c - Internet Archive
-
Upload
khangminh22 -
Category
Documents
-
view
0 -
download
0
Transcript of c - Internet Archive
L9MM99WM.mMnKm
c^ #:/0.. sa
t<.Kl^ ^e'i"
mV'"
*:
X^)] J^
Mf-' . /r-
^^H,(f%f
(^'l'-G^O
c<SV <r(
m• •••
'(^M^^^A
ra
^.^^fe>^w
#)) ^ «?n|^ ^«i
^9t^^^8^S3sM^^^t^Sfli^3
i^^^i^^^^^^^^^M^^
fc^Jg-J^agSa
^*Sl?^-5vv^^^^tt^v3H
OLB £AST INDIA UOVSE
EX LlBRIS
w r^o^
f\f\f\,n.
k^e^^yen/ro^ te^S
:^;^'/^
'•nHKH
''f^/^!^^f^§\^P\\
-]r^v\ .i^ist.u,!
••-:^
^)^ LIBf?/3
^gS^^A:
'^^^3
''W.IV-V ^-
BOIES PENROSE n
m^mmdmmH-Hr--
im
y^/^(^,r
:3;^3pS!i.,(^I5^,=.',«%i.Tji
Yy^I^
mm,
^mmmuu
^^CT^W->^n^'C'
ElL^ [A^ ,
' MaI Jm
^^i*^
,^^65
'IS.^^^^,^^1^1 ,<S;-I, ^M^/^
^^^/^/^^/^'
k^^L..'
:.<lii*il»
,,A,A/-s
i/^.^'^.
Al^^.;
r£).l
5!^A,
/^^^
imn,n^.
'Ao^,
fe»aw^^
r--^.&." 1
^^^A...'^^!^^.
sr\rsr^
"^^/^«,'
^r\ «^ /,=?
Bergonlensis (J ,.
tisque muliepibu
finely printed ir
wood engpavirMartyrs, famoifull length porty
tion, folio, fine •
been carefuUy :<
raorocco sttper
tooled gold boi
Ferrariae, I49/..'
Digitized by tiie Internet Archive
in 2011 with funding from
Research Library, The Getty Research Institute
http://www.archive.org/details/deplurimisclarisOOjaco
fffntris 3acobt pbilrppi Bergomeds ozdie *f7ercmita;: DtutSuguflini adfacratiftima Bcatriccj aragonia/Hngaro? i Boemo? I^Lcgina in libium oc
claris rccUhfc^ 07ulicribu8 nouinimc pgcflum.
•^iologus.
£ripfimu8 tam Dudum faaacifTima Kcgia (aciozi rolumic oc tni
ucrfis l^cgib^ virifq? gbufc^ iUudribus^ta rccetiozibus^ nouif
fimisrfcd t oc plcrifc^ mulicrib^:ac oc totius miidi rcbus gcftts^
cu5 6cograpbia mulco;; reqnoyi atcp rcgionu5 p:ouc biftozia ipfa
quam fcribcbamusloco^ aliqua rcquircbat fignificationc^TC lucidioz fiercc.
€10 planc volumc/cbronica? Supplcrnti Titulo pzcnotauim^rquodcp opusimp:cnbm oflitio ia pluribus comunc fludiofis boibus rcddcrc curauimus.
3d quoq? ncfcio quo mcrico(ntft q^ cuKofioza admodum mozcalibus placcnO
Qb v^niucrfis ia5 fcrc ingcti comparatit cfl afi^ccu. acctt fi qd inbis ipfis lcccc
rib' arrifcrit/no rtic^ mibi afcribcdii putauifcd oco pmuniftco graculadii p«co^aquo fcmp cffluic qcquid cgrcgium poc bumana fragtlicas .'T^inc igif ani''
maca^binc inccfa fKducia motufcpcctfi rugofa frotc in kniu pduccus) cum fcpc
fcpiufcp mccu5 cacica cogitatiocalo rcrfarcmmulta? mulicrum cgrcgia facta:
cum Diuina CU5 bumnna ab ipfa gloziofifTima oci gcnitricc 0!)aria initium fu^
mcdo.-z ali|8 pjopcmodum innumcrabilibus/cum gcntilibu8:ru5 cbriftiais^
ad banc rfq5 noftre fccis ccatcm ctiam fubfiftetibus. Quarum qucda(vtpotc)
gcfilc8'vc ccceros claris facinozibus antcirct/omnc ftudiu5/fubftattam/fangui
ncm/3c ipfa5 fuam aiam ecigccc oppozcunicace poncrc flatucrc vt et ca^nomc
carum I pofteros Dcducercnt:ac pcrpctua mcmo:ia comcmozarentur £brifti'
coUs ^o/que plurioza pzo cbrifti glozia/ftrenue/foititer/t Upictcr cgcriituc p'
ter naturam fcccrunt.quibus ctfi a natura rerum molities in(itsi% cozpus OC"
btlc/ac tardum fgenium oatu5 fucrit:in virilcm tamcn cuaferunt animum: itit
n Igcnio cclcbzi infractoq? pcctozcatcp virtutc cofpicuaaufc fuerint viris ctia
oifficilima pzo cbrifto aggrcdi atcp pcrficcrc:ct quibufccrtc marimis laudib*^
vcniunt ectoUendc. €t iairco nc mcrito criam ipfc fraudcnrur fuo: impzimis
in animum vcnit.cc bis quc biftozie i mcmozic refferunt: r bcbzcis rctcris te^
(tamcnri T gcntilibus/fanctifTimifc^ martvribus 7 virglbus atcp aUfs plcrifcp
noflri eui viraginibus^quas aut audatia^fcu tngcni/ nres/i induftria^ac Uttc^
raria^aut fingulare aUquod nature munu8'vcl foztune gratia fcu mundialis in
iuria notabilcs fccifm vnum Dcduccrc voluminis cozpus. TRec volo tuc maicftati Icgenti incongruum vidcaturfi Sarc.Oldc. luditb. t)cftcr.fanctifTimi8
pudicilTimifcp matronis/immittas Scmiramidc.COcdcam.StbaIiani. Glfmpiadcm 7 £Icopatram copcrcrit.lflccp et polt faluatozis noftri aductii (i fimi
Urcr kte •^etromllcO^artc.O^aric magdalcnc.sgncti.aliifqj fimilibus fctifli
mis cbrifti martfribus 7 virglbus/comittas sgrippina IReronis matrc, fau(tinam augufta.Scmiamira mcfana:7 alias Ipudiciffimas fctulctafcp fcmlas'
quibus per grade kd pnitiofu5 fuit igcnium.vcl eifde bonis pfozmc.lRo cnij
mibi animus cft'boc claKtatis nomc ita ftrictu5 fumcrc.vt fcmp in virtntc vcl
fanctitatc vidcaf ctire:quinrmo in ampUozc fcnfu5(bona cu5 pacc^Icgctiii tra/
berc.€t illas folas intcUigcrc daras^quas quocuncp ct facinozc ozbi/vulgaro
fcrmone notiffimas noucro.£u5 ct itcr apoftolos aUofqj fanctifTimos ecckfie
a ii
catbolice ooctozcs viros iilu^re&kdiciofos bcticos.8.Srriii5. Sabeliu.fiu^
nomi^. t ceteros mks a oiuo noftro "bierourmo coiiumeriJtos legerim^^.Be
riiqm cmthfTe laudib^ memozaru Oigna t oepzefiffe icrepatioibus ifanda nonun^^/uoji foUim erii binc eginfe glonofos in gloziam.vt inde ignauas ab ifau
ftis puitlulum retrarifTe. £t ne moze piifco apices tm tetigiffe reru5 rideapcc
quibits 3 fide oigtis coQWomik potuimusamplius in longiufculam biftozia
pjotracifTenon folum vtile.fed t oppoitunum arbitramur. eciftimas barumegregia facinoia 7 fanctimonie/non minus mc regie maieftati'^ quibufcunqj
tam riris ^ mulieribus pIacitura.Q6 cum rr plurimum barum biftonarum
fi8 ignara fermone pzoliciozi indigere 7 lctari teanimaduerto. Comikiii etei?
boc in volumine gentiles feminas cum bebzeis/T cbriftianis feciidum cdgen^
tiaj tempozum earundem licet no fms bcne conueniat/nec equo iceflerint gra
du. £rit itac^ boc opusta^ apotbeca aromatariainqua ad pzofectu5 bominia oalcia 7 amara rcponutur neceflaria.Sapit nacp no folum biftoziayfed 1
mundi pbrlofopbia.ac cbrifti euangeliii peroptimc. *ba8 igif noftras clara?
mulie^ biftoziasmagno ftndio ame clabozatasrcu (atis oi(flderc5 multis pla
CCVC7 pzeferMm bis q cgre aliquid pzobare pfueuerOOe oei olpotcntis nibilo^
minus bonitare confifus oifcrimc facturu5Jteptaui illas in luce emittere.^r xt
fe oftcdcre ceperrit:ilIico a multis oigjie babite fiit. Clarumq? pzeter ceteros'
cui reftimoniu5 ocdit Donatus ^arretinus facerdos ille oudit per omniatuusStrigonenfis ccckUc vicariusrille inc^/qui no modo iuris pontificiKed tiin
giiim cruditioncooctrina t eloqueria/nemini oocto noftre cmisccdit* Sednec ab boc munere ecpers cttitit fapictiffimus pziccps T^crcules Cftefis fo:o
rius ruus.qui mc iuitus mdinit eas Icgere8'no femclfed pluries; qiiaj;: qde^
l3udarione5 quuj spp:obara5 oidiciffem ecteplo ne ecme ipfo qucc^oe rua
€D.iieftare afferre riderer:r5 ne criminadi anfas pzeberem inimicisCfed refti^
monijs reriflimis vterer^ab eifde^ ip:imi8 locupIeriJTimis bui^^opis reftibus'
Oeide a rribus pclariflimis porificibus ruc maieftati notis/riris niq^i fapictia
<ic fideoignifrimis.vtpore ip:imis ab reuercdiffimo Iflicolao maria JEftefewgniifimo Hdriefe cpo'nro planc 7 mo:ib'' t eloquetia potificiic^ iurisac alia
ru3 bona^z litrera? appzime eruditi(Timo:oeide feo:fum ab l^boma Ceruienfe
cque epo copmiota noftro/'xrbeologo pfulfiflimom pcton3to:c oifertiflimo.
3c6mii ab 'jbetro 'Crancfc/'Cclcfino coepifcopopbHofopboactbeoIogocd
fumatiffimoque pceteris tua iclita.CO.mirabilem no ignoiat^ lyi ailt pleniflTi
mo o:e oe tuis icrcdibilibus TC^tutibus plurima mibi co:am reffcrctes maio:a
inquifit plane funt parer Jacobcpbilippe bui*^ noftre oiuc viraginis merira c^
tuis bumeris perferre queas. IReq; equidcm oicerunrapud vetercs finc rece
tio:e8 mulieres^vf^/vlla rn^ poflet inueniri buic comparario congrua Bb ci(
dem ^o percuncrari ccpian ribi mulicrum p:eftanfiflime inclireq5*Rcgine id
opus oicandum eflet.^am oiu etenim talis etiam ad nos vfq? oe loginquo pofifosoe confumatiflimis tuis virtutibus fama p:oceflit vt taq5 Icticieolco nof
ftra impiitguauerint ofla. Que certe imp:imi8 magna bumihtati noftre fidu-
tiam fcribendi ad foIiu5 tuc celfitudinis etia^ p:eftifere. ^t i\ii illico ecquiren
ti ntibi cdp:obariit(vno oium confenfu)electione5 noftra: aflerctes re vriq^ no
folum italicu5'fcd 7 totius pene cbriftianitatis lubar fo:e perfulgidum ac (in^
giilms nonm femin^mm,kd 1 1^C0«m oiumglOMa. afleitcrantcs infup/tc
longc oipm ccpcctationc gratillima munificctilTimaq; itcr cctcros moualca:
vt potc IBcptcm.fiUam.Sozoicm.amitam.Confubzina.Bfozem ocnicp in^
clitam tantorum "kcgum omncs rcf bcUicc pcritifTimi/ qui cclcbcrrimas ri^
ctouae oc boftibus fcpilfimc rcpouarunt.giunt p:ctcrca'tc iU<s oinatiflimif
littcrarum ftudifscquas Ubcralcs rocant^ita abadolcfcctia opaj ocdiiTc; xt ti
bi ia aut i/bifto:i|s:4Ut ccrtcoiuis Uttcrisfiuc quaciicp cruditidcac ctia i pbflofopbia ipfa/nibU piozfus incognita rcmancat. Undc factu5 cft;vt tuus ^mocvt muUo? fcrt oppfnio)in oi pubUca piiuatacp re pzomptifTimus atcp Difcr>. ?
tusertimctur.^^crbibctquoc^ tibicjuadam clcgatinima^ciuiUscloqucntie
incfl*e rim'3 natura ifitam/in qua quidefplcdidifTimc tuaj Kcgiarn maycfta^
tcm pfcpeclabo:3flc conftat:adco/rt inadmirationc ctiam audictcs quofciic^
trabcrct.^ncft ve cidc tuc.O^.pzomptu? i vcrfatUe ingcniii^yt iUico mtcUigat;
quicquid ab ozatozibus im piiuacis co:am pzoponaf : rcfpodcatq} opoztune
? fatino fcrm6c/3ut Jdfomate rngaro kw panonio' aut T bcutonicopwmptc% ecpcdite ac fempcr comiter t perurbane . ^ncoUigcndis vcro bominibus co
mitcrcp apud tc fufcipicndis^tuo iUo cum coniuge CDatbpa '?^cqc pzopc t^ini
nopar certc cft bumanitas atcp mmificcati^: pcr quam tibi m omni rcgno il
lo gloiiam non modicam/cii marima oium Ciuium bcniuoletia comparafti.
Tui pzeterea compoftti mozes manfuetudo ve queda/atc^ bumanitaf/? fami
Uare:ac rrbanifTimu riuendi genus/te non folum oeo optimo ' kd ciictis po'
pulis admodum gratam caraq? fcccre. 1Req3 parum tue crccUcntifTinjc oigni
tati c6ducifti/cy vngaros Bocmofcp antca femibarbaros/ad qucdam vrbanii
viuendi moduj tuis mirificis aufpitifs tibi cowdixccxc licucrit.lHccp cnim in^
quiunt rUa tuis incredibiUbus rirtutibus^rt potc fidcucbaritati.pietati.reU^
gioni.conftantie.pzudentieJoztitudmi.iuflitie. temperaticac ilUbate fempcr
caftimonie pofTct oicbus noftris inueniri comparatio.6lo}iofe etcnim/malis
pulcbzcqj mozi^c^ turpitcr fcdcq^ viuere tc omncs autumant.Scd boc iY\ loco
(bonacum omnium p3ce)ingctcm acinaudiram ccrtetuam libcraUtatcm ki\c
tio pictcrirc ncquco/cum ad fum3m tuc lclfttudinis ? oiU5 cdificationcm pcr
tincredignofcatur.£uiu8 fuiffc tant3m c6ftdt:rt nuUis pzofccto litteris polTct
ipfi tue.07.merita8 accomodare laudationcs. IRam parua aut mediocria lar
giri biianitatis^manmaaiit pzopzium plane oco? cft.Du? oiuus ipfe O^arit'^
ruus 1^ec in riuis fubfifteret/rna tcc[xm ' 7 publice t puatim tanta rtcbamini
UbcraUt3tc/7cb3ritatc/3tcg muniftccntia/rt oomus reftra officina quafi femp
fucrit eciftimata in qua fane nibil aUud^ UbcraUtas rcnderettir.C^ftat etcij
rulgato fcrmoncros magis itentos in oiftribuendis errogandifq^ marimis
opibus/^ in iUis comparandis fuifTcQuid muUa mcmozof Te cquide; fola
non moztalcm aUque;fed pzopitie foztune benignifTimii Sinum rocant.Qua
ta itacp tua fitne oicam bumana' fed oiuina libcralitas i folo illo mcmozabili
fane facinoze errogationis tantozuj tbefaurozii ? inertimabilis fuppcUcrilis:
que tibi obuencrat er regia confuetudine illa rngarica/qu3m ? tutam' tua fub
poteltate apud Strigoniam rrbem tibi referuabas : ipfam nempe totam ' vt
aas snimo magis cg oiuiti|8 locuplecioz ' m benefitio 7 conferuatione rcgni
UbcraUfTuneauafponteerrogareroluifti:quod quidemfpeciofum munus
perbcmnem certe tibi 0IOJ135 acqwiftuir. O Jefu boncfquid boc mtinerematc
ftatis eccelfiusfquid ve iucundiusfvniuerfi pzofectoob(lupuere.O?9iu8 eq^
dem CDuUeri boc fuit:^ populo "Romano affam attalo t^egi condonarte:
cum ipfa etiam no minozis pzeti) babita fint^ q^ tum tota aff3 {vt it9 lcquar)
fuerit eci(limata*3pf9 igitnr munera tm rirago Digninima tuam regalem msgnitudinem pzefe ferrunr.ad oecus enun r ad gloziam cum fis t\m 7 educa
ta.*omnia fupza bomines r mcditari 7 facere/ridere vifa es. I^erfepe quoq^ reluticbziflianiffima muliere^/faluberrima confefTidis medicina tuS te confcie^
tiaj bumiliter abflcrgereflferiir.adeo nacp apud nof eciftimata es natura rir
tuteglozia tam etccUcsrrt etiam boc rno/eras nfa polTit i omni genere laudif
cum antiquiozib^nouirtimifcp felectifcp muUerib'' Dccertare.£onfimiUb^it3(5
cc fenreria Saluarozis nfi margarire 7 fancta vric^ oanda fitr arc)3 Dicada:non
aure pozcis fcu ipwie canib'' 7 tmundts . €r iccirco boc pegregium clararum
muUerum opus^ruo ampUffimo noi meriro 7 oppozrune bis rtns inaduerfis
fozrunis Dicandu; purauimus qua fpeciofiflimii cerre capurolitm pzeclarifTi^
marum muUerii futu;: indubitato aguramur:modo t tot tuis aduerfis no pioftemeri8.€t q^c^ bec mea fcripta feu lucubzattones longe Mevdb eo:^ maci^
ma laude que fepe t mantb^ babes Diuo^ v$:€cclefie fancte Doctoz0 atq? aUo^
rum pene innumerabiUit eruditiflimo? viro;z fubUmia opa/quibu8 ad cumu^*
lum nibil coferre pofTet.attfi 7 pofl adipem/ etiam bladifTima olufcula appetibiUa funt.Jndubitato erelm credo faaariflima *Regin3'fi bafce muUerum vi
ta8 Diligeti ecamine plegeris:^^ iacetem tuu3 atum/ variffc^ molefli/s Deiectii
parumper atroles.Cc quib^ pzofccro cognofces/ cf re ran^ fidele 7 caram fua
piu8 Dns bis momcranei8 7 fragilib'' bonis puauir 1 ecuir: no vtiq^ vt conrra
ce feuiar(7 ran^ carnifeclperdar : f; vr oprimu8 Uberaroz/cit eifdem fcrifTimis
mftlieribu8/ab 01 culpa ecimar:? tperperuu5 munerer.lDec oubiro qn 7 randeCU5 gfarti acrioe cit ^poflolo Dtcas.Que citc^ fcripra funrequide oprie atadmrtocp sid noflra Docrrina fcripra funr:trr per pacieria^ 7 confolarione baru;
fcripruraru5"z no8 fpem babeamu8.Quod (i feceri8'nectuif laudib^vlla vnq^eras fine^ imponer:arq3 ego bomuculusfitma cum obfcruaria/nome coflanrif
fime etrollam regine . 'Canra pzofecro efl
inclita tua apud omne8 laudara manfue^
tudo 7 fapienria : ranraq? religio^? animi
tui recrirudo/rr quamdiuriu8 recu5 inmo^roz/maiozem eo in me Diffidenrie noram^egenre8 inrerpzerari queunr.Quaremibinunc modum iponen8 ruam.o?. ecozrara
cupio; vt pzo fingulari fua ingeniracp vir^
tute boc noftrum clararum mulierum munu8 bumanilTime fufcipiat:illudcp fepiu8
legat q^ ft fcccrit/ fecura 7 periucunda eria
maduerfi8'cidem videbirur vira:BaIe fe-
minei fecu8:ac cuncrarum Keginarum oz
namentumatq^Dccifs*
^̂SV^^^^Mn^&ir^^m
^dbula.
gma:oc clanflrimis plhb' mlienV tabulatn i
fra.
Bfframarnr foUo
Sgatatnartyr
Sgnc0 martfr
Sgnppina ncronie matrraibumeafibylla
Bmabrunta regtna
Bni.iUbcaftbfUa
Hiialtaftamartfr.
Bngcla nugarola
Sntonia. ><&.antonii
SppoIloniamartyT
Bpoftola bfbero?SragnccalVancaSrgiaadraftifilia
2rtbcnuTiarcgina
fflfcKa nrgo.^jRo.
Stbalia rcgina
aurca abbattini
Baptifta pnma foUo
Baptiftarrbiniouciffa
aSarbara niartyr
a6arbara gongraga
Blancbanwria DUciflTa
36lancba mtrandula»a
IBlandinamartirr
aStcfilta romanaJBcairijffoJtia
3Sona Uimbarda35ngidavirgo
3&)igida faetia faRcta
CanuIIaregtna foUo
Caflandratrofana
jCaffandrarcnrta
«^tbcrina rirgo i martyr
Catberina fcncnfia fana»Catberinafojoliuii
Ccdia martyr
CcrcsfrugumocaCefarca pcrfarum reginaCfnllaromanaCfTccamagaiClaudia rdlaUs
ClaudiaaUaClarartrgominommClara pc monte falco rirgo
BCIcopatra rcgina
ColumbamartyrConcojdia mart^sConiugcs cfmbioiumCo^nificia poctrijc
Conftantia iniptratriic
Conftancia alcfandri ffo:tic
jCnlhna martyr
9f
•74
4-^
45"
941^44T
i02
2i
?<»
i^
140
9»
il6
I6|
64«/i6^iS2
i26
i^o
2826
l<$4
8S141
ido
6i
3S27
4«^«
H6i?8
4?7?
974?45-
u?T
80
&amircUa tnulcia rtr^o folib
&clbo7a pjopbctifTa
©cmctnaa martfri^emetnaeromana&ian8quctlunaS)idocanaginenfis
S)omiciUa manfrJ^o2otbca manyrS)ripetruaregina
<6lffafforria foUo
£lffabctb fancta
(eiffabetb btfpamanim reoinaiCmercntiana martjrii6rubrea ftbylla
£uaomniumparcn8£upb€miainarrfr£upb7afia manfr£upb2ofmartrga^ugcnia manfr£uUUa martfr«8uflocbium rirgo
fabiola rotnana foUajfaufUnaauguda^aufta marifr^'eUcifae martjr
iSftfacinUaetbrufca folio
f&aila plactdia fancta
i&cinTilla regina rngarojum^cnebJia gambaraJ&encbna bononicnfie
^rata rirgo aSergomenfiai&rifildie marcbtomffa
Ifeeccuba trofana foUoIfeelcnafoUafilia
Il3clena conftantiminater
Il3clcna andcbiano;um rcginal^elena rtinenlis
l^eritbrca ama^onumIfeefterbcbJca
IfeippoUta alpbonfirjcoz
Ifeojtbenlupoctnjc
^annagalUcapulcclta
^oquctfliarcgina'^pponobtliegreca
'^oanna rcgma'IToanna papifla
'^fabelia pzima rcgina
^fabella fccundareginajffotba nugarola
'^uditb bebzea
lluUana martyr
^uliapompcirro)
^unotn^gna.Dca
foUo
i6721
^21
t20
ao28
S6
if6
»PiS9
^S22•?
io6
69ISi3i
iii
60
its
i66IfO
i64.
96^
2f92ioi
i^6
45
14418
?/(41i^
i^SiSi
iSi
Junmmartyrpmmm^uftifia alutmnyr
%.conoia (Bacnfie foUo
"iLeucadiamartfr
ILuaawgotmartfr^Lucia alia fancra
XucrcttalRomana
ilfeammcarcgina folio
il&ammeaaugullankmtbo tbcbanomm rcgtna
/]tbarccUa romana optima
il^arccUmd otui amb^orit
jg^arciaoptimapictriic
ilfe.arganta martfr
ilfe)argarita anglomm rcgina
ilfeargarita oacomm regis fiUii
ii&ana mater oomini noilri
j^irimtshcbxca^^ana magdalcna
ilfearia egfptiaca
/llbariaputbeolana
^fearia montiffGrrati
zl^arpcfiaama;onazifeartinamartyr
/Jfeartia.lR.picirijc
zjfoartbabofpitacbnfU
/l^atbildis comittiflfa
zifeajrcnttatridcntma
ilfoedca colcomm rcgina
iflfecdufa que gozgonis oicitur
^&elania iRomana fancta
ilfeineruaqactpalas
ilfeomca oim augul^nimatcr
IHicaula quc t fabba rcgina folio.
"iHicoftrata que i carmcntia
Iftiobea tbjbanomm regina
(Slda pzopbetcf foUo
(Slympias alejcandrimagnimf
l^psmagnai07ftbeaama5ona
76' 'B>molop«8rIi)ci9t>)to^
77 IP^ctroniUa nrgoiPolfjccna trofana
l^opca Sencce v%02
"i^omaBmtirjco?l^jajccdcB 1 pudcntiami fancte
-^joba ccntona
i6i
16S6
?4
^antbafilea amajonapampbilcsgrcca^aula laomana fancta
'^aulai&ongaga
fobo
10?
24ii6
ii6
?982
iS6ifS
i
104»?9
14918
62
Si
y»
io7
22
24i04
17
109
29242i
?2
?86
2J
2y
114
«42
lRadcgundi6lRegina folio.
IRbcafeuopsmagna'iReparata rirgo faiicta
iRisarda £ftcnfi8
IRuflinaafecundama.
Sabina popca ncronis vj:oz folio
Sabina fancta
Sapbolcfbiapoetriic
SapboaltcraSarraabwcrico»Scbolafticavirgo
SemiramisreginaSemigunda ^mperatrijc
Scrapia martyr
Sympbojiofa martyr
Sopbia matrona fancta
Sopbonifta rcgina
SulpicialRomanaSulpiciaaUalemuUPjco?
iCbamiri8fegina folio
Z^amiriapictrijc
KcclarirgoimartyrSbcodohnda rcgina
"SCcrria bcmiUa fcipionia ricoz
iCriarialRomana
Enpetrua rcgina
^eturiacoriolanimater fobo
tSictoua martfr
"Srfularirgotmartfr
^rfinatoiella
ypermcftra rcgina fobo
ypficretea mitridatia rjCo)
yrcnespictrije
yrcnes^Jmperatrijt
5enobiaregina folio
5tm0»
27
49264S44S9ii6
i?S
18
67ij7
69
48
1412416
184y7J970
404041
?2
Mo4»
J7f6
?469122
»4?
19
42?9l?2
72
I^eru qrund35 pmicuUria a daris muhmb^fnuentarum bic ec fpecialis apponicur cabula. pjimo V5*
2lcctue 7 coceplaciue vice pzimti inuencii folio m,amo: mirabiUs erga pacrem i:n;riu.
amoz ineccimabilis 3ulie in rirum xUi*
samo: mirabiUs fulpicie erga virum tlv
iSmo: coniugaUs J6ririldi8 erga rirum cmiiiuaranearermisaquanomenaccepit ttU
^racri p^iinum inuencum mii*Srmacure fcnee pumum inuentum fvii*
Balfami pzima plancacio foUo xicK,
Bauaric pzouincie oefcripcio. txtniii*
£ombici8 pzimue x(ue* rnc»
Bouum Domandozum p:ima inuentrii: tviii*
B:ifanie infule quedam ocfcripcio xcviii*
£aluaricloc«8vndeoiccuseft foUo c
Cartbaginis rrbis condiccio xtviiii*
£armcnCflUa loca rnde nome babuere wr.Caiiitms ancique/ecemplum admirabile txtv,
£aftifa8 admirabilia ^nconie *Ko, rlvif.'
Centona Ubcr vndc 7c ctv»
£oUp:i(nainucntric xiiu
Conuerfio bvbero:um a qua fuit ci/*
Conuerfio Iongobardo:um cttt*
£onuerrio rngaro:um cltr.
Digniraics muUcribus conceffe xttv»
^cmo:aUum p:ima inucntric trif
.
fiftule pulfande p:uTium inuencum rvij.
fufi inltrumenci p:imum inuencum m»6ramacice faculcatis p:imum inuentum xtv»
t^mifitii p:imum inuencum xti,
"Litfcrarum cgy^ptiarum p:imum inuentum xviiu
Xicterarum latina? p:imum inuencum m.9?anrue vrbis condiccio icriiif
.
O^aufclea fepfcra aquibus nome babuere xttviii*
1Bumero:u5 copucando? p:imij inuencum rvif
.
Olcf fiendi p:imu5 inuencum rvif-
'^anis conftciendi p:ima inuencric tviii,
'^kctri muficip^imum inuencum mif.*^:udencia admirabiUs cercie emilie; idi.
Quadrigarum p:imum inuencu; icrtf
.
Kecbi8 cam pifcium cg auium p:im9 inuentric xti,
Sapbicimctrip:imuminuentum jcrri.
Securis armature p:imum innencum jccr.
Superbie maUtm quancum obcft xti»
Tctfrini opcris p:im3 inuencric jcvif
.
Birgmitacis argumencu5 in claudia veflalt Kli(«
|f0C COaria rirgme pper«a:ocic^ genitriccgloziofiflima:
ccloJMm 9tCj^ angclojwm rcgiita. .Capitwlum ^^zimnm
^^.c^-
1
^
fe''\\
SIS
Sric bcatitrimc 7 immaculatc fcm
pcr virginis: getiitricis oci ac oni
noftri icfu cbrifti vitam confuma/
tinim3m:oiumq3 pcrfcctiiTiin.im:
boc in ocozdio fcriptiirus: quc.f.
omnigcncrcmirifico:u5 cccmplo'
ram totnm tcrrarum ozbcm rcplc
«crat.Hcrcoz nc podc imdieqmmcmu ob:«tiis: magiB imbccUUtatCj ingcnij mci octcga:
k' $ (ms inennarabilcs oimnafqi vtrrutcs ficut par cit rcp/
tfcntem.Cum fii ipfa angclozum 'Rcgma: faaarium fpiri^
^^,> tUBfancti.ttotitisfnnctiSTimctrinitatis oomiciliiim:po:^
raq^pcrqnamcclcile rcgnu^ingrcdilicct.Sitcjjpzctcrca
7 rirtutum omnium fpcciincn^errantiiim fcmita/ bonefla^
fis totius noinja;atq3 Dcftitutis folatiu5'alfiicfi8 refugiu/
Dcmum quot:^ nauigantiu.n (ciimis poztua. *Iblanc bcc ta
lis 7 tatmntc omnia fccula:atq5 antcc^ fufpicari cjuiswdcrct/creata fuit. £t q5$ iipad nos poilmodum in carnc
fttcritfabzicata/apud ocum nibilommus ante fcculacrat:
ctfi non fubftantia carnali tamen plcna oifpofitionc, Bi^
mn:i ctcnim illa p:ouidcntia'ciJi omnia p:o:fu8 cognita 7
p:efentia funt: quu5 7 mscloimn 7 bommu^oeffectionc:
ame conditm condcndamucbuius mundi molc ab cter
nocluceomni clariu8lp:euidifrct 7angcio:um quidcm in
ftaurationcm per bomincs:bominum ^o p filium fibi na
•<. j
\v.
.•'///
\\^^
c n u
-r,—
z—r-T—
j
—U.' I ' « I
DC COaria BirQint
tura 3t(^ etcmime parcm;eodcm bci;efirio rcdcmptioncm 7 fiibucctione opcf3rioccrcuj%: mcdiumquoq? quoidficri aptifftmepofrct/rapicnriflimcri'
mul Tbcncficcntinimc pzcparanitilBam c«m vidcrct captiunm bomincnvlibc
rari nifi adco non poffc (m(fnccrc t^o oc«m innocentcm p: reo bomimno oc
bcrcrpulcbcrrima atq; incompzcbcnfibiii rtrinfcpnaturcconionctioncmfine
(vt rcri'18 loq!ur)mioncm:rnigcnito filio bitmmam naturam afliimcda*:5tq5
iiitcr !?aminC8Tt ^o bomini viucndiim moncndumcB conftituit.Gue quidcj
omniacnm oiuina mcns in iUa ineffabili ctcrnitms t fapicntic fuc lucc p:cui'
diffcf.CX^atrcm fuo filio coeternoomni naturc muncre ^fcct\n^iOi rirtutc pzcdi
ti5'0l fiic hcncficitic muncrc poznatarocnicp qlcm oci marrcj eHe '^nucnicb^in
ampli Ti no (m mcnfi vtcro p:iu9 pcrcauir.jrjc qua qdc5 crcrna natiuirarcfapi
cntiam oiriOc rco::p«t ct fancrc ccclcfic pfuetudiccdoccmur qua oifcim'':^^/
cuiiarc ipfi^^rctlfTime rirgla fubfiftcre p:?conijV5^el porius rcflimcniiiXui^^fpc
d^lis c nrrribiita lcctio.^b initio 7 nn kcitU crcata fu5'7 rfq? ad furu? fcciM
noDcfma.Similcqd in p«crbijs'ci: ipfius pfona q bcarifrima virgocfl.Drts
ac^iint mcrzb inirio viai;: fm^ i op.i f«a:ari fccl^a fildauit me. '?np:lcip!cvar»(^
tcrra fsccrct 7 abfnbs^pziufqj pccdcrcnr fontes aqua? p:iufq; fozmnrcnf mottsmtc o'8 coUc9 ^cncramt mc D3if*Sic quoqi 7 Diuus tcftaf Suguflmus.^ufcm 'idi pdicrion? ocus oiporcsanteqj icfus nsfccrcf 7mu oc q-io nafce
rcf ^-z tcpus quo nafccrcf:? oic quo nafc;rcf:? ciuitatem in qua nafccrcrur oclcgit atcp tbronj.im vbi ipfam fua fancriTimnm coUocmtgcnitriceyipk codi
dit 7 clcgir.^ic qopc 7 pcr ppbcr.13 p^cditiffe Iquir.CDarcr fron oicct bo<no.
7 ipfc fandjuit cjm altifTimus.Codi^O iraq^ mudoTCuoIutifcn aboziginc nmi
di q li^iq? «niUb«8:ac fec 7 octagintj fiip:a caitum annis quum rcmpus adcf
fci/quODci fiUuscccload bomines'rt bomo ocfccnfurs^s cTcr: qu3m ocus
mJtrcm ctcrm fua mcnte conccpcrar:eam optimis nobilifTimifq; p:cgcnifo:i'
b 19 piocrcandjm tandem curauir.lf^am n Diuus commcmo:at TLucas cmnQCli^^ funpfit eain pzimo a Scrb filio Sdcr qui cnXtmn Dci/r>:imum Oocnitt
ocindc a IHoc caHi Timoqiu rirginirarcm rfq? nd qutngcntcfimuj rirc fiic
m
nu:n fcruauit. ^b Snocbqm in locum Dcfitiarum tr^nnatus cfi^. ^b sb^^afidciparrc ^facscb Jacob"? 3i"da cius filio'optimi8'fflnfrifrimifa3p.irriar^
cbiQ, &mdc ab incliris^pcrfecriTimifq^ regibus'7 p:cpbcti3.ridcUc5 B^iuid
Salomone.03ia.23fa.€5ccbia.? ^ofia regc optimo^omni p:cconio oigno.Ce^
tcrofq3 p:ctcreo quos/T Diui cuagcUflc O^atbcus ndcUcct. % 1 uc-">p'fua in gc
nealogia 1 gcncrationc fcrio o:dinc ocfcribfif. ^oacbin a'5fcm caftifllmus fmctiTunufcp rir ec buiufmodi ftirpc oiuinatandcj p:occdais: Snna cqv.c fzn
ctiTimim feminam oucit vco:an cc qua cu5 iam mtilris annis nuUos fvScc^
plTct Ubcro3'7 rterqjnibilominus cafliTime rcUgiofiflimcq^ riucrct: fobolc
qua lUis n^q; etas ncci^ natura ocdcrat:fumi8 a oco p:ccib«8 7 rotisocmumi;npcrra«cre Di'tina:'i f«p:a naturam mirabilcm.Diuin^ts cni5 angclus rtriq^
fco:fum'fancuTime piiclle conccpt«m'p3rr«mq? p^omiftt.lRara igirur f«o tc^
poze ipf4 p iclla COaria iurta angcU monirioncnvcfl n?mcup3ta: 7 fupia cm^
nc3 mulicres p:imum fuit bcncdicta.£f a parcntib^ tricnnicadmirabiUtcrin
0onocctititcducat3,>Quibu8 ecacti8'mor tcmpU fcruirio^rt ipft roucrant)
cum facris firginibus miniftrat«ra olfcrtwr. G«c quidcmcu^ co pcrucnifrer:
FO III
Oe GDaria Qirginc
n5 kcumtCK^ aduUi (olcr.qndccim cius rpK grJd' facile apteq? pfccdir. £ui'
miracaii incfnoiiatotidcs poftea pfalmi/g pp id gradtiiilcs fut appcliati/rpia
na rcligio celcbiauir.^^m QPpe oris in virgis fuc Kmm inagn«5 q^ opabaf/
qnatauc fiitura cct:buiti8 miracuU iditio pmdrtrabat.Sacrifiao igit k6m lc
gis pfuetudinc cclcbiato: votoq? fuo itcgre pfccto.virgine oilcctilTima itra kcpra tptt/cu alijs facris ^ginib^cibide educadi8)0imifcrc paretcs; i wmu ocs
redic.admiHa aftt COaria ?^0iicula inieploicictcplo cctcras virgics cu^ gbusmozabaf/? mo? ckgitim virtuta copia: ac ois vitc fctimonia mccfWv quatofiU* ecea nafcitur' cctcros moitalcsan ea ipa^ad qua oefccdcrarnac biiilitate
crat antcccrtur^.Quottidic nacp ab angelis frcqntabaf quottidiec^ cr oiuia vi
fioe frueb3f'q ca a malis oibus cuftodicbatbonifcp oibus rediidarc facicbar,
€u3fiit itacj3 pueila bec O^aria moc in ta admirabilc 'taqj cclcbicj coipis pul'
cbritudfticTt no folii cctcr^s q in teplo erat virgics fj t q vnq5 i miido fucriit
fuparct muUcres. 3nt5 r boc prer na5 in ea fuit admirabile:cy ^plurimos re
gni iudco:^: pmoica nobiUozcfcp ad k rifceda^et fua l pueritia cccitaucrit.^rat
tide ipiimis coip'' optic copactii % oigna pccritm clatu/faciciq^ occ^/p ola p/
dpm-in ciufquoqj vuUu quoddl occuUs biianis ffdcrcii babebat ficut i ci'
poftmodii fiU'' icfus tps cidc p oia in liniamcn^ coipis fUimus finc quo ccrte
nn^ ti dtom kcnti fuifTcnt apoftoU ac cctcri olfoifcipuUtncc g ad ppbendedtt eti vcnerat/coiiuinrcnt.£ratq3 i ca qda^ i enarabiUs oculo^ leticia atc^ mo'deftiaqul tn ct ab ipfa pucrili ctatcatra rcftimento? fuo^ fimbiias coercc oi
dicif.€rlt ptcrca illi celeftis facicr fuc mot^/fcd^ actu5 verbo^ ftio:p vari/ 1 oc
coii.aurcl ifup come volatiUifcopil binc idc p bumcros rccindete/qul fcmpnibilomin'^ vcUocoboptl gcri-abat:T lcpidl fonlteq^ vocis fuauitate, IRccno
1 quofdl act' i geft' ppc oiuini.TI rofer oiis'^ fplcdide frotis^atcp ebur^
ncf gutturis.JlU oeniq; pp ipfi'imcnlapiudctil/crlt :^b3/n6 foUi bocfta/f^ ipauca gdC5:q p loco/t tpc cffitndcbat.Otiii tl$ pniriofi(Timii (ac virgitat boftc/ftigiebat.3cittnia itcr cctcra fiimopcrc frcqntabat:ac mcditationib^ /ptcpla
tionib''"! facris oionib^ardetifrimc ififtcbat^'^ iuigilabat.Qmb^^planc bfifitiis
9tq3 ^tutib^ ampliffiml faml apud ciictos 1?fcrofoUmos nobilioics p ccrc
ris tplli J^gibuffcUcifrime pucnit.1?oc itac^ viucdi mo btifTima pucllula '^go
maria ad ^rtumdccimii rfq^ pucnit anniiivt no folii oe ea nibil maU rcpbcfidc
oign& pfingc gfcp potuerinvc? i boni ocs g cl noucrlr vitl i pucrfationc ci''
oej admiratione oignl iudicaret.O^ajrim^^aiit tpfi potikK pubUcc tiic ct moieoeniitianit/rt virgicsocs q in tpfo crlti-r eta^ boc tps ipleflentoomii ful cu5
bndictoc rciterterenf:rt nupUjf fc65 moie gen^/7 cta^ maturitatooperl oarcr.
€m mldato cu5 ccte ocs pauilTi^tfola *go oni maiaboc fe face no poflc rn^'
dit,oicc8.Segdc 1 parcntcs fuos oni ^uitio macipafleft 1 ifup fe ipfam ofio
ppctua ^^gitate oeuouifTctqul nii^ viro aliquo comittioia moie cognito/vio
larc occcrncbat.lJis audi^ potikt i anguftia ai mot oeuenit: cj^ ncq^ ptra fcri
ptur|/q oicit.Houcte 1 rcdite^votii ifrigendii put3ret:nec moiC5 gcU itroducc
pfumcret.Diuio itac^ oiaculo pmonit^potifcic mld3uit;vt ocfcc bfcrofolimi»aliifcp finitimiflociff)moicfadefllt 1 id iminere kdiaitate puenirct:q«09 c6
filio fcirc poffs/gd oe rl oubia re faciendii cfl^j.Qd cii facru5 efl*er/oibu8 in coc
placuirofim fup bac rc pfuledii efle.cucrifc^ oioni ictibcnttb^^noE oe oiaculo
aiii
DC COam ^ Qirgirtc
votpfiips>»Sci35 JfiJfe V3ticin(u rcqrcdU5 effe ri^/cui^^go illa comedari t tJC
fpofari oebct»Liqt.n.3rar3 ipm pdicinTe.Cgrcdief%a ti radice1(cfe"z flos oe
r^dicc ci"^ akcdcvrrcc^ckct fup eii fpiis onirfpQs faple ? itelScct^/fpiis pfili| 7foztitadls/fpiis fcie 7 pieta^:ac replcbit cn fpfis timozis onr.€rgo fc6m bacppbctia;c«ctos 6 oomo Dauid nupttti babilesno piugat08)fu38 ^gas ad alta
rc aUaturos pcepit:i c«(cucp'^gulaflo2e emififreM ciu(q^ cacumie fpiis fctus
in colube fpecie pfcediff^/ip^ c^ccm '^go maria comcdari ac t>cfpofm oebct.
^nt ccteros at iofepb oeoomo 7 famiUa ^auid grade^ bo erat. €nc^ i>o iurta
ojdmc fuas i^Q^Q cu5 gaudio pala oefercttb^^^ipc (oi^ padoic fuffufus (m abfcodtt*Bn cil nibil oiuie roci pfonij ea vice apparMiff5«15>otifei: itcrMo oeii co
Mcdii % ecozadii cHe pi\tmxu^\Xi}cP iWico rridit. Solii lUii et bis q ocdisa^ti
effenf^a fua nopdidilfercui '^%o •otfpoi^d^ rcniref^zodit^e itac|3 iofepb.
Qui cix (in attulif?5 ^ga i cMc^ cacumie coliiba e celo dfcfdcs 'pkcdi^-^* iiqdo oib^patuit^^giej eidc c^c Dcfpofidl.lRuptia? igif iure'6 mo:e cclebzato:
rtati 3ofepb wo^x'^ fpofus i betblcc fiii OT,fcinit^tc redift/bomfi fua oifpofitur'
neceffariaq^nuptils ^curatur^.Birgo *o oni imximh aUfs vtrgib^coeuis 7coUectaneis fuis/qs a potifice ec moze fufcepat:i gaUilea ad parctes fuos c re
«erfa.(ri^*i'"o igif oie (ni^dnW \ gaUiled/mifTus eft ad ea m<^cX2> 6ab2iel
a oeo
i
ipccxc nxvq ipi rirgi marie 7 pceptii omc»5 mmci^^ixct^ pceptiois ipfi^/v^fmodus vi^ozdie^ ecponcf.Sd ed ergo attgcl^ igrcfTuspmo cubicuUl rbi
mdebat igeti himie prudit:ipa5 -^o reuercfiiTic falutdfsir.^aue ^go oni <^x^ti(
fima'?^go ixs^w^ gra plena^ons tccu'b!tdicta tu p oibWierib^/atc^ bndicta poib^^bactcn^nat boibus.^lt go/^qj angficofoiu antea noaif]^ m\C^it lumccelcffce fibi ifuetu no elTs^ea gde m^ic^ "^iiibc mime territa/f? ncc^ iph lumisriHoe ftupefacta^rcz: ix\ folo ei*^ ftTmoe pfurbata/cogitare ccpir:qli8 ifta Hm^xio eiTe poff^qdueptcdct/rfqm iiwl fozct babitura.Cui^ U'ri.hi((\cco^itQitibi
ongel*^ oiultus occures.lBe tixwc^^ inqt oulciffia ^^go oei mm^i' qfi ^M^^d tue
ptrariii '^gltaribac falutatee pterd.^nuenifti etel^ matimd gfaj apud onj^qi
caftitate 7 buUitate itegrd oelcgifti/io ip%o iix\c pctb 'pcipic(ipmc(c^ filifi 7 rocabis noifi w^ itk\yA faUiatoie.^pe qde^ magn%it:q: onabif amari^yfq; adnuxcn a f!um?c'rfq3 ^d termlos ozbis terra^^fiU^ cp altiffimi no bois carnafj
rocabif*Q2 qufi i tcrris x\^kti biiilis: i ceto poftmodil rcgnabit fubUmi*^ pte^
rea oabit iUi ons oe^/fede oauid pfis ei^i regnabit i oomo iacob i ctcxmn xc
q,x\\ ci^^nb cxit finis.^fpfe qppe rer regii ^c osis onantiu efl/cuWoron^in kcXxx^
Udi crit.T^is ^t ^'bism^i i^QO baud icred«la'modu5 fcire s{ikcns'rndit,€t
quo iflitd ftcxi pot^lftd cu vii^ inctn rotii meii niic^ cogncncryquo fit;e ririlis
femis icremento/rn$ parc poffu5^2!d boc angeP.IHe cctimes inqt reherdda
maria/q? buano moze pcipias.lBd finc ririli comictioe/^^go pcipics,fg:oc^ paricmc i^go nutrics pmanebis.Spuf etei5 fctiis fupueniet Itci i^t^^aManwcb -
tra oes Ubidis ardoiefobiibzabit tibi.3deoq3 qd cr tc nafcef folu erit fcxix^ qi
(o\{\ fine pcto pceptu/natiicp^rocabif fiU^ oei. 'Cii maria biui pfilii no ignara/
ecpafismdibusTumibufqji ceUlerec^cu ingeti 7icredibiU WM\mtcXM\t-^ccc ^ciWxonvnc^ one mi t^ti facramii oignd mc eciftimo.^acrutn ipt mibi fe^
tnndh ^bu5 tufi.His ^bis ncc oii pfecte platis.fili^ ^zi ererni iclijs/fpf! fcto
coopm.c'\x\ rterofciffime rirgls pcept'' eft/oe"^ % bo rer''.^! bocfuit oiesocta
-; FO jiii
©< Oaria ©irgine
113 cbaUcnda:?: afjlia.Qua qdc5 oci mf griofiffimatmatio ^mii affccta cfl gau '^audmm
dio.^^zofcr q6 % fmgfis ptmuo oicb^/macias ob tgtuj miftcrm oeo gfas agc P"""""'
bat atcp bcbat.fjf^^ft aliquot *o oicfipa lafclicirfima ^^go aladucrtcfq oc
iJcUrabctb cognata an*^ ab anglb itcUcicratrcj? fcc ta mefib^ grauida cct.^di^5 vUccda % falutadj p c6\ gaudio ^tin^^acccdc pftitutt:? rna cu fuo fpofo
iofcpbpcito gradu bfcrofoUmo? vrbc k ptulit.Bbi ipa *bclifabetb anus c(j
ei^marito $acbaria/cctra cadc vrbri coUc quoda amcniflio babitabat.Jn cui'*
Domii quu Uraffst bcnignifTmie ac fucrctcr cognata falutafT^.Coucrfj bclffa
bctb ia 7 ipa fpii kio affati rcplcraroitit.Bndicta tu i^i;>QO gliofa/itcr ocs muUcrcs/fj logc oiu5'cn: bndict" fruci'' rctris ini» Guo.n.comcruirt mf oni mci
ad mc mifcUa acccdcsf€cce.n.vt fUi^^mc^ mco i vtcro/tua falutatois vocc audi
uit:p gsudio ecultauit-? lufit t i^ctre meo gfas agcs^ipfi ofionfo fUio tuo.3u
.
dicrat gde bclrfabctb fUi' l rtcro genitricif/*ba oni p os T^gls maric ptonatif
% idcKxco oc vtcro ipfi^a occurfii oni gcflicbat criipc. Tiic bclrfabcrb ^d\\zc\t
oiccs.Bta q crcdidifti'qm pficicnf itc ca q oicta U tibi a ono. T,(\c oci matcr
gfiofifTimaq pzi^ oiaculii angfi i pccptiots miftcria/p <'giali pudozc cclauc^
rat.audic8 cognata fua anii^filctiu foluir:i plcna fpu fctoltcr.tioc fublumlau/
dc8 agrclla oiii cfi tfmpano fpfi8'i bclffabetb pucrfa/Oiuio carminc/cccinit oi
ccs.^CDagnificat aia mea oii^.T^c.q fcqiiunf.atcp idcirco ^ivmt'* ab cccXi^ «Canucum
folcnircr in oib' rcfpero^ bo:is'C3ticii Utud t^ mirificii in bonozc btifTimebu^^/JJ^"Jg
iua i>Q\Q occatariUtitutii c.^Crib^ igif mcfib'' failfima i^go i obfequ5 co^u ^ ' ^^ '
tc fue bclffabctb fua i oomo pmafitrei' in nccerfitatib' oi cii ardo:e cbnriraq %amozis fedule mlftrado^ooncc fUiii om pcurfoie cdidit. ©e cui" noic quii i ip
ft'^ circiicifide magna Iter cognatos r affmefojta eff? oifceptatio.Sacbarias p!ii'* mut' eciftcs fpii fcro ouct^inuit pugilarcs fibi affcrri.£ii qb^^/pfcftij fcrip
fit.^oancs eft nomc ci^^.quo qdc noic/vniucrfi^tin^^fiit admirati ftatiq5 vincu
\i\ Uiiguc ef^folutii cft.Quas obzcs mana itcr cos furrcrit ccultatio O^occp in'^J;^
"*""
laud^ oei oipotcn^ i ipfc jjriipcs.-ouit.Bndict'^ ofls oc*^ ifracl:q: ^iiiizixii i fe pbeJc."^'**
cit redeptionc plcbis fuc.^t ercrir.£t rcUq.Q6 irc caticii oprimii/ab cccfia borXQin matutinaUb^/ficut iWvid btc maric/ptinuo oecataf. *bac ii^oi\ factifTima/
*gi8 marie vifitationcoiuls fane mifterijs plaia^ac mnl^ 7 macis fjcramcn^ iiifaatiw
fccunda. ^oniUci'' % Sict^ cius nols qrr i potiftccs romai'fccto nonas luUas/ ' ^3 in'"i'tu
ppetuo ^inQXis annis folcnitcr celcbzari fjnrc.'fvcucrfa poft bcc btinisna i^go''"^ ""*
ad ioicbin pie^ei' ^jpoio iofepb pfociata:? cii qrtus ia cctarcr mcfis/cc eo tpe
quo ocfpofata fucrat inrcrca paulati rtcro pucrpe Itumcfcctc/pucrpiii k mani/
feftare cepit:q res iofcpb mime latcre poruit.lDa ^po^i moit Ubcri^advirgine
introies familiariufcp cu5 ea coUoqu^s/ipaj grauida cc ocpbedit.Qud obzcmeftuare ac fluctuare alo cepit q? ignozarct qd fibi potiffimu faciaidu cff^: cu5
ea traducc olno nolct/qz iuftus crarf^ ncq^ fomicariois fufpiuoe infamarc q:pi^^^Ciic^ cogitarctcla id mfimoniii oilToluc'T: ea oculte oimittc. &ccc angfusoni cide ifomnis apparuitoiccs.^ofepb fiiUf oauid/qd Oubitafqre ipzudctcr
*i irrationabifr cogitasrScito q: oe^ eft/g generaf: ^i^o aut q gcncrat^buf^ tu
generatois mlfter eris % no largit02:tu fuus e8'7 no oii8.3dcirco madat onsipfcvt ei fui38'aq3 mlftresatq^ eidc Itendasu ope5 fcrras/? buic q nafccf"z
ifli q gcnerar. €r cp$ tibi maria uoi noief no rn tUn vjozcm cciftimesif^ oci
oiiii
ge 0)nm Qirginc
vnigcniti matrcj.Crgoboc mo 0ccipc caitcutcomcdatu cclcflc tbdiu^tu^u^ oiuitias.Bccipc iqua ficift vni^iti Oei marionc/ftcittq^ bonoiabiU tpfm:
ac rcgis rpofici^ cclcflis imacnlata oomu;. 5^^ '0^^ ^li ^^uid iofq^b^nc timue
ris accipc marta 'pia^c ^^ginS^tuc rcligiofitati comdata^crua cababetoc^ ca
ra.2i«cdcs i cgrptii ob bcrodc fugicsatc? rcmcabie cii ca poft ipfi' bcrodia
obitu rcduccdo i tcrra ifracl:p3rict.n.fiUu"i vocabifnomc ci^fu.i.faluatoie.
^pfc^n.faluii hcict populn im a pccca^ coyiJlgii iofcpb fc63 angfi monitione
maria bac ^icj oucit vco:em.*ncc tft vUomo cognoutt cM^ caftc pcurls cuflodiuit ca.Sitatic^ i^tmcs miflcri) ac quodda magnificit facramtu; in cadc
optic ocpbcuditrcui cr appwtimarc/fc k idignu; eciflimabat.^n t fcpfunde
bumiUas/an tata/tacp incffabilcj %inc3'cauebat ac fibimct fiimopc ptimcfce
bat/iftius titc fctitatis ncdu5 vcflimcnta ptingc.C3atP nomi9 inflabat a co
ccptioc xpi mc!ifi8'cu5 iofcpb vco:c/i bi|8 q ncceffaria erat afTumpra/Cc na^a^
rctb in Bctbkcm cimtAtc vndc o:iund' cratad ipcrii madatU5 ccplcndu5 tc^
tcndif.€rat tdc Octauianus Suguftus p ccteris ipcratojibusvniucrfa ipchj
Uo.monarcbia tencns iuftitia 7 rcliQioc feUrXuius qdc5 '^rutc pac p totuo:
.
bc3 pftituta crarrpxjua ccrtcp totU5 munduno ampli' fcrrcu5 f? aurcu5 vidc
baf cico:tu3 fcculu.Cui^^gde^ fuauiffimo (ructu gaude videbanf agri lctarimamtccta ciuitatu ric/capi:? aUa qcmc^ ccuUabat qda^ i vfitara lcticia (lui cfi
annis la pUtrimis ipafTct.anno ipi|M fccundo i qdragcfimoquodda cdictii
(tatuit/vt vninerfue ocfcribercf o:bi8.£t bec ocfcriptio f)mu5 i ozietc facta fuit
a pfidc puincie Srric noie Cirino.^uffcrat naq5'rnu5quecp fub 1^o»ipioco'
ftitutu5'numu5 argcntcii p ccnfu afFcrre.lUumq^ ccnfoii oflfcrrcns/pfitcrcf fe
fub l^o.impio pftirutum cfTc.^ofcpb *o vir vriqj iuftumc fanctus vrporc cc
©auidis ftirpe pcmtm^t ipfc obcdientic gfa/cii virgine fctiffima pgnarcbe-'
tblcC5 vcnicn3'(c pfidi p:imu5 pfcntauit.Boul aiit renale afinficij quopccra^
da bcatinima ^ginc vtcrctfi foitc pedib^ambularc grauarcf kcn% adduccnB,
Stq? ita/CU5 in rcfpcra oici fabbati bctblcc5 puenifTcnt^ibidc^ oia vrbis bofpi
cia muUitudo q *^3ulo antc cos anrcccfTcrar/Occupauit.Crquo/cu ad bofpita
dU5 fibi nuU^ reUct' effct locus. "Laccfftti/ertra oppidujquoda in oiucrfoiio'
rbi antru5 adcrat:pp frigus.^ofepb cii vco:c bofpitat^ eft.Cunq^ ibidc ftabu
larcnf aiaUa/Jofcpb ipfc coUocafi p:imii bouc ac afinofcnocp i pkpc appofito
ocniq5 k vna cii virgic fctifTima/circa ipfa fua aiafia ad oozmicndu coUocauir.
^cruj vbi nor ipfa mcdio i cw(a cctitit:cccc vigilatibus ipfis ingrs lur/oi cla
ritare clarioj/fup ip(08 apparuir.Quo qdc5 tpcmoc ^go gloziofifrima cu5 fue
iCbnft'iefu9 uirgltatis pudo:e rnigcnituj etcrni p:i8 anrc ola fccula fiUii^/finc vUo partuabictiafcitur. fuioolp:e/fincc|^ vUa obftctriccaut muUcj;: fccUiUrate cft enira.Qucm clegan^
tiHimum filiu5 ipfa oci matcr in vcUamibuB q ocinduftria kca attulcrat/tlf^
obftctrir r matcr tuoUfit«iatq3 ipfu5 ocii que gcnuit moc ingeti trcmo:c pfun
diOTmc adowuit:fuoq? ^p:imum '^ginco lactc cibatum oo:micntem ta^ in
cuni8'itcr boue 7 afinii fup fenum rccUnauit. %t ipfa aialia: vt paruuUt^ ride
runt.onm 7 cwKto^ viuentiU5 creato:cm cognofccntcs p:otinu8 ado:aucriit.
Bt Jfare p:opbcte vaticinium comp:obarctur:quo oicif. Bos cognouit pof^
fe?To:em fuum:t afinus p:cfepe oomini fui'7c.3pfa itacg animaUafupphcitcr
ta^ vcniam abipfoeifpetentes/colcrecum videre rifa fut,Quod quidc5 inrer
FO. V©e (Waria . • Qir^inc
feptcm gaudia falftime rirginis^fecimdiij 7 p macimu fuum mitit gauditi^v ^af^J^itx iccirco a pditioc mnndi quo Ofabol' ptccari iuctoj/moztc (raudulctcr i b« nrfgaudSmanij gcn^ ituUcr3t:rf(^ ad bac admirada; cpi oni nfi natiuitatc^q tpzi? plc
nitudo vtic^ crat:qua oiuini ';>iilii ifcrutabilis altitudo oifpofucrat rccccilia"
da auctozi fuo buanl natura qnC^ milia i ouccti itcrccHcrc ani.^n q qdc ple
nitudic oris oipotcs ipi fcuimmo bofti/no i fua qdc maicflarcf^ i biiana bu^militate obiiccit cidc cadc natura t foima mo2talitati8(toti^ tn pcccati ccptC3)
n ipaj qdc q fc xidifc glouabaf/vinccrcf natura*€adc itacp noctc ' q boza natu8 c miidi crcato: atc^ redcptoz/vene cb02i angclo;:,p aera oulciffima modulatidecatatesrq ad ip5 miidi rcdcptoze rcntctcs/^mii adozaueriit:tde ad pa^
ftorcs q ea i regioe coplurcs erat/ nocturn 13 cuftodijs itcr fe k conucncrat 7
Tfbi|8 ac fiftulis cltu folito iuigilablt fupia grcgcs fuos/cii magno fplcdo
re acccHerc qb^ 7 anticiauerciiatii ci on5 rcdcpto:^oiu a patrib^ atiquis er-'
pectatii.Qui trcmoie n modico ptcrriti/ac pauow: pculfi moc vn^ angclo? cof
folado/oicit.inolite timcrc*€cce qi anticio 7 euagcli^o robt8 gnvtdio magnu:qd erit oi populo qz nat^e vobifbodie faluatoz^q e xps ons:! ciuimc dauid.€t boc vobis fignu c.Quia iMcnicti ifatcj ip5 panis tuolurii ac i pfcpio pofitii.
Quib*^ ccplcC'CucftigiO/Cii codc agclo/facta c mftitudo cclcftis iniliric cccrcit'
incnarabtU vocii fuauiratc canetiu 1 laufdltiti ^c oiccriii.6t'2ia i altin^imis co:
7 i tcrra pac boib*^ bone voIiitaS.1?ifdc itaq? i^bif7 modulatoib^^fuauinimis
ftupefacti pafl;o2C8:c6cito gradu/ocs ad locii idicatii acccffere: 1 pucra i pfc^
pio ridctcs ptin'' ado^aucriit.Quib'' peractisi rcgionc fua cii plaufu rcucrfi:
laudatcs 1 glozificatcfOcu i oib^ q audierat 7 vidcrar:q j pfpicuc cognoucriit
vcrii fuifTc/qd oictii fuerat illis oc puero ipo. St iofcpi? vir fctiis cii bcc oia kcii aiaduertcrct:7 ppziis ocuUs pfpcctfTet/^ ipc moc antc puerii matrccjj ci^^p
ddc8 ait.Tibi orie oc^me^ gfas igctcfagocp me bac meai fcnectute occrcpi
ta oignii tua pfcntia iudicadi: quodq^ genitricis mc ^ginis ttacte/cura qlicii
cp modo polTu5/b2e roIuifti.Cii ipa^ liqdo cognofca ^-gultii iII6 cc: q6 ec oauidis feminc/fctinimi ppbe tui'oiuinit^ ii oudii pdiccrc. t?cc ipa co loquctc
cccc alia luc pmacia apparuif atqj agclo? mftitudo ciitiu 7 redcutiii i cclo c&
bfmnis iubilariu^.COaria aUa oia bcc audircr 7 vidcrctA coidc fuo pfcrcbar
7 pfcruabat. IT^odc igif tp2equo ec matre i frifnat''c ipc faluato2 miidi:rrcf IMigta
ino2icntc vifi funt foIc8:q 7 ftatim i vnii coieriit:ad ^notadaftres foic muini '^^"5f»»»ta
tatis pfona8:p!c5n 1 fi\i^"t fptn fctiij i vnico ii filio ec *gine ^cnito. Ouod ^ ^°'
etia5 'Rome cop^obatii eft.lBa 7 i eadc noctis b02a. Tcplu^ pacis ibidc coz
rutt:oe quo fcriptu5 erat:tpm ad id vfo^ tcpus ouraturu5 quo ^'go oiuinitus
pepcriffet.Cade^ quocp bo2a/etiam 1<.ome Olei fons oirus cft: qui 7 pcr die5
intcgram iugiter fiurifatcp ir\ T^fberim fluuium vfc^ oecurit. 1?^Iurima pzcte
rea alia elemcta fuum aucto2em boc tempoze adueniffe / lctabunda contcftata
funt.^dmirabilis p2ofectore8 ectitif q^ incffabilis oiuina illa maieftas^ fub^
ftantia5p2op2i35an bomine imo2tale5' ipfis i bominibusimpetrare voluerit.
If Octauo oeinde ab oztujefu ' oic- cum ^ofepb Cenfum £efari augufto ec
moze perfoluiffetfccB eide fubiectum iureiurado aflirmaffct/vt vctuftiffimti fi
cti abzoe mozej obfcruarct cii puero ^efuCcircuncidcndi 7 iponcdi nois gfa)
ad tcplii venit.Quib^^ec moze/ire p3c^'ipofifU5 e eidc puero notfi iefu8:quod
©e 0?ari{i Uirgine
db agclo ^us ^ l rtero p<ipe^niidatu ftfaat.3tq^ iccirco ab eccia boc fblem
nefeftii i cboU^.39nna.ceUb:af. Quo qde i ote/cpiani adi dtedatoe; idolatrie
atiq^^qdfl ligna alias maioi;: fuos fiml^actea / macio cu gaudio t roluptate^in
foco ^pellitt cobureda . If^n i^o at faluatozifnfi kfu xpioitwnom flelia pter ozdme fpledida i oziete ozta etqua tres COagi^viri vtiq^ potetiffimi/pbie t
'Mdro^ pitinimi/cdcernetes^euefligio^ er ipa^noue fleUeclaritate/cognoiieriit
l^ege ccli r terre itudea natii.CPemo2efcp $matie:Bafaa eo? j5pbe vaticinio
quo pdiceratifaluatoiis nfi aduft64 ludee ptib^ nafcitu^z/Diceimafcef fleUa
ec iacob;? ecurget bo6 1frael/g pteret vniuerfos miidi/^ncipeffub pedib^^ei':
£ijc^ idubitato crederef/oibif faluatozc natii;c6i dcrcto ftatueiit eii ec qrrdu.
3^ igif fuii oes *bferofoliml regia ciuimc *fuf oirigc ftatucrijt'rbi ipj poti'
natii eciflimabar.€oc^eqde apparatu:q regefipos magniftce 6ccbat:cii auro
7 arg^tO/aUifcp inumcis tbefaurie t miierib^ipi i<cgi nouo t oiio oiuypueni
entib^.Qui cii equos pfcedifTet faUeraroPmtltis cfmbaVali/fq^ mufico;: t tympano;z gencib^ comitati/moc ftcUa q ipifapparucat/ipoftdcg itieris eo;: OUfne a ^o ittcre duiareratecedc cepit. "Sitc^ ita iteta ptcplatide^comitati/Diebus
ouob^ 1 6cc bierrfolima feliciffle appUcue . Qj5 qde irineriffpatiii/t^ic rni^^an
ni tpze^aUI pfice potuifret.Quib' regib^Cnouitate rei plurimi pmoti) obuia ac^
cefleriit;Donec ad T^crode i palariii puenirct.ma rcc ipe ca5 aduct^ipo? paulo ante itelleccat.St flella q iUofbuc vfcf^ ^cefTerat:mor ea i eiuitate ab eo? o
cuUfptin^eu3n«it.£5 ob:c/ab ipo T^erod accurate petiere/quo na i Ioco'iu5o
ni5rec nat' c'et.Oia eteij q 6 ftella vidcrat 7 itclleccrafipi berodi krio rctule^
riit.dua obzc/ipe bcrodes vald fufpicat"' e.Qui moc facerdorib^-x legis oocto
rib' ad fepuoca^tfcifcitat^e (i qd ec 3u6o;! 7 maiojil fcripturifbcr^tvbi •Rec
3ndeo:^ fo:et nafcitur^scJ q»^ bii magi vidcdii/ado feftinaf'ta bono:ifice et
9do:adi gfa puenerat.1<indcriit:ec eo? ppbcta repinej" Bctblee mkituni^
fo:e:fcribete.£t tn Betblec fra Judancquacp minima es i pncipib^^iuda^ec te
C15 etiet ouc;g regat populii meii Jfracl . Tiic calid*^ bcrodes iccrcto CDagts
ipis aftuteoirit.^te ^iterrogate DiUgctcr 6 puero:i cii iucneri^ reniiciatc nii^
bi/Vt ego parif acccdcdp^ ado:^.3n6c|^ magi abeiites ite? rtclla cofateccdcs
ad eu5 vfq3 locii comitata e;rbi ifatul' icfus ons nf i biiili ftabulo 7 igremio
parli btiffie matrifpfiftebat:tiic trefdeci tatii ppleucrat oicf.ftuo cfi magi i^i
itrogreffi fuifTcftadmirati plurimii fnt tante biiilita^ fiimi 6i bofpiciolii:? ap^
fuis tbef3urif/co:onac^ vnufqfq^ i fra ^pofira' poplitib^flecirpmu i carne ver
bii ado:aucriit:i ifatia fapictiatrirtutc i ifirmitatc 7 ocmu i veritate bois Dn5maiefta^:7n facrametu fue macie fidef itelligcficq5 maifcftarcf. 0.6 cddib"^
credebat/mierib'' et pteftaref/obtuIeriite^au?/tbu8/'i mfra . surii V5 1^egi;
tbuf6at (Wfrra motaU b6i;reneratef.f.biiana Diuinaq^natura' i rnitate.^n
de poplitib'' i terra Defitis co:a puerulo iefu:Diceriit. ^d teo^f^eccterne gfie
5^U5 Deii'7 Dn5 tif5 ado:adii vctiittfxd bis muncrib' / no eqde tua maieftate
Dignis.Hc;^ 7 te ip5 obnice Dep:ecamur:rt nfa5 Deuotione nfamq? fidc/fufci
pia8'i quo oifnfa fal^oepedet:Dirigafquoc^ act^nfofac mcte nfas^i ria faluQ
efncBeide ci'^ pede DeuotiHle ecofculltes^ab eolicet ifatuIo)fua oina accepe
bitdict6e5.^ac fact^^feftec iofepb miieib^fufcep^/rna cii gttoftffia matre^gie
vebemeter letat^e;q qde bti ^^go^ pttiofi mediocrif pfpectii tato:? regii admi
FO. VIBt (Waria Birginc
rarafwerat.S^ 7 co? builitatc atqa pcib' ante ipi' 'pfpcctu^ f«fi8/T audi^ ;ter^Bmdium
tid acccpit g3udiu'pfccto mariuj/qm aptc et cognouit-fc fijmi 6i gcnitrice foi^*^"'"'"*
pltituta.ac magi/cfi aiiquadiu i colloqo btiflime T^gis mciidiffime flctiflct;
oiuic maicfta^ cofpectu fructee^ quii fe fumo oiuj creatori ac gloziofiflime ci'^
marri ptrimii comcdatos rcddidifl'ct;eo;: ticetia accepta/itcr fuii fcqnti oie co
ftitueriit ad bcrodc(\7ti j3mifcrat)reucrti.S5 i fommfab agclo cniwadato ac
ccpto'nc rllo mo ad "bcrodc rcdire pfumerct/gaudio plurimii rccrcati' p olia
na'i pric fue rcgionc rcucrfi fiit.tr*^oft bcc acccfl^cre oiefpurgatiois O^mc:fm lcge IWoyfi.Tuc pucrpis q ante faccrdote puriftcadi gfa ad tcplii acccde
biif/pfuctudie atiqflima cauebafoffcrcautpa turturiiaut ouofpulofcoliibaru5.Beatiflim3 igif i^QO rna cii ifltulo ono icfwr fuo Jofepb i bierufale accef
fit.Que cii ptt)\x i tcplii itrogrefla cct,€ccc ffmeo rir iufl:^ 7 titnont^'q ia anof
tres 7 ccta eta^ ecplcucratfpii fcto edoct^.^ad teplii(nno qi fenectu^ ipcdimto
Ipcdif^pucit. tJwc naq? oui ate pdiictvi erattcj' puf^ oic (udi obirct:Bti5 oi"
03 faluato:c'ocnl'fui8 oino pccrnct.Qui puc? ip5 c fmu briflime mfis qda in
enarabili iuciiditate' in vlnas fuas eccipics/ mor coQnotiit ip^/vc? fuii ec rede
ptoze 7 faluaroze/mirificeq^ ip5 pplcctcferclamauit t oirit, (T^tlac one oimit eanacumte^m tm l pacCiQ: ridcriit ocuU mei falutare tm tc, Q6 caticii poflea ctia i srmcomrifti^ memo2ia/ab eccria c iftitutiirt fmgulis ptinuo oieb' i ppletozi/ offitio fo pwpbetc-
lciri^ mcorcf.Couerfus oelde fctiis fcner Sfmco ad btiflima 'f^gines oicit.O
btiflima ^^go^cito biic pucrii tibi a oiio do ee pcefluyi miidi toti^ falutcrrerii
ipe mftas pacief ptumelias z oelufioes^qb^ 7 tu mario affitierifoolozevt nul
la boc t feculo aguflia pfimili mfir tibi pparabilis iuciri poflit;T: id ob ei^mo
tis Qcccbiflima paflionc.Hc? ipa becamaritudo poftmodii i maria^ tui puer
tefgRaj.fic8 ctei5 ob boc toti^ mfidi Kcgia % maf.l^uicet purificatioi'mmvidua optia matroapbanuclis 6 tribu S fler filia itcrfuit; q cii cct an' % gradetta/ptinuifc0 obfecratioib'^ t oionib^ ocdita/«i ipfa eadc fcrcq a fcto Sfmcoe^icto oicta fuerat ^baoinit^ifpirata appzobauit i pfirmauit;atcp alia pmf'
ta/q dtpo Jefu futura crlt/i miracufmfto^jcf? getiliii rcncratoe 7 cotxcrfioc p^
dirifbtifrima *gic fcp audicte ac i coz5 pSrmatCi Quib^oicfi fcti riri ^ofcpb'
rna cii f^^meoe catatcffuaui modulatoccii mfc^gte ac.ppbctifTa ans^pucrulii
iefu5 ad tepli altac ^tulc.Bbi ipmis bilfllma i>QO flcrifgcib^bec ipa ad 6u5oipotcte pucrfa/ptulit^^ba.Tibi one oc^me^^oips pf/biic filiii rnigcitu tibiqj
coefnii offeroquo me Sncilla tua oig/iat^ es matre^ appellari. 3p5 i&^ meq?'
ad 0C5 tua roliitatc comdatoffufcipias obfecro.Deid turtureffeu coliibas ec
mae ^latas reueref i oeuotefup altarcobtulit facedoti.Qui ips bridicePadnu
rat^^c tata vjpi^^circ^ 6ii rcneratoc^.tFJ" '^"^'^ ^ puriftcatoif T^cefTiois coemoratioe5'poftmodii ab ccm catbolica iflitutii fuit; rt ppctuo/ rtngfis anifqrto
nonas febzuarias cu5 candclis/ pzoccffio % folcmnitas a fidelibus folemniter
^to^ oeuote celebzarctur.iiofl bec beatiflima rirgo n iofepb Sfmeoi 7 annc
pzopbetis gfas agentes/ ralcq^ facientes ad Sacbaria 7 bclifabetb cognatos
ianctifTimofcp rifccndos/marla cn roluptatc accefl'ere.Bi 7 aliquot oief affini
ta§ ca/3c amozis ir\i fe marimi comozati fiir.lJoane baptifta 7 iefurpo ifatulis
inf/fcfequottidie mirifica roluptate bladictib'^. BeI6 i na^aretb pfolatfeo? ci
rate^ Iiitre«crfi'dio r5 qefcedi/fuocg labo! riucdi.Ciic^ ouofibide anosi fcta
qmetc iucudiflimc pmanfiflcm.Ccce pfan^ berocJes/e roma i bferufjilc regref*
fii8'0eaeuitfm fms peflima vcfmie 7 ifanie macbinaiioncpueris oib^/g i berblec5 7 i oib^^finibus ci^crat necc iferre turpinima:vt rl! ficlscge iudco? Dttj
nfyqtic/a magis natuj iteUeceratatata puero? necciterficeret.&c?ei«s maUtia ptra pfili«3 altiflimi mimc potuit.Scriptii gppe c.106 c fapia no c pfiliiij
no c pjtidctia ptra on^^lRa mot i rifioe noctitrna p Sngclum iofcpb motut:
vt puc^z cu matrc i €gfptuj tacite 7 rclocif traffcrrct:3tcp ibidc pm^neret/Oo^
nec ipc Bngcius oenuo ad cos rediret . fumi^ tc afTcrensTt 1?erodes oiumpefTim^/pucrii iqrere faciat ad pcrdcdii. 3of^pb *o qulpzimii fomno cccitat'
matrc cu5 pucro vti madatii 3ccepcrat:i €gFptii( ^dolis plenDtraftuIit atcp i
verufla *bermopoIi8 cim.mcitQciic cu eifdc k cotuIit:vbi 7 pbenigue ab acolf
ercept' c.Sj 7 1 boc rnii admodti ^ccidit admiradii. Gt6 rbi i €gfptu igrefr
fus c'ectcpIo ocs Jdolo? fmagice 7 fimulacra co::ucrc;rt illud ppbcte oictii
tecrmoDo ^P^^''^^*^"'* ^"'^*' pueriipariet:oc8 cgfpti fimulacra ipdxc coiwct . *i7crmo>'
Um rrbem P<^^^8 at bcc ciuitas CK)Of fi ppbctc op'' fuit cy £beno:effeu cbcnepbi pbarao
quifbcdifi cjuii ipj iuidia rellet occidi ip5 ptra €tbfopcs cii crccitu no mfto mifit: q cu5'^"" id bellii p oeceniii ptraberef.Jpc Oyoyks pp ci'^ oiuturnitatcbac ciuitarc/no
logc ab €tbiopia pdidit:i q cii fuo ercrcitu fcdc8/£tbiopii ipctii fuftinct: q«a1?ermopoli.i.mercurii ciuitatc appellauit.Stctit itacp i ea magn'' pba O^or -^
fcs^atq^ poftmodii ona oiuj pba? 3^fu8 r^s.^tubi naq^ ibin %\xl pmo 'pk^
de rw! ^^^* ^"^^"^ fcribi6:qm noc^tes iterficerct fpcfes.lT T^crodcs iterca pefllm^ %
\M bo /fois i meditatioib^ inigs fruflra/ccardcfccstp fuos militarcs pfcctoP
0C8 bctblecmiticofpSuuIofift-a bimatii nccari iuflit:qin quc mctucbat igno:a
bat ifatc/gcneralc Utcti^X Mpcct^ tctcdit etatc.®5 quof ipi^bo eccmit mfido
rpus pi|ctiflim'iferuit cclo.€t gb^niidii faguif fui ipcdcrat redcptioc^/ia matrrii tribm volmt Dignitate.^annos iQ\i fepte btiflima ^i^gocu^ fuo pucro
3efu i ipa bermopoli citate qua iuciidiflime ciuiu oiu5 gfa {^ctit riritcp, €Lni
^cms 00 ipi' ^ginis Mntc ac fozma aiaducrtctcs/n biiana ccxtc f5 oina poti^ pfurimii
mini mco admirabaf.foq? loci iter cctcra fui oiuini igeni| p)clara monimeta/rcflem aciiftibtiUa:n
pictl/aliafptccta/pucro Jcfu ctckcti mirabilc pftrurit.Gua pfccta/ab ipo oipo^*
tcti to ipetrauitrt qu^admodii/pucr ipe cccrefccMta 7 i^a:q6 ita cvicr\i(\'cicU
riflimo argumetopoftca ppzobatii c.lRa ipa rcftisalla fuit : q i paflTioc ipius
oni nri fonib^obiccta fuit:rt ^be oauid oictii iplcref:oicc8.€t fup rcftc meamiferotfoztc.lioftca itci^ %t\^cV^ mi i bcrmopoli ad 3ofcpb renit:ptefl:a8/
moztun ec bcodc 7 eofocfg puc? occidc nitebaf:cidccpmadato oiuio iuflit;
rt toUerct pue:;: ip5 7 ei^ matrc:7 '(in rlla pifus trcpidatioc 7 ciictarioc: i ita^a
retb ciuitatc fua rcucrtcrcf.Jbidccp babitaret/rt adiplcrcfqd oictu crat p p:o
pbetas.Qtfi na^areus rocabif.Jnipo at eo? recefTu^oii gfasacoUifp bnfttiis
rcceptis agerct:oe8 lacb:fmis fluctib^ amozc ac oilcctioni mutua indicaue:
Coplurefq?p fuis eo? imaginib^/q i cot^ aductu cecidcrat/ipi^ btiflimc ^gi^
ni8 cii filio ifati i ffnu pofito'fmagincs pictas fuis i tcpli8'3tc^ ct puatis oo/
mib^ pofucre.3pi io logo itincris laboze pacro/tade fofpifcs i ttta^aretb puc
nercHbi 7 a cofanguincis aliifcp amiciffuio/fiima cii iucuditatcfunt ercepti.
3bidc tn btifTima *go aliqli triflicia c affcctatq? ^cnitoil ipi^J^^cbi mo:tuii/
matrc ^^o annaaterit Cleopbegcrmao Jofepb fpofi fuinupta iueneric.€odcc^
FO. VJI
loco criam cuj cctcrisafliimb^fuis gncp annis comcit. 1B6 clj antca wfi fuc
rat i iiidca occcdcrc pp grcbclau^ qwi loco bcrodis fris wdca rcgcbar.Scfus
adt quu5 factus cfTct ano? onodccij' 3of<^pb ftatuit rna cuj btifrima rirgine
filiocp Jcfu atq3 cognatis (uis i pafcbatis fcfto/martio mcfc cclcbcrimo i bic^
rufalC5 c6fccndcrc:q«ocii pucniflcnt/fanctii pafcba cr mo2c cclcbiarut. Dicb'
cp finitis 3ofcpb 7 glonofiflima virgo^cu inumcrabilib^^fuis cotribulis i patri
am rcddibiir:cciftimatC8 ^culdubio pucrii 5cfu5 cii cctcris cocuis (uiQ ipfos
fccutnrii cc.Hc? vbi fni'' Diei fpatio ad oppidu noic icricbo vfq^ pucni(Tct.'rc
fpicictcs itcr fuo8 pucrii n6 iucncriir.Jccirco admodii trifl:c8' ilUco i bicrufa^
lc funt rcucrfi1grcntC8 ab agnatis 7 noti8 fi foztc ipm pucrii ridiflcnt.Ct cumnccp i 5acbaric oomo iucniflcnt / nccp a c6fanguinei8 gcpia oc illo itclligcrct'
nKfti nimiii'i tcplu5 oiadi gfa funt rcgrcfli.ft cccc rc(picictcs' ips icfu^ puc?
t mcdio ooctozii fcdctc^ oifccrctC5 ac oifputatc cofpcccriit. ^bicp ta Diu oifpu
tatioie linc crpcctatcs-qua iter ipfos ooctoicfppofucratri qua ipi ooctoics 7
pofifcr atq^ ali( tnufncrabilcsfiima cii admiratioc ftupucrc ; mscic cu ca ipa/
quc ab ipo pucro ^cfuca i ctare tcncra jjpofita elTcnt cifficilima oib^ vidcrcf»
'Cadc^ cii victoi itcr ocs crtitiflct/rcnit obuia matri: q ardctiflimc illii coplc^
rtcs^bamilitcr c6doluir:q? ipa^ i patrc ^ofcpb putatiuii ifcios oefuiflj* crpo^
fuitq^ itcr:a quo rcgretcs ad ip5 iucnicdu rcuerfi fucrat. I^ndit at ipe puer ie
fu8:7 gd cfl quod mc tatopc qrcbatis an ncfciebatifmc i bi8 q patris mci fiir
oppoztcrciugtf cofiflcrc^^d q mc ipm/ipc paf mcus mifit^^vt ci" ois voliitas'
pcnif^p mc adiplcaf^l7cc/7 multa alia cu matrc ? *}o(cpb cloqucs: cr tcmplo
oiffccfit:'! vna cii ipifbumili^ i ciuitat^ Ifla^arctb rcucrftif c. Ubi mfti ct 6 ci^
oifputatiois rictoua/btirfimc matri cogratulati fut:admirati admodii tata ctl
prudctia r fapictia/cloquctia Stctit igif dckcps icfus cu matrc *gic fubdit'
ad anu5Ctati8 rfq? nonii t rigcftmu:quo tp:e pdict^ ^ofcpb putatiuu^pf motu^ c cii oi vitc fuc laudcz pconfo.^£a it5C0 tcpcftafc ^ccidit vt '^cMipcmdicp ia not' itcr vicinoe populcs/ob ei*^ inumcras *tutC8/T igetC5 ac mirifica
ooctrinaab oib' fcrme crpctcrcf ' ac vnufquifq? optarctm oomii ci'' iuiferc oi
gnarc6.£6tigit aiii cadc rcpcftatc : vt gda cr £3na galilce oppido/vir nobilis
1 optia fama cognit^niiptiafcclcbzarct ad qs idc nobilis ipa^ btiflifra '^gine
matrc 7 icfu5 cii oifcipuUs quof ia ftbi oclcgcrat iuitarc roIucit.Sd qs oii bc
nignifl*ic acccfTtflcnt^accidirrt ifine comm\ vim oeficc ccpit£m tdigctie pijc
tiflima cb2ifl:i maf c6pafl3/fiIio:que noucat miracula ia \:^iu fcdffc mfta/fidc^
tiffima ait. fiii amatifltmc bi/vinu n6 babet.Cui rcfp5dit : qd nd ipm ncc adca bui' rini ocfcct'' n6 pfincrct:ycrii tn n6 mcdiocritcr ccdoluitt cj» i ipis nuptijs n6 cflcnt nccccfl^ana ad copia^.flt btiflTima maf fccrcto mlflris oiritrqcii
cp vdb fiU^ mc^^oilcctiflim^iuflcrit^^piimu cfficitc. Bc;j icfus paulopoft/ipif
miftris oirit/Jmplctc idr^as 3q:qs cu cucftigio ad fiimii vfcp iplcflcnt.^cruf
inflit co baurirc q6 6 it^ cct.£ gb^cii oprimu baufiflet rinii/admirat^^ircbitc
clui^ fpofo pfifailias fucccfuit oiccf,€iui ad nuptiafgcrcdafacccdiit:bonii vi
m fmdpio oai pfucuch : 7 quii incbiiari 7 fariati fucit;qd 6fcri'' fucit poftca
affcriit. 'Cu at ozdlc rctrogrado ola fccifti.1flcfcicbat at arcbitcclin^ rfi vinii
cflct:7 qd oc fozie vcncnvl cclla rinaria latcrc crcdcbat.CWiniftri tamc q bati
fcrant/rtic^ fcicbat quo tandc; finonuptie fiimo bonoie oecoiate fuc* IDouic
©c O^aria "BirQinc
tiiiiim fapicfia^quando xuit r quatu;/? r bi/ 7 quibus fua niunera impertiri*
IT jfHf^ii 3ufC5 miractilo;: boc cclcbiatii eft i £ana galUcc populo? cruditio
nc oilcipulo^ cofirmationc 7 matris fatiffactioc: quo quidC5 miraculo magnalaus atq? prcconiu5 ipi ^c(u accclTif.£tqm malis^boni fcmp odio fucrc: no t«
Icriit faccrdotcs i pbarffcf (tiic religiofifHmi cdftimati viri)rp5 miracula facic
tC5/q? ab oi getc miru5 imodu5 rencrari cept^ ci\ct Hndc i nccc ei"^ mcditati'
^mo Ungua cij pc«flcre:03mnatC8/q? Qctcs fubuertctq? lcgc oiuina afpnaref
:
q; oic fabbati cotetui babercf/q^ Komao populo aduerfarcf: q? Ccfarioari tri
butU5 oifuadcrcttbccoia ipi irimulabatquo populu i fua trabcret vota.O tc^
merarius aufus o ipudetia tctcrrima o ipuriHimi boiC8:o cffcrari C3nc8:aiad
Mertitc q? i vos ipfos tcla ignca rerritis/ncc qd agatis pfiderati8«1^ati cftis il
lu5 ectcrminatii iri: qui quado roluit capt^ i moztuus e.Hirus iuidic oia cq
dC5 ci:cdcbat:ncc quo fe ccalarct babcbat. l7abito igif malignatiii cofilio^Dice
rant.O?oztc turpilTima codcmnem' cii/£rit eim rcfpeci' i fcrmonib^ipius Sifilius oei clibcrabit di.3c iic fili; boiu5 Dctes co;z arma 7 fagitte:? lingua co
ru5 gladius dccut^Bii ergo dc occidcdo Jcfu iter k k malignatcfcoUoqucrc
tnr«€cce auaritia tadc5 locu5 adinucnit : 1 3uda8 Difcipul'' aucto: tanti mali
fmt«iapud quc plufcQlit auri logc plu8/qua5 fide8' aut magiflri amoz valuit.
l7iic iudct pecunioU coizuptii.a cbziflo abduceriit in bec federa : loco nobis
Dcfignato/cbiifto ^dito^pcccunia^ pzomiira^ accipies. IDoctc igif pcia i oztil
o!oni8 gfa cbiift' cii oikipvAievm cotmit^^Judci certioics rcdditi/oztii morigrediunf«£bziftu5 q fit/fcl vbi fit ambigtit. 3uda8 ppio: factus: ofculo cete
xit£m cbzift*^ comitcr ait.O amicc fiUu5 bois/boc modoofculo jpdis i^^Watn
3micu5/o bonc Jcfu appeltas/q fanguinc 7 xiti tua ta^ infcnfc fitit f Quid^o iu
da pzodito: Dcmolirisfqd opari^fillu5 ligno QfiQis' qui nos oes ligno obru''
tos^piopuo bolocaufto liberauit.l^oft ofculii atacccptu 3efufillico capitur»
xiacitn ad anna 7 £bafpba faccrdorce ^mu oucif; 7 poftca Ibilatop romanis recto:e fe gcreti pfentaf.Sptid quc flagris imanilTime cedif:cofpuif/irri6
turaccufaf 7 mo:rc turpifTima Dcmii oamnaf.Dii bcc gcriitur: 'Jo^ms Cuan^gclifta ipfi*^ oilcctus Difcipurooloiis ipacics cueftigio Bctbania rcrfus xhi
virgo matcr tanti fccleris nefciacft maria magdalena 7 CDartba (oioiib'^ lia^
jari fedcbarquatoti' maturauitrcrii ojdine/flens 7 ciulas ccpIodit.lUa qua€ruci8 miftcriii no laruit oolo: itcrnus crcdit: loco ftati^ mota mficribus fa^
cris comitata i bierufalc kiiinmit7 ttcr itinerifanguftias/loanc iic iloquif.
Care ncposcbjiftiq? alumnc/ftli^ me^ ifcr to:meta/aia5 adbuc agebaf/^an ne^
oicito.vita riuct quoad erimuf:UbcroIoqutu obfccro fare.^nter lacbifmas 7fufpiria p:oIapfu8 Jo^ncsqd nefciebat/pia metc fpodcbat^vna iic coloquctef
fimul 1 fletcs ad oliueti OOotc-^ puenerc.BCinde rallc ^ofapbatb emcfaciuita
tem bierofolimo? igredi«nf/i cui^^tgrcffu/numerofaj populo? mftitudinc of^
fcndcriit quead mote^ £aluarie(rbi cbiiftus crucifigcdus erat)pcrgcbat:blc
^uenire pia marcr ncqmint^Qcd gradati^ iens/ad locii quenda^/rbi cbziftu»
crai trafiturus tande peruenit. dui vt magis ludibrio cllet' Trunco arbo:i8/
quc £rucc oiccre maiores/onuftus crat. Suius plane pondcrc pffus/ft ad lo
cum vbi COaria matcr eratfe rcccpit/mot in terra laflus cecidit.©iftabat cteij
if>c iefu8 ab ilU fua po:i fo:ma:atc^ ei^ fpecies i^o fic t mutata erat:vt nec ipt
FO, VJII
©c CD»iria Qlirginc
gcnitrici fuc p:io afpcctii cognit" crtitcritrrt aiit locii aliqiiatifp altiozc CX^arra
matcr afccdit ftUiij cognofces/ccpaintac qi ccaiara rcmafit. Omis ingcs banc
gloriofilUma matrcad rcrra.pftrauit:Quc ci^ lamctaridis ca^aut qs tati rlu^
l3iu8 fmis/umo: fiU| an oiftdctiafrtriiCBipo Doccfcnonc oidiccrat^Quid cr-'
go flcbaf/gd ocdlos madidcbatquid nn gcmcbat 'qd tata Mpim ouccbat^
gn no ndcbat oiuj aftatiu5 oculos in k vna coicctofcVfcM q6 illa faciebat/7
ipis faccrc liccrctilllo nc flendo tcp'' tarcbat'7 oc oiuina bonitatc oiffidcrc koem6ftrabat^£ui ipa macie cofidcrc ridcbatcui n latuere oiuina miftcri3.V5
3ncarnatioi8'pa(Ti6i8 rcfurrcctois/i glouficatioiff ymo Ictari 7 gaudcrc 6b«c
rat qi ci^ ftlij mo:3 futura ipfi^glozificatio cfYct.Scd ipi^fict^rticp modcftifTi
mu3 foit/7 cbaritatc no oiffidcnria plcn^. *boc itaci^ loci vbi virgo colapfa cfl'
edificaiuj cft faccUu5:quod annquitus pbanii fctc COaric t»c Spafmo appel'- Sactama/
lam? cft. •^aulo poft rt ad k rcdi|t btiltima materrfic o:c locuta c. O ciuinaI},o?qi,aJc
» icUta ipccicsio miidi fpcs rnicabic abiicnscui matrc folada relings i *f?cc nomen aa
m pafli labozis riiiQni mcrccsfboc iftitutiois t)iuinc pmiii:ncc aliud certc iu^ cepit.
dcu5 ingratii oarc occuitrqui pfi rcbcllis fcmp fuivncc fidos crir. Qic collo-'
quctC8 7 l3cbJvnia80atC8 via gradicbanf . €t q6 itincris crat rcfidui^magno
l3bo:c cmcft 3d m6tC5 calu3ric tadc^ appUcHcrc. 3n quo Jcfus tp8 nudc bu^
mo .pftrat'/nudu8 cruci c6clauatu8 cr-r/a tcrra i altu5 cIcu3t^:quo fpectaculii
lUud mircradU5/igrati indco^ oculi ccrncrc poflcnt . Quod cii virgo matcr ndiflct/baud palTa c/f5 ooIo:c afflicta/vt mo:tua rclicta c.£ircuft3bat mulicrc^*.
qnc pio virUinimiii aff!icta cofolabanf, S5 virgo nibil i alta oculos tcndcs'
m3gi8 magifq? cruciabsf . Jndc vt potuit cruci piopio: facta ftc 0:3 l3t3uit.O
^3put glo:iofu5:qu3 co:ona tc rcdimitns vidcofO man^/qua? opu8'f«nt tcr^'
ra/p6tbu8/7 ctbera/gd niic tcnctisiO pedcs pacc o:bi 7 peccato:ib' rcnia potatC8'ci«id niic calcati8:'0 fiUj Trinitati8 medius mcdo latrcnii foci^;o cruc
rogari te p:ebc Ubcralc' paulifp tc flcctc quo facros ftU/ mei pcde8 ctofculari
ralca^rcddc obfccro virgini/virgine fiU«5. Sn Dica illc ncc fallo: 3dcfl/Dcq«o
c«d«5 Sfmcon fctus pfat«8ctq«ii oicit.ft tua aiam Dolo:i8 gladi«8 tranfi^
bit.DoIo: ifte/equidc oia fupat co: Diuidifaia^ kpM'7 coipus totn oiflbl«it»
3ntcr bcc oiuini rirtus i crucc pcdcnf/q mcftitudinc cofumptos t>ckrit nuc^»
mitrc pic rcfpcritrcui 7 bitmili rocc ait.OMier cccc ftU^ tuusdfoanc oculo Dc
fignaro Dcindc ipi.€ccc marcr tua.^am ia xircs oefterat/7 co:pufccaguc rcfol
ucb3f:qttiioicit.Sicio.O crudcli8:quid c boc fitirc/nifi f3l«tc t«35appctcrc;
^ccctu5 3dcr3tcu5 fcllc mictu^quod pot«i cidc oatu5 cfl.^tlc ilk c(t iudcc t
grarcqui tc tanto tcpo:c COana pa«ir:ficicti 7 fcmcl pctcti^boc potu (itim Icua
(tif £rcdc vaU:n6 crit in«ltu5 cr impic cgifti.Si ^a^n fcmp ragari 03t«5 i:cp
ffcm occidcrit:quid tibi fururu5 ftt:cy oiu5 Saluato^eydc tcrra fubftuUfti co
gita.Bidcrat autc btiflima matcr ante^ cruci 3pp:opinquarct'ftIii genitalia i
dcrif«5 DCtect3 cui"* rubozc pmota/icdt quodda vclamc ad ipfo8 ipurof fatcl
UfC8'qui circn cr«cc adcrantrci^ moitcm ccpcctatcs: rogauitq^/Vt p^rtcs iU38
vifu ibonefta8'faIrem illo rclaminc tcgcret:q?5 ric tandc ab ipis ipifs ipctrarc
potuit. Ut a«tc potu5 cb:iflu8 ei^ ftUu8 Ubauirviua 7 alta vccc cl3m3«it.*|^8
ler fpintum meum tibi corocndo/^ in bcc vcrb3 ct3l3uit £ui«8 qnidC5 mo:te
jadco ct3Diu]ata cft bcatiflima matcr / vt mot m tcrram mo:itiir3 cadcrct: atc^
ibide aliquadiu iclufo fpii ipoamobilis pcrmanfit, Hcriij vbi mtiltis mulic>
ribus 1 viris circn ipaj afliftctib'^ i: pfolatib^ reuimfccrc ccpit/lamctabilcg vo
ccs aducrfus ipiog iudcoQ babuit.£rucc ocidc copkctcs' ces fuss comcmo^rabar mifcrias^lHcc mo:3/i tcrra pcnitudinis (iQm ocdcrc. €c aftatib' milcs
qda5 logtn^ nolccucftigio latus ci^ lacca apcruit/ ci' quo finguis t aqua cmanarutrqua pp -z O^aric ooloj magis magifq? rcnouai^^c.Ht moituu^ xptv tur^
ba vidit^oifccnit.^f i^^ginz matrc mricrib'^ comitata/rcliqt*3ntcrc3 a pibto coz^
pu8 Jcfu qda nobilis occuriocui nomc Jofcpb a Barimatbia pctii£/rt cum fc
pulcro tradcrct Guod cii ipctrafiet oc cmcc ocpofuit? palpadu matri pbmuGuod cii ituita fuifr^agt, €s ne illc bcncdici' fruct^ vcrris mci/oc quo ^nqc^lus pdiiccrat. 'Sinc gfa plcna:Quomodo gra plcnaq oi amaritudinc cofiipta
fu5.©ri3 tccurquomodo mccii q finc mc cftri-ioftc^ facrafilTimo cozpozi ali^
quadiu parcntatii c:a Jofcpb ablatujTcucrctcr bumatit e. $i«o fr?cto/Bctba
niam cii comitib'' rcucrfa cft virgo matcr/fidcj^ plcna. 3d aut ^gincum fcpul^
cbiu5 nowu5 crata quo niidum quif^ pofit^fucrafbaud loge ab codc loco co
flitutQ crat.£uiu8'antrii totu5 pjcciofifTimis vnguctis/ ipfijofepb «i tRicodc
mus nobilinimi potctiffimiq? riri/oiliniuerc arq^ odozib*^ ibucretquod l mc^mozia tatc palTionis i moitis ci^ fiU| oni nfi/adbuc cctarc vidcmus. 'Bt brif
fima T^go oomi rcucrfa crebzo aiaducrteg/q fcpt^ ci'^ fili'' pdicerat/v5 turpini"
ma mozte/Ocidc rcfurrectione i oic tertia afFntura/ \'(cd 3d ip35 oic'i cotcmphtioc tato? miftcrio? oi cii lidc pm^(it/ncc vnc^ c oomo oifccfTit. Guod cu5 ita
vtf pdiccrat.cucnifr5:f)mu5(vt occnit^c^ cns claritatc/q.cius gloiia occcbatiip5
oiuina 7 incnarabili mafcftarc fu!getC5 vidir/? adoiauir/ac mttis copICEibws
ac fuauiiTimis i^bisapm c allocuta.Tade? cu ferio itcUcrincrquo oidinc mf;
dufrcdeptus fuiiTet:cj7 q3 Jnfernus fpoUat'' ab ipfo acccpifTet/ innenarabili le
lauartum ticia pcrfufa/fiimu5 ^mdin'^ pccpit:quod quarta ipi gloiiorifTmio %ini afcri
saudimn. bif.^ab ipfa oeindc oikcdcs ons t faluatoz nf/aliis ctia mulierib^ 7 oiki^
pulis fuis puati5 ac icomwk gloziofifTimii pfcpe 7 fcpi^ (vt facra cuagcU| na
rat biftozia ) ondit:ncc fcmcl tatwipi gfiofifTimc matri/fed 01 oic p qdraginta
0iC8k ondiffc pie arbitradu c.lT^^oft qdragita^o ab cinfdc^ refurrectionc
eics cii multa ipc gloziofus Jcfus pifctifftma ei'' i^^ginc^ matrc ac fuos tiiki^
pulos oocuiHct monimeta fui oemA i Olfueti motc pfiftcf btifTima matrc cii
ali/s fctUTimis mulicrib' ciictifq^ ci^ apoftolis 7 oifcipulis psfcntib^ atq^ ccr^
nctib^/^pzia ^tutc £clu5 mirabili^ afccdit 7 nubcs 'lucida(rt facra ^cmumSpoftolo:? babet biftoria)ab oculifco:$j abftuUt 7 fufccpit.Hnd 7 i bui^ facti
mcmozia/pcdis (ni rccti vcftigiii/co i locoa marmozco lapidc rcliqt:q6 in bo^
dicrnii vfq3 oic/macla cii rcucrctia/ab oib' c6fpicit:Quo qdc^ facto 7 ^(pcawlauinmm gttofiflima matcr/qntu5 fufccpit gaudiii. €tindcc^ vna cii Difcipuhs 7 mulic^
m(u^'r"^'^rib^ oib^ oefccdes'i oomuj illa^ vcnit i qua ipc ^cfus fili^ cu^ oifcipuUs fuis
diuml^^" pafcbale ccna ccIcbzaucrat.Dom^ aut ipfa ia cbzifli Icfu 7 oifcipulo;: ci^^tota
facta fuerat.lHa ipfc ons Oomufvir rtiq? infignis atq^ bon^^/quii cc partc ipi
3[cfu'ab apoftolis acccpifTcfq? ibidcm ipfc COagiftcr j^cfus cbziftus/ fuu5 paf
cba cclcbzaturufC8T5 iQcnti Icticiapbcnignc t comitcr rctuUt:rndc 7 moc brl
lari admodum v«Itu/£n inquit/quc ad pafcba vcftru5 congruunt iplcndidc
pzcparata'vaf3 V5 cgrcgia:cpulc magnificcodozomcnta/ 7 alia tnulta quccilq?
FO IX©e :b€atc CDaric firginie
nccc(hm vos igf veftru pofcba rirufq? ccpkrc^Dciccps pftitui vt ipfa Bcm'^torj fit ptatis vfc/agitc 6 ipfa rr lubct Siit q oicat apparatii biic rcgr»lc fin(
k' "bcrocJi oicatuj-a galUlea i *bfrorolwna ad lucico^ folcnucte vcnturc/ea
ftrata magnifica pparata: CatmufcpiUcquonullusinmdolapispciofioz i iHotarccauenif/q«o gcnaefes fc fe feUciozes ee glozianf oibus popuUs/l quo 2gn^ pa'- mo gcnu /
fcbaUs repofitus fuerat:creditU8 c:€o egde gcnuefcs ipU nibil pticfius nibil ^"""'"
cp clari^^bm. 3" ^a itflci3 ©omo quii oecc oiefbtinima ^^go vna cu ipis cib^
i ptxnm ofonc pftitillent/ oeciooic/fpijs faaus fup:a cdcto^ capita i Unguisigncis ocfccdit.p quo ta ipfa q5 cc tcri repcte oiu3 fcia];: 7 Ungua:^! itclUgctia
pcepercvp q «^is nulla gcs crtranv3/ncc nuUa Ugua barbarica macceila vidcrc
tur t iuia^DifccOuriatacp ab iuicc opcftoU 7 cetcri oc8/OC pfiUo btiflimc oci
gcnitrici8 ipius/nozma fibi pus futurc pdicaticnis i pmunc pftitucriit.nc fo:
tc aUi poftmodii abducti oiuerfii aUqd bi8 q ad fide ci' fili( ofii nf i k(u xpi
unitcbanfccponcret Ocs igit vna cii btinima COatre i vno poUti:eii3 fpii fcto
rcplerubzeuc pdicationis inditiii i vnum pfercdoqd vnus quifcp fentiebat c6
pofucrut.atq3 boc crcdetib*i8 danda c(k reguia ftafueriit Gua Sfmbolummulti8 cc cmde % qdem luftifTimis appcUari voluerut.lRaSfmbolii grecc'
syn borinditiii a nobis z coUatio oicitpot boc eft:.q6 plurcs in vnii pfcrunt.^d enim gd jiunSbtiiTiina virgobis fermonibus faccre pfuluir.in vnu pfercdo q6 vnus qiufcp
Duodcci^ apoftolo?'fenUiref Inditiii autc vcl figim iccirco oic f.Ouia putdcbar iniUtos ifurgtTC berctico8:q fmiularct fe cflc cbrifli apoftolosinolantcfqde cbriftunvfcd no intcgris ttd^dxaiom buiufnicdi Uncis nuntiaret. £t id-'
circo boc fignii poncrc lufTir.p q6 ognofccref/bis q cbriftiieius fili» vc? vtiq^
oci fiUii/?^c 0m bas f^poftolicas regulas pdicaret. E^ifccffuri igf ad pcticadii
iito vnaimita^ T^i^cfidev ffniboliiapria btiffia^^gic ti gcitricc^bndictcc accc
pto/vjiufjfq^ cii gaudioTcplcti fpii fco/ad loca itcr fe fc oiuifla acccflit . Qucrc8 fectii gaudiu btifTic ^'gini fuit.cii ip:x 6nuo cu ipis oCcipuUs fpii ko fplc Scrtujgaa
t^'bcc oia pfpccirict mirabilia: Indc poftmodii 5fccdcs/i oomii 3oar,ifapoftoU/Srmonifcp ^ufti oiucrrit:? mo m b3c/m6 i olterius bofpitabaf ocmu:Iffcplctis i>o oibu8:q oc cbrifto ab SngcUs fucrat pdicata a/^pbctis multifaric muUifi^ modis pfignata/oiuinifqi ozacuUs 6clarata:*tutib'^ quoq? cc
bibita:7 q buaniratis fiit oltefa pfagifS/ipa T^go cii imefo crudarcf amozc/ac
^fiderio plurio eftuaret lugitcr ciicta rcuoluere cc^iit.dnc vj.audicrot/ridC''
rat'7 ccgnoHcrat nec qfqj rnc^ ccccgitarc pofTcr^quato indcrineter/ cremarcf
ardozc pii amozis:^ quatis mouercf rcpleta fpii fco fccrcto? ccleftiu icitamc
tisGuia ctfi oiligcbat cbriftii cc toto/cozdC/7 cc tota aia/7 ct tota '('tutc fua;
nouis tn quottidic iflamabaf piitia abfens ocfidcrio^ affcctib^^^tato fiqdcmvaUdi^.quato oiuinis lUuftrabaf itus vifuati6ib^:qua tota replcuerat fpiis
i^cti gfa rora tccderar oiuinus amoz:ira vr i ea nibil cct mndan^ q6 viclarct
afftcrus.r^ ardoz ptinuus/7 ebzictas pfufi amozi8:*lBa etfi:cpu8 c ab oibusamadus/cc toto cozdc'7 cc tora i^tutc quercdus^macic tfi ab ca ardctius/cu
lus z omvi fiUus oilcctinimus cxiitxm 1 p nimio ardozc' i loco quo fcpuU'
fucrat fcpius bitauir.qrcnus ibidc piis pafcerc^itcrnus amoz obrurib'. Sicnlq3 locus mcdius crat bic indc pftitutus.vt adirc ponet/afccfionid cius vc
b
Bc "Bcm Oim vir^inc
rtigia'7 loca fcpultarc ^c rcfurrcctiois iiufdc-kit oia i qbus fili^ paHus fiie^
rat loca wifccrc.lHd q^ la viucnte qrcrct cii niozrms fj fuis pfolarcf afpccti"
busrl^oc Qppc i^et ipacies amoz/vt que ocffcicrat/fcmp fc iucmrc crcd^t met bta rir^o/^ais ia in fpii cet.tn oii in carnc viucbat/camcis moucbaf knfi
bus £t 10 pfcpc pciicto;: loco;:Tccrcabaf rifitatioibus:? q«e gcnucrat coZ'-
poTcmetis pplcctabaf ampkcib^tOciuq} amo: cbrifti ocfidcriii fibi paricbat
Dcfidcrio ^'oglifcesqfi nouis iugitcr rapicbaC ardoiib^an tm/Vt no folii oia/
fcd ct fc ipan) trafccndcrit;q2 oino amo: ipaticns/qd amoi/no pot no vidcre;
T^oc itaqj mo btiflima%o fccdcci annos cii bitu fcmp ftincbii i: fttfco tsiO^
pcgrina flctit-tos aiit vcftmieta buiufmodi qp fili) mo2tc iducrat adco fep
rcdolcbat/vt nibilfuauius vn^ qs adozauerit .fj nec vn^ vcl cclozcvel vMattritione fmt part'a;3tq3 ita btifiimatT^goad anncs trcs 7 fciCL^gita ctstis/m
oi vitc pfcctionc 7: miraculo;: gtia pucnit. Guo i tpc c6 ipftus fUiO/t cno nfo
icfu xpo placuifleripfa ad k cuocarc/T oc buius caliginofi fcculi tcncbzts/cd
gloiia fua cclcfte ca traduccrc*cu fatis ccifliarct ipam i fidci ci^ tcfliuicn iii i
tcr boics pmafiOc^fiide ^SngcUi fuii trafmifit V3;gab2iclc cii riridi palmap"fulgidii q ipfi factiifimc virguii poft tridua mojtis oo2mitione ocnhci^xrct*
atcp ipfius i cclii affumptione ccnific^tra* Q,m cH ipam l Sfmois lufti oo-'
mii 02atc ppgrtOct.fia cc mo2c pus falutata oicedo;2auc maric gra pica;3dic
cit.Ons nf icfus cbrift^ fUius tu^^/mc bac cii palma/ad tc matre fua oilcctiffi
ma trUmtitvt tua mo2te adcfic ppmqua s^nnman-v^ poft trcs oics affutu
r5.£t i fidcf bui*^ fignii/bac palma tbUjs virctcad tc oono mifit. Cicaltabcris
ctciii fup cbo2os ^angcloi^ oiuj mfqj oluj viuetiQ t moztuo^ 6«ctero vocabc
rif^c tc btilfuna atqj nimiii fcUce oicct ois gcncratocs.Quib^ ocplctis/palnia
pulcbcrima ipfi rcueretcr ptradidit.^ui btiffima :^0O/poft gratias cwbibitaf
rcfpoditifc p oia ad iuffa fili/ fui capcileda pparata ccivcrn magnopc optarc
at^ id ab ipfo oco fUio fuo bumilucr ccpoftulabat'oigna2cf cide i boc obtc^
parc qtcnus ipfius 0ifctp«lt ois fiic oo2mitioni pfites adcflc pccdcrct quii 7ipfa ca i boja buani gencris boflc ccpauefccrc affirmarct:£ui p biiane refpo^
dit angcfnBo folii tibi tarilTimc gcitrici aderiit oircipuli oes/fj 7 ipc ^cfus
fiW tu*^ cii oibus 'Mn^clo:^ cb02is pntcs adcriit:Qmb'^ oictifcucftigio :^ngc
lus fcftiu' ab ca oifccilit *boc itacjj niitio acccpto btifTia v^o mo2re lua^pi
qua ip2imi8 oib^ oomefticis t affmib^ iufs niicias/palma pulcbcrima i bu^iuUnoi fignii ac fuc illibatc ppctucq? i^ginita^ 7 ftdcf ofidit.ocidc ceteris notif7 ptribufifid inotckcr voluit-atcp ita oic tcrtia fc ipfa ta^ ad Spofii fuii
etcrnii itura fuis vcftunetis occeter 7 mirificc ppofuit Ciuom '^'O i5 ipa mo2Cb02a sidclTa ^pinq-ficcc illico igeti quoda miraculc:oifcipri aftucf cesiQui
bus btiffia *gc(poft igetcs gfaf60 rclatas^rctuUt q 6 ppiqua ipi^ mo:tc abStigclo accpat.vcriitn ipfa pmii no min^obftupuit 6 co^ admtwc^ poftca lc
tata c,q^ cidc cueiffct/cy optauerar ro0aucratcp.£ic qb'' marimii fjbi Qmdinaffcrcbaf.tot tifcipulos itucri-cii qb' et ipfa nncdi fcUcttatf maicima pparaucrat.*^oft^ at fcti apfi aductii fm admiratoc oignft aiaducrtiffet.pUriaf
gfas oco/7 ipfi btifl"ic i>Qini egcriit:cj' pntib*^ ipio oi^ fim obirc cIcgifTet-^^au
Uilii ^o cii cifde fctis apfis imo2ata^paululii(^ laudib^pfli^^auditifc^ gcflcf
FO XBc Bcara CDaria rirginic
ipfi fupia lcctulu qfi ooimitura affcndif.vbi i mcditatioc rc;: cckdia tU5 pfi
Itcrct /cccc oes Sngelo;: cbozi cii Jcfu tpo ci*^ filio i cnnarabili fplcdozc/ad ca
ocfccdcr /quo8 cii vidiirct igeti gaudio moc rcplcta c. Tiic one ipc icfus rpsrotus fcftiu^^/ad cadc pucrfu8'clara rocc fcrio oirit.Bcni 6 libao CDf xcnvrc
ni inc^ ad cclcftc gloua tibi a pfc mco pparata atcp occrcra:Ubi 7 cozoa ppcrua ac gaudio icrcdibiU 7 fcpitcrno dcozabcris atq^ trucbczis.^pfa gppc ^^ba
3cfu cpo pfcquctc/7ipfa ocfos cladcs/pua occsiioc tpi adbibita/aiaj fctinima
tpi 00 tilio ci^^icfu cpo fddidir tmacularl-.qua oiuinis matb^ ipc icfus Mctpicn8'madauir apfis fm(,Bt fctiflimu €o:p''/l rallc 3ofapbatb :cpcUirct ipmcp
ad triduij rfq? oi adbibita cuftodia obfcruarct qm ipm oino rcfufcitarc 6ccr
ncbat atqj glonficotija £clii offcrrc rolcbat ad ca itacp ofificfufcps tata cii
glOJia^? icnnarabiU fplcdozc-ncc no 7 catuii i copzcbcfibilis mclcdic aducit.
Ht 1 apoftolo? fctifUmij Colcgiij/cctcriq? ocs/q ciufdc^i^ginis kcto aftabat'
pnimio gaudio/cc cclcfti tUa fuauirarc arcp iociidirarcl fuauifltma-.fmo pcnc
oiuina €rt;arim pucrrcrcnf. Dctdc baud muUo poft i (c rcucrfizfubito pfpici
unt glo.tofiOimaltcmcrataqa oci matrc tginc CDari3:buani8 ia erccfliflc rc^
b^^.fit nibilomin^^cuctis vidcbaffomnii carpc fuauiflimii:Q«od tam aft cmozrua qcfccrcr^attii crat facic cadtdiflima/labiifcij occetiflimcrficut rofc purpurc
18. 0ii 7^0 Bpfi oe8 7 ccrcri q fcriflimo funcri aftabar.miraculi ifoliti ipccic^
pccrncrcsrcrrcplo ircrra biitUrcr pftrari btiflimii ^ozp^ adozarunr^ lacbrr^
mi8 ac fcti8 gcmitib^ quo magis potcrlr crcqis obfcciidabat IfTiic Sfmo ^^^^^^ ,^,^g
pctrus/Q itcr apoftol08/7 auctozitatc 7 vocis magnitudic oc8 anibat-.buiuf- bzie bn' pctn
modi pconiii 6 tpa gloziofilTima 6i Qcitricc oiumq5cpi oifcipulo:;: paretc 0?a apoftou
ria i ofonis modii otuulgarc ccpitroices: Bos oes q aftatif otlcctilTtmi 'pdi
fctpuli ipzimt8 boztoz ac comonco/vr vnanimitcr i fcbola magf i 7 ofii nfi icfu
rpi pmancatis/ooncc 7 ipi igaudia ctcrnc btirudinis irrarc poflifi quo briflia
mf nfa ^go bodic ra fclicircr itrofuit/altcrnatib^ brmnidicis Sngclo:^ cbo^
ri8/itra pafcua.V5 ctcrnc ririditatis.Hbi c oulcis folenitas Bngclo;: ac fup^
no:;: £tum.*bodic oilcctiflimt mci gloziofiflima mf nfa cclofafrcdit rogonoUte trtftarifj gaudctciqz icffabiUtcr fubUmata/cii ciu8 fiUo magfoq^ nfo icfu
rpo ietcrnii c rcgnaturarl^cgina nfa ymo totius ia mudi bodic oc tcrri8 7 6boc pnti fcculo nequa crcpta c.^ccirco oico gaudctc:qz ia ia oc fuaimarccni''
bili gfta fccura'ad Ccli ca ftlio fuo otlcctiflimo pucnit palatiii:€ruUafc iqua^
atcp g3udctc/7 018 oino lctcf ozbi8/q nobis ciu8 itcrucnictib^ mcri^ faUt8 magi8 iic magi8 augcbif:3ccirco oilcctiflimi oes lctcmur 7 laudcm*^ ca:qz fi t>ca
ppbctico ozc i fcti8 ct^ laudarc iubcmur/mfto magis/i bac fcUciflima faufta^
c^ oozmttioc btiflimc matri8 tptu8 atq? nfc 05 no8 lacbrfma8 ipzimis ocpo
ncrc/3c cu fuauiflimts caticis oiligettflimc ca crtoUcrcatq^ oigni8 iubilarc pconi|8. £r quo cariflimi ac pftltiflimi pics cctcriq; ocs vo8 magnopc dpze
cozquauis ncc nfa fctUafvf faciidia fuppedifct/Vt ipa^ oci ac oni nf i icfu rpi
matre oigne laudarc qucam^qifi qcqd buanis oici pot '^bis^mui^ fit a Uudcipius.qz vt oculi8 videre poruifti8'Oiuini8 7 angcUcis c crccUetiuflaudara 7^dicara pccnt|fab.Sngclo V5.plurie8 vencrabiltf 7 olTifiofiflimc falutata/appbcris ^nticiara/3 fctis parriarcbi8 figuris 7 cnigmarib^ pfignara^arq^ cr a no
b ti
Bt 'Bcm COarid nrginc
bis idignis Sp^is oibns vbiq; tcrra^ ia crbibita 7 ni6ftrat3:*bac tri quatnjin nobis fas e(l:.p modalo paruuatis nie vcncrcmur.Qc gbus portmims Uudiba8^'>rcquamur:Guia vt liqdo aiaduertcrc i ndcn poi ramu&*©cdit cciis
^lomm urm paccjn/getibas:fmo vniacrfo miido rcjulfit fiden.:iincmq5 n«18:7 vHtc ozdinc Qc optimis mozibus oifcipUnJ:Q4e cii i carne ptcr carne vi
ucrct:tota i k gfc plcnitudo fimul ifudit:£t $q> ad buiufmcdi laudcs ido^
neu mininic m: aiaduerta ncc qd fcntio eiplcre quca-votis tn oibus ab ciuf''
dc laudihus no ccfTabc^fit ppca qz 3fc» ^^iiitis cuiufciiqj i laudibus ipunufcdfiftit faluatozi8:bouoz vo8:ac i ono 3cfu c6moncc:m bacpmis mcy^n iuloquar^rolenitate a laudibus tate nrgmis nolite ccJTarc:3pfam qdem virgi^
ne Dcus ^'gmitatis ? caflitatis amatoz:i6 clcgit^vt ipfa nobis quoq^ citcMimi^ cccmplu^quc fcmp quoaduicit-qaa fe in fpcculo rcfulfit ois fozma virtu
ti8:1?.buimu8 inqt i ca mag.fteria ois pbitatis crpzena.duid pzimu^cligc
rcgd vc rerpuerc:qi idq^ fcq ocbcamus: 'Piiim cius virrus fuuolum vir ^-
tutij fundamctij 7 cuftos bannUras ipfa oc cj gloz:abaf matcr nfa:Gjaa rc^
fpctit inqt bamiUtatc ancilk fucicccc eni cr bcc btam me oicct ccs gcr.craiio
nc8;fcrg:opmm oikcdi icitamentii/nobiiitas c magiftri:E)cindcn:crcc8 labo
ris^optimi fruam btitudinis: £t lo cartflimi nici fi taUs ac tanta mf vobisvnc^ piumupiacc^t 7 ^turis opueJcaias vit:^ cccplii e oifcipUna cui'' mo:cfoecctcro crut optia 'Jnititma ccclefia;2:q cuctos pceliit/7 fupcnunet vniucrfis
€a pp qcmc^ nhwlVoi ab c^ oprat aUq5 4ucilm:03 imitari evcpliV £t iccirco
cariilljiji mci incioic imodii rcgo noiuc ptrUtcri ncc turbcf co: vim/fcd vnagaudcama8'gaudc«n' inqu^qi nobis via niic cclo;: c patcfacta.Oucd I3 oe
boc miido iainue/faaetc tn oeo 7 ono nf lcfa rpO/ia amplius i boc mundofum«6:qz Cifi fccalu aliquddonos bi c ineruit.tencrctn olno n6 poiuu Btaigifmf oni nri IParia oeiccps/iid fclii a nobis tiiijs (ms/kd ab cibus Qctib'^
pp ipfius iQiUs ^tatcs 7 crcbza miracnla lcgc latec^ pdicabif:7 ciifis q kcuti fucrit taic^iriis cccniplii tadc cclcftis britudo idabitato codonabii: Gzfola c q poft ocu oes in ^tute pfirmabit:fui8 quocp q ddik pmcdaucrit nic
riris atq; pcibus Jdubitato auaUabif. Sup ctccllant ncpe vniucrfa mqt oi
ctus apcfloius petr'^ q oc iUa nobis victa lut.qz oiuina atq^ icffat ilia fm c^ 6iim cc k c:>rnc facrti^ipa btillima 7 gloziofiiluna i^^o 0cnucru;1?ic iQit €inffimi oes/qucciiqj qrunus oia aftatun fut.^Jn lUa polt ocuj oirigam^ incntem
nfam:vt cn cps ci*^ nUus infmc feculo^ apparutru.cii ipfo 7 ncs apparcam'
ingl02ia:Smcn: Sdcrat at ad ci^ cccqas famulaturi fcti angcU/ cn rniucrfa
^cloif £uria/g fcfiiua fpopodebant cbieqa/lBcc miif.{n oiuus inqt T?ieronf
mu8)qj bonoz matcrn" cius erat^q ec ea natus efl.quc ois cclo? oido vcncraf
7 ipfc ftlius adcrat fup k clcuat^^^cii p2C mfcde maieftatis oni:vt ipfuj6 fctifli'
ma aiam'pn»uni vfc^ 3d Tbronii maicftatis oci:cii brmnis 7 laudib'' afiitfctz
tBn mor fuauikfunufcdo: no nili paradifi tant^ cmaneuit.rt cc eo fctc iv;ulie
rcs q adcraf cccitafc/i piicntinimti plactii ocs pihpcrcnf: O^armja ocfdc ve
ncratice k k :id pponendii fcfinimii cozp^^a loculoqj coUccadii oznatulimc/
qno m?gis potcrat fludio 7 ocuotioc accinrerat. ^icc^ ocmn oecctiirinte i
codc cOilocatii.fimul ktc O^uUcrcs 7 apoflclo^ atq3 alioj^ pUfrimo:;: cbozus
FO XIDc 'Bcm oyma rirginc
3oii»c fwagcUfta a bto pctroCcu palma oiuinitus mifTa^pimfTb comitatibus
fctis angcUs oclccti 3««cnc8 fcrctru fubicrcyficqi pompa cjfi cdcfti ad fcpul
cbru otiullcrut 'Mn qud fcti lUi apU? ali) nonuiii cocmc ifpaUnis 7 bpmniscatautcs/adco mirabUi modulatioc/Vt cc rcfonatia fuoy catuum r fonozifm
bUatioc/rniucrfa fcrme bicrofolimo;: Ciuttas i admiratione fucric coucrfa^at
c^ plurimi vndiq? ^d id fpcctaculti coflucrcnt.plurimi ^o ludco;: iniQ 7 pcfli
lctC8/aducrtctC8 ac cognofcctcstq? co:p' iUius.q icfu5 fpm gcnucrat/Q.f.fc 6i
filia apud fcctatoics fuo8 cffcccrat dfcrcrctno minimcturbati^msgiio cii fu^
roze atqi mfania i ipfi8 irrucrert coipozi fancto osfiicte iniuria ifcrrct: ipfos
quoq3 apfo8 ab cxcqi^ offitto oidurbarcnt £ogitatC8 apud fcmet ipfos/ac co
fpiratC8 atq; oicctC8.Si bcc pmittimusrfutu;: e n et fccta bec^nobif ma]cimit
fcadalii/7 no modica ruina fuboiiaf Sicc^ itcr fe adinuice tumuUuates^ma^iciinii kyfmi 7 gradis cofufio furccit.Quod oii fic itra fe fe 6bacbarcnf . €ccc
vms cc ci8 fucrdos cctcris audatioz 7 infolctioz/quoda rabido furoze incen
fu8/cucurrit/rt facrilcga manii fcto fcrctro inijccrct/ncp ca ptims fubucrtc-
ret.Qui ou manii locuUo admouif/ilUco oiuino iuditio/ipfa ci^ manufifaufla
ferctro adbcfit:magno i eo gdcm tozmcto 7cruciatu Ulato vc? ptinm ^d pe
nitctia ec magnitudine facinoiis cducrfu8'2ipo(lolo;: aucilii^ iplozare7 ecpe
tcre cii lacbrpmis ccpivvt fui ipfius oignarcnf mifcrcri pzoq^fe ocii oepzeca"
rcnf;£ui cd fcti apfi oitiiTcnt fi tuc fanitati8 bcncficiu aflkg poptas. 'Zc mq?05 credcrC/Onm nfm lefum tpm verililmc ipzimis forc oei oipotetis fUiii4 vte
ro quocp buius ^gmis oeftiac oe fpii fcto icarnatii/ec ea ptcrca natiiapfa ^^gi
ne vticj^ pmanetC/alitcr nuUo pacto te no poflc fanitatis biifttiii aflcg*- St vbi
pzimii oitit.£redo:fimulq5 Cozpoze ?^gini8 adozatocofefti^ p(tim fanitat?5
cofccutus efl. Sd fuos ocidc ludeos reuerfus/^ miraculii/7 rcy ozdinc/ac oi
fcriminis cam qd d ucidcnt eifdc ennarauit.oibufq? fuafit/rt 7 ipfi quoq^/l
ofim icfum cpm oino crcdere rellctratq^ i ipfa^ fua fctiffima parctc fcsnp vir
gine illibata CDaria-Qua obz€ ois iiia turba moc crcdidit. SpoflcU at fcti
flimi reUquicp ocs oifcipuU atq3 muUeres/i raUe 3ofapbatb tadc puciiictes/
admiradii iUud atqj fctiffimii ^ozp^^/ibidc i monumeto nouo vcnerabilitcr fe
pelUere:£a qppe raUis inter motc Sfon^ac motc oliucti cfl pofita:vbi 7 poffc
modii a fidelibus cbrifticoUis fabzicata fuit £cclefia'miro lapide vndiq? tQ^
bulata: i^oftea ^o cp fctiflimii cozpus fcpuUure/oi impenfo offitio(vt pote
matri faluatozi8)aptt oedcriit «bide circba maufcoleii p triduii ofcni tifi ilifl;e
tes/rcfurrectioncei^^fimul^aflumptionepftolabanf. Hbi7pofltriii oierii
ipMia,vmit itmto oii8 nf 3efu8 cps fefliu^ totus cii fnis agminibtis ^ngelo?/7 macia btozu5 fpirituii popa/itrafncbula cbriflalini colozis fufgctiffima
q qdem totii matris cobopuit monumctii. €m'^ tatus erat fplcndoz/vt neq;
alptb? qdc/necp facta? mwlie^ acies/ca aliquo mo fuftinef poflctTiic ipe ofif
3efu8 6 monumcto lapide toUcs/mfe^ fu5 oulciflima ci moztuis reuocasite
rii fctam ei'^ ata; cozpi adiiitit iUaq:; otno ffufcitauit €ide(|( bec ^i^ba iociidif
fima 0icc8:vei regia celo? 7 angelo^/veni itemerata mf mea reni coliiba mca,
imaculata mea veni/ia eni bpcms trafijt 7 receflit veni iqua poflidere regnu5
p2i8mei'atq3'unoztaUUUp(ruibtitudie:Zltq?ciieettiirti8 7 mattsmerito?
b iii
^-
Dc 'Bcm O^aHa rirginc
virtntibus oolbata'ac fpus fcti rnimmb'' oecozataradiiecit.Hcrn oe iibmo
rpoia oei reni coronaberis eteni-Sci bac itacp vocc btiflima i^go moc pfurre
m 1 zmipio oiuino 3ul?ii fix}^ cbozos angelo^ cii igcti popa atqj triiipbo/ qntadecia oi : auguflietatis *o fwc tertio t recagefimo anno'i cozpe % aia n^ira^
bilirer e a(Tupta:Quo gde oicrniuerfi cbrifticole cidc majcimii facriftcia % fo
lcnitate tribimt.sniimpta iqna fuit/vt iugiter nderet 7 fVueref/fpecie t vultu
vnigeniti filif fui faluatons nfi/que femp amauerat/ac er toto fui cozdis ocff
derio^femp pcupierat.Qd fi g^mdin. i celo c oe quoUbet peccatoze puerfo:miU
to magis putadu^ tate ^ginis etaltatioe atcj^ gfiatq? i llipnis icoparabUis
fiat ecultatioatcp tripudiii:£ui' nimi? ecultatio 7 feftiuitap/Oium fupno? £1
«iii c et gratulatiopferti qz ipfius celebzitasm laus 7 fauoz faluatozis: Qmqcqd i ea geftii fuittotii eqdc puritas 7 fmiplicitastotiicp reritas 7 gfa/ torii
tycnio^ mifericozdia 7 iuflicia'q rtic^ i ea oe celo ^fperit. Tatus naq3 circba
buiufmoi btirtimc^ginis OParie afluptionc fyxit ozdo oifpofitioqa pulcbcria
oiu5 r5 Celeftiii fpijum'q? lingua biiana minie ecplicare poflet.^enere eidem
i pzimi8:celeftc9 troni:£efere ptates Mntcfqi btc:cefere cberubin/cefere 7 fera
pbin atcp cctcri oesangeliq tam etfil na eccelfiozcs fucrit 7 femp futuri fmt/i
moztali tn affupti cozpis/eo? gfiam ocm/eo^cp fulgozc:btiflima ^go pcelluit
iHemo eo^z fpuu5 nifi cadidifimiis fulgctibufq? reftimetis cidc occurit. 1?oc
itaq? mo btifTima i^ celo? •Regina^fcti angeli oei i celii oeduveriit. fctpmoqdc'\ frotc pzia affuere fcti angeli cadidiflimis \duti veftib^/auro Itcmt^x ge
mis fulgetibu8:que finguli cii cftbarig/^ ozganis/atq? alijs ppe ifinitis 3n^ftrumeto^ c^ticxs pfonabat.Seciido Ioco:2rcbagcIi incedebat £Ibi8 xdmiveftibusauro argctoq? oifticti8:aIij8 atq? ali|8 colozib*^ poznati:Heluti fmaragdini/miro quoda mo canctesac ieffabiii quada arte:7 Ifra? c^tu T vbiaijj
q? oulciflime pfonates: Tioft bo8 fubfeqbanf ct ^^tutes 7 ipfi veluti folis ra
di/s am icti/rofas vernates i manibu8 poztate8/q folu mo rario;: modulatoccatico^ pmulccte8:mirifice pfonabat *bi|8 at pzincipat'' adiiigebanftata in
cedctes grauifate:7 maioze quad^rcueretia-cozzufcates folaribus eque radi
i8/ftella8 p(iilgid38 i c^ipitc g:eftate8 cfmlxilis 7 'Cfnitibus argetini8 pftrc
petibus i armonia ^pzic oei oigna auditu: ©ominatioes oe bic ^cedebatviridati:cii celefti coloze certatc8'radiatibu8 cii ftelliscanctce fimul i ozgais
7 alif8 fuauifllimis catilenis^ad effercdas mirificas fctiflime 7^gini8 laudes.
*bo8 at ppe 7 ptate8 aflbciati applaudcbattcclcfti qde colozemirifice oeco^
mi'c^t^tcQ 7 ipfi vn^'cn pfalteri|8 Tibf8 7 fiftri8:rcfcnatia quada pcinctef
\wdc8 cumulabat:*bif8 pdictis la cberubin .pdibat:3gnitaplane 7 fulgida
mi? imodii acies-pariter quocp 7 ferapbin veftib^ imi? purpureis auro fplc
didiflimi8'comis p colla fparfis auro radiatibufagilia 7 clegatiapter biianil
fenfii 7 itellectii nimiii certe fplcdidia atcp fpectabilia.fi biianus fuifleteozum
afpectu8/7 ipfi c^t^ti^ laudes ineffabilcslcopzebciibilis armonic/ vt voc tci
eterni:^ bninfmoi cceqis ^mpatricis 7 mfis vnigeniti filif oei oiceref Cete;:
ipfa c^dcci(>, gloziofifftma 'B^egia triiipbatric i Trono oi lapide poznatiflimo
fcdcs/ccleltib' qdc margaritis 7 gcmis atq? fulgozib' cozufcas/Iuna tenebai:
fub pedib^ fniQicm paranimpb*^ ei^ arcbagel' gabzicl aiicedcs palma ifignc
FO XIIBc IBcara O^ria rirgine
l fi]4nibu8 geftabat:apwci qua^ planc ocducecid i ipfc faluatoztoUimqj plaf
mato: icfus rps cc ca icarnatus cft natus tanc^ pnnccps 7 rcc rcgum totus
fcitiuus 7 lctus pantcr afccdcbat auctoj fciUcct -z gloziaratq? oznamctu^ il^
Uu8 tnumpbi: Scdcs rcro ipfa i curru triJpbaU/mirabilis cquidcni ac m^mic pulcbntudini8;afqj mcitimabiUs fulgozis qucm no nifi O^icbacl arcba
gclus optimus auriga ocduccbat Bctis mdic^ angclo;: agmmibus circnfc-'
dctibus nc mirifice canctibus i oium(Vt p:cmifl'u5 cfDmufico? gcncribus Qt^
cj5applaufibu8 oiuini8.atq3 oibu8 bto? fpirituuj cbo:i8 lctatibus i iubilis
7 cculcati6ibu8 "Z ranis modulatium vocib^^q oium aurcs Dcnuilccrc potuif
fcnt.Sicq3 boc modo bcatiifMna K^qo oci ac ofii ni^i icfu cbnfti marcr oiu^cp
mo:taliii aduocata ad imo:talc Kcgnii cft cuccta/T xfc^ ad tbroi cclfuudmcj
eft fublimata/vbi poft cbnftii glo:iofiflima rcfcdtt. Quod ad buiufmodi c6
lirmationc cofidetcr rbicp nia fcta/6 ea canu ccclcfia/qd 6 nullo aUo fcto? faf
ctt crcdcrc.Tt vltra angclo? rcl arcbagclo;: mcrita trafcedcnt. 1?oc gppe fpc
cialc p:iuilc^ii btiflimc rirginis buius^no naturccqdcm fuit/fcd gratic^ quaiwfci roUut ipfc 0CU8 ct bom o:Jccirco(rt oiuus rcfert bicronfm*^)? ipa plus
fuu 7 cft mcnti8 7 no natura/cp rirgo 7 bomo-Sfccdcrat cnij vps i cclu/glo:i
am fua rcfumpturus/rt ctia buic fuc fctiflime gcnitrici '^gini imo:taUta^ locu
ppararct.ri cii eo poftmodii iperpctuu rcgnar poflct.Ct bec e cclcbcrria oiuj
fcto^ fcftuiitas i qua matcr nfa tadcmglo:iofa 7 fclic ad etbercii pucnit tba-'
lamumrQuc ficutt ipU btctrirgini incoparabiUacft ctia.admirlda oibus fpi
ruibus ccrtccciJtit.1b:oprcr q6'cr pfona co:iidcm fpirituii/fpii8 fctii8 admi--
ran8 ait.i canticis>Q.^c cft ifta q akcdit pcr ocfcrtum ficut rirgula fumi 7c.
Sactus i^o Tboma8 apoftoUi8/cii ouiina ficoifpefantc p:ouidctia nec migraiioni e co:po:e/ncc Mcitmoifncc poftrcmo afl upt6i8 fctiffime maitis iter
fuiflct.cy pcr Judca pdicationi occupatu8 clTct/i ipfa gdcm bo:a afTumptiotf
fubiio raptus cft.atqj in motcm olfucti atitit ocpo:tatu8 rbi clcuatis i cclii
ocuU8/c6fcftim ccrnit glo:iofinima ofii nfiicfu cpi mairc tniipbali admodii
pompa cclii fcadcrc:£ui poft gfaru actioes td ipU bcare rirgini qj oco factas
8b cadc glo:iofiflima rirginc aliqd fignii Ubi ipartiri dpofcit.quo podmodw7 ipfe cHctis mndi mo:taUbuf/audcrct bmufmodi aflumptionc fm Ubcra fro
tc p:cdicarc;£uiu8 p:ccibu8 bcatiflima rirgo pmota/cidC3 fuu fcricii cinQuin
quo caj fctc lUe muUercs poft ipfius cmigratione cincerat folucs apoftclo ip
fi Tbomc beigniflimc clargita eft. Qui ftati5 c motc lcius ocfccdcs ad aU^
03 fctos apoftolos 7 fidclcs cociius pucnif.Ouib^ 7 naraHit.qiio glo^iofifli
ma faluatozis fui maircm/ad paradifi s^ndia ridiflct afcedcre/comitatd ina
mcrabilib^ angdo? agminib^.Ct rt ea rcs falicius crcdcrcf^ £ingutii ka 50
nam fibi abeadcm pdonatii/pwtin' obtulit rifcndii:Q5 oii oc8 cognouiflcnt
monumctu cctcmplo aparucriiritrofpiciercfcp fi tb:tefcttfi co:p' iucnircr ni
bil CQdcm nifi fuauiflimos odo:c8 ec co pccpcriit.Bii q itc:^ atcp itc^ foUcitc
ecqreret compcrmt maufcolii oino vacm'cc quo co^p^ilUus mirificii a mo:ta
Ubu8 rffg amplius.copcrtii cft ac fic tdte Jmpatncis aflumptio longe latcqj
ab ipfis apofloUs aU|fcp bifcipuUs clarificata 7 oiuulgata cft'£ii fubito ct ip
fi fctiflimi apoltoliTirtute fpiis fcti/ad eadcm loca i qb^ antea pdicabdt mtb iiit
Bc Beam (Warici virgiuc
1*0 modo fuerut re(timti3om aut ipfa in rcy tcftijiioniu apud btlflljnu T^bo
ma gpoftoiu qijoadmcit in p:etio fuivca qua ctia in credibilia mimcuh fecir.
Guo aute tpe vcl o qbiis ipfa Som bte VJrginis 7 ^ti^los fiierit oelsta/nuUibi
ooiia bte vir copcrtu babeniMs.ve^ niic *^2atu ^nfigne 7 fpmofu'^ 9c fpeciofu 'Cttfcie op:,mi8 apud pt£ju5 eade claret 3ona/ r illa incredibili veneraf religioeac colitur iidc/ c^q^
cdfift?'^"^'*fi aligd ab ipfis iplojad«5 fit oppid«5»3ccole fuppiiciter luftrant.Sa cqdcmipfi piatefes fe feliciozes ceteris putat quo ahis l boc pzeerninet. 'CaU igii
ac tato triumpbo Diis mofter ^efus xps fm gloiicMma matrc ad frdera re
gm pduicit.Bbi pfrui eterna Imoitalitm ? pSis 7 filif/ac fpiis fancti brlfrinia
rifione valeatttrafcendenfci^ cucros celos/pollremo ad imperiu gloziofa pue^
mt.q6 eueftigio latifiime patuit.Hbi etta cidc (tiniii} tm imefum Itmien ap
paruit.atcp fgcto? olum fpledo:/nec no 1 ^Midium erultatm fpirifuff/7 id q^
dem tm,Ht nec Ungua/nec mcs/necp bumannfintellectus cape fufficcret. 3bi
quoq3 ob ipo ftlio ono nfo 3cfu cbrifto ineffabili gaudio icrcdibilifcr affecta/
iociidiflime patri luminu efl p:efcntat3:ClHi eam illariter erciptcs/oibus ck"
ctis icomune ecultatibus.ipfam inp:ecipua Sngelo]^: 'Reginom coionmitxt
xt pzeeflet ctia celis mori 7 terre oecreuit:€t t\\c qdem ab olbus in ccc iWnd
fuoue caticii/cantori ceptum efl:.1vegina celi ktare aUeluiarqa qnem mcruifti
muSlSr P^^^^*"^ aUeluiorrcfurretit fiaxt oicir cAXcXmr.Mtci^ bcc eius feptimu Qmdingiiiis
^ ertremu5 qdem/7 oium pleniflimiJ:O,H0d ctia paradifi fingulare cxtitit tripu
dium/7 id qdem eic fec ? viq^inti pzcfertim pierogkiriuis.qbiis ipfo bto virgo
Oigniflimc fuerat p:edita.7 cuUa^vnde H fdiciflima repo:tat p0lm5:3nf!gnia
i^t ^ma fm fmguloris bono:iftcerie/bcc erritere v5:€iuod er regali ftirpe fue
nt o:ta/oecu8 ocinde Oiuinc pulcbrit!?dinis.mo:um ekgatio/Sapictla mari
ma/7 fecuditasrjtem 7 a p^uderia <;rtif!t ccmrdobilis oe binca 3??ftirij?:3 fo:
titndinc^ temperontiora mognificctta.ac a sibcrvihrate:p:cfl"c?bar sfcrnm infi^
gnibus fTncritoris marime bumilitatis^mafuetudinis/clemcrie mifericoidic.
cboritatis.fidei.otcp fpei;1^urfttmq) l onoglo^iabaf.^p iUUbfita vir^nitiitc
7 pudicitiamrpp religionc 7 gratiam otq^ hc^titvidinc 1 oibus gaudi^s 7 0.o
ria*-Que in vnn oes 7 fingule bee virtwtes/Cidem glo^iofiflime virgini ^d tmtdoeco:i8 7 gaudti occeflerc cumuUl.inter tpfa parodifi omena vt fuerit qd cc{m
dem mirabile oictu: i celo p:efertim i oibns foncris otq; oei beotifi bonc rfcp
Oiem. *lb:edicemu8 itoq^ coriflimi ocmc toto coidis ardo:e magnificemus
cofumatifTima 1 odmiradam totis kcvMs vitam gIo:iofifl'ime ac foper cxccl"
letiflime (Datris oei COoric que verc virgo 7 O^myr hitqn^ni^ \ puc vifo^
finierit.lBom i eo pofla fuit partC/que impaflibiUs eft:7 iccitcopMo^mmyrbabito fuitrCoftot enim eom oeum plus oibus oilerifle/ppea pUts ooluifl^ein
tm vt oolo:i8 vis poflionis ^f^fu cbriftieius totom pcrtrafierit aiam:7 q: mcfc pofla eft pUtfj^ marffr etia ob oibus eriftimato cXt>Qici\t militas cccMi^anniuerforios triumpbos oiefcp letiflimcs/OC vno quociiq? vitc ipfiuf^ctiVVii
uinis i offitijs/agit fuis tpibus frequctcm memo:ianvquc celos qXoii^n o:beterro:;? vniuerfum goudio femper copleot.cuius quide^ oucta c6memo:ati?q5|
feUcitasrmagnos ad palmam 7 fanctimonioroc gencrofcs cmtct onimcs.Ht7 ipfi DC ea in o:otionibu8 7 obfecrotionibus fcimufbenemeriti oc t^ndc pofl
FO Xlll
Bc Beata 0?am rirginc
buiiis ritc conrnmationenircara vidcrc t contcmplsri ponim«8:Qwibu8 pofl
$ mis ocmcritis cam bac in vita vidcrc no cotiQiuUt rel faltcm cius imcgri
tatcm ? confumatifTimosactus conridcrantcs/tum oculojum tum aurium ac
linguc cctcroiumcp gcftuum quozum cogitatio foUim p^radid pars cft atqj
cius odo2C 7 fctiiTima fama iKcno t mirificis crcmplis.fic coponamus r nos7 nfas actioce/nf08 fcrmoncs/nfos ocniq? cogitatus/Vt i finc vitc nfc ipfd bti
nima matrc:fupcca!tata/cii oibus angclie fctis fpiritib^ vna vidcrc poflim^:
Quod qi pftarc vcl aflcg ipfi no facilc poffumue^tu pafTim tuo8 adiuua fidC'-
lC8 atq? PCH0t08tua vcftigia fcquctc8 piicntifTima parcs CDariarCii fis pzi^
cv;>iu 4tutc potc8 7 pacis amatricrsc patric cclcfti8 bonos/? gloiia mundi:|j*0cmij boc i loco cu^ aiano ooctozc pzcftatiiTimo/arcp buiws fctiflimc ac
iicmcratc *gun8 6uotilTio aluno/ardo: (pufcuctis fidcUb^bcc oice mc cogit;
*f?cc cft ftcUa maris: vitc via;pozta falutis
l^cgula iufticic:Umc8 piaati8:ozigo
Hirtuti8:vcnic matcr:tbalamufci3 pudozis:
O :tu8 concUtfu8:fon8 confignatU8:oUua
fructiftcanszccdrus rcdolcn8:paradifu8 amcn«8:
Birgula pigmcntuvmaria ccla Uquozc
•f^zcdita ccU'fti ncctar cek(tc pzopinans
IRcfcia fpingii:flozcn8 rofa ncfcia culpc:
^ratia/fons/ccpcrs limi luc nubila pcUcns.
Spcs mifcrie.mcdicina rci8:tutcUa bcatis;
•^zofcriptis rcdcJuu8:crranti kmitxccci^qf^
lLumcn:DCiccti8 rcc^uies^pauratio fefTiSt
*bcc pzimo8 caf«8:pzimccp parcntis.pzima
abfterfit maculam-.vinccns virtutc rcatum:
Dirupta rcftituen8:rcdcn8 ablata:rcpcnden8
T^dita reftaurans amifla: fugata repcnfans^
'^oft vefpertinosgenutufnoua gaudia ocnans:
•^oft moztis rcnebza8:Vitc nouitate rcUtcens;
£uiu8 ad aduentum rcdit ctas aurca mundo:•^oft facinus pictas poft culpam gratia:virt«f
T^oft vicm^pac poft odiii-poft triftc iocofum:
Ht rofa fpincti compcnfant flozc rigozcm
Ht oulcoze fuo-fructu radicis amozc:
'ft.amus adoptiuus redimit;fic crimia matris
Jfta luit:matrcmq3 facit:fua nata rcnafci:
Ht fic munda rcam: coizuptam rirgo : pudica
€ffrontcm miferam/fclir bumiUfcp fupcrbam
2 bluat: 7 vitc pariat fua foUa matrc^: C^rgoiT fcrui tui iufta ^ltis€caudi rcgina pzcccs-quem criminis acti
•^enitet:^ fcclcrum terrent monuincnta fuozwm
3aniq5 animam comendo tibi cum cozpozc virgo ;^
3ntcraeratamea»n'vcrapzobitatccarentcm ^inis
BC 6mBt €iia pzima omnium pmntc capimlum fccundum
\ Qa pzimaoium pnrcVmo^' an icpi oni nfi natimratcm
nonagcfimo^nono rupza cc
tcfum qnq3 miliii no i bac
mifcria? rallc vti oc8 moztalc8(adi la-
bozc narcpnf)43cJ«cta fntt nccp cocJcm
malco:aut3ncudc fabzcfacta/ nc(^ ct
ciulas^rcl iualida rcnit imiiduyr; vt
facm libzi ^cncfcos bcc biflozta/quum
0CU8 ipfc oiu5 plafmatoj fabcr optm^
Sda ptboplaftii cc lunotcrrc fozmaf
fct i agro 0amafccno;iUiiq5 i ozto oc^
litia? trafluliffcrmojc bac cc latcrc tp
fiU8 3dc oozmicntis artificio quodam fibi tatum cognito:cduicit in luccm/Ca
dcmc^ pcrfcctam 7 fapicntiHimam/atcp maturam viro"r fui factozis lctabun
dam t vi(u pulcbcrimamHmmoztalcm quoq?:'? rcrum omnium oominaj: 3tcg vigilatis viri iam foctamquam cum confpcciOct €uam moc cam oppclla"
uit. IBcquc cnim fi flatum bui^ muUcris contemplcmur cuiquani n^fccn>
ti vnquam maius aut fplcndidius €uc conriginc compcrtum cft. Quo^niam pzcdantiozcm cam cctcris aiiimantibus cducit.oum ad fui ^magincmocus mfozmatam cffmcit. fuit cquidcm vt arbitrari pcr pulcbrc poHtimus/
cozpozca fozmofitaic admirabilisquia oei opcra fcmpcr pcrfcctiffima funt- r
idco fiiturasomncs n]uUerc8;cam ccccfrifrc omnine crcdcdum cft.Quid cni^
ciu8 ftatu pzcciarius^quidquc fubUniius animaducrtcrc poHiim^^f OMid ta^
wUgctcr i jncmbzis oigcftii/aut occozc per articulos iflecumcQuid tam fub^
Umitcr i oza oculofq^ crcctu'rcl tam vocalitcr i vcrba modulatum:Quid taj
vclocitcr aiatum:Clnid in fcnUi oiutius-aut in cogitatioc fccrcti^:Quid i fcr
monc cffufiU8 vcl igcnio foztiu8^0uid in oifpofiticnc mflructius^vcl mcmoria tcnattus aut in cogitatu ocniq? fublimiusf "Bt cc bis cuidetcr apparcrct
q? illam parcntcm noftram cum pzotboplaflo noftro oc^ in omnib^ oignitati
bu8 vcnuftarc voluiflct.Jmo 7 ftatu filti fui oomini noftri icfu cbrifti ad fi'
nem fcculozum/pzo redcmptioc fuafucccffo^cp omniii vcnturihn fuo corpo-
rc ozna,flct.€t quonia^ bi|8 magnificis fulgozib*^ mfignis plurimii fuit.lBon
fuperfluc arbitramur ca^ parcicm noftra inter claras mulicrcs/ta^ fulgoz pcipuu8/bicfcciidolocomufic'^iUuflriii ku clara:;! fozcapponcndam-T^cc ita
ci3:ta3 3urc oziginis^m colat^^-oi fpledorc lUuftrata cidcm ocus paradifum
vclut amcniflimi) pzcdium vrbanis confitum mfignibus/ 1 rufticis conucnu
(tatum arbozibus fub quadam fcgc oonauit. G.uc loci ilUu8 patrona cffc^
cta oum vna cum viro tiUu8 bclitiis oclcctabilitcr frucrcf cucfligio illc mozti8 pzcfcminatoz tantc fcficitaiis inuidu8 qUcdam ncpbaria ci^ animo ingcP
fit/fi oc pomo tanturamodo fibi vctito comcdera/mot inampliozcm gloriam
pcrucnirc €ui 0U5 lcuitatc fcminca crcdcrcf/arbitrans fua quada ft«lticia ad
alcieza cofced^rc ftati cotcpto vnico oci fui madaco.pomii vcticii ocguftauit
FO XIIII
mocq?; nyi fuum tiimia flccibilcm in fium fcntctism t crroicm tnrit. Qui tc<
mcraria anfu pomiim arbojis boni 7 mali ocguftatotfc 7 o/nnc futurtim gc-
nus cc cfcrnitatc -i quictc opiim ^\iw mifcram moucm trarit.ac in corpoiibus
bumanis quoddam vcncnum latcntcr immcrfit» Qui fcilicct vnicm^ pcr-
fcctamq5 bois namtquada oimifionis Difcozdia tduobus fubftatifs oiuifit,
vt cii biiano gcncri-i rna tffi mcs cct.i.qucda gcrmonitas aic 7 co:pi8-p ricia
ta nam(ob ci^ pccpti trafgrcflionc^alia roluntatc:ptra nam fibi adco pccfTaj
i aiam igcflit.Gua obic 7 paulus oicitQidco alia lcgc i mcbiis mciSTcpu^
gnate lcgi mctis mcc-7 captiuantc mc i lcgc Xicccm,C{ c i mcbzis mcif: ^taq^
parctcs nri cii clcmctia cci fiimi fcUcinimi babcrcnf pfcftim a turbato crcato
rc malcdicta fup fmgulos co?'put criminis quantitas cti0cbat;rcccpcriit.E)e
gbus ifra oiccmus.Ucrumtn-vt moitc inucta^ridit.moc rclut piiflimus pf
cifdC5 falutis fm miftcriii ondcrc curauit. 9t nouo mozc/q matcria fucrant
3racundic:o:i0O cc ridcrcnf 7 clcmctic.Sic arcana opationc manifcfta8:qd i
firmitatc fua argumctum rolucrit cc virtuti8:quantiic0 cos amarct:ou5 i ipj,
pcccaflcnt:ondcrct: Dcu8 autc ptra ocm fpcm-cc oiuitiis fuc mifcrico:dic:i
malo bonii nactusun ^raciidia pictatc gcncras pcccandi fcmcn fmciii roluic
cuadcrc mifcxcdii,^t g ipfosu poftcros oc8 pp tranfgrcflionc pdcrc ocbuif"
fct:pp mifcricozdia fua rcparandu5 clfc pmifif-^tcp illo tpc quo fupliciii mcrcbanf argtimctu^ faluatiois oficdit.ln ipfa crgo parctc nra £ua vt ons locit
tus cft'ftati5 oibus poftcris mifcricozdic fuc fpopodit auciliii ftatimq^ igno
tU5 ct ipfi8 angclis facramctu5 qd nouiflimo tpc iplcndu5 c publicauit:7 oetcrrcrio adc-flda^ ^mifit c cclo IBa cu5 fcrpctC5 pocmcrito fuo malcdiccrct
JufTit ipzimis cu5 icrra^ p cibo babcrc ocindc qz monc illam ipfc pzimus fc
ciffctioiddidit oiccs.Ct pona inimicitias mtcr tc 7 fcmc mulicris. 3pfa qppccaput tuii calcabit:7 tu cius obfcruabis calcancu5-£c quibus qdc vcrbis iaj^
in mulicrc Cua^inuitur nobis CDaria^ oni nfi 3cfu cpi matrc fuiflc ^mtflam*
Quc fcrpcntis inimicitijs oppofita cft.ponam mgt inimicitias mtcr tc:7 muli
crcm: 1Bon ccxtc oicit pono.lBc boc ad£uam bac ptincrc ridcrctur:Hcrbii
cft pwmirfionisCyt oiuus rcffcrt bicronrmu8)q6 i futu? tranfmittif: '^onaj
inquit inimititias intcr tc:7 mulicrcm.3lla5 vricp oico mulicrc-quc faluatoic
parturiatno quc gcncrat fratricidam. •^cnam inquit idcft mulicrcm Mci^tabo. quc no folum tc audiat f\cvt i{\^ (E.m facili8:7 nimium crcdula:fcd cti^
gabziclc ipfo ocffcrcntc vcrbum/ccigat rationcm oc nouitatc pzomiffionis oi-
cmdox Guomodo crit iftud:quoniam rirum no cognoui. 'IXUm rtiquc fa
ctam quam^od vifioncm angcli pudo: aurcs trcmcrc fcctfidcf tamcn ardoze
7 conflantia labi ncfciam^ad inquircndam rationcm kcit audaccm: €t queaducnicnti p jcftitit oc pudoiC:quod tacucrat:boc pzomutcnti oc admiratioe
no ccflit . IRam 7 foXicit^ oc co quod annunciabatur: ccquifiuit. £ui Sngc-lu8:Spiritu8 fanctus fupcrucnict i tc:7 rirtus altiflimi obumbzabit tibi. €cce quia iftud e fcmc mulicris quod no pcr miniftcrium comictionis fccuum
ifundatur in cozpozc fcd clauftro virginitatis claufo:inucnitur in vtcro: 30fujn itac^ buius fanctiffimc virginis fcmcmfiiit oominus noftcr icfm cbrift'
qui fecundum carnl p2C5 boiem no babuit. &cnique fubiuncit oicens. £t
©e Sara
ipfa tm aiabit cnpm.& gs tmbitcttq^ neniO:ptcr ofim nfm fcrpcntis capnt
cakaiut.qni foius.fiipcr ©raconcs t Sco:pionC8 amb«latut:ipfcq3 cmncmoiicii captimtatc: IB^ cj? fcqnif:€t t« ifidiabcris calcanco ci^/ad quc aliu crc
dimus pcincrc/nifi ad futura bois rcfurrcctionc^Sic cni calcancu oicim^ advltima vcftigii bois ptincrcSimilcs cni fibi parctcfV5 sda i £ua i.ad ima
ginc fua fccii ons/cii fcciflct cos/7 fimilcs futuri (ut cu5 rcfurgct-qni gcquid
nuc i nobis auctozi nfo oiflimilc vf.id oc trafgrcflionis vitto bo^ parciii nfo
ru5 ip:cfl«5 C:3pfc cni medatio? artifcj: nm^ bois fozmafuis occcptionibuf
ocfo:mauit/7 fua pzauitatc nfis in mcbzis^ou mctcs coziupit afcribit:q oia prcfurrcctiois gfia^ tadcm fua pictat^ r i^ginis matris fuc gloziofc itcrccffioc
oilucn6.7 id folii qd rc? oiu5 auctoze tan^ i fpcculo rcddat cmicabit.vt ipfe
3nimicus mucto: moztis/fc oolcarfuii opus pdidiflc.t bomo tadC5 k integ^
foic glohcf:1H6 tn boc ocs^fcd lufti tm,in lucc criit.Qm ocs rcfurgcmus qui
deicd no ocs imutabimur.^pf^? eni pfona? oifcretionc^vticp facict oiucrfitaf
merituSd €ua igif rcdciitcs :oico/q? poft^ plurimii obiurgata fuit.iUa onfcii ptboplafto nro/pi^omatibus cinctos cp loco oclcctabili itcr montcs t VC"
p:c8/ad anno8 labozc8 cofcftim emifit/£iiq.i in bcbzon agro lafli 7 crulcs tan
de pucniflcnt.jbidc cgrcgia mulicr(vt nonuUifplacct)pmu5 vcrtac riro Ugonc terraipfa colo ncrc ccpit.g^tq^ ibidqvt mctbodi' martfr fcribit) cetii par
tusrcti itoUcrabilib^ oolozibus cdidit-M aUos labozce i algozcs pUirimo8:7
aUa multa bui^ ntc icomoda v(q^ ifeniii fuftinuit. -c adc i moztc iibi a ono pmti^ta cn p«enifl'ct/eo i loco cn viro fuo vbi ons cruciftcus eft fepuUa fuit.
C*0e fancta Sara abzac viCoze.€apitulum tcrtium
ara bcbzca fcmin:i>m:i£ni
patriarcbc sbzacvtoz/iui"
cte fidei 7 amozis i ocii ac
}]vig fuii/atq5 ct fpcctatc foz
mofitatifmuUcnanoan cpi oninmducttt fcptuagcfimo octauo fupza miUe
fimii 1 octigctcfimii.cu cetu r vi^inti
fcpte viciJfct annis i cbananca SrriC'
p«iciam:fctifl'imc mozte obijt - quamabzaa vir fuus i ca pcgrinuf(poft pii
cntiflimii piugalis amozis luciii) i be
bzon(pn]ittctib^ cbanancis) fepcUuit.
3pfa qppc moztua'abz33 vtiq5 iuftif
fimm vir/mot ibide 3gr«5 a quodam Cpbron bebzonita qwadringctis ficUs
pbate monete emerc voluit.^n quoino folu5 ipfirfue vcozi ocfuncte fcd t fibi
atq5 au8 foboU:fepulcbra coftituitiVcc Sarataram Tbare pdam patriar.'
cbe fiUu5*bab«it pfcm q abzae t IBacboz ff fuit.£«i«s pf SramUotb fiUo 6
rcUcio 7 Sara ^(XJclcba filiab«8:cii ap«d cbaldcos mozte obiiflct' SbzaamSara bac 7 IBacboz COclcba o«i:crc vcozcs. €rat itoq^ Sara itcr vniuczfas
fui fccuii claras muUcresiciim inUgni fozmofitate % pulcbritndine : tum oco
FO XVBi Sara
c>i0ni(Tima p:o rtudio quod drcba eiim babcbat plurimii infignis 2 pfpicm
pkacrmit atm eaCvt kcn Ub:i gcndccs b« biltoziajvfqi in fu^3 fcncctutail
cclcflis quida occo::ac pulcbritudmis clcgantia:it9 vt ctil in iUa:facilliniine
pofTct adainori;ab:aam at ca cam oupflct vroic mot lotb ipfius fuc Vicozcs
gcrmanumcii nuUii lcgiptimum babcrct filiii/adoptauit fibujufruq^ oiumocii cffct cratia atmo:;: qncp 7 fcpruagmta/volcns cbaldcam oimittcre/7 i cbana
neam ocmigrarc ctipfa aciolc:cctula la inuicti amozis facibus fucccnla i vi;:
gmpUfllmas rcgioncs viro pcregrinari voleti/fc feinuictam ac fidclinimaj co
mitc efie coflituit fitiftimas lUum percgrinationis labozem/Oiuini oino fore
c6fUi|-atc^ ncminc p:cter fcpolTe virO'T ono fuo/rite obfeqa oia impcdere. qresrctfi tencUe etati oifficilimu vidcrcff) nimio tii an)OiC/j:)fcquedi cofiUii 7jp
pofirii fumpfit. £grertufitaq? abzaa cu Sara oe cbara/pecit i cbananca/atq?
ca muUo labo:e tadc pucnit i ficbemvbi ^itm edificato fe fe oeo cptimo plu
rimii comedauit. £umq3baudmttopoftvaUdafamc8 cbananca oppzefTif
fet'ab:aa famis nccertitate ppulfusrcii Bara bec piuge fua 7 01 f^imiUs/l £gfptii pccicMudicm eni egfptios feUciter viuer/co q? re frunjctaria aU^fqj plu
riinis bonis babundarevt.f. eo^.abudantia/fueinopiefiibuemret.Hc9 iu5
p^udctirt^unus p oia bcrcf fcicns cgfptios Ipuros qua mavimc circba muUc^rcs fo:c/vcritu8 nc pp vco:is fpccic ab co? rcgc occidcre^antcrg £gfptu in*
trarer(cuitadi picuU gratia^optima cccogitauit artc/Hn ipam pmonuir/rt m-'
terogata/refp6dcrct/fe iUius fo:e fozoze.ab rcge crgc itcrcgataJS)int:fe iibiac
fo:e fo:o:c/nibil vtio^ mctitircrat mnln boc ppinqtate fanguinif:ficut 1 lorb
ca rone oirtus erat (ratcr-MtCf^i itivbcc m6 Sara pudiciria fua oeo optimo comedans.fc noic pbaraoni tacuit/fcd c({c minime ncQmit-li^ciji ca pbarao ip
fam fibi acccpirtet vrozc a oeo 'graui mozto eucftigio affUctus eft; Quib^ gdc maUs pmotus.ipfam lUico ipolutaCniulns oonata muncribU8)mariro re
(titnit GLuas ob:e8 1 Sare pudicitia virtufcp qc glozia apud maritii fm^ magis magis q clario: effulfit. fuit ncmpc(ri pmUTum e)Sara bcc rfq^ i fmi
iim eciinie pulcbritudinis/mirabiUfcp occo:i8 fcminaJQd in nuUa p:fu8 nmUere vn$ c6tigi(fc c6pertu cft.lBa 7 ab imelccb paleftmoB reripam i fua fc
nectute pp clcgaric foimmd coz:iictionc(licet frurtra)adamaf]e icQuifiQcd
oeus vbiq3 oe f.i(jctiiTima muUcr fepccialc cura babuiSTc vifus c!l. Dcmigra^Hcratemm ab:aam cum Sara vcoze aUa vicc 7 pp famis neceffitatc in gcrara
palcflineHbi cum abimelccb rec/ridi(Tet ea3:7 ipe ilU^pulcbritudic captus
/ipfim ad coz:uptionem ad fc adduci p:ecepit.Qui moc fumi oei voluntate.t
niatima^ ocuenit cgritudinc:£umq3 ob bocmanmo cruciarcf oolorc etiom
©ommus cidcfn pcr vifum tcrribiUs apparuit oiccns** tluare pcrcgrmo mcotantam initirum faccrc p:efumpfiftt/vt auffcrcs ei vxoicm fua^Quo quide pauo:e 7 vcrbis CL-pergefact«8 re]C(etia id micis fuadctibus^mot vroze pcgrio
23b:ae/7 ipfe intacta reddidit.fct venia etpoftulata/fe ofonibus Sb:ac bumilitcr comendan8'ilUco tam ipfc rcc^ ccteri fui oes fanitatis bcncfitium cofcq
mcrucrc: £rat ncmpe 7 Sara matimc fidcf muUer'cratcp magnc ociiorionif
rerum oiuinarUm;p:o quibus planc fludijs^oigna oeo plurimnm babcbarur
€Ltm ab virtutcs ct vir fuus vtic^ fanctirtimua oeo fic volete.ficq3 maddatc
pcr 013 cidcm obcdicbat.£rat qucqj abzaa vir optimMstcrat 7 fapics rcbus
i oibus pzimufqs picniitiarc p:crumpfit:Dcii rnii crcatozcmcc ciict09.£tpzo
pfcrca folus intcr ocs moztalcs fidey patcr appcllari ^mcruit.Bn 7 ipfc cc'
«U8 7^itutC5 ma^nopc ppzobas. 1B6 pdcs mqt Sbzaam mcrccdc tua 'Bi^
gnii 7 cnim pzo tali rcUgioc tc ciciftimaui gratia mca/£t tdcirco babcbis ait fi
liii pzo mcrccdc tua.cc quo tlta fobolcs pucnict/quatus cfl ftcUa^z numcr^:
Q pzc mftitudic oinumcrari minimc potcft.sttame \ic€t oc ^minis fibi a iio
nuUa ei pzozfus fozct 0ubitatio.1BibUominu8:C0 q^ i carnc rna cii vcozc oilc
cta riucbatcc tali ocffdcrioaugitcr carnaUbus moucbanf fcnfibus: *babct
cnim boc impatics amoz/rt quc magnopc ocffdcrct/fcmp babcrc ctopfct.Qt
^liud vit qucat cogitarc:$ q6 oUigat. IBcc amo: capit/OC oUatioc folatiuy
nccp oc oifficuUatc rcmcdiii-Sara igif aiaducrtcs fuam ftcrUitafcj fuamq^ fc
ncctutcm amozc fUio^iugitcr icrcdtbiU cruciabaf ocffdcrio Guo quidc cftu
pmota'rna cc SnciUis fuis noie Sgar cgfptia(ip2imi8 ono oco (ic pcipicntc
marito fuo coUocauirta^cctca fiUos babUura vt q? na no potcrat/roluntate
fuo8 faccrct^Hcrfitame oc bac cocubina)Bt oiuus rcffcrt Buguftinus) vUo
modo aUquod crimen fanctiffimo abzae ifcrcndii cftrQuia ca ad crplcdam
Ubidincm rfits no cfl/fcd ad pzolcm pzocrcadam^Gptcmpauit qppc ccniugi
Cj^ credidit Uic ftcrUitati fozc folatiii-IRuUa vtiq? ibidcm lafciuic cupido/mii^
lacp ncqtic turpitudo fuit.ab rtozc anciUa marito tatum modo pzoUfcaufa
tradita cfl.a marito ctiam caufa pzoUs acccpta: 'Btq^ fic ah rtroq^ folum^
modo naturc fructus cicqritus cft. Hcrum anciUa cii fe coccpiffc nofccf/Sa^
re ofic fuc ifupcrbire ccpit/quafi rej: fozct fiUus cc ca coceptaUcf Sara cgre fc
rcsfufpitioe mulicbzi/riro fuo iUius crimc/potius «^ cidcm imputare ccpir.
at abzaam rir fanctus^trt tatummodo roliitatcm Sarc implcffe ac pcr oia
fe iwcctem ocmoftrarct pzo illius rindtctacucftigiooirif.£ccc ancilla tua
i
manibus tuis cft.rtcrc ca quo Ubcf:Cozzipicte aiit cam Sara pzo igratifudie
7 fupbia fua/fugam moc arripuit.funti aiit ca p ocfcrtii/angcluf oiii occurrit
ci'oicc8.ipfam illicorcucrti ad oominos fuo8:7 rita pftina ptinus cmedarc#
Quod fi fec'^ forct:7 oco iobcdics ectifciret fe ftati mozitura.Si autc rediret
p certo ftcrct mf pucri/i Ula terra poftca rcgnaturi:1Veucrfa igif oomii:a oo^minis fuis nnii obtinuit-.^t poft no multii tpis agar ^fmaclc cdidit filium.
Cttte Sara taq^ fm cii igcnti gaudio 7 gfa:;: actiomb'^ ccccpit.nutrics ipm ac
ppziii:7 fui pzicipatu8 p oia fucccfTozc«Ho maclc qz putauit iplctii ee in ipfo
cp marito pmifTiim fucrat.Cum fibi rcrnaculii fud rcUctadoptare.oiccte 60bic no erit bcrcs tii^^zfed q ecict oe teHle erit bcrC8 tu^t*boc crgo .pmiffum/ne
l anciUe filio putarct implctii/iam cii effet ipfa anno? nonaginta/7 ons/fu' nouem 7 non.iginta apparuit ons abzac/7 oirit ilUt :€go fii ocus/Cfto placc8 in
cofpcctu mco:7pcn3tcftamcntfimciiitcrme7tc*.7implcbofe raldc crifqj
patcr multarii gctiii:7 no appcUabif nomc tuii abzam ; fcd abzaa 7 gctC8: ac
rcgc8 cc teaict.©cidc ^diecit ocus^Sarai rcoz tua:n6 appcllabif Barai^fcd
Sara crit ncmc ciu8.Bcncdicam quoqj iUa'.£t oabo tibf ec ca fiUii:7 bcncdi
caiUu:7crit'inat6c8/7rcgc8gctiii cccocrfit.Quib'audi^:abzaa moc jj^xidit
ifacie fmij ritlt.oiccs i aio fuo:Bi mibi cctii annofbnti nafccftiU^7 fi faram
FO XVIBc Sara
no;2 nomglta pariet^Subiunttt It ocue 2b:ae r oiririQtiq^ Sara rroz t«a
p^ritittibi unguUri ooiio)film pter nam.t vocabis aurnon»e:Jl"aac 7 ftatua
tet taiuetu rneu ad liUtyin reHametii eternii: Sudiuit itaqi oenm oe^ Bbza^am:ccauciiuitt]3 1 bumile Sara oans as fiUii:lRa poft becJSara Cuoluto anno/i)o fmipUciter feciiciti natura generandi' fed fup:a nam fue ctatiecq^ nuUivncp ptigitle coptii e)geuit Jfaac ftUii/cy matimi beifttij Jnditin vfiq? ftiit.ln
ifto itac^ ,pmiili6i8 hlio/q p gfanrno p n3m fuit.0e vocationc gctm p gfain
<oe^ euideter iteUigere voluit Gue.f.n6 p gnationefj p rcgcncrationc futura
erat. Kiftt igi" aoiaa i ^mil1i6e oei/riftt 7 Sara^fj no vtic^ p nioduj irrifto
ni8 oiftdcnu5/f3 gratulatiu5'-Herba eni ei' iUa,i aio fuo:Si mibi tctii annosbnti n:ifcit fOius/etft Sara nonagenaria pariet/no fticre oubitatis/fed potius
admiratts 7 ecuitatis.^c boc eni puer id notfi biiiMnaq; rifus Uli(vt pi 2ugultmus refferr)n6 ad imdcduj obpiobiiujlj ad celebzaduj gaudiuj ptinc
bat/pjqj nato '}f;Mci eonole vocato.Sara m6ftrauit cu3 oi]cic.Kifu3 mibi
fcat oeus^ Ouiciic^ eni audient mibi vtic^ pgaudebit, IHato itaq^ ^faacS^ra etft p:iu8 'Jfmaelc tan^ ftUum pp:iu3 oiligerefverita/ne aUc»uido ab ipo/
films pp:m8(mo:tuo p:e)oppjimercf/noUiit ipm 013 Jfmaele enurriri: Sedmarito fuaftt /eu3 cu3 matre i aUa regione trafmitti:Que qde rer cil ab initio
mmiu3 crudelis abzae videref ftUum v^ parulu3 cu3 muUere ftne alimctopbi|cere. poftea cum placuiilet/ad q Sara pcipiebat/corcnftf . Tradiio igr 3fmaele pueriilo matri cu3 aqua i vtre 7 modico pane^Jufut ea abirc/ireq3:quo
itineris neccrTuas iparet^Dum ergo abeunti:pani8 7 aqua oeficcret.2«gar in
manmi8 curi8 7 erunmis c6ftituta:puerum (333 moiti j5]cimum)fub arbo2c
j5biear.7 ne ea piite oeficeretr^cul abfccffit.ad quam mot venies angeiusoa:oiat.ibide adclTc fontc:ec quo polTet pueru3 recrearcMncnuitc^ ca3:omo
crumna8 i:ecUnare:af puero curam adbibere:cy 7 factum eft.Sara igif pucrum cu3 cbaritate fufcipies-benigne aluutt ac p oia religicfe cduc^muMq^ il
lum icredibili aifectu oileritrco cy rnigenitus ect.ac p co:cp ftngiulari pziui
legio atcp munereftbi oit8 coceiTinei.^pfe quoc^ puer paretes ad amoze fu"
um atcp fauo:e puocabat^ ci virtute ltuderet:7 ipfo;z magna baberet fcUci
tudine atci3 aftectum circa rcUgione. Cuftodiebat 7 au ad co:^ Itmtmcnc^pcepta oa^eiufq? luftiftcatices atcp legiptima: *|io::o ipfa^ Sara ccgiTouif
ie oiumitate vna ec:eandecp fubftatiaJatq? ipfam i tribus equaluer pfcnis i
ee abfolute:7 idubuato credidilTe baud oubuo £t idarcocius nome ^tusappellatum eft.Stcut 7 paulus in ^pra ad beb:eo8 fcripftttoices. Saratcx
ftde:virtutem acccpit.ad emtfrionem fcmini8.£iu8 equidcm ftdeUs ccnftan
tifTima:fpefcp certa:ac cbmtzs immenfajnatime vticp erat.cj' eius fancttmo
nia 7 ceremonu/culr^-nec n6 7 religi6i8 ftudiu poptime remoftrabat.tius 6nic^ matrtmomaUs beniuoletie cbarttas fancra 7 incredibiUs pene futr.lRa^
taroanwnis zc vcre reueretie (tudio vi? fuu3 quoaduirit pkcuta tvt no fo^
U13 lilii verbis oecetilTimts appeUado cu3.Dmn fuu^^teftc bto petro apfo: f^
7 ipft^ oes quos ppeffus fueratti corde fuo fecreta fcmp fufttnuit palTioncs:
l^erfepe eni ei' coidc obuerfabanf:q 7 quata vir fuus fanctus Sbzal paffua
fitcrat 0U3 fide'1bUt8 tter otnctos ferualiet increduU>8 caUieo8*oum patriam
De Sjra
&cti\xezco
upiaciuc in
uentrijc
7 ppinc\U0Q6kru€nt/ ou fm (tmlime pdoluerif.oa pp famis cgcftare mo i
figFPf*^''^^ ^" geritra peregrmatiois pmlerit iniurias-.Du mozi pp fuair. ipiiis
pulcbritudinc errimuerit.oum fibi erepta cruciareC:q6 equiflimi iudicis oei
no paila fuit militi:i-Qu iuflu oiuino fibi ipfi ciramcificms vulmis Ifari vi
dit.oii etu ftlmm 3tmaelc cii nwtrc ei/cerit.oeniq^ c^ oificilimu5 ridebsf^ou
ipfe vir fuus reUogiofiOimus abzaa tcptatus fuit i Jmolatioe 3fa.ic oiJeaiP
fimi fiUj-quc refetfi oem oolozis cruciatd ecceflifTe rifus fif/tii ta^ fideUfoef
iftasiacturas 'pftmti aio ptulit.agnouerat eni ad celii boibus/p afpera/7 ouros buius ritc anfractus efle via a oeo pftituta/qua vi^'n6 tenebat/q cminotcptari recufanfJ €t io macima cifcie fuccefleriit bona-Bndc cr pp ipfins matias 7 inuas virtutes/arabici ppfiq ocm terra ab €upbrate vfqf^ ad mare r«
bzii tenet-g ec Sgar mKiliiX ppagatt futad ampUoze eo;: oignitatc/? crceUC''
tio:e glozia fe pocius Saracencs q^ Sgarenos appcUari malucre.^1?ec ita
q^ Sara facta/oiu5 clariflima? CDatrona^ parcs 1 0^agiftra.pofteris oib^^cvt
augurari poflumu8)OUO vimdi genera c6ftituii]'c vif^ « ft/vnum videUcct c^--
tcmplatiuum/alterumcpacfiuum-Jnquibus ipfa tan^ quoddam ccrtiflimu5
eccmplum 7 a«riga/fe fe omnibus pzcmifit. Ut futuras omnes muUcrcs ac
cmdcrct 7 infirmrcvm cmuUnd^ omnium virtutttm o:nsmct3/es: quibus
omnifbonosomnifc^ vera laus perficitur. £t oe bac fatis fupcrque.
Bc Semiramide :sflVrio2um Iscgina capirultim quartum^miramiriftgnis 3flVrio;:
Rcgiatpibus Sarepdictc
miUran oifciplina fccii mctica fuii gradia pUtria 7 egrcgia faclota
geflit/q gdc(etfi oiflimilia Sare facio:i
b^fint bitajiila tarfi clariflima plurimu
reddiit.1:>eceni a nobiUflimifparctib^
^gcita fuit.a qb^ iflozida fni ctntc/ IBi
no aflfrio^j *Regi matrimonio iuncta
c.ec quo IRinia vnicu genuit ftUii-.^^oz
ro cii IRinus rcc vniuerfa 2ffa^ 7 Bactria fibi fubegiflcMctufagitte interfe
ctuseft. Gucciiadmoduadbuc iu^
uccuU remaftflct vidua/7 ftUus fimiUte r puerulus/no ectimas turfj fozctsm
grade Jmpiii etati ta tenelle comitrcre^Zldco grndis r ingetisai fuit/n quasfcrus maritus armis fubcgerat natioes/coercueratcp viribus/artc 7 igenio re
gcdasfcmina aflumcre audcret. IRa quoda aftu muUebzi/falacia p^rat^di
ctcogitata/moze viri ipzimis ^cccpit fuu eiccrcitij. £rat bcc Kcgina oib^^iinia
metis co2pis fimiUs filio/nudc vtriq? genc/t pfona rtricp vct/mc^ fiztm^ coi
po:is parii oiflvrebat a puero fibi natc: Quib*^ iuu^tib^^/tic ip:ccerru/q5 frou
dc oetcgere potuiflet obeflet.caput 7 bi^cbimc crura vtriufqi/veiamctis '^ttc
xuit* €t qm id infuctu aflffifs foite vifu5 fuiflet egitcne afferet bic nous bi
tU8 9dmirationepopuI03vco:natunmiUoe8 vtercnf*£t fidi^im cli piunic
FO XVIIBc Scmiromis
filium 7 fcminam rimitlas/mira cu5 Diligctia maj^cftatcm rcgiam adcpta/ cajmilitarcinq^ oifcipUnam fcruauU/7 mciita fccuj^gradia nmlta/? cgrcgia mulla viris robultiilimis occctia opata cft. £t oum nullo labozi parccs/aut pcri
culo tcrrita/inauditis facinojibus quo:umciiquc fupcraflct tuidiani/no cft vctita ciictis apcrirc quc foictrquod ne ctia^ fraudc fimulaflct fcmmca/^ rcUct
oltcdcrcno fccum/fcd animu5 3nip^rio opoztunuj: Quod quatu3 aducrtc^
tibus igcfllt admiratiois/tatum muUcris maicftatc^ iclitam ompUauit: 1?ocvt cius facmoza paululii pzotcfius oeducamus in mcdiu^rgiumptiscpofl in
fignc figmctum)virili animo armis^no foluj q' ^ir fuus qucfiucrat/tutauit impcriu5'fcd €rbfopism afc ncri laccflitam bcllo atq? fupcratayiiicit cidcm; €ti 3ndo8 vcbcmctia arma coucrtit.^d quos nitdum pzctcr virum quifi^ acccf
fent ^Sabploniaj infupcr ingctcj *bcmbzotb £iuitatC5 i caldcaampUat.Cu^
iu8 muri(vt pbiloftratus biftoiicus fcribit)erat trcccnta pcr circuitU5 fladia:
pUnius vcro rcffcrtrmuzo? ipfius fccaginta qmtnoi paffuu^ miUa. Crafl*itu^
do vcro qumquagita cubitos aUitudo autc quatcr tatum:£rat itacp Babflo
nia mcmbzis tcmploqj/ac vaUdiflima arce admirabiUs:Qua5 poftmodii ^f -^
rus pcrfarum rcc cucrtit t complauauit.Scmiramis aute pzcclariffima muUer/nocotcntaacquifitosaviroregnitcrmmos tucri/fcd 7 €tbfopiam quocpfuo adiccit 3mperiO/at(^ indis beUuj intuUt.quo pzcter iUa^/T Slecadrii magnu3'neminc vn$ itrafle lcgimu8.0?uUas pzctcrca cc nouo codidit ciuitatef
atcp aUa mgetia pcQit facinoza:que oia ne dii fcmina/fcd i quociicp viro ftre^
nuo/mirabilw atcp laudabiUa'7 perpctua memozia vidcrctur cclebzandaque
tame fui8 obfcenitatibus fcdauitaUeccbzis videUcet i fturpis.Quia cu mtcr
ceteras quafi aflidua pzurigme Ubidinis vreref:7 plurimos babcrct cocubito
res/ct €quii(vt pUnio placetjqucdaytm amauit.vt auctoze 3uba'cii eo coiret:
Sed nec filio mifccri crubuit/a quo cn cocubitn ccpoftulaflet ab eodc interfe^
cta elt. ©iccte ozofio/Scmiramis Ubidine ardcs/fangumcm ficies.cii plurios
qu08 cocubito oblectaflct/occidcret/tadc a filio^pzio Iterfccta cft.cii ouobuf
? quadragintar^naflct annis: *bcc fediflima fcmina cii occus fuii p oia tur-'
pi nota maculaflet^putas aftutia fua abolere q6 lafcima oeturpauerat lcge c6
didit:vt circa venerealicerct agcre ipune q6 UberetlTTimenfcp ne a oomefti fctt^o^aua
cis feminis cocubitu frmdcrd fiU)(vt quida fcribijt)f)ma vfum fcmozaUii CC" pzma iaim.
cogitauit omnifcp^oes auUcas fubcincit ci(dc:c\6 adbuc apud €gfptios 7 af
fros obferuaf. 'boccnUafciuicfcclcftumfacmus/Tbccpeftisvbiqj euolare
cofucuit/adeoivt nifi eueftigio e cozdibus amoueaf:fenfim incnmas bominii
mete8 occupet/iUafq^ tn imane pzecipitiu5 pertrabat it& vt omne occus cmm^ciicp inftcict.Tc6maculet.l7ec itacp Semiramifl^egina adbuc viues^Ht plti
tarcbufs refert fibi fepulcbrum ectrucitaquo bec Uttcris fcripfit.Quiciiqj rec
pccunijs indigucrit.patcfacto boc monumcnto/q? volucris accipito: Jtaq? oa
rius pcrfarum rec lapide fubUtOtpcomiarum nibil inncnitM aUas littms
repcrit.quc bec oiccrentm malus vir e<fc8/ac numis infaciabUis cadauerum
loculos non moueres*
Ifde OPinerua capitulum quintum
Bc Oyimm^
XaniTirtt
piii iuctrijc
piii iuetryc
mucntrijc
quadrsgsjfi
p:i4 iuccnjc
7Bumc;ojfl
pna iuctrtjc
pb:(luiaru5
iiiutiurijc
Qlncrua que 7 pallas fcmia a pcc
tis clt3tilTim3/tpibu8 Jacob pa
triarcbe i greti3/m«lt3 fuit claritate c6
fpic«3.Gue vt nonullis pUavt q«a5
macime iUi ftolide boiuj antiqtati' no
ec moztaUbusfed c celo lapfa e.7 3p6
Tritonide lacuj pmuj iuenta/ec cui'
noie poto Tritonia appeUata c. bec
namc^ 3oui8 ^mi pziogenita fuit.Gue
apud rudes afrcs cfi muUam iccgni
ta repiflet/no folu ipfi/fed 1 greci' eam
abfq5 matrea iouif cereb:o genita cre
didere.Que io/n p! auguftinus fcri^
bit tato pcliuius oea credita fuitquato eiu8 o:igo minu8 inotuit.CTlRa ipa
pmu3 lanificiu afri8 7 greci8 oibu8 antea icognitii iuenit.Oftefo V3 quo 0:--
dine purgata laua fupfluitatibus/^ oetibu8 ferreis moUita;coloapponerctur
^tqj oemu oigitis oeducctibus couerteref i fiUum. Teftrinii iiuper ecccgi
tmit officiu:eaq3 oocuit quo pacto iternecteretur iuice ftla. 7: tractu pectmis
iiigereturT pedibus foUdaref itectum.^n cuiu8 opifitii laudc/pugna ifignis
iUa eiufde 7 ^ragne^ colopbome recitaf ffBfum pterea okf eoufcp mozta
hbus i auditii/bec menit* ©ocuit eni atticos GUuas fcu Bacbas mola terre
re/traperifq3 pmere.Qd qi muUum vtiUtatis afferre rifu5 ftut.ei aduerfus ne^
ptunu i noiandis a fe Stbcnis attribttta victozia credif ffBoliit et bui'' fuif
fc opuscfi ia quadriga;: pnma repiffet vfum/ct fcrrea annanieta ad cotegen"
da cozpoza i beUis oidi^iXc-i leges oes qbu8 eatur i pugna edocuine |£* Bi
cut prerea eam numeros iueniffe 7 i ozdmc oeduciflc/quc i bodiernii vfq3 fer
uatur Ifiete^j pbiftulas (m Trbias ec paluflri calamo pzima ea ppofuifle
credidere/cafcp l terras e celo oeiecifle^eo qd flatis rcddaet turgidii gutur/o:
oza oefozmia. (ffjtic$ ob tot coperta tfignia oertatii largitric:antiqta8 eidc
Upiitic nnme? attribuit.Gno iruitu Z4tbeniefe8 fapie ftudiofi ea i fuam fumpfere patrona.eiq? 3rce oicauere-7 3ngeti teplo cdftructo/fuo<^ noi cofccra^
toi eode illa efligiauere oculis to:ua:eo cy raro nofcaf/i que fincfapietis ten
dat itctii 6ale3ta:roIctC8 ob id.fapietu^ tecta 7 armora figniftcari codiir. 3nduta lozica-eo q? ad quofciiqa foztune ictu8/femp armat^ ftt pzudcs. ^'^ic^terea criftaUno caflide/7 i eo gozgonis caput ificnm ,ptecta ptendcs ob boc/
lucida faptcti oia/ec tcgumeta/cofq? femp ferpetina aftutia adeo pmumtos/vtfacei eo;: ituitu rideanf ignari.€iu8 i tutela pofuere noctuarfirmates'^ vt in
lucefic 7 i tenebzis ridere fapietes. 1?ac afi aUa volueriit ppetua fiozuifle 5^
ginitaterqd vt pleniozi credaf fide ftncere rulcanum ignisroeii cocupifcentie
carnis fcruozc oiu cii ea luctatum fuiflc/fupatumqjJ^Cade buius niuUeris fa
maatcp iRiminis reuerctiafe adeo I5ge liiteq? oijTudit tantiiq; fauit iUi merfi erroz/rt fae p rniuerfum ozbcm eius i bonoic tcpla coftruerenf 7 celebza-'
retur facra^eo ufq^ c6fcenderet/vt i capitoUo penes ^ouem optimii macimumque/cidem Ccla ocducaretur. €t inter potentiflimos 'Komanozum oeoa
Bc T^ea
Fo xvm
cum 3tinone l^egina 7 ipU parirer oea bnberctur. *buiu8 aurcm templumOyildios fuifle admir.induni bcrodotus biftozicus kribit quod poftmcdu?ab tJahate viro nequiflime abfumptum fuit. Bunt autem plurimi riri cru'
ditifluni qui oicant non vnius IWmcrue fed plurium que oicta funt fuiffc
comperta; IBam qumque fuifTe muenimus.^^zimam banc ^ouis filia^/? appoUnis matrem: SecundamlRilooztam^quam fgrptM-Salerem oicunr.
'C«tiam ec3oue fecundo natam: Quartam^ouis terti/ 1 £o2fice occea^
ni filiam;q«am grcbades cozion nommantquadrigarum inuentricem:Quin
tam palatis fiUa'quc patrc iteremit virgmitatc fua riolare roletem/cui pennarii ralaria affigiit.Gue qdem IXHnerue pzedictas ocs inuencrcrirrures.
