E UR OP AK O B ATA SUNEK O ING UR UMEN EB A LU AZIO E ...

MA

NU

AL DE B

UEN

AS PR

ÁCTIC

AS D

E EVALU

ACIÓN

AM

BIEN

TALESTRATÉG

ICA

EN LA

UN

IÓN

EUR

OPE

AE U

RO

PAKO

BATA

SUN

EKO IN

GU

RU

MEN

EBALU

AZIO

ESTRATEG

IKOR

AKO

JAR

DU

NB

IDE EG

OK

IEI BU

RU

ZKO ESK

ULIB

UR

UA

PORTADA-CONTRA (N58) 21/6/06 09:42

Edición:Mayo 2006

© IHOBE, Sociedad Pública de Gestión AmbientalIbañez de Bilbao 28, 8.ª 48006 BilbaoTel.: 94 423 07 43 • Fax: 94 423 59 00www.ihobe.net

Edita:IHOBE, Sociedad Pública de Gestión AmbientalTraducción:ElhuyarDepósito Legal:XXXXXXXX

Elaboración:Este documento ha sido elaborado para IHOBE, S. A. con la colaboración de A. Olabe Ambiental S. A.

TODOS LOS DERECHOS RESERVADOSNo se permite reproducir, almacenar en sistemas de recuperación de la información, ni transmitir parte alguna de esta publicación,cualquiera que sea el medio empleado –electrónico, mecánico, fotocopiado, grabación, etc.–, sin el permiso escrito del titular de los dere-chos de la propiedad intelectual y del editor.

SERIE PROGRAMA MARCO AMBIENTALTodos los títulos de la colección Serie Programa Marco Ambiental están disponibles en: www.ihobe.net

NºFECHATÍTULO

Nº 43Enero 2005 «Huella Ecológica en la Comunidad Autónoma del País Vasco»

Nº 44Abril 2005 «Costes Externos del Transporte en la Comunidad Autónoma del País Vasco. MUGIKOST’05»

Nº 45Junio 2005 «Jóvenes por el cambio. Manual de educación para un consumo sostenible»

Nº 46Abril 2005 «Contribución Ambiental de las empresas de los sectores del vidrio, cerámica y cal al

Desarrollo Sostenible (2005-2006)»

Nº 47Mayo 2005 «Resumen: Estado del Medio Ambiente en la Comunidad Autónoma del País Vasco 2004»

Nº 48Abril 2005 «Inventario de carbono orgánico en suelos y biomasa en la Comunidad Autónoma

del País Vasco»

Nº 49Abril 2005 «Los compromisos de Aalborg. Contribución de los municipios vascos a la

sostenibilidad Europea»

Nº 50Mayo 2005 «La Agenda Local 21 en acción. 50 Buenas Prácticas Ambientales. Los municipios

dan ejemplo»

Nº 51Mayo 2005 «En marcha hacia una movilidad sostenible. 250 acciones de los municipios vascos

en movilidad»

Nº 52Julio 2005«Ecobarómetro Industrial 2004»

Nº 53Setiembre 2005«Inventario de Emisiones de Gases de Efecto Invernadero de la Comunidad

Autónoma del País Vasco. 2004»

Nº 54Octubre 2005«Contribución Ambiental de las empresas del sector de tratamientos superficiales al

Desarrollo Sostenible (2005-2006)»

Nº 55Noviembre 2005«Indicadores Ambientales del País Vasco 2005»

Nº 56Abril 2006«Agricultura y Medio Ambiente en la Comunidad del País Vasco. Indicadores 2006»

Nº 57Mayo 2006«Guía para la Solicitud de la Autorización Ambiental Integrada en instalaciones existentes

IPPC. Comunidad Autónoma del País Vasco»

Nº 58Mayo 2006«Manual de Buenas Prácticas de Evaluación Ambiental Estratégica en la Unión Europea»

Argitaraldia: 2006 maiatza.

© IHOBE, Ingurumen Jarduketarako Sozietate PublikoaIbañez de Bilbao 28, 8.ª 48006 BilbaoTel.: 94 423 07 43 • Faxa: 94 423 59 00www.ihobe.net

Argitaratzailea: IHOBE, Ingurumen Jarduketarako Sozietate PublikoaItzulpena: ElhuyarLege-gordailua: XXXXXXXX

Edukia: Documentu hau A. Olabe Ambiental S.L. enpresaren kanpo-laguntza teknikoarekin egin dugu.

ESKUBIDE GUZTIAK ERRESERBATUTADebekatuta dago publikazio hau erreproduzitzea, informazioa berreskuratzeko sistemetan gordetzea eta publikazio honen zati bat transmi-titzea, erabilitako bitartekoa edozein dela ere (elektronikoa, mekanikoa, fotokopia, grabazioa, etab.), jabetza intelektualaren eskubideen ti-tularraren eta editorearen idatzizko baimenik gabe.

INGURUMEN ESPARRU-PROGRAMA SERIEAIngurumeneko Esparru Programa Saila bildumako tituluak www.ihobe.net helbide elektronikoan ikus ditzakezu.

ZK. DATA IZENGURUA

43. zk. 2005eko urtarrila «Euskal Autonomia Erkidegoko Aztarna Ekologikoa»

44. zk. 2005eko apirila «Euskal Autonomia Erkidegoko garraioaren kanpo-kostuak. MUGIKOST’05»

45. zk. 2005eko ekaina «Gazteak aldaketaren alde. Kontsumo iraunkorrerako hezkuntzako esku-liburua»

46. zk. 2005eko apirila «Beira-, Zeramika- eta Karesektoreko enpresek Garapen iraunkorrari

egiten dioten ingurumen-ekarpena 2005-2006»

47. zk. 2005eko maiatza «Laburpena: Euskal Autonomia Erkiegoko Ingurumenaren Egoera 2004»

48. zk. 2005eko apirila «Euskal Autonomia Erkidegoko lurzoruan eta biomasan dagoen karbono

organikoaren inbentarioa»

49. zk. 2005eko apirila «Aalborgeko konpromisoak. Euskal udalerriek Europako iraunkortasunari egindako

ekarpena»

50. zk. 2005eko maiatza «50 Ingurumen Jardunbide Egoki, Udalerriak Eredu»

51. zk. 2005eko maiatza «Mugikortasunaren aldeko 250 ekintza euskal udalerrietan (Ekinean mugikortasun

iraunkorraren bidean)»

52. zk. 2005eko uztaila «2004ko Industria Ekobarometroa»

53. zk. 2005eko iraila «Berotegi-Efektua eragiten duten Gasen Emisioen Inbentarioa Euskal Autonomia

Erkidegoan 2004»

54. zk. 2005eko urria «Gainazana tratatzeko Sektoreko enpresek Garapen Iraunkorrari egiten dioten

Ingurumen-ekarpena 2005-2006»

55. zk. 2005eko azaroa «Ingurumena Euskal Autonomia Erkidegoan. 2005ko Ingurumen-Adierazleak»

56. zk. 2006ko apirila «Nekazaritza eta Ingurumena Euskal Autonomia Erkidegoan. 2006ko Adierazleak»

57. zk. 2006ko maiatza «IPPC Zuzentarauaren Eraginpean dauden Instalazioetan Ingurumen-baimen

Integratua Eskatzeko gida»

58. zk. 2006ko maiatza «Europako Batasuneko Ingurumen Ebaluazio Estrategikorako jardunbide

egokiei buruzko eskuliburua»

PORTADA-CONTRA (N58) 21/6/06 09:42

ESKER ONAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

AURKEZPENA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

SARRERA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

INGURUMEN EBALUAZIO ESTRATEGIKOAREN TESTUINGURUA EUROPAKO BATASUNEAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8IEE Europan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8Nazioarteko eztabaida . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

INGURUMEN EBALUAZIO ESTRATEGIKORAKO JARDUNBIDE EGOKIEI BURUZKO KASUAK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

1. zk. TXEKIAR ERREPUBLIKATxekiar Errepublikako Garapenerako Plan Nazionala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

2. zk. HERBEHEREAKIpar Holandako Hegoaldeko Espazio Garapenerako Plan Estrategikoa . . . . . . . . . . . . . . 30

3. zk. ERRESUNA BATUA - INGALATERRANorth Somerset-eko Tokiko Planaren Berrikuspena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

4. zk. ERRESUNA BATUA - ESKOZIAFalkirk Konderriko Tokiko Plana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

5. zk. IRLANDADublingo Portualdea Eraberritzeko Planaren Berrikuspena. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

6. zk. EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOALegazpiko Arau Subsidiarioak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

7. zk. KATALUNIAKataluniako Kostaldearen Kudeaketa Integraturako Plan Estrategikoa . . . . . . . . . . . . . 82

8. zk. FINLANDIAHelsinkiko Metropoli Areako Garraio Sistemari buruzko Plana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

9. zk ERRESUNA BATUAHaize-energiaren Sorkuntza Erresuma Batuko Itsas Plataforman . . . . . . . . . . . . . . . . 102

10. zk. ITALIAAostako Haraneko Ura Babesteko Plana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

11. zk. HERBEHEREAKUr Industriala eta Etxeko Kontsumoa Hornitzeko Herbeheretako Plan Nazionala . . . . . 122

12. zk. HERBEHEREAKHondakinen Kudeaketari buruzko Herbehereetako Plan Nazionala (2002-2006) . . . . . 130

ONDORIOAK ETA IRAKASPENAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136

BIBLIOGRAFIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

ERANSKINA: IDENTIFIKATU ETA AZTERTU DIREN INGURUMEN-EBALUAZIO ESTRATEGIKOARI BURUZKO KASUAK . . . . . . . . 146

III

III

Eskerrak eman nahi dizkizuegu Europako Batasuneko IEErako jardunbide egokieiburuzko lan honetan parte hartu duzuen erakunde publiko eta pribatuei, zuenesperientziak azaltzeko eta ingurumen-ebaluazio estrategikoaren eguneroko

praktikan eskuratutako ezagutzak erakusteko eskaini diguzuen laguntzagatik etajarri duzuen interesagatik: Maike van der Zee, Petrie van Gent, Rob Verheem

(The Netherlands EIA Commission); Robert Lilly (Energy Resources andDevelopment Unit, Department Trade and Industry, UK); North Somerset Local

Planning Department; Patrick Conroy, Elaine Hefferman (Dublin DocklandsDevelopment Authority); Alistair Shaw (Falkirk Council Development Service);Interreg - ENPLAN Proyect; Suoma Shito (YTV- Helsinki); Jiri Dusik (RegionalEnvironmental Centre for Central and Eastern Europe); Iñaki Benito (Bizkaiko

Foru Aldundia); Juan Abad (Arabako Foru Aldundia); Octavio Oruezabal(Gipuzkoako Foru Aldundia); Juan Ramon Larrañaga, Inma Hernandez eta Pedro

Izaskun (Legazpiko Udala).

Guztiei:

Eskerrik asko! Dank!Thanks! Buíochas! Diolch!

Diky! Gràcies! Grazie!Kiitos! ¡Gracias!

Ingurumen-inpaktuaren baterako ebaluazioak (IIBE) eragin handia izatea esperoda, ingurumenaren ikuspegitik oso ezberdinak diren sektoreetako planei eta pro-gramei eragiten baitie (garraioa, lurralde-antolamendua, lurzoruaren eta natur

baliabideen erabilera, energia, turismoa, nekazaritza…). Garapen IraunkorrarenEuskal Ingurumen Estrategiak arrakasta izateko, behar-beharrezkoa da ebaluaziohori zorrotz aplikatzea». (Euskal Autonomia Erkidegoko ingurumen-iraunkortasu-

nari buruzko txostena, 2004).

ESKER ONAK

AURKEZPENA

Garapen iraunkorra sustatzeko tresna edo prozesua da ingurumen-ebaluazio estrategikoa edo ingurumen-inpaktuaren ebaluazio bateratua, ingurumenaren aldetik iraunkorra izango den plangintza bideratzen lagunt-zen baitu. Hori dela eta, ingurumen-inpaktuaren ebaluazio bateratua egiteko prozedura arautzen duen EuskoJaurlaritzaren 183/2003 Dekretua garrantzi handiko tresna da, ingurumenaren aldagaia Euskal AutonomiaErkidegoko politiketan, planetan eta programetan barne hartzeko, eta, hartara, Garapen Iraunkorraren EuskalIngurumen Estrategian (2002-2020) jasotako xedeak eta helburuak betetzen laguntzeko.

Bide horretan aurrera egingo badugu, nahitaezkoa da plangintza publikoen prozesuetan ardura politikoak edoteknikoak ditugunok gure gain hartzea ingurumen-inpaktuaren ebaluazio bateratuaren beharra. Prozesuhorietan parte hartzen duten eragileei lana errazteko tresna izan nahi du Ingurumen EbaluazioEstrategikoaren Jardunbide Egokien eskuliburu honek. Gaur egun Europako Batasunean, 2001/42/EE zuzen-tarauarekin bat eginez, ingurumen-ebaluazio estrategikoa egiteko erabiltzen diren jardunbide egokiei buruz-ko ezagutza sistematizatua eta denongana helarazteko modukoa eskaintzen du eskuliburuak. EuropakoBatasunean ikerketa berritzailea egin duen tresna da eskuliburu hori.

Eskuliburuak jasotzen dituen jardunbide egokiak aztertuz atera daitekeen ondorio nagusia da IngurumenEbaluazio Estrategikoa tresna lagungarria dela ingurumen-gaiak plangintzan barne hartzeko. Horrek esannahi du tresna hori ingurumen-kalitatea kontrolatzeko baliabide baliotsua dela, behar bezala erabiltzen dene-an plangintza publikoko prozesuetan. Beraz, ukaezina da ingurumenaren aldetik iraunkorra den gizarte batlortzen laguntzen duen tresna dela.

AURKEZPENA

5

ESTHER LARRAÑAGA GALDÓSIngurumen eta Lurralde Antolamendu Sailburua

NOMBRE CAPITULO

7

SARRERA

Ingurumen-inpaktuaren baterako ebaluazioa (IIBE) edo planen eta programen ingurumen-ebaluazio estrategi-koa (IEE) ezinbesteko tresna da sektore- eta lurralde-politiketan ingurumenari buruzko atalak integratzeko.2002-2020rako Garapen Iraunkorraren Euskal Ingurumen Estrategian eta Garapen Iraunkorrerako EuropakoEstrategian integrazio hori kondizio garrantzitsutzat hartzen da adierazitako plan eta programak arrakasta-tsuak izateko.

Ingurumen-inpaktuaren baterako ebaluazioaren prozedura erregulatzen duen Eusko Jaurlaritzako 183/2003Dekretua indarrean jarri ondoren, arau horren eraginpeko planak eta programak egin dituzten erakundeakardura bere gain hartuz joan dira plan eta programa horiek ingurumenean dituzten ondorioak ebaluatzeko.Dekretua indarrean izan den bi urte hauetan, nabarmen ikusi da araua aplikatzeko beharrezkoa dela ikasketa-kurba bat egitea, hala, ingurumen-aldagaia erabat integratzeko plan eta programa horietan.

EAEko plan eta programen ingurumen-inpaktuaren baterako ebaluazioa aplikatzeko gidak (2004an argitara-tua) tresna didaktiko eta argia izatea zuen helburu, hau da, arduradun politikoei eta haien talde teknikoei ikus-pegi orokor bat ematea, irizpide eta elementu batzuk eskaintzea, ingurumen-ebaluazioak nazioarteko estan-dar onenen arabera egin daitezen.

Orain aurkezten dugun proiektu honekin, beste pauso bat eman nahi dugu. Ingurumen-ebaluazio estrategiko-aren arloan lan egiten duten agenteei ezagutza sistematizatua eman nahi diegu, gaur egun EuropakoBatasunean dauden eta 2001/42/EE Zuzentarauarekin bat datozen plan eta programen ingurumen-ebaluazioestrategikoari buruzko jardunbide onenei buruz.

Dokumentu honek hiru zati ditu: lehenengo kapituluan, ingurumen-ebaluazio estrategikoari buruzkoEuropako Batasuneko testuingurua eta nazioarteko eztabaida aztertzen dira. Bigarren kapituluan, IngurumenEbaluazio Estrategikorako jardunbide egokiei buruzko 12 kasu azaltzen dira. Kasu horietan, zazpi plangintza-sektore (plangintza nazionala, lurralde-antolaketa, tokiko plangintza, kostaldearen kudeaketa, garraioa, ener-gia, ura eta hondakinak) eta Europako bederatzi lurralde (Herbehereak, Ingalaterra, Finlandia, Eskozia, TxekiarErrepublika, Irlanda, Italia eta Katalunia) aztertzen dira. Azkenik, hirugarren kapituluan, jardunbide egokienkasu horietatik atera diren eta Euskal Autonomia Erkidegoan aplika daitezkeen ondorioak eta irakaspenakaipatzen dira.

SARRERA

7

INGURUMEN-EBALUAZIO ESTRATEGIKOA EUROPAKOBATASUNEAN

IEE EUROPAN

2001/42/EE Zuzentaraua indarrean jarri zenerako Europako 20 bat herrialdek ingurumen-ebaluazio estrategi-koa martxan jarria zutela uste da. Zuzentaraua indarrean jarri zenez geroztik, kopuru hori haziz joan da. Arauhorrek nolabaiteko askatasuna ematen die estatu kideei: ingurumen-ebaluazio estrategikoa aplikatzeko legeberri bat egin dezakete, edo lehendik zeuden legeetan –Zuzentarauaren aplikazio-eremuan dauden sektoree-tako plangintza edo programazioei buruzko arauetan (adibidez, lurralde-antolamendua)– integra dezakete.Ondoren, Europako Batasuneko hainbat estatutako ingurumen-ebaluazio estrategikoaren egoera azaldukodugu, labur-labur.

EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOA

183/2003 Dekretuak arautzen du ingurumen-inpaktuaren baterako ebaluazioari buruzko prozedura edo ingu-rumen-ebaluazio estrategikoa (IEE). Dekretu hori indarrean jarri zenetik, hainbat eta hainbat jarduera egindira. Erakunde eta pertsona askoren ahalegina behar izan da jarduera horiek martxan jartzeko eta gaur egunmurgilduta gauden ikasketa-prozesu honetan aurrera egiteko.

Aurrerapausoak eman dira hainbat arlo juridiko argitzearen, irizpideak hartzearen, talde teknikoak osatzea-ren... inguruan. Denbora horretan, mota askotako sektoreei eta hainbat lurraldetako planei aplikatu zaie IIBE.Bestalde, jende askok hartu du parte prestakuntza-jardueretan. Hala ere, plana edo programa egiten partehartu duten esparru guztietan ez da interes bera jarri ingurumen-ebaluazioa egiteko. Hala, tresnari/IIBE pro-zesuari buruz esperientzia gutxi izatearen ondorioz, ingurumen-aldagaia nahiko modu mugatuan integratu daplangintzan.

ALEMANIA

Azken 20 urteetan eta administrazioaren maila guztietan lurzoruaren erabileren eta paisaiaren plangintzariburuz egindako programa formal guztietan identifika daitezke IEEren oinarrizko elementuak. Baina, progra-

INGURUMEN-EBALUAZIO ESTRATEGIKOA EUROPAKO

BATASUNEAN

9

EUROPAKO BATASUNEKOINGURUMEN EBALUAZIOESTRATEGIKORAKOJARDUNBIDE EGOKIEIBURUZKO ESKULIBURUA

10

mak ebaluatzea ohikoa bada ere, politika eta plan gutxi ebaluatzen dira. Lehen, ingurumenaren egoerariburuzko txostenen funtzioa betetzen zuten ebaluazioek, eta helburuak ezartzen zituzten lurzoruaren erabile-rari buruzko planak modu iraunkorrean erabiltzeko. Hori dela eta, hainbat autoreren arabera, Alemaniak aisebetetzen ditu IEEren betebeharrak, Europako beste herrialde batzuetan egiten diren ebaluazioekin alderatuzgero. Gaur egun, IEEri buruzko legearen zirriborroa egiten ari dira.

AUSTRIA

Austriak ez du tresna berririk sortu beharrik izan Zuzentaraua aplikatzeko. Izan ere, Zuzentaraua indarreanjarri zenerako, plangintza-prozeduretako ingurumenari buruzko alderdiak bat zetozen ingurumen-ebaluazioestrategikoarekin (Stoeglehner, 2004). Dena den, gaur egungo plangintza-formatuak egokitzen ari dira IEEprozesuan guztiz txertatzeko eta, erabakiak hartzeari dagokionez, bi prozesuak benetan integratzeko (Dalal-Clayton eta Sadler, 2004). Hala, aldaketa txiki batzuk egin behar izan dira: aukeren identifikazioa eta balioes-pena, ingurumenari eragindako ondorio garrantzitsuen deskribapena, monitorizazioa aplikatzea/gauzatzea...Horiek guztiak Austriako plangintza-sisteman txertatzen ari dira.

BELGIKA

Gaur egun, IEEri buruzko Zuzentaraua Estatuko legeriara egokitzen ari da Belgika, eta ingurumen-inpaktua-ren ebaluazioari (IIE) buruzko arau-esparruan txertatzeko asmoa du. Ingurumen-inpaktuaren ebaluazioaarautzen duen legeriaren elementu nagusiak antzekoak dira Belgikako hiru eskualdeetan, prozeduretan ezber-dintasun batzuk badaude ere.

DINAMARKA

Danimarkako Gobernuaren politikek IEE dute. 1993ko Ingurumen Ebaluazio Estrategikorako Xedapenaren ara-bera, ingurumen-ebaluazioa egin behar da, batetik, Gobernuak bultzatutako lege-proiektuetan eta, bestetik,ingurumenean eragin nabarmena izan dezaketen proposamen nazionaletan.

Zuzentaraua Estatuko legeriara ekarri aurretik, beste plangintza-maila batzuetan ez zegoen IEE egiteko bete-behar formalik. Dena den, praktikan, Danimarkako ingurumen-inpaktuaren ebaluazioak ingurumen-ebaluazioestrategikoarekin lotutako alderdi asko ditu. Zehazki, lurzoruaren erabilerak planifikatzeko sistema ebaluatzenda eta, kasu batzuetan izan ezik, hainbat proiekturen ebaluazioa eta onarpena eskualde-garapenerako planenbaitan egiten da.

ESPAINIA

2001/42/EE Zuzentaraua Estatuko legeriara ekarri aurretik, Espainian ez zegoen IEE erregulatzen zuen esta-tu mailako araurik. Hala ere, hainbat autonomia-erkidegok pauso garrantzitsuak emanak zituzten legeriarenarloan, eta gehienetan, ingurumen-inpaktuen ebaluazioari buruzko araudia hartzen zen oinarri gisa (Gaztelaeta Leon, Valentzia eta Andaluzia). Beste kasu batzuetan, Ingurumena Babesteari buruzko Lege Orokorreanjasotzen zen IEE (EAE eta Andaluzia), edo plangintza-prozeduran integratuta zegoen (Katalunia). Ingurumen

Ministerioak 2005eko maiatzaren 13an aurkeztu zuen Zuzentaraua Estatuko legeriara ekartzeko legearen zirri-borroa.

FINLANDIA

IEEri buruzko Europako Zuzentaraua indarrean jarri aurretik, Finlandiak bi sistema zituen ingurumen-ebalua-zio estrategikoa egiteko. Lehenengo sistemaren bidez, agintariei eskakizun orokorra egiten zitzaien politika,plan eta programek ingurumenean izan zezaketen inpaktua ebaluatzeko, IIEren prozedurari buruzko 1994koLegea oinarri hartuta. Bigarren sistemaren arabera, berriz, lege-proposamenek eragin zitzaketen ingurumen-inpaktuak ebaluatu behar ziren. Hortaz, Finlandiak nahiko esperientzia zabala du politika, plan eta programenIEEren arloan.

2003an, Ingurumen Ministerioak izendatutako lantalde batek proposamen bat aurkeztu zuen IEEri buruzkoZuzentaraua Finlandian aplikatzeko. Lege-proposamen horrek jasotzen ditu IIEri buruzko 1994ko Legeak poli-tika, plan eta programak ebaluatzeko ezarritako eskakizun orokorrak, eta horrekin batera, IEEri buruzkoZuzentarauan zehazten diren plan eta programa jakin batzuen ebaluaziorako prozedura formala jasotzen du.

FRANTZIA

1993an, Ingurumen Ministerioak zirkular bat bidali zien eskualdeetako prefetei, Estatuko eskualde-plangintza-rako kontratuen ingurumen-ebaluazioari buruzkoa (Dalal-Clayton eta Sadler, 2004). 2000. urtean, IngurumenKodea jarri zen martxan. Kode horren helburua da, batetik, indarrean zegoen legeria eta, bestetik, proiektu,plan eta programen ingurumen-ebaluazioari buruzko betebeharrak –eta, bereziki, plangintzarako dokumen-tuak– bateratzea.

2004ko ekainaren 3ko 2004-489 Legearen bidez, IEEri buruzko Zuzentaraua formalki sartu zen Frantziakolegerian. Geroztik, hainbat pauso eman dira arau hori eraginkor bihurtzeko (kasu pilotuak, garraioari eta lur-zoruaren erabilerei buruzko sektore-politiketako ildoak). Zuzentarauan jasotako plan eta programen ikuspegi-tik, nekazaritza, energia eta industria oso sektore garrantzitsuak dira Frantzian, baina oraindik esperientziapraktiko urria dago sektore horietako ingurumen-ebaluazio estrategikoaren arloan.

HERBEHEREAK

Herbehereek sistema duala dute IEErako. Bi prozesuak ezberdinak dira kontzeptuaren eta ikuspegiaren alde-tik, eta modu independentean osatzen dute elkar. Gaur egun, bi prozesuak berrikusten ari dira IEEri buruzkoZuzentarauaren arabera. Alde batetik, politikak ebaluatzeko ingurumen-testa (E-test) lege eta arauetan aplikat-zen da. 1995ean jarri zuen martxan Kabineteak, eta 2002an aldatu zen. E-Test-ak «ingurumenari buruzko ataledo saila» eskatzen du, ingurumen-iraunkortasunari buruzko alderdiak erabat txerta daitezen politika nazio-naletan.

Bestalde, ingurumen-inpaktuaren ebaluazioari buruzko dekretua bereziki proiektuetara bideratuta badago ere,plan eta programetan ere aplika daiteke. Hirurek prozedura homogeneoa dute. Dekretuaren aplikazio-eremuandaude arlo hauetako plan nazionalak ere: hondakinen tratamendua, elektrizitate-sorkuntza, ur-hornikuntza eta


BATASUNEAN

11


12

eskualde mailako lurzoruaren erabilerak etxebizitza berriak, industriak eta aisialdirako eremuak egiteko.Politikak planifikatzeko eta egiteko prozesuak oso egituratuta egoteak IEE eta IIE aplikatzea errazten du.

IRLANDA

435/2004 Araudiaren bidez, 2001/42/EE Zuzentaraua Irlandako legeriara ekarri da. Zuzentarauan jasotakosektoreetako plan eta programa guztiei aplikatzen zaie araudi hori, lurzoruaren erabilerei buruzko plangintzeiizan ezik. Araudi horretan barneratu den lurzoruaren erabilerei buruzko plan bakarra Dublingo PortualdeaEraberritzeko Planaren Berrikuspena izan da. Portualdea Garatzeari buruzko Agintaritzaren 1997ko Legearenbaitan egin da berrikuspen hori.

ISLANDIA

Islandian, heltze-prozesuan dagoen plangintza-sisteman txertatu da IEEri buruzko Zuzentaraua. Hala, plan-gintzari buruzko 1998ko Legean jasotzen da IEE. Ingurumen Ministerioak Zuzentarauaren betebeharrak jaso-tzen dituen lege-proiektu bat aurkeztu dio Parlamentuari. Zuzentaraua bereizitako artikulu gisa sartu daIslandiako legerian, eta plangintza-sistema nazionala modernizatzeko tresna gisa erabiltzen da.

ITALIA

Italiako eskualde batzuek ingurumen-ebaluazio estrategikoa txertatu dute beren legerietan. Kasu batzuetan,eskualdeko plangintzarako legeriaren bidez egin dute. Eskualde horietan IEE plangintza-prozesuaren barruansartu da (Emilia Romana, Liguria eta Toskana eskualdeak). Beste kasu batzuetan, berriz, IEE IIEren hedadu-ratzat hartu da (Aosta haraneko eskualdea).

Ingurumen-ebaluazio estrategiko bakar bat egin da legez eskatuta: 2006ko Turingo Neguko Joko Olinpikoena.Hainbat adituren ustez, ingurumen-ebaluazioa praktikara eramateko orduan, Italian oraindik ez dira beharbezala kontuan hartzen IEEren funtsezko elementu asko (horien artean, ingurumenaren egoerari buruzkoazterketa, kritikotasunaren mugak, ingurumen-helburuen eta -helmugen identifikazioa) (Diamantini etaGeneletti, 2004).

NORVEGIA

Agindu honetan jasotzen da Norvegiako politiken eta legerien IEEaren betebehar formala: Ondorioak ebalua-tzeari buruzko agindua. Norvegiako Biltzar Nazionalaren ikerketa, araudi, proposamen eta txostenekin lotuta-ko prozeduren berrikuspena (2000). Bestalde, ingurumen-ebaluazioa hainbat sektoretako programazioen zatiintegrala izan da (petrolio-jarduerekin, garraio-plan nazionalekin eta sorkuntza hidroelektrikoarekin lotutako-ak). Gaur egun, ez dago IEEri buruzko berariazko araurik, baina Zuzentaraua ezartzeko prozesuan daude.Azkenik, Ingurumen Ministerioak hainbat proiektu pilotu jarri ditu martxan, eskualde eta udaletan inguru-men-ebaluazioa egiteari buruzko esperientzia biltzen joateko.

EUROPA ERDIALDEKO ETA EKIALDEKO HERRIALDEAK

Erdialdeko Europako eta Ekialdeko Europako herrialde batzuek badituzte xedapenak estrategia, politika, planeta programen IEEri buruz. Horien artean, Txekiar Errepublika, Eslovakia eta Polonia nabarmentzen dira.Herrialde horietako esperientzia pilotuak 1997an hasi ziren, beren energia-politiketarako IEEkin batera. Oraingutxi Europako Batasunean sartu diren Erdialdeko eta Ekialdeko Europako zortzi herrialdeak IEEri buruzkolegeria aldatzen ari dira, 2001/42/EE Zuzentarauaren eskakizunetara egokitzeko.

PORTUGAL

Ingurumenari buruzko lege nazionalak planen eta programen IIEri buruzko agindua jaso zuen. Hala ere, agin-du hori arautzeko xedapenak inoiz ere ez ziren atera. IEE 1994 eta 2000 urteen artean soilik aplikatu zen,Eskualde Garapenerako Planetarako eta Egitura Funtsen programarako prestatutako txostenak zirela eta.2003an, espazio-plangintzaren inpaktuaren ebaluazio estrategikoari buruzko gida argitaratu zen.

ERRESUMA BATUA

90eko hamarkadan, IEEren antzeko prozesuak hasi ziren sortzen: politika nazionalen ebaluazioak, tokiko etaeskualdeko garapenerako planen ingurumen-ebaluazioa –aurrerago, «iraunkortasun-ebaluazioak» deitu zi-tzaien– eta hainbat sektoretako IEE (adibidez, garraioa eta ura). Erresuma Batuan iraunkortasunaren ikuspe-gia –ingurumen-alderdiak, alderdi sozialak eta ekonomikoak– lantzen da, eta Ingurumen, Garraio eta EskualdeDepartamentuek egindako jardunbide egokiei buruzko gida betetzen da ikuspegi hori garatzeko.

Europako Zuzentaraua estatuko legeriara ekartzeko prozesua modu independentean egin da Eskozian, IparIrlandan eta Galesen. Eskoziako Parlamentuak, adibidez, 258/2004 lege-tresnaren bidez sortu du IEEri buruz-ko Zuzentaraua aplikatzeko araudia. Arau hori baliogabetu egingo da, eta IEEri buruzko lege-proiektua egingoda. Lege-proiektuak Zuzentarauak eskatzen dituen sektore-estrategia, plan eta programa gehiago hartuko ditukontuan, eta politikei ere aplikatu ahal izango zaie. Eskoziako Gobernuak plangintza nazionalaren esparrura-ko borondatezko IEE egin du, Eskoziako plan sektorial, programa eta estrategia guztien ingurumen-ebaluaziosistematikorako oinarriak jartzeko.

Plan eta programa batzuen IEE martxan jartzeko, iraunkortasun-ebaluaziorako zeuden prozedurak erabili diraoinarri gisa, eta hala, IEE eta iraunkortasun-ebaluazioa prozesu bakar batean batu dira. Bestalde, LehenMinistroaren Bulegoak Zuzentaraua aplikatzeko gida egin du. Gida horren bidez, ziurtatu nahi da garapeniraunkorra lortzea helburu gisa jarriz politika, plan, programa eta proiektuetako erabakiak moldatuko direla.

Bestalde, gidaren arabera, iraunkortasun-ebaluazioa hobetzeko eta Zuzentarauaren betebeharretara egokitze-ko eman beharreko pauso asko identifikatu dira dagoeneko, eta martxan jartzen ari dira. Dena den, hainbatautoreren ustez, egia da iraunkortasun-ebaluazioak IEEren eskakizun gehienak betetzen dituela, baina ez dituerabat betetzen Zuzentarauaren beste eskakizun batzuk (adibidez, aplikazio-eremua, informazioa sortzea etaerabiltzea, hautabideak kontuan hartzea, interesdunen parte-hartzea eta monitorizazioa).


BATASUNEAN

13


14

SUEDIA

Suediak tradizio luzea du ingurumen-plangintzaren arloan. 1998ko Ingurumen Kodearen bidez aplikatu da IEE.Zuzentaraua IIEri buruzko betebeharrekin bateratu da, eta ingurumen-inpaktuaren ebaluazioari buruzko lege-riaren terminologia berdina erabiltzen du. IEEren betebeharrak aplikatzeko, oso aldaketa gutxi egin behar izanda ingurumen-inpaktuaren ebaluazioari buruzko legerian.

NAZIOARTEKO EZTABAIDA

Berriki egindako nazioarteko eztabaidetan, hitzaldietan, adituen foroetan, literaturan… IEE aplikatzeari etamartxan jartzeari buruz identifikatutako gairik funtsezkoenak azalduko ditugu atal honetan. Ziur aski, etorki-zunean ingurumen-ebaluazio estrategikoak Europako Batasunean eta nazioartean zer norabide hartuko duenadierazten dute hausnarketa eta kezka horiek.

ZER DA IEE? PROZESU BAT? TRESNA BAT? DOKUMENTU BAT?ADMINISTRAZIO-PROZEDURA BAT?

Literaturan, ingurumen-ebaluazio estrategikoa erabakiak hartzeko tresna gisa deskribatzen da, plangintzarenmaila altuetan ingurumenari buruzko alderdiak integratzeko prozesuaren forma hartzen duena. Hala ere,nazioarteko etengabeko eztabaidaren ondorioz, hainbat galdera erantzun gabe daude oraindik: zer espero daIEEtik? Nola gauzatu beharko litzateke?

Interpretazio batzuen arabera, politika, plan eta programen (PPP) ekimen estrategikoen formulazioan eragite-ra bideratuta dagoen prozesua da IEE. Beste autore batzuen ustez, berriz, IEE hainbat tresnak osatutako pro-zesua da. Tresna horien bidez, PPPek beren ikuspuntu eta helburuak zabaltzen dituzte, eta hasieran sustatzai-leak edo arduradun politikoek identifikatutakoak aberasten dituzte. Azkenik, beste autore batzuen arabera,txosten bat egitea helburu duten jarduera batzuen multzoa da IEE. Txosten horren bidez, azken erabakia jaki-narazi eta balioztatu nahi da, ingurumen-inpaktuaren ebaluazioaren antzeko prozeduren bidez.

Edozein modutan, autore gehienen ustez, erabakiak hartzeko beharrezkoa den ingurumen-txosten soil bat egi-tea baino zabalagoa eta asmo handiagokoa da IEE. Halaber, gehienen iritziz, ingurumen-ebaluazio estrategi-koak modu aktiboan hartu behar du parte erabakiak hartzeko prozesu parte-hartzaile eta gardenean. Hauekdira IEEren helburu nagusiak: batetik, planaren edo programaren garapenean ingurumenari buruzko alder-diak txerta daitezen erraztea eta, bestetik, identifikatutako ingurumen-helburuak lortzeko behar diren kondi-zioak sortzea. Azken finean, IEEren helburuak izan behar du PPPak bideratzea ingurumenaren aldetik iraun-korra izango den garapenera, eta, horrekin batera, Zuzentarauaren eskakizun formalak bete behar dira (doku-mentuak, prozesu parte-hartzailea...).

IEE INGURUMEN-INPAKTUAREN EBALUAZIOAREN (IIE) JARRAIPENA DA?

Hainbat autorek azpimarratzen dutenez, arriskua dago IEE ikuspegi guztiz erreaktiboa izango duen adminis-trazio-prozedura hutsa bihurtzeko. Beste batzuen ustez, ingurumenari buruzko txostenetan adierazleak ez era-

biltzeak asko baliogabetu dezake ebaluazio estrategikoa, eta ondorio praktikorik gabeko administrazio-proze-dura soil bihur dezake (Diamantini eta Geneletti, 2004).

Proiektuen IIEren hainbat printzipio eta kontzeptu garrantzitsuak dira IEErako: hautabideen identifikazioa,inpaktuak minimizatzeko hartu beharreko neurriak, diziplinen garrantzia ebaluazio-prozesuan eta parte-har-tzean. Hala eta guztiz ere, planen eta programen formulazio-prozeduretan IEE integratzea ez da erreala izan-go IIEri buruzko legeria, prozedurak eta formatua hartzen badira, IEEk erabakiak hartzeko duen izaera estra-tegikoa dela eta. Alde horretatik, aditu gehienek azpimarratzen dute metodologia eta prozedura berriak behardirela IIEren hutsuneak gainditzeko. Azken batean, ikuspegi bateratua, estrategikoa eta zeharkakoa ziurtatubehar da, erabakiak hartzeko unean ingurumenari buruzko alderdiak kontuan hartzeko aukera izateko.

NORMALIZAZIOA ‘VERSUS’ MALGUTASUNA

Erabaki estrategikoak hartzeko prozesuetan ingurumenari buruzko alderdiak integratzeari buruzko EuropakoBatzordearen txosten baten arabera (Sheate et al., 2001), ingurumen-ebaluazio estrategikoa martxan jartzekoberariazko metodologiarik ez egotearen pertzepzioa da ingurumen-ebaluazio estrategikoa hain motel onartze-aren arrazoietako bat. Badaude proiektuak ebaluatzeko metodo eta teknikak, baina sendotasun eta egitura han-diagoaren beharra nabari da IEE aplikatzeko.

Esan izan da «neurrira egindako» metodoa beharko litzatekeela IEErako, alegia, herrialde bakoitzeko plangin-tzen eta erakundeen sistemara egokitutako metodoa. Europako Batasunean, IEEren prozedurek pragmatikoak,konparagarriak eta fidagarriak izan beharko lukete, eta aldi berean, Zuzentarauaren eskakizunak bete behar-ko lituzkete. Beraz, IEErako metodologia definitzen denean, estandar baina malgu kontzeptua bultzatu beharda, alegia, sendoa baina moldagarria dena. Hau da, bi helburu lortu nahi dira: batetik, prozedurak normaliza-tzea herrialde bakoitzaren berariazko plangintzaren tradizioaren arabera eta, bestetik, Zuzentarauaren aplika-zioaren eraginkortasunari buruzko monitorizazio konparatiboa egiteko aukera ematea (Gonzalez et al., 2005).

IEEREN APLIKAZIO-EREMUA

2001/42/EE Zuzentaraua negoziatu zenean, garrantzi handia izan zuen ingurumen-ebaluazio estrategikoarenaplikazio-eremuaren gaiak, bereziki, politiken eta legeriaren arloan. Azkenean, Zuzentarautik ezabatu zirenatal horiek, eta Protokoloan ezarri ziren izaera ez-loteslearekin. Dena den, gaur egun politikak Zuzentarauarenaplikazio-eremutik kanpo dauden arren, kasu askotan ez da erraza politiken eta plan/programen arteko mugaezartzea. Hori da Zuzentarauak aplikazio-eremuaren arloan duen arazoetako bat (Dalal-Clayton eta Sadler,2004).

Nazioartean, Finlandiako, Danimarkako eta Norvegiako lege-zirriborroen, araudien eta Parlamentuaren bes-telako proposamen batzuen IEE egiteko prozesua ez da planak eta programak egiteko prozesuaren berdina.Herbeheretan ere antzeko ikuspegia erabili da. Halaber, Erresuma Batuak sistema bikoitza mantendu du, etaberaz, politikak planetatik eta programetatik bereizten ditu, bai Gobernuan bai tokiko erakundeetan.Esperientziak erakutsi du IEEk egindako bidea oso ezberdina dela herrialde batzuetan ala besteetan. Oro har,ingurumenean inpaktuak sortzeko aukera handia duten alorretan jarri da arreta (lurzoruaren okupazioa,lurralde-antolamendua, baliabideen erabilera eta azpiegiturak).


BATASUNEAN

15


16

GILTZARRI DIREN SUBJEKTUEN ARTEKO LANKIDETZA

Gehienen ustez, ingurumen-adituek plangintza-prozesuetan IEE inposatzeko egiten duten edozein saiakerakez du emaitza onik emango plangintzaren egileen babesik ez badu. Plangintza-egileen eta arduradun politiko-en iritziz IEEren metodologia ez bada plangintzaren prozesura egokitzen –gehiegi luzatzen duelako edo askozere konplexuago bihurtzen duelako–, oso zaila da subjektu horiek IEEren prozesua positiboki hartzea.

Hori dela eta, IEE modu eraginkorrean eta errealean aplikatzeko eta martxan jartzeko, arlo bien arteko lanki-detza behar da. Eta horretarako, ingurumenarekin duten jarrera aldatu behar dute plan eta programak egite-ko ardura dutenek zein arduradun politikoek. Halaber, ingurumen-ebaluazioaren arduradunek ondo ulertubehar dituzte plangintza-prozesu bakoitzaren dinamika, tresna eta protokoloak, IEEren helburuak behar beza-la integratzeko prozesu horietan.

Literaturan onartzen denez, plan eta programen formulazioan ingurumenaren arloko profesionalak aritzeakbalio erantsia eman die plan eta programa horiei. Hala, esperientzia horri esker, erabakiak hartzeko ardura-dunek ingurumenari buruzko informazio eta ezagutza gehiago izan dute. Eta horri esker, kasu askotan, ingu-rumen-iraunkortasunarekin bat ez zetozen atalak aldatu dira plan eta programetan.

PARTE-HARTZE PUBLIKOA

Elementu hauek funtsezkotzat jotzen dira herritarren babesa lortzeko eta arrakasta izateko: batetik, parte-hartze publikoa; bestetik, interesdunak informatzea eta inplikatzea; eta, azkenik, haien kezkak eta ekarpenakgehitzea plangintza-prozesuari. Parte-hartzea bultzatuz, erabakiak hartzeko prozesuaren zilegitasuna handi-tu nahi da, hau da, gardenagoa bihurtu nahi da, eta agintariek hartutako neurrietan herritarrek duten kon-fiantza handitu.

IEEri buruzko Zuzentarauak, Aarhus-eko Hitzarmenak (1998) eta 2003/35/EE Zuzentarauak –2005eko ekaine-tik aurrera indarrean– adierazten dute parte-hartze publikoa bultzatu behar dela ingurumenarekin loturaduten programa, plan eta proiektuetan. Hala, herritarren gehiengoak modu argian eta informatuan onarpenaematea lortu nahi da, proposamenen zilegitasuna frogatzeko eta handitzeko. IEEri dagokionez, parte-hartzepublikoak esan nahi du harremanetan egon behar dutela herritarrek eta Gobernuak edo prozesuko fase bakoi-tzaren ardura duen agentziak.

