, videri aliquom odo non fecifle id /ponte ; A lterum autem ,qui ex in teru allo , v in d i- ¿ lic a u fa id ipfum fa c it , tiu’ret tí) tx«ai« , v i- den fponte, Sc cogitato feciíl'e, fiquidtra fecit

t!; w n fW i. Prim us ille im petus ¡ primus ille ifttu animi , qui nos poft opinionem iniuria mouct. v t loquitur S e n e c a , lib . 11, de ira , cap.i i . voluntatis fere non e f t , nec illum effugere ratione p o flu m u s, ficu t nec illa , q u i accidunt corp o rib u s, v e lu t i, ne nos alien a ‘ofeita- rio fo l ic ite t ,v t difputat Seneca cap. m . e iu fdem libri. Ergo illa prima agitatio animi . in q u it , tjiiam fpecies iniuria mcujftt , non magis ira efi , quam ipfa iniuria fpecies i fed ille fe - ejuens impetus, ejui fpeciem iniuria non tantum accepit, fed approbAutt. V n d e con clu d it, iram ejfe concitationem animi ad vitio nem voluntate, & iudicio pergentis. Q u o d fit anim i m ente prim o illo a ftu perculfa, facilius veniam m eretur; q u o d poft prim um illum iftu m , d iffic iliu s; Q u o d autem aliquan to p o ft , iam extra cau fam iracundia: e ft , & crim en eft m editatum .

v . Q u o d fit per ebrietatem in eiufm odi d c- liftis , fic etiam per iram , qu od antea dixim us, itam nem pe vin o accenfam ; fed quia prima caufa eft e b f ic ta s , ea fola proponitur d. I. Per- fpiciendism. H o c autem ira diftat ab ebrietate m ter cetera , q u o d im petus iracundia: caufam vtram habere p o te ft , v c lu ti cum quis accepit iniuriam ; A t im petus eb rie ta tis , id e ft , iracundia: vini vi,Sc ardore in flam m ati, fxp iu s á caufa faifa, quam tam en hom o ebrius, & ideo o b te n e b ra ti m e n tis , veram fibi im aginatur, E b rijen im «p«Vns « f ouuttnv ¿k ¿¡tina,

r alüúnuv útiflunas ide ¿KetCüe iotpyúcu,in quit P h ilo in a lleg oriis? Videntes, non v ident ,<jr audientes non audiunt, & fu nt ceterorum fenfuum ftneera facultate orbati. A tq u e ebrietatem ait C h ryfo fto m u s pluribus locis, ixcamy ii) rft/ ofiuy Kryojxuv, deieSlionem ejfe a relio rationis v f u , i ream off xj1 ftimy ffi/dr, dc- turbationem mentis de uatiuo fitu ,* o , rationis euerfionem, 6c fimilia ; im o & ebrium yixfy ÍT) t/xfuyty, mortuum ejfe animatum, H om ilia i.ad populum A ntiochenum ; q u i om nia fignificant eorium nefeire quid fa ciat , ignorantia , & m entis ob tenebratione o c c ic a tu m .

v i . N eq u e tamen h i c excufanteum , qui per ebrietatem d e liq u it ; im o m in u s, quam q u i p et iram. N am etfi v terque ign oret q u o d agit, ea tamen differentia eft,quod ebrius caufam perturbationis ipfe fibi creauitjiracus non fem p er, fed caufa exteriore com m otus in errorem incidit. V terq u e agit dyeoiy,ignorans, neque tamen J i ¿ y o u u , per ignorantiam, propter ignorantiam , fed iratus per iram , ebrius per eb rie ta tem , v t loquitur M arcianus; fiue per vinum , v tlo q u itu r Arrius M enander. 1. 6 . $.8 .D e re m elit.iA e ft , propter v in u m , qu od qu ia is im m oderate fu m p fit, caufam f u i perturbation is ip lc fibi acccrfiu iti quare C n ry - foftom us eadem honuha, ebrietatem appellat Jkluoia Jvidicmr, e leg an ter; dxm on cm , id eft, dxm on iacum furorem , quem quis fibi ipfe conciliauit; iracundum autem dicit fim pliciter Jki/xeyñy, nec tamen culpa carere, quia non eft fen fu p riu atus,quem adm odu m qui a d xm o - ne vere vexantur. S ic ig itu r illc H om il. x v m . in M atth . Jte ¿ tñ iu 4 .offiti), xj Jcráisnoe fim t , n x) f i Jkipuyfyiue ««V

345 A N I M A D V E R S . I N'iJbdyr, JaxfúífJ¡u: l y j r.ni oditi GzaJaZtdJfJ JbuZ ¡rmay. r ¡n ¡tai yiw m iutfc eaii PfJ s f)iftu¿yuy, udi fit tyj.ittu tl (¡■juétfyjti. /¿altor j r.iuittn«icti ¿briúreyi y /xtr ai&nenus fsMvo’i$ w . Jit xai ¿.slyyrusts 'osm ii E tqtiat (equun-tur. J)a operam , v t iram remittat ; Libera eum a ftuifftmo dsm one;propria f t l ic e t mentis furore- Á ’am & cum aliquos a dtrnone agita- tosvidcmus,lacrymas fundimus,ñor. autem operam dam us, v t & ipfi k dxmorrl corripiamur. H oc idem faciamus erga eos, quos iracundia agitat. Namdamoniacis f i miles Jient, tjut ira fu nt perciti; imo illis longe mi feriores; quippe ijíii fenfibus integris infamant. Propter quod fu ror eorum veniam non meretur.

v n .E b rio li ig itu retfi ignorantes delinquunt, non tam en p crign oran tiam . Ebrietas ignorationem eam peperit , non autem ignorantia ebrietatem ,quem adm odum diflerit eleganter A rifto te lcs ,lib . 1 11. N icom ach . cap. 11. Id igitur om ne ei im putandum e ft , qui ebrietate hanc fibi ignorantiam a ccerfiu it, 8c fenfuum p ertu rbation em ,vn de cetera m alaconfequuta funt. N o n caret igitur fraude e iufm odi ignorantia; quare nec poena carere d e b e t , quod difputat idem A rifto te le s , cap. v . eiufdem libri , v b i & P ittaci celebrem dc d e liftis ebriorum fan ftion em p erftrin git. Jccci f i i it lu/tu ni ayfouy xoru^xeiy, teiy cunte ií) Jbxq •? ttyvoiae,o$ nis ulryyn Jl-\J ni camifxia, » f i u.f f ¿y currii, xúeite •fi ñ /xx //.íitiAlwcu, Ten ) tunty d ipeoixt. Piam drtpfa ignorantia p lettitu rfi quis ignorantia fua caufa f i t j quomodo ebriis duplicem poenam quidam irrogant; fiquidem principium erroris m ipfis eft ; cum penes eos fuerit non inebriari ¡vnde ignorantia illius caufa exftltit.

v i t i . D iftinguen dum autem eft inter caufas ebrietatis, ic eius gradus. N am ebrietas con tin git,aut v itio cius, qui in ebrietatem inc id it,a u t fine e iu sv itio . Iteru m ,au t itaaffe- f tu s fq it , v t m entis n ullom odo eflet com pos; a u tfu p e rfu it ci fatis, v t fibi profpicerc poflet. C u i ebrietas alterius fraude accidit; qui ad cam arccflendam nihil de fuo con tu lit , «Vir eujjifilintTt, q u i fu n tverba A riftotclis eodem lo c o ,3 c vn d e faftu s eft m entis im p o s, itave n efeiretqu id faceret, fane qu od ita deliquit, pa-na nulla coercetur. D e liftu m n o n e ft ,fc d m erum *tóy¡b», non magis puniendum , quam fi quis ob ligatis ocu lis in aliquem incurrerit, q u od dicebat Pififtratus apud S en e ca m ,lib . m . de ira, cap. x i. S inautcm ebrietatem con traxit culpa fu a , fuo v i t io , tum etfi m entis, & animi im pos aliquid d e liq u it , coercetur pro d e liftiq u a lita te , le d lcu iu s fem per, quam fi con fu lto dcliqu ifict. S i calore vini potius, quam ftupida ignorantia ex ebrietate contra- f ta d e lin q u it a liq u is , nec d cliftu m eftleu c, v elu ti ii vun im petu hom inem o cc id it, capitalem poenam vix effugiet ; Si dcliftum eft m inus a tro x , atque is , i q u o cftadm iflum ,inca caufa eft , v t adm iflurus non fuerit , fi vino non fuiflet conturbatus , t u n c multabitur is, qu i per ebrietatem d e liq u it, tanquam fi per lafcnuam . /. Omne deldlum. 6. ■ t£¡ui fe . 7. D - D e re miht. Q uj P « W auttn» mortis caufam alicui p r ib u c ra t , in quinquennium

A D IVS A T T . ET R O M . LIB. V,r

347eft relegatus. /. +•§■ i- D - A d leg. Cornel.de fle-

i x. Sed nec lc u io ra 'd e lito ab eb rio ad - mifla crant om nino fine pcena. E u bu lu scum vini eftcctus variarer apud A th en . ¡ib. i . pri- xnum poculum dicebat efleujieiKf.valetiidinisi fccundum.tfwTPf.i/Ai'íf t í, am oris, Sc voluptatis : tertium,'™», fop oris: quartum , St3p««r, petulantiae, la fc iu i*: qu in tum , ( W , clam oris, vociferationis,& con u itij: fexrum , >uí(ui),pto- teruiae omnis generis, qualis a com eflabundis vfurpari fo ie t : (eprim um , únu-riui, liuorum a contufionibus vapulantium. Otouum ,*aii7v- eec, te ftis; quem is, qui vap u lab at, antcftaba- tur, reum fe vocare in ius. N o n u m , iracu n d i* . D ecim um , pariat, furoris, or« xj ¡3úh- w t miu in qu it, facit v t telis, iaculis.haftis infe to tu r . E rgo vides xol-nga fequi ¡i.éeir, & Jo t- ■nut, Sc c u m , qui per ebrietatem aliquem p u l- faucrat, fuifle in ius vocatum ,n ec id impune tulifle. Nam fi damnum d e d e ra t, agebatur aduerfus eum ciuiliter apud Agoranom os, a too n c í3*«'.íjir: damni iniuria dati. Si pulfa- uerat, verberauerat,probris , Sc contum eliis aliquem profequutus crat, agebatur aduerfus cum liniar. Om nia habes eleganter adum brata apud Anftophanem , in V e fp is ; vb i etiam h x c inter cetera , cu m P ilo cleo n tem ulentus fe neció, qui m ulierem p u lfa ra t,& p a n e s,q u o s illa in forum venales portabat , p roicce- rat , á B delycleon c filio in creparetur, his v e rb is ;

l(i.< ¿ Jifgpnfs, 'rpy.yfjM.i tú, A T , xj </W r

i y f t i <f>ct n r etiy enor.

Vtden quod feciftt ? Ergo eundum in ini tibi,

Tuum propter vinum -.E t ipfe P h iloclcon a n tea ;

wrJ-/ to irim r, inri jS ob» y!llTeu, xj bo^nunimi, xj rmu^cu ¡¡¡tKilt,Ktt mtr h/mrimr nf-pietev bo. aggimn»!.Potaffe noxium ; H aud raro iflinc contigit Fores effringier; tum puljart obuios;Pofi pendere argentum crapulam propter

tuam.P e tu la n ti* ig itu r , q u * cx ebrietate exirtebat, pcena erat aliqua con ftitu ta; fi qu od autein maius d c lito im adm iflum erat , pro q u a litate criminis puniebatur , fed m inus fc - uere.

x. N em pe in his d e lito s elem entianon tam euentum fp e t o t .a u t fa itu m , qitám v olu n tatem facientis ;q u * cum non fit lib e ra , fed tc- nebrisab a ffe to b u s , aut ebrietate effu fiso c- cxcata m e n te , feratur*, q u o eorundem a ffe - to iu m impetus eam rapit ,dclidtu m m ulto le- uius exiftim atur, quam qu od fit á mala m ente , Sc m alo a n im o: quique ita delin qu un t, etfi «Jix»«jF, non funt tamen proprie « A mit & e o rum d e lito im , ¿tUu/aa qu idem e ft , fed non luyQeeU, quatum uis graue fit, qu od adm iflum e ft ; quia fine dolo fa itu m , fine fcclere, qu an doquidem p ro p ofitu m , Sc delib eratio abeft; qu o d d ifp u ta t A rifto tcleslib . m . N icom ach, H ic igitur non eu en tu m , fed prop ofitu m , & voluntatem fp e to r e opOrtcc ; m ulto ctiam magis in iis, q u * fiunt c a fu ; de q u ib u sd ice n - dum aliquid eft; fiquidem in his qu oq u e Salmafius á via longe aberrauit, quam quia ign ora t, id ei condonandum cen fco ; etfi culpa c ii lm inifcercfe rei nihil a d fe pertinenti.

C A P V T V .

D e cafibus fortuitis , aut per ign orantiam , & an quie fortuito cafu co n tin g u n t, perna aliqua coerceantur.

A d cap. X I I . Obferuationum ad ius Atticum & Romanum.

]. Salmasi) variatio, etntrarietas, & error ex' inepta difhiuñionc fa ñ i , <jr euentus.

X- Cxwotcc duorum generum, per vim , dr ignorantiam. Gguedam partim arieta, partim Uicia. Jjhtt mauult, vult.

3. Cafus fortuiti inter v» filcua. Cafuum ifliufl modi exempla nonnulla.

4: i« arána J i iyuea \eaque autdooytfjam., autttuafnuan.

3. Errorem tam in infortunio, ejuam in deliño diuerfis modi s accidere, c¡uum erratur tn perfona, in modo', m inftrumento ; in caufa fn a li, Cr eorum errorum exempla.

6. ¿lúyttM.cnm quis errore, & cafu grande ali- ejuod facinus admift.Deus eorum auñor, qua fortuita dicuntur,quomodo.

7. dn-yifxan* , grandes calamitates , C” im - prouifa. t i t Tiijjr ¿mfiiitau. fortuna > n f i

di c. «feiicct&u. atacante. ul aiacaifrj. Euen- ■

ta.8. Infortunium , egr calamitas, eouftrf. Error

apud Latinos.Stoicorum opinio de peccatis,qua omnia dicunt errore committi , meliorunt ignoratione.

9. Cafus mere fortuitos nullam poenam exigere; mtferationem potiusprouocare- ¿¡)'uofdamta- menexi/limajfe , eos, qui his cafibus impetiti fu n t, labe aliqua adfpergi.

10. Cum cafibus fortuitis culpa quandoque concurrit,quanon efl Jine poena, ar.tms f in i duobus modis.

11. In eiufmodi cafibus poenarum efl diflinñio. Lata culpa durius pleñitur , quam leuis. In lege Cornelia lata culpa pro dolo non accipitur , fed pcena extraordinaria coercetur.

348 ANIMADVERS. IN SALMASII OBSERVAT.Exemplum culpa cum cafu fortuito concur- 12. A lia exempla r.d eandem rem perti-

rentis

A l m a s i v s co l o co , quem cxfcripfi-

¡ m us, cap .1. fatfta dicit j elle rapinae fierra, ca

des , 'verberationes. D eind e addit, Vitrbe-

• ratio itaque fa ílü . Sed I ex buiufmodi fa llo ple

rumque alius euentus Con fequitur , quam fibi propofuerat is , qui v tr - berauit. Noluerat occidere, fe d verberare tantum. M ors tamen inde fequuta efi. Elie eteen- tus efi a furto diuerfus. S c d c u rn o n etiam ra- p inx,Se fitrtid iu eriu m cuentum n o tau it,q u o m o d o Sc verberationis ? A n quia id non p o terat accom m odare propofito fuo ? C e rte nec hoc m agis erat appofitum . Sed de euentu illo iam qu id dicendum eft ? An e x e o iudicandum de verberation e, v t habeatur pro h om icidio m ero, Sc v ind icetu r poena m hom icidas c o n ftitu ta , an vero ex volu n tate , Sc d icen dum , c u m ,q u i o c c id it , verberare tantum vo lu ifi’e ? Si pofterior fententia verior e f t , Sc hum anitati conuanientior , quid fibi v o lu it Salmafius , cum cuentum fp eitan du m ib idem defini u i t , non facium , quod ex voluntate

focilatur? Sane euen tus,qu i verberationem illam confcquutus eft , ’ ex genere eft vfl ¿xx- b « ,e o r u m ,q u x in u it is n o b is f iu n t,a u t accidunt , Sc pertinet ad id , qu od dicunt p ru dentes cani fieri ; qua d c fpccic dicendum nobis eft.

11. A rifto telcs lib. m . E th ic ra d N ico m a - ch u m , cap. 1. ¿Ama d icit efle , qua: v i , ve) ignorantia fiunt ¡ fed vim cflc op ortet , v t ab ea incipiam us, qu » rem totam p era gat; nihil is, in quem a g it , de fuo c o n fe ra t, v elu ti .Icturi quis alterius im p u lfu , id e ft, ab alio pullus, damnum d e d it , v t i n fpccic /.7. §.3. /. Si ex plagis, p i . <f. St inchao. s.. D . A i leg. A q u il. D am num illud eft«\*ow. D ix i cu m A rifto te- l e , M od o is, in quem ca vis exterior a g it , nihil de fuo c o n fe ra t, o/i/.(s¿Kni<u. N am fi id v u lt , aut m au u lt, non eft ¿Ano/. D ico , mauulr; (\uiit fi quis maioris periculi vitandi caufa dam num illud dat,quod alias fua fpon te non dediflet , deliélum non eft om nino «V.«OTy;qucmadmod uni ncc fi quis nauis lcuan- d x caufa tem peftatibus v e x a tx , iadtum m ercium fuarum facit. Facit quidem eam ia£hira m c o a ilu s , fed non om nino axon. N am etfi a ftio n is principium cftextrinfecus,tcm peftas fc ih c e t, Sc p ericu lu m , quod inde im m inet, e ft tamen agendi caula in e o , qui agit,quique m auult m erces luas perdere , quam perire. E rgo cum id m a u u lt, etiam v u lt , non fim pliciter , fed ad vitandum maius m alum . Q_ii m au u lt, v u lt , n cc poteft dici facere inuiti. quod m a u u lt, etfi faciat coactus. Q uare etfi cogi non poflit filiusfam ilias vxorem ducere./. 11, D. ¿ e rit. nupt. nec contrahatur m atrim onium inter in u lto s; fi tamen patre cogente du xit vxorem , quam non duxiflet, li fui arbi- trij f u ilfe t, contraxit m atrim onium ; atquc id

nentia.

v a le t; quia maluiflTe hoc v id etu r./ . 1 1 .D . eod. Item fi coaStusadij h ered itatem , heres fum per p rsto rem reftitu en d us; quandoquidem , quam uis, fi liberum e l i c t , no! tiiflbm, coa&us tam en vo lu i. /. Si mulier, u f i .v l t . D ■ £>upd met. cauf. R em igitur lu btiliter interpreta n d o , q u x fu n t cius g e n e r is , non funt plane ¿./.ima, (cd ncc funt irdcia. M edium itaque locum tenent inter ¿Aea/, Sc.iy.imi. Si tamen v i a liqua, Sc m etu, qui conftantem virum perterrefacere p o flit, Sede fta tu d c ijc crc ,a d aliquid com pulfi lu m u s, qu od aliter nunquam fecilTenius, ta in vfu com m uni habentur ¿A - m . ¿Ama ¿o to •niañi* , in quit A riftotelcs; ¿3\as 3 Í cas i Acia,

m . C afu s qu oque fo rtu iti, qui nos inui- to sin frau d e m im p ellu n t, habentur inter vi blata , cum vis fit externa, nec quidquam nos conferam us. Sic cum quis inftipulam fuam, v e l fp inam , co m b u re n d i cius cau fa , ignem im m ittit.fifu bita vis ven ti longius ignem prod u x it , id accidit eo in uito. /. Jgiu occidit. 30. §. In hoc- O .A d leg .A q u il. T o tu m hoc eft fortuitum . Sed nc á lpecie propofita recedam us, fi is ,q u iv e r b e ra ie vo leb at .o c c id it , id qu oque fortu itum eft. V c lu t i in lp e c ie /.1. 5.D - A d leg. Cornei, de ficar. vb i qui c la u i, aut cucum a alterum in rixa pcrculfcrat, non occiden di anim o, vnde tam en is perierat, dicitur calu m a gis , quam volu ntate hom icidium ad- m ififle;quia voluntas eius non fuerat hominis occid en d i,qu o d vel ex inftrum cn to.quo eum percuflératin rixa,conijci poterat;cafus autem rem allo verterat. Eodem pertinet prima pars le g is , quam ex D raconis nom othefia cxhfbuit D em ofth en es contra A riftocratem ; i i/ ne ím x - n lv fA ¿xbtis ¿ x a s . Ludicra certam inanon erant fine periculo, maxime pugilum , Imitatorum, Se pancratiaftarum, quod ab aliis iam ob- fcruacum. E rgo fi quem in eiufm odi ludis occid i con tin gebat,cu m is,q u i occiderat,propo- fi tum illud non h a b e re t, id erat ¿Ano/, Sc fiebat caiu. A liu d exem plum proponit Marcianus , /. Pcrfpmcndum. 11 - §. 1 ■ D e peen, cum in venando telum in feram miflum hominem interfecerit; quod exem pli cau fa p o fu it, cum fint infiniti m odi ali), rn qu ibu s cafiis iftiuf- m odi dom inantur.

i v . A ltcra fp ccics cotum eft,quaeS i ¿yetar, vel co n tin gu n t, v e l f iu n t, in quibus quandoque etiam fortuna ludos fuos fac it , Sc ideo dici etiam poflim t quodam m odo blaia. A it autem A riftote lcs,lib . v.N icom ach.cap. V III. TO ¡¿n’¿yolas ¿uapn/iava 17) , dchSta cx ignorantia haberi, iva/ ¡Ay. *»,«¿72 «i» ,u ln <’ • , ¡aun l¡ i.ixo. ¿eriraflt , t o D w "(a .A . i $ «

f «7y , i «’ 7ci<7« , » s' v i m l/iy.a M x . f i fiy i

. s* , ¿H," lyu m/vlff. Quum admijfa funt,nc- t:.e m co, n eq u e eo modo, neque eo mfirumento, neque eas ob caufas,de quibus cogirauerat. S iq u i

dem fe r ir e f e r.on p u ta u era t, aut non eo inflru- mento, aut non eant per f u a m , aut non eo fin e,

q u i accidit t v e h it : , non vt vulneraret, f e d vt pungeret, an: fiimiilaret■ A c poAiidcutpnua/a.

illa

Á D ÍVS A T T . E T R O M . LIB. V. 54*illa diuidit in duas fpccies;& alia dici ait * t u%- yo.ia,in fo rtu n ia ,OW ñ^esfoyoe »' fikáH» ft/dmeu, cum fortuito,aut inopinato cafu,aut fortuna impetu damnum datur : ¿ya fñ ya n autem , d e lid a , ¡■nv fM ■£&héys<,di¿i i xxxíue, cum non fortuito, fed fine ftaudetamen,dr dolo malo damnum accidit. dyafTXii A a it,¡tur ¿t ’tsswd afydad ais luí. ú iu y iy fin v i.A ty . Delinquit enim, quando caufa damni, quod accidit, in ipfo ineft. ¡n infortunium autem incidit, quando caufa eft exter na, dr aliunde procedit.Qaibus verbis v id e s ,ta m * ^ - Ti'ya, quam ¿róyxya ceníeri inter m ¿/.dan : fed cum hac diftinctionc, vt ariyyyx fit ob cafum om ninofortuitú, Sccxtraneú, xyaf-niyA autem caufam habeat in ipfo agente, fed fine dolo.

5. Errorem autem tam in in fo rtu n io ,q u a m in d e lid o ytr’ ¿y tíxe , Sc ideo non voluntario diuerfism odis euenire obferuabat A riftoteles, v t vidim us fupra; cum S cin e iu s p erfona, in quem agitur, & in agendi m o d o , & in inftrum ento. & in caufafinali erratur. In perfona, velu ti cum O edipu s patrem fuum L a iu m , cuius fccp tro p crcu fliis fu crat, quod e iv ia n o n d e- ccd erctjobtrun cau it. Fuitid merum ¿royfyd, qu iais Laium patré fuum efte ignorabat :fiquidem n ee qu iseílet patct fuus Icicbat: qu od v t feiret, D elphicum oraculum ,vnde reu erteba- tur , feitatum p ro fe d u s erat. Exem plum de M evope R egis C o tin th io rú P olybij vxorc adfert A rifto te les,lib ,m .N ieo ro ach .cap .i. Erra- tur in m o d o ,vt in fp ecie/.jjx plagis. 11. f .vlt. D . A d leg.Aqutl. C om plures pila ludebát. Seruu- lu í.cu m pilam percipere conaretur,im pulfus a quodam ex h is,cecidit, Si crus fregit. Erratur in inftrum ento, velu ti in fpecie/. ¡ , f . Dsuus Adrianus. D -A dleg. Corn.de fie-te nobis fupra allegara. Ñ equ e cnim exiftim abat is,qui claui, a utcu cu m aaliu m in lixa occiderat, eo inftt tim ento poífe aliquem occidi. Errarurin caufa fin ali;vtin fp ecic/.5 .§ .i.D .í«d . vbi m ulier m edicam entum ad conceptionem d e d e ra t, ex qu o ea, qua: acceperat, decefl'crat.

v i. Errorum illo rú quidam funt mera ¿nuyí* y a n : quidam etiam ayaydyara. Q u in a m dicuntur ¿siyíyaiu mera > Q u i mero cafu accid u n t,eo ,cu ius opera,fiue opere res agitur, nih il om nino confcrentc, im o ne cogitante quidem , Sc contra illius votii,ac voluntatem ¡dc-1 ñique cum á fortuna fola contra ipfius propofitum ,in o p in ato in frau d em im pellitur; vnde ingens aliquacalam itas. Fortuna,caufa occulta eft, q u s c a , q u x ad certum finem dirigebamus, alio d e fle d it. Adraftus tclfi in feram imm ittere volebat; C r a f i filium occid it, fortuna te lu m d irigen tc,& alio d efled en te . Fortuna, id eft, numine, & prouidentia diuina. Q uare eundem errorem fuum accufantcm , & morte expiand um proclamantem conlolabatur Croe- fusipfe his verbis: us 37 ao yol r xxxdan ite,ti ya iotv ¿(xuvi^ttyaento, axx* Btuy ju y es yoi xai emkeunt&ioyyaivt tu yxtAwrm soiitr.. j\cque verotu cladis huius mihi auilor es,ni f i quatenus td fccifti imprudens,fed Deorum quifptam,qui lampndem monuerat me eorum, qua erant euentura. Apud H erod otu m .M u fat.C erte fi aliud propoficum habens quis aliquem occid it, dicit D eus cura fe tradidijfe tn manui illuti. E x o d icap.xx.

v n . a ru fiy xn autem non dicu ntur q u i l ib e t infortunia, fed grauiora, & acerbiora. Q u cm - adm odii enim bona in g e n tia ,q u i con tin gu n t hom in ibusabfque eorum in d u ftria,& fo lerti.i, t’uruyluí v o c a n t, Sciwnrgiyxn., ita Sc in gentia m a la .q m iis co n tin g u n t, v e l q u i adm ittunt ipfi contra fuam ipforum Voluntatem ,7« v ocan t,& /us-upjiuura. G en eraliter funt calam itates, q u i fortuna aduerfan te , aut aucrfante accidunt , Sc id eo graties ; fiq u idem dicebat Laberius apud M acrobiu m , fortunam immoderata in bono aque, atque in malo. E id e m qiioque im p ro u ifl, itá vt fortun a h o m inibus quafi infidiari c x iftim a u erin t,rcfq u c eorum prolperas & florentes vno m om en to CUertere. «Axo/,Xrfi ¿tixyafm d rcyse conjSxkai, inquit eleganter P h ilo ,d c m agiftratu co n fti- tuendo,» m\Ae.xss aifviJixe ox*ñ)cti am fp ifi, aut dnAoix ii* pgttyffele ytvtvdx <i Oji-rwii kiyteiv ivJkl- ymxy **71X1m v, Latentes, dr improuife fortuna inftdia , qua repentino, dr inopinato fulm inis tela

fecundum vita Curfum in ipfo rahtumnon portet euertit. Sic fortuna infidias d icit Iuftin ian us,/. vlt.C-Denecejf.fertt.hered.inftit. velfubftit.A c- qu e eam dicebant hom inum vitam m lra S tu , m odo horum , m odo illorú res prom ouentem , autattercntem -.quodfignificabat Vcfpafianus, cum exercitum Íuum in genti clade acccpta á lu d x is ,m o e ro re ,& pudore deie¿tú folaretnr, a p u d lo fcp h u m , lib. i. dc excidio H ie ro fo ly . m itano, cap .v . «Ait <A 7* xnv¿ avlptiut cti ny, r r vtktyx yuoiy Ctyooiwne ,us ¿Jkyn tdytv.xy avtuyminetiyijVTcu. d yi Mxiyrxe rfx} tyaicxra/. V n d e •aa- rum e , Sc 7» efeirxTiKx S to ic o r u m ,q u i cuenta appellat Lu cretius. V n d e & toye^fi efticáme in N o u cllis luftiniani.

v i i i . Infortunium vix eandem vim habet,S c

quem libet fo r tu n i cafum fignificat, fiue g r a - u io rem , fiue leuiorem . Calam itas aliquid eft: grauiiiSjSc fo r tu n i quafi incurfionéqtiandain Ixp c innuit; fortuitam cu erfio n em /.r .J .z .D .it quis caut. magnam capitis dim inutionem ,/.W r: C D e v fu f.l.y .^ .i.D . Deflat.hom.Sc fimilia.*y/i- eo£>tyquoque G r ic i f ip e d icu n t, atqu e ita cafas in op in atos, qui á fortunapropofirum n o - ftrum fruftrante im m ittuntur, fignificant. H erodotus de Adrafto , qui fratrem im prudens occidctatidmxyiTxiieTxeZst/Jie ¿yip &uyQof» iyi- (Jy.ice, xai i xaUxfis yü&.siúy. A ducn it Sardes qui- da piaculari calamitate contaflus, nec puris manibus. Idé,v b i Craefus A draftú alloqu itu r, i - ú n evyoity m&.itytdyov ixxBnga. Errores Latini d icú t dclidla o m n ia ,q u i vel fo r tu n i,v e l m entis impetu, fine propofito adm ittuntur, aut humana infirm itate, non do lo m alo. Q uare errorem a m alitia d iftin gu eb atS cxu o la , /.57.$. v lt.D . D e exestf. Sane Stoici delicia fere om nia errores, ¿yelde cxiftim abanr, quod fignificat Arrianus locis com pluribus. Seneca, lib .d e ira, 1. cap. iv. peccantes vero quid habet cur oderit, cum error illos in huiufmodi delicia compellat? Sc q u i ibi fcqiiun tur.E t lib .ll.cap .tx . Illud potius cogitabis,non efte irafendum erroribus. Jfutdem m f quis irafeatur m tenebris parum veftigia certa ponentibus ? fi quis fisrdis , imperia non exaudientibus ? & c- Inter cetera mortalitatis in- commeda, dr hac eft caligo mentium, nec tantum

G g

m ANIMADVERS. IN S ALMAS II OBSERVAT.necejfitas errandi fed eft errorum umor. H x c brcuirer L a ilan tiu s.lib . v i. cap. x iv . Itaque di- runt,dc S toicis loquitur, eos,qui mali videntur, ti on fua fponte peccare, nec mala potitu eligere; fe d bonorum fpecie lapfos incidere tn m ala, dum bonorum,ac malorum dtfcrimen ignorant .Sed dc his h ad en u s; vnde con ftarcarbitro r, tam fal-

ia m ed e Salm afij in tenebris errantis o p in io nem ,quam abfurdam , a ut, qu od eius verbum pene lo lem ne eft, ftultam , Sc a fcnfu com m un i , im o & ab ipfa hum anitate abhorrentem , qu a ctiam in i i s , q u * cafu , ¿Sí fo rtu ito delin qu u n tu r, euentum fp ed an d u m cxftim ar, non volu n tatem .C eteru m an fit aliqua pcena etiam in h x c d e lid a co n ftitu ta , d ifp icicn du m eft.

ix . A d c a fu s fo r tu ito s q u o d a tt in c c , ijfu n t duorum generum ; N am aut d e lid o alicu i co- h x r e n t , huc c u lp x ; aut funt fine d e l id o , Sc culpa, ac mere fo rtu iti. Q u i tales iu n t , id eft, .q u ifu n t a fortun a fola, extra d e lid u m , fic culpam eius^ qui a liquidad m ifit, m iferationé potius prouocant,quam pcenam .«M».- ¿ft ¿rj-fim - r t , inquit P h ilo,d iffertation e de iudice. Sic fic M ax im u sT yrius, D iflert. v ltj iKtthtu tc' ix lna . (uritreu t c txxeia , t c it-lipS/Ja. ¡sntiuTeu. n (uelfibut

x o / id ^ . Item L iban iu s,D eciam .x x v m . f / j pot

é i s f i t c ' m y r t iu /x a t a , % a e tt 6 t c ' ¿ u e v y l fx a im . 7X14

f i , W o it.uh Q u are CroefusAdraftum ctim v id eret, non purgantem fe,atlt cafum excufan tem , fed m orti (e offerentem , nV nA ’ Jforot Kvmvnípi, ¿dt ¿t xaxqoixHtq•nslru, xai M ju mejs « m i, ipa, ú t i nd-»mv mil Jt-Jtbjj t r uJiv nteiin xaiuJi/.á^ut úxzctm,'.' íc q u x fequntut. Etfi tanta calamitate percul-

fus,Adraftum miferatut, eum ita alloquitur, M i hi quidem plane fatisf:c:fti,ohofpes; quite ipfum Htortedamnas,apud H erodotum , M u fa i. Etfi ig itur ij, quibus tale quid c o n tig it , non funt om nino fine la b e ,funt tamé fine culpa, fic ideo extra peená.N o n funt fine labe,d ixi,quia qu os D cu se iu fm o d i fraude im plicari padiis eft,nec fine labe aliqua ab eiufm odi facinore adfperfa elTe vo lu it. Q u arc differebat A n tip h o , declamatorie tamen m agis,quam v ere,cos, quibus in fo rtu n iah ccgen u saccid u n t,n o n fo lu m piaculi expertes non effe, fed nec poenis legitim is exim i oportere >. cum propter fcclus a liq u o d occultú eos D eus in fraudé incidere voluerit; í , n ft) a. xa. bmx-nbcct, cUstnut nantis e/tw ni/ /7- Igiis Sjik. i.Ti i i a fi aftis.fi i it irtnduttltx pM fitit,d Jiw h ’ aí, ¿vfsátHV¡s yaJrfuts, 1 Ji/juos 3 armeyát Xft J id Ym d-Tjyitu ■} ¿¡Mtfrlati ti f i f t vrat u»Apu«V imutí-tías ñ Ou »' dioyia yntf) , ¿¡¿apila J™ , tft áuap-rirn jt/uí sgjt dlxmr. ftfdSw. Síiv.íí j Qtía xnt.lt n j /¿atu/Tt trf faniTd i dnCouuni,! i itjtixt 7 0 ¡ QtlxsOfj- ffitK as Jiaxeti.úuy ybt&xu. ¿Qui enim imprudens alt quem ocetdtt, dtgntu eft ,qu i ctiam imprudens poenam incurrat. E t qui occiftis eft,etfi per impru* dentiam tnterfcíloris ctdem pajfus eft, f i tamen inulnu m anet, iniuria afficitur. N am f i ab fique Deorum cura,eft prouidentia eiufmodi ca fu accidunt,iuftum eftvt calamitas eos contingat,quibus tft cafus tile, fiue error accidit. Sin autem diuina •vindicia idahcui contigit propter occultum fcelus, diuinis incurfiontbus obftare fas non eft. Q u o d »it poftrema periodo, etfi quan doque non eft avero alienum , id tangen arcano D e i iu d icio ,

qu od nobis occu ltu m e ft , rem ittendum . Nos d c ijs in dicam us,qux ad nos p ertinent,nó q u x funt fupra n o s , nec crim en contractum dicere poffum us.nifi nocendi voluntasinrcrccffcrir./.r.C -A dleg.Cornet.de ftc. S ic.fiq u ifh o m in em liberum ceciderit, dum putat feruum , in ea caula effe ait V lpianus, v t non teneatur iuiuna- rum . l-}.§ vlt.D einiur. Item ,fi cum feruermeo pugnum ducere v e lle m , in proxim o ftantem in uitus percuderim ,iniuriarum non teneri me aiebat P a u lu s ,¿.4. D.eod.

x. V t autem habeatur quis om nino extra c u lp a m ,n o n m odo voluntatem innocentem effe o p o rtet, fed & m hil ab eo fa d ú , aut om iffum per n eg ligen tiam , vnde malum contingere p o tu e rit, id eft, i d , qu od a cc id it , ede metu m dni-fiu*, om nia fo rtu ito accidere oportet, n ec eorum caufam v e l m inim am penes eum relidere, a q u o m a lu m p ro fe d u m e ft. Nam fi h o c m odo delinquitur^ etfi fcelus non admittitur, is tam c, qui d e liq u it, non eftfin e culpa. V c lu ti,fi qu isiaculan d i im peritus aliquem per im peritiam occiderit,n on tenebitur lege C o rnelia de ficariis, fed aliqua pcenam ultabitur; quandoque exilio; qu od Si iure G rx co o b fe r- nabatur. H ic cnim reus cratit x«»»b *•/« , cxd is im prudentis; non cxd is «t w u ix s .d x ln o t foves dicebatur duobus m o d is;n em p e,cu m ei, q u i c^ dcm fecctat,n cc volu ntas,n equ e qu id aliud im putari potcrat¡ fed erat fo ttu n x vnius opus. Item , cum culpa aliqua eius in terccfferac, etfi deficeret voluntas. P riore cafu, cum d elid u m non e d et, nec pcena erat v lla ; S e c u n d o , quia aut d e lid u m erat, aut culpa, poena qu oque loquebatur, fed pro ratione d c lid i,a u r culpx,fic d iu crfiscircu m ftantiis.diu crfa .

x i. Lata cu lp a gráuius pu nitur,q uam leuis. In Lege C o rn elia pro d o lo non accipitur. 1 .7 . D -A dleg.Corncl. dc ftc. id e ft ,v t le g iC o r n e lix J o cu sfit,d o lu m in cerccd iffcn eeed ccft:n ec, fi lara culpa in tcrccflerit,h ab etu r pro d o lo . V c - lu ti , f i putator ex arbore cum ram ú deijeerer, non proclam aucrit, 8c p rx tcreu n tcm occid c- rit.latam culpam adm ihc, im o latiffnnam ; led q u x a d lc g is C o r n e lix coercition em non pertinet. d.l. 7 . P lectitu r tam en pcena extraordinaria, & quandoque in m etallum damnation e, qu od tradit Paulus, lib . Senrtent. v.

x » . T o n fo r lo co in co m m o d o , vb i cx confuctud in e ludebatur pila , atit frequen s crat tranfitus, aliquem radebar. C u m pila manum cius vehem entius pcrcu (fidcr,adado cultello , gu la ci,q u é radebat,fuit pr^cifa. H ic cafus mere eft fortu itu s.Q u on iam tamen n on fatispro- fp excratfib i.n equ e c o lo c o tondere debuerat, vb icafus eiufm odi accidcrepotcrat, cxiftima- b at Paulus cum ede in culpa. / . 11. A d leg. Aquil.<\utxm culpam tamen v ix dixerim latam, nec graui pcena multandam .• x u r. G eneraliter ig itu r , q u x fortuito accidunt , Sc v i m aiore, nobis im purantur, ad dam num (áltem , fic modicam coercitionem q u o d attinet,fi negligentia noftra,incuria,aur ctiam im peritiacaiui fortuito caufam dedenr, quia ijs cafib u s, etfi caremus dolo, fic fraude, cuipatam cn noncaiem us. S ic ,fi qu isin ftipulam lu am , vel (pinam, coinDurcndx eius

A D I VS A T T . ET R O M . LIB. V. 3JIcalifa, ignero im m ifcrit, Sc vltcrius cuagatus ig m sa licn a m icg ctcm , vel v in e ' ti laiferit, req u iritu r, num im peritia cius, v e l . egligen tia id acciderit. N am fi dic ven tofo id fec ir.cu l- p x re u se ft, & qu iao ccafio n em p rxftitit,damnum fcciíTc videtur. In codem crimine eft, 6c qui non obferuauit, nc ign is lo n giu sp ro- cederct. /. fiEst occisht. ;o . §. pen. J). A d leg. A q u il. C afus qu id cm iile fuit fo rtu itu s , 6c íioisr: fed quoniam i s , qui ignem in ftipulam fuam, vel fpinam im m ifit,p aru m cau it,n cgli- gen tiaciu s, 5c incuria m ultatur. N o n penitus quidem p a n a legis C o rn e lix de incendiariis

(led vel extra ordin em ,vel ccrte dam nú farcit. Q u od fi om piá, q u x op o rtu it, obferuauit; v e l fubita vis v e n ti, quam p rxu iderc non p otu it, longius ignem procluxic, caret culpa, ait eadem 1. Paulus i quare Sc pccna. Eodem autem pertinebat 6c lex P la to n is ,lib . v m . de legibus j tstv TTOfdav 5 hlw ¡u» J)djKctpttily ffc n ytin- ¡'3f, tUu JVgaf í ruícw Ttís df'jtsot 'Cotunüu. Si aliquo igntm tmmittcns, non cauerit vm no , A r b i

trio magiftraruum multator. Etfi ig itu rv e n to - rum v i, aut alio cafu fortu ito incendium accid e r it , fi tamen quis parum vicin o caucn s, ei catilam dederit, damnum 1 a rca e tcnetiir. Eadem iu risxation c, fi fornacarius ad fornacerti o b d o rm iu erit, etfi rem hum anam , 6c naturalem palliis eft, cui vixrefifti poteft, tenetur tam en, quia d e b u it , vel ignem exftin gu ere , vel

ita m unire, ne cuagaretur. l . iy f i .q . D -sddleg. A q u il. Sic q u oq u e, fi m ulio propter infirm itatem , m ularum im petum fuftincre non potu it, atque ca: hom inem alienum o b triverin t, lege A qu ilia tenetur. Idem iuris eft in perfona c iu s , qui im petum equi , q u o vehebatur* propter im peritiam , vel infirm itatem retinere n o n p o tu it . N a m fi inde dam num quis palfus eft, id farcire d ebet, cum cius aut ftu ltitia , aut im peritia, aut infirmitas caufam damni p rxfti- terit. N ecvidcturiniquum ,in q u it G aiu s, f i iu -

firmitas culpa aduumeretur, t « affeñare quifque nou debeat, in quo vel tntelligit, vel intelligere debet, infirmitatem fuam aitt pertculofam fu tu - ram .l. S .D .A d le g .A q u il.' Eadem ra tio n e , fi ex plauftro lapis ceciderit, & quid ruperit, v e l fregerit,Aquiliae a& ion cplauftrarius tenetur, fi m a le co m p o fu itlap ides, 6c ideo lapfi funt. / .27. §. 35. D .ecd. Idem d ic itu rd c naui venci v i in fcaphain a lien am im pa& anautaiii culpa. / .19 .§ .1.0.eod. E rgo v t quid dicatur vere jSiaiw, & extra cu lp a m n o ftta m ,eu m n eceilee ft , qu i a g it ,a u t p a titu r, <rt/y./3a» ,e ft; , q u x funtverba A rifto tclis á n o b isa n tea o b feru ata ; id eft, non m odo nihil de fuo c o n fe rre , vnde id exiftere q u e a t , fed om neip cu ra m , d ilig en tiam , fedulitatem prarftare.qtia eiufm odi «afi- fibus occiirri pofiit. N am fi eius culpa, & n egligencia concurrat cum fo rtu ito c a lli , culpa illa caftigatur.

C A P V T V I .

Iterum de cafibus fortuicis.

1. Cafus fortuiti, cum aliud a trimus, quam quod volueramus, ijque im puniti, f i propoftumip-

fu m nihil delitli habet- Exemplum de puero tn fcholalefuitarum , cum virgis cafligaretur, exftinño, Crea de re Senatus Parificnfis decretu.

1 . Cum tn propojito ipfo deliBum eft, non eft impunitum ,fedcafus fortuitus quodammodo f i - paratur, veluti ft quis occidit, quem pulfare volebat tantum.

5. EJihil wtcreft, occidat quis, an caufam mortis prabeat, Cr quare.

4■ caufam prabet, aublor eft omnium ,qua eam confequuntur,

j . G)ut fenfu dixerit Ce!fus, l. y. D. A d leg. A q u il. multum intere f fe , occiderit quis , an caufa morus exftiterit.

b fluando is, qui mortis caufam prabuit, lege Cornelia punitur, aut non, C tlluftrata l-j.C - A d leg. Cornei, de ftcar.

7- £ u i occidit aduerfarium in certaminibus publicis , quomodo habetur infens. Jtujdam in

O l e b a m v s hicanim aduer- fionem noftram claudere 1 fed indignatio , quam vefana hominis os obferuatio ex-

citauit , v t aliquid ampliusadijccrcm , rtie com pulit. Q u id > N atum ne efie bipedem quenquam ,Iurifconfultorum ,& eruditorum omnium defricatorcm , tam ftupi- dc arrogantem , qui feribere aufus fu e rit, clt-

agonibus publicis ab antagoniftis exftu.ch. Sal- masijdiftincho inter fa flu m , & cuentum iterum cxplofa.

8. Euentus quando fpcBctur, quando non fp cllc- tur,fed voluntas.

9. Exvoluntatede faB o tudicatur.10. Jure Romano, qui altquem vulnerauerat in

certamine publico, aut caufam ei mortis pra- buerat, non erat homtcidtj reus. Agomftarutn finis gloria. Elato emendatus.

11. D e homine occifo in certaminibus publicis aliter iudtcabatur, ac tn certaminibus priuatis.

U . Antiphontis locus collatus cum /. 9. D . A d . leg. A q u il.

i j . Voluntas C caufa iu eiufmodi rebus mutuant interpretationem accipiunt.

14. Iuftitia, <¿r tquitas voluntatem fpeBat i Clementia cuentum.

15. Voluntas imputanda, vbi de prac/aro aliquo incepto agitur, etfi euentus non refpondeat.

1 6 . 7 0 % ). 6lIX

mentijfimos quofque, non faBum .quodex volun* tate fpeBatur , fed exitum , t¿r cuentum [peñares ita vc clcm entiflim iis qtiifquc pro hom icida dam net, qui ludere volens calu aliquem occidit ? A tq u i eum aliudeucnit, quam quod pro- pofueramus n o b is , cafus eft fo rtu itu s , velu ti fi pulfarc aliquem v o le n s, eum occidam , auc caufam mortis prxbeam ; qua in rc voluntas infpicitur áclcm ctilfim o quoque,non fit ¿lum;

G g ij

a tq u e id q u a n d o q u e poena a liq u a c o e rc e tu r; q u a n d o q u e n u lla . N u lla poena c o e r c e tu r , fi q u is ¿i ibntis ¿ '« i;'h o m in em o c c id i t ; f i le n io r

rop inqu u s ,c u i m o d ic a c a ft ig a tio in m in o res atu r. I. vn . C. De em end.propm q. q u * fi in tra

m o d u m u o n fift it , Sc a c c id it tam en , v t q u e m m o d ice ca ftig a r i v o le b a t , p e r ie r it , ca fu s fo r tu itu s , a u t fa ta lis n o n im p u ta tu r ./.5.( ¡ .v le .D . A d leg .A q u il. Q u o d a c c id it n u p er in h ac v r b e , v b i p u e r , q u i in Ic fu ita rú íc h o lá ita b a t, v ir g is m o d e ra te e x f u s , cu m e o d e m m o m e n to e x p i- c a ftc t , ac p a ren tes d e praeceptore a p u d 111 a g i- ilr a tu m qiiefvi e d e n t, h ic d e c re to S e n a tu s a b - fo l u t u s a b i j t , cu m p rstfta n iilfim u s v ir A u d o - m arus T a lc u s R e g is in fu p rem a C u r ia A d u o ca tu s fo lito i u d ic io , id c l t , fu m in o , Sc p ari fa c u n d ia p aren tes fo la tu s p r x c e p to r is n ih il ta le c o g ita n tis in n o c e n tia m fo rtu n a : in cu rfu p e rc u lta m p u rg a fle t.

1 1 . S i a u te m in ip fo p r o p o fito d e lic tu m e ft ,& a c c id it a liq u id v itra q u o d d eftin au cra m u s, v e lu t i , f io c c ifu s e f t ,q u e m p u lfa r e ta n tu m v o le b am u s , a u t v e r b e ra re , n o n ten em u r le g e C o r n e lia d e f ic a r iis , fe d fa ftu m n o ftru m n on e ft in u ltu m . E t h ic ig itu r fp e & a tu r v o lu n ta s , n o n e u e n tu s ;Y t in fp e c ie l . i .C .A d leg. Cornei, de fic . v b i e i, q u i p r o b a u it , n o n o c c id e n d i a n im o h om in cm 'p ercu fl'u rri e d e , re m ittitu r pacha. Irem /. 5 .C .eod. q u * e ft d e e o , q u i a d e u e ra - b a t h o m ic id iu m , n o n v o lu n ta te fe , fe d ca fu fo r tu it o f c c id c ,c u m c a lc is i f t u m o rtis o cca fio p r x b ira v id e re tu r . H ic h o m ic id iu m fa d u m elicitur ca fu fo r tu ito ,q u ia e tfi ca lc is i d u h o m o o c c ilu s f i t , n o n ca tam en v o lu n ta s fu e ra t c iu s, q u i p e r c u fi it .a q u a v o lu n ta te crim en f p e d a - t u r ,n o n a b e iie n tu . C rim en co iitrah itu r , a it A n t o n in u s ,d .l . 1 .fiiy -voluntas nocendi in terce- d at. Ceterum ea , qr.a. ex im prouifo cafu , potitu, a nam fiat/d e accidunt, fa to p lerum que,»on nox* im putantur.

111. A t q u i n ih il in te re ft ,o c c id a t q u is ,a n ca u - fa m m o rtis p r x b c a t , in q u it V lp ia n u s ,/ . y A d leg.C orntl. d e fic . q u * fic p r o fe ru n tu ra p u d L u - c ia n u m , in tyra n n icid a , A afepl i5 ,tí* í ¡u t, n i f i tulTII ¿ttkiñ, » r boiórc í a ’n lay, iy» f i >S

¿Jiv cluat. Intercftne a liqu id , q u a f i , ipfe occidite, an cau fam m ortis prabeas ? E x iftim o n ihil in ter- t f f i . Id em p o f t e a ; iy» 0 x) n to fxiuycfxai S io-yfdileSfW ¿I 71?f roflcir , *17101 0<tV*7» « 5

«< tu culiti am/.TWti, í « t ie ¡si oiiris dxíKTWt,/»"- / i t» ystdt i Sio.tn 7» tpyy fiyáy /.an Í > x) mpt%m dfcftdul ñ coyn. na J n xj ñ m d-toi c y iu ©- eulm civTiaoK«£i<&7. E qu idem fir illud m em ini d ijfer i tn lenibus, caufam m ortis effe d u p licem ;f i quis ipfe o cc id a t ; aut f i non ip fi quidem occidat,neque m a nu facin u s peraqat, veru m com pellat, aut m ortis caufam p rabeat. E x equ o crhuuc quoque lex cen- f i t fuppheio affici oportere. E r g o o c c id if le d ic itu r v u lg o ,q u i m o rtis ca u fam q u o lib e t m o d o p r x b u i t , d ic e b a t lu lia n u s ,/ . 51 .A d leg .A qu il. cu iu s iu r is r a tio n c e le g a n ti fim ilitu d in c co m p ro b a b at D c m o fth e n e s , in ea d e c o r o n a , his verbis:&V*V. a i oxvmtkUu noiroy ccAiviettyr [aít*tuÍ/tk ciyn\o\o7ws et-zuyTwv ilmiiy y*yfyva w , to ttuv, 'xthtoiv, 0 yi> 79 avip xa r f f $uo7 vv kakxv

cuTioe. ££HemomniHm> ejHt poftea perterunt ,h o -vnnnm ,locorum ,vrl»ftm ,pcftfm communem a p -

37» A N I M A D V E R S . I N !cellare non d u b ita r im , ftqu ide is ,qu i fem en p re - bet, m alorum fig e t is , qu a inde e x i f t i t , au llor in- tellioendus eft. Efanc fim iU tu d in em pari e legan tia fn te r p o la b a tB .C h r y f .H o m il.d e S ig n a t io ; i r i mntxT. ■? 11»m*y af^y.ydy, x) r.cdittnip tis /imso- (j.ítu, Xj ^ pn u icyn yfecs i y y l t m s xr.oyxpihoy.oy U i fy c n n t foyoy o ¡aiuxiat, ix u ru útícanour « in aro 70 fiy il S1 St» Xj» >, i TU Xj oiSpcrnt» nis wovres* e v£«r it‘TtlTC 't (fifií TV-tTXi t f e t a r nsftsyT1’, 79 TU p «701 7

d uapTxiJjCTuy ¿KtÍ'/K,xj T nchy.rsw.nox ¿ id ilu oitiiat i i xu xspohlw. o 7iu) pi^eir Tdpa^ciy nrxnuyfi, tsd T/f «| d-JTÜe fucuc/ay g y , Anos. (t)ui fc c lc n pote- fta tem d.edtt.Crvelut.furenti g ladium trad id it, ca d is, quam is fe c e r it , auCtor habendus e f t ; f i c qui hom in i v ita fc e le ro f* potcfla tem , qu a ex hac dt- gnitate eX iftit, tniniftrat,om nium peccatorum , & fa c in oru m , qu * ille adm ittit , incendio caputfuum inuoluit. E ten im qui radicem prabuit,om nium is, q u * ex ea ra d icep ro crea ta fu n t,e fia u ilo r . C o m p a ra tio , q u a i b i d é v t i t a r d e g la d io fu ren ti trad ito , v n d e ca u fa m o i tis p r x ft it a , freq u en s eft, £í ea v i it u r V lp ia n u s , /.7. f$ .b .A d leg. A qu il.

iv . E le g a n te r q u o q u e L ib a n iu s , D e c la m a t, n .d ilp u ta b a t,m a la o m n ia ,q u * I lijo b fid io n c m co m ita ta eran t, P a r id i,q u i c i b e llo caufam d c- d iflc tj.c d e tr ib u e n d a : q u ia / ¿to.yr.lw m ¡ i%rrjli

TruTu Tciay in ib i t ,w i ¿virysip c i mftUfem nx- nt»v, ¿>y nobism y c u t i o s . Jfftutnectffitatcm dedit b a i fa c ien d i, hic ea ip fi fcc tjfe cenfindus e ft , quorum ca u fa ex ft it it . E td e f in it g e n e r a lite r ,D e c i. i t i . q u id q u id fir ,o p u s c lfe e o ru m , q u i re i o f t a f io - n cra p r x f t i t c r u n t : « 7lui \aiQtnv nfiottyJ.Tosno ipyx yiyti&J: & a lib i, 7» m píyps TÍW ¿fopulw, Xj ?¿Kchxbitwncy r . o ¡ A + r.óyy. V n d e d efin iebar

P a u lu s , l .£ ) u i occidit. 3 0 .í . S .c u m , q u i o ccafio n e m p r x fta t , d am n u m fe c ifte v id e ri.

v . H * c c u m ita fe h a b e a n t,q u a re ig itu r d i- ce b a t C c lfu s , l . jQ u a attionc. 7 . 5 .6 . m u ltu m in te re fle o c c id e r it q u is ,a n m o rtisc a u fa m p t s - f t ite r it ! H o c fanc n o n d e fin ie b a t g e n e ra lite r , ic d ad le g e m A q u ilia m q u o d at t in e t ,q u * cum d c c o lo q u a tu r tan tu m , q u i o c c id it , n o n ite m q u t m o rtis Caulam p r£ ftitit,h u n c d ic e b a t C c l - iu s ,n o n A q u i l ia , ic d in fa d h im a / lio n e te n en ; n em p e ex iis p r in c ip iis ,& r e g u lis iu r is ,d c q u ib u s a n te a d iu e ru im u s . E tfi ig itu r iis cafibus cc fla b a t le x A q u ilia , iu s tam en n on ccflabat; v n d e a£tio in fa & u m d a b a tu r . S e d iam ad /. J. C -A d leg. C ornei, de fic . re u e rte n d u m e ft.

v i . Q u a re ig itu r cu m iu b trah ir le g i C o r n e l i * ,q u i c a lc is i& u m o rtisca u fa m p r x b u it ,c u m ea le x n o n d iftin g u a t in te r c u m ,q u i o ccid it,ó C q u i m o rtis caufam p r x b u i t ; S an e ra tio m am - fe fta e ft ,N e q u e en im is ,q u ic a lc c a liq u c m per- cu flit , in te rim e re c ú v o l u i t ; q u o d fi v o lu iilc r , a lio te lo id e fle t a d g r c ilu s . A tq u i le x C o rn e lia v o lu n ta te m , & p r o p o fitu in fla g ita t. C u m ig itu r h ic o c c id e re n o lu e rit ,m o r s ,q u * calcis iÁ u m c o n fc q u u ta e ft ,fu it fo r tu ita ,n o n vo lu n taria. Iiftus q u id e m ab c iu s v o lu n ta te p to ic- d i i s e f t ; n o n ite m m o r s , q u x i& u m illu m ic- q u u ta e ft. E r g o , q u i a liq u em o ccid ere v o le n s ,m o rtis caulam p r jfta r , p u n itu r leg e C o r n e lia , q u em ad m o d u m qui o c c id it v o le n s ; C u m a u te m q u is o cc id e re n o lle t , fc d v c r b c - rare ta n tu m , o cc id 11, cafus fo r tu itu s eft, qui» is a liu d v o l e b a t , N' punitur extra ord m em .

A L M A SII O B S E R V A T

'AD I V S A TT. ET ROM. LIB. V. ? hLiberatur quidem poena legis C o r n e lix , fed fecundum id , quod adnotationc facra com - prehenfum crat.

v n . Sed dc e o , quod in itio capitis tetig im us, eum , qui occidit ¿t uxai, innocentem h a b e ri, amplius dicendum eft. Ea eft D raconis fa n d io , qua eum , qui im xitir i ¿t adi.cii ¿xu/ , pcenis legum exim it. Q u arc c* ad/.oii ? Nam quicum quc occid it axuy, iiue in certam inibus publicis, fiue a lib i, nonne is auc extra poenam om nino eft , aut lcuiori poena a fficitu r. fecundum e a m , quam fupra propo- fuim us,d iftindionem ? Sanem em inifle oportet, contigiffe qu an d oqu ein certam inibus pub lic is , v t quidam ab ancagoniftis opprefli ib idem exp irarcn tiq u o d praecipue accidebat in pu gilatu , Sc p a lx ftra , cum p u g ilu m , Sc p a lx - ftritarum proprium e ffe t£yxty,?ayi£ny,txlCny, ftftwttv, Sc fimilia , q u x obferuauim us alibi. S i id erat fa d u m , non v ian tagon ifta necaretu r , fed ne altcr fu bigerctu r, aut v id o ria ei eriperetur , nolebat D raco id ei effe 'frau d i; cuius conftitutionis rationem reddit D e m o fthenes contra A riftocratem .fan c clcgan tifli- ftia m ,& S a lm a fia n x ftu !titix plane defricato- riam. i/ t ií ¿/ «ÍAoir im x m tf ti/k , tutu» dexnv xx djixilr. J)x ti ; i 78 iriijuiav ioyti\a.70 , ¿txd 'r x AJ'g xÓTo; Jidtoia/. ici Ji ojZtx 7 it ; t* vixñ- ooi , xai «x amvniicu. ti Jí ixii/ot ¿dtncteft hZ Tiv -r vtxof eotywdit 7moy, wItov (anni 7ou wd- 6c« iUTior iij*)Íok70. «fra Tifmeidr «x «Anu/ vap' íumr. »» certaminibus aliquem occider i t , hunc infontem ejfe definijt. Jfiuamobrcm ? Euentum non fpeSlauit, fed animum eius, id fecit. (fiuitfuit autem illius animus ? D e homine viuo vi floriam reportare, non eum occidere. fifuod ft alter infirmior f u i t , tjtram qui labores, c¡uos vincendi propofitum ex ig it , ferre pojfit, ipfum cafus illius caufam fibi exjhtijfc d uxit , (¡r ideo eius necem pcena nulla vindicandam. V erba illa notanda fu n t , * 73 eiuCay iVx»4 *7t,q u o d eftom nino euentu fpeblarezvud C laudium Saturninum . D ra co ig itu r in lege illa con den da,« 7» evuCdv io u fia w , fed 9 J)<i- yoiav. Q u id eft ib i 7t cvuCó.y 2 A n tagon iftx , n i fa llo r , occifio. E rgo fad u m . Q uare 7»V A - ¿ ‘(j'Xí'm dicit efi,qui co m odo occid it: v td e fr i- catorem tandem pudeat cauillatiuncularum illarum , quibus illudens pufionibus , inter puentumSe fa d a diftinguendum eos docebat.

v i l i . Sed vt e o ru m , q u x diílerebat ib idem , clemenrijfimos quofique, non faflum ,c¡uod ex voluntate fpe flatur ,fed exitum , dr euentum

fpeflare , abfurditatem tandem aliquan do, nifi plane ftupidus eft, & m ente captus, agn ofeat, obferuare eum velim ,quod ibi docet D e- m o fth en es, non ni ouuQd,, fed $ J)d,oie, in leg e D raconis fp ed ari, non euentum, fed voluntatem ,dr propofitum ; qu od ius Sc xqu itatis ratio d id a t , fecundum diftin dion em ,quam fupra attu lim u s, v t quibufdam cafibus, quibus voluntas eft nocens, exitus innocens, aut mi - nus n ocen s,fp edetur e u e n tu s; vbi autem exitus eft n ocen s, voluntas in nocen s, fp ed etu r volu ntas; v t hoc lo c o , vbi dc exitu tr ift i, Sc illaetabili ex voluntate iudicatur , q u x non f u i t , aduerfarium occidere ,Ted de eo viuo,

Sc fpirante v id oriam reportare.i x . Sane «i¡7» 7 t>xt ytti/xx vxlet tpgi, q u o d

dicebat L ib a n iu s .D cd a m a t.x x 111. E t ex v o luntate de fa d o iudicatur. E x volu n tate fad u m iu d icatu r,m alu m f it , an non m alum , quandoque ctiam an b o n u m , ¿ a xai QitJifcoe 711 ¿¿fimi xaxat, i (dtu A' <f'iwMt, (uotntu , Xtfl fsha-lxt £ oroixoal fiet.nSue, xai /xx ■fi.70.1t SJiy, in qu it ib idem Libanius. Q u o d etfi verum eft inero iu re , tamen ncc in ben eficiis interpretan dis, ncc in m aleficiis pu n ien dis hanc definitionem ftrid c fcquim ur. In beneficiis interpretandis obftat hum ani in g e n ij p rauitas,qux cum beneficia accepta parce fx pius m u n eretu r, quandoque om nino o b liu if- ca tu r,b cn cficx vo lu n tatis, fi e ffc d u fru ftr a t* eft, v ix e flv tfe n fu m v llu m habere qu eat ; Ii» m alcficiisp u n iédis,obftat e lem etix ratio, qu a om nes habem us opus ; qua dc re fupra. D eu» autem etiam voluntatem ben ign e m uneratur. Q u areC h ry fo fto m u s , H om ilia de S .E u fta - th io A n tio c h e n o , Abraham i prom ptum anim u m , qu o filium vnigen itu m D e o im m olare paratum fe often dit , pro p e r fe d o facrificio ait a ccep tu m , verbis clegan tiffim is. »x ifihm■jctfi, Onn , Tg Jb oob 74 ¿yamno f i tfxi. xcti fdeo

irapi , xai v '/ * r .u n ¡)* .) t . t i ñ e cum i x ¿ e t io x -

7v , 0 7 l 8*x imo r i\Kos r if st(o.ytjJ.7 uy , a?.\' «770 t*«ejSiaiwf iffS o&txciuvw 70'f 7tia¿7ttr xfl/a Sidat iy d , txen. ix fi-fa|fi » ^ ilf,a ’?.A' iofa^ty i «V£ia/- fioit. N on pepercifii enim filio tuo dilcBo propter me. xiujut vtuum illum receptt,dr incolu- men reduxit. Quomodo igitur non pepercit? Quia non ex rerum e x itu , fed ex menrts propofito de eiufmodi facrificips iudtco. M anus non iugulaum

filium ¡iiigulauircum voluntas. Ex volu ntate ig itur de f a d o ,& euen tu iudicatur: atque ideo* v tad arg u m e n tu m reuertam ur , qtii in certa- tnim bus publicisantagoniftam o ccid era t, auc ad mortem adegerat, fi id non fecerat confulto , aut occidendi anim o, fed quia non poterac aliter v in cere , non tenebatur h o m icid ij, le ge D raconis.

x. Rom ani iure eodem vfi funt. Lex A q u ilia etfi dc feruo ,vel ferua, quadrupedeue p ecude loquebatur tantum ,tamen fi liber homo, vulneratus fuerat, aut o ccifu s, eodem m o d o , qu o damnum iniuria d a tu r, lege A quilia farciendum ; idque ineonfuleo, lege A qu ilia v tili agi poterat. I.Liber homo. 19• £>-Ad Icg.AcpuiL H in cd efcen d itq u xftio /. Jfiuaañtone. 7 .J .4 .D . cod. vb i q u x ritu r, fi q u isin co llu iftation e, v e l in pancratio , vel pugiles , dum inter fe exercentur , alius alium o c c id e r it , an le g e A qu ilia agatur ob damnum ¡nidria datum . A c refpondet V lpianus,cellare A q u iliam , (Sc o m nem de damno a d io n e m , hac ra tio n e , tpuut gloria caufia, dr virtutis , non iniuria grati a v idetur damnum datum. E rgo pertinebat le x ad publica certam in a,in quibus v id o r c s g lo - riara confcqucbantur , Sc quandoque p r x - m ia , nort ad priuata certam ina, fine d ecreto , aut au& oritacc publica inftit uta. Q u are non ait fim pliciter V lpianus , ceffare A q u iliam , fed his verbis a d ied is , fitjmdem in. publico certamine. E t quod dicebat lex D raconis , ri «9M ir, ad certam ina publica per*

GS H

A N IM A D V E R S. IN SALMASII O B S E R V A T .tin cb a t , dc q u ibu s plenius P la to , lib . t x. <le le g ib u s; tine t» áqñn, x¡ ¿(Noir Jh/sonest ana/, «171 > « v i x, ¿ i ¿ r íf f ie ypáyw , c * d it

xkxqo)' á m x T ti í 7iV«c ijo .s y , ¡! x j 1 m ki¡j.tr ticm vrus, r ü j1 ¡MK^dm iíuj <zn¿t -ríbiu'.y , -miefúim anner/

t>* ov/Msny , * y.íme m uí ói&avirr .iu u ifU .ia i m u eroMpuxlul , i@9eqvs , i ft

71/ i x ¿ t ib ia l koui¿ i , tx yiuoy , le í» K l/uese. S i

quis tn c e r t a m in ib u s p u b l ic is a m ic u m a l i q u e m in u it u s o c c i d e r i t , f tu e tn c o n t in e n t i , f u e p o f t e a t b v u l n e r a a c c e p t a m o r t e c o n fe q u ts ta , v e l tn b e l l o f i m i l i r e r , a u t cum magiftratus iu jft t f i u e i n e r m e s , fiue c u m armis e x e r c e n t u r , a d bellica p u g n a f i m u l a c r u m , is f e c u n d u m r i t u m Delphis a lla t u m , p u r u s h a b e t o r . P ro r j t i a fd t legen d um p u to w 6<y5i<V, b o c m o d o , i&Qa/<i¡ie rft ti/ Im AtM ¿1 KOfuSÍrm rof/oy. E rg o qu i ita o ccid erat , pro in fo n te h a b e ri v o le b a t , prius tam en rite p u rgatu m , & expiatum . Q u are infons habebatu r » Q u ia n on anim o o c c u le n d i, fed v in cen d i hom inem viuentctT ijíS mcHoai, ¡9 in emx-tvuu , caufam m ortis p rz ít íte ra t, q u o d ait D cm o fth en cs, fiue gloria caufa,quo A a it V lp ian us , q u x in d e cxiftebat. Lu cian us in A nacharfide ; » o a?&Kobvl)*im t im eneo omnes i i iit -n is ntixxxor’ 1 , v s f ' » f baKTi-

£t£eu xabis ipfi tiis Sxfuiu/oir tim di abusa ix r ff m yoy .

X ! . O m n es ig itu r illae leges ad certam in i p u blica p e rtin e b a n t, fiue p ublica a u d o rita te c o n ft itu ta ; non a d e a , qu ibu s priuata licen tia hom ines priuati fe exerceban t. Quar pub lica a u d o rita te f i unt , m aiorem m erentur fa- u orem ,q u .im qua: priuata. S ic in fpecie l .S i obftetrtx. 9. §. vlt. D . ad leg. A q u il. il per lu ium iacu lan tib us feruus fu it o c c ifu s ,c :/ i fortu ito , A qu ilia: locu s eft. S ed fi cum alij in cam po ia cu laren tu r, feruus per eum locum traniio- r i t , A q u ilia e e fla t: quia non debu it pcrcam - pum lacu latoriu m iter intem peftiuc facere. C am p u s íacu latoriu s publicus e f t , & eiufm od i exercitatio n ib us dcftinatus. S i quis igitur per cum tranfit in tem p eftiuc, & fo rtu ito telo pcrcu flus eft, fibi im putare d ebet. N o n id c n i d c iis ,q u i per lufum iaculantur in lo co eam ad rem non d cftin ato . N am fi q u is,cu m tranfit, vu ln eratu r, non ei, q u i iaculatur, eft im pune. Q u are ? Q u ia lu fu sn o x iu sc ft in culpa. Q u x ra tio redd itu r l.fe q u e n ti, 10. L ib ri pandcdla- r u m , qufm iam cxvariislu rifco n fu ltoru m d e fin ition ibu s, fem en tiis, ferip tiscon gefti funt, n on p oflu nt om nia locis fuis exam ufiim aptari : vn d e fit v t leges q u x d a m non proxim is v erb is qu an d oqu e coharrcant, (cd prioribus» cu iu s rei exem pla q u xd am ob fcru au im u s a lib i. S ed m axim e ifluftrc eft , qu od habetur /.5. D . D ein tff. teflam. v b i red d itu rra tio partis p tim x 1. j . q u o d ab aliis iam obferua- tu m .

x i i . A d fp cciem autem d . §. vlt. l . f .D . A d leg. A q utl. p ertin etp cn e A n tip hon tis a p o lo gía e x d is im p rud en tis. C u m iuuenes in g y m - nafio iacularentur, puer intem peftiuc tranfiic, & iaculum excep it. D e f c n d i r A n tip ho luue- nem hom icidij reum non e f le : ac prim um á J o c o , vb i iuuenes e xe rce b a n tu r, nem pe ini jv / o v i* . Ib i i u u e n e s e x e r c e r i ius erat. D e i n d e

ab ipla exercitatione , quam non m odointer- d id a m non fu ifle ait , verum etiam legibus prxfcriptam . *71 $ ¿ntipofdw , d>ba dfssimy- istiot ili/AtbiT*. Q u ib u s a d d it , iuuenem mil- lo m o d o a b crra ftc .fcd om nia ordine, vt animo agitauetat.fecifle: quare 11011 teneri tn* txtei*: q u x verba adprime obfcruádafunt.«7i r nt.-oi a,uafiur , tit u ti ¿fira-mt ¿xoniras , r truiJoe itvysi.üsba omim I f i i t , us ím ñ i, Jpüs,iJ(y¡n ft ¿Ji/ axvaoy, t-aOt 'j f ftxxaboiu/ r e*or/ o . f l . E rg o fi m ale fuificciaculatus , Sc per im peritiam aliquem procula feopo vuln erado!,««011 ♦o y» fu iflet reu s, quiaper im peritiam , Sc 7u/, te lum a lio , quam qu o vo leb at, d ir c x iílé t .' Q u are om nem cad is occafioncm ali eo remo- u et, v tn e c «kcÍ¿ toV* reus,fic. N am fi per imperitiam aliquem o c c id ifle t, fu iflet teyfie, Sc c a d is reu s, fed ¿/.«a*, q u x exilio lui (olebat. Idem A n tip h o p o ftc a : tl ¡2 $ 75 áxómoi iia rft tfuy r 'eam eroftief im r naiJa til.tftly t/furti 01701 , iJtls iySy bóys \¡Oili!rmt /si eoit£t Q ,

P o fth x ca u te m d ifle rit A n tip h o , nihil omnino peccatum ab c o , qui tranfeuntem occiderat, cum telo fc o b ieciflet, ita vt nihil ci imputari poflet, qui erat ia cu la tu s .? q met Jit id n ? t axoni* <itmJ(f.uóinf , >y 73 adua nfjc*-mems r exose* , i '§ <¡xo i i ttxo/vot ibdui i.Sb.ri*, iy f a n i ex Q *0*71^1/ ¿¿«lyTiSw.f/ ¿ f a Poftrc- ftio con clu dit nihil in iu r ia ,a u t per la fciu u in fa d u m a b c o iu u e n e , v c lu ti fi intranfeuntenj arcum confulco in tcn d ille t;q u o ca lu hom icidij fpontanei fu iflet reus. Q uare Vlpianus d. I .7 . i . St quis tn coUullatione, A d leo.Aqutl. qu i data opera in tranfeuntem iaculatus eft, cum A q u ilia teneri aic. A tq u e ho c purgabat q u oq u e A n tip h o j 7» ft> ¡j.h(J kioi ¡Q ¡H fu ,iA ‘ axobufitt ufbnuy utw r ibixut ato/ni^xv.Q u o d d i c i t , if .it i , ¿Ji’ ¿¡tobarla , hoc ipfum eft , qu od per lafetutam leges R o n ian x dicunt.

x n i . E x iis ig itur om nibus fatis conftat,vbi voluueas innocens eft, eam fp e d a r i, non exitum . Q uare Sc cau fafp edacu r, v iu leq u oq u e e licitur voluntas. H ic c a u fa ,& voluntas mutuam interpretationem accip iun t, Sc idcirco vtram queprom ifeue m ifcent. L ib an iu s, declam . x x i l l . orfttyya euxoiam r r u iy tr A«V dJibfot , t» ft , ¡n tÍHi/hki biy/y , 7» j , i f ' n f

r u t . * j * 7 d f t J / S i f j s i f y t i f i a y j J d / , i l i »

yuulm Í , ¡T » pftif \o » jtw n , e>cs dit arñ yf¡¿í,* (lebo/duet t fiou f in , y.xt re i oziAi. oluj lyiSi t yjnd tfiu fa ■xaneyi or dnla/,áti xm Htblufaet n s Jfjt- ra< /.axis, * filu. j JurAí'lf,uiríioai.8cc. fthta m re calumniatoris partes aoit louis frater (T\'eptu- nuSy cum filium fuum flahrrhotium is me occi- fu m a it , caufam vero fupprimit ,d rd c eo, quod fec it manus , tragice declamat ; tn voluntatem autem , & confilium , cui manus msnsfirabat, inquirere pritu non vult ¡ etfi caufa videmus vbique tantam haberi rationem , vt fi quts aliquod maleficium patrare voluerit , nec potuer i t , /» hominum odium nihilomsnsu incurrat, Scc. Sic & D eclam at, x x v i i . « V 5

xáias f t ¿(sobequ 7107* re i(}>’ , xxxhsf 5 i^utu.

