Effects of Fluoride Uptake on Sound Enamel and Artificial Carious Lesions after Srinakharinwirot...

ทปรกษา AdvisoryBoard

รศ.ทพ.ดร.ณรงคศกด เหลาศรสน Assoc.Prof.Dr. Narongsak Laosrisin

ผศ.ทพ.สวทย วมลจตต Assist.Prof. Suwit Wimonchit

ผศ.ทพญ.ดร.นรดา ธเนศวร Assist.Prof.Dr. Nirada Dhanesuan

ศ.ทพ.ดร.ฮเดคตส ทาคาฮาช Prof.Dr. Hidekazu Takahashi

บรรณาธการ Editor

ทพญ.ดร.ณปภา เอยมจรกล Dr. Napapa Aimjirakul

กองบรรณาธการ EditorialBoard

ทพ.วรชน ยกตานนท Dr. Vorachon Yuktarnonda

ทพญ.อรศร ชตเนตร Dr. Aurasri Chutinet

ทพญ.ดร.ปรมาภรณ จวพฒนกล Dr. Paramaporn Chiewapattanakul

ทพญ.ดร.พมพพร รกพรม Dr. Pimporn Luckprom

ทพญ.ชนชวต ทองศร Dr. Chuencheewit Thongsiri

ฝายประสานงาน Co-ordinator

นางสาวกนกพร ปนนาค Miss Kanokporn Pinnak

สำานกงาน Office

คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ Faculty of Dentistry, Srinakharinwirot University.

สขมวท 23 เขตวฒนา กรงเทพมหานคร 10110 Sukhumvit 23, Wattana, Bangkok 10110 Thailand.

โทรศพท 02-649-5000 ตอ 15140 Tel. 02-649 -5000 ext. 15140

อเมล : [email protected] E-mail : [email protected]

เวปไซตคณะทนตแพทยศาสตร : http://dent.swu.ac.th Web site : http://dent.swu.ac.th

สารบญ

บทบรรณาธการ 10

บทวทยาการ 12

20

28

40

บทความปรทศน 52

การเกดอาการผดปกตของระบบกลามเนอและกระดกจากการทำางานของนสตทนตแพทย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

Prevalence of Work-related Musculoskeletal Disorders in SWU Dental Students

พรสวรรค ธนธรวงค

Bhornsawan Thanathornwong

ผลการเคยวผลไมตอการลดปรมาณคราบจลนทรย

Effect of Fruit Chewing on Plaque Reduction

จามร เสมา อาณาจกร ฉนทนสขศลป และ ณรงคศกด เหลาศรสน

Jammaree Sema Anachak Chantanasuksilpa Narongsak Laosrisin

ผลตอการดดซบฟลออไรดในผวเคลอบฟนปกตและผวฟนทจำาลองสภาวะฟนผภายหลงจาก

การใชโซเดยมฟลออไรดเจลของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

Effects of Fluoride Uptake on Sound Enamel and Artificial Carious Lesions after

Srinakharinwirot University Sodium Fluoride Gel Application

ณฐวธ แกวสทธา สถาพร นมกลรตน

Nathawut Kaewsutha Sathaporn Nimkulrat

ผลของเอชเอมจบ1และไลโปโพลแซคคาไรดของพอรไฟโรโมแนส จนจวาลสตอการหลงเอมเอม

พ-1 ในเซลลสรางเสนใยเหงอกและเอนยดปรทนตมนษย

The Effect of Combination of HMGB1 and Porphyromonas Gingivalis

Lipopolysaccharide on MMP-1 Releasing from Human Gingival and Periodontal

Ligament Fibroblasts

ประพฒน ประเดมดษฎพร ดวงพร ศรสภาพ นรดา ธเนศวร ณรงคศกด เหลาศรสน

Prapat Pradermdutsadeeporn Duangporn Srisuparbh Nirada Dhanesuan

Narongsak Laosrisin

วสดพมพแบบทใชในงานทนตกรรมประดษฐตดแนน

Impression Materials in Fixed Prosthodontics

ทศสรวง เศรษฐศรสมบต ณปภา เอยมจรกล

Tossruang Setsirisombut Napapa Aimjirakul

ปท 4 ฉบบท 1

2554

28

ว.ทนต.มศว ปท 4 ฉบบท 1 พ.ศ. 2554

บทคดยอ

วตถประสงคของการวจยน เพอเปรยบเทยบความแตกตางในการถกดดซบฟลออไรดในผวเคลอบฟน

ภายหลงจากการใชโซเดยมฟลออไรดเจลทผลตจากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒทความเขมขนรอยละ 1.1 และ

รอยละ 2 ในผวเคลอบฟนปกต และผวเคลอบฟนทจำาลองสภาวะฟนผ โดยเปนการศกษาในหองปฏบตการโดย

คดเลอกฟนกรามแทของมนษยทไมมรอยผจำานวน 20 ซ มาเปนตวอยางในการทดสอบ แบงฟนเปน 2 กลม กลมละ

10 ซ โดยวธสมอยางงาย คอ กลมทบรเวณผวเคลอบฟนปกต และกลมผวเคลอบฟนมการจำาลองสภาวะฟนผ

ฟนในแตละกลมจะถกทดสอบดวยโซเดยมฟลออไรดเจล ความเขมขนรอยละ 1.1 และรอยละ 2 เปนเวลา 4 นาท

จากนนจะนำาฟนตวอยางมาทดสอบการดดซบฟลออไรดดวยวธเอซดเอช-ไบออฟซ ทำาการวดปรมาณความเขมขน

ของฟลออไรดและมวลแคลเซยมดวยเครองวเคราะหอออนในสารละลาย และเครองสเปคโทรโฟโตมเตอรชนด

วดการดดซบอะตอม บนทกคาความเขมขนของฟลออไรดและการดดซบฟลออไรดทผวเคลอบฟน วเคราะห

ขอมลทางสถตดวยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว การทดสอบความแปรปรวนสองทางแบบวดซำา และ

เปรยบเทยบความแตกตางระหวางกลมดวยการทดสอบแบบทกย (Tukey HSD) และการทดสอบท (t-test) ท

ระดบความเชอมนรอยละ 95 ผลการศกษาพบวา คาความเขมขนของฟลออไรดในผวเคลอบฟน หลงการทดสอบ

ดวยโซเดยมฟลออไรดทงความเขมขนรอยละ 1.1 และ รอยละ 2 ทงในผวเคลอบฟนปกตและผวฟนทจำาลอง

สภาวะฟนผ มคาสงขนและแตกตางจากความเขมขนของฟลออไรดเบองตนอยางมนยสำาคญทางสถต (p<0.001)