Herritarrek ingurumen-ebaluazioan parte hartzeko metodo asko ikertu badira ere, herritarren kezka eta inte-resak benetan jasotzeko metodologia edo tresnak oso gutxitan definitu dira (Gonzalez et al., 2005). Gainera,askotan, interes ekonomiko, sektorial edota korporatiboek lehentasuna izan dute, herritarrek kontsulta publi-koko prozesuetan azaldutako kezken gainetik. Oro har, uste da, Internet bidezko kontsultek baino denboragehiago eskatu arren eta neketsuagoa izan arren, parte-hartze proaktiborako metodologia bultzatzen bada(nahikoa baliabide dituzten eta behar adinako denbora eskaintzen zaien mahai-inguru eta entzunaldi publiko-ekin) errazagoa dela interesdunek parte hartzea, eta modu horretan, sinesgarritasun eta zilegitasun sozialhandiagoa lortzen duela prozesuak.

EZAGUTZA SORTZEA

Autore askok eta askok azpimarratzen dute beharrezkoa dela, planak/programak egiteko, arduradunak, plan-gintza-egileak, aholkulariak... trebatzea, IEE modu egokian garatzeko. Era berean, IEEren praktika bera fun-tsezkoa da planetan eta programetan lan egiten duten pertsonak ingurumenaren arloan kontzientziatzeko etahezteko. Hala, Europan nabari da ingurumen-ebaluazio estrategikoari buruzko informazioa eta prestakuntzajasotzeko eskaria handitu egin direla. Gaiari buruz gero eta gida eta eskuliburu gehiago egon arren, informa-zioaren eta prestakuntzaren eskariak eskaintza gainditzen duela uste da.


BATASUNEAN

17

INGURUMEN-EBALUAZIOESTRATEGIKORAKO JARDUNBIDEEGOKIEI BURUZKO KASUAK

Atal honetan, Europako Batasuneko hainbat herrialdetan ingurumen-ebaluazio estrategikoaren arloan eginda-ko jardunbide egokiei buruzko 12 kasu azalduko ditugu. Horren bidez, ezagutza sistematizatua eman nahi duguarlo horretan lan egiten dutenak irakaspen horietaz balia daitezen.

Kasu horiek aukeratzeko, lau irizpide hartu dira kontuan: lehenik eta behin, ingurumen-ebaluazioak2001/42/EE Zuzentarauarekin harreman zuzena izatea hartu da kontuan, errazago eskualdatzeko. Dena den,Zuzentaraua baino lehenagoko arauak aplikatuz garatutako ingurumen-ebaluazioak –baina Zuzentarauareneskakizunekin bat datozenak– dira batzuk.

Bigarrenik, kasuek gai sektorial askoren egoera erakustea (lurralde-antolamendua, tokiko plangintza, garraioa,energia, ura, hondakinak…) erabili da irizpide gisa. Hirugarrenik, kasuaren izaera berritzailea, ingurumen-alderdiak integratzeko eraginkortasuna eta, dagokion planaren azken emaitzan, ingurumenaren arloko eragi-na positiboa izatea hartu da kontuan. Eta bukatzeko, esperientzia horien irakaspenak Euskal AutonomiaErkidegoaren egoerarako eta beharretarako baliagarriak izatea hartu da kontuan.

Ondorengo koadro hauetan, ingurumen-ebaluazio estrategikorako jardunbide egokien kasuak eta sektoreaklotzen dira, eta aldi berean, 2001/42/EE Zuzentarauaren ikuspegitik kasu bakoitzak dituen ezaugarri bereziakazaltzen dira (planaren ingurumen-kalitatea hobetzea, parte hartzeko prozesuak, hierarkikoki goian dituztenplan eta estrategiekin lerrokatzea…).

INGURUMEN-EBALUAZIOESTRATEGIKORAKO JARDUNBIDE

EGOKIEI BURUZKO KASUAK

19

INGURUMEN-EBALUAZIO ESTRATEGIKORAKOJARDUNBIDE EGOKIEI BURUZKO KASUAK

AURKIBIDEA


20

Sektorea Zenb. Plana/programa

Garapenerako 1 Txekiar Errepublikako Garapenerako Plan Nazionala

Plan Nazionala

Lurralde- 2 Ipar Holandaren Hegoaldeko Espazio

antolamendua Garapenerako Plan Estrategikoa

3 North Somerset-eko Tokiko Planaren

Berrikuspena (Ingalaterra)

Tokiko/hiriko 4 Falkirk Konderriko Tokiko Plana (Eskozia)

5 Dublingo Portualdea Eraberritzeko

Plangintza Planaren Berrikuspena (Irlanda)

6 Legazpiko Arau Subsidiarioak

(Euskal Autonomia Erkidegoa)

Kostaldea 7 Kataluniako Kostaldearen Kudeaketa Integraturako

Kudeatzeko Plana Plan Estrategikoa

Garraioa 8 Helsinkiko Metropoli Areako Garraio Sistemari

buruzko Plana (Finlandia)

9 Haize-energiaren Sorkuntza Erresuma Batuko

Energia Itsas Plataforman

10 Aostako Haraneko Ura Babesteko Plana (Italia)

Ura 11 Ur Industriala eta Etxeko Kontsumoa Hornitzeko

Herbehereetako Plan Nazionala

Hondakinak 12 Hondakinen Kudeaketari buruzko Herbehereetako Plan

Nazionala (2002-2006)

INGURUMEN-EBALUAZIOESTRATEGIKORAKO JARDUNBIDE

EGOKIEI BURUZKO KASUAK

21

Jardunbide egokia Nora jo

Txekiar Errepublikako Garapenerako Plan Nazionala (1. zk.)

Planaren ingurumen-Ipar Holandaren Hegoaldeko Espazio Garapenerako

kalitatea hobetzeaPlan Estrategikoa (2. zk.)

Helsinkiko Metropoli Areako Garraio Sistemari buruzko

Plana (Finlandia) (8. zk.)

Haize-energiaren Sorkuntza Erres. Batuko Itsas Plataforman (9. zk.)Ebaluazioaren izaera Ur Industriala eta Etxeko Kontsumoa Hornitzeko Herbehereetako

estrategikoa Plan Nazionala (11. zk.)

Plangintza-taldeak Helsinkiko Metropoli Areako Garraio Sistemari buruzko

ingurumenaren gainean Plana (Finlandia) (8. zk.)

azaldutako ardura eta Haize-energiaren Sorkuntza Erresuma Batuko Itsas

bildutako informazioa Plataforman (9. zk.)

North Somerset-eko Tokiko Planaren Berrikuspena (Ingal.) (3. zk.)

Parte-hartzea eta Kataluniako Kostaldearen Kudeaketa Integraturako Plan

gardentasuna prozesuan Estrategikoa (7. zk.)

Ur Industriala eta Etxeko Kontsumoa Hornitzeko Herbeheretako

Plan Nazionala (11. zk.)

Plana hierarkikoki goian North Somerset-eko Tokiko Planaren Berrikuspena (Ingal.) (3. zk.)

dauden plan eta Falkirk Konderriko Tokiko Plana (Eskozia) (4. zk.)

estrategiekin lerrokatzea Dublingo Portualdea Eraberritzeko Planaren Berrikuspena

(Irlanda) (5. zk.)

Falkirk Konderriko Tokiko Plana (Eskozia) (4. zk.)

Ingurumena Ur Industriala eta Etxeko Kontsumoa Hornitzeko Herbehereetako

modu integralean Plan Nazionala (11. zk.)

hartzea kontuan Helsinkiko Metropoli Areako Garraio Sistemari buruzko Plana

(Finlandia) (8. zk.)

Hautabideak eta egoerak Aostako Haraneko Ura Babesteko Plana (Italia) (10. zk.)

identifikatzea Hondakinen Kudeaketari buruzko 2002ko Herbehereetako Plan

Nazionala (12. zk.)

Adierazleak Falkirk Konderriko Tokiko Plana (4. zk.)

Monitorizazioa Haize-energiaren Sorkuntza Erres. Batuko Itsas Plataforman (9. zk.)

Ondorio metakorrak, Haize-energiaren Sorkuntza Erresuma Batuko Itsas Plataforman

arreta-printzipioa (9. zk.)

PLANAREN IZENA

Txekiar ErrepublikakoGarapenerako Plan Nazionala1

LURRALDE-EREMUA

Txekiar Errepublika

1 National Development Plan of the Czech Republic.

AZPIMARRAGARRIA DA...

Plan Nazionalaren funtsezko alderdiei buruzko ingurumen-ebaluazio estrategikoa egin da: egoeraren azter-keta, helburuak/estrategiak/lehentasunak, programa eragileen orientazioa, monitorizazioa, finantza-espa-rrua. Ebaluazio guztiz estrategikoa egin da, Garapenerako Plan Nazionalaren helburuen definizioa bera ereberriz egitea proposatu baita. Planaren helburuak eta lehentasunak identifikatzeko erabilitako elementumetodologikoak ere –AMIA azterketa– ebaluatu dira.

IEEri buruzko adituen taldeak Plana idatzi duen taldearekin adostu du Planaren bertsio guztiak ebaluatukodirela. Horri esker, Planaren ingurumen-hobekuntza etengabea izan dadin bultzatu da.

Txekiar Errepublika Erdialdeko Europan dago, eta Europako Batasuneko kidea da. 80.000 km2-ko hedadura du,eta 10 milioi biztanle bizi dira 14 barrutitan banatuta. Urak lurraldearen % 2ko azalera okupatzen du. Moldava,Ohre eta Elba dira ibairik garrantzitsuenak.

Txekiar Errepublikako ekonomia asko hobetu da azken urte hauetan. Sektore nagusia manufaktura-industriada (barne produktu gordinaren % 40 inguru sortzen du), ondoren, zerbitzuen sektorea (% 35), eraikuntzaeta energia-sektorea (BPGren % 10 sortzen du bakoitzak). Turismoaren sektorea ere gorantz egiten ari da.

Txekiar Errepublikak 1.248 natur gune babestu ditu, baita baliabide natural garrantzitsuak eta baso handiakere (lurraldearen % 34). Baso horiek lehengaia ematen diote Txekian garrantzi handia duen zuraren indus-triari. Nekazaritza jarduera egonkorra da, eta lurraldearen % 41 lan daiteke. Meategi garrantzitsuenen arteanaipatu beharrekoak dira ikatz-meategiak (herrialdearen energia-iturri nagusia) eta uranio-biltegiak.

Txekiar Errepublikako Garapenerako Plan Nazionala plangintza orokorrerako dokumentua da. Planakherrialdearen garapen-esparrua definitzen du, EBko Egitura Funtsak aplikatzeko. 2000-2006 denboraldira-ko egin da. Planean azterketa sozioekonomiko orokorra egiten da, eta lehentasunezko esku-hartze arloakzehazten dira. Horrez gain, sektoreei buruzko sei dokumentu ditu, eskualdeei buruzko zortzi eta planarensegimendua egiteko adierazleak jasotzen dituzten eranskinak. Plan Nazionalaren ingurumen-ebaluazioestrategikoa Europako Batzordearen jarraibideen arabera egin da. Europako Batzordeak interes berezia duEgitura Funtsek ingurumenean sor ditzaketen ondorioak ezagutzeko.

PLANAREN DESKRIBAPENA

PLANAREN XEDE DEN EREMUAREN DESKRIBAPENA

1. KASUA. TXEKIAR ERREPUBLIKAKO GARAPENERAKO PLAN NAZIONALA

23


24

2 Programen Ingurumen-inpaktuaren Ebaluazioari eta garapen-alderdiei buruzko 244/1992 artikulua.3 Kontseiluaren (EE) 1260/1999 Arauaren 42.2 (b) artikulua eta Garapen Programen Ingurumen Ebaluazioari buruzko Eskuliburua.4 Txekiar Errepublikako Ingurumen Ministerioak argitaratutako gida metodologikoa.

INGURUMEN-EBALUAZIO ESTRATEGIKOAREN PROZESUA

Ingurumen-ebaluazio estrategikoa egiteko, bi lege-eskakizun konbinatzen dituen prozedura erabili da:

Txekiar Errepublikako Gobernuak energiaren, garraioaren, nekazaritzaren, hondakinen eta turismoarenarloan onartutako garapen-programek sortzen duten ingurumen-inpaktuaren ebaluazioa erregulatzen duenaraudia2.EBko Egitura Funtsen aplikazioarekin lotutako ingurumen-ebaluazioari buruzko eskakizunak3.

Planaren ingurumen-ebaluazio estrategikoa egiteko, Eskualde-garapenaren kontzeptuen ingurumen-ebaluazio-rako metodologia gida4 erabili da.

Zazpi adituk osatutako taldeak zuzendu zuen Planaren ingurumen-ebaluazioa, 2002ko apirilaren eta azaroa-ren artean. IEEz arduratzen zen taldeak Plana idatzi zuen taldearekin adostu zuen Planaren bertsio guztiakebaluatuko zirela, hala, ingurumen-alderdiak etengabe hobetzeko.

IEEren taldeak ekarpenak egin zizkion plangintza-taldeari, hark Planaren azken zirriborroa departamentuar-teko kontsultetara bidali baino lehen. Hala, plangintza-taldeak IEEren ekarpen garrantzitsuak gaineratu ziz-kion planari hainbat arlotan: garraioa, turismoa, nekazaritza eta hezkuntza eta Txekiar Errepublikako inguru-menaren egoeraren azterketa orokorra, besteak beste.

Batez ere, Estatuko administrazioei, tokiko gobernuei, GKEei, erakunde akademikoei eta enpresa-arloko erakun-deei zuzendu zitzaien prozesu parte-hartzailea. Ahalik eta prozesurik gardenena egiteko asmoz, IEEren taldeakPlanaren zirriborroa argitaratu zuen. Informazioa herritarrei jakinarazteko, nazio eta eskualde mailako komuni-kabideak eta Internet erabili ziren. Interes-taldeak eta Planaren eragin zuzena jasotzen zuten taldeak (ingurume-naren arloko GKEak, Estatuko administrazio garrantzitsuak, tokiko gobernuak…) modu proaktiboan informatudira, alegia, zuzenean parte hartzeko eskatu zitzaien. Halaber, ingurumen-ebaluazioa berrikusteko garaian,eskualdeko hiru foro egin ziren.

IEEren taldeak aldizka behin-behineko ondorioak aurkeztu zituen Plan Nazionalari buruzko mintegietan. Lanakegiteko erabili ziren txostenak, behin-behineko ondorioak eta behin-betikoak eskuratu bezain laster ezarri zirenweb gunean.

PROZESU PARTE-HARTZAILEA

LANTALDEA

PROZESUAREN ESPARRUA ETA ESKEMA OROKORRA


25

Txekiar Errepublikako Garapenerako Plan Nazionalaren (aurrerantzean GPN-TE) ingurumen-ebaluazio estra-tegikoa ebazpen bidez –102/2002 zk.– hasi zen. Eskualde Garapenerako Ministerioaren eta IngurumenMinisterioaren arteko akordioa formalizatu zuen ebazpen horrek. Plan Nazionalaren zuzendariarekin koordi-natuta eta ingurumen- eta ekonomia-egoeraren azterketan oinarrituta, IEEren taldeak ingurumen-helburuhauek ezarri zituen Planari gaineratzeko:

Berotegi-efektua eragiten duten gasen emisioak murriztea.Atmosferara isuritako poluitzaileak murriztea.Uretara eta lurrera egindako isurketak murriztea.Poluitutako lurzoru- eta ur-eremuak murriztea.Energia-iturri ez-berriztagarrien erabilera murriztea. Hondakinen ekoizpena murriztea.Faunaren, floraren eta habitaten dibertsitatea babestea.Ekosistemen ezaugarriak eta funtzionamendua babestea eta hobetzea.Paisaiak babestea eta hobetzea.Biztanleguneak babestea eta hobetzea.Pertsonek ingurumenarekin arduraz joka dezaten bultzatzea.

IEEk argi eta garbi lotzen ditu, batetik, erreferentziazko ingurumen-helburuak eta, bestetik, EuropakoBatasuneko eta Txekiar Errepublikako ingurumen-politika garrantzitsuenak. Planaren ingurumen-helburueta-ko batekin lotutako politikak eta araudia ageri dira 1.1. koadroan.

FASEAK ETA EDUKIAK


26

1.1. KOADROA: PLAN NAZIONALAREN INGURUMEN-HELBURUEN ETA EB-KO INGURUMEN-LEGERIA ETA -POLITIKA GARRANTZITSUENEN ARTEKO ERLAZIOA

GPN-TEren EBko politika eta Txekiar Errepublikakoingurumen-helburua legeria aipagarriak politika eta legeria aipagarriak

Klima-aldaketa eragiten Kyotoko Protokoloa (klima- Airea babesteari buruzko duten emisioak murriztea aldaketarako Europako programa) 86/2002 Legea

CO2-aren eta beste BEG Gobernuaren 480/1999 (berotegi-efektua eragiten duten Ebazpena, munduko klima gasak) batzuen emisioak babesteko Txekiarmonitorizatzeko mekanismoei Errepublikaren estrategiari buruzko 93/389/EEC Erabakia buruzkoaEnergia-produktuen zergak ordaintzeari buruzko Zuzentarau-proposamenaEmisioen merkataritzari buruzko Zuzentaraua97/11/EE–IngurumenInpaktuaren Ebaluazioa

Ondoren, IEEk definitutako ingurumen-helburuen eta herrialdearen Garapenerako Plan Nazionalean identifi-katutako lehentasunezko arloen arteko erlazioa aztertuko dugu. Hauek dira lehentasunezko arloak:

Industrien eta hirugarren sektorearen lehiakortasuna hobetzea.Garraio-azpiegiturak garatzea.Giza baliabideak garatzea.Ingurumena babestea sustatzea eta bizi-kalitatea hobetzea.Landa-ingurunea eta funtzio anitzeko nekazaritza garatzea.Turismoa sustatzea.

Planaren ingurumen-ebaluazio estrategikoak arlo hauek lantzen ditu:

Egungo egoeraren diagnostikoa.Helburuak/estrategiak/lehentasunak.Monitorizazioaren eta kudeaketaren programa.

Egungo egoerari buruzko azterketan, berriz, arlo hauek aztertzen dira:

Eskualde-garapena.Ingurumena.Nekazaritza eta landa-garapena.Egoera soziala.Garapen ekonomiko eta sozialaren azterketa.Azterketa makroekonomikoa.Ezaugarri orokorrak.

Ingurumen-ebaluazio estrategikoaz arduratzen zen taldeak egoki iritzitako ekarpenak egin zizkien zazpi arlohorietan. Kasu batzuetan, beste azterketa batzuk egitea proposatu zen (nekazaritzaren ingurumen-ezauga-rrien azterketa, garraio-sistemaren azterketa ingurumenaren ikuspegitik…). Plan Nazionalak «ahuleziak,mehatxuak, indarrak eta aukerak» (AMIA) metodologia erabili zuen helburuak, estrategiak eta lehentasunakdefinitzeko. Planaren IEE sakonak AMIA azterketaren ondorioak ere ebaluatu zituen, baita helburu, estrategiaeta lehentasunak ere. Arlo horietako bakoitzean IEEk hobekuntzak proposatu zituen, Planaren ingurumen-kalitatea handitzeko.

Bestalde, lehentasunezko jarduera-eremuetarako programak egin zituen Plan Nazionalak:

Tokiko enpresa-jarduerak garatzea.Eskualdeetako garraioa eta komunikazioaren teknologiak garatzea.Tokiko giza baliabideak garatzea.Udaletako eta eskualdeetako ingurumena hobetzea.Landa-eremuak suspertzea.Udaletako eta eskualdeetako turismoa garatzea.Izaera ekintzailea garatzea eta ekoizpen-sektorearen lehiakortasuna hobetzea.Industria-ekoizpena berregituratzea,etab.

Programa horiek sistematikoki ebaluatu ziren, definitutako hamaika ingurumen-helburuen arabera.Programen IEE matrizeen bidez egin zen. Eskala hau erabili zen ebaluazioa egiteko: oso negatiboa izan daite-ke (-2), negatiboa izan daiteke (-1), ez dago inpaktua eragiteko aukerarik (0), inpaktu positiboa izan dezake(+1), oso inpaktu positiboa izan dezake (+2), ezin da ebaluaziorik egin zalantzak daudelako (?). Hurrengo 1.2.koadroan, lehentasunezko arlo bati buruzko balioespen-matrizearen adibidea erakutsiko dugu.

1.2. KOADROA: PLAN NAZIONALAREN 2. LEHENTASUNAREN EBALUAZIOA, INGURUMENABABESTEKO PLANAK EZARRITAKO HELBURUEN ARABERA

2. lehentasuna: Eskualdeetako garraioa eta komunikazioaren teknologiak garatzea

INGURUMENA BABESTEKO PLAN NAZIONALAREN HELBURUAK EBALUAZIOA

Berotegi-efektua eragiten duten gasen emisioak murriztea -1Atmosferara isuritako poluitzaileak murriztea -2Uretara eta lurrera egindako isurketak murriztea 0Poluitutako lurzoru- eta ur-eremuak murriztea -1Energia-iturri ez-berriztagarrien erabilera murriztea -1Hondakinak murriztea -1Fauna, flora eta habitaten dibertsitatea babestea -1Ekosistemen ezaugarriak eta funtzionamendua babestea eta hobetzea -1Paisaiaren ezaugarriak eta funtzionamendua babestea eta hobetzea -1Biztanleguneak babestea eta hobetzea +1Pertsonek ingurumenarekin arduraz joka dezaten bultzatzea 0


27


28

Monitorizazioa ingurumen-adierazleen multzo baten bidez artikulatu zen. Adierazle horiek identifikatzeko,ingurumenaren egoerari buruzko azterketaren emaitzak erabili ziren oinarri gisa. Horietako hamaika inguru-men-helburu bakoitzeko, IEEren taldeak berariazko adierazle batzuk (batetik bostera bitarte) proposatu zituen,horien bidez Plana ingurumenaren ikuspegitik monitorizatzeko. Bestalde, IEEren taldeak proposatu zuen adie-razleen multzoa zehatzago gara zedila Plan Nazionalaren hurrengo dokumentu espezifikoetan.

1.3. KOADROA: ERABILITAKO ADIERAZLE-MULTZOAREN LABURPENA

Klima-aldaketa eragiten duten emisioak murriztea

Emisioak, CO2 tonatan adierazita

Atmosferara isuritako poluitzaileak murriztea

NOx-en emisioakKonposatu organiko lurrunkorren emisioak

Metal astunen emisioakPoluitzaile organiko iraunkorren emisioak

Ingurumen-ebaluazio estrategikorik egin izan ez balitz, ingurumenari buruzko alderdiak askoz ere gutxiagointegratuko ziren Planean. Hala, Planaren arlo garrantzitsu batzuei –garraioarekin, turismoarekin, nekaza-ritzarekin eta hezkuntzarekin lotutakoei, adibidez– aldaketa asko egin behar izan zaizkie IEEren taldeakegindako ekarpenetara egokitzeko.

Plan Nazionalaren funtsezko alderdiei buruzko ingurumen-ebaluazio estrategikoa egin da: egoeraren azter-keta, helburuak/estrategiak/lehentasunak eta programa eragileen orientazioa. Ebaluazio guztiz estrategikoaegin da, Garapenerako Plan Nazionalaren helburuen definizioa bera ere berriz egitea proposatu baita.Planaren helburuak eta lehentasunak identifikatzeko erabilitako elementu metodologikoak ere –AMIA azter-keta– ebaluatu dira.

Txekiar Errepublikako Garapenerako Plan Nazionala ebazpen bidez jarri zen martxan ofizialki. EskualdeGarapenerako Ministerioaren eta Ingurumen Ministerioaren arteko akordioa formalizatu zuen ebazpenhorrek. Planaz arduratzen zen departamentuak lehen zirriborroa egindakoan formalizatu zen akordioa.Dudarik gabe, oso egokia da GPN-TEren mailako garrantzia duen plan bat martxan jartzeko plana garatukoduten ministerioaren eta nazio mailako ingurumen-agintaritzaren arteko lankidetza formalarekin hastea.

IEEri buruzko adituen taldeak Plana idatzi zuen taldearekin adostu zuen Planaren bertsio guztiak ebalua-tuko zirela. Horri esker, Planaren ingurumen-hobekuntza etengabea bultzatu da.

Ingurumen-ebaluaziorako prozesuaren bidez, Planaren gardentasuna bultzatu da.

EMAITZA POSITIBOAK


29

Planaren ingurumen-ebaluazioa:http://www.rec.org/REC/Programs/EnvironmentalAssessment/pdf/Czech_SEAofNDPEng.pdf

The Regional Environmental Center for Central and Eastern Europe:http://www.rec.org

WEB GUNEAK

1 1North-Holland South Strategy Plan.

PLANAREN IZENA

Ipar Holandaren HegoaldekoEspazio Garapenerako PlanEstrategikoa1

LURRALDE-EREMUA

Herbehereak


Espazio-garapenerako hautabideak landu dira uraren kudeaketarako, azpiegituren garapenerako eta etxebi-zitza berriak egiteko aukeretan oinarrituta, eta ingurunean inpaktu txikiagoak eragiten dituzten hautabi-deak sortu dira.

Hirigintza-garapenerako hautabideari ingurumenaren arloko muga argiak ezarri zaizkio.

Ingurumen Inpaktua Ebaluatzeko Batzorde Nazional Independenteak eta Eskualdeko Gobernuak berakIEEren azterketa kritikoa egin dute.

Holanda bi probintziak osatzen dute. Ipar Holandako hiriburua Amsterdam da, eta probintziaren erdialdeandago. Planaren xede den eremuan bi milioi bizilagun bizi dira. 2020rako 180.000 pertsonako hazkundea espe-ro da, eta horren ondorioz, 100.000-150.000 etxebizitza berri egin beharko dira.

Garapen ekonomiko handiena duen eremua da Herbeheretan, eta beraz, aurre egin behar die hainbat arazori:etxebizitza berriak, industria-garapenerako lurzorua eta zirkulazio-pilaketaren arazo gero eta handiagoak.

Ipar Holanda probintziaren hegoaldeko espazio-garapenerako esparrua ezartzen du Planak. Eremu hori eragileekonomiko gisa mantentzea eta indartzea da Planaren helburu nagusia, eta, aldi berean, ura eskuratzeko etakudeatzeko eskaria asetzea eta hiri-ingurune osasuntsua ziurtatzea.



2. KASUA. IPAR HOLANDAREN HEGOALDEKO ESPAZIO GARAPENERAKO

PLAN ESTRATEGIKOA

31


32


Plana bera eta haren ingurumen-ebaluazio estrategikoa IEEri buruzko 2001/42/EE Europako Zuzentarauaindarrean jarri aurrekoak dira. Planaren zirriborroa eta IEE 2002ko apirilean argitaratu ziren. Garai hartanindarrean zegoen Herbehereetako legeriaren arabera, ez zen nahitaezkoa Planaren ingurumen-ebaluazioestrategikoa egitea. Hala eta guztiz ere, ebaluazioa egitea erabaki zen, lege-eskakizunak betez. Pauso hauekeman ziren:

«Hasierako oharra» argitaratzea, izaera estrategikoko ingurumen-ebaluazioa egiteko asmoa adieraztenduena.Parte-hartze publikoa.Ingurumen- eta natura-agentziek eta Batzorde Nazional Independenteak –ingurumen-ebaluazio estrategi-koaren arduraduna– aholkua ematea.Plana eta ingurumen-ebaluazioa egitea.Ingurumen-ebaluazio estrategikoa eta Plana argitaratzea.Eskualdeko Gobernuak onartzea.

Parte-hartze publikoko lehenengo etapan Planaren eta IEEren edukiak definitu ziren. Etapa horretan, edonorkzuen ekarpenak egiteko edo iritziak emateko eskubidea. Halaber, herritarrei informazioa emateko saioak etaparte hartzeko foroak antolatu ziren. Lehenengo zirriborroa argitaratu ondoren, herritarrek parte hartzekobeste saio batzuk egin ziren, IEEren eta Planaren kalitatea aztertzeko. Berriz ere, edozein hiritarrek, GKEk,gobernu-agintarik… ekarpenak egin zitzakeen idatziz edo iritzia eman zezakeen parte hartzeko foroetan.

Prozesu parte-hartzailea amaitu ondoren, Eskualdeko Gobernuak adierazi zuen Planak interes gutxi sortuzuela eta ekarpen gutxi egin zirela parte hartzeko diseinatutako faseetan. Hori dela eta, etorkizunean, antze-ko planen ingurumen-ebaluazioak egitean, kontsulta publikoa soilik GKE nagusiei egitea erabaki zen.

Planak aldagai ekonomikoa, soziokulturala eta ingurumen-aldagaia integratzen zituenez, ingurumen-ebalua-zio estrategikoak ere izaera integrala izan behar zuela erabaki zen, eta beraz, ingurumen-aldagaiaz gain, bestealdagai batzuk gaineratu ziren.

Hala, bost hautabide edo «garapen-eredu» definitu ziren. Ura kudeatzeko2, azpiegiturak garatzeko eta etxebi-zitza berrien kokalekuak aurkitzeko aukeren konbinazio baten emaitza da eredu horietako bakoitza. Hauek dirahirigintza-garapenaren eredurako bost hautabideak:

FASEAK ETA EDUKIAK



2 Hasieran, bi eszenatoki garatu ziren: lehenengoaren arabera, uraren mailaren eta kantitatearen kudeaketa aktiboaren bidez (ponpaketa,drainatzea...), uraren kalitatea hobetzea eta uholdeen arriskua murriztea ziurtatzen da. Bigarrenaren arabera, berriz, ikuspegi ekologiko-tik kudeatzen da ura (uholdeak gertatzeko arriskua dagoen lekuetan ez eraikiz, drainatzea beharrezkoa den lekuetan nekazaritza-jardue-rarik ez eginez eta espazio nahikoa zabalak gordez uholdea gertatutakoan ur-kantitate handiak biltzeko). Ebaluazioan ondorioztatzen dabigarren eszenatokia eraginkorragoa dela lehenengoa baino. Beraz, hautabide guztiak egoera horretan oinarritzen dira.

1. ereduaren bidez, lehendik zeuden hiri-inguruetan ahalik eta etxebizitza berri gehiena ezarri nahi zen,espazioa ahalik eta modurik eraginkorrenean erabiliz.2. ereduaren bidez, eremu berriak garapenak kokatzeko ziren, eta etxebizitza berriak kokaleku-kopuru muga-tuan kontzentratzen ziren. Dentsitate handiko eta txikiko garapenak konbinatzen ziren.3. ereduak kokaleku berri gehiago proposatzen zituen. Lurzoruaren okupazioa murrizteko, dentsitate han-diko eraikuntza sustatu zen.4. ereduaren bidez, sakabanatze handiagoa sustatzen zen: dentsitate txikiko garapen txiki asko (jabeek gus-tukoen zuten hautabidea).5. eredua aipatutako lau eredu horien konbinazioa zen. Administrazioak eredu hori bultzatu zuen.

Hautabide horiek ebaluatzeko orduan, kontuan hartu ziren, bereziki, eskualdeko lurralde-politikek aurrez lehe-netsitako lau alor. Hauek dira funtsezko lau alor horiek:

Ura: kalitatea eta uholdeen aurkako babesa.Bizi-kalitatea: hiri-, natura- eta paisaia-kalitatea.Irisgarritasuna: zirkulazioa eta garraioa.Garapen ekonomikoa.

Alor horietako bakoitzean adierazle-kopuru mugatu bat identifikatu eta garatu zen, ereduen edo hautabideenebaluazioa egin ahal izateko. Ingurumen Inpaktua Ebaluatzeko Batzorde Nazional Independenteak aholkatuta,berariazko adierazle batzuk gehitu ziren hautabideen moldagarritasuna ebaluatzeko. Hautabide bat moldaga-rritzat jotzen zen etorkizunean aurreikusi gabeko aldaketetara moldatzeko malgutasuna bazuen.

Garapen-ereduak/hautabideak ebaluatzeko adierazleak erabili ziren. Adituen talde batek egin zuen ebaluazioa,alderdi bakoitza kuantitatiboki edo kualitatiboki puntuatuz.


PLAN ESTRATEGIKOA

33


34

2.1. KOADROA: HAUTABIDEAK BALIOZTATZEKO ERABILITAKO INGURUMEN-ADIERAZLEAK

Uraren kalitatea eta hornidura

Ura Segurtasuna ibaien ur-goraldietanUr-goraldiak arintzeko eremuen kopuruaUholdeetan babesteko beharrezkoak diren eremuetako jarduerak

Ondorioak gune babestuetan: uraren kudeaketarekin lotutakoak, naturari eragindakoak, azalera galtzea eta eragozpenak sortzea

Natura Ondorioak gune babestuetatik kanpo (aurreko arlo berak)Habitatak zatikatzea: uraren kudeaketagatik, mugikortasuna hazteagatik eta lurzorua okupatzeagatik

Landa-lurren erabileraPaisaia eta Paisaiari eragindako ondorioakarkeologia Paisaiaren «identitate-ezaugarriei» eragindako ondorioak (urarekin,

hirigintza-garapenekin... zerikusia duten neurriak)Eremu edo eraikin historikoei eragindako ondorioak

Eskariari eragindako ondorioak

Zirkulazioa Garraio publikoaren erabilera

eta garraioa Garraio integraturako neurrien erabileraBigarren mailako garraio-sareari eragindako ondorioakBide-segurtasunaZirkulazio-pilaketak

Hiri-ingurunea Hiri-ingurunearen barietateaSegregazioa (talde sozialak integratzea)

Bizi-kalitaiea Eragozpenak (zarata eta usainak)

hiri-ingurunea SegurtasunaAtsedenlekuak

Lan-ingurune berrien kalitatea eta barietateaNazioarteko langileen bizi-kalitatea

Ekonomia Portu garrantzitsuenen garapenaLangabeziaNekazaritza-lurren erabileraNekazaritza iraunkorrerako aukerak sortzea

Malgutasuna:Aurreikusi gabeko egoeretara egokitzeko aukera (garapen demografikoa, ohitura-aldaketak,

Moldagarri- garapen ekonomikoa gelditzea)tasuna Planaren epealdia amaitu ondoren hazteko aukera

Kalteberatasuna:Finantza-arriskuakLortu nahi den hazkundea kontrola daitekeen gradua/muga


PLAN ESTRATEGIKOA

35

Proposatutako hirigintza-garapenerako egokiak ziren azpiegiturak ere agertzen ziren eredu edo hautabide bakoi-tzean. Proiektuen ingurumen-inpaktuaren ebaluazioari buruzko Herbehereetako legeriaren arabera, «ingurumena-ren aldetik egokiena zen hautabidea» identifikatu behar zen. Azaltzen ari garen Planaren IEEren arabera, 1. ereduazen ingurumen-hautabiderik egokiena. Eredu horrek jaso zuen ingurumen-balioespenik onena, puntuaziorik han-diena baitzuen eragozpenen (usainak eta zarata), paisaiaren eta ekologiaren arloan. Baina, ebaluazioa integralazenez, ingurumenenari eragindako ondorioez gain, eredu bakoitzak arlo hauetan zuen eragina ere aztertu zen:

Etxebizitza-eskaria asetzea.Garapen ekonomikoa.Hiri- eta bizi-kalitatea.Lehendik paisaiak zuen identitatea indartzea edo berria sortzea.Biodibertsitatea babestea.Garapen berriak lanpostuetatik hurbil egotea.Aurreikusi gabeko etorkizuneko aldaketetara moldatzeko gaitasuna.

Azkenean, 5. eredua hautatu zen. Eredu horrek sortzen dituen ingurumen-inpaktuak garapen berriak landa-eremuetan kokatzetik gertatzen dira gehienbat. Beraz, ingurumen-inpaktua murrizteko, hirigintza-garapenakingurumena gutxiago kaltetuko zen lekuetan kokatzea erabaki zen. Eskualdeko Gobernuak hainbat baldintzajarri zituen aurretiaz:

Urak har dezakeen azalera nahikoa ziurtatzea, babes naturaleko eremua izan dadin ibaiek gainezka egitendutenean.Naturaren eta paisaiaren balioak errespetatzea.Ura kudeatzeko neurriak eta sistema naturalen babesa konbinatzea.Etorkizuneko etxeen eskaria ingurumen-eskakizunetara egokitzea.

IEEn, zalantzak identifikatu eta aztertu ziren. Hauek dira ebaluazio-prozesuan identifikatutako zalantzanagusiak:

Ereduek abstrakzio-maila handia zutenez, eredu horietan deskribatutako inpaktuek ere abstrakzio-mailahandia zuten. Beraz, hartu beharreko neurriak Planean zehazten ziren heinean, inpaktuak ere ahalik etamodurik xehatuenean zehaztea eskatu zen.Ez zekiten neurriak noiz hartuko ziren.Ura kudeatzeko neurrien ondorioz lurraldean eta ingurunean sor zitezkeen inpaktuen eragina ezagutzeko,garapen berrien kokapen zehatza jakin beharra zegoen, baina IEE egiteko garaian ez zuten kokapen horrenberri.

Bestalde, Planaren ingurumen-ebaluazio estrategikoak adierazten zuen zer alderdi jaso behar ziren monitori-zazio- eta ebaluazio-planean:

Ebaluazioan bertan aurreikusitako ondorioek sor zitzaketen inpaktuak egiaztatzea.Detektatutako zalantzak ebaluatzea.Kanpo-garapenak monitorizatzea (hazkunde demografikoak, mugikortasuna, azpiegiturak).Erabakiak hartzeko orduan garrantzitsuak diren alderdiak edo alorrak monitorizatzea.Monitorizazio-programa lurralde-antolamenduaren, naturaren, mugikortasunaren, uraren eta ingurumenarenarloan dauden segimendu-programekin koordinatzea.


36

Espazio-garapenerako hautabideak landu dira uraren kudeaketarako, azpiegituren garapenerako eta etxebi-zitza berriak egiteko aukeretan oinarrituta, eta ingurunean inpaktu txikiagoak eragiten dituzten hautabi-deak sortu dira.

Ingurumen-adierazleak erabili dira balioztatzeko tresna gisa. Adierazleak lehentasunezko arlo guztietarakodefinitu dira (ura, natura, paisaia, zirkulazioa eta garraioa, hiri-ingurunea, bizi-kalitatea, ekonomia).Moldagarritasun-irizpidea erabili da aurreikusi gabeko aldaketatarako.

Adituen batzorde independenteak balioztatu ditu hautabideak.

Eraikuntza-garapenak sistema hidrologikoaren beharretara egokitu dira: urpean gera daitezkeen ibai-ere-muetan ez eraikitzea erabaki da, eta hala, ibarbasoak desager daitezen galarazi da…

Hirigintza-garapenerako hautabideari ingurumenaren arloko muga argiak ezarri zaizkio.

Ingurumen-inpaktua ebaluatzeko Batzorde Nazional Independenteak eta Eskualdeko Gobernuak IEEri buruz egindako azterketa

IIEren Batzorde Nazional Independenteak egindako kritiketako baten arabera, lurralde-garapenerakoegindako bost ereduen azpian dagoen arrazoiketa ez da behar bezain argia. Bestalde, Batzordearen

ustez, ura kudeatzeko neurriak espazio-eskari zehatzen arabera hartu beharko ziratekeen. Izan ere, urakudeatzeko neurrien espazio-eskakizunak oso garrantzitsuak izan daitezke, eragin handia izan baiteza-

kete Planak guztira sor ditzakeen ingurumen-inpaktuetan.

Bestalde, Eskualdeko Gobernuak adierazi du ingurumen-ebaluazio estrategikoaren denbora-plangintza ez dela egokia izan. Hasierako asmoa zen Espazio Garapenerako Plan Estrategikoa

eta hari zegokion IEE, ondoren espazio-plan xehatuago bat egiteko abiapuntua izatea. Baina, IEE egiteko denbora asko behar izan zenez, ingurumen-ebaluazio estrategikoak espazio-planaren eremua

hartu zuen, eta IEEk bere funtzioa galdu zuen, neurri batean. Azkenik, Eskualdeko Gobernuak ondorioztatu du, batetik, ebaluazioak lehenago hasi beharko zukeela eta, bestetik, kuantitatiboki

ebaluatutako alderdi asko kualitatiboki ebaluatu beharko ziratekeela, denbora gehiago aurrezteko.

EMAITZA POSITIBOAK


PLAN ESTRATEGIKOA

37

Planaren ingurumen-ebaluazioari buruzko dokumentazioa, Ministry of the Environment Government of Japanerakundeak argitaratua:http://assess.eic.or.jp/houkokusho/sea0306/0306_en.pdf

Netherlands Commission for EIA:http://www.eia.nl/eia/

WEB GUNEAK

1 Legeria ingelesaren arabera, tokiko agintariek garatu behar dituzte Tokiko Planak (Local Plan) eta Garapenerako Plan Bateratuak (UnitaryDevelopment Plan). Plangintza-mota horien bidez, garapen-ereduak definitzen dira, eta Tokiko Planen kokapen zehatzak identifikatzendira. Konderri mailan, berriz, Egitura Planak (Structure Plan) egiten dira, eta horrez gain, hainbat ildoren bidez, eremu zabalagoko irizpi-de orokorrak koordinatzen dira. Ingelesen ikusmoldearen arabera, planek ez dituzte definitzen auzitegiek berrets ditzaketen arau juridiko-ak, baizik eta, planen bidez, Administrazioak ahalik ondoena aplikatu behar dituen politika publikoak definitzen dira.

2 North Somerset Replacement Local Plan.

PLANAREN IZENA

North Somerset-eko1

Tokiko Planaren2 Berrikuspena

LURRALDE-EREMUA

Erresuma Batua - Ingalaterra


Hiri-inguruneen birmoldaketa lehenetsi da, natur guneen artifizializazioa sustatu beharrean. Planarenbidez, hiri-gaitasunari buruzko azterketa sakona egitea bultzatzen da, modu zehatzean identifikatzeko etakuantifikatzeko urbanizatuta dagoen lurzoruan etxebizitzak eraikitzeko aukera.

Planak kanpotik duen koherentziak goiko plangintza-mailetan identifikatutako eta definitutako helburu etairizpideak barneratzen ditu. Planaren jarduera-ildoen ebaluazioa egiteko, Erresuma Batuko GarapenIraunkorreko Estrategian identifikatutako funtsezko irizpideak erabili dira.

Plangintza-taldeak komunitatearen parte-hartze eraginkorra lortu nahi izan du, herritarrei kontsulta formalsoil bat egitearekin konformatu gabe. Jarrera proaktiboa sustatu da parte-hartzea errazteko.

Planak North Somerset-eko administrazio-eremua –37.213 hektareako azalera– hartzen du bere baitan.Konderriak 192.362 biztanle ditu, eta 80.000 etxebizitza. Mota hauetako etxebizitzak daude: % 34,7 familiabakarreko etxeak dira; % 30,8 bi familiako etxeak; % 15,2 elkarri atxikitako etxeak; % 18,2 apartamentuaketa % 1,1 karabanak (geldirik daudenak eta mugikorrak).

Konderrian lehentasuna duen sektoreetako bat garraioa da. Hala, garraio-estrategia definitu da. Estrategiahorrek tokiko zerbitzuen irisgarritasuna hobetzeko beharra jasotzen du, eta hori oso lotuta dago tokiko plan-gintzarekin.

North Somerset-eko Tokiko Planaren Berrikuspenak konderriko Egitura Planean ezarritako politikak etaegindako proposamen orokorrak garatzen ditu 2011. urtera arte. Hau da, garapenerako proposamenak zehaz-ten ditu (horien artean, natura babesteko, ingurune fisikoa hobetzeko eta garraioa kudeatzeko jarduerak),betiere lurzoruaren erabileren arloan. Planean ez dira jasotzen mineralak erauzteari eta hondakinen kude-aketari buruzko jarduerak, biek plan independenteak baitituzte. Planaren berrikuspena hierarkikoki goiandituen beste bi planetan oinarritzen da: batetik, Hegoalde-Mendebalde eremurako Eskualde PlangintzarenIldoak eta, bestetik, Egitura Plana. Bi plan horiek Tokiko Plana berrikusteko esparrua ezartzen dute. Aurrez,bi planen iraunkortasunari buruzko ebaluazioa egin zen.