71(7 xUTuytmexttl ix iy a . Ji* t l i tn riso a i- 7 iat *Jiie Julm 7* Jileas 7*0 77t~rfj(yutr* ero- yagfy. ros 01 ’ etlsias •< *t«t rutón t > *{1 *1

Juúam voitidUneu. Ego quidtm |»r, Xft t»V f.Jii ixmfiol ¡lx. In quibus afilionumetfi facmus hoc fcc ’jfc ene confiteor , nulhus ta- mearum propofitum in reip. adminifirationefpe-rnen criminis oh id fnrn nnhi confie ¡tes. J¡hsa- filare debut /li, non euentum calumniari. Reruntmohrem ? jQuia ncmo homo efi , qui facinoris enim exitus talis efi, qualem Deus ejfe vult. Pro-illttu caufam ¡celeris arguere pofiit. Cum autem pofitum autem mentem, & animum demonfiratcaufa tatis non efi , netjue fa lfum quis dicere confilium dantis- Quare f i Philipptts pralio v i-qeseat fcelcrofnm. Q uarc paulo poft : t I >3 ai filor exflitit, mihi id crimini vertere non debes.iyr.i x iy t , 75 /S r PtPot tfjox tit i/n am d y fi: Eius enim rei euentus in D ei arbitrio erat, nona 'D t& r¿t txJt’ tJfoox, ■¿tfymJay, Qua autem inmeapotefiate. Si autem ofienderepotes, a h -ratto adferri queat, propter quam manus opus quid eorum, qua humano confilio prouideri potam anxie expendatur J confilium autem , quo ad terant, a me pretermifium , nec eam probitatem,id fum tmpulfus , 'tranfiliatur ? In his igirur diligentiam , qua e x g i poterat, induflriamVoluntas p rxeipue fpe& atur, atque vtram que autem, (¡r feduhratcm etiam fupra vires adhi- paginam fa c it: non fpe£tatur euentus. buifie m e, aut res non preclaras, nec e digni-

x i V . Iu ftitia , & aequitas voluntatem fpe- tare reip. auc etiam non necefiarias fu fep tfie , £ lat; C lem en tia euentum . Si dc abfoluen do tunc demum aceufare me ne dubita. In his a g itu r, aut ctiam m un eran do, iu ftitia , & x - qu ad am funt ob iter notanda, qu itas voluntatem fpcdlat; fi dccon dcm n an - x v . D icit igitur D em ofth en es, ¿v oTe n&al- a o , clem entia euen tum ; & eadem iuris rigo- f vn fxx eximi d srohrnixt. Eius ig itu r propoli* rem m ollit. C u m quid fecusfadlum eft, li non tu m , qui aliquid fufcepir, aut fuafit,(p eclan- ex volu ntate , aut co n filio , fiue ex confilij dum prim um eft ; An rc ip u b lic x , f id e c a a g i- ratione indicat quis, fed cx eu en tu , iuftitia, de tu r,con fu lctc voluerit; an p r o p e n fo ,& anneo xqu itas eo iudicio laborat, cum qui nec v o - anim o erga eum f u e r it , cui confilium d ed it, Júntate, ncc facio d e liq u it, fed quia io rtu - aut pro qu o a liq u id fu fcep it.R ed le L ib .D c c l. nam adileriiuii hábuif,pUtiH Ur, 'P ut culpatur, x x i . o ppxsoe ; ' xsu ajxJaioe ¿ / fi, 5»».«",In fpecic ,!.aurfafila. 16. §. vlt. O. de pan. q u a fi o Te v & íIkíto , iceiViJ.x*» fui f i m=j.s á/axaíder hu ic d illcrtatiom aegum entum d e d i t , iuris f f t CfiksKdnúxest « | w , «A t i ü ñ ifit maJ'dñe. tot» rig o r, & afpcritas a cie m cn tia , Sc benignitate fi ¡6 in p róyxe fin/). n l $ Jdt ¡jlxÁ x loxáf- flcd litu t, £c m ollitur. C u m ig itu r iu ris, dc x - v & omxox, uxtreOiu. D e virtute , probitateq u ita tisra tio d ic le tjd eb o n o ^ e lm a lo , d e m e - alicuius ex propofito, dri)< ,q u e ammo deflina- r i t is , dc delidtis ex v o lu n ta te , dc confiliis iu- u it , iudicium fertur. JJuod f i euentus confili/s dicandum efle , fi quis egregium facinus ad- „on refpondtt,v ir bonus nihilominus efi. IIoc enim g re ffu s , nihil e o ru m ,q u a ad eam rem perti- d fortuna pendet. H ic autem fe nthil eorum nerent, o n iiiit , fed fato , aut vi m ajore, qua; omifet , tjUA tn deliberando confederare oportet y bene confulta fuerant, <.Íiíturbat^fiint,& con- f unitus eft ojficio.trarium euentum T ortita ,n ih ile l l , quod im - XVI. i ) i ci t , p t W w ptw trm oom á m i. Idputari ei d eb ea t, iuris ipfius ratione id proht- e f t , ne ex euentu calum niandi occafibriem au- bente. Si quis contra Iccius aliquod m olitus4 cupare. Q u a re ? Q u ia euentus nihil ad in c . nihil o m ifit, quo id efficeret, eadem iuris ra- Euentus res mea non eft, fed confilium , cuius tio nocentem eum dcftinat, dc crim inis,quod fidem prxftare debeo. Euentus in numinis eft anim o a g ita u e ia t, reum ; verum in terced it p0 tci la te , t» n i& t , dc i Jhiftw : idh ied em en tia , dc hum anitas , q u x de iuris fc- e ft , D e u s , quicum quc ille tandem , exh o m i- Ucritate rem itti aliquid flagitat ; neque eius n isE th n icifen tcn tia . Poteftatem aliquam a g- con filiu m , qui m aleficium exo rfu s, D ei pro- nofcebant em inentiorem , q u x hom inum con - uidentia fruftratus e ft , eadem pa-na pledti, filia , dc conatus fledteret, qu o v e lle t , fxp e qua effe¿ lu m ; quo calu euentum clem entia contra teram ordinem . Sapicntiores D eum (ped lariiubet; cum in altera fp ec ic , n ce u e n - vnum , atque eius prouidentiam ,inde ,dc aliis tu s fp c d la ic tu r , fed vo lu n tas, ius ip lu m o b - ex rebus eiufm odi con ijcicb a n t, C e te ri v imliaret. Quarc? Q u ia per cum , qui omnia rcdlc, quandam fupra res hum anas; fed d e q u a c u matque ordine in ftitu cra t, n o n fte t it , quom i- certi nihil haberen t, fortunam cette eam v ti-nusrcs bene c c d e rc t, fed per eu m , tu ius in que efle exiftim abant; quam M ftna. appclla*manu fu n tn os,n o ftraq u e ; quod e g re g ie d if- bant fx p e , dc euen tuu m , quos humana ratioferebat D em ofthenes, in ea de C oron a, contra pr0u ideic non p o te ft , an& orem facieban t;/Efchincm ; cum hic cuelitum belli aduerfus qu od volebat A r ifto te lc s ,l ib .n . Phyfic. c. iv .Philippum pro T hebanis D cm o ilh en i, cuius h is verbis; siti I i »»»», sís J>iu7 it) fi alti a iconidio fulccptum id c ra t, crimini verteret; 3 d,garrit» QcusU , c!t Saiov tj J » ,vb i h x c inter cctci.i : c* me -riso «iya<fí5iy fu i u ¿'cuumidricp. Q u ate D cm ofthcnem cum ciami d ptu-nios , js» m eufe^iunvm evxtqujmi. effingeret L iban iu s, declam . x m ,C h x ro n en -75 fi ró.ctf.c, de <u ila lftu x í»xhO» , udi me yi- fis cladis eu en tu m , quem ci exprobrabat /f.f-y ‘ t) '■ " í aocúfteie aun tüu n cuu'dhx Jiaéoia» ch in es, Jaíunt tr ibu eb at, quem idem nv/bitA1X0T. ¡X* d i 7*75 , ese aJlxxua ifim Q'l,e , ti K(y.- nom inabat. ¿XK ¿ x i/xtí *e -f *¡xtgpe, ¿1 I x¿./.de7ie a c tu v iC x f ix lr e r q 7lu í leáyj.m . ¿ t yb tl¡ o% ixen */ ó J cu fu n r sóyU jo , »7S u/Krde y a3’ i/ x t y íe

757» 7 ic-T , xx ¿v ticol, <í?X de ¿777rra. , ¿Ju^sfdooi 7nnaofctu , iajjuMfuc 7 77o" -auí-im Ir n¡ xj. t " ¿yifumtn MyiOfiov , ÜAtfdw , tj/. , Ut f in Un , ¡y utfitfidfaos 7 » noy*. E t dcclam a-Jixfiae 7*1/7® , x f ¿mfuxue , xfi qihvm¡oe tion cX vi. ti JI' a tuyon , m e Á í , ¡£■Cáf' Juleo/Aiv : a de a x&ri , xfi I ossAtue ndyge tfaynlns tu tn.oHxjfis n¡ Jkíuoyi. Ergo Tu-vflyuM.n ¿ttu n ¡d iu ,x¿ ¿ iK y tfa , n i f d tui A i- y U dc M¡u>x promifeue accipiebant,dc q uan*

G g iiij

A D IVS A T T . E T R O M . LÍB. V. 3íj

35« A N I M A D V E R S . IN S A L M A S I I O B S E R V A T .doqu ccon iu n gcb an t. S ic D e m o fth en is co n tra Olym piodorU m ; v b i vóyjf m i , Sc Jniuwt tr ib u it, quod reip . con tigerat ab oratoribus p erfu a fx , xso xj1 niylw v i¿ , ksu Jitl/xova, Cixtie im'iñim ver® rfl fx-nfur, u t AKOftuhtt Tym am e tK.Ttfj.mit. A lij SiTa/ Tilylw d ic u n t, quibus q u idem verbis , non c x c u m , aut incertum cafum , fed prouidam num inis d ifpofitioncm quan doque fignificabant. C y ru s apud H ero d otu m , M u ía I. tuitis f yü Ob xj 'j ñtíxióy» ytjptut, TuJi i t ytfj.t uy,Sm. N am dr me credo diuina quadam forte genitum bona hac in manus veftras allaturum. E trc v e ra a d rc sm a x im a sa D co d e - ftinatus era t, q u o d cen tu m annis antequam « a fccretu r, & q u o d e x c u rr it , d iu ina oracula fore p rx d ix e ra n t, Efai'x cap. x l i . A tq u e id om nino forte quadam diuimtus d ic it T . L i uius, lib. i . Forte ejuadam diuimtus fuper ripas Tiberis effufus leutbus ftagnis.E rgo in eiufm odi

locis -roye eft itiiit -n, ac num inis arbitrium c x c u m ,Sc in extricab ile .D ion yf.H alic.lib .v iit. R o m an . originum : wdvf*» v» ¡xtyAos 4 tókiuc,r.A ¥ kauu& m u t# ¿» TOÍ Tokíuilí ■Ofiítat, *a ' ¥ tn t Sii* r n y o f ¿vtx Toylxu , J i lui t‘K fUKapf •maóvi yijtK». Plutarchus autem lib e llo de audiendis p oetis , cum interpretatione com m oda iis v u lt fatisfacere, qui paupertatem ita t l i m i . poeta dici ferre non p o tera n t, eo dela- b itu r , v t qu od de D e o d icitu r, deque num inis v i , de fortuna id e x e a , & om nem humanam prouidentiam fuperante in te llig i velit. ¿7» f adii litttfja 4 7vynt id jtrn s , u J iiu N ¥ 4pJamy-iu t , Ktu ¿ 0excui dtAttifixltn: axríat Juúauit

r.*x «fuí.<tx7jy Z mi d i$f unito hoyoy-ü ,-ms ?Siüt iviyaQit das;tf iulis r.ax •Ofayuam,rju iÍSm , kcu , ¡n A ii , fd)tte , r.at dtjfxs tiuSaufii Jhti/xeme , nox Sihu m u m y f¿It. S ed de his harftenus. R eucrtcn du m add efricatorem .

C A P V T V I I .

Gloflcmata in L 16. D. de adminiftrat. tut. & 71. de euid,

x Ad. cap. X I I . Objeruat.ad ius Asticum $ Romanum.t\ A utloris etnieñura ad l. i C. D . de cuift.

confirmata contra ineptas Salmasij cauillatiun- culas.

I. Specialiter, dr nomwatim ftp e pro re eadem

N a ltera p arteeiu fd em c a p .x i i . non leu iserroris acclifat nos S almafius , in gloflem a- tum quorundam o b - feru ation c,q u x in/.i6.D.deadm in. tut. d r in

1 /. 7 1 . D. d eeutB -latebant. H om o nullius ordinis incipit á poftrcm a le g e , vbi feriptum h abem u s, Cum plures fu n di fpeciahter , nominattm, vno inftrumento em- tionis tntcrpofto , venierint. V b i elixi, to lle n d u m , vci fpeciahter, v e l nominarim. A lteru m enim eftc gloftem a , é£ interpretam entum . H o c o b ite r , v t in re m in im i, aut nullius m o men tijquod tamen Salmafius ccn fu rx fu x fto- lid itatc dignum cxiftim ans,A//r»w eft, in qu it, p ag. 14 6 . potuijfe aduocatum credere cum Hia

fu a tanta doftrw a, fpeciahter idem ejfe , ejuod nominattm. A c poftea docere nos adgreditur, qu xnam dicantur generaliter v en d ita , aut legata ; qu xnam fpeciahter ; quxnam nom ina- tnn ; q u a in re non folum im portunum triconem fc probet,cum tota fuagram m aticationc, fed etiam gram m aticx ipfius non fiuis peritum. Si fpeciahter ego crederem idem om nino e fte , quod nominattm , non minus errarem, quam defricator g e n era lis , fi putat ca n un quam c o n fu n d i, n eq ue pro re eadem fx p c accipi.D iuerfa ea efle v e l verborum lonu soften - d it; mifceri fx p c , Sc pro rc eadem accipi vfus probat.

n . Generaliter, Sc fpeciahter opponuntur. Generaliter non folum c (t,-,taxas, icd doeifut.

Generaliter nominatim quandoque oppe-ftta.

5 ■ A lia auBorie ccmeclura ad l. iS . D.deadm . tut. confirmata.

Specialiter rerum fingularium defignfignificat. Species apud IurifconfultiÍ nationem

to s , v t &apud S toicos,rcs fingu las defignat .R erum autem defignatio f it , vel per nom en proprium, v e l alio q n o lib et m o d o , qui rem cuidcnter d en o tet.Q u o cu m q ; m odo nox,nom inatim fieri dicitur. N om in atim codicillism anum ijfiu v id e tu r feru u s , cuius nomen teftam ento continetur, ait P a u lu s , /. 37. h e m an. ttft. S ic , nom inattm viden tu r lib er i ejje tujfi, qui v e l ex a r tific io , v e l o ff ic io , v e l quolibet a lio modo cu idcnter denotati e j fe n t , v e lu t i , dtfpenfator m esis, cellarius meus, cocus m eus.I. N o m m a u m . 14 . D. eod .Sccuu s eft g e n u s; finguli ferui funt totidem fpeciesapud lu rifconfuitos. E rgo fi ferui legantur,gen erale eft legatum ) fi Stichus, Pam philus, fi feruus atrienfis; fi d iíp¡fnfator,& c. fpcciale eft le g a tum : fed & nom inatim facium . G eneraliter bonadonari, le g a ri, vendi d icu ntur, cum vni- u erfaom n in o d on an tu r, le g a n tu r ,v e n e u n t; fpeciahter , cum qu xdam ta n tu m , q u x vel nom ine fingulari d efign an tu r, v e l aha nota certa. A tq u e id in pignoribus frequens eft. N an i aut om n iabon a gcneraliter;aut quadam ip e cia litcr; aut om nia generali ter, Sc quxdam fp ecialiterob ligan tur. Q u id eft fp ec iah ter lus in fp ccicb as 2 N ih il a liu d , quam nominatim; qu od Seucru s,& : A ntoninus A A.te docebunt, /. 1. C. d e pt$n. cr h jpoth . Verba eorum fu n t; fftu am v ts conftetS P E C I A L I T E R qu adam , & v n iu crfa G E N E R A L I T E R adu erfa- rium tuum pignori acccptjfc, & aqu ale ius in om- nibm habe r e , tu n flic lio tam en tem peranda eft. Ita q u e f i certum e ft , pojfe eum ex h is , q u t N O-

A D IVS A T T . ET ROM. LIB. V.M I N A T I M e i pignort obhgata funt, ea.qua poftea ex eifdem bonis acccptfti > interim tibi non aufierri Prafies prouincta iubcbit.V iticfnc , Salín.1Í1 s fpecialitcr ibi efle íd e m , qu od nom inatim , Si n om in atim , idem q u o d fp ecia litcr? S ed Si accipcifta Papiniani ,in / . i. deojf. cinc, cui mand. cftiurifd. ¿¡utcum que, in q u it , S P E - C I A L I T E R , lege, vel Scnatufonfulto, vel conftitutione princtpum tribuuntur , mandara iunfdidionc non transferuntur, (¿re- Huras reí fortijfimum argumentum, quod lege ¡u lia de v i N O M I N A T I M cauctur, v t cui obtigerit exercitio, pofftt eam , f profici f a t u r , mandare. Addam St hunc textum c /. Itaque. 51. D - de ty£dil. ed. ubi generaliter, Si nominarim o p p o nuntur. Ib ia itG a iu s , venditorem de m orbo, v itiove m a n cip ij, quod principaliter ven dit, praidicereiuberi jitem q u e de c o , quod ali) rei acccd it, vclu ti venditioni fundi, f h o d n o n f i - lu m , a i t , hoc cafu intclltgendnm eft, quo N O M I N A T I M adifcitur , accejfurum fundo hominem Stichum; fedetiamfi C E N E R A L I -

T E R omnia m ancipia,.qu* in fundo fu n t , accedant venditioni. D e le ig itur totiim illa m , quam hic ap p ofu ifti, gram m aticationem . Incitatum , V o lu crem , T ig r im , Paflcrinum , ad praefepia r e m itte ; & vafa tu a C lo d ia n a , F irm ana, & G lanianaornandtealij pompa: ierua. N o s interim in fententia noftra perfciierabi- mu s j i n d . l . 7 1 . D . d e e u ic t. a lteru tru m iftorum ,fpectaliter, nominarim, abundare.

m . N otaueram us obiter & aliud glo flem a in/. 16 . 1). de adm. tut. v b i quis nom ina in te gra interpretatus erat falua. T u autem , qui tantas ftrages in libris facere folitu s e s , falua hic retinere v i s , SC q u o d v u lgo feriptum eft, pupillo falua ejfe , qu od nem ini , nifi hom ini barbaro probari pofle con fid o, b ella interpretatione tueri conaris. Q u on iam autem m ea nihil in te re ft, rid iculum pr^bcrc te p ergas,an non ¡ Latine (cribas, an etiam aliquando , anim i gratia, v t r c o r , barbare, qu om inu sfru aris iu dicio tuo , nihil obfto'.

C A P V T V I I I .

Lex Attica de meretricibus palam quseftum facientibus explicata.

A d cap. X I I I . Obferuat. ad íuí Attic. & Rom.I. Salmasit f ceda ac pudenda calumnia p a r iin fi-

the contunda.L e x A ttica de meretricibus quaftum palam facientibus male a pluribus accepta ; a Salma- fiopeftime; atque eius tftfttnneia. D e ea lege varia veterum criticorum opiniones ■ Tera eius letlio. ■n eojsiiut TmriiSi .

}■ Stupenda, aut (tupida Salmasi)obferuatio de mulieribus in taberna, aut foro merces dijlra- hentibus.ifyietiesiri.ior’ itytcoús tst7*£íAtu. j 4 r- temidtrrusemendatus.ifjá^tOiu n j autum. ¿an-% V sii

4 . ¡coitu , mtsicohu , de meretricibus. Stare ,

Proflare ¡Conftftere.5 - Stulta Salmasi) obferuatio de mulieribus in

foro promercalia quadam palam , (ft apertehabentibus■

i- Ix im v s libro O b fer,u atio n u m ,c.x x x m . palam qu xftu m fa cere efle , quod lexA ttic. mraofsíveK 7TU-mÍAki dicit. In his verbis fummam m - fcitiam dcprehedit Salmafius oculis in

ipfis in feitix penetralibus illum inatis. Verba illius funt cap.xi n . O b fcru at.ad ius A tticum , & R om anum , pag. 350.351. Si legem tUam A t ticam ita interpretabitur m commentario de ture A ttico , v t fit palam quaftum facere , magnum ibi peccatum commi f r i t , E T I N M E R E T R I C E . g V l D E M E X P L I C A N D A . (V erb a ha-c quid fignificent nefeire mc fate o r .) Puiauit TmKÍiiru m ida lege, idem ejfe,

6. Vera legis illius A ttica interpretatio. Moechi qui proprie. mftiCeniiv impune hcuijfe ,mod» qux proftituebantur ciues non ejfent , & ingenua ■ mth iiim¡ h ¿

7 . Iterum aes (Ui%¿r. ¡setpfia. , (ft ftuprum.

8. Moechi dcprehenft vari)! modis v e x a ti , idqttc licite. Si pecuina promijfa f redemerant, dabatur aduerfus eos ad io .

9. N on tamen pecuniam dare damnabantur, f i t adori dabantur cruciandi moechorum more. faOiuiAieis , f t

i o 1 Qax meretriciam artens profitebantur, aut meretricio more viuebant, impune dudaban- tur. A d u lter, (ftamator.

11. D iuerfe meretricum clajfes a Salmafio con- f t t t t ta , (ft honeftate ab eo diftinda.

quod proftilui ad quaftum . (ft venundari • fed. longe aliud fignificat ] D ix ifa n c , & nunc iterum, dico , Salm ali, palam quxftum facere in fo ro R om ano,idem efle qu ot mtaaytrut mshuSeu i a lege A ttica;neq; hoc cum d ico ,nvaiiStt,,venundari efle p u to , quod tu pro tua infcitia exifti- m a lli, fed aliua q u id , qu o tu penetrare non» potuifti. Hac dc rc videamus amplius.

11. Legis A tt ic x á n o b iso b leru a tx m en ti» fit apud D em oftben em , contra N cx ra m ; his: iplis verbis : n rn K/xw ¿iri nonis 1ét su i£ ¿mi Tajóme rafiuv, imrxi e i i x i'pjtíc»„ciet! ijúaifi), *) Üt n ¿ y efixeehSfi n ius : q u x ita interpretabatur H ieronym us W olfius D em ofthenis interpres do& iflim us. E t legem exhibet,qut vetat apud eas excipi qttem- quam , qua m taberna m eritoriafedeant.autin

foreahqutdmantfejic vendant. Sam uel Petitu*


Sj8 A N I M A D V E R S . IN SALM ASII O B S E R V A T .in fua c o llcd io n e ab interpretatione illa re c e llit , iurc q u id e m , Sc p ru d en ter, etfi m en tem legis non latis e x p lica u it., N e quts prt mircho prehenditor in meretrice , vel in lupanari, ■vetpublice profiante. Quae perperam ab co L a tine reddita ait Salm afius, pag. 3;$. h ifcc ad- jcd lis ; Moechum cum tllii comprehendi non Itee- re - que tabernam exerceant, aut qua in foro aliquid venale habeant aperte, ac publice. N o ta n da lue hom inis ijsh^ m da. H oc enim ageb at v t oftcn deret ire&ffiSg vifaeiM us In le g e A ttica e f le , palam ad om nes ita re , q u o d verum e ft ; atque hoc p o ftq u a m p o fu it, ita legem ipfam in terp retatu r, vc in ea fe r ip tu m fit , c.-u> -mfaffdóox , non TmiiiSms : eaque de fcEmina in te lligen da fit,> q u x a liqu id venale in fo ro h a b e a t, non de m eretrice palam ad qu em libet ven tilan te. N am legem illam a L yfia in d icata m , cum á Solone -rahSSSm p r o a c c e p tum obferu abat,dubitand um 11011 eft. A u t d.ct nobis Salmafius legciti a lia m , v b i verba ifta cxftent. D ifferebat Lyfias contra T h e o m n e - ftu m , verborum fono non efle adhaerendum, fed eorum fign ificatio n i, ita v t f i 11011 eadem verb aoccu rran t, fed res, q u x per ea fig n ifi- c a tu r ,in d e e x ifta t,n ih il amplius fit q u x ren - dum . N em pe loquendi m odos cum tem poribus m u ta re , & aliis verbis in p lerifque nos hodie v t i , quam quibus m aiores noftri v tebantur; qu od com p rob atex leg ib u s S olo n is, in quibus verba qu xd am exftabant tunc ob fo - le ta , & vix intellc ¿ la ; v b i h x c inter a lia ; t m - VejvsiDi tyn 'fi yo¡s* d -nrduvut» : iooi 'j ortfoutgd- Viif a>4)M>cuÍTa/.Dcinde adicctis q u ib u fd am ,q u x proculdubio funt cx alia le g e , q u x que lunc dep rau ata ,an , i ni fi otteatfsi-vut, 'Cii ctuhilfy 5 , (3«Jíflr» I.egem igi—tu r illa m , quam a D em ofthcne Citatam oftendim us , rcfpiciebat L y fia s : vbi hodie feriptum habem us , -iratae! ti ¡nmTtfa.tr istius: pro qu o reponendum cx Lyfia, , veltum-rttao¡eitut qu od qui n on in telligeban t, interpolarunt: & quia res agi d icebatur ¿o d p ¿ ¿ , orohu» pro orarii^ p o fu eru n t; qu od non heri, aut nudius-tertius facium c ft;fed p luribus retro fecu lis , cum le ilio n e m iftam habcannts apud H arpocrationem , St de eius fententia diucrfas veterum opiniones. V erba igitur legis c ita t,vt hodie fcripta exftant apud D em ofth en em , contra N e x ra m , oratae 1 , Cs»iso£iins ¿1n i xj1 N ITJ rjn ; » ¿y 7« «V f*. a e r is 1 77 xTTOTt-tM/si»ae.D ein de D idym i opinionem proponit, qui jtkmT* interpretabatur, m fv d u v e x n fd czt- que lie ¡tomíc accipiebat de mere tr icib u s, q u x m eritorij corporis form am nundinato pudore d iu en d u n t; q u x meretrici) corporis v lu m lo cant. -moKtv/ fi> t» úwtüu d it (Ssm /sÍick.Ipfe autem H arpocration TroXfivpropria fignificatione vfurpatum p u ta t , ructat tvtd^ xs , dc iis fc ilice t, q u x vilia m ercim onia palam , Sc in ipfo foro vendant. A tq u i TtvMtUm* feriptum a Solone m onet , non m odo Lyfias , icd Sc Plutarchus in Solone , v b i ait v igin ti drach- niarum m ultam i n eo s fuifle con ftitutam , qui liberam fem inam perducerent , iis exceptis, q u x 7mxo<u.'Tai irt^aQ/aluif; qu od ibidem interpretatur P lu tarch u s, fxn/üt tona»: a c d c n ic -

retricib u sin telligen d u m .q u ? palam ad quemlib et itare fo ie n tm e rc e d e d a ta ,a u t promiffa. t t t •s&a.yiydljii , Soxyjses línoti, o6.lu¡ SQeu ore. QXTlfyof nmhetmrcu. hiys 'd 7*v isaifes. euitxs fi» t/sftwar forma « g ; n tf Jij!»mt. A tq u e id eft, ni fa llo r , S alm afi, palam q u x ftu m facere. Palam q u xftu m facit m eretrix , q u x proftar in cella om ibus expolita; verum quia quqftus hic ced it lenonis lucro p o tiu s, quam ipfius m eretr ic is , id eo palam q u x ftu m facere proprie d i- ¿ tx fu n t ,q u x cum eflent fu iiu ris,n ec lenon is im perio lu b ie & x , vel dom i f u x , v e l extra dom um ho c genere opifici) f c , aut auaritiam , Se luxuriam iuftcntabant.

m . D elen d a igitur tua legis A t t i c x , q u x cxftat apud D em ofthen em , in terp retatio : delen da qu oque bella i l la , quam inde elicis, o b fe ru a tio , pag. . Pro meretricibus, inquit,etiam habebantur lege A ttic a , q u t inforo aliqua promercalia palam , dr aperte habebant, & qut tn taberna fedebant mercium vendendarum gratia. O ftupendam hom inis audaciam pari ignorantia lundlam ! E rgo q u x in fo r o , vel m tabern a, m erces aliquas v e n d e b a n t,pro m eretricibus habebantur. V b i ho c tandem didicifti ? A n c x lege A ttica are nequaquam in - tc lle & a ? N e m p e , quia in ea feriptum e ft , conexi ai tir' «fjxmeloii ¿Sai/J) , put.auithoo.in- telligen dum dc i i s , q u x in sabetois m ercim onia ven deban t. N e fc iu it enim criticus tanto pi ctio em ptus , ¿¡.yxeteui dici etiam dc m eretricum c e llis , cafquc dici iv ifytewo i&dt£e£¡. A tq u i difeere id potuerat ex A rtem idori lo co a nobis c itato , co ipfo cap. O b fe ru . q u o d carpebat , quo’ ex lo co refecueram us a liq u id , q u o d n u n c rcp rx fen ta b im u s, ie ob iter em endabim us.Ir.fauftú ergo fom nium elfe dicebat, Sequod m ortem p orten deret,fi q u ise lupanari exire fe non polle fo m n ia re t, quandoquidem

lupanar,vt Seficpulchretum,xii«f appellatur. A tq u e fomnij in felicitatem é lo c i , non é m eretricum confpedtu cxil te re , cum loci con - fp e flu s mali aliquid f ig n ific e t, m ulierum autem conlpcdlus aliquid boni. Q u are m eretrices fatius efle ait videre vagan tes, Sc errantes. S ed Se ftatim addit : tyaQas j xj cui Igyx- coitav xj uior^esttsxi 77 , xj Jlpg[si-tau iuonKai. ¿t ¿(¿turas , *J yuyCtecu. Sane fcripfit , nifi valde fallor , A rtem idorus , xj apxbu- C,u > ptydeeu. E t pro enreje 77,lubei.S legerim , ■mor(f.ex»SM -r.. V t h x c fit loci illius fententia. Sed dr bonum videre eat in re Hit f e dere , vendentes, c r capturas accipientes. Iter* venundatas, dr cum iis mi j ie r i in venerem. t’;;a- íóeiov igitur etiam e li cellam eretricis, Sc veluti eius officina: quippe q u x ipfa dicitur ■vi Qdisxv ,q u o d e l l , corpore qu xftu m facere. Q iiare con tendebat eadem oratione Epxne- tu s ,n o n pofle le pro moecho h a b e ri, qui cum N e x r x filia in S tep h an i xd ib u s deprehenfus e fle t; fiquidem Stcphani dom us lupanar vere c f le t , Sc i fixo á eso», vbi q u x ftu sid genus fieret, & opes inde a N e x ra ,S e Stephano pararent ur: ifjafieio» Qscxuy M ñro ii) d d Zts»«7« oiiux». »su dsu' ijyseua vsútisu ii) : xas imi vjtui airnie sSmptiy isc.hr. x. Q u are etiam meretrices tfjavi- (t:i dicebantur. Artem idorus loco codcm . erv*

A D IVS A T T . E T R O M . LIB. V.y n a f tiffiy ¿ytlal. x a it ? £ S í vtoy If-yxrifui l í j t / f

í v . Q u o d autem lex ait«Víf^smeído ¡gt& A rtem idorus , «V i pyit leloy xx$í£í£wl , proprie duftum cít. D icebantur quidem fx - pius meretrices Udyto, 9QU¿t<a, Sc Latinis lia re , proftare, confiftere; q u x tam en om nia nih il aliud lign ificabant, quam x*5 í lt fy , id eft ib i femper prxfto eflé ga n eo n esp rx llo lan tes. l tx u s , dc Ph ilo ílem o n is h ered itate; «I™ A ii AAxi ójititim , m>X¿ ¡2 « j» leSÍVs ¿y oixñfuiw. D io in N cro n e; tí-rt to mf.uo. íiVhWv, xai euut- yham naoaut ayxiJOjy ax&at t citoJ.Síc E rg o lex illa e lid e m eretricibus q u x llu m palam fac ien tib u s, fiue in lupanaribus, fc lu ftris publicis , fiue in alienas x d es venientibus. A d primam Ipeciem pertinent ea v erb a ,¡mrat ¿y t V tfyxmeúv xjhttf) : ad a ltera m , illa , xai ct 7ii ajaffi 7m\arraA b/jntnfctft/uyat.

v . Q u x n a m c x fu n t, q u x ¿i t» ¿jopa atuxZy* 7 * imiripxrfiíymf, vel T«pa<Tjxíyat? F em in x, íjne tu faro promercalia palam , & aperte habebant, Salm afio interprete. Belle fa n e : fed quxnam erant e x , q u x merces fuas palam in Foro exponebant? A n lo len t quiquam in foro m erte s fuas clam vendere ,xai /k» Tttptff¡xíyot ? Q u i merces fuas venales in forum fe r u n t, num eo feru n t, v tab fto n d itas eas h abean t, Sc ab h o m inum oculis rem otas ? E rgo cy 7» ¿ y t i era. hiiSstu Tifa.ofj.0 ai , non efi: palam , Sc aperte m erces fuas in foro v e n d e re , qu od putauit Salm afius : qu od qu e m c quoque cxiftim afle falfo alTcueraucrat; fed aliud quid ,q u o d L y - f ia s ,f r P iu ta rch u sn o sd o ccn t;n e m p e in foro ip fo , vb i conucnire folebant hom ines, verlari, a tcitc cx inde ad eos itare , quibus operam fuam m ere tricu lx i l lx locauerant.

v i . Lex illa pertinebat ad m oechos, quos deprehenfos licebat occidere, om nibus m odis vexare ,S c in vinculis habere , aut pecuniam ab iis exigere. S i qui cautionem ea de re dederant , aut.fidem fu am ob ligaran t, ci deeife non poterant,nifi de vi quererentur,& fc moechos negarent. M a c h i autem e ra n t, qui in x d e s alicuius irrep eb a n t, vxoris pudori infi- d ia n te s; aut denique v irg in e s , aut mulieres liberas lluprabant in lo co non lib e r o , quod pluribus dcm onflrandum erit p ollea . Si qui autem m uliercs'ad fe ventitantes corrum pebant , an ij pro moechis erant habendi? A liquis V xorem , aut virginem alterius in x d ib u s luis corrum pit. In eas m aritus aut pater irru p it, & corruptorem pro m a c h o tradlauit. A n id iure f ecit-Sane non longe aberat id a moechia.oua- rc fc pernx erant m cos c o n ft itu tx , qui m u lieres lib eras, ncc m eretricium quxftu in palam facicnresin alienas x d es perducebant .a lterius libid ini mi mitrantes. Licebat mpiiCoaxut ip ip u n e.m o d o q u x p ro ftitu cb a n tu r.in g en u x non e flen t, &: ciues. N am fi m ulieres ¡iberas fc ciues w d aliq uem p erdu ceb an t, aut locum liberum iis p rx b e b a n t, m ulta erat legibus iis in difla . H erm ippus ig itu rcom a-dus cum A f- pafiam impie tatis accufarct, addit etiam accu- lation i, m ulieres eam liberas. Periclis libidini inferuientem in eundem locum conducere.'!Kinxan¿¿fí oí Uíciioui yuuauj.! tAcCSíQK fir 7»

¿trn fsimoxt \xnflp em , v t fc r íb it P lilt. in P e - riele. Sane Afpafia etfi ingenij non amoeni folum , fed a c u ti, & acris fem in a , Sc grauilfim is etiam viris iis nom inibus c a ra , artem tamen parum honcflam ,k xiopudjyjlJi ny.ylw traclabat, puellas m erctricátes h aben s, miJimat intufim t f t f u n , qu od ait PJut. eodeni libro : qu o nom ine nunquam in ius v o cata ; nec fane vocart p o tu it ; fed crimini ei d a tu m ,q U o d fem inas ¡iberas P ericli fubm in iílrarct, cuius crim inis q u oq u e Phidias nobilis llatuarius , fumm us Periclis am icus,fuit á Periclis am icis infim ula- tus ,q u o d feripfit idem Plutarchus ; xai m-n> 7ú ¡¡t fhtyty, tu 3 luiyx.ii, tit it.dL-d i& t tri n*eoP.u ytwai/gt tit na i/yx fonámt

i i fiJíov. Si quis ig itu r veneri in dulgens m cechix probrum Sc pericula m etuebat,m ulieres ¿ m edio fo r o , vel vn d ecum qu e m eretricium quaftum facientes poterat qu o- c u m q u e v c lle t d e d u cere , a u ta p n d fe im p u n c recipere. F o r i , -f a p e it m entionem faciebat le x , quia locus erat p u b lic u s , v b i cuiu flibet con dition is hom ines paffim co n u e n icb an t, & con gredieb an tu r:m u lieres q u oq u e p ro llra tx p u d icitix quan doque verfaban ttir, ac vagabantur : qu om od o fcorta exoleta fub bafilica reperiri cuccbat P lautus in C u rcu lio n e . Id toím Stoj ¿t proprie eft : qu om od o Id o - thea apud H om erum , O d y . iv . Protea patrem fuum frequentare folitum aiebat c a , vbi cum V lyffe c o llo q u e b a tu r, loca.

oroxCnai v t ¿ id fj jifay ¿xiQ- irfj.tfTiie, A-Wiecreí TlforÁt \iy¿7Í¡ut ><¿-c.

E odem libro;Tía?» '¿etyma M f XkuÜu ; i n n áyt j»Tmhia,

A p u d eundem lib . ix. vbi de P olyphem o i tySa JI a .n: ülajui ert\óexot% i t pa n u ix* cht miutuamy amoiybiv , i Si /mt acXXoie ortijAUt’ , «tW.* ¿xáydiQtv lov ¿Qtptífta. i l i .

E t paflim alibi. S ed ad rem , Sc ad legem A tticam .

v n . Q uinam igitur erant m oechi! M oschus is proprie e ft , qui alterius vxorem corrum pit, qu od difputab.it N eptunus apud Libanium , D c c l.x x u . M oschum m atriinonij expugnatorem alieni definiebat C y p r .c p .L ix . Jit/v-Pr/vit W . tnfov ja.uoir d icit C hryfoflom u s pluribus locis; v tlib ro dc virginitate. Itcm epiftola i i u Tjtnxztwv ut u>i}¿f.tSf áfoÍKtay Jio/ó^at já/in. Paulo p o ft : at fitipgt, rju ^of¿teuólui j>o¡v¡at y iw v xit. S ed faoipfia* latius quandoque extenderunt , Sc ad om nem pudicitia: legibus feptas im m inutionem , S: cum ftupro p en cm ifcu c- r u n t, nifi quod lo n g iu s , fc liberius vagatur,ftuprum in virgine,aut vidua fere confi- ftit. Papinianus, /, interliberos. §• 1 A d leg. Ini. deadulr. ftuprum a G rxcis ait appellari ? nem jie, qu od m virginem , viduam vecom m ittitur. P h ilo , etfi proprie alfignare v idetur virginis deflorationi, dc ftupro tamen in viduam adm iflon on male accipi ex eodem colligitur* atque is in decalogum ,ait,¿Axeob f t , *) aJij.u/jjt ¡¿oi# ia t, fiogit: ftuprum , ffloeiV, m cec h ix elle germ an um : i/xot t t! xai (vy-faltk numnaoiy iuoioy , nü t i ¿Jfxxful iit lOaioit y a. ffiy tirJat , ó tini i ¡xtiptiat fi/a frífaKu , «w ' \i(

3¿o A N I M A D V E R S . I N S A L M A S I I O B S E R V A T .pito tujjí^ u , 7Ítá •t mfStyov : Verum etfi fit inter hac delt&a cognatio, non effe omnino eadem, nec per omnia fim ilia , cum fluprum nonper pluresdomos vagetur, v t moechia, fed in vntstt ytroir.it confiflat. Q u em adm odum autem lex Iufia ftuprum , &: adulterium p rom ifeu e, Sc V.npg»eudn¿;r appellabat , d- I. ititer liberos, ita ius A tticu m pupaito prom ifeue accipiebat f x p e , tam de adulterio , quam ftupro v irg in i i l la t o , m odo ca non proftaret in lo co p u blico; q u o d ex pluribus locj s c o llig itu r ; fed vna D c- m ofthcm s contra N c x ra m oratio planum id f a c i t , v b i E p xn ctum q u en d am , cx A n dro in fu la , a S tep h an o in aedibus fuis cum Ncreac f ilia , qua; ibidem h a b ita b a t, deprchcnfum ,Sc vindtum a i t , ac cum ad exem plum m oechorum p lc& ere fe cum v elle fim ularet ¡ trigin ta m inis falu tem ,datis fid ciliflo rib u s,red im ereCOaCtlim , l'mflí.kd-jvu$,ucí i 2 7 tb<w»i 87077' , x«u- f la e i p oipgv c n i t» b u p n e i •f N t a A fr s r e x ,su c i , kcu

ile f if i» Ko.ia.cims opáHif) po it teeár.m a, kxi x « -

iyyjmne livcv, atícen d f a/noldecn aj/ru 70 tfi-yveic-i, Q u are &, C h x re a m ephebum A tticu m , qui in T h a id is dom um cum eunuchi v e f tc , & habitu iritrodu& us j v irginem vitiau erac, pro moecho habitum , Sc traikatum fingebat P y thias Parm cnonem ludens.

v in . V exation em autem illam fuifle le g it imum iure A tt ic o , docent nos legum aliquot argum enta oiti pupulas a D em ofth en c exh ibita in eadem oration e; quorum prim um ho c eft. (ttMiif Í ( le x fc il ic e t , a it) i t i ve «Vinar ilffr de p a i f i : t •y^fi.p&ai e er je ic is b i f p d i i a s ¿S in u s t i p -

fi.b Z a j. y fii (Jfi tn» sr d f f * n a , kcu </b|» d tir.u s

in ífctsíhtóütu , aS¿>07 ii) auicv , Kcu 78«' ty y u m a s anuiX apfiat S eyyvue. tav A i A | » p u p e e t i ) ,Jhuiieu cui781 Kiliili tii; iyyoKtns n j ih en i’ ini A t Slnaecex'.'J, cidj lyp^ue/Slcv ppJjjjai 0 ,11 oj j8m. /»•}), ¿1 pnyj? oiTi Iubet le x , f i quis aliquem per iniuriam pro moecho v in x e rit, apud Thefmo- thetas queri poffe per iniuriam effe (i vi nilum. Si ig.iur infidias ei per iniuriam fa llas probatum

fu erit, ficejue aduerfus eum , a quo vinilus fuerat, obtinuerit > indemnem eum d im itti, (¿r fdeiuffb- res liberari. Sin autem moechum eum effe conflet, a fideiuffortbiu parti dtuerfit tradi pro moecho in iudicio trañandum , modo ferrum abfit. L ex illa citabatur ab E p x n e to , cuius fupra m em inimus. Is ex A ndro infula A thenas p ro fe ilu s , apud Neaeram , cuius olim corpore quqftum facientis confuctudine vfu s fuerat , & quae S te p h a n o n u p ta d ice b a tu r, d iuerterat. Neaera filiam h ab eb at, nom ine Phano, quam idem Epaenctusamare c a p i t , Sc ftupro cogn o fcere. C u m id anim aducruflcc Stephanus , ru sp ro - ficifcitur , qu o cum E p xn etum accerfiuiflet per fpeciem rei facra- faciendae, paratis infidijs in delidto cum dep reh en d it; qui m ortis jatit cruciatuum m etu trigin ta minis cum Stephano decidit, ¿c de ea pecunia fideiuftores d a t, ficquc cu a d it.C u m pecuniam peteret S tephan u s , accufiiuit eum E pxnecus apud T h e fm o - thetas; vinéhun fc ab co per in iuriam , tanquam in ftupro deprehenfum . Fatebatur auté cum Phano rem n a b u ifle fe , nec id eo minus m a c h ix crimen a fe depellebat, his argum entis ; tum qu od Plumo , non $ tcp lu n i , ie d

N e x r x filia erat,cu ius con fen fu ca potitus cf- f e t , non fine m agno d a m n o , fam ilia eius fuo fum p tu fuftentata; tum qu od Stcphani domus ifyn titiv vere e fle t , v b i q u x ftu s is fieret. N on autem pro m a c h is h a b e r i, qui cum m ulieribus q u xftu ofis co n fu c lc c re n t. H inc autem p luraexiftunti

1 x. A c prim um pro m a c h is h a b ito s , qui cum puellis ingenuis extra fornicem rem hab e b a n t, qu od iam probauim us. D e in d e , eos á patre , aut a liis , in quorum poteftate puellas i l lx c r a n t , v in c ir i , Sc cruciari potuifle ; ac fx p iu s pudicitiae damno ;q u o d fign ificab it, ni fa l lo r , apud T cren tiu m P y th ia s , verbis ad rei fttd ita tem adum brandam fcletkis.

E a m ifte v it ia u it m i fer .I lle v b i re feiu it fa ü u m fr a te r violentifiimus.

P a r m . J fiu idn am fe c i t ? P Y T H . Coniigauit prim um eum m i f e r is m odis.

P a r m . C onligauit ? P v . A tq u e quidem orante, v t ne id fa c e r e t , T h a id e .

P a r m . Jfim d ais ? P v . N u nc minatur porri fefe id tjuod machis folet.Qttod ego nuncjuam vidi fieri , uecpue velim.

N ifi fortafle fe ilio n em p arriu m illaru m fign i- ficabat, q u x ncc in co gn ita crar m a ch o ru m p a n a , v t apud P lautum in M ilite g lo r io fo , lccna v lt. Illa tam en fre q u e n tio r, cuius exem plum habes apud A p u lcu im .M ilcfia ix . atque eodem pertinere puto H oratij i f ta ;

D ifctn tta tunica fu g ien du m e f i , a c pede nudes N e num m i p erean t ¡aut p jg * ;a u t d en iq ;fa m a .

Q u o d d ic it , N e num m i p er ea n t , cx prxee- dentibus in te llig itu r. E rgo ctiam more R om ano cruciatus iito s ,& p a n a s legitim as numm is redim ebant ; qu od ius A tticu m non im p robat. Q u on iam autem calum niarum , acin- fidiarum innocentibus ftruendarum diucrfx nafcebantur hinc occafion cs, ideo eodem iure confticutum c r a t , eu m , quem quis perin juriam , quafi in adulterio, aut ftupro deprehenium in vinculis h a b u ifle t, fi qu id vexationis v ita n d x caufa p rom iferat, & in cam rem fi- dciuflores d e d e ra t, probata calum nia , abfol- u i; & fid ciu flb res lib e ra ri; fin co n tra , teneri fideiuftores cum ex h ib e re , ab acculatore pala m , & aperte in co n fp e itu iudicum vexandum , m odo ferrum a b e ftc t; ac nefeio an f«- $cuiJdQn, Sc op^ccvKpü tum vterentur; quod in p u blico v ix facium p u to , etfi C atu llu s minabatur ca fe p a n a Aurelium m ulcaturum paten te porca. Sane A riftop hanes, in N ubibus, iraloquicur, quafi vexatio illa e flet vulgaris,SC quotidiana, i l J\ ¿1 pcti&ti/tcllq u 4 5op¡Jtc en, 111(9, l 77X9».

x. Iis vexationibus igitur erant obnoxij m a c h i , qui in fundum feptum irruperant; alias res erat lib era , ncc legibu s co ercita : quod dicebat ille apud Plautum ,in Curculione; Nemo hic prohibet, nec vetat, Q u in , tpuod palam efi venale, f i argentum eft, emas. Nemo ire c¡urn~ qu am publica prohibet via, Dum ne per fundum feptum facias femitam. Dum te abfhneas nupta, vidua, virgine, luuentute , CT pueris liberis, ama quod Iubet. V ides hic veneri vu lgiu agx exim i tantum nuptas, viduas, v irg in es; quod in telligen dum eft , m odo c x non proftcnr,auc

A D IVS A T T . E T R O M . LIB. V. j *in fornic* reperiantur. Nam q u x proflabant in lupanari, aut vocata: v u lgo vcnire fo lcbaiu , quxftum m eretricium p rofcífie , poterant impune ductari,nec id lex prohibebat.Q uare dif- putabatetiam C icero ,n o n com m itti ad u lterium in ea m , q u x cum matronam fc profiteatur , nimia licentia, & difloluta procacitate v i- uat. Sic igitur ille , pro M . C orlio . H ic ego iam rem definiam. M ulierem nullam nominabo; tantum in medio relinquam. Si qua non nupta m ulier domum fuamparcfecerit omnium cupiditati, palamque f f in meretricia vita collocant; v irorum aheniffimorumconuiuiisvti inflituerit, Si hoc invrbc; f i m hortis ; fi in Baiarum Hia celebritate fa ciet; St denique ita fe geret, non incef-

f u folum , fed ornatu, atque comitatu i non flagrantia oculortfm ¡ non libertate fermonis ; fed etiam complexu , ofculatione, aquis, nauigatio- ne yconuiutis, v t non folum meretrix ,fcd etiam procax videatur. Cum hac f i quis adolefens forte fu e r it, vtrum hic t ib i , Luci Herenni adulter, an amator ¡expugnare pudicitiam, an implere libidinem volutjfe videatur? O bferua ib i , adulter, an amaror, adulterum appellat eetify qu i per dom os vagatur .nuptarum pudicitia: infi- ilians, &: matrimonia corrum pens; am atorem , qui in qualibet m uliere fponte fe p rx b cn te libidinem explet.

x i . S iq u x igitur o ccu rreb an t, fiue nuptas, iiue innupta:, fiue lib erx , & in g e n u x , fiue deterioris cód ition isin lu p an aribu s,& v e l fiq u xm cretticiam artem p rofcftxd om um arcefleb an tu r, qui cum iis rem h abeb an t, non dicebantur \m %í,cu m id ,q u o d palam venale eft, emere liceat.Salm afius,p . jji.m e rctricu m diuerfas clafics conftituit, ac diobolaria profti- bu lain lupanaribus ipfis copiam fui fccilfe ait paruo x rc mercabilia. H o n e s t i o r e s , in qu it, domum ventitabant,qualesfuere Laide s, Thaides, r h r jn a , dr alte eiufmodi publicarum libidinum victim a,de quibus Comici Graci, <d Latini in Comoediis palliatis. Q uam honcftatem in publi

carum libid inum v i& im is dep reh en derit S alm afius, n efe io ; n eq ue, vbi con fli tutum fit,h o - neftius eas fa c ere ,q u x ad x d e s alienas palam ven titan t libid inofis hom inibus m origeratu - rx ,q u am q u x dom i fu x cofdem expediant, aut recip iun t. Sane Solon -me mfasuivae m>/,«ixiy*e in ipfo foro co llo ca b a t; v b i con du ceren tu r,& inde deduceren tur. N e c H oratius diftindlio- nem hanc n o u cra t, fed om nia illa rninifteria m ifccbat, nifi qu od difficilius eas venire, quam dom i am atores recipere fign ificab at.

— neque magno Stet pretio,neque curitetur,cii eft iujfa venire.

E t apud Plautum in C a fin x p ro lo g o , extremas im p u d icicix argum entum c f t , v itro ita re .

— N eque quidquam ftupri Laciet pro fe llo in hac quidem comadia;M o x H e n le vero pofl tranfalta fabula, Argentum f i quit dederit, v t ego fufpicor, Vitro ibit nuptum, non manebit aufpiccs.

A tq u e eodem pertinere vid en tu r C hrem eti* ifta Sopotram vxorem , q u x filiam cxpofuerat, quant is to lli v e c u iflc t , cafligantis.

fifiuambcHc vero abs te profpelium efi? fp u id voluifti ?

Nepe anui Uli prodita abs te filia eft planijfume. P er te ; vel vti qua fiam faceret j vel v ti v e n i

ret palam.Credo ideogitafii: Jduiduis f tis e fi, dum v i-

uat modo.Sed ad rem. M cechum igitur fe negabat E p x - netus apud D em ofth en em , Sc pro moecho habendum , etfi in Stephani xd ib u s, cum N e x r x filia, q u x ib i habitabat, cóm crcium V en ereu m excrcu iflctj quia cam artem & fecerat N c x ra , &c filiam d ocu erat, atque inde q u xftu m faciebat Stephanus ; cuius dom us id e o vere erat if ja n ittiy; fiquidem ibi eft lu p an ar, & m eritorium , vb i 1'cortum proflat. tv6« 3 miv* tV»u mfyiiiy '¿fr t tom i :q u x funt verba C h ry fo fto - m i, l ib . i . aduerfus Iu d xo s. S ed de his h a c lc- nus. A d aliatran fcu n d u m .

C A P V T I X.M ifcra , & plufquam ftupenda Salmafij obliuio,ac vere 8««;^ ^

/s%t To c p v y y ,

Ad idem cafiut X I 11 . Objiruat.ad ius Att.fí) Rom.t. Aluatn*. M aceria.X. Solonis lex a Salmafio foede deprauata. E iu fi

dem vcfarainfultano obhuione ipforumCram-

A p i t e x l i . O bferuationum mearii notauc- ram aliquid ad legem Solonis á C a io cx fcn p tá1. v lt .fin reg.«^<«n*(in ea efle dixi,n on maceriam,

h fed fepem ; atque hoc vt ' fen tirem du ^ resm em o-

Uerunt. V n a , quod aj/samat ¿fiUuy ib i habemus ¡a ltera ,quod rvyfiy poftca lcquitur. uu *- »r«mon ignorabam exponi iGram m aticis,t» «t

matices elementorum plufquam ftupenda ,pen- f a t a .

). Iterum ofei -f ed/u*n*t.

m \ s ¿ y M yáJi/y r íú tiy i d e j i e u * Item,TU^/» i*. y q t-

antar,& fim ilia. Scdfciebam quoque eofdcm obferuare , »| eirfrSur olim t*< dttwidt fuifle conftruítas. rnifxiiunt,in q u it Euftath. ad Iliad.lib . x i i . •77 uatrtp 70 vi* rtthciioLe%tnowt tÁecRjtÍM , &TW aúfJM.au rrrtKou fc SóM¡

cú fxÁ cjiT cu x ' i p . C u m igitur d ixerit S o lo n , i 0.1 I t e * lu 4 C J* V TUp’ t i\ ? ,0 7 fiu p p z i v

707 ¡ & 9 ¡X» J f y i C d i r i i v : t u y TU%¡Qrylr iJk < V 7 n -

*•/971/7: dc fepe intclligcndum id p u tau i, non dc maceria ;cu m m / m , q u o d fequitur mace-

H h

ANIMADVERS. IN S ALMAS II OBSERVAT.'ria iit ajyuxndt ofiyo d ixerit idem S o lo n , q u o d d e lapidum co n ge rie ,q u o m o d o tam ¡a» (uuiei, quani m aceria quandoque accipitur ,v ix dici pofle videri queat. S alm afius, cap. x i i i .

O bferuat.ad ius A tticu m Sc R om anum , p.354. rationem non videre fe a i t , cur luxta ait eruti Agrum fepem inferi permiferit Solon , dummodo terminum non tranfiltae,td efl , in ipfo termino eam in ferat,cum fepcsviua tuxta ait er tus agrum infita multum ei nocere pofftt; fiquidem radicibus fu b terram emijfis fcnftm propagatur. Sed cum eam vetat ¡¿sv s£¡>j.Catvuy, non feq uitu r perm itti in ipfo term ino in feri: led ita in fe r i,v t n e terminum tranflliat. Q u on iam autem illu d tfvy n fen ten tia fu * obftare v id ebat Salm afius, effodiendi! id p u tau ir,a tqu e exterm inandum , Sc aliud in eius locum fu b ftitu cn d u m , quod omnino putat fe repenffe, nem pe «fS»».

11. N o n reperit igitur qu od pueri clam ant fe repcrilfe in fa b a , fed verbum ad eam rem adprim e a ccom m od atu m , Sc fim ul in feitiam meam n o ta u it, q u i le d io n is v u lg a t* v itiu m non deprehenderim . S ed verba e iu s , q u * il fim pliciter quis narraret , v ix faceret fidem , apponere fatius eft. Sic ig itu r i l le , pag. 357, „ M irum porro tantum virum in Grseca litc c - „ ra tu ra, v t ctiam prom ittere a u fitd c iure A t- j, tico com m erationes,non anim aducrtiflem i- M nim e G n t a r i verba le g is A tt ic * , ficut ea ci-

rau it, «a* ns ajuacr.iy raí oKKolfdu yaieiu o’píj,)). v n d e e n im í i L V D i ’fiíj-K f id u m ,

, , a v t qv^a f o r m a ! Saltem ¡(Ah* le g i Js d e b e ret, vt in fra , id» 'j T«?par i f A » . S ed ne „ fic qu idem hicaprum fit hoc verbum . Fofl.i,

v e l fou ca fo d itu r ,a c d ep rim itu r, qu od eft ó/ó-Hur, n on au tem m a c e ria ,v e lm u ru s , v e l

Jk cafa. N c c audio qui in terp retan tu r,f i quis „ f ' P m alienum agrum fodtens ducat. Scc. a P aulo poft, p. 358. falfum ig itu r, & in ep tu m ,

qu od in hac lege le g itu r ,& c . idt -n aiiMciá» imi rf.tcTfiv yeeta ¿fvy», vel, «f¿fi». C o rrig e -

s bam aliquando tvtoty», id c f t ,c x c o lle d is ( lapidibus ftruat. Sed cum idem verbum

)( ctiam fequentibus accom m od etur, myJa,Sc óix»/a*]i, non videtur ifti conuenire. A liq u o d igitur diuinandum vocabulu m , ( N ota obiter Salmafium non amphtubartolari, fed diuinare; Hariolatortm igitur tantifper non effe ,f;ddi-

^uinatorem :) quod h istribu s conucniat.m a- c c r i* , m uro, & x d ificio , & qu od non lo n ge

jj abeat a vcftigiis fcr ip tu r i dep rauatx.O m n i- t no id puto me reperiffe. Scribcn dum igirur,

ia» ne aiudeixrmf ¿wdjUo (peav Tii-yltv: ia» oir.*n*. Si quit erigat maceriamfecundum alterius agrum , aut m urum , aut cafam.

’ E t q u * fequuntur. T an dem in fine p. 359. &’ in itio p. 360. T a m H arm enapulus , quam

” Schoiiaftcs G rx cu s in fynopfi bafilicorum , ” ¿r¿fi» feriptum habent, pro ¿¡.¿y». Q v o d d b -

B V I T ANIM ADVERTISSE ADVOCATVS, q u ife tantum facit in lingua G n c a , i i iure

t> A ttico . Namo'fvj'!’-N E c G r a í c v m e s t , \ e c A i t i c v m ] E r g o 'PÓ'?v e rb u m G rs-

cum n oneft. E rgo illu d ofúy» vnde facium fit, aut qua forma, nefeit Grammaticorum prtmtce- riut, to tiu sR eip .lirerari* ccntor <a>*fl«ip«m, aut defricator m eritiffunus. Ec h o c quia ignorat,

m iratur m e fecum non ign orare,Sc verba legis Solonis aliis pro im perio m utari iubet, fane tam in ep tis , quam alienis. Q u x f o , Salmafi, nonne N em cfim vides, to t, Sc tantarum iniu_ riarum dodiflfim is quibufque hominibus, vi- uen rib us, Sc luce c a llis ,q u o ru m v ig iliis, & in d u ftn * om n iadebem us, á te fad a rú , poenas exp etere , £c m entem tibi ita eripniffe, vt q u * o d e n n is , aut decennis d id ice ra s, ifta xtate fis o b litu s ; nec m odo fiso b !itu s,fed Sc aliis,quos D e i m ifericordia ab e iu fm o d i, fiue la b e , fiue clade integros p rx ftitit , vefane in fu ltand o, ob liu io n em iftam , Sc m iferam ignorantiam om nium hom inum n o titi* expofitanr efle v o lucris? C u m igitur á puero nondum decenni qu id eflet illu d ¿(¿y«, vnde facium , c r qua forma , q u x re rctu r , refpondic cx tem pore, quod e ru b c lce n sd ic o , aoriftum fecundum efle fub» iu n d iu i m odi verbi o fj» « ,n o fq u e ad Clenar- dum fuum rem ifit.

Tc/aii» toluw 1 ’i f tfüt, \j&‘ ixiOH H hÁ» o t t ’ uirnt ad-nt Iit Q ue i'irQ-f MnJ1’ oyr.t» dfft ¡tnfi», im n s 1&.10/H %iti (-eline, » nxxfl ’tAÍtiu puf<•

í l t iuúej. 10.1,1 7S, Kftdjti náñlv a 'W ítk r'aiStárua, oiie ü tsú$(j»*i ©oí tiKeoi, mu nyedn míe vx> t.Ifla etgo fpeblans, ne quid mfolens caut In numen ore turbulento effutias.Tumorue vanus efferat te , f i manu,Op ib ufue lar fu longe vincit cetero f. N am que vna inclinar, vna refiituit diet Res mortalium ; moderatos autem dij Am ane , fouentque i verum autrfantur ma

los.m . S ed de Solonis le ge v t qu id amplius

dicam us , fane illu d ¿/-¿y* fec it v t ahuutai, non pro m aceria, fed pro fepe accipiendam exiftim arim , Sc v ixa d h u c v id ere q u e o , quo- m o d o aliteraccip i poflit. Salm afius ipfc verbum hoc ideo dam n auit, & prodigiofo errore fim ul fc a llig a u it , qu od aliam non viderec pofle id adm ittere interpretationem . D e fep» v iu a , ait pag. 354. hac intellexijfe videtur A d - uocatue , Cr verbum ofoy» fortaffe etiam innuit ita cjfe accipiendum. V id en d u m tam en num aliud fit,q u o d nec Salm afius,qui in fo lis G lo f- fariis, quid eflet «huwi* q u x fie r it , videre p otu erit. eu/caeno igitur inhac Solonis lege maceriam effe a it , pag. 354. fiue murum ex ficco tapi- de ,<¿r temere colteclo compofitum, v t vulgo etiam nunc in finibus agrorum ad eos tuendos fu ri folet. A tq u e ad id com probandum H efych iu m ,Su i- dam , Sc Euftathium teftes la u d a t, nec quenquam alium . Sane audior crat lo cu p letior D em ofth en es, fi eum hac in re notum habuif- fet , oratione contra C alliclem . Q uerebatur C allic lcs foflám qu an d am , in quam , magna

Iuuia exorta , torrentes aq u x decurrere fole- ant, ab c o , pro quo feripta c fto ra rio , aiuanq

fu ifle c ircun lcp tam ,ita vt aqua in fuum agrum redundaret .ficq u e ci plurim um noceret. N e - gat alter id f a d u m , nec fofliim vllam , aui v o raginem , yst(fi¿(t», á f e , aut i pacrc fuo fuifle circum feptam , fed agrum iuuiti, 7» aun aitr , qu od cx eo probat ‘, quod in co albores e fle n t, Sc v iu e x , q u x in eiufinodi xt&J)ast

inferi non fo lé t. E rgo lo cu m illu m licu iflc patri :uo fcpto includere,quod stuonoJifiin d it it . ni paeíoy l i n efofiiuJbftyQtv ó miof . C allicles autem cum diccbat ímixoJiplou -Hm Ibidcm : koj i t íomKvQm »‘| afygt , üm f ¿Jír-i 7/vd cfco iK o J b p ffl ¡ xavíp ro »!MT\(jy poiúoy , « m ’

tíJl ¿~lvftfijSly , «TÍ JlifMfrÓgOLtO , nAÍoy ¡a , » mmuj/iJita i-n ñ W&V ¿mbmwios. yjúroi, 2 kzk- *tx> , t|í> AV» yju' t»3’ ú/Sy ópüeiy kmuúJbu.tius/lw tüu , íV5»«x Atiut áyamKTÜi, rj/j> i y n t « ¡y V r oimi/pf. , T t s ix , 77 7 * í Í t w m n ír ; ¿ c t s i-

r.aíiMÍ! ih¿ yayíJ'gf.t i »»T i¡¿mnhtu 7» 1/ Jbp »<V7» y a cív n ¿fún&t. C u ra u te m isa g ru m fu u n i a iu a rif fep iu erat, vel m u n ierat2 Q u ja aqua quandoque exun dans,eum vaftabat, 3c lx d e - b a t , q u o d d ic it poftea. E rgo ad aquam arcendam aj/MLcix iprop t cr viam con ftru xcrat, at que agrum fuum in clu ferat, qu od 'or.toiKtJbuuv « - HO.au dicit poftca. Jii J i jnJS' i mtrip ófdy, 'f aí/Míia 'duQ/sJóunn iuÍtmj. Iteruni : yft >S7k JíyJgp «rynyjr, { í mrríyr. xf&tonu-Jiij.rícu r cúf¿xr,xr. Ergo«fMe7«r dicebant quandoque «iitaiiuJbuiTy, quibus agros m uniebant, g u a:q u id e m a '/ u w n o n erant fcp c s ,fc d fubftru ílion cs quxdam ad tutelam terrarum c x -

A D I VS A T T .f t r u & x , nc d ilaban tu r, Sc aduerfus beftiarum incuríioncs , atqu c ad alium vfum . A tq u e h x veré funt m accrix , quales eas deferibit S iculus Flaccus , de con dition ibu s a gro ru m , ir. yuhi/.uy, »J AnHuy AÍÚay, c u m m u ri, S criy jx m aioribus lapidibus cem ento iu n ítis cóftcn t; etfi diífcrit D em ofthenes e o d e m lo c o tüwenh i C allicle ipfo fuiífe conftruclam m aioribus la p id ib u s, Sc qui plauftris veh an tu r, fed contra at.uanay rationem , omrmy SJi Ji/í-n-ny, in qu it , tí K«WaOi»« f tit ro potttoy tuaruímt ñ iJk-m ¿uuZtucuois /.¡Sois oono/xímf amonuJb¡sií t 7v 3 , Sv roJro oraSóyroS r %/eío-j efaipnoJÍ.ly-nmy , ¿s aJiuuñ-ns tuoi ¡Axpf Jlnlw.A tq u e cara fubftruélioncm d¡,uani¡y poftea appellat : a c ta lc m c fte o ftc n d it, v t , qu od lapidibus grandioribus eíTet exftruéla , m ultum damni vicino eífet allatura , a q u a , fi quando ingens aliqua pluuia a ccid at, in eius agrum redundatura, Sc maceriam e tenui lapide fu b - uerfura. JHaov j«> on us-yxKois sjio/t antonu Jbpm- ¡S*mt , mhiy to CJlof tlo 75 ttuy ñ|< yptloy, «3 '’ i-yuy 7 V%» , rJTvfixAU tUu cupoin it x'<3fi?A>inTUf.Sed de his haftenus.

ET R O M . LIB. V. 3

C A P V T X .

D c L.Barbarius Philippus.3. D .d e offic.pratorum .

j i d caput X I V . Obferuationum ad itu Atticcum , & Romanum.

!. Defcnfu /tutioris conieclur* ad l. Barbarius Phihpptt/. D ■ de ope. prat. contra ineptam Salmasi] cenfnram , & vera l. illius fententia. Seruus heres a domino infiitutut, ma- ntsmiffus intelUpritur.

t- Serum , cuius (latui ignorabatur , magijira- tus creatus, non ideo liber. Vtilitas publica

O t a v i m v s q u x dam cap. iv . O b feruationum , ad /. Barbariusvhilipput. ). D. de ope. prat. quibus cm édatio- rem cam fieri p offe exiftimauimus.

Salmafius c. x i v .O bferuationum ad ius A tticum Sc Rom anum eandem a m cait miris m odis excarnificatam, Sc nefeio q u x proponit more fu o , id e ft , folita con fid en tia , in argum ento á r.ebus, in quibus fe exercu it, plane alieno. Q u o d tradlaturea le g e , iftuc re c id it, an quod quis a g it ,m a g i- ftratum gerens , á quo per conditionem ita rem ouetur , v t fi ca cognita forcc , ad cum adm itti nullo m odo q u e a t , an id , in qu am , qu od a g it , iubet , iu d ic a t , e d ic it , alicuius fit m o m en ti, propofito Barbarij Philippi exem p lo , qui cum dominum fugiens Rom am fc c o n tu liifc t, ac pro ciue habitus fu if tc t ,p r x -

facit v t quadam va lea n t , qua iure nulla funt.

3. Ridicula d. I. emendatio a Salmafio propofta. Stulta opiniones Vlpiano , ¡¿r Pomponio a SaL- mafio tributa.

4 . Aiagiflratus dtfgnatio non inducit nece¡fa ria magiftratus geftionem.

toriam dignitatem A nton ij o p e , qu od feribit Suidas,adeptus erat,3 c pratura fu n ctu s .Q u x - rcbatur ig itu r , a n , q u x is geftcrat pro p rx tore , rata eiTent. O b ftarc v id ebatu r cius c o n d itio , q u x nullius partis ciuilis capax eft, m ultom inus dignitatum . Seruus hom o in iure nullus e ft; iuris nullius particeps; ncc pro f e , n ecp ro alio in iu rch ifcere poteft ¡q u o m o d o igitur prxtor efie, aur prxturam gerere ? P o m ponius igitur feruitutem nihil obftitifle a iebat , quom inus verum eftec eura prxturam , geifilTc. N on dicebat eum prxeorem fiiilTe. A liu d eft prxtorem efle ; aliud prxturam gerere ; quem adm odum , aliud libérum eft'e, aliud in libetcate; aliud feruum cftc , aliud in feruitute. R eplicat V lp ian us, E t tamen videam u s, fi quam diu feruus la tu it , quandiu c o n ditio eius fuit in co g n ita , dici poflit prxtu ra eum fun ftum . Si p rxtura funétum non erts d icim u s, q u x e d ix it , q u x d ccrcu it, nullius clTc momenti fatendum eft; omnia eius ed i& a, Sc decreta efle irr ita . Sed obftat vtilitas

H h i¿

p u b lic a , q u x non patitur ea rc fc in d i, q u x a b e o con ftituta fu n t,& fic c o s , qui vel le g e , v e l q u o alio iure apud cum egerunt bona f id e ,cu m ab om n ibu sp rxto r haberetur,in priftinas lites eius a u d o ritate dccifas iterum reu oliii. Hanc fententiam confirm at Vlpianus , fiue potius , ni fallor , Tribonianus , etiam hac rario n c, q u o d Populus Rom anus dignitatem hanc ei decernere p o tu e rit , etfi feruum eum «fle refeiuiflet; liquidé co f a d o libertate q u o qu e donatus in te llig cre tu r, quia quandiu feruus e ra t, non poterat efle p rxto r. Q u are P o pulus Rom anus pratorem eum creando,quetn feruum fe ir e t , liberum qu oque f c c i f le t ; q u o m o d o dom inus feruum fuum heredem in fti- tuendo , eum in tellig itur m anum ittere , lu ftiniani co n ftitu tio n c, /. pen. C. de neceff. hered. iuftit. §. Idemque iuris. i . Jnfhe. Q u i , & quib. ex cauf. man. nonpoff.

i i . C e rte quin populus Rom anus eum , quem feruum efle fciebat, p fz to rcm creando, liberum fa ceret, dubium nullum efle poteft, fed dc eo a g itu r , cuius ftatus ign orab atu r; qui v u lgo liber h a b e b atu r, Sc ciuis Rom anus; cui ig itu r populus R om anus praeturam deferen d o , libertatem non dederat. N eq u e enim m urant ferui ftatu m , f ia d e iu ile s h o n o- resillicite ,a tqu e im probe adfpirauerin t.V n de fi ftatus m ouetur q u x ftio , qu od pater honores ciuilcs geflerit n ih il p rodefle D io c le tia n u s, Sc M axim ianus refpondebant. I. N on mutant.v .C .d e lib. cauf. N o n igitur re d a c o tlfe q u u tio cft.B atbarium Philippum id eo p r ito r e m fu iff e , aut praituracfle fu n d u m , qu od a p opulo R om ano ftatum eius ignorante p rxto r d efignatus eft. H o c autem etfi verum e f t , verum qu oque q u x ab eo decreta funt, 5c conftituta, rata manere ;non quod p rxto r fuerit, fed propter vtilitatem publicam , q u x m ulta in trodu c i t , aut confirm at contra rationcin iuris ,cu m ipfa fit iufti prope m ater,& x q u i. H x c c u in fit V lpiani fententia ea le g e , nefeio quibus tam é gloflem atum tricis im pedita, cam expedire, Sc extricare conari fum us; q u o d non probat S alm afius; ncc ei fa n c , aut alij cuiquam iuris non in tc lligcn tip ro b ari petim us.

m . Q u o d autem ipfe de fuo p ro p o n it, fiue ad em endationem , fiue ad in terpretationem illius legis , ig n o fc e t .f i ne con futatione quidem dignum cxiftim am us.A tque ad emendationem qu od a ttin e t, cam proponere , & hom inum rifui propinare idem efle pu to. Par - u am u tatio n eferib en d u m ait, p a g .565. Sedid nonei a feruitutc obftttiffe ait Pomponius , quafi prator non fu erit. Non inte ¡leña hac loquendi ratio imperitis antiqua,aevera Latinitatis,caufam loci corrumpendi dedit. Sane imperitorum illo rum in fe itu m m alim , quam iftam Salmafij pe

3*4 A N I M A D V E R S . I Nritiam to t m onftrorum procreaticem . D e antiqua autem i l la , Severa Latin itate illius au- d o rita te n ix a , quam non in tclligere me inge - nue profiteor,ipfe v id erit. D c fententia,quam inde elicere v u l t , eam p u to efle infulfiflimam. D ic it igitur pag. 363. Pom ponium putafle, non obftitijfe praturam , quam Barbarius adeptus erat , ne in feruitutc m aneret, ac feruus effe perfeueraret: A tq ue ideo eundem exiftim afle a it , pag. 365. ¡ius edicla , & decreta nullius

fu iffe momenti, tanquam ea feruus edixijfct, ac decreuiffct, non prator. V lpianum , autem aliud fenfifle a it , pag. 364. Vlpianus in qu it, huic fententia opponit ifiam obietlionem■ A t qui verum eft pratura eum funBum . Quom odo , in q u it, accipiemus 1 T A E V M S E R - V V M M A N S I S S E , Q T A S I NON. F V E R I T PR tAE T O R , cum conflet re vera fu n llu m effe pratura. Q u o d faflum e/l, pro infcilo reputari non poteft. Sane valde ftultum Vlpianum f a c i t , iuris im peritum ,qui Barbarium P hilippum feruitutem exuifle exiftim arit ,e x c o , qu od a p opulo d e cep to , Sc eius con dition em ignorante p rx to r creatns f i t ; nec valdepericum P o m p o n iu m , qui q u x ab eo p rxtoris perfonam g e re n te , decreta,aut e d id a fu n t , nullius m om enti fu ifle crediderit. Barbarius igitur p rxtu ra fu n d u s eft; pro p rx to rc fe geflit, Sc p rx to ru m iu rifd id ion ein e x e rc u it , nec tam en fu it p rxto r. Q u x autem ab eo decreta , Sc conftituta fun t, robur fuum ob tin u e ru n t, non v im ag iftratu s .ad q u e m i» fraude irrep ferat, fed vtilita tc p u b lica id ex i- g e n te ; q u x etiam facir, v t fententia á feruo,

crm agiftratu m , qui liberum cum exiftim a- a c , iudice d a to , d id a , rei iu d ic a t i habeat

au d o rita tem . /. i . C. de fentent. G~ interloq. omn. iud. I te m , vt teftam entum a fe r u o , qui liberi lo co h a b eb atu r, fignatum valeat. /. t.C. de teftam.

iv . C e te ru m , qu od d ix i , verba ifta , c r pratordefignatus eft , á quodam ita accep ta, quafi defignatus tantum fu iflet, necprxturam in ijflc t , increpat Salm afius, pag. 3<S 1. quia nemo poteft fungi maoiftratu , qum defignatus prius fu erit : q u x eft ratio uM yQ-. Poterat etiam a d d e re , qum prius natus. N cm om agiftratu fu n gi p o te ft, nifi prius defignatus; Erg o quicum que defignatus e ft , m agiftratu fund u s eft. V id e quam belle id fequatur. Sane in ter d efign ation em , Sc geftionem m ultaac- cidere poflunt , q u x geftion em im pediant, atqu e hoc inter c e te ra , fi p rx to r renuntiatus, antequam gerere coeperit, feruus d eted u s fit. D efignatus Sc ren un tiatu s, eft os«Aij^uV, «*»- J iiftt i i , diayefditnii. Sed quicum quc »}*pal

, non idem qu oque n eceflin o túd Wfuiiao ¿tÍMi3ty..