^Bc 1^bea feu opi capirulum.vf.
j]*bea feu opis rel ops rra^
porenrifUmi bommis con
iunc ec vefta fiUa rempozi
bu8 pzedicte llK^inerue iter
pzofpera 7 aduerfa buius rite oifcri^
mina claritate plurima emicutt. Clue
cum Saturni regis fozoz paritcr 7 co^
iunc efTer-.ec eo 3ouem 7 1Reptunu5 ar
que plutonem filios genuif/quos cuma mozre pacra Irer Sarurnum 7 ^ytoriem eiu8 frarrem muliebzi afluria li-'
berafier fe rnntummodo egregiam fe"
cir. Qui filij poftmodum* cum inla^
niabornmum:cuiUUu6 in claritatem
pzecipuc oeitatis euaUncnt: *J?ec reginenon folum oecus adep ta eft ; quin-
fmo erroze mozralujm:oea infigr.is 7 oeozum marer babira efl: eique rempla
faccrdotes 7 Sacra inftiruro pubUco confti rura funr.Sdeoq^ enozme maluj
conualuir:9r labozantibus kcmdo tcMo pciiuco 'Romanis: c^ pzo falutari
remedio fcu auciUo miflis Confularibus riris^ab attalo pergami rcge Simulacbrum eius cv-pctijum^pzecibus 7 facrozum ritibus:ec Sffa:cu5 fumnia oi
ligentia 7 reuerentia 'R.omam oelatumzcum fumma reuerentia fufceptum eft
7 ab ipfis tan^ fublime numen in 3nfigne templo locatum fuit.arque ibidc
tan^ rei publice falurare per mulra rempoza ceremoniis plurimis culrunr e.
COirabile pzofecro fozrune Iudibzium:feu potius bominum cecitas:? rt meU-'
us oicamus:oemonum oecipuIa:quozum opere acrum eft.Ht femina longis
agirara laboribus:oemum fenec mozrua 7 in cinerem rcrfa:7 apud inferos 9I
ligara:? Dea credererur;7 in tam grande£uum fere ab rniucrfo ozbe Diuinis
bonoret«robfeq«i|8.
Hf&e 3«none Uegno:«m oea magna capi.rt|.
c it
Bc 3«nciic
HtiofuitSatumicc pdi^
cn Opi fcu iNbca filia quc
pocta;: carminc toto oibi p:ctcri8 mulicnbus gcrilita
tis labc ifcctis/cclcbcrria pdicaf/tpib^
parriarcbc 3acob i notifllmu apud gc
nlcs cuafit nome.Dc q«a ccrtc potmf
cgrcgia foztunl tcciurc poffumus /^aliqo opus nicmoiabilc oc c\i rcffcrrc/
fttit cnim cu 3oue illo crciefcCquc vc--
tcrcs oca ccli finrcrc)vno partu cdita
atq3 cnutrita-7 ab ^nfantia Samu tra
fmina/? ibidc cu oi oiligctia cducata:
Dcmii cn ad pubcrtatc pucniffct ipfi ioui fratri nupta cft.G6 p multa fccnla;
eiufdc ftatua i tcplo Sami| cft tcftata.lRa cciftimatcs Sami|/n6 modicii (i
bi poftcrifq; fuis aflfcrrc glozic cp k pcncs alta/atcp ocfpofataJmo iTt/qua cc
li rcgma atq? oca arbitrabanf/nc mcmoiia oiluucrcf.cidc ingcs teplij 7 mira
bilc cctruccrcfuoc^ iBumini oicaucrc/atq? cvmarmozc cadidiflimo ciufdcm
fmagine i babitu virginis nubctis fculpcrut 7 fuo m teploipofucrut. Vcc ta
magno rcgi nupta/crcrcfcctc idics fama cius atq3 impcrio/ lcgc latcc^^ ipfius
nome cffcrctc no modicu 7 ipfa fplcdo:is confccuta cft.Sanc pofi:c^ pocticis
fictionibu8'7 ifana antiquo? libcralitatc ccli rcgina facta cft/que moztalib^ rc
gina fucrat.Olfmpi rcgnis ca oiuitijfc^ pzcfcccrcncc no 7 ilU coiugalia iura/
atci3 parietium aurilie comifcrc-it alia lcgc plura ridcda/potius q? crcdcda.
€k gbus fic bumani gcncris boftc fui!dctc'multa ilU vndicp coftructa fCit tc"
pla aUariac^ pluriaSaccrdotcs vatcsitcr quas fucriit €affandra ^brrfcn i^
gines tam ipfius Junonis c^ SpoUnis.7 facra atcp ludi mozc vctcri iftituta/
€t vt oe rcliquis tacea/poft Samos/cclcbzi vencrationc/ab 2rgiuis pcpuUs7 Cartbagincfibus oiu muUumq? bcnozata cft.€t pcftremo Kcma celata in
capitolio/7 i ccUa louis optimi'no aUtcr'^ iure iiicta fuo lOiato-fub rocabulo
lunonis rcgme a "Romanis rc^ oominis^cerimcniis muUifetia poft^ i tcrrif
cbriftiana religio furccit bonozata eft.
IfOe ffide €gfptiozum cea capitulum.viit.
Sifcui antea yo norii crat
clariffima no folum €gfp
Jtioium rcgma'fcd coiii po
Siftremo fanctifTimum 7 vc
nerabile nuinc tcpoiibus fanctiffinn
patriarcbc lacob itcr mulicrcs tlUus
tempozis claras/pcregregia fuifac memozatu oigniflima:bec itaq^ celebcrri
ma fcminalpzimis Jmci argiuozuj rc
gis filia fuit:7 pbozonci fozoz^qua etfi
poctc fingafad rcnuftatcm fozmc pla
cuifle 3oui'7 ob id ab eo oppzcfl*am'7
Srgum cuftodem a O^ercurio occi(u^
Bc ^(idc
Fo xvnii
pjiauiuctnjc
vaccq^ a iunonc/ccflru fupporitfl/T cwrfu rcipido i €gfpriim ociicctam/^bidC'-
mq3 a fc rccupatani tbzmaj.^ cc yo yfidc appcllata abbiftozic rcriratc no oi
fcrcpdftfnm fmi q aflcrdt a 3ouc adultcro virgmem opprcflamrcafTjC]? ob p^pctratii rcdus/metu patris ipulfam cvi gbufdam cc fuis prccdi(Tc nauccui vacba cHa infigncn igcnio ingcti pdiam'aio rcgnadi cupidinc agitataj/^jfpcro
rcto ad €gfpti:8 traffrctafic.fct ibidc m^/rc^idc oclccfata c6ftctiflc:Hbi cii
copcriirct populos rcgionis rudce r mbcrtcs/T rc^ biiana;2 oitim fcrc tgnarof
9c ritu bcftia;: potius qj boluj viuctcs/cii muUo labozc? cclcbzi iduftria cocmt illos tcrrao colcrc/7 cultis fcmina comittcrcrt colcctos tadcml frugc8/in
cibos fcu panem ocduccrc; •f^zcterca ct illos filucftres 7 vagos i vnum redi t^ttfranmi
gcrc 7 Datis Icgibu8:ctHiIi mozc riucrc. £t q6 Idgc fpcctabilius i femina cft^srpttarum
l^ittcras fdiomati coucnictcs caratcribus adinucnit/f viris ad ooctrina ip
fiu8 aptiozibus oiidit quo ozdinc iiigercnf Qucadco marabilia lUtctis vih(avn arbitrarctur facilc/ipfam c cclo lapfa^.ft ppca oiuinos cidc bonozcffta
tucriit.Sed a moztu3/Ct Ofabolo (ttadctc i tataj vcncrationc cuafit:rt no fo
lum apud €Qfptioe fingults annis facra illi iftitucrcnf/fed ct apud romanofatc^ alia8 mtidcs tcpla pgr adia illi coftrucrcnf. T^uius autc pclarc mulicris
apis rcc rirfuit q ca cadcm ffidc multis annis impauit.Sunt tii qui oicat
buic yfidi Tbcglonii qucdam fuiffc rirum:T cr ca £papbii5 fiifcepifTc.g €gyptif 9 poftca rcgnauit.oc bac qdcm mnlicrc vctcrcs poctc multa fmrcrc figmc
ta quc sid biftoriam non pcrtincnt
Dc Ccrcrc frugum oca capitulum.riii/.
£rc8 magna Siculo^ rc
gina Ccli regis filia bifdcm
I
tpibu8 qbu8 7 pdicta yUs/
apud Sicul08 magno (uit
i pzctio.Quc pmo cii ficmio Siculo^
rcgi piugio copuUta fuiffcftato ibidc
igcnio raluit:vt cii agro» cultura «"cogitaffet.pmaapudcos Boues oo^
muit/T iugo aflucfecit 7 aratro afc|uc
romcrc admuctis qbu8 terras pfcin^
dcrct'fulci8 femina pzimii tradcre cc^
pit.Quc cii i ampUfTimam fegctcm cic
crcuifrcntcamfpiciscrucrclapidibuf
tcrrcrcpancm coficcrcn incibum ocd«ccrc(bominc8 gladibus 7 pomi8 filuc
ftnbus ofTuct08)cdocuit.Ob quodi mcritum/cii cfTct moztalis femina/cam fru
gum ocam Biccuii arbitrati fiit.7 oiuinis bonozibus ipfam cttulcrccacp Saturni T£rbclC8 crcdidcrc riliam:*buic tatum rnicam ct Jouc ftliam pfcrpt^
nam fuiflc oicuntquam cidcm Ozcw8 COcloflbzum rcr furtim rapuit.Quani
cum oiu qucf»uifTet.poctc yctcrc8 multas conliccrc fabulas. 4[ Sltcra Cercs
apjjd €leufim Stticc rcgionis Ciuitatcm ctiam ftiit ciufdcm meriti pcnes (u^
08 clara'cui '^riptbolomum obfcqwiofqm fuillc traduntOHam xctuit^s ip/
c iii
33ouum tomaiidorumpiia imitn):
araup«mainuentnjc
paniscdfiai
dipminnc
Ccuo tUtrafuit
B€ €ritbrcs
/ifeos fcmi
narum amafonumm UlUe fuis
fa ftolida/T oeiratc ? bonozibus cquc cttulit fttb rno tatum nomincan^baru?ingmia crtuUrc.t?*irum itaq^ mulic;: ingcnium magno cquidC5 pzcconio oi^gnum ctiftimo.q? vagos filucftrcfqj t idoctos bominc&c ncmozibns ad rr^bC8 traftulcrint/7 poUitico modo cos nmrc oocucrit .Quod fcrino modo vi
uctcs/^d mclioic viucdimodn cdocucrint.Quod coipoja lucidioza vcgctio^raq? mcmb:a'cp alimctis bumano vfui ?fozmio:a pzdlitcrint.Quod ozbe ar-bo:ibu6 rcp2ibufq3 incopofitu i icultu i manmam puicbritudine ad vtilita
te publicam vcrtcrint.Quod ocfidcs aios ^d quadaj cotcmplatione ctcitattc
rint.Quodvircsbominii fractas TOcfidcsicrrufticitatcquadain vrbenuctcrcititttrarcrint €% qbus ampliatc coditcqi fut vrbcs innumcrabilcstauctaquo(^ mt Jmperia' atq^ alia plurima bona p:oucnere/QuibH8 ccrtc bumanugenus pp tot tantacj? bcncfitia plurimum ocberc confitcoi.
ipoc COarpcfa amajonu pzima Tlcgma capi. r.
Srpefia i "Lapedo amaj 5onum inuicc 'Reginc fo^
]ro:e8 tpibus Jacob fucrc
iquegdcmobiUuftrc bcl"
lo:um glo:ia kk martis vocauerc fili
a8:Qua;2qm pegrina cft biftoziazillaj
paulo altius rcp*ctemu8:£ Scitbia igt
tur ca tcpcilm ^umtia vtiq? filueftri
7 fcrc citbcris iacccnebilli quc qdcmfub Srtbco ciimatc/7 fe vic^ in occca^
nu ^b €iifmo fmu oiftcndif filcfius 7
Scbolapicus qdam rcgii luuencs fa-
ctioc maio;2 fitoi^ pulfi^cJi ptc popfo?
lucta Tbermadonte Capadorie fiumc ocucncrc.nbiqjcfriis capis cccupatif
raptu riucrc;7 icolas latrociniis ifcftarc ccpcriit.a gbus tractu tpis p ifidi"
38 fcrc 0C8 rrucidati fiit boics.Quod cfi cgrc fcrrerenf vidmtc c6iugc8/7 i ar
do:e vindicte ocucnincntfcruidccu pauci8 q fupfucrat viri8/iarma ^rupcrc:
€t p:imo mcptu facto,boflc8 a fui8 fubmoucre finibusrjnde vltro circiiftati^
bu8 itulci e beUii.Dcmii arbitratcs icruitutc potiu8$ coiugiiitfi ertcri8 ad-'
berret boibu&r fcminas fo!a8 pofle fufficere bcliis 7 armi8/ne mitioics vidc^
renf babuiHc ocos^ceteris ;c qbus viro8 a ccdc fmitimo;: fo:tuna fcruafTet^coi
cofilio irructe8 i fuo6'oc8 inrcrcmcrc.^ndc i boJlcs furorc couerfo quafi riro
ruj nece8 ulturc/illos adco cdtriucreft abci8 pace ipctraret.Gua fuccptaad
fucceffione cofequenda/vicifim ftnirimi8 adbcrcbat 1 cii pccpiffcnt.cucftigio
reuertcbanf ifedcs fua8.Tandcm qui nafcebanf mare8 occidcbanf itmyfc^
minas aiit rcfer«ab3t/7ad militiam cu oiligcitia inflrucbanrCt 0U5 adb«ctcnelle foret'mamiIIa8 oertcras iQnc aut alio mcdicameto cis auffcrcbattne c^d^
tAtis ercratiu fagitadi ipfa ipediret maniUa.Smiftra aut linquebaf itacta/vt
er illa nurrimeta po::igcrct nafcitur!8.£r quo Sma^onii vccabulii fo:titc fut
(ib*B*^ c^ fine^? ma^onii mama^qfi fiii mama:1Hec eif i aledi8 femiferat ca
Be CDarfcpia
XFO XVIIII^-
cura qite nfis IBa colo calarifue aU|Tcp mulicribus acrciti|8 abicctinrcnario
nibii9:Oircur(7iombii8:Ooni3ti6ibu8 cqno^^labozibus armo;: afTiduis fa^mtioibus:? buiufmocJi cccrciti/s^maturiozcs pucUas ourabat: inaptitudmcm7 ririli robur quibusartibus no folu €yrio8 tcnucriit capos a Ms olim maioubus occup:itos:qn ymo €uropc igcti partc bcllo? iure qfitarplurimu afie:
occupauerc fozmidabilefcij oibus oeuenererSane ne viribus oeefTetregimen'*
att alias (KJarpcfiam 7 lapodone bas poft cefos virosrfibi iflituereKeginasfub qua? aufpitr|f:fuu plurimii autcre^mpiuj^l^e quide cii militari oifcipUna ifignes vtiq-, cHcnt partitis itra fe ^uinri|8(rt puta)cu vna t rcgni tutelamfubfiftcret:rcliqua:parte copias fumptaJad (libiticdcs fmitimce ca? impioricedebat.€t fic viciWm marimis partis pzedis^aurcriitaliquadiu rcpublicajfua.ac;: cu lampedo ad rltimfl i bcftcs outrifTet erercitutreperino barbaroacirca adtacctifl icurfu:C0arpefi3 nimiu fm fidcs aligbus filiabus relictisrcujparto copia? ccfa cft.quid autc oe lapcdone cius foroze factfl fucritrnullibi uwenie. T^as tn Hcginas logc ari tpa iaccb fuifte mulri afte«erant:vt 7 nos infecfldo cbronicojum noftrorum lib;o comemozauimus.
De fpermeftra optima tyticd regis noi capitulum.)c^T^ezmeftra oanaf argiuo
rfl rcgis filia r lyncci rcgif
coiunc tpibus CDorfi p:o
pbete:7 genere t oignitate
ac pietate clara plurimfl fuit: IRas vt
in tertio cbronicozum noftromj libzo
fcripftmus : oanaus r egiftus fuere
fratres ; bellique ^iifd ftlii ifpcctabi^
les quidem:T imperio piebeminentcs
Ouo;: pzolis no fuit equa fo:tun3:cfto
numcrus equus quia oanao quinqua
ginta filie fuere:7 6gifto totidc fili mafcuU:Sane cfl oanaus babuiffet oza--
culo:^' manuncpotis occidcnduQ effet.ou trcmozc bacobzem plurimfl ange
retur^cuius cc tata ftliarum multitudme fufpcctas ocbcrct babere manus c6
tigit:rt ftlic ipftus oes iflgcrcnt coiugio cfl ftUis €gifti:oefponfarif<^ filiabus
nepotibus fuis/filijs videlicet £gifti:£fl facru; nuptialepararef oanausfiliaf
fuas omnes fflmoperepzemonuit rt fi falute fua vellet/rna quec^ xi^ fufl no^
cte pzima.ofl fomno graui illigatfl cognofceret:gIadio pimcret.quod omnesgladi/s clam cubicutts fuis illatis^marcetes crapula 3uucncs:iuftu patcrno i
tcrfecere:Sed fola fpcrmcftra abftinuit: appofuerat qppe iam antmfl fua
in fponfu5:eueftigio:rt vidcrat illfl oiligere cepit.€t ob id puells? moze:ei c6
pa(Ta:fua cfl ingeti laude a funefta ccdc abftinuit.^uuenic^ fugam fuafit. jp
qua moztem euafit.Hc^ cfl ceterismanetob fcel^ patratfl crudelis pf applaufiflctrfola rpermeftra obiurgata:» carcere claufa pium aliquadiu ficuit opus^cif poft^ crudeUs 7 truculetus fener:qnquagita annis regna^et oei iufio
c iiii
Bc ypcrmcftra €t owna
l&iana fuit
Vtarfi picfidi
U3i.pn3reila
iuditiomanus lyncci ncpotis euaderc no potuit/gn ille fuus nocuus fanguiecfFundcrcf que multo ncpoiii fangumc rcdimcrc potuinet.Gui tadem rcgnopulfus 7 fugatus traffrctauit i grctiam;? argiuo? rcgnii tgcnio ? viribus lyncci occupata fuiuCmi l code p oanao patruo regnauit:mcmozq3 ipfujs truculetic illu gladio nccauit.€ductaq3 c cmcre fpmcftra/cac^ mulicbzi alias mclion bonozc fibi piugio iiicta/regni pticipc cffccit,€MC no folii rcgina cfifulfit.
fcd Junonis iirasm faccrdos cffccta/cadozc ouplici fplcdozis^oznata ccparuit.€t cwm fozozcs i turpe aburtcnt ifamilapfa cb comedabilc pieratcy nomcfuum/omni laudc oignum ad nos vfcp oimifit infignc gt oanaus qui pluri
mo ncpotum fanguinc/fuos iam trcmulos annosampUarc nifus ftjcraffc ro^
buftau fplcdida ncpotii acic nudauit/7 pcrbcmni fc comacwlauit infamia
CE)c oiana quc ? luna capitulum.xiu
Jana que^lunaappoUi''«nis oclpbici fozoz:7 ^ouis
fccudictlatbonafiUa tciii
pozibus cgfptiace fcrmtu
tis.boc cft anno ari cbrifti ofii noftri
aduetiim/nonagcfimo fcpto poft miUe
fimii quigercriinii.apud oclpbos vir-
ginitate pcrperua ifignis plurimu5 (a
it.&t Ucct Ciccro oc natura ocozii ora
nas muUas fdiOc oicat bac tame picci
puam 7 nominatiffimam fuiflc fcribit
€m oia occoza attribiitur.€o cj' ob vir
ginitatis amozcm/fpzcto bominum c6
foztio fUuas pctijcrir/T vcnationibus plurimum operam oedcrit.Guare eamcnm Srcu t pbaretra vctcrcs ocpfnccre.atq? ncmozu^ 7 motium cam oitcre
OCa.Holuercq^ ipfam curru xti a ccruis albis tracto.fit ppca virgincs pluric
cadcm fimili modo fcqucbatur: 'Bndc 1 1Bimpba» cofoztio 7 cbfcqo vfam
fuiffc oiccriit. Holucriit pzcterca ipfam via? pzcfidium fbze/7 xn^ cu5 Imi^
muUis voc3ucrcnoibus.3pfanamq?fuitfemina:quemoze fctimonialiii no^
ftri fecuU/libidinis pzuritii oino ^fc abdicauit:€t :dco ftulta gctrtiu^ cpfnio
ca Iwna ODcit.cocj^ lunc plancte coucnire perpulcbrc xif^ fii^Oue fuo f^rigo
re cocmi^ifccti^Q vcnercas rcfrcnare babct 7 ncmoza motcfq? nocte/fuo luftra"
rc lumincci ad lunam fipcct^mtmo^ fi ipfa luna crfef:T?cc Ozionc IRcptuni
filium cam riciare volentem occidit.kt idcirco cidcm boftic facre ci bumanacarnefiebant 1?abwitcnimapud€pbefumtemplum admirandum magnafrcquetia 7 reUgione frcqwctatHm-*bcc qnccp a parturicnbus plurimwm iuo
cabatur/eoc|3 pziinum vt nata fuit parturicti matri/appclUncm fratrcm fnwcbftetricis officium cccrcuifle fcruius fcribat.
©c IfJiobe iUwftri Tbcbanozwm 'Regina capitwlwm.icii/.
FO XXIBc IBiobc
Jobcs iUuftris fcmina ^atali friQio^ rcgis fiUti 7 ani
pbionif tbcbanoT^ clarifli
jni rcgis comnr tcmpo^ib*^
Otbomcl bcbzco;: Judicis-t antc Do^
mini nollri icfa cbrifti adnctiim/anno
Dccimo nono fupza milcfimu5 qitadrl
getcfimum.intcrcgrcgias fm tcmpo>
ris fcminas notiflima c«afit. *bcc pc-^
lopis rcgis fo:oi fuit. Quc tam ^onis
pjolc (^ quia prccipna valcrct faciidia
/cum cffct fcciidiflima muUcr/fcptcj nro fuo pcpcrit fiUos 7 totidcm fiUas.
Qiiodqdcmmunns/cnmfipictipzofmircocbuifTct.fupcrbicti ccitium fuit:
IBam tam fplcdoic cofpicuc pzoUscp maio;: fuo? fulgozc clata/Ctiam i numinibus obloqui aufa c.£rat cquidc iuflii COatbonis tbfrcfic vatis filic/foliciti
oicrii vna tbcbani cura facru5 latbonc matris SppolUnis r Ofanc vctcri fup-'
ftitionc vcncradis TRuminibus/cum quafi agitata furiis circiifcpta natozum
mct€t rcgifs ifigita notisrfbiofiUuit imcdiii niobcs clamas/? oices.^quc nsj
cflct tbcbano^z ocmetia«Xatbonc facra oifponcrc/7 cwbcram fcmina ouos ta
tum cc adultcrio cnicam fiUos/fibi cov rcgincrcgc tbatalo natc'? quc quatu^
ozdccim cts videtibus iUiscc coiugc pcpcriffc gnatosfibiqj ta^ Oigniozi cc-^ ^^^ ^.,.
rimonias iUas ocbcri:T adcm paruc tcmpozis fpacio/factum cWn ca tidc-' funt fuper
tccius nati omncs pulcbra iuuctutc f^ozetcs infra bicuc fpatiumlctaU pcftc WcmwMab^jmcretur.€t :ampbion/q? ct patrc quatuoidccim fiUo;: rcpctc ozbus fa^
ctus c(Tct:7 ooloic impcUetc/manu piopiia gladio fc fc traffcdcrcf. €rtfl:ima
ribus tbcbanis bcc ira fupcrii rlcifcetiu nummis uuria cotigiflcJlRiobcs aiit
rot funcribus fupcrftcs/Vidua mcftaqj.i tam gradcm atc^ obflinata^ tacitur
nitatC5 ocucnit.vr pocius imobUc facum vidcrctq^ fcmina^ Guam oB caufa
a poctis poftca fictii cflr/cam apud ff pilii/Vbi fcpulti fucratfiUf/i lapidcas (ta
tuamfuiflccoucrfam|r0urumquippccft'acraldcodiofum fupcrbos bo^
mincs no folii toUcrarc/fcd cti^^ afpiccrC/muUcrcs vcro fafttdiofum 7 quafi i"<"*
poztabUc.cii iUos fcruetis animi atq^ clarirt plurimu natura ptullcrit. "bas
rcro mitis tgcnif 7 rcmiflc virtutis/lautitijs pociis^ j[mpcrii8 aptas ^du-'
rit.Qua obzc mirabilc minus/fiiclatas oci pcUuioz fit ira 7 Juditiu fccuumf
quotiefcas fuc ocbiUtatis cotingat ecccdcrctcrminos.rr Ifcipics bcclBiobcs
fcciffoztunc oclufa faUatia/? ignararqm amplc pzoUs paretcm fozc/uo rirtutc
parietistfcd nature opus cffc&ms igif illirrmo ocbitii craroco cc ccccfTis
egiflc gras (^ fibi oiuinos qualcfciiq? qucfiflc bonoics'tan<^ fui fuifTct opis/
ra n«mcrofa5 pzolc atcp cofpicum pcpcrifTcQuc oii fupcrbc pocius$ pru-^
detcr opcrata cft/cgit.vt ifoztuniii viua ficrct 7 poft multa tcmpoia/fuii nomcpoftcritati ficrct Cjcofum:
t[Bc Sragne ingcniofa muUere capitulum*riii|*
Oe SfJ^nca €t Delboza
TLamfttupji
muin inucti
tumrbetjo pnnwmucntnjc
Miitcpiias
fiabticatot
^abin cana
tieojfinsta
potcntiama
gtia
1<.agiiC8 ijffarbica kmimcuitifia fdonioii colopbo
:iiipk'bcil4na;jrict02i8 ft
li3/tpib«8 pciictc ^liobia^
no ntfiiis iTieritis clarininia fmuCmufiter cctcra Imificia fuiij fuifre iifctttm
plurimitradiit.^fajTicppjima rbc^
ria ctcogita{(c:kd que^aut aucupato^
ria/feu pifcatoiia fucrintlcertiieft. £tcii eius filius noie clcfter fufos lamfi^
rioapros rcperifret^arbitranf quidambac tefture artis pzicipatit fuo tpe tc^
nuiffe/tan^ certa bac gradis mgenif
vr oigitis fiUfq^ 't fpatula-.? alijs tali eccrcitio oppoztunis id egiffcqd picto:
pegiffet piniculo 106 cquidc i rnuUcre fpernedit erercitiit^Sane/Oum no foiii
fpbeisciue babitasrtectrina babeb.^t/fcd vbicp fama fecelebzejaudiret/adeo
clata €(t/Vt aufa fit aduerfus O0itKrvia>quc i paUadcm/buius artisinuetricc^
certam inire:^ cii fe fupari equo aio ferre no poHct/acccpto laqueo/vita finiuit
£]cquo/locu8 fmgcdi/poetis oat^^c.lBa cii noieeccrcitiocp Sranea vermifcii
aragne pucnuitr-z filo pcdeat/vt ipfa laqueo pepcdit/aragnem oeo? mifcrati
one-i 2ranea vermem puerfam t^ixcxc-i afltdua cura pftino vacare feruitio;
2Uf vero oicerritrc}? eflo laqueum iduerit montura no tamc mouuam:adiU'fo:io iterucnicnte fcruo:um:fcd artificio poftto/Dolo:e vacaffe:^
C^ Dt1bo:a p:opbe8 beb:ea capitulum.EV.
€ibo:a ppbcte8 fcmla^na
rioe bcbic^ ct tribu fiffra-
^m cuiufda viri tribuffue
noie lapidotb vico: /ppfiq^
3frael iuder-z p:iccp8/annom aducn
tii oiii nf i icfu rpi/vigefimO/fup:a mil
lefimiiT: trccctefimiifufccptoppfi fui
p:icipatu/tm fctimonia bellifcj^ valuit
vt multi8 pptt fui3mpiii bono^ib^^am
pliauerit ipmo^ populii fm a finitimif
cananeis vari/s ac plurimis vecationi
bu8 opp:efru5 ingeti *tute Ubcraue-'
riratc^ eii i Ubcrtate pmacima p vigi-'
ti ano8 vedicaucrit.lBa aiotb beb:eo:;: iudicc optio plae viro vita fncto ,a\^
ppfe ifrael ab iftitu^ i pcep^ oniplurimii 6flurif?et/7 Spidif vitulii/atcpaiia
q^ctiii po:tcta ado:3(Tet oiuina njiferico:dia i benignitail ifenftfTime olfcdit.
Quo» quide igratitudie on8 pmota83iUo8 ifectado)i manus iabi cwmcoTfregis afifligcdos tradidit.q i aferotb€imm regnabat.Qui bebat armato».
cccmiUa eqtu.t.milia/7 £uruii tria milia pofridebat.3n ipa fua miUtia ^yfix
ra tuic erat.apud regem bono:e p:imu8.Qiii venice ad ifraeUtafvebcmcrer p
FO XXII
De Ccrcrc
iXK^mnis alfIwt ira vt tributa cis unponcrct Qui oum cruddcm in modumoppzimcrcnturugnofcenres bas cabmitatcs fibi p:o lcgum ptcmptu cucniflc'
banc pzopbetirtaj Dclbcwm rcgaucrunt/rt oeum pzo eis ocpzccarctur .qua^
rcnu8 miraicozdiam babcrct cozum? nc ocfpiccrct cos a cbanancis oppicf"
fos.Cluc populi fui pictate permota/Oommum ocuj patrii fuoium ozatioihuf
7 obfccrationibus ccozare no odlitit.Cuius ozationibus iclinatus ons/cozu;
faluti annuit:? Cofdli Baracb oc tribu ncptalim ouccclcgit viru^» vtiqi robu
flitTimii/Quc cu ad k cuocafTct/madauitn cccrcitii.ic.miliu pugnato;: tribu
bU8 neptalim 7 jabulon fibi oelcgcret/7 ad boftcs ^ccdcrct i trcpidusqm vi
ctoziarcpouarct.CumqjBaracbnofatisfibi cofides oirifTct/no k cccrcituj
foic ouctu?'nifi T. illa quocp vna pccdcrct 3lla rt crat fcmia iuicti 7 ctcclfi ai;
m atia fidc pmumra/irara omrtTu qdc m^icri oignirarc qua ccdie oc^^ribi co
tuhr.cgo no rcfurabo'£r cogrcgatcs pdicti cccrdrus numc;z'caflramerari fiit
apud mote tbaboi Quibus Sffara crcrcitus ouc obuia renir.7 no pcul abci8 caftra fmcir:flr oclboia cu5 Baracb fidc p macima pmunitacotra cos vi
rilitcr i certamc acccfrit.Cogrcffucp facto/rnincrfu^ '^numco^ cmcitii fufu5:
ad itcrnicionc vfq3 fugauit Sffara i^o ecilics oc curru cii vidcrct fuga eccrci
tu8 fui.7 ipfc fugics rcnir ad quada mulierfccnidcla;: noie ialis.qua rcga^
tc vt cclarer:eii fufcepir.? pcrcti ocdit lacris poriiJfrar cni farigarus-t cii ni^
miii bibifTcr^ftarij i grauilTimii fomnii c pucrfusJjUa rcro illico oozmieti fcr
reii clauii p timpus imifit:^ cii malcoipcuffu3:ad terra vfc(^ ocpofuit:^ boib'
oclboic poit paululii vcnicntibus cum oflendir rcrra ocfofii-*bacq5 vicroiia
oclboia clara cr cccrcirii fup affur moucs:^ obuia rcnicrc ircrcmit ^abi:^ ca
dctc Kcge Ciuitare ccpir:7 ad fundameta v(q? vniucrfaj cucnit.^Bc fic trium
pbu8 pmacimus bcbicis p femina acccflit:3pfa mtc nc ttn bonii victoiie fibi
fed oco oipotcti afcribcrcf:p raj fplcdida victoiiarcii cfTet et mulier crwiitii
funa fup boc bfmnii ofio oecarauit fuauiffimii.vc babctur Ubioludicii capi
tulo quinto-Baracb autc poft bcc pimccps fuit pcr.cl.anno8 bcbicozum*
©c £rfrbrca Sfbila rna cc occcm capirulum.icv/*
l^itbrea fcu €frpbUla SfbiUa:cc occcm SybiUis (e
ciidaircmpoiibus picdicre
oclboie 3udtci8: plurimu5
apud ^ritbream 3nfula ifignis t bO'^
noiaia fuir:*bcc qppe cii eet fcmia ad
modiitimoiara-rqjcpoiuina? magnc
oeuotiois ac manmi igcnii macic Ulu
ftrar3:necn6 1 magni meriti apud oeii
oipotcte mcruit omio miicrc tata cla-
ritate furura 6fcribc:rt euagcliii pori^
quavariciniiioiccres.lBaoecbrifti i
carnati6c:pafTioucq3:acrcfurrectionc:
ncc no 1 6 bta *gie C»aria;atq3 6 ^udeo? rcgno pluria apptinimcpdijcit: Bc
©c 0:)cdc3
tndc pcrcucianribus grccis oc ccpcditionc 'JUUtm^i clarimtc rtios laboica r
3ilionis cccidiu^ pulcbro ocfcripfit carmiiic/rt iiil poft fartum/^ mt clari>
U3 nofccrcfur: 2lU|fc|5 carmmibus v^arios caftis 3nipcri| T^omani complcca
fuit.atq? alu futura pzopc innumcrabilia arcbana oiuinc mcntiata apcrtc co^
^}^icwn cam biftoziam oictafrt/no vcturos actus oiccrcs. Quibus inmti&*i
oilccriffimam oco fuiOc arbirradum cftrt pzccctcris gcntilium fcminis vcnc^
radamrflozuit quocp pcrpctua mQmtmiq^ pjofcctocrcdedum oino e. £u3no i cotagiofo pcctozc fata futurozum lu]c/nuUatcnufocflunflc potuifict.Qui
bu8 ii\ uflrata virtutibustandcm bcato iim quicuit*
COc COcdca £oIcozum Kcgina capitrrii.
W€dcc coicoium rcgmc/quc
fuit tcmpozibus pzcdtctc
SfbiUcviramiio intcr cla
Iras muUcrcs vticp computadam^zo caurcla tamcn muUarummuUcruniiquc ncfciunt fuos a noait
afpcctib^ cobibcrc/oculos putaui fcri^
bcndam.Quia cccozum impudcnria'
fcpc plurima pzoucniut.mala.vt c,c oo
cvkmmto buius pcrpulcbrccUccrc pof
fumus: ^uit itacp bcc OPcdca fcuifli
mum rctcris pcrfidic oocumcntu. 1?a
buit cnim Ocram clrsrinimum colco-
rum rcgcm parrcm/0?Jtrcm rcro pcrfam ipfuis rcgfs coniugciTtifuit fozmO'
{:i htiQ/kd malefica in oi gcncrc malcfttii €Lm a quociiq? magiftro inftructa
fucrifita plcnc cuafit crudita.v^t ncmo mcliustadcocni bcrbarii vircs fami^
liarcs babuit carumq^ rirtutcs plcncnouit.^r catatis gbufdam carmimbus/
turbarc cclii/v^etos cy antris ciccrctepcftatcs moucftflumta fiftcrc/vcncna oia
pficcrcp Ubito poOct.atcp cUaboratos igncs ad qjiciiq? xccdivi pponcre'7 oia
buiufmodi fcirct.lBcc iUi q? logc paus ab artibus fuit oiffonus aius.na ocffi
fafonfe vix«^^^t^^ws cis fcrro xti arbitrabaf lcuiflimii. T?ec 3afone tbcfalfj/co fcculo ccn^
tue atq? pjc fpicuii ^utc vmcnc a fbcUa parruo/fue pbitati ifidiatrfub ptcctu gfiofifl^ime
ccpcditiois miflu5 i colcos/ad aurcii furripicdii rcUus/ciufde capta pzcftan^
ria/oUccit ardctcrtcigitqj aci cius pzomcrcndam gratiam vt ozta intcr incolas
fcditicnc/patri fufcitarctur bcUun::? confcqucdi voium 3afoni fpatiiim pzc^
ftarctur.dui8 boc fcnfatus bomo ctia arbitrarcf:q? ct vno oculo;: mtuitu cpuletifllmi rcgis cctcrminiu fcqucrcff £o igif patrato fcelcrc/c^ oilecti iuucnis
mcruiffct amplccus/cii eode kcu patriam fubftatiamq? oem trabcns/clam fu
ga arripuit:lRcc tam gr^di facinozc conreta/in peius truccm animii conucrtit
Srbitrata quidc Octbaj fccuturfi pzofugos/ad eij fiftcndiil tbcmitania pbafidis infulaper qua fccuturo trafitus futurus craffgfalcum puc:;: ffcm ^m^quem in boc fuge comire kcu traccrat obtriicari/'? cius nicmbza pafllnvpcr ar
ua oifpergi iufllt/yt oum fparfa mifcrabilis coUigcret gcnitoz/TCis lacbrfm^f
(iim
5«uquumulie^is facinuf
FODe Ozitbia
XXIII
tumulu oaret* t fugictibmtct fugc fpatium coniodarer.lflcc eni fcfcUit cppi
niorSic cmm factu cft.Tadc^ cu,pofi: crrozes plurimcs i Tbcfrilia cii Jafo
nc oeueniffet fuo: Cfona^cp foces-ta ec rcdditu natiq? parta victoiia p:cdaq3
7iUuftricdiu0io tata repleflct letitia.Tt rcuocatus ifloiidamndcrcf ctmmJafoni paratura rcgnum'arte fua ^ijaniaj itcr natas 7 pcliam feuit eafcp i pa^
trem mifere armauit.tcterum labetibus annis-.crofa 3afoni facta:^ ab cadc^
loco etu8 crcufa filia €rc6ti8 co:mtiozu5 rcgis afliimpta-^mpatics fremcfq^:
c6 mulfa i 'J^fonc^ cccogita<Tct:co pzozupir-vt igcnio fuo crcufa? crcotifq; re^
giam omnem abJTumcrct i$nc rolatili.€t fpcctatc iafcnc^quoe ec eo fufccpc-
rat fUios trucidarct t i atbcnas auffugerct.Bbi cgco nnpta rcgicum 0?cdii
9 fe ocnominatum fufcepiflet fiUii et co:t fruflra tbefcii redeuntem rencno tc
taflet ccciderertcrtio fugam arripuit.?: cuj ^afonis i gratiam redinet:rna cu^
co:omni tbcfaUa ab Egilaeo peUe fUio pulfi repatricutit 1 £oIco8. Scncmqueatq; ctule patrcm rcgno rcftituit. Guid tadc cgcrinqucue fub colojfcu mojtis gencre oiem clauferit:no inucnitur. I^uius igitur CDedce peflimc mislie"
ris gefla volui fub compcdio iflicapponcrc-Ht reUque muUeree z^ifcat fncscobibef acri fub frci;o nc lafciuiat oculos-Quia fi cos clauUflet bec triftis 0?cdea*«z no in iafonem impudentcr erecifler . Diutius patris potctia f\ctiffct fi
miUrer 7 vit:^ fratris^ac fu«m virginitatis oecus perfeueraflct infract»y. Gtueomnia ipfozumimpudetia Umul pericre:
De Outbia ama^onum f^cgina capitulum.jcni).
l^ftbiaOarpcfiercgle fu
it filia:7 ipfa p:edicia» tri>
um fcmina? tempeftatib^
natri i an^a^cnum rcgno
fdiciter fuccciTu.CDiiUer f.iiicitcr cctc
ra nrginit.nc pcrpetua iftgnis ac plu^
rimum comcdanda.Que tatum beUif
i^alttit.vtregniiauitiimagnopcre au^
xcrivt adeo miUtaris oifciplie fue lau
descctuUt.rt arbitraretur €uriftcu8
COicenarum rec ourum pofTe bcUotCi'
Baltbeum obrmeri £c ob id aiiit oebi
tozi bercuU:tan^ macimum miuctum
vt iUud offcret cidem:€umia quippe muUeri glozia cfl fibi ad fpkndidatn'. ac
mo;2gria5 7 ?^tutc:obiectii bcrculc ciicta fupantc:Qui cu » crpcduice itraflct
7 nouc logis nmb'^ ama^onii occupaflct Ut'' abfccte Ozftbia irijinulruafcfa
ma^onas ob paucitatc 7 icuria oc fc facile victo:ia p:cbucre:capreq; imndi-^
pa 7 fpoUta fb:orc8*'antiopc oato rcginc baltbco monalipc refi:i:uta cfl vcu
ca afportafTe fpolitc tbefeu ctpcditiois fotm oiftbia audiflct i ^xcia octrr.co
uocatis auctUisbeUii mouere aufa c:Scd obdifienfionc:ab aucili/s ocrclicta
ab atbeniefibus fupata i regnii redi|r-nec qd vlterius egerit mucnitur:
Ge Srgia greca muUere capitulum.cviuf
.
Oe Srgia
pulcbrfi co
iugu amozii
eicemplum
1>.gi^ mitlicr grcca faivr ct
Srgiuo^ rcgibus ftirpc .p•
genira/adirafli rcgis ftha.
(^ibits abimclecb bzbicoiz
2ndici8'cd cct niipta ^olimco 'Zbcbii
ru regi eculi'ppulcbru atcp itcgcrinjuj
coiugalis amozis pbemue eccplu mi^uerfifreligd.bec itaqj^ cix viro cculi tbe
fandrii pepiflct fdiiiraducrtes maritU5
ob moidicibus fratris fui frmdib'^ :cu
ris 3gitari'fiJcta ancietatii pticeps' ada
raftii pfem ia fen^/no folii ecoiauit U^cbrpmis pcibufcp /vc^ et armauit in
€tioclc pter pactionu lcges/cu ffe tbebanu regnu5 occupate:€t ne fatsk refpo
fum DCtrimctU5 fufciperct/€uridici ampbozai ratis/coniugi pter na^ fcmmciliberalis effecta/j^tiofu5 illud matronis ifaftu5 vltroptulit.fii: quo iatitas patefactus Sjnpbozsus i tbebas ifum effc.fed ifelici foztuna.lRI pter multa cer
tominu flragc/cetcris iterfcctis oucibustt adrcifto aucilijs nudato atc^ (cmi
fug^tO/ch iter cctera fozdidi vulgi ccfiq? cadaucra/^^ollinicis fui O^arui cor^
pus ifcpultu iacereanna vxoi audiOet.Cofcftim rc^o oeco:e abiccio.? tbal^i
nu molitic/ac J5bilitate feminef fec^ fcpofita/paucis 'pitm/Qcccffit icaflra-.IRec
ea tcrrere potueriit ifidiatiu itincrmo ipij bolcfno ferc/noaues cccifoc botuj
fcquetcs cozpanec q«5 terribiU^ c Creotis rcgis edictii:quo cauebsf pena c?.pi
tali:ne qfq5/vllu occifo? fepeUir pfumcrct cozp^rQui ardct i ebzioq; aio'noctc
media ccrtaminis capu Itras/ccfo:;^ atq? fctcti odoze rcdcletia cozpa nisc boc^
niic ill6 5i!o!ueret rt pue facis aucilic/oza tsibetia oilcctifrmn viri agnofcerei:
IBec aii oeftifitqj q6 qieret iuciret.Onimiii femefa ia facics armoc rubigle t% fqloSoppkta puluereo i marcido ia cruoze refpfa nulli la certe ccq,nofccd^
flmatifTmie oiuQi cccultari no pot«it.1Rec ifecti vultus fozdcs potucriit amowere vrozis ofculano vocc&no lacbrfmas no igcns rcgis pzcceptum: IRamcii fepe vitale p ozis ofcula ccQfini-tlauiflct fetidos artus? fepe cii vocib^ i fu
os amplec^ reuocanet moztuii'fIami8 la flagratib^ne gd pii ofTitij pterminu
relinqret/eu ignib^ trqdidit pburcdii^pfumptiiqj ipamct vrna 'pdiditAWcc obamoze fni viri erpauit feueri regis gladiii aut catbenas fnbirc^^\cmrc)^fc
pe plurime mHlieres viro:p cgritudines/carccrcs/pauptate/T multa alia ifoztii
matfi fpe mitiozis foztune ftatctQd ctfi videaf laudabilc ertrcmii tn oilectoif
inditiu5 oici no pot^lXt argiue obfeqa pifentifTima oici potucre:1:)ec gppe 'u
trepida bofliles petijt agro8'Oii flcre i patria pofTct:fetidiic6tractauit cozpuf
q^ junrifTe poterat alijsfeminisTegiii et impedit bonoze:oii cla infcdiflc quaMtm tcpozis/ifpecta fatis erat.HIuIatus emifit femineos-^vbi poterat ptranfi
re tacita.lBcc quid fperara babcbat ec ocifo marito^cii gd timeret adeflet abbofte/Sic verus ^n^ovfic fidcs ir\tCQr^'fic coniugi/ fanctitas't illibata cafti-'
tas fmfiffc potuere. Quo meritolaudanda/coIenda/7 fplendido eictollenda
pzeconio venit bec argia:
BcFO
O^antboneXXIIII
^Bc Oymtbonc Tyrchc fiiu apmUtnuxK*JHntbo "Zyrcficmmmi te
bano^z vatis filuirtpib^To
lc^iidicisbcbzeo^ 7 antc
jcpi oni nfi acJuetii.tri0cfi^
mo fcp£imo:fup:3 milcfimii 7 oucetefi
mii5 plurimis virtutibws ifignis 7cla
raplu rifnii fuitbec itaq-j fub magifte
rio t ooctria pzis ta pzopti atqj capa
cisfmtigenii.Tt prromantia feu ni-
gromatia vefliflimii joioallis regifmuet«5 adco cgregie oifceret vt tpe f«o
nemo meUus flamaru? mot^ calojcs;
7 murmura qb^ ncfcio quo oiabolico
opc^futuro» oiciit oemoftratioes iefleccgnofccret.*^:eterea fibzas pecudus7 alio:^ quoziicumq? pccudii ccta pfpicaci cognouit ituiturtrflritcp fepiflime(
vt creditii eft)fui8 artib^ fpiis imundos 7 ifcroi;! manes cocgitm vocc8-7 rc"
fpofa oare querctibus copuUt.Sane cii beUo cccididcnt argiui/reges g Tbcbas obffcderat/occupaflcntq? j(nipialc vrbe:bec nouii rege metucs i gffampecif.ibiqjclari appoUnis fanu poftea celeberrunii oiuinatioe iftituit/7 mopfu5 ichtii Diuinatoie pepit.15 ec quo c6cc)^it nefciaf . SUj tfi aliter fcntictes
oiciit ea poft tbebanii beUu.cii qbufda fuis copUcibus 01« crrafl'c:€t tade i
^taUa Dcuenifre.3biq3 cuida tfberino iucta cocepifle 7 pcperiffe fUiii quc €ytbeonii Diccre a gbufda et Bfanoze vocitatii.€t indc cu5 pk i cffalpina gal
Ua trafifl'e*-Hbi cii paUiftra loca Benacbo iacm cotermina c6pii]'ctM na imi
tiflima feu vt fuis i catatioibus wiarc Ubcrius poflet/feu rite refidnii kcuri'^
oucere i palude i fup eminete ags folcfedc pofuifle.ft oemii moitua ibidem
fepuUa fuifle.Circa cuius tumulu(aiunt)£ftbeonum cinit^tc baud grade fu
18 codidiire-^ ea Dc matris noic O^atuam appellafle. Guida tii aUtcr affir^
manrea ndciicct rfcpad moitem virginitatem iUibatam feruafle. 'Scd pcr fc
vrbem O^antuam condidiffe'7 er fuo nomine ipfam rocitafl*e.
i£Bc QOcdiif:i que gozgonis cognomcntum babuit.capi.ici:|.
.fidufafcmina/qgorgois cognoQi,mctii foztita fuit vfqj ad tpa to
le^udicisbebieo;:/ gfuit ancpt minfi aduetii/ano.f.gnto oecio fupza milefimii 7 cetefimii feUcifTia pueit: *f?ec
it:iqi^ pboici oitifi'uni fgis fiUa/7 pcete
ris qtuoz fojozib^fuis beres fuit tpe ci
pboic^ rec et pi bui' gozgois 6 quo i
^tio Ubzo cioiaiyi nfa;z meminim'' qtu
0: fiUas biiitecimic^ulcbritudmis^cu
rialc'V57 Stenionc/SfUanam ac CDedufam banc que it3 fimiUme Ubi c^
ratn vij vna dignofccretur ab aUcra.
a&antuc rr
btscondiHo
Bc CDfdurj
qitibus etia vnii fuit regiiu.vndefin^iitur fuiOc monoculc.i eiufdcj vulrus tpulcbritudinis cd oi pulcritudinc: 1?uiu8 igi( opuletiflimuj regnii i atbla"
tico mari emtitii in eo ceteris foio:ibu8 pjclata fuit:Que ta admirande fuit
pulcbritudmi8*-rt no folii ceteras fui tpis mulieres eiccederet:f3 quali quodajmirabile pzeter naturamqua plurimos ad fe videdam ptraberet boies.^^ze^
Bqriailmi lerea ea no nuUi agricolatiois fuilTe peritifTima afTerunt eamq^ inde gozgonifno e afpnata ^QfcctttH cognome. £uiu8 opcrc mira cii fagacitaterno folii patria8 feruduit
oiuitias^fed i in imenfuj aucit adeo:Vt qui ea noueriit:credideriit ipfam quof
cumq3 reges anteifTe tbefauris. £t fic ta pulcbritudine ecimia/^ etia opule
m % fagacitate l ampliflima fania apud multa8 nationes euafit. Ueru iter ali
08 celebzi rumo:e ad argiuos plata eft.Jnter quo8 pfett8 flozetiflimus scbiue iuuetutisaudito taliii relatu:mdeffderiii incidit.? videdi fpeciofiiTima fe
mina t occupadi tbefaurosr-z fic naui cokn^^{m pegafus equu8 erat l^i^nt)
X ocafum mirabiU celeritate oeubectu8 cH/lhio^ pzudetia vfu8 ? armi^/regi'-
na occupauit:? aurii:7 oia fua aufferestonudus optima pzedarad fuofciiqmdio remeauit: €.% bi8/locii fibi poetica adinuenit fictio:qua legimu8 OPedu^
fam gozgonc aflueta faccos facere quo8 infpiccrehciufcp cane8 i anigues ver
fo8:3r3 COineruewcj' teplii eiu8;iBeptuni cocubitu viciafret:pcperifletcp pe
gafum % pfeu3 equo ifidetem alato:eiu8 i regnii euolafle:? paUltei c^idiU^n
fupafle.H3ro oicii pbozcuj buiu8 O^edufe pfem 'Regc fuiffe Sardinie 7 coz
fice infula9.q cu3 Stblate rege nauaU p:eUo oecertaflet:victu8:7 in mari fub^
merfus CDarinus oeu8 greca loquacitate vocatU8 eft.Ouod virgiUus i quito
€ne:tetigit oicens^T^ritbonefcp cetbi.pbozcic^ eicercitus omnis.
C©e1i1icboftrata fonij Srcbadum regi8 fiUa capitulum.jcn/
3cboftrata cui poftea apudn!o8 carmetis nomcn fuir:
tpibus Jair bebzeo^ 3udi-
ci8:q fuit afi tpi ofii nri aduentii:anno ouodecimo:fup:a miUefi
mii oucctefimu5:apud 3t3lo8 niof va
ticinatriic clariflima effulfit.*bec qppe
foni| 2rcbadiiregi8fiUa:ndfolu3 re
gni fulgo:e tfignis fuit fed % Utterarii
greca? ooctiflima^adeo vcrfatiUs eci-'
miiq3 igenij fuit:vtad vaticiniu3 vfq3
flo:etiflime pucnerit.? vates notiflifna
vocarcf.Que cii querctibus*? a fe ipfa
no nii^ futura muUa carmine ecp:omeref:a latinis poflea carmeta efl nncn^
patadue euandrii arcbadii poflea regem genuit filiu3:quc fabule(feu q: elo^
qucs atq3 facundus kn q: aflutus bo fuerit)e]c O^ercurio fuiflc pceptii voliit
Oui vt gdam oicunttcii cafu cu3:g veru8 p! erat occidifl'et:e regno mito pul>'
fu8 fuadete ll^icboftrata matre:*? magna vaticinio ^mittete ii bap peteret qsbfideret fedes fcta pegrinaiiois focia:C6fcefi8 itaq^ nauib^ cu3 p:e populo:^:
Dc •^antbafilca
FO XXV
tittcraruj
latmaru pti
ma mueirijc
vcnto piofpcro/Ct pclopcnefo ad 'Cybcris boftia ocucnirtT no pzocnl ab co^
de locoyinatrc oucc i pallatino motciqac a pallatc ftlio noiauit)cu Uns 'pkdit
€t ibidc pallatcij oppidutn codidit;*^ozzo carmcta cfi idigenas sctcs copc"
riiTct fcrc filucftrcsr^fto lam oudii Satnrni mnncrc oidiciffcnt fcgctcs ktc-
rc/cofcp nuUo Uttcra^zrfuifcii modico 7 bocgrccomodicoaruictos.cifdc cuj
(ffct tgcni) vcrfatiUs 7 pzopc oiuini muUcr/nouos Utccra;: caractarcs adiuc^'
nit/cofc^ t caru coiuctioncs atq3 fonos cdocuit.Quc ab initio ktdccim fucrc.
Siluius ocindc gdam ludo? magiftcr.k.poflmodii (iip:idiccit.Q.Mt fupcr
uacua babcf.b.^^O/no cft Uttcrarfcd afpiratiois nota.^^.tpibus oiui pfis nfi
Suguflini pbibcf iuucta. Xunc quocp.y 7.3.a grccis latini mutnati fiit. atc^ ita bis fupzadictis caraatcribus vfq? i bodicrnii ocs vtimur.Cuius muUcris micinia 7 ingcniii admirati ocs latij rudc8:ipfam no fcmina fcd oca c ce
lo lapfam arbitrati fitt.Cluam obzcm cii viuetc oiuinis cckbzafTcnt bono:ib^
ctia pofl moitc cidcm apud capitoUuj vbi p:imu cofcdcrat.SaccUuj fuo noi
c6diderc:7 ad eius ppctuadam mcmoziorctia loca adiacctia a fuo noiccarmc
raUa vocaucrcrbuic itaq? oiuinc pzopc muUcrituo folii itali^ noftrarfcd 7 €aropa vniucrfa p:o tato bcnefttio;tatocp ifigni munerc plurimii ocberc cnftio:
qna ob:em;nc aquoqua igratitudinc mcrito rcdargui vn^ poffimufvt iUudp:o viribus i ctcrna mcmo:ia cffcramus/piiflimii cfl.Creditur quoqs iUa nobis gramaticc facuUatis ocdiffc p:ima femma^quc i ampUozem fcgctcj maiorc8 noftri fuccc((a tcpozum tracereGuibus adeo p:opiciu8 fuit ocu8 rt bc^
b:arci8 ^rcci(q>, littcrie partc m.aciina gloiic ocpta;oi8 qnafi Cnropa amplotcrrasrractu;nfi8 vtaf.£lmbu8 oeUnita facultatii oium ifinita fpledet voUi^
mina boium gefta;ocicp magnaUa pcrpetua fcruaf mcmozia vt quc xidifTc ne
quiuimus ipfi cis opitulatibtj8 cognofcamus-
©c •^antbefilea virgine Bma^onum 'f^gina^capi.iciaii.
antbefilea virgo Smajo^nii rcgina:tpibu8 Jeptbbc
b:co?iudici8.q 3^P^^^fjbeb:ei8 anno miidi. 4007.
boc cfl aii aductU5 oni nfi iefu rpi no
nagcfimo fccudo rup:a millcfimii 7 cc
tcfum annii-0:itbcc rcgme i Bmajo^nii rcgno fucccifit. *bac fcriit fpicuiffc
oem occo:c femincii:7 fupata oi muUcb:i moUfie;arma iduccrc maio;:fuarii
aggrcfTa 7 aurca coma galca tegere:ac
lat^ munire pbarctra:7 miUtari no muUeb:i ritn cnrrus 7 cquo8 afccdcrcfe^
q^ pceteri8 rc^nis mirabilc crbiberc:7 viribu8 7 otfcipUna taU aufa cfl. €mncc igcniii valida oefuifTc c6ftat:£a logaC fccuris vfu3«vfcg i tps faii pcnitua
icognitiirab ca fmiTc copcrtii: 1?cc igif audita bcctoiie troyzni virtutc*«et iui'^ m&imcmfu5 ardcrer amauit*7 cupidine icUte piis l fucceffionc rcgnieic eo fufcipifde:i
d i
©e *bclcn3
mirabile buiusmuUcbnfoefcribit pul
cbritudine
tg grade oppo:tunitate/Cu inacia r«o;z copial am:ilia aducrftis grcc08,facile
puocata ocfccdit.lBcc ca clara grcco^ p:icipu'ptcrrint fama qui bectou ar^
mis s^tq^ virtute cupies/^ fozmofitaii placcrc/fcpifTime certamina frcquetiu?
armato? itraret.7 no mq^ bafta pfi:erncre/quadoqi5 obrifletcs gladio apire*-
€t pfepe arcbii verfas i f«ga turmas pellerc 7 tot tamcp gradia viriliter age^
re:Ot ipm fpcctate aliquado bcctozc i fai admiratione ocduceret. Tadej oii
i cofertirrimcs boftcs bec virago pliaref rola/feque vltra folitii tato amafio oi
gnl refpodcrtt/multis ia er fuis ccfis letali vulnere fufccpto/miferada medi08 iter greco8(a fe ftr3t08)occubuit.aiii tit voliit ea bectoze ia moituo appli
cuiffe Troia5/7 ibide acri pugna cdm>C^€(\'mt q pofTcnt mt'icre8 quatiicii
cj^ armate mirari^i viro8 vn$ icurrcre aufasa admirarionc trabcret qm rfuf
i natura vertaf alfcra:quo bec/? buiufmodi logc magis i armis bomines fa^
cte fiit/^ fmtquos kxu mafcul08 natura fecit 7 occiofitas 7 voluptas vertit i
feminas feii lepoze galeatos.
IT©^ *belena Tfndari rcgis filia capituIum.Ftiiif.
£lena "Cyndmocbaiicrc
j
gis 7 Xcde fozmofifTime
mulieris filiatq er fua nd^
Jfnirada 7 icredibili piilcri
tudine creditacfl folif fiIia/7 CDcnelai
lacedemonii regi8 coiunj: tpibu8 pdi
ctcpatefilee regine pp oiuturnij bcllu
ec ea cokctn toto ozbi notifTima efful^
fit.bec itaq5 tate pulcbritudls ifigm-^
ta fuitvt cetcris olbus mnlieribufmcrito pponi ocbeat.fatigauit 7ei pluri
mu5 oiuinii illu oiuini l^ngcnu virum
bomc^z poeta an q^ poltci illa feciidu
pcepta/fatis coucnictcr carmine oercribcre.|ri^zctcrea pictozcs 7 fculptozcf
mulficiplcs ocs cgrcgij'eiide5 fumpfcre Iabozc:vt ta ctimif occozis/falte cffi^
gie (i poflent/poflcritati reliqucret.Sb bac ta fpcctada p«lcbritudinc/i laco^
na8 tbefcus ab atbcnis aii alios cuocstue/virginc ctarc tcncUa^/l paleflra ec
moze Iudctem/rapuit.€tfi ptcr ofcula pauca cide quicq^ aufferrc nequerir tfi
aliquale labefactare nrginitms iiecitnota^ Que a fratrtbufob bcicctra 'Ube
ky matre/fcu vt alij voliit/a pzctbeo cgvptio rcgc/tbereo abfcte i cpctctibus re
flituta eft.€t tadem matura viroO^cnelao laccdcnionii rcgi matrimonio co^
iiicta cSl.Cui bcrmona filia pepit vinca:poft bcc fluetib^ anis/cii 3'f^*^^^t'dif
kt parisg cb fcmnifi pzegnatis matris/i fda fucrat ccpofit^^ i lucta bcctoic^
ffem fuperafTct/no cognitus/mozte crcpiidiis oflefis/^amatre ccgnitis euitaf
fe memoz fpofionis fpcciofinime c6iu§is'fibi a vcncre oblata a fe apud fda^f«3m:fabeefactis ec fda nauibus^rcgio comitatu fociatus traffretauit i g,re^
tia:vbi a menelao brianiflime fuit bofpitio fufccptus 3t)iq3 cii ndifTct Ixlcna
celcfti oecoze cofpicua-atcp i regio cultu Iafci«ietc:fec^ itueri c«piete:iIlico ca
Bc *^antb3(ile3
FO XXVI
pni8: 7 CK moiib^ fupta fpe/captato tpcrfcitilatib^ftruozc ocuUffwti i pudtco
pt'ctozc/igiic fuc oilatiois igcTit.Ccptifqa/foztuna fauit.lBa cctgetc oppoztu
nitatcco rdictO/crctd (XJcnclau^ p€tit.Qua obzc paris bclcna ita volctc/ftati^^^^^ ^^^
rapuit.7 fuc cUiXi paratc/cii maicima tbcfauro? mcnclai ptc ipofuit. 7 fic cii ea in^^^gaucic8(po[l multa picula)! troia ocucnit:Hbi r magno cii bonozc a pziamo
rcgc fufccpta cft:bac buius mulicris lUcccbza vniucrfa grctia comota ctt» €tca grcci ocs pzicipcs/paridis pot iu8 liuria podcrarcr^ bclcnc lafciuiamcea
fruftra fcpi' rcpctita)i trofc ctcidiu coiurarfit.collectifcp vnanimiter viribus.
cii mille 7 eo ampliu8 nauibu8 armato^ bonuflis/litus IHgitJ occupauere: %3Uonc cwimc obfcdcrfU/fruftra obfiftetibus trofanif:*belcna it quati fozet
itta fozmofita8(ipfa met ec muris obfeffe ciuitati8)pfpicne vidifTe potuit. €er
ne8 Iitu8 oe boflibu8 ppletii/7 igne fcrroq^ ota oefolari.popuIo8 .certamina
inirc/ac p metua vulnera/i mozte rucre.? ta trofano$ grec5o fanguie/oia fe
dart.Que gde ta ptinaci ppofito/rcpetita fuit atc^ oetcta'vt oit no redderef:
p oeccniii/ccde multo;: nobiUii cructa pfcucrauertt obfedio.Qua flate becto/
re ia moituo r Bcbilc atc^ a pfrro accer imo iuucne paride trncidato belena ^Uonis cap
quiifi pwii ftbi fozet femel peccaffe ttfcciidas ini|t nuptiastlRupfttcp Dfopbc *"""• ^^*
bo iuniozi.Tade trofa t iUone vrbe a greci8 euerfatbelena greci menelao re^
flitucrctClui gaudetes naut cii iUa pfendit/patria.f.repctituru8:f; tepeflatib^
actia €gfptii/ad polfbii rcgc duenerunt.^ndec^ 0ifcedete8'atC^ p octo annif
errate8 (vt eufebiu8 refert)i pan-ia tadc rcdicrtit.Quid it pofl reditii futi o6i
egerif/aut qtiatii vicerittfeu quo tpe obiferitmo bemu8:3foaate8 *o gi^ec' bi
flozicus oe belena plurla referc8:0iat iUa ia fenio cofcct^i i rugi8 facie con
tracta:p fpccula viros illoe foztes ifpicicte:logo rifu ridere cofucuiffctq p ta
caduca tac^ faUaci ret^to ardoze 7 ptinatia 6pugnafTent:ind eni ob aUud ^bbomero pijgnare grecos fcriptii eft.qua reftituta belena fe recefluro8 pmitte
blt.3Ua tii oitidim nf fieutfre no riftffe refert cu ait.flet quoc^ ifpeculum ru
ga8afpicic8annile8:^fndari8 7fecticurfitbi8raptareqrit.€tideo qz ndIponte fua rapta fiiit:a viro ftifdpi pzomezuit.
©c bect^a virginc piimi 'Crofano? regis faia.c«pf.ncf
.
j,€cHbapcl3rifrima trofa^
5^]no9 rcgina ei:mu| fplccJo
ri8 fiilgctc bifde tpibufmt
fcria^zcertiffimii oocumetuoibu8fuifTepflat.becQppe Cfpfei
greco;? regi8 fiUa fuit.qua vir^ic pr i
piugtu tUuftri pziao trofano^ rcgt oe
iiit etquo cii fccunda admodii fozct 6
ce 7 nouc:viriufq3 fcru8 gcnm ftlios:
3nterquo8iubariUud cKuniii frigiep
bitatidbectoz fuit.£i:iu8 tatus octitit
miUtiefiilgo::rtnofettn etcma fama
fplcdidtif^ceret/Qnfmo t parctee^pa"
Bc 'Poiikm £t £an'andra
tria(^ pbcmni nobiUtaucrit gKa:rc^ no rm felicis rcgni occo2c ac multiplicir
^li6 fcraufarc fulgida facra fuit.qui rrgcrcaducrfa fozrija/ozbi toro Icgc co^
gnita oucnirct.*bcctojc ncpc fibi oilccttlTimiJ 7 Trorlit adokfatca ia maiora riribu8 Qudctc imani acbilis ccfos/ca ccdc rgni folida fpc fcrC cucrfa mcftif]imc flcuit.^ic % a l^bfrro ipmdc trucidatii/idcaunbus naribufq? Dcf^
pbcbu obrrucaru atcp turpircr occifu JUonc ignc crcmarir^^olftc pns i grc^
mio cofodi 1i:iamii ipm knhkcnQ oomcfticas Sras cpctcrazittaffandra fi'
liarBndromacba m^-Sco^ captiua ab boftibus trabirl^olliflcna an gcbilif
tumulii obtriicari aftinacte ncpctu c latcbns crcptii/faco illidi mifcrada c6fpcEit.€t poftrcmo i litoze tracio tumulatii adolcfcctulu polfdo^ polfmiftoris fraudc occifii/copit atcp flcuit:Quibu8 toftacp imanib' oppzcflaj oolozi^
bu9i rabic ucrfa:p agros tracios/rclut canifoifccrpcdo fe vlulaflc oiciit.? ^ic
moztua i tumulo *bcUc8 potiaci XittoiiQcm nomc a fc ^rnofenia fcpultam.
De 1$^olifcna pzedtctc bccube rcginc filia:capitulum.]crr|.
Olifcna ipfiuf *becubc re
gic filia fuit:ta fiozide pul
cbrirudi8*.atcp elegatie rir
go:i7t fcuero pcctozi Scbil
li8 peiiadis ftamas imtttcre potucrit
cupidini8'ciicp mzis bccube fvmd^ if»
fua nece:nocte folii i tcplu dducere O^mims oebito^lapfis trofanis rCb'
ac riribu8 t ilione ociecto a iflcptolo
mo i piaculii maniii p2i8/7 ad cius tti
m"!lu ozd^ict^ c.Jbiqjoclicata adolc^
fcctula ridcs acrc iuucnc gladiii ccc-'
inifrcrflctibiifcircuftatibus olb^^adco i^^^coftatt pcctoze:7 itrcpido rultu iugulii pbuit*-rt no minu8 admiratio ^cititn
diniQ ciu8*-$ picta8 pcuntis-mouerct ai08:€0agnii gppe 1 mcrnczatu oignii
ncquiHc tcncra etis/fccufcp fcmineus moluics rcgia:mutata foztuna/ grsdcmoppzimcrc rirginis aium.Ct potiflimii fub rictozis % bcftis gladiotno nun^pzeftatiO*imo9 riro^ pcctoza pcrfcpc ocficiunt.
©c C^aflijndra picdxctc poUffcne fozoze cspituUtm.ricrif.
21flandra trofam pdictc
pollifcne ec rno pzc rcge fo
rozi^go 7 ipa admodii foz
mofa fuit.q capta trora in
ioiti agamenonis captiua 6ucnir:qua
fecii0t>fccn38pduat:Hbi inocetifli-'
ma puella a oolofa climefl:ra ipfi' aga
menois rtoze itcrcpta fitit:*bac(rt bo
iheru8 fcribir)di apolo plurimii ama-rct.7 ciu8 ciicubitii fiimope ecpet.eret:
ipfa boc munufab eoerpoftulauit.q^
ilU ^polo fe oatu^ziuramcto affirma^
txivcm iUa petift. rc rates fieret ifignis
Bc •^cnolopc
FO XXVII
7 moic q? poftularat obtimitivoice poftmodii apolo ob ipfa q? fpopodcrar.illa ncgauit.Gua ob:c idignatus apolo^cu aaflfcrc q6 Dcdcrat ncgrct: fgit rt
nuUa Vrtq5 fnis raticim|8»ftdc8 adbibcrcf.7 fic foctii cft.vt qd ciccrct ta^ fa
tuc oictuu ncmmc crcditu fif.105 cu cc raptu l^clcnc futnra mala parri 7 fra
tribn8 pdiccrctrno folti crcdcbat cifcd ? vcrbcribus ouriscaftigabat ca €t t
tcr cctcra cu miccnis a mcnclcao trabcrcf cidc pdititrfibi a clcmcftra vro:c pparatas mfi Dias atqj moztc.Cmus ^bis cu nuUa"oarcf fidc8 ipc miccnas capucmUct ab ipfa clemcftra occifufcft.atc^ ipa ciufde climcftre iuflU iugulata
De Ibenolope vlicis vco:e capitulum.mii/.€nolope8 rUci8 ftrcnmfli
miHiri rcoi cc fcaro rcge
filia tpib^ trofani belli fu
iticuctis matroisCrefte bomcro pocrajcctitit factiHiinii % ctcrmlUib ati occo2i8atq3 itcmcrate puditie
eceplarCui^ qdc pHdo:i8 virc8 p multij accrircr a fo:tuna(fcd fruftra) agita
te fut.lRa oii cffct luucncula 7 i^^QO 1
magne vctnftatis ac elcgatie adolcfce
tula/p: Ula vliti matrunoio copulauit
£ui cii tbclemacbii filiii tatiimd pepif^^^^^^^__
fct moc:vlpcc8 laccnentib^ troranis:! ^
bellii cdcclTit.Hbi cii p occcniu pfcucraflct.iUa coltati aio:p id tcpustocm vi
dmatiQ iiuria ptulit:Scd r oenicprllionc ociccto:cu cctcxi pccrcs patria re^
pctctcsUfiniftra fo:tuna oeuenin*cnt.1Baui8 rlfcis iccrtii curfuj adeo tcmit
n ab oibuB mcntua ectimatu8 fit.Qua crcduUtatcrantbicIia ciufgcmtric mi/
fcradatad leniWuj DOlo:e fuii laquco viia finiuit:*^cnolopc8 aiit coftatifli^
ma ^to^ fapictifVima^ctfi cgrc plurimii fcrrct riri abrcntia-.lcgc cgrcgius: fini'-
ftramo:ti8 UUusfufpitionc ptuUt:fcd poft multas lacbrfmas-z vlvtcm fru"
ftra fcpifrimc^vocatii-.oifpofuit cii pfc 1 fiUo pucro aio firmilTuno caftiflima- 7ppctua feruare riduitatcm-Bc? cii cfTct p:cftatiffuni8 mo:ibu8:7 cic^^ti foz
ma plurimum ifignita*.pIurimo:um nobilium ccpoftulatiombus retata fuit.
€0 matimc quia idicstvlftis vite fpcs 7 eiufdcm rcdditus mimtcrcf: rerumeo vetum cft:rt pcnolopcs ob faftidium p:ocato? i "Rus abirct.Scd p:ocato
rcs ipfiiHIftis oomii occuparc ccpcriit.vt it<A •^cnolopcm iftam bis modisi fuum p:ouocarct coiugium-Scd caftifTima muUcr-mctuefne fo:te fui pecto
ris facri riolaretur p:opoUtum:ciiiam ccrncrcttviam ncgationibus aufcrriJorf
uino Ulultrata lumine terminis 7 aftutia:ifefto8 faltcm.adtempusfallcndos
cfTe efl arbitrata.Hndc iftantcr pctut^fibi liccrct ta diu:ctpcctare virii: Donec
tclam quam mo:e rcgaUu^ ccpcrat perficcre poffct:Quod cum egrcgif compctito:e8 iicih pcefrufcnf ipfa fcmineo aftu:quicqd i dic folcrti ftudio tcimfi ndcbatur-.opcri iungcre clam rcuocatis fUis fubtrabebat inoctc Qua artc cum€08 1 regia vlftis bonatafTiduis continuis confumctes: aliquamdiu lutinct:
d tii
BC Cyrct
nccim mpliueindcrcmr locwm fraudi polTc pzcfteri-.pietatc oafectiim cft
vt cr pbcfciim rcgno/nauiganspofl rigcfimuj fui GikcUhs annum/folys 7
1
cognitus vlfrcs oomum ocucnirct.£t fuam pcnolopcm fidclifl'jm£im/3b i fidi
18 7 molcfti)8 pzouocantiii libcraucrit.Quc cu ridiflct maritum^ritcu ccgnofccrcpofuit.quo tandcm ccgnito ipfum cum ingcti gaudio^oiu ocffderarumfufccpit*£t cum co iocunda rfq3 in moztcm ocucnit.Cuius quidc^ clariflima
atquc comcndabilis rirtusCcum rara ccrtc inucntatur) macimo 7 ctcrno oi^
gna cH; pzccojiioco quia impulfa acri ccrtaminc:conftantiflimc pcrfcucrat in^
CQncuirarfquc in fmcm.
©c €rrcc marima maga 7 Jncatatricccapitulum.tdt.
yrcc8 folis 1 IBimpbc pcr
k{vt poctc omncs tcftanf)
ftlia/bi8 tcmpozibu8 quib^
7 pcnolopcs/ ^"^^nt^fi^^ni
bu8 7cclcb2ifo:ma famofiflima toto
ojbi babita cft.Quam idco foUs ftliaj
oitcrc/quia (ingubri florucrit pulcbri
tudincac ctim bcrbarum omniii cla-
rucrit cogniti5e:Guafob:c8 i matima
cuafit mcrctriccm 7 nctifTimiJ koitay
Hndc vt libcrius turpitudini racarcf
rcUctis cbolcbi8 i 3talia rcnit:7 £tbc
um volfco:ii montcmrquc oc fuo no^
minc in bodiernum rfq3 oicm Cfrccrm oicimu6'p:imu5 incoUcrc ccpit: £t Ucct muUa/poJtica oc c:i rcffcratur.videUcct quod magno p:cftabatur ingcnio
7 cy fai8 bladitif8 7 incafarionibus bomincs in cius amozc (vicccv,(^c8 m bcl
luas c6ucrrcrct:©iuu8 tamc Sug.occimo octauo.oc £i.oci.n6 bcc fabulofii
fcd rcrum fuiflc vticj^ affirmat.Quia catati8 quibufda; carminibus^aut infc^
ctis rcncno poatU&i fcras oiucrfarum fpecicrurn bomincs coucrtcbau^Jntcr
quo8 fucrc vlftis fociirco CDcrcurij cofilio fcruato ftui cu cuagmato Qhdiomoztcm ci minarctur nifi:focio8 in p:iftinam fo:msm rcftituerctrab cahc^ q?
poftulabat obtinnit.Hcrum cu pcr annuj apud caj pcrmafifl'ct:7 Tbdcgo^nium ct ca (akcpi(^ct fiUu5.ab cadcm plcnu8 confiUj oifccflit. £0 tamc fub
cozticc fcnfu5 aliiquc latcrc ctiftimo. Vcc itaq5(vt picdictum cft) baud lcgc a£afCtacapanicvrbc/iquoda5m6tcfcuinfulababitauif.qui Cfrccus ab ca
vfcp bodie oictus cft.Super quc5 i cecuminc poftmodum Oppidum f^biic^
tU5 cfrccum babuit nomcn.Sicut tcftis cft virgiUus in.vi».£nc ctrcba qucdaiunt Jncolc/adbuc rugirc bcftias oiucrfi gcncris.^n quo poftmodum Tc^plum pcr mognificum in cius laudc5 a gctilibus cttructit fuiflc oicunt: vbi 7moftrabantur oUm qucdam CDincruc antra ct vlftis fiUam.Quo in loco OC'*
mum 1^omanip6tifiicc8'2rccm condidcrc munitiflima^.Qucaffiictis rcma^nis rcbu8'barba:otum qua matimc tcpo:ibu8/aunUo fcmpcr fuit.Qmt ctia
qut oicant banc fcminam pici Saturni fiU| fuiflc coiugcm^ cumc^ augurandi
Bc Camilla
FO XXVIII
oocui(Tc fctcntiam: Quando autemfcu quo moztis gcncrc^aut vbi bcc ocfun
mfit £frcc8/non inucnto.
Dc CamiUa volfcoium regina capitulum.wjf.
^ amilla voircozu5 Rcgina'
^ cc OPctbabo regcz £amil^
la coias^ nat3/tempo:ibu8
Ubdon bcbzcoiii judicis
boc cft antc cbrifti oomim noftri ad"
uetum annocetefimo;rup:a millcfimii
7ceiefimum.ciiefretrirgo meir»o:atu
otgmfTima/iter armata etertiiia ab ar
runtcquodaj cc boftibus/fagita letali
tcr perculfa/ci» mapio fuo;j oamno et''
pirauit.Quc tantc oignitatis 7 laudis
virgo fuit^vt i eiu8 laudes rirgilius 16
ga oefcriptioefeptimii £neido:um U^^b:iiterminauerir:buiu8itaq5mater reginacii p:imumcam pcpcriflrcr cmo:^
lua eft/qua mo:tua ro: O^etbabo patcr i fui folaauj/cc matcrno nommc' vna
tatum Uttcra ocmptacamiUa; niicupauit.£ui quidcm virgini/ab ipfo fuo nataU fempcr fcucra fo:tuna fuit:ina paulo/poft matris obitu^.CDetbabus rcc
patcr c regno pulfus nil aUud fec«3 1» ncmo:e afpo:tauit/p:efer banc parualaj filia5/p:e ceteris rebu8 fibi oilccta^.quam cii m nemo:e octuliflet/cam cu5
magno labozcfermo lacte educauit.Gue cii in vaUdio:em oeueniflct etatc cc^
pii co:pu8 fuiitegercitatii peUibu8 fcrrarii mdc fcminco^ labo:c8 a fe ocfabi
tic8 coip^ fuii muUi8 labo:ibu8 an'uen'ere cepif:rt potc tunda8 circumagcrc
flrcu8 tcdcrc ccruos caprcafqj filueftres infequi/7 aUa pcrmuUa fuftincrc 3ndcc^iiuucni} amo:c8 oeludere/ac potetum p:occrii conubia omnino refpucrc:
rt virgimtatcm fua^ inuiolatam(quam orane obfequi|8 oeuouerat)pofl*et m^tcgram obferuarc:duibu8 quide^ ccercitiis rirgo afl'ueffacta/i patriii regnu5
tadcm cu glo:ta rcuocata^etiam poft adeptum regnu^/virginitatis p:opoutu5
ttlcco fcruauit robo:c ocmii cum £nca8 c trora in 3talia5 perucnifTet/7 laui'-
nam fumpfiflet vtcrcm^z ob id bcllum Uer cii turnumc^ rutilum cffa cxoit^
ipfa turni partibus faues/cidem cii gradi fuo:urn agmine in aurilium renit rcum fepuj8 armata irruiflet i boftc8;t oie vna pugnan8 cr eis multc8 occi'
dilTct.-rnouiflimc oii co:ebii qucdam cfbcU8 facerdotem auidius infequcrcf
a quodam cc boftibu8 fagitta pcrcufla ccfccit cuiu8 mo:8/manmti fui8 oa--
num ttuUr.€am itaq^ 'Unrnu^ cui mciiio vcncrat/poft ciu8 moztem laudarc
volcn8/nd ampUus babc8 quid oiccret nifi virgmcm cam nomtnarc ait.O ocCU8 3taUe rirgos 1?inc pueUe bodieme optimum caititMis *t pudicixic ercmplii ercerpere poflunt.videre fciUcetvirgmem {ni iuri8 adultam /t p:o Ubito
niic bucnfic lUuc oifcurcntcm/afliduo labo:c Ufciuia^ % imoderatos appeti-'
tU8 prciticntcm^ocUtias atc^ moUtic5 fugtctcm/i coftantiflimo animo iuuc>
d itit
Bc ©idonc
BU5 rerba fpcrnctcm/qwaj CI15 vidcrmt:^ ipfc oifcantrquid cafin t)omo:quid
vbiq^ occcat: Cluta non conucnit virgincm optarc quod Ubctrncc ctiam agc^
rcquodlicct.
©c ©idone rcgina optimarcapitulum.icicri.
3do cui £lffla p:iu8 nomfucratbclli pbcnicu5 rcgis
filia'? pigmalconis (oioi'
^SiccfCpoptimiriri coiiii;
tcmpozibus osuid rcgis/i piccipuum
viduitdtis emfit crcmplu^. 1?ac itaq?
pucUa5 fozma fpetiofirtimapoft bcUi
gcnitozis mo2te5/pfgmalco pzcdictus
fraterficbcofeu2cccrbe bcrculis (^^
cerdoti virc/rtiq? ifigni t oitiflimo: in
coiu^o imtitMui c6ia$m tuiccm (a
ctifTimek fcmper amaucriit:£rat pre-'
ceteris moztaUbus cupidifiimus pfg'malcon auri/fic 7 oitiflimus ficbeus.Ouem p^^gmalco cupiditatc tractus/pcr
fraudem occidit icautum.Quod cu5 cognouiflct oido/adeo i pmcter tuliv vt
xit a moztc pofnerit fe abftincrc:Sane cum muUii tcmpoiis cofumpfifict i ia
cbrfmis:*? frttftra/fepius oilectiflimii fibi rocaflet ficbcum-atq? i fratrc5 oiraf
omnes maledictiones ctpetiflct/ifomnis monita/fuga^ capeflerc ocUberauit.
nc fozfan/ 7 ipfa aUquado auaritia fratris/trabcrctur i mcitem €t pofita moliitie feminceiac firmaro i robur virile animoCcr quo poftca oidonis nome pzo
meruit quod latina Ungua virago fonat)fumpta occuUe fratris claflc/ cofefti^
nauaUbus fotiis complcri iuflit.€t nocte fumptis tbefauris omnibus/ quoaviri nouerat eflc/T quofciiquc fratri fubtrabcre pctuit/clam nauibus imponi
fecit.£t Cjccogitata aftutia/pluribus i rolucris barena rcplcris/ fub figmcnto
tbefauroium ficber i vidcntibus omnibus cafdcm onerauit.Ct cum 135 aUujtcncret pelagi:miratibu8 iQnmsl mari pzcbici:iuolucra iufrit.'r lacbrymis fc
moucm q^ oiu ocffdcrauerat:fbefaurozum ficbcf viri fubmcrfione :adtnuC''
nifle te(tm eft.fed fotiis compati:quo8 no oubitat-fi ad pigmalecnem ircnt:
oiris fupplicitsCrna fccum) ab auariflimo rcge fcarnificari:S?.ne fi fccu5 fU''
gam arripere niictino fe iUi8:i: cozum oppo:tunitatibu8 ocfutura^ afl^cruit;
Guod miferi naute mdietesit fi cgrc) natalc folu5:patnofquc pcnatcs rcUn'-
querct:timo:e tame kue moztis ettcriti:i cofcnfitjm eciUi.rcncrc kciiiee:7 flc
jcis pzozis-ea ouce*-i cfpzum Jnfula^ vctim eft vbi rirgince reneri i Uttoze la
mcta fuozum moze foluctcs ad folatium 'Jmetmis 1 pzolcm pzocreadam ra
puif : £t5oui8antiftitcmcu5omnifamiUapzcmonitum7magna buic fu'
gc fubfecutura:raticinatcm fociu5 pcrcgrinationis fufccpit.€t iam creta poft
tergum % ^icyii^ adcctris relicta:i aflfricu5 Utus ^ecit,i COcfliiUozum 0:35
rades finum itrauit.poftea fiitis nctum*«quo,|utam nauibusftaticnc^ arbitra
ta:oare paufiUum quietis imQms rcmigio ftatuit.^bidcmc^ coftftc8:ne iiu
FO XXVIi]!
Bc Bidcnc
mtn a colie faccre ricicrctur t nc ciuis cam magnii aliquid furpicarctur fifcm
ram:1R6 a(npliu8.$ quatum pcflct bouis cozio cccuparcrsd ftdcm Ubi CO'-
(htucdam abacolisrtcUurispartc^mcrcatacft.^tiUa pzudctinima ^^ixmvfa cofcftim bouis co:iU5 i xicm tcnuiflimis cocidi madauit:? logc plus fo^
lirquam vcditoics arbitrati fiit:amplcri cft.ft aufpitio cquini CQ^^iim bcUico
fifTimam cddid^t ^uiitatcm quam cartbagincm.niicupauit: % i}pfim Srccm ^^ u
a coiio bouis Byrfajn:foti( autcm cius fugc vidctcs vrbis pzincipium ^c tbe yrbifconSfauros oidonis inumcrabilcs:animati iUicofurrctcre:? vrbis mcnia tcmpla^'
cp:ac foiii:cu cdifttiie pubUcis t pziuatis crigcrc ccpcrut.^pfa mtc-^ oatis populo lcgibus 7 no2ma viuedi:cum rcpcte ciixit^^s cmMct cgrcgia:^ ipfa i fa^
ma icUta:iuife pulcbritudinis^T iaudite virtutisutq? caftimonie pcr cmnemafFricam oelata eft:Qnam obzcm^cu^ i Ubidine pioniflimi bomincs aflfri fmt:
^zctnm e(t rt rec Ubie i cocupifccntinm reniflet eiufdem. Qui eam a pzicipi
bus vrbis fub beUi t>cmti:^tionc i coiugiem poftulauit.Quod cum ipfa rcki^
ia:% fua feque ad omnem cafu5 p:o falute vrbis % patrie D3mnaflet:egre tuUt
verii tcrmmii impetrauituft-a quem fe ad virum ituram piomifit.Qui cum vc
niflct coftructo ingcti rcgo ieminctiozi rrbis partc^quafi ficber olvm placa-'
tura manes.? puUa tccta vefte:ccremoni|8 varijs parati8:ac bofl:i|8 plurimif
cci isuUii ^kcndit.€t aftat ibus ciuibus atcp ccpectatibus quid nsm imur^elfct.Quecum omnia pjo votis cgifTct.culrro quem fub veftibusgcnerat ere>
pto:3C caftiflimo pectozi apofito^oicit.O ciues carifTimi*vt vultis ad viru5 va
do:vocatoque frcbeo iquit.fgo tecum venio vir amatiflime ad ifcros. €t riic
verbis tain paucis ftnitis icu trum «r i Z^cm k fe pzecipircm oedit i auriUis
fruftra admotis^cum perfodiflet vitalia pudiciflimum fanguinem efi^undens
iuif i moztem. De bac oidone^muUerum omnium certiflimum oecus. oiuus
bieronfmus cotr^ 3ouinian»m ftc inquit.Cafta oido cartbaginem codidir: tpzo caltitate vitam finiuit quia maluit ardeze quam nubere:? rurfus {inc\uit)
eadem vrbis in caftitatis laitde ftnita fuit. Quia t?afdrub0U8 rcoz capra z
incefa vrbc/cum fe cernereta '^omanis capicdam cfTe^appzcbenfis ab vfrocg
latere paruuUs ftUfs ifubiectum ocmus fi\c oeuolauit iccdium %itiir o^di\%
cartb.igo ftetit oido pzo oea babita fuit:? merito quidc^ ab illo ^cnii popu/lo quia-fuit 'Jnuiolatu^ pudtticie occus:infractcque viduitatis vcneradu^ fpe
cime.Quam reUem ridue cbriftiane coftderare oignarentur. Qidere fdXica
muUerem gctilem inftdelemque:cui adbuc cbriftiis niidum aduencrat^ncc vl
la falutis fpes inerat:fed folu5 ad cofequcndam laudcm perituramrtam per^
feuerati animo:tamque fozri pectoze i moztem xi^ pcrgcre : t noaliena ma^nu:fed fua iUatam : antecp infcciidas trafiret nuptia8:antecp fuu vencradifli
mu5 obferuatie pzopofttum violari permitteret. ^gitur cartbaginenfes ciucs
reginam oidonem moztua^ cu5 macimo luctu merozec|?:pzo viribus non fo^
lum bumani8:fed t oiuinis ectu lere bonozibus. IDec tantum publice ma^tris 7 rcgine Ioco:fed oeitatis inclite babita eft:atqueeam eicquiflltiflimis fa^
criftciis femper coluere.
^ Sabba l^egina que IDicattU pzopzio noic appeUabat.capi.ic]Cidi|.
Bc Sabb^
Ifcaulaetbiopmn ^cgim'qmm faccr tcrtius 'ft.cgno
ru Ubcr'S3b35 nomiat mi% oominuB in cuagcU)8 tc^
ftimomum03t:q?indic ividiti\ vcnict
cum viris gcncrationis icrcdibilc t c6
dembit cos.quia vcnit a finibus tcrrc
audirc fapicntiam falomonifantc cbri
fti oomini noftriadoctumranno occi^
mo nono/fupia miUcfimii boc cft tcm^
po:c falomonis^rcgis no folum oiuiti^
10 icomparabiUbu8'fcd r fcicntia atc^
iffgnifTimis mozibus cuafit fplcdida:
t^cc itacp Oycroic cuiufdam IBiU ifulc apud fitbiopiam rcgina fuit potctiTi
ma:Quc cum omni ooctrina atq^ fapictia cflct imbuta/audics crcb:o pcrma^irimaj rcgis falomonis fapictiam/virtutcmcpac pzudctiam oeffdcrio cius ca
pto t mirabiida/ad vidcdii cii/bicrofolimaj rcnirc oifpofuit.Ct magnifico co
mitatu:3c fplcdido fumptu fufccptoCfuo ifigni rcgno ocrcUctO)pcr ctiopcs cg(
ptiofq?/^ rubzi marij» Uttoza'atcp arabii foUtudmcsrtadcm muUo labozc bic
rofoUmam pcrucnit-cum auditura:^ quo 7 fiimo cii bonozc fufccpta cft €uicum p2imo cnigmata 7 qucftioncs qm ci putis ifolubilcs vidcbantur / atque
ab ipfo oe agnitionc vcri oci:7 oc crcaturis mundi/nec no 7 oe immoztalitate
anime 7 iudiicio futuro quod apud cam 7 apud ooctozescius gctilcs oum ra
rat pbilofopbos inccrtum:mancbat pzopofujflct 7 earum folutioncs ab eo ve
locirtime audilTct^vlfra cofcfTa cft ipfiiis fapicrianvlogc faniam ccccflifTe- Hi^dcfca, culmina rcgaUa mirabatur^cozumcp pulcbritudinemira:oelcctabatur 1magnitudinc CQrc^^ nibilbominus 7 oc oifpofiticne fabzicarum vana :i quamuUam rcgis pzudctiam aftutiamcp ccrncbat.plu8 tamc eam obftupcfccre fa
cicbat^oomus que Itlua Ubani vocabatur:? quotcidianarum opulctiaccnaru;
7 apparatus eiu8*.7 minifterium:7 rcftcs miniftratium eozumq? oeccs circa
fuum offitium oifciplina.pzecipue tamc facrificiaque qaottidic oco cclcbzabl
tur:7 faccrdotum circa bcc:necn6 matima lcuitarum oiligctia: l7cc videns
t)iebu8 finguUs nimis admirabatur.fit cum «o poflct taccre miracula qucvi
debat5vcrbi8 voluntatcm fm cozdis apperuit oiccns ad rcgcm:quibu8 fuammctcm victam efle moftrabat.Cuncta mquit rcc que pcr auditum ad noti>'
tiam^cum qucdam icrcduUtatcfcuoubitationefufcipiiiturtuozum verobo^nozumque 7 ipfc intc pofl^idcs^boc cft fapictiam 7 pzudentiam:7 que tibi pze
ftantur ec rcgnomon eft mendac fama:fed rticp vcra^Ucet multo minoz^ in
pzefenti cofpitio: IDam opinio auribu8 quidem aUquid fuadere nititur :oi^
gnitas vcro rerum:non ita ftcri nota:ftcut aipcctn 7 ipfa pzefcntia compzoba-'
mr^QO fiquidcm nec^ bi8 que nuciabantur:pzoptcr muUitudinem t magnitudinem credc8:muUo potioza cofpcci 7 beatum oico poputum tuum fcruof
ct5 tuo8 pariter 7 amico8:qui qiiotridtc tuo fruuntur vultu:7 tuam fapictiam
audire pzomerenf.Qui8 etia no benedicat oetl^fic bac pzouintia 7 ei^ babira
FO XXX
to:c9/Vt tcad rcgiumculmccucb^rcf.ftadoftendendurueincnris offectii
(titim fuis apcrtis tbcfauris riginti aiiri talcnta regi obtulit. ? aromatii ifinij^aifami oa
tam multitudmcac lapidcs pciorifTimcs multos if£St itcr cctcra ctia-^ivt io m/piamauofepbus biftozic' in octauo antiquitatU3 libzo rcrititiquafdaj arbufculas fe«
radicca balfama fudatcs/quas fjlomon ipfc n5 logc ab bicrofoUmis i mcteengadi plantJiri iulTit 7 coli Hcrfacp vicc a falomone maiozibus Mccptis m«ncribus.fuma cii laude i patriam rcdi|t:bac cadcm fibfllaj vmm fuifle co^
mcftoi oicit ociqj cultriccm'que eidcj falomoni futura pzcdiritrjn qucAigtm
quodda oftcdittquo nr affigcdua eflct cuius mo:te euis i cgnii cfltct cofumcdum cp 7 facrum eft.^d quippc lignumcrt aiiit)ipicbatica pifcina tepoze paffionis oni noflri iefu cbrifti innctum fiiifTe pcrbibcf quo a*^ crur a iudcis co
fecra c;t.bac n5 nuUi ab cgrptfozum rcgibus t^ckcdiiTc fctut €t vt piedictil
cfl^nicroic i bili ifulam rcgnfi babuiffcrbi rtm grddi oiuitiaru? copia abii
dauif/rt crcdatur omnes moitales i bac fita acefl\frc.bcc icongruum aliqui
bus pzofcao ridcri t)ebet Cluia ea i 'Tnfulacque pmacima eft)aurum 7 argctii
fcrrumcp permultum cffodiiitur 7 lapidcs pieciofifrimi rcperuitur multipli^
ccsratq? bcbcnfi lignum ibidcm nafcitur i ca tamc oiuitiarii abiidgtia ranta
bec regma picrtariilimatrllis t)cliri|s;aut ocio fcu mollictcr feminee fe fc cc^
dir:fcd rirtutibiis oino ibcrcs fcictias pcrmultas ^crdifcere curauit.lJ* *bec
itaq3 rcgina Sabba cbarollicam €cclefiam figurafle pcr omnia fifa cft/que ct
guili populo vcnit audire fapictiam falomonis-.boc c rcri pacifici oomini nfi
iefu cbriflt vcnic piimo quidem tcmptas eu3 p queftioncs 7 cnigmara:que ei
piiug ifolubilcs ndcbanf.oc agnitione rcri oei/T oc crcaturis mudi:? oe immoualitatc alc:atq3 ludicio fxituro:quod apud cam.f.£cclcfiam 7 apud oo^ctozes 7 pbilofopbos cius gctilcs iccrrii fcmpcr aut oubitn m:ncbat.7 abfol
uitur ab ea:Bcnit etiam i bicrufalcm ad rifioncm.f.pacis :cii mulritudine 7virtutc mulra^no cuj vm fo!a gentc:rt p:iiis frn.^gcga que folu b.ibuit bcb:e
os:fcd cii totius mundigctibus vcnitiocfcrcs muncra oigna cbrifto:idcfl bona opcra quc ad oeum pcr odo:cm fuauitan' afccndiir.fcd 7 auro vcnit rcple
ta fcnfibus fine oubio/7 rarionabilibifs oifciplinie: Dcrulit etiam lipidcm p>ciofum.pcr quem oznamcta mo:ii poflumus itcUigcrc:lum boc crgo appara
tu rcginafabba boc eft €cclefia cbrifli3no:u itrarcocbet ad pacificum rcgcmcbriftum 7 tunc ipfe aperit co: fuum in confcflionc 7 pcnifcnria p:cccdctium
pcccato:tim.€t locuta efl omnia ci/que erat i cozdc fucv.t^:opfcr quod 7 cbri
ftus:qm eft par noftra eniitiauit ei oia rcrba cius 7 no eft rcrbii:quod omif'
ferit rcc 7 no cnHdiucrit regine fabbe. i.ccclcfie cc gctibus cogrcgatc.Quod f!
itucamur oiligcter ccckiic ftatum 7 eius oifpefationee)o:dinationefc^ ipfius
cdfideremus.ttic aducrtemus quomodo regina mirata fit omnem piudctiam
Balomonis.quoniam quidem cruditi riri p:udetiam oe bumanis ncgotifs:
fapietiam rero oe oiuinis itcUigi rolunt.Bidit cjfroq? t ocmum quam cdifi^
cautrfinc oubio icarnarionis cius miftcria-.Qidir 7 cibos ©alcmonis illos
putadum efboc quibus ipfc oiccbat:(X>eus cibus cft'vt hckm roliitatem ei^
qui mifir me^rt pcrftciam opus ciu8.€t ridit o:dine puerorum cius. €t l bocit putacia c z otcedu ouline £cclefiafticii qui l epifcopatus t pfbiterii fedtb^
36oinWct8rfus pnm3mucntri)c «
ireliquaad
eu panctia
babeturScd 7 vini fufoics vidit ciusarbitradu cft oocto:c8 oici: q«i vcrbfi
oci ? ooctrinamtqwafi vinum popuUs mirccnttquado auditozum co:da lctifi
csit^Bidit t bolocaufta cius ozationum fpppUcationumq? \im oubio miftc^
m^^t^tc ommJi crgo vbi vidit in oomo rcgis ^miici cbrifti Sabba rcgina/ob
rtupuit 7 aU:.Td cum:Hcru8 cH; fcrmo qucm audiuii tcrra mca:oc vcrbotuo:
7 oc pzudcnria tua:p:optcr cnim vcrbum tuum^quod agnoui vcrum dXt vcr^
bwmrvcni ^d te:Omnia cnim vcrba quc oiccbantur 7 quc audicbam* cum cP
fcm in tcrram mcam:a ooctozibus kcvXi 7 pbilofopbis^no t^cra: ^ftud autcm
folum vcrum cft vcrbum^quod cft intc
P©c 1i>anpbflc grcca Bombicis inucntrici8.capitu[um.)cmi|.
Smpbilcm quadam grccam fc- r
minam :quc quoddam bonumrcyiii\M\ccmi\\it tempozibus Salomonis fuiflc:7 gcncrofa virt\xtc flozuif
fc compcrtum cft. lf)€c quippc 7 fi ampUdimis tiruli8 occozari no poffit .ta
mequomam aUquid rcf.pu. addidit
boni fm poztionc {mdiQ/tuitwnm-te noftra fraudan no ocbet.Quc cumeflct ingetis igcnii femina:piima(vt gdam auctozis voliit^ccarbufcuUis vo
latilem Bombicem coUcgit.7 iUa a fn
pcrfluitatibufmiro modo pectine pur
garc pzimum cepit'7 purgatam colo appofuit.atque ctizttx tc ca filum trabc^
rc ccpit/7 mde tererc voluit/7 aUos itidcm oocuit.£t fic lUii vfum eoufcp xni
ucrfis icognitum itroducit.£uiu8 rcf ratio cccogitata:oftcdct facilequatum
i rcUquis agcdi8:0cbuerit bec fcmina valuifTe.
ee StbaUa fceuiffima bebzcozum rcgina.capu]cmii|.
'TbaUa bierofoUmo:;: rc-
|gina femina fiquidcj neqf
fima nogctefimoante cbri^
fti oomini noftri aducntuj
annorcgnibicrofolimitarum pcr ty^
rannidc adepta potcftatem . rcgnauit
anni8 fcptcm^bcc quippe femia acbab
rcgi8 5fraeUtarum ec illius peflimc ie
;abcU8 fcmic vlfci8 fiUa fuit.que quaUs matcr:7 ipa vticp cictitit^nuptaq? fu
it ioza iofapbatb fiUo rcgif.f.bicruf^alc
€t tadc iofapbat marito atq? ocbo^ia
fiUo natu maior/mo:te fubla6'io:a vir
eius pter oium oppfnionc:reic biernfale cozonat^ c:q % blc cdiuge malcdicta
FO XXXIBc Sibalia
vohtit cfCc rcginMn:€ui fplcdoMiScbab Qenitoic ^^cfimcto/joiam frptcr ciiis
p.itri rijffccttjs/fuo folio no incdiciij fplcdons iniuat. Tcmpozis vcro fucccf
fu/iiuilti8 p;iii8 ngitata 3nfoMuni|9(viro i^ ocfficto ocbo^ia filiuin fuu vidit
in p.itris trono fedctcm.Sane cfi ? ipfc Ocbo^ias frlius fagitc ictus luiffct in
moitc trucuUta inulicr i ocf)*dcriu5 rcgnadi acccfa'Ct?in mcmozafcile ccccgi^
t.\i]'ct ficiiwsn ammiim fatis ad pcrpctraduj coUcgiflct/pulfa fcminca picta^
tcno foUim oare lacbrrmas moztuo filio omifir.Quinrmo i ampUozes fletuf
fi femineum itli co: fuirt*et pzogrelTa madcte adbuc terra cruoze nati/in omnc^miticc flirpis ecpediuit gladios 't tam oiu iniUam ocbacbata eft^ooncc ec
mafculis nuUum omittcrct.quin pcr rulnera i ncccm compeUcretur. goUisqiiidamtanteimanitarifue^oisOcbCiieregis paruulus fiiiuQ fubtractus
efl/ca no aduerteterlHam ^ofabetb eiufdcm ftUaiT ocbOBie oUm fozoz furtiue
fubtractum paruuUim i oomum ioiade potifiicis viri fui/feruadum nutricdii
que itulerat.£t fic per tot impie occifozum fanguinem^muUcr audar/tanc^ in
uacuam fuo opere poTcfTionej/regium foUwm cofcendere aufa eft/? rcgalia oi
fponere ciicta 'Refplcduit it^c^ StbaUa bec Ofademate regio/ equidem ma^gna purpureo refperfa auoic fpecrabilis'^ rcgia nota:Saneficuti rUro ino^
cuas oauitice ftirpis animas/glodio truculcta feuierat/fic i fuos ecafperatos'
aUcnos fennifTe potuit:3o:am quidem ^frael regem fratrem fuum i £»gro IBaborb iacctctn per mille vulnera canibns ridifretecibctem/captcs potuiflet fn
cikQic 1 iajebclem matremTcgiis oznatam/eturri cefa oeiectamr?: oifcureti
um calcatam pedibu8'7 plauflrozum rotis sttritam-.rt i cenum rerfa/nuUum
i faufti co:po:i8 remaneret vcftigium: S>ic Tfcptuaginta (rarres fuos vmbo:a/3pud SamariamCvictozis iuffu) percufTos*.? paUis iftca -eo^um capita:
cgregii facinozis argumenta pzeflantia. Sic cctcrcs quofcunque cogna^
tosncc rnu8 euaderet/qui ciufdem pcrcufTozis ferro cofodcretur.€t poftre^
mo ne fanguiiiolcta 7 fcelefta muUcr pertraftrct impunefe cum feptemr vt pzc
dictum ert)regna?rct annisopcra ^oiade potiftcis/cleuato io:j8 ncpotc fuo in
rcgenvqucm ipfn cumrcUquis atbirrabatur cccifum ercgia fcdc fcrui Octra^
bi vn:]it.7 clamate i eam populo/militum manibusoedecozofe ad poztam vf
q5 .nulozum fruftra clamarem atq; minitatem oeduciibicp pzo mcritisturpi
tcr trucidarirvt no alia ria ad ifcros pcrgeret nocua'(^ inccuos ire cccgir. fic
cgir oiuina ^ufticia.que ctfi oiffcrat/naobUuifcitur tamc/agirq^ feucrio:i fup^
pUcio/i quos oiii ecpcctaros/mozcs mittarino ridet.q? o«m rcgitare ncglegi
mu8/crcdcrc nolumu8/ncc cmcdari curamus;! nof ipfofampUrio:ibus flagt
ti!3 iUigifnu8'oum minime arbi'ramur abfo:ti p:oceUa/Oiim no pzodeft mifc
ri comi Ta dflemus. *bcc o'a cc quarto rcgn09.f fccitdo paralipomcnis/ac nono Jofcpbi biflozici UUis ccccrpta func*
Bc 6af9 CirilU T^orquini p2ifci*'6^o*rcgi8 vxoicczpu%m:
SepUdvcr(wptiaitt
ttetriK
©e 6afa €t Sapbone
'^ya cirillci ctbrwfca fcmia
rarquini pu(ci romano? rc
^is noi gratiflima tpib^^io
ricrcgis^udcudcftaft %pi
oomini nodri aductu; anno rigcftmo
fccto:fitpia fctcetcfimujrcum targnio
viro (uo regc:i rcgnuj romano? fclicif
fime itrauit*«Que cu5 eetpzcftatifrimi i
Qcnii fcmina:quatucuq? rcgia pinnr- 1
i rcgio folio fublunata/no efl paffa o^
cio^tozpoze^Qninvmo^cii fe lanifitio i-
ter cctcra ocdiHct qd credam eo tcpo-
rc apud imnos bonozabik adeo in il
lo/Cgrcgia opifcr 7 follicita ewafinvt inodicrnfi vfc^ oicmM nois fama fit ptenfa:fflcc cam obzem toto tpe ntc fuopublico caruitmunerc:1F)a cii ob bocapud 'Romanos mirabilis t amantiffima babercf fcminajjnflituto publico
cautum eft.rt ab intrantibuB nouis nuptiispzimitus fponfo? fuo;: oomos.vna qucc^ rogaref quo vocarcf noic^rogataq^/fc cucftigio ga^am rocari pzo^
fiiterct . quafi cc boc fumpturc cflcnf-fufure^frugaliratis foztuna bona:Cluodquatdcumq? apud ifolcntcs modcrno;z aiosTidcaf pminimummd onbitemquin apud prudcriozes illius feculi fimplicitare penfara/Optime t plurimumlaudande mulieris yideatur iuditium.
Dc Sapbonc lcfbia ifigni poctrice capitulum.]pncrf *
Spbofpoctrir Icn^iaec cla
Irisparcntibusarcp bonc^
fli8gcnita/t)iuini(^ pzopc
lin^cnii puella/bifdem tcm
pozibus quibuf7 pzcdicta ga^a in oi
gencrc mctri plurimum claruit.7 itcr
cctcra Sapbicil vcrfum pzima iuenit:
que adco generofc mentis fmwt ctate
fiozens 7 fozma:n6 cotenta folum lit'
teras iungcrc plurimas :fed ampliozc
fcruo2e:ammi ingenijcp viuacitate fua
fa fludio pcruigili confcnforpcr abru
ra parnafi montis^fe fclici aufu:mufi8
immifcuit:a quibus gratia acccpta modulos Ifricos etpzomere no oubita-'
«it.aqua id genus verfuii Sapbici oicti funi: ©e qua Guidius noflcr in
fecundo oe triftibu8 fic meminit oiccnf:l^efbia quid oocnit Sapbo nifi amare pucUaej £t oe rcmediis libzo ftcirndo; COe ccrti Sapbo mcliozcm fccit
amiccjT pzoptcrca illi erccta fuu Statua enea:7 fuo nomini oicata : co cy in^
rer celcbzcs pocatas fuerit numcrata . €iu8 tamen opera multozum nc^
gligeaa amifTa funt.Berum fi danda fit omnibus fides:? ipfa infclici amoze
9e 3apboneetboId3FO XXXII
K^3i
Kf^^^l/lm
foit conuptarGuia few fmci^ifca oecozerfcu alia gra cuiufda iiiuenifoilectoe
vm itoUerabili pefte capta alias occupata^cii ille fuo dfrderio no aflcntiret; i
gemifces i,cm8 obflinata ouritie/Oiciit verfus flebiles ea ccciniffaQuos €le^
g08fmfl'eoicut.£u5talirintelegimaterieattributi:3llatn oemumfpe omnifruflrata^oefperata^ei: leucano fajco fe pzecipitem oedir^atc^ interiir.
Be Sapbone altera vate Crerea capitulum.wjcvii.
apboalteranobiUfTia ra
t es Crerea fiiitiT ipfa oiui
I
ni ^ngenii poetric loge an
Jpdiaam Sapbonc:i eodc
carminu muner plurimd claruit ? ple
ctru5 iter cetcra fue virtutis munerai
uenit:Que cii ob fua macima eruditio
nctcuida oififTimO riro nupfifiet: eide
Ofdamii folu peperit ftUum* bec itacp
cft apud 'Bfy^icos oes ob admirada
ooctrina macimo baberef i p:etio iter
ceteras cius oifcipulas: pzeftantioiee
anagoza milefi5:cogiUa coUopbonia:
t ^utbem^falamina babuit quibus 7 iyricos fcrfus plurefedocuit-Bcripfir
autem bec Ifricos modulo9.£pigramafa:€lcgia8:3ab08;arcp monades mulC08:qui muUeris eruditionem pzefe fere videntur.
©e bolda nobiUlTima bebzeo? propbetilTa.capitttluj.rwcviil.
TXOlda pzeclariffima bcbjeo^r p:o
JL }p\Kti(\'r.(cc\nmfdciQi(i8 nobi
liffimi acpclariffimiriri rroi^belcbie^
03 macimi ipfozum potificis gcnitric:
7 ipfa eade tcpeftate i bierufale pzO'
pbetie oono mirabiUter infignita fuit
ac macimo opud ^ofiam regem opti-
mum:eft babita i pzetioiCui cii ratici
nado muUa ac plurioza pzedicilTep ct
bierofoUmo? euerfionem^ac populi ip
fiU8 trafmigrationc 7 oifpcrflione oi
ce8.oiumitate qdc ia Jjcrcuiffe ppfi i
cioitatis ruinam % quod iam ptra eos
pzotulifl*et'ampUu8 iitrmari pzecibus n6poflet.i.vt popuUis no interear. aur
no oe p:ouincU|)eUatur-aat bonis tunc p:efentibus minime p:iuentur: ouj
rrafgrefli fmflent lcgcs:? tato tcpo:cpenitetia no cgifTent: pzopbetis monenribus rt fob:ie viucrct^^ i pictatis fupplicia ocuitaret:que facicda t iccb^t vt
crederct q: oeu8 eft.7 nequa^ mctitu8 i rerbis/q p ppbetas fuos picnmtmuippp 3uftitii tii regis retinendas iftas erimas:^ poft eius obinmi oefimrt
pWctrt Bwftdimtentnjt
t^1[m
^^p^W 3\ \\ ^^N VFm^^v
fkC^'\
W^C^i.J^J^»^^3B
fr
fuppUcia populis infcrcclatbis a mulicre p2opberc8 oictistg niifTi freraf a re
gr.reniearcs oomii cidc rctulcrur.bec itaq^ 7 alia mulrafdint bolda*. Qui b^
qdcm mcritis i gratils-z oilcctlflima oco optimo fuiffc bawd oubiii cH;:? p-
ceteris bcbzco? mulicribus magno oigna p2Cconio:i?t i quarto rcgno^ libzo
7 occimo antiQtatii Jofepbi perpulcbrc fcriptum babctur.
^t Tamiri Scvtbarum *B.cgin3 c&puxxxviiiU
2miri8 Scftba^z illuflrif
fima rcgina tpibus tyri pfarii rcgis-boc eft qn^tK^
fimotttono 7 trigcfimo an--
no aft icpi oiii noftri aductum fuit infi
gncnobilitatistnota/admodii cofpi-
cua fcmia/q? idornitas pfas fibi armis
fubcgerit/ac eifdc multis anni8 impc-
raucrit.1?acitacpmulicrc ecqbufpa
rctibus cntil babucrifaut cui conubio
k iuicerit/autctico qdcm auctoie no c6
ftat.£iu8 aut rcgniiScftbicii/cft ifte
riU loco:? fub gcUda cdi plaga/ripbcif
fpbozcifq5 motibus annccii:Siitq5(vt a nobi8 i kcvido cbronico;? noftrozuj
iibzo oictii cft)eo i rcgno feu folo/boics admodii filueftrcs % paupc8:fcd fcrn
p iuicti/TCO vfqji» marimisetiarcgibusplunmisbclUslaccflltiiuictifem'
pcr emtcrc:*buic aiit Cfruspfaru^ rcctcii rnittcrfa^ fibi iubdidi^a sfr^m/auiditatc l9tiu8 oominadi bcUu mouit.£uiu8 cii pzcnouiirct aduefii Tami-^
ri8/n6 rt femina tcrrita latcbz38 pctijt fcu lcgcs p3ci8 ccpoftuiauit.Quirmo/
cogrcgatis copi|8 fuis/T our bcUi fui facta/cii poflct nauato ope obfiftcrc/i ^u
08 finc8 eii itrare paf?'3 eft.arbitrata loge meiiu8 ecpugnari cfri rabiem infra
termino8 fuos'$ ectra poflc £t certioz facta/eii ad iterioza rcgni pcnetra(Tc:
odolefcctulo fiUo fuo xnicoxcrm parte copia? conjifTatiufTit vt cfrodonivi pugnaturus pergeret:£rru8 verota qualitatc loco? 7 getiii mozibu8 pcfatis/^
auditi8.Scntic8 venictcm cii eccrcuu iuucnc:fraude o^ armis eii potiu8 rin-
cere ft3tuit:£aftrifcp rino(q6 nodii nouerat fcrtbC)Cpulifq5 7 ocUti|8 ceteris
cofertis reUctis/fuga ftncit:Que vacua cii itraflfct ^uuenis/quafi victoz bofte^
c^ fugato^letus cii fcftbis fuismo ad beUii/fed 3d epulas iuitatus/ ample ci^
bos tpocula icognita igurgitarc ccperiit/cc quo foluta oifcipUna militari^fo^
mnus affuittquo fepuUi/fupucnicsCrrus/iUii c6 rcUquis ocdit i moztc/7qua
fi ccrtu8 rictozie/ad rUerioza x>^cX{i^* 'Camiris aiit cii mdi((ct fuo;: cedc' ctfi
plurimii ob rnici fi\i\ nccem vidua moucrcC:n6 tfi fcminco moze fc ocdit i la
cbrfmas/gnrmoilUs ira r rindicta fe 03ti8 cupiditatc/cfi retlduo copiarii,e3
arte qua captii fUium 3udier3t:etiam fi n6 omitterentur refcrts pocuUs caftra
boftemdicct aftutiffimHs fozet) capi poffe enftimauit.7 locozum gnara/fuga
rimul3n8:3uidum fectatozem:inter ftcrilesbozzidofcp m^testno l6go viaruj
tractu oedunt at<^ c6duicit:7 inopem fere omnium oppoztunitatuj iter afpa
Dc Smaltbca
FO XXXIII
raltufc); motium comcrU cum omni fcrc fuo etcrcttu cum oclcutt ncc iprc €yrus cu3fir,quin crucnta moztc viducfmmt inm Tamtris autc^ cfl^crato ani
mouufTit inta cidauera crri co:pu9 ci:quiri:cui'compcrto:aufcrri caput.? in
vtrcm fanguinc fuomm immitti mad3uit.€t qunfi fupcrbo rcgi oigniffimum
ccbibuilTct tumulum:ait; Sumc cfrc-7 bibc f:jnguincm qucm fcmper (itiiti,
Scd qitid tadcm inU pzetcr boc facuws Tamuis babcturrtato cUriustqulto cfri maius fucrat impcrium*
Dc amaltbca virginc SibfUa capitulum )cnc)c.
COaltbca SibfIla virgo r
vatcsclariffima/cc Cumiscampanic rrbc oziginc; ouccns/cadcm tepcflatc qua
7 Tamiris piedicts rcgina plurimis
virtutibus claruit:£ui itcr cctcra tamgrata yirginitss fuit,vt tot fcculozum
fpacio:nuUa riri cottiQionc fcdm paf-
fafir.€ti^$aliquitcflcnturipfam a
pbcbo Dilcctam 9 ciu9 muncrc ttiuini
tatcm obtinuiffc. aUipotins ocifti^
mant rirginitatis mcrifo tUam ab ip-
fo rcro folc iaflicic qui illuminat cm^ncm bommcm rcnicntcm (n bunc mundum varicinii fufccpiflc oonum: Guoquidcm muncrc multa ac plurima pzcdicit t fcripfit futuris. 1?uic infupcr in
barano littoic fccns aucrni lacum-.oicunt fuiflc infignc ozaculum^quod niic
vfcp ob ca fcruat cognomcn: Quc ocnicp oum 'i^omam vcni(\'ct Tarquiniopzifco noucm attulw Ubzos a fc cdit08:€c quibus cum trcccntos pbilippiccs
poftulafrct a rcgc:oencgatc pietio poftulato cueftigio turbara trcs cozum ;co
vidcntc combuflit.Ct cum oic fcqucnti cc fcc rcUquis idcm pzctiu^ quod anrcctnoucmpctiucratpoftulaflret-afcruiflctq^nidarcntur trcsconfeftim cnt^
fturam-7 oic tcrtta rcliqucsta ^arquinio pctitum fufccpit.Quos cum fcruaf
fct T^arqumius a poftcris compcrtum cft^os romanozum facta omnia con-'
tincrc Quam ob caufamtmacima cum oiligcntia^poft bcc 'R.omani fcruaucrc
7 iurta cppoztunitatum ccigcntia;oc futuris confulturi ad cofdcm rquafi adoiaculum rccurrcbant. *bcc itaqj poft multa virtutum infignia afc gcfta a^
pud ficulos oicm claulit cctrcmum*-vbi 7 oiu cius tumulum ab acolis ocmoftratu;cii rcucrctia fuit.oc cbrifto autc bcc ipfa; ccciniffc tradi)t.€t mouis fa
ticm finict:triii oicrii fomno fufccpto^tuc a moztuis rcgrcflits i lnccm rcnict:
piimus rcfurrcctionis initium oftcndcns*
ec 3nditb vidua beb;ca capitiilutii»m:i«
M 1?&m wW\
©c ^udttb
Bditbbebzcafcmina ingl
ti8mmi vidii3'rartctininii
'rpcrrarinimifemozis itc^
gcritnccp vid«itatif/ac a^Hi
mis crcmplii poftcris fcmpitcrnu tpi
b«8 ind^rci captiuitatis^boc cm mmimc mi nri icfu cbrifti anno vigcft
mo fupzaquigctcfimii pulcbcrrimu ac
mcmozabilc pictati8opu8 iUibcradaj
ful Bctulic Ciuitatc/ad fuc gctis occ^
iq\mc talc gdc facinu8 pcrcgift^t ct qCUC0 robuftiflimus vir accriozis ai fa
ccrc vtiq3 cctimuillct.fuit cni bcc fcmi
namemozatu oigninima ipzimis.O^crari cuiufda bcbzcf nobiUnimi ftUa/ma
naflccp cMdt gctis coiiic.quc cii fpcciofiflimau fozmoiiflima muUc? \ui k'
cwXi babcrcf fcminau ipfo fuo iuucintJ8 flozc ridua rcmafit.lRcc ociccps ^dkcM^ rota(C3ftitati8 amozc)trafirc roluit rata fatis boncftc muUcr(8 fcmcl
nupfiflc/vn a ncminc ociccp8 quouifmo/ad fcciidas nuptias pctuit ^uocari:
ymo rcUquii vitc fuc fpaciii itra UmitC8 cubicuU riri fui/adco kti adcoc^ ca^
ftc trafcgirvf ptcrita? oiu5 matrona:;? bcbzcc? lairdce/Vfduifatc ccUtzi fupc
rarer;£o itaq3 i cptimo viuedi mo Z^^^^^ vita ccUbc agc8 cii aitdiflct qucdaOic faccrdotcs % cocincs fuos/Bctbulia rrbcm fua(Olcpbcrni pzicipi ciccrcu'
pfarii iUa accritcr % ifcnfc obfidcti nifi ifra tnduiiadco auriliii miticrcf) rellc
(otradcrcr^^cUgionc % gcti8 im ^icmc pmota/fc k moztis pcriculo j? cms ii
bcratioc oino crponcrc ftatuit.Bndc bcc pudiciftima fcmina no fibi numcrofix ctcrcitii/ncc foztia tcXmo ftnitiflimo? opc ccpoftulauit/fcd pci altiflina pzi
U8 aucilia fiima iidcici^ lacbrimis % iciuniis ocozauit. ©cidc ab ipfo fiimo doopificc macio iftructarputauit oznamctis fui8 k oino oc pctctiflimo Jmpatorc triiipbatura fozcGuacbze noctc vna^ocfpofitis vcftimctis riduitatis facic
fua rngucto punut/colUgouitqi crinc8 iixoQ mitra od occipicdii olcpbcrn cmatq3 ii^ cii ingeti cozpozis oznatu ? icrcdibili pulcbritudmc(vrbi8 pcztis vl^
tro fibt apti8)ad Olopbcrnc miUtic pzicipc quaU fugitiuo cti fcla pcdifcqua i
caftris acccflit.Spud quc moc tatoozis occozc/T tocius cozpozis vcnuftatcc
nituit/rt ciufdc pzicipis i cctcro^ ca ttuctiu; faUcrcf crcduUtas.Oua cb cambarbari oc8 oiccbauipam no bcbzca necp tcrreftrc fcd cclcfte oino forc fcmi"
nl:3taq; fandaUa ciu8 rapucriit ocuiC8 dmit puicbritudo ipfms caprutom
laiopbcmif^^^^^ ^^^^ olopbcrnisrcii pziu8 raptis ccuUs-mes vcUitarcr i crimc:atq5 bu
inumu8 iufmcdi irritamcto % ^mn^io Judirb facta mirabtUtcr oznataratrcciflinu bortis aia r c^if^iic tadc gloziofilTime potita cft.pcft^ mic bcc vtn^gc tata pzi
cipe obtriic4fl'ct tato i pzccio apud tudco8 babita cft.vt cunctis oicbu8 x\tc
fuc 0iiinibu8 iudas pzcfcrercfur:? trtumpbalt Xmdc pcrpctuifcp pzcccnif8 cc
lcbzarcturrquam no folum fcminis pzctulleriit kdcmm xixis m.itabilcnj cc^
bibuertit.OuiacMmis ciue rcmuncratoz:virtutem talcm ci cdtultt:vt inui^
ct^m omnibus viccrct:? infupcrabilcm fupcrarct:1Bam olopbcrnc intcrfccto:
Bc tucrcti^i
FO XXXIIJI
ciuimeq^ iiberm mq^ rcgiiw Juditb apud iudcos babita c(t: Jllain cnimcmuspopuius BetbuUe bcbieis laudibus iugiter offcrcbaf oicesrTu glo-'m bicrufjlcjn-tti ictici:i ifraclrtu bonozificetia populi noftri:qiua fccidi riri^
litcr:7 cofoitntum cft coi tuum i oomino-co q^ caftitatcm amafti:? pofl riru5tuum altcrii ncfcicrisIfdeo r manus oommi cofoztauit te 7 eris ieternii benedicta.Demii 3«ditb cum quinq? 7 cetu-^ viufTet annis.ocficicB i fcncctute bona-i Bctbulia apud virii fua cii ingeti luctu t pompa fcpulta efl.Cuius gdemvit^ etfi apud ludcos iter agiograpba computef in IRicena tit fpnodo i fan^ctarit fcripturarum computata fuit numero.
Be tucreti^ femin^ pudicifTima ac nobilifHma capi.rlif.
Hcretia Ivomane puditie
oec^ Lucrctii fpurij filia:^
'Carquinii colatini cdiut\K
Jtcpozibus piedicte iuditb
ob riolaram puditiciamolcs fuperui-'
«ere macula cozpozis fuo cruoze oele
mt:7 macimaomnibuspcftcris rcre
pudicitie eceplu reliquit.T^ccita cumcflfet 7 ozis fozmofitate ac mo? bone-'
ftate iter romanae matronas fpeciofif
fiimn fccto Xarquinii fupbi filio vio
latatfe ipfam Itcremit.Sanc cum Tarquinius fupcrbus ardcam obfidcrcr
ciuitatem apud coUatij oppidum baud loge ab rrbe romam-quidam rcgi| iu
ucnes i fmiul cenare cepcriitnter quos coUatinus "Lucrctie maritus vn^ erat
€t foztc nimio calctibus rino-.cadcrct fcrmo oc coiugium boncftareret cn ccte
ris fua(vt mozis eft)mu8 qiiifcp pzeferrct i cofiUum boc rctum eft vt confcn^
fi6 citatifq^ cquisvififc}^ quibus noctu cis bella gcrctib^ iQtme muUcrcs fcu
coiuQCQ cccrcercnf offitiisrpzobaliozcm f deoculta percepcrijt. Sane cii luue
nes Rcgias romam intcr cocquales ludctcs lucnifTcntrvcrfis-.cquis coUatiuj
oeuenere:rbi cii muUerib^ fuis lanificio vacatem:? nuUo ecoznataj cuUu iue
nerc lucretiam:Quam obzem iuditio oium laudabiUoz vif^ cft.Coilatmus autem rcliquos Juuenes benigne fufcipit i oomu3:in q oii bonoznrcnf:fcctu8 fu
perbi ftiiu8-impudico8 ocul08 in boncftatem ^tc^ fozmofitate caftc muUcnsiniccif:? nepbano fucccfus iQneiper vim potiiidamCfi aUtcr no ocf)ciufdc re>
nuftatem tadto fecii cofiMo oifponit:1BecmuUi8 itcrpofiti8 oicbu8:vrgente i
fania cla^ caftris reUctis^nocte coUatiii rcnit.vbi eo cy viri cofm^uineus effct
a lucretia comiter fufccptus t bonozatus eft.poft^ aiit oomii omnem tacita
fenfit:7 fic omncs fopit08 arbitratus extracto gladio cubiculti intrauit lucrctie:€t quis effct appcruit minatafcpilU mozte fi vocem emittcret mt fue no ac
quicfccrct rolutati:Uuam cum reluctatcm oefrdcrio«fuo/7 moztis impauidacerneret.ad oamnadam recurens aflutiam^inquit fe lUam fecu8 fcruum eic Sufuis occzfur^m t cunctis eam^afe ob adulterium cum adultero cefm oicerc:
f //
Be Heturia
fubftit bis auditis trcmebunda mulicr^ 3 tam obfccna infamia tcrefacta ti^
mcs'ri eo cccidercf pacto/purgatojc (uc moceniie Defururum:€t cb id afper^
nati mimo cozpus permifit adultero.Qui cu iUecebzi fuc voluptsti fatiffccif'
fet/abiinetcp iuditio fuo victoitfigra ta fcelefti facino:is lucretia^ elucefcente
oie 'Cricipitinij patre 7 Brutuni coUatini patruum/? aUos affines 'i necefla-'
ri08 cofeflim accer<Tiri iuflit 7: virittQuibus aduenictibusque 3 feno nocte i
tempefta/i eam gefla efl*ent/cii lacbrfmis ^ ozdine n^rauit.i cv^ eam fletc5 mifere folarenf affmes/CuUrii quej fub vefle teterat educes iquit:£go me etfi pec
cato abfoluo/no Ubero fuppUcio/nec vUa oemceps ipudica riuet/Iucreticete^
plo bifq? Dicfis iUii impegtt impectus inocuii 7 rulneri icombens vidctc viro
7 patre mozibiida coUapfa eft.nec Diu % aiam cii fangwnc fudit. Tiic quoqj
ia mo:ie8(Vt Ouidius fcribit)ne ctii-^ p:ociiberet iboncftc-refpecit.? bcc etia
cura cadetis erat.£aq3mo:tua cii maritus 1 pater i Utctu cccuperenf;Brutuf
cius auiiculus cuUrii cofeftim ec lucretie vulnere crtractii fumcs cruo:e p:efe
ferreic magna voce Ditit.per biic caftiflimii fanguine iuro/me Dciceps qcuq;
fi potere Tarqoiniii pfequi fupbum-7 ncc iUii-neq? aliu 1^ome regnare paflU
rttmrSnfeUt equide lucrciie pulcbritudo-7 tato clarius niiq^ fatis Uudm puditicia fuaroignis pconiis etcoUeda e.quato accrius igcftai igncminia erpia
ta/cii ec aidc no folii re itcgratum fit oecu8:q6 fcdirate facinozis iuuenis labe
factaret ipetustfed cofecuia fit romana Ubcrtas. Xucretia iqit violetcr ccp:eP
fy.ctfi nuUo adulierio fuerit maculata cofenfu-quia tii i p:eclari8 eius [audi^
bu8 Dicttim efl:Duo fueriit t vnu8 aduUcrium admifit:Herumtamen vt pa^
ter Buguflinus i p:imo De.£i.Dei(fcribit)ciuia in fe vlta fuit crimen aUenum:alterius fceleri addidit fuum*»
Bc BeturianobiUflima coziolani matre capi.i:Ui(.
£turia romana nobiUfiuiia
femina fuit ante aduetumI cbrifti Dni noftri quigete^
llfimo anno tempozibus V3.
Darif perfarurcgis:^ laudabiU opcre
anno8 fuofiuiriditate tratit perpetua
*buic itaq? muUcri erat adolerces gne
U8 martiusrcognometo co:iolan^ frre
nue virtuti8 fiUus-.pfiUo 1 manu pmptU8 7 ca oppugnatibu8 romanis co-'
riolo8 oppidu volfco;: cuius icUia^bi
tate captii videref coziolani cognomeadeptus cH^r ta grlde nobtUtatis fa^
^1^**—^— il^W^^H
«o:e:vt omni^ verbis 7 opereauderet.Gu3mob:em l3bo:ate vrbe annone pe
nuria:t opere patrum plurima c% ficiMa oelata fo:et feucra o:3tione 4: bibuit.
ne plebi partircf pzius quam quo paulo ante i facro mote kccdcs bcno:e8 pptcr redditum ncbUitati:abftr,lcrat oemififlct.ln qttem ifcfta pkbf:n crat fa
meUca manus p:ofecro.iiecifret ni UU attribuno per opoztune oies ad^Diccda
FO XXXVDe Hcturia
caufam idicfa faifTct.Qui cum no paruifTct idignas erilio oemnatns c(t i mvolfcos paulo anrc romanozum boltcs fccccflit 3 quibus 7 bcnignc 7 bono:i^
ficc fufceptus Hbicp aiim virtus i pzctio cft.boc iitz tl fua$ 2ci| tullif vol
fci fraudc t bcUum adncrfus l^omanos rcdcgit:? bcUi our ab cifdcm factus
ad folfas cluriUas ad quartii a roma lapidcmrocdurit ctcrcitii.€o(^rcm ro^
nianam rcdcgit.vt a fcnatutqui paccm cquis Icgibus impctrarctrad cum cru
lcinmittcrcmr.Quoscoziolanueatrociciircfpofo nmifit ipatriam ob q6imixm mifli kd mimmc rcccpti fiit.Jucrc tcrtio cii infuUs rclati potiftccs 7 fu
18 cii ifignibus fuppUcc8:fcd (ruftati rcdicrc7 iam rndicp ocfpcratio*- roma^
nom itr.i«crat animos-.cu ad murimx bac coziolani matrc5 7 volumina coiu
gcm frcquctcs 7 qucrulc rcnictcs matronc obtinucrc vt magno iam nata muUcr i C3ftra boftium-.pzccibus l.icbrrmifq5 placaturii fiUii poftq^ armis ab bominibus no poflct rcfpu.tutari ridcrctirct cd c6i\XQC ncq? cr cis ingcs pzofe
qucfium turba ocfuif.Cuius ^dutiu c\x cozioianufcognouiflct ctfi animo tur
gidus t(kt coftcrnatus tn matris ^ducnivi^ie. fcUa cofurgcs ainit tabcrnacu
Ium:7 fumpturus iUa^ obuius factus cft.Sanc rcturia binc coiugc? mdc \u
bcros conolani tcncs no anfc ftUum ridit-^ pictatc patria pofita;fc i ira dxc"
clditii rbi fuplcr ctiixmt rrbcm i boftium caftra rcnicsrobiurgatrir cffccta
cft. 7 fufcitatis i cffccto pccto2c riribus iquit Siftcgradii ifcltc luucnis fcire
Tclim mcQi^ rcniam i amplcrus tuosran matrc an captiua bcftc Maptum^aducniss. 1?cfte puto;0?e mifcram i boc eroptata mojtaUbus cui lcgitudo
ccduriflc mc tebuit/rt te oamnatii criUo 7 indc boftc rcfpublicc ccrncre: co
gnofcis qucfoquo armatus bcflis cofiftas ifolo/ccgnofcis cquidcm etfi ne^
fci8*t?oc cft i quo gcnitus i quo natusri quo labozc meo cduc^tixs cs. Quoigitur animo-.qua mete;quo ipulfu boftilia potuifti ifcrrc arma:lB6 itrati tv
bi parcti oebifus bono8'OuIcis rrozis amoz ftlio? pictas'7 naturc patric re^
«eretia obui/ (:icti fut.lBo acre pcctus moucriit:n6 irafquatucumq^ Mcc^^t^f
obruiflcpotucriit:1ttum oum pzimoiUa fpcctarcs mcniari mcmoiia renit iti
com. 7 pcnatcs patrij mei fut:3bi coiiir 7 Ubcri:3bi ifortunio fuo 7 ope mcoifelir matcr cftiHcncrc patrcs:rcncrc 7 potificcs nec faccii pcctus potucrunt
moucre tuii.rt id rogatus agcrcs;quod fpcte tue facere ocbucras • Satis memiferam aducrto fcciiditate meam-patrie mibicp ftiifle ^ducvUm rbi filirm 7
ciuem pcperifle arbitroz bofte 7 ifeftiflimii ^toa, iflcribile me pcpcriflc ridco.
Sacitis qttippe no c6cc^i?(c fucrat potucrat ftcrcUtatc mca rcma abfq? cppugnatioe c6fiftcre:7 cqo miflcUa anus i libera mozi patria^Scd cgo ia? nil pati
nec mifcrius c^ tibi turpius poflum^nec rtfim mifcra atc^ mifcrima oiu futu
ra fum Dc bis natis tuis ridcris quos (i pergis^aut i materia mozs aut Icga
feruifus manct.Herba lacbrfmc fecute fiit:7 ide coiugis prece8/3tc|3 natozuj
t amplecus mutui-clamoiefqp fleiium-7 ozatium matronarum: Qmbus rer
bis 7 gcmitibus pzccibufq^/actum eft.rt quod Tcgatozum marcftas 7 facer
dotum rettcr^tia ncquiucrat/matris rcncrationc oucis acccrimi fragcrcturira
7 piopofitum rcrtcrctur 7 fuis complcris atquc Dimiflis rctro ab rrbc caftra
boftium moucrcnturlT^icflwo fccutum efl":negIozie muUcrisi q,xmt\xdim
oerrabercturirt er (cx\^im conUo^eo in lcco i quo returia ftU| iram moUueratc iii
Bc 'Bctwia €t *bipponc
tcmplii^ ad ciijs rcf tnctnoim perpetuaj/t ^ra fouune nwlicbii coltruerc-'
Sra fonant tnnfT^^nfq^ vt ptcreutiburmulieribufquibus nullus/rel minimufvfc|3 adiU33 etatC5 3 vtrispzeftabatur bcnoz/^ aflurgercnt bcminefvia ccderct quod
dmmtefc6 xbic^ cfia? niic fcruatur.€t q? eis liccret vti auro 7 purpurea reftc/ aureifq?"''•^ inuiicri fibulis 7 armiUsrCt fiit qui oicat etia ec fenatus cofulto cifdc^ mulieribufcid
pukhT, ^^^'"5 f«i^"e vt quod antc no liccbattpoflcnt bcrcditatcs cofequi quoziicumqj*.
Cluod quidC5 perampluj oonu ncc noftris tcpozibus mulicribus minozatuj
cft fmo tcnacifTima pcrfcueratia fcruaf.^ratias igif mulicres agant xctwicbuic atqi cim collat nomc pcrpctuuiquocies lapillts 7 purpura 7 auro oznattir'7 lccdctibus'^ viris aflurgitur.
Oc *bipponc grcca muliere pudiciffimarcapirjcUiii.
^pponcquadam nobilem
i grctia tcmpozibus pzedi
ctc vcturic fuiffc ferturquc
vnotatujcclebziopcrc cla
ra fuit quod ne percat/aut illi mcrituj
fubtf0bat«r oecus ad cccmplu? muPtarum/iUud ratU5 bic comcmozare o^
pcrc p:ctiu5 ei;iftima5/*bcc igitur bip
po pudicinima fcmina^vt fcrtur)3 nau
tis boflibus cafu capta fuit.Quc cumfoite foima valeret/pcrpcderccqa p2c^
doncs fuam puditiciaj oc boneftarc
veUe tanti caltitatis fuc occus ectinia
uit/vtcu3 nifi pcr mozie^ feruari poffc
cernerct no ecp^ctata viokntia in vndis k pzecipitc^ ocdit a quibus rita fub
lata/7 puditiciaTcruatacft.Quis tam fcucru; mulicris confilium no laudctur
paucis quidc annis quibue fozfitan vita pzotcdi potcrat caftitatcm redimit/
7 in matura moztc/fibi perbcmnc occus acquifiuit. Ouod virtutis opus pzo
ccllofum ncquiuit mare contcgerenec oefertc auffere litue quin littcraruj pcr
pctuis monumctis/fuo cum bono:c fcruarctur in Iuce'CozpU8 autC5 fuii poft
q^ ab vndis aliquandiu ludibzi mozc volutatii cft.ab cifdctn in £ritrcum U-'
tu9 impulfum/ littozanis naufragii ritu fcpultuj cft. 'Cande cuj fcrirct ab bo(tibus ctbozta famaquc nam fozct.7 moztis caufam/ab £ritrcis fuma cum vc
neratione fcpulcbri locus m Iittoze inQcti tumulo/atq^ Diu manfuro/in feruati
occczis tcftimonium ccboznatus eft:Ht nofcamus quoniam nuUis aduerfc
foztunc tcncbrisrlur poflit obfufcari rirtutis.
quacutique
mulures fa
ctebat ca(U/
tatetn ttota
0c Xbamiri pictricc cgrcgia capituluj-rtv.
FO XXXVI&e 'Cbmiripictricc
Ms * ^IJ!i< t\ *- V\\ A^-i^^^
i ^^^i^^/T^JwK '^^'^
^l'"^Mv kmJ J^^^Sj^]W^yH\m\m^m
^£s ^wff'!m^•jr^^s Y//i MrWte M / /Jl rjQ^P\lm%s
Ipamiris picrric ftii c«i pc
grcgia tcmpoubus p:cdi^
ttc l?ipponi8 7 cgrcgio no-'
minc atcp tali aniftcio infi^
^ni^d plurimuj babita cft.bcc quip pc
cuiufdam cgrcgi) picto:i8 atbcnicnfis
nominc 0?iconi8 filia fuit.Cui ingcni
iim ta mirabilc mcrat vt ccfpcctis mulicb:ibu8 cccrtiti|8 patcrnaj artcm ac
curatiflimc imitatafucrit.7 m fmguU
rcm pingcndi gloziam % famam ocuc^
ncrit:7 iK\ tanta quidcm'vt cpbcfi ap6
quo8 bonoic pzccipuo Dfana colcbaC
ciufdcmoronccfiigicmitobulaquadammanuciuspictam ran$ cclcbicm
oiu fcruarctur.Guc cum in longilTimam ctatcm pcrfcucrafTcf : artifitii buius
tcftimonium tam grandc pjcbuitrvt rfqa quafi noftri8 tcmpoubus mctnora^
bilc plurimum nfum fit:£t pzofccto laudabilc plurimum ii \x\{}^icim\XQ alid
fcmmarum ctcrcitia.
Dc l^cftcr fancta bcb:ca pcrfarum rcgina.capi.rfii|.
€ftcr pcnarum l^cgma ;ji;
Srtbatcrfis fccundi rcgis
,
coniunc bcb:ca cc tribu bc
|niaminfui£babuit(^ Sbia
cbilcm nobiUjTimum uYtcr bcb:co8 vi
ru COardocbcr V5 gcrmanu patrcm;
bccqmppcannoanrecbrifti oni no-'
ftri aductum octuagcrimo fcciido fu-
p:a trccctcfimu ab artbatcrfc p:cdi'
cto pcrfarum rcgc i locum rcpudiatc
vafti c6iugi8 vico: cr miUbu8 oclccta
tfpum bcatiflimc nrginis maric % ec-
clcfic p:cfigurarc vifa cft quc populu^
fuu ocm oc pcriculo mo:ti8 Ubcrauit itcrfccto ridcUcct aman qui ifcrp:ctaf
miquitas couiui) panc8 ad poftcro8 mifit bccitaq? bcftcr bcb:ca ambob^ parctibue o:bata l bobilonc apud auiiculii fuii noic mardocbcii virii rtiq^ opri
mu fiima cii oiUgctia cnutritainta admirada co:pis pulcbritudinc cuafu;vc
quoddaCptcr nam)admirabilc occus oibus ridcrcf i gra rultus fui rcfpicio
tm oclcctabot afpcctii-^nerat ncpc buic muUcri ip:imi8 qucdii icnnarabiUs oculo? lctifia 7 coipus p oia oigna jjccritatc clatii.Quc cii vniucrfas ilUus fe^
cuU T^gincs oi fplcdo:cccccdcrct ab ipfo artboicrfc rcgc cc inumcrabiUbus
:^ginibu8 plccta fuit.lBa cu vafti rcgina vi:o:c rcc(ob cotumatia mcrifo rcp«
dtafrct)bac fola cc ingcti ^ginii multitudic q tiic abiidabar ranq^ pulcbriot
caftio:c^(nuru oci) ab ipfo rcgc fcclccra fuir oidiccrat 7 cni rcc ipfc banc prer
e iiii
T^I
pulcbriritdincm iprius incompanbilcfn^facnem fummi mediraticnibus -t
o:artombi5S fcpuis infiflcrc vic utuigilarcnoriofq; appcrit' totis nnbus caU
c.irc'7 fupflucs oifiattts oino rcfpucrc.Mc oomcfticnm rc/ rura oiUgcntifllma
cunrcMtqi pjrfimcnic 7 fobzictati utgitcr rncarc/q cfi in cacris omnia no mucnu cntur €vp\icm,(cd i foln bcc bcbica copcrta/mcrito/oco/ ifpiratc cctcris
omnib'' Cit> ptulir atc^ fibi rro:c oclcgit cariflima. ttcriitii ctfi cariflima admodft rcgi fo:ct inuiunc cidc^-dcrc voluit aq foict natioc. Suuculus .lut ci*
COjrdocbcu8/cr Babilonc m ©ufim pfica vrbc ftarim traficns babitauitallic
rbi fingulifi oicb'' palatm introrbatrvolce fcircqlitcr pucUa coucrfarcf qua^
tacp (tlia piltgcb.n. €rat titc gman smalccbitcs gcncrcapud rcrfcm rcgc oi
bono:c p:clatu8:q m ad rcgc cr mo:c introircfocs pcrfc 7 pcgrmi cr iuflioc
rcgi9 nflurc^cbat 0!>ardocbcu8 *o pp lapiam 7 patrias lcgcs illi aflurgcrc rc
cufabat.ld aman pcrpcdaie/inrclligcfq; cttm fo:c iudcuvmdignatue ririr.
Oce l bcn pcrfc .idoiat mc/bic fcruus crtftcnfboc faccrc Dcdigiir.tur.€t puni
rc rolcnshpfttm qindc a rcgc pctcrc a to:mcM putauit/atq; ludcce ocs quofodio"b3bcKit'Pccrcuit rna crrcrminarc. ^cccdne igitiir adrcgcm/aitcrcnfcm
cflc malicnt^m oifpcrfam pcr vniucrfum o:bcm/o T^crrqui tuo fcrumnt impc
rio/ncc mtrtam quidcm/ncc aliis ijcnttbue coadunatani/ncc candcm cum CC'
fcrie gcnibus rcltgioncm colcntcmqttc ncc lcgibuscinquitftmilibus rtttur/
ac ctiim inimiafltma mo:ibus 7 p:ofclTionibus tui pcpuli t bcnnnibue con
ctis cctitiu ^cd (i risaliqucd bcncftfium fubicctis tuie comcdarciubc ra^
diafus cam crttTmimri ncc aits rcliqtiias aliquas omnino rcmancrc/nccali
qitos cc:um ad fcruitufcm attt Ci.7pfunf.1tcm fcruari. t^crjmtamcn 7 nulluin
pjti.irts p.imnum fribttta cc:um oc p:cp:ia fubflantia ipfc n.c p:cbcrc polH
cco:.Qtr;Hlr'i7tnta mlia pccct!ni.iri'3 ralcnfa rbicunc]? 7 quadca'ic]3 pccpcrie
off' ro/mo ^b bis malis pacarum ftt rcgnii tuum. •^cftc^ aftt 3?.man bcc rcgi
infimaiiit/rcc adcm 7 pccuni.^s 7 boics omncs oonauit.Tt ocbis cfficcrct qc
qutd rcllcf.Dcftdcrio aitt adcpto Sinan flatim madauit tancp a rcgo p oce
gcnfcs p:cccpti crudclta.rt rna cic pcr ocs p:ouintiae r? ccntu rigintt fcptf
infcrficcrcnfur cmncs tuda a't ccntugtbus 7 libcns co:u ncc cflcnt in totc re
^no vcrd:: qtri mifcrcrcnf cifdcm f.^nq; ininiici 7 turb5tc:cs rcgni. Cluc cvtn
CP:3rdccbcc nimciata fuifrcnt.rcftcmcucftigio rupcns/facit^ induit/cincrccp
pcrfitfus fparfis crinibus ctulando 7 cUmindocimistc circuibatroiccns in--
tcrfici gcnfcm quc ml pcccautt.ft bcc ciccns 3d auUm rcgis puaiit/ 7 co modo anfc ca flctif.rcrum mimc a Uccbaf rali circudanim amirtu ingrcdi. 'JMctiom fcccrnf iudci ois pcr auirarcs qbus Dc boc p liftcras fucritf ccrrificati'
luffcntcs 7 plagctce ocniiaatis Mbt calamiraribus.Cu^ i^o quidd rcgtnc nu-
dafTcf CP.irdocbciitn ta mifcrc anrc aula^ babitu ftdtC3'audito fcrmcnc/fur"
bata mtfif qui cius rcflimctu^ mufarcr.Quo nolcrc (scco crui.CCadauit cu^
nucbu^ infcrcgas quid a tnfliac ccritjiflcr.qo biic babtrii nc ccpcnct. Tiic
cr^Jrdccbctts p funucbu idicauit rcgic caufam fin Iticrus 7 babifus.CDada
uifc^ ci qtcn" oc bis rcgi fuppUcara ncc rccufarcf ,p falurc gctis Uk babituj
btimilc aflumcrcrp quc5 rcgi cftcdcrct.iudas pcricuUl immcrc Sman mqt
qiii fcciidufn bonoicm poft rcgcm obtiet^accufando mdcos rcgcm aducrfuj
FO XXXVII
tOQHcddiu l7cc curcgma cognouifTcr/rurru} mimt ad O^iirdocbcu/Diccn»
c}' no cfTct a rcgc uocacarTfigs ad cu3 no focacus itrarcc/mo:crcf nt(i uoltns
qucqiia fcru.irc/poiigcrcc ci virga aurcl.CDardocbcus *o ca ^^ba ocpozrJct
fibi ob cuniicbo ad bcftcr rcnuciarc pccpic.lRo fuc faluci ^uidcrc;fcd coctu9
gats pcriculii ainoucrc. IHa fi niic ipfa coccmncrcc.adiucorc gdC3 gcii ocu3/
oibus modis affucu^.ipam ^07 parcma oomii ab illis quos cdccplcrac pcri
rura. 1?cftcr aiic cu5 eflct fidclts/ocniiciauit O^ardocbeort nd coccionc ccs
iudcos q crac in (uds cogrcgaret:? ieiumrc cuccos p ipfa pcipcrcc. q6 r tpfs»
cus fiiis agcs ancillis/pmiftc pzcccr Icgc adirc rcgcrcc fi moii opozrcriC/ no rc
cufarccGOardocbcus aii( fcciidum *l?cftcr madaca/fccicrocii^ fuum pcccre
vc ncc ca^ncc gccc3 cius ptcuram c6ccmncrcc:fcd ftcuc pcccari vcnia cocefliCT:
niic ab iccricu ocnitciato liberaret.lRo cnl pp aliq6 peccacum ita cogebaf fme
gloiia deptrc:cii Ttpfe ons nofTcc cam fiurozis Sman q^cano falucabat altas
falutabac.lBccp.n.inqc bonozc quc cibi orie offcreba^biic tlli qucq^ paticbar
offcrrcridcocp iracus co ra cos/g tuas Icgcs no trafgrcdiunf talia macbmac'eft.podqy i^o T^cftcr in cincrc % ci\icio p crcs oics iciunaflcc:? ocii cii lacbrjc
mif pzoptciiifibiccpoflulafl^cran culcu rcgio cii rubozc/i cimozc/rcgc adiutc.
Qui ridcs rcgia; pze cimoze fup ancillas collapfa. reric^ ne qd ca mali ec ci*^
timoze pacercf.cofeftim e fella fua furerit/fuocj; ea iti gremio fufccpit % foutt.
:
ctofculas quoq? ca blado fcrmone alocucufcftoiccs q crpoftulorct qcquid
vcUct.qz cc mediu3 ci rcgiut^ poflulaci vciq^ oarecBt bcftcr cii ad couiuium
cum 2iman amico fuo vcnirc fuppIicauit.Cumcp annuiflct 7 aducniflet inccr
poculo? lecicia iuflic rec bcfter apcrirc quod vcUccntbtl.n.fc ncgacurum cflc
pzomiftc.ct fi mediam rcgni partc poflcrc voluiflct. 'Cii illa i poflcrum oiemecplanaturl fe fuum cdfiliu3.pmi(ic:fi rurfus ad couiuiw^ cum aman coucni^
ret.Cunq; ret pmififlct aman cgrcflus t gaudcns:^}' folus apud bcflcr cii rc
^c meruic epulari:oii nuUus alius calc bonoic^ pocuiflcc adipifci . Cuncp rer
vna cii 3man cpulas Ucrog.irct rcginam qua vcUcc ab eo ocnacionc impecra
ret coplcturuj.n.fc ocffdcrio fuo omo copiomiftt. ^uc rcgia rcgis pcdibusaduoluca ocpzecabaf/p popuU fui pcriculo oiccs fe eflc tradtta cit fua Qcic in
perditionc % idcirco bos fcrmones ad fua rnaicftaccm face occrcuiflcc. IBcq?
cni fibi moleflii cfTc ocbcbac;fi amara cius ferutcucc etponcrcc:paruii qutppe
boc ei efle malii oiccbac:f3 fupplicabat cito bcc amoueri. 3ntcrogarc ?^o regc
a quo bec fancctta fozccSman inqc rct inimicus gencis nr ifla ct noie cuo
molicus eft.Quibus ct vcrbis ret plurimii curbacus e couiuio in ozcis ftari^,.
feccefltt.aman ^o cum ia intcUetiffet quibus ni malufeflerrcgina bumilicer ^
rogare cepitvt venia fuis facinozofis macbinattoibus imparciri oignarccur.
Ciicp fuper lectum pzc oolozcpccfliflct/vt rcgma pzccarctur fupcrucnics rec
,
«t buiufmodi vifu magis magifcp icicacus oitic*^effime oiumecvcozimccvioletia; irrogare no vereris. ad quod aman obftupefactusmibil amplius re
,
fpodit. X^uc vnusa eunicis rcgle accufare cepit aman qucadmodii pzcparaf
,
fet auce i atrio oomus fuc ad O^rdocbei necem: que erat alcicudis cubico^c/
quinquagita. Quod ret audies i illa eum appcdere euefligio ^cepir. acq^ ica sbiun m^man bonoze; quem a rege perceperarfupza modu5 abufus buiufmodi cru^ ,
ruur.
ci c6fir«8 cfl.Kec vcro fubftantia^ ci«8 rcginc oonauit.7 O^ardocbcum i lo^
cii C1118 per omnu furrogauit. IB33 ia rcgma bcftcr ad noticia^ cujs pcrduce
rat cognstionc quaj ad iUu5 babcbat Donauit rcro t rcgla CDardocbto auii
culn fuo Bman poncffionc^ 7 cctcra quc iUius fucrat fuppUcauitct; rcgi Ubc^
rari a mo:ti8 mctu gcntC3 3udeozum aflcrens fi patria gcn8 fua pcrcmpta cf-'
fctnec ipfa n«U3tcnu8 (upcruiucrc poUcScnbas crgo rcgale^ ftatim vocas
iufTit fcribcrc gcntibu8 7 pjincipibu8'7 magiftratibu8 p:o iudci8 ab 3ndia
rfcp £tbiopia3 ccntum 7 rigmti kptc^ p:oumtiarum:l bcc rcrba oiccs amaamatdatbi ftUu8 7 animo 7 mcnte O^accdo/alicnufcp a pcrfarum gentc picta-'
tcm noflram-.fua crudclitate c6macula8 pcrcgrinus fufccptu8'fucrat a nobi8
7 tantam in fe ecpcrtu8 fucrat bumanitatcm:rt pater noflcr vocaretur.7 ab oi
bu8 poft rcgcm ado:arcf fccundusrQm in tatu a::o0atic tumo:cm fe fublc^
uari p:cfumpferat/rt rcgno no8 p:iuarc nitcrcf 7 vita. IBam COardocbcum
3udeu3 cuiu8 fide 7 bcncfiti|8 nuimu8/7 confo:tem rcgni noftri T^cftcr cu5
omni gctc fua/noui8 quibufdam'7 iauditi8 macbinationibu8 ctpctiuit i mo;tem:*boc cogita^.i^t iUi8 intcrkctismiidiarct noft:e celfitudmi'7 rcgnum p^
farum trafiret i G?acedona8.no8 mtcm/ca '?udeo8 pro:fu8 ab oi culpa imii
nc8 rcpercrimusfcd econtraric iuftis vtcte8 lcgibu8/7 fiU08 macimi oci nuetis cttc cujus bcncficio 7 patribus noftris 7 nobi8 rcgnii c traditum 7 vfque
bodic fcUcinimc cuftodif €a8 littcra8 qua8 fub noie norrro oiretcrattinancs
7 irrita8 f3cimu8:*|b:o quo fcelere ante po:ta8 buiu8 noftre vrbi8 fufis ipfe qtaUa macbinatu8 eft 7 oi8 ciu8 cognatio pcdet i pdtibuUs.n6 nobis kd oeo
ci rcdcte quod mcruit.boc autc cdictii qucd nuc mittimus in ciictis vrbibus
p:opon3t«r.v. liccat 3«dci8 vti lcgib«s fMis.G«ibus ocbetiscfTc sdmmicu^lo:vt eo8 qui fe ad nccc3 co? paraucrat polUnt itcrficcrcrtcrtiodecimo oie mcfis ouodccimirQua oiem oeus fuus oipotcs ec mcro:c 7 luctu c6ucrtit i gaudium^lPardocbcus vero regia idutus ftola 7 co:ona aurea 7 to:quc p^cceP
fit o:natu8.Guc vidctes ita bono:ificatii a rege iudei i fufis babitatcs comwnem ectimaueriit co? fclicitatcm Z^ac pcrftdis fatrape tiramni 7 rcgis fc:ibc
fiimii iudcis rcddcbat bono:c qm timo: COardocbci cos ad reuerctia coacer
u3b3t:*$iort^ cdictii rcgis p ocs puiti3s lectii c moc iadci i fufis trccctos vi
r08 iterfcceriit 7.t.ama fiUos cr ucificcriit pofl boc ct p aUas ciuitarcs iudei
iterfeccriit 6 inimicis fuis ad fuma fcptuagitafo: miliii Qutbus gcftis iudcHi
fufis coUecti qrta 7quitadecima oic ouodccimi/mcfis quo 6 mimicis M8 ve
dicm fnt ca fiimo gaudio cclcb^ariitrScripfitcp mardocbc«8 oib^^fub impio
artbarerfts ocgctib' i«dei8 qtcn«8 os obfcr«arct oics.vri pdictos oics i«ddcclcb^at.appcUatcs eos c6fcr«ato:e8*CDardocbc«8 aiit magn«8 crat 7 clarif
fim«8 apud regc/p:icip3ti!iq3 eius rcgebat potiebaf coi c6uerfati6e cii 'rcgma
*Ciic iudei fup ocs libcrtatis munerc mcritis buiuffanctiffime rcgine oonati
fiit. *bec it3Cp bcfter rcgin3 fiimis Isudibufcffcrcda eft q«c piclitatc populii
app3r3t« rcgio 7 l3«tifrimo cuUu Ubcrare potuit 7 fciuit p qbus crucc mar^docbco p3r3t3m mutata rcgis fcntctia i amanquc fumo ftudio rcc p:iU6 a^
mabat trafferrcfccit.^pfa aiit$ oiu vicerit aift quid aUud cgerit aut quo tpc
vitc (uc moztua fitmufi^ babere potuimus.
I
Be artbcmifia
FO xxxvm
De artbcmifia ^aric-acgina.caputlni.
'I^tbcmifia caric Ixcgma i
gcfifanimi fcmmartcinpo
ribusp:cciictcrcguic *bc
i| n:cr-7 ipfa fiut itccicrnmc
viduiiatis occus:7 DnctilTiinicoiuga-
Us amojiscccmplufuturif DignifTimii
l^cc quippc bccatbomi p:imi vrbifca
ric rcjis cctitit ftUa: quc COaufolcum
gcnnanii fuum cc codcm patrc cditu^
acccpit maritu3.Qucm adcoi rita oi-
lccit vtfupcrftcsmouuum vn^ obli^
uifci no potucrit.Cuius rc>' ftctcrc Diu
ifigma monumcta.lRa vt valcriufma L
xumts fcribitrcutn pnmu cius amatifTimus mantas oicm claufillct cctrcmuj
cius cadaucr crquifitiflimis bonoubus crtuUt IHcc palfa fuit poft funcb:c8
i^ncs coUcctos cfncrcs aura i vrna fcruados codi-ctiftimas tam amati co^
iugis omne aliud vas icongruum foic picterc^ i pcctus fuum:i quo vcteris a
moiis ftame logc plus foUtorco ocfuncto flagrabat.Quam obicm onmes cy
nercs coUcctos ipfa ebibcrc voluit:? rcfiduii vite fue tcpus.i lacbr^mis con-
fumpfit.ooncc leta i moitem ad virii Irct.verum vidua facta mgcntia pcrcgit
haiwii.tt iter cctera ec moic fuo cgrcgio 7 amabiU viro ifignc fcpulcbru ere
)Cit:Guod planc opus nimis admirabilc 1 fumptuofun) fmt JEo q- u^ artc^fp
impcfa omnia fcre oibis cdificia crccncrif:ac itcr fcptcm mundi miracula fcu
mirabilia vnii oiu cctitcrit Quod fane opus oc mariti nomine 0>aufoleu3 ap
pcUauit.a quotJnqj a oignioii fcquctm rcgum fcpulcbra CDaufolca ocnominata fiit €t no folii m boc artbcmifia cctoUcda fuit.fcd 7 vinU roboic 7 audaria ac miUtari oifcipUna plurunii vaUiit:ac ntultis triumpbis maicftatcm fui
nominis pUirunii ccoinauit.Quia vtlcgunus poft viri moitcm:ad tcmpus fe
pofitis lacbrfmis bis arma fufccpit.pimio vt falutem patric iutaraur:Sccij
do vt focialcm fidcni rcquifita fcruarct.lBam moituo CPaufolco cum idigna
rcntur rodi(:n6 longe ab aUcarnafo coflituti cam mulierc piccfTc rcgno carie
armate claffcqfi certa fpc poniidi frcqucntcs ad occupanda am' lUuc venc-
re: ^MK aUcarnafus Ciuitas mari unmmcs fcaro:m loco natam munitofita erat gcmuios babcs poitus/qua^ cuj l^^odii occupare tcmptaflcnt. aflu^
tU Srtbcmifierno folum piobibiti fiic fed 7 eoiu3 rodiana auiras ab ipfa feU
cifTime occupata eft: Qua adcpta iufTit oes coiii piiapcs ccdi: *^iaerca vr
3uftinus i tertio cpitbomatii libio fcribit:cii rcc pcrfa? ccrfcs aducrfus lace^
demonas grcccs bcUii idicit rcgfita artbemifia cii armans nauibus venit i pugna fraaifcp la terrcftnbus ccrfis copiiscii i cof^cau falamme i naualcpiC'
Uii terfis claOis 7 atbcnicfiuj fub Tcftimocle ouce coucniflcnt fpcctite ter'
fisartbemifiaiierpiimospiicipes^fuoseroitas atq? accriter ipeUcs quafi
cii terfe fccuj mutaffe vifa efttadeo vt fi ta audac robuftufqj terfi fiiifTa ani
mus no oe fadU cUfiis eius ^ras verrifler i fugl: 0?agna a)uidem 7 muito
mauforcumfcpukbruj
©c Olffnppdc
plura fucrcbwiiTs 'Brtbemific facinoza 79CM:q«c 7 admirationc oigna funt.
Bc quibus bcc oicta fuflficiant
Dc Olrmpiddc magni alcrandri matrc capi.rfvii/.
Lrmpias maccdonum rc >
gina ctti ab tfantia COidilif
nomc rwit .quinquagcrimo
fup:a trccctcfimit anrc cbri
ftioomininoftriaductum anno rcgi
na coftitura multo? tirulo?HMm i
cliracp cuafir.£0 cy iBcprolomcfi rno^
lonb:um rcgcm babucrir parrcm . qui
cc fiacidarum fangiiincqui riic pzccc^
rcris roris grctiCfmo o:bi8 tcrrarum
fplcdidio: babcbatur.pzctcrca 7 'Blc"
radrum €prri rcgcm babuir fratrcm:
7 maccdoic pbilippo marito rcgc mo:
tuo/fiUu aicrandrum magnum/cuius ta in^cti^ fucrc facino:a,rt qui illu5 fii
pcrarct $loiimcc natus audirctur/nec nafccrctur i poftcrum:quod olrmpia^
di bmc no mcdicu fulgozis admtit fi matribus fulgoz cft picftarcs gcnuiffc
filicsrScd no omnmo fulgo: iftc cmUf\'c potuit/qui nctis aliquado iniectis
obfufcarctur/cfto cc illis olrmpias norio: cuafinet.lBa adulrcrii iUcccb:a ci*^
cratcflozctc oirmpias labcfcctata fuit.qua nirfcrc ocdccoiofius rcginc coti^if
k potuir £r quod rurpiue fuit fufpicatum cftBIei-adrum adulrcrio gcnitu^;
Que quidcm fufpino^ijdeo pbiUppum cmouirrt no folum aliqusndo palam
oiccret/cc k fcilicet Slecandrum no gcnirum rcrum 7 olrmpiadem ignomi-'
enoimtatef nin notarct rcpudi|/7 clcopatram Blcradri €prrorc filiam i rro^cm ouccrct:
bume fcmic OMod quanrum olrmpiae cgrc ruIcrit/Oiflimularc no poruir. IRam quc rfcpbtc ride
j q,^^ mjj^, jjjj^ ccccpra labc rcgi|8 ratum fulgoiibus clara crat: cnnoimirari
bu8 rari|8/fc k kcit infigncm. £rcdirum quidcm cft/agirarum arcp impul'
fum paufaniam iuucncm ct fplcdido boiefti8 fanguincmtmvin i pbilppi vi
riUii nccem cofcio criam SIccandro-IBam paufanic ob occifum pbilippum i
crncc pcndetis/capur opcrc oIrmpiadi8 manc fcqucnti adic cjua cruciiafficus
fucraraura infignirum coiona compcrrii cft.7 paucis ircrpofiris oicbufolympisdc iubcntc/ciU8 cadaucr ocpofitum/fupcr rcliquij8 pbilippi bonoiificc/ma
ccdonico ritu ccuftum cft.7 cum pompa funcbii fcpultum:gladium pictcrca
quo pbilippum paufanias occidcrar rcgina fub noic miftilis i rcplo appoIU^
nis iuffir apponi : 7 clcoparram fibi fupcrinductacpoft illcfam faco ftUam)tn
tarum vcrbi8 crafpcrauir^rr mifcram ad iducndum laqucii copulcrir. Sucroradcm macimis ricroiiis filio Slecadro coc^ apud Babilonia rcncno abfii''
pro 7 Slccadro frc apud Iucano8 ccfo-ac aridco maccdoic rcgc 7 €midicc c6iugcea maccdonia abfcp cpfro vcnictc irrarc pbibcrib' fauoic maccdonii rc
re^ oafi i moitcmacedoie fgnii fola obriiiit vidua 7 fgia:vc^ cii pafl*i i cruoie
ta nobiiiii c^ plcbco;^ maccdonii^qi bcltia bAcmt a cafTadro i cpidua cimtMc
Bc Cloiidia
FO XXXVUil
obfcfla efl»adcocp comam vm ca opidanis/rcru oiu5 lOpia/Dcucnirct ifomcqiu cogetc/acfiini cft. vr codictionibus appofuis k l fidcm caffandri ccmite^
rcf.Qm frandc ccoznotis occifo;: amici8:poft t>cditicnc i moztcm rocata cft;
Sd quam occidcdam cu calTandcr rbi ocfmcbatfcclcriij miniftrcs ifrornifif
fct/U iam Qducrtmie manu rcnietiu5 inozituracuabus i nira ancillisl pcrtcrita furcnt.z vcftimetis crinibufcp compofitis nc quid cadcs^ridcrcf inboitmwncc oim pafla cft ncc mditc roccs/aut rlulatus fcmincos cmittcrc/ qui
fmo pcrcuflbzibus obuia facta'paratii irulncra cozp^ obtulit rltrc:quafi par«ipcndcrct/quodrobuftiflimi ctiam boics confucucrc vt plurimum crpauc^fccrc. actucquidcmilloconfcflacft.fcrcrccmtiflctamc^cgii ^mpcrato^ris gcnitriccm.
ee Claudia rcftali rir^ mirabilis fcmina c^Lxlmi»
Laudia qucdam rcftalis
rirgo/ccromano? gcnowfo
(.Wi^iiinc pzocrcata icmpO'-
rib*^ pzcdictc Olfmpiadisrcginc/pcrpiilcbrii ac mcmozabilc pic
tans opus i tutado patcrnu5 ttccus fc
Uciflime romc pcrcgit quod ctia^ quif
(^robuftiflimusiuucnis faccrc cm-muiflct.fbatcr i^it buius nrginis tri
uinpbii cc fcnatus occrcto iigcbjf/fpc
ctabili pompaJquod quidcm romana
plcbffrcqucs curiofiflimcqi fpcctabw'
0um rcro bcc agcrctur /fectum cft r
i
fnus tribunos plebis/ob piiuaiam fmiuicace/jc i cum no alitcr^ i malc mcri
ttim piorumpes i medium Dedit'7 quadam ifolcnti audatia/rioletas manust triupbatcm inicics/cum oc currii ciioimrc ccnatus fit-ftuod cii bccrirgo i
tcr fpcctatcs cofpiccrctillico rrgcfc patcrna pictafC/comora/triftis 7 fui fccus
oblira ac rictarii boncftatis quibus obtccta craf/pati no potuit quifmo rcpcmirabifo fi
tc itcr mcdias catbcruas/impctuofa pzorumpcsrt fibi audaci rifu^ccdcrc tur" lc zmoz er
bam cogcs'ifcr tribuni arrogatiam/7 patris gloziam (c i Dcffcfo robozc mifca S3 pstrera
it/7 quibufciiq^ aufisfactii firamoto tribunoliberii i c^fitoliir:^ patri afceUiy
cocciUt.O Dulcis amc:-0 ifraaa pictas.quid crcdemus^rircfimbccilli cozpo
ris pzcftitiflc rirgmisfquid rcUgionis obliuionc inicciflc;pzctcr cii ccrncrc l"
luria oppzimique mcmincrat ifantic fuc cducatozeTpils oclinitozcm bladitt
18 rotozum in fuam falutcm ccbibitoicm noriozum omnium amatozcmr? j?^
ucctiozifcratis inftructozem. Sed vt oc boc fatis oictum fit.quis ob bcc tu
multuanribus bominibu6'fanctimonialcm i mirtam bominibus ri^-gincm oeboncftatc rcdarguct quis temcraria Dicct^gs tanc^ in tribunitiam potcftatcj
flufam rcrc oamnabit^ €quidcm non immcrito oubrem : quis fpcctabilio^
rcm triumpbum.an patcr in capitoIium:an filia in cdcm rcftc rcpoztaucric.
Oc yrcne £r COmkDe Vrenc greca mirMi pictwexapimlmhl
%mcfQrcca cratbini cmufd^m pictonfftUa TOifcipu
Ij/bifdeni tanpoiibus qiiij
|bu8 7 pdicfc oue clnre muUercsin mc pictozu macimo ap5 grc
C08 b^bita fuir m pzetio. Que ranfum
laudabiiio: cnunarafuir/qu^nrum 'r
arte i faim vidcbatur fuperane magi^
flrumpatrcmfuum-cum ciiia nonmpiuribue in locis oiu Wgucrif/ £ii?s
aurcm parer/is fuir/qui trodes^atq? ra^
dices omnium bcrbarum ad ccs^ pzC'^
flandam notitiam infozma ccpmcit ppziaquod quidem artificium 7 mgcnium memozabile vtiq^ fuir.rcrum tametanta fuir buius fUie in eadcm arre pzeftaria/vt parre ciiftmt^ fcre inomina-'
rus emrerir, Cuius quidcm mogiftcrO i longum argumcra fuere pucUa qucdapicra'qae apud €lcufinam ciinratcm/Oiu i rabula pzo miraculo vifa fmt/atc^
siliQ pcrmulta admirada:Qiie ideocj? cfficium efi: a feminaCrr pU«nRiuni)aUe
nutwncc abfq^ n marima in^cnii cofecurunvquod eis eria^ rradiiTimu cfk co
(ncnit oignum Qliqm Imdc cckbim vifu5 effc.
©e COarria Hcmana mira picrric capiM.
^^nu :ili:i kd miiitopKrci
tioi pictnc varonis cuiuf
dam romani ciuis fiiiz nr-
go quidem perperua/repo^
ribus pbUadelpbi regis^boc efl annoanre cbrifti oomini noftri nati«iratem
fepruagefimo fupza-oucerefimH^ 7 vir
ginali puditicia t pingcdi qc knlpcn^
di graria marimo apud romanos fuir
m pzerio/quam ranro egrcgiozi laude
eicroUcndam purabat/quanto (ui Ju^ris femina^fua fponte no siiicviim fupe
riozis inipulfuHnregriozem feruaucrir
virginiratcm: iRon enim erat 2iiicui ve
(tc facerdotio aUigara/aut Ofane voto obnotia feu alterius pzofeUiois ipUci^
ta/fed foia fue metis itegritate fuparo carnis aculeo(aii etil pzeftatifTimi nd-
nii^ ktbciihucic viri)ilUbaru a cotagione boi«5 cozpusa mozrc vfq? feruai^it:
Hcrum ctfi bac ram comendabiU conftantia/pUtrimu bec laudanda fit fcmi^
nxlUo minus tamc ingenif viribus 1 artificio manuum comendanda e. t^cc
qppeafpernatis mulieribus eiccrtitijs/ne otio tozporcife in picture 7 fculptu^
FO XXXXBC COartia
rc (ludiu olno ocdit.Quo factti cfl:\rt miro 7 icrcdibili ortificio 7 poltititfs pi-
nicijlopingcrct:.itcpcc€bozc fmagincs ctquifitilTiinas fculpcrctuta n om^nc8 pictojcs fui tcmpoiis famofillimos fupcrarct.fiufcprcf notifrimii argumcntu fiiitttnbulas afc ptctas fuiOc cctms pjcciofioics.^t quod logc mirabi
lius^aircrut cam no tatum crimic pinriflqquod ? nonuKis aliquado cotigit)
vcrum adco rcloccs ad pingcdum babuUfc manus: n ncmo viq^ fimilcs ba^
bucrit:fucrQt ifupcr oiu cius artis infignia:fcd intcr alia ciu8 c(ftgiC8 : quamadco intCQTC Uniamcti8:colozibufq3 fcruati8:7 bozie babitu t tabula :fpccuIo
cofuUtc piorracit^vt ncmini coctanio:quc nam fo:ct:ca vifa rcrtcrctur tdubiii.
£t intcr ccrcras 7 ^d cius mozcs ftngularcs ocucniamus ci fuiffc mos picci^
puc aflcrijnfcu piniculo ptngcrct ku ccltc fculpcrct mulicrii >'maginc8 kpi(]'i
mc f4ccrc:boIum vcro nii^ vcl raro:arbitradii pzofccto cft buic cofuctudtni
pudicus rubo: caufa ocdifTcrlBam cii antiquitas rt plurimii nudaeuut fcmi
nuda8 fmaginc8 cffigiarcf vifum illi fit oppoituniiJautipcrfcctos faccre vi^
ro8 aut fi pcrfcct08 fcciftct virQitid vidcrcf pudoiis oblita ^ine.Que ne i al>
tcrii icidtret ab vtroc^ abflinuifTe tmus arbitrata efl^
DcSulpitia l^om.inaveneradiffima femina.capitulum.li|*
Blpitia romana vcncridif
'
iima fcfnin.i oucctcftmomcbrifti Oiii noflri natiuira'
temrcgjiafc ptbolpmco €ucrgctc/no minus matronarum roma
nazum tcilimoMo laudis^ob obfcrua
ram afti jioniam/qj cultrok pcrtmcs
lucrctiacofccuta eft. I^ccquippc ci;
iiifda^ kmi patriculi filia 7 T^ulii flfl
ci coiunr fuit nobiIC8 romani ambo vi
ri:£t cum fcnatus a occcm viris /Vifie
moie vetcri Sf billinis Ub:i8'0ccreun
fct/vi vcneri8 vcrticozdie fmiulacbruj
in rrbc cofecrarcturHt virgincs cctereqj muUcrcs/no folum a Ubidinc abfti-
ncrcrfcd etiam faciUu8 1 laudabilem puditiciam vcrrcrcnturpetiuiflctque^ iu
rra occem viroium madatuni/quo caucbaturvt caftio: cc romanis matronis
ocdicarct illudcc ingentt multttudinc/qua tunc abundabat roma' caftio:cm
fCintnarum iudtrioactum cft vt piimo ci8 cgctibus/cctum ec cmni cctw que
puditicia cIariozc8 ectimate elTent fcelcae tradcrctur.intcr quas vna fulpitia
himpta eft. Demum fenatu8 iuflu'earundem mulicrum/3«diti0/ei- centum"
occem etiam lucidiozcs fubtracte funf.qua8 inrcr'7 fulpitia numcrata :poftre
mo /cum et occcm/pctcrctur vna:fummoomnium confcnfu fulpitia Data cft.
€ui afi pulcbrum fuifca tcmpcftatc vcncrisvcrticoidiefimulacbrumoe
dicaflc logc ramc pulcbriuara ingctis muUitudinis ettimattone fuit.cy cafti
monia cctcrt8 fuertt p:elata:eoque no tatum oculis afliftentium^ran^ celefte
puditicte numen ouim admu-atione cofpecta fit fed futuroium 0i wo ctiam
tnirii fcmla
pwigedigjfl
tta
Oe Sulpiria
rcncratioc fcrc ImarcefTibilc gloua cius ridcaf ce ocl3tu:S5 1 bocloco iqui^
ct aliqua (i ceta pudice elccte fiit.gd buic vniraliarii magna };>uditicic addi 7
fuperaddi poruif:i7t ccteris mcrito prefereref pala eft bi rel betrideat que ar
bitratur folii ab alicno^ riri cocubitu abftinuiffe puditicia.Gue quide fi i"
tueri faniou volumus oculo no folii codftit ab amplecibus crtcro? viroix ab"
ftincrc-.qd multe faciiJt.fcd aUjs i virrutibusplurimis puditicie afliftcniibus
quas commemojare niic longum cffct:
Oe Sopbonifta bafdrubalis cartbagincftu; filia capi.lii/.
"^Opbonifta *b3fdrub3U8~~
—
macimi cartbagmefiii pu^cipis fiUa 1 ripbacis pote^
tiiTimi IBumidie rcgis co
iunrtcpozibuspibolomeipbUopato^
rip-boceft Ducefcfimo anno antecbri
fti otii nfi natiuitatc aufteritate moi^
itrepideafe fufcepteeuafitluculeta i
clari[rima'-*bec itaq^ cft effct etate fto^
rc8*-7 fozma fatis cgr^ia:Srpbaci p^
di cto rcgi a patrc i coiugiu5 copulata
eft. IBecfancidgcftufuitocfrderio
aflfmitatis rcgie ttnrfed optabat rir (:i
gac inftate romano;: bcUcvfoUi barba^;: rege romanis fubtraberc:^ id opere fi
Ue bladictis i partes catbargincfiu^ aducrfus romanos couertcre: iRec a pze
cogirata maUna occcptus cft.lBa^ cii nuptias Srpbas celebzanetra pzemo^
nita adokfcctula fozmofitate fmctc i ttn fue oilcctionis ardoze tractus cft/vt
nil pzerer illa fibi earii aut oelectabile arbitraref/7 fic oii rreref ifclic 7 appa^
reret £ozneUii Scfpione ec ficflia i Sffrica cii ecercitibu^ traicctuy/l^afdru
balis monitu/fopbonifta bladitifs pzccibufq? adeo ffpbacis aiurn i fuii oeff
deriii tracit/rt no folii romanos reUnquererqbus amicitic fidc pftitcrat:7 car
tbagincfibus iugcrcf.Hcrii vltro alicui bclli pzicipatii airumerct.Qua obzc^/
^fidi^ c^lcm fide^qu^ pzedie fcipioni bofpiti fuo pmifcrat/Ci p Ifas niiduml
affrica traffretati/igreffum itcrdicit.Cctcrii fcfpio ii}Qet}8 ai iuuenis/ oanata
barbari rcgis neQtia/ocpofitis baud logea cartbaginecdpifs illii an alia ecpu
gnauit.per O^afTmifra^ rege fociu/7 leliii legatii fuum p quos ecercitu fufo/ca
ptu8 rictufcp oeductus cft cfrta regia numidie ciuitatc/nec an catbenis onu
ftu8 c$ maffmifle ciuitatis oeditio fca.Q5 cii niidii IeUu8appuIin'ct cam i-'
tras/moru re? rcpetit^o tumultU3tibu8 oibu8/rcgia5 rt crat 9rmatU8 obuia^
babuit fopboniftarque foztuna;: fuarii cokisi/Cttm ca itrante reftibulii rltra
aUo8 armis ifigne cerneret/rt erat rege aufpicata/ad eiu8 pede&pzociibc8/pzi
ftine foztune aium retinc8/iquit:Sic rer icUte/oeo rifum e/7 feUc(tati tucvt t
no8'g paulo an rege8 eramu8;que relis/pofris oia rerum li ^miff«5 ^ftr t ca'-
ptiue coza rictoze-7 rite moztifcp fuc ofie'fuppIicc8 roces emittcre pofYwciua
geuua ad oecter^ rictoze cotingere^odecta pzecoz p maieftate tua i qua'*7 ego
FO. XXXXT,De Sopbomfta £t €milia.
ego paulo onre crl ^^ercp genue regtu/7 cocnuniidreu nonic/crri meliozi Mcipiaris bomie/^ bic abient Srfac i me/q^ tui ciiris /nouitcr aducrfa fccit foz^
tun9'aga8.qd' in oculiftuis piu boniJ<^ vifu^ fit/Oum modo ifclcti t faftidio
fo(potiflime penisjromono:;: arbitrio/viua no tradar/facilc ei3 potes aiiiducr
tcrcqd cgo romana boftif cartbagincfis-z "bafdrubalis filia/fine q? fypbacis
coiunc/timere pofTiyetfi ois iboc tolif modue/vttua manu poci^ moiiar faci"
to;$ in potcflate boftiii viua duenia p:ecoz 7 obfccro; COafTinifla q 7 ipe numida cnt/7 xti ocs funfi libidinc ^ntvcnuftatc oiis oiatis ifpicics^addide^
rat quippe ifoitunio pia quoddaj r ifolitum 6ci\8 fupplici/motus t bumanitate a Ubidine tract^^cii nundfi aductafllt lclui8'rti erat i armis 6ctcra oata/(
inter femina;: querulos mot' r vlulatus ac tumultuu^ oifcuretm vndiq3 mi^
Utii)leuauit o:ate'eamci3 eucftigio fibi i vcoie accepit/medio i ftrcpitu armo?
nuptifs celebia^/puto bac via'arbitraru8 7 Ubidie (uc'7 fopbonifle pcib^ muenifie modii;0ic ocmu5 fequcti leUum renientc MccpiV7 co fic iubctccii om^ni rcgio ojnatu': cctcra pdmc noua coujgc/rcdciites i caftra^pmo a Scfpione ob rem bene gcfta comitcr funt MccptvBcidc cii ab eo/ob cclcbzatas cumeaptiua romai popuU nuptias amicabiUtcr redargut' ect/7 itabernvTculii fcc^
cefriffct/arbitrifq^ remorisfufpirijfcp ac lacbifmis opfcrus oiu igcmuiflcr a-'
deo rr acirciiftantib^ audircf/rrgcrc fopbonifle faro accerfiri iufUr adfcqi^iej
ec feruis fidcUnimii babcbar^ cixi comifcrar fciuadu vcncnmd iccrros fozru"
ne cafus/cicp pccpirvr iUud poculo oilutu fcpboniffc ocfcrrctoiccretqj/Ube^
ter k iilvqi fpontc ocdcrat fidc fcruaturu (i pcflct . rcrii quc/a quib*^ porcrar'
arbirriii fubrrabcbaf fuii qua ipfa poruerar/no abfqj fuo mero:e/p:cftabar fi^
dc3'(i ni veUr/fcilicer ne i poteftare romano^ viua t^cucnimp^ tti patris pa^
triccj^ 7 oiio^ 1^egu quib^ paulo antc nupfcrit/memoz fibi/qcf vidercf cofiliii
fumeret.Queqdc audita/coftati nxltwnuncio oirit. ^cipio nuptialc munus'etfi nil aliud/a viro coiu^i oari/pottTat/gratii babct;Sed rcfcrtfati^^mc mozi-'
rura fuiftcfi no infuncrc mco nupfincm;'IRcc ^iccri^^/t^ict^ ocdit/q5 poculu fu^
pferir/7 nullo figno rrepidarioi8 oftcfoconfefli^ aucir omne : IRcc oiu rumc^
fcens i mozreyqua perierar/mifcrabiida collapfa eft.€dcpol/anofo bovcui ia
rira rcdiiinec alia fpe pzetcr moztcncdu; puelle regic/tiic babito rcfpectu adnotitiaj rc;: vitaj itranti/ ? quid i ea x>ulccdini& Ut pciperc icipicntimagnum
7 admirabile fuiiTcV7 nota Dignu5 mozti ccrtcadco ipauide occuriffc*
^Bc tcrti^i £iniUa Scipionis vcoze. cap.Iiiii.
£rtia emilia ec £miIio^ cbrinima familia nara fcfpio
nifq? vcoz/cenrefio 7 ocrua
gcftitno are cbzifti mi nr
natiuitatc anno/ppulcbzo ac lucidifli
mo facinozc ^fc gefto/euaiu lucidi^i'
ma.COuIier fane fapictiffima/i fctis e^
tia5 i celu5 rfq? ectollenda laudibus
;
*f?ec quippe/irer ceterafue fapicrie pzc
conta boc viiu5(prcr oiu5 vcozii mozeC
fecir.q^ cii vidi(\'ct viru5 fuii iam fene^
in oilecrione ancillule fue 7 cdcubitu5
fcmihc pmdentia ipconto cffc/
rcnda*
^cmia fpt
dofu^eaial
ilfe.ulier
babes gc
intnuin oc
tidozdinc*
©e Dripctrua. €t Cla«dia.
incidiflrcQuantucmnc^? dde oiflficilimii fozet.idi tn aio conftatitanq? nmUcr
gcnerofa pt«Ut.€riftima8 xt crat oifcrcta muUcridcccs nimiuj fozci^m td
tu8<qm(m igcnti nrtmc zcgcs muUos'^ i^aUdas natidc8.*Ro. fubiugaHcfUpcrio oiccrcf vcl kird amoze anciUule octctuj cffc .Bndc ? quo aduiar/nri
crimen oino oppzcrtit filetio/vt ncdu? altcri' kd ctia vir ipc/quoad virit/ppcn
dcrc potuitca ki(^c gd 3gcrct.€t no ibluj boc crimc Scvpionc ipo viuerc fcr
muit,kd 1 co ocfunctoad auffcreda? eius ifamia /ftatim anciUa ipa5 Ubcri
U aio manumifit/ac Ubcro fuo icoiugc ocdit. £t boc/uc magniftci viri icUta fa
ma macularcf.BUa ^fccto fcminapclamafret/? i codlinm c6uocairct"z affi^
ncs vicinafq3'atct? cas loga oicacitate coplertet cnnarafictcp inumcns qucrc^
iie'k ocrcUcta fc omirfam/ fe viUpcfaj/ fe i nuUo ptio a riro babitaj : eoc|5 vi^
Mcntc vidua: 7 anciluUe (crmic % t>cicctc foztis mcrctriculc poftpofita/viri^m
ctiaj lacbzfmis r qdibus pubUcc ifcrtaflct/ ncc cmsidcvm ins ftm garulifate
oefcdcret.£ft pzofccto fcmina fufpiciofuj aial 7 oino Ipistics' i quamaicjmc i
fractioe fider maritar/nibU ci5 nuptc mfifcri iiuriofi^ ficri pot/ q5 cft k vidcrir
a viro luf fuo puariQuicqd cij a riro i aUcra agif id Idctrimctu amoris dbi*
dbiti factii ec arbitraf
.
IfDcoripetrua XauditieSNCgini. cap.lv.
^Kwipctrua laoditic fgma ivi
if]'c'magniq5 mirridr4 fiiia^
fcriptii cji ano antc rpi oni
nri natiuitate cetefimo/ob i
auditio quoda opc mcozabiU afe crga
pre5 fidcUlTinicgcfto comedabifpUi-
rimii cuafit.lHd cu {X>itridatc8 pf fu*^
a magno^opco fupat^fuiflyiUii nllif
}^icvMs aut labozib^ fcu ncccffitatibus
viridulgcdo dfcrcre voluifgnymo fcp
cii fubfcques/iUii obfcqi8 fidcUflimis
0uiuit. fcriit bac regina cii gcnio oen"
tiii ozdic cficut % pf crat^fuilfc natam/
qua obcam mofluofru^ 6fe fpcctaculuolb^afraricisfuotpctribmt.quacc
wztii nuUii i madcdoa /ta iufitata octiii qjtitate Mccpit ipcdimctii/ta \(i<^r\i
oefozmitate no caruit.qua'vt ia pzcdictu c4audabiU fidc copckviiu
^Bc claudia vcftaU virginc 'Romana. cap.lvi.
j|TLaudiavcflaU8virgo/1?^o
mana fcmina^tepozib^^pto^
lomei fotbcr^boc cfl fcptua
gcnimo ate cbzifti otii nfi
natiuitate anno/apud romanos fuos
'
Ifigni quada audatia/ppctua fibi lau^
dC5 1 claritatcm acqfiuit.T^cc quippc
HcftaUs virgocii aflidue vari|8 % ac--
curatiffunis vtcrcf oznameti8"r Hc ni^
mio cultu oznata ipubUcu5 inccdcrct.
rt 3 pUirib^ iudicata fuit non boncfta
virgc-fcd ipudica muUcr; S^ne factii
FO. XLIT.De Omdia ^€t ' ^pfiacm*
eft CDarco cornclio"^ pti.Sep:onio pfnlib^ Ipatib^^m fimfacrii Jdee v$ opis Sfmuiacb
©eo?ni3tri8'l<ofna3ifaud8rfberi8applicarct.ad quodfufcipicdujena" ^"^ 2>ec
in'eft coiunr iurra refpofuj oiaculi' IBaufica ab rnuicrfo iScnacu toti*' vrbis°^^*
vir optius ludicat^ cij matrois oib*^ eo rfcp pcederet/ rbi ^pUiua nauis c.»"ai'
congitn volctib^ nautis littozi a^>pzopiquarc/ bcrcrct vado rlumis/£t cii ira
betib'^ iuucmb*^ no moucrcf.Claudia alifs matronis imicra/fue nrtutis 7pudicitie coftfa.pnl^ genib'^ flcti8'Dca fupplec oepzecata cft.vt fi fe cafta t pU'
liim arbitraref/cingulu5 nauis fcqueref fuuj^Oiuib^ oictis/ilUco ftdctcr con -^^^ mfr«Ungcsid fiitu^ no oubitasrlBaui cingulii aligari iurftr.T ab ea iuuenefoms aiium vir/
amoueri pccpit qb^ amotisClaudia naue eueftigio a vado euulfit.(T mirati gintoiw»
bu8 cucfi8)ea3 iparte qua cupiebdt/facilime trant; €c quo tam mirabiU fuc>
ccfwkma c',not 6 Claudia optima opinio: €t fic cimdia que ad lit^/cii tur"
pi larauic nora accerfcratoecorata ifigni pudicitie fplcdozcciuitatej rediret.
CDcli^ tii rt iqt Seneca ca lUa cffct actii/fi boc qd^euentt oznamctuj pcri' c%<
pioutc pudicitic fuifler^ oubiepatrocmm: De bocetiaioiuus *bieronfmusptra 3ouin.ian«5 meminit.oicc8.quod iica id pzo voio claudte accefleritab^
firrt credcdu^ lit/fane metis fuiffc/ qudtucumc^ inocue gctili fcmine' fimilia
audere.Bt qs qua^ inoces fibi videaf 7 fitnd velle agcrc/q? ptcr natura fii'
gnrmo poti^ cffct tcptare ocu5/^ obiecti crijnmie labe purgarc/ Sacte cqdctatu3 viucdu5 c'ctfi minus ectimemur/no abfcp bono nro id patif oeus: vmUquippe nra firmef pacietia' 'Buffcrt elatio/7 virt^^ecercef . 7. vt nobifcu^ lete'
iiiurr>u5 alios nofcit idignos: Satis nobis e fmo pmar mi»/fi oeo tefte beneviuim^^.ft idcirco fi minu8 bene 6nobi8 fentiijt bomies/ 0U5 bene fecerim'* ncurem^.Quia vt oiuus pf iqt '^nQuflufmc oannre iniurimcc cozonare potlaus f^iifit, Bc rpficretea O^itridatis i^CQis coniusc. cap.lvi|.