3. KASUA. NORTH SOMERSET-EKOTOKIKO PLANAREN BERRIKUSPENA

39


40


IEEri buruzko 2001/42/EE Zuzentaraua onartu zenerako, North Somerset-eko Tokiko Planaren Berrikuspenamartxan jarria eta oso aurreratua zegoen. Konderriko Plangintza Departamentuak Planaren berrikuspenarenIEE egiteko aukera aintzat hartu zuen. Zuzentarauak plana egiten hasten den unetik beretik IEEa egitea eska-tzen duenez, ebaluazio hori formalki ez aplikatzea erabaki zen, eta horren ordez, iraunkortasunari buruzkoebaluazioa egitea. Ebaluazio horrek 2001/42/EE Zuzentarauaren helburu nagusia betetzen zuen: plana pres-tatzeko eta egiteko garaian ingurumenari buruzko alderdiak integra daitezen bultzatzea, ingurumenari babeshandia emateko.

Hasiera-hasieratik prozesu parte-hartzaileak garrantzi handia hartu zuen Tokiko Planaren berrikuspenarengarapenean. Plangintza-taldeak komunitatearen parte-hartze eraginkorra lortzeko asmoa azaldu zuen, herri-tarrei kontsulta formal soil bat egitearekin konformatu gabe. Horretarako, jarrera proaktiboa sustatu beharzen, parte-hartzea errazteko. Halaber, oso garrantzitsutzat jotzen zen Planaren prozesu parte-hartzaileakazken emaitzan benetako eragina izatea, alegia, parte-hartze hori ez izatea emaitza praktiko nabaririk gabekokontsulta hutsa. Prozesu parte-hartzaileak onura hauek ematea espero zen:

Tokiko ezagutzak, esperientziak eta baliabideek Planari balio handiagoa emango ziela uste zen.Positibotzat jotzen zen, plangintza-prozesuaren hasierako etapetan, gerora sor zitezkeen interes-gatazkakidentifikatzea eta konpontzea.Plangintza-prozesua burutzeko denbora gutxiago beharko zela uste zen.Herritarren parte-hartze aktiboa egokitzat jotzen zen Plana herrialde guztian onartutako iraunkortasun-irizpideekin bat etorriko zela ziurtatzeko.

Tresna hauek erabili ziren prozesu parte-hartzailerako:

Postaz jakinaraztea.Erakusketa iraunkor ofizialak.Herritarren foroak.Foroak interesdunekin.Bertako bizilagunei North Somerset News egunkaria bidaltzea postaz.Enpresa eta saltokientzako argitalpenetan artikuluak idaztea.Parrokiako orrietan informazioa ematea.Planaren zirriborroaren kopiak banatzea liburutegietan eta udal-barrutietako ikastetxeetan.Udalaren web gunean Tokiko Planaren berrikuspenari buruzko atal berezi bat ezartzea (leku interaktiboa,Planarekin lotutako dokumentu guztiak deskargatzeko eta posta elektronikoz ekarpenak egiteko).



Herri-kontsultak dinamizatzeko hainbat galdera egin ziren, eta erantzun idatzi asko jaso ziren. Hauek dira gal-dera horietako batzuk:

Nola ziurta daiteke Tokiko Planaren bidez ekonomia hobetuko duen garapena, ibilgailu pribatua erabiltzekobeharra murriztuko duena, natur baliabideen erabilera arduratsuan oinarrituko dena eta ingurumena modueraginkorrean babestea sustatuko duena?Hiri-garapenak lantokietara garraio publikoan joateko aukera egokia emango duten lekuetan kokatu behar di-rela proposatzen da. Garapen berriak kokatzeko erabil daitezkeen lekuek betetzen dituzte baldintza horiek? Lurzoruak okupatzeko lehendik artifizializatuta dauden lurzoruak berrerabiltzea bultzatu du Batzordeak, be-tiere lurzoru horiek erabiltzeko moduan badaude eta egokiak badira. Badago ezaugarri horiek dituen koka-lekurik, eta beraz, gaur egun gara daitekeenik?Dentsitate handiagoko eta ondo diseinatutako hirigintza-garapenek lurzoru berriak okupatzeko beharra mu-rriztuko lukete. Garraio publikoarekin lotura ona duten edo garraio publikoaren sarea hobe ditzaketen lekue-tako dentsitatea haztea eskatu beharko litzateke?

Tokiko Planaren berrikuspena hierarkikoki goian dituen beste plan batzuen garapena da, eta plan horien pro-posamen orokorrak zehaztea da haren helburua. Ingalaterrako sistemaren arabera, iraunkortasunari buruzkoebaluazioa egin behar da ingurumenari, ekonomiari eta gizarteari buruzko planaren ezaugarriak aztertzeko.Hala, hierarkikoki Tokiko Planaren goian dauden plan horien iraunkortasun-ebaluazioa egin zen. Planak besteplan eta estrategia batzuekiko duen koherentzia aztertzen du ebaluazio horrek. Plangintzaren testuinguruadokumentu hauen arabera aztertzen da:

Plangintzarako Irizpide Nazionalak.Lurzoru Poluituak Ikuskatzeko Estrategia.Segurtasunerako Estrategia.Eskualdeko Plangintza Irizpideak.Egitura Plana.Tokiko Agenda 21.Tokiko Ingurumen Agentziaren planak.Eskualdeko Estrategia Ekonomikoa.

Tokiko Planaren berrikuspenaren bidez, North Somerset leku iraunkorragoa eta erakargarriagoa izatea lortunahi da. Jarduteko proposamenen eta ildoen iraunkortasuna ziurtatzeko, gaur egungo eta etorkizuneko belau-naldien beharrak aitortzen ditu, eta horretarako, ingurumenari eragindako inpaktuak murriztu behar direladio. Tokiko Planean definitutako ingurumen-helburuak lotuta daude indar eragile nagusiekin. Ingurumenarenegoerari buruzko azterketan presioak eta inpaktuak identifikatu ondoren jarri ziren martxan indar eragilehoriek. Hauek dira Planaren helburuetako batzuk:

Lurzoru berriak okupatu beharrean, lurzoru artifizializatua erabiltzea.Hazkundea hirietan kontzentratzea.Eraikuntza-dentsitate altuagoak sustatzea, bereziki, autoa ez den garraiobideekin iristeko egokiak diren le-kuetan.

FASEAK ETA EDUKIAK


41


42

Baliabideak eta azpiegiturak ahalik eta modurik onenean erabiltzea: gutxiegi erabiltzen diren lekuak moduintentsiboagoan erabiltzea eta lurzoruak deskontaminatzeko beharrezko prozesuak egitea.Lurzoruaren erabilera mistoa duten hiriak diseinatzea: lekualdaketak egiteko beharrak murriztea –bereziki,autoz– eta oinez edo bizikletan iristeko aukera ematea.Azpiegiturak eta garraio publikoaren zerbitzuak hobetzea.Bizitokitarako lurzoruak lantokietatik hurbil eta azpiegituretara iristeko egokiak diren lekuetan kokatzea.Hiri-garapenerako proposamenak garraio publiko bidez –eta ez autoz soilik– komunika daitezen eta azpie-gituretatik eta zerbitzuetatik hurbil egon daitezen ziurtatzea.Urpean gera daitezkeen ibai-eremuak babestea eta garapen berriak leku horietan ez kokatzea. Berotegi-efektua eragiten duten gasak murrizten laguntzea, poluzio akustikoa murriztea eta airearen kali-tatea hobetzea.Garapen-proposamenen bidez, ingurumena babestuko dela eta ura, energia eta baliabideak modu eraginko-rrean erabiliko direla ziurtatzea.

Hiri-hedapenak lekua kentzen die nekazaritzarako eta abeltzaintzarako lurrei, eta espazioak eta natur baliabi-deak murrizten ditu. Lurzoru urbanizatua berrerabiltzearen eta sakabanaketa mugatzearen bidez lurzoruarenkontsumoa aurreztea funtsezko irizpidea da hiri-plangintza bat iraunkorra izateko. Berez, Ingalaterrako lurral-de- eta hiri-plangintzarako estrategia zuzentzen duten dokumentuek erabat barneratuta daukate irizpide hori.Hala, Hiri Gaitasunaren Azterketa sakona egin da hiri-garapenak izan ditzakeen kokapenak definitzeko.

3.1. irudia:North Somerset-eko

Hiri GaitasunarenAzterketa

Azterketa horren bidez, zehatz-mehatz adierazi nahi da zenbat etxebizitza egin daitezkeen North Somerset-eko hiri-eremuan. Halaber, azterketaren helburua da etxebizitzak lekurik egokienean kokatuko direla eta oru-beak behar den unean eskuragarri egongo direla ziurtatzea. Lehendik urbanizatuta dauden lurzoruetan iden-tifikatu dira leku erabilgarriak. Horretarako, alor hauek aztertu dira:

1. Lehendik garatutako orube eta eraikinak.2. Lehen garatu gabeko lurzoru hutsa.3. Gaur egungo erabilerak birmoldatzea.4. Gutxiegi erabiltzen diren aparkalekuak garatzea.5. Merkataritza-eraikinak aldatzea.6. Merkataritza-lokalak etxebizitza gisa erabiltzea.7. Etxebizitzak bereiztea.8. Gaur egungo bizitoki-guneetan areagotzea.9. Etxebizitza hutsak.

Azterketak guztira 9.500 unitate identifikatzen ditu 2000-2011 denboraldirako. Horietatik % 40 lehendik gara-tutako edo hutsik geratutako leku, eraikin edo orubeetan kokatu dira. % 39, berriz, lehendik garatu gabekolurzoru hutsean kokatu dira. Azkenik, % 12 gaur egungo erabileren birmoldaketari dagokio.

Planak lehen mailako bost helburu ditu, eta helburu horiek 40 helburu zehatzago –bigarren mailako helbu-ruak– dituzte. Halaber, 76 jarduera-lerro planifikatu dira helburu horiek lortzeko. Planaren ebaluazioarenbarruan, 76 jarduera-lerro horiek ere ebaluatu dira. Matrizeen sistema baten bidez egin da ebaluazioa, hauda, jarduera-lerroak eta Ingalaterrako Garapen Iraunkorreko Estrategian3 identifikatutako lau iraunkortasun-irizpideak gurutzatu dira:

Baliabide naturalak zentzuz erabiltzea.Ingurumena babestea.Pertsona bakoitzaren beharrak aitortuko dituen garapen soziala.Ekonomiaren eta lanpostuen hazkundea maila altu eta egonkorretan mantentzea.

Bestalde, epigrafe hauetan banatutako jarduera-lerroei egin zaie ingurumen-ebaluazioa:

Garapenerako printzipio orokorrak.Ingurumena eta kultur ondarea.Landa-garapena (Eraztun Berdea barne dela).Ekonomia.Etxebizitza.Garraioa.Tokiko merkataritza eta hiriguneak suspertzea.Kultur azpiegiturak eta komunitate-zerbitzuak.


43

3 A better quality of life, a strategy for sustainable development in the UK (1999).


44

Jarduera bakoitza ebaluatu eta azalpen labur bat ematen da lehenengo zirriborroan eta bigarrenean. TokikoPlanaren lehenengo zirriborroaren iraunkortasun-ebaluazioan jasotako oharrak bigarren zirriborroari gaine-ratu zaizkio. Baztertutako jarduerak marratuta ageri dira, eta gaineratutako paragrafoak azpimarratuta. Moduhorretan, argi ikusten dira aurreko egoera eta ondorengoa. Hori oso garrantzitsua da epe luzerako planetan.Aztertzen ari garen planak, adibidez, zazpi urte behar izan zituen.

Bestalde, monitorizazio-jarduerak definitu dira Planaren proposamen edo jarduera-lerro bakoitzeko.Proposamen bakoitzaren helburu, bitarteko eta helmugak ere definitu dira. Planaren zati horri ere zuzenke-tak egin zaizkio.

Tokiko Planaren berrikuspenaren ebaluazioan, lehenik eta behin, azpimarratu behar da herritarrek partehartzeko prozesuari eman zaion garrantzia plana eta ingurumen-ebaluazioa egiteko prozesuan. Irizpide pro-aktiboak bultzatu dira. Gainera, prozesu parte-hartzaileak Planaren edukietan zuzenean eragin behar duelaadierazi da, eta ez duela azaleko kontsulta-prozesu soila izan behar. Hainbeste komunikazio-tresna erabiliizanak erakusten du herritarren parte-hartzeari garrantzi handia eman zaiola.

Bigarrenik, Planak kanpotik duen koherentzia azpimarratu da. Alegia, Planak goiko plangintza-mailetan iden-tifikatutako eta definitutako helburu eta irizpideak barneratzen ditu. Hala, Planaren berrikuspenean identi-fikatutako 76 jarduera-ildoen ebaluazioa egiteko, Erresuma Batuko Garapen Iraunkorreko Estrategian identi-fikatutako funtsezko irizpideak erabili dira.

Hirugarrenik, Planaren bidez, hiri-gaitasunari buruzko azterketa sakona egitea bultzatzen da, modu zeha-tzean identifikatzeko eta kuantifikatzeko lurzoru urbanizatuan etxebizitza berriak eraikitzeko aukera. Hala,natur guneak artifizializatu beharrean hiri-inguruneak birmoldatzeko estatu mailako plangintza-printzipioaaplikatu da.

EMAITZA POSITIBOAK

North Somerset-eko Tokiko Planari buruzko web gunea:http://www.n-somerset.gov.uk/living/planning/policy/replacelocalplan/default1.asp

North Somerset-eko (Ingalaterra) Tokiko Planaren iraunkortasun-ebaluazioa:http://www.n-somerset.gov.uk/living/planning/policy/replacelocalplan/second+deposit+draft/index.asp

Strategic Environmental Assessment Infomation Service:http://www.sea-info.net/

WEB GUNEAK


45

1 Falkirk Council Local Plan.

PLANAREN IZENA

Falkirk Konderriko Tokiko Plana1

LURRALDE-EREMUA

Erresuma Batua - Eskozia


Tokiko Planaren ingurumen-helburuak zehazteko garaian oinarri gisa erabilitako ingurumen-irizpideeningurumen-sendotasuna eta izaera integrala.

Ingurumen-irizpideen multzo koherentearen izaera sistematikoari eta diseinuari esker, ingurumen-ebalua-zio estrategikoak eskatzen duen adinako ingurumen-sendotasuna ematea Planari.

Ingurumenaren egoerari buruzko ingurumen-adierazleak abiapuntu gisa erabiltzea, batetik, Planaren ingu-rumen-helburuak definitzeko eta, bestetik, Planaren segimendua eta monitorizazioa egiteko.

Falkirk konderria Eskoziaren erdialdean dago. 300 km2-ko azalera du gutxi gorabehera, eta 145.000 biztanle.Herri txiki eta ertainak ditu konderriak, eta horietatik garrantzitsuena Falkirk da (36.000 biztanle). Falkirkkonderria oso ondo komunikatuta dago (errepideak, trenbideak eta itsaso bidezko garraiobideak). Bestalde,tradizio luzea du industria-jardueran, batik bat ikatza erauzteko industrian. Garai batean, industria horrekfuntsezko garrantzia izan zuen Eskoziaren industrializazioan. Industria tradizionalak desagertu ondoren,ingurumen-pasibo handia geratu da lurzoru poluitu moduan. Azken hamarkadetan, lan handia egin da lurzo-ru horiek berreskuratzeko. Gaur egun, industriak garrantzia izaten jarraitzen badu ere –bereziki sektore kimi-koa eta petrokimikoa2 –, ekonomia asko dibertsifikatu da, eta zerbitzuen sektoreak gero eta garrantzi handia-goa du.

Falkirk Konderriko Tokiko Planak lurraldearen plangintza xehatua egiteko arauzko esparrua ezartzen du.Bestalde, konderriko Egitura Planeko politikak eta proposamen orokorrak tokiko esparrura ekartzen ditu3. Eta,horrez gain, Eskoziako Plangintzarako Gida Nazionalean definitutako helburu eta betekizunak, PlangintzarakoIldo Nazionalak eta Eskualde Txostenak betetzen ditu. Falkirk Konderriko Tokiko Planak printzipioak ezarri etaproposamen zehatzak egiten ditu etorkizuneko garapenak zuzentzeko eta konderriko lurzorua erabiltzeko.Beraz, esparru hauek hartzen ditu bere baitan:

Lurzoruaren banaketa, garapen-moten arabera.Hiri-ondarea eta ondare kulturala eta naturala babestea.Ingurune fisikoa hobetzea.Garraio-sistema integrala.Hiri- eta landa-eremua eraberritzea.



2 Falkirk konderrian dago Eskoziako instalazio petrokimiko handiena.3 Ikus 1. oin-oharra, North Somerset-eko Tokiko Planaren Berrikuspenari buruz.

4. KASUA. FALKIRK KONDERRIKO TOKIKO PLANA

47


48


Prozesua hasteko, lehenik eta behin, ingurumen-ebaluazio estrategikoa hastea erabaki da. Ondoren, inguru-menari eta ingurumenaren joerei buruzko informazioa bildu da, informazio-iturriak eguneratuz, Egitura Planaberrikusiz…

Hala, kontsulta horietan oinarrituta, planaren esparrua eta gaur egungo inpaktu garrantzitsuak definitu dira.Egitura Planaren Ingurumen Txostenetik hartutako ingurumen-irizpideak eta helburuak berrikusteari esker,jarduera-lerroen ebaluazioa ingurumen-irizpide horien arabera egin ahal izan da. Aldez aurretiko Ingurumen-txostena argitaratu eta ingurumen-ebaluazioaren zirriborroari aldaketak egin ondoren, azken txostena etaplana egin dira. Azkenik, Plana argitaratu da, ingurumenari buruzko alderdiak integratuta.

Konderriko Plangintza Departamentuko funtzionario-talde batek egin du ingurumen-ebaluazioa. Lehenengoebaluazioa ingurumen-teknikariak zuzendu du (teknikari horrek ez du Plana egiteko lanean parte hartzen).Ondoren, konderriko ingurumen-adituen talde batek eta Plana idazteko ardura zuten funtzionarioek berriku-si eta eztabaidatu dute ebaluazioa.

Esan bezala, ingurumen-txostenak jaso beharreko informazioak esparru oso zabala hartu arren eta xehetasun-maila handia eskatu arren, asmo handiko kontsulta-prozesua egin da, eta parte-hartze nabarmena izan du4.

Planarekin lotutako plan, programa eta estrategiak identifikatzea. Falkirk Konderriko Tokiko Planean hierar-kikoki gorago dauden planak aztertzen dira, baita Tokiko Planarekin zerikusia duten gaiak aztertzen dituztenplan eta estrategiak ere (Falkirk Konderriko Egitura Plana, Tokiko Garraio Estrategia, Plan Korporatiboa,Falkirk Iraunkorra, Biodibertsitatearen aldeko Tokiko Plana, Eskozia Erdialdeko Baso Estrategia...). Plan horiekguztiak aztertuz, Tokiko Planaren esparruan eta mailan aplikatu beharreko irizpide eta helburuak atera dira.

Hala, Tokiko Planaren helburu nagusiak –lehenengo mailako helburuak– Egitura Planean (hierarkikoki goiandagoen plana) definitutako funtsezko gaiekin lotuta daude. Hauek dira helburuak: ingurumen-kalitatea, komu-nitate iraunkorrak, oparotasun ekonomikoa eta garraio iraunkorra. Tokiko Planaren lehen mailako helburuakbigarren mailako 19 helburutan banatzen dira.

FASEAK ETA EDUKIAK


LANTALDEA


4 Hainbat erakunderen eta 391 pertsonaren erantzuna jaso da. Halaber, 15 lan- eta komunitate-foro egin dira, eta 291 bizilagun interesatudira. Falkirk konderriko Tokiko Plana: kontsultari buruzko ezaugarriak dokumentuan laburtzen dira kontsulten emaitzak.


49

Bestalde, Egitura Planeko Ingurumen Txostenaren hainbat ingurumen-irizpide hartzen ditu Tokiko Planak.Hala, ingurumen-irizpide horiek Tokiko Planaren ebaluazio-prozesu guztiaren tresna nagusia bihurtu dira.Izan ere, irizpide horiek oinarritzat hartuta aztertu da konderriko ingurumenaren egoera, eta beraz, irizpidehorien bidez identifikatu dira konderriko ingurumen-arazo nagusiak. Eta, aldi berean, identifikatutako arazohorietatik Tokiko Planaren ingurumen-helburuak zehaztu dira, baita helburu horietako bakoitzaren helmugakuantitatiboak eta segimendua egiteko adierazle egokiak ere.

Hauek dira Tokiko Planaren ingurumen-helburuak:

Garraioaren energia-eraginkortasuna.Hiri-ingurunea: energia-eraginkortasuna eta energia berriztagarriak.Biodibertsitatea: habitatak, espezieak, leku babestuak, basoak.Airearen kalitatea.Uraren kalitatea / urpetzeko arriskua.Lurzoruaren eta lurraldearen kalitatea.Natur baliabideak: mineralak kontserbatzea eta hondakinak minimizatzea.Hiri-paisaia, Eraztun Berdea, espazio irekiak.Biztanleguneen kalitatea eta bizigarritasuna.Kultur ondarea.

Ingurumenaren egoera definitzeko jasotako informazioaren bidez, konderriaren azterketa eta diagnostikoaegin ahal izan dira. Hala, Plana gauzatzeak eragin ditzakeen ezaugarrien ingurumen-egoera zein den ikusi da.Ingurumenaren egoera karakterizatzeko, besteak beste, informazio-iturri hauek erabili dira:

Falkirk-eko Iraunkortasun Adierazleei buruzko Txostena5.Egitura Planari buruzko Txostena6.

Eta, aldi berean, identifikatutako arazo horietatik Tokiko Planaren ingurumen-helburuak zehaztu dira, baitahelburu horietako bakoitzaren helmuga kuantitatiboak eta segimendua egiteko adierazle egokiak ere. Planagauzatzeak eragingo dien ingurumen-arloak –Planaren helburuak arlo horietan garatuko dira– hartu dira kon-tuan. Ingurumen-arlo bakoitzeko taula bat bete da. Taulak informazio hau biltzen du:

Datu garrantzitsuak.Falkirk-eko iraunkortasun-adierazleak.Beste dokumentu batzuetako funtsezko erreferentziak.Informazioaren hutsuneak eta mugak.Egitura Planaren jarduera-lerroekin lotutako erreferentzia gurutzatuak.

5 EAEko Ingurumen Adierazleei buruzko Txostenaren analogoa.6 Hainbat mailatako informazioari buruzko bilduma. 2001ean argitaratu zen, egitura-planaren ingurumen-ebaluazioarekin lotuta.


50

4.1. KOADROA: GARRAIOAREN ENERGIA-ERAGINKORTASUNARI BURUZ JASOTAKO INFORMAZIOA

Eremua ondo mugatuta dago, eta Eskoziako autopista nagusiari (A80/M80, M876, M9 iparraldera, mendebaldera eta ekialdera) eta trenbide-sare nazionalari lotuta dago (bost geltoki nagusi Edinburgo/Glasgow eta Edinburgo/Dunblane lineekin lotuta).Autobus-zerbitzua nahiko zabala da, eta komunitate gehienei ematen die zerbitzua modu erregularrean.

Datu Konderriko biztanleen % 66,8k ibilgailu pribatuan egiten ditu joan-etorriak, % 25ek oinez garrantzitsuak eta % 7k autobusean. Trena gutxi erabiltzen da (joan-etorrien % 1,2), baina hazkundea

nabaritu da, estazioetatik gertu dauden aparkalekuetako eskaria hazi baita.Errepideetako zirkulazioaren fluxua bikoiztu egin zen 1980 eta 1997 artean. Eskoziako batezbestekoa gainditzen du ratio horrek.Bizikletentzako bide gutxi daude, errepide berrietan bizikletentzako bideak egiten diren arren.

Falkirk-eko Zirkulazio-pilaketen maila errepide jakin batzuetan, zirkulazio-bolumena funtsezko kokalekuetan,

iraunkortasun- iraunkortasunetik urrun dauden joerak edo mugimenduak.

adierazleak Bizikletentzako trazaduraren murrizketa/hazkundea, Udalak garraiobide iraunkorragoen alde egin duen ahalegina ikusteko.

Dokumentuetako Egitura Planari buruzko Txostenaren 10. kapitulua.

funtsezko Tokiko Garraio Estrategia 2000-2004.

erreferentziak Errepideko Zirkulazioa Murrizteko Plana.Etxebizitza-sektorea, 1998 / Eguneroko joan-etorriei buruzko inkesta.

Informazioaren 1998an egindako eguneroko joan-etorrien menpekotasunari buruzko azterketa ez da hutsuneak berriro egin. Beraz, ez dago informaziorik azken joerei buruz.eta mugak

Tokiko Planaren Egitura Plana: Garraioa 1-7.eta Egitura Tokiko Plana:Planaren Environmental Quality (EQ) 1 (3), EQ 4 (2), EQ 29

jarduera-lerroei Sustainable Communities (SC) 5(2), SC 12(4), SC 12(4), SC 13(3)eta atalei buruzko Sustainable Transport (ST)1-5.

erreferentziak

Ingurumenaren egoera aztertu ondoren, aztertutako eremuko funtsezko ingurumen-arazoak zehaztu dira. Etahorrela, Tokiko Planaren ingurumen-helburuak identifikatu eta definitu dira.

Planaren jarduerek garraioaren flu-xuak/emisioak handitzen dituzte?Jarduerek garraio publikoa, bizikletaeta oinez ibiltzea sustatzen dituzte?

Jarduerek kontuan hartzen duteenergia-eraginkortasuna?

Garraio-fluxuen hazkundea egon-kortzea, eta 2001eko mailara iristea(Eskoziako Garapen IraunkorrerakoAdierazleak)

10 urteko epean energia-eraginkor-tasuna % 10 handitzea (etxeetakoenergia-kontserbazioari buruzkokonderriko txostena)

4.2. KOADROA: GARRAIOAREN ENERGIA-ERAGINKORTASUNAREKIN LOTUTAKO ALDERDIAK ETA INGURUMEN-ARAZOAK

Funtsezko alderdiak eta ingurumen-arazoak Politika nagusiak

Zirkulazioaren hazkundea eta ibilgailu pribatuarekiko menpekotasuna dira funtsezko ingurumen-arazoak.Ez lehengo politikek ez eta gaur egungoek ez dute lortu ibilgailu pribatuaren erabilera murriztea. Auto-jabeen ratioa nahiko baxua denez, etorkizunean haztea espero da. Errentaren maila hobetzearekin lotzen da hori.

Garraioaren Ibilgailu pribatuaren erabilera hazteak autobus-zerbitzuen Sustainable energia- bideragarritasuna zailtzen du, batez ere, landa-eremuan. Transport

eraginkortasuna Konderriak tren-azpiegitura ugari ditu, baina geltokietara iristeko (ST) 1-5.arazoa dago, ez baitago nahikoa aparkaleku.Bizikletentzako eta oinezkoentzako sarea eskasa da, eta, horren ondorioz, ez dira garraiobide erakargarriak.Zirkulazio-pilaketen maila txikia da, eta gainera, aparkaleku asko eta merkeak daude. Horren ondorioz, zaila da banaketa modala aldatzeko pausoak ematea.

Ingurumen-helburuak identifikatzea da IEE prozesuaren funtsezko eskakizunetako bat. Kasu honetan, inguru-men-irizpideak hartu dira erreferentzia gisa helburu horiek adierazteko. Irizpide bakoitzeko helburuak eta«gako-galderak» definitu dira, eta ondoren, Planaren jarduerak ebaluatzeko erabiliko dira.

4.3. KOADROA: INGURUMEN-HELBURUAK, GAKO-GALDERAK ETA HELMUGAK INGURUMEN-ALORRETARAKO

Ingurumen-helburuak Gakogalderak Helburuak

GARRAIOAREN ENERGIA-ERAGINKORTASUNA

Beharrezkoak ez diren joan-etorriak murrizteaIbilgailu motordun pribatuetan egiten diren joan-etorrienkopurua murrizteaGarraio publikoa handitzeaOinez eta bizikletan ibiltzea sustatzeaGarraioak eragindako emisioak murriztea

HIRI-INGURUNEA: ENERGIA-ERAGINKORTASUNA / ENERGIA BERRIZTAGARRIAK

Eraikinetako bero-galerak murrizteaGarapenetan/eraikuntza-prozesuetan erabilitako energia murriztea


51


52

Jarduerek kontuan hartzen duteenergia-eraginkortasuna?Jardueren ondorioz inguruko energia-eskaera murriztu ala handitu egiten da?Jardueren ondorioz industria-emisioak murriztu ala handitu egiten dira?Planak energia berriztagarriak sustatzen ditu eta energia berriztagarrien bidez energia sortzeko potentziala babesten du?

Jardueren ondorioz biodibertsitateamantendu/handitu ala murriztu egiten da?Jarduerek erraztu ala zaildu egitendute gune babestuekin lotutako hel-buruak lortzea eta ekintzak egitea?

Jarduera-lerroek airearen kalitateamantendu, hobetu ala okertu egitendute?

Jarduerek uren kalitatea mantentzen, hobetzen edo okertzenlaguntzen dute?Jarduerek kalte egiten diete gainazaleko eta lurpeko uren mailei?Jarduerek urpetzeko arriskua handitzen dute edo arriskua dagoenlekuetan daude kokatuta?

10 urteko epean energia-eraginkor-tasuna % 10 handitzea (etxeetakoenergia-kontserbazioari buruzkokonderriko txostena)

1985eko Ingurumen Legeak airearen kalitateari buruzko estrategia nazional bat egitekobetebeharra ezartzen du, tokikoagintariek airearen kalitatea kontrolatzeko eta etorkizuneko joerak aztertzeko. Falkirk konderriak 2000n argitaratu zuenberrikuspena. Berrikuspen horretan, Grangemouth-eko gunepetrokimikoaren inguruko airearenkalitatea kudeatzeko alor bataurreikusten da, gune horreknazio-mailako helburuetan ezarritako SO2 emisioak gainditzen baitzituen

Urari buruzko EuropakoBatasuneko Esparru Zuzentarauaezartzea


HIRI-INGURUNEA: ENERGIA-ERAGINKORTASUNA / ENERGIA BERRIZTAGARRIAK

Eraikinetako bero-galerak murrizteaGarapenetan/eraikuntza-prozesuetan erabilitako energia murrizteaZiklo bateratua eta energia potentziala gehiago erabiltzeaEnergia-gastua/industria-emisioak murrizteaEnergia berriztagarrien industriasustatzea (biomasa, marea-energia, haize-energia, eguzki-energia)Eguzki-energiaren iturriak handitzea

BIODIBERTSITATEA

Lehentasunezko espezieak eta habitatak babesteaBabes bereziko inguruneak babesteaBiodibertsitatea handitzea

AIREAREN KALITATEA

Poluzioaren mailak murriztea (CO2, SO2, NO2, O3, Pb, NH3… )

URAREN KALITATEA / URPETZEKO ARRISKUA

Poluzioa saihestea, murrizteaKontsumorako uraren kalitatea hobetzea/ mantentzeaLurpeko ur-baliabideak eta ibaien maila kontserbatzeaUrpetzeko arriskua murriztea


53


LURZORUAREN ETA LURRALDEAREN KALITATEA

Poluzioa murrizteaNekazaritza-lurrak babesteaLurzoruaren atxikitze-gaitasuna zaintzea

NATUR BALIABIDEAK: MINERALAK KONTSERBATZEA ETA HONDAKINAK MURRIZTEA

Baliabide fosilen eta mineralen kontsumoa murrizteaMaterialak gehiago berrerabiltzea/murrizteaBaliabide mineralak kontserbatzeaHondakinen ekoizpena egonkortzea edo murriztea

PAISAIA

Paisaiaren kalitate orokorra hobetzea eta tokiko berezitasunak bultzatzeaLanda-eremuak eta espazio libreak babestea/mantentzeaIzendatutako eremuak babestea/mantentzeaEspazio libreen kalitatea/banaketa eta irisgarritasuna handitzeaIrisgarritasun-aukerak bultzatzea

BIZTANLEGUNEEN KALITATEA ETA BIZIGARRITASUNA

Hiri-paisaiaren kalitatea hobetzeaEraikuntzen diseinua ziurtatzea/mantentzeaKomunitatearen segurtasuna mantendu edo hobetzen dela ziurtatzeaPoluzio atmosferikoa murriztea

KULTUR ONDAREA

Babes-eremuak eta eraikin katalogatuak babesteaInteres arkeologikoko lekuak babestea

Jardueren bidez lurzorua –degradatuaedo ez-degradatua– babesten da alalurzoru asko kontsumitzen da?Jardueren bidez nekazaritza-lurrakbabesten dira?Jarduerek lurzoru poluituen azaleramurrizten dute?

Jardueren ondorioz handitu alamurriztu egiten dira erauzketa-ratioak?Jardueren ondorioz murriztu ala egonkortu egiten da hondakinenekoizpena?Jardueren ondorioz gehiago berrerabiltzen edo birziklatzen da?

Jardueren bidez paisaiaren ezaugarriak hobetzen dira?Jarduerek eremu babestuei eragitendiete?Eraztun Berdea / espazio libreakmurrizten dira?Jarduerek kalte egiten diete espaziolibreen kalitateari/ezaugarriei?

Jardueren bidez hiri-paisaiaren kalitatea hobetzen da?Jardueren bidez eraikuntzen kalitateahobetzen da?Jardueren bidez tokiko ezaugarriakmantentzen edo hobetzen dira?Jardueren bidez segurtasuna edosegurtasun-sentipena hobetzen da?

Jardueren ondorioz kultur ondareahanditu edo txikitu egiten da?

Hondakinei buruzko PlanNazionala. % 36 birziklatzeko etakonpostatzeko helburua2006rako. Hondakindegiraeramandako hondakin-kopurua% 96tik % 64ra murriztea

Espazio irekien kalitatea eta kantitatea ikuskatzea

Kultur ondareaB

izi- kalitateaPaisaiaM

ineralakLurraldea eta lurzoruaU

raren k alit a t eaA ir e ar e n kalitateaB

i odibe r ts it a teaEnergia H

iri-inguruneaEnergia Garraioa

29. z

k. L

anda

-in

guru

neen

ir

isga

rrita

suna

1. zk

. Ing

urum

en-k

alita

tea

Printzipio guztiak barneratzen badiraingurumena asko hobetuko dela iragartzen da. Horretarako,«Inplementaziorako gida» behar delauste da.Printzipio batzuen artean gatazkak sor daitezke (paisaia versus energiaberriztagarriak).Irizpide batzuk aplikatzea zailaizango da.Ondare naturala aipatzen da, baina ez da zehazten biodibertsitatea eztababes-eremuak ere.

Jarduera-lerroaren bidez, errepide-sareak zaindu, zabaldu etasustatu nahi dira. Ondorio positiboakditu garraioaren energia-eraginkortasunean eta, beraz, airearen eta paisaiaren kalitatean etabizi-kalitatean ere bai.

Oso positiboa

Positiboa


54

7 Jarduera-lerro hauek definitzen ditu, besteak beste: «Eraztun Berdea babestea eta sustatzea», «garraiobide iraunkorrak sustatzea (eskola-garraioa kudeatzea)» eta «energien erabileraren diseinua hobetzea».

8 Bi fitxa-mota daude: batetik, eremu guztian eragina duten jarduerei buruzkoak eta, bestetik, geografia-unitate jakinei edo herriguneeiburuzkoak. Fitxa horiek informazio gehigarria jasotzen dute: jarduera-lerro orokorren deskribapen laburra, kontuan hartutako aukerak etahautabideak, gomendioak eta iruzkinak, arrakastarako eta ondorioak leuntzeko funtsezko alderdiak.

Ingurumen-helburuak aukeratu ondoren, Planaren ingurumen-ebaluazioa egin da. Ingurumen-ebaluazioa bizatitan banatu da: batetik, konderri guztian eragina duten jarduera-lerroen7 IEE egin da. Bestetik, konderrikozortzi herriguneetako bakoitzean aurreikusitako jarduera guztiak ebaluatu dira.

Plan guztiaren ebaluazioa modu sistematiko eta koherentean egin da. Tokiko Planaren lehen mailako lau hel-buruak bigarren mailako 19 helburutan banatzen dira. Ondoren, helburu horiek lortzeko, 95 jarduera-lerroidentifikatu eta zehaztu dira konderri guztirako. Horrez gain, jarduera jakin batzuk identifikatu eta zehaztudira konderriko zortzi herriguneetan sustatzeko. Beraz, 95 jarduera-lerro horietako bakoitza eta herriguneeta-rako proposatutako jarduera bakoitza ebaluatzen du IEEk.

Metodologiaren aldetik, Planak definitutako jarduera-lerroak eta ingurumen-irizpideak gurutzatzen dituztenmatrizeak erabili dira. Ingurumenaren arloko adituek balioztatu dute jarduera-lerro bakoitza. Inpaktua hone-la puntuatzen da: positiboa (v), negatiboa (x), neutroa (=), zalantzazkoa (?), zalantzazkoa baina negatiboa izandaiteke (?x) eta zalantzazkoa baina positiboa izan daiteke (?v). Informazio osagarria duten fitxetan edo profor-metan8 dago jasota balioespena.

4.4. KOADROA: BI JARDUERA-LERROREN BALIOESPENA (1. ETA 29. ZK.) MATRIZEEN BIDEZ

Jarduera- Inpaktu Ingurumen-irizpideak Azalpenak eta gomendioak lerroa mota

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

√ √ √ √ √ √ √ √ √ √

√ = = √ = = = √ √ =

Kultur ondareaB

izi- kalitateaPaisaiaM

ineralakLurraldea eta lurzoruaU

raren kalitateaAirearen kalitateaB

iodibertsitateaEnergia H

iri-inguruneaEnergia Garraioa

Hiriaren erdialdean artifizializatutakoeremua. Inpaktu positiboak garraioaren energia-eraginkortasunean, lurzoruetan eta bizi-kalitatean.

Artifizializatu gabeko lekuetan eraikitzeak eragin negatiboak dituingurumenean. Eraikuntzak hiri-inguruan kokatzen badira, autoaizango da garraiobide nagusia, planak oinezkoentzako eta bizikletentzako sarea diseinatu arren.Paisaiari inpaktu ertaina eragingo zaio.

Eraiki beharreko abeltegiak,lehenago

onartutako planaren arabera

H.BNS 7/8/9

Abeltegiak 180 etxebizitza

inguru eraikitzea

Baimena emana

ED.DEN2Stirling Street.

Luzapenasupermerkatu-

ra eta aparkalekura

CUADRO 4.5. KOKAPEN ZEHATZEKO BIJARDUEREN BALIOESPENA MATRIZEEN BIDEZ

Proposa- Egoera Ingurumen-irizpideak Azalpenak eta gomendioak menak aurrekariak

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

x ? = x = x x x √ =

√ = = = √ √ = = √ =

Bestalde, Zuzentarauak eskatzen du Planeko jardueren ondorioak monitorizatzea. Horretarako, egokia da adie-razle-multzo bat definitzea, eta adierazle horiek betetzen diren zaintzea. Hala, Falkirk Konderriko TokikoPlanaren IEEk adierazle-multzo bat definitu du bigarren mailako 19 helburuetako bakoitzerako, hala, Planarisegimendua egiteko.

Falkirk Konderriko Tokiko Planaren ingurumen-ebaluazio estrategikoaren barne-koherentzia azpimarratubehar da. Hala, ingurumenari buruzko Planaren alderdiek –ingurumen-irizpideek– bat egiten dute hierar-kikoki Planaren gainean dauden planetan –konderriko Egitura Plana– identifikatutakoekin. Irizpide horiekkatean erabili dira konderriko ingurumenaren egoerari buruzko azterketa egiteko, inguru horretako inguru-men-arazo nagusiak identifikatzeko eta, aldi berean, Planaren ingurumen-helburuak definitzeko.

Tokiko Planaren izaera sistematikoa ere azpimarratu behar da. Izan ere, konderrirako aurreikusitako 95 jar-dueretako bakoitza eta herriguneetan egingo den jarduera bakoitza ebaluatu da, ingurumen-ebaluazioakizan behar dituen izaera estrategikoa eta ikuspegi orokorra galdu gabe.

EMAITZA POSITIBOAK


55


56

Ingurumenaren egoera definitzeko fasean jasotako informazioaren bidez, konderriaren azterketa eta diag-nostikoa egin ahal izan dira, eta leku horretako ingurumenaren ezaugarri nagusiak ezagutu dira. Horrekkonderriko ingurumen-arazo nagusiak identifikatzea erraztu du. Abiapuntu gisa, planaren xede den eremua-ren ingurumen-ezaugarriak ongi definitu eta ingurumen-arazo nagusiak identifikatu behar dira, ondoren,eremu horri aplikatu beharreko ingurumen-helburuak adierazteko.

Ingurumen-irizpideen multzo koherentea diseinatu izanari esker, ingurumen-ebaluazio estrategikoak eska-tzen duen adinako ingurumen-sendotasuna eman zaio Planari. Konderriko Egitura Planaren IEEtik hartudira ingurumen-irizpideak, eta modu horretan, ardatz nagusi bat mantendu da plangintza-mailen artean.Hala, Planean aurreikusitako jarduerak ebaluatzeko tresna nagusia ingurumen-irizpide horiek izan dira.

Monitorizazio-faserako adierazle-multzo bat definitzeak aukera eman behar du Planaren emaitzei segimen-du eraginkorra egiteko. Monitorizazioa definitutako adierazle horietan oinarrituko da, eta urtean behin edobi urtean behin aurrerapenari buruzko txosten bat argitaratuko da.

Falkirk Konderriko Tokiko Planak ingurumenari buruzko alderdi asko jasotzen ditu lehenengo mailako hel-buruetan, bigarren mailako helburuetan eta jarduera-lerroetan. Hona adibide batzuk: biztanlegune berriaklurzoru artifizializatuetan eta garraiobide iraunkorren bidez iristeko moduko lekuetan kokatzearen alde egi-tea, garapen esporadikoak eta sakabanatuak saihestea, establezimenduak/zerbitzuak garraiobide ez-motor-dunen bidez iristeko moduko lekuetan kokatzearen alde egitea, lurzoruen deskontaminazioa, ondare natu-rala «berdeguneen saretzat» eta habitaten mosaikotzak hartzea, mineralen ustiapena ingurumen-irizpidezorrotzen menpe jartzea, energia berriztagarriak kokatzeko proposamenak ebaluatzeko irizpideak erraztea...


57

Falkirk-eko Tokiko Planaren ingurumen-ebaluazioa:http://www.falkirk.gov.uk/devservices/planenv/lpfalkirkcouncilsea.htm

Strategic Environmental Assessment Infomation Service:http://www.sea-info.net

WEB GUNEAK

1 Dublin Docklands Area Master Plan Review 2003.

PLANAREN IZENA

Dublingo PortualdeaEraberritzeko PlanarenBerrikuspena1

LURRALDE-EREMUA

Irlanda

5. KASUA. DUBLINGO PORTUALDEAERABERRITZEKO PLANAREN

BERRIKUSPENA

59


Planaren berrikuspenak garrantzia ematen dio helburuak eta estrategiak ezartzeari, proiektu-multzo soilbihurtu gabe. Planaren berrikuspenaren izaera estrategikoarekin koherentzian garatu da ingurumen-ebaluazioa.

Lurraldearen kudeaketa iraunkorrari buruzko hainbat plan eta estrategiekin (Irlandako Garapen Iraun-korrerako Estrategia, Klima Aldaketarako Estrategia Nazionala, Bizitegi Dentsitateei buruzko IrizpideOrokorrak Plangintza Agintzarientzako, Garraioaren Aldaketarako Estrategia 2000-2016) kanpo-koherentziamantentzeko azterketa bat gaineratu da.