A D IVS A T T . ET R O M . LIB. V. %6$

C A P V T XI.Conjetura: aliquot auótoris defenfíe.

c á ¡ > . X V . & X V I . O bjcruat.ad ius Atticum Romanum,

i . Auñoris comeftnra a d l. 8 . D. fiparshered . aduerfus Salmasi] hariolationem vindicata. Salmasi)hariolatioflupenda, (Jr plañe ve/ana.

i . A uñoris ad Tacitum conieñura a Salm afo im probata , leñoris arbitrio reliña.

A p i t e x x x i x . O t > -

feruationú noftrarum em endará conati fumus 1. 3. D . Si pars hcred. per. Huius loci vitiofijfi- me foedati impurif-

l fm am e fe emendationem noflrant aic

Salmafius , bellarum , Sc e x q u iñ tx eruditionis refertarum ad ius A ttic. Sc R om án. O bferuationum cap. x v . & aliam proponit, pag. 370. quam fuam dicit eífc harielattmem. San e non puto cum v n q u a m , aut quenquam a lium h ariolatum elfe facetius, aut defricatius. Paulus, cum oftendere vellet, tergem inos non raro nafei,tergem inos H oratios allegabat, his verbis,prout nodic leguntur. & tergeminos

fenatores cinños vidimus Horarios; qua: verba pr^ftantiflim iviri varieinterpolarunt. N o sa u - tem pro fenatores , reftitucbam us, feruatores, & cwños ex glodem ate fa itu m exiftim aba- m u s, cum quiSftd id verbu m , vidim us, anno- taíTct piños¡ quandoquidem H oratios feruatores non poterat vidiiTe Paulus, nifi p ictos, m em orabili co certam ine tabula aliqua repr^- fentato : cuiufm odi teftes etiam nuncupabat V a rr o ,lib . v i .d e lin g . L at. Huiufmodt equites piños vidi in eAifiulapij ede v et ere. V t iam piños non fit é g lo d em ate, fed ab ipfius Pauli fo r- taife manu. A tq u e huius co n ic& u rx v t me non pccniteat Salmafij facit ex intim is fani penetralibus infpirata h a rio latio , tam ce rta , v t non dubitet, quin Paulus fcripjirit, Jed(Jr trigeminos fenatores Jfiujntilios vidimus. A t e xe o fi quaeris , quinam fint trigem ini illi fenatores Q u in tilij , ccrte non htretaqua Lucum oni, fed eosdicitciTe duos fratres,qu i fub C om m od o e xftin ftifu n t; & quia dicuntur it 3.ttcs, augurari licere fuiffe geminos. N ih il etiam vetare credere , trigeminos fu ijfe , v t tres fim ul nati fint vno partu , fed duo tantum viuaces fuerint , & ad honores peruenerint, vno in medio cur fu ex-

f i in ñ o , qui tamen (¡rfenator fuerit. H uius tam bellae hiftorix auitorem fi p etis, Salmafium dat tibi Salmafius capillum prom ittentem , Sc hariolan tem , ncc quenquam alium . Fuerunt igitur fubC om m odo Q uintilij duo fratres; Sc qu ia fratres ,id e o gem in i; & quia gem in i, ideo trigem ini; quorum vnus v iuaxn on fu e r it , fed tam enfenator le ttu s , p u ta ,in vtero m atris, aut ftatim poft o rtu m , in cunis. N e f-

3. Eiufdem Salm asijcórreñio ridicula.Conteñura auñoris ad l.vlt. D .d e rcuoc.donat, frugalis, frugalitas. D e vocum ifiarum fignificat ione noua commentum Salmasij audax, & temerarium.

«io a n ij, dc quibus quaerebatur,/. 1. §. pen. D - d ecs£ d il.ed ill.in redhiberi p o lfen t, qu ia fo- leban tcirca fana bacchari ,Sc quafi dem entes rclponfa d are , m elius vnquam hariolati fint.

11. A capite xxxix. O b feru at. noftraru m , ad c .x v i. Salm afius recurrens, nec certo tram ite , quafi in ter fana v o lita n s , conicSturam noftram de T ac iti lo co , v b i funftu i rerum , p to ,fu ñ u i,reponendum cxiftim abam us, reficiendam putat, Sc vulgatam le ft io n e m , quam fuo m odo interpretatur , retin end am , quam quidem interpretationem fi cui probare p o terit , quin eam feq u a tu r, & vulgatam leiftio- n em re cip ia t, nihil obfto. Sane non eo fum H ornacho, v t eam concoquere poflim , non m agis, quam illu d vindicaturus , qu od pro tu- dicaturus fubftituerc v u lt in alio T a c iti lo co i nobis quoque te n ta to , Sc fortade em endato.

m . N o s etiam ait v o lu id e , cap. x v n . O b feruationum noftrarum corrigere l. 1. D . dt% donat, inter vir. & v x . fed nen p otu ifte , SC aliam em endationem proponit indubitatam » vt ipfc quidem exiftim ari v u l t ; vt autem e g o e x iftim o , pueriliter ridiculam . S i q u is lit ic u - lam iftam fu x c u rs ede v o le t , legat eius corre g io n em , Sc cum noftra conferat.

tv . Frugalitatem autem n o u a , Sc m irifica fignificatione , Sc m ihi haiftenUs in co g n ita , retinere n o siu b etin / . vlt. C. de reu. donat. E a le ge Iuftinianus, poftquam donator facultatem dedit reuocandse donationis , ex a liqu a earum caularum , quas ibi p ro p on it, rationem h a n ca d fcrtfu x co n ftitu tio n is , ne fit cutquam licentia, & alienas res capere, & frugalitatem, ridere donatoris. D ix i non videre me quas partes iftic agat frugalitas. N am nihil m agis a lienum a frugalitate, quam donandi facilitatem . Scripfidc igitur Iuftinianum , facilitatem , atque iftius lcSbionis veftigia apparcrein diétio- nc f agilitatem , quam nonnulla exem plaria habent. A d h x c notat Salm afius, pag. 3 7 6. Non percepijfe m e , quomodo frugalitatem illiut temporis Latinitas vfurpare foleret. Frugalem, in q u it , tunc vocabant beneficum, vtilem , non

fobrtum , nec modeftum , aut fu g i. A tque ad id tam nouum , tamque m irum com m entum com probandum , nullum vilius auCtoris tc fti- m o n iu m p ro tu lit, fo lisg lo d isco n ten tu s, adhibita interpretatione valde id o n e a , Sc tanto defricatorc dignidim a. Sane frugalitas pgim* fd-nc eft in G lo d is ,q u a fib i ipfi quis vtilis eft, Sc comm odis fuis feru it, atque ab iis abfUnet,

H h ii;


5*i A N I M A D V E R S . IN SALMASII O B S E R V A T .v n d e damni aliquid contingere p oteft; id c o - q u c á v o lu p tatib u s, f e d & á b cn cficcn d a o m - n in o d iu e r la a b it .L a & a n d u s .lib .v i.ca p . x v u . E ft etiam ft-ugalit.is abftinentia quidem vela f t a tum , fed eo v itiu m , quia ex halteudi amore def- ccndit, cum fit , dr voluptatibus abftinendum, dr pecunix minime temperandum. pgidt autem ex d em G loiTx cum frugalem interpretantur, frugalem appellant hom inem tem perantem , Sc com poficum ; hom inem denique fru g i, qualem eum deferibit C icero oratione pro rege D eiotaro -.Deiotarum faltantcm.aut ebrium q u if quam vidit vnqua? Omnes fu nt in illo regia virtutes i fedpracipue fingularis, dr admiranda ft u- galitas. Etfi hoc verbo fcio laudari reges non folere. Erugi hominem dici non multum laudis

habet m rege-, fortem , iuflum ,fcttcrum , erauent, magnanimum , L A R G V M , B E N E F 1 ~ C E M , L I B E R A L E M , ha funt regia laudes. V t vo let , quifque accipiat i Ego tamen, frugalitatem,id eft,m ode(liam ,& temperantiam, virtutem maximam ejfe indico. Sipofterioribus feculis frugalitate p robabit Salm afius contrarium fignificafle, Sc pro b en eficen tia , Sc largitate vfurpatam , qu in apud Iuftinianum eam re tin e a t, caufam non d ico . Sane fi ea le it ia retinenda e llct , a liter cam interpretarer: N em p e rideri a donatario donatoris frugalita te m , qui c a ,q u x la rgieb atu r, parfimonia, Sc frugalitate q u x fiu ifle t, q u x in liom ineiq ingratum poftca effunderet.

' C A P V T XII .D icis caufa.

A d cap . X V I 1 . O l j e r u a t . ad iu s a d t t i t . &

». Illuftratur quod diBum eftab auSlore in Ob- feruationibus a/ei ¥ , dicis caufa, dr tine con- ieilura confirmatur.

1. dicare. Indicare.j . Salmast) cauillatiuncula contemptim notata.

ftendim us O b fe ru a - t io n u m x in . & x i v . ca p itib u s, dicis caufa fieri q u xd am ,q itibus fibi blandiuntur h o m in es, quafi religioni , aut l e g i , Sc officio ita fit fatis fa - «ftum. Q uoniam au

tem de eo loquen di m odo diucrfi diuerfa d ix eran t, Sc nos aliquid dixim us , du bitan ter tam en , & nihil affirm ando. Ex eo enim qu od /. f.Commod. G aius a it , fxpe ad hoc commodari pecunias , vt dicis caufa numerationis loco intercedant , fieri poffe d ix i, v t illud dicis caufa fit a voce deprauata, ac dicis caufa f i t , Alitus in i t . Nugari me ait S alm afiu s, O b feru at. ad ius A t t .& R o t q .c .x v u . pag. }8o.cum díc¿-deriuo

-ñ Aim v Sane íi deriuarcm fi-jt ni A'uuv, im peritiffim e loquerer. D ixi quidem fieri poffe v t dicte caufa fit i i A írn y , fed fi deri- uandi verbo v fu se flcm ,d ix iflcm ¿rn> A kiv , non tí A lai y , q u x funt Salmafij verba, n on m ea. P ro p o n itis , m dicis poflit efle J>W, V t dixerint veteres , dices giatia; fed poftea d e f in it , á dico om nino deriuatum cffe iftud sh a s, qu od e ft , «> oniv. A tq u e a dico dicare, d ix dicis fieri a i t , v t a plico plicare, p h x p licis: Sc fortafle c tiam , v t á fr ic o , Sc d e frico ,frix fr ic is ,v t defrix d c fr ic is , v t quia Salmafius in foro caufas non elatrat, nec e cathedra thefes ventilat , fed eos , qui hac fa c iu n t, animi gratia quandoque defricat ,q u x funt cius verba vefa- n ixm eraco t in f ta , ft ic is , aut defticis caufa id ab eo fieri dicendum fit.

i í . Sane tllud dtcis i/ni ñ A¡x{r defeen -

la

dfom lm fy lafjs ¡b ycfisy.4 . Salmasi) calumnia.f . Veterum Varronis librorum leüio lofrphi

Scaligeri teftimonio probata.

diffc m agis , ac m agis m ihi perfuadeo, ipfo etiam Salm afio au ftore . G aius dicit fxp e ad ho c com m odari p ecu n ias, v td ic is caufa numerationis loco intercedant. Q u id eft illud dicit caufa, nifi ad p o m p am , S co ften tation em , yc lo q u itu r V lp ia n u slo co a m e citato? E t numerationis loco,v t lo q u itu rip fe Gaius? nempe vc num erado p e cu n ix fía t, etfi non tradatur re vera. S ic ig itu r dicis caufa , erit oífccntationÍ9 cau fa , á dicodicas, qu od eft á A ín a , vnde in dico, Sc index indicis. N ccd ica r e , cum fignificat rjthtirnw , aliunde fum ptum exiftim o. Si-

uidem d ic a tio , Sc dedicado fie b a t, cum re í acra alicui num ini con fecrabatur, cuius no

m en infcribebatur.atque fic cui locus ille con- fecratu s e fle t, indicabatur.

m . C e te ra om n ia, q u x continentur co cap ite , tam funt a b fu r d a ,& puerilia, v t fi confu ta d o aliqua moris caufa adhibenda e flec , a ltero Salm afio fit op u s, v t fic perfecta /3« jj>«- pefsucuayjx. Q u o d id a s , Si ron. yav/ rem eandem efle v u l t , ctiam qu od ad prim igeniam verborum fignificationem , nefeio an pueros

in uen irc q u eat, quibus id perfuadeat. Rcm fane , Sc eandem fign ifican t, fed ob diuerfas caularum origin es,qu asbelle fimul iungicAri- ftides in Sm yrnaíca; ¿yíyx» á ¿e>omímün, * tí/soy. Q u od eu m qu e igitur perfun& orie fit ,v t re lig io n i, l e g i , m o ri, vel cu ilibet obligationi, aut officio fatisfa ilu m v id e r i, aut dici queat, id dicitur ví¡st yáext ,ltna.t yfieiv, dfoomeuu tttit, dicis caula fa ftu m ; q u o d belle innuit edam Lucianus in T im on e : i n ió n n t iv tu nite, i n

n ojyjuoY ciwtv.oiy.

t í eifarouÜToe , «i ¡so ve m pper OM/suion. $ S s a « t i ¿yuyeglix croiiit A n u i, d l). iit


A D I VS A T T . E T R O M . LIB. V. 3¿7I v . S i qu od Gaius ait, pecunias fxp e ad hoc

com m odari , v t dicis caufa num erationis loco in rerccdant,affirmare perget Salm afius,diuer- fum efle a b e o , quod dicebat V lp . 1. 4. eodem rit.ad pompam tantum, & oftentationcm ,perg e t inepte canillan, , cum Aíy/xavuc.í<#,quod exftatapud D ionem in V cfpafiano, lo co a nobis c ita to , dicis gratia non porte dici Latine a it, quod nec d ix im u s, nec cogitau i- m us. V erb an oftrafun tin fine cap. x iv . Aíy/M- 7tt ¡tata aliquando efi , exempli caufa. D io in Vefipajiano : áv ohiyt Aly/aant treza A»yt¡ovf*ai.

v. D ix i in veteribus Varronis exem plaribus legi , H tnc antiqua illa , dicitur in imo i Qr

dicit caufa; vnde efFe&um , dicit imo, Sc dicio caufa. A tq u e ex eo quaefiui, n ih il affirm ans, fed du bitatis,& h xfitan s, an inde co llig i poffit, legendum ,*'» mimo, v t fi t glortem a, &: interpretam entum ad icih tm ab a liq u o , r dicis c**»y3r.'SaIm afiusaicridicuIum id erte, quafi e i fo li liceat ridicula com m inifci. Si quid rid icu lum nobis e x c id it , id nunquam habem us pro oraculo, qu od eft Salmafij priuilegium . Q u o d aurem ait falfum efle, q u o d o b fe ru a u i, dicitur in imo, feripturam erte veterum exem plarium , auftorcm habeo Iofcphum Scaligcrum , cuiu» fides potior apud m c e f t , quam lcxcentorun» Salm afiorum .

C A P V T X I I I .Ad I. Seius Saturninus. 4 6 . D. Ad SC. Treb. & alia quaedam.

a d i cap. X V IU . O bferuat. ad ius A ttic. Qj Rom.

1. RetraCtata l.Scitu Saturninus. 4 6 .D -A d S C. Trebell. Vera illius fententia, & ab emendatione , quam m Obfiruationibus propofuerat auctor, rerejfum. Granes Salmasi] errores tn difeiphna odeum non pertinente. Cedere diem,

venire in legatis, Crfideicommifiis. i .In te/lamentis incertum diem conditione facere.

I r v m nemini v ideri d e b e t, fi S a lmafius cap. x v in . bellat u ad ius A tr.Sc R om . obferuat. trarftans , q u x ad eum non pertinet, foedis erroribus fe im p lic a t, cum in

iis ipfis re b u s, quarum peritiam p rx fe fert plufquam hum anam , turpiter paffim cefpiter, & quandoque m ifereprorfus excutiar. C ap .v i.o b feru atio n tim m earum , l.Scius Saturninus.46. D .A d S C .Trebell. v itio aliquo laborare d ix i,id q u e tollere inftitui. Salmafius con ie- ¿luram noftram acerbe infc& atur co capite-, quod xquiffim o anim o paterer, fi caufa cognita id fa c crc t,& conicdturx n oftrx v itio deprehen fo . S ed cum de rcb u slo q u a tu r , quarum fenfurn nullum h abet,ccn fu rx illius caufa erte non poteft,nifi exea m alignitas, q u x in errorú barathrum prxeipitem eum d a n d o , totum v irus fum ea in rc exhaufit. V t ad r e m ,V itium , quod in ea lege videre m c exiftim abam, fpc&aoac verba qu x d am ,q u x putabam fuper- uacua e fle , Sc inutilia, & ideo ex aliquo glo f- fem ate. Rem propius con fid cran d o, fententiam mutare coepi. Q u x obfcruauit hic Salmafius, ne notarem quidem ,nifi in fu lfx d o ilr in x audacem ,& tcm crariam corredtionem adiccifi- fct,q uam ven ditatpro v e r a ,& indubitata, fuo m ore. M irum vifum ait p. 386. viuo O cean o diem fidcicom m iffi ccífifl'e, cum ante fex d c - cim annos O ceanus d ccefliflé t, qua quidem xtacc fideicommilTum ci refticuendum erat.

3. CorreBio 1 . 11. D - JQuand. dies leo. v e l fideic, ced.defenfa.- Generalis claufula ad ea comprehendenda tacite , qua ftgillntim enuntiari non pojfunt.

4 . D efenfa etiam obfruatiuncula propofta ad l. 8. D. De collat.contra Salmasij cauillatiun- culam. M utantis pro M utantes.

R es vero m ira , Sc p rodig iofa , propter quam Iauolcni vcrb ain cp tacm en dation edetu rp are oportuerit. E rgo non ced it dies legati , nec fidcicom m iffi, nifi cu m id peti poteft, cum definitio fit iuris vu lg a ris , fi legato , aut fideicom m iflbdiesappofita cft,ccciere diem ftatim a m orte tcftatoris, etfi legatum ,aut fid eico m - mirtum nondum peti p o fs it , nifi cum dies v e nerit. l.Sidies. 11.1» prine-D. fhtand.dies legar, vel fideic. cedat. Item cedere d ie m , fignificarc in cip eredebcri pecuniam . I.Cedere diem. 113. in prine. D everb.fig. V n d e efficitur, le g a ta . riiim ,au tfid cicom m iflh riiim ,fi poft diem le gati ced en te m , id e f t , poft teftatoris m ortem deceflerit, legatum ad heredem tranfm it- tcrc. l.S i pofldiem. 5. in prine. D . Jguand. dies leg.velfid. ced. Si igitur O cea n u s, cui fideicom m ifla hereditas ex teftam ento Scij Saturn in i, cum annos fed etim h a b etet, á V alerio M axim o fiduciario herede rcftitu i debebar, S cio Saturnino fu itfu p c rftc s ,d ie s fideicom - m irtx , vel fidneiarix hereditatis reftiruendae viuo O ceano ccflirtc videbatur , Sc ideo ad M anlium Senecam auunculum eius hereditas tranfm ifla; quod tangebat Iauolenus his verbis , Jfiuoniam dies fidcicommijji viuo Oceano cejfit. Qi^x quidem verba c gloflcm ate aliquo a d ic ila fufpicabar,cum aliam rationem fcqui cxiftim arem m ulto fubtiliorem . V eru m rem attentius fpe<ftanti,qux fcq u u n tu r, non pro ratione, fed pro rationis p rxcedcn tis explanatione v ifa funt.

1 1. E tfi igitur viuo O cean o Seius Saturninus d c c c flifle t, non videbatur tamen d icsrc- ftituendi fidcicom m ifficcfliffc. Q u a r e > Q m *

H h uij

558 A N I M A D V E R S . I N S A L M Á S I I O B S E R V A T .in legato con ditio inefle v id e b a tu r, fiquidem incertus dies conditionem in teftam ento facit./. Dies incertus. 75. D. D econd.&dem . C u m igitur in certum diem rcftitu cn d x hered itati appofuiflet Scius Saturninus , nem pe cum O cean us ad fedecim annos p cruen iftct, ( In certum aurem erat a n co p cru en tu ru s eflet;) fideicom m iffum videri poterat efle con ditio- nalc,nem pe,fi O ceanus ad fedecim annos per- u en iflct,q u a con dition e non im pleta, quippe O cea n o ante fedecim annos m ortuo .v id e b a tur dies non ccffiflc ; nec ideo ad O cca n i h eredem tranfmiflurn fideicom m iflum . Q u an doqu e per conditionem tem pus dem on ftratu r; quandoque per tem pus con d itio ; v t in ip ccie /. Si Titio, a . in prine. D . Decond. dr dem. vb i T itio legatum fu e ra t, cum annorum quatuordecim eflet fa& u s. E o cnim ante annum quartum decim um m ortuo .leg atu m ad heredem non tranfire refp on dcbat P om p on ius; quoniam non foluin diem , fed Sc con ditionem legatum hoc in fc c o n tin ere t, fi effe- £tus eflet annorum quatuordecim . Q u arc Sc in his verbis Scij Saturnini , quibus O cean o fideicom m iflam hereditatem reftitu i vo leb a t, cum annos fcdectm haberet, v idebatur efle cond itio , atque ca non im pleta diem n on ceflifle . Q u areig iturccflerat d ie s ; R atio n em h an cad - Sjcit la u o len u s;fcilicet ft prorogando tempus fio- lationis, tutelam magis heredi fideicommiffano, quam incertum diem fideicommijji conflituiffe videatur.Ezfi ig itu rin ce rtu sd ieseratre d d en - di fideicom m ifli, non ideo tamen incertus erat con ftitutus.vt faceret conditionem ,fed v t V alerius M axim us tantifpcr hereditatem retinere t, ac velu ti bonorum eorum tutela cius f idei com m iflaefletjdon ecO ceanu s ad fedecim annos p eru en iflet; qua: fi lu erat teftatoris v o luntas, certum eft,poft tempus pratfinitum ,nihil apud eum refidere p o tu ifle ; fiquidem m i- niftrum eum elegerat Seius Saturninus,potius quam heredem in ftituerat.*>£./. 17. De leg.i. Ñ ig i l ig itur hac in leg e m utandum eft; qua: cum b en efit con ftitu ta , nec Salm afij,ad iuris difciplinam qu od attinet, plus quam em pirici, o p e ra , nec mea qu oq u e opus habet.

m . Salmafius alia etiam carpit eodem cap ite in O b feru ation ibu s m e is , atque om nia eodem m o d o , id eft, cauillationibus putidis, a b inani m align ita te , aut indignatione cafla m anantibus. C a p .v i t . O b fcru ation um n oftrarum em cndauim usl.it.in prm c.D.Jguand. dies leg. vel fid. ced. ncc puto em endatione illa quidquam efle certiu s. Paulus ea I. definiebat, le ga tu m ,cu i dies appofita non eft, ftatim d e b e r i,f i a d ie fla c ft ,m o d o fitte r ta ,le g a ti diem ftatim cedere á m orte teftatoris,fed ante diem p eti non poflejfin autem incerta fit,antc eu en tum con d ition is,au t tem poris neque cedere, neque peti pofle. Exem pla autem adfert cer- tx d ic ia d p o fitx ,h is verbis ; a it f i incerta Jit, quafi, cum pubes e r it , cum in fam iliam nupfie- rttyCum magiftratum inierit, cum aliquid de- num ,quod feribendo comprehendere fit commodum , fecerit. H ic inefle vitium om n esob fer- u aru n t, atque eius to llend i rationem diucrfis m odis inierunt. Fruitra. N o s feribendum

d ixim u s, quod feribendo comprehendere fit incommodum ,■ cum infin iti e iufm odi cafus ex- f te n t , quos om nes feribendo com prehendere difficile fit. Salm afius cacum me ejfe ait, p.583. qui reccp ta le ftio n e non v id erim ,nihil effe ven u s , nec fincerius ; neque in tellexerim illud commodum fit, efle ,vifum fit,placuerit, libuerit,

fibi commodum duxerit.&í'.cn*., iMha. ims ¡st iriXf¿cyx/.í*.

Sane fi feriptum h aberetu r, quod feribere f it commodum , fcrip jir it, lo q u en d i illa ratio tanl abftru fa , oculis noftris n eg a ta , aflertores aliquos habere p o fle t . S ed cum feriptum exftet, cum aliquid demum,quod feribendo comprehendere fit commodum, fe c e r it , palam e ft ,n i fallo r, Sc clarum ,feriptionem illam ,non ad tc- ftatorem pertinere, fed ad Paulum ipfum, qui in ce rtxd ie i quaedam p ropon it,exem pli caufa, ceteris om iflis, q u x om nia enum erare, Sc ferip to com prehendere fit incom m odum , aut etiam im p oflib ile, cum fingulariafin t infinita; re f x p e ; fed ad hom inis m em oriam quod attin e t ,etiá fxp iu s. Quare quibufdam enumeratis exem pli c a u fa , c lau fu lx generales adijei fo- lc n t ,q u a cetera om nia gen eris eiufdem comprehendant. V lpianus,/. 15. S D eoblig. & ali. E x contraftu allio eft, quoties quis fu i lucri cau-

Jd cum aliquo contrahit,v e ’u ti, emendo,vendendo , locando, conducendo , E T C E T E R I S S I M I L I B V S . Q u are generalis illa claufula ? Q u ia om nia figillatim com prehendero incom m odum eft. Sic infinitis aliis locis. Praetoris cdi<ftum,de m inoribus in in tegru m reftitu en d is, v b i diuerfasilliusrefticuciónis caufas enum erauit.claufulam hanc generalem continet , Item f i qua alta mihi tufta lastfa ejfs v idebitur, m integrum reftituam, quod etut perleg es, plebifi ita , finaruiconfislta , decreta principum licebit i q u x claufa generalis adicefa crat, v t fi quas caufas , q u x nom inatim exp reflx non era n t, fupplcret p rx to r, id ei fraudi non e fle t ; ncu c c x .q u x o m iflx erant, exclu deren tur, l . Inter eos. 3;. tn prine- D. eod. Q u are generalis eft Iulianidefini t io ,/ .n .De leg b.quandoquidem non poflunt om nes articuli figillat im , aut leg ibu s , aut Scn atufcon fultis comprehendi,cum in aliqua caufa fententia eorum m a n ifcftaeft,eu m ,qu i iurifdi<ftioniprxeft,ad fim ilia p ro ced ere , atque ita ius dicere debere. S icig itu r Paulum ,poftquam exem pla q u x - dam legatorum in diem incertum reliftoritm p ro p o fu it, quia om nia enumerari non p o te rant,claufulam generalem adiecit,Cum aliquid demum , quod feribendo comprehendere fit incommodum , fecerit. S ic /. Etiam . 15. D . D e man. vtnd. ldcir. Paulus. E x praterito tempore plures caufa effe pojpint. Veluti , quod dominum in pralio admuaucrit ¡ contra latrones tuitus fit i quod agrum fanauerit; quod infidias detexent. E t L O N G V M E S T f i exequi voluerimus drc. H oratius , propofitis aliquot exem plis eorum , qui fua forte damnata, a liorum fortunas laudent , cetera reccnfcre incom m odum efle fignificabat his verbis. Cetera de genere hoc , adeo fiunt multa , loquacem Delajfiart valent Eabtum. Sed Sc vatum

princeps lib . Iliad. x v i i .</)* £t}}• WV 7 l'í OS * 3 1 f'.lsit VVOfSMT liare*,

0 6 3 0 1 Aí fiíTim St fjÁyhn *ya(s/r Aystidy; Caecutire igitu rita n osm alum u s, quam cum Salm afio , quolibet b u b o n e, aut no& ua oculatiore, tam acutum cernere.

i v . A ddidim us eidem capiti nefeio quam obfcruatiunculam ad l.Nonnunquam.%. D .D e co/lat. vbi Papianianus, Nonnunquam , inquit, pretor variantem non repellit, Cr confilium mutantis non afpernatur. Ibi A ccurfiuspoft m utantis fupplc t voluntatem ■ Iacobusautcm C u - c iu sleg i v u lt,mutantem ,q u ia in B a filic is eft,

A D I VS A T T .rov ij.mu.il.i D ix i fuifie feriptum mutan- teis, v n d e facium mutantis. Q u o d quia difp licet Salm afio, qui feripturam illam, q u x in antiquis C iceron is,V arron is,& op tim oru m q u o rum cum que linguae Latinae atnftorum exem plaribus paffim repetitur, Enni] Cr Pacuuij ararem plane redolere vult, p a g .390. feriptum d icam fim pliciter mutantis , eodem n um ero, qu o mutantes , atque illius ledlionis a u tto - re m , & interpretem ciebo Prifcianum , S a l- mafij familiarem , quem videre p o te r it , lib. v 1 1. dc accufatiuo plurali te r t is declinationis.

ET R OM. LIB. V. 369

C A P V T X I V .Dc rc iudiciaria.

A d cap. X V 1 I I . Obferuationum ad ius Atticum & Romanum.

1. t u t io r lenitatis accufatus a Salmafio quod de fu a ipfus conitciura ad /. J. C. De iud. dubi- tajfet. Verba Salmasij ea de re perplexa, Cr inuoluta.

j . Differentia quadam inter indicia A ttica ,Cr Romana. A*fj»mi. Eorum lu n fh ch o A th enis.

3. A pud Archontas iudices quandoque f i n i e bantur, aut de i)S conueniebant. Aimvimi.

4. N on proprie A ^cai. A qutbus eleili. f h t * effet eorum notio. A b ijs appellabatur. A b arbitris (ompromiftdrijs non appellabatur.

J. D'fferentia inter fines*.!,Cr Am m d, ab Ila r- pocrationt propofita non fatis plena. Differentia inter nerdio, Cr Amtelw. ntnit genus eft, & compleBitur tam Atunrdu, , quam Axa-flw.

6 . Asunm l quandoque ad iudices maiores partes litigantes remittebant, fthiomodo litis in

ftrumcnta ad iudices deferrentur.7 . ff'a n d o qu e A eunt») A/.xcm diBi improprie.

Luctant locus eo pertinens expenfus. Omnia «OxMsatei* proprie erant xoeia, Crfumma au- Boritate indicabant. Lucianas emendatus.

g. ifsfsUu KOTSLtfiaJTUV. tfifclw KsnuSttss^tit. iv n an cior.

y . A rbitri compromiffari) Aiancal a Luciano appellati, Cr quare. <*u»9t(&;. embis». /launi-nt*stip'íTíí, Cr nAofunl, Imfiotw. ¿ m fs * . canfy.vdluv. Sisunt im%irdlur. Permittere■ vm ifi- o rn r can fm w . Regia admmifiratio olim in Gracia can (unie fiepn.

10. A b arbitris non heuiffe appellare, nec rem ab ijs decifamin iudtCtumreuocare,& quare, xjottumm l usae * ej'.7, n/Mt xóetoi, jooesa x». Ratum.

XI. ytúnur. Siayucinui. ytum. vSfitn , iyium t nis ytiáilnt. ¡/sorcyity.Permittere iterum.

Xl. I u r e Romano ab arbitri fententia non appellabatur , quia rei iudicaravim non obtinebat. Pana peti poterat. A rbiter dare fententiam non tenebatur, nifi compromijfum tnteruentf- fer. Si promifum erat fententia fiari, etiam

pana non adtcBa, dabatur aBio incerti ad id, quod intererat.

13. Ji tum ui a tribubus leB i, minores iudices. Gc- flionis fu a rationem reddebant. Jinocal, a qui- busnon erat appellatio, erant ¿rmL*l twci.

14. Iudices dati,C- delegati a pratoribus.Cr pra- f.dtbut. Diftcpratores quandoque , Cr recuperatores a fenatu, aut a populo dati. Difcepta- re. Difceptator,Cr arbiter.

13. Recuperatores h iudicibus quomodo difhnBU Tam in caufis criminalibus, quam ciuilibus. Patroni, Aduocati, recuperatores.

16. Recuperatores de faB o quandoque qutrebant, Cf cognofeebant fponfione in faB um faBa.

17. E x recuperatorum cognitione ius quomod» feret.

18. Siculis qua onera ,C rveB igaliaa Romanit impofita. Aratorum decuma. Decumam. Recuperatores cum daret Prator, fufpcBos ex ijt refiere licebat. Vnde eligerentur. SeleBi iudices. Fraus Verris in recuperatoribus dandis.

>9- Iterum differentia inter iudices, Cr recuperatores. Pedanei iudices.

10‘- Certi iudices pedanei, Cr Asuvm iifngulis foris vrbis Conftantinopohtana a Zenone attributi.A hquid mutatum a luftiniano. Nouella 31. emendata.

11 • Differentia inter iudices iftos, Cr Athenien- fium Ji Oj-rirmt. }{orum fententia fubfiriptiono J/j offiim s vim fuam obtinebant. A tum ai, qui contra iuris form am , Cr ordinem indicaram , quandoque ignominia affelli» namAcu- 7 etV, Cr amAouiny. cLaJiunut. fsmyfdfttr. Tini p* *0«i ñrnhayfi. t.litii And/.

1 j . Iudices * tnbubus datos fors poftea dabat ad fingulas caufu. Non idem ture Romano. Iterum de iudicum rcieBione. lar.ej.tn/, <$■ ttTO- KÍytir. Gloffa emendata.

14 . Laudationes in iudiciis.I J . Iudices delegati reijci poterant nulla caufa ad-

ieBa. ReieBio illa quandoque inutilis. I. apertifiimi. 16. C- Pe iudic. illuflrara, Cr fortafte emendara, Zfesmmis Pbtificibut aliter accepta.

16. Judicandi munus. Abfurda, tfr intricat* Salmasi/ e* de re obferuatio. Judicare murtu publicum , c r necejfarium. Pater filio in dex dari poterat , dr filius p a tri, dr quomodo.

27. H uius muneris excufationcm quidam ha-

B s e r v a t i o n v m

capite v i i i . v iti) a liquid e fleex ifti- Vnaui in l . f . C . De iudic. v b i G ord ianus Im p e ra to r, a iudice iudicem delegatu iudicis dandi poteftate non habere ait , cum ipfe

iudiciario munere fungatur. Q u id enim efie iudiciario m unere fun gi , nifi iudicem efle? Q u are legendum p u tab am ,fiduciario munere, qu od ibidem cxplicaui. Sed quia iudtccs d e legati .iu d ice s á magi ft ratibus d a ti, m unere fib i im pofito tantum fu n geb an tu r, dubitaui fub finé capitis de loci illius le d io n e ,& meam ipfius con ied u ram fu fp e d a m habere cce p i, his v erb is , nifi iudiciarium mumu d ix it , quod inter munera, (¿r Knrrfyixs efi etiam indicandi munus. Si ig itur munus eft, & mrrrfylu, h x re- b a m , quandoquidem fufficere id pofle v id ebatur,ad conftitucndum , iudicem datum , fiue cum , cui iudicandi munus eft im politum , alium dare non p ofle. Salm afius, qui nufquam h x fita t,fc d paflim fibi ipfi con trad icit,Sc q u * m odo a d ftru x it, ftatim Sc in con tin en ti de- ftruit , hxfitation em iftam in conftan tix trib u it, Sc lenitati i ac priorem con ied u ram cer-

•tam efle vu lt ,S c in d u b itatam ,q u a ita pridem emendandum iudicauerat; qu od tamen iu dicium nulla a u d o rita te f irm a t, gram m aticalibus tantum q u ifq u iliis , q u x rem n cqtic inftru un t, neque e x p lica n t,co rro g atis , ijfque in tc ric d is locisquib ufdam fem efis, &C nelcio qu o m odo in terp o latis, q u x p le n io ra , Sc fin - ccriora exhibueram us. A rgum en ta a u te m , q u x ad dubitationem noftram eleuandam adh ib e t , etfi funt n ih ili, quoniam tamen ad iuris hiftoriain p ertin en t,q u a m hom iñi totius antiquitatis notitiam p rx fe fe re n ti, aut in c o g n ita m , aut peruerfc cognitam videm us, expendenda lunt. De illo munere iudicandi, in q u it, quod eft mter hUT*pylac,bic non agitur,

fed de eo munere, quod fuftiuent iudices ab alio delegati, fefieibus incumbit iudicandi munus ex KurefyU, non delegantur ab alio iudice, fed ex yunpylu id onus ipfis imungitur. Judex autem, qui delegat alium , fiue princeps f i t , fiue aliquis maiorum iudicum, poteft, cum -velit, ad hoc munus eligere , eique iudicandi munus delegare. ] Q u am dicuntur h x c perplexe, & infeite ! Iudicandi m unus quoddam eft inter Kurr/yUe. Iudices delegati m unus fnftinent , fed qu od non eft ex htn*?yi* , ( S ic enim orationem luam com ponit) Sc eft tamen onus ci in iu n d u m . Iudex, qui pro fuo iure alium delegare poteft, vel eft princeps, vel aliquis maiorum iudicum . H x c omnia elida belliflim e. R es amplius explicanda e ft , Sc altiusrepetcnda.

37o A N I M A D V E R S . I Nbebant , atque inter eos philofephi. xurr/ylu,(¿■vmfsoia.

2-2 . Tandem concluditur auclorisfententia de l. j.C- D e iudic. Salmasi) plures hac in re errores.£ )ui mandatam turifdiciionem habet, iudicisdandi ius habet.

i i . Iudiciorum ratio a liter le habebat A then is, R o m x aliter. A t hems .0 /.udet* eran t conftituta, quibus cau fx , fiue p u b lic x , fiue priua- t x decidebantur. R o m x reges olim , poftea C o n fu le s, deinde p rxto rcs in d icaru n t, f iu i per fc .fiu c per recup eratores, & iudices datos. Fuerunt Sc indicia p o p u li, qu om od o Sc A th en is. Sed h x c funt alterius dilquifitionis. N u n c autem tangere fufficict , q u x fuerint m agiftraruum partes, ad iudicia q u od attinet, qu ib u fq u e in rebus conuenerint , aut non con uen erint. A thenis m inor erat p otcftas,& a u d o ritas W «ppwTO^quain prxtoru m R om x. Id inter eos erat com m une, quod apud vtrof- qu e ,lites in itium (um ebant, e f^ in s dicebantur A th en is m agiftratus,ad qu os adibant quicum que ius p o ftu lab an t, prout ad quem que eorum p ertinebat iu dicioru m cura. N on i u-

dicaban r,d ico ,id eft, lites non decidebanqfed iu dicia prxparaban t, a tq u c ad eam rem ,quod Videbatur x q u u m ,iu b eb an t ¡v in d icias quandoqu e dabant; & plura e iufm odi ftatuebant; ita tamen vcp ro uo care liceret) q u x om nia, ¿c & m ulto m eliora r e d e ,atque ordin e, v t folet, explicabit Salm afius fuo de legibus A tticis commentario. N o s in te rim , a d argu m cn tu m .in q u o v e rla m u r, qu od a ttin e t,a liq u id delibabim us.

m . A rchontes igitur iudices non dabant i fe c le d o s ,fe d cx iis ,q u i a tribubus erant dati, litigantes aliquem fo rt ie b a n tu t, v e l de co inter fe conueniebaut. Illi erant Jiamrml. V o x ifta erat hom onym a,quotam arbitros com pro- m iflarios, quam caularum priuatariim difcc- ptatores ordinarios com p lodebatu r. D e his H arpocration ; tuñr 0! ficuram) i-nyi r$j' Jr/.a-euv. ervi fi f cr JneUfoeioit kmS-.Jli[ul-vcis , x) ner arn rfu Jiumrmr tftfiputt tuent/. 1! J J)tu7117*1 LZ.ifV 73£)TÍ(J1 huyóme , * c m ifi^ ln a i a/.-ms JfJ ueaoutru/ t 7i~r nexiopime Ji^nuu. xj 1» f i r f i m t u s d r n / iiu ie , t Í kos tlye/ ó Ji/.*. t t y u i ,

7* {ytX*u*7* , Xj T*e TrotXnme,xj 7*1 ua/rotiee,• ti 3 ^ vnt renes , t* ; aiXxs 71 i sili tn-mf/r{¡xCaxóme tic xjtJínes, *j aiutiacduii, -¡ntofji A ■ our rtu timyejioa -?¡J ¿mor, Díatela a iudicibiu diuerft fuerunt. N am iudices in ajfignatis fon s indicabant, dique [tntcntijs ab tftorum f n - tenrifs interpofitts decernebant. Diateta autem, fiue pedanei iudices prius forte le ü t , aut de quibus litigatores conuenerant , fententiam dicebant , cui f i litigantes acquiefcebant, finem lis accipiebat. Sin mi ñus, querela, fponfiones ,te- ftimonia ,leges , aliafjue probationes in cadfcot coni ellas, & obftgnatas cauftrum introductoribus tradebant. H x c funt figillatim examinanda.

1 v . H¡ Jicumu) ig itur, non erant / « « •« ',íi proprie lo qu i vo lu m u s, fed xeiw , a fuis tribubus quotannis e lc d i .q u i inter tribules dc caufis com m unibus cognofcercnt. Eos quadraginta fu ilfe, id c ft.q u a tu o r in vnaquaque

SALMASII OBSERVAT.


A D IVS A T T . E T R O M . LIB. V. 37»t r ib u obferuat V lpianus ad D em ofthenis M i- d ian am , deque rebus minoris m om enti co- gnouiflc.í7i*<y7iye ¡J .in q u it,to nxp'tum/ J)u- KaK&ct ; qu od de rebus minimis non eft in . telligendum , fiquidem de d o te .d e tu te la , de furto etiam quandoque , & priuatis aliis caufis cognofcebant;atque de iis litigatores aut con u cn ieb an t, aut fortiebantur. Á d eos, de quibus conucniebant, pertinet locus hic D e m ofthenis contra B crotu m .dc d ote materna.¡JLiTU TOU7* n lv iw 8731 T* tjUOJ I lK X f iK X p ft

¿Y ¿H&KOUU , Kxyt 7107817 v s f ' 7* «^Slwr. ¡y ñ fi ■UfO-ny J & x x - l á / j o o i XtKuyx Ef%i¿x Jixm rriw , 7 8 778 Í7 n P i4 *f& JixxoxS^ m i ¿y w i x « A 8 J u « A

AiAí/f. o f </)’ » * ¿Trtutiuy i t o , aAA* ip u y o IU siw , ¡y f á i t i t t f i f f m t u y g it , m í f i X ÍK m i oiuiífix 7 tA<¿7Í

* a i 757 jS/oy. « 7 « 5 W a i » * | '¿aapy fis Kxyytémel ¡sit 78 7 JíK X í. ty ! y í T ,7w (7^/17 , * j C7T7-

5t<Jíd.7í7?7.07 ¿81 78 l^-JCAlUTl B81W788. *7878 ÍU/7W I

«tt78f t OlTt 7DUOOJUX. m i f i OtW U f 8 781 £«/

,8 1 * 2 8 ) 7 8 7 7 8 7 8 , * ) C ¿»71tfl/.0U *7 8 7 , « J s’* 6 ^ 8 7 -

7 8 7 8 (ftV , 778 ittKXKCUU . «£ffle /)»787í ¿10/ 8

«¿7 777787*7. Jtj S v t lw n J t í ( xIÍXUÍ jUe i J 'K a A w y ,

« 7 8 i p i l U y í ! ( 7 i A n xcil& toy , 8 7 1 7«« «sfeí i iu iy á y

91> '}X [SOI JÍaUu ÍA /JxV , «AA<7 efiy' a * A í0 * 17*787.

Pofleaifh lites mihi intentare fuper tjs-.de quibus txpoflulabant, Cr fjro illis fuper dote materna. A c prtmum de Solone Erchienfi arbitro,dr di fee- pt atore cum tonucmffcmns, pote ¡late ei dedimus, de ifs, de quibus inuicem contendebamus, »«<&- candi. V t autem ifli fe non fiftebant, fed iudicium fruflrabantur, c f multum temporie conterebatur , accidit v t Solon moreretur. Ibi ifli Mihi ex integro lites intendunt j atque ego ifti, quem ego in ius vocaui, Booeti nomine , quod ei i patre efl impofitum, querela , atque cxpoflu- tationi infripto. Jguibus tg tur de rebus ifli me accufabant, cum prafente iflo, (¿-non contradi- cente, nihil eorum probare poffent, arbiter me ab foluit. Tum ifle , cum litis per iniuriam , dr calumniam intentata fibi confictus effet , neque ad Iudices ap pellam t , neque etiamnumde tjsmc interpellauit, fed de alijs rebus nefeio quibus. L ocum hunc de iudicc , Sc difceptatore tribuli efle in tc llieen d u m o ften d itq u o d illc imputat,ab eius lententia non appellatum. N am ab arbitri com prom iflarijfentcntiaappellntio iion recipiebatur. A d e o s , qui forte obtin -

Íje b a n t, pertinet hic eiufdem D em ofthenis ocus contra A phobu m , *} t! fi ¡si Ale

tui7S » / a « 7 , « ¡ 778 J ) 0777*78 • a y t > * « í ¡U Í 7 © -

¿ÍIYMI , 7 8 7 5 7 7 ¿7181,771 7117 , ifflol lui «||0»

(¡aufiáíftit. yu¿ y|’ c e n f{ f tu ¡at m i n e A f p f i , * )

Ct(y.y.syrlA , xj 2 7 tf*y« 78*7» , 7J vuñ xar iuriSq d y o n i e f l ^ .d /Jh fsa fm cx ü i , 787817 po x p lx sy , ¿X.I- « t7 ttirny. ' , i r i l i /aifl* opic* 7 8 OTO JituTtovn , x«t7» -

, yvúnvreu 'i CTn^srlw. ¿771 í- xAipaiTi* í5 SlxeniTÓji I r i t iy , ¿ A y lp fiy ann\ún& tu J f j ’ iyiuxXy[síyoy, Z t K í í H atnrb 01 S íy .acx l J\ I n i -miTlí , toe * 7

TOOTO 19 78Í7 ¿8,78 J),’aoI( , * * ( t J I la tV IT fef/ axrmi Iyftstm.y, itcci Axe* 7»A«é*7»* iiípitetty. Gfisod nifiprius d r apud ármeos, dr apud arbi

trum tmuria mihi fa lla conuiclus , fcot firm ones faceret, minus effer mirandum, tiu n cautem poftquam mihi perfuafit ,v t Archeneo, d r D ra - contida, & Stephano, quem nunc falfi tefhmonq

accufat, rem permitterem, ros quidem miffos f e c it , vbi ex iqt audtjt , f i mrati de his difcepta- r e n t , tutela f e eum damnaturos i dr iudicen* tribulem fortiri maluit ,' cuius etiam fententia, cum is eorum, qua ei obijdcbantur, nihil diluere poffet, efl damnatus. Iudices autem, ad quos appellarat, caufa cognita , nihil ahud indicarunt, quam quod eius amicis ,d r iudict pedaneo vif.tm fu e ra t , dr litem decem talentis taxarunt. H ic habes am icos , qu os arbitros prim um fum pferan t, qu ibu fq ue con trouerfix fu x d is ceptationem p erm iferan t,quorum co g n itio nem A phobus fruftratus e r a t ; dein de arbitrum , fiue cognitorem , aut difccptatorem tribulem forte d a tu m ; poftrcm o appellationem ab eius fententia interp ofitam , & quam iu d ices iniuftam pronuntiarunt. R e fte igitur H arpocration,loco a nobis exferipto, -mi Jitu-7*787 ait xA iifj» wj-nery hayinat , i cm fifiym S «io7oi> rfl Kciyopttyuy, -mt xte.oA/w hturim t.

v . D icit idem H arpocration, 7»«' Iixmrm; tTÍyis cfl'c r fl Jinetear: qu od verum eft. Sed quam illius d if fe re n d i adfert ratio, non v id e tur fatis idonea. Iiy.acttt cnim ait it lir.acneins imoAAiyixtyois h/finti, in foris defignatis, Sc af- fign atisius d ixifle, «ii 7*; ¿178 t 1 ‘icunmy Ipicl- puis xflyas, Sc de a p p ella tio n ib u s,q u x a fententiis Ift fiAi-nrñiy in terp o fitx cflcnr , iudicarte; q u o d quidem verum e ft , fed caufas differen d i non om nes com p leftitu r. E a ,n i fallor, p rx q ip u a c ra t,q u o d Iitaciu dicebantur iu dices, qui fuprema au fton tate iudicabant; q u o rum fcntencix crant uueiat, n ecrcrraftan poterant ; fu um w autem velu ti d ifcep tato rcs erant , qui de caufis tribulium priuatis c o - gn o fccb an t; quorum fententiis fi ftare ifli n ole b a n t, pocerantad /w«y«7,ad IikaciÍssa p ro - uocarc. D icit H arpocration W J isc a s ¿a ¿uacuelcu 'armAAiy¡j.íyeií lu fim ■ q u x differentia eft nihili. D iuerfa erant/ixotr*c7«,& diuerfis locis cogeban tu r, fed Sc heunvti fua habebant lo c a , quibus conucniebant , caq u e , n i fa llo r , prope Axacóesa. aur in ipfis fixactedit, locofcparacoiquodfignificarc videtur D em ofthenes contra E u ergu m , Sc M n efibu lu m ;* ¡ 2

yi tliauvt cy T* Mt.lutx hZ. oi yh f Oivollx, Kui 'AluwTurtss, crtttuQx xxQluif). iDifieptat á

inH cltaa fañ aeft. N am quideO eneidis,drEre- chtheidis caufis cognofiunt, ibi fident. E rgó J W v a i, Sc hxm nxi longe diucrfi crant. O m nes quidem iudicabant , Sc om nes iu dices c ran t, fed non eodem m o d o ; atque ideo d i- uerfis appellationibus cenfebantur. C om m u nem quidem denom inationem h abeb an t, Sc, v t loquuntur,gcncricam . Ea erat ksittiV D e nom inatio ifta om nes iudicum fpecies com-i p le ft itu r , vt Sc xpinu om nesiudicandi figuras. Ifo cra te s ,d e p erm u tatio n e,*7» >8 hAiur.x nvt « £ « A » A 8 0 o 7 » pfíyot, ¿ c t ¡soSiya fsei 7787877 /syA' ¿v Afxaxf^iU , fiiin ¿Pea, /sito xlm ixt iy/MKi- oxi. ftnSi il) , ¡si-n luxcUa , /shts hamniw , Icit cfej iu li ■m-esty/styuv %x;inf) aextis jtfioy,««.V07. Imcxubo 3S, <u,'7B* fi «V -mi x>\xi /rxJii i^x-tia/niuv, xfulubiot 3 , ¡si fxir» lir.xcnelt muiüxu7 8 7 71,1718«77, «AA' ¿t TUI QÍmIS 71l7tXÍ/W «/íciAíf J«**' vf/ xfiftoftrnufiiriiy. Sic en/ntvixi haclenus^

3?2. A N I M A D V E R S . I N S A L M A S I I O B S E R V A T .v t nemo v n q u a m , v e l in olig archia , v e l in d t -

m ocratia , de con tum elia , a ut in iu ria a m t ac

cepta que (Ius f i t ; neque Jlx a cxs, neque Jituunxs

d ) meis f a l l is vn q u a m in d ic a n t. I t a em m m e

com paraucram , v t ne qu id ipfe erga quenquam

delinquerem ¡m ih i autem f qua f a l l a e ffit in

curia , nec in iudic i/s eius v in d illa m p erfiq u e-

r e r , f c d controuerfias inde exiftentes a m icis d i-

iudicandas p erm itterem . Vides ibi xetilxu com- pledi<ftx«5-iu,',& Jitutnrlei. Quare idem xadem oratione ueims partitur inter ni ¿ix.asie.tu, Sc

m u ¿la m n á s. l u i 3 «His 7nmob tagjtiuy, inquit, ¿tí ü n7r oiwtdfieie , ¿'n afei r * t x e lm i , « i ’ con

-nis ¿ixxexcínit, i s t «c ft ™ s J touTH7o.it , u » ,‘ ir a s

aiúyouxi sinvr dimyniy , «V i l i i s atAos rfa m M -

w . M e v ero nemo vn q u a m , neque tn p r a te

rís s, neque m f o x is in d iciorum , neque apud in

dices pedaneos v i d i t ; qua ego om nia ira f u g io ,v t

nullus aliorum ciu ium .

v i. Aion-nroí igitur priores iudices erant, apud quos caufx priuatx ventilabantur primum, Sc difccptabantur, S í á quibus erat i ?»- vir, & prouocatio nr 7sc ¿ixacxtia. Sed Sc ipfi ¿uuTHTax quandoque *it r i ¿txacxtia caufas reijciebant, abdicata á ie earum cognitione. Demofthenes contra Phormionem > ¿xúuxs

niviui x fít ¿ i QioAnr '.TiXhixJC , xai yofims rii A i u t i/ (xMfiufüy , i u á m yia -f ¿íxxs , x 'A' ifxKiy *(xas tit n ¿ixacuetov. xaiaysdyai f i ' f «« m’(3xXh9« , <Tix 7i ohouut tyfty n i ♦oppuwi rtiru . i s

i¡M s Isttjv i7 m w p iix i banyoovai i -f ¿íxxs ¿ x a i, I f uniis ¡si ¿mofxáovty. Theodotus ig itu r , nobis

fa p e a u d itis, (¿r fa lfu m teftificari L a m p id em ar

bitratus, eum a bfilu erc n olu it,p rsp ter neceffitu-

d m em .q u a inter e u m , (fi Phorm ionem interce

d e b a t; &■ a bfiluerc v e ritu s efi , ne perturio ipfe

f e ad/lrin geret. H oc autem cum erat facium, aut fi appellatum erat,omnia litis inftrumen- ta in ciftas, aut vafa conieCta, & obfignata, Archontibus, ad quos pertinebat caufas illas in iudicium introducere, tradebantur á d if- ccptatore tribuli, quod docet Harpocration, loco á nobis exferipto; docct & P o lIu x ,lib .v i i i . cap.i. Q naderepluraalibii

v i i. Etfi autem ¿Macis ¡ScJiairxrns differu n t,q u o d fxpius diximus, vt ¿tcuToiis non poflit dici proprie ¿m a cis, etfi xeirxV, nonnunquam tamen ipfi etiam ¿¡xiix itu videntur appellari/ixaeol, fcd improprie,quemadmodum x x r s / m * » ipfis quandoque ¿ixacxeius adplicatur. Sane ¿M acas ita vfurpauit Lucianus, in A bd icato, loco a pluribus in alium vfum obferuato, nec fatis,o p in o r,in tclled o, qui ideo obiter expendendus eft , Sc examinandus. V erbaLuciani funt; ¡ ( j i t i j a f m ¿y -nis

¿D.OIS ¿M acxtíus , ¿S «ra» (Jyu d fl haylrruf

¿M acoy ,U i n s ¿¿ixov oíxieu ytyfixSnu tpxelny, ¿I-

Jhny i yiucs ils tr\(jy ifilyas ¿uacucioi. luí ¿t 71-

yts íu om t «ui'toi etw iusf) ¿ixacas , xa/ m othiuboi

¿ t i , «d«í7 St a/i xv, ¿ m i . oTs yó illw unii if áoylui

i/istyluy, ii T in is n s a iia ifn o s d/.tro, ctfytiy 5?«

¿irsuiy i i i t iyueyám s. Q u x fic conucrtcbat Defiderius Eralm us; E ten im illu d confiderate,

quem adm odum in reliquis tudici/s , v b i indi

ces fortibus ferren t fen ten tia m ,f i qu is perperam

pronuntiatum tx ijlim a t , p erm ittitu r a/iosadirt

iudices. Porro f i qui fu a fponte iudices ceofli- tucrint , delcllifque arbitris caufiim permife- r in t , poflhac non t dem licet. Etenim fi quis, quorum fententqs initio flare non cogebatur,hos fponte delegerit. tam aqutsm e[l boni conf .1 re qua ¡latuerint. E x his verbis aliaorania efficias .q u a m q u x in d c cx iftu n c . Q u is enim exiftim arit priori parte agi ski ifJ ¿nuT*?/j , de iu dicibus pedaneis & tribu libu s, qui priuatas caufas difceptabanc , fic a quibus erat ad iudicum collegium prouocatio.nOn autem dc quibu flibctiud icib us? A tqui hóc verum effe non poteft. N am ira» ? <r«xas-»eiwnon etatap p ella- t io ,íc d íi f tx ¿ixxcieia. O m n ia ¿ixadeiaerant xj/ejx tlu cs fumm a au d o rita te , & poteftate decid eban t. O m nes ¿uacal erant ar.otd/iuuii. E rg o a g itu rib i de tribulibus dilceptatoribus, qu i litigan tibus forte obtin geban t. A lij quoque iudices , q u i tribunalia com plebant, for- tic b a n tu r; & forte iudicandi m unus capclfe- b a n t; fed de his Lucianus lo qu i non poteft fine errore grauillim o. Q u x fequuntur apud eundem , U¿ ¿i! 7 < yts enstns a i n i cuullu/f) ¿ixa- cds, ad ¿laiTXTxs proprie d ifto s , Sc arbitro* com prom iifarios p e rtin e t, qu os nihilom inus appellat Lucianus ¿inaeds, abufiue. Saneco- gn itores tribules ab eod em fign ificarin cccfl’e tftin H e rm o tim o ,n ifi ib iq u o q u e g ra u ite r ab eo peccatum volu m us. C u m ig itu r H erm o- tim us S to tcx fe iftx p h ilo fo p h o s, quibus operam d a b a t, aliis o m n ib u s , q u o tq u o t vnquam fu e ra n t,lo n g e anteferret, ap udq ueeos folos veritatem , Sc finceram philofophiam q u x - le n d a m d ifp u ta re t, ei lic adibat manum Lucianus. Q u x i e b a tig itu r ab eo, qua tandem re fre tu s , S toicis fuis tantum tribu eret, cadctn- qu e ceteros dc ijs fentire v e l l e t ; A n id dari poftularet fu x ipfius n o r it ix , quam de philo- lo p h oru m om n iu m fe ftis haberet. F in gcig i- tu r,a ieb at, P lato n em ,P yth ago ram , A n fto te- telcm reuiuifccre. Q u id cos putas m ihi d icturos , qui in re tanti m om enti tib i foli fidem habuerim ? A g e , L u cin e,qu is tibi pcrfuafic, v rC h ry fip p u m , Sc Zenonem nobis m ulto vetu ftiotibus anteferres,n ec faltem auditis? Si his, aut c iuim odi verbis me co rn p tllan t,q u id ego iis re ip on d eb o: A n fatis m ihi fore exifti- m a S jfi ab H crin otim o viro am ico perfuafum id m ihi dixero i A tq u i, d icent, nec H crm oti- m um n ouim us n o s , ncc ille nos n ou it. Seq u itu r poftea s áct k x lygidi ám .m t xai ají/». nti/ . iJ i Ifufilu) i[íí¡¿ kxtuSr u ily , aySftt sncdf- ok/t* , ¿¿iy ¿y fiM n fla , xai i Si la iilw tbtu-(,-is r.xix/suaxysi, a! ¿ í yyu'.ÜÍiai , a Auxi/i ¡7wm*)caiison rus ¿¡xacais oruCiy , i¿\ t i Itxpjv (M axxUy, d 3 i7I^ j ix. iify >.i)\ly ‘Is f ia v n ,¿ olnax tufxtiffsy , ahh' c ullus ajufoiV dxsfxSsu , ais pdoy xtTlilsafiiT.s isti hi-oif , Xeloxsuy r ’a,\ttli 7» , x a i .¿ ¿ .S i . xai UZyi ux liuTrii^iaiy, ioiiyeu ¿ Í-

Jiotny ó youos lis ln ¿ iy ¿Macneioy. Ib i, pro á-idy- 7wr,lcgendum n ecelfiirio , ám/TUf : quom odo apud cundcm , de gyinnafns ; n* if*tdui . a ■f/ostui, t$j ¿y¿püy a n ín u / , iú/os auris ísy -y cío x¿f.TÍíi. E rg o ita explicandus totus hic lo - c u s ; felftarc aquum non fu it alfntesnos damnare , tanquam vadimonium deferentes ,fide habita hormns feliam vnam philofophia cognitam

habtnti,

A D 1VS A T T . É T R O M . LIB. V. 37?habenti, neque id f i t a accurate. A tqu i legt¡latere; , ¿ Lucirte, non Jic tubent iudices fefe gerere , v t alterum quidem audiant, alterum autem pro fe dicere > qua ad rem fa c ia n t, ne patiantur quidenfi fed ex equo partem vtramque audire,'ct ItM fjU C allegationibus perpcnfis,& cxamtnatiMfluidvcrum f t , aut fa lfu m , deprehendere valeant. ffniod f f cus faciant, ad alios iudices pronocare permittunt. Ibi quod licere ait ,ad alios iudices appellare, fi ij, apud quos nobis res eft,parum «q uos le prxbeanc, /uc«- « j ab co appellatos oftendit, W fiam ius, liue indices tribules, non eos, qui fuprema auctoritate ius d ice b a n t, quique erant vere fu& txi, á quibus prouocare fas non e r a t , vt li quid contra ius ftacucrent,mulTanda cflet iniuria. Id etiain q u o d ait , . fiu ln xxrafiu-my, p ro prium eft eorum iu d icu m , & difceptatorutn tribulium , qui tam en, fi iniuria in abfentem fententiam d ix era n t, cum , aut rite vocatus non e f le t ,a u t te m p u s,li fiftcre fc d e b e b a t, nondum exijfléc , qui ita condem natus erat, non prouocabat ad iudicum tribunalia , fed r ¡a» dinl.ctyyq. ty apud Archonta , q u i, (Ifraudem factam videbar, fencentiam refcinde- b at; quippe quanon nili a b e o vim lum eret; /iquioem iudices illi tribules iudicabant tantum , non autem ius d ic e b a n t, nec eorum fente n tix vim vllam h a b e b a n t, nili ab A rchon te fubfcriptx i a q u o , fi is qui querebatur, ius obtinere non poterat , ad iudices prouocabat.

v 1 11. Sane ip*(dw x x t x f iu t i i proprie erat, contra abfentem , Sc contum acem ,qui die di- ¿ta apud ¿Kan-did non ftiterat fe , neque fui copiam fecerat,fententiam ferre .Q u od Ii quisj cum caulam defendere paratus e fle t , auditus non e r a t , expoftulabat iudicem ifu b u xxt«- J icuñmt, cum prxfens c f le t , & paratus iudicium fubire : qu od ix. 71) fixasnu/ dicebac idem Lucianus,in libello pro im agin ibu s>UiUto y, s fixacixat ífciHmn, xai fxdxiea eu , « f» '-

(iOm xatafiarntras r ÍSipKt*, tacitos oj/mr eu-rryriv, fáccv ’J , dual, o i i i f} i , t f -p TUf iiy.iz/, ia ,n bim a X£y.Ta/, «es i Á / bojjfxn.cri , ti *) xfxili ¿a,\at$o , fatos luit ItLjrjbitm,, . n amontyiae i/tnM ilne. Id autem non pro indicis oficio, aut indiciorum more fecifiis, tuque m axim e, qui librum meum abfentem damnafti , cum nullus ei fupereffjt aduocatus. Facillimum efi autem quod aiunt , folum currentem vincere. Jfuarc nihil mirum , f i contra nos pronuntiatum efi , neque aqua nobis tnfufa , clepfydris datis , ñeque refpondendt copia falla. C u m igitur i f - (du, VAsufiam? eflet tS fiuvn oJ , qitibuflibet remen iudiciis adplicabatur , etfi hoc eflet proprie it*uiw xataftxim i , cum iudicabatur 111 ablcntem , qui fc apud iudices non ftite- terat vocatus ; qilod eleganter pingit idem Lucianus in bis a ccu fato jvb i cum Pyrrho in ius vocatus á pidlura, non adcflct.idqn c M ercurius, qui caulas introducebat, ¿C litigatores citabat, retulifle c,Iuftitia, q u x iudicio prxerat. Si iudices intexor n , iubet eum ti ófilui xxtu fi- xv&Ulcu. Verba cius funt. E P M H C . dtn xu/f yfjietxx ñafien, d Ci¡/.r, o II offui i) , tJ i d ef'/Jxu U t x.-.jbi, x«i í Ókái lito AIKH. Ai* 77,

® EniH E P M. 077 ¿ fit xyíÍTiu *a»9íV xqrhtuw <5 . ^IK. ni}a.yujj i fa la i mox KzTxdiK-e. A ro f , Pyrrh o cum p iftor e f le t , arte d e p o lita , p h ilo fo- phiam extdhxluj, & nihil definientem profef» fils e ra t, 7» F dxatat.x 4¡at, Kdi t r i f i it Jit tlaot- yxydr, inquit D iogen es Laertius. A ccu fatu r ig itu r a pidlura ahítorafi». C ita tu s n on ad eiU 6 cdicit M ercurius n on d u b itafle f e , e u m d e - futurum fore,quippe qui n ullum x u tie i» d\x- bis exiftim aret. L u d it in dictione tome»?. H ic xcaxtnn fignificat n fixasiein. A t Pyrrho xei- ■rxti»’ dicebat iu d ic iu m , qu o dilcernim us v e rum a fa lfo : fiue iudicium v ir i, v t appellat C i cero in L u cu llo ; quod negabat vllum efle p o ffe , cum om nia incerta f in t , & in opinione h om inum tantum , /xxfii ¿Kxbúa. D iogen es Laertiu s,in Pyrrhone¡«Voxjtui %-nt xeundour arn- Ai|/v,x«i w tiea n . 8cc. H o c igitur figniheabae M ercu riu s, cum d ic e re t, Pyrrhonem non v c - nifle in iudicium , quia nullum arbitrabatur xerníejar dxxbit 71) , nullum efle veri iudicium . H o c non in tellexeru nt in terpretes.

ix . D ixi, poftrcm a parte lo ci ex Luciano a nobis exferipti Aixxcas appellari arbitros com - prom ifliuios, qu od verum efts non qu od fint vere J W e a t, fed lo co Juce.sdi, & eorum m unere fu n ga n tu r, quippe quorum fententia fit rata, & xneia,ncc ap pellationerefein di polfit¿ qu od fignificat Lucianus eodem lo co . D ic it , iu? nrtt ixorns aiini euubümu hxcccai. V erbum proprium eft etwbtcl , vnde eunbuxa. q u o d eft velu ti com prom iflum .D cm ofthenes contra Apaturium : tle ¿so f o lui t iyo. rai, xui y c f- ■laiTtt eunbiixxi & c . Iterum lÍKAíjixersf r cmiijAt rouv , luutbu^tei -me euubiixxe imyti/xov. A ddic Lucianus ¡ xai seyyikiiiiYa coi riifu n i. E rgo erane iiuenTai M ftni, non xxxfuTti: arbitri com pro- m iflárij, de quibus interpartes conuenerat, Sc quorú fidei p len am , Sc abfolutam concrouer- fiarum luarum dccifionem p erm iferant, qu od ¿cmT.tvrH-1 d iceb an t; Sc J itum, Om'^oni: fed non quxlibet/iaiTO . Ñ am cognitorum tribulium liaiov. non erat ¿on'&At, fiquidem ab iis erat prouocatio. H inc & ¿Tnfynfut, Sc Henar ¿m- ^ j7- ,iu i,a p u d lfx u m ,d e D icx o gcn is hereditate. i f iiuc Aiwyst:*; , xxi Aitgiiffxs lijjte a iu-ee ¿coiymctr/. Ibi f l u t e t ¿on^m'vtir, eft qu od ¿omfíorur dixerunt fim pliciter , ¿mTfíerw tne fianxnie, v t apud Ifxum , c o d c m lo c o : f lu ta e ¿■mtfltiir dicit P o llu x : quom odo & Libanius in progym nafm afi, difputationc problem ática fup erm atrim on io, qu cm locum non in tellexit interpres lin g u x G r x c x pcntiflim us. Id permittere d icit Plautus in C u rcu lio n e , lo co e le g a n ti, & qui ad rem arbitriorum illuftran- dam pertinet.P .Ammaduertitotefipotifum inter vos coponere,

M itte iflunc. Accede huc leno, dtcam meam fententiamt

Siquidem vultis quod decrero facere. C- T ib i permittimus.

D um quidem, Hercle, ita iudices,ne qutfquam a me argentum auferat.