นอกจากน พบวา การใชโซเดยมฟลออไรดเจลทมความเขมขนรอยละ 2 นน ทำาใหเกดการดดซบฟลออไรดใน

ผวเคลอบฟนสงกวา โซเดยมฟลออไรดเจลความเขมขนรอยละ 1.1 อยางมนยสำาคญทางสถต (p<0.001) และ

การดดซบฟลออไรดในผวเคลอบฟนทมการจำาลองสภาวะฟนผมคาสงกวาผวฟนปกตอยางมนยสำาคญทางสถต

(p<0.001)

คำ�สำ�คญ : โซเดยมฟลออไรด การดดซบฟลออไรด การทดสอบเอซดเอช-ไบออฟซ

*อาจารย ภาควชาทนตกรรมสำาหรบเดกและทนตกรรมปองกน คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ สขมวท 23 เขตวฒนา

กรงเทพฯ

**ผชวยศาสตราจารย สาขาวชาเทคโนโลยเภสชกรรม คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ 63 ถ.รงสต-นครนายก อ.องครกษ

นครนายก

ผลตอการดดซบฟลออไรดในผวเคลอบฟนปกตและผวฟนท

จำาลองสภาวะฟนผภายหลงจากการใชโซเดยมฟลออไรดเจลของ

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ณฐวธแกวสทธา*สถาพรนมกลรตน**

บทวทยาการ

29

SwuDJ. Vol.4 No.1 2011

Abstract

The purpose of this study was to compare the fluoride uptake in enamel after using of 1.1%

and 2.0% Srinakharinwirot University sodium fluoride (SWU-NaF) gel, on sound enamel surfaces

and artificial carious surfaces. An in vitro study, 20 non-carious molar teeth were simple randomly

divided into 2 groups according to the condition of enamel surface (sound enamel group and artificial

carious group). Each group was treated with either 1.1% or 2.0% SWU NaF gel for 4 minutes. The

fluoride uptake was measured using an acid etch biopsy technique. All specimens were measured

by the ion analyzer and atomic absorption spectrophotometer. The fluoride concentration and

fluoride uptake were also recorded. Statistic analysis were performed using 1-way ANOVA, 2-way

ANOVA with repeated measurement, Tukey HSD and t-test at confident interval 95%.The results

showed that, both sodium fluoride gels significantly increased fluoride concentration compared to

baseline fluoride concentration (p<0.001). The fluoride uptake after treatment with 2.0% SWU NaF

gel was statistically higher than the 1.1% SWU NaF gel (p<0.001). Moreover, the fluoride uptake

on artificial carious surface was higher than on sound enamel surface (p<0.001).

Keywords : Sodium fluoride gel, Fluoride uptake, Acid-etch biopsy

*Lecturer, Department of Pedodontic and Preventive Dentistry, Faculty of Dentistry, Srinakharinwirot University, Sukhumvit

23, Wattana, Bangkok,

**Assistant Professor, Pharmaceutical Technology Section, Faculty of Pharmacy, Srinakharinwirot University 63, Rungsit-

Nakhon Nayok Road, Ongkarak, Nakhon Nayok

EffectsofFluorideUptakeonSoundEnamelandArtificial

CariousLesionsafterSrinakharinwirotUniversitySodium

FluorideGelApplication

NathawutKaewsutha*SathapornNimkulrat**

ORIGINAL ARTICLE

30


บทนำา

ฟลออไรดเปนสารทยอมรบโดยทวไปวาสามารถ

ปองกนฟนผ และใชจดการฟนผระยะเรมตนไดอยาง

มประสทธภาพ ซงโรคฟนผถอเปนปญหาสขภาพทม

ความสำาคญและมความรนแรงในหลาย ๆ ประเทศ โดย

เฉพาะประเทศไทย จากรายงานผลการสำารวจสภาวะ

สขภาพชองปากระดบประเทศ ครงท 6 พ.ศ. 2545-

2550 [1] พบวา ความชกของโรคฟนผในเดกไทย

อยในเกณฑทยงสงอยมากเมอเทยบกบกลมประเทศท

พฒนาแลว ซงจากการสำารวจดงกลาวพบวา ความชก

ของโรคฟนผในกลมอาย 3 ป และ 12 ปเปนรอยละ

61.37 และ 80.64 ตามลำาดบ มาตรการปองกนฟนผ

ทสำาคญและมประสทธภาพสงเปนทยอมรบในปจจบนท

แนะนำา คอ การใชฟลออไรดเฉพาะท ทงนการเคลอบ

ฟลออไรดเฉพาะทโดยทนตแพทยเปนรปแบบหนงของ

การใหฟลออไรดเสรมเฉพาะท ซงชวยลดการเกดฟนผ

โดยเฉพาะบรเวณผวเรยบของฟน [2,3] โดยพบวา

ฟลออไรดเจลมประโยชนในการปองกน หรอ ลดสภาวะ

ฟนผ หรอเสรมสรางโครงสรางของผวเคลอบฟนทม

สภาวะฟนผใหมการสรางแรธาตใหมได [4-6] รปแบบ

ของฟลออไรดเฉพาะท ทมคณสมบตความเปนกลาง

และไมมการทำาลายผวเคลอบฟน และมประโยชน

ตอการปองกนการเกดโรคฟนผในกลมประชากรทยง

ไมเกดการทำาลายแรธาตในผวเคลอบฟน คอ โซเดยม

ฟลออไรด ซงในปจจบนผลตภณฑฟลออไรดเจลทม

ฤทธเปนกลางทใชอย จะเปนโซเดยมฟลออไรดเจลทม

สารผสมโซเดยมฟลออไรดเจลความเขมขนทสงไมมากนก

คอ สวนใหญจะมความเขมขนรอยละ 1 [7-8] ซง

ในบางการศกษามการใชสารโซเดยมฟลออไรดเจลทม

ความเขมขนสงกวาในการควบคมการเกดฟนผ โดยใช

โซเดยมฟลออไรดทมความเขมขนสงรอยละ 2 [9]

อยางไรกตามโซเดยมฟลออไรดเจลทงสองความเขมขน

ทใช ในประเทศไทยสวนใหญเปนผลตภณฑนำาเขาซงม

ราคาคอนขางสง

คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทร-

วโรฒ มนโยบายและมาตรการสงเสรมพฒนาเทคโนโลย

ทางทนตกรรมเพอลดการนำาเขา ซงจะชวยลดคาใชจาย

ของประชาชนทเขารบบรการทางทนตกรรม ดงนน ภาค

วชาทนตกรรมสำาหรบเดกและทนตกรรมปองกน คณะ

ทนตแพทยศาสตร จงรวมมอกบคณะเภสชศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ทดลองผลตโซเดยม