1997an Dublingo Portualdearen Eraberritze Fisiko, Sozial eta Ekonomikorako Agintaritza sortu zen, eta 1997-2012ko Eraberritze Plana onartu zuen. Historikoki Dublingo portuko jarduera egin izan den eremua –520 hek-tarea baino gehiago– hartzen du Planak bere baitan. 1997an 17.000 pertsona bizi ziren Dublingo portualdean.2012an beste 25.000 pertsona bizitzea aurreikusten du Planak. Horretarako, 8.000-11.000 etxebizitza berrieraiki beharko dira. 2005ean bi milioi biztanle zituen Dublinek.


5.1. irudia: Dublingo PortualdeaEraberritzeko Planak hartzen duen eremua


60

1997an hasitako eraberritze-proiektuak errotiko aldaketak ekarri zituen hainbat arlotan: batetik, eraikuntza-garapenen eboluzioa; bestetik, herritarren parte-hartzea plangintzan; eta, azkenik, gizarte- eta hezkuntza-arloko lanak onartzea eta inbertsioak egitea. Eraberritze-prozesuaren ardura zuen agintaritza Plana berri-kusten eta eguneratzen hasi zen 2002an, Planaren helburuak eta jarduera-lerroak aztertu, eta azken urte-etan gertatutako aldaketa sozial eta ekonomikoetara egokitzeko. Planaren berrikuspenak arlo hauek jasotzenditu:

Eremua eraberritzeko behar diren estrategiak eta helburu nagusiak.Birgaitzeko, eraberritzeko edo kontserbatzeko lanak egin behar diren leku zehatzak.Hiriko diseinuaren irizpideak (hiri-ingurunea, eraikinak, hiri-altzariak eta paisaia kontserbatzea).Kaleen eredua eta paisaia modu egokian eraberritzeko, kontserbatzeko, babesteko, berritzeko, garatzekoeta birgaitzeko proposamenak.Hutsik edo hondatuta dauden eremuak garatzeko edo birgaitzeko proposamenak.Garraio-sistemarako proposamenak.Plana aplikatzearen kostuaren kalkulua.Eremuko biztanleen lanean, hezkuntzan eta prestakuntzan izango dituen ondorioak.

Dublingo Tokiko Gobernuak adierazi zuen hiriko portualdea eremu egokia zela ingurumen-ebaluazio estra-tegikoa modu praktikoan probatzeko, 2001/42/EE Zuzentarauan oinarrituta.


Ingurumen-ebaluazio estrategikoaren prozesua egiteko, 2001/42/EE Zuzentarauaren eskakizunak betetzendituen metodologia erabili da. Halaber, Erresuma Batuak garapen-planen ingurumen-ebaluazioaren arloan bil-dutako esperientzian2 oinarritu da prozesua. Hala, IEE Erresuma Batuan aplikatzeko gida3 informazio-iturrigarrantzitsua izan da metodologia diseinatzeko.

Hauek izan dira, besteak beste, Planaren berrikuspenaren ingurumen-ebaluazio estrategikoaren pauso nagu-siak: IEEren esparrua definitzea, ingurumenaren egoerari buruzko azterketa, hautabideak kontuan hartzea,Eraberritzeko Planaren berrikuspenean jasotako helburuen eta jardueren ingurumen-ebaluazioa eta horiekingurumenean sortzen dituzten ondorioak minimizatzeko eta monitorizatzeko neurriak.



2 2001/42/EE Zuzentaraua indarrean sartu aurretik, Erresuma Batuak egina zuen hainbat planen ingurumen-ondorioei buruzko ebaluazioa.Prozedura horri Environmental Appraisal edo Sustainability Appraisal deitzen zitzaion.

3 UK Draft Guidance on Strategic Environmental Assessment. Office of the Deputy Prime Minister.

Dublingo Portualdearen Garapenerako Agintaritzako plangintza-egileek egin dute IEE.

Lehenik eta behin, prozesuan interesa zuten alderdiak eta erakundeak gonbidatu ziren Eraberritzeko Planarenberrikuspenaren alderdi nagusiei buruzko iritzia eman zezaten. 30 ekarpen baino gehiago jaso ziren. 2002.urtearen erdialdean, ekarpen horiek jasotzen zituen dokumentua aurkeztu zioten konderriko Agintaritzari.2003ko ekainean, Planaren berrikuspenaren zirriborroa jendearen eskura jarri zen hilabete batez. Jasotakozuzenketa eta ekarpen guztiak aztertu ondoren, zirriborroa aldatu zen. Azkenik, 2003ko irailean onartu zendokumentua. Kanpoko bi aholkularitza arduratu ziren portualdeko biztanleen kontsulta-prozesuaz. IEErenikuspegitik, uste da prozesu horrek garrantzi handia izan zuela ebaluazio-prozesuan erabili ziren iraunkorta-sun-irizpideak identifikatzeko eta definitzeko garaian.

Lehenengo, ingurumen-ebaluazio estrategikoaren esparrua definitu da. Fase horretan, hiru lan garrantzi-tsu egin dira. Hau izan da lehenengo lana: Planak hiri-plangintzarekin lotutako hainbat planekin eta estra-tegiekin (lurzoruaren erabilerari, garraioari, energia-kontsumoari... buruzkoak) dituen harremanak etabateragarritasunak aztertzea.

Garapen Iraunkorrerako Irlandako Estrategia4. Batetik, lurzoruaren erabileren eta garraioaren artekokoordinazioa eta, bestetik, garraio publikoak ibilgailu pribatuarekin alderatuta duen eraginkortasunahobetzea sustatzen du. Halaber, lurzoru artifizializatuaren dentsitatea handitzearen eta eraberritukodiren eremuek garraio publikoarekin dituzten loturak hobetzearen alde egiten du.Klima Aldaketarako Estrategia 20005. Berotegi-efektua eragiten duten gasen emisioak murrizteko espa-rrua definitzen du. Hala, eraikuntza-forma iraunkorrak, garraio publikoaren aldeko aldaketa modala etaCHP (Combined Heat and Power) instalazioak bultzatzen ditu.Espazio Garapenerako Estrategia Nazionala (2002)6. Eskualde-garapen orekatua eta hiri-ingurunea iraun-kortasun-irizpideen arabera garatzea sustatzen du. Garraioaren Aldaketarako Estrategia 2000-20167. Dublingo Garraio Bulegoak prestatu zuen, ibilgailu pri-batuaren ordez garraio publikoa erabiltzea bultzatzeko. Hala, 2016rako, hirigunera egiten diren joan-eto-rrien % 85 murriztea proposatzen du.Dublin Hiria Garatzeko Plana.

Bigarren egitekoa, berriz, hirugarrenei galdetzea izan da, IEEk kontuan hartu beharreko alderdiei buruzduten iritzia ezagutzeko. Erakundeei, Gobernuko departamentuei eta Estatuko agentziei galdetu diete:

Dublingo Ingurumen Departamentua.Itsasaldearen, Komunikazioen eta Natur Baliabideen Departamentua.Dublin Hiriko konderria.Trenbide Agentzia.Errepide Nazionalen Agintaritza.

FASEAK ETA EDUKIAK


LANTALDEA


BERRIKUSPENA

61

4 Sustainable Development-A Strategy for Ireland (1997).5 National Climatic Change Strategy (2000).6 National Spatial Strategy (2002). 7 A Platform for Change, Strategy 2000 to 2016.


62

Irlandako Plangintzarako Institutua.Irlandako Garraio Bulegoa.Elkargo profesionalak.

Hirugarrenik, portualdeko bizilagunekin egin da kontsulta-prozesua. Kanpoko bi aholkularitzen laguntza-rekin egin da lan hori.

Ingurumenaren egoerari buruzko azterketa egiteko, 2001/42/EE Zuzentarauko 1. eranskinean deskribatu-tako ingurumen-sektoreak erabili dira: biodibertsitatea, biztanleria, gizakien osasuna, fauna, flora, lurzo-rua, ura, faktore klimatikoak, baliabideen erabilera, kultur ondarea eta paisaia. Bestalde, ingurumenarenegoerari buruzko azterketa egiteko metodologia adierazle-multzo batean oinarritu da.

Ingurumen-ebaluazioaren prozesua egiteko, hautabideak definitzea eta kontuan hartzea eskatzen da, «zerohautabidea» barne dela. Dublingo Portualdea Eraberritzeko Planean Plana eraberritzearen ordezko bi hau-tabide hartu dira kontuan:

«Ezer ere ez egiteko» aukera.1997-2012 epealdirako «Plana ez berrikusteko» aukera.

«Ezer ere ez» egiteko aukera modu kualitatiboan balioztatu ondoren, ondorioztatu da kasu horretan ere-muak bere ezaugarri fisikoei eta sozioekonomikoei eutsiko liekeela. Aukera horren alde egingo balitz, ere-muaren garapena merkatuaren menpe egongo litzateke, ez litzateke hain modu koordinatuan egingo etaagintariek ez lukete inbertsiorik egingo. Gainera, zati bat abandonatuta geratuko litzateke, erabilpenikgabe eta eraberritze fisiko, ekonomiko eta sozialik gabe. 1997an eraberritzea hasi zenetik, ohartu ziren«ezer ere ez» egiteko aukera ez zela aukera bideragarria.

«Plana ez berrikusteko» hautabideari buruzko ebaluazioaren arabera, 1997-2012 epealdirako onartutakoplangintzak adostasun eta onarpen handia zuenez, ez berrikusteko aukera bideragarria izan zitekeen. Halaere, onarpena egin zenetik aldaketa garrantzitsuak gertatu zirela uste zen, eta berrikuspenak aberastuegin zezakeela helburuak eta jarduera-lerroak lehenesteko eta bideratzeko modua. Beraz, «ez berrikuste-ko» aukera ez dela egokia ondorioztatu da.

Ingurumen-ebaluazioaren prozesuko zati garrantzitsua da Planean definitutako helburu eta jarduerak eba-luatzea. Lan hori egiteko, IEEri buruzko Erresuma Batuko gidaren gomendioetan oinarritutako metodolo-gia erabili da. Metodologia horren arabera, matrizeen bidez ebaluatzen dira jarduera-lerroen eta iraunkor-tasun-irizpideen arteko erlazioak. Bestalde, aipatutako gida horrek dio ingurumen-irizpide multzo batezartzea dela modurik onena plan batek ingurumenean eta iraunkortasunean izan ditzakeen eraginakidentifikatzeko, deskribatzeko, aztertzeko, alderatzeko eta monitorizatzeko.

Dublingo Portualdea Eraberritzeko Planaren ingurumen-ebaluazioan iraunkortasun-irizpideak definitze-ko, hauek erabili dira oinarri gisa: esparrua definitzeko fasean ateratako ondorioak, kontsulta-prozesuaneremuko biztanleek egindako ekarpenak eta Irlandako Garapen Iraunkorrerako Estrategiaren helburuak8.Iraunkortasun-irizpide hauek 5.1. koadroan ageri dira.

8 Sustainable Development-a Strategy for Ireland.

5.1. KOADROA: IRAUNKORTASUN-IRIZPIDEAK

Iraunkortasun-irizpideak

Biodibertsitatea/ B1 Izendatutako eremuak, natura babesteko eremuak, flora eta faunaFlora/Fauna leku egokietan babestea

Biztanleria P1 Lan egiteko eta bizitzeko ingurune osasuntsua, segurua eta ingurumen-kalitate handikoa sustatzea

P2 Tokiko ekonomia hobetzea eta dibertsifikatzeaP3 Tokiko lan-aukerak sustatzeaP4 Hezkuntza eta prestakuntza sustatzeaP5 Tokiko etxebizitza-beharrei aurre egiteaP6 Tokiko komunitateek ingurunea birgaitzeko eta birmoldatzeko lanetan

parte har dezaten bultzatzeaP7 Herritarren arteko kohesioa sustatzea

Lurzorua S1 Lurzoruaren deskontaminazioa sustatzea nazioarteko estandarren arabera

Ura W1 Ur-horniketaren kalitate egokia ziurtatzeaW2 Ur-masen kalitatea mantentzea/hobetzea

Klima/Airea/Zarata C1 Airearen kalitatearen hobekuntza mantentzea/ sustatzeaC2 Berotegi-efektua eragiten duten gasen emisioak minimiza daitezen sustatzeaC3 Joan-etorri kopurua, joan-etorrien distantzia edo garraio motordunaren beharra murrizteaC4 Garraio publikoa, oinez ibiltzea eta bizikleta erabiltzea sustatzeaC5 Energia iraunkorrak erabili eta sor daitezen sustatzeaC6 Poluzio atmosferikoa minimizatzea

Kultur ondarea PC1 Eraikin bereziak eta balio arkeologiko berezia duten lekuak babestea. eta baliabideen Babes-eremuen kalitatea mantentzeaerabilera PC2 Paisaia naturala eta hiri-paisaia hobetzea

PC3 Espazio irekien kalitate egokia ziurtatzea. Leku horien irisgarritasuna hobetzea/mantentzea

Balioespen-fasean hau aztertzen da:

1. Planaren helburu estrategikoen barneko bateragarritasuna (barne-koherentzia). Planaren helburuak elka-rren artean konparatzen dira, inkoherentziak eta tentsioak saihesteko.

2. Iraunkortasun-irizpideen barne-bateragarritasuna. Ingurumen-ebaluazio estrategikorako definitutako iriz-pideen artean inkoherentziarik dagoen egiaztatzen da.

3. Helburuen eta iraunkortasun-irizpideen arteko bateragarritasuna. Azterketa horren bidez, plangintzaren ha-sierako etapetan barneratzen dira ingurumen-irizpideak. Helburuak aurretik definitutako irizpideekin kon-trajartzen dituzten matrizeak erabiltzen dira azterketa egiteko. Ebaluazioa modu kualitatiboan egiten da:ondorio esanguratsurik aurreikusten ez bada (0), onuragarria bada edo hala izan daitekeela uste bada (√),zalantzazkoa bada (?) eta ingurumenaren ezaugarriak okertzen baditu (X). Planaren 14 helburu estrategikoe-tako bakoitza 20 iraunkortasun-irizpideekiko ebaluatu da.

4. Planaren berrikuspenean ezarritako jarduera-lerroen eta iraunkortasun-irizpideen arteko bateragarritasuna.Helburuak aztertu ondoren, Planaren berrikuspenean jasotako proposamenak ebaluatu dira. Garran-tzitsuenak soilik aztertzea erabaki da.


BERRIKUSPENA

63


64

Hel

buru

est

rate

giko

akIr

aunk

orta

sun-

iriz

pide

ak

B1

P1P2

P3P4

P5P6

P7S1

A1

A2C1

C2C3

C4C5

C6PC

1PC

2PC

3A.

Pla

na a

plik

atuk

o de

n er

emua

n m

ota

asko

tako

0√

√√

√0

√√

√√

0√

X√

√√

√0

√0

lan-

auke

ra ir

aunk

orra

k ga

ratz

ea

B. B

erta

koen

tzak

o la

n-au

kera

geh

iago

sor

tzea

0√

√√

√0

√√

√√

0√

X√

√ ?

?0

00

erem

u ho

rret

an le

hend

ik z

eude

n en

pres

etan

et

a en

pres

a be

rrie

tan

C. In

guru

ne e

raka

rgar

ria

gara

tzea

ere

mua

n in

bert

sio

√√

√√

√√

√√

√√

√√

√√

√ √

√√

√√

gehi

ago

egite

ko e

ta la

npos

tu g

ehia

go s

ortz

eko

D. P

ortu

alde

an F

inan

tza

Zerb

itzu

en N

azio

arte

ko

0√

√√

√0

√√

√√

√√

X√

√ ?

√0

√√

Gune

a ga

ratz

en e

ta z

abal

tzen

jarr

aitz

ea

E. «

Mas

a kr

itik

o» n

ahik

oa d

uen

kom

unita

tea

gara

tzea

,√

√√

√0

√√

√√

√√

√√

√√

√√

0√

√ga

rrai

o pu

blik

oare

n ze

rbit

zuak

man

tend

uko

ditu

ena,

toki

ko m

erka

tua

hobe

tuko

due

naet

a be

ste

auke

ra b

atzu

k so

rtuk

o di

tuen

a

F. P

lana

ren

erem

uan

etxe

bizi

tza

berr

iak

erai

kitz

ea

0√

√0

0√

√√

√0

00

0√

00

00

00

giza

rtek

o se

ktor

een

arte

ko n

ahas

keta

ego

kia

lort

zeko

G. E

rem

uko

bizt

anle

ak e

ta b

izta

nle

berr

iak

inte

grat

zea

0√

√√

√√

√√

00

00

00

√0

00

0√

H. G

arra

io-s

iste

ma

irau

nkor

ra g

arat

zea,

ibilg

ailu

0

√√

√0

0√

√0

00

√√

√√

√√

00

0pr

ibat

uare

n or

dez

garr

aio

publ

ikoa

, ibi

ltzea

eta

bi

zikl

eta

erab

iltze

a su

stat

uz e

ta e

rem

uko

zirk

ulaz

ioa

hobe

tuz

I. A

zpie

gitu

reki

n et

a ze

rbit

zuek

in b

ater

a,

√√

√√

0√

√√

√√

√√

√√

√√

X√

√√

etxe

bizi

tza-

, mer

kata

ritz

a- e

ta in

dust

ria

-gar

apen

ak h

obet

zea

J. Z

erbi

tzua

k, t

uris

moa

eta

lanp

ostu

ak g

arat

zea

√√

√√

00

√0

00

√√

00

00

0√

√√

egit

ura

hidr

ikoa

ri d

agok

ione

z

K. In

guru

nea

erab

erri

tzen

lagu

nduk

o 0

√√

√0

0√

√0

0√

√0

00

00

0√

√Id

uten

ure

tako

jard

uera

k id

enti

fika

tzea

eta

gara

tzea

L. E

rem

uko

hezk

untz

a- e

ta

0√

√√

√0

√√

00

00

00

00

00

00

pres

taku

ntza

-auk

erak

hob

etze

a

M. E

rem

uan

gazt

een

auke

rak

gara

tzea

0√

√√

√0

√√

00

00

00

00

00

0√

N. D

ublin

hir

ia b

ere

osot

asun

ean

berr

itze

a,0

√√

√0

00

√0

0√

00

√√

00

00

0Pl

anar

en e

rem

ua h

irig

unea

reki

n lo

tuz

5.2.

KO

ADRO

A: H

ELBU

RU E

STR

ATEG

IKO

EN E

BALU

AZIO

A IR

AUN

KORT

ASU

N-IR

IZPI

DEE

N A

RAB

ERA


BERRIKUSPENA

65

Planak ingurunean eragingo dituen ondorioak edo inpaktuak aztertu ondoren, hainbat gomendio egin dira:

Beste helburu estrategiko bat gaineratu da: «eraberritze fisikoa modu iraunkorrean sustatzea, batetik, ingu-rumen-eskakizun zorrotzetan oinarrituta (hiriko diseinuaren eta diseinu arkitektonikoaren kalitate handia)eta, bestetik, energiaren erabilera eraginkorrarekin konbinatuta». Jarduera-lerro gehiago gaineratu dira, Lurraren berokuntza globala dela-eta itsasoaren maila igotzearenondorioz eremuak jasan ditzakeen inpaktuei erantzuteko.

2001/42/EE Zuzentarauaren arabera, Planaren aplikazioak ingurumenean eragindako ondorioei segimenduaegin behar zaie, batetik, aurreikusi gabeko ondorioak identifikatzeko eta, bestetik, ondorio horiek zuzentzekobehar diren neurriak hartzeko. Monitorizazio-programaren oinarri gisa, Planaren aplikazioaren urteroko berri-kuspena bera proposatzen du Dublingo Portualdea Eraberritzeko Planak. Berrikuspen hori osatzeko, iraunkor-tasun-irizpideekin lotutako adierazle-multzo bat erabiliko da. Hala, 18 adierazle identifikatu eta definitu dira,20 iraunkortasun-irizpideetan oinarrituta9.

5.3. KOADROA: MONITORIZAZIORAKO ADIERAZLEAK

Iraunkortasun- Irizpidea Adierazlea Informazioairizpideak

Biodibertsitatea B1 Mota, tamaina eta eremuko Mota, tamaina eta kopurua/Flora/Fauna banako-kopurua zehaztea. Bakoitzaren estalduraren

ehunekoa zehaztea. Mapetan eskura daiteke informazioa

P1 Kopurua, mota eta sortutako Plangintza-baimenetatiketxebizitza-, merkataritza- atera daiteke informazioa. eta aisialdi-unitateen tamaina Plangintza Bulegoa

P2+P3 Eremuko enpleguaren tipologia Errolda/DTOren10 informazioaP4 Ikastetxeen eta prestakuntza-

zentroen kopurua Erroldari buruzko informazioaP5 Sortutako etxebizitzen Eremuan sortutako unitateen

Biztanleria kopurua. Etxebizitza horietan kopurua eta tipologiabizi den biztanleriaren proportzioa

P6 Tokiko Enpleguari buruzko Gutuna Eremuari buruzko informazioa biltzea. Adibidez, eremuan / garapen berrietan lanean ari diren pertsonen kopurua

P7 Krimenen eta komunitate- Detektatutako krimen-tasak zerbitzuen kopurua eta komunitate-zerbitzu berriak monitorizatzea

S1 Deskontaminatu diren eta Eremuan deskontaminatu

Lurzoruadeskontaminatu behar diren diren tokien kopurua zehaztea tokien kopurua eta tamaina eta kokaleku horien azalera

hektareatan definitzea

A1 Eremuan hornitutako ur Ur-horniketa hobetukoUra edangarriaren iturria eta kantitatea lukeen edozein azpiegitura

berri detektatzeaA2 Ur-masen kalitatea Urari buruzko Esparru Zuzentaraua

(kimikoa nahiz biologikoa)

9 2004ko Monitorizazio Txostenaren eranskinean definitzen dira erabiliko diren ingurumen-adierazleak. Monitorizaziorako adierazleakbehin-behinekoak dira, informazio berria eskuratu ahala, adierazle horiek eguneratzea aurreikusten baita.

10 DTO siglak «Dublin Transportation Office» erakundeari dagozkio.


66

Iraunkortasun Irizpidea Adierazlea Informazioa-irizpideak

C1 Airearen kalitatea Zirkulazio Departamentutik eta(SO2, NO2, CO, PM10) Ingurumena Babesteko Agentziatik lortu beharreko informazioa

C2+C3 Joan-etorri kopurua Garraio publikoa hobetzea, eta banaketa modala bizikletentzako bideak egitea, Zirkulazioaren bolumena zirkulazioa kudeatzea. Berotegi-efektua eragiten duten gasen emisio-mailak

Klima C4 QBC11 ibilbide berriak. Oinezkoentzako lotura berriak,Oinezkoen joan-etorriak ibilbide berriak eta QBCak

C5 Energiaren erabilera eraikin ESBk12 eta Irlandarako Energia eta biztanle bakoitzeko Iraunkorrerako erakundeak datuak Erabilitako energiaren tipologia ematen dituzte eremuko energiaren erabilerari buruz.Etxebizitzetako energia-kontsumoaren mailak

C6 Poluzio atmosferikoaren eragina Dublin City Council (DDC) izanjasotzen duten biztanleen kopurua daiteke informazio-iturria

PC1 Babestutako eraikinen, balio Kokaleku-kopurua zehazteaarkeologikoko lekuen eta eta kokaleku horien aldaketak babes-eremuen kopurua monitorizatzea

PC2 Hiri-paisaiaren balioespena Sortutako fatxada-metroakKultur PC3 Espazio libreen kopurua Guztizko azalera eta espazio libreek

ondarea eremu guztiarekiko dutenproportzioa. 200 metroko inguruan espazio libre publikoa duen biztanleriaren proportzioa

Planaren berrikuspenak helburuak eta estrategiak ezartzen ditu, eta eremua eraberritzeko behar diren proiek-tuen bilduma izatea saihesten du. Hori dela eta, positiboki balioztatu da ingurumen-ebaluazioa Planaren berri-kuspenaren izaera estrategikoarekin koherentzian garatu izana.

Iraunkortasun-irizpideen multzo bat definitu da. Irizpide horiek, batetik, Planaren esparrua definitzeko fase-an ateratako ondorioetan oinarritzen dira eta, bestetik, Irlandako Garapen Iraunkorrerako Estrategiaren hel-buruetan. Iraunkortasun-irizpide horiek funtsezko garrantzia dute helburuak eta jarduera-lerroak ebalua-tzeko prozesuan nahiz monitorizaziorako adierazleak identifikatzeko lanean.

Planaren berrikuspenak lurraldearen kudeaketa iraunkorrari buruzko hainbat plan eta estrategiekin (Irlan-dako Garapen Iraunkorrerako Estrategia, Klima Aldaketarako Estrategia Nazionala, Bizitoki Dentsitateei bu-ruzko Irizpide Orokorrak Plangintza Agintzarientzako, Garraioaren Aldaketarako Estrategia 2000-2016...)duen kanpo-koherentziari buruzko azterketa gaineratzen da Planean.

Garraio publikoko zerbitzuak mantentzeko adinako masa kritikoa duen komunitatea garatzea da Planarenberrikuspenak garraioari buruz duen helburu estrategikoetako bat. Halaber, garraio-sistema integratua sus-

EMAITZA POSITIBOAK

11 QBC siglek «Quality Bus Corridors» esan nahi dute. Autobus-zerbitzuaren gaitasuna eta bidaiarientzako zerbitzuak hobetzeko diseinatuta-ko neurri-multzoa da.

12 ESB siglek «Electricity Supply Board» esan nahi dute. Irlandako Errepublikako energia-horniketarako estatu-sozietatea da.

tatu nahi da. Horretarako, Planak murrizketa handiak ezartzen dizkie eraikuntza-garapen berrietako apar-kalekuei, eta bizikletentzako eta oinezkoentzako ibilbideak diseinatzea bultzatzen du. Horrez gain, autobus-lineak zabaltzea sustatzen du, eremu berriak garatzearekin batera edo hori egin baino lehenago.

Ingurumen-ebaluazio estrategikoak jarduera-lerro batzuk gehitzea proposatu du, klima-aldaketaren ondo-rioz itsasoaren maila igotzeak eremuan sor ditzakeen inpaktuei modu egokian erantzuteko.

Planaren berrikuspenak ingurumen-adierazleen multzo egoki bat identifikatu du Planaren garapena moni-torizatzeko.

Ingurumen-ebaluazio estrategikoari buruzko azterketa dokumentu sintetiko eta ulergarrian idatzi da. Hala,agintari politikoek errazago parte har dezakete eta errazago har ditzakete erabakiak. Dokumentuak 38 orrial-de ditu, eta horietatik 8 teknikoa ez den laburpenari dagozkio.

Dublingo Portualdea Eraberritzeko Agintaritza:http://www.ddda.ie/cold_fusion/about/dub_docklands_act/dub_docklands_act.cfm

Plana eta Ingurumen Ebaluazio Estrategikoa:http://www.ddda.ie/cold_fusion/planning/master_plan_2003/master_plan_2003.cfm

WEB GUNEAK


BERRIKUSPENA

67

PLANAREN IZENA

Legazpiko Arau Subsidiarioen Berrikuspena

LURRALDE-EREMUA

Legazpi Gipuzkoako Lurralde Historikoa (Euskal Autonomia Erkidegoa)


Ingurumen-inpaktuari buruzko baterako ebaluazioa egiteko prozesuari esker, Arau Subsidiarioetan inguru-menari buruzko alderdi gehiago integratu da.

Arau Subsidiarioen berrikuspenean egin den parte-hartze prozesuak planaren kalitatea hobetu du.

Udalerriaren antolamendurako erabakien, helburuen eta irtenbide orokorren iraunkortasunari buruzkozehaztapenak atera dira ingurumen-inpaktuaren baterako ebaluazioari buruzko azterketatik.

Legazpiko udalerria Gipuzkoako Lurralde Historikoaren hegoaldean dago (Euskal Autonomia Erkidegoa), UrolaGaraia eskualdean1. Udalerriak 42 km2-ko azalera du. Horietatik % 94 landa-lurrak dira, Aizkorriko ParkeNaturala barne dela, eta gainerako % 6 hiri-lurrak. 2003an 8.686 biztanle zituen Legazpik eta 207 bizt./km2-ko populazio-dentsitatea. Sektoreei dagokienez, biztanleria aktiboaren % 50ek industrian egiten du lan,% 42k zerbitzuetan, % 6k eraikuntzan eta % 1ek nekazaritzan.

Legazpiren lurralde-egitura Urola ibaiaren haranean duen kokalekuak baldintzatzen du. Hala, ibaiaren ibilguaketa haran estuak lurraldea mugatzen dute. Urretxu eta Oñati lotzen dituen errepideak harana eta hirigunealuzetara zeharkatzen du; errepide hori da, hain zuzen, udalerriko eta hiriguneko bide nagusia. Halaber, RENFEibilbide luzeko trenbidea igarotzen da Legazpiko lurralde-egituratik. Udalerriaren baldintza fisiko horiek biz-tanleria haranaren hondoan kontzentratzera bultzatzen dute. Eta horren ondorioz, maldarik gabeko lurzorunagusiak bizitoki-erabilerek eta jarduera ekonomikoek –industriak, batik bat– bereganatu dituzte.Biztanleriaren zati handiena hirigunean dago bilduta, eta hirigunetik bi kilometrora bi auzo daude: Brinkolaeta Telleriarte.

Legazpiko berdeguneak kontserbazio-egoera onean daude. Hirigunea natur ingurunetik gertu egoteak etaoinez ingurune horretara joatea erraza izateak herritarrek natur ingurunearekin harreman zuzena izatekoaukerak hobetzen laguntzen du, eta beraz, baita herritarren bizi-kalitatea hobetzen ere. Bestalde, udalerria-ren hiru laurdenak baso-ustiapenerako konifero-landaketek betetzen dituzte. Dena den, badira bertako espe-zieak dituzten interes handiko baso-eremuak ere. Aizkorrin jaiotzen diren Brinkola eta Barrendiola errekakdira Urola ibaiaren sorburua. Urola ibaiak 12 km-ko bidea egiten du Legazpiko udalerrian.


1 Urola Garaia eskualdeak Urola ibaitik hartzen du izena, ibai horren lehenengo kilometroek eskualdea zeharkatzen baitute. Udalerri hauekosatzen dute eskualdea: Legazpi, Zumarraga, Urretxu eta Ezkio-Itxaso. Eskualdeak izaera hiritarra eta industriala du batez ere, landa-auzougari ere badituen arren.

6. KASUA. LEGAZPIKO ARAUSUBSIDIARIOEN BERRIKUSPENA

69


70

Lurralde Antolakuntzari buruzko Legeak eta indarrean dagoen Lurzoruaren Legeak katean funtzionatzenduten plangintza-tresnen sistema egituratu dute. Arau Subsidiarioak funtsezko tresna dira hiri-antolaketa-rako: izaera orokorreko araudia ezartzen dute udalerriaren eremuan, lurzorua babesteari eta aprobetxatzea-ri, urbanizazioari eta eraikuntzari buruz. Uztailaren 22ko 183/2003 Dekretuaren arabera2, udaleko plangin-tza orokorra berrikusteko prozesuek ingurumen-inpaktuari buruzko baterako ebaluazioaren prozedura betebehar dute.

Legazpiko Udaleko Arau Subsidiarioek 2000ko abenduan jaso zuten behin betiko onarpena. Lau urteren buruan,ordea, horiek berrikusteko beharra izan zen, hainbat gertakariren ondorioz. Aldaketak eragin zituzten gertaka-ri horien artean, hauek aipatu behar dira, besteak beste: aurreko plangintzako etxebizitza-eskaintza agortzea;iraunkortasunaren gaineko kontzientzia handiagoa Tokiko Agenda 21 prozesuaren ondorioz (lehenengo ekintza-planean Arau Subsidiarioei buruzko azterketa kritikoa egiten zen); etxebizitza-eremuetarako planteatutako erai-kuntza-mota nagusia aldatzeko aukera eta, azkenik, Gipuzkoako Foru Aldundiaren Errepide Departamen-tuarekin Udalerako errepide-proposamen egokia hitzartzeko beharra. Halaber, ekimen interesgarritzat hartuzen landa-lurren erabilerari buruzko araudi berria egitea; araudi horrek bat etorri behar zuen etorkizunekoAizkorri-Aratzeko Parke Naturalaren Natur Baliabideei buruzko Antolaketa Planarekin. Beraz, hau da berrikus-penaren helburu nagusia, Goierriko arlo funtzionalean3 eta lurralde horretan modu globalean eta sektoreka eza-rritako ildoen arabera: Legazpiri plangintza orokorrerako tresna bat ematea, udalerriaren hirigintza-arazoarikonponbide integrala emango diona 2006-2014 aldian.


2 Otsailaren 27ko Ingurumena Babesteari buruzko 3/1998 Lege Orokorreko berariazko aginduari erantzunez egin zen dekretu hori. Planeneta programen ingurumen-inpaktuaren baterako ebaluazioaren prozedura arautzen du Dekretuak.

3 Lurralde-antolaketarako ildoek 15 arlo funtzional definitzen dituzte. Arlo horiek zehatz-mehatz antolatu behar dira lurralde-plan partzialen(LPP) bidez. Legazpiko Udala Goierriko arlo funtzionalaren barruan dago, beste 23 udalekin batera. Lurralde-plan partzialek eskualde-pla-nen modura jokatzen dute: azpiegituren eta ekipamenduen kokapena definitzen dute, hirigintza-antolaketarako irizpide eta arau orokorrakematen dituzte eta etxebizitzak egiteko eta industria sustatzeko lurzoru-erreserbak kuantifikatzen dituzte.


Legazpiko plangintzako Arau Subsidiarioak berrikusteko prozesuaren barruan, lehenik eta behin, informazio-rako eta diagnostikorako dokumentu bat egin da, udalerriaren egoera modu sakonean ezagutzeko. Dokumentuhori oinarri garrantzitsua da, ondorengo faseetan jarduera-lerroak ezartzeko eta plangintza-proposamenakegiteko. Hain zuzen, jarduera-lerro eta plangintza-proposamen horiekin osatuko da hurrengo 10 urteetarakoLegazpiko proiektua.

Prozesuari ekiteko behar den informazioa emateaz gain, aipatutako dokumentua esku hartzeko irizpide oroko-rretara gerturatzen da, eta plangintza-aurrerapenaren garapenerako balio dezaketen aukera batzuk jasotzen ditu.Bestalde, ingurumen-inpaktuaren baterako ebaluazioaren azterketa egiteko ardura duen taldeak egoki iritzitako

kontsultak egin dizkio aurretiaz4 Gipuzkoako Foru Aldundiko Ingurumen Organoari, prozesuaren irismena, espa-rrua eta bestelako alderdiak definitzeko. Organo horrek, bere aldetik, hirugarrenei egin dizkie kontsulta horiek.Modu horretan, Arau Subsidiarioen berrikuspenaren aurrerapen-dokumentua egin da. Dokumentu horretan,hainbat aukera aztertzen dira eta ingurumen-inpaktuaren baterako ebaluazioari buruzko azterketa jasotzenda. Ondoren, Udalbatzak herritarren esku jarri du dokumentua. Dokumentuak hainbat mekanismo ditu herri-tarren artean udalaren etorkizunari buruzko eztabaida bultzatzeko. Orain arte egindako jardunaldi eta foroe-tan, aurrerapen-dokumentu horren edukien gainean egin da lan. Udalbatzak herritarren ekarpenak bildu etaaztertuko ditu, eta ondoren, dokumentuari hasierako onarpena emango dio.

Alkatea buru duen Hirigintza Batzordeak egin ditu koordinazio- eta artikulazio-lanak. Bestalde, ArauSubsidiarioak idazteko ardura duen taldeak Tokiko Agenda 21en teknikariarekin batera egin du lan askotan(bereziki, Arau Subsidiarioak egiteko prozesuan parte hartzeari buruz).

Talde tekniko aholkulari batek lagundu du lan hori egiten. Hauek osatu dute taldea: bi arkitekto, abokatu bat,geografo bat, hirigintzari eta ingeniaritzari buruzko enpresa aholkulari bat eta bi delineatzaile.

Esan bezala, Arau Subsidiarioak berrikusteko prozesua hastean, Udalak Gipuzkoako Foru AldundikoIngurumen Organoari galdetu dio ingurumen-ebaluazio estrategikoaren azterketarako behar den informazio-aren xehetasun-mailari eta hedadurari buruz. Aldi berean, Ingurumen Organoak eta Legazpiko Udalak berakbeste hainbat kontsulta egin dizkie plangintzarekin lotutako hainbat agenteri. Agente hauei egin diete kon-tsulta:


LANTALDEA



71

4 183/2003 Dekretuak honela dio xedapen komunetan: «Dekretuaren menpe dagoen planen bat egiteko asmoa dutenek […] aholkua eska die-zaiokete Autonomia Erkidegoko ingurumen-organoari edo lurralde historikoetako foru-organoari, ingurumen-inpaktuari buruzko azterketanjaso beharreko informazioaren zehaztasun-mailari eta zabaltasunari buruz, baita IIBE azterketa egiteko interesgarritzat duten beste edozeininformaziori buruz ere».


72

Gipuzkoako Foru Aldundia (Landa Eremuaren Garapenerako Departamentua, Kultura Zuzendaritza, Kudea-ketarako eta Plangintzarako Zuzendaritza Nagusia eta Lurzoru eta Garraio Zuzendaritza).Eusko Jaurlaritza (Lurraldearen Antolamendurako Zuzendaritza, Biodibertsitatearen Zuzendaritza, UrenZuzendaritza, Kultura Ondarearen Zuzendaritza, Ingurumenaren Plangintza, Partaidetza eta KontrolerakoZuzendaritza, Ingurumenaren Kalitatearen Zuzendaritza).VISESA: Etxebizitzari eta Lurzoruari buruzko Euskadiko Sozietate Publikoa.IHOBE: Ingurumenaren Kudeaketarako Eusko Jaurlaritzaren Sozietate Publikoa.EHNE: Euskal Herriko Nekazaritza Sindikatuen Federazioa.GOIMEN: Goierriko Landa Garapenerako Elkartea.UGGASA: Urola Garaiko Garapen Agentzia.UGISA: Urola Garaiko Industria Garapenerako Agentzia.EGUZKI: Talde ekologista.ARANZADI: Zientzia Elkartea.

Gainera, Legazpiko Udaleko Garapen Iraunkorrerako Batzordeak Arau Subsidiarioak idazteko taldea gonbidatudu, egindako diagnostikoa azaltzeko. Hala, batzordekideek egindako iradokizunak jaso ditu. Hauek dira kidehorietako batzuk: GOIMEN (landa-garapenerako elkartea), SASIETA (hondakinak kudeatzeko mankomunita-tea), UGGASA (eskualdeko garapen-agentzia), LENBUR (tokiko garapenerako fundazioa, burdinaren kulturaeta kultur ondarea dira fundazioaren ardatzak), CEIDA (ingurumen-heziketarako eta ikerketarako zentroa) UR-PARTZUERGOA (ingurumen-heziketarako eta -ikerketarako zentroa) eta udaleko hainbat politikari eta teknika-ri.

Bestalde, Legazpiko Udalak plangintza-aurrerapenaren edukia zabaltzeko kanpaina handia egin du, herrita-rrek aztertu eta udalerriaren etorkizunari buruz eztabaida dezaten. Horretarako, informazioa emateko etakomunikaziorako hainbat tresna jarri dira martxan. Adibidez, Udaleko web gunean atal berezi bat ezarri dagaiari buruz, dokumentu interesgarriak begiratu eta ekarpenak egiteko.

6.1. Irudia: Arau Subsidiarioen

berrikuspenari buruzko atal berezia udaleko web gunean

Horrez gain, erakusketa bat egin da udaletxean bertan, eta dokumentazio teknikoa eta grafikoa paneletan ikus-teko aukera izan da. Bestalde, kontsulta zuzenak egin dizkiete udaleko teknikariei, Arau Subsidiarioen berri-kuspenaren garrantzia zehatzago ezagutzeko. Udaletxean egin den erakusketa publikoa 100 pertsonak bainogehiagok bisitatu dute, eta herritarrek 86 ekarpen idatzi egin dituzte.

Aurrerapena bilera irekietan aurkeztu da. Bilera horietan, planaren idazleek edukiak azaldu dituzte. Halaber,Legazpiko Tokiko Agenda 21en foroak 50 pertsona baino gehiago bildu ditu (elkarteetako ordezkariak eta par-tikularrak), Arau Subsidiarioen aurrerapen-dokumentua aztertzeko eta eztabaidatzeko. Bertaratutakoek, talde-etan banatu eta Arau Subsidiarioen proposamenei buruz eztabaidatu dute. Hala, gehienak ados zeuden gaiakadostu dituzte, desadostasunak eta dudak identifikatu dituzte eta, azkenik, hainbat proposamen egin dituzte.

Udal-taldeak oso modu positiboan balioztatu du Arau Subsidiarioen berrikuspen-prozesuan parte hartzekoerabili den planteamendua.

Arau Subsidiarioen Berrikuspenaren hasieran lurraldearen azterketa azaltzen da. Atal horretan jasotzendira, batetik, inbentarioa eta ingurumen-faktoreen balioespena eta, bestetik, aztertutako eremuan inguru-men-eragina duten indar eragile ekonomiko eta sozialak. Informazio hori Informazioa eta diagnostikoadokumentuan jaso da; aurrerapen-dokumentua baino lehen argitaratu da. Besteak beste, alderdi hauekaztertzen dira dokumentuan: alderdi sozioekonomikoak, ingurune fisiko eta naturala, landa-eremuko jar-duerak, biztanleguneak eta azpiegiturak, ondarea eta udalaz gaineko plangintza. Ondoren irizpideak etahelburuak ezartzeko oinarria da diagnostikoa. Halaber, udaleko hausnarketa-prozesuen eta parte-hartzepublikorako prozesuen bidez, plangintzarako aukerak eta irtenbideak identifikatzeko balio du.

Informazioari eta diagnostikoari buruzko dokumentu horretan, galdera hauek jasotzen dira (plangintza-prozesuan erantzun beharrekoak):

Udalerrian nola ikusten da udalerriak berak Urola Garaian duen eginkizuna? Eta Goierriko arlo funtzio-nalean duena? Eta Gipuzkoan duena?Egokia da azken lau urteetako eraikuntza-abiadura (80 etxebizitza berri urteko) mantentzea? Hobe dahanditzea edo txikitzea?Zer-nolakoak izan beharko lukete udalerrian martxan jarri beharreko jarduera ekonomikoek? Zenbaterainoko beharra dago jarduera ekonomikoetarako lurzoruak aurreikusteko?Zein da ekimen publikoaren egitekoa eta, bereziki, udalaren egitekoa garapen berrien kudeaketaren arlo-an eta egin beharreko proposamenen arloan?Lenbur Fundazioak5 ekipamenduen arloan sustatutako ekimenen artetik zeinek dute lehentasuna etor-kizun hurbilean?

FASEAK ETA EDUKIAK


73

5 Natur baliabideak eta industria- eta artisau-jarduera modu integratuan erabiltzen dituen tokiko garapenerako ekimen modura sortu zenLenbur (Legazpi, Natura eta Burdina). Lenbur Museo Lurraldea produktua osatu eta finkatzea da Fundazioaren helburua, eskaintza turis-tiko, kultural eta industrial baten barruan. Hauek dira Lenbur Fundazioaren proposamenetako batzuk: urari buruzko parke bat eta inter-pretazio-zentro bat sortzea, meatzaritzari buruzko interpretazio-zentro bat sortzea, burdinari eta altzairuari buruzko euskal museoa...


74

Era berean, informazioari eta diagnostikoari buruzko dokumentuak aukera posibleei buruzko informaziolaburra ematen du:

Jarduera ekonomikoetarako kalifikatutako lurzorua nahikoa dela edo aurreikusitako urteetan beharkodena baino gehiago dela adieraztea. Jarduera ekonomikoetarako lurzoru-beharra asetzeko, jadanik kali-fikatuta dauden lurzoruak erabiltzea eta gaur egungo industria-sareak optimizatzea.Lurzoru industrialen eskaintza zabaltzea garapen berriekin. Etxebizitza berrien eskaintzari dagokionez, egoera berriak proposatzea. Hiri-birkalifikazioaren arloan beste neurri batzuk hartzea, batetik, zirkulazioa baretzeko eta, bestetik,oinezkoen eta bizikletarien mugikortasuna sustatzeko.