T ib i permittimus, e ft , ¿mfimuSf m . Sed qu od a d d it, Dum quidem, Hercle Scc. rc ftrin g it wn- ‘&Tr!u),quain nonperm itnc, nifi im f vut. C e rte i-itftm , qu an d oqu e, non fim p licite r, fed

I i

J74 A N I M A D V E R S . IN S A L M A S I I O B S E R V A T .¿■m p'raíf, cum arbitris res ita p crm itteb atu r,v t condem natio non poflet rem certam ,aut fum - m am exccdere. Ifocrates in T ra p c z itico ; xsu' ultoroyxnv tit tvv HtV7W titecxA oicfru , xtixti tum-J t ó m i ptOl 78 ygUOlOV. Si 3 78*878* 788Í177818 , ¿itlt-7#y ¡ni ftmit ¡cm ji^uy Xvrofu , s? «7t xxrxyi- v»íx«* ¡tuin a 'asm -m ^í¡xa.vx. Pollicitus efl fe in Pontum na.ui faturum , ibique aurum redditurum ; quod ni faceret, Satyri arbitrio rem per- ntijfurum , 'a quo fefqm altera partis damnaretur. Sed & quan doque,etfi dc re pars vtraqu e co n u e n crat, ad arbitrum tam en ibant ¿m f - 7817, qui litem ijs con dition ibu s, de quibus inter eos conuencrat, dirim eret. Q u a r c id ? V t fcilicet c o n u cn tio , Si tran faftio m aioris effet au fto i itatis, quafi fententia ab arbitro didta,á qu o non erat p io u o ca tio . A tq u e id co llig itu r ex eodem Ifocratc aduerfus C allim ach u m ; cum quo eius aduerfarius dicebat ita tranfe- gifle ie ,v td u c e n r a s e id ra c h m a s d a rc t;a c ne poftea calum niandi locus e fle t , N icom ach o arbitrium ¿oiifoTsír, ca fcilicet lege pcrm ifliim , id eft, v t pluriscondcm narc non poflet. 7 8A*¿-

7wy yí' ouJj í T r it i Ut, Atyau t t j t u A a x o e ia s I ^ . y j a o . t ,

i y* 3 y-r smny ífeí» iviupanilv tam , Aiarmy ¿ni f n -piit tm7fi^.xiAo tiixa/xáyjp. A c poftea cum C allim achu m negaturum fc ire td e N ico m a ch o inter eos co n u cn ifle , hoc co lo re , qu od N icom acho cum C allim achi aduerfario am icitia in te rced eret, occupat is h a n ca llega tio - nem tanquam inutilem . N am cum de rc,ait, inter nos conuen iflet, 8c N ícom achus non alia con dition e arbiter in tern o s fum ptus effet,n ili v t id ipfum pronuntiaret , dc qu o inter nos c o n u e n era t, nulla efle poterat aduerfus cum fufpicionis caufa. ¿¡¿tit A ’ iibvpxilSt, sn t litu . 7wy « a a¿t$/7$»78U¿787 , «AA* ¿7n punit t ene pdfj. det *Av a.Ttmy intiony , ti N Kouttyy ti>.«78

AauvniZ :iw.ee toAi/ ju*tAAoy, li ere), efd orysyfxznav d/jtxoyxxus, ofei ea A a m n Atftpsm Vos autem confideretis velim, nos ad arbitrum veniffe,de re non amplius controuerfa , fed patlionc f a l la ;

(¡guare nihil abfurdtfet.it,f i in Nicomachum arbitrum confcnfit. E t rem multo abfurdiorem f e ci jfet ,fi rc iam tranfa lla de arbitro rixatus effet. E rgo ¿ n 'funis ¿nmptmiy,eft, certis con ditionibus , de quibus iam eft con uen tu m , arbitro rem perm ittere. S ic ¿nñ px-mt timyiiv m i tit P(fi-n(y.t d icebat I fx u s , de P h ilo ftcm o n is hereditate, non fim pliciter cum filium profiteri, fed certis conditionibus, vt hoc, vel illud haberet ex pattis hereditate, etfi lex om nes lib eros faceret leoftctftt;. E leganter quoque d ice bat T h u cyd id es, lib. l.m\(,u«r iiuect ¿ni px-mspeofih , au’y r lt 3 «V t v lr i ea ttoWi« ■nyeS&tu asg)s78 x&p.myyfirm: bellum , non certa quadam , ac prafcnpta ratione agere, fed multa a fe ipfo pro rerum occafione commi n if i . A tque idem e o dem lib r o , 0«7A¡i**7 d iíle reb a t, regu m ad m i- niftrationcs, antiquis tem poribus non fuifle lib e ra s , Sc regum arbitrio g c ft a s ; fed ■xmv- t i t , Sc ¿77» p87817 ytgcy.tri : qua. non male in terpretatur Scholiaftes , ¿m ¿niAiyoopdficit jtgaet. A riftotelcs , in politicis , ¿m px-nlt fim pliciter dicit. P ififtra tu s, epiftola ad Solonem , apud D iogenem Laertium ; w túcj.m t i jd« aütíjy 78 fioftm t ’ ¿^utpumt, «J d 77««'.'. irim

3 xai 781» vf)y PxaiXlJan iZ e i f e a fipo. H x c om nia imitabatur Lucianus in Saturnalibus ; iy i A' ¿m' p«7sTf ‘a^g.hx'xCá/u th i J una- cu te.

x. Eos aiitem , qui contropcrfias fuas arbitris perm iferant , non potuitfe^poftea rcm in iudicium deducere , Sc ab eorum lententia appellare ait Lucianus , locc^*qucm cxfcripfim u s; quod verum eft : licque arbitrorum com prom iflariorum m u lto m aior erat poteftas , quam cognitorum tribulium . Id ita fancitum erat ca lege , quam habem us apud D em ofth en cm , in M idiana ; ite A m uefet cvy.pch«im iJiov /ttfjt i AA»'Mu ¿micfin-mci, nat Puxoiyrau Siaunrríijj n.istvj ofTjyoud , iileui cui ~ 78Í7 tu ft73w cy oj páxorttu Atuvrrtuj. im iiiv px- Xunau tip xot/iy , (ifytm f ¿> itis vsre -n ón Jitt- y/et&tict , xai uxxin yMvtptfimf 'orni eiura t f irtofy Axacxctoy mCea. tyirxutn*. «aa’ «V» xeiSíyea -¿ai r i Jiaiviñ wejta.. S> qua exifiant inter aliquos controuerfa , quas alicuius arbitrio dcctdi v e lin t , liceat eis eligere quemcum- que volent. Cum auter/t ea de re conuenennt, ;js , qua arbiter decreuerit, filanto, neque eaf- dem controuerfiasad alios iudices deferunto: fed quaab arbitro indicata erunt, rata fttnto. Rata igitur crat arbitrorum fententia , neque app e lla tio n e , aut alio m odo refeindi p oterat, quan doquidem vtriu fq u c partis confenfu co n tro u e rfix d ccifio ils eratperm ifla, Sc quafi AxxfejLoy confti tutum ; quam rationem tan- g itP la to , lib . v i . dc leg ib u s; v b i rem eandem conftituit. yjJttd-mviy 3 -ni/uu ira Axusl-Ctoy, omp a i ad TU iajxnlt a/n%ppyuny txttcu , XOIIR

mai, <.A»f4 noi. D ic it xoivip, qu od lex A tt ic a , «J• xeiyor S u m m a ig itu r eflo iu dicy illiu s auftoritas,

qu od fibi ipfis quilibet conflituerint, arbitro com

m uni confenfu clefto. xoejdnrny Axacxetty di- c ic .n o n , augufl ffim u m , qu om od o redd ideru n t, fed cuius fumm a eft p oteftas, cuius decreta m inim e om nium rctraftari poflu nt; cuius xu ¿ir eft ¡xiyKcy, Sc n ullom odo conuclli poteft. Sic in lege á nobis exferipta , iva 7« xei6sfT« \sm tS Aanxri xiesa. D ic it ni xtt-

Otyn yZesa, q u x fortiri c ffcftu m om nino ne- ccfle eft ; q u x n ullom odo reuocari poffiint; quem adm odum yóuoi xiiexst, xuttx AxSxi.x : d e

n iq u e q u x litigatores rata fint habituri. Ita cnim expreflifle v identur Latini G rxcam di- ftion em . T .L i u i u s , l i b .x x x v 1 m . Jraquea vobis , T r ib u n i plebis , poflulo , v t fententia m

m ih i ideo non dicenti , quod f i m m eam difee-

d a tu r , non f it ratum habiturus C o n fu í, auxilio

fitis . S cn ten tix igitur ab arb itris, de quibus inter partes con u en crat, d if tx , neque appella tio n e , neque contrario iu d ic io ,n e q u e vllo alio m odo refeindi poterant. D cm cftlicnes contra B oeotum , de dote materna» danp,!n t ¡¡t 7887» eopxtipx , Ai’.y xueíae 17) i i t Atúrat: ¡T at

3 0 s u p li» , mgtarxty -riul r e i m ysvpdw nuent

7ly ty i / J iZ a s r fs <#7i 7 8 « ¿ ¡ x n i y i s i t /x tu } » » -

¿■s’i7»y.x i . D ic it D em ofthenes yyu&hwr, quom o

do lex i'¿tf¿?í,l(y 7817 Attjtuñtiaiv. Aaytyuaxny, yuaxtty, yvuaie : item ¡¿lyttr , Sctuutvtty, verba funt ca in re propria. Idein Dem ofthenes, ib id e m : w l 3 y*t/3iuf ¿ytpttinr. Idem ib i-

dem ¡ <$sí ao’n t xj* A su n ñ ¿tú-n&s m rí- bantur ab A rch o n tib u s, fed legeban tur á trisa t yi^/jn(ún(. Q u o d illi d ic e b a n t, tíís yuStiim b u b u s, ficque erant iudiccs fuo iu re , nec d e -ifu ú iin , id dicebat Lucianus, loco a n ob isc i- lega ti , ícct m inores iu d ic cs , neque proprietato,rtf}«(» 7tí< z*.ywqiinit. V erb um ig itu r ¿n- Axg.e<u, fed A c u n m , 6c appellatione gen erali,fi('rnr,quovtcbantur etiam vfu com m uni lu - xemtha quibus erat ap p ellatio ,& qui geftion isft in ia n ix u o .v t obferuatum eft /.4..$. vlt.C . fu x rationem red d eb an t, d£'W« ffJut-D e recep.reb- eft á mera antiquitate. S ed & «puyuSo'ar,inquit V lpianus D em ofthenis S ch o-¿IMKtyS, quod ibidem notatum eft. I fx u s dc liaftcs,iu M idianam ;qu o!qu c.ii t certis d iebusD icxo gen is hxreditate ; «, A xm - in vnum locum conucnirtc , v t fi quis e o sa c --pt¡< ■nosiftni : Z-i 7i« ft ¿¿o k¡xÚ! ¿yxyffa , -mi '■} cufarc v c lle t fe n tc n tiz per gratiam , v e l¿iío,¿niiw . xj ¿lotrln oí-rw d/xohifimpfyj tu M - odnim , vel fordes di<ftx,ad accufationem ref-ptn cTc k751 yvoiíy, Xj ufjsjafxfa. Controuerfia no- pon dere poílent. A x cm , a quibus non cracf ir * decifionem quatuor arbitris permifimus > p ro u o ca tio , erant ttrox^Oupoi ,q u o d n u lli ma*'quorum duos adduximus ; dúos ítem Hit. E tco- giftratui datum e ra r ,atquc id facete notat inram i¡s iureiurando mterpofito promi ftmus, f ia - V cfp is A riftophanes, vbi Philocleonem vnumtur os nos i¡s, qu* illi decernerent. Id erat vere ¿ iudicibus inducit tanta poten tia, 5 c pcccan-¿m7fíuuv> Sc Latinis permittere. T . L iu iu s,lib . di impune facilíta te gloriantcm . S ip ater,in ~x x x v 1 1 1 . M inué equis animis auditus eft Sci- q u it, teftam ento fuo puellam alicu i reliqueritpio , quia vulgatum erat , f i apud Senatum non hereditatis fu x co m p o tem , valere iufto eiusebtinuiffet,vt prouinci a Africa fibi decerneretur, teftam ento , illum ei dam us, q u i nos fuppli-ad populum extemplo laturum. Itaque Q. Fui- catiom bus fuis exo ran t ; atquc h x c facim usu iu s , qui Confuí quater ,drcenfior fueraTfpofiu- im pune .q ^ d i iu j l j i i r ia g . ft ratibus licet.lauit k Confide , v t palam in fienatu diceret, ** ’ M n a m > no.rof fd S» Kaiatsmn mlA 'P E R M I T T E R E T N E patribus , v t de amtcx»v , , , , ,prouineqs deiernerent, S T A T T R V S g f f f E fims W ^ «♦«ttí» “W t»co effet, quod cenpuffent, an ad populum latu- < «h"®'*»'?,rus. Paulo poft ; Tribuni ita decreuerunt ¡ S i ** T? T? n PySs ™ rConfisi fienatut de prouincijs perm ittit, ftari eo, _ tonor,quod fenatus ccnfiuertt, placet; Si non permittit, «Afijo nCthu ¡cie at o/sas a ivC etin í ¿yuqui de ea re fententiam recufiabtt dicere. au xi- m in .ito erimus. A fententiis igiturarb itrorum , de fc oaxot’ ¿nuddhwu SpSff/j , r ff J\' ai*o»quibus partes co n u cn cran t, Sc quibus litem ¿ A u " ¿fyi.fuam perm iferant, appellare non licebat iure A tq u e h o cid em ius in rep. fuaconftituc.batA ttico . Eorum ytüns erae xueia, neque de ea P lato ,hac ratione,quam breuiter innuit,qu odin iudiciis fas era t queri. ij cum litibus finem im ponendi ius haberent,

x i i . Iure R om ano a fententia arbitri non regia p o te fta te , q u x e ft «Vimi/Biuor, tantifper app ellabatu r; non quod ca effet w/ei«, & ir re - fruerentur. Sic ig itur i l le , lib . v i . d e le g ib . traélabilis, quod v id eo fuminos viros aliud A dolui 'j , xj txjrJMiunv ¿A/a.agentes fenfiife, fed quia arbitrorum fenten- xj fi/ni/ A 7 , nxlui tihoe im nU rm y , «¡ ba- tia iu d ica tx re i vim non habebat. P o en xtan - mrtuy,tum p e ife q u u tio e ra t.fi quis arbitri fen te n tix x i v . Q u i iudices dabantur a prxtoribus,non parebat, adlio autem iudicati inde non Sc p rxfid ibu s, longe alij e r a n t, Sc delegati cxiftebat : quod expreflis vcrbis docet A le - tantum iudices in aliqua caufa. A fenatu ipfo, xanderIm perator,/. i .C . D e recept.arb. Sed Sc á populo dati quandoque difceptatores ,SC nec rei iu dicatx exceptio nafcebaturcx com - recuperatores. Illi erant velu ti arbitri , qui promifTo, verumpcfcnx tantum petitio. l . i .D . rem d ifp iccren t, & ,fifie r i p oterat, com pon c- Derectpt. A tq u c ideo compromifTo poena con- ren r, a u td c eaad p o p u lu m ,vel fenatum retin ebatur; quia alias nullius m om enti futura ferrent. A rbitri d icuuturdifccptare,/. n . u . erat fen ten tia , cui impune non parebatur. Si De recept. D ifccp tareeft AasxtriltSm. D ifcc- com prom iifum intcrucncrat , etfi pcena non ptator ig itu r a rb ite r ,q u id c iure litigantium appofita, n o cra t tamen om nino inutile, fi p ro- difceptat .Axtxatfltf. I. j . $ . i. D.eod. Sed dif- m ifTum fueratfentcntixftari. E x e o e n im d a - ceptat ta n tu m ,S e co g n o fc it, n on ctiam probatur incerti a ftio ex compromifTo , ad id , nuntiat. A rbiter autem compromiffarius d if- qu od intercratjcontraeiim .q uiarbitrifen ten - c e p t a t ,& pronuntiat. Q uare Vlpianus,/. S i t ix ftarerecufabat. l .D u m proferre. 17. §.n/r. vnus. 17. §. j. D. eod. inter d ifceptatorem , ScD . De recept. S iq u is etiam poft arbitri defini- arbitrum d iftin gu cb at, Sc difceptatorem ap - tionem fubfcripferat acquicfcere f e , eandem pellabat cu m .q u id e c o n tro u erlia c o g n o fc it; caufam poftca in iudicium deducere volens, arbitrum ,qui pronuntiat. A tque ibi a it , fi ira prolata arbitri fententia depellebatur, ex Iu- comprominum e ffe t ,v tq u o d T it io d ifc e p ta - ftin ian icon ftitution c, d .l. q .^ .v lt .D c recept. tori p laceret,id S eiu spronuntiarer,arbitrium arb. quo cafu tamen non dabatur proprie n o n v a lc re .in q u o lib e ra fa cu lta s arbitri fen- a ttio , neque exceptio rei iu d ic a tx , fed per te n tix n o n erat futura. E rgodifccp tator erae adtionem in fa ttu m is q u i fubfcripferat, com - v elu ti amtcabilis compotitor, quem vocant bar- pellebatur ca facere, quibus confenferat. d . barc. C icero p ro C x c in a ; Omnia iudicia,aut § .v lt. difirahendarttm controuerfiarum, autpuniendo-

x m . V t autem reuertam ur, vnde difcef- rum maleficiorum cauja reperta fiunt. Quorum fimus, Acu-niiat, Sc cognitores tnbules non da- alterum leunu efi,prepterea quod dr minus/adit,

i i ij

A D IVS A T T . ET ROM. LIB. V. 37Í

I

y,c A N I M A D V E R S . I N S A L M A S I I OBSERVAT.Cr perfxpe difeeptarore domefiico dijudicatur ¡A lterum ejl vehementiffimum , quod ad grauiores p e r t i n e t , (¿'non honorariam operam amici: fed fiueriratcm indicis , ac vim requirit. L iu iu s, lib. x t- Eodem anno inter populum Carrhagi- uienfem ,&rcgem M afwiffam in re prxfenti d.f- ceptatores Romani de agro fuerunt. Leoati poffcfflonis ius non mutarunt. Caufam integram Romam adSenarum reiecerunt. D ifcep tator tamen quandoque iu d e xe ft ,q u i fupretna potcftate iudicandi ius habet. C ice ro pro F lacco; Quare f i quis i !luc me vo cat, populum Romanum difeeitatorem non modo non recufo,

fe d etiam depofo.x v. Recuperatores de fadto in qu ireban t,&

co g n o fc cb a n t; quare eos a iu d icibu s d iltin - gu ebat C ice ro , V errina v . Coepit Scandihus recuperatores, aut iudicem poflulare. Ite in ; H ic tu medicum , Cr arufpicem , Cr prxeonem tuum recuperatores dabis ? A u t etiam illum ipfum, quem tu in cohorte tua iudicem habebas ,fi qua res maior effie, Papirium Potamonem. Sane iu - dex de iure iudicabat,recuperatores dabantur, cum de fa fto controucrfia e ra t; quod do& iifi- lni hom ines pridc obferuarunt;atque hi de fa- £ bocognofcebit,noniudicabant;dabanturque tam in caufis crim in alibu s, quam in ciuilibus. In crim inalibus, v t in crim in e repetundarum . T ac itu s, lib . i. A nnal. D e pecunqs repetundis ad recuperatores itum efi. Exem plum illuftre habem us apud T . Liuium , lib . x i m . vb i Flifpania: vtriu fq u c le g a ti, cum de magiftra- tuum Rom anorum auaritia , fuperbiaque in fenatu con quefti e fle n t,acm a n ife ftu m cflet pecunias captas, A - Canulcio prxton, qui H f paniam fortitus erat, negotium datum efi , v t in fmgulos , a quibus H fp a n i pecunias peterent, quinos recuperatores ex ordine fenatorio daret, patronofque, quos vellent, fumendi potefiatem fa ceret. Coeatis in curiam legatis, in quit L iu iu s, recitatum efiSenatufonfultum, tujfique nomina- repatronos. Q uatuor nominauerunt,M.Porcium Catonem, P . Cornelium Cn. F. Scipionem ; L- eAim ilium ; M F la u iu m ; C-Sulpicium Gallum. Cum M . T uinio primum , qui prxtor A . M a n lio , A i . Iuho Coff. iu citeriore H fpanta fuerat, recuperatores fim p firun t. Bis ampliatus ¡terti* abfilutus efi reus. Sed ad rem.

x v i . Recuperatores igitur dc fa fto in qu irebant 6c iudicabant; quare v b i fponfionc certabatur, recuperatores dari folcbant. M .T u l- lius,in V errem ,orat. 111. Sponfio efi,ni te A pronius in decumis foetum effe dicat.Proumca tua efi. A des ¡A b s te iudiciis pofiulatur.Jgisidfacis? Quid decernis ? Recuperatores dicis te daturum. Bene agis. Tametfi qui erunt tantis ceruiabus recuperatores , qut audeant in prouincia , cum prxtor adftt, non folum contra voluntatem eius,fed etiam contra fortunas indicare ? Iterum ; Teneo in mc- difs veihgahbus populi Rom ani; in ipfis frullibus prouincia Sicilia furem manifefio auertentem rem frumentariam omnem,pecuniam m aximam. Teneo,inquam , v t negarenon poffit. N a m qu id hic dicet?Sponfio fa d a efi cum cognitore ruo Apronio de fortunis tuis omnibus , nt focium tibi in decumis effe diditaret. Expeclaut omnes,quanta tibi ta res cura fit ¡ quemadmodum hominum ext-

ftimationi te , atque innocentiam tuam probara velis. H ic tu m edicum , & arufpicem, & praCo- nem tuum recuperatores dabis?Sic. D iceb at igitur P .S can d iliu s eques RomanUs Apronium decum anum dictitare, Verrem fibi in decum is' efle (ocium ,atque fp o n lio n em cu m eo ead ere fe c e ra t, recuperatores p oftu lau s, nem pe qui dc fadto inquirerent. Eandem fponfionem facere inftitucrat iam R u b riu s , qu od fpm firat laccffere d icit ibidem C ic e r o ; Quid? Cum palam Syracufis, te audiente, maximo conuentu, P- Rubrius J¡F_ Apronium fponfionc lacefii sit , ni Apronius diditaret,tefibi tn decumis ejfefoetum¡ hac te vox no» perculit? N on perturbautt?

x v i i . Ex fa ito ig itu r , de q u orccu p erato - r c s in q u ire b a n t,& p ron un tiabant, iuspoftea feq uebatu r , quale legibus erat conftitutum , aut etiam quale abip fo m agiftcatu conftuue- batur. E gregius h a ed e re locu s, eadem oratio n e , q u i id eo ex ferib en d u s e ft , & expendendus. Vsm untSyracufis. Prxfto efi Apronius; A i t eos ipfis, qui veniffent, contra edidum prx- toris feciffe. Gfs&rcbant, quid? R:fpondebat,fe ad recuperatores effe didurum- Ifie, aquifiimus homo, f V errem d icit ) formidinem illam fia m miferis Agyrmenfibus tr.qcicbat; recuperatores fe de cohorte daturum m inaba'ur, Agyrinenfis v ir i fortiffimi iudicium f i pajfsros effe dicebant. Ingerebat ifie Artem idorum , Cornelium medicum , ffalcrium prazonem , Tlepolemum pido- rem, Cr eiufmodi recuperatores,quorum ciuis Romanus nemo erat; fid G ra ct facrilegi , tampri- dem improbi, repente Corneli]. Htdebant A ey - rinenfis, quidquid ad eos recuperatores Apronius attuliffet,illum perfacile probaturum. Condemnari cum iflius inuidia, inftm iaque malebant, quam ad eius conditiones, padionefque accedere.Cfftxrebant, qua m verba recuperatores daret.

Refpohdebat, St pareretaduerfis edidum feciffe, qua i» iudicio didurum effe dicebar. Iniqui (fimis verbis, improbi fim is recuperatoribus confiidari malebant, quam quid quam cum i fio fu a voluntate decidere. Summittibat ifie Timarchidem, qui moneret eos, fi faperent,vt tranfigerent. Pernegabant. Jjhsid ergo ? ¡nfinguloi H-S.quinquagenis millibus damnari mauultis i M alle dicebant. T um ifie clare, omnibus audientibus, f f i j damnatus erit, inquit, virgis ad necem cadetur. H ic illi flentes rogare, atque orare coeperunt, vt

fibi f ia s figetes ffiudufque omnes, arationefqut vacuas Apronio tradere liceret: vr tpfe fine ignominia, molefiiaque d'foederent. H ac lege, Judices, decumas vendidit Terres. S un t h x c expendenda.

x v i i i . Rom ani Siculis fuo im perio fubieitis nulla fere alia on era,ic v e itig a lia impofueriir, q u a m q u z regibus fuis antea pendebant. Aratores decum as frum entorum lege Hieronica in fe re b a n t, H as R om ani publicanis, quos decum anos ap p ellaban t, v en d e b a n t, lege H ieronica percipiendas. C .V e rre s S ia lizp rx co r , & nefarius exp ila to r,cú L . Apronij decumani in decum is exea pactione locius e fle t, multa auare,6c crudeliter conftituit,hoccdi<ftoprop ofito , v tq u a n rú decum anusedidifleearatorem fibi d ccu n if dare oportere,tancú decum an o arator dare cogeretu r ; hoc a d d ito , quo m

'AD I VS A T T . E T R O M . LIB. V. 57?decum anum , fi plura fu ftu liflet,qu am debitum e fle t,in odtuplum iudicium daturum fc pollicebatur. H uius cd ifti vi A pronius , Sc per Apronium Verres ab aratoribus extorquebant , non decumas , fed quodeum que ¡is p lacebat; qua de vexatione fi quis qtieftus e f le t , recuperatores iis dabat V erres hom ines p e rd ito s , & fibi addidkos , qui iudicio fuo cospeflundarent. C u m igitur A pronius aratores omnes a geret, raperet, A rgyrium ven it, ac pofcere pecuniam grauiorem ccepit. R ef- pondent A rgyrin en ics,fefcdccum asei,qu cm - adm odum deberent, d atu ro s; lucrum non addituros. Apronius V errem certiorem fa c it, quid rei eflet ; cuius accitu m a g iftra tu s,& quinqueuiri ftatim cuocantur. V en iun t Syra- cufas,vb i fiu n t, q u x m odo exfcripfimus,quaeque examinanda dixim us. C u m igitur A pronius diceret cos contra ed iitu m fec iflc , atque ijq u x r c r e n t, quid tandem feci flent, accufationc vaga vexari fc iniquum fign ifican tcs, refpondcbat is ad recuperatores efle d idtu- rum . D c fadlo ig itu ragebatu r,cu iu s cognitionem ad recuperatores reijciebat A p ro nius ,apud quos Agyrinenfiunradm iflum d e claraturum (c dicebat,ncc prius explicaturum , etfi iniquum crat hom ines in iudicio vexari crimine non ed ito . Recuperatores autem cum d ic e b a t, p e llem , Sc perniciem dicebat aratorum , Sc eorum om nium , quos Verres perdere in ftitucbat; quippe q u icx p rx fcrip to , & p rx- finito pronuntiarent. R ecuperatores dabat P rx to r quos volebat. Ex iis quofdam rcijcere lic e b a t, antequanj conftitueretur iudicium . E x certis decuriis; Ex certo ordine v u lgo a (Tum ebantur; vel certus numerus dabatur, vnde q u id í aflumeb.antur,rcie¿kis iis,quos litigatores reijci poftulabant. Sic Sc P rx to r vrbanus decurias iudicum conftitucbat, quos fclc& o s appellabat,cum cos iuraret fc quam exiftim a- ret optim os e lig e re , quod indicat C ice ro , pro C lu en tio . V erres reijcicndi facultatem non tollebat om nino, fed cludebat,cum ex cohort e ^ com itibus fuis reijci iu b e re t, ex quibus nem o eligi poterat,quippe cum om nes ab eius nutu penderen t, Sc eius crud elitatis, atque auaritix miniftri eflent. C icero eadem V crri- na i tandem popular arator? N ih il , nifiex edtito tudtetum tn oclitplum. ,Qu¡d Apronttu? i d on recujat. flftuid prator ? Iubet recuperatores retfcere. Decurtasfcrtbamus.Jftuasdecurias ? D e cohorte mea reiqcies, inquit. Jd u id ,lfta cohors quorum hominum eft? Volufti harufpicis,&Corneli/ medici , dr horum canum , quos tribunal meumvideslambcre. N am de conuentu nullum vnquam tudicem, nec recuperatorem dedit. In iquos decumanis efle aiebat omnes , qui vllam aeri glebam pofliderent. In iudicibus dandis m agna erat prztorisaudloritas. Q u arefi plurcs dabantur, plures rcijcere liceb a t, m odo num erus ad iudicandum idoneus fupereflet. S ed fi é grege aliquo nefariorum hominum aflum ebantur.fruftra dabatur facultas rc ijcic- d i.c u m in to to grege nullus eflet idoneus, & ideo om n esreijcioportcret.D icit C icero V errem de conuentu nullum vnquam iudicem , aut recuperatorem dedifle: cun iin dc precipite

iu d ices, & recuperatores debuerint p eti. Seri h a ed e rc alibi.

x i x. P rxto rcsq u o q ile iudicep dabant, nor» folum qui de fa d o , fea Sc qu i de iure pronuntiarent. P r x to r c s , Sc p rx fid c s , p ro co n fu lcs, & red o res prouinciarum de rebus grau ioribus ipfi c o g n o fc c b a n t,q u x eorum o fficiu m , & cognitionem defiderabant; in caufis plerif- que priuatis iudices daban t: qui & ipfi quandoque alios alfum ere p o teran t,q u i eflent in. con filio . Sic ex C icero n e, in Q u in tia n a re d c obleruant, C . A qu ilium , qui a C n . D o la b e lla prxto re in fponhoncm a P . Q u in tio con tra Sext. N x u iu m fad am iudex datus crat, peri- ritosiuris tres , L . L u c u llu m ,P . Q u in tiliu m , Sc M . M arcellum in confilium aduocaflc; eof* qu e iniuratos fedifle, cum ipfe A qu ilius iu d ex a prxtore datus iuratus federct. Etfi autem

labentibus iccu lis iudiciorum ordo valde eft m u tatu s, diu tamen m os durauit dandorum iu d icu m , etfi non tam creb ro , ac vclu ti iure ordin ario, donec poteftas illa tandem coercita eft, Sc iudicum datorum , quos pedaneos,Sc ystfsailtr.acus dicebant , cogn itio ad leu iores c a u fis ,q u ib u s m agiftratus per occup ation es vacare non poteran t, co a rd a ta fan d io n c D io cletiani , Sc M axim iani, /. 4 . C. D e pedan, iud. Ex quo teinpore iudicum illorum vfus pene exftin d u s eft, maxime in p ro u in c iis .v t lu lia - nus p ed an eosiu d ices, qui negotia hum iliora d ifccp ta ren t, con ftituen di, p rx fid ib u s, fi res flag itaret, dederit poteftatem . I. vlt. C. eod.

x x . Z en o p ofteafin gulis foris vrbis C o n - ftan tin opolitan z certos iudices dedit, quoa Iidnum t appellat Iuftinianus, N o u e lla x x x u . V etu s verlio M onellarum , iudices pedaneos. O p tim e. Erant ergo certi iudices in foro p rx - fed lip rx to r io ; certi in foro p r x fc d i vrbi; certi denique in om nibus foris ceterorum m agiftratu um , quibus folis caufarum , q u x apud eos p en d eb an t, cogn itio delegari poterat. Iu- ftinianus form am illam quodam m odo corrigit ca N ouella ; ac iudices i l lo s , quos duodecim conftituit , om nibus m agiftratibus v u lt efle com m unes , non alios aliorum proprios. H i ig itu r crant iudices pedanei in vrb e C on ftan - tinopolitana, Iiamnui á Iuftiniano didfi , SC qu oslcgu m peritos vo leb at e f le , cum fxp iu s reru m , Sc legum im periti delegaren tur, q u od im probat Iuftinianus eo lo co . *’/» q¡ifhtf$u, in q u it, pglwa.iipa.iy t u acui mas i d USTO. , (mmcoo ft yófsuy dyemciuorat , éVut* 3 ¿Ii ong yfuttrov d ’- •wyouu-mt ortigar. Neque enim iudicis nomen tribui debere exifttmamus iis , qui neque legum , neque rerum periti fint. Ib i enim feribendum p u to , i l i orgcy.y/sá-njv naripgriai uiígya , v e l ¿r. ipgnaeorCgft.

x x i . H i omnes quxdam com m unia habebant cum his , quos fin gu lx tribus tiamime dabant A thenis ¡ plura fingularia. tuunnui Athcnienfes de caufis priuatis, & priuatorum co gn o fccb an t, maxime fi q u x querelas continebant ciuiliter difceptandas , Sc dirim endas. Iudices á magiftratibus R o m x dati de caufis item ciuilibus cognofcebant, exceptis i is , q u x maiorem curam defiderabant. Sententias luas neutri exequebantur. D e iu d i-

I i lij

/


57s A N I M A D V E R S . IN SALMASII O B S E R V A T .cibus Rom ano iurc claris certum e f t , dc c o gnitoribus A th cn icnfium tribulibus itlcm pene colligo ex D cm ofth en c Contra M id iá , loco luculen to,quem ,quoniam plura ad hancrcm pertinentia con tin et , exfcvibere opcra:pretium eft. In eo D cm o fth en es, fim ultatum , quas cum M idia exercuerat, caufas exponens, a ieb at, cum adhuc adolefeens tutelará tu to ribus fuis adm iniftrat* rationem repofcere v e l le t , M idiam cum fratre á tutoribus lu bor- natos , q u i dc bonorum perm utatione ob trierarchiam fecum con tenderent, co fqu c,fu b h o c praetextu,dom um eius ingrelTos , p luri- busconuitiis,tam D em ofthenis m atrem ,quam ipfum D em ofthenem , ceterofq u c,q u i ib i agebant , infedtatos ; vnde fa d u m p o fte a ,v t con- uitiorum contra eum D cm ofth en es ageret, «¡c» ¿'Ulw hayv/ -f xxxxytciafT Stratonem ig itu r ,q u i eflet inter J W ir a r , a d ijfle , ac cau-

T»r jS J'íxm toiItxs , y.lya, *< iikov *uny , y l- y n ai /¿01 ‘S.fxTay 4>aAifrtif , *;4 fuu&-n/xs ufa' TU , xai xsgfy¡uáy, \us j x m\»c)e,xhhxxa) vmvu ygxtit. S o r if r «x o'c9ij;,*K}.* imvu ajy>/ái , i A Aupius ¡vml.uMMV. ¿ne) LicuJfJ ¿¡¿¡y i sJT/to, , irruJi oroV ¿K4 y » xjuei* , m n a J\' iAt J'u^ixxx.óil 7»’ ix yl/wn , \aout-eiai, xai ep£fy¡x:*i, xai ¿Ay iV Iw xxn\omy, 70

ufa vfuToii ¿TPfrir/ áAiirs u>s 7ÍUJ íleuiay. torni* iit 1iw Ca/fitu/ u.xCut.lSxi, 70 7\?.dj7 *ioy *?' , té! » t ’ f)U eiwtyfgitw , »8’ crtr , ‘f J\' ¿¡¿gtt’yívtn s'4» , xa ntl»7xr\y. ¡A i y iaaigg! i m , xai1 K0701! , 1 ¡ a i ¿Toe) a t)! 71 ¡¡/, XfyÓlTUteixxua, xai x* t*k* iáC¿ií nit ayyxyrxi ’|/w7*>',xai «f SilaTOi’* xmtyru »A<, t&¿ A A ixotx , »ir• ja' 4 Í/ 10/xtwt 7 tmi t-ir iw $xy ófdus. io (xfaoiw n g u n y 'It! 7 Iw ortISnv tioTtv , # fixlw , Iw x arxAAix-nxai , 7 K J 7 ÍW 'twn¡\lu7 »i¿i,'lw ¿m fxí- f i i y , x a i 7 > k' x / y s r i x s u i r a y s s i u i . x a i 7 1 , 7 0 x 0, 7 *

J/ayjxiLt *17u s i f iJ o . ¿c livgi& iyvi xto 7» et(jsy/xa. xai v íaniJíy, aV»i>«aaf, x«i <fi«.m A ¡h 6 ¡)i xtrti.duv, 71 Toiii , xai itaetuit ¥ xa-k ;íii c a / 7¿u! f j f a 'S i o n * y x r i ik x jp y t *'* v / u n y ; aV.x’

«J«7i xa9 tau 74 xueiej/ ffaiStu. xai * yu/mtos *7x- itybt ficXotxfaor i 7» /xiUxiv AaStiy, ?aA*|a< 7¿u< 71- Aatuua» ¿ixtgfy ¿V //»T»7»y, 7¿u) ? 9oy>ii/.ar3r , x1 ? cxtt)*oejMitt yy/o/xi.lw , tit U¡ ó ftfa' »A0t vjy /icurinwV, 0' Vl’ «x Ia8« , T fiW •f Wjtx/JÍoyt*JbUMXJ ¥ 4*4» ;* v mnat 70*' tofxtt , x A x r x g a

»xt’ íyriiowí ¿my(a^.áfxfat!. xarxyiooir i/xuov, »’A - V3f n t f / 70! , ¿*C«AA< , Xai * 711*01 Í JltU 7II7ÍW.

fam apud eum profequutum efle. C um autem dies U ida eflet , neque apud recuperatorem M idias fe ftitiflet , folem nibus omnibus peradis , poft fententiam contra eum i indice tribuli data ,M id iam ad uen iflc iamad- u cfperafcente,ac tenebris ingruentibus,eum que p rzto re s , 71« ¿pyxntf, ac Stratonem 7»? fiturxTiw, quos dom um redeuntes deprehenderat ,rogafle , oblatis L . d ra c h m is,v t á fenten tia recederent; qu od iis cum perfuadere n on p o fle t,v ia m inijflc , qua Stratonem perd eret. N equ e cnim ab cius fen ten tiap rou o- cafle , qu od iure lic e b a t, fed de eo cum queftus eflet , ac querela: dc iudicibus tribu libus , q u i eo anno iudicaran t, de m ore audirentur , v ltim o die Stratonem ,qui abfens erat, qu em qu e vocatum negabat D em ofth en es, dam natum , Sc ignom inia notatum . Verba D e m o fte n isfu n t;

L iris autem Ulim , ana eum damxani, difceptator, & index fu it Strato Phalereus, homo ejurdem pauper , a neootijs alienus, ceterum non m alus, fed omnino bonus i quod mi- fero homini perniciei , contra ius , Cr aquum, caufa exflint. Eo ijritur Stratone caufam noftram dtfccptante ycum tandem aduenijfet flatus dies, folemnibus omnibus legitime peraSlif, atque decurfs, veluti dilationibus, cum nihil re

flaret amplius, primum orat me Strato, v t indicium differrem ; deinde v t in poflerum re ¡¡cerem ; Tandem , cum nec ei ptflulationi ctnfenti- rem , neque M idias fe f f le r e t , & >am aduefpe- r a feret, contra M idiam fententiam ded't. Cre-

pnfculo autem , ac tenebris iam obortis, M idiat, quod a quibufdam , qui interfuerant, accepi, a i magiflratuum locum cum venijfet, eos abeuntes deprehendit , e r Stratonem abeuntem, qui inab- fc it tm fententiam dederat. Primum igitur oblatis l • drachmis , Strateui perfuadere conatus e f i , v t fententiam reuocaret ; magjflrati- bus, v t quod erat feriptum , inducerent. J T a re cum indignarentur, nec v t id facerent adduci poJfcHt , multa ijs comminatus adieflis probris, qmd facit f Confidtrate, quafo, hominis malitiam. Cum iudicis tribulis fententiam refeiu- di poflulaffet, mfnrandum non p re fh tit, Jicque

fententiam contra f : latam ratam haberi paffus efi- Er quia fraudem clam facere infl-tuerat, obferuato cognitorum tribulium die vltim o, qui in menfem A p r -.lem , aut M atum incidebar, que quidam e cognitoribus ¡Ilis praflo fuerunt, ab eo,qui prafidebat, obtinuit, v t in fuffragta contra

legum omnium pra fcripta m itteret, cum nec vocationis m tus teftis vllus effet, nec accufator ,fteque cognitorem trsbulcmloco mouit, & ignominia norauit.

H o c ex lo co plura colligu n tu r obferuatione digna. A c prim um , id qu od dicebam us antea, fententias cogn itorii tribulium fuifle a m agiftratibus fubicriptas ,cu m e x cq u u tio n i aliter m andarinon pollent. Id au tem o x eo colligitur , qu od Stratonem Jiamntw á M idia ro gatum a it , v t fententiam re u o c a re t; m agiftratus item obfecratos , v t , qu od feriptum erat,in d u ceren t. Sic enim ifta a cc ip io , n* f a ' * u S /O fU T 9J o T o f T* L l V u O i l f ¿O T O f , T J u l u u y

x * 7 « W h h w i , 7B 1/7Í1U an roA fixT uu i/L u «w n-

tahliv, xx) nis afyovTaf u ijaycftny, etfi Gr.T- cus S ch o lia ftes, Sc d o iliflim u s interpres aliter interpretantur , v t fententiam damnatoriam in abfolutoriam conuerti Midias petierit, S c ,q u o d feriptum erat, contrario icri- pto m atari. Sane quem adm odum k x J x S i x j -

1*i dicitur a rb ite r , cum aduerfus reum pron u n tia t, ica *m¿icul*v cum eundem abfoiuit. D em ofthenes aduerius Bceotum , dc dote m aterna , afei fsfa'' tw ¿*r *7BÍ tAxxif.yn » m*c/mt qvón , xa) *y]iJixoiw7oe , x*i »x

A D IVS A T T . E T R.OM. LIB. V. me.-i/ti|a« y jlp úy ¿etxdkouu , dxfJ'iyrxji fxoi o J'ixc-

Itcrum ; t«r 3 Myf «*í W fir.ay , «V o írtílfy j, «ay o Jieunixs , xj odaxy \Í5r tixi a.'fi^tt- exdjos kKf&luxi. Itcrum : txt/xapivpiiigxjy uy iScí n foy tullís , 0 7 * dufJixrxn fea o ¿ÍC U J» JH Í , * 7 S

t eíñuy tls ió Jixtteíexoy, ¿it/Mit n t» /ix». V e - rum vt credam Stratonem á M idia rogatum , v t fententiam dam natoriam , quam prxfente D cm ofth én e, Sc v tiud icaret v rg e n te , contra M idiam abfentem dederat , in abfolutoriam to n u erteret, m illom odo adduci polium .oua- rc aut amtieurdy aliud fignificat hoc lo c o , aut aliud fcnbcndum . Si quid igitur m utandum , refcnbcndum pu to, -ntciiu dtxJifixTxixtytw arm- fanuy, v t aytWlturciy f it , Vt ¿yaflxálît, ¿láíixotmüy. N e c a b eo reced it, quod petebat ibidem á m agiftratibus M idias, qu od erat feriptum ,

iiv.quod non erit hoc lo co , contrarium ferib e re , q u x e ftilliu s verbi fignificatio quibufdam lo cis , fed, quod feriptum e ra t,d e le re , Sc in d u cere , v t fUTafxaOiiv.quod didicifti, dedifcerc.Idem ixi-raAJdoiuiViixrranlBuy.Si quis tamen aliter fentiet, fuo fruatur iudicio. Q u o d autem petebat M idias ,\mt df yerras ixnay& W , fignificare videtur om nino aliquid ab iis feriptum fu ifle , vnde vim Sc robur difccptatoris tribulis fcntentiacaperct;id eft,vt vu lt D cm ofthcnis S ch oh aftes, iudicis illiu s , fiue recuperatoris fententia á magiftratibus fubferiptam , v tre i iu d icatx v im haberet: t ru g e n , inquit, xj im ytifi Tuduy ajl-nii, xoni /Mniti/xt liw litu xoLiaJixánff , Xj Tcioem ouriuj aanêfiaiv. i i - 71 ytf Sb ri ¡xaaygpfM t \saeys<iflul f /ixiiii- ntts.

x xti.Q u x fe q u u n tu r hoc eodem D cm ofth cnis locon nobis exfcripto.oblcura fun t.O ften- dit igitur M idiam de fententia con ttafe abfentem dataqueftum apud m agiftratu s,fed quia d ccalu m m an on iuraffer, fententiam in fua vi manfifle. Q uare autem fadlum id a M id ia ; V t , in q u it, Stratonem alia v iacircu m u en irct, Sc perderet. C u m igitur, a it,tran faélo recuperatorum illorum tribulium iudicandi m un ere, q u crelx aduerfus c o s , fi q u x fieban t, de more reciperentur,M idias de Stratone, cui nihil dc- nuntiauerat, queftus, eum abfen tem , Sc inauditum damnauit. D i c i t , i Jicuiuy xinkaydy t¡k isfxoni , dkk iioffi /yi' lauri xueuse y/jiStu , xjavúucnt áxltuíî. D ocet eodem loco D em o fth e n es, M id ix , Sc alij c u ilib e t , qui abfens dam natus e fle t, lic u iflc , fi fententiam non folem niter datam putaret,? ¡uNsar «nxaîTr,certare de fen ten tia ,q u am non iu re .u cq u c fo - lem ni more contra fe abfentem datam diceret, a tqu e ea rc probata, caufam de nouo agendam fu ifle. «Via ? /x» imy áynkayfly i ¡jíuT tultu Jixs, rj-‘ irffs iut 7» rrgty/M nfTxmauâi ,n()s Stmp f | a/fis bu » //x» :.«’Vi’ «x »C«M7». A tqu i ei licebat, de vitio fententia contra fe abfentem non reble, nec rite data qneri , ac mecum experiri, enm quo ab initio res ei fuerat. Sed hoc noluit. Q u i au rem fententiam hoc m odo datam retractari peteret,cum iurarc oportuifle oftcndit D em ofthenes, quod dc iureiurando dc calumnia interpretari videtur Vlpianus. «Sor >iT«Vi¡»7«J). ladinas tpí(dui,{l oofitpay áJixtTü^, drnhxjfty t ( js tes ¿pyeiiat , tisv, sfinfiniK ? x eíw , rj,i ?«'•

exuy di anSis (¡íkxei xetrtS£.o¡ j r iie m ouuits, xai ctusuty, » im'iíytu mis a\»9oaut. M oris erat, v t qu¡ abfentes condemnati erant, refortirentttr apud magiftratus, de fententia expojlulantes, as de nouo indicari flagitantes ; quid qui faciebant, iurare tenebantur fide bona , nec calumniofe f e agere. Si qui igitur iurare n o le b a n t, non au dieban tur.D icebant ¿sukstfiiy tóo'/xn'íra>:quo- m odo \ayyá,ui liw «fixíui: quia iudices, Sc cognitores fortiebantur apud m agiftratus , n ifi a c iis conuenirent :quare xx»f«7i í Jituvimi d icebantur. Inde Sc xiljtir/ix»/.(£fchincs contra T im arch um i ™ y vito a»£uí íucüy im ií-OXV7V.

x ’x n i. E t hac igitur etiam in re differebant iudiccs , quos m agiftratus R om ani d a b a n t, uní f f f Jiatmay A thcnienfium ■. qu od hi forte datentur á m agiftratibus i dc his apud m agiftratus lortiren tu r.ac iudiccs eflent, q u o sfo rs dabat é num ero fuuixTfj : R om ani autem magiftratus,eos, quos volebant,d aban t,nifi q u o d reijeere licebat ,fiqui fu fp eíli erant. G eneraliter , antequam iudicium con ftitu crctu r, reie d io n e s iudicum fiebant , partes,qu os fufpe- fto s habebant ex co n u m e ro ,q u o s prxcores felegeran t, reijcicbant. C ice ro , e p ift .x v i.lib . i. ad A tticu m ; Na/n v t reiectio fa lla ejl clamoribus maximis , cum accufator ,tanc¡uam cenfor bonus, homines netjuijfimos rcijccret ¡retes ,ta u - tjuam clemens lanijla , frugalijjimum quemque

fecerneret, v t primum iudices confederunt, v a l- de diffidere boni coeperunt. N on enim vnquam turpior tn ludo talario confejfss fu ir. M a cu lo f fenatores ¿ N u d i equites; T ribuni, tam arati, qu a m ,v t appellantur, ararij. Pauci tamen boni inerant, quos reieblione fugare i/te non potuerat} quimceffi inter fu i disimiles , & maerentes fid e bant. A tque plures quan doque rcicifti ,Sc fu per ea rc ic& ion c certatum . C ice ro pro C n . Plancio; A n vero nuper clarifims ciues nomen editi iudicis non tulerunt, cum ex cx xv . indicibus , principibus equeftris ordinis .quinque dr fe - ptuaginta reus reqceret, quinquaginta referret, ommaque potius permificuerunt, quam ei legi, conditiomque parerent; nos neque ex delcBis indicibus ; fed ex omni populo, neque editos adre- qciendum , fed ab accufatore confinaros iudices ita ferem us, v t neminem reqciamus ? Id ¿xxei- vuy, Sc e.Ttkiysiy G rx ci reddiderunt. ixxeiW om nino e ft , quod C icero dicebat ad A tticu m fecernere. D io , lib. x l . vb i de Planci iu d ic io , i q u o , cx lege P om p eia , q u x é iudicibus reij- cerc quinque perm ittebat ,M . C aton em reic- étum ait , quod is laudationem pro P lan cio miflam admiflurum fenegaucrat.cum eiufm odi laudationes ipfius Pom peij lege fu b latx Client, yjd 7ii ni rikxyxu xj r ITo[x-mU ootyJdmt- its , tis* xj bibkicy , im niv 71 auri , *j ixi- Tlixy iycy is 7» fixasie/ay imu^xt. •" yb Kaiuy i M xpxts ( JWÎ/K 3 i/ktkktf ) ix i fu 4- Imiytliui ¿ut 7» T i an ri ytfuty xaiukiloM mejtnidru . xj i j* « U T I rlsd d-ífiK Í tuxay. i Ukáyxss ,«{•( xaj 1{ut xaâi(_ñf doiiy cínrm , t^txeuly, ( l’|íu7 yb , í k t i HiustsIb tifuey , m m ixatipu rft diaJiximhuy, ia r%' J'ixánty <¡(in ¡xiyyíiiuy , imkiysty) 0! /do makkci Juasai xx-n^.njlnrn 'auri. N ec profuit Planco Pompeij flu d iu m , ab to teftatum mijfo ad iu

l i iiij

'«*© A N I M A D V E R S . I N S A L M A S I I O B S E R V A T .dices libello > Planci laudationem, dr deprecationemfimul pro eo continente. Eunt enim M . C ato , qm inter iudices feffurus erat, negauit laudatorem adm j f rrum , contra fuam tpfius legem, quam fic ibat diffolutum. Caro autem fuffragium non tulit. Cum enim lege Pompeia , quinque iudices vtrique parti retjcere liceret , is Catonem reiecit, tanquam contra fe calculum daturum. Reliquorum tamen indicum fentcntiis Plancus damnatus efl. Ibi habes v tru m q u e , v/.xu- Kti ,S c bmKiyur. L egen du m igitur in G loih s, R c ic ft io ,amCor,i. i mih-tite xffiSv, non

xxiv . Pertinet autem locus i s , non ad reie- tt io n e m , q u x fiebat ante iu d ic iu m ,c u m co n - ftitucrcntur iu d ices, fed iu dicio iam co n ftitu - t o , fiquidem laudationes non le g e b a n tu r, nifi cum caufa ageretur. A tq u e id etiam clare fignificat P lutarchusin M . C ato n e V ticcn fi, vb i in caufa M un atijF lacci ici accidifle a it.C u m ci.im laudationes , q u x pro reis recitari fo le b a n t, Pom peius lege fuftulifiet, nec com in u s laudationem pro M un atio Flacco in iu dicio recitan- d a m d ed ifle t, C a to n é m anibus aures obtu raf- fe ,ac laudationem recitari p ro h ib u ifle : quare Flaccum caufa p erorata, eum iudicem íecu - fa fle , nec m inus tamen efle dam natum . >fli I ifaaxxae v adiit ix. aff A & s o t r«r Xo-j tos, i& i ¿Jiv t ii 01 Z na. E rgo reiedlio qu inque iudicum lege Pom peia permifla crat in ip lo iu - d ic io jan te iu d ic iu m ,& iu dices con ftitutos, plurcs reijcereliceb.it.

x x v . C u m autem re cu p e ra to re s ,a u tiu d i- ces darentur á prxto re , & aliis m agiftratibus, qui ius illu d h ab eb an t, co s ,q u i fu fp cfti crant, rcijcere lic e b a t, fed res quan doque ita agebatur a m agiftratibus in iqu is, vt rc ie ilio illa n ihil p ro d e d ctjcu m in tota iudicum d e le g a to rum decuria nem o eflet, qu o vir bonus in b o na caufa iudicc vri v e l le t ; qu od accidifle fx p e in S ic ilia , cum V erres eam re g e re t, C ice ro obfcru au it pluribus locis; quorum nonnulla fupra attulim us. Sane iudices d e le g a ti, ante- q u am iu d icescon ftitu ti eflent, & lis inchoata, reijci p o teran t, Sc recufari, tanquam fufpedti, nulla caufa pa-ticulari ad d ita; qu od apertifli- mi iuriscifc d icebat Iuftinianus,/. Apertifiimi. (•.C■ Deiud. atque vfu recep tu m oftcn d eb atex generalibus form is p rx fe fto ru m p rx to rio , vr, fi qui iudices delegaros fu fp cito s haberent, neque apud eos agere v e lle n t, cogeren tu r ad eligendos arbitros venire, dr fub audientia eorum fu a iura proponere. Q u inam dicuntur hic arbitri ? Sum m i Pontifices hoc ita fu n t interpretati , v t qui fu fp eftu m iudiccm dicerent, caufas fufpicionis tenerentur allegare ,ea fq u e apud a rb itro s .d e quibus partesconueniiTcnt, probare; qu od fi fa itu m non cftet intra p rxfti - tuta tempora,, iu d e x rc ic itu s m a n e r e r ,& o f- ficio fungeretur. H oc cn in tco llig itu r ex capite , Secunde requiris. 41 f . v l t . Itcm cx cap .Cum fieciali. 61.de appellat .cp txn im fu it Iuftiniani mens. Q u ofnam igitur appellauit is arbitros? S an c,iu d iccs , de quibus partes conucniflent. Arbitri quandoque dicebantur iudices dati, maxime qui de actionibus b o n x fidei cogn o f- ceren t, quique faitu m difcutcrenc. H ic autem arbitros dicit Iuftinianus iu d ices, in eo

rum , q u ire ie it i fun t, locum fuffcftos,partium confenfu, quorum fententias vim eandem obtinere v u lt Iuftin ianus, nec minori auilorita- te cxcq u u tio n i m a n d ari,ac fi a iu d ic e , quem princeps ipfc d e d ifle t , manarinr. H oc enim fignificat verbis his illius leg is; Eodem fcilicet cxequutore necefiitatem partibus per ordinarium iudicem, dr omne ciuile auxilium imponente ,dr arbitros eligere, dr ad eos ventre i & fic litem appetere, quafi arbitri fuerint ab imperiali culmine delegati. Q u id eft ibi,lirem appetere?Sane fcriplerat iu ftin ian u s, nifi vald e la llo r , htem amputare : id e f t , decidere , q u om od o Sc lites

fecare. JpfP multa , magnaque fecar.tur iudice lires.

x x v i. Scdiam ad. huius capitis argum entum reuertendum eft , ac v id e n d u m , de quibus iudicibus/. 5.C. de iud. lo q u a tu r,cu m iudicem d elegatu m ait alium delegare non p o fle , quia iu diciario m unere fungitur. S an ed c iudicibus ab co d a ris , qui iu riid iftio n cm h a b e t , eam om nes in tc llig u n t , & ideo iu d iccm datum, Sc delegatum alium dare non pofle , quia hoc eft iurildidtionis. Ac<jni iu d ex datus iu rifd iftio- nem non h a b e t, led m unere tantum indiciarlo fun gitu r, id eft, (vt in terpretantur iuris pe- ririifim i,)m u nere iudicandi ta n tu m , non iu- iis dicendi. Salmafij autem Sam ium acum en, om nes , q u o tq u o t hic occurrun t, difficultates, quij fum inos Iurifcon fu ltos exercu eru n t, criticis, Sc defiicatorijs defin ition ibus nullo negotio belle d e c id it , p. 391. Q u o n iah iig itu rd ix e- ta m ,in ter munera, htm-jpyiat, effe etiam iudicandi munus, notam hanc adponit. A tq u i de “ illo m unere iudicandi , q u o d eft inter x..i- ‘c toopyiat, hic non a g itu r ,fe d de co m unere, “ qu od fuftincnt iu d ic e sa b a lio d e le g a ti.Q u i- “ b u sin cu m b it iu dican dim un uscxxH 7«/p).<i, “ non delegantur ab alio iudice fed cx x«- “ ■njsyia. id onus iisin iu n gitu r. Iudex autem “ qui delegat alium , fiue princeps f i t , fiue “ aliquis maiorum iu d icu m , poteft quem v e - ‘ s i i t , ad hoc m unus e lig e re , c ique indican- “ di m unus delegare. Q u am m ulca hiepr^ - “ c lara, & a com m uni eruditorum om nium notitia Iongiflim e re m o ta ! E rgo m unus quod- dara eft iu d ic a n d i, q u od eft in ter knmjfyi*,-, inter m u n era ; m unus quoddam iudicandi, qu od non eft inter xh -nvfyias, id e f t , qu od non e llm u n u s. A tq u i m u n u s,q u o d eft inter x«- 'noyyix! ,fme quodex Xwmtyi* incumbit; ( H qc funt cnim fumm i critici verba) id eft, qu od efl m u n u s, non im ponitur d e le g a tio n e , Sc diftin- guitur ab eo, quod'fufiinent iudices ab alio delegati. Sed Sc princeps dicitur iu d e x ; Sc funt nefeio qui n u io resiu d ices qui iudicandi munus delegant. Q u c f o , Salm afi, h^cnc verba funt hominis literis in n u tr iti, an nouitij tironis ? Finge an im o, ro g o , iudicandi munus, quod non fit inter \nT*¡.yíaf, qu od non fitm u- nus. Iudicare m unus publicum efle dicebat Paulus verbis gen eralibus, /. 7 %-D*iudic. Q u o d pro ratione adtexucrat A fricani definitioni, qua in priuatis negotiis pater f iliu m , v ei filius patrem iudiccm habere pofle d icitur. /. 7 7 . Z). eod Q uarc in priuatis negotiis pater filium , vel filius patrem iudiccm ha-

A D I VS A T T . ET R O M . LIB. V.feerc poteft? Q u ia iudicare munus publicum e ft, ideo n eccflarium ; Q uare in priiiatis n egotiis pater filio iudex dari p o te ft , Scfiliuspatri; arque pater in caufa iilij iudex cfte p o te ft; in caí fa patris filius; m odo partes litigantes con- fen tian t; m odo nulla fiat á litigatoribus reic- ¿ tio .D ix i munus neccflarium , quia publicum ; quam confcqiicntiam probat A rcadius C h ari- ft\is,l.Munerum. iS . §. 14..D e mun.drhon. vbi iudicandi quoque neccífitacem ínter muñera perfonalia haberi ait. Q uare inuitis im ponitur hoem unus. cqünon habet excufutionem,ctiam tnuittu iudicare cogitur, in qu it Vlpianus,/.sc».§ . 1. D e vac. dr exc. mun.

x x v i i . Excufationem quidam habebant huius generis , v t & aliorum munerum perfona- Iium. Inter hos p h ilo fo p h i, quos vetu it A n toninus P iu s , [M-n xelrar, 0*71 nyínliiluv, uán «V egpTiltu/ wruKiyiZi axovnte , púrn tit ¿D.lui

(tsfat ti-ntUi, i ma. a?slw áiayr.áifZr, neque indicare . neqtte legationem obire , neque militia nomen dare inuito:., neque prouinciale vtluni mu- nw , aut altud fubire cogi, apud M odeftinum ,/. 6. §. 8. D eexcuf. A p p cllatib i , qu oddixerat fxp e an tea ,m iTtpyiar. H e fy c h iu s , >.11- •npyoí, ú&xfíToc S u id a s , MsTsfylct, yjj.iui, Ó .listín -iaiquia. Ph ilofop h i autem hac excufatione vfi funt ctiam ante A n ton in i Pij priuílc- g iu m ; fiquidem Archippus a P lin io B ith yn ix redtore ad id m unus c ita tu s , hoc nom ine fe e x c u fa u it: q u o d fcrib it P linius ip fc , epift. ad. T raianum , L x v l. Cum citarem índices, Dom ine , conuentum inchoaturus , Flauius Archippus vacationem petere coepit , iit plnlofophns. Fuerunt, qui dicerent, non modo liberandum eum I T D I C A H D I N E C E S S I T A T E , f e d omnino tollendum de tudicum numero , redden- dumque pana , quam fractis vinculis euafffet. C um ig itu rco n u cn tu sa geren tp rx to rcs, p rx - fides, & redores prouinciarum , iudices nom in abant, tun] qui fibi futuri eflent in confilio , tum quos priuatis negotiis difceptandis d a rent ; atque hoc iudicandi munus publicum e r a t ,& neccflarium , v t valde pueriliter ineptiret Salm afius, cum munus iudicandi nefeio qu od nobis obtruderet ,quodeJfet inter mit»,- y ia t , aliud , quod inter huvttyiat non effet : qua quidem d iftin d io n c nihil fingi poteft auda- eius; v t nec loquen di ratione puerilius. Sed ad rem.

x x v ii i . V erb a igitur Im peratoris Gordiani fu n t, d .l. 5. q u a m p rx manibus habem us. A iudice iudex delegaras tudicis dandi poteflatem non habet, cum ipfe ludtctano munere fungatur, nifi a principe, iudex datus fuerit. Legis in prm - c ip io iu d cx appellatur m agiftratus, isq u i 111- rifd id ion em h a b e t, quom odo fxpe fcquiori- bus feculis. H in ctitu ii, dc rebus au d o n ta te iudicis poflidendis : D c oflicio titiilm m iu d icum ; D e oflicio militarium iudicum, D e officio diuerforunt iudicum ; D e oflicio e iu s ,q u i vicem alicuius indicis, vel p rxlidis o b tin e t; Sc alij p lu rcs, p rxter textu s, qu ip aflim occurrunt. Lampridius in Alexandro S eu ero; Indices cum promoneret, & argento, dr nece ¡far tu inftruebat ,u a v t prafides prouinciarum acciperent argenti pondo vicena , & c . S cd re sc ftp ro -

3 8 l

trita. E rgo a iudice iudex delegatus e ft , a m a ' g iftratti, qui.dandi iudicis ius h a b e t,d a tu s . A tq u e hic quidem iudiciario m unere fu n gitur: quarc alium iudiccm dare non p o teft, le d ipfc m unere fibi im polito fu n g i. m unus fibi im pofitum obire : qu od fecit vt fub finem capitis v ili .O b fe r i ia t . m earu m , de em en d atione d .l . quam initio capitis propofueram , d u bitare coeperim , vb i prij iudiciario munere , legendum putabam fiduciario. R eprehendit id acriter Salmafius, atque em endationem illam , quippe quam fibi in m entem qu oq u e venirte ait, certam , Sc indubitatam haberi v u l t , n ullis tam en ad eam opinionem tuendam allatis rationibus , fed fn u o lis tan tu m qu ibu fd am ad ie- f t is , & lcico aliquo é C x ia ris l ib .11. d e b e llo c iu il i , quem pleniorem protu leran i, decurtato . V erb ailliu s fu n t, p. 391. P oteft Impera- “ to rin bello ,v e l fum m us d u x , legatum cli- “ gere , cui munus imperandi fc abfente in “ exercitu deleger. Iftc legatus fiduciario m u- “ n e r e , Sc opera fu n g itu r, nec ipfe poteft a l- “ teri has vices mandare ducen di exercitus, “ q u x ipfi m nndatx funt afum m oIm peratore. “ Q uare ? Q u ia ipfe fiduciariam operam obtinet, “ v t loquitur C x f a r l ib .n . dc bello ciuili. Sc “ poftea, p. 391, 393. Legatus im peratoris h - “ d ticiariu m im p eiiu m , non m cruni,ncc ple- “ n u m , fed ob n oxium , & p ro p terea quale ac- " cepit,non poteft ipfc alij dare. Eodem m odo “ Sc iudex delegatus ab alio iudice fum m o, fi- <c duciario m unere iudicandi fr u itu r ,nec ille “ poteft alteri mandare. ] H ic m ifcet iurifd i- “ etionem mandatam ciim iu d icis d clega tin u i- n eresqu a in re m ultipliciter errat: nec in eo folo , qu od de iu rifd i& ion e mandata id capit, fed qu od cum ctiam ,ottt mandata eft lu rifd i- £Iio , iudicis dandi ius'h 'abctc non cxiftim at, grani errore. Q u i mandatam iiirifduftioncrii h a b e t, iu n fd iitio n em habet fiduciariam , Sc quam reftitucrc d e b e t , quoties ab eo rep etitur. Q uandiu tamen eam e x e rc e t,e a qu oque exercet , q u x iu rifd iitio n i proprio iu re , feu iure m agiftratus com petunt, l . i . i n prine. D - D e off. eius, cui mand. e/fittrijd. E ffeitus auteni iu rifd iitionis eft,iu dices litigantibus d ire,/ .t. D- D eiurifJ. L e x ig itu r j.n o n d e delegata tu- rifd iition c lo q u itu r, fed de iudice delegato , & d a to , qui altum dare non p oteft; non quia fid.iiciariainiurifdiftioncm haber (nequecn im habet iu rifd ictionem ) fed quia m unere iu d iciario fungitur , Sc ideo iurifd iitionem non h a b e t, q u x non eft inter munera 8c\tinpyt<te, fed eft alterius beneficium , v t loquitur Itilia- ntts,/. 5. De 1u n fd . V ice magiftratus fungi b eneficium eft. Q u i autem iudex datus eft, t e netur ipie iudicare,quod eit munus publicum , quo d efungi debet is , cui im pofitum e ft , non vicariam alterius operam fupponere. A tq u e hoc nos m oucrat, vtaconieiflttra noftra recederem us, fub finem cap. v iii. O b feru at. quam ob rcm non m odo lenitatis arguit nos Salma- f iu s , fed etiam pene ftup oris, qut quod nobis forte fortuna , dr altud agentibiu feliciter excid it , id conflanter tueri non valeamus. N eque enim dubium effe a it, ( fic ille afleueranter 10- q u ifo le t nulquam d\ibitans)quininveríúSor-

diani feribendum f i t , fiduciario munere. Q uare? v iderit. N o s m alum us a co n ie & u ra n o ftra re - jQuia pridem ita emendandum tudtcaucrat, dr cedere ,q u am Salm afij auitoricate m oti in er- n o ta u e r a t in Codice fuo. D c fua notation e ipfe rore perfeuerare.

38t A N I M A D V E R S . I N SALMASII OBSERVAT.

C A P V T X V .

T ra n fp o in io n cs in 1. 8. D . D e inoff. teft.

j4 d caput X I X . Obferuat tonum ad im A ttic cum, & R o m a n u m .

l . Demens nefeio quid a Salmafio prepofitumde corrigendorum veterum fenplorummodo.

i . Paragraphos qnofdam /. 8. D. D e inoff. teft.

i. L v r. a iam obfcru au i-Érp\ m us a d c a p .x ix . b c lla - W r) rum Salmafij obferua- Yfixk tio n u m ; Q u x d a m a d - í ís s , denda funt. is ig itur eo

ja / 3 capite co n icd u ra m n o -i ftram de §. a liquot tráf-

p o fjtjj ¿n ] g. D . D c

inoff. reft. acerbiftim is verbis infcétarur, p rx - fatus ftatim in itio ca p itis , truncatum es,m utilat tones , tranfeofitiones, Qr hariolationes, medi - cinae effe, quas locis legum fanis , quafi affetlis facto, ac , f i medicus effem , non aliter agros curaturum effe m e, quam vrendo,fecundo , & lu xando. Q u ia fc ilic c tc u m lo c a a u & o ru m , q u i non in telligi t , & id eo male fana exiftim at.cu- rarc a d gred itu r, nullum vnquam trun cat.n ul- lu m m u tila t,n o n vrit,,non fe c a t ,n ih il d e n ique in iis m u tat; om nia iifdem lite ris ;iifd em iyllabis con texta feruat; nec aliter funt corrigen di libri m ale a ffe & i, quam nihil adden do, nihil dem endo, nihil m u ta n d o , denique n ih il corrigendo. E t v tx g v i curen tu r, n ih il eft v n - quam urendum , autfecandum . C u m ifta fcr i- beres, Salm afi, quid dicere te, aut feribere putabas? C e rte q u o d dc feruo adijeis in partes a m c fe f to , m entis ftuporem arguit haud v u lgarem , nec com m unibusrem edns curandum . N ifi ergo feruus , Sc m em braturi d if-cerpitur corp o ra liter, in partes fecari non p o teft minus, Sc ciuiliter. C e rte nequaquam apud hom ines dteitwe : qu od fatis oftendim us fupra. N u n c ad rem.

ir . D ixim us igitur /. Papinianus. 8. D ■ De inoff- te/lam. perturbatam elTc , tranfpofitis quibufdam paragraphis , & alieno lo co p o- fitis ; qu od verum effe nem o , o p in o r, rem propius Ipcdtans inficiabitur. Salmafius tamen tranfpofitionem vllam eife n e g a t,a tq u e paragraphos i l lo s , ita v t funt lo ca ti, re ftc c o - n xrcrc perfuadere vult n o b is , non vilis ra tion ib u s, fed aw ftoritatc m e r a ,q u x in hom ine ab his rebus a lien o , nihil aliud quam m erim fatu itatem , aut certe fatuam arrogantiam fignificare poteft. R em ita fc habere vc euinca- m u s, paragraphi illi exferibendi fu n t, ita luxati, & perturbati. Sic igitur Vlpianus in 1. Papinianus i8 .D . D c inoff. teftam.

fuo loco motos, dr ab auCltre idonee reftitu- tos o flendi tur.

}■ Jífesa Salmafius contra proponit, confutata-

§ •} .Papinianus lib. u . Refponferum ait,contra veterani patrisfamihas teftamentum effein- ofjiciofi querelam, etfi ea fola bona habuit, qut in caflris quafierat.

§• 4.. Si quis in m ilitia fecerit teftamentum, Cr intra annum poft m ilitiam decefferit, dubito, an , quia ad hoc vfque temporis iure militari te/lamentum eius valet, querela inofficiofi ceffet. E t poteft dici querelam mofficioft ceffare.

§• 5 -Sed nec impuberis filij mater mofictofutn teftamentum d ic it , quia pacer ei hoc fec it ; dr ita Papinianus rcfpondit. N ec patris frater; quia filij teftamentum eft. Ergo ncc fiater impuberis, f i patris non dixit. Sed f i in patris obtentum eft, nec hoc va lebit, nifi f i pro parte patris rtfeiffum eft. Tunc enim pupillare valet.

§ . 6. Siquis mortis caufis filio donauerit quartam partem eius , quod ad eum effet ptruenru- rum , f i inte ftatus paterfamilias dcccfjijfit, puto

f ic ure eum teftari.$ .7 . Si quis impuberi filio fubftiruit ¡fecun

das tabulas faciendo , non ob hoc admittemus tpfum impuberem ad inoff tofi querelam.

D ix i priores duos paragraphos bene h abere , Sc ordin em eftc c laru m ; quintum autem quarto non coh xrere. N am cum definitum fit § .j.c o n tra veierani teftam entum adm itti inofficiofi q u erelam ; contra teftam entum autem faéhim á m ilite , qui intra annum miflionis dece (Ierit,nó adm itti; quia hoc fatftú eft a m ilite, priusá non m ilite , cum veteranus non fic a m plius m iles , fequitur poftca, §.5. Sed nec impuberis filij mater inofficiofum teftamentum dicit. Q u o rfu in iftu d ,y ?¿ nec,Sc quo tandem refertur? F ugit hoc tardi cacem n oftram , non S a lmafij acum en,qui Vlpianum hariolatur,p.4 or. paragraphos tflos ex Papiniani refyonfit collegiffe, nec alium ordinem in his d gtrendts feruajfe, quam v t de militis teftamento prnts diceret, deinde adderet de priuatorum teflamentis, qua querelam inofficiofi pariter admitterent, aut non admitterent. Q u e om nia falfiilima funt.

m . Sane ta llu m eft paragraphosiftos ex Papiniani rcfponfis ab Vlpiano collectos. Q u i dam funt in quibufdam paragraphis e Papiniani rcfp on fis, !cdpauca, cetera funt ipfius V I- piam . F alfu m ccianr e ft . hunc ordinem ab V lpiano Papinianum lequuto feaiatuin , v t de


A D IVS A T T . ET R O M . LIB. V.m ilitis teftam ento prius diceret; deinde adderet de priuatorum teftam cntis,quae q u erelam inofficiofi paritcradm ittcrent,aut non adm itterent. N am principium le g is , vt & prim u s, ac fecundus paragraphi ad quorum libet teftam entajtórtinent. T ertiu s ad teftam entum veterani prqjisfamilias. Q u artus ad tedam entum militis in m ilitia teftati, & qui intra annum a miflionc obiit. D e hoc dubitabat V lpianu s, (adeo falfum eft hos om nesparagra- p h os fuifle ab V lpian o cx rcfponfis Papiniani con geftos) dubitabat ig itur V lp ian u s, an defu n d o m ilite intra annum m illionis, querela inofficiofl contra eius teftam entum adm iwere- tur. Ratio du bitan di, Q u ia cum deceflcrat, non erat amplius miles. Teftam entum fuerat in m ilitia fa d u m ;le d teftator non deceflcrat m iles. V erum quia intraannum poft m ilitiam teftam entum a m ilite fad u m valet iure m ilita ri, exiftim abat V lp ia n u s, ( non exerte definiebat Salmafij m o re) exiftim ab at, inquam , pofle dici querela in ofliciofi ceflarc. Sequitur

o ftea ,Sed nec impuberisfhj mater, Scc. Q u id scco m m u n c habent cum teftam ento m ilitis,

aut veterani ; Q u id tcftam entum pupillare com m une habet cum teftam ento m ilitis, vt quia querela non adm ittitur aduerfus teftamentum m ilitis , in m ilitia , aut intra annum poft m ilitiam d e fu n d i , nec contra pupillare adm ittatur ? Si dc teftam ento im p u b eris, id e ft , im puberia patre fa d o (im plicite' feriptus e d e t ¡1 .m h iieflet quatiendum ; fed verbaifta, f d ncc, aliquid pra:cedcrcfigm ficant,cui§. ille fir ann edendus. Id autem longe petendum non eft. j. 7. d efin itu r,fi quis im puberi filio (u b ftitu it, fecundas tabulas faciendo ,n o n ob ho c adm ittendum ipfum im puberem ad in of- ficiofi querelam . D ubitandi ratio e ra t, qu od pater impuberi fubftituendo pupillariter pri- u a te u m , non m odohereditatis iuaciure , fed &c propriis eiufdem ,f i q u x h a b e t, bonis. H e reditatis fua; iure d ic o , quia non finit eam ad eos peruenire,quibus defertur á lege,au t quos

im pubes cu p e re t,fe d quibus ipfe vu lt. C u m tamen heredem eum pater fa c ia t , & e id em , (i intra pubertatem m o riatu r, heredem d e t, n ih il habee, quod queratur, nec patris teftam entum poteft dicere inofficiofum . S ed nec im puberis filij mater ,quse praeterita e ft , in officio- fum teftam entum dicet ;q u ia e tfi pupillare di-, citur tcftam en tu m ,p ater tamen ci hoc fecit; iudicium eft p a tris ,d e qu o mater im puberis qu erin on peteft. E rgo ncc im pubes teftam entum p a tris, q u o ei fu b ftitu it, inofficiofum d icere p oteft; nec mater im puberis idem teftam entum , qu od ca pratterita fecit im puberi pate r , quia iudicium eft p atris, non im puberis. A tq u e ha;c cum ita fe h a b c a n c ,r c é tc ,atqu e Ordihe,ni fallor, §. quintus fubiungetur fep ti- m o. Sic igitur om nes ilii paragraphi ordinabuntur.

§. 3. Papinianus, lib. 11. refponforumait, contra veterani patris familias teftamentum effe inofficiofi querelam , C'i'f e a fola bona habuit, qua in caftris quafierat.

§.4.. St quis in m ilitia fecerit teftamentum,(ft intra annum poft militiam decefferit, dubito,an, quta ad hoc vfque temporis iure militari teftamentum eius valet, querela inoffi'iofi cejfet, L c poteft d ici, querelam inofficiofl cejfare.

§■ t-St quis impuberi filio fu bftituit, fecundas tabulas faciendo, non ob hoc admittemus ipfum impuberem ad inofficiofl querelam.

§■6.Sed nec impuberis filij mater inofficiofum teftamentum d ic it , quia pater ei hoc fecit. E t ita Papinianus refpondit. N cc patris frater , quia filq teftamentum eft. Ergo nec frater impuberis, f i patris non d ixit. Sed f i in patris obtentum efti nec hoc valebit, nifi pro parte patris refcijfum eft. Tunc enim pupillare valet.

S -7-Si quis mortis caufafilio donauerit quartam partem eius, quod ad eum effet peruenturum, ft intcftatisi paterfamiltas deCeffiffet, puto fecure eum te ftari.

§. 8. Jguoniam autemquarta , Scc.

C A P V T X V I .

V aria

A d cap. X X . X X I V . & X X V . Obferuationum ad ius Atticum & Romanum.

1. S tuita Salm afi cenfura interpretationis, quam aullor propofuit, particula cuiufdam l. Cum hic ftatiu. D D c donat. int.vir.& vx.Societatem donationis caufa fallam non valere.

u . Donationem fepe induci abfque donationis verbo.

m . Conielluraab aullorepropofita in Obferua- tiombus, a d l .y D .D c tranf. retrallaturbre

uiter, eft- defenditur, explofd Salm afi hariolatione plufquamftohda. Litteralitatisvocabu- lu m , an prodigium ab eo filtum , dr Tlpiano datum.

1 v. f f iu t ab eodem Salmafio effutita aduerfus aullons conieBuras a d i. 18. D - D e reb.aull. iud.poffid. contemptim pratermijfa.

t O c capite e diuerfis capitibus aurea- rum explicauimus aliquid in /. Cum hic (latu¡ rum Salmafij obfcruationu quxdam 31. D e donat, int. v i r .& v x . Salmafius. pefj

dclibabim usjrcliqua in alia capita rcij- me> v t magis nequiter non potuerint, interpru em us. C ap ite xxi. O bferuationum noftra- tarum me ejfe legem illam ferib it,cap.xx.bcll;


ANIMADVERS. IN SALMASII OBSERVAT.rurn O bferuationum , p. 411. Q iiorfum hic nequiter ? An m enti cius o b u crla b a tu r, quod tam accom m odate nuper cantillabat , tenSt erafiia, & q u o d fequitur? S ed q u arcetiam pcf- fime ? Q u ia Salmafius hoc putat 'sfpj.*¿iso/, aut ait ftwtqttrm» : ccrte ¿Kd.’ n&é.uaot, Sc artem tra ¿ h n s ,q u a m non n ou it. O m n ia , qua; hic cftutit in ep tiflim e, con futare v e lle , hominis e flet nim io o tio abundantis, Sc tem p u s, c u ius eft ¿váhMtaa , in rebus n ih ili d iflo lutc infiim entis. D ic it hom o fto lid c arrogans, nihil me prorfiu intellexi f le , neque tn ea lege, neque omnino infocictatc, qu* fiebat donationi* gratia. Sic igitur fignificat focictates quafdam donationis caufa fa ifas. Q u x n a m autem crant ea: focictates donationis caufa f a i t e ? D e quibus ho c expreflum crat in con trahenda fo c icta tc . H oc cnim fentire Sc velle „ dicere v idctiir his in verbis, p .4 13 . u i v d ,, s c 1 o , nullam focietatcin contrahi iolitam „ donationis c a u fa , quin hoc ipfum in con - „ trahenda focictatc exprim eretur. A lio q u in , „ inquit, non eft focicras donationis caufa,nifi „ eam in hunc finem , & ex ea caufa inftitui in „ contrahenda focicta tc expreifim dicatur. Sed „ longe aliud dtc.t pofiea ,p. 415. verbis luculen- , t tifjimis. Sed focietas donationis caufa con- „ tra ifan o n fu it ta lis,v t eam im aginanturfuif- . fe hariolatores A d u ocati. Illa contraheba-9y . . ., tur donationis caufa io c ic ta s , vt in perpe- „ tu u m ,id e ft , ad vitae tem pus coiretur , Sc

om nium bonorum , fic v t fu p crftes ,d efu n d o fo c io , bona om nia folus haberet titu lo donationis, m ortis caufa. Q u o d d ife r te fc r ib i- tu r ,I.35. §.5 . D e m o r t. cauf. d o n . Si quis f i - ctctatem per donationem mortis caufa loienr,

Jf dicendum efl, nullam ficietatem efle. ] Sane nulli vnquam de circo a ftro lo g i, aut fanatici m eliu s, & felic iu s funt hariolati. A ccip e affe m , Sc xn ig m atailla nobis fo lu c.Iu rifcon fu l- tis om nibus, qu otqu ot terra t e g it , aut adhuc dum gerit,h ad en u s inaudita. Papa:,Egregiam fpeciem p o fu ifti, §. fi quis focietatem . d . l . 35. N o s b a rd i, Sc xef/iooihlwoi exiftim abam us antea focictatem per donationem caufa m ortis n u llam in iri, tum quia h o cip fu in dicit excite Paulus, c o § . qu em citat S alm afius, tu m quia generaliter donationis caula focictatem non r e d e contrahi a prudetibus definitum eft. S ed ncc illud axioma audieram us, de qu o tamen dubitandum non e ft , quia Salmafij tot m yfte- riorum indagatoris feientiam habet atteftatri- ccm . Ulud fe to , in q u it , nullam focietatem contrahi folitam donationis caufa, (¡HfilN hoc ipfum tn contrahenda fa c ta t e exprimeretur. Sane nemini q u o q u e , q u o d ic ia m ,in m entem ven erat, focictatem donationis caufaideo non co n trahi, ( nifi iit id expreflum , qu od fem per m- telligendum eft,fi Salm afio credim us) qu iai» - ter donationum genera nullum numerant lurif- confultt quod per ficietatem celebratur. C e rte nullum num erant eiufm odi donationis genus, ncc fane p o flu n t, cum nullum fit; fed cx co , qu od talem donandi m odum non num erant, non lcqu erctu r focictatem donationis caufa faciam non valere ,n ifi aliud id efficeret. Sane fiexiftimac Salmafius nullam efle donationem ,

nifi vbi donandi verbum reperitur, longe fallitur. O ftendim us in O bfcruation ibus venditionis nom ine quandoque donationem fieri.