ฟลออไรดเจลเพอใช ในประเทศขน 2 ความเขมขน

ไดแก SWU NaF gel ความเขมขนรอยละ 1.1 และ 2

เพอเปนการพฒนาและสรางผลตภณฑขนมาใหม

ทดแทนการนำาเขาผลตภณฑจากตางประเทศและลด

ตนทนในการใหการรกษาผปวย อยางไรกตาม ทางคณะ

ผผลตจำาเปนตองทำาการทดสอบประสทธภาพของ

ฟลออไรดเจลทผลตขนเองในดานตางๆ เพอใหได

ฟลออไรดทมประสทธภาพเทยบเทามาตรฐานสากลท

ทวโลกยอมรบ

สำาหรบการทดสอบการดดซบฟลออไรด ถอเปน

การทดสอบคณสมบตพนฐานของโซเดยมฟลออไรด

ทผลตขน ซงตองทำาการทดสอบดงกลาว เพอใหทราบ

ความสามารถการดดซบของฟลออไรดบนผวเคลอบฟน

เพอแสดงใหเหนถงคณสมบตในการปองกน หรอ ลด

สภาวะฟนผ หรอเสรมสรางโครงสรางของผวเคลอบฟน

ทมสภาวะฟนใหมการสรางแรธาตใหมได [10-13]

การวจยในครงนจงเกดขนเพอตองการศกษาถงผลของ

ความเขมขนของโซเดยมฟลออไรดเจลทแตกตางกน

ตอการดดซบของฟลออไรดบนผวเคลอบฟนในระหวาง

ผวเคลอบฟนบรเวณฟนทเรมเกดรอยผ กบ ผวเคลอบฟน

ปกต วาจะมความแตกตางกนหรอไม เพอเปนแนวทาง

ในการพฒนาและประเมนประสทธภาพของผลตภณฑ

โซเดยมฟลออไรดเจลทคณะทนตแพทยศาสตรจะผลต

ขนตอไป

โดยมวตถประสงคเพอเปรยบเทยบประสทธภาพ

ในการถกดดซบของฟลออไรด จากโซเดยมฟลออไรด

เจล ในสภาวะเปนกลางทความเขมขนรอยละ 1.1 และ

รอยละ 2 ทบรเวณผวเคลอบฟนปกต และผวเคลอบฟน

ทจำาลองสภาวะฟนผ โดยวธเอซดเอช ไบออพซ (Acid

etch biopsy) ในหองปฏบตการ

31


วสดอปกรณและวธการ

การเตรยมและผลตฟลออไรด ทำาการผลตและ

ปรบปรงคณลกษณะทางกายภาพ ของผลตภณฑโซเดยม

ฟลออไรดเจลใหเหมาะสม โดยรวมมอกบคณะ

เภสชศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ในการ

ปรบปรงตำารบฟลออไรดเจลใหมคณสมบต ส ความหนด

จนเปนทเหมาะสม ตามการกำาหนดมาตรฐานผลตภณฑ

อตสาหกรรมยาสฟน มาตรฐานเลขท มอก. 45-2549 [14]