Ondoren, Arau Subsidiarioen aurrerapenari buruzko dokumentuak udalerriaren antolaketarako proposa-menak –egindako lanetatik eta udalbatzarekin egindako bileretatik ateratakoak– jasotzen ditu.Aurrerapen-dokumentua nahiko garatuta eta zehaztuta dago herritarren arteko eztabaida bultzatzeko, eta,a posteriori, plangintzari buruzko irizpideak, helburuak eta emaitza orokorrak ezartzeko.

Arau Subsidiarioen aurrerapen-dokumentuan –ebaluatu beharreko plana da– ingurumen-inpaktuarenbaterako ebaluazioari buruzko azterketa gaineratu da. Azterketak funtzio garrantzitsua du: haren bidez,ingurumen-iraunkortasunari buruzko alderdiak integratzen dira planaren arlo guztietan (Udalaren antola-ketarako irizpideak, helburuak eta irtenbide orokorrak). Planaren helburuak argiak eta sendoak dira ingu-rumenaren ikuspegitik. Helburuen definizioen ingurumen-iraunkortasunari buruzko irizpideak etengabebarneratzen dira. Hurrengo 6.1. koadroan azaltzen dira planaren ingurumen-helburuetako batzuk.

6.1. KOADROA: AURRERAPEN-DOKUMENTUAN UDALERRIAREN ANTOLAKETARAKOJASOTAKO IRIZPIDEAK ETA HELBURUAK

Helburuak

Beste lurralde-eredu bat ezartzea, garapen iraunkorragoa ekarriko duena. Hauek dira lurralde-eredu horren oina-rriak: garraio kolektiboa sustatzea, hiri-eremuaren erabilera optimizatzea, jarduera ekonomikoak dibertsifikatzea etajarduera horiek bizitoki-erabilerekin bateratzeko moduan integratzea.Udalerriko bizi-kalitatea mantentzea eta hobetzea udal-eremuaren erabilera optimizatuz eta dibertsifikatuz, ondareeraiki eta urbanizatua birgaituz, ekipamenduak finkatuz eta zabalduz eta, azkenik, landa-lurrak erabiltzeko kondizioakarautzearen bidez inguruneari balioa emanez. Definitutako helburuei irtenbide iraunkorrak ematea ingurumenaren ikuspegitik, eta, hala, hurrengo belaunaldienetorkizuna bermatzea.Errenta-mailak mantentzea eta handitzea, gaur egungo jarduera ekonomikoen nahiz ekimen berrien beharrak asetze-ko gaitasuna duen lurzorua prestatuz, hirugarren sektorearen garapena –batez ere, enpresei emandako zerbitzuekin,ikerketarekin, garapenarekin, berrikuntzarekin, turismoarekin, aisiarekin eta ostalaritzarekin lotua– bultzatuz eta,azkenik, lehenengo sektorea eta harekin zuzenean lotutako jarduerak hobetzeari buruz hausnartuz.

Irizpideak

Hiri-erabileretarako lurzoruaren kontsumoa minimizatzea. Lurzoru horiek detektatutako beharrei erantzuteko soilikerabiltzea eta lehendik dagoen hiri-eremuaren baliabideak optimizatzea.Hiri-eremuko lurzoruaren erabilerak arautzea eta dibertsitatea eta nahastura bultzatzea, biak bateragarriak izanezgero.Landa-lurretan esku hartzea, eraikitzea eta lur horien erabilera arautzea: ingurune horretako balioak babestea, bio-dibertsitatea bultzatzea, ingurune horren produktibitatea –lehenengo sektorearen garapenarekin, kalitate berezikolurraldeaz gozatzearekin eta paisaiaren antolaketarekin lotua– bultzatzea.Errepideen, trenbideen eta zerbitzuen azpiegiturak ezartzea (telekomunikazioak, gasa, ur-horniketa, energia elektri-koa, argiztapena, saneamendua...) udalerriak bere lurraldean duen irisgarritasuna eta integrazioa bermatzeko, etagarraio kolektiboari garrantzi berezia ematea.Ondare eraikia eta urbanizatua birgaitzea, eta horretarako, aldatzeko eta eraberritzeko behar diren esku-hartzeakbultzatzea.Lehendik dauden nukleoen izaera duten biztanleguneen ondoan egingo diren etxebizitza-garapen berriak kuantifika-tzea, lokalizatzea eta ordenatzea. Garapen horiei leku bakoitzaren tipologiari dagozkion irtenbideak eta, aldi beran,lurzoruaren kontsumoaren neurrira egindako irtenbideak ematea.

Lurraldean esku hartzeko proposatutako ereduak «landa-lurrak zein hiri-eremua balioztatzeko eta birkalifika-tzeko aukera ematen du, ia lurzoru berririk artifizializatu behar izan gabe. Eta, horrez gain, udalerrian 2014rakoaurreikusitako eskariari erantzuten dio. Bestalde, indarrean dauden Arau Subsidiarioetan ezarritako ereduazalantzan jartzen du. Hala, garapen berrietarako aurreikusitako dentsitatea zuzendu nahi da, eta, lurzoruamodu orekatuan kontsumituz, etxebizitzak, jarduera ekonomikoak eta ekipamenduak ezartzeko behar den gara-pena bermatu nahi da».

Proposamenak hierarkikoki goian eta maila berean dituen plan eta programekin dituen elkarreraginak identi-fikatzen eta aztertzen dira plangintza-prozesuan. Zehazki, plan hauek aztertzen dira:

Euskal Autonomia Erkidegoko Lurralde Antolamenduko Gidalerroak (LAG)6.Beasain-Zumarraga (Goierri) Arlo Funtzionaleko Lurralde Plan Partziala (LPP)7.


75

6 Euskal Autonomia Erkidegoko Lurralde Antolakuntzari buruzko maiatzaren 31ko 4/1990 Legearen esparruan garatzen da Euskal AutonomiaErkidegoko Lurraldearen Antolaketa. Lege horrek hiru tresna sortu zituen lurraldea antolatzeko: Lurralde Antolamendurako Gidalerroak(LAG), lurralde-plan partzialak (LPP) eta lurralde-plan sektorialak (LPS). LAGek erreferentziazko esparru orokorra osatzen dute lurralde- etahirigintza-antolaketarako gainerako tresnak egiteko.

7 Lurralde-plan partzialek lurralde-antolamendurako gidalerroak garatzen dituzte gidalerro horiek mugatutako eremuetan, eta ildoek ezarri-tako antolamendu-irizpideak zehazten dituzte eremu bakoitzean.


76

Ibaiei eta Errekei buruzko Lurralde Plan Sektoriala (LPS)8.Hezeguneei buruzko LPS. Jarduera Ekonomikoei buruzko LPS.Euskal Autonomia Erkidegoko Garraio Iraunkorrari buruzko Plan Zuzentzailea.Hondakinei buruzko Euskal Autonomia Erkidegoko Plan Integrala.Etxebizitzari buruzko Euskal Autonomia Erkidegoko Plan Zuzentzailea.Errepideei buruzko Euskal Autonomia Erkidegoko Bigarren Plan Orokorra.Euskal Autonomia Erkidegoko Zuhaitz Bereziei buruzko Katalogoa.

Bereziki azpimarratu behar da 2002-2020rako Garapen Iraunkorraren Euskal IngurumenEstrategiaren9 bost helburuek gidatu dutela, batetik, Arau Subsidiarioen berrikuspenaren aurrerapenaeta, bestetik, IIBEren azterketaren garapena. Eta horrez gain, udal-garapenerako ereduari buruzkohausnarketa estrategikoa egiteko, Tokiko Agenda 21en prozesuko iraunkortasun-irizpideak erabili dira.

Bestalde, teknikoki arrazoizkoak diren hautabideak –«0 hautabidea» barne dela– definitzea eskatzen du183/2003 Zuzentarauak. Hala, aurrerapen-dokumentuak teknikoki arrazoizkoak diren hautabideak definitzenditu, eta horien artean, «0 hautabidea» edo «planik ez» deitzen dena. Beraz, hainbat hautabide edo proposa-men daude helburu hauetarako:

Bizitoki-garapena hiri-eremu finkatuetan.Bizitoki-garapen berrietarako eremuak Legazpiko hiri-eremuaren jarraian (zortzi hautabide aurkeztu dira).Telleriarte eta Brinkola guneen bizitoki-garapena.Jarduera ekonomikoetarako eremuak (lau aurkeztu dira).Errepide-egituraketa (hiri-zeharbidea edo saihesbidea).Trenbide-trazadurak.Ekipamenduak.

Hautabideak definitu ondoren, ingurumenaren ikuspegitik ebaluatu behar dira. Aztertzen ari garen kasuan,ebaluaketa egiteko, lehenengo, ingurumen-faktoreak eta -adierazleak identifikatu dira. Horien bidez, hautabi-de bakoitzaren inpaktu positiboak eta negatiboak ebaluatu eta konparatzen dira.

8 Lurraldean eragina duten eskuduntzak dituzten Eusko Jaurlaritzako sailek egiten dituzte lurralde-plan sektorialak, eta lurralde-antolamen-durak o gidalerroak dituzte.

9 2002-2020rako Garapen Iraunkorraren Euskal Ingurumen Estrategia Eusko Jaurlaritzaren Kontseiluak onartu zuen 2002ko ekainaren4an.Euskal gizarteak lortu beharreko ingurumen-helburuak zehazten ditu: aire, ur eta lurzoru garbiak eta osasuntsuak bermatzea; naturbaliabideak eta hondakinak modu arduratsuan kudeatzea; natura eta biodibertsitatea babestea; lurralde-oreka eta mugikortasuna; klima-aldaketaren eragina mugatzea.

6.2. KOADROA: INGURUMEN-EREMUAK ETA ADIERAZLEAK

Faktoreak eta adierazleak

Atmosfera Airearen kalitatea

Interes geologikoko eremuakGeologia eta Erliebearen formak

geomorfologia Higadura-prozesuak eta -arriskuakHondakinak sortzea

Gainazaleko ibilguakGainazaleko Uraren kalitatea

hidrologia eta Ibaiertzak berreskuratzea/hobetzeahidrogeologia Uholde-arriskua murriztea

Akuiferoak gehiegi kargatzea eta hondatzea

Lurzoru «birjina» galtzea edo suntsitzea

Lurzorua Lurzoru artifizializatuak berrerabiltzeaPolui dezaketen jarduerak egiten diren lurzoruak berreskuratzeaBalio agrologiko handiko lurzoruak

Landaredia Landarediaren hauskortasunaInguruko landaredia degradatzea

FaunaHabitata aldatzea (batez ere, lurreko espezieak) eta hesi-efektuaHarrapatzeko arriskua

PaisaiaPaisaiaren hauskortasunaErrepide berriaren ikuspena eta intrusioa

Soinuaren mailak, hautsak, eragozpenek... populazioan duten eraginaPopulazioa Populazio-dinamika

Populazio-egitura adinaren arabera eta joandako populazioa

EtxebizitzaEtxebizitzak sortzeaEtxebizitzak deuseztatzea

Lurzoruaren erabilerakIngurune Lekualdatutako enpresak eta industria-jarduerak

ekonomikoa Lekualdatutako establezimenduak eta ostalaritza-jarduerakNekazaritza-ustiapenaLurzoruak sortutako balio erantsia eta lanpostuak sortzea

Kanpoko sarbidearen azpiegituraAzpiegiturak eta Hiri-ingurunearen irisgarritasunairisgarritasuna Errepideez bestelako azpiegitura eta zerbitzuen azpiegitura

Lurraldearen irisgarritasuna hobetu eta handitzeagatik eta garraioarekin lotutako ingurumen-ondorio negatiboak murrizteagatik sortutako ondorioak

Museo-ekipamenduakEkipamenduak, Kirol-ekipamenduak

zerbitzuak, espazio Bestelako ekipamenduaklibreak eta Hirugarren sektoreko zerbitzuak

aparkalekuak Espazio libre publikoaAparkalekuak sortzea

Interes kulturaleko Interes arkeologiko-historiko-artistikoko eremuetako elementuak eta industria-ondareaelementuak

Hirigintza- Lurzoruaren hirigintza-sailkapenaplangintza Bizitoki-dentsitatea


77


78

Definitutako hautabideetako bat «0 hautabidea» da. Dena den, hasieran ez da onartu «0 hautabide» hori, hiruarrazoi direla medio: batetik, aurreko Arau Subsidiarioek lurzoru ez-urbanizatuari tratamendu urria eman zio-telako; bigarrenik, aldundi mailako errepide-azpiegiturek asko aldatuko dutelako udalerriko ibilgailu-zirkula-zioaren sistema; eta, azkenik, udalerriak beharra duelako gazteak herrian gera daitezen bultzatzeko, batetik,etxebizitza-eskaintzaren bidez (% 35 BOE izatea dago aurreikusita) eta, bestetik, beste lan-mota batzuk sor-tuko dituen industria-lurzorua eskainiz. Dena den, IIBE azterketaren arabera, ingurumen-ebaluazioak alda-gaien karga-gaitasunari, arriskuei eta elkarreraginei buruz zer dioen ikusi behar da «0 hautabidea» onartu alaez erabakitzeko.

Aukera hauek aztertu dira, batetik, lehendik dagoen hiri-ingurunea indartu eta finkatuko duen lurralde-ere-dua lortzeko eta, bestetik, garapen berrien eremuetan aurreikusitako hiri-morfologiak aldatzeko:

Barne-erreformako esku-hartze bereziak lurzoru hiritarrean (200 etxebizitza berri inguru kuantifikatzendira).Lehendik dagoen etxebizitza-parkea eraberritzea eta aldi baterako ordezkatzea; horren ondorioz, kuantifi-katzeke dagoen merkatua sortuko da, eta etxebizitza hutsak eskainiko ditu, lokal hutsak etxebizitza bihur-tuko ditu eta etxebizitza handiak txikietan banatuko ditu.Bizileku gisa kalifikatutako lurzoruak antolatzeko irizpideak birdefinitzea (400 etxebizitza berri inguru).Indarrean dagoen plangintzak industria-lurzoru gisa kalifikatutako hiri-lurretan etxebizitzak egiteko propo-samena (240 etxebizitza inguru).Garapen berriren bat egiteko aurreikuspena (8 etxebizitza).

Balizko inpaktuak detektatu ondoren, babes-, zuzenketa- eta konpentsazio-neurri egokiak proposatu dira.Ingurumen-inpaktuaren baterako ebaluazioaren azterketak ingurumen-eremuka xehatzen ditu babes-, zuzen-keta- eta konpentsazio-neurri horiek. Neurri horien bidez, nagusiki, ingurumena honda dadin saihestu nahida eta ingurumenari egindako kalteak minimizatu nahi dira, ahal izanez gero, berrezartzeko neurrien bidezedo egindako jardueraren izaera bera duten eta kontrako ondorioa sortzen duten jardueren bidez. 6.3. koadro-an aurkezten dira definitutako neurri horietako batzuk.

6.3. KOADROA: PLANAREN ONDORIO NEGATIBOAK BABESTEKO, ZUZENTZEKO ETA KONPENTSATZEKO IRIZPIDEAK

Lurzorua eta hondakinak kudeatzeko irizpideak

Balio agrologiko handiko lurzoruak kaltetzen direnean, ahalik eta azalera txikiena kaltetzen saiatu behar da. Konpen-tsazio-neurri gisa, udalerriaren hegoaldean dauden nekazaritza-lur estrategikoei (nekazaritza-unitatea) kaltetuta-koaren antzeko lur-azalera bat gaineratzeko aukerarik dagoen balioztatu behar da. Ehuneko 50etik gorako malda duten baso-eremuetan hazkunde geldoko espezieak erabiltzea gomendatzen da (basobabeslea). Hala, lurzorua babesteaz gain, leku horretako paisaiaren dibertsitatea –pinua bakarrik landatzea du ezau-garri– bultzatuko da.Lurzoruak polui ditzaketen jarduerak proposatzen dituzten hautabideen kasuan (lurzorua polui dezaketen jar-duerak egiten dituzten Euskal Autonomia Erkidegoko kokalekuei buruzko IHOBEren inbentarioa), dagokionesplorazio-ikerketa egin behar da, Lurzoruaren Poluzioa Prebenitzeari eta Zuzentzeari buruzko 1/2005 Legearenarabera.

Landaredia eta fauna babesteko eta berrezartzeko irizpideak

Oro har, proiektuaren fasean landarediari ahalik eta kalterik txikiena egitearen irizpidea bete behar da, eta ahal denneurrian, eduki hori antolaketa berrian integratzen saiatu behar da. Landarediaren galera minimizatzeko konpentsa-zio-neurri gisa, egindako mozketak adina ale –berdinak edo antzekoak– landa daitezke, ahal bada, hiri-eremuan(lehen zeuden lekuan) edo, bestela, udalerriko eremu degradatu edo hondatuetan, eremu horiek berreskuratzea bul-tzatzeko.

Ingurune sozioekonomikoari

Lurzorua edo kaltetutako nekazaritza-ustiapenen errentagarritasuna galtzea konpentsatu behar da. Ahal izanez gero,galdutako lurrak konpentsatzeko, antzeko interesa duten beste lur batzuk eman behar zaizkio jabeari, ustiapenarenbideragarritasuna eta jarraitutasuna arrazoitua dagoen nekazaritza-ustiapen esklusibo edo partzialetan.

Urbanizazioen, eraikinen espazio-antolaketaren eta eraikinen kondizioen ingurumen-irizpideak

Eremu zolatu iragazgaitzak murriztu behar dira, eta lurrak modu naturalean iragazteko duen gaitasuna mantendubehar da. Bestalde, bertako lorezaintza edo ura aurrezten duen lorezaintza bultzatzen duten diseinu-irizpideak era-bili behar dira. Oinezkoen eremuetan eta ibilgailuen sarbideetan euria iragazten duten materialak erabiltzea gomen-datzen da.


79


80

Bestalde, IIBEren azterketak gainbegiratze-programa bat definitzen du. Lehenik eta behin, kontrolerako hel-buruak definitu behar dira. Helburu horien artean aipatu behar dira:

Esparru bakoitzari dagozkion prebentzio-, zuzenketa- eta konpentsazio-neurriak hartzen direla bermatzea,neurri horien eraginkortasuna egiaztatzearekin batera. Neurri horiek nahikoa eraginkorrak ez direla irudi-tuz gero, horren zergatiak eta irtenbide egokiak definitu behar dira.Planaren proposamenak egoki gauzatu eta garatzen direla kontrolatzea. Garapen-plangintzaren kondizio tek-nikoei buruzko orrietan jaso behar dira babes-neurriak eta ingurumena zaintzeko programa.IIBE azterketan aurreikusi gabeko inpaktuak detektatzea eta inpaktu horiek murrizteko, deuseztatzeko edokonpentsatzeko neurriak aurreikustea.

Bigarrenik, planaren eragina jasotzen duten ingurumen-adierazleak identifikatu behar dira. Adierazle horieisegimendua egin behar zaie, eta erabiliko diren tresnak definitu behar dira. Planak adierazle-sistema bat defi-nitzen du, inpaktuak kuantifikatzeko sistemarekiko koherentea. Adierazle horiek, ingurumenaz gain, dimen-tsio soziala eta ekonomikoa ere jasotzen dituzte. Iraunkortasuna lortzeko Europako Hirien Gutunean (Aalborg-eko Gutuna) ezarritako iraunkortasun-irizpide gidariak ere kontuan hartu dira. Gainera, horretarako, «hiri-behatoki» bat martxan jar daitekeela adierazi da, era berean Tokiko Agenda 21i ere segimendua egingo diona.

6.4. KOADROA: GAINBEGIRATZE-PROGRAMAN DEFINITUTAKO ADIERAZLE-SISTEMAREN LABURPENA

Faktoreak eta adierazleak

Planaren aurretik eta ondoren babes-kategoria duen lurzorua, udalerriaren guztizko azaleraren arabera

LurzoruakLurzoru artifizializatuak berrerabiltzeaPoluituta egon daitezkeen lurzoruakLurzoru poluituak berreskuratzeaLurzoruaren artifizializazio-maila

Planaren aurretik eta ondoren lehentasuna duten oinezko ibilbideak

MugikortasunaOinezkoak eta ibilgailuak batera ibiltzeko bideak, Planaren aurretik eta ondoren daudenak

eta irisgarritasunaGarraio publikoarentzako ibilbideak, Planaren aurretik eta ondorenIbilgailu-kopuruaren eta aparkalekuen arteko erlazioaGarraio ez-motordunen erabiltzaile-kopuruaren eboluzioa

BaliabideakEnergia-ziurtagiria duen eraikin-kopurua

eta hondakinakEguzki-instalazioak dituzten etxebizitzen ehunekoa eta kopuruaBerrerabilitako eraikuntza-materialen ehunekoa

Hiriko airearen kalitatea

Airearen kalitateaEraikuntza-lanen garaian hautsa egotea modu nabarmenean

eta zarata-mailaJarduerek eta mugikortasunak sortutako zarataren kontrolaOMEk gomendatutakoak baino zarata-maila handiagoak jasaten dituen populazioaren ehunekoaTelefonia mugikorreko antena- edo instalazio-kopurua

Udalerriaren antolaketari buruzko eztabaida publikoa bultzatzeko dokumentu gisa aurkeztu da LegazpikoArau Subsidiarioen berrikuspenaren aurrerapena.

2020rako Garapen Iraunkorraren Euskal Ingurumen Estrategiaren bost helburuek gidatu dute, batetik, ArauSubsidiarioen berrikuspenaren aurrerapena eta, bestetik, ingurumen-inpaktuaren baterako ebaluazioarenazterketaren garapena.

Hainbat hautabide definitu dira; horien artean «0 hautabidea» edo «planik ez» izenekoa. Definitutako hau-tabide horietako bakoitza gauzatzeak ekar ditzakeen inpaktuak identifikatu eta balioztatu dira ebaluazio-prozesuan. Jasotako informazioa oso garrantzitsua izan da arduradun politikoek erabakiak hartzeko etaherritarrek parte hartzeko. Ingurumen-inpaktuaren baterako ebaluazioaren prozesuak bere helburu nagusia bete du: plangintzan ingu-rumen-iraunkortasunari buruzko irizpideak barnera daitezen laguntzea. Udalbatzak Tokiko Agenda 21 era-bakitasunez bultzatzeko egindako apustuak irizpide horiek barneratzen lagundu du.

http://www.legazpiko-udala.infohttp://www.ihobe.net/udala

WEB GUNEAK

EMAITZA POSITIBOAK


81

PLANAREN IZENA

Kataluniako Kostaldearen Kudeaketa Integraturako Plan Estrategikoa

LURRALDE-EREMUA

Katalunia


Elkarrekin erlazionatutako lau sistematan oinarritu da prozesua: informazio-sistema, proposamen-sistema,parte-hartze sistema eta ebaluazio-sistema.

Planean eragina duten agente publiko eta pribatuen parte-hartze aktiboa giltzarritzat jotzen da kostaldea-ren kudeaketak arrakasta izateko. Sektore pribatuak, sektore akademikoak eta irakaskuntza-sektoreak, sek-tore ekonomikoak eta elkarteek parte hartzea bultzatu da.

Planaren xede den eremu geografikoa kostaldearen lerroa da, hain zuzen, bi indar eragile natural handik –itsa-soak eta lurrak– elkarri eragiten dioten lekua. Lurralde-eremu administratiboa 70 udalerrik osatzen dute, etaudalerri horiek 2.200 km2 okupatzen dituzte (lurraldearen % 6,6). Kataluniako populazioaren % 44 bizi daudalerri horietan, eta 13 milioi bisitari jasotzen dituzte urtean. Kataluniako kostaldean bizi da eremu horreta-ko biztanleria finkoaren gehiengoa eta bisitarien eta aldi baterako populazioaren % 95 baino gehiago.Bestalde, udalerri horietan egiten da Kataluniako jarduera ekonomiko gehiena. Itsas eremu administratiboak12 milia hartzen ditu oinarrizko lerrotik hasita. 1980 eta 1997 artean, urtean batez beste Kataluniako kostal-dearen 1.000 hektarea urbanizatu zirela zenbatesten da.

Kostaldearen Kudeaketa Integraturako Plan Estrategikoak (hemendik aurrera KKIPE) EuropakoParlamentuak eta Kontseiluak onartutako «Kostaldeen kudeaketa integratua aplikatzeari buruzkoGomendioa (2002/413/EE)» garatzen du.

Kataluniako Generalitateak kostaldearen kudeaketa integratuaren aldeko jarrera agertu zuen lehenago, etatestuinguru orokor horretan, Ingurumen Departamentuak eta Lurralde Politikaren eta Obra PublikoenDepartamentuak, Italiako sei eskualderekin eta Espainiako hirurekin batera, Interreg IIIB Medoc funtsakeskatu zituzten plan eta programen ingurumen-ebaluazioari buruzko ENPLAN proiektua garatzeko.Eskualde bakoitzeko plan esperimental bat egitea zen proiektu horren elementu nagusia, modu horretan,2001/42/EE Zuzentaraua nola aplikatu beharko litzatekeen erakusteko. Hala, Kataluniako GeneralitateakKKIPE hartu zuen plan esperimental modura.

Kataluniako kostaldearen kapital naturala kaltetzen ari diren joera nagusiei buruzko azterketa batetik abiat-zen da Plana. Joera horiek zazpi talde handitan biltzen dira:

Kostaldearen urbanizazio handia.Kostaldeko sistema hidrikoaren egiturazko aldaketa.Kostaldeko hirigintza-sistemen funtzionamenduaren eraginkortasunik eza.



7. KASUA. KATALUNIAKO KOSTALDEAREN KUDEAKETA INTEGRATURAKO PLAN

ESTRATEGIKOA

83

Itsasoa poluitzeko arrisku handiegia.Gizarte-, ekonomia- eta ingurumen-kostu handiak kostaldearen lerroa higatzearen ondorioz.Lurreko eta itsasoko biodibertsitatea etengabe galtzea.Sektoreen eta agenteen arteko koordinazio eskasa.

Kataluniako KKIPEk aurretiazko ebaluazioaren lehenengo fasea eta bigarrenaren zati bat gainditu ditu, baina,azterketa hau idazteko unean, onarpen-fasean sartu gabe zegoen.


Proiektua hasteko unean kostalde guztia kudeatzeko plangintzarik ez egoteak Planari ikuspegi zabal eta ire-kia emateko beharra sortu du. Hala, adierazitako joera negatibo horietatik abiatuta, Planaren lehentasunnagusiak identifikatu dira. Horretarako, adituak eta agenteak bildu dituzten eztabaida-foroak egin dira,funtsezko erronkak azaleratzeko eta espero diren emaitzak identifikatzeko. KKIPEren garapen-prozesuaketapa hauek ditu:



84

7.1. irudia: Europako kostaldeko presio antropikoari eta garapenri

buruzko mapa.

Eskala kromatikoa: grisa (naturaren babes-maila handia

eta garapen-maila handia); berdea(naturaren babes-maila handia

eta garapen-maila txikia); laranja(naturaren babes-maila txikia eta

garapen-maila handia); horia(naturaren babes-maila txikia eta

garapen-maila txikia)

IEEri buruzko Zuzentaraua Planari aplikatzen zaion zehaztea.Hasierako norabidearen iraunkortasuna ebaluatzea.Kanpoko koherentzia aztertzea.Eragina aztertzea eta hautabideak aukeratzea.Barne-koherentzia aztertzea eta ingurumen-ondorioak ebaluatzea.Ingurumen-txostena.Alegazioen iraunkortasuna aztertzea.Segimendurako eta aldizkako ingurumen-ebaluaziorako programa kudea dadin proposatzea.

Plana idazteko fasean, Kostaldearen iraunkortasunaren behatokia sortu da, ezagutza komunerako oinarria.Hala, lantalde batzuk osatu dira gaika banatutako mahaiak egiteko funtsezko lau arlori buruz:

Lurzoruaren higadura.Biodibertsitatea.Sektore estrategikoak.Uraren zikloa.

Hauek dira prozesu parte-hartzailearen helburuak: batetik, Planari ahalik eta zilegitasun handiena ematea eta,bestetik, Planaren bidez, kostaldea ezagutzen duten agente aktiboak (agente ekonomikoak, adituak, herrita-rrak, plangintza-egileak...) islatzea eta antolatzea. Parte hartzeko sistemak informazioa eta ezagutzak ematenditu. Eta, era berean, agenteen arteko eztabaida bultzatzen du proposamenak egiteko, eta Plana gauzatzeariburuzko iritziak jasotzea ahalbidetzen du.

Parte hartzeko lau jardunaldi egin dira prozesuan, bakoitza publiko-mota bati zuzenduta: administrazioak,profesionalak, enpresak eta herritarrak. Jende askok hartu du parte jardunaldi horietan1. Gorago adierazitakofuntsezko lau arlo horietan sakontzeko, lantaldeak sortu dira estrategiaren jarduera-lerroen gainean eztabai-datzeko. Pertsona hauek osatu dituzte lantalde horiek: adituak, Kataluniako kostaldeari buruzko eskuduntzakdituzten administrazioetako arduradunak eta prozesuarekin zerikusia duten agente ekonomiko eta sozialetakoordezkariak.


LANTALDEA


ESTRATEGIKOA

85

1 Guztira 500 pertsonak hartu dute parte. Toki hauetatik etorritako pertsonak dira: hainbat administraziotako 79 departamentu (EB,Espainiako Estatua, Kataluniako Generalitatea, tokiko administrazioak); 106 enpresa edo enpresa-elkarte; 30 unibertsitate edo ikerketa-gune; gobernuz kanpoko 27 erakunde eta 5 komunikabide.


86

Estrategia idazten hastea

Agenteen inbentarioa

Proposamenen dokumentua

Adituen taldea: kontsulta eta adostasuna Proposamenak birdefinitzea

Estrategia idazteko 2. fasea Informazioa eta proposamenak aztertzea

AdostasunaDatuak

eguneratzea

Segimendurako eta komunikaziorako adierazleak

Erabakiak hartzeko adierazleak

Informazio geografikoko sistema Aurretiazkoa diagnosia

Parte hartzeko 4 jardunaldi:prestakuntza eta informazioa

PARTE-HARTZEA

PARTE-HARTZEA

Tresna telematikoak:informazioa eta kontsulta

7.1. KOADROA: KKIPE PLANGINTZAREN EGITURA

Proposamen-sistemaInformazio-sistema

Ebaluazio- eta kontrol-sistema

Parte-hartze sistema

Sentsibilizazioa

Integrazioa

Plana egiteko erabilitako metodologia lotuta dago plangintza-prozesuaren ingurumen-ebaluazio integra-tuaren kontzeptuarekin. Hala, plangintza-prozesuaren pauso bakoitzari ahalik eta tresnarik erabilgarrie-nak aplikatu zaizkio ingurumen-alderdiak integratzen laguntzeko. Elkarrekin erlazionatutako lau sistema-tan oinarritu da lanerako metodologia:

Informazio-sistema.Proposamen-sistema.Parte-hartze sistema.Ebaluazio-sistema.

7.2. KOADROA: KKIPE PLANGINTZAREN EGITURA

FASEAK ETA EDUKIAK

Prestakuntza

Iraunkortasuna

Informazio-sistemak funtzio hauek betetzen ditu:

Helburuak definitzeko eta jarduera-proposamenak sistematizatzeko behar diren adierazleak kalkulatzea.Planaren jarduerak ebaluatzen eta monitorizatzen laguntzea. Agenteak eta adituak prestatzeko eta sentsibilizatzeko behar diren funtsezko elementuak ematea.Informazio geografikoko sistema bat (IGS) definitu eta garatzea, geruzen bidez egituratuta dagoena eta fun-tsezko alderdi bakoitzari buruzko informazioa integratzeko gai dena.

Parte-hartze sistemaren helburua, berriz, hau da: Planak eremuan bizi diren eta eremua erabili eta ezagutzenduten agente, aditu eta herritarren gehiengoaren borondatea isla eta antola dezan ziurtatzea. Horretarako,«Agenteen inbentarioa» sortu da. IGS duen datu-basea da, eta Kataluniako kostaldean parte hartzen dutenagente eta programa guztiei buruzko datuak biltzen ditu.

Proposamen-sistemaren bidez, erabakiak hartzeko prozesua erraztu nahi da: Sistema hiru etapatan banatzenda:

Helburuak definitzea.Hautabideak aztertzea, zero hautabidea barne dela.Jarduerak eta ildoak definitzea.

Azkenik, ebaluazio- eta kontrol-sistemaren bidez, Plana fase guztietan iraunkorra eta eraginkorra izatea ziur-tatu nahi da. Horretarako, funtsezkotzat jotzen da ingurumen-integraziorako eta iraunkortasunerako metodo-logia eraginkorra izatea. Alde horretatik, ingurumen-integrazioaren emaitza errealei prozedurari bainogarrantzi handiagoa eman behar zaiela uste da. KKIPEren ingurumen-ebaluazioa Plana prestatzearekin etaaplikatzearekin batera egin da. Etengabeko ebaluazioaren izaerak autokontrola bermatzen du eta, Plana idaz-teko prozesuan zehar, etengabe berrikusiko dela ziurtatzen du.

Aurretiazko ebaluazioan, KKIPEren ingurumen-ebaluazioa egitea adostu da. Erabaki hori hartzeko unean, era-bat ziurtzat eman da ebaluazio hori erabilgarria izango dela, ingurumen-izaera eta iraunkortasun-helburunabarmenak dituen plana izan arren. Bestalde, kanpo-koherentzia ebaluatzeko, Planaren helburuak hierarki-koki goian dituen plan, ildo, estrategia eta abarrekin bateragarriak diren egiaztatu da. Horretarako, hauekaztertu dira:

Europako Batasuneko Kostaldeen Kudeaketa Integralari buruzko Gomendioa.Ingurumenari buruzko Europako Erkidegoaren VI. Ekintza Programa.Garapen Iraunkorrerako Europako Batasunaren Estrategia.Europako Kontinentearen Lurralde Garapen Iraunkorrerako Printzipio Gidatzaileak.

Helburuak eta jarduera-lerroak zehazteko erabilitako irizpideak jasotzen dira ondorengo koadroan.


ESTRATEGIKOA

87


88

7.3. KOADROA: HELBURUAK ETA JARDUERA-LERROAK ZEHAZTEKO ERABILITAKO IRIZPIDEAK

Lurralde-ereduari eta paisaiaren kudeaketari buruz

Kostaldearen kalitateari eusteaEspazio irekien arteko loturari eusteaKostaldeko paisaia hauskor, berezi eta urriak babestea, kasurako, dunakKataluniako Mediterraneoko kostaldearen berezko paisaien kalitatea sustatzea (nekazaritza- eta baso-mosaikoa, Mediterraneoko zapaldak, espazio irekiak) Elementu artifizialak kontzentratzea hirigintza-plangintza trinkoagoaren bidezHiri-inguruko paisaien kalitatea hobetzea

Biodibertsitatearen kudeaketari buruz

Lurraldearen loturak bermatzeaBiodibertsitatea kontserbatu eta modu iraunkorrean erabil dadin bultzatzea sektore-politiketan (nekazaritza, basogintza, turismoa, baliabide hidrikoen kudeaketa...)Natur guneak babesteko eta espezieak kontserbatzeko politikak indartzeaBarietate autoktonoak babestea

Sektore estrategikoei buruz

Kalitatezko turismo iraunkorraren alde egiteaBigarren etxebizitzen eskaria murrizteaIngurumen-kostuak barneratzea

Kostaldeko ur-masen kudeaketari buruz

Uraren kontsumo eraginkorragoa lortzea nekazaritzan, industrian eta etxebizitzetanJarduera ekonomikoak eta kostaldearen garapena baliabide hidrikoen arabera planifikatzea, ingurunearen karga-gaitasuna gainditu gabe

Testuinguruaren azterketak planaren abiapuntuko egoera edo ingurumenaren egoera erakusten ditu. IEErenbidez, gaur egun ingurumenak dituen joera negatiboen iturburuan dauden indar eragileak aztertzen dira, hon-datze mailakatu hori gelditzeko hartu beharreko neurriak martxan jartzeko. Azterketa horretan, informazio-hutsune batzuk aurkitu dira, eta hutsune horiek zuzentzea adostu da. Hala, testuinguruaren azterketatik atera-tako ondorioetan oinarrituta, zazpi helburu orokor definitu dira. Eta helburu orokor horietako bakoitzerako gu-txienez hiru egoera zehaztu dira (ikus 7.4. koadroa):

A egoera: Gaur egungo joerari eustea.B egoera: Ingurumen-araudia zorrotz betetzea.C egoera: Ingurumen-iraunkortasuna asko hobetzea, araudiak eskatutakotik haratago.

Helburu orokor horietako bakoitza berariazko helburuen eta jarduera-lerroen bidez garatzen da. Barne-kohe-rentziaren azterketak helburu eta jarduera-lerro horien artean bikoiztasunik eta kontraesanik dagoen egiazta-tzen du. Barne-koherentzia hori bermatzeko ezinbesteko tresnetako bat da deskribatutako adierazleen multzoa2.Helburu orokor bakoitzak adierazle bat du gutxienez (ikus 7.5. koadroa), dagokion helburuaren betetze-mailaegiaztatzeko eta kontrolatzeko.

2 Adierazleei buruzko lantaldeak (WG-ID) egindako ekarpenen arabera aukeratu eta definitu dira adierazleak. Lantalde hori Europako Ba-tasunak sortu zuen, Kostaldearen Kudeaketa Integratuari buruzko Gomendioaren lan-esparrua zela-eta. Plana onartzen denean zehaztu-ko da adierazle bakoitza, DEDUCE (Developpement Durable des Zones Côtieres d´Europe) proiektuan lortutako emaitzak eta ondorioakkontuan hartuta.


ESTRATEGIKOA

89

7.4. KOADROA: PLANAREN ZAZPI HELBURUETARAKO DEFINITUTAKO EGOERAK

Helburu orokorrak A egoera B egoera C egoera

Kostaldeko ur-masen Abiapuntuko egoera EBko araudia bete da Ur-masa guztiek egoera hobetzea (HO1) ez da aldatu egoera ona izatea lortu da

Urbanizatu gabeko UGLren galeraren joerari Hirigintza Legea eta Egungo joera % 50lurzorua (UGL) eutsi zaio Lurralde Plan baino gehiago murriztu dakontsolidatzea (HO2) (1.000 hektarea/urte) Zuzentzailea bete dira

Hirigintza-sistemen Ez dira aldatu CO2-aren Emisioak murriztu dira ingurumen-kalitatea emisio-mailak Kyotoko Protokoloa hobetzea (HO3) betetzeraino

Arrisku globala Ez dira arrisku-mailak Arrisku-mailak asko murriztea (HO4) aldatu murriztu dira

Higadura murriztea (HO5) Higadura jasaten duten Higadura jasaten duten hondartzen % 60ari hondartzak % 30era eutsi zaio murriztu dira

Biodibertsitatea Babestutako azaleraren Babestutako azalera berreskuratzea (HO6) % 30ari eutsi zaio % 40 baino gehiago da

Agenteen arteko Koordinazio-maila Hobekuntza nabarmenak koordinazioa (HO7) baxuei eutsi zaie egin dira koordinazioan

7.5. KOADROA: HELBURU OROKORREI LOTURIKO ADIERAZLEAK

Helburu orokorra Adierazlea

Urbanizatu gabeko lurzorua kontsolidatzea Urbanizatu gabeko eremuaren eboluzioa

Higadura murriztea Higadura-arazoak dituzten hondartzen azaleraren ehunekoa

Barne-koherentzia aztertu ondoren, jarduera-lerroek eragindako ingurumen-ondorioak aztertu dira. Azterketahori egiteko, jarduera-lerroak funtsezkotzat hartzen diren ingurumen-alderdi hauekin lotzen dituzten matri-zeak erabili dira:

Uraren zikloa.Hondakinen kudeaketa.Kostaldearen dinamika.Biodibertsitatea, ingurune naturala eta paisaia.Klima-aldaketa, energia eta atmosfera.

Hautabide global modura, teknikarik, sistemarik eta neurririk onenak –ingurumen-iraunkortasunaren maila-rik altuenak lortzeko aukera ematen dutenak– konbinatzen dituena hautatu da. Praktikan, B egoeraren (arau-dia zorrotz betetzea) eta C egoeraren (iraunkortasuna asko hobetzea) arteko konbinazioaren alde egin da.Ondoren, onartutako hautabidea estrategiaren zazpi helburuetarako zehaztu da.


90

7.6. KOADROA: HAUTABIDE GLOBALAREN HELBURUAK

Uraren erabilerari Ez dago hautabiderik, araudia zorrotz bete behar baitaburuzko hautabidea

Lur ez-hiritargarriari Hirigintza Legea / Kostaldeari buruzko Plana / Paisaiari buruzko Hitzarmena buruzko hautabidea betetzean oinarritzen da

Hiri-hautabidea Hiri-iraunkortasuna hobetzen du. Ingurumenari buruzko EBren VI. Programaren ildoak bete behar dira

Poluzioaren Segurtasun maximoaren hautabidea. Beste lan batzuetan oinarritzen daaurreko segurtasunari buruzko hautabidea

Higadurari Aldizka higadura-arazoak dituzten hondartzen egoera hobetu eta kopurua murrizten duburuzko hautabidea

Biodibertsitateari Habitatei buruzko zuzentaraua eta naturguneei buruzko legea betetzen dituburuzko hautabidea

Agenteentzako Aarhus-eko Hitzarmena, ingurumen-ekintzarako VI. Programa eta IEEri buruzko hautabidea UNECE Protokoloa betetzean oinarritzen da

Hautabidea aukeratu ondoren, helburu orokor bakoitzerako behar diren jarduera-lerroak definitu dira.

7.7. KOADROA: PLANAREN HELBURU OROKORREN JARDUERA-LERROAK

Helburua: Urbanizatu gabeko lurzorua kontsolidatzea

Jarduera-lerroa: Informazio geografikoko sistema ezartzea, urbanizatu gabeko lurzoruaren azterketa xehatua egiteko auke-ra emango duenaJarduera-lerroa: Kataluniako kostaldeari buruzko hirigintza-plan zuzentzailea garatzearekin eta gauzatzearekin koordinatzea

Helburua: Hiri-iraunkortasuna hobetzea

Jarduera-lerroa: Klima-aldaketari eta kostako hiri-sistemen bizi-kalitateari eragingo zaion inpaktuari buruzko informazioaintegratzeaJarduera-lerroa: Aurrezki-plana eta energia-eraginkortasuna garatzea eta gauzatzeaJarduera-lerroa: Energia berriztagarriak sustatzeko programa garatzea eta gauzatzeaJarduera-lerroa: Kostaldeko udalerrien gaitasun akustikoari buruzko mapak prestatzeaJarduera-lerroa: Hirietako espazio libreak hobetzeko programaJarduera-lerroa: Hiri-egitura antolatzea, hiri barruko eta hiri arteko mugikortasun erraz eta bizia lortzeko

Ondoren, monitorizazio-programa bat zehaztu da. Monitorizazio-adierazleak onarpen-fasean definituko dira.Dena den, ebaluazio-prozesuan definitutako adierazle batzuk helburu orokorren betetze-maila kontrolatzekobalio dezaketela uste da. Hauek dira adierazle horiek:

Urbanizatu gabeko azaleraren proportzioa itsasertzaren guztizko azalerarekiko.Itsasertzeko ur-masen egoera: hezeguneak, itsasoa, gainazaleko ur kontinentalak, akuiferoak.Itsasoko azalera babestuaren proportzioa -50 kota arteko azalerarekiko.Lurreko azalera babestuaren ehunekoa kostaldearen guztizko azalerarekiko.Higadura-arazoak dituzten hondartzen ehunekoa.Itsasoa poluitzeko arrisku-maila.Itsasoaren poluzio-maila.