11. Exaliis qu oq u e com pluribus contratti- b tts , £c a d is donatio c o llig itu r , \jcluri quandoqu e exeo qu od in alieno fo la qqfs xd ifica- u it , v tin fpecic /. adeo. 7. §. ex c c t fy . D . D e adqutr. rer. dom . ( f /. 2. C- Dc rei vend. Sic cx cenfitali fto iettio n c.l.C en fia lis.q .1. S i pra-

fes. 8. De donat. Sc aliis pluribus figuris. Sic ig itu r fi focietas ica coita eft , v t focio- rum alter neque pecuniam , neque operam co n fe ra t; lucri partem c a p ia t , damnum non fe n tia t, dc fuo nihil om nino contribuat, focietas non e ft , quiaom n es illa:conditiones focictatu m naturam deftruunt.Q uid erit ig itur? D on atio fub focietatis nom ine; fed qua: vim nullam habet. D icit acutiflim us Iurifcon- fu ltu s ,p . 412. quafi cx m ente m e a , ficietatem omnem , qua donationis caufit interponitur, valere debere, f modo aquales partes conferant, qui focictatem r<úV>vj»r;quam inlulfiflimam fententiam fibi feru ab it, fic i v idebitu r. T antum autem a b e ft, v t eiufm odi focictatem donationis caufa fieri d ix e rim , qu in co n tra , v t fic don atio , ab altero vel n ih il, vel m inus, Sc ideo in xq u a litcrco n ferri oportere dixi. V crham ea ab eo ip fo e x fcrip ta fu n t. Q u id enim donatur, fi sq u a lis eft don atio? S ed d e h is plus fatis. N am q u x dc fine p rxftitu to poltca adijeit, tam funt ftu lta, tam a b fu rd a, v t ca pluribus confutare v e lle , ftu ltitix pars fit.

m . S ub finem cap. xxx. O bferuationum , /. 5 .0 . de tranf. o b ite r , ni fa llo r , em endaui- m u s ,v b i /ibera/itatem feriptum h abetu r, pro, liberationem. Ibidem pro, fi egit, q u xfiu i dubitans , an legi poflit, fu git i q u ia fo p f , etfi tolerabile eft, & explicari p o te ft, v id etu r tamen m inus accom m odatum . Salmafius co n icfh i- ram m eam acriter defiicat, Sc nemefim tergo vehens aliam adferr quam in m entem lanam non p u tocad ere potuifle. V e rb a l, illius funt. Cum Aquiliana flipulatio interponitur , qua ex confenfu redditur, lites , de quibus non efl cogitatum , in fuo ftatu retinentur. Ltberahtatem enim captio/a imerpretatioprudentiumfiegit. In libe- ralitate ifta interpretanda interpretes conuc- nirc non pofle dixi. Bartoluin pro quierationc, v t lo q u itu r , accipere. Legere igitur debuiflé, liberationem , quam veram efle lc flio n e m exi- ftimare m c dixi. Salmafius con iefh iram eam reijcit, hac ratione,quam dorm iens adiccit, vel ccrcc «’* ¡uv, quia quodcaptiofum efl,no» liberat. A tq u i ca ipla caufa e f t , propter quam ait V lp ian us, hberalitatem capriofam, v t feri- ptutn habetur , interpretationem prudentium fregi fle . S ed an d i, q u x lo , qu od ille eft hariolatus. Cm us litterula mutatione, in q u it, cap. x x iv . p. 520. v era m , nifi q u oque ipfc fallor, “ feripturam eruo. L i trerahtatem enim captio- “

fam interpretatio prudentium fi-eait. A d htte- “ ram accipi, ¿c interpretari, optuui etiam La- “ timearis auétores d ix e re , quod ex vi verbo- ‘ c rum potius em anat,qu á cx ipfo fcnfu. Q uod “ G rx c i >. Neque hoc contentut, docere “nos non dedignatur, litteram noniem pcr pro *- elem en to p on i, fed etiam pro feripto,atque “

enim

A D IVS A T T . ET ROTví. LÍB. V. 3»;si etiám pro caution e.Item pro cp ifto la ;acIit- „ teras proinftrum entis, Sc fyngraphis. A tque „ in dc c ffic tt , littcraluatem capnoíam e(Té,qux „ captatur ex ipfis verbis litterarum . ] Q u o d eft dignum patella operculum . A tq u i de v e rbis ibi non a g itu r, fed de rebus , de quibuS cogitatum non e ra t, cum A quiliana ftipulatio interponeretur. Sed m onftrum illu d litterali- tatis , quod nec gloflaria tua feri e poilint,m ulto minus Iurifconfultorum f im p le x ,& fincc- ra loquendi ratio,vnde tandem extudifti;A pa- ge iltu d p ro d ig iu m , litteris i ft is ,f iu e p ro d i- étionum clem entis , fine pro epiftolis , liue pro fyn grap h is, Sc inftrum entis accipias, in- u o lu cn d u m , 5 c m loca aliqua fola exportandum .

i v . Eodem capite hom o a ca p .x x x .

O b feru ation um m caru m recurrit ad cap . x x v . v b ile g e m iS .D D ereb .auB .iu d.p oJfxxp licA ui- n u is .a d qu xftion em qu od a ttin e t, qua q u x - r itu r , an fubftitutio pupillaris cuancfcat , íi pupillus á patre heres inftitutus abftin ucrit fé paterna h e red ita te , Sc eandem 1. locis qu ib u fdam em endauim us. Em endationes iftas im probat S alm afius, Sc tr ica s , qu ibu s leX illa intricata e ft , retineri iubct; dc q u xftio n e a Sapienter. Si ta m c iu te e g iífc tv b iq u e ,8 e cir- cu n fp c fte , tor, Sc tam feedis erroribus fe non intricaflet. Sed ad con icíh iras noftras q u o d a tt in e t , quia nihil iis oppon it p rx ter fuaip fiu s fe n fa , q u x quanti fieri d eb ean t, iaris fu p er- que ex iis , q u x haiftcnusobferuata funt, con - ftarc p o te ft , lu to boc diluendo tem piis , S i operam non perdem us.

C A P V T X V I I .

Dc 1. 4 . §. 8. D . Dc rc milit.

A d cap. X X L Obfcmationum ad ius Atticum & Romanum.

i . RetraBata auBorisconieBura add. /. 4. $. 8. D - De re mil. Potenti ores timeri ab in ferioribus. f fu a metum maxime prouocent. l.v n .C . N e liceat petent, patr.lit.pt afl.fortaffe emendata.

i . Confirmata aucloris conieBura ad d.l. ^ .M ilites, etiam gregarios ,fpeciofos fe facere.

). Inepta, dr ridicula eiufdem l.emendati0 i Sa!- mafto propofita , nec minus abfttrda emendationis illitu interpretatio.

4 . Gratiofi qui. ¿¿teitme.j . Trta vita genera abAriflotele propofita, San-

*<tueim, ,d r ífanienur. oroMTiiur filoc' idem qui Ofar.t« I í , atque hoc vita genu* ?

%aenvmy. uiuut.6. paeltm t generaliter appellati quandoque po

litioris ingenij ciues, dr bonis artibus exculti. 7 • A h a auBoris conieBura ad eundem §. affer-

ta , contra Salmafii fententiam , dr fiupendam verborum deprauatirum interpretationem.Facile quid quandoque in libris noftris.

8- A lia correBio in eodem §.9 . ExauBorare verbum /xinv.10. ConieBura dubia a d l.iq . D -D e hb-caufi n . A uB or a conieBura fu a , quam in Obferua-

titmibsu proptfuerat, recedit.11 . Infames ,dr eos, quorum flatus erat dubius,

militare non potuijfe. iynpiiuv. Probare. M i-

AprTE x x it . O b fc r- uationum nofttarum ,

| 1.4.0.8.D .D e rem ilit. 1 emendare adgrcfti fu

m us,& fortafte emendauim us. C o n ic ftu rá noftram non probat

---------- 1 Salmafius , Sc aliamproponit Sabnafio fanc dignam . Scribit in ea

lites probati.Ij- J fM deflatu fuo litigantes militia nomenda-

bant, non fu ijfe protimu infames. E x xu B o- ratio quandoque ftne ignominia. Plures Salm afi errores.

¿4. E o s, qui mijfs erant, Gr cxauB orati,no* fu ijfe protmsu infames , nifi ignominia eaufit mijfio fa B a e ffe t, aut caufa ignominiofa ad- ieBa , aut m ilitaria ornamenta ijs detra- Ba.

ly l t a dimijfos Roma confijlere non potuijfe,quod quomodo mtelhgendum.

16. Tutorem a tutela remotum caufa nulla ad- icB d , aut qua infamiam non irrogat , integra fam a ejfe.

17. Cenfoyiam notam nullam, ne minimam quidem , infamiam irrogajfe, dr ea de re grassis Salmafii error.

18. E u m , qui mtlitia fit dederat, v t adutrfit- rium vexa ret, cum litem haberet, a militia remotum fu ijfe , fed fine infamia. M ilites, etfi litigare poterant, lites tamen fufeipere non potuijfe, nec ejfe procuratores ¡ nec etiam tutores, aut curatores eligi. N on potuijfe quoque accufitre, aut deferre, nifi in crimine mate fiatis.

19. M ilites x Principe fuftcntatos , v t m ilitia foli vacarent.

1. Arrius M en and er, non omnem, qui litem habuit, dr'deo mihtauerit ,exauBorari tuberi; fed qui eo animo mtlitia fe dedit, v t fu b obtentu militia prettofiorem fe aduerfanofaccretSiCctipCit M enander pretiofiorem, eum dixi ita exprimere v o lu iftc G rx ca in diétioncm ■nuiúntV y,Sccx con lequen ti t<¡Ci¡»Tt&r: verum cxiftimare me locum eftc v itiatum ,& feriptum fuifteab A rn a M enandro ,fpectofiorcm; ncc c a d iilio n cco m »

K k

m odi orem vllam eo loco adhiberi p otu ifle : qu od aliquot exem plis com probarte m c exiftim o. Salmaf. cap :x x i. bellarum ad ius A tt .Sc R om . O b feru at. n cc interpretationem , nec em endationem eam p robat. A c prim um >««/- t o Je -videre confequentiam ait,p . 411. -vt quicumque fu e rit -ti¡aúi\&{, carior, pretiofior, honoratior, i< etiam fit terribilior, d? magis form idabilis. Q u id ille v id eat nefeio ; fed lenfus com m unis m c d o c e t , cum , qui d ig n ita te , h o nore , Si poteftate ceteris p r x c c llit , m etui m ag is , quam hom inem priuatum ,q u i poten tior: nocere nequit. M etum p h ilo io p h i definiunt, n & jA x iu w-S. A tq u i á p oten tiori m alum in fligi poteft potius, quam á m inus p oten te :ab c o ,n a tu ra lite r; ab hoc tantum x? «•uju.Gi/Wr, T im en d orum varia effe genera Sen eca d o ce t, epift. x iv .Tim etur inopia,inquit; timentur morbi ; timentur qua per vim potentioris eucniunt. E x his omnibus nihil magis nos concutit, quam quod ex aliena potentia impendet. Sed Si titu li C o d .N e lic .p o t .p a tr o c .h tig .p r te ft . v e l l i t . in fc transf. E t dc his,qu i pot. n om .tit. p rx d . aff. v e l eor. n o m .in lit.p rx t.c o om nino pertinent. Prioris conftitutionis ratio redditur his ipfis verb is, Diuineadmodum confiituit D iu m Claudius, v t iañura caufa afficerentur hi , qui fibi potentiorum patrocinium aduocaffent,vr hocpro- pofiro metu, indiciaría lites potius fuo marte decurrerent , ejuam potentiorum domorum opibus niterentur. I b i , pro hoc propofito m etu, fen ten tia videtur flagitare, hoc poftpofito metu. A lte rius conftitutionis eadem q u oq u e caufa proponitur . Animaducrtsmsss plurimos iniuftarum defperatione caufarum,potentium titulo.-, dr cla- riffima priuilegia dignitatis, h is , a quibus in im vocantu r , opponere. A t ne in f audent legum, aduerfariorumejue terrorem his nominibus abutantur, S ic. V id es ib i , ni fallor , Salm afi, po- ftatem ,ac dignitatem , m etus, Sc terroris quandoque cflc caulam .

11. A d em endationem autem qu od attinet, «a ipfa, q u * ad eam explodendam ferip fit, faciunt , v t de ea vix iam dubitem . Scriptum ig itur putaui ab A rrio M enandro ,fpeciofiorem.Id ego nunc pene credo. D ic it Iurilconlttlto- rum defricator gregarium m ilitem non a d m odum fp ecio fu m , nec cum clariflim is perfonis com parandum , quafi c lariflim x p erfon x i o l * fiue fp cc io fs . D ix im u sin O b fe r iu tio n i- bus fpeciofam perfonam appellari in gen ere, q u * aliquid habctillu ftrius, quam vulgu s,aut p le b s ; fed Sc hoc addem us in gratiam critico ru m , Sc gram m aticorum herois,d iít io n é hanc fpccicm quan dam potius in n u ere, quam rem ipfam ; vnde illu d ,introrfiu turpis, fpeciofus pelle decora. A tq u i tales iunt pene m ilites. A liq u id habent fupra p le b e m , Sc priuilegiis gloriantur ctiam in iu d ic iis , fed Sc ca v u lgo longius m ulto e x te n d u n t, Sc fpeciofiora facere fata- gunt. V n de plura rifus argum enta in comoediis. — Leno minitatur m ih i; M eaque pugna, pralia , res plurima obtrita iacent. A t ita me machara , dr clipeus bene inuent pugnantem In acie, nifi mihi virgo redditur, Iam ego re f a ciam vt form ica frufiulattm aiffecenr. N onne yetbis iftis , Sc minis fpeciofum facieb at ic

38¿ A N I M A D V E R S . I N Shic m iles? A tq u i le n o , cui talia verborum lu d ib ria , q u * hom inem m inus m alum terrere p o tu if le n t, ign ota non e ra n t, ridebat h * c in territus. A t ita me vol'fella . peñen , fpecu- lu m , calamifirunt meum , Bene me amaffint, meaque axicia , linteumque exter fu m , V t ego tua magnifica verba , neque ifl.ts tuas magnas m inas, N on pluris facio, quam ancillam meam, qua latrinam lauat. M ilit i* ig itu r priuilegia fpeciofiorem m ilitem faciebant etiam in litibu s p erfeq u ed is, fed typh us lo n ge fuperabat.

m . Q u o d autem gratiofiorem Icriptum fu iffe a M enandro non dubitat S a lm afiu s,id q u e á T rib o n io n o im m utatum , Sc pro co pretiofiorem fubftitutum , dc tam bella hariolatione plurim um ci gratu lo r, m agis etiam gratu latu ru s, fi in vocis illius in te rp re ta tio n e ,quam luftin iani tépore non am plius in v fu fuifle air, tan ti critici partes im plere voh iifl'c t,n ccp u e- rum infcicum agere. G ratiofus is dicebatur, “ in q u it ep. 412. qui in maiore erat g ra tia , ac “ fauore. H in c mijfio gratiofa,<\nx per fauoré “ o b ten ta eft,nondum c o n fe ito legitim o tem- “ porc ftipendiorum . ] V id e , q u * f o , quam bellae hoc obferuatiom tam fe le itx rcfpondeat. G ratio fu s , qui gratia p o lle t; E rgo m iflio gratio fa .q u * fit per gratiam . A tq u c fic ctiam gratio fam fen ten tiam , gratiofam auclion enid ici ait. H inc gratiofus, addit, p. 415. qui gratia “ p o lle t , 8c fauore apud aliquem , v t apud C i- “ ceronem , Gratiofam apud publicanos, lccun- “ d a in V errem iltc m a p u d eundem in tertia, “ fplendidi hom-nes , dr aliis pratonbus gratiofi. “ Er in ea pro Q u in tio , ftatim in itio ; P.Quin tisis, etn tenues opes, nulla facultases, exigua “ amuorum copta fu n t , cum adurrfitrio gratio- “

fijftmo contendar. Itaproifusmilites^rrfr/eyjo- " res cum pagano litigantes. ] M ira c s c o a i - 11 n ia , Sc ftu p cn d * e ru d itio n is, nec v llo pretio p cn fan d x. E rgo v o lu irp ro u id erelex , nequis litis caufa m ilit i* nom en d a re t, q u o graciolior apud iudices foret. A tq u i gregarium m ilitem antea dicehas non adm odum fpeciofum ; m u lto minus ig itu r, opinor gcaciolum , S: M en an der de co lo q u itu r , qui ob ten tu m i l i t i* , non gratior c fta p u d iu d iccs.y ii/ pretiofiorem fe fa cit aduerfarto, id e ft , Salm afio in terp rete, ora- tiofiorem f e aduerfarto facit.

1 v . S ed quoniam qui dicerentur fen fu, quo purior Latinitas, arque antiquitas eam vocem vfurpauit , q u * tua verba fu n t, videris anxie q u x r e r c , ncc inuenire p o lle , h x c i me accipe. Gratiofi ig itur diifti generaliter , qui gratia domi polleban t; qui apud principes c iu iratis, m agiftratus,Sc alios gratia valebant, qu os v u lg0 d icim u s, gens de credit. C icero in V errinis; Eum ille ab equite Romano fplendido, drgratiofo, Cn Calidio. Er partim. Atque fic gratia apud eundem pro M u rx n a ; Prafirtim cum hac eadem res plurimas gratias, firmijfi- mas amicitias , maxima fusi,a parias ■ Sed fpccialiter etiam gratiofi dicti , qui in grati.i populi erant , atque ex co prunas partes apud eum te n eb an t, qui G rxcis p ftm - ■ns d iceban tur. Plautus 111 M ilite ; Is publice legatus Naupachm fuit- Magna rei- publica ntmpe hic tu grana efi . %K*wn lus

A L M A S I I O B S E R V A T .

'AD I VS A T T . ET ROM. LIB. V. 387

verbis optim e exprim ebat. Sic aptid T . L i- uiurn, l i b . X X X I X . Plebei) quoque gratiofi homines petebant, L . Pora tu, J9 Terentius Culleo. Ita qui in fenatu gratia , Se potentia florebant» gratiofl funt diifti. Seneca, epift. xi v . Interdum populus efl, quem timere debeamus. Interdum, f i ea duitatis difciplina e f l, & plurima per fenatum tranfigantur , gratiofi timentur in eo viri. Qu_arc potensScgratiolus apud Q u in tii. D e ciam . c e u v. E x altera parte homo potens,gratiofus. Iteru m ; Satis alioqui daturus efl poenarum mter mimicos potentes, efi mimicos gratio-

fos. v b in efcio an legendum , potentes,efioratio- fos. Verum ygeiims quandoque dicuntur ge n eraliter, qui in reip. adm iniftratione verian- turjquod quia fieri non poteft fine do& rinaali- q u a , Sc ingenij cu ltu ra, hom ines p o lito s , Sc do ftrin a excultos hac appellatione fie pe don abant.Ergo yactirnt cranti)»«*7nui,Scq u im\i- n n li fiov. am plexi cran t, quorum fcopum dicebat efle A riftotcles, lib. i.N icom . cap. v .h o norum adeptionem . oi 3 yaeicmt xj n/amnu), ni(duj. f f i mtJTiK» fis toto oi ríroi. V ides i b 170 v mt.ntr.iy ftotomy yaedvmy eflc,X£Í nu y erfuy.- rtxuy.• v .T r ia v i t i genera conftituebat eo loco A ri- ñotcies,amhxucir'oy,ynrniyJy, Sc fl<ap»71x0,: quam diuifionem fcquebatur Plutarchus q u o q u e , lib .d e libcroru m in ftitu tion e;n ifiqu odis ■orxn- oir.iy appellat (iia/, quem A riftotelcs mnottar, q u ia ersxxTir.il, Sc mt.ntrds fine res eadem eft. H anc diuifionem ita exprimebat S en e ca ,lib . de vita beata, cap. yh.Pratercatria genera fune •vita , inter qua quid fit optithum, quari folet. Vnum voluptati vacat . alterum contemplationi ; tertiumaftioni. T ertiu m gc n u sh o cc ft rfi yatd.71« , quos etiam «gurr««V appellabat Ariftotcles loco m odo citato .N equ e enim quam - lib et aitionem fignificabant his verbis , fed eam , q u xp u b licis offic iis ,S ca d rctn p . pertinentibus occu p atu r, qu od v itx genus belle exprimit C icero pro S ex tio , v b i -ñ> wmhawtir. I» Í Í» , Sc7nt.n1x.iv, fiue inter fe confert.Sed mihi omnis oratio, in q u it , efl cum virtute, non cum defidia ; cum dignitate, non cum voluptate ; cum q s, qui fe patria ; qui fuis ciuibus, qui laudi, qui gloria , non qui fomno (fi conuiutis, efi delcñationi natos arbitrantur. N am f i qui voluptatibus ducuntur, efi fevitiorum illecebris, efi lenoctnijs dediderunt; niijfos faciant honores, ne attingant remp. patiantur viros fortes, labore ; fe otio fuo perflui. Jflui autem bonam famam bonorum, qua fo¡a vera gloria nominari poteft, expetunt ; ahjs otium qu arere debent, (fi voluptates , non fibi. Sudandum eft his pro communibus commodis ; adeunda inimicitia ; fub- eunda fiape pro rep. tempeftares; cum multis audacibus , improbis,nonnunquam etiam potentibus dimicandum. N o n potuit fifi yaedrtuy, Sc eorum , qui™» bmKeuirnit ¡Hoy fequuntur, illu- ftrior im ago exhiberi. Ergo yaeiimsquoque funt reip. proceres, qui ad honores gradan- tur. A rfftote les,lib . 11. Poht. cap. v . caoiáô- 01Y, i ysoyov J id riu i xv ieom x i xvi'ness , x W.» ^ J ld lito f i f i T ifS ff : vittoavTÍev 3 * "¿Tt(si. oi f if i rn.no), JicL TO «ft» tar KTOJIIS XVI00» : oi 3 yg-«¡0717, «fei f i j T i f f f l , ioi ioui. Seditiones nafei

folent propter inaqualitatem , non folum bonorum , verum etiam honorum : fed contrario v - trumque modo Vulgus enim propter bonorum inaqualitatem concitatur, jfih i autem in rep. verfitntur, de honoribus contendunt,fi aqsialiter omntbus conferantur. Ibi ygefirni non funt politiores, (fi venufliores ; non item cordati, v t viri do ftiflim i interpretantur ; fed srîtinoi , Sc nimiae), qu i reip. com m odis, fim u lq u cg lo - r ix fu x feruiunt , & ad honores graflantur; quandoque bonis artibusrquandoquc & aliis. N am C ic e r o , |no C o rn e lio B alb o ,ea re gra- tiofos feparat a fortibus. Sit hoc difirimen inter grattofos ciues , atque fortes i v t illi v iu l fluantur opibus fu is ; horum » etiam mortuorum , viuat auñoritas immortalis. H i funt proceres, qui principem locum in rep. op ibus, aut gratia obtin ent. A p p ian u s,lib . iv . d e b e llo c iu ili; liasftoy s oi IBAMI, f iJir.ii f i j í fo , -n¿ yaeti.Txs aum fifi m m üy \¡¡rayeí¡cu mifiiJks , f iK ttf i i s no M a r , a) a y u n O d a . % - f iy . I id C m

Sc T¡um olim appellati. Euripides , H e cuba ; 'i

i J l ' ¿ 1 r r e f i n x i s - n u lo s K fY .X v u i iz c .

H orum dotes deferibit Plautus luculenter in C a p t iu is , vbi H cg io P h ilo cra tem , qui le findebat T ind arum , interrogat, refpon detfub eadem perfona P h ilo c ra tc s;

de genere- natus eft illic Philocratcs} P H - Polyplufio,

Gfisodgenus illic vnum eft pollens, atque honorati fim um .

I I E . Jg u id ipfus hic? Jfthio H O N O R E eft Ulici P H . Summo, atque abfummis viris.

Tum igitur ei cum m alijs tanta G R A T I A eft, v t pradteas,

f f i f id dnntia i Suntne Optuma ?A tq u e hir.c vides gratiolos non filifle fem per , ncc neceflario , d itio res, neque am plai diuirias gratiam ciuium fem per adiundlam ha- btulfe.

v i . Sed âeltms qu an d oqu cgen eraliterap - p e llati,p o litio ris ingenij c iu e s , Sc rerum c o gnitione inrtruftiores.-qua in rc opponuntur tiu mnKois, vulgo. P lu t.in D cm ofth en e; -rj ft ouZ uorreit \anxtiyótAoos Hptera (Ixutxasdt oi 'j yx- eilrns nm noi , *j x fi.li iwii ro nt.uo-/sa, f ftotKxur. Q u an doqu e ita appellantur «i m m iid u ivn , atque ea in re quoque o p p o nuntur n~tt mxnoit. A riftot. lib. I. N icon i.cap.I V . ó i ó u x n u t t cu li % tS ii -istti r / I TXííruv iisoKo- yñSstf tlui yxf JiJktim íu ri. oi mt.ro), x¡ o i ya-eítm t ripovnr. Paulo poft cos videtur appellare s z ,ii . v' f i i~y_ ó.uoíoii oi nsWoi -nis evfo.¿ bm iijiacn. A rq u e codcm fenfu yaedtxm fifi itrluíui, G rxcorum h u m an iores, Sc p o litio res , id e ft , nragis mmAdjuívn appellantur ab Ifocratc in Panathenaico. E t quia ingenua; artes m ores em olliun t, nec ferosefle finunr, yaeítmt ideo quandoque dicuntur viri boni, Sc aoiHKMs, non turbidi ingenij hom in e?,n cc fadtiofi. Q uarc Plutarchus in P h ocion e, 73« df.us f yaeiirmc opponit liis mKinrfftyieoei, f viuneieuie. Sed ad Arrium reucrtám ur.

v n . C u m ig itu r A rriu sM en an d er,d . I.4. non om nem , qui litem h a b u it ,& ideo m ili- taucrit, cxaudlorandum d ix iflet, fed q ui eo

K k ij

5SS A N I M A D V E R S . IN SALMASII O B S E R V A T .anim o m iliti* fc d e d it , v t fub o b ten tu m ilit i* p retio iiorem , vel fpeciofiorem fe aduerfario fa ceret, notam h an cadiccit. N ec tamen

facile indulgentium efi extra ordinem indicationis , qui negotium ante habuerant. Sed f i m tranjablione recidit, indulgendum e(l. His verbis n eq n ciis facile v o lc b a tin d u ig c r i.q u ic u m n e g o tiu m , fiue litem haberent , militiae n o m en d e d e ra n t, etfi non id e o , v t aduerfariis pretiofiores fe facerent. D ix im u s, verbis illis , extra ordinem indicationis ,. v e l A rrium ipfum interpretatum eife qu od dixerat fa cile ,v c l interpretationem illam fuilfe á T r ib o niano, vel a liqu o gloflatore a d ic fta m , vt n oluerit A rr iu s ,m iliti,q u i n egotium haben sm l- lit ix fe dediiTet, facile in d u lg e ri, id e ft , non nili caula cognita , v t fciretur q u o anim o id „ feciflet.Salm afius p .424. h x c indigna aduo- „ cato a i t , qui fe iurifpcritum facit ; neque „ enim g lo flá to rcm adeo ineptum fingi lice- ,, re , q u i p otu erit hic facile in terp retari, ex- ,, tra ordinem indicationis: 5 c aliam interpretationem e x h ib e t ,n o u it io , nondum co n ftitu tx m entis, aut alio cuiufcum que xtatis, icd m entis effer t x , aut certe peífim e a f f c í t x , non indignam . Q u o d igitur a it , nullum adeo ineptum gloifatorem fingi potuiftc , qui illud f a cile ita interpretari p o tu e rit , tem ere a b e o d i- ¿h im p u to . Q u an d o enim eft m aior im n d u l- gen d o fac ilita s, quam vbi te m e re , & fine caufx cogn ition e quid in d u lgctu r; Q u o d autem caufa cogn ita f u ,n o n fit tem ere, nec facile. A tq u e ita facile fx p e in lib risn o ftr is . E x p lu - ribus locis vnus mihi fu ccu rrit, apud V lpian.1. 3. §. 5.' D e min. Celfeis igitur Refpeclo juafit, non F A C I L E hunc quondam minorem m integrum refiitni, fed, f i ei probaretur, calliditate aaucrfartj id ailum . Q u o d ait,y» et probaretur, cau fx cogn ition em includit. A d interpretationem autem , quam com m entus eft Salm a- fius vir in geniofiftim us,quod a tt in e t ,c a c c ite verbis aliis rcprxfentari non poteft. Sic „ ig itur ille , pag. 424..415. A d d it ( Arrium in- „ te l l ig i t ) non tamen facile indulgendum ef- „ fc iis, qui negotium ante habuerunt, q v a m- , , V I S I D E X T R A O R D I N E M illd icatio-„ nis fit. Sic enim diftinguenda cius verba , , (\inv,Nec tamen temere indulgendum efi,extra „ ordinem indicationis qui negotium ante habue- „ runt.H oc v u lt, N o n facile tamen exaudlora- „ tionis gratiam illis efle facien dam , qui ante ,, negotium habuerút e x t r a i v d i c a t i o n i s

„ o r d i n e m , c e r t v s o r d o F v iT ,q u o cau- „ fx a lix poft alias iu dican dx in feriem dif- *„ p on eban tu r, & recipiebantur. Q u o d etiam „ n od ieq ue fit. D c q u o ordine indicationis „ notatiit nonnulla Salmafius in libro d e m o - , , do vfurarum . Iuuenalis in Satyra de priui- „ legiis m ilitum , Expeclandm ertt qui lites in- , , choet anmu. E x t r a o r d i n e m i v d i c a -

,. TIONIS C A V S A , V E L I I S ESSE D1C I T V R , „ QV4E N O N EST IN OR D I N E , A C SERIE

„ CA V S A R V M I V D 1 C A N D A R V M . Q uainilis, , autem negotium habuerit ante m ile s , qu od ,, in ordine iudicationis non fit, fi tamen pro- ,, pter illud negotium m ilitix nom en dedit, „ cxaudtorari debere ait A rru n u s, ncc illi gra

tiam elTe faciendam exaudforationis. H oc " e ft ,q u o d d ic it ,n o n fa c ile illi indulgendum “ e ife , n o n fa c ile p rxftan d am indulgentiam “ ac veniam exaud toradon is. h i c p l a n e “ s e n s v s e s t i l l i v s l o c i ] H x c fanc nimia ‘‘ m irafu n t, q u x alij n em in i, nifi is quoque incerta: fit fanitatis, in m entem venire potuilfc p u to . D e ordine indicationis prunum quod n arra t, merum fom nium e f t , aut certe hominis v ig ilan tis , & minus d o d tis , & c a u tis¿1- ludentisputidilfim um com m entum . D einde, p on e , non fom nium nobis ab co narrari, fed ordin em certum , ¿c bene probatum , quid re fert, caula m ilitis in ordine illo com m enti- tiocaufarum iudicandarum , quem nos ro tu lum d ic im u s, fu e r it ,a n non fu e r it , v t m iles id eo exa u cto ra ri, vel in m ilitia retineri d e bear ; A d d e qu od nec id cx abfurda illa imaginatione exiitere p o te ft, nifi textum inepte v it ie t ,q u o d fime facere n o n d u b itau it. Nam h x c eft e iu s , non c o m e ch ira , fed diuinatio c e r ta , & in dubitata. N ec facile indulgendum efi, extra ordinem indicationis qui ante nego - ttum habuerunt. Q u i fi phren efeos fcctus non e ft ,q u id fit phrenefis nefeire me fateor.stari Jlaoun-fitis ivair ai timei. Sale defricanti hic melius fe habuerit.

v i i i . N o n ig itu r facile in d u lgctu r e i , qui, cum litem h ab eret, m ilitix nom en dedit, nili clare appareat, non eo id anim o fecifle , vt aduerfario p retio fio rem , v e l fpeciofiorem fc fa ceret, & m ilitix priuilegiis aduerfarium vexa ret, vel nifi poftea dc lite tranfegerit; nifi in tranfinftionem rcsccciderit, fiue tranlaclio- ne decifa res fit. Scriptum yu lg o apud Arrium , fed f i in tranfitthonc recidit; pro quo referibendum elTe cxiftiinarc m c d ix i, fed fi in tranfaihoncm res cecidit. Caufidicum ait caufidicus olim fine cau fx di<ftione,h<jcfruftra corrigere tentafté, & om nino refcribcndú,/5d

fiidtranfitilionedecidit. Q u is noftrum fcopum attigerit,Sc an om nino quis cum attigen t,n cl- c i o , ncc fcirc adm odum laboro. H actenus ta-< men cur Salmafij diuinationem con ieftu - r x m ex p rx fcrre debeam , videre non p otui.

1 x. Arrius a i t , e u m , qui co nom ine ex- auctoratus eft , non vtiq u e infam em eife , nec prohiberi lite f in ita ,m ilitix eiufdem ordinis fe d are . D ixi cxauclorationcm verbum ede (¿ímv, ncc a liu d ,q u a m facramenti folutionem fignificarc , ncc m illioncm nc- ceftário , fed gradum quandoque ad I10- neftam m illioncm ; quod probam prolato T ac iti loco. Salmafius ait , errare me longiter, cum fer ibo , v ix exautloranonem vfurpari quotidiano vfit fine aliqua nota , Si co dc- u e n it , v t velle videatur exauftorationcin nihil aliud vnquam e ife ,q u a m fimpliccmia- cram enti fo lu tio n em , allegato codcm T aciti lo c o , fed decurtato , ne a mc indicatus appareat. P oftca tamen m ilites, quocumque modo liberarentur illo facramento , fiue hone- fia mtffionc , fiue ignomimofa,fiue ettam canf i n a , vel grattofa , exauiloran diilos ; Vnde agnolcerc cogitur,verbum elle ,«sW,quod nos d ix im u s, fed turbat fuo more.

r . N o n p ro bat, quod dixim us, verba q u x - lo m alo , id eft, m ala f id e p ro libero fe gerir,d a m tollen d ae I. 19. D ■ D eh b . caufe. q u x c ft L ite enim o rd in a ta ,nec q u ire vera lib e re ft,eiufdem Arrij M cn a n d ti; q u x quidem verba deber nom en m ilitix daré. /. Qui ftatus. 8. D .gloflatoris alicuius efle cxiftim abam .prxftat is De re mil.efle M cnandti. Q u id ille p rx ftctn o n m ultum x 1. Sed v ta d con trouerfiam n oftram rcuer-curo ,cum nihil adferat p rxter auStoricarem tam ur ,v c rb a illa , militia remotus, exiftim auifuam , q u x aliis nonnullis poteft c f lc p ictiofa; e f le , non A rrij, fed gloflatoris alicuius. Id nonm ih in ec cftíp ecio ía . Sed de tota lege Vid en- probat Salm afius; nec e g o , Se fen ten tiam m u- d u m amplius. Setextus integ'cr exfetibendus. to ,n o n tam enáSalm afio m onitus ,q u i in h o -

(fttti de libertate fu * litigans, necdum fententia rum Verborum interpretatione eundem erro- data , militia fe dedit, in pari canfa ceteris fe r - rem erra u it, quem ego erraueram. T um enim rtis habendus efi. N ec exonerat eum , quod pro G loflam fequutus , legem illa m d e cO a cc ip ic- itbcro habeatur in quibufdam. Et Ucet liber ap- bam , qui etfi liber pron un tiatu s, caftris ta- paruent, exareftoratus, id e fi, mtlitia remotus, men c ijc icb a tu r, quia de ftatu fuo litigans m¡- caflris etjcietur. Vtique qui ex feruitute tn It- litix n o m cn d e d e ra t, quarc cxainftorationcm bertatem pctttus f i t , vel q u i , non fine dolo malo, illam putabam cflc cum ign om in ia ; A liu d e g o in libertate moratus efi. jffiui vero per calumniara Hodie fentio , maxime ab V lpian o e d o íh is .q u i fetitus in feruitutem e fi,m mtlitia retinebitur. /• i . V 2 . De bisquittot.inf. ídem verbu m in ter- L cgis fententia h x c efle v id e tu r , v t is .q u i de pretatione dónandum exiftin iauit.Sfdeeyíf*;» ftatu fuo litigans , m ilitix fe dat, pari iure ccn - exauttorauerit, id efi, infierna militaria detra- l'ca ru r .q u o lcru u s.& in tc rim exau& orctur,Sc x e n t , t nter infame s cffictt. Q uoniam igitur ex- caftriseijciatur. Q u od de eo intelligcndum auñorarc verbitm eft yami, qu od quan doque a it lc x .q u i cx feruitute in libertatem procla- facram enti fo lu tio n e m , Sc quam libet mimo-* n ie t, aut a fletatu r, non item d eeo , qui cum fit txem,q u an d oqu eignom inioíam fignificat,ideo in pofleflionc libertatis fine dolo m a lo , in fer- V lp ia n u s, quod cxauftorauent dixerat, de ig- uitutem petatur. E r g o q u ie x feruitute in li- nom iniofaexam ftoratione accipiendum figni- l ertatem p e titu r, non poteft prius nom en m i- ficauit, quom odo Se hic Arrius con tra , q u o d licix dare ,qu am fecundum cum pro libertate eu m , qui de ftatu fuo litigans m ilitix nom en fententia dicta fit; Se doñee res fit iudicata, a ded erat, exauüorandum dixerat,interpretatus m ilitia rem ouebitur. o l iv e r o pro libero agit e ft,a m ilit ia rc m o u e n d u m ,S e é ca ftr is ,lite fe i- b o n afid c,6 ein feruitutem p etitu r, m ilitiá tn- Ücct p en d en te, eijcicndum ; qu od infam em terim retinet. Q u id igitur ilta fibi v o lu n t, & non fa c ieb a t, fiis , cui ftatus controuerfia fa fta licet Itber apparuerit, exauíloraius, id eft m ili- erat, liber erat pronuntiatus,qu od do cet Ídem tía remotiu, caftnseqcieiur l G lofla h x c ita in - A r r iu s ,e a d e m l.§ .8. Exaubloratus, in q u it, eo tcrprctatur , v c h ic , etfi liber pronuntietur nomine non vtique infamis erit, nec prohibendus poftca , caftris tamen eijeiatur , quia de ftatu hte finita mihtia eiufdem ordinis fe dare-Q u a - luo litigans m ilitix nomen dedit. Q u o d x q u i- rc eiufeiem ordinis ? Q u ia m ilit ix m utatio ín - tati non latis congruere v id c tu r;fe d ncc iuris f er ign om in ix fpecies. V o lu it igitur A rrius ordo pati vt h x c ita accipiantur. N am qui de interpretatione fua exauéborationem illain ftatu fuo litigat,dc feruitute in libertatem pro- leuare ignom inia? qu od in contrarium fen- clam ans, fi lententia pro libertate data caftris fum accepit Salm afius. Sed hac de re po- cijcicnd uscft,m u ltom agisab ijs rem onendus ftea.e ft ,c u m ftatus caufa adhuc pendet. Q u orfu m x n . N equ e feruiigitür,n equ e q u id u b ije rá tigitur fententia fecundum cum data é caftris ftatus lite pcndctc militare poterát, Se acaftrisre ije id e b e re d ic itu r ,cum iam ab iise lfct re- arceb an tu r;n o n q u iaq u ifu n tfta tu sd u b ij,fin tm o tu s,p en d en te lite? A liud igitur vcllc lex iam in fa m e s,& igrom iniofi. Infam es á m ili-v id c tu r .E tfic r g o qui ex feruitute in liberta- tia arcebantur; non o m n es, qui arcebantur atem p ro clam at, ordinata liberali caula liberi m ilit ia , erant infam es. D c fta tu , Se m oribus loco*habeatur quibufdam cafib u s,eu m p en - m ilitum inquirebatur prius, quam m ilitix no- d cn tc litc écaftris eijcicndum dicebat Arrius nlcn darent. S en eca,ep ift. x l v . N on omnes M en and er, v ta d cam rem quod attinet,nih il curia admittit. Caftra quoque,quos ad laborem, ci prodeflet libertatis ca facies. Q uare lcui C'periculum recipiunt, faftidtofe legunt. Si qui im itatione lubenter legerim 111 ca 1. 19 . N ec n o n erantintegri ftatus, vel feruitute, v c lig n o - exonerat cum , quod pro libero habeatur tn qui- m in il rcijcicbantur.Se fi fefellerant,deprehen- / ufdam , v t licet liber apparuerit, cxautloratHs, poftea expellebantur, Se caftris arcebantur id efi mil tia remotus , cafiris eijdatur. A dd it p<cna affecti. C h ry fo fto m u s, H om ilía in iu - Arrianus, Vtique qui ex feruitute in libertatem feriptionem altaris ; mutuos «1 m ,petitus fit i quibus vcrbis definitionem p rxee- *) dyoi. ¿N c ¿ysñlfiroj Nhoe : ¿Ale c&JJÍitiu dentem ciad p lica t, qui cum fcru irc t.in líber* olvá-rte : ¿ m í ¿ai ¿uü J'ikoe di ¡Mn ituueíxe ae- tatcm proclam ara!,autcratafleitus; ab eaexi- Cákktreu t •fff c(j.t¡uVV Kg.Ttch¿yj. ¿k ¿ni i in it cum qi;i inpoflellionc erat libertatis, v t tuae í t auné , ¿kk¿ x) ¿m ¿$1 ¿hnu-mxicü/ ¿ y i-hic pendente caufa ftatus in militia' maneat. *¡ ñ n tise K&nii. ¡ac™ 38 me ntió.tgnnQ u id autem fignificabat his v crb is , q u x co n - ¿¡stíge me ¿m C i* ¿utyafemt os¡mi üe t i nrfe- nexa hxren t? vel qui non fine dolo malo in l i- s u r i , xfciayuoi, xj r ita ft rgUefen m rns fiid S bertate moratus eft. Sane inri illi fubijeerevi- xu¡t/|, fume -non icuvi)Ofü¡ ¿Vi ajjtii annoKdjxoó.- detur ,-noneum tantum qui cx feruitute in li- t oov -f SoktUe í vonfl.'» , ¿tac tic míe djante bertatem vin d icatu r, lcd Se, qui non fine do- ioXldioa. Bellum quoddí,ae certamen fu nt res i fia .

K k iij

A D IVS A T T . E T R O M . LIB. V. jSp

350. A N I M A D V E R S r I N S A L M A S I I O B S E R V A T .Nem o certat, qui ferum fic ; Nem o m it t a t , ejtti f t famulus j fe d f ferum quis ejfe deprehendatur , e militum catalogo,poma prius affettus , e x

pungitur. N eque in hac tantum militia , fed dr tn Oljm piacls certaminibm t dem mos obtinet- Poft triginta enim dies , eos tn fuburbtum deducios per omnia loca circumducunt,dr toto theatro fedentes clamat precco , Num quis hunc accu- f i i t i v t omnis feruilis macula fufpictone dctcrfa, in certamina defendar■ t'yxeínr, id d iecbant.tam in m ilitia , quam in certam in ibus, Latin i probare. T raian us ad P lin iu m , á q u o con fu ltu s c ra td c pom a duorum fcruorum in ter tirones repertorum , qui iam facram ento d ixerant,n ecdum tam en in num eros relati erant. N eque enim, in q u it,multum intereft, quod nondum per numeros diftributi funt. Ille enim dies, quo primum probati fu nt , veritatem ab his originis

fu a e x ig it. A tq u e hoc verb o vfus eft n oui tcftam enti interpres, cpift. n . ad T im o th . cap. i i . iS n ! t(ftt Hl/atos tlinf.im tu mis 7 » /Si» vyayu*. ■niaie, ha nS KozctTt 1tfi<rr, Hemo militansimplicat fe negotiis feculartbm, v t ei placeat, cui

fe prob'auit. A tq u e fic vetuftiflim i qu iqu e v e rbum illu d tfjcnkcyut e xp re ile ra n t, qu od alij p oftcaretin ucru n t.S ic apud C yprianum ,epift. ad p resb ytero s, & diaconos Furnis con ftitutos i Nem o militans Deo obligat fe moleftiis fe - cularibus , v t pojfit ei placere , cui fe probauir. N efeio an is ,q u ilo c u m illu m p rim u s ita c o n - u e r tit, fcripfcrit, qui f e probautt, qu od efle p u to con ucn icn tius. N am «' probaredicebatur m ilite s . quos legebat, quia eos non aflum ebat nifi probatos. Suetonius in Iuho Cariare i M ilites necjue a moribus , ncsjue a v ir tute probabat , fed tantum d viribus. Sed ad rem.

x i i i . Si qui igitur de ftatu fuo Htigantcs mil it ix nom en d ed era n t, exaud orati c ijc icban - tur c caftris .,qux exau& oratio infamiam non im p o rta b a t, notam aliquam adfpergebat. L ite ig itur fin ita, fi liberi pronuntiati e ra n t ,m ilit ix re ftitu eb an tu r, quippe qui eflent integri ftatus. L o n ge aliud fc n fit& fcripfit Salm afius, „ p. 4 17 . Q m a exauftoratio , in qu it,n o n fem - „ per ignom iniam in fe rt,fed tum dem um ,cum „ fit ign om in ia caufa , id eo Arrius cx a u fto - ,, ra tu r, hic interpretatus eft, m ilitia rem oue- , , tu r , ac caftris eijcitur. H o c enim proprie , , verbum in his m ilitibus folitu m v fu rp ari, „, qui cum ignom inia exaiuftorabantur. A ca- „ ftris, v e la m ilitia , vel ab exercitu dtmoueri , , d ice b a n tu r, vt fenatu m oneri, quos cenfor , , notans fenatu e ijcieb at.] Exauftoration em non fem per ignom iniam inferre verum eft, q u od oftendim us antea; 6c exauftoration cm in d. 1. 19. infam iam com item h a b ere , ipfo A rrio in te rp re te , falfiflim um efle fatis fttper- que dem onftrauim us. Imo v o lu it fignificarc Arrius .ex a u flo ratio n em illam efle fine infam ia , quippe cum dc ftatu e iu s, qui exau¿forabatur, nondum conftarct : cxauctorabatur autem , quia qui ftatus controueiiiam patiebatu r , non poterat intcriin m ilita re : quare m ilitia fo lu en atu r, Sc c caftris cijciebatu r, donqc dc illius ftatu pronuntiatum cllet. Fallunt «cum eft, a caftris, vel á n tilitia , v e l ab exerci

tu rem oueri, de iis vfurpari fo lita , qui cum ignom inia exam ftorabantur. Falfum denique e o s ,q u o s C cn fo res fenatu m o u eb an t, fuilfe ign om in iolos. D e his videndum .

xiv. V lp ia n u s/.t.$ .z . De his,cjuinet.infam . ignom iniofam m illioncm tories efle i i t , quoties i s , ejui m ittit, addit nominatim , ignominia caufa fe mittere. Semper entm ait debet addere cur miles mittatur. M ilfion is, q u x ignominiae caufa nom inatim fit, exem plum eft in lo co ab o m n ib u so b feru ato , Sc á Salm afio repetito , cx H irt io , dc bello A frican o, lib . 1. Ib iA u ien u s ab exercitu rem onetur ign o m in ia caufa nom in ad lo ; fed quia & alij fim ul dim ifli fu n t , non addito n om in atim , ign om in ia cau liieo s efle m illo s, q u a t i p o tefta n ij fuerint ignom iniofi; & ideo lo cu sin teger exm b en d u scft. Ibi igitur de fu ggeftu C a fa r ,conuocatis om nium le gionum trib u n is, ccn tu rio n ib u fq u e; C. A nien e, quod m Italia milites P . R .cont'd remp.in-t fligafti,rapinafjuc per municipia fectfti; quodque m ihi, reique publica inutilis f u if t i , (¿r pro mili tibui tuam fam iliam , tumentaque in naues im- pofuiftr, tuaque opera, m ilitibufjue tempore ne- Ceffario refp.caret, obeas res, ignominia caufi, ab exercitu meo te remoueo; hodieque ex Africa abeffe, dr quantunypores, pro fici f i iubeo. perae que te, A . Fontei, quod tribunus m ilitum , fid i- ttofus, malufque ciuis fu i/ li, ab exercitu te d imitto. T . A llien e, A I . T iro , dr C. Clufane, cum ordines in meo exercitu , beneficio, non virtute confiquuti, ira vos g fferttis, v t neque bello fortes, neque pace boni aut vtiles fueritis,dr magis in fiditione , concitandifjue militibus,ad- uerfanorum noflrorum imperatoris , quam pudoris modefliaque fu eritis ftudtofores, tnd mos vos effe arbitror , qui in meo exercitu ordines ducatis,mijfifque fd cio , dr quantum p neftis abeffe ex A fr ic a iubeo. H ic cum A u ien u sab exercitu rcm oueatur ign om in ia caufa nominarim, ceteri ab exercitu d im ittan tu r, m iflique fiant, non repetita ign om in ia caufii nom inatim ,queritur an hi qu oq ue cenfeantur ignom iniofi, qu afifu ppleta ign om in ia c a u fa ,q u a p rxcef- icrat in A uien i m iflione, velu ti tacite repetita; q u om od o cenfcntur q u ad am repetita m fpecic l. Scia. i o . <j. z. D. D efund. tnflr. dr in-

flrum .leg. I. Libertis. 10S. D. De cond. (¿■dem. Si aliis quibufdam . Sanccrfi ign om in ia nota repetita non e ft , hi tamen non videntur ign om in ia prorfus im m unes, cum cau fa m iifio- n isadicifta fint fanc ignom iniofse, aut ign o m in ia procreatrices : qu od videtur fum ccre ex his verbis V\phn\,Semper entm debet addere , cur miles mittatur. Q uare ctli fine ignom i- niam ifli fu n t, nihilom inusignom iniam ilfi in- tciligu n tu r,q u o d addebat M acer,/.M ilites.ij. JS.3. D erem il. Si caufaadiedla nulla era t,etfi #a erat ignom iniofa . tamen ignom inia ccnfe- batur exau d orato condonata. H inc Sc illud apud M acrobium , vbi d c io c is A u g u fti: Trba-mtas eiufdem innotuit circa Ihrcanium deditum viros iuuenem , quem cum caftris excedere w f-

fiffet, Cr ille fupplex hac deprecatione vrerctur. epiomodo ad patrias ftdes reuertar ? ftOujd pa

tri meo dicam l rcfpondit. Dic me tibitufplicuijfe. E rgo caftris excedere iulll,aut a m ilitia remoti

AD IVS ATT. ET ROM. LlB. V. ***non erant protinus infam es , nifi ignominiae nota inulta e fte t, aut caufa miffionis adiedta ignotniniofa: veletiam , qu od addit Vlpianusd .l . i . infignia militaria detra& a, lice tn o n ad - d id ifict im perator , ignominiae caufa fe eos cxaudtoraflé. Sic S eu erus, cumpraetorianos, qui Pertinacem interem erant, cxati& orarct, veftim enta militaria iis detrahi iu í f i t ,& nudos d im itd,ac longe á R om a c x ce d e rc : m i rsonfUUnfíeit vuxi spanuns w w , aanfrlmt ts i u ic , nui anroPóeaviar * estr/as «fei y¿!¿Tt í’;^i TV. Í SpctTIUTI&S H 'U Vlti & 7r07ftU TIIV. 7 t ÓuílS

amívou úc mffwiwm d Peipus. Et qua: íeq iiu n - turapud H crod ian u m ,lib . 111.

xv . Iubebat Im perator longe eos ab R om a excedere, qui crat a ffcílu s eiufm odi in fa m is, qu od obferuabat etiam V lp ia n u s, tefte M o - deftin o ,/.5 eí/(>" mihtes.Z.§. 9. D eexcuf. EiuS v c ib a fu n t. Scribit autem¿r Vlpianus ttit. Sed ignominia mijfi ab vrbtcis plane tutelis-excufa- bantur: e¡uia ingredi eisvrbem nonlicer.Quod confirm abat ctiam M accr, d. 1. M iles. § .4 . E t is, qui ignominia miff.ts efl, neque Roma, ñeque in fuero comitatu agere potefl. Imperator autem Antoninus poteftatem cis dabat, m orandi vbi v e lle n t, p tztcrqu am in iis locis,a quibus fpecialitcr arcebantur. /.3. C- D e remtl.

x v i . Si caU lanulla nuilionis ad ieita erat, milGo crat fine ign o m in ia , v t d ix im u s, etfi cau fahoneftan on elfet. C u m dico, fine ign om inia, dico,fine ignom inia iuris, etfi e iu s, qui ita m ittebatur,cxiftun atio grauarctur.ac fic ignom iniat afflatu contactus c ifc t; quanquam non plane deturpatus. S icq u i acu telarcm o- uetu r,au t caufa nulla adicdla , aut q u z infamiam n on irrogat,vclu ti ob feg n itiem , vel ru- ftic ita tcm , inertiam , fim plicitatem , v c lin e - ptiam , in tegrz fain x habetur. /. tutor. $.§.vit.J■ Hac emm. 4 .5 . i . & i . D -Dc fufp. tut. A tq u e h z c d e fecundo Salm afijerrorc.

x v i i . N e q u e isq u o q u e le u itcr errat, cum eos,q uos C cn forcs fenatu m ouebant, ait fuit- fc ignom iniofos. Sane qui a C cn fo rib u s n o tati erant, non crant infam es. Onerabatur pudor eoru m , Sc prem ebatur aliquom odo opin io , non corruebat; vt perperam exiftimarit Salm afius, c u m , quem C enfores fenatu m o- uilTent, eadem infamia laboraffc,qua qui a militia rem oti crant, addita ign om in iz caufa. Ea de re pluribus differit C icero ,p ro A . C lu e n tio , vbi iurisiftius przcipuam hanc rationem adfert, qu od cenforia nota non haberetur pro reiudicata.ncc eorum anim aduerfioiudicium effet, aut obferuaretut iudiciorum ordo. Ibi igiturinter cetera ; Sequitur id, quod illi iudicium appellant. M atores autem nofiri nunquam neque iudicium nominarunt, neque perinde ,v t rem indicatam obferuarunt animaduerfionem, atque auElorttatcm cenforiam, ¿rc. Iterum i H ic primum illud commune proponam,nunquam ani- maduerfionibus cenforqs hanc ciuitatem ita contentam , v t rebus indicatis fuijfe. N eque 1n re nota confsmam tempus exemplis, ponam illud tantum ; C-Getam.cum a L . M etello,& Cn. Domitio ex fenatu eieclus ejfet ,cenforem ipfum pofle a ejfc f a l l u m c a t u s mores a Cen for ibus erant reprehenfl, hunc pojlea,¿r pop-Rom. ¿r eorum,qui

in ipfum animaduerterant , mOrtbtli pra fu ijfe. ffiuod f l illud iudicium putaretur, v t ceteri turpi iudicio damnati in perpetuum omni honore,& dignitate priuantur,Jic hominibus ignominia notatis,neque ad honorem aditus, neque in curiam reditus effet. Scc. P aulo p oft; Deinde pretores vrba ni, qui iurati debent optimum quemque in

feleSlos iudices referre, nunquam fibi ad eam rem cenforiam ignominiam impedimento ejfs oportere duxerunt. E t q u z ibi fequu ntur. S i q u i ig itur fenatu m oti crant a c en fo rib u s; fi q u i tribu m o ti; fi quibus equi adem pti; d en iq u e, fi qui quibufeum que notis cenforiis fuerant afperfi, in te g rz fa m z crant. N c c m irum , cum ipfi ccn fo rcsfefe fxp e inuicem notarent ; c u - ius rei exem plum illuftrc exftat a p u d T . L iu . lib . x x i x . in c cn fu ra M .L iu ij S a lin aco ris ,Sc. C laudi) N eron is. Sed de his hadlenus.

x v i i i . V t autem ad 1. 4 . D c r c m il. reuerta- m u r,n o n om nis, qui cum litem haberet, m iliti z nom en d a b a t, á m ilitia rem oliebatur,feci qu i id e o m ilit iz nom en d a b a t, v t aduerfario pretiofiorem ,fiue fpcciofiorem fe faceret; q u o cafu foluebatur facram cn to ,& á m ilitia rem oliebatur, fed fin eign om in ia . M ilites fane lites fuftinere p oteran t, & quandoque etiam m o - u erc,q u o d vel vltim a Satyra luuenalis abun de probat; fed fi quis litem habens m ilit iz nom en d abat, non m ilit iz dare fcexiftim abatur, fed litis efficacius p crfeq u en d z occafioncm q u z re re . A dd e, qu od etfi m ilitibus litigan di ius erat, om nes tamen litigandi occafioncs fu gere, quantum poterant, debeban t, vt m uneri fuo vacare p o fle n t, Sc principi, ac reip. feru i- re. B. A m brofius.lib . 1. dc officiis, cap .xxxvr. Etemm f i i s , qui imperatori m ilitat,* fufceptio- nibus litiu m , aElu negotiorum forenfium,venditione mercium prohibetur humanis legibus,quanto magis qui fidei exerce: militiam ,ab om ntvfu negotiationis abflinere debet ? Q uarc ncc pro patre, v e l pro m atre, v e l ctiam v x o re ,p ro cu ratorio nom ine miles experiri poterat, cum,inquit Im perator Alexander, verbis , q u z iuris illiu s rationem fignificant, neque defenfionent alienam fufiipere , vel redimere negotia , v e l quafi fuffragatorem accedere , vtilitate publica permittatur. I. M i/item .y. C. D e jproc. O b fta t igitur publica vtilitas ne m iles (it procurator. O b fla tetia m n e fit tutor, aur curator. /. M ili tia. 4 . C. Jfu t dar. tut. vel cur. pojf. Sed n cc accufare poterant, propter facramentum, inquic M acer,/.8. De accuf ¿rm frip t. Q u are,propter

facramentum ? A11, quia cum dicebant facra- m ento, m ilit iz fefe, & faluti p u b licz penitus deu ou eban t, & folisvtilitatibus publicis debebant occupari ? l . i ¡ . C. De re mil. A n propter honorem m ilit iz , q u z ratio quoque eos á d e lationibus arcebat?/. Deferre. 1 8 .$. ¡ . & 6 . D . D e iu r .fifc . Excipiebatur crimen m aicftatis. N am in e o crimine Sc deferre, Sc acediare poterant , quippe quodadfalutem publicam pertineret : quam caufam tangit M odeftin us,l.fam ofi.y .§ .1 . D. A d leg. lul.m aiefl. vbi pro defendere, quod vulgo lcriptum exftat , feribendum putabat vir am pliffim z dignitatis, Sc p rzfta n tilfn n zeruditionis, P. F ab er, deferre; quia feriptum in B afiliu s, asm». Sed vulgat»

K k iiij ’

I


m A N I M A D V E R S . I N SALMASII OBSERVAT.le & io defendi poteft , v t dicat M od eftin us, m ilites, etfi caufas alienas defen dere non pof- fin t.q uod p recip uo fauore dignum eft, polle tamen deferre, Se accufare in crim ine m aieftatis, hac ratione, quia qui pro pace excubant, magis ad banc accufationem admittendi funt. E t Yknc fub malis principibus ca in arte m ilites praecipue fc exercebant, vnde minus cautis pe- ftis fxp e creata. A rr ia n u s .lib .iv . DiiT. Epi£t. cap. v lt. Itu Jt) \ssv U t ffxtin-ffl ‘ 1 óoriTtie hx/sUaniTai. afxKíiyiiy.i mi C(g.iidnU %»fs«Ti ¡S l’JTKU , xai áplx'ufocs rgxas kí}W ¡b Kamag , tira ou , ¿caif isíy)£)i ojjts misal d oríciat, T j J OM7V1 T k t i A e i m s H a b r e m o s t k i y t t f k x ) o jo t o s % cx

V&n7e,tÍm AS tic o.imyi. Sic etiam Roma minas cauti capiuntur, Afftdet tibi miles in pagani habitu , Cr Cajari obtreñare, Cr de ee maledicere incipit. T um tu, quafihoc pignore fidem eiusad- ftriñam habeus , quippe qui maledtíla illa fit exorfus, promis tu quoque animi fenjd. Cr ftatim vinculis onuftus abduceris. Nefarias iftius artis a m ilitibus tra fta tx exem pla exftant apud D io n e m , in itio lib . j l y i i i . Am m ianum M ar- cellin u m , Se alios.

x i x . V t ad re m , in genere m ilites om nes d ciuilibus negotiis,Se negotiation ibus abduceb a n tu r, v t principis fa lu ti,cu iu s fu m p tu a le ban tu r,in u igilaren t, Sefe totos c ic u r x m anciparent; quod trad at Bafilius,prooem io afee- ticarum inftitutionum . «Air c fjm aw r otxlu uaixrxd/x^l ,• b’A xaiinir xy{ui aicjfixXkniu , «A'

ifmtúcut miriktue pt*/x¿Twt mesctxxis iyKXTx,ul- yjp). «Ait tfftlJicufaof tuirhira-xi 7«it r b‘xT(xf- ixxmlxii , lyce tJ sty-nkoyimlH XfiOt. f >xf spx- TtUTll ’ %1 /sxaMXXf. «’ A i TOei^Ul ItWTti»A' afea TB7« xyihutyxi. 01W xriayv axiri '7X77y.fiTrJx itis •ú»oxéois, is x urlae •ucytxytxa.nt. N e mo miles domum adificar, nec comparandis aoro- rum pnjfeffionibus vacat, neque vartjs mercatura generibus,quibus opes parantur, fc im m ife t. N emo militans Deo implicat fe negotifs fcu larib us, v t ei placeat qui f probautt. Alim enta miles habet a rege, nec opus efi ve in ijs quarendis fe occupet. Om nium , qui regi fubdtti fu n t, domus ei vbique patent. V erb a ifta obferuanda fu n t;

c(g.riÚT»t ijft! (¡xnMKxt: q u x ratio ip la eft, quam perftringebat Leo 1 .1/. C. Oe re milit. m i!ites, qui d rep. arm antur,Cr aluntur , folts debentvtilitatibus publicis occupari. E t pleni iis V e g e tiu s , lib . u . cap. x i x . Siquidem tncon-

gruum videbatur, Imperatoris m ilitem , qui ve- fte , Cr annona publica p febatur,vtilitatibus vacare priuatis- Sic C h ry f. H om il. de pasnit. t 2

jS , tlsri uoi, Xk/As iytl 0 f©tT/»7»f ix. t cfxjCi- Axi ao-rii , tai H* «|i»r * -f spxnixe , x«i srokiuo\1& T {sxcis.ixi,TSitiSt ontp u m , 770'í jíj B 7 lusi ■fuiieiTXl » (« r Bxoiktas T fliiuilQ- , j 9

bxmhiat fsii ¿quiit tuiiQ- ; 0 1 td enim , quafi, militent m ilitia iuuat, nifi ea dignus efi , C pro rege p um at, qui eum alit ? Nonne enim poena afficiendus eft , qui cum fumptibus regis alatur, pugnant pro to detreclat ? A tq u e h x c obiter.

C A P V T X V I I I .

De quxftu meretricio.

A d caput X X V . Obferuationum ad ius Atticum t & Romanum.

1. Rctratlatur quafiio tractata Oitferuationum cap. X x 11. A n m eretrix petere pofiit in iure, quod fibi ob corporis vfum eft promijfum , Cr

JcntcntiaSalmasij ca de n ajfirmatiua proponitur.

X. Contraria fententia ajfertio.J. Primum Salmasi/ argumentum excujftm . Non

omne,quod licet honeftum ejfe .Licere dici pluribus modis. Scortatio apud trentes fere inter •ra aSixfogg, etfi inhonefta. Lupanaria tolerata ad vitandum maius malum. M eretrices probroja , & vcfttmcntis d matronis d i- ftinfta .

4 - Secundum Salmasi] argumentum diluitur.5 - Lenones, Cr meretrices p ra fn ti pecunia mer

cem fuam vendere.Salmasi] meretricum caujds cx£dilibus adtri-

buentib tam faifa, quam ridicula opinio ■ Pro- fefiiones meretricum apudvAdiles. Faifa Cr aha obferuatio , qua matronis meretricium quaftum Itcutjfc profiteri ait. Taciti locus in contrarium finfum abeo contortus.

7 • luftitti locus d Salmafio foede vfurpatus ad probandam priorem de meretricum mercede obferuationem. 'rarotifui. Illi an

nona curam habebant, (fine quid m foro in - iuriofe fieret i H i difciplina publica in locis publicis.

8. lAEdilium ojftcium ea pene omnia complexum.9. Jufiini locus expenfus, & tlluftratus.10. Si quid peccabatur in foro contra difiplinam

publicam , coiret tum ab agoranomis; f i alibi• m locss,aut vijs publicis, ab afiynomn. Pa

ter ciuiratis. Emendatum aliquid N ouella 17.

11. Liber Papiniani ftngularis xfutoiunie. xnyt- (¿•1, tAidiles municipales. V iarum , c r itinerum curam habebant. tA idiles infpeclores eorum, qua honeftatem, Crdifciplinampublicant ladebant. Matronas ftupri compertas apud populum olim accufabanr.

IX. rft ovyygxflui m fiioui apud Pollucem.13. Syngrapha inter lenones, aut meretrices, &

ganeones, qua- Earum exemplum. Abominandum contra naturam fcelus apud Gracos, Cr Romanos iufto D ei iudicio eos obcacantis, vulgatum. ¿mbv/Aiii. ioniu/da. xemuse *p¡«ir. ffll/Af ogfi.

14. D ua leget A ttica adcoircitionsm Ulius ftagi- tij pertinentes.


A D I VS A T T . ET R O M . LIB. V.Ij.uj3eií' ¿tedie «f«c. Ir:mrtu, c r con~

tumelia eodem fer.pt apud Latinos. l (r. Imuria id genus puero ingenuo fa lla vindi-

llam perfequebantur ij , tn quorum potejlate erant. M orte quandoque, quandoque pecunia vindicabatur.

17. Stuprum in puella commiftum eadem lege coercebatur, mis vtrumque fixu m complecti*- tur. inuJuiut.

iS . ¿fita de ftuprt interpellabatur , iniuriarum

x x i . capite O b - fcruatiorqim ad ius A tticu m ,Sc R om anum , ad xxv. tranf- gredim ttr, q u iaca - p itaintcrieéia a nobis examinata funt lib. 1. N o s igitur cap.x x x i i.O b fc r- uationum 'no(Ira

rum q u xftio n em traftaueram us, An m eretrix polfit petere in iure quod fibi prom i (Tum eft ob corporis vfum : atque aftionem hanc iurc R om anoefledatam negauim us. Salmafius in aha fententia effe fe a it; quod ci facile con cedo, nec pluris, quam debeo , facio. Sed criticus aurichalcho contra carus debebat locum fiiltem vnum proferre , vel perperam acceptum , & , quod fo lc t ,c o n tra feriptoris mentem contortum ,quo fententiam luam quoquo m odo tueretur. V e ru m , pro veterum tc fti- m on iis, argum entis tantum a g i t , iis tamen fortiflim is,q u xp ag. j j i . con tin en tur, his ver- „ bis ; H odie quoque R o m x cum fummus 3> Pontifex meretrices to leret, & orop-mui tÍms »> cx earum capturis percipiat , non aliud in »> hac quxftion e pronuntiandum , quam qu od >> lurifconfulti Rom ani olim refpondiflent >, confulti fu per h o c , an meretrici promiflam j> mercedem petere liceret. C u i enim du- »> bium , quin illis m orib usa¿fionein habuerit » meretrix ad exigendum , qu od fibi pepigif- >) fet, vulgati corporis pretium t C u i corpore >, merere licu it,an nonlicuiflet m ercedem ob ,, hoc p aftam , & promiflam rcpofcere ? Q u i 3, minus , quam exigere m ercedem o b rem „ aliam q u am lib et, aut operam locatam 5 L u - „ panaria publica cxftabant ; proftabant in his „ vtriu lquc fexus m eritoria fcorta & c . Si , , q u o d ex co ru m qu xftib u s vcéfigal caperet 3, rcfpublica, vt fx p c faclii, tam R om x,quam „ in G rxcia , tanto magis e x ig en d i, & petendi „ ius i is fu it , qu od pro concubitu p a ftx ef- „ fent. Vnde enim v e& iga l publico foluerent, „ (i ip fx petendi facultatem non haberent, „ quod fibi foret promiflum ? ] H x cfu n t viri acutiflim i argu m en ta,in quibus p eccit non vno m odo.

11. Sed antequam h x c refellam us,quodfa- ciem us paucis, opinio noftra confirmanda eft argum ento nouo , quod non probabile m od o , fed om ninoneceflirium exiftim o. N am fi dubitatum eft,an condicere liceret,q u o d meretrici eflet datum , cam , quod fibi promiflum eflet,petere non p o tu iflé , videtur e fle in d u - bitaci iuris. Alias valde ftu ltafu iflet,m fallor,

s p í

agere poterat iure Romano- mt&g. t«tx«A»0ííí'. 19- D e flupro per vim feruo , vel ferua Hiato

quibus aliiombus ageretur iure Romano- Con- teilura ad l. vir. D . D e ofjic. praf.

10 . Differentia inter orópyou 'a ficulo plufquam depiaur.ro conftituta. i-nepSt. Scortum. tfú~ tflooi, <¿-uopia.

11 . oripni (¿r imiptr.ÍTis , quibusJyngrapha data erat, non poterant tamen agere ex fyngrapha. Cui vfui Jjngrapha illa.

Confultatio,an quod datum fuerat m eretrici, repeti poflet, cum id,fi datum non cflet, ea petere iurc potuerit. E rgo vt hom o fu a fenten■* tia, & ad-nyápmdoitrinam fuam aflerat, eum conftituere o p o rtet, m eretricem , qu od pro fua opera p e p ig ifle t, in iure petere potuiflé , nec tamen abfurde.aut fine ratione dubitatum á p rudentibus, an, quod ei darum erat, repeti iurc p o fle t, cum do lo fa c ia t, qui p e tit,q u o d ip lc reftituerc debet. N u n c cius argum enta difpiciam us.

m . Prim um ig itu r ,e x eo , qu od corpore q u xftu m facere lic u it , co llig it Sc m eretricib u s,q u x corp u scorp orc alunt ,licu iflcc x ig e - re m ercedem pudoris venundati aut locati. Cui corpore merere licu tt, an non lictu fiet mercedem ob hoc pactam, Cr promtffam repofeere IBonus v ir perpetuum errorem errat, id om ne, qu od lic e t , honeftum efle putans , opinione pratta ,q u a prxeipue nititur tota illius d ifp u- ta tio d e vfuris : qua de re alibi. A tq u i d ifccre debu it i fapientibus, non omne , quod licet, honeftum e f le ,q u x funt verba P a u li, /. 1 4 4 . De reg. iur. qu od exem plis, & tcftim oniis illu - ftrant in terp retes, atque inter eos prxeipue vir am p liflim x d ign ita tis, & fu m m xeru d ition is, Petrus Faber Saniorianus, nunquam fine laude appellandus. Pauca aliqua addem us, q u x ad rem om nino faciunt. L icere igitur d i- cim u sn on vn o m odo. Proprie, q u x legibu s, & indituris ciuitatis nominatim conceduntur. M inus proprie, quibus non obftatur; q u x habeo a C iceron e, Philipp, x m . Licere dicimus, inquit, quod legibus, quod more maiorum, infti- tutifque conceditur. N eque enim , quod quifque poteft,id ei licet; nec, f i non obftatur, praterea etiam permittitur. Ita natura comparatum eft, vt multa tolerare oporteat, q u x non funt ab om ni parte bona, aut ho n efta ; vnde definiunt lurifconfulti in em p tio n e , & venditione . lo catione, & c o n d u ft io n e , licere naturaliter fc circum fcribcrc, quod eo fenfu accipiendum efle alibi dcmonftram us. Scortatio apud gentes fuit pene inter™ q í,ita tamen v tn o nhaberetur honefta;fcd ad vitandum m aiusm a- lum licita.

fhtidam notus homo cum exiret fornice,malle V ir tutee fio, inquit fintentiadia Catonis. Nam fimul ac venas inflautt tetra libido, H uc tuuenesaquum eft dependere,uon alienat Permolere vxores.

Q uare veftibu s, Sc ornamentis á m atronisd i- ftin & x m eretrices, & aliis m odis n o ta tx ob v itx probrum.

iv . A lterum Salm afijargum entum c fte x e o petitum , quod c meretricum qu xftib us refp,.