3 •^ficretea COirridatis rgi8
coiiic 7 f^eginafemina fag
fpectabiUs 7generofa/acin
uicti amozis i vi:;i'tepozib'
jpicdictc veftaUs T^gims adeo comedada c gloziofo pconto/ vt ec eo fui nois
fulgoze ppetuum meruerit. O^itridati
igif viro fuo oiuturno ac fiiptuofo^nec
no oifcriminib^ varijs pedulo^aduer'
fu8 i^omanos beUo labozati/ amozis
erimi/ facib^^icefa/ fcu rcgiones apUfli
mas pagrari/feu certamma incutv feu
traffrccratidefpardti fempfideUffima
cojnes efle voluit. *bec gde^ egre ei'' abfentia paties/atq? eciflimas^neminem
prer fcrite polTe obfeqa ipcdere viro/ 7 vt plurimu ifidi minifteria feruo^/yt
ipa oileciflimo. fibi poflet/oppoztunapftare/etfi oifficilimii videref/fumpfit
tfi pzofequcdi pfiUu5:€tqm tanto opi/ mriebzis babit^ videbaf icongruus 7indeccs Lateri beUicoftlTimi regis icedere fcmind. vr marc fingeretarealia/au
reos crincs gbus plurimiiboneftabaf ftbi fccuir.7 fideref vulr^ fuipcipuu 6cue^no folU5 vna cii crinib'' gallea tegere pafla eve? puluere 7 fudoiib^^sic armo;: ocrurpare rubigie ioc^li^ qucc^t purpureas veftef7 fluras ipedes oe-'
fii
»* vr5'r!5''>
poncrcr eburncuj pcct^ loiica tegercatq? tybm ocrcis ocaiccreabicerc an'
n«l08/7: oigito:;: pciofifTima omamcta/ ^ eo;: loco cnkyz baftas gefl:are'par>
tbicos arcns i pbaretras momliii loco cigere/ 1 adeo apte oia^rta 6lima re
gijia credercs veteranii militc atcp ftren«ii:S5 foifan facilia bec alTueta gdcj
regijs itbalamis/ocio t molicicf/ ? raro aerc ndcrccd eis omiflis/ririU aio i
fignitacQs ifiderc oidiciflet imcta i armo? onafl;3/poffc viy/ p afpa motiiij t
coualliu cocaua/oic noctucp algozes eflufqy fupas citato oifcurerc curfu'pfe
pc copta fuit.Kcgalifcp tbo» loconuda qficp bumii' 7 lucoa ac ffluas ipaui
da fcra? cojpoze ouratocogcte fomno pitjcbat. Hictozi mof\cu pfuQO femp
comcs adiuiriiq? labo? 7 pfilio? pazticcps/iccdcs rbiq^. O-nid multa^ pios
ocul08/«^ulncra/cede8 fanguinc quc 1 ipa pugnafcffiidcbat/aUqn poflc abfcp
bozzozc cofpicerc oocuit.6t aurcs catib^ alluetas cquo? fremitu'miUtare8 tu
mult9 audire abfcp ^uc mctis obft:upcfacti6c cccgu. Tadcj cft mfta ptuUlTct
grauia/CDitMdatc a popeo fupatfl arc}3 fuQMii p amicnos faltu8^pcntic|3 late^
bra8 7 effcratas quafciicji nmdcsx^ pauas ct amicis fccura c : Ittuc afttictii
fpcmcUozirccrcasnucfoIatus/quo:;: cupiduj ridcbat 7 noucrat i5mulccn8'
ialdco n illi tantii cofolaticnis mukriv rt inquafciici^ foluudmcs agcreturco
iugali fibi vidcrcf i tbalanio refoucri:Opectus coiugalis oulcedinis facrariii
incicaufka amiticic virtusrgbus/quaqjlanctis virib^/mulicbze aimuj robo
raftis nuUa ^fecto vfi^ rjcoz pzo viro fimilia/ncdu3 grauioza ptulit/quo mc"rito^fi i ei^ perpctua laude antiqtas vcrfata e/minimu3 admirari iurc pofl:cri''
tas potcritCctc;? cx tor labozib^^/tamq? iclita fidc bencmcrira muUcr/a viro nfatis oi0nu5 rctuUt pzemiii.lHa^ cii is feneciam fiUii/cc ca fufccptu5 irat' oc-'
ddiffctt vrgetib^ romano^ virib^/no folu5 m rcgnii/fed i regia^ fc recepiflet'
eft;o aio moUrcf igcntia;^ i Icgationib^/ varias atcp logmquas natioes/i bellii
aducrfus romanos (ukmrc conaref/ a pbarnacis ftUo' ob cius fcuiiia i filios
amicofq? rcbeUatc obfciTufcft.Guod cii ccrneret/7 ea iccozabilc iueiulTefpo
ftrcma re^ fua^ arbitrat^ runma^cd rcliquis tam coiugib^ q^ pclUcib^ac filia
bu8 ypficrctea quc tot rite fue fubfidia labozado pftiterat/(nc illi fupuiucrct)
vcncno abfumpfitrSane igratiffimii O^itridatis op*^ ypficretcc/mcrita glozil
minuilTc no potuircozp^ moztalc/vcncno/imatura moztc fublatii c.nomc cius
moimetiPrencrada? Iittcra;;2/ad nos vfq^/Z i ppctuii/celcbzi fama viuct.7l6ga
gdc poftcritatc/fraudari no potcrit. ^©c iuIia.^.Ccfaris fiUa. cap.Iviu.
|i Hlia 6ai| Ccfaris cc Coz-'
nelia coiuQC vnica fiUa^ qnquageUmo ate cbzifti ofii
nfi natiuitatc anCT gcnc"
rc 7 piugio ac fanctifTimo amor' fato-
cp quoda rcpetino fuit oiu5 mKc^ fui
fccuU clarifl^ima: Ifta iuU^ cefar ci^ ge
nitoz ab fnca icUto 'Urorano? oucc/
p mftos ouccs fmoregef/7 aUos mc-'
dio8'pfna ourit oziginc: COaterna vc
ro ab ancbo quonda romano^ rcgc:
glozia bcllo? atc^ triapboa 7 mctatu
ra ppctna/ifignis bonio pUirimii fuit:l
FO. XLIIIDc 3«Ua £t Coniugibu»
IflupfK pterea magno illi popeo/ca tepcftatc romnno;: clmiTimo rirog i rin
ccndis rcgib^ ocpoiu-ciis/eirqi oenouo facicdis natioib^ fubigedis prra^ ct"
tingucdis/f3uo:e3 romanc plcbis obfinedc t rc^a toti^ miidi 2 oibis cUcic^
las.ijgrcdo/no tcrras tnVfs cclu3 omc farigat oiu.Quc adco ^llmtris mlicrcU
cct iuuecula t illc ctatc ^uect^)jmauit.rt ob id imatura obijcrit moztc: IHa^cu5 popcus i comitisfacriiicaturus/ob cftia/qua tcnebat cc fufccpto rulnerc
fc iuaria agitateplurimo refjrgercf fanguic 7ob id rcflimctis lUisccutus/OO
ftm^n aUas iduitur' rcmittcret:ptingirrt ocfcrcs ante aUos JuUa pgnjnrembabcret obuia Quc cii ridifict riri cruetas rcftcs/antc c^ ca3 cicgraci fufpica
ta ne fo:tep6peo fuiriet riolcta man'' iniccta^qd no lUo occifo/oilcctiiTimo fibi
riro fupuiucdu5 fozet/ifiniflra repcic oclapfa timo:c/ocuU8 i tcncbzas rcuo^Uitie/manib^ claufis cocidittT cueftigio ccpirauit. Iflo folu3 ririatc^ cuiiumf«o;:/f3 mario totius o:bi3 ea tcpeftate incomodo.
(£*Dc coiugibus tbeutonii r £imbzo? mirabilibus. cap. Iriiii.
Oniugcs qda^ tbcutonii
1 cfmbzoK ac cr2 qdc ifi''
nit' pcneniier9/tp:ib^i5ai|
ccfaris i gcrmania fmt: fc
mic planc ob caftitaQ ppofitu3 minscctoUedc iaudib^: 'bc cqde a romais
rupai,'/nc ct Ubertate atq> pudidtid fn
am pdcrcvno ec puctioc aliq no ec pfi
lio pubUco/ i rna noac no aiic c^ idc
oib^ fuiilct fpiis/i rna mo:i^ fnia^ j3uc
ncre:1^omais igif reb*^ flozcrib^ tbeu
tones crmb:iq:v7 qda aUe germano?
natiocs (rt O:ou^ bifto^ic^ i qrto bi- ^
ftozia? fua;: fcribit)i romanapiuraucre nomc rt cofifuga ^ti poflcncmo dnbitarct/piugcs natos ^r oem fupclcctiUc fccii magno ogmic traicerc rebicuUs/
idc vt omnc Jt3[ia'vno % eode pcutcrct ipetu:tripartito iUa itrarc agmic tri^
pliciqi itinerc ftatuere: O.wih'^ acoftcrnatis tumulru romats/gai'^ mari^ pful'
iquc niti ois rcipu.fpcs ea tcpeftatcvidcbaf obui^ milTus pmos obicctos babuit tbcutoes ifoletcs^aducrfus quos'i nibilo oiUnates certamc cii pferuiirj
7 loga pugna partiii/aUquadiM nutaffct fo:tiia:poftrco mfto fanguic fufo^ tcr
ga oedcrc tbcut6c8:Scidc i cvmb:o8/ itU3 c.7 rt tbeut6c8 apud aqs fettias'
fic lUos i capo raudicoupUci iwdit certamicfacta ftragc pmaria Gd" Qidv^cx"
tetcs cii cctcris ipcdimctis fepofitc piugc8/n6 ri? fccutc fiit iu^dS\ plauftris
(quo3 gradis iUis crat copia) iforma raUi redac^ aiofo pfilio pteftis fuftib*^/
lapidib^ gladi|fq54ibcrtatc fud caftunonidqi tutarc^ logi^^pofrct/oifpofucr:
S5 '^dc facto/aducnictib' romdis miUtib^' cii fi oiu obftitifict.fcfcrc qm iua
cuii com^C^ oifponerSt/? ob id ^i poffetanirc cii ipatozcpcozdia pcti|crc. Crat
ci5 iUis ificii aic/fi rircsfi fcds auitas^ii fubftdtias ocs pugna pdidiflct. rnafalte q poflet ru/Ubcrtatc % pudicitid fuarc fud.€t idcirco poftulaucrc rna-
nimcs fi U<s^cti\\ siro^ pacf/no i patrid rcdirc fud' non rt fua rcfarciret auro
l)dna'f3 rt ocs romdi iiigeref fginib^ rcftaUb^ ^qd* cii b6eftifrimii rifii fozct
7 ^inccrc mctiftcflim6iu5'ncc ipetraf?ct:furorc ^\acccW\ boftinata roti fui i^Tz
Mcrdtid/pfiUii inicrc crudcUrtimii:1Rd antc ola coUifis itcrca pari^ filife iwi»'
fiii
zife>agnu9
nuntue buute.
bilis rjco;(0
anior.
ac»ira coHana muUcrfi
Bt Coniugibtts €t Clcopatm
xt iiioe q poflcnt via tiirpi ^mtuti fubtrabcretwctc cadc itra rnllu a fc pftru
cru5/nc T ipc i ocdcc' fuc caftita^/acricto;: Uidib:iii trabcref Uqis ocs niojtc
pfciucrc iibvmc pdc aliud cr fc'f»tcr pcndctia cadaucra auidis Uqrc romais;
iuiirirnt ^lic mi^icrcs fractisfuo? boiu5 virib"^ obuia victozib^ fuppUccs folu
tis crmib^^mlib^ €ttc(if/r vlulatu mfto oia ppletcs^r qd obfcni^ fmflVncnul
le bladitijs 7 aplcnb"^ ipctrafTcf/fi potuiffct fupplcctilib'^ fuis pferuajiocy rc
dim^ i patria/nuUa bocftatis kmincc babita mctioeaut k pmififlent aquocii
C0 mojc pecudii trabi aft cfmbzc pftatipectof mcUozis foztiic ^uaucrc aiof/
ncc vUa paflc fiit ignominia maicftatis gctis fuc glozia fcdare/ Bnc^ fmtudi
nc5 1 turpitudinS laquco obftiatc fugcrcfno virib^'f5 foztac crimic/ fuos bo-'
mics fupatos rcfpodc^T caftimoic fucpiucis abicctis anis'gb' (ufpcdio xi^
ucrc potuiffcnt/VUJ longiflima ^dcptc funt.
0c Clcopaira fgrptiozum magna l^cgma. cap. Ir;
Hcopatra magna cgvptio
ru5rcgia/ Dronirij 3uMrcgis fiUa/toti^ ozbis fabu
la/ Olfmpiadc cctcdmapma % octogefl]ima.V5 qdrageflimo no
no Ino antc jcpi oni nri natiuitatc/cgi
ptioj^ rcgnii p ncpbas optinuit/7 vigi
tiduob' anis rcgnauit. Vcc qppc fc^
mia nuUa fcrc nifi rcgia oignitatc t o
ris fozmolitatc i?c claritatis nota rc^
fMlfit.cii ccotrario/auaritia crudeUta"
tc^atq^ lucuria oi miido pfpicua fuc^
rit factarlRa vt ab ci"^ trfiii initio c»;oz
diW5 fum3m':aulctC8 Ofonifi' pr fu^ l^omai popuU amiciflim^C? ipc oiumflagitiofiflim^)i moztc vcnics cc tcftamcto iftituit fuo vt fiUo;: natu maroz fii
pta i piugiu5 Clcopatra ci'^ fiii:i mtu maiozc ifimul poft ipi^ pris moztcm rc
gnarct.cy famiUariflima cet apud €grpfi08 turpitudo/mrcffiUafc^tatii a co
lugiis ccclufiflc/ccccutii e.^^ozzo crurcte clcopatra rcgnadi Ubidic^ciide adolcfcctulii fi^c^ 7 vi? fuum gntiidccimii ct:i€i agJtC5 anu5 vcncno abfsipfit.quo
moztuo/folaTcgni potita i.^Jndc cn ciuitas 'Bicmdrin^ a ccfirc c^ptn tui&ct^
1 ipc ccUr dlcctat' fozmofitatc bui^ mfieris/pfrcs noctcs cu ca oozmilTct poft
qua p6peu5 fupaflct.tadc^ qfi pmiu5 noctiH i voluptatil clcopatrc crbibitu
rusTcgnii d 6nuo pceflit t pftrmauit.Erfmoc ipi^ £lcopatrc fozozc abducta
nc foztc ca oucc noui aUqd moUircf t ciirSic ia fcclcrc gemio rcgnu5 adepta
clcopatra i roUiptatcs fuas cffufa/ qfi fcoztii ozictaUd rcgu facta auri 7 ioca^
iiu^ auida/no folu5 pittbcrnalcs fuoftaUii nud08'artc fua kdv vc? t tcpla fa
crjfc^ cgrptio? cdesvafis/ftatuis/Txcteris tbefauris vuu:i8 oimififlc trsdi
tU5 c. tJcc ia cc(irc occifo /7 Brut ac cafTio fupatis/ Sntoio i S^ria ciitiob
uia factaa pu? boic5 fua pulcbzitudic t lafciuietib'* oculiS/facUc ccpit.7 i a^
mozc fua-^mikrc 6tcnuivcoc^ z^cdutiv vt q ffcm vcncno nccauerat' Sntonif
mau arfmonc fozoze adifufpicionc rcgimifamoucda omcyi tpfo ©racfipbcfincq falute qritao ifcUc auffugcrat' trucidari kccrct^ % id aduUcrio;: (uo^ a
nouo amalio loco pmi miicris afluptura:£t cii i35 fcclcfta mfier '"sji^toni] morc8 nouifTj ^i^ita no cxidc ©rric % grabic rcgnii poftularc; Sanc cuj pmari
FO. XLTIIJ.
Be Ckopatra
mu5 vidmt iiWr nimie i pgruii ad (mffuicdu^ tn ocfidcrio flinarc wlkHs'fcmucuia8'Ci cc vtroqi ocditrupaddi^ ct cimtatib^ oib"/q m^ ^lcutrcu flu^
me 7 tgrptu^/frriaco littozi appofitc fiir frdcne 7 tyro rerctie;Ouc cu cbii-'
nuilTct/antoniu i srmcos/ (fiuc vt alijs placct) i partbcs cunte ind cupbzate
ffC0 pfecuta^oii ^yptu p Srria rcpcierct/ab l^erode amipatris iudco;: rc
ge magnifice fufcepta no crubuit cide,p itcrmcdics/ fuii fuadcre pcubitii ftbi/
fianuilTet miicris loco "Judcc fubtractura regnii: qd ipe ^gntonij opc/ncn oiw
ante fufcepat Hc? bcrodcs aducrtcs/ no folii ob anfcii reucrctia abftmuit'
gnfmo^rt illii anota ta iccftuofc fcmic libcrarct/ni oifufifirtct amicigladio ea
occiderc oifpofuerar.Cleopatra aiit fruftrata/cjfi cb boc mo:a traicifTct. eide?
locauir reddit^ icriciiris/quo balfamii nafccbaf.qd 7 ipa poftmodu i Sabilo
tiya £0fptia traftulit/quo vigcre oicif rfc|3 i bodicrnu oie:€t ide amplis abibcrcdc fufccptis muncrib^ i cgfptu rcdift. 3ndc ^^0 i fugd er pibis redciiti
antonio/ficccrfita occurru:Gui qde antoni*^ cu fraudc/2(rtbabar5aC3rmcnie
rege/olf5 Tigrais filiii^cu filijs 7 fatrapib^ ccpifTct.? tlxfauris pmaris fpo^
Ii3ir5'3ic|3 argctca catbena rictU5 trabcret. rt auidia i fuofaplerus ^uocaret^
cffemiat^ renietmptiuii rcge cu oi rcgio omatu ac pda jJiecit i gremiU5 quolera mficr cupidiflimaadco blade flagratc ppleca evt repudiata Octauia/cc
tauiai augufti fozo:e'iUa totis affcctib^ fibi rro:c5 iuQcrct: Ceteru cu5 ifacia^
bilis mficris i oies regno:;: auiditas augercf:rt oia pplectcrec i miVtcmuleto
antoio cr romanii ecpoftulauit ipiu^^qfi i manib^poffe ^ccdcrcfuii]') antoii
Quod ipc minie fui c6p08'min'' opo:tiie fuis romaifq^ virib' pefatist fc oatu
ru5 fpopodir O boe oe^.c^ gradis pofcetis audmmcc minoi fpdditis fiui^
ticia:0 libcrall'b6:tot fccul''tafa cu oifficultate faguie fufo't moitc tct iffgniii
virou^tot €t populo^iot cgregijs opib^^tot bcUis^vic du5 qfitu/IpiuypoftuU
ti mHercule/ir aiw^ vni^ oomiiculc ofi? icofulte/qfi cucftigio oarur^ pcefTit:
S5 gd ia^fob repudiii Octauie bcUi feminariu itcr ocfauianu5 7 Snfoniii ri
debaf iniecrii:? obid actu5 c.rtpgregatifec rtraq? pte copi|f ircf i iUud:9cru5 antonius cii Cleopatra fua o:nata purpurcis vcUs/ 7 aurc/cIafTe p:occfTc^
runr i 6gfptii/vbi cii obuif8 boftib^/ inita terreftri pugna ccficrc xictv7 i claf
fe5 ferecipietcs/antoniai i acciu5 redicrc/nauallis bcUi ecpturi fo:tuna:2d
«crfus quo8 Octauian^cii Sgrippa gcncro fact^obui^^cu igeti claflc/mira audatia eos aggrefTu8 c.7 fufcept^/acri^tcnuit aliqu.Idiu mars oubi^pugna in
pedulo. Tade5 cii fuccubere videretur antoniaipma oiu5 infcles clcopatra/
CU5 ourca q rebebaf nmi'7 fecagita alii8 fuga cepit Oul moc antci^ fubfe^
cut^ e,7 i €gfptu5 rcdeiites/i caflum fuas vires ad oefcnfion^ rcgnitrafmif''
fis oib'^ fili|8/ad rubrii mare oifpofucriit.lRa^ victo: Octauianu8 fccut^ eo8
plurib*^ fccundis ^Ii|8/C0c vircs ecinaniuit. aquib^/cii fere paci8 pditicc8 pctcrentncc obtincrcnf/ocfperas antoniu8(vt nonuUi volunt maufclcu5 regumintra8/fe fe gladio iteremit: £apta ^o 9lecadria/cu5 Cleopatra mgcnio veterif
muanu5 teptafTeDvti ia oudu5 Cefare^ 7 antoniu5 lUecerar i fua^ cocupifcn^
tia5fic7iuuencOctauianfiUliccreadigna8/cu5audifTetfePHaritrii!pbo'atq5
oe fMte ocfpansregiis o:nata'fuu5 antoniu5 fccutura ad aptis b:acbio:u5^o^gf
'^"
"
vcnisSerpctcs quofda vulncrib"^ appofuit. aiiit qdem fpcfC8 UIos'3puci''
pc8/g fiit afpideffnrdi^qui/qufciiqp momo:derit/mo:re f\m\ ifcriit.^n quorefulata auaritic/lafciuic/gulc/atq? vitcifine affumpfir ifclicarqj ita antoni"
t clcopatra pcffima fcmtna cojmodo mo:rui/i rno monumero Ocrauiai iuf^w
vrw tiimulati funt.Sc fic lagida? fcliafTimii 3"ipi«5'P fcmina q fuu5 intcrc^
mcrat germaniVcuerfu5 c.quod p anos trecetos ? ferfub rcgib^ rredect5 feli^
citer pmanferat. ©e gbiis i feptimo Cbionica? noftraj^j oifFufe locuti fumus.Dc p02tia magni Sruti coniuge. cap. lci.
f^^^ Ozfia COarcicatonis vtic^
!t^^1 fif ftlia/T magni bruti piut
^^ tpze Octamani augufti' 7
_____ patria fo;titudle'arcj3 amoris maritalis pfeuetatia ifignis plun>
mum fuit: T?2cquippecummatrona
elTec multarum virtutum preclaraan-
ter ccteres ipfms pjeclaias mtmc8'zmuUcbrcs curas^adeo ri^ fuum bru"
tum integre t cafte oikcirvt opomx^
no tempojc non potuerit boneflas a^
mo:i8 ftamas cafto ocultare ia pecto
re:Oue'qn"i eius m perpetuam euafere
memoiia t laude^/ad ci^ apUada^ claritatc/fe vltro offerut. €imacm ia5 pe
ftifer ciuiUu5 bello? tumultus/opptelTis a Cefare vbicp popcianis/cii i eii oi-'
aato:e ppetuu^/yt fatis aiodueriu^ e regnu5 aftcctates Senatus fanioz pars
piurauit.iter quos/'? ipe Brut^iterfuit.Qui itcgritatis poztie pfciu8/cu5 cidcf
fcelcfti facinous arcanu apperuifTet/factii c'vt ea noctc^ cui oics illuwt qua ce
ia bumanis reb^ piurato^/ope fubtract' e.ecute bruto cubiculii Tboztia tofo
ris nouaculii fumcret/qfi vnguiu5 fupflua refecaturi;/fmgeii|3 lUa fibi cafu ce
cidiilc'^ iduftria fe ruUierauit.t^ono aftates anciUulc/cu5 manare ridifTent
(mgmncM^icarc aUqd graui'' clamo:e fublato/ abies brut'' i cubiculu5 re^
uocat' L7 ab eo obiurgata poztia/qni tcnfojis pripuijTet offitiiif^oztia autc
femo^ ancilUiUs iqi: OOinimc remerarie factii qcf putas e.tentatura aiit quoaio me ipa5 gladio pimere 7. moite ppeti pofTe5(fi minus tibi pzo rotis cepta
fuccederetjfeci.O inecaufti vigoiis amoiz-z vir tali 'piugc fclit.^ed qd vUra:'
3nfcelus a '^^inrms itu5 e.7 occifoies^ ccfare occifo euafere no tu ipunc/fj cii
ptcr ectimatuyoia refp6deret/a rcliquo fenatu/Oanati pmicidoidiucrU abie
runt.Brut^ aiit 7 Caffi^ i oiiete^ icdctc&tio paruas copias aduerfus octauia
nu5 auguftu5 73ntoniu5 Cefaris bcredcs coUcgerat.Mduerfufquos cii Octa
uian^ 7 antoni^ educiffent ecercitu^/apud pbiUppos pugnaru e.7 cum victe
fugateq3 ca(\\i Brutiq; partcs cfTent 7 ipe Biut^ etia cccif :S e: Guod cii au^
duTet *^oitia nil fibi fubtracto viro/letu5 futis^ eciflimds arbitrata/ non afio
aic/ii»oitc pafTura/^ oli5 cuUri tofoiii vuW' pfefti5 i vet^ ^*pof«ii remt/7 cii
aduoliitaria necenullu^ fibi adeo/cito vt pect'' ecpofcebat/pllari videba^ ifer
uimetu5 isnitos carbones/quos foite .ppiquos bcbai/idubitater/manib^ gururi inicctos/erbaufit.aqb^ pcoidia ccurctib^/ fpirit^ vitali^ abire i moitemcoact^ erlftec oubiu/qn i^to magis iufitatii moitis QCn'^ itulcrc/tdto occijbe''
ti pUis fulgoiis piugafoiUgetie igcfTere:£ui^ etfoituudini pris refcratu marub^ vuln^ nil merite laudis potuit aufferrc/apud bac( rt om^ fcribii biero-'
nfni^)cu aUqii qda5 benc moiata laudarcf/qd' fm acccpii^a maritu/refpodif
fe aii/feUce 7 pudic^ marrona/nun$ nifi femcl nupfifTc/c6pertU5 eft.
©e bojtbenfia eloquentiflima oiatricc. cap Icii.
ee VoitbcndzFO. XLV.
€i Coinifim
Onbenfia qnti boztbenfij
'cgregii ozatozis filia rpib'
jOctattiai aag«fti ertit mullieroignisettoUcdalaudi
bu8:cu no fol«5 boitbcfii pfis faciin^
diaj vimci pectoze fuerit apleca/f5 eii
ctia pnmciidi vigoicp oia fmmivque5 opo2t«nita8 ecgfiuit.7 q fcpiffi^
me i viris^ooctiffimis 6ficere '^tfucuit:
t?ec aiit triii riro? tpiC/ca n)3tronarii
mftitiido ecigcte ffpu.ncccfTitate/itol
lerabilifere onerc pecunieecoluende
grauata viderefncc boie5 iueniref nc
mine5'g i re^ ta i cogrua^ patrociniu5 pftare auderet.Sola aufa c coftati ani
mcycozi trmuiris/rem feminas afTumcrc/eacp pcrozado ta cfficmtcp l ecbau
fta faciidia agerert macima audictiu admiratioe/nmtato fecwrediuiuufboz
tbenfius crcdcref;1Bec ifelicitcr/opus ta egrcgiii a femia pfumptuyaut erecu
fU5 e.lRa vti nulla i parte fi-acta ozatioc/aut laudabili fui iuris ocmoftratioc
ocfecerat.fic nec ec optato aligd a triituiris oiminutii e.gnfmo libere p^eflu'
vt loge amplioz pars iniiicte pccunie remeref Srbitrati quatU5 fub matrona\i ftola i publicii taciturnitas laudada videaf/tm opoztunitatc ecigcte orna-'
tu fuO/j$co2a iit ectollcda loquacitasrQuo tadc5 facto^ no abfcp macio "boZ"
rbcfie fulgoze reliquu5 qd* minirau crata matrois facile ecact«5 c: Quid oica
vidiffc tatu5 veteris pfapie fpiis t boztbcfiaaffiauifle femia/nifi el merito nomen tJoitbefic '^tkcutu^* 0j[Bc Coznificia poctricc egrcgia. cap.lciti.
Oznificia poetes memo:at« oigniflima/7 ipa bifdc5
tp2ibu8/tato poetico oog^
matc effulfit/ vt no Jtalico
lactc enutrira/f5 caflalio imcc/i comi
ficio germao fratri ei«fdc/cui poete in
figni eq«e cflet iU«ftri8 i gloria: IBec
cotcim tat«vt3 fplcdidafacultate va
luifle *bi8'reo: furifimpcllctib'^ mufisrad fcribcdii *beliconic«5 carmf/fe
piffime calamo ooctafappofuit man'/
reiecto colo^ft plurima ac ifignia con
fcripfit €pigramata cjue bieronfmi pfbiteri viri fanctiflimi tpzib"' vt ipe teftaf) ipzctio ftabat.Gfemineu5 occ^^mu
liebzia neglefiflt/T ftudijs macimos V3tu5 igeniu5 applicuifle' rereciidenf pi
gri 7 negligctes/? oe fe i^ifmiferc oiJfidctef: q qft iotiu5 1 tbalamis natc finu
fibi ipi8 fuadct/fe nift ad aplecus boiu5 ? filios cocipicdos alcdofq^ vtilc ee:
£ii oia que gloziofos bomies faciiit(fi fludij8 ifudozc rdint)babeat cum eis
coiarfbotuit bec natureno abiectis virib^/ ingenio 7 vigilijT fcminc^ fupafTc
feciietft boefto Iaboie'ppet«iiqfifl*enomc:nec qppegregariii^f^ qd optarpaucis ct virifrariflimii 7 eccelles. fTOe fulpicia lctuli turfcelliois ^u ca.lciii.
rum amoJ.
no»
Hlpicia Xcnruli trufccl
lionis conimKt ipa fupza
i dicta? oua? mulic? tcpo^
1 rib^ifigniuj cqua fcrc bcni
uolciia fibi idclcbil^ acquifiuit fuam;
fuit iQit Lcntulus vir ci^ bac ade qfupza jpcciU' a triu5 viris pfcriptus.
€lin ciim cf\'ct volucri fuga tutatus in
SrciU.3't ibidc ccul morarcf 7 inops
facta ci''' ny caufa/Sulpicia ccrtiorin
fcntctia^ iuit Xabozcs vna vcllc cum
marito piHi rata idcccs cflc lctos bo
norcs tfottuna cadida fcrrc ci» riris
bas/que co.^undc crumnas fi opoitunuj fcrrc fitfuga rcnucrct ; Hcrii ncc adviru3 pgcrc i^acilc ^ulpicia cofccuta eft. Suma quippc oiligctia^nc ewliu5 fe
qucrcf viri fcruabafa matrc 3ulia:S5 quas n ludit (vcrus amo:)cuftodia8f
taptato igif tpif:fcruili fumpta vcftc matre cuftodiifq? ^ccprisTcligs ouab^
tm anciluullis % fcrulif totidc fplcdida mficr fociata^natatc folii patriofqj pe
natcs rclique8/i:culC3 virum fecuta e.£u5 poflct lcgc no pbibetc(ifclici abdi^
cato^nouas celcbzare nuptias.lRcc crpauit mulicr iclita^p fubtcrfugia 7 ma^ri8 cftus/ac motana ^talica icerta viri fcqui veftigia/ eu5 cp i mcognitas erg^
rere rcgioncs/Domec coperto fe illi iiitcrit. T^oncftius rata/p mille vite oifcri^
mina vi;z kqui a foztuna t>cicctu^ co crilio labozatci patria vacarc oelitMs.
7 quicti; Tnclifc pfccto mctis/t prudetc^ vi? potius qj fcmma rcdolctis taie
iudiciu3 cft:|riRd eni5 femp auro 7 gcmis fplcdcdu5 no fcmp idulgendum
cultui/no fcinp cftiuus fugicd'^ fol:aut bicmis pluuie 7 gclu no fcmpcr collc
di funt tbalami:ncc femp fibi parccdu^: Scd cd viris foztuna erigetcfubcun
cji funt labozes/ecilia pcrpctipaupcrie tollcrare/pericHlafozti aio pferre:*bec
vtorum fpectada militia cft/bcc funt bclla be nctoiicn victozia:^ triupbi co^
fpicui ndclicct mollicic luriicp/^r anguftias oomcfticas^bcncftate icoftacia
ac pudica m£te'fupafrc:1?inc lUis cft fama pcrbemnis 7 gloru.
fj"0c aibumea Sfbilla Tiburrma. cap.laiii.
Xbumea ffbilla tiburtina
vatcs 7 virgo pcipua' tpze
Octauiai 2ugufti i ^talia
1 7 marie i ozbe romao multa clariratc rcfulfit^ac mfra ipi sugu-'
fto pdicit.*bcc ideo riburtia oicta fu^
it.qa 'Cibure ciuitati iurta 23m6ifamms ripas veiut oea erculta fwit.Cui' l
gurgite ipfms fluminis ciuffimulac^
bJum in manu libium tcncnf tnucntii
fuiHe fertur in quo boc fcriptum iimc
tum fuit.lBafcctur cbiiftus in betble
cm:7aiiuciabitt»r in Ifta^aretb.Ofelir
illa (nac'cui9 vbcri illu lactabut l7ac igif augnft^Ccu romai eii dificaf reUct)
ee O^rianc.FO. XLVI.
con(olttit,Q.iitpo(t triu oic^ iciuni//rcfpodir/ca quc tJiu^^pf 'Bu$u(litf, tviiulib:o a ci 6i ca.wiii.rcfcrt mcs^^Jaditii ftgnuj fcUus firdozc nmdcfat,e cdorcc aducnict p fccula futur^ £t fut fcpte 7 riginti vcrfus pulcbcrimtVquo;: vl"run^ bic e.Dccidct c cclo ignis 7 fulpburie amnis: Quo];: T^fufi/capitolcs Ucbucrcddiirfcnfuj.Jcfuscbzift^ t>i iiiiusmnict faluatoz miidi: Ouib^cicns il
iiccfndctc augufto/cclii aptuj c/ nimiufc^ fplcdoz fup cu iruitnccliiq^ rcfpi
cic8'i7idir/pulcbcrima rirginc fup quodaj altarc ftatc^/pucrulu^ paruulu invkiiQ tcnctC3:qua vifarcfictc vccc ctia avdiuit ticctcy. 'hccara ftlii 6i c:biicip5 adoza Quib" audi^ 7 rifisaUico auguft^ i talao fuo ccfiftcsi fcrra k;^iccwr 0CU3 adozauit.Quafob:c8/OCccfcro k ocu appcUari pbibuit % rccufmit:Cuo i loco poftca/ad ppctua rcr mcmoziatcplft cclcbcrinmj fi^b titulo kn^ctc COaric virginis i Sra ccU coftructu imt que locii poftca ozdo bti ^r^icifdcccoUcdu? fufccpit: Coe^-^riancbcb.carcginapulcbcrinia. cap.lcr.
|arianc8 bcbzcakmmmgni ariftoboU iudco^rc
' iiBla^^?^g.w^^*jfefj*j^^Hl^fc^^M™Bf 11M
I
gi8/cc alccadra vcoic iv
lia fufccpta/iepozib^Octa
Vii^ni 2 ugufti/bcrodi antipatro^gcnc
rc 3dumco'bicrofolfmo9 rcgi/fuo in
fcUci ommc mairimoio copuiata ma^
^^ gcncrc^ nro kXicior fuit.Que ta
tc tac^ iuifc pulcb:itudmi8 admira^
da Mvn no folum co tcpozc cctcras
fcmiafantcirct/ozmofitatc/fjcclcftis
crcdcrcf rmago potius cp moztaUs.
Iflcc crcdttUtar i bmc O^zvci antomi
rcftimoniii ocfuit.Crat aiit buic CDariani fratcr noic Sriftobolue/tC cifdc parcntib^^/cquc kcu pulcbziiudis % ctatis.cui cii Slcradra mater ocfiicto 2lri^
ftobolo pfcSaccrdofii pncipatu5 oari'ab l^crode/COarianis rirc/afqi rcgc
fiimopc cupcrct ac ^curarct.6cU| aici fuafionc ambo^ effigics optinu picto^
ris ariiftcio tabula pictas ad antoniu triiiuiro;! ccfrcmc lucuric bolcy^d ci^
infc crcitadas Ubidin?/7 pcofcqucs/ i ocffderiu5 fuu5 trabcndu3'i cgrptumrfcg trafnii<Ta8 aiiit/quafcii ridiflct anroni^/pmo inadmiratione ioqiukiA^
coftitit ocindc oiciiTc ^\(cr\xt. T?08 qudtiiad fozmofitaJtc/j^fccto oci fiUos cb1 fubfcquctcr iuramcto affirmaffcfc nucpaut ^^io^iinc 0U3 pulcbziozc8'f3 ncc
fimilcfafpccifTc: S5 ^d CWariane folii rcdciidii:li>cc gde/ctfi iaudita pulcbzi
rudlc ilignis fucrit.ai tn igcti foztitudic/loge magi8 cmicuit.duc cii ad nubi
le rcnilTcf ctatc'ifaufto omic. *bcrodi antipatrifalicnigcnc iudcoix rcgi nupta
c.% mariofuo qde ifoztunio/fiime ob ci'' vcuftatc/ab code oilecta Qui cu glo
riarcf plurimii/fc folii toto ozbc pofTelTozc oinc pulcbzitudis/i ta grade cura
lopfus cm gs altcr fibi i boc poflct cqri/rt timcre ccpit nc fibi fupftcs cmdcrct maridC8:ad qd cuitadii/f)mo oii rocat^ i cgfptii^ad 'Bmonxwy cct itur'
ca5 oictur^^/fiip moztc Sriftoboli ffc maridis ^k ocifi'7: ocmu dtonio moztuoccccfruru8 ad Octauianii auguftum/i k purgaturus (i poffct/cy amicism^roni| aducrfus cii wciXi^ pzcftitiflc/£rpzinc matri amicifcp rcUquit : vt (i gdix^ eum/qcf in moztcin tcndcrctaliquo cafa agcrcturCK^ariane confeftim ccci
da-ct:0)ariane8 autc tractii tcpoiiai qcf occultinimc oecrctu fwcraMtcUcrit:
£t cii iam ob ariftoboU idignaj moztc' i *bcrodc coccpinct ccccrabilc cdiii^'
arbitrata fe ab ^crodono nifi ppf pulcritudis vfii oiligi/cunmlauit iras:Bi
tam fuaj bis imcrito oamnata ab eo/egerime fcrrcs/? qjuis^Hlecadru^ 7 gri
ftobolii cofpicuos pulcbritudie pucros^ec eo cnica fuifTct/i nullopofuit mo^derafle c6ccptu5:eoq? iferente ipetu/oclapfa cft.vt aimati viro/fm ocnc^arct
cocubitij/T 0U5 fpcrneret/qfi veteris rcgis pzofapieois i fe rcf«rgcret/i oolos
gcflu quoda clatO/iHiHs ca'care conabat potetia^ /uo vcrira pzefepe pala oi'
ccrc/berode alienigena/no iudeii/ncc rcgie pzolis bominem/qnvmo iditmea
ignobile^/ncc rcgia coiagc oignu5 trucc^ifolentc^/infidum/fceleftiiq^/? i ma^nem belluaj: Que ct(i berodcs cu oiff?cultate fuftineret/tamc amoze pbibcte
nil kiimmdcbM l illa temprare. I^ande rcb^ in pei^^pccdetibwsrvt aligbus
placet) 3 cipziana*berodi8 matrc/% Salomonie fozozc/quibtjs CDarioncs fu^
me grauis crat/actij cft' vt ab cifde fubo:nato pinccrna'berodi accakrctitr/cp
cix conata fuerit ecozare/7 illi amatoziu poculii qcf ipa parauerat pzopinarct:
Seu q? effigc fua fpeciofifnma ^d Sntoniii'Vt illu^ 1 fui ocfidcriii pmcmtt
utsarmc^ 7 i *berodi8 odiii tranfmififTet.Gue cii bcrodef crcderet/? CDarianis ife mali
tndignc oc uolctia/fidc^ faccret/iratus 7 mxio furoie fuccciTus/ cu amicislcga ozafione
cidimr. conqucftus c.Cocp eis fuadetibu8'7 S letadra CDiiriais matrc/sd ci'^ gratia
pzomcrcdayoeductus e^vt ca5 tan^ i regiam maieftatc ccciditi ii]0lictc5/ca>
pitali oanata5 fupplicioiubcret cccidi. Que quide tantii i fe etcitauit gene>
rofi animvn vilipcfa mozte/itegro vultus (ui feruato oecoze/nec cc parte vlla
femieo vfu fieca/a obiurgate matrctacita audiret/ 1 fictcs cctcrcs/gcnis ficis
afpicere/t vt i triupbu5 ktiflimu^/ no folum i trcpida/fcd alacri vultunirisp
falute fua pozzectis pcibus/iret i mozte^rcamq^ a carniftce/\?t optata Mcipe^
ret: Qua qdcn^ ta mmota fecuritate/no folii cfferati rcgis/triftauit luidiMcd
t plura fuo noi fccula aucit.qj imoztalitati (ac mcfcs coccfrifTclacbzfmis p>
cibufqj fuis/flerus potuiflet *berodc8.*^ofl^ vcro COariancs affabilis fcmi
na intcrijt rcgis anim^ intantu5 eicarfit.vt fepe fcpiufqj nomcn illi^ iuocaret.
Quaobzc5 013 molicbaf faccre/que poffent ei fuper boc aliquod affcrre fola
tiuyquottidie eim couiuia^r iociida coUoquia cclcbrabaffcd nibilominus ci
in inbilo fubuenicbat/ita vt etia gubernatioes rcgni rccufarcttantiiq? oclo^
rib^ tenebatur wt aliquado etia COariane tan^ vuietem miniftris rocare pze
ciperet:£iiq3 fic tencretur(rt ^ofepbus iquintodecio mtiqmtatii fcrib!t)egri
tudo queda'peftifcra fupucnit.quc plurcs amico;: ei^ cctincit.? oibus fufpi^
cari pbuit/qd' id p ira^ oci cotigiflet.videlicct p iniquitatc crga CWarianc ino
cetiriima^ cofecta.^deoq^ i ipe rec ad peioza puenit.vt vltimo tanc^ 6fpatu8
743fugu8 foUtudines eUgcret.*bifq3 cogitatioib'' r ancictatibus cokcta&noDiu fupuicit.fed iualitudine oifficillima icidit.lHa aflrictoe guturis fmctismutatioe ita oetctus fuirvt oia que tali mozbo cura coferre cofueuerat/nibil
eide5 omnino ^deffcnt/fmo oei iuditio cotraria vifa funt. Hndc ocmu5 oe^
fperatioe facta medici/ oii nequa^ medicamtnib'' allatis cgritudo ceffarerr
rec nibil recipere potuiffct que ille vellet iufleriit ci pbcrc/ocfpcratioe falutis
fue ocuouctes.Demii poft^ aietadram focru5 fua 7 filios fuos ec OPariane
fufceptos iterfici iufliflet/ grcbelao filio ejc pellice fufcepto fucccfiorc fibi c6
ititutcvir ab oi iuflitia effrenat**/ % iuditio oiu5 ifeliciflim' apud febafte boc
FO. XLVIIBc anronia €t Sgripma
cft Samorpm rrbcm viw oeccfiif.
|[*Dc antonia niinoze Oard antoni/ filia pudiciffimjj.cap.lcri.
Ifitonia minoz OParci nn^
toni) triuj viri cc Qctania
coiugc Octaiuam augnfti
.ro:o2C filia' tepozib' 'C T/'
bcrii cefaris fuit clarifTime viduitatis
indckbilccrcpluj. *f7ccquippc pudi
cirfima matrona ciim orufio 'Cfbcri|
fratrj/ 7 Octauiani fJuigno niipliflct'7
cc co 6crmanicum t claudi«5 poftea
2lMguft«5 atiT5 Unilla ftlios pepcriflV
ciu8 vir in 6crmanica ctpcditiocopc
cognatifui 'Cfbcrii^vcncnocctictus'
vidua remafit. £«iu8 poft moitcycd
€t3tc flonda atq? cd<^picm fojmofitatc nitcrct rata fcmcl boncftc mulicri nupfiflc :a ncmle ad kcund^e nuptias puccari potuit.gnfmo rcliquuj vitc fpa
tiu5 fub Uuia focru itra limitcs cubiculi viri fut/adeo csitc/^dcoc^ fanctc trl
ksittvt ptcritarii oiu5 COatrona? laudcs viduitatc cclcbzi fupcrarit. €gdcm£fndnatos/fab:icios/curiofq5 abcg Mcimc nota pudica omUc vit&/7 Imdcplurima ectollcda5 cciftimo oigna fuiflc; Qucd fi fic fuit.gb^ ^fcqucmur p''
coni|s^luucnc kiUcct pulcbzuudte ifigncz-z (K^araatoni/ fpurciflimi bois fi
lia^no i Silnis t folitudinis/ kd itcr ipcrialia otia atq3 oditias/itcr ^uliam
Gctauiai filu5/T aliam ^ulia 0?arci agrippc Ubidis f lakiuic fcructiflimos
igncs 3ntcr CDarciantoni/ gcnitozis fuv^tc^ 'C vberi/ ^ncipis obfccnitatcs ^6 decoza i patria 0U5 fr«gi:3ntcr miUc cccvpikctisy: etfpla /coftati aio/7 foi
ti pcctozc caftimoia^/no pcr tepUtfculu'/! i ipc futuri cciugiy fy virtuti obfc^
quctC5 i kncctz^ % monc rfcp fcr«atC5'€dcpoI/nil oignii5 reU'ctti5 iztXQ c:qd'
quidC5 quia vircs erccdit fcribetiu5 cdfidcrad«5'T merita pfideratioc ertoUc
dum/fotis cft ^acris Igcnii rcUauifle.
ffSgrippina iRcronis matrc cap.Icviii
iSrippina CDarci agrippc
fiUa ec 2tgrippin3 vrozc iu
^ccpta IRcroifq^ ma^/poft
cbzifti natiuitatc ano quin
quagcflinjo 1 gcnerc pfagumifatcc^/7
fiU/ m6ftr«o(itatC/ac no minue fua'^
vllis claris facinozib^/ itcr claras mtie
rc8 pputata f«it.*l^cc igif ipzimifgaif
galUcuIc fozoz fuirnupfitcp6neo oo-'
mitiobomini faftidiofiflimo tgrani/
ct quo TBcronc ifignie bcluam(pzcmif
fis cc vtcro materno pedibufpcperit.
Hc;: oomitio ciu8 viro itcrcutis moz'^
/IB>!rafct!r3
fcmine cafti
las
bo afliimpto/iHcronc adbtic puerttllo^ci) fozmoftflima efl$ ^aius tratcr ci\xQ
i
De agttpma
bo fpurciflimus/torpi ftup:o'e3 abufus efl:: €t fublimatws t Imcipefui min'^
eius mozes appzobas/ eo q^ fe lepido oominil fpe mikvimt feu cmuli aliaii'^
impaifwca fere bonis oib' puata in ifuli relegauit quadaj Quo t^dcy^ miUtib^ fuis trucidato eicp Oaudio fubftituto/ab eode reuocata efl;.Cliie rrsctii
tepojis cii audifl*et raleriam/meflalina variis agentib^ meritis cofofla^ fpem
cuefl:igio itraMit/fibi natoci3 pociiidi ojbis ipi|"zcelibc pndplcfto ^ermani-
ci pfisM fuiflet frater/fua oecora pulcbutudie/aduerfiis lollia paulina opi-'
tulate £alicto Uberto ^elia petina/narcifo faucte/ope psUatis claudut^ i pze^
grade nuptia? fua? oefpderiil traicit.Sj obftare voto boneftafvidebaf/co q?
iili neptis efl*et ec fratreHe;: ozatioe viteUii fubomati/ utu^ e/rt idefrderiu5
fuu5/cogeref pjecib'' fenato^z/cocp ozate/fieret a fenatu i5cretii/ quo pfl:ar£f'pa
truos poffe nepotes idmcrcr fic ^grippina rolcte claudio i oiitc ^cmtwcius venit i nupti|s:Que -z tadej Sugufta oicta c.t carpeto i CapitoUo fcre^
baf.foUs facerdotib'^ ante pceflu5'7 iaduerfos fibifeuire ccpit fuppUtifs: Bcmn CU5 aftutiflima eflet muUet/tpize captato:$^ vtriufq^ filii effent claudio
eu5 idurit/(fuadete iiii OyciUo poUioe tiic pfulC/? vrgcte plurimu psUante ii"'
berto/q c^ ftupiuSgrippine fiime fauto: erat)vt Ifierone f>uignu i fiUft adoptaret claudi^ q*3 ante i famiUa claudio^nemo meminerat.eiq? Octaiiisi quameic COcM^aiun fisfcepit/T q lucio fiUano nobiU iuueni Dcfpofata fuerat/fpcderct
i c6iuge5:Quib9 obtetis/rata i caflcs beUua icidifle/no tatu5 €lmdM ^fddm'ru5tgitrgitationu affcctn tedio/quatu5 ve ante tp:is iriozte 'Biitmic'^ €imdiifiUl^ mibi etate oeueniret foUda/ecteritamarcifo eria p Biicanico mfta pcurate:qfi ppofito fuofutu;: obice arbitrata4 moztc dmdii facin^ OLicialccomc^
ta e.Selectabaf qde^ifanns claudi^ boktis plurimu/iUofcp cibos/Oiccbat 60ru5/cj? ideo abfc^ femie/f^ fua/fpote nafci Cluod cCi aduertiff^ ^grippina/fl^u-'
diofe coctos/reneno ifeciteofq^cfm quofda^^ipamet temuleto appofuir. He^cii romitu'7 3lui folutioe' videref claudii falus fccntm^/ opeS-enopbontis
medici veneno iUitis penis' ad vomitU5 ptmuadu pozzectis/ eo itU5 e'q cupie
bat vKOZr^pe tade^ i c«biculu5 reduct^ ignaris oib''/ prer Bgrippina moztti^
L€^ni'^ qde5 mozs no ate ab Bgrippia pala natim C/C^ amicozum fulTragia/
omiflb bzitaicotanqj iunioze/IRero ia pubefces/fubUmaref i pncipe^ Qiiodadeo IBeroni grotuj fuit.rt matre^ lUicc/ran^ bene mcritai cuctis/ta pitbU"
cis C0 puatis pponeret.Hiderefq? fibi titulu/matri ?^op!icipatu5 fupfifl*e - €tfiac fpecula romani ^ncipit^ Bgrippina toto effulfit ozbi. Cctc^ fpledoz iflc
tam gradif/turpi macula^baud mfto pofl labefactufe.lBa ccdc pUirimfi sitc^
enUjs aUquadiu tiebacita e:*|^zeterea crcditviy fuit ea pacictefpzetcr natura^
le5 i matre5)^moze iUecebzi/a hiio fuifle oiiectacii is meretricc ei pfimile^ itcr
peUices aflapftflet/? pcabitu5 tcftmV pfepe macuie vcftib'' imcctc qitotiens
cu5 ea ictictsi oelata cfl.Daio/reUnt aUiea^ ifacinus boc fiUu5 attrarin*e ocff
derio recupandi O0mini|/3 quo mccta vidcb^f tcoc^l If^ercne qbufdaitt ct
cmfism^Xtm oblo^uta fuerit.qd firmari voinvob id.qd ?5creto 1Bero fit cffue
tus fugere ei" ptuberniu/7 foUitudines coUocoEionfj:,Bttti q pstrinu i coniii
giu5 fuu5 aUercrat/boUeto peremerat ineptum inucni frawdib^ i violeria fu^
bUmarat ipio:i:n oetefl:abilc((Hq5 mcriram mozfe/oeditcta e 1Ba5 cu5 i mrtis
fiUograuis eflet/ei^ meruit odinyc% quooi bonoze 7 gnguftaU maicftatcab
V
FO XLvniBc agripina €t •^ompca
co f>um c.Gue idignaf/T fcmico irritm furozc/cidc rti jpcw3umt/fic k (ub
rcprura ipiu5 mmata c.Guib' cctcrit^ 1Rcro/cu5 caToculata nmuM nofccrcf
7 ob mcmoua germaici pnfamico:;: fubfidi|8 plcna/rcncno tcr iUita fitrripc.
conat^ C.S3 oifcrcta mticr atidotis offcfaj vitauit. ©cmii cii 1 laqucos cac^
ros/quo8 i ncccj ci^ tctcdcrarcuitafTj/itcUctit IBcro cautiozi fraudc agedumfojc'cic0 ccpofcctiab 'Bnictto pfccto clafTis apud OPifl*cnu3'oU a i^umti^ nutritozc fuo'rcfp6fH5 c:nauc poflc pponi fragilc iqua fufccpta Sgrippina ooUignarapicUtari pofl5.Q6 cii ncroni placuifl^/ca^ ab 'Bi\ciovmitc'c\(i ptcrito
ru50dio? pcnitcs ficta fiUaU affcctioc/fufccpit i v\t\\s't vfq3 oomu/cii rcucrc^
tia pkcuf erjndc apparara naui i fua pnitic/ad ccna ituraalla pfccdit/comi
tatib^ crcpcrio gaUc 1 acccronia Ubcr^/Cifcp p noctc nauigatib^ oato figncz-r
cokiiQ cccidit tcctU5 nauis plurimo pliibo grauc % opp:cflit crcpcriii/ocinde
nautis agctib^/rt traqUo mari nauis vctcrcf i lat^auciUa/a £cronia iuocante
comiq rcmis occifa c>€.t agrippia bumcro ccfa/T faucia/7 i marc tadc^ ociccta
Utro:aUb' fulfraganb^ i lucrinu lacu^/ViUaq^ fua^ ocducra c. Jndc ab ^igerino iubctc Ubcrro IBcroni qm cuafifl"5 niiriaru^ c, €Lvii ocrincri iUii iufiit/qfi
faluri fuc/ifidiaturVniflct.COiflic^fiitSnicct^^ T^crcuU^tbctrarcbus 1 obe
rius ccturio clafari^'rt Ula oino pimcrct.tt cu ch ab aniceto circiidata oom'7 ancUlula/quo fola iocim craragrippina fugifl*3/ itrogrcfli miniftri ad caj'
pmus T^crcuU' ci^/fufi:c pcuflit.indc cii ipa ccrncrct ccturionC3 fcrru5 i mo:^te5 ci'^ ccpcdietC3/p20tcfo vtcro clamauit/Vt vcfrc5 fcrrirct ; £t itc occifa/nocte
cadc3 crcmata e % v\W^ eccgi|8/rcrra cotcctT. Siif rolunt/a tRcrone cofpcctS
poft ccdc^'? ccmcbzis^aUqua ab code^ oanata^aUq laudata^ % Dcmii fcpuUa.
ffSe pompca Scncce noic* cap ixniU
Ompea pauUna lucif anei
;
Scncce pbilOiOpbiToza^
t02is ccimij iciita vro:/ na
jtione 'Romana/Ucct icerta
ci^carcam'^ familic/poft tpi oiii nri na
tiuitatc ano qnquageflTimo fcciido/flo
ruit piictiflimi 'piuQzixQ amo:i8/ i vi?
fuu5 Scnccba vniuerfo o:bi optimu5
eceplu5: accufat^ iracj? fucrar cclcbc^
rim^arq^ oprim^fencc fcnccbaapud
IBcronc/ tanc^ parriccps 1 pfciufpifo
foniane piurarioifQua fub vmb:a/ob
vet^/pmo/ob inarus i "^tutcs iUi^odiu
ab ipo IBcronc kuicdi i knccb^ ria/ppta c.€fto arbirrari qda^ fint impulfu
popcc/atq; tigilini/ vnicu5 ipato:ic crcduUta^ pfiUu5 co irum fit.vt idiccrcf pCeturionc kncccn fibi qua veUct mo:tc ocligcrct. €Lul cu5 fc ad erccutione
0ccin$iflc/ridifl5 pauUnafcpofitis pfolato:!|8 viri^aduita bladiri|8' gb^ boi
tabaf caftiflimi amoris ipulfu/mo:tc/ 7 iUud mo:ti8 gcn^/ fo:ti aio capcfccrc/
rna cii marito fuo oilectiflimo oifpofuit/rt quos liictofboncfta vira tcnucrat'
iunctos vna mo:s oiflblucrcr.€r cii ipauida rcpetc itraflct nquar? c:idc-f> bo^
ra c«5 viro/ad cffddcdu5 fpm venas 3pperuifl'5 iaflu pncipis/cui^ i iUa nuUii
crat psrticularc odiu/ad oppnmcndl paululu ifamil inmctc crudelitatis re
nitcnf^a feruis/moui fubtracta ctt.Ucu no ndco cito/fanguis cofiitei^ coQcmscWqn palloze ppetuo teflaref mulier optia plurimtl ritalis fpus emitTilTe cii
viro. 'Tfi cii paucis anis/riri memozil laudabili viduitiitc feruaflj», cu air ndpo5Tct/note falte Snnccc/^piux cimfit oie. Quid pter amojis OHlcedine/? pfpi
ctifi pietatis ifiqniciu rcnerabile facrii piugif fmfii^ic pofuifle mulicri optic
mallc b^neftefi potuirfet/cii fcnc xiro mou/C^ rita(vt plurtmu facmt fcmie fe
cudis nuptiis no abfc^ erubefentia ineiidi8'feruare»€t.n. m marimu mstrO'
nalis puditicic oedec' nonullis nfis tpibusno oica feciidu? aut tertiuqd oi
b!?s fere coc eft^fj vfcp ad octanwd cafus cmerferit mire pnubiii/adeo famUia
re c(t'7 nouoT^ bolum tbalamis iferre facefvt rideanf meretriculis abftuiifle
Guib^ 'pfuaudo eft/pnoctado nouoffepifTime mutare ^cubitus ncc alio fub
edt vultu/jugaUa fepi^iterata cura.^ (i p fanctifrimii boeftati pftarent obkf
quiii.€qde3 no (atis ccnu eft an er lupanaris cellula^an ec pmoztui viri tbala
mo tales etire t>iccdc finrnec fufpicadii/quis agat aut in bonefti^ inirae/aut
ftulti^itromittcs. *beu miferi/quo nri coziuere mozes; Cofueuere veteres/qb'
erat pnus in fanctitate aimus ignominiofuj arbitrari^ne 0U5fcptimas'f5 lecii
dafinijfle nuptin&ncc poffe oe cetero tales boeftis iure mifceri mronis. *bodierne aiit loge aliterna libidinofa pruriginc reticetef/fuas formofitates ca*
riozes$ kic eciftimatesrqm/crebus fpofalitifs viduitatis fuperiita foztuna/
toticns placuerint varifs maritis.
E^eSabinapopealReronisvcoje. capi.Inp.
abina popea illuftris fe^
mma.lRcrois piiic. 'C.ol
Ii| l5>atriti|.1^o.filia:a materno ^iuo popeo fabio vi
ro iclito ftc appellata^ ano qnquagefi^
moa natiuitate tpvca elT^ iuife formo(itatis mulier 7 rniuerfas.l^o.adole''
fcetulas fua pulcbritudie cxccdcrcv a
IRerone in pmgc oucta eft. €u} vltra
ejcimil ei^pulcbritudme qua5 mocie
ei efT5 fermo bladns r laudabili fono
ris oulcedie atcp eide egregiii ingeniii
7 ^fatile:que tfi miiera adeo ei (ic coV
lata magno fui(fcnt apud ocsinptio/fi eifde boeftis artib^ vti roIuifTet . 3Ili
tit affidu^mos erarpall modeftil pferrecla^ aiit lafciuia vti(c6e muUerii cri
me)7 cii illi rarus cffctm publicii acceffusarte tn no caruit.lBI cii inteliedT''
kt caUda mulier ituitu ozis (ui mXtitudinc % ^mozefpotiflime oelectarifempci^ parte rellata egrefTa eft no gde vt abfcoderet q6 cocupiki oelVderabat/ve
ru5 ne intuctiix ocuIosUberali nimiii oemoftratioe Tatiaret 1*3 poti*^ q6 oculta
«erat relo ridedi oeffderiu Iinqret.,€tne p mozes iuos'cu nii^fame parce^
rereo libidme flectebat ful^quo pararioz oftedebaf vtilitaPnuIlii facies inter
maritos mecbofcp oifcrime'.t)i8 ifignita notis femiaobfequete fatis babuif
fortujil 1033 CU3 fibi abunde facuUatesad glozil generis fuftineda^ fuppe^
FO XLVliii
tcrmt.pJio l^uffo crifpo 'Ro.cgti mpfit. r CU5 ia ci: co pcpiffct filiuyfugcda
orbonis/iuiicturc lutucp ralctis potctifq; IBcronis cotiibcrnio/ cidc Otboiuadbcfit aduUcromcc oiuri piuni: cffecta c.Siinc is/lcu amo:i8 fcruozciijinuf
C8uru8/fcu ia ncgcns pctulcc mficristoUcrarc mozcs/ 1 ob id ca in IRcronis
cocupifcntia trabcrc conarcf.fcu fic crigctc foztuna popcc/c puiuio ccf^rif fur
gismdnivis oictarc confucucrat/f5 ad ilU rcdditu?/cui a fupis ois conccfVa
fuirt^ nobUiras/clcgltia mozuyr oiuia fo:mofua8'i qua pfiftercnt oiuin vota
mo2taUu5 arcp gaudia/roliitatcfqj fcUciu5 Guib^ facilc irritata Ificronis Ubi^
dO/3dinucta no loga cunctatiocp itcrmccJi08 adciidi riaanapfccus pncipis'
trolc8 cupicfc^ ocucnit. IRcc mltu5 oiftuUt/t artificiofis fcmic ocUnimc^' a6oirrctit^ c 1Bcro/vt arbitrarctca cc vcriffima/ quc oictarc cofucucrat Oibo Qbcii nofcct fagaciflla mficroi(Timula8 qo optabat/apto tp2c/ficti8 pitjia lacbif
mis aicbat/nUqft k amoiC5 fuu^aioquo cupicbat/ifcrrc n ponc^cii 7 ipa otbo
ni/piugali iurc obnoiia fo:ct/7pmpc tcncri gra ati8 ancillulc pelicis aducr
tcbat:€c qb*^ kcutH iivt otbo fub ^pctic bonoUs amot^/pfcctus Uicitanic puiticmittcrcf.atis '^O/CCcUidcrcf oinor^ndc i ^lgrippina fupjadicta f>ncipi8
matrc imbei ccpit popca/ouce8 aliqn f)napc/ncdu5 impio : kd ncc libcrtatc
gaudcrc/cumcjj cfTc pupilUim/7 tiitricis arbitrio trabai : Guibus ncminc obftanic ob odiu5 fcrc oiu5 ifupcrbia Sgrippinc/ actu5 cft vt Iflcronis iuffivvt
pzcdicim^ mifcra matcrviolcta moztc fubtrabcrcf.? paulati^ fubfragcf cmuU plurc8:X^andc cu5 pncipcy in fui oilccrionc ardctinimii ccrmrcv t obfla^
cula fui ocfydcrii ciicta fuiflc fublata/i piugiu5 IBcronis/rctia crpUcarc ccpit,
7 CU5 iUi iam pcpcrif]'5 fiUa vnicayCOcminio rcgulo/^ virginio rulTo cofuUb^:
qua fumo cu5 gaudio IBcro fufccpcrat cacp SuguftS popca appcUari lufUt.
Guaob2C5 matcr ia audaci ofonc inftarc ccpit.oicc8:ncmini vnq^ gcmina co
cclfiflc noctC5/gn cucftigio fcqucrcf c6cubuu5 ricq? k foic Dcgcncrc «r fcciidi^
tarc vrcri/arq? fozmofuarc coipozis imparozis mcrcri nuprias : €t cn iam fia^
grantC5 pncipc5 i ocfidcriu5 conubif traciffct^pmo octauia conimv oli5 clau
di\ Ccfms filia in pandctcriam infulam innocua rclcgata cft.€t ocmu5 vigc-'
fimo ctati8 fue anno impulfu popcc IBcronc mandantc occifa/r popca Ccfari
imctn coniugio:Scd non diu4ongi8 artibus/qucfiro ac poriro culminc/co ga
uifa cft.lBam picgnans ircrum factafoztuitu IBcronis ira calcc pcrcufraoic^
obi|t.tuiu8 cozpu8 ignc aboleri romano mozc IBcro piobibuit.fcd cctcroru^
rcgum ritu/magnifica cccquiarum pompa/ocffcrri publicc iufTit.JUudq; odoribu8 rcfcrtU5 Juliozum tumulo c6di:3pfc autcm.pro roftris iIlanvT potifTi'
me fozmofitati8 pzccipuclonga ^accurata orationc laudauit. IBonnuIIa fo2>
tune fcn naturc Dona:quibu8 infignita erat> loco clariffimarum virtutum ilU
attribucns.
IfScd iam intcrmiffis aliquantulum antiquarum gentilium clararum O^u^Ucrum virtutibu8:ad fanctarum virginumaliarumcpCDatronarum cbziftia^
ne rcIigioni8 pzccipuum Dccus i ftabilimcntum tandcm noftra vcrtcnda cft
oratio quod quidcm/ad boc vfq? tcmpus finccrum t incolumc fcruatur. 3n^cuiu8ciuidem tutela/atc)3 fmu/optimu8 fancte religionis cbzifliane ftatus c6
quiefcit.
^iii
Bc Sancta •^ctronilU
fr©e fancta •^ctronilla virgine oiui *0ietri apoftoli tHia. ap^xxl£tronill3m autc rirgincm
^Tanctam oiui pctriapoflo
'lo;: pzlncipis filiam^tan^
Jcbiiftianc virginitatis p:i
mu5 occus/cctcris claris mficrib^cbzi
ftianis/bic mcriio f^poncdaj oignumOuj:i'CO q cc ci'' crimio fulgozc/mulril
ccrimoni/s nris/iclitc fuc claritatis ac
afTcrit, ijcc itaq? anno a natali cbzi-
ftianofcciido r gnquagcflimo/fuc ^octatisfccfo r rigefimo/romc fanctiHi'
mc geta oomitoc/cuolauit ad cbziftij:
*bacqmppcvirgiicul35 oiu^gcnitoz^
fuus Sfmon cognomcto petrus/paulo antc$ cbzifti oni nf i fcqucrcf vcfti--
Qin cc vroze fua(poftca cpi martfrOcu fufcepilTcrppuIcbzc fua vcozifq^ fuc a^
nimaducrtcs ignozatia^ 7 fubzufticitatc/poft baptifmii/cvt pie gdc5 augura"
ri poffum'') btiffimc ac ^ciofifTimc ^gmi COaric ta^ fapictiflime crudicdamifozmadamcp i oib^ tradidit.Qucn crat igcnuc picta^ 7 clanentic 0?atcr/*ic
optimc fidci 7 cbaritatis i ofi^/ci' vnigcnitU5 ftliu^alla^ pcipuo quoda ardO'-
ris affcctu c6 pbilippi apoftoli filiab^ atq? aliifnonullifcrccpit. Guas cii pzi
mu5 oe lcgis pccptis/ocq^ fcto? patru5 "i patriarcba? obcdictia/atcp pzopbc^
ta;: ozaculis pcroptimc 7 pegrcgie iftruriflct.ct ad fui ipius crcmplu oocuit
omnc frangcre fccfus molitic 7 fancru5 ^i^gmita^ carpcrc pzcpofim contcftas
ipam fanctifltma ^^gmitaris ?^tutc magnc oisniut^' incfabiurq^ glozic fozc a^
pnd ocu50ptimii.Quia ci' muncrc/Ctia ifragili cozpcfc ocu5 taq5 fponfu5 fic
7 ipa iucniri vtiq? pofle affirmabat.€t$^ ipis ^gmib^/mcgn'' fozcr pudici"
tic laboz/mai^ tfi i ctcrna vita cii angclicis fpiriiib' oiccbat cl]c pmiu^*'^ fi tc^
pozalis cffet cuftodia rcmHncrationc poftmodft crpctarct ctcrna^: ^icartoquippc tencret/icclcfti glozia nullu5 facris 6i i^ginibMaufu5 pcnit^^cflc locii/
gnfmo cucta cclcftiu5 mafionu^ eifdc5 oino cflc rcfcrata 7 apta/ :stq3 rt ipts'^
j^ginitatis mcritii illuftri^ inorefccrct/7 qua oco riuo oigna fozct/aptc .ptuiit.
cy 3cfu8 rps fuusaicp vnigcnit' oci fili^ pzo bumani gcncris (alutc boiC5 af"
fumcrc rolcsno aliud $ rirginile vtci^ cligcre roluit. :gc vf biuufmoi ^^rurr
fibi plurimii placuifle tJmoftrarct 7 pudiciiie bonii rtriq? fcmi Itimarctur/fe
9^>gmc5 matrc fibi 5Icgerat rirgo 7 ipe pmafurus. €t idcirco oiccbar fuii ftUii
0CU5 7 bomine rc:;2/ftaruifl'c/riris pberc ercplii ^^gmiraris/ficut 7 tpa fcminis*
O^oncbai ptcrea cas illa fupna patria^ cr qua rnufquifq? ppiobcdictia^ pzi^
mo;: parcru5 oiuulfus fucrat.picr cctcra oia pcipuc amarc/ amataq^ oprarc/7
opraiamcpzo ririli fuajpcr bonas opari6cs acgrcre/qz i i^ius acquifiiioc/crat
^ctis finis bcatiffim^ *bis igif 7 alijs coplurimis oocumctis petronilla ^go/
a gloziofiflima matrc ofii cdoctJi Bt crat oiuini fpiis adolcfcciula/factiuc fpi
ritus oocumeto fuffulta/attetius: fibi ccnfuit ^uidcndu^: nc tant^ crudiiiois
laboz COairis oci amittcrcf:€i ri fructii aliquc^ affcrc poflci/ :Hliqua nccc((si''
m buic rirgmitati ppulcbze ercogiianit.£t (>mo quidc^ oeccrncs ob cclcftis
Bt 3Mm '^ctroniiU
FO L
rcgrrtpmm pudiciticiregritate oino 9mrc'q6 tft (incvitc ctcrncmmtcyncmi^
ncm pofTc pfcqui ccrtuj b3bcbat.€tcma aurc rita/no nifi p onmimoda oiui"
no;: inadato;: obrcruaria^pmercri no pofTc/piout a magfo fuo ono 'Jc(u rpo
audiucrat/DicctcSiuis ad vitam ig^rcdi^rcrua madatarlRc igitur fac glozio--
k cafliraris 7 cotimtic laboic^ i itcrituj ocduccrct.Sup oia madato? pzccc^
pta itcgcrimc obfcruauit 7 ca(todimt*^cicQ p:ctcra pccptoa obrcruationem
ouplici gcnerc cuflodiri^rt nibil co? quc p:obibctur faccrcr/ciicrauc quc iubc
tur iplcrc corcdcrcr.arq? cum fcpius audiuiffj a brifTima virgic inrcr ccrcra/
fcripru fo:c l^cccdc a malo 7 fac bonii'q: fi faccrcr bonu5/7 no rcccdcrct^a malo pcccatric babcrcf.£u5 nibil i bonis rticp babcrct cj? mifcricojdic cozpoza^
lis opa cccrccrc poffct/Dicetc d*^ fancrilTimo gcnito:c pctro.fccc onc nos rcli-'
quim' oia 7 kcitti fum^ tc/ad mifericozdic fpiialia k coucrtir 7crcb:i8 ofoni
bU8/7 obfccratioib^/vigilif fq; ieiuni|8/ac ali|8 opib^ bonis idcfinetcr primujadiuuarc cotediVBc quecOq^ fcta/queciicp amabilia/ 7 quccucp bonc 7 optic
famc ccnr.oie nocrucp cogirarc 7 mcdirari minimc rccufabar/arq5 quib^ pofl^
opcribus faragcbat pzomcrcri quc oni cffcnt.poftrcmo quoq;/ vt cflct facta tco:pc 7 fpu/cria ad imndi-^ toti^ co:po:i8 caflitatc' p:o qua fiduciaUtcr (nc
rirginiraris palma poftmodum ccpcrcrc poffcr fuos ocs co:po:i8 fcnfus ab
oibus iquinameris miidauirnccno/rr 7 aiam rna cit co:po:cmiida5 babcrcv
oi cum cuftodia er co: fuu5 cuftodiuir.pcrfcpc cp illud oni (ui oocumcrii mcmo:a8. qu aicbar.Bcari miido cordc.qm ocuj ipi ridcrcr.7 aliud oiui pfis
fui pctri oicru5 kpim rcpctitu5.£aflific3tc aias rfa8 fiiii cariflimi Qcics p^
tcrca 3 bta rirginc matrc oci cdocta>fpofu5 cclcflc5 a rirginib^ ciu8 fpofis/no
co:po:3li 1 f^ fpfialia cocupifcerc ornameta (reiectis oib^ bui^ kculi popi8)o:
nabat k tunicisip^imis bumilitatis 7 cb3:itati8 atcj^ iufticic auro.ac fancti^
tatifois gemis fpeledefccre anircbaf/fr i cfictis fuifopcrib^bonis/fpcculatO'
rcm 0CU5 folu^ fibi coflitucbat. £r cii (pcciofn nimis babcrcf / fcicns fpofum
Dcum 5clatC5/riimopc fibi caucbat/ nc cmc(^ cocapikcdi occafionc5 tribucrct.
^OOagnz p:ofccto fijit bui' ktc pctronillc oignatio magna 7 bcatitudo/ma^
rimiq^ ipius fulgo:c8 uidelicct occulis fuifcomcruiffc vidcrc inuifibilc i>b^'
quod ip:incipio erat apud oeii p q6 7 facta funt oia/ carnc.factu^ 7 biianarii
intcr mo:tale8 babita^te plcnii omni gfa 7 rcritarc:Bidifrc ipiu8 glo:ia atqy
potetia5'no i rcrbo tm/f5 m f^nis ac rirtutib'' plurimiscfictis rc crcdetibus
in cu5'0cdiflc porcflatC5 filios oci riui ficritno vt fupcrio:c8 clarc mulicrcs io
ui fpurcifTimi bois^QidifTc ptcrea pofl ci*^ turpiftima mo:trp:o falutc miidi
cquaniffimc pcrlata/poftq; tcrtiii dic^ triumpbato:c moztis' cc fcpuIcb:o rC"
furcciffc atcp icclcs poftmodii/eodc5 co:po:c'p:op:ia i>tntc c6fccdifrc:€t rir
tutC5 fpu8 kfmm in ipa5'^ i cctcrisd linguis igneis ocmifrific/ cui' muncrcoium linguas kictia 7 agnitioe 7 ipa ooata fuit ^'^ictcrca 7 pciofifTimc ci*^
matris O^aric T^ginis cofoicin mcruiflc a qua tan^ a cofumatifTimo oiu5 kii
tia? oocto:c/optim5 bcnc bcatccp riucdi no:ma baurirc mcruit'. Quid plu"
rafridiffc 7 qcnitoie fuu5 Sfmonc pctrii pifcato:c5 dudu5 igna;: 7 fubrufti^
cumMd tara5 pueniflc fapie cognitionc rt iterogati orio. Guc5 oiccrct boics
ipm cfle/€ucftigio rcfpodi^Tc.iu cs cbiid'^ fiU^ oei riui/Qua cofelTi6c/cidC5'
ono oictu5 fuifrc.€t cgo oico tibi pctrcrq: tu C8 pctru8'7 ipc fupcr bac pctraj
giiii
Sngnitasmagna pe 1
troaiUc.
pctroniUabafauit bca/
tiflima cbn/
fti matrcmmagiflram.
edificabo ccckfm mci'j vitrMt nfic tibi pdotio clawcs rcgni cclo^: ftqd fducris fup tcrra/fit 7 icclii niquc abfolutu^/^Jbodrcmoc^ fup omnc3 plcbcj fu
am pncipcm cucctum c6fpci:i(Tc:©cmu5 r itcr apoflolos cum cctcris virgini'-
bu8 r alifs fanctiltimis mulicribus affuiftc/ quado Sfmboluj (idci fanctu;
i7nanimircr/ad iditium fuc vnanimitatis/fdctifrimi apoftoli copofucrcrCluib'
qdc oonis pctroniUa virgo^fupcr ocs claras fcmias predictas no inodo cla
ra'i5 7 clariffima cffulfit.'^oft afccfionc^ vcro t>nv cum per aductuj fpiis fci
fupcr fingulos apoftolos alics quofc^ crcdctcfigncc Unguc fcdiflct. vt oiucr
fis loqucUis/vari(fq5 loqucretur.*(bctru8 apoftolus cii ccterifapoflolis abPuicc5 oilTerturinoima p:iu8 futurc picdicatiois i comunc coftituta/cetcris ol
bu8 binc idc oifpfisipfc folus c«5 aUquib^ cbzifli oifcipuUs r aU|8 ^k ';>uct
fw 7 vtoic ac petroniUa/i antiocbia^ nomultopod pererit.7 fcde^ apoftoU'
cam ibide5 p kptc^ anos pnus fibi coditmt,£umc^ iftic cius facta piunr pc
troniUc matcr martrriu^ pzo cbufto ( €ufcbio ccfTaricfc teftc) coftati pecto-'
rc ptuUffet/binc ipfo fanctiflimo petro apoflolo Difcedetc f^oma^ pzofectur''
pcn-oniUa iUu^^nuUis picnUs/nuUis laboribu8'aut icomodis idulgedo' itcr
maris fluctus t eflus/itcr cciic^ pzoceUasbarbaro^ vc perfidias'^ boftium
pffcutiocs 7 ifcftati6c8/ncc no 7 quadocp perfequctiu5 7 fccuictium manus'
cidcm Igcnti aio i omnibus miniflratura fubfcqui roluit. €nm(^ pctrus 1^0
mam peregrinus cii iUa ac alifs perucniflct/7: £iuitatC5oUm frugi 7 modcfta/
turpitudinibus oibus 7 pcfTimie cocupikcti^rum cccmplis oedita^ offendif
fct.Ucritm ne quid cotrariu^ virginitati pctronillc (pp ipius inmenfam pul^
cbzitudinc5 obeffct.lUam i magna^ ? logam cozpozis egritudinc oeucnirc pmifit.ficiftimans vticj^ cx boc/Ctia^ magnu^ UU lucrum pzoucniri: fi talcm p^
ferct meb2oru5iacfuram:Heriitamc iuQitcr lUam comoucrc no oefiftebat ta-
lem langoiem cquo perferc animo. Biccs oominii rcdcmptoze^ noftrunvboc
modo>ipfam in magna pzcmia ocftinari volcs 7 occernes/pcr buiufmodi affli
ctioncs cozpozis cam ccperiri oppozterc Jn tltam itaq? totius cozpozis iuaU
tudincm pctroniUa ocuenit/Vt/e lcctulo aut furgere/aut moucri/minimc pofly
nifiquantum aUcnis faccrtis anitcrcf.Jgitur aliquando oifcipuUs oifcubeti'
bus cum petro. Titus quida^ oifcipulus/ridcs petroniUa i vaUtudmaria^/
oicit pctro.^um omes a tc fanentur ifirmi/cur petroniUam'fic iacerc pmittis^
£ui pctrusrGuia fic erpcdit ci/rcrumtamcn nc putctur i poflibiliras fanitatif
cius meis fermonibus crcufari:€ucfligio ad iUa^ ait.Surgc petronUla vclO"
tius:? miniftra nobis^Quc ftatim fanata'furrccit/7 cis miniftrauit.Completo
autcm miniftcrio. Dirit petrus: fi»etr6iUafrcdi ad lcctu5 tuum: quc ftatim rc
dift:7 vt pziuflangozedabozarc ccpit^Tic fi patri oiccrct.O^i gcnitoz Unctcvt
^crfus. valca5 animoquic^ tolcrarc nego.St pzeciu5 pars bcc cozpozc maius babs»
£f!go etcnirn mi patcr fanctiflimc per omne^ banc vitam mcu5 atq; bumanu^Dicm/pati fempcr^vt crpurgata 7 erpiata binc cuadam. Bcniq? petroniUa cum
5=bcu8co/P^i^i"^f" fanitatcm ac pulcbzitudinem recuperaflet. flacusquidam Comes
nits. 'Romanus eam vidcns ctatc ralcntcm'7 totius cozpozis fozmofitatc confpi^
cuam in ipfius mor concupifcentiam occidit.lVomancq? boncftatis 7 ^nhi^tic inmcmoz/(vt iUam fibi acciperct vrozcm)cum armatis acceffifat iUaangc-'
nac modcftic pzeditai^cnignis fermonibus cidc5 oirit.6cnerofc comcfffi mcvrozcm babcrc ocfideras iube ad mc rirgincs matronas 7 graues vcnircquc
De Bsmcti OartbaFO. L7.
me ad oomum tiiam tf«^ aflbricnr . Quas aim iUc pararcr.pctroniHa magisac magis ozationibtts ac iciiimis mfiftcrc ccpir viaticoq; oomini racratifTimo
fufccpto fc itcrum inlcctulo rccUnans' poft rriduu5^ pzidic cbalcndas ^uniaead cbziflum migrauir.3t flacus oclufum.fe videnwzd fcUiculam pctroniUe
fociam k conucrtit vt aut fibi nubcrct/aucl 3dolif fmoIarcr.G6 cum Ula rrrii
q? rcnucrcr' cam in manibus 7 crudcUffimis fupUti/s cbzifti marty^rcm fcciv
qua mozrua^cius cozpus in Cloacam pzobiccir. Quod cum (anctus IRicodc^mu8 clcuaffct/^ulfu bcntiilimi pctri apoftoU in via grdcatma rna cum facta
pctroniUa cum aromatibiis bonoziftcc ((pdiuit . ^"Bc fic o»ua pctroniUa/ vt
poftcris non folum virgmitatis 7 pudiatic prcftarcr crcmplum/criam pcr aPpcra pcr angufta/? ounffunos buiue virc anfracrus oiuino muncrc cuoUuitad cclum/^rq5 poftmodum rr cius fancriras /ab rniucrfoclaris bonoziftca
rct obfcquMS/aniuerfaUs ci^ fcftiuiras pzidiecbalcdas ^iHas rbicp cclcbrari
ccpta L |f*9c fancra COarcba cbiiili bofpira rirgine. cap.lcjci.
Srtba pzcclara cbziftije
(u oifcipula/bofpuac^ lar
gif1ima/7 muUa fanctirate
cgrcgta/ nobilitarccp/facul
tatibus ac ctiam rcgia pzopinquitatc/
nccno 1 omnium bonozu^ fama fatts
clara/anoa IBataU cbziftiano fccagcf
fimo nono/ apud Squefcm muftam^aUiarum vrbC5/ crcbcrrimis miracu
lis occozatamigrautt ad oominii: €uius ritam fancta CDarccUa ciuf ancil
la/claro fcrmoc cofcripfit. Vcc itaquc
tirgo/ pago *bicrofolfmozu5 oppido
Bctbanico/rcgalis pzofapic Srro patre/fiucbaria matre cctitir oziunda:£ui^
vrcrini fucrc'lX>ari3 magdalcne naru minoz/7 facrus "La^arus a ono poftmodu5 a mozrc fufcirar^.Gue qde^ fcmiaipmis fuir claro vcnuftoc^ cozpe oeco^
rarabcbzafcis lirtcris appiTic erudita/^fmoc faciida/accgrcgifs mozib^nccil
7 caftitate rcffulfit pcipua^cui" pr c^^ multa;: orac ouc babcrcf CQtCQi^^^ctia
cn fratrc 7 fozozc iure bcrcdita^ matcrnctria poflidcbat oppida/cc gb' quotanis mftos pcipicbat ft-uct'.^ puctu8:De qb^/ CU5 natura c(]'ct pi|ctif]ima'7 fa
cras no ignozaret Uttcras^etia ab ipa fua adolcfcctiaaa facTU5 £uagcliii pdcrvifa c.Hc ec ipis fui8 apUs puctib^ fibi facc^oe iniquo mamona amicos^qui
poftmodu ca rccipcta eterna tabernacula Sanep)termittcdo inumcrabUcs nmodo oomcfticos f5 ct barbaros/quos iugif fuftctabat pafccbat^reftiebat/at
c^ vifitabat.^efu cpi orii nfi/ ciufcp pciofiflric matris' ac mfto;: apoftolo;: a fe
potiffimii adiuta nccccffitas^CuageUi tect^ cioqf/aquo p pulcbze eUcifipti^ pconia ifoucdo fcpi^pcgriatiois ipo;: icomoda.t>ac ate$ nofcet rp5 icfn^ i^u
fuiffe oei ^fcta.rii.ani8'acccbiffimo8 cmozoida? cruciat' cii mtlro faguis jp^
ftuuio/ptuliffc/ndnuUi tradfit.i qb^cu5 mftaCfine aiiquo fanita^ remedio)i medicis ccpcdirfct pcccunia:tlde5 auditis crebcrimis ac pmatis xpi icfu mira<'
culi8'crcdc8 ip5 vticp ve? 6i filiu5'i audatia fidefvirgineii pect^ armas^oirit
icozde fuo:£dcpol baud oubito^qn (i ipC^ reftimcri fvmbzia^ cotingere potc"
Bc Sancta O^arta
ro/fam fim:€Lm cu5 rctro tande; tctigiflet/ipeq? c6ucrr«8/'eam bcmgne con
fpcrin^/filia inquit cflo cofidetid 7 iuciida/qz ipfa tua idubita fidcs/tc falua^
tccit/Quibus oictis/iUico fanata k fcnfit^Quoplanc bcne(icio/CDartba permo^
ta eidc Dcinccps tan$ vero O^cdico 7 bcncfactou optio/ ac ciuf pciofiffime ge
nitrici inbcrcrc pcr oia cepit.atcp ipfi tancp fui iuris fcminayfc k fuomagifte
rio crudicndam ifozmadamqj contulit.Ob cam rcm i oiuus Smbiorius €^
mozordam cam ccfait appcllandamrBndc r Cufcbius ccfaricfis' in fcptimo
fuc ccclcfiaflicc libzo. boc miraculu5 ta$ biftoiic oignu^/bis vcrbis comcmorat oic^srCDuUcr quc fanguinis p:ofluuiu5 oiu pcrtulcrat/ a SaluatozcA^vtfa
cra €u3ngcli| tradit biftoiiacurata/ l?icrofolimitane rrbis ciuis fuit. Cuius
oomus fuis rcmpozibus oftcndcbntur.^ncuius fozib^. bafis qucdam icditio
rc loco coliocm moflrabatur.Jn qua ipfius mulicris/relut gcnibus pzotiolu
tcpalmas quc fupplicitcr tcndcntis/rmago crc videbatur cqjzcfTarCui nibil^
ommus T alia ferc ftatua adftabat fufa/in babitu virili' quadam Stola mirifi
cc oznata? octtera mulicri poziigctisrgd cuius flatuc pcdcm/c bafi^qucda^
bcrba noua fpc 7 inufitata nafccbaf . Quc cum etbozta cffct/ vfcj^ ad Stolamcrci iUim indumcti/crcfccrc folcbatrquc cii ad nrticc^ xfc0 ipfius vcftimcnti
crcuifcct/marima rim ad ocpcllcndos oms mozbos langozcfcp/ babcrc oicC"
bat ita vt qucciiqi fuifTct illa cozpozis ifirmitas baftu cciguo illius graminis
ocpcIIcbatSfrcrcns nibil omnino babcrc viriwd occcrpcrcf'ante c^ frmbzia
illius crcf reftimenti contigiffcfContcftans' illam Stitua^ ad fimilitudinej
vultus ^cfufuifTc fozmatam quam ipc €ufcbius k vidiflc affcruit.ad CDar^
tbam autcm vndc oigrcfli fumus'nunc noftra vcrtcdacft oratio^ €6kcnto rgi
tur i*anitatis bcncficio cucftigio/ vt fanuliaritatcm cbzifti mcdici fui mcrcrcf
adipifci/fc k magiftcrio 7 ooctrincbcatifrimc matris cius ifozmanda^ tradt^
dit*-^ qua pzimu5 bumilitatis oocumetu^ accepit ad faluatozis/fuicpctcm'
plum oiccs:Sc ncqua^ ab eodcm filio 7 Saluatozc fuo/no MicO^^c cclos fa
bzicare no angclos crearcncc ipius ocitatis ifignia opari'f5 tltum modo bumiliariac cctcra virtutu5 quariiciicp oocumcntaintra bumilitatis cuftodiamagrcgarc Sicq; cidcm magiftri 7 s^luatozis fui Jcfu cbzifti pzoponcbat cte
pla imit3nda:quoniam ipfc mc(^ bumilis 7 mitis / paftozcp 7 agnus potcrat
oicirqui pzo omnibus vencrat imoIaduf:£t vt oftcndcrct nibil ip3 bumilita^
tc fublimius/pzotulitipfum ccIozu5 oominujan paruo Bctblecm fozaminc fe
enitam fuifTcpanifcp inuoluifTca paftoribus rifunva StcIIa monftrata/atcg
ibide a COagis acJozatii/necno 7 alia buiufmodi bumilia dc cbzifto oftcndit:
3ndeq5 7 cbaritatcm fumopc/comonuitamplctari quoniam in ipfa fola oicc^
bat rniuerfa lcgis cauda pendcre atq? cum cadcm fola/ oci fimilis fiicri poffe:
£a pzoptcr bofpitalitati magis ac mag'(toto mctis ardoze) ififtcre ccpit» l^acpcr boc^factum cft cum CDartba Ictabunda dominum aliquadobofpitio rcce
piffet/vt fozoz cius CWaria ad pedcs ipfius fcdcns' 7 oulccdini vcrbi oci itcta'
occiofa mancrct/£uius rci caufa martba contriftata / apud ipfum conqucfta
cft/q? cam in miniftrando labozantcm non adiuuarct . St oominus iudct fic
intcrpcllatus mariccaufa5 ocffcndcdamfufcipics' martbc cucftigio rcfpoditf
COartba martba folicitacs/f^ turbaris erga pluria ' cii vnii (it neccfr3riii'q6 k^
ro: tua O^ariata$ opti35 parte pclegit. qtie nii^ auffcreC ab ca:^c fi Dicet'
FO. LII.
©e Sancta O^rtba
To adbuc nauigas'? illa ia i poittt cft. £3 quippe amfmoc^mma kcimoi
fedir.^n iftis aut ouab'' muUeril^^/Ouas vitas figuratafcfle/ aureli^ pr 'Bu^ii
flin' oicir.prcntC5 ridelicet 7 futuralaboziofas t qctayac tcpozalc 7 cterna^:
1?i8 aut bcncfifi|8 nnninic igrat^ 3^^"s i^^nip ^JS mirii imoduj amarc ccpit.
Cf l3cb:fma^ cotriftatioc i mo:tc "L^jari ca^ fratri^ cu mario cbarit3ti8 affc
ctu crg3 cns moftrsutt.quado occafiocs ca? flctus 3bflulit/ ? fufcitatii "La^a
rum ipis fozozib'' viuu5 reddidit vt illud copjobafle videretpic eft llcre cu^
fientib^/€o quidc miraculo COartba felicifTima nimiii fe ctiftimauitratq^ pjo
m3Ei3 oignitatc fibi oucit.Qui rcgis oiu5 3c oni^focietate^ meruifl'5 bere^ queangclici fpiiB iugirer b5e c6cupifcijt:€t nc tati muncris cfT^ igrsra^ quoad ipc
S3lu3to: oiu5 3efu8 cb^ffl^^tter boicsrt bomo fuitnil 3liud ptcr ipm ofi^ ?
redcpto:c5 fuuyfludio cur3bat pdpwo^ vt ab ipo quc tota rener3ti6c colc^
b3t)obfcqui porfyT ci"^ ac gctiitricis fuc pciofiflimc ^mcreri granv Qui 7 ipc
Demu5 ec tor l3bo:ib''t3ntifcp benefitifs ipefis' t^taq^/ tancp inclita fidebuic
bcnemcritc xirQini O^artbc poft afccfione fu35/oonu5 fpiis fcti i linguis ignc
18 cii cctcris apofloUs ac ardcrifrtme ei*^ germane COaric magdalcne ctia p:o
^mio cotufit.Quo fane muncre/no folti bcb:cc fuc linguc f5 7 oiucrf^^ Unguaru5 fcictii ppulcb:c edoct3 fuit/3tci3 codC5 ignc fuccef3'p iude35 i £u30cUo/ii
modicu5 labo:arrit.£umc^ i i^is 7 oiu5 rirrutU5 crcrcitati6ib^ O^artba 7 ina
ria fine ttermifli^c ipi t^co 7 Saluato:i fuoplaccrc anitereturs 3«dei8 inumcri8 iiuriis 7 cottimeUfs/3tcp oanis imefis lacefTitc^p^triii folu5 Unqucre ppul
fe fiit. Trafacro igif marc cu5 CDacimto aU/fq^ nonuUis jpi fidcUbWartba7 COaria magdalcna n6 I6ge'3 (WafTilia infigni gaUia^ rrbcappUcucrc^nde(Wartba^ibidc foro:e reUcta)ad miter3nc3 pcnctrassd ^quefc^ rrbe pucnir.
Ubi cu5 cfT5 lig«3 oifert3 7 fgenio oiuio 3c p:icuto' eiufdcm populi ptem ad)cp5 'pucrtit.^itq;^ ipi^ fidc^ no folu5 lcctis fmonib^/ f5 7 ^digii8/3c clariflimis
miracuUs fcmp pp:obauir.£c gb^ boc vnii 3d boncflad35 bifto:i3 folu5 ap-'
poncdu5 bic cc(m Siquide ©rjco mirc m^gnirudifcrarquoda i iienio:c'inf
^rclatc^ 7 auinione pftitut^^/medi^ r5 aial rcfiduufqj D:aco que icclle terro"
fcuri» rocabat/vfi 7 I0C05 ip>m(cij pus appcllaref nigcr)poftmodii appeUariic
terrafcuriitbic cii oem logc lateq? raft3rct j^uintia 7 no folii 3rment3 7 pccu^
de8'f5 7 agricoias quoq5 73gro8 ftercore fuo abfo:bcret 7 raftaret.ad eiidc
OPartba i|)3 ppfo^z pcib^ pmot3 iWico acceflit/qtie cu5 3qu3 bndicta i iDodu^
crucifafpiifl^^.c^fefti^ tan$; ouif/ipi^ cigulo kaWiQsrvr mrcrfici pnnfit.^biqj
t>cit\dc qua oiu'ririrrt carncno carnsUtcr viucrc k comp:ob3rct/ Srdentcs
DfaboU (agittas ip:imi8 icionio:om 7 rigiliarom molta;: frigo^ib^ rcftrigerc
corauifgtcp p:o falotc molto? labo^cs inomerosperfecotiones ' angnftias/
ac egritodics plurias patienf ptolit.Hcfcebaf pmis anis berbis crodis radi
cibofq^ ac pomis filoeftrib^t^fboftea coadonstctbidc fr3trii 3c fo:o:ii p fc co
moratiii/7 b3filic3 edific3ti8/fati8 ibi eriam afperam oorit riram: carncm. r5
7 omncm pingocdinem' oua' 7 cafcom ac rin3 omnino oecUnans' fcmcl oomtarat^indic comedcbat:*bicmc ooina peUicc3 7 p3lio:eft3tc rcro tonic3 7 bfrrbo: 3nterroU3 C3pn3/er mo:e idoebaf nudis pedibns/albam c3meU mitraj
i C3pitc geres ffngolo ifop nodofo cr fetis egnis pfecto^co^pofcolii fuii iogi
tcr cigcbacqd 3dco i mcmo:ia p^fliois oilcctiflimi bofpi^ foi aftigeb3t/ rt er
11
Bc Sancta CDarta €t O^sgdalcna
putriefacta carnc^rua fcpi^ '^mcs cffl«uercr.€ttcfi8folo ranns arboicis ? lapi
dc capiti fuppofirO/rccobcbat.Obfccratioib^ fcdulc itcta crat/p Qb^ cctics cc
ino:cMapto i oictotidcq? i noctc gc«a flcctcbat.fi5/fpc/7 caritatccctcrifcp
^futii fulgozib^ ifignita.CDcfa ci^cii pcgrinif7 bofpitib^pcrfcpc cc moic crat.
©u a oinis ccboztarioib'^ ccflarct/ crcbzis mannu opib'^ iuigilabat.T^ba aCit qpdicado.pfcrcbaf/ecqfifiOimi8 miracurpfirmabat.*^ozzo oii apud 'Bninio^
ncj, cgrcgia tpi apoftola/mfros curarct cgroros/cccc iuucnis qda> q l^bodaifimms aqs obrut*^ itcricratci McitM'^ obiicif: Quo rifo/iUa moc mtta illu^
cuctis ailafib^ bumi i modu crucis k pftrauit.ac bis ^bis 0113 rogauitrO
Sdonaf Kpc Jcfu rnagr mc^^/q tua fctaiefabiliq; ckmctia ircy mcii la^arii oi"
kctii tw«5'amo:t«i8 Mcitiili q tcncs claucs moz^ 7 vitc / qq3 mozti ipcras 7fugif/q 7 moztuos iuocas 7 rcfurgiit. 'Rcfpicc bofpcs mi cbmf(ic'7 rcipkc qfo ad fidC5 7 circiidariii pcc8'7 rcMcit^ puc? iilmt vtdctcs ^i^tutcs tme magn:iQ'crcd^t \tc d«5 '^u^ 7 riu«5 Qui riuis 7 rcgnaf cii pfc 7 fpu kic'i fccula
fcc«lo;z amc;€t appzcbcfa moztui maur^n noic ofti icfit tpi p«cr Iquit fiirgc/
bifcp oicris/cncftigio vm'^ 7 icolumiffurrccit.T baptifimii fufccpit.Obitu fuii
I6gc ante pkiint Bcnic^ ca p anu5 fcre fcbzib^ eftuaflct.nocte n\c6i^ mtc tra
fit*^ fui oiccps fcftin'^ tot^ad ca rcnit Diccs: Heni mi oilccta bofpita vcnv cxi
6 carnis crgaftolo/7 ad palatiH celi trafi/qm 7 tu mc fcpi^ fuiccpiftit^za^ i^o
6folat08 pfoladi/q«a fibi fmgnlari f)uilcgio prulincqua^ ribi ct poft oormi
fionc a«(fcra5:fcofc|5 q ad fcpulcbzii tuu ecqrcdc opis tuegfa 6uotc ad«cnc^
rint/idubitatcr ccai?dia:*f^oflmoda CDartba pcepit fibi otiica^ pafTionc q«abebzarcc fcripta kcu b€bar/lcgi:Qt!C ofi fecfido fcgcref/7 lcctoz oiccrcttpater
iman'' triafcomcdo fpm mcu:iUa/oigna 60/tradidir ala^/Tcrfiodecto !uftro
rori'^ rife luc ci-plcfc/ferfa feria? boza ncnr/q tfs miidn rcdcniif/qrro {vt pze
miflii5 c) cbaicdas auguftas/quo qdc oic/ei^aniuerfaUa ^uotiflimc celebzaf
.
O^agn"' itaq? fuit bui^ mttcris fulgoz/mcruifle vidcre 7 palparc/iU« qante te^
poza fuit.T p quc fact^ (nt rpzaqcp vcncrat i plenitudic tpo;2/7q babebat pO"
teftatc poncdi aia^ fm'7 itci^ rccipicdi cam : fnit nibilomius 7 aUa CDartba
marti^rO^arif rcoz/q f«b (la«dio pncipe martrrii cnfilifs fui Sudifar 73^bacbii atq; marito paUna^ adcpta cft.
^Bc lancriflima cbzifti apoftola 0?ariaOJagdaUna. cap.lcdl
.
aria magdalena ardetif-'
fima cbzifti 1[ef« oifcipu-'
la 7 apoftola/a vico i«dec
O^agdalo iic appeUata/rc
gnate 7 ipante romaifIRcrone /ano a
nataU cpiao fecagefimo oct3«o/fi loge
a COarfiUa ^^{liau vrbc / migra«it adon5:T?ec qppcrt aUqb*^ plac5. ab ati
qs qbufda i^gufgcnerofa ourit ozigi^
nc/7 iyi^ nobiUffimii \i bebzeofvi?'b9
buit pze^: q vri fwis ptcpozaneis f«a i
gcti p«lcbzit«dine le!«5 fpectac«l«m
pzcb«it/ fic 7 pofteris oib^ itcgerimil/
FO. LIII.
©e SancM CWaria O^agdalcna
9tc$ p pulcbmj Oini amozis? pcnitctic/pbcmnc rcligt cccpIu:1Ba cu ccr abf''
(^ noticia crcatons 7: faluarozis fui ^cfu rpi vti pcc' cratrpofl ci^ ^o notim^
(mcdiatib'' ipi' fcruozc 1 pcnitctia) caa^di^ % voccs ciita;: gctiu fonarc ccpc
rut Quc ci5(Vt oiu*^ ait bicronfni^^^aurcs ta ourc/7 pcoidia 6 kiiicc ta ourat9
porcriit fmc lacbzfmis bui' faiflunc pcccatricis audirc pucrfionc/priiam/ac
fcruozcf£dcpol c nouis cffcrcda pconi|8'cu3 ^it oiuj pcccato;: fingularc fola
tiu5: '\}cc igif CWaria \t ^udco;: mficrcs^no folii gcneris nobilitatc % oiuitije'
f5 1 totv'* cozpis pulcbzitudic admirabilis atq? fozmofiflima fuir.Sdeo vt pp s>e ipfma
ipji' imcfa5 % iuifa^ pulcbzitudicyi ta5 gradc ducncrit famart mftos ludco;: »"9«» pui/
viros^ad ci** lafciuia fcctada trabcrct/i fuis facultatib*^ pcnc fpoliarct. IBa \t^^^^^'^^^^
cctcra^ta gradc^ ac placidii bcbat oculo? vigozc 7 nirozc/ vr quof bcnignc aPpiccr fui ncfcios/t imobilcs fcrc rcddcrct/f5 1 capiliciii aurcCi bcbar fupzamo
dii numcofu5 % logii/qd ruffu5 cu crqfiriflimis cfncrnullis % gcmismirific^
pponcbat.facic Ifup oi fplcdozc clcgatiflim^/qua ct purpuriflb T/ccrufTa iugi
tcr dpigcbat.€ollii ptcrca 7 aurcsauro 7 margarifj fbpza modii oznabat .£^
burncu pca^oib*' pciofiflimifoznamc^ occozabat/atc^ vniucrfii cozp^ ^rmil
lis aurcis/? iocalib^^ac rcftunc^ aurcis puzpurcifq^ cd ipcdibus flucis fiimo
ftudio iugitcrpponcbat.7 flagratiflimifodozib^quortidic ad Ukiim puocada5 ^rcbaf;£r cii ccr cr n mcdiocritcr crudira'7 i loqucdo blada/7 lcpidi moris/vr i quocaq; fua ^^tcrcf 020 illa vtiq? cii cluhcccic^to^ lcpozis plcaMudie
tC8 i fui 0ilccti6c5 trabcbat.S^ ncc poflcnt bui^ mficrifvanitatcs clamo crpU
cari^qs ad dcipiedos puocadofcp boicfifui amozc^cozp'' fuii poznabar. 1?ac , .
p boccii fc fcciff5 fpitudis jjftribulii/iuf ctcffccta c dlubzft dmonto;:. ^Hc ^^[^^^rhmo nro 'lc^vi tpo aliqn pdicatc 7 tcrrozc pcccarozib'' itctatc CWaria pfcfl:i
bi(dc fmoib' ppiicta/atc occfos cozdis fui fuc turpitudis culpas 7 ctcrnii 6i
Miti\\ ctponcs/Dolozc cp cozdis irrifcc^tacta/culpas fuas flctib^ amarifTime
punics.bis ^^bis coza to fua pfttcbaf 7 6plozabar pcccara : l^cu mc O^aria:
qz facra fu5 fic Sodoma/7 pbufla ftc 6omoza : Quis mifcrcbif pccca^ mcis.
©uri'^ offcdi o^ fodoma qz lcgc t\ckic9 illa 6liqrar.€go acccpra/pcccaui^So
i cirarc ofii riUficata e aia mcablctii c dlibzo viuctiu noin mviif^ct^ fum fic
nocricoac idomicilio:ncc pfolate mc iucnio:pfidcro a 6rtris 7 afpicio:ncc c gcogfcat mctpijt fuga amc:7 n e q rcqrat aia^ mea:facta fu5 fic vafpditu:audi
ui vitupati6c5 oiu5 circiibabitatiii:Hbc oici illii quo mc ifclicc gcnuir vtcr^/
7 lut ifta crudcfacccpit.opoztucrat mcpoti^ fuifl*e no nata: o^ \ic igcrib^/ fa^
bula ficrc:£r I1C5 i pulucrc moz^ dducra fim/vcriitfi furga/7 icozd clamabo ao
on5:Dii mibifmc t^us adfit acccptabilc/7 oics falu^qz i moztc n6 e mcozia'7
i ifcrno nlfa fit pfcrTio:l7ifflctib^ amariflimispfufa maria/ fpe \\6 modica f«
fcipief/igt Quici fruftra 6ccpis:fcmia pcccatrir^Surga ait 7 ad 065 ic^ii rp5
ofi5 cJcii viuii 7 ^^rci^ oiu5 crcatozcfdcptozcq^ mcii ccrtiflimii ibo'oolorc(p
mcii itc? atcp itc;:,plaga'ac vni^^fa fcclcra mca amariffic 6plozabo:adi^5 ig<
tur ofim 3cfu5 cbziflu5 COaria plcna fidc pucrfatan^ fui oblita non inuirat?
tamq> ad mcdicu5 fuu^an oomu5 Sfmonis lcpzofi' pbarifcf rna oic conui^
«atC5 nulla pfidcrati6c babita/lfmpbatico mozc fparfis cbzrnib^/vcflc pcifa'
7 laccrato pcctozcad pcdcs ipi^ Saluatozis fui rctro irruit/7 ^ciibes/fui coi
dis cb^otionz lacbrfma? fotc bm6flrauit/7 ipius pcdcs lacbzfmis rigauit 7
lauit.atq3 fcpius ^ofculas/cbzfnibus tcxiit'% miidifllo fuc duotiois vnguero
Bc S3nct3 CDaria CWagdalcfw
pung^9/Diccb3t.€m«i tnimc ficut ouis pdita/^re famula tua^nc lup^ crwdc
lis 6uo2et ca.CDulti oivcrut aic mccno e falns ipi i 60 ei^. 1R6 itrcs n)i one i
iuditiu5 cu famula tuaDcfecit aia mca i falutari tuo/ ^feccriit t oculi mci la^
cbzfmis/effufa c i terra gloria mca: (Pcmcto onc qi puluis ? ^mis fuj: vidc
biiilitatc mca/7 Dolozc meu5"r rcmitte mibi vt rcfrigcrcrpufi^ atc abca: €m'^
cn pfcrtionc 7 pcnitcti^ vidilfB ons:ait:0 mtier magna e fidcftua idcircodi
mifla fiit tibi pcccata t«a:q5^ ennozmia 1 plurima Guecii i oi famulatu i5uo
tiois 7 pfefTiois fuc no eet repudiata/7 talia ec ozc ei^ audilT? ^ba aufu fami^
liantatis cdfifa^ctisi aliud fup fanctinimu oni capuf pciofiflimi Uquozis effw
dit vnguetU5/3deo fragratiflimu^vt tota oom^ ct cdozif ipi^ fragratia mozc a
romatii redolcrct. *bif ei; Qtcti^ gcftiPmaria cueftigio/oomu reucrfa/vniuerfa
moiUa 7 ardetCB gemas^ac ois cozpis cult^/ac fecularif babit^ oino 6poMt %
rciccit oiacj? fri la^aro'? fozozi martbe :^gini pfignauit/qfiM ppofiti ipedim
W5:£t babitu ipi^ mcdici ac magri fui mi ic^\x xpii biiiU V5 tunica/ 7 biiiUozi
paUo kk iduirac "^ttc^crc voluit. Quo qdc babitu toto tpze qfi vitc fuc ptcta
fuit.£t diccps toto vcrtigio ipi x>no ibercs/ qfi fui obUta/ cii ipo fuo mggf 7
ooctozc fuauifiimo ta$ optima pte^ oib^ rcb^ ppofuitibi ^m gaudiii ihi fua
rcgc ac n^ cib& ccifl^imas.qz ei^ refcctio fpiiaUs/ meUcre fibi crifl:imab3t/^
quaciiqj carnalc vnd 7 poftmodii/ipi^om 7 fnUiatoziffui/reb^ ac locisa oib^
comes kp emtif/ac t> fua fubftatiacide^/ac pciofiflic ci^^^ciinci (X^arienccno
7 apoflofigcti cbaritate miftrare no xyc{tit, Quo:^! bfifitio 7 factimoia pmot^
3cfu8/iUa8 mirificis iditiis oiUge moftrarc oignst^ c/Bnd vt ipa? 7 COartba
fozozc fua igeti amore 7 oilectioe pfeq videref/no folu5 i rcfufcitatoe ILa^ari
co;j ffiff5 7 i cffufioc lacbzfma;! ci^^^cuidctiflimc ppzobat.q? '^c pieta^ 7 amoris iditiu5 fuit^cii poft lacbzrmasmot fraf ci^^dc-^ ct \iif reddit^ fucrit. ^ii^
imodu^d^ ouJciflimis ac fuauiflimis oblcctaba^ fmoib^necfibi qc^ oigni^
aut lUuftri^/vf ct iuciidi^/cp afliduc alercaiuj fuu5 pfumatifTimis ipi^ oni 00cumf^.Cf qb^ plane/ca oimoda 6i fapictia^ ac rc? oiu5 ciuina? fcietiaypul^
cberimc pmcrHifl*e/7 cbibifle reoz/vn6 7tan$ opu5 Dni clcctriic/atq^ iUi^ vcrc
Oifciplie ooctrit^ k-pctiQ moztaUb^ad benc bcatecp riucdu5 oib^ oicb^ ntc
fwc/optimii pbuit ccepliitSicq? cidc fuo magfo 3c moi 7 matri ipi^ '^gini in
afflictioib^ ^(titnt^ vfi^ ad mozte pceteris magno folatio 7 comodo fuit : £06niq5 icrucc .p falutc oi«5 ccaniaic/COaria crtcplc/abiccta/ oi moUtie/atcpMfccu8 dbiUtatc fcpofita/fcifa vcftC/cbzinibufcp rcfolufi/mcfto 7 ardcti aiofefc i
tcr frcquetc turbaac ipios fatcUtes pbicicsad cruce ipi^ acccflit/ibidecp p^ftrata ca pplcctef/pifctiflimifeiulatib^ 7 plagorib^ aplctari7fciflima cruozc
ecofculari fi 6ftitit.atcp bifdc aplecib' 7 vocib^/fcpi' ip5 fuii Dilectiflimu magf5 7 ofv5 rcuocabat ecaimc:lBc(^ ea ab amoz ipi^ armaro^ furetiii man^ rc^
trabe potue/aut faccrdotii 7 pilati pfidi|f ipatifcdictaqb^caucbaf neqs cidc
riuo aut moztuo aUqd pftaet picta^ offitiiitSic fact^ amoz/ficq? itcgeria fi(3P
ac igetia bnfitia fuadcb3t/ac pftrigebat qb'' mcrito laudada/coledau fple^
didcpcoio vcit maris/Quo qdc fidCf icxuovi amoz/ac fed«Utate'maria:T^«
rita,3ppeHata c S5 7 poft moztc/cii ipi^ abfctia^fcrc n pofl'5.p tota noctc/fi
femcl aut bisf^ crcbzoctac^ fui obUta) ad fcpulcbzii ei^ cucurifTe 6pbef«5 c.7
Uc5 ^«s ip5 Dnj cii alfa 0?aria vide % adozac mer«crit/7 ab ipo ono ief«'a«e
FO. LIIIT.©c Sancta Wmz O^gdalcna
K.audifTe oicaf:7 oomi p noae rcdi|fr5.'nibilomin9 ibidc oiu mencrc ncob 6fidcrin n potmtrr^ itcrato ad fcpulcbzu cncnrit.Quo Uococii lapidc quo monumetii fiicrat clanfu^ ablatu vidifT^.iUico ad fpmone pctrii 7 ad 3oane(qucplurimu oiUgebat 3cfu8)cucurc8'oitit. *bcu mibi oni mcyx\i tukmt 0115 ocm6umetO/7 nc(cio vbi pofucriit ciirQuib' ^bis pmoti pctr*^ 7 joanes ad monumetU5 7 ipi mor cucurcriit. rbi cii letiamia 7 Sudariii quo oni caput iuo
lutii fucrat fcozfuj pofitu5)vidifI*et eii rcfufcitatii pfcctc iiiico crcdidcriit . 'Mt
maria q oni marcflate fcpi^ noucrarrccedc/oino rccufauit^ fmo ad momuncta plozadcptinacif pfiftcrc dcrcuit. fiacp iplactu ptinacif pfiflcs/^ fc icIinaP
DUO8 agclos i albi8 i loco monumeti fcdetcs vn^ sid caput 7 rnii ad pcdcsvbi pofitii fucrat cozp^magfi fuiaiidcrc mcruit.Gui ca rolutatc 7 q(i ametc i
crcpado/oircriit.mtter qd plozaf7 que qris^Quib*^ iIla(igno:afq? agcli ccnt)
on5 meii iqt cgo plozo^qz tulcriit cii/7 nefcio rbi pofucriit cii;cii tfi paulo antc
adozafl^ eu:£iic^ ipos agelos itucrcf/ncfcics ipos agclos^vticp ta^ olicnata'
buc atq^ (lUic fmc circufcrcdo/nibil aliud fapc vidcbaf aut 6ffdcrarc/nifi vi-
derc'on5 '^cdxvcui'^ fuauiffio pfoztio/ia oudii plurimii dlcctata fueat. ©cnicp
et rctrozfu5 pucrfaap5 on5 3^fM5 ftate pfpcm.que cii nckirct ipy ctiftimmit
boztulanfj ce:£ni 7 ons ijfdc T^bis qb*^ 7 agcUalla intcrogas igt O^tilicr qdplozas^qtic qrisf3^^^ f^^ amcs nil ali5 rcfp6dit.nifi.Dfic (i tu futftuUfti cii'
pzccoz oicito mibi/Vbi pofisifli ciiqz cgo cii tolla^riiq? ip35 maria appcUafTj
eucftigio que f,ictc no noucrat/vocc rccognouit. Uci^ ct aliquo i crrozcpMcPncqqy illu on^/f? I^^abbi.i.magryrocauit. 'Cata qppc crat illi^ mc^ pturba^
rio/vt quc boztulanii putabarori^ niicuparct €t 6i filiii rfufcitatu mgf5 vccn
rct. St 3cfu8 ad ca(que qrcbat vinctc cn moztuisq crrozc fcmico/7 mficbzi i>
bccillitatc buc illucquc curcbat/7 cozp' cccifi qrcbat.cui^ pcdcfviucti tcnne^
m)[ocm'^ e oices^lBoU mc tagcrc:1R6dii C15 ^fccdi ad pfC5 mciirqfi tsiccrct:
€c quo n crcdis mc vkctc furrcriflbfi mcrcris mc tsgcS^ic ncc dn piitafmead pfC5 mcii afcedilTcf^ boiu5 fraud fubIatu:mco itac^ taawtc idigna f.icio:
t)oc at icfu5 ofi5 fua oirifrcqda aUcucrat^no vt maric oilcctinimc fm qretif
ftudiu5 obtiidcrct.f5 vt t>ifpcfzti6c-^ carnis QfCnptc Idiuinit^^ gtbzia fcirct ce
mutata/t ncqcp rcll5 ce cii ono' quc fpirifalif/ obucrat crcde rcgnare cij pfct
"^oa afcefione i?o oilcctiflimi magf i fui'rfc|3 ad mifiionc fpiis fctVvna cii p^
tiofiflima ci^ gcitricc CDaria/oib^^q^ apoftof/atcp alijs plurimifvrriitfq? fcrus
Difcipuf/7 ipa i ccnaculo mo^ fyo pp timoze iudeo;j i ozonc ardef pfcncramt,
pp q6 7 oonii fpiis fcti 7 ipa rcccpit*6odcq?i modo igncc Uguc fup cificut 7
icererofquofcp ttifciptcs fcdcicHt loqllifoiucrfis/rariifq; loqrcf.pcr cy ci et
tan^^lportoUmna gcs cfhea^nccvlla barbarica ligua oifficiUmaridcrctur.
•$izcccptu5 ctia cide a ono oatu^ boc ad pdicadu5 oci^bii pmo p iudca/oci
dc ad quafda 6aIIic38 natiocs tadC5 flatuit pzoficifci^SiffcefTuri itacp ab in
uice apoftoli/nozma pus fibi futurc pdicatiois i coc pflitucft. nc foztc alir pc
ftilctcs falficp apoftoli abducti:oiucrfu5 aliqd bis q ad fidc rpi initcbaf cr
pocrct.Oms igif apoftoli rna cu bta COatrc icfu' 7 cctcri oes i rno pofttyipi
xii,pmi paftozcs/fpu fcto rcplcti Bzcue quodda futurc fibi pdicar^is iditiiia
rnii cofcredo.q6 rnufquifq; fcnricbat. copofucrut atc^^.bac crcdctib'' rcgull
oada ec ftatacft.Qtta gdc rcgula;Sfmboliimfe 7 iuftifTis caufis appclla/
©e Sancta COarfa IWagdalcna
ucrifnt.lRam ffmbolu3 grcccrapud latincs coUatio 7 tdittum appcUart pot.
Voc c'Cf plurcs i vnu3 prcrrfit.^d gppc fcccrc apoftoUa bis fmonib'' i vnu5
col3ti8/iy rnufQfc^? fcnticbat 3nditiu3 T^o/vrfignii oiccrcf:rt cr iUo cognofcc^
rcC.iUc g cbuftn5 vcre fm fuas rcgulas pdicarct. Diflceflitri igif ad pdicidn
apoftoliz-z oes fidclcs iftud rnanimita^ 7 fidcr fuc/ldiiiii pofucriit. xt v^^pii
mo Sfrnbolii fidcf vnufqfcp ico:dc fuo ocide idocumctis Ms Ipzctcrmiffc
7 pffcatiflimc pdicarct;vt ii fojtc aUgs occurcrct ^dicatcm' cc quo oubirarcf
.
Sfmbolii.i.3nditiii pdcrct.vtrii fo;ct boftis vtamic^rl^ifitaq^fidcf fignis
pulcbcrimis atcp iditifs CDaria magdalcnc ab SpoftoUs fiiptis/poft fepara"
tionc apoftolo;: pus i iudca cfificacifTtm^ ^monib"^ pdicauit. ©cidc rcb*^ fui9
ampUflimisp tpoCPagro fuo pijctiflime crogatis/Domoq; fuo i €cdcfia co
ftruct3/irt iudeoj;: pfccuiioca 6ciin5rct/,fmo n fpiii facto aflcntire vidcrcV ad
getes fm orii fut ^ccptU3 f rafirc c6ftituit.E)iflccflura*o ipzimis a bcata vir^
ginc fctiflima O^aria oocto:e fu3/cu3 Ucetia^ eiu6 j bfidicrione crpoftulafl''^/
23Ua qda3 r pcipua vite pcepta pijcntiflime ocnuo (3dit.V3 fuare parfimcnia/
pauprategaudcrcmafuctudine colcrc/ftudcre pacipuriiatc^ co:dis ffimope
amplccii/ac pacictia^ i oibus cuftodirc:*bi8 7 aUis documctisfufccrtisva^
le facies btilfimc virgini COarie cii O^artba fo20ze fua la^arc COatimlo factif
fimo 7 optimo viro) cc fcptuagita ouob^ oifcipulis vni ) ac aUjs plurimis rpi
fidcUb^ pfociata/lRauigio landc^/pcft mrtas tcpcftatcs 3cti/(X)afliUa nobil^
gaUia:?s vrbc apUcucrc:Bbi cilapplicuiflent. ipzimis mftos labozcs mftafcp
egcftcs ae tribulatiots agctiU iWi populc/fuftincre coacti (dvvcT^ ipmibii d^
dej mokfti ridcbafp rpo/ga cgrcgiu 7 gradc3 aUquc fructu5 acqrcre fpcra^
bat.ltaq? cu5 rcge^ ac rcgina cd mrtis/fuis cicquifttiflimis occbmatioib^^/nec
no 7 in mirabiUb'^ ecquifitifl^imifquoc^ miracuUs c6ucrti!Tct/ct ad miditcrra
nea loca fine faeulo/.inc pcra^aut aUcut^ adminicuU fccularis/ad aqucfc3 vr^
be3,vfq3/pedib^ fuia cii cercris comitttb'' penetrauit. gb^ i locis/ ctia^ fitnda^
erectifcp €cclcfi|8 mftis/Qt folo 60 cfficcrcC oignaac oc eiccciris lociscrcclfa
pteplare polTct.ad cccplu3 Saluatozis 7 magf t fui 3cfu rpi/g ozatur^aflccn^
dcrat i 0?5te3 vfi tcplii/7 i Xabor m6tc k tranfl^tguraucrar CDcnte caUiario
cruci fuflfcct' fuerat.ac i mote Olfucti ifulgida nube cclfi pcnetraucrat nccno
7 ocniq? 7 motem Sron i cuius iumitate cenaculii crat/ftbi 7 apoftoUs fpus
fanctus oat^ fuerat/rati CD6te8 7 coUcs ratione aUqua cu cclcftibtfs babcre:
(oibus ralefacies) fpii fcto ifpirata O^arftUa vcrfufrcgredics/ad fccretifliiim
I0CU5 i m6te5 pccfTit.^btdc etia cii mfta luftraflct loca/iadc3 afpiflimi'» m6tC3
rii.miUib'' ad rrbe pdicta pcul fccrctifltmii/ 7 quo vtr reptado mantb^ gcni^
bufcp pofrct afccdi/oiuinit^ fibi pparatu^/inucnit. Quo quidc lcco oelectata'
p trigina anos icognita poftmoda ftetit.vbi plane/ncc aqua;: flucta/ncc bcr^
ba^ aut arbo? crat folatia:vt er boc matfcfte pbarcf q; CDagifter (um 5cfw9
cbuftus ipam no tcrrcnis rcffccti6ib' epuUs oifpofucrat faciarc QuaUbet at
oie fcpte bozis canonicis ab angcUs i etbcra eleuabaf/ 7 cckfttu3 cgminumgloziofos pcctus co:po:eifeti^ aurib^ audiebat.vnde oicb^ finguUs bi/sfua
uiflimis faciata puiut/s p eofde; angelos ad locii ^pu5 ide reuocata^ aUmc^co:po:3Ub' nuUaten' idigebat.©emii O^agdalcna la etate matura/fcics fe ia
€% itincre logo^minimOc^ oifficili ifopore fuauiflimii/placidcc^ gcte adomio
FO LV
Jefu cbzifto ppcdic5 fc traductura^/atq^ co cod«ct«:;j/ vbi bonis benc actc vi
tc coz6a/7 0U15 faa? actionii pmia pfcmnf.rt fc pparare no ad mo:tcy f3 adimoztalitatc ridcre^ptio atc rcfnrcctioc^ oni oie minifterio angclo^/et mo<tc iiio fupzadicto cii macio fplcdozc/ antc altarc vbi fctiis vir CDacimiws crat
cp«8 odata c'Q«a5 idc5 vir fctiflim' ad modii foUs radiate^ cu ifpiccrcf/mr^
to trcmoicn pa«o:e/ptcru'cft ad q«c iUa placido r«U«"2: f«a«iflimia 0mo^nib^ aloq«c8.2!ccedc igt ad mcmi paf fctc/acccdc ad ftUa^ tua^nec verearis:
£6«oca8 igif G0acimi«8 cp«8 faccrdotes / cide^ fctiflimu oni f«i coip^ 7 (nn
g«inc offcrc8'tata cii b«otii6c/tatacp cii iacbzima? copia fnfccpitquata ci*^ugmtioi -ppacrc nofcct:£ocp f«fccpto/c«cfti0io ibidc atcaUarc/f«»5 fctiflinm
60 optio rcddidu fpirUii:q ccaimata UUco tarifflagra«it odozib^^vt dlib«ta
optis rngnc^ pntarcf. 07armi«8 at/fctiflimii cozp^ oi«crfi8 aromatib'' pdi^
tu'co i loco bonozificc fcpcUunt.Dc ci«fdc *o O^agdalcne fctiflimc muUcris
admiradis/pfurunia vc mirac«li8 qb^ i vita pari^ 7 poft mozte clarwirmodo
mibi pl«ria 7 ia«dua gdcyvndiq? (c ofFeriit.fcribcda: q pfulto niic rclmquo
nc I6ga5 nimi«5 vidcar c6tcterc biftoziam; *b«i«fmodi uacp CPagdalcnc o^
lim pcccatricis pucrfatio f«it 7 pcnitetia ac ocmii vcra fapictia 'adco fuigida/
vt ctati nedica fncf^ feculis oib^mibil vl^ audu«5 f«criMpa ardcti«8/ ipacj?
fancti^rt merito ciictis claris mrierib*^ i oi gcne claritatia 7 fnlgozifvcniat p^
fcreda:Dem«5 pl«rinu fraco? reges/alifq^ pzicipe8 7 ppotetea ilU^^^uincic 7
rcgni viri/cciftimatc8 no modicii fibi pofterifqi f«i8 aflfcrc glozic q? k pcnes
ftetcrir7 vita cclibc5 onccrit rpi apoftola CPagdalca q«a ob boc fciflima^ 7
ccii i^cQini fcrc arbitrabanf. nc loci ilU«8 (i q«o p triginta anos afpimc vicit
mcmozia faciIc>oil««cref '^bidc igcna tcpl«5/0Cidc monaftcriii pzc cctcris mirabilc pftrurcrc/atcp pUinmia ei^ rcliqwif8^0 blatis' c«5 igctib^ oi«iti|8 7 puctib^^/nommi ocdica«ere r«o. Sd c«ndc at locii inaccflibilc/ 7 itcr nimii'6in
ccp8 7 i pfc8 vfc^cii qnottidic iigm fiat plnria (in«merabilC8 popuU cc oi oz
bc)3d vota pfol«cda/7 ad ppzobada vcra i ip35 Dilccti6c5 ac ocuotione/nccfi
ad ddnccdas puigilcs i ei^ atro noctcs i«g:it c6c«rriit.Q«i tpfm 7 antrii itro
grcfli/mot/rt loc«5 7 lapide q«amacic pfpiciiit/ f«pq«c trigita ptinnis anis'
Snc vUo pzozfua ftramcto aut tcgumeto qcuiv fi tfi lUaqcs oiceda cratfupcr
quc iugib^ o:onib^ cii lacbifmis penc oicanoctcfcp iiigcbnt i maria^ pcccato
ru5 fuo;: ptrictiocycc UU'' fcifllmc pcnuctic pfideratioc rcfoluiitur'1Bcc rUusadco/Ouri 7 obdurati cozdi8 iucnif g ciidc^ locii adearfc alacbzfmis cobibc
ri polTit .ad q«c/cii aliqfi vcncrad«8 faccrdos.F.pctrarcba cii m«Uiroc«o^ti6i8 ca«fa acccffiflct/pzo^olwtis gcnib^^.lacbzfmifcp pcrf«f«8'ccpafi8 mani^
bu8.bo8 in ci«8 la«dem cccinit vcrfns*
Bulcis amica oei lacbzrmi8 inflectcrc nfis:
2itcp b«mUe8 attcndc pzccc8 noftrcq^ fal«ti
£onf«lc namq? potcsincq^ tibi tangcrc frnftra
•0crmifl«m:lacbzfmifqj pcdc8 pcrfwndc facros:
€t nitidi8 ficarc comi8:fcrrc ofcula plantis:
3nq«c cap«t oomini prcciofo8 fpargcrc odozcs:
IBcc tibi congrcfliis pzimo8 a moztc rcfurgcns:
£t vocc» audircftia8'7 mcmbza vidcrc:
b
3[nmozra!c occus^nmenc^ babCtnra per eunm:mcc quicc^ Dcdit etbcrei rec cbiiftm olfmpit
Bidcrat tUe cruci berenrcmmec oura pauentemr
3udafce tozmenta manu8turbec0 furentis
3urgi3 7 infultusrtequantes rerbera linguas*
^cd mcftam intrcpidamqj fimul/oigitifcp cruentos
'Cracrantcm clauos^implentcm v^ulncra fletu:
'^cctoia tondcntcm/violentis candida pugnis:
HcUcntcm flauos manibus fine moza capillos:
Bidcrat bcc inquam oum pectoza fida fuozum^
Biffugcrcnt peUcntc metu'mero: crgo reuijctt.
*Zc pzimam antc alios^tibi k pzimus obtulit vni.
'Zc quoq? oigreflus tcmQn ad aftra reuerfus.
Bis tria luftratibi num^ moualis egentem;
•R.upe fub bac dmitam longo in tempoze folis
©iuinis contcnta cpulis/^ roze falubzi:
t^cc oomus antra ftiUantibus butnida faile:
*l?o:rifico tcncbioi^ fitu^tccta aurea regum:
©eUtiafj^ omncs % oulcia vifcris arua/
'{yic incXixU Ubcns longis veftiti> capiUis:
Beftc carens aUa'ter ocnos paffa occemb:e9<
©icerisnec fracta geUu/ncc victa pauoze:
Iflcq? famcm 7 frigus/oirum quoc^ faca cubile/
Diilcia kcit amoz/fpefcp alto pccioze faco:
T^ec bominum non nf;x oculis ftipata catbcruis
Sngclicis/fcptcmcp oie fubuccra pcr bozas:
Celeftcs audirc voces/altcrna canentes
Carmina/cozpozco oe carcere oigna fuifti:
ffecfanctaTbeclavirgine^martrre. caplcriii.
1?ccla x^ fainfima virgo^
pmjc^ ci^ martfr/ oiui pauli apoftoli ardctiffia oi-
fcipula' IRcronc impurilfi
mo boieKomais ipantcano.f. nono7 fecagcrtimo falutis nre/poft inume^ra accerbinimacp tczmcta'apud Selutiaj 2lffe rrbcy pzo rpo pftatilTie tol
Icrata/nono cbalcdas octobziscii magno fui nois fulgozc/migrauitad rp5.
T^cc quippe cii natioe cf(ct affatbica/
cr iconiocp ifigni vrbe ozigine mcctwo foluj parctu5 gcncrofitateinagnO'
^>g—' —--q
^^ >Ji^iih ^ ^MM. w ^^"wUui^^^jWm^^^^
^=-^r^^^^m
T^^SB^****^^^teii3i/ / l|^^g^m\ vIh^
ue f\xc pulcbzifudiffulgozef^ % atrociflimifimaifTifcp tozmetis/pzo caftitate/
pzoq? fider ardoze coftatiflime platis/clara % ifignis plurimii fuitCui" mafCbeoclia nomie ci» rirgiiculaipa5'Tbamirocuida nobiU^ppulcbzoiuue
FO LVIBc Sancta Tbecla
ninupfirt5/ptigit oiuii apfolii paulii/ca i rrbc i romo cuiufdla ciuis noie boni
fipboii cbuftianifluni acoptimi viri/q .V5 oomui tbcocUc vicina cmv oe cafti
mctfcqia 020ne/atci3 aliis plurimis i^mtib'' fmonc facere£rat aiit paul^ca fa
cto^ oocumeto;: elegltia iphmis ifignit^.vt vel ipoe lapides eccitaret i amore5 redeptozis cpi/q gdej verba ca audiflet Tbecla/moic lata^ cide^ attulere
voluptatejTmo poti'' quada; klicmtcyvt ocu3 alique fuis i cdctioib^ audif
fe vi(i fit.Jn fcncftra itaqj oomus fue p triduuj qfi fui oblita' audicndi boispellecta/fine vUo p:o:fufcibo pfedit/vt ide a nemieamoueri potucrit ; G6 vbi
nian*i niitiatus fuiflet/? rem vero agnouiff^/iUico fpofuj ad fe acccrfiti;/cu la-
cb:fmis bis '^bis alocuta £>*beu p^obdolo^ljcuqj fiU mi tbannre' nouii tibi
fpectaculu5 mtma fuj: t^res qppe funt oics totidccp noctC8'ec quo lCbecla
fpofa tua/cpi nckio cuiufda .ppbcre amo:e octenta c fcncftra:vt vidcsjno rcce
dit.3bide5 plane ta^ i epulis ttcta ita viro cuida pcrcgrino/fcducto:ia oe il"
lo i>ba efftcacif]lme p:ometi adbircvn ctia mi^ vidcaf/quomodo talis :<'gii"
culafe tam fcuiflime affligaf. ^cccdc crgo iqtj:.tinu8 ad ca qrn tibi 6fpondi
cam £iiq3 ambo pudla^ oulciflimis ^bis aloquercnf/bo:tarcnf qyvt vcl ali-
quid tficcrcvmt falte i eofde^ oculofpucrtcrc oignarcf illa adco pauU occtri
ne itenta/fe nil kt\(iifc viU e.gt tbamir' fpo.us eucftigio crcruciat^/ gd bofpi
tiu5 pauli(0c ei^ ooctrina^oeq? rcUgtoe fcifcitatur^^jpcrccit.Qui cii ccrrio:atuf
cfTereii fo:e cb:iflianu'q ^^gincs fuis ccbo^tatioib^ nubcre ^bibcrct/idigna^
tione 7 furoze fucccfu8/ipfu5 vinctu fcctilio pfidi pfcntauit.3IUcoq3 paulufmcarcere includi iuffus e.^d que nibilomin^ tbecla (qbufda mucrib^ carceris
ianito:ib^ ob!ati8)icIito 7 inuicto siiomdiedi fctinimi bois auida retrii car^
cere5 itrarc no bo::uit/pftratact3 pcdib^ fcti viri ei^ rincula t pedcs ccofcula
ri no ccfl3uit/gradc5 p:ofccto fidc^cgrcgiiictj amo:c5 pfcfcrrc xi(a c.fidcmcp
paulus CU5 mfta tradidiflct oocumcra/caquoq^ ia infidc fcdatiflima^ cu3 c6
fpeciflet/comouit/fibi neccefTe fore p varios cnici^t^' i erumnas irrare i rcgnii
oei/veru tn ddc^ in erumnis pfeuerati'opcq3 petcti/ranq5 tiUc cariflime adcflc
fibi oeu3 % ort5 3cfu5 cp5 oiu5 faIuato:e5 no oubttarct/qucadmod«5 ipe polli
cit' eft i pfaImo:vidcUcct.£u5ipo fu5 itribulatioc/cripia 7 glo:ificabo c«/quo
ram pfcnte pfidio armata/damarer cu fidutij:/.^c cii a carnificib^ vcnirct cumciada/7 oiccret.Dris illuminatio mea/7 falus mca que timcbo i ©n8 ^tccto:
xitt mee'a quo trepidabofSi ecurererit aduerfu5 pliu5.i ipo etia fpabor^cbe
da iQii bis oocumetis t alij8 poptime iftructaa p:ociifule accerfita/itcrroga
ta(^.£ur fm ^conio? lege no nuberct/fideq; conubij f^uarcfoU^ ^dl quid^refpondere baud eft oignata.Qua obrc x>c6(^^ idignarioc no modica como^
tus^paulii ip:imi8 ounflimis ?^beribu8 ccfu5 errra ciuitate ocpelles/TbecIa
'^gine tanc^ malefica fupplirio iQni ecureda^ oanauit.S^ tbeda ia oocume^
pauli pmonita/vbi fe crucis figno pmuniff^/ i ignc p:oiecta/Oiuino ea j^tcQctc
auriUo/abicedio penit^ illefa/ er inde cii gaudio eciUuirquo quidc miraculo
magis magifc^ robo:ata/ cii fe a tato piculo adeo Uberata aiaduertcrctiUud
pfalmifte *fu5 ccdnit.oiccs.Seciidu? multitudinc oolo? mco? icorde meo/
pfolatioes tue orie/Ietificaueriit aia5 mca: Jndeq? erics cii paulo i sntiocbia
vfcp pceflit.trat tuc antiocbieqda rcguluf Slerader ncic/quicimm pcrat.
38 cii vidifl'5 tbeda; i^ginc/etate valete5'co:pi8 q? fo:mofitate cofpicua^/mor
bii
©e Sanct3 iCbcda
in d' pcupifceri95 lapfus/fue t>i$nimis imcmoz/^fpnanri/gb' potuit viribus/
9^gini/ft«pru iferrc curauit:cy ?^gogracJiadcoptulit Idlignsjtioc/vt co2ona ei^
dcm ptin^ 6 capitc ctcutcrct' ciq5 paliu? pfcindcrct 7 laccrarct/ f5 7 alia mtto
maiozc aiaducrfioe a ono nfo icfu icpo rltufc cj^ viddicct eii i quada mcntis
bcbifudine,'? ifania mot rcdigcrit Guas obzestbccla ta^ malcfica i vcmfi^
ca cadigada pcofuli moc tradita e. Gua ca ad beftias duoiada oanaffct. ct
ta^ ad tJClitias iuitata/ ad ipa fulpplicia lctifTie pcicit.fj ctia ab eifdc oiuina
opatc '^tutc/iUcfa cuafit.Dcnicj^ cn fuftcs 7 alias beftiae/nec no 7 pluria alia
finc rlla pzfus lcfionc ptulifTj tozmcta/factii e/vt qdaj mirabiUs pictatis vis/
mor elTcrratii'7 adamatinii ^jcofulifpcct^ pjc ppafTioc inoceiifTic ^ginis pc^
nctracft ou;: ci^i Iacb:rmafemoUrct coz. Biccctcn^ ^^^gini.Guc na cs tuautqcirca te aguf mirabiUaf qz fcra;: nuUa tc ptigcrc pot fcrrccitasf3U^ atcu? iqt
anciUa 6i viui fim nibil mibi fcre noccrc polfet. Qm ipc c oe'' folusfiUifi ^mi
nu8/ac vifcmoirifq^ oifcrcrioipc lumc ntc cAie q i eo fpc oe^ pftituut. €t vt
mfta copcdio v>ic^ :Oxu l bac iqt crcdidcrir/pculdubio/vita bebut c^na: *bec
cii audiJTj pcofultbccla ppfoUbcra remifit.atq? pmifit.lUicocp tot^ ciuitatif
popul^ ad Mcipiida ^ginc cft gaudio cfftidi^vt pzfus migrafrc qi ciuitatc?
putarefOis qppc ctas/ois kms i iubilo pclamare ccpif/oicefrvn^ i>m l i^ni
3efu8xpwq faluauit inocct iffijna tpi -fi^^inc tbecla^ ^T^t^ ncmpc ettirit ppfi
clamoirvt i ipis vocib^/oisciuitaseria quoda^ motu ptremifccrct. 3tlt!3 igif
xnivi&U fiddcs fufccpcriit vt patronaoileccriit vt aliinay ac vt fcta? vencrati
fttt.€o maric qa nouerar ipa^ T^^inl nobilc/^ginecp/oiuitc 7 q6[b is mai^ c/
ardozefidcf tam cito/oiuirias matrc/fpofuy ac ppa? vitaj qi fpicuifTe 7 cal-'
caffcrfrat etcim %o oi vcncv^xidc oignaofq^ laudc cclebrada/q csi fumis 6litifs cnutrita varijB quoq^ bui'' mudi bladuiietis vdutqbufdii? vicuUs irre
tita c(^ct fubito ad pdicationf vni^ pcgrini pcionan^ crupit.? ciicra fimul coj
pozis bona cii Mntc comutaflc/ atq^ im^ carnc/ i ipo fuc imctv.^ flozc (tan^facrata; oni boftia5)6o obtuUflc vifa fit.^tacj) tbcda baud mfto poft/audito
q? paul^ magp fuus Smrrnc efl*5/er iconio aplurib^ pfodata/co pfccta cft.S
quo 7 pbcnignetan^ oulds fiUa/atq^ cbariflia/aflupta 7 etccpta/moc ei^ pe^
dibj ^uoluta e/7 aliquot oieb^ciftrucrioifgfa)ab code^ cbaritatc qdaj ^tct^
i'n6 eode vtic^ locoaut YCkcti6c{n aliq arbitrari fiitjf^ i op^ tin rebus multis pbatu c.Quo i tpwmXtis ab eodc5 oocume^ admonita ? cdocta c St pote oimoda5 fctimonia^ 7 pfcctionc ad imitatioc^ faluatoiis fui pplcctcrcf . oi
ces cc boc poriflimii ca^ pfccta^ ee oebcrcfic 7paf cdcftis ^ccf c. £tn caata Micit^0^ cfl5 ptra ifidias c^Xidi boftis/ 7 qlia ptra cii fume oeberct arma:Oualib' vc oiname^ tanc^ fpofa cpi k oppoztcrct oinari^T^oftreoq^ ad om^nc laboie 7 pfccuticne pfcrreda^ ci: 'pMcmiocmanc IftabiUtaR biianc^ac c6teplarioc fclicita^ efne:©ciq5 7 virtutefac vitia oifccrne ac qd iter bonii 7 maIu5/f<ct3q5 ac vera builitate itcrefl^ x>ocmt, Inisi^ 7 alijs mttis tbcda ^i^go
a bto paulo oocume^ ifozrnata/ab eo oifccdes.Couu rcucrfa/idc Sduria abi'
mbi 7 fp6fii5 ia ocfiictii rcpies/fa^ vcra cbiifticola 7 T^gc/mftof7 cccplo/doetriac^atq? miracuUs rpi iugo iubiuQmiP 3ndeq3 tari miieris gfa pcepta notXitii&no roluptatib^aut qbufuis pecca^.f^ foli onoidultu vitc fpQtm bumilis 7 ^uota erbib«it;£t ne q6 acccpat oomii icauta 7 negligcfcuftos amittef
^ _ FO LVU©e Sancta Bomidlh
currebat vr nd ncgligcrctotcp kftinsbuvt bimiu fupcmc pHe cderwsm fo
dalib' fuis ^ginib' cop:cbedcrcr.Cluac i^it bcc fanctiflima ?^go 'Ubeda darucrit rirturib^ 7 miraculie^quataue fctlmonia i bodiernii vfqi p 02bc5 vbicptota fidelis reftaf ccclena.©emuj pofl multos labozes jp icpo etacros fcfUies
batilTima rirgo fibi adefTe moztej/Dint. Drie ret meus 7 de' meus/redepto:(^ oiu3'pco: adcfto mibi/7 aiaj egrcdiete^ i tuo mifericozdi finu pifcnrinimeCKipe oigncris.Tua dj in fide 7 mifericozdia fpcras adrc vcnio 7 bec oicesfacru5 ipi ono cmifit (piritu^ nono.vj cbalcdas oaobjcs. Quo quide oie/ct^
onnua^ oie? cdcbzamns.
C0e fancta oomidlla flauia rirgine. cap.Iridr*
OmtdUa fiauianobilifTi-'
ma i?go %o. flaui| £lemcris romai porificis/ ec fozo
rcnepiis nonagcrrimo fa^
lutie rpiane mno'^^ 7 rc? rerrena?
abudatia^cozpozalibufc^ bonis admodu3 flojcret/ .p amoze cpi cdeftibufcp
bonislpzimislBercf 72rcbild eius
cunwcbo;: oocuinctis pmonira 0C5 co
iugij voluptatc/ omemq; poftcritaris
cura/oiuicia? illecebzasfecuU popas'
ac oiuiria? oiu5 cupidine refpucns vt
miidu fibi andhtiitc p oia oftcderct/
feci3 mudo/atqj ne cuiqj oe fc pzozfus etia leue obfcni rumozis fabula (Qccraf
rcicctis oib^rt pmi(fu5 e)fcculi popis^fe tunica bumilc iduir/7 facro vdaine
ab Qtimc^lo fuo poriftce romao cofccrari fcdt. ac i:>Qinitii^ pperue rorii pmacmifirQue ramcrfi fozcfgeneris nobiliratcooctrinaq)/ ac religioe admodii ifi
gnira/adco/rt merito/iter claras mficrcs cuiufciicp pdiriois renirer ppurada/
verutit inrer alia/Ctia biic fibi fulgozts titulii vcdicmivq^ pietatem adeo ada-'
maffe fiimo ardoze rife cm pp 'ptinctcs 7 largas ipi'^ elfmofinas/ci'' aula/pau
perii oom^ oiccref/cii penc oms cgdtare Isbozares ci^audlio' fufi;crarcf/7 co
foucrcnf.pupilUq^ oms/i ca matrc/ iuenifTc oiccrenf.Cuq^ bis i rirrurib^ ivgi
ter arderilTime obuerfarcf flauia bcc rirgo ©ns g mulrimodis retarioib^ fmctos fuos ad patictia teptare cofueuiretia ipfa^ itoIcrabiIiu5 rcptarionii oiP
crimia fubire coegirrt ipc fua oiuia ?^tutc ' p patietil ^ct buius ritc turbini^
bu8 quafi oe pelago crues ^d poztu5 falutis^pducere rideref'madma itaq;ddc^'7 cctcris tpi fiddib^ pfecutionc crcitari pmifit Quippe cii cpi fide^ 7 rer^
bo 7 opc (mc cdfarioepftariffimc pdicarct/ab ifiddib^ iufTu oomidai pncipif
capta'bonifq3 oib^ ipzimis fpoUara^ac inumcris ^i^berib^ corumcUjfq? oiu af-'
flicta i ponriani ifula ocniq? rdegata e'rbi cii I6gu5 pzo rpo ourin*5 eriiiii/ac
mftos ibide^^et 7 ooctrina qc miraculis ad rpi pdudfT^ fide5.tande i cubicu
lo oom^fuc cii fiupbzofina 7 tbcodoza'aU|fcpcii pluris ^ginib^.nois fcbzua
ri|:a quoda *rrrano crufta c/quo etia oie ei^ aniuerfalia clariffia/a fiddibuf
ctt gaudio cdebraf.€0? aiit cozpa ftati^ a fcro cefario oiacono collccra i fap
copbagonouofimulodirafiit. tTE^^ttiariaKomana. cop.lrrri.
biiL
Zrkm €t Sancta ^mpi^^%km lucif ntdi^ fPis aulij 1^o.f>ncipi9 piut.ano falmiQ nPc no
iiageffio c(\ inftis aUjs mcri^ fo:ct fpcctabif' i boc m&obkmidann fui amoi€'3c it ob ifita naturc atfrocitatc / t^k fuit fcrocitJtia
ptra niKcbie morcjrq? ^sgo/jncnto vcmrit apptUacJa eifcciddti
bu8 igi0 ob pncipatfi/fitcUo €cfm atcp rcfpcfiao/actii e.vt cA itraflct tcrraci^
na volkoT^ oppidu/ no nuUi gUidiatozcs fub m!iao qiioda ducc^t rcnugcsct
pinrcs rorndc cUinif/baiid logca £>tcco motc fub BppolUnario pfccto njoza
ii8"z ab bifca vefpefiao fcntiefib^^/p negUgetia 7 focoidia tencrcf.fui cmnfMIditio^fma e.vt nocte ilia Uiti^ itrarct Qui Dii i fcmifopitos arnia aripicnrcs'
boftcs ^tq^ oppidano8 ifcfios' fcrro feuirct' trim bcc q p noctc nu fccm^'
cimt^te itraucraM piugi8 nctoiis auida^ gladio ucinctm vitclUjims iniicta
miUtib^iiuc bue/nfic iUuc^p mcdias noctie tcncbzas iter clamojcs ouToiics'?
oifcureiia teUi fangmnc'inonctiaq5 finguU^ caremos/nil niiUtaris fcucriratts
omittedo/jrrucbat i wifomdco vt cri^dclit mmiuj atcf) fupbc/i boftcs eguTe
relatii fit.Jn^etes i fano pectoie/piugaUs amozis fit vircs.nuUa ilUs oii mo^'
do viri gloui ectoUaf fojmidonuUa picta^ meoiix nuUa fennnd fexus crube
fetia^nuUa ^mic^ tp:u5 qUratis ettimmo potuit triaria in oecus viri^rt ola
facili laboze fubircq ncdii fcinUis^qb^ rt plurimii mo8 eldiurno muris murmurare ifinu 'piijgis ccaiari/f? robuftos iuucncfatq> bcUiccfos bonozcqriqj
coirijpc€tfi tato cu ipctu fe tnlit bec i arma nocturna muUcr . qs credcf.eam
boc tth fmoze fuiffe pfpicua^cii no pfucucrit/feu eciriofc fmvfen cclcbjcs' foie
moiraUfi r>ecto:a fubire 'i^tutcs»
Srapia ifigne ?^gine rnniyre 'mtiocbzn^ tmmodoftii(]*e intienim^/ve^ qb^ ec
p^rctib'^'^m qtioccgcnc'
nobiU'iiuc ignobiUbaud inenir potui
IBobilc nibilomin^ ec pfequctib'^ camfuiHe reoz/ cy fub fpetie fcmiC/ virilc unobilc aiu3 pfe fcrre nf^ e. q^ pzo fidc
tpi caftiratifq^; amo:e matio ai vigo:/
mrta ^c tcrribiUa tozmeto^zgeera ptC'-
pfcrir.*hcc igif ferapia *badriao ^nci
pe romaii ipate/ano V5 falu^ nre vigcf
fimo f«p:a cctenimfi/cu roma cc antio
cbia oeuotiois gra :^dnmiQ^i\y md^x^ quamacle fctltati8 fania ^iUsftris fe^
minc ^^hine rom^cch vna ftdcs eafdC3 ia arnbas copuUafl*^ (ftc qppe mozij
finniuudomacia^Itcrfeprrabercoidicif familiaritatc adiUa^-tm^^Ifuovcndmcfi oppido pceflit.a q 7 pbuaniflle bofpicio rccepta fuit . S5 baud mii!fo
poft {coQnito q? eet ppiana pcgria)a quoda pfide Berillo noic/ ci^/tribi^nalib'
wnfa c fif^iiCm cn pcipct oi|8 tbura cffcrre:£erapia rndit. fgo uh oipotcrc
coUo/g ce\v,yr rerra marcc]5 1 'pct^ q i cis fiit creauit. IRo ai ocos/quos mccoUere iubef.r.3ouc'iunonc/vcnerc/7 rcUquofq oi| no fiit/f^ ^mccs pcfilmi 1«
diftcato:efc|; caUdiH^imi. -^ii pfcs ad iUa/ :\ccede crgo inqt 1 facrifica cpo dco,
tuo niic fi valcs 7 qd gcn'' fncrifiti\ i\ii oflfcresfvt mem mfida p caJta pucrfa
ff0e fcta ferapia i:>Qine* cap.lccrij.
FO LVUI9c 3ancta Serapia
tionc3 CFbibea.lBa fi ipo iuuatc miida pmanfcracro ei' vtit^j teptu3;^ac opti^
mu3 racrificiii Sepe fepiufcp a tfrano acjmonita r iterpellata^vt tbura oi|8 of
ferret T ipa uerato pltati pectoze ac vultu i ppofito pfiftes id fe vnife raaura^
mlme relpddit.Qiuaobze^ tfranus mtta idignatoe pmot^moc ferapia ^gmeouob' lafciuis iuucnib'^ lUudcda tradi pcepit. vt p tota noctc ca abuteretur.
Gue rbi i fccreto oom^ fue cubiculo fe pducta ridifpfefti genibus puoiimfcu} lacbjfnns bis ^^bis oiij etoiauu.oices.Tc iuoco one jni lefu cpe qm es
*tU8 mea4umecp oiu5 Tgaudiii lcpiternii: Sdcfto nfic pegrine tue/Ubera ea/
a fozdida iuuena ifto;: ptagide^pfunde co;; ipudctia^ t me acilla tua^ pferua
ab oi inQnaincto;carnifn adic ipolluta pucnire valca: ^nnenes itac^ predicti
noctc ifecuta cii ftup:ade *gini8 ca^ad ea acceflinent Subito fonit^ magnuffact'' c'tcrribUifq3 ac boi;ibir terrcmot^rado vt p totii oppidii auoiref/qt-o tre
mefaai' cecidef t i terra ejcaimes.Diluculo ^o cii>iqucretib^ i tcrra ^ftrati in
uenti (mdcvmc fe penu^ erigerc valetes moic cocurfus populi fact^ e no mcdicuslterrogas at pzcfcs ferapia^^b' malcftciis fic luuenes cneruanj- 'Kndit.
1Bobi8 rpianis/enc maleficos no licet.ina quos p maleficia vfa fepc iterfeci"
ftis.nr orie tcfus tps cii fide iuocat^/moic viuificat:2id bec pzefes.-Si cbzift^
tuu8 oin8 fnalefica8 ^rtes fupat.cii iuoca/vt bis iuuenib^ knmt, benefitiii rc^
ftiruaf.£crtu8 Qppe fuy^a ui08 tui8 maiefitiis ocmentauerie^ rerira ne tuas
turpuudie8 oetegcret.Serapia Dicit.&)cu8 cui^ ego anciUa bumUis fu3 olpo
tc8 rtic|3 e.7 ntbu apud iUii oino iponibilc* l^crgc iqt o pfesad lccii vbi in-'
uincs fiit.pcarcc^ fupeu dos tuo8.Bt iikfmo airpcarc lu Dcii tnu^. Tu k"rapia vt no aU| fraudef miraculcaut certe male fenttat^ ficm t m: iube4 cos
bic i pfpectu oiu5 ad me pduci : Guib^ pducfi: OzauitHerapia bis i^^bis tny©rie oe"^ oipotePcj fecifti ec nibilacetu3'T terra' ac oia q i ci8 fi5t qq^ p fctos a
portolo8 tuo8ano:tuo8 fufcuaftilepzofos miidafti/Demones effugafti' mutif
quoc^ li0ua oonafti'furdo8 audire fecifti/ecaudi niic ancUla tua te pcate3:in
tccp pftdcte^r nc DifTunulef/^p biic icrcdulii 7 releua bos iacctefiuuenes l c6
fpectw oiu5 ccpectatiii te/acceUera Dric/ft cognofcat/ qzm folu8 es oc^^/g facis
mirabilia icelo t Itcrwt no e ali^^/ptcr tc/6t bi8 oic^^pcepit 'pctis audietib^^vt
i noic Drii iefu icpi furgeret.Qui mor vt audieriirfurgetef i pfpeau popri (ia^
runt/7 quo pacio id ci8 acceififlet ennaraucriit. Quaobze/? ipi imcncs aliic^
no nuUi co i oppido relic^ j?doU8/p|uerft fiit ad Drij ceum n^^ xpoc^ fubiecti
ITit.Be;; cii pcipicti pftdi/rt malcfitio? ^cn'^ ferapia idicaret/7 Dif8 facrificaet/
tUac^ id efficc ncgligerct.Tfranu8/eidc lapadcs ardcntcs circa latera appo
ni luffu/ide aUud tozmcto? gcus vj fuftigatiois neruo:^ aUo^q^ (isgelo^ ca;
cccruciari madauit.at iUa pftatia ptinacifVia p tueda/apUficadac^ fidc rpia
M^i aUa pluria tozmcta fuftinc induUDefozmcM ftbi cciftimasqua reUgio
nc ac fignis pftarct plurimi8' ab cruciatib*^ fupari 3taq5 poftrec/pofteac^ oc
cozp' fcrapic vftormcti8/vf^bcrib^fuifl*} abfiiptujoata fctctia/Capi^ obtrii''
catioc/matfrii cozona adepta c.ftio.f.noni8 fctebzis. 1?ui' itaq? clarifllcmaUeri8 *t' no potuit/cruciatib' fupari/qn merito/ iter claras factafcp muUeres/
vcnit appUcada:£i' at fctifTimii cozp'^ ab lUuftri fabina coUectiii fuo monu"
mcto^qd ftbi pparaucrat/ocbito bonoze cii aromatib^ c6ditu3 eft.
^Oe iUuftri r fancta Sabina romana. cap.lrrviii*
biiii
^bim illiiitrift hmoMimn msitrom^ acmmy^ fama:t ipa co
cno^quo 7 pdicra oiua fcrapia^ rome tntitts clarirfimis timii' necno
7 pbemni i^tutii famsi effulfit clarifTiorac celebzata (iiit. *bcc itac^
i^imrapud romaos ei: iUuHri ppoteti<^ familia nataberodemC'
tallariu5 babuit pfe^/qua idi pr cit puelulla fozmaeiomia inumerabtlib^ oi"
uitif8 potata pclarifTlo iumi valetio patritio piugio iitjriffy Ulu; $diu fupui
rit fabina fciffic oilertt.ve^ cu5 {)mu ide ^ amatiiTim^rir fuu; tit claurtlTj eic
»0» tremii'eiurq5 cadauer regi|8 bonozib' ectulifT;' a Sirto potifice ifide r^iana i
fnUbre ftritcta r baptijata/moic^ta^ quodda celefte pudicitie numc riduita^ .ppoft
tu5 fumes oib' admiratioi fuit.3nf)mifei5 parfimoie r fobzietati vacare/? ie^
iuni|8 oiuis ibererc cepitinde fitmope facrifmedttatioib^ t ofonib^ oic nor^
ttt€$ tftflc ac inuigilarc/atcj^ fupfluas refpuc cogitatioesta^ fui ppoftti tpe^
dimetu5 aggrcffa e.Citcp pdicta ferapia fcttffima pegrina^tancp pudicifttma
femina omni cit gaudio^bofpitto recepifT^ fuo/ridc8 ei^mete p oia cultui oiui
no oedita^el ocinccps ccu (u€ fidcy ardozc germana t matre babuit 7 nomovfai fuo oe facultatib^fuifmiflrauiff^ 7 ci^boztatu ac comonifioeipa^ 360 ad
ota pietatis opa ^cccdivvt ocs cpi paupes^ta^ filios afe cdito& alacri vultu
iugi^ empet ac cofouerct.Jndc et ad mitdi tribulatioes t pafTt6e8'(cquo aio)
pcrfercdafita ec oocumcto apoftoli jacobi ea icanduit t iflamauit/rt ipacaf
dc vltro/fiimo cii gaudio ctoptarct/Sepi^ etci5 illud beati ^acobi oocumctu^
fuo obucrfabaf i oicr oicebat.Oc gppc gaudiii eciftimare ocbem^^foiozcarif
fima/cii iti Varias tcptatioes icidcrim^.Hn 7 poftmodti$$ pplurib"^ iiurii8
lacefTita/in eadc tn ai '^tutc femp coftatifTie pmanfit ncc vni^ fibi cui^ trra
no irafci pmiftt ta pfcucr^s i amozc cpt fuit. E>emii cii fanctifTima8 reliqa8pdictc fcrapie collcgiflct 7 ca8 ec moze cpiano celcbrafT^/ac fuo in monumctoc
qd fibi fiimo oznatu ?ftrui:erat)repofuif1*5.ap6 £lptdtii pfectii eueftigio accw
fata eft/q6 ctfa rpiana/qd(^ Serapia marifrc fepulture tradidifTct.Gua cu5
fuzoze fibi t ptozio pfcntari tufif!'5 2b ciidc eucftigio ecqfiuit.Tu es Sabinavcoz quoda Haletini illuftrifTimc memozicac *t)erodi8 metallarii optimi vi<
ri ftliafSabia rcfpodit.€go fii.£t iUcduare oblita e8 gcncris tui'7 maluifti
tc fociare ipurifTimi8 cpiani^ quo;: rita moz8 c.€t no niagi8 oco8/quo8 ado^
rariit maiozcs tui augufticp nri^^Sd bcc iIIa.€go gf38 ago ono 3bcfu cpo^q
me pcccatrice p fanctii potificc nr^ Sictii ac fcta5 famula fui ^apia 6 multis fozdib^ ac oemonii poteftate libcrarc oignat' c/vt apli^ errozib^ no occipi
3r'ftc ros errare pccrno^adozado dmoc8/ pcfTimos ludificatozcs.tiic pfe :€r^
go iifolii iqt no8/ f3 1 facratiffimi augufti nfi occcpti/ocmoefadozat t n^USabina rndtt.vtina oeii adozarcfi/Q fccit oia/ cuiufq; nutu ^cta regiif rifibi^
lia parif t tuifibilia^? no ftulta^aut tfenfata vfa oemonit fimulacra.qa paritcr
cii eis arfuri eftis vos t ipatozes vfitf^zcfcct' oiritrl^er Gco&nifi facrificaue
ris^linc vlla ctictatioc 6 te capitalc fera fcntctia:Sabina iqt' Dcm6if8 vn^ nfacriftcabo^qz icpiana fu5'7 xp5 p oeo *o babecK t ipi^ ancilla fuj atcp cultric:
t licet ait mibi oia tozmctc^ gcnera iferre mad^eri8^l5 1 moztc crudele idc^
tidc minitcris^ntt^ tn cftitie^^vt pp eciguu bui^ vitc tpzis^ fidcm oni mei icfu
cpi(j? q mibi celi apti furabncgc. 'Ciic bfect» t auetino motefacrileg35 ptulit
fcnteti3:oicc8:Sabina I5 romana patrttiaoeofnfofbtofTemate/auguftifcp nobtcperate/gladio pcuti dccrnim^.atc^ ei^ oriis facultates publicis titulis pf
FO. LIX©£ Sancta Bimfoiiofa €t 'finmdc
rignari £uq5 tfranus fm rcclcrataDemctw.nrifte oc ci'' niozrc ttiUflct fcnteriJ
atcg ipa foJti aio ac pftati vuUu.oia ptuUfl^i.clinato ia capitc/ruiffidcUb^itcr
flcfu 7 lamctatione vocifcratib'/ ca inocete^ t fanctsi pcrim^Ouid crgo Iqmvinoceti mibi moii fati' cflc oundis^Sc fic bcc f^picttffla ac pzcclara itcr mu-'
licrcs fcmia ncc et in ipo fuo vitc «ccflufui obUmfci potuit. ^ladio itacj^ f^-
bina pcufTa/qrto cbaleda8fcpteb:i8'martfri| poima ^^mcruit.Giuo Qdej oic
7 CUI8 aniucrfaria a ftdclib" cii oi ocuotioc cclcbrarur.
IfOc fanaa Simfouofa martrrc. cap.li-»jc.
S^gjjg^^mtbziofa 'ft.omana nobilifl^ia ac pudicifl^ia matroa gctuU quodaftj^%©i martfris nobiliflimi viri vjcor^ ipa cadc rcpcflatc/q 'badrianuB
^^^1 pnccps romais ipabat boc c f)mo r vigcfl*io fupza cetcflimU)' nre
^^J^falu^ ano cc violeta fui/filiomcp fuo? moztcptcftari voluif/qwatii
fuc magnanimita^ quatiiuc ix fidci feruozc illo fuo ipcctozc babuifi^ c\mfii:
'IHa apud tfburtma laimc rcgiois vrbe^ CKiftcs cii fcpte fjU|8' Qccufm apudpfcctu5 vrbis ty icpiana cflct vlozquc 6ctuli patriti) nup p rpo fuppUtiffoa
"
natfOua illico ad fe accerfita/ml'ti8 ipzimi8 adboztatioib'^ i fuafioib'' como^ncrc n ^ftitit oifuadedo vtic^ ac ipaj ab itctioeic^iana rcuccadojtndccp cu5
nil ^fice vidcrcHfuroze ^i^fusnta oiri8 '^bis ca ecaccrbarc ccpit/vi pindc/ac fi
ci' occulos 7 vita onmc crucrc vcllct/Bc:^ iUa vt fuu5 fvdcrcu 7 occ^^ac ccrrif^
fmia i>c fuc V>tuii fide rcpfctarct/vna cii fcpte fim fiUffctate fulgctib^^mfta ab
tfrano fuftinc voluit tozmeto^ gcnca/vt potc flagelo? mfto^zccfionccapillOB
fufpcfione/7 ^li^ buiufmoi funefta ac tembiUa ptcpfit. vt fpcciofu fuc tncfi nc
flcctcret rigoze:1Ba pp ci^ fidcf 7 pftaric pfcucraiiaecccpirfi oignns firc gc^
ncrofitau/f»cci3 itcgritati plagas.^ii cij aiaduertcr quo tcderctipi^ tfrani upilffimi coat^^/quatoq^ malo/fuc filiozijq5 fuo? faluti ac fUgioi rpiae ft cidc af
ietirct/i acccbUfia^ mozte/q? i ci^ lcgc maUnt iw IRccboc lcco tiUqdbac rira
gic oici pofl"5 pftatiua q ne fua peUcrcf fetetiavna cii cariflis fiUle p/ acccrbif
fi08 crucut^/vita carc fuftiuit;1Ra cii fiU( amatiflimi DiuerUfcscrnciarcCfifp
pUtijs/Talib^ pftatiflb 7 rcUgiofl^ia maf/ad fiUofvtcbaf i?bis ^cit oulcifli
mi mibi fiU| quomo gcitor vripaqj/vo^ idifcipUa dci cducautrim^ fcitifc^ cy
ab ifatia De*^ vobi8 pr oe" iftitutoz^ac rcdcptoi vr emtcrit.ll^ijc igif fiUf amatifTi p ci''amof/g 7 p noB tdta pati n cctiuit/f f08 gtiofos etcitatc/atof^ q int
V08 maiozcs eftis fozti^ agitc/7 igcti aio potcfiozcr/potcti'^ fuftincat.qz ipfa pciofilTia mozs/vidicta^ falutccp 6niq^ nobis oib" pfabit.Qidete iq5 fiUf p oia
Dulcilfimi qz ifta oifFif/no8 adeo fcparac ftudct.Ciiq? bcc fimpboziofa mctalligato ad coUii ci^molari faco i flumie pcipitata matrrif cozona a ono pmcruit.€i'^ at fcifll[u5 cozp^ eugei' ff vir magnific^^coUigefaromatib'^ pditii fepel
liuit.aUcra i:^o oic ipatozis iuflu p oiucfa tozmeta fiUf iterfici iufli fiit.Quo:?
ct cozpa a cpianis coikctai via tiburtia nono miUario ab vrbe/pdita ffir. IRa
tale ^'0 fciflic fimpboziofcfiUo;zci3 ci^ matf9/ qtodccio cbale.augu.a fidclib?
cii gaudio 7 multa vencratidc cclcbraf. ^Bc fancta pzatcde ^gic ca.lccr.
T^^f^aredcs 7 pudetiana fozozes^l^o.-^gincs p oia ifigne^ clariflimcq; an
J^no falu^ nf€ quinquagcflimo fupza cetcflimu/Entonio pio {:>ncipc roma
nis impantc ac pifo potifice ea in vrbc in cbatbcdra petri pzcfidentc rlurima
claritareCcr cpcribus pi|8 afe gefti8)cmicucrc Vc naq? fozozcs' mipzinia fiic
rc gcnc nobUcd'vita mirabilcs/fpcciec^ fa^ pulcbzcf^ vita pulcbziozcs.pudc-^
Bc Sancta *^imdc
tcq^ viif xpi^nidlmwac optimii 7 ooctifTunu patre babncrc' qui 7 abto paulo
apoftolo i ftde pduct^/eti^ ab ipo 5 rcb' oiumis mirifice cdoct^ fmt. 1?qs ita
03 idc pudcs pi' cu folas bcrct filin&j a pueritia/T igenio' 7 ^bitate plurimu
valerepfpiceret/ci: moze romload liberalesartes edifccdas' magnope pftrrc
curauit i quib^/cii cminctiflimi igeni/ forctadolefcltMlc/breui rlrra pfis opfnionc/eifde3 i DifcipUnis/clare euaferiit.Cuq^ no mcdiocre miidnna^j Uttersru
oifcipiina adcpte fuiOct.ominoafflare fpiritu tacte/vt verepm fiUe imitatri"
cefq? Dicerenf/ab ipo i pmi$* genitoze DOctilHo nccn&i a bttlTio pontifice ro.
pio ei^ nois pmo^oe fide tpi cdoctemof 'pc^ gctiUtafi idoUs ab fe abdica^':xd
lauacri) baptifmatis cd gaudio euolariit. Diuis ct Iris ac oocumc^ appme oi
Ugcter iflructe ct T^ginalc ^pofitii (ukipictCQ' '^ginitatis veftc fnfdpc voluc'
riit ac ab eode pio potiftce ad imitationc facratiflie oomiciUe ^mis fe fe pfe
crari fcceriit/£t cii la totis alfectib^ cupercr ad vita igrcdi fupna' qua ^a? la
135 ee oidicerat/aUque ftbi moduj rcgulacp pftitucre volueriit/£t vt ad apicc
apoftolice pkctioif, oirigere iter fuuj vidercf/3 ouob*^ legis pcep^'i qinb^^pc
det qnicqd c legis^qcgd ppbetcaut fcvocs apoftoU fuerat fcrutati' vj Dfij 6U3 fuii i{)mi8 oiligc cc toto cozde/mctec^/actVirib^ fuis plufi^ fc ipas/atq? fuft
J5iciu5 ftc fc ipas Iflouerat gppc ec moimc^ eo^ pSifpudc^^a oiuo paulo ma^gf fuofepe 1 fepi^ fe mdim(i'c/fc mie glouari i Ijguis agelo];: 1 boiuyn fe ct
glouatii i cognitioe mffterio? di:n6 i fpu ppbie:n6 i afpitatib'' canif:n6 ct in
clfmoftiia? I3rgiti6e/n6 ocnic^ i ali|8 qbufciic^ opib^/ft eidc oefuifi? cbaritaf
q fola facit boie^ 60 viuctcj^vnd oienoctuqj ofonib^/vigiUis' ieiunijs medita
ti6ibufq3 iftftcs/nibil ali6 fctirc videbaf nift piu icfnyt biic crucificutSacris
ct Iecti6ib9 iftftctes/qda^ i effabili qctc/ituebaf pfectifTmia trmitatc/IM ec a
poftolo? lccti^ib*^ 1 oocumc^/cucta eif apicbaf tidcy facramcta/ vn6 nimiumfeUces arbitrabafa}' oiU3 regi ono pmcruiflct fe miimoio copulari: S3 ncc^
ec boc/picta^ opa tan$ inartbe itcrmitie volueriit.rn6 iugif cu^ tota fomiUa
mifericozdia? opib^ ififtctes/^m ppbeie oocumetu'£geno8 vagofcp idom«3fua itroduct08'efurietib9 pane fuii fragcbafcoopiebant nudcs^occifts pfidc
mi icfu xpi fepulturas pbebarifup 7 colUgatiocs 7 fafliculcs ipieta^ oiflbl^
ucte8/3tcp onera oifriipetefono 7 fgofo ca^ lefu i paupib^fic miftrae fe ctifli
mabatCt ^q^ cii marrba circa ft-eqns boc mifteriii cccup.ircf'et bozifpftitw
tisfca maria optia^ pte^ cUgebatfedctes ad pede8 icfw ei^ lauaies pedes la-'
cbzfmi8 ppiicti6i8'oeuoti6t8/ptcplati6i8'itete oulcedis/ac cbaritatis 7 gau-'
di|.ei:tergctc8 fupfluitatc/e cozdib^ fui^oiu^ re:^: terrenarii : Sc ftc pwrcdesbec cii fojozc pudetiana i ipa fcta 7 iuiolabili pucrfati6e vfq3 iifmc |:dt:rates'
oib'' ta.pntib9^ futuri8 fe pfecte i^Qincs ecbibuc: €t qm fc oei lacriftciu fccc
vnvvt 7 csiT^ fctiftcati6i8/vniuerfa ipa;: familiacque vtiq^ magna erat) eflet par
ticep8'i titulo quc ca;: pf pudc8 fub noic oiui paftozis ocdicauerat. Be cofi
Uo pi| fedis apfice cpi/fontc baptifma^ coftrurcrc: Ht earu3 famttia i oie fcto
pafce/in eode^ bapti^ari poflet. quo8 adnonaginta cc numero' manumiflbs'
btii8 pi*^ aq8 falutarib^ abluuit.jnde poft iiQoncs mftos/n^rtcfcp etfmoftnas
atcp aiin inumera pieta^ opa^poftcp mfto? fcpuUurafmiitfrii:q«C8 if'beatii
Sfmeteriii cu3 aUis ouob' 7 rigintiapud fup:adictii tituiii lcpeUerut.q pcr
martfri| paUna'ad 1 egna celo^ trafierat. Dcnic^ 7 poft difis facultms fu^
I
FO. LX.
iii p3upii vifcerib'^ lclufas'? cpofidclif comcd^itas.fira aim t>ni nrtkUi rpi
cctei]unu fcugclTimii qntu/cii ccptu? fue ^i^ginitn^ ^pofitu? vfq^ cid fuic cpti
mc pfcruaflet pvidcmm vcncrabiUf i pmis/qrtodcclo cbalcdafiunias ei*^ i^o
foroj pzaKcdes fctiflima.idi cb^ile.auguftasoe terris ad celos migrariit.? a^
pud pfem eas pudcte? ria falaria in cimiterio pfcilkpofite'? codite funt.
- Ce^efauftinaaugufla. cap.lrcci.
a uflinaauguftcj/quepo-
fkca/7 itcr ocos rclata fuit'
glozie plurifim nucsmo^rienfq3 viri (ui bcni^nimc
magis i^ fuo aliquoppe^cofequra eft.
flozuit circa anu5 falutis nrc/cctefimu
fepruagclTinm . fiiit at Snionii pi|mgufti ec fauftia coiuge filia. O^arcoqjj
antonio conubio ima. €oc^ pfc mojtuoipaaif vna cii viro^T ec fenat^ pful
to augufla e appellata it parua eqdc
eo tpze mulicri gloziarlRa etfi pcedcti
bufab auguflifviris augufla^ coQno
mc ect/nulii atc bac fenai^ pfulto ruiire coccflu5 iuenif.fuit gppe ta cxqdti 6cozis/rt aligd oiuinfi credercf ei^ moztalitati admirtii; q6 nc 'piummt fcnic'
aut moztc/actu5 e vt imiccuh z etate ^uectioi aurcis argcteifqjatqj ereis nwmis effigies ci' fculperef 3" Qb^ etfi ozis babit^/oculo:^ mot^/coloz viuidufT
bilaritas faciej^.oefmit.^Uo tn liniamctateflaf p maciuj. ©anequatii totius
o:bis fama celebzatii c tm turpi/ipudicitie nota poUutii: creditu^ gppc ebacno fno pfcr vi? pfcta iniWc amafic/gnrmo'! aplecus oeucnifle mttoj;:/ er gb'';
quoriida noia oetecit lfamia:S5 g atciuit cetcrofamafios Tcrtull^ t nciat'/
c^i it aiiifab atonio fecu5 i cena reptu:*£t bis fupaddit^ macus '^us^no ob>
ftate cp ei^ eerec luciUa filia gcner:£t q6 bo^ oiu5 turpi^ bmt ea gladiatozc
qucda adeo amafle^rtob 6fidcriii ei^ icurcrct egritudine/ fcre letalc-z fanitafi
dfrdcrio^Snroniofua oeteciflepcupifccna.eu^ q? niedici pfiUo/ad ftTuozc fe^
dadii laguctis gladiatoz^ occidi fcciflc t ei^ adbuc tcpcti faguiec/ine Dekni
fe co:p9 cgrote/T fic ab ipetuofo amozifefl:u/ac etia mozbo Ubcraflc pi«gc:Qd
gde rcmediii fictii crcdiderc pzudctcs: Cii ipzoceflu tpifcomod^ atoni^^/ea te
peftate pcept^ no tAimti fanguinis/f^ poti^/cii gladiatoze babita cotvibitvikc^
leftib'^ opib'' fuis gb" poti^ gladiatozis/^.O^.anionii credebaf fili^/ teftimoi
«5 Mt^ti pfaret.Quib^ faufl:ie ignominia pfonafib^.CD.atonioab aicis igim
ru5 c'n lUa occidct feu filte abdicaet, ve? atoniuf cu cct mi^ fgcnij boeffco e^
gre fcrrcfaduUcria piugis rccufauit i pfiliii irc% ne i mai'' cuadcret ocdecus'
ppeti maluirnec alind ^u:xdct\b'^ amicis refpodit. cp opoztcre repudiatis oo^
tes reftituirvolefob id iteUigi qd ob fauftina teneret ipiii:S5 ifta fineda fiit;
Sepiffic ct ituitu gdc mtmo/min^cr :xdducii facto labcfactari bccftioiefpfuc
Hce/7 e ncbttf'' fddcam^ iUjce atoio at ap6 ozictalcffgcfmagnifice rcpu. actii
c'vt fauftia vnico alalcci radicib' tauri mo^cgrifudie/ oie5 claudct ectremii;
Qua antomipcib^ fenai' iter oiuos ectuUt.€t 6 cctero/oiua/awliia appcUa'*
Bc Sancta felicixm
n c.q6 apud romaornuUe mtiai vnc^ pttgcratw€t cu ci ia c^ttroif matre ap
peiunjrantonin' ci tpfm eo i loco quo bcclTer^t pftrui fecit irigne:€t eidcm
ilatms iuflit appoi^fui nois pfpicuas . JnftituitfU puelUs facerdotes tpfo'
qs f.]«ftini3n3s vocari pcepit.£t fic loco oce p tpusibid^ celebzis' babita i
fjuftia. vt qiimm fubtrarifle claritstis ridebaf ; oeitas rcfarciret
.
(^S>c fancta fclicime martfre O^atre fcpte^ filio?. cap.licicm.
Ciidtatis romane fcmiemftgnis fcri(]'imcq3 matroc
^^tus boc i loco no c oblit
terada fileuo'5i>u3ecgb''
fit onapar^tib'^^ aut quo gcnc' feu cui
iuncts. fucrit cciu^io iccgnitij mibi c.
lyic ifac^ gbufda nobiUta^ notis ccn
fpicm^ mo faluii nfc qrto 7 fecagcfio/
fap23 cctcfllmfj/ftftgratc adbuc pcfti"
fcrris illa crudciisTuni trrani ©omitia
ni l^ncipis pfccutiocran^ cpiana a p"
fccto «'rbispubUo c» feptcj fili|8 fuis
libcraliffoimc' optjcq? fpcf pucris ve
lut alia bcbzca fcptc OOacbabco? fratrii maf ppzebcfa/ ei: fua fid 1 paci^tia p^maria/poftcrirolb^ ppulcbiii atcp itcgcrrimii ^e fider teftimoniii pbemne re
liqd:Ob qd et catboiica ccclcfinvt (m ncmc/Ictcrnii vfc^ pcipua cozrufcatioe
pmancret/ftatuit ei'' filioiiic^ fuo? aniuerfaria a ciictis fidclib*^/ ta$ 6 mttcrc
fozri/rciigiofa vcncriJtioe celebiari : filic^ at fuo? martf9 noia/ifta fuiffc tra'-
drit.^mi{5 V3 ianuariii.fclicej/pbilippri/fUuanii/alciadrit'viralc'? martialcm/
f)OQ pfcct^dnafrc pfttc)cu5 itcrrc0afl'3 1 audiflct/ tadc5 vari|8 iudicib' lania
dos 7 cccrudQdos trafmuit.Stqj iuflit ipis wdicib^ fclidmc matrc iduci'7
fiiio;2 cmardb'^ fcmp adrtarcquo magis vidcs tozmcta filio^ tcrrcrcf/ iubcf
crgo fUif p 6ofitjrarc cifq? rbura i<:ede:3lli *o ecotrario oicbat nflos ec t^oPp
qtics iiirare ccgcbac ,£uq3 pluris 'rbis ccp:objarct gctiliu^ «Sos/jfanire i eof
tnagis iv.:*,gifc^ indiccs ccpc/vn6 7 p oia tozmcto;r gcncra/qfi eos drculo quoda p.ig:£fC8/mbil ocefle pcis paticbaf qs crudclitaf iuenifl'5. €rat qppc/no fo
lu5 ccfo:niis/f3 ctia quida mifcrimus ftatui/vidc filios ctate flozctcs/ita fitne
ftiflimis tozmetts p oia cozpis meb:a cccruciatos/Vt nifi ipiusardetifTimege
nitricis fubucntfl'5 cIoquctifl'ia ctbo2tatio/I ipis fuis cmcimb'^ vtic^ cozruif^
fcnt'fi\i\:^^ inips iauditis ifolitisn cruciatib^pcnc ocfiderib^/fua olonc fu9
uiad mclio:a 7 fanioza cofiUarcuocatos ifidc c6firmauit.3pa quippe to:mc^
t^ ta i fc/q^ in ftlifs quatopcrc cdtemncrct/mira parietia oftcdere voluit.c)^ nmodo to:mcti8/f5 r mo:ti fonitcr fe obi/cctabat. vt fiUos oms iccndi/s pburi
patcrcfrjtancpcpftaterpter naturalcmatriiaffcctione ftlio»to:mcta fufti^
nuit Ht leticta fupcratc t)olo:cs/ridentifos^vfq^ ad i^? nccem teftimontii pbucrit. ftiit p:ofccto ater t aiofus t^ fiiio^$ matris vitc ccitus. Stupctib'cti^ ipis ipijs iudicib^.t oicctib' cj^nun^ fuerit/fcmia/que tanta^ac talia ifi^
liifpfcrre potucrit/€t iccirco etia ecclefia catbolica/qi mirabiida/i mifl*a^ cele
brationcDe ipa ron^ cic fpedali puiicgto l epfa/ftc ait.o:>uIicre tam fo:te5 qa
oc SanrtaFO. LXh
fdicitm €t Cecilia
immicti^t oi«' 21"?"^^^"'' '^^^""5 fpccMcuIuj ingt antc ociilos fidcf nfe
pofitu? c.Suditu audiuini^/coidcq^ vidim^/Optatcj niatrcatc fe vita ifta^ fi
nire ftUos fiios Idge ptrarifs vo^ pfiietudmi buane Ocs ei3 boics/fjlios fi^os
ec bac vita migrado/^cedc volut.no fubfeg felicitas at optauit pofterioz morii 'Uate gppe ftdef erarc)' oiceret fe eos no amitterc/f5 ptnittc ; IFlec ituebaf
ti^ vita fiRirct/f5 t^n^ icboarct.Dcfincbat ei5 viucifU qnadoc^ fucrat morituri'^ icipicbat viucre ftne fine victuri;*^ar c fuiflc fpcctatricc/niirati fum'poti'' boitatricc;fcciidioz ^'tutib^/q^ fctib^ vidcs ccrtates^i qb'' oibus' r ipa
certabat.^t i oib*^ vicctib^ 7 ipa nnccbnt.vm mfier vna maf.ciippbcta oeca^
tabafatq? oicebat.Salus at iufto;: esmc i tp:c tribulatiois' ficm manifcfte
ectitit/tribus iUis viris^oeabulatib^ fine vUa lefioe iter ignes/laudates oeum/vbi bo feuiebat/flama parcebar.^pis igif iqt s«g«^i»' ^ t>no maifefta falus
fuit iftifaiit.f.feptc frib^ i oculto afftiit ons^3ll<?8 tres iudcosliberauit viftbi
Uteraftos iuiftbiUf cozoauitSur tu q oicat lUos no p igncn oiif rcffcrt Suguftin^^/f^ p oiucrfa toimctos Qcnc:i martfrii cojoua pmcruifTclHa ianuariii
iqunt/pofl ^ga? cc((ione 1 tcrerrimu carcere/pliibatis oemii occiiuy FcXici tpbilippu ftiftib^ maccratos.SiUtanii pcipitio itereptii reUquos tres capitaU
feritctta puifos fuiffe; 2c p boc fctifTimi fratres r fiiyw^ gcitricie ipiu ? botamcta gtater fufcipictefatcp ilU^ amoirionc p mozte ppzobae volctesluceqj
ifta mozicdo ptcnctesolus facto? pfoztes effici meruere;atque illo^ germani
tas eterno coUcgio firmata t €ccc qd pftitit T^nismatern^ amoz/q vita ppetua
ftUfs p paffioes acqftuit.Stq> iUi fctiflimc matri obedicdo'a ono cpza agelis
cozonari merueretl^o:;: it^cni fctor martrrfv nataUtia ferto id^ ivtiii cckbrMf
quo die p martrrii palnw ad regna celeftia 6migrariir Oy^t *o i carcerc p qtuoi mefcs cii mfta calamitatc refcruata/tade^ nono cbalcdas dccbzes p rpo
occolata c.quo qdc oie/ei^ fpeciaUfrecozdatio/cii veneratioc pcipua cdebraf
.
^Siia nibiicmm^ fciicit^ftQO fviitq vm cix ppetua cq T^gie 7 oUis mul^an
CDauritaniaciuitateTuburbitano^/ ano falu^ nre o«cctefl*io oecio fccmdofub pncipe feuero/ad beftias oeputata/nono id'^ miiti(/i:pi pane effici meruit.
Ipee fanctsi Cecilia martrre. cap. lcciciij,
Ealia Komana ^i^go 7 mafvr/femia cozpozeo 6cozc/
magnanmutatem/ozib^^ca
fl;itate 7 fctitate fpledida
atq5 pcelfa ' ano a natalijcpiano/nono
7 vigefllio fupza ouccteflimum' fcuero
pncipc romais ipatc clanfTiu^ p tpo
ptuUt martrriii *bec qppetamerfici^
gcn9/religioncq5'ac pnretii noia nobis
ignota babcafpclaiflimi tn patritiiq?
generis/T potctiflimo? pfulu5 ea filia
fuifTe rcovcf qde5 ejrfocinozib^ fuis pclarifllsafcgcftisppzobaflcvifae/Jj . . , ,
qb^ cctc/n imerita ftbi aqfiuit claritate 1 laude/ac vita poftrco pqftuitecnlr
q cu ab pucitia qi oib^ oidicifl^ ee amabifci" vniixcfa ^piqtaf/ta^ ^fdiuma
Bc Sancta Cecilia
pluriniU5 gswdcrc ccpit(? ptcr bcm^ litfcra? cgrcgia cruditionc) ci^ parctca
foztc itcncbzis ifiddita^ abulatcs/adco optio ifpirati/rt radicis iuc amaritu^
dinc oukcdic fructiiuj tcparcnt/ ca^ fic crndire i oib^ curarut/vt nil aJiiid oif
kcrct aiidirc rcl log nifi c|? ad optimaG ^tutcs c:ipcfccd3S ptincrct/ Dcmiim(foztc parctib*^ ojbata)a fctiffimo potificc nbmo ci*^ nois ^mo/oc oiuinis fcri
ptitris ibiita 7 baptijatarnc ad oiucrfa ntioi^ oiuerticula rapercf.? vt l rccto
rpi>inira^ tramitc pfccnicrctcidc tnot ctil opria nucdi pccpta oigcnit: Hcrii
7 ipa tanqj la fapictiflima adolefcetula/fcicsadolefcctia' mfta coipcm bcUa
pfcpe fiiilincrcm fui oprimi .ppoiti ecplicarct fiilgoze^atqi ip5 fuu5 virgincuj
cozpus i fuirutc rcdigerct.lpm quoda^ flagratinio amoze 7 ardozciciunifs/
vigili|8/0?onib'^ crcbcri8<iiitio/ali|fq? cruciatib"^ cafligare voluit.^tquc pic
'
tatc 7 bofpiralitate magnopc iter ccteras oiligfs 'C^tutcs^paupu^ Qc orpbao^/
7 vidua;2 ado cura (akcpit accuratifrima/ac (i ocs ppiio cdidin*5 cozpcquos
oes/cc opib'' fuifpmari8'pauit 7 nutrmivsc curil cgit folicita:€t qua% aurc
margaritisaliifcp pluri8 monilib^ iugiter romanomoze 7 ritu oznaref/nibilo
min^/oes oelitias/lcpozes/ceterafq; feculi icptins rifu oignas' abfc pbitics/Oi
uinas fcripturas ardcti ocfrdcrio/pzo fumis 6iift}s Scgcbat/ ita rt ca;j lectio/
oe ci'^ mmit vir reccdcbat.€t poft facru €m$c\iu^'vt i^tutis paticntic eccpla
fcctaref : "^ob fcpi^ legcre rolcbat.lHec (mm pkcto potcrav quada oulcedie
mirabili/pfidcrare altitudine pfilij oiumifup faU«tC5 gcncris bumani vnde 7
fepi^/ci^/l^ec ipa crat 020 O bonc ocus/cbfccrorrciiela oculos mcos' vt cofidc
rcm/mirabilia oe Icge tuail^ozzo cecilia :^'gO' vt boni tcflimonii (up oia^fuda
flicta fibi pponcct/pzudetia fi^mopc iuftitiayqyrepcratia^ ac foititiidinc (fibi
necccfraria)b!e cimuit^qmb'^ quid^tanq; oc optio ^^ginum oznaru' ons (ibi
multu5 c6placcrct.€iufde5 rs^ fctIlTinnj5 (nc cbzidianita^ titulu €ccili^ virgo
parctib^ filctio oppzeOit.ncc id fuo^ cpu5 3rcbviniVcuiq5 rcluit ec etpreniiy
ptcr qbufda^ ancillulis fuistQuinrsrtO oia (uc fctitaris opa/quada^ fagaci in
duftria/jtra oomcftiti laris parictcs/cubiculiq? (uifccrctiiyfcmp c6tcric.1I5cc
prer acillas cofcias/ncnio ct ct neceflari|8 id arbitrari/ncdu fcif potuit.Dieb^
etci5/ac nocrib^^oiuo abzorio tcftc a oiuis coUogffozoneq? mimeceflabat.ita
vr ct llngclfi fuu fuic^^ cozpif7 .ppolti cuftodc/fepi^ vidcre 7 aloq comcucrit.