Kostaldearen kudeaketa integratuaren kontzeptua –Europako Batasunaren Gomendioan jasotzen da3– jaso-tzen du ingurumen-ebaluazioak. Hori dela eta, ingurumen-ebaluazio estrategikoan bertan, kostaldearenkudeaketaren kontzeptuak «kostaldea ulertzeko, erabiltzeko, interpretatzeko, planifikatzeko eta kudeatzekomoduari arreta orokorra jartzea eskatzen du. Izan ere, epe laburreko ikuspegi sinplistak eta utilitaristakmehatxatutako ekosistema da kostaldea gaur egun. Kostaldeen kudeaketan lehenbailehen integratu behar daingurumen-iraunkortasunaren, plangintza parte-hartzailearen eta egungo ezagutza zientifiko eta teknikoa-ren ikuspegia, eta horrez gain, koordinazio administratiboa hobetu behar da».

ENPLAN proiektuaren garapenean adostu da integrazioa dela plangintza iraunkorraren giltzarria. Kontzeptuhorrek, lehenik eta behin, esan nahi du ikuspegi globala hartu behar dela, hau da, azterketak ikuspegi zaba-la eta epe luzekoa izan behar duela. Bigarrenik, agente sozial eta ekonomiko guztiek parte hartzea eta horienarteko negoziazioa positiboa izatea esan nahi du. Hirugarrenik, objektibitatea eta gardentasuna eskatzenditu. Eta azkenik, agente ekonomikoen eta, bereziki, administrazio eskudunen erabakietan ingurumenari etalurraldeari buruzko alderdiak integratzea eskatzen du integrazioak.

Kostaldeari buruzko erabaki eta jarduera estrategiko guztiei –politikak, arauak, planak, programak, proiek-tuak, jarduerak...– kohesioa eta irizpideak emateko, Kostaldearen iraunkortasunaren behatokia sortu daIEEren prozesuan.

Agente eta erakundeen parte-hartzea izan da ingurumen-ebaluazio estrategikoaren ezaugarririk esangura-tsuenetako bat. Planean eragina duten agente publiko eta pribatuen parte-hartze aktiboa giltzarritzat jotzenda kostaldearen kudeaketak arrakasta izateko. Administrazioei dagokie lurraldearen antolaketa, hirigintza-antolaketa, itsasoko zirkulazioa erregulatzea edo higaduraren aurka borrokatzea. Bestalde, sektore priba-tuak, akademikoak eta irakaskuntza-sektoreak, sektore ekonomikoak eta elkarteek ere zeregin erabakigarriadute, datuak eta ezagutzak ematen baitituzte eta proposamenak hobeto aukeratzen laguntzen baitute. Partehartzeko eta negoziatzeko hainbat tresna erabili dira: bitarteko telematikoak, gaikako mahaiak, jardunaldipublikoak...

Plangintza-prozesuan integratutako ingurumen-ebaluazio estrategikoaren metodologia erabili da PlanarenIEE egiteko. Metodologia horren bidez, plangintza-prozesuaren pauso bakoitzean tresnarik erabilgarrienakerabiltzen dira ingurumenari buruzko alderdiak integratzeko. Elkarrekin erlazionatutako lau sistematan oina-rritu da prozesua: informazio-sistema, proposamen-sistema, parte-hartze sistema eta ebaluazio-sistema.

Kataluniako Generalitateko Ingurumen Departamentua, ENPLAN proiektua: http://www.gencat.net/mediamb/sosten/enplan.htm

ENPLAN proiektua: http://www.interreg-enplan.org/home.htm

WEB GUNEAK

EMAITZA POSITIBOAK


ESTRATEGIKOA

91

3 Europako Parlamentuak eta Kontseiluak onartutako Kostaldearen Kudeaketa Integratuari buruzko Gomendioa (2002/413/EE).

1 Helsinki Metropolitan Area Transport System Plan PLJ 2002.YTV.

PLANAREN IZENA

Helsinkiko Metropoli Areako GarraioSistemari buruzko Plana1

LURRALDE-EREMUA

Finlandia


Helsinkiko metropoli-areak garraio publikoan oinarritutako hiriaren kontzeptuaren2 alde egiten du erabat.

Helsinkiko metropoli-areako lurzoruaren erabileren proiekzioa izan da eredua aukeratzeko eta diseina-tzeko abiapuntua. Erabileren kokapena oso lotuta dago garraio publikoaren sistemarekin, eta bereziki,trenbidearekin.

Planifikazioaren barruan helburu kuantitatiboak gaineratu dira, eta horien bidez, Plana monitorizatuahal izango da hurrengo urteetan.

2002. urtearen hasieran, Helsinkiko metropoli-areak 972.000 biztanle eta 590.000 lanpostu zituen. Bestalde,350.000 ibilgailu zeuden erregistratuta (horietatik 330.000 partikularrak), eta 345 ibilgailuko dentsitate ratioazegoen 1.000 biztanleko. Metropoli-areako biztanleek hiru milioi joan-etorri inguru egiten dituzte lanegunbakoitzeko (% 30 oinez edo bizikletan, % 27 garraio publikoan eta % 44 ibilgailu pribatuan). Lanegun arruntbatean 400.000 pertsona eta 240.000 ibilgailu inguruk zeharkatzen dituzte metropoli-areako mugak.


8.1. irudia: Garraio publiko bidez egindako joan-etorrienbanaketa 2000. urtean

8.2. irudia: Egunean egindako distantzia (km/pertsona) erabilitako garraiobide bakoitzeko

2 Public-transport-based city.

8. KASUA. HELSINKIKO METROPOLI AREAKO GARRAIOSISTEMARI

BURUZKO PLANA

93


94

2001/42/EE Zuzentaraua indarrean jarri aurrekoa da Plana; 2003ko martxoaren 21ean onartu zen behinbetiko. Plana jardunbide egokien adibidetzat hartu da ingurumen-alderdiak modu eredugarrian integratudirelako bai Planaren sorreran bai haren garapenean. Bestalde, Plana egiterakoan hainbat arlo aztertu dira:egungo garraio-sistema, bizimoduei buruzko etorkizuneko joerak, eskualdeko behar logistikoen azterketa,proiektuen finantziazioa eta abar luze bat. Halaber, Planak hainbat garraiobide eta joan-etorri mota hartzenditu bere baitan:

Garraio-sarea.Aparkalekuak.Hiri- eta lurralde-egitura.Garraio publikoaren sarea.Lurzoruaren erabilerak.Finantziazioa.

Gainera, garraio-sistemaren egitura fisikoa (zirkulazio-sarea eta garraio publikoa) eta egitura horren fun-tzionamendua (garraio publikoaren sistema eta telematika mantentzea) aztertzen dira Planean.

Plana sortzeko unean, Garapen Bulegoa lurzoruen erabilerei buruzko proiekzioak prestatzen ari zen, lurral-de-egitura garraio-sistema publikoaren bidez –bereziki, trena– egituratzeko asmoz. Horren bidez, zirkula-zioaren, ingurumena babestearen eta lurzoruaren erabilerei buruzko plangintzaren arteko elkarreraginakharmonia handikoak izatea lortu nahi zen.

Epe luzean mugikortasunaren hazkunde-joerak hazten jarraitzea espero da eta, ondorengo 25 urteetan, laneraegiten diren joan-etorrien kopurua bikoiztea. Planaren arabera, hauek dira Helsinkiko metropoli-arearen etor-kizuneko ikuspegitik ateratako erronka nagusiak: «batetik, populazioaren eta lanpostuen hazkunde orekatualortzea eta, bestetik, eskualde- eta garraio-egitura bateratzea, garapen iraunkorraren irizpideetan oinarrituta.Ondo egituratutako hiri-sarea sustatu nahi da egoki banatutako jardueren inguruan, eta garraio publikoan oina-rritutako hiria eraiki nahi da».


8.3. irudia: Metropoli-areako

populazio-hazkundearen joerak


Planaren ingurumen-ebaluazio estrategikoak atal hauek ditu: batetik, ingurumen-informazioa planifikatzea,aplikatzea eta dokumentatzea garraio-sistema berrikusteko eta, bestetik, Plana egiteko prozesuko parte-hartzaileek elkarrekin hitz egitea. Ebaluazioak oinarrizko informazioa ematen du Plana egiteko prozesua pres-tatzeko eta erabakiak hartzeko.

Helsinkiko metropoli-areako ingurumen arduradunak eta Ingurumen Ministerioaren ordezkari batek Planariburuzko aholkuak eman dituzte prozesu guztian.

Helsinkiko Metropoli Areako Garraio Sistemari buruzko Planaren ingurumen-ebaluazioa egiteko, hasieran,garraioaren egoerari buruzko azterketa egin da. Azterketa horretan lurraldearen etorkizuneko ikuspegia ema-ten da eta ingurumenaren egoera aztertzen da. Dudarik gabe, jardunbide egokia da Planaren hasieran, joan-etorrien fluxua, erabilitako garraiobidea, joan-etorriak egiteko arrazoia, garraio-sareko zirkulazio-bolumenaketa sare horren egitura jasotzen dituen diagnostikoa egitea. Eta horrekin batera, metropoli-arearen etorkizu-neko ikuspegia garatzea erabaki da, lurzoruaren erabilerei buruzko plangintza eta joan-etorriak oso lotuta bai-taude. Hala, lurzoruaren etorkizuneko erabilerak aztertu dira garraio-sistemaren definizioarekin lotuta.

Nazio osoari dagokionez, garraio-sistemak banaketa modalari buruz izan beharreko helburua aurrez definitu-ta zegoen: «Oinez ibiltzeko eta bizikleta eta garraio publikoa erabiltzeko kondizioak, aldez aurreko kondizioaketa erakargarritasuna hobetu behar dira, batetik, mugikortasun-mota horien kopurua hazteko eta, bestetik,pertsonek eta komunitateek ibilgailu pribatuarekiko duten menpekotasuna murrizteko».

Planaren helburuak –ingurumenaren arlokoak eta beste arloetakoak– 1994an definitu ziren. 1998an helburuhoriek berrikusi ziren eta, ondoren, Garraio Ministerioaren helburuen arabera bildu ziren berriz. Hau daPlanaren helburu nagusia: garraiobideak, biztanleen bizi-kalitatea eta merkataritzarako kondizioak hobetzea,hierarkikoki goian dauden planekin koherentzian. Helburu horiek helburu zehatzago batzuetan garatu dira, etabost talde handitan banatu dira:

Garraio-sistemaren zerbitzu-maila eta kostua.Osasuna eta segurtasuna.Iraunkortasun soziala.

FASEAK ETA EDUKIAK

LANTALDEA



BURUZKO PLANA

95


96

Hirigintza-garapena.Ingurumenari eragindako inpaktuak.

Hauek dira Garraio Planaren ingurumen-helburuak:

Zirkulazioak sortutako CO2-aren emisioak eta poluzio atmosferikoa murriztea.Garraioak sortutako energia-kontsumoa murriztea.Biodibertsitatea kontserbatzea eta babestea.Natur baliabideak eta lurraldea ahalik gutxien erabiltzea.Garraio publikoan –bereziki, trenean– oinarritutako hiri-egitura osatzea.Eraztun Berdearen batasuna mantentzea.Irisgarritasuna hobetzea.

Garraio Planak helburu hauek ditu hiri-egiturari buruz:

Garraio publikoaren sisteman –bereziki, trenbide-sisteman– oinarritutako hiri-egitura garatzea.Oinezko eta bizikletazko mugikortasuna bultzatuko duen hiri-egitura sustatzea.Barrutietan berezko bizitasuna eta zerbitzu-maila ona dituzten guneak sor daitezen bultzatzea.Sakabanatutako etxeak eta urbanizazioak eraikitzea saihestuko duten prebentzio-neurriak hartzea.

Hautabide hauek proposatu dira:

0+ hautabidea. Egungo garraio-sistemari eustea eta azpiegitura-proiektuekin osatzea.

8.4. irudia: Garraio publikoko

sistemen bidez egituratutako

lurralde-egitura. Etorkizuneko sarea 2030ean


BURUZKO PLANA

97

3 Eragin garbitzat hartzen dira zuzenean esku-hartze politikoekin lotuta dauden eraginak (azken egoeraren eta joera naturalaren edo zerohautabidearen arteko kenketa eginda lortzen da).

4 «Azken eraginak» emaitza hauen batura dira: hautabideetan aurreikusitako jarduerek eragindako ondorioen metaketa eta esku-hartzerikgabeko ondorioak (zero hautabidea).

1. hautabidea, garraio-sistemari buruzko plan zaharra. 1998an deskribatutako garraio-sistemari eustea,azpiegituretan egin beharreko inbertsioak nabarmenduz. Arazoei aurre egiteko, errepide-azpiegituraberriak eraikitzea eta trenbide gehiago jartzea proposatzen da. 2. hautabidea, zirkulazioaren kudeaketa. Zirkulazioaren eskaria eta mugikortasuna kudeatzea. Azpiegituragehiago egiteko eskaria murrizteko, egungo sistema eraginkorragoa bihurtzea proposatzen da (adibidez,bidesarien bidez)3. hautabidea, lurzoruaren erabileren kudeaketa. Lurzoruaren erabilerei buruzko plangintzaren bidez

garraio-eskaria minimizatzea. Egungo garraio-sistema modu eraginkorragoan erabiltzea. Azpiegitura berrie-tan egindako inbertsioak lurzoruari emandako erabileren menpe daude.

Hautabide horietako bakoitzeko lurzoruaren erabilerari buruzko proiekzioak egin dira, garraiobide bakoitzean egin-go diren distantziak kalkulatu dira, garraio publikoak emandako zerbitzuen kalitateari buruzko azterketak sustatudira eta, azkenik, zirkulazio-istripuak, emisio poluitzaileak, berotegi-efektua eragiten duten gasak eta energia-kon-tsumoa kalkulatu dira. Horrez gain, hautabideak definitu ondoren, bakoitzaren gaitasuna eta egokitasuna balioz-tatu da, baita hautabide horietako batzuk elkartuz Garraio Planean definitutako helburuak lortzeko aukera ere.

Hiru ebaluazio-mota egin dira 25 urteko epealdirako. Lehenik eta behin, zero hautabidea ebaluatu da. Hala,esku-hartze publikorik ezak ingurumen-helburu bakoitzean sor ditzakeen joera positiboak edo negatiboakdetektatu dira. Bigarrenik, hiru hautabideek ingurumen-helburuetan izango dituzten eragin garbiak3 ebaluatudira. Bukatzeko, azken eraginak4 aurreikusi dira, alegia, esku-hartzeek eta joera naturalek sortuko duten ego-era deskribatu da.

Bestalde, aditu-talde batek balioespena egin du. Garraio-sistemak eremurik garrantzitsuenetan sortutakoinpaktuak matrizeetan jaso dira modu sistematiko eta argian.

8.1. KOADROA: GARRAIO-SISTEMAREN INPAKTUAK HAUTABIDE BAKOITZEKO

Helburuak Joerak Helburuetan sortutako Helburuetan sortutakoplangintzarik aldaketa garbiak guztizko aldaketak

ezean 1. haut. 2. haut. 3. haut. 1. haut. 2. haut. 3. haut.Garraio-sistemaren zerbitzu-maila eta kostua

Garraio publikoa: zerbitzu-maila, + + +++ ++ + +++ ++lehiakortasuna, banaketa modala

Motordun ibilgailuen zirkulazioaren --- + +++ ++ -- - -funtzionaltasuna

Oinez eta bizikletan ibiltzeko kondizioak + ++ ++ +++ ++ ++ +++

Garraiobideen bateragarritasuna + ++ +++ +++ ++ +++ +++

Salgaien garraioaren funtzionaltasuna -- ++ ++ ++ - - -

Garraio publikoak lantegiekin + ++ ++ ++ ++ ++ + +dituen loturak

Garraio-sistemen eraginkortasuna -- + +++ ++ -- - -

Motordun ibilgailuen zirkulazioaren 0 - ++ + - ++ +hazkundea kontrolatzea

Inbertsioak banatzea garraio publikoa, -- ++ +++ ++ - + 0oinez ibiltzea eta bizikleta finantzatzeko


98

Helburuak Joerak Helburuetan sortutako Helburuetan sortutakoplangintzarik aldaketa garbiak guztizko aldaketak

ezean 1. haut. 2. haut. 3. haut. 1. haut. 2. haut. 3. haut.Osasuna eta segurtasuna

Bide-segurtasuna + + + + + + +

Zirkulazioak eragindako poluzioa, + 0 0 0 + + +airearen kalitateari eragindako inpaktuak

Poluzio akustikoaren eraginpean dauden --- 0 0 0 --- --- - - -populazio-eremuak eta horien kopurua

Iraunkortasun soziala

Hesiak deuseztatzea + + + + + + +

Ibilgailuen jabe ez direnek ++ ++ + ++ ++ ++ + +joan-etorriak egiteko dituzten aukerak

Oinarrizko zerbitzuen irisgarritasuna - + + ++ 0 0 +

Ibilgailuen independentzia -- + + ++ - - 0

Hirigintza-garapena

Garraio publikoan, oinez eta bizikletan -- ++ ++ +++ - 0 +ibiltzeko aukera ematen duen egitura

Hiri-inguruko guneen bizitasuna - + ++ +++ - + ++

Hiriko sakabanaketa prebenitzea --- + ++ +++ -- -- -

Hiri-ingurunearen funtzionaltasuna, + + + + + + +segurtasuna eta osasuna

Errepide- eta trenbide-sareak sortutako - - - - - - -oztopo edo hesiak

Hiri-ingurunea eta kultur paisaia - - - - - - -

Berdeguneen / natur guneen 0 - - - - - -egitura jarraitua

Naturari eragindako inpaktuak

CO2-aren emisioak eta energia-kontsumoa + 0 + + + ++ +

Biodibertsitatea, espazio babestuak - 0 0 0 - - -

Lurzoruaren artifizializazioa eta - -- -- -- -- -- - -natur baliabideen erabilera

Ingurumena errespetatzen duten - 0 + + - 0 0joan-etorriekiko jarrera

+++ Oso positiboak + Nahiko positiboak --- Oso negatiboak - Nahiko negatiboak++ Positiboak 0 Neutroak -- Negatiboak ? Zenbatesten zaila

Hautabide bakoitzaren inpaktuak aztertu ondoren, zer eredu aukeratu erabaki da. Garraio Plana (lehenengozirriborroa) egin ondoren, jarduerak gauzatzeak lurralde guztian sor ditzakeen inpaktuak ebaluatu dira.Balioespena egiteko eta hautabideak aukeratzeko erabilitako metodologia bera erabili da horretarako.

Bestalde, berariazko programa bat egin da poluzio akustikoari aurre egiteko, eta pantaila babesleak eraikitzeaerabaki da. Programa horretan hartutako neurrien bidez zarataren eraginak jasaten dituzten pertsonen kopu-rua % 40 murriztuko dela zenbatesten da. Zehazki, Plana onartzeko unean, 9.100 pertsonak 55 dB(A) bainozarata handiagoak –trenak eragindakoak– jasaten zituzten. Zaratari buruzko jarduera-programa martxan jarri-ko ez balitz, 2020an 17.000 izango lirateke kaltetutakoak. Aipatutako kontrol-neurriak aplikatzen badira,berriz, urte horretan 4.600 kaltetu izango direla zenbatesten da. Halaber, trenak eragindako 65 dB(A) bainozarata-maila handiagorik inork ere ez jasan behar ez izatea espero da.


BURUZKO PLANA

99

8.5. irudia: 55 dB baino poluzio akustiko handiagoa jasatenduten eremuak errepide (goiko irudia) eta trenbide (beheko irudia) nagusietan, minimizazio-neurririk gabe


100

Bestalde, berariazko estrategia bat garatu da oinezko eta bizikletazko mugikortasuna sustatzeko. Hala, nazioosoan zein metropoli-arean bikoiztu egin nahi da bizikletaren erabilera. Horretarako, bizikleta erabiltzeaga-tik sortutako istripuen herena murriztu nahi da, eta herritarrei adierazi nahi zaie bizikletan ibiltzea segu-rua dela.

Estrategiaren arabera, oinez eta bizikletan ibiltzen den jende-kopurua asko hazteko, laguntza publiko sen-doa beharko da. Laguntzeko neurri horien artean, hauek dira erabakigarrienak: bizikletentzako eta oinez-koentzako ibilbide-sare egokia garatzea eta ondo mantentzea, bizikletentzako aparkalekuak eta bestelakogarraiobideekiko loturak ezartzea, laguntzarako zerbitzuak, segurtasunari buruzko hezkuntza eta publizita-tea eskaintzea.

Garraio Planaren ingurumen-ebaluazio estrategikoak ondorioztatzen duenez, trenbide-sistemak eta bestegarraio publiko batzuek Administrazioaren laguntza handia jasoko dute. Lurralde-plangintzari eta lurzoruarenerabilerei buruzko erabakiak hartzeko, garraio-egoerarekiko duten egokitasuna hartu beharko da kontuan, etazirkulazioa kudeatzeko neurri sendoak sustatuko dira.

Helsinkiko Metropoli Areako Garraio Sistemari buruzko Planean ingurumen-alderdiak ez dira integratuPlanaren «kanpoko» elementu gisa. Hasiera-hasieratik, plangintza-talde batek ingurumen-alderdiak integra-tu ditu modu naturalean.

Garraio-sistemak epe ertain eta luzera izango dituen joera negatiboak aldatzeko gaitasun handieneko fakto-retzat hartu dira, batetik, lurzoruaren erabilerei buruzko plangintza eta zirkulazio-eskariaren kontrola (erre-pideetako bidesariak). Halaber, garraio publikoaren alde egiten duen hautabideari esker, zirkulazioak sortu-tako zarata-maila altuak eta atmosferara isuritako emisio poluitzaileak jasaten dituzten pertsonen guztizkokopurua murrizten da. Horren ondorioz, jarduera-eremu nagusitzat identifikatu dira, batetik, lurralde-anto-laketa edo -plangintza eta, bestetik, garraio publikoaren alde egitea.

Lehenago lurralde-egiturari buruz egindako hausnarketak oinarri gisa hartuta, garraioaren arloko jardue-rak zein bidetan egingo diren identifikatu da. Lurralde-egitura garraio publikoko sistemen bidez egituratzenda (bereziki, trena). Hala, lurraldea modu eraginkorragoan erabiltzen da, eta irisgarritasuna eta ingurume-na hobetzen dira. Hori dela eta, metropoli-arearen etorkizuneko ikuspegia definitzeko unean, hauek hartudira erronka nagusitzat: batetik, populazioaren eta lanpostuen hazkunde orekatua; bestetik, eskualdeko egi-tura bateratzea; eta, azkenik, hiriko garraio-sistema garapen iraunkorrean oinarritzea.

Garraio-sistema definitzeko, egungo beharrei erantzuten dieten lau hautabide proposatu dira. Horietako bat«0 hautabidea» da. Hautabideen ingurumen-ebaluazioa modu sistematikoan egiten da. Azkenean onartuta-ko garraio-eredurako aurreikusitako jarduerak ere modu berean eta irizpide berekin ebaluatu dira.

Planaren ingurumen-irizpideak guztiz koherenteak dira hierarkikoki goian dituen arloetan definitutakoekin(adibidez, nazio mailako garraiobideei buruzko politika).

Garraio-sistemaren definizioa beharrezko azpiegituren definizioa baino zabalagoa da. Berariazko estrategiabatzuk diseinatu dira:

EMAITZA POSITIBOAK

Mugikortasuna eta zirkulazioa kudeatzeko plana.Oinezkoentzako eta bizikletarientzako estrategia.Garraio publikoaren sistemarako estrategia.Errepide- eta trenbide-sarerako estrategia.Salgaien garraiorako ikerketa logistikoak.

Aurreikusitako aurrekontu-banaketak islatzen du ingurumena errespetatzen duten garraiobideen eta garraio-bide eraginkorragoen alde egin dela. Hala, trenbide-sarearekin lotutako proiektuetarako 1.720 milioi euroaurreikusten dira aurrekontuan, eta, errepide-sareetarako, 1.300 euro (trenbide-sarerako % 20 gehiago).

Helsinkiko Metropoli Areako Garraio Sistemari buruzko Plana:http://www.ytv.fi/FIN/liikenne/suunnitelmat_ja_tutkimukset/liikennejarjestelmasuunnitelma_PLJ/plj2002_en.htm

Finlandiako Ingurumen Administrazioa:http://www.environment.fi/

WEB GUNEAK


BURUZKO PLANA

101

1 Strategic Environmental Assessment (Phase 1) for Offshore Wind Energy Generation. Department of Trade and Industry.

PLANAREN IZENA

Haize-energiaren Sorkuntza Erresuma Batuko Itsas Plataforman1

LURRALDE-EREMUA

Erresuma Batua


Planaren bidez, haize-energiari buruzko etorkizuneko garapenak eta Erresuma Batuko energia-helburuaklotu dira (bereziki, berotegi- efektua eragiten duten gasen emisioak murrizteko helburua).

Arreta-printzipioa aplikatu da. Ingurumen-ebaluazio estrategikoaren prozesuan onartu da ez dagoelanahikoa informazio modu zehatzean adierazteko zein diren etorkizuneko parke eolikoak kokatzeko leku-rik egokienak. Horren ondorioz, kokaleku-kopurua murriztea erabaki da, hegaztiei egiten dien kalteadela-eta baztertu behar diren lekuak zehazteko azterketak egin arte.

Ondorio metakorrei buruzko azterketak garrantzi handia du Planaren IEEn.

2003an, Erresuma Baturako energia-politikari buruzko epe luzeko estrategia definitzen duen dokumentua2

argitaratu zuen Gobernu britainiarrak. Hauek dira energia-politika horren helburu nagusiak:

Berotegi-efektua eragiten duten gasen emisioak % 60 murriztea 2050erako.Energia-horniketaren fidagarritasunari eustea.Erresuma Batuan eta beste herrialde batzuetan merkatu lehiakorrak sustatzea, hazkunde ekonomiko iraun-korra indartuz eta produktibitatea hobetuz.Etxebizitza bakoitzak berokuntza egokia eta eskuragarria izan dezan ziurtatzea.

Gobernu britainiarrak energia-politika horretan onartzen duenez, energia berriztagarriek zeregin oso garran-tzitsua dute berotegi-efektua eragiten duten gasen emisioak murrizteko lanean. Hala, exekutiboaren ustez,Erresuma Batuak potentzial handia du itsas plataforman dauden instalazioen bidez energia elektrikoa sortze-ko (olatuen energia, mareen energia eta instalazio eolikoak).

Energia berriztagarrien iturri horiei esker, berotegi-efektua eragiten duten gasen emisioak murrizten dira, etagainera, herrialdearen energia-hornikuntzaren gaineko segurtasuna indartzen da, energia-iturriak gehiagodibertsifikatzen baitira. Haize-energia sortzeko itsas plataformako instalazioek abantaila garrantzitsu bat dutelurreko instalazioekin alderatuta: ikusizko inpaktu txikiagoa sortzen dute, eta beraz, kontrako jarrera ere txi-kiagoa izaten da gizartean. Hala, ikusizko inpaktua txikiagoa denez, turbina handiagoak jar daitezke, eta horiekenergia sortzeko gaitasun handiagoa dute.

2000n Estatuak lehenengo enkantea egin zuen itsas plataformako lurzorua alokatzeko, industria pribatuakzentral eolikoak instala zitzan. Industriak oso ondo erantzun zuen. Lehenengo enkante hori egin ondoren, 20zentral eoliko jarri ziren martxan. 2005eko udan 1,4 GW energia elektriko sortzea zen asmoa3. Hasierako espe-rientzia haren ondoren, Gobernu britainiarrak ikusi zuen ezinbestekoa zela enkanteekin hasi aurretik plan-gintza-esparru orokor bat ezartzea, zegokion ingurumen-ebaluazio estrategiko eta guzti.

PLANAREN TESTUINGURUA

2 Our energy future-creating a low carbon economy.3 Itsasoko zentral eolikoen lehenengo fasean, parke bakoitzeko gehienez 30 aerosorgailu ezar zitezkeela ezarri zen.

9. KASUA. HAIZE-ENERGIAREN SORKUNTZA ERRESUMA BATUKO

ITSAS PLATAFORMAN

103


104

Industriak egindako kalkuluen arabera eta Industria eta Merkataritza Ministerioaren 2002ko FutureOffshore plangintza estrategikoaren dokumentuan jasotakoen arabera, 2010erako 3-4 GW-eko gaitasunekozentral eoliko gehiago eraiki daitezke itsas plataforman, eta beraz, lehen aipatutako 1,4 GW horiei gainera-tzea. Hala egingo balitz, Gobernu britainiarrak energia berriztagarriei buruz epe horretarako ezarritakohelburuaren % 40-50 beteko litzateke.

Plangintza estrategikoari buruzko dokumentuak itsasoko haize-energia garatzeko potentzial handiena dutenhiru leku identifikatzen ditu: North West, Greater Wash eta Thames Stuary. Bestalde, dokumentu horrenarabera, plangintza orokorraren ingurumen-ebaluazio estrategikoa amaitu arte ez da zentral eolikoen biga-rren enkantea egingo. Era berean, plangintza-dokumentuaren IEE egin ondoren, onartutako proiektubakoitzari buruzko ingurumen-inpaktuaren berariazko ebaluazioa egin behar dela dio.


9.1. irudia:Ingurumen-ebalua-

zio estrategikokoprozesuak egiteko

mugapenak. R2 aztertutako IEEren

eremuari dagokio


Itsas plataforman eraikitako haize-energiako instalazioek ingurumenean sortutako inpaktuak, neurri batean,ezezagunak eta zalantzazkoak direla ikusirik, IEEren azterketak izaera esperimentala izan behar duela eta pro-zesua etapatan egin behar dela erabaki da, ikaste-prozesu integral baten barruan. Bereziki garrantzitsutzat jo da, adibidez, ingurumen-ebaluazio estrategikoak kontuan hartzea kostaldean pla-taforma eolikoak ugaritzeak sor ditzakeen inpaktu metakorrak. Inpaktu horien arabera, Planaren IEEk garape-nei mugak jartzea proposatu da, identifikatutako hiru eskualdeetan.

Lehenengo fasean, ingurumenaren egungo egoera definitu da, eta hainbat garapen-egoera aplikatuz, zerinpaktu aurreikusten diren adierazi da. Garrantzi berezia eman zaio zalantzak identifikatzeari eta zalantzahoriek gutxitzeko behar diren datuak eskuratzeko programak martxan jartzeari.

Lehenengo fase horretan, ingurumen-ebaluazio estrategikoaren zuzendaritza-taldea sortu da eta prozesurakoweb gunea jarri da martxan. Ondoren, gara daitezkeen eremuen eta balizko egoeren esparrua eta ingurumen-egoera definitu dira. Hori egin ondoren, eremu horiek sor ditzaketen inpaktuak aurreikusi eta ebaluatu dira,eta gida bat egin da etorkizuneko parke eolikoak identifikatutako eremuetan eraikitzeko. Azkenik, IEEri buruz-ko txostena eta txostenari buruzko kontsulta publikoa egin da, eta jasotako erantzunak laburtu dira.

Talde zabal eta askotarikoa osatu da. Talde horrek adituen talde gisa jarduten du; ebaluaziorako metodoak auke-ratzen ditu eta informazio-iturri egokiak identifikatzen ditu. Itsasoko eta kostako ingurunearen arloko adituak,ingurumen-ebaluazio estrategikoaren arlokoak eta energiaren arlokoak daude lantaldean. Horrez gain, departa-mentu hauetako teknikariak daude:

Industria eta Merkataritza.Ingurumena, Landa-ingurunea eta Elikadura.Lehen Ministroaren Bulegoa.Ingurumenerako, Arrantzarako eta Akuikulturarako Zientzia Gunea.Hegaztien Babeserako Elkartea4.Natura Babesteko Batzordea5.Crown Estate.Haize-energiarako Britainia Handiko Elkartea6.Kudeaketarako eta Ingurumen Ebaluaziorako Institutua.Wildlife and Countryside Link.English Nature7.

LANTALDEA



ITSAS PLATAFORMAN

105

4 Royal Society for the Protection of Birds (RSPB).5 Joint Nature Conservancy Comittee.6 British Wind Energy Association.7 Erresuma Batuko elkarte kontserbazionista.

Industria eta Merkataritza Departamentuak Planaren ingurumen-ebaluazio estrategikoari buruzko web guneespezifikoa sortu du berariaz. Web gune hori prozesu guztiko erreferentzia-puntua da informazioari eta parte-hartzeari dagokienez. Prozesuan egindako dokumentu guztiak deskarga daitezke web gune horretatik, baitaazterketa osagarriak eta prozesuan interesa dutenentzako bibliografia ere.

Ingurumen-ebaluazio estrategikoaren esparrua definitzeko, lanerako foro bat diseinatu da, Planarekin zeriku-sia duten erakundeen eta pertsonen ikuspegiak eta ekarpenak jasotzeko. Ekarpen horiek dokumentu berezibatean laburtu dira, eta Planaren lehenengo zirriborroaren berrikuspenari gaineratu zaizkio.

Lehentasunezko hiru eremu identifikatuei buruzko IEEren azterketa8 2003ko maiatzean argitaratu zen, itsaso-ko parke eoliko berriak garatzeko Gobernuaren planarekin batera. Arau- eta politika-esparrua aztertzeko, oina-rrizko dokumentu hauek hartu dira kontuan:

FASEAK ETA EDUKIAK



106

8 Haize-energia sortzeko plangintza hainbat fasetan programatu da. Planaren azterketa 1. faseari dagokio, eta hiru eremu hartzen ditu: Li-verpooleko badia, Greater Wash eta Tamesis ibaiaren estuarioa.

9.2. irudia: Britainia Handiko

Gobernuaren Merkataritzaeta Industria

Departamentuakingurumen-ebaluazio

estrategikoaren prozesurako martxan

jarritako web gunearenirudia

Kyotoko Protokoloa.2002an Johannesburg-en egindako Mundu Konferentziaren ondorioak.Obligazio berriztagarriak9.OSPAR hitzarmena10.Biodibertsitatea babesteari buruzko Ekintza Plana11.Garraioari eta lanari buruzko Legea12.

IEEk parke eolikoak garatzeko fase hauek jasotzea erabaki da:

Azterketa-fasea eta aurretiazko azterketa (bereziki, azterketa topografikoak).Eraikuntza-fasea (lur-eremua prestatzea eta aerosorgailuak eta haien osagaiak jartzea).Eragiketa- eta mantentze-fasea (azpiegiturei eta garraioari buruzko eskakizunak).Desegitea, lekualdaketa eta erabili ondorengo aukerak barne.

Guztiz garrantzitsua da parke eolikoen garapena dela-eta kostaldean aurreikusitako jarduerek sor ditzaketenondorio metakorrak aztertzea (adibidez, linea elektrikoekin lotzeko lineak). Azkenik, alor hauetan sor daitez-keen inpaktuak aurreikustea eta ebaluatzea ere garrantzitsua da:

Ingurune fisikoa.Ingurune biologikoa.Giza ingurunea13.

Esparrua definitu ondoren, ebaluazioa egiteko zer metodo erabiliko den planifikatu da. Hala, ebaluazioarenizaera estrategikoarekin koherentea den metodologia erabili da. Metodologia horrek bi pauso ditu: batetik, GISsistema batean oinarritutako espazio-azterketa. Eta bigarrenik, aukeratutako egoeretan aurreikusitako ondo-rioen arriskuari buruzko azterketa. Espazio-azterketaren barruan daude:

Haize-energiaren lizentziak (lehendik daudenak eta planifikatu direnak). Eremuetan dauden gas- eta petrolio-egiturak.Ondare-interesa duten lekuak.Nabigazio-lerroak.Eremuetan dauden kable-lineak.Itsas plataforman parke eolikoak egiteko beste proposamen batzuk.Intereseko faktore ekologiko eta sozioekonomikoak eta paisaia-faktoreak. Faktore ekologikoen artean daudeugaltokiak, arrabalekuak, izendatutako habitatak...

Egoera hauei buruzko ingurumen-ebaluazio estrategikoa egin da: «gertagarriena» izenekoa, «gehienezkosinesgarritasuna» izenekoa eta «garapenik ez» (zero hautabidea). 2010ean eta 2020an zenbat turbina egon dai-tezkeen kalkulatu da garapen-egoera eta eremu geografiko bakoitzeko.


ITSAS PLATAFORMAN

107

9 Renewables Obligation izena energia berriztagarrien arloan lortu beharreko helburuak definitzen dituen dokumentu politikoari.10 Convention of Protection of the Marine Environment of the North-East Atlantic.11 Biodiversity: The UK Action Plan (BAP), biodibertsitatea babesteko eta berreskuratzeko plana.12 Transport and Works Act (TWA).13 2001/42/EE Zuzentarauaren arabera «giza ingurunean» kontuan hartu beharreko alderdiak.


108

9.1. KOADROA: TURBINA-KOPURUA EGOERA ETA EREMU GEOGRAFIKO BAKOITZEAN

Egoera Liverpooleko Greater Wash (MW) Tamesis ibaiaren Guztirabadia (MW)* estuarioa (MW)

Gertagarria (2010) 800 1.600 1.200 4.000Gehienezko sinesgarritasuna (2010) 1.500 2.500 2.000 7.500Gertagarria (2020) 1.500 5.000 1.700 10.200Gehienezko sinesgarritasuna (2020) 3.000 7.000 5.000 17.500

* Megawatt.

Ingurumen-ebaluazio estrategikoak onartzen du zaila dela 2003. eta 2020. urteen arteko parke eolikoen kopu-rua, eskala eta kokapena aurreikustea, ebaluazioan zalantza asko agertu baitira. Dena den, irizpide batzuk pro-posatzen ditu parke eolikoak kokatzeko:

Parke eoliko txikiak itsasertzetik gertu kokatu behar dira. Kokapena zehaztean kontuan hartu behar dira,batetik, transmisio-puntuak gertu egotea (energia-galerak saihesteko) eta, bestetik, sarera lotzeko hurbilendagoen puntua aukeratzea.300 MW-etik beherako parkeak eskualdeko banaketa-sarera lotu behar dira.Lotura egiteko ahalik eta errefortzu-lan gutxien egin behar da.

9.3. irudia: «Gehienezko

sinesgarritasuna» egoerarako

aurreikusitako eremuaeta guztizko

ekoizpena 2010. eta 2020. urteetarako, ingurumen-ebaluazio

estrategikoaren arabera

Egungo egoeraren deskribapenean jasotzen dira ingurumenaren egoera eta egungo joerak. Atal hauek deskri-batu dira:

Ingurune fisikoaren prozesuak:Geologia.Ozeanografia.Sedimentuen garraioa.

Ingurunearen ezaugarri kimikoak.Ingurune biologikoa.Espazio babestuak.Ingurune sozioekonomikoa:

Itsasoko paisaia.Arrantza eta arrain-sardak.Zefalopodoak eta horiek arrantzatzea.Aridoak erauztea.Petrolioa eta gasa.Itsas oheak.Txalupak, itsasontziak eta nabigazioa.Aisialdia.Itsasertzaren garapena.

Informazioa eta informazio horren funtsezko alderdiak IGS (Informazio Geografikoko Sistema) oinarri bateanintegratu ondoren, alderdi garrantzitsuak ebaluatzeko metodoa behar da. Arriskuei buruzko azterketan bialderdi hartzen dira kontuan: ondorioak –inpaktuaren ezaugarriak– eta inpaktu bat gertatzeko probabilitatea.Bost kategoriako puntuazio-sistema erraz bat eratzen da, eta aurrez erabakitzen da noiz hartzen den inpak-tutzat kategoria batean ala bestean. Kategoria hauek definitu dira ondorioak sailkatzeko: larria, ertaina, mini-moa, batere ez, positiboa. Inpaktua gertatzeko probabilitatea, berriz, honela sailkatzen da: segurua, gertaga-rria, ez-gertagarria.

Ingurumen-ebaluazioaren esparrua definitzeko fasean, parke eolikoen bizi-zikloaren fasetzat hartu dirahauek: eraiki aurreko fasea, eraikitze-fasea, funtzionamendu-fasea eta desegitea. Adituen balorazioaren os-tean kontuan hartutako inpaktu ertain edo esanguratsuak ageri dira ondorengo 9.2. koadroan.


ITSAS PLATAFORMAN

109


110

9.2. KOADROA: PARKE EOLIKOEN INPAKTU ERTAINAK EDO ESANGURATSUAK

Itsasertzari eta haren prozesuei eragindako inpaktuak

Hondar-bankuak mugitzeaSedimentuak eta poluitzaileak birbanatzeaItsas oheen morfologia aldatzeaSedimentuak higatzeaFluxuen eta olatuen erregimena aldatzeaItsasertzera ekarritako sedimentuetan aldaketak gertatzea

Arrantza-baliabideei eragin dakizkiokeen inpaktuak

Jarduerek heriotzak eragiteaSedimentuak aldatzea eta birbanatzea

Sedimentuak higatzea eta bilketaUr-zutabean elementu fisikoak agertzeaMigrazio-bideak eteteaItsas oheak fisikoki galtzea

Ingurune bentikoari eragindako inpaktuak

Sedimentuak aldatzea eta birbanatzeaSedimentuak higatzeaPoluitzaile kimikoak aldatzea eta birbanatzeaItsas oheetako sedimentuak eta itsas hondoaren ezaugarriak oso nabarmen aldatzeaFaunarentzako elikagai-iturriak galtzea

Zarata eta bibrazioak

Ikuskapen sismikoakEraikuntza- eta desegite-fasean zarata sortzeaFuntzionamendu-fasean zarata sortzea

Eremu elektrikoek itsasoko habitatei sortutako eragozpenak

Elasmobrankioei inpaktuak eragitea (arraiak, manta-arrainak, ikaraioak...)

Hegazti migratzaileei eragindako inpaktuak

Hegaztien arteko talkakEragozpenengatik, habitat-aldaketengatik eta hesi-efektuagatik baztertzeaEskualde, nazio eta nazioarte mailan inpaktuak sortzea

Bestelakoak

Gune babestuetan inpaktuak sortzeaOndare naturalaPaisaia, itsasoko paisaiaBestelako erabiltzaileei inpaktuak eragiteaInpaktu ekonomikoakHondamenezko gertaerak

Hauek dira garrantzitsuenak:

Sedimentua garraiatzeko prozesuak.Biodibertsitatearen, habitaten eta espezieen kontserbazioari inpaktuak eragitea.Hegaztiek talka egiteko, eragozpenak izateko, hesi-efektua sortzeko eta hegaztiak lekuz aldatzeko arriskua.Itsasontzietako salgaiek talka egitea eta galtzea.Ferry-ek talka egitea eta heriotzak eragitea.

Bestalde, parke eolikoen eta egungo nahiz etorkizuneko bestelako garapen edo ekimenen –gas- eta petrolio-erauzketak, adibidez– arteko elkarreraginek sortutako inpaktu metakorrak identifikatzea da Planaren IEErenalderdi nagusietako bat. Halaber, parke eolikoek sortutako inpaktuen sinergiak eta eragin konbinatuak identi-fikatu dira. Inpaktu metakor hauek hartu dira kontuan:

Prozesu fisikoen hedapen handiko ondorioak, sedimentuen garraioa barne dela.Itsasoko paisaia, garapenak sentikortasun ertain edo altuko eremuetan badaude.Itsasoko ugaztunak baztertzea, funtzionamenduen eta ikerketa sismikoen faseko poluzio akustikoaren ondo-rioz.Jakineko hegazti-espezieei eragindako inpaktuak14.

Inpaktuak detektatu eta balioztatu ondoren, egoera bakoitza besteekin alderatu da aukeratutako hiru eremue-tako bakoitzean.

Liverpooleko badia. Ingurumenari eragindako murrizketen aldetik, eremurik homogeneoena dela uste da.Eremuaren hegoaldea da sentikorrena, hegaztiak eta habitat interesgarriak, itsasoko habitatak, paisaia, itsa-soko zirkulazioa... direla eta. Bestalde, eremuak proposatutako garapen-egoerak jasan ditzakeela ondorioz-tatu da (bai 2020rako aurreikusitakoa, baita «gehienezko sinesgarritasuna» izenekoa ere).