*

q u a n d o q u e v e d ig a l ceperit. V n d e c o llig it i u s iis pro m ercede d id u m ; fiquid em alias ve- (ftigal foluere non p o tu ifle n t; q u o argum ento nefeio a a a liu d excogitari p o flit,v e l ab ipio Salm afio, d ilutius. A c primum , cx c o , qu od fit hodie R o m x , qu od qu e fem el,aut bis, certe non fxp e fad u m eft, co llig it v e d ig a l certum , & perpetuum e .q u x ftu m eretricio . D e in d e, non vid eo quarc necefle fit ius m eretricibus pro m ercede d id u m ,v t h a b eren t, vnde v e d i- gal p enderent, cum alio m o d o , co q u e certiore id habere fo litx fint, ncmpe| c o ip fo tem pore , qu o m ercem fuam diuendebant. A u d io qu id fiat h o d ie ; fed h o c nullam n cccflitatcm aJibi trahere p oteft ; m u lto minus co llig i inde , id Labeonis , Se M arcelli fecu lo f a d i- tatum .

v . Com oedia:,& libri alij nequitiam feculi fui n otan tes,do cen t nos, lenones,lenas,& m eretrices m elius fibi c a u ifte ,& fide G rx ca m e r- cem fu am v cn d id iife . C u m A piftorc panem p e te re n t, vinum ex oen opolio, ii x s haberent, m ercem fibi dari dicebant", atque eadem v ti íé difciplina profitebantur ", fem per oculatas fuas ciTc m an u s, credere qu od viderent. N e que locum vllum reperies apud ferip tores, qu od fciam .vbi lenon i,aut m eretrici pro mercede iu sd id u m fit. D icis p. 536. fatis verniliter, paratragadiare me , v t fortajfean foleo, inquis , cum in perorando o sca lefa llo , cum dico, ius non ideo efle con ditu m , leges non id eo latas, fora non ideo c6ftituta,vt¡ciufm odi a d io - nibus locus fit; fed v id e ,n eq u is d ic a t ,f itu o s eo m odo calefacere potuifles. C e te ran o n addam , qu orum probationes habeo penes me.

v i . N o n paratragoedias' au tem , fed to iiit , cum ibidem a is , imo c f lenonibus tii- ftrionibus indictum reddirnm , haud fecus, c¡uam nltjs honeftitribus perfinis , qu od nem inem negare p u to ; fed non de m ercede lenoni p ad a. S i ius R om anum refpicis,dubium nullum effe p o te f t ,v e l cx l. M ercalem . 5. C. De cond. ob turp. catsf. E iufdem r-iu.ut.-ni e ft, fi 11011 deterioris, qu od fequitur p- 537- Dixeram in O b fcruationibus n on vid ere m e , quom od o C o - uarruuias docere v o lu e r it , in p a d io n e , q u x cum m eretrice in te rced it, m ateriamvendibi- lem cjfe. V en dere q u id e m , fiue potiuslocare m eretricem , m eritorij corporis form am , fed eiufm odi venditiones, & em ptiones ius ciuile », non agnofeere. Im o,< ¿-, p-537- 538.agno- „ fcit cum m agiftratum ipfis proprium attri- , , buir, qui dc carum caufis cogn ofceret,ap ud „ quem profeffioncm fuam deferrent. Is crat >, ¿Edilis. A p ud eum ctiam m atron is,q u xm c- , , rctricium facere op tab an t, licu it id ipfum „ p ro fiter i, v t conftat cx T a c iti fecundo an- „ nali, his verbis. Eodem anno grauibus fenatus i, decretis libido feminarum coercita,cautumijue,» ne ejuaflum corpore facerent, cut auus,aut pa- „ ter, aut maritus ccjucs Romanus fuijfer. N am » Nifhha pratoria fam ilia genita,licentiam f lu - „ p r i apud tr£diles vulgauerat, more tntervete- » res recepto , cjui fatis poenarum aduerfus tm - >, pudicas in ipfaprofcjfione flaguu credebant. Er- » go ante illu d Sen atusdecretum cu ilibet fc - „n u n a; licentia f u i t , etiam natalibus con fp i-

jt,4 A N I M A D V E R S . I Ne u x , qu xftu m facere , d u m m eretric ijp ro - " feflion em apud ¿Ediles d e fe rre t.]C c rte eos “ om n es,q ui libros tuos verfant, v e l bcftiascred is , vel quid dc te iudicaturi fin t,flo c c i npn facis. Q u o t verba in ob feru ation e ifta , tot m onftra. A isproprium n iagiftratu in m eretricibus fuifle a ttrib u tu m , qui de earum caufis cogn ofceret, cum que fuifle ¿Edilcm . C u r non dicebas rotu nd ius, nec ita balbu tien s, m eretricum caufas fuifle ¿E d ilibu s.aut, fi ita cxifti- • m abas, ¿Etlilium alicui attributas ? Sed vbi tandem hoc legifti, aut legere tc fom niafti,aut fi tem ere ig)em itifti,q m fp erarep otuiftitam credu los, aut im peritos le d o re s n ad urum te , quibus eiufm odi afanias perfuaderes 3 A tq u i m atron is, q u x m eretricium facere optabant, ( H x c cnim tua verba funt,) licu it id profiteri apud ¿Ediles. D e m atronis videbim us poftea. Sed concedam us id verum effe ; indenc fequ itu r ius d id u m ab ¿Edilrbus, vel eorum caulas ¿Edilibus attributas? Item de ganeone,qui m ercede p a d a eas fraudaret,potuifle eas apud ¿Ediles queri, Sc eum in ius vocare ? Sed quod dixifti,m atronis licuifl e m eretricium quxftum apud ¿Ediles p ro fiteri, non faris p ro p rie , nec exp licate loqu utus es. S iq u x a p u d ¿ E d ile s licentiam ftupri v u lg a b a n t, m a tro n * iam non eran t, cum ipfa m atronx appellatio m eretricem excluderet. Q u x qu xftu m corpore facere voleban t, c x ,n e lege Iu liad e a d u lteriis, Sc ftupro c o e rceren tu r,id iplum profiteri apud ¿Ediles tenebantur. N c d icito id iis licuifle. Im proprie d id u m hoc eft, fed lege ad id fuifle a d a d a s, fi ftupri poenam vitare vellen t. Quare eo adad as ? In partem p c e n x , Sc vt ea proief- fione é m atron arum ,Sch on eftaru m fem inarum grege fegregarentur. H o c fignificat Ta-. citi locus a nobis in d icatu s, a te in teger citatu s, his v erb is , more inter veteres recepto , tpui

fatis poenarum aduerfus impudicas in ipfa pro- fejfione flagiti) credebant, Ergo fi ftupro paflim m ilccrc fc fine ca profeflione p otu iflen t, eam libenter miflam fec iflen t, vn d e probrum tam m anifeftum in eas redundabat. Et tu v is magiftratum iis fpccialiter datum , qui dc carum ca u fis , Sc proftratx p u d icitix audoram entis cogn ofceret; qu od qu e in earum dedecus con- ftitu tu m cra t,a c c ip i vis quafi fpeciah fauore iisind ultum . Q u o d a u te m de V iftilia T itid ij Labeonis vxore feriptum a T a c ito eft,tantum a beft.vto bfcru ation cm tuam iu uet,qu in eam om nino it d cftru d u m . Exem plum fingularc eft fem in x om nes im p u den tix fines prxter- gre flx , Sc q u x m eritricium quxftum apud ¿Ediles profiteri aufa fit; qu od non ei fuit imp une; tantum a b e ft , v t id matronis licuerit. S ed qu o p a d o tantum flagitium matronx licitum fu if le t , fi in manu mariti erat, qui di(- fimularc id non poterat fine p o e n a lenocinij, qu od obferuat ipfe T acitu s eodem loco ? Exactum Cr a Titidio Labeone V ijliltt marito, in qu it, cur in vxore delilli manifefta vltionem legis omtfijfet , atejue illo pratendente fexaginta dies ad confultandos datos, nec pratenffe, fatis vifu m d eV iflilia (latuere, eaejue in infulam ab- dulta ejt. N o n igitur caufx meretricum ¿Edilibus a ttr ib u tx ,n c c d c m erccdciis p a d a ius

S A L M A S I I OBSERVAT.

7

illi d ixeru n t, qu od falfo aut cre d id it , aut e ffu tiit Salm afius, fed e * apud ./Ediles profiteri iu f lx ,a d quorum curam p ertin eb a t, ne quid in lu ftr is , pop in is, Sc aliis eiufm odi locis gra- uius peccaretur contra difciplinam p u b licam . •

' v n . Iuftini locum ad eum T a c iti lo cu m a L ip fio notatum S alm afiu s,cu m ad com m entum fuum confirmandum c ita u it , aut p ro b e - iiiis nos h a b u it, aut bcftiam ipfe agere vo lu it., , Verba eius funt,p. 547. A liatum artium opi- ,» ficibus fellulariis, aut qu xftu s minus h o n e- , , Ili profcfl'oribus,non p rxtor,n on p rxfcs cx-

traordinem iudicium reddebat m ercedem ,, in iu rep eten tib u s,fcd /E d ilesp leb is. D e le - ,, nonibus id oftendit Iu ftin u s,lib . x x i . cap.„ v .v b i de D ion yfio feribit, p oftquam priua- „ tus ex tyranno f a ih is , & in exilium pulfus, at non contentum eum in publsco vagari, feel po- „ t/ire; nec confpici in popinü, fed totos diesde- „ fidere, dr apud es£dtles a d ueifu lenonem iur- n guri. M ultis cx locis denique h ifto rix R o - , , mana: liqu et xd ilcm m eretricib us, aleoni- , , bus, tabernariis, aliis fellulariis, ford idif- „ que opificibus iusreddidiíT e, v e l , vt delin - , , quentes m u lta re t, vel aliquid petentes au - „ d irct, Sc renuentes foluere q u o d prom ifif- „ fent, com p elleret.] In paucis verb isq u am m ulta p eccata , caque quam fu/da ! A c primum,quae fa d a dicuntur C o r in th i,córum cogn itionem tribuit /Edilibus Romana: plebis. D eind e iurgioru m cau fam , q u x inter D io n y - fiu m , Sc lenones intercedere lo le b a t , ex eo manafle fign ificat, quod is m ercedem lenon ib u s promiffam io lu ercrccu fa rct; fiquidem cx h o c Iuftini loco confiare ait, .E d iles plebis le nonibus mercedem petentibus iudicifi reddidi ( le ./Ediles qui dicuntur co lo co ,G rx có ru m funt,fiue , fiue ¿cmipus ,'quos lta red -derc volu it eo loco Iuftinus. dytfpluti in om nibus G rx c ix du ita tib u s erant bme¿nm,&C ¿n - jWiMcmi,atque etiam ep%vnt in rebus ad curam fuam pertinentibus. Ijdem pene erant Sc ¿m í/tu. D c agoranom is A rifto te les, lib . v 1. P o lit.cap. v n . vb i q u x ad eorum curationem , & officium pertinerent, paucis deferibit. •ma. niv pt eu// cmpstMia ¿va.yij.iuv ii efiei oOjo te ' » /w 771'sí f i '/f iu 'fit) tUo 77 70. fOjA-f h.tiist, xj tUu disto opii ea. %tJiy f i d.xyrjict mimisr rim o , 7K ¡S áttiScu ,7* 3 nurii7, oofit ¿Mr.KavtUu ¿vayuiav yefio*. Primum igitur cum rerum nceffiartarum tn foro haberi debet , Ctaiic cura magifiratus aliquis proficiendus efi ,qu i in commerciis 'bona fide agi, rcfque reble, atque ordine m foro geri profpiciat. Necejfc enim efi, ciuita- ttbus in omnibus alta em i, alia vendi, ad vfus vita mutuos, efi nece/fartos. Alteram deinde curationem adjicit ci proxim am , Sc c o h xren - tem , 7¿u< vfs ¿confíen, 3 iarifuKttei exont

, xj eufieyyit,inquit,»' cs/ rfj' d ii 70 aso Jit ut 0: at , xsc; iJiui , t7ms ifroepsie. ¡ , k s u t/) m- 5s?oi tu7 oixo Jo/AH/MTuv, Kai oJdr cuneta , r.ai Jitp. iu o is , r.ai 0& .W o$J & 0 1 « W o i l .s / , o7U*s a ity x K iT u :

t y a e i . Kai tex 7907011 s iIA /t 7* c /x i.w im tae t u t u

rjt.ict ¿t aVi/WfuW oi eAurci r tuojjtOv f i/fisi. Altera autem curatio hanc deinceps fubfeejuens, tiqut proxim a, efi rerum vrbanarum, tum pn-

A D IVS A T T . £blicarum , tum priuatarum, v t decenter, & ardi- nate habeantur, vtque adificia farta teila cost- feruentur , labentia reparentur , via muniantur,(fi-corrupta reficiantur ,neue vlla de finibus iurgandi occafio exiftat, dr quacumque alta a d huiufnodi curam pertinent. Appellant autem plerique talem magiftratnm, aftynomiam. A t que hunc m agiftratú plures num ero cu ra tio - tioncs habereait. N am q u e alios cfl'c Ttiytmtitt, m uris reficiendis p rx fe d lo s ; alios xflwwr Lm- títÁ»7¿í, r.ai hufipuv ?iit.aKes, fon tiu m cu rato res, & portuum cuftodes; qui autem extra vrbem , Sc in agris eandem curam gerunt, eorum a lio f dyesró/MS appellari, alios tlM¿pte. ¿yvfjvófiti ig i- turcuram dyfii.s habebant, ne qu id ib i con tra bonam fidé in em end o,& ven den do fieret, u» v t ¿JíkS 'f rfj ¿vbpa'71m ystias. q u x funt verba P la to n is ,l ib r o v iii .d c lc g ib u s . Item n e quid. in iuriofc,aut per vim ,Sc contum elia ib i fieret. Q uare cofdem iubc t P lato ib id e m , oatejotiúm 7t kai u&ftoti zrnrKtTrtts ornet, teord^uv 4 Jiifiotr Kohánut. Q u os ¿maximi appellat PlatO ,irrisae appellat D em ofthenis Scholiaftes in T ira o - c ra te a , fed inoUae rfi ti/iuy 4 dytgfit. Lyfias contra frum entarios , eos ait firxKo.t im A ii avitis *«0iV«Au. Q uare fi alicuius proteruia, aut alio m odo m erces corrum pebantur , aut dam num patiebantur , caufa agebatn r apud dyt(jvitju(. Idcirco firim Kit illa apud A rifto- phanem in V c fp is , cum panes, quos in foro venales h a b e b a t, P h ilocleon is ebrij lafciuia d c ie iti edent, Sc co rru p ti, vocabat cu m in iu s apud on.i ¿^¿¡t./tuvs, aci damnum qu od paiTa erat, farciendum , aotsna>S¡¡x*l 01 leu u , t . q . n d ¿yr£if.va[K*f, (sháCrí rfi íss-Íkv.

v i i i . H i funt pene R om anorum /Edites, qu od obferuabat D ion yfius Halicarnafl. lib. v 1. nifi quod non m odo t d ;t¿f vo'fu,v,fed Sc rff dso-.lym officio m aximam partem fungebantur. Ij tribunis additi , quafi aitm iniftri, Sc q u x gerebatur in G rxcia per Sc ¿su-v¿lA«f,ca. pene om nia /Edilibus R o m x artri- buta. V erba D ionyfij eo pertinentia ifta funt; i in f »7 ‘ 'f in Tftfi-U ofim aiSpat r.ei-vouoTat , iipav 77 , Kai Jhutaiuv Tonui, Ksci -f Kar dpoefiv itntittae ¿mfxíKttoiufiis. raCornt Kai 7Ü7» 70 f^oyydfttLut t5 ¡¡vhitt, banJimúsatv tuJpatf ¿I \jtr»[t7u( ? Jit/a*ppotv, Kai ruvtpycnus , Kai i i- rasas ivjKttw, vtw (sis7SI i imyfiejiri yhaHav,¿ fi e v tf , vv 7 aty, i f - j i t l , iipuv 7t7rv/ ¿m u ir*- 7C1 kssXocw]), fib vo ia v \ttF»pt7tK.lw ijip v v iyvo tt, t i i o r t fn y v . sm -nfa-fitu r.fi efi A is s r iw a , r.ai /o tfii- }.a , Ka/ y iih v itÍKaot A i t mp’ fi» ,itati ¿y>(y./tti.tt. P e tun t in fup e r a fena tu , p e rm it t i f i b i v tq uo tan n is duos c plebe ciuesdefignent, q u i tr ib u n is m in i f i r e n t , vb i cumque opus f i t , & caufis a t r ib u n is fibi commi¡fas sudi cent, adiumque fa c ra ru m , locorum p ub lico rum , efi annona tn fo ro expofitz curam . Hoc quoque per f na tum concejfo crea- ue ru n t ,quos tunc tr ib uno rum m tn if tro s ,( f i m ag i (Ira tu s partic ipes, ac mdicesvocabant. N u n c autem ab offic iorum vno ve rnacu la lingua sA ids- les , id e f i , fa c ra ru m ad ium curatores v o ca n tu r, potefia tem habentes, v t a n te a , a lte r iu s m ag ifira tu s m in if t r a m . Com m i¡fa autem ijs m u lta , d r magna re s , fsn tq ue fe re (Jracorum d p ( j- 1 ¿¡nis pares. Poterat addcreSc ¿fovistis, quia

T R O M . LIB. V. 39$

r o n ¿ygyó/Mn m o d o ,fed Se ¿eovófuevp artib u s, p raifid ibu sm on itu saltcrapragm atica volu n- v t plurim um ,fungebantur. N ani Asdiles, n on tatem fuam infinuarit. Iplos autem praffides m odo f x«t ' ¿ y ty t iv tn ch u , &«tixiaplat curam videre iu b e t , v t patres ciuitatum curam eo- g crcb a n t, fed Sene in viis , & locis p u blicis, rum fufeip ian t, cx arca publica fum ptibus ad quorum cura ad > rw |ii; proprie p ertinebat, eam rem deprom ptis. ««.«' ¡tai ¡fáqSniu t n. qu id fieret, q u o com m eatus m inus liber eflet. viAloiy, uu r if-yev d tomos «eu , <&&.- Q u are in yE ailitio c d i f t o , v b i d c ¡ j s ,q u x a d « ¿ ¿ ¿ a » i» ? mumtov «d W .« n rari-cocrccndas fra u d e s, q u * in rebus ven alibus ¿vuyyjvó-mm r ip)0v miiiy. V b i feriben-com m itti fo icn t, caucum eft, ad ieftu m ctiam , dura arbitror, ailnu W •mni^.s. A lias fenrcn-n c qu od anim al quifquam haberet , q u o d tia non conftat. Grarcorura autem dcoro/xoi,dam num dare , Si n ocere p o flit , qua v u lg o non m odo locorurri, Sc operum publicorumire r fit. curam g e re b a n t, fed & ne qu id fieret contra

ix . Q u o d autem ait Iu ftin u s,vt ad eum rc- # tuuofxlay, Sc decorum p u b licu m . V n d cillu d uertam ur , D ion yfium C o r in th i iurgari fo li- de C ra te te , apud D iogenem Laertium , qui tum cum lenonibus apud /E diles,n on ad m er- eum findonc cindlus vrbem obam bulans ab cedem lenonibus paftam pertinet, fed ad t!w aftyn cinis increpitus eflet,T h cop h rafti exem- •f ctye&it, fiue locorum aliorum p u blicoru m p lo fa & u m tu erifcllm u !an s,in ton ftrin am eos ,'wwo¡utai-,contraquamp eccab an t,q u i i ta in fo - d e d u x it, v b iT h co p h ra ftu s capillos ponebat ro rixabantur , & rixas publice con citaban t, fin d on eco op ertu s. r adluinety¿cwóftuv ¿m. quarum coercitio rEdilium curae in cu m b eb at. v/coide iv enJíya O iltôiyA tq u c hoc ita fc habere conftat, tam ex lo co ¿/en A lia nrJ¡ta,<¿eitii(sK»n¡w. ¿mcom,Tvy Í , ¿vi-Iuftini in te g ro , quam ex P lu ta rc h o in T im o - yxyv/ ¿zi ufiioy, /.«/ tAifa ruuffltôy.Ico n tc.vb i ean d em hiftoriánarrat. L o c u s ig i- x i . Papinianus librum fingularem G r*cetu r Iuftiniá Salm afio decu rtatu sin tcger appo- feriptuminfcripilr.aViu/jfuxii',vnde fum pta eft nendus eft. Non contentus tn pubheo vagan. fe d lex vnica, D . D c via pub. Pertin et lex ad via- potare ¡necconfpici in popinis,lupanaribufque,fed rum publicarum cu ratio n em , nc aedificiorum rotis diebus dcfdere, cum perditijflmo qneque dc ruinis.aut aliquo alio v itio iis incom m odetur, minimis rebus difceprare, pannofufque,crfqua- ac fub finemiubentur«Vti»»f«' p ro u id ere, ne lidies incedere , rifum libentius praberc , quam qua: r ix i in viis publicis concitentur. ¿covinos captare ;m macello perflare; quod emere non po- ¿11 ea 1. non funt /Ediles vrbis Rom a:, qu od retirar , oculis dcHorarc j apud is£d:tes aduerfus <ftc obferuauit C u ia c .fed /Ediles m unicipales, lenonem iurgari; omntaque ita facere , vteon- qu os isiwijj.ee appellabat Papinianus, quate- temnendus magis , quam metuendus videretur. nus viarii curatio ad cos pertinebat. M orofus E x hoc loco pene colligas iurgia illa in ipfo fo- filium abdicans apud Liban. D eciam , xxxxvi. ro fui fle co n fe rta ; P lutarchus aut em .fignifica- ¿je gjut/Mr,8c «Viud.uKr coni ungeb at,vbi querere v idetur, vb iq u clo co ru m com m unium D io - b a tu rd e lu brico viarú ,deque im m unditiis. •/ liyfium cum m eretricibus publicis rixari íoli- roeZ-m vinee,, im¡M.tlas r» retKl,aiebat,«r» Ktu-tum . S ic enim ille in T im o le o n te cum deferi» 1 « irae in ea etwie¿:x¡ , r.ei ¿>i£*s ii) ■} ¿yefeb it ,o» kctlvbu Azni&rvm orti r » ca- w.,-n.ye. /Edifes autem R o m a :, tam ¿jot$ luut»{4 ocr ¿» ¡Miifieuhiu, orivorn. uxfy./xivov bm r ut- e ra n t, quam magnam partem ¿royó/toi: Sc eo-eruKtiov, ceu A**t.«vK^cnfaov ¿udet/ vas a.% ufv.e rum , q u x difciplinam publicam fpeéfabant,ifjMê/ctntf yjvaleis. E rgo p a lam , publice cum tzis-ttnret, & in lpeftorcs ; qui ideo popinasfcortis rixabatur, S c , fi forte manus con fcrc- qu an d oqu e, & fornices, &c alta lo ca lib cra cir-bat; quod ad coercitionem . /Edilium pertine- cu ib an t.in fp ed h u i num quid con tra leges ibib a t , id e ft , ¥ « W f w i , ./Ediles tam ¿ y ¿ f y'-tMV> fieret, qu od v u lgo notum . E t ideo m eretricesquam ¿ewó/toy officium adm iniftrabant. apud cos profiteban tu r,n e ftupri accufaripofi-

x. Sane fi qu id in foro peccabatur contra fen t, qu od fupra diximus. Si quas non profel-difciplinam pu blicam ,id eorrigeb an t 0! ¿ jty t- fas eius d e li& i com pertas habebant, nonm ul-vi/xoi: fi alibi p ublice,id corrigebant «í ¿nyó/xoi. rabant quidem , qu od viri dotbifim i fcripfc-H i locorum p u b lico ru m , v ia r u m , Sc c c - ru n t, led apud populum a ccu iib an t, quorumterorum eiufm odi curam h a b e b a n t, v t om - accufationem li condem natio erat feqtiuta,nia ibi belle Sc decenter tranfigerentur ; dicebantur easm ultafle, q u x eft loquendi ra-item ne contra honeftatcm publicam peccare- tio protrita. D e m eretricum autem capturistur. D em ofth en is S ch oliaftesin T im ocratem ius d ixillc Ardiles Salmafius fi probare vn-hanc tantum curam iis a ttr ib u it, v t vrb sm u n - quam p o ter it, vno faltem veteris alicuius feri-da, Sc purgata haberetur, nimis ftriite. «Vwo'- ptoris tcftim onio, erit m ihi maxime lecimuu,nos J , in qu it ,0 ¿ni ñ ii) ¥ orín, ¿¡po- v e l fi m ihi fuccenfurus fit, non m in u s, quamhisi/iot , ie m f it/dv m np. C e rte pater ciuitatis, H u gon i G ro tio .o b eandem laudem ,qui & c iu ita tis , & reip. cu ra to r,/. 46. Z). D e x n . Sed ob ftrcp ct nobis fortafle dc qui-dam n.inf. erat fere ¿cunipioe, Sc sd ific io ru m , b u fd arafyn grap h is, quarum meminit Pollux,m urorum , form arum , pontium , itin eru m , vt cuius locum m iror non fuifle ab eo allatum,rc& e ca haberen tu r, cura ad cum pertinebat, qui plus negotij face flere potuiflet, quam Iu-Vagabantur quandoque nonnulli operum pu- itiui lo cu s , per qu em nonnifi pueris illudi poblicorum infpedtorcs , Sc d ifcuflbres, vrbes te ra t,a u t ccrtc,q u an d oq u id em Salmafio osgran an tes, quos adm itti a pr^fidibus prouin- fu b leu it.rcp u era iccn tib u s. Scriptum igiturciarum vetat Iuftinianus, N o u e lla xv 11. etfi fa- apud P o llu ce m , lib . v 111 . c a p .x i. xj1 £«>-eram pragm aticam o b te n d a n t, nifi princeps a ygafU» »■* ój-vdeu V b i tamen interpres le g it ,

tm/an:

$¡>g ANIMADVERS. IN SALMASII OBSERVAT.

A D IVS A T T . E T R O M . LIB. V. 3í>7««sinu: q u * eft etiam lc itio M S . R eg . Sed vera le ftio eft,t?n)f»¿n. Si fyngrapha autem dabatur ; ergo m erces, de qua in ea conuentum e r a t ,videtur potuiftepeti.

x i i i . C erte , fi q u * fyngrapha: dabantur, e x m erccdispa&ioncm non con tin eb an t, fed fo lu tio n em , & ea,de quibus crat conucnrum . Syn graphxiftiu fm odi exem plum habes apud Plautum in A fin aría , cuius initium eft.

Diabolus O'lauci films Cíe ¿rete.Lene, dedit deno vigiun arginti mines, Philenium vt fecum ejfet noeles, Crdtes, Hunc annum totum.

E t q u * fequuntur, v b i fyn graph x leges habes a parafito feriptas fatis lcurriliter, & pretium prius folutum . Sed P o llucis nota alio perti- n et;n em p c ad fyn grap h as, Sc conuentiones, q u * á nefariis hom inibusdeabom inanda V e nere pacifccntibusconfcribi quandoque fo lebant. O m nia G rx co ru m , & Latinorum m onum enta, iu fto D c i iudicio ab A p o fto lo ,c p i- fto laad R om anos,tam luculenter declarato , qu o gentiú contum aciam ,aduerfus veritatem , tot m odis,ijfquc tam confpicuis ab eo hom inibus rcuclatam , Sc exh ib itam , ac tantum non eorum cordibus inferiptam, rebellantiú ,punire v o lu it, teftim onium perhibent, £fuiacum cognouijfent Deum,non Jient Deu glorificauerunt,e.ut gratias egerunt ,fedeuanuerunt in cogitationibus fu is , tradidit illos Deus m defderia cordis eorum in immunditiam ,v t contumelia afficiant corpora fua in femctipfis. Exccrandum illu d fcclus non vindicabant, nifi in iis , qui pueros non fui iuris corruperant , &C aliquom odo quandoque in iis , qui mercede p a ilam o rig c- ratieranr. Q u i volentes cum volen tibu s lib idine abrepti tantum nefas adm iferant, nc no-

a ’ i 771 AQluiulw iKdtiiyV nriiJk ¡Peie» , y ct- f«<&« ó nóeui t miJís vu¿s iw ^tqxdlims , 7 ¡u»/uai u n y ( y .\ i / f t ( v o t * * * * * * c" ot/ 7 C J lv / s e x c i i v xcL-

o t u s i¿ , •ndvérw euiQ»/si- eji. itui j) tit xpyj&oy i&TxfHfiib» , ocnnTijxtTU c* <« i/siggae u l l i 7¿IM íir.lw , íxy ¡si Juuemu anmívuy. ius 5 r , ínfvTcv.iycyci Ji i s u f ttiisJi nuis eu iitus xj ti tic v i o’nu- 7 iyj aiiux-x s |« « iy w 3»7if.

rabantur q u id e m ; quare ncc id diífimulabant» im o ,firesn a gitab a t,v ltro ip fi narratum ibanr, ac velabant quan doque verbisquibufdar.i cx- cufatoriis.cum fe úmQuixZmi d icerent, ite m a W - to'tícov Sia-nbUñcu. Sane A p ofto lus his ipfis pene verbisim m anisillius f la g it ijfom item reteg it , mpíAiuy tuimt ó 0mí ¿o ? emíopátut n«fJ)av turre.y lie ¿ngAofoíay. Item , qanrm s íi) cifoi S ic ig itu rn e fa tiu s nefeio qu iscaufabatur L y fix verriis apud A reopagitas ipfos contra Sim onem ,cu i vulntis in tu lerat o b feortum illius generis fibi ab eo abd u & u m .lu y 3 vftiy eetvuixai U£*cji -T » aix/üi i ipstw ; i ayo»- TiTíefV etfje 7z piupfiuil JlaTiQíie , tu-soofs/tt upas ¡jcnSíy (uí ye f u vsiulfay , üsircil , 071 ¿onOofuñoai ámeiy ávUfaviie ividv , es» 5 ptt.7IOOs ay ti» , iy.1 eufetyíeatos , ¡de utr/uaT ¡na me Qu/Afogts qípoto ¿uúaj). N o ta quoque ob iter ibi ou/stooftt,q u o verbo fatalem m orbum nefeio q u e m , dirum nefeio quem amoris ardorem , ac v elu ti fu rorem fignificare vo lu eru n t, qu od ob feru am u s alibi. Id igitur ¿mQoixiTv dicebant. Idem ibidem »¡xtie $ í-Tí jiruTuiuí, , co (sun* , QioJím ,n ru m ixi f»Heax.i*. E t fie feeleftum illum ardorem excufare voleban t , velu ti furorem , cui refifti non poterat, áorulltt }<> , inquicM axim us T y r iu s , Serm one 1 x. ¿müu/áa m-jo- A«/3 ¡m cicpcy , xai eB&ot\6*eu iyyóraaa /raviet. S i quis tamen puerú, qui erat in alterius poteftate,corruperat ; auc fi quis m ercede p a ila alicui m origeratus crat, in cos ius A tticu m anim ad- uerccbat. L eges d u * hanc adrem pertinentes o b ite rp rop on end * funt.

x i v . V traque exftat apud A ifchincm contra T im arch u m ; fed in prima decft aliquid) quarc eam rep rxfen tabo hoc m odo.

Si quis Athenienfium puerum liberum f lu - praucrit, is , in cuius potefiate puer efl , eum apud Thefmothetas accufato , litis afiimatione adferipta. * * * * * * * * * traditus vnde- ctmuiris capitalibus , eodem die morti traditor. Sin autem multa pecuniaria irrogata fu e rit , (¡nam foluere ftatim non potuerit, eam in tra dies vndecim poft iudicium foluito . Donec autem fo lu erit, m carcerc detinetor. Qui m feruiha corpora eodem modo deliquerint, eorundem criminum rei funto.

A ltera lex eft apud eundem yEfchincm eodem lo c o , his concepta verbis.

A 'v n t A0iu>««f « w i f » f f , 1*0 i | t V « o ’a v

to v ta a i f . r c o v , u v / . i i f u e i w l w I t & e t t & a t ,

/00v i e iw J Í K » m i TU J i / i u . /s»Si a fy jr u d f y t m //»-

J i/ r la y , /r» 7i tyJii/ror , ¡r»7 l -IdSpóeioy , /r»Tl xA»-

f w i u l , /r»Ti y s t e c n o t i t u . ¿on K » fvrsiay a rm -

, u r i i y t i i d w K i f t m , /J-Va' i i s -ni Jh/M -

7 \K» lio iT U , u.xoC cv r K n v a it d tc u ro to c ic u c s t p a -

ivZ-to , /o u f.' ¿ t r i s r f l - f d y t f f t s d a / p u r n ie ia v tra-

f d i i s w , ¿ a i o i t u m o - i a 7T5ÍM, K a m y iu & ty T o f aum

i r a i / S y , O x y a m ’C » ¡ u i & u .

Si quis Athenienfis corpore quaflum fecerit, nullum t Houcm magiftratibus gerere et liceto , nec facerdotio fungi, neque pro populo agere, nullum dent que magiftratum , ftue domi , fiue peregre ¡ ftue forte ffiue fuffragio dari folitum cape ffere . N eque legatus quoquam dcftinator; fententtam ne dicito ; ñeque in publica fana intrato ; neque feftis folemnibus , quibus coronari mos eft , coronam geftato : neque intra fo ri purificatoria vafa ingreditor. Si quis eorum quidquam fecerit » corpore merutjfe conístelas morte plelhtor.

H x c funt breuiter expendenda. flifjtmT/tc ifíeÁr?] L e xiftae ii non puniebat,quix v . S ic ig itu rlex prima, » vtis AdUvaíov Ihdl- deteftatoco fed ere erat im piatus, nifi puerú,

3j>S A N I M A D V E R S . IN SALMASII O B S E R V A T .n on Tui iuris , fed qui in alterius p otcftate crat,fu born aflct, & a d id flagiu u m im p u lirtct; n cc «rauius p u n iebat, quam ii q u isv irg in c in pucilam eodem m odo ludiiicatiis crt'et.ú¿e<v,Sc ¿Rú£nt non dc eo libidinis porten to proprie d ix e ru n t, qu od putat S alm afiu s, farragine dc trap czitico fccnore, p.151. fed etiam de iniuria, & c o n tu m e lia . q u x eodem m odo fit a lteri le - x u i. Q u are í/Se«philofophi appellarunt om - nemaKtxatiar, qua non ob verum , Se le g it im um am orem ,fcdad explendam libid inem fe- q u iorifexu mares ab u tu n tu r, qu em itú^escoy «fu™ ideo appellabat C lem en s A lexandrinus, S trom ate 1 1. E t vfieielw ifo m , xai ¿k Ím sh M axim us T y r iu s , D iftertation c v i i i . V n d e C h ryfo fto m u s v&m d ic e b a t, ii q u ise tia m m u - lierem nudam afpiciat, H o m ilia iv .in Mat.a-oiiliOL-pftf. {f/i ir. Iw it. 01, yuu*¡xcf)vi¿yi,nfy,'lui¡ATi, (aaWiov Si vSi iv oiniif. , «.>-d xxi ¡¡(sesy 7» vvó.y/sa y.ttxw. Q u o d aliter a ccep itin tctp re s, Orare iniuriam patiatur i i , cutHt oculis eiufmodi nu- ditas ebijeitur. H o c autem a ie b a t, T u vero in foro , imo netjue domi mulierem nudam videre velis ; verum hoc f i contingit, iniuriam appellas ,<¿rcontumeliam. A tq u e inde om nem q u oque in m atrim onio cxceirumc«»f«»»f/;4Theo-lo g i fcucriorcs appellabant , cr contumeliam communem , qu od obieruabam us olim in d i- greffionibus noftris ad T crtu llian i A p o lo g e ticum . Q u are Se ipfe P o rp h y riu s, l ib . n 1. «fc* tm fe t d c eiufm odi e xcc ílii; » Si ¿fas ;n f , ■ninu » dibfOiruoe , xai datKacia , Sim. Latini a u te m lftiu fm o d iJ fw , q u x m ulieri fa ifa erat inuitx,iniuriam q u o q u e ,& contumeliamqun\- doque appellarunt. H inc il le , qui Euclionis filiam vitiaucrat in C ereris vigiliis, apud P lau tum ; Efio me iniuriam filia feciffe fateor tua. E t q u x fcquuntur. Item in C iftcllaria ; Illa i 11 t dicit eius ex iniuria peperijfe fe gnatam. Liu iu s, lib . x x V I . A lta me angit cura ararent harum sntuentem. N am ipfa tam extra periculum iniuria muliebris fum . Id e m lib .x x x v n i. de O r- giagon tis G allo grxcoru m regu li vxore a R o manis capta, Se centurionis cu fto d ix com m if- fa. Is prtmum eitu antmum tentauit, tjuem cum abhorrentem a voluntario videret ftupro,corpori, sjuod feruum fortuna fecerat, vim fecit. Deinde ad leniendam indignitatem iniuria , fpem reditus ad fuos m uhen fecit. P aulo poft, vbi nar- rauit centurionem illum iurtu m ulieris vim p a flx ab iis ob trun catu m ,qu iad eam recipiendam ad locum conftitutum cum a rg e n to , dc q u o con u en tu m erat, venerant ; Qtput centurionis ante pedes eius abiecit; mirantujue cuiuf- nam id caput hominis, aut quod id facinus haud- cjuacjn.irn muliebre effet , Cr iniuriam corporis, (¿‘ vltionem violate per vim pudicitia confeffa viro efe. A tq u e ita iniuriam vfurpabat etiam Papinianus l. 39. in prine. A d lcg .lu l.d e adult. & A lexan der im perator, /.7 .C.eod. o&civig itu r & iniuriam proprie d ic e b a n t, cum vis tacta erat. P h ilofop h i, & deinde T h e o lo g i longius porrexerunt. In lege A ttica obeas dicebatur flagitium perpetratum in puero non lui iuris, blanditiis, promirtis, donis, aut alio m odo corru p to .

x v i . A d d it le x , y y ft& u i uvens r mtiSis,

<o()í W QíopoStms ] S iv is ig itur puero fadta fu e ra t,fiu e is ad flagitium aliisartibus fuerat a d a d tu s ,is ,in cuius erat p o tcfta te , fiue pater , fiu etu tor , corruptorem accufare poterat , Sc publico iu d icio perfequi , libello T h cfm o th etis d a to ,lit is x ftim ationem continente Q u id hoc fito ftcn d im u slib . m .P o ft h x c verba,ti.uhuu vjnyqgL^diaivot, d ccit aliquid, qu od vidicetiam Sam uel Pctitfts, Scfupplcre vo lu it. Sententia legis, con ijcere difficile non eft; v e rb a , q u x defuntfuppíere non eft facile. H in c autem c o llig is , pccnam huius flagitij fuirte, quandoque m ortem ; quandoque pecuniam : legem autem iftam fertiorum etiam pudicitiam tueri poftrcm a legis verba oftendunt.

x v i i . C eteru m etfi muSte i\dj%iyvmeminit le x , eam tamen ad alterum qu oque fexuin p ertinere p u to , v t Sc ftuprum in virgine com- mirtum eadem lege coercitum fit. mis nomen eft com m une, q u o d vtrum que fcxum com ple- ótitur. P u cti appellatione puella quoque fign ilicatur. /. Illa verba. 6 3. §. 1. D e verb- fig. V eru m hoc con iu n itiu e ;cu m mus feparatim, v e l pu er,vcl p uella dicatur. Q u o m o d o & *ai- Jdexr/, qtiod obferuatione dignum exiftim auit C lem en s A lexan drin u s,lib . 1. p x d a g o g i, cap.111 . Sane D inarchus contra D em ofthenem , ftuprum in R h od ia quadam cithariftria admiffum in E leufiniis m orte vindicatum feribit'; qu od quidem iudicium prom oucre potuit cau farcligion is. Sed Se ibidem alium aitm ortc dam natum , qu od puellam O lyn th iam oro- ftitu ilfct , qua in rc Citus qu oq ue vindicabatur , fed alterius g e n eris , qu om od o Sc in c o , quem eadem p a n a m ultatum a it , qu od puerum ingenuum P cllcn cn fcm in piftrino deti- nuirtet.

x'v 111. Ius R om anum iniuriarum nomine ftuprum qu oque per vim illatum co m p lcd c- b a tu r ,q u o d dicebam us antea. Corpori iniuria infertur, inquit P a u lu s ,l ib .1. fenten. tit.I v . cum pulfatur, cuius ftuprum infertur , aut de ftupro interpellatur. T o to titu lo dciniuriis nufquam ftupri illati fit m en tio , fed pudicitix tantum atte n tatx ; ac d icitu r teneri iniuriarú, fi quis tam fem inam , quam m afculos, fiue ingen uos , fiue libertinos im pudicos faccrcad- ten tau erit; v e l etiam , á qu o fetui pudicitia adrentata fit. /.9. §. vlt. I. 10. D. D c iniur. N em p e iniuria fit eiufm odi apppcllationibus, & in terp ellation ibu s,qu x vix adhibentur, vbi p u d ic itiad u b ian o n cft. A dtentarcpudicitiaui id ipfum eft, q u od vu^fy G rx c i d ic u n t; quain ipfarcv/3e«incft. Q u are Inno apud Lucianum, Ixiona vBeisLsj a p p ella t, a qu o tentabatur, Sc in terp ellab atur, lui imlgp., h iy is tuxuA m ratyvut. Inter eius fpecies reccn fct Gaius ad- fcélation em , /. 15. §. 11. De iniur. cum quis affe & a tu r, id e f t , frequen ter aliquam fcclatur, qu od G rx ci tmnexAuv d icunt, vt lege,q ux vetabat íKsLi'tjj snuSos u i i f j j , /sht imt-xeXuOtTi’ , apud /Efchincm , contra T im ar- chum ; idq ue ipfum e f t , quod Gcta T eren tianus dicebat in Phorm ione dc P h x d ria , q u i cithariftriam quandara , quam perdite a m a b a t , cum nihil h a b e re t, qu o a lenone,

A D IVS A T T . ET R O M . LIB. V. íp¡>’cui feruiebat, cam conduceret, oculos cum paf- cere,feüari, tn ludum ducerc , & reducere. In virgine igitur , aut h o n eíti fem ina iniurio- fum id eft. Sed fi non adtentata folum erat V m cfta femina , fed ■.V vim paila , non agebatur iniuriarum, fed lege Iulia de adulteriis, & ftupro; q u x accufatio publica erat.

x i x. Lcx autem A ttica iniuriam iftam vindicabat , non m odo fi lib c rx perfona; facía erat , fed ctiam fi feruo. ftepgs niiisSt•m/f aujix/í y.cf.i oí tif *7« cilivyj. aúfaUUet i etua rcc-mi-tic, ait le*. S cru osdicit alienos. S an elcx Iulia de adulteriis , & ftupro , inter liberas perfonas cantum ftuprum coerceb at; quod ad feruas attin ebat, aut iniuriarum ciuilis a ¿lio , aut ctiam prxtoria dc feruo corrupto com petere poterat; itcm legis A q u ilix , fi immatura virgo ftuprata fuerat, n ec eo pertinebat lcx Iu lia d c ftupro. /. Inter líber.is.6. tnprir.c. f í . A d leg. lu í. de adule. I. Si ¡luprum.i^. f í . f í e iniur. A c Paulus quidem ;lib . i.S e n tcn t.cap .x i i . cum , qui ancillam corruperit alienam, aliam reform are cogi a it, ncc quidquam in fuper adijeit. D enique l.E tft. 19. C. A d leg. lu i. de adult. cius , qui ancillas com prcftc- rat , granatam potius opin ionem , quam ad- fliétam infam ia D iocletianus, Sc M aximianus rcfcribcbant.;Q uam iuris conftitutionem notabat C hryfottom . H om il. x. ad epift. 1. ad C orin th . xfx Slhtw tbtlpr mt, •y/vaina iyu/, tl) Jbxlt m>7{ v' u'.ts nis * , ali m t otaxoíV. s iejuis,ijuamuis<vxorem habens, ancillam flupra- itc r it , leges humana id non animaduertunt, nec vulgus hominum. V b i autem leges animad- uertebant; agebatur leniu s, aut feuerius cum c o , qui ancillam deuirginaucrat, aut feruum ftupraucrat proifccuorum rationciquaquidcm in re, non tam in iu rix lcru ofad tx ,q u am damni dom ino illati ratio habebatur, quod fignificat Paulus , l . .viti f í e 0}fc . praf. vbi aliquid vitiatum videtur,au t obicurum . Pre fe s , cum cogncfcet de feruo corrupto, vel ancilla deuirgi- nata ,vel feruo fluprato,ft allor rerum agentis corruptus ejfe dicetur, vel eiufmodi homo , t intín folum iatluram aduerfus fubflantiam , fed ad totius domiti euerftonem pertineat, feuerijf- me debetanimaduertere. Pro aduerfus fubftan- tians, p io b o conicfturam A ntom j F ab ri, ad

ferui fubflantiam. Sed quis eft rlie actor rerum agentis? Sane aftores dicebantur qui rationes dom inorum adminiftrabant, & in quos totius pene rei dominica: cura inclinabat j quare exiftim aui aliquando , rerum agentis, g loflcm a efle corruptum , pro rerum agens, quibus verbis a ltorem quis interpretari voluerit. Sed ferri poteft caledtio, vt ita Paulus d cfign aiit dc adtorc le loqui rerum c iu s , qui agebat de feruo corrupro, aut ftu p rato , Sc quem agentenráiót. A tq u c hadtenus de lege A tt ic a , quam primam cxfcripfim us. A d alteram tranfeundum.

x x . H x c igitur lex eum notabat infamia, qui corpore quxftum fecerat. Si quis fim pliciter alicui in nefario illo fcelcrc , nullo pretio p a ito , aut accepto, morigeratus e ra t, lex cum non notabat. Illos otó¡sois appellabant; hos(f«.u<W. rEfchincs contra Tunarchum .

banxfíyuáf « ¿ c iu i ils im iicej tú'su m T l/sap ot ntTuytui n . srón fjt, ils ms ifu/xiias ,» ils m ( t t - arofvdi.uin;. S e d Scpgadse o s d ic e b a n t,q u i facilitate in orum , & animi benignitate flagitium iftud non abnuerent , non inde q u x ftum facerent ; quos com ico fale afpergens Ariftophancs in P lu to , a ieb at,argen tu m quidem non p etere , ad vitandam cropvay appellationem , alia tamen flagitare , puta, equos g e n erólos , canes ven aticos, Sc fimilia, ficquc legi illudere fo litos.

Kttilav. *1 m s yt ndilks fUts) 'ttion tvto Sfgr,s T Ira.SM t ál.l.a d at)’iit* yfltty.

Xpifsilnos.i ms pgaeots, «AAa m s oroptotf. t’ x<) cinooitÚK aiyjCMl oi pgueoi, r.of. t l Ati;

Xp. c f i n r i dytfjl/. J j ici/xs isfdm/Js,Kitf. oú ouófÁt/ot up-yles ov eu tilo 'lotas,

or.ur.il ‘-Jej 7.V il k 01 liuj' ¡ai-frtí. da.A tq u e ita^g»eof apud Lyfiam contra S im o n em , vbi exeerandus feneció fcelcrc illo pollu tu s , morbum fuum x greexp o fu ifle fed ice- b a ta d caufx fu x d e fe n lio n c m ,q u ia h o m in c s co laborantes ifta x ta te v u lgo derid icu lo Client, & aliorum fabula. Sed & iis, qui facilem aliquem ,¿ccom m odú eiufm odi pitcrunl n aiti eflent, vu lgo fo lcretin uid dri.z*! /ad>j.c:uU:¿Aíuy.i rubtiv -nitui ¿iMíntsá-mv Sir.hu , » Jiias tois Oronteus etyonns ii) : ullos ott t r S to-tuv m-.-a. eia. f f ito f la ictu n mircayuivx,{jas 0 voKhoi ita- Tef.ythxwVTcu TVlciJj 7d 'na.y oymi , ? fQjpit/ iihojwfc- VaVytai Ti< iv t n -ztoKi /zp£j)%¡/.i\Tcu pK,»5"oV Er-«go psrsot i f t i.f i pecuniam 11011 p eteb a n t, alii* tamen fnuneribus (lapiebantur , in quibus etiam auespretiofas num erabat idem A rilto - phanes in com ccdia illius nom inis;

' .a » • / «vDirsjttoWos 3' aenos a.-.staay.-.YjjiJS m i/a i, > 71,-

/aaoir oras,S ii tjmj ipttw tUu I[sgn(f1 Jlíuí'e/j? ai’ifis

i(aca¡.• P , opal)* Sis. o' 0 ,oroffoeiat'.ó $ ?bu'. « 5

.mfontoy opyiv.E rgo etfi foeditatem illam abominandam d iuerfis modis velare conabam ur , mpry tamen vercerant. Quare C hryfoftom us in epift. 1. ad C orin th . H om il. x v . (ixi.xxey interpreta-., tur HTa/fjixaT*: etfi fsu>.*rJt m orbus p otius, SC lib id o d ira , quam merces faceret. Sed famfti illi patres in nefando illo flagitio non d iltin - gu e b a n t; Sc quia itaipñ verbum eft hac in rc. d u riu s,'id eo ad fcelus illud m agis, ac magis deturpandum , verbum illud promifeue vfur-

Ílabant, qu od luculenter explicat C icero ,P h i- ippica 1 1. v b id c ipfo M . A ntonio. Sumpfifli

virilem togam, spuam flatim muliebrem flolam rcddidifti; primo vulgare f ortum. Certa flagitij merces, nec ea parua : fed cito Curio m ter- uenit, ejui te a meretricio ejuaftu abduxit¡ & tanquam flolam, ( nefeio an dotem) dedtjfet, m matrimonio flabili, er certo collocauit.

x x i . Sed ad legem v trcu eitam u r, eos fo- losin fam ia n otab at, qui corpore m ereban t¡ ceterorum flagitium nec improbabar quidem . Sed fi quis non palam , & publice proftitcrat, quom odo probari poterat cum iruifioxi ? H o c quidam probari volebant per fyngraphas, fi conuenciones cam in rem fciipce e ra n t; quam

'400 ANIMADVERS. IN SALMASII OBSERVAT.opinionem con fu tat ¿ ífch in cs co n tra T im ar- chum . Sc fyngraphas illas narrat á nefeio qu o principio p ró te fta s , Sc nullius qu idem efle v fu s , cum ncc is , qui puerum m eritorium c o n d u x e ra t,p o d e td e le g ib u s ira ifin u t a b e o violatis queri ;nec is qu oq u e,q u i corpus fuum nefaria: libid in i a d d ix e ra t, contra le g e s , de quibus conucntum c r a t , peccatum elle in iu d icio conqueri. Ibi ig itu robied tion em propon it , his verbis; i t i <n' ¿mytipaoi xtyuv,<ó(»'mlfoxsy « r if f i f i m t oryyfyfa i iu i& a 'jn , xai

yfxtxua■nisi', xai fiiprogyt ttliud /xi mortoy fi-r/.- j fi&u. ¿Quod f i dicere inftttuermt , pro ficorto habendum non effe , qui non ex fyngrapha f u e rit conducitis; pofulent autem , v t tabulas, & te

ftes exhibeam. Id deinde confutat duobus p rx - cipuc argu m en tis, quorum prim um in d e ex i- f t i t , qu od lex huiufm odi conucntiontim n ul- llb i m em in it, v Jktue y.ytiiw o rofiiims &'c* fiw 9n- xoy m m iif) . A lteru m , ex co, qu od diffidentia co n tra flib u s, & fyngraphis noftris caufam ded it ; vt ft quis fidem fa lla t, poflit in iudicio pullari , m t juu 9mtg.{ m: «¡y,- a > x m c i x t iitr.a ToisutSa , ira ó f i ' **pjfllxs m yíyf x y u f i x , J'ir.Uu xxfcip ta filfa r figpiixyiit. A tq u i oftendit ex e iufm odi fyngraphis , q u x inter ■ma ómipnxóms conficiuntur , ( »7iupiix(>T«< hic vtrum que m onftrum d ic it ) nullum dari pofle iudicium ; neque quenquam eorum iudices adire , nifi p lane rid icu le. A c poftquam co n ii u & oris querelam efform auit dc p a th ic o , qui nihil e o ru m , de quibus con ucn tum erat, p rx fta r c t , pathici qu oque expoftulationem proponit verbis fin e adprim e ridiculis, iyfftsJiy.xea.i a7K7i ut tv ttfii eurty efyjtlv f iu Jh-Oro-mw. ( «Ai ft> Jixftfi i ta t tlfiStu J x f f i ft umunt Kxiniorohixx,]^ ¿it f, vult noia f i m yrxu- /ua7iisv , S ye» Toiíiy r íttu^fuñm. S í 3 vt3’ fsxittt -me fiwiiixxe. Conduxit m e, iudices ad libidinem , pecunia fua , quicumque tandem is eft f N ih il enim interefl ita dici. ) A c ego omnia & f e c i , f i adhuc facto fecundum cor.utnt tonem rabuliscomprehenfitm. H:cautemconuentto- nes tranfgrcditur.Q fihus itap rop ofitis,add it, errut , « ttoMa Xfx.y» f i f i r Jir.xear xirmy xrmy- n m a i , Nonne id magno clamore profequentur iudices ipfi ? D e m ercede hic nulla m entio , q u iaa b in itio p en d eb atu r, quod dixim us fu pra. C u m igitur fyngrapharum nullus eflet in iu dicio v fu s,q u xrit ibidem dsfchincs.vnde opin io inolcuerit exiftim antium per eiufm odi fyngraphas flagitia con ciliari,ac fiue fabulam , fiue rcm geltam narrat de nefeio q u o,q u i queftus eflet,fyn grap h x leges ab aliquo , cum q u o paftion cm in ie r a t, non efle feruatas, a tqu e inde fa itu m , v tq u x r i poftea fo lcre t, an per fyngrapham res gefta e fle t , xJAá n n ip u- •mei nite ti f i yff.yauLTÍioy » '"rv/tu yvfyluTcu. V n de efficitur, id nunquam fa itu m , certe de ea re iudicium nunquam datum , neque cciam

c x eiufm odi fyngraphis m ercedcm vnquam petitam . V eru m etfi dc fyngraphis illis lo qu itu r ./Efchines, tanquam de rc pene infolita, earum tamen vfum non fuifle adm odum infrequentem conftat aliunde :atqu« iis quandoque a fcorto cautum pecunia accep ta , alij nulli ad- d iitu r u m le , aut operam daturum . C o llig itur id ex oratione L y fix aducrlus Sim onem , v b i hom o nequam ,cum vulnus a fe Sim oni i llatum co obtentu velaret,qu od is puerumip»- [xnn fibi abdu xiflet, contendebat contra S im o , puerum illum trecentis drachm is fibi efle c o n cilia tu m , ex pa ito inter eos conuento , Sc pretium á fc num eratum ; ab eo a u te m , a quo vu ln u saccep e ra t, corru p tu m , Sc fibi abdu ctum . imn/xon f tirmt , dt a/ims ft mxxooixt Jpapjxxe i Jiixa G is jim , o uudexxe re fi,' aüriy «oia- o u u t / Q - , i y u f i c m C n K d o x t a m e n m tu r is m u h -

fi.xioy. C u ra u te m id icaconuentum eflet.caufam eam a d fe rc b a t, ne quis vim Sc iniuriam puero illi a le illatam crim inari poflet. xxi J'ouuai f ir t»eiy,Íl«c f i Jix» mMy,ti unAtoe xum ffu:fioK xU y fiyvu l.y ,-nxoiM t 7o?.ux e f i f i f i t z i u n -fixior. Syngrapha: igitur illae pecuniam pro- miifam non con tin eban t, fed d atam , & folu- tam: & cum nulla daretur ci a£tio,qui promif- fis nudis fidem h a b en s, nec G rx ca fide pacif- ccn s, fraudem paflus e flet, fraudem illam vindicari in inferis dicebat com ice in Ranis A rifto p h an e s, eadem pirna , qua parricidia, Si

lalia atrociflim a fcelera. M j 71.710 xnfi/xe

flm ¡íyoy vt xPíxuet mluro-n,S muix xiyat t ' ¿pyoerov tiiuMTo. Scc.

E rgo m eretricibus, S cfcortis nulla attiodaba- curob m ercedcm paétam ; nulla item lenonibu s, nec lenis; cum quibus fi q u x fyngraphx fiebant,nihil eis cauebarur dc m ercede ibluen- da, fed iam fo lu ra , iis co n d itio n ib u s, q n x in fyngrapha continebantur. Plaucus in Afinaria; v b i A rgyriupus cum lcn a fuper eo m ercim onio contrahens.

Habeo vnde i ftue tibi quod pof.is,dem ,fd in leges meas

Dábo, vti fcire pofeis, perpetuum annum hunc vti mihi feruiat,

N ec quenquam interca altum admittat prorfut, quam me, ad fe,vtrum .

L e n a , ffuyn, f i voles, domi ferui qui fiunt, ca- lh abo viros. -

Poftremo, v t voles nos e fe , fyngrapham facito afferas.

V t vo les, v t tibi lubebit, legem nobis imponito:'

M O D O T B C V M V N A A R - G E N T V M A F F E R T O , facile patiar cetera.

N c c iu re G rx co ig itu r , nec Rom ano meretricibus pro m ercede a£tio data eft. Sed nec qu x erar daca, con dici poterar.

A D IVS A T T . ET ROM. LIB. V. 401

C A P V T X I X .

D e codcm quarftu.

A d ídem cap. X X V . Objeruat. ad ius A tt. ft) R.om.

i . Meretricum i/jmKai. fpmrií quid, fipne, q - fifiíoy. lintfjmKfy.

i . iuTrori pro lucro. Artemidorus emenda- tut.

i- luaSrtl I x i O b feru atio -I n u m ca p .x x x 11 i.

ifj.Trtb.ii v u lgo chitas meretricum capturas , vilium reru m , aut vilium

j operarii vilia prc- j tia. D ixi etiam ¡ colligi hinc pofle, '

quare eorum , q u * m eretricibus data funr.corid iitio lege non detur ; m eretricibus, inquam , quxftum palam, Sc paffim facientibus; quibus q u * dantur non folent efTc magni p re tij; qu od confirmare volu i O u idij, & Artem idori teitim oniis. Vtrum que reprehendit Salm afius, nec om nino p rau e, fi ea mens noftra, quam is nobis affingit. D icit initio cap. x x v . in quo nunc verfam lir, Oportere imperitum in Gracis ejfe, aut certe non valde illius literatura peritum , qui dicat tfxrtKae Grace vocari vilium rerum , aut vilium operarum vilia pretia. Imo ifJ.Tro.iefl. inquit, quod- cumque lucrum , vel compendium ex mercium qualiumcumque venditione comparatum , vel quamlibet magnum. Cum enim ifjirtbdi qualibet mercimonia appellentur A ttic is , cr i/JTrtbt!futvtt quod ex his lucrum colligitur , (¿ capitur, a/ije Gracis fr-ntiivocatur. Moeris Articiflafunth», ni ftprity, A Hixti, tz Q ¿r. Qtftiay t ovuKvytdfi t i , l n.Ujití. Suidas , i/xrtbji, ftfiicy,* it i* irgyyija- •nUt xaf Aie. ] C e rte ncc me G rx c x litcratu r* valde pcritum profiteor,necin G rxcis imperitum mc diffiteor, maxime cum i i ofjj-.m ini- inc G rxcari ignorem ,an' btlar tild as dici Grg- cc exiftim em : <f>)//«, cum hoc accentu, o/aejá- í.ui , 6c plura eiufm odi nota non habeaim quid fit ilfjtfja,nrocifJ'lJa .¿li/iinos /ix», SC fcxccnta eiufm odi ne audierim qu id em ; qui diftinguc- re inter nkk-jIuj ,Sc nb*yd< nefeiam , fimque tam bardus, vt i i aio-yiSau in suabiSjt mutandum non videam ; qui tmy)ti.iaj ftcllionatum efle capere non queam , & infinita alia,quae docere nos Salmafius d ignatur, in Epam inondx vita á Plutarcho fcripta ,quam h u cvfq u c omnes iniuria temporum interceptam crediderant,Sc aliis eiufm odi librisccteris mortalibus abftru- fís, a fe fortafte obferuata. C u m autemiw.Tii.oj dixi, vilium rerum , aut vilium operarum vilia eftc pretia, non id dixi fim pliciter, Scabfolu- tc , fed verbis ad argum entum , quod tr.i i ta b am , accom m odatis. M ea vctba h xc fun t; ¿Quemadmodum in Ipytcrticu promercalia, ita >* lupanari meretricum opera veneunt, ipftque

j . M eretricum merces tenuif.4 . A n qui dat meretrici, turpiter facit,eo, quod

dat. Salmasii ineptia.J . Putida eiufdem cauillatio.

i u t . Kai a quolibet accipiunt. tfitrtxa' funtvilium rerum, aut vilium operarum vilia pretia ; Captura Latinis. Q uibus verbis fignificabam ita dici in hoc argum ento vilium rerum vilia pretia, non ifjnoKai generaliter ldfignificare , ncc aliter accip i:q uod fi d ix iftcm , Salmafij obferuatio om nino im proba non eflet. V erum cum hoc in argum ento i/jntKt nihil aliud f i t , quam qu od d ix i , Salmafij accufationem vereor ne in calum niam eu ad at,p au lo putidiorem ,im o Sc p ro b rofiorem , quippe q u * viri totius litc ra tu r * , vu lg i op in io n e , condi prom i, Sc o m nium literatorlicenforis inclem cntiffim i, fiue m auult.defricatorisacerrim i, criticum fucum diluere pergat. -j/mt Jl’ tlts tori. nanis tsi ntíur't « ¿ y towiWsí K3.KSS. Sane tferex» m ercem fignificat , fed tenuem crebrius, quáam plam , Sc rerum magni pretij. Salmafius ipfe fupra,p .164. 165. citauit ifta ex H cfy ch io , A lymSí* ift-xtKi, » fairts, xai ra ¿aoOíy r/a , ¿s iceejlSns, verbis iftis de fuo ad d itis, püvti ejfe minutas,ac vanas merces, quod ex eodem H efychio probat;ftnrrmiKiK, t jasrty mst ay. fZn-.y 5 tKtjey -riy kt- rHiy, r.al v.i/.ihtv tip-ny. D icebant autem rttnr, Sc ftirisy, non mercem otvop>o/4 das, Ced quatenus fafciculum com ponebar, vel facco aut barcina ftrin gebatu r, aut inde deprom pta erar, quod nos dicim us vne charte. Sic ufii-xtjKis illa, cuius panes Philocleon ebrius hum i effuder a t , quiritabatur eum /fafOiT^i ajjiUs m ftp- T ia .fim u lq u c in iusvocab at , f Énáfijs r ftf- TÍ«»,in V eipis A riftophanis.loco an obisfu p ra citato. D ifferentia erat inter fip n s, Sc ftpii,y. quia U fits totam mercium fummam continebat, veluti quibus nauis erat on u fta ; qut- inde conficiuntur fa fcu li, dicebantur ftpiix. H elio d oru s, lib. I. tKyj.s ¡cui TZ&uvytíoy úfUIl , ji iutibttrniy ytpLtm. , Qtpm d xkAktx. Iterum; b1 Kilao ion 7ii cuyxkty Ka.-n.bims , tis fortia, nal latius Kamtfjtrn. f t fiix e iufm odi, & merces in iis contentas i/nroKai etiam vocabant, vel merces ordinarias, Sc ad quotidianum vfum. H oc habes apud A rifto p h a n cm ,in Acharnanibus, vbi Boeotus, quidam introducitur ftprity fe ren s,in quo/ia-Ttr Kt-iS01,r.ai trtiKÍKts, origanum , ftorea, pulegium , anates, lepores, an gu illx , Sc varia alia fim ul com pacta; qui-interrogatus i D ic* o p o li,an Sc alia ttfTÍa A thenis reportaturus eflet do m u m , rcfpondet reportaturum fe quod A thenis fit frequens , uec inucniatttr Thebis.Interrogatus itenlm an amphoras,Sc phalaricas afportarc vellet,Sc vafa tcftacea; iis quoque rebusT hebas ait non e g e re ; velle. fc

L l iij

¿ o i A N I M A D V E R S . I N SALMASII OBSERVAT.autem aliquid , qu od domi non rep edatur, A th e n x habeant plus fatis. Q u are D ie x o p o - lis eu m iu b et fycop h an tam s , damp **tsr-

/aev mfA/Joi, fycophantam reportare ,c o n - f tr iih im , Sc co lligaru m , vclu ti fi vas, aur vafa fiitilia effent ; qu em cum idem D ie x o p o lis id eo co lligaret, hortabatur cum chorus v t accurate id fa c e r e t , ne hofpes T heban u s m ercem illam fr a n g r te t:

iy J t n y , a ( ¡ í\ -n a , tw | e w n a ta s tU iiiy .n ohlw ¡ t u s , ¡tras a t /x» fipay r-tiTJ.it.

V id e s mercem illani ib i appellari ty n o M , quam dicit poftea poptioy. A tq u c cx hoc loco co lligeb at M a r is ille M S .q u e m c ita t S alm afius, qu em que A tticiftam v o cat, A ttico s i.usro- hlw appellare n foftioy,p ecu n iam a u te m , q u x inde c o llig itu r , iynotJu, dici a ceteris G rxeis. N am idem M a r is hunc ipfum A riftophanis locum c ita b a t , v t ex eodem Salm afio conftat, qui cap. v . belli operis, in qu o v etfa m u r.h x c cx co p ro fe rt, i u ter» , to 9jj,ti*. a ■Suui.ds a &i- rofxrxr, F t’yrot.Uu otras ur ? ifav ntotalo, Fallitur autem quicum que tandem eft ille A tticifta . Prom ifeue fiquidem «V10^ appellarunt,tum A ttici,tu m G rx ei a lij, ta m m ercé,quam luent, qu od inde fit, re 'amo -f n^.y/menias túpUs, q u o m odo tynot.lw etiam interpretatur eodem lo co A riftop hin is Scholiaftcs. N o n b e n e ; fiquidem iutrot.r m erx ibi eft,Sc to ?opTiVSane T h e banus vates odam , quam ad H ieronem m itteb a t , P y th io n icam , qoi.iosfe/xnoAH com parabat, q u x mari quoque tranfueheretur , ficque aitn- goptioy tacite fla g ita b a t, H icronisilliberalita- tem vellican s, aut fuam ipfius cupiditatem , qu od ci accidit non fcm cl , palam faciens. 7» A p tlivifl iunot.ay /Se 1.1 i v Q trina Í él.os

Q u ia Phoenices ™wj.x'JX(A5i ,v t notat ib i Sch oliaftcs; nunfiex.trns fcilicct , xai' ayl- (Ajoi. A ppellabant ig itur «piToAat, -n» fop7 i« xa- imKuy, Scmt.iyrMirit.ui. Q u are amyttoAe» applicabat M axim us T y riu s , Serni. x x v n . loco eleganti , fophiftis fcientiam luam cauponanti- b u s , Se velu t mercem qu ibu flib et p retio a ccepto ven den tibus : ñ r n y ca t •f/lot 75 tro- hoyaUs rito , xai tsthukiyty , rjl noPAay uKoy (jairfsatuv , x.an*>.£oy tavta , xju dmyno\dy tois tio/d/iote. a y & ®e>xu7»i «fíríí , áyiot 75'

aéSte*11. Paflim autem fu-roxíu.' d ixcrm jt, non m er

cem m o d o , fed Se lucrum , qu od inde fit: lucrum fxp iu s prxfentancum ; fiquidem 'can- p o n e s, Se cocioncs m erces fuas n ifip rx íe n ti pecunia vix ven du n t. T ales igitur m eretrices, irao fxp iu s cautiores, q u x m erce nondum tradita pretium petunt, quod cx fyngraphis fiipc- riore capite p rodu ftis conftat aliquom odo. Iuuenalis de M cflalH na m eretricem agente; Voce excepit blanda intrantes , atque <era popofc it . A tq u c id iu.-rit.lw quoque appellabant ; qua dc re locus eft egreg iu s, &: huc adprim e.ni fa llo r, pertinens apud Arrem idorum , lib. v . cap. 1 1 . hic in tegerexferiben dus. i A i t -ns r icw m )u»«7x « « efm y tq á i dan if n 'n-

f i'úr, amdvjaJ, xai 7* xpia na-muTHat n it& s u n , x ai r t’icrrot.Lo aura rátu TO>Aia yr/iSe» cor. 0 7ou-

‘r'> i, yaij.ir/ 71 i r.v.i r i euuxyóyfy/oy tifyicitr ano

t xpíuroKÍo rrurf.rSg Xfudltit , Jie 70/ vet'icéiflyoy fllitu. eSsr r iauri yvxaixa <B&ayoyioav itr tü%gn¿ i n c f í io . nat Iw ¡u/ra to ‘.p)sy, Kuomhts p iis m -etofioy: a^uy J1' i/mxfVT^oñ . Locus Ieuiter men- dofus , 6C prO J)a toy átaicapífyoy yOlyiy, legen dum opinor, Dx-ny t «SMiVa/afior'Oiio/. H oc ig itur aicb.lt. Vifsts aliqiits ftb ieftin fom nis,vxorem ara admotam, Velut viü:m am , macla ffe, C7- carnes eius concifas diuenderc , atque inde plurimum lucri fibi exiftere. Ob hac gaudere fibi videbatur , <¿- quam e carne vendita pecuniam colle gerat, abfcondere conari, ad vitandam circumflantium inuidiam. H icvxorts perduilor e x flitit , vnde turpem quaftum faciebat. A tque res illa ei quidem erat quaftuofa ,fed digna, qua occultaretur. H abes ibi iy.not.iji cx carne in n u cei lo d iu en d ita , Sc mancum ex vxoris lu x carne idem lu c ru in fid e n te m .

m . Sane q u x ftu s ille m crirricius, etfi propter frequen tiam poterat efle alicuius m o i m e n ti,ta m e n ,q u o d q u ifq u c d a b a t, non erat m agni pretij, Sc eum id eo , qui m eretrices du- ¿ la ict, fungjv ¿yáhoya, panium fum ptum facere d iceb at A rtem idorus lo co alio i nobis citato in O b leru a tio n ib u s;v b i etiam dixi,ea, qu x m eretricibus q u x ftu m p a lam , Sc publice facientibus d a b itu r , con dici non p otu ifle ,q u o d parui eflent p r e t ij; qu od non co dixi, quali ca fo la ra tio e fle t, (N am duas alias, q u x in libris iuris trad itx f u n t , propofucram p rxced cn ti cap ite ,) fed qu od vel etiam h x c ratio mouere potuerit. Si quem tamen can o n m ouet, ab ea qu oq u e non x g re d ilc c d im .

iv . C u m a u te m T a b c o ,Sc M arce llu s,quod m crcrricicft datum , repe ri non pofle dicerent, quia turpiter id non accipit, etfi turpiccr facir, qu od fit m eretrix, atquc vtriu fquctu rpictidi- nem in e o v erfa ri,q u xfiu i eodem cap. x x x irV quare ea in re verfaretur turpitudo dantis. Q u em adm odum enim m eretrix non turpiter accip it,etfi turpiter facit, qu od fic m eretrix,ita ncc is qui dat m eretrici, v id etu r turpiterdare, etfi tu rp icerfacia t.q u od m eretricem d u ftet. T urpitudinem igitur d ix i, non in eoberfari, q u o d d ed it,fed quod rem a fc m eretrici datam condicit. Salm afius, p .550. hoctneptum effezn, Cr dlfum .dr contra 1 krijcoiifulti mentem,ac tale cflc peccatu cxiftim au it, aut cxiftim ari voluit, v t inter atrociflim a.Sc in Iurifconfnlto non ferenda'con niun erauciit lfi epiftola ad Puteanos fratres. Q u ibu s autem machinis tam grande peccatum adftruat, non v id eo , ncc id ah co hom ine cxp eSto , in qu o iudicium fruftra de- fideres , iuris autem fcientiam tam ftulte, quam inique poftulcs. C e rte pro argumen-' tis chitnxras nefeio quas v id eo , quales innum eras pafeit ingenij eius fericitas. D icit hom o fubtililfim us, p. 549. non effe fraile , quod pro fim ili pono. M eretrix ' , inquit, qua hanc profefftoncm meretricq habet, quod accipit ratione profeftionis, non turpiter accipit, quamuis ipfa profeflio turpis f t . Scdqui datnu- r e tr ic i,f turpiter facit, quod meretricem dublet, turpiter etiam dat, quod dat, vt meretricem du- clet. N am datio ob rem turpem ipfa turpis eft.Excufat p r o f e f l i o meretricem,& ejftctt nc turpiter

accipiat, quod conucmtnter prbfefftoni accipit, d e d it,tu rp ite r rep etit, tu rp ittid in em fu am al-<9 .*/ d at, non excufatur vlla tali profefftone.nec legans. H isig itu rin Verbis/. 4. D .De cond.ind.

pore/l dicere fe profejfionem hanc habere meretri- dantis fit m entio , non quatenus dantis , fedcis duñanda, dr danda mercedis, v t eam ductare quatenus re p e tit, qui d ed it; quia dc adlionisqueat. M erctrtx quaftus ¡ta tia accipit, (irpro- turpitudine agitiir. Sed quod meretrici datur,

fijfion e fua fungitur , dum accipit , ideo nec repeti non potefl, v t Labeo, (¡r M arcellus fe r i-turpirer accipit, a it qui dat m eretrici, lib i- bunt, fed noua ratione, non e a , quod vtriufqucdini fua obtemperat, c 'r indulget , £r fic intem- turpitudo verfiaturi fed feltus dantis. Illam emntperanttam,dr incontinentiam fatetur. E t fie tur- turpiter facere, quod fit meretrix ; non turpiterpiterdat.] Ergo m eretrix non turpiter accipit, accipere, cum fit m eretrix. S i m eretrix ig iturquia profeffio eam e x c u fa t; Q u i d a t , nulla non turpiter accipit, repetere non poteft is quitali profeffionc excufatur. Q u id igitur obftat, d ed it ; & cum condiétibnem fuam m eretricisquom inus hic quoque ganeonem f e , & n e- turpitudine p rx tc x c r e n o n p o ifit .f io b turpemquam profiteatur, vt det non turpiterm ere- caufam condicere v u lt , fuam ipfius turpitudi-tr ici; D e in d e , d a t io ,in q u it , ob rem turpem n em alleget ncccfte eft. A tq u e hanc eíTcait»ipfaturpis eft. C u r non ig itu racccp tio o b rem L a b e o n is ,& M arcelli m en tem , quam o cu listurpem ipfa turpis erit? D en iq u e, qui dat m e- gloftarum indagatoribus aftcqui non potuicrctrici, libidini fu x ob tem p erat, in quit , & in- Iurifconfultorum defricator,d u lg e t, & id c o turpiter dat. C u r igitur m ere- v . Q u xftio n em m o u i,& folui tribus lineis,'tr ix , q u x in dulget lib id in i, cam f u x , quam eodem cap. x xx n . Sedfi non turpiter accipit m e- a lie n x , non turpiter accipit? rctri te,nonne etiam petit non turpiter i Sane, ref-E t vendit quod vtrumque iuisat; quod vterque p o n d i, quadam, etfi honefle accipiuntur , inho-

petebat; nefte tamen petuntur. I. 1. § . Proinde. D - D eE t pretium , quanti gaudeat ipfa, facit- extraord.cognit. H ic egregiam cau illan diocca-

¿¿ua yenus ex aquo ventura eft grata duobus, fionem nadiurn fc eife Salmafius cxiftim ans.di-ylltera cur illam vendit, & alter em it? c itp . jq+.faniliffim am iurisprofejfionem confer-

Cur mihi fit damno , tibi fit lucrofia voluptas, ri a me cum meretricio quxftu ; meretricem cumffiuam focio motu fem in a , virque ferunt? profejfonbus iu r is; quia§.a me citato agitur dc

E t q u x (equuntur. D u o s autem poftrcm os iuris profeiforibus. Sed aut non v id et, aut v i-verfus om ittere n o lu i, quia bellam tuam ssEti- d e rc n o n v u lt cauillator p u tid u s, rationem akliivv non m ediocriter iuuant. V id es autem , Iurifconfulto allatam , vnitierfalem c f i 'c ,& in -'nifi plane cxcu s e s , quantopere his etiam in definitam , q u x pluribus fpeciebus applicarirebus ineptias. E rgo non in datione eft turpi- poffit. Q u xrcb atu r, an iuris ciu ilisp rofeftori-tudo c iu s , qui m eretrici dat, v t ex eo efficia- bus extra ordinem ius dicere deberet prxfes;tur a co n d iá io n c ideo eum repelli. T u rp iter ac negabat V lpianus ius om nino dici debere,iane m eretricem a m at, & m eretrici dat; qu o- cum iuris ciuilis fapientia non fit pretio x ft i-m odo incretrix turpiter fa c it, & turpiter acci- m a n d a ,nec dchoneftanda. A tq u e ibidem aitp itjfirem ipfam fp ciles;fed & amator turpiter honorarium iifdem dari debere in itio facra-m eretrici d a t , quia turpiter m eretricem amat; m enti. Si honefte id accipere p o flu n t, cur non& m eretrix tu rp irera ccip it,q u ia tu rp iter lib i- & honefte p etere ; R e fp o n d e t, q u x d a m ,etfid iiiip q b licx feruit. Sed vtfiteo n d iiftio n i, Sc honefte accipiantur , inhoneftc tamen peti,repetitioni lo cu s , neuter turpiter d a t, nec ac- Q u x regula cum fit gen era lis, inde efficere,c ip it, ex L a b eo n is , & M arcelli fentenria, quia ni fa llo r , poftum us, q u xd am non inhonefteilfcd atq u o d d e b e t, h x c accipit qu od fib id e - accipi, q u x tamen non poffint honefte p eti;betur; pecuniam pro opera. V b i igitur verfa- ac differentiam conftituendam efle hac in re,tur turpitudo ; In ipfa repetitione; quia qui inter dare , 3 c accipere.