ทดสอบและปรบปรงจนไดเปนผลตภณฑ โซเดยม

ฟลออไรด 2 ตำารบความเขมขน คอ SWU NaF gel

ความเขมขนรอยละ 1.1 และ 2 โดยทงสองตำารบม

องคประกอบทสำาคญประกอบดวย โซเดยมฟลออไรด

ไฮดรอกซเอทรนเซลลโรส แซกคารนโซเดยม และ

ซอลบทอล โดยความเขมขนรอยละ 1.1 เปนเจลใสสแดง

รสหวาน กลนเชอรร สวนความเขมขนรอยละ 2 เปน

เจลใสสเหลอง รสหวาน กลนราสเบอรร โดยทงสอง

ตำารบมคาความเปนกรด-ดางเปน 6.9 และความหนด

35,200 Centipoise (cps) เนองจากเจลทผลตม

ลกษณะการไหลเปนแบบคลายพลาสตก (pseudoplastic

flow) ความหนดจะไมคงท ขนกบอตราแรงเฉอน (shear

rate) ทวด ในการศกษาครงนวดท 30 รอบตอนาท

ซงเมอปรบปรงจนไดลกษณะทางกายภาพตาม

ทตองการแลว นำาเจลทไดไปทดสอบการแตกตวเปน

อออนฟลออไรด (Fluoride ion availability) ใหอยใน

เกณฑมาตรฐานขององคการยาประเทศสหรฐ (The

United State Pharmacopeia:USP) โดยอออนทวด

ไดอยในชวงของรอยละ 90.0-110.0 ของทระบไวบน

ฉลากเปน 5,000 และ 9,040 พพเอม (part per

million, ppm) ตามลำาดบ เจลทงสองตำารบทผลตได

จะถกเกบรกษาในตเยนทมการควบคมอณหภมคงท 4

องศาเซลเซยสโดยตลอดระยะเวลาททำาการทดลอง

การเตรยมฟนตวอยาง

เลอกฟนกรามลางแทของมนษยทถกถอนทง

และเกบในภาชนะทไมสามารถระบเจาของได และไมม

รอยผจำานวน 20 ซ โดยมเกณฑการคดฟนกล ม

ตวอยางเขา (inclusion criteria) จะตองเปนฟนทไมม

ลกษณะผดปกตบนผวเคลอบฟน เชน มรอยราว มวสด

บรณะฟนอย และเปนฟนทไมมความผดปกตของการ

พฒนาการ เชน enamel hypoplasia หรอเปนฟนท

เคยไดรบการกดดวยกรดมากอน โดยฟนทผานเกณฑ

การคดฟนกลมตวอยางเขาจะถกรวบรวมทงหมด จะทำา

ความสะอาดฟนดวยหวขดจนผวฟนสะอาดและเกบ

รกษาไว ในสารละลายไทมอลความเขมขนรอยละ 1

(1% thymol solution) ในภาชนะขวดสชา จากนนแบง

ฟนตวอยางออกเปน 2 กลม กลมละ 10 ซ ดวยวธการ

สมอยางงาย (simple random sampling) โดยมวธใน

การเตรยมฟนในแตละกลมดงตอไปน

การเตรยมฟนกลมท 1 กลมทผวเคลอบฟน

ปกต (Sound Enamel) นำาฟนทคดเลอกไดเปาใหแหง

และตรวจสอบวาไมมรอยผบนผวเคลอบฟน โดยใชการ

ตรวจดดวยกลองจลทรรศนขนาดกำาลงขยาย 10 เทา

ตองไมพบรอยขาวขนบรเวณผวเคลอบฟนทจะทำาการ

ทดสอบ นำาฟนทเตรยมไดไปแชเกบรกษาในภาชนะขวด

สชา ทบรรจสารละลายไทมอลความเขมขนรอยละ 1

การเตรยมฟนกลมท 2 กลมทมการจำาลองรอย

ผบนผวเคลอบฟนโดยใชวธสมผสเปนวงจรกบสารท

มคาความเปนกรด-ดางตำา (pH cycling) โดยแชฟน

ทเตรยมไว ในขวดพลาสตกทมฝาปด ซงมสารสำาหรบ

ละลายเคลอบฟน (demineralizing solution, 2mM

CaCl2, 2mM NaH2PO4, และ 50mM CH3COOH

ทระดบคาความเปนกรด-ดาง 4.55) ปรมาณ 500 มล.

ทอณหภม 25 องศาเซยลเซยส เปนเวลา 15 วน จาก

นนลางดวยนำากลน แลวเปาใหแหง ทดสอบดความขน

ขาวบนผวเคลอบฟน เมอสงเกตเหนวา ผวเคลอบฟน

ภายหลงจากการเปาแหงมลกษณะขาวขนแลว นำาฟน

ทเตรยมไดไปแชเกบรกษาในภาชนะขวดสชา ทบรรจ

สารละลายไทมอลความเขมขนรอยละ 1 หลงทำาการ

เตรยมฟนเรยบรอยแลวจงนำาฟนทงสองกลมมาทำาการ

เคลอบพนผวสวนนอกดวยขผงท ไมมสวนผสมของ

ฟลออไรด ยกเวนในบรเวณทตองการจะทดสอบ

32


ซงจะเวนทวางเปนรปหนาตางวงกลมขนาดเสนผาน

ศนยกลาง 3 มม. จำานวน 3 ตำาแหนง บนบรเวณผวฟน

ทางดานขางแกม (buccal surface) โดยกำาหนดขนาด

ของหนาตางโดยใชกระดาษกาวปดบรเวณผวเคลอบฟน

ในบรเวณทตองการ โดยทำาการเจาะกระดาษกาวขนาด

เสนผานศนยกลาง 3 มม. ดวยเครองเจาะร ACuPunch®

ขนาด 3 มม. แลวนำากระดาษกาวทเจาะเปนวงกลม

ขนาดเสนผานศนยกลาง 3 มม. ดงกลาว มาตดบน

บรเวณผวฟนทางดานขางแกม (buccal surface) โดย

ตำาแหนงของขอบลางหนาตางจะอยบนเสนทแบง

ระหวางหนงในสามดานบดเคยวตอหนงในสามตรง

กลางฟน จำานวน 3 บรเวณ ไดแกบรเวณกงกลางของฟน

(mid-buccal site) บรเวณไกลกลางของฟน (distal site)

และบรเวณใกลกลางของฟน (mesial site) ดงรปท 1

รปท 1 แสดงก�รเตรยมบรเวณทดสอบโดยก�รสร�งหน�ต�งและเคลอบขผง

ขนตอนการทดสอบการดดซบโซเดยมฟลออไรด

เจล (Fluoride Treatment) เมอไดผวเคลอบฟนทมการ

ปดหนาตางโดยใชกระดาษกาวปดบรเวณผวเคลอบฟน

ในบรเวณทตองการและเคลอบพนผวสวนนอกดวยขผง

ทไมมสวนผสมของฟลออไรดแลว จะทำาการทดสอบ

การดดซบฟลออไรด โดยจะทำาการเปดหนาตาง ทำาการ

ลอกกระดาษกาวเฉพาะในดานทตองการทดสอบ และ

ดดโซเดยมฟลออไรดปรมาณ 0.5 มล. มาหยดใน

หนาตางทเปดไวเปนเวลา 4 นาท จากนนใชนำาปราศจาก

อออน (deionized water) ลางโซเดยมฟลออไรดท

ตกคางอยเปนเวลา 1 นาท แลวทำาการปดหนาตางอก

ครงภายหลงการทดสอบดวยกระดาษกาวขนาดเดม

เพอปองกนไมใหฟลออไรดสมผสกบอกตำาแหนงหนงท

อยใกลเคยงกนในการทดสอบครงตอไป แตละหนาตาง

จะถกทดสอบดวยฟลออไรดความเขมขนเดยว แลวจงนำา

ฟนทผานการทดสอบดวยฟลออไรดแลวเขาสกระบวน

การสกดฟลออไรดทถกดดซบในผวเคลอบฟนโดยใชวธ

เอซดเอช ไบออฟซ ตอไป

ขนตอนการสกดฟลออไรดในผวเคลอบฟนดวย

วธเอซดเอช ไบออพซ (Acid-etch biopsy) เพอวด

ปรมาณความเขมขนของฟลออไรดทถกดดซบในผว

เคลอบฟน ทำาไดโดยนำาฟนททดสอบมาเปดหนาตาง

ผวเคลอบฟนทจะทำาการทดสอบ ทำาการหยดกรดเปอร

คลอรก ความเขมขน 1 โมลาร (1M HClO4) ปรมาณ

10 ไมโครลตร เพอกดผวฟนบรเวณดานควบคม (control)

หรอดานทดสอบเปนเวลา 15 วนาท จากนนดด

สารละลายทงหมดกลบ ใสหลอดทดลองขนาด 1 มลลลตร

ทบรรจสารละลายนำากลนปราศจากอออนปรมาณ 1470

ไมโครลตร ทำาการลางผวฟน ดวยสารละลายโซเดยม

ไฮดรอกไซด ความเขมขน 0.5 โมลาร (0.5M NaOH)