Greater Wash. Ingurumenari murrizketa gutxien sortzen dizkion eremua da, eta zabalena, besteekin alde-ratuta. Karga-gaitasuna edo helburuak lortzeko gaitasuna, berriz, hainbat ezaugarri zalantzagarriren menpedago: kable-sareen eta elasmobrankioen arteko erlazioa, prozesua fisikoak –sedimentuen garraioa barnedela–, hegaztien banaketa eta hesi-efektuarekiko sentikortasuna, zetazeoen banaketa eta poluzio akustikoa-rekiko sentikortasuna. 2010erako deskribatutako egoerak lortzeko modukoak direla uste da, baina ez dagoziurtasunik 2020rako proposatutakoak betetzeko.

Tamesis ibaiaren estuarioa. Ingurumenari murrizketa gutxi eragiten dizkio. Balio ekologikoko eremuak ditu,baina baita erauzketak egiten ari diren eremuak ere, eta beraz, garapen berrien oinarri izan daitezkeenak.Egokiagotzat jotzen da parke eoliko handi gutxi egitea potentzia txikiagoko parke asko egitea baino.

Berotegi-efektua eragiten duten gasen emisioak. Parke eolikoen bizi-zikloan berotegi-efektu eragiten dutengasen emisio gutxiago sortzen da. Ondorengo koadroan (9.3. koadroa), hainbat energia-iturriren bidez kilo-watt bat sortzeko aurreikusten den emisio-kopurua adierazten da.


ITSAS PLATAFORMAN

111

14 Elasmobrankioei eragindako inpaktuak ez dira ziurrak oraindik, aerosorgailuek eragiten dituzten aldaketei buruzko ikerketak falta baitira.


112

9.3. KOADROA: ENERGIA-ITURRIEK ISURITAKO BEROTEGI-EFEKTUKO GASAK

Teknologia Emisioak (g/kWh)

CO2 SO2 NOx

Metano gasa 49 0,34 2,6Lurreko parke eolikoak 9 0,006 0,02Itsas plataformako parke eolikoak 9 0,087 0,036Ikatza (teknologiarik onenak erabiliz) 955 11,8 4,3Petrolioa (teknologiarik onenak erabiliz) 818 14,2 4,0Gasa (ziklo bateratua) 466 0,0 0,05

Erresuma Batuak 160 milioi tona CO2 isurtzen ditu urtean. 2010ean 130 milioi isurtzea da Gobernuaren hel-burua. «Gertagarria» eta «gehienezko sinesgarritasuna» egoerek murrizketa hori lortzen lagunduko lukete (%28 eta % 72, hurrenez hurren). Eta hori argudio garrantzitsua da Plana bultzatzeko.

9.4. KOADROA: CO2-AREN EMISIOEN MURRIZKETAREN AURREIKUSPENA

Egoera Urtea Urtean sortutako TWh* CO2-aren murrizketa (milioi tona)

Gertagarria 2010 14 8,4Gehienezko sinesgarritasuna 2010 36 21,6Gertagarria 2020 26 15,6Gehienezko sinesgarritasuna 2020 60 36

* Terawatt ordu.

Azkenik, ingurumen-ebaluazio estrategikoak esparru bat proposatzen du hautatutako eremuetan parke eolikoakkudeatzeko. Izan ere, minimizazio- eta monitorizazio-neurrien prozesuak une egokian eta ondo jarri behar diramartxan, inpaktuak aurreikusi eta kontrolatu nahi badira. Kudeaketa-proposamena hiru fasetan banatzen da:

Minimizazio-neurriak aplikatzea.Monitorizazioa eta ebaluazioa. Planaren berrikuspena.

Minimizazio-neurriak definitzeko, egokitzat jotzen da industriako jardunbide onenei buruzko gida argitaratzeaalor hauei buruz:

Poluzio akustikoa.Itsasoko paisaia.Sedimentuen garraioa eta uren kalitatea.Arrantza.Komunitate bentikoak.Linea elektrikoek eragindako ondorioak.Interferentzia elektromagnetikoak komunikazio-jarduerekin eta jarduera militarrekin.

IEEk dio monitorizazioak ez duela datu-bilketa hutsa izan behar, eta erakundeek monitorizazioan modu ego-kian parte har dezaten proposatzen du, jarduera hauek egiteko:

Monitorizazioari buruzko azterketak definitzea.Protokoloak onartzea.Monitorizaziorako kontratistak aukeratzea.Helburuen ondorioak berrikustea eta ebaluatzea.Monitorizaziori buruzko azterketek jarraitu behar duten aztertzea.Foroak antolatzea, emaitzak alderdi interesdunetara iristen direla ziurtatzeko.Beharrezko neurriak leku egokietan aplikatzea.

Ia berria den industria baten plangintza estrategikoaren ingurumen-ebaluazioa egin da. Alde horretatik,berezkoena duen zeregina bete du ingurumen-ebaluazioak: hasieratik plangintza-prozesua bideratzea, etaingurumen-aldagaia Planaren ikuspegian erabat integra dadin lortzea. Aipatu beharrekoa da, itsasoko hain-bat zentral eoliko sortu ondoren, Gobernu britainiarrak interesa agertu zuela ondorengo ustiapen-emakide-tan arretaz jokatzeko. Kezka horren ondorioz sortu zen Future Offshore plangintza estrategikorako doku-mentua eta IEE integral bat egiteko beharra, beste emakida batzuekin hasi baino lehen.

Bigarrenik, ingurumen-ebaluazio estrategikoaren zuzendaritza-taldearen izaera zabala eta integratzailea azpi-marratu behar da. Talde horretan, hainbat interes-talderen sentsibilitatea ordezkatu da. IEE gardentasunezegin da, eta komunikazio-lan handia egin da interesdunekin.

Planaren IEEn, garrantzi handia eman zaio ondorio metakorren azterketari. Ebaluazioaren arabera, inguru-menaren ikuspegitik egokiagoa da aerosorgailuak kontzentratzen dituzten garapenak diseinatzea –parkeeoliko gutxi aerosorgailu-kopuru handiagoarekin–, inpaktu gutxiago sortzen baita aerosorgailu gutxiagokoparke eoliko asko diseinatuta baino.

Parke eolikoak kokatzeko lekuak zehazteko informazio gutxi dagoela-eta, arreta-printzipioa aplikatzea era-baki da, hegaztiak egoteagatik baztertu behar diren lekuak zehazteko azterketak egin arte. Hegaztientzako3-5 km-ko zabalerako «korridoreak» dituzten kokalekuak onartzeko aukera aztertu da.

Ingurumen-ebaluazioaren txostenak eremu bakoitzaren harrera-gaitasuna identifikatzen du, eremuareningurumen-ezaugarrien arabera. Hala, parke eolikoak egitean itsasoko ingurunearen ezaugarriak errespetadaitezen eskatzen du, identifikatutako inpaktuen eta sentikortasunen arabera.

IEE prozesua:http://www.offshore-sea.org.uk/site/scripts/consultation_download_info.php?downloadID=99

Merkataritza eta Industria Departamentua, Energia Baliabideak:http://www.dti.gov.uk/energy/

WEB GUNEAK

EMAITZA POSITIBOAK


ITSAS PLATAFORMAN

113

1 Piano Regionale di Tutela delle Acque.

PLANAREN IZENA

Aostako Haraneko Ura Babesteko Plana1

LURRALDE-EREMUA

Italia


Erreferentziazko egoerak sortzea, ura kudeatzeko hiru modutan oinarrituta: baliabidearen gehienezkoustiapena, gehienezko babesa eta egungo sistemarekin jarraitzea.

Uretako ekosistemen kalitatearekin lotutako adierazleak, presio-faktoreak eta aurreko biak integratzendituen indize sintetiko bat identifikatzea.

Aostako harana Italiako ipar-ekialdean dagoen eskualde menditsua da. Mendebaldean Frantziarekin egiten dumuga, iparraldean Suitzarekin eta hegoaldean Piamonteko eskualdearekin. Eskualdeak 3.263 km2-ko azaleradu, eta 113.000 biztanle. Herritarrek 12,4 miloi m3-ko ur-bolumena erabiltzen dute urteko (% 84,6); 2,2 milioim3-ko ur-bolumena erabiltzen da urtean erabilera produktiboetarako (% 15,28), eta bestelako erabileretarako% 0,09 erabiltzen da. Eguneko eta biztanleko 360 litro ur banatzen dira Aostako haranean. Italiako batezbes-tekoa, berriz, 270 litro da.

Hauek dira Aostako haraneko sektore ekonomiko garrantzitsuenak: zerbitzuak (BPGren % 70,6), industria(% 25,3) eta nekazaritza (% 4,1). Nekazaritza-sektorean, mahatsondoek eta sagarrondoek okupatzen duteazalerarik gehiena. Basoek lurraldearen % 23,9 okupatzen dute. Eskualdeak bi gune babestu ditu: GranParadiso eta Tsatalet.

Zerbitzu hidriko integratuaren erakundea antolatzeari buruzko eskualde mailako legearen arabera, EskualdekoKontseiluak onartu behar du Eskualdeko Urei buruzko Plana. Plan horren barruan daude Urak BabestekoPlana, Akueduktuei buruzko Plana eta Uraren Erabilerei buruzko Plana. Kasu honetan, Urak BabestekoPlanaren ingurumen-ebaluazio estrategikoa egin da. Plan horren bidez, eskualdeko joera berriak definitu dirabaliabide hidrikoen kudeaketa iraunkorrerako. 14/1999 Legearen arabera, Ingurumenerako BatzordeTeknikoaren iritziaren menpe dago Plana onartzea2. Uraren erabilera iraunkorrerako kudeaketaren esparruan,bi helburu orokor daude:

Eskualdearen garapen sozioekonomikorako beharrezkoak diren erabilera guztietarako baliabide hidrikoakeskuragarri egon daitezen ziurtatzea.Ekosistema hidrikoek osatutako ingurune naturala edo hidrologiaren eraginpean dagoena babestu, birkali-fikatu eta balioztatuko dela bermatzea.



2 Ingurumenerako Batzorde Teknikoa independentea da ingurumen-ebaluazio estrategikoaz arduratzen den taldearekiko.

10. KASUA. AOSTAKO HARANEKO URA

BABESTEKO PLANA

115


116


2001/42/EE Zuzentaraua onartu ondoren, eta ingurumen-ebaluazio estrategikoaren praktikari buruzko ikas-ketaren Europako testuinguruan, Italiako sei eskualdek eta Espainiako hiruk Interreg IIIB Medoc funtsak jasozituzten planen eta proiektuen ingurumen-ebaluaziorako ENPLAN proiektua garatzeko. Eskualde bakoitzekoplan esperimental bat egitea zen proiektu horren helburua, 2001/42/EE Zuzentaraua nola aplika daitekeen era-kusteko. Aostako Haraneko Eskualde Autonomoa ere ENPLAN proiektuan sartu zen, beste eskualde batzueta-ko esperientziak aztertzeko eta, horrela, ebaluazio-prozesuak eraginkorrago bihurtzeko.

ENPLAN proiektuaren helburuetako bat da, plangintzarekin batera, modu integratuan egiten diren inguru-men-ebaluazioetarako metodoei buruzko probak egitea. Eta integrazio hori lantalde batek –ebaluazio-egileeketa planaren idazleek osatua– adostasunez egindako lanaren bidez lortu nahi da.

Kontsultarako eta parte-hartze publikorako estrategia bat aurreikusi da. Estrategia hori hainbat etapatanbanatzen da, eta Planaren kalitatea eta sor daitezkeen gatazken konponketa hobetzea lortu nahi da horrenbidez.

Helburuak definitzeko unean, helburu horiek nazioarteko, nazioko eta eskualdeko araudi sektorialarekin dutenkoherentzia aztertu da. Zehatzago esanda, helburu horiek Ingurumenari buruzko Europako VI. Programarekineta Italiako Garapen Iraunkorrerako Programa Nazionalarekin duten koherentzia aztertu da.

Helburuak zehaztu ondoren, estrategiak eta jarduera-lerroak definitu dira. Jarduera-lerroak definitzeko, etor-kizuneko egoera alternatiboak sortu dira. Hiru egoera definitu dira, hain zuzen:

1. egoera: Zero hautabidea. Planik egingo ez balitz, alegia, egungo kudeaketa-baldintzak mantenduko balira,lurraldearen egoera zein izango litzatekeen deskribatzen du.2. egoera: Ura baliabidearen gehienezko erabilera. Gehienezko erabilerak lurraldean sortuko lituzkeeninpaktuak eta gizartean eta ekonomian izango lituzkeen eraginak deskribatzen ditu.3. egoera: Ura baliabidearen gehienezko babesa.

FASEAK ETA EDUKIAK


LANTALDEA


Indar eragileen joera balioztatu da –biztanleria, landa-eremuko biztanleria, nekazaritza, industria, industriahidroelektrikoa, turismoa eta aisia, arrisku hidrologikoa kudeatzeko politikak–, baita azken egoeran presioekduten joera ere.

10.1. KOADROA: INDAR ERAGILEEN ETA PRESIOEN JOERAK EGOERA BAKOITZEAN

Indar eragileak Joeraren araberako egoera Gehienezko erabileraren Gehienezko babesarenaraberako egoera araberako egoera


BABESTEKO PLANA

117

% 4,17ko biztanleria-hazkundea 2001-2006an(2016ko biztanleria: 125.614)

Edateko uraren eskaria:37.684 m3/egun

% 10eko hazkundea2002arekiko. 3.635.189bisita/urte. Abuztuan urte-ko bisiten % 40

Aurreko hamarkadakotasetan egonkortzea

Egonkorra

I% 10eko hazkundea.Neguan, % 20ko hazkun-dea

Arrantza tradizionalarenhazkunde neurritsua

Energia-planaren aurrei-kuspenen araberako haz-kundea Ekoizpena: 3.222GWh/urte*

Eguneroko kontsumo hidri-koa: 10.365.798 m3

Egungo azpiegiturak kudeatzea

Biztanleria

Turistak

Nekazaritza

Industria eta eskulangintza

Turismoa eta aisia

Industriahidroelektrikoa

Arrisku hidrogeologikoa

kudeatzeko politikak

% 0ko biztanleria-hazkundea 2001-2006an(2016ko biztanleria: 127.815)


% 30eko hazkundea2002arekiko. 4.296.132 bisi-ta/urte. Abuztuan urtekobisiten % 40

Erabilera areagotzea etakontsumo hidrikoa eta pro-duktu fitosanitarioen kon-tsumoa haztea

% 10eko hazkundea

% 30eko hazkundea.Neguan, % 80ko hazkundea

Arrantza tradizionalarenhazkundea

Ekoizpena: 3.866 GWh/urte

% 24,3ko hazkundea 2000.urtearekiko


Arriskua izan daitekeen lekuguztietan esku-hartzea han-ditzea

I% 0ko biztanleria-hazkundea 2001-2006an(2016ko biztanleria:120.589)


% 10eko hazkundea2002arekiko. 3.635.189 bisita/urte. Abuztuan urteko bisiten % 40

Nekazaritzarako azaleramurriztea eta nekazaritza-praktika bateragarriak areagotzea

% 5eko murrizketa

Turismoa mantentzen da

Arrantza tradizionalarenmurrizketa

Egungo zentrala manten-tzea (ekoizpena: 2.961GWh/urte) % 0ko hazkundea 2000.urtearekiko


Esku-hartzeak murriztea.Ibaien egoera naturalaberreskuratzea

* Gigawatio/urteko.


118

Egoera horiek definitzeko, tresna hauek erabili dira: AMIA azterketa3, simulazio-ereduak, multi-irizpideenazterketa eta taldeak dinamizatzeko teknikak.

Bestalde, ebaluazio-sistema bi adierazle georreferentziaturen bidez artikulatu da, hots, deskribatzaileen etasintetikoen bidez. Adierazle deskribatzaileak egoerari buruzkoak edo presioei buruzkoak izan daitezke.Adierazle sintetikoak, berriz, egoerari eta presioei buruzko adierazleak integratuz sortzen dira. Balio-, presio-eta kritikotasun-kondizioak zehazten dituzte, kalitatezko eta esku hartzeko helburuak bideratzeko. Adierazlehoriek definitzeko, presioa-egoera-erantzuna eredu kontzeptuala edo DPSIR4 eredua erabiltzen da. Adierazlegeorreferentziatuak identifikatuz:

Planak lurraldeari buruz dituen helburuak definitzen dira.Planak izan beharreko kalitatezko parametroak ebaluatzen dira.Lurraldeko ekosistemen egoera identifikatzen da, kalitatezko helburuekin lotzeko.

3 AMIA siglen esanahia: Ahuleziak, Mehatxuak, Indarrak eta Aukerak.4 DPSIR eredua (Driving force-Pressure-State-Impact-Response) Europako Ingurumen Agentziak sortu zuen. Ingurunearen egoera eta den-

boran zehar jasan duen eboluzioa dira eredu horren puntu nagusiak. Ondoren, nahi gabeko aldaketak sortu dituzten presioak eta inguru-mena babesten edo hobetzen lagundu duten abantailak zehazten dira. Segidan, prozesu eta presio horiek ekonomiaren indar eragileekinlotzen dira. Eta, azkenik, azaldutako arazoei gizarteak zer erantzun ematen dien egiaztatu behar da.

10.1. irudia: Gainazaleko sistema

hidrikoaren sare nagusiaren kalitate

ekosistemikoari buruzkoadierazle sintetikoaren

irudikapen kartografikoa.Eskala kromatikoa: urdina(oso egoera ona) – gorria

(egoera kritikoa)

10.2. KOADROA: ADIERAZLEEN SISTEMA

Adierazleak Definizioa Osaketa

Ibaiertzen balioa: ingurumen-balioaren koefizientea lurzoruaren Kalitate Ibaiertzen balioa estalki-mota bakoitzeko, estalki horren berezitasunaren/

ekosistemikoaren Ur-ibilguaren balioa espezifikotasunaren eta kalteberatasun ekologikoaren araberaadierazlea Ur-ibilguaren balioa: arrain-espezieei buruzko indize

biotikoaren balioen araberakoa

Presio zehatzak: ur-ibilgua oztopatzen duten emisio-iturri Presio zehatzen, zehatzak (adibidez, poluitzaileak isurtzea edo ura erauztea)

Presioaren zehaztugabeen eta Presio zehaztugabeak: isurketa zehaztugabeen ondorioz poluzioa adierazlea ohe-aldaketen sor dezaketen jarduerek eta lurzoruaren erabilerek lurraldean

zenbatespenen duten banaketaren araberaaraberakoa Ohe-aldaketak: eraldatutako ibai-zatien ehunekoa, aldatutako

ur-ibilguaren guztizko luzerarekin alderatuta

Kalitate- eta Kritikotasun- presio-adierazleen

adierazlea konbinazioaren araberakoa

Adierazle-sistemaren bidez, eskualdearen egoera hidrologikoari eta ingurumen-egoerari buruzko ikuspegiajaso da, eta kudeatu beharreko lurralde-eremuak identifikatu dira.

Bestalde, IEEren arabera, komunikazio- eta informazio-sistema ona behar da, batetik, Planaren aplikazioarisegimendu eguneratua egiteko eta, bestetik, Plana kudeatzeko eta adierazleak kalkulatzeko behar diren datu-bankuak integratzeko. Sistema horren bidez, monitorizazioari buruzko txostenak egingo dira aldizka, eta gai-nera, martxan jar daitezkeen neurri zuzentzaileen oinarria izango da. Datu-bankuek eta IGS kartografiak osa-tzen dute sistema, eta adierazleak eta erreferentziazko egoerak kalkulatzeko erabiltzen dira.

Azterketa hau idazteko unean, bukatu gabe zegoen Aostako Haraneko Urak Babesteko Plana. Plan hori egite-ko ardura duen administrazioak informaziorako, komunikaziorako eta gatazkak konpontzeko prozesua diseina-tu du, interes ezberdinak eta gai gatazkatsuak zehazteko eta interesdunen arteko negoziazioa gidatu ahal iza-teko.

Planaren aplikazioari segimendua egiteko, lehendik dauden mekanismoak erabili dira, bikoizketa garestirik ezegiteko. Halaber, monitorizazioa egiteko oinarri gisa egoeren definizioan erabilitako adierazleak erabiliko dira.


BABESTEKO PLANA

119


120

Planarentzat definitutako epealdian (2016) Planak izango duen eboluzioa nolakoa izango den zehaztu nahian,erreferentziazko hiru egoera sortu dira, ura kudeatzeko hainbat motatan oinarrituta: baliabidearen gehie-nezko ustiapena, gehienezko babesa eta egungo sistemarekin jarraitzea. Identifikatutako egoera horienbidez, Planaren eraginkortasuna kalte dezaketen edo ondorio ez-iraunkorrak eragin ditzaketen zalantzak etaelementu erabakigarriak ebaluatu dira.

IEEren arabera, komunikazio- eta informazio-sistema on bat behar da, batetik, Planaren aplikazioari segi-mendu eguneratua egiteko eta, bestetik, Plana kudeatzeko eta adierazleak kalkulatzeko behar diren datu-ban-kuak integratzeko. Sistema horren bidez, monitorizazioari buruzko txostenak egingo dira aldizka, eta gaine-ra, martxan jar daitezkeen neurri zuzentzaileen oinarria izango da. Datu-bankuek eta IGS kartografiak osa-tzen dute sistema; adierazleak eta erreferentziazko egoerak kalkulatzeko erabiltzen dira horiek.

Adierazle deskribatzaile eta presio-adierazle multzo bat definitu da ondorioak balioztatzeko. Adierazleakdira tresna nagusia eskualdeko ingurumenaren egoera aztertzeko. Izan ere, adierazle horien bidez, ikuspegiorokorra lortzen da, arro hidrografikoaren kalitatea bermatzeko esku-hartze beharra duten lekuak erakus-ten dituena.

Adierazleak definitzeko, Europako Ingurumen Agentziak ezarritako eredua erabili da (indar eragileak-pre-sioa-egoera-inpaktua-erantzuna eredu kontzeptuala edo DPSIR eredua). Eredu horren bidez, alderdi hauekaztertzen dira: ingurunearen egungo egoera eta denboran zehar izan duen eboluzioa, aldaketa horiek sortudituzten presioak, presio horiek ekonomiaren indar eragileekin duten lotura eta, azkenik, gizarteak plante-atutako arazoei ematen dien erantzuna.

EMAITZA POSITIBOAK


BABESTEKO PLANA

121

Plangintza-prozesua:http://www.regione.vda.it/territorio/default_f.asphttp://notes2.regione.vda.it/DBWeb/PTA/FAQPTA.nsf/Presentazione?OpenForm&lng=ita

ENPLAN proiektuaren web gunea: http://www.interreg-enplan.org/home.htm

WEB GUNEAK

PLANAREN IZENA

Ur Industriala eta Etxeko Kontsumoa HornitzekoHerbehereetako Plan Nazionala

LURRALDE-EREMUA

Herbehereak


Herbehereetako Administrazioak onartzen duenez, ingurumen-ebaluazio estrategikoaren prozesuak era-gin nabarmena izan zuen erabakiak hartzeko unean. Hala, ebaluazioaren emaitzak kontuan hartu zirenurari buruzko plangintza nazionalaren ildo nagusiak ezartzean.

Ingurumen-ebaluazio zorrotz eta sistematikoa egin da. Uraren politikari buruzko hainbat hautabide etaekoizpen-teknika alderatzeari esker, aukerarik onenak identifikatu ahal izan dira.

Administrazioak onartzen du IEEren emaitzek funtsezko garrantzia izan zutela ura ekoizteari eta kontsu-mitzeari buruzko plangintza-sistema berregituratzeko lanean.

Herbehereek 41.000 km2-ko azalera dute, eta 15,6 milioi biztanle inguru. Rhin, Mosa eta Escalda eta Europakobeste hainbat ibai garrantzitsuren behe-arroan dago herrialdea. Mendeetan, nederlandarrek dikeak eta pon-paketa-estazioak erabili dituzte itsasotik eta ibaietatik babesteko.

Planak ura kudeatzeko modu berri bat proposatzen du, hainbat alditan urak gainezka egin baitu eta kalte han-diak egin baititu. Hala, uraren behar ekologikoen ikuspegi berria ematen du Planak: batetik, urari espazionatural gehiago uztearen alde egiten du eta, bestetik, ibaien eta itsasoaren berezko dinamikaren beharretaraegokitzea hartzen du irizpide nagusitzat.

Lehen, hogeita hamar enpresak zuten uraren horniketa publikoa egiteko ardura. Guztiek gizakien kontsumo-rako ura hornitzen zuten (A kalitateko ura), eta batzuek nekazaritzan eta industrian erabiltzeko ura ere hor-nitzen zuten (B kalitatea). Guztien artean 1.300 milioi m3 kontsumo-ur inguru sortu zuten 2002an. Horietatik1.100 milioi m3 lurpeko uretatik eta gainazaleko ur infiltratutik erauzi ziren.

Eskualde bakoitzeko ur-horniketako enpresek dute etxeetako eta industrietako ur-kontsumoaren horniketarengaineko ardura. Enpresa horiek probintziako agintarien baimena jasotzen dute jakineko proiektuak gauzatze-ko, probintziako eta nazio osoko politikekin bat etorriz. Urari buruzko politika nazionala IngurumenMinisterioak zehazten du Ur Industriala eta Etxeko Kontsumoa Hornitzeko Plan Nazionalaren bidez.

Ingurumen-ebaluazio estrategikoa Planaren prestakuntzaren baitakoa da. Planak alderdi hauei buruzko eraba-kiak jasotzen ditu:

Kontsumorako ura ekoizteari buruzko printzipioak. Adibidez, uraren eskaria murriztea eta ekoizpen-insta-lazioak non kokatu aukeratzeko irizpideak.


PLANAREN XEDE DEN EREMUA

11. KASUA. UR INDUSTRIALA ETA ETXEKO KONTSUMOA HORNITZEKO

HERBEHEREETAKO PLAN NAZIONALA

123


124

Kalitatearen bermeak eta ingurumen-kudeaketarako sistemak ura ekoizteko eta banatzeko. Adibidez, balia-bideen iturri egokiak identifikatzeko gomendioak.


Ingurumen-ebaluazio estrategikoari buruzko Europako Zuzentaraua baino askoz lehenago egin eta onartu zenPlana. Hori dela eta, bere metodologia propioa du, Herbehereetako legeriak plangintza fisikorako eskatzendituen legezko prozedurak betetzen dituena. Plana egiteko prozesuak etapa hauek izan zituen:

Edukia eta kontsulta-prozesua definitzea, Planari buruzko lehenengo erabakiak prestatzeko.Gobernu nazionalak Planari buruz hartutako erabaki nagusien aurretiazko argitalpena.Kontsulta publikoa eta emaitzak argitaratzea.Kabinetearen erabakia.Parlamentuak Plana onartzea.

Hauek izan ziren ingurumen-ebaluazio estrategikoaren bi helburu nagusiak: batetik, ura ekoizteko identifika-tutako hautabideen ingurumen-inpaktua zehaztea eta, bestetik, hautabide horiek ura ekoizteko zituzten aban-tailak eta eragozpenak alderatzea.

Herbehereetako Gobernuak eskatu zuen ingurumen-ebaluazioak zehatz-mehatz kuantifika zezala ura ekoizte-ko sistemen eta hautabide teknikoen eta sistema naturalaren arteko erlazioa. Gobernuak bazekien hori egite-ko hainbat urtetako ikerketa- eta ebaluazio-prozesua hartu beharko zuela bere gain. Hala eta guztiz ere, pro-zesuaren emaitzek urari buruzko nazio mailako politika denbora luzerako hobetuko zutela uste zen, eta beraz,ahalegina egitea merezi zuela erabaki zen.

Parte-hartze publikoko prozesu bat egin zen, eta hainbat agentziei aholkua eskatu zitzaien. Parte hartzeko pro-zesu horretan, idatzizko ekarpenak egin ziren ingurumen-ebaluazio estrategikoaren esparrua definitzeko fasean,IEEri eta aurretiazko erabakiei buruzko iritziak eman ziren eta entzunaldi publikoak egin ziren (bilerak talde ba-tzuekin eta plangintzaren alderdiren batekin lotutako agentziekin). Parte-hartzearen emaitzak dokumentu berei-zi batean argitaratu ziren (ekarpen horiek nola egin ziren ere jaso zen).

Administrazioak adierazi zuenez, ingurumen-ebaluazio estrategikoak bultzatutako hausnarketa-prozesuak askolagundu zuen uraren horniketari buruzko eztabaida publikoa egituratzen. Halaber, Administrazioaren arabera,





125

IEEren emaitzek funtsezko garrantzia izan zuten ura ekoizteari eta kontsumitzeari buruzko plangintza-sistemaberregituratzeko lanean.

Ingurumenaren egoera aztertzeko, gainazaleko eta lurpeko uren kalitatea monitorizatzeko sistema garrantzi-tsua dute Herbehereek. Sistema horren bidez, lurzoruaren, biodibertsitatearen eta paisaiaren hezetasunaaztertzen da1. Ingurumen-ebaluazio estrategikoa oso zehatza da, ura hornitzeko enpresek emandako informa-zioari esker.

Ingurumenaren egoerari buruzko azterketan, bereziki larritzat jo ziren bi gai identifikatu ziren: batetik, lurzo-ruak hezetasuna galtzea eta, bestetik, lurzoruaren artifizializazioa ura ekoizteko instalazioen ondorioz. Bi ara-zoek biodibertsitateari eragiten diote. Halaber, azterketa horren arabera, sare hidrikoaren puntu batzuetakopoluzio-mailak gero eta arazketa-metodo garestiagoak behar zituen. Poluzio-maila txikiagoko iturriak erabil-tzeko, biodibertsitatearentzat baliotsuak ziren baliabideak erabili behar ziren.

Bestalde, ingurumen-ebaluazio estrategikoaren prozesuan, ekoizpen-ereduei eta -metodoei buruzko hainbathautabide identifikatu eta alderatu ziren.

11.1. KOADROA: EKOIZPEN-EREDUEI ETA -METODOEI BURUZKO HAUTABIDEAK

Uraren politikari buruzko hautabideak

Ebaluazioan bost hautabide definitzen dira uraren ekoizpenari buruzko etorkizuneko politikarako:

Etxeko uraren guztizko ekoizpena handitzeaEtxeko uraren guztizko ekoizpena txikitzeaIndustriako uraren kontsumoa murrizteaLurpeko uren erabilera handitzea eta gainazaleko urena txikitzeaLurpeko uren erabilera txikitzea eta gainazaleko urena handitzea

Ekoizpen-metodoei buruzko hautabideak

IEEk ekoizpen-metodo hauek alderatzen ditu:

Lurpeko uren erabilera:Sakonera gutxiko lurpeko uren erabileraSakonera gehiagoko lurpeko uren erabileraIbaien infiltrazioetatik datozen lurpeko uren erabilera

Gainazaleko uren erabilera:Gordailu naturaletik zuzenean erauzteaGordailu artifizialetik zuzenean erauztea

Infiltrazio artifizialen erabilera (gainazaleko urak lurpeko eremuetan injektatzea, ponpatzeko)

FASEAK ETA EDUKIAK

1 1 x 1 km-ko eskalako mapa definitu zen. Mapak ezaugarri hauek zehazten ditu: batetik, lurreko landarediak lurzoruaren deshidratazioare-kiko duen sentikortasuna eta, bestetik, lurzoruak duen gaitasuna desagertutako landaredia birsortzeko.


126

Ingurumen-inpaktuen azterketa, berriz, bi bloketan egin zen: batetik, ekoizpen-hautabideek sortutako inpak-tuak eta, bestetik, ekoizpen-metodoek sortutakoak. Ura ekoizteko politikei buruzko hautabideak honela ebalua-tu ziren:

Uraren ekoizpen-beharren simulazioa hautabide bakoitzean.Eredu hidrologikoak eta informazio geografikoko sistemak (IGS) garatzea gainazaleko eta lurpeko uretan.Eredu hidrologikoak, ordenagailu bidezko simulazioa eta IGSak konbinatzea hautabide bakoitzaren inguru-men-inpaktuak zehazteko, gainazaleko uretan zein lurpekoetan.Berariazko eredu bat sortzea, hezeguneen balio naturala zehazteko. Ekosistema homogeneoak identifikatzea(ekotopoak), eta ekosistemen balio naturala balioestea.Azkenik, politikei eta teknikei buruzko hautabideak aplikatuz, Herbehereetako sistema naturalaren balioe-tan aurreikus daitezkeen aldaketak zehazteko erabili ziren jasotako emaitzak.

Ekoizpen-metodoei buruzko hautabideen inpaktuak ebaluatzeko, alor hauek aztertu ziren:

Biodibertsitatea.Paisaia.Natur baliabideen erabilera.Hondakinen ekoizpena.Energia-kontsumoa.Osasun publikoa.Lurraldearen erabilera.Alderdi teknikoak eta ekonomikoak.

Aipatutako alor bakoitza alor espezifikoagoetan banatu zen, eta horietako bakoitzaren ebaluazio kuantitati-boa edo kualitatiboa egin zen. Ebaluazioaren puntuazioa honela lortzen zen: batetik, aditu-talde baten eba-luazioaren emaitza eta, bestetik, informazio bibliografikotik eta ondorioen ereduetatik ateratako emaitzenazterketa.

11.2. KOADROA: ALOR BAKOITZAREN EBALUAZIOA

Alorra Alderdi bereziak Balioespena

Biodibertsitatea Naturaren balioa aldatzea Kuantitatiboa. Eredua

Paisaia Ekoizpen-instalazioak paisaian integratzeko aukera Kualitatiboa. 1etik 8rako eskala

Ingurune abiotikoa Energia-kontsumoa Kuantitatiboa; MWh/Mm3*Hondakinen ekoizpena Kuantitatiboa; t/Mm3

Hondakin kimikoen ekoizpena Kuantitatiboa; t/Mm3

Baliabideen kontsumoa Kuantitatiboa; t/Mm3

Osasun publikoa Ur-iturriak babestea Kualitatiboa. 1etik 8rako eskalaPoluzioa kontrolatzea Kualitatiboa. 1etik 8rako eskalaPoluitzaileak deskontaminatzea Kualitatiboa. 1etik 8rako eskalaArazteko behar diren gehigarriak Kualitatiboa. 1etik 8rako eskalaBabestutako uren stockaren eskuragarritasuna Kualitatiboa. 1etik 8rako eskalaMetodoaren segurtasun teknikoa Kualitatiboa. 1etik 8rako eskalaLegezko estandarrak betetzeko gaitasuna Kualitatiboa. 1etik 8rako eskala

Lurraldearen Lurzorua zuzenean erabiltzea Kuantitatiboa; ha/Mm3

erabilera Mugak aplikatzen diren eremuaren azalera Kuantitatiboa; ha/Mm3

Probatutako Probatutako teknologia Kualitatiboa. 1etik 8rako eskalateknologia teknologia

Malgutasuna Uraren kantitatea Kualitatiboa. 1etik 8rako eskalaUraren kalitatea Kualitatiboa. 1etik 8rako eskala

Kalteberatasuna Poluzio erradioaktiboarekiko kalteberatasuna Kualitatiboa. 1etik 8rako eskala

Kostuak Kostu zuzenak Kuantitatiboa

Alderdi Gizarteak onartzea Kualitatiboa. 1etik 8rako eskalaadministratiboak Tresna administratiboak edukitzea eta eraginkorrak izatea Kualitatiboa. 1etik 8rako eskalaeta juridikoak Tresna administratiboak aplikatzeko behar diren baliabideak Kualitatiboa. 1etik 8rako eskala

Tresna administratiboak barneratzeko behar diren baliabideak Kualitatiboa. 1etik 8rako eskalaTresna administratiboak barneratzeko behar den denbora Kualitatiboa. 1etik 8rako eskala

* Megawatt orduko/milio metro kubikoko

Hautabideak balioztatu ondoren, bost ikuspegi atera ziren:

Osasunerako onuragarriena den hautabidea.Ingurune abiotikorako positiboena den hautabidea.Biodibertsitatearentzako/naturarentzako onuragarriena den hautabidea.Paisaiarentzako positiboena den hautabidea.Ekonomiarako onuragarriena den hautabidea.

Ebaluazioaren emaitzetatik ondorioztatu zen lurpeko ur sakonak eta sakonera horietako infiltrazioakerabiltzea zela onena. Lurpeko uren erauzketek hezeguneen kalitate naturalaren % 12 hobetuko zutelakuantifikatu zen. Gainazaleko uren erauzketarik ez egitea izango litzateke balio naturalak berreskura-tzeko modurik eraginkorrena, eta ondoren, lurpeko urak, ibaietako ur infiltratua eta erabilera industria-letarako ura ez erauztea.



127


128

Ebaluazioan zalantzei buruzko azterketa ere jaso zen. Azterketa horren bidez, etorkizunean aldaketa handiakizan zitzaketen faktoreak identifikatu ziren: ingurumen-politikak eraginkorrak ez izatearen ondoriozko urarenkalitatea; uraren etorkizuneko kontsumo-mailak; eta ura ekoizteko eta tratatzeko teknologien aurrerapena.

Planak monitorizazio-programa bat du alderdi hauek gainbegiratzeko:

Ur-iturrien kalitatea.Planaren bermea eta fidagarritasuna.Ingurumenari eragindako inpaktuak.Ura aurreztea.Horniketaren jatorria aukeratzea.Ekoizpen-instalazioak.

Lehenik eta behin, aipatu behar da ingurumen-ebaluazio estrategikoa Planaren zati integrala dela. Planaegiteko lehenengo etapetatik, IEE funtsezko elementua izan zen.

Bigarrenik, ingurumen-ebaluazioaren ondorioak erabat barneratu dira Planean. Herbehereetako Admi-nistrazioak onartzen duenez, ingurumen-ebaluazio estrategikoaren prozesuak eragin nabarmena izanzuen erabakiak hartzeko unean. Hau da, ebaluazioaren emaitzak kontuan hartu ziren urari buruzkoplangintza nazionalaren ildo nagusiak ezartzean, baita etorkizuneko azpiegiturak egiteko irizpideakezartzean ere.

Hirugarrenik, Herbehereetako Administrazioak adierazi zuen IEEk martxan jarritako parte-hartze publikokoprozesuak eragin nabarmena izan zuela eztabaida egituratzeko ur-horniketaren gai garrantzitsuan. Halaber,IEEren emaitzek funtsezko zeregina izan zuten plangintza-sistemaren berregituraketan.

Laugarrenik, ingurumen-ebaluazio zorrotz eta sistematikoa egin dela azpimarratu behar da. Prozesu luzeeta konplexuaren ondoren, uraren politikari eta ekoizpen-teknikari buruzko hainbat hautabide alderatuziren, eta aukerarik onenak identifikatu ahal izan ziren.

Azkenik, Herbehereetako Gobernuak eskatu zuen IEEk hautabideen eta ingurune naturalaren arteko erla-zioa kuantifika zezan. Hala, ikerketa-prozesu luze baten ondoren, erlazio hori zehatz-mehatz identifikatuzen, eta oinarri zientifiko hobea eta ingurunea hobeto ezagutzea lortu zen uraren politikari eta kudeaketariburuzko neurriak hartzeko.

EMAITZA POSITIBOAK

Planaren ingurumen-ebaluazioari buruzko dokumentazioa, Ministry of the Environment Government ofJapan erakundeak argitaratua:http://assess.eic.or.jp/houkokusho/sea0306/0306_en.pdf

Netherlands Commission for EIA:http://www.eia.nl/eia/

WEB GUNEAK



129

PLANAREN IZENA

Hondakinen Kudeaketari buruzkoPlan Nazionala (2002)

LURRALDE-EREMUA

Herbehereak


Hondakinak kudeatzeko teknologiak alderatzeko, bizi-zikloaren azterketa (BZA) egin da. BZAren bidez,hondakin-frakzio bakoitzaren kudeaketak ingurumenean sortzen dituen ondorioak ebaluatzen dira, hon-dakina sortzen den unetik deuseztatzen denera arte. Azterketa hori funtsezko elementua da erabakiakhartzeko. Azterketa horretan, garrantzi berezia eman zaie, batetik, berotegi-efektua eragiten duten gasenemisioei eta, bestetik, ingurumenean substantzia toxikoak sakabanatzeari.

Hondakinen Kudeaketari buruzko Plan Nazionalaren argitalpena mugarria izan da hondakinak kudeatzekoHerbehereetako sisteman. Hala, 2002az geroztik, Gobernuak zentralizatu du hondakinen gaineko kontrola.Beraz, Herbehereetako Gobernuak du zeregin nagusia, eta probintzietako eta udaletako agintariek prebentzioeta bereizketa lanen, baimenak emateko prozeduren eta proiektuak gauzatzearen gaineko ardura dute.

1985-2000 epealdian % 24 hazi zen Herbehereetako hondakin-ekoizpena, eta biztanleko eta urteko 402 kgetxe- eta merkataritza-hondakin sortzera iritsi zen. Birziklatze-tasa % 77koa zen 2000n. Industria- eta erai-kuntza-sektoreak hondakinen guztizko ekoizpenaren bi heren sortzen dituzte, eta % 90 inguru birziklatzendute. Kontsumitzaileek, saltokiek, zerbitzuek eta administrazioek gutxiago birziklatzen dute (% 45-52 inguru).

Planak herrialde guztia hartzen du bere baitan, eta lau urteko epealdirako egin da (2002-2006). Planaren bidez,hondakin-frakzioek ingurumenari eragiten dizkieten inpaktuak prebenitu eta murriztu nahi dira. Prebentzio etaberreskuratze arloan egiten ari dira ahaleginik handienak, eta hala, hondakindegira bideratutako hondakinenkopurua minimizatzen ari dira. Berreskuratzeari dagokionez, produktuak eta materialak birziklatzeari ematenzaio garrantzia. Birziklatzea bideragarria ez denean, hondakinak energia-iturri gisa erabiltzea da helburua.

Hau da Planaren helburu espezifikoetako bat: hondakinak tratatzeko gutxieneko ingurumen-estandarrak ezar-tzea. Zehatzago esanda, identifikatutako 26 hondakin-frakzio tratatzeko teknika espezifikoak definitzen dituPlanak. Estandar horien bidez, erabiliko diren teknikei zer ingurumen-etekin eskatu behar zaien zehazten da.Hala, estandar horiek betetzen ez dituzten proposamenei ezingo zaie baimenik eman. Bestalde, Herbeheretakogehienezko errausketa-gaitasuna ezartzen du Planak.

Ingurumen-ebaluazio estrategikoak, bereziki, hondakin-frakzioen kudeaketak bete beharreko gutxieneko inguru-men-estandarrak identifikatzen ditu. Horrez gain, estandarrak definitzearen bidez, ahalik eta askatasun handie-na eman nahi die hondakinen merkatuan lan egiten duten enpresa pribatuei. Enpresek nahi duten teknologiaerabili ahal izango dute, baldin eta ezarritako gutxienekoak betetzen badituzte.



12. KASUA. HONDAKINEN KUDEAKETARI BURUZKO PLAN NAZIONALA (2002)

131


132


Ingurumen Ministerioak du hondakinen kudeaketari buruzko plangintzaren gaineko ardura. Hala, Ministeriohorrek definitzen ditu hondakinen kudeaketari buruzko jarduera-lerroak lau urteko epealdirako.

Hasierako oharra argitaratzea. Ohar horren bidez, ingurumen-ebaluazio estrategikoa hasi dela jakinarazten da.Parte-hartze publikoko prozesua. Interesa duen orok bere iritzia eman dezake ingurumen-ebaluazio estrate-gikoari eta Planari buruz. Ingurumen Agentziak, Naturari buruzko Agentziak eta Ingurumen Ebaluaziori buruzko Batzorde Independen-teak aholkua ematea Planaren edukiei buruz eta Planaren IEEri buruz. Plana eta ingurumen-ebaluazio estrategikoa egitea.IEE eta Planaren zirriborroa argitaratzea.Eskualdeko Gobernuak Plana onartzea.