A D IVS' A T T . E T R O M . LIB. V. 4°*

C A P V T X X .

D c M edicorum ordine.

A ti idem cap. X X V . Obferuationum ad tus Atticum , & Romanum.

I. Salmafius in medicorum honefiifiimum ordinem contumehofus. Mercenarius proprie, qui corporis operas alieno vfui locat.

1 . Mercenaria aduocatto a quibufdam Contume- liofe diña, fifuor undam auariti a hac appellatione notata. Magifiros literarum mercedem A difctpulis fupra falarium publicum quandoque cxcgffe.

j. ffiuarcB. Augufltr.u! litcrartm magifires a r- " tem fuam vendere dixit.

L I ii i]

4. Salaria quidam profejfonbus artium liberalium a principibus, aut Rebus publicis data, mercedem interpretati funt maligna interpretatione. Lucianus emendatur, ( f explicatur. Honor.

J. oiwHvcu , ci? o a u ü ia i m t vitis. e iw siia .

5. Finis mediet fanare ;<$■ furiofa Salmasij maledicentia. A r tife x artem prafiat, non euentum.

7 - M edici curam falutis hominum acere A Iu .

2.©4 A N I M A D V E R S . I N S A L M A S I I O B S E R V A T .riftonfultis d iü i. H ic medicina finis.

8. M ed ia s plui deberi, quam quod iis rependitur.

9 . Hugo Grotius 4 Salmafio tam maligne, quam

O s t < v_ A m d c m ercede profclTorum artium

, liberalium Salm afius, eodem cap. XXV. e x i-

, miarum O bfcru ation ff, t d ix it, q u o d ci in m ente

v e n it , h om o ad m aledi- ‘ cendum natus obferua-

tionem fuam claufit verbis in ornatiflim uih Ordinem, & in prxftantiffim a arte verfantem , ac hom inibus do£trina,& eruditione excellen tibus inftru& iflim um vefan e con tum eliofis, p. 54.0. M o x etiam nonnullis con [liturum pretium dabatur, v t nunc fit medicis. J¡Npd file n t vulgo in ahcjuaciuttate accipere pro vna ttgrtintieAvn*, boo ab omnibus , quafi ex compaüo, qui eos vocant, f l e t ijs dari. Si negaretur , pojfet tantum petere m iudicio. Mercenarius medicus, vtohm omnes fuere , N V N C S E N T , non pro

fanato agro , V E L O C C I S O , vicem beneficij exp ellat, fedmercedem opera, e r cura expetit.] V b i agri ¿moKstrlw eo figr.ificatu legerit lite rarum hic cenfor, Sc arbiter, nefeio. Si auifto- rem non la u d at,lu d ib riu m d e b e t. Q u o d autem ait,m edicum ,fi tantum ei n on detu r,qu an tum m edicis fo lct d a ri, poffe in iu dicio p e te re , ineptum eft, cum non v n a fit m unerandorum m edicorum r a tio , hocque pendeat ab eorum lib e ra lita te , Vel facu ltatib u s, qui eorum opera vtuntur. Q u are res eft arbitraria. V lt i- m a c la u fu la in iu rio fa c ft.& p ro p u d io fa . M ercenarios cum dicim u s, eos in te llig im u s ,q u i c o rp o riso p e ra sa lie n o vfu ilo ca n t, 6c inde v i tam to leran t, vb i nihil ad ingenij cultum ,aut paftum . P la to ,lib . ii .d e rep .co s ita eleganter d eferibit. i v if)l v n t , ós iy o/mi sin xsd att.ii D D covol, oi eu tu f i v is D a v oia t y .i omvu d^loKotus-

toni aoi, t ü u 5 H ou/Mnt iywj inailul ¿ni 7is ttIiui ¿fusil, ci Di TrcitetujuTSS tUo iqftoe vplieoi, tbsi' V/xoy tu o tIw fusoy KetKoiwnt, rdr.hlujtui, dt ty' o -

¡uu, ut ito ni. fjhsidam fu n t , v t ego quidem ex iftim o , £irali) mini [Iri, qui ah ingenio non multum habent, quod conferre pojlm t, corporis autem robore ad labores tolerandosvalent. H i igitu r , cum huius roboris vfum vendunt, cuius pretium mercedcm appellant .m ercenarij, ni fallor, appellantur. M ercenarij ig itu r , qui operas fuas iocanr,/. i i . § .i./ ) . D e peen.Sc corporis fui vfum ad op u s aliquod .q u o s b tllc d e n g n a t lu l. F irm icus, lib . iv . M atncf. cap. v i u . Operarlos reddet fempiternis laboribus deditos, ¿r qui corpus

fuum ad opus aliquod locare confueuerunt ,labo- rinfos homines, ac dorfo vita fubfidia quarentes. lo lép h u s quoque,cum legem mercenariis confidentem ,& opitulantem ,quam D eus per M o - fe m d e d it ,L e u it .c a p .x i x . & D eutpron. xxv.™ 0ip£«^ii,lib.iv. Iu d a ic .o rig .ca p . v lt. usDo- m it, m ercenarios interpretatur, m f i™ meuun mit iam/ ifyofjsirst. E t ita m ercenarij p ro prie.

Q uandoque tamen appellatio illa iis on m i- busapplicata, quibus laboris fui pretium a li-

infeite vellicatus.io . M ercedis appellatio ab ipfis agrimenfori-

bus remota , Cr ijs honorarium attributum.

qu od rep end itu r; f e d , aut con tu m elio fe , vC- l u t i , cum mercenariam aduocationem T ertu llianus , Scalij dixerunt; aut m u idiofe , ad n otandas quorundam fordes, ve lu ti, cum V lp ian u s ,/. 1 .5 .4 . De extraord. cognit. philofophis n egat de m ercede ius dici d e b e re , quia primum eos profiteri oportet mercenariam operam

fpernere. N e m p e , quia m erces com m une n o m en e ft , q u o tam vilium opificum m anupretia , Sc ba iu loru m , aut aliorum eiufm odi operariorum au<ftoram enta,quamhoneftarum artium , Sc liberalium m unerationes fignifican- tur , k i e o & m ercenarios eos om nes inuidiofo vocab u lo appellarunt, quibus aliquid pro labore ,a u t induftria rependitur ,etfi, quemadm odum m ercedum d iu erfx funt fp ecies,ita d iu crfx q u oq u e appellationes excogitata:, velu ti falaria, ftipendia, fportula: .honoraria , 6c alia. A lij etfi m ercedis generale nom en retinuerunt,m ercenariorum tamen appellationem a m e d ic is , aut ingenuarum artium profeffori- b u s , aliifque qu ibu flibet liberalis in d u ftrii p rzm iu m a liquod accipientibus rem ouerunf, v c lu tile g u m co n d ito re s, qui prop rie, & ciuiliter lo qu i folent .N am qu od Vlpianus dc mercede philofophis ius dici ideo n eg a u it, quod m ercenariam operam fpernere fc profitentur, t o vo cab u lo vfus e ftad notandam eorum cupiditatem profeflioni fu x contrariam , quod iamdidfcum eft. Q u am etiam ca u fam fu iffcp u to , cur famftifflmus vir A u g u ftin u s, tantum a liu orc, Sc m aledicentia alienus .quantum caritatis ftudiofus,eandem cupiditatem inGram- m a tic is .ic R h etoribus fui tem p oris, qui tamen nonabftincntiam ean d em , quam plulo- fophi profitebantur, notauerit. Sic enim ille, lib . 11. tfonfeíT. cap. x u . E t tamen , o flumen tarrareum , iattantur in te filij hominum eunt mercedibus , v t hac diftant, & magna res agitur , cum hoc agitur publice in foro fuper mercedem falaria decernentium ; (p- f ix a tua percutis , & tonas , dicens; H ic verba diftnntur ; Hic adquirirur eloquentia, rebus perfiadendit, fen- tentijs explicandis maxime necejfiria. Q u o in lo co ius iftud', ni fa llo r ,re fp ic ie b a t, quo de m ercedibus magiftrorum ius dicitur; atqu e infuper obferualpat, magiftros i(los filarijs publicis non con tentos, m ercedcm iniupcr ad if- cipulis acccpiflb , atque de iis ius effe dichim á magiftratibus , ita vt ibi fit verborum tranffa- tio , vt fuper falaria mercedem decernentium Alcete v o lu er it, cum falaria fint a principis, aut d u itatis m un ificen tia,m erces priuatorum.

m . N c autem m aligne id á fandliffimo viro obfcruacuniquifquam e x iftim ct.id in le ipfo qu oque n o ta u it.cu m rhetoricam in publica ichola C arth agin e doceret. Sic enim lib. iv. ciufdcm operis , cap. 11. Docebam m illis annis artem rhetoricam , Cr viltoriofim loquacitatem v illu s cupiditate V E N D E B A M - In epift. i v i.a d D io fco ru m q u i indecenter,Scjfaifulove eum incerrogarat fuper locis quibufdam ex

C iceron is libris p hilofop hicis, quafi in iifd cm que m ercede m ercret.falariuní n egab at,q u o dftudiis adhuc verfantem . T u vero , cum Cr a principe fibi d aretu r, codem lo co h a b cn -in ojmnafia cog'tationem iniecifti, ¿rea quoque d u m , qu o habeatur m crces, q u x a priuatisipfa tnuenijli ta/tbus rcbus nuda, atque frigida, erogatur ; x«) i fuAos dx iAurnxoe ,¿h\a. rvbi has curas deponeres , Chriftianorum tibí ba- £«»iM«f. E tq u x fcquuntur. Itah om ines profihca occurrit, quia in ea nunc fedet epifcopus, libídine , non pro rei veritate res quan doquequi aliquando tftaP V E R I S V E N D 1 D I T ; interpretantur. Sane lu liu s C ap itolin u s in

fed nec te volo effe adhuc puerum, <¿r me iam ejfe A n ton in o P ío , honores, 5 c fa laria , q u x ab copuerilium rerum, fuut nonvcnd.torem, ita non principe,p bilo fophis, Si rhetoribus dabantur,largitorem decet. E tcp ift. c x x v . fign ificatfc coniunxit; Vlpianus autem honorem dixit pronon folum m ercedem e xcgifiead ifc ip u lis . fed m crccde, /. i. §. 4 . De extratrd. cegnit. C a p i-& priufquam cos docere inciperet; quod e x - tolini verba funt ; Rhetoribus, Cr phdofophistremis fordibus tribuebat Lucianus lo co q u o - per omnes prouinciat ,C r honores, Cr Jdlana dedam á nobis citato in O b fcru atio n ibu s; nec id tulit-tam endiflim ulat A u g u ftin u s,q u ia is erat c e- v . Q u o d d icit <suuureu eo lo co Lu cian us,terorum m agiftrorum m os. C erte, f adhuc m aliud longe eft, quam quod putabatinterpres.

fchola rhetoru verba dijeiputis V E N D É R E M , rúuüreu dicebantur p h ifo fop n i, non , qui e capri*// ab eis mercedem fumerem. E ttam cn val- thedra philoiophiam d o ce b a n t, fed qui adi-d e v cr ifim ile e ft , falarium á ciuitate cum ac- ban tu rab ad ole fcen tib u sftu d io fis , v th i cumcepille 1 fiquidem rhetoricam C arthagine pro- iis co llo q u en d o ,5 c con ucrfan do.philofophar1

fitebatur publica fchola ; qu od ip fcp rx d ica t difeerent, ncc p h ilo fo p h ix m odo Icitis, Si d e-d ib . v 1. C o n fc f l .c a p .v n . Cretis inftrucrentur, fed Si m ores fuos form a-

1 v . Sane falarium ip fu m . quod a principe, rent;qtiom odo verbum iftud accipit idem L u -aut rep. dabatur prorefloribus, fiue publice cianus in E u n u c h o , vbi a itla laria e am o b remdocentibus , fiue iuucntilti ftu d iofx copiam om nium lcftaru m philoiophis quibufdam .1fuipriuatim facien tib u s,m erced em nonnulli principe attributa, e u m ím t -c u f i , ¿ T lx/seixt,m aligne interpretati, profeflbres illo s,fiu co r- " f ci&«, in ¡¡xnm»? luAongf 77s «’ tnwKn rft f f i ,dinarios, fiue honorarios, m ercenarios dicere t«t pMooqut, Z mir.i¡¡ s.iys , *¡ Uxaiuyuih , y.anon dubitarunt , veluti Lucianus inparafico; Im rupti,11, in xx) Aie in ? e A im n , -m ln mJ-vbiparafitus fuam viuendi rationem cum phi- m i ¿men. tJ\i im ix iiim i iunrnr 77r«V, ¿ M o /

lo fophorum inftituto comparans , p ccu n ix , *jTiiy.tkaAai , AxiuaAÍt-m 4¿tu W deseen, xai -.dquam is negligeret , adeo auidos eos clfe Ztxa ,d p otU m b Z ,r f Scnnctbo ,I A Ufihv,dx>.£ait , v t m ercedem a dilciptilis quidam ac- r f r criayny,t^u au A u . i a . Ibi ver!»ucipiant , alij a principe , v t iuuentuti adi- boc non capit do& iffim us Erafim us,nccloeuinre fc , ac de literis fecum agere vo len - h u n cb en ered d id it.q u cm fic vertedum puto-ti prxfto fint , e longinquis quandoque re- S cis, Pamphile, falarium , idque neutiquam exCgiom bus ad id ltiunus cuocati. oiy* ptnv- ab imperatore conflitxrnm finrraUj philo*f i , , KM, 0' Juy,rv > Co . x«; «i fixeoofu, j . m t k , fephorum feclis, Stoicis, dico , Platonicis, Eptcu- OOS iZ-rn ¡m AaxutTsu i»uAti[ti,us , ari ,sd- reus, cumque hi< etiam peripateticis, tantundem

MCX yai dlJtxipc num, fiMovfui, ( siri Vp y. pnA- omnibus. Ceterum demonuo horum quopiam ,fu i 71 Ni xty if, ) i (N Jirjs^ay Jixbu , Jayis t - alius in eius lorum Jubrogandus e jl, qui Jit pra-

t i t dhts: ¿AAoí Ü puAor, n fic d a t , nar^-UtTas fandorum fujfragto probatus. Porro pramium,7t« puntáronme. 0 j r taeri ia , , \aip' ? trtwd- neque bubula pellis erat, neque vift.m a, quod aiteas, ¡psoíou puAor ta n i , xj *x ojsyuitn as. í j i arf»- poica, fe d drachmarum m illia decem quotannis,ofiivK «V»f Ad 7»7t aunJl/sii, f fu&opotú, KssSd- v t iuuentuti frequentes fe darent, de rebus adrrif h jis , »’ Sxiom myjsdrunt Q u i locus lc - pbilofophiam pertinentibus cum ijs differentes.ir ite rco rru p tu se ft,5cpcflim e explicatur. P o- H oc verbum pluribus red d id i, cum paucio-ftrem o h x c ita corrigenda,*; «’* aityuinus in ribus n on pofiem fatis:& Papinianum fum fc-nfwfiJmt ttsf Ad 7b ¿»77 ámtJufsúv, (udopifu/, q u utus.q ui in L 8 . J. \. D c vacat. &■ cxc.m un.Sic- Certe oratores,& , quod turpius e j l , ij qui hoc ipfum ita fere videtur reddere vo lu iflc ,

phslofophars fe profitentur , ita mifere ad id J i aut certe rem eandem fignificarc. Philojophis,habent, ( p ccu n ix cupiditatem d ic it) v t ex rjs in q u it , qui fe frequentes, atque vtsles per can-ipfis, qui inter eos celebriores fiu n t, Cr maioris dem fetlam contendentibus prxbent. Ita euyy't-nommis, ( Nam de caufiidicis quid attinet di- apud Plut. in D ion e ; risi fi in» nouidi,ce re f ) quidam cum index effet ,fiordium fu erit crosd $ iuuaitcx-ny drrdrmy r n¡ UAdm.i o-oyytjo-damnatus, altus philofophiam docens, mercedem rim i. l¿ c m riwseicui appellat eiufm odi conii difiipulis exigat', A tiu s denique ,v t iuuentuti ueÉñtionem , eodcm librp. Ji f euoe-

fu i copiam factat,(¡r ad fam iliare colloquium,g¡r oías ajl-nu, 77' fi iros, oks aiJfh a.ftn: , a/.nV«/conuerfattonem adolefctntes ftudtofos admittat, Ji nkl drJfdxs Jiarwofsbiymi. Sic apud L ucia-mercedcm quoque a principe petit; nec eum pu- n u m , dc gym nafiis ; vbi Solon Anacharfididee tam fenefientem in peregrinas regiones ex- narrabat, quom odo iuuentus A ttica in ftitu c-currtre ,Cr mercenariam operam ñauare, Velut retar, Jy, oiu nis yduxe ajyrur , ri,uei 77 Indum , 'aut Scythicum mancipium. A tqui idem 77ii xoivod ir.ÁJánumt,iydyi.iuydiJfüi eiwseixu,in A p o lo g ía , quam pro feip lop ub licauit, ad - m / dr id Jinrx dr./saiidnn, vgJU tin» ucrlus eos , á quibus accufabatur leuitatis, Jirjsa. Sed ad tem.qu od cym in lucratos fcripfiilét, qui in ma- v i . Q u o d igitur m ed ico s, in prxftantilfi-gnatum fanulus au do rati degerent, ipfe qu o- ma, fiue arte, fiue fcientia,generi huiruno tam

AD IVS A T T . ET ROM. L'IB. V. 40;

n eceflaria , & fa lu tari,& a d q u ain co n fcq u cn - dam tantis prxfid iis, m axim eque p h ilo fop h ix e xa ih . cognitione opus eft,v erfa n tes, hom o totius generis humani d efricato r, m ercenarios audet appellate , vereor nc id lit a m orbo, nulla fortafle curatione fan abili, quippe qui aduerfus ipfos m edicos grafletu r, co fq u c im p eta r, q u x eft v ltim afu roris linea. N c c c c r te line fu ro re , aut extrem a m alignitate , q u x fu roris ven ia c xcu farin eq u e at,c la u fu la m iftam i t a c o n c c f i t ,p .540. Mercenarius mediem , v t clim omnes fuere , & nunc fu n t , non pro fanato agro, V E L O C C I S O , vicem beneficij expella t , fe d mercedcm opera ,Cr cura expetit-Num p rim um , quorfum il lu d , vel occtfo? V n de hoc, nifi á m aligna, & im proba fcurrilitatc, & m aledicentia? Q u od nam eft votu m m edici , Sc qu xn am eius cu ra , x gro tu m o c c id e re , an la- n itatireftitu cre? Si ars quandoque aberrat, v t fx p e fit in rebus tam ob lcuris , & humanam om nem pcrfpicaciam fuperantibus ;fi qu xdam « t e poten tiora a cc id u n t,a u t in gru u n t, q u x icm edia o m n ia , quam uis peritiffim e excog itata d ebilitent, aut corrum pat, num errores illi im putandi funt m edico,qui nihil eoru m ,q u ; ad artem p e rtin e n t, onnfit - O m nes,qu i euentum extra re fti iudicij caufas pofucrunt, exem plum ab hac arte petiere. A rifto te lcs in T o p icis , artem quam libet affequutos nos ait,quando »* rfl¿iDjauiyuy o. erfycufxuvlAyperea,qua tn poteftatem noflram cadunt ,facimut quod inftituimus. yi ó fuñemos, in q u it , oa. m .n t f in t mini , «0' o' j«7eixof óyiím . ó » ’• t o ryl w- Apsfiivuy lenii/ «sógy.Kií'm , ¡rjtiüs dmit ’íjfir tUñ cmemdui fiaiA u. N eque enim qui artem oratoriam exercet, femper perftuadtbit; neque qui medicinam , femper fanabit. Sed f i nihil eorum omi-

fc r it , qua adhiberi pojfunt,fidentiam eum afii- qutttum effe dicemus fufiicieutem , cr idoneam. M edicus ig itu r , qua m e d icu s, & artis, quam p ro fitetu r, p e ritu s, xgru m nunquam occid it; non fem per etiam fanat, quia facultas illa non pendet ab cius a r te ; q u x quid fieri p o flu , Sc d e b e a t, d o cc t;n o n qu id fierinon p o flit,q u x - que fupra artem fun t. M edicus, in quit Q u in tilianus ,fanitatem agri p etit, f i tam en, aut v a letudinis v t ,a u t intemperantia agri,alioue quo cafu fumma non contingit, dum ipfe omnia fecundum rationem fe c e r it , medicina fine non excidit. E rgo falfum eft m edicum artis peritum occidere xgru m . Si artis peritus cftm cdicij§,& : cx artis peritia a g it , x gru m to llit ca fu s , aut fatum , & fors h u m an a, non m edicus.

v n . N o n id eo igitur infam anda m edicina e f t , f i q u an d o q u e, im o f i fxp iu sa liu m eu en tum fo rtitu rcu ra tio , quam fperaucram us, aut optau eram us, nec id obftat quom inus l^ tif- confulti m edicos curam fálutis hom inum agere dicant , d. I. 1. 5 .1 D . D e extraord. cogntt. Q uippe ciuilis fapientia non calum niatur, nec cauillatur; de rebus iu d ic a t, ficu t rerum natura ,£ c con ditio hom inum poftulat. N o n ait medicum mercedcm opera, dr cura expetere, fed falutis hom inum curam gerere. Si ln du ftrix fux prxm ium expediar, non fit id tetuiyouaiut, fed per accidens , quod egregie difpurat P la to , lib. 1. dc rep. v b i oftendit ih fiiw tipyltu 7»

* o 6 A N I M A D V E R S . I N«vt» '¿^jt.n.íii.ijófuy, nullam artem, quodfibi vtile eft, quarere, quatenus fcilicet a g it , vt a rs , fed quatenus exinde cm olum entit artis ci a d jicitu r, in agjt b/m ñ s aum TÍygns i f ie y aon » Uftxwatjiy,» TÍ fu & i rñ-fu'.s.rx' fi A i ár.eefb'is TM-

f i ialfiix» úyím tt p fu&ofur.» .fu&by.

N on igitur ex fu a quifque arte illud emolumentum confequttur ; fed f i accurate rem infpicere oportet, medicina quidem fanitatem facit 1 (£• qua ei adtunUa e fl, mercedis retributio, mercedem. Finis ig itu t m edici e f t , fan are, non pro

fa n a to , veloccifo m ercedem c o n fe q u i: fed hoc fu b feq u itu reiu s induftiiam , Sc curationem . Si autem aliquando aliud a cc id it, quam qu od fib i p to p o fu it , aut fi qui eius minus periti per im peritiam x g ro s o ccid u n t, dicendus tamen eft m edicus falutis hom inum curam agere,non occidere:quod eleganter difleritA riftidcs,Pla- to n ica i. xj d ii ¡afinen1 , eiuai, w.et 'B&irx/xiyurt dmuTwae faffsa»y m i: »/» , vv hrui ái.roy 7 f i- m / , dhd t J li 7* 75 mynfs/ n lutfun , n ■nsir d v ijg i 7» milyuy á/ifdun!, ¿ r f !n Hayán-j ZeJ- /MKiv,df der U t, nyt ¿9’ imorf. M edicinam facientes nonnulli pharmacis, aut aho modo quofdam occiderunt; nec ideo mala eft mediana, qua tantum abeft, v t hommes occidat, quin , quod ad eam attinet, remedium efl contra mortem.

vi 11. Sed vt ad rem , fi prxm ium aliquod rependitur m edicis, non funt ideo dicendi mer- c cn a tij, n cc fo lu itu r o b lig a tio , cum iis ,q m fed u lo , Sc ben eu olo anim o xgro s c u rx fu x com m ilfos v id e n t , plus fem per debearur, quam qu od iis d a tu r, v t nihil fit fa lfiu s, nec i iu ftitia, Sc honeftatc alienius, quam qu od feri- b it hom o arrogans, cadcm p. 5 ro. Vbicumque mercedis nomen auditur , nullus efi benefici) m- telleilus. Q u o d au tem a d d it,e a m non efle Se- n e c x m en tem , lo cis ab H ugon e G r o t io ,in eam fen ten tiam , in fparfione florum allegatis, v t quid iis poft m ercedem prxftitam d eb ea tu r , fum m o p h ilo lo p h o , Sc ciuilis lapientix callen tiftim o, arque oblcruatori tenaciflim o iniuriam facit. V erb a eius h x c Iu n t, lib. v i. de b en ef. cap. x v i i . q u x hom ini v a n o , Sc tem erario os prxclud cre deben t. Sordidiffrmorum quoque artificiorum inftitortbus fupra confhtu- tum aliquid aducimuj , f i nobis opera tUorum enixior vifa eft i ( f gubernatori, cr opifici viltf-

fim a mercis, sn diem fe locanti, corollarium afperfimus. In optimis vero artibus, qua vitam, aut confe ruant, aut excolunt,qui nihil fe plus debere exi/limat , quam pepigit, ingratus efl- H o c autem probrum nihil m oratur Salmafius.

ix . D ixerat doiftiliim us G ro tiu s , ad tit. de extraord. cogn it. ea , qua hoc titulo trailantur, maxime ad Hia benefktorum genera pertinere, de quibus agit Seneca, hb.v.debenefic.cap.xiv. CT x v . qua fine conuentione quidem pra flantur,

fe d ammo tamen vicis expetenda ; qua cum fa - pe non redderetur, repertas effe has athones;ficut ingrati apud M acedonas, cr alios populos quofdam Q u o d dixit hic paulo btxuius.Arcon- c ifiu s, errandi occafionem prxbuir homini harum rerum parum in tc llig c n ti, nc fimul an- fam cau illan d i, Sc calumniandi Aicigiior^K** agi hoc titulo de bencftcijt, qualia commemorat



A D IVS A T T . ET R O M . LIB. V. 40sV¡r irnpeüfe doblas, fed de mercedibus e¡a¿ debemur liberalium artium profforibus,m edicis, cbf.etnciíus,adaocarís ,q» os om nes m crcena- 1 ¡¡un operam praftareait iis , qu iea opus h aben t. Sed non aduertit hom o ad m aledicendum atten tu s, nec in cum vfum tamen ab dluftriflimis ordinibus in Batauiam a ccitu s, plurim os eorum , qui ib i m em orantur,eiufm odi operam expetentibus prteftare fine con uen - tio n c; quia cum id , quod agunt, fit liberale,Sí adeónununem totius generis hum ani, & fin- gnlorum hom inum vtilitatem , qua: pecunia v ixx ftim ari p o te ft, e x c o g ita tu m ,ad id accedunt liberaliter, Sc m ente honefta, atque ingenua ; quippe qui dc fuo plus m ulto conferte fo lcan t, quam quod rependitur ;quam tamen ben eficen tiam , Sc fedulitatem non xqu um eft iiscfi'eprorfusdam nofam . Q u a r c c u m ij, qui in defru£ h im cap iu n t,n atu ralitcrad rem unerationem aliquam fint o b lig a ti, nec tamen cx ea obligatione ciuilis vlla a¿tio exiftat, pro- uidendum fu it .n c horum ad benefaciendum propenfio aliorum ingrato animo fruftrare tur; E t id co cu m n u lla p a d io fit exp refla , fed tacita tan tum , extra ordinem iis confultum e ft , qua de caufa cogn itio n es, q u x h a e d e re raa-

giftratib u sad trib u tz funr, dicta: funt extraoi •» d in ari* , extra ordinem , Sc cx certo p riu ile- gio , & legis b e n efic io ; Sc quas cognitiones v o luerunt a m agiftratibus ipfis extra ordinem vulgarem exerceri; non datis fcilicet iu d ic ibu s; quod in aliis plcrifque caufis facere p o terant, & folebant. A tq u c haec fu it mens d o - ttiflim iv ir i, quarti a liter a cc e p it, Sc interpretatus eft horno fiMfiuuti, luam ipfius infeitiam , & cl[tihT*o.x/ , Sc hic , Sc paflim alibi traducens.

x. Q u od ergo datur m edicis muneranda: eorum induftrire, m erces non e ft, qua appellatione ne id ipfum , q u o d agrim enforibus pro opera ab iis p rxftita datur, dehoneftari vo lu erunt iuris conditores, re fti 5e honcfti obferua- to res,q u od tradit V lp ian u s,l.i.ff.S t m en ffa lf. m od.dix. verbis lu cu len tis , neque hic om ittendis. aduerfus men for em agrorum pretor in

fablam aftionem propoftit , a tjuo falli eos non oportet. Ideo autem banc acltonem propoftit, efuianon crediderunt veteres inter talem perfonam locationem , e r condnii lonem efe f e d magis operam benefici] loco prabere; & id , quod datar ,e ia d remunerandum d ari, ( f inde honorarium appellari.


ANIMAD VERSIONVM

IN S A L M A S I IO B S E R V A T I O N E S

AD IVS ATTICVM ET ROMANVM. L I B E R VI -

C A P V T P R I M V M

n ie *

A d cap. L D tfen f. M ifcell.fiue Obferuat.ad ius A ttic . & Rom.

1. Vefanus Salmafii xxunueiue.2. Eiufdem dei ig fo v contraria fententix. Pla

tonis locui ab eo pcffm e ohm acceptus : quod vidit ille feriptis noftris monitus, fed dijfimu- lauit. N ullus omnino fcnptoris vilius locus ad fententiam , quam tuetur > de nono ab eo a llatus-

}■ JLoctss Theophrajlt , ejuo f l o vfus eft , atque etiam nunc nititur fo lo , parum firmus , cum d tu erfs explicationes admittat. fi*p\'nute>t. Calamirof '(“»<£«<-

4 . Pudor pro obligatione apud viros bonos. N a turalis obligatio.

5- Argumenta quxdam probabilia, vnde colligi videtur, f&tiov non fu ijfe mutui genus, 'i&r.i

n A lm a s iv s e tfid e - ' ' fenfiones fu asm if-

cellas inchoauerit a diflerratione ®fe<V- efivov, q u x poftcrio- rioribus O b feru ationum noftrarum con tin eb atu r, non exiftim auim us ta

men in his A nim aduerfionibus eundem ordinem nobis efle fcq u cn d u m ; quare quae ad hoc argum entum pertinent, in hunc librum reieci- mus. Is igitur in e o lib r o , quem infcripfit de v fu ris , p ro fe flu s in ip fo lib rie x o rd io d e mutuo ic dicturum ,boc eft,fenore , in quit , an licitum

fit > & quatenus licitum , Cr quo n u e , Ciuili, an

fleftfoir. imfeuñcu. rie}ngcf]. ¡onJÍ-me.

6. Differentia mter detogfie ,(Jr omJime.7. depogtd proprie diuitum , quorum Cn ru n-jp-

yixj. Contributiones fa ílx per ecuy.oeíxt. y¡b iis minores tmmunts non erant, quorum bona ideo a (limata.

8. vis tixfegfis quibus modis defugere Conabantur. ¿¡luomodo pendere cogerentur.

p. «Vft-Mir ¡(¡tvov, Cr ionlioucu.10. ¡gyros, donum folemne.11. ig)tvos non folum quod donatur , fed Cr quod

redditur ex officio honeftatis. Salm afi cenfura putida, Cr calum niof. Eleemo/jna quandoque ¡pavos.

naturali, an diuino, cum alia om nia traflaret, quam qua: ad argum entum libri pertinerent, aut ad cam difcip linam , quam adtredlarc ad- greflus erat ,acm u lta d ix ifle t dei igyvay,Sc dc collegiis ¡ V ¡(¡tncot, diflertationem fuam claufit his v e rb is , m odcftia: fane haud vulgaris , & a fch o la fticav an ita te , aut oftentatione longe alienis. H tqncbxc obiter,inquic.Ptadrem redeam , f i quis eft profeño, qui fe hatlenusfcirc putauit, quid ejfet i gyros, Cr igyasov collegium, vel fodalitas, nunc H I S E T i O C T V S fateatur oportet f n efiu ijfe antea quid ejfet, & qua ratione differret, cum a conuiuio * fjmbolis diño, tum ab erano,quo amici ab amicis pecunia col- leña in fu a inopia, Cr difficultate aris alienifubte- uabantur. H a c m e legentem cum horror pene

inuaiiflec,

i

A D IVS A T T . ET R O M . LIB. VI. 4&?ih.uafiíTet. qu ip p cq u i in c a obfcruatione om nia nouaquidem viderem fed maximam partem tam falta, & á v e r o aliena, quam ridicula, 6c abfurda, libro O bferuationum , in quo tune occupabar, ca d e rc notandum aliquid exifti- m tui, tarn ad eucrtcndos eos errores, quos feriptoris auftoritaspropagare p o te ra t, quant ad continendam hominis tum mihi cari,quant latius cuagari videbam ,petulantiam .H oc cum fcciflém v e rb is ,'q u * eligere potueram , nori m odo quam m odeftiflim is, fed ctiam com m uni errori obfccundans, quam honorificcntiífi- m is , ne cius gloriae , cui adprime fauebam , quidquam vel m inimum detraherem , 6c plura aliain eodem lib ro ,6 c a lio ,q u e m adiecerat dc m odo vfurarum , non minus abfu rd a , nec

minus intéperanter dicta prxtcrm iftflem ,hom o van itate, 6c inani arrogantia, quam h ominum , partim eruditorum , partim eru ditionis famam adfcítan tium , qui magnant ciu s,v t illiqu id em exiftim abant, nec olnnprorfus tem eré, in corrigendis veterum libris 'ioxoyloi, nec vulgarem in iis interpretandis folertiam in coelum euchcbant, adplaüfu inflatus,& fuble- uatus, ferré non potuit erroris fc argui, 6c de- feníioncs fuasab eo ip fo cap ite , qu o peccata cius m odeftc d etegen d o , ftolidam illam g lo riationem, qua fuam de eranisdiflcrtacionem claufcrat,retundere volueram us,irlchoauit.

11. Eranorum igiturvfum ,8c rationem ,O bferuationum noftrarum cap. x L i i i . 6c duobus fequentibus, dcmonftrauimUs, contra Salma- fij errores, fuppreifo eius n om ine, nec nifi ho - norificcntifliraisappcllationibusdefignato,atque eos dixim us duorum efle generum , v ta lij eflent vcluti o rd in arij, quippe i co lleg iis , 6c corporibus quibufdam frequen tati; alij extra- ordinarij,neque vfu recepti,nifi fi quando aliqui inopinato fortu n * im petu pcrculfi , hac ope fublcuandi edenti Sc poftrem ode com potorum eranis nonnihil adiecimus-, q u x omnia confutare conarur Salmafius, fed m ore fuo,id" eft, fingulari pertin acia ,cauillationib usp utidis, aut puerilibusfubnixa, 6c quarauisin materia ad id literatura genns,in quo ponflim um fc exercuit,pertinente,ieiune.6c aride,vt tanti nom inis criticum nullibi deprehendasl adde c tiam ,a d e o c o n fu fe ,íc pertu rbate,vt fxpius quid ille fibi v e l it , vix ac nc v ixq uidé intelligere queas. D ixerat igitur farragine dc vfuris, cap. i u. igptit genu i effe mutui gratuiti .< G racis frequentari, atque ad. id confirmandum T h c o - phrafti locum a ttu lera t, a Sanuielc Petito ad leges Atticas in eundem finem prolatuintquod Cum m ih inon probaretur,negaui ofticiii lliud, aut beneficium ., quod amico pratftabatur a b ’ am icisin rc dura, mutuum dici pofle,quod repeti nunquam poflet,ncc aiftio daretur in cum , qui acceperat, nifi quis eoru m , qui con tulera n t, lapfus facultatibus eandem opem ab eo poitularcc m eliore fortuna v fo , atque ideo f t .u a ; finas fuifle conftitutas. Idem pene dixerat Salmafius eadem farragine de vluris, certe tfoeiy G rxcorum non efle mutuum. Sic cnim ille , c a p . vlt. illius farraginis,p.671.5« eamrem exigat ad regulam charitatis,yud proximo * Chrsfiiants debeatur, triplex eius exhibenda gra

dus efl. Primus,acfummus in dando confflit,tjuod non jis recepturus. H ac eleemofyna efl, vel i&tnc Gracorum, N O N M V T T T M ■ Secundus, in Mutuo dando, ejuod recipias par pari ,fn e vllaac- teJJione.cjuod dominus d ixit,m In krmha¡ííiy. T er- iius.&infimus meo genere mutui efl,cjnod recipias fub vfura. Ergo qu od adftruere voluerat Sal- mafiuscdp. 1 1 1 . illius farraginis,quodque notiis , fed putridis Sc cariofis tib icinibus fulcire tentar, dcftrucbat cap .v ltim o eiufdem farraginis. lea,01 dixerat efle m utuum gratuitum : idem poftea negat efle m u tu u m , ac vu lt efle elcem ofynam . Sic autem fo lct ludere. S ed Videamus quom odo n un c i&toyfacit m utuum , 6e quibus teftim oniis. L ocum T h co p h ra ftia P etito indicatum re p e tit , Sc Platonis locum ad igoL/irdc fhtiu pertinentem , quem perperam interpretatus e ra t, Ifaaco C afaubon o , a quo cum acceperat,notato,reponitim utata tam en, qu od vafre diffim ulauit, fententia; dc fu o n e tantillum feriptoris locum adijeit. A tque ad locum Platonis quod attinet, nc fibi á me itn- pofitum calum niari p oflit, h x c ille fcripfcrat farragine d e v fu tis .p , 4.9. Locus Platonis,quem citat v ir doElijfimus in commentario ad Theo- phrafli charaileras, exh b. x i .d e legibus,non de eranis amicorum accipiendus efl, fed de eranifta-rum coUegijs. iyiruv o mes r faxlt/bct tyuifur fl- Xoy askct til.iti. icu Jl m i l dteet. yí'strau neti P Igoiinwt ,itu tyaHuy , de Jinuy fsoJlrl v u roiimr un/a/sas tmuueiy N on enim , v t cenfetvir fum - M us, lex hac ¡la tu it , v t eranon ab amico exigere liceat, fe d v t amicus apud amicos pojflc con- uiuari ,tjui in htsiufmod: eraniflarum focietatem admitti velit. In O bfcru ation ibu s n oftris , cap. x l 111. oftendim us locum illum ad i & n - r.ai fixae pertinere,in quibus, fi qui in reaflli- «ftaab amicis adiuti, reparatis opibus idem o fficium praftare nollent, decoru m caufa cogno- fccreu u ',& i&ví^Hy c o lo c o efle, non i&ycy i.V-

led ft : '. .1 ejisáyuy , filie OiSusy.ly. Salma- fius,qui locum illum ,non de eranis amicorum, fed dc craniftarum collegiis, Sc conuiuiisaccipiendum con ten d erat, rcptchenfo Ifitaco C a faubono, qnim yftcrium illud non agnouerat, mutata fententia ad eranos am icorum cum refert in D efcnfionibus m ifellis,cap.r.p.6 .fed v tc x c o c ft lc ia t ,e o s ,q u i in rc lauta non red derent am icis, quod in re ntifera ab iis acceperant , ius fuifle c o g i : quafi immeat J'imu eo pcrtinercnt;atquc ad id confirmandum T lic o - phrafti locum r e p e tit , quo v tio fo lo efficere volu erat, farragine de m odo vfurarum , genus efle mutui-, reddendum cum facultates fup p eterent; qui fane locus ad eam rem non fufficit.

m . Sane utiafl/us/-»» belle figurat T b c o -

fihraftus eo loco , cuius fortiinas cum quidam audarent , quod in rc(calamirofa fuiflet ab

am icis,collatis eranis, filbleuatus.is con tradeforte fua quereretur,quem id,quod acceperat, reddere f in g u lis o p o ite re t, Sc vclu ti ben eficio accepto iis infuper o b ftriitu m cfle ; vnde colligebar Salmafius,atque c t i i nunc colligit, i f f n t in rc profpcra neceflario fuifle reddendos, idque a T h co p h rafto fig n ifica ria itjcu in id tamen Theophraftus c* fe non dicat, fed ex

M w

4oS A N I M A D V E R S . I N S A L M A S I I O B S E R V A T .perfona r p*p4 -ipoit/v , Sc q u e ru li , qui co n d itionem fuam in deteriorem partcm accipcrec, qu od eft proprium /xiu j.uoieov: cum que ad eranos illos reddendos com pelli non p o fle t,n ifi eo fortafle cafu, quem dix im u s, ob ligatio n em illam fim pliciter accipi velle t, ita v t e x e o b e neficio , non m aius,quam ,cx m utuo, com m odum fentirct. piu^.¡un¿ii hom ines fun t queru li, Sc complorantes fortem fuam , quibus verbis d i& io n e m G rx ca m redd eb at S en eca , lib . i v . de ben ef. cap. i v . qu od vfuucnit iis m axim e,

'q u i calam itate aliqua con flictan tu r, qu od ic ite obferuabat lo fe p h u s , Iudaicarum o rig inum lib. m . cap. i. v b i d ellraelitaru m qu erelis aduerfus M ofcm , cum in locis defertis rerum ad viStum neceflariatum penuria la b o rarent,deque M ofis apud D eum pro iis d ep recation e, vbi eum precabatur inter cetera, <svy- y.ác/.-.u ™> vera •f aiayr.*s xxsi r kaoJ orfo-Hopo-1rts , e v r t l «PvOTlftS'» , * ¡ 01X 0 1 7 1 # 7 f ft f á¡'9¡UTTU1> ¿ I

u< ot» a iu y f , -p/Ls oiTJf. E rgo etfi [uu^paiett beneficia fibi collata apud T hcop h raftu m ele- uans d ix e r it , p ecu n ias, quas amici con tulerant, efle reddendas, non fequitur tamen inde neceflario, nifi alia tcftim onia acced an t, fim - p lic ite rid c flc in telligendum , fed n a n i 77 , f i

profperam fortunam 11a¿tus, dc con feren do alicui e o ru m , á quibus adiutus fu e ra t, fortuna aduerfa v fo , conuenirctur i q u od querulus tamen ad grauandam m agis, ac m agis fortem fuam , quafi fim pliciter debitum prxftau - dum a fe quandoque quiritabatur. A d d o etiam , etfi a¿tio aduerfus c u m , qui am icorum ben ign itate fuftcntatus m eliorem fortunam na¿tus e r a t , nou d a re tu r, p u dore ta m e n , Sc honeftatis rcfpcólu , & ofn cio fuifle o b lig a tum . N am qua fronte hom o g e n e ro is mentis in re praeclara, & a m p laco n ftitu tu s,n o n redderet am icis, qua: , cum fortuna aduerfa prem eretur , eorum m unificentia fibi c o lla ta a ccep era t, hacquc ope cx inopiae incom m odis etnerferat?

i v . Q uem adm odum nonnulla non fine ru bore d efid eran tu r, /. 3. §. v lt .D - D e vfur. ita q u xdam non fine rubore n eg an tu r, aut non pracftantur. Sic q u x d a m , etfi infamiam non irro g a n t, pudorem tam en onerant. I. Ob hac verba. 10. O. D e hisqut not ■ inf. P u dor pro ob ligatione e ft , & ftriSta ncceflitatc apud v iros b o n o s ,& in gen u xm en tis. P rxclare D e m ofthenes, dc C h c rfo n e fo ; SJiv i/.M ífu fi «V- Qpusru utyic* ¿váyan i \s&P T 71 rpy ijutu) / ai%uuot X¡ fitifyt Ttuvtf ¿n oí</l Luti/ hhoi tis. tiku JtiAnyai , xj 0 r ezuujtns a l x i e p h . Q u x totidem verbis repetit Philippica 1 v . Homini libero- maximam necejftatem importat pudor , qut ex t)s, q u a geruntur, ex iftit; nec fa o an vlla maior dicenda fit. Seruo autem plaga, Q-corporis ex- carmficatio. Pecuniam igitur fibi collatam v e l ideo quan doque reddendam dicere poterat T heop h rafti y.i/x .i/xmc>f , qu od etfi ea de re non daretur a¿tio ,honeftatis tamen,Sc decoris vinculis non minus ob ligaretur, quam chirograp h o , fi quando m elio refo rtu n a v tcrctu r ; certe non p oflet fine p u d o ris , & v crecu n d ix iaSturain co officio cellare. N am quem adm odum ea, q u x fadta lx d u n t pietatem , exi (luna

tionem , verecundiam n oftram ,& , vt generaliter dixerim , contra bonos m ores fiunt, nec facere nos pofle credendum aiebat Papinianus, /. 15. D e cond.tnfiir. ita q u x o m if la , autn eglc- ¿ta lx d u n t pietatem , exiftim ationem , & verecundiam , Sc generaliter, bon os m ores, ca nec om ittere ,au t negligere nos poffe credendum eft. O b c a , q u x gratuito con feru n tur , aut f iu n t , nulla datur adtio ; contrahitur tamen ob ligatio naturalis ad «¡>TiA>f«. I. Sed etfi. 15. §. Confulnit. 11. D -D e hered. petit. N o n datur adtio c iu ilis ; N aturalis tamen o b lig a t , non vc e a d e r e agatur in fo ro ; fed vt officio fatisfiat; Q u o d fi non fit ,q u e r e lx inde exiftu nt, q u x exiftim ationem lx d u n t; ad benefici) m unerationem nulla alia v i, ncc alio iurc com pellunt. T ales in fin itx exp oftu lationes, vt D idonis dc ALnea , Sc fimiles. I fx u s de A ftyp hilih ered itate *,<$u noi.liofKkUf -xo/Aa y.p-a^i mttiarisoi Qt#- Cfost r iat$jí t í u-,d} Jtx / fr j/ , 0"xj \an AcofiM ,#¿iiipv •Ji-nñv rójj áííai yáa/a/m-diJut. H ac aut fim ili cxpoftulationc pullati p o te f t , qui m eliorem fortun am n a d u sin offic io c c f lit .

v . Sane ipfa, quibus in re eranorum vtebantu r, vocabula .iociw m u n us fuifle gratuitum , 6c velu ti AHmpyídr,qu a amici ergaam icos defu n geban tu r, fignincare aliquom odo viden tur. V u lg o e n im ,igpnt t i f u i , Sc ilofiptn d ic e bant , q u x verba ad AHT#fyi» , Sc fu n & io n es publicas proprie pertinebant. D iceban t Sc ¿m- AuHiu qu od eo Jcm pertinebat, nifi qu od nV;»- ( f i in diS lx erant, Scn eceflarix ,cu m eflent velu ti tr ib u ta , vrgencc belli neceflitate ditioribus imperata: L m S o n u autem collationes fpon- tan ex ,certe q u x non exigerentur pro im .icrio, etfum p ortun isin terp cllation ib usquan doque flagitarentur. L ibanius, c& i i i s w o t , D eclam atione x. ómTí f , u /SiA», y/j.tin «iVfjfju» .“ ** y x - .t i i n o k i / x a / ¿ l a y K o f ó r i u i , K a u a p ñ ,u * i j £ , x j 75 i f

m k t p i o i t , r .a i i t i e f t n f c n , ¡ t u t i h i e n o i - . n k i u i n .

7t> j ¿-¡nCatAit i l n p i f o i , aofut fijó- ¿i' $ r'd- /ofbo kíyuy. > (ilu tfu y/ y. OTÍi»7t r í- f11'110p.hu/ ¿Si/. Si quando enim , Senatores, cópente bellorum necejjltate, tributa indicuntur; rmpre- cationtbm , & hoftes, & oratores, quibus hojles fubftdto fu nt ,profequor; partem autem me contingentem , quamuis agre, v t quod res eft, fatear, confero: fiquidem ijs , qua á vobis decreta funt, obfcqucns fem p erfui.

v i . Inter «V?ogftt ig i t u r , Sc Lm lintslarga erat differentia. Fiebant quandoque imto- nis p u b lic e , e x q u e fp o n ta h e x , etfi lx p c non fine crebris interpellationibus ,v t anteadixi- m u s;id q u cin m agn isteip .d ifficu ltatibu s,rog a n s , qui in con cilio e ra n t,a d neccfliratcm publicam lublcuandain conferre, fiue ad belli fiim ptuspecunia opus cflct,autaliare;fiuc frum ento ad fuftentandam p leb em ; iiuc ad fiun- ptus alios publicos. C hryfippu s mercator apud D em ofthenem ,contra Phorm ionem ; ««J tesai S UUfÜl KUTUhHfOTUV T 710?,11 , Ct oTt VUU(7vfi ygoeiptf TtJ d/lUU' tiáil'f OOOOUI OfiTO-Mtlíufxtici, ákk on (dp Akiiaitpotiu @»Cas m . fili, tmJttKafdb? v/uíV nkoani alyjcL. on Ó o oint í ' - n n u » } , s o e i n e t i , r .a i i - f t n n i x u a u A n * L p * 'y -

fffj' s o]ou}ayá;nf srku/S , n iJ.uv.si piS'lu.ief Tropo)/,

I

/ i h m t vpiy 4 tyt>tr*>u>laf ” 1**' mVn ¿ep'/y Porc conftituta:, cas reccnfcbant, Sc in eorumfatf 4 riAptor. mfstot o ii: /ríu¡ r.mn'it 4 iim? lo cu in , qiu d c c ra n t, vel m orte erant abfum -sa J¿P* A ra n w ópiy imJbíw A j , iy i r ,, fr ¿ ¿- p t i , aut facultatibus la p fi, fu bftitu tisiis, qu o-Aí.eot. E t cum tria iam tempora ctuitatcm pr.f- rum cenfus ei muneri par erat, tum t ispe&i di-

fer in t, quibus eorum. e¡ni populi commodis in- ftrib u cb átfecun dum cu iu fq u e fa cu lta te s ,quasfCrttire vellent, /ludium, beneuolentiam e x - eanl ac rem cenferi folebanc. C on ftat id ex:periebamini , in nullo eorum vobis etefuimsss. variis fcn p tom m locis , Sc maxime cx oratio-Mam cum Alexander Thebae muaderet, talen- llc D em ofthenis aki eopueuii. N e c bona m i-tum vobis largiti fumue. Cum vero annona pre- n o tu m , aut pupillorum ab ca con tribution etium creuijfet,& adfedecim drachmasperuen f - cran tinaniunia. D o c ct h o c D em ofthenes ora-fe t , inucñn amplius deces mtlle tritici medim- tione ' • contra A p hobu m tutorem fuum , v b inú . fa tu los medimnos eju¡ne¡«e drachmú di- quanta: fu x effent o p e s ,c u m patrem a m ife -menji fumsu,flato pretio. Iam vero anno fuperio- rar >cx collatione c o llig it , quam tutores fib i,re ad coemendum populo frumentum, talentum & forori fu s taxaucran t.aut taxaripaíli eranr.vobis ego , 07' frater metu contulimus. E rgo irl V e rb a eius funt } n 3 unáies 4 en ai ¿v 7«t ¡>

Diuli conucntu ¿onJims quandoque flagita- f w m n ílfa v, ptyeoi w au. -nt paptups pot jt-i tu r ,q r o d non fine rum ore fiebat fxp iu s, jwww. d i j<5 frZ rvppeúay úmp i f a euuiA-

a liisquos idoneos putabant,interpellantibus, * 7 fas artvrt, xa1 » f"* 'f , ein-mxoeíaíaliis recufantibus. Plutarchus in A lcibiade, ¿W /fa-< depifuy , ínmrif t ipéQtoe S Kóyotoe ,cum ait innotuifle populo ex e o , quod ,cu m xa‘ « t¿ p íy ta ra j» 4 'ii tleítte?r, Scc. orea-neforte tranfiens, audito tum ultu, '& rogaris, q u i P- out- út euninpíeav-n vnip ius -nó-ríw iíuí ,,V-a d c ra n r,q u s eflet tum ultus illius c a u fa , im - totearle r ooppe eíay , mpíêpai némt uafn^ .s.«ftiwr poftulaii cum acccpifíct, in co n e io n é in - Tantum autem bonerummiht fu ijfe rehilara tllig ie flt is ¿ ' /ai»i«fcprofeft’ú sefle t.Id cin in P h o - ipji lociip/etesmihi tefleserunt. Mam proviceniscicne , cum a it , cum ¿AJt. eu ab co flagitaretur quinis rh:nú ,tn clajfem noflram drachmas quin-ad aliquod focrificium, & fxp iu s interpellare- oenas pro me contulerunt, tantundem, quantumtu r,d iu itesq u o fd am in d ica ílc,ad d ito ,p u d en - Timotheus Cononis F .& a l i j , quorum maximedum fib ifo iC jfi cu m d an iftx ,q u i ibi aderatj erat cenfus, conferebant, Scc. A c prim um ,eosquod debebat,non redderet, populo A th cn ic- pro me hoc tributum inclaffem noflram aflima-fi pecunias largiretur; v b i ludebat in verbis tione fua contuhjfc te/les producam. Idem , orar.hmJttwai ,Sc cimJeuntu. « t« o bona* n iM C hün- ií.con tra eundem A phobum ; in j £ a¿As fp e -Vttíat aimulmy imJoms, *, W ¿Muy ¿mJiJírruy, Col {/y r Qauim^m» tu m hl tí nhi-Qoe t xatanuJKtuOih mnxar.It tfu , 7 s'ns «<7i?71 tbV tt>,seise, iy i t<¡í'rn>ypûfa.Tm iutuvit ixoiuellfyfaa. 4 euu-S aiyun'.ívMu «./, ti y i n fa a m J iJ ii, ufar ¿en- poetas faetu in ¿ n pix¿>i i ytpúpaen, árn ¿ni Jbilw. Aiías Kanhixhia. tiy Jkmslui. N o ta ib i , mnixiitis, ¿et n s m m , xai itxesi p/¿s,-tínar.o-xxM sx o jJ xis. S ic I fx u s , de D icso g e n is h e- nas tfaypds uefiptu. C u ,n ipfe A p h ’obus cumle d ita te , vbictiana.differentiam obferuat in- reliquis tutoribus, facultatum , quas pater nobister fatifUVj SC imJhvZju. ilofoffry ninw 7tfaaay reliquerat,quantitatem declararunt, acm am fe-f a f a i 17 ndei nis sn/iiuis t!s -ny ® iia t , xj -dei (tam fecerunt, cum me inter primores clajftsno-ounetar 4 to W s fax iVi y Iw vut tinvi firx conftituerunti taxatione no modicefitila, cumyoyt,a/.hu 071 A'yit'.v t-. Kis v.hxQiit tip ifaeu in i- pro quinU Cr vicenis minis quingena drachmaJuray.ix tielwtyuy. V id es hic differentiam ma- penderentur. V n de colligebat oratione i .c o n -m fcftam inter vmJouZaj, Sc*lepi(ur, atque ¿sí- tra A p h o b u m ,exeo quod tria ta len tacon tu le-Joci, minus xftim atam , quam tlepofay. Qiuirc r a t , bona fua fuifle quindecim talentis x ft i-hoc : Q u ia fcilicct titpoff, q u x diuitum erar, mata. Jixoy p 711:100 f le. ni-my 'fa -ri s&.n!i,s 4

taxabatur ; ¿mJlets a donanti? arbitrio pen- ¿eias. mrnxaiAxa mnáy-mr f faa -Anao-m vipe-oebat, pa. nó-riw ifnuu tiepipiy r tlepofay, N am fi

v u . Sed hoc fi ita e ft , quare ait D icx o g e - quintam bonorum xftim arorum partem pen-nem in p u blicis‘ tiVfo£j:»f, quas reip. neceffitas a cb an t,ita v tp ro xxv. minis quingenas d iach-p oftu lab at,n iln l vnquam contribuifle? N am mas penderent, D em ofthenis autem tutoresnonne ad id cogi poterat- ? C c r tc tiep-.gfi di- tria talenta con tu leran t, bona cius nece fle eftuitum tantum erant, v t d ix i , pauperes earum fuifte quindecim talentis xftim ata. Ergo «V-erant im m unef. i.ureufaaj genetaliter ad d i- pofa diuitum proprie e ra n t, nifi quandoqueu itesp ertin eban t,vcluti ycpyiai, itin&t.fyj-as, ea ingrueret tcm pcftas, q u x om nes om ninoy-ptBoefxJai. Pertinebant éctiepefai, etfi diucr- huic muneri ob ligaret,p rxter eos, qui extrem af x videntur fiiifTc diuitum claffes , quod ad- inopia laborarent. S iq u i igiturerant diu ites,xn7ivpylas, Sc tiepofas. I lx u sd c H a g n ix h e re - quom odo eas defugere poterant, vclu ti D i-ditate ; imi&lu, <o‘ ixju.us iieaniiam Man#fTC7a exogen es ,d c quo agimus ?

tT.pr 7 -miJtey ,<ly 'na y.tmupyilw , ti v& e- v i i i . Sane bona fua, quantum poterant oc-faom pst 7Í7» 70 ¿¿¡(io), ¿faui yo p¿ liev-.iúeny- cultabant,quod innuit D em ofthenes, tfei eup-■ns. 7 «7c y ¿sñfyfy. ¿ J i yo ii.tnspy uu , J i¿ ñ r i peetay: idque ápaúfuy -dúo ¿elao d icit Ifxus ,d ey Zij-.y ¿¿iy , ás.na t) ? tieptel.aut í , , ? n A g n ix hereditate. L yfias,p ro P o lyftrato ; xai®-ie«7?c fa-a ¿uh ¿naym mnuiiny. C crtc cum l i l i asfa r ¿eiay ápayi xaiacúnxn , putiy ópxecollationem , tieicfat, ratio temporum e xig e- dliruy , umn paxhoy QiuiuJitas úuas, ¡V i¡ ^bat,d iftn bu cban tur ciues', quibus facultates nem yjxit i l) , fa »‘| í maS, ¿>.n' tltpíî n n s

-ad conferendum fu p p etcban t, tit euppoeúú., tietefas,xai nuTufyix. V bi generalis erat coo -v c l j f iq u x cxftaBant iam eoupotías alio tem - t iib u .io , quídam vltiin an ipaupertatem p ;x -

M m ij

A D IVS A T T . E T R O M . LIB. VI. 40?

a i o A N I M A D V E R S . IN SALMASII O B S E R V A T .tendebant. Idem L y fias con tra frum en tarios: A n ii A ix“ A/ai ¡7) , ¡¡¡■mi S tleqoffiv úfi,tyx¿¡>A », lui m m t oltt&u f/tW.B57y, ¿ j ¿(sikxm , a/ka.arniuv aeiCpnat. H i n ih il quidquarti co n fe rebant i A ii), ‘q u oru m cen fus crat m odicus, in fyrnmorias m inoris taxatas re fereb a tu r.C le o n igitur,apud A riftophancm ,in E q uitibu s, allan- to p o lx m inatur, operam (e datu ru m ,cu m erit con feren dum , v t in diu ititm fcu ia ela if,5 c d ecuriis cen featu r, & fic bonis fuis cuertatur.

A Ííd í ¡(lil Xdkbi Jinlui,ITTrilA/i/ TOlf MXfSQlíí. i ja jS it mí sAnow, agravo» a ¡im : oí t’yifa'ziií,

Q u i lo cu s ad fym m oriarum co n ftitu tio n cm , Sc taxationem eft referen du s. C u m ergo taxatio crat facía, con feren du m c r a t , & a d id v a - riis m odis com p elleban tur, q u an d oqu e ctiam bon orum publication e. Lyfias e p ilo g o contra P h ilo c ra te m ; *«1 jü ai A nsí d » , S mtSfi; <ft-1J-II Í , ÍI Tilí p. fxi J'iwct/i.i\oif TU QeiTcf>’ ouirür cio- fífCiv, Sfyi^í&i, xai -rite itna: 'ajjm/, ó t aAxcuúmi, A/xdiín. la m e rg o videm us quanta efl’et Ínter fijtoyisSciin A n ii d ifferentia.

i x. C u m autem his qu oq u e vocab ulis in eranorum collatione v te r c n tu r ,c f lte i^ d c v ideri queat collationem illam fuifle vefu ti a s i -

T efj'iatinteram icos, & ideo meram beneficentiam. Sanc*wftf»fl> iej-Hu lo q u u tio n em fu ifle protritam conftat cx locis a .n ob is prolatis in O b fcru atio n ibu s. iw fifw ctiam q u an d oqu e fim p liciter; vt apud D em ofth en cm , contra Stcpham tm , oratione i . n 5 ttútot iievviy/¿ ;;» TIU Qu/xtóiUMmí m/: » tiV* ivTtTilxxx: ; Paflim a u te m ¿mJtuZiu : q u o d etiam feparat P lu tarchus ion t A¡tí£eiy,libro de diferim ine adulatoris ab am ico: cu o \zrtynti%uoi ttfyíetw oixtiV ti;t Jknieíiv. i em Jiíniy, ¡inauihinat A . A t-que illud ¿mJoimai m elius conuenit t»7í igfivii:,

uam ¿ i f t í f w : cum illu d lie voluntarium , ve ixim us, pudorem folum m onitorem habens,

qui eft eranorum proxeneta.x. Sane C h ryfo fto m u s H o m il.d c e leem o

fyna, fidelium collation ib us, ad fublcuandam fratrum tenuiorum inopiam fa ílis , h x c verba q u o q u e adplicauit, id eft , l& y n , & imJ'ouucu. Iftacn im ex epiftola i. B. Pauli ad C o rin th io s explicans, «fei '3 •f koyiat ■} t¡: ¿yin. hoy i a , in q u it , nA'y %¡tv, oi’aa’ » íwXi>ii ,xal ¿¿ct/of

aa:mi ¿mAJóffaef. Ergosg/.roi fidelium Hipes, 5 c co lla tio n e s, q u x non repetuntur» Q u i cas a cc ep e ru n t, pro iis preces ad D eu m d e b en t, 5 c anim um gratum . E rgo tgjtnt non eft m utuum . S.cd 5c q u o d lib ct m unus folem ne, qu od ab a m icis , aut cogn atis offerri fo let, v e lu ti in nuptiarum folem n ibus, aut aliis e iu fm odi , í£*yoy quan doque didhim obferúaui, v c luti apud D io n y f.H a lic . in arte rh etorica ,cap. de iis, q u x ad nuptias p ertinent, vbi, quod ibi. tra d a t, offerre fe am ico a it,qui vxorem recens d u x e r a t, ve lu t nuptiale m u n u s, fine id apud fe retinere v e lit , fiue alij q u o q u e , eadem fc cxh iben teoccafionc d o n a te , id e f t , inde fu ñiere q u x ad congratulandum am ico vxorcm ducenti pertinere poflunt a l a aiintfi^fi <xiau- m i fa K a i lu v f iu k íi, s m x a i í t i f u 11/. i t : y á tr v e u -

A tq u e fie í& i t : appellatur,qu od con

fertur, non egen ti, fed cu ilib et, á qu o gratiam inire volum us. Q u are apud Platonem ,in con- ‘ u iu io , E ryxim archus,cum de Am ore laudibus celeb ran d o propofitum effet a P h x d ro , i y i . olui , in qu it, ¿in bt/fxu, ufxa p 70 ti m Í£¡ltvov itetvty- xmv, xai , á ujt 'j ¡i tcJ imppnt ■opimi unAlui i/> mi: m&tStn xooytñm t 6(sy. N o ta .ig jt- r.v itcwiyiMi, xai yaeim &u, q u om od o dixerat D ionyfius,if5!«y n/a tuyaetv euj>tifti'rn/ ,C[\ioA m u n u s ,aut officium fign ificat, non m utuum .

x i . S ed ó c iy m : d icitur q u o d vice m utua red d itu r, fiue officium , fiue beneficium ,-quod adprim e obferuandum e ft , 5c vnde m a g is , ac m agis effici v idetur, »5*751, non efle m utuum , fed officium ,ben eficium ,5c meram beneficentiam . Q u are D ion yf. H al. eodem lib e l lo , vbi í r ¿mmííav ¡/.tíoJoy defcribcn s, orationis fu nebris principium pode á perfona defunfti qu an d oqu e peti ferib it, v e lu ti fi fu it vir e lo qu entia, Sc facundia proflans,xquum cum efle oratione ornari;fi aliquem m ortuum laudauit, idem officium ei debere re p e n d i: afyfitWovion au-ñ appetii iv 'B&mmy iJiat ,xai ¡xx xotiai. di tj im kiytv tilia ri a’xókxScv mu >J}>ii iufx/xiii a¿mi, » íiaíf olim: t i nioJm tif«w Vfi»,¿ti r a¿t¿> ;/J- V5y x«i ovrip am Jnioi. V id es ibi ty iin asmJirnir, q u o d idem officium fign ificat; vt ipy.vo: ionge a b fitam u tu o ; fed beneficentia fit, q u x eiufdé generis beneficentiam p ro u o cet,rc ita cx ig en - te .V n d e elegantes i l lx loquen di rationes D em ofthenis, 5 c aliorum á nobis am m aduerfx in Obfcruationibus,(g3ty«y,& t& n : ttm i iis , qui cum ad fublcu an dá aliorum fortunam con feru n t, m eflem eandem fibi ipfis ferun t, fi qu an d o res poftu let -, qiiam non ab hominibus m o d o ,q u i fxp e ingrati exiftu n t.fcd 5 : á Dcoru m um fieentia iperabant; qu om od o nos docet feriptura,eum fm nerari d o m in o,qu i miferetnr pauperis. Prou. cap. xix. I te m 8»<wiiei uy. i .ad C o r cap.xvt.verf:2 . qu od explicans C hryioft. H om ilia de eleem ofyna, *J«V. «ÍTí.ait.Ti/AA.'jay,ahka Qh7ui/[i£m , iva /xa x: otj m Jkoa/x ojjn6-> ‘Jbv: 577 t» xiáxaua 1X77 yivtf). f^uo-m o d o có tra , indignos aliena ope, 5 c mifericordia exiftim ab an t, q u i aliis in rc afflictadefuc- rant, neque eranos luos con tu leran t: quod in iifdcm O b fcru ation ibu s oftcndcbam us. Lycurgus contra Leocratem ; ixtr^ai ikHni

. TI. 7 IVUV; ix oi: T iara* tgjt;a/ il; t ouneiat « f<-yiyxtiv ix ttikixxnr, N u gabatu rig itu r.au t pueris illudens folcm n iacau illabatur Salm afius, cum feriberet D eferifionum fuarum ji.39. & 40.?!- ftiy i& toit perperam á mc Lafine tranflatmn, co/ieElam facere,in lo co D em ofthenis á mc citato c M id ia n a , iy i nuifri annat o •fú-rc t&ns f i f u l £i°v ojÍ to::, Scc . cum fic.inquit,collationem facere, vel conferre, quafi id quifquam ign oret,qu i vel legere G rx ce didicit. Sed nos D em ofthenis m ente expreflim us, qui co iplo, qu od quis ám ico egen o confert, aut proco colle ¿tam facit ¡(jp-vo um fibi ipn conferre,aut pro fe ipfo collectam facere, il quando oc- ca fio in cid e rit, fignificare volebat; quarc ncc collcclara facere fim pliciter dixim us,fed cjuaf: coileciam fibi ipfi fu e r e . Sed de hocD cm olthe- ms lo co plura poltea, N unc ad remhe»» «V?»- 55 igitur, 5c wnV'557r,euin in quem beneficium

AD IVS A T T . E T R O M . LIE. VI. 4 t i

collatum fu erat, ob ligabatqtiidem nfi áittyin , fed obligabat naturaliter tantum , non etiam c iu ilite r , nifi certis cafibus, qu od neque probabat P lato , qui omnes om nino ifaytrfit ¿¡/¿.te fua rep. exterminabat ¡ ne qu od á beneficentia profedtum e ra t, in negotiationem degeneraret. Praeclare S e n e c a ,lib. 111. de b cn cf. cap. v n . vbi caufas q u arit , propter quas ingrati a ítio n o n datur.Rationes nutem multa mihi occurrunt, inquit ,propter quas crimen hoc in crimen cadere non debeat. Primum omnium, pars optima beneficij per u t , f i attio, fiicut certa pecunia, aut ex conduelo, Cr locato datur. Hoc enim

fpcciofijfimum e f i , quod dedtmiu vel perdituri.; tjuod totum permtfimits accipientium arbitrio. S i appello ,fia d iudicem voco , incipit, non beneficium ejfe,fed creditum. Deinde,cum res honeftifsima fit,referre gratiam ,definit ejfe honefta,finecef- fitria eft. Ita duas res, quibus m vita humana ni - hil púlenos eft, corrumpimus, gratum animum, dr beneficium. fiftjujd enim aut in hoc magnificum eft, f i beneficium non dat , fed commodat; aut m illo , qui reddit, non quia v u lt , fed quia necejfe eft ? ¿©tro» igitur tandem fiipem qu oq u e d ix e re , q u x datur m endicis, Sc apudIuftinianum , N o u e lla x c v n i.e ft m endicare.

C A P V T I I .

Plures Salmaiij errores ©ei t<*$ eitrpopzfj x}7as 'fhJonu;.

A d cap. III. Farraginis de njfuris, & cap. II. Defenf. Mifcell.

l. Error Salmafii negantis tiofS(fey applicari era- ntfiis. Item peregrinis , & inquilinis eiufmodi contributionum immunitatem dantis,

i . Ifaacus Cafitubonus a Salmafio turpiter errante turpiter reprehenfus. vmJéotfta Jiiirya,

5. <fe! ojisisseidvgrauesSalmasij errores.4 . eu[suoeia quia generaliter, u r fa & i fa d a per

ou/suoeiay, dr quomodo. Eos , quos conferre oportebat, «i cejanfei dr quare.

N T E q v A M «fe! «- (Jim cerera perfe- q u am u r, detegen di quidam Salmafij errores, orti TViietifUI, rW imJsntty , Sc oV oc(i ¡soeidv. Probaui- mus fuperiori cap.

___________ ___ d ofúut,Sc tiooogfi.v dici etiam <fe>' ofi ¿efiiur, quia id ncgaucrat S almafius cap. ili.farragin is de v fu r is , p. 49. tlo- f»£ifl quidem , inquit, etiam de ea dicebatur collatione,quam ciues pendebant; fed nihil illa ad hos eram fias. Quam hacc im plicite , & im proprie enuntiata 1 H om inem dicas in tenebris palpantem. Q u an a m eft illa collatio, quam ct- ucspendebantlVidco quid velis,fed q u o d ,q u o niam peregrinus hic es, exprimere n eq u is.D ic m ih i, Salm afi, cum ob publicas neceflitates tributa indiéta erant, num á folis ciuibus ca pendebantur, ncc inquilini, ac qui dicebantur (uraitfi.qiudquam conferebant ? C erte peregrinorum fortem m ulto beatiorem fa c is , quam ciuium A tticorum . A tq u i legim us alicubi, tu- ovhuoe iy y t o. ¿cuy. Scire igitur dcbuifti, mi hom o, peregrin os, qui negotiandi caufa, aut alia, A thenis degebant, ftlofo/üy non fu iffe im m unes, nccceterarum M in utan , q u x iis in diceb an tu r, fed pro m odo facultatum ,quas A thenis habeban t, rtmofySv fuifie coaifios ; qu od differebat D em ofthenes contra Lcp ti- n e m ,v b i obferuabat duas effe wimpySt (pc- cics,t<ininat, in q u ilin o ru m ,& ciuium . titi y> «Wctu m f sfel v ai Ti r fwnimr Kitmpyitu, yjyi ai m rtv tf. S eparatim igiturt¡<ríi*cfvScÍKUm¡wav,

j . Trierarchi in fymmorias diftributi. ‘p n & tX '* dtuitum tantum : tiofo^ft etiam medio - crium.

6. aiiiJbne, dr «fe! tis aynJinui,dr de ea varia, certamina.

7. Plures quandoque eandem triremem inftrue- bant. N ec ex ttquo femper conferebant.

8: Diuerfi ordines tloft¿f¡7Uy. euuistcias Hydutut. ov¡c(sseiáfy¡e.