•J^zopofucrargdc cecida ^'goapnns oiuio afsiata fpfrqdaj fuc merif itegrita
tc/rupato oi carnis acuIco/pftatifTimo pcctoze olno cozp^ fuii a cotagioc bois
tmoztC5 vfq^ fuarc:H parctib^ itac^ aliquadiu ante valcriao cuida nobiUni^
mo patritic/acriq^; iuucni romao ^fi^ofata cecilia ^f^gc/fir mozc oilare fiit nuptie £rarq? ipf:i cecilia qda i coparabili puIcbzitudie(ob venuftate fozme)pIu
rimu oiligeda/ierat 7 ingcnin pegregiu5/ac fmo bladus7 oifertus/modcftini
mufq5:£iict3 tardius nuptic ccciiic iret i votuj/ardetifamus iuuenis/ a pareti
bus coiu^u^ iftantiffimc erpoftulare cepit.£ecilia 7^0,vt pmiffu^ cft)3d car-'
ne5 fubtu8 cilitio induebaf. oefup aiit veflib^ auro contertis tegebaf : nec vt
optabat amoze fui cozdis i oeu5 iditiis cuidctib'^ poterar apire:€luid multa:'
^cnit oies i qua tbalam^ coUocatus e. €t catantib^ 02ganis:iIIa i cozdc fuo
foli ofio occatabat oiccs fiat coz meuy 7 cozpjis meu5 ofic imaculatii vt n5pfi)dar:€t biduais ac triduais iciuniis ozascomedabat ono qo tijnebat:3n
uitabat agelos pcib^: lacbzfmifq? iterpeUabat apfos/? fcta ogmina oi a rpo
FO. LXlLOe SBancta Cailia
fssmnlatia txoiabat.n (ais ea oq)zccati6ib^^dimmv ftiac^ ono pudiciria;
comedaret.S3 cii bcc agcrct renit noc i qna fufccpit vm cu fpdfo fuo farmcubilis filctia €t vt erat igcnio celebJi rcgeta/^nioecj? oifcrtcbis fmonib^ (ua
oiffimis fpofu; alo^frO oulctnime arc^ amatifTime imieis' c fecretU3^qd tibt
pfitearrft inodo tu lurat^aHcras tota illd obfcruatia cuflodire Halenan^ illt
co turat fe ilI6 nuUa roncnuUa ncccfritate oetcgcrerXuc ilU oit: angclit ttci
babeo mmoic'q nimio jclo cuftodit co:p^ mcii. 1>ic (i vci ieuii fcnferir q? tu
me poluto amo:c ptmgasHtati ptra te fu:02c fuu5 ecagitabit 7 amittcfflo:c5
tu< gratilfic iuuctu^:si aiit cognoucrit.cy me finccro ? imaculato amoze oiU
gaa.? T^ginitate mea itcgra tlUbataq^ cudodtaf ita quoq^ Diliget tcfic 7 me:r oftcdet tibi gfaj fua €i' igif ^bis fuauiffimis 7 fapietifUmis/ac 6i nutu p^mot' valeriaus fpofus/iUico oiut.T^ecte/pie ac fancte oicifS3 (i vis vt crcda
fmonib^ tui8 oftede rtubt ipm angelii.€t fi ^e ^baucro/q^ ageluf6i ftrpfcfli
q6 oztaziffacia.Si at vt? aliu3 oiligistc 7 tUu3 itcrficia. Tiic bta Cectlia oi'
m»2i pfilijs mcis/^mittis te acgefccrc:? pmtttas te purtficari f6te.pbcmni/7
credas vnu5 oeu ci l celis/riuu3 7 ve^^poteriscii videre: E>icit ei vakrian' €tgs crit q me purificet.vt cqo agclii videa:1^nditcicccilia: €ft fcnioi q/ nctf<
puriftcarc boiesvt mcreanf ridcre agclos^Dicit ci V3leri3n^:€t cgo rbt biic i
iicnia fcnccT^ndit ceciUa:lbif i tertifi ab rrbe mtUartii' ria q ^pia niicupaf:
iUtc nunuUos paupcs a trafeutib'' auciUu^ ecpcftulatcs iucnicsoe gb^ mibifemp magna cura ectitit €ifde5 mca ipzis ec noie meo oabis bfidicrtonc: oi^
cc8:££ctii3 me ad vos mifit,vt ktu fcnc vrbanii mibi ofteda^. qi adillii bcofecrcta q pfcrra: *biic tu ou vidcris/idicabis q it nos liiit comctata: 38 DU3 te
puriftcaucirct vcftimc^ cadidiffimifte iduet.O gb^mocvt biic cubiculii itra
ucis idut'' ggclu3 fcrrn etta tut amatozc cffcctU5:iuenic8/ g oia q ab co popo-'
fcertfpdonabit. 'Tiic valerian^accedes/oia q eidc cealia p)direat iucnit. Clui
cectlie ^ba rrbaiw latitatt i fcpulcbzis rcfcrcs.gaudio magno erbilarat^^geni
b^ itera ^jftrat^/matb^ ecpafts/cu lacbzrmis/Dicit Bne iefu cpe paflo: bocfe
mioto: cafti pfilij fufcipe feminii frucf^/quof l cecilia famula tua fcnTiafti^Dfic
iefu cpe pafto: b6c:cecilia famula tua'qfi apifargumctofa ttbi 6fcuit.lBa fpo
fu5quc qfi lconc fcrocc accepit.ad te qi agnii mafuctilTinm 6ftiauit.3ftc bucnift crcdidiUymime veniff^ Spi igtf mi ofie coidis ci*^ ianua tua gfa:vt te crc
ato:c fuii cognorcescDiabolo 7 tdolis ci"^ reniitiet. T?ec 7 bts fifia/fcto cpo 0:3
te €ueftigio ate ipoffenio: idut^ niueis veftib' apparuit.g i man^^tencbat ti"
tuliiaureis If is fcriptii:Que vides vaUrian^/moic nimio tremo! co::ept'/ lira
qi ecaimtfcccidit.Quc feto: eleuls bladis fmoib^/Oicit.fili toIIe/7 Icgebui''
codicis tectii/7 cre6:vf puriftcat^-merearifridc fctm agelii/que tibi fpofa tun
cectUa f^nuftt^Scriptuf at i>b&^bcc crat.vn^oe^/rna fidefvnii baptifma.vn'
oe^/7 pf oiu3/g c fup oia/7 i oib^nobis/Senio: at/itcrogas valerianii/ccpoftw
lauit/an adbuc ifid befttaet.Cui ille magna voce erclamaftgt/nil c j^ifcctofub
celo *t9/q6 crcdi qat/Tu^ potifeic rrban^.valerianii 6 fiti fgula cdoctw bap
ti^atiiq^ ac cadidis veftimc^ idurii Icrii ad cecilia remiftt.Ucuerfus igif valc
rtan^ ^ccilta ozate itra cubtculii tuenit.7 iurta ca Bngclii oni ftatc/pcnts ful
getib'' alas babete^^flameocp afpectu radiatcac ouas co:da8 aurcafgeftate^
Q.uiC0 vna cedUcaltczl ^o valcriao ^iMges.Sftas cozoas intidQ coi6 7 in"
De Sancta Cccilin
inaculato coipoic cuftodirc/qj cas oc parckJifo oci^robis atruli:£t boc robis
crir fignu^/ga ab ali|8 vidicri minimc porcrur, nifi a qmb^ caftirasm placnc-'
rir/ficur t vobis j^baru^ cft placuiffc:4ft iccirco valcnanc/ qm cofilio caftirag
pfcnfifli'mifir mc icps oci filins atJ rc.rt qua volncris pctirionem mfinue8.at
valcrianus cucfligio obnicceico:auir/rr ci'' Irarer 'Ciburrius cqiic faluus fiC''
rcrrqm ad crcdcndii ipfc foirc ouriufculus fojcr.T^ade; cccilic vitginim ipe
r3ri6ibu8 vicr^^facru? baprifma fufccpir. 7 paruo poft rpzcrna cii Haleriano
gcrmanomarr^rif palma adcpr' cft.^cpirpoft bec aimacbius vrbis pzcfc^
crusCcaUa compcUcrc/vr oifs cc mozc rbura offcrcr.Sr lUa^apparirozib^ oi^
lit.audire mc ffc8:0?ibi cquidej gloziofiffimu? c.valdccp oprabUe/ oia p:o
noie/cofcfTioc vc xpi perfcrrc tozmcta Sed oe vcftra fatis ooleo iuucrurc/ quafinc foUcirudic gcrercs/faciris quicqd vobis ab iniuftoiudicc fuerir impatuj.
^ac iUi flcnrc8'rogabar eam/ne ram fingularc amirrercr pulcbzitudmc: Guibu8 ira rcfpondir. *boc noeft iuuerurcj pcrderef^ murare:Dare luru5'7 acci-'
pcrc aurum:oarc babitaculu? vile paruumcp"? oomii pcrmacima/camq? lapi
dibu8 pciofi8 coftrucraaccipere: •jjberfcucrare bocmodo virgine/oc regno 6v
oecp cb:ifti pierarc verba c6rcccrc:fupz3 quadrlgcros pzomifcui fetus credi^
derc/arcp facro baprifmari^ fonre pfufi funr. ©ebinc cu^ aimacbius piefecr'
iteraro £cciUam ircrrogaffet/cuiu8 codirionis eff^^aur rcUgionie' 31^^ q^q^ eo
m loco cofiftcrer.i quo eriam fyncipcs rremcre cofucucrar.-r bmc ide oiffonis
damozib^ iperirc muUirudis agcref.minaref xc/ct aduerfo rozua facicl nibi-'
lo virginis coftatia fracta cft^gnrmo mcmoz fuc faluti^^cbziftic^ fidcf ardo^
re fucccf3'c6ft3ntif1imo pecroze r acri vuUu nuUa etpre rcrrira prefecro fapie
ter 1 argure rcfpodir/nuUa rarioc cidc5 aJTcntirc poffe^ui iUe: €duob'' vnumtibi eUgc:aut iacrific:i'mt tc cbiiftianacftc abncgaSuride^ cecilia:0 iudicc
nccccfimc confvifum mquitqui iubcrvt negc innccctcj/vt ipe rne nocctem co
ftituat.Si vi8 oanarc/cur boztaris ncgaref Si vis abfoUierc:quarc vi8 iqui^
rcrefDepone audari^m inquit almacbius:^ oeo8 adoza CcciUa rcrp6dit : IRc
fcio vbi tu oculo8 amiferis^Quos cim tu oco8 appeU38 cgo 7 oc8 qui oculos
fano8 b3bcnt/faca videmus cflc/r crametU5 atcp pliibum:ac (ic iudiccm eam/
mendaci ocmonftrjtione ocozu^ fed3re volentcm'3fe ignominiofc rciecit. nec
ad id agendum qd lubcbaturvUi^ in]pcri|8 induci poruit. Tunc vcbcmetcr
iratusaufiitcam oomu5 fuam rcduci ibiq^ cnm flamis balncaribus c6crcma
ri:£umq5 in balnei caloze iclufa fuifTet/Oic iniegro/ actora nccw quafi in loco
frigido rofcocp ilUb^ra pzeftitir fanirare: ira vr nc vna quidc^ membzozu5 ei'
par^/fudozis fbltem figno I^bafTcr.Ouod cum audiflcr Slmacbius/ mifirqui
eam ibidem oecoIIarcr.Qusm vbi fpicularoz rerrio percuflifl'cr.7 C3put amputarc ncquiuiffct.fcminece rcUcr^/oifccfllt: f^cr triduu5 3utcm/quo fupcruicit
£cciIi3/non ceflauit omne8 muUere8' qu38 infide catbolica cnutriucrat' aiofc
confirm3rc:quibu8 7 vniuerf3 que b3beb3t/oiuifit.Tuncfanctu8 potifec vr-'
banus cozpu8 ciu8 abftuUtintercp collcga^ pontificefcboll^cbzimatib^ cii^
cti8 /oeuotifrimc collocauit/oomumcp fuamcvt iu(Tcrat)4n ccclefia^ creat 7 co
fecr3uit/vbi oei bcncfitia ccbuberat ad mcmoziam tanVclarifTimc virgmi8 £c^
cilic:fb9fla eft aiit bec pzcftatiflima virgo/occimo cbalcdas occembres: quoquidem oie/eius Iniuerf^ri a oigna celcbzatione^sciictis/cclcbratur.
De Bznct^ (Warriiw
FO LXU
C©c fancta O^artina virgtnc 7 martfrc. apAmiiii*grtina *go romana r marrr.^mpatc adbuc romaif
fencro {)ncipc;eo ano/ qnofupzadicta Jctiflima tcci-'
ia/7 ipa martrriii •R.omc pio rpo con
ftltcr ptulit. *bcc gppc itcr cctcras ro
manas mttcrcs/potctia/ o:igine'mo:i''
bu8 1 rcligionc' (uo cno lUuftris ftiit
fcmiarDe qiia ccrtc mfta 7 piccUra (3
dnou ad fut nobifboc loco fcribeda;
fnit crgo bcc pclara ^^go ipzimis po^
tctiflimi gcnttozis (licct ci^ nome 7 fa^
milia nobis ignota fucnt) ac cbziftia^
niflimi piietiiTimicp fiUa'quaob>C'i boc tm/oiuc fwpiozis Ccciiic Ti^ginismobi^
Uoic ac Dignio:e effulfific oicim'^:*bm'' igif par patriti*^ l^o.tcr Coful/tpianif
fimus ip:imi8/ca pfectaj i oeuj cbaritatej/i: i boies itegcrima cuftodirct/etil
vt l oibus madatis t luftiftcatioib^ onifinc qucrcla iccdcrc ocmoftrarct/cuj
ad oia feruo? oci obfcquia pzoptiflimus babercf bac rnicaj fiUam tan^ fu^
tura^ cbiifti fpofam oc monb^oc ftdcalijfc^ luftiftcatioib^' atquc bonis littc
ris app:imc crudiri fecii.bifcp i oocumetis pcgrcgic crudiia/ CPoc t ipn ad 6iim puerfa/qjC0 i multa bojrinii frequetia obuerfaref.ac fine carne ecifterct/fc
culu5 omc fe nefcirc odcdivk kq^ ipam otio offerc8'3ngcti aio oiU3 Ubero:ii'
7 foboUs paruipcdcrc roluit fticccirioncm;3ndc vt crat bona? littcra^ baudmcdiocritcr crudita'ad facras littcrafcdifceda^ fdmopck traftuUt. €t vt omnC8 miidi folicitudiC8'atq5 culpa? oiu5 materias cuangcUca falcc fuccidcrc a
fc ponet'itcr cctcra cbzifti cuageUa.cii magno ardo:c plcgcbat/ ac coiz oocumtmn cclario fui pcctoiis p:o modulo fuo recodebat. £t cum oiucs admodii
fozctnc alta fapcrc aut i incerto oiuitia;: fua?/ f3 i oco riuo fpcrarc rideretur'
fcics miferico:dia3 facriftti|8 a cpo cc pzepofita^/Oicetc ofio i cuagcUo; Bcati
miferico:dc8;quonia ipft mifcnco:dia cofcquetur; Sd pictatif7 bumiUtatis
opa k pucrtit;-? vt ca app:ebcderct/quc bona c xitr.pcr clfmofina? largitio-'
ncm/futu? bonu5'ftbi tbefauri^arc quoad nrit curauit.£f rt oecct :<^ginc6 fa-'
crafque caftitotc pioimttdt 'no tatum illa verbis/fed per bona fufticia^ 7 co
Hcrfationem/i omnibus fuis opibus marimam pudicitia^ p:efc ferrebat. Omni8 CIU8 fermo ad ocftructionc idolatric crat.vnde ob boc/7 oifaric/ad ccpu^
gnad08 boftc8/7 ad co? lacula repclleda iugitcr coftatiflimo pccto:c iccndc
bat.€oq3 tiic fcucri pzincipis iuflu om8 ad cultura oeo? cogcbanf.Scd martina virgo fp:eto p:incipis pccpto/cb:iftu3 i tcplo quoda ado:ab3i. Ob qulrcm'3 gctiUb^ tcnt^ cft/fct antc £cfarc3m 0i|8 imolarct pducta e; St iUa bila
ri vultu 3mpcrato:i ait.Jngredere tn 3ppolUni8 tpfm/7 quaticiicp amato:cf
ltint;vidcatc)3 quomodo frnccritcr itcmerat'''? miferico:8/ac fctiis oeu8 mc'oipotc8 imaculata 7 itcgerima mca fufcipiat facriftcia : O^adauit crgo Ccfar
fiima cum oiligctia intucri quc a (Wartina ficrct.at iUa o:atc/ftati5 tcrcmot'
adco mogn^e factU8'vt ciuitas tota cocutcrcf'7 appoUinis fimulacbrii comi"
De Sancta (Wartma
nucrctur.a<:magna populi muXtimdd fuerit oppJClT^. ©cmon tiic qui i SpolUni8 3<iold babitarctrc i puUicre volutls/magna vocc oirit. l?ett mc/OParti'
rta ^o^magni oci qui iccUs reridct aciUa que ei' iugitcr ^ccpta cuflodis. cur
me meo babitacUtdfpoUafti'3c ta Dcfozmcl oftedifti^ 3"ip3toj '^o ccrncns c^
3[dolo9 eultud virginis 02one oifpdcrcf.eam alapis grauitcr cedi iuffivu ei'
palpetr^s turpiter rficinis oifrupiJab iUa oza&oicit. Dne patcr7 onatoi v
te mecne oerclinquas me' ticc finas Hie cadere i banc erpzob:ationc;Sdiuuafne i cogitatu mcomcc ill3gelUs'eo;j ne ocreUnquas mc (cd ifunde cozdi meoooctrina fapictic/rt ignoratioibus eo2 no pareamt 7 no p:eualeat mibi eo? 6UctarOlone aut fufarCDartina piotin'' igcnti lumine perfufa ad ea pfcfti^ roc
oe celo facta efl/oic^s Confide fiUarfgo fum quc adoias : Ifioli erpauefcere:
quia nequa^ te o^ferarQui vero eam ercrudabat.audictefmirabiUa/iUico iti
facic cadctcs/oepzccaban^O^artina? vt fuifoSonib^^/fibi ignoki ipctrarct.Qui
bu8 iiir.a ab 3doU8 ec totis p:cco:difs rccerrcritis'^ i vnu5 v^cum qui concta
crauivjic it% eius rnicii filiu? icfu-^ xpm' ctmd^q? p:o (Mtc oiuj crucifirii crc
didcriris.qui vt\iCM<^ iurta opa fua rctribuct/7 rofmcrccdc titc ctcrne pfrue
mini:fin aUter f^entietiS/p:ocuIdubio etcrna fuppUtia vos ercipiet.Cumcp oeopatrej oipotcnte^ filiiicp eius vnicu5 ofim noftru? iefu5 cbziftuJoeinde ec fp<
ritum fanctu5/qui cacta que oe' p vcrbu5 fecer^f ^iaducrtit/ crcdidinentatq?
vnu5 efTc baptifmu»/a«o boies regcncrenf in oed eodem modo credidiffcnt'7
plenam fidc^ fufccpifTcnt.cb:iftiaiq5 facti^paulo poft p martrrif palma ad cc
Uregna euolariit Sequfti *o oieimpcrato: ^stribunaUfcdcs' itcrato CDarti^
m idoiis facrificare iuflit.Que pftartti aio rcnucs^ turpitcr 7 oire ercarnifica^
ta lac p:o faiiguincrciictfs vidcUbus) oedit . €r citi'^ quidc^ oicct tant' odoifragrauit ac (idbidc$ vad oi«5 ardmatu5 effufu5 efTcf:poftmodu5 imanitcr fu^
rtibus cefa^oepoitaq^ tyt ligHo/rurfu^ ad carccrc rcuocatur aUjfadbuc agoni
bus pparadarjbidem quoqj ec mo:c o!onc fufa/ tant^ rcpctxtc c carccrc odo?
effiurit.vt oms in admirationc trabermf.Oue tabula tcncfbec in ea lcgcbat.
Quam magnificata funt opa tua oncoia qjnppe i fapia fecifti:*0oft bec cdtt^
m COmiti^ oe carcerc/madamt ccf^p aut Srtbemidc5 oeam ea 3do:a:e: aut
feri8obiKi:£ognouit itacf^ to:tuofus oemon ad igrefTu5 '^ginis ipb3num:q?
Xciiicct ^d fui pnicicm fcta itromifla iuiftct. iccirco rerribiUb'' clamorib^ cccla
mauiroiccns Qbc mifcro mibiquo ocus afpii tuo fugiamtignis vndi<^ me pfequitur:ingrena(1^ tpt'mt3mperatO:i ait His vt artbcmidi Ucnficcy:^cm^fU8 letus oirit ; ©t| tmo:taIe8 inetcrnum viuatq: mibi ia5 faucre vidcntiw,
'Cum martina appzofjans idolo t>itit. 'Cibi oico g babitas i boc idolo imii''
dc fpiis/oifccdcs oetib' ftridc:7 c$tcdcrc 6 bac kdactioc' 7 bis q tibi facrifi^
cant fcductis.Quib"^ oictis Ozortc facta/mor fulguratiocf7 tcnitrua magna fa
tta'cueftio i^nis cadcs oe ceIO':i>bufflt faccrdotcs 'ac nomodica populi mul^titudinc abfupfittatq; Srtbemidis limulacb:ii i fauilla^ p2o:fu8 redcgit.^ra
tus Ccfarjuftio pfccto oirit.Sufcipe bacmalefica/;^ oiuerfifea penis crucia
tib^^c^ tntcrfice.Cogcnte aut ^fecto CDartina ot|foino facrificare illaq? abnuc
tcrndnis 7 vnguUs cccarnificata turpif ^.^uftto aut itcrregati/an i fcntctia?
adbuc pfifterct.rcfpodit:€go r^m on5 meii babco cofolato:c5'7 iccirco nuUa
tenus tuis no facrifico oijs^^Ciic i ampbiteatro/vt obi|ceretur feris 0Hcif;2d
OC S^m^ (Warrina €t
FO LXiniBlcindina
qua oifccrpcdl^cii fcuinuno; Iconc m(fi(Tct miittiddc no md(oiu(no munc)
kfivqnymo ci^^uolut^pcdib^/ipaj adoialTc riP LJndcl ccfarirparctc ipctu
(aacs/ptinHM tttfccrplit. Ouo facto/3 cunctis circunftatib' rna vocc cocU'
matu cft.SalUa ipatorqua oc' fcrcqj comifcrcn^abfolucqyp qua oi/ nfi pcricrc. 3mpato: O^artinc oirit.Cofitcrc magno oco 3oui/7 noli tadc inoflinata
tna opinioc ntq^ ifta tua iflcribili ptiatia apli^pdurar.f^ cide biiiUarc rt riuaf
3Ua *o rbi o5oncm fudilTs moc ct iouis fimfacbrii cccidit:ppq? gladio pcuf
?a:martfri| cozona adco pmcruit.Ciicp gladio pcutcrd/cmis audictib^^/voic
oc cclo ^cta c*Qm griofo aio a incocufla fidcp noic mco ccrtafti/COarnna oi
lccta *go'i3 tadc cn fctis meif i rcgno cclo? ingrcdc.Tiic l^itozi^^Qdaj fctiis
epu8/cii roants faccrdotib^rcni^s^fanctiffimii i^Qinis cozp^cii cSticis in fccta
rcgionc traftuUt.^biq? ca cii bymnis pma 3anuari| oic fcpcUuit^ Quo gdcmDiccius anniucrfaria a fidclibus cclcbzatur.
QfacfanctaBlandinamartfrc £apituUim.^l]cci:r»
Landina5 fcmina gaUica
natioc fidcf virtutc in co/
parabiic fub pfccutoc Scucri pzicipispfidcntci ca
tbcdra *|bctri/£lcutcrio potiftcc: apudlugdunii galUa? rrbc qua pcipiU lap^
fu Kodan'' iiuuio? nobUilTimus ptcr
fluit.p rpo martf riii in auditu coftan
tifdmc pcrtuUflc fcrat.Quc gdc fcmia|
cii oc fc(fuo cuo) ifidcUb^ fpcctaculu^ i
pzcbuiflct fic 7 poftcris ciictis fliigra
tifllmii ffdci amozifatq5 itcgcrimii tc
ftimoniii reUqt pbcnc/ob q6: rt i kc^lum rfq3'nomc ci^ fulgidii cozufcatioc pzccipua ocucni3t.£i^.imirabile patic^
tiaj atq? coftatia itcr claras muUcrcs/cofcribcrc rat^ fu5**bec igif Bladma ta
ctfi cc plebea getc originc/7 no nobilib^ parctibus oztii outcru/marima tii ai
*tutc/ itcr nobiUflimae matronas coputada ucnitlBa cii apud cadC5 lu^dwncnfcm ciuitatC5 rulgus/Juderolfitiiicp oc/quoda furozc pfiftcrct^ rc cc cofcf
fidc fanctoj;: aliquod iacrilcgum eUcerccur crtmc mtcr cctcros coti^it Eladi^
na5 fcmina plcbca/p qua cps onderc roluit q? ca q apud boics funt 6fpccta/
contcptuicp babcnC:inmiQM gtta apud ocii oucunf:? qz ci^cbaritas^ca q pcr
natura folct clTc fragiUa'p gram fccit cffc coftatiflima. €u.n.oc8 fiddcs ca in
rrbc trcpidarct/nc bcc Bladina in tozmetis ccdcrct pp ocbiUtatc cozpis 7 fi*a'
gilitatc fccu8:ipa tata toUeratic rirtutc firmata fuirrt pzi^ pcidcrcnf carnifidi
man^ q fibi p ptcntiofa ludicis aiofitatc iuicc5 fucccdcbat.lRa 0U5 a pma lu^
ce rfq? ad rcfpam cidc fcmp inouaflent tozmcta tata ina oiuma cffulfit gra/
cy ipd ad rUimii.fe rictos pfitcrcnf. IPagnope cqdc ftupete8 quo in ea fpijs
pmancre pofkuco Cf in ca nibil ct cozpc fupplitio refcdifl*et. St iUa/ poftmo^dii afl^cruit.q^ quotic8 roce 'pMioiQ rerc ftdcf emittcbat/7 k cpiana pfttcbaf/
tohcs nouc rirc8 cozpozi fuo adiungcbanf.ac ft abluUs p pfcfllionc oolozib'
inftaurarcf'ad agones rccentioz« €tc^quo magis itcUigcbatc)' roc pia oolo^
iii
©e Sancta 'BAmdm Bc Smm :agjitb»
ris refi(«5 crttgucret/fcpi'^ 7 alacrius rpiana fuj oiccrct nibii m?.li pofcratcide
ii;fcrri.3Ugb«8 poftmodu? itericctis oicbus co fcmiJSij Bladla^T pcnc i quoda moHis cofinio pofita/cifdc fuiffj pullara cruciarib^vclut e fouo quoda fa
bito cuigilasi mcmozia future bcatitudls vcnit. 7 pflati vocc/ac fi in pcpulocScionarcf;ait. CDultii crra^ viri/q6 crtftima^ nos rifcera tnfantti comedcre/
cii et a carnib^ bzuto;: pp ocu abftmcam^.Ct in pfcOlioe pftater pfcueras/ite^
in carccf rccludif.1?boft aliquot at otefrcu nitdic cclcbzarcf/v^bi sdcrat matiapopulo? frcqntia/Bladia c carccrc cu potico filio fuo.3;v.ano9 pucro mducif.
Statuftfqj i mcdiii:?: p 6ofiuraf mbetQ.m ciinlfos cc 608 p quofcofmrare
eogcrenf 7 cii mul^ '^bis co? doserpzobarct/i eofmagif magifcp populi multimdo ifanire ccpit.Hn neqj pueri tencrl ctatc/ncc fecu5 fcmic mifcratcs pcr
oia tojmeto? gcncra cos etcrvicim ccpmxt. Tuc pontic^^pucrctlc^ alf O^acba
be^^Jmaicimfi paticticroburcoboztatioc matcrna fufcipics/? i fidcf pfcffioe pfeucrls/ipolutii oco rcddidit fpm: Bcata *o Blldina oiu5 vltima vclut illu
flris mf 7 rcra rirago/pijiinbs p martfriu5 sid coiona fiUos/il cos infcq fcfti
nabat.Crultas 7 ouas tan^ ad fpofi tbalamii iuitata.€c quo ons coceflcrat
vt in ?^bcrib'tripudiaret(7x:raticulis ecuftagaudcr.^rq; tl bilarif7 leta acft
intcr rcgias oapcs accubarct.port bcc ct ad bcftiaftradita f5 7 ab eifitacta re
kdit*3ndc quoc^ aliud etccQit^to crudclira^ gcncrc q: rcti pftricta/tbauro fe
rocif iftigaro obicct:i fuitaquo cii inumcris fuifl^ ictib^ lacerrira/7 toro Smpbitbcatri ambitu rolutata ncc quoq^ penit*^ ledif f5 vt fcmp lcto vultu/7 c6
ftanti mente pmanfit.^d vltimu5 gladio iugulata^marima martrrif cozonaj
adepta eft, Stupentib^ et ipfis impijs carnificibus 7 oiccntibus .Quomodopotuerit fcmina tanta ac talia perfcrrc.Scpe ctcntm illd pfalmiftc oiccbat.Sc
cundum mulfitudinc dolo^z mco^a cozde mco/cofolarioncj? tixc lctificaucriit
aiam mcl: Cius autc anniucrfaria fcftiuitas.^cclcbzaf qrto nonasiunias,
ITBc fancta agata virginc. £apitulum. lcrrri.
6ata fcttflima virgo 7 mar
tfn ap5 Cbatanil retuflif
Ifima^nobilcq? Scfculo?rrbe» anno falu^ nfe qrto
^qnqgeirimofupza oucenrcflimrt oe
tiocefare.T^o. ipante atq^ TLutiol^o
mano potificc i catbcdra *j^ctri pfidc
tegloziofifl*imu5 martfrium ea i rrbc
p fide rpi ptuUt. *bac igif ctfi nobiliP
fima3 fcinftn ec quib^ parentib'^ vcl
quo cr gcncrc/fcu qua er religioc oitl
fiiifie non f;i^ pj. Hcru5 qm in militia
jcpiariap pudicitia foztif egit/ac tandc
p fidc cpi pftlriffime intcriivca cr aucro gencf ozigine ouxiffc oicem^/cj? tl ifi
gni 'pft^tin etcml ftbi cozonlac ppctua claritarc comerucrtr. 1HI ci^ parctib'
oitiffimis g^tiUb^(fe fola fupftitc)oefunc^. Ht crat adokfcetiiia'7 gcmrc/inm
faq? foimofitarc ac cclcbii igcnio 7 ooctrina int carbanicies fcmias plurimuj
mfigmtAiifm iurisil effecta/adco ifpiratafogaci mctc bumana pdttione1 er
FO LXV©e Sancta ggcitba
roics gcntiUu pluftmrccepd/ac itrmfec'' muare quona mo vita fua p via fy^
Ittti pofl5 traciiice:Bt ifc Ofabolo itcrfccto/fotcm pnriflima? aq? taq^Cernacmifl^a ad reftrigeda gctiltnig pcftiferarenena dfiderarecepit.Bt/.oeegfpto
boc eft oe ifto fecfo ncqua reccdcs/pbaraoe^i aqs fnis imkctcf.t oc3 f)ltinu5
fuo? erro? ccercitii/p baptrffnii ife oio necare pflituens ad fotcs eccfiecatboli
cc.r3 pkm 7 filiii 7 fjpm fctiiin tadc puenit.€t vt crat mulier oi fapia pdita^ne
id kiiii f€ciii€{(3 toto dfiderafle ardoc: /totocp ecoptafle icedioMdmL Jm^mis baptifmo pcepto/ocs ai voluptatcs obterrc curauit/acoia oelectationum
ftttdia rcliqt vt rolupratib^ cunc^ afe amputa^/oi fua puerfatioe tidct/vbi crc
debat rp5 efle i oecrera oei pfis.^c p boc^vt ita re? ee fatcre6/7 ludof7 iocof
^uiuUq^sic raitates ocs oefcrens^i facco r cinere Do:mic8 ofcni 7 iciunio vaar ccpwic futura vita peccato;: fuo? pfeflioe qfiuit. €t qi fudit lacbrfmas."iccirco ecclefia i ei' fingfari pconiO/Oicit. Qui feminat i Iacbrrmi8/<n gaudiometent.Quas obzes/Vt or^bol' fibi ifultare pofl? ac wcere. Sbi efl oe^ tuus.
Oanmaineaeccitauitpfccutionc 1BatijQHinti,7it^eairrbe B^tij cefaris
cdfularis refidc8/tu5 i^ginis pulcbritudine oua' tucp oiuitivi? copia pmot^/
ca fibi in piuge^ trad qfiuit.G6 vt facili^ cfFici ^oflV.trigitam^ fpaticnunc
bladttU8/nuc tozmen^ p quada femina noie Spbrodifia/appofiro ea reuoca
rc curauirSj pucUe mcs/q fupza petra cpm/fidei pfl;atia fiidata erat necpol
Wcitatioib^ adduciwc rUi8 terreri minis potuit: quomin^ cpo fpofo incocuf
f35 feruaret fide.lBa 7 faca molUri/7 ferrii puerti faciU^ erat.qp vt ab imctioc
rpiana agatba moueref.Que gemas"! vcftimenta auro inrecra/pdia quoc|5/7
rana qq^ oinamcntapindcatq^ tcrra q pedib^ cakaf/p nibilo computauit.
Qua ec re ira pcit*^ Quintian^/cii poft varia/vUro citroq^ vcrba fuiflcnt fm&^i:^go pudiciflima i fua pfiflcret fniamtea in tetro 7 fquaUdo carcere obUgata
catbcnis c^ rapidiflime ptrabi iuflit.vt ibidc 7 pcdo:e/7 caUgie ab oib^ ncgle
cta pfumeref.S5 iUa letaglo:iabtidacp carccre itroiuit 7 qfi ad epulas iuita-
ta agonc (awmo pcib^ comcdabat.Dcbinc trucuicnt^ trranusciVea pfv:idct
rpm 3bncgare'7 oeos falfo crcdit08/Cole:e/iUaq3 pcmt^/cii ta graue f^cin'^ ad^
mittcre noluifl^^/.^ngcti ccuko fufpcfa/ibidc oiu to:qri ca fccir^^Uii Ula.Sicut
Q bonii audit nuntiii/rf ficut q ridct que oiu ocfidcrat/q ve mftcs sdcpt'^ efl:
rbefaur08/ita me q tit mibi fiimo ftudio iferre fatagis/Oblectat to^incta.lBeq?
. in.mibi cu5 martfri| palma celu5 adeundi copia oaf.nifi co:p^mcm camifi/
db^oiligenf fcccri8 attractari.Qm nec bo:eo iferf triticimifi tbca eias fo:ti^
pcuUata i palei^/fuerit redacta.*(5soft bec ipiuflUeoi be'ua rr(jculctio:cii mamiUa in i^$inc to:qri iuflifl^/ct to:ta oeniq?/a carnificib^ abfcidi fecit. Guib'oiuulfifi cruciatu ad csrnifice ait/. Ibar erat crudcUflime tfranc/rt in pueUa
aputarq crwbefceres q6 tu i mfe furifti.Tn pge rtcepifti/.St ipa babco ofi5
mcii iefu5 cpm/q folo quidc '^bcvinftaurjire mtbi pot vniuerfa. gbfcifis itaq;
mamiUis itc^ s^gatba cnrceri bac lege adiccta efl::vt neq? pani^/neq^ pct^ ei p'
beref olno/f^ incdia pfumercf.S^ cii virgis fpcs 018 in ono foictpftituta/ope
ct iUi oe celo ptuUt.lBa in tempefta nocte ad ca (ctiiQ apoftol'^ xcnitqno moplaga8 oe8 curauif/f^ 7 mamiUa integra/fuo pecto:i reftituit. 'Catoq? fulgO'
rc p tota noctc/ea cft pfnfa pfcntii^n p pauo:c/carceri8 cuftodes aufugerint:
aptac^ cuflodta rcUqrinr. Qri cii ?^gini abeudi facultas facta cfl5'bo:tarefcp
i iii
^ Bmcu iSg^atba &e Bmm Sppolonia
€in6m{\vn quo rdlet abimmo mo c carccrc no oifcenfit:rcd % coflantcr pcr/
fcucraa oiccbat.noUc k pati vt tl logo tpcoelidCTatl amittcret cozona. Q«aobze/CU5 poft qtriduu5 iniqflTim^prularis cam moJti ocftinafl^.accutidimas
teftas/quib*^ accefi carboncs fuberatca nuda oef&tp rolutari fcciu S5 oiuina
pmi!Ti6e/cu5 tcrremot' fact' cfls/ouocB cr carioiib^Quintiai fo:ct oppzcfli/rur
fus in carcere recepta cfl.Hbi 7 \ bcc 5^ba/o!onc ad on5 fudit.COi crcato: oncoe^/g me ab ifanna cuflodifti/faulareocm a mcauflferrcfamozc/rtcozp^mcij
ab oi pollutioc fepararcs/quiq? mc virilif fcciiti agc/7 carnificii tozmcta fupa
re. "Cc ocpcovvt tnca nunc accipias fpii^. Tps 7.n.cfl"/rf reUcta bac cozzupti
bili rita/iubeas me ad tua mifericozdia puenire, Quib^ ccplc^/pfeftim/ imaculatu oeo reddidit fpiim.Cucp fctii5 cozp^ aromatib*^ Dclibutu fcpulcbro madaref . £ccc angefuffubiro a(fuit:7 ad agatbe caput tabula pofuit/inqua bec eca
rata erat^^ba. COente fcta^/fpotaneaoeo bonozc/7 parric Iiberationc,*b3buit
nepemente fcta^ obtulitq; fpotaneaDCobonoze ocdit:patriecpIiberationem
fecit.^bide ^o 2!ngcr8 fubflititquadiu Scpulcbrii cii oiligetia claufu^ fuit.
Sbfcedcfqj^v^lteri^ in tota Siculo;: mfula/no eft vifus. Quatiq^ mcrimc fan^
(timonic fuerit Sgatbabinc liqdo ofl:cdif.Q6 mos qda baud ^cul a Catba^
nia vrbc/pofl: cractii annu5/a dic q pafla fucrat/rupt^eft.t3tufq5 ignis cuomivvt tozcs qfi/oe mcte faca tcrraq? liqfaciens/ad nbi magno ipetu cefccdcret:
pp q^ paganirad fepulcbrii J^ginis pfugietca ei'' tumuli vclii arripucrc coc^
ptra ignc pofiro/fl:3ti ignis crtinctus cf\, Qua ec rc factii cft/vt no folii rpiani
f5 iudci quoq>'3tq3 gctilcs ocs bcatiiTima Sgatba'fumo bonoze babuerini'/*r
ad monumcncii ci^^quottidic acccdctesrota ci facerct ta^ mulieri fanctc/cui'
intcrctlTioe ad ori^.fc no parii iuuari pfitcbanf.Qultian'' afit pofl: boc,3d tue
fligadas iHgatbe facultates 7 rtocs oc familia ci*^ tcncracccdcstoci iufloiu/
ditio i flumie itcrijt.'^ffa e itaq; bta 3g2tba.noniffcb2uari|/quo qdc oie cc
cfia ci^^cgrcgia opa carmie ppzebefa/catare frcqntafrt ad ca imitada rpiano!:
virtmcs alacbnozcs reddat. Bc fcta ^ppolonia ?^ginc. capfm.lrccru.
fboilonia virgo fctifTima'
natioe ^Ierlndrina/7 ipa
mcmozatu oigniflima bac
fcua Dctif j^fcciitioc^cccr'
biilimii niartfriuin.p rpo pfcrrcns/no
modicii et itcrrif/fibi acgfiuit fulgoze-
t7cc itaq5 fcta virgo/£ufcbi| cuiufda
foztiflimi cxcrcit'^ ipatozis/ flrcnue ac
inclitc rirtu^ viri ec Laomiavrozcfufcepta/filia fuirambo gde nobiliflimi/
ac jnfta gencrofitate' pUirimifq^ rirtutib^ pcl3riflimi:q rt er antiquis biflo
^?^> :
%^^M"T7
^^gIv f^^g
^^yj ^^I
ri|8 babcf/fucre iter cctcros gctilcs in
clita fama noiatiffimi. T)i qppc cu5 bac vnicad fcmini^ fufccpiflent fUiainfi'^
gni occozis 'pfpicmivt crant riri oi fapla pfpicuOaladucrtctcs/ Cf flpe 1 fcpi'
virtus ronalis aie/ab ectcriozib^ iuQitcr buc atq? illuc fcratnc aliquado ipfai
cariflima gnata/er mala pucrfatoe cozziipcrcf/qnfjno fi foztc aliqut i ea mali
FO LXVi©c Sancta apoUonia
confurgcrcnt moies/ct bona pbacp pucrfatioc cozjigcrcnf .Jccirco fnp oia nutrici 7 gcncrc ? moub'' nobiUrrimc cducjinda infozmadaquc ptradidcrunt* qvtctcrfltrcligioncnobiUoz/pucllulamipfam in cuftodia fufcipicnsnon mocum Diligentia coipozaU aUmcnto fouirf; % xpimo ritu cu5 oi (titdio ifomia
mt.Ciic^ co:pnfculu3 cduiciffct
m
robwnc nimia iiccntia vagariaut aurcs Uciks dbkcnis i^bia pbcrct. cii fcpc ipfi parentcs ocpzebcndiffent bisagctib'/
boncltati^nonun^ notos ipzeffiffc turpcs/quas ct pcrpctue caflita^ oec^ ab^
ftergcre vicpotuu.Cum BpoUoniam ipfam cozpozali fo:mofitateralereOcp^
bcdifTent ea in turrc oznatiffima icltifcre q muro;: adco circiicincfa crat/rt ric
«uib^ pbcrcf adif^.Sicq^ ci^ muri tendebanf in nitwvt no folum gfc^ pcdib"
fcd ncc ocuUs quidc q int^gcrcbanf/poffct agnofccrc/.J» ^^ ^ ^Midc ciioi fup
pdcctili pciofa ^poUonia sdoickctuii cu^ ouodecim pueUis omatiffimis 7nobUiffimisci^q Iflutricepdicta/acfenequoda graui/noie €miliano/viro in
pnmisooctiffimoatcpmozib' poznato/parcntes inciufcrCit.^biiUcm oiuusait apoftol^^ia muda mundisjnibU aut loqbaf fmc opabatur nifi q ad rirtii
tes/ad vrbanosmoicmd bonitate ooctrina rc (pcctm vidcbaf+ Mco quip^
pe innoccnria inci'' mcntcj pfcruare curarunt/vt cogitare quidc fibi fozct ide^
ccn8'at£^ crcdcre ncfasaliqucj in boc miido quouis mo polTc pcccare. Myimditu:(cd fcUc obtcntu.fic pdicta Iftutric/bui^ pueUe co: traffozmauitan vir
rmes^accvt vita oitcrim^)in creaturas ocificasrt cius caro pcnccfrj ncfcia/car
nis.Ct Uccr p ^oanem Dfcaf.C16 qcquid cfl imMomt c pcupifccti^ ocaioiw
aut -pcupikcnm carnis/aiit fupbia rite. IHa fic futipUcitcr t bumiUtcr CDagi
ftre fue ,apoUonia initcbat oocumetis 7 refligijsf vt qfi eifdem vidcrct vn^aia foKx.lfla inter eas tatii ia^» ecurecerat amozis glutinium rt ipfa impzimis
fcta IButric nibU oino fcire veUet/nifi qd ^jpoUoniaatcp ipfa antea conabaf
iusTa 7 oocumcta capefccre a iplere c^ fozent emiffa:? gbufda quodamo indi
ri|8/nifebaC ppbetare oe roluntate ipii^ madann. Ciic^ IBurric fapictiflima/
1^ofa5 oe fpmis ia flozuilTeccmcrct/macima fumpta fidutia/pzo igenii fuimodulo/ipfi ©poUonie virgini ipzimis falfam/7 ficta/Crrorifcp pUnl getiiium rc
Ugione5 nomen emctitamafinuauit/aperuitcp/ac Oanauit. 3"dcq3 cpi euangcUum/q5 cternozum ^tCj^ icozzupfibiliiibonozum ptinet Doctrinam/7 boibus
affert fciicit^tc^picdicm cepir.Qd f.n6 ccc^s^c^duc^fc^ bui^ fecuU v>imtiiisf
nec bzeuem blc calamitofamc:^ vita^/necp ifta iflabiUa cozpozis comodafedaia? que itcUectuaUs fubflatie funf/agbus ct cozpozum bona/qfi vmbza 'pk^
queniia ocpcdentrfummappziamq^.vniucrfis afFcrt beatifudine/cuius csiput/
icpiana reUgio qfi cft/.p qua plane/marima cu5 oco contrabitur miciti3f'€Lm
quidem^rniuerfis fuis amatozibus/fan^ bonozum omnium largitozvitam 7
lucem elargitur/.Ouibus certCinec mcUus ncc bcatius eccogitari pofTef.affir
mabat pzeterca q^ quicunque bcatifTimarn amicitiam/CU5 oco^per talcm erqui
fitaj cbriftianam religioncm contraberet. q? oia rtiq? que ad animaj/quc ^dcozpusquecp ad ectema pertinercnt;peroptime/beatifTime(^/ab eodem confe
qucretur/atcp tandem frueretnr. *bozfabafOr quoq^eayvt omni ftudio ac cm
ra^boc bonum fufciperc non recufaret. Zt 3poUonia/vt vocem eius audiuit^
iUico/oedit iUi co: fuum % ad Tua oocumenta/ 7 ^d legem vite % oifcipUnc €t
p:opterca/ocii8 cccelfam fccitillam:quia caznaUbus comcmptis/fponfi fc
iiiii
Bc Sancta 0ppoUom'a
tunnt ampktibus. €rant autcm buic trcs vtcrini trmcmqwbus ccrtc ma''
ioicm inmodum amabatur aquibus 7 multis t pzctiorifrimia «ocalibus oon$ta kpcem quc nibilominus apoUonia paupcribus cbrgicbatur» Birumtanm^BpoUoni:^ ctfi sid ocum' 7 oonnnum iciiim cbnftum cr toto cozdc c;Tct
coniicria iugitcr tamcn.fufpirabat/q' nuncium facraiinimum baptifimi facra'
mcntum confccuta effcf.^Bndcn ampUozcm tutio:cmc|5 tbcfaurum fibi in cc
\o ccnflarctvbi ncqj fur pcnctratncq? rubigo roditrnccp tinca ctcditncc^ oc^
niqj rUus fcrrjtat mctus. Bt oco ipfo pzopitio ad ip^um tmioic fcmita p:o^
pitiu8accccJcrct.*|^crfanctum ILconinum bcrcmitam cctra vrbcm alcradri'
nam tandcm in nominc cbrifti bapti^ari pzomiruit. Qua bapti^ata ac i cbri-'
flinomincrobojatawocrniucrfaparris fuiqucin Turricrant Simulacracorifrcgit/acpzctium paupcribus crogat. ^nq^cfiam rcgiu5 conftantinimo
pcctozc rccuJrafTctcoiugiumiratus patcr ourifTimis ca flagdUs r aU/s multif
affccit cruciatib^.Bt ilU quidC5 no cgrc modo fcd cc|uo fmo alacri aiooiuia
fuffragatc gratia/p tpo ola pcrtuUt.qwib^ cquanimit tol\cn€;'nd cft ^dignata
parctcs cco:j;reTt fibi liccret ca i turri pjiuata rita ouccrc.a/t UU(ctfi tirulus
icpianita^ grauis vidcrcf)nibUomin^ q: dtis viti'ciQ admodu crat grata/afpc^
ctufcp fuauis/parrio affcctu pcibus acquicuc.Jbide naq? in fcnccta vfc^ fulc
vt facras t^cccbat virgicscii ol fctitstc vitc riciratc^ in oi ku tcpcftatc ka tra
gUitatc rc? fcfnp/? fidcifi iuftitic claufi tcncrc roluit, Hc;: cu5 ia Snus ^goen^ cffcctacrudcUa Dctif ccfaris in aicradria 7 i 0C5 cgrptil cdicta/mifla fue
rc.vt cpiani ocs pfcqrcnf/. Quib^tata aducrfus rpianos fcrcbaf imaniras. vt
fccadii cj? pdic^a fucrat a ono U ficri poffyct elccti fcadali^arcnf.€cqno mul§prcrmifTtsrJnpHmis qu3da nobilc muUerc £ofntba nolc coz:ipifitc8/ad ido
la pdntiravadoiadi fimulacbri gfa Ouc cu rccufafTct/rmo crecrarcf/vincula
in pcdib^ci^ ilUco inerere'7 adco ca fcdo 7 bozzedo fuppUtio/p toti'' vrbis pla
tcas trarc/occc tcta oifccrpcf.Dcbmc bac admirada logeuc ctaii i>^nc apollojua copzebcdctesiUi fmc vUo pfonc 7 gcncris dlictucu maria ipietatc pmo0C8 effodcrut oetcs» Cogcftis poltmodii Ugnis/marimii rogii Iccderut.comi
nafcs viua fcea incefurosnifi cii cis parif ipia pferrct *ba.St iUa rt rogii ac
cefM5 ridit.paiilulii gd ozas 7 i fcmctipfa ocUbcras coplcta o!one:cmanibu8
ipioK rcpctc k crupiratq; i ignc quc minabanffpotc pfiUuit.ita vt ct ipfi cru
dc\itafi maoica ptcrrcrcnf.q? pzoptioz ad moztc inucta cn5 fcmia/(^ pfccuto:
ad pcna.^c fic i ok^ioc 1 ecultatoc 3poUonia virgo qnto id^fcbzuarif itrof
nit poztas oni fanctas, Quo qdc oic ci^ anniucrfaria a fidcUb^ cii buili ocuotioc cclcbzanf.SpoUonil igif virginc^n^ i ignc paratii pftliret/blc oionMntcrra gcnib^^pftrata/Iumib^ ad oeii elcua^ in buc moda ipi oco 1 oiio nfo iefii
rpo pozzcriflc oignofcif. Ofpcs 7 falus crcdcntiij/ofie oe^o!pote8/pr oni mci
icfu rpi;q oiu5 crcatura;:crtitifti pditoztq mc SpoIIonia famula tua oignat'
efad tua oulciiriml glozia vocarcmcq^ tibi bolocauftii offcrrC/Obfccro oignc
ns i bac boza 315 mcafpmq? Mcipci ad tua incflfabile glozia pucnircpcede,
1^to.i5 ic oc^/q cfgfia *ginii tmy: /qq^ C8 rcr rcgii:n qcuncp pafTiois mecmemozia CQCrit:in qcunq? tribulatioe pftitutus facrivmcc^ ocuote ac bumi^
iiter inuocaucrit.pcr tua glo:i3m titc mifcrationis falutarc confcquatur effc"
ctii. Qui C8 bcnedictus in fecula, l^cfponfoq? a circunftantibus.amen. 311*
I
FO. LXVII
co ad cande oc cclo voj: mronait oices^y ipfius pctiiio cflct tcwdit^*©cfonctal^cparatavirgincrmartyrc. cap.Iwcriii.
€p3rata riTgo rpetioriffi^
aia/T ipia bac pcriciilorilTi
m E)Cfti pcrfeciitioneapd
Ceraream paleftmc tiumtcm/glouofiij p:o cbiifto/pertulit matFriifm. *t?ec igitur cc nobiliiTimis pa
rcntibus nobiliouq? gcnerc ea in rrbc
ourit oziginenvquozum tamm nomi^
na iignotz Umt' ^uit quippc mpzimis
adolefcentula occoie co:poiec/ mo:i''
bw8/ boncftatc/ ^c mcredibiU iidc ad^
modum fplcndida: Guam ccrte ouo^
dcnem adolcfccntulam non m meri^
to ob mfignem cius cozam B^do cc^^rc ad oefcndedam animi t cozpozis f«
fmccriratcm conftantiam i magnanimitatem uiter i<inct^8 clarafc^ muUcresccclefia bonorabilircr ccn^m cWc poncndam IBam cum ouodccim ctms efTj
atinoium Bccio cchxi ea tunccom vrbc criftenti accufata imtcf interdiu noctuq? icimi\8 7 o:atioibu8 cb:iftiano mo:c vsicme ' omnicg momcnto 7 actu
crucis fignaculum in fronte fua imp:imen8/Deo8 oeafjue abnegarc ocfpiccrc
Cjj oiccrcturac cb:iftum a iudcis crucificum ?.domcv7 eidcm iugirer fmifi^
tium offeref;aiefligio DCtio picfcntflta cft> Cuius cum aliquldiu pulcb:itudi
ncm^fozmofttatemqyz babitum nulla varictate oiflinctum/bcncflatcm vc eiuf
7 grauitates pueUares admintm 4audan"ct/£am ifnp:imi8 blandis fermoni
bu8 altocutus eftroicens.O infanrula omni bonoze oigna/$ bcQta funt vbc^
ra que tc lacrauerunt/feUcq^ marer quc te gcnuit.£ognoui pzofcctoquia nobi
\i gencre o:ta potcris tibi clarillimum copalare coniugiujn' modo oijs imo:^
taUbus facrifices vt viuas. sf i'l^ co:am p:incipe ftans/ purpurco refperfa
colo:e/elcuati8 paululum m p:incipc ocuUs/ 7 oeinde intcrram oeiectis' vocc
bumiU fed animo cccelfo oirit.Sufficit mibi punceps ouodecim ririfTc an^
nos fi nd lUam me:ear peruenirc vitam que nefcit babcrc finejrSiftc quefo miimperato:'ne oiccris.Quia ego quidem fempcr facrificaui'/acrificcq5 bofliam
laudis oomino meo icfu cbzifto.iui oetius.Quot te manent to:menta/ nifi fa
crificaucris.KerponditiUa.lBon erpaucfco mi oominc pcnas/quas mibi in
flicturum p:omitti8.0ccreui ctenim magis mo:i/$ rt oeos tuos ado:em/igi
tur f3c vt Uibet.alatum cft crgo in p:imi8 plumbum in oUa Uquefactuj^rt pfundcrctur reparara.vc;: iUa o:antc/odco frigefacrii cftm nuUa pcnitusT^gini
cc eo iUara iit lefio.Tuj ocri^. afferrc mqr feruens accrii/ vr Ula ocquoqiiarur
^rinus Ungua<^uc rpm noiauir.tiicp i oeUcatuj pueUule os ifundercf.pfta^
tifTio pecto:c oicit.acctu^ tuu ocefar/ta^ fauii5 meUis ebibo /£r boc ci^con
fo:tata fu5 i ono mco icfu rpo. 'Co^mcta quippe tua q mibi ifcrrc lubcsnonoolo:em (cd refrigerium p:efl3nt« Cumq^cefar pucUulam ccnfpiceret nulUsto:mcri8 nuUis vc minimut oilTomf clamo^ib^impcritc muUitudinis aUquamcnris conftcrnarione fo:e concnffmwt^icit . O ouritia buius pucUe: quam
Bc Sancm Hcparata
ncc blandimenta ncca^crimtes r€uoc9t ad (^iutcm^cccnditc rnrfus lampd
das/?: pectoji cius apponttc 'n vc\ fic / ©eos inuictinimos adorare cogatur.
Oiiod poftea r^ facfum fuivnil ilU pzozfus molcftic illatum cftc}^ ignis lUico
fu38 pcrdidcrit viresrOlco ocinde iUita/ moc in caminum ignis ardentis in
miflarcum pzopbcta occantabat.DCus in adiutozium mcum intcndc/tjomine
ad adiuuandum me feftina/confundantur 7 rCucreantur/ qui qucrunt aninia
meam vt aufcrant eamrlam lafTus £efar fufpirabat in gcmitii quafi/ ncc ei fi"
dcbaf nouus etcruciandi modus/Jam victa feuitia cozpus lUcliim pcrmane-'
bat.£tccmplo ira crcims/inccndantur inquit faculc ' ^ vtrijcp latus cius eicu^
ratur Sed iUe orante rcparata rirginc /ilUcoectinctc funv^c •j^JOtinHS carni^
ficu5 manus arruerc ; %m(um ad cam octius . CX)ifreUa qmd agis / bortoz
acccdens/racrifica oifs.t te i fiUam carifrwna affuma/aurii 7 argctii 7 v^iuitiaf
mftas tibi codonabo/tatii ne tata tua pulcbzitudo oepeat. *Ritdit reparata;
O fpctina moitifcracp fmUo:'Bcccdc tu/7 facrifica: IHa ego ab ifatia mea/ mct)eome facrifiti^ miidu obtuliisit ©cti'' paftis cruo:e luminib*^ vt ferarq gu-
ftato fcmcl fagitse fcmp MvmttipUcm tozmcta madat.7 fct^is octib^ frcdcP
fimilc carniucfb'^ minaf pcna/nifi adozarct pucUula ifirmio2;3tac^ ad £arni^
fifcs ait/Vcc ^gucula nimi? i pcnia pdurat.aflfcrte craticula fcmi/t fubtcr
iUa prunas ardctcs fternito? fup iUa nudi adolcfcctula^ ftrari pcepit. Queoii vrcrcf/ca q(7 ia oudii ddc laurcti^ martrr oitcrat *ba ituUt. 'Crrani cru
dcUtate et cludcs ait.afTatii c i^fa^r maduc^:Jndc maib'' poft tcrga Uga^/o^
cuUs quos tojtoi aUigarc no pctcrarad cclii ckuoti'7 cuoluii p oza lacbzvmif
Dicit.Dne icfu rpe q no mcis mcri^/f? tu^ p incfabiU mificoidia/mc idign«i/in
niicro aciUa;: tua?/aniicrare oignat^ csr^tibi genua coidis mci ftcctoT obfe
cro/ne oc cctcro coip' meii iman*^ inimico;: tuo;: laccradii tradas^ £qdcm mionc moii cupio/cupioqi ifirmfi boc coip^ ecucrC' rt te onj 7 faUiatoie mc« ic^
fu5 cp5 ridea qtn tc ridcre dffdcrorfcadcc^ boia frcmot^ magn' fact^/ pfima
ppfi mftitifdoertincta cn cmfica man^ pnn^ arueriit.£iicp ec boc mttufpopulus picUtaref/rna iteri? ror ppK e facta/Cederrclacera/T Uerfice; Quo cla>
moie pmof^.Cefar ia qfi laffuspoft mftos agones t toimcta/ q oia equo aio
ptulcrat/7 fupaueratoata fnia/iufTit ca capite triicari' 'Bc iicms nf icfufxps
CU5 eligilTs 'Reparata fctl^ ^^gucula ec oi carnc/i fua lenitateac ftde/fctam fcc
iUa'7 ea5 glorificauit i ^^ifpcctu rcgii 7 ondit illi ^niucrfa^ gloiia fua5;^nde 7ppi tanto^ toimcto? mirifica libcrationepoftmodii fancte Ubcrare nome ac
ccpivq^ multi fignis t miracufclarucrit.Cui' ctiifma 1 nome ad occidct^Xc^
€cclefta cii mito ei^ fulgoie puenics/a parturiefib^potifiimii/aUifc^ varifs nec
cenitatib^agita^cHta^ liberatricc pfrimii iuocaf.€3 itacp martrrio tafircoio
nata /cbiiftiai fctii ei' coip' rapictes/ ip5 aromatib' pditu5 raicrabiUf fcpclie
runt/octauo id^* octobics.^ui^^tu^ 1 ictitatis fama/? rcucxctixx logc latec|5 oif
fufatatu5 fctitaR ? miraculo? gra eide tribuitvt p rniucrfa fermc curopa plu
rimis i locis/mfte tlli coftrucrcf cccXcficn facra cclcbrcf.^n cui" bonoic potiP
fimiiapud rtoictia piiaria €tbrurie piouitie rrbe fupbijfimii arc^mirabile to
to oibeterrarnm templum cu5 campanaria celeberrima lapidibus quadraiis
7 fectis edificatcim cft in medio rrbis ipfius foio.
Cse fancta rictoiia rirgme 7 martf re. cap.lticric
BCFO.
Sancta €ug€nmLXIX
Bt Sanct9 BiaoiU
3cto2ia virgine; romanam5ib bac piculofa pfccutioe
n-iupbu martrrii ^mcruifk pftat. B c? vtrum fucrit
Tcre romana abigif. attn^ oum fidci t
pftatic ci^ gfiofitate itucoj' crcdidilfe
mali^ ea5 credc romana^ fozcfej fcu
alienigcna fuifTe . cui" etfi certa carea^
m^ongic/certiriuno tn ei^^flagratilTimi
amo:i8 1 pudicitia 7 caftitatc pfcruan
da5 eccplo ecclcfic tcftimoio non care
m^**bec itac|3 i>QO pudicifllma/cuj in
uita fmn'5 ocfpofata cuida pagano/t e
gre nifnm; ferrettale 'pingiuyta ppi bois icredulitatc/tU5 ctq: noUct fuu vir
ginita^ppofitu ifrmgc/cu5 nubcrc oino noUcfncc oi|8 Qctiiiu-^ facrificarct id
ncc bladitiis /aut ali|8 iiunis mfh8 mime pcrficc veUet.gufmo ptcncretcum
oiu ob cati?oUcc i^^itit^ % fuc ^Qinit^t, oefcfiocgcmina^ vicib^ eccruciata fM^a quoda carnifice imaniHiO/rogatu fui fpofi gladio i cojde pcufTa' 6cio cbale
das ianuaria8'fue vite curfu5 pmarty^rii cozona pfumaiiit.Quo qde^ oie cius
aniuerfaria a cbatolici8 McW^ct oeuotifTimis ccrim6i|fcelebraf'€t obci^fre
quctcs *tiitC8 7 miracala no folii cidc^ tcpla % faccUa' atqj altaria mfta'7 lu^
dif5 1 oppida mt'ti8 i locis frequctifna fuo fub nolci ^talia fiit pftructa: QxAbu8 qdc puUcgi|8 1 ^^tutib^rictoria bcc victoziofifUma: itcr clara^ muUcrcsvcnit mcrito coputanda. tr©^ ^^^^ €.ugcni^ i>q\nc % martfre. cap. lcccc
Bgcnia nobiUlTima virgo
romana rcUgiofiHimacp fe
minafub 9Qleriao76al
SiUeno 'Romais pzincipib*^
Sicto potiftce ei^ nois pmo in catbc-
dra •^etri pfidctC/anno falu^ nfe fcca
gcfTimo fupza oucetcfrimu5 romemartfriocojoataeft. *l?ec qppepbUippipclariffimi pritii IVomani ec £laudia
VC02C cquc pclariffima fuit fiUa.Cui' (i
m3gmficefiflimij nobUiflimiiq^ gcn^^
fi lUibata *ginitatc/fi oocrnna pfumatiffima/fi reUgionc/7 ccleberrimuj ige
niu5'fi oenicp coipis foimofitatc ifpecerim^/ca magnCi claritatisfulgozcm fibi
vendicaffe vtio^) pfitebimur q cu5 emmctiffimi ipzimi8 fozet igenii adclcfcetw
la a p.irentib'' fcboU8 Ifas n-adira mot oulcedic kicntic tracta/ rna cu Dwob'tumicbiQ fui8 *fbrotbo.f^7 ^acicto optimi8 vins adco rigilatcr UbcraUb^^flu
di|8 ifadauit/T: bzcui pfccit/vt pcctcris in oi ooctnna etceUe8 babercf ipfamaiitfcia? oium pfecra eruditione/£ugenia cu5 fuis funucbis Tbzotbo.f.i Jacinctocalccadrie vbi ei' genitoz pbiUppus pfcctura ec fenatus madato fplen
dide admiflrabat)Didicit.3tc^ ita grecis 7 latinis Ifis oiUgctiffime appzime
De Sancta fagcnia
cttiditi m^kritm dfdc/parata finoiiii copia vidcrcf/ ad c)i!acfiC0 partcm fna
^tilTcnc igcniarT vndcciiq^ ftcrogari faiJTct/rincaliq oilatoc parata bcrcnt co
pctctC5 rcfpofione €ratptcrca ipfi cunftcbi graucs prudcfinimicpi oib' rtri'
vcric|5 pbi: *bi ^o cflo adbuc ifidclcs foict/ 7 quottidic pbilofopbo? fylogif>
mo8 fcropulofo trafigcrct fludio/T ariftotcUica argumctaplatonifqp idcaPac
focmis moitmtc^ bzcuitcr ocnicp qmcqd poctc cantat/ qcqd ozatoz-r qcgdpbi cogit^tac (i rniucrfa libzo;: roltiia curiofis ais oifcurcrct/ctiapoflrcmo
ad fanos oiui pauli apofloli codiccs oiuino mnnc traficriit/7 i ipfis fanis vc
ridicifc^ oocumctifco^ curiofitac curarut curfu^ fuii figere ©iuio poftmodualflati fpii/aiaducrtctcs/rt potoq igcnif accumie ncml ccdcbat/fuos crrozcs i
imcfo tcncbza^z nubilo cos iuoluicii tnfta ct ipfis lcctioib'' pccpiflct ad verita
tC5 oocumcta fcpiufqi audiffct dcatarc.Ocs oij gctiii ocmoia/ oris at cclos fe
citiO^ctcfm oiccratTCucranibil cc crrorib^ gctiliu rani^^/nibil cp faUati':cbzi
ftiana ac fidcnU ^iufuil vc fanti^; Statuctcs itzq^ atab" fuiscquib^ nU i boc
miido babcbat cm^^^Miitc pararcad facrii baprifmu tadc ftdcliii pucnczc:€«
gcnia i>o tU5/CU5 itcr pucritia adolcfcctiaq? iccdcrct mcdio'7 ia gradiufcula/
mfta cozpozca fozmofitatc fplcdcfccrcf/7 gcmis/pitrpureifq? vcftib' auro tcjc^
tis quottidic oznarcf.f^iirotbus 7 iactt*' cunucbi fuvcidc^ oircriit.Qulto flu^
dio ona nra/oznaris l cozpcvt fiUii pfuUs.f.^gUanij/aqnilanibominc mozta
lC5 ^ccipi^Q maritU5^Si tato ftudio i aio oznarcrisrrcgc vtiquc imoztalc 6i fi
liuy^dipiki poffcs fpofu^rOlui ct tc ctcrna faccrct.7 nii^ tibi nccp oznantciif
tuisncqj gaudi(8/finc fucrct/^t tcrminfi pmittcrct cucnirc.Kndit cifcugm:
% ^it.Q.itc pot cc mclioz cbaritasrc^ babcrc xi^ifufcipc filiosrp quos pofleri'
tas oulciffima poHit ppagari:7 rl gcneris oignitatcrq^ mcmozia nois no oc^
lcrcf£ui cunucbi refpodcrc : CX^clioz ona nfa c ^ginitas: q qn oc matris tuc
vtcro ecifti:tccu5 nata:tecii lactata/tccu5 fcmp fuir.a carnifcozzuptioe aUcna:
q c ocoamabiUsciufq^ ageUscara/Qua pzofccto/ cii qlibet pdiderif^go^bu
iu8 rcatii p pcniretia euaderc pot ipa^ 7^0 XtCQritztcy ^dipifc\ ncqua^ valet:
Ois naq? fct!tas/0U5 p aliqua voluptatcmt nccdfiratc amiflb fitcrit. vcl qcp
pdita *t^ ^d ftatii fuu5 ,xritc(^rit^tc ifcu ad fua gfta^/ p pnie lacbzrmas rccu
pari 7 reuOcari pot.Sola ^ginitas fi femel perierir/ad ^ftine iregrita^ flabili
tatC5 ptingc minime valet.€iicj5 cmucbi pdicribcc laudado ^i^^rxit^tc' 7 alia
jjfcrrendo oiffcrcrct pluria:qb'' crcrnd mcrcref actib^ vfrd £ugcnia pzuderif
fima ?^go oinr.Hrind ad me ctid ifta oci fcnreria pucniff^. \t nunqj fufcipiaj
bois moztatfp6fionc:1Riic ^o qz oc^ apmt os vr^ ad lucrddii er aia5 medgcqd vul^ mefacc/accelerate$ toti^Quid mfta^ptep^ buiufmccpopis/ femico
babit«/7 noic mutato/cla cii fuifcunucbis optis rpiamflrunifq; i^ Mfc oomopi^is i curru auffugit.7 ad moaftcriii cui bclcn^ vir 61 perat pcrit:ad biic igif
c^cuQm puenifl5'fecp vi? oicct.abbafait.l^ccrc vriq? vir oiccis/qz ciiTis/fei
m'xiri{ii agis fibi etei5 ei^ pdirioa ono pufrcuelata fuit ab codc igif cii fuif
eunucbis protbo 7 iacinto rcligiofo babiru fufccipto' fc cugenium appcllari fe
cit.*fbarcntes autcm poflmodum €ugenie currum vacuum cernentes/mcrcn
te8/7% mariineciufgenitric cariflimacum minime inueniref/fozdido babitw
fufccpto/flcnrib^ oculi8/7 mefta facic/^nullis copra oc moze vellamctisf^ qfi
fui ncfciap mtta tpza^buc atq3 illuc pcunctado obuios amicos/fubditofq; oef
FO. LXX&e fSancra Bugcnh
nfigd ridiHet €ug€nia oilccta filia fuaj/iut fcirct p qua na via^ iiffs/aut n«n
qd riucf/7 fi riuct/quo:fu5 fuga fecillct.? gb^ fotijB/7/fi cct aliq fpcs: T^eu fi
iia mca oulciflla oiccbat pia ? njcfta ma^quatii cupio mo^ iccxiiodozz fteri fo
tia T gticipi'Vcc % bis fimiliaq pfucuc ifclicca matrcfp fiUif/oiu Claudia cu
^cm, maf fccit. Demii c\x<^cm, parctcs cfi ifcrrogaflet vatcs^qd oc ipfa actum
c.*R.cfp6deriirq^ a oijs fup aftra traflata fuiflctr^^Ui mor ad leniedu5 oolo:c/
quo nimiii toiquebaf/ifolatiii oolozis eo;:'ci' imagine fibi fculpercfecere' cui
flati5 tata^/ccbibucre rcucretia^vt ab acollis adozaref.1^oz:o cugenia i moa''
ftcrio pflituta' quata oc fe pftitcrit fctita^ cceplafcribere niic oia oifficilimuj
zlulx^ fingulis ci5 ^tutib^ata cminebat/qi cetcras fi babcret.Jnf monacbos'
7 ip08 tt fuo8 €unucb08/ia cocqlcs/pma i ope ct viUi(Timo/cctrema i o:dine.
D?o:iuo aiit ppoitcipfa fubrogaf.fct fc co i offiitiO' 05 pbm^ri^ ondit.Quippc
q oib^ abftincti|8/rigiU|8 % oJonib'' ifudabat.lacb^rmas oeono boib'' offc^
rcb3t.Script«ra8 oiuias Ubec Icgcb3t4ibetiufq> aHdicbarrcfpodebat vcrecii
de:£t qua^ ooctiHui pba bcrcf / nibiloinin^^/Oifputatcs cotra fc magis c^ x\
tmi% igcnuo pudo:e pfitcbaf fimpUci^ qd cui' victo:ia:3tq5 i biic modii cru
^iiioi^ gfia5 ticUnado/cruditiina f?3beb3f. €rat tiic sl^cadrie qda^ matroa
nobilis % admod«5 Oiucs/CDclatia noictqua fcta cugcnia olco punges i noie
x\ii a qrtana libcrauerat.Cui'' ob bcnefifiu'mfca ci trifmiftit miiera/f^ cugenia
oino qcpi35 recipc recufauit.Tb:cdicta at matroa p certo cciftimas cugeniii
vcro fo:c ri?/c«5 fcpi*^ iuifcrc curauit. Delcctataq^ c^ pulcb:itudic % afpcctuf
clcgatia/motcp ^i"* amo:c ia cofccta/putare ccpit/quomodo cu poJT? Sm^l'nX a? rcnirct c6c«bitii:Ciiq? rcbemctcr a paffi^e obfidcrcf. q«odda crpimctii
6 co hcc ftat«itTr.f.cgrit«diC5 fimularct . cc boc occafionc captas cugcnium
ad k xifcdi gra iicccrfifccdiCLm 0U5 acccrTirtV^idc fuu5 t5frdcriu cucftigio
^idit.3tc|3; 6 pmittioe '('ba fccit rebemcfio:c at flama icitatsfuu^ dfvderiii
ardo:cq5 oflcdit.rc^ CU5 i^bis cu5 fuadc mime poflV 6fpata/ct ma"^ i c«5 mirit/rclc8 ipa5 cugcnia i f«C8 apler«8 c6pcUc:£ucp fugifl*5 irm cugenia: €Datrona i fo:midic pftituta nc cuic^ boc oiccf. iniuriacp voles puenirc quatcn'
ad«crfu8 cugeiii mctircf:cccogit3uit boc modo vlcifccrc iniuria'q' fucrat ita
vcrecunde -ptcptrpccdc *o i accufationc fapictinimu^ fo:c fimul t mticb^c:
Scce.Tit igif ad pbiUppu pfcctn:pqftaq5 oicit.^uucifqda m^Qificc pto: p>i
d'^ rpian^/3d me mcdcdi ca igrcrfus.i mc ipudef irrucfi/nolac cmauit t nifi
rni'' aciUulc mcc fuffr.igio fuilTe adiuta/Vtiq3 me viciafT^ Sudics autc bocpfcct'' ira pcit^/iUico miffo apparifo:c/£ugcniu5 CU5 rcUqs oib" rpi fcruifferro
vinct«5 adduci p:ccepit/Dicmque ftatuit:quo oc8 mo^fib^ bcftia? tradi oe^
berct. acccrfi^ itaq? co:a fe pdic^^ad €ugcniii oirit.tDic nobis bIou5 fcclcftif
fimc:bocne rps vf oocuit . xt co:rupti6ib^ opa^ oarc^/ matroafq^ ipudeti ve
fania violacC^£ui eugeia dmiffa ifra facic/oculifq^ nc agnofccref/rocc fubmif
fa biiiUc^ /rfidit.Dn8 nficfu8 rp8 caftit3fc50ocuit:intcgr3 vc fcruatib^ vita
cfna pmifit. *blc autc mclatia^ ipudica falfiffima accufatricc/m6ftr3C poffu
m' vt puict3/pen35 t3li6iffuftincat.€t ne oignifTimc p:cfC8/ipudica fcmina in
fcruo8 rpi crimc iponat.ncc tanq^ falfa glo:icf Utq? verit38 mcdatiu fupcffa
picfiacp malitia vincat/vcrifatc tuc magnitudini nuc mic oftcnda:n6 vticp ad
iactatiamfj p:o glo:i3 oci mci' Vcc cp oiccns/tunica fua^ vfq^ ad cmgulum
Bc Sancta Cngenu €t Kuffina
appcruit.'?k kmin^ ptinufoftedu.atq? dde pfcctomZa mibi pMmidi^inatcfffefq^ bi Duo q tecu fedent anit^ 7 rergitt8'€go eugeia ftlia tua bi quo^
03 ouo ^tbue 7 iacintu8/c«i cii oej operfl fuo? rctuliffj kric^Qtq^ iilis pfiliuj
fuu5 appcruifl'5 cmem cm cognofcere potueriit^veruj paret^s fummo pfufi
gaudiO T>in befiderata fufceperfit ^ugcniaj/t veftib^aurei8 induta4fublifne
^ctuferut/^gnis ^iit oe celo cofefti^ cadescpctis videtib9)0^clantia3 falfam ac
eufatricc cU5 fuis oib^ abfumpftt.atq^ tta €uQam ktabmd mtto poft/pare
tes ^c frc8osfi8/cu5 rniucrfa fmi\i:i ad fpi ftde^ feliciflime puertit.*^bilipp'
aiit pfectura reUcta paulo pcft €^atU8 bonoze(cii cflet egrcgiu8 virl^meruit»
que CU5 oiu cii ingenti,gfia ac fanctitatc tenuiffet tande5'3 pcrbenmio rrbis pfectol ozatioe coftitut^/gladio necatuswart^r icpi cfFicif'Oaudia aiit cii ftlif^
7 €ugcn!a ccterifct? oibuf confenfa naui^poftmodu^ roma redi|ere:vbi mitof'
ad cbiifti fide^ agregauere:£a pp imperatoi eugenia cum/ato alligatam in
^ybcm pcipitari iuffitrf^ fune foluto mot tugaiia fwp vndafincolumismcc&it.€\iqi pzincipi nutiatU5 fuiflet eam tcolume euafiffepzbfin^ l foznacem
ardete^ ipfam imitti madauitf^ oiuia rirtute ft-igefactactia iUefa(fic tres puc
ri) cmfit* Beindeintefro tenebzofoc0 c^rctre inclufa ibidcmcp i uinCulis "pic
cta^mfto tpze fqualoze ? pedoze carceris fame eccruciari pcepit/rc? illa icarcc
re fic pflitutano dfiftebat ta^ fapietifltma aios quoziiciiq? credctiti ^d marrrril tollcratia robozarerCiiCj^ p oece oies fine vllo biiano cibo pfeueraff^ ac
p>^ruata fuiff^oemu^ ofis nf iefus icps cide^ cadidiffimii pane attulifoices'
Sccipe oilecra mi 'cibu5 6 mau mea.^go qppe faluatoz tu^fuyque puro cot
dc amaflifcito/qz eo quo ad fras 6kcdii oiceo ki^s te ame foze erccptura:^'
tacp fiugeia bec fctifftma fgopofl pluria 7^tutu5 ifignia'poft facros^ginuj
cbozo8/p rpo icfn oiu agoni^atanouiffime octano cbalc. imm,infki pdicto
tU5 f^ncipu? gladio iugulata/martfrij cozona pmcmw 'Bc fic buiufmoi bui*^
ktc ^ginis vitc curfus fuit/Gua qde iuita^qft quoda i fpeculo/varia atq? mfti
plice bene viuedi fozma atcp coctrina illi^ femie/lic5 admir3n.£i9 |t eunucbt.ptbus 7 iacict9'7 ipi cfi nuUo modo facrificarc voluiffet.poft ouriffia fiagello
rii tozmcra nec acqefcc veUet.tcrtio id'^ feptcbzes 6coUari inffi fiit.ClMO^ coz^
poza eUatai crmiterio BafiU e via falaria codita funt.
CBcfancta1^uffma£fecundamartfribu8. cap.tari.
HftinaT Seciidafozozes
virglesi perantib' pdictis
Balerilo t galieno pndpibusanofalutis nfenono
7 fecagcffimo fupza ouceteffimii/ fcii
cc potificcromao i cbatbedra petri p^
fidetcmatrrii cozona a6pte fiit. *bee
quippe forozes/ aflerij nobiUffimi in
rer romanos viri' ec aurelia vcoze fu
kcpta filic fuere / quarum rirtus 7 ca
ftimonia/ ac non vulgaria facinoza ta
lia fuere / vt boc in loco / anobis mcreantur iti pzedpuam efferri gloziam ;
.
FO. LXX^t Sanctii Kuffilna
jlo:ia:103m cuj oc ^fco illofclidflimo romano;: mo:c quo no modo fiUffj 7ftlic oms/m ipfis ctiaj qiwfi matru^ rifccrib^ bonas littcrac cruditionem ibi
bcre cof«eucrant'ca3fi(T£nt in omni ooctrins cruditinimc ctia oci viui munc^
rcad rcr33 cbiiftiano? pbilofopbiaj im ipfa ai^ adolcfcctia) cogniticne pcr-'
ucnirc mcrucrcquc itcr cctcra'?: iufticiaj pudicitiaj famoi^c perfuadct . Guacognita^cucftigio idolis oibus fpiais'rniu8 ac vcri x>ci cognitiocj fimul 7 rc^
ligionc fumcrc flatucrc S3ao igif bsptifmatis fotc rcnare/cu clTent cmditifTi
mc/cti3 mcntcm fuam ad pcrfcctioicm riam idagadam ercrcrc ca pp ctiaj adfacros €uageUo;2 codiccs cdifcedoB k traftulerc. vbi itcr cctera cozu5 oocumcMa CU5 oep:cbcndin'ent.€tcma8 immerc pcnas^bis qui pudicim^in uita
fua luftitiamcp cofcmpfiflent.^Uico no foluj pudicitia^ ipam/ fcd 1 virginita
tcm iIlibata'pcrpctuo i fc fcruarc ftatucriSt.cy rbi fponfis (qui nup^ a cbiiftia"
na rcligionc rcccffcratlrcnuciatum fwffct cofcflim/cas/ nouo criminie gcnerc
p:o virginitatc apud oonatii vrbis p:cfectu accufariit.cbziflianas cascflcra
prcfccto aiit c6p:ebenfe contmuo i rmcuUs 7 i carccrib*^ maccrandc comdi^ufat. ©cindc eius tribunalib^pntatc.pzcfcct^ cc mo:c ca8 iterrogauit.7 oirit
ruffincCii nobilib^ fis o:t3 natalib^ quid eft q6 ad tata^ ignobilitatc ocucne
riarvt malis cllc captiua'7 in vincnlis irrctitam'^ libcra cii marito gaudcrc^
at illa/c3ptiuita8 ingt ifta tcpoialis' etcma captiuit^cm crcludit/ac rincwla
tp:alia pcrpetua rincula;: ligamina oiffoluunt.ad qua^ pfcct'^: 3fta8 ranaafabulas ridiculaqj rerba reticc/7 tantiimodo pi|8 imo:taI:b^ facrifica/vt poPfis cii tuo fponfo cogaudcrc atqj codcj pcrfrui' 7 vfci(^ in fcncctutc cu gaudio
oelitia? attingerc^1?..uffma rcfpondit. suo mibi abftc pfmdcri inijiiUaaiad'
acrtcK^ rnu5 oubiuj qd promittistlOam mandas/me ^doUs facrificare ocbe
rc vt i pcrpctuu5 cu5 ipis cccrucicr/ 7 poft bcc maritu^ accipc/ vt glozia illiba
tc mcc rirginitatis amitta.^uo ifta poft ta^ afpcra^tamcp contraria'p:omit6'
q vfq^ i fenectut^ cii gaudio ocUtia:;: atringamrCum oe te ipfo inccrtne fis^q^
ad oie craftinu3 futu? attinga8.€t p:cfcctu8;ifta ccHet vcrbaqm parata fiit
vcrbcra ;Hndc mibi videf/vt confilio meUo:c co:riga8 co: tuu5:7 ab iftis va
mtatibu8 fugias/rt tcpu8 quod tibi fupercrtc potcft no amittas^l^uffina rc^
fpondit.aIiqu3ntulu5 mi oigniffimc picfcs' tm co::ctifti fermonc/ cu oicas
tcpu8 q6 tibi fupcft.oftmdit etmim bois vita no cffc ccrta' q: i incerto vtiq3
pofita ^.Scd cgo illa pplccto: vitam/q in ctcmitatc cofiftit nibilq^ fuis ama^to:ibu8 iccrtu5 copionnttit. Tiic arcbifclau8 comes adifcics/cum fmoicait.
3ftam facrilcgii rca^/ccoicimus ncc i matrimonif fo:tc c admittcda^^Ruffina
rdpodit.Hticp magnificc comcs rcctc oicifti/ mc i matrirnoij fo:tc bsud 3d-mitti ocbcrc:qu3ri ipf3 bois mo:taIi8 coiugin ccpoftulc cfi coftater mca rpo
txi filio ?^ginitatc ocuoucri:Hndc arcbifclac comcs audi.Querc cui tucminc
timo:c icutilt,mc atnun^a ^ginita^ merito ' nec a cultura iii mei pctcris rc
uocaf.Tiic fcciida ci' gcrnana i pfpectu fuo adduci pcepit.vt ruffia i pfpcc^
m ipi' acri*^ flagris ccdccf . vt vffic terro:e pculla faciU^pcedct.S^ vt vidit fo
roic imailTic ccdi;Qttid agialqt pftatifTfo pccto! fcclcratiflTc iu6ran igno:af
cy fozozc gfificaP?me vticj^ bono:a8fappUc3 ignc8'gladiof/ flagclla farafu^
ftcr3tc]5*gaf7 bui^moima quottu pcafitulciftot cgo gfiafatq? triiipbofnfi
matfriipnilcrabojOifQppc nf^ gfia/ft pccqfjp rpi noic atcp amo: fufcipim'
Bc Sanctis Kuffim £t BcM^ Sc scta Sopbia
Tunc in fqualido tctroq^ loco inclwfc fumuf ftcrco^ inffu itidicis inicct'^ c(i*
vt fic pcdoic T. kioic cccruciarcn^ f5 oinina i;>tmc fumus illc/ eis qfi tbrmia^
ma flijgrantiHimu^ vifus crobfcuritafcp' qfi media oics lucidifTima xidcb^U
©cniq? nude in Tvbcri? faco^d coWix aliigato pbicctc du5 p mcdia^ fcre boram ocmcrfc ftctiflent' mot ficcis reftib'^ indutc cuctis apparuere/ gfia^tjno
x^cc^nt^ntCQ.Cmod xbi indici nticiatu5 c.Brcbifelaus comes' eas intnfulam
miliario ab rrbc occimo ouci iuflit ibicp etft kxu inftrme' ^i^tute in fortiflimc'
CU5 man^ ccfetoze carceris foididas poft: tcrgU5 vincula cobibuiflmt .oculis
quos toztozes alligare no poterant ^fus cclu5 eleua^' cu lacbifmisin bunc
modu ad on5ozarut:0 omnipotes benedicti i oilecti tui iefu cbzifti pp/per
C[nciCOQmionc tui fufcepim^:Deu8 angelo? atq? rirtutii omniu^tnccno i xni
uerfa;: creatura:;: que co:am re viuunt.Benedicim^ tcq nos ancillas tuas p^
ducerc in bac oie^ fine vUa poUutiois macula oignat' es . vt participcs fiere^
mu8 mmyy, i c^iicis cbiifti tniin refurectione vitc ctcrne / p incozuptionem
fpiis imctiiin qbus fufcipiamur in pfpectu tuo bodia tanc^ facrificiu5 accep
tab|le/ficutp2cparafti % piefignaftiata 7 fecifti/verus e8 tu'7 fine mcdatio oe^
«f:^:opterca ? i oibuf te laudam^/bndicim^/7 gfificam^^te p cinix^ t potificej
tuu5 ieifu5 cb2iftu5 fiUu5 tuu5:p qucmT cu5 quo'tibi in fpiritu fcto gfia c niic'
7 infinita fccula:€t cii amen infonuinVozatioc •pplctafctiflime rirginefi tcrra
poplitibu8 flecis carnifci:. vnius ad ^mu5 ftatim ictU5 amputauit gladio ca
pot/alterius aiit etfi totis ririb^ oectera cocitafleta vulnus4it02/quarfo tamepercufla/ncc lefa paulii poft miqrmit cn palma martfri| ad celii. plantiUa ac
pndiciflima matrona rcmana q boc pictatis ofifitiu5 fufcepcrat.cructa/Untia-'
minibufcadaucra obuoluit/? aroatib^ ocUbuta/fabricato ^d id fcpulcbro/fcj:
to idu8 5«Ua8 ipofuit/Q«o quidc oicci^ facra aniucrfaria 3 fidcUb^ cii gm^dio celeb23nt. CfQe iancta Sopbia virgine 7 martf re. cap. tani.
Opbia mcdiolanenfis ma^trona pudicifl^ima atq? fari
ctiflima T^adrianopncipc
romais ipantc/7 tbelopbo
ro pontiftcein catbcdra petri p^efldcn
te^oft multos agonc8 p20 xpi pftanri
aio pcrpeflb8' T^omc p2idic cbalcdas
6ctob2e8/ad celos cu paUna martfri|
akedit* *bec qppe optima muUc^ etfi
fanguinis ac parctU5cb2iftiaBo;2 ful-
go2c/locu5 iter claras mulicrc8 fibi q -
(iuifle fo2fita vidcaMoge tri magis obfider fcruo2e5' 7 pictma pzofufiflimc
crbibitione^atq^ p^cccllete^ fctimoniam/occapafl*e cenfcndum eft.lBam moz^tuo marito nobiliflimo CDcdioIancfe ciue oitiflimo/l^a^ cb^iftianiflima femi^
na/vt viduitatis cozona/illefo pudicitie noie pferuarct/ cii fciret fc/a tpog^an^di pzetio fo2C redcpta.f.faguie fuo.ip^imis ipi cb2ifto fu38 inumerabiles 00tales oiuitias oimiftcre ftatuit/qui mo2in6 pot.vt ipfu5 bcrcde^ babcrct/ quc7 Dn5:£t nc meininifle vidcrcf ^ftine voluptatis' cofcft t ocs ardctes orabolt
FO LXXI /De Sancta Sopbia
ia^n^^^mmioi^ % "^ii^Xix:^ frigo:c rcflrintif*Demdc amozc moniliri aliozijcp
om3meto;:/acl \m-^ Oiuina? fcripturaT rraffcrre curauit/atcp in cifdc(flcp mtcrrlpmiiiois Uctc i mcUc mafiate(itrorfevidc rifa cft.€t n fibi i^it ami^C08 oc mamona iniQtaq/q ca tacic5 i titxm tabcmacula rccipcnr.Sup cgcnuj
% paupcj fOmopc itcndc ccpit/»Hn 7 rmucrfas fuas Diuirias/i vtrocj^ fidci tt
(lamto obtulit. Dii«n.'rccoid3rcf riduc Sarcptanc/q 7 fuc/a filii fui falutc/bc
Ifc ptullifl*5 famc/7 i ipa noctc mozitura cu fiUorfupftitc rcUnqbat ppbcra bofpitcrmaluit/nibilomm' vita pdc c^ clrmofma'7 cu i pugillo farinulcfcmia^
riii fibi mcllis oulcc pparalV^^t ipa ca obzc/Ol potcti/oarc pftituit:7 macimcOOfncfticis ftdcf . iriuduqppc rcflicdo/cfuricntccp cibadoac cgrotatc vifita
do/fcmp ci35 cogitabat. Z^'^^ ^^ "owi "^ vcfcris tcftamti fupcllcctilis fuo i coj
dc i\x%\i fcruct:Tciuniap ludo babcbat'7 o!onc5 vnaVii fuis filiab^*ginib'/p
filmis ocliti/s rcputabat. 1?uic at crat filtc cc marito Mc^xv fpcciofiffime qdc rirgies rj.flpis.l^iftis.^ ^gapcrpfis bcdcs^Ouib" puoca^ adc as tadc
oitit. CarifTima pignoia (^jfo vosTt ab ilti'' feculi ouIccdk/DCcUne^: totacp ai
(ntctiocj 7 cozpifctcme Ictitic tradafi.mrc ros t^zXmli falfa pitura miidi bladi
mcta^nccoiuitia;: abtidatcs ccfus ctcrncpmiflloi ppona^rS^ 6Iecret vos mu^i cotcmpt' T opcs pfnc q vobifrcUcrc iixt^i^ou. a vobiffacrifitiii cpo offcraf
,
Bn cas tfranica foztitudo ntc^x ccculpc.at fanctc virgics oii aiaducrtcrcnt'
frtiilimc (jcnitricis ix\ tpm ardozc/pallozc cc iciunifs/clfmofinas i paupcs/ob
fcquiu5 in tpi fidcUb^.buiUtatc^ rcftiu^-^r cozdisratcp i cunctis modcratii fcr
mone.Tcfpodcrunt fc i^ libcti aio pfccturas. *(^oft bcc ifra panci tpis fpatiii/
c«r5 -gopbia ocm ccnfu5 i paupcs crroga lyocmcp familia vtriufcp fccus niic
ro dxcil occc miliii/nfianumifiiTcnt.l^iUrfus ad filiaf oauiticii eocumctii itulit
oiccs. a^tdi filia t ^^x^t i iclina aurctua'7 obliuifccpopulii tMii/7 oomii pJis
tui'7 'pax^ikct rcc t^tcoil tuusqm ipc cft ons tu'. 6radc pmium inquit iiiii.
m»:c/popuU oblitirrt pcupifcat rcr 6coic vf^.^ccirco cafcccplo Sbzac boztarc
ccpitad crcundii oc pia fu.i/7 cundiiTbi martrrii flozczcnt xiaoiic T^zofiici/
fcaitib^^illis ix^o^ roma/Jngficu^ quottidic babcbat cpmitafii.ita vt nil aducr
^i illis i ixix\c ptigcrc poH^^.Spparucrc at ciioccc cgroti i aggcrc p monumetaocgetcs,q'409 qnqj ccci/qnqucq5 lcpzofi dfmofina ab ptcrcuntib^ ctpoftula
bat. Quos vt vidit Sopbja.p cis oroncm ad on5 f«dit:7 rt oftcdcrcf/ia oco
acccpta cfTc cxjf. pucrfatio/ftatim fanita^ bnficiu5 aHecuti funt: p qua rc t ipi
illa? comitatui^rin^ imai funt.Ciicp ia rrbis menia afpiccrcnt.flctis gcnib'
Sopbia fcta cu5 trib^pignozib^^/ozauit ad onrn/rt ca;z itcr oirigcrcf.aftitit il
Uco angcP cis crucc i manu gcftas:q XAX.it. Scqmini. Dns icfus cps oixitit
pedcs rros i ria pfpcrita^ i pacis. "^zcbcnfcp cis 0ucatU5 itcr inumcrabilcs
turbas'ad bcm pctri 'BMici fcUcitcr pducit. Quib'' 7 oitit/.fritis bac ix\ ci'
uitatccecis lumcn ^ncrcduUs firma credulitaf 7 cfitatib^muiftum firmammtum. 3gif Sopbia in oomo T bcffammic pudiciflime matronc roanc pfiftcs/
oic noctucp ix\ oci laudib^iftftcbat adco/rt ca inoomo circitcr qtuozmiUa bo
minu5 rtriufq? fccus tpo ofio p fidc5 ifra paucos oics lucrata fucrit. Q6 rbi
ab ipatoze fcit'15 cft: Capta Sopbia cu5 filiab^TcUqui ptin'^ iccndio abfiimi
iuffit.Lctabaf aiit matcr/oc ta btogcrmic filia^^qua^occoz incoparabilis xi'
dcbaf. a«c cu$ palatiu^ Ccfaris itromiffc fuiffcnt.Ccfar ccrncns ca? ctimiaj
Bc Sancta Sopbia
pitlcbritudine5 nimiaj ptriftat^ cft pp cmincntc gKaj vuUuq cai^. 'Jntcnoijsi
uit ar Sopbia ipzimis q5 cfTj nomcn ci^/i qua cc parria co vcniflcnt.Oni c«5
cc ozdic pzndcnrifrimc 7 grauif rcfpodirrcr/^adiicciffctcpk cfk tpicina 7 gcnc^
rofi» parcntib^ cpianis pgcnitanuffit cl apud palladiu^ illuftrc5 vi? fub cii
ftodia tcncrivt poftmodii diligcnrio: ficrct pcunctatio. "boztabaf mt pudi^
cifimn matcr filias/bis *bi8'vt ftdc fcruarct.Scitis oulciffimc mibi filicqud
VO8 in oifciplia Oni nfi icfu cpi cducaucri^: kiti(q[i q? 3 puulis oc^ vobis prdc^ nutritoj/ocufq? iftituoz crtitcrit.ft q6 pudiciric 7 T^ginita^ ac caftitafi bonu5/mccu5 paritcr oileciftis.vt ne oculus quidc V2(yt vobis '^iUin fum^lafci"
uiozc maculat^fucrit afpcct9.Quid igif niic agcdii firaiaducrtite.Bcrcoz t,n*
nc i(t^ nfacaptiuitas a dco nofftudia auta pudiciria fcparct^zoftitucf fozfi
ta publicis lupanarib^mcbja nfaq acv pcnc ipc babuit icognita.inc qfo filic
mcc /qz ncc la parua nobis t>c oco fide8 cWvt moitc ptimcfcam' mcc tS Ocfpc
cti^ pudiciria rt viuerc ct cu5 turpirudinc cupiam''. OOoncbat ptcrcaiVt armia
tc loiica fidcpppiirarcnt pcdesm cuagclio pacis/pfitcrcnfq? pftanri aio/pa"
trc5 oipotcntc/ciufuc filiuj on$ icfum rftm/i fpum fanctum. Quibus vcrbis'
ita caifi fidcs creuit:vt alacrcs inuicc^ fe ad mozicndu p cbobojtazcntur.Sc^
ptcm H^o oicb^ ecacris/l^adrian^Suguftus^ tribunali fcdcnsfctas iy^nc9
adfc adduci madauittcafq? bis oulcib''/ aUocut^ cft ^bis. Hidco o facrc *gi
nes occoic rcftru5 mozcs rfos p oia gcnerofo^aiaducrro quccp uos nobilif
ftmispgcnitas cflcnatalib^/quib'* cc rcb'' octtlis tpcrii nf i admodu^ gratc fui
ftis/jccirco taq5 pr fup uos pictnti 7 clcmcnticac mafucrudls viikcm Ipcndi
tc8.monem^ atC0 boztamur nosmt nf impio ac nobis t^q>; patri acquiefca^/
vt folu5 oeos imoitales ado2e(t.qd (i feccri^Tos celfitttdmis nfc ftlias cariflli
m 18 appeUabim^:ac marrimonia pfuluj affequcmini cclcbcrrima.Qd ft fccus
a vobis cfifcctu fttcrir:mul^ variifq? tozme^ cccruciabimini:7 occoivfc pulcbri
tudinis ccpibitv Hidctc nunc qd facro opus fit. ma!e 0:mnmt to2menta/vi
ta an mozrc. €m cincilk oci €rra8 onc ijnpatoj/in bis tuis pcrfitafioib^ranif.
1Ra ft nofccs quatum nobis gfic culmcna fabzicatoic ccli t tcrre cpOiOfio no
ftro pparaf'^no vtiq; ifta falfa oe oze tuopfcrrcs.cpi igif ancillas nos effe fate
mur/Q cuncto^ cft crcato?/ceU V5 7 terrc^ marifqyT oium quc i cis funt qui ct
tibi licct idigno bac rcgiam pceflit potcftatcm. Crros iracrt imparo: crras pfc
cro vt nd agnofcas aquo ratum tibi impc:iu5 pccffum fit.lRos aiit qui ia t)CO
ppitio cognouim^vcritatcm:ipfa quidc nos adinoncrne rcfpiccrcfaltC5 ad ra
nitatcjn'f5 ncc 7 ifanias falfas. €a8 obzce ira pcitus Suguftus/fpfas tres rir
gincs oiucrfts pcna;: gcncrib'' itcrftci iuflit.St fupftcs Sdpbia/q bonozes re
fpucraroiuitias ocs oefpcccrat.et ipfam fuam vita martrrij amozc ptcmnere
vifa cft.Scpi^^.n.oiligcnter rcuolues'^ bzcuitatcm buius crcrnitaS cotcmpla^
tione ocfpicicbat.atq? ipfu5 quoq^ miidi ptemptu5'maiozi cii rirtute oefpicie
bat 7 ptcncbatn (c tatuin ad iUu oic ^parabat/i quo mudi glozia ftnicda cft«
3Uu5 inqua oic qucm bcatus fbctrus ocfcribcns ait. aditcnit aiit oies oni (i
cm fur/inqua celi magno ipctu traftbiit/clcmcnra *o a caloic rcfolucnf. '^taqi
(ai Sopbia fcminsif fapicciflimaoefunctis boc mo per martrrium ftliabtts
fuis rirgintb^/baud multo poft cii multitudinc rirginii viduariicp quas rpo
acquificrat)oza8/vt cum fctis fiUabus fuis virginib^ ^^t^oitium merercf.facta
FO LXXII©c Jcnobia 1?.C0in3
cfl 9d ca5 ror Dc ccloDiccs. 'Bcni bcncdlcta;: matcr/pcipc cu ipfls filiab^^ruis
rcgmtm tibi paratii a ono. Quibus ccplc^/in fidc % mifcricozdia oci fiimi fpe-'
rls^^ad cu fuus cuoUuit fpiis 1 4i3 {xiic cbalcdis octob:c8 quo qdcs Oic eiuf
anmia oics ca iubtlo multtfq^ ccrimomis cclcbzaf. £ui^ cum virtutcs r mira
cuU vbicp idics oiuulgarcnf.ccigcmib' (ic virtutib^ futs/illi rndicp pltrucra
funt tcpla multa atq^ (^cclla 7 altaria» £t vt Dc rcliquis tacca: poll occidiuas
ccclcfu8:quc ca cclcbzt vcncratioc oiu crcohmr. tn o:tctC5 tr;; flat4/a Diuo pcul
ta fuit illo Upictiidmoq^ ^ufliniano augufto ci*^ nois pzimo in Bifantio ot-'
uinis ccrcmonif8 multifq? quo aduicit fcftiuitatib''. ^ut' fctimonia atcp faptc
ria cii mcmoiiabili ocitotioc puncipis coz incnnarabili gmdio i\ffcciiXcv% adm^Qnioci glozia ipfiufq^ fctinimc COarronc mctcm iflamant't.ad Dcclarada^
fua crga fc fingulare pictatc/ft pzcccs ptcrcap fe fuas ad cclu5 cfflagitarct in
bonozc tpfi'^ tcplfi igcns 7 pzcccrcris ozbis mirabilc ingenti ipcnfa cii in vrbe
coltantinopolitana/i mcdio vrbts loco prtrucit:q6 fctc Sopbic teplii appclla
uit.Jnquo qdes tcpIo/cpianiJTim^ idc auguft'' innumerabilcs pene fcto? feti
dlfimas rcltqas/p v^ms ozbis plagas oifperfas pq? barbaras 7 infcftas no^
ftrcftdet natiocB iactatas/cii magno labozc collcctas.rcpofuit/'?: Domicilium
ibidcm rcpcriri fccit. ffscScnobial^cgiapalmircno?. capi.rctii.
€nobia palmirenoziiaffi;
ric vrbif iclira *Rcgia oiu5
virturu5 ifignif fcmina,an
no falu^ nfc fccto 7 fcptua
gcfftmo fupza tiucctc((inni-y €urtriano
potificcromanomfcdc '^etri pMctcab aurcltano pzincipc fupata e c:ipta
roma catbcnia aurcif vincta/i triiipbo
Oucta cfl. t)cc qppc ta ccifiiic xirtutif
fuit mulicput cctcris gctilib' femis in
clita fama fit pponcda:ncc aii alia fuit
infignioz/na a ptolomeis ^grprio? rc
gib'^ clara uolut oziginc^ babuifTc* parcntib^tii memozic no pccnis.^iciit at bac a pueritia fua/fpzc^ aio mtiliebzib^
offttii8:cii la cozpufculuj ouriffct i robur:fiIua8 7 nemoza plurimii Icolmfie/
7 accincta pbarcrra/ccruis capzeifciJ curfu/arq^ fagittis fuifte tnfcfta. 3nde cii
in acuriozcs ocucntffct uirc8:urfo8 amplccti aufam:pardo8 lconcfq? iufcq:
obuios iyo crpectarctcapc 7 occidcrcac in pda traberc'? in pauidanunc bof/
nunc iIIo8/p falt''/'! pzerupta motiuj oifcurrcrc/Iuflra pcrfcrutari ferrai;:/ 7 fub
apto cclo fomno8'ct p noctcm capcfmbzes^cft^/i ft-igoza/mira tolleraria fupa
rc. Smozcs boium? ptubcrnia fpcrncrc/afructa^Tirginitatem fummopc co^
lcrc. Quib^^/fugaramulicbzimollicic/adcocaan uirilc robur Durara(aiunt)ur
cocrancos iuucncs Iucri8'paleftricifcp ludis/Oibus uirib^ fuparcr. 'Cldc? in
ftanrc ctm nubili/ amicoB pftlio/iuucni cquis ftudifd crercitato/i logc palmircno? nobilioztpzicipi ntipta uolunt. €rat fpctiofa cozpozccfto paululum co
lozc fufcarfic.n.urcnte folc rcgiois illi^ ocs funt icole. •f^zetcrca nigris oculis*
niucifqj Dcrib^occoza. Quc cu5 cerncrct.0dcnatu5 a fapozc pfaru rcgc captii.
kii
E)C 5cnobi3 •Rcgina
Balcriano Sugufto tnrpiiq? fcruitiO oamnatu ? ^allicno filio cffcminato toz
pcfccnti. ad ozietalc occupadft ipiu5 Itcnmmo imcmo: ouriticf pftinc/armis
fozmoruatc tcgewi fub viro mititarc ftatuit;i cujco fumpto rcgio nole 70imtmtq^ca *bcrodc p^uigno/coUcctis copUsnn fapozc latc ia mcfopotamia in
colcntc 1 occupatcj/aiofcpgrcffa cWi nuUis parccns labozib^/niic oucismcmiiiti offitia pa^cneno folu5 acccrimu5 vi^'7. bcUo;: multo? ccptusrirmtcarmo;2 fupauit/f^ crcditu5 ci^opc/CDcfopotamia i iurifdictiouc vcniflc: i fapozc
caftris ci'^ cum pciibinis i in^cti pzcda captis/vfc^ ad Tbcfipbotc^ pulfumatq3 mfccutu5«1^cc multo pofl Guictu5 ^^crini ii\ii%yc\ pho fubnoicozicnfi
impiu5 itraucrat/rf oppzimcrcf/curauit rigilati ftudio.€t cu$ ia ocm ozietc^/
ad romanos fpcctate/^^na cum viro paccatU5 obtinct.€ccc a CDconio fuo 'p^vi
bzinoOdenat^rna cii *bcrodefiUo occifus c^,% qda affcrunt/ob inuidia.€ci
flimantib'^ aU/s 5enobia i moztcm pftitiffc pfcnfunvco q; kv^i^^/cim oanalfct
moUicicmi rt fiU|8 *bicrcnrano % Tbrmolaoquos cx. Odcnato fufcepatTC
gnumccderct*€tipanteCDccnioaIiqijadiu qeuit. Hc? COconio a miUtibus
fuis bicni trucidito/qfi poffcffioc racua oercUctagcneroli ai muUcr in pzcdc
modiVocffderattij itrauit ipium prinuo'7 filijs cfadb\xc puuUs.^mpiaUSagulo pfufa/t regiis oznata pparuit:fiUozuc?5 noic logc magis c^ fecui 'pncnirct
gubcrnauit im aiu5 nec fcgnircr.lBa in ca^ncc ^aUcn^nec pofl i!Ui5 Ciwdin^impatoz aliqd ^tcpmc aufi fiif.Sifstcrncc ozictalcs cgrptii nec^^ Srabcs^aut
Saraccni/rcl ct ^rmcnif popuU qnrmo ci*^ timcntef potctia:fuo8 pofTe ferua
rc termino8/fuc ptcnti* ^m.ni,i{\i tata bello? iduftriawdeo acris mi\icic oi
fcipUa/rt cqilla magni pedcrent fuicrcrcit^ i timcrct. gpud quos nfic^ ocio
nata eflinfi galeata/z in/crpcdirioib^ rcbiculo carpcrario p rariffime rtebaf.
€quo fepi^ iccdcbatr^t nonunq^ rnb^ vel qtuoz milib'' paffuurn cu miUribuf
pcdes fcgna ,pcedebnf.1Bcc faftidiuit cu5 oucib*^ ^im quadoqi bibcrecu afs
effcf admcdu fobzia.Sic cfi pfis i armcnis pzincipib^/**t illos rrbanitate i fa
ccci^ fuparct.fuit tn adco pviAicitic kncrs^ fcruatrirrt ncdu5 ab ali/s abfline
rct oIno/f5 et Odcnaro riro fuo du5 vvAcrcvk nun^ ecbiberepter ad filios^
creados roluilc Icgiin^: ^c in boc femper babita oiUgcria rf poft 'pcnbitum
xnxiti oiti obflin:f ab altero oonec aduerterct/Vtrii cc illo pccpifTct/q^ <i ptin
gcraf/nuc^ pfcr pofl part^ purgatiocs/a riro tagi patiebaf rlteri'^- Si aiit no'pccpi^c pccperat/fc rltro pokcti riro pknticbn, O laudabilc muUcris iudi-'
tiim Sa^ qdem apparci/arbitrata/nil ob 3liud'a n3 moztalib' imiffa^ libidi
ncyd(^vt piis in nouatioc ptinua pkruct Dofteritas/Trcliquuj ra^ iiipmca
neu5 uitiofu5 prariffimos qdem bmoi mozis copcries mulieres. licc tn'nc a
metc oiffcrrcnt miftcria^adoppoztuna oomcfticapzeter €unucbos'ctatcatq5
niozib^ graucsncmine un^^ufp raro admitti uoIuit.Bicit ptcrca ritu regio'
*i magnifico fumptu^rfa ea/q rcges rtunf popa.*|^crficocp mozc roluir adoza
ri/7 ad inftarc romano? ipato? puiuia celcbrarc.^n eis rafifrfa aurcisgcma
tifcprquib^oUm rfam Oeopatra acceperat. €t c^^ fcruatrir tbcfauro? pma^jcima effct/ncmo rbi oppoztunii rifii5 finvca magnificcnrioz aut ^fufioz rifus
cft.€t (i plurimum rcnatioib^^armifq? uacaffet. 1B6 obftitcre bccrqn Ifas cgr
prias nofcerctrT: fub logino pbilofopbo pccproze/grecas et oifccret qua? fuf/
fragiobiftozias ocs latinas grccas t barbaras/fummo cu5 ftudio inditiime
FO LXXIII8« 5cnobu Dc Smctn Columba
moiie comcndmiu incc boc tmtqnymo/credm cfl/iUas ec fub fpitboma^bzeuitarc rraaffevtt^pjter fuii fdioma/nouit cgfptiu;. eocp cii fciriams fcirct
rfacJt. ^ufTitq? ftUos Utie log.auid multafTati^fecto fuit becTt i^iiliicno
72icreo(o^atC0 CUudio ^uguflo fubla^^t aureUlo itegre ^i^tu^ boie m pnci
patu fuffcctoad ignominia roma nols ccpiada^rad ingcte gt^ia; pfeqndaanfe tracerif.ll^l marcomSico bcUo pacto/7 rome reb^copofitis/Surclian' cii oi
cura ptra 5<^nobia crpeditione alTumpfit.& mulfi egregic aduerfus barbaraf
natioes^cundo ';>kais bciiis ca legioib^^tade baud loge Cmeffa ciuitate oeuc
nit, Qul penes^^enobia i nuUo pterita/^r a cii 53ba quoda/que bcUi fufcepat
fotiu5/cii etercitu fuo pfccderat.^bi irer surelianii 1 3cnobia ifta 6 fiima rc?
accri^? oiu pugnatii eft.a ad rUimii cii roana virt^/ridercf fupioz 5cnobia cii
faid fuga *fa/palmira kk rccpit.Jnqua eueftigioarictof obfcefTa e.Gua cti
aUquldiu nuUas voles pditoefocditoifaudirc mira folcrtia ocffendifT'5 imagna penuril rc;; opoztuna;z oeducca ^.1?inc nequntib^palmcriH aurcliano:;:
obfiftc ririb^/Uerccptis it ab eode pfis armcnifqj 7 Saraccnis auriUo^Seno
bie renietib^^/armo^riciuitas a roanis capta c» €c q cii Scnobia vecta oromccJari/s cfi fiUfs i pfas aufuget.ab aurclilis miUtib^^fecuta Tcaptacii fiii\('Mu
ttUano rwa pntata cft.ficquo no afrqua (i pmacimu; fupaflct oucc/7 acceri
mii rei pu'bofte aureUan'' gfiat^ eft.€ac^ triupbo referuauit/a rna cum ftUfs
roma oedurit.^ndc ab SurcUano celcbzat^ triiipb^/fpccraculo jaiobic admirand'*Tnquo iter alia egregia 1 memoratu oignifTima^currii ourit que fibi cjc
auro gemifcp pnorinimii ^cobia fabricari feceratrfperas fe roma retura/ no qde captiua'f5 rc? ort35 ac triiipbaturlra romanu poffeHfurl ipiu^ quc a ipa cii
fiUjs pceffif. He;: ipa catbenis aureis coUo^maib^/pedibufq) inicc^/cozona %vcftimen^ regi/s ac margari^ ? lapidib^ptiofis onufta adeo/rt cu5 robozis in
ecaufti c(ii podc feffa/pfepe fubfiftet.Sane triiipbo pfumato tbefauro 7 fupcl
lectiliaiiit iUI fjuoto ibabitu/iter roanas mfonas cu filifs fenuiffe,£oceffa ftbi
a fmatu poffeffioe apd 'Cfburtu^q ^enobia oiu poftmodii ab ea oenomiatacft.baud loge a oiui adriani palatio/q6 eo i loco efl:. cni cbocbe ab icoUs oi
cebaf. *bui' at regie ciuitas palmira appeUata/i Sffiria f3 pUniii i qnto nalif
biftozie fuit. ©iftabat et.n.a ©amafco rt ille referf/rigiti fepte paffuu5 milib';
He? niicCrt aiiit)pzfu8 pplanata e. Ifee fcta Coliiba T^gic 7 mar.ca.i:cr.
Olumba ppulcbra Seno^nenfts rirgo/Sureliano ro
manis ipantc. ^aroq; potiftce/l catbedra *J^etri pft^
detc^cu; ignc atcp alia mfta tozmeto?
gencra fupafrettadc^ gladio occifa'ip
faj Scnoncnfe5 ozt^fui (XJetropoli/fui
martfri/ 'pfcftioc iIluftrioze5fccit.*bu
ius gppc virgis gcn^7 paretes/Ctft aut
fcribcntiu5 dftdia/feu annoftta^ vitiu5
indigne nobifabftulcrint/ nibilomin^
qz eCfanctitas 7 ftdcf ardoz tlti crtite
rc pconirvt in pcipua gfia^ mereltur
©e Sancta Columba
tffmt Jccirco boc in loccvea qm poterim^mc/p virib'^ fub copcndio poftc'
ritati tac^ mcrita ocduccm'.£oIumbc igif buic fctc virgini fc6m platonis marimi pbilofopbi ftmyno tcmerc gdc5 ncc^tatu; naturc'jU3fu/ fj oiuia'qdamjpuidcnti^ tpofiru^ fuitnomeiqdmul^ argumcn^^bari licct.lflacu 5 flozidc
pulcbritudls/inr^ 7 cctra Columba bcc cuafiflct pulcbcrimawcrito iUi 3 oiio
catico^ illud *bu5 mi potcrat. Tota ce pulcbra £oI«ba mcatotaq? fo:mofa'
1 maculaate no cfl vlla. Quttpzimu5 n.facru^bci baptinimuj Coliiba rccc^
piflctworquide oei *bu5 inf^^pccpitr vt vcrcfapictic t fcie iUi^tbcfaurum
appzcbcdcret rolatu cclcri ad ipm iugii cupicbat pucnirc: oiccs, Quis oabit
pcnas (icut colObc vt ta oiu rolitc^ooncc lUo pringa'vbi quicti^rcquicfca.€rat
eni bumana? oiuiaruq? fcriptura? no mcdiocritcr crudira.Cunq^ Icgct fpiim
fctiim in fpcticcoliibc fepi^apparuiflc ct iba no mo noic taruyf^'*! '^tutc colii
ba fieri optabar.rt oe terrcnis 7 cozpoicislocis cuolarct ad aftra'peni8 fancti
fpils fublcuata. Coiunct^ it^q^ coluba oco'i vno codeq? fpu'cu5 mo:rc icpi ifc
reccpiffyrt mo:^ ipfi^ fifittidinis cfficcrcf'pticcps/fua meb:a fup'tcrra oino in
tnoztc vfc^ mo2tific3re roluif.€t vt ei^ aiam oiapfectc ipzimis oco iiigcrcf 1fodarcf/oes bfemis pturbatioes % vitio^ oiu^.pccUas afe ocpitlitvtXoi ooctrine veto no circulerrc6.€t io CU3 pfcctifiimc nofcctrqd fit oe^i qiien quat^/
qs % fiW «r qlis fili^/T qs fpiis fanct9.qm trcs^rnus funt. nc tcmc(vt mtti puta
bat)fupftitione a paretib^ tradita^ca ptcpfiflc vidcrcf 1 ucro ac ccrto iuditio
euagclica vcritatc fccoplcca fuiflc:©eo8 getlUu5 maio;: fuo:;: ipzobas/aptcoi
ccbat ipo8 oci vcri boflcs ce/ac'oino pnitiofos omocs Ipiofq^ fozc/f ab oi bonitate p:fu8 rcmotos.Sqnib'^ ccrre nco vnq^ ptcr ofi^ icfu5 cp5 gcn^ biianHj
mifcricozdi? p fmi cuageUa5'tac^ a tmriffinu 1 antiquiffima fuitutc oes iibe
ra8'3d vcra Iibcrtate^ puocarcoignat'' fucrat. £unq5 coliiba ^^go/bcc % bi8 fi^
miUa i coptetu oco^ir ecaltatione fidcf fpianc ardetiflimc pdicaret'Surclia
no };>ncipi bcc pquireti oblata efl.cui aurcUan" oicir. €Lnc ocu coUs coliibaf
iBuUu aliu oigniffimc ^nccp8 iquirnifi foUij 0115 icfu5 rp5/qui boiC5 ad imagine fu^ ct nibilo crcmit' ocditq^ nobisfuii fctiim fpiimAic nos pfirmauitmfua fcta5 catboUca ccclias vt i optia bmoi rcXi^idc act^^nfi pfeucret.SurcUan'
oicit,lRota nc ibi funt 6creta roano? f)ncipu5q ucritztc pfuadct ut rciictn fup
flua fupflitioc/Epiani me vc? pncipe rccognofcat/pfiofcH? 6ofpic ado:cnf^l^rcat inqt Coluba talcs 0iFCU5 fint crudde8 1 imancs boium boftc8 q iugitcr
ometia % fiuXtitiz mo:taIiu5 lctaf.7 q cofadozcrturpifTima mo2tc oanmf.£0fcnti mibim ^uguffc^/vcris oii8 facrificafq^ ft fcccriffilio mco pific cfficicriC
•^efpoditcolflba. Cu5 Ofabol^ p! tu^/on^ nicu5 iefu5 cp5 tcptarct/DiEitei,Si
pcide8/ado:aucri8 mcbcc oia tibi oabo:7 oits ad cum. Hadc poft mc fatba
nas/notcprabifon5 6u$ tuu5:€t ip^ fifr oico tibi.lBo tcptabifacilla rpi. 'Zu
augufl;'^ f«ro:c fucccfus inqt.Sacrifica oifs/nc turpif illufa icedaris.l^ndit
coliiba. *^dt mibi otis mc^.toUcratia/vrique pbc/Vt oia Ubenf pfcrra/q tu mi'
nariftozmeta: £omoi^furo:c Suguft^TCcludi c^ i carccre pccpit/ madauitq?
Barugc iuuan admodii ocfo:mi'vt abutcrcf ea» Qtio cii pucnifly^ lifq^v^^ iiu
ria ifcrre vcUct:iIla ad cii ait.lBe mibi obfccro molcft^fts^nc fo:tc irat^tibi obboc/Oc^ mc^^moitc ifcrat. Ciipunct^ bis ^^bis imcnimd ca'ptinge rccufmit.
O^ojccp qda vrfa c caucrna vbi tcncbaf iclufa fugic8/i carccre fcu lacu5 vbi co
FO LXXIIIIOc Sancta Columba De Sancra agnctc
lumba *go ^uabaf itrogrcfTa/ifadc rirgis itcndc ccpit/ccpcctas gd fibi iubeoignarcf.at nrgo:Sinc ingt illuj illcru5'rtcii5 co *ba falu^ pfcra.l^cs mira
bunda i miracfo Digna.fcra iUu oino oimifit/atcp in ipo lac^ igrcHu adco immobilis fubflitit/vt neo ncdu5 igrcdi/f5 ncc Bargc gdc indc oifccdcdi oarcf'
facultaf. I^ii columb3:€ccc fcra cpi oiii mci noie audito/p pzopta obcdiania
1 bonoic k oeo ccbibc oridit.'Z:^u *o ifcUc bo magno tc fcclcri obnociu5 rcddiuX.pi igif fide Jplectcrcfm min^/fcra ptin'' ocuozabit tCv€ucftigio iUe cla/
mauit/oiccs. Qui cpj oci filiu5 re? oeu5/n5 fucrit pfelT^ binc mime oifcedat.
1R6.n.eft aU^ oe' vcras/nid quc coliiba colit t pdicat.Sudics bcc ipato: pcc
pit n coliiba cii rrfa igni iponeref.S5 ab africo nube fupucnicte ignis ptm'€ttinct'^ e\t:i fcra i filuas mfitQit: ftuo facto auguft^ ocnuo pccpit fibi btam*gine5 pntiwcm 1 Dicit.Quc na ars ell tuafvfq malcfitiafvt et ferc fUua^z te
CU5 iungaff l^ndit iUa malcfitia nuUa xn^ noui:f5 tp5 6u5 meu5 coIoiUijc^
cc cozde adoio/i io mifert^ eft mci. aurcUan^ oitit. Tibi ibibebo rt i£5 rpmbaud noiare pfumaf:Tu iUa.^Luperaparoic^ fera imanioybaud vnqj potc
rifi/tuo ifto fmonc rabido/mcab bmoi fnia pmutare. aurclian" crgo ira pcit'
iufTit coU"iba cctra rrbc miUario fjmo Ouci/7 ci'' caput aputari.€ocp rycdvict^'
fi maio^ Iris fidcs vUa pflada cft.Hidcs acrc5 Utoze ecpcdifle gladm^flctib'
cunc^ circuftatib^^pflati pcaov:^d aurcUanii oicit.s fpicc ruUii mcii malo;s
pfozfoiu5'rt cii te ffio coia fpofo accufauerornea gfia/i tua ppctua ignominia
rccognofcaf. Ciicp occolada fozet ofone fufa/cucftigio roc 6 cclo audita efl/oi
ci3*X£icni fpetiofa mca^rcni coliiba mea q vricp fimpUcitatc coUibe in oi vita
tm rcpfcntafti nolc parif % ope/io apti fut tibi ccUgaudctcppadifus coUucta
tioib'^ oib'' p tc ocuic^.Stat qppc oei fiU^/q tibi cozona nicrita iponari angfi
q te ^ukipi^fvt pducat in ci\xit3iti magna cdzfii bicrufalc.^ntrcpido igif vvi
tn *go coliiba iugulii pzebcfcapi^ obrritcatoc martrrii palma adepta e f)die
cbalcdas ianuariasan noie ic^n x^vq efl bndict^in fecula amen.Quo qdc oic
ciu8 anniuerfaria cum gaudio 1 bfmnis folcmnitcr celcbzatur.
ITDCfancta agnctc.Wrginc^martrre. capfum. %cv\»
6ne8 Ulttftris 1 fctifTima
^^guncfa roana/gjiocUtiao
T CDanmiao roanis ipan^
rib9/{WarccUocp potificea
catbedra petri pfidcte anno r^falutif
ni^e qrtofupia trcccrcnimiibzcui rite
fpatio/clariflima? ^tutU5 tpa/pmulta
ppleuit. 1?ccqppe dariflima *guncula/qb' ec parcntib' 'aut quoa gencre
apud roanos oii^nt oucerit/apd iUu
flrcs biftoiia? fcriptozefi macie a oi
uo ambiofio 7 ipfo roano'q ei^ bifto
ria elegati ftUIo pfcripfit/reticcf.3pa5
,n macio oiis occoie^? toti^ coipis renuftate cmicuifTe fcribit: adeo qdi,vtic
pe ituentiii falleref credulit38:£ui^(rt ita oica)fi ifantie et fapiaj atqj ardoz^
aiaduertc volucrim^^eapferto pzi^pfecrata cg genitl affirmarc no verebimur
kiiii
%o"^'
M¥1
yf/ f \^^n;i^A,\\)///'/v^ 1
fp^^ifci^ j/ r^//7V'
nflN
©e Sancta agncte^
€l6 02 ipfii fcta ^guncfu et fcriptura pmemozafTe baud o«bitadlii5 eft/qri oi
Fit/bi fiint Q reneriit oe caloze oom^recbab atq? oits nr in euagelio.^gne in
quit vcni mitte in terra 7 qd volo nifi rt ardeat. £35 igif oiitina fapia ab ipfo
matris vtero ampkcataj oino fwiffe no/oiibitam^:'? 'Bbificb funami^ q fapia
calebatqcpnun^ kndcivin agne^ bui"^ vtiq^ requienit finu.£a obrem vt oi
«118 refert ambzofi^^^^^nfi^ ei^copntabaf in annis: fj erat kncans mentis
inmcfa/cozpoze gde? iaiicncrafj aio cana/pulcbra facie (3 pulcbrioz fidz* 'Ca
ta.n.ab ipfa pneritia fuit ei^ fidesTt crederef idnbitato: q^ oe^ ea q pmiferar
potcs fo2et/7 adimpleret/T iccirco fpe fua in futu? traftuht.3P^3*n.fide8 vm"ucrfa inuifibilia eideaa iam oculos pofwt.7 vniuerfa bui"^mudi oefer£8'cu5
fidutia oeo fe priare pftiruit.^taq^ 2lgncfcu ad tcrtiu 5amu5 (nc eta^ puenif
ktmnyt mohb^^optie iftructa fozet/qppe q(rt pmitTu^ efl^iUuftres babet pa
rctes lrifq5 ct opaj nauaret/oie qda ou a fcbolis raierti ptigiH',, ob fumma qceteris pftabat fozme elegatia fic i ei^^amozc pfecti fili^ecarilffe ozrt ea fibi in
VKOie oari obnice ecpoftularet: St quo id facili'' affeq polTs/oia ^tiofjffima oz
namcta ipzimis/Oiuitiasoomoffamiliafq?"!: qcqd vidt pulcberrimufozet/^^gi
ni fe oatu? ppiomifit>Q.iK tn oia ^gnes btinima veluti ftcrcoza recufamt:af
fercs fe eii bze fpofuj/cui neo merito foict pfercd^^q? ei^^gcncrofitas celfioz poffibilitas fozrioz:afpect9 pulcbrioztamoz fu3uioz:T oi gfa elegatioz bzetur. *bec
vbi imciQ accepit p triditi^ lecto .pfternif/oein p alta fufpiri.i/amoz a medicis
apif-T^u Sfmpbzoni^vrbifpfect" pziuueniOad %ifpetition£/itc? reuoluif,
abnegar Zlgues pozis fp6(i federa vio^are.audito/at op tpiinita^ ibiita eiTet
lacramcn§:mifit q ea fuis fifterct tribiiiralib^.Ct pmo qdc ea bladis fmonib'^
^uocat^deindetcrrozib^ pulfat:S', *gorpi'necbladinicn^ feducifnecferro
rib*' pcutif:f5 eodl vultu/terrcte filV fic bladienie pftati ocridebat aio.Hides
aiit Spnpbzoni^ ^fect^^puelle pftatia/optione ei obtuIit:vt qua mallet accipe
ret.aut cu virginib^ oee vefte facrificare aut ca meretricib^m lupanari rita oti
ceret infame.ad bec Sgnes btiflima.Cii ingt oni mei icfn rpi ririute 1 pote
tia noueri/fecuratuaB prcno minasindubitato crcdens/q? neq^ tuis idoiisYa
crificcnecBCcu mecu? fit cuftos angelis oni)mali8 fozdib^^poUuar+T^is oictis
percit*^ ira ifan' iudec . ea nuda ad lupanar ptrabi inffit. at vbi bta virgo ve
ftib'' ecuta eft/ftatim crine folutO/tata capiUis oenfitate et^ oiuia gPa coceflit/
vt meU'' illo;: fimbzif8'^ veftib*^ tecla vidercf. JnrrogrcfTa qde ggncs turpi
tudis locii/angclu oni pparatum inuenit.q ea mor tanto lujnie pfudifvt pze
magnitudine fplcdozis/a nemine '^ifpici poflet. Ciiq? ibidcm in oionc fe pzo^
ftraflct.€cceante oculos ftolacadidiflima oblata eft.qua Uiico arrepta/iduit
fe sgnes. Berw5 cii picfccti filius/erercede Ubidinis fm gfa/ Lupanar ingref
fus eflet.©fabolo pfocare/ftatim eriinctus eft.Quc poftea^ virgo/pzecibus
vitc reftituiffet vebemcfq? er booa templozum pontificibnffcditio erozta fuif
fct.Sfpafio vicario/pzoriuus tradittir puntcda:Qui vbi copzomifum ignc pze
parari inffiffctj^B^nctc beatiffimaj in medio iactari pzccepit. Tum Sgncs in
medio igniscrpafts manibus ad omn ozauit/Oiccs. "Bcncdico repf oipotcs:
qz per filium tuum vnigcnitam iefum rpm/euafi minas impiozum bominum'n fpurciti^s oiaboU impoUuto calle tranfiui.Benedicto te patcr/pdicade/iqui
et inter fllmas/intrepida mead te rcnire permittis.Sccc qd credidi/ia video'
FO. LXXV&e SaiKta 8gnete
qdfpcrauna^ tcneo/quod pcupiitt/manib' ia 9plcctoi.Te!ijif l^biis •phtcoi
tc coidctc totis rifccrib' coctjpifco £cce ad te rcnio ximyi rcrix 6u^: g cufn
oito nfo icfu rpo filio tuo/7 fpii fcto riiiif? regnafi cftcta feculo;: fecnlatamc.
Hir agncf^ i^go bcc eifata e;cii i^tm ita ectlct*' c : vtne tcedi/ quide tcpoz rc^
maferit. -^iic sfpafi^ vicari^/popuU kditioM rerit^rmor i gntnr fancte ^gi-
nis gl3diU5 Ifigi pcepittatcj^ boc eritti rofeo fui ptiofi fanguinis riiboze pfttfa
xpe ea fibi fponfa^ t matfre pfecranit. "^zopf boc agncs ano tcrriodecio etaij
fiie'Ouodcclo cbaledas fcbzuarias/inoztc pdidit/7 vita tncnit/qz folii vitc Dilc
rit auctozc5.*boz3 itac^ qita cclos fcta agnespenetrauit/taftcrrcmot^tcii cct
nimia ccli fcrenitas taticp nimbi 1 cozzufcatiocfac tata fulgura 7 tonitrua erti
tere:vttnacia pars ifani populi ecpiraret.Sepulraq? fuit a paretib^ itra nbc^«15 macio 01U5 fletu/tacoq; gcmttu quato niq5 antea quifq^a romaiQ/ pp pie
t3te5 factitatU5 fuerit:0ii aiit ei' parctes afliduis pnoctaiioib^/ ad fcpulcbzuj
ipfi' vigtlarct/poft octauuj fui martrrif oic/i medio noctis filctio/videriit ere
cit«5 ^giituyq ocs auro tectis ctcbladib^ idute/CU5 quoda igeti luniine ptra
fibant.Qu.a8 iter/rideriit btilTiml agnete^ fimili refte fulgerem "t ad eius 6ctera5 Sgnu5 niue cadidiozem:Q5 cum vidi(\ct parctes/i magno incf is ftiipo
re pzotinus icurrcriit.Quib^ beatiflima agnes billari vultu bladacp voce/ ait.
IBolite j5 me ooimittcl fimtUtudine getiii ptriftari nec flerc.fmo coQmdctcmecu5' qj mortua minime vt me eriftimatis (uy S5 fi me vnq5 amstis/ (i viis
fai iftituta monitis/ne mee tate gfie iuidere rideamini *babeo ei^/bic multas
vt ridere poteflis matres/fozozesaffines/fodalcs/quas atca ncfcteba' cu^ qui
bu8 ccrte rna ^ginitatis paUna accepi COiferemini foztafis mciqz mndum/ptot tatacji; tozmcta reUq €t ego potius vi:i^ fozte^ ooleo/quofadbuc (coiU ca
ceracludtfquos cjuottidie i cicic pUantcs niic iranuc auaritia:nuc Ubido/nftc
vario;: i cctiua ritio:;: pertrabunt ad ruina5:Cr;e aute/cui^ eritU5' angclo? tur
ba comitata fu5/cui 7 cbzifl^ obuia occurrit/lctamini mtbi: ^rauamint pterea
vos potins/q? oiutiuB i ifto tabernaculo moztis fubfiftitis: cjuia qj oiu bic in
mozari cotigcrit/peregrinabimini a oiio/7gitur mecu5 letamini 7 itcrum pgaudete quia metcncbzc no compzebcdct vlic rmo quia oe tcnebzis ad luce mi'-
gras/iter fidcf icipictis ardozem/cofumati martf ri| accepi cozona. I^is oic^
agnes pcrtraft|t:Que quide^ rifto/aboibus queriderat/vbic^ oiuulgata fuit.
*bm^ itaqj5 fctilfime *gini8:quata fuerint merita/ vel ec boc marie copzobaf
iuditiorcy ei' ope/£6ftatia coftatini augufti ftUa alcpza curata ftierit:3c qcii'
x^ crcdetes ad ei' tumulu5 aduencre/falui fmi fint/quaciic|5 ifirmitate octcti
eflent. *bac igif ta fancte ??'giicule vita legat 7 imitcnt i^gincs' viduc/moacbi/
faccrdotes' cetericp ftdclcfocfrQue (ic l rpo i ceUs optie viutt:ftc 7 i boiu5 vi
ctttra'p monimeta/eft.Bzeuis vitc fpatiii'eterna memoria copenfabit.
^BC fancta Cmerentiana virgine 7 martfre. cap.rcvii.
CDerentianam autem virginem martrremq? f^omanamt pzedicte
beatifTtme sgnetis coUcctanea:poft triduuya paflTioe ipfttis virgi
nis agnetis/ab ipiis lapidaram fuiflcmartfriiq^ cozona ^meruif
Sjfe traditft e.£uiu8vero generisaut quo? parctii ourerit ozigine/i
certii babem^.fca tn ec generofo clarocp rornao;! fanguie pcreata oigne crecii
deri/0H5 ei^lfigne pietate^ ituear in nobiUflima S^nratcB (i^^T «rdoze i ocu:
Be Sancta ^mcrentiana BC 3acca €ul3li3
1?cc ctei5 p:c^ nobilitafi r ^ginitafi ifignia/ciij ncc 0115 xpima kd anbccumi
na tatu5 babcrcf:cc ci'' actib'/rnicu5 tm/fcd laudatin*un«5 rcffcram/ad ipfius
ocm rita5 cognofccda/cicjj claritatC5 mcrita ipcndeda^: Ut crit.fbopa fanc fii
ncbii^BQiK^ paretcscromano moic(ipfi' facratiOimu^ cozp^ lcpcUicbat mari
nia fuo;: paretuj/affmiiiCB/ac cctcrc? amico? mulcttudic fubfcquctc/ quum fc
plurimi gcntiliu^ ob cpiano? odiU5 inimicitiaqii cos non alic/qj ifcnfifrimos
rcfpu^romac inimicos irriipetcfi mcdiu5 ocdiifmtr-r ifolcri audatia/i ipfos
paretcs aliofqj factafcccquias bonc(tatC8/c6uicia/7 ip:opcria multa/atcp la^
pidcs iaccrcttcos ob boc ab offitio funcris pturbarc pcur^.tcs. G6quu5 itcr
lugcfcs Cmerctiana i?so pfifterct/iUico rrgerc picfate comota: triflis nimiu5
oblita fccus/boneftatifcp/ac lugubriu5 vcftimeto;j qmb^ obfccta erat/ pati nopotuit.gnfmo rcpetc/mcdia intcr turba^/T oiHbnos iperitc muUitudmis cla
mozcs/ipctuofa pi02upit/7 ca pftati aio/atq? fidcf ardozc/nccno 7 mdiici vul
twfmcc^ toiua/minitari ccpit.cf fidclcs cbzifticobs ab offitio pictafi ta ifcfe
pturbarc anitcrcnf . ^appanfan"^ ipfc populus/moc ptra ca3 ta^ i tcfcftabilc
gcnus tumultijcfo ipctu ifurjjensoiffonis damoiib^/pclamarc ccpit oiccns;
Quarc boc penunii gcn^ no \^rbc olno pzopeUif aut fluctib'^ piecipitef:aut cer
tc lapidib^ obruaf^ atqj furo:c5 fu«5 in ipfa5 puerrentcs 00 lapidib^ ca^ in
fcqui ccperiit.at ipfa apud fcpulcbju5 btiffimcagnc^ i terra^ poplitib'' fias'
7 ocuUs i celu5 crcctis itcr ipfos popuU clamozofos tumuU^ atc^ inumeras
lapidatiu5 pcuflioncs r vulneraiuicta^ vfc^ ad mo:tc5 tenuit pacietia^: ©icc
bat autc fc mino:a fuftinere q^ mcruiff^ to:meta: Hndc baud oubiii e ^mcrctiana5 ^ginc^ banc fuo i fanguic fuiflc bapti^ata.qrn p:o iuflicic ocfenficnc
0U5 pfitercf 0115 mo:tC5 pftatifnme pcrtuUne vifa e . <Eadem qppc bo:a quacmcretiona ^qo p:o cb:ifto obcubuit maric coiufcatioes tonirrua ac fulgura
fucc ob q6 r marima mrtitudmc pcrijfic tradiit:Uii ob boc factu fuiffc oicif:
vt oeiccps nuU^ gentiUii fcpulcb:is fctOT: aUqs penit^ inuirias iferrc pfupfc^
nt.*^3rcntcs *o agne^ noctc c^ faccrdotib*^ venicntcs bui^ fatc T^ginis £mcrentianc reucrenf/co:p9 rapicntcs cii bfmnis iU6 i pfinio ggeU factc Sgnctis
oepo:tariit atcj? ibidc5 aromatib^ dlibutii fepcUieriit.Decio cbalenda» fcbzua
rias.Quo qdcsm ci' aniucrfaUs folcmnifafccleb:i8 apud rpianos babcf.
^QC fancta €uIaUa virginc ? martfrccap. crviii.
HlaUa ^ginc filV natoe bi
fpana/macimiai ^ncipif^c
maccUi papc cuoboc c ter
tio X trccentcflimo a nataU
rpiao ano:apd barcbinona vf vt aU|s
plac^cmcritabffpaia? vrbc/ftiofup
occimii vitc fuc ano/0lo:iofifltmii p:o
Dno ptuliflc fcrriit matfriii: 1?ec auf
qb' paretibufaut quo cx gcnc/fiuc nobili/fiuc ignobili o:tii' 6dureitagnotii
babcf. fuiflc tfi feuctiflimc fidei pftat
q^ no folum oiuitias/fcd 7 k ipa5 ofio
flb i^a pitcitia obtuUflc vifa CtQuippc
FO. LXXVI
q ptra ofaboiitagiuerfMionemcq^ pette p pelklj 7C3me'7 oHa/atcp ip3m
fua 3135 cu alifPnonuIir?^ginib9r^ pfecr3uif.€ui' cjd^ vit3/n08/T er"/? elogo
pot 3d ni3io23 pducere pl3ne fe 1^5 {ni3cal3t3 boffta viu3 60 placcte obtu^
lit.Se ip35 i^:no ru3 tatut€qdc *gijcul3 bec 3 fpn fcto edocr^noucr^^cpni
onj nf5 pluria p faltire fu3 ptuUffe t02mcr3'vn ct cu optie ncif^/ regnfi celo;:/
no pofle fine r3ri|6 tcpMtioib' adipifarrt fcriptu e.05 nos p mftas tribula^
tioes itroirc i regnu c>ei:€t i^a pflituit^ oiuerfa tcptationii 7 tozmcto;: gcnc3'
atc$ ip35 crudcUniml moite lubcti 310 pperi:p q fibi cdedie isnua tade ape
riref a oiuo crgo pfbftero oon3to edocta fcul^Ua/ ? ad matrriu5 p rpi 3more 3i3t3:terriii fupi3 t5cimu5 ia anu5 a0C9'oatiao ^fidc ^tinef ad ececradaqj
oeoiz fmo poci*^ oemoios fmfici:i ppelUf . Cuq> pucUub pflari 3io foli oeo
^cvfacra fcre fe oicct.? cp^ fwu5 ec fporu^afTercrcrrnodofis pzio fuflib' ec ^r-'
bo:e cii ftirpib^ dcerpris/ecpoUataourilTie cedif. ©eide ipfi^mamilla;? papil
lule cadcri olco pfudunf.f^joftmodii i calcis riue acceruu^ imergif.Stcpcii
bec 013 pftatifTLe fupaff^^OU^ pliibo Uqfacto o^tisi iuffu itt^ replef : 3P^3Cp
fup ferreo lecto nuda ectedif: vt (i oijs fupplec imolareabnuerefipfo pfefti pfundcref pU'ibo.Que 0U5 rbrrfi marrris pafTion^ pmemo:aret/3d tpmc^ 020
ne5 fudinV^U^iicJctiuyman' ptin^ ecufTit pliibfi:?^gini *o tcpidu5 ecririr.Qul
obre 03ri.in''/ea i^qis ab iregro accerbilTie cedi' minurifc^^ teftula? frogme^al
H' plagas pfricari ^cepit. Tunc (aa *go eulalia iter tot varios ict^/oiuerfacp
fupUcia 7 pcellofos ipet''i cruciatuu5 pzelio pftituta/pzcftatifTtopccrozeracj;
celeftis armigera tot tatifci^ cruciatib^ potcs gllibaf.Stcfj cu5 paulo apto oi
ccb3t. "Libctifne egdc i iftifgloziaboz ro:mcC'rt ibabiret i me ^tuf ofii mei ie
fu ]cpi:*|^2opf q6/0 orrf crndcUTicc^ trrlnc/niic tnibi Iibet gfiari/ i iftis tuis
latis cruciarib'' cr canificatioib^ iccdiis aguftiia nrq^ pfecutioib*' ob amoze^erii mci icfa rpi:£umcp bec 7 funilia eici^T^ €ulaUa*go: ^itcip i buiufmoi fup
pliti{8 imobilis reddercf ac rpm pbois f3lute apfifTunis ratioib'' paflu^ CO''
pzob3ret:6eofcp getiu^ no modopfitndcrer f5 ct afpnaref.pzefcfocnuo ei^ ge
nua CiSdcUs accefis ecuri madaitir.^nde frnapi aceto U'qucfactu5 ci"' naribus
ifundi/ncciio 7 calce^ oUuo pmittu5'r«p ipfi*^ vulncra afp£i:(icocy ea i caminu5igne fucccfu^imiru madauir.Tn quo oiu pfalcs/i flama;: medio Ulefa pmanerer.€ducta ocinde oc igncad ipfi^ macima pfufionc/nuda/oecaluatacp' p to
ta ciuitare ab arrocinimo oatiaO/*go adolefcetula iuH^a e circunduci: Tuncculalia apics^s fuu^/pftancU pectoze/oicif.^Ue caret munere/q carere vult csr
t3minc.7qui tel3 fozmidat/aduerfi certamis.nacK merebif fozriri nome ricto
ris.^ccirco aufcultarc rrrucula/vos qui aftaris.Quia iaccris animi c fozmido
lofa rimcrcfcirore quoq? qzamarozib'' plioB/oznamrta' fiit vulnera fua.Ciicp
bec 7 pfimilia euIaUa oino afflata fpii/collcqucrcf ad,popuIii oocumeroz: m6imct3:eueftigio e? vrbcpduct^/? oecQll3ta/fctu5 60 reddidit fprn . €m'^ pl3ne
pftatia mfti ad matrriu5 rltro 3ccefTeriit.Q«08 ireriuli^ ^go ipfi' 6ul3lie fo
dsUs amarifTimacomefq^ idiuidua/esde^ oiepaffa c.©u5 ^^o oecollata fuiiT^
£uIaUa:moc et ei^ ore colube fpecies eci|t'7 ad cclos cuctis videtib*^ pzotin'
euoIauit:€o:p9 cui'^ i ipfa eade^ ciuitntc oonat'' fact^pzefbftcr/oi cu5 rcucre^
ti33tC0 bonozefepeUiuir^quartoid' oecebzes.Quo quide oiceius natalirius
oies/celebzis apud bifpanos bibcH vrbistMtriv babita cft.
De Sancta TLcocadia &e Silcta ^uflma
^Bi^^nct^^^oc^inbi(piilc(ivir^iK7manYrc* cap.rcic.
i^focodia 7^00 fimilii bifpalcfis ec nobilifTia vctuil^c^ 'Tolletana
rrbe oziiida/i ipfa eode «Euo/ficut €ulalia/ fua ardctiiTia fide atqj
ifigni ^tute oe fe tepozaneis atc^ pofteris letu; fpectaculu pbuit;
\r ipfa ppulcbzii fidef7 pftatie teflimoia religd pbemncob q&ni ppetutt3 vfcg/ei^fctita^ fttlgidii nome pcipua coziufcatione 6«eniat/aliq/licet
pauca/bic inemozie gfa ifcrre oignii ourim^rlHa ch^ pdicmt ncQ pfifteref fe
rpianifTiml foze a facrilego pfide gjatiao fimilif ea i vrbe ppzebcfa/moc in tc^
terrimii c^rocrc/picct^ % trufa e.Hbi cii oira eiufde carceris cuflodia/oiu ma^cerata fuiff^r^t ipfa tidcic\x^ audiflj/ourofacgrauiftios/imanefcp btc eulaUe
5^0ini8/ac reliquo:;: martf9 cruciat' 1 tozmeta/genib' i terra pofi^/i ozatioe pftfle8'fic ipolutuj icpio reddidit fpiritU5tquito.r3 id^ dcebze8.quo°quide oie/
ei' aniuerfaria a fideUb'^ folcniter celebzanf . vt pote qz itegra oeo eiufc^ ii\i6
ono nzo iefu cpo fuauit fide/cui' 1 nos ftdeT cbarita^ pfcueratia optam^ par
ticipes effe. fTB^t^n^^JMf^inapatauinavirgine^martfre. cap.c.
I Hflina%o no folu3 noie/
f3 vt Diu' platofcripfit/ ab
rei effectu (ic appeUaia/ na
ttoe itaUca/CC patauia infi^
gni vetuflifTiaq3 atbenozifrrbcbaud
^cul/a radicib^ alpiii pftituta oziginc
0UCC8/ Diocletiao 7 mariano pncipi-'
b^ romai8 iparib^ COarceUocp potifi-
ce i catbedra petri pfidete/circba anu
falu^ nfe octmxxy fupza trecentefunii:
apud eandem oztu8 fui vrbem/mar^
tfriii p rpo pferrcs' illuftrioze fuige^
neri8 reddidit rrb^:1^ec efto/ignoref
noia a gb^^grefla fueit parctU3 nec er q fuerit eiufde rrbiffamilia/i oie8 nfof
vencrif/fa^ ad ei^ nobUita^ laude 'i nouifle ea/ rpiano;: tii potctifiimo^ parc'
tii fuifle fiIia;Que iter generofas fui feculi femia^T pclara idole/fpectatacp e-'
ruditioe/atqj fctiflima fama effulfit pzeclariflima i cixi'^ plane mcte/7 facre reU
giois iffcltia/ac fobziu fapie culmc rp8 fibi oignu3 collocauit oomiciUuyverevtici^ oignii;i quo r^s blegcrit tcpUi:£rat etei^ tottatifq^ mcri^ oznataozoni^
b^^aeiuniif/ac \>mt^tc referta/\rt oi lapide pciofo/lucidioz appareret.luftitiec^
adeo cultrir ifignis vt merito eide iuflie nomc oiuintt'^ inditu3 fuifle pflari vi
derefjnerat ei qde/fingularu5 rc^'t pcrfonaru5 quedl equifl^ima oiftributio/
Bciebat quid oeo ipzimis^quid fcti8/7 coequalib^ reddere oeberettquid pzo
rimo ppcteret:qd vc oenicpoib" pgrucrct.lBoucrat nl(^/3uflu5 cl oeum CO''
lere/7 oiUgere er toto cozdC/Z er tota aia/t er tota ^tute, Sct68 oeide % cocq
le8'bonozarefupbii no eef^ magis biiilc % mitc^^nmos ta^ fe oilige/ inimi^
coiodio r\6 pfequi/fmo pp oeii amare.Subiectl fe eflc maiozib^ac ct etatepccdentibu8'£t vtomne iuftitia^ ipleffe videretur atcp pzoteflaretur/ ea omnia
tan^ obfequia oeifica pzo virili fua adimpIeuit.Didiccrat nepe a paulo oictii
oe rpo fuifTe.Jpfe e no5 a do iuflitia/7 iuflificatio/? fctificatio'? redcptio atc^
FO. LXXVITI©c ©ancta ^ufhna
pit'7 oilcctio.^mpabat igit tuc rniucrro ojbi kmfTim'^/ oiuB^macimian^ cefar
^augufl^.Qi quii apd patauiu^ mozjis trabcrct lunit fibi i capo matio(g niic
vt rcoi vallis cap' appclla£)tribunal pparari . vt iUic 6i ktos ap5 iouis maritcplii itcrftccrct/ii facriftcarc abnucrct. *bic btinima tiic iuftmaquii 6 fuo ritc ab ifto n/
liao pdio ad rifitados oci famulofppcrarct/ a militib' rcpctc ppzcbcfa facri ^ai*a"o '"a
lcgo tfrano pJcfctaf.Qua ita agrcfTus c ipato:.1Romc tuii:tuacp ^ditioc-^ tnif^^^^^l^^'
bvo boa puclla 020 vt IdiccsSui illa billari rultu.cpiana igt fu? iufliacp rO' mcdioiane
co:.Sd qua marian^^.^n t\cfci8 cpiaos ocs ipic ag;cc'pic n collcrc ocos imo: f«ti ojigin^
talcs^fmo tam maifcftas cozu?» ^i^utcs .ptcrue ptcnerc lcgcfq? patrias traP"^ '"""^ ^^
grcdcrqs d5 rniiqucq^ fub romlo ipio pftitutii ita od rnguc obfuarc/ rt rcs"^"^*
nouas tcmcraria pfuptioc fcrutari no ridcaf^*fb:efcrti cii alegib^ capitalis pe
m aducrfus cos dccmaf;q fm lcges t ^UiCtudlcs pric/imo:tale9 6os no re^
ncraf^ad queJuflia/DtJiro: p^udctia tua/quu cla;: qd 7 rtilc facin'' pdictioe
ifto? tuo'^: OC02 factii rnc^ fuiffe ^ditii fic 1 fcpcnucro (rt cc bifto:i(9 coUigc
potcsiipfos cgrotatib^ falute 7 rita taJ^ oii crediti pmiftfle j?ditii equi poft
modii ec euctu 7 mo:fe laguctiu^no oii fj oemoes pefltmi j:>diti fiit; Hndc7ab oiporetc 60 ia cii tcplig r fuis ftmulacb:i8 oino oeifci cepti fiit.Obfecro poeu5 mcwoic mibirbi na e/ia o:aculu5 oclpbicu^^qd magna oudii ucneratio
nca maio:ib^ tuis grccifc^ boinib'^ collcbaf ^' Hbi illa Jouis cffi^ics magna;qua/OCc*' uniucrfe gretic fai^^^c oicunt^q oiuinif fulmie iccto coflagrata fuit^
Qicc^ capitolio iouerqn ia qdrigctis anis/una cii uefte tcplii pbibcf ecuftiif
€t quomo cos ado:are me iubcs ut me ^dimcv q fibi ipfts ^dcfle baud po^
tucrutnec fc^i picufdfcfare ualuerutfOos at bis 6cepti6ib^ irrretiticreato^e
relicto/creaturae falfo coli^.Tu at ft rcri crea^o:i8 iuifibilef^tutcs pftderaref
gb' oia replct/oibufq^ adeft.oia gnbcrnat 7 ptinetapiiffias t turpifllas ^^tic^
fabulss ,pbicere8/T 3d ip5 rc:;: ? riuii ocii te pucrrcrcs/q? ft oe eo pio aicfK re
cta fctctia fctires. rr no i ftmulacbris/aut alia iani mafia/ip5 bcno:adii ado:a
dii re ec mime putaes/atq? rccta cpi fidc 7 '^tutc aplecari rellcPbJud oubito
qn te ad fua ftmilitudie^ quatu bomini poflibile c/ptin^^adducct.2d bec matimian^.Quid '^bo? pliritate mea iqtreffcUis oicta^Scced 7 3oui m.7gno 60facriftca/rt tuc q a8 pfulcre iuuctuti^Kndit illa S)ici ia tibi rpiana me ec;me
C0 illi facriftciu offcrcq oirit;6go fu5 ria ^^itas 7 rita/q crcdit i nwno mo:ief
i ctcrnu5 bui^ rera pmiffio ap6 me icocufla tcnct: 7 null' rn^ ipa^ pfira fcn
tetiaab ei' amo:e poterit reuocare.S^ ft q tibi fiit crqftta to:mcta'i rpi adlla
ecercc feftia.Quid mo:ari8fCupio eteni ad eii trafmigrareq me ab ipi8 cunabuli8 ftbi pfecrare oignat^ c.Sit macimian^^tlBift facriftciii icui magno obtuleris gladio re punita rcdda. tii 1«ftina;C) mcrifiops/obfecro audi'7 ad te
aliquatulu5 reucrtcrc;quia oii quofmc ado:are fuadc8'n6 oi| f5 ocm6c8 ipif
7 occcpto:c9 funt,{)fci ei5 fapictcs feculiqut fc oio fcire iactitabatquii ocii co
gnouiflct no rt oeu5 glo:ificaucriir/aut gfa8 cgcriit/ftcut nf apoftol^ ait;f5 obteneb:3tii c ip:udcfco: coB/oic^te8 fe ecf3pietC8'ftuIti iucti'creatura8'n5 crea
to:e collcte8'atqi alio8 id ipm facere ooccte8/rniucrfu5 gcn^ biianii praminaueriit.ago cgo itaq; ipft t5o meo gfas^q me fm-^ boftia accipe'7 i acillas fua
rum numcro me afcribcre oign3tur;oia to:mento:u5 gcncra/parata fu5 pfcrrc
€115 ci5 ccertamc boc fomiide/qii ipc otis me^ icfuQ rps jp biiano gcnc fuii ef-
Bc Sancra jfuftina "Siutiocbcm
fudit fanguine»IBa ocuotiois majcie c'm9ria fuflincratq; igctis i^tu^ c^ igen
tia (upm.^i 60 mco 1 icfu cpo q p mc pati no c ^dignat^ placucrit/mcp ci''
amojc mozi/etfii cx ipi'^ pcdet arbitrio rt mo:i3r;ag2 vt lubct.potefta^ eim c e^
mcdarerpditiois It fubiaccre.Kcgis c onus iponc't mili^ fuftincre. *l?i8 aw^
ditisiufTit iptoi bta5 ^ginc gladio ertigui. £u5 at fpicul3to:/3uftine lateri
0ladiu5 ifirilT^.p vna ferme bo:a clcua^ i celu$ ocuUP vniucrfis aftatib^i biic
modu5 ad on5 o:auit Sufcipe one icfu cpc aia^ meaq: te folii oilcci/7 te c6'
cupiuin iccirco tui iuris ec 5fidcro 7 glifcotT cu5 nuUu prer te amatoic qfiue
riyita fzcn ad te folu5 pueni3:*(6oft bec cu5 fe crucis recillo pfignaff^/ btifli
mu5 60 emifit fpiritii.Clua tpiani ardo:e fidei 6 mcdio aufferctes/ ei^ rencra
bile co:pufculii a:omatib' pditii' no loge ab codc loco fcpclUcriit.Cui'^ plane
*tutu5 moumeta^tot t tata ectitcre.vt ipfa^ fua patauina vrbc' *r ^^tute/gKa/i
apUtudie iUuftrata 7 aucta'reUquerit.€qdc buic ipfa fua civiim liqdo pftat
piu8 6bcrc/q eam 7 fanctitatc/7 vite mo:ib^po:nauit: q5 Sntbcno:i trofano/g
ea pdidiffe bifto:ie tradiit.lfpfa edcpol/fibi finc iniuria ii{6 £cfarc3nu vcdica
re p6t.V5 veni/ridi.7 vici.^Bd vos ciuefmci/vtiqj venirvt patroa pfi5 ndi:vt
vrbc miracuUr^ ^tutib' pornc:vici:vt vos odictcs affUgetefq? oifcipc. £go i
qua fu5 iuftia patauino:;: maf/vrbifq^ toti^ tutric^rgo mcas/qfo crigite fta>
tuas 7tale8 qdc:q oc8 ccdc oicanf.€nftimatC8 poftmodii patauini no mo^dicu5 fibi pofterifcp fui8 afferre gfieq^ pcncs k alta/ paffaq^ iuftia fit.qua ec
euidcti(Tlmi8 jpdigiie r fignis fctilTifna arbitrabaf.IBe igratitudis vitio no^
tarcni/aut ei*^ mco:ia oilucrcf/iouis tpt5/ igcs 7 p:e cetcrifvrbis iUi^ mirabilc
eidc5 Micmc noiq^ pfecrauc fuo ipfi^ at fctill'ie reUqc ca i bafiUca fcu tcplo/
oigno niic fU3^bono:c.3Uaq? no modo reUgiofinimifcri bndicti moacbi ni^
gri loci Uli^ icolc f5 1 vniucrfa patauia ciuJtasia^ pccuUarc patrona 1 oominatriceamplcctiif/vencra^? colunt.reluti oe vrbe ipfa/ oec|5 cinib'^ oib** bcne
merita:cui'^ facratiffimu5 nomcptor rcUgiofiffima moaftcria / i vniuerfa ppcitaUaac et ef/ccleb:af. IT©^ ^^i^ f<^ta iniiin^ atiocbca i^^inc % ma.cap.c (
Bftina antiocbcna ci'* no
'
mi8 fecud3':<'go 1 martrr.
7 ipfa eadc piculofiffima pIJfecutioe oiocliciana/fua in
vrbc 3b eutclionoccte iudice/inocctcr
vn3 cii £fp:i30 potifice 7 oocto:c p:o
cpo occifa/aula cclcftis regni ppctuo i
trauit victura triiipbo. *bcc etci5 €u'
dufii optimi ciuifatcp laudade vite ri
ri45 gctiU8 filia fuit q i oi vita fu3 fcp
parefecit/viriU quoda robo:e gnof«5/i
fe ec aiu5/q 7 fuai adolcfcctia/via rpia
nercligiois vna cu5 gcito:e fuo atqj f3 "^milia a oiscono quod3 noic pUo audictcs/ab optato fcro epo i cpi note bapt?
5ati fiir.^uftia at/rri pcctcrisadolcfccruf fo:mofitare o:i8 7 co:pi8 vcnuftate
bebat ifignif/fic bapti^ata cpocp pfecrar3 iclite pndicitic 7 fctimcie fpccimc rc
putebaf 3 cpianisnec aliud pter cpm/7 ecclefia (t\xdio curabat p:ecipuo.$ vc
FO. LXXVIIIBC Sancta 3«ftina
bcooptlodufcgfilio ono nPo ic(u t^o^que tot^ nncratioccokbnobkq pof-'
fct'7 ci' pmcrcri gratia.Sane quu5 ob boc iuftina pluriniii ff cqtietarct cccle^
flayT ei' fpcciofitas/a ciictis admiraref.agladi^ qda fcbolafliciis ipius puUcbzitudifcaptM ci" ainoze ccardcfcere cepit'atc|3 ca ipekmc oculis gcfltbuP
facctif8/niJc pmiflioib^ atcp muncrib^/niic pcib'' i bladitijs follicitabat.fi foi
tc polTet obtincre/q6 ardcter optabat f5'oia fruftra/caftiffima ?^gofoU rpo oi
cata'7 ia pfecrata/amltis cijcta fmebat i auras Qui 0U5 ceptis ififterct/aduer
terctq3'apto calcfibi^irglfcoflatia/via p:eripi/ad ocmdes i^tit ingcnifjtvndc
amo:c fuadcte/oolii cogitareccpit inauditQ:€t rat' £fpzianii magii fuis i ca-'
rationib^ rotis fuis plurimft pofl*e pferre : 3liu5 adiuit.^Hiq? apliflima oonappjomifit/ fi cum oemonibus oparef. rt 3uflina i fua^ pofl'5 ocducc kmctii:
£fpjian' at oemonib^^iuoca^/cepit mgcrovt i^ginc rpi fibi adducact.Qui plu
ries ad '^ginc renietes/nibtl fue occeptiocs raluerc/rmo icpi ftgno turpiter rc-'
pulfi ifccto negotio recefere.£fp:ian' aiit magus cfi illo? '^tutc ^ducrhw vir
ginc baud quaq5 valuiflc cerncrct.ad oemonc oitit.H)ic mibi qucadmcdunia ^gie rpiana (u^ati cflis^Qd vbi '^tute^ rpi pfpicue iteUerifler pteptis reb^
magicis ea2q5 libns cruflis iUico ad antimii vrbifc^m fupplec biimilifcp co
ceflit/ eiufq^ pedib'' cii lacbjfmts .pftrat^/ecpoflulauit/fe rpianii ficri.-^t fan^
ct^ potifcr gras agcs oeo' 31Im5 f^mo monuir ip5 oponcre ab idolis 7 ab oib^
roluptatib^pftinis totis pco:di(8recedc qb^radicit^aputa^/bona pofl ct/7 rc
Ugiofa fuo pcaoii leminaritT^oc e/05 te fili ante oia vnn oeu5 crede/ipmq^ ti-'
fnere.-illii quoq5 crcdoq^ cact3 fabricauent.idc/ ee vnii fcripture co:p*/ q6 \ct
*t ppbete vocaf.oelde credc iefu5 rp5 ti HMxx cc' p quc 6n8 cficta kccnt 1 fine
quonibil e factu^/acoemii ee rprii fctii^ q cr^az q oe^ fccit/p fmone alat.t co
firmat rnn cc baptifmu quo boics regeneraf i 6o.€uc|; atim^ epus €fpzianti
vi? obctifTimii Ucro fote cu5 gaudio purificatii to rcdidifl*et:mor a fpu fcto c
doct^^ico^om rp5 61 filiu5/ab initio fuifl*e Ip^imis rcra fapictia fpiritiVluce^:
Via:vtute;b:acbiii:fo:titudinc:^itatc:panc:rinu5:rita;oftiii:pafto:cm:7alia
^tteq pp bolef fiit:vt oes i illo riulf.T^is igif ooctrls Iftituf^ cypan^/fi modo ooctria f5 1 mo:ib^ pUif^ credi poffit ^60 ercrcuit/ rt b:ciu ct miraculo?
gtta pclarus euadcr.lBo mfto at tp:e pofl kct*^ cpmi ipe facta iultina i'g,i^
nu5 matre Iftitucsfacro relame pfccraiiif.armat^ itaq^ fi^/gfamcp rpipfccu
tU8 crfjan^/plurla ad bcdificatione cccXc^io ppofuit Iib:o2 volumla . ^uftina
8ut oni feruitio talitcr macipatacbaritafrpi mor ea fecit bumilc cozde pieta^/
oiuite vero opib' bndictiois.^Calis nacp eueftigio oe factis fidcf fue oiniti\i
fama pceflit.vt ct ad loginquo pofitos penetraret . Segregauit el5 fe i olbuP
7 rtero ^0^11^^16^8/7 terre fue:n6 rcgione gdc/f5 fpiritu bone voIiita^:7 6 tcrrc
nis fuis opib^ marls/fidele^ fibi coftituit tccleftibus earum participc.Hnde
plurimi Ipcnfius admirabanfgratia quc ci oata Craf/a ono:veru vt magis magifo^ \ ea magnificarctur cb:iftu8 baud multo pofteam ons i Iabo:ibu8 bo^minii vna CU5 fct6 epo £fp:iao ecpocre voluit/vt.f. cos falutifcro pfne pietafi
verbereatq? martrrio rifitarct 7 caftigarct.vf i paucis vcratos/I mftis poftea
melius oifponeret.accufati igif apud Cutiliii ozictis comitc^tacp rpiai rciqj
maiefta^ crlne leifppbcdiif/eiufc|5 tribiialib^vlcti pfctaf.Quib^coef I p:If£rpziano oirit»Tu efcff)an^rf)iano? ooctoz:q pcr malcficia tua mftos i erro:c
pdictiais prrabcrc oiccrisfBeat*^ cypiutf rcfpoditraiiquadlo i pditione ec^
momy ocuolut^^/mftos lucuziofos cfficcre cwmiif^ faluauir mc oeus/p virgi'
nc3 ifta fua? iuftinlqua magicis artib^ oemctarc conatus fuera:ipfa aiit fuis
orationib'' (mfuc comonicionib'^ ad rpm mc pucrtit. Gutb' auditis/furojc re^
pla^ comcsallico beatticfprianu5 i cculco ^pcdi r eciigulari pcepit.bcata ve
ro ^ginc Juftina ta^ vniucrk vrbis pcfte fueftifrima/poft alapasT crudele
ac inmanilTima ncruo;: cenioncTCtuncta/puluerccj? pfperfam/ pugnis 7 calc<
bus puncta/atro carccri cuftodicdaj obfcruadamqi ocfignat.jntcrea que ei'
fenferat captiuitatc^ i to:mct3 i^^incs/ad cktu^ ccpofitc manib'' coplicatis/ge
mitib' 7 lacbirmis falute matn fuc ^uftmc ac cpo fctoozare no ocfiftebant.
•^oft aliquot-^ oics i pntia iudicis aducti i fartagme ferrcaj eos iulTlt tpo^
niac tozqucriocindc pice t ccra^ac adipc Uqucfactis/pfundi mandauit . HWcum alaczf rultu'finc vlla pidzfus lefionc oco oipotcti laudcs occat3rcnt:a
tbanafius idolo? faccrdosinuidia comotus wdici oicit.Hidco m^gniftcciu
dec bac nfam rrbe^ funditas ruituraj :ic itcritura/fi bos fupuiucrc pcnnife''
ris.jgicur fii placct tae cUritati/cgo noieoco? fublimiU5 pzotin' oeftrua ^t«tem ifto? facrilcgo;: cbufti3no;:.Cumcp tcmcrario aufu fartagini apzopiquaf
fet/pfcftim e fartaginc ignis erupcs/cuctis ccrncntib"^ illum cofumpllt. '^umcomes ridcs miraculu5.oirit oe faccrdotc idolo?; abcat fibirSc mifcrii 7 ni
miu5 temcre in fuo fe rulncre cocidit. Scccp^ aiit idcm comeftot tantifq? miracuUs/que ocus i fcruis fuis opari oignams fucrat. Scripfit oiccleciano impcratoiirquid fup eifdc3 iubcrct.Quimadamt cos IBicbomcdiam trafmitti'
afc0 ibidC3 gladio aiaducrti fcrat tn nicbomcdie tbeonicus nobiUs rir cbzi
ftianu8't8 cii ridercttam crudcUb'' :itq^ imnanib^ fuppUcifs crpzianii 7 Ju^flma affcctos/ad oecoUadii addua pilatcr 7 libcre accures m^gno fider ar^
do:c ofculai' c crp:ianii.Quod ccrncs cognat^ reg sara fuccefus/egit/rt aij
crp:iano 7 iuftina pariter occoUarenf . €09 *o co:pc:a fcris j:iecta/p fej: oi^
cs ifcpuUa mafcrc Guida cpiani naute noctc rapueriitfancto? co:poi3/ 7 *Roma rfc^ pdureriit.l^uffma aiit renerabiUs matroa/iUa etcipics/aromarib^^oc
Ubu- a.rcuereter fuo ip:cdio fcpelUuit.atq3 ira ad cdificatione nra3 btiffimor
martf rii cfpiiaii^Judinc oiumos ^Qoncs iquatu5 potuim^ boc i lcco b:eui
ter ecpUcauim^ €"E»e fancta Juliana virgine 7 martfre. c&p.cii*
UUana rirgo nobilifrima
nationc affana/ec Ittico
Imedia bftbmiep:ouitie i
jfigni rrbe o:iunda intcr ce
tera oemonis eque rictric. Dioclctiao
p:incipe romanis 7 oiieti ipantc^circa
annu3 falutis ni^c occimii fup:a treccn
tefimu5i iUo miferabUi fcdocp pfecu'
tiois fpcctaculc ea l rrbe macie ipius
fmcipif iuffu cccitato/ 7 ipa cii imiiera
biUb^/ad pfcquada (fi pitura laude)f5
fiiture btitudinifgtta5 tam perfcucra
ti aiotac^ foiti pccto;c i mozte vfc^ vc
FO LXXjX©e Sancta 3ulpn3
nire mMtfc^ rencrandtflimmn fuc nrginitms ppofmn vioUri pnirtcrcr.
l}cc aut gbiis ^crcata fit parcimb'^ aut aquo Ciccrdotc tpi fiierir inngnira ca
racrere/me lcgifle no memini;nobili(Timo? rn ac pporentiriimo;: pdicnonc babuiire copermm efl.Que quu eminctiflimi et apzimeuo efl^ ingenil ac bona?lfa?app:ime craditti euafiflh adolcfcctalr.oimno afflata fpu cognouitfuosgctilcs octeflabili quoda crroze oetineri/7 in imae pcipiriu quorridic 5rrudi.
Bnde falurc fua/qfirura furtim baprijare fe fccir. 0.6 rbi cius gcniroz inrclle
iciflcr/ipfom virguncula foimaecimiam/cpianirans facrammns fo:etniriara5/
rebemenrer idoluir. Hcru5 vt eaab ipfa fcriffima oppmione rcuoarc poiXwmoc ea £rufio luueni nobiliflimo :ic fplcdido in matrimoniu5 copulauirrfpc^
rans/nuptiarum ImociniiQ^Unctm a"'roluntatc inmutarc. at nrgo quo pUi
ra ^d eius rolutarc^ labcfacrada5'a parcribus ficbanrcoquottidie fcrucriczc
aio ad religionem cpianam fcrrebaf. tugirer ercnim erpoftulabarlbUicitcqs/
ac rigilater eco:abat/rt oni roluntate^in cucris rire htc morib^/arq? cogitari
bas perficcrc pofl^. 2^^ ncpe oidiccrat onj ocu5 bominii obfcquijs minimeindigere^ed ipfi poti" (ui aucili|/Hii femper apud fe illa oni fcntcnria? fumopere ercogitabat.Si ris ad rita^ renire/ferua madata. sidicerar pretcrea fcri
ptum eflc/madata ciufoefidcrabilia fupcr auru5 1 lapidcm picriofu^ mmiG'%oulcioia fup mcl i fauum quoniam in cuftodicdis iflis rcrriburio malta, €t
. iccirco/cu adfnodu pzudctifTima rirgo ccttno ranrum oefrdcraffe ridcbaf/qd
ioffum erarr^iUu g luffcrarrncc quarirarem impcrirfed imptraris fanpcogi
laffe rifaefloignitate. Bii tingulis oieb^o:ationi racabat berq? tcplum frc"
quentandofacras fcripturas tcredibili jjrdoie afcultabat* acJactatibus igif
Diebus qbus nuprie oficacntnc^rMt 'Jnli^nA nuUa ratioe uelle fponfo oiun
gimifi ipl^; piius patrem i fi\in$"i fpuni fancrujn pftrcrcf;Qd audics parer ni
mium ptriftarus cit'ncriis piimii blldis oe binc rcrroubus pucUeanimu abipfo ppofito reuocare oino no ocftirir/quc quum in fniam pfiftercr fuam/ftio
fponib iam pfecto caftigadi*. tr^idid elt.Qui !jbi ca fmui fermonc ad pfcnfu^
nequiuiffet perrrabere fuu n iratus offittf auctoritiuc a quatuo: uiris ocnu'
data ouriTime ccdi fecit.£unq?'nec fic Jultana rt ocos adorarct iduccre po^tuiflcr.p kt boias/capiUis sppcdi inff^i cft.Zfrq; crramcnro pflarc/ fup caput
ci'^ oiffundi/r5 rt oolozis neccflitate/faccret qo pcipiebaf in rita. Hes cum in
mllo p:o:fus euafifTct UfMn carcerc5 teterrimii rcccpta eft. Bbi cu5 ono oio
ne5 Cii lacbrrmis fudiflet iUico oemon cidc in fo:ma agclica apparuit/bouas
fibi c:inaMCif^ to:mcta q fibi parata ef3t p:ecauer.3ngemuit rirgo rcbemctcr/
dculifq? ad ccln erccris oirir. IRe oefcras neq^ocfpicias me oiie oeus rneVecceli 7 terre in tpc iuuctni, mcenccp mc^nalla tua5 pcrirc pmittasifed pfimia
me in rirture tua.E)emoftracp mibvqs nam fit/Q talia mibi fuadcre no rcref.
£ celo pfeflim ror mfonuit oiccs. £6fide ^uliana q: ego tccu5 fum'^t glo:ifi/
ccm re:biic aute^ qtti te aloquif app:ebende. Gue quum appzebendiflcratc^
oe cius noie rirtutecp percunctata/rt aiit iUurn cognouit/ftarim inmaniffimis
rerbcnbus i cruciaribus oiu afflirinatcp ad rUimii laquco appcnfum/in ftcr
quiUnium p:obiecit. *fboftmodum iuliana rurilanri ruUu in p:cro:ium con-
.ccfTit'1 fc p:cfcctoTponfo fuo mirabilcm oftcdit.Quam cum inruitus fuifl*et'
oirit. ^ic mibi fpof^ mca uiUanaquo na p^^cto^atc tot funt fupcrata to:mctaf
^udi mc inquit infidc 7 oyrctyrmc^^bsuim patre tuum/oommue mcuslefus ci38Cuici^ncq3idQdemaitmd8 virtutibus^fedangeU oominimeiiefujcpi pjcfidio Uberata et in tui pfinrioe fum, 'JncredibiU aut furoie fuccefus p:e
fectus iuflit beatam iulianam crudeUter % ignominiofe inrota^ ferrea imponicui acf«tiffimi claui infiri erant:fed t>€f virtmc i munere mot r catafta 7 ois
macbina comimta eflatq^ vincula oia pzozfus oirupta. Tum iuUana virgo
artatibusair.auditemeoesquimeobuic fpectaculo adeftis. iRibilcui^accide rel ptinge potrqd aut oono fiimi i>imt pmifTioe fua fiat. IR08 aiit %pi
iefu fidelefqui regno? celeftiii/pzeda cenfumcp muneris.fempiterni ptedim'occupareeffe riopoffumus/fine aUqua cogreflione victo:es.1Bu$.n.oeUcata
ac ignara certaminis virt^ pzemiii oe fubactis aduerfis recipitg victozia'cazio
rem viUffimaj indicsit fui cozpozis vita. IBec moz^ concatit metu cui oe moz"te vita nafcif/pzcciofum eft ilU fanguine fundcre. *bi8 oictis in bncmoda oza
uit ad Oiim oices. Bcm pz oipotes/i imoztaU8'vita oium in te credetiu3^qui
celum ectcdifti terracp fundafti/atqj boiem quem tuis feciflimanibus/mimc
oefcruiftitOuicp nibil fieri pmit^/q? no oe interioze iteUigibiUq^ aula tnc fumme mafcfta^ egredia6.€uiu8 gde^ tua voliitas pzimaria ca eft*v5 vite 'jmoz^
tum ct pzemiozum/penarumqj eodemc^ modo 7 collMi cuiufcuncgbeneficii/
r rclate gratierCademq? tuam efle voluntatem folam/aqua queciicp fiitoztuj
babuere quumipfatuamafeftasfiteternaquenuUum vn$babuit oztum<
€3m quidcm 7 naturam 7 pOtcftatem infudiftivt oia certa rarioe atcp ordine
fuosfmm pzogrerTus/^ nafcendo 1 moziendo per varias oiuerfafqj cas 7 af
fcctusniic tardius nuncciUus. IBibilq? cuiq? ptingere pcrmittas/q6 aut tuodono aut tua pcrmifTioc ftat. Iftunc igif mi onc ocus qui mibi ancille tuean
oibijs aufiUum oonare oignatus cscfto mccuj in bac boza^ libcra me amaliti^ 1 tfranide bui^ pefTimi tui nois inimici. 'Bix bec erpleuerat btifTima vir
gc/quum ocs carnifices clamoze fublato/oircrunt. •^otens eft oeus yxiimcncc alms nemo eft oeus pzeter ipfum. •^enitet etenim nos plurimnm/c}? niic
vfq5 oiftulerimus ortm iefum rpm verum oeum agnofccrc. IqH age facc^/oe
nobis quoduisinfcr fuppUtiaagnes fcrriicp para/qz optimam parte^ oni icfn
icpi occcrnimus aflcqui. 1^en(itiatum eft ilUco ©ioclieiao impatozi.qui iufTit
eo8 omncs gladio puniri/btlm ^^oJuUanam ignibus cocrcmari. Sed iulia
na in medio ignia aio infracto atq? ingeti iWcfA pcrfiflcnsglozificabat onj fal
oatozcm oium. 'Zmc impofita eft fuper oUam/inqua liqticfiictum crat plumbumrque 7 ipfa oei virtute ta^ balneum tcmperatum efecta cft.fcd cic refiUf
ribus Qixti^'ct aftantibus gentiUbusqumq? 1 fcptuaginta pcricre.Ca pzopter
oata a prefecto fententia/iuliana oecolata eft.ac fic ec buius fccvXi tediofa/p''
molcftaq? percgrinaUone/7 ec bifce crrozibus turbulcn^ in tranquillum lUum% ecoptatum btitudinis poztum beneficio accerbirTimi martfri| quartodcci^
mo cbalcndas martias elata eft. 3IIam igif cum orabolo pzimum conflitiffe
lOeipfotriumpbaflc/atcpinde flammas ignum/'? oUam feruentem fupera^
tam optatam beatitudincm pzomcruifTc coftatqnc nuUi fozrune/nuIUuc coz^
rupfioni fubiccta cft. Hnde cius martfrium cbriftiani fmguUs annis^cii laa
dc/7 gratiaru; actione ad oeuj/atcp fingulari ocuorione pzofcquiif q^ bis fiti
ctuofiH fecuU malis iuliana tgo Uberata/celeftib^ilUs fempiternifc^ bonis cii
De ^ancta CbridimFO LXXX
mumpbo potita iit»€iu8 zute (anctwn coipas baud mutto poft aromatibusconditum/pcr Sopbioniam nobilcj matronam. apud putcollana? camponicrrbcm odatum cft. BUam aut eiufdcm nols virgincm ^pud £omii^£iralpinc
gallic futHc conflat.quam buius martfri| gcnu8pcrtuiifrcplurimt3n'cucrlt«
quod cgo non libcntcr adcntio.
Dc fnnct4 €briftina rirginc rmartfre. apitulum. ciii,
*briftina virgo 7 martfr/
nationc Ctbrufca/ cc oppi
do vulfmo q6 niic Bulfc/
na oppidum nticupaf/qd
quidcm oppidu5 cdiliicatu; fuit inmmnis vrbis vulfmcnfium q oluu crat
er pzimari/s 6tbruric rrbibus oziun
d9.3mpcratibu8 Dioclctiano t COa/
jcimiano piincipibue/i O^arccUopo^
tificc in catbcdra pctri picfidcntc glo
riofum p icpo/apud idcm OppidumpcrtuUt m«rtfrium.1?cc gppc Hrbanuj ri? nobiUflimum babuit parctc:
quc cn cfTct cicimic pulcbritudis ac igcnio^? moiibus plurimum tfignita^fua
inadokfcetiamagno (ait patri folatio inagncc^ gmdiosic voluptari/manmc
cns aiaducrtcrct ipfa^ ingcnii c(\c marimi/7 plurima mo? ekgitia,at<:^y piobi
tatc filia quibus quide virtutibus ipfc Urbanus patcr miro pfundcbaf gm^dio. I^cc itaq; olbus virtutibus occozata/oiuio aJffata numicad ipm pucrfa
% bapti^ata/rpianam rcligioncm % rc ac noic/miro ardcre coplcra cfl.Cui^^a
tcr cii in tburi crcclfa oijs aurcis argctcifcp fcpius facrificarct/ct iiliam idfmrc edocuit quo poftmodu crroic cognitofprc^ idoU8/(u^ facrificiil cbriflo of
fcrrc pdituit, 0.6 ancillc vidcrcs/cidcm oircrut. Quid cft ona nra.c)? ias multis Dicbus cractis^cr qbus abftc oiis no cfl (acndcztusi Hcrcmur ctcnimme
ob id iratiiram fup nos c cclo trafmittat, sccufarunt i^t cam apud p5cm fu
um'q^ pfractis patcmis idoUs/pictium paupcribus oiftribuiffct. Qua obrc5
patcrnimiii iratus/accritcram ccdi fccirac in tctro carccrc reciudvMt rpiana
pofl: ccdonz ad patrcm ait.auru5 mi patcr igni8^bat:fic % flagclla bonos vi
ros:Opus cfl cni5 ad noritta fui ccpcrimcto vcnirc.Qutd quis poffit/nifi tcm
ptatus/no oidiar. I^urfus c cmere vbi fcruabaf a patrc acccrftta/rides ciuf
aium in piopoftto rpianita^ firu^: furoic fucccnfufnullii aut crcogitari pofTe
gcnus cruciatu8'qd illas ad moitc^ vfq? no afflircritocindc in rotba pcwccta
ac vincca/quo toztiois gcncre aliud nullum inucnicbaf bozzibilius/ita mcbza
tim eragitari fccifvt folu^ cius ncruts/artubufcp larafi cius carncs ocflucrct.
at virgo coftantiflima tultt oc carnib^cius/? in facicm patris piobiecitoicH.
E)cfidcrafti innoc^tium [carncs manducarc/iam tuam ipfi*^ carncm maduca.
'Cu^ patcr iuffit alia l^otba^ affcrriinqua rpina ligarcf a ignc fub rotba op'
pofttcrotbado olcum Dcfupcr infundi:S5 rpi ancilla Dum bcc imania circa
ca5 agcrcnf aio infracto Dirit, Sicut Dics tui patcr pzonis lapftbus acccllcrat
incaffum^fu: imundus fordibus (encctutite rotbabit i lapfujfcd mc fuffragio
lii
E)C Sflnctd Cbridim
mo2tie victriccm tandem Mdpict cclum. Spwd me 7 cunctos cbrtfti fidclc^
pofl: pcrditum mudu^/poflc^ buius cozpozie moit^fanata erunt oia/ipfaqui
dcm letabo: in columitate membzo^/rbi rita'nuIIomoibo vccabif.£unq? iaj
eius oifrumpercnf membza:£briftin3 bis verbis ozationej fiidit.O onc iefu
cbriftequi vna cum patre etemo in celo femper babitas'? nufi^ oecs/obfccro
ne ocrclinquas me in agone ^ttitnwkd ectcde manum tua/ 7 bunc qiii mibi
paratus eil/e):tinguc ignem/ne mibi ancille tue trranus pater mcu^/fupcr megaudcat.Bii: bec vcrba effata/fiama crupit i mille viros iterfccit. T^flc patcr:
enara mibi inquit Cbriflina obfecroquis te toftatac^ malcficia oocuitf l^e-
fpodit illa. Bici iamtibi^meii patrcmetTc cbriftuyquimcveritatcmobfcrua
re oomitnnb errantium vimd etcmaj^ratiam mc pcrducit. Ueplctus in\%
infano furoze Hrbanus itcrato eam in carcerej reclufit.vbi angclozu^ minifle
rio no modo pafta/fed t ab oi plaga curata eft. £ircao medie noctis filctia
Hrbanus patcr mifit/qui Cbriflinam virgine ligato ei faro in vulfinu ibidem
pzope oemergcret lacuin kd sngelico pzefidioliberata/inlitus eucftigio i co
lumis oelata eft.'^unc ozauit ad onm oices, ©omine ida rpc/qui no oerclin
quis pzefumctcs oe tua mifericoidiaobfecro nflc tua mirabilia inmc ancilla
tuam oftcdere no rccufcs/fcd mc per baptifijnum rcnafci iubc vt ab omni car
nis inquinamcto? fatbane fpiritu emiider. € celo pvjtinus nubes lucida o&fcendit/ibaptisauitcamrCDotq? vocfubfccuta eft'0ice8. ^oiefus cbriftus
qucj cofefTa cs nnc adfum quoniaj iuocafti mc nec te pzozftss oerelinquaoo
nec compleaf curfus vite tue. €adcq3 nocte cius pater Hrbanus oci iiiditio
naturecoceffit.fboft cinm obitum ©fon quid^^ nianmus cbriftiano? pcr^
fecutoz/in magfatu (uccc((iL €ltti cnm cbriftinam ad imoladum idolis cc^c^
ret:ipfaq5 fe factufani omnino recufarerillico in clibanum piccceracBac oleo
facccndtm imitti ivif]'a eft. at illa leto vultu celum afpicies.oirit, *brmnumtibi oico/tuiiqjnom en knctnm glozifico onc icfn cbrihcqni me oignat^es re^
nafci/per lauacruj gencratiois 7 reiwuatiois tui fctiffimi nomis. ^idi etenim
fancfum agclum tuu5'cuiu8 ope ignis ifte fuper«tu8 cft.vt per tua mirabilia/
tuum fanctu5 nome vbiq? glozificef, 3c per boc ignis illiminimc ifeftufcft.
•j^ofkinodu5iulTa eft 5BpoIIini tbura iactarefed ozate iUa/fimulacbru5Ciuod
adozare iubebaf'l fauiUam f^bito redactum eft:7 tfranus ftatim interi|t/quo
quidc5 miraculo/tna milia boium cbrifti iugo coUa fubmifere.St vbi» Jnli^
nu8 qmdam eidem fucceflbz factus fuinet/7ip<ccbriftinamrirgicm idolis
imolarc pzecipilletallaq? fimiliter ifracto alo abnuiffet/itcrato in ardcte? cami
iirinu pzobici iufla eft;f5 % oci virtute i nuUo Icfa/e camio/vcluti oe lauacro/fu
dans ecijt magnifica. Hid^s autem ^ulianus virgis/ virilem coftatiam; per
O^arfum ouas Bfpidcs^i ouas viperas/ac oracoes ouos eidc5 iuffit oimitti.
Qui moc CDai fo iterrccto/ pedibus cius fe fe pzoftratcs oederrit.Quibufilla
loca oeferta moc peterc pzecepit. Tum £briftia aftatibus vocc fubmifTa oi^
mota.^^' ^^^^^ ^^ carinimi meiazboz folida/necp robufta/nifi que aflidui turbinis
incurfioe ftipitibus cocufTis/buc atcp illuc iclinata temptetur/inqua fcpc vcn
tozuin turbmum flamc mcurrat,3pfis etenim vecatioibus coftringiturpzemi
tur/ficifq5 radicibus ccrtius robozatur. 3ta i ipfa nitc mozdacibus buius ty
ramni flagelliffrequentium tozmctozu3 munioz eictcfa/? cozzigoz robozato/ac
I
FO LXXXI©e S^ancta faiifla
conftringo: ccro/igitur carcbo rqualozibu8'0nm longis afibus vcnio rcntila
la. TJioft bcc ^briftina ozatioe fufyOOsrfu^ Mcimit a mo2tui8.*^2optcr q5lulianus obdumrus fubiugatam inquitcbriftma ocm tcrram tuis malcficijs
redidifti:"lNcrp6dit illa.O obdurato nimium cozde t ab omni piozfus vcri^
tatcalicnc quomodonccdum ocum/TOominum noftrum icfum cbnflu^quipzo mc ta5 mirificc pugnauit agnofcis. at iUc implacabili ira comotu8 poft
inamillarum abrcifcioncm^ctia^ ligm^ cidc^ abfcidi mldauitrQutbus gcflis
fubitofmz efl ad cam vot oc celo oiccs. Quia bcnc t pcrfcucratcr cmfascofumafli Cbriftina famuU oci inuUumq? fuflmuifti/iccirco rcgna cclozumtibi
vticp funt rcferata. 30^fwr fagutis plurimis coficta/martfri| fui curfum cofU''
mouitmonoq^ cbalcdas 3ugufla8 iaftitic cozonam i rcquicm itcr angclozO
cbozo8 acccpit/rbi omni pcrturbatioc curacp vacua^ Ictatur i cxultat oiuia vi
flone pcrfrues* €iu8 autcm fanctu; cozpus vcnetias pofl annos* quatringc"
t08 quinqciaginta traftatumin 'CozceUana baud magna vrbc feruatur. adeam cnim vrbc a coftantio €racU| impcratoziffiUo autumatfuiflc oelatU5.cy
ai5 'f^^oma a^ccdcrct eo in loco occlmas.vicu^ cctrutit que ck fao nomic co"
ftanciacum voluit appcUari/e roma i>o rcdic8.cc vulfino fublatU5 iUi ccclefic
TowcUancoono oedir. rbii nucvfq^ feruatur,
|p©c fancta faufta virgic % martfre. capitulum« ciiii,
Suflam item itnUcsi^ vir
gincm cu fulafio militic
magiftro codej tcmpoze
fub O^acimiano pzicipe
gnofu5 martfrfu5 ptuUffe copio f5 ec
qua ciuitate fucrit vctuflasabfluUt.
Iflam idc £ulafiU8 cum cffct piimmpalatii tfranus feu magiftcr ab O^a-'
icimiano pzimu5 oconcftatus ocinde
m €q ulco oiu fufpefus t toztue fuit,
fauftam ^^o virguculam ctms trius
*t occcm anozum pcr mcdiu5' quaft li
gnum fccm picccpit, t^cc itacj^ tafo
mcmozatu oigiiioz fuit quato parctibus ozbata pucUula effulfit fplcndidioz:
Gue vbi trcdccun annozum pucUa parenUbus ozbata fuit m cbriftiana ftdc
apud quendam grauem virum ^o^icum nomine/pcr agnat08 cnnutritai in'
fozmata percgregie ectitit.Que oiuini pzope fpiritus cum cffct puelUila/vt pcr
fpicuc oignouiffct cbriftianozum vita'cucti8 in fpcculo cffc pofitam; mor pzo
fua viriU ftuduit/fapictic grauitati t manfuetudmi operam oarc ncc fuam lin
guam in opcribus bomm.um loc^ucndo inqumari conftituit: fcd potiue finc
vUa intcrmi.Tionc in lcge oomini meditari oic ac noctc, €t pzopterca ft aliquif
fuc falutis inimicus/cidcm quouis modo fubranaffct' ocriftflefautoctratifTj
non folum mctuere videbaturfcd potius letabatur. CDcmozcm fe iUms pzo-'
pbcticefcntcnticconfitcbaturcffcperquam/oominusfui nominis caufatri-'
buUitisboztatur oiccns. gudite me qui noftris iaditiny populc mcus i quorum cozdc/lei mea poTita eft. IBoUte timere obpzobzia bominum/i: cozu blaf
liii
fcmias ne mcumisqnk (imt nHimmtumdm 7 ipfi pcr tcmpas ocfidetn vt
ianaiu comcdcr cos tf^ncantiftuiaaut^m mc3 in ctcrn«5 manet/faluiarc ifo vc
ftrityin fcfal«m fcciili. *blc igitnr COacimianns Sugailys aiidics effc cbri
ftianamrcormno €ul3fiim miUtic magiftrnj mifit.quim oiligcn indagatio
nc crq?iircrct/in!4CLim:^ idolis facrificarc compcUcrcr:Ci'iam muentam/bll^
dis pumo fcrmonibnsTt oifs imolarct sdboztari ccpif.£ui firgo,Q €vihfu
talibns inquit oi/s ego mimc facrificoqnoniaj fnrdi muti a ccci'3c opcra mii
nuw.m bomin«5 fnnt. €go quippc ocu mcum babco quc ado:c5 faluatoic me«m icfnm cbriftu3 Q«i in cclis ad ocFtcraj p.>tri8 kditciii fmfim laudis fa
crifiam* IRec cft/cur cn^ rclinqusjnc mec iUibarc «'irginitatis mcrcedcj pcr
dam:€ulafiu8 ad e^^ mt, 'Badime faufla:T: credcs mibi oifccs amc vtiq? vc
ritmm, Ifle mc inquit putcs fauita oe infcipictibus fcaxli cHe virginibus/V£
mc tuts blandis fcrmonibus circuucnias autiactes/q: cbriili anciUas mc p:o
fiteoz/que ctfi etatc paruula tibi i?idco:/co: tamc oco meo firmitcr cobcrcr. £ii
lafius ira rcplct«8/p:cccpif/vr c^ co:a5'omnia carpctario:um fcrramenta affcr
rentur:vt vcl ct bis pcrtcrrita cius fcntentie obtcmperarct. 3t illa in oominoconfidcns mmafno modo contcmncrc/fed % tozmeta appctcre vidcre vif^ eft.