IEEren prozesuari ekin aurretik, hainbat GKErekin harremanetan jarri, eta hautabideei eta inpaktuei buruzko bimahai-ingurutan parte hartzera gonbidatu dituzte. GKE batzuk azterketa-taldean parte hartzera gonbidatu dituz-te, plangintza-prozesu guztian lan egiteko. Bestalde, «publiko antolatua» (tokiko GKEak, tokiko alderdi politiko-ak...) eta «antolatu gabeko publikoa» (herritar partikularrak) bereizi dira. Publiko antolatuari gonbidapena eginzaio bere iritzia emateko Planaren irismena definitzeko fasean nahiz IEE berrikusteko fasean. Parte-hartze publi-koa dinamizatzeko, eztabaidak, egunkarietako eta aldizkarietako iragarkiak, foro teknikoak eta informazioa ema-teko bilera publikoak erabili dira.

Parte-hartzeari buruzko planteamenduak ingurumenarekin lotutako GKEek parte hartzea errazten du. GKEekinteresa agertu dute, bereziki, hautabideei buruz eztabaidatzeko, eta batez ere, hondakinak sortzea prebenitzea-ri buruzko aukerak bultzatzeko. Tokiko GKEen eta alderdi politikoen ekarpenak, berriz, tokiko arloei buruzkoakizan dira, batez ere. Eztabaida publikoaren ondoren, beste hautabide bat gaineratu zaio plangintza-prozesuari:erraustu aurretik hondakinak bereiztea. Planak ez du interes handirik sortu partikularrengan; ez dute ia batereekarpenik egin.

Planak hainbat helburu definitzen ditu, Europako Batasunak hondakinen kudeaketari buruz dituen printzi-pioekin bat datozenak.

Hondakinak sortzea prebenitzea, eta hazkunde ekonomikoaren eta hondakinen sorreraren arteko lotura hautsdadin saiatzea. Lehentasuna ematea etxebizitzetako eta saltokietako prebentzioari.

FASEAK ETA EDUKIAK



Birziklatze-tasak haztea eta hondakindegira eta erraustera bideratutako hondakinak gutxitzea.Jatorrian bereiztea, hondakinak eta materialak errazago birziklatzen direlako eta energia-aprobetxamendua ho-bea delako.Birziklatu ezin diren hondakin-frakzioen energia-aprobetxamendua optimizatzea. Energia-errendimendu han-diko errausketa-prozesuak sustatzea.

Ekoizleak merkaturatutako produktu guztien gainean duen arduraren printzipioa aplikatzen da Planean, baitahondakinak isurtzeko autosufizientziaren printzipioa ere. Alderdi hauek ere ageri dira Planean: hondakinakhondakindegira eramatearen gaineko tasak aplikatzea, ekoizpen garbirako programa, energia iraunkorrariburuzko programa, enpresentzako prebentzio-programa...

IEE egiteko, informazio hau erabili da: batetik, aurrez hondakinei buruz egindako planak, aurreko planeanidentifikatutako informazio- eta ezagutza-hutsuneak betetzeko diseinatutako ekintza-programa, hainbatproiektutarako egindako ingurumen-inpaktuei buruzko azterketak, Ingurumen Ministerioak egindako monito-rizazio-programak eta Estatuko institutuek egindako ikerketa-programak.

Ingurumen-ebaluazioa hautabideen eta egoeren inguruan egituratzen da. Identifikatutako 27 hondakin-frak-zioetako bakoitzerako teknologia alternatiboak definitu eta alderatu dira. Ebaluazioaren bidez, ingurumenarenikuspegitik onena den aukera teknikoa zehaztu behar da. Bestalde, birziklatu ezin diren hondakin-frakzioakerrendimendu handiko errausketa-prozesuetara bideratuko dira. Hori dela eta, ingurumen-ebaluazio estrate-gikoaren bidez, etxeko, industriako eta eraikuntzako hondakinen1 errausketari buruzko lau plangintza-egoerak2012rako ingurumenean izango dituzten ondorioak alderatzen dira.

Ondoren, hautabideak aztertzeko erabilitako ikuspegia laburtuko dugu, eta egoerak aztertzeko erabilitako ikus-pegia azalduko dugu. Lehenik eta behin, hautabideak definitu dira. Adibidez, olio-hondakinak kudeatzeko,aukera hauek eman dira: danbor birakarian erraustea, zementuarentzako labeetan erregai gehigarri gisa era-biltzea eta elektrizitatea sortzeko zentraletan erregai gehigarri gisa erabiltzea.

Hondakin-frakzio bakoitza kudeatzeko hautabideak alderatzeko, bizi-zikloaren azterketa (BZA) erabili da.Azterketa horren bidez, hondakin-frakzio bakoitzaren kudeaketak ingurumenean sortzen dituen ondorioakebaluatzen dira, hondakina sortzen den unetik deuseztatzen denera arte, eta materialak berrerabiltzea etalehengaiak murriztea kontuan hartuta. Hainbat teknologiak ingurumen-alderdi hauetan dituzten ondorioakdeskribatzen ditu bizi-zikloaren azterketak:

Klima-aldaketa: berotegi-efektua eta ozono-geruzari eragindako ondorioak.Azidotzea.Uretako eta lurreko sistemen eutrofizazioa.Sakabanaketa: gizakientzako toxikotasuna, uretako sistemetarako ekotoxikotasuna, lurreko sistemetarakoekotoxikotasuna eta oxidazio fotokimikoa.Baliabide abiotikoen erabilera.Disrupzioa: biodibertsitatean eta ekosistemetan dituen ondorioak.

Hondakin-frakzioei buruzko bizi-zikloaren azterketak, berriz, hau balioztatzen du: hondakin-frakzioen ezau-garriak eta osaera, hondakinak tratatzeko teknika alternatiboak, masei eta espazioaren erabilerari buruzkobalantzea, hondakinen garraioa, energia-balantzea, hondakinen tratamenduan erabilitako baliabideak, inguru-ne akuatikora, lurzorura eta atmosferara egindako isuriak, tekniken kostu finantzarioa...


133

1 Hiru frakzioen artean, Herbehereetan erraustutako hondakin guztien % 80 osatzen dute.


134

Bizi-zikloaren azterketaren emaitzek erabakiak hartzera bideratuta egon behar dute. Horretarako, emaitzahoriek hainbat formaturen bidez aztertu dira:

Hondakin-frakzio bakoitzeko, matrize kuantitatibo bat, bizi-zikloaren azterketan hautabide tekniko bakoitzakingurumen-alderdi bakoitzeko lortutako puntuazioa barne.Barra-diagrama bat BZAren guztizko puntuazioarekin (ingurumen-alderdietan lortutako puntuazioak batzenditu).Matrize kuantitatibo bat hautabide bakoitzak arlo hauetan duen puntuazioarekin: lurzoruaren kontsumoa,hondakinen azken ekoizpena, energia-kontsumoa eta uraren kontsumoa.Matrize bat, balioztatzeko bost aukeren arabera lortutako puntuazioarekin2. Matrize bat, erabilitako teknologiaren arabera, hondakin-tona bakoitzak duen kostuarekin.

Bestalde, birziklatu ezin diren hondakin-frakzioak errendimendu handiko errausketa-prozesuetara bideratukodira. Halaber, errausketarako lau plangintza-egoerak ingurumenean izan ditzaketen ondorioak alderatzen dituingurumen-ebaluazioak. Errausketa-prozesu guztiek energia sortu behar dute, eta hondakinetatik metalak,material geldoak eta ura erauzi behar dira. Merkataritza-ikuspegitik eraginkorrak diren teknikak kontuan har-tzen dituzten egoerak bakarrik aztertu dira. Hauek dira lau plangintza-egoera horiek:

1. egoera: Hondakinak hiru taldetan banatzen dira: batetik, bero-ahalmen handiena dutenak; bestetik, ur-kantitate handiko frakzio organikokoak; eta, azkenik, paperak eta plastikoak. Bero-ahalmen handiena dute-nak teknologiarik modernoenak erabiliz erraustu behar dira. Papera eta plastikoa, berriz, erregai gehigarrigisa erabili behar dira ikatz-instalazioetan edo labeetan. Azkenik, frakzio organikoa, konposta egiteko edobiogasa erauzteko erabili ondoren, errausketa-instalazioetan erre behar da.2. egoera: Bero-ahalmen handiena duten osagaien arabera tratatu behar dira hondakinak, eta berariaz disei-natutako instalazio berrietan erraustu.3. egoera: Hondakin guztiak erabat erraustu behar dira. Bero-ahalmen gutxikoak lehendik dauden instala-zioetan erraustu behar dira, eta bero-ahalmen handikoak instalazio berrietan. Hala, errausteko gaitasunahanditzen, eskaintza eta eskaria orekatu arte.4. egoera (status quo): Ez da errausketa-gaitasuna handitzen. Erraustu ezin diren hondakinen frakzioa hon-dakindegira eraman behar da.

Lau egoera horien ingurumen-balioespena egiteko erabilitako tresna bizi-zikloaren azterketaren modu sinpli-fikatua da. Hautabideen kasuan bezala, ebaluazioaren emaitzak erabakiak hartzera bideratu behar dira.Horregatik, BZA sinplifikatuaren emaitzak hautabideen formatu berean ageri dira.

Matrize kuantitatibo bat, bizi-zikloaren azterketa sinplifikatuan lortutako puntuazioekin (kasu horretan,hondakindegira eramandako hondakinak biltegiratzeko espazioaren erabilera eta NOx, CO2, karbono hidro-xido, NH3 eta dioxina-emisioak bakarrik hartzen ditu kontuan BZAk).Barra-diagrama bat BZAren puntuazio metatuarekin.Matrize kuantitatibo bat hautabide bakoitzak arlo hauetan duen puntuazioarekin: lurzoruaren kontsumoa,hondakinen azken ekoizpena, energia-kontsumoa eta uraren kontsumoa.Matrize bat, balioztatzeko bost aukeren arabera lortutako puntuazioarekin3. Matrize bat hondakin-tona bakoitzak duen kostuarekin, erabilitako teknologiaren arabera.

2 Ingurumen-alderdien garrantziaren arabera zehaztu dira balioztatzeko bost aukera horiek. Lehenengo aukeraren arabera, berotegi-efek-tua da garrantzia duen bakarra. Bigarrenak substantzia toxikoak atmosferan sakabanatzea hartzen du kontuan. Hirugarren aukerak ber-dintzat jotzen ditu sei ingurumen-alderdiak. Laugarrenak garrantzi bera ematen die bizi-zikloaren azterketako 12 gaiei. Azkenik, bosga-rrenak «helmugak lortzeko geratzen den distantziaren arabera» ordenatzen ditu.

3 Ikus 2. oin-oharra.

Bizi-zikloaren azterketak, hondakinen tratamenduaren inpaktu zuzenak ez ezik, hauek ere hartzen ditu kon-tuan: hondakinak hondakindegian uzteak sortuko lituzkeen inpaktuak, tratamendurako produktu kimiko gehi-garriak erabiltzeak sortuko lituzkeenak, hondakinen garraioak sortutako emisioak... Halaber, azterketa horrekinpaktu positiboak ere ebaluatzen ditu, hondakinak berrerabiltzeari esker, lehengaien eta energia-baliabideeneskaria murrizteagatik. Ingurumen-inpaktuak ebaluatu ondoren, hondakin-frakzio bakoitza tratatzeko gutxie-neko estandarrak definitu dira, eta egoera bakoitzaren alde onak eta txarrak zehaztu dira.

Azkenik, ingurumen-ebaluazio estrategikoaren arabera, hondakinak kudeatzeko hurrengo plana definitzekounean egin behar da egungo Planaren monitorizazioa. IEEk dioenez, hauen bidez egin behar da monitoriza-zioa eta ebaluazioa:

Ingurumen-inpaktuaren ebaluazioak. Hondakinak tratatzeko azpiegitura-proiektuetarako egingo dira.Herbeheretako hondakinen osaketari eta kantitateari buruzko urteko monitorizazioa.Hondakinak kudeatzeari buruzko etorkizuneko plana eta plan horren IEE.

IEEk berak aurreko planaren emaitzak monitorizatzen eta ebaluatzen ditu.

Parte-hartze prozesuan sortutako hausnarketa eta ekarpenak modu eraginkorrean hartu dira kontuan Planaidazteko unean. Parte-hartze publikoari esker, beste hautabide bat gaineratu zaio plangintza-prozesuari:erraustu aurretik hondakinak bereiztea.

Planaren ingurumen-ebaluazio estrategikoaren zehaztasuna eta sistematikotasuna azpimarratzekoak dira.

Ingurumen-inpaktuak aztertzeko metodologiaren bidez (bizi-zikloaren azterketa), kanpoko hainbat faktoresartu da tekniken balioespenean: osasunean duten eragina, teknika bakoitzaren inportazio/esportazioeksortutako inpaktuak, fidagarritasuna, bideragarritasuna... Hala, osotasunaren ikuspegi eraginkorra lortu daerabakiak hartzeko.

Ingurumen-ebaluazio estrategikoak aurretiazko kondizio batzuk izaten ditu. Parte-hartze publikoak kondiziohoriek definitzen lagundu du. Hala, prozesuaren sinesgarritasuna handitu da, eta horren ondorioz,Planaren azken emaitzak hobetu dira.

Planaren ingurumen-ebaluazioari buruzko dokumentazioa, Ministry of the Environment Government of Japanerakundeak argitaratua:http://assess.eic.or.jp/houkokusho/sea0306/0306_en.pdf

Netherlands Commission for EIA:http://www.eia.nl/eia/ der

WEB GUNEAK

EMAITZA POSITIBOAK


135

ONDORIOAK ETA IRAKASPENAK IEE administrazio-prozedura baino askoz gehiago da. Plangintzakingurumenari dion errespetua hobetzeko tresna da. IEE garapeniraunkorraren zerbitzura dago, plangintza garapen iraunkorrarennorabidera eramaten lagun baitezake.

INGURUMEN-EBALUAZIO ESTRATEGIKOAREN BIDEZ, ASKO HOBETZEN DA PLANEN ETA PROGRAMEN INGURUMEN-KALITATEA

Hemen azaldutako jardunbide egokien kasuek argi eta garbi erakusten dute IEEk emaitza errealak ematendituela ingurumen-alderdiak plangintzan integratzearen arloan. Beste modu batera esanda, ingurumen-eba-luazio estrategikoari esker, asko hobetu da Legazpiko Arau Subsidiarioen ingurumen-kalitatea; ingurumena-ren arloko muga argiak jarri zaizkio ipar Holandan onartutako hirigintza-plangintzari; Kataluniako kostaldea-ren erabilerak berbideratzeko oinarriak ezarri dira, eta lurzorua eta natur baliabideak harrapakatu dituen epe-aldi luzea amaitzeko bidean jarri da; lurraldearen garapena eta garraio publikoko sistema integratzen dituenplangintza jarri da martxan Helsinkiko metropoli-arean; Ingalaterrako itsas plataformako industria eolikoarengarapenari buruzko plangintza egin da etorkizuneko ikuspegiarekin, baina ingurumenak ezarritako mugak etabiodibertsitatearen eskakizunak kontuan hartuta.

INGURUMEN-EBALUAZIOAK IZAERA ESTRATEGIKOA DU BENETAN, PLANAREN HELBURUEN ETA JARDUERA-LERRO NAGUSIEN ADIERAZPENEAN ERAGINA IZAN BAITEZAKE

Jardunbide egokien kasuek erakusten dutenez, ingurumen-ebaluazioak planak eta programak hobetzen ditu mailaestrategikoan, hau da, planaren helburu nagusiei eta jarduera-lerro garrantzitsuenei eragiten die.Herbehereetako Gobernuak onartzen du IEEk funtsezko zeregina izan zuela urari buruzko Plan Nazionalaren ildonagusiak ezartzeko prozesuan. Kontuan hartu behar da uraren gaia izugarri garrantzitsua dela Herbehereetan,betidanik erlazio zail eta konplexua izan baitu urarekin.

Txekiar Errepublikako Garapenerako Plan Nazionalak garraioari, turismoari, nekazaritzari eta hezkuntzari buruz-ko adierazpenak aldatu zituen, ingurumen-ebaluazioan jasotako ekarpenei esker. Ingalaterran, berriz, itsasokoindustria eolikoa garatzeko plangintzaren prozesua ingurumen-ebaluazio estrategikoaren zuzendaritza-taldeakezarritako eskakizunekin baldintzatu zen (kontuan hartu behar da Gobernu britainiarrak energia berriztagarrieiburuz hartutako konpromisoen % 50 energia eolikoaren bidez bete nahi duela).

ONDOKORIOAK ETA IRAKASPENAK

137

1

2


138

INGURUMEN-ALDERDIAK MODU NATURALEAN INTEGRATZEN DIRA PLANGINTZAN,PLANA IDAZTEN DUEN TALDEAK INFORMAZIOA ETA ARDURA BADU PLANAK INGURUMENEAN SOR DITZAKEEN ONDORIOEI BURUZ

Hemen agertutako kasuen arabera, gero eta ohikoagoa da plangintza-taldeak berak ardura agertzea planakeragingo duen lurraldeko ingurumenaren egoerari buruz, baita planak ingurumenean izan ditzakeen eragineiburuz ere. Dena den, ingurumen-alderdiak plangintzan integratzen direla ziurtatzeko, egokiena da plangintza-taldeak eta ingurumen-ebaluazioa egiten duen diziplina anitzeko taldeak lan bateratua egitea.

Helsinkiko Metropoli Areako Garraio Sistemari buruzko Plana, adibidez, eredugarria da, plangintzarenagintariek ardura handia agertu baitute garraioak –gaur egun hain indar eragile garrantzitsua izanik– ingu-rumenean sortzen dituen inpaktuei buruz. Hasiera-hasieratik, Administrazioan ardura handiak dituzteningurumenaren arloko adituak integratu ziren taldean. Adibidez, Erresuma Batuko itsas plataforman haize-energia sortzeko Planaren ingurumen-ebaluazio estrategikoaren zuzendaritza-taldeak kide hauek zituen:Industria eta Merkataritza Ministerioko –Planaren sustatzailea– ordezkariak, Ingurumen Ministeriokoordezkariak, Lehen Ministroaren Bulegokoak, Haize-energiarako Britainia Handiko Elkartekoak, HegaztienBabeserako Elkartekoak, Natura Babesteko Batzordekoak, English Nature elkartekoak... Zuzendaritza-taldehorretan adosten dira planaren ildo nagusiak.

INGURUMEN-EBALUAZIO ESTRATEGIKOAK PARTE-HARTZEA ETA GARDENTASUNABULTZATZEN DITU ETA, HORREN ONDORIOZ, ADMINISTRAZIO PUBLIKOEK ONARTUTAKO PLAN ETA PROGRAMEK GIZARTEAN ONARPEN HANDIAGOA IZAN DEZATEN LAGUNTZEN DU

Hemen azaldu ditugun kasuetan ez da berdina izan gizartearen parte-hartzea. Hala eta guztiz ere, irakaspenbat atera daiteke: plangintza-taldeak eta ebaluazio-taldeak prozesu parte-hartzaileari garrantzi handia emandiotenean, modu proaktiboan artikulatu dituzte parte hartzeko mekanismo zehatzak, erantzuna oso positiboaizan da eta proposamenak modu eraginkorrean integratu dira. Kontsulta egiteko gako-taldeak garaiz identifi-katzen badira, prozesuak arrakasta izatea erraztuko da eta baliabideen erabilera optimizatuko da.

Legazpiko Arau Subsidiarioen Berrikuspenaren kasuan, parte-hartzea etengabea izan da, Udalak plangintza-aurrerapenaren edukia zabaltzeko kanpaina handi bat egin baitu, herritarrek aztertu eta udalerriaren etorki-zunari buruz eztabaida dezaten. North Somerset-eko Tokiko Planaren Berrikuspenak, berriz, parte-hartzesozial zabala bilatu du modu aktiboan, parte-hartze horrek modu errealean baldintza ditzan Planaren edukiaketa proposamenak. Kataluniako Kostaldearen Kudeaketa Integraturako Plan Estrategikoak, berriz, berariazkosistema diseinatu eta bultzatu du kostaldearen plangintzan interesa dutenek parte hartzea bultzatzeko, eta osoemaitza onak eman ditu.

Ur Industriala eta Etxeko Kontsumoa Hornitzeko Herbehereetako Plan Nazionalean ere, HerbehereetakoGobernuak onartzen duenez, Planaren IEEk bultzatutako eztabaida publikoak gai garrantzitsu horri buruzkohausnarketa kolektiboa egituratzen lagundu du. Halaber, esan behar da, hemen azaldutako kasu guztietan gar-dentasuna izan dela plangintza-prozesuaren eta ingurumen-ebaluazioaren prozesuaren ezaugarria. Adibidez,kasu guztietan, Internet bidez eskuratu ahal izan dira prozesu guztiko dokumentu garrantzitsuak.

3

4

PLANA HIERARKIKOKI GOIAN DITUEN PLAN ETA ESTRATEGIEKIN BAT ETORTZEA DATRESNA GARRANTZITSUENETAKO BAT INGURUMEN-ALDERDIAK PLANEAN INTEGRATUKODIRELA BERMATZEKO

Azaldutako jardunbide egokien zati handi batek kanpo-koherentzia argia erakusten du hierarkikoki goian dau-den plangintza-esparruetan identifikatutako eta definitutako helburu eta irizpideekin. Lurralde- eta sektore-plangintzaren arloan tradizio luze eta sendoa duten herrialdeek erakusten dute plangintzan zer-nolakogarrantzia duen maila handiagoko plan eta estrategiekin kanpo-koherentzia mantentzeko irizpideak. Adibidez,Britainia Handian plan hauetan islatzen da esandakoa: North Somerset-eko Tokiko Planaren Berrikuspena(Ingalaterra), Falkirk Konderriko Tokiko Plana (Eskozia) eta Itsas plataforman Haize-energia Sortzeari buruz-ko Plana (Ingalaterra).

Modu berean, Helsinkiko Metropoli Areako Garraio Sistemari buruzko Planaren edukiak ezin dira ulertuFinlandia osoan onartutako ingurumen-helburu eta -irizpideekin erlazionatu gabe. Dublingo PortualdeaEraberritzeko Planaren Berrikuspena ere lurraldearen kudeaketa iraunkorrari buruzko hainbat plan eta estra-tegien edukiekin lotuta dago (adibidez, Irlandako Garapen Iraunkorrerako Estrategia, Klima AldaketarakoEstrategia Nazionala, Bizitegi Dentsitateei buruzko Irizpide Orokorrak Plangintza Agintzarientzako, Garraioariburuzko Estrategia...).

INGURUMENA MODU INTEGRALEAN KONTUAN HARTZEA ETA EBALUAZIOARENGARRANTZIA

Aztertutako kasu guztietan, ingurumenari buruzko ikuspegi zabal eta integrala hartzen da kontuan.Plangintzak eragingo duen eremu geografikoko ingurumenaren egoerari buruzko ikerketa sistematikoetanoinarritzen da ikuspegi hori. Bestalde, aztertutako kasuek erakusten dute ingurumen-alderdi garrantzitsueiburuzko ebaluazioa egiten dela. Hautabideak eta jarduera-lerroak ingurumen-alderdi hauetan duten eragina-ren arabera ebaluatzen dira: berotegi-efektua eragiten duten gasen emisioak, emisio poluitzaileak, lurraldea-ren artifizializazioa, paisaia eta biodibertsitatea babestea, uraren erabilera iraunkorra, hondakinak sortzea etakudeatzea, lurzoru poluituak berreskuratzea...

Kasu askotan –Falkirk Konderriko Tokiko Plana (Eskozia), Kataluniako Kostaldearen Kudeaketa IntegraturakoPlan Estrategikoa, Helsinkiko Metropoli Areako Garraio Sistemari buruzko Plana (Finlandia), Ur Industriala etaEtxeko Kontsumoa Hornitzeko Plan Nazionala (Herbehereak)–, ebaluazioaren bidez ez da ingurumenaren ego-era soilik aztertzen, baizik eta lurraldearen ingurumen-arazo nagusiak ere modu esplizituan identifikatzendira. Ingurumenaren ahulgune nagusiak ezagutzea ezinbestekoa da bai planaren helburuak zehazten lagun-tzeko bai helburu horiek lortzeko hautabideak ebaluatzeko.

HAUTABIDEAK HAINBAT MODUTARA IDENTIFIKATU DIRA

Lan honetan azaldutako kasu batzuetan garrantzi handia ematen zaio hautabideak –batzuetan «eredu» deitzenzaie– identifikatzeari, eta, ebaluazioa egiteko, hautabide horietako bakoitzaren indarguneak eta ahulguneakmodu zorrotz eta sistematikoan alderatzen dira aurrez definitutako ingurumen-irizpide multzo batekin.Hautabideen ebaluazioan, garrantzitsua da, batetik, «zero hautabidea» definitzea eta, bestetik, planik ez bale-go ingurumen-alderdiek izango luketen eboluzioa aurreikustea. Horrela egin da kasu hauetan: Ipar Holandaren

ONDORIOAK ETA IRAKASPENAK

139

5

6

7


140

Hegoaldeko Espazio Garapenerako Plan Estrategikoa, Helsinkiko Metropoli Areako Garraio Sistemari buruzkoPlana (Finlandia), Ur Industriala eta Etxeko Kontsumoa Hornitzeko Herbehereetako Plan Nazionala.

ENPLAN proiektuarekin lotutako bi kasuetan –Kataluniako Kostaldearen Kudeaketa Integraturako PlanEstrategikoa eta Aostako Haraneko Ura Babesteko Plana–, hautabideak definitzeko, etorkizuneko hiru egoeraerabili dira oinarri gisa: bussiness as usual joerazko egoera, gehienezko babeseko egoera eta gehienezko gara-peneko egoera. Hondakinen Kudeaketari buruzko Herbehereetako Plan Nazionalaren (2002-2006) kasuan,Planean identifikatutako 27 hondakin-frakzioetarako teknologia onenei buruzkoak dira hautabideak (hautabi-de horiek identifikatzeko, bizi-zikloaren azterketa erabili da modu sistematikoan). Helsinkiko Metropoli AreakoGarraio Sistemari buruzko Planak ingurumen-helburu bakoitza ebaluatzen du inongo esku-hartzerik egongoez litzatekeen kasurako. Erresuma Batuko eta Irlandako kasuetan –lurralde- eta hirigintza-plangintzari buruz-koak–, hautabideak identifikatzea ez da hain garrantzitsua.

ADIERAZLEEN ERABILERA OSO FINKATUTA DAGO. ADIERAZLEAK TRESNAERABAKIGARRIAK DIRA INGURUMEN-EBALUAZIO ESTRATEGIKORAKO

Lan honetako jardunbide egokien kasu guztietan, adierazleak erabiltzen dira ebaluazioa egiteko. Adierazleenbidez, planak eragingo duen lurraldearen ingurumen-egoera adierazten da, plangintza-prozesuan aurkeztuta-ko hautabideak alderatzen dira, planaren helburuak lortzeko jarduera-lerroak ebaluatzen dira eta planarenmonitorizazio-programa definitzen da.

Ebaluazioak bere baitan hartzen dituen ingurumen-arloen arabera definitzen eta garatzen dira hautabideak(batzuetan, arlo sozialak eta ekonomikoak ere barneratzen dira). Lehenago esan bezala, hauek dira ingurumen-alor horietako batzuk: klima-aldaketa; atmosferaren, lurzoruaren eta uraren poluzioa; biodibertsitatea kon-tserbatzea; paisaia babestea; lurraldearen artifizializazioa; hondakinak sortu eta kudeatzea; uraren erabilera...

Bestalde, ebaluazioaz arduratzen diren taldeen ardura nabaritu da bi alderdi hauen arteko oreka aurkitzearidagokionez: batetik, ingurumen-inpaktuen balioespen kuantitatiboak egitea (normalean, denbora asko beharizaten dute) eta, bestetik, balioespen kualitatiboak egitea (horiek denbora gutxiago behar izaten duten arren,balioespenen justifikazioa sinplifikatzeko arriskua dute, balioespen horiek erabakien oinarri izango direla kon-tuan hartuta).

MONITORIZAZIO-PROGRAMEN DEFINIZIOA EZ DAGO ZEHAZTUTA ORAINDIK

Teorian, monitorizazioaren bidez, joera negatiboak eta inpaktuen indar eragileak identifikatu behar dira, eta,behar izanez gero, plana birformulatu edo berbideratu behar da, indarrean egon arren. Lan honetan azaldu-tako plan gehienak oso epealdi luzerako egin dira, eta beraz, plan horiei buruzko monitorizazio-programa hasi-berria da, normalean. Aztertutako plan gehienek adierazle-multzo bat proposatzen dute planaren segimenduaerrazteko. Itsas plataforman haize-energia sortzeko Planean (Ingalaterra) bakarrik egiten da hausnarketa etaproposamena monitorizazio-eredu tradizionala errotik berrikusteko. Plan horrek proposatzen duenez, monito-rizazioak datuak biltzeko prozesu huts izateari utzi behar dio, eta erakundeetan leku egokia ematea eta egun-goa baino maila eta aintzatespen hobea ematea proposatzen da.

8

9

Dena den, kasuen azterketatik ondorioztatzen da askotan –bereziki lurralde-planetan eta nahiko esparru txi-kiko plan orokorretan–, monitorizazioa egin ahal izateko, zeharka egin behar dela. Lurralde berean eta unejakin batean hainbat plan eta programak –horietako batzuk duela hainbat urte onartutakoak– bat egiten dutealdi berean. Plan horiek guztiek ingurumenean dituzten ondorioak gurutzatu egiten dira, eta batzuetan, ondo-rio metakorrak eta sinergikoak sortzen dituzte. Askotan, ia ezinezkoa izaten da ingurumen-arazo bat plan edoprograma jakin batek sortutakoa dela esatea.

Hori dela eta, Zuzentarauak1 dioen moduan, zenbaitetan arrazoizkoagoa da zeharkako metodoak erabiltzea(adibidez, lurralde jakin bateko ingurumenaren egoera aztertzea modu erregularrean edo adierazleetan oina-rritutako ingurumen-segimendurako txostenak egitea urtero). Azterketa eta txosten horien bidez, ingurumen-sistemari buruzko informazioa berrelikatzen da. Horrela, alorren batean arazo larriak detektatzen badira, poli-tika, plan eta programa egokiak sustatzen dira egoera berbideratzeko.

ZALANTZEI BURUZKO AZTERKETA, ONDORIO METAKORRAK ETA ARRETA-PRINTZIPIOA

Herbehereei dagozkien hiru kasuetatik bik arreta berezia ematen diete ebaluazio-prozesuan detektatutakozalantzei, hain zuzen, Ipar Holandaren Hegoaldeko Espazio Garapenerako Plan Estrategikoak eta Ur Industrialaeta Etxeko Kontsumoa Hornitzeko Plan Nazionalak. Azterketa honetan aurkeztutako gainerako ebaluazioetan,ez dira zalantzak identifikatzen ezta zalantza horiei aurre egiteko moduak ere. Azkenik, lan honetan aurkez-tutako kasu bakar batek aipatzen ditu modu esplizituan ondorio metakorrak eta arreta-printzipioaren aplika-zio esplizitua: Ingalaterrako Itsas Plataforman Haize-energia Sortzeko Plana.

ONDORIOAK ETA IRAKASPENAK

141

1 2001/42/ EE Zuzentaraua: «Lehendik dauden gainbegiratze-tresnak erabil daitezke egoki izanez gero, gainbegiratzean bikoiztasunik ez ger-tatzeko».

10

BIBLIOGRAFIA

BIZKAIKO FORU ALDUNDIA: Ingurumen Inpaktuaren Baterako Ebaluazioa - Bizkaiko Hiri-hondakinakKudeatzeari buruzko Plan Integrala 2005-2016

CEC (2004): «Directive 2003/35/EC providing for public participation in respect of the drawing up of cer-tain plans and programmes relating to the environment and amending with regard to public participa-tion and access to justice Council Directives 85/337/EEC and 96/61/EC», Official Journal of theEuropean Union L 156, 25.6.2003. European Parliament and the Council of the European Union.

DALAL-CLAYTON, B. ETA SADLER, B. (2004): Strategic Environmental Assessment: A Sourcebook and ReferenceGuide on International Experience. International Institute for Environment and Development, London,United Kingdom.

DEPARTMENT OF TRADE AND INDUSTRY (2002): Future Offshore. United Kingdom.— (2003): Offshore Wind Energy Generation: Phase 1 Proposals and Environmental Report. United

Kingdom.— (2003): Offshore Wind Energy Generation: Scoping Report. United Kingdom.

DHV ENVIRONMENT AND INFRASTRUCTURE BV (1999): Manual on Strategic Environmental Assessment ofTransport Infrastructure Plans. European Commission, DGVII Transport.

DIAMANTINI, C. ETA GENELETTI, D. (2004): Reviewing the Application of SEA to Sectoral Plans in Italy; The Caseof the Mobility Plan of the Alpin Region. European Environment 14,123-133.

DIMAKO UDALA (2004): Ingurumen Inpaktuaren Baterako Ebaluazioa - Dimako Plangintzarako ArauSubsidiarioen Berrikuspena.

DUBLIN DOCKLANDS DEVELOPMENT AUTHORITY (2003): Dublin Docklands Area Master Plan 2003. Dublin, Ireland.— (2003): Dublin Docklands Area Strategic Environmental Assessment of the Draft Plan 2003. Dublin,

Ireland.

EKORAKO UDALA (2004): Ingurumen Inpaktuaren Baterako Ebaluazioa - Ekorako Plangintzarako ArauSubsidiarioen Berrikuspena.

ELORRIOKO UDALA (2005): Ingurumen Inpaktuaren Baterako Ebaluazioa - Elorrioko Plangintzarako ArauSubsidiarioen Berrikuspena.

EUROPAKO BATASUNA (2001): Directiva 2001/42/CE del Parlamento Europeo y del Consejo, Relativa a laEvaluación de los Efectos de Determinados Planes y Programas en el Medio Ambiente [EuropakoParlamentuaren eta Kontseiluaren 2001/42/EE Zuzentaraua, plan eta programa jakin batzuk ingurume-nari eragiten dizkioten ondorioen ebaluazioari buruzkoa]. Luxenburgo.

BIBLIOGRAFIA

143


144

EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO LURRALDE ANTOLAMENDU ETA INGURUMEN SAILA (2004): Euskal AutonomiaErkidegoko plan eta programen ingurumen-inpaktuaren baterako ebaluazioa aplikatzeari buruzko gida.IHOBE, Bilbo.

EUSKO JAURLARITZA (2003): UZTAILAREN 22KO 183/2003 Dekretua, ingurumen-inpaktuaren baterako ebaluazioariburuzko prozedura arautzen duena. Vitoria-Gasteiz.

FALKIRK COUNCIL (2004): Strategic Environmental Assessment - Falkirk Council Local Plan Consultative Draft.Falkirk, Scotland.

GONZALEZ, A.; GILMER, A.; FOLEY, R.; SWEENEY, J. ETA FRY, J. (2005): Dynamics of a Decision Support System inStrategic Environmental Assessment Implementation. Unpublished- Presented at the AnnualConference IAIA´05 Ethics and Quality, Boston May/ June 2005. International Association for ImpactAssessment.

IMPERIAL COLLAGE CONSULTANTS LTD (2001): SEA and Integration of the Environment into Strategic Decision-Making-Volumen 3 Case Studies. European Commission.

INGURUMEN ETA ETXEBIZITZA DEPARTAMENTUA (2004): Plan Estratégico para la Gestión Integrada de las ZonasCosteras de Cataluña [Kataluniako Kostaldearen Kudeaketa Integraturako Plan Estrategikoa].Kataluniako Generalitatea - Interreg III-FEDER.

LANTARONGO UDALA (2005): Ingurumen Inpaktuaren Baterako Ebaluazioa - Lantarongo Plangintzarako ArauSubsidiarioen Aldaketa Puntuala.

LEGAZPIKO UDALA (2005): Legazpiko Plangintzarako Arau Subsidiarioen Berrikuspena. Aurrerakina.— (2005): Legazpiko Arau Subsidiarioak. Informazioa eta diagnostikoa.

LEMOAKO UDALA (2005): Ingurumen Inpaktuaren Baterako Ebaluazioa - Lemoako Plangintzarako ArauSubsidiarioen Berrikuspena.

MITSUBISHI RESEARCH INSTITUTE-INC OF JAPAN (2003): Effective SEA System and Case Studies. SEA for the PolicyPlan for the Supply of Drinking Water and Industrial Water. Ministry of Environment Government ofJapan.

— (2003): Effective SEA System and Case Studies. SEA of the North Holland South Spatial Strategy Plan.Ministry of Environment Government of Japan.

— (2003): Effective SEA System and Case Studies. The National Waste Management Plan 2002. Ministryof Environment Government of Japan.

NORTH SOMERSET COUNCIL (2002): North Somerset Replacement Local Plan. First Deposit Draft. SustainabilityAppraisal. North Somerset.

— (2002): North Somerset Replacement Local Plan. First Deposit Draft. Report on Public Consultation.North Somerset.

— (2002): North Somerset Replacement Local Plan. First Deposit Draft. Urban Capacity Study. NorthSomerset.

— (2004): North Somerset Replacement Local Plan. Second Deposit Draft. Sustainability Appraisal. NorthSomerset.

— (2004): North Somerset Replacement Local Plan. Second Deposit Draft. Local Plan. North Somerset.

REGIONE AUTONOMA DELLA VALLE D´AOSTA (2004): Relazione Illustrativa del Caso Studio «Sperimentazione diValuatazione Ambientale sul Piano Regionale di Tutela delle Acque». Progetto Interreg MEDOCC«ENPLAN».

SHEATE, W. R.; DAGG, S.; RICHARDSON, J.; WOLMARANS, P; ASCHEMANN, R.; PALERM, J. ETA STEEN, U. (2001): SEAand Integration of the Environment into Strategic Decision-Making (Volumes 1-3), Final report to theCommission. Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg.

— (2001): SEA and Integration of the Environment into Strategic Decision-Making Volume 1. Report pre-pared to the European Commission.

STOEGLEHNER, G. (2004): Integrating Strategic Environmental Assessment into Community DevelopmentPlans- A Case Study from Austria. European Environment 14, 58-72.

SWEDISH ENVIRONMENTAL PROTECTION AGENCY (2002): Strategic Environmental Assessment of Natural Gas GridExtensions. Stockholm, Sweden.

THE REGIONAL ENVIRONMENTAL CENTRE FOR CENTRAL AND EASTERN EUROPE: Strategic Environmental Assessmenton the National Development Plan of the Czech Republic. Prague.

YTV HELSINKI METROPOLITAN AREA COUNCIL, TRANSPORT DEPARTMENT (2002): Helsinki Metropolitan AreaTransport System Plan PLJ 2002. Helsinki, Finland.

BIBLIOGRAFIA

145

ERANSKINA: IDENTIFIKATU ETA AZTERTU DIREN INGURUMEN-EBALUAZIO ESTRATEGIKOARIBURUZKO KASUAK

NAZIO- ETA LURRALDE-PLANGINTZA ETA TOKIKO PLANGINTZALegazpiko Plangintzarako Arau Subsidiarioen BerrikuspenaElorrioko Plangintzarako Arau Subsidiarioen BerrikuspenaLemoako Plangintzarako Arau Subsidiarioen BerrikuspenaDimako Plangintzarako Arau Subsidiarioen BerrikuspenaLantarongo Plangintzarako Arau Subsidiarioen Aldaketa PuntualaEkorako Plangintzarako Arau Subsidiarioen BerrikuspenaIngalaterrako Ekialderako Eskualde PlanaIpar Holandaren Hegoaldeko Espazio Garapenerako Plan EstrategikoaCostwold-eko Tokiko Plana (Ingalaterra)Luton Auzoko Tokiko Plana (Ingalaterra)Newcastle Konderriko Tokiko Plana (Ingalaterra)Swale Auzoko Tokiko Plana (Ingalaterra)Somerset Konderriko eta Tauton Deane Auzoko Tokiko Plana (Ingalaterra)Vale of White Horse Konderriko Tokiko Plana. (Ingalaterra)North Somerset Konderriko Tokiko Planaren Berrikuspena. (Ingalaterra)Dublingo Portualdea Eraberritzeko Planaren Berrikuspena (Irlanda)Ballymun Eraberritzeko Planaren Ingurumen Ebaluazioa (Irlanda)Aberdeen_Aberdeenshir-eko Egitura Planaren Iraunkortasun Ebaluazioa (Eskozia)Highlands-eko Egitura Planaren Iraunkortasun Ebaluazioa (Eskozia)Falkirk Konderriko Tokiko Plana (Eskozia)West Dunbartonshire-rako IEEren Irismenari buruzko Txostenaren kontsulta (Eskozia)Pembrokeshire-ko Garapen Bateraturako Planari Aldaketak Egiteko Proposamena (Gales)Galesko Lurralde Garapenerako Planaren Iraunkortasun EbaluazioaANSEA. Sueziarako Garapen EstrategiaANSEA Proiektua. Puerto de la Cruz (Tenerife)ANSEA proiektua. Valladolideko Lurralde PlanaENPLAN. Palma de Rioko Hirigintza Antolaketarako Plan Orokorra (Andaluzia)Bulgariako Eskualde ProgramaTxekiar Errepublikako Garapenerako Plan NazionalaENPLAN. Arluno-ko Udaleko Hirigintza Plangintza Orokorraren Aldaera Orokorra (Italia)

ERANSKINA

147


148

MINERALEN ERAUZKETA ETA HONDAKINEN KUDEAKETABizkaiko Hiri-hondakinak Kudeatzeari buruzko Plan Integrala 2005-2016Hampshire, Portsmouth eta Southamptoneko Hondakinei eta Mineralak Erauzteari buruzko Tokiko PlanaSurrey-ko Mineralak Erauzteko Jardueraren EsparruaHondakinei buruzko Surreyko Tokiko Plana (Ingalaterra)Hondakinei buruzko Planaren Kalteen Azterketa (Belgika)Hondakinen Kudeaketari buruzko Herbehereetako Plan Nazionala (2002-2006)

GARRAIOAScoping Report for SEA (Erresuma Batua)Norwich-eko Eremurako Garraio Estrategia (Ingalaterra)Somerset Konderrirako Tokiko Garraioari buruzko Plana (Ingalaterra)Garraioari buruzko Planen eta Programen Ingurumen Ebaluazio Estrategikoa (Erresuma Batua)ANSEA Garraio Federalen Azpiegituretarako (Alemania)Helsinkiko Metropoli Areako Garraio Sistemari buruzko Plana. (Finlandia)Garraio multimodalari buruzko Planaren IEErako Ebaluazio Esparrua (Hungaria)Azpiegitura Planen Ingurumen Ebaluazio Estrategikorako Europako Batasunaren Gida

ENERGIAHaize-energiaren Sorkuntza Erresuma Batuko Itsas Plataforman (Erresuma Batua)Former White Zone-ko Gas eta Petrolio Erauzketei buruzko IEE (Erresuma Batua)Gas Sarea Handitzeari buruzko IEEren Gida (Suedia)ANSEA. Gaztela eta Leongo Plan Eolikoa

KOSTALDEAK, NEKAZARITZA ETA NATUR BALIABIDEAKENPLAN. Kataluniako Itsasertzaren Kudeaketa Integraturako Plan EstrategikoaANSEA Nekazaritza Lurren Baso-berritzeari buruzENPLAN. Natur Baliabideen Antolaketaren Garapen Iraunkorrari buruzko Plana

URAENPLAN. Aostako Haraneko Urak Babesteari buruzko Plana (Italia)Ur Industriala eta Etxeko Kontsumoa Hornitzeko Herbehereetako Plan Nazionala

EGITURA FUNTSAKEstoniako Egitura Funtsak Aplikatzeko Planaren IEE

E UR OP AK O B ATA SUNEK O ING UR UMEN EB A LU AZIO E ...

Documents

Transcript of E UR OP AK O B ATA SUNEK O ING UR UMEN EB A LU AZIO E ...