ác claífibus feparatis ', vnde /asruxixit ocuicfai apud P ollucem . Sane iuuenis P o n ticu s , q u i negotiabatur A th e n is , aiebat apud Ifocratcin in T rap ezetico ,tribu to A th en is im perato,contu liffe fc pro ratione pecuniarum , quas habebat in menfa Pafionis , ac plus con tu liffe, qu am quenquam peregrinorum , vr&t Si livn t, (iooogfi.t Cuiv t'7ipav amyiafatJpjo(dJo>r, iqu sS.ttlioLuiiyn/. t ffiytiy, ajlov: 7 1 ,

Kjd 0i i'usi. i(iaoTu fit im xafiaidw iiopo fiy (ityltUo. ¿mp N Zlaeiatos , iAifduj T etwtmjfu- fivy, Mjuy,i>Ty ttit ¡pule •myydyit yjáuan yjpdsdpiot,

11. Qm e feribit p. 54. Sc 55. o tí r ¿-.nAnut, non m inorem rerum iftaruin infeitiam d etegu n t, q u * tamen ci facile con donaretur, nifi com m ciu aib idem fuap ro do& rinain dubitata venditans, pr*ftantiffim is hom inibus folem ni petulantia infu ltarct. O bfcruauerat Ifaacus C afaubonusad T heop h rafti chara&cras , c a pite dc illiberalitate ,«*/ aitfiMteicu, A thcm ei locum é lib. iv . de Phoco Phocionis filio , h o mine luxu perdito , ex d u b ia ,& varia verbi irmJÍNiu fignificatione effe interpretandum . C u m enim in populi concilio ad pecunia conferendam vnufquifque inuitarctur , propter acrarij in opiam , imJimuy yrof.i.c.v, ac P h ocu t conferre fc quoque velle profeffus c llet, mpiK- 8fi!r y) euhoe tit zm/.k. cIum tt.finiJ/Jcjcu ss.yl,b.Ú\c nienfcs,quibus vita eius flagitioia cognita erat, vno ore exclamarte ait Athenaeus, tpuiuputJip aiaCüotu, tis ¿ u a o i iu : quibus verbis fignifica-bant ,eu m quidem ¿w Auü«i, fed iis i u r u i o ;lionconAubai co fignificatu,quod tunc accipiebatur in concione, fed quatenus proficere,pro- greffum facere fign ificat,q u o d is qu otid ie ie

M m ii j

41L A N I M A D V E R S . IN S A L M A S I I O B S E R V A T .n eq u itiap rogrefliisfá c c r c r , qu om od o im fiA - \cu d iceb an t, tls rjénnos, eis ajeriai , Se contra eis xaxiae,eis rfupUo, Sc fim ilia rquam in terpretationem , qua’ tam certa eft, ¿c v e ta , quam in g e n io la , nafo carere ait Salm afius , Sc plane ctiam ratio n e; hoc autem d ii lo A th cn ienfiu m alludi ad ¿mJinpa conmuta nepotum huiufmodi, (¿-pula ■magtflrorttm , q u o com m ento n cic io an fingi pofiit qu idquam in ep tius. Sane cm- Jtdp% Aimov obferuat Athcna-us m entionem callare apud veteres; a tq u c ca dc re ita lo q u itu r , v t (ignificct , q u xn am ea fuerin t co n iii- n iafcrio D jfiitisfciie ,n cc p ro ccrto polle tradere. e’yopa tei Vi’ oi ajytioi xJ crriAtupa via Aiorta, ¿mp AKiítuJpíís /tyueiy , t| ¿enJopámi. N o ta 77r¿ A iw a . q u x verba rem in ce rta m , ncc latis cognitam defignant. D ic it ,amp AMt-aeJfiii n i- yuon, by.dmy. Si d c c o n u iu iise g illc t ,q u x fym bolis collatis inftrucbantur , d c quibus pallan to to co lib ro , an d ix i l lc t , Al-rva 7irá i A n ad A lexandrinorum m o rem , aut loquen di confuetudinem prouocaflct? Sed Sc q u x p ro feruntur ab c o e x A le x id e , Sc C ro ty lo duo lo - «aobfcurafun t, nec q u x e flen t¿mJíeipa Jam a fatis dcm onftrant. A u d et tamen Salmafius qu xn am cac í!b n t,c f& ri,n cc id folú , fed ctiain adijccrc , ca qu oque d i c l a , i^ ¿m Anas, Sc t| im Jinat: q u x 11 v n q u am jjro lato fcrip torisa li- cuius idonei tcftim onio p ro b a rep o terit, tunc v iris , q u otq u ot fu n t,a u t fu e ru n t, d o & n n a , Sc cru d iticn c claris im pune infultare per 111c ei licear; lin c o n tra , an ahaijo-.eias, S ein uerc- eur.d ix purgare fe p o fiit, iple viderit.

in . S ed ncc qu id clTet eopuoda ad ti‘etofas qu od a ttin e t, idem fciuit. A it cap. 11. defenf. yiiiicll. p.40. Athenis etifm ptAxos i» euppeaus fKiJfcdtJptrtitosjvndc<¿-ptmr.ixus evppttias mtn- ttotten.Jlcr: aptsd Pollucem , ex Hyperide ¡ ex quo Haspocranunemetiam notare ,*77X¡ oi Jruo-nia- ■niuiyapirni ils A s eoupectas : vn d econ clud ix, his soppielcus,f u e S O D A L I T A T I PP 'S fmules

fu ijfe eranijlas , quorum colleoto qut prxerat, inquit, dicebatur iepA-yni , id eft, i(p n ,fiu c corporis i&iieoyprinceps, ve euptueaxpyes dicebatur, qui vni cuique e upuccht prxfeihts erat ,v t fonáf- y*s qui tribui. V b i plurcs lu ur errores ab illa rum rerum infeitia.

iv . Suppo eia generaliter eft mnsvAy em»ua, xK*tl'.e,eji-ni}pa,q\iomQdfí interpretatur H efy- chius. Vndq D io n y f. HalicarnafT. auppociás d ic i t , m odo claflcs , m odo tr ib u s, m odo etiam corporis alicuiuS in contraria ftudia fci/luias, vt ita dicam . S ic enim ille , lib. viyn v.A t'mrns7¡ iftyttix 'Jffos m \ii in m n tu fioAri, xai ¿nnaKoan IXacet >fl euv.poeiae : oi pty olxilus Jiaxtipfaa eefji 7¿s ¿apopaos : oi 3 aztcix&ivxoi , Scc. at¿ftr.Ji’ dxifyjol 71, xai 77S Caena ¿Aneáis eoppmosuxtoy- T jf .filo flx G rx c o -la tin x non m ale, ovpiutia, contubernium,fablio, collegium. N efeio an quis ctiam fodahratem, auc fodalitiu m d i& u ru s fit. eoppoeia: aute proprie Sc peculiariter dixerunt A thenis claflcs cx lisco m p ofitasfn rc anguila, quos tributa, aut alia m unera ferre oportebat: quod obferuabam us p tx ced cn ti capite. Eos autem , quorum facultates ad tributa pendenda fuppetereduces ,*/egonyi cxiftiivub.irvr.m íyminorías refereban t,qu od recte am num icr-

lu m ab A riftophanis S ch olia fta, ad locum ex E q u itib u s a nobis fuperiori capite citatum ,vbi tam en pro eiippoeia, eunaypa dixir nom ine gen erali, oi epanyn tfrj toti mas it i yfatoi A afdiv p/S ornxsiuy ttj yuui. 7/ festos p» afxctwtis s.’Cs > tuya-has jupias anoioi fu ie e -tai. 'A tq u ce o d e m p e rtinet Jlic D em ofthenis locus aduerfus Bccotii, de nom inis controuerfia, vbi m ter alia incom - m o d a .q iix exnom m isfui v fu rp ation cá Boeoto fa ila cuenirc poterat,hocetiam recenlct M an - tith cu s .q u o d 11 duces alterum eorum fym m o- iiisadkribcrciT t,q uiscflctad fcrip rus, non p ot- ler certo lciri. p/aj\ oi cgyptyot fr.e/ eyffafa- er/, iay as evppopay iyfgftfemy, a iay ji/c-j.tyc; xa- bicueiy , ¿ ay cgania iis , A JZnoy ictu , 7to7i¿ys i& ’ 0 xamhtypitos. E rgo A s ptiMrntt A s elefo- fa.silopífuy oi c fa n fli u i jf i t f» , quia ad belli fum ptus neccffaiios tributa imperabantur.

v .In lcin eadem dc caula trierarchos nominabant, qui Sc ipfi quandoque in euppcflas diftri- buebantur. evppiéi-a erant non folum rfl i.e<y- &vmy,lcd Sc qu an d oqu e rV riixeyp^órrui, cilio plures trirem es cftctic in ftru c n d x ,& a < l eam rem plures nom inaren tur, qui lum ptus lacerent , Sc m ter fe d e iis con uen irent uro m odo facujtaciqaut ctiam cum d u o ,vel tres, aut piule s vnam tantum trirem em inftrucrdnt, q u o d varie con ftituebaturpro tem porum varietate, v t obiciu auicV lp ianu s in D cm ofthcnis M idia- nani. I lx u s c la r e ,d e A p ollodori hereditate;0 p -f TOiif aim 7v.s-nan.as xmtms AíÁKradj.nxt, >¡¿ fiu’Ca.pyf/y to/ -rana %(fioy ¿ItTí/.ínt: ¿K ix eouu:• etas y aojo :nixAfaoos,uxeíp oi yuZ, atn ix 7a ajAé Jx- •m/ay. ¿A ¿dj7 0(os aúAs ay , aAAx rjtiutsóvas. iJi ¿00 - í r K*7«Ai7,7.x, «AAa AuttAis.iJl áfeeiódioos,, ft /rr > a<_ J y/ naaa as «<( 7 acoca ar-j.!kxju^osjxuos. 7ct/¿a.yia m unus erat om nium grauiífiinum , Sc quod d itio rib u s, atouc opulentioribus im ponebatur. D ixim us úepofas imperatas diuitibtis; id clt iis o m n ib u s, qui pauperes non cíTcnt. Eft m edium aliquid in ter d iu item , Sc pauperem . uVí»¿«onus erat diuitum , Sc m ediorú, q u ip o - terant facultatibus fuiscenfcri; 7cjt;apyia diuitum tantum . Q u arc m D cm o fth e m s encom io Lucianus A thenis aicbat,,«V .fi) napecinet» «Vi»? ti paparos Ttmeyoyjxt ..D ém ofthcnes ipfe córra Lcptinem:*Z¿* i A d o nMnpeioi.Tr Tengytyias a- ^lai'yvriy »»í.- iseqo(f¡s,euu7\hinveis rm /. iu o y .t i A. bfixtefsfrjci r 7Cia(a-ryfiy , ( ¡ t a'pfo Ttga u füy ¿ ta i. f a n ypx n u c i, xi t ejrpy?y*i/-, xai lie A p a . .

v i.X en o p h o n in /uiism enliuinrcp.quadrini gen tos feribit quoran n islcélos fuilTec diriori- bus,cpiri tirem esin lli iie rc n t, Sc iis prxhceren- tur. D em ofthenes póftcaJegcm culit dc crece- t is legendis, bi q u isc o rm n , q u i lc í l i fuerant, im parem o n ciiíe :to n te n d cb at,alium ditiorem indicarecum oporrebat, qui locú fu á fiibirer, vnde exiftebat a/nJóecus.Jíxa i quod ludiclj genus quotannis exerceri íolirú dicebar D em ofthenes córra P h x m p p ú : quia quotannis trierarchi legebantur. Jíopsu o A ¿¡dA áaurm'/ ,áa>- J/¡iS.dJxacxi,íay ¿aoAixtóa ctu/ismoy7wmyi,xai aa- (y.Ctiaxo.-n. A- ¿y 7oís tiuois Jlxata, xai arotr.oTi&y i/rjipo ,bpobund poi.xaiA-xv eis relaxónos are opa KftTacoJyi. ¿ A -A to (Sol tcutixaO ixac/r tüsstni*- sn-ras áviiJcviis, ¿717o ¿iAsvyxiv eiwtyos n t -ix, tTson/.otí'v stoiutooy ¿lauéyíi; frjiCxt. Tos iriturttm-*

A D I VS A T T . ET ROM. LIB. VI. w/tesoro, Iudices, f i iura omnta a Phanippo tflovio- lata ofter-iero, cumque me ejfe locupletiorem, mihi v t adiltis, eumque m trecentorum clajfem referatis. Propter hoc entm quotannis permutationes fieri lenitus conftirurssmrfi, quod paucis ciutbus datum, v t eorum fortuna tn eodem flatu femper maneat. Atque has fi-nJbnss refpicicbat X enophon , cum de iudiciis A thenicnlium feri- b e r e t; xj naHicatmi -ntfXKocnoi ¿¡¿seciiat/T » , xj ovum/ ovis ¡SnKoufyeis JixJl/fmi voto ito-

v n . C um igitut res maximi fumprus cilct, plures quandoque conuenicbant ad triremem aliquam inftruendam , caque erat dfJ oem&.f- jaul-my euuuoeix N cc om nes om nino cx aequo con fereban t, fed pro ratione facu ltatu m : atqu e aliquis quan doque ioemfipjiai : exteri eunt.

Ifxus d c D ic x o g c n is hereditate ¡ «’«,«f i tciiifxtf^uy o voiow a x o v cx H i/o a / ,iio eulois i ie i o -

(y -C /JV ii, «Ü iT ip v QupbiftKn/M/ ¿/ osti-m s »91 (e is ,

v i i i . S ed ad fymmorias ir i tio-féfi/Ta/ySc t.uTcjiyodmi v t rcuertam ur , d iu crfx corm n claiTes com ponebantur, atque in primam referebantur . quorum ampliores erant facultates; q u x ouuyelx , ni fallor, ad tributa quod a ttin e t , erat vu lgo ¿V KniKtsiar, q u ieran t oi -b/>u- 701 V n de io myüovy *$» aXxoiia/ ovlytut ap udA riftophanis S ch ol. loco a nobis fupra citato. I fx u s , dc P h ilo& eiuonis hereditate ; x j n e oioQofis. i.oi/lujoytty ciuli7\s;t •nv.ov.s io ovis oe/x- ueeisis. xj, 75»» A fuo erus., /iw 3 xj « yiúosys ¿ov7i yC(«yd pt ofecyoiois, tis '0 ovis oeixxtshis ty- jíyoeálcu , xj sistipl ods tiotefis. A tq u e hi ij- d e m ,o p in o r,o i stfd-m. I fx u s ,d c A pollodori

hereditate ; r 'na Mincylar er. ■‘iitanlfyrov j » 01/x tirsvfij in ¿t stftiteu e<V(w>;->ur; Item : 0il ti /ritus Stijtu pgvueowz , ¿o er.unis tictifi/ , r.ai peli/ inm*fúñ¡tir df} ortu/. Ijdem etiam fortafte iytuijie euufueiár: 5 c qui in (efunda clalle ftv- tto ft : qui in te rd a , ifim . D em ofthelies in ea dc corona, f m -■*. pcépam. mu ojvuo/xsdfl Q vy. - potyo/, h mu f ¿JT\(yu , 0 Tfimu oii&i pol rcu, ust MKKa. tfW u i Oli/ai [r.i 7ol- vóy.iy rsmv;Sed & fingulx fym m orrx fiios v identur habui fle iytui.af, nempe qu i in iis plus pen d ebant. D em ofth en es,ead em oratione ;»;«,««t eupuieíae ¿fin i-f/jtfdtu iqu i n A & ,im i 4rifpitnt, xj A w n O ílV o , xj r x ^ x i y f s s , x j ovis td.xcia-fi.n ic

tisfipuz. Iterum ; iyo fifi oiw ita s ¿fié/ oton/i- tty p tti . ' M t i f ia s 3 m e e ; ¿ J itr u i f t t v t f t y s e o u u s -

eiasiyopu/ fiyon/. Q u i autem om nium pluscon- ferebat , is erat, ni fa llo r , rippouáfy¡s, apud H yperidem a P olluce citatum ,lib . 1 11. cap.i V. A tq ue hoc fi ita e ft, & fi t (a fire s (c habet ad tfjiio/, qu om od osupi/.okixp yjs ad tu p p o e ta a , q u x eft fententia Salmafij in verbis fupra exferi- ptis , quem adm odum 'Q úuuouíofs dicebatur, qui in fym m oria plus con ferebat, quam q iiif- quam a lioru m , ita i& iatyte, qui plus con ferebat in e ra n o , fiue eran ifm o: ficquc erit pene t(fi.ro rt-upons: in hoc tamen diftim ilis.quod hic fupplebat quod ad fummam ncceflariam conficiendam defiderabatur, Qupuoeutfyut autem plus co n te re b a t, qriam qm fquam aliorum ;ii quid autem deerat ad certam fummam, non im plebar. A tq u e h x c omnia longe abfunt é nugis illis , quas com m entus erat Salmafius, quafquc fupra exfcripfim us.

05 :es;C A P V T I I I .

OtpXri/qst'm fié, t efi v cor.

I. Locu s Jfiei ab auttorc prolatus, quo co llin v i- deturi,(fiaos in m utui penus quodquam quandoque cuafljfe. ¿tt.ouai* i ? i f ia n .

1 . Demofthenis locus ,q u o ¿ f in ) m erum donum fu iffe fionificarividetur.'-

J'. Fla titiofnm i fió o s non reddere, cum pojfet is, in quem in re aduerfa colluti fueran t. - > £ S ahenu quandoquecolleilis erani' exfoluebanr.

4 . A u b lor a priori fententia, qua t (an t mutuum ejfe fim pliciter, f i indefinite negauerat, d if- cedir, aut eam temperat.

5. t/£Jcbinii locus «S» -f T tfeuortu/ ifi.ro/ Si an. /**s obfcurus, nec hacienus faris explicatus.

6 . Apparatus ad eius explicationem. Singulis concionibus falarium datsim ifs , qui ijs interfu era n t, f i quare. Improbatum id-a Socrate.

7 . Salarium illud erat triobolum.

■ S S G K , ^ 0 K 1 A M Salmafius eru- fi,ror!,m facile pnnccpt, orbis

t h tetarij phoenix,bci.ioxo pene quinquennio , quo dc- fenfiones fuas mifellas v n -

S1 diqua,quc co n gcflit, & con- cinn auit, ne m iferum quidem locum reperit, quem iis , qu xp u blicau crat antea,adqcerer,

S. Inflitutum id democraticum. Ariflotcles emendatus.

p . JWi.tud, f i SlaSb'ow,quibus demagooi plebem fibi conciliabant, ex redituum publicorum, f i vcttigaltum refiduo.

10. ituéAulft11. HD JiaJinn it locupletibus fpreta.11. A Japiéntibus improbata , f i malorum in

gentium quandoque carsflt. In arartj inopia calumnia facile recepta , f i innocentes ap-

Pr>#■I J . Iudices , f i o i ¿y.r/mofli/Tit m & ofo & i. D iu i-

tum largitiones, f i fiaJ'áms ad demulcendam p le b e m ,f i* calumntjs auocandam.

14. Loci ex tA ifh in e prolati vera interpretatio.15. Redditum quandoque 1 Rep. Romana in re

profpera , quod a fmg-ilis collatum erat in re angufld.

aut quo cauiliatiiindftlas fuas , & argutiolas coloraret , adiuuandits eft á febriculofo Pari- ficnfi A d u ocato , ea tamen le g e , vt quando res exiget (ex iget autem non fcm el) i ferinirs fuis om nes om nium dlfciplinarilm opes flagellantibus, eundem titm /ci rependat. Q u x - ritur ergo anti«<yor fir m utuum . H oc nonputo- u i. Theophrafti locum produxerat Salniafiu;

M m iiij

ANIMADVERS. IN S ALMAS II OBSERVAT.á Sam uele P etito acceptum , q u o id probaret. Eum n on fufficcre d cm o n ftrau i, & com m od a in tcrpretationcaliter p ofleaccip i. P erfeuera- uit in fententia fu a in D cfen fion ib u s m ifellis, Sc meam acriter in fe& atu s eft. Q u ib u ste lis? Q u id n o u i attu lit ? Eundem T h eo p h ra fti lo cum re p o fu it, Sc p rxterca n ihil, fortalTc v t in - iu ria m iib ia b H u g o n c G r o tio fa & a probaret, cum maxime Ultionis v ir ab c o cfta p p e lla tu s . M iferetm e hom inis , q u i apud I fx u m non le g e ra t, aut leg iflc fe non m em in erat,i^yoic inter repofitos. N am in oratione deH a g n ix h e re d ita te , vb i om nia S trato clis b o na figillatim rc c cn fu it, a d d it , « ci; 3 •m-nit,

(pjssus ¡fKitfJM-m t'.anírfy.yuil* ., (uxpoj J\im( yjhixi Jpxy(Aat ,fAaprufar ¿yatnlov i unvi? L/w ramufit ¿m yp^lxio. En m ille drachm as * f i(y.yut •Va.»«*to ummtyyfAiy*. E rgo i& »w< d u b io procu l funt ¿ nhófjMTOí, H u nc locu m fi vidilTct h om o om nifeius,quas delicias fec iife t i Q u ibu s exem plis A d u ocato Parifienfi in fu ltafleti D c h o c vidend um am plius.

n .S a n e if jtm donú fu ilfc gratu iti!con flare ■videtur ex iis ,q u ? fupra o b fe ru a ta fu n t.S c d &

.h o c euincit clare hic D em ofth en is locus con tra N icoftratú ,vb i A p o llo d o ru s, pro q u o feripta crat oratio ,a N ic o ftra to , cum qu o m agna Familiaritas in te rcefte ra t, in mari capto, & in aEginam abdu<fto,8c v e n d ito , ac v ig in ti fex m in isredem pto,rogatu fe ait v t aliquam fu m - n a m conferre v e l le t ,a d fo lu en d u m red em ptionis pretium , xxi xXttluy r.f/x , nt¿¡ \tjt>y,¡Tiíg j¡¡ (lutei fAVxy kikvuiyot un,tlevtyxAr/ u m ti ix ik d i / a i ile Tt/.vjfic. N o ta ibi iin.iyrjtit. R cfp o n d iife ig itu r , fe in tanta calam itate ei non d efu tu - r u m ; fed Sc trecentas drachm as,quas eius fra . tr i .c u m ad cum liberandum proficifceretur, m utuas d e d e ra t, ei fe d o n are , Sc m ille drachm arum eranum ad redem ptionis pretium ex parte foluen dum co lla tu ru m , 71fjo.< Í(¡fiK>y 'cum üs to kúfa tlníovt. S eq u itu r p o ftea. : x} toto i kóyt ¡i vis-i^osdtu , tpj» 5' «* im ítn . érk imiJk/ i*, ¿j-myuu apyueia , noulms osfis QioxXíx , iórt Tfx-n^nJóotn , anroutu», *¡ titean ycvnuM , íVj/.Xto fawcu toJt u yjkíxt Jpxyuxs. x¡ ñ-n t A>x* Sctfsai eu/zy i i a}yóun, xj ¡¡askvyü JiJitxA/xa. NtcjHC vero hoc ei v e r ía promittebam , revero tpfa non prejlabam , fed/jas- niam pref-ntem pecuniam non habebant, delatis adTheoclem , tpnt tum argentariam fa íl.tabar, poculis , dr aurea corona , iujft i(lt daré mi lie drachmae. A tyue hocdono argentum ei donam,0-donaJfc me fateor. E rgo »0»« non erat mutu u m , fed gratis quid donatum .

n i . Etfi autem m utuum non eflet, Sc ideo dc co agi videatur non potuifle , nec cum , qui i&yov accep erat, in iu dicio pu lfari, fiq u is tamen ea in re cefTabat m eliore fortuna vfus, non leui infam ia laborabat. V n d e illu d apud D em ofth en cm ,orat. 1. contra Aphobunv,«Wv« m¿rmv tfft'jsTvnt kiyy kiytueiv , ús o xteoQtls n i omfi to aiS'fymJk, m yogfmtt dyífoTVoy mv-my SJi, ndligplns 71 i .ú im nhtlces, nxi vio-íp^iut y¡- j*m . N ecverifim ile fane e ft , eos, qui eranos ab amicis corrog ab an t, pecunias illas petijlfe dono fibi dari nunquam redd en d as, ícd tantifper donec fortunam m eliorem n a c t i ,red

dere eas poíTent. Q u on iam autem é collatione pluriunt corrogabantur in re angufta, fortu n x id cred ebatu r, cum incertum eflet an m utata forte id vnquam poffet reddi. A tq u e ex eiuf- m odi collationibus x s alienum quandoque exfoluebant. D em ofthenes contra N icoftra- tum y Jl' f i fu t 7- ifjiio'j , írrty/xy n dluyele XTXkkxíoi > asi b t m f t i m , o ¿ 1 ¡asi y e ít/ jt . Itc-rum ; 1rfj' 3 amiuttw 001 ¡u t/ffi xlpgnfu, o, t i fiekl yQinu ¡T cmkoitre ápy/eie ooiy ¿ySsi £T»í, ¿J13JJ. Tes XTtnuts vi ¿fyieltt , a«i tvmJbCvat ttic%tvoit. cuto.i ttt o icjmy , vari? ojjt¡ í f ie , \ümí/eoi V id es pecuniam ibi creditam fine v fu tis ü ib fpe cius poft an n u m reeip icn d xex c o lle - ¿ ta , quam debitor ex am icorum ben ign itate faóhiru seflet. N ifi forrarte t a n t e o lo co eft pecunia a pluribus m utuo d a ta , n ¡ ((¡ttoiinco fim ilis ,q u o d á p lu rib u sc o n fe r tu r . V c ru m & h icp rx fta t pecuniam gratu ito á p lu rib u sco l- latam accip ere, quam tam en i s , qui accipiebat , redd itu ru m fe profiteretur , fi qu an d o m eliorem fortunam nadtus effet. A tque fie 1’tfdm i accipi vid etu r ab eod em D em o- fthene in cp ifto la ad S en atu m , populum que A th en icn fem ,d c L y cu rg i liberis, vb i Sc de fua ipfius fortun a,d eq ue A thenienfium erga fe inclem entia cxpoftulat. AÍay ¡riyogjt , ¡ n m i Ao«, vy.xs tunéis ai%útt£(, ¡q ole Aetceyún/a acunan t c/m tvutoií AaiAa&ULut ¡K tlik»KOT\e. kx\¿ 7me -nhiAÜ.T (A»fis <p?trrl£ny,fAÍ \xCen nxf úfsdV ifytiv tytiy, t o s r' i Sliiyns ¡¡ah], ¡V oToe 71 o -m 71 í ; h \¿sdfjx 1 itB¿¡tl*t, n<u 7tic tiksv iyi/íaus, 7* «epr ófuis JiolKttU , Kxt ¡ai yifjt! , nal evyUu , CTI- ysioce rff \áf óusff 9 lmy/ifAtyuy ¡peoy, r.smr ¡m ¡\f r/S «.Jly.r.vLilwy , ¿771 iísm afetiety ¡fufAAl

i v . E tfi ig itur e iufm odi collationes ad donationem potius a c c e d e b a n t,quam ad m utu u m , quippe quarum incertus erat euentus, facit tam en I fx ilo c u s a nobis c ita tu s , vt m edium quid inter donationem m eram , 5c m u tu um merum fuifle cxiftiincm , ita v t m utuum conditionalc pene fu e r it ,reddendum nem pe, vb i m elior fortuna affulfiflet; p .crdendum , fi is, cui fuerat d a tu m , reddere fine incom m odo non p o f le t , qua de re difceptatuni fortaflc apud*W«7«> íof,voy, quos dc eiufm odi con - trouerfiis fedifle iudices vcrifim ilecft cx iis, q u x n o ta u im u s O b feru at. cap. x l 1 v . I11 co ig itu r If'xi lo co in ter cetera Stratoclis bona, fiue potius p o fte a , rcccnfcbantur m ié i& m 0fAH/tfTO iirnir^.ycóyla.. N o n oi i(y./ot fimpliciter , quorum ratio vix v lla h a b e b atu r, cum ex euentu plane incerto p e n d eren t; fed únanfjtyfJtj01 : erani iam e x a ft i , Si repetiti, q u o d nifi is , in quem collati crant .facultares re cu p cra flc t, fieri non poterat. C u m igitur viri boni fit, Sc veritatis ftudiofi, fua ipfius fci- ta fo lu e re , vt veritati fuaratio conftet,cm eu- tusax y* sf ikeiilas , xj to' oixeict diXIiti/, quod dicebat fummus philofophus in Nicom achcis, a mea priori fententia, fi non omnino difecdo, illam tam en , e o , quem dixi, m odo temperandam exiftim o.

v . C e te ru m nefeio an huepertineat locus /Efchinis, fane non om itten du s, Sequi viros eruditione prxftantes torfit n o n m ediocriter. E xftat is oratione aduerfus Ctefiphontem ,vbi

A D IVS A T T . E T R O M . LIB. VI.queri tur A ifrhines populi A thcnicnfis fortem , cui aliquot oratores, & dcm agogi pro .aih irrio illu d eren t, vim & opes reip. ad fc traherent ¿inani tantum dcmocratia: nomine populo rc liifto , qui in concionibus, Sc conciliis publicis nihil poflet .a tq u e inde d iiccd eret, oV7t. mi JjJ {gfiyui ou sftsiym ytiyuyfyici , quod quid fit quxritur. Sed locus in teger exferi- bendus eft. •a^.'UKÍm ai ¿¡¿ó, dem agogos d icit , oi «!</', ¡¡\tmir tie ñ iuurfi tefomr.a , ¿t fiit.axti 'tiyji’i , tuloo fxi/ov oivyofxu T dbfxoxpesoíuf ofci- ítoiUKu,^/] A fysy itie ju t&poxiyfifimiv. tomou m fy s ñ t ix . f$ J ix x t . in ü y , «’ /3sa<¿otÚ4«i , «’aa’ ti.anir tx t ifxvuy -m atuirtt yitydiMfjtn. Q u x ita conitcrtebat D ionyfius Lam binus: Altos vos cohortari. ( P e n d e th o c á fiipcrioribus,» Amo Scc. ron indignum ?) v t a fe , tanquam publica libertatis cuflodibus oculos nufquam demoueatis? A l ios pramia pofeere , tanquam libertatis con- feruatores .ac fa/utis communis qu Stores ? Populum autem rriflem , ac demiffum, eorumque incommodorum, qua acciderunt, moerore, tanquam fin tü u te delirum , mente captum , ac dementia damnatum , nomen folum deminutionis 'popularis vfnrpare, ac retinere; rém quidem ipfam alq; ccnccjjijf ? Ileinde ex concionibus difcedere,non confilio capro, f d v e lu t i conuiuij, in quod fmouli coIlcBam contulerint , reliquijS inter fe diflributis 'H ieron ym us W olfius quoque ad eiufm odi conuiuia verba illa pertinere p u ta t, Sc a lludi ad theatralis pecu nix perfe- qu u tio em , & alias aliorum interpretationes proponit, q u x ab j£fchinis m ente a lienx omnino non fu n t, verba non explicant. V e lu ti A re tin i, tanquam reliquiis reip. diutfs. M c - lantflhonis; D i f editis ex concionibus, non tanquam ex deliberatione;fed tanquam ex diuifione reliquiarum fifei. Perionij ; E x concionibus difeeditis , non confilits captis , fed tanquam ea , qua ex collatis pccunqs reflant, diftribue- ritis.

v i . Sane rem tangebat A ifchincs , quam video pauciscognitam . Q u i ftatum mere de- m ocraticum conftituere , Sc ftabilirc vo lu erunt , id e g e ru iit, v t tota poteftas, non penes paucosjrcfiderer, quod clV oligarchicum , fed penes m ultitudinem , oi a*»hoc vnde omnes om nino ciu e s, etiam infim x fortis, in conciliis publicis, co n d o n a n d i, ac fententiam d icendi , ac delib eran di, r £«ad iS n ius habebant ; quod comm entum fuit mere demoera- ticum . N am cum oí atreví»,inopes,fint hosm) oi sA>'&or. ceteros num ero vincant. quod obferua- batin Politicis Ariftoteles, qui popularem ftatum efficere voluerunt quam potentiflim um , p ro u id eru n t, vt infimis quibufquc concilia p u b lica , vbi de rebus ad fummam remp. pertinentibus difccptatur , p ateren t, rcfque cx eorum fententia ageretur, non m in u s, quam potentiorum . Q u ate vt tenuis fortu n x h o m ines, & a quotidiano qu xftu pendentes ei rei vacare p q flen t, excogitatum a Pericle , vt fingulis concionibus acciperent falarium , qui iis intereflent , ficquc reip. v is penes

m ultitudinem , in qua is regnabat , co n - fiftcret , atque ipfa refp. in cius manu e ffet ¿quod fignificare volebat Socrates a p ud Platonem in G org ia , verbis acerbiflim is. #aa* ooA /sci cint ¿ni ooootj), el mferreu AÚluidi tt dlx nieixAia ÍSíKtU; ytyoyiiaj, ii nui ovytsnioy J)u- tHoflsozi vsr txiIn. ottuo) j5) tytyt dxiis, TIt¿ixAf a, onoomr.iteu a IIuimos f i p i i , x} Jin.it, x) A«Aar,x} tiAafy>¿(is, ii (u&oqiffiy nfüooy KKoaclmvm. [Serum ad hoc mihi refponde, an Athenienfes dicantur a Peneie meliores f ite h , an contra corrupti, (¡T depranati. //«c enim audio , Athenienfes a Pericle mertes, ignauos, garrulos, & auaros effe faclos, mercede abeo primum eisconjlituta. H unc locum pcflim caccipiunt inrcrpretcs. Ita a u tem efle accipiendum oftendic A rift id c s , P latonica i.v b i Periclem crim inatione hac abfo l- uere co n atu r, quam ei qu oq ue im p in gitP lu r. in eius v ita , ex com m uni fam a, .«wm ;} mt.tm eeeSoot <at ixtíin-quoi o- JUtut ¿si xA«ifoyjxt, xj Siueir.x, X? (u&sot Jlxiouat srcixflujiaj.

v n . Salarium illu d erat fingulis con cion ibus triobolu m ; atque ob tantillum lucellum conciones fuifle a populo fum m o ftudio frequentatas innuit A riftop hanesp lun bu s locis. In P lu to i

Ano i/ y> ti TfiaifíAx fx (¡itfp u ctf.y xi ixdooo’ 11 oh exxAoorf.

Pudendum entm f i ob triobolum fiubinde tru dimur m concione. D ic it dei£ófi¡&*, quia qui non-veniebant tem pore indicto , non accipiebant tr io b o lu m ; quod non paucis co n tin g e bat , cum loca cllen t á diligentioribus occupata. V n d e qu erela illa in C on cion an tib us,hom uncionis , qui tarditate fua triobolum perdiderat.

— oiptoi JihxjisAit/aoji’ ut m oeiuCihxoiy £d;on /xxtAoy. oU[xzy6 J l i ly t f

L u d ebatiis verfibus Ariftophancs, Sc i t f c h y - lum notabat, a quo (criptum erat in M yrm idonibus , A17it.i/l ctoroifudiov fit t 7tSysKooo; 't

uotXoy. Antiloche luge me potius, qui v iuo,quam mortuum. V n de c o n fm in a u e ia t verfus illos Ariftophsmes, quibus fignificabat co mice iafturam trioboli eum non parum affe- c if le ,a qu o ctat facta. S im iilau tem in fticu -

7 tum illud fuggillabat, quo ciues A ttici facti erant quafi m crcen arij;qu od explicat clarius eadem fabula : vbi poftquain eorum fordes,

ui trioboli lpc in concionem prxeipites fc abant, traduxit .conrra veterum inditurum ,

qui reip. ftu d io , Sc non fordidi lucelli caula conciones frequen taban t, addu tandem ,—Yiwi 3 oemCoKoi fyñ ei Aa/Siiy, Sw/ vfddosiot tunrt, ¿zni-, ow,o}o¿suZti<. fyunc autem triobolum captant, cum operam aliquam reip. impendunt, tanquam qui lutum ferunt operarij.

v i i i . xeiaCoAovigitiir non tantum iudicum erat, Icd & ? iKxxnna^iyouy: quare ui&iv sxxa»- e>acudr,Sc Jf&oixi» coniungcbat Lucianus in Dem ofthenis encom io. A tque id om ne dem o- craticu m cra t, vt tam iu d ic io ru m , quam co n cionum auiftoricas penes m ultitudinem eflet. Nam , q u x eft A rifto tclis obfcruatio , lib . i v. p o lit .cap. v i . vbi merces functionibus ciuf- m odi eft con ftitu ta , tsnuis fo rtu n x hom ines,

qu ibu s nihil e f t , qu od p ro cu re n t, iis liben ter -nis arm&u-, id e f t , fi im penfis reip. exfolutis,defunguntur ; D iu ites autem , qui in rebus fupererat aliquid ex reditibus , & v eftig a li-dom elticis ordinandis fatis occupantur , in iis b u s , plebi id d iu id eb an td em ago gi Sc orato-frequentes non f u n t , voHuÍxjí « titttísñm f «t- res,rogatio n ib us nem pe , & qua; rogationesxnwfiW,£Á r V t tem peram entum ali- fcquebantur, pfcphiim aft, & decretis. R eftea u o d e a in rc a d h ib e re tu r , Sc v clu t m ixtura autem-ni cfeiórfct, etfi P lue. iriT h e m ifio cle , itaaliqua fieret hon cftiorum , ¿c p oten tioru m lo q u i v id e tu r , quafi reditus ipfi qu oq u e, cereum m ed io crib u s, cxiftim abat idem A rifto te- te qui proueniebant ex m etallis argenteis, poles, v tile e fled em o cratiis , ctiam deterrim is, p e llo d iu id i fo lcren t: tidi Aantucnr.bjj toffieoSotSc qua: leges arbitrio luo fu b icftas haberen t, orni dyi ap-yifuuy yíráhKon tÜos i% im v a Muíalasfacere id em ,qu od in oligarchiis quidam facie- Jio.yiyzSnu :quod iT h c m ifto e lc corrcftu m ait,b a n t,d iu ite s , qui iudicandi m un us d e tre fta - p op u lo confilio d a to ,v t id com parandis, &b a n t, m u ltan tes, poena nulla o b e a m rem in inftruendis trirem ibus im penderetur. S ed A ri-pauperes conftituta, vt hoc m odo tota a u fto - ftides, P la to n .ii.v b i de h o cT h em ifto c lisco n -ritaspenes diuites e f le t , tenuioribus ratione filio d iflerit, id tan tum diftributum fign ificat,hac fubleu arifeexiftirn an tibu s; qu od in ftitu - qu od fupererat poft fum ptus, Sc iiupenfas putum inter co m m en ta , & fo p h ifm a ta p o litica b licas. yfay t» níM pgpyo.Tuy tn>%ay ,uni connum erabat A rifto te les . Id ipfum ig itu r in •? 'i ¡y*'1 ? »/yjF,'ay> *«iv 7«aw,MWMmi a'/.ñ nyi-dem ocratia fieri praecipiebat , ac d iuites ad Inu , y¿v®- off ndrmy A^lwaltit itÓApuny altitotibconciones im p elli, m ulta abfentibus in d ifta ; Scc. ¿xái.eboí ni/ao a HIuixIss i fi JlxJisitts dsSft.tenuiores autem m e rce d e , & falario inuitari, A ir : ,a¿f $ ynióimSnu ¿« p^yá™ v.v t populi con cilio ex om nibus ordin ibu s x . jq 0m en generale ciulin od i diftribtuio-m ifto , Sc c o m p o fito , de rebus ad rem p .p crti- num crat,A « V W , Sc Stayoyi-, peculiare,!)m um ,nentibus m eliu s,ac tiitius difeeptarerur,quam q u o d in honorem D eoru m diftribuebaturfi d iu ite s, aut pauperes fo li conuenirent. L o - o lim in theatro iis, qui propter ludos publicoscus A rifto tclis exftat l i b . i v . polit. cap. x i y . e o co n u en eran t,& v t pauperes fpeftaculoruinleu itcr córruptus , Sc id eo m ale explicatus, c e le b r ita te fru iq u o q ú e pofl'ent, v t a icH c fy -euy%t[i '3 fruoy.gtTict -n, vn yáhsex AxxVa >7) A - c h iu s; V cru m poftea om nes e iufm odi diftri-yiy.cxTÍx viw, ( m -/í 5 TtiojjTjjj , ¿vniweioió tfi- butiones eadem appellatione com prehcufieyoS XM.I 7 /7 yoytoy éftll J Tt*. 73 /iB/.di l.TUi , (l¡A71o'y fim t , TXVTX TU V íy Ó y fx diveixd iAtyt 7D. E l'g O SC

t t-ajj'n muTy, Smp ¿ni •%) <ftx«tmeíwr ? ¿Aiyyp- q u x 'in theatro , Sc qua; extra theatrum fie-yitus. m-rhsci fi¡ i^nuíaf rcíms ,£s (.ÍKrrnu <fivj- bant diftribu tion es, cas poftea üíuecyi appel*Ifny, lia Jlxálfam, » J JhyoxgptTÍa, yi&oy nis ’xrd- la ru n t, ná-nx m J)xyiu.¿o$/KLtin quit H el) chius.(sis. ñ iv o xai «fci ms ixxA»oíxs w íiv; ttJTcu D e iis, q u i fieb an tin th eatro , P lu t.p rx cep tis}<) (síatloy W m c. i y. JUyos, y i n r yrueí/M/: »7« fanitatis. xsu 7» ~\‘¡¿s tíj 7/ rí í mi Ío.tu’í , w7¿ 0í«-3' , y in t íi37tí. P r o , h q < 7i &KK0L1&-U , £ía e iw tt iíytTaj 'tíir , «arip aüIvjmiv. Sed77sV tí e jjii tziuv , 6?7r¡f. qu.T verba mire turba- poftea qu alibet fixmyxl hac appellatione com -ru n tin terp retes,fen ten tiap oftu lat,® íj« t¿ (3b- prehenfa:, etfi fierent x? x«< x»r« t//« : ¡wf íAtu ftV.Tít/, 7t cu,’73 wciúV, oTifScc. H oc ig i- qu od fiepe fiebat. A riftid e s , Platonica 11. uuftu ra it. Conducit dftem demócrata ,ctiam ei, 3 toUtiV-’ju tí y*-mvto; ítuÍ J AÜÍtuxiüí Q íim-c¡ ua nunc oidetur effe democratia ( Talem di- rnxx»r , xai nteixxñí, xái Mí?.77aR 'í , xai Kiya/,co , tn ejua populus leges habet in fu a potefiate ) I’ «.ranas i-ntm<f x f 1faxai , xaiad concilium publicum , vbi de rebus ad remp. x#t’ eiJpa , ámip tiíaenay r imcxyitu ¿iany irn t,pertinentibus deliberatur, meliusconflitstendism, tiO’ \sSffuís n tiios/Jy v.xt 'sumv dlfmdvai , »; ¿A'id ipfum facere , tjuod fit m ’ oligárjchifs , ad tu- aum ¡síktÍsí «Aror cis n o r a ■, Si vero ciuilidicia tjuod attinet. M ultarum cnim irrogatio- fcietia ciues omnes Athenienfes Themiflocles, Pene ad iudicandi munus compellunt eos, ejuos vo- ricles, M iltiades, & Cimo non inflru.rerunt, ne-lunt eo munere fungi ; Democratia aurem te- e¡sse eos meliores tribuum , cr v in tim , tanepuaranuioribsu mercedem decernit. Hoc ipfum , ad f i difinbsstionem facerent, reddidere, exprima,conciones tjuod attin et, faciendum efi.- M eliu s bifne inuenijfe nos aliquid eximium , vnde ejfientm deliberabunt, f i conuemant omnes fim ul i ciatur, ne ipfos quidem ea in re ceteris excel-nempe multitudo cum claris , c f honeflis viris i luiffe ? Idem qu oque P latonica 1. Mercuriumbi vero cum multitudine. H i c A riftoteles. ait.a Ione ad hom ines m iflum , vt dicendi ar-

ix . D em ag o gi a u te m , qili per plebem re- tem iis trad eret,i-guauf Híaux* JiaJom ham ,-gnabant , eam efficere quam potcnrifiim am fa-nes*ñ< ttt f s ytiipguv, non om nibus paf- fa ta g e b a n t, atqUe eandem diuerfis m odis fibi fim, tanquam in d iftr ib u tio n ib u s,& diuifioni-co n cilia b a n t, & obnoxiam reddebant. V n d e bus p u b lic is , fed eorum prarftantionbus.etiam in tic n ti SiaJíeus. Sc Jiuviuai, q u i in fre- x i . A tq u e i l l i JiaS-Jsas .cu m fip iu s p a u - quentes non c ra n t, cum exipfis reip. vifccri- x i l l i p e c u m i e fle n t, ad tenuiores prxeipueb u s, & rcditibu s.largirioucsp op u lo qu an d o- pertinebant;honcftioreseasrefpuebant.Q uaque fieren t, qu od in prim is im probabat A i i- re E uclio Plautinus , in palliata com adia.fto tc lc s , l i b .v i . p o l it .cap. v. S** A ' fin eoa- Nam nofler noftra spui, efi magifier cun a, {*&-nJbI , yi, miíiv ¿ Itw oi J)iyaqay¡ rreixnz. m yo Teiaf^s f ¿iuidere. argenti dixit nummos mnieai-m vtyxa. t.ctyfidnn 3 i(ja , xj vnuy Jii-ntu ut-viros , ( t&r ‘ aysf»..) Id f i relinquo, at; nonrrf curmv. o v f tufos yfi oftr -rítios 11 voten vt tscoQeia pgto, omnes illito M c fifptcentur , credo, ha-rds armejis. E rgom teesortu tx r srcyooA y i .t ioy bere aurum domi Nam verifintile non efi

4uí A N I M A D V E R S . - I N S A L M A S I I OBSERVAT- .

íominem pauperem Pauxillum parui facere eius v i t a , qui cum D iphilum ob furtum in ar-quin nummum petat. E t id de fc/Cjiioquepro- gentifodinis fadlum , acccufailet , «Sc capiteiiteb atu rA riftid es, Platon. 11 .n u lli eiufm odi d a m n a fle t, mivnnorm Sfa.yy.it t k i itjiae anme

AD 1VS ATT. ET ROM. LIB. VI. '417

fitebatut' A viftid cs, Platon diuifioni interfuifle fc vnquam , ( fiebant autem p lu rim xin quibuflibet G rx c ix ciuitatibus,ctiam á priuatis) ncc inde quidquam accep ifle ,n ifi ad fe fuiflet m ifliim . « V iai’ i-mi Sia. Sinu , ®eis «ftuiay Truavn ettn/m , fi ¡ni 71: i nui i x 11*4».

x i i . N o n immerito autem dianom x illse, q u x á dem agogis A thcm cnfium in uen tx fu e rant, a fapientibus fun tim p rob atx. N am p rxter quod plebeculam hifce artibus fibi a d d i- ila m Habuerunt , xrarium qu oque inde eft quandoque im m inutum , & tributa, q u x a fo- ciis exigebantur , a u fta , qu od tradit Plut. in A riftide. Sed xrarij inopiam alia ctiam mala longe maxima confequuta f u n t ; fiquidem delationes facilius recep tx, & hom ines lo cu pletes calumniis op p refli, Sc iniquis iudiciis dam nati,bonis publicatis", maxime, fi n 5 eflet, vnde falan isiu d icu m , Sc m u ltitud in is, q u x conciones frequentabat, fiitisficret; q u o d o b - feruatum a b A rifto tc I c ,I ib .v i. P o lit, c a p .v .

irnl j ai TiktCnaixc Scy.cKfy.7lan mnvavtlfivuoi 7 »»/n , d yan~rzi «’*xXruá^ny ay.íñxr , 7*7« Ji’ tv t mficcSli ¡ni Tjyyaxztny ü m , ml.iyioy isi: yuclfnoie. ¿ctow jS r.fi-yy. : , d S«¡úcnae aiayr.aiiv yittScu,

Sinvenenu! , á CTV.aj' nJi. Scycnyriatavtft^n. A tq u c id exerte differebat Lyfias contra N icom achum , curiam fcilicet A th enienfem non male fc gerere, quando o p es , Sc facultates reip. fuppetunt; in rebus anguftis delationes cogi recipere, Sc bonorum p u blicationes , ac dem agogis , atque oratoribus, quorum opera ea procurarentur , fubferuirc: quippe qui accuíatiónes perfequerentur , Sc bonorum publicationibus xrarium augerent.

x i i i . A tq u c eadem etiam de cáufa plebem obnoxiam h a b e b an t,cum e x e a prxeipue iu diccs ex ifteren t, quibus dabatur falarium cx ve& igalibu s& t reditibus publicis, ficut Sc me inni>ntn*Q»in. V n de interm inabantur quan doque dem agogi populo ia larijd efe ftfi, nifi fibi obfcqu cn tcs e flen t, aut fi eos elabi finerent, quos accufabant.Lyfias ftatim initio orationis contra Epicratem ; Moutidm 3 yfy S71 ■ntxáxne iniauTt tcvtui ktyanuv , c’.75-n 0 ¿i¿óiy7i t iya¿Plxus ’dmvMoUi, on tl ¡ni r.u7*-l»t¡íi¿t Ut «ñ-ni táJíim»,•éaa>MÍ4 f ó ¡na: ¡i N o ta etiam i uiS 0-

qu od erat verbu m in u id io fiim , fed da irt re ordinarium , ad notandam dcm agdgófum arrogantiam ,& populi patientiam ,fiimi? Sc ab; ieftam fortcm . Idem Lyfias, eadem oratione", y um ¿1 BTOf n azrie Piaran on , utt 1 Kjini u / t rcl */í7Í«Jiy ¿fyíftdt , «».' ¡y tSnoi AauCapeft", yátet Í íl , uantf ¿¡niie 751/7*7 ¡nn£:oVc(Cua7 \< ,« w i « m lim -m ú/ntn&e ixtiflírruy. Q u arc apud M ax. T y r iu m ,D iflert.x v i . loco ab interprete non in tellecto ■: «uviaitioua 3 «uru orklilce aijfiy , v.a¡ ¿m n m , xai ¡u&otiyy. Q u o d a d militem mercenarium male retulerunt. E rgo m ultitudo ¡uáiiíóefsob falarium, qu od in iudiciis,&: concionibus accip ieb at", «Si eandem ob caufam; item o b Jla-iofn*:, Sc A «Sinte dem agogis obn oxia: a quibus ip fx quandoque confifcationc? c id iu iix . Plutarchus de Lycu rgo oratore in

ff*X ¡n *t <incitu Pfu To}.r.yf Jiiiiiini , r$f omimv ffuu&jfiivme mMVTttv tx*7»y i|»xontt: », a; nate, ¡nyccv. Quas v t aucrtcrcnt a fe diuites , Sc calum niarum caufas am olirentur, plebem eiufm odi largitionibus fibi conciliare conabantur. Lucianus in G allo ¡ cv eiflwn 71 gj (i F Jiljnt ¿ f , avaCaetle {xnxmiae , nnyvtti: 7 A rtiat, ci 3 Venit tn , xai •ietTXnixiiieiyXai Siaycsaáie ¡Kaaxcvr*i «i.Xxfa tl: iyoi: , r.ai ayitAt, KXI Oiaun vn, nal tarka

, anavia Íkíivoi ncyccry.x i v . Q uorfum autem ifta om nia ; C e rte

a d itfc h in is locum o tl -f r t’| t&iju/ eknc.mt JlavofnZe explicandum . C u m igitur dem ago- gorum artes deferiberet, quibus totam reip. vim ad fe trahebant, populi fim plicitatc ab- utentes.quam dian om is,& largition ibus e populi ipfius reditibus fumptis d em u lceb an t, cos dicebat his artibus m conciliis p ublicis, vb i dc fumma república deliberabatur, regnare, ac m ultitudinem ab iispendere, de deliberando fccuram , & hoc vnum curantem , Vt triobolum fuum ,ac m ercedulam afportaret ex re d itu ó , Sc veftigaliu m refiduis,quorum maior pars ab oratoribus, & reip.adm iniftratori- bu sfu eratiam in terccp ta .E rgo e concionibus, v elu ti ex eranorum com putatione populum d ifced cre, vbi quod ex collatione fupererat, eraniftx inter fe diuidebant. Sed cuius collationis e ra n tillx rc liq u ix » A n c iu s ,q u x facla erat ad fubleuandam am ici fortu n am , ita vt li plus eflet co lla tu m , quam erat nece fle, id «*»- fune «e/w rcddcrctcollatoribSs ,id q u e ij in ter fc partirentur; H ic h x fito ; quia ad fim ili- tudinem im plendam , ThufuTtnu i^y.n fingere n c- cefle eft ex ca collatione lucrum captantem . Etfi autem nonnulli hanc artem velu ti facieban t, qui cum fc dicerent i & n i ie tcx mi-ferix alterius occafione lucrum q u x reb a n t, nefeio tamen an de his locus hic fit in telligcn- d u s.Q iio d fi alienum eft,dc eranis & fym bolis adeonuiuium inftruendum collatis accipiendum e r it, vnde fi quid recipiebant, qui fym - bolani dederant,id lucro a«lponcbant,& bene fecum agi p u tab an t, qui laute habiti id etiam referren t; cum ;*«(■,£<: qui conuiuij curam in fe recepérat, nihil fortafle Je fuo contulif-, fe t ,im o & aliquid in finura fuum vertifl'et. D e hoceranarcha dicemus poftca.

x v . Sed vt ad qu xftion cm propofitam reuertam ur, tfavcv vere «¿jtyoyab animo benefico collatum arbitror ad icuandas amici anguftias, id vnum (ibi proponente; de recipiendo, ne cogitante q u id e m , nifi id am ici opesfcrrcntv iy « I r a »’ yáene «vn 1 T ygr/namr xaA oy cft!\»fvt «Sentí: q u x funt verba D ion yf.H alic. lib .v . A cceptum quoque ab animo gra to , & quam uis nullo p a fto , nulla verborum obligatione ad cum reddendum o b liga to , ad id tamen o m nibus votis afpiran tc, Sc fi cafus vnquam p o - ftu!ct,(quod amico nemo optarit) fi tam en,vc funtrcs hom inum ,accidat ,a ftc ftu m m em orem accepti bcncficijipondcnte. Q u a in rc fi ceflabat, datam aduerfus cum aiftione & caufam apud i & u i*»f«70ídífccptatá docuim us in

418 ANIMADVERS. IN SALMASII OBSERVAT.O bfcruationibus. V t autem aliquando etiam datam aduerfus cum a£tionc , qui in reb eata , quod collatum fu e ra t, non re d d eb a t, perfua- dear, facit I f* i locus á nobis citatus. C.crtc in eo fine flagitio cellari non poterat : qu od Sc R o m a n a x q u ita s ,& a n im i m agnitudo exem - p lo fu o conhrm auit. N am cum M .C la u d io M arcello , íc M . V a lerio Lam ino CoiT. in magna reip . d ifficu ltate, & acrarq in opia,equites, & plebs fenatorium ordinem (cquuti pto fc qir.fquc au ru m , a rgen tu m , ¿c x s in publicum

co n tu liflen t, qua de voluntaria collatione T . L iu iu s , lib. x x v i . ac lo n go poft tem p ore, re p .cx difficu ltatibus , quibus antea prem ebatur, e m crfa ,L *u in u s, q u i au¿to£conferendi fu erat, in publica ob ligata fide, curam cius liberandae fufeipiens , dc collaris a priuatis pecuniis reddendis ad fen atum rctuliilet,de- cretum , v t tribus penfionibus ca pecunia folucretur ; qu od tradit idem Liuius , lib.x x i x . A c dc his ha&enus. A d alia tranfeundum .

C A P V T IV.j &Í ie £ r ¿ (M T Íy in .

yícl cap. I I . & I I I . Defenf. mifell.

I. InfestaSalmasij cenfura. e¡ui flipemtn collecij arcam inferebar, (ir collegi/ beneficiorum particeps erat. /¿tñ/ai/ r mniut. ¡u n - Pfi/ t 'toiov , t lymyriui- niríytiv t(fi.n,

i . Stipes erani/larum. Salmafius fibi contraritu.

I x 1 cap. x L 1 1 1 . O b fcru atio n ú ,n on dubitare m e , quin fuerint apud Graecos erani certorum corp o ru m , & c o llegiorum cantum , ncc quin erani illi collati fuerin t,tam ad tenuiorum in o

piam fublcuandam ,quam ad epulas inter fodalcs quandoque celebran d as; atque c u m , qui eranorum erat particeps, i& m lw d iih u n , qu od probare mc putaiii H arpocratlonis tcfti- luonio apud quem legitur, {(oncit tfiónixuiiae ijt ■/ , 0 r i (fin fícripa/ , >y tiul , iu)' t *«V» ulwst 1A1 xoivS óxku/, i l i f i f u i : V n d e co llig e bam , i&iislw dici proprie, qui eranum confert, & c x c o n fc q u e n ti, qui eft erani, & benefici) ? {(¡nitar p a rticep s;ad ije ien s, fodalcs fingulis m enfibus fiipem fuam in co llcg ij arcam con- tulifTc, & id circo ,fi q u id fo rtc accid eb at, cur quenquá oporteret ad arcam com m unem co n fli gere,de arca com m uni, qu od erat nece(Tc,ci ftippeditatum . H ic om nia reprehendit Salm afius, fed reprehendit pro im p e rio , /nullis p ro- duétisreftim oniis, quibus ccnfuram fuam fu lciat. Ea igitur H arpocrationis verba , qua: fupra allata fu n t, miferrime a it a me expojita, cum aio i¿¡rritbñ proprie dici, qui eranum confert ,S c c x co n fc q u en ti,q u i eft e ra n i,id eft, beneficij r tg^/tfirparticeps. Imo, inquit p. 51.

proprie Harpocrarioni cxpomtnr, ó n i (fin ytrlyai, id eft particeps, (¡r confors collegi/ eraniftamm ,fiue erani,dr ejut partem fibi impo- fitam pemma conferebat fingulis menfibus._ Sic {(fim ¡Airiytii dicitur, c/ni vnus efi erani,drfoda- lis, ac focnu eiufdem collegi/ , v t cuuy.oc.xs uiri- yo» , /tn efi pars illius corporis, nempe o tuyyo.

5. t l xoivoi rfu {(yntCi : dr abfurda ac putida Salmasi/ cenfura. n kdiio/ rfl Rtrrhoy, ( f f i . miha.

4 . Salmasi/ errores pluf/uam pueriles.5. 75 ranos i ixzXxcias. A rca communit Ecclefit.

¿toe. Idem Harpocration in voce topjM¿*.vop. yoeim 3 »/Vi» oí i odiis yttiyoiTiS eoyyoelas, o (ú toS eumiróyy A íkvosi. ] Q u3cfo,Q uid hxcfibi v o lu n t ? i yníyav lefia* efl e¡ui partem fibi impofiram confert. A n caten uscft ytrrv/pa <(fiie, quatenus c o n fe rt, & vt conferat tan tum , ncc beneficiis collegi) fruatur t Q u id dici poteft ab fu rd iu s,& a verborum proprietate alienius? niti/fi/ verbum eft hac in re adm odum proprium . Sic iMTÍjfn mAíoif .apud feriptores A tticos. N um id e ft,o n eru m ,q u * ciuibus iniun- g u n tu r , participem e ffe ,n e c efTc participem iurium ciuitatis ? Lyfias contra Andocidem . AiA xiA s Jl' ctreOnV nutui r r.xrJA •flooyfooe ¡¡t •i1 m neav th mfilA eé|ioi vim) yiny/iv r nnait, D em ofthenes contra Tim ocratem : ó ta n t i n o n ni Aiuotíti ópt¡KÍ ,xoi¡.A¿ (ur.(fv Ofysttos yiyinyti -f m n w . Q u id eft hic . y i yiiiyfi ? td- Muei O m nia ciuitatis iuraam ifit, ad infamiam adachis. Idipfum eft . qu od dicit, r(J Imv y f Tiyair, ead em iurap articip are,q uxeeteri ciues p articip an t,con tra A rifto gito n cm ,o rat. 1. ? ieu/, xai t iyKuxKiuv h/.aiov, v t idem dicit eleganter, eadem orat. Sic igitur ,urny/is ¿¿««dicitur, qui com m odorum , q u * collegio legitim o adtribu tafu n t,p articep s e ft; quippe qui fit illius collegij fod a lis, & ftipem a fodalibus fingulis m enfibus conferri folitam , ipfe quoque conferre foleat.

11. A d d it pag.31 male fiipem vocare memenfiruam pcnfionem.c/siam finguli erani fle conferebant, optim a ratione ,q u * proponitur his verbis. Hoc flipisnomen in attero genere eram, e/uo amici in re anguila pofiti fuflinebantur.ma-

gis vfurpatur. Jgfpd erani f i t ex fodalitio communi aret debent, penfionis, vel fttniltonis men-

f ir u t vicem obtinebat■ Modica tra , dr exigua, c/ualia mendicis erojantur.aut A M IC IS A D I N O P I A M R E D A C T I S , id nomtn

merentur

p

1Universidad Carlos III de Madrid. Biblioteca

A D I V S A T T . ET R O M . LIB. VI. 4»merentur proprie, non penfto legitima, <¿r ordinaria,<jiu imperabatur ex lege, Qr conuentione focietatis fingulis menfibus, tjua tributumpotan d¡- atur. ] Sane miferet mc hom inis ad m eliora nati fi in fanaglorix cu p id o ,& cu ilib eto b tre- ¿ládi libido, ac nefeio q u x liuoris arrufo m entem cius non corrupifl’et .Stipem male a me appellari ait menftruam penfioné.quam eraniftx ínarcam com m uncm fingulis m enfibus intere b a n t, qua in rcprchcn fioncn on folum gra- niter errar , fed in fcipfum irruit imprudens; fiquidem farragine de vfuris, tfjnw , qui co lleg io daniftaiú qu ot menfibus in fereb a tu r, notl aliter reddere fo let. V c lu ti cap. 111. pag.4S. xbi,penfio menftrua ente ftipú;fiip¿*eranica collationi deeffe i J,lipis menftrua penfttatio ; & in e m ifíis ,p .679. eraniftasait,^?»;/ tn menfe ad epulandum coi ¡fe ; femel etiam ffipem obtuhjfe. S ed quid illc olim fcripfcrit.aut fen fe rit, nihil m oram ur.Q u id ante refpondcbii M arcian o,¿ q u o ftipem illam m enftruam acceperat mi. t. in pnnc.Dc coll.<¿- corporibus? N cc ian cco n u c- nicntiori vocabulo appellare p o teran t, quam in collcgij arcam conferebant,pecunia,cum ea collatione v ti fe profiterentur p r ic ip u c ad fu- ftincndam tenuiorum eiufdem co llcg ij inopia, v t conftat cx referipto Traiani ad Plinium S e cundum , nec peflent amplas pecunias con ferre talua ciuili prudentia. H c tx r ix om n es,& c o itio n e s , n oniniuftc dom inantibus tantum , fed quibuflibet principibus, ipfifquc adeo r e - . bus publicis fu fp citx fem p er fuere;qux fi magna pecunix vim congerere videantur, m ulto fint lu fpc& iores. Sed vbi mens erat Salm afio, cúad m odica, 6c exigua x r a , qualia m endicis, aut amicis ad inopia reda£Hs, quos cum m endicis coniungit,conferri ait,eam d iilio n em re- ftringerct i Nam fi amici calam itati fuccurren- dum erat,an exigua tantú xra conferebantur, tanquam m endicis? C u r igitur oftcntatorillc apud Thcophraftum , loco a Salm afio,farragine de vfuris redte em endato , fingulas minas fingulis amicis intra numerum fexcentorum , vnd ed ecem talentaconficicbat .co n tuliflc fe t?r i«t gloriabatur ! C u r ille ap u d D cm o - fthenem contra N icoftratu m , loco á nobis citato , cap. 111. m illc drachmas ut igtcvot ad amici redem ptionem con tuliflefe dicebat,id eft,decem minas ? C u r tanti oneris cenfcbatur u>i- fu«r « £ fi*,vtex eo rei familiaris difficultatem caufarentur qu id am , vtoftendim usin O b fcruationibus? D einde cui tanto ftudio contend it Salm afius, fine v llo veterum tcftim onio, «©!»» efle m utui gen us, quod reddi oportuerit, fcquutam eliore fortuna? N um ftipcs.qux m endicis erogatur, reddenda fu it ,S c num in cam ré data fuit adfio? Sedad alia tranfcamtrs.

111. Salmafiuscadcm farragine,cap. m . p. 48. hunc P ollucislocum citau it, i^ rica/, x:»»» i&tiitUt, «fjrrutcii » ii(ju, igpnxit tt(uc atque «<- yot ¡(cnicúi ibi efle d ixit, commune eraniftarum, tdeft,eorum collegium.QbCcrumonú cap.x Liit. cum de arca communi vniuerfitatis.fiue collegi) liciti dixifsé aliquid, exiftim arem e addidi co pcttincrc t» tuirlv f igynca■. apud Pollucem , Salmafianx interpretationis nc minima q u i- dem m entionc fa<fta,quam non ego damna

bam ; fed alteram conucnientioré exiftim abí. Salmafius tamen pro lua fumma eruditione docu it nos in D efenfionibus m ife llis , cap. ir. & 111. p. 2.6.87. & l0 9- noiroy ifc/uicuv vocaricollegium erantftarum. Ita vocem illam nomv accipi notum effe Crace peritis. Vnde n nouit rff A«- uirot apud Dionyf.lib.x. « iy i 7i nonoy \ariiuy,ad PLEBEM Latinorum,vel, ad remp.ftue ciuitatem Latinorum. Singula collegia, ¿r corpora focietatum cjttaft tjuafda re/publicat fuijfe;vnde& de his 7» tunit ditium. Q u o d pro (ua m odeftia defticatoria ignorarte me d icit. N e c m irii,c u m in his ipfis rebus,quas nc p u fionesquidé G rx - calin gu a leuiter im buti ign o ran t, Salmafius tantus criticus,viu orum ,& m ortuorum d efricator m agn ificus, turpiter cefpitet non fem cl. A c prim um , quod leuiculum tamen eft, cx eo , qu od 7» xoirorcollcgium dicitur, co llig it 70 nti- yii dpi Acnbai dici á D ion yf. H alic.cu m con- traex co .q u o d rcm p.ex pluribus vrbibuscom -

ofitam 70 *3irSr populi,qui eam remp. efficie- a t , quidam d ix eru n t, alij poftca qu od libet

collegiu m , aut corpus, quafi m inorem remp. vt ipfe Salmafius poftea dicit, 7» nmvir appclla- rint. CertC7i> nouit ita dixerdnt proprie quam lib et remp. q u x ex pluribus m em bris, & ciuitatibus con flabat,qu x etfi fu a sq u x q u c haberen t le g e s ,fu o s m agiftratus, tamen ad com m unem om nium falutem tu end am , Scconfcr- uandarn,certis pattis & foederibus coniundte, & velu ti coadunatx erant. Q u om o d o populus Latinus pluribus ciuitatibus con ftab at, quas, cum de com m unibus com m odisagere- tur,aut vt in com m une confulereturres exigeb a t , conuocarc ncceflc erat. ynuoSylov ¿m r oM/jut,d ic it codem libro D ion yfius , « to jk í emfiiicu 7at orihut 9 nonáú ¿ygftie , !mi r A«7i- ray tioi , <t$pj).yyuh.a.livv cui mi t dpi etfjí¿f Scriptum fiquidem conditionibus , communibus conciliis omnes Lattnt nominis ciuitates interi ffe oportereconuocatas 'a prajidibut. Q uare q u o d dicebat 7» nmiv dpi A *7< W ,lo cd i Salmafio c itato, d icicp oftca ,7» KoivovTidntui: ciuitates vni- ucrias illius gentis, xj t eqmívQ. ó fcreindls dvu-titvfy.ot 7tfV fipouiy,j; cunv s?cs; n noitov T oroMal owsneit SSTJ tu.lss 7i,x, sun.un.yjas. Eodem m odo 70 noitct r «oAxa/apud eundem , lib. v m . Sic Sc 7 0 nutovr is</W«r appellabat IuÜanus Im perator vniucrfam Iudxorum gentem ,vbicum que degeret fub im perio R om ano,diplom ate in eorú fa u o ré co n d ito ,q u o d exftat in tereiuscp ifto- laSjfitam cn genuinum eft. SicToxo/ror r Afnd- fuv, apud Plut. in v itis decem Rhetorum : to nutet d Aciae, 1.6. §.i.Z ). De excuftiiv noitot rf) 6ioTanHv,l.tf.f).De iudic.& / .5 .§.i.X>. A d leg. Iui. devi pubi. 70 nenov ? l.i.D.Deappell. óc fimilia. C u m dc vnaciuitatc d icitu r,70 ntiviv om nesordines refpicir. S id cvn m s im perio, aut m onarchia, omnium ordinum conuentum fignificat:quom odo apud H eliodorum ,7 0 x 1 1 1 0 * t Aiiiomn. N on igitur fatis attente fib ip rofp c- xit Salmafius, cú id feriberet, quod notauim us.

iv . Sed m ulto turpius laplus eft,cum 70 noitov ? Amivuv. interpretatus cd,plebem Latmo- rnm, vel remp. fiue ciuitatem. V b i primum vi - des hominis hxfitantiam , p leb em ,an remp. aut ciuitatem dicere d eb ea t, dubitantis. A t-

N n

q u ir e s fu n t lo n g e d iu e r fe . R e f p u b l ic a ,& c iu ita s o m n e s o r d in e s c o m p le & u n tu r ; p le b s e ft infim a pars p o p u l i ;q u x f ir c s fu a s p riu a tim ,a u t feparatim a g it , fe p a ra tu r im i r kouoJ. Id e m D io n y f . e o d em lib r o ; i A JI’ \kruuviin 7» setho r J» ¡utkoJ, sai ( u íh ifc t 'i 75 ¿m (pr p í & s , * * :

vare Jltviltitir*.ytt.ipntot,n»M7i -nlxfdi7c<* nd koizu t& n ¡£ n r , S c d r e s i p f a ,q u x n arrab a tu r a D i o - r iy f io , c o l o c o , q u e m in n u it S a lm a fiu s , cu iri m o n e re d e b u e ra t, v t d u b it c m a n D io n y f . H a - licam aíT. ip fu m c o n f u lu c r i t , an v e r o lo c u m , q u e m c iu a u it.a b a lio a c c e p e r it . D u o b u s lo c is , n c c v a ld e d ift it is ,le g im u s «iy i 79' ksivSy r A «7i- ru> a p u d D io n y fiiim . P rim u s e ft, v b i S e n a tu s d e lib e r a tio n e m n a r r a t , p o ft re d itu m le g a t o ru m , q u i ad L a tin o ru m c o n c iliu m m ii f i , m ale a c c e p ti fu e r a n t, & p e n e v i o l a t i ; q u o d tam e n ita in te rp re ta b a tu r S e n a tu s R o m a n u s , q u a fi n o n co m m u n i c o n filio f a d u m f u if le t , p le b e v io le n tis p o te n tio ru m c o n filiis a d u e r fa h te , Sc foed u s cu m R o m a n is in itu m in u io la tu m v o - le n te ftare . A lte r lo c u s e ft, v b i re fp o n fu m d a tu r le g a tis L a tin o ru m ,q u o ru m p o ftu la tio c ra t, v t T a r q u in iu s , & c e te r i e x ilie s in v rb e m r e c ip e re n tu r , & R o m a n u s e x e r c itu s a F id c n isa b - d u c e r e t u r : aiJfis f in i -n^a) euyynü(y¿imyyihM- ts ám am e er(fs 79' koivov r A tcTivoiv, Q u x f o , 7i koi- ysy t \enirav , e ra tn e h ic p le b s L a tin o ru m 5 E t q u ia h ac in re h z f ita b a t S alm a fiu s , q u a re a b - fu rd u m a b fu td o c u m u la n d o ,n o n d ic e b a t q u o q u e , 7» Ktmt ? ¿(jm sS v , p le b e m c o llc g ij era n i- f ta r u m e ílé ,a u tc o l le g iu m ? S e d & q u o d a d d it , b arb a ro s id co m m u n ia m a p p e lla fle , q u a m p a ru m v tr u n lq u e in t c l l ig a t , o fte n d it . Com m uniam e n im , Sc com m unitatem d ix e r u n t , v e lu t i d c c u r io n a tú j& d e c u r io n ú c o n c iliu m . A t 7»' xm- tev to ta c iu ita te m c o m p le d it u r . Ifaeus d e A p o llo d o r i hercditate:*<»i » tú/ot ' t J A - ftcslt 79 KOivov •? srÓMut 709t ’ í jvaiuy. S e d ad rem .

v . C u m e r g o S a lm a fio v ifu m e f fe t , xonir ¿(¡r- vieov ap u d P o llu c e m cfie eraniftaru m c o lle g iú , in a lia fu i fe n te n t ia , & c x iftim a u i d c c o m m u ni c o llc g ij arca id elTe in te llig c n d u m , n u lla tam en a lter iu s o p in io n is m en tio n e f a d a . P o llu x re c e n fe t id in te r a lia , q u x ad rem cran ifticam p e r t in e n t fin e v lla in te rp re ta tio n e . Q u a r e l i - Derum fu it c u ilib e t , q u á v e l i t ,a m p i e d i , d u m m o d o v e r b o ru m v fu s n o n o b fif tc r e t. S i d c co r- p o r c a liq u o , a u t c o lle g io e x c e rta h o m in u m ie d a c o n ft a n t c e g ifte t e o lo c o P o l lu x , v e lu t i , d e co rp o re p ifto ru m .v in a r io r u m ,Sc fim iliu m , 79V uoirn p ro c o lle g io , & c o rp o re e iu fm o d i ac

42-0 A N I M A D V E R S . I Nc ip e re n o n d u b ita ffe m ; S e d cu ra n u llu m fit Corpus c e r t u m , a u t c o lle g iu m r i& u r a r , n ili p e r a c c id e n s ,id eft, q u a te n u s co rp o ri proprii! n o m e n h ab e n ti a c c id it c tia m , v t arcam c o m m u n e m h a b e a t , e x e r a n is , q u o s q u ifq u e c o n fe r t , n on p u tau i 79 noiviv c o lle g iu m e o lo c o (1- g n ific a rc d c b e r e ;n c c ,o p in o r ,fu n i fa lfu s .Q iiid ig itu r d ix i c l f e 79 koivoy f i (xvtear} A rc am , fiue p e c u n ia m co m m u n em , q u a m lie c b a t h abere C u ilib e t c o lle g io l i c i t o ; n c c , cu m h o c fe r ib e - re m a v e r b o ru m p ro p rie ta te a b e rrau i. E c c le - fia v e tu s , fu am arcam h ab eb at if t iu fm o d i, to - fui'ov. V n d e in ft r u d a il la areat E x fid e liu m eran is , Sc f t ip ib u s , ni fa llo r . C u i v fu i c a p ecu n ia; A d p a u p e ru m ,& d c ft itu to n im fo la t iu m . H x c o m n ia b r e u ite r a p u d T e r tu llia r .u m , in A p o lo g e t i c o . E tia m , J!quod arca fenus eft, non de oneraria fum m a ,qu afi redempta religionis,congregatu r. M o d ica m vnufquifqssc fiipem ,m enftrua die, v e l cum v e lit , (¿rfi modo p o flt , apponit. N a m nemo com pellitur, fé d [ponte confert. H a c quafi depofita pietatis fu n t. N a m tnde non epulis,non pota c u lis , nec ingratis voratrin is difpenfirur ,fe d egenis alendis, hum andifque, dr pueris,ac puellis, re,ac parentibus d e fh tu tis , iam que dom efii-is f i nibus. Q u id a p p e lla t ib i d e p o fita p ie ta tis ; to' ¿/7 9 0 ít« 7 a ,v t a d cu m lo cu m d ix im u s .C y p r ia n u s, e p ifto la x n .V t omnibus ctepifiovis noftr is , & fratribus innotefiat,N ieofiratum , mulsorum crim inum reum , dr non fo lum patrona fu a carnali, cuius rationes gefiit, fraudes, dr rapinas

fectfie ; v erum etiam , quod eft t lh ad perpetuam pcenam referuatum , ecclefia depofita nor. modica abftuhfie. C e r te d e p o fita illa cra n tT ¿ ¡unir-?i» .tuus tes, arca co m m u n is e c c le f ix , v n d e fu p p ed i- ta b a n tu r fu m p tu s n e c e ila r ij fu b le u a n d is paup e r ib u s . C l a r e C h r y f o f t o m u s , H o m il . ix in e p ift. 1. ad C o r in rh . v b i eo s in c re p a t, q u i o p ib u s a fflu e n tes m en d ico s ftip em a fc occen tes a d arcam ecclefia : r e m itte b a n t ,xaj a s lip j. ei-p-iwofsei, otcw iJio 9i9 Moir r^cnujj-mY i?* ixtrul psonyaxiruY f ipi/sivcis , kcu e/xirat

¿meo(ffAtv*e,Ka) nfa/at ef/j(jj.s 'tpgnas ,x a i n ip p i nt.úoyx <t<m *siat: nui lui/xec a i siiven Jis. fiSp^uYÜU CfiJ'pct SÍ¡up¿Y ifloyCTtCflf )ilO ItYKt. ¿M.i oie iorord 'amvY K cjie.ipji 79 koivoy d ¿nrmeiar, tusis. Si ig itu r , 79' koivoy i í k k \ m U s, z Dl arca com m unis, in q u am ftip es p a u p e rib u s erogan da: in ferunt u r ,c u r 79 KOivov sio «¿jCYicuY n o n e r it ap u d Pollu c e m arca c o m m u n is c o lle g ij , in q u am ftipes

in fe ru n tu r , te n u io r ib u s e iu fd em c o llc g ij,c u m res e x ig it , d iftrib u en d a r! S alm afiu s v id e rit .

S A L M A S I I O B S E R V A T .

C A P V T V.ri/\ítp¿<)níe j S ¿ Ttkrpwtn; tgjsrtf.

d d cap. 1. ft) H . D efenjtonum Adijcellarum.

I . P lu res Salm asij variationes ,d r ijs in omnibus prodigio fit aberrationes in i/s exp licandis, qua ad srKn f u a v , dr tg jty a pertinent.

l .L o c t a bauttorc in O bferuationibut e x A r iftid e allegati exp licatiovindicata contra ridiculam dr infulfam Salm asij interpretationem , i (fiue7 V Í A A ( ifX fiU t CCVCL7lK M £fiV JJ .

i- H e ta r it omnibus principibus fu fp e ft t ,& q u ib n s

modis protsidere fit hi,ne fibi, aut reip.noceant- ifocrates explicatus, orrts/tiia. wKWir.Tiir.

\ . D em o fin e n is lo cu s e x orat, r . contra A r ifto g i- tonem ex p lica tu s ,p r a u a , a tq u e abfurda Salm a- stj e x p lica tio n e e x p lo f i . O b feq u iu m , quod legi

bus p r tb e tu r , bom ctuis * eeu>s, dr quare, j . i(y.nu non f o ’u m J¿(sv ,fc d d r d m J io e s i• tQttt-

ntti J iv g ja p u d srKUfUTUi i(J.Y sd ifiep ta tt.

eiusdem Obseruationes ad ius atticum et romanum - e-Archivo

Documents

Transcript of eiusdem Obseruationes ad ius atticum et romanum - e-Archivo