Biccb^t^. lX)ibi eqKidc5 tutiftim^i cft €ulafi ^to^ p:o magno ouco/po fTc oo/
mini mci izfn cbrifli imitari atqi fcqui refligia g oicit. €go fum/via/ vcritas'
% ntr, IRcquacg; mc crrare pertinycfcam fi rcritatcm fcqui rolucro* £t tdco il,
.
lumbumili p:ecc oep:cco:/rt mfbi conccdat ambularc/p:out ipfc smbnlauir*
3pre quippe oominus mcus icfus cbrifluscvt omus cius apoftolus li^etrus
fcribit)p:o nobis pantis eft/rdinqucs nobts cccmpfuj fcqixldi rcftrgia eius:-
Qui pcccatum non fcdvncc inucntus eft oolus in oic eius.Qin cum m^Xcdicc
rcturnon malcdiccbarrcum patcrcturnon commmabatur. 'Cradcbat at^tcm
iudicanti fc iniixficqni pcccnt^ noftra ipfc pcnnMt in co:po:c fuo f«p iignu5'
rt pcccatis mo^tui^iuftiric ximmm.^Bd tlliufccemplum igitur mittimur ocP
qucm fatcmur imitandumrl^is cr fentcntia oictis ^ulafius confcftim cam ftt
filicndi fedt/atqj vngulis inmanitcr ecungulari: Que oum to:queretur:'o:auic
oicens. dcus pater oomini mei icfa cbrifti/qui tribus pucris in camino ignif
affuifti/i 'Ceclam virgincm tuam oe igne r ampbitbcatro libcrafti/atc^ ©a^'
niclcmpucrumtuumoclacu lconum: Quiq? 7 bcarum *!betrwm apoftolum
tuum/qui in vinculis tenebatur in c^mrc abfoluifti:atcB 0?offem famulii t«
«m pcr mare quafi pcr ficaam cdudfti: €ixxi i rcfpicis fuper terram ? facifea
tremere:mibi andlle tuc peccatrici obfecro p:opitiu8 adefto/quibus erplctis'
p:ottnus fulgu: e celo ceddit/quopdigio multi coterriti ^c admirati funt*'€t
^manmcCulafius rcbcmctius erpauit oiccn8.1Befo:tcbccmalcftcapcr<'
dac nos ocs/ficut mcnns miniftros noftros:icdrco ligneum loculum ocffer
ri p:ccepit'vt in eo t^^ lignum conicct^/fcm inmaniter fcccarctur» Hcru car
nificcs iii fccando ipfamadeo ocfudarunt/vt p:o fudo:c'fanguincm viuum cf
fundcret.l,aniq5nimiu5 recedctes/culafio ipfi niiciarunt/aiioffufficercrquo
ntam viribus fracti/vltra amplius no ralercnr.Ob boc coturbatus nimiii €«<'
lafius Sdo inquit o ^aufta me tuis riribus cotriftari baud poffe/ quoniammalcfica cs:Cui illa.Celcrius enim te ad fidc mea couerti faciam/quamM me0d tuos ncpbados erro:c8 pcrducas. eeus cbriftiano:n o £uM| imoztalis
FO LXXXII©e Bmm faiifla €t Sancta CDargarita'
oino eftammoztalefci? dficivcos qui ob eius amoze in agone cdfend«nt i vin
cuntJBam ipfe fao nos cnagdio oocet creatozc folis i Uine occeti fidc cclcre:
iiec clemcnta co2po:um/nec alia rifibilia/fcd cn^qni pcr bcc inmribilucr cognofcitnrcrcatcjn inteUcctum folu^ admirarirfoliiqi ado:are nos oocnit:qm per
omnia penctrascmn fit incomparabilis/folo intcilcctii pcrcipitnr.liadif 3«'-
tem nobis per ea qtie fecit.Qne pzodncit/gubcrnat/cofcruat omnibns iniufib»
liter afTiftes/no celeftibus folum/rcrum etia terreftribus magnificetiam ope^
rum fuozum/per bec oftcdcre volens bis et qui oeos falfos ado»nt« *bi8 3«ditis Culafius credcns: faufte fentauiam lUicokmtus eft^Tum impcrato:
pzefectum mifirqui £ulafiu5 puniret.£omp:cbcnfa ocinde fauflaan Smpbitbeatrum perduci iuf]it:vt fcris eam oilaniadam erbibcrct: Que omncs curen
tes/veluti canes mafuctiflimi/ad pcdes virginis accubariit, f^oft bcc clauos
plurimos in ci'^ co:po:e cofigi p:ecepit/oeinde in Sartagine vna cum eulafio
confrigere p:ecepit.Bbi in to:meti8 conftuuta/cum p:opbeta pfales/oicebat.
'Cac^ pzodigium facti fumus muUis/? tu oomincadiuro: foztis, CDalcdiciit
nobis oomine/7 tu benediccs.Qui infurgunt in nos cofundanturfcrui aiit tin
crie ocus nofler letabuntur in tcbis ecpletis ftatim Sartago refricit. Tij et
ifte pfcctus fid^ cbrifti coplcruseueltigio voc oe cclo veniroiccs. Hcnite iaj
benedicti pcipite regnii'q: celeflis p: vos in ecultatioc ecpectatTcdditurus la
borum veflro? p:emi9. "bec audictes Ictis vultibus/vniucrfis cjrca eos fidcli
bu8 pIo:atibu8/foIi ipfi ridctcs ac fi no cmo:erentur/rcd migrarcnf^i mutarc
aicoanon relinquerefpirit'' ono rcddidcre fuos.Tunc CWajiinianusaugu^
ftus audics que oe £uIafio 1 p:efecto ptiQiil[ctXno8 ocos blaffernauii/ cogno
fccnfcp nibil ia^ valere/oeinccps a tpiino:um pcrkcaticnc oefiftere ^pofuif.
•fbopuli aut circunflates omncs paritcr ecclamaucrunf-O^agn^ efl oeus cbri
(liano:um qui magna in omnib^ operatunatqi ita vnufquifcp ca gaudioadfua remeauit'gIo:ificates *t bencdicctcs pfem 7 filiuj/? fpum km.Cui efl bono: ? glo:ia in kcnU, amc. t^afTi aiit kmt faufta t fiulafi^ ouodecmio cbale
das octob:e8.quo qde? oie ei^ V5.faufte fancte virginis annua folcnitas cc^
lebratur/ei^ autem ranctiflune reliqe'Xucc rccudite/CU5 bono:e babcnf in tcm
plooiui fridiani.3tin«mer3bili3 oe vit3 ifti'' fancte xirginin faufte foititudi
i,i.V5 pzudcria/pietatecp oici potuiflent/que b:euitati ftudctcs omifim^.
(jf©efanctacbargaritavirgincimartfre. capitulum. cv.
3rgarita5 aiit beatiflima
virgme^apud Sntiocbia
g!o:iofiip:o cbrifto nmtyrium pcrtuUifre p^odi-
tumeft verum quibus tempo:ibu8'
aut quo oie/vel quo apud liomanofimper^te p:incipe apud oiuerfos fcri
pto:e8 ambigitur.Que quidem rarie
tates argumeto nocarent:Sed omif
fis fcripto:u50irco:dati|8/q6 plurimi
oppnantur mcs eft/esm filicct impera
tib^^Diocletianoimaicimianopotius
liiti
paflTam fuirtc.€a5 gppc Tbeodofif cuiufda gcntiliii manmi patriarcbc filiaj
fuinc fradiir.Qncno folii mirabilicozpiffoimofitatci cgrcgia ernditioc acco
piofa vitc fctimonia'f5 7 potctia aducrfns ocmoncs claruiffc ac raluiffc pdi-'
tu5 cfl.€idc ncpc pucnietcr ad natura rcr COargaritc nomc inditii fuit: q: id
nomc ipfa fua na % vin fuit.1fla t nomc ipj margarita ptiofii lapide fignifica
rc pot g mftas in fe ptinet ^tuofas ppctatcs^aflfuit qppe a pucrocvt ita loqr)
in bui'rirgi8 aio/oiuia qdam vis atcp gfa^q fup:a cozpufculi fui fenr/p mfta
ct k k"t ircUigct 7 vidcf:q alif foitc maioics/ncc cogitarc qdc potuifTct.Ciiqj
fup:a etatc'7 caUe/i fape cepiflj oeii oipotctc rcligiofiflimc adozare 1 vcncrari
ccpitTcbufcpoiuis/put cognoicc potcrat/nibil oucc fancti^/paupcrcf if cctcra
incredibili pictatc pp oeii pfouc/i pfeq no oefiflebat.€a(^ qntii fupza 6cimii
eta^ migiffs annii/audieficredibilia martf9 ccrt3mia/q>iV5 mult^ iufto? cffii
dercf faguis^fpii fcto replctatota fe ofio comedauit/ac tSdicauit ipzimifjndc
er fe fe rcgula bn bcatcq; xiucdi fibi pftitucs/tota i ocii puerfa mificozdiamodcdi^mi bumilitatcmcu^ omnimoda caftitatc amplcctcre voluit.Stcp in oi
actu 7 rerbo fuo mcntc qcta^ atcp placidam fibi fcruari coftituit: fcmpcr fuis
cogitationibus t>ci pzefentia occurrebat"€rat vtiq^ in pctis cide btiilisaiuf/ac
mitisfoliimodo ^ducrfas vitia ercct^.T^zo modulo qppe ingenif fuianimamrna5 ta^ oci tcplu5 virtutib^ pparare conabaf : affirrnabat.si.fancto;: cozda
oei tcpla ec/ficut apoftol^ ait.^Ccplum oei km eft:q6 eftis vo8*Ciic^ nofcet
on5 p^pbcta oicifTc.Sup que aliiireqcrcaniri fup buifem ? qm-^'7 trcmcte
man*^ mea8:lRibiI ipfa biiilitate bcbat pftanti" nibilcp amabili^^^fpcra^ ob eade5 fola virtntc^ % boibu8 t oeo cffici poflc gratifTima. Scqbatur ti\c armcta
nuirici8 fue ^go a>argarita Iafciuic8 baud pcul ab Snticcbia: qu35 quiiOlibzi"^ pfccf^ cc afia vcnics vidiffi ifigne fozmofitace lafciuictc/mifit eueftigio
tanc^ potcs boq ca adfe ocducerct/rt vel in coiugc/vfin pcubina fibi aHumerct. %t illa fubito rpm iuocare ccpit oiccs-IBc pdas cfi ipi/s oc^ aiatn mea^t
cu riris fanguinii vita mea.Bt nb poUuaf ftdcs mea'ncc inqncf cozp^ meuj:COitte mibi obfecro oe^^me^ angelii gubcrnatoze/q meos adapiat fcnfnmt cii
fidutia atqj fapia refpoderc polTi^ iniquo pfecto.l^aptac^ puella/pfeflim pfc
cto ^ddnct^ e.Dircriit aiitoigniffime pfcs pucUa bcc/cpm iuocat/qucm ii^dd
cruci afficcriit.at pfcs iufTit lUa fuis tribunalib*^ fifti.Hbi itcrrogata oe nolcDe gcncreoeq5 cultura oeo?:K.ndit.1Bomen mibi magntfice pfcs CX^argarita
cfl*3ngcnua eqdc % ct fpectabiU gcncrc.lcfuj tp5 *o oipotcntc oeu5 iuoco 7adozoq mea virginitatc in bnc vfq5 oic illibata iuiolatacp pfcruauit.^^rat' pze
fcs/moc ea in carcere recludi pcepit.Qu3 poflea/cii nec vllis pollicitationib^'
bladiti|fq5'aut minisncc adduci/nec fcduci/aut illudi poflVvt oeosadozaret/'
in aere fufpefa^ oiu cedi fecit.lllacp celii fufpicicns/oicebaf. ^nte orie fpcrauf
no pfundar i etcrnii/ncq; irrideat me inimici mei.l^efpicc obfccro me ancilla
tua/7 miferere mciUbcra me 6 manib^ ipio^/ne fozte pcufTa foimida coi mtn
•jflota. ^^^ '""f^ ^^^^ tw^ Q^^"^^ fanenf plage mee/7 oolo: me^^pqcfcat.l^ec ipfa ozltc
ra oiu qftionarif ca cederiit oonec terra fanguie ei" rubzicata pfundercf.Tiic
illa ingt.CDeU"^ eft mibifupncoifcipline iuditio bumiUari:^ cu5 ifideUtate/7
ei^ fcctatozib*^ oanari oiccte apoftolo noftro.Quu5 iudicamura oomino cozzi
piinur:ne cum boc miido oamnemur. foztitudinis enim cbrifti3no:um eft/
FO. LXXXIII
BC Sancta (Wargarita
quafi pcr igtica *i flamas rafozuj mozepurgari. 'Uunc pzcfectnfquid cft inqt
CDargarita q? obaudias nos/? tni no mifcrcarisfConfcnti mibi 7 ocos adoza
nc malc cu cctcris pcrcas^^^ui virgo.O iniquc pudcfc^ cais.Si cgo cani mcc
fragili comifcrcr'aia3 mca i itcritCJ ocduccrc^ficut tua:f5 malo ipa; tozmc^ ccc
crabiUb'' ecponi/rt poflmodii aia co:oncf i cclis.^Uc Qdc5 icolumis e quemoc' quolibct *berc co:ri0it:q fe nfi amatoie caftigado ondit. 3pc aijt nob ot
rit.Quof oiUgo/Vticp arguo 1 caftigo.3rat''ob boc OUb:i%flit ea i carccre te
terrimii trudi.Hbi ca ozone fudiflj pfcftiecarccrif agCo/Oraco boiribifcciuit
q ea ocglutiuit.Hc? crur qua fibi ipflcrat COagaritaa^o i oracois ipi'' ozc cc
ereuit/vt ip5 iUico i ouas pfcmdcrct ptcs.Quaobrc bta ^QCa ci^rtcro eciuit
iUefa .Stc^ i ipo bozc momcto i fmiftra ptC5 pfpicies/vidit fatbana bois ni>
gri fozma babctc 7 ftate.Quc *go cii appbedifl3'l terra iUififoiccs.^a tadej
inimicc/fcrac|5 pcfl^ima /ac gcbcne auctoz/cogcfce. iJioftcro *o oie pfes ad eaj
oitit.Dcos mcos adoza. cui lUa.%c poti^oecct magnifice pfectcoeu mcii adorarcqm pfcctiflim^ btiflimufc^ c/fibi gde ac cctcris 0ib^fufficic9.Oiu5 ei5 rc
ru5 ipe pncipmipe meduVi^cq5 7 optim^ finis. Opcribus autem notiflimus
atcp man fcftiflimus . Subftantia oeindc pcnitus inuifibiUf:cui fimilcncc vi
dercnec eccogitaregc$ pofliim^^.Quare nec mateia vUa/ad imagine ci'^ Mcipi/nec arfimitari eii fingedo pt. Opa qppe ipi'* 6i nfiocuUs nfis ccrnimuf.V5
celtt/tcrr3'fole luna luce^/fluuios/marcaiaha/platafc^ q ipe folus kcmo ma-'
nib' gdc/ncq? laboze/ncc alic^ aun^.f^ quii roluit/oia bene ficri/ iUco bnfacta
fijt. t^ic one p(c(tibi oibufq^ boib^/feqnd^e/^ vticpcoledus/CoUf attatu mo*tutu opatioc.lBof at ob bockpi'* aducrfl foztuna' mfto maQifo^ cetcrc na^
tioes fuftinuim' nec ct i fiimis picutbac lege/ biiccp colcdi i^i oci rituj oeferc
rolum^.Tuiaiitoemoes/quos oco^locome renerariacolereiubes.^llos
vticB aptiflime malos/boftes oemoftrare pofliim^^.Quia omne q6 bonu l' nopzodeflc/ no potcft:7 ecotraquod maluj eft. BatumuB autem t ^upitcrCDi
nerua^? 'Jmo 7 ceteri fimiles ou tui ccdc(t fanguine bominu5 fiimopcrc gau-'
dent:T quomodo boni i(ti oii igitur eruntymo fcelefti atqg pcrnitiofi fpiri^^
tU8:qH08 me adozare compcUis.animaduerte obfecro oigniflime pzefcs.gd
Dc vero oeo noftro quem nos colere oicimus ' etiam tuus antiquiiTimus Or^pbens vates cecinerit:ipfum V5 concta crea(fe aflerensbis verbis.
Jngreflif8 boc iter:folum iUum fufcipe mundi:
Qui nuUum maUtmq^^moztaUbus inuebit vu$:Jngentem auctozem:folum interituq? carentem:
Qnem pzeter non eft Hiusnu cuncta videto
Quem n08 pzcfenti/qui fit fcrmone ooccmus:
i}ic ipfum in tcrris melius quo cernere poflis:
Gnu8 perfectus oeu8 eft qui cuncta creauit.
7)ic etenim vidco ipfius veftigia:foztem
Cuncta foucnsatc^ ipfe fcrens fuper omnia fe fe:
*f7icc^ manum video:verum ipfu5 cerncre qnis fit:
dut capitur mente tantumquimente videtur:
IRequsi^ valeo:nam nubibus infidet dltis:
ISotfl.
Bc S^nm €upbemi3
3pc cft piincipmmmcdwm quocj^;? ciciftis idem:
'^iikomm nos bcc oocuerimt omnia voccs:
©cd non bss folum:fcd omnibus p5i9/qui bcc nomine t^igni itid fuereita fic
« nos pia oe dco fecrctiii ridetur babcda. Sola iuq^ kx noftra DiUgerijTime
fanrir^que ad pietatcm veram^nos addwcit:? rerc virrutis curam nos babere
compeUit. Vie mtcm ratioibus n modo n copunctus (cd maiozem i modu5iduraius p:cfcct«s/iflam imolare compcUit/quc cum abnuercr/appedi iubef;
7 flagris toto cozpoze laniari/videlicct vt Dolozis accerbiratc/ f^ccrct c^ picci>
piebatur iuira. 23 1 illa cum mancret imobilis/vifccribus iam ^cllc nudatis/iu"
betur accro t falc perfundi.Cumq? cti^im boc tozmenti gcn?i8 OOrrgarita uir'
goconftatcr 7 foztiter toUcraflct/ uas aqua plcnum prunis futftratum iubc^
tur poni in medio'mcoq5 uirgo manibus pcdibufq? uinctis impcni iun*aeft:
Sed ab ipfa ozationc cfifufa'iUico terrcmotus factus eft magmjs/? mor colii"
ba e celo uenics/cOJiSam auream O^argaritc capiti imporuti: 7 more cdo uoc
fubfecuta eftoiccns.Heni t^ikcta mcaiicni' in rcquicm tuam/ucniq?i rcgnuj
celozum/ tibi a oomino pzoptcr fidei conftantiam pzcparatum . Beata cs quc
uirginitatcm amaftiaufticiam/pacientiamconferuafti/ quomamob boc cozo^
na regni cclcftis tibi condoata 7 oecrcra cft . ^n ipfa autcm bozaad quinqj
bominum milia ccceptis mulieribus 7 paruulis inDomio crcdidiWc pzoditii
eft.fjiroptcr q' OUbrius ea^ Dccolari p:ccepit.2d quam moc/macimus con
curfus tam gentilium q^ cbziftianozum factus IB35 infirmi/ccci/claudi/furdi'
DcbJlicfqj quotquof fancmm cozpus contingczc poterant: fani faluiqj ficbant
ob cozum langozibus 7 infirmitatibus. 1?ec quippe O^argarita virgoaio folii
finctititiQ ob bocmartfrium occus adepta eft/ quinfmo pre ccicris virgini^
bu8 (znctis parturientium aduocata pzecipua tan^ matcr cft babita ciq? rcni
pla/7 altaria /arci5 faceUa/7 facra olfitia inftituto ecclefie publico fnnr conftitu
ta.Satuitq^ facra ffnodus ecclcfiaftica vt ageretur Dies martrrii eius in tcm
poribus fuis ab mnonn anntim tertiodecimo cbalcndas auguftascuj leticia
7 ctultationc a cunctis cbzifti fidelibus.
fTs^c fjncta €upbcmia virginc 7 martfre. cap.cd*
Hpbcmia virgo:tempozi
bus Biockciwi pzincipis
apud Calccdonenfem vr^
bcm tmqy pzefcntem vita
paruipcndens/accerbifTimum pzo cbzi
fto pertulit martf^riu^: 7 (utwcgloiic
inQcnti fua virtutc/cum magno fui ful
goze conquefiuit beatitudincm.Htru
outcm bcc fucrit affana vcl romanano (atis cdftat.Crcdif tn potius Komana/ co cy fenatoze babuerit pfej/ccTbodola vicozc fufcepta.3pfo8 gppcicpiaofcredideri/Oii ituea ifignc picto
mi cs^/i cvcgis fiicralib^/ifji' cupbemic poft matvrin-1Ra c:i 6fiict3/ipi parc
tcffurti noctc coip'^ fuftule/7 miUe palP ab vrbc calcedcia aromatib' dUbutii
/ =
FO. LXXXIinBt Sancta €upbemi3
ftpulcbio cddidcrc. liJcc ctcim pictcr nobilitatis ? virgimtatisifignw r«o cuo
coftimic iuicte nieritis/ceteris fuitpzeponcda marij^rib^^Sm'' foztuuciotmfiiit cuctis in admirationcrt eam Sdamanttnnm potiufc^ femina; carnaiem
Oiceres.Jpfa igitur cii cbiiftianifTima baberctur/7 cb:ifli nomcm intracto ani
mo rbicp pfitcrcfoeffcrete iniquifllmo apoUano/cuj alifs nouem 7 quadra^
gita pioc6fu!i pufco tradita eft.£ui piifai8/*bo:toz ac moneo/ te ipfij bonorare/ac mi generis oignitate^ conferuarcrt ? tu bic oeo marti/ficut 7 inceta is
templis fupplicatioes q ^d eirpiada pzodigia fiut imolare rclis. Que quide;
verba/etfi rirgo fcupbemia no fme aliqua metis confternatoe smdimt-stc^ eo
in loco confifteretrbi etiam foztifTimi riri tremere cofueucrant/ z binc in6 oif
fonis cLimoribus iperite mulruudis ageref. COinarctur re et aducrfo torua
fmcin nibilo tu5 eius mulieribzis conftatia fracta eft ; quinfmo memcr fui
faiuatozis 3efa cbzifliqui pzo oibus nobis turpilTima crucis moztej pertule
rat/coftontifTimo pectoze 7 acri rultu'nulla ec parte territa/ iniqua pzocofulis
fuarione contemnensfignaculo fancte crucis fe muniuit'7ipfum pzoccfulcin
(fedare ipfam conantC5)ignominiofe erpzobzauit. 1Rcc ad id agendii^q? iu- -^
bebatur rllis imperijs mt minis potuit induci aut flecti. Gue ta aiofe pioco
fuli oata repulfa/T in(m bois iam iniqua (mdonc fruftrata/ i^^ ia gencrofi ac
cbziflianinimi mulieris animi pfeuerantia/ a cactis laudari cepra crt . 'J^maob boc rebcmcter pzoc6ful'rt eam fuperare pofTct/nimia crudelitate kuics in
ca/omnia fupplitiozu genera ecpcndi iufTit.€t pzimo carceres / poft rcrbera i
numcrabiliaTOta:;: argumcta/ignes/7 lapidu^ pondcra beftias' r virgarum
plagas/fccures/acigneas fartagincs:que oia rirgo nobiliflima cum tata rult'
bfllaritateac mimi alaczitate pertulit/ vt ncc tridis qdc pio bis vidcri potue
rit.Tunc in p:oc6fulem rerfa'oiiit. l7oc ideo pzoconful contra me cetcrofqj
cbziflianos efficis quia rbirera fit vit^/tc ignoiare oftcdis.falferis rtiq;'^''
confulfallittc quidc5 ifte comunis rf erroz/occipiunt te oemones sfti. Ifcic^
oiftan$ ifenfiffimi boftcs ros omnes orcuucniunt.^ltcprt it:i oicam)rita origine oefertariucdi quocj? pciditis rationcm: Sed illam nos oicimus rcraj
ritam^ritamc^ imaculatam/quc 0CU5 omniporetem cuctozu^ crcatoicm rere
cognofcit:eiufq3 potetiam reretur.^ndecp amare pictm-^ > miidum in opificc
admirari:? interpellatozefcoiemncre omnino .•^reterea cmnem bominemppter ocum amare (\\x^ii fratremtnullum ledere/ciictis krmci\ic\xt ipfe Oe" Kti^
cp hcit^^^xi pzctcr minifterium q6 interius continetur .nobis quottidic krixi
rcno ocfiftit Kid^icct pzoduccndo in mundo folcmcmittcdo luccm^pluuias
infundcdo/tempoza rariando fruges rel gigcndo^rel m^twrmdo* iRobised
pol in totius creature facie/rel rbertate oeferuit/quonia ciicta pzo nobis crea
uit.€cbis quidem benefiti|f bominc iftruifnundum tegercalere efurientem'
iiticntcm potare/infirmos rifitari/triftibus condolcrc moztuos fepelire/ nibil
apud fc babcrc quafi fuum:fed omnia fua cum omnibus eciftimare ccmunia:
tijc magis fibi riuere/ cum riuere cftimatur alifs: fibiq^ iccondcrc cum alifs
CTCditur erogare.fit bec pioconful circa ettcrioics bomincs fcniamenta tantii
contingere oicimus .St rita interiozis bominis i oiuinarum rerum co^it^conftare oicimu8:non qua celum terre parte roluatur:fed in bonis optifcj5 co
gitatioib^.Cogitatiocs autcj b6e funt/c(i mcs noftra/ fui recozdaC auctozifcu
I
©c Sancm fupbcmia
eius opcra/ipfum m cius opcnbns vifura miramr.Biccntc apoftolo nfo.^n^
uifibilia C15 ci«8/3 crcatura madi/pcr ca quc facra funt ttcUccta cofpiciuf:? fe
pircrna quoq^ cius virtu8/7 oiuinitas.i.cu? imcfis vifibilis crcaturc/ad vnimiit3tC5 iuifibiUs crcatozis cctcdimur.lRos autC5 kpamm miidiali f^pictiwq
vniucrfa foittiitis nfcribit/Oiuinis mcditaricibus fublimati : 7 ab iilis qui aut
matcriam fcmpcr faiiTc Diccrut^oeumcp tatu5 ^rtificc rcrum volucrfit/fcparati
pcr ipfius adiutoziu5/aut qui bccipfa'p2o oi|8 clcmctacoUucrut: mt vos qui
familias oco:um pcr fccus pcr mtc&per partcs' rclut pcr plcbc5 oiiqm fcnfi
bus fubicct:im Irroduciftis/Oifcrcti per fpiritu5 fanctum/ r i altioza fubdacti
vera sit^ vimtc^iboc cft vcra^ f^pizti^y^ f^x>i^ic&if!t^ tua flulticia carcm^^/Rc
cozdamur ctci5'q^ miidusa nibiiocc oeo factus eft"r o^ cncx^ mm^^^ca p rcu
vcrbo opificc/rocata/VcneriJt/quc/a natura(vt vos cciftimatislncq^ fucrut:qm
ipfi foli fas c/vocarc quc no funt/t.q^ c^ que funt.Ct nc aUqua pars cius vaca
rct i nobi8/ipfu5 boiC5 ad imagincm fuam/ oe Unio tcrrc faccrc oignatus fuit.
Que cogitacio vt tibi/o p:ocoful oiri: cft animc vita/ quc cfl piima "^im^i ra/
tio^vt cui fc ocbcat anima/no ignozct ne aUu5 pictcr buncocccpta vcnerctur %
ado:et.£ft quippoo pzoconful iquit fupbcmia virgc/anguftaCno crc^ltihixf^
bcc oiuina cogitaticlied xitcinia^ plcna cft/icendit cquide^ bomine^/ad om^tic probitatis ftudiu^/? iWwi auctoris comcdat maicftatcm twm^ virgo fa
cta mirabiUtcr apud pzocofulc prifcum % cctnxiocQ ipios oc oiuina reUgione
fapicntirtimc oifcrtcc^; oifcruifTct fcrat cnim bec virgo cxixdxtionc Mbcx^sXivim
UttcrurumT oibufquc ad aimi virtutc pcrtinct cccrcitiifappzimc erudita)mt
ti circflflantiu5 contra eam garire ccpcrutratcp oicerevt mcnitis pzoconfuUs
adquiefcerct/fot 1 tatis grauiffimis viris % muUcribus ccoiantib^ aladucrtc^
rc oign3rctur:St iUa vdtit fifaro imobiU vnda adUdcrcf/ cozuj ticta rcfpue^
bwimxm i cclii tendcbat. x, «5c pzocoful idignat^/ca5 p capillos fufpcdi iuf
fit:vbi CU5 oiu imobilis pmafifTcrncgato oi cozpozaU cibol carccrc rccludi pcepit:vt fcptimo oeindc oic/intcr quatuoz gradcflapidcs/ tac^ oliua coftrige
xctiwtcrf, cciam ab buiufmodi fiieftinimo fupplitio oiuinit*^ p angclii libcrata
cfl.Cuq? l fingulis fm^tc ^ginis oeUcatinimis mcbris fpctialia gcftirct ifcr
re fupUcia/iUa magis ^c magis coftas % foztis iucnicbaf i toUcradoqua^ ipfe
pzocoful igcniofus 7 calidus i ccquircdo:Hfcebaf etci5 i oib*^/ pp qj3/cu5 pte
anguftia mozcrcf.Spatari^ quidc/vt ono fuo mozc gcicre ^iiAcxciu ipfi^ iniw
riam vcdicaret/g!adiu5 i ci"^ latus ifigcs/fancta i-ginc t^d^c^ rpi martrrc cffe^
cit.^tq^ boc modo bta ^go/i oci laude t timozc pcrfcucras/rertodccio cbale
das octobzc8'ic6taminatU5 oco patri rcdidit fpm:Sicq5 cupbcmia i^qio ctih
poft ei^ oozmitioe^/T fanctitate 1 miraculis mftis effulfit prcclaratj? quo % te
pUs/t m.mt^ caftellis 1 oppidis/i ci'^ noie coftructisplurimu^ vbiq^ vcnit
celcbrada.Diuus at ambzocius irrefragabiUs cccXcfic ooctoz/oe5 bui^^fanctc
'^ginis m^i % agoncsfua i pfacti6e bis T^bis pftrinrit oices: virgo alma triii''
pbatric ^upbcmia virginitatis rctines mitta t pafticis/ mcruit occozari coro^
m.^ymQ pzecibus/inimictts boftis cwincitw-i pzifcufaduerforius fupcraf
.
% fcznacis igne virgo fcpcs cripitur:^ ouri lapidcsi pulucrem conucrtuntur.
fcre manfucfcunt/? collafobmittiit. %tos> omnia pcnarum fupplitia/cius oza
tioe fupcrantur . IRouilTimc gladi/ mucrone cofofia/ camea rcliqu^s clauftra
FO. LXXXVBc Bancta rutta
ctU(ti cboio (ugitiir kti. l7ce facra vir^ ttbi oominc ecderiam fua; comen^dct^bcc iqitam pio nobis peccatoiibue iterpcUet. 'bec etia vota nc(\ra'vt rir
00 vemuUa iUibata'tibi pzcfentet per cbiiftum oominu3 ncftrum. Va mira
btUs illc Bmbzofiue fanctifTimus i pjcfacttoe tfiius fancte cofcripfit. I7uiu8
fanctum cozpusrnitc in Kubina biftrie ciuitatea ecclcfia fuo nomini otcata re
«entercum magna rcnerattonc itegerimum feniatur:? mngna pcpulouim ac
pcregrinltium frequetia quottidie ininiliir:€o etenim miraculofe cx calcedO"
niaDeucniffetradunt.
CE)efanctaXucian'r0inetmartfre.cap ,cviu
Hcia nobiUlTima Sicula
i^QCCO ano'7 DiC/quo 0?anmianus iam no augnfl"
fcd tframnus factusa c6
ftitino ttcrfcctue :boc cfl anca nata^
li cbzifttao feptimo/ fupza trecentefiri'
munyipfateftatcapud Siracufamvr
bem fuam/per oiuerfa tozmcta/fliartf
lif coioium adeptaelt:qucquidcm'5
pfia fua bcncmer^tem/fua laudeboc i
Uco baud oe fraudlda eft.T^ecitacg;
Hucia/ que impzimia luc et:cerrcc8 oi
ci potcfl/ ecSfracufana nobiU ficulo
fum rrbe/rirgo fiiit matrancp ^uticiam babuit/nec atTipUus (uc oziginis/ pofleritati rcUctum eft.€am tamai cc cbiiftianis boncftif atcp clarifTtmis oiiif'
fimifcp parcnUbus pjogcitam fuilTe coftat.Quc adeo gcncrofc fuit mctiUvt c^
fate fiozf8 7 fo:ma'n6 cotctam foluj fcculares litfcras cptime nofTc quin ampUoii fezuojc Tigenif fuafa riuacltatccofccnfo ftudio rigili/rcUciaufu/feoiui
nis fcripturis cdikcdis imifcuita quibus laboie^ quaplurimu5 gtflu 7 i eas
cruditioeclara/no mediocriter cffulfit.Quc cu5 pcr omnia pzudctinima virgii
fita 7 mozibus euafiflct oznata/ctiaj erga idigctcs/piicntifrima cbrrttatc fci e^
batur.Sanc iaj oefpofataouj ad oiue Sgatbe virginif7 martrris fepulcbjCi
CU5 frequcti multitudie i Catbania vrbe pergerct/fcmno arcptavidit ipfaj bca
tam agatba5 i medio angelozu; gcmis oznatam/7 €micic matri faii^tc^ pcUi
cente5:que flguini8 fiucu5 paticsnuUa potcrat mcdtco^ arte curari. Ouibusquide auditi8'ccpergefacta furrcrit tzemcP7 matri fuc ait.lXJatcr trx^fcccc fal
Ma fyctn cspcr ipfu^^ergo te oepzecoz/qui te faUta fecit/ ne tu mibi altquando
fpofu5 noi^ncc tu veliis oc cozpozis mei pofteritate fruau5 moztaUtati8 ig^
rere:sed oia que tu mibi oatura e8 etiti ad itegrttati8 mee cozruptorc mozta
le5 boieyoa mibi eunti ad itegritati8 mee factoze^ oft5 iefu5 K^m . Cui mater
€uticia«0 ia iqt que fueriit patri8 tui oelttcti/poti^ apliaui^ minui.O^^ea aute5 quata.fut tu nofti. Teg:c pzi^ocnl08 meo8'7 qmcuq^ tibi placucrit're tpts
oib' facuitatib^ poftea facitofXucia oicit. audi mater pftliu5 meu5.1Rit fa^ "««•
©eocarii e q ilU boc oat:quo ipfe perfui no poteft : fed fi xiB tibi gratii ee orn:
boc illa oa^quo tu potcris vti:lRa q6 mozic8 oa^/ideo Da8:qz tecii fere n pu9les.Biues ergo/7 faUtte tm cozpozis tenePoa cbzifto q5 pofTidcs^legerat et^
€Lm vult pcrfect^ cfTcrredat omnia qitc b^bcft t>et pmpcribm' t (cqmf incv
fww tt ircru no pofcftis/oco fcruirc'^ inaonc»^gif ccccpnrrirc fuc nccccfrari)9/ni<
bil aplius lucia cii marrc €«ricia fibi rcfcrua«it»Hndc bic fcrwo: / nifi cc amorc Dci^firnclc lcgiscbzifti/idcffcfl^a mcditatio/nifi cc ocfidcrio cius/qui lcgcj oc
dit:Ommaitaq3bonapcncincb:iftip3tipcrib«9a Lucia virgincoiftracta:
apiid pafcbafium confularcj a fponfoaccufatur TLucia: q? filicct cbziftianifTi
ma clTct:7 pzcicr anguftozum lcgcm viucrct.Quam ad fc acccrfitam pafcbafi
«9 intcrrogauitoiccng.Qucnam bcc fupcrftitio cffctf'Rcfpondit lucia.fgo
quidcm oigniflimc £onful cbziftiana fu5'T a cbziflianifocctozibug/triplicirc
gula riucrc oidici vjrpic^fancrciuftcq? ;n potc amarc ©cum omnipotcntcm
ferucntiflimo culturirtutiq^ inbcrcrc atq? amarc procimuj/fcrucntinima cb3
ritatcQtd autcm/cbiiftiani noftri oignilfimc pafcbaft fumc t>c(i oiligant/mul
tigargumcntig animaducrtcrc vtiqj potC9.1Bam apud cog caftitag pcrpctu^
cft'iufiurandim«Ua apud cog mcntio/mcdatia/odia/ aliaqj ritia pzocul
a
tio^
big (ut\t*€t vt vittmi inbcrcrc vidcanturpccuniam t opcs (rt mc fcciffc oidi-'
cifli ) ncgligunt : gloiiam fpcrnunt / voluptatcg odiunt : conftanfcf' fcucri/
magniq^ mimi ctiam in tozmentig pzo oco cciftunt: ccfcracp buiufmodi inw
mcrabilia
.
Cmmt^ autem fit cbziftianozum cbaritag' cc bcniuolcntiafocic^
tatc/T cquitatc perpulcbzc coniccrc potcg. *buiufmodi bom!cg/cbzifti rcligio
cfficit:quc quidcm virtutig opcrrctinctig piopofuit: a qua libertag quidc ozi
tur 1 confirmatur.£aufa rcro 7 que libcrtafi noftrc funt/7 naturc cozpozig fiit'
7 quc accidunt ortrinfccufoeufcft a q'io mincrf:i quc funt pzoducunf .^ncpafcbafiiig inquit.^fta vaa 7 fupcrfticiofa (mt. 'Z^atum modo ocog imozta^
lcg adoza:7 illig (mific^*€m illa.Sacrifitium vcrmw ? imaculatu; ^pad oc
iim 7 p3trcm:boc cffc:vifitarc pupiUog/7 riduag/i tribulationc cozum/ ^ima-culatum (c cuftodirc ab boc fcculo. Tu autcj fmto quicqd visicgomo quc
mibi ad falutcm pzo futura finfca pcrficiam.lRam fi ctia^ vcrbcra 7 ccdce minaberig.^ccclamarc no oubitabo cnfcm acMC:igncm affcrag/ cozpufculum meii
totum concidctotumqi crcm3to:ftcUc potiug in tcrram ocfccndcnt'7: tcrra in
cclum afccndct qu3 falfu5 3mc quic^ audiag.Cfiq; multa rlrro citroq5 oicta
fuifrcnt:3ufrit psfcbafiug Icnoncg rcnirc quivirginem in libidmcm pzoaoca
rcnt.at vbi ccpcrunt fanctam rirginem ad lupanar pcrtrabcrc vcUcranro caj
fpiritug fanctug ponderc fmnt:vt pcnitug band moueri poffct^criam magicig
odbibitig anibusn mulrig bouum poribug.Tum pafcbafiug. Quc rario bcc
cft mqmr cj^ puclla oclicara/a millc virig rracta/pcnirug non fit mota:€ui lUa.
€ti3m (i alia occcm miUa abftc adbibita fuerinf: audtcnt pcr mc oiccnrcfn fpi
rirum fanctum:£adcnt'a latcrotuo mUIc/? occc5 miiim occtrig tuig. *boc oudito' magig magifq? infanug iudcc cccruciari fc ccpit ; 7 tcrribili vocc/ latra^
tuq) pcrfcqueb3tur/inftabat/vrgcb3t/cogcb3t/min9b3turq5 C3m ccdcrc/7 itmi
ctam rcclamsntcmq? 3d iudicium pcrtrabcbat. £ui virgo. Quid cruci3rig mifcrimcp3fcb3rif Quid p3Uozibug trcpid^gfquid pcr oiuerf3 oifccrpcrifi^^re
plum oei fi mc iam ccperimcnto compzobaftirCrede.Si autcm oilfidig oifce
dcHcrug enim pzofccto illc pzofeticug fermo inucnitur :qni ait. Omncg oii
getiu5 Dcmois.^atq? ctia Ulud apoftolicu/quo oicif.Quia quc gctcg facrificat
ocmoibug/nd oco facriftcat.€i pzo ccrto fcias oomine iudeic /quia fi quid bo^
FO. LXXXVIBC Banm ttttiz
nim 0M8 tuts cffevbcnehctoics i falutares bominibus c^cntincc bumao f^
guine gaudcrct^fcd rcfpofis/T oibus modis/a ccdc bumanuj gcn'' rcpcUcref.
I5>:eccpit iwcp •^afcbafius copiofu^ igncm circa cam ^cccndi' % vt celeri^ OC''
perirerpicem refmamqv^ tcdas oleo lUitns/lignis adiiigi.at iUaimobiUs p<fiftcsTogawi iquit/Domiuj mcum iefum cb^iftum/rt ignis ifte no oomiiietur
racirrt credctib^/timozem auflferam pafliois/no credentib^ vero/ ifuUatiois xocem.TCtc amici ittdicis vidctcs eum angufliatem ' i\x({crnt imergi giadium i
guturc ciu8.£6feftimcp percurfa/^diu voluit oimiv atc^ quadia voluit tur^
bam eft aUocuta/oiccs.anuntio vobis pacem oci ccclefie oatam/ bodie O^aci
miano iterfecto.£tficut catbnncfmm ciuitas fo2o:is mee Sgatbe itciuentio^
ncj babet/ita % vos fi oomini volutateet toto co:de fcceritis/fciatis 7me buic
noftre comuni ^ir^cn^^m ciwtmz oomino oatam.Btt5 bec igttur ageretur.
*^^kbdifim ixcctiiitz capitaU fentetia/cy QiciXisii ecpoUafterpunit^ eft^ei ve^
ro facra virgo "Lucia/e loco i quo eft percufTano eft motarfed nco^ anima? ef
flauirquo adufcp cidcj per faccrdotes omnia f^cx^ mffteria coUata fiit» Quoquidem i {oco/r bafiUca mot ettructa eft/7 omnib^ fepulcbzum ei^ cotin^^cnti
bus/fanitatum benificia largiuntur.Sunt qui oicat Ucetincerto auctoze. X.n
ciam bac virgincj tam egregic fozmc fijilTc feminay que cjuum viderct plcrof
<$ pzopter ipfius cozpozis pulcbzitudicy % quedam macimc adolefcetem^ci''
oculo:;zfulgozem nimiu; ardere iucta iUud €ulgelii oocumetu^' quo oicitur:
Si ocul*^ tuu8 fcadaUjat te eruc cu5 piobiicc abftc: pzotin^/ fude ambos fibi
oculos crutffera illos per ancillulam fuper icifozium eide; trafmififTe/ volens
C)c iUatis fibimet aUquib^ vulncribus iz erutione oculozum poti^ oecozcj coz
pozis oeturparc/ac ocfozmitate^uccaftitatis fidem faccrc^^ aUenc oamnatio
ni8 1 ruinc/ctiam fuc pulcbzitudis incitamcntum pzcftarc.l7inccft' cf beata
"httci^ a pictozibus cofmmt oepingi^cum occuUs ? fudc i inciffozio manibusoclatisr^tacp boc modo beata rirgo TLucia moztalitafi neribus abfolutaincc
leftib'' affumpta eftadibus oecembzesvbi eos niic videt/ qut ob legem ferua
tam/co oei teltimonio iteUigunt fe !nunit08'rt ob ea que gefferiit iuita/necp iu
ditium k oppozteafnec^ indicis cuetu5 fozmidare.^Uofc^ nitc concemplatur
qui kiXicct requicm im-^ iteUigunt.Cocp lenif folatio/angelozitc^ pzefidtis fli
pata^fuis i babttacuUs mira cum traquilitate gaudet 7 requiefcit. I7uiu8 ni>
bilomin^ fanc.iflimuj cozpus icozruptuj integerimiic^ vcneti|8 i ecclefia fuo
nominioicata'cuftoditur'4dco;rteiu8 mamiUcvidcri ^cognofci oiftinctc
valcant*
iri.udaaUa'maft'ona mcmozabilis "Romana i\xit:c^\xc quin^!^ 7 feptnaginta
ano8 agens a filio €upzepio apud Dioclctianu; auguftii accufata^ o^ cbzifkia
na elTct:que cum noUet oijs faaificarc/iufTu ipfius Diocleciani vna cu;^emtniano^qucm ipfa ad cbziftum cduerterat)pcni8 grauifTimis aff!icta /Oiuc^ toz
tatandcm poft laudabilcm martrrii rictoziam/ fecto oecimo calcndas octo^
bzc8 gladio animaducrti iufTa cft.Quozum cozpoza/ quedam matrona O^ctma nomicTapuit^? occcntcr(vt occet martfrcs) fepcUuit.^pud que/quti multa quottidie fiercnt miracula/plurimi cos in fuos fumpferc tutozcs/ cifc^ tcpUt aUaria cdftructafut8 nominibus cdfccrauerc.
CEt^ranctaDorotbeavirgincTmartfrc. cap.cviii*
©e Sancta 0O2orbca
Oiobm gloiiofa ^go/ano
3 narali cpiano/DcajnoAi''
pza trccctcSTimu' apnd Cc-
il rarcam£apadottc vrbcnv
fub CDaamino trramno/COclciadc p6tihcc romao i bcati pctri fcdc pzcfidc^
tc /gloziofum pcr martfriii/ pzomcrnit
triitmpbuj.*bcc gppc cc gcncrofo ro^
mano? fanguic pzocrcataDozii fcna^
t02C5 babnit pfcm/matrc vcro 'Cbcaj
cbziftianiflimi parctcs ambo locuplc^
tinrimicprctquib^ ouob^quidc^ nomi
nibus/Dorotbcc cidc^ nomc iditu^ c.
t>i/ quidcm nobiliJlimi viri/fcuiffimas tframno? occUnatcs pfccutiocs; rcli
ttis oib'' p:edi|8/ali/fq3; inumcris caftcllis/T oomib' fupbiOimis' i £apado^tic rcgnum c6 plurimis pcccunijs pcrci:crc "^ono ibidc ctiftctcs: banc mirc
pulcbutudis edidcre filiam qucitcr cctcra/i tam inuiflc pulcbzitudis cffulfic
clara'Vt no folum illius rcgniccccras fozmofitatc rirgmcs adolefcctuUas/an^
te irc crederef fcd celeftis arbitrarcf fmagopotius^ mo:talis vcrum i cru^
ditioe pzecipua/ac mozib'' optimiscuafit pzcclara. Tiic iUis i rcgionib'' ozic^
talib' CPaiciminus gcrcbat tframntdc/0?atctiufci3 marimiai fili' t ipfe Ho^me eadem cepcrat. 1?i gppc ficut i trramnida foti| ita i fccleribus vidcbatur
alteralterii unitari/ita rt nckircscm potiflimii oarc flagitio? palma ocbcrcf:
vnde 7 vcbcmetiozcs aducrfuj cpianos r grauiozes cctcris pfccufiocs eccita
uere.Crat cim manmtnus itcr cctcra totius equitatis publicus boftts/ ac pudicitie boneflatis r tuftitie ocftructo:/T pzccctcrifcbuftiao? pcrfccuto: z boftis ifcfifTimus.Sducrfus quos/tatii crudclitatis cccrcuifrt oes pzcdcci^fTb^
res fuos ifcelere vicere feftinarct.Hcriitfi fepius ricebaf no folu5/a viris: fcd
ctiam /a fcministque i^bo ^vr calozc fidcf (uccck'H fcmie quidc copicbcdc^
banf :(cd vt viri foztcs i certamic cozonabatur:bi8 aiit i turbinibuf gjozotbca
bec li^go etfi rultu 7 alijs cozpozis mcbris ad modu5 pulcf^za babcrcf/rcligio
nc/tft 1 antmi.ac boneftatc vttc pulcbrioz cfle ftudcbat: r cj? mat*^ cWid quodpulcbzu5 *i oecozii boibus videbaf/quoda (ac fane mcris iuditio' pottus oco
cdfccrare/^ rfui biiano oedicarc/ideft i ^^ginitate perpctua pp ocum pcrfiftc
coftitutt.Bt macimtnus qui oiuina t bumana fua Itbidie 7 crudclitatc fcda^
bat: cognito buius fancte ^ginis folius formcno aurem pzopofitc ^ginitatif
bono/ad cam pollucda t temerada5/animii adiccft.Copcrto '^o cf cbztftiana
efret:que fm fua edicta/pene magis qua libidint fubtcicda ridcref/i ambiguopofitus'eftuare ccpit? i qua fe parte ^teret igR0zarc:S5 vbi oubios animof
libido que ei latiufdnabaf obtinuit €t ecpectto ^ginc pzo martrrio ad fup
plicium rapipcr ocuUos niitiosoe ftupzo iterpcIIauit.3IIaq3 ncpbas fibi cfle
refpoditrtcplum cozpozis fui/q6 fcmcl oeo optimo cofccraucrat / idoio^ i libi
dinis cotagionc fcdarc:pzoide fc quide potius ad moztc paratam c(\'c'0^ pcc^
carc i pfpectu oci (nit^B crudeli ^o trrano iquics'n6 occcre bladum aliquid
aut molle p:oferrt;nec efle oignum refolui erga fe truces aios/quos quottidie
FO LXXXVIIGe Sancta ^oiotbc^
rnddtim cbri(liano!um pzofufus cruoz Our0ret.^d que rcrponfa/cum illc 10
bidlc acccfus acrius icalcrccret.i: nifi^bis acQefceret^ri age oecernerer.Omni
busvirgopindctinimaac pudicilTima(qu€admodum antea parctes Uomcfecerant)facultatibu8 fuis^oomo que t familia oereliaa/noctu clam cfl paucis
fidiflimis famuUs/T quum amicifTima fibi comitc caftatc^ DifceflUratq? iUufu5
tframnum ranum amentcq? oereUquit.aUas ctiaj rirgmcs plurimas fimul
1 man-onas ecemplo iUius adoztus^fed ecemplo nibilominus iUius paratio^
rcs ad moztc qua; ad fcruitute nactuscrudeUbus fuppUti/s afl^ici iuflit.SUj
ab buiufmodi biftozia oiflentire ridetur/7 eiuffacinoza aUter rcflvruntrq pauIulu5ptcfiu8 niic a nobis in mcdiii oeduccnf. Certifllinm ercni aflertit/poftc^
a O^acimini tframnipdicti iniuria ea aufi^ugifle/Ofabolum caftitatis inimtcu
non fuftinetem rirginis pcrfcueratiam^beUuj oenuo ptra ea5 ctcitaffe^t fibii
tium pfectum m ipfius amoze ftimulafl'e/vt ipfam carnaU cocupikcm appct^
t€ret:qui abfcp copoti oeterminatioe pzo oote/pzodere ipfam legiptio tbo:op
duccdam:Que vbi virgini fmctc nota facta/i oblata fuiflent/oia ta$ lutca oe
fpiciesaniracro aio/fe cpo Defpofatam fatebatur. G6 fabzicius audics furo^
re fuccefus/iUico eam in ooUii (cmctis oicy plenii oemergi pzecepit.Scd iUa
vncta no adufta^oe rafe cti glozia iUefa eciuit«Quo gde^ miraculoplurimi paganozum in cbriftum credidere. at fabzicius id magicis artib^ potiull^ oi'
«ina virtute factitatti fuifle credcs/in teterrimuj carcere5'vt ibi pedoze^ r famc
oiu eiccruciaretur icludi iufl^itrinquop multos mefes angelica nfitmonc inui
fibiUq? cibo refecta fuit.Quaj ftbi pntat35/quii pzcfcct^ fozmofioze cofpetiflj.
IBifi inquit oeos in pfcnti adoze8.€culei cmcim eccruciabcrif.*Rcfp6dit oorotbea.€go fabzui{ abfte no oebco accufari ncq3 Danari/fi Qctilin ocos oefpi
tion noftra cbriftiana fli^one amplecroz quii vertra pclar^ pbiiofopbia'nur
6p vUum ^durifl*e fructii comptu5 fit.lBa U tua oignatio voluerit(amoze atcp
odio oepofitiscecqfita ratioe/veritate infpicere:mirabile iUa pbilofopbia fimw
lacbria cp maib^ bominu facta/i virifimilitudinc fueratroci appeUarione tur
pitcr sttribuifie coperict.lBcc nos falfo accukri aut rcpbcndi oebem^ q? falfa
jjatriarcba? 7 pzopbetas iudco? fcriprura elcgcrim^. Quu5 ipfi ab initio biia
ne vitc vcra pietate/i inuaicrint/7 intemerata pferuaucrint. Cui nibil vn^ aut
addidcrfit/aut oetracerflt. £briftianacp veritas 7 reUgioa fcriptura ppbeta?
« patriarcba? pfectaata ei pgruit/fi recte iteUigif:rt nuUa rcpugnatia eccogita
ri poflit.Talia igi6 noftra funt vna fnia/rna rocc/apzimis q ante CDovfc5 fue
runt patribus vfcp ad cpm faluatoze^ 7 redeptozcm oiumTutilariit/a nonifli^
mis oifcipuU8(Oico ipfi^ oni noftri iefu ppilqui vcra pictatcm ideft ipfius fal
uatozis noftri ooctrino/virtute ac gratia ipfius pneri in luce^ edideriit/pzcdi-'
cantnr ac confirmanf:vniuerfumq; ozbe magis in Dies flozcte/fidc pfpicim':
1Becaugufto?tuozumedicta'ncc boftium ifidie nec inimicozue; glacjii vnqj
pzeualcrc potezut.*bi8 oictis in terra popUtibus oeuolutis ©ozotbea virgo'
luminibufq; in cclU5 ercctis^ozauit ad Dfim vt fua oftcndere oignarcf poten
tiam:q7 ipfe folus nec aUus pzcter ipfum fit.€recerat naq^ fabzitius pzcfcs/in
gentcm columnain cuius cacumie/fuu5 coUocaucrat idc4u5 feu'fimulacbru5.
€t cccc pzotinus muUitudo angelozu5«venie8 fuo ipetu'^ idoUim ac columna
cominuiradeo/vt nedum ei' puluis veftigium vidcref/eueftigioq^ oemonumm
fcfpar aem awdifa cft oiceeXur DOKJrbw virgo/fam infcnk «08 pdcqucrif
•r crcrudiisf "Crtcpopulufmir^cuU ftupoic attonitus/plurimi ipfi ad cbriftii
pucrfi fmt&c n^artfri| palma acccpcriit*3pfa autcm virgo E)o:otbca(p:obpa
dojJpubhceomud3riiufracfl'tinucrccudcat(^in boncflcbuc atq^iUucab
tmpi|8 trabiandc £culco in gctt cius cojpus ocnudatu? cctcdi'? flagririania
ri cft iufla/rt oolojis ncccffitatc/faccrctqd pzccipicbaf.St illa incrcdibUiani^
mi fcitmdicxtim pcrmancrct i mobilis/rifccribus iampucUc nudatis^acccto
*t lale pcrfundi pzcceptum cflrCuhq? 7 boc tozmeti gcnt» coflsnter 7 fojtitcr
toUcrafra.^^am victa fcuicia/cozpus q6 laniaret b0zzcb3t.cc tcmplo ira eccifuf
trramnus fabziriu8.tozmct3 muUipUcari iubctn fccuiB frcndes oetibus fa^
cuUas ardetcs ad virgincas mamiUas appcni pzccepit.Sc fic fcmi moztua^i
in carccrcm rccUidi madauit.^t iUa falaatozis metc gcnibus aduoluta rcga
bat vt fuum fufciperet ocfrdcrium/ac fuum pcr oia rcciperct pzopofituj. O^ancqj facto cozam iudicc oenuo picfcntatmil lcfioiQ in ca apparuitrcfligium:
pzo qua iudoc ipfc mirum Imodum ^dmirari no ocftit.Dirit quoq? ci. €.tiOf
«fq3 malcfica nos pzotrabeffaut facrifica vt viuas^aut capitzU plectcris fcn^
tcmi3.3nfifletib«r(:B acrius ocmonil miftris quo aliquid ab ea eliccre pofTet
confcffionis illicitC'Ct aUa noua pcarum gcncra pertuUf/quc qttidem logc fiib
ftltiam condictiois bumanc crccdcbat.st iUa rirgormo virago oco plcna^in
tatum eiu8 crudcUratcs oerifit 7 ferina^ in qucfliocfcuitianvvt aUqifO modoficcti no poruerit.fmo femper uuUu abcbri/oicebaf.gcgd uisp^rara fu^ pzo
cbriflo fpofo «j ofio mco equo pcrfcrrc aio. ^pfcn.ierus cbriftue/ pzo ncbrs
fpinis cozonatus fiuit 7 noflra ocUcta pozfauif.'5: pzo nobis ooU^ir.ut oc fcn:i
bu8/7 tribulatioibus fcmina^z/rofc t ponta uirgltatis/'?: UUa csflitiitis nafcere
tur.qwccgo utiq^ coUigere fpcro.T^oc atidies tfranu8/magism:!gifq3 fe ipmt)ifcerpc8/pzotinu8 madauit ei tot uulncra iferri/qucjtcnus ois eius ctring^te -
ref 7 ocfurparcf oecoz.St iUa rcbus ipfisn pncictic mtntc clf!m0bat. Oz nofmt codignc pafficnes buius tempozisad fururflmglczicm quc ret?e5abif in
nobis.Jn iila ttaq? trrsmnits fabztrius tara crudclitarc nfnfcft ut fctitric ci^
fpcciCQ fingulcjs/ncmo pcit^ rcfferre.*^zompta igif t leta bcM^ BozotbcaanimaTi f ?a pzo fidd nmozc 7 Uberttitc ufcp ad crpitis (txi abfcifioncm crpcftii^
^naisusquidemcofeffioncquujqiuda fcbolafticus Tbcopbikts noicffiif
lltcoitcrfu8'a carntficibus ftati^ compzebcdif 7ad fttpphciu^ pcrducif.£uc|if
ab eifdem grmifflmc oiu tozrus fnifTctincc a fidc nuHatattts oiudh pofl^mo«ifTimc 7 ipfc eo oic gladio ccfus e.Quu5 aut bcara ©czorbca ad locu qtio cc
coUada crat pcrucnilTj Ofim ocum pzo oibus/qut cius pafliois mcmoztl ege
rint ccozafTc comptum eft.potifnmumcp pzo mulicribus parttjrientibus/ vtfi
cim nome in partus pcriculo inuocarctaUico cdercm oc puerperio fentircfp
fecrum.Omiccc$ complcta/eueftigio voc oe celo facra cft/oiccs. ^cni oilecta
mca/columba 7 fpctiofa lueaveni cozonaberis ctcni^^^ccc qz cracdira cfl: oza
tio tua.Dozotbea i^o ad fpiculatozis ictmn oum caput {dinarcf/cccc pucr fplc
didus purpurc' idJttus vcftimetis pfcftim apparuif/vrbanis qdem 1 componRore. ftris mozib%u caniftrorinquo rres rofc/rriaq? mala perpitlcbra pfiftcbaril^
tb bv^^^^ D^^zotbec rirgini cbtiilit,€m g)Ozorbea'obfecro fc ofic mi p iefuj t:pm
coSo! f^iw^ifoie mcii/rt bcc Cbcopbilo.fcolaftico/mco noic ^cfcm.^lUco ipfa ddc
FO LXXXVIII©c Sanctsi Cbarcrina
'Cbcopbilo attwUt Qids, S020Z mea ©owtbca yirg&t^e pmdifo bcc tibi trlf
mittit muncr3.aaib'oicti8 mcdigio pucr oifparuit. Qwas obzcs 'UbgopbU^cit aliquadiu cogitabund'^ filuiffct^tande no (im pfufionc fui fpus ac gcinitu/
in bcc rcrba prupif.Clul mifcrabilis c(t nra Dcccptiobuanozttc^; pditioatc^
ignozatia.Gul ftulta cft bominu ntmibil octeri^^/nibil inconflanti^/Ois nfafpea vm:^ eft.Quid mibi pponeduj cft qduc futu? cciftimarc poffwqm oia
in tmcbiis fmt pftituta.lieu me mifc? ntq^ infclicerQbus i tencbzis niic vfcp
mc ^(litMu vidco. 1?i8 paucis qff^allico aucitio oci fuffult'' infe redies totus
ccpit tMit'' (cc^ cogitarc/ac k paulatim ignoiltie repbederc/Vt cffet ip:udetia/
vt ncfcirct piculit falutis fuc^rn ^clo oiuino^i (pus fcruozc plenuftl crudcliaanalle rpi fuppUtia vidi^fct ifcrridn J^^ignitatc rci vUra non ferres. poftulat fc
audiri p c:idc virgine(Ucet ia ocfuncta jtc^ ali|8 cpi fideUbsu qbus nibil tpic
tans coinirfuj pbari poterat locutu9.€rat.n.erudinflim'/ac inter fuo8 nobiUlTiin^.He? quii eius rerba obftiatio iudicis no recipct/mgfiuirfi il icpian'
cffcct* fuilTet:Htq3 tpianuj feefTc clariffima r Ubcra voce tdt^tus cft. Tl$ipianus inqvco^ pcnis afTotiabcris.Ct fic poft oira tozmetai ipc jp icpo oecolatus efl'octauo id^ febzuarias.quo qde; oie eo^ annoa folenitas^cum gau'-
dio celebzaf
.
ff^c gloziofa nra '^gme fctl Catberina. capi^cmf,
"batcrina virgo celeftiffc
mina alecadria:fub O0.v
tentio tfrlnoCOanmiani
fiUo circa anntt Dfii'dcim&
fupza trecctefrimit* Oelciade pottiicc
•RiOmano in catbedra *^etri pfidcntc
apudeandefuioztus auitatepinnu
mera tozmento? gencra/gloziofu mar
tfrij triumpbii accepit.*fiec igif Cba-
terina virgc^fuit ipzimis ecimie rirtu^
fcmiaJingenio qdej acri/7 graui/T faci
U/Tcccelfo/Oifcedicp fcmp appctftifri
mo/adeo vt nedii muUc? fed 1 oocto/
rum viro? fui fccuM ferc oiceref pzinceps'? abfq5 oubitatioe.pcsigiu5 grldeqj
miraculii tn tora natura.£ui pcne videbaf infufuj gcgd naturaUter eft capac
bumanagenusrCui^qdemcozadt^iom noftri fidem' fupza qul credi pot
incUnatn ac captiuatii vfcp ad mozte vtiq? mirabiliter fuit.q plane creduUtas
ctfi iudctffcldalugentib^ftuUittl eide magn^^bonos 1 gtta fuit.l^zetcrea fuit
9ntc aUa genere iftgnts.lRI coltum rege/g clarl a ptbolomcis/fgfptio? ba^
buerat ozigine/bobuit patre.^pfuj.n.baud Dubitaro/titulu tllu regiu ab ipfis
ptbolomcis rcgib^ reoz ftbi p fucceflbne^ obueniflc. 1RI vt aliquib^placct/vt
ab eiufdc oominioaliquod fumam^ crozdiu5.G««5 angnft^ Octauian^CD.
antoniu emulu fuum Cleopatre marttuj ectinciflet: Ipfa piunr(vt fupza pmi
fim^^lmaritu^ nimiu Doles/fc ipfamcii ipfo fepeUiait:males'cii viro fuo como
ricg aw0«fti triumpbatozis icurrere man^auguft^ ^{'O Dc tpfo antonio cc^
lcbzata victozia/roml repcdare volcs ifinttos ptbolomeo? regu tbefauros/fc^
cum adducit.7 tltos quidc fuifl*e pftat/Vt ncc antC/ncc poftToma^ adductos
m it
fScnue fctc
bic/recitat.
©c ©anct3 Cb^tcrim
nofcatur.UcriijtamctfircgmsopcsabftulcnttrcgniirincvUo rc0C ftctifTc'
vidcrc vifttjfwcrit nibilomin^titulus antiquo? ptbolomco? rcgiumn bac ca
dcmq3 lagida? rcgia familia vfc^ ad bui' cofli rcgis tpa rcmanfifTc p20 ccrto
reo; ^tcp in biic modit'£oflum ipfu5 oiuc Cbatcrinc parcntc.1^cgc5 appcllJi
tum idubitato crcdiderim^zout ctin pluribus cui noflri rcgib' ccplozatii babcmus.Oui rcgcs talis rcgni niicupatur 7 rcgnum illud'1 pofTcfiionc altcriuf
crit.Ht in rcgno bicrofolimo? occplum babcmus.ad Cbatcrinas aurcm rir
gincrcdciidum cfl.fuit itacp k>cc virgo pzctcr cctcrafSlcradrinc vrbis mulie
rC8'o:igtnc'potctia'mo:ibu8.atq3 crudirioc fuo ciio iUuftris fcmina: cuius fi
parctum vcUmus auoa pzoauofqjanfmc vfqj crquircrc/no fubfiftcm"/ antc^pcr inumcros afccdcntcs rcgcs in ptbolomcii pbiladdpbum optimum rcgcj
rcncrim^.ti qua ta antiqua pzofapia tot cmanaucrc bona. 1?ec itaq? £ofto rc
gc patrc(ca adbuc ifantula)in matura mo:tc fublatoquii vnica cffct filia iurc
factu5 cftvt cidc mozicti fupflcs oiuitiaiz innumcrabiUii cfficcrcC bcrcf: £iiq)
fupza ctatc t calcrct «r fapcrct 'ocuj otpotctcm rcUgiofirfimc adozazc i vcncra
ri ccpit.£r quo cbaritatcpictatc nibil fancti*^ ouccbatrtpianos icrcdibiU amore pzofcqucf.Crudito? riro? ac grauiujfanctoziiq; piccipm ftudiofa'agbus
aUqd fcmp pclarum/aut audirc aut adifccrc cupicbat: €t qtn in oco folo arc^
codC5 icfu icpo oiuj rcdeptozcoia in cflc gloziabaf . q fibi cffingcd^ oifccdacp
pzoponcrct:adco ipfum fcmp pcr ocm pictaiis cultii fibi ppcncbaf tanq^ affi
duc nouii aUqd ab ipfo crquircrct.3Uu5 itaq^cno vt clcopatra toti*^ ozbis fabu
la)in 01 vitc inftituto fcqucbat cidc5 adbcrcbat fmppbctc cccmplii q ait.CWi
bi adbcrcrc oco bonii cft.iUii(^tac^ rcra cbriflicola p oia imitabaf. B^pidcbat(^ fiimopcrcgctiliii fcctas^^ tpiana^ rcligionc atq? fcripturas mirificc amplcctabaf/'j iugitcr ifudabat.€rat ptcrca fupzaq^ crcdi por pzudctifTima/T oi^
bu8 UbcraUb" artib^ ibuta/oiumcp pcnc Ungua? fcrmcnc iUuftrara. CDatcn"
rius tunc tfranus COatimiani fili^q a pzincipiop aucupada fibi plcbis gfa/
liidci tpianc rcncratozc k cfTc fimularafvir vtiq^ fcclcratifTim^ «i magicc artis
appcthiffimVt 1^oma in Slctadriaj cu5 omni familia 7 noicmkcdi coWogc (tii O^atimini trrani coccfTcrat.Bbi quu5 applicuifTct/'? magno cii bonozc
cicccptu8 fiiifl"et.£t mozc pftituit folcnc oi|8 cclcbzarc facrifitiu5 ad q6 ct co^
gcbat 0C8 tpianosg intra vrbc rcpti funt.€ratq; tunc ^batcrtna virgo/ ct^tis
occcm 7 octo anno;2:Qd vbi cidc rcnuntiatii fuiflcf/iDatetiu? V5 in tcplo rnaCU5 inumcrabili mftitudic oij8 imolatu? adcflc*5clo oci (uccc(n.€ruciB figna
culo fc pzcmunic8/cu5 boncfla (uo^ comitiua/co pQrcdi voluir.arq? ibide mt?
^erba q ^^^ ^^ ^^^ 9 tf^iana pfitcbanf ooctrinam collacbrrmatcs offcndit. Sicc^ bis
ad rcgc fca vcrbis ipatozc aUocufa cfl.Cur ta copiofa^ multttudinc5 Ccfar inqt in tantajjtuUt bic fiuititia 1 vano idolo? crrozc pdis^^Rcfpicc ia-f, tadc a ftultitia'7 oiim cognoreatat.
^^^^^ ^ mundii bmc'7 ca q in iUo funt vcrbo outarat/crcauit fuo. ^pfc cfl qui
bumanu5 gcn'' fuo fanguic a moztc rcdcmit ctcrna: buic bcnoz ppctuus' buic
gKa ocbcf in fccula fccul0;z.1Bcq5.n.tibi pzudeti ac magno viro bmoi imola^
tionc8 faciccfc funtmcc placadi funt fpii8 fanguincfcd ai virtutc rcpcUcndos
pfulo.CDundii.n.aium/non bmoi facrifitia^c*^ vcrus ctpoftuIat,Si cnim oi^
gniflimc pzinccpsbec aiantia oi|s offcras.abftc poflufO/Cuius rcf gratia bcc
facias^Si bonozisid faccrc oijccris.Quis na bonoz/bic cc p6t;qui ab iniwiiif
FO LxxxvmiBc Sancta Cbatcrm
oiigmej trabit.m poti^ ocdecozis i vituperariois.lBo ponij^ ccrte/nonegare
abfle iniufte agere/q«u5 aialia nibiliniuriatia iterrkiafrSed ncc^bnc nn dijs
grc rclferende fitnt.Qui.n.bcnefttii grain retribuirno malefitio id pagit.lHoncni5 magts retribucre ridcris qj fi rcm a ricmis raptaj^eifdcj m gratpm % bonozc5 retribucre vcksM ncq^ gram impetradi cuiufda^ bonulftaj^qui aite?
lcdcdabonorarc ocu putarbis iiuftum fe futoruj oftcdit.Quare tibincc fpc
fiituri bcncftfi/,aiaUa funt imolada^pfcrtim quum no fit poHibilc ita bcc age^renoeum lateat. Itta ipfa quum pbilofopbozus poetaruq? fciam oidiccrim'
nouiffcmq^ bcc oia^v^ana cOoonm k(u^ xpm kcuti fu5.Scriptu5.n.oidicera3
cfre.*0>erda fapiam fapiftum/i piudetia^ piudctius rcpzobabo. Cu aut erro
rcpefTimo oeceptu9'ad ctcrnapena^ ocduccris pftdenu in idolis vanis/q nobabereinteUeccii nofcunuDiuina.n.natura ipaflibiUs oino eft. Tui aiit oi/:
qu6oij 6f]e pofliint.g veftitu Uncis figurisbcrba;: c02oni8/7 verbis qbufda^incptiQ ac barbaris.atq^ ct vincuUs/ab boibus rinciiitur.l^is ftupcfactufimperatoz1 gd virgini refpodcrcf/pcnitufigno:arcr. CDifit qui fapictes er oiuer
fis ozbis rcgioibus pgrcgarct poUccs varia multipUciac^ oona fe pbitu^/qui
eam oifputado fuperaflet^^^pfac?^ intcrim cu5 cuftodia i palario cft cuftodita.
Heneriit it^q^ quinquagita viri/qui fe m oi ooctrie gencre/ccteris picftarc fa^
tcretur.^unitq) £efar £baterinam virgmc^ afi fuum tribunal afTiflcre/vt oa^iUis oifereret.auc rbi ab angclo pii^ falutata % pjcmonita fuiflct et ipcrtcrita
cotra C08 pcrftitit,Herum cuin oiatozes ocum fteri boiem aut pati ipolTibilc
oiccrctrvirgo boc ct a platoe picdictuj fm((c pzobauit.3pfe quidc5 plato ocii .
^
circiirotodum i oecurtatu5 ce oicit.gtqj «'atcs SfbiUa ait.felic lUe oeus U^ stbrm.gno qui pedet ab altorjnde cbriftianoiu5 fectam turpitcr impzobare ccperut»
'bec.n.Iquiiit vos cbriftiani getiUu5 copzobatis religione nec iudeo? rofmo Sapjcntum
ribus viuere vidcm'/qd igif boc rnoftri eftaut qucnaj bec eft noua vittcdi ra ^^fba.
tio^*^:erere3 quo UTipij no eftis/ac ocozum oium inimici/q?ii patrios mozes:patria turarpatriaa ctrijnonias quib^getes 0£8'3c ciuitates ptinenf/cctcmpri
ftis atq5 abiectftisrqjuicp faUiatozcs i benefactozcs oeos fpzeuiftis. €t quosoeosfeos v5/qui ab initio fcculozum ad rniucrfos bomines/taj grccos q^ bar
barosper regiocs.ciuitatcs agros/boftiis:oiebus fcftis^Utdis/accerimoniis'
ab oibijs rcgibustfranis'popuU8:pbilofopbi8/Icgiil3tozib'^ bonozatur atcp
collunf.2lt vos queda5 fcclcrara ac impia eccoli^/7 adozatis cbriftum quedafuis oemeritis cruci alficii.Qua igit vcnia o £efar bi/ oigni aut porius c|uem
cr«ciatH5:quodcp fupplitiu^ no merenf/qui patria negleccriit/t aUcna figtne
ta'fpurci8 fedifcp iudeozu5 fabuUs nica elegcrut.Sut quo no ectrema pzauita
te ifti cbrifticole funt.qui tam facilc/pzopzia rcUnqufit.ac fatua"r ois ratiois
inopem/fidem vniuerfts getibus inimicam ac impia cUgiit.lBcc ipftim ludeo
rum oeum 9m cozutn ccrimonias/nec noftram reUgionem colctes finauditum
ac inuium iter fibi ipfta turpitcr c6fccerur.3taq5 oigninime £cfar no rccrc cos
facere oicimus qui bcc obaudiijt.Qnibus Catberia virgo inquir. 1B6 iniuria iRcfponfto
crgo mibi/omnibufcp nobis cbrifticolis pzeceptum eft/pzomptos cfrc ad rc^ ^^^^^J^^f
fpondedum/cuiq:; rationem a nobis oe fide ? fpe noftra qnercnri. £:ertom cft ""^P"^^'"^^
igitur faluatozem noftrum pzedirifTc ooctrina fuam/in teftimonium omniu5
gcntium pcr rmuerfum terrarum ozbem pzedicatum iri: i cccleftam faa' quc
m iii
poftea rirtutc faa c3ftit«ta cft inmct95 atc^inccpugnabilcm foicncc vncj^ fti
turu5 vt a nio2tc fupcrarcf.fcdi firma fozc fcmp atq^ inmobi[cm/tl^ in lapidc
fiindatanvcuius oiuinationis cffcctus/omnc impudctiftima^ Unguaj vana c6tradicctcmpiofccto arccrc potcft.Scd ad bcc oia no funt cotcmncda/ ad ca^
tbolicam vcritatcnvcompzobadam bcbieo? fcripturc tcttimonia/quib' coju?
p:opbetc. ^ntJoctozil boium pifcationcm rniuerfc rite bominu^affutura p:c
dicatcsiappellationem xpvnole ipfo ecpzederut.T aduetum cms in carnc mo^dum etiam ipfum^quo ooctrina cius ad omnes gctcs peruenirct/pzedireriit:
nec tacucrOt f tturam fuozum iudcozum ifideUtate^:? quicquid aduerfus ip5
facturi effent pcr faluatozc noftrumXatberma virgo inquiffactu c(t'vt ia iaj
cc omni boium gencrc/penc inumcrabilesfpzetis idoUs rcftris/rnius acmim cogjiitioncTeUgioncc^ fufceperinr.q6 ita futurunvoci oisicviU^t per *bie^
remiam marimc pzopbetam/vbi oicif.DOtnie oeus meus/ad tc getes renient
ab ertremis tcrwsc oicet.qua^ falfa nofiri patres idola poflederiit. *i no erat
in ipfis vtiUtas: (i fscict bomo fibi ipfi v5o8:nec eriit ifti oei»*bec igif ofii mei.
inquit vtrgo vniuerfa fidci noftre veritaicm aftruut:nec bumana virtutcfed a
oco pzcdicta^r pzopbeta? ozacuJis fcriptaoft^dut. lad bcca multis variffc^
Tcftrarum gctium pzincipibus liberesquadoq? futuros bomincs vaticinaf.
IRos ^ht cbridimi ideoampU^ocridcm" veftros oeos i mifercmur bumanii
gcnus/qui oemoneslupos canes' 7 kones/ 1 fimiUa/vcneraf/ atq? quandoq?adoztamini vos adozarc ignem 1 ^qmyi p^rtcs miidi/nos ifta no coUm^ fj
cum q per bec inuifibiliter cognofcif crcatem inteUectum:foUi5 admirari/fo^
lumq3 adoiare oidicim'^:^ ui per oia pencrras/quum fit icozpozaUs folo intel
lccta percipifTmo i^o ineffabilis'? in compzebefibiUs eft:p3ndif aut pcr ca
quc facit/quc pditcif/giibcrnat pferuar/oibus inuifibiUfer 3fliftes.no celcfti^
bu8 foUim^veras ct tcrreftribus magniuccriij operam (uoins per bec often^
dcs/que vos oeos pimtiQ*€iiS igif virgo ozatozes aptifUmis r.nioibus cofu-'
HbMofopbi taflct.3111 obftupefacri/i quid rcfpodercnt pcnitus ignoraret. ^iic vn^ eoza
pucrtuntur. quf cctcro;: magifter oicebaf/Ccfari Mt, fTlRouerit mafuetudo tua/q» quummiUus cotra nos vn(^ pfiftcre potucrit/farcmur 1 corcftamur/rp^ cc niic qucCarberina picdic:itvc^ ciTc oeum*E)if autem quos nfic rfq? Oecepti adozaui
mus no ocos/fed Iapide8'ocmon3fq5 penimos c(fc pzoteftamur. 'MccKvie obboc ira O^aretiuscos oesccbrifti fignaculo munitcs^eruri picccpit.^cd C05
iUo2U5 cozpoza iilcd inueta fiuffent.ita vt ncc capilius quide^ ccufl' vidcrcv
muUi cbriftian^5 fidc-^ ardeti oefiderio coinpleri fut. £6uerfu8 oeindc ad €a
tberinam Cefarmodo c6fttere oeo foli inquit.? ftatuc pUirime vbicp ad tuammbaciufdc fmagincm ficvvt ab omnib^^tac^ regina magna faUitens. Tiia.n.facics p in^ictc catberie ciida/impcrio ccrtc oigna eft/que foUs iftar rcfulget:1^efp6dit virgo.Quos
Ccfar mc adozare iubes oeosn^ oif/fed oemoncs pefllmi funt/boftefq; ifen^
fiflimos triftimo:Qui mala no fmcda cfTe fuis cuUoiib'^ non admonet/fmoincelt^ 7 aduUeria/beUacp/ac bomicidia perpctrare lugiter fuadent. *bec aute
noftcr ver^ oc" qui in celis rcgnat.quiq? fol^ pzofecto cft oeus verus: ipfa oia
non facicda admonuifle compcrtu^ cft.^fcp^per fuos pzopbetas/ ac aUoffuof
amico8'vniuerfo8 pzcmonuit boies idola no cfTc coleda: fmo tac^ pcriiicio^
fos fpijsfozc oino repeUeda contemnedac|^:atq5 ipfozu5 templa'7 cerimoniaf
4
FO XC©c Qmct^ ! Cbmrm
quib' bonoimtdc cffc odcda/rtnullaco? cttct mcmOnr.OMi adeo malitioU
gcn^ bumiinu5 imiafcre/rac^ victoium oe omnib^^cofccati clTcnt.Ht fi tiis oi
gnatio oignabif coUigerc q«c ab biftozicis tms fcripta oc ipfis rcfi-criituriyni
uerf«5 fms fcclcftib^ oeccptionib'^ o:be5 oeccptuj (uiiTc iucnics.Jnpnmif qui
demapfam tul magna l^oma^/gretiaj/affrias^ScitbFaj/atqiJaUas plarimaf
nationcs.mquib'^ apertc vidcrc poterisqultas iniquit^tcs boibus pcrfmk^runt,3n ipfis inquaviderc poicris adultcria foznicatiocs caru nation«3'quc
vfq5 ad bilc oicmctia multis in locis pcragunfquc quafi pzimitias quafdas
01)8 oebitas turpiffimas bmoi i tcpUs offcrfir/? me offcrrvvt viderc vidcoj i«
bes.lRa (i ncc boies Qde5 modcfli 7 mites cedib'' 7 flupiis tetltur^quatomagis oif ab rcb^ pcfftmis efie ocbct aUeni^^t ofis 1 faluato: me^ iefus cbrifl^
fuo eua^cUcKbac falfam crrozib^ innumcrabiUb^ plenam fupcrftitionc^/fmoocceptioncm vcftra^ oamnasTcUgioncm optimam fanctlqyoi vcritm vcrifTi
maj c cclo nobis ? vniuerfo gcncn bumano att«Ut:cc qua gdcm^vera amici'
tia Inter ipfum oc« 7 bonimcs coftit^itur.lccircoCcfar inquit pncllabcc oi^
ri tibi q: oco meo icfu cbrifto ci^ filio oefpofata f«m'fac gcqd Utbct. ^nu (ci
to q: fnruru cityt muUi poti^ cr t«a familia in cpm mcum crcdat/^ me in t«a
oeducas fniam.^Z^uc Cefaris in(fu virgo fancra rcgaU p«rp«ra ccuta cft"! BwbaUnis nernis pcr oaas tere bozas fcui/Time ccdi iu^Ta cft. Iboftca m tetcrri''
mum carcer^ irwfa pcr Ouodcci^ 0ics/c6 celefti cibo pafta fmlfcf 7 ofiica atcp
angcUca vifitatioCT ^iocmidc c6fo:tata rurfus cefarifpoft reditfi fuii a COaci^
mmo coUcgajfiftif:vt vci oi|8 facrificcfvcl moztis penl tuat. Catberina aiit in
fracto aio oicit»CDiferrimc/an ignozas/q: rpm fponfuj mca ocrcUnqHcrc mmime poHijm:' qui mo:t€ p:o Miitc toti*^ miidi pertiTUrrnccp aliu que^ cokzc/
qai vc? ocfi/T: q folus colcd^ fit noiicri^:' IRos qui tot tltiiTc^ crro:ib^^ab vnovolupratis coUo^taq? bfdra in oiuerfa c\ipit:i ^^fufis^quo vera pictatc ocfcre
rc potmin^nBos.n.foh a fpii kto cdocti/pi:i'fanctac0 'pMcratiocct p ooctri^
iia5 ipi/elcmcta/T: que ab clcmctis copofita funt folem V5 1 lmi'7 eeteras ftcl
las/ac cclu ipfum/n6 folu oeos non cc/vc? itm ecpertia iudicauim''. ©cinde
quum aiaUb^ rmonM^^MC^ irrationalib^/i fubftantijs aiatis/atcp ittums'
plcnu5 bunc mundu viderem^/uo abfcp (^pictia oci bcc oia facta putantcs/a
magnitudic creatura^/puritate mcti8^crcato:c oium imo:tale5'ipf«mc^/ocii/
atcp innifibilc cognouim^^/et onm icf«5 cp5 ei^^fUi^^ vcrbu ctcrnii carnc (mwvcneramwr/colim^/eicjj facrifxti«5 q«ottidic offerim^.fBcgatc igif illa conftlti
aio idoUs facriftcarc/^BkOtbc bo::ibiU iponif. vt pcnis vrgentib^ a rpi c«lt«ra
cl re«ocaret 3«t [p^^ atrociflima mo:te crtlgucrcf.Coponi nlcp (cccravn o«c
rotbe vno volnercf oidlcaiic *o o«e ptrario ipcr» agcrcnf.vt p:ime oeo:f«5
laccrldoptraberct/aUc :^o f«rr«m oc«o:ado ipingcrcf. Bci^ faucntib^ f«pi8/
7 ipfa a rotbis icolumis ercpta cft/T multi gctilcf intcrfccri Innt.du bec agun '^xoz nwturaraba OPacetii Ccfaris pfo:f/qu«5 fe cbrifticoll afTcrcrct/'!: pozpbfri^mi itenm poz
Utu5 magifter cu5 t^ucctis' cpian' effect'''efT*ctCp:iu'' mamiUis rcgine turpitcr P^^Frws.
e««iri8icapitaU fentttia pnniti f«nt.*|boft bec £atbcrina crtra cmititc^ oncta
cdm ibi capitctr«ncarc6.Hbi q««m ad loc«5 fuppUtif puenirict lijinibufadcclu5 crectis m bunc modii ad onm fuu5 cflfudifTe oiationc o5.0 fpcs rera fa
^^^^^Utfcpm tc acditiu^ oeu^^.O occH virginu^ gfia/onc icf« cbrifte pafto: bone
miiii
Dc S^mm Cb^tcrim
tcmnc biiilitcr tfCpiccoifnqcunqf^ mcc pafliois mctnoiia cgcrit/kit in eritu
tnoitis/vci qcuncj3 tribulatioc vd neccilitate meu auiiUu^ iploiauerit tuc ppimtiois cofcquaf cffcctum lUicocj; vot oe cclo facta cft ad ea oiccs. Heni oile
cta mca^fpofa me3/fpeciofaq5 fuper ocs muUcres reni in regnu5 fpofi tui/ia ti
bi p02t3 apta eft«lRa r bis q tua pafTionem celebraucrint/optata pficiia eifoe
celo rtiq3 pzomitto, €unq3 pzo circunftatiu? falute ocii Ofpzecata fuiJ?t'tc3llof
etcnim coUacbrfmatcs ifpeccraDa fpiculato:e occoUata eft/ Ucc^{cvmctis cer
nenrib^^jcruons rice cffmdi vifum eft.SanctU5 autcj ei^^co^^us pzotmus abangelis oei in monte Sfnaf oelatU5 eft/monumetocp nouo cocJitum/ecquofingulis annia/Iac i olcn emanare oicif/quib^rari/s egritudinib^^remedia pze
flaturad oni noftri icfu cbrifti lawdc:cui efl bcnoz 7 glozia in fecula feculo?
amc.Stq^ ita bcata Catbcrina cbrifti fpofa in celu cmctmnnc pfpiciie cernit
c$ ccrto fparatm vita'fibi glozic/apud biiani gencris redcptozej rcpofitam ee
mercedem:fuiiq5 fenatu5 clTe cu5 ipfis angeUs ca ad fcpulcbrii oefcrentib'^ babitaculiijnunc pfenti cozacp afpicere ei Ucet illcs fepte qbufbeatozuj ale per
infatiabile pfruuntur leritia.lBa cum eis iucundaf/? ecultat q fupcrata 7 oo^
mita carne/nuUis funr oeliniti ei' iUeccbzi8:atq3 1 ipfa cu5 eis/qb^pzoaflidui
tate^T: innodtin pmium iUud eft oatumJRunc cidc O^aria matcr oci cum fa^
cris virginibus flozibus t lrli|8 mfignitis tac0 IRurui (uc pzcdilccte/ftUj fui
vni^cmti fpcciofifrzme fpcnfe occurrit^cbozis ctia circundata angelicis/rcluti
poft rubzum mare pbaraone cii eccrcitu fuo fubmcrfo/tfmpanum tenens ipfi
IBftrui fm Catberine fuauiffimis rocibus pzecinit/refponfurc:Cantcmu8 oo>
mino glozioferquia m:?gnificatu8 eft plurimap equum t acenflbzem pzobie
cit in mare.COiriTbiUozi crcnim nunc inQcnmtatc fu!gct/c^ antca ec regia ptbo
lomOTZum famiUa'ncc ei ccrte fcUcius obtigere pctuiffer quam iuire confoz/"
titm'ctim bis qni in oc.elfo ritam ccnfliti.ere. t}cc quippe oc gloziofa noftra
cp fingulari aduccata Catberina rirgine iirictim ame nunc commemozafle Uteft. Cititts quidem tanta fucre (iQna % incredibilia miracula/rt in omnc5 pzo
pemundum eriam apud barbaros eius nomen magniftcctur.€o itacp in loco
cc aiccandria ab angcUs alatum/fub ipfis angclozum cjccubiis per trccaitos
annofconquieuit:oonccaquodam rcnerabiU fanctoq^ fflbbatc oiuino iuflii
tranJlatum cft:T in radice montium Sfnaf atq^ Ozeb. in monafterio a 3«fti
niano majimo impcratozc ectructo collocatum. 3necclefia i^itvir ipfius mo^nafterif/in oertro cbozi coznu loco ridclicct, eminentioze/ CDaufoIeum ec al^'-
bomarmoze candidiffimoq^/ miriiice cctructum eft. quod 'Cumba appel''
latur:inquo iptxm fanctiffimum capuf/cum ambabus manibus % alijs qui
bufdam iUius fancUfiimis rcliquijs conferuanrur*Que quidemco peregri"
nantibus ab Sbbatc cctcrifq^ monacbis ocofculanda oemonftrantur. %\i€
"^o reliquiarum ipfius partcs per munduj oifperfe reffcruntur oiuerfis pziti
cipibus % pzdatis er pziuilcgio fpeciaU concefTe. l^ocus autem rbi nuncmonaftcrium 7 ecclcfia confiftit.i8 eft rbi CDorfi grcgcs pafccnti/Ocus ardcs in
rubo apparuit.pzccipicns iWixt calciamenta folucrcr:cdbue crtat capeU
la in buius rcy memoziam ej:tructa:in fmiftro cbozi c6ftituta.3[pf» autcm ec^
clefia.ri/.perpulcbzis fufteiitatur coUnmnis.&idcm eriam ccclefiaoiuecba^
tberinc queqiiadragintamartfra nuneupjjtur. Saraccno^mufcbeafatis am
FO. xcrOC Sma^ £3tb3terma Bc Sacta Barbara
pla adiacet quam fliraceni ipfi ob fijnctifTime virgiiiis pietJtc,in oies frcqiicta
rerefferutwr.COiflb aiit ems montis Sfnay cclcberuno £cnobiO/q6 iJnctifli
mireligiofi oi«i BafiUj piofcirozes cballogeri nuncupati/incoUiit.lRuUum rc
gnum nuUa ciuitasnuUum oppiciuynuUu3 rufculu3 nuUac); pziuara oomusi mundo eriftit/rbi Otbcrinctcpla^faceUa/are/imagoqj no refplcdeat/q6 tato
pere oe aha quaciicB fancta virgtne facritatu; effe no vidcm^^lHa quu ceteris
(pzcter oei genitrlci^pieponaffatigauit/rbicjj bcc pictozes/fculptozes multipU
ccs'egrcgiofq5/7 mmoics-.qui eam piniculo fozmariit:? muUis i locisT: mari"
me eelebuoubu8angeniu5 omncatcp artis rires erpofuerc.fatigauit infupcr
r O23toze8/0tq3 poetas pene inumcrabiles /qui ineius pzeconio pluri ma titm
ozatione foluta/tuj ozatioe materna/atq? verfu 7 xt reUquos (imy oiuini pzo-'
pe igenij/viru5 vticp maronianu5'Baptifla5 matuanum carmeUta/facra:;j Utte
rarum pzofeflcrc/? vatem nofln euifup2cmu5 atc^ cofumatiffimu;: qui ei^ vi
tam omc5'pulcbcrimo carmie corcripfit/T t3m pntibus oj^ pon:erif lcgeda^ c6
mlit,Va etiaapfe pUirioza q^ mei moiis cWm laudc^ bwius fancre monimctis bic madare volui/qui fuis meritis plurima fcpe nttineo etptos fu5 ben efi'
tia/7 ea quide^ apud oeu5 imoitalem me cofecutu? manifefta fidc oepzebcdi:
^ oegrauiflimis picuUs 7 ifirmitatib'^ eius opeme f«ifl*e Uberatwmratc^ iter"
cenfione.
ITec fancta Bsrbara virgine *t martfre. cap.ct.
^arbara virgo Sfiana/ im^
peranre (Xiacimino tframno in ozientaU plaga: Q^a-'
centio vcro romc itidcm fa
dcntct CDelciadc fimiliter Tbapa/ ro^
mc in catbedra T^etri pzefidentc / ap6IBicomcdiam infignem vctuftanq? oz
tus fui vrbem'cum glozia martfri|/ ad
ffdcrea regna migrauit t7cc quippc
pofito fplendidiffimum genus inter^
cefl*erit aufteritate tamcn moztis intre
pide pzo cbrifto/a pzopzio genitoze in
fiiao % leto vuUu (upte logc XmvtXcti
or effulfir. "bui^^itacp pf noie oiofcoz^ fuit nobilifllm' atq? oiuitifs inumeris
pzepotens i gentilisrquc quum cozpufculum edurifrctin robur infignis oc^
coris euafit confpicua.Cui tam celebze ingeninm quidcm iuitiKt potius facro
fupcrumqi munerc oatum ei fuifl*e oiccrcs / q5 bumanis ftudifs quouifmodofibi rendicare potuiflet.€rat ei pzonus etiam ab ipfa xnKritn in fanctitate ani
mu8:7adomnem eruditioncm adipifcendam ardcntiffimus.Hndectftapa
tcntibus tanc^ vnica filia inter oiuitiarum oelitias cnutrirctur/non tamcn ot
io/T tmollicici femicc/ea ddita legimus: fmo iugif fupza ctatc oiuia pfcrutai.
€«5 ci5 teplw5 aliqn puclla quuj paretib^ itrogrefla fuilTefvides fimulacbza
Bc Sancta 'B^rban
paretib" sit. Quid fibi volCit (imilitiidics ifte* l^efpondcrut parcntee linQis
cjd lcquc! 18 :* Bidcs q: boiu^ rimititudies n fiit/fj oirg adozari iubef/p illd
qo ncfcu' qnodq? minime cernitur. Quib^ puella.fweriit ne iqt aliqn boies'
quos nac ccUnius:vriq> Diiceriit.St iila vt erat manmi fpirir^adolefcctula^na
turaii iltinctu pauliiper comotm ia qmlm fopoze quoda/^cvt ita oica5)a jp^
fundo fomno ecpgcfacta/oculis animi aliquatulu^ aptis/oeuj/ oeic^ 'i^tutem
Ial«tare5 cffc/mudo putauit:? ad cu5 qucrcdu'anmm pzimum i celu5 crctiVT
ceieftiu5 pulcb:itudme cozpo? ptemplas/admirata/noplures oeo8'fed vnM5
oeuyg ciicta ifta fcciflct rcgeretcB oino arburata e.£iicB ard^ti oeffderio/i re
ri oei cognitionc traberefrpbilofopbos getiles fiimope i accurate elucubzare
7 plcgcre cepit^U5 quu5 inter ipos matima oe vcro ceo alrercationc i cotetio
ne5 3lad«eerterct:atc|5 etia et i^is pbis oidiciflet/ quad^ mane fupftiticnem'
apud atiquos inuiu5 fumpfiflc que quaft malo^ oiu5 fons multitudine oeo^
pftitucrat quib^ boftias imolarefolenia facere/fimulacb:a pftituere/7 coderc
tpfapfuaf£rat/quu5 tripzius boiu5 fepulcbza fuiflent' fed magnificeti^ codita/
tpfo^ appeUatione vocata fuerat.£c boc pzifco;: religioe^/potius quafda poe
tarum fabulas/qua religione ecift:imauit.€t quu5 nibil Tifit^tis in fe babere 9
animaduerteret magna co:dis voceoia lUa maio:;: fuo? idola cotempfit.Herii
quu5 etiam i^d poeta» tbeologiam inueftiglda^ ie tranftuliflet. €ic beftodo 7©rpbeo optimis poehPoidicit/vniuerfa quc in miido funt ab vno oeo emanaf
fe/7 illius mtutc cotincri no Dubitare^? macime ei: fentetia Orpbei/ cjut in qui
bufdam carminibus/ omnia oiuina virtutem bunc modii gubernari oicebat.
©jpbd ^^8 qui virtutcm colitis'vo8 ad mca tantum.
renue. ©icta aurcs adbibeteanimofqj intendite veftros:
Contra qui fanctas leges contemnitis^binc vos€ffugite:7 p:ocul binc miferi/p:ocul ite p^ofani:
Tu vero qui oiuinas fpecularis:^ alta
OPente capis mufe voces amplectere.T Ulas
Sfpieiens facris oculis fub pecto:e ferua.
€t poft muUafic fubfequitur
IBcmo Ulum nifi cbaldeo oe fanguine quidam*Pi:ogenitus vidit:quem celo:um aurca fedes
^ublimifq? tenettcuius fe oectera tcndic
Occmi ad fines quem oe radicibus imis
£oncufliq5 tremunt montC8:nec pondere cpuis
3mmenfo fint ferre queunt:qui culmina celi
Blta colens terri8:nun^ tamen Ule fit abfens
3pfum p:incipium:medium quoq?:? etitus idem.•^:ifco:um nos bec oocueruut omnia roces:
,
€luc binis tabuUs oeus olim tradidit iUis:
C^Barbara itac^rirgo/quumtampiam fententiam Deoeo vcroxnoc^bz^bendam/ab O:pbeo poeta tbeologocp accepiflet : Confeftim ^quemad^^modum Surelium patrem Suguftinum feciffe conftat/ poft multos circtti"/
tu8 maio:umfuozum errorum/circuire cepit / non modo Ciuitatem per vicos
7 plateas / fed per totam Sff^m/ €gfptumc^ querendo verum anime virum'
FO. XCII©c 2Janct3 BarBara
pio quo nc mozcrcf/oignuj iudtcarct moiim €1*^ fcmp ibercrct amoji. Tuc cc
alccadria i nicomediaj perlatu5 c/fapictiflunu^ riro;: alccadric cflc/oiigcnc5
noic cui*^ tata criftimabaf fapictia 7 faciidwvt ciictos i oi ^^tutis gcnerc fupa
rct/cuidctifTimifq? ratioib^ 7 fignis ocum vti^ ppoiurct' ^^dclo:^ pfunderct
falfitatC5 €l6 barbara quu5 audiflVnS mcdiocrif gnnh c. aiaducrtcrc quip
pc pfcft:i5 ccpit quo na modo iUuvT audir 7 alloqui poff^.Subucrcbaf nacjj
maiozc i modu5 gcnitous oiofcozi potctia'7 .ppterca miitcriii pfUi/ 7 oeffdc
ri| fui cidC5 idicarcptimefccbat.Hndc 7 v>iUQcti ecamic olb'^ podcratis^q^ adpficicdu5 q alo obucrfabaf fuo/fibi ipofltbilc videbaf' id p fpiftolas 1 tidu^
fibi nijtmyi bcc vcrba efficc curmit. fTBiro Slccadrine nobiUtatig/ ai logc lepiftoia
latccp cofperfo ozigcni/Barbara nicomcdic tua acill3'occ9 7 bonoic^ oefidcrii ^^rinrc
mei.acccpi tc fozc^c oiuinitatie optimu5 oftcfo2c.a f>ma ctct^/fcintiUa igc^
nif mct tc cu5 toto cozdc c6cupim:vt ad rcri oei nctitia pucnirc5/mcte pcupi^
oi'fcic8 nuUa? pzozfus ocit:itc incfTc Ugnis 7 lapidib^/q bumana artc ppol^ita
funt:q fcnfibilitatc baud rcctpiittrr^ 7 ncc icqwncc audir piit vn6 7 imcmctfcmp cuftimaui no rcros/f? falfos olno cc ocos ncc bolee ics effici pcfrc ; qi
bo quu5 Icipiafct oefmerc c nccccfraric.©cu8 autc (vt nupimc noui) antctpia
fuit.lfto crgo vnq^ ocos credc potHi'quofbolcs moztalcfagnoucra.ft quac^
nunc xfq^ niitis i tnoiib^ fucri^ coftituta/fcmp tamc 0CU5 nobis ignotU5 fuiffc
cciftimaui.Qui r5 folu8 pcta crcauiratcp c«5 femp amaui/iUiq^ tota^ mc oc^
HOui'a quo fu^id quod fu5'nifi mca me fcfcUit fentctia . £uiu8 qde mc fpiritu
aiatam kntio.BonccCi^ ad eu5 ptinga nuUatenus rnc^ t cfifta.Qua pzopftue
optimc famc rumozc pcrculfa/rcncrabiUs pf mctcm mca bis tno oignitati a^
pcrirc ccnfiui.3Uu5 ocii foliimodo ccquircrccui' cogniticne pfectam apud tc
cflc cognoiii.Bndcfi ita c'piont fcrturrbas fuppUccs olfcro picces quatcnuf
oigncris cccutere noctc ignozatic mcccbacfq^ pfuficnis ab aciUa tuaiUac^ in
duccrc ad rere iuftitic folc/atq3 ^ikrctionis Isjncn.Opto quippc re? oeum a
gnofcerc/iUu5 (cilicct qni fccit rifibiUa 7 luilibiUa.^t rtrii rn^ rerc fit/Xt ipa ia
nunc ouduymccu5 argumctata fu.ralc ^Ozigcncs autcm fnfceptis lectifcp
Borbarc cpifloUricnnarabiU gaudio rcplcctufcfl/IteUectacp clariu8'ozat02i8
aducntus caufarrt crat pf optim^/? in ocs comis 7 per benignus '1U05 iUario
ri ruUu ecccpit.Quara i^o ai leticia 7 iucuditatc i^^ginc5 barbaram t^nq^ cpti
ma fpiritualcq) pzcda cofectus babuerit/lcctozis mditia ctpoftuIo.Ozigcncs
igitur ec Ifperato oci muncrarbi quodam mennarabiU ccuUaff^ tripudio/7 in
ctuUatioc oco 7 mo icfu rpo plurimas gras cgiflcfcj^ ipfu5 matimc pzopitiii
aiaduertcret in coucrfionc talis alumnc/quodcp'cr infccunda radicc/ talcm ac
tatum perccpiff^ fructayquc ct innumcris ci*^ ^tHtibns'? cccmplo/bcdificarc
ccclefia ert*5 idoncarmoc ralentinu qucdam pfbfteru5'cc ipfius oifcipulis fa
ctum 7 cruditifUmu^ bolem^cii oiuine fcripturc codicib^^.lRicomcdia cu5 oza
torcbtc barbare ad cande Barbaramittesan^barefcripfit. fTOzigcncsrc ^'S^r'®
ri oci idignus faccrdos 7 rt poffibilc e'ciu8 nols oflcnfoz/Barbare barbaricc ^' " **
gcntis inadoptioncm fiUozu5 t^i 7 twmini lefu cbzi(ti'falutC5 . SicutfcripfC"
ras/fcirc tc rcUcrcrum ocum/quis fit.Scirc ocbe8'q7 rnns cfl rcrus oeu6'in
fubflantia/7in perfonis trinus fcilicet patcr7 fiUu8'7 fpiritus fanctus . Clui^
cnnq^igiturbccomniapcrfectc crcdifbabct quoadcom pcrtingcrc pofTit
.
£u5 bie at lirtmscruditiffimuj ^fbftc^j btic ad tc mitto g maria mccu c iu!3>
ctu8 fidcf cbsritate 7 tatavt ca maius ec no pofTet.Jtaci^ qcqd is 6 Iftrucrcc
T^c (v5i uoie meo tibi oiccit:id ita criftinwto/ac (i a 6o'2 ame ipo cora audirfef
valc.at vbi Barbara i;QO oiui ozigcis^niiciu ^i^na cii ozatoic fuo icolumc itur^
ris fm bofpitii locii cu5 gaudio crccpinctrpofi: mutuas falutatsocs : Halctin'
fidey m^ a Barbara ^ginc oe oco itcrrogat^^/cidc^ i bcc T^ba rcpodit. ^€rcdimu3 ncsftma cjcpo omncs i ocu5 patrc^ oipotete^ ciicto? nfibUiu^^T iuifibiliu5 ccnditoic: crcdi"*^
mHfc|>/'r i oominu5 nfm icfu5 Epm^p quc crcata fiit oia/ vcru vticp ocu vnige>
nitU5:7 vcrii oci (iiiitsnd factU5'f5 gcnitU5'7: xninfcH parre fubftatic.Credim'
quoq? 7 i fpm^ fctii:veK ocii et pfe pzocedctc^Jcquale^ p oia pfi ? fiUc V5 po"
tcftatc/volutatc etcrnitste/T fubflatia.£t ibac qdc5 trinitate/nuUus e pjo:fu8
graduf nibil c^ ifcri" fupius ve f5 tota oiuinitas iui gkctioc cqualis en cxcc^
ptis vocabulis/q pzopzietatc pfona? idicattvt qcqd Dc vna pfcna oicaf:oe tri
b'' oino poffit iteUigi.lBcc pf/fiU|/aut fpiis fai pfona aliqn ercludit: ncc rur"
fu8 fiU'' aut fpii8.f.pfi8 nome pcrfonacp rccipit.S^ ppfcmp pf cft/ fili'^ fcmp
frti^:? fpiiffact^^/femp fpiiffact^^taqj fiUa ^dmxw qz fubftatia qde vnu funt;
f5 pfonis ac noib^ tantiimodo oiftingiif.^pm at bi fiUu^oicim^ ifine fcculo;:
pfectU5 nature nfcbominc fufcepiffe cc CDaria ^ginc^^^bucp carnc^ fcfctu^ cc
no pmutado oeitatc^.^^m at oicun' ipafUbUe f5 fua ocitatc5 vt pfc^/fifitcrcB
icopzcblfibill Tiuifibil^ ft pfe5.€idecp'quu rpianiflimu 0C5 appuifT^ valcti
n^ ozigcis f)fbf t atqa anfitiaff5.Quod(B'n cccafcaducafcp bin^ feculi oiuitiaf
nec bieu^ bac calamitoflcp vita'ncc iflabiUa cozpozis comoda^ f5 aie q itcUe
ctuaP c fubflatic appctct bonii ©ocuifl^ ve vcra rpiane rc\ig\6i^ *itare/qqdc
ti fiimi mada^ pagiftdclaraff^ quoci? gctiUti rdigionc crrozib'' plcna'falfa5 fii
ctaq^ foic.©ecl3raff5 vc vna cl fcto^ vifa^f^ pmia p laboicoiucffa/T c ptraric
p mo pcccato? ec fuppUtia vnfi ifup r^ianifcc baptifmii finc quo ncmo pofT^
faluari.^tc^ pofl cviid pcccaucit/p pma? poffe faluari' ©cnicp cii nouii 1 vet'
tcftamctu5 ipi ondiff^/T J5claraffer.€idc ipc faccrdos valctin^^ardcti aio ecpo
ftulati facrii baptifm j ca i turre ptuUt.COouitq^ fiimope ea^vt aiu5 fuii' fua pvirilil lcctoc facrc fcripturc iugi^ occuparcfnc i boa fra pcctoiif fui inimic^bo
5i5ania fupfcmmare poff5:f5 ftramctipa^ loqrcf. 3n nocte qfiui que riligit aia
mca, BicciO^o bone oc^Tbi pafcis : vbi imcridie cubas : q: poft tcibefit aja
mca:iccirco'rogo /Vtmc fufcipiat occtcra tua. *bif itacp 7 aUjs inumcrifooc5
mctis Sarbara ^^goa valctino faccrdotc iftructarelicto ia i co:t5 fcculO/renfi<'
tiauit ctia oiabolO/T popis atq^ opib^ eius' fuare volcffcdus q^ ono pcpigit.
£umq3 valcrinus facerdos poft n modicii tpus valc facicfbarbare ^gini abea t>ikci(i{'^-^ ' aJfuit tcpus quo viro maturanuptui tradcda cf]*ct . ^dc^ multi
ec optimatib^/cam fibi oari xcommm ccpoflulaflcnt: •fbarer ab ca TpCii\i(iuiv
an cuic^ iUo;: nubcre veUet.£ui pudnj qfi fubirafccs. IRc mibi iquit obfccro
oe bac re vft^ moleftus fi8.1F)a ii abfte coacta fucro vt vi;: accipia/ poci' mibi met moztej coliifca^ 'Bccidit aute'vt oic quada^ turri qua fibi patcr ecc^
dificarat itcrato Ifccderet:? ibide pfnis r auitis fimulacbiis c6(ipcctiQ'\ cifde
facicb^ crpuifoicfs.^imilcfilUffiat/q fcceriitcm oes q pfidiit i cis.1Rcc it^
mfto poft/quu d tritatc ap6 pfe5 ^ba fccif1*5:poft '^bcra qb^pKmu aff^icta fuit
6trufit ea l cacereubidc ra tm fuld9'$diu p madanii pfcctii/ad toztiita rape
FO. XCIII
©e ©ancta Barbara
rcf.Scdes itac^p trtbuali GOarcian^/iufTit bdrbara ad fe add«a.3"t«cfq3 ih
eam.Cur tquit puclU occoia gcncri tc moim ocdiB :" Offcr Difs facrifttiunv?
tllcra abibis.Quod fi cffice ncglcccrisrfcitotc rariie acccrbininnrc^ toznictis
\tcrfici€diij,:CM iUa.Budi mc martianc ouc : oi) quos tu mc adorarc fuadcs/
cil no funt'f5 pcffimi ocmocs .Qui cclo rclicto 'i tcrra ocfccdcrut:ipt bomici^
diafo:nicatcc9 aliac^ tuumcra ppctrarcf mala:in6 C13 modcflia^aut luftitia
CFcplo oocucriit:f5 ali| obfccis roluptatib^*3li| pugnis ali| rcatioib^gaudet.
©fis aiit mc'icfu8 rp8(quc toto cozdc oiligo 7 colO) xt vcrus oc*^ no bcUa/3ut
pugnas/rt tua (XHncrua/qua falfo oca appcUa8:f5 pacc/ 7 qmcte oimoda itcr
boics pfnafit.lBccp cidc ranc canu^ vcnatiocs vt tuc oianc vcnatrici placcnt/
aut fiftulc t Tfmpana r ali| fonit' vani/ac muUcbzis turba/Vt fiit matri oco?
0ratiffima:oi *tutc ncglccta.^taq? fcias mc parata fozc laudi8 facrifinii offc
rc faluaiou mco q fccit cclft 7 tcrra? oia q i cis fut. 7)i autc quos pzo oi|8 co
Ii8'7 muti? furdi T ccci fiut licct/08'oculo8/3urcfcp vidcanrur babcrc.Ciiq) na
rc8 ad odo:ddu5 man^ ad palpadu5 pcdcs ad abuladuycis fintOlfarc pzo:
fus^aut tagcrc qdpia^^vcl aUquo itcr arripc minimc qucijt qppc^qui nuUii babet fpm.l5is oictis IWartian^ furo2c rcplct^^poft acccrbiffimas coipozi ocU^
cato iflictas plagas itc? carccri cuftodicda tradif:vt poftmodn/ca mozti OC'*
flinarct.Cui i tepcfta noac faluato: apparuittt bladifca ^^bis pfolas^ptinus
curauit.Quc pofl^ tfrano c cuflodia oblata cet . €ccc inqt quo te pacto oif
mcifliUgcrc ocmoffr3t:qui tuas curaucrc plagas.l^ndit ^qo/ cn fimilcs fint
oi| tui furdis 7 muti8'7 cccis q (cncc crrigcrc poffiit/ncci? moucrc.Quo me potucriit curarcq fibi ipfis pdcflc no pofTuntf3pfc ^o oc^ icfus xps fanauit mcquc tu^a ocmonc obcccat^ vidcrc no potce . S5 ab ipfo fnis fidcUb^ ipcndi^
Tfa mcdico rcmcdiU5'OifcipUn3'artis mcdicinc c aUquotics ctia ignib' 7 fcr^
ro mozbos curarc.^t quid mirii fi onfnrtan^ mcdicus aia? ncftra:?/noftur
binib^^crcutiarmozbis ccanimct/tozmetifq? cccrucict 7 purgct^f foztitudis at
icpiano;: c'qu3fi p igncs 7 flamas vafo? moic purgari.Quod fcriptura maio?
nf0;: oocto? tcftaf.aurij/7 argciu^/t fcrru5'7 pliibu5/ 1 ftagnu5 ac criic vsi&
qb p ignc traficrit cmiidabif.Iflos itacp ofis noftcr / p vos tfranos pcffimcs
rrcrc vuU n curct/tcptatqj vt Ubcrcratc^ vctarc pmittit vt faluetac ocmon co
ronct. 'Teptat igif nos boc modo ons vt ki^t fi cu et toto coidc oiUgam^ ac
ctia cc tota aia nfa.3pfc pmittit Dolozc:vt oct rcfrigcria.Obduratus vcbcmc/
tius ifran'/7 corpuB virginis Barbarc crudclc imodii l3CCrari/7 ad ci^ latcra
igneapponi/atcp mamiUas ciufpiccidi iuffit.*fioftrcmo/vbibarbara ofcncj
ad om cffudiffct oiucrfaq^ tormfta cquinamitcr ptuUffct.CDarcian^ iuflitca-
put ab ca i\bfcidi.Tmc quu^furozc Biofcozus pf/ca accipiesan qucnda motcm C35 pducit.Cumc^ occoUada cOcv virgo barbara ozauit ad oti5' vt citius
fui ccrtaminis cozpnam confumarc oignarcf. facta cft pzotinus 3d cam oc cc
lovoroiccns.Bcni oilcctamca/^inpatrismcircgnoiam tande ccnquicfcc^
quibus oictis/oiofcozus pzopziiis Qcnitoi iUi fanctum caput abftuUt.Scd nc
iuUu5 ta crccrabilc pfis fadn' vidcrcf:facta cvt co cii martiao 7 cctcriffatcUi
tib'' fuis oc motc ocfccntctanta caUginc moc obuolutus fucriv vt tanc^ pbc^
tunta ictum 7 vftum pbcbco currufmc vUa coctatioc/7 ipfc cum COartiano 7
plurib^a Dco eicuflus fUit:rt ncc vllu5 quidc5 ck ipfozn^ cincribus rcmafcrit
Bc <Sanct3 - 2tnaftafm
«'cftigium.l^arta cft itacp bcata rirgo barbara piidic nonas occcbzerqao qui
dcnvoicme anua folcnitae ccUbzatur«£oUcctis rcropoflmodu; a fupzadi^
cto cius patrc fpuali Salcntino rcUgiofo rtro rcUquifs/ eas itra ciuitatcm ocf
fcrcs/cdditis aromatibus/cum rcucrctia fcpcUuit:rbt 7 fanitatcfrccipiuntomncs qui lagozc aUquo labozatrad laudcm 1 glozia; Dci oipotcntis: cui cfl bonoi 7 glozia in fcculozuj fccula amcn.Guod autc Barbara bcc rirgo pafla fii
fub CDacimino trramno apud no nullos 7 ctia apud mC/3mbigitur:quom o^
rigcncs ooctoz ad quc? ipfa Uttcras ocdcrat florucrit/tcmpozc alcpadri pzin
cipis qui ipcrabat romaiswca anum falutis nfC/trigc(Timu3 fupza oucctcfTii
mu5 potiusoitcrim cgo'paf?am fuiffc fub marimino pzincipc 7 auguflo/ nonautcm iflo tfrcimno CWarimino.fci; illa pbctontica Biokoii fulminatione vbi
icmQ'7 rftus curru pbcbco ©iofcozus crccffitinolcuit cdfuctudo/rt quii lampadare ccrnimus iUico fancta barbara oza 7 itcrccdc pzo mc acclamarc oidi^
cimus.l^lura ci5 miracula i fimilibus cl fcciffc no fum nddu8'kd ea niic fcri
ptomand3rel6gumeJTct.Suu5vcrofctiffimu5 cozpus poflmodu5 vcnctiis
trinatu^miic in monaflerio crucigero? in facello noi fuo oicato' farcbopba^
go marmozco conditum rcucrcnter fcruatur.
Cr©e fancta anaftafia martfre. cap.cri.
IRaffcafia nobiUrfima%ommoT^ matroa/oiuine maicflatis optima cultric/ ac
intcmcrate pudicitic'7 in^
mcfe pictatis 7 religiois fcminis cun^
ctis fancrtirimu5 eccmplu^ fub Dlocle
ciano augufto/'Komc/ pzo cbzifto glo
riofum fuftinuit martfrm^. Quas obres/gcmina fibi acquifiuitlaudc5/tum
quia tan^ agricola -r cultric toto tem
poze vitc fiic bonos fructus pietatif fe
minauerar:ocmu5 1 facri fanguinis ef
fufjonefuo^ msrito;:/ omniumqj vir^
tutu^rigaucrit plantaria.^^zctecati itacp Uluftris.l^o. gcntilisec faufla coniugc cbziftiana ectitit filia qua parctcs ipfi adulta/publio patririo .1^0. cquc
nobiliffimo mfimoio pitirc quo qde^ marito/pp ipfi' :!^tutes 7 piccatcm quoadurit plurimii agitata fuii . €rat naq^ ipfa Bnaflafia er paterna bcrcditate
sidmodu IocupIer:adeo/rt apliffim' fuufccfu8'poptime i oib'' fuo gcncri rfid
ret.fratq? i oiuinis fcripturisa oiuo grifogono (poftca rpi martfre) egregic
iftrucctaatc^ edoctai quib^ iu$itcr itcta/veluti quada^ famc (aciarc dfideras
p euagelia 7 oiui pauU ept!l3fipzetermiffe oifcurzebat.€ic ptiua at tcctioe tmcditatioe fcriptura^ oiuina;: cii pccpifl'5 no cik cbziflianis fpcradum i incerto
Diuitiarumfuaru5/fcdinoeoviuo/quiomnibus pzcflat abundanter omnia:
quodc^ ad factum bonioperis omites effe/ k m bonis factis comunicatorcs
e(Tc.€onflituit tbcfauri^are fibi bonum tbefaurum mfuturum. rtappzebcn^
dcret eam^que cft bona rita . ^cicbat quippc fe idco oiuitias acccpiffe mul^tas/non rtbis foUs fe beatitudinem babcre confideret^vt maU rteretur
FO. xam
rtcrctur bcniemci^ vt ocrpico-et p9upcrc9/0«t ccrre ilks inflritmcntum Ubudinis fibi ccmputJircr : am lUas k amiflbrani cnrtimarct vnq^ . 3ccirco cumlegiflct apoftolii pauluj oiccntcm.Clui fidctcr fcmmarfidcntcr t mctct. £t itc
rum. bflarc rato:cm oiligir ocuf.atcp ctia quuni lcgiflct pzcpbcta cicctem.
€t paupcrcj 7 Diuitc ego kci:7 p:o oibus equaliB cura mibi cft.Spiritu oiui
no fttccenfa intra fcmctipfam oirit.£um cura; oc otbiis gerat ochs^t quis ine
ruere ocbct nc ci*^ minuatur patrimoniuj^rndc oco iubcfc p:o:og3rur; TuneiSnaftafia iquit timc magis/ne fi tcpida t ftcrilie/T infidcUs i bonis opcribuf
fieristandc cgcna 1 1 ops p:o:fu8 iucniaris.lflo timeas inquam ne oificilc re
gna igrediaris celo^um / modo fis bumilis^ modo fis larga/ quia cr boc bca^
tioi rocabcri9.Sed nec ctiam i boc fcculo ob bocncc i futu^o/aUquaj fentics
cgeftatemr^gitur oa paupcri' vt ocum fcncrcris ocu tibi computa ocbito:cm/
fcntias p:cpofitam ckc miferenri mifcrico:diam olbus facrifitiis ono oicctc.
Be3timiferico:dc8:qm ipfii mifcrico:diam cofequerur-v5 r tu glo:iam cokq" h^jj^jj,
ri8 7 rcquiem.£am ob:cm fl-atuit/no k diuitc fcntire / ncq3 nobiUtatis ^.iicui'^ cme^^^
Diiaj fkd bumiU refte cotccta/ quottidie cum fola ancilUila/ vifitarc ifirmos 7 sna.
in carcere p:o cb^ifto rclcgatos iuifccre^t illos atcp alios efurictcs alcre cibo/
veftire n«do8'pcrcgrin09 tccto fufcipcrcatq^ alijs pietatis opcribus idulge^
wi ctcrni p:emij fpc/cb:ifto i pauperib*^ fencrari/qui oicit.Quodcfiq? kciftis
vni ec bis fratribus meis minimismibi fcciftis. €t^^ in bi8 ecemplo Ot)ar
tbe iugirer inuigilarct/nibilomin' aliquc eriam fibi coftituit boiarum nume"rum/ in quibu8 oiuino 7 fpfiali p:ofectui icfibcre volebat, Quod vbi nuncia
tum marito fuifTet/eam:videIicet quu5 rna tantuj confociata SnciUuIa vili ba^bifu cb:ifl:i.ino:um mo:c/carcerc9 drcuirc/cifcp neccefTaria fubminifl:rare €aillico artiflimo 7 tetro cmcri iclulit ita vt ctiam aUmeta fubtraberctur: vt per
boc fic perbcmpta eiu9 larifTimas pofTcfliunculas cccup3rct:vcrita autem neob bcc mo:acrurlamcntabiIc8 patri 7 magiftro fuo 6rifcgono in bcc verb3
cirerit epiflolaf fTSancro confeflb:i cb:ifti 5rifogono Snaftafia. ticct pa £piftola.
tCT meu9 cizltoi fuerit idoIo:um / mater tamen faufla cb:iftianiflime fcmper
vicifle 7 cafte:ac me intcr ipfa cunabula cb^ifl^ianam ficri fccit:poft ams ct^
cefliiy facrilcgi iugum mariti fufccpf/cuius oco mifcr^intc tbo:uiivmcntita in
firmitare occUnas^oie noctuq^ oni noftri lefu cb:ifl:i amplecto: vefliigia.Cuq^
ifte patrimonium mcu5(ecquo illuftr3tur)cum indignis 7 turpibu9 idolarrif
crbauriat-me quocg velutmagam ac facrilegam cufl;odie tam grauiflime macipaucrit:vt vitam co:po:aIem amittere fufpicer.lBibil eni fupcrcft'nifi amif'
fo fpiritu fuccumbam mo:ti.3n qua mo:te'Ucct gloricr oe confcfl^ionc Domini
noltri iufu cb:ifti:tamc in co tncns mea valde conrcrirur.quia opcg mce quascgo er aflc oco voucram^alicnis a deo/i turpibu9 infcruiunr.€r icdrco oep:c
co: tebomo oci/vr inftater oominum ocp:eccri9/ vt autad fidcm fuam/ventu
rwm fi puuidct publiu5 faciat venire:aut (i preuidet eum/ i bac incrcdnlitatis
pcrueriitatc manfurumaubeat locum oare cultonbu9 fui9.C0eliu9 cft ci cta^
iare fpiritum/^ oci filium ocncgarc / 7eum confircnrcs impcdire . ^tenim tc
fti9 mibi eft cb:iftu8:quoniam fi Uberara fucro'fancto:um vcftif9 adbcrebo:
7 curafolu foUciriufcccrcebo/Vt ccpcra.Hale vir oci'7 mcmcto mei.€ii<!|^ bac
cpiftoU lcgiflet 6:ifogomi8: oionc facta cii multis pfcflb:ibu9:itJ» rcfcripfit.
Bc Sancra 2lnaflafia
£pifto\(i.
CpiiioU*
ffflucmmi tibi itcr pzocdlas ? tiirbmea m«ndi:cito fup rnda9 oeambu^lans cS?:iftu8 sducniet:'; Ofaboli aducrfuj te flatcm fpmvno iufTiois fuc fcr
mone compcfcct.T-^aticter 7 quafi i medio maris pofitawdc cbuflMm ad te
eik vcturii:^ adtemctipfjm couerfa / cu pzopbeta ecclama oiccs.Quare triflif
C8 aia mca/t quare coturbas mef Spa in oeoiqm adbuc cofiteboi iUi faluta^
tultus tncvr tcits meus.6em!nu5 oiuini muneris pzobaf inditiuj quuj tibi
7 terrcna rcddnt r ooabfif celcftia.Bcus ei? bcncfitiu; fuu5 ad becectremita
tib'^ prrabit:?'^ no fit nobis vile q6 pzeftat:ride ne turbcris i boccy pic ximti
fibi infcrantur aduerfa. 1B6 ei5 occipis/fcd pzobaris.lBo eft oefcfio tua/qua
putas per bominc poffe coftare. Sudi fcriptura oicete^.COaledict' bomo qu<
fpcm fuam ponit i bomine.£t bencdictus bomo' qui fpe fua^ ponit i ono. Caue iquit foztitcrrigilater 7 ftrcnue vniuerfa peccata:^ a oeo folo quere folatiii
cuius in^ix coknus€ito cnim tcpus pladtum ad te coucrtetur: 7 quafi ndcQ
ten£bra8'flozidu5 dici lumc afpicics: ^tc^ poft glacrei frigus biemis trafeun
tis/aurea tibi tcpoza/7 fcrena fuccedct:vt omnib^qui pzo cbiidi amoze affiigii
turpzebeas tcpozalc (etitia/p qua fm oubio pfequerifeterna:vale i ono/7 oza
pzo me. *bac epiftola legcs Snaftafia/foztiozes fidervires accepit:ac tantum
oe ^^tiztic mtvitc gloziari quatus pziufoe oppzeffione ifidelifTimi viri fe caw
fabatur affligi j?gitnr beata 2naftafia/quu5 ita i cuftodia ftringeref' vt ei ntpanis quadra darctur tcftimas fe i ipfa tribulatioe oeficere : oenuo i bec rer^
ba fancco viro fcripfir.C*^ofef?bzi cbzifti 6rifogono/ Snaftafia . finis venit
cozpozi8:cnemcto mei.Ht egredietem aiam meam/ipfe fnfcipiat pzo cm\xs a^
moze ifta fuftinco^que ec boze buiua vetule recognoueri8:vale.3d bec fanct'
£piftola. j6rifogon«8*taiia remifit fcripta. ff^rifogonus anaftafie femper eft rt lume
tenebzc antecedaf.fic cti^ poft ifirmJtafemfalufreuertitur:7 vita poft moztempzomiftitur.Hno fine pcludunf 1 aducrfa buiufmiidi'7 pzofpera:nc vel trifti
bus Dcfperatio/vel lctis elatio onctur.Qnu^ mare eft/ in quo nauicule cozpo^
risnoftri velificant 7 fub vno cozpozis gubcrnatoze/ aie noftre nautico fungii
tur offitio.Quozunda igitur naues foztiffimis carina;: necibus folidatetene"
bzofi equoiis cocitatcs fluctus illefe ptrafeunt:quozundam vero fragili iun^
ctura lignozum efiam i tranquillo vicinu5 mozti coiicimt curfu5.1bzope eteij
illis vt pereatqin no coqit^t qualiter ad poztum Uintis pertingat. 'Uu autem
o cbiifti irrcpzebcfibilis famula:cruci8 tropbeu5 tota mete conftringe/in quotuis/oum oeffdeti|s parueris:cum maztfri/ palma ad cbziftum pertinges.
ITJnterea publius rir ei^ mozitur-7 ipfa fancta/e carceribus Uberatur.QHam
obrem no minimas gratias a^it ofio 7 faluatozi noftro iefu cbzifto.cozripuc^
rat eim in bac calamitate eam ons/fanc^ magi^ oifcipulii/que neuerat ardctif-'
fimi fpiritus 7 mgcnif.Siccp 7 icarceraciois moza anaftafia/magnitudine fe>
nozis ouplicauit.ina 7 pp fi a fancto pzopofito minime retrarit/ ncqj enim ea
aliquis a timoze cbzifti rcuocarc/aut ab ci\xQ oilectione oiuellere potuit:pzop^
quem ocm fecuU gIozia'p6pamc|^/ac etia ipfa^ ritam tempozale cotempfit cui
nibil oignu5 coparauit.O^agis magife^ i ea quottidie amoz cbzifti crefcebat:
crefcebatcp fidcs.ft ne audiret vocc 7 iwditiii fanguinis'claufit aurem:7 om^nem fubftatia^ fua^ permatima oifperfit tandc5/7 oedit pauperibu8'vt iufti^
tia eiu8 maneret infecula:7 in feculuj fecuIi.£jcoztabatur aiit ocs ad pzofectil
/ffeariti
»1029*
FO XCVIDc Soncra andflada
mimoexoiub&titr^ qua msicic fingttI08'quos/7 elfmofmts/? ^ocumetis cofoueb3rDice8.*$^2Ctcrtre figura buiusmijdt:? iUa rcram ec vita^que pntts vi
re emcreretur icomodis.Singulis ppc oieb'' luftrabat carccrc8/i quib^ tpia'
ni pjo fide cbzifti oetinebatur.lDcc ca8 obics/alicui" mometi fc criftimabat.
€t C0^ cic patriti|8 familijs tnumcrif(^ oiuitifs plurimit fozct infignita^nibil
rn oe babitu magnato;: baberc rolebat.£a pp etia ab acillults fuis^miro amorcin cius rencratioe oeditc crat . Supeblt pzofccto omncs oc icrcdibili ipfi'
bumilitatc quada i glozia 7 bonoze? pziftinc nobilitatij? Qtq^ fulgozis/.p cbzi
fto/7 calcarc 1 cotcmncre potuifTct. 0?ulti8 nacp fignis ons gloziftcare volc8
ancillam fua^ cam ctia ad cozona martfri| pzouccit^^quib^ quide pcrculfi plurimi gentilcs fimul cfi cbziftianis oeitatC5 cbzifti cofttebanf.pcniqj poft trten
nium a riduitatc (mx^ ancillis fuisgaudes anaftafia iquietc maria vttifr?.
2 qutbufda tenta/iunit Biocletiani pzincipis a quoda pzefcctoaubctur idolis
facrificarc rt poftmodit eam oucerc poffct t rroze. Ciiq^ i tbalamu; ca pcrduriflct/ipfamqj fuo mozcamplccari rcllet/ illa ftdclitcr reluctati/ ftatim oiuino
iuditio CCCU8 cffcct^ cft.adies aitt ocos fuo8 fdfritatus eft'ft cuadcrc poffet.
1^cfp6dcrut:qin fancta oei riui arilla^ snaftafiaj turpitcr ocboncftafti idco
nobifcit perpctuo oecrctU8 e8 i infcrno ercruciad'.£i5(^ ita obcecatu8 oomujrcducercf/intereodo/i manu8 pucro? fuo;: rita finiuif.Tribufigif ancillis fo
rozib^ oiue anaftafic martrrio cozonatis % ipfa iubef i cuftodia recludi. Sudic8 rero pzcfcctu8 g ea carccri macipaucrat/cj^ inumcris oitata cfl^ct pzcdi|8
1 fondi8/ipfa5 fecreto aloquut^c.Si ri8 iquit cbziftiano ritu riuercfac q^ tu?
cbziftu8 cque ocuj rerum criftimasjpzcripit mes^Cmi no rcnitciaucrit oib'
quc poflidcrno potcft meu8 cfle oifcipulus.Oia igitur quc pofTidct mibi oa'
7 quo roIucri8/Iibera abi titc quidem rcra ccnfcberis cbziftiana cui illa.Dns
mms inquit rticj? pzccepit oia cflc rcnfidanda/ipfiufqs ccfum paupcrib^/ nonaut oiuitib^ errogadum.Denuoq^ oiro carccri famc crcruciada tradititr 2naftafta:rc¥'3 fancta tbcodoza nuperrime martfrio coionm' oiuio iviffu 1 pzcfi
dio p ouos menfcs mirificc cxtitit rcfccta.T3dem cii oucetis rirginib^ ad in^
fulas palmarias ocpoztata quii inumera miracula 7 vimtes oits pcr anrilla
fuam opcraref/miftt prcfcctus qui Snaftafia^ cii multis rcuocarct.Ctuib^ ad--
ductis moc anaftaftam ipfa^ ad pallos aligari pzecepit: atq? ignib^ comburi.
£uiu8 cccmplu5 fccvui funt no modo rirgincs quc fccu5 crulaucrat/ kd 7 alij
inumcrabtles rtriuf^ fctus boies/'?: cruciatus oiucrfos 7 pcnas alacri rultu
7 infracto animo fufccper(it/ne fidei fuc cofricntiam maculare ridcrcnf:quoni
am quidc5 pcrfecta in cis cbaritas/fozas cccludcbat timozc^. Quozum fi rcli^
nunc toUcrantie cnnumerarc rirtutes '7 coftantic robur crponere:nccmibi fcr
monis tanta copia adefret^nec ctiam aUf8 puto/nifi bis folisqui oculiffuis iti
tucn potucriir. Sed iam oe illuftriflimis anaftafie (rt ipfc crcdidcri^) rirgi''
nis/rirtutib' att^ illuftriflimo ipfius martfrio quo^a oeo/pcrpctuo i celcftib^
cozonari pzomcruit oicta fufficiant.^Cata quippe bui^fanrtc matrone anafta
fie fueriit flgna 7 miracula^rt oc fanctis martrrib^rctcribus ocpiitarctur rn3.
Cuius anniucrfaria folenitas / celcbratur iti oie nataUs faluatozis noftri icfu
cbziftitoctauo cbalcndas ianuarias.
ITd^ fonctaflffri marrfrecapitulum. crii.
n i
©e S&nctn Sflra
ffri Unctc byllmc mar^
tyriQ fiUa/ipcranre roma"nis Biockcimorccicin ci
uitm Buguftana p20 ]cp»o
marrfrium^conflantiflrimepcrfcrrens/
ccleftw regna penetrauit. 1?ec q«ippe
genere £fpzia fuit; t vencris H)ee cuL
tui oedita cd efTet luife pnlcbzitudinif
inHQniti^i Ittpanaria ec oocumlto geni
tricis celebrabat. Hen^ eij fupzadicta
fdlfo gentili0 oea femia fiquide ipudi
ciifimz/n ab ipudica fronte paululu;
rubozifabfterfifTe rideref i lafciuiedi
ftbi apUozc cocenifle Ucctiaj nefada turpitudie eccogitata'f)ma mcretricia pubUca adinuenit 2 foznices iftituitt matronas inire c6pulfit:quod fatis ccecra
da/£fpzio^ cofuetudoan nf0(vt ita oicerim)euo pzotracta eft.Cofueuerat eni
fuas mittere t^irgincs ad Uttoza 'vt foicfium vterenf concubio i fic (uc future
caftitatis Ubameta reneri oee pfoluifle viderc£:7 fuas' inuptias quefiuifTe ootes.GuS quide5 abominada^ ftultitia :affra bec apud anguftanaj recic ciui'
tatej feruabat. £uiu8 octeftabiUs ipudicitia/ 1 turpe meretritium/ cffcciwt fi
pfia/eius/rn ozigo ignozerur.Oueetfi apUfTimis tftuUfoecozart no pofTit/qm
tamf martfriii ardcriflimo 7 infracro pectozc ta cito pzo cpo ptuUt/fua laudif
poztioe taciturnirari fraudari n5 ocbet^q erfi min^pudica/codc modo fuir bo^
na rame pace aUa^ claroB muUeru5/no modo irer claras vtcnc^ muUeresf^ in
tcr fancras mcriro ocfcribcda^ efle ccnfai . ©cdira irac^ affra cu5 ancilUs fuis
nefado cultui mererricio ea i rrbe pdicra. ^ius pzoftribuli loc«5 IRarcifus fa
ctus epiis cu5 feUce oiacono gfccationc ©ioclecianl oeuirls aUqn ignozan
ter irrogreflus eft.Squai: pzo rurpi amarozc pzimii fufceptus fuit.lboftmO''
du5 vbi euj cognouit cbziftiano;: epm/confeftij eius pedib^ cu5 lacbzfmis zciulatu pzouoluta cft . Cuius tata pzofecto fuit oocrrina vt cam ono lucbzari
potuerit.CDaneaiit factoquom nefadi ? pcrfidi fateUites cbiifiimo^' cpm ca
iiiis ecquircrent:affra eos eueftigio fub Uniftramcro abfcodir : oeluftfq? bocmodo fareUitibas/aflTa cpm ad brlaria pducir parcre^ que oocumcrifab eode5 fimiUmodo fufccpt,'t ipfa moc ad pedes eius cn fleru ccddiv 7 fe cbziftia
nam eifici obnire crpoftulauit.Bapti^ata igiC *bfUaria cn onmi oomo fua 7
aUa multitudine no minima/ftati^ oemon vlulare t ecclamare con-a cpm tac^
vim fuftinesccpit:ac oicc OtcrucePo tormcta q patioz'erire 6 babitaticib^^meis
nacifi epe me coQif.^i me vif abire oa mibi lccu5,vcl alam aUqua i poreftate^
i quam inrrofre pofliyne binc eiecr^/pzecipircr i abrffos. €ui iUe: fi oeus me'''
ait cdccditvt maneafrmanetverumtfi ne id qda me ecpoftulafti fruftratus vi^
dcstris/tibi oiaconf p macimu^ talem^qui in faucibus motiu5 no pzocul a no-'
bis babitar cocedo occupadu5'in quo itrogrefl*«8 oenionftati^ iterfectr. 'Cfic
IHarcifus fanctus cpiis *bfUarie oomii i ecclefia confecrauit/atq; Ofcnifiusn
Sfifre auunculu auguftane vrbis epm ozdinauit.affra vcro quu5 ncfanda vr
cofueuerat ecercere recufarctCaio iudici tan^ cbziftiana accufaf.Cui quu oi
FO XCVIOc Sancta Sfira ©e Sancta 6wta
ccrci:ocii5 cbuftioo? mcrctriccs abbozerc/cpmq? luftifTimMj i talib^babitarc
mmimc rcUczlxnditaffra.fgo quidcj inqt ficut maiozcs mci q«oda pcffio
ocmonu5 crrorcDCccpta:? adultcria i foznicatios atq^ aii^ buiufcc ncfanda/
niSc rfq? tanq5 pmitias oiis quafda^ ocbitas / turpiffimas fanc opcraiiocs in
tpfis optuli.lHcc aducrtcba5- cp fi ncc bomincs quide modcfli ^c mitcs tali^
.
bus ncfandis ftupiis lctarcntquato magis oif / a fimifib^ cfTc ocbcrct alicni.
Tflnc rcro
a
oj^o icfu tpo vcro rticp oco p fcruos fuos nupic illuftrataquom
oidiccrim mc pftina ocdccoia/fuifre moztifcra ? ncpbandaatcj) cofdem talcs
ocos pcrniciofiflimos fozc fpiis/nccno 7 oino cffc cctcmncndosme ad vcram
ipfius icfu rpi rdigionc contuli/q? oidiccri^ ipfn pjo oibus nuificadis crucif
p3tibulu5 ptulifl^c/ctia mc ipfa^ totam cotradiidii . £t (icm ipfc p:o nobis pati
voluit/7 ipfa p:o cius nois cokWionc qucciicp rolucris tozmcnto;: gcncra pa^
ti no rcrcboi.Quib'' ciuditi6'mdct ira (ucccfus/ cofcftim i infala l^ici flumis
Sffram adduci'7 ibidcm concrcmari pccpitrquaobre^/igcns pagano;u5 multitudo comrfa cft.25cqi ita boc modo bcc affrafuu^ fcruauit fcmincu5 occus'
fublatumqi rccupauit/<i (ui cordis inocctia rcddita fuit. ^dcoq^ bcc ipfa mO'numctis madaffc rolui' rt ciictc mulicrcs pzofpcctcnt quib^ iclitc pudicitic
cura ifidctaio:quoni35 no (ms (it ad ccrdis (mavitmm tcftadam cttcriozi''
bus lacbzfmis 7 qucrclis fc riolctiam paflafofccrc:nifiquu poflmtrindicta
*i coidc 1 opc in (c ipds inflictam oftcdcrinf p^iTa e autC5 bcata affra bcc nonis augufti.Cluo quidcj oic 'z ci^ aniucrfaria cclcbzanf . ^l^rUaria autc ci*^
matcrou5 ad fcpulcbzu5 ipfi" fUie/ iu^itcr cccubarct:? ipfa ibidC5 pzo fidc xpi
octaua oic ab ipfius paffionca pfccutozibufcu5 i^iqnsi' % €upzcpi3/atq; cumenia ignibus traditcmartrrif cozcna adcptc funt.^ltqi ibide^ codcm d\c ctiaj
TBimia % JuUana cu Quiriaco % largo % Crcfcntiao cu5 aUfs xi^inii pafli fiit.
GuozHm qHidc5 anua folcnitas 'pzidie idus auguff i cclcbratur.
Bc fancta ^rata rirgine. capitulum.criii.
f^ota matrona'7 pudicifTi
ma '^go gcncre 7 oignita^
te infignis/fcd admiradis
rirtutib^ % fanctitatc infi^
gnioz:co ano/quo oiuus Coftantinus
m.ignu8/ totiuf ipcrij monarcbia eft a
fccut^/pofl oeuictU5 buiTccuIi curfu5
meritis gloziofa/ 7 optima fencctutca
pud Bcrgomu5 cifaloinc gallieciuita
tem fua/nte finc5 fortita cft. 'X^cc if^o^
ec Bcrgomo rrbc/origine xa\cIqi\m^
pU5 oitiffimtl ipi'' rrbifoucc' biiit pa^
rentcm/cui quom filia % bcrcs tdctd^
dcm opulctiflimi» ectitit patrimoniu.Guc cii ab ipfa fua adolefc^tia/intcr ce^
teras (uc rcgionis fcminas cuafiflct fpcciofiflf^ima / aflcriit cmda msgno gcr-'
mano? pncipi fuiffc ocfponfata f5 nuptic nucp cclcbzatc. t?uic igitur ipzimis
^rm nomc coucnictcr ad natura rci inditu5 fuiflc pcroptimc rcozq^ no mo-'
do ciictis gctibu8/f5 % ipfi oco optimo pcr oia grata fuifle pzobatur.^erum a
n i i
cjuo chiiflmit^tie oocttina/nt infignia mcperivct biftozi/s minimc fcit^£m
ramc appzimc no mcdiocritcrctia infcripturis t^iulimtc^ rc? oiuina? appeti^
riflima ftiiflc fcim^/^ qunj nibil befitarct i fidc Kpv i oSone pfcucrabat iniille^
batcp ocnec r ipfa mun'' fpitflacti acccpifl^qd pofcebat.*^:o quo/adeo cam t
caditit oiuin^ amo: vt i ea nibil eflct miidan'/quod violaret affectusrfj quida
ptinuus ardo2 ;mde 7 fcpe/cit p2ofeta catabat.l^ars mea ons 'ntq^ illb. IBoras mibi fccifli one ocus me' rias vitc/adimplcftiqj mc lcficia cii vultu/oelcc^
ratiocs titcvtici;^ mecu^ erunt rfc^ ifinc5.€a ppbonoq? Iiberis(fi ecmarito f«>
fcepiflet paraflet/i rcdcmptionc ale fue atcp i mifcroc alinicta cofcrcbat iugi^
% no folii oiuiti38'f5 ? fe metipaj quottidie rito oflfcrcbat : atq? aIi08/7 eteplo
7 IinguaCq«atu5 in fe erat adouabaf.Scpius etei^ cjuii audirctlnumcrabiles
rpianos^pzo ipo mmUs tozmctis cflc fublatos/mijjr in modil lctabaturac in
moztalcs gfas agcbat oco/q? ncgflimis tfrlnis abfoIuto8'ad bonit % optimft
pfe^rcgcmcp oium oominu5 remittcr^t. Ciicp rumo2cs pfimilcs quottidic p-'
crebzcfcelt/nouiflime cc 6allia];2 partib*^ alccadcr cic tbcbcoi;: kqioc milcs ftre
nuus BergomiVquii nonuUis appIicuit.Qir certe r^ianiflim^/atqj multa ge^
ncrofuate plurimii ifignitU8:g ad 6rata nrgine' taq^ rpianiflima i vrbis pzi
maria occlinas/ctdc^ magnitudinc tnb«Iationu5/7'gctiIiu5 fuzozc qucfanctis
pcr vniucrfas gallias ifcrebat ty^rani cii lacbzfmis rctitlit. Bices inimicu OfaboIu5 oib^ ririb^ i cbuftianos cogrcfl^u^fecifle/ati^Tuos miniftros i cofdcm
armaffc? infoimafTc/quatcn'' omne fcelcris minfleriii ac crudclitatis poffcnt
s> f cto^'^P^^''^»?^ ^"^ ^ Ictfadcr vir ftrcnuus erar7 i oeu5 at^ i boic8 itcgrl i perfc
Sand"obi^ cta cbaritatc5 cuftodicb3t inoib^ quoq^ madatis i iuftiftcatioib^ oomini fine
coniemowr. quercUa iuQitCT' icedcbat.Crat i ad obfcquia fcruo» oci pzoptin'imu8.£rat<p
no mcdiocriter crudit^/ac ctia latina lingua oifcrtus.^bidc itacp alcrldcr ipc
5clo oei fucccfit8/qu«5 oei ^^bum crratibus/ ac rpm ignoratib^ Bcrgomefib^
aliquadiu oifcminas^no nullos xpo ea in vrbe lucrat^ fuiflct. 3pfi.pagani bcr
gomcfes idignabiidi/cy eii impie agere affirmaret/fdlicct trafgrcdi fuoffacerc
patrias legcsrquafvniiquec^ ita adeo obfcruarc opoztebarvt ncmo piefumet
nou38 rc8 tcmcrario aufu inouare pzcfert-im quu5 a fuis lcgib^ cautii fbrct' vt
capitalis pcna occcrncref/qui fm leges patriasoeos no adozarct.3pf«5 iccir-^
co/quia rpm ipzetcrmiflepzcdicabat/? ocos getiii codcnabat 7 IpzobabaMan
dem capitali pcna pdemnarflt.Quod vbi fctc virgini nunciatU5 fuiffet/fanctii
V5 oei boie5 triicatum efferec templo muliebre abiccto timozc moUciccp fcmi^
ncmc feru8 oebilitate pzozfus abicctis ? fepofitis' fuis coitata macipijsac ri
nuUis cbzifli fidelib^/vt fancto bomini'funebrc pzcflarct offitiuj/ardcnti anio
nocfc mcdia iaream ccrtaminis fcti viri ocfccdit/7 itrauit/rifoq? cadaucre/7 fe
parato capite cr«cntato/fui ipfr^ obUta/ilIud fanctiffima^ 7 vencrabile cozpuP
135 cruoze refpcrfo'erofcul3ri:7 aplecti no oefl:itit'7 fctidofcruoze artU8'Iacbzr
mis fuis lauitfcpe vocib^ eii er anime rcuocabat i amplccus. IBcc ea5 ab boc
pietatis offitio rcmoucrc putuit turba furibiida mt ipie co? man^^^nec q^ tcrri
bili^ ridcbaf pzincipiu^ romanozz publicuj cdictu5' quo C3uebaf'pcna.capita
lis fuppUtif ne quiscuiufq^ occifoi^ cbziftiano^z/funcbrc pzcftaref offitiu^: qn
ardcnti aiofublatu^ cozpuser fuburbanif i fuperiozc ocfferrcref ciuitateatcp
ibidtm aromatib'' dcUbutU5'omni cii reucrctia fepulture traderef.Stq^ ita el
FO XCVII©c Sart* *bclena Coftatmi CDatre
vcr«9 cb:ifli amozategracT^ fidk8/7 rcra cbziftiao? fancritflsfuarirrc potiierc.
eoq^ repuUjirc codito^emccps ip(i 5rate *gini totus pcne nnidiufiMm'^ omnino factas cvndc patrc cternu oeffderas tan^a otio rocata/i imagine Icni^
ta?/r«poia 0ladi|8 fpiritnalib^/cozpozalca oes affcctns ife oino occidit . t>crfepe namcp cu apoffolo oiccbat. IBibil itnlim'' in biic mudum/nibilcp auffer-
rc potcrimMBibil 7 ipfa mtuli i buc mundum renicdo ficcp 7 abeundonibilauffera.€a oc caufa/rt (cmudo moituaoftederet/ pma c:i in xrbc clauftralem
viti ccercerc cepit'7 plurimas ^gmes fibi i oei ferititio cogregasgloziofjs vir
tntibus 7 mir^cuiiQ raldcdara eflfulfit.£ui^admirade virtutes atq? nnracu'la/oiui rfq? infcnia^ longe latcc^ pcrebucrc. Tandej ifenectute bona' co i fi^o
monafterio adbuc ejrtate'coUccta eft i pacepma oie cbalenda? maias. €«iu8fanctiratis pzcconiuj/mcrito crcdulitatis (nc: populus Xicrgomcfis oebire vcncrationis cultu:co oie fcilicctcbaledis mai|' fmgulis anis cclebzuer recolit.
ffOe fancta *belena conftantim matrc. capitulum. ciciiii.
£lena fancta/ magni Cofta
tini mater. 3uIio pontificc
1^omao/l cbatbedra pctri
pfidcte^ano/ a natali cpiao
fcptt07 trigcfimo fup:a trecctcfimu ro
mcvndecio cb:i[ed^f iuniaf/inumeris
meri^ gttofa' migrauit ad onm.*bcc i
p2imi8 gde5 oiuj cbiiftiano;:/ nc du5fuit pzccIarifTima rcgina' fj 7 pares af
fectuofifrima: cquc c^ cbziftiani fplcn
dozis ctimiu8 fulgoz: atcp bona? rir^
tutu5 certin*imu5 oocumetii. Que fecii
du5 quoziid35 oocumeta '7 macic di"
ui ambroriicqui ea ftabularia noiat)pIcbci bois filia atitit.^BUi *o celi 'Mn^
glo? regi8'a pzincipio captiua'voliit:quod quide % ipfe arbitroz/quii fic a pl«
plurib' oppinef.Que vt crat icomparabilis fozme 1 fpeciofitatis pucllula'nu
pfit rirgo illuftri riro Coftancio tocius cccidentis ccfari^fct ejc eo(vt ceteros fi
nam) coccpif 7 peperit/ 3«bar lUud ccimiii cbziftiac fidci i^6ftantmu5'cogno
mento magnu5'poftea iclitu? Zluguftu5/cuiuftantus fuit ftdei fulgoz 7 ardoz
vt no fe tantu5 etema fama fpledidum facerct:quin fmo 7 parcntC8/7 gentilef
inftdeIe8/7 pfiamatq^ cbziftiaos omnes/ perbcmni nobilitarit 7 ectulerit glo
ria atq? triupbo.Be? no tantu bec fancta virago l^clenafeUcis regm 7 iperif
ixcoic^ic fereniffima pzoU tanti filij quin rrgcntemacimo oiuini cuU^ardoz'
inucnto falutis noftre Crucis tropbcoozbi toto longc cognita oeucncrit.£amenim poftea^ pbemni fontca oiuo papa Silueftromondata fuit' aici3 oe omni vcrbi oci incamationc 7 crucis mifterio peroptime iftructa cctitit.t)i]cifre fe
pi'' ferriit . Quomodo mc rcdcpta^ arbitraboz/fi ipfa redemptio crucis no cer
nitur.Hcrii qm peregrina cft bui^ fancte viraginis biftoria'antc$ vltcrius pgrediatur^paulo aUius eft affumeda' varic etci^ vt fupza pzemifTu^ cftanter cc
lebres viros oe buiufmoi regina fcrStur opprniones / cuius gcncris macimeftterit ozta^fcd cuiufcuq^ fucrirad biftoziam nibil reffert.^pfius ^utc ob venu
n iii
©e Sanrta Vdm^ftatem aJTcmt plurimu^ placniflc £onfl:antio ccCnrOt ab eo i pzimis ftiifle op-
pjcfla5.€rat quippc ct moic iiiim ^cntisqm vt pUirimii fnnt/pulcbzo -j claro
cozpoic ac membus robuftifiimis/nccnon 7 coloic cadidoz-z ipa quodda pzc
tcr natura mirabilc in ca/ita vt no folu^ ccercitum Cefarianum (cd t alios i numerabilcs ec omni mundo bomincs ad illam videnda^/ x(q^ in ipfis Msoccidiuis partibus/pzoficifceretur.Quom intcr cetera' i ci eflet corpus nimia pzo
ccritm elatuyi adeovt qui ea nouere/credercnroccidiuas quafcnq? muliercf
ctia indecoze facicf/antcirc/fratq? fcrmonc leni t blado atq? Ungua dikrtn/iti
gcnio quocB vniucrfos pzeftabat.O^agne pmdctic % fagacitatis oecoze/fulgc-
bat/ficc^ tam bcnitatc t ccimia pzudetia/^ pulcbzitudineicomparabilil am^pUfllma fama/etiam apud remotilTimas nationes cuafit.^aerum pofl \\or\ multum tcmpus/coftantius piinceps modeftifiimus/ ad occultandu5 crimen ta^
fpiendidc muUeriscii cas legiptimas cclcbzauit nuptias.Sufccpitqicofeftim
cc ipa/pulcbcrima piolcm'quam intcr/£onfl:antinu8 magnus vnus fuif/matri
c^ fimiUmus. Qucm conflatinus pf/quum accepiflet' magui ingeni;/? mo:u5eUegaria/ac magnc pzobitatis puerujad inc feUcitatis cumulu? crifl^im^uit:?
ocinceps maioiei pzecio *belcna vrozan babuit.€rat nSq^ipfa ingmio rr\\tti
1 pi3cid0/3 Dco/vt obfequetifi^imi numinss bcnignitafcm rcpzerentarc videref
.
quippe tanto animi ardoze/ad omncm ferebatur rirturcm/vt ab ipfa fua men
'
te/omne5 olno animi oepelicret mozbu^Cam eriam obzem/ nd tanta eam per-'
mmffc pBiam fcruntrvt iam itik conrcmptis pzifcozu^ idcU8"t crroribus/vnii
0CU5 vci^/folvim credcret.3pfum(|5 regenrac onm cclV7 tcrrcn foUPfl^cUarunj/
totius qucq5 mundi aeatoze oppinaretitr. €t iccirco totis riribus 'fic vimrc
conabaturirt vel omnia buius mildi bladimenra paruipcndcrc oiceretnr.lvc
ete itaq^; iamrtan^ raticnis no erpcrsloe piomdctia oei fcnricbat/ oeq^ iinoz^
talitatc snimi/ac oc bona viucdi nozma:que quidc^ 3 fidc iam ia5 oepcndere"
ridcbantur:caq5 oia verc vitc fclicitatem pze (c fcrc oiccbat.lRon tencbat foln'
fed etiam pzedicabat oiuina efic iuflicia.Quibus planc cx virtutibits *belena
virgo adbiic gmtilift pagana/cbziftianitatis fidcy fundamcta icciffc vifa efl*,
€t qsq^ mudus eidem feliciffime ariderefnibilominus fcpius iUud pbc? vf
r
bnm in medium proferebat oiccns . Clmd enim boni in fc babet bec mozraUsvita/vel qutbus potius malis non abundat i €t iccirco ipfam naturc 7 (oitiu
ne comodis cum tremoze modcratc femper vfam fuifleferuntaUaqi omnia nofuis meriti8/f5 adco viuo fibi condcnata cciftimabat.Sepe etenim/ilhjd *bc-
lene trorane fcu grecc muUeris apud t?omerum oictum/fuo obuerfabatur inwomtrtiQ
ozcafl: alias alii quifquis valctomnia folus. Datcp bonumq^ malumq^ oe^.
Omuia inquiensmoztaUbus 7 bomn mala/a oco p:ouenizc/7 id ad eoiU5 vti
litatej femper. 3ncrcdibiU tamen merozc *fi?clena iugiter eic dcpbantic mozbofilij eius Conftantini afficicbatur ymo paftindcbatur/? eam obzem quottidia
THota. nis curis oiurnis vidclicet paritcr 7 nocturnis angozibus ctcruciabarur.i^pa
quippe Bzitanica rcgiopzopter cozpozum albcdinem talcs mozbos facilcfu
fcipere oicitur atq5 in poltcros pcrtranfit/vc in ipfius Conftantini fiUa confta
tia poftea erplozatum fuir.CDoztuo autem conftantio belcnc marito/ipfa quii
audiflet rcgnum/? monarcbiam totiu» ozbifciufftlio £onftarino cefliflc atq?
t)C omnibus tframnis triumpbaflc/ no fibi non vcbcmenflime letari atq? gau
FO XCVIII©c Sacta 7)ckm €6ftattni CDatfC
darcfcd qttodam mcnarabilrcciiltauit tripudio . IRcq? cnim infcriozc cculta^
uit gaudio Hclcnarquam q? ocus omnipotcs aam tandcm fuos initcs bcni^
gnolcp ocitlos coucrtirtct/ad laniatos ocfcrtofq^ pcr vnmcrfum iam ozbcj popul08.£ofq? roluincec cffcratis tr«cnlcntifcp rapaciffimozu^ lupomm gla-
di/s criicrc:? pcr ftlium fuum conftantinum minfuctifTimum r iuftirTimum
bomincm faluos faccrc . & cum ipfa fui ftlif noflct intcgritatcm : cciftimabat
ctiamnuUum impcrio romano polTcpicftci ipfo/aut pzudcntiozem/aut cquio
rcmaut mcliozcm'aut ooctioicm fcu clcmcntiozcm/i ocmum in omni abfolu-'
tc virtutum gcncrc pzcftantiozcm.actum ncmpc oiccbat oc rniucrfo impcrio
romano nifi rcpcntc oiuino munerc intantis turbulcntifllimarum tcmpcftatu;
flucfibus ^ pzoccUis tantozum t^ramnozum iftc ftUus mcus gubcr^ato: iUu
nffctcuius fcUcifTimo ouctubaud Dubitato fpcroquin optmts quictis poz^
tU8"z perpctia quedam falus' ncdum 'Romano populo/fed^rniucrfoozbi
oiuinitus par iatur . tbouo oum i piomotionc tantc oigmtatis T^clcna matcr
plurimum iuciidaretur. €ccc i\iico aUata cft fama in Bzitania/ipfum ad rituj
cbziftianozum pcr baptiftmu? oemigralTe.Quod quidC5 nunciii 1^cgina5 pcr
molcftc pcrtuUiflc ferunt:cy r ipfa iam iudeozum pzofeUta facta' legi 7 reUgio
ni ipfozum plurimum incUnaretur t fmcrct,Oyj{m(Tc potius aflcrcns ipfum
filium auguf^um cc gentilitatc ad iudeozum c^ cbziftianozum pertranftflc.
Gui rumoi quum innotuifl*et iudeisrcontriftati nimium^ plurirni i^d reginam ?udcoju5
conaffcrc .conquefl:urf oe cbziftianis. :afleuerantcs cbziflianos iniquc nimi^"„(^3 ^jji
iim agcrc.Quoniam quum aUenigcnceffent:fic fcripturis iudcozum nibil om ftianof.
nino ad fc pcrtincnfibus impudentcr abutcrenturvt fc in ipfozum iudcozum
nobilitatem rclint intrudere'7 iudcos omncs a patri/s riUbus cctrudcrc co^
nentur.lBam fi cbziftum fuum oiumis ozacuUs venturu^ ance fccula pcr mult2i faiptam cft:atq3 noftri pzopbctc aduentum ipftus pzedicerunt:qui r fal^
uatozem 7 regem maiozum noftzozum/non gentium ipfum futurum picdica''
runf.Si qua tandcm ipf^ noftra fcriptura, mciioi^i qucdam oiuiniozac|5 pcr^
nuntiat ca quoq? nobis iucicis uiquiunt nojt gcntibus fcripta fuifl^Ct^tacjj il^
luflris l^egina/cbziftiani non rectc faaunr/qui bcc obaudiunt . €t quod tur^
pius cft mquiunt ea quc nobis iudeis pzoprcr erozes noftros incomoda rcn
tura fcribcbanturca iam nobis accidiffc afrerunt^rcpzomiffiones vero bono^
rum in fc ipfos petulanter tranfferunt/quodq^ mente capti bominis c(t'cti^m
pzcdictam feliatatcm noftram ipft ftbi attribuunt/ 7 oatas ab ipfa noftra Icgc
ccrimonias impzobant . His itaq^ 1 cetcris buiufmodi quum aduerfus cbzi^
ftianos apud i^.cqin3m conqucrcndo vfi fuifl*cnt iudci *belen3 confeftim IC"
gatos Komam ad ^onftantmum ftlium ^guguftum miftt.Qui ec ipftus nomine referentfe mirabundam plurimum fozcquod tam fncik Icges 7 patrias cc
rimonias rcUquiflet 1 tatuam ac omnis rationis inopcm cbriftianozum fidcj
vniucrfts gentibus inimicam atq? impiam potius oetcgerit c^ iudaicam.Quc
quidem fidc8'ncc iudcozum ocum optimum inmoztaIcm'ncq5 cozum ccrimo
nias/nec gentium ritus inmitare idefl ridetur.Qui quidem cbziftiani tnaudi
tum ac inuium ircr ftbi ipfts turpitcr confecifle omnibus ridentur . Quc qui^ unSJdcm verba belcna quum nec iudeozumnec cbziflianozum fcripturas' aut rcU (liintinuin
niiii
gioncmi-ccfc adbuc mtcUigcret/ Cotiflanttno filio/ oc cbnfliana fidc fafccpti
rclfcri fccit.auguftus a«tcm Conftantinus/rifie/audlitis/T intcUcctis T^elcnc
matris oiatozibwsquam citius ficri pot«it:in Bzitaniam/ ad cam romam ac"
ccrfcixcndam/bonojabilcm rcmifit lcgationcmrqiii ipfi fuc gcnimcvnon mo^do kiicitmm'kd % pcrfcctam ipfius fanitatcm/manifcftiflimaf^ occclo 6im)ciUa/7 innumcrabiUa ryimmviQ miracula rcffcrrcntiUam quorp ad k rcducc^
rcnt paritcr gauifura. Cunc^ Hclcnc aUatufdfct nuntius t)C fiUf fanitatc/mot
tanta animi voluptatc pcrbibctur aflfccta/rt cc ozis bfUaritatc/ ctiam circun^
(lantibus ini\ccm fcUcitatcm.Bd pzimum autcm oc ipiiviQ fiU/ fanitatc(bap^
tifmo fuflragantcinuncium' tantam oc iWim optima vita futurac^ pzobitatc
fpcm in ocum bclcna conccpcrafvt fibi magnum/ ad fcUcitatcm cumulum ^dditum putarct.lBcc fua p:ofccto fcfcUit oppfnio.fblurimos aurcm ^udcos 7
cofdcm quidcm cruditiflimos bclcna kcvim •R.omam adducifTc tradunt . £t
quoniam oitimus bclcnam banc infigncm rcginam cc B^itania oiigincm ou^
oc bttania xi^c.©c ipfins rcgni Hinno alicnum cxivhic ^mc^ comcmozarc. Bzitania igi
?nfuia. tm- qng ^ ^"^li^ """^ appcUata / a Bzitonc Troiano/I^cgcid nomcn ^ccc^
pirquum pzimum 2llWan(a quibufdam albis montibus piopinquis^appcl'-
larctunipfa cft 3"^"^^ P^** marima occcani/quam quum IvXim £cfar iibi ta^
dcm fubiugaffcfoiriflc fcrunrampcrium *R.om3num cctra o:bcm tcrrarum kp2opagaf?c.l2^:igitur autcm i longum fccundum Solinum/octlgctis miliari
bu8 in Xmtvidincm vcro/trcccntis . 3n caintcr cctcra/ londra cft cclcbcrimum
oppidum;q6 lodinum ab atiquioiibus 9^\>c{WwtociviQ fcrmc ocndetifcclc
©elcna ro/ bcrimum €mpo:ium/in qud imnifariam cccrcctur mcrcatura^lT-^^ofccta ita
rjwmrenit. cg locXcn^Si cx B:itani3'rom3m.€ucfligio illa cc inopinata filif amanrifTimilc
ticia/pcnc rfq? ad ocfcctum mo:ti8 pcrucnit.Scrum ipfc cius filius iUc?m plu
rimum vccrcmitMcar ipfc a lacb:imi8 contmcri msnimc pottfcrit. ©ictam^fcm'co:um mibi nunc baud figniltcarc ridctur . mSrauit nibilominus Con^^mtinvi9ipk'hc gcnitrici cariffimcbcncftcia pcrmulta/ftbiaoomino^cfu
cb:iflO muUiplicitcr i inopinabilitcr coUata.^t potc q^ fibi affuiffct tcmpuspcroptimumquo fol qui p:ius fucrat in nubilo/ fibi maio:cm in modu5 pcr
fulgidus c?[ct> ^n p:imi8 quippc Oc macimis pcricuUs liberatum/ pcr tropbc
um fanctc Crucis/quod fibi aurcum in aerc apparucrat/non modo Ubcratum
fcd 1 victoriofcmagnum oc tframno rcpoitaftc triumpbum.*&?ctcrca fibi in
xifionc nocturna apoftoli cb:ifti pcrrum cum paulo apparuifTc^qui cidcm optimum rccupcrandc fanitatis confiUum contv^didcrc, *fion-rcmo poft ^dcp"
tam fanitaris gratiam fc rna cum omni poputo Komano rifibilitcr eJaluaro
ris ^magincm miraculof 'parictibus cffigiatam ridiffc/in 'B^fiXici fmai Jo^'
annis baptiflca k nupcrimc cctructa.^aUa atq? ^M^ quum plurima/ipfi gcni-'
trici fuc Suguflus fibiVontigiffc p:odigia i miracula contttXit, Quibus audi
tis grauiftima matcr rcbcmcntcr obftupuit/7 quodam mirabiligaudio iXait
attoniraac roc confcflim inbtHt fiucibusantcrcp mcrum 7 lctici0m'cog!tatio
nibus variffnutarc ccpit.^dcrant tum cum plurimi cmditi^im bcb:ci'2ldc
rat 7 fanctiffimus pontifcc Silucftcr cum innumcrabili multitudinc populo
rum/quum bcc ab 3uguflo fcrio gcnitrici l7clcnc rccitorcntur* O^cc^ oc fi
FO. XCIX
de Diii multumq? tyikcptmm cftrSilucfter a«tem pontifcc bcbzeos ciilum
'
niato:c3 cflc/oftenderc volctis^iy cbriftianos ratiois ccpcrrcPrcd fidc fol^ pc«*
fuafos^nibil omnmo pzobsre polfc aflcucrabamccauiUationibus omnibus abiccti8)ccrt38 r appcrtiffimasoc cbrifliana fidc moc artulit p2obationcs,15Mw
ribus quoq3 ac pcrfpicuis argumcntie pzobauit gratiam Dct^ac cetcdia bcnc^
ficia/pcr Dominum noftrum iefwm cbriftum filiumm faluatozcm noflrum'
chriitimis cfTc coUara.Bint cnim auditc me inquit o iudei t qui aflatis omnc3/fcrmoi piedicatio noflra non ctl[n noftcr ait apoflolus) impcrfuafibiU^
bu8 bumanc (^picntic vcrbi&kd in oflcnfionc fpiritus r virtutis; r rurfum:
B^picntim loquimur intcr pcrfcctos: Sapicntiam autannon buius fccuU'
ncq^ pzinctpium^qui Dcflruuntur (cd loquimur fapientiam in miniflcrio ab^
rconditam.*^zcterea:rufficicntia noflra inquit er Qco cft qui nos r idoneoffe
dt miniftros noiiitcflamcnti/Dcmuj Siluefter potifec aflatibus ai/gufto fi
Uo riddicet i matrc^c mnumcrabilibus fapicntifTimis viris' quum obicctis
iudco:um oiu 7 rationabiUteratcp fapicntiftime cos confutnfTct. Oftcdit ma/
I02C8 noftro8/quum oiu Dcmonum cultus tcnuifrentattcndifTe iudafcas fcri
pturas/pzo quibu8'ipfo8 cviitue pziftinos abominaucrunt 7 fpzcucrunt aqui
bus ^uis plurifna cbriftianerdigioni confcntanca coUcgifTcnt nibilominuo
ipfozum iudcozum ccrimonias r viucndi modum imitari noUierunf.Scd ne W'«ftfr fti
ridcrcntur ipfa fua oicta aUtcr afe confccta/Cp fi tam ipfa qy a maiojibus fuis'^^^^^^*
ipfc acccpiffct q^ iudcozum pzifcas rirtutcsan mcdium/rt omntbus patercf
ante oculos omnium pzepoloit/vt t fimul fnc oifputationis 7 argumcntatio-nis mtm eitarct. pzobauit cy per ipfam iudeozum fcripturam/fuifTeab erro'
ribus pziftinis cbriftianos Ubcrat08:pzcbauit quocp plurimis rationib'' quarationciudcorum fcripturas cbriftiani ndmir^ntcs/iUozum riram nibilomi >
nu8 rccufarc voUtcrinr.*^oftrcmo ipfc Diuus ponrifec Sifucftcrtpfis iudcis
oftcndit^quc fuiffct raUo eucmgdii:? quis pzopzic atc^ finccre ciccrctur cbri^
ftianifTimus::!? ncc gcntilium/ncc iudcozum fcd noua qucdam ac vcra rcligio
ab ipfo faluatozis nomine appcUara* ^^ntuUt entm ipfc potifec coza omnibusaftanUbusCT quidcm ftupcntibuslpzifcas omnium 7 pzimas tbcologias^pcr
finguLis n.irionc8/i: rcgioncs ciuirarcfq^ oiuulgaras/atcB pzobas omnium fa
picntium pl?ilofopbozum/DC Di|S/T: oc conftirutionc miidi oppinioncs €c qui
bus quidan apcrtilTimis rarionibus cognofccrc porucrunrrccre nc an non'
cbriftiani/iudcozum ritum fpcrncre oebucrint.Quibus ecrebusquum iudcy
quid rcfpondcrcfignozarcnr.SanctifTimo Silucftro ccfcrcac cbriftianitatis/
iugo coUa fubmifcriit.(J*t?elcna autc/quum eciudcozuj loga pfuctudlc^aU'
qualcm DC fcripturis Diuinis notioncm babcrcfncc bcbzcozum ligusm igno^
raret qftioes oiuo SiUicftro oc faipruris pzoponcbaM: cm(^f 7 ratiocs multaru5 fcripturaru5 ecgrcbat.at ipfcnomodo oc fcripturis oimnisf f? t Dc miftcrio facratiffimc trinitail cfficacifTime ca'ac cctcrofocs iftrticit.©eclarauit4i. ZnnitaKa
ceii rnu eflepzcm ciiccozum vifibiliii 7 iuifibiUuj pditozem oipotctej eiufcp ^'Pf"»^
rnicu,fiUij onm noftruj icfum cpvpcr quc crcata fut oia/teruj cfTc Dcii:7 ipmcii patrcrni'' cffe fubftatic^i ei per oiacqmWn ncc tcpozcnec gradu/ncc po^
tdtarc poffit effe ifcriovaffcres/tantum ee ilUt^ qui eft gcnitus^qttatufiUe qui
De Sancta *bekna
genuit.lRon a«tem tenerent qttamuis oicatnr genitum a patre (ilitim'X>imm
7 ineffabiU gencrationm aliquod cfle afcribendu tcmpusfed nec patrcm ali
quando ccpiffmcc filium:£fTc :^o fpiritum fanctum/ctiam ^^crum oeuj eic par.rc pzocedentcm/cqnalcm pcr omnia patri?: filio/poteftate/voluntatc/ctcrnita
tc"x fubftantia IBcc elTe in trinitate aliquis pzozfus gradus^nibilquod mfc^
rius fupcriufue mi pofTit fcd tota Diuinitas fui perfccrionc cqualis cft: xt cc
fcptis rocabuUs/que pcrfonarum p:opzictatem mdicat/quicquid oc vna pcr
fona oicitw oe tribns oigniH^ime polTit intcUigi.©iccbat autC3 patrcm^ filiw
7 fpiritu5 fanctum in fubflantia rnum eflc/fcd pcrfonis 7 nommibus tantii'
modo oiftingui.Docuitq5 fiUum Dci/qui abfq? initio ctcrnitatcm cum patre 7.
fpiritu fanctopofTcditanfinc fcculozum perfcctum naturenoftre bomincmfufccpiffe cx maria femper virsinc:€t ipfum quidcm paflioncs bominum adeo
, fufcepiflc oocuit/rt oiuinitas pcrmancrct impaflibiUe. Ibaflu vere Docuit oci
fiUum^no putatiuc/omnia que fcriptura p:otcft3t«r'videiicet efuriem/fitim/laf
rifudincm/Dolo;em/mo2tcm/7 cuncta buiufmodi.Deindc ad unitarioncm cbri
fti'intcrp2ct3tU8 cftromncs fcripturas/incipicns a COof fe r omnibufpzopbeti8/7 fcriptwis que Dc cbriflo fcripte crant/inquibus apertifllme oflcndit/ne/
cefle fuif?'c/ad falutcm noflram cbriflu3pati/t rcfurgcre 7 ita intrare in gIo:ia
fuam.Bocuit oemum/vnum cifc cunctis baphfmarquod quidcm iifdc3 facra
menti vcrbie in infantibusquibus ctiam in adultis oiccbat cffc cclcbzandti*
T?i8 7 aUfs per maltis oocumenris/pcrmora rirago fapientiffima l^elcna re
gina/ctt5 omni populo atq? criam iudcis ipfis cum pzopbcta ©auid Dulci melodia cantare cepit. Gucmadmodum Dcffdcrat ceruus ad fontes aquarii it9^
Dcfrderat anima noftra^ad tc ocus 3tcp it:i oc tgfpto tcncb:aru5 regina cii
fuis rcccdcns/intcrfccto pbaraone in aqms (itispcr facrum ^ci baptifmu5 ta
dcm oci muncrc/acccffit ad patrcm i fiUum 7 fpiritum fanctum: 1$>2o quo/fta" tim/omnia ercclfa oomini/7 fluctus ipfius'? fiuminis impetus/qui oci ciuita^
nfeirabiitf ^^^ lctificant/fupcr ipfam 7 fuos tranficrcSufccpto itacp ab *belcna 7 ci^vni
Utici9* uerfa familia pcne innumcrabili baptifmi facramcnto/quanto gaudio quatacp
lcficia vniuerfa'ncdu5 romana ciuitas/fcd totus pcnc mundus ccultaucrirad
ccplicandam eius magnitudincm^ Tuliani ingcnif ccrte cciccarctur fluui".
Quicquid cogitare potcft animus/quicquid lingua ccpUcare non potcft m te
po:c illo factum eciftimarc Dcbemu8:£ert3ti in ofcula omncs ruucbant:^ pzc
gaud io cbriftinon modo fanctus p:cful Silucftcr cum clcrofcd fanctiffirhuf
Suguftus Conftantinus flerc non oefiftebant. O bone iefu q5 fauftus fuit ii
le Dicsquidq^ illud'inilla rrbe iam fancta ccultationis fuit. St lUa poftmo^
dumquantum paticbatur fua rcgalis conditio/inagni ardo:i8 fidci 7 bumiUtatisac rcligionis Documcta p:ebuit.(X)aIuit cnim oiuus rcfert fflmb:oftuf)
vt ftcrcoza rcputari/rt cbriftum per bumilitatem lucbri facerct.lBccp ciusmiferico:diam/eiu8 bumiIitatcm/fanctimonia5'7 animi ardojc^/poffct calamofcic
p:imi/fcpiu8 illud fuo obfcruabatur i o:e. £t quomodo mc rcdcmpta arbitra
borfi ipfa rcdemptio no ccrniff£go cnim i aurcis b3bito'7 cbrifti rcd^pto:i8
mei triumpb' in ruuinis^cgo iquajl tcctis 7 crut cbrifti i puluere. Hnde re^
pctc 7 cotra omnium oppinione^cu^ maicimo comitatu bierofoliroa nauigauic
FO. CDC Sancta 'bdcna
Bbi multouij erccpra fait conc«rrii. •^ieftilabatwr t«m bicrcfolimis optim' i^^fofo'0?3cbariu8 vir fidcliffimus ' omnibufciJ rirtutibus acioinatus / cni boc ctiaj umo? epa.
accccJcbat/quod plurim«5 cflct oifcrtus/ac potcns/ m rcrbc/nccno/T mftacru
diiionc pzcditus.^B quum cm^QiTMducnivkQ tantc rcginc itcUcciffct/ incnara
bili qutdcm lufit cr ecultanit tnpudiO/quum etaducrtcrct/ 1 vtdcrct iam tan^'
dcm cofutatam % oino v>cicct^m tframnozuj acccrbilTima pcrucrfitatcm. 3p5autcin faiictum boicm bclcna rcgina/rebus in oibus fccum adeHc voluit: atcp
ciu8 confilio^ncgofia cdct^ pcrcgtt. 3ta fancta bclcna rolcs cccqutioni man^darcid pio quo in Sfriaj adnauigaucrat:quu5 loca fancta luftrafTcfad 6olgota locum pcrucnit.Jbtq; conftftcnsait.€ccc locus pugne/ vbi cft rictoziaf
Qucro falutifmce retiluj/? non inuenio. ^ccirco bcc bclcna oiccbat/quia per
oiffidlc id ficri vidcbaturq:' antiquis perfecut02ibu8'eo in loco'rcncri8 fimu^
lacriim fucrat oefttiimvt cbiiftiani acccdcntcs adoutionifgratiaipfam vcne
rcm adoiarc vidcrcntur ac compcUi oiccrcntur. £t ob boc ocrclictus 7 infrc^
qucns ac ii^mcobMuioi oatus fucrat locus.^b incolts pcrquirit.^Ui iuda; ivi
deum folu5 locu5 fcire piotcflantur.nd quippc iudcoium quippemos efl/vt fi
milia parcntea indiccnt fiUjs fuis rt ad meirjoriam i poflcros ^ic trafmittat.
3udam itacp bclcna app:cbcndcrc fecitaUicp^it mo:tem % fclicitatcm pjopo^
fuit. %x tllc in carcere coniectus/vcritus ne obtriicarctur cidcm mor Caluarie
locuni oftcndit.^Caluaric locus idco oictnsrq^ ibidc5 pu^ni parcntifnoftri Caluane
pcrbibcntur CaUiaria codita :vt poflmodu5 cbufli fanguis ce cxikc flilado/ locusqzoi
ipfius noftri pjotboplafti iaccntispeccata oilucrcntur. ad eundcm igitur lo^^cft.
cum £aluaric^quu3 t^egina fcta pcruenifTctridcns ibi cxact^ p:ofaitata 7 pol
luta tgcmuit inaitumrocindcrudcribus purgatistres con co^ix^oxciiicrit tm^ccs.Scd obturbabat rcpcrti muncris Ui\ci^yvni\xkmviiC!^ crucis idifccrta^
p:ieta8.adcrat quippc t titulus iiXc quigrecis/^ latinis/atqj bchafcis litte^
rtsa T^ilato fuerat fcrtptuf. Bcd ncc ipfc fatiseuidcntcr/oominici p:cbcb3t f!
gna pattbuU. H ic iam bumane ambiguitatis inccrtum' oiuinu5 flagitat teflt
monium.^ccidtt ea in vrbe pumariam quandam loci illius fcminam'graui e
gritudinc confcctanvfcminccem taccre.0!)acbariu8 oc quo fupza oictum eft'il
Utus cccU^K crat cpifcopus. 38 vbi cunctantcm rcginam atc|5 omncs paritcr
qnt ade:at vidct.^ffert buc inquit/totas quc rcpcrte fitt cruccs: 7 qtte fit queoominuin poitaucrit/nunc nunc apcrtct nobis oominus . £t ingrcnus cum re
ginaparitcr 7 populus Sid eam quc t)ccumbebat fcminam^ocftcis gcnibu8'bti
iufmodi p:cccm pwfudit.Tu oomine qui pcr vnigcnitum filium tuum falutc q^^q fa/
gcncri bumano pcr paflioncm crucis conferre oignatus csti nunc in nouifli-' cti macba*
mts tcmpoztbus adfpcraflt in cozde ancillc tuc pcrquircrc lignum beatuman "••
quo falus noftra pepcndtt:oflcdc cuidentcr'ec bis tribusquc crur fuerit ^doomtntcam gloziamvcl quc fucrit ad fcruile fupplicium: vt bec mulier que fe
mtuiua oecumbit:flatim vt eam Ugnum falutare contigerit / a moztis ii^mxiQ
reuocetur ^d vitam.€t cum boc oirifTct/adbtbuit p:imo vnam er tribus' *i ni
bil p:ofccit.adbibuit kcmd^mncc fic qutdem nibil utnm ^{^''^t vcro Qd*
monuit tcrtiam:repente apcrtis oculis mulicr confurrccit.Ct ftabilitatc vtriii
reccpta:alacrio: multo quam du5 ftna fucraftota oomo otfcur:cre'7 magni^
ftcare mi potcntia cepit. Tii regtna voti copos effectatata leticia 7 im\iMt
©c Sancta r l^cUna
/i&irabiUf ^"3 ^« «^i^' pcrftira fuirvt vit vllus loqui pofTet. Siati aCit rcgina co gaudio
cruitstio repleta^nuUo (uc oignitatifbabito rcfpccti|/ad crucc cu kcbiftnis .pftrata/q<
rcgmc cir/ ^(^f^ prcfcntcm ccrncrct adozabat' ccofcnUbatur i quafi fiticns' aquas ocfi^cd crucetn ^^^ -^ j^^^j
•
^^^ igbcbat/atcp rcrbis bebraicis clamabat/T oiccbat.O cruic auc
fpes vnica boc luentionis tp:c/augc nobia iwfticiam/rcifq^ oona vcnia. O ar
boz occoza T fulgida/oznata regis pwrpura/clccta oigno ftipifcta faita mcbza
tangcrc^O bona cmpquc occozc 7 pulcb:itudinc oc mcmbzis oommi mei (u
fcepifti/iam tadcm t mc pcccatricc fufcipc 7 iUi mercddc:vt p te mc rccipiat:
qui pcr te me rcdcmit . Guid ibi lacb^ima^/quatii gemitu5' quid oolozis effu
cicrit *bdena rc0ina'ciicti tcftcs erat/qui adcrat' tcdis 7 ipfe ons/qucm roga
batvt iQnokcreuJixdas aute pzcdictus iudcHS/moc 7 ipfc a fcto cpo O^acba©e fancto rio baptijatus £friacuscmutato noiocft appellatusrpoftca cb:ifti martfr piCfnacbo.
ji,i,'j,nuj gpoftataj cffcctue fuit.a t rcgina eo i loco i quo fancta oni Crucem
rrpcrat/pcrmagnificu^tpfm ambitionc rcgia coftrutit 7 multanumcrapre
ciauof^pt^^^^^ codon3uit;€la»08 autc quft)^ co:pu8 oominicum cmci fuerat alficii ad
quimcdio/ fiiiuy octulit.€c quib^ rtlc frenos copofuirquibufip:clio vtercf.Jdcp frcnu'a
lam babef oiuo amb:ofio mcdiolancfc cpo/oiuinitus repertuj/ magna cn rcuerctiaa emi
ncntio:c catbcdraUs fuc ccckfic adbuc fcruatur . €.t alifs OuObus clauibus'
^alcam nibilomin'' bcUi i?fibu8 aptafcrtur armaflc. "Ligni rcro ipfiuffaluta
ri8 partem p mediu fectii octulit filio atq^ tabulam pua^ tituli pilati fimilitcr
filio roma octulit/que nouiffimis oicbu8'ctia romercpcrta cftf. Ibartcm rcrojflfeaFima rcliquam tccis argentd8 mirificc condita/in loco ocrcU'quit.*RcUquit p:ctcrca
Urifbumu^^^^^^ rcgina rcncrabiU8 marimu5'fui rcligiofi animi iditium. Qirgince ibi
litas dcm t>co facrata8 inuitaflc ad p:andiu5 pbibctur 7 tanta eafcwrafTe ceuotio
nc oicitur:vt indignu5 credcret/fifamulo? vtcretur offitiis. Sed ipfa manib''
fuiB famule babitu fuccinctacibum apponcrct poculu5 po::igcrct/7 aqua manibus ifundcrct.€t regina o:bi8 ac marer impcrii:famularum cb:ifti/fe fanmlam ocputarct«Hec quippe bicrofoUmis gefllit.*bclcna aiit poftmodu^/ quu5ciicta tcrre fancte loca/omni cu5 rcucrentia coluftraflct / 1 multam ccc\c(i\8ncbzifti paupcrib^ atc^ confcrui8 ciu8 pccunia oiftribuiflct(tcnucrat cnim cas
cifdc5 in loci8 oiutiu8 fica fide8 7 quodda iam iucteratum fctorum loco:nm
oeffdcriumlvcrfus l^omam ftatuit remcarc. "^rcparata igif claflc/ fanctifli-'
mu5 ctucifpignu8'i pupi fcu trircmc rcgia/in qua ipfa ocgcre conftituerat/colCmj:©e//
\Q^<^xi iuflitpoftca cum rcUqua clalTc roma vcrfu8 adnauigns rcpcntc ipfi re
iwmpa"*"0''"^ "^ ^'"^^ oomini/rniucrfc ciuitatcsquibu^/ iUa cum tanto tbcfauro 3pp:o
pinquabat/alic oona ad uitc fuftctaticnc nccccflaria/aUetburai? ccreos/quos
dxc^ fctam inccndcrcnt cruccm/ ccrtatim mittebat.fcrebatur itaqj facta cruc
i magna cminctiq? trircmc/regia pompa pcroznata.^derat p:etcrca plurimi/
7 pcne innumerabile8 cuiufcumc^ o:dini8 7 p:ofcflioni8'fancti bomic8 : q ti
Oie noctucp incrcdibiU ocuotione/atq^vocum fuauitatc / facra cclcbrabant
olficia/ac facroa cancbat bfmnost atcp ipfi Crt ita oireriml trircmis rcmiges/
tanta cum iucunditatc cicbant fluctus / rt rcmczum p\\\(\x fancto:um bominum carminibu8 7brmni8 rcfpondere ridcrcntur.£umrcrop:opc •[\om
am tandcm p:fopero curfu applicuiflct rcgina / %ui^\x^\XQ Conftantinu8 c^/
im filius ' audito Sancte crucis aduentu / atq? ipfius fanctc J6cnitrici8 fofpi
/
B€ Sancta 'belcna
FO. amtmM moii ffcrponmdl c((cpunmvqn cuais feporiris ncgotiieipm tii
picmifCie 9pparitozib')7 ipfc quu multo comitaru obma coceffcritratq^ mult<
Cttdo Komani ppfi/que cctra vrbc frcqucs coucncrarrbi auguftu^ bmnile'
8biecru3/pedibufCB oifcalciatii/ac lacbzfmis pfufu^cofpecit in^enti pzincipis
religione pmota/cl3mo2ev7 vUilatii ingentcedidit. Cruc oeinde cii multa pzo
ceffionis pompa irra vrbc oelara /o mmcMio Bugufto codonm c .2t con^
flantinus tadC5 ecclefia Komc fub titulo fctc Crucis in bierufalem c6i\mctzf
ipfam fancta crucemi eande renerabiliter collocauit. 2c p boc oicc aufi5 Vclenam macima fuiffc fcmina/7: multo plus iueniffcquod ipato:i filio cofcrret'
c^quod ab ipfo acciperet.fide; namc^ quam i cordebabebafetia actione/mi
rifice ecequi voluit. *bi8 itacp ec fentetia peroptime geftis' *f?elena regina/ q6rcliquu5 fuperfuit tpusibides fanctiffime eregit/7 fcmp o:tbodore fidei accer
rima p:otcctric.€t orpbao^/? ridua^acpaupuymacima cura geffirrqucs ta
ta pfcquebaf biianitate ac cb3:itare/rt merito oiu5 matcr appeUaref. Clvi^ 00minus nP icdie rps quu5 cc ftcrcoze eleuaffct no mcdo cu pzinctpib^^fccuU buius^cd etia cu5 celeflis glo:ie f>ncipib«8 euerit/que qm fe femp terre ftercus
bumiUter criftimauit? cb:i(to lucb:i facere j^meruit.Demu5 belena regina/ 6Dco oeq^ boibu8 bene mcritafiUo fupftite llome oiemfctiffime obi|t:vndeci
mo r5 cbalcdas iunias.Cui fiUu8 ipfe augu(ttt8 maufeolii er j^pbfritico ec'
irui faricefctm co:pU8 ibidc^ coUocauit.^nter fcti(q[y merito coUocata/co oie
ciu8 anua fcftiuitas cdcbraf.©anctifTimii aiit ei^ co:p' itegrii rencti|8 oela"
tam:7 tcplo 7 moafterio fupbiffimo ea in rrbe Deco:atii e quo in loco maciactia rcligione 7 reneratioea rcUgiofifTimis vencrldifcp pFib' monacis/motis
olfueti niicupariBrcapfcUa o^nariffima cuftodif
.
iTDC T?elena aldiabenozum regina. cap.crr.