ปรมาณ 10 ไมโครลตร จำานวน 2 ครง เปนเวลา 15 วนาท

จากนนดดสารละลายทงหมดกลบใสหลอดทดลองเดม

จะไดสารละลายทงหมด 1500 ไมโครลตร

33


สารละลายทเกบไดจากผวเคลอบฟนในดาน

ควบคม จะใชเปนขอมลความเขมขนของฟลออไรด

เบองตน (baseline fluoride concentration) และ

สารละลายทเกบไดจากผวเคลอบฟนดานทดสอบ จะ

เปนขอมลความเขมขนของฟลออไรดในผวเคลอบฟน

ภายหลงการทดสอบดวยโซเดยมฟลออไรดเจลความ

เขมขนทแตกตางกน

การวดปรมาณฟลออไรดทถกดดซบในผว

เคลอบฟนแบงสารละลายปรมาณ 1000 ไมโครลตร มา

วดปรมาณมวลฟลออไรดในผวเคลอบฟนในสารละลาย

ทเกบได โดยใชเครองวเคราะหอออนในสารละลาย

(expandable ion analyzer EA940, Analytical

technology Inc. Orion®, USA) และฟลออไรด

อเลกโทรด (fluoride electrode) ในการวดปรมาณมวล

ฟลออไรดในผวเคลอบฟน และใชสารละลายสวนทเหลอ

ปรมาณ 500 ไมโครลตร ทแยกออกมาทำาการวด

ปรมาณธาตแคลเซยมทอยในสารละลาย โดยใชเครอง

สเปกโตรโฟโตมเตอรชนดวดการดดซบอะตอม (Atomic

absorption spectrophotometer) ในการวดปรมาณ

มวลแคลเซยม จากนนทำาการคำานวนเปรยบเทยบองค

ประกอบแรธาตในผวเคลอบฟน จะไดความเขมขนของ

ฟลออไรด (fluoride concentration) ในผวเคลอบฟน

บนผวฟนดานควบคมและดานทดสอบ

จากนนนำาไปคำานวณปรมาณฟลออไรดทถก

ดดซบในผวเคลอบฟน (fluoride uptake) โดยคำานวณ

ไดจากความแตกตางของความเขมขนของฟลออไรด

ทผวเคลอบฟนทวดไดหลงจากการทาดวยฟลออไรด

เจลทง 2 ชนดกบคาความเขมขนของฟลออไรดทผว

เคลอบฟนดานควบคมของฟนแตละซ ซงคำานวนได

จากสตร ฟลออไรดทถกดดซบ = ความเขมขนของ

ฟลออไรดดานทดสอบ - ความเขมขนของฟลออไรด

ดานควบคม

การว เคราะหขอมลทางสถตนำ าขอมลมา

วเคราะหทางสถตดวยโปรแกรมคอมพวเตอรสำาเรจรป

เอสพเอสเอสเวอรชน 16 (SPSS for window version

16) นำาคาความเขมขนของฟลอออไรดของแตละกลม

มาตรวจสอบความปกตในการแจกแจงขอมล (normality

test) ดวยวธแชปโร-วลค (Shapiro-Wilk test) และ

ทดสอบความเหมอนของคาความแปรปรวน (Test of

homogeneity of variance) ของแตละกลมดวยวธ

ลเวน (Levene test) แลววเคราะหเปรยบเทยบความ

แตกตางของคาความเขมขนของฟลออไรด ในผว

เคลอบฟน (fluoride concentration) ระหวางความ

เขมขนของฟลออไรดบนผวเคลอบฟนเบองตน กบความ

เขมขนฟลออไรดบนผวเคลอบฟนภายหลงการทดสอบ

ดวยโซเดยมฟลออไรดความเขมขนรอยละ 1.1 และ

รอยละ 2 ดวยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว

(one-way ANOVA) และเปรยบเทยบความแตกตาง

ระหวางกลมดวยการทดสอบแบบทกย (Tukey HSD)

และวเคราะหผลของชนดของผวเคลอบฟนและชนด

ของโซเดยมฟลออไรดตอการดดซบฟลออไรดทผว

เคลอบฟนดวยการทดสอบความแปรปรวนสองทาง

แบบวดซำา (two-way ANOVA with repeated

measurement)และเปรยบเทยบความแตกตางระหวาง

กลมดวยการทดสอบท (t-test) ทระดบความเชอมน

รอยละ 95

ผลการทดลอง

คาเฉลยของความเขมขนของฟลออไรด (Fluoride

concentration) คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน

ของคาความเขมขนของฟลออไรด ภายหลงการทดสอบ

ดวยโซเดยมฟลออไรดความเขมขนรอยละ 1.1 และ

รอยละ 2 บนผวฟนปกต พบวา คาเฉลยความเขมขน

ของฟลออไรดในดานททดสอบดวยโซเดยมฟลออไรด

ความเขมขนรอยละ 2 มคา 6317.3 +_ 821.3 พพเอม

มคาสงกวาความเขมขนรอยละ 1.1 ซงมคา 5661.8 +_664.9 พพเอม และทงสองความเขมขนมคาสงกวาดาน