€lena aUa regina aldiabe|
no;! armenie puincic cla
ra"! i fignifr^:ib' Claudi/
^cipis fuit: qua oe indu
Itria bic coUocada oiflufim'. *!?acqppe vt mrnf7 plurimifmeri^ fuiftc fple
dicfa cred3'facitiU6 pmagnificu faci^
nu8:quod vnicii 6 fe poftcritati reUqt
7 iofepbu8 i rigeffimo atiquitatii fcri
bit.Bit ei5 iofepbus idc/ipfa5 regina'
rna cu5 filio 3a5ate/ bierofoUma oeuo
tioie tpfi caufa/pperafle COonobajusaiit adiabeno? *ker'bacbclena fo:o:e
^ A-^^^^^0^*^^^^^^^^s^^^8^«^^^
fua amore capt^^/ourit qufi eet gctiUa) rto:c:Que ofl ec eo/bfet l rfero/ptfgit:
vt oS ea oo:miete fup vetrc ei^manii ponefp fopoze quada roce fubito audic
rit:papietc/rt manii 6 rcfre ei' aufferet/ne ifati ei'' nocumclU5 iferret:'qtn oeo
p:ouidete:7 p:incipiii 7 fine feUcifTimii eff^ polTefTur'.Qua roce pauefact^re^
pcte prurg?f:bec rro:i oir.€t natii fiUii la^atii niicupa«it*bBic at fiUo|)cetci8
filiifpr rer maria^ duotoe^ 7 amo:? mirifice ipcdebat:p q rcn paua fr5 fuo^f
iuidia fuftiuirco cy pf ip5 cdifppoct: ta *it'pf/ne ide iajatefaUgd ct odio
!DC *bdcna Hdiabcnozitm
ccr^fmm aliqmndo f«ftincref/iUM5 multis muncrib^ imimtwad ^bcncri^giinvm ciftro pa^Ti^ rcgC5 rrafmifir comccJas ci nati Ulmcy St rct ilican il^
Iu3 libctcr cccepiifct iHli ad amoris iditiii filia f«a5 vicorcj tradidit.Ejoauitc^
ei proainria ccqm quot ilnis mrtcs pcrcipct pzouctus. Bcmu5 ct mcrics/ci-'
dem lcgauit £§ro2u pzouintia/tcrra isdmodu? fcrtilislqua adbuc crat qucdareiiquic arcc 1Roc.3pfu5 Mtc rcgc5 ' t?eicna matcr ccrncs rcb'' in oibus fozc
pcrbc.itri/7 pmficc gubcrnari ocffdcriu5 cidcm 'iccifit bfcrofolima ciuiratcni
imikwMqs, tcplu5 cuncrts boibus famofifiimu5 adozarc/ 7 mco pacificas boftias pfcrrcOb qua rcm/filio fupplicauit.Qui matri/p bcnigne anucnfmultaitineris pzcparatione fccitrpzofcctaatac^ regina vna cu ftUo rege birofoUmamcu5 tnumcrabilib^ peccunifs bicrofolimitis no pa^ pzofuit . £rat tii rniucrfa
cimas macia rcr furmctaric cgcftate opp:cfl*a. ^pi^ Qppc populo;: mifcratio
ne pmora/cos ocs anre alia bono ce alo iuffit.CDinifcj3 cofcfti nauib^/cr alcrl
dria 7 Cfpzo frumcti copia pcrmarimaa bicrofoUma ocuebcrc kcitn indigc^
tibus pmu5 aUmcta iUa oimdt. Suus Qutc fili^ 7 ipfe muUa pccunia fjmatib'
bicrofoUmo^ ocftinauit.€t aUa mulra bona ipfi pncipes' rrbi bicrofoUmitac
pftiferunt.*jboteparrio8 ritus rcUnquctcs iudmis folemnitatibusobcdie
rnnt poftmodu ^d apoitolo? p:edicatione conucrfi/ cb:ifl:i fide^ fufccpcrur.
Oua couerfa mulro magifcb:ifti fideUb^^qui bierofoUmis erat (ubmit r qmtridiarios oib^ fumptus ec bonis fuis mitra UbcraUrare qoadiu ftcrilitas fuit
cci?ibuit.incc \'i\3 ctgtc circa opo:t«nifatC8 cotinue affluetiu5 man^ retrarif.
€quidcm mirabilc oicru'7 i muUcrc longe mirabiUus:^ fi bomini ccti^iTct^
^nic^ cquidC5 facinus ? msQnifm fuir pictatis op^/7 oibus ccrte p:eccnii8
crtoIIcndu5ldigentib^ tam munificcntiflime auciU«5 etia rltro pzebuine/arcp
ira 1?clcna bcc rcgina fuis fubftaUjs bcnc fc vfam fuifle oftcdit. E;emu5 qm^^asates cius filius i rcgno fuooiem obiincf/^ius offa magna cu5 pompa piji
tifllma mater bicrofoUma ocflfcrri fcdvi in maufoleo q6 ipfa mater tribus p^cul ftadifs ab bierofolimis coftrutit/fcpeliuit/poft mo:tC5 aiit fiUrquu^ ad re
gione5 Sdiabcno? rediiflctnd multo tcmpo:e fuperuicittverii CWonabafufal
ter filius rcm ipfa offa oefiicte matris/mittcs bicrofolima fepclUri pjcccpitin
maufolco fiU|.3c fic bcc piicntiflima femina fibi oignu5 mcmo:ia pcperitmonumcnmm. HrEjeapoftoIabfbcro^ummuUcrcoptima. cap. ctfi,
'^ 1?^oftola bfbcro:«m ku5co:giano:«m quos niic
pleriq3 fcotos efle crediit'
Conftantini magni £uo/
oum eflet apud c^ikc gcntcs captiua'
1 ingenti virtutc 7 fanctimonia p:ccla
raeam gcnten) fuis miraculis ad cb:i
ftum conucrrir:bui«8 autem fancte c^
ptiue ocperditum malignitate fo:t«^
nc nomcwt parcntum ' ^tcjiy patric fuc
nctici^ fo:fitan aliquantulum oeco:is
mcriti furipuifle videbit«r;vcrum an-'
FO. CJI©c apoftda fyybcromm
teqmm rltra mea p2ogrcdi3tttr ozatio / bumfce gcntis pioimcia aliqutd oi-
ferciidam cft / qimm fit mcmorgtu oignum . *bfbcria itacp cft afre mmoris iferbc:ic dc
infignis q;ouincui : fub Sce pontico conftituta
'
t: b^rcano COari pzonma/ai '^^•^^P"''
baniecp p:ouincie f eftc^ vt quibufdam placet / rnum 7 idem / quum 3berni3
infttla/qtie rerfus occ^fn^ Butanie pcima eft/q ab apbzico i bojel poijigif .tqm partes {)o:c8 bfberia ^fpcctant bfberia 3bcrina oicta e.6ctc8 ibidcj fe^
rociflime % bello aptiflime incfle 0iciit:,quu5 robuftiflimis fmt mcbzif 7 elato
fimiUtcr co:po:e/atcp igenio celeb:i/ac lingue facilitate plurimii pflare oicanf
.
3n ea igif puinciarvt ptolome' rckrv pcipue ciiiitares (i\v armaticavaginafu^
rm varic3'ibide5,€ui8 rara/T anguis nuUusatcp apis nuUa repcrif.^dapo(lola aiit redeates cui'^ nome (m fcribetiuj oefidia fcu anofitatifvitioqufi nobis fubtractH5 fU/7 gde5 indigne oimiyqm-^ no rulgari facino:e mereaf/in^p
cipua cfferri glo:ia.S5 poftc^ iuidcti fo:tune'fic rifu5 i' tn qua potcrim' arfe
conabimui i noiata^ ea'p virib*^ oigno pcoio/ tan^ bene mcritaa memo^iampoftcitati ^ducc.spoftola igif bpbcrorum captiua adolefcentula fuirf^ necp
quicpia fuc o:igini8(vt pmifl'u5 e)poftcrit3ti relictu5 e.Sane fi opa ofii i puer
fione biiani geis eic getilitate ad tpianiflimii ifpicere voluerim' q6 annofitas
abftulit/p:o pte rcftitutii videbim^:ea.f.ei: bumilib^ifimifc^ paretib'^ fo:epzo
ducta.3ic etei^ apoftolufOicic. ^nfirma miidi elegit oeu8/7 ignobilia atcp co
teptibilia vt fo:tia qucciiq^ cofimdat.^pfa^ igif eo tp:e/ ea gete^ infrafcriptis
miracuUs ad cpj puerfifl'c/7 fide^ futuri regni fufcepifle pftat . €rat at ea ip^
apoftola apud 3bero8 1 captiuitate^ pofita.Que nibilomin^quii pudica apdeo8 Oucerct vita^T oies noctefcp i 02one8 cofumeret/admirarioi barbaris erat.
€t quid fibi boc veUt curiofius ab ipfa pquirere ceperiit . 3il3 vt res erarfim^
pliciter ita te fuu5 oeu5 cclere rndit/g cb:iftu8 cfT^. IBicbil cc boc amplius admirati barbari'^ nouitatc noi^mulicrcula^ in bono:e babueriit. COos getis
erat paruulo8 quCi egrotarent/p vicinas oomofa matrib^circiiferri remcdia ec
quircntibus.Ciic^ mulier queda^ nobiUs paruulu5 fuu5 per oc8 circiituUflct
ccmoze:nec aliquid remedif cuncta8 oomos luftrado cepifl'5:venit etia tan^cbria oolo:i8 ad captiuarrogldo/ vt fiquid remedij fclrct ipcndcre oignarcf
.
3lla fe bumani quicc^ fcire tcfl:at3 eft. Sed ocm^ fu«5 cb:iftu5 que^ cokb^voerptrata5 ab oibus falurc5 fibi confcrre confirmar^paruulumcp ciiicio fuo (u
pcr ipones? oratione^ ad ocu5 fuu5 fiidc8'mor ifanre^ fanii matri rcddidit.
3mpleuit eueftigio vrbem kcti rumor^ ad regina^ perlapfus eft : que ooIo:e
quada5 afflicta idefperatione macima erat.l^ogat ad fecaptiuaj oeduci.^fl^
ire abnuit ne p:cfumcret 3mpUu8 c^ fecu8 finere videref.3p<^ ^^ regina oefcr
ri ad captiue ccUula uibet.Qua5 fimiUtcr fup:3 cilicium fuu5 pofita' inuocsto
cb:ifti nomincillico poft p:ece5 fuam ' % al3crio:c5 fecit ecurgere/cb:iftuiTiq5
oeu5 efle/Dciq^ fiimi filiu5 qui falutcm banc cotulcrit oocet eumc^ que5 kira
fibi aucto:eyfue fciret effe incoIumitati8 7 vite/comonet iucc3ndu5.3pfu5 nl^
C0 cfTcqui 7 regibus i regn3 oiftribu3t "i mo:t3Ub'' vitam.Bt it(3 cu5 Ictici3
oomum regreffamarito regi pe:cunctanti C3»f3m t35 (wbitc Urxit^xi^ apcruit.
Quicum p^ofalutccoiugi^/letusmVieri muncra oefcrn iubercr- iUa borii i
qt'0 rec nibil captiua oignaf-au? oefpicirargctu rcfpuiticiunio qi cibo pafcif
Doc folu ei mfieris oabim'/ fi eu que me ilU iuocate fanauit rpj om colam'
r- Dc apoftola t?fbCZ02ttm
3d bcctuc rcc fegnio: fuitintcrim oiftulittfcpius lica ab r>corc/comonit^*qo
ncc accidit quadaj oic co ifilnis rcnantc quu comitib^ fuis: quiicij mcif^i((y
coboita (ubito tcpcflatcata tcncbzc ciia9 opcrucrc/ n ncc if>c comitcs ccrnccl
ncc ccrncrcf ab illis/ignarus gd agcrct: pzomifriois coiuQi factc rccozdat^ iWi
co cft.Cbziftiicj3 rogauitvt (i ocus cffya tatis CU5 pcricuUfUbcrarci.lflcc mora/oics rcddita mundo c.€t rcc icolumis ad rrbc pcrductus c. Qui rcginc qgcfta Crant miracuU loco ccpofuif. Cuocari lam iacp captiua iubct; t colcndi
ritum/rt fibi tradat ctpo(cit:tiec fc ^Ura aUum ^cu^ c^ cbziftu5 vcncraturum
c(fc cofirmat. adcft c aptiua iam fpu fancto rcplcta cbziftu5 t)CU5 cffc mirifice
oocctrfuppUcadi rirum/rcncrandiq^ modu5 rci|ccrc oino idola / atcp aUa oi«
ad falutcm nccccflariai quatU5 apcrirc fcminc fas crat optimcpadir.fabrica
ri tfi pziufccclcfia monct/fozmaq5 ocfcribit.^gitur rcc totius gcntis fuc popu
lo cogrcgato rcm ab initio quc crga fc ac rcgina gcfta fucrat ccponit.fidcmc^
cdocct:% nundu5 facris initiat'' fit (uc gcntis r ipfc apoftolus.Crcdiit viri pcr
rcgcmfcminc pcr rcgina.£iitifq? idc5 rolctibus' ccclcfia crtruif iftantiftimcrT
magni quide opis . €t clcuato pcrtinacitcr muro;z ambirutcmpus affuit.quo
columnc coUocari ocbcrcnt.Ciicp crccta f)m3 r fcciida/retum fuiflet ad rertia/
cofumptis oibus macbinis/? bouu boiumcp virib^/quu mcdia ia^ iobUquu^
fuiflct crccta/7 parfrcUqua/nuUis oio macbinie crigcrcf rcpctiris fcciido 7 tcr
tio ac fcpi^ viribiidKc loco quidc moucri attritis oib^potuit.sdmiratio crar
toiius populi/rcgie aiofitas bcbcfccbat :*quid ficri ocbcrct/ocs fimul latcbat,
S5 quu5 itcrucntu noctis ocs rcccfliflct/fola apoftola captiua apud ccckfi^y
in ozarioc pfcucrauit.l^oftca oic pzima lucc rcdcutc %cqc % populo penc rni
ucrfocoliina rcpcrta cft fupza bafim/i acrc f«fpcnfa/quatu5 cflct mius pcdis
1! mir^"1^ 'P^^^^ pcndctc.Tum 0C8 popuU.cotucntcs/magmficaueriit oeu^Bcracj^ om»eS."^ nc8 rcgis 7 captiuc fidC5 rccognoucriit:^ pzcfertim pzcfcniis miracuU (idd te
ftimonio:quib^ miratib^ atc^ ftupcUb'' columna fupza Bafim fua fcnfim/nul
lo pzozfus cotingetcocpofita c:i fiima libratioc ocfccndit.^^ft bcc rcUquus
coliinaruj numcrustata cvi faciUratc crcctus c/rt quc fupcrfuerat oes ipfa ttic
coUocaretur. I^icrfccta itac^ ccclcfia/7 popuU ftdc pftrmata 'fuadentc c^ptiu^'
totius gcntis fcgatioad ipatozc c6ftarinu5 magnu5 mittitur.1^C8 gcfta crpo
nif 1 fjccrdotcs ccpctiif/g ccptii crga (c u\uvP ctplcat.fcriit pftatinii no mm''boc niirio lciatii/qua gctcs plurimaf l^omao ipio icognitaf/a ignora rcgna xi
cinTet.Qua pp bfbcris iuciidifl^imo ruUu (m((ccit"i magno illos oignos pzc^
conio ec ccn(uit. i^u^in'* aiit oprim'^ tc(tis \ oecimo ccclcfiafticc biftozic bcc
fibi Bacburium ipfiu8 getis iNcgcm narraflc aflfirmat ririi fidcUflimu5'quu5
bierofoUmif fccii biianitcr ocgerct. *bfberefaiit qui 7 gcozgiai ctia bodic rfcp
cbziftu5 miriftcc coliirquauis aliquatulu5 pzocul ab apoftolica fcdc rcritatif
magfacort pius papa iquit)quia barbaris circiifuft fiit gcntibus/ qui cos noomne cuangeUf puritatc feruarc permittat.€a itaq? Captiua apoftola/ia otu5
matcr rirtutiic^? oiu5 ccrtiflimu5 ecepluyvniuerfc 3bernie 7 bfbcric cfFccta/ct
fpiranti adbuc/ipa naiio/oiuinos :fi pafla fuiflct) roluiflent iftitucrc bonozcs.
COoztua aiit/in tam gradc5 apud ca8 gctcs fanctitatis rcneratione cuafit/rt il
li facella no nulla coftrucrcf aiq? illi/ca ipfaquc citctis apoftolis occantatur
020/ab acollis faccrdotib" occatarctur r5«0cu8 qui nobis p btam apoftolam
FO CIUBc Sacta O^eUania
^^
tuam.CO.ad agnirionem tui/nominis rcnirc tribnifti/oa nobis cittv gHbiia fmpitcmmt pioficimdo cdcbima ccicbimdo pzoficcrc. •^cr ooinmum icfuj
cbriflum: 3mcn.
^QcfynctiOXlUnir^omnmmitroM* capitulum. ccn/.
fcllania optima T^cmanorumTeminarum matrona'
CDarccUi quonciam confu
UfnobtUnimi fiUa fiiit.mu
Ucr fanc cozpozco occozc/fanctimonia'
mo:ibu8'magnificcntia oc boncftatci
laudabiU pudicitia plurimum fplcn^
didaquam fanctus l^icronrmus ob
mcrita (uc virtutis' f^nctm ^ippcilM:
co q? vcrc omnium virtutuj ciTct ccrta
nobiUtas/cum qua idcm bcatue l7tc
ronfmu8 optabat indic iuditit partcj
babcrcanno anaraU cbriftiano fcpti-
mo % fcptuagcntmc/fupu trcccnfc(Timum qui crat Dccimus impcr|( Halcn^
tiniani annus Brbano vnico filto vrbis romc p:cfccto rcUcto iJicrofbUmam
p:optcr cbriftum adnauigauit.^bi tanro omnium xirtutum pzccipuc f^utni-'
Utatismiraculoommbu8Crtitit/rt Tcclcnomcn accipcrc mcrwcrit. *f?ct'^''
cnim p:ctcr c:i quc oict3 funt/vidcUcct nobilitatis inftgna/fuo cuo caftimonic
7 bumiUratis ac mcritis cctcris fuerit pzoponenda romaniscuius actum vni
cum memoiabile lic quafi incredibile retuUfTcad ciu8 otnnem vitam cogno^
fccndameiqKl^ritatcm tncritam impcndendamfat crit.T^effert idcm oiuus
*l^icronrmu8 tntcr cetcra'oc ciufdcm ardozis 7 fidei monimcnta.Quod ca^'
lcntc adbuc maritico:pufculo/ncc oum bumatoaUam gcminos mirc crpccta'
tionis 7 futurc pzobitatis amifiHe fiUos: Quoquidcm cruddi nmtionm^mente aUenara/non fparfit crinc&ncc vci\cm lacerauit: aut pectus percuflit cic
mo:c femin^rum buius fccuUrfed (icciQ ocuUsftctit inmobiUsi ad pcdefa4«oluta crucificiquaft ipfum manibus fcncret/arififleoicit. IBunc mi oomine
icfu cbrtfte inquicns/ftbi ccpeditius fcruiturafumquia tanto mc Icuafti bo^
tio:c.£t vt omnia p:o:fu8 mundanc floUditatis calcarct'o:namcnta'contcm^
ptis innumcrabilibus facultartbus'-! Hrbano p:cdicto fiiio quafl ocrclicto'
cruccm oomini quodam pictatis inditio Icuauir: 7 magiftcrio atcp ooctrinc
oiui 1?icronrmi (nbcftt:Qui ob numerata fue fanctiratis cam info^mandam
fnfccpit.ac omni cum vcnerationequo aduicit/illam ctcoHmt. 73it illa poffcP
fionc omni fu3 quam tunc babcbat ipli fuo Urbano vnico filio conccfla oo^
mini miferico:dtam continuis Diebu8'iciunando ' 7 lugcndoan cincrc 7 €iiif
cio fquaUda 7 bumilis/ocp^ccarc non ocflitit.€t p:o confucto mundano can
tu pfalmos p:oq? oulci 7 vano cloquio/cuangclia oclcgifatcp p:o oclitifs/co''
tincniimac p:o fmni vita iciunium toro tcmpo:c vite (uc acccpit.Stq^ ita in
ifto optimo vtucndi modo^tan^cm apud Bctblccm inmaculatam cbrifto rcd
didit animam.
.
-
ffocOOmcJi €gfptiozum regins* capituUim. cKViii.
©e O^amea •Rcgma €t iWamca Smpcratrice
Jsmca fcu mlnia qda fgrptio^ iuuccula rcgia/tpib^
Halcrimani Bugufti futt
infignis/agbus tit parcti^
bu8 gen' oucerifannofitas i parctuj'
7 mariti nomia abftuUt. £1 tn a nobi'
liflimis t magnis parccib' gcnita fuif
fc crcdcdii cft/nccp ct pftat ca vUa ba'
buifle plcj. t^cc itacp oefucto marritc/
adco Igcntif fuit ai vt no folii quas ci'^
vir rcgcbat cocrccbat(^ natiocsartc
7
ingcnio rcgc pfumerct/fcd 7 ai pftatia
virib^^aucta/romamsbcUii iplacabilc
indicerit adco rt cifde fcrmidabiUs cf^c cc^it, Quo^ quii opcs frequentib^ pU|s plurimii attriuiflcttct T^alcftmo^ % Srabici Umitis opida ifenfifTime va^
ftauit.Cui^ qim pacc poftca valcns auguft^ 7 lucius beretic^ biiiUter ecpo^
ftularenr;n6 aUtcr ca pmittere voluif^ oyoykn bcrcmita fanctiflfimii/fue gcti in cpm ocfignarctrq^ cii "Luci^faccrc qua Ubetiflimc rpopodiffet ccnarcfcj^
cfFicc'0:?orfc8 fctus renuit oiccs*O lucitc ccrtc rpiani ccs catboUci ad mctala o^natipcp varias ifulas rclcgati atq? in carccrib^ trufiarguiit. Q«a obzej
fCito nifi cos libcros ocs iiuftc olnatos abirc pmikris' tuas man^ adme pfc
cradii niic^ inijcics.Quib^ verbis pmot** Xuci*^ potikt fca patriarcba rna cH
valcte 2luguftoaUico cpos ocs rcuocauit^tcg if^ '^ocmo pfccratii CK)ovfen'
rcgie obtukrut potificerac p boc romano ipio pac itcgra rcddita cft. *bacmii
Uerc5 fcrut fuifle rpianisfauozabilcm/muUac^ facioza igenU aio gcfriflc/mul"
tafcp ciuitatcs vctuftate coUapfas iftaurafl*e/7 oc nouo pdidifl*e:Q«o at tnov
tis genercattt quos babucrit fucccifoics nubiU mc lcgiflc mcmini. '^^ <
CDeCDameaBlcradriHttguftiparente. capitolum. ccir*
Q2mca aUa muUo oignioz 7 fplc
dioz augufta/7 2lcradriawgu
fti materlogcm pdicta? fuit. Quc cir
cba annii oni^vigcflimii fupza wcctcf
fimu/7 cpianitatis titulo/7 ingcnti crn
difioc/atcp aUis plurimis virtutibMa
riflima effalfit.Cui'' tn pfis fucrit fiUa/
no iueni:*bcc qppe rpiana/7 pi/cnUfli
maatcpiuftifUma adcofuit fcmia/rt
nc dii famiUa^ p gcnito? fuo^atqj impiu3 romanoij tati filii augufti bonorib*^ ampUaucrit^ fj 7 rpianas laudes
mirifice cucrit.fcrat.n.rnicii oium rir
ruruj ccfplarq non mo iufticia coluitfj 7 fiUii Suguftuj ita colcrc oocuifvt
ncmo vnc^ 6 ilim ab co Uuria pqueft^ fuerit. fbzocul.nafe oe^ popa ocmq^
ambuione fcmp abiccit/ncc vnc^ muliebzib*^ oznametis vti voluit.Hiro;: infw
pcr oocto;: 7 iUuftriuj amatris adcb cmivxt q^ majcie ozatozes 7 biftozicos
FO Cilli
©c ^acti fupbrafia €t Sacta CDaria €gpptiaca
rirosfuis c6Uii8'7 in comtti{8/3tq3 curia baberc volucrit affcrcns biftbzil fo
rc'i'tuti9 p3rctC5 1 vitc magiftra, 311^8 iccirco pcipuc oiligcbat/qrf) ad ipclle
dos boic8 ad iuftitia ad pzudcntia/ad cctcrafci^ inmcs pftarc plurimi» pcer^
ncbatfgit n^c$ fuo boztatu i pfilio rt aiccadcr Bwg"'^^ ci" fiUMnnumcra/
bilc8 pdcccfib? fuo? (oidcs lauarcf-r ipcrii oignitatc^ rcitituct atcp rf5 onmnoftrij/vclut ppbcta fjnctifrimii acolcrctrquc 7 itcr ocofrcffcrri roluif? cbri
fticolla8 magn.! m vcncratioc fcmp b.ibuit*Hn 7 ci^ oni noftri lefu rprftatua
vna cij Bbiac fimulacro/fua i oomo babcrc volHit.Sicq^republica icpianam/
0?amca bcc rpiana cofilio matic Oziginis viri optimi cuiu8 familiaritatc vfy
fmv\'t colapfam iamtcparaOc oicntur. T^antis namcp rirtutibus bcc rirago
infignita fuitTt rncrito quafi intcr fanctas rcffcrri potucirit.
ITdc fancta €upbrafia slccadrina virgmc. capitulum. txK-
Upbrafia rirgo aiccadri
na fcmla rtiq^ fctlHima 7
gcncrc 3c rirtutib'^ pclarif
fima"Ubeodofio fcnio:e;i/
pcratc/circba annu falu^ nfc octungcf
limii fup:a trcccntclTimii* apud Slcra
driaa moafterio oeo pfecrata 7 maria
virtute abflmcticac miraculis inumc
ris clara % Idita fuir. I^cc gppc Snti
gonii qucda noic babuit p2C5 Hi? fiq
de 7 Qcnc 2c oignitate atq? Sugufti f^
miUaritate feliciffimii ^to^ gcnitriccm
€upbrafia rcUgiofinima femina/vtiq^
timcte oeu.Quib^^ojbata/oIb^rccfi facultatib^^^fus rclic^ pfcfti ad moaftaiii
fe ptuUtrvbi 7 p octoi oecc anis qb" fupuiriMcrcdibili abfttnctia obcdieaa/
buiUtatcmafuctudle loganimitateatq? labozc ipzetcrmifTc vfcp ad trigcflimu
xitc fiie annii pmafittCtuib^ ita^gfioftfTimc ccpk^^aftatib^ abbntifia 7 fozonb^
cijcti8'fcta5 Dco rcddidit aia^. Hirc at bin^^fac T^gis £upbrafic curfu5 bzeuii
bic45 foite faltib^^poti^ifi oici pot)cJ5 pan"ib^/.p fcftiarioc ad finc oci mune vfq3
pducim^^.Cius at fctum cozpus a fozonb^ cUtwcii fcupbrafia gcnitrice cque
fancp fcpclUere. IfDe COaria ^grptiaca fancta. capituUim, crri.
2ria €grptiacaoUm pcc-
catrir appeUata/tjcinfan-
ctitatis 1 penitctic/ac pfe^
mr^tic optimu crcplii nwcupata/anno a natali rpiano fcptm^cf
fimo octauo fupza trecenterfimii/ ipan
te Haletiniano pzindpcrquii fepte^ 7
qdraglta annis/mirabilc in ocferto pe
regilTet penitentia'cbalcdif COarci/mi
grauit ad onm: 'bcc qppc in ipo vfc|j
fuc adolefcctie pzimozdio/ifigni qda^ftozuii pukbritudie/q aiit ec nbcmt
u
©e Sancta oy^m €gyptinc9
qnib*^ ct pmntib'^ gcnita fucrit mime mc legifle memini:Sanc ec Qbufcunq;
pamitib'^ (it gcnit3/C3 nedii iter clarag bm^feculimuUeres fj porius fctas^ob
uuuditl iUuflrcq? eiiis pcnitcnti^/C(^ Decoia ei' pfona ccnfni oiftribucndaj.
:Hiitnt.n.ipf35 tato ojia occoicac toti^ coipozis venuftate enituirt*e/irt fepe in
tucntiii fvillcrct crcdulitas.^e;! quit ad ouodccimii etatis pueniffct annit/tlc^
ia lurui ocdita/Ifciis parcntib^/rt infmc oucet ritl/aiecandria petit.Hbi irt
lupanarib^ oi k ocdicauit ifami ludibzio 7 pcr feptej 1 tfccc ^tinuos annos^
tata rulgati cozpo;i8 labo:auit ifamia/7 id quidmd vlli^ lucri gfafj ecplede
fm pzuriginis/malct labo:arc ifamia.1Ram ludi eb:ietate8/7 alia obkcn^oWtbefauri loco apud ca babcbanf.7 oblata lucra/quo adfe plurefattrabet amatoze8'fepi'^ rccufabat.Ciiqjobfcena bmoi ouceret vitafptigit rtmultitudo majcima viro^ ct cgfpto adozadc crucis rpi gra *b)?rofolima pgerct ? afcendet^
'Cfi tlla velocitcr ad mare curfu^ oirigcsridit iuucncs plurimos in maris lit
to:e a!io3 ecpcctatcs/vt ifenfa nmvitcr abripcrct:Diritq? iUiQ.Bncitc me quoitmi cilis obfccro/ncqua^.n.vobis inutilis futura fii:Que rbi nauim igreffa
efl/eleua^ vclisT^fcrofolima vcrfus nauigatfi eft.Hbi cii fimilia'fmo fjterit'
oetcrio:a ercrccs opcrain multo? pditionc^ ifanire no rccufabat.Hcrum vbi
ktc crucis adozade folenitas app:opinqj flct.vidiffetq^ coplurimos boies vn
diq^ad tcplu5 pcurrerc/pecit 7 ipfa/fpcras k cn alifs facra igredi loca/fj cii fe
rcgijs atriis imsc vclkvp quas facrti oni tpfm igrcffm crat: p qs t falubzis
ofii nfi icfu icpi cruc vidcd^ crafvic magno flctu di laboze app:opinqre pote
rat:cctcrifq5 igrcdientib^^/fola oiuia ea ^bibctc <>tute abingrcffu arccbaf.7 cft
itcrato igredi anitercf:ol8 cius conat^ inanis ficbat^Diiqj bec frcquen^ illi co
tigi((ctockcta ia «irib^ata ut nc ftadi gdC5 ei ^tus incfkv inqudidc tcplimgulii fco:fu5 rccclTit/tractas fccii vn boc illi accidifTet:ltcllccit tade^ ifinita ei'
ppcmodii fcclarc/cam pftitirte morc^ ink reucrfa:3it.Quid O^aria pertiima
mulic:;: quottidic innnib^affligcris ocffdcrijsfQuid capi paterifillcceb^a? la
qucisfQuid vltro fallcris vifco Ubidinii^fluid fcicsfridcic^ oolofis volupta
Cu5 ifidijs/fe illa^asf€iice tade te mif^a/eifce oino ianancs iflos cogitat^^Sf
fuit cucftigio oc'' ilU ipIo:3ti/7 fe o:3tC5 ecaudiuit/iuocatcmcp pfto affuit:€e^
pit itaq? 0:>aria tsic Sieuc/pcctufq; todes gcnit^ lacbrrmafqj affluctcr effudit.
£fFigic itaq3 oci gcnitricis mor infpcctz bif '^bis allocuta cfl.Obfecro te onami/q c^5 vcrbo gcnuifti/iubc mibi claufas patifieri rcgias/vt vna quii aliis vc
ncrabilc crnci^ liqniii quo carne afficus cfi: oc':ado:are valca. l^oUiceo: 60tibiq? gcnitrici fuc no apUus mc poUucrc co^p^mcii lucurie ignamcn^/fj morvt ipfam fctam crucc vcncrm fucro/co loci vg^/C\ito tu falu^ mcc ca ingredie
dii ourcris.Bir bcc effata fucrat/cide igrcdiendi tptt facultas facta efl.adO"
rmq^ quu inumerabilib" lacbrvmis ofii crucc/co rcgrcrta eft vn oifcerterar.
I^oplitibufq; ftcris^Tu mibi oiia oei genitrir ingt mifcr.ita es/ mcafq? pccs
baud rcpulifti:*fi>cr te merui vidc glo:i3 ocitfber te igif glozificabo 0115 rcde
pto:c/pcnitentia peccato;? miferico:diter fufcipicnrc:Scio mi oita kio' memttu5 pcccartciccirco aiaducrro/multii pcnitcrc ncccfTaria fo:e. ^a ia tps adcft'
quo mC3 ocbeat fupolcri pmirtio.lRiic igif quo tibi pl3cct'meo8 oirigc greP
fus.ocmoftraqs mibi pcnitcnti via falutl^JOtin^audita cft vor oicen^.Si ioz
danc5 trafieris faluaberisbona q^ iuenica requie. Eje teplo aiit egrert*a/tre8 ta
©c Sancta mrm HiduaFO CV
tumodo panes cc trib' mmutis q ci in clfmofina collata fucrat/cmit amncc^njincula rraffrctasan vafta bcrcmii pccitjjn q(rt pmifTu^ cft)fcptc i qdragmta anncs comozata^occc 7 fcptc annis bcrbis tatiimodo agrcflib'' nut nuUu5pzoifufbominc vnc^ vidcs: ab indcci'^ cib^^pot^vcftimcntijque/tatiimodo
vcrbii oci crtitit cui^^vita quatii oco acccpta gratac^ fucrit/binc itelligi 03f'cp i
oefcrto ipfo ocgcs ct facras littcras oiuinit*^ oidiccrirz ppbcticU fpiis babcrc
c6mcrucrit::y 5o5imc abbati riro fctiflimo/monacbozii fuo? mozcs cmcda^do8 admonuit.aqiio quii in ocfcrto ipfo ipfa fcta fcfnia^facratilTimu orii nO'
ttfi cojpus fufccpiirct/ciictio tcrrcnis pmotioibus ccuta ac picmifpmis iduta^cuolauit ad icfu^Tbi oium tcptationii viuit fccura: Hbi nuUus ampU^^potfozdidari flagitiis quo? vulncra fimul cii moztc/co vi^endi m6'^ftrauit ac vi
dt.€u5 icfu aiitCDaria bcc in celcltib'' victric triiipbar/no pfulgidis romano?currib'' f5 pi|8 rirmtii opibus^ac fctifllmis ptmuifq? iUis ozatioibus 7 lacbrr
mis qbu3 mitc ipm/ppitiiiq? rcddidcrat ofimrmafucta iUa facic fua icunctos
pcccato:c8 pucrtcsquii 1 pcccafiu5 mifcrcf 1 fluctuatib^^aflirtitac bono vtmocii fmt alo bojtaf.^gif 1 nos mifcri pcccatotcs ad bui'' femie eccplii ec boc
tcrreftri cciio furgcre tade^ potcrim^ t: mentis immmd cdos toUe ocbemuf.
"bas ob rc8 quii eius poft monc fucrint plurima figna 1 miraculaan famofa
CDaria cgrptiaca euafit fctis fama.atq^iUc oiuia offiria fmgulis anni8 folcni'
tcr m cbaicdas COartias cclebzareturatc^ SaceUa 1 tpfa plurima oicaretur.
7 "Romc marie tptfm/cc igenti faro qdrato pftructu5 q6 ad ^ra ca p6ti8 (ctc
CWarie polttii eft/quu5 gctiUii oco? fuivTe tradatapfiTanctc CDarie egfptiacbe
adbucodicatii babef . ITdc BlcfUIa ridua romac fctc paule fiUa. ca, cccif.
LefiUa Ivomanoiii oium 1 T i
muUe;: nobiUflima fctifli/
me matronc •^aulc^Us.
7 €uftocbi| virginis fozoz
clarirrimcq5 viduita^ eccplii/boc anno
q eft nonus 7 octuageflim^ fup:a tre^
centeflimu a nataUcpiano/qufi indcle
bUc acccrtiifunii oiuiniamozis rcUqf
fct oocHmctiianno eta^ fue vigeflimo'
Ivomeapud fctam Qcnimcc fua/oe tc
ncbiis migrauit ad lucc atc^(vt oiuuf
reffcrt *bicronfm^^^intcr tidcy icipien
tis ardoze^/pfumati opis' percepit ccrona:Qua fanc adolcfccntula ob nimia fanctitatc/innoccntia' mifcricozdia/ca
ftitatccp atq5 egrcgia triii Imgua? cruditioneinrcr claras muUcrcsfmo fan^
ctas.merito c6putanda puto.fuit ctei5 ct macime bumilita^/7 parfimonie ck
emplii.Quippc/quii in ipfa fua flozida adolefcetia/ppotente maritii nobiUfli^
miiq? amifilTct:cueftigio ad eccplu5 matris^ardctiflimafide/ crucis venlu5 le
uauit vt magis amifl*a5 rirginitatc c^mmti oolcre videtur intcntu^. O^arita
U igitur BlefUla vincfo abfoluta/nibil ci poti' fuit:c^ fe ita bumiU'ita cotcpto
babitu oeijcere.vt inaudituj ^pc iUi fcculo fucrit bumiUta^ eccplum €t ficut
antea moniUb' oznabatur f)cioliflimi8/Dieq5 tota qd fibioeeflct/ pquircbat in
oiii
THota pul
cbrc.
fpcculo/7 crines no fcmel fs plums ab andUisocrcriminarc ? cdponcrc fmcbatijm poftmocJu/neglccta olno caput^ltu? ftifficc fibindcbaf;qd vclimtantca itc/qttH5 ploniij;: mollicics fibi oara videbaf/ita r poftmodii ad ozan^
du5 laudadnmq^ oeit/fupnuda burnu; gcnua cu lacbrrmis lcrcdibili fcruo^
rc Oni mifcrico:cIia/Cco:arc 7 iuocarc no ocfiftcb3t»vtvj pcccatis fuis ignofcc
rc ignarcf Sn i poft o:ationc5'pfaImi pcrepabat/lavaq^ ccruirpoptitcs vsi
ciUatcs/ac ifomnuj oculi vcrgctcf/nimio ment azdozc ric ipctrabar/vt qukkcrct.€i9 vcitiQ femp biiilis crat/£ingulit ^o no aurcii gde ncc gcmis oiftinctu5
fj lancu5 ^ tcta fimplicitatc puriirimuj: cp vt magis poffct aftringcrc vcftimc
ta q^ fcindcrc.lpfa nacg rcftiii biiriitascrt in plcrifq? tttmitcs ai08)n6 arguc
barf5 quum fe intcriozi mete oiccrct itra ancilla^ virQinu^ cultum^onarumq^/
nibil mcdiii5'nifi qd in boc facili' cognofccbaf'q6 grauis t ncgligcnti^ iccdc
bat. Dcnic^ poft qrrum mcfc5 appofito kto in lagotc^ incidit % p ptinuos tri
ginta oics fcbzib" cftuauitrcc qbus it^ toto co:pc ocftituta remafit/vt vic ciuf
tcnue coilii ccrnicz % facicj luftmcrc poffct.^lttn fcmp aut ppbcta/aut cuagc
lit0 in manib^ tencrc rolcbat;? ct co? Xcctioc lacbrrmis oza copIeb3t.*^oftrc
mo qmm kt^^ i ocbilc cozpufculu^ fcb^iuj ardo: jCcquoqrct"r fcmiaminc in
icciiHo iacerct.Circunftltibus bec rcrba cctrcma oicit.Ozatc ^fo onm icfnm'
xt mibi ignofcat qz q? rolcbMpIerc n5 valui;€t bec oicensfarcina carnis ab^kctmd fud ipfi^ afa rolauit aucto:c:T inantiqua poncflioc^ oiu pegrinata co
KBota. kcndit^tvti*^ mojtf ita fcta cius matcr plaicit.vt ppc % ipfa mozctSup cuiu»
fancruj obitii oiuus *bicronrm^'ft.omc tunc cciftcs/ca pfolari volcns.bis ta
dc ^bis «fus cft.Dii fpirit^ bos mcos rcget art^.BlcfiUa mea rcfonabit ligua
3lli mci ocdicabnf Iabo2C8;iUi iixd^bit igaiiii.lHuUa crit pagia q no Blcftlla
xciomt^ T^ac mca mctc ocfica Icgct '^gicfvidue/moacbi/facerdotcf:'! bicuc xi
te fpaciii/etcrna memozia ^pcnUbit.fnit igif BlefiUa bec adco tcnaciffimi ige
nif acppc oiuini/mcmo:iccp tcnacifTimC/T oifcrtiflima Iigua:vt adbuc i tcnera
etare tatii ftudiis iptita fuerit opc/Vt ncdu latina grccaq? lingua optic oidicc
rif/vc;z ct 7 c|? i Ozigcnc mirata cft tota grccia/bzcui gdc^ tpc bebzarcc lingue
Difficultifes nccriivt crcpitatia pfractacp ^ba/ita pcine pferre Oidiccrif.vt qcam afidisTct/nil aliud pzcter beb:el linguam fcire cam putaflet.
C^gBfcIIa Komana virgincfctc CDarccIIc cu oifcipula. capi. cjccii/*
ScUa optima romana rir
go/factcO?3rceIIc ufd^tx
la ac in rpo oilcctilTima fi/
Iia'cc nobilibus romanis
OjigincOurit.cuius perfcctc xitc noi
m35 oiuus "bicronfmus ad ipfam il
luftrem CDarccIIam in crcmplum alia
rum virgina luculentiflimo confcrip
fit fermoc/anno a nat^Ii cbriftiano'no
nagcfl^imo 7 trccentdfimo/quum nundum annu5 crcefliflet oecimum/bonorc futurc bcatitudinis/oeo fe mirabili'
tcr confccrauit.mam quum eam obxz
FO CVI©c Sancta %(clU b^ Sacm fupbzofms
«matft fofcam rcflcm crpoflulaflcf/ncc obrincrc pomifTcr mor ipfa 3db«c te
nelU infantula quoda incrcdibili ardozccatbcnl aurca^/qua coUo po:pbat
infci|8 parctibus vedidit/i ct p:ctio'fTbi ipfam ocffdcrata pullam cmcrc fccit
vcflcmrac k k ipfam tciuit. Quo quidc bumili v^cftimctorfcculo ifc osimto)k
ono pfccrauit.iboflc^ *o Duodccimu; crcdTifTct annu5:c)' p:op:ia volfitatc
ociq? mmcrc oclcgcrarardcrilTimo amo:c acccpit/tcnuit^? implcuit. CcUuIaj
crch vi^^"^ apud eadc5 fpualc^ matrcm fua O^rccUa^ fibi oclcgit: inqua quoaduint/fcmp/? oiariois ? quicris/cidc loc^fuit.Hbi iciJiniu p:o ludo babuit.
r incdia p:o coaimo % oppipcra rcffccrioc.Cius cibus panis 7 aqua foUi pfc^
pc crat.3ta naq; k fcmp modcratc babuirct intra fui cnbicvM fccrcta cuflodi
uivn mo^ pcdc ipubUcum p:ofcrrct'nun$ q^ ^Xicvms viri nofcct aloquiii rquod magis eft'fo:o:c p:op:ia virginem amarctpotiufi^ vidcrct.Sui8 ctcij
manibusq uottidic opabaturrfcics fcriptum cXk'-€ini t\d labo:af/nd mandu^cct.Spofo autC5 fuo cclcftiaut o:a8 autpfalcns loqucbatur. 2d martf? afit
Umina pcnc iuifa p:opcrab3t. Cunq3 pcr omnc tcpus tcr aut quatcr in cbdo^moda iciMmm.in qdragcfHma 'i^o/pcnc ocs cbdomodas lcto mltu coiungc
b3t.£iu8 IcctuPpfcpc nuda bumus crat.OUciumc^ % faccii p:o camifia indue
batur.Tata aiit crat cius oiariots pcrfcucraria atq^ frcquctia/ vt ci*^ gcnua C3^
mcUo:u5 ouriric p:cfe fcrrct.lBibil cius fcueritatc iudidiuanibilcpiucudita^
te fcucri^.£iu8 fcrmo b:cui8 grauifcp^oi bcdificarioc coditus. y\cc(i\XQ autcj
idej femp fuit.lFlcglecta miidtrie8 % inculta vcftisci^crat cultu8:3n boc it^o^
KiMcdi fanctiffimo o:dine'afeUa virgo/rfq? ad qnquagcffimii vitc fue annuyita }^nitxt nii^ ooleret flomacbO/ncc vifcerii auciarcf incuria'fed nec cius
cuti8 vUu5 ptraccrit fcto:c5'qnrmo fano fcmp co:po:c/animocp fanio:/ foUitii
dinc puraret efTc ocltcias:? m rrbc turbida monacbo:um bcrcmum iucnirct.
ac fic pofl pfumatu5 vite fue opuf/Victric triiipbatriccj^ migronit ad ceIof.€«
iu8 fanctifltma vitl/bic ^d multos bedificationc b:eui fcrmonc pftririm^Ht
viduc 7 virgiC8'iUuflre claracp %k\\i imittetur maritatcq? colafac noric pti
mcfcat 7 confundantur : atq^ oenic^^ faccrdote^ omnesxius virtutum erem<'
pla fufripiant.
^BC €upbrofiin3 fancta virgte %\ctidnm. c^x^itiAw^, crriiif.
Hpbrofina alccandrina
virgo p:eclanlTima/fancta
0^% omni p:econio rticg
oigna.anno a narali cbri>
ftiano nonagcffimo fecundo fup:a tre
ccnteflimumnolongeab Slcradrina
vrbc in cmcntix abbati8 1bampburi|/
innumcris infignita virtuttbus' atque
miracuUs migrauit a oominum. i)cc
quippc papbnunrium qucndayvnu5
ec ciuibus etate atq? nobiUtate vencra
bilcm virum/7 miltria eo tunc infignc'
cbriflianifTimumquc patrcm (-^abuit.
Olllt
D' iSancta tupbicffini
muB vtrgitiis fomoiitns ? babirtis ti(ill9 p^oifusvmam Diflincttts^bon^
flafq^^atq? grauitas ptielbris^nec non/i maama eruditio atc^ eloquetia tales
tantec^ erat^rtomnem bumsnam ectimationem eccederent. IRam quum in^
genioenctperfpicacifTimo/abipfafua adolefcentia fludiis vigilanter infi^^
ften8'adco in liberalibus 7 facris litteris ec conuerfatione fanctozum mona^cbozum piofecitm pzeceteris ecceUens baberetur erudita. quod pampbunriU8 generofus pater animaduertensinenarrabili gefliebat leticia/eo q^ pzeter
fcicntim 7 etoquentiamfingulari boneflatc grauitate^ac fanctitate polleret*
£rar quippc puella bec/adingeni/ fplendozem indolis q^ pzeflltiam i|8 vir/
tutibuspjcdiraquibusfupzaerarem admiranda omnibus vidcrerur. I7a8
ob animi ? cozpozis innumeras rirrutes/mitlri oignirare pwellenres alei:!^
drini/eam fibi in coniugcm Oari impozrune conrendebanr.Cunq^ randem pa'
rer/€upbzofinam liliam vni 7 oignirare 7 opibus pzeflanti ccniugem fpopoti
difler/eam oiequadam in monacbozum quozundam cenobium faluris caufa
ozandioeducir. Bbitribusoiebusrirgo perfiftens' patrum illozum ozdi''
nem/vitecp modum contemplansanrra fe oicif. Beati bomines tales' q|uoni^
am in bac viu conftiruti/atigelis confimilee rricp babcntur: 7 pofl buius fc"
culi ocmigrationcm/eteme vitc pzemio perfruuntur. Sratimqp eius coz jelo
amozis oei compungi vifum efl. ContiQit autein vt aliquotpoft oies^ eiufde$
loci abbatis memozia cclebzada fozet; qui eiufdc ^enobif pzicipiu fucrat.OPi
fitiitac^ abbas qui pampbuntium bonozabilem rirnmanuitaret.Herum quii
coomoidempater pampbuntius oifcefriffct: fratrem quendam optimumfanctumc^virumaduocans Cupbzofina. abcodem pcrcunctata eflfratrum
cozundem numcrum^ieiuniozumc^ obfcruantianvac pfalmodiam/ atc^ omnceozum viuendi modum: Diritq^pzeterca.HcUcm mi fide pater/cum viriU ba
bita binc omnino effugere:rt per rcligionem/faluari pof?*em:Sed patrej plu^
rimum rereoz:qui meas cupitcelcbzare nuptias.atvbifanctus monacbusoe tondendo recedendoq; modum tradidifTet.7 patcr iam monaflerium pzo/
fectus ciTet* Cupbzofina pofiro pauoze femineo:ytriU babitu fumpto/inCeno-'
bium vbi pater aderat clanculum fc conruUr:quingcnti3 aureis fecum alatis:
fimulauit fe £unucbum ec pallatio fozc ab abbate fe Sinaragdum rocari ei:
poftulans reltgionis babitum illico accepit. 3llum itaqi vbi abbas libeti ani
mo ad religionis babitum ec moze fnfcepiifct' agapito pzobato monacbo ip
fum tradidit infozmandumt Que bzeui/7 vigiUis/ 7 ieiunijs/crcbcrimifcp oza-'
tionibus ita operam oedit/rt omnibus admirationi 7 flupozi fozet.at vbi pji
ter painpbuntius oomum rcuerfus; quum filiam vnicam Dilectifrimam^qua;
vnam fupza ritam etiam ipfam mirificeamabatmon inucniffcvtmto affectus
cft mcrozcrt moztem fibi confciffere peruicacitcr oecreuerit. ad quam vt erat
animo iam nimia fcrrocitate fuccenfus/cum fitrcns pzecepfc^ ferreretur fubi^
ta atq; niiferabiUs mifericozdia oei illi affuit^qui illu5 ab omni imanitatis impctn ad faniozis pfdii retracit/7 redegit rirtute.Cuq? illa vbic^ pquifitfetmul
Ubi iueniri potuit.Sbiit ergo fubtriflis 7 mercs pz ad abbatem luges 7 obfe
cr^s'vtp fiUa ono ^ces effundere oignaref.qtenus ea inamirc poffet. 2}k ac
vt pi/entifnmo crac aio plurimu3 pdoluic boianiunjcitq} monacbis maiozcm
FO. CVIIBz Smicta €upbzofma ©c Sacta O^arctia
inmodum obfccrattoncs ficrirScdpoftqoa oiu o:atum eflct t nuHa oe filia
babcrctur pzoifus notitia quidam cc monacbis boztatus cft pampbuntium.Cofidcrct mquitrqz filia fua/caftitatis ac pudicitk cauh'r n alitcr' iter aggref
fa c;poft aut no multum tcpus/quu^rurfuftriftie rcddidiflct t moartcrm papbuti^.Dirit ad eii abbas.His ne one mi/ffej pitu factijqyet tbcodofu oomopzogrcfrum/aloqw^^Cuiille lubcns id fadam.suctus itac$ ^d Smari-gdumpatcr pompbunrius ab eodem plurimum confolatus cft/multaq^ oc ntifcrica
di^ T. pacientia/atq3 aliia plurimis virtutibus edoctns/ac fi fuam conrpcrifJet
filiam fmooet^ngelum ' ad abatcm letusrediit oiccns * IFIimium equidcmfanctc pater oe bomine tfto ediftcatus recedo«1Rouit oominus/quia fic cius amoze teneoi ac ii meam vltro confpenflcm €upbzofinam.1Req3 cnim ob nimium pallozemcquem nimia abftincntia contraterat)cam agnofcere potuit.Bi^
)dt itacp fiupbzofina in boc viucndi modo 7 ozdine in COonaftcrio fub babi^
ivi virili incognita annis trigmta octo : poft bec oum ir\ langozcm ccucnifret'
rurfus ad eam venit patcpfummis afflagitans pzecibus' vt pzo filia cbnite oc
«m oepzecaretur . IRoIim contriftari oomine mi/ in pzotimo efl' vt rtbi filia
rcueletur.Scd qucfo tribus oicbus bic fubfiftereoignerist Quibuftrafactio'
quum k ec bac rita migraturam cognouiffct.f5batre ad fe euocato/oint. Guoniam xitc mee iam fmis inftatrnolo te oiutius fufpenfum babcre nccg eriam fi
ne meroie effe . €go inquit fum filia tua ^upbzofina: vidifti iam me/fatiffac^
tumc^ tandem cft ttbi.^cd rogo te per oeum meum atc^ adiuro/ne qucpiampatiaris cozpus mcum attractare:fed quicquid opuseft/tuipfe perfice- €c
quum ei cmct^ pcr ozdinem ennarafTct^fpiritum oeo rcddidit immaculatu?.
Que res rbi oiuulgata 1 cogi\it^ eft:omnefrno oze gloziftcauerunt ocum/qui
fcmper admiranda ercrccre non oefinit . £rat tunc rnus er monacbis captus
oculis qui vbi fmctum contigit cozpurculum/confcltim vifum rcccpit. "^ater
rero eius rifis miraculis/vniuerfam fubftantiam in p>auperibufoeftributanv
7 ipfe religionis babitum fufdpiens/eo in loco vbi filia occubueraf pcr oeccn
nium in mogna vite aufteritatc ^tixitr poltmodu; ad celcftia regna migrauit.
Csc fancta marentia Tridetinozum patrona, capi.
^rentiafancta Tridcnti-'
nozam patrona : fanctic^
Bigilif ipfozum TridenJ tinc rrbis €pifcopi parcs
•ftomana fuit matronat que 7 3[ouinia
niacvalentimani guguftozum tem^
poribus ' samafo quocjj beatiffimo
pontifice in cbatedra petri ^omt pze
hdcntc ' criftens ingentis animi femi^
na^rnarimum % ardentinimum amozifi
inditium erga ftliozum fuozum falute
pzcfcfcrenf: itegcrimefiddoocumen
tunvpzcfcnribufatc^ poftcrifpzeftitit
crrr.
Clauduie
ms fAiU
Bc Sancta OO&tetiz
fempitcrim^.Qaecflo a gbus piogzeffa fit paretib'/nec ec qua fucrit pzofapia
in oics nfos non rencritifatis ad cius fulgozis laude cWnouOYc cmnQOnmii
.patritif *R>omai BOtentiflimi viri/p:cto:ie oignitatis lU^nitiiiicct getilis) fuifTe
^X^L confoztem«£c quo cum tres V5 rigiliumtOaudiuj^T maiozanii cdidifl'5 mirc
indolis filios/parere oefijt.Quos oesa pucro i pmis[t^qy cbziftiaifTima nmi)
baptifmi lauacro purificari fecit:oei6 aliquatifp adultos/libcralib^^oifciplims
imbucndosccic patrio moze) ^tbcnas trsfmifit .Bbi vt erant optimc nature/7
cccellcntinimi ingcnii adolefcentcs/? virtutibus/i rarionabilibus omnigcnis
oifciplinis/non mcdiocritcr incumbentes/pzo fuo captnm ftudiis infiftcriit/
vt b:eui p:ocuIdubiO/inomnium:fcientiarum babiti fucrint illuftrifTimi.Do^
mi ocniq3 ad parcntcs regreni/etiam oiuinis fcripturis/ingcnium omne p:o:^
fu8 inflcccre fuum.Ob boc autem (Warentia fapientiffima ac rcligiofiftima (i
mul 1 pifcntinima parcns/quanto eriliucrit gaudio/ atq^ oiuino quodam tri
pudio/non facile bic ecplicari poffet.^rat nibilominus % ipfa bonarum littcra
rum/ac oiuinarom rerum no igna:a:vnde 1 fepius/cum cifdcm fuis filiif/Oein
terpzetationibus oiuine fcripture contendcbat : atq^ prctago:ic38 7 focrati^
cas fcntentias mirificc inter (c fc confcrebant.^a pzopter factum cft:vt fibi ip
fis/rcrum mundanarum iam quadam ncgligcntiam indiccrent^Ti rebus riui^
nis fctotos ccuouerent.^t rt gloziofam immo:talifatcm aliquando cum 00 -^
mino '^cdt cbziftc/atcj^ finem bcatum tandem anequcrcntur : macimc(^ cumaiaduerteret 0lo:iofa mater / l^omam ciuitatem quandam effc ocmonio:umbabitationem/ccecranfcp magnopcrc fui mariti ritia atq? pcccata / fuis filifs
quottidie aomonendo oicebat. fugiam^ obfecro oulciffimi filiyoc medio ba
bilonis' fiigiamus in^:vt rnufquifc^ noftrum faluct anima^ fu3m:nc rideli
cct participcs fimus oelictozum parcntum noftrozum/aut ne oe plagis eozuj
ecrteaccipiamus^quoniam ad celos rfq?/peccata ipfius afcendcrunt.€rat autem 7 ipfa(vt p:emifli?m cft)non vulgariter crudita,7 oulci cloquio admodujtcrfm bcato ©amafo papa oiligentcr inftructa:atq?ad buiufmodi/bene bea-'
tcq5 viiicn(ii p:opofito plurimum incirata:quc nibil p:ozfu8 agerecmittebat:
q6 ad reram rcligioncmlumcncp rcritatis eterne conduccrct. Hnde 7 ipfos
fuos filiosomncs/iam litterarum oiuinarum peritos/ ac fancti fpiritus gratia
inftamat08/fuo oztatu/fua ve imitatione/ad tantam oeniq^ buius fcculi perducit naufeam 7 ad veram rcligioncm inflamauit:rt apud patrem coium' mari^
tum fuum (Vincere eozum pzopofitum cupicntem)caufam conftantifTtmc oefc
dere non vcreretur. Diccbat autcm quottidic pignozibus ipfis.Hjuobus oominis filij OHlcifrimi/feruircncmo potcfl rfic ncq? pzefentibus voIuptatibu8/7 fii
turis gaudi/s perfrui. Qui non cfl: mccum inquitoominus noitcr' contra mccft.€t qui mccum non colligit/fpargit.amo: iin amo: feculi/oicebat fcmper
fibi adinuiccm aducrfari.Hcritacp tan^ fapientiflima parcns/ne terrcna ifta
ipfo;: filiozii fuozu5 virtutib' atq? faluti aliquado aducrfarctur. 3II6 30. €ua©ptimum gelifte aureu oocumetuj/cis fcpiffime pponcbat/^ etpocbat/Oices.filii aiad^
ucrtitc 7 vidcte:q: omnc quod i nmdo e:a vt e pcupifcetia carnis/aut 'pcupifcc
tia ocuIo;2'aut fupbia vttc.Qne 7 uos quoq^ vt pleni'' pcipiatis/a cctcris parii
per animii obfccro aucnitc : vofc^ i fublimi veltiti i fpecula ponite : vnde vno
oocumcm
FO. CVI]I©c Sandii (Wacftia
ceruatis tntuttu/que bic oco:fum intcr bomines 7 moualcs gcruntur miTcra
dsi : Hidebitis vt/ a carnis cdncupikcnti^ incipiam: r idcbitis inq? / filif mciflmantirrimi'De fumo iccfte carnis' etiom acrcm pzopiium imutaffc nirozcm.
'Canta equidem eft buius pefTimi fceleris vis^atcp (vt ita loquar necccnuas:
vt cam indelcre$ cuitare mutto fit facilius. ^d occulozum etism ccncupifce
tiam rcnio per quam Cuangclifta fancfus auaritie oenotat crimcn: que tanto
pere inkdit monalium iam fcre cunctozum animis. Ht fiis fit oiccrc quod et ^gcntiks ocploiat poctcaiuitur ec rapto'no bofpcs ab bofpite tutus. "^oftre
jfjgj"^'''^*'
mo ad fupcrbicntis (ccaii ritia filif mei/ fi oolucritis oculos ouccrc:infmitU6
certe/fe vobis offcret maloium numcrus. 3^^ ^f ^ufim oiccrc/q? oia rirtutis pmia polTideat ambitio/7 auaritia/atcp carnalis vfus 7 lurus. *f?ec 1 bijs fimi-'
lia fepc 7 fepius oicens/ac fcpirTime optima parcns rcpetens^alTcucrabat /fola
eterna pio ccrto vcra tcmpo:aIia rero vcrcfimilia rata omninoeneccntcmncnda ; 7 vt mala euirarcnt' ad eterna oicebat effe confugiendum JBndc 7q6tmtopere boztabatur ' etiam rt fc facto iinplclTe compiobaret r a marito im p:r
oiuoitiu5 feparata amplifTimae oiuitias quas bereditario iure/7: patria (ticck
fione con(ecnta fuerarpauperibus pzo maio:i parte erogans' percgrinaticnis
p:opofirum vna cum fili)s fms fufccpit. COiro cquidem ardo:e (ucccn(3 crat;
atcp incrcdibili quadam fo:titudine iugiter agitabaturfui fecufac ft-.-fgihtatis
cozpozis quafi oblita: no alicuius rci que ad feculum pcrrinct mcmo: pcr momenta tempo:um.Solum patriamq; oefcruit:^ quafi inccmitm' ad bcrcmn
fancto:um patrum/fuis cum filijs geftiens peretit cuncta vt its oiterim)tcrre^
na oefpiciens/rt veras oiuitias afTcquerctur. B^mum igitur O^tcntia bccvo
lens fugcre 7 oeclinare laudantium o:a:3tq?mondiaIes vifitationes'? freque>
ttam fuftinerc non valcns Ivomam cum fuis ciim pompis oeferere coftitms
(a beatilTimo ©amafo papa pzius Uccnti^ 7 bcncdictione obtenta) leta 7 accin
cta/vniucrfnm picenum atq^ flamineam necno 7 lumbardic partem fuis pedi
bus oelicata pcrluftrauit:? loca qnecunq? fancta ipfis in regionibus adire po
terat/reuerenter inuifcebat. €lfmofinafcp p:out cius facultas tsermitebat bfl^
lariter condonabat.fIo:cbant autcm tum regiones ipfc ooctiffimifac fanctif
fimis viris vtpotc O^onacbisTaccrdoribusatq^ bcrcmitis plurimis. Quo:ii
bofpitia vna cum ftli|s (aliquid odo:ando)cum introfret mot eo:um pedib^/
fe p:oftcrncS/falutis oocumcnta ab omnibus obnitc erpoftulabat:eciftima8
femper in fingulis fe cb:iftum videre:? fi fo:te aliquid pietatis in illos confe
rct:in oominUm iefum cb:iftum fe contuIifTe lctabatur . Tandem oum Ber^
gomum vrbem/in lumbardia applicuiffent: 7 a €iuibus illiusTeligiofis ve»p ^crgomfi
fonis comitcretcepti fuiJTcnt/pcr plurimos oics tanc^ religiofifTimeperfonc
cifdem ciuibus multa etcmplaritatis oocumenta tradiderunt. Eieinde ipfo^
rum bumanitatc zc (oli bonitate non mediocriter oclcctati tan^ pcrpctuo ibi
de permafuriettra rrbis meia/baud p:ocuI/ in ameifTimo montis oelimo fi^
bi cellulas ettrutere no nuUas.Obi/a pturbatictb^ fcemoti' p aliquot tep^ in
macia factitatCT ai integritate vitam outere quietam qua qde vita 3C rcligioe
multa et pieuidcrut futura.Hnde 7 in bodiernii x(o(^ oiMocus illcab accolis
fcti vigilii mofappellaf.Guo qde i loco poft oomiitionc eo?. €cclcfta i bono
rectufde fal vigilira ciutb^ cttructa fair*Clueadbuc tcozupta pmancn ipius
cmitaevbi
ftt.
atbefis
fluuiue.
IHigtUue
fiteps*
Dc Sancta COaretia
Oiei folcnitatc/cii macia ci«iu5 illo;? frcquctia inuifitur.Hcrum cii plnrimi adC08 binc indcno folum agrcftiuj/fj 7 pjcpotcruj pcurrcrct riri/ita vt cis co in
montis loco marima ficrct tcmptatiotan^ gloziam r bonozcj adbuc calcatu
ri/aliam foUtudinc ftmt mcditati . Undc (pirim t^iuino actiande oifccdentcs
Bziciam pcrctcrunt rbi cc moze fancto;: martfrum fauftini r iouitc: ^apolO''
ni|/7 t)onouj/atq? alio? multojz rcliquiis fanctifTimis vifitatisrad vrbis cp5
fanctinimu5 vi^k c6tulcrunt/a quo fcrcdibilifcr rccreatibcncdictioc rccepta'
cc inde Tridctil coccfferiit. Hbi 7 ab accdlUs illis incrcdibili bf llaritate % 9^
mo:e etccpti/moc ciuilitare etiam oonati fiit^^fl aiit ipfa ad qua acceffcrat tri
dentina cimt^8'in venetia 3ftaIiercgionc coftituta/ a j6iaUi8 oUm codita inter
Jtaliam 7 ^ermanias oiuidcsiquam atbefis cclebzis flnuius^fuis in motib''
o:icn8)curfu rapidifTimo raditrocinde vcrona radcs / vrbem in ouas oiuidit
partC8/7 poftremo i adriaticuj fundirur marc. gmbitur aut ipfa Ciuirastri^
bu8 motibus/a quibus id nome fo:tifa efl. Quo? aquilonaris mos/plurimas
argcnto babct fodinas.SIi/ vcro ouo/ 7 acris falub:it3te 7 pafcuoij: vbcrtate/
atc^ aliarum rcrii ad vitc bumane fuftetationc5 babundatia' plurimii illuftra
tur.Hnde 7 in vrbis coi figiUo/talis fup:afcriptio t^icitm ineflc.CDotcs argc^
tum/nomcnmibi oanturcp tridctum.^bidcm itaqi fancta macetia cum fiUis
c6ftitut3/7p:optcr fapictiamooctrinarpictatcqyvniucrfi popuU bcniuolctiaj
atc^ rcucrcntiam moc ad fe trarit. OOoitno aiit illis oicbus vrbifipfius €po:
vniucrfus populus rigilium ciae p:imogcnitu5 vno omniu5 coknfu ac voto/
pp fanctitatC5 7 miraculo? gratia/anum ctatis vigcffimu^ agcnte^ pontificcm
furrogauit.€o quippe oiuinitus i pontificali fcdemcrito collocatoeius pi/cn
tiflima matcr CDacentia iam grandcua 7 anus^ cupics vitam pcrficcre folita^
riam i pagum qui ma^anuj nuncupafHra Tublino lacu quincp pafluu^ mil
Ubu8 oiftas coceflit lococp oelectata/q^ viram ignobilcm 7 foUtaria plurimii
oeffderaret.Qomii fibi codrui kcit : atc$ in eode^ IocoTcUquu5 vitc (uc tem<
pU8 1 ozationibus^vigiU/saciunifs 7 aUis plurimis opcribus bonis^ macimocum fanctatis ecimie pzcconio cofumpfit.jn ccdc5 awt foUtudinis loco p^ofC''
ct^ 7 coftituta oiua CO.M€ti:iin piimis fumopc annitcbaturnc tcplu5 (ui coi^
dis/vIIismaUs cogitahonib^ fo:didarctur aut violarcf. Bcindc'% vita/7 mo:i
bus 7 o:c'cunct08 ad fe aductantcs admoncbar/atq? moumeta falutis oabat:
qu6 virtulcs iquircrctrac fclicc^ oeduccrent vitam.Hndc no modo circiiftan
te8/f5 7 longinque naticcsipfam miriftce comcdabatrq? oiuinam vita^ nofcct
iIlamq3aIif8 0cm5ftrarct.Scdnccp bocin locoeiue p:eclariflima miracula
fcripto cnnararc itcndo/quia cum fmt ingctia/7 tcmpus mc ocficcrct: atcj^ igc
nif ibccillitas n6 fufficiat. E)emu5 macefia bccoe oco ocq^ oibus bene p:omerita: in pace/ ocooptimo fuum (mctum reddidit fpiritum . £uiu8 vcncrabile
co:pU8 in eodem loco vcnerabilitcr fcpultum cft.Sup:a quod^7 poftmodu5ecclefia/afidclibus eftructa fuit. Jbidcm autcm ad ^ltemani ciufdem ciuita^
tis cpi(copi vfq$ tcmpoza quieuit. ^t ipfe p:efatU8 pontifcc rcligioi 7 pietati
admodii affcctus/occerncs ecclefia^ fancti ^giUf martrris vctuftate fcmi col^
lapfa iftaurare/opepzctiii eriftimauitrefia reliquils matcrnifipa^ filii ccckdi
Oeco:are:macie idignu5 fo:e eciftimastatas reliquias eo in pago tam idecen
rer baberi*Tridctum igitur illas magna cu5 vcneratione 7 popa tranftatasin
Fo. axBt Sancta O^onica
cripta tcckdc (nnctifUmi fui filif rigili/ ad lauckj oipotctis; oci^rrbifcp dcorc
7 fplcdozcm bononficcntirtiniccondidit,€Mnq3 ipas fmctiis rcUqas idc rc^
ncrabifpotifccipdigno coUocafl'5 bonozcbcc i^ba aftatc vniucrfo polfo ptulit
Vticcns*Tu ocinccps fccura 7 p bcata ia pzofccto cris' mca tridctina ciuitas
od cui'^ tutclla 7 cuftodiS/tata ctia^ cccubabit cuiYos^d cui'^ capqt fanctaruj
rcliquia? ta nobilc fcrtii albtii c. Qua quidc COatron3 atcp ci^ fanctiflmmm
filiu5 potificc babmflcno modo nos g nuc fupflitcs adfum^' f^ 7 ois bui^ noftrc fcliciiTimcrrbis ppctuo lctabif fucccflura pofteritas» 7 fcmp ou3 ftabit ci
uitas illiufpiitia ac vcncratioc fc fcntict rccrcari 9c cofoucri. Jtaqj^^oilcctifllmi
mci ocsbas fanctifllimas rdiquias folcni gaudio qft/c cclo nobis ocmiflas kti cccipiamu8.€t tu clariflima nunc tridcntina nra Ciuitas nccte mfrtos lau-'
rofcp fclice8:7 tbura fuo adole altari/Vtcanozas bj-mno;: roccs i cccclfo oeuf
nofter aaudiat/qui iuocatus tandcs i bcc tna vota rcfpecit. Qiiare oi lam cc^
cufla fojmidmc/patrona banc aplectcrerquc ppetuo ab iminctibu8 periculis
pzotectric 7 adiutric tua erit.
fr©C5lo:iofap3rentefctiflimiaugnftinifctaCDonica. cap. cccvi.
jlDnica venerabilif7 fanctat
1 vidmwtioc ^aflfricana 01
ui aurelif auguftim pa^
rcnsDigniflimabccano/
qui eft tertius 7 nonageflim^fupja tre
ccteflimu5'ctatifve ro fuc'fectu8'7 qui
quageflim^/ in oftifs tfberinis '^t^lic
vrbcab rrbe quidc 1Voma ti^ccc^ mil
libu8 pafluu5 oiftate/poftc^ fuu5 vni
CU5 ftliu5 mfto femine lacbzrma? rpo
lucrata fuiflctopibus bonis plena' ca
macta fui animi equitate/ ec ifta caligi
nofa laboziofac]^ vica' in ferenu5 illud
celefteq? oomiciliuynoni^ mai| Demigrauir. *bec quippe ec vrbe tagaftcfi ei'
p:ouintie nobiliflimos paretcs babuit.Cui*^ mater facundta/cc pieclariflimi s
parctibus p:ogcnita/ctia illifi ipfius oium parctU5 fcemata i mediu5 adcre^
mu8 magnu5 certe claritatis affcrre poflemus Heru5 quum alta longc adfint
buiu8 fmctc mulieris maioza Decozamilfis illisinecceflarioia pzofequemur.
6 p:imo fanctiflimi/ftlii ^uguftini Dccoza c6memo:abimu8.'£uiu8 tam inge
ti^ fuere facino:a/7 Doctrina/atcp fanctimonia : vt qui fuperaret illum glo:ia
;
nec audiretur natu8 nec nafceretur in poftcrumrquod beate matri non modicum fHlgo:i8 adiuncitrcum parentiba8/rt fcriptura teftatur/ fulgo: non modi
CU8 ftt p:eftante8 babere ftlio8. T?anc itaq^ Dicerim p:iu8 fanctificatam qulnatam.mam vt ab eius infantia noftra initium fumat ozatio/ aiunt in ea cumco:po:i8 fenfu/ pzimum qucdam menti8 intelligentie ecaugere cepifl*e/cu5 q-'
dam etiam innata p:udentie/que quide^ perite fencctntifp:op:iu5 Dicif.Cii^
etiam fup:a ctatem'7 faperc/^ callcre DtdicifTet' fp:eti8 iam puerilib'^ incptijs
7 Iudis/Deu5 oipotcntem religiofiflimc/7 o:attiiculi8 alijfcg (ignis vcncrari ct
pit.£baritate; aiit miferoiii 7 paupe:;: nibil oucebat (maiuQ* 0.im fepius ct
r •
c
m̂^jfi(.\iiii \^
^Afkj fe »
^
ij^1^^^^^
JAtwU/ ymdm^vi' ^mi^^w/'^\ i ^H
Bc Sancta OOonica
fiirtiuis oomusfuealimetisrcficcrccurabatratqiiUos fcpifTimcq«ada ingt
luta pietatC/i p!na oomo pafcedos vltro itromittcrc no ptimcrcebat.3n ncccfTa
rioB ^o rcUqitos ocs hibilomin^ crat obfcquctinima .^b ipfa namcp ifantia'
cum ca qucda? mifcratio crcrcfccrc ridcbaf : mde r naturali affcctioe paupc^
rC8 Diligcrc pzcfc fcrrcbat.^nfirmos ardetifTimo amozc vifitabat bofpitefc]^ re
cipicbaf/infirmo;: pcdes lauabat/Cifq? vt potcraMfcruiebat : littigatcs (vt erat
ittafuctinimi Igcni] pucUaircpzcbcdcbat/Tad fanitare redigcre fttagebat. ^nc
rat quoqj i ca qucda? adifcedi cupiditas.Ct ppea/ mgitcr fmgcb:it aliquid pclarum/aut mdiwmt adifccrc.fide pzofccto icffc videbatur qucda ifatiabi-'
iis :idikcdi ciipidit^8,€t iccirco qua macime auia fuaj cbuftianiflimaa om-ni vitc ifl-ituto pio modulo (iic capacitatis fcqucbaf:eidemc^ adbercbat: ipfa
03 in omni ntc lilitmo imitari cupicdo.So quocp mctis acie fcrrcbatur(vt oi^
uus ci'^ fUi^ reffcrt)Pt aliquid boni quottidic fupza anos affcqucretur. Qao qdem fciendi ftudioquac^ ritc Ulitutioecffcctuj c(im cim animus/nuUis fC''
culi ranitatibus aut ccrte voluptatib^^/feu popis lUudi potucrit mq^,€id(tc8
aiitetati8'anno^ frefdccim/nobili patritio cartbaginefi/in vrozem^a parcntib'
tndit^ cft.3pfu> vcro non fuafj maioiu^ fuoj;: voluntatc adbuc Qctiic^ iiccc^
pitmaritu5 malcs in bumili gradu tuto pcrgerc' q^ pcduli gradu^alio i ftatw
fluctuare.at tame inito fcmel matrimonio/nil Qliiid oicb^ ac noctibus cogita
bat^nifi rt rcddito nuptia;: fructufm ca1\imonic gradum arripcrct. & tanti
our fcmina kctixi^ ferrociffimus gentileq? tandc^ pzopofito fuo iungeret/no
relinquc8 faluti Uk comitc^ kd erpectae.Optabat bcc coimt fancta liberos'
no alitcr:niri n cbuflo aut rpianos/aut virgincs relinqucrct.lBcc fua certe fc
kllit opiniopzetcr clm (mctiffimin oocto2C5 '3iugii(tinwx)ii3s rj pcrpcfuam1 BafUica^ fiUas rirgincs infigncs ppctua rirginitate poH: (c rcliquit. jDcinde
no modo fibi/f5 t rniucrfo p:oifus mundo/ poft oc:mitione fomniiqj fuum'
iubar illud fpIcdidiiTimuOoctoze^ cofumatifTimunvCccIefie pcperit poft bu^
mu5.Tgitur CDonica tradita riro picdicto noic Ibatritio illuj renerari no oe'-
(litit,(cruic(ci tanq; ono^fatagcbat eii lucrari oiio.£rat quippe ppulcbza/crat
ftpics' amabilis rcuarcst rcrecitda.^ta femper ei^toUcrauit iracfidias 7 inm
rias/rt nulla ob boc rnc^ babuerit fimultatcj^erpcctabat eteim fcmpoei mife
rico2di35 fupcr lUum rt in ono credcspoftea caflificaretur . €t c^q5 eUct ira
mmiu5 feruidu8/nibi?ominu8/i: bcnruolctia crat pzccipuus .& iccirco eidem
irato/no tantuj f^cto'h nec rerbo quidc-^ refiftcre rncB pzcfumpfit . S5 co re-'
fracto 7 quieto/poftea quu5 opoztunu5 ridercf/factiM (i op'' crat ratt6e3 red
dcbat.2|t matronc mt'tu/qua;2 riri m^fuctioics ridcbanf plaga;z refligia ct 6
boneflata fttcic gcreret/iter amica coUogaiUe argucrct maritozii rita. 1?ec iV
la? lingua reluti p iccu5 grauiter admonebat/cy nimia oicacitate compIefTent;
bonerarctcp riros quercUs inumcrisfc foze omifTas/ (cqp ocrclictas/fe rillipe
fas/fe dnicp/a riris fuis i nullo ptio babitas/atcp ta^ ancillas mccenJiaf7 cmpticias babitasipzoide monebat memozefef?e coditiois fue/V5 fupbire aduer
fu8 onos fuos no opoztcre.^Uc aiit qufi nimiu mirarcnf/fcietes «^ fcrocc coia
gcm fuftincrct CDonica/ nunc^ fuiffc auditum/ aut aliquo inditio clamafTe/q?
•(^atricius cccidcrit rrczc^rel cy a fe inuicc/rel rna oie oomeftica lire oifcefTe
rint/7 cm(a familiarif qreret: oocebat illa^iftitutit fuH5 quod fupza mioimit
FO. CX
omme el5 no modo rnatroc (5 viri qui bec noiierat/ pclamabat/ atq^ oiccbat.
O Cicris i cclu5 cctoUcda Uudib^ mulicr.Socrfi ctia fui p:mio fururis ancil
la? mala? aducrfus fc irritata/fic buaniflimis cuicit obrcquifS' mafuetudic t
tolleratia pfcucrasrrt illa rltro filio fuo medias Unguas famula;: p2odcrct;q
bu8 itcr k 7 nui? pac oomcftica turbabafrecpctcrctq? ^indicta* B^i^ccps ciij
fub focrit qno ad ipfa fupuicir/itra limites fuc (ubiectiois a ceo p:\cificc adeo
c^ f^nctc CDonica irafcgitTt piacrit:^^ oiu5 fcmina? laudcs/ ftiimdc cckbii
fupcrarct.frat aiit rencrabilis COonica bcc^ficut itcr multas gcmas pciofiflP
ma gcma micat:7 3ubar folis paruos igniculos flella;20bzuit:7 obfcurat: itn
ciictarum rirtutes 1 potctias (m bumilitate 7 cbaritateardctifTima fupabat.
0?inima cquidc crat iter oes Domcfticas fuas/ rt oium maioz cfkt i% quanto
plus fe ocifdcbartato magis/ab oibus fublcuabaf.fugicbat omnc in anc glo
ria^/t ci\ctOTi p:cconia mcrcbaf . T^is 1 ali)8 quam plurimis rirtutib*^ oznata
lX>onica/7 f cuditarc 7 pudicitia pzobata/pzimii riro / ocide focrui pcffcremo
7 p20piqui8'7 toti^s rulgi teftimonio/ca tres libcros marito cdidilTet.s«g«
ftinu5 aurcliu5 ooctozfperpetua 7 BafiUica rirgincs pcrpctuas parcrc oefrit:
rt itcUigercf/ipfam no oiu ofFirio fcruire roluiffc/f^ mariti ocfvdcrio:q«i opt3
baf libcros.Scpc crci5 quu? iUud oiui pauU oictu rcnunifccret quo oicitnr»
Saluabif rir indclis pp muUerc fidcic 7 lacb:fma9'7 gcmitu^cffundeb.it-4c
xmt:i o5onu5 7 lacbirmo? pcrfcucratia 7 iftantU 0115 ecozauif rt tadc5 obti^
nucrit/qd tatopcre ccpoftulflrat. 3» eim renerabiUg O?onic3/'quu5 fuo optio
xiucdi modo/fuaq5m afuetudiC/atCB coftanti pfeueratia/ i tam fcructc fm oilc
ctionem tratifTct maritU5:rt fatts aduertcretnil eu5 fibi negatitrum/quod pe^
teret Snrc alia poft longa oiuinos cloquio? ooctrina/bumiUs fupletq^ roga
vkitfc per baptifmi lauacbzu^ cbiiftuinum cbatoUicum ficrirqtiod oei munere^gj-yg
baud laboze multo obtinuif/Cj? poftularat.Qd cfi na Utif^^o fufficerct fuoau iix%^i^n\xa
datius ecpoftulauit fe a fuo feparari tbozo/ rt rtcrq^ iiim tade^ cotixiHcrnmret/q;iod 7 impctrari p gratia oei comeruit.grat nempc mater nfa CDonica/in
ennarabili quida XAnim fapictia plurimu5 iUuftrata.€t iccirco fcpc 7 kpimtam maritU5 $fiUu5 ^uguftinu^ 3c fiUas oc£5 c6monebat/rnLtqut'c« mniti 6bcre oi/CU5 pieratis ftudio/rt quiUbct qua fapiftifTimus ficrct/iqjhcs atm con
teftiinsita animu5 veflrumDeo qui rcra fzpicti:i c/eu3dcrc poffe fimilimri.3"
qua5 quidem fimUitudine:fiimu5 bonu^/famiiqi ccnfiftcregradu^ rere beati
tudifipf3 arbitrabatur. ©icebat at mozalia rfu eHe coparanda/naturalia re ra
tione quercnda:rerum oiuina pcr ofonenva oco erpoftulada 7 ea quidemoboite puriratcm potius obtincri qua alia ooctrina bumana . ^c pcr boc oicere
cofucucrat/fc fibi foluj tmc fclicitcr viucrc quu5 oe oco aut ccgitaret mt lo^
qucrcf.Ixara^omne gcnus bumanu^/tuc cffc cnctis brutis infelitius/ qu«5 cul
tum oiuinii poftponerct.€c quo factu5 cft/rt ofio reuclante:mnlta oe arcba^
his celeftibus/perccpcrit oocumcta. ^abfozbebatnr etenim/ita fepemmcrointantu5 7 pcr totam ferme oiem'3b ea necp roc neq^ fenfiis p:o:fufaudiretur.
IBam tan^ cclcftis femina/reluti in quadam lucc/ iam cuncta ccgnofccre ri^
dcbatur.Bicebatcjj folam bominib^ oiuinam lucem poffe /7 ckmetic oomu5' s>e tprmsatq5 reriratc 7bcatitudinc clargiri.^pfi^ aiit oiuinu? ppe igcniii/quu oiu^ ei' tngenio vo
fili' auguflin^^aa crplo:atij babnilTet/d ca i feciido Iib:o 5 o:die rc? bif j^bis ^***
fic iq«it.1Hobircu5 tm mdter noftra O^onica/cuius igeniiim/atCB i ^^^ Oiuiafli
iflamatii aium cum atea couictu meo t)iuturno/7 oiligcti cofideratioe pcrfpe-'
1'cram. -^um vero i quada x>i(ptit!itice/n parue ref qu35 oie natali meocii c6
uij9 babtii/atq^ i libeUiJ^6tttli.'C3ta mibimes eius apparucratrrt nibil apti'
tere pbfc ridcrctur.Jtaqj iftitueram aio/quum babiidaret ocio/agerc/rt col^
loquio noftro no oeefrct.E)irit aufem idem fuus filius^ matris pf^fam/ftbi nomodicum piaccrct iccirco/cgo inquitnc mc/ no libenter tibi matri mec/i oifci
pulum oedo atcp trado.^rat autem monica rebus i oibus tam oiuinis c^ bumanifi/a oeo folicita/rt ne piictum cjuide^ etatis fue/Vidcretur inutilitcr erpc^
dere^^Cimoz quidem caflus eidem femp i cozde erattan^ pectozalis fafcia/q
cogitationes nodas coltringeret.^n oic etiam:tan% frenum quo linguam re
piimeret.^u opere oenicp reluti ftimulusne pigritia toipcret. tn cuctis aute
(icm regulane modum eccederefi^erbum item feculare er cius oie nun^ aii^
ditum fuit,*^ieta*ifrero opera/rfc^ a oeo fcmper i omni rita fua amauifvt ni
bilei magis cure fviCrivq^ vt infirmis feruirci/moituifqj fepulturam p:eberet/
ojpbanos cuftodirctatq? viduas maritatafq; tanq? filias cofoIaretur.Cuj adcenam quadoq? vocarctur tanc^ ad mcdicinam amaramCaiunt) accefTifTe.fcr
tur oiequadamquum rei beneficia i fe collara aio repctcret tanra lacbzrma^
copiam p2ofudu]c:rt eius vcftigia per templi pauimentii ocfupcr fufe lacbzf
me 0em6ftrarctur.£rat nacp ipfa ferua fcruo? orii/omnefc^ qui ea$ videre merebantur fcictes pzefentiam oei elle i illaa matimo pzetio renerabatnr. filiosetiam fuos(vt treram oecebat parentem)toties parturiebatrquoties a bominoOeuiari cernebat.Sepe eteim vt oiuus ait ^uguflin^J i o:atione pofita tanta
fancti fpiritus replebatur ebzietatc/q? per oiem itcgzatn/fic in ca qutefccbat vt
Dum eHet rec inacubitu coidis fui/neq; fenfus/nccjj vom ca penitiis audiretur
vllari tatum q? vic matrone ? couicinc /Cius eccitare eam poflcnt.^^nquit item/
idem pater auguftinus/cy i fol^nitate beati £fpiiani/quum facrii oni cozpuf
percepifTet moc per cubitum/a terra eieuata faivdcc^ cofifles/clamaffe ea/vote
mus i celum:voIcmus ad celum fiddes.Que cii iterogata fm(Yct'qmd fibi ^C"
cickffet nil pzozfus refpondif1*e/fed tatogaudio fe rcplctam oftcndiffem oes
ad leticiam no minima oedurerit.Catans cum pzoba. £02 meum 7 caro meaetultauerunt i oeum viuu^.Ht venerabilis monica poflea c^ xir eius patritiuf
feliciffime vita etcefrifTct/quoftidie itollerabili quoda; cozdis rulncrcec ifide
lifilio ^uguftinotrafucrbcrabafrcy eum ad baptifmi gram reducereminimc
pofferquottidie enij oolebarquottidie igemifcebat/quotridiccp lacbzrmafpeius falute effiidcre no oefiflebatquottidieq^ aio toiquebatur: quii fe quafi i
iociidiffimo fibi filio moztwa aladuertebar. Hciz ctfi minime ocfperaret ipfum
faluari ocbere/lacbzrmari tn no oefiftebat/oiuinumCg auciliuj affiduis ofoi^
bus iplozare/ctia iciunifs vri/atq? facrificia pzo eo offerri/ceteracp oia facerc/g
bus ofis pzopitius reddercf.lBcc oubitabat/muUer fancta/cuj qui ridue vni
cum moztuuj potuit refufcitarc/? fuu^/ad fuam cbatolicam fideypoffe perdu
tere.Difcurebat naq5 O^onica quottidie acio quoda pectozc/ ac quafi aliquo
metis ftupoze/atq>(vt ita oicerim fui aliquado nefcia/per tpfa/per ccclefias/p^
C^ 1Veligiofo;j monafteria.Jmpoztunacp adbibat/potificesaliofq^ fanctos 6i
feruos^rt pzo falute filii effundere pzeces Dignarentur.£ui aliquando qucda;
FO CXIOc Saiicta OOonica
fancttij epm nimm Ipoitunc abea foliciratU/Oirine quoda ^fctico fpii aiunt.
Hadc iquit fccura mulicrrq: ipolTibilccfl.vt tatarii5 lacbrrma? films ^3t*E»c cadc5 prcrca fic iquit omus auguftin^rq? oum oic quada/i linca quada^ligiica ourcrrcidc qaa qufctinimc ooimicti/^ngcl^ oni apparuit.q i bcc vcr^
ba cd bcnigninimc aloquut^ cft.CDonica inquit/cfto fccura: q: tuc oc ftlio tuo
guguftino pif ctifTimc 020nc8'apud piietidimu biiani gcncris rcdcptoze^inc
rucriit ccaudiri.lfta futa^cftyt l illa cclcfti piia^vbi oia fiit traquiUta^ 7gaudii fcmpitcrni plcna/futuri vna critis* 3taq; nibil ociceps triftc/nibilCB lugu-
b:e ob bcc apud tc fit.lHo tibi ob boc oiuti'' laboMdii 7 gcmcdii cfl.Quibus
oicris angcius cuanuit 7 CDonica ktMomno foluta eftrSccii igi£ pfidcras,
quc i vifioc fmo ozaculo poii'^ rcuclata fucrat/7 c:i qdcj qua accutifrime oifq
rcns^no oc mifericoidia oei oiffidit. ^dmonuitq? filiii oc rifioe angelica 7 oe
pmifib mricre ac cr c:i oie luctui meroziqj nimio fincj iponc cefuit.He? nibi
lominufcrcbra miicra facro offcrcbat altari:iugcf(^p eo clymofmas oabar;rt
falutis (ilif copos cflficcref.at tadc auguftin^/quii aliquadiu rbctozicapbf
lofopbiaqicartbagi flojefifrimc oocuiffet.Hidcdi T^oma ocfrdcriofuccrfiis
Ifcii ipfj piKfifliina parcte 'Psoma/Oeidc 0:)cdioIanum poftremo pcc(]it$lo
vbipif ctiJTime marri rcnuciatu fuit. illico ninno ooloic pftcrnara cft.Hc:c.n.
rero amoiis crimil crga filiii fiirib^ iccfa ouab^ folis filiab"^ fujs virgibusoo/
mi parcfib'^ comcdatis^i fniam iuit/vellc oino filiii carilTimii fubfcq. 'Bcii nec
ad ipfii5 pgcre farille CDonice pccfum cft. Siima gppe oiligetia a ciictis fuis
afftnib^ 7 agnatis Qtc^ filiai)^ ipfig pbibeba6/ne filij voiapt^tc p tot maris oi
fcrimia fcqrec:S5 quos no htdit amo: ciiftodcsTXelcntcr igi^ tpe c:ipt:ito'c^
aiQ fcrmc currodib^^occcptis.aligbus fidelifrimis bcncftifqjamicis 'pfaciat^
ardctinima marcrnaralc folfi pafnofq? pcnares linqucffagitiuii fiUiifubfccii
ta cltAHcc erpauir iclita materfubrcrfugta'7 maris eftuPpiculaq^ ^c inumcra
bilia oifcrijnia/ac nfc italie afpa motiu5 itinera:iccrta filij oulciflimi fcq refti
giarciicHP icixmitas nedii rcgioes/f^ 7 liguas ecquirc:oonec CPediolai laffa'
coptotfc iarcnt iiUo.Cauti^ rara/p mille oifcrirnia rircfiliii feq adbuc if«ddc5
7 i fccfo fnpbc nimiiipiclirare^ cu ci^falu^fpC/qua oomi racari i qcre 7 ifiini^
cccruciari(prtmo:c)curi3.3noUre ^fccro materne cbarita^/7 fcrii^ ri^/poti^ c^
fcmia redoletistale iudiciii eft.^c fic affectuofinime matris bcc fpcctada militia fuit:bcc bella^bcc ricto:ie/7 fiuf victoiim ofpicui tmpbi p falute filii ft^
per.afre anguftias ^itc^ mollitie fcminea:binc ilii famapcrcbenis atq? gl'ia iiib
feqimra cft.Cii aiit fcta riragq Ot^cdiolanu cu faiBMcct lafTanimiii) fofpcs ap^
piicuin*er.7 fuii filiii oeffdcr.irifTimii/neq:; a manicbcii necp cbatbcUcii repifTj
irpianuymira 7 icf!abili criliuit Icticia.C6fcftimcj5 optia mater ridcs (iiiwfup
coiia ci"^ in ofcula ruuit:rbertimq5 flcre p gaudio cepit: fili' i:>o amatifRm^/ c6
fpcctn m.itretot laboics ia qnquagenaria 7 co ampli^p eo fubfequedo ptulif
fcct ifpcrato ei^ aduetu/genib'' cius repctcpuoluif.flauqj tato i mcrowatc^plagoze q6 ptra ip^y iiiiftc egifletoftcdit.Obflupuit fcta t grauis mflter/filif
bumiUtatc ;>fpicie8> *beferc rtriufq^ roices faucib" 7 itcr ooloze atcp ptrictic»
nc/7 leticia/rarie mitebatur cogitatiocs. *bic oiuia fiducia/pcctoze plcno OOonica/fic filiu aloquif.Crcdo filii mi oulriffimc/i cbrifto/q? ari^ c rita ifta 6mi
gre'tc ve?/rcrifTimiiq3 cpianuj boiem rifura fu. 'I^iic Suguftin*^ ad matrc co
P
Dc Smm COonia
ucrfus CKclmmit tiiccsJO mdtcr ptemte foiti((im^iO fancta vcncraddCt; pn>
rcnsiQ cximii fcruojis 7 oilcctois gcnitrir CWonica.Solare iqutt/gaudc r et
ulta'qz oits nr mifcricoz8'OC feruitutc babilonis tibircdcmit ^uguflinurBdguftinii in^ filiit tm.quc plus lacbrfma:^ cpO/^ carnis miido fcmie gctmi^
ffci. 5rarttlabaf aiit bta matcr maiozc imodii^cytrifte tpfa? Icta ? fclicc cffice-'
rc oignat^ c(kt ons.^tc^ ita i pafcate refurrcctiois oni.otuino tadcj mtilio'
mcrttris marris/ac oiui ^mbzoicii pzcdicattoe pmotus cotcpto gcrilitatts cul
tu ac bcrcticoj;: oiu5 crro:ibu9'ad rera icpi rcligionc p tpi baptifmii fclicitcr pucnit.£ii.n.oiuu8 Smbzojcius/Sugufttnii facro baptifmatc/aflate matre xni
Hcrfoq5 fcrmc CCcdioIanefc populo initiarct/oiuio quoda iftinctu brmnii p^pulcbrij.rj *Cc ocii laudamus rna occataucrc.^ad crplicadaj aiit toti'' popali matrifq^ ac t»tui smbzocii icrcdibilis gaudif magnitudtnc^? *CuIiani flu^
uius crfiecarcf fgcniita: ptoitc Ejcmoftbcnis/vtbzatccp fnlc/tazdt^ laguidiufc^
fcrrcrcnf» Guicquid pot cogirare aius: gcqutd fcrmo no pot crpUcare/ illo in
tpc factii fuit.Quafi et radicc fccuda/multi fimul pullulariit rpiani eccplii ooctozis 7 magtftri/fecuta eft cltcttum oifcipulo? i (ocio^ turbat. €t p tota vr^
bc5 iX)cdiol3ftu5 atcp ^uintiam kmcbat rpianiratis pfcffto^O^^or aut rtcbri
fti bapiifma 21«g«ftinu8 fufccpit.ad Simplirianii monacbii magncs fancti^
tatis ni^ pccffit aquo/T: oe rcligide bcata felicicp rita n6 mediocrircr iftructuf
eft'atq5 oc rpi fidor eccpla ac miraculanonulla acccpit-Quib^/fi qua bercfis
maculerubigorcmafiffct/abei^alopcnitusabftcrfit. iHouus tracp rpianus
2luguftin'cfFccta8'noui8 rcftimctis V5 cuculo nigro/Oiuus Simplician^ mon3cbu8 cii Iduir.St bta inatcr quii talia fucret rcligiois vcftimcta/ vt Julian'
popcri/. (£p8 toilctanus oigniffimus fcrtbit/tot lacbrfmas p gaudio cffudit:
q> pacta Ipofuit gfas ofio icfii cbrifto in^ctcs refrcres^q fibi 7 rcli^ioi rpianc
tale ac tatu^ pccffiffct pzIcipcm.Btidtccbat cpianiffima matcr onyqz ad pfcr
redii cuctis fubfidiii'Crcaffct 7 tllumiaf]'5ftliii oilcctinimii auguftinii» Squoia5 tat^ religiois ecozdio/oefauriliii capcrct pariter 7 fuffr3giii.3gif S«gwft»
nu8 qui Icidcrat t latrones rpi 7 matris bumcris ad caulas reportat' eft.Hi^
ceratplurimi ciuiratef 7 cozpoza plurima f5 matcr O^onica ta^ viragOfpzcfta
tiflima fpiriralcs ncgrias fubiugauit. Vrimii aut tps poft^ Buguftinus ba
ptifmi facramctii fubfcepit/fcta mulicr CDedioIsni vna cii 7 cctcris fubftitit'7
oiui smbzocij ac Simpliciani optimi viri fcpi'' fuit bofpicio cu5 gbus fepe 7
fcpi^ oe Diuis fcripturis oiferebat: t qftiocs j?pcncbar7 folutiocs/apud fe rc
ciidcbar.Cluii filio 7 cctcrifccrtabat/vt i pozru gbzac tabcrnaculii figcrct%€rat
q prcntio fcta Ircr cos/qs biiilirare cbaritarc/atcp biianitatc fupcrct.^Cade in
p2ia5 CU5 filio 7 ccrcris remeare pftirucsou in cfiiis tfbcrints applicuifTent'
7 (c nauigatioi iftaurarcraducnit tps quo fcta multcrcic bac vita migratura/
egrotare cepit 7 Igrauefccte ia fcbzcait ad filiap magne mibi id cfTe pfolatioi'
mi Buguftine filt ouIcifTtme arbitrozcj? fim te rclictura filiu5 i piictifrtmu/no
i:pianu5 foIu5 ac catboIicu^/rcB ct ptepta fclicitarc rerrcna vidca fcruum Dci,
tHcc^ fe.n.cozpoze mozitura cciftimabat fapicnriflima monica/q fupftcffozet
in tali ac taro ftlio at aie Imoztalitatcno (c pzi^ frui oiccbat/^ in illi^ 'pfpcctu^
pmnidct ad ciii'^ fmagine 7 fimilitudinc noucrat fe creata.€unq3 Dozmitioni
oppzopinqfTet^Divit ^uguftino ac cetcris/ponetis cozp' boc meu5 vbicuncp/
FO CXTI©e ' Sancta OOonicz
nibil ros cura ci' pturbcr.Tatuj vos iilud rogcvvt ad oni altarc rcftris i oblatioibufrbicunq^ fucn^ mcmincri^ md>fltq? itacrt ^bis «Buguflmi vtar)Dtc
nono fuc cgritudisfctto i gnqgcflimoctafl fuctcrtio ?^o/7 trigcffimo fiUi fui
^ugudinialla aia fligiofifrima % pia cozpcfoluta c^nonifmai|:atc^ibidc bonozificc i bafilica ktc gorc ^gis tumulata cft^Hc? id fctiim cozp^/vfcp ad an
nu5 falu^ millcffimu3 7 qdringcntcffimu^^ac nonu; fupza rigcfTimus/ibidcm
flctifTc copcrtus cfl.Sj ocus qui cuncta pfpicirrolcns ipfuj ktus coipm bonozatiozt loco ocfiingi^rbi a rpi cultoubus oignius vcncrarctur.COartini qn/
ti papctpibus '^oma tranffcrri bonozificcntiirimc iuffu^ cd.^t in tcplo cius
filio ^uguflino oiato^curc fratru^ nfo? comcndatii cft.£ui 1 0^apbcus lau
dcnfis pocra fui tcpoiis laudatiffimus/ob fmgularc;$ in filiu5 ciufc^ matrc
O^onica gcrcbat ocuotioncj/CDaufoIcuj mira artc claboiatuj fua impcnfa ocrrucrc facicnstalcs vcrfus in citie laudcmcccinit Diccns.
Saluc lur matrum matcr fanctifTima falue
Saiuc Suguflini CDonica oigna parcns,
O Muc tanti nati DignifTima matcr:
O Hiluc fccus glona fcminci:
Onc gcntiidi itlud cmais mcmozabilc fcclis
€cclclic robur pzcridiumque facrc:
€Ioqui( flHmcntantum quo tota rigarur
Xcc facra:^ vbcrtim lingtia latina f!uuir.
'Bcrtiiti facris pzecibus quibus anria fcmper
•^lfabas magnum flenfcp gemenfcp DcumtBcrtifti largo lacbrrmarum fluminc quo te.
Spargebas largo fcmpcr 7 imbze madcns,
fcUccs quctantum lacbrrmc gcmituic^
fcliccs tantum quc potuerc pzcccs:
Ouc trab^rc ad fe fe fummum potucre tonantcm
ferccB qua certe mundus cgcbar opcm:3ngcni| fulmcn tantuj quo tota cozzufcat
Sacra fidcsromnis impietafq^ trcmit.
Oucm lcngc crranrcm longc cbriftoqj rebellem
Bcrtifli ad rcre religionis bonos:
O fcrucns amoi/o pictas inccnfa parcntis*
': Oquiftagrabatfanctaperoffacalo::
O flamma/o nullc facilc cnnarabdifardoz
CDaterne:o feruoi mentis 7 ignis edar.
O qui terantus cflus pia matcr agcbat
€t quo fcandcbas impctus aflra fuper:
iardcntes tanquam longc rolucrcfc^ fagtrte,
&ic ibant lac-brfme rota pzeccfc^ tue.
€tbcreicg alte pcnctrabant pcctoza regis
£ogebant ittum:nulla negare tibi
Quin maioza etiam^ que fpcrare rel rn$:auderes rln-o^plura fimulc^ Dare*
pii
O qtianmm tibi no8 omncsocbcrefatemur:
£uiii8 ope^cfl mundo rantd reddita fdlus:
Quf ppc/nifi c rencbjis 9d lumina facra redilTct*
teucrfus mcriri8 filius ipfe tuie.
Bltiloquas totum nin oiffudiffet in ozbemE)octrin38:tantum totc^ roluminibu8«
£rro:um nifi tot peftcs (IrauifTet iniquas
3ugenio/nifi tot Dogmata p23U3 fno
€cclefiam tanto que fiirmauerermmtan1^obo:ctfclice8 lacbrfmeatquc pzeces:
O Dulces lacbrrme vincantq? mella fauof(p
Que vincant oulccs 7 omne pjcccs:
Quid mirum fi noflra fiides cuUufc^ perifTet;
©i totus noflcr religionis bonos.
inunc vcro fupcri quando ad fafligia celi*
£uictam nunc tc purio: o:bi8 babet:
Quando bac tcrrcna De fece 7 carccre tm€ruta:tu loca nunc liberioza colis:
IRunc noflri8 meWusTOgitans tu pfule rebus
1^:o noflra mcliu8 funde falutc p:ecc8t^
^flfcr opcm nunc tu mundo fuccurre labentij
Succurrc afflictis rcbus/z affer opcm:^e cuncte ejco^ant gentC8/tibt rora pzofimdunt.
Succurre 7 cunctis.gcnttbusaffcr opem:Omnc8 tc fccu8/0mnifq3 te inuocat cta8*
'Ce quicuncp voccnt/omnibus affcr opem:*^:ecipue matres quantumm ecpcrta laboies
£t natis^T tu matribus affcr opem:'
'Ce pocti.ante omncs/ne tu Dcfpice Doctos
IHcmo tuo nato Doctio: affcr opcm:
Salue Utc matrum/matcr fanctiffima falue
O falue crcrna laudc caneda parcns: ^men*C^B^ fabiobmatronal^omana. capitulam* tttxii*
Bbiola vidua factiffima;
CK)atrona;2 romana? co:o
narfingulare Dccus ante
cxddm romanc cladis^cir
ca annti faluris nfc quinru fHp:a qdri
gefcfTimii/l^omc cii macimo fue picta
tis 7 bumiliraris pconio^ migrauit adonm.Cuius admiradam ritaTCgiafc^
cccqas oium l^icronrmus fcribcsal
la miraculoftuf]c rcffcrt.Jmp^imis nacp rencrabifis bcc fabiola'cr illuflri
eccclfac^ fabio:a familia fuit o:iitda.
I
I
FO CXIII©c Sancta fabiola
Que fecudo oefuncro eiits maruo/que piimo adbuc fupuiuete cotra euageltf
rtgozc fufcepat/ife met ipfa reuerfa/tata fui crrozis ptrictioncj cuctis oftedit/
quata quis rn^ fermone ecplicarc po(Tet*1Ran (uu ipfum errozcj publice l^
teref;Saccum iduirfpcctatcq? vniuerfo populo i laterancfi Bafilica^rj oie fa
cto pafccXic iduta acccffu/atqj ibid^ in ozdie pcnitctiii coza cpis t pfbftcrisfparfo crincmaibufcu fqualidis fe bfulii' pftrauit.i oc crratis ctt lacbrfmisvenia r penitctiaj etpoftuIaiut.Hciacp tade pfequutamoc vt oomu rcgrcffa
cft'oe folio oelitia? fua? oefccdens/mola acceipit farinaq? fecit:? pcdib" oifcal
ciatie/Iacbrrma;: flucta ptrafiuifatq^ fup carboncs igniffedit/q oei bencficio
ci i refngcriu5 fucrcHfq^.n.adco ozn^mcta oia cozpozis ^biiecifac aiu5 bu^militate cetcrifq? fctiHimis rirtutib^ occozare ftudmt:rt no facilc iudicadumfifplufilla iaiIta'an.Q.D:)a)cim9toga fabiozfi/familie oznamcti pftitcrit.Jtaq?impzimis fticie (m p qua fccfido viro placere pcuraucrat pfcpe pitgnis rerbe
rabat oeide gcmas ptemnes'! ftratu Ictiamina ridcre nolebaraliaq^ oznamc'ta qcp fugiebat:ficq5 Oolebat qfi adulteriii comiMct. Sc p bocmultis medi^caminu impcdif 9'fuii rulnus finare curabar/Reccptacp ci^ ab cccfia penite^
ria/mor ocm faa ccfu5 quc babcre poterat(craf qppe aplij 7 fuo gcncri rfidcf)
vedidiV7 1 pccunia pgrcgauit/a i rfus paupmn pparauit, *t^zimocj3 oium bcfpiciu qd rulgo bofpiraie appcllaf'ectrurit. Jnquod qde cgrotofoifaric/pau
percs 7 miferos pgregaret 7 pfoueret. 3n quo tata pieta^ opa ercrcuit/quanra
vnc^ qs fecifTe pptfi fit.Quis rn% credet muliere nobiliffima oeIicatiffimaci3
j?pzif8 bumeris pozrarc laguctes mozbo rcgio 7 fetoze nimio cozzcptos atq?
pfectosrlauarc purrida fanic ? rulncrib^ ifirmo:?/q certe alius ncmo fscc^mt
certe afpicc pfumpriflcr.f^zcferea pbere ^pzia manu ciboffpiratib^cadaueri^
bus/atq^ alia bis fimilia facc:q nuilus oitics aut certe pcne rir (ctafcb ftcmacbi anguftias rn^ atrcpt^re potmifct»€L6 monaftcriu5 no cius opibus fuftc
raru5 c^^QuifimdtiQ/aut paraliticbus/no ipfi'' rcftimctis reftitus eft:3n quofe r5»gftiu5/u6fu3 fe cffudit fcftia [argitiorSt no folii in romana rrbe bec pie
ratis refrigcria fabiola ptulirrfed 7 nonulbs mfulas pagrauit/ac toru €rbrufcu mare/rolfco:aq5 ;puintiainqbu8 mojtacbciz'^ bcrcmita? pfiftcfcat cbozi
aut ppiio cozpoze am pfidcles cpi fcruo^ largas mirrebat 7 pcjonabar clymofinas.Jn co eqaide fauoic 7 ardozc/et co'ra multoz: opfnionc *bfcrofolimaadnauigauit.^bi 7 multo:;z concurfu bfIlariter erccpta fuit acpzimii ad paupcrinm oiui 1:>ieronrmi oiuerfoziii occlinare roluit/arq^eiusbofpirio aliqua
tifpcr rtiXuius plane feruozc/quum 7 ipfe fctus *bicronfmus pfpecinct/mi^
rari no oeftirit/nccno/T ipfius flndii inftatia:quo intcra eflcr oiuts rolumini
bus/ingbus reluti quada fitim atcp famc fatiarc oeffderaspcr euagelia pq?ppbetas/atq3 pfalmos oifcures/quones iionullas pponebat:atc0 ea;j folmio
nes i fcrinio pcctozis fui recodebat.Bnde 7 ipfc beat" *bieronfm^ cius pcib'
ftimulatMibellii oe reftc facerdotali iter alia edidirillic^ ddicauit. Dcmii pp*[)uno? irruptioncq rniucrfa^ indca cedibus paritcr 7 terrozib^ complcbaf
no oignitati aut ctati/fccuiciyaut ragieti miferabanf infantie/in patria regredi
compulfa eft.Ht ibi fiUcet paup riuercfrbi oudu5 oiues nimiu5 fucrat:manc
tjo in alieno folo:pzi'' tn multos bofpites babuit.CodoIuiffe qucq? ipfns fan'
aum 1?ieron^mu/ip(Iu9 a fanctis locis abitione ferrut.*^erfepe 7 ipfa fancra
p iii
De Bmm fibioU €t Sancta t^uUrirago placii cy fe irttra rrbis 1^omc cUufas viderct; Hiidc 7 pfcpc ta$ cuiii
cuUs gcfticbJt criipcrc.35ifo«m ad rltimii vitc fuc fc oeucniffc pfpctiiTct: iwmois C3 imparata iucnirct.ad miiltos fcripfit monacbo8'Vt ad caj vcnirc oi
gnarcfrtar^ graui oncrc grauata^abfolucdasifdccr^tquc fibi oc iniquo mamona amicosrqui ca5 rccipcrct in crcrna tabcrnacula.Bcncrtit cucdigio mq^ in
numcrabilcs penc monacbiaquibus'? abfolutiois omnimodc bcncfitiit accc^
pic.Dcpofitac^ 01 pcccatozus farcina/lcuiniimaq? dfccta^pfcflim ad ccli cuoUuit gaudia. lOnllus cdcpol iflius poffct mifcricozdia^bumilitatc/ficicm ocuotionifq^ ardojcm crcdcrcfcius aiit rcUgioriffima mozs fuit cbriftianom laus'
gctiUum miraculum.iuctus paupc;::^ monacbo;: folatiu5:atc^ matronarumoium Oocum^tu5.CluatU5 aiic viuctis fabiolc babcrct romamiracuU/ t?icro^nvmus fanctus ptcflatus cfl^Diccs. iHcc Dum ocbitam fabiola cbriflo rcddi
dcrat zUm"i ia fama volas tati pzcnutia luctus^totius vrbis populus ad cce
quias pgrcgauit^iStc^ cius admiradas Dcfcrtbcs cccquias^ait. 1?inc iuucnii
cbozusaUinc fcnu5'qui carmlc laudcs fcmincas 7 Ucu fcrrcbat. IBo iic furi'
oc ^aUistlBo papiri'; Dc S.initibu8:lflo Scipio Dc fflumatia:1B6 *fbompe
ius oc poti Qcntib'* triumpbauir 3Ui cozpoia viceriit^bcc fpiritalcs ncquitias
fubiugauir.lRdplatcc/non poiticusmon imminctia ocfupcr tccta capcrc pote
rant pzofpcctatcs.Tunc fu08 roma in vnum confpctit populos. faucbant (i
bi bomines in glozia pcnitcnti8*fRcc mirumrfi oc cius falutc omncf ccuUaueruntjquum oc cins conucrfionc angcli [on$c antca in cclo lctati funt: 3n qu^ficur abundauit pcccatum/poftmodum'? graria fupcrabundauit.
(irscfancta^^julaoptimamatronaromaniT. capi. cjctvii|«
SMi^ iUuflris vcncrabilif
t^romanafcmia planccp
fanctiflima/arq^ omnimc^
mozatu DignifTima: anno
a nataU cbrilliano occimo fupia qiia-'
dringctcnimii'vitc ^^o (ac ftctoT qumquagcfrimo^fcptimo cbalcdas iunias'
apud Bctblcmiticu5 iudccoppidum^
maicimo cum fui pzcconioquicuit i pa
cc:£uiu8 ccUbcm ritamoiuus l7icro
nfmu8 optimus tcftis/DifcrtifTmio co
fcripfit cloquio. t?cc namquc 7 bumani8 paritcr 7 oiuinis fulgoubus pluri
mum iUuflris r clara fuit.Quum cr Scipionum r&mo^ clarilTima;: fami''
Uaru5/0itum ouccrit.lBupfcritq? 'Cototio ilUtftri romano/ qui r ipfc ct €ncaatc^ 3uUoium aUifltmum (anguincm trajccrat. €c quib'' fanc maioub'' oua/?
fcciiditatCTpzobatapudicitia/totius mundi tcdimonio plurimum tfignisba
bita fuit.£u5 aiit cc viro fuo qnq; Ubcros cdidifTcr/parcrc Dcfift. CDoztuo poft
modum marito^ita eum planciffe tradunt^vt a tpfa piopc mozcrcf. at '^aulo
poftata fe ad oomini fcruitutcm tranfluUrvt cius moitcm/optaffc vifa fiicrit.
Tandem tta quozundam fanctozum cpifcopozum virtutib'incenfa(vt poft^in fancto pzopofito a viri mozte quinc^ anis fanctifltme viafTct)patril'Domit^
FO CXIIII8>c Sancta •^aula
0tct;libero8 omnes Deferaiean Bfriam cum €uflocbio virgie fiiia^fui pzopofiti 7 namgationis comes/perecerit.Hbi poflc^ plurima (adm'^ patru; tuifiP
kt 7 pluftraffet loca/T^ieroroUmam fup afellum fecicB/tandcj pcrucntt.Jbit^
cmcta oomini noftK iefu cbrtdi loca/tanto ardlozc ac fludio circuifle eam tra
dmtvt nifi ad reliqua feftinaret a p;imis illis non potuiflet abduci.1t)a5 fla
rtm 7 ante Dfii noflri icfu cbrifli crucem pernenifrettta illam adozauirac U ip
fum cbrtflum penditcm confpecifret-Sepulcrumq? refurrectionis itrogrefTa'
lapidem quem ab boflio monumcti angelus amoucrat/ei:ofcalabatur.atc}3 ip
fum fanctum coipozis locu5 vbi ons iacucrat.quafi fcities Defideraras aquafoze fideii lambebat/rt fui ipfi«8 ncfcn f^cti pzoifus fuifle videretur.Quid ibi
lacbrrmarumrquatum gemitujtquid ooloiis effudent^^teflis eft lefus/q con«a cofptcit atq? patcr quem rogabat. 3nde DigrefTa/afcedit in Sfon motej/^
poftmodum Betbleem'rbif^Iuato:i8 fpcliicam introfens.pofl^ facrum nrijinis Diuerfo:iu 7 ftabwum vidit. in quo Bos agnouit poflefToiem fuu'7 sfinu8 pzcfepc Domini fui:n illud quod in eodcm pzopbeta fcriptum efl implc
retur.Bcatus qui feminat fuper aquas vbi bos 7 afinu8 calcat/vt Diuu8 Vic'
ronrmus teftatur/Vidit fmcti fcinina^oculis fidei perfecteanfante^ panis luo
(utit in pzefepe^ridit CDagos adozatesHellac^ fuper fe radiatem' matre virgt
nej'nutt-itia fedulu^ ac paftozcs noae renictes^vt videret uerbii quod factus
crat.Cetera quecp oomini noflri iefu cbrifli/ac oiuj patriarcba? 7 pzopbcta?'
qau5 circuiffet loca oenicp in egrptii magno cii ardoze Dcfccdit. Hbi q«U5 ri
diffct fibi occurrife venerabilej fctiim boiem epm 3ffdo^ cu turbis innumera
bilib' monacbo^fe illico idignaj tato bonoze eciflimauit. COirus ccrte ardoz
Tvic tnfemia credibilis foztitudo;obIita fecu8'7 fragilitatis cozpozeciter tot
milia monacbo^z qu6 puellis faistfcoifu^ babitare cupiebat:? certe tpetrafTs'
nifi ea maius fcto? loco? retrarinet oefideriii. Locis itacp bis fctiffiinif vtfis'
Betblec ppetuo mafura rcpeti|t-Ubi % per tricniii in anguflo pcrmafit ioc(y
oonec ec ppzi|8 bonis cellulas ac monafteria ectrucretac oiuerfozuj peregri
nozum iucta viaj coderet manfiones/in qua O^aria 7 Jofcpb bofpitiii non lU'
Menerat.1?ec itacp oia cum filia £uftocbio comite/7 multis virgmibus pagra
ttit.miic aiit oe tpftus bumilitate/que cbriftiano^z pztma vtrtus eft^ Diccdum ts>c ct^ bu
cflrpp qua^/ita fe cdecta fecit.vt qui ea vidiflet/7^ celebzitate nomins vidcrc ^*^^^^^'
geftifTeripfa^ vtic^ ea efTe non credidiflet.fed ancilla;: minimam.€t quu5 fre^
qaentius cbozis virginu cingcref:7 vefle % xoccz babitu/atcp inccfu/n^inimaj
fe oium oflcdebat.IBec tiun^ port viri fui obitii/vfcp ad otem moitis fue/cu5 iBota.
vllo comedit virorquluiseum fctiim 7 potifiaU fdret culmine infignitii.Bal
fteaseriam nifi periclitans no adiit.CDoUa quocpflrata/etia^ in grauifftma fc
bzi baberenoluitrfed femper fupcr Duriffimam bumum flratis ciliciolis quic
fcebarfi tamen iUa^quies Diccnda fuifret. que iugibus pene ozattonibus Dies
noctefcp iungebat.3llud oe pfalterio impIcs.l,auabo per fingulas noctcsrlc
ctum meaJlacbrfmis meis/rtratum meii rigabo. 3n quano crederes quas la
cbrfmarum fontes fpargebat.^ta lcoia peccata plagebat.rt Diceres/tllam gra
uifTimozom criminii ee rea5:Ciiq5 a factis moneretur/rt parceret oculis eofcp
feruaret euangdice lectioniaiebat turpanda eft fade8'qaam confra Dci pzece-'
ptum purpuriffo 7 ccrufta/xftibio fepe Dcpid: affligedii cft cozp^^.q^ multis
ptiii
Eje Sancta •(^aufa
, vacautt tf€iitii8:Q.uc viro % fcculo placui/nuc cbriflo per bunc moduj placcrccaiiiras,
tjgfidcro: Si intcr tales tatafq? rirtutes eius caftitatem quis pdicare vclct fw
perfluum rtic^ ectinqua etiaj oum fecularis eci/omniu5 'Rome matronarujeicemplum fuit.Que ita fe ^t^xiximo^ oe iUa etia moiedicozum qmcquamderet fama cofin$ere.1Ribil equidcm illa clemtntme' nibU bumUius/nibUqibladius fuit.Si pauperes videbat fuftentabat/fi potentes'3d hzmUcm^nmcoboztabatur Sola liberalitas ixi ea eccedebat modum.*banc obzem quidemoptimi patres/illam quandoq? argiwebant/q? in largicndo/ect ita pzofufa. 3Uarefpondendo'aiebat*Scriptum eft in euangelio:Gui babet ouaa tunicafvna
abftmcntt« x>ii non babenti:£t mtta alia facere facre fcripture teftimoma p:o buiufmodirei mira cum verecundia % fermone pauciflimo mtroducebat. Scd neq3 timabftincntie facile recenferi pofTent que pjope menfuram eccedebant.1Bam ec<
ceptis oiebus feflis/ri?: oleum in cibo capicbat. Taceo oe vinocarnibuspi^
fcibus/lacte % mellc/ac ouis/reliquifcp cibis que guftui imim funt.Mquib" pe-pacicntia.
^;^^^^ quoad virit abftmuit. *^^6x.m^ pzercrca ipfuis/que quidc5 ccntra obtrectatojcs t perfecutoies per macima fuit.lftam oommus ci fufcitaucrac mimicum qui eam colapbisoret/ne oe tot/tantifq3 virtutibus fe ecioUcrct licet to
tra oetractozes % miurias feuientium Tobloquctujm/pulcberrimis facre fcri^
pture teftimonif8 quafi armaturam cbrifti % pzecipue contra uuudiam imil^
tem k inftruebat/pdciendo iniurias/furozem rabidi pcctoiis nuttigabai: ^icc
bat enim.Si oiabolus contra feruos oci % anciUas/no» rbiqi pugnarct:'z oia
loca fugtentes non pzecedcrct^fi non fanctozum locozum amoie retincrerBe<
tbleem me iam reperire ix\ alia terrarum parte poflct.Cur cnim non pacientia
liuoiem fuperemf £ur uon bujnilitate fupcrbiam frangamf7 percutienti ma"rillamoffcrram alteramioicente t>3ulo.Bincem bono malum.lRo ne apofto
li gloiiabantur quando pzo oomino paricbatur conruraeUasnRd ne ipfe fal-
uatoz bumiUauit fe fozma5 ferui accipicns'7 factus fuit obcdtcs patri'vfc^ <Si^
zifeonaftcri/ mozrem:moztem autem crucis/vt nos fua paffione falu^rctf l>oft virozum
ujfrtninara monafteriu$ q6 fuis impenfts cctrucerat/virifq5 ixi babitadum gubcrnacluuc
tradiderat:aliud quocp pzo mulicrib^ fifr ectrucitinquo ec oiuerfis pzouUifsvirgies nobiles ac mediocres plurtmas pgrcgauerat.i quo'7o^m cibo/7 020
nibus/^pfalmis ocs voluit piijngi.fct iurra iltud pfalmifte/fcptics ix^ oie lau^
dem oijci tibi.€t media nocte furgeba ad pfitendum ttbi:0^ane'boza tcrtta:'!
ferta/nona/T: vefpcra'complcctozio'3c nociis medte gallozum ^xMczi C3tu/p oz^
dinem pfalterium cantabatur.^n eo tantiimodo ad tergendum manum Ien>
tiaminibus rtebantur :a viris aiit tanta erat feparatiovt a Spadontbus. Sjne(^ boc loco eius in eo optimus xiwl^i modus rna cum rcltquis facris vtf''
ginibufqttc fecum erant calamo quis ennarare poJTct.3nquo oej fue vite cur
tbt ciusfge^"^ compleuittftdeqj fcruauir.pzo qijibus nuc cozona iuflitie fruitur: T?ere''
nio» ticos oeniqj tanc^ betbntcos babebat' % illozum cenofos vtriliter occUnauit
lacus. 3pftus pzeterea igenio nibil x^^tcio oocUi' vn^ vifum fuit.Sd loquc-'
dum tarda erat/fed ad audicdum veIoj.fcriptura8 oiuinas pzo viriU fua me<mozie comedabat.7 cu5 biftozias amarct 7 tUud vcritatis oicmi fundamen^tum: magis Cisxi^l fequcbaf fcicntiam fpiritualem/7 boc culmlc/ edificatione
pzotegebat.Demq5 oiuiij compulit T^ieronfmuj no«u5' t vetus teftamctum
FO. CXV£>c Sacta 15^3uU
in latmu5 traffcrrc/atq? multa ilU ctponcrc'7 coponcre . *Ca cminctinimi fuit
igcni|/rt bcbzafca oidiccrit lingua/qul ipfc iJicronrm^ab adolcfcctia mul^to laboze i fudozc oidiccrat.^tart/T pfalmos 7 bebzaT^cc^rccccjvac latinc cqj
cancrct/cu opu8 cflct.Qcmu^ bcc virago paula poft multos agoncs 7 labozcs
pzo xpi amozc pcrpelTos i grauinima icidu cgruudmc pio qua ocnici3 kntics
ic mozti pzopiquariiUos pfalmiftc rcrficulos pzout potcrat fufurraPoiccbar.
Bnc oilcti occozcm oomus tuc i locum babitatiois glozic tuc. £t qua oilcctif
fima/tabcrnacula tm oiic rirtutujcocupifcit 7 ocficit/aia mca i atria tm,€k^gi abiccti cflc i oomo oci mcmagis c^ babitarc i tabcrnaculifpcccaro^.CiicB
a oiuo pf c fuo bicronfmo intcrogarcf:cur taccrct:cur noUct rcfpondcrc: 7 an
oolcrct aUquid:grcco fcrmoc rcfpodir nibil fe b2'c molcftic:fcd oia tranquiUa
7 quicta pzofpiccrc.15^oft bcc obmutuit:7 claufis oculis quafi iaj moztalia oc
fpicicns/rfq? ad ctpirationcm animc/cos rcpcfcbat rcrficulos.Digitum lid ostcncns/crucis fignum pingcbat in labijs.sc fic animam fanctam pzcfcntibus
cpifcopis 7 kccrdotib^^^ic monacbis pcnc inumcrabiUb*^ cbzifto faUtatozi fuo Pauicobi
rcddidir. COoztuaqi muUcr fctifiimamo rInlarus 7 plactuPrt itcr fecuU bomi^"^*
ncs ficri folcrfj pfaUno? oiucrfis Unguis ccamina cccrcparc ccpcrut.^^rafa^
ctat^epifcopo:;: maibus 7 ccruicc5 pbcrctro fubicictib^: quu5 aUj potiftccs la
padas ccrcofq^ perfcrrct.slM cbozos pfalctiu^ ouccret in mcdia ficclcfic fpc^
luncba cfl pofita. Tota nd ftinus 0!^ palcftinoru5 rrbium turba coucnit.Que
monacbozum in €rcmo latitantcm ccluUa fua continuitrQuam rirginum ctt'*
biculozum fccrcta tcccrci^^iduc 7 paupcrcs in crcmplum ©orcbadis /rcftes
ab ea pzcbitas oflcndcbant.Omnis inopum mulrUudcv 7 matrcm 7 nutricu^
lam fc pcrdidiflc clamabat. Quod mirii eil.1F)ibil paUoz mutarat in facie fcd
ita oignitas quedam 7 grauitas oza complcucrat rt cam putarcs/ non moztu^om fcd oozmicntcm^^reco^l^atmo/Srroc^ fcrmonc pfalmi in ozdinc refcna
bant:non folum triduo fcd ooncc fubrcr €cclcriam 7 lucta fpcluncbam oomini cozpus condcrctur.ft per omnem bcdcmodam amctiQ qui rcncrant fuu5
funus 7 pzopzias crcdcntibus lacbzfmas celebraflent • 'Bt rcncrabiUs rirgo
(lUa eius £u(locbium quafi ablactrans fuper matrcm / abftrabi non poterat a
parcntcquin ocofculari oculos/bcrcre ruUui/totum cozpus amplccari/7 fe rel
U cum matre fcpelUri clamabat. 'Canta pzofecto fuit buiuffanctiflime fcmine
UbcraUtas atcp fidcs/rt ne rnum quidem filie numum ^rcUctuy fucrit.£t qdquidcm mirabilc 7 incredibile quafi ridiffe fcminam nobiliflime familie/ma" .-^^
gnam quondam opibus/tanta fidc dmni:^ largita fuiflc:rt ipfa ad cgettatcm""
pene rltimam ocucniret.lRcmo certe plus oederat paupcribus c^ *^aulatqac
fibi nibil rcliquit.£t nunc quidcm oiuitijs [fruitur oiuinis : 7 oc paruula be*'
tbleem ccleftia regna confccndit.6t bec oe fbaula fancta •Romana/oicta fuffl
ciant.€uiu8 fepulcbzo beatus Hicronfmus^bunc titulum pofuit.r^*
Scipio quam genuit/pauU fudere parentcs
6racbozum foboUsiagamenonis incUta pzolcs
*hoc iacet in tumulo:paulam oiccre pziozcs:
tuftocbij genitric romani pzima fenatus
*^3uperiemcbzifli7bctblcemiticarnrafecuti9. 3mcn.
tOM*
Cs« pjob3 pooricc 2dclpbi coniugc* cap.ctjdx.
Hoba 'Z facto"i nolc littc^
ra? noticw fcmina mcmoram tjigniftima *bonoui'
p2incipi8£uo;anondcU
cctquartodecimofupu q»adringetc
fimu5 3 narali tpiamy 7 ooctrina atcp
cb:i}ii3na rcligioe ifignis plurimu/7
notifTima fuit. 1?cc quippc Jtalica f«^
it mulicr cc oppido Ozti oimdan %^dclpbi cuiufda clarifTTmi riri coinnc.
€L\xc quatos i Ubcralib' ftudiis valuc
rit4iquido pcrcipi potcftxc^ itcr alia
!
cius ftudia adco pctm^iM cura/rirgi
liani Carminis nota aicp familiaris e cffccta rt fcrc omnc opcrc Qfc cofccro/tc
ftc;i confpcctu^T mcmozia ca fcmpcr baboific Kidc^U €mc ou5 foifan aliqua
do pcrfpicanozi aiaducrtcntia \cQcrct cnftimationc mcidurec lUisromne tc^
ftamett mcTiQ bifto:iay7 noui ferieplacido atc^ erpcditO/7 fixci plcno vcrfu:
poncDcfcribi:n6 cquidc^ admirationc carct: tam fubUmc cofidcraticncm muUcbrc fubintraflc ccrcb:u5.Scd longc mirabilc fuit/crccwrioi mandafTc. Operam igit p:o coccptu p:cft38:nunc bac niic lUucpcr BucboUcu5 6co:gicijcp
atcp finadam faltim oifcurcdo/carmc/nunc bac cc pa:tc vcrfus itcgros / nunccc lUa mctro-^ pticulas carpcs'miro amficioi fuu5 rcdcgit p:opofitum: adco9pte mtegros ^0110^3^8/7 fi-agmcnta concctes' fcruata lcgc pedum' % carmi"
ni8 oignuatc/pt nifi ctpertiflimus corapagcs poflet adHcrtcrc.€t bis ab ozbif
cco:dio/ p:incipium fades ' quc quid biftozie in retcribus atq^ nouis lcgitur
Mxtcrimfo^ ad millionc fancti fpiritus/tam comptccompofuit:rt buius com-'
pofiti/ignarus bomo p:opbctait) paritcr 1 €uangeUftam faale crcdat fuiffc
rirgiUum . £c quibus nonminuscomcndabilc fumiturbuic fiUcctmuUcri
faao:um rolummum mtegram/ fcu fms plcnam fuiffe notitiam : cy o^ rarus
etiam bominibus noftroconrintingateuo ooIentcanouimus.Qoluitinfufcr
cgrcgia fcmina'labo:c fuo compofitun) opus^ rocari €cntonam:qucd ipfi pcr
fcpe oicimu8.£t quanto magis illud mcmozatu pcrpetuooignum putamus'
tanro mmus crcdunus.tam cclcb:c mulieri8 buiu8 ingenium^ tantum acqui^
{lutirc labo:i.Quin fmo rco: fi in ano8 ampUo:c rite p:otractum e . ^am aUa
infupcr condidilTc iaudabiUa^quc Ub:ario:um odtdia^noftro tantum incomo
do/ald no8 rfc^ ocucnifTc neqmucrc.Que intcriidnuUi8 placet fmt bomeri Ceton3:eadC5 arte/z cc cadcm matcria qua cr rirgtUo fcripfcrat:ec *bomcro fumpti8 £arminibu8 edita.€r fuo^fi fic eft/fumitur : ciu8 cum ampIio:i laude ca5
ooctilfuTicgrcas nouiffc Uttcras^rt latmas. Scd qucfo nuncquid optabili'
attdifTcrfcmina CDarois 7 1?omcri fcadifTe cacwmma/T apta fuo opi fe ponc'
tc'fcirict^ artificiofo ptertu ncctetc^eruditifTimi fpcctct T^i.Quib^^quii fit faera
rii littcra? XfiQnis ^^feflio arduo5 tii cft'7 oiffialc/ cc ampUffimo facri rolumi
i\iQ grcmio/niic bicnmc mdc ptcm eUcerc'7 ad fcricntc xpi in rnum^pafnm
FO. CKVlD€ Sacta OJarccIlma
vcrbi^piofyq? cogtrcvti bec fecttet getilicio C3mimc.£rat b«u: fatis/fi fcmi-nco8 cofidcrcmus moics/colue 7 acas atc^i tcflrimim/fi mozc plariuj to:pcrcrol«ilTcr.S5qm faUia fludi|8 f3cri8'ab ingcnio (egniciei^ rubigincj abftcrfit:
omne: m lume euafit ctcrnu.Quotquot autc i bono itucretur aioroluptarib'obfcquetcsTOctoquibus pcrgradccflcubicalo ifcdcrc/ flabelUs frmolis
U"
ftcupcrabilc tcmpus tcrrcrctT a fumo oici manci noctcm rfcp totampcrfcpefermones^mt nocuosaut inanC8 blactrado ocduccrerfctt fibt tatu5 lafcitiicn^
do vacarc;aducrtcret ccrtcquatum oiffcrto fifitcr fama Uudadis dpcribufqucrcrc:? nome rna cii cadaucrc fcpcllirc:'i tan^no vixennt^ rita oifccdcrc.
ITdc fancta CDarccUina rirginc oiui ambrofii fo:o2c cap.cctt.
arcdlina virgo gloiiofa:
,
oiui ambrofil cpifcopi gcr
mana^ano falutis nfc qua
dringetcfimo ouodccimo
ti8 ifignis^ pofl ocuictummcrms mubmu8 fcculi curfuj. O?cdiolani ritc fi
ncm fedt, lyec quippc rirgc/ ipiimts
occozc coipozco/mo:ib^' boncftatc rir
ginca'7 laudabili pudicitia fplcdida^
Komana oziginc ftjit.ambzofii oe ti'
gnofif/familia nobili n bono:ara'bomi
nis fcnato:i| OKjinis ftliaatcp (vt p^c^
mifTum cft)C0regii potificis mcdiola^
nenftum ambiofil gcrmana.Hitam autc^ fuam ip:imi8 apud 1^mana5 rr^
bem cum parenttbuscoum riccrooedunt ifignc5>Quibu8 oicm claudcttbus
apud gcrmano8 ambiofiuj 7 Satfruj mcdtolanfi coccffiv 7 ibidcm/poft corum mo:te rita^ finiuit.Jtac^ (WarccUina bccquum fctilTimc gcnitt^icis mo:i^
bu8 optie idituta fo:ct/ip:imeuo iuuctutis fuc flo:c/ foIu5 oci ftliu5 cccuptuit
rt fponfu5:oiIeritcp vt oiim.Quam parctes tanq? contugti p:imitias bono:ii
oium oato:ic6fecradam oeuoucriit.Hic matrtffctinimc cura pcruigili cnutri
ta/ficc^ icremctis puellarib'^/ mundio: ^purio: 2uro o:bi5oabfq3 rllis p:o:
fu8 bumane viteiUcceb:i8 adoIcuit.Qutci multafp:iu8$ ririles afpccttis at
c^ cotagione8'Virgo pulcbcrima attigi(Tct:ncc quicpta amare fcirct nifi xpyce
pit paretC8 oe pfefTioe rirginitatis acccIcrandafuppUcitcr 7 obnirc ipIo:are.
anciebaf aute plurimii tcncru^ pcctus 7 crcb:i8 fufpirijs ob boc inccffantcr
quaticbatur.Tandem obiinuitrt oienatalie oomtni returo fpofi cckWiB arram fufcipcret.ft $:Itbcntcr atc^ ^dcccnter eo oie cb:ifli anulum rirgo fu-'
fcipere tmpo:tune gefliebatquo rirgo itcmerate virginitati8 f^ncips nouclUi
fui rtcri Iructumetema pofteritate/acquifiutt. *^:cdicabaf i populo facrande
virgini8 itemeratu8 pudoi.fit concurfu8 moc ad ccclcfta inumcrabiUti puel
Iaru5 inuice oe ei^ focietMc certdtiii. '^:efidebat tdc romae ecclcfte btc mcmorie liberi^ papa.Cui i ecclefia p:icipi8 apfo;: petri^otiici nataliffolcnia cclcb:a
ti/nticianf clariffimo;: paretu5 vota:? cpm folti amati8 puelle idcffcfTu8 arcio
apif:anuit piiffuplicaiiii pcib^ ecimi^ paflo:'7 6uotof rn-o^c:^ affecf'adipU
d08 cefmt,€Lm rbi el mttifadboitat'fiiifl5 fm6ib^:tade pif p:ifoblatamai-
Bc Sancta COmelUm ;. ^e Sacta . COmdl^b' matris (ctKdmcmixtiQ ca fletu pzccib^ irrigatcj follnii bnditirrcUocp sc
cetcris facre rcligiois veftimctis quoda modo fubarmta/ imsculata xpi 3cf«/
cjue totis vifccnb^ cocupimvipofy^ effccit. Benedictioc ai;t potiftcali ininafa
*i pfufs'tale fe regi rcgii tpo oiio/iferuada mctis cozpczifcij fctimonia ftuduit
cjbibercvt abfcp oubio/er tuc iWi crederef faciata icelis' cuik itcmcratl vigi''
latcrreferuabatiterrisiBtipfectoparcres/qui taleoeo viuo fuepltspiimi
ti««5 oedicauc mnn'';^ q$ gemia pofteritas oupUcatacm iminuta. Si gdcambzofio btii'^ ^ginis gcnitoii nati (iit ^mbzofi' 7 fatf r*^' qb^ ouobus ^goxpi CDarceUina/qfi oua? fulta remigifs ala^/tcrrena oia ppeti pcna pteruolas/
aditU5 quctfidie ccleftis pfie fufpirabat.Ho:;: etia adiuta pfidijs-r admoitio
nib^ inftitutanil crat iaquod i ea viucs mudus iueniret.S^ fm IBpoftolum
miido crucifij:a/7 iUi miidus ipe crat.^nde 7 nibil pjcrer fimpliccs babitu'7
viles cibosoe vniuerfa prne pofleflioifbereditaterequireret.l6tinu3ti8 aute
ieiuni|f/vigiliffc^ creberimis/lubzicos maceras artus/nil^ ab iteta o!one/aut
fcriptura? omina:; medifatioe ceffabat.Sicque factum c:vt 0U5 vni^ cura fpi
ritualiii iugitcr f3c:o fcte ^^gini fubminiftrarcf ifignia fcrculo;2/ alteri'' quoq^
vigilatia co:po2aliu5 nccceffitudinii pcurarenf obfequi3'oco oicata mcs qfi i
fpcculari lapidc oiuine pteplationi fcmp iteta/ femetipam circiifpccte acp:oui
de ituedo irrcpzebefibile^ imaculataq? celeftis fpcfi cofpcctui repzcfcntaret.
Coftat igif biic veneradc ^i^gini moze^ ifiiifle; vt cotinue fupia tumulum fatfri
ffis moztui gcnu inica oriatozi oiu^/fancta ei^aiam pjccib"^ pfinuif -r aflliduis
comedare cdfueuifle/? ea obic^ pcrfepe et oie5 iim vllo pzozfufcibo/noctc ^'O
Ifomnc trafigifle/odeo vt a fepulcb:o vic ad momctu5 polfet auelli . Bcfimcto
poftmodu5 oiuo :amb:ofio/q«U3 ante tumulos ipo? fratrii oie ncctuq? cccu
barctfpm tande ibide oeo reddidit.^uiws co^p^Vaiictu/SimpIician^ potifei*
fcti amb2ofi| imcdiate fucccflbz/aromatib" oelibut«5 i«j:t3 fi efappofuittvbi
ofis eo;2 iicrucnicfib^ meritis bencficia plurima fidelib'^ rcpcndit . £a i^tar
fancta oei 'i^gine CDarcellinaquc i ilU*^ c6fpectM5 idubitato credim^ per«enif
fe^ad cui*^ ^magine t fimiUtudme fecreata noueratozo: rt ipm pzecef' vt mibi
peccato:i/7 niic/7 fcmperreb^ i oib^actioibufq) mcis' 7 p^opiti^ adfit atcp adiuto:/meq3 fragilc oirigat afliduein viam iuftitie 7 pictatis.^fmcn»
CTS^ fsncta lX>arcella 'Romana oiui bicronfmi filia. cap.cjcica
arcella illuftris 7 religio
fiflTima fcmin3'1^omana 7eruditiJ]ima f«it;q pzima
iU«ftri«5 T^omanas fcmi
na? monaftica vita p:ofefla fucmvmnoanataU cb:iftiao ouodeciofup:a
quadringetefimii: tepo:ib^ 3""<^<^^'tt^
ti| pape ei^ nois p:imi 7 bono:i| Qtc(^
^rcbadii iperato^/ poft CKcidivi romanc vrbis a ^otbis cofccmy rome quii
macio (uc viduitatis caftimonie pco^
nio obdo:miuit i ono. l7ac quippe pclariflima muliere oiuas bieronfmuf
FO. CXVII©e Sarta COarccHa
ifii Bcfblccm coflifutue niaiozc in modii ocfamafrcpUirimafc^ cpfas r tracta
tu8 tancj^ raptctifTimc muli ri trafmififrc copcrtuj l.^Jpmfq^ ftudiu^ i oiuinis
fcnpturi8;cotincti3mq5 ac grauiratcz-r rcliquas ipius rirtutcfcomcmoias^mi
ris cflfcrt p:cconif8.fuit cim i phmis itcr cctcras mlicrcs (ui cin'7 oiiginc potcntia/7 mozibus 1 qf maius c fanctitatc clara atct3 illuftris: quc 7 i fno klidf
fimo iuuctutis flojc/pris inciiti mozte ozbata'riro quoq; fcptimo pofl mcfcanuptifs/pziuata c.f^flquo;: luctu^/quu; Icam poflbuma cdidift^ filia:a 60infpirata/macijnis opib'a popaticba nobilitatc contcpta cuj marima rcrii tc^
po:aIiu3 pircitm 7 bumiUtarc/ad rcalu5 crucis cbzifti cuolauit . €nc\^^ 1 ppco:po:i8 occozcm mo:uq5 grauitatc^nccnd ctatC5 flo:ida5'ac familic fplcdb^
rcm/3 pluribus vrbis nobiUo:ibu8/i vro:c3 pctcrcf;? Slbina cius matcr pie^
ftdiu5 oomus rltro appctct illa oino cpm oiu5 rccufauitc6iugiu5.£tad id co
pzob3ndu5/rciccti8 cjuibufciicp p:cciofifrimi8 co:po:i8 idumctis 7 oznamctif
tti^ rfqj ad anuU (ui fignacnlu5 bufnili rcftc k iduit.Tali at vcftimcro kinduerc curauirrt magis frigo:i obftae cp roUtptati pacrc ridcref. ^ntroit^ :>^o
fuo8 7 au? omnc/magis i fubuctionc CQcno^ cp m arcba/aut marfupiis recon
derct.Statuitq^ fibi nufc^ ocinccps pgcre fine matre/ncc qucpiam ridcreaut
aloqui/fine ipfa/aut arbitristfcmper in comitatu fuo graues femiafbfc ftatuit
qb 7 1 moite rfcp obfcruauit. ©iuinaj? aute^ fcripturarus cii in credibiUs d ar
do: effct fcmpcr cantabat cum pzopber3.3n cozdc mco abfcondi cloquia tmn non pcccm ribi.COodcrata ci leiunia crant/f? carniuj oino abftinetiarrini odoz magis^ guftus/pioptcr ftomacbu^ 7 frequctcs Ifirmitatcs. 1^aro i pW'^
blicum pzoccdcbat.£t marimc nobiUu5 matronaB oomos ritab3t;ne cogcre^
tur vidcrc/quod cotempferat.spoflolo? i martfruj bafilicaf/fecrctis cclcbza
bat ofonibus;^ m3cime illaf/que pdpulo? parua erat frcqucfia»0t)3tri femper
obcdic8:v't faccrct intcrduyqi noleb3r:p3uperc8 magnopc oiligcbst / 7 ipfis
comifcrab3tur:it3 rt 7 mcmiUm quicquid fupcllcctilis ci cffcv pzo cbzifto l3r
glflime cddon3ret»1fluIl3 quippe eo tcmpoie nobiUu5 fcminarum 1some no-
ucr3t pzopofitu5 mon3cbozum ncc 3udeb3t pzoptcr ref nouitate^ ignominio
fum(rt tunc putabatur 7 nk)in populis nomc afltimcrcScd bec Juucisquii
cidicifTct oifdplinam rirginum 7 ridu3rum in tbcbafde/ 3 be3to pacbomio
confcctam^no crubuit pzoritcri/q6 cbziflo placcrc cognoucr3t.Qua5 7 no multo poft^t 3Uc multe matimccp p3ul3 rcncrabiUs (Dc qm fupza oicfum c(i in
buiu8 cnnutrita cubiculo' cum ^uftocbio rirginitatis oecus/ funt kibkcvi te.
^icc^ omnem fuam etstem ourif/rt fcmper fe credcret moziturs^; ficc^? indue
baf reftibuQ ' rr fe mcminiflet fcpulcbzi ; oeffcrcns bofti^m rationabilcm^ri^
nam oeo placcntcm. ©enicp quum oiuus ipe *bicronfmus rna cum (anctis
p6tificibu8 •^auUno 7 €pfpbanio pzo ccclefie neceflitate roma^ rcnifTct.COa
cell3 fcicns eundc5 bieronfmuyboic^ eruditiflimii fanctumc??/ ita cppoztune
ipoztuneqj egit:rt ad ea rifccnda^ rerccflde conccdcrct.Cumq? fepct fepius'
<pfu5 poftmodii ad fe pucniflh.lRii^ pncit qui aliquid ip3 oe fcripturis itc
roglet nec ft3ti refpofia ei' aqefcebarfij ec6tr3 ap3 qhiocs moucb3t-rt eomoqredo^ea? foIuti6c8 clarius itelligeret:q8 opp6i pofle 3l3duertcbat. CX^arias
in tlla nnmcQ'7 fctimonil^puritatecg/atc^ Diuinu5 pzopc igauu; inueniflc fe
Bc iS^ncta O^arccUa
tRominerrbtaocci
diurecimt
Xtbuadiuo b(eroni
momarcellefcripti
biccommemojgnmr*
tcdatus cft.Kcffcrt ipc fctfls bicronfm''ta curiofc ab ipfa foiflc itcrogatU5*vt
quicqd ipc longa mcdimioc pcrccpcrat/ca pcnc totu5 bzcmffinio tpic % oidi
ci^c
%
poi]*ccJi(rc:it3 xi poft abitione \i^M^ fctiffimi bicronfmifi aliqua rcmc
oc fcripturis fctisoiirctnr qucflioad illam tan$ ad optimuj vadicc pgcbaf
qm valdc pzudes cruditac^ cefcbatur*1^oft aiit oifccff«5 ipfi^ oiui bic^ionv^
mi/pncipia fanc nobiliffima rcUgiofiffimacp fcmia/buic CWarcdlc cofoitio adoinbcfit/vtniiqj ab iUa/nc trafucrfU5 quidc5 rngui8(vt aiunt)rcceffcrit:cadc.f.
oomo/codcmc^ cubiculo rfaivt oib^ in vrbc romana notu5 ficret/ ipfas matre
xidcMcci % fiUa5 fozcSuburban^ quidam agcrcis p:o monaftcrio crat:7 oU
Md rufculum clcctum pzoptcr iocuclitatcm . Sd ea? vcro imitaiionc/T "Romc7 alibi creb:a rirginu5 monaftcriamonacbo^rc^ inumerabiUs multitudo co^
furgcre cepiit: ita rrp frcquctia fcruietiu5 ocotquod pzius ignominic fucrat:
fuit poftca pio glozia.intcrim aiit abfcntia (uv oiuicp pfis (ui bieronrmi m«tuis folabanf cpfismcc muUuj p:ctcribat: quin iugib^ fibi Uttcris iungcrcnf.
Jn ipa autcj fua fancta tr^inqmUtatc/? oni optima fcruitutc/ bcrctica qucdampzauitas % tcpcftas cro:ta cft:quc vbic^/7 romc qua mariccuncta pturbauit:
7 i tanta5 rabic codx^ffc rifa c:vt ncc marccUe^ nec vUi bono ftdcU parccre vi6
rctur.Tiic fancta 07arccUa que oiu cobibuit/ne.'p cmulationc gdpia face crc
dcrcf.•^ol!:^ fcnfit'fidc5 apoftoUco oic laudatam 7 apzobata^ a pkrifq? vio^
lari 7 maculari:ita vt faccrdotcs quocp'7 no nuUos monacbo?/ msrimcq^ bomincs fccuiim aflfenfu^ fuu5 trabcre atcp fmipUcitatC5 Uludcrc pontificis ro^
m3ni:nimio 5clo fucccfa/mor UU q oc fuo igcnio cetcros antcccdcbat:pubUce
rcfhtit:malc8 oeo placcrc^^ borninib'. ^tc^ ita eius iftinau 7 cofilio/ipa pe
ftis bcrctica fubito oamnata fuit. ©ii aiit bcc agcrcntur/ eccc baud mtto poft
•Roma q totu ccpcrat ozbe ab aUinis boftrogotbis' aUifcp fcdis getib^ turpif
cepta c.jmo pusfame pcri|t/% gladio/ita vt vir pauci i ca q capereni/fiit iucn
tiXata ctei5 i ca famis rabics ()U8 iualuit:rt matcr no paccrct lacrati fiUo:f5
ipm qucpanlo antc cffudcrat/rurfu8 i vtero rccipct.lBoctc qppc capta fuft noctcq? cadc5 7 muri cccidcre.Quis ilU^ noctis cladC5^ qs funera oilaccrata cc^
pUcare poffct fmonc:aut lacb:fmis cqrc oolo:cf ^rbs cclcbcria vrbfq^ aUqmmt muUos oominata p anos.Ciicu pluria p vias/pcp oomos pafli^ obtruca
rcrif co:pa:cccc quida cruetus victo: CDarccUc fctinimc oomu itrat.Quc iUu^
ftris mKcr ca fuis/itrcpido vultu ccccpif.Ciici? pofccrcf a«;2 7 ocffoflas opcs/
iUacp fc paupc5 fatcrcf/ab ciidc mor 7 flagcUis 7 fuftib' ourifUmc ccfa c:^^ipa5 to:meta minic fcnfiffc pbibucrit.Qcniq? quu itcr cructos gladios/pictaf
locii iucniff5'ip95'vna cii pncipia fua/ad bafiUca pauU/barbari ocduccrc:vt vf
falute ibidC5 vf fcpulcb:(i iucnirct.Ciiq? ad ciidC5 locu5 lcta pucniff^ maccUa:
gfas do agc8:oint.1t)uda oc vctrc matris mcc cxiw nudaq^ iUuc rcdca/ficut
Ofio oc mc vifu5 c:ita 7 factu5 c:(it nomc ci^bcncdicta.*^olt aUquot ^o oics
fanaatcgro/vcgctoq; co:pufculo/obdo:miuit in pace. & p:incipia fua oilcctif
fima/paupcrtaculc fue/rcUquid bcrcdc^/claudcs oculos t manib^ fuisTCddcf
fprii ono'c6kin vitc bonC/7 p:emif8 futuro?. *buic itacjj fapictiffimc 7 cmdi^tiffimcmtteri/oiu' *bicronfm^ bas ifrafcriptas cc ffria/ocdit/fcripfitcp cpfas
atq3tractat^.Quo?:tituUbifiit. trqb^^lccto: plae aladucrtcrcpctcrit/qiiati
tgcnii quatcc^ cruditiots'? ^tutis/fucrit marccUa.^t (7mo qdc cpi^a^/cicbdtas
FO. CXVIII©c Sacta COmdla bc ^alla '^lacidia 2ug«fta
UIam/3d reUnqucdu5 mudu^.Dcrcribes pcrpulcb:e'b«mae murabilitatis ri-'
ccs'7 reculnni occupationc eftus. ©c oecc3 noibus^gb^ apud bebzcofof tms,€t fmgula noiafatinc crponctis/nonageirimti pfalmujJOC pralmo.IRifi ons cdificaucrit oomuj.gjc ftdenra/Tbercttco? oogmatc DC blaffemia i fpm fan^
ctuj. E)c colimdc.cditidis Squillc cu bebzafcis. fpiftola ctia i qua victio(am
cqjofitionc Kbaij galli'i catica catico» rcp:ebcdit:De cnafio:vbi iaucbit co^
tra octractoics fuos.EiC ftudio "^beopbili cpi alcradrinKontra OJigcnianos
gratulatio.^n.qua cpiftola oe pafcbatc? cotxA ipfam berefim traducta/fc x^ic
cnnitcrc:v't oiictis fideyatbedra pctri c6firmct<.*bo:tato2ia;vt rrbe^ roma ocferarTi iudeam cemigrct vbi ciuitatej fancta i betbleemiticii rU8:mirts effert
pzeconirs.Cotra motani bcvctici infania;qui pzomifllonc fpiisfcti i feoicebat
cfle copIetam.Xibzu? vnu5'p:ofe cotra octractione rufl^mi.Cotra item oetrac^
tozcsqui en5 temeritatis accufabat piopter cmcdationc cuagclio^.©e muneribus ab ca receptis^binas epiftclasgfas agcs.DC laudibus Sfellc virginis:
rt eius cceploalie p:ouocctur rirgincs.DC ctitn \cc:cmm fctam couerfatioej
optimc rcfcribit. Sc cgrotatioc blcfille ftlic ktc paulcsd eadC5 i aduerfis pbatam:u)ftitne8 eam ad tolleratiam paflionus. £t ad pzincipia^ cius fcdalc^
virgine^ fideliflimatfuper pfalmo ^ructauitco: meu3 rcrbum bcnum.^Bc galla placidia Sugufta % fcta mulierc. cap.crmi.
alla placidia g nQnit^'k
mimu fui cwi optla: tbeo-
dofti fcniozis cc galla rro
\-c filia f«fcepta'ano/a nata
i rpiao ferto 7 quadragefllimo fup:a
qiiadrinsctcfli}nu5' leone eius nois pmo pofiftcc 'I^omaO p:cftdcte: quin?
cbalcdas Dcccb:is'apud rauena v*etu
ftiflima ifigneq? Jtalic rrbc c«5 manmo rpiaitatiftitulo migrauit ad tp5.
€t i cadc5 rrbc' i fpeciofiiTimo facello
miro artiftcmn cura elabo:ato 1 muft
uo ope Pcpicto/ i fupcrbiflimo maufo
leo lapide rnico CDarmozcc /fpledidiflimc fabzcfacto/ cius fanctuj co:p«8 bonoziftcctiflimcvt f«a ipcrialis ctpoft«Iab3t fanctitas atqs maieftas tumulatii
cft.vbi T in bodiern«5 KiC(^ Dicyci«8 ofl*a fmg«Iari memo:ia % vcncrationc c6
cemuntur.COuIier ccxt^ % cb:iftianiflima'7 oi p:eccnio/ rnemo:at«q> rignifli
ma/7 memo:3bili q«idc5 pictatc p:ofeq«eda.3n c«i«8 plane iterit« oes fimf
virfwtes:-? falus publica fui tzipoiiQ'% quicqd boni erafinter bumana reperiri
poffunt co:po:a/rno fuc mo:tis ictvi cociderc vifu5 eft:atq3 ^vt ita oirerim)oi^
midiu5 lucis o:bi tcrrarum adcmpt«5 ftjiflcf««m qnod^ ctbera fulgozc pdi^
diflc pl«rimi crcdidcrc.£rat ip:imi8 cbziftianiflima bec ^«gufta maric iitif
marimeq) reUgiois ac maio^is fctitatis femina. Jn q«a cerrc ols rirturis reUt
ccbat fpcdmc fozmaqj boni"r oecozis ac laudis ois imago.lRulIfi tcp'' omit
tcbarquod t^ianiffimc no coIerer:nHUii vc ftne oeo vi«o 7 vero oblectamctii.
Sflidue nac0 circba impcrij g«bcrnatioHc ta oxiitiQ c^ occidctis vna cii ftlio
Be ioalla T^lacida Sugitfla
Qcrmmi(q^M<Bmmtocn^ mmmnmMimdmcm icambebstrqwod fambciie ainmvtac^ klicitcr gefTit.Tt oc8'i cius p:ouidetia plurimuj coquicfcc^
rentrgrat illi inrer terrenas Delitias (quib^ fupza modu5 sfiiuebat) p;o fumis
oehti|8/n5mmno ^cmcno mudus reliquus mulicbjif:fed cbziftiana rcUgio
im^ciilnm 0£uotio/mirericozdi3/atcp pietas imcfij. €t quum ci\ct fublimiozis
ingeniracgreci'latiBiq3 fermonis admodu5 oecojata biflozias 7 res oiuinas
nec no/7 olnm gerium mozesrite ratioes/artes/atq? rires adco callcbat/ac iU
U oiigo patriaq^rrbiq? f«in'et«Cluatum aufc ifc fideifpci' dcuotioifcp/ac pzu"
dcntic babuiOet/ i iila (m p€riculofil]'ima badriatici maris tepcftate miriUc^
vtiq^ ocmoflratsit.lBa oefacto cius maritocoflantio/i^alctimao paruulo filio
fibi relictoMtqi ipfim patruus 'bonozius qimm plurib^ imperaffet mi8"i a€imbiiB ftjis ifefinimc Iterfcctus cfTctapa fapictiflima baiid tut«5 criftimas
itcr ipios comozari cociucQ' vcritaque q«ammmc ne 1 hUo f«o adokfccsui
(cui bercditario icjrc imperiu? ocbebaf)patriti iuidia noccnvt cxpcrictia atqj
cccmplis mirificc cdoct^^maUtic t iniqmts^ti cedcdu3 c(\c cc(mt,Unde 1 pio
tinus vn^ cum ipo fiUo (m valctiniaoac copiofa familiaa pzeparata fibi claf-'
fem ^d Jtalicaspartes ad nauigatura cpfcidit . Cfiqi cr 'T^racia i badriatico
CDare pzofpero pucnifTct nauigio 1 curfii/ fubito furgctib'^ vctis/bozzida rem
pcO^asceliim.comowit 7 «^ndas.Difpergatur (tmm (ocic nauePatq^ trircmeP
*i (mimpctu vmjs veto:^ pcrferiitur vifs. Scuiut vcti/mariacp cofufa turgc^
fcut/miferamc|3 clafl*eiivpcnc laceraiit.Cnq? natite cetcriq^ omncsdmn omncmfaliitis fpem amifiOcnt/7 nibil (ibi'ni(i dc fumcrficis idiriuj CKpectar^t. 6sIUp!3cida Sugiiftavirago vfiq? cb:iltidiOima/itlto 01115 mcturquu vitc fcUcio^
ris ftegritas(fiduci3 plurima eidem darct)vniucrfam multitudincbis Dulcif'
fimis vcibis i^acro aio aloqmt.Hidco iqait ffe8/'zfdu cariflimi/ac comilitO''
ncs mci amitiffmi aios vfos pcriculi iftatis timoic pcrculfofminufq? fenfuf
vfos valere vbi ifla per mana vcto^ vis iualiiit.lRccmultu? cqmde^ miran^
dum cft/fi i uobis imines picultij rationc 1 coftatiam Dcbilitsrit/ mcdo i to^
tum p:o:f«s no pzoflerilat/cotudat/T quatiat. COonco itac^ vos cariOimi mcvac maio:cm i modu5 rogo/ne ca p:o:f«s a vobis aufferri permittatis. COcnic^
tote ob(ccrotqf Dcus ipc oipotcs/nos ocs qua mapie ratiois eapaccs codidit,
1^:obat cteim teptatq^ per bac igructe^ tcpcftatcm nos dcus: vt cjcpcrimcto'
nfam fidem/nfamq^ Dilectionc Dignofcat.-serritn/ipfc vtiqj pius ipfec^ mifc^
rtco:8 nemine vlfrafuas virc8temptaripermitfet.£aigiturDiIcctifrf^,imci
coflanrCB eflote:? cc totis coidis nfi medulis qiifim lacbzrnue/i: cbfecratidi
biis cimemn8'7 ad cu5 cdfugiain^.Herfi qnl nfa fomds ocmcrita apud ca^
dem talia (nnvvt ofoncs nfcadeo minimcctmdiri mcreanf/eius Dilectinimii
oifcipultim 3oane5 euagelifta/nfi pntis naufragif itcrccfTozcm ac liberatozcni
toto co:dc ecpofl:«lemu8/nibil penitus bcdtgitcs* f^ifs crgo lacbzimis 'voci^
buf(B^afq5 indubitara fidc ipf«5 btifrim«5 apojtolu^ 3oancm cj:o:cmu8/Dcp"
ccmnrq};'M ^d ciuQ p:efidiu5 ifracto aio cofugiamus/ vt fua itcrccffioc bac in
minctis fenterie moztcm euadere mercamur.^t nc magnitudo piculi alos vc-'
ffcros p:of]:ernat.lX5emctotc obfecro/q? cbziftus Oiis nodcr' vnico fuo verbccot.'4rbat«5 (cdmit marc. T^iis atc^ali/s plurimis vcrbis buius (cti virginis
3ugu ffccdfoztati 1 aiati ocs^fpcm bmdmodicH imincntis pcriculi cmdcdi
FO CXIX
mffumpkrcConfoitati itaqj ac nribm fumpti8.oe8 rno animo i laiidf odlinguas rcfolucrc.Sed ipfa virago augufta c«i fanioj mes mctum tcpcrabat
eucftigio bcatiftmiii cu^gcliflaj/bis rcrbis itcrpellarc ccpitrOiccs.O fanctir'
fimc 3oanc9 q fing«lari pziirilcgio pcacria apoftolifa cpo ono noftro magifmagifcp oilcctuffuifti/obfccro tc oiligctceateqrplurimii pfidctcfnuc adiuua:
atc^tcnucinuocatcsecaudircnorccufcsmccpatlarig pcrircqui tibi victuri
(unt:ac nc eos pcclla obfozbcatqui (c ppctuo pfitcnt foic cultoics* Bcntimigit tttu leuamcqui fuam fpem i te vno repofucriit, ac ne pclagus oia nomcnfctiim tuii canctia itercludat.O mi fcti oco Jolnes/ope nuc nuc affcr miferif'
fldiuua no8 ocfolatos ncc finas pcrirC/qui per te tatii imincs naufragiii cuadcrc idubitato fpcrat Biicctc oci apoftolcozo nc rcfpici^s ad ocmcrira noftra:
que pcr magna vcre futmcc quid pzo tc cgimuQ'fcd quid actu fumus attcde,
€go itaq3 mifcli:^ peccatrir fi mibi vita/tua ope 7 itercefTioc niic rcfcruata fuc
rit.oignum rcgia bonozificctia tcmplum tuo nomini moc bcdificabo- Uic illa'
bcc ccozc cmiferat vcrba/quu5 pzotin' iuocata bcati lolnis apoftoli affuit pjc
fcntiarqui in fingulis nauibus fub bumana fpecie latcs/omntii oculis pzcfcns
apparuif.Cuius quidcj figura no bominc/fed rirtus fupta bominC5 idicauit,
Ccmut itaq; vniucrfi'? quem mctc tcncblt bfic fo:c 3olnem/qucm tanropcrc
inuoaucrlf/fua cuiq^ pfdentia pcrfu:ifit»€uctiB crgo ftupctibus.iUc fingula^
rum nauiii armamcta oifponit/crigitqj/T: vcla vctis accomodata^oemuj i fin^
gulis nauibus/naucleriflocum occupauit.Jnquibus mozc nauclcrii fcdee/mn
re vctocp fcdatis pcr ftngulas naucs ciicta rcgcre vifus cft/vfq^ oum vniucrfii
marc fclici curfu puoIaffcnt.Ht autab co:um cofpcctibus oifparuirfinguli iU
lico gaudctcsad fua nauigij olfitia rcdierc:po:tumcp p:orimii Kaucnatii co
fpicictc8/lcti paritcrcp intraucrflt.at oiua auguftatadcm oiuino muncrc%9iicnam pcruenic8/a ciuibus ipfi8 matimo cii bono:c erccpta cfl.Hrbcqj oulf
introgrefTa/Cofcftim vt erat multis bonis oinmn p:udetia quam marimc oz
natifHma/tltum valuit t effccit apud omncs/vt olum ofFiti/s p:o fua voliitate
vfa eft.Oiumq? mo:ibus fc fc applicls/qfiuit fummopc plufab oibus amari
$ timcri. £t cii ctfct igcnio infisnv^tc^ magnitudic animi r iufta t ckmcmtpzo fua virili/ftuduit oibus fozc munifica 7 affabilis.Scicfq^ ad rcgni modc^rationc^nibil magis valcrc^ pacc coIe/7 ipfa fua inata p:udctia/ftuduit mocfibi fuocp filio QaIctiniano/augufto:oiu5 amicitias ppararcCt quii cct rcru
oiuina;: bumana^cp fludiofilTima/ftatim i K.3ucne qulmacime/7 alibi/cura
fufccpit/no folum vt ducs ifo:marcnf ad bonos mozcs/optimacpiftituta be-'
ne mo:ata9 vrbiuyfcd t cultU5 oiuinii ca i vrbe ampIiauit/T ipfaj vrbcm pul^
cbcrrimis ac fupbiffimis cdifitiis pctblicia pariter *i pz'ua^/fui8 impcfis ctoi*
muit 7 amplificauit/q gdem edificia/adbuc ea i rrbe l^uena in ptc vifunf.7
qulmarime ccc\c(ic ac monaftcria.^n ea ptcrea vrbc/muro? ambitus iftaura/
uit/fed 7 ampIificauit.Siimaq^ adco cura t oiligctia tam ipfa/$ cius fili^aa
letinianus cofumauit.rt nulluj fcrc italie niic vel nouuj vd vctuftum iueniaf
illi cquadum.0^ulti8 igif ibidc ccclcfif8 coftructis/ad illl tldcm eictrucdam
qua beafo 3olni ocuoucrataium adiccit.qul idco aliquldiu oiflulifre crcdi
turiq^ maiozej oiligctiam p:efc fcrrc videbaf.Dccrat niq? ea i vrbe folidus \o
CU8 tlto cdificio aptusinec oino occernebattltii opu8'fui8 bcncfttiis ac rcgic
/I&iraculofe
oignitati imparfozcTSdcm quum fapictirtlmisMs ciuibus cofilio babtto/
apud pojiarsi que arte meduU vocabar*mavimis cum impefis pjimuj ecclefie
fundamcta vua cit filio Haletiniano ^ugufto ieo.u iUaq3 coiumnis quotuoz
1 vigiti marmo:ci8/fpeciofiflimifc^ lapidibus atqj aius vanif oznametis ops
re mufiuo/'? figuris tsiKcilms e?:cznauit/0oluit pjeterea ipfa facta Sugurfaatq3 madauifvt in omni loco ipfius tcmplietia i mufuio pauimctO/nauSragif
fui piefentaref fo:ma:vt ipfius tota opens tacics quodamodc/ regle placidic
pcricula loquercf.Jila quoc^acmonaiterium fuperbinunii lujcta coitructuj/
mnumeris ootauit fundi8.atq5 multiplicitcr vari|8 oznamctis/T: mfisxum ar
gctci&mm aureis eicoznauit^atcp cii plurimas fanctoiuj reUquias code fuo
m tcplo reciididit.que oia certe muUeris Deuotionc t fanctimonia pjcfe fcrrc
vidcturXompleto oeniqj iHBni iilo'! celcbcrrimo tcploiUudqj vna cum tilio
Baictiniano Bugufto beatifitmo 3oani cuagelifte iniraculofe oi cu3 gaudic7 religioe pfecrato,€ic poft per miUe 7 eo ampUus annis/fcmper iUii {etidtmii
*i fpledidiifimuj oedicatiois oiesan ipfo peruetufto tcmplo oiuis laudtb^qr
to cbalcdas COarti/ femp celcbzari no eft ocftitutum. Jnquo Duiie p^otiiden
Su^^^leTan/ ^^^'S^^^^ muncrcqs^fandaUa ocictcri pedis beatiHimi Joanis euagcUite/ btnc
«i loleuan/ rcUgiofiffimc ^c cbriltianifrimc S uguftc pzo fingulari ocno/ab tpfo cuogcli''
gelu*
fta m potificaU babitu fibi aparcnte ooata funt.Bnde id templii ab ipfo cui^
Qclittii fic oedicatii/bumanis offiti/s cofecrari ampli'^ p:obibuu5 eft.tdifica^
uerat ptcrea bec fancta ^ugufta 7 Sifanti/ varijs in locisnonuUas ccclefias.
atq? regia oomii fpcciorifUmaqj/vbi ? ozaculum admirabile eii altarcomatif
fimo.q6 quidem ozaculuj 7 aUarcvfq) ad tDarani cius nomis pzimi pcriii'
cis romani/tcpoza/qui fuit i anno faUitis noftre qnto 7 quadragcfimo fupza^
fcjcccntefimuin pducariit.Quo quidcm ^uofiaulus qdaj bcreiicus Br^ati
nus cpifcopus.Tt fua pzauitatan ttckndcrcvid altarc fctum fedis apoftoiicc/
qd erat in oomo buius fanctc placidic facratuyi venerabiU fuo oiaculo cummacima vcncmioc obfcruatuj fubucrtes oifrupirpbibens ne adozadam im^
maculatam boftia apocrffarij ibidc offcrrcoeo v^lctcnt wcc comuniois facra
mcnta perciperc poncnr.sUa atq; alia fanctiflime 7 fcUciflimc g^flanarratur
buius viragis tacioza.Quibus fcUciflime gcftis/oium oeiceps vitc fue ci\r(w
in 0jati6ibus/vigiUj8'ieiuni|8 cetcrifcp operibus pi|8'cum omni p:ecosiio con
fumpfit.Quibus quidC3 artib^^/per feliciflimos rcruj critus/fata^ no folii ap5romanos fuos.fed 7 apud ocs natiocs adepta cft gratiam/7 auctoiitatcm nomodicm'vt ct oeo cdctifci} moztaUbus no Sugufta minus c^ Unct^ vidcref/
*i oicercf.^ciftimabat nempe ocsbuius mudi faftusocfq^ bono:cs'7 omnej0lo:ia5 omnino vanitatcm 7 vmbza^ quada-Soios autc^ fclices iUos oiccbat/
qui in virtute/0eoq5'omnc fuum bonii coIIocaflet.Hndc 7 iu^itcr bumanc fra
SHitiiti fiimoperc mifcrcbaf.fuit crgo bec filacida m5u(t!i'Qcncrc'comu(^io'
oeiq? amo:c/ac optima fobolc omnium mulie;? qucvn^ fucrc/icUta ac clarifli
ma muUum.1tta cius ipzimis gcnito: Tbeodofius fenio: iclitus 7 optimua
^uguftus.fiiufq^ gcrmani ^rcbadf^ *bono:ius 'B,uc^u(ti fucrc.^pfmfvcro
fratrueUis "Cbccdofius lunio: 2iUguftus'p:cdicti Srcbadij fiUus:7 quidej
omnes ck paterno gencrc.CDaterna i^OQcncrmoc rcfulfit placidia bec clarifli
ma^Quia eiiis auus vakntinianus bui^ nomis p:imu8/6allc ipfius pUcidic
FO CXX^ Bmtmdc Bwcumatris^patcr fuif auguftus.aalcns itcm auguft' pzcdicti ralctiniani fratc»*
fuit.auiicuU quotj? 6ratian' t ralcntinian^ cius nois fcciidiis angufti cttit^
rcJBupfit ocniq3 Coftatio a«gulto ca tcpcftatc fopocs ipcratozcfclariffimo'
erquo pccpit t pcpcrit ralcnrmiana ci'nomi8 tcrtia'vi? cmc opiimiirac tate
mfif tpianiflimc baud iJgencrc^quc r poft obita fua fcliciflimu auguftu fupftitcm rdiqd.€t bcc oc 6alla pladdiamulicrc fcta -r augufta oicta fufficiat.
ffBCDcmctriadcfanctarirgicromana. capitulum. amii,£mctriadC8 fcu Dcmctri"
as fligiofiflima cbrifti nrgo/quo anno i affrica oicj
obiicrit'pcifc no babcfalla
aiitpoftbcatiflimii 1?icronfmum ali
quadiu fuptualfc coftat.lJcc gppc in
tcr romanas quum nobiliflima oififli
mnc^ pftarct poft cxcidin nbisannovidclicct vigcfimo fup:a qdrmgancfi
mumou in 3pbrica vna cum gcnitricc
auiacp fua auffugiflct/adco ifpirata ac
multis plurimifc^ iflamata ftimulis/
0C5 (iti co!pi8 cultii'<i fccularc babitu
fcilicct.aurii'gcma8/Sericu'qucq3 CPonilia/atcp ccgfitas cpulas/nccno 7mi^niftcria oia p)ftrcpcnti8 familic/qfi pzopofiti fui impcdimcnra/c6tcmncn8 ?pbicicn8'rili fc tunica ipiimi8 iduit.vUioziq; palio(ifci|8 parcntib^jc6tciit.7 p'
ccr ipe^dc murata i iduta/cii macirno fletuad amc matrifcp fuc pcdibu8'fc rc
pcntc pzoftrauit.Qua animi incptc fic iduta pfpccifli^nt tat% grauc8 fcmic obftupucrc tali babitugaudio tii rcplctc 7 quafi att6itc cctitcrc ac fi no crcdcrct
qo vc^ oprabat.Cofcftimqj bcfit roc faucib^/T itcr rubozcj palozcmqucacmetumatc^ lctitiaj quadajncogitatioc^ raric nutarc ccpcriir* Quatu^ tamc gaii
dii 7 lctitic boc coucrhtiois focimus matri auicq? fucrit.aiocp qdcm cogirarc
aut fcrmonc ccplicarc n6.polTcr,£crtari3 illico in ofculo matcr 7 auia cii ncptc
ruiit,vbcrtim p gaudio lacbrfmas fundiit/amplccari fiiii n5 ocfiftiitcognO''
fccntC8 mctC5/7 fuii ^pofituj gratulariqp fibi ac oco optimo ccpcriit: cp vtrgo
filiafua virginitatc fuaq^fctimonia nobilc familia^mobiliozc faccrc coftituiP
fcf.3d planc marimc ccultati6i8 in paterna oomo fuit. fic cuiu8 qdcj cccplo/
mormarima fubfcquuta cft clictmj atq^ familia? turba.*^cr oc8 cnl oomos'cucftigio fcrucrc cepit rirgitatis pzofcfliorqua^^ctfi impar cflct carnis pditio/
rnu5 tii crat caftitati8 p2cmiii;p:otinu8 ciictc pcr Qffrica ccclcfic/ciuoda incrc
dibili ccultaucrc tripudio. 1B6 boc quidc pzopofitiibcccp pzofcflio ad vrbcs^
oppida/viculofcp tatuj circiiftantC8/fcd 7 ad omnc8 mfula8 quc intcr affrica
italiaq? funrbcc cclcbu8 fama pcnctrauit.atcp boc rumo« rcplctc funt. 'Ciic(
vtita loquar}1^oma lugubzc8 rcftc8 mutauit/7 ciu8 fcmiruta mcnia pziftinii
cc partc rcccpcrc fulgozcmpzopitium fibi cj:iftimatC8 oominiiin aUtmnc fuc
coucrfioncm. fbcnctrauit ctiam bic fanctu8 rumo: fnc p2ofcflioni8 7 ardozis
crttci8 cbrifti/o:icnti8 Uttozatatcp ctiam triumpbu8 cbriftianc glo:ic/in mcdi'
tcrancis vrbibus mojc auditu8 fuit.Omncs cnim cbrifti rirgincs/atq? aUf p:o
qii
0c Bcmamdc' B^tim
mikiii fetus plurimi'fc (cim^bmmroc focictate buiws fancte virgistbcatiic^
clamsbat lulianc matris vta? qwc tolC5 ac tatiim p:otulmt iructum.2t ma^tcr T auia fcminc fanctiffimca ac fiiic fuc virgims conuerfioc gcftictcs. qcqdab ipfis pio fuis nuptifs pieparatum fuerareicie omnino &etracere nibilTmoomnia bilari tradiderc aiome fuo celefti fpofo iniuriaj facerc vidcrctur. Bqjxt ootata pziftinis opib^^^ad ipfum fuum fp6fu5 liberius mcdcrc pot\cvi ipf
fa q? in rcbus miidi jscritu? erat/fcruonij oci inopia fuftctare pzopofuit. Ifta
bec cbrifli trrilcula pzobaj maio^ fuo2U5 familia(ftc cni ipfa fua familia crat
appeUat3)que oium vrbis l^omc oignitatu^ femp pnncipatii obtinuerat/mul
to iUuftrio:c cfficit/d(^ alia quecucB cofulat^ oignitas cfFiccre potuiffct.Cuius
fanctit38'7 in vniiierib miido cffufa bonitas/ct apud ifidelcs barbaros rcnc^
rabilis fuit.Quado autcm i feculo crat/iam la matura virorque fcciiii erat/ma
gnoperc oiligcbat.vt polirc facicmiUacp purpuriffo 7 ccrufa ocpingcrc/ crinc
oznare 7 cdponerc/7 aUenis c^piilis turitn verticem ftrucrc 7 aUa .ciiplUrima
buiufmodi facererinqbus ftudiis matrone femp infanire confucucrc;2lt poft
quam oiabolo^ feculo/ac popis abrenuntiauit/vl fedus q6 pepigerat/ad vn^
guem ftruaret/quu^ legifTct iUud euagcliuj oictum. €ccc qui molibus vcftiii
tur in oomibufrcga funttmoc quoda animi ardoze/etia icitara matris auiccp
cccmpUsrimpzimis fufca(vt p2Cdictu5 eft)vcfte/7 afperimas rcftes ad carncj
iiKJuit. 7 ali/g oclitiis/ac pluma? molirie afe rcicctis/nudam bumii/pio oclica
tio:i ftrato fihi oelegit 7 ozationibus atqi ieiuniis iugitcr racasiugibus ctia
faciem rigabat lacbrfmis.Saluatozis miferico:dia5 genibus p:ouoIuta ocpcans/vt fuu oign.^rcf rccipac p:opofitii:atq5 ita in tali 9rdo:e/vfq3 ad vltuna
fcnectutcm ipfam pdaccrc oignarcf.Qv 7 factum cft.lttam ivfqa infincm vite
fuc cum omni bumiUtstcmodcftiagrauitatcinnocctia/T parcntum fubicctio
ncvitam trifc^it innocetcm/occlinans omnem mundanum rifum^ p:auaquecloquia atq? omnino omncs animi perturbationes. €tquum cffct littcris taj
grecis c^ latinis no mediocriter eruditatrt cjuccunc^ vitia 7 pcccata ocuitare
omnino potfcVDic noctucp ftudiis facra;: litterarum ac fancto:um oocto;: oo/
cumetis ftudiofiffimc icumbebat.*bac ob:cm a plurimif riUtabaf 7 cpiftoUf
7 tractatib^/7quamacimc a oiuo patre Suguftiofanctilfimocp *f?ieronfmcqui cam in bimfcc rebus oiuinis at(^ ^uliana matrem cruditifiima pcrfepe
inftrucbat/oe rita/oe mo^ib'^^ ad fctum rirginitatis p^opofitum coferuadu^:
atq? ad gIo:iam acquircdam.fuit igif bec fanctifTima rirgo cbrifti Bcmetri^
as nobilitatc ac oiuitiis in rrbe 'I^oma p:ima:i fummoqj loco nata' rt potcict
illuftri p:obo:um 1 0Iib:io^ famiU/s clarifTimis.Cuius gcnito: OUb:i^ quil
immatura mo:tc fubtractus fuifTct/l^oma rniucrfa cogcmtiit. Sircertc/intcr
patricios affabiUs/7 amabilis/qui 7 a pueritia pful oilcctus omnibus cttittt.
iSed 7 ipfa eius mo:8 cum rtiq^ fcUccm feciffe oicere aufim/C|^ non pcrmifcrit
illum patriam ridere co:uentem.0^atcr 1^0 JuUanamatrona fanc omnib' rir
tutibus tam oiuiuis$ bumanis plurimum infignitz, Cuius rita ccrtc/rirttt<
ris fo:ma crat.Quc rna cum filia 1 auia^ad patrcm Buguftinum rifccndu^ iit
*bfpponcm ardentifTimc acccflit.aquo 7 multa falutis monumcta pzcccptr*
3d banc rirginem oiuus 1:>ieronfmus cr o:icntc in affricam fcribcnsatcr ce
tcra dus oocumcnta/inquit.ama cariftima in cbrifto filiafacras fcriptaras'»
^ Fo cxxr©e Bmt9 Bcmctriade €r Sancm fc«ftocbio
fapientia amabit te Dilige eam/7 fcrttabit tc bonoza illam? amplcjcabittir te.
iJec quippe OPonilia tno in pectoze tuifcp auribus fcmper bercant.©e fancta Ejemetria firgine 7 martfre. capitMlum. cictxUiu
O^mcfria alia romana virgo 7mmyr f«it.que f«b 3uIiano apoftata piincipc/pzo cbrifto rome martfrio cozonata cft.lBam quum ante ^ulianuj
impiiffimum introducta fuiffcfT crudelinime verberata/tandem in confcffio^ne pcrfeucrans/ad vltimum occimo cbalendaa Julias fpiritum oco cmifit.
DefanctaCuftocbiorirgineromana. capitulum. cjcwr.
Bftocbium oiue f^aule
matronc romac fiUm fua
uitTimus virginitatis floP
ac Dccus^anno a natiuita-
te cbrirti trigcffimo fupza quadringcn
tefimiVpoft moztcm fanctiffimi fm pa^
tris l?icronfmi/a ipfa apud Bctblcc-
miticum oppidumfclici Dozmitioc^qc
uitin pace. 'bccnamc^tatemulieris
•^aule fiivi'1 bcres in omnibus rticp
ectititaqua quidC5 fancta genitriceat
<5 3 Blefilla germanapc quib^fupza)
ncquaqua Dcgencraflc vifa cft: quin/7
ommbus caru5 virtutib^^/virginitatc adiccta/pcr fimilis fuit. Cuius itcr cctmtm DCo placuiripfa fua bnmilis abiectac)? firginitas/vt cum bcncctii ciuspa^
trui impcrio abicctioncm ipfius^cquo no fcrrentis animotpzotcftata rico; ciuf
cultum 1 neglcctum caput mundano moze mutafTcthUi nocte fcquenti pcr vv
fum angclus apparuit/tcrribili afpcctu Dcntibus bcc vcrba infrcndcns. fiefli
ma fcminaruj nunc tibi tue ccccrabiles manus ccarcfccnt vt % pzcfcntcs/ac fu
ture mulicrcstuo eccmplo euadant cautiozcs.? facile pcrpcndcre qucant'($
abominabilis fit Dco^mundanum 7 erccfliuum oznamcntum 7 vclutinon fa^
tis tuo cruciatu/erpiatum fccIusiT maritum 7 fiiioe rcpcntino intcritu pcr-'"
dcs.fuit itaq5 bcc facratiflima virgo/ad fuc fanctcgcnitricis fbaulc imitatio-'
ncm impzimis Angularibumilitatci aliis virtutibusparitcr 7 littcrarum ta^
bcbzafcarum^grccanarumc^/^ Iatinaru5 ftudifs plurirnum lfignita.€t adco
tpfa animc oznamenta/mundialibus 7 cozpozalibus pzopofuit vt nibil vnc^
pzacrmifcrit/quod ad occus matemum/gloziamcp fummi Dei creatozis 7 re^
demptozis fui conduccrc ridcrctur.Hndc ob boc^tantam fibi vcndicauit fa^
mam:vt fuo tcmpozevniuerfo ozbi/fanctimonic 7 boncftatis/ pzodigiiim pcne
appcllarctur.£t idcirco ipfa fua gcnitrit/cum cctcrozum filiozum amozc5 pzo
ptcr Dcum contcmpfifTct/in bcc fola gnata/ que 7 pzopofiti/7 nauigarionis adiacratiflima Domini noftri iefu cbrifti loca comcs cius cfie rolcbat/tantummo
do acquieuit.Queadmodum adbuc adolefccntula/nobilifqii/ac Dclicata/quu5
pzius ^unucbozuin poztarctur manibu8'quodam incrcdibili ardozc fucccn^
fa'7 ipfa ^fcllo bumili fcdens^rniucrfa facra Domini noftri loca/cu5 rcliquis
q iii
©e Sancta €uftocbio
virginibm peragrauitanaifirc0/ac perluflrauir: Donccad fanctam Betbleem
perueniffer.vbt 7 flarione firmata/totum fue vitc curfum feliciter ccnfumauif*
Cquidem eius ingenio Docilius nibilmibilc^ oiuinus^ qucd plane tctum fa^'
crie oedicauit Utteri8,€t pzopterea nunc^ oe manibus eius facra ecbtbat vo^
lumina.quinrmo eius iugiter terrebant genu3.€am obicm' oiuus 1?ieronf^
musadipfiuspetitionemnouumfvetustranflulit teflamentumatCB plu^
ra ediditopufcula que vulgo feruntur que omnia ipfi ac matri Dedicauir.l7c
bzeam infuper per Difficilem linguam vm cum matre ira apre atq^ pcrfecre oi
dicivvt pfalmos abfq? vUa Ungue larine pzopzierare 1 rcfonatia bebzarce/9: lc
gerer/T cauercr. €odemC^ modo/nouerar grecum fermonenrita vrfi grece lo/
quereturdatinum eam nefciffe quifcp putaffet. CDatrem autem fua^ fcmpcr ec
cozde^non folum Dilerir^fed 1 filiali amoze maiozem in modum amauit:eic)e^
C0 femper inbefitatc^ eius imperi)8 adeo obediuit/ vt etiam abfc^ ea nuncg
cubare vcUcvnmc^ ozarer nun^ pzocederer/nun^ oenicp cibism (umcrcvct''
am ne vnum quidcm numum i fua poreflare babere reUer» fed r parernam ac
marernam fubflanrum omncm amarre Dittribui pauperibus lerabarur.*! pie
tarem in parcntcm bcredirarcm macimam^r oiuirias in cbrifto crcdcbar. ©e^
niq^ quum ipfa fua venerabiUs marer in moitis langozem lcidiOereius fiUa^
iis pieras in ipfa magis magifc^ compzobara fuir.quia vfq^ quo e vira Dcmi^
grauir ab ea mnqy oifccdere voimvymo eius femper lecrulo iberercarc^ 019
picraris offiria circa iUam crercuir. £r Ucer aUe cum plurime cbrifti anciUe ei^
dem iugirer afTifterenr ipfa ramc/fi quid bcnefitif aUe in matre cotuUifient/De
fua mercede fubtractu fuifle eciflimabat. Guib*^ iUa lamctis' quibufq^gcmiti
bu8 7 pzecibus inter iacctem matrem/^ fpecum oomini Difcurreretnc tato pzi
uaretur contubernio/cnnarare DifficiUmum fo:et:poftremo quum vUimu red
didirTct fpiritum. 3pfa venerabiUs virgo/quafi ablactransmoc fuper fanctuj
cozpusfc fe totam effudit.atcp iUud icredibili amoze complectcs modo vul^
tum^modo oculos^x cetera cozpozis membza ofculari no ceffabat ncc inde ec^
trabi poffe videbatur.qnfmo/magno bcfulatu cn ea fe fcpeUiri etpoftulabat
T clamabat/atq? rogabatXeflis eft one icfue quia nec rnii quide; numu3 ei
de5 a matre DcreUctu; fuit.Be;: tame in ipfa fua paupertate % egeftate in Dnoplurimii pfides^vfcp ad moztemita fecura gaudefq^ ftctit.ac fi magna beredi
tate Dotata fuiffet.Qm ciits partem oominu^ vticp eciftimabat. atq^ eo magis
gaudebat/fcics fe vna cii matre pp imaculata^ xpi feruitute foze a Diio qucdamartfriocozonadam.^tq^ita/? ipfa rfqt ad oics moztis fue no eft reuerfa in
£aldeam/boc efl *Roma'fed cbozis femper comitata virgineis/ cuius eft effe^
cta p3radifi'TDe paruula Berblee/cefeftia regna tadem'Ulifs cozonara cofcen
dir.Sed nec^ poft obiru5 fcre buiu8 genirricis paule pftar Diuii 1?icronpmii
quti 7 ipfe admodti fenio cofectus cfTetaUqua epiftola aut rracrarii buic ktc
virgini £«ftocbio DedifTe/nifi JibeUii tatiimodcDe ipfius viragls paule vita'
ac rebus geftis.Htpote baiUtate/ptinctia/pzofufa clemctia/fide patietiaozdi'
neq^ monafterif/atc^ ad ectremu^De eius felici ecitu iUa ecoztaf.Demu3 ad pe
titione; fua/ectremo fenio ias pfectus.^egulam r modum riuedi per capitU'
laDiftinctam/pzofe^ceteris rirginibH8'cum ea comozantibus compofuir.
Cueficincipit.^Uepefcenres. ^ ^ iA-^ ty^i.r^xHj'.'
\
FO. CXXIID« Sacta Brfula
^Bt fancta HrfuU virginc 7 martfrc. cap.crtriru
•R.fulam virgincm ? mar^
tfrcm. JUctflrifTimi ozigi
nis^? cclcbiifmgcnii fcmt
namBzitdnicam/inanno
oommi qumto 7 qmquagcfimo fupza
quadringentcfimum/ cu^ rndccim milibus pzomifcui fcrus cbziftianis/qui
Omncs virginum nominc apcUiintur
apud colontam infigncm J6crmanic
vrbc ab bunifSitbicif impurtffimis'
fcclcfliffimis ' fiUtcftribufq^ populis
fub ^ttilla f^cgc mtlitantibus/ glozio
ftfTimum martfrium' p:o cbziftt nominc pcrtuliffc/compcrtum cft . Qucctfi fangutnie ftilgozCT tgcnti cozpozis pul
cbzitudinc / locum intcr claras mulicrcs/fibi aliquod magnum fulgozis no^mcn qucfiffc forfttam rtdcatur ; longe magts / non ob feruidum tantumodoftdcf 1 virgmitatis amozis in oeum : quo vt plurimum facre cbzifti virgmcs
vtunturfcd ob mcritum infignis ciufaudatic 7 pzudcntican tot tantifc^ ad kcongregandis ccdcfk pzclatts^nobilirfimifc)? rcgt|8acaU|8 fiU|8:7 matronis^
atc^ filiabus virginibus occupaffe ccnfcf . Quod nc vtdcatuna calamo noflro
furrcptum/paucis crpUcandum cft. Vcc CWauri cuiufdam Bzitonu^ cbziftta
nifftmi 'Rcgis cc ©cmetria cquc cbziftiantlTima/T oeuotiffima vicoic fufcepta'
ftUa futt. £uiu8 ingcns 7 tncredibiUs pzopc cozpozis 1 ozis pulcbzitudo^? ce
rcrc rirtutC8'nccnon/7 animi magnitudo ' quum ad noticiam ^nglozum po^
tcntiffimi rcgis Dclatc futffcntaUico in buiu8 facratc virginis amozc aductuscft ; 7 fc k per bcatum cciftimarc ccpiv fi taUs ac tanta virgo fui vnigeniii fi^
U| copularcm coniugio/atqjtpfc eius fiUus idemptidem in amozem/eius egrc
gic fozmofttaUs adco tractue cfttvt nil lam pzeter illam ftbt carum aur oelecta
bilc (in tanto fuo regno) arbitraremr;^ fic oum pater 7 fiUus vrercnturozato-'
rc8 folcmncs ad O^aurum rcgc5 virginis patrc mifcrav qui cadc3 virgincm^T
blandttifs 7 pzomiftioibus in coniugc; pzo tanto regtffiUo ccpoftularet adif
cicntcs minasfi ad cofdcm oi^os fuos vacui rcdiret.l^cc autcm fufcepris O"
ratozib^^/no minimc annari ccpitplurima fecuj pertractans.Tum quia fiUam
cbzifli fignaculoinfignitam/indignuu ouceret impzimis 3dolozum cultoii c6
iugio copularc vcritus quoq:; nc'7 ipfa rUo pacto affcntirct; tum ocniq? qui9
tpftus rcgis fozmidabat potettam. ^t ipfa oiuino fpiritu fuffuUa; trcpiidanti
gcnitozi^fuafiLvt poflulatis afTcnfu; pzcflarct.€a tit coditionc appofita;vt rct
ipfc anglozum cum patrc fuo occcm fcclcctas virgincs^ fibi ad folatium con^
tradcrct;7 tam ftbiquam pzcdictis occcm fcclcctis clarifTimts virginibus mil
lc aUas virgincs oomiccUas af1ignarcc;7 pluribu8 comparatis 'Crircmibua
tricnnii tndutias ftbi coccdcrcttad fuc rirginttatis ocdicationem cc mozc rc^
gto cclcbzandam. ^ntcrcac^ fponfu8 ipfc t)C fidc cbzifli fufficicntcr tnftructus
bapti^arcf;fapictimmo cqdc vfa coftlio/rt V5 snt oifftcuUatc coditiois pzopofitccius animu5 ab buiufmodi coittgio 9ucrtcret;aut taUoppoztunttatc^ipfag
xirgims vmkcum cbiifto ono noftro ccdicarct. %t iumnis nimioim 3rdo
rc virgtnis tccnfus ipfa conditionc lubcti aio acccpta^apud patrcm ififtcrc cc-'
pit/rt p:ctin«8 baptijarctur cmcmc^quc facra virgo picpoftterat ftcri impc
trauit.*^atcr autcj pucUc qua rnicc ctligcbathfto ttcrim ocftiauit £unucbof
graiKS riros alics quc pzcccrcs plurtmo8:quo:um folatio r auictlio tam ipfa
^ cius vir0tnali8CKrcitU8 indigcrct/ fuo batcrct inccniitatu. ^ndic^ igitur
rir0inc8 vndic^ rirt ad tam pzcdarum fpcctaculu concurrt4t.€rat autcm bcc
pzcclarilTima K.cgina vrfula pictcr crimiaj cozpozis pulcbntudinc multo:u5
idiomatum i linguarum c^rcQi^ cruditioncplurimum tnfignita. XoqucbaCctcnim cum opufcffct adco crpcditc/in quaciici^ idiomatc itercgarcturrrt fo^
lum illam linguam fapcrc ridcrctur . Qndc cum ncccffitas incumbcrct/? oi"
natifftmc loqucbatur? rurfu8 tanq^ rirgo rcrccunda taccbafquum locu8 rc
qutrcrct.€t cum/a natura noflctwaumam in cflc i ozattcnc rim'ad concitan^
dosmo modo bomincsfcd 7 omnc8 animi motus fcdandcsrfumma rigilan
tia cloqucntic incumbcbat.^t quitm latinitatcm pcrpulcb:c callcrctctiam in
diccndo cffulftt Difcrtiflima. Qucntum autcm mcmcnti ipfa ciu8 babucrit co
piofa 7 clcgan8 o:atiO/3d fuadcndum accomodata cum altjs rcbu8 inpluri^
mis;tum in boc matimc Dcmonftauit quum tot tsntcc^ cc omni nattcne rirgi
nc6 a cb:iftifidc alicnc/cb:ifto pcr fuam p:cdic3tionem lucratc finr. €lmntu^rcro fucrit cius oifcrcndi pondus^ quantus to::cns : quanta ris^quantus rc
impctus in illo fanctc rirginis ingcniorrcl binc intucri licct q^ 7 imp^fn-.is pantulum BafiUcnfcm cpifcopum rirumoptimum crudtttflimumc|5 adfcattra
xcnvi •Romam rfq^ confociatus fucritandccp rurfus cum ca rcgrcflus miir'
tfri| palmam cum ipfis pcrccpit.^ndcqi 7romanum ponuficem maj:imu:Car
dinalca non nullos plurimofcp fanctcs ecclcfte snttftitcs ooctifl'imo8/ atq? c
tbcrcum Snglozum regis fiUum ipfius fancte rirgmts fponfum' 7 ira iam in
ipfam cctuantem atq^ alios innumcrabtlcs pzope nobiUflimos itmcncs' atq^
fanctam ^crafmam (cycilic Kcginam matrts ipfius fancte Brfulc gcrmcinaj
cum quattuo: ctus filiabus Babilla^ 3"li3n3' Htcto:ia 7 aurca/ atcp paruulo
fuo sdriano filio/qui amo:c fo:o:um fuarum' rltro fc pcrcgrinationi ingcflif
rcUcto rcgno in B:ir3niam,rfC0 rifccndi 7 audicndi cam adnauigauit . ^tq^
ita factum c{\:n plurimi cam quam animo/iam ccndcmnabant ' ftocUpcnde^
bantcp/tan^ infanam 7 amcntcni/ ccgcrcniur rcl inuiti ipfam fcquiatq^ cius
pcregrinationi ccncomitari . 3t3 cius fancttfiima 7 ardcntiflima cocumcnta
omncs comouit:rt pcrmdeatcp fui pcnc tn mcmo:e8/ per totius co:po:i8 c6
quafl*aUoncm/p:opofttionibu8 (quas oiu fccuti fucrant^abicctistcontt-a pcrti^
naccm illam fuegcnUUtatis fcntentiam 'can: mirifice laudarcnt cctollcrcntc)?:
quamnon inturia odcrant . Cluid oiccndum cft oc pzcdicto £ritb:co fponfo
fuo tllo illuftriflimo cum cius gcnttrice atcp fIo:cntina rirginc ipUus fpcnfi
fo:o:e atc^ COarccIIo Qiccic Cpifcopo oocto:c 7 ozatoze cofumatiflimorquos
omncs ita fuis ocftecitcpiftoli8'atq^ placauit 7 aUccirac in fuam tracit fcntcn
tiam:rt ipfos quos in fuum 3nnoccntiflimum fanguincm oiftinccrant mu^''
cronc8/7 iam pcne rib:aneant pcrcufluri / cos obftupefacti'omni cruo:e
V3CU08 /inraginam remittcrcnt / fcd ctiam ad martfrtum rtrofe ccpcne^^
rcnt . "Jum igitur conditum "Crircmibus pzeparatis 7 fumptibus ad (^'"^
FO. CXXII
b' ad fuftcnrationc nrgm«5'7 vni«crl! crcrdt«8 copioUffimc mmb'* ipoftris
Brfitla rcgina fuis comilironib^^/fui cddlii fccrctU5 rmeiwita cofdcm oes in
nomm militiam iurc iurado aflrincir* Quippe modo boni^noua pzeUidia in^
cboarunt atrcndo i bincide oifcurcdo^^ntcrdii bclla fufcitandcplcruiicp fti
gam fimulado.Omnicp Utdos gcncrccafde^ virgincs rccrcarc 7 crcrcitarc rtu
dcbat/Jiibil oino rcUnqucs/Itactum qd aio fiedum occurcrct.^Uquanao cimmcridic^aUquadocp vcfpi/ad naitcs rctificarc rcddibar^i^gines.lbuam obiemiUitd apoftoUcc rocis ifignc i beata vrfula virgina cclebzadum rcniebat.^o^
lo autcm ro8 o^s virginc f^ncta^ ctbibcrc cbzifto qn Mtit i<cginn adcctrif
coz: in vcflitu ocaurato circudata rarietarequa qmdcj rcftc polfmira/z mulfarum virturu5 oiucrfirarc corccra/regu^ fiUe runc vrebanf. 'Bndc r ipfa fpon
ia lcrabarur/Diccns. TnrrodUtcir mc rciTi cubic«lu5 fuu^.Kcfpondirqi fodiAivi
cbozttg.Omnis glozia i fiUe rcgis irrinfccus.S^ 7 rrfulc fnncre ofo aliquid c
molumcnti oabar.Qucadmodu5 pugillu5 fozrirudo clamozibus icitatur. "^a
ratas aut ad pzcUum rirginuj acies/actofV^j mucrones ciu8 fuafio/tancp ipc-'
ratozis acccndcbatur incrcdibilis quippc animi fonitvido oiuc vrfule erat/vt
potc irra gemas 7 fcricum/inrcr funucbo;: pueUarucp carberuaf/7 niinirteria
perftrcpcris famiUe/7 molUcicm pluma^ arq? ccquifiras cpuUis quas rcgia 7paterna oomns affatim pzcbcbarappetiffc percgrinationey itmcris labozem'
7 maris cflum ccUi p:occUa8/barba2o:ii pcrfidias 1 boftium ifcfla'3tcppcrfe
quetiii manus pp caftitatis rirginitatifc^ coferuandc amozc. Xcgeratcni co^
mini rerba ad Sb:aam oiccns.^gredere oe tcrra tu3/7 oc oomo p3trie/7 va-'
dc i terram quam moflrauero tibi ^ftuabat cbiifii tvruncuIa/T gcnib^ ad tcr
ram aduolufis lacb:ymi8 faluato:c5 ccozabat ;rt fuum Dignarerur recipcrcppofirum;7 fuum iplcret ocffderium;vt oium virginum comitum fuarum illu
minaret 7 moUirct fptfi.^jbcncrrauit bic rrfulc rumo: occidcntie Mttoim i meditcrrancis rrbibus cb:ifliancglo:ie triumpbus auditus cfl.£cnfluebant nomodo rirgines fcmincqvfed 7 p:incipe8 p:occrefquoci^ 7 p:imatC8 p turmasad boc tam grande fpectacuUtnr 7 omnes admirarione q^imidiocc^ rcplebatur
Omnes quippc rirgincs tam gcntiles q^ cb:iflianc bui' '(^nctc focictatis pl«^
rimum fe iactarc oicebantur.Omncfq; ciufdem rirginis/matris rterum benc
diccbant.^tc^ ira ipfam bominis fponfam/quam tantum vna paouintia Bri^
tanica fiouerat:rirginem cb:ifti factam totus mundus agnouir. Jndc rolcns t^ow*
fanctas 7 fimpUciflimas comitee rirgines cbro lucb:i faccrc.3pfafq5 inftituc^
rc/0ccerncn8'plu:imaeifdcm tradidit oocumcnra feruanda p:imumc|; eis ftu
dium c(?cr;cognofccrc ocum-7 oominum 3cf«m cb:iftum cius vnicum fiiiixy
atq3Ci«8 fcirc rol«ntatcm 7q«id ci placcat:q«id rcoifpUce3t;oiIigcnter 3ni>
macJucrtcrc;rt fccundum apoftolum paulum rationabilc^ v^o rcddant obfc^
quiHm;totumc0 ritccartim curf«m/cr ipfi«8 pofTit ozdinari fcntcntta.3mpof
fibilc inquienS oco cb:ifti.ino:«m/q«c^ placere;c«i quid placcar tgno:at.fic
ri cp potcft;vt eriam obfcqucndi roro offendar:qui quo obfcqucdi oebeat:mtcnon oidicir.€r rt maius eft rolunt^tcm oomini facerc^ noflc.Jta p:iu8 c
noffe cg facerc.^lUid cnim merito pzcccdifboc o:d!nc;rnclc bcatus paulufof
cit.Oui ignozarignozabif. ^citotc iqt carifTic fo:o:e8/ifcript«ri8 &i«l8:p qs "«0».
folafgUb5 f3l«ad«8 plcnl p5t oei itcUigcrc voIiitatC3'q«cd35 ^bibcri qucda
picdpifcoccdi aUqu^/ndnuUa fuadcrulbzobibctur igitw cbufliais malapzc
cipiOt bonacdccdiitur media pcrfcctA fuadetur. 3^ ouobus iltia fozozcscarif
fime que pzioii loco fiit a me ccarata:peccatu5 omne cocludif^n vtroq; cl; ^i
nfi cotinctur ipcriu5/7 no folu5 pzecipere/fj i p:obibere ipm: iubctis efl;. 6e^ncralitcr nacp cbziftiano^ Icc/madatur oibus iuftitiaquam faluatoz i €u9ge
motsu lio bzeuiter gdc/fcd plenifTime copzcbcdcs/ait.Queciic]^ vultis vt faciat vobis
boies bonarbec r vos facitc illia. *bdc eft vt nibil mali ifcrramus alifs % pic^
flemus omc qd bonum ed.Quia volum''/ boc ab alijs i nos vtrufncp krmn,tJcc itacg fetctia cquo iurc p:ecepti : vniucrfoe oino tcnct cb:iftiao8:nec vlli/
ctiam oino/trafgrcdi Iicct:quod ojbits imperatum'en:. ^lpertufq? cotcmptus
oei eft:vel faccrc p:obibira/rcI iufTa no faccrc. His % alijs f3nctc.l3rfulc virgi
nis oocumctis/vmucrfc virgincs pcrmCtc:^ t doctc/ i cb:iftu5 crcdidcrc/a bap
tifmi facramctum omncs pcrccpcre.Quibus bapti^atis'? i IBauibus afccnfi»
fub vnius oci fpacio/rcto p:ofpcro fUntc ad qucdam gaUikirum po:tum'qui
£fclla niicupatur atcf^ indc tadcm Colloniam pcr f^bcni fluminis alucum/oc
ucnercHbi Unctc virgmi Hrfulc 'MnQClus oomini ijppii;rc8/p:cdirit eas intc
gro numero omnino iflac reuerfuras co:cnafq3 martfrii ab bunis pcrccptu^
ra8.3nde igitur ad sngcli admonitionem oigrcflc romam vcrfus adnauiga^
res Bafillicnfcm nobilcm gcrmano:um vrbem applicucrc: ibidcmqj Trirc^
mibus rclictis/Uomam pcdcflrcs omnes coceflcrunt.^arum cnim i vrbc ro>
ma mtroitns quadam admirabili rcliQionc triumpbalis t inauditus pcnccc' titit/3tq3 ojnnibus fuit miracuIo.Tantus ercnim circba banc T^cginaj ciu(c^
Comitcs fuito:dc/oifpofitioq3 pulcbcrrima ac rcligiofa mccdidvvt omniumintuitus ad k conucrtermt.lRctno cariirn virginum nifi ucl amictu occo:cTe^
folutifqj per fapulas crpnibusandura crat . IBon publicus vicus rllus^ncn
fo:um/nd po:ticu6 no fcneftre oefupcr capcre potcrant p:ofpectante8.ab fpc
craculi ocuoticncplurimi ncdum fcculariumfcd 7 fancrifTimo^um £pifcopo
rumz-z £ardmaUum'quafi moniti aburunt.^friacus autcm marimus tu5 ro
inanc eccicfic pontifcic nationc 7 ipfe Britanicus/ in aduentu fanctiflime virgi
nis Brfule inumcrabUiumcp focurum eius virginum plurimu^/gauifus cft'
q* intcr easnonuUc intereflent ipfius cofanguince. Hndc 7 ipfas bono:i8 gra
tia'cum vniucrfo roniano clero reuercntcr ecccpit' nutriuit/? per bicnni) tem^
pu8 omni cum oitigetia 7 cufl:odia fuflentauttrac pauit:atq5 cc cmni cb:iftia
m vcr itatis oocumento/UIas accurare 7 oiligcntcr iflrucre fccit:? que itcr ipas
mimme bnpm^tc fuiflcnt/bapti^auit.Ouadam autem nccte pontifec in vtfio^
ne oiumitus pzemonetur cum cum ipfis facris rirgmibus nnrtyrij palmamfo:e p:ecepturum.£aptatoigitur tempo:c(anno videUcet fccundoab aduentu
fanctarumvirginum3pontificc Cfriacoffnodo congregutaque fibi/a oomioreuctata fuerant/rcferuauit.Co^amq? omnibu8'T oignitati 7 offitio ccdf^it* S5quum omnes cotlegii patres ineum mirabnndi rectdinarent : oiccrentq^ tur>
piflime octfrare/q? pontiliiciam ^encralis ecclcfie glo:iamcp renucret/ vt poft
quafdam fatuas mulicrculas fubfequcretur:itle nullatenus eo:u5 rcclamatio
nibus acquiefccre voluitifcd ^tntberil pontificc fibi fuffectii/7 papa oectaratit
C38 virgiesC? ipfe virgo)vfq3 ad martirij cozona fubkcnf^ eft. Be? q:/ptra patra volutatc oignitati 7 potificatui ccflitin pontificii catbalogo pofitus minic
FO. CXXIII©c Sacta Hrfula
fmtomnequoq^gramqusmbeaurrfula? ficcripfe rirginii5 cbozus a *Romana curia obrinucmfcofcciitacp fucratream obiciomnc pzozfus pdidir.CDa
jcimus *o 1 apbucan*^ peftifcri ifidclefcp Komae militie pncipesTidcrcs ta
n i^^m-^ 7 populo;: frequctia/qiiodcj? mfti ac mnlte qiioda miraculo oucwad ipfas coftucbat:fubucrti/nc pp cafdc/nimiu5 cbjiftiana religio cccrckcra:
pcr itcmfirios kcrctoa 6crmania lulio buno3 piincipi / eo;i cognato q coUo^
niam obfidcbaffignificarut oe rirginii illuc aductu rt educto cotra cas ecerci
tu'ipfa8 0C6 tanc^ cbziftianas cii tolonia nauigio appUcarct trucidarcf. BeatU5 i^tmpotifici £rriacu3/ cu nobili lUa ^ginii mulritudine er rrbe CQrcdic
te3'rmc^tiu8 pfbfter CardmaUs 7 ^acob' antiocben^ patriarcba natioe Bri^
taic^^cg %omi tfic vikcdi t falutadi potificis marimi grarencrat) 7 facrafv^gines fubfccuti fiit,0:>MmtitiQ quoq^ leuicanie rrbis £p9 optim^ rirBabiUe
73uUane auuiiculusmecno 7 Solarius luccfis atq^ ^upUti^s •R.auenatus
cpifcopi/q tunc 'Romc crar pzcdicte mftitudini ktcq^ focictati adbeferrir.€ri^
tb:eu6 *o fac Brfule fponfus i S"0lt3 cofiftes 7 ipfe per angcluj in viiicncf
monetur rt genitrice^ fua^ ipzimis adboztaretur cbziftiana fieri oeinde fpon-'
fe fuc obuia eat:rt cum ea martfrif coiona percipiat. €iu8 quippe genitoz rer
pzimo ano quo cbiiltianitatis titulu3 acceperat moztc obijerar. Ipfe aute i re
gno fuccelTit.Cum autc^ facre rirgmes cii pontiftce l^omano aU/fcp plurimis
fanctis lEpis/Tfaccrdotib'' c 1xoma Bafilcam rcpeterent. Ouibus oiuinismo
nitis acquicfceslXJatrcm fua iUco bapti^ari fecittatCB cii ipfa/? flozenriua rir-'
ginefua paruula fozojc iam ciu cbziftiana/necno/ ? fancto quodam €pifcopo
nomine Clcmcteipfts rirgiuibus 7 ccteris obuias' ad martrrium in trepido
aimo fe confociauit cifde^.CDarculus aute quidam 6retie fpus ncptifq? fua
£onftati3/iD020tbei Bifanrini impatozis fiUa^quenup cuida^ ^dolcfccti cu^
iufdam regis filio nupfcrat/ icd ante niipfias mozre pzeucto^rirginitatcs fuaj
ofio oeuouerat/7 ipfi per rifione admoniti'1^om3m concito curfu reneriit/pze
dicrtfci3 rirginibus rUrcvfc ad marrrrium iunrerc Omnes igitur rirgines cu5
pzedictis Unctis potificibus/ tande^ cfim £oUoniam ec Bafilca perucnirfcnt:
quam quidcm rrbcm Vuni infidelcs in fcftoCDartbeobfidcbant . -^d qucsCU3 remnct fancta virgo ^rfula cu3 ponfificib^ oUjfcp pene inumerabiUbuspzmcipib^ riris ac rirginibus numero rndecim miUb^^/ipos ocs ad martrriii
infracto aio perfcrrendu5 eleganti ozationc ecboztan cepir^Dices- scitote fiUe
7 fozozcs cariifime fcriptum efle.COuUcres foztes fapicntefq^ edificaueruntfi exomtiobi Domos.jHuminauit cnim oominus oeus ruUum noftrum fupcr ncsrrt fe puicbja.
grcgarct nos ecutero cognationis tcrre noftre no folum rcgioncfcd 7 fpiritu
bone roluntatis rt oe tcrrcnis rebus ad ccleftia rcgna nos aduocarct. siuusctcnim paulus oiuinozum arcbanozum rt fideUnimus confcius conteftatur/
oicens.lBon e(Te condignas paflioncs buius tempozis/ad futuram gloziam qreuelabitur in nobis. 'Tribulatio inquit patienriam operatur : patictia wtcmpzobationcmrpzobatio rero fpcm:fpes autcm no confundit quia cbaritas oei
oiffufa eft in coidibu\i noftris.Sn qua quidem cb3zitated"i radicati fuerimus
oumia equo animo atc^ alaczi mente fuftinebimus. •^zoprcrca ipeftus obfe^
cro cari?Timi mei:rt nunccum pzopbeta rnufgfqj oicat DiUga te ocmie i^tits
mea:ot)8 firmamcntum meum/7 refugium nieunv 7 Uberatoz meus . EiU^ctio
De &mm Brfula E)e amalafuntba
cnim oni/rirtus falutis eftxjz oeus oilectioefl."! qui manet i oilectioe in oeo
manct.adfunt ei5 vt vidctis bumane moitis n-ibulatiocs i earu5 aiit fojte rocmittios 0CU8 pcrbemni leticia/Vt i bcrcditatc celcfti/7 it\ bonoie regali'cofti
ruatnos fcmp.30itur nobis niic toUerade fiit palfiocs r tozmcta^q: moc nO'»
bis 3 oco ipo rcciipcnfabunf.^tacp eflote parati qz ia ad co:on35 rocamuriOu5 tf>m conati fumus itt^itmr cim rcftigiis affigcmur/ocpofitifoncribus'
7 ipcdimetis/atcg compcdib^rquibus kcuii bui' amatozcs attinctur fcdetcs
iti tct\cbzi8'7 1 rmbza moztis/nos ia libcrati/ccpcditi comittcmur onm maie^
flatis crucificu5.€uiu8 ytt\3git\f txo pofcft poztare/ nifi qui i bcc fcculo nudii
t mo:tuu5 fc rcddit.*bi8 r fimilib' ecbo:tati6ib' ocs cozobozati figno cmcis
p:emuniti oata rnufquifqj fuo p:orimo paccrpiozis rcrfus Coloniam po:ec4
Barbari^reluti/cancs 7lupi i oucs irructcsrrniticrram multitudine (sgittis utcremerunt.£u5 (iute ad bcatifTima fpcciofilTimaq) rrfula (cctcris trucidatis)
pcruenilTcntrridcs p:incep8 nimia/atcp ecimia eius clcgatie pulcb:itudincm'
rebcmeter obftupuit.Cofolanfq? can) fUpcr nccc rirginum i cmcitit((m:pio
mifit/q?cam it\ cotiiugc fibi copuIarct.Scdcu illa ipfii pcnitus rcfpucrct: ip<;
cot^ptui fe bfi aiaducrtes ; cucftigio arcu arcpto' fagitta cam traffigicns eo
mo:ti8 generc/ marty^rium confumauit . st<13 ita fancra rirago rrfula cu5 (u9
piopc modu5 infinita focictate: tam conducibile phc (uc B:it3nic;6crmaif^
c^(yt ita oicerim)cucti8/ritam cgit:rt cria pofl mo:tc5 n6 paru5 illiPmacimeq?
iSgrippinc duitati rtilis icterna babitatioe cu fuis pcrmafura fit.Hirtutis ac
(uc monumcta/pcr totum tcrra? o:bcm adcpta; rcgale ea in rrbe Scpulcb:u5
co(ccuia cfl rbi frcquctifTima quottidie iiunt miracula.€arum iraq^ annua ce
\cbiit33'Vt\&xiitio cballcdas noucmbiis oicara cclcbzarura fidcUbus popu^
Uq.B^ buius aure (mctc rirginis fociariicp p^cdicta? paHicnis tepo:ibu8/q
dam fuit apud illuflrcs bifto^ia;: fcripto:e8 ambiguitas.Cum fint qui oicanc
illam pafl*am fuifle tepo:ib' alecandri romano? p:incipi8/ qui ocfi|t rcgnare
in anno falutis noffcrefecto ? trigcfimo fup:a Oucctc(itt)u^. S5 ratio no patif'
rttaU tempo:epaf]*a fucritbcatarrfula/quiitunc Scfciliarcgnititulu^no
bfernccp bi^amiu^tf^ rcrius cam pafTam tepo:e fupu pzcmifTo.
If©e ^malafuntba optima 6otbo:um rcgina. cap.acrri.
(Walafuntba ridua Oftro
goto:u5regin3. Tbeododo:ici beretici regis filia/
femma quidem co:po:co
oeco:e/erudiiione'mo:ib^/magnificcn
tia ' Uberalitate' boneftate 7 laudabili
pwdicitia oeco:a: pofl cb:iflianu5 na-
talem/anno rigcfimo feciido fup:a qngcnterunii fucgetis regno (u(ccptO/iti
cUtafpIedidaci^ plurimum fuit. tPec
quippe Tbcodo:ico eiuspatcr oefun
ctO'cu Btbalarico filio fuo'paruulore
gnum fufcipies/rcgnauit apud rauenl
vetuflifTiml Jtalie rrbe^^annis octo.lPulier fiqutde5p:iidetifTima:bona;:q3
FO CXXIIIIGe ^malaruntba '^CQim
virtutunvac Uberalium 9rtiu5 fludifs oznatifnma.Que vt erat muliere catbo
lica^patemo regno fufceptorcofeftim multa patris malefacta tcperauit. s^ in
ter cetera ? Sfmacbi/T Boeti/ filijs patrimoniii ablatuj reftituit;idq3 t ali|f'
coplnrimis/fuis bonis pziuatis/clcmetcr reddidit.ipfuj p:etcrea atballaricii
filiuni fuum rcnitcfibus gotbis^oifciplinis omnibus/ac grecis latmifcp litte^
riB iftituere/T erudiri curauit.Qui quidem arballaricus quauis ob paterna^
bereditatem/arriana labe eflet ifectus tame BonifaciumT^oanem potificem
eius nomis feciidum'ambo ridelicet pontifices romanos: magnis fauozibus
7 bonozibus pzofequi no tycttitit multaq^ alia ob catbolicam fidem laude ot
gnvptrcgit facinoia.Cunc^ annis octo cii matrc regnafTa/in flozidaetate/moi
tem obiitrquo moztuo^ipfa gcnitric amalafuntba rcgina/quendam fuum co^
fubzmum 'Cbeodatum nomine rcgni confozte^ fufcepit. Qai T^beodatus Utinis ac grecis litteris iter cctcvii admodu5 cu5 erudit' effet/pbrlofopbie quocp quamacime operas oabat.? iter ceterosplatone pbfIofopbu5 vt plurimu^fequcb3f.Qui ojate ipfa regina ^malafuntba/multa pzeclara geflit facinoza.
Qiiamarimecp Burgondioncs Irguria Tcmiliam turpiter 7 ifenfe nimiu5 raftanres/fimilirer i ^lcmanos/qui &ienccia noftram pzouinciam vaftauerant
ac fpoliaucrant.cum magna ipfozum cedeec italia pepulit ac romanam pzo^
uinciam ocpcrditam/recupcramf.atq^ pacem cum ^uftiniano imperatore ft-a
cozumq^rege obtinuit.Sed poftea cum populationibus 7 rapinisrrefiftentc
ac reclamate plurimum amal3funtba)indulgeret:illam cepit 7 macima igra
'
titudinc vfus in infulam vnlfini lacus perpetuo rclegauit. vbi 7 tandcm eama quibufdain maligiiis occidi pcrmifit.afcp ciufdem ftliam rcozem regnicp io
ciam 3cccpit/7 (ccit. fucrat igitur gmalafuntba rirago clariffima/memozabi'
lifqa femia/grcds latinifcp litrcris cgregie erudita/adeovt cii quibufuis erudi
tiffimis nri8'0c omni fermc oifciplina congredi 7 oifceptare no pertimefceret-
Cuius quidem moztem ^«ftinianus auguftus pcr egre nimium tulit/oe eaqj
vmdicram omnino fumcre conftiruir.*bcc quippe poftea^ ea in vrbc fupbas
cdcs Bafilicafq? mulrss inrras vrbcm coftrucifrer.eriam ecrra monumenrumin rotbondo/rnico/7 integro/eoq^ vaftiflimo lapide cobopcrtum ingenti ipen
fa conftrucif.fupza cuius fumitatem 0?aufolcum ec pzeciofifl^imo quide^ pzo
feritico lapide compofuit.Jnquo paterna ofla/omni cu5 reuerentia atq^ bono'
re regio coIlocauit.£ft nempe lapis ille permacimus/quadaq; incredibili admirationc Dignus.Cius etenim latitudo in qualibet parte/triginta pedu5 fpa^
cio pzorcnditur.Jdemq? locusmunc fancra CDaria rotbonda nuncupatur.vbi
7 poftmodum monafterium monacbozum ectructum adbuc manet. Iberfccit
c^ bec fancta femina opus a gcnitoze fuo ea in vrbe ceptum. quod fancti CX^ar
tini templum in aureo celo'nunc i>o mutato nomine fancti SppoUnaris i no-uo appellatur.Super cains pinaculum'idcm pater regine eream ftatuam au
ropurifTimo ocaurataj variif^oznamenfis redimita vt gloziofum opusofte/
daret/crigi iuflerat quam 7 Carolus magnus francozum rec quum totam fcr-'
me fibi fubiugaflet italiam/in galliamcp reddiret/fubtracit/ fecum in (icinoiis
monimentum oefl^erri iuflit.palamqicvt aiunt^teftatusfimilem fenuf^ vidif'
fcmec artiftcio/nec oznatu celfiozem.
Bc fancta gcolaftica virgie. capitulum. ctxxvii,
r
De BMCt^ BcoUfiic»
€olMc9 ^qoioiui "Btnc
dicticfcifdc parctib^gcr
m3na:tcpozibuf3un:mikniozis 3iigiifti'3oanirci5
papcci^^nomis p:imi'circa annu falu^
noftrc quartum % vigcfimii^fupia gn^
0ctcfimu3^ob Cfimiam cius vitc fancti
tatC5'7rcligionc pcrfcctifTimayin tota
fcrmcitaliamaamcqj/apud apzutmitalicpzoultia^ claritlima cffulfit.1?cc
quippc rtrgo factiffima cic vmbzia iu
bcrcgioc/qucnunc&ucdtus Spolcti
nusniicupatur in IHurfia vrbc vctu--
ftiflima oziginc trabfs parctcs nobiliHimos ca babuifTc coftat quam cgo obinfigncjmacimaq? (mctimoniiiyr alia cius pzeclara gcfla stcp miracula intcr
claras fcmias ponedam cefui*€uiu8 ctfincfcius fim oifficilimus cflc-^rirtuti-'
bus/T glozic comcdationc parc5 iucniri pofTc.Bc^z tamc pzo modulo mci ige
ni|/frctu9 quamacinic ttftimomo oiui 6rcgozij/aggrcdiar:quonil ratioi mi^
nimc cofcntancii fozct/ca ncc ifcriozc5 iwdc^ ac claritatc alTcqui oebc.pzoptc
rcaq ad fummii pfccrc fanctitatis culme pucncrit.Qucciic^ aiit bec fancta vir
gofua inrcUgioc gcfTcrit,qua bzcuiflimc potcrofcrmonc pcrcurra.lBa 7alig
bus ipfius rcbus gcflisrmozefquoqj/^ miriftca fanctimonia(vt arbitroz)cc ip
fis fpcctarc liccbir.Cu igif fcta Scolaftica iuucniU adbuc cratc flozcs/ ad imvtationc fratris fui Bcncdicti knctc pucrfatiois babwii fufccpifTct% baud logo
pofl tcpus p vniucrfa fcrmc itaUa tpfius fctiflimii viucdi ozdmc vulgatii cft.
pzo quo ingcs ta rirginii^ alia^ matrona? numcrus ad ca coflurit, Uc;z cv
antca m ipfa fua patcrna oomccn adbuc pucUa oclicara ccv quodam oiuino
fptt alflara ocUtias/atcp oc5 cozpozif cultii % voluptaic obbozzcre k ocmoftra
ucrat.manc cp pulcbritudine/qua plurimii ccccUcbat aducifabaft^rq^ pucl-'
la? oznatii rcfugcbar. Lauriozcs cpulas'? balnco;: vfum'7 bis fimiUaqb^ tiic
crat in ampla oomopzna viuedi pfuctudmc grauitcr accufarc i ipzobareno
modo ccpit.quin ct illud frcquctcr i ozc babcbat.ncquac^ fc rcgno cclcfti potiri pofle/fi no pcr iUud pziftinos fancro? parrii viuccii mozcs in vfum rcuoca
rct. *bi8 oc caufis pcrmot^ cius gcrman^ fanctus Bcncdicr" vna cii ip(i Scolafticaoptima rcgula/qua ipfi la fctinimc obfcruabat pzo oibus ta fcmts cgviris coponcrc agrcflus cft.Ocs vidclicct ad cquaUtatc apoftoUco r anriquo
mozc redigcrcatq? ipfaj rcgularc nozma oocumctis fanctis rcplcrc. OPonaci
diit n6nuUi/aUiq3 c^ plurimi rtrmfq? fctus adolcfcctcs/ quapzimii ptcr oiumfpcad ipfos feozfum acccfTcrc/Itudiofcqa 7 ardetiffimo alo/cii illis ad virtutc'
fctimoniaq?k k accingetcs^cii babitu paritcr 7 viuedi nozma/7 optima '^ifuc
tttdinc':id faUjte aia? fua? rc(pici€tC8 pcnctrariit. Scnio^z vero patru5 rcligio
fo2^ maioz pars/que i ocm itaUa pcrq^ ifulas:c)^ ointins i ipa cozzuptclla vclu
ti labc quada pcrmafcrafno kcas (ic knii i fng^ ocpicbciv^d oiiyfic ad fan'
ctiflimu patrc5 Biidictu^ ciufq? gcrmana Scolafticba rcduci fozmidabat. ac
pzoptcrea ipfu5 fctiim Bcncdictu pfcntis regulc pditozcj turpitcr icafabat. q^
FO CXXVOe Sancta Qcoliflia
acccrba fcucrac^ nimiu antiqua vimdi oignitatcj 7 rigoieTchgiofis/rcftitiiC''
rc ozfus fuilTct.€ratcp tii plurimitaj fcmic q5 viri/magnc auctozitatis moacbiin oci ccclcfia pftituti.l^i p2im(i'oiui Bcncdicti rozoufcp pzopofitu pccrncn^tcsa tali CO8 fnla/tacp iuucncfoctcrrcrc conati fiit.ta^ inania qucda^fupzacprircs agcrc pfumcnrcs.St rbi fclic tix romanus potifcrcms nomis quartus'3li|C|5 nonuUi minozcs potificcs/vctcrcs monacbos coboztari ccpcrut/bcnc oe(ucccnu btnoi rcgulc rcfozmatioccp mo» fpcrarc pfuafcrC/Oiui bcncdicti fozo^
rifqj Scolafticc ozdinatioi facile acgcucrcrquii pfcrti^ cc altcra partc faiis be/
ncdictus iftarct.rogas.vt facultatib*^ quas babcbat ad roluptatrad popam/
j ad bonozc adipifccduirti k patcrenf.q? alios cccMic platos oiuiriifadcqreipofllbile fibi foict.Q.6 fibi modcftia 7 rcligioc/ac ai magnitudie multo:;2 ocUcias fupgrcrtus/cquabilitatc atcp in fancta rcligioc pcozdia rcduciiTct foze vt
boni,vcriq>, krao^ ocinomc 1 glozij pfcqucrcnf.*bi8 ct oiui "Bcncdicti cffica
cifTimis 7 ardcntilTimis adboztatioibus/plurimi religiofoi;: retcranozfnpulfi/
odeo pziftina viucdi fniam mutaucriitirt ipfi quocp glozie cupidifatc ac refoz
mando;: mo;z flagratcs/irltro fctiim iuucnc bndictii gcrmatiaq3 Scolalticbaad re pagcnda qfi iplcrcnr.atqjboncflatis amozc/Oiuio quoda numlc afflati/
*i ipfu5 fctiij regulatozc pperarc ai^idnc boztarctur.Quin er puocatis 1 verbo
atq3 fcriptis aliis monacispfiliu apientcs illos nd obfcruada rcguld/7 ad fc^
rendii auciliii boztabatur.ide quoq? mulierib'' alijs pdicabat. fcrat aut p id
tps oiuitia;: macla babiidatia apud fctimoniaIe8.qd fanc plurimii ad re^ pa^gcnda fancto Bndicto oifTicwltatis affcrcbatJBa eas obzes monacbc queadmodiij vcftales romane oimitebanfp voto cuiufq^/atcp^vt ita oiccrimlUbidie
Uccntiofa oucere rita.Copte cteni atq?'oznate/p plateas/p fozaatq? alia minufboncfta loca curiofe oifcurcbat.^n pozticib'' cu lafciuis/vrbanifq? femls accu
bcbat.toqntes/T garulatcs q non Ucet gematas man^ babentcs nibil eo;2 que
antiquitus pfitcbanf fmctc rcUgiofc pcnitus obfcruantesfed fuis roluptati
bus pp oiuitias Inumcras ola mnculabat.Quib'' ec malis atq^ flagitiis quot
tidie oiuus Bndictus fanctacp fozoz Scolaftica i^go Idolentcs/cii ^^pbcta oi
ccbat.O bonc icfu:gd na boc cft cp cernimus.^nccndcrut.n^fctiiariu cuii igni'
poUucrunt tabcrnaculiinolsfui idcirco toUfconatib^^/tatoignibeatifllmavir
go Scolaftica ptctate pmota/aqua fupinfundere curmivi vt lupo? arccrct ra
biej/rinea onioptimis regularibus fpinis fepiuit. Sc fctc rcUgiois ocdec'' oc
quo qfq3 ctia^ Ifidclis obloqucbaflocteuir. £t fatuti no modo/fui cui IfcUciu?
fanctimonialiiiquc fpofi vocc^ no fcquebanf/fed Inumcrabiliu^ ppc futuraa
optime pfuluit.Quib^ ec rcbus^fcta rirgo Scolaftica fcpitcrnas fuas laudes'
fempitcrna mcmozia pfecrauit.l^ebus igif in bnc modu5 optle ec fnla gcftis.
quum i35 ola a oiuo Bndicto ciafcif^ fozozc Scolaftica pfperc fucccdercnr. ne
moq3 i5 ccptis obfiftcre audct baud multo poft qdaj pcftilcntcs rcligiiofi oia
bolico fpii U^maticuncta fepi^fubucrtcre conati funt.pulcberiina vj/f^anctifTi
maq3 rcgull/optimis mozib^ matle pgrucnterob turpilTimii auaritic eo? mozbii cozziipcntC8.£dificauit aut fancta ^^^go Scolaftica Ipzimis fibi fpiritualc5
oomum.T ea no qdem fupza ^rena fcd fupza firma pctra.3nnoccntic pzimu5'
fundamenta poncnsrfup que faciti^^/poffct arduu5 iuftitie culmen erijgcre/fcief
macima; egtatis partcj ipleri q mllo nocere fluder.€a qppe in fua innocctic
r ii
Dc Sancta BcoMic»Domo.cuppbctafcpeo^carabatoicens.l^crambulabam innoccntia cozdis
meirin medio oomus mee. Soiozib^^o intra ccnobij fepta pftitutus.iUudp
pbete fepe pdicabat oice8.ind fraudauit eos oeus bonis: qui ambuUbat i mnoccti3.3d Qppe oicebat^vt ocm maliciS'7 odiuyatq? iuidia^que noccndi ma'
rime pfueuere effe femia/ab eis pjozfus auffcret. 1?uic iquiens fozoies carifli
me mens reflra mQitcr rigeat ? iuigilet.q: ii innocentcr viteritis.oeii (pd(iiy
etia in fragili cozpoze videre poteritis. Siimopere aiit t verbo r eceplo edoce
bat ipfas fctimoniales/oem feicus moUicie ftigere atcp pfcctilTime virgitatis ppofitU5 fer«are.3nftruebatcp prerea regularej vita fectariei: mira fancro;:monacbo? puerfarioe aftringens ea? affect" ad aflidua oiuino? prcmplaticne/p
cipue ec pzeciofa oeuotioe fancto;: pfeflbzu^Xucta ocniCB bmus fecuU aduer
fa pferrenda'-! bui'' pceUofi maris tcpeftares/cii oibus oiaboUcis vcrfuriis'?
infeflatioib^ oemonii/p ec^pla fct6? martf? ct occebat pculcari. ^nfo^mabat
infup cai^ mcnte^et fcto^z patriarcba? ppbetariic^ obedietia. 3pf3 at/quii eua
geUo? codicem femper i manib^/vclut fpeculii teneret.ibi tatu5 oiuine lectioif
ftudiu ftgcbjr.rac^ creb:e oJonum 7 lacbrfma^ viccs ta firma 7 pzeiT3m oc
futuris cogitarione eUeuabar.vr oes reUq repoiis negUgctias.facile ipfa vaca
lioe copcnlarct.sc p boc ©colaftica virgo'7 angeUcis cboiisi fanctoj;! focie
tatib^ iuQiQ \'m videbaf irerefle puerfatio.Difficilimii qppe mibi fozet oia fctc
Scolaftice geftapfequi:? no necefTaria.7gif tadem eui matura ? et0te igraue
fcenrequa quide/fancra Uquido aiaduerrere porerat/fuo cozpoii fpiis cito cx^
tmmn t crmaniri ocbere.iu fmguUs armis fcmel tatu5 ad btiim germanumBertedicfU5 vifccdi % audicndi gratiain more calTinoaccedere anuefcrer.eucp
no pzocul a monafterio etrra adfe aflifl^erer.vt ipfa^ oiuina vocc^ audiret/que
lam Oiu"j fibi muUis ve cbriftianis falurej pepererar quu5 neq? quicpia falu
brius fe aflequi pofle eriftimarer acceflir.lBo loge iraq^ecrra ianua monafte/
ri| in poireflJonc5 vUima vire Scolaftica a Benedict^ pftituti.quu5 tota^ iUI
Oie5 m oei laudib^ iacriio^ coUoquiis pfumpfiffent. inctibentibus ia noctis te
nebzis funul acceperiit cibii.€iiq5 adbuc in menfa pfederent.a iter facra coUo
quia febozapzorraberct.ipfa fancta virgo/oiuu5 rogauitgermanii/vt iUa i nccte ipfam no oefereret.rtcp in mane vfq? ad fui vltimi folatij aligd oe gaudifs
ccleltibua coUoquerenf.Cui iUe benigniflime refp6dit.€t q|uid eft q? loquerif
oulciflmia fo:o:fSn ignozas quia errra monaftcrium minime mibi ercubare
licet.Sanctifriiiia aut virgo.verbis germani negatis/audiUs.moic ifcrtis ma^nuu5 oigitis/fupcr mefa^ pofuit.caputcp in manib" oeu5 rogatura x^ccXinmit*
£iiq3 oe mefa capurleuafrymor tare cozzufcatiocsi tonitrua infonuere vt tlU
co piuuia^j: iniidatoes^tate erupermt. vt neq^ venerabilis vir nec eius (oii\ qui
CU5 eo venerat ectra Umen^quo pfidcrat/pede5 quidem mouere potueriir.Sa
ctc quippe femine lacbrfme tm apud oommu^ valueratvt ec aeris ferenitate/
macima^ pluuia traberepotuerint. iRa^ vt oiuus fcribit 6rego:iu8/t3ta fuit
ozatiois % inundatiois c6uenienria:vt vnuj idemcp momctU5 efl*et/7 caput le
mrcn pluuias oefcedere feu oeponere. 'CiicTir oef 1 ^pter co:zufc3ti6e8 to
nitruac0.ac igentis pluuie inundationem^ad monafteriu5 fe mime recipi aiad
uerten8/c6triftatU8 aliquattilumoe fo:o:e in bec verba pqueftus efl oicens.
t^arcat tibi oeus oipoten8:£t quid efl fo:o:*quod fecifli^ tw iUatecce te bu-^
FO CXXVI
mtlitcr ecpodulam^ncc mc mifTella^ fcnc; ia in ianuis moitis coditum ^udi
rc voluifli.Dominu^ adt mcuj piictilTmiuj rogaui qui mc ccaudirc no cft oc^
dignaf^.Jracp fi potcs modo oifccdct^mc miifa^ad moaftcrm rcdi. stQ? ita
bencdict^ fctus qui ad vUimii folatiuj (ancte virgis co i loco rcmancrc rccufa
rat.rcl imt^^rubftitit.Siccp factu5 cft rt noctc illa fctiflimi/gcrmani puigilc pduccntcs pcr facra fpirualis vitc coUoquia^fe fe vicaria rclatide fatiarcnt. duaDcreoiuus Bencdict^/quoddamiraculumDci oipotcntiseic fozozis pectozc
inncnit fcu ridit q6 mimc crcdcbat,1Rcc mi^'q^ plus illo fcmia potucrit.que
ttiiii fraircm in codcm loco cupicbaret codc5 tpc potucrit.Q: cni lucta ^oan^nis apoftoli voce:0cu8 cbaritas cft.Jufto valdc iuditio illa plufpotuit.quia
amplius amauit. Ciici; Dic alfcro/cadc5 virgo oomum ^:emeal]'ct/7 ipfc nr oei
Bndic' ad monaftcriu5 fuii lct^ cii fociis cgrcnus fuiflTct. Tcrtio poft dicBencdictus i ccUa cofiitcs^ocuhs i cclum clcuatis vidit ipfius fozoris aia^ e co:
p02e cgrefram.i columbc (pccic celi kcrct:i pcnctrare.Cuius tatc gloiicfibi co'
gratulas/oco omnipotcti l brmnis 7 laudibus immoztales gratias reddidit
mocq3 cius obitum fratribus ocniitiauit.quos cria^ pzotinus cii pzoccffioc eo
trafinifitrvt eius fanctum cozpus ad moaftcrium ec mo:e pcrfcrrct.atti5 illud
in fcpulcbro q6 fibi idcm fctus benedictus pfccerat/coIIocaret.Qiuo facto;c6'
tigit.vt quo^ vna fcmpcr i Dt^o mcs fucrat.com quoq? co:po:a:nec ipfa fepul
cra fcpararct.Obiit itaq^ bcata virgo fcolaftica quarto idus fcbuiarias.i cuj
omni fclicitafis p2cconio/ad ctcma trafmigrauit bcatitudinc;quo quidc5 oie
intcr fctas rclata/cius anniucrfaria Dics cclebzaf. *bcc quippc dc bcata virgie
fcolaftica pcr mc fcripta.foie oia/Vcrbu5 ec vcrbo i Ubus Dvalogo? Diui 6rc/
go2i| kri);>ti compcri* IDiuus i^o uencrabilifcp uir bndictus.pofl ecceffii tatc
fojozis 7ipfe tdtum modo quadraginta Dics fupcruicit.qui 7 ipfe Digniffimo
cum bono:e'celeftibufq3 tnumpbi8'fcliciter ad ffdcrca rcgna trafccdit. duoigitur ipli ipzimis oiuino nutuaicp ctcrnc ^jpmdctic Dono/fpfiq) fancto fuflful
tifuo ecemplo/fuaq? fanctimonia/p:udetia criam atq^ pfilio rc monaltica plu
rimum viuere;7 pcrditos mo:c8'ad vcterc5 antonio^/pambo^um.macbario
rum ccicro:iiq5 fctozum monacbo? rcIigionC5 7 fanctimonia^/ac rigo:c5 rcuo/
cauerc.Quib'' cerre vniucrfamonacbo? pzofcflio plurimu5 Dcbctur.cj' fua pic
tate 7 cbaritatcatq? Diuina quadam ope factum fuerit.vt eo8 ocs^qui pcrindc
atq? iaq$ ftuUi 7 amcicsab antiqwis fct6:u5 iftituiis Dcfcccrat. ad fanitatcm/
fua cii gIo:ia/vidcrint rcdi|lTe.E)Co.n.Duce ac vcciliffcrono modo ad antiquii
fancto:u5 monacbo;: viucdi ritii/cu5 imo:t3Utati8co:u5 noic rccupcrarut:fed
loge id admodu ampUficariit % eco:nariit. Qua pptcr fi quis me iterrogaret.
quid ec reb'' a bta Scolaftica gcftis macimum elTc putem/rtru5 virgttatc per
pctua5 itegram ilUbaracg fcruatapcnitctiam 7 carnis maccraUonc^ macima^/
perfcctiffimaq? ac mnoceti^rimam vitam'vcl 10135 rcgularis vitc oifpofitione;
in multa p:ofccto ambiguitate c6ftitucrc>1Ra5 quociiq? oculos mctis iniicio:
id mibi/7 macimum 1 admodu5 admirabile vidctur.ltac^ (i alique mulicres
p:opter virtutcs 1 fanctimoniam imo:tale8 fiicrc;arbitro:/7 virgiem ScolafWcam ipfanvboc munere oignam fuilTctpiccturis 7 argumctis vtcs: q^ ^^^^ ^ c^
no:cm fo:tunatio:cmcp Dco % Domio noftro icfu cbrilto tmaculata vita^ vfcp
in tinem oucerit*CDea aute^ bcc i U?co oe beata Scolaftica virgie fuit oicerc 7r iii
cmmi.
DC Sancm Bngida ^irginc
fcribcrerquibus no jnocJo fanctinicniaUs ? monacbos ois ad ca appetcrc cr^citarcmus.-qiie in pzefenti biftoua fcripta cofpiciimr. (dret 3«tem fibi nibil couenire nibil oeftcere ab eadem.iurgmq^ babere/Jtq^ fua ita ctercere animum'vt tali parcte/pmo talibus fanctiflimis parctibus/no indigni rideatur: quo:upcrfeciiojje3 omnes admirari oecet.^pfiqj pjofertim/qni ca fub recula funtcoftituti.fct bec oe (mcm virsgine Scolaftica fatis,
S)c fancta Biigida rirginc fcoticba,
Kigida virgociiis nomi^nis pzima/ mtice 'jbernia
feu Scoricba.tepozib'' 3?j
fiini feniozia Sugufti/fcU
ciiq^ romani poriftcis eiud nols quar^
tiea iregioc/Tpenitctie acccriine^mo
rum omnium ipledoie/ clara i ifignis
plarimil tm,qiio aat ano mouc obijc
ritmc 0U5 me kgifle nienimi. ^ius ta
men narglitiMS Oies^p^ima oic cbaleiv
dis fcbimrii a tideUbus/renerabiliter
celcb:aE«r.€ll: mt kotia buius fanctc
virgis patriaquedaj fupzema snglie
ku bzirasiiepozrio.que i ^iquilonari pcrte vcrrituroifcernif cteni5/3b '^n^rcana ifula quibufdan> paruis flumibus mcntecg baud magno. Jna quippcbfcmali tcpczeadeo oies bzeues babctur.vt fol vix tris bozas/iilumiet terra.
*bec igii biigida buius rcgiois virgo/fuit clariflfime virgitatis i pietatis ejce^
plufi) idehbile q6 pofleritati cn magno fuo fulgoze retiquit.fuit aiit Bztgida
bec ©abotb. nobiUflimi ea in rcgioe viri cc £rocba vraze/fiUa qua^ quidc puerulama pueriria bonaruj rirtutum ftudijs appzime parctes erudire curariit.
3pfa autcfn'vt pote puellula^adeo elecra'ab ipfa pueritia'7 mozibus"z lobzie^
tatc ptetatec}3 ac pudiriria ifigtiita/ eccrefccs/quottidte m mcUus pzoficiebar.
Bed eius virtures atq3 pzeclara (Qcinbis^ que ab ipfa fua pueritia vfc^ in oies
t^cfimctionis iuc gesTitcmo plcne ennumcrare fufticit. Ueruj pauca oe inumcrabiiibus boc in loco(ep moze fufceptOoemonftrabimus. €rat ipzimis bngi'
da virgo venuda facie occozoq^ aipcctu atcp omnium oculis admodum gra^
tiofa.? adniirabiU buanitate pzeclarai^pter qf no apud fuos tnv fed t apudpzouinciales fere vniucrfos inter ccreras coeuas puellas/muUom bonoze ba^
bcbarur que CU3 gregu^ paretum curaj ageretreo quippc tiic minifleriu5 boc/
folum muUenbus erat regi6is)quc aUquando Oum agcnitrice/cic mozc mittc-'
retur ad butfru5 cc hctc armetozum cogregadunvpzout 7 aUc pueUc a parc/
tibus mirtebamur.iUaq3(vt erat aio pi|etiflifno)totU5 qo coagulaueratcbrifli
paupcribus erogasret.nibilcmmus tepoze a matrc erquifito/plus ccterisado
lefcentuUs puelUs in butfri quatitatcrcpoztauit.Bii ^o lam matura riro parctcs matrimonio copulare oecreuifTent.ipfa renueslc ppetua oelegifle pudi'
citia T virginitatc oicit.tboft^ aiit virgitatem perpctua^ i manibus potificis
pzofefla fuiflct.Ugnii eltaris ec moze virgmum piofitcrium tcti^it. q6 moc in
ccflimoniu fuc vmifice virgitatis reuiuinr.quam viriditatc niic vfq? pfeuerarc
FO cxxvnGe Sancta 'Biigida Btrgine
0idtQtiocoIcb:<miraculo(lupefacttparete8(9ni pzozfus ono obtuIcri5t'7
mario in pwtio ociccps babueriit. Jndubitati) cfTc ocbct apud ocs/q? ft quisvcUct 019 que virgo Bzigida gefTit miraculaatcp q circa falut^ ainru opata fa'
cinoza narrare volucrit plura effcnt pficicnda capitula.Quare 6 multis/iiliqua
oignioza narrada DU]n.S)cicndit itac^ c|^ cii meffozcs cius (cQctes in agro coVligerent pluuiac^ pmarima eriipcrct a fuis mcfTozibus rmb:e pzo:fufDcpulit
drcunflatibufq? agris.plunia madefactis fola buius virgis arca imimis alcfioe aqua;^ remafit.(r'^ietcrc9 oic quadl DU3 oucs ad pafcua pducitTct Jmbzcoefup intitfa^pantfc^ pcrltifa/Oomii madcfacta rcdi|t. Hcftcfcp ita madcfactas/fup folis radiu; q pcr rimas boflii ttrabat ccficcdndas cctcndit. quc qfi
tnfolida pertica Diuinit^ pcrmafcriit.irsqua infupcr in optima ccruilia atc^
laptdC5 in fale aliquado pucrtit.^tq; Cccum rnum a natiuitatc illuniinautt*
QTBP^u; quoc^ aliquldo fcrrociffimuMucnicns adco in cbrifli noic mlfuefecit.vt ocinccps fuis ca^ ouibus tl$ arics mafuctifTimufrcmafcrit.Cum cif
dem ctiaj pcrfcpe ad paltuj C0rcdic8.Domuj eas tan^ optimus cuflos rcduccret.lBon ccfTabat immoztalis Dcus virtutcm^ i bzutis animalibus 9tc|5 in
no animatis rcbus buic fanctc virgini coccfrcratnifi ctiam multiplicarctan pacem parturiendo'? tumultus ccoztos cccinguedo/fimiUterc^ iccnfos odiozuj
tgnC8 adnibilldo cctingucrct. b^ quibus vnu5'fiIcntio pzctcrirc baud pofTu;*
^um igitur noue^* viri pcftilctcs in vnus mozrcm aliquldo pfptraflcnt. cofc^
9b intcntioe pcffima mimcrcuocare potTet.Statim in ozatioc pzof!rata/ roga^
wit oominumtvt co^ pcffimis cogitatibu8 7 oe macbinatioibus pzotinits rcfi^
ftcre Dignarctur.tgrtffis itacp lUie/cucftigio qucda fmago pfimiUs bominisiUiu8 occidcdi/apparuit.quam UU gladiis/tanc^ ad moztcm pcrcucicntcs. oomini lcti rcdiicrc.^cd Dum quod iUis ptingcrat tadcm cognouilTenr. moc pe
nitentia Ducti:ad pcdcs virginie/cuj lacbrfmi8 cccideruftt t Dc crrato vcnia^
ccpoftularunt.Scd i banc virtutem omni pzeconio oignammoflro filctio in^
dignam pzofccto putam«8'qua quidc5 cctcras itcr inumerabilcs oignofcirur
bzigidam eccgifTc^ Cluida; cnim vir nobUie/fcdadmodum impudtcus ac tu^
wriofu8.quadam adolofcetulam fozmofifTima pditc oiu adamarfct.cuius cii
fruftrafTctbllditiasncc iUisrncc oonis igcntibus^ncq? pcibus aut mmisfle^
cterctuributum fanctitate pectU8:tlto infanoardozc/fucccfus maUgnus bo^
mo fuit vt cii in varialabatcm voluifTct animu5:ncc fatie tutuyvim pubUce in
ferre arbitraref/infraudc1gcniu5 pucrtcrit.£idem igif caUide fibulam aurcl
pzeciofifTimlc^ idcpofitum con5cdauit.c)ul 7 poftmodii oolofc fubtracit. ac
ca ignozltc in ftumen pzoiccit.Htquum ipfa^ mime rcddcrc pofTct.iUam fi-'
bule loco^anciUam fibi faccrct.ac fic codcj modo/ca pzo libito pzo fcozto abu/
cerctur«€gitc^ ipuru8 bomo tldc^^qd macbinams fucrat.muUac^ rcmt ptio
placari pofTc/afTcrcbat.nifippzia rcddcrcf fibula:aut ipfa adolcfcctula ipfTu8
loco cidc5 pcedcretur.Quod vcrita pudica pucUa audUo % pfiUo animi Deftt''
tuta ad Diul virgine bzigidl refugij ioco^tad^ t tutifTiml dnitatc moc pfugit.
Guc Ctt5 quidp rc ac agere Dcbcrct eccogitaret/miidnc^ vcrba coplcffct.eucfti
gioqdam pifcatoz c& quibufdl pifdb^ cfluminc capti8 aduenit-quo? poft^
iUaecdfa aptaqj fuilTct.fibula illa qua^ ipuru8 bomoieccratcuen-c pifci8 in
Mcnta eft.3pfa5 aiit pucUa fccii ocfcrrc8 9d puentu multitudi8 1 antc '^(pcctn
r iiii
©e ©ancta Bzigida Sirgine
iiidicia ipnuida pccTit tmltifc^ hinc ide oictis eo rentu eft.rt aiit fibttlsi red
deref:3ut iuuecula pti| loco ardetiffimo 7 nepbario boi in macipiii oaret. 3tilU mor e finu fibul3 plaf3'mi«iti8 atteftatib^ illa eandej ee. 3udec pudiciffi
ma iu'4ccula/0e ipuro boie libera/oimtfu.jUe *o fifo miraculcvfuu fcelua pfil
tesillicooiue yirgmi b:igidc'coUa builifer fubdidit.^ocmceps optimc ricit*
^ Crib'' oeide lepzofis ciemofma? 3 bta virgie ecooftulatibus, iUa moc vas
qaoddl argenteu pdon3uif.Q6 ne iUis oiuicietib^/ca oifcsidie % ptctiois eifi
ccref caida ec fuifcomifit/rt lUud equis poitioibus oiuidct.^Ueqj cii fe eccu
f3rer»oicf8.nefcire oino quo lUud mo eqUter oi sidc pOiTet. ipfa appiebcfo eo
mor lapidi lUides/adeo eqUbus poziioibu8 pfregit vt nuUa pars matoi mioz
ve vno obolo ridercf.2ic6m 3ob fcriOlmi patriarcbe ercplii 7 oocumctii btif<
fima ac pi/entiTima i^QO/txa^ bofpites 7 inopes a fe vacuos pajTa eft recedc.
•jbsrabaf idcirco quottidie oomi bie virgls/mefa abundas.? q vtinultos bomines affa^im pafccre poJTet.£ocB ptribules fui no folu5 Ucebat accedercfj %qcunq? veUcrUbcre puenientePrefcctione fibi vendicabat.Comittabanf pterea
Bzigida fctam^s^iraginecp ifigne/familiares qda matrone virgies ciq^ 'pfmtc,
iyis boiiefta 7 religiofa vefte amictis iperarii erat.vt ti qua paupcula 7 inops
cidej obuia facta ftiiiTet/veftein(fi opus e(Tet)ffcati5 pmutarent. Uifim fuit bec
pictMis inaudite genus/plurimuj oiuinitatis infe babere. ^de? i quadocp numos fccum oefferrentirt (i quos in njs aut in tepUs mifcros 7 egentes cofpi^
cerct/quapiocime accedentespeciiniam fibi clam/in manibus oeponerct.jn^
fuper 1 intra pziuqtos lares perinde ac ipublicum quodda^ vrbis oiiterfoziu/
feu icenodotiiim peregrinos pauperes eccipiens. frugib'' ctia agro? fuo:u5/T
pzimis 7 erimi|8 quibufq^pulcbritudine.vel peregrims quocp pubUcis ? lar
gitionibus pcnit^abjtin£tem:fctiiTime pifentilTimeq? ac integre in cpiana reSi^
gionem obi|f]'e.3ncedeb3t eteni? bta '^go Biigida iugiter fufca 7 binli timic^
puUata/nec oculos quozuciiciJ paretii erubefcebat.vt ceridetes fe iv^fn^ oeridc
rctSdcns ce pfufioncj'q ouceret ad vita"i q ad mo2te5.1Becp.n.ad imitatione
p3uU rolebot boibusTed cbrifto fup oia placere.1BoHCrat ctcni^/onm boc oocumcntu fuis ppbetis oedifretquii oiceret pofui facie vfam^qfi vrbe encajtla^
pidemq? adamantinum/3c ferream coIumn3m/ne vidclicct inturias popuU ti-*
meretis.fcd impudentiam fubfanatium fronris reftre rigozc contereretis. Jngcnia quippe UberaUrer educamrvt etiam oiuus trsdit *Bieronfmu8)rcrecun
di3 faciUusquam metus fuperat.-r quos tozmenta non vinciit interdum vin--
ceret pudoi,Sua cnim fubflantsaj/non fuperbis no locuplctibusfed egenis
iugiter crogare voleb^t.lWecp fibi (nffice ccirtimabaropes erogare/ aut cotenc
rcnifi vt cpm pio fua viriii/per oia fequeretur.peccata vidcUcct oimittendo trirtutibus inberedo.O^undana it^c^ omnia contemnendoroicebat. pars meaons efl.aiunt.meam tate fuiffe pcrfectionis 7 fanctitatisvt cns lacob fancto
patriarcba/comerucrit videre fcbalam oe terra vfc??^ ccU*i i per ea afcedftes
angelos 7 oefcedentes:t oefupimitente on^rvt laffis manu5 ponigeret.vt ipa
afcendes ab laboiem/fuo ^uocaret afpectu.ad matcric iqit oignisatcm: 7ndmeritum tante viraginis bzigide parum cft omnc/q6 3 nobis oictum efl.Bbi
autf/aut quo anno/vel quo generc moztis.bec fcta virago fuc pegrinatois vitc
curfum pfumaucrit.incognitit mibi cfl.Bc:^ 7 poft ci^9 oozmitionc oiitia vir
FO. CXXX
t«8 no ocfuitrqn cius fctltatis tneritii etia cc qiio -pkcum fiicrnr cterne glozie
pzeiiiiiioib^apcrtc occlaraucrit.ln fcotia ci5 cidc plurie oom^ oignifrjuK/a ft
dcUb^ populis cdiftcatc;i ipfis ct locis a tcplif bnfttia (ac ^ginis ofonib' cc
ubcr^nt. annincrfariaeij ci'' folcnita^ oics^pzimo cbaledis fcbzuarii'a ciic^
cdebzaf.
^BC fincta bzigida Snctia matrona optia. cap. ccccic.
•R.igita fc« bzigida/ ei*^ no
mims fcdidimtioc ^cr^
mana/ matroa cquidc op^
tima fctiffimaqi'Sucticp
Minric oudii pziccps/ -r ofia religiofifft
ma ^c vAtCQ optiar? ipa ano/ a ^Hataii
)cp>iano/ fcciido 7 fcptuagcfimo / fupza
millcrimu5 7 trccctcrimii' poft longas
Oiuturnafq^ pcgzinatiocs:^ inumcra-
bilia fctitatis facinoza. 'Rome occimo
cballcda8 2iuguflas.(£cclcftafticif6
uotiffimc fufccpris facramctis) i mani
HVMIL1\BITV lEC
CLESIA-SI I fj
cvtintenIPOREP£T
IRIVICHARIMEI'
bu8 fcruo;: 6i/fuu5 optimii oco reddi
dit fpm. licc quippc ircr cgrcgias clarafqj feminas'! 6crmania 3ralia(])/ac fr
ria notifiima fuitrcu cc reruftiiiimis regib^ cpianiffimifq) parcntib'' in Suctia
pzouintia nata fuiffct.^pfa cim (uctic puitia Bauarie pcima c:q gdC5 pluf^cctU5 pagos bcre oicitSm'^ gcs'oiU5 gcrmao? bcliicofiffima C/ atq? plurimii
valida qucqvT p macia^ fibi laude^ ftbi afcribu: ft fuis finib^ lotifftme ogros
racare:? finirimis raftitatcs ifcrre pot.fia i pzouintia/ pluria xd^m^ loca 7 ii
uitares pftftere nofciirur rt potc Bauaria:rct^ 0115 7 alia pmuIta.lXJarrc^ igif
bui^ ktc viraginis Bzigide (auint) 0U5 ca in rtcro babcret^naufragiii paflayfj
ob candc pzolc/faluata fuiffe.lRjta ^'crrib^ anis clcguts 7 pzozfus nmta rc'
maftt/oiuino oeidc miraculo/pfcctiffimc fcmp loquuta fuir. I^ofl: moztC5 aiit
genitricis/cnutricda ifozmadaq^ matcrtcrc tradua fuit.spud qma oi virtutii
genc V5 biiilit3te:oeuoti6e/ecimia erudirioe/mozii quoq^ pcne oiuj ppoftrione
miriftce cccreuir ^c i paruo qdc cozpufculo'ingcfc animu/ia ocmoftrare ccpir.
•^arer aur fuus quii viro marur a pfpcci(Ter:cuida ca gcncrofo iftgniqi ac pzc
porcti £omiri/flozido iuueni'nupftr:apud quc qd vicir: i oi boncftarc/7 incrc
dibili abflinctia/arq? bumiliratc/mafuctudic 7 labozc fcmpcr fubiccta pcrmafit.Scicns cim p;cccpru5 apoftoli cPfcvt vnufquifq? in qua rocatione vocatuf
cfl:permanerc ocbcrca oomino.€r qui fub iugo eft ira oebcre curcrc:nc in lu
to comirc ocrclinquarrrorii reddcrc fludcbar i fobole : fcies vcozc no babc porcftare5 cozpozis iuvcidcm mariro no ad voluprare^: fcd ad pzolc5 pcrcadamifcruicbar.Suu5 ar cozpufcuIu5'quu5 mfriplicatis tciiiiis fcpiffie vccarct:boc
i ozc fuo voIucbat.Subitio cozp'meii/7 ifcruitutc redigo:ne alifs pdicas^ipa
repzoba iucniar.COirabaf ec tuc ei^ fctimonia faccrdotcsJ^gmcfCB^ac fctimo''
niales ocffdcrabat ci^pfoztiii.O^oztuo oeide riro/rcbtifC|^ ooirefiicis ppoft^
moc fubflatia fua^ ampUflima oe^ itcr ftUo8'7 pauperes cpioiftribuir: 7 ero^
gauit^nibil fibi referuas i rerra/vt beredirarem icelo iueniret.familiamq5 om^
nej pcnc msnumifta^/plurimos vtmfc^ fcicustv? cc fcrui*? 7 anciUif fuis/I fra
trcs t fozozcB pmut9uit.incc oiu potuit cccclfi gcncris fu» iifitatiocs/'! mrto^frcquctia fuflincrcf^ t babitii fimul 7 vita pmutauit: r fc viliHlmis Idumctis
at(i afpimis iduit:? plurias rirgincs fimul 7 matroas 9dka ^bo 7 cccplo a
grcgauu:gb'^ rnus oiuj voluit cfTc babit'/7 lctiamic no nifi ad vclladu capuf
a ad tergcdas folu3 manus/vti no liccbatrco enijmodo plures rirgincs ix o<
ucrfis germanic locis cdgregauit:c9fc{3 ocs imonaderio afe cd:ficato rna fe^
CU3 coUoc9uit:7 in ciba? opc^ac ofonib^fc coiunt:it:intcr qu98 dd qaccmq^ 9
agcnda pzima couenies'? pudoze t eceplo ad ofoncm 7 labozc; cas pzouoca
barno tcrroze,£afcpoim viris adeo;fcp3rauit:vt a ferpctib^rne vUaj Unguemaledicte occafione; pzebcret. Cunq; sibicais calcatifq? kculi Dclitiis Brigi^
da bec toto fe renuntiafTct mudo/i ofoni'ieiuni|8/ kctioiq^ vna cu cctcrie quot
tidie vacarct.£t monadcria/OupUcia V5 viro;z ac fcminaru; oinino afflata fp<
ritu ad imitatione oiui BafiUi/in ^ermania ncnuUa edificafferfmo potius in
ftaurafTet 7 renouan*ct:in qb^ iica edifitia concra cfTc volucrir tame babitatio
nc8 ita fe iuncit:vt oevm ad aliam nifi macia vrgente neccifitatc tranficre gfquam polTct.^pfo? auta bafiUca cenfuit efle coem . ita xt viri l inferiozi partc
fozozcs *o feozfum i fuperiozi oiuina ecoluercnt . Guo? monaftcrio? curampzincipalcm ^bbatiffe efle cefuit.fratribns aitt oiuina mintfteriatantiimodo
afltgnauit.Quo;! vnus^qui pzio: aut cofcflbz appcUarcf/ aliifpzeefle Dccreuit.
due quide monafteria pzouenttis ad fuftctationc co;z babere voIuit.Quozu;
oium rictus % reftit^ad abbatiflam moafterii fpcctare ccnfuit.Sj ncq^ bui'
modi frcs aut fozozes moafteriu? cgrcdi pzefumcrct/ nifi macia 1 cuidcti ne^
ceflttatc^ac dc ipfius 3bbatifle Ucctia . Ciufmodi etia fi^cs 7 fo:ozc8 ccnfiiit p€pos efl*e c6fccrando8.*bi| quoc^ religiofi grifcis vcftimctis coitcr vti iubcn
ter:cum clamide nibilomin^ eiufde? coIozi8'crucec^ rubea Dcfupcr induti.€a
nibufqi p tpza rtuntur.KcguIi^m aiit oiui 'SiwcUi auguftini(additi8 quibuPdam Bzigide fcte coftitutioib^^^pzofitentur ocs.^pUs vcro fribu8 7 fozoribus
fcta "Biisid^ affignauit numerum €HiC quidc ola ipa fctiflima bzigida fibi a
oeorcuelata fuiflc oictataq? cotcftata cft.Qua C{mdc regulam vrbanus poti^
fec ei^ nois quintus^plurimiq;; ali| 'R«.omai potificcs (ad quo8 ipfa accefferat)
auctozitate apoftolica fpetialib^ pziuilcgiis appzobatl cofirmatacp effe voluc
re. *buiu8 igitur tata oeuotiois 7 oimois, atc^ ingenii mcritti in cofpcctu oei
oipotcntis fuit vt vigili ftudio/no abfq? magno oei muncre merucrit tan^ fa*'
ctus Daniel fi rcrii cft:ab ea Dictu5/q6 legitur:futura tatacoc quibufda rcgnis
confumadi8)tanta claritate Defaibcre:vt factu^ potius c^ vaticinm rideatur«
l7cc autc er pzecepto oiuino cii l^oma; quum religiofifrimo comitm Dcuo^
tiois ca veniffet.Hrban^ pdict" potifcc cide tpzimis regula cepta pfirmauir.
Delde ipe porifice pciictati an minionl acccdc tfbcet: oino 6fuafit'atC0 cide It
accedct/fuos labozcs fuaq? fiitara 6 pclo mozte ta pUtcidc ^dicit:vt nil poft
factiicg antcnofccrcf clari' Succefl^ozicp 6zegozio vndecio fcripta oirccirrt
roma oino curia rcducct:Iicet/t> anuerit.Quib'' certe meitis 7 Dilecriflima 60fuiffe ccfendu ct7 pceteris fui cui mfierib' venerada;:at($ oi fctitatis pcoio es
tolledaaid ei5 1 cotagiofo pectoze^anta futuro:;: lucc efliulfin^e potuifl3.£i^ ac
j^pbetie fcriptaap6 plerofc^n puo babef i pzetio«3n6 cp)i amoe (ucccf^ktii
FO. CXXIX
bferurale/fcraCB loca aUa cu tnt^ro coitac u iuifccre roluitparccre nolui^aut la
borib^:aut ct::ti8 ia pzouccte 7 tencritucJini: quomin^/rpzetis pclagi pcriculis:
neglccra namgatidis vccatiocfctm peterct oiii rcpulcbiu^rcrtdo ctia^ tum ira
oeo oprimo iic PcUberarcvt etiaj atq^ etia^ cbufii ^efu oifclpUnam' ? fprn abipfo fonteaoca illa petenciovifcccio/relegcdo furceperir.3tac^ maiozej Imcdii
in ea creuit lcredibiUs amoz/atq3 ^elus rpiane fidei. atc^m coaluitvt mbil dinceps nifioeipfius icremcto ac ampUficatioe cogitare potucrit.£o itac^ oumpucniiTet fcta virago Brigida/plurimi vrriufcp fetus reiigiofi gcftiercs occu^
rere moccp cam pmo i fpeluncba oni pcrduccre . 3nde adozato cu in^cti flctu
Saluatozca fepulcbzo oni itrantcs/cuj matre ei'' atq? fozoze fleuit anjariflime
oande i motem oUueti ca afcedenteono^roto 7 aio r ipfa cofcendit. Hiditc^
tn fpiritu/ta^arit fafi/s colUgatu^ oe monumeto eceunte; refufcitatiirarc^ poft
reliquaetia rpi nluUa^ £Wjriecp oiuerfoziii ocnuo i rifcere fepi' voluit oiccf.
€ccc carurrmi mei i boc paruo fo:amine terre:c6ditoj mundinafci voluit: bic
panis iuolui:bic'a paftozib' rideri:bic a ftcUa cemoftrari:?^ COagis ado:a
ri:bic locus ell fctiifimus oic^ rcncratioe oignus:^ iccirco ibide^ fancta pere
grina Brigida cii fuis crebzius ozauit 7 fleuit oicc8:3nueni/que quefiuir ani^
ma mea.^ldeo qiiide locis fcris oblectabafBrigida^vt oiucrfozio COarie care
re oino noUet. 'Cade cu^ fuis *^oma regrefra/tam grat^arcp bonczificus apdromanos fuit eius reditus^ac (i macimus quida potifec eo perucniHet : tac^
letis ciicto? cocurfibus eccepra e vt e celo aliquis lact' ad eos oemiOus vide
re^.lDa pknc^ quafifui cbUfi/ipfa5 fancta fcmina igcti qucda ardoze adibat
ipa3 venerabUitcr ituebanM ipfamcp pioide ac i amenilTimo oiuerfono coqe
feere videbanf:6rai;ulabanf cidc quaplurimii oc8 quu3 ipi^comitateyeiufc^
bumiUtate ac mo? fctimonia:ide 7 igenii accume' Oenicp oiuina piope fapie
tia5 aiaduertcrct videretq^.Hnde no modo viuePf^ 7 vita fiicta/pofteros quii
plurimos i fui oeuotionc/obferuatia^atqj cbazitatcj pduterit macima.Sbidcaut multo interiecto tpe/ptracta iUrmitate^pcr anum intcgru3 grautlTimis lan^
goiib^ lccto oecubuit.^emuj 0U3 appiopinqualTet oo:mitioi ? iam vcnerarii
fontes banriret caloz^affoc^ anbelUtu rriftes cofolare! comires' letaerat vul
twt vniuerfis circba eam plozatib^/fola ipfa ridere videbatur ac quafi i cccnr
fum venietibuB angelisfe rt poterat falutare vcmctes erigebat.ac fic oepofi^
ta tandem farcinaBrigida fanctuTima/leuio: effecta/volauit ad €elum. Totabanc 1<.oma ciuitas/toraci^ placit fuaia«£oip^ fancruj tcrra fufcepiranima ve
ro/cb;ifto reddita efl.aiunt eim/nec oum fcta mulier oebitaj cbzifto reddide
rar anima.^ttam fama voles tanti pzenuntia luctus.^oti^ vrbifpopulu; adeeequias c6gregauit.£iu8 mtl felic tranfitus/gloziofiffimis miracuUs 7 Idi^
ti|8 euidctilTtmis oftenfus efl 3nno oemde fubfcqucte cum fui reUgiofi ma-'
gna fe ignominia affici etiftimaret/fi aUbi o^ in patria eius venerabUis fct^c^
mulieris coipm buatuj remanereta fummo pontifice ipetraruntrvt fibi id p^
tnittere in fuctiam ocfferri quo oelato/conuenietia ms vire monumenta con^
flrucerHnt.^tc^indeabonifatiopontifice ei^nominis nonovigeffimopofl
fui obitii anoob fi-eqntia miraculo? i fcta? catbalogo flata c.6emai itac^ oef
apud quo8 per mfta 7 apliffuna bui^ (mctc CDfieris babentur m6aftcria fo^
lennirares ' 7 ritus ? bono^es atc^ facrifitia permaicima ei tribuunt vndecimo
^B^a^^^^^H^^^S^Bli Jll.yltjlLll ^' H
g^^^^^^p^^^^^^^^^^9^^'^^S^^^frT^om^^JI^« j^S
^^^Su^i, \|1^liWlyH
©c tbcodolmda Longobardo;? I^egina
cbalcnda? 2}ifgulTi:quo pic migrauiM fcculo.
^£)etbeodolindalongobardoz«mrcgin3. cap^cnrmc.
*beodolid3 illuftris i magna logobardo^zl^cgina^
fcmina fanc KpianiHima pmu5 Srtbarifflatiij rcgis
oeinde Sgilulpbi rcgis ci'^ fucccifoiif
vtoj/circba anos mv noningcros fa^
pza gngc£efiniij/6:eg02io magno pontifice i petri cbatbedra pfidcte, CDau"
rifio vc ^ugurto romlis impermwrgenere cofanguinitatcac pmacia rcli''
gionc/necno 7 alijs ifinitis p:ope mo^du5 cgregiis f:icinoiibu8 enucuitatcp
incUtu5 perpetue claritatis nomc ec 16
gobardo? oliu^ couerfione/fibi vcdicmiu^uit quippc bec iUuftris rcgiha im
Bauane pJimis ^arimbaldi optimi tpianinimicp Baoaro:;: rcgis filia* Bauana autej
Dercriptio. que % lRo:icu5 ipfius rcgis tiic regml/ cft 6ermanie ifignis 7 nobilis pzoum-'
cia:quep:o Umttc/ab occ^fu fucuof feu £nniu5 ftuuiu5 babet.SbauftraU pla
ga/Bocmia 7 D3neibiu5:qui Hjanubius ftuuius media pene pcrlabif.^b oi-'
tu €eciuu5 mofc^ q pmwnia ab ipfa Bauaria oifterminat.3 mmdic i^o Curmca motcykix jiiUc Slpcs.llntcr ^uftria^aiit 1 bauaria/yfara pzo termino
pofita fjn c^ vrbcs ifigncs plurime niic adfwnt.Ouarii CDctropoUs-^ pjima
ria/Sakeburga babcf.Crat igi6 Tbcodolinda bcc ec ipfa pzouitia oziiida; qfua i adolefcetia/ram ecquifiti occozis' vt icrcdibile oib'' rideref:cr3t 7 mge^ni( p:opc Diuini rerfatiU}q3.ifHpcr 7 conus ac p biianinima/7 oib^^gratiOima/
qua5 p^tf i ftozida etate Srtbari flauio logobardo:;: 1^cgi conubio iiirit.focp
ano Cbilpericus fraco» rcrqwt^ Srtbaris rcgis inimicilTim'* fozct^idignatus
^armibaldcq^ ftUa ddc^ matrimonio copuUnTet;; Bauaria cii ccercitu mul^to vcnifs/ipm cc Bauaria crpuUt 7 regno paterno pziuauittq fugicfad 'Cbco
doUnd35 fiUam cu fuis vcnit.Que^ artbaris leto oio fufcepit:7 itantuj iWwqiloco rctributiois vco:i8/bono:ibu8 pzctulit; vt nil fereipfe Srtbaris gcncr in
^t^Ua nifi eo oifponetc pcrageret.*jbcr anu5 auteytantu^ srtbaris rcc poft^vco:e5 oucit/fnp€ruicit. 3pfa itacp 'TbcodoUnda rcgina eo i tcpoze apudmaritu5 7 eius pccres/O^litefqj oes/no mino:c gIo:ia aut lmdc'C$ apud pfe; cofccuta e.lRa i oescque fe come5/faciIc/7 per biiana p:eftitit:quippe cf % i pauperes ipzimis atcp opp^effos 7 virib' oeftitut08/7 ^bo/7 ope per benignc oef
c6fouebat:bi8 erat patrocinio bos fucbaf.lBcque quc^ a fe vncp meftum oi
mittebat:oonec iplozatis auciliuynccceilitatipzofpccifTct. IRcqj vn^ tam q<bufuis voluptatibus potuit ocIiniri:vtfuo:um obliuifceretur fubditoium*
CX)o:tuo autemcius poft annum marito p:edictO'quum TLongobardi pwce^res oe futuri l^egis electioneoiu oifcozdcs efTent . Tandc5 ita conuencrunt:
vt quem ec l^ongobardis p:incipibu8 'Cbcodolinda bec eo:u5 gratilfima re
gina i ririi 6Iigerct:p rege baberef.duib^^/poft gras ecbibitastvt cbi bonocofuluiiTe videref.2lgilulpbu5 'X^baurincfc; oucc^vi;^ belUcofiflrimii/pzudetia %
FO. CXXX©e ^bcoaolinda TLongobardlo^ %eQm
foinu pidtatem/miiritu3 ftbi oekgitrac regem oedarauit.SgUuIpbus igitur
mozris 7 clectioe buius riragmis ^cx coftirut' 7 falutatus/cognita vxoiiffy
pictia'T magnanimitatemox: cide omne pcne regni cura comcndauit: quej vt
plunmu5 quo adutit mario cu pfilio/magnacp p:udctia adminiftrauir i fumma qcte pacecprac ciiuii/7 pene oiu5 amo:e. £t quadm pfuir mulra cdidit m''
(titic eccpla oducrfus noc^tes. €t^^ logobardi ocs gctilitatis ritus obfer^
uarccipa m tatis nibilomin'' occupatioib*^ 7 pagano? ririb^ obuerfarcf; nu^res oiuinafitermitterc roluit nec ieiunia itermifit'7 alia buiufce bda:q ad pla
canda oiuina iram'7 ad pjomereda ipim mifcricoidia/fup conucrfioe populi
fuipertincrcnt.Htebatur magna Ubcralitate 7 frcqucti i oce/niaciecp m pau^
percsrjpfc autc 2lgil«lpbu8 rcc maritus fuustnoc rcgno fufcepto paccm poftulata/cacbano *buno? regi coceHir.Scqucri oeinde inc fimiUrcr ,d\ bilpe
rico francbo? rege/compofuit'7 cius focero 6arinbaldo Bauaro^ regi pulfo/
regnum rcftituit.Kcgnoq; pacatoxotra iVomanos beUu5 ftifccpitii rcmanarrbem pcr anu3 accriter obfedit:atc^ UU cladcs nonuUas ituUt.Jndc in pata
uium rrbc(Ugni8 tantu modo cop3cta5)mouc8/cum oiu illam obfcdiflcr tan^
dem ignc imifTo Ula ccuftanvoefolata penc oimifit.id 7 i Crcmona i CDantua
rrbib^ cffccit. x^nta igif crat buius rcgine comitaeatcpcrt ita lcquar ad omnia naturalis igenij octteritasvt facUe Diuerfi8/c6trari|8 etisi boium moiibus
fuu5 riuedi'accomodafl'e videret modum.Qua obrcm/quu3 apud longobar-'
do8 fuo3'bcnc piomeritam fe cognouifT^/ipfos pcnc omne8'fui8 clcgarifnmis
cfficacil]tmifq3 adbozrarioibusquafi copuUranUquos maio? fuo:^ gcriliraris
rirus reUnquere:7 vcra rpi oni nrifide^ fccr3ri.1tta ctia largitides 7 frequctes
eirmofincac inges erga fuosmilires tDagnificcriacqua oiM3 '^.cgina? pzcrcri'
t39)fuperabat'eloquetiaifup'7opti3 rpianc rcUgiois oifcipUna alTabiUtafqj/
7 fozm3:ac aUa per multa/ gb*^ TbodoUnda oeue oipotes atq^ natura mirifi
ce iftrurcrat.cam fibi gfam'apud 'Rcge 7 rniucrfii^ populu^ redicabat:rtpe
ne oc8'ad ei^ pzomcrcda^ gram gzato aioantiquum riucdi moduyafpcrnari
riderenf.St ocniq^/agilulpbus rec ipiimis buaniiTunus/buuis optime noris regine oefiderio pmotu8(quu5 7 ipfe lcgiflet Ubzos oialogo? oiui grego:i|
cide regine ab ipfo potificc mifl^os ftatuit oino'pi|ctiflima iUms roUuarecque
tancp pzeclara arbos ampUffimos fractas paritura ridebaf) quatU3 i fe crat)
no folu5 adiuuarcT5 7 ad oebiru5 fme^ traducerc^taq? perficicdi q oiua rcg^
na fuadebat 7 p:edicabat ftudio pcllcct^ l^cc^ec teplo cactis crroiib^^^dolo» itogobar
oino repulfi8/ad cb:iftiana religione 7 oifciplina animu5 rcrtes facru3 baptif dtoef fpifi
ma fufcepit:atc0 oib*^ poft babitis nugi8:ardetiflimo amo:e i rcb'' rpianitatis ^^ '"^"P^
ilU'' famiUaritate5 iniuit ooctrinifc^ iterefl^enecp ab iUi' laterib^Cqfi a fapietiP
fimo c6cionato:c rn$ oifccdcre pofle ridebaf.letabatur 7 ipfa n6 mediocri
ter'i bocq' cernebat ipfu5 rege vii^ fuuy oilectiflimuyno gfa^ cuiufcuq^ moz^
talis bominisrt aU| fo:tafl"i8 plurimi cofectari' f5 rcUgione^ 7 fanctimoniam
tantii modo quercrcatcp p:ccipue i eo l3bo:are: rt ijqui iftruiaut rcllet aut
poflent:oi co::upteUa'infoIett3cp ac ipocrifircpulfa/optimis mo^ib^ ibueref.
E)imifira igitur ab agilwlpbo rege cctcrifq;] fuis getiUtate/pace oimoda^/cii oi
uo 5rcgo:io p6tifice romao(fu3 ablata reftitut3)compofuit. *bo:tab3f at bec
t>im regina riru5 fawj omnefcp fuos iiigii f^ficce. ^rigite oileciifltmi mei aios
De TbcodoIindiJ TLongobardo;? %cgimvcftros ad cozufcatC5 luminis fempiterni gfam vobis mifcricozditcr coUataj»
^bftinctc V08 obfccro 3 carnalib^ ocfidcriis q militat aducrfus aiasrquead''
modu5 vimQ rpi apoftol^ fuisirt Icgif vcrbifbouaf.COalitia paruuli cflore:
q: t ons glozic fc boiuj cofozmauit infafic. Jnduitc vo8 arma iuftitiCT virta
tc p4ciitic:i quib'' alas vfas acquircrcrqm qui ciicto? cft rcdcptoz 7 rcdcptio
ipic etiam crit oiu5 foztitudo:pcr via vcritatis:? pacis iccditc coftatcrrncc vof
ipcdiant rcrrcna oblcctametarpzo quib^ oibus parata funt cclcflia. *bec t fi^
milia oocumera Tbcodolinda •Rcgina fuis oibus r rcrbo 7 cteplo oocebat.
Sicq^ bcc virago cbziflianiflima 7 rcligiofiffima oomina pIurimozu5 bono?oibus logobardis cttitit cwfa, 'i^cc pzctcrca itcr cctera fuc pictiitis opera/mo
naftcrium nobiIifTimu5 i bonozcm Uncti Columbani abbatis apud Bobiii lii
bardic rctuftam rrbcm fupcrbirTimis cdifitiisfua impcnfa cdificauit:7 conv
plurimos fundos ad monacbozu5 fuftetationc^ c6tvi\it:i afllgnauit 23li3 quoc^ nonulla monaftcria 7 tcmpla/marimcq? apud modoctia^ agri mediolancn
fi8/cclcbzc 7 frcqKenratifTimu^ oppiduml bonozc (mcti ^oanis baptiflc a fii^
damenris ifignirrimum cctvunv qiiod quidem 7 pzcdiis alijfq^ oiuitifs/ cumargenteistum aureis plurimis vafisCadbuccctantib^^lccboznarccurauit. "Bn
dc cc iUo/7 ocinccps pzoptcr mulicris cccmplu^ logobardi noflri oes hnctif
fimum 3oancm baptiftam oomini nfi pzccurfozcm m aduocatum ct pzotccto
rcm fumpfcrc pzccipuu^.Hnum autcm tatum modo cam cdidifTe filiu5 nominc adoaldu5 rcgni (ucccffoicnvct agilulpbo rcgc marito fuo coftat:cu5 quoparuulo adbuc poft viri mozre rcgnauit anis occc^. £«i'7 ad acquiredu5 pzc
iidiumric oum quadrienio/ 'Cbcodobcrti francozum regis fiham ocfponfa"
uit VKOZcm.Quc quidcj pzuderiffima mulicr cum/oibus ncdum longobardis
fuis/fcd 7 vniucrfis ^taUcisaliffcp nationibus pacem facerc cwmit.Sr^t nibi
lominus ipa Tbcodolinda rcginm ob virtutem/7 rcrum gcftaru5 gfiam: adpzeclara oia obctmdaanimo fcmpcr parata:vndiq5 tamen quoaduirit vfq^
a
dco bellicas rcs pzozfus abftulit:amouit: 7 pcrdit.lRon cni5 fuimodo longo
b:nrdv(:inctc baius virginis iuftitia/7 modcftia/ad rcligiocm/ac pacis amozc5
traducti funt:vcrum ctiam/7 pontiltcis l^omai vrbcs/aliafq? nationes vicinai
quafi aliqua idc fc Sura falubzicp fpiritu fcretc: mutationis 7 imitatiois pzin
cipium fufccpit:7 i omnes oeftderin^ inflccit/fanctemodcftc/tranquillc/paca^
tcq? vmcndi/7 collendc rcUgionis cbziftianenutriendo^q? inquietc filioru5'7
popuIo^z.lRccp cnmi bcllum'ncq3 fcditio/nccp tumultu8'*kcgma fbcodoUda
rcgnatc in toto logobardo;: rcgno fuiflc iucnitur. ^t nccp ^ducr(u8 ed vllc uX
immiciric/rcl iuidia/fcu ob rcgnadi cupiditate/virou cfifpiratio.Quo mtc^ gc
ncrc moztis bcc oiua nf3 Kegina oiem obifcrit/nulibi mc legiffc memini. Conftat mtc omncs focio8'7 aicos/populofq^ multos/publicis fimul cocurfib^/ 7
(vt ita oircri5)cozonis ad ifcrias coucnifrc 7 no vt iNcginc folum ccegiis afTi^
ftctC8:f5 vcluii cr carifTimis aliquc fmguli fcpellifl*ent/ca Cfulatib' 7 flctibus
funt fccuti.Scpulcbzii aiitcius modoetic i tcmplo oiui pzccozfozis afc cdificn
to celcbrc adbuc crtarc t>icii i quo(vt aiunt) oiu ipfius oiuc Tbcodolindc (i^
gnum fuit:idquocp ad maiozu5 nf0:5: ctm^ vfcp ctia pmanfiflc fcrturquc vid
batnoaio tantU5'vcrum ctia ozc ipo &c vwltu *bezovcam crtitifTc.
IT&e fancta '^wcsi parificnfis abbatifla. c^ip.cxii*
BC ^acta
FO. CXXXIawrca
Hrea abbatifla trirgo fan^
ctiriima.g)iui £ligi| parift
cnfis feu nomoncnfis op^
timi pontiftcis/ oifcipula'
i icpocH filla oilcctiffia tcpozib*^ *bcr3
cliois :aiigufti/3oancci5 potiftceci^no
mis qrto i cbatbedra petri 'R.oe pficjc
tc;arcb3 anoffalufi nfc fcc i trigita/fu
pza fcccctefimupaifi^T crimia oifcipli
naacredibilic^ fctitatc^plurimu iftgnif
clarac^ cmicuit.Cui^^fctitatc pmot^idc
fanct^ potifec/ (Eligi^^/ipfaj ea i vrbe tre
cctis mutalib^/matrc pzcfccit. €arucp
monafteriu5 qHoaduitit/mirificc fanctiflimc vcmon foluj rcicitTcrum' 7 innu
mcrabilibus fignis ac penc incredibilibuB miraculis^Iuita paritcr 7 pofl mo:item/celebcrrimum reddidit.lRam tanta eius erat (mctitas ? fapicntia/Vt ocs
facile in ftupozcm vertcret/putantcs non operamnon vcrbum/non quicquam
aliud effe magnum/aut paruumnift q? auree fanctc rirgmi videretur . fuis
cnim vita omnis/cloquiaci? oia/oiuma pzopc/puza quoqj crantlongcab om^ni mcndatio rcmota/Burum purgatumi pzobatum tcrrc *bnic ntncm virgi-'
nifanctilTimc ipzimis i naturaouccatqjoeiiudicio aurecnomcn ipofitum
conucnientifTimc/fuiflc cciflimo/ac cr aureo gcnere pzopagatam pzofccto cicc
pofTumu6:quu5 iplius aliter gmus ignozetur. & q5q5 ec quibiis parentibus
oztU5 babuerit/nd fatis codct initia tn generis gloziofa fticrc.Quippe quumapucro fozct natura piudte'i aio clato atcp oiuio/magna fcmper ab erozdio co
gitarc 1 oicerc voluit.lBam cum ci'^ mulieribus ncgotiis' ali|fq3 oifciplinis pdikcdis quiefccrC/ac 3nimii.cit aliis puelUUis relararc licebafno vt reliquc fo
lentluditj/iepfiis vck oedcbarrf^ ofonib'' aut i teplo/ aut i angulis oom^ fuc
affidvic vcrfabaC.^^nde i reliquas matrdas Kicims oicere foUtafquadoqj fc^
riit.lRibil cgdc i bac pueUa paruii awt pueriUe' f^ ccrtemagnii aUquod bonii
auguramur.lBa ad ingcnuas illas oifcipUnas'q ad gf^5/7 Ubcralc educatio^
nc qri pleriicB folctrpdifccdas/acri aio/celebzicp Igcnio crat.Quib^ at md aftu
cia5 1 mudi fapietia:? ad "(mtmypopac^^^c lurii ifozmaf pueUa» metef/eaf
oino ptcpftffe ac ocfperuTcviderc n(^ t vt q fupza etate nature boit^tt 'pMcret.€c quo elfectu c:vt i ipa pene pucritia/6fpccto mudo/7 popis/ei*^ Oid cruce
xpi oio afflata fpu/oiuicj5 cUgij cruditifTimi ipmis viri/? naturc miierc adiuta/
ardctifllio aio cuolauitvn i ipifiuuetu^ ^modiifcclerif % adacf'vifa ftiit fac;?
rcUgionis babitum / inccnfa patric cclcflis oefrderiofufccpiflc • 0bi flatim
omnem viucndi modum fagaci mcntc perluftrans/ baud multo pofl/ocs coe
uas virgies fctimoialcs/i 01 virtutu5 genereno modo equit/ f5 mirabilir fupa
uit:fcp kip^yu frea qcp cotemnfs/folu^ celeflia ocfidcrarc vifa c.9bi at rcU
gionc igrenaaiaducrtcs olo n polfe que^ vita igredi finc cbarita^ admiculo
ipmis cc oni pcepto 6ii cc toto coidz'i tt tota aia fua/iotifcp virib' fuifoiligc
voluit.5nd kiis k d fcculo p cozp'' cti aUis l apofloUca vita adiiata fozc iurta
apollolozu5 ritum'cu5 cctcrisfozozib' omnib'/vnu5 co;tnac;; ala5'i oiiobfc
cmzmtnlm oc iplis apodolicis vim/coium m 9ctib«8 Ugitur» CDuUitudts
autcm crcdcntiii crat coi rnum/7 aia i^na in ono. €idm iracg aurec rirgini/
cum rcUquis fozozibiisa pzincipio vfc0 in dicm ocfunctionis fuc' vnus fcmp
cctirir asfcctusrvna roUmtas/vna fratcrnitasvna mojum p:opoztio'vna iucii'
dirasvna triftitia: nc vidclicct aUcri quod placcrct oifpUccrct aUcri : atcp fic
vnanimis/in oomo oci babitans/cunctis k rcUgionis pzopofitum pzofcfTam/
contcflata cft. Cunq? ctiam cr cuangcUo fcirct/vcflimenta oupUcia fuiffc apo
ftoUs pzobibjta/folum modoca quc naturc fubucnicbant/parcc fcmpcr babc^
rc voicbat.^ oiuo £Ugio cpifcopo ocindc monaftcrio pjcfccta/nuUam vn^aut in potu rcl in cibo'mt in vcftimcntis pzcciofitatcm p:cfc tuUt:vmo quan^
to in ioco fupcrioic (c maioiem animaducrtcrct/tanto fe in omnibus ociectam
oftcntabat.Scd cqtiidem fcmper vt viUifTimum terrc ftercus ac vapo: admodum parcns fe fceciftimabat.sicebafcp cbjiftum fponfum fuumccuius gcne
rationcm nemo enarare poicffc non miniflrari/fed miniftrare vcniire.Hnde t
in vUima ccna/oifcipulo;: fuoznm pedcs ablucns/cunctis cbjiflicolis bocpze
cipuum bumiUtatis ccempUim reUqiiit . ^ic nempe cbzifli cbaritasata emsco: in creaturas oeificas tranftbzmafTc videre vifa cflrvt pcne ciub carowfcia
ctXct carnis.Suo autem in regiminenibil omnino vellc fcicbat/nifi quod fub^
ditc^ic oidinata eraffic rationi confozmia fozoiibus mandatapzoferebat/vt
etiam ocpzauatc fupcrbeqj mcntes/aiarentur ad eius obedienrte femitas. Iflo
otiusirnon toipoinon ignauia illam rnq^ ad oei feruitia tepidam/aut frigida
redderc potuit.Quinfmo/fanper aut oiuinis offitijs aut pziuatis ojationib^:
7 celeflibus contemplationibus/aut fanctis manuum operibus/ceterifcjj reU^
gionis faboiibusfatigatum cojpufculum/potius rcfocilationem/quam volup
tatcm requirerc volebat . Suam oenicp mter gcntcs conucrfationcm omncm/non modo bonam/i^erum opUmam quidem rempcr babcbat adeo/vt ec odozc
fm fincfitafisetam maIozu5 coidmwn nun^ ad fancta oefidcria lacefTiti mou^renturrbis ob res Burea virgo sbbariffafummamgratiam/ eft ab vniuer-'
fo parifienfe populo confccuta/aflcrcntibus cunctis/vic tande/pofl annofmultos/banc fohm que merito fantimonialium parifienfium mater oici pofTct/in^
iientam effe.Gutd oicam oe iftiusfanctiffimematronc gloziamrvirtutibus in
numerisrtriumpbis contra infidias inimicozum tetcrimozum/rcuclationibus
miraculis in vita/pariterT iii moztc/ ac poft moztcm . Quid monafterii illius
ampUtudinemf7 operum magnificentia/7 templi ingentis mole i Herum bec
^crfu9. tantum/alias inter caput cctulit almas . Quantum Icnta folent inter viburna
cupzcfli.fius iguur vita non oedecu8'fed fummam potius fmo confumatiffi
mam vrbi/7 ftirpiac rcligioni fuc gloziam adtcciffe oiccndum eft. T^is autcj
arUbus ^urca virgo matrona fanctiffima benc oc oeooc parria fuaroc religio
ne fua oc ciuibus fuisroccp omni cbziftiana religione merita cum octauum/7
fccagefimum etatis fue abfoluiflet annum/moztem opetijt: ciufq? etatis cit plu
rimum inadminiftranda reIigibnC/7 regularibus obferuantiis triuiffct.Cuiuf
fanctum cozpus apud parificnfcs marima in veneratione ob frequcntiam mi^
raculozum babetur*£uiu8 autem anniuerfaria fcftiuitas cclebratur. ouodcci
mo cballendas noucmbzis.
ffDeccfarcapcrfaruml^egina. capit«lum.c)cltr.
FO CXXXII©c Ccfara 1?.cgina €t ^renc Jmperarricc
ffjrcaiUuflrifTiiiia "^^fj^ rcgiiia: O^ulicr fanc in
clita ac plurimit rapictiffi
ma:anno fatutis noflrc q'
dragcritno fupza fcccctcfimiiCdflatto
augufto ciu8 nois tcrticvCoftantmO'
poU ipantc Tbcodowc^ poiificcrO'
mc in catbcdra pctri pridcrc/matimuj
fidci Documctii oibus pzcftuit imitan
du5.£uiu6 ctfi ozigis nuUa^ (larc me^
mwia copcrmm/gratiffima tn piugcj
marito fuo rcgi fuiffe copcrio qud rni
C0/7 iUud ipzimis optmio opc valuiP
fc oinofcif:cc qno tafo oigniou 1 cgrcgion laudc cctoUcdaj puto/quaro tUud
fuc fp6rc/fingrari(p oiuic mificoidic oono^no aiicui'* pcionaro:i8 aut oocrojis
ipulfu ardcnriuferfolucrir.lfta> 5eIo ftdci rpunc ipulfa/viro ifcio oc *|bcrfidc
cit paucis ecics^buUi babiru Coftarmopohm muUo cit labozc 7 piculo tidi puenif.Hbi i ab iparoze Coftatio^niagno aparatu bonozificcrinimecicccpta cfT»
^bidcq-.icuUquadiu fubfiflce^accurjriffimeoc oocumcris cpiane religioiPab
eruciitiffimis 7 fcriffimis riris ifozmara 7 carbecumina radem ac icptianiffima
cii oib'^ fuis cuafir femina.Qua ai^«^^ iparous vcorcii matia leriria/oc fa^
cro fotc fufcepif.Qd rbi d"^ vir pfarii recireUei:ir.nd mediocrirer indoluir 0?if
fifcp ec rcplo coftatinopoli^ lega^/biiiUter ab iparoze crpoflulauir:fibi fua vifo
re5 reddi Quib^ ^uguftufrefpodcs air i arbitrio regic fozc ftadi V5 toifcecle
di.3dcirco ipfi mcr fcifcirarcr ab ca.Q.uib''iUa affirmauir.fe nii^ reuerfura/nt
li 7 ipfe rer rpian^ efficcrcf.gr rer rc cognita ftatis cn bonozificctifTima fuozii
pcrfa? focierate r5 qdraginta milmm viro;2'£oftatinopoUm multo apparatu'
pacaroqjagmie/vcnies ab ^uguflo ipo benigniiVie fufcept^ no mfro poft/vna
cii fuis oib'^bapri5ar'' efl.Cluc ^ujuflus er facro fonre fufcipics iUii rac^ filitt
cariflimii fibi oclegir.Quib^ec fnia gcftis.mulris cr miicrib^^Donar^/arqj bonoribus 7 p:iuUcgi|8 boneftar^/vale facics augufto 7 auguftc/lcr^gaudcfcp cit
oilecriflima ac rpianifTima vxoicin parria/7 rcgnum fuu^/feUcircr redi/r.
©e yrene imperarricc, capi. ctliiii. _'R.encs.coftarinopolirana
regia 'Lconis ^«0«^' ^^
lecrifTima coiunr. anno fa/
lurifnoftrc/rcrrio % fcprua
gcfimo:fupza fcpringentefimum/*ba'
drtano porifice romafto eius nominis
p:imo in catbcdra *$ictri p:efidenre/7
impcrio/7 pulcbrirudme/ac rcbus plu
rimis flrenue geftisclarinima cmicu^
ir.*bcc quippe ozigie arbcnienfis no/
biUftimis parenribus o:ra/ eriam infi^
gni pulcbrirudine fuit cofpicua** quas
-^.
BC yrcnc 3mper3trice
ohicBm toitmtims c patria in ^mia ad fccm ^ccc((iri fcctnct*t)ctcctat^
plurimuim in coparabiU pukbritudic/ac mozu; cdpofitidc/cam lconi fcu leo
cojario filio fuo pzimogcnito yio;c copulauit,qua obic^n ipfo foftantino fo
cero fuo ocfuncto/cidcm ipfa ratioc mariti 2(ugu(la fucccflir^ filiii noic Con^llantinu marito pepcrit. Ejcmu t marito rcbus bumanis fubtracto cii filio co'
dc3 coMtino admoduj paruulo p occcnium ipiuni ipfa pcrcgrcgic admiftra
tfit.Scd co iaj gradiufculo facto aflerctcqj/fibi iaj tadcj ipiu? ocberi cl octo
anniscvt aliquib^ placctlab admiftratioc rcmouit,Tadcm igcntis animi mu'licrt impcradi auida/vides fc in oifcozdiam ocucni(Tc filif ; quodam fcminco
aftu imcncm viribns fuis plurimu5 fidctcyccpitn ab impcrio fubmotum/in
cuflodiaj c6iccit*Boiumc^ a quo vniucrfus ozbis olij iura fufccpcratfola co
fccndit.7 p:cccteri8 niozfalibus clara impcratric cffccta/cuj igcnti glozia qncp
annis fola imperauit.l^ozio amicozum coftantini fiU| actum cft.vt armcnio?
aunUis/poft quinquienif tcmpus (c culminc imperii ocponcrctur ^rcnC8:% fi
lius cojiftatinus a vincuUs abfolutue/patriorcftitucrctur i tbrono.Qui in matrem mitioy^ cam in fc/cciftcnstplurimuq? in amicozum aucilif8 fcn riribus
fpci babcsiillano carccri rcddidit fcu tradidit.fcd in p3l9tio€Icutbcri/»quod
ipfamct coftrui fcccrat.cit omni rcrum copia fcruari iuffit, €iu8 omnibus amids cciliorclcgatis.st tamcn cum is ifclicitcr aducrfum Burgaros gcflir.cijcp
temptaflct ob id pzimates eii ab impio (nmoucrc* % 1Biccpbo:u5 ciu'' patruuj
cius loco fubftitucrcira ocafpcratus/in turpc pzozupit feuitia.^mpziniis cnij
IBicepbozo ipfi r rpofozo ei' ft*atri linguas cuulfit.binc aieciii armenic pa^
mtiu5 lumibus ozbauit.? CDaria ipfi* piugc^ monafticu babitfl afliimcrc 'co-»
puUt^^Cbcodote cubicularia vcozc fupinductarqua qdc cucfl:igio cozonauit.
Ouib' cnozmitatibus/oculta mulicr frcncs; q efto coacta ipcrii foztuna^ ocpofMct cgrcgiti tn fcruaucrat aittm'fpc rcaflumcdi pzinctpat' fumpta/ft au? optimatib'' largiref jjfufctbcfauris rcfcr3ti8'qao8 0U5 tparct/co in palario i quofcpofita babitabatcla abfcodcrat.aios pzincipiuj ipii fibi rcdicadi fecit acco
tnodatos. €iiq? cos amplis muncrib^ infua ocducifTct fniam:cgit/rt q iUa^oe
pofucrat ct pftltinu^^ filiii capcrcntjumibufcp pztuarct.^ fic aiofa mulicr' fub
iatii fibi oIi5 rcaflfupfit ipcriu5.C6ftltinu8 aiitob boc mozbo cozzeptis itcri|t.
'T^acJcj rrcncs cum qnc^ itcrix$ ipaflctmnim IBiccpbozo i palatio €Xc\xtcrii
obfcifTa cft* €Lm cii a Carifitio patriarcba pftltinopolitao ipi| Dfadcma fufce
piflcr; fuadentib' 'Leone % Trfpbflo patritijs atq?Sfcopco faccllariornup
ab frcne oitatisjactii elt.vt ad frcncm c6 bumilitate itrarcfbladitiifqj agcrct
(ca tn aducrfatc nec aliud pter id palatiii inquo craDcc ipio poftulltc/rt obte
ta petifozuj pzomiflioc/apcrirct.ilU ocs tbcfauro8*Quibu8 optctis/ncpbarius
bo fide fi-audata/illa Icfbos in eciliii rcIcgauit.inqua/T il fcncxmtl^ mcftl ter>
ininauir.alii trt oe finc bui' mulicris alitcr fentire rldenf.'Siiit.n.matrc t filio
oifcozdantib^/vicifimqj fefc ipcrio pziuatib^omanos ab cis oifccuiflc t in ca
rolii magnfi/tii franco? rcgcapiu5 trafl;uliflc. Ciiq; tcptaflct/rt in vnii/qd oiuiV
di videbaf/impiu5 rcdiqcrct rrcnis nuptiis/cicp ipfa frcncs bcftflc.Qd cii ad'
«crtiJTct £utitiu8 parriti^^pfcftim fublimauit IBiccpbo?: 7obfidionc yrcnm^d intrandii inonaflcrium ipio oimifle cocgiflc:atq3 in codc tadc^ fenuifle.
^ejoanHapapiflii. capi. a\iii\i
Fo cxxxni
Qannes cfto vir nomie vi
daettir/ fecu tanicn fcmUfttit.annoanatali cbriflia
no qulqnagcfimo octauo
fHp}aoctingcntcftmu3 TLuciouicofra^
co flugufto eius nois fccundom oc
-
cidcnu impcrantC/quodda/Tquidcm
pcrmacmium tcmcruans vniuerfooz
bi pzeflitit fcadalum.pzo quo mmr'fo 02bi notiltinia facta fuit. Vui" itacp
feminc/etfi patriam CDagatiam quida
fuifTeaflfirment.quod ipfius tamcn ppzium nomc fucrit vic agnitu cft. €fto
fint qui 0icat.6iUbcrtam fuiflc vocitata.*bec coftat aftertioe quoiiida ea rir
0inem a Scolaftico imcnc oilecta:quc5 % ipfa adeo oilejcifTe fcrut. vf pofita ve
rec^dia rirginali^atc^ pauo:c femineoclas oe oomo parctum cffugcrer.T amafi«5'adolefcentis in babita/7 mutato fcqucref nomine.Spud qucm in snglia
ftudetem'clencu9 ab omnibus cctunatus.T rencri i littcrarum militnuit fiu^
diis.Jnde illo mozte rubtracro:quu fe ccgnofccrct igcnio no mediocritcr vale
re;T oulcedie trabcretur fcicticrretcto babitu nec adbercre amplius voluit al'
icri:nec fe feminam pwfiteri.Qiainfmo ftudijs vigilater infiflcsadeo in libc^
ralibas/? facria littcris p2o:ecit/rt pzeccteris ccccllens babercf. £t (ic fcicnria
mirabiU pzednatiam etatc pzouecta.T: sngUa fe romam cotnlit. i ibide aliqui
bu8 ^nni^in ^rimo lcgcs/mfignes babuu audirozcs. fctquum pzctcr fclam/
fingulari boneftate ac religioe/modcftiacp qur?da5 poUerct-vt bomo abommbu8 creditus i idco amuUis amatus.TLeonc cius nonnnis quarto fummopotificecarnis oebitum perfoluctca venerandifTiiiiis parribus cardinaUbus coi
omniit pfenfu pzemoztuo in p3patu'fufcept«s eft^^oanefq? fcprimus nolatus
eft.Que no verita pifcbafozis catbedra? afcedere/T facra omnia miflcria(nuUi
muHe? 3 cbrifliana religioe pcei]"ii5 tractarc/T aUfs ecbibcrc:apoflolarus'ouo
bu8 annis i qncp mcfibus obritiuit.rpicg ricariata fcmia geriit in tcrris.Sa^
ne ec aUo oe^ plebi fuc mifcrt^ ta Ifignc: locii tencri^tato pzefideri populo taq?
infauflo erroze oecipi a femia/palTus no eft.^t iUa ocbita audctcm ncc ^inctcfi,
fuis in manib^ Ugt. Qua obzc fuad^te oiabolo/q ea in tam fcelefla oedurcrar/
atc^ oetinebat audatia^vt q pziuata pzccipua boncltatc feruauerat in r5 fubU
mi euccra potificatu'i ardozes ocucniret Ubidls.lFlccp ci oiu fccH cffincicre noaerat.artes ad ecplfda oefuere lafcinia.lRa adinueto q cla pctri fucccffoze co
fccderet/7 ecurctem pzungme ocfricarcr.sctii cft.vt papa odipct.Q fcelus iw
digniffimuj-O iuicta ocipatictia.Quid tadc^ £iq oiu oculos faflnare boiumpocuerat ad iceftuofu? partii oculta'oii oeficit igeniu5.1Ba cu5 is pter fpc/par
tuippingoz efT5:oii cc ^anicuk) facrii:anu3le cclcbzas latcranu pctcrct.iter Colifeum 7 Clemctis potificis ede/oolozib'^ circiiucntaCfine aUq obftctricc publi'
ce peperic. £t eo loci ab oibus moztuaibide mifcUa cii fetu fme vUo bonozc in
tenebzas ectcriozes fepulta cft.ad cui^ oeteftada fpurcitic/7 nolJs prinuada
memoziai bodierim vfcp^fumi potifice^ogationii cu5 populo 7 clcro facrum
Hi
IRota.
•''I ,:
^w^'V^^^
i ^Bv^^S^^^?^«^^^^JNjUWfefc^—
:
^S [??' ^^>™Tr\^W^ c^M^ |jS|^^S
'.1
U\AWJ^^ «
^a
De iSrifildi O^arcbionifTa
agcnte8>cit loc«5 partus mcciio dus i itinl pofirii abominenf'co omif^^oi^cdi
nit aci oiucrticula ncofqi % fic loco octcflsbiU poftcrgato rcintrltcs itcr pcrfi
ciiit qd ccpcrat.£t ad cuitldos fimilcs crrozcs (latutui fuirnc qs dc cctcro in
bcati pctri coUocarcf fcdcpzmfcp pfozacl fcdc/futuri potificis gcnitaUa ab x\
timo oiacono cardialc attractarcnffiidccp moc fubflitut^cd potifcp Bndict'ci^ nois tcrti^ natioc roman'. 1S[Qc ^rifildc falutij marcbionilTa, ca cxXv,
l^tfildis 1^dcmdtiu5 lo-'
bardic rcgiois.^alutiana
marcbionilTa/ fcmina Ucct
nuUius nobilitatif gcnerc
infignita^fcd in cbx^mMis obcdiliiz'
7 fidci fplcdozc occoiata^ quo tpc cla^
rucritno hti^ pltat.T^ac aiit Haltcrii
Salutia? marcbioiiis illuflris 'pi\xQi's
fuirtc pftat.Holunt igif ipfa; paupcri
mi boifnoic Jannicolc fiiUa fuiffcquc
cum cct fozma coipozis fatis cgrcgia/
fcd mo? pulcbritudicatq? ai adco fpc
ciofaivtnibU fupw:magnopc placuit
ipfi pdicto marcbioniJpfa5.n.gcnit02 cius ipiimis parco victu/7 i fiimafcmp
inopia cducaucrat* It^ vi nil x^iXm molcnibilq? tcnc? cogitarc aut cotingcre
oidiccritrfj virilis fcnilifq? aiua ^ginco latcbat in pcct02c:i patris fcniiianct:'
timabiU rcfoucbat cbaritatcri pauculas ci'^ ouce ocpafccdo/colii intcrim oigi
tis attercbat.^n bac virgine Haltcrus Salutia? marcbio(cu5 Hnz noic cctyk
ptiXUc traficns/oculosno iuucnili lafciuiafcd fcniU grauitatc ocficcrat.7 ip'
fiu8 vittviic ccimia fupza fctuyfupzaq? ctatc acri pcnaraucrat ituitu: V5 factti
cft:vt iUa't no aUa/rcozc/Oino babcrc oifpofufrit.€t ad patrc c^ multo comi^tatu accedc8:illu feozfum pariipcrtabitrabcs/ilU fubmiffa vocc oiccrit:an ipmfiUa fibi i vcojc oata^gcnc? vcllct babc.Cui fcnctnibil ingraut rcllc 6bco: aut
nollc/nifi qd tibi placitii cft oigniffimcp?inccp8:qm'7 ons mc^ C8. ^duocasocidc vna cii pie valteri^ marcbio pucIla:oiEft.6rifiIdi8.€t p!i tuo placj^i: mibi/vt vcoi mea fis.mdo id ipyr tibi place.Cui ^rifildis oi cii tremozc a rcue
rctta rtidit.£go mi Digniffime pziccpf? onc inqt.tato bonozc mc oino idigna
pfitcoz.at fi tua voiutas^icq? mca foz8 cft.vt tuo fub culmic ancillula pucnia
fiat voliitaftua»€go inqt tibi Dfio ncc polliceoz:^ fi mozi mc iufTerjf/nibil vn^molcftc fcra.Satia cftalle inqt.Hocatai^ i publicii pucUavniuerfo aftltc populoalla cii oi plaufuacccpii vcozc.ac anullo ptiofiflimo folemtcr oefpofauit.
EKductac^i paIaUu:bzcui tpc/tat^ illi oiuin^ fauoz afflucit.vt no i cafa pafto^
raU:f5 in aula ipatoiia cducata/atq? edocta vide vifa eft.t oibu8 fupzacctinia'
tionf/cariffima cc ccpit.Quaobzc ^altcri'' ipfe marcbio/^c^ biiili qdcj/fcd ifi
^ni acpfpcro mfimonio boncftat^^fiima cti pace Domi cictraqj/viuc ccpit.^^au
loq?poft grauida facta/ftUa pcpitpufcberrima.p q mortota pfiaj lera nimiii
cffccit.Qua ch ablactafl'et.raltcr^cvt i^ii^^^in^Q erpircf (idc)itcrffci iuint.rmo
poti' fincit.€t cuida fatelUti fuo iuffit/iUa fccrcto mo bononia ad fozozc Dcfer
re«V5fua:q lUic comiti cuinupta ^crat,£ac^ noic fuo tradet aUcda^ic bac til
FO cxxxmi©e &Mde 0?4rcbionilTii
filic mifioc&ridldis nil^/mutdti ai ocmdftrauit inditiii.l^on: qtitoz Deinde
dnnos et film mafcnlii pepirfozma qde; co2pi8 clcgatilTimitrque ct % pofl ali^
quot ip8 ipfe Ualter*^ mmhio"i ipj iterfiici velle finnt:quc 7 ipm bononil co
de m6(ficut t filia)mirit.*^ft ^o ab oztu hUe annii Duodecimii/VdlteruPrta^
cri' et 6rifilde etp(ref.e •ft^oma fimul3t38 Iras apoftolicas ocferri fecitrqb''ndcbaf fibi a romao potifice oata fibi fuifTe licctiairt p fu3'fuiq? populi qcte 7pacc^alia fup iv\dncct vcozc.Clue re8'quii ad notitia 6rifildi8 pucnift^.ctfi admodii i coidc triftis incocttlTa tfi aio ftetit.3Uo itcrij tpe^valter^ bononia nuncios tnifit.q cognatii rogarct.vt ad fe fiUos adducc oignaref. fama ectcmplo
vbiqi oiffufa^rirginc iUa valtero i piugiii ouci.E)i) ^^^^c agerenf.Halter^ vt
v%oii oenuo retetaret. V5 vt ad oolo:t8 7 pudozis cumuliialla in publicii reni
re fecit. 7 rniuerfo aftate atcp audicte populo:Dicit,6rifildi8 mea:p ccfi te obfecro pacictia babe ix\ me. *f^apa,n.mibi pcipit.vt alia mibi accipia vcoicrq ia
in via eft.i: ffcati adeffe oj.fcfto igif fozti aio'7 oa locii ci;7 tua Dotc accipief/in
Domfi pzis tni reuerrc.Cui illa igenuerndcfait.£go mi illuftrinime Dfie 7 pzi
ceps parata fu^^bono 7 equo 7 pacato aio voliitate; tua in otbu8 ereqr^ nouerue piugt/voles cedo.Sc fic fe vefte pclara ecuesanulii quo ea fubarauerat et
ei reftituit:7 ci\. fola camifia oe oib^ reb^^/in oomricula pfisremifit.Que res gri
fildis fapictiffima mirabili ccjmmicatc atq^ biiiUfate toWiuuitAt^ vtnulluj in
ca fignii triftiozis ai vidcrcf.Quippe cii i medijs opib^inops fcmp modcftia
fmgfari 7 fpii vicifTct/atcp bfiiUm3.£iiq5 ei^ ftUa ec bononia falutias oppzopin
qnctrpztdie an^ veniret/Halter' ide marcbio grifildc in vefte bifpida ac lace
rata ad fuii palatiu venire fecit:7 pparadi couiuif eide cura comifit.Benics at
puella cii gcrmano/cii imenfoapparatu arbirras grifildispfecto illa vera foze
vcoze:cu3 buanifiimo ac fercno vultu itratt puelle obuiauit. £t bnuenerit Dfia
mea inqt.atq? ita ta ipaj q5 reUquos comitcs Icta facie/miraq? fuauitate ^^bo;:/
comttcr fufccpit.Ciic^ vidct grifildis noua fpofaj pulcbcrrima/atc^ mirc tndo.
Us pclara adelTe^ad valtc;: ait.Obfecro mi Dite/atc^ tua eccellctiain moneo/ne
bac teneUa fpofayillis acculds agitare veUs^qb'' me actcn^ agitafti:ne ec tene
ritudie puellari abfte p moztc tollaf.£a qppe ?^ba 7 fifia Dicctis'vult' alacbri^^gu^jjj,
tatc ppendcs ralter'^apfi'^ ia tadc5 miferat^/ac ferre 7 ecpiri eius patictia 7 mi comgis cr
rabtlc toUcratia oiutius no valcs oicit.6rifiIdi8 mea DuIcilTima ^iiir.niic niic ga manta
mibi fa^ cognita eft iaedibilis fidcs tuancc fub celo eqde5 alique eflc puto.g ^"^"^*
tata piugalis amozis ecpientia pcipe potuerit.De qcunq? femia/ ^c\xt cgo oe te
cariftima mea fpofa.*bec itaq^ oiccs/vniuerfo aftate puiuio erclamauit oiccs.
O Dulcifrima fideUfrima fup ocs piiic mea/7 ita leto ftupoz piugc lacbrfmif
pfufa^.cupidis vlnis amplectif/7 oiculaf.€t tu ait mea fola vcoz cs/femp amatirtima alia ncc vn^ babui/ncc babere volo.^fta at qua tu mea eciftimas fpo'
fajfilia tua cft:bicc^q cognat^ meus credebaf.i tu^ fifiter eft fiU^*7 q oiuifi^
pdita videbaf fimul oia recepifti. *bec lUa audics pene pgaudio erais eflfecta'
cii lacbrfmi8 fuo? pigno? i amplerus ruuit.1^aptimq5 matrone alacbres cir
eiifufe vilibus ca ecucntes veftib^*fui8 foUtis ecoznariit veftimen^. Statimcp
plaufus letiffim' 7 faufta oium verba circiifonare ceperunt.COultocp cuj gaw
dio 7pi)eti(Tiino flietu/oies illeceleberrim^ oibus fuittcelebzioz quoq? ci^oics
nupiia? fucrat.COiiltofq? poft annos ingenti cu pace 7 qete atcp glozia vaUer'
f iii
Bc D7atbitdt €omiti((^
(Dmbio *t grirudis coniwgales vixm kliciffimiJBidcmtq^ filios fiU'09 ftio?
vfc^ in gencrationc^ 7 generationc^lJititts it^C^ fmctc 7 iclitc muUcris bifto/
riaj cccinplaritatis pllcn33.*bic cti3 ad mtilta? matrona? folati«m 7 oocumcnt«5 fcribcrc oignuj Ouxin 7 matronc pfcntcs atcp fotnrc omncs^d imitadajbui" panpcrcuk grifildis paticntia.qiic ccrte imitabiUs mibi vidcf crcitarcm.
©eCOatbildi glo:iofa comitiffa Inmbardie. capi. cclri,
3tildimaittgI02iofa iiiw
ftrcqj/ac optima CDantne
7 multa;; vrbiii comitifl'35
tpibus 6rcgori| ci^nois
fcptimi pofificif•Romat» lf}erici quo^
q? ipfi*^ nois tcrti/rano rjfalu^noftrc
fcptimo 7 millefimo/ob clariffima rep
multarii facinoia cclcbzis igcnii ftiiflc
fcmina'multi8 i codicib^ me icctit^tk
pfitco:,*becqiiippc Boniratiii nobtlif
fimu5 ac pmagnificu^ natioc luccfe^ ci
IIC5 % bc3tricc5 pumi t}crici Ccfaris fi
Uababuit paretcs.Quc cii vnica cozujl^
eflctplcsrpoft ipfos pmetc&in ipio.Xuce:1^3rme:B.cgi| CDutinc; fcrrarie:
O^atueqj vrbiiirac ipfi^ ctbrurie pris qua modcrni patrimoniii appcUaDfuc"
ccnir^Quas obzes i tota italia inclita 7 cclcbzis babita cft.1Bupfitautc5 in fto
rida clcgatiq? adolefcetia ^otfrcdo pzcpotcti viro/Uicardi 7 Koberto cognomcto guifcardi illuftrium apulie 7 £al3b:ie atqi campanie oucum gcrmano;pzo quo cfiam glone plurimum aflccitta cft.jmpcrauir igitur ipfis fuis in vr^^
bibus vn3 cum ipfo fuo riro annss muUisec quo tri nulla vn^ cdidit pzolc:
fcd infinita pjopcmodum gcflit bella/quum eflct virago iuictiflima aicp pzu^
dcfiflima*Hn % aiccadri fccfidi'ac grcgozi; kptimi p6tificu5 romano? occre^
to:£omitifla appcU3ri mcruitJBa oii ad occ^/7 ad gfia nata vidcrcf.oia quo'
q? fup:a bumana ectimationc 7 mcditabaf 7 moUcbaf ac facicbat. ^tipJimis
quidc/cu5 audiflct 1^icardu5 cius cogn^tw7 cius filiu 6uiclmum beli^tozcs
ftrcnuos/nonnullas in ^pulia oe ccclcfic oictionc tcrras occupafTc: co cc lumbardia cum erercitu 3CcefTcre 7 mot eos compuIcrunt/C3pt3 reftitucrc» Quib'ftrcnuc gcftis romsm cii ccercitu rcucrfia potifice romanoV3lde bonozati fiit.
6rego:ius 3Ute5 ciufdc nominis fcptimus potifcrb3ud multo poft celcbzas
concilium macimu in lateranovoluitcppipfius macima fapicntia)comitifl*3m
b3nc C03tbildim intcrcflc.3nquo robcrtum guifc3rdum:7 ccfcros no:m3no83n3tbem3ti5at eo q: nouiter cUa occupaucr3nt plurim3s ccclefic tcrras oc 'Rn
cbonitana CParcbi3,3gitur CO^tbildis comitifTa/no modo p:edicto:ii spttUe
7 C3l3b:ie oucuj.fcd 7 T^enrici terti/ cef^ris potenti3m/confr3 potifices rom3'
nosfcpius cccrccntem/magnaminitcr rep:effit/7 bumili3uit:ac quc oe ecclefia
ftico iure occupsucratTeftitucrc cocgit. 3nfupcr 7 6reQ0iiam pontificcm 3b
*Denrico ccfare infenie nimium p:ofecutiiin cmof\b fuo rcgcnfis agri oppido/
bonoiificcUflime tutadum eccepit.ad quod tadem *bcnricus cefar an^tbcm3te notatu8'p:opcre quii oibus copijs acceffit* Qui vtfa comitiffe matbildis
FO. cxxxvBC O^itbildi €omiti(f4
fnagnatmitate r pctett3:3tc^ fagacitdterftati; Depofito regali oimnKtomdispedib'' vt coinitifTa3 1 potifice ad mifertcozdia comoucrct ccozduit.Ct ca cidc
oenegat^ elT^ igreflus;^ bycms afpima ect:p triduu3 i fuburbio oppidi c6tt>
nuo fubllitit:femp venia oepzecas tade^ rogatu bui^ comitiffe OPatildis po^tiffimu? i^delai Sabaudiefis Comirts:? cluniaccfis 2bbati8/t caflrii:ad pe
des ponficis itroduct^; cij errata fua 'beric'^ pfittb^ pdictis coiiscrc poUicit'
ftiiffet:ab ipo potifice abfoluif^i ecclcfie recociliaf:? pace iureiurado cu potifi
ce 'f^omaocmatia oecreriratC)pficere pcurauit^atcp ide Henric^ £efar itegra
obedtctia obferuare ^mifit: % id gde pcuratioe bui^ viragls comitiflc . £rat
adt O^atildis bec re^ oiutna;: apetctifiima: ac fcte l^omae ecdefie oefenfatrii:
ardctiflimaatcp oe ijpa bene merita.fi' gppe oeuotioc freta; pofl rp3 ? matrc
ei^ femp 5^0inc:gbufciiq5 flagitiofis 7 inigs aiofifltme refiftcbat^ftdcUb^ aute
ae pjoibifbotb^^^pfto adefl*e volebati autiliii fcrebat.£6furererat etei5 pluri'
mi fmcipCB (cculvi aU| quaplurtmi €ecclefiaftici/7 nonuUi rulgares i potifi''
ces romao8'ta$ oiaboU mebza/cotra ecclefia oei 7 fupbe nimiij/coznua 7 cal
cem erigetes^facta cdiwitioc i tpts^f^ O^atildis ipfa cotra oes ^^tectione infra
cto aio (iip(it 7 ipietermifle femp obferuauit . €rat niljtlomin^ oib' 0:>atildi8
grata pzo fua pietate 7 religioe/atc^ iufliria.O:>oituo itac^ 6ctfredo ei'' mari^
rcpaulopoft a^onc O^arcbione £ftcfc3 acccpit maritu^^pozis virt cofangui^
neu3:ac itertio gradu affmitatis fibi c6i11ctu3.Be? poftea re cognita/ cu5 eflet
optie 7 timozate c6fcietie mt'icr/fup co c6fulc8 potificc romanij gd facto opu»cflet:quo fuadetcoiuoztiii cit ipfo fo marito V3 a^one eftefe fedt: itacp facto
c>eicep8 O^atildis oeo 7 ecdefte *R>omae' i ofonib^aUifcp opib^ bonis caftifli
me oeferuiuit.€rat naqj matildis bec comitirfa igai(i>(m{i(Cj$ igenii fcmina/
Bidicc^t ci3 vbi op'' erat mutac/eccrciria/arrg fenreua quod pzudcrm b6ium/coziicp bono^pzopziit eft.^mpzimis qdc reb^milir^rib'' oino fcpofiris. €ima.
fuo? mozes negligetia 7 ignozatia pzetcrito? tpoy labefactof/7 oino cozzuptof
i meUoze3 fozma 7 oznatu3 redigere curautt. 3ndeq3 cepit cotubernio rti viro
ru3ifctiflimo? ooctozijcp.7 potiflimit Snfelmi lucefis epi:riri vtiq^ eruditifli^
mi optimicp.ac p6rii magni cluniacenfiu5 abbari8:7 aUo? muUo^quo? opti
mis oocumetts 7 pfili|f:ircr cetera inumeras pcnc etrrurit ccclefias/ arcj^ apUffima rari|8 in locis m6afteria 7 ea qdc ccrit fuiffe rraditr.Jn pmis qde-i agro
luceft:frif6ariit m6afteiij4 regicfi,Canuffia abbaria:i 0?urinefi:1Ronatula/
i ferrariefe p6pofa5;i O^atuano fcttn Benedictii aliis quoc^ pzope tnumc ris
lodfaUa at<^ alia adbuc ertaUa ediftcauit £eobia:iUaq3 7 fcto? rdiqifprrts^
vafis ve aureis 7 argeteis pzeciofiffimis: 7 veftimetis pzeter credulitate^ oeco
ranit atc^ inumeris pzedi|8 7 fundts oitauit. Tade^ vero admodii fenio con
fcaa/anno vitc (uc feragefunonono riddicet falutis nfe mUlcfimo/7 cetefimo^
tcrtio oedmo.-in Bodeno agri O^antuani oppido plena bois opib^ migrauit
ad onm.ferunt quida3:baccozdata iUuftrcc)? femina3'cu3 apud cunde opi*'
dum tum cdebrc natale votnini folcniter cdebrarc rtatuiflet;ad eande ci'' gra
gratia/pondus Cluniaccfis 2bb38'cumplurimi8 moacbis puenit-a q/7 reuc^
rii pfrim0 ccccpt^c* E)ijc^ noctumij offitiij i nocte IRatat^oni celebzare pftittt
in3($$ imcftl gclu vigct)€omitifla ipa'cupidifl'ie ad iU6 acceflit .b^ i^o oia
ctfolttcrcf:imcfu5 ^citt a5o^vctufl9 tpi^ li^bza oirignit :vt oomu rcuefa febzt^
©c ^loziofa O^atbrtda £omitiJT3 €t eodmtiz
bu8 pcufalccfo occiibcre ipam nccccflc fucrit.Supuemftc poflmodij ipi' oniapantionc'aIiquaruUi3 mcliufcula cffccta quu3 aci mifla; pcdib^ acccdcrc oi*'
no Dccrcuincf i lagozcm rccidims ccpoft^nunc^ coualuit. TLagozc ocnicp in^
graucfccrcadco rf nuUa fatutis fpcs aplius fupcflct.T^cflamctit fuii boc modo cpianifllmc ac fapictiflimccofccit.^n pzimis qdcm ocs fcruos 7 Snallas(multis clemofinis oonatos manumifit- Deindc vafa quec|? aurca 7 argctca:
pciofiflimafquoc|> reftcs/Diucrfif £cciefi|8 afc coitructis codonauit . CDonS'
ftcria fua maiozc i modii fudis 7 caftclUa oitauit . I^omae ifup icddicrcli^
gtrquicgd apifia amne ? fancto Quirico agri kncfis'r(c^ ad ccpanii iter apc^
ninuj 7 (X)arc ptinct addita fcrraria:quc adbuc '8.omae ccclefic aUquarifp vc
ctigaiis c. *t}ifcnoptimc cc fctcti:i geftis iectrcmis pflituta oii tpiane rcligio^
nis facrameta ab anfclmo cpo 7 pfc fuo ocuotifl^ic ac reuerctcr fufccptifCpoft
q5 Dc 60 DCC15 oib"^ boib'' bcnc pmerira fuifl^ct) fcta^ fuam' Dco rcddidit aiaj.
^iufcp vencrabiUs cozp' nuUo bonozis gcncrc q6 ipendi magno {mcipi pof^
fit no adbibito/cboUacbzfmarib' ciictis; ab miucrfis clcricia 7 monacbis adfctrii Bcnedictii agri COatuai oefcrf; 7 maufolco marmozco candidiflimo/q;5
ctia niic i fmiftro €cckiic iili'^ ccrnif fepcUf.Sut g fcnbat bac muUcrc floictie mouua fuine/co iccdio;quo 7 magna pars vrbis iiii'^ cofupta fuit . €iti(c^
coipus poftea i Cifalpina^ traflatii 7 i eodc^ fanai Bencdicti moaftcrio mantuano fepuItU5.Baria ctcij ac penc icrcdibilia clara facinoiaoc buiufmoi pic
clara viragine matildi ab auctoiib^ 7 ^fu 7 foluta 02onc rcfcrunf; pzo gb' mcrito itcr pclaras fcminas ccitii cfTc conumcrada.^odc quoqj loco fcpultii fuif
fcfuu5 fctiflimiiplem fpiialevfanctii ^nfclmu^ lucefe^ cpm coptii babcmus:
7 id ec iuflii fuo:ob 6uotioc5 rare muUcrif f5 poftmodii'idc(ne furto fubripe^
rcf)i matuana catbedrale ecclcfia rraflatu^ cii miracuUs cotinois cclcbzis ba"
bcrcf. 'Luccfcs aiit la oudu affirmabat coip*^ (X)atildi8 ciuis fuc/apud fe foie
qt5 minimc crcdcdtt erat.6uido oeniq^ go^aga fupiozib^ ferme anis fcti Bcndicti :abba8;Dii monaftcriu5 lUnd fcmiruptu rcflituet;iuctu5 cojp'' boncflio
re loco(vt par crat)coUoc3utt.ad cui'^ tumulii COonacbi rcligiofiflimi Ccnobi
um iUud ta apUi5 taq^ magniftcii icolftcf/fingula cbdomada pccfionaUtcr ac
ccdctcsxi'^ ccegas vcnerabiUf celebrat i mcmozia ta ccimio? ci'^ bcnficio;:.
IfSc Conftantia piius fctimoniali/^ poflmodu Jmpatrice. cap.cclvii.
0nflanria6uUcImi S>ci^
cilic rcgis vnica filia in an
no faluU8 noflrc millcfi''
flj moccntcfimotcrtio7no^
nagcfimoc fummo ozbis cardmctcr^
ri8 romanozum Jmpcratnc inclita ef"
fulfit.Bcrum quoniam iam multi8 co
munc occusadmirattoncmmtucntii»
minuiflc videtur : alia claritatis caufa
noflro cuo apparcre rolcntibu8 que^
rcnda cfl;quc buic muUcri no Dcfuit.
mi (i vllo alio no Dctur mczito vnico /
faltcm partu vndic^ confpicua facta J
FO. CXXXVI©e Sancta Conil&ntia Jmpcrmkc Xpiam
cft.fuit igitur vt pzcdictum cft bcc fonftantia 6uilidmi optimi quondam Uculozuni rcgis (i\u.€ime in oztu^cum 9dcf?ct vt aiunt plurimi)3oacbim £a^
labcr Ht^bas pzopbctico ootatus fpiritu 6uiliclmo:ou:it.1Ratam rcgni fui ee
folationcm futuram.Qua p:cfactioncftupcfactusK.Ci:atc^ pcrtcritusrquum
pzcftitiOct raticinio fidcm fccum ccpit ancia mcditationc rcuolucrc: quo pa^cto poflct iftud contingcrc a femina:ncc alitcr ridcns qyiH coniuQC rcl/a fiUo.
Kc^o compaticns fuo 7 *tcrc iftud fi pofTct confilio Itatuit camcpn conubi| atq; pzolis auffcrcrctur fpcs/ virgunculam monafticis claufam claufuris:
cgit rt oco pcrpctoan» virginitatcm voto pzomitterctmcc afpcrnondum (i pio
fuiiXct confiUum.^cd quid aducrfus ocumauftc mortaUum fcclcfta facinoza
ecpiantcmftoUdi imbcciUcfct^ conuns ccponimus^mmime cquidcm 7 vnico
fruftramur impiUfu. Vcc autcm cum fanctifTimo patrc fcrc crtmctifncnimc kpzctcrlcgiptimercgni bcrcdc fupcrftitc iuucntutcm omncm pcrcgilTct; lanicp
faan ndcretur anus: fmnpfinetcp poft obitii j6uUelmi l^egni Ofadema Tacrcdus rcgulus:? poft/cum 6uUclmus cim fiUus adbuc iuucnculus : coq;
itum c(tku crcbza fcu minus oigna rcgum innouatione xt factionibus pzoce
rum^vndiq? bcUis fcaturicntibus^fcrro igncqf^ rc^Mm omnc : incctcrminium
trabi ridcretur.Cluam obrcm quibufdom compatientibus infoztunio : nienti
iHcidit:q6poftmodum fubfecutum eft.Conftanciam fiUcet/ alicui infigni pzi
cipi in conujgcm oari:rt opere 7 poietia peftiferri fedarcntur tumultus. iBcc
abfq^ oolo otq^ ingcnti labozc obtentnm cft. Bummo etenim confcntientc potificc:rt tn cam conftantia ocuenirct fcntentia; filiccvvt nubcrct: quum inmobiUs ftaret in pzofelTionis pzopofito: 7 annofa etiam videretur ctas obfiftcre
fi cn ca ctia5 rcmicntc/rcs a oeo pzoccflifTcnttrt comodc neqwrent rctrabt.Vcrico 'B.om3no:um impcrato:i olim frcderici cius nominis piimi fiUo/Oefpd
fata cft.^t fic rugofa anus facris omKfifclauftris ^ pofitifcu fanctimoniaUum
victi8'caHti oznata rcgionuptac^:? impcratrit ocuenit inmcdium : 7 que oeovirginitatan oicaucrat pcrpetuam'tbalamum p:incipt8 intrans^ nupttalcmq^
confccndens tbo:um'eam inuita ccpofHit.£j: quo factum eftmon abcp audie snnofatium admirationcrt quinquagcfimum 7 quintum ctatis annum agcnsiannO'' mmcr con
fa concipcrct.^t cum tarda pcncs omncs conccptionis buiufmodi ftdcs cffy «pitctpc^
oolus crcdcrctur a pluribtt8:adaufcrcndam fufpitionem; p:ouidc nctum eft: P^"^*
vt p:opinquanic partus tcmpo:c cdicto lcfaris/niatrone regni ^iciUc rocare
tur on)ne8:rolcntc8 futuro intcreftc partui. Guibus conucnicnUbue/ctiam ci:
longinquo^pofitis in p:ati8 cctra Ciuitatcm 1^ano:mi| tcnto:i|8: 7 fccundumalios intra vrbem percipientibus cunais ^mperatrir pcne occrcpita/infantcj
eft enica.fredcricum fcilicct fecundum/qui poftca in mcnftruofum coafit bominem:7 ^taiic totius nc oum regni SciciUc pcftc5:rt non cnmma £alab:i
Sbbatis raticinium.Qui8 crgonon conccptum pattamq5 Conftantie iam vc
tule arbirraretur monftruofum:cum p:ctcr bunc/nuUu8 fit nouiflimis tcmporibus auditii8:ncc ctiam ab fnccaduentu ad 3talo8:rmim p:et€r annofc muUeri9compertu8*bcIffabetbfiUcctxoniugi8 5acbaric ecquo oci fmgulari
opcrc/3oanne8 natus eft:cm intcr natos muUcrttm fcoindus non crat in po^^
fterumfureaurus^
4r©c fancta Clara fcrapbid francifci oifcipula. cap. ciclviii.
X^ra virgo fanctiflima fe^
rapbici francifciicbuflo
filia atci^ oifcipula: tcmporibMs 6:egori| pomificis
*Rom3nici«8'nomini8 nomini: circa
annum falntis noftrc vigcfimti^ fcpti^
mumfupza miUcfimuj 7 oiiccntcfimii
in vmbzia qua macimc ^talic pzouin^
cia/ ap«d afifinm vctuflam vrbcm' 7
mo2ib«8iT auftcritatc vitc ac mira fa>
ctitatccclcbzis plcirimu? babita cfl fc
nna. *bccquippc apud cande vrbe^'
cc beneftis parcntibuf cdita/a tcncris
aniffingulari pictate pdita fuit:q? cibarijfftbi fubiracti8'illa paupenb^ piien^
tiifimc crr0g3ret.6randtufculacp facta/audita oiui francifci'incredibili fmctitatis fanu'eueftigio fe ad cum cotalit infozmandam. IRcc ita multo poft/ipfi'
bcati francifci monitis i crcplis permota (opto fancrc coucrktioniH religio
nis babitu' apud oiui Damiani tcmpliitpzo cui^ rcparatioc vir oei francifcHS
mad3tu5 acceperat)fub cdtinenfieperpetuecp paupertatis voto/ritam actitare
ccpif:rbi t moc plurimc adolcfcetulc ad ci^ fctltatis oprnionc permorcfecu^
lo abrcnutiltcetcpo 3efu fck oedicabat:qu3ntu5 aitt 7 bumilitatis ? p^tietic
1 coremplarioniscetcrariiq? rirtutU5 ficmcritinofmk litteris mandari poPfct.lHam i piimis fozis ctcmtiii foioi^ 7 famuIa;2'lHtuofo8 ipa pedefimpigre
ablucbat intufc^^ miniftranriu^ labonofinimis obfcquif9 : ac fi ipfa anciUula
fbzet cmpticiapzeceteris/pzomptii oib' pzo riribus abibebatfaniulatii. *^3^
tcrnam quippc fm$ beredit3tc5 que ad ca pcruencrat/poft couerfionem:mo]c
oiftrabens pauperibus cupidirtimeerogauit/ nilpzozfus oe piccio fibi rcfer-'
uana.Jta ctcnim cix paupertarc fedus cotrarcrat:vt nibil oino p:etcr oeu5 ba^
berc reUer:vnde t pzetcr quottidianii 7 nccce(]ariu5 victu^^a fo:o:ib^/ipofterii
nibil rcferuari pmitrcbat . Simplict tantamodatunica/viUOimocp palto coz>
pufculii fua5 cdtCQCbatin fouere vidercf potiufq^ cnattirc 7 tenera carnc pri^
nuatis afftigebat icimi\8. CDaio2c atit qdragefima pmc foln 7 aqua ieiunas
foUs onici8 oieb^^^vini modicii oeguftabarfeciida/ qrta t fecta feria'ab oi pi^
fu8 cibo fe abftincs. E)uro p:eterea cilicio co:duli8 pfecto/cozpufculii fuum fc
pi'^ afiiigebat/T nudc bumi aut farmetis ad capiedii fomnu5'fe fe pftcrnebat.
Suma 7 icr^dibtlis i oeu5 ct^ erat ocuotto:gppe que tdetefie pene vtgilas/cii
f!ctu ofontb' ififtebat.fic quo factu^ t:rt aUquldo cii ofiice cenc oies aduenif
fct:T *go oeuotiffima'iter cetcra Saluatozifnfi captionc/iUufionecp atq^ alia
ipfi' ip:operia/itc;: 3t(^ iterum/ animo reuolueret:adeo afemetipa pmafitalic^
n3/Vt irrcucrbcrati8 luminibus c^o confica'ac infenfibilis p:o:fu8 videretur.
£u autem quadraginta cotinms mnis 7 ouobus : in macia vitc fancrimonia
vt pote pauptate conncntiaqjrac Iabo:ib^ continuifviciflct:octo poftea fupza
viginti annojum oiuturno l3ngo:c labozauit.gjemum ipfa ad mo:ti8 fomnii
app:opiqHatc:oii p occe 7 fepte oies^nuUo pzozfus fufccpto coipozali alirflto
FO. CXXXVII©< SantfJi £lara €t Sancta *beUf9betb
ftetirTct mcdia noctifboza l reftib' albis '^ginfi twbmd ca rcnit:q oes aurca
ferta in capitib^geftates/ vna pzeceteris elegiUiozcj comitebaf:ec cui" cozona
tantus effulfit fpiedozrt^t noc 1U3 i fpledidiirima^ lucem fit coucrfa.Clue cumfacro iUo rirginu^ cetw ad lectuluj fae bums virginis clare leta pzocedesrei^
dem moc p3Uu5 tnire pulcbiitudmis ab aU/s facris rirginibus oeferri iuflit:
quo quide piotin' Clara^ kt^-^ bonozifice contenr. £oq3 oznamcto Iduta/fan
cta iUa Qivarnis ergaflulo foluta/pzidie iduflaugufti ad nflra migrauitrrbi
fimul cii ^ngelis quo? fimilima 1 noie 7 Ke creara fucratictia? 7 gratia^r pwl
cbzitudie atqj fpledoz;oei fiimi facic videtrrultuq? reuclato/fcmpitcrna ipius
oriiglozia/mefabilecpipfius beatitudine leta coteplaturacgaudeffrmtur inciiius glozie teflimonm'no multis poft fui obit^ oiebus:? oemoes ec obfeffi»
cozpozib' pfligati fiit:claudifq3 grefrusicecis vifus oemetib^/fefus reddit^ e*
flrDC fancta *belifkbetb vngarie rcgis ftUa. cap.ccUjc.
€Ufabetb ^Uuftris ac fan^
cta femina vngarie rcQidi
UaOLatbigranicf5 Turin^
!lgic Comitis noi: % if)a eo
£uo quo 7 pzedicta facta Clara rfrgo'
a j6zegozio eius nois nono potifice ro
mano bonis Documctis pcr fcripta in
fozmata/7 edocta: tot opcru? bonaruj
manipulo8 pzotuIit:qnot ab eo femla
fufceperat pzecept09.1?ec quippe cu5
fe nofTet ei: nobiUfTimis editata paren
tibus multo fe nobiUozej/T fide TrcU^
gione effe rniucrfo mundo conteftari
roluit.ab ixywrni eteim etatc fumo erga oeu5 oeuotiois eciftenfaffectu:lubzi^
ca quec^ buiua mfldi cotemnere ccpit. IRam etfi poftmodii ctatenubilis effe
cta ipfl pitdicco Turingieouci feu comitiad pzocreados Uberos in rrozem
oata fuerit : tanfe tanen caftimonie accendcbatur amoze:vt eo etiam riuente
(q-iintum ad fe attincbatlroucritperpctua feruare continetiam.Quate mtirrv
fuerit ocjjotioia 1 bfmiUtatis^quanteue auftcritatia t abftinctie/quanre Dcni
cp largitatis 1 mifericozdic no facile comemozare poHet. 3» oiarioe equidenv
tati ectabat feruozis^rt fepius ancillas fuas ad ecclefiam pzoficifceti gradu co
ciro pzeueniret:ac fi quibufdam cladeftinis ozatioib^/ adeo aliquam fingula-'
rem grartam impetrare rellet. % viri etiam pcrfcpe abftince tbozo^rt ozatioi^
bu8 infiftcrcrnoctes oucebat infomnes . €a pzeterea oucebatur bumilitatcrt
pzopter oci/7 oomini noftri 3cfu cbiifli amozem' rilia ? abtecta qiieq^ appcte
ret:'r reUit altera fancta fabiola 'f^omana ^cnodocbium pauperum eftrutif
fe rifa efl quia fua pietate cbaritateq^ ecimia/ pauperes' ozpbanos/egrotos/T
infiirmos ad fe pertrabebat:^ fetoie bozzibiles' i ^spziii finii recUnabattac fetoe
cozeptofatcp pfectoflauabat putredineq5 ac fanie ec ax^itib^^w^ tcrgcbat:qd
certe aliusno modo fjccf^ ne oii afpiccrc perfiipfins.ln rogatioib'^ aut/fcu pcefTioib^/fepius nudis pedibus pzoficifcebaf:? tan$ rere pauper/nobilis ? fl
Iffflris fcmina^inter patipercB rcfideb^t. Sibi vcro tdntttm abflincntic rigozcs
/.
©c &9nct9 *hclffabctb Snjaric •ftcgina
jndint vt cozpufculu^ fuu; Dcdicattftimu; iugiis i c6timi& pcnc vigiUis^iciu
nij9/0irciplini8/3tq3 aliis abftinctiifafFiccrct i itcr oiucrfa fcrculo? gcncraan
tcrdum panc fimplici p:o cibo cotcntarctur. adco quippc piicntifttma t libc
ralis babcbatur-vt nullu^ fcrmc aliqua mcdia pzcmt patcrcf:rcfticbat nudos7 p20 fcpcUicdis paupcrib^*manma illi cura crat.Quos autcm pucros oc fa^
cro fontc lcuabat:crcbro/cu5 pccunia ci ocficcrcf/Ctil rcftimcta pzopua vcndc
batTt C09 inopic fubucnirct.€rat pictcrca ifirmo» fcdula rifitatric quo^ bo-
fpitianulla vic oifficultas aut logitudo octcrcbat: qn oiligctius iquircrct.Hc^
rum Ctt5 ciu8 vir latbigranus vita functus cfdtmox rcUgiofu^ 1 boncdu; ba^
.
bitum induuit;7 xt pcrpctuam cotinttii fcruarct:c6tcmpti8 pzoptcr ocum fi^
U)8 p:op:i|8/paupcrtatcm quada; amplctari roluit Cluod vbi patri fuo rcgi,
inotuit:mifit qui cam ad patria8 fedcs rcduccrct. Bt illa codanti animo ma^,
luifca in roliitaria paupcrtatc p:optcr cb:iftu5 ocgcrc c^ cum oiuitib^ oiuc8
aparcrcHt i>o totm cias animus'! ocum oino traftrct'ciufc|5 ocuotio i ipfu;
intcta/nuUum rcrum tcpo:aIiu5 impcdimctu5 fuftincrct:obnirc ocum iuQitcr
ocp:ccabaf'rt fibi cr fpctiali muncrc oimodu^ rcrum tcpo:aIiu5 cotcmptii in
fundcrc oignarctur^ftiioriicp 3mo:cm/cco:dc fuo fubmoucrct ptra quocp ocf
cotumcUas fibi irrogatas modeftia^ r coftatiam largircf. G:9tioc autc buivif
modi fufa:moE oiim fibi oicctcm audiuit.^caudita c ocp:ccatio tua.Quc an^
cillis fuis oidt.Bm mcus 3cfu8 cb:iflu8 ccaudirc oigoatufc pctitionc mcl.
Gm iam ia tp:alia oia ifta/rt ftcrco:a mibi (untiocq^ ftli|fmci8 ncc plurifcfe dalicnis curo mci quoq^ cotcptum atq? obb:ob:ia oia c6pIccfo:.£t rt cii CDa"
ria optima partem po-tidercrfcdulc ofoni 7 cotcmplationi racabat.^n quo qdcmrt fpcti3lC5 grati35 fc babcrc p:crc ferrctrcclcftca vifiocfperfepc ridcbar
1 alios ad mundi cotemptu5/0ciq? amo:cm cffic3cinimi8 fcrmonib'^ inflama^
bat.£um aiit oic quada i ccclcfia coftitura/ad oci altarc ocul08 itcdcrct. a]5o
vt i co oci fiimi ptitiam ccrncrc ridercf:codcm modo pcr magnu fpatiumoi'
uina rcuclationc c5foIari p:omcruit. tjcin Oomu5 rcucrfuscii p:c dbilitatc co
po:ca'in ancillc grcmium k aliquatulu^ rcciunf(ct: oculofcp fuos p fcncftra^
ad ccl08 ocftros cctuU!Tct/moj: cunctis ridctib^ cms rultus tanta bflaritatc
pcrfunditur:rt ctim rifus ci fubfcqucrcf mirabilis quc cum aliquandiu tam
periucundc Ictificata ftctifTctrfubitoin Iacb:fmas conuafa c matimas. Cuc^
a circunftatibufrogarcf'rt viiionc ccponcrc oignarcf:Kcfpondit:Quc ibidc5
ridi^cnararc n6 ccpcdit.Spp:opinquatc i>o tcpo:c/quo ofis oilcctam fuayoc
crgaftulo buius rirc ad k auocarc oifpofucrit:rt quc p:optcr ipfum' rcgnummudi/t cius ocm o:natu5 c6fcmpfcrat:angcIo;: r fancto;: contradcrct rcgnit.
€idcm cb2iftu8 on8 nf:fcfliuu8 apparuit oiccs^i^cnioilccta mcmcni i prcpa
rata tibi ctcrna babttacuIa.Quibu8 oictis t auditis/ baud mfto poft ad cctr^
ma bo:a5 fanaiftima fcmia pcrucnic8'obdo:miuit i ono:quarto occimo cbal
lcndas oeccb:c8:quo quidC5 oicantcr fanctas mcrito rclata 'cius fcfliuitatis
anniucrfaria cclcb:anf.£cciu8 aiit rcncrabili co:pufcuIo'moc tantus/cdo: a^
romaticus ccbalauit:rt icrcdibiU fuauuatc rcficcrct.^ctcmploq^ Suiculc mulcaffucrc/quas nemo rn^ co^in loco ridcrat:quc ta fuaui modulatioc cantira
rc ccpcrc rt citct08 i admirationc adduccrct.Quib^ cc rcb'' atq^ p:od(gi|8 cUre oflcditur:qul(c fanctita^ fucrit £lffabctb comitifTa^cuni ctia cc ei^ tumulo
FO CXXXVIII©e Isadegundi Uirginc
(cmrire olmm compettum fit.Quibua quidem fulgozibue merito nnit interclaras mulicres bic coniputanda.
CTBcl^adcgundifrancicregina. capi. d.
Sdcgundis fr^ncieregl9
7 infignis H^qo fuivu mcmo;atu oigna.natioe Barbara ectburingia germa^
nie piouitia Berentbarium ku Beren^
garium patrem babuit.nobili fatis bonozatac^ iter fuos familia p:opagatii.
£uiu8 patriamcum "Lotbariusfraco
ru5 rec oebcUaffet/ ecpugnaffetq? ac mpzeda miUtibus ecpofuifferbec paruu
la captiuaan regalem p;eda3 oeuenit.
€uiu8 cum elegatia atc^ ozi8 pulcbrt
tudinem rec confpiceret/non modicu5
odectatuf.eandcm enurnenda^ infozmandamcj? in Heromandenfem tranfmi
fit ciuitatem. IRubiUfq? factaapfe rec fibi ipfi virgincm in coniugej affumpfit.
St rex quum animaducrteret fuc noue fponfe virginiratis integre p:opofuu5'
cius p:ecibu8 permorus.eandem intactam referuauit virgmem. 'Cimen8 (mct^ oeo confccrata 'Redagundi^ virgoaie idco aUquando occUnaret/cummii/
di/gradu baud parum pzoficeret.fuas plurimas rcgale8 facultates in drmo-'
finis paupcrum cupidiffime penc omncs t>cdiicmit, IBam cu5 fibiaUquid oe
tributis acccdcret/cc omnibus/que fibi obuenicbant anie oecimas oabaf^rcdpcretrquodq? fupercrat:monofl:eri|8 oifpcnfabat. £t quo perfonaUter ire minime poterareo munera perfiddcs 7 ftrcnuos viro8 oeftinabat:boc fe perde^
rc reputans/quod in paupere8 non erogaffet.Cogregauit t ipfa queadmodujpiedict^ *beUfabctb compUirimos inopcs a cgcno8/quo:um catsita fepiffimc
p:opter cbriftum oiUicbat.arq^ eo:um mo:bos t purrcdinem piicnriffimc cu^
rabat;2regina/rdut bumilis ancillula paupchbus ardentiffime feruicbat. 'Jn
ter regales cibo» i ocUtias/faba ve\ lcnticula tatummodo perfepe vefcebatur.
vt tre8'0e (mis Utteris pueros eam eciftimare8.1Rocteq5 mtempefta quotti^
dic e lectulo confurgcns/ o:ationi incumbcbaf in quibus etiam lacbrfmasvberruti cffiindebat ieui^ rcputans qiie fcrrer 7 facerevne cbrifto fpofo fuo ri>
lefcerct.^^oftrcmo viro fuo rcge cbriftianiffimo 7 opruno affcnricnrcin IBoui
nione monaftcrio a fancro cpifcopo 0!Jcdardo/v'crte murata'7: facro reUgionis
babitu fufcepto'confeftimfacro rdamine cSfecrata cfl.CDonafterioq? celeber'
rimo apud pictauium a rcgc errructo/i eodcm a piedicto fancto epifcopo ma^
tcr r abbariffa p:efccra fuir.Jnquo 1 abftmcria.? cbaritate bumiUtare^ atcp
aU/s pcnc incredibiUbu8 rirtutibus illuftrataetiam muUi8 miracuUs in moite 1 poft c(fulfit dariffima.quas ob:e8 1 eius tranfitu8 oemum ccririr glozio^
fiffimus.£uiu8 anniuerfaria quotannis idibus ^uguftiacunctis renerabi^
Uter cdebzatur,
(r^ebeata£laraocO?ontcfalco.o:dini8beremita?* capi. cli»
t
Bi Beata Clara bc CDontefalco
Lara ite alia italica rir^o/
eius nois (ccudz'in oppi-
do OPotiffalcbi/Spoletle
rrbis in vmb:iap«incia fi
te. SuguftinianccB rcligioiB bcremi'
tarii aluna.Bonifatil eius nois octaui
potificis.a Slberti tefaris euo/fmceri/
tate vite/fim noie clariflima % ifignis
plurimu fuit,*buic itacg ipzimis gene
rofa iter oppidanos fuos o:igo f«it:q
7 a pnero fozma egregia/i: boneftis in
genuifc0 mozib*^ ec cepit. queq? c«$ in
feculo pueritie etateperegilT? % ouode
cimu etatis annii attigiiTetua re? bumana? mutabilitate cognita^faUacefbui^
fcculi blldicias/i inania ei" pmifla cuj aiaduerteret ad facrl religione bane--
lare ccpit.Cofentictibiis igif parciibus cpianinimis vins/Oiuinl fancti a«gu(tini bercmita? religionc/eo m oif f«i oppido igrerra^no modo tradita fibi re
gula eractiiTime obfcruare cura«it/re? 7 icredibilc p oc rite fwe tps abflmcn-
ti|/f«iq? ipfius ptemptii adeo copleca fuirvt cuctis fctimonialib^ inauditii ^'
pe videre^.Jnfup ? moc tl mirifice ptemplati6i'7 pfideratoi pafriois xpi fe addixittn aio tltu3 mo vita fruere vidercf; co:po:e aut quafi alieno t fupuacua
crederec.2ldeo etcni in tltaj cognirione trinitatis oiuie Dcuenit. ricfn rpi paf
fione iugiter ptanplabaf. vt pace olum oicerc a«fiyncminc vn^ fuifle apcfto
lo^.feu fcfo? c«i«fciiq3 ^dictioiQ^q tam ccrtiflimis r e«id€fifTimis iditijs co^
gno«iJTe oftedcrit/ficut bec ^^go fctiflima Clara.Jntellecit qppe poptime ip:i^
misrq veneratoe oeus pater oipotcs oicafrquo ve facrameto ons nofter iefns
icps/vnicus ei" babeaf fiU^:7 qua pfectioc/fanct'' cius fpiis noietur:? q^ fctifli-
ma trinitas vna fit in fubftltia/fcd affcctu pfonifcp oifcreta.T^:cterea itcUociP
fe pcroptime oftedit.q virgis fctilTime partus (it"t qd verbi i carne natiuitas;
manmeq? qd facramet«5 totms pafliois rpi^atq^ alic ipfms cpi icfu mifteria.
B^^i<^ iteUecit cii ecclefia catboUca/q crlt vitlda beretico? puenticula. €rac
qppe £Iar3 bcc oi«ie ooctrine ernditirfia/atcp qdaj i ectimabili faciidia copio
fa.S«rreat.n.tii peftilcs erro: fratrii q«i oe oppmioc fi-aticclU nuc«pabat«r:
q«i 7 picenii'vmb:ilcp ac ftamincl in itaUa pumcias maciilanerciqinb^ qulmacime turpiJfifnl atcj) nepblduTmil maUgnltiu ccclcfil pgrcgancrlt. qo cfi
fctl virgo Clara oidiciiTet/ba«d pa? ccrte indolnit aiadnertcs/no ce in oci ec^
clefia vUa r«gameq3 aUq pfidie macula.pp q? oei jelo (mcef^ 1 fcriptis % vocc
cotra ip:obos inuebes.clamabijt t oicebat ciippbeta.Odiui ccclefil maUgnlriu5 7 cu5 ipijs no fedebo ^nfractocp aio/ciictis clamabai 1 oicebat* Qui vult
faluus fieri/no occUnet in pfiUobumfce vaniratis. nec cii iflis vticp iniqua ge^
rctib«s nuUo mo introire pfumat.Sanctaj mquics tenete ccdefil:q«e oc« pa
trej oipotetem 1 vnicii eius fiUuj ief«5 Kpm onm noftrii:ac fpiim fctii^ cocov
dz'r pfona f«bftltiaT3t6e optimi p:ofitcf.Quibus eic rebus icredibiU quadl
oium pene renerei ia t ardctiojc attenti6e andicbaf:3c q«afi aUer oei angel«8
ciTetin admiratioc ^cvictis babita erat.Birtutuj qppe ftudife t oiuia qwadl
FO CXXXIX©c Bc9ta £Iar3 €t oyma '^utbcolana
gfrat<3'£l2r3 bfc aaguftiniana no modo iUtrrtrtrfcd 7 clarifrima efftilfit fcmi
iia:q quidc gratia ncmini k oignu facicri ons ocncgorc potrbis igif virtuab'
t mcritis ct ad vaticiniu^ i pkcia vfq? vigilati pcnctrauit oono: vt mcs fuo
iempo:e efficcref notiniima.Oiuibus quide oecozata meritis tade/annofalutis
noftre nonagefimo nono/fupza millcfimu5 1 Oucctefimu fuo iti toobio/apudcmdc3 oitm (ui oppidii (Wotefalcu.fctlm oco rcddidit aia^ ec cuius fctita'
ti3 ^conio/pdicioiuq^ oium teftimcnio iftud boc rcfcrim^tcftimoniiJrqd apcr
tis oculis itueri pot qd oc quouis fanctorncg cdfpmy fiiit.€a figdcocfiicta in
dm coidcxoij^c apto)pfefti5 crucifici fmago clara ? apta rifa eft cii oibus ip
fi^ partionij ifignib^3n ciufq? coipis felle/ct tres lapiUuIi parui inueti fiit ciuf
de 0C8 podcris.Qd euidctiftimii qde^ fctitatis Iditiii fuit.cy qda fidcUs piuf
c$ rates cemesnn bmoi pdigii laudcrbos cecinit vcrfus oiccs.
O^onre fata e falco/virgo fanctifl^ima clara:
Stc^ augoflini facro perfccta pudico
Hfq3 a oco/cum cozde oeum vcnerata oiefcp
ac nocte8'cbrifli crucem toimentaq? cuncta
Optaait fenfifre/geren8'vr lumine fimcta
tcrrcmo fit apcrta carorqtic p:e(Tcrat ecta:
Jnque facro/cruj; rifa fimultum lancca cozdc.
'C«mq3 colamna fuitmccnon poft qucdcp f!ageUttm:
•^zcterea iunctitrcs buius fclle lapilli:
Quojum vir poffit ccmi colo: vnius bozum.•^ondcris eft tantum ouo/quantum vel fimul omncs:
atc^ ouotantum/trc8 iuncti quifci!; vidcre
Guc qucar:buiu8 addit patriam qui fimul edcm:£iu8 quoq3 coipufculum piope oiuinum quodquidcm ipfc vidi^in bo^
dicrnum/vfq3 oicmnulla ec parte coz:ofum crret.quuj adbuc quandam viuc
tis rationem intucntibus pzeftet/omncs in admiratione; n veneratione ipfius
pcrfectioni8'fueq3 fanctitatis sddvicit,
£)e CDaria putbeolana bcllicofa fcmina. capi. cli.
aria qued.im bcllicofifTi-'
ma fcunna/tempeftate oni
francifi petrarcc/circaan/
LJl nu3 faluti8 noftre millefi'
mum 7 trecetefunu ac quadragefunii/
pzouincia lapanic in omni parte be^
ladi mfto fuitm pzecio. *bec gppe it}
putbeoU campanie vrbc/ec boneftis
parettbus pzopagatoapzimis anni8
la^ Camilla volfco;; rcgina: armozu;
militia fequi cepit. qd quide; eccrdtiri
ab buiufmodi (cica alienii eft.£rat impzimi8 bec muUer a pzimeuo fue ado/
lefcentic^olum labozum 7 vigiUa;^ patictiflima/7 adko admirabilis. vt nullus
fn$ laboyaut aliqua cozpoziflaffuudo/potucrit ca DCtcrcrc*£rat(^ 7 minimi
tii
dbvr in tota vita fm (unpcr k a vino abdinuitCai t itcr cetcra fcmper fcrmo
admodum rarus crat parcufil^. 3Ui muliebua eccrcitia cure mime erat no co^
lu8'nd pcfa^no acus/neq^ Uniftcium/fed arcus/iaculum pilum galea/fcutum/
gladius^i: enfis/atq^ alia buiufcemodi arm^rque i bellis trequetari folct.^^er
f^pc eteni tota nocu^ agebat i fomnem:etfi quadoc^ naturcneccfntate/rcqefcc'
di cogeref i bumo nvtdmm fup fcutu fuuj ta^ feuerusmiles iaccbat^senicp
q6 a geredis reb^cvt oe "banibalc traditii eft)fupcrat:id folii quicti oatii.iDe-'
dita reb' beUicisnter armatos leta femp obucrfabaf.£t qua^ confuetudicar
mato;: viro^ plurimii oelectaref.pzecipua tn ilU femper cura fuitcres certe admiranda)cuftodia fuc pudicitie per tota ritam fuayatcjj pudojis^que vfq3 adei:tremn5 certe iuiolatum feruauit.que res ea dariozes atq3 iter moztales glo^
riofa5 vtiq^ elfecit.Cu fane no facile crederef/feminaj adolefcetes iter armatos
cotinnc agetem/caftitatc t pudicitia ilUbata feruarc potuifTe.1flon oefuere tn
qui bac fua virginitatcj falfis rumojlb'' labefactare conati fticrint.ve? poftmo
dua clare oep:ebcfu3 fuirea oia/falfo pficta ftjifre.fuit itaq? bec (Waria aptioz
armis ? belUs ptractadis^ vlUs aU|8 mulicbzib^ etcrcitiis % oznametis* Unde % plcriq? p20 magna ftbi reputablt glozia: ft ab eadc oata fibi fuiffct fecum
cogredicdi potefta8:fiue pedeftri ftue cqueftri pzcUo.Que ca elTet muUer ra^
UdiJfimo irobuftiffimo coipowct oibus cum quib^ certamen fumebat/Victo
riam repoztabat.victricc^ e pzelio oifcedcbat. Cultui cozpozis dii minime ftu
debat/aut certe muliebzibu8 mtiditils: qui fi fupflui iHitpotins oamnatur (^
compzobcntur.lftuUujrn^iiuftumbeUu^eageJfiffe pftat.fed tatummodoboc ilU pzopofitum ad beUa obefida eraraut ad tacdos amicos: aut ad oefen
denda parrie (uc iura.X^atumq? illi fuit animi magnitudo-vtct fola quadoq^mt ccrte paucio coffiitata/boftes adboziri no rcrercf.£t UUs i agrcdicdis: pzi/
ma *banibaU8 etcplo pzeliu? ibiret:vUimaq3 iUo cofectO/recederet*ad vires
etia cozpozis/acccdebat clari ipatozis memozabile igeniii.macimeq5 in'iftdi|8
ijnftrucdis/quib^ boftes cirdiucniret.srdc^ 7 icenfa fcrebaf no min"m plio'
C0 in oialio muncre belU/eque patics famis/fitis/calozis/irigozisT vigiUa^.po
ftremo 7 lafTitudis oi8. t)i8 imc^ labozib^affiduifqi picuUs CDana bcckrof
ci(Hn):^'cmfit fcmia atq^ bellicofifiima in oi parte beUu Hn 7 muiti bac oppi-'
nioe muUebzis ftrcnuiti^.fua eic pztrimd ipa? vifceda cupidiffime foUciraba
tur.qda miraculo mulicris ouctiqda ^oad pfcrenda manii 7 ad vire8 (umroburq^ cu ea ecpiendij:quo8 iter/1^obert^ Siculo? rcc quu5 oc eius virtute
muUa acccpiffct mirabiUa 7 pene icredibiUa/fuo ec rcgno ^d ca putbcoUim in
€apania vcnit.Scribit 1 ptcrca fracifcus pctrarcba locupicj: tcftif cii eo i loco
ipfe aUqn acccfTinet:ipa3 potiflimii vidcdigfa:ca fe vidtfle cii armata:tii ct in
erme re gde imadiia^i olbus fccuiis 7 monumctis mcmozatu oigna. 'Refer
quoc^qf cu aUqri ea in vrbe cii aico efl*et/7 p via(vt fit)amicabiUter iccdercnt.
ab bac tota armata/cii galea icapite cobopta fuifle falutatum/fc oino iUa crcdi
difle foze vtic^ equite mmtwno femina.Scd poftca cii cc qbufda gcftis/qs
effet tteUejilTet cctcplo cii gbufda amicis fiiis fup eminctioze vrbis ilU^ arcem
pfccdit:rt ide aptius illa videre poflet puQnkc. Stq^ ita pfpicuc aiaducrtit il
II ec plurib^ viria foztiflimis.g bui' rei gra ec oiuerfis locis iUo aduenerat/vi'
ctozia 7 triiipbmn repoztafl*e gloziofiflimii.l^efert quoc^ cii iUI foll nact' aU^
FO CXXXX©< Baprifta (Walatcfta
quado fiif(Tct incrmf;rog3uit ipfa^ oignarcf (ai pfolatioc aliquid foititcr i fui
p«fcntia cdcrcrquo ci' foztitudinc ccrti^^CFpiri poflct.at illa vt crat fcmia bmniflTima ^ ai gcncrofi mulierrvt mozc ipfi ofio pcrrarcbc gcrcrct.p bcnignc iu<
tata:cy matic ci xi(a8 cet vir alicin^ f)rtatic*€ucftigio fcrrcii vcctii.u magnujfatu k» lapidc:? rnij poft aliud lcui conatu logiflimc ptozfit. Qmb'^ iactati«
p bcnignc aftatcs appcllanit.Hos inqd q viri cftisno mulicrcf.boc fatii arri
pitc/7 tatii fpati/.quatij cg,o fi ridcf iactu vfo fupatc^t fracifcus pctrarcba
flupcfact'' cii vidi(fct mulicris rircs/riros antcirc:pfjtu8 cfl:nii^ fibi pfuadcri potuiffctlta in rlla miidi mulicrc fuiffc pflatia^^nifi rc5 ipfa^/oculis ^p:if8plcnc pfpcciffct.frat CParia bcc ^ccro fatis cozpoicaquaftaiura multu boncItabaf. "atc^ ita i fmnlibus ctcrtiriis fcrmc bonoiificc 7 padicc 0C5 fua pdurit
ccatwii marimo fui pdicameto.*^oflrcmo oii ifupcrabilis babcrcf virago^T
atiquado pfligcrct/rccp bcllica fozritcr agcrcM ilibus grauiffimo vulncre fau'
riata:moire moc cil rita mutauit.Cu no minoze oc fc gfia; ad poflcrosj^paga
acrit qija aUcj cc fupioiib*' a nobis comcmozatis ^majonib^^rcginie. Sut tn
qui ipf45 co fato/qa oibus fcrc coc cft/ocfeciffc orcndar/fcmpcr cii rirginiraiis
pudo:c*€enr qui poffcnt mirariniulicrcs quarumcuncg armarcan viros vnc^incurrcrc aufasanadmirationcs fubrrabcrct:qm rfus in natura mtaf altcra^:
quo bcc t buiufmodi longc magis in armis bomincs funt fmc/O^ fint quos fc
w mafculos natura fccivt ociofitas 1 voluptasrcrrit in fcminas.
Dc Baptifla D?alarcfla.fcmina crudiriffima. capi. clif»
aprifiacius nois p2 ma'
narioc iralica/6alca3i''ma/
lareflc pifauri flamincc rr
bispzicipis/illuftris vtoi
fiiir:q 7 pdictc CDarie purbcolancrpi'
buscii eer crudiriffima trcr fcmias fui
fccuWit fmgulari cloqucria pluriniU5
ifignis t clara cffulfit.*bcc ipjimis cu
^uidonil^clariflimi rrbinaris p:icipif
ingcnua cer filia/ nulli fui ozdts ccritit
poftponcda: 1 potiflimii gde5 ctimia
pulcbritudic t mo? oiu5 pbitatc:quo
ru5 oignlratccclcbcrrima itcr aliafcua
fit.Cui planc no paruc curc aut Itudii rcligio rpiana crat.3ncr3tcp apud ca im
gcniii ppc oiuinuȣi' aut fcrmo cultus crat'? 020 admoduj copofita: fiuc rcr
nacula Iingua'riuc romana log occcmcrct.Cluc cii cruditiflima ab olb' cfl5 cri
flimara audictcs ca pIog/inadmirarioc5 fui oes facilc pucrrcbar.lBa 7 fua ad
mirabili crudirioc 7 oocrrina/ca antcirc riros oiccbaf. Bn 7 coplurimc a^ rir
ciifcrcbanf ofoncs tii latmctii ct artifiriofc qs a ad iparoicj Sigifmiidii'7 ad
multos cardinalcs ea babuifl^ccu^ igcnti gfa fcrcbaf.S5 ncq3 pbrlofopbieoi
no fuit ignara.Quippc cui^multa cttat argumcta/ad reffcUcndofcos gbus iti
pbflofopbia cu3 ca fuifi^ oifputatioaut in oiuis cclcftibufq? oocumcn^.Bnplcraq3 cdidit opufcuIa^rtpote.DC ^itioc fragilitatis bumanc;Iibiu vnns.BC
yera religioe libJU5 vmy, "^lurimas ct ad oiucrfos oifertas 1 ooctas fcripfit
tiii -
cpiltolasiquc cu^ ckgatiamm puritatcm ci^ baud Oubicocclarat. 1?ab«it
7
ozationcm adi O^artmu? potiftccj marimii in q fuii potificatu? 3b olbus optatu5 mirificc Uudat.? fui ficcrdorii (cUcimcyipfi fua ofonc crgfitifrimiftaudi
buspfcqmf.£ni'' tatus fuit ofonis omat^/ralcfq; fnic:vr ab ipfo potificc 0>artino magnificctifTimc fucrit laudata:? comcdata.CDulta ptcrca slia bcc pclara
mulicr bcc fcripfit monimftarq 1 lcgctcs «r nudietcs plurimuj oclcctare ridc'
tur. £ciftimata ifupcr fiiit mcmozabtlis iuftitic fcmia^fj 7 clcmcntic oc picta^'
7 in 0C8 bciicfica % gratiofa/adco/rt 7: pfcpC/motuis cpiftolisac aliis fcriptis adoctifiimis a^ tpis viri9/7 i pzimis a rcligiofiffimo pfbftcro fracifcbo pctrar
cba ct plurimii falutarcf.Cuius crtat rolumc.i quo 6 capcfcnda bona? littcra
rujftudia/maciciUa adbouafjnoncft rticj3 Dclcctara/bccmagnifica mulicr
Baptiftafumptuofis ac pciofis rcftimctis.q^ oiccrct no in bis pofita cffc mii
lici^ oignitatc^aut occus rUu.35 fuu; potiffimii fludiii ocancdparadisbb^is
cotnlcnt.i pfuctudlc muUcc fibi afcifccdarquc.f.rirtutc pftarcnt.7 ot mo:u>boncftatcin quo mictc pofita/ois muUcb^is fccus rcra glo:iam cffc putabar.
O^ariti aiit pzincipatu? rcctius 7 pzudcnti^admiftrabat^^ maritus ipfc gbusct reb^^factii cft^rt in (iimo bonozc fcmp ab oibus fuerit babita:^ a ciicris ta^comunis oiu3 parcs culta:7 id ta ab aficnis c^ a fuis fubditis. Hnica in toto
cdidit fiUa/noic 3fabctba:quc'7 pulcbritudic 7 Iscnio matrc ipfam cqbst:qu€
poftca Camcrinati piincipi nupta fuit.t^oft riri fui aiJr obicu^/aUquotannos
in riduitate rita oucit ccUbc5.£^cmu oiuc Clare rcUgioi oicata:in cctu facrartt
rirgir,um/q6 rcliquum fuit ctaris/rrbini in monaftcrio cgit. Bbipcr labczcs
marimos.quibos religioi opcra cractiflimc ocdif^ adipifccnda cclcftium vi
tacaj fumma oium bcniuolcntia 7 ctcmploec ac rira ocmigrauir. CDultts memozabilib'' oocumcntis 7 ritc factitatc q ad recte bcataq^ riucndu cpianis oi
bus oocumcntii ccrtU5 c((c porucrunr. Quibus er rebus merito bcc Baprifta
intcr claras mulicrcs boc in loco a nobis rcnir computanda.
CTD^Joanna^ciUcilluftrisrcgina. capu cUi/.
Oanna ciWis piima/Sci
lic ac bicrufalc icUta regia
^oroUcp £alab:ic oucis fi/
Ua ac T^obari rcgis cc ci^
p:imo0cmto ncpris.7 ipfa cno 7 tcpC'
ftatc pwrdicta;: Baptiftc 7 COaric cla^
ra? muUcrumfmr no mo o:iginc 1 potcntia/ac icUtis moiib^/fcd 1 robuftif-'
fimo iuictoq? pcctoze plurimumiUu^ftris 7 cl3ra.€t rcb^ in oibus ta cmtit
clara 7 oculatarrt fraudc poti^/c^ rllo
ingenio/gs cl occipcrepotuifTct.lBam
loganimis % pftas plurimii crat.cj? fa/
tis moftrauere i ea foztunc feueritatis ifuUus. ^nquibus ccrtc perfcpc agirata
fuit ipzimis qdcm aufteros 'pins^ moics pfcrcns 7 fmiftra fama.atq; poaficii
'Ro.minas.nccno 7 intcftina ft-atrii rCgulo?oifddi3/7 cctcra copluruna bclU:
'Jfi(u^ aUci crimls fuQi.i nobiliii fuo;z oetracti6cs;atc^ aUa^pe mumcrabilia
FO CXXXXIOe '^oznnt Bdalk
i\ae 013 foirt pcaoie ptulifar tidc5 oia intdcto alo fttperamt. t)cmuq5 srJdcmatc 'Toi rcjno i pscc adcpns m rirtutc raUda ofcfti pfurgcsradco rcc^nu oc
fcclcftor boia5 porjauu ifolru rt no mo mopcs f$ t omttcs opulcncp^citan'
do oic nocfuc^ quo roluilTcnf tnro innc a poruilT«,TTt:q6c^ mai" cft ct ifi^cs
riros mo:ib*oilTolntos ? mcopofifos ad rrbios rcTraat mo:cs.€r3tqppc a/
cloqmu mucz graaifTmu fjcudia atcp plunmu fimtluris.Jncrjf quocp i ipa
qda5 picras buanitas -z mafuctudo rKcno % bcni^niras t ata rt no rcHini fuis
gspiccrc poffctf^ foaJ.^t gb^qdc rirtutib" ocs liLa no folu c^cria '21^:-^ ofpi
cua kd quodda ualicii Dcc" fmgularc quoadmat fuilTc ocs affLrmcrct . t^ui"
aut^tcUfc mncris fijtt macia rcgni itcr ccrcra bcditas.jmpmis naq? ircr Sdriancu 1 i[:rrcnu marcab rmb:ia 7 piccnorac rac rolfcou pru m 5?iculu v(c^
frctu5 fucriit fincs.l?abuucp 1 *bicrofo!imiranu rcgnu^i SiaUc irifuli ac "^ j^c3c-^5dcmofis i iLifalpma gaUia tcmro:iu:q UU ab rfurpinu^ qfio:uda occuparus cii pn.ufait iiuru.Sic T g fcptimana pumaa mrcr "IRarboncfcm gaUia TNbodaniic^ ^f rtgie
u alpcs icolunt 7 focbalcbcni comitat ii fuis cgfTimifparcbat ipiis;caq? fibi^'*
faKbanf onas 7 rcgma.^iJnnumcrabUcs ccnc buic rcgic crat rcgnxs.^^iutratcf
3nfigna oppidarmaris fin" nautJr pfugu.^nfup 7 nauaUa lac" flumi:! modi^ci 7 fTUnmi fontcsncmoufilucn pmgma aruj.Sj 7numo:cfijTirni pcpuli 7
pccrcs lUictiiTimi ac ppotctcs.ic Dcnicp oiu5 rcr copta ad ricru ncccfTaria lan
ta i\[\ crat n ncmo faalc ctpUrarc poffcr.Qo cn pmarimii lUi fucrit rniujrncc
id.port ^cmtramidc sfTrrio^ rcgina mucftn rnc|; fucnt a muUcrc ric poiTi'
dorna min" miracuU ^ claruatifaffcrf.€a.n450ftc^ rcgio ^vadcmarc fuir mfignia^futcifurcritraUdartnofblHpurgaucnt auifarts7t>omcfttc3 loca'
xc: 7 aipcs faU" ocuu?s mcmou 7 fcra- luftra ^c (ccldYa boium man": rt au
fitgcrcr ois tcrcfacra aut k cclfis cl3udcrct arab" quos agmic armaros cmtlTp
fub cgrcgiis ouab" no antc locor taUii obftdionc folucrcr:^ capns mimirioi
bus ncfanos boics fuppluus affcalTcr.qo cgrcgiu faan' pccdcnriii rcgtJ5 ^U'
quis aut nolucnt aut fcciiTc ncgucnt.Tvcgni crj-ccrcs t ira frcn^uu modcftic
1 co:z moics folutos rcrrant m mcU"'rt poftta fupbia vacrc g rcgcs parui pc
dcbat rctcrcs a riucfc facic^ u-atc maUcns pbo::ciccbat. €r3f prcrca 'Joana
bcc rcgma loganunis 7 pftans fcmma rt a".ppofirii aquo^ no lcuir ficacrrf
inuacuu^.qo fans mortraucrc in a fo:func fcuicns ifuUusxquibus pfcpc rjcri
cocuffa motu'7 agitata fucrat.£ycnicp lUi cr3f fpcaabiic ac U-ru5 o:is occustac
qdam rcgaUs maicftas 7 maamc rbi opo:fumras cngcbar. IRcc ola buius fc
mmc fccularc.no tn omma z€co::i pofTct qnis crpUc^rc fcrmonc. 0-uib" agcn^'
tibus no folii cmfit cgrcgu kd 7 mira claritarc cffulfit ofpicua fcmma: illacp
quoaduiru plcnc^ itaUcu occus ipfis cc rcbus appcUaKcrc Vcc quippc 'Bui anmwwnionc3 cclebcrnma gaUas rrbc fua^ CLcmcn potifia T<o.rcndidu: ,p anus (0 JJ^*^lunde ponfct ipfc fcudum qo rcgma fmgulis annis ccclcfic TNO.pcrfolacrc rc' Scfu.
ncbafnpfi rcbcauir.Hinr igif Joanna bcc rcgina cum Ludouico rcgc manrofuo ngmttfcc annis:ctquo cii nnUJ5 pcpcnltcr p:olcm Xudoaicum ^ndagj
tjcnfcm quoda5 fr^nco: rcgts fiiia fibi ad fuccclTionc rcgni adoprjuir m film:
p:o qua rc mdignatus rrbanos ponfct cA a Carolo rcgto gcncrc naro ccip:cbc
di'7 mtcrfia iulTir;7 id m anno faluris ncftrc mUicfimo rrcccfcllmo 7 octtugc
fimo fcciido. t?mc bnmanfi gcnus funiUtudm? quada^ c^ tcrra babcrc ligdo
t iiii
ee Sancta , Cbaterma bc Senis
sinimaducrrere po(Tifmu8:c|^ n6 faira rattoncOuCdium poetam fcripfinc Dicc
mu8 quii oiccrer.^Ccrra falutare^ berbas eademc^ nocenre^.lHurrit: z vrticc
p:o«ma fepc rofa efl.1?ec quippc infine ta^ fufpiciofu5 aial oum fidos ami^C08 9k emifilfer/infidis quibufdamCcriminc pzocurantofe ipfam comifir.7 tif
dem cozum operc ficrum cfl^rt omnia vna cum fuo tteritunrna boza fubtracta
fuerint:qiie foztafis per mult08 infaufto8 oics/nequitcr fuerant cogcfta,Qu€ferocognouifTcpotuit^olna. E)e fancta £baterina oe ^cnis. a» cliiii*
'batcrina eius noi8 fecun
da ctbrufca virgo hcrmff
fima sit($ rligiofinima/na/
tionc Scnenfi8 oc penitc^
ti^ ozdinis pzedicato;; pzofeffa: Ino a
natali cbrifliano^nono r feptuagefimo
fupza miUefimum 7 treccntefimum/ri^
te^ fnc trigefimo/*6^omam oeuotionis
gratia pzofecta tnumeri8 illuflratami
raculis/ocfpiritu pzopbctic plurimuj
infignita/cum macimo (m nomis pze^
conicmm (mi^dbuc iuucncula)clau
fit ertremu:7 ibidej in O^inerue iui o:
dinis templo/cum marima populoium frequenria fmctum cius cozpufculii (c
pulturc/bononficenriflimc madatuj cfl.Quc qitide virgo/tanto mcmozaru oi
gnioz cfl:qiianro ecrra mo<iafterioui3 clauftra irer parcruj oomos/a fecularia
coniugiaarq? fpccracula non coacra/fcd (u^ fponrc/pcrperuc rirginiratis iugsi
fubirc roIucrir/7 eracrifTime(in mozrem rfc0)obferua«erit quibus planc meri
tiscffulfit fplendidioi.^ncui'^ laudcs veras refercdas/nunc ampliatis fimbzis
tre Iibet.fuit itac^ bui^ facrarifTime virgis parria(rr pjemifTuj cft)©ena ctbru
rie ciuita8:q quidC5 ameniJimo ea in pzoumcia flra efl loco^cui" plane popwlusmcq? radi&ncq^ inuzban^ trcr ctbrufcos ciktiipdus aiir gcniro: 33cob nomine appellabaf'marris 1^0 "Lappe nomc fair: ejc 'Bon^cAh familia ea in nbcmediocrc/nucupara ambo fync rimozari'? fuo8 ircr ciucs bonozati.QHi bac fa
crifTima rirgucula irer plurimos parrus/filil cdidcre parercs: qua cerrc(rr ira
loquar)pzi9 oeo pfecrara^ adulrl videriir.3nqua fiquide ciicro:;! pzcfciuB f«
turo;z oe%uB in ifanria plurima oftederc voluir iurura^ vcntrcr. 7 cr an moflrarc vctura/c^ fteret.Quippc Cf eius in infantia(oeo fic ifpirarofua fporeno
impulfa/aut fiquide coactaifci/s paretibDS ad toUcnda; t. auferenda^ eis omnis fui coiugii 7 pzolis fpem/oco crciitoii 7 rcdcmprozi fuoarra fc fc ppcruamDcuouir virginirate/qul qdC5 fpofionc^/vfq? ad ful adultaj ctatc fecretl apudfe cotinuit.£)cmum ctm adulta/quum quid egifTer/matura oifcuffioeaiaducr
tcrcr.vcluri adolefcerula pzobaris lam mozibus 7 ingcri boneftarc ibwra fcies
oino vrile re;j feculariu5 cc premprii fuis pareribus fanu (ui oprimi ppodtiin
lracroaio'aperttirconfiIium : conrcftansaraffirmans/fco/nnino pzcfcnria oc
crcuifTc/futuris comutarc vellc/ac afFirmls 7 volcns ec/cy no crar:pzofitebatur
cc tunc omnino ncgarc q^ cifct, O pudicitic iam iuiolatu? occus.O rirginita^
ti8 infractc vcnerandum eternumci? fpccimen/€batcrina:inte velim ingererenc
FO. CXLIIDC ^Mcta Catbcrina BeScnts
octtlos virgines fanctimomalcs:? potiflimum noflri tcmpozieiruu? rcbor in^
fpiccrcnt te (i polTunt tota mcte confidcrarcnt. IBam poftq5 fni pzopcfiti vo^
tum fuis parcntibus appcruifTct mOc rufccpto pcnitctiepzcdicatozum ordinif
babituantra cubiculum oomus patcrne fe mclufit 7 tpfum tnn^ gurgufliolii
paupcns/impzimis pacc plcnum / fccuritate validum 7 omni folictiudine va^
cuum cupidinime icoluitrin quo pcnc quoaduicit fcmper ozationis/i quictis
cidcm locum cfTe roluit.COocc^ ab ipfo rcligionis babitus fufccptionccozpti
fculam fuum bcc rirgo^multis iciuni)8/vigiU|8'rcrbcribuPali)fci3 buiufmodifuppliti)8/rebcmentcr afflicir.Cius lcctus pcrfcpc nuda bumus crat.Cilitiu^
c$ t Uccb^m pzo c^mi^i^ induebatur . atC0 circulo fcrreo fcpius ad carncmvtcb3tur;qutbu8 fuam camcm ardcntiflimc maccrabat.Tanta erat cius oza'*
tioins in^^inti^ii frequentia vt eiu8 gcnua camellozum ouriticm pzcfe fcrcnt.