ควบคม ทมคา 4455.1 +_ 820.3 พพเอม จากการ

วเคราะหความแตกตางระหวางกลมดวยวธทกย พบวา

คาเฉลยความเขมขนของฟลออไรดดานททดสอบดวย

โซเดยมฟลออไรดความเขมขนรอยละ 1.1 และ 2

สงกวาจากดานควบคมอยางมนยสำาคญทางสถต

(p=0.005 และ p<0.01 ตามลำาดบ) แตคาเฉลยความ

เขมขนฟลออไรดระหวางดานททดสอบดวยโซเดยม

ฟลออไรดความเขมขนรอยละ 1.1 และ 2 ไมแตกตางกน

ดงรปท 2

34


รปท 3 แผนภมแสดงค�เฉลยและสวนเบยงเบนม�ตรฐ�นของคว�มเขมขนฟลออไรด ภ�ยหลงก�รทดสอบดวย

SWU NaF คว�มเขมขนรอยละ 1.1 และ 2 เปนเวล� 4 น�ท บนผวเคลอบฟนทจำ�ลองสภ�วะฟนผ

รปท 2 แผนภมแสดงค�เฉลยและสวนเบยงเบนม�ตรฐ�นของคว�มเขมขนฟลออไรด ภ�ยหลงก�รทดสอบดวย

SWU NaF คว�มเขมขนรอยละ 1.1 และ 2 เปนเวล� 4 น�ท บนผวฟนปกต

ในขณะทการทดสอบบนผวฟนทจำาลองสภาวะ

ฟนผ พบวา คาเฉลยความเขมขนของฟลออไรดในดาน

ททดสอบดวยโซเดยมฟลออไรดความเขมขนรอยละ 2

มคา 8366.4 +_ 1536.6 พพเอม มคาสงกวาความ

เขมขนรอยละ 1.1 ทมคา 7415.5 +_ 874.4 พพเอม

และทงสองความเขมขนมคาสงกวาดานควบคม ทมคา

5565.4 +_ 830.7 พพเอม จากการวเคราะหความแตกตาง

ระหวางกลมดวยวธทกย พบวา คาเฉลยความเขมขน

ของฟลออไรดดานททดสอบดวยโซเดยมฟลออไรด

ความเขมขนรอยละ 1.1 และ 2 มคาสงกวาดานควบคม

อยางมนยสำาคญทางสถต (p=0.001 และ p<0.01 ตาม

ลำาดบ) และพบวา คาเฉลยความเขมขนฟลออไรด

ระหวางดานททดสอบดวยโซเดยมฟลออไรดความเขม

ขนรอยละ 2 สงกวาความเขมขนรอยละ 1.1 อยางมนย

สำาคญทางสถต (p=0.001) ดงรปท 3

35


คาเฉลยของฟลออไรดทถกดดซบ (Fluoride

uptake) คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของ

ฟลออไรดทถกดดซบทผวเคลอบฟนทจำาลองสภาวะฟนผ

และผวฟนปกตภายหลงการทดสอบดวยโซเดยวฟลออไรด

ทความเขมขนรอยละ 1.1 และ 2 พบวา คาเฉลยฟลออไรด

ทถกดดซบบนผวฟนทจำาลองสภาวะฟนผททดสอบดวย

โซเดยมฟลออไรดความเขมขน รอยละ 2 มคามาก

ทสด คอ 2810.0 +_ 525.3 พพเอม คดเปนฟลออไรด

ถกดดซบเพมขนรอยละ 50.5 รองลงมาคอ ในกลมผว

เคลอบฟนปกตททดสอบดวยโซเดยมฟลออไรดทความ

เขมขนรอยละ 2 มคา 1862.2 +_ 395.0 พพเอม คด

เปนฟลออไรดถกดดซบเพมขนรอยละ 41.8 และ กลม

ทจำาลองสภาวะฟนผททดสอบดวยโซเดยมฟลออไรดท

ความเขมขนรอยละ 1.1 มคา 1850.1 +_ 523.9 พพเอม

คดเปนฟลออไรดถกดดซบเพมขนรอยละ 33.2 สวน

กลมผวเคลอบฟนปกตททดสอบดวยโซเดยมฟลออไรด

ทความเขมขนรอยละ 1.1 มคานอยทสด มคา 1206.7

+_ 303.0 พพเอม คดเปนฟลออไรดถกดดซบเพมขน

รอยละ 27.1 แสดงไวดงรปท 4

รปท 4 แผนภมแสดงค�เฉลยและสวนเบยงเบนม�ตรฐ�นของฟลออไรดดดซบทผวเคลอบฟนทจำ�ลองสภ�วะ

ฟนผและผวฟนปกตภ�ยหลงก�รทดสอบดวย SWU NaF คว�มเขมขนรอยละ 1.1 และ 2 เปนเวล� 4 น�ท

เมอทำาการวเคราะหความแปรปรวนแบบสอง

ทางแบบวดซำา พบวา ชนดของผวเคลอบฟน และชนด

ของโซเดยมฟลออไรด ทำาใหเกดความแตกตางของคา

เฉลยฟลออไรดทถกดดซบทผวเคลอบฟนอยางมนย

สำาคญทางสถต (p<0.001, p<0.001 ตามลำาดบ) โดย

ปจจยเรองชนดของโซเดยมฟลออไรดมผลมากกวา

ชนดของผวเคลอบฟน

36


บทวจารณ

การศกษาครงนเปนการทดลองในหองปฏบต

การซงเหมาะสมกบการทดสอบประสทธภาพของสาร

ปองกนฟนผ เนองจากสามารถควบคมปจจยและเลอก

วธวดรอยผทเหมาะสมโดยไมทำาอนตรายตอเนอเยอฟน

จากผลการศกษาทพบวา ความเขมขนฟลออไรดทอย

ในผวเคลอบฟน ภายหลงจากการทดสอบดวยโซเดยม

ฟลออไรดทงความเขมขนรอยละ 1.1 และ 2 ทำาใหเกด

การสะสมของฟลออไรด ในผวเคลอบฟนทสงขนกวา

ปรมาณฟลออไรดทอยในผวฟนเรมตนอยางมนยสำาคญ

ทางสถต แสดงวา โซเดยมฟลออไรดทมหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ (SWU NaF) ผลตขนนน สามารถ

ถกดดซบลงไปในผวเคลอบฟนได โดยการทพบวาการ

ใชโซเดยมฟลออไรดเจลทมความเขมขนรอยละ 2 นน

ทำาใหเกดการดดซบฟลออไรด ในผวเคลอบฟนสงกวา

โซเดยมฟลออไรดเจลความเขมขนรอยละ 1.1 อยางม

นยสำาคญทางสถต อาจเนองมาจากโซเดยมฟลออไรด

ความเขมขนรอยละ 2 มการแตกตวเปนฟลออไรด

อออนสงกวาความเขมขนรอยละ 1.1 และผลการศกษา

ทพบวา การดดซบฟลออไรดในผวเคลอบฟนทจำาลอง

สภาวะฟนผดกวาผวฟนปกตนน อาจมสาเหตมาจากใน

ผวเคลอบฟนทจำาลองสภาวะฟนผนนมรพรนมากกวาใน

ผวเคลอบฟนปกต ทำาใหฟลออไรดอออนดดซบลงไปได

งายกวา

เมอทำาการเปรยบเทยบคาเฉลยการดดซบ

ฟลออไรดในผวเคลอบฟนปกตครงน ภายหลงจากการ

ใชโซเดยมฟลออไรดเจลทง 2 ความเขมขน กบการศกษา

ทผาน ๆ มา พบวา มคาการดดซบฟลออไรดทคอนขาง

ใกลเคยงเมอเทยบกบการศกษาตาง ๆ ทผานมา เชน

การศกษาของ Eronat C และคณะ [17] พบวา ทความ

ลกทบรเวณทถกกรดเปอรคลอรกเปนเวลา 30 วนาท ม

คาฟลออไรดดดซบเมอทดสอบดวยโซเดยมฟลออไรด

ความเขมขน รอยละ 2 เปน 2251 +_ 488 พพเอม และ

ทความลกทบรเวณทถกกรดเปอรคลอรก เปนเวลา 60

วนาท มคาฟลออไรดดดซบเมอทดสอบดวยโซเดยมฟล

ออไรดความเขมขนรอยละ 2 เปน 462 +_ 187 พพเอม

ซงเมอพจารณาเปรยบเทยบในการศกษาครงน ซงพบวา

คาฟลออไรดทถกดดซบในผวเคลอบฟนปกตทถก

ทดสอบดวยโซเดยมฟลออไรดเจล ความเขมขนรอยละ

2 ในบรเวณความลกทบรเวณทถกกรดเปอรคลอรก

เปนเวลา 15 วนาท มคา 1862.2 +_ 395.0 พพเอม ซง

มคาใกลเคยงปรมาณฟลออไรดทถกดดซบทความลก

ทระยะเวลาการถกกรด 30 วนาทของการศกษาของ

Eronat C และคณะ [17] ซงแสดงใหเหนวาระยะ

เวลาทใชกรดกด มผลตอความลกของชนเคลอบฟน

ททดสอบและจะสงผลตอการวดคาการดดซบของ

ฟลออไรดไดและเมอทำาการเปรยบเทยบกบการศกษา

ของ Kohli K และคณะ [18] ททำาการทดสอบการดดซบ

ของฟลออไรดภายหลงการใชสารละลายโซเดยม

ฟลออไรดเจลความเขมขนรอยละ 2 เปนเวลา 4 นาท

โดยสมผสกบหนาตางทดสอบทมเสนผานศนยกลาง 2 มม.

กอนนำาไปแชในสารละลายนำาลายเทยมเปนเวลา 24

ชวโมงและทดสอบปรมาณฟลออไรดทดดซบโดยใช

กรดเปอรคลอรกความเขมขน 0.1 โมลาร (0.1M HClO4)

ซงพบวา มคาการดดซบฟลออไรดเพยง 587 พพเอม ซง

นอยกวาการศกษาครงนทวดคาฟลออไรดทถกดดซบได

1862.2 +_ 395.0 พพเอม ทงนอาจเปนเพราะโซเดยม

ฟลออไรด ใช ในการศกษาครงนมลกษณะทเปนเจล

และพนทบรเวณททำาการทดสอบซงเปนผวเคลอบฟน

ทสมผสกบโซเดยมฟลออไรด ในการศกษาครงนม

มากกวา คอ มพนทในการสมผสเปนหนาตางทมเสนผาน

ศนยกลาง 3 มม. และการการทำาเอซดเอช ไบออพซ

ในการวจยในครงนใชกรดเปอรคลอรกความเขมขนสง

กวา คอ ใชกรดเปอรคลอรก ความเขมขน 1 โมลาร

(1M HClO4) ในการทำาเอซดเอช ไบออพซ ซงขนาด

ของบรเวณทสมผสกบโซเดยมฟลออไรด ความเขมขน

ของกรดทใช ในการสกด และลกษณะรปแบบผลตภณฑ

โซเดยมฟลออไรดทแตกตางกนดงกลาว อาจสงผลให

คาฟลออไรดทถกดดซบมคาแตกตางกนไดสำาหรบ

การดดซบฟลออไรดของโซเดยมฟลออไรดเจลความ

เขมขนรอยละ 1 ทผลตขนเองน ซงมคา 1206.7 +_ 303.0

37


พพเอม พบวา ไมแตกตางจากการศกษาครงกอนๆ

มากนก โดยเปรยบเทยบกบการศกษาของ Retief DH [19]

ททำาการทดสอบการดดซบของฟลออไรดภายหลงการ

ใชสารละลายโซเดยมฟลออไรดวานชความเขมขน

รอยละ 1 พบวามคาการดดซบฟลออไรดทวดทนทเปน

949 +_ 116 พพเอม และททำาการทดสอบภายหลง

การแชในสารละลายนำาลายเทยม 24 ชวโมงมคาเปน

629 +_ 119 พพเอม ซงจากการเปรยบเทยบดงกลาว

แสดงวาระยะเวลาในการวดปรมาณฟลออไรดทถก

ดดซบมผลตอคาทวดได โดยคาการดดซบจะลดลง

เมอระยะเวลาสมผสกบนำาลายเทยมมากขน กลาวโดย

สรปแลวมหลายปจจยทสงผลทำาใหการวดฟลออไรดท

ถกดดซบมคาแตกตางกนไดซงอาจเปนผลมาจากตำารบ

โซเดยมฟลออไรดเจลทมองคประกอบและสวนผสมท

แตกตางกน รวมถงระยะเวลาทใช ในการทำาเอซดเอช

ไบออฟซ ตลอดจนความเขมขนและชนดของกรดทใช

ในการสกดทมความแตกตางกนในแตละการศกษา

อยางไรกตาม จากการทปรมาณของฟลออไรดทถกดดซบ

ในการศกษาครงนทอยระหวาง 1206.7 +_ 2810.0 พพเอม

ซงเปนปรมาณทสงกวายาสฟนทวไป ดงนน ควรมการ

ใชงานโซเดยมฟลออไรดเจลทคณะทนตแพทยศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒนอยางระมดระวงโดย

เฉพาะในเดกเลก เพอปองกนไมใหเกดผลขางเคยง

ของฟลออไรด โดยเฉพาะอาจจะทำาใหเกดฟนตกกระ

(dental fluorosis) ในเดกเลกได ซงจากการประชม

Effective Use of Fluoride in Asia ทประเทศไทยใน

พ.ศ. 2554 [20] ไดแนะนำาวาในการใชสารฟลออไรดท

มความเขมขนสงกวา 1500 พพเอม ทนตแพทยควรม

การควบคมปรมาณและความถในการใชงานฟลออไรด

เจลในแตละครงใหเหมาะสมกบผปวย เพอไมใหเกด

พษของฟลออไรดดงกลาว

ผลจากการวจยในครงน เปนการยนยนมาตรฐาน

และประสทธภาพในการปองกนฟนผของโซเดยม

ฟลออไรดเจลทผลตจากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ไดเพยงในระดบหนง เนองจากเปนการทดสอบการดดซบ

ฟลออไรด ซงเปนการทดลองในหองปฏบตการเทานน

ซงหากจะมการนำาโซเดยมฟลออไรดเจลทผลตจาก

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒไปใชจรงในทางคลนกให

แกผปวย จำาเปนตองมการทดสอบคณสมบตอน ๆ เพม

เตม โดยเฉพาะการทดสอบในหองปฏบตการ เชน การ

ทดสอบสารปนเปอนทมอย การทดสอบเสถยรภาพตอ

การเกบโดยวธเรงภาวะ ส กลน รส และ ความพอใจ

ของผปวย เปนตน รวมถงการทดสอบทางคลนกอน ๆ

เพอใหโซเดยมฟลออไรดเจลทผลตจากมหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ มประสทธภาพสงสดและปลอดภย

สำาหรบผปวย ซงหากทดสอบจนสำาเรจแลวจะเปนประโยชน

อยางมากในการลดการนำาเขาผลตภณฑจากตางประเทศ

และลดตนทนในการรกษาสำาหรบผปวย โดยจากการ

เปรยบเทยบตนทนในการผลตฟลออไรดเจลในครงน

พบว าม ราคาตำ ากว าผลตภณฑฟลออไรดนำ า เข า

ประมาณ 4-5 เทา ซงหากมการผลตในเชงพาณชยตอ

ไปกจะสงผลดตอผปวยในดานคารกษาพยาบาล และ

เศรษฐกจของประเทศในภาพรวมตอไปได

บทสรป

คาความเขมขนของฟลออไรดในผวเคลอบฟน

หลงการทดสอบดวยโซเดยมฟลออไรดทงความเขมขน

รอยละ 1.1 และ 2 ทงในผวเคลอบฟนปกตและผวฟน

ทจำาลองสภาวะฟนผ มคาสงขนและแตกตางจากความ

เขมขนของฟลออไรดเบองตนอยางมนยสำาคญทางสถต

(p<0.001) นอกจากน พบวาการใชโซเดยมฟลออไรด

เจลทมความเขมขนรอยละ 2 นน ทำาใหเกดการดดซบ

ฟลออไรด ในผวเคลอบฟนสงกวาโซเดยมฟลออไรด

เจล ความเขมขนรอยละ 1.1 อยางมนยสำาคญทางสถต

(p<0.001) และการดดซบฟลออไรดในผวเคลอบฟนท

มการจำาลองสภาวะฟนผมคาสงกวาผวฟนปกตอยางม

นยสำาคญทางสถต (p<0.001)

38


กตตกรรมประกาศ

งานวจยนไดรบไดรบทนอดหนนวจยจาก เงน

รายไดมหาวทยาลย (คณะทนตแพทยศาสตร) ประจำาป

2550

เอกสารอางอง

1. กองทนตสาธารณสข, กรมอนามย,

กระทรวงสาธารณสข. รายงานผลการสำารวจสภาวะ

ทนตสขภาพแหงชาต ครงท 6 พ.ศ. 2545-2550.

กรงเทพมหานคร.ประเทศไทย: โรงพมพทหารผานศก

จำากด; 2551

2. The American Dental Association.

Interim Guidance on Fluoride intake for infant

and young Children. (serial online) 2006 (cited 2006

November). Available from: URL: http://www.ada.

org/ebd

3. The American Dental Association.

Professionally Applied Topical Fluoride Executive

Summary of Evidence-Based Clinical Recom-

mendations. J Am Dent Assoc 2006; 137: 1151-

1159.

4. Whiteford GM. Intake and Metaboirsm

of Fluoride. Adv Dent Res 1994; 8(1): 5-14.

5. Adair SM. Evidence-based use of

fluoride in contemporary pediatric dental practice.

Pediatric dentistry 2006; 28: 133-142.

6. Ripa LW. An evaluation of the use of

Professional (Operator – applied) topical fluorides.

J dent Res 1990; 69: 786-796.

7. Chadwick BL, Roy J, Knox J , Treasure

ET. The effect of topical fluorides on decalcification

in patients with fixed orthodontic appliances:

a systemic review. Am J Orthod Dentofacial

Orthop 2005; 128(5): 601-6.

8. O’Reilly MM, Featherstone JD. Demin-

eralization and remineralization around orthodontic

appliances : an in vivo study.Am J Orthod

Dentofacial Orthop 1987; 92(1): 33-40.

9. Mukai Y, Lagerweij MD, ten Cate JM.

Effect of a solution with high fluoride concentration

on remineralization of shallow and deep root surface

caries in vitro. Caries Res 2001; 35: 317-324.

10. Ogaard B , Seppa L, Rolla G. Professional

topical fluoride applications clinical efficacy and

mechanism of action. Adv Dent Res 1994; 8(2):

190-201.

11. Adrends J, Nelson DGA, Dijkman AG,

Jongebloed WL. Effect of various fluorides on

enamel structure and chemistry.Cariology Today.

Int. Congr. Zurich 1983; 245-258.

12. Boyd RL. Comparison of three self-

applied topical fluoride preparations for control

of decalcification. Angle Orthod 1993; 63(1):

25-30.

13. O’Reilly MM, Featherstone JD.

Demineralization and remineralization around

orthodontic appliances : an in vivo study. Am

J Orthod Dentofacial Orthop 1987; 92(1): 33-40.

14. สำานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

กระทรวงอตสาหกรรม มาตรฐานผลตภณฑ อตสาหกรรม

ยาสฟน มอก 45-2540 ISBN 974-607-716-3; 2540.

15. The United State Pharmacopeia.

Approved drug products and legal requirements.

USP DI. 20th ed. United States: Pharmacopeial

Convention, Inc; 2000.

39


16. The United State Pharmacopeia.

(2000).The United State Pharmacopeia and the

national formulary.USP 24 NF 19. United States.:

Pharmacopeial Convention, Inc; 2000.

17. Eronat C, Eronat N, Alpoz AR. Fluoride

Uptake by enamel in vitro following application

of various topical fluoride preparations. J Clinical

Pediatr Dent 1993; 17(4): 227-230.

18. Kohli K, Houpt M, Shey Z. Fluoride

uptake by proximal surfaces from professionally

applied fluoride : An in vitro study. J Dent Child

1997; 64: 28-31.

19. Retief DH, Sorvas PG, Bradley EL,

Taylor RE, Walker AR. In vitro Fluoride Uptake,

Distribution and Retention by Human Enamel

After 1- and 24- Hour Application of Various

Topical Fluoride Agents. J Dent Res 1980; 59(3):

573-582.

20. Petersen PE, Phantumvanit P. Per-

spectives in the Effective Use of Fluoride in Asia.

J Dent Res 2012; 91: 119.

ตดตอบทความ:

ทนตแพทยณฐวธ แกวสทธา

ภาควชาทนตกรรมสำาหรบเดกและทนตกรรมปองกน

คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

สขมวท 23 เขตวฒนา กรงเทพฯ 10110

โทรศพท : 02-649-5000 ตอ 15081

โทรสาร : 02-664-1882

จดหมายอเลกทรอนกส [email protected]

Nathawut Kaewsutha

Department of Pedodontic and Preventive

Dentistry, Faculty of Dentistry, Srinakharinwirot

University, Sukhumvit 23,Wattana,Bangkok,10110

Tel: 02-649-5000 ext 15081 Fax : 02-664-1882

E-mail : [email protected]

Effects of Fluoride Uptake on Sound Enamel and Artificial Carious Lesions after Srinakharinwirot...

Documents

Transcript of Effects of Fluoride Uptake on Sound Enamel and Artificial Carious Lesions after Srinakharinwirot...