Spinofis cozdults % fcrrcis DifctpUnis carncj fua^ laccrabat.£umcp pcr omne tcmpus tcr aut quatcr t bebdomoda iciunarct: in quadragcfima vcro pcneomncs bebdomodas leto vultu coniungebat.mibil cnim eiu8 fcucrttatc iuc£i
diu8/nibilc)5 fua iucunditate fcucriu8.£um Ofabolo fcpe luctabatur^a quo nonuUas pcrfcpepcrtuUt tcmptationc8 . 'Cantacnim mcmoziepaffionis cbitfti
d 'fuit iugts mcozta/vt etia fticbinata ipfi^ piictaraa in co:po:e faiftffe nonulli aflcrunt . IRccpzopterca tanti8 labozibuftanrtfcp vecationibus^^vn^ vcl in
modico a propoftto lancto ocftitit/ncc cbaritatis/fcu obcdictie parcnrum opera pzctcrmifit.Suifci3 mantbus quottidie operabatur:fcien8 fcriptit cfle.Qui
non labozat/non manducet.Sponfo autem fuo/autozans^aut pfalens pcrfepe
loquebatur . Omnc quippe eiu8 tcmpits' aut labozando/ aut m^ndomt con
icmpland0'3ut infirmos vifitando contcrebat.1icccatozc8 cuiufcumcp fcrus'
out ctatisaut ozdinis/marimecp fcifmattcoftunc tnfoknrcs^accritcr argucbar;
quos etiam fcpifltme Dulctbu8 rcrbis ad pcnircntinm reuocabat:quibu8 7 fa
lutis pzccepta incefl*antcr oabat . Jn c^ quoci? pzcpbctic fpiritus crat'7 muUaca predicifle an$ fierentcompcrru^ cfl.2ld cam nonnuUi quocp malignifve
)cati fpiritibufmuUiq^ langucntcs ci«cti'curati rcffcritntur.Scd poftca cp ci*^
fanctiflimu8 celo rcccptus efV fpirtrusrorisftcnes 1 fuppUcationes acmuito"
rum vota/a qutbufcumc]5 oblatas^benigntfltme audiuit . £iu8 pzetcrca fermo
bzcuis fcmper 7 grauisomnic^ bedtftcatione conditus:incefl'ufq5 idem fcmp
crat.Jn boc itac^ viuendt ozdinc Cbatbcrina virgo Scncnfis/ vfcpad trigcft^
mum xitc fue annii/ita pcrucnitvt cius cutis nuUii vn^ conrraccrit fctorc' y^
mo ea Dcfiictamacimii ta^ oiu5 vnguiito;! ocUbutii cozp^ fuauiflimofrcfplTt
odozc8.Sc fic i bis '^tunbus fbaterina bcc vir*igo/^poft cofumatu fne modi^cc xitc tcpu8 victrtc n-iumpbatriccp migrautt ad glozta. Guaobzcm pius poti
fer ei'* nois feciidus/ipfiuffctiftime virginif cotcrrancus oe cofiUo fratruj £ardinaUu5 eam merito t cetu fcta;: virginu^/ccclcfiaflico moze agregauit:i annoxidcXicct falutis nfe miUcfimo quadring^teftmo/faageftmo quarto:i cbalcdif
mail.Cui'' vita fciflima bic iter claras mfieres ad bedificatoe^ mfto? poncdibzeui fmoe ftatuim^:vt ca '^gics 1 vidue imitef."maritatecp colatrnosic quocgptimefcat:3c Dcicj^ oescbzifticolcci'^ virtutti % pacietic ccepla fufcipiat,€t bif
potiflimii/gb9 oifficiUmu videf'fpc piculis cmcrc/Danoqj re? pritiuyfuture lo
c(i$ mcrcari u^, fTDe paula6on3aga illuflri % fanctd fcmia. cap.clv»
HK 1
^^^^^^^^i^^^^^&w^m^ 1^^ H
W^mK \s^ c^m^fl
^ula ei«9 fiois mter cUras bui^nri opis mulicref
kcad^ p2udctic/7p«dici^
tic o«r:c0rc0ia/9t% fctini
mu5 vctultc coMtic r pmetic t)c'/ioa
niffracirci 6o33gc CDatitani p:icipi8
vcoz/ano a natali rpiano miUefimo q^
dringetcfimo nonoT qMadragcfimora
pud COatua ifigncs gallic cifalpinanbcyca magno fui nois fulgozcmoztej
obi/t. Hec quide illurtris fcmia patre
babuit COalateftlrec illuftri retuftini
maqjgctcmalateftaj;^ pifauri flamicc
pzouincic vrbis pncipe.Qae planc femina Uer alias fui feculi mulieres rcnu^
ftiffima 7 pulcberrima fmu^^n cm*^ vultu queda gfa pzecipua'? grauis quide
afpect' erat«Qui. Jane babit' pzccipuus e ad elfciedu3 populo? bcniuoletia^:
q cfl regno? munimetU5 pcipuii atc^ firmifTimO.l^ilanc bcc crcdlebat iter ali
98 fui fcr^ 7 ctii femia8'fingul3ri eloquctiarifup 7 ta f)uff^ magnis viris affa^
bilis.ft i miferoB atc^ i oi ope 6ftituo8 fupza modi» ferebaf Iiberalis. Stc^ alici8 malis^magnope comouebafrqb' ip ratioc pfona^^ipigre opc fcrebat ; qmarlc ad illi'' opc cofugicbat.Quib^ tat^clarif artib^^fupza c^ oici pot: oibus
populis fui8'fuit acccptifTima.fnius gppc pfilio Icge pzudetiflimo/plurimii
iemp tribuebat o^s 1blat6i8 iII6 oictii fepi'' vfurpabat.1Hcs/n6 folii nobisfj
toti biiano Qcncri natos efle^aiaducrterc dbcm^^rozt^ aiit nfi/partc pzia/partej
amici vcdicare 6bct, *bi8 ^tutib^ itcr cctera adduct^ vir c^ pnccps ioancffra
cik^^it^li '^tiuQC mirifice dclectabaf;cy ta pzude8'ta iufta'ta benificia i oes ccr.
ad crtrcmu '^o ipe bellicifreb^ ocdit^/vniuerfa (uc ciait^^ admiftratioc^cilli'
pftliu t pzudetia marlc fVct^^jcrcdeda illi putauit.Cui no folu5 curc fttit/ optia
ciuiii fuo;: oifciplinaq ifozmarcf cid vrbaos optimofq^ mozcsad optiacj5 ifli
tuta bfimozata;: rrbiiif^ vt g ca i vrbcatcpi agro fuo religiofi viri cfTentrmin'
videlicet religiofe viuetC8;ad laudabiliozc ntc cultii traffcref.Jf^cg fiida^ ca i
vrbc fua/mftis teplift m^aflcrijs/ta fcmia? cp viro;:/i gb^viri rcligiofircligio
fcq^ mfieres fcozfuj viuetcs/rcb^ oiui8 oparef:oi fctitatc mo^' % itcgritatc vitc
q optie partcs/fut ad cclcftc vita pparada admodii necceflarie.Quc gde fana
ac mirifica oifciplina a fpii fancto cmanata / in bodiern«5 vfq3 oiem icozzupta
peroptime ca i vrbe cnflodif. Que cum icrcdibilitcr7 ipa rebus oiuinis oedi
ta cflettnibilC0 ab ca pzctcrmitterctur quod etia ad religionc fotiedam pertinc
ret;fui8 ipa bonis ? facultatib^pterac^ religiofozu5 % fcmina;: moaftcria colla
pfa reftituit integrauit;atq^ mirifice t^otauit % eroznauit.dui nibilomin^ lau^
datiflimS mftere oib' viriutib^ oecozata oiis oeu8 vt fibicariozc facer ocnicp
grauiffimo mozbo paffus e t^ptari; i id fanc l ei^ fiozeti etate:q«o ipi^crcelle
ics 5i^tutcfmagis magifqj ^bac rideref. IBa ? ouplici gibba mor pcufla fuit/
vna V5 i pectoze/ alfa i^o itcgro/p q«ib' ertcmplo/ita ftrMmofa atqj ita oefoz"
mi8 c^cct^ fnitin geftarc caput viclcret ad pect«8.stc|^ if^ i oib'mebzif(5bili
taca.Jnfuper % oolozib^ tUu^^acc^ podagra :vc no poflec nec manu^ c^mdc ozi
FO. CXLIII
sdmoucre. ^ttame tata fuit ei^ puiitic t coflantie rirt^: rt fie minima quidequerula^z vor oolozis xlW^vci tpacientie vn^ fuerit ec eius oze audita. B; oe
bis oib' cozp02i8 maliff/quibldefmcter cruciabaf.E)co femp gras age&cu ppbeta oicebat.Bonii mibi q: bumtUafli me onc/rt oifca iuftificatioes tuas:peiuib' certc paula muUepfapiftiffima /tadcm aitm admirabilc fcztiri p:omeruit.Quib'' quidc maUs' mcUus cii paula q^ ca lucrctia fcmina;: pulcbcrrima
•fikOmana virgincaq? 'Sitili xirginci pUbci actii cft : que quidc ob ca;: fgcntcm
pulcbzitudinc^ paule gibbofttas turpc ecitu3 babucre. vnde ad boc i teflt^
moniu5 aduocari quide porfum'' JoucnaUs iUud fatiricum.
fozmam optat modico pueri8:maio:e pueUis
CDurmure.cum reneris pbanum vida ancia mater.
Scd vctat optati facicm Uicretia qualem3pfa babuit:cupcret rutule virginiagibbum
accipcrc:atque fuam rutule oare: fTSuni qui enftimct bcc gib^
bofitatis 7 ftrumolitatis oefo:mitas/ec ea vfc|5 i pofteros fuoffuifTc tronflata:
1 traffiufa.^gif paula lUuflris ta vaUtudinaria/tacp toto cozpoie dbiUtata/rC''
Xigioni fe adiecit:? locii fibi fabzicare coftituit no pzocul a quoda iUo;:/qiie er
trucda locanerat.Hbi vt cbziftianu occct/ i oi pzobato vitc iftituto/tade^ i vi
K finc fecit:idc^ quattuoz anos poft viri moztc/ipfa anos feraginta nara. Vicoptim' vitc finisit egregia virtus^nome fctiflime muUeris buicpepcrit clariP
fimuj.eucit pzetcrea i ea perpctua UberaUtas ta in viros cj^ i feminas^qui ci'
beneficctia indiguiflcnt:ncc claufa bcnigniras i ccs' qui virtutc i bcnis moii^
bu8 picditi e'Tcnt.lBcc facile poflVnt boc loco ipfius ieuinia reccfcri/aut abfti
nenue ccpUcari/ad cupiditates cozpozis nocias ocs repzimcdas^aut corinctcf
ciu8 ad oeuj imoztale ozones^pzo fua fuoziiq? falutc ab eade; etia; cu lacbzr
misaUquado fufas que oia in ea iUuflri mulierc ccceUuere ipzimis.Dtca; cq
dc boc i loco paula matrona oprimafuifmeritis 7 pcib^ 6u5 re? oiu5 factozc
fic l fe benignii fecilTe:vt adapto fue miiificcric finu / i iUa i moztc parif i pcft
moztegras plurimas effudere coegerit.€c b.ic iraqj ta ^ftati femia joanefra
cifcu5 ei^ maritii fec Uberof fufccpifle pftat^marefqttuoz/femiofcp ouas.Guorii pm'' ludouic^ fuit q pfi i ipio fucceflitt/f)ncep8 fui fccufi/fame n mediocrif:
litteris erudit^/T reb*^ mUitarib^ aercitat^.feciid^^arol^fotiflim^ beU3toz:cui
pauci pccritate cozpis/aut certe virib^parcffucre f5 ncc Ubcrafoifciplie fcu ooctrie fane ccps. *buic (acccffit Joanes lucid^ vaUtudiari'' admodii/arcp ipri^
mis ocfozmis g paucos anos pzne mozti fupflcs fuit. Ouart^ ilU gcnit^ 'Mic^
icandcr/cadc5 gibbolitate t flrumofitatc qua t mater oefozmisrvtr admodumrcligiofifTtmu8'q tota ferme vitl'cu5 reUgioris viris i oei laudib^ confumpfit.
6c feminis autc^macima lUi fuit O^argarita^ que XeoneUo pncipi eflcfi maft-i
moio coUocata fuit.Seciida cccilia oicta^q poft^ fyncipi vrbinati pacta fuif^
fet,t)iuinit9 ifpirata/cetui virginu^ fe oedicauit:q quide' t fctitate vitcacmo?
oifcipUnarfc;^ ad errremii vitc fine/pie religiofccp ricit ./Calis igif bui' iclite
mUcris paule go^agcTite ouct" fuitic^cj^ c6ftaUa:vt ^bitarc mo?/7 riucdi oi
fctpUa itcr clariffias fui ozdts^a nobis referri merurertt femia9.€ui^ t^coa boc
ioco paucifpllricifle ptent^:cetera lectozis iudicio pmittcda ouci:vc cii cogno
ucit q oe ilU carpci cradita funt:9d tlU^ virtute^ celebradamtalis imitationis
Bt HrJina Toiiclla
erfplum fibi'7 cetcrie bonis nmiicrib^^/cokcmdm cffc arbitrctur.
fr©c Hrfina guidi tozzcUi vrojc. clri.
I^fina T^2iiicipi8 iSmdii
l^ouclU pannefis/ q nmlti9 poticbaf caftclUf nov7 ipa £uo codC5'i vniucr^
fa ^ifalpina Q^iiiii inacinicpptcr ipiuf
pzcclariffima facinoja^ta oiuin^ c^ bu
inana :a k flrcnuc 7 mirificcgcfla: mi
ris laudib*^ cclcbrJda vcnit. Hcc itarp
ip:imis cc ^Uuftri clarifiimacH viccco
mitu famiUaiqui CWcdiolao ipcrabdt)
o:igmc oucit. CDuUcr fanc pzcftans 7
fozma pulcbzitudmis ca^ quc bis i lo
cis vcnuflahs admiradc gl02id fint c6
kcutc.€m'^ nupuc pzo fomina iUi'^ piincipifl ipiimis cu muUa magnificctia zcclcbntatc atq; fplcdoic cclcbjatc fucrc;cc n;o:c lUi^^gcnUs. 'coizcUc fanuUc
fotis iUuflris.fuit itaqj bcc vrfma virago iUuftris tam ^^bis cj) opcnb^* 7 faC
faciUs fatifcp bumana^bcnignaci? atcp Uipia c^ oici potcfl p magniftcatq multu; marito pzobabaf.cii iUi^ igcniu^fuo fiitfTctadmodu^ cdfunUc : 7 mozc appiimc c6ucnircnt.£rat Ubcralis p:ccipuc qudtu5 cius f.KuUa8 paticbatur.^n
virgincs picfcrtiurquc ino[m rcru nubcrc iio poUcnt oia pictatis offuia tpi^
0rc ccbibcbat.adcrat frcquctcr 7 ocuotc p fingulos Dics oiuinis/miftcriis^q
nunqj itcrmittcbat.Ozabat cotinuc ofim icdcptozcj nrm:boc fibi itcr cctcra pftarc oignarcf:vt fuos populoPcii fiima miriti pacc 7 laudc rcgcrc 7 gubcrna
rc poffct. "Lucuriofas muUcrc8/ 7 fcncratoics riro8 pcnc ridcrc non potcrat.
IWacimcq^ kckrms pcrditofq^ blafrematozcs oci 7 fancto? octeftabaf quof
Ctia p:c 5Clo fi facuUas cidcj oara fuiffct/ocntibus oifccrpiffct.(£rat lubilomi''
n^ faciUs 7 magni ai ad ignofccdii. £rat ptcrca rci famiUans no ignara adminiflradc:cii oiuinis/tii biianis cccpUs:^ ppca bis adduct^ cccpUs k i optimafcinp cciflimatioc bonaq^ fama cuftodiuit.Oib^fubditis 7 ainicis (ui8'(^ nmrito ipzimis fcmp acccptiflima fuit. Quib'' rcb^ i tota cifalpina gallia clarifTi''
mu5 ndcpta c nomc. dc bac ftrcnua mricrc copluria 7 qi ici cdibiUa fcribi poffcnt pclflra facino:a \^(c gcfta:q quidc bcc loco taccda iiubi mimmc vidcf: q i
tucda rc fua OX^diolancfiq^ pncipatu fcu rcgno flrcnuc vrfina gclfit. IHd cjuii
aliqri macimii bcUii itcr rcnctos ouceq? mcdioldi pbilippiimarid o:tii fuiflct
Claflis vcncta p bcridanii tiuuiii furfii vcnit/7 B:iccUii noUfTunii maiticaflcl
lU5 crpugnauit 7 ccpit:quo capto:(not cii magno fr3go:c j:>fccta c ^aflalld itc
ru iniiiti opidu i ripa bcridai pftitutii: vbi 7 caltra fiit pfiituta^q^ vbi vrfina
acccpit:q tw^ guaflalla p 6cc pafluii milia abcrat:£6rcftl(tdq5 martifftIia)ocf
copiaffuaf qfciici? I?5c potuit iftruvit.Toaccq^ cOoi cqtifarmatura fibi iciuit
7 cquii aiolTic pfccdcs fuifcoilitoib'' att . £a c6iUt6cfnri foztcs cflotc'7 pftdti
roboc cam'':^: ncc Itatui ama bcc qb'' iduta fii p^i'' tJp6crc quoufcp bi boflcf
nfi a nolV fufi fucrit atcp fugatirQuib'^ oic^:n mio:c fdc ai magitudicad foluc
dd caftcIU (ui obfidionc/^fccta c:$ fcmirdts '^((ino^ rcgia ptra BabiI6ioffc
FO. CXLTIII
DC Hrfiina Zoidla
rirte kgaf.£ui rbi aUatU3 c Babilonio? CiuifJtc fuo ab ipio ocfcrifTc ftati^ fi
cut crat iculta cu fo:te coina oifcnmmarct co i babiti: i\6 piuis bcUo finc kcn:
concc rcbcUc vrbcm magna rirtutc fibi rccupaucru.Sic 7 vrfma bcc lUuftris
rirago cUlTcm rcncta tanta opctatifci? nrib'' c adoitarrtmtra bzcuc tpiis fpa
riu5 totd piofligauerit:quo i picUo plulc^ qumgcnti 3Ufri| funt ocfidcranrq
gdc fibi nibUomin^ icmcta aUqlii fuiticu quofda cc fuis amifcrit.^ldcrat bcc
muUcr i pugna ipigrc ftifcurcs buc atq; lUuc picripua adoiatrirritcgrcffcHif
fubiogas i acic cdtra boftcs.Siit qui affirmct plurcfiib Ula manu Uli'' iinlXc
occitlbsrq' a'' arma multo fangninc cfTcnt cructata.Qua rc bcnc gcfta no folii
guaftaUa fj t BiitcUu^ rcccptu? fit» Quc nctoiiacu manto atq? pbiUppo ruri CDediolanu5 fuifTct aUata^igcs gaudiii' ingcfq; lcncia pcr totu^ iUuis pim^ripat05'ab oibus vrbib" faftcUis t oppidis c agitata.tmus miiUcris virtu-'
tt pbiUppu tatu5 ci tribuilTc ririf:vt nuUa rcs malcgcfta poft talc victoiiam
ci ertct Gcnmfda.COuUa prctcrea aiia buius muUcris piccbra gcrta atq; fr,ci^
noia nec ab bac quidc oilTiiniUa iftic a nobis comcmoiari poflcnt:quc bicui^
tati ftudctcs pc iduftria pictcrmittunf . Tres marito cdidu libcros:£biin:o^
pbOK vidclicct natu inaioie 7 petr«3 i armis ecccUctc8:virtute coipoiis 7 pcri
fia ifignes fcmina aiit gntonia quc poftmodu5 pctromarie rubco nupfit nc
quaq? animi mjgnitudica matre ocgcncrc.lRa^ cu5 aliqu.ido parma Ciuitas
quoiuda^ fari!)OiofoiU5 agitata 3 fracifco ffoitia OOcdiolancfium ouce ocfcif
fet/7 UbcTtatc adcpta/pcr popuIu5 gubeniarct: ipfa pcrmota^fuo cr pimcipatu
cum muUis armatis iUo piofccta'vrbem cum magno tumuUu itrogrcrta/ ipaj
mor reccpicvahdocp piefidio i eadc ipofito rcccpta^ fracifco ffcrtie reftituit.
1?ec itaqj lUuftris virogo Qrfinaanadeiidis fcmp magnis reb^ rtrcnuo'fcmp
c^ muUcbii occoic cufloditorfcp ad ectrcmu5 fi:ncctufi9 oicm/ cU5 matio fui
picclariiTimi nols fuigoie:ac fua maria fuoiijq5 oium gloiia perucnit. Dcfun^
gens itacp vita m ano falunfnre nnUefimo quadrigctcfimo:'Z quinquagcfimo
piimo/cbiiftianinimc moii curauit ec aio oe comirtis penitcntia oucfa: V5 ois
culpcqua oeii oipotctem lefirtet i tota vita fua coferta eft: 7 cetera queq*i eccle
fie catboUcc facramcta oeuotirtime fufcepta: pio quib^ pie credcdam cft'ipfa
pi|cnrirtimu5 babuirtc piopiciatoicmonm nim3efu5 cpm.
ITbc ^annaQMa pulceUa optinu iuuencula. cap.clvii.
'Bnm virgo fS^lUccnmc
nc lotboiigcnfi8:circb3 an
nuj falutifnfcO^iUefimii
quadringctefimum/octa'
uum Tqi^adragcfunu^tin puclari ado
lcfcentuUcp ctatc oiuinitus vf credif
dd mcUta facinoia obcunda piccUccta
in mctropoU Ivcmcfis cuiitatis/cii qr
tU5 7 rigefimii tatiimo agcret anii'i fu
ma caftitatcocefrit/igne cremata.l^cc
itaq3 ipilmif obfcurif -r bfuUb' pircti
b' cii pcreata cffj nibilomin^intota vi
ta inuicti ai piinccpfectitit victoiiofa
cttm 9 piincipio magna ctaris f«c partcm itcr pccoia cgiffctrrbicum fuis fo^
dilibus c«5 quib'' pafccndo pccoza obucrfabatfifpius curfiij crcrccbat;?modo buc atcp iUuc/iUi frcqucs curfus crat? aUquado currcdo bafta vtfoztis c
qucs manu carpcbat/ 7 arbo? trcncos raUidiffimis vulncribHS pcrcuticbat.
plcriiq; ctia aliquam cc cquabus quc igrcgc pfccbatur/ViriUtcr afccdcbat: 1bafta biacbio fuppofita currcdo iaus vaUdos ifcrrcbat; z qui iUa ifpcctabat
magna roUiptatc t admiratioc alficicbanf.1^cr buiufmodi autc ctcrciratidcs
muUcr cmfit fozriffima.frat cim brcui quide? flatura/ rufticanaq^ facicr ni^
gro capiUo/fcd toto cozpozc pzcuaUda quc p omne vit^ fuamaUibata^ fcrua^
uit virQinimci:^ rcUgiois appmc cuflos crritit.€iu8 fmo fatis ct mozc fcmi-'
ftaru^» UU^patric leuis cr3t;q«c fani eius mozcs plurimuj boncftablt. Tamrcctus iUi knMnmq^ itcgcr/rt ibicdactubi vc cnutrira crcdcrctHr;vbi fiima
prudctia? omis co(i[i\ ratio vigcrc ridcrctur . £a igitiir tcpcftatc T^cnricus
Snglo? rcr/9tror bcUu5 carolo cim nois fcptimo franco^ rcgi ituUcraticidcj
c^maiozc; rcgni fui partcm adcmcrat: 7 iam isurcUana; pzimariam (ui rcgni
rrbcm fiima vi crpugnabat;? cius vrbis quottidic grawiflima crat oppugna^
tio>eo cy vndiq^ circiifefra crat:ncc addit^ oftcndcbaf quo pofTct taUs cbfef-'
fio foluiii ca quippe ois rcgni fpcfrcrtcbatur qua quidc amifla/oe toto rcgno
g^llic actii cnWidcbaf.^n bac itaq^ oifficuUatc rer pftitut^:?: agoze animi iccr
ms ageb3tur:ncc quod codiia fcqucref rationc vUa inire potcrat. Tii bcc rir
go Dum bec agcrenf cotigitcpafccdo pecoza) i faceUo qucda viUiffimo ad oe^
cUnandaj pluuiam obdozmizc:quo i tcmpozc /^ifa cflfe i fomnis adco qui fc
ilii ofledcrat admoneri;tumcBfertu5 7 occimii/ tantu; modo agebat annum.-
Gua admonitioc permota/c6fcftim(grcge omiffo quc pafcebat) i caftra ad re^
gem cft pzofccta. Que CU5 ad cius tctozium pcrucniff^ prcfata eft' nllc k oc
rebus mactmis cii rcge coUoqui:q^ prcdicarct fc oiuinit^ adco miffa^. Q.mmobzem pzimiozcs 7cubicularii afpernabanf p«cUom/cy cu!tu ^cozpozis babi
t«/rna cc agrcftib' efTc eriftimarct ; rnde ea caftigabat 1 ouris ^bis afpere i
crepablt cym audar tlc^ petulaf7 tcmcraria efTj: vt tat«5 rcgc ft«lta 7 f«b
ruftica adire 7 alloqui pfumcret.lUa nibilomin^adco cofoztata 7 ipnlfa^i jp^
pofito perfcucras/iffcatcr crpoftulabat ad rcgcm igrcdi Uccrc q««5 fe magnafibi affcrre oiccrct ac fcriano vtiq? [caimut certe l«dicr3. Quibus er rebus pmoti auUci/cam Dcm«5 3d rcgem itrod«rcre.3nrrod«cra a«tc ad rcge^ p«lcel
la 33nn3'q«H5 ad ipi«8 genu3 pzoccdifler mafeftatc rcgiem cr mozc/Oi c«mre«erenti3 fal«t3«it.S3l«tatoq3 regc: pzimorib' ciitis pala a^dictib^^fic lo^
cuta e.61oziofiffime rer:cgo aciU3 1«3 minim^/omtfla mci grcgifc«(todi3/c«t
tan$ rn3 er agrefttb^ pzcerloiporctifoci impiO/ad ope5 tibi ferrcdl/qu3 rcg
nu5 1««5 amifTum recupes b«cipigreacccfTi: oi«loq5 i«n'«/0«ce toti^ tui ercr
cirus^monco me occlarari inbeas/nec mircris q puclU iops 7 agrefti8/7 bui?
fce viUifTime fozris/buc pzodieri5:3«faC0 f«erim tatu^ impi«5 f«fcipe:qz oipo
tcti Dco fic vif«5 c/ifirma 7 cotemptibiUa eligcrc/Vt foztia c6fiid3t. "Bt rcc bo;:
ii>bo:^ grauitat^ fccu reuolucfilico t^cit''^ mirabitdufad pziarioffuoffuftuUt
oculos « Cadcq; ^dmiratio ceteros obflupefccitpcccs/ f«bmiff3 roce tiaiti
tesboc jp ccrto oiuinit^it bit3nit ec pfiliu. I^er at tqttpulceU^^igcnuepficcris
te 960 mibi oino i 9ui:iliil mtflas e(re.!S5 q rscioe^Zu femia ef3dmodit ado
FO. CXLVae Janna *^ulcella ^allica
kkctuU rc? oi«5 i cxpcrtr.7 quo pfumis ribi rati mmmkStic^ crercit' jrTci^
mcre admimflrarione:?*boc rtic^ nocfl tui offmj TCtatis tcncllc tntinus.fcd
iurc militJri pitiflimo^/cccrcitariiTimorumq? riro^r.^tacp moco fcmcl aiq3 itc
rumrrt vidcis ctia atq? ctiarquc affcrras 7 quc appo:fC8;£oftanti rultu 7 i\u
trcpido^cofcflim rcfpodit.CWacic rcc obkcwnc plura perciictari pcrgas» Ec'aquo mifla fum/buic tuc nccccniitari cofulctncc pcto tcras rltra tcpiis (icm ti
bi cit tui rcgni incolumitas.^t rt rc? itclligas : accipc quc ftibmotis cirbitris
tibi oicam. "f^oftc^ rcro cmn rcgc lociita c.lvcc p2opc ftupcfact'' 7 iccrtjfgdrerpodcrcr.€ucftigio illa totius fui cccrcit^ oucc enficiauitrciicrirpzimionbuf
acclamarib'^. 1l.e8.ppc icrcdibilis 7 inaudita/ 7 mario fpcctaculo oig:nn.£i a
nimaducrtcris tot pzidpes rcgccg ipm i bclli8 ccercitariffimoe/fc k ipio ado--
lefcetulc ktdccin\ anos nate fubicere:que ouium 7 fuuj rcl pozco? grcgis cc-'
ccrpta faerat:ridcre ca ririlib^ indumctis 7 armis idufa^ gallicas ouccrc aci
C8.3gif poftcp Janna l?cc rirago torius rcgij crcrcitti8 occlarata c impcr.itrir
O^adauit rcc/cozuifcatia arma nccccfTiiria cidC5 flatim ccpcdiri fqum(]5 foz-'
tiffimu5 admoueri falerib^ aliifcp omameri8 miriftcecoboptu^/i quo c» afcen
diffet cria 6alea5 fuo capiri fup iductacapilli capiri8 (ui p bumcro8 oifpfi oc
pcdebat,€uc^ talitcr induta 7 armatam omnis fpcctarct ercrcit^/? £quo irre
pidc ifcdctem/rifa efl oibus cqucs qda c cclo ocmifliis.Quc cii partc copp;s
terreftri itincrc cquo iuccta cotcdit ad aurcliana rrbc/ obfidionc foiucdam.
'Ffcec rero cu5 oib'' alifs copijs' fuifct^ f^mozib^ pzincipibus ftrcmuifliiius ad•R.bodanii flumc caftra caftris oppofuit . 3p3 aut cu5 ad boflcm pucniffct er
teplo mau/fiima ri ';tkruit,'^n quo qdc pflictu 7 plio ©uc tcti^boftilifrcrccit'
CU5 Oeccm milib^ anglo;: eucftigio fuit itcrfcctuf €t triu5 ozazii fpaiio/tria boftilia rccepit munitilfima ppugnacuIa.Quo rifo^Rct cmnc fuu5 eccrcit«5 ra
lidilTimiiad liberada^ rrbc5 admouit . ^tci? it.i/'tr.i quorriduum'ip3 ciuitas
(boftepulfo) cu5 maria bui^adolcfcetulc gfria Pccpta c:qd poti'' oiumuq^ biia
nu5 factti5'Oc8 reputariit:? crcdiderut. 1?ac qdc5 rC5 gefta qda optlus 7 locu
plct teftis/rir clari(fimu8'noie ^ulielmus guafcbus fcrio mibi ecpofuit tunc '^^"';^i«'
regius auIicu8'pzout audicrat 7 riderar.fbojt bocper octo anofcotinuos/tri ^biiis"^cies cii bofte iufto pzclio coiticit . £c quib^ fcmp fupioz gloziofa oifcc!fic:cap
to/maria cum ipdus glozia atcp trifipbo' ^inglozum ftrcnuiflimo impcratozc/
quem fuo regi rinctuj tradidit. Quib" gefti8'rcgc5 ipfum £aroIum ouantemin Hurclianam itroducens ' er moze a fui8 pzoceribus inunctus 7 cokcmusdt 1^er:quod antea minus facere poterat. jnunctu8 itaq? reratciJ et moze co
rona c»onatu8'cu5 marima oiu5 lericiafuiq? gloziaatc^ triiipbo i tcplo ca affo
ciante c pzefentatu8.Hctcre eim Icgc no licct franco? rege/alibi'^ ca i rrbe c6
fccrari.£u5 oia gallo^rcgii ifignia/ ibide pofita rcferucrur'q ridclicct adbibc
tur rege cozonado:ipzimifcp facra vnctio'c celo ocmiffa. Hec igif 3ana pulcel
la *go/CU5 magna gfiam i armi8 elfet adepta: 7 rcgnu^ franco? magnaa par
te oepditij'e maib*^ anglo;: pugnado eripuiffeta fua flozcri etatc coftituta nofolii femozitura'fcd 7 gcnus fuc mozti8 ciicti8 pdirit. IBa ab ipis 3ngli8 ta
de5 i pzelio capta 7 ad ^cmcfc^ rrbc riolcter pducta:ibidcm ab ipi8 7 ipozii
regc/reneftrii 7 artis magice ricio icufata/ fcuiffima ignis mozte/oemii oanata
€,& bic tatc rirginis rite finiffuitquo qdc attrocilfimo fuppIicio:bcc ta iau-
ditc virtutis nmUeridignc occifa eft.l^ofl nmltos aijt anos €aroI«8 ipe op/
timus fanc Kcpl^cmcnfiu vrbc rcccpta/ co i loco vbi artrocitcr cocrcmata fuc
rat 3ana pulccUa/pzo munimcto 7 tituUo pucUaris occozis/crucc cnca^ *i qui
dcm cminctinima inauratl poni iuflit. "Ludouicus autcm rcr poftca pf i fuc
ccdc8/cgrc admodw5 fcrcn8 mojtc tam idigna/fantc viraginis' a 1^io potificc
i^omano ci^ noj8 fccundo ipctrafTc fcrturrvt oucs iuris pcrit08 1 gaUiam mit
tcrct.*qui ifcraf tyili^itms iiliue caufm i vitam cognofccret.Gui vbi i ^s^^sXM^
ocmu5 pcruemncnt/iUico ouo8 cc falfi8 coi\\im\Q i iixdicib'^ fupcrflitcs ad fe
citarut.Qui poft«^ cam buiufmodi 'zccumc oiUgctcrcB omncj ccgnouifTent.
©cpicbcdcriit plae muUcrc inocftilTimam falfo fuiffc Damnata/u oia coficta
contra ipam ctiiiiik:(\uc xiddiccx oc vencficio mt arte magica aducx^UQ iUa^
crimini 'oicta fucrat.Ouinfmo omnc ciuQ xiiMm p:cclari8 geftis ita equaUtcr cdkniiiicncc quicpiam ab ea vnq? admiffum/q' relrgionevUa er parte xio
lare potuiffet.Quas ob:c8 vtrofqvcodc^ mo2ti8 fuppltcio affccerunt:^ ipfi in
inocMiim^l, virgine oiu antc pzcmulgsucrisf. •MC^ bnic oamnstioi ^dditu$
cft:vt ouozum aUo^ iudicu^ mo:tuo;j offae fcpulcb:ifeffoffa igni fimiUtcr cre
marcnt«r.<£cq3 locivbi bcc vir^go cctiterat cccrcmsta tcp!u5 poncrd.% cx re^
liquis p:cdicto;2 boni8:quc pubUcara fucranr ibidcm ad cei ffimi bono:em/
ipfifufc|E5 ocfilctc piopiiimonc quottidianu facrifitiu inf!itutu5 cft;.3taq5 boc
modo buic admirabiU fcminc oecus omneTCcuperatfi cfl^,Quibu8 quidc5 mcriti8 7 inauditi8 facinozib^.^^""'' ^^^ pulccUa/mcrito a nobisclaris muUcri^
bu8 vcnit bic appUcanda.
fTDc 3fabeUa rcgina rcnati rcgis vrozc. cap.clviii.
;,SabcUa ^iUiOriffisna u\vt iti oitcrin»! Jfancta regi
nsTcnati adcgaucfis incii
ti ac optimi regis coniunu
ano a nataU cb:illi3no nono i quadra
gcfimo'fup:aimlcfunu5, ? quadringc
tcfim«m'1HeapoU/ madmo cu fui no"
minis p:cconio occcffit. Quc ccrtcitcr
0C8 fui fccuU mulicres ip:iiTii8 fo:mo
fiffima fuit fcmina/ncc min^igcniop:c
ftas'^ ai magnitudic iufta clemeiq5'
1 oibu8 munificaalfabiUs vcac rcru5
oiuina? admoduj ftudiofifltma:^ clo
quc8 ip:imi8.£uiu8 tata crat vcrcc^di^n iauditu5 p:ope vidcrcf:cratCB tato
pudo:c cxoinmii afpectu c6(ipicu^'^c vcncrabUis: vt magis a muUis oiccref
'
muUcr oiuia^ bumana. et cu aUjs muUis bonis artib^ 7 animi ootibus mi
rabiUtcr effct oeco:3ta'fingulari p:udctia loge o:natiffima oicebatur ifignita.
CDacimcc^i partbenopeoregno adipifccdocodcq^ adminiftrado:ec quo ccr
te imo:talcm glo:iam iter cetera efl c6fccuta.^cire boc i loco nofoppo:tct:q?
CU5 idem rcgnum 1Beapolitanu5 TLudouico 7 loana rcgibus caruiffct:cucfti
gio pmatC8 regni i 6alUam mifcrcqui buius muUcris virum 1^cnatu5 rcgem
135 Xodouicircgi8 0cfactigermau5'iid acccrfirct^eaftimatesad rcgnititu^
FO CXLVI©< JMU •ftegina Kcnatt Btoxc
lumdcgiptimo iwcnd ipm pertincrc.Ucic aflt ^llfonftis Sr^i^nefis.Dc 3oan'
nc rcginc mojtc ccrtioz factusrrtatucnit boc rcgno potiri/cp p acjoptioncm ip'
fius ocftinctc rcgincbcrcs fucrat iftitutus/no aiit pziuat^Qui vt aflcqui polTj
cym3gnopcopt3batapumi8*^bilippu5 Bclga;jp:incipc'plittcra8 admoddpzccibus ocfatigarc ccpitccd cflct iUi ^pinquitatc fanguinis piunctu8)rc ad fc
vocarct rcnatu ipfu5 q ia oiu capttuus lili fucrat.Ttpotc ia-^ multos annos abipfo capt^ quf(^ fub miUtaris fiidci Ubc? oimifcrat. rt quotics a k acccrfircf'
nuUa itcrpofita moza ad k rcnirct.fo qppc tpc quo rcnatus ipfc ab codc pbi^
lippo Burgondio;: OMcccuocat' rcnicbat.codc fcrc a icQ&ti pjimo;: ncapoUtano;z foUcitabaf.vt ipfius partbcnopci rcgni titulii^q Ubi DcfcrcbaMDcapoUmacccptu^ rcnirct.Sj optimus rcc/malutt pzincipi ftdc fcruarc Oata qua obIa>
ttim rcgifl/adipifci.Statimcp ad ipfuj Ouce burgondio? rcnatus rcc pfcctus
ab codc$ aUquadiu; alfonfi rcgis ituitU)boneflo m arccrc fcruat^c(tM cu5
intcUcniTet IfabcUa rcgurmanmi ai mulicr:pfeftm] cn Joanc vnico fiUoalfo-
ciata multifqj gaUis pjlcipibus t nobiUdzib^comitata IRcapoU^ cum magnaclartc bicui pucnit.Hbi ecteplo maria oium leticia 7 pfcnfu/IRcapoUtano? rc
gina c oeclarata/atq? toti^ipi^^rcgni oimoda gubernatrir»Tati itacdi rcgni bocmo ^fabella bcc pnidetiffima/titulo 7 poMfioc adeptis.cii pfUio plurimu valcrct baud boneftii ftbi viderc ridebatur.id tatu? regnu fe fola fcmma admi-*
niftrarcGua obzc Dccreuircc muUo;:nobili«3 pftUo kmtm ftbi DcUgcrc 1 id
quidc ipzimis boncflifftmo? rcgni pzimo^rq cidc i admlftratioc rcgni(Doncc
'B^cnatus admniret rcc)ftbi fcmp afftflcret. T^es no foluj comcndadarf^ ccrtc
plurimii admirada.fiolcbat cqdcs in b^c mulicrc qda? icrcdibUis bumani^t38'fingularifct3 faciUtastac inccpUcabilis comitasqua inmdicmia^cnmin nitnin fcmp cd?ibcbat:£oIcdo quamacicac maiozc^ imodn^ obfcniado'fcnatU5
qucipfa ftbiDelegerat.cii quoDCOib^^pfuUabat.Dcquib^Diccndii fuerat.*|^zc
fcrca 7 in oi foztuna/ta bona^ malafcmp cii matia modcftia k viti(k copta
fmtmc^ in fuma rcligiocta in rcbus/^ in vcrbis.lflcqua^ dufdc foztunc nonulUs liiitm mulicrcsrq lucu atqj cozzupta lafciuia a nulla oidicerut/pctula
tia mtpc:icitm inftmUib^abftincrc^fitiftimates ftbi oia in tali foztuna liccre.
£Iaruit itaq5 bec ^rabeUa rc^in^ in oib^/ta^ mcmozabilc/ois pfectioifcrcplij/
7 regale Documcntii.Jgif alpboftjs rcc ccrtior fact9/*8wenatii rege m carccrib'
fcruarir^fabcUa ifo bac IRcapoIitono? rcgina pftituta'cii pulcbcrrima cia((cf
marc igrcflusriflati ccpit regnii oe bcllo afpcrrimo infeftarcCluib^^rcb' '^fabcl
la rcgina coacta/7 ipfa(i(racto aIo)cIartcm no modicn^^ptra boftc oppofuit.6e/
rcbn itacfy bclin bec virago 3fabella ta^ in armis fcmp obuerfata'^ i pugnis
^fCctis pfepe fupioz cfFulftt.Hc:;? ad ectremiicvt biiana fcmp fuere icerta)cii Slpbofas rer HpuUa oem fibi adcminetcum tota lucania/qua 2»aftlicata i^odic
appcllarc pfucuimusrno modicu5 aio pflcrnata/ocs gallos pzincipcs p mari
to fuo regc 1<>cn3to obtcftari ccpit xt apud pbilippii Burgodio^z oucc agcret.
vt carccribus Iiberaref.Ouc? pzccib'^ tadem pmotus pbilippus e carccribus
cu libea Dimiftf.Qui nibil ciictatus illico ncapoUm cu5 ccercitu cotcndif. Bbi7 vcozis (uc regie oilectirtimc pzefentia oiutius iUi frui no Iicuit.Que cii f^^au'
lo poft t)eccrtirtct oibus bis v(a^ cft:q taU tcpoze cbriftianc mozicntibus fmeda/unt;cum mawmo luctu/7 ampUrtimo funcrc cft clata. €um fumma glozia
V
De Bcata T^ekna Btincnft
toti Tuo regno neapoUtano mlintmii*
0e*belen3be3tarrmenft:ozdmi8beremit9mm. capi. clrii/.
€len3 Htinenfis nodri o:
dinis beremttarit oiiii^uguftini ot pcnimti^ reli-
giofifTia fozo: ano a natali
icpiano octauo % qulquagefimo/ fnpza
•O^.quadringentefimum apudi eunde
fui oztus oppidum^plurimis illuHra^
ta rirtutibus atq; miracuUs/no ambi^
gua fide abift in celum:cele(lium fpiri
tuum a fcriptura agminibus. €ft aute
id oppidu ^tini^ecquo fancta becmu^tinum ep' ^^^ *'?elena o:iginem oucit admodujpidum. impzimis pzeftan8/0itifrimiicp,9c frc^
quentatinTimum in itaUa/inq5 regione ^apedia kit foio iuUano'q«od vt vulgofertur ab auftrie oucibus conditum fuitjn boc itacp oppido infigni/T^clena
bec rehgiofifTima matrona/ec nobiUflima parettbus r oitwz toti^ vitc fometii'
ac oemuCyt in lcq«ar)ipite btiffime pzemitt pcepitXuiufgcnerofi optimiqj pa-j^mntes* rcntes/Ualetinus.s.i *belffabetb cum pueUa ad annii vfq^ gntum tyccimuy
omni CU5 oitigctia ooirii enutrif]ent:atq3-ipfa/v't erat animo igenua/Optima eoru5 fo:ma t ratione viuendi/vtpotCTcUgtonc^fidem pietatem/boncftatej/T^oi^
modam integritatcm atq? modeftiam percepiner.enetqa fpectate fozmofitatit;
pueUa^ea ta3 maturo viro/nupfcrut antonto caualcaU vtincnU ciiw viro ccrte
nuUa virtute aut foztuna indigno:q«em qutdcm confo:tem :antoniij/moc bec
fponfa *belcna/cum bonitmct p:itdentia fingulari fua.tum optimis mo:ibu8ingenitaq^ modeftia p:ecip«a/q«oaduicit/ad fe amandam/mirum immodumaUecit:oeoq3 accunctis parentibus Tamicis peramabilts ^cartflllma fempcr
eriftens.lRec vUa inter cos vnq5 fuiffe iurgia aut oifcozdias rUas conftat:fed
fumma pari: pcrpetuus coniug^Us amo:.£unq5 illum oominus emedio per
mo:tem fubftuliflet.ira ipfum i lacbrrmis Tciulatibus indoluit/vt parum af
fuerit/quin i ipfa non mo:eretur.reput3bat quippe ipfam cius amifTionej^om
THrta. nium fo:e accerbiflimam.a ideo iUi accerbisftmo fuit fupplicio DsffictfenaCB
cft muUeribus gratos amitterc viros fine tnagno ooloie atq? ipfuj oolo:c per
ferre finc quoa«t confolationem egregiam adbibeant aliquam). 3pfo ita(^ ocfuncto *belena oigniflima confo:8'p:opof«it atq? fpopondtt oeoftbi gratiam
confercnti/oeincep8/fuam viram cafte/pie/fancteq3 agere^atqj fuos Iibero8 omni cum oiligctia educare/'r tnfo:m3re.Demum poft aliquot annos/audies foUUcitefancta concion3to:uni oocumenta/T: maciuic ca/que ad rcUQionis incita^
mentuiu folent vfurparc/ad eandenvtam^ ab acculeis compficta 7 ferue facta
femina ardcntts fidei/7 oeuotionis/contra omnem vanitatem mor ita fe eretit:
vefligioq? ftrma«it/vtrt«ttbu8 tmp:imi8 oiuinis fcepra: 1 cbridi acreligionis
Oulcedine aliquantulum oeguftata. O^aritum fe per mo:tem p:emififle erul^ibabrtum fu taret atq^ gcftiret.Qu3mob:em/matara oeliberatione firmata ac cofirmataTe''fapit.
ii^ioniQ noftrc babitum in €dc fancte T^ucic fuo in oppido o:dini beremita?
Sntoniusmantus.
FO CXLVII©€ Bc3t9 Vckm Btincnfi
oiui aurclii '^ugMni mm.bumiiiur ac rdigiolifTimc fufccpit.focp fufcc^ i2,c bumi/
pto/qm virtutibus nuUis magis$ cbaritate 7 bumilitatc pzcfl3bat.Quatum utate.
primio: oco 7 babitu fancto 7 bonis opib" acccdcbat/co logius fc abcffc a vir
tutibus^a mcritis/a vcnia/7 a gratia oiuia cciflimabat: bic oc facro oet concio^
natozi angclo^cc fancti Scucrini oppido in piccno oziudo^patri fuo fpirituali'
potilTimuyac cctcris rtriufcp fccus rcligiofis fubflrabatrcoziicp pzcces bumi^
U9/fuplccq5 clfia0itabat.£t quatu; potcrat oc fnis facultatib'' pcr elfmofinas
oci mifcricozdiam in k ccpofhjlabat.^ndc in piimis fua oia iocaliaan auro 7 ^J^'^argento vcftibus tum fcrtcis^tum auratis/quarum fibi libcra crat facuUas fui
czdinis cdcm mirifice cproznauit.^nfirmo;: ocinde 1 paupcru^^atc^ aliozii cqc
flatc opp?cfro;z/pzccipuam cura fufccpitreofc^ pzo magnitudinc facultatis (uc
iugitcr fuflctabat:atq3 cifde^ cii opus eflet fcruicbat.pulmcnta a cibos coficie
do/quibus oibus fcmpcr blada/i affabitis^facilima/ac libcralis crat ncc i nul'
lo qu(dem'quafi ona vnc^ fcd quafi miniftra' k erponcbat. 3« tota rita fua^
tanta fempcr 7 02i8 7 ozationis modeftiam tcnuirrtnft^ rcrbumimpzoui''ab(i,nj„
da ctpucrit vcl cmikriust c^^ fempcr paruo rilic^ cibo contcnta fucrit: poft tia,
fufccptum babitum 7 cmiffam pzofeffionis rcgulam odco incrcdibili abftmc'
tia k caftigauit vt annos fcc continiK carnibus.ouiacafcovino/olco/abftinuc
rit:plcrofcp oics iciunium agcbarpane 7 aqua contcta.lBonnun^ bcrbarum
radicibus fuftctabatur. <£tia fepe numcro fuis cibis/aut tcrraj^aut cincrcj/aut
ccrtc aquam frigidam imifccbat.Cnnq? in rcfpcruj rt plurimii ieiunarct:adue
rantc noctcpomum crudu p20 lauticio cibo comedebat.accctu5 aflt cum fele
mictum.ec cofiderationc potus ic(n cbrifti potabat.Cncp ec ca cur tam afpcro
nc oicam crudcli vitc gcncrc vterctur.a nonuUis qucfitu5 fuit.l^cfpondirTc fcr
tur.Sc fub ca conditionc rcligioncm adi|frc/vt quc pcrpctraucrat pcccata/pe^
nitentia/iciunij 3 elfmofinarum crrogationc/atc^ iugi ozatione abolcrct.^ugis PafiTonif
namqj mcmozia paffiois cbrifti apud cam perfeucrabat. Hndc 7 pzo monili' ^*'"^' '"^
bu8 7 fafcii8 pcctozalibusTcliquocp mulicbzi mundo oomini cbaritatcm qua*"*"'**
Oilccit nos ciufq^ lafTitudincmaciunium/columnam.flagcIIa/fpinas. 7 afpera^
cruccm contcmplari no ocfincbat.Quozum mcmozia impcUcbatur; vt cozpus
fuum finguli8 oicbus oifciplinis fcrreis crudclitcr ccdcrct, IRoctccp 7 intcr^
dum cozonam cr acubus confcctam in capitc gcftaretet nc quid cc pafTionc fi
bi occffet.mandabat ancille fnc»vt ipfa^ rnambus poft tcrga ligatiscollocp fu
ne infcrto pcr vniucrfam oomum ad inflar indcowm traberct. Scicns pzctc^
rea ad ritc fanctitatcm cctcraqj omnia rccte obcunda rim marima babcre oza s>e ojatio
tioc5. cide bcc fancta T?clcna quottidic pcculiaritcr intcnta 7 affidua cum la^ mbus»
cbrrmis erat. '^cr illam k ipfam mfpicicbat:ac vcluti infpcculocontcmplaba
tur.£um ea boftcm oiabolum pcrfcqucbatura camc fubigcbat fpiritui.Quid
autcm virium babucrint cius ardcHtiffime ozationcs. 7 quid laudis/ cius in^
gentia facinoza atc^ cclcbcrrima miracula occlararunt. IFlam fepiffime ab ip^
fa inuictus 7 pzcpotcns ocus fe rinci ac cogi paffus fuit . Jpfam ncmpc cc-
ccllcntcm ozationis rirtutcm potiflimum fuo fcmpcr in finu beata Hclcna ba^
bcbat: que ab bumanis quafi abftrabcns illam rcbcbat ift cclu^fcrcbatr^ per
fpcciofum omnc fublime. pzo qua perfcpe marimis replebaf gaudifs. 7 ipfis
tam ampunimis vt quandoc^in ea nulU fcnfus incffc ridercntur . £iu8 i^o
vii
De '&at9 T^clcna Btmniicubilc'plcrumq;/crat ituda b«mu9. IBuUus vtic^ mtcrccrtit oics qum vimic^
falutis fumcrct 7 id fcmper cum lacbrfmis/quo fumpto/i^nam bojam/cc mo^rc in luctu t lacbrfmis cotifumcbar. Scicns quoq? bcatum *bicronfmu5 p:c
TLectio ci^ctpiiTcmtioni lcctio/lcctioni (ticadM oratioca quidcj vcluti quottidianomi
* mi pabulo rtcbaturrrc? ncc ipfa omnifaria ci quippc crar. fji ca oumtacat qucanimumcius fpirituali oulccdincpafccrct illwftrarct.^inccndcrct libiiau^
tcm quos Icgcbat ouo potilTmium crant.altcrum quozum crucis fpcculu? vocant:3ltcr *o oc bumilitate infcriptua cft. feuangclium autcs cbrifti tamq^ €ccilia rirgo gcflabat iu^cr fuo in pcctozcrpzo quo fingulis oicbus oiumis col
loquifs V3cabat.€rant d lacbrfmc macimc cx confidcrationc bcncfttiozus oci
ac paffionie ic(a cbnfti tancp ncctar oic ac noctc/oum oiccrcrur ipfiTbi cft oe
U8 tuus. €t quibus ccrtc illabcbantur ci faccs fpirituB fancfi: pcr qucfji/vclu
ti adoptionis ftlia oilcctiffima iugitcr clamabar. ^bba patcr» Dcniq^ rcbus in
Solimdoci' oibus folitudinem r fccrctu magnopcamabat.€t quociicp rcrtcbaf foia^ibidc
bofliam cozdis fui viuam offcrcndo^rcmpcr clamabat atqj oiccbat. Ouam oi^
lccta tabcrnacula tua oominc virtutum: cdcapifcit ? ocficit anima mca i atria
oomini: fbfalcbat mcntc pfalcbat 7 fpiritiu €t paffim fuo in oic rcfonabat can
ticum no««m/quod cantari fas non cft: nifi iis qui cinpti fut oc tcrris pzinu'
tic oeo 1 agno. ©c cius ft-ugalitarc 7 incrcdii^ili rictus abftincntia occp tollc
©f ems obc rantia rigiliarum atq? labozumoc ccfcris quoq? pluribus oiuinis fuis virtu
4uiuiA* tibus'pzo modulo mcc ignozanricfatis iam oictum cft.lHfic autcm opcrc pzc
tium cft. crpocrc ipfius pzompfam obcdietiam.quctaIium rcligiofarum pzcfcffionis rotum pzotcndit.ln ca quippcbeata bcc femiafuarum omnium vir
tutum fundamcnta icdv Iftoucrat enim oiuino fpiritu inllamata/cam viuam'
7 vcrc oignam cifc boftiam'atq3 fiicrifitiim omni tbcfauro pzctioftus. inqao
ipfa bominis voluntas litaturJRoucratcp oommum noftrum icfim cbriftu5
cum infozma oci c(fct'fc verc erinanifrc/vt fuo ercmplo cbriftiani omncs imi^
ratozcs"! ipfi intrcpidc id factitarcnr^animas.s.fuas/fub obcdicntic iugo cu5
Qzudio caftigarcnf, *banc igitur quam oicimns obedicnfic virtutcnvoptmia
cbrifti ancill a/pzincipio vfq? in ftncm virc fue/fcmpcr tan^ IRccpbita cbrifti
purc 7 fitnplicifcr obfcruauit, *|?i3tris fui fpiritualis aliozumq^ maiozum vo^
cem audicndopzcflo adeflc/ nulliim vncjj oifcrimcn infcr pzccepfacozum fa^
cicndo. IRibil oc iniunctis graue vn^ ourit.3ciens fi pzcpofito fibi parri/pa
rcrct:^ falnatozi fuo fe pgruifTc. qui oitit. €im vos audif/mc audiv 7 qui vos
fpcrnit mc fpcrnit:eciftiman8 catcfinc illa/inancm cffc rcligiofozum vifaj/ina
ncmcp rcligioncmipfam. £t idco in omnibusfempcr ipfam obcdicntiam/an/
tcponcbat. quod vt i cctcri faccrcf/omncs admoncbat.fcmpcrci; rogabat.af'
firmabatquocpboc/cj^quicuncpmaiozumfuozum pzcccpta accuratcad rn"
eiaboiicc te/ guemcp fcruaffct/intelligcret fc/non modo non pofTc intcrirc: fcd ncc vUos fpptationce. ^i oiaboli laqucos- aut vlla tella nocitura. Diabolicas temptationcs 7 pcrfc"
cutioncQ innumcras bcc fancta matrona *bclena inftnem pcrtulit. cum qui^^
busctiam fcpiflime luctabatur: ? aquibus multisctiam rcrbcribus affccta
fuit. IRam rt ipfam T:»clenam vctcratoz boflis in pcrniticm i^cdwcrct* €umaliquando in ozatozio fuomoctu ozarcttcctum oomus illius magno ftrcpitu
confccndit.7 bozzcndam adco voccm cmifit.vt tecrum oiruerc ridcrctur.Scd
FO CXLVIII^- ^•'T'- Baw . ;; 'belcna ISltinend
Hhcbboc ntsUo tmoK pafctAhfuiu&cd cum tnflantiu» in o^ationsbus per
(iflerct^ccquo pauozem cidcm icutere ncquiuineream flagcllis ourifrimc vcp,
berauit. £ocp factum efl vt fe beata Ipelenam fugam rertcrit.ci^ 7 ipfe eas v&ftigifsinfcqucbatur. sliquandoetiamipfeantiqnis boflisipfam infcflare
ccpit.vt k aut ec fcncftra p;ccipitem Darct^aut laqueo fibi moztcm confcrcret*
&ed faluatozis figni impzeflion^ moc in fugjm ipfum rcrtit, Scpius ctias ca
lidus boflisTcam in angcU (pccicm conatus cfl in fuam fcntcntia^ traduccre.
€rat buic (mctc mulicri optimus mosrt ante "Lucanusad Xucie fancte tcm
plum fempcr pzoficifccrctur.^mnifc^ quidam^qui oppidum pzctcrfluit cidc
ponte tranfciidus erat:ad quem cum aliquado peruentfTct ab bofle maligno/
m aquam p:ccipitatacft.pio quo baud multum abfuit.quin ab aqiiis fincta
abfo;bcrctur, Berum cbrifti bcncfttio ad ripamtota madcfacta oclata cft. 3nbunccp modum ad tcmplum ipfum quo miffarum folcmnibus :idc{\'ct concef
ftt. Quoties virgis ab eo ccfarquotics faco cUfa.quotics cius ofTa confracta.vt
membio pzojfus viio aliquando fe adiunarc porTet.Sed Dcus omnipotcns^T
pius pio quo/bec inwcto animo toUerabaMiuUum cam imidi pzctermitcbar
locuni. E)cniq5'cum f^aulusoicat.Birtus in ifirmitate perficitttr. rt tUam oc sbcpatien
U8 bcatioicm pcr infirinitatcs cojalcs clficcrct:atq? t cam in ipfis perfcucran/ na inHmo
ti/opcm,tanq5 filic carinime offcretrqucmadmodum in pfalmo poUiccf. £um ^^^"'"*
ipfo fum. in trtbulatiouercnpiom eum 7 glonficabo cum.lbcr tres annos gra^
uinimo mozbo vcicari voluit:quem nibilominus Hclena fitncta equinimo fcm
per pcrtuUt animo/Dcum ob bocfummis pzofequcns laudibu8.€t cum muUti piam pcrmoti eam confolari adnirercntur.ld confolariois genus fuperua/
caneum foie refpodcbat.Starum ftbi fntlTe.e3 q«c cbriftus vcUct coflanrifli^
me quidcm pcrpeti. Jam 'bclcna glouofa/oc aducrfariO/Dccp cmctis maUs vi
cto:ia3 repoztaucrat rt ci ampUUimus porfet Dccemi triumpbus.quuj a onoampUrtimo munere fuerit Donata..Qd ei in ozatioe pcrfiftcti fe fc cbriftus^cum
fancttlTtma matre rirgine t beato patre ^uguftino.atq? IWicbolao toUctinate
feftiuus totua obtulcrit.cidcmqj matimam atc^ icredibilem roluprarc5 cotu
lertt. '^rtcnio igitur cum ons cam matimo infirmiraris ignc atcp icude pio^
bafrct.vt.f.rcluti auru3 mudinimus ftaucfccret t rittiUrct/in celcfte vas vtic^
fomiada omni pioidis rubigine ecpulfaipfaq^ bcara fcmina/omne vitc fue to
pu8 in omni opere bono clabozafTet.T ta^ bonus cbrifti miles coftanter ipfa
fup:adicta facio:a(que omntbus ante oculos bic pofui)tenniffct ftrcnuecp gef
fiftetȣum occurfo iam ftridio/Vt fuum ad q6 fcmpcr oprabar pcrucnirct triii^
pbu5:acccrfito pziozc moaftcrii fancte tticic oidis fuitac^ grcmio (mctc matris ecclefic fcmpcr enutrita atcp fota^vt in fide cbriftt k cmigraturam cotefta^ extrcma
rctur. £6fcnione3.'Z viaticu5 1 reUquam re5 facra^ ec mozc rircT reUgiortflimen,"®^^'^''**
aftatibus fratrtbus ab ipfo fufcepit.quibus accincta pzeftdifstuttus emigra
re polTet. E)cmu5 cum fecundum 7 fecagefTimu3 vite fue ercefTifrct annum/fu" ©bmif«per nuda5 bumu5 iaccs qrto nonas SpziUsanni falutis noftre.O:>.cccclviif.
€t pzefenti bac mozibiida vtta/maltfcp omnibus pzofecto cofcrta/fuam innoca
tiffima Decoza3 atc^ grata^ animam^e co:poze elapfam ta^ ec mozraU cahgie
ad eum mifu.quem femper 7 fide 7 cbaritate coluit 7 oilecit Dominu5 noftrii
lefum cbriftum:Qibinuf>cvcreviuit'viuetq3in feculum'ea vita que moztemV iii
DC Bcata T^eUna Btincnfi
befcit vllam^Jprum itac^ oominum iefum cbridtim Depieco: qui bancbeataj
matronam l^elenam tatis virtutu^ gradtbus fubtimautt.vt t mibi idigno fer
HO fuo peccatoii oignetur fuis intercedentibus macimis mentis cdcedere^rt
liceat eius ectrema fubire rerti0i9.€grerra aute^ ex: eius cozpo:e anima^c!^ mtf
lieres oe lauado eo confiliu; accepiflentrconfdlim ipfu5 fummopere vlceratiieuinera.
infpiciunt 7 ca quidem oe caufa acceffiffe,cy tot annis bumi iacuerat.Cancp il
lud in feretro er moze coUocaffent.7 cfucifirum fup:a pcctus po(vti((mt,iubi-afeiracumj
^^ i^elena caput tlli ertuUtadeo/rt oemcepfvnqg oimitti porucrit. ^tacp fi ei^
ingentes virtutes^rtpote pzudentiam.ingeniumoiuinanv eruditionem^pzom/
ptifTtmam Unguam^comitdtem^mabilitatem/bumtlitatem oeuotione ? oiuino
rum guftum integritatem pudiciric/abftinentiam pjecipuam/7 abiectionej re^
petere roluerimu8'negotiu5 ine)ctricabik'pzofectoaflumcremu8.3nuitata i^i
tur beata bec noftra *6elena'fmo i eicepta/ad reUgionis fancte nuptias.Hbi
noue fponfe agni epitalamia qmttidic celebjantur refte.s.nuptiaU infignita^
confeftij in bumiUoze loco federe volutriurta faluatozis noltri ie(vi cbrifti oocumentum.Clui oiit:it:£um tnuiratus fueris ad nuptias^ nouirUmo oifcumbe
loco vt veniens/qui te inmtmit.^^micc Dicatafcende fupertus.Ctpzopterea in
finem a magiftro tricUni/ Domino noftro ii(u cbrift0.iu(Ta elt afcendere fupc
riu8 rbi facta eft ec eozum numero:qusbu8 z^icitur per piofeta3.Surgite poft
$ federiti8:qui manducatis pane^ oolozis. ^d nos itac^ ec buius viraginid
fancte ecemplum manalfe putandum eft:iUud oiuini ozis ozaculum.K.egnu;
celojum vim patitur:? violenti rapiunt illud. Quod vt ipfe qui banc bui^ bea
teedidi ritam/Oefidcriocjuerercoperec^attingereDei miferatione pofimapfi
cius regni marimo condttozi genuo flecto.atcp buic que cum eo iam iani triii'
pbumagit'? regnat regnabitcp in fecula fcculozum.amcn. CT^^^ta funt fi''
gna atq? miracula t ante ? polt moztem ab ea perpetrataque me in banc fen^
^ renriam impellunt n ipfam cum fponfo eius cbrilto oomino noftrc/7 fancto'
5SSc/ '*"'" ^fcriptam agminibus minime oubitem,€c quibus ouo cdplectar.€i eni^
miau ciixcm quendam ^tinenfem cui beleno calcereto nomen erat' cum a comitiali
mozbo grauifftme teneretur oppzeffus/pziftine fanitati fuis intcrcellicnibus
reitituit. Beneuenuta quedam Utinenfis cum per annos tres nuUos (ui con
ittgii DedifTet iructus a ocfpectui babebatur rapulabatc)3' tt quo egre ferens
ad fuos confugit ; 7 eis quid cawfe fubelTet ejcpofuit/ oicens fe a r tro auffu"^
gifTe cy oe ipfe malc mereretur. *fboftea$ iUi nupferif nuUam vn$ fibi feli'
cem Die5 aflfuiffe' fecpmaiozi ooloze afficicy fine oulpa afficcretur t ccderctur.
^firmabatqj fenun$ ad illum reuerfuram. Quamobzem cnmpiurime matro
ne boneftifTime Beneuenutam ad (c conuenerunt: comonctes t obfecrates vt
fibi caueret/nec fe oefpiciaidam 7 infamandam ecponeret» Quarum cofiUa cii
Beneuenuta non admitteret:beata *belena eam ad fe accerfiri iun'it.1RuUa in
quid filia mea te oubitatio teneat.e^ re rir tuus liberos indubitato fufcipiet.
•^edi cum eo in gratiam.5ndeo fpem fldemq; indubitata5 coilocato.Optatis
cquidem veftris ille refpondebit.Hicannus intercefTit«cum puella^ cdiderit:
q^ ozationibus belene factUm fuit*
«)C SngeUFO. CXXXXIX
IflugaroU
^QC Hngela IRugaroIa mtdirtlTima. capituIum.cUi:.
ingdanugarola Hcronefis oziunda ^ fcmina appzi
mcDoctinim3.€ao quo pi
U8 ciu8 nomints kcuduspontifcc K.om9nu8 in Catbcdra pctri
prcridcbaf-r apud Hcronaj oztus fui
Ciuitatcm infigncm cctcrafcp Cifalpi^
ncgallic £iuitatC8/7magnavirtutHm
0lozia'r poctica ozatoziacp artc 7 infi-'
gnis ac clariffima muUcriicn: babita.
Hcc qmppc i pnmis Qmcrod vin gntoni IHugarolc fplcndidinimi ^quitif
aurati'T picftantis sntoni; qui ^rco
pugnacifTimo oppido impcrabat coniunc fuit.COuIicr fanc vcnuflintmo 7 clc
ganti coipozc^quam planc fozmam ipfa fua cclcbiis Doctrina apud omls cla>
riozcm rcddebatrfcminacquidcm impzimis bumana/ facilis/optiintfcp mozi/
bu8/ac pudicitic/glozia admodumpiobatinuna. £uiu8 fcrmo fuauinim^^/pul
cbcrnmis fcmpcr babundabat ccemplis: 7 3uditozibu8 quam macimc iucun
du8.H)iuinc littcrc mognopcrc banc mulicrcm Dclcctabant:qua8 7 pcrfcpc vcr
fibus condcbaridc^ in omni gcncrc carmini^: quod quidcm in mulicrc vide
ri potcrat admirabiUus.Guc intcr cctcr& fuc ooctrinc crudimcnta €gloga8 nnullas tanto artificio conkcit: vt fmc iniuria cum coznificic fupzafcriptc romanc ooctifrimc m cclcftibu8 Uttcri8 ^ik kriptis confcrri pol]cnt:quc ^cntonas
confccit rt Dictum cit,€t cmn nobiUllima famiUa cffct cdita/ctiam marimumvfum p:cfc fcrcbatan curanda rcfamiUari fua/q? ozdincfuo cuncta adminiftra
rct cum optimo riucndi ctemplo : pzudcntcr ctcnimac fummo confiUo fcm^
pcr omnia gcrcbat. fitcuminmagnis Diuitiis obucrfarcturctiam bonotifice
7 UbcraUtcrfumma cum omnium bcniuolcntia/cum vicmoium/tum ctiam p^pinquarum bis omnibu8 v(3^ mcmo;3tur.1^cbu8 quocp Diumis cquc fcmpcr
itenta/clcmen8'bcnifica/ ^c pia admodum cciftimata.^mpzimis quidcm mo^defla/pudica/atc^ nimium modcrata. Quibus planc virtutibus 7 gratiis^boc
ctiam adifecit:c}^ pcr totam vitam fuam^ fempcr marui beniuolcntiam quoadnupfit:ad crtrcmum vfqj vitc fuc fincm incolumen inuiolaramcp optime fcr^
U3uit:fcmpcr cum furnma Dcuotione viucn8.*(^oftremo cum rUc fue vltimus
aducniffet finis/co mozbo quo fcrc alii omnes folcnt/cam moztem obiifTc feli^
citcr conftat . £um dc fe non parucDoctrine monumcnta 7 aliarum plurima-'
rum virtutum oocumenta poftcris tradilTet plurima;
^B^ OOzm illuflrt femina O^arcbiontlTa O^otifferratt. cap.clc.
O^arJa CDontiffcrrari CDarcbionifTa
3ri9 cius nominis noftro
boc in opcrc fccimda/lUn
(irie&ttiklmi CDotiffcra
S ti marcbionts vtozc annoanatalicbzidiano O^illefimo quadrt
gcntcfimo ' tcrtio i fccagcfimo admo^dum adolcfccnruls in Cifalpina gallia
apud ^afalc fmcti €nuafi rrbcm ftt35
majcimo cum populozum luctu/ partu
ricndo ocfccit ' £uiufquidcm oecoza
tanta fuerc^ vt tntcr claras mulicres a
nobis non tn mcrito fit anumcranda»
iJic imp:imi8 Caroli fufcnfis pMnci"
pis inauaric rcgis ncpotis filia (iuit. Quam fcrunttante virtutistantcc^ piC"
(lantic ac libcralitatis futfle feminayrt facilc ecplicari no polTct fcrmonc.Quc
quidem artcs in pzincipibus tam viris q^ mulicrtbufmagnopcrc ocffdcran^
tur.appzimc ctcim littcrarum (ludium attigit/ quarum fane voluptatc icrcdi
bilitcr afficicb3tur:f5 p:ccipuc cclcftiuj Ittterarum Icctio illi co:di erat.Guib'
ec Documcntis in oi gcflu t fcrmonc / quanda; rcligioncm 7 fanctimonil p:c
fc fcrre oidicerat.Tam bumana^tam comis/ tam clcmcstam ocnicp Itbcralis'
xt ab incwitc fcrc ctate pcr totam galliam bonozificus 7 frcqucs oc illa fermo'
(nommrepUbcralis modnm fuppcditabaf/rnde bcnignitate vti pofret . 'Ultacp mo:um cius crat fuauitasfic quoqja ffabilisrrt ocs ftbi tum fratrum/tii
fowum loco babcret.£iu9 confuctudo ooncc tcpus nuptiaru; aducniffct fe
pcr cum 3li;s mulicribus fuitt? ipfa qmdcm tam btmiana/? ta facilts/ vt noniam ccrtc tanti pzincipis filia/fj grcgarii bominis vidcrctur mancipia Qbi vc^
ro cc trlfalpina gallia in ^taliam tandcm p:ofccta cfl:quu5 Duccrcturad ma^ritum^plurtmi tllam i modum p:opc triumpbi p:ofcqucbltur:vndc 7 toto il^
lo fuo itincrc/cclcb:i8 Tconfpicuafcmpcr fiiit babita.Oici ccrte non poffcvncc
id quidcm fmc multis Iacb:rmi8/qu3ntu5 cius populi indolucrint/pzcfcrtim
paupcrcs fua p:ofccrionc,DoIcntc8 crcim fubclamabantatc^ oiccbant.O mi^
fcrimi nos^omnc rcfiigiumnoftrumomncci? parrocinium/ nunc nunc nos ocs
ocferit.Qutd nobrs niic t t^cinccps rebns indiffictlimis.ac noflris in necefft^
rattbus opcm affcrcf:qui8 in arduis autiliabiturrquis iaccntcs nos i calam(
tatibus fublcuabit^.Quo nos ocfcris rntca fpcs noftraf •^ofl^ afit ^raiiam
noflram attigit/cclcb:atec|p fuiffcnt cius magnifiicctifitmc nupric in ^lba (u^
vrbe quc etus fuerat ai/magnitudo ^tc$ magnificctia mirificc occlarauit. £ii^
mifTura eim omncs qui illam comitati flicrant cum ouccrctur ad maritu^'? ia
ad fuos/Cffcnt oomum regrcrruri:numcroridcIicct fup:a quadringcnt08:cu5
pnncipii/tum ctiam alio:;! nobilium arc^ aIio:um' qui tfcrio:i loco nati fucrlt*
p^orationcpcrfonarumtad rnumomncs magnificcntinima Ubcralitatccft
p:ofccuta : gcmis ridcUcet' t aUjs pzeciofiffimis quibufcuncp . IRcc fibi ipH
quid$ rcUquit:p:ctcr tcnuiOimam ^atbcnulam auream quam occo:i8 caufa
coUo gcflabat:nc qucm afc indonatum oimittcrct. t^cc tam inaudtta magni^
Hcctii' % i COontefcrrato % \ ^aUia vfc^ in bodicrnii oicm cii igcnti cclcbzttate
FO. CLBt COim Odrtffcrran OHtcbioifh €t ^enebzia ^ambara
mcmozsnrar .3pud marttum rero r etus piindpitam emncm non minozemglozi^ aut laudcm$ apud patrcm eft affecuca. 1Ram in omncs cquc k co^
memfacilcmc}; ac pbumanam pzcflabatrred i paupcrcs tmpzimisrquos om^nes 7mbo t opercconfoucbat bis erat patroctnicvbofc^ tucbatur.que virtu^
tC8 iccirco in ea comaidabiliozcs cfTc tcbevq^ pace talius natalium buius iu"
genii/buiufq? nnrurc bodic mucniiitur.l^uiufmodi itac^ oznamctisrboc qupc^ acccn'it-cu5 oppid3'£aft:cU3' ricofc^ (ui pzicipatus adirct:bcc illi pzccipua
confuctudo crat/fi cjuam fozte rupplicationcm vltro eidc ofFcrcrctur: que pau
pcrcm oflcndcrc aliqua ope indig^^c/oblatamaut manu fcmpcr gcflabat: auc
fuo in finu ccrte colIocabat.lRcq? que^ afe rn^ oimittere volebat; ocncc implozantis autiltU) nccccifitMi pzorpeciflct. 3Ilud quocp pbcmni laude oignii
in eaccccIUiit q? nun^ vllis voluptatibus tam oclinita fuit vt fuozmn fubdi^
tozum potucrit obliuifci.Scmpcr ctcnim (m infocietate cctus fcmmarum ba^
bcre volcbat^cum nobiles^tum ctiam boneHilTimas matronas acancillas rir^
ginc8:cum quibus ca fe gerebat modcflia 7 mozum fuauitate / vt ec ciHS oze
nunc^ fuerit verbum qd mcrito repzebendi pollct. Tanta pzeterea fuit ipfius
pzudcntiatantumc^ fgcniunvcum omnibus ancillis/fubditifc^ fuis : vtjiuUa
xnc^ coniccturare potuerit que animo lUius elTct carioz aut ccrtc grarioz.lRaj
cum omnibus ipla tam equalitcr (c gcrcbat:rt nuUa vn^ aut gloziari/ aut co^
queri potueritfc iili gratiozem cfTc/aut/econtra mmus amari . Tres tantunv
modo/bec tam cozdata tamc|3 optima adolcfcentula cum marito ricit annos^
CK cuius coniugio ouas cdidit filias. Quarum altcra 07argarita nomine tu^douico Balufiarum COarcbioni nupfit que adbuc viucre oicitur. Sed m al^
teriua puclle partupzobdoloze vita migrauit . Cinc mozs ccrte furnmus mC'»
roz ac fnmus ooloz non modo marito/ fcd etiam omnibus fuis aulicis ac vni^
uerfis populis fuit:qui ifinitis pzope lacbzfmis 7 triftici.3/ac pietate eam ta<5
oium parctem oiutius luicere.
ir©^^^n^t^»a^ambareeruditafemin3. cap.clin.
£nebzia clarifTtm^ femina'
natione vcroncnfi8:€IariP
ITmiBzunozi j6ambarec]c
pzimozibus €iuibu8 ^ii^
mnie: tempeftate '^if pontificis 1^o
m3ni eius nominis fecundi' fua egre^
gi3 crudttionc ac alijs plurimis bonif
arttbusammoztale nomcnatcf^ glozia;
ea in potenttfTima vrbe Bziciana aU|f
e^ locis cifalpine gallie adepta e.due
c)utdem pzeffans mulier in pzimis leo
nardi IRugaroIe equitis aurati filia
fuit que 7 fozmapzudenti^/rcligioccp/
ac Ubcralit3te mftii etccIluiffaciUs pterea ac oib*^ admodii affabUis. Jnq et qda icredibilis oetteritas cii oib*' vigcbat mc mo^ fingularis leuitas in omni
Be 5cncb2ia &mbmgcflu.Hrbana impiimie'qm omniacam pcrmanmc boncflablr • eecozabat
mfupcr illam/quccla; maicflas in valtu mirabilifCi^ afpcctus^ omninoDiffimi
Uq ab lUis muUcribus/quc fummam patcrnitatcm planc Dcm6(lrant:cu$ falu
tanf/OCciignatur quadoc^ aUos rcfalutarc.£cccUcbat i caintcr cctcra ctil p:c
cipua bonaru3 Uttcrarii oifcipUna/a DoctifTimis 7 cloqu^tiffimis riris ap^mcc^rcgic iftitutarqua obzc» i oi gcncrc littcra? / mana; DC fc opfnionc ap6 ols';>citib9t.'SifS^metoi(\xt cpfc cius luculetc;? cu marta Doctria UriptiXni'^ oio
tU3 mocicda/tii ctia magnifica fucat ccifliata.6cftn8 pzctcrca/i ocfcopoiffut
motus ntm$ ab bis otffcntirc ridcbanf.O^ozcs infup admodu; pudici fqui
cum quada^ grauitatc coniiicti cffcnt iUa; no parum oznabat. £luccfcbat itC5
in ca quida coiugaUs pudo: atq^ fidc8. DUigctifltma quoq^ ^rat ois bonoris
7 Dccozis ta mariti^ cttS fui:7 id nominui^ £miUa tcrtia fupzadicta/fupc^
riozis affricani rio::cui no folij oomi mariti^fj ctta vbiqi/macia iUi cura fuit
paci8/7 coiugalis cocozdtc amozis. vt monumctis clariflimo;? igcnio^ad nof
vfc^ manaffc ccrnim'' • T ati i^t momcti ci^ auctozitatis 7 ctiftimati5i8 crat
babita bcc matrona ifignis 6cncb:ia . 3n fubdttC8 cim fuos fuma pzcflabat
baaniratc:7 icdrco plurimii lctabaf qri co? poffct cctingucrc oifcoidias/ft foz
rc intcr iUos aUquado fuifTcnt ccoztc.^ifitabat cgrotos cti ingcti fludio atc^
amo:c/quo8 rcb^/ tum ctia vcrbi8 oulcitcr cofolabaf. T^oc 7 ampliu8 i ca mi^
randn^ fuit:quia vbi ratio ucl nccccfTtta^ ccpoflulabat/familiarl,bumanayfa/
alc/7 piam fcfc ccbibcbat.Tam crat in fuos pzopcfo ftudio/n 7 cquali8 7 fo
roz vcrc poflct appcUari/no quc poffct ci8 impcrarc.Scpc ctia bocmbuj iUi
vfurpabaf.Sapictcs viro8/fapictcfcp fcmina8' apud mftitudinc/ab omni ambittonc T^acuos cUc ocbcrc: ccotra auicm opa oarc/vt is placcr^t qui rcra lau6
Digni cciflcrcnt.COcmoz quamanc crat bcncfitto:^/7 grata i iU08 qui i fcaliqd
cotulifTcnt vcl rc^vcl opcrc . Coflantcr iuftitia; coluit:7 inocctia; cuftodiuit.
fccunda ltbcri8 piccipue marib^:quinc^ ctci; pcpcrit.€luo;z pzimus CDafcuf
i^etmfco appcUatu8/vir pzcflati quada; cozpozi8 Dignitatc Sccfidu8 pctru8 excciliti
mc8 gaba, ingcnio virccimiaq; virtutcac magniftcctia: qui mcrito fua^z virtutum a ponti
ro/i rclig* ficc macimo paulo d"^ noi8 fccundo ccimia affcctus fuit oignitatc: vna cu3 fi-a
rribu8 7 poftcris fuis^cui^ quidcm pictas: nii^ poflct fati8 pzo oignttatc lau
dari.^iCcrtius 3oanncffrancifcu8 inarmis fati8 cccrcitatus^ raUdus 7 fummtconfiUj vir.Quartu8 inicolau8 impzimis pbumanu8.Quintufpoflrcmo CDariUu8 pzotbonotariu8'7 iuris pontifiti) occozc oznatus.Quozum omnium rir
tU8 clarumq? nomcu/non tantum matri oznamcnto fucrc:fcd ctiam pzopc to^
ti Cifalpinc gaUic gloziam immoztalcm attulcrc. l7cc itaq? tam dara fcmifto/
Diuitif8 fcicntia 7 virtutibusac Ubcriftam foztunata no tan$ IRfobcs 2m^pbfonis ^bcbanozum rcgis ftUa foztunc lufa infipicns fcccrat:quc fupcrbie
donon gratias cgcrat^ quc quidcm cc innumcrabili pzolc Diuinos fibi qucfie
ratbonozc8:pzoquonomcn fnum inmultis fcculisfibi fcccrat ccofum/fcd
tpfa clara 6cncbzia oc omnibu8 fibi conccffis cum grattas immoztaIc8 dco c^
0ifTct:ad cctrcmum adbuc in iuncnili admodii ctatc * modum vitc fuc pofuit.
Cuim moztcm inumcrabilcs pzopc popuU^non fccus ac ii parctc; collacbzt^
marunt. £Iataquc fuiv magnificcnttfftmo funcrc/ pzo oignitate t fplcdozc (uo
rum:vt clara mulicr mcrito rcquircbat.
FO. CLIee 3^ota IDug^roIa ^rudiitidima Hirgine
ITdc Jfotba rirgine nugaroU rcroncnfe cmditn. cop^driii^
Sota rirgo IRugarola p^
dicu ^cnebzic fozoz f kmina tpzimis DoctifTtmaiano
a natali cpiano miUcfimo
quadrigetcfimo fcragcrimo fcccorapd
vcrona rrbc; fuam:cit i cclibatu tota$
egiflct ruaerticta c«*I?cc qppc amoze
firginitatis oucta/ a matrimoio coiu^
gali p:o:fu8 aliena ene voluitretfi tde^
ftnenter a plcrtfc^ magnis riri8'ad matrimoniit folicitata fuifTet. S3 neq; ab
vllis fui8 pzopiquis aut affinib^/vcl a
micis ca ab boc fitolaudabili ^pofito
vnq^ potuit amoueri.£t vt oi^ nuptia? moleftia 1 otiit (quo nibil pnitiOfi'mibi rtdcf}afe poffct arceri:ad ftudia littcra? fc otb'' modi8 coxvMt*5n qb'' certe
tatuj erceUuifrt i ca plane rcuirifle vidcrc^ i^iik^ illa rirginii antiquita^ 1 oi
gnitasrquaflUuftrcs fcmpitcrno pconio oeco^auerat/Vetuftas.Ct iccircooms
fui tcpozis mttcrc8 iuario littcra? gencre antcirc oiccba6.€i'' ei5 igeniii/ fuaqj
ooctrmi^ac fplcdoze i tacti cozpozis M'r\cc non abftinctia'frugaUtatc/o5onef
ceterofcp ci** rirtntes^ocs rcnerabaf.telebrata erat macie grauis^rt % ooctria
ci^ retcrtb^ mulierib^ cxviditiQ merito pofTet coparari.Quod cofirmat ti'^ lucu
letifTime oionesqua^ maris potificib^l^omais aliquot ocftinauerat. IBico^
laorj qnto'? *^io fccudo:pcipucq5 i co £6ucntu que O^atuc cgiHc cit coii^t*
Suadebat namcp % boitabaf raltdiflimis argumctis 7 p:obationib^ md ^int
matia eremplo;: copia^cii pontificej: tum KeucrcdifTimos fanctc ecclefte £ar
dinale^ % cbitftiano;: pzincipcs aduerfu8 X.mc\xm' qui cbziftianit nomcnncb:ifliana religionem conabaf eucrtercQue quidcj o:3tio'tata5 p:cfe fcrcbat ©zatioifo
ooctrina^tantitqj nito:cm % eloquetiay quatu? qui8 ccrte rcrbis crplicare pof tbc ad po.
fct.Cui fcmine pp cam ooctrina % optimu oiccndi modu5:no poflct Dici^quan «"^^^^iuj.
tum laudisquatumcp o:namcntum eidC5 acccfrcrit.1Riccnu8 cfctm ^ardma^lis grccuB rtracj^ lingua erceUen8/7 qui i oiuinis Docfrini8 marimum ctia vfit
babcbat:ea o:ati6e audita/flatim quadam admiratione pmotustrt co:a agno
fcererqua admirabile^ er ratoe oicendi cognoueratrrcrona cdtcndere roluit*
Sir q|uippe credibile ridebaf^fuo? tcmpo:ti femina^ rlla iueniri:que tanta e-'
ruditioctatac^ eloqucntia p:cftarct.Qua rifa:? audita/cclcftc poti'^ buma^num factum iudicauit:rnde eam ixi ipi8 rirtutib^:'z ipfas in fc^ad magna^ cei
laudcmfuiq^ ediftcattonc admiratu8 efl.*bcc planeno folu5 ftudia bumani^
iati8 fed 1 pbtlofopbfam attigit ncc etiam Tbcologie facre ignara fuit.Confe 2»raioguf
cit inter cetera/altercatione quadamadefl Ofalogii: cii rrbi8 ^m pzefecto %{ ^^^^^f-
uifio fofcaro patritio reneto mxo egrcgic MttcviQ culto:quo qucrebatrtrii a^da5 p:otboplaflu8 nrplus pcccaucrit / qua £ua:mandatum oomini trafgre^
dicndo.Jn quo quidem ipfi fuaUlc ada tuef.Quod pegregiii fane op'' plu
rib^^admodum placct q6 maric cii quada noua tbcologia/cuItu5 1 cloquetia?
i eo iiirerit.Jnueteri/nouoq^ teftamto admodii fuit erecitattfTia^rnd ? biblfa
Dc 3rotba IBugaroto €t jrabcUa IBcapolitana
fcrmc tofa C£»j oidicilfc coftat. Opcrum ptctcrca quattuo: oocto? atc^ aliozii
cqitc ftudiofa.lRibil fcrmc ab ca oiccbaturrqd pfifauguftini teflimoio/ nonftatim comp:obarcf.E)iuum ctia bicronfmuj fcmp i man' tcncbatrucl pp clo
quctiam fuam/quc caj oclcctabat: vcl cp plura cp ccteri ooctoJC8/ad fctas fcri
bcrct rircjincs.lfJo pofTct cquidcj cnnarari'^ abfolutc/quacp pfumatc Doctri
nc fuifTct bcc Jfotba virgo/pcgrcgia mulicr. *(bzcftabat quccp i cnnarabili co:
poris oignitatc/optimis moub^ p:cdita,*b3bitH8 aiitci' cozpozia fcmp quafi
ad viduc cultu5 acccdcbatrquc in tota vita cuftodiuit 7 gcftauit.lHsta igitur
ocfo 7 triginta annos/fuma mafuctudinc/fiimaq? gratia t oi partc vitc claruit;
7 no tatum bis quib^ crat cozam nota/fcd ctia iUis quib'' nuc^ fuiffct vifa:tan
tum valuit/tarijqp potuit fama t nomc optima? virtutuj i bac virginc.atcij ta
dc5 bijc cofmmtiiik xitc finc nactacft Jfotba rirgo eruditiflima oi pzopc lau
dc ctiam cumulatifTima.
fTDe 3f9bclla fcrdinandi T^cgis vcozc. cap.clriiii.
SabcUaUcgina ll^capo
Utana/ ci'^ nois fccunda/cc
ccUftifTimi rcgis fcrdinadi pudiciffima comc: boc
ano: qui cft quintus 7 fccagcfimus fa
lutis nfcfupza miUcltmu; 7 quadrin^
gctcdmuy apud ncapolim rcgia fu33.
quartodecio cbalcda^ apzUiscii majcimo mifcro? icomodo/dcccflit : 7 rc^
gio funcrc claraa oiui l^crri martfris
tcplo cft tumulata. COulicr fanc ciifpi
cua ac inumcrabilib'' vnrtutib*^ ifigni--
ta.Gucipzimis Tarcntini pzincipis
ncptis fuit:quam quidc aifonfus Incc filii nuptifs iugcndam oi (titdiciccir
co cotcnditirt rcgnii fUio magis magifq^ firmarctjpzcfcrtim pulcbzitudmc iU
iius 7 virtutib^ miacimc addact^ €cccUebat-ctcim inca ipzimis ccimia fozma
quata macic oici poflct.lRa rcgalis Uli cc igcnio afpcct^^^vt vcl folo aipcctwrc
gina facilc poflct ab olbus mdicari. £rat marimc cloqucs/marima vc ozonis
fuauitatc pzcdita:affabUis ipzimis pudici moics ^ac ois pudozis plcni. E)cle
ctabatur magnope viris ooctis bcncq3 mozatis. Tbzobc mulicrcs/pzobcC^ ige
nii fcmmc illi macime codi crant:? gfa apud ilU plurimuj ralcbat . €ic rcgia
autcfn fua ipuros boics' z minimi fcnfus pzudetcr fubmoucbat:quo8 rcro oi
diccrnt igcnio pzeftarc 7 grauitatc oi ftudio 7 impcnfa'3dfe acccrfiri facicbat'
quo8 ccrte caros gratofq^ babcbat.lBec minus vocabat ad fe mulicres 7 vir^
gines iam viro maturas/que iiii ipzimis nocnodicii care crat.Babatq? operas
vt i tcbus oiuinis 7 biianis pcgrcQic iftitucrcnf: cu quib^ 7 pcrfcpe fuas lara
batcurasboneftifTimifai rcmiflioib^; qua quidc viucdi ratioc? optima/ multi ccrnctcs 7 itelligctcs/no ia rcgiam eius oomujfjpotius rcUgiois Iocu5 c(fc
aftrucbat.Habitus cius 7 cozpifcultus fume modeftic idiccs crat.T^cc iracp
prius q5 Tseginc nome adipifccrctHr;£alabzie cii ferdinsdo marito fuo ipa^
uit:poftca vero$ l^cgine nomc iucnittmaioze oiUgctia 7 ftudio id tueri con^
FO CLIIOc 3fabclU l^egina IBeapoIirana
tcndit:id(^ feruarc in maiozibus opibus pftituta/quod antc iftitiicrat; i bocrcligioc Ducc ac aliis pluribus pzcclaris artib^^fic vt ca admirabilis adco pdicarcturac fi c cclo ad boics fo:ct oiuinitus ocmiffa. *^oft aifonfi autej rcgis
moztfjoancs l^mati ftlius/cc gallia trafalpina cii ctcrdm in rcgnu5 vcnitTt
id rcgnu patcrnu fibi rccupcrarct.Scciicp (ui cccrcitus impatoies Jacobii pi'
cmmu adniodii ftrcnuu; % rci miliiaris pcritifiimum adduccrct.Quo audito/
cueftigio fcrdmad^rcc/IBcapolitane vrbis cuftodia buic fuc vtoii rcgicocj
comendasiple affumpto valido ccercitu rcbus oibus oznato/vt caftra coftris
opponerct ?tra boflej p20fect9cft»Quc ciuitatis admiftratioe fufccpta/fecppe
snnis/ca magno pfilio macimaq^ pzudctia admiftrauityatcp in fuma qcte t paccmoicc^aim pferuauit.tluadiu afit rrbi pzefuit/multa iuftitic cccpla cdi'
dira id aducrfus nocctes mugno quidc i cccclfo aio. IRonii^ ad maritu mifit oiccs/nuUa fc atficcrcf molcftia: neq? quicpia timcrct oc rcb' fuis Doncc ip
f« pzceffct.lBiic^ in tatis ocrupatidibus rcgni (ui occupataToIuit rcs oiuinas
intcrmittcrcaui pccsam iciunia negligere atcp alia bniukc bom'q ad placl/
da^ ccleftc ira ptincrct,£t ob id ct vtcbaf magna libcralitate 7 frcqulti i paw^percsciierfct mulicr optima^r rcUgioiB cufto8.£6tinctibu8 ctcim pcibus adocii agcb^at n rcgnu5 illud fibi tucretur:fi ad falutem aia^ fua? cfkt futuruj:
Cuq^ rcc aliquado in fiima rerfarcf triftitia/? qfi iaj aio pcidiffcfci*^ cccrcttu'
ab bofte fufornecpci ect aliqua pccunie fpesrq bcllii reftaurare pofr3,ipfa pzu
dctiHima fic ca fuis ciuib^ cgirvt regi opej fcrcfcidcqj fubucnirct. vt fatispronc tpis migna pmicta pecunia:ea ocm ad marituj miferit refarcicdum.&mul ecbozrap/fimul ct pfolls/nibil timerci/nibilcp vcreref:poti^ fpe ocm i ococollocarct.fojcq? vt bzcuioif triftitia aloifq^ alia egritudo^madmii in gaudiii
1 lcficia comutarc0.3f5<p ifa paucofoief facta cft.ct patrui fin opa vj. Taretini pzincipis.Q oudu3 3oanis pdicti ^ndcgaucfis reb^ macic ftudcbar. adactu8 buius neptis fue pcibus/rcpete rec fernadina meliozc loco ec ccpit.reda
cto.f.in mclioze t traquiUozc ftatii rc? Ifleapolitano regno:naDC!cep8 maioze
CU5 gfia rcgnauir.Qd pius ci'' noia fcciidus potifcc fcrdinadu rcgc Dfadcmate ipofito pfinnaucrit.lvcgno igif boc mo pacato ^fabella Diffimilis vn$ fiti
eflc voIuit:p occc rcliquos annos quos poftea i regno codc cgit. I^egia ccrte
magne ^tuti8'ct bodie v(p[i p totii regnii illud magno celcbzaf pconio:frcquc/
tiHimufq^ oe illa icmo'ca fuma plone teftificatidc ^tutis t bcniuolctie in illa
oium.quati bcc regia :iJ>tute p)ftitcrirn6 pa;: ccrtc eft argumctii.-^a cara taqj
accepta marito fuit.vt ilU ^pc Diuina fcmina e(Tc ptcftarcf.q vt fuo ftudio fa/
tiffacerct:quo Dii viucrct affici macio pfpcccrat.iunit tcplii bcati pctri martf ^
ris magnificetinimc rcftaurari:idq3 cum macio fiiptu:in eo qppe pluf^ octo
millia aureo? rcgc pftat ipendifrcQue qdej pccunic fuma/ coUocata/fuit in oi
gencre veftis^q magnificctiffima tcpla ecoznari folctauro 7 aUjs pciofiffimis
rcbus itccfa.audieb3t cii macia ai iucunditate tbeologos Dc facris littcris oi
ferctC8:3 (nnct^^ Uttcra^ lcctidc ncqua^ alicna.^nnumcrabilib'' itac^ virtuti/
l?U8 bcc regina miriftcc pdit^cn annii pzimii t qdragcfimii attigifTcf.fcbzi coz
repta in quldam incidit egritudincm:qua niiqj pudozis ca/modicis octcgcre
fuftinuit.Cuiua mozbi vi fubacta/cuj obiuiflet oia que tpianum occct boiem'
iefu cbrifli nome fcmp in oze babens.fancta celo reddidit aiam. Cuim mozs
©ptimfircv
gmcbui' C]C
emplum*
BC Bona Xombarda
tato ooloutatoci? merozj t cgritudini'riro ei^rcgi fuit/toti ocnic^ regno vt nfi
$ maioj luct^fucrit aiidit^ aut certc nia(:(i ncq^ maiozcs gemit'* qiia in bui'
optie 7 pclarilTime rcgie mo:tc»SepuIcbro gppc magnificetiflimo a regc c t)C
cozatapoft cui^^mozte iuenta eft capfella qdainqm cttimarcf qda pciofa ec
repofita/oepbcnfu eft illico ciiicm afpimuycii flagetlo/quo oeuoriiTma regia
coip^ ihh affiigebarrt gras oni nfi icfu rpi pofTet pmereri»Guinq3 ftlios viro
fuo regi ferdmado fupftites rcIigt.CDarcs trc8>z fcmias ou38.Quo;: pzimusnatu ^lfonfus rcc.poflea a Carolo fraco;;/rcgeTcgno pulfus? apud Sicilia
nupimc vita funct^.SecQdus illi oict'Tbeodo:ic' adbuc fupftcs nijc rcgnuj
fldmiftra8.*^oftrcm'^ loancs appcllat^^fcte romanc eccttc ampiiffim^ cardia
Jisaa 7 ipfe oefiict^altcra ec filiab'' maio: natu lcono:a oicebaf. *berculi ampIilTimo ferrarieouci vxom ipfa oi crcplo ^tutis bui' ynbclkmint merito
filiarmino: etatc bcatric panonio^ regta p:udetifTima'7 ipfa i^tatn multa;: sic
rc^oiuina:^: apctetiHima vt fup:a i plogo bui^ opis oilfufc ptcftati fum^CU'IU8 gdc5 *tutc8/'r bonas artes regise cccellentifTime/bic conteverc volui:*^:o
utitcwicinQmiammmm pccfTit.BtquantamuIierquantac)3 rcgina fuerit
ifsbeUa partbenopea/pofteri omnes edifcerc raleant.
^©cBonalombardainarmisftrenuamuIierc. capi. cltr.
^ Ona Xobarda i vallc telU . ii
naagrilttouocomefis vr ^^biscapd lariii lacd fitc)na/
ta: q n in cifalpina gallia
O^ediolanenfi ipio p3ret.anno faluris
nfc millefimo/qdringerefimo fecagefi
mo octauo/poftq^ in militari gfia mul
Ub clarucrit facio:ibU8/in metone pc-
loponcnfi oppidcct rcntris pfimio'
rpianifTimc vira oecelTit.CDuIier ? obfcuris/? ignobilib' edita parentibus:
piout ifra ecplicabif . 1:>ec igif clara fe
mina p:i^ pellicis loccpoftea Icgiptio
mfimonio iucta cft petro b:uno:io parmefi pitiflimo rei militaris ouci.Cuam
cii vidiflct ouces copias fuas p ralle illa teIUna(q«a vctce l^betica appcUa'
bat)adolefcftula admodu i capis gregcs pafcenteplurimfl oefo:me'nigro v$
colo:c'b:c«iiq3 ftatura^f^ valde ftrenua cn aliis fuis fodalib' pueUiscq ergrc^
ges pafcebar)ludente/p rij rapuit:? ea fecum adduci pcepit.Qua gdej rccrca
tioifloco/pfepc mutato babitu/mo mulicb:i/m6 ririU rcftc cco:na:i pcipicbac
€tia nonunq5'I iUa fua adolcfccnti ctateiUa muUs r caibus fuis vcnatricibus
Jjficicbat. Ucrfitii ctfi pteptu illa p oem modii babe videref^nibilomin' icrc
dibili ipfi'' petri b:uno:i amo:c 7 ftudio tcnebaf 1 ca ob:e5 oes labo:c8/7 n&
cenitate8'atci5 erumnas cquo femp aio toUerabat. €t idcirco in oi itine cH if>o
fno pcrro b:uno:o/0iio fuo k ideffelTa^ comitC5 «bibuit: jp quo'ct cii ipfo4aif
dej ad n^Jonfu-^ regc5 meapoU vfq^ eft pfccta.*^cr idcj igif tpsidc^ pcrrus
b:uno:u8 cii fracifcbo ffbzjia ta comite/aducrfus regcj sl^onfuj ftipedia fa
cicbat.tuc rcjc ipfc Slfonfus cgit vt pctrus b:«no:u8 a fracifcbo pctrus ipc
FO CLIII
Dc Bona Lombarda
biimoinfociacs ad fe crafmigrarct.Qui rurfus pfilio mutaro (\mit ad cu rc
dirc:qiia fuga c« rei: parari aiaduertifict.boIC3 cla copzcbcndi curauit? i vin
cula ccnuci pccpit.vbi 7 oiuiti^ fme vlla Ubcrtatis fpe cuftodiri roluit.StBona (ai amdtis fouuna tam mifcra'tac|3 calamitofa miferatioc 7 pietate comota'
quu illu ardctUlimo ftudio % beniuolentia qda piugali ta^ ypficratea olim
poti rcgla mirndatis piuge/ipfu5 ^fecjretur.Statuit illii quoquomo et rincu
Us rcgt|s cripc:qo vt cfficcrct ocs DifificuUates/Ocs labozcs' 7 qucc^? afpcrima
adirc. Bn ipiitnis ea obzc ad oes italic pzicipes ? poientat%q3 ^allo? regc
7 Burgodio? p:mcipe5 pbiUppij/fme vlla fui regc acceffit.7 ab eifdem'mai:ic/
(p fenatu rcncto ad bac rC5 obtmenda Uttcras ipetrauit.*^zo quo:^ rogatu reic
tadem oclinit^. lietru bzuno;: a carceribus ccemit^eumq) buic viragmi Bonc^ubme oemum Ubcru pdonauit.^Uocp tata cii oifficuUatc/Ubertatc oonaio'
Bona vt (la in eam cumulaiTc vidcref bcneftciact cuvMut vt cu5 venetis ftipe
dia faccrcttampUfTuna cidc ftipe.oata videUcct pUifq^ viginti miUiuj aureo?;
quo poiVet copias fuas refarcicc/7 oi apparatu mftrucrcGuibus qdem benc
fitus pmacimis idc T^etrus biunoius adductus/i fua fingulari fidc atci> vir
tutc pcrmot^^.cuj vfc^ ad id tps ipfam ta$ viUc macipiu abiecilTct fempcp c6
tempfii fet/ne igratilTunufvidercf'noue merito? marimo? imemoz.illa ftatuit
fibi kgipfimis niiptijs copulare i pu'igcrc:nec ed pelUcis locoampU^ baberc:
-ccquo njoc mares ouos feminacp vnam fufcepit^l^is ec fnia geflis er illo po/
ftea ipfe Bzunozuseide Bonc no folii oia (u^ ($ t (c ipfu^ credidit/ncgcciaq?
qucqp(m mddauit/nibil fmc KiP cofilio agere pfumens. €r bis fuis fmarimis
pfiU|8 ipfe bJuno:u8nop3ruaauctozitate5 apud renetcs adcptus efl.lBec qdC5 fine magna (m vtiiitate 7 comodo. ttfifubrufJicis paretib' nata crtiterit
bec bona nibilonim^ poftea rebus Duiis t>cdiimc in peupcs rpi adtnodu \i'
beraUs eft babita.JncJucbaf eqdem cuUu ifigni fcmp ac erpedito. Si pedib'
itcr i?,ccxc cotingcrct/fep amiis 7 veftib^ oeco:i mUitcs illi educebanf.€riguo
cnl cibo femp ptenta crat.pcrq^ 0£3 vifa fua femp vmo abftinuit.qd iWi fucrat
a natura ifitu^.fcrat aio i igenio pftdtifUmo.^n opptignddis oppidis i caftcl
Us fcmp artnata itcr pzimos verfabaf pzimacp (vbib^t ad muros.ln re aut miUtari loge ecercitarinima^qo cu m muUis fpccialitcr i bcUo cf intcr venetos a
frdcifcu ffb:Ud lii CDcdioIani Ducc gcrebaf oftcdit.tu pcipue cii amifTo caftcl'
\o •^auonc agn bziriefis/tata cius enituit 7^tu8'vt ocs ftupozc mirarcnf. 'js^vt
pto.n.lcuo biacbio fcuto cnfcqj ftricto oucc fe cuctis pbuit.3d emulddii occ'
recepti caftelli/armis oibus iftructa caftelUi oepditu^ recupauir.Que res pzoi
fus fuit imn^xt^it egregijs monimctis celebzdda tdta in muUercula cozpozc
parua virtutc bcUicd crtirinc.^odccp tpc i timebaf 7 adtnodii amabaf ab oi'
bus td cqtibus qj peditib^:^ id qdc5 fupza c^ oici aut ercogitari pofTet.ln oi
itacp negocio i pzudetinima fcmp i fapieiiffima fercbaf.^n altero quocp -pd^ £ypugnanuli ^tutis negocio/no min*^ ctceUuit:q6 mimc rcticedu puto.sjcclaratus-n- tto caftdu
pafcbalis manpcfrus vcneto? Dunad \(it\md^ vniuerfis noud ipfius pzidpif '" "f^^^^
leticia^cdiftcaru fuit iw ioio (:it\cti COarci cr fenat'^ occreto Ugneii caftcUu5 % id
qppe validii valde qd foztiii miUtii pfidio firmari iuffcrut:q quide milites ca/
ftellu5 tucrentur:pcul bellatozes fubmoueret. T^ec ndq? bona mulier a patri
bu8 Depopofit fibi id caflcUii crpugnadu5 pccdi.Cluc iftruaa acica militart
/l^irabilie
buiuB femle
oeuotio*
Bt Btancbomgrm COcdiolmnfc
Difciplin3'feruadoo2dmc8/roroco:po2C armata/cu^ clipeo 7 nudato ^nfcaaif
dita molirink eft.lBecvn^ vifa ad bwi^ caftelU ecpwgnatione/nec alio i plio
cp^ afpero 7 accri oefatigaritfic vt oes pzicipes g ad id fpectaculii pfcederaf
pze flupoze ^pe ametes fierent/tata ^i^tutiB pflaria in ti parua femta pfpicicn
fes^l^oftremo fenat^ renct'/g ia multu5 fpei in petro bimo:o"i bac celebzi fe
mma coUocaret;ad munienda 1 cuflodienda £uboea ptra turcos rtrofq? mifit. Quadiu aut ibide pfuere ipzimis vrbe; illa validifTimis pfidiis firmaucre^
inquo plane negocio ifa fe geflere/i ita opas nauariit^rt turc^ ipfis viuetib'^ nuc^mfm fit ipfaj ^uboea eicpugnatioe agredi.Bemii ipfi^ riro carifTimo bittf
nozoin calcioe vrbe ocfHcton ab ipfa fua fidelilTima piuge bona magnificetif
fimo ereqa? cultu ibide fepulto.fit ipfa baud /nulto poft ec oefinterio ralitu-'
dmaria clTects/que quide mozbu^cc logo fuo itinere ptrarerat; cii in aio babcrct venccias repetercvt ftipendiu pfis ftUifptinuaref.COetone pelloponefi vr
bcm tadem puenit.Hbi *j in terra igraiiefccte mozbo ecponi fc lunii. '^bidcq^
cu? tdies graui" Iabozaret:ouos religiofos valde oeuotos adfe accerfiri iunit:
quib^ taqj vera fpiana oe5 aie (ac cura credidit.aqbu8 facrametis oibus oc
iiotiJTime fufceptis/et teftamentii cum oi integritate mentis pdere voluit;-!mola in remifTione peccato;: fuo^ trecentos oucatos i pauperis cpi manib^ fuis
Uberalircr erogauit.Sepulcbruc^ fibi pilmi fecit.qd ectrucifi/vt erat aio eccel
fo'fui8 ppziis oculis itueri voluit.ljioftremo et cx moze rpiano inuncta; quii
oe rebus oiuis indeffeffc loqretur placida mozte ectremii emifit fpiritum.Cu "
ius magnifice femie virtutem tam admirabilern' inter oecoza aliarum clararu5
feminarunvquc mcmozande fuerant/bic coniungenda^ c((c putaui. Qluis bumiU loco % obfcuris paretibus fuerit n3ta;vt aUe muUercs que magno genere
pzeflant;? nataUbus accendantur 1 inflamentur/3d emulanda oznamenta vir
mtnmtcc quibus omnis bonosomnifcp ver3 laus pzoficifcitur.
QT^^ Blancbamaria cr^ediolani ouciffa. capi. clrvi.
Xancbamaria mulierum
noftri cni optla femla fracifi (foicic 3nfubziu oucis
vroz.1bbiUppiq3 marie itc
Oucifvnica fiU3;per ola clarifftma 7 in
dulgentiffima"! ipf3 eode anno quo 7
pzedict3 Bon3 videlicet in anno fiilu^
ris noftre miUefimo.cccclrviif.1 oppi-
dofuo COaregi^aniagri mediblancfis
annoetatis fue^rtoi quadragefimo
cbriflianiffime vita finiait, femla cer
te ec ol parte perfectiffima/ cuius rante
jjfecto erat oiuine buaneque virtutes'^
vt no mozte foiwfcd 7 moztis/Olcarere oebuerat fufpitioe.Quippc buius vin'
ginis tata erat pbita8'7 mo;r olnm integritas.pudiciiia/innoccntiafidcs^pie'
tas/fctImoni3q5;vt pzie fulgoz'7 parentii claritudomcriro ab olbus pfiteretur
ceferetura appeUaref.lmpzimis qppe erat mtter admodii fozmofiffima accoz
poze el3to/occoz3 venufl3Cg f3cie/oi niue cadidioz/cu nitidis rofeifq^ genis.ac
FO CLIIIIfS>e Blancbamaria tOcdioUncnfc
quada pzeftati 7 fingulari gfa vt ct effigie ipfi' bic impzefli gfq} aiaduertere
pot.^ui^^itc^ ocuU grades 7 mgrircu quoda micati fuIgoze:ac fpledozc.Buuf
c^ icelTus flatufquocpuc babit^ oi fulgebat oecoie r boeftate, Su* pterea fer/
mo greuiffim^T niira fuauitate ridebaf pditu8.£r3t ifup 7 re 7 noie rtiqi bla
cbaoi muliebii fecu 7 Digmtatc pzeflatio: ac cadoze pulcbnoz.ll^a tanta erac
ipfi^ at pudidtia/rt nemo Difcerneret/maio: ne ectm caflitas ipoluti 1111*^ coz^
poiis qua femp n6 renerati minuf^/admirarenf oes.Eierba illius no folii pudic^if-^ 7 oi meciidia plena. Ueriittt in eifde rtebaf quadoc^ falib'' 7 cauiUs'
f? fme alicui^ offcnfioccS oelectatioe quoiiiciicp audietiii. 'Uata *o erat ipfi^
biianitas 7 clemctia.rt anteiret quafcucp fupioies reginas 7 femia8.Bniuerfil
(tci5 nature bonitatr^ ai magnitudine in rniuerfa ilUus rita/femp coplccti vi
dere rifa cflita/rt nedfl iniurias ocs obliuioi penit^ traderetifmo etais bcnC"
faceret/aqbus iniuria; accepinet^obferuatric planc faluatozis nfi pcepti:q air»
O^ibi vindicta 7 ego retribua.Oia ncpep modulo fragiliiatis fucta^ rpia^
niflima/femp ad creatoic fuo refferebarquc noucrat fupia boiu5 merita mumficctiirimeretribuere.Crat mfup ita placida ac mitis/rtfine cuiufcucj3 itercef.'
fo:e'fe adire rolente in tepeftiuii ouceret nemine. Quinfmo/oe8 ea attcntionc
9t€^ leuitate audiebatrrtobfequctifTimi numis benignitate^ repfentarct.tius
fide nibil erat fancti^^rgcquid.n.femel pmififI*eremo:i mallet;^mm^ effectui
madare.1Beci3.n.(rtfoIentfereoe8 muliereslernt comparande rel pgregadc
pcccunie cupidatfmo IiberaUffima fmo pi|cfirrima/7 muniftccntiflima: ita vi
nuilii fibi rn^ feruare roluerit pecultu:fed oia q er ampUfTmiis fui8 pucnti^
bu8 pfeqbatur bonarea ciictacp UberaUflime 7 p oignitate mercnii oiftribus
ret.5nfinita8 ^pemodii ingenuas puellasrq ob ootis inopiajCperiffent fo:te)
fuis pecuni|8iriri8 legiptime coUocauir.COonafleria plurima ta mulie?/^ vi
ro? 7 GOediolani 7 alibi/aut reffituit/aut amplificauit 7 ecoznauit atcplocuplc
tauit.Hn ncc iuolui 05 filenrio:q6 cii m p:cda placctia militib' tradercf oila/
niada bui^ intuif 7 pce monaftcria fctimonialiu fcruata fucre in quib*^ rirgtcs
^plurime i pudicitia ilUbata remaferiJt.1Req5.n.qucpia fauo? oei fue benifi
centicimune rn^ cPfc roIuit.*^lurima ite cura gerebatp paupibus oefi^ctis'
atq^ fuis p quib^ fine itermifTioe fmgulis annis anniuerfalia plurtma cclebzs
re faciebar.Hna equide rifa eft bec rirago Blacba/q ad coem bono? oiti5 na/
ta fuiffeiudicjri potuifTet.lRcc^ mino^ei^iuftitie obferuatia erga boles/q; ptc
tatis erga Deu.amt.n./quii oie^ obitura fe aiaduerterct/ea oicifTe: ob ea rc oii
tatat/nta tatifper cupere/oonec eri alieno fatiffaceret.lRa ob oonadi 7 eroga/
di pp oeii magniftcentia/alienu^ cs^no mediocriter pflauerat: id tn rt folueref
accuratiffimo cauit teftameto.Oia tn d'^ iuftitie munera bic in mediii refferrc
no cfl opu8:quii no mo illa oi iniuria ac maleficio femp abftinuifle/f5 ita opc
ra atc^ induftria oem femp adbtbuifTe/rt null^fibi locus^pulfade ab ali|8 in
iurie relinqref.Quam ob ca^moztuo eius riro francifcbo ffoi^ia Ducr vcncti
etfi qnanda bonefta cam rideref babere iuftt beUi aduerfus regnum fuu^^ob
no abfurdas quafdam fufpitioes^tame ob cim amozeab omni beUo p:o:fu8
abftinucrcQuin potius cam perbenigne bo:tart fuercrt benc oefe fe tpcrarcv
cum nibil oino p:etermittere oecreuiflcnfq? eius rcgno pwfutu? intelligeret.
Qua vcncto? mcntC5 cit fmitimi cetcri cognouifTcntddgc fociltas funt adductt
K iii
Bt Blancbamsrit Oyediolmcnfc
n omnino qmtcamtmcc in bic darilTima virgint^ tiptm aliquid mdcret:qmm ii ctim pzemtmis ma^ttudinc vcrcbmtqwQ boMi in eamaio clTe
ccnfebat.1?9bcbat cnj iufliric opcribus^picincta bcc Bllcb^ no foltij ingcnii
sccrimoniamrquo tnctoicitins rcs (ingulss oirccmcbatrfcd 7 quada; p^udc^'
tiam fup29 bols narurajrrt fuo falli nii^ poflct iuditio* t?lc quippc munie^bdt cozzobozabatc^ validius adminiculis tcmpcratierqua cciftimatio potilfi^
mum feruaf ois.lBam % cibo crat moderatiflimo t vino oilutiflimo/ vtebatur
atc^ acjua mera nonun^ quuj oiuinis iciuniie indulgeretrqd ci»9 rei fcpifli'
me faciebat.Cluata pjeterea in ea crat oiccn^i grauita8.quatufc}3 lepos quara
ue (mmt^8xti^5 plurimi niic ciui loqnentcj caj audieriit locupletiffimi tcUcs
funt. l^oqbatur cteim omatiffime^mo poti^ cloquebaf quii opus foicftrnr
fu8 taccbat:quum locus tcmpufc^ requircrct.£t cu noffet in perpollira cafti>
gatacp ojariocvij macima ivic(fc ad oes animi motus vel pcirados rel fedan^
dos curauit affidue vt liberi fui omnes ta fcmie$ marcs cii fapicntie ftudio
cloquentie piungerct maieftate^.fflouerat etcim fapietiffima rirago plurimii
oecere piincipc (i apparate iperiofec^ quic^cct oicturus ncccWc foic vti oza^
tioc oznatiffima ztc^ grauiffima. 'Cradiic Coznclia affricani filia permulfum
filif8 ad eloquentia pfuiffe qm latinitate^ pcrpalcbrc calleret cffctq^ oifertiffi'
m^,€t cn^ buic oprime mulieri eet vniucrfa eius vita ois boncftatis plcna^ita
xt quortidian' fermo mirifici quada; oulccdine; oi mellc fuauiozem/grauita
tcmq^ redolererrj fnia? crebzitate atC0 ucumic rediidate/Oelcctcbaf bec Blacba vbi oiuinis offitijs ceterifcp rcb^ tKccffmis functa cctmo occiofam cMcdfcmp aliquid lectitarc/quo 7 fibi ^dcffet.? meliozes redderet fuos liberos 16^
ge maiozc fludio curabat vt filit iui quatii bumanii paciebaf ingeniii/vt nibil
ignozarcnt.i: quod oidiciflent loqrcnf:7 oecoze*r appofitctvt qoos paretu oi^
ligetia tam opuIctum'taq5 flozenti imperio munifl^ctbi quoc^ ooctrina % elo^
quetia oznarenf,1:)uiufmodi cnim ftudio eos pzcditos logc apud omnes ferc
admirabiliozes arbitrabaf.^d i^o qultum pic(c tulleritrtilitatem/eccmplum
omnibus pfpicuii rcddirc tam femic cius filic^ mms.Bcniq^ cu? a gubcrna
tionc tatj^ impcrif tamc^ oifficili libcrata fuiffct bec virago:aiunt)infomni8 fibi
^crtie tott apparuiffe marituj fuu5 iam oiu oefunctum.3if«cp in bec verba fibi oozmientitmtio,
gjjjj]-^ gjj^ ^ij-yg eft,BIacbamaria mibi carilTima piunc:fcito quia quiefcendi
tibiim tempus aducnitAUo multum tepus poft vna futuri fumus in celcfti
patria:vbi omnia tranquilitatis plena funt atq? quictis: tue oe mc pijeriflimc
ozatiocs apud ocum clcmeti(?imuj merucriit ecaudiri. CDuItacp cidc-^ ocdiffe
faluris oocumenta/ipfamet poftea rctuIit.Cluibus oictis cito oifparuit: t ipfa
ftati5 fomno cft foIata.Sccu5 iQit ipfa confidcras t animaduertens quc eidc
Cdmfetee^^^^n^icti apparucrat:poft no multos oies in langozem moztis occidit. Cunq^
ftdla. pzimum cgrotare cepit/nouu5 aftrum ecoztum cft:q6 antea ramq> ilUufmodi'
nec vifu5 necauditum magnii Mq^ obftupedum quid pzotenderet vifum fuit.
IBam vtmulto:^ fercbaf oppinio/comctcs fucrat.sc fi oeus oft^derc voiuiffy
ipfo fplcndidiffimoSfdercfutura ipfius poft moztC5 beatitudinc/Vt ficut in
tcrra omniuj virtutum lumic pzcIurcrat:eode5 oenicp illuftraref in celo. QuofactU5'mirabiliter omncs videriit:c}7 vna cu5 fuo obitu5'ipf«m Srdus ec bo-
minii ocl^is occidcs ptinuo euanuerit.^c fic fui cui optia parcs pi/entifftmac)?
FO CLVee €(mflanti9 tmdiu fcmm
cuncns abdcrfa btimanis/fozdibus/T omni tmcflri ceno pwgmicoipoidfcj^
folttta vmcuU8'libcr9 oino.oemu) kuifrimo quoda rolaru ui cclii fuir mirabv
liter cuecta 1m rcrris ppetuo tad$ clariffima fcmma omnibus picconiis cclC''
biara.lReq; vUa omnino e(l in boc miido taravel leuiras vcl celeriras quc cu^
aic bearo:u3 leuirare aur celerirare pferaf.£r bcc carpri; otcra bic fufficiat: que
De ram illul^ri i perfulgida muliere monimcntis pcrperuis madada funr.
E)e€onflanriacrudirafemin9Bl^!>^^driffozricvico2e. capi, clcrii*
Oonftaria eins nols iter claras mulicrcs buius nfi opis feciida.
COulier fanc cruditifTima.aleddri Uoitic pifauri f^amince puicic
vrbis pzicipis vcoz Cameriniqj itidcj pzlcipis ec *bclifabetb vro
1] re fiUaanno falutis noftrc.O^.cccclcapud '^ifau? rrbe3fua5.cii
inagno fui popuU icomodo.qdragcnaria fuu5 oie fcUciffime claufit cctrcmii:
femia certe oium muUe? fui feculi t oec' atcp pzudctiffima ac(vt it3loqr)cd''
ftas flipcs fui regnictq^ foUdii patrie firmamctii. £ui abineiite etate tata fuit
oprima indoles i pziidentiartarufcp animi rigoz 7 facundiannfupcr t pieras'
iurtuiapudicitia ccimia/pulcbritudo Diuinarumbumanarumcj^ rerum cogni
tio.-atc^ oemq? omnes Dotes^quc oe quacuncB marrona piedicari poffcnr. £ii
eiu8 menri ab ipfa fua adolefcenria vfq^ in oiem mozris fueaneffer queda vis^
acDuiinu^pzopefpirirusinfufus^adomnia macima obeuda'7ingcnriaDcfe
pieftanda.a piimeuo erenim fue pueriric/ira omnibus DifcipUnis opcrjim oe
dir ac in earum ftudijs ita valuif.rt fme pzemonita/fiue oe impiouifo loquerc
tur fiue pocticefiue oiatoiicfiue pbilofopbicc feu tandC5 Dc rebas Diuuiis in
terrogarctur aut loquerctur;ipfa non Didiciffc que Diceret;fed potius compo/
fuifTc arbitraretur.€iU8 quippe in manib^quottidie inerat. ^ureUj patris Suguftini/Diuoiiicp l7ieronfmt.smbiofi|.6rcgoii|.7 Sencce ac Ciccroni8 7 la
ctatii opufcul3.Quatu3 aiit vakrct piofaraut certe COetro:erret admtrada/rer
bo quidem ecpUcari non pofret.^^lurimas clcgatintmascafcj^ perdoctas edi
dit oiatiocs 7 epiflolas^quas ad oiucrfos Dcdit. €t cam cffet igenii admodti
pidptiffimi atc^ verfatilis/rt illico iteUigeret 7 ccequercf'ct imitado quicquid
aUquem oicetem aut facicte^ vidifret.*^erfpicacitcr adeo rerfu8 tu^Difparcs'
tumc^ erofC08 compofuit.vt ec cozu5 artificio/cuUu/fuauitatc' nito^'ac clcga
tia/in admiraiionem traberet qui eofdem lectitafTct.Guam (mc poetica^Difci'
pUnami nuUo(rt aiutjtradctc/fibi/metipfa vcdicafTe ferf.£t ^c^ bcc Uttcrarum
cognitiovic in mulieribu8 apparerc confueucnt/pcrmagnii fibi vt nucti tuiit:
fic Dcnicp 7 moztue/etu8 fiiUa maf^ attuUt Decus oc qua moc nobi8 erit fermo.
^£iu8 pzeterea fidcs atc^ coniugaUs cbarit38 in viratnf fmgularis pzofecto
cctitit kmpcr:cf merito in bii8 cetcrifc^ virtutibu^potuiffct cu5 penolopt8 co
ftantia crga Blfcem maritum fuum aliarumci? retuflifTtmarum matronaruj.
oc amoie mjtrimoniali facile contendere; cp nuUomodo eifdem in virtutibus
impar aut infcrioz vifa fuiffet. 'Tanta equidem cius ab omnibus ferebatur p«diciiia bum3nit38/3c reuer3 ipfa £onftanria;necnon 7 ingentC8 rirtutcs rt nc
fciam qut8 poeta/aut ccrte egregiu8 ozatoz ipfa omni3'pofTct fermone cogruo
etpUc3re.£r3t infuper ipfiu8 in omnc8(etiam infiimo8)f3cilita8 7mifcricozdi3
t3nt3/vt conflctnemincm rn$ 3b cs DifcefftlTc ntfi lctu5'7 bcnc ab ipf3 perfu3
fum«5)enicg mozituraante^ ec bac vita oemigrarct boc ca oicifTe feriit.lBibil
t iiii
©e Bapt(fl« Bthini ©ttds Btoic
Vttcj^kk cflficifTe/cuius pemtctiam mcrito ftibire ocberet:p:eter vnuj^quod ta
mcn indc no p:odidit.*f?ac igiwr via inccdes Coftantia becm«licru5 fanc optimar-r maircm t^eUfabctb ac Baptiftam illa auiam ftiaj.ocqm nobis f«p</
ri«8 fttit fermo/in omni W7 vinutcnc oifciplina/pcrmonftraffc ccrce viderc ri
fa eftjtacp eiufcemodi indolc bcc Conftantiatmdm folgcns/ac tam oiuinis
p:cdita laudibusrtot tantifcp circumoznata ootibue/fclicifTimc ck bac rita ocinigrauit/relictis fupcrftitib^ filio £onftantio/q«i patri in rcgnum poftc3 fuc^
cc(rit:i Baptifta fiUa inciit» t illuftri matri quamfimiUma.ec alccandio Woitiamaritotuocditis.
(TS^cBaptiftaBrbiniDucisrcojc. capi. clcriii.
'Bptifta eiufdc5 nomis fecunda pzeclara fcmina picdictc £onfta
tic iUuftris fiUa/cc ^li^^^^ndro ffojtia cdiw fcdericiq3 Hrbinatis
oucis incUta piunxM fupcriozis Baptiftc er«ditifrimc fcmic p:o
neptis.anno a natali cbriftiano miUcfimo quadringentcfimo'? fe^
pt«agcfimo'ap«d Ug«biu rmbzic p20«incie rrbC5 f«ani i««ccul3 admod«mmoitcm obiir.fJac q«ippc m«Uer€5 ifignc5 apiimis 3nni8 Coftantia ci«8 matrepecedentc ci«8 pater ^lUicader igennc % UiicraUtcr enutrirc 7 cd«carc fecir.
^ndc 1 in ft«di|8 Utterar«5 bona? pcroptimc inftitMtaan ipfis atq? aUfs pcr
mHUis rirtutib«8 clarilTima tldem cffulfit.lfla 1 ab iniiio f«c(vt ita oicsrim)
pmi\,it cam ozatiocs pzoniitiare volMit:q«38 ea in pncritia t^nta grauitate %gratiap;on«nciab3t:rtomnc8f«mma admirationc obftupefccrcnr. Hbi ^oadolcuit/tanta pzofccit ooctrina tantnmq? in cloqnctia uccipit mcremet«5: rt
admod«5 adbuc pucUa cnftcn8:n«U«9 ad oomu5 parris oiuertcbat/a«t oza^
toi vel pimcep8:a«t aliq«i8 ccclcfie c«i«fcfici5generi8 p:elat«8'q«in coza^ fi'
nc rUa trepidationcoimonm baberet/c«5 m«Ua ipfi«8 comcndaticnc.^rat
tnidioai fiar«ra co:po:c/fcd iitis vcnwfta 3tq«c fo:mofa/c«i«8 qi?idcm mccf
f«8/non fine q«3d35 tmic^m crat.l^erUberaUs in omnibns Mq offitils.so
ctos littcratofqp viros magnoperc colfebat/iUifc^ no par«5 ftndes: IBcc min'
tflos ccrte quos cogno«crat p:obo % accri ingenio fo^c^oft^ autcm a mari^
to Ducta fuit.ferc fempcr mariti ipfins rcgnum adminiftrauit.qiui3 maritus ip
fe min«8 p:optcr ftipcdia oomi ce potcrar.at ilfi ^ic mariti rcm ca i«ftitia miriftcc c«rabat:rt inauditum pzopc omnibns ridcrct«r.®fiq«ando crcnim c«5
•R.omam acccfrifrct/pontificemmmmmn lbi«m ci«8 nominis fecimdnm vi^
rum cr«dirifTim«m cU?q«cnUfrim«mq^ fafutarc vofuit:ap«d qucm o:aricnC5
ta5 ^vimi tatac^ cii cfoqntia bab«it.^t potifoc ipfe fermonc ci«8 no mime oc'
lcctatus.CircitftanttbufDicerct.€go Domini mei fic mti^i pfuadco: nuf fa in ita
Ua mnUcrc adcffe/q fit cxi bac/vel Doctrina/vcf efoqntta coparada. £rat nibtfo/
minus Baptifta/bec admodii buifis t timo:ata:f ca^ ob:c5 pcrfcpctfpfafafu
tabafT foca facra adbibat/p:ecip«cc5 virginii rcUgiofa^/vtebaf etiam cofnctu
dine p:obo;: rcligiofo^jatci:; Docto:«m.£)ccrcebat quamarimc ftbcrafttatcm in
pa«pere8/qu08 manmc mcdicarc p:obtbcbat pudo:/fcgiptimifq3 nuptifs vir
gincs paupcs coifocado.€rat acri ingcnio/«j: ccleri pftatic^ accumic.^titcr afia
7^0 cius oeco:3/rcrccp fancttmonie indici3/bocmmtnnm % mcmo:i3 6tgn«mf«it cy tan^ oiua iifa Ccctfta tpi martfr 1 rtrgcfub auraris rcftibus in abfcn
tia mariti dfitium ad mcbza oomada geftabat.Quando aute^ rir ciu8 cx bel^
FO. CLVIDC Baptifla ^rbini €t (Wargarita *R.C0ma
lo confecto oomu5 rcdirc conringcrcf ozdinc 7 fcnm rc? ccnccrncns qne illa
adbibucratidigcrcrcndo/quafi mirabiidus oinnc/aiiit.IBon lam oomuj fibi
fidcri kd ccrtcrcUgiofozum viroium conucntum igrcdi.sdcrtrcmu5 cum fc
bzis accutidima tadcm cam inuafiflctrquoquidcm moibointcUigcs omnino
fc monturammccp vIUq rcmcdijf ficri poifcm cgritudo illa fupcrarcturrquip^
pc que pzudctis i magni animi cnTctrftatuit cquo aio mo:ti fubcHc' r illm vc
nictcm cctipcrcquauis nundum fertum 7 vigcfimum crcclTifTct annm: 7 fioii
ti ctatc ctcckrct. Hndc mor tanc^ mulicr rcligiofiflima 7 cbiiftianc rcligioni
ocditiirima/cbiiflianofritus omncs obiuit.*f^oftrcmo maritum fuum adfe c6
uocaa/pirit»Qucfo mi cariflimc pzinccpsrmicj? Dulciflimc vir'fi xnq^tc in ali^
quo lcfi'3ut tibi minus moiigcra fuirrt inibi pifctifl^i^nc ignofccrc oigncrif.©e
indc fubi|cien8'ait:£omcdo tibi obnice aiam meamiatcp comuncflibcros.St
toUcns oemum oculos ac manus : omncs p:ofccuta eft bmcdictionc: vt me^Itus potuit.Quibus planc rcrbis tam pium animum occlarantibuftota rcgio
p:inccprq3 ipfc maritus ad magnos flctus'mifcrabilcs lacbzvmas fingultufcg
acgcmitus mor mcitati fucrc. ^nterpofito autcm paruo tcmpus fpatio mo:-'
tua en::magnificcntiflimoq3 funerc/a marito cft clata. •^ofl: aliquof outcm di
es eccquiaruHi ilUus ' nouo ? inaudito oecoiis generc ipfe 3U«ftris maritus
nio:tuam eft piofccutus. 3n que edita fucrflt omnia/queplacado oco/pcr re^
Ugiofos adbibcri folcnt.Sd qucm quidcm bonoicm tm ncm tamq* inutdi
tmn raUs funcris/coucncrunt Icgati er vniucrfa fcrmc ^talia iid bmufmodi boncflandas ercquias cqui piope qu3dringcti.Qiuo8 intcrlvcucrcndus ^oan^
nefantoniu8£ampanu8 fepifcopu8'a Sirto quarto potificc marimo cfl trznf
tniifus . Qui oe laudibus 7 rtta admfrande rirrutis buiKS fcminc fuwbic
m
orationeji ipfam dcgdtiflTuna^ cunctis altatibus babuit.
CDcCDargariraJIluflrifltmaanglo^um l^egina. cap.clrir.
argarita illuftriflia 1:>ci
rici 'Biit^nic fcu snglo:urcgis c5iur,'(xeiwtiq3 0U5
IHapoUta^jregis foiorp--
ter cctcras muUcrcs oiigie potctia/ma
gnanimitatc ^moiib^fuoeuo pclarif
fima fcmia/ pio potifice 'Rome i catbc
dra pctri pfidctc/ plena oic? fuii oicm
cn mario fui notB fulgoie clauflt cctrc
mu5.*Regina ipiimis certe fo:ma fpe-'
ctabiUs'? iuicti amo:i8 i rege viru5 fu
um/adeoc0 comcddda/ rt er co' fm no
minis fitIgo:c mcruerit ppetuu5-Que
qd^ (ptcr fcemata/ q motalib'^ qric^ aligd fulgoiis affcrrc folct) 7 mafuetudic
benignitatecpUbcralitate/munificctia/religioncfidcIitatc/ ali/fc^ nonuUis rir-
tutib' pUirimii ifignis fuit fed animi magnitudine ac armo? ftremitate mXto
magis.©e quib' rnii Oirifle fatis erit . Quippc cu aliquado audifl^ mariture
ge5 i belU) fupatii 7 captuTaptt copifs plunmis collec^: cclcri curfu *fuf€bo
racii rrbeaduobuit:ibidecp apd fractu potc €bo:accfc5/collafl fiQnifnait^ca
boflc pflicit 7 6 boflib' no icmiti victoiia rep02t.i«it:captii(B odoardi rcgis
Ouccm ftreftmffitimycofeflim in vltionc^ captiuiratis mgriti/fecriri pcrcuflu5'
vita^ finirc coegit.1b:ofecuta oeinde boftea/qm C3ptiuu3 abducebac maritum
ttinere rnius oicvsi lodano vicit t pzofiigauit: eoziiq? pluriinis itcrfcctis/tade
carifl»nu5 coioitcm icoUime recepit:rnde i igenres fuo i fano pectoje^coiuga
lis amozis fe ondit babuifle vircsmlh ilii certe fozmido obfuit nuUaq^ fcrni
neifecuB erubefcetia nulla tempozum qualitatis ccfimatio poruir COargiiritaj
blc reginam vricp riraginc pjo vit^n cofcrmtioc occoiis viri retrabere : quui
ipfa ota facili laboie fubiret/que ncdu5 feminorcd robuftiflimi ac bcUicorini^
mi viri'timuiflcnt agredi.Herum baud multo poft iterato apud €bozacu5 cd
Odoardo qui fe eiufde^ rcgnvr ipfe 'Regcm ertimabat ifimul cogrefli^rj bci
ricus r odoardu8:rtercp oiu obfl;inati9 animis oecertariifT c«5 pugna p ouodecim ferme ozae pzotracta fuiflct. 'Cadem beirico victo eiufcp ettrcitu pzo^
fligatotpfe bciricHs cu5 O^argarita noic fuga k bofti ftiga eripuere.Berum
quii beiricus ipfe i quoda^ monaftcrio oimrtii\'ct: i ^^nitm fuiffct ab odoardo captus 7 ifcrfectus init,'K.CQin^ aiit tflarbona ad renatU5 gcrmanu5 cofu^
^icQiiWci^ tadem cmiit^^o eim i pzelio cefa fuere/boiu5 triglra miUa:I quo oif
ferme anglo:;! nobilitascecidit.tgo quidem reoz^^ nobis aloge coftitutif
icognita fmMoge aUfs facinozibus fpcctabilem fuifle margarita^.
ITb^ ^tifa magni Sfoztie filia l^obcrticp fanfeucrinatis matre. cap clrc.
Lifa magni ffoztie stteduU filia/ fracifcicp ffoztie ifubziU5 oocis
germana ac XeoneUi feuerinatis pzlcipis vcoz : viduarum oiiim
facratiflimu^ fpeciem atqj optimuj etcplu^ ano izXmis nie tertio
7 feptuagefimo fupza miUefimu5 quadringentcfimii boncnie mo-ritur:Q: m oiui francifci templo igenti ercqniaru pompa fepcUtur. O^ulicr im
pzimis quidem fozma cozpozis pulcberrima'q«a pzobi mozcs atci3 ^vidici mi
rifice boneftare videbantur.€rat pzompto ingenio fcmina pzomptaq^ Imgua
nec mmozis certe babita erat anisiii.Que quuj nupfiflct quindecim ano;: erat
etatis:? i oecimo feptimo grfluida/virum amifir.Jgif fiUo edito'eu5 er nominc
Koberruj nuncupauir:quS m pzopzio lacre alereolno voluirrquauis nurric il^
\i adefler bona i bene mozara.lBec^ poftca fuftinuir rancp alrera gnrcma ro
mana viduiraris oprimu5 ereplU5:oe qua fuprs nobis fuir fermo)feciido ma^trimonio aur nuprijs cuic^ iugi rara fatis bonefte mulieri nupfiflc femd kdomne reliquii eraris fue repU8'cu fiima i^ndicitin % ^udoic^ic erimia laude p^
tranfire curauir.Curauitcg ipm fiUu5 fuum pzo pofle'optimis mozib' mfozma
re:quoadufq3 per etate Mcnitmm geftare."£t cu5 eflet mulier re» tiuina? ^d
modu5 ftudiofiffimaac religionis certe amatiflima^ iugiter 7 obnire oeii imotalcm crorabat:vt Uceret bunc fuum gnatum 'in omni mozum pzobitare cdu^
catum'rfq; ad adultam fuam etatem videre.Ct iccirco bonis oibus ac mafna
bcnedictioe quantii i fecrat'femp illii pzofequebaf.Htiq? i boc credes paretii
bndictione erga filiofmarima vi bre,1bzeftitit itaqj bec fedula mr i filio cdn
cado que pia mtter vUo fauftu clata potuit ecbibez^nibil olno idignata viUb^
ct mifteri|s/q educatione ftUo? fecunf. Ob boc at c poflmodii clariffio ipato
rc effectoplures cii fiUj fapictestu oi bonozepflates fiit fufccpti^q m^Qniiit
opib' % bonozib'' celcbzes bodie apd eo? pfaguineii ifubziu pncipe ^nm locit
FO. GLVII©c €Iif« &foitist €t •R.iciard« €(lmk
oignitatid obtlct.Biguit i bac fa ctara/tlc]^ pzcftaffcmia icrcdibiUfba^mtas
fiima fociUtarrac inaudita p:opc ccmitas.lRibrl rnc^ fibi afTwmpfit nibilc^ ar
rog<mit:cy matcr ta clari itnpatozis rocarcf: aut cmc tanto? magno^z viro^^fi
MozoiT noi foieu ILongc cquid^ igcnio 7 moiib'^ ^ttalic iudco^z rcgine fit
pzadictc OiirunUis quc inftata pzopinquisii regni cupiditatc cum ? ipa cflct
rcgts filia/vcoz 7 fozoz' omncs illos q fiUos aUqua ncccffituciinc attingcrct i^
tcrftciccndos curauit:pzctcr iozam quicimm matcrtcra« manib^fcuinime fc
mine crcptus cft.Qua^ quidcj attaUam cii in factionib^pcrfcucrarct/ad cctrc
mu3 crudcUfTimo moztis generc itcrfccta fuiftc comcmozauin^': lacerata ctcij
crudcUtcr? ifruftra ccfa^caibufcp abfumcda obiccta fuit.TBo buiufmodi na^
turc fuit bcc fclffa muUcr cofpicua/rmo mitis igcni|/ mitifcpnaturc cmtirnec
fibi cjuidquam aftumpfifnifi fcmp cbziftianilTimc viuerc.€rat ci frcquef i oze
ozatio^qua oiuus patcr auguflin' in laudcsoiuc virginis COmc matris oci
oifcrtininie compofuit:iUamcp piccipm triginta iUof oies cclcbzauitqui moztis iUius fmifimi fucrc.Quare ticinio pzofccta/rt teplum Diuc CWaric oc laurc
to cc voto inmfcrct 7 falutarct quum Bononiaj vrbcj attigifTet. 3bi rnicus ct
fiUus/StUjftris 'PfcObertus occnrrit: quc antc moztC5 fuam admodu vidcrc op-
taucrat. Quod cu^ ci c6tigiffct:macio gaudio/macimac^ ktici^ ab co ccccpts
t nfa cft.^bidcmcp aUquadiu fubfiftcs/ itra iUud tcpus grauiffima cgritudi
ne cozzcpta/bunc vitc fine cam babuifTe pzodif 60 femp oilectifTima-.qua fiU'
imperatozftrcnuus/fmgularis pictaUs/fmgularifcp amozis/ quib'' i matrc affi
cicbaf/apUffimo funcrc 1 popa cctul«/cii magna ciuia Bononicfiu5 frcquetia.v!«
:^T'. j^ IPee l^iciarda IBicolai Cftenfis CWarcbionis vrozc. cap. clcci^
\3ciarda icUta mKcr'1Ricolai €ftcfif nobiUfTimi fcrraric CDarcbianis rroz/Tbomec^ ©aluciai ^ncipis filia:boc ancg c qrt' 7 fcp
tuagcfim^/fupza mUlcfimu Tquadrigftcfimii/anataft cpiaoanus:
9dmodu5 fenct/fcrraric viuedi finc (ccit» fuit bec muUcr ab adolc
fccntid vfcp ifcniu5 admodu5 venufta/oecozacijfacie fcrmonc raro 7 pindcnti
fafic/atc)3 DCCcnti(pzout 7 ciu9 fili^ pzinccps 1?crcule8niic babcf)qui ccrtc in^
dcc cft fingulans pzudctie/tam i viro^ i fcitiina: cratc^ igcnif pftatis:vt mulicrc5 occcbat 1 vtoicm pzincipis tati. 'ReUgiois cbziftianc macic ciiUrimcc
fine magna UbcraUt3tc/£t i oibus rebus Unc actionibus' fcnitcbaf timctcm 6i
pzobare ac verc cbziftiana efTc.am3bat pzecipue oes' quos fcicbat ccccUcti ce
riztutc pzeditofi/quib^ 7 multum ac plurimu5 tribucbat.Humanac^j; 7 faciUs
Quadia vicit maritusoi bonozc 7 gratia fuit cuUa/7 3 ciuibus fuis plurimu;
comedata.Birum fuu5(pofl Dcu5)fcmpcr macic cccolnit.^ratc^ lcuif7 faciUs
ac in omnibusadmodum pacics:^ q^o^ nofcct lcgem coiugaUs fedcris ab co
fcpc cfTc violatam/ciufmodi iiuriam nibilommus pzudctcr perfcrebat:fmo ta
q^ tcrtia cmUia flffricani rcoze i nuUa rc fuftinuit vnc$ oftcnderc taUa ftbi Dif
pUcerc/Ctft cgrc fcrrctrmagnocp co facfo afficcrctur oolozc«
*t:>cc ouos marito
fno IHicolao tantummodo cdidit marcs *t7crcnlcm kilicct 1 sigifmnndum(adbnc fnpcrftitcsimagnc pdtcntic 7 virtntis viros c|ui Dcccdcntcpatrc/ a rc^
gno pncri admodii fnbmoti p leondlii ft-atrc maioz^ iUcgiptimu ilUco ncapoli
fnt dmifTi.Que mf magnanima cii vidcret rcgnfi pfnn5 pcncffUiof fl ce/pluri^
tnttldigrtata/Salutia ad pfe^ c fcrraria ejpfca^yoidmc^ ta oiu patrcs c(Te
©e *Rici3rd3 €ftefe Bc (War^arfta Scbocic %C£mitmit ooncc filios rc? pofiros cffc co^nofccrct. OtJanfit itacj? bcc tam clara fc
ininj ap-id patrc p:ope ad crtrcmii vitc fiic rcpnsrquod fnit fpatium triginta
tnoiz anno;2:ciiftodita pndicim/t oi dcoic^cu fiima co;: popnlo? gratia.lBa
cu cffet clegaris fpetie iuuenis/admodiicp fozmofa/cofecuta c^nduitatis pbe^
ncm glo:la:fic vt poftcris mngnis antiquis Komanis matrcnis oi p:crtatia tcxccilctia mcrito cop^mi p6t:oe quib^fitp:^ multis i locis meminim^/q fio^
rcnti etatcviros amifcriit fuos.*bc quippe matrimonin fuwj ccpetctibus boc
refpofo nuptias rcfpuebattrirosXfuos adbuc fibi fupftires adefre Dictates.
Sic T bec p:cflatirfim3 i<i')arda:qviu3 multi p:incipe8 1 qiiidc clariffimi ac
potentiflimi ilU nuptiif^ugi vellct^olb^ rfldebat;fa^ fibi ee cy femcl nwpfiflj.
E)omi patrisvita agebat ceUbc: oib^^grata otbufcp cara.£u oc5 fpC5 fuai vnodco/t: ei^ fiUo 'Jcfu rpo coUocoffet.snttOs ouos i triginta vt p^emiffuj c)itz^
q^ apud patrc egit/Oonec *berculC8 cius fiU^ natu maio: paritu p:incipatum
adcptus eft.Cue cii iam vergeret i ecfrcmu? pcne fenifi/ marime gaudio e affc
cta/gratulatacp c oco oipoteti tam fingularib'' i fiUos mcritifcoU^ris.StaticB
magno comitnm a Sfgifmfido ci^ fiUomino:e eft fcrraria pducta.Qbt ? a fl
lio 'bercule p:incipe cii macio gaudio sit(^ leticia efl ecceptarbac gratulatccy
tande imperaretillo etia no parua leticia oec!arante:c}? ec tanto iteruaUo eamyidcre nuncp cotigifTct.COarua iQitur itcr eos fuit gratulario mutiiacp leticia.
•f^oft boc b:eue tcpus fpariumquod fcta cgit cu cariffimis ftUisaUa n minoiacceflit eculrario Quod bercules pnccps.tconoii i^cgis ferdinadi partbe^
nopei (tUa'Ourerit vro:e5.Cum qua baud multu? vidt/fcmp tamen i mutua fa
tis beniuolctia mutuocp amo:e cciag:iii* ^oftc^ aat finis vitctam etim.ic fe<'
mine K.iciarde aduenit:maria iam naru:fcb:i qrnui cpp^efTa/oia ea (olicitc o^biuir: que in mo:tc cb:iftiana tradictioe fcrt!ar!;r:p:eciofam veflej fua cmnejper templa oiftribucs. £t toro pccro:e t aio i oeii riuuj couerffl/ectremii rcddidit fpiritU5,£uiu8 obitu ftUi magnificctinimo ftinere ea? ertuleriit.Cuiufcg
tam p:eflafis muUcris virtutc'boneftate'c6ftatia5/oeniq3 bic atigimus.BOcnmetum flatuentes multisque ifcrendis maUs/min' coflantcs eriflunt . Qucfane pKcipvic caufa fuit:vt tanra^ muUcrcm ^c tanta virtutc p:eflate5 inter cla
ras anumerarem:que bac etare claru5 nome funt akcutc*
^BC margarita Scbotic optima •B.egina. cap. clctii.
2lrgarita Cb:iflcis icUti ac cpianiffimi ooco» regiffilia/Jacobic^
Scbotie pncipis vco::tcpcftate bac nfa'Sicro.f.pontifice quarto
p:efulatea Scbotia infula/fingulari p:udctia'ingcnioq5 ac fctimo
Mi i pictio fttit no modico:quo ant tcpo:e fit ectincta/nobifc5pta
no cft.sdmirabiU imp:imi8 fo:ma 7 caftitatc cccclUut. ^ifyq^ fuit multaru5
vtrtutum 0CCU8 feca5 attuUfTe: quum in bac lucem edita ectitit nec minimum0lo:ie fplendo:em fecum contulit.3nter alias mulieres occidentalcs clemcn»
fuit:? incredibiUs reUgionis^oeo 1 oomio noflro 3efu c^o tota oedita.3[t» pauperes vero t inopes fiime libcralis' veros etiam religiofos multis inofitiis cc
cedcs.^u fubdit(8 fuis qwibus iperabat admodus faciUs 1 comis:quofplws
p:udcfia 7 moderatioc/^ lufticia curabat.Obferuabaf aiit ipfa I6gc magis afuifpopuUf^ marit^ ipe fu^^/c^ l adminiflrado rcgno aprio: ect.at ipe mait'
Tt potc ifolecto;'vicozi8 ?^tutc fcmp ptemnebat.Que quide (otumclia^ei^ mctc
fO. CLVIII
©c (Pargarita Scotic l^cgina
no parum cruciabat:? cum pzudcs admodu; ac religiofa babcref:oia (ingu^
liri pacicria cquo aio pcrfcrrc ftudebat : nccp itcrmitebat fuauitate rcrbo? ac
mo:u3 comittatcquomm^ iUu5 ec aio amarct. Sepius moncs/malct cuj viv
nite/q5 cu3 rui/s vitam agcrc . at ille pzetermodt) ifoles ^ muliere; afpnebaf
mulierifcp fana monita refpucbat quibus reb^ / fiebar rt ois regni pars/i pze-
ceps irct.iQuod cu niatic populis fuis oifplicerct:c6fenfu germai illi*' atc^^.re^
Qinci rmcula eft coiectusrooncc rcgnu^ male affcctii'i pziftinu^ rcrii ftammreftituaef*3pfe quoq> rec ecuta r oepofita oi m folctia/7 befliali ferritatc/me^
Uo2ib' artib"^ regnuj ocmceps adminiftrarct. 3" iUa tft cuftodia femp regio
cultu krmtm eft:ac fub eius tirulo rniucrfa regni negotia oifponebaf . 'Bbi
cum aliquadiu ftetifTet ecifttmatcs/ q? pziflina illa ifoletia oepofita/ad fanita
tcm reddire oebuilfcti libertatesa fratre reftitutus e . Q$ cum factu^ fuifTet'
maiozc odio TNCgma'q5 atca ifectatns 'a fe ecpulfay in locoqui ab illo abcrat
tiigmta paJTuu^ iiuUa collocari lufTit^fic vt neq? oum viuerct/ necj5 etiain poft
moztem/Ci ridere voluerit:Quam quide^ calamitateyper trienium cu3 icrcdt
bili pacietia/7 animi tranquiUtatC/fapietiffima regina pertulit.Quod fane tcm
pus^totum i rebus oiumis erpcdcbat:nec0quid$/($ oe oeo/rebufCB oiuinis
cogitabat.^ncredibiUs quoc^ fuit caftuatis muUer/que rt rumoz erat:cii maruo rcm nunc^ babuu(tan^ altera Senobia palmircnoK regina vt fupza oictft
cft)nifi fobolis pjocreande caufa.Hbi vero comptu3 babebat ; fo:e grauidaj/
nun^ pofteanifi poft partuj cum ipo marito coire fubftincbat.fiode^ itaqj
modo/ircB mares marico ediditrquos vfc^ ad mozte fecit bfe voluit a magnaCU3 oifciplina moi{i'C08 educare curauit:? quamacie^acobu^Ceius nois quitU3)qui lUi natu maio: erat/i omni virtutu gcncre iftruere fecit:vt quii rec €((^t
poltca aUos regcre fciret:atq3 alijs impare. ©enicjj poft triemii acri fcbze ap^
pctuatcflamctum oe Uccntia mariti cdkcit*€t mojte fuperuenicte fiUos ad (c
trocari luffit:? ad virtute oes equaliter boztata/maiozem natu^acobumampiimis bunc i modum eft affata.COoztem pzopinquam ftli mi 3acobe per fingu>
l08 oies/pcrcp fmgulas bozas mibi adcffe coccrno. 1^ogo te per obedietia^ fi ©ptima
U3fem:vt ante omia oeum/vereari8"Z iUius volunrati fcmper fis obcdics: necJ[^"^^
^^
vnq^ oefatigeris i omnib'' bonis acrionibus' frarrcfcp tuoB (ic amc8/fic colae^ moua no^
quatum tcipm oeniqj complecteris.Bbi autc pr^i tuo i regnu3 fucccfferisfub
ditos tuo8 ec aio amabis:^ muniuerfos lufte/clemcter UberaUtercp te babis.
3n audiedo autem eris faciUs 7 pbumanuf.Dabifquoq; opami fttma eos co
cozdia cotinere ac regnu3 omne maicio occio coferuarc ? ab oib^tuifiuflis iu
dui|8'p2crertim eculet auaritia.Cultoz pzeterca efto ornnis bonc ettimatiois.
1BulUi3,tcpu8 fruffra amifcri8 eiufcp potius auar^ cris.lRo pareat aurc8 ruc
oelato:ibu8/qui facUe funt ad ferenda oifcozdiam f3 tancp perniriofu^/rmo pniciofiflimuj 7 ccccrabilc vcnenii abboizeaPfozmidefq?/? a tc repeUa8:1B6 minoz c glozia iuflc % modcfle regna gubernare 7 adminiflrarc^ iUa feUcif ac>
quirere. 1?ec atc^ aUa buiufcemodi quii fUif8 pzecipiff^ m6umeta fui ne qd ptermittcret:etia bndictioe ? oi aUo bono oocumcro ?^bo;:/eo8 c pfccuta.lBcc
pofl multii tepozis fpatiii/tota mcte/7 aio/ 7 cogitatioe i oeuycouerfa/aia^ fan
cta oeo redcptozi fuo reddidit.Creditii c rcneo petfta^:^ p vi3 occeflifrc.Gua
obrc a filijr? tota famiUa/magno luctu % lacbzfmif^^cozataregaU comiratu ic
Sc T^difabctb t}ifpnm:f %c^mpompa eft clataitancp regina fancta/oi glozia 7 bonozc vti^ Oigna.
(TD^^^li^^bebtHirpaniamminditaUcgina.cgpi.cIruii.
€Ufabctb bifpanis? cbzi^{
ftianilTiniiv optimacp %cgina/ *bcinrici regiscc fu
pcrioie CDargarita coniu-'
ge/» nica fUia fufcepta; ano millefinio/
quadringctefimo/feptuagefimoquin''
to'nupfit fernado iclitoaragonic rc^
gis filio;que quide vna cu marito ipo
niic vfqj i regnis pfis i mmtv cu fuo
mario nois fulgo:e rcgnauit ; annis.
xm*0.uc civtcn folii ob regia maicfta
te3'f3 ob mtta:? virtuti» pzeftatioii rni
uerfo o:be cbziftiao/ niic plurimu5 in
fignis 7 inclifababita eft femina,*^:optcr quod' no modo bifpanis/fcd t vtii
uerfe cbzirtiae rcligioni(vt ita loquar) fctinimfi numcn ac quidc5 rencrabilc e
cmfcndQ^Ciuc etfi foztuna ampUfl'ima/7 fijmis bonozib^/ac naturegratic mu^ncribus plurimii occoim vidcaftamc eic rcb*^ (Ircnucgcflis/eam ab imoztaU
oeo/quoda certe pccuUari bcncficio pzocrcatam eflc ccnfucri^. <Eo quiacfl; cti
mi;8 meri^ icomparabiliter ifignita / 7 admirabili ccimiaq^/^ac icrcdibili rirtu
te Dccozatataio rj coftatififimo/pudicuia/rcucritatc/ animi virtutc atcj^ magni^
tudinc/oeinde grauifatC/reUgione/fanctimonia/pietate;ac crga ocum oztbodo
jcamqj fide^ nimia oeuotionc fuccenfa.Quibu8 ccrebus/ vt 7 ipfa vna cH viro
pzcdicto/i cfernum vniuerfo inotcfcat mundo/ laudib^crquifuis i celum vfq^
ectoUendam puto.€t ideo fi icomemozadis ipftus fmgulis ecccUctiflimis fa^
cinozibus logius foztc mc babuero/idulgendum rtiq^ mibi cft*£um laudadi
7 cofcribcndi marcria adfit ampla/7ea ipzimis pulcbcrrima . 1?cc itaq? rira^
go bcUfabctb poft pfis iteritum/ cus pfnum 7 Suitu3 £aftcllc rcgnii magndobtinuiflct labozclpzimis ej:pulfi8 olbus oomcfticis 7 finitimis boftibu8;ac
Oe olbus parta rictozia^moc id rcgnu; fuii in omni pace redigerecurauit atq^
ea obzem oib^ pepcrcit.Quam ob cmf&^/ illico ocs eam ac ririi fuum pzopter
eozu3 icredibilen) clcmetiam ac bumanitatemta^ pzopzios parentC8/7 ama"re/7 rcnerari cepcrunt.Quibus fcUciflime 7 fctifTimc ec fententia geftis^rt eft
cbziae reUgiois amatiffima.^niquo perferres animocy OOmri CDaomctai ca^
bifpanie partcm tenerent occup:3tanFquam Betbicam ku 6ranarenfcm noui(
(imi rocant fecum cogitarc cepit:qucnam pacto eam tadem poft ktcctcs fep
tuaginta quinqj annos ab cifdcm poflefram/Uberare pofl*et.€t cus marito fuo
*Rege fernando &c aliis regni fui pzincipibus cofilo babito;tadc occretu fuin
vt oino ipa Betbice pars appzcdercf;7 no id tatii ad apliadii regnii fuiVf^ ad^pagada rpiani nois vcra fidc3;atcp ad ftabiUmctu5 oiuini cult^ fieret. Hn7 inumcrabiUbus ctcrcitibus tam maritimis^ tcrreftrib^coparatis ipzimis
btiflimi 3acobi apofloU tJifpania? patroni pzcmoita ozaculomoc i :aimafa$
mcditcrranea^ vrbem munitiffimam mouit: 7 illa baud mfto pofl ccpugnata
cepit.Qua capta'cofe(li ibidc bafilicas % tcpla pmulta ad facrifitia celcbzada
FO. CLIX©e Vclif^hctb fyifpm^:^ *Rcgina
inflourauit 7 crccitrquib^/? multa oonana 7 muncra obtulit p:cciofa.€aci? vi
ct02ia tam feliciduiic cofccm ejc tfplo/alio pzcualido ctcrcitu ccgrcgatC/Vniuc
fu3 regni granatc agrii ocpopularc / 7 ad xfc^ ipius vrbis granatc coftncs^cia
igni fcrrct^ raftarc pccpit.Guo tcrroze plurimas vrbcs miiitinfimae parti ar^
mis/partimc^ roliitaria ocdictioe copzcbcdit.Quas itcr/ fucrc sloia/£ctincl c^JJJJumlum ibocbinii/lNomda/Cn^arbelia/ ^artbania/? CarajaboncUa/idc TLocia Qc rcgnigra/
clfmalacbio/infigni pouu clarifrima/atcp coplurime alie. IRccno 7 0?ocbilinii natcmota.
fri0idiicpm<5fcy3Uo2a5'£abilU3/tolumcra atqa alia^? aUa munitiflima cppi^
do/que loguj enarrarc fozct/ victoziofilTime cepit.^n quib^ ctia cucfligio tem^
pla erigi 7 cofecrari madauit 1?ifc)3 fclicitcr gcllisan ano a nataU cpiano.CD.
cccclcttvnu.quH^ ipa pzeltatillima muUer atq? cf^ marit'' fcrnadus t^idicif^
fcm 0?auro8 ocj lui cccrcit^ floze i O^Jalacba vrbc pofl ^ranatcfcm rcgia pzi zifealacba
mari3:£iuitatc vidclicct oib'' comcrti|8 fcliciltima coftttuiffc/ atc^ ipam vrbc/ pnmana
terra maricg oi toimcfo^ gcncrib^ comunifTc ocnuo coUccto ingcnU ercrcitu """"«s»"»
maritimo paritcr 7 terrcltri/cii vaUdiflima claffe^quadrig^to? vj trircmmm 1"**"*
IBauiii atq3 oUo;: Ugno;: paruo;: pcnc inumerabiUuj. €oct; i txcrdtu tcrrcflri
«dcrat quindcci miiia cquircB 7 fccagmta milia pcditcsrcii octomiUbus cur-'
ribu8/p toimetie aUjfq^ ad bellii coficicduj necccilariis oeucbcdis/ad ipam
vrbc cblidcdJ3 1 ecpiignada^ picftati pcclTit ato.Quam ctfi {jmo Ipctn cape^
re potuiffentrattamc p trce cotmuos mifcs/ iM ouriffima obfidioc copzimcre
roluit.Jta vc O^uri ipi/Vltuna mcdia tabefacti'etia imiida oia/pzo fiimis pe^
nc oelifija comederct.Qui quu3 vidifTcnt oia in vrbe cofumpta fuifleviderct
cp arma bclUca i oi8 cctcmi aucilii fpcs fibc occffc 'vrbifl ocditione "Regibus
pdictia cbriftianifrimiscoacti fecere.^racp OPalacba ipa ta infv^ni vrbc capta
bono?ridcUcct oiu5 opulctifrima/rnuierfos mauros qui i ea lucnti futrquifi
Ucet cbiiftianitJtis nomc acccprare rccufariif/ ocs pio fcruis babcri/ 7 fub in^
go pcrpctue feruitutis vcniidan pieccpitrquos ad trigitamiUia fuilTe rcfcrfif.
^ndcqii antc^ ipi Kegcs vrbe igredercf;vt cpo oiio nfo' ois victoiia afcribC''
rcf:p rcUgicfos 7 faccrdotcs ocuotiiTimos/tropbeii fctiHime micis^p vniuer^
faj vrbe cii bvmnis 7 c^ticie fpiialib^^/ac ois gcncris muficoa circuduci'7 1 al
tiJlima arcis turri colIocarimadariit.Scqucti poftmodii oicabo triiipbaro
rC8TouatC8ciiigctiali02piicipii'7miUtiVacoif3riarcIigiofo;:comitatu/lcf3 ^ <. . .
biidi 0C8 7 rpo oiio nfo imcfas laudcs ccoluctcs itrogrefTi lut.Quib'^ itrogcf ^,^[3/1^^'
fi8:cdfcfli3 licgina ipa pccniocs p plurcs oies' i ipa quammc atcp in aliae rrbc aitas
fubactas vrbes quottidic ficri iftituit:vbi cti^s ipamcvca cctcrisvniucrfas ip mart^nc)
fius vrbis ccclcfiasta O^auris oiu piopbanatas^ fuis pcdib^ iuifit 7 pluftra^cownati.
Bit.Sc facraa vcftcs fcrico 7 auro ciircttas 7 rafa aurca atq> argcteacctcraci^
oia/3d tepla cofccrada nccceffaria/afflucrin ie miftrauit . £ft at bec O^alacbafQ^^^^fg
ciuitas vetaftifTia/mlCfriocp plurio» fcto^r' 7 potilTimii ciriaci 7 paule >^gi9/ captiuuaa
tbide coionatO];:/nd mediocriter ifignita.lDa ide martfres ea i vrbe poft multa toacto? genera-lapidib' obrutiaiafcdo reddidcriit.1Rec tn victoiiofifTimi
regefpp if^af victoiafptcti ee voluc/Oonec 7 ipa^ rcgia'7 toto oibe adniirabilc
6ran3telTc3 vrbc/ciu obfcflaj 7 laccata p rolutaria ciufce gc^ regis Sditioc?
obtinuerflt.lBam el' i ano falu^ nfe .O^.cccclcccci. rege t Barbaris oeuictis
populoftlTima ^ranara Ciuitaffamc 7 armifoomita/DurilTia obfidioc ab ipis
Bc Velifnbetb T^ifpama? %egim%egibm obtem fuit.€luibus certe regibus cb;ifliliniint8/fi veru; fiii iuidi^
faten licetrplus oebef rniuerfa rpians religi.o' pp iuicta^ eo;: rirtutem/$ rlii
certe bominus 0eneri.1Ba cu5 reliqui oes rpai rcges atc^ popuUquoda iQmuo 31 tozpoze elaguefcc rideref foU bil^ifpalefes ? aragonefes ^eQCstnuaniicq^/iueti fiitrqui igeti t eccelfo aio/ rniucrfaj occidiua Barbariamrepiene
rint? oppzefrerit^3tq5 fuderit/7 e fiiub^ fugauerit.Guiq5'i i oi cbziftiaoj;: niie^
ro foU aufi flSt cbziftiae oignitati t vtiiitm c6fulere»1?uiU8 pterea cbzifliaiiTi
me mulieris pzccipua lau8'i ouob*^ qy marie c6fiftit.Cluod coteplatiuas pari
ter 1 miu^ vitas magnope c6pkcn videf . lt)a t quottidie i vfus paupum eic
c6dicto/cetU5 aureos oiflribue facit:pzeter fecretas elrmofinas / quas ipamet
^pzif8 manib^ c6trib«it.3nfup/7 i etercitib^ fuifquadrigetos curruf pftituit:
i quib' oia necceffaria pzo qaibufciicp egrotis i acie vulneratis/aut afia oeca
l ewrcitu ifirmatib^^quod bofpitale regie niicupaf. 3» ^^^^^ plae oia aromatica 7 medicamia'^ pbffica t cbfrugica neccelTaria lueniiif . £6flit«it quocp
circa iUud bofpitalc (tt^ r medico8 pitiflimos ^c coplurimas matroas i iilas
ipzimis boeflifitmas/q t que ifirmatib%agna cu3 oiligetia oeferuiat atq^ miniflret:ne fcUicet aliquid oeeffe buic ftio fct6 pzopofito rideaf.Jn fuo ite ecer
citu coplurimos religiofos oeuotifiimos oocUflimofq^ coitimit: qui oiuia fa
crfftcia quottidie celebzerac fermoes r ecboztatoes 6 lege 6i miUtatib^faciat.
3n fuo aitt erercitu nuUi len^es^nuUac^ fcozta/nuUeue blaffemie ka piuriu5'f$
nec ludi maU iueniuturnta n oicere aufi^/ecercitii tUud fuu5'potiu8 religione
c^ militia foze.£ft t ifuper tate fctimoie tatec^ oeuoti6i8 mulier rt oiuinii of
fitiujTcligiofo^ moze quottidie etoluat. 1?abet iter cetera ozatoziuj quoddapmaicimit^r quide pulcberrimuj/i quo cofiftiit cetu oeuotilTie matr6e:que oie
nocttic^ pzo felici bui' ref ecitu/c6tinua8 ozoncs 7 obfecrati6e8 ad oeum fii^
ditt.Quas iter/1 ipfa cbziftiaiffima femiaquibufda 0iebu8(ali|8 poft babitis
curis) perfepe locum tenere oicitur.Quottidie quoc^ ferdect^ oe oiuerftffctis
O^iffas^vna tam boza celebzataaaudire oecernit.3n quib^ tara cii oeuoti6e i^
tereft.Tt etiaj Ucbiym^e et recozdatioe beneficio? oei' % paf1i6t8 3efu cbzifti
perfepe elfudat.Cluid pluraftate eft bitiUtati8 7 mafuetudi8«rt nuUa; pzoi^
fus^aut i oznametis aut veftimetis oe fciactltiajprefe ferre videatur.
ITEte Barbara iclita muliere pzincipis COatuani coniu^e, cap. cixxiiii
grbara n3ti6e 6ermana/
3Uuftri8 Xudouict6onQiaQC COantue pzincipia
vicoz'73oani8 Burdinbfi
^i eque pzincipis filia/q 3oane8 tante
Gignitatis ercellit: vt vnus ex iUi8;fit/
qut 'BiOmdnii oelig3t 3mperatoze'boc
sno : qui eft kciidas % octuagefimu8
fupza miUefimu3 quadringeteftmu^a
n3t3li cbzifti3no mnQi apud CDItu35
inii^nein vrbem fu33/vit3m cu5 mozte
murauit.fozma bui^iUuftris muUeris
impzimis fuit pzeftans » renerabUifc^
FO GLIXOe Barbara 6on^f3^3
afpccru ingcniiyvegao r acruSermo cws/7 piudens i graais rcmpmqtiadlcojtiitatc coriditU8.1^:cflab4t in ca contincns rita^icrcdibilis pwdiidxi^ ac inc
mozabilis qucdam libcralitas. fj^aas ftudiofamulli labozi parccns^oum omncm ricam/omncmq^oifcozdtam toUcrc poffct. *^icflantiam quandam ingc
nii/ConfiUiim crimiuj pjcfc ferrcbat^Jn adminiftrationc rcgic i\xt lauta % fple
didafiipia o^ oici polTct.Kcbiis fuis fcmpcr rtilis atcjj oppoituna. auaritia
infccrabatur vt pcfTimum rencnum.^n cius m\x % comitatu numcrabatur cii
virgincs/tum ctiatn matronc claro %tntxz nMtmcc minus boncftatc mouim %
omni padicitia pzeditcquarum con^\xciwdinc plurimii oclectabatur.Tn omnibus cccrcitationibus fuis moze facrarum virginum/crcbzo rcligiofozum tcm^
pla ac monaflcria falutabatrconfcrrcns in cos multa libcraUtcr.fitcmplo erat
fuis populis in omnibus actionibus fanc laudabilibus/nccintcrmittcbat op'
tarc/cum abftinentia oarct fibi ocus pzoponcrctcpoftcdcns xccic adminiftra
di rationcm. £ciflimata efl bcnigna in audicndo 7 pcrlibcraUs. IBcc qiiatuj
ink crat pscicbatur afe qucmc^ oimittcrc nifi lctum 7 voii compotcm. 'Canti
pieterca facicbat omncs boncflis moubus 7 nxiwxc pzeditosrquatum bonis
7 grauibtis riris tribucndum iurc optimo cltrquos adueniaitcs ad fe cuj ndilTst/ftatim piioi rrbaniffimc iUis occurrcbat:7 manibus attoUcbat* IBcc pacicbatur qucmcp firte tcgumcnro cjpitis kc\xm loquitnunc iUum/aUum nunc
manu appzcbendcnstmagni rectc amo:is indiiio iUud cclcbians:^ in 02c Irc^
quens babens^quamuis oignitate ipfa pflarct o:tu tamcn/omncs fratrcfrticp
febabcrcCOirumimmodumcunctis affabilis/ncminem refpucnsncminemafpcrnans.Hictuseiusimpzimisfobziusncc quidam ^crmanozum mozis
in cibo aut poto oc fe oftcntabat. CDacima afficicbatur roluptate ii boncftis
mozibus muUcrcm nacta fuifTct.ccontra non modtcum indignabatur fttmpu
dicam aut minus boncftam inucniflcr. Cuncp cffct mulicr fccudiflima quinci;
mares raarito pcperitrquozum pzimus fridcricus nominequi patri in rcgno
fucceffitv Sccundus Joanncffrancifcusoigniratc cozpozis ccccUcns/ncc mi>
21 in omni rc pzudcntia in armis cum magna fui glozia rcrfatus. Tcrtius fracifcus cardinalis oiaconus^apoftoUcufc^ fcnatoz.Quartum fudit 'ft.odolpbii
in armis ftrcnuiffimum'qui in anno falutis noftrc.cr?.cccclErccr. apud Ibar^
mam in acccrimo conflictu 1 pugna contra £arolum fcptimum fufccpris inui^
ctoanimoobtruncatuscft.Quintumcnicacft Xudouicum CWantuccpifco^
pum/paftozcm 7 pzindpcm ccrtc UbcraUffimuj. €c feminis autem/pzima S«fana oicta quc pzoptcr gibofitatcm rcUgioni k ocdicauit. !Secfinda g)ozotbc9
fozmoriffimaquc fi5on& occcffit. Tcrtia €cd\\.^ intcr rcUgiofas facras comptt
tata. Quarta Barbara que in gcrmania nupfir*Quinta 7 poftrcma paula iii^
dem i gcrmanic c\xxiiic pzincipi matrimonio copulata.gquibus omnibus efl
omni ipici^ic 7 amozc filiali optimc culta.l^oft autcm mariti occcffu^ pcr tric^
nium fupcrftcs fiiitrquod fanc tempus in fiima enflimatione % ilUus pzinct ^
patus rtiUtatccrt eratmuUer clarifTim3)actum clt.
Cdc T^ippolita ricecomite alpbonfi rcgis piMgc. capi. clccr.
r
%(£is BtotcVippolm alpbonfi
Jppoliu slpbonfi a? no/
minis kcmdi tRcapolira/
no? rcgis vcoz; 7 fraciki
ffoitic 3nr«bzin oncis optim3 fUia.anno falutifnortre octano t
octiwgcfimo fupza millcfimu r qdnn'
getcfimu IBcapoU cu mz^noM nois
pconio oeccirit. Quaj ccrtc itcr claras
bcroidas fcmlas coputada mcrito pu
tamus.c}^ pzcdatilfmia ea fmffc pflat.
qm permultis claruit virtutib^* omni
jppc ritcfplcdo:c't5fi8 parctibus oz^
nata/tatoj^s marito occozata. £ducota
nac|3 fuit oomcftica illa oifciplia lUuftrifllmc illius viragis Blacbcmarie ma^trisrque vt picdictu efDfummii pudozefummaq:^ pudicitia rcb"^ in oib^/fcm'
per baud oubie pzefe tulitrpzcter alias optimas artcs/quib^/pzeftitit tara pcla
ra mulier.^nftituta aiit a puero fuir.liberalib^ ftudtls.inquib^ tatuj pzofecit;
quatu5 fatis ptincrct ad ei" fwturaj magnitudinc? r rcgni maicftatc. Cofpicua
oeinde fozma fuit:qua planc fmgularis grauitas ipumis boncflabat t quedaimpii maicftas/T mafuctudo t gratia.trat fatis cloqucs/7 ta^ bumanis c^ oi
ainis lirtcris crudfta.^t ca miti admodit eff^ igcniono mediocrircr mifcrebaf
iUas mulieres que min' bonefte riuerettquas fcmp leni quodaj fermonc co-'
moncre n6 ocdign sbatur. Odia 1 fimultatesfi que iter fuos 02ta futfrcnt/ectc
plo conabaf ectinguere pcoidia ingcrc8'optima efTc oiccbaroifcozdia rurfus
pcrnitiofiflima.*Re9 oiuina;: fempcr macia iii cura fuit:^ ea objcs/panis 7 aq(inrer cctcra fvic fctlmom iditia)iUi freques cib^ 7 potus crat.l^cUgiofozijw^yt iei«ni/8"r ozatidibusptinuifcp pzccibus/fumo ftudio imitabatur. Xocafacra/oiuozucp tcpla/perfepe vifcbat. Jn pauperes pzeterea «i mifaos^frcques
eius Ubcralitas;p:ecipuecB i coUocadis pauperculiB rirgibus maritis fcd ppcfioiiQ ftudij cu omnib^^fue foztis fuitrtii ctia in eos quos anguftijs rci fami
iiaris mcdicarcpudcbat:qui boncftiozib^oiuirijs t foztunaan mifcriozc ccnt
C>cicctiiti mifericozs ta bumana/tacp alienis malifoolcs/quafi pauptaris malaoia % mifaias ccpta fuiffct in quib^ pictaris offitijscu magna ai iocudirate vi
tam agebat.^^n oeo oibus fuis cogitatioib' coUocatis oino atq? rcpofitis.COu'
nificctiffima in oeum t boks fupza^ oici aut cxcc^itm pofTct.lrlndc 7 quccu
cg pzcciofi.Tima que fccii e oomo patcrna ad maririi octulerarq fumaj pluf^quinqgina miUii aureo? eccedcbat:oia fere eas obzcs inpaupcs ptuUt.lflatu
ralt aiir pzudcntia quada ccceUcbat:in oibus ncgoti/s/nec ignara ois pcnc bt
ftozic latinc.lBotac^ pzctcrea ei erat/ois rcgno? ratio'7 queadmodti cuftodi^
ri rcgna oebcrcr.Jnfup 1 res vrbanas callebatatcp in agricuUura magnii vfu$
babere ridebaf.Sed nec^ rUu gcn*^ vite muliebzis ignoru5 erat ci, Harias ar'
tes cuiufqi gencris boium ita igcnio fucrat coplcc3/Vt ca;:comcmoz3ti6e qui
aderat mirarctur.afpcmabaf'1 aio r cozpoze afc aucrtcb.u malcdicos oclato
res atq? alias bmoi peftes.lRcminccp paticbaf rnc^ afc abire nifi ktuysc fui
voti cdpotc.g)uo8 mares 7 irna femina tatii marito tit Calabzo^ ouci pepcrit;
FO CL?COe 'bippolita €t Catbcrifia foUiuii Comittiflii
quo? altcr 6cidit antccg illa obirct:aItcr *o fcrdinadws rocat^/poftca rccci'
noi8 co in rcgno fcciidus.filia i>o jrabclla appcllata^niic vidm^oii Joanifga
Ua^if infubui:! oucis vtozimfi i auicpoiain quocuqi virtutiigcncrc/rtmiliina
mcmozatuq? multo oignifTimarcui^pacietia ^tq^ ai foztitudo/7 rcligio talcs :ic
tatc lutrrt ccteras in ci(de pacc oium oica pflarc ridcaf.filius aiit ferdmad'poftmodii rcraliquado ^d oftetadam viriii fui co:p02i3 magnitudme adbucadolcfcctul^^/fubitis calcarib"^ oii cogerct cquii magnuj 1 fcrocc/faltu/magnuj
loci fpacin; mctiri:q^ rircs illius ccain tcrra occides^ab code penc oppzcfTus
cft ^ic vt qfi ccanimis iacncrit p plurcs oics. Quo cafu matcr^eo rifo)idica^
wit penitus mozitu^.Hec rt fcmia multc fiidci % ocuotioismoc ad opc oiuina
cofagivoccwit quoq; ad oium rcligiofo;? pzeces/qui in toto penc cius rcgno ^.crat:in quo;: pzccibus multa fiidc babcbat repofita.ad cctrcmii cu5 coipon fi i^^ jJJJJJ
li| tcumbcret nec rlla falutis fpcs oflcdcrcf: fmo multa moztis argumcta:ne optic mw/mozicntc ipfa ccrncrctrmultis cii lacbrfmis ab ce oiflccfit: fecp in cubiculum ^^^»
fm fola rccUifit.f^efoIutifq) crinib^^/ad cffigic btc 7 gloziofifTime rirgis^ftra
ta/Iacbrrmofi8 rocib^ccpoftulabat ozabat t: obfecrabat:rt fibi filiii fun/fanu5
ipfa mifcricozditcr pdonare oignarcf.^atc^ ta oiu ibi laccrato pcctoze pzoftra
ta pmafit:quadiu fpfiff ciu8;rt ita Ioquar)rurfu8 i cozpozc redijerit qb quidc
miraculii pmarimu^ ridetcs q cim CU5 cu5lumibn8 aftabat ftupefactrpgau
dio multf ad cubiculum matri8 rcnuciatitri cucwrcriit:? (ic pzopccubiculi ip^
fiu8 boftiiicffrcgcriJt.Quib'' nunti|8 rcligiofa matcrad filiii aduoIa8 cu5 oulcifTimis ofcuIi8 ? pti^tifTimi^ Iacbrrmi8 coplcra cft.boc tato taq^ incrtimabi
li bcneficio affccta aftntC8 ibi fc a lacbrfmis cotincrc no pot«crunt:boc ti ino
pinnto matris gaudio 7 bonocomoti cc illo poftca cp rii:it:bcatif]ime rirgtnt
ingctC8 gfas cgit.T^oft bcc baud mtto poft/apoftematc t capitc cozzcpta cft.
£ui' tata fuit ri8:rt finc illi ritc ftatuerct: cii ouo8 % qdraginta ctati8 baberet
annos.Que rt miilierc occuit cpiana:oibufoffitiiscbrifliane religi6i8 functa
mcmozatur.Kcgioq? funcrc cft clata:rt tataj occuit matronam talifq? pudici
tie occu8.£uiu8 oecoza intcr alias mulieres macic memozadasrifum eft bocin loco rcccnfcrc'vt pzo oocumcnto omnibu8 ftatu3tur:qui oiuinarum bumanarumCj^ rirtutum ftudiofi ? amatozc8 cnfc rolucrir.
iTBi ^atberina fozoliuii % Jmole comitifTa. capi. cltcri.
atberia/*bicronfmi *f^fa
rii Comitis rcoz 6aleatif>
q? Tnfubzium ouci8 filia:
boc anno: qui efl octauu8
i octuagcrimu8 fupza millcfimu5 tq^dringctcfimum faluti^ noflrc annue:COaritoeiuB l^icronfmo i fozoliuiorrbe fua oecimo oct&uo cballeda^ maias turpitcr obtriicato/ riro;z coftatia^
1 mimi magnaminitate pzefc fcrrefnofine magna ai fui rirtutceidc fuo ma^ritocpzetcr multo:;: oppimone)i regno Bfozoltnl|73mole fucccnifTniic vfcp J
yii
©e Catberina foioliuii £omiti(h
ta^ fcmir^mis affiriomm rcgina pzcflatiffimc rcgnawit. IB^m qunm fcditio/
fi quidam % p:odit02C8/cc mfpcrato/fnii vim^ in pjopzia (ui piliztii 2uU m^numcris pcnc vulncrib^pfodilTcnt/obtriicafTct/ac oilaccralfcnt c«mq5 fpolia'
tii5 c £a5cllo pallati/ n«du5 in platca turpitcr pzoiicciflfcnt/ac cius vmncrfamoomiim pzcda crpofuilTcnt ct matimis clamozib^cfnb pzctcmi Ubcrtaasjocjpopulu5 in tumultuj r fcditionej 'pcitzffcntnpfm tum adolcfcetula cu quiq?
parauUs ftUjs comp:ebcdctC8/cum macimo tumultu ad piarato? oomuj pcr
duccrunt.Bbi cu k ol aurilio/fauoze/? pfiUo ocflitutam ccrnerctrmoc in ma^gna animi trtftitia oecidit % tota noctt^ illa in Ucbrfmi8 cdfumpfit«a?aneq5
facto fcclcris auctozcs iUI ad k miUtibua imirta? piiocatcstcrrozibus 7 mi^nis ecafpcratcs oiccriit.lRolum^tc rcgnarc fup nos fcd volumus vtptinu8 %arcc5 % aUa ola rrbis ppugnacula nobis rcfignc8:a(io^n'T tc'% gcnus tau3 oec tcrra oelcbim^Quc fc ridcs itcr oifTonos clamozc8'T oifcurctia pcnc tcla c6
ftitutamaiaducrtcfcu fuzozc5
7
k\iitii infani popvi\i'n fcmpcr fuit fcmma ani
mo calida/cueftigio magnu5 T.fingularc fuc pzudcticfucq? coftantic oocumetu5Tniucrfo oemoftrauit ozbi^Bndc 7 omnia k pzo viribus (popodit dfcctu
ranvmodo ftbi fiUjfqj fui8 nil maU' infcrrct.Sf tUi fpcrafcs votum fuu5 pzoti'
inu9 pfcqui(filii8 fuis vniucrfis ipzimis rcteti8)iUam m arcem pugnaciiTimaj
introirc pcrmifcre.Que ttrogrcf1'a:rt k c manibus ipfozu5 libcrata animaducrtit.COuUcbzcs lacbrfmas pzo virili fua afe retecit/7 fua pzudetiayfuamqj ani'
mi magnitudincm^ptra inUn^ furctcmq^ populum ocmoitrarc cura«it.£t id
firco'ectcmplO/i: COedionaU 7 'Bononic^c aUbi/rbi ^M auciltj 1 fubfidii ipz^
cficrcelcres ocdit \itxm3,BmM ifracto animo:vniucrfam ^Sircbn tonmntisvirifq? foztilTtmis/ad odfefionc 7 aUis ncccffariis pmwniri pzcccptt.Jdc^ nonfolii ad arcc ipfam '^ttmnd^va; etia ad vniuerfaj oclcnda ciuitatc qu»5 op'
foretltttfi populus ipfcaut pquicfccrct/aut ccrtc gnatos icolumcs reftitucrcf.
%t ^ditozcs furibudi'Ucct iUius ^d vnii vfcp/laqucis ennccaturt ftUos ocmo'
ftrarcnt:nunq5 tn ipfius muUcris anima in fua adducerc potucrat fcntcntta.
Huinfmo iUa pftati 7 ifracto aio/rniucrfc ciuitati vUima ocfolationcLnifi gnat08 ipfos xiftitmltino ocititit cominari. atcp it^ ab infcnfato poputo antm'
buius pucUcnuUis minis nuUifue tcrrozib^^fcu aUo quouis mo rfc^ ad aduetu5 auciliarii pftdii p ouodcci^ oics imutari potuit.toiuratores aiit 7 fcclcris
rei/ocniqj qu5 armato^z miUtia cidc^ in auciliii aduenire ^fcnfiffcnt/rcbus fuif
pfuUuri/falut^ fibi fuga qficrunt.COira pfccto rcsi audttu icredibiUs/vidilTe
pucUa quatuoz 7 vigiti anno? i ocUtiiffemper cnutrita/tumultuiiq^ignara co
icco pftihlTe in quo ct magnanimes trcmcze cofucucrat : 7 binc inde oifTonis
clamozibua ipcrite muUitudis itcr gladios Hcc^io^ carmficii agitari % minitz*
ri'niicp aut fuperari aut imutari potuilTcTmo magno femp 7 eccelfo aio in fua
^^itii(c fniam. 'I^atus nacp fscinozofo^ bo? boiuj bozzoz 7 trcpidatio crat:vt
et robuftiflimos magnanimcfqj ftrauiflet cquitcs. ffJgiC boc mo pzeftatifli
ma bcc viragofuc fiUoziiqj fuozu5 faluti/no mo fapicterfcd 7(ta^ "t^risria ro
mana Xutii ritelU)fapiftilTimc pfuluit.lBcc^ edcpol rccwpcrato pacatoc^ re-'
gnop im iuftitia pafTa eft fcclcftos 7 lefe maicftatis norios (\\xok\iC^ appze-'
bldcrc potuit fozc inultos.Scd 7 itcr cctcros qucdam rrbis pzimariii nona^
gcnariii/patre rj ouo? necis aucto?/captU5 i fruftra cedcre fecit atcp fwpbilTi/
FO CLXIQe Catbertna foxlimi €omitti(h /
mam eius oomu; ad fundsmen» vfc^ Dirttere 7 cucrtere pzcccpirripriufq? vn(
uerfj bona in oiucrfofoiftribucs.ITb^ '^"i^i aiit rcgno/p:ofecto actu-^ envni
fi etu8 fapietia/ciu8 pzudctia/ciufdeniq? animi magnitudo code modo obfli'*
tiffet.£t ^pterca boc i loco^oe ea ta^ oe mulicrc msgnanima atq5 pclara fub
compcdio taq^ facinus pzcclaru5 litteris madaffe no indignu fuit.i^t tatc pze
flanticfiiii fm ocfq3 poftcri pzo tato facinozc/7 animi fui pflantia'apod ocumopnmum imoztalcs gratias lugitcr pcragcrc qucat.ffsd^pto itacjj rcgnoTC
bufq3 fuis olbus cc kntctia compofitis cu babcrct Octauianit pzimonigcnitu
pucrulu3 filiu5/ipfa mozcfemiramidis ^ffirio^ rcginc nd ectimas tutum foze
Dominium rrbium fuarum tcncUo comittcre fiUo/oepfilioamicozuyillud adetatcj ciufrfq5 virilej rcgcrc 7 gubcrnarc pflituit q6 7 nuc vfcp pzo Ubito fue
fapictic/pcr oia factitaiuj cft.£ft qppc bcc Catbcrina itcr muUcres noftri fccu
U fozmofiffima 7 clcgati afpcctu/ac p ocs cozpozis art^mirificcoccozata cflCp'
1 ad feciiditatC3 apurnma^qz ian in adolefcctia fua octo ct viro fuo/cdidit partH8. flozct quoc^ 7 miro oiccdi mo'cii fit pzoptiffimi animi ac tcnaciffime memozie femia.COuUa pzcterea de bac ipa viragie rcffcrunf clarifTime gcfla quefilecio baud pzcterirc ocbco cu5 fint ct mcmozatu oigna. £t pzimo in clcmctia
in fozUuicnfib' fuis lcfc maicftatis crimis obnorifs vfa: quo? ciuitatcm cumarmati miUtes in pzcda ccponc pftituiffent:ipfa innocctum comifcratioe pmota^olno fieri pbibuit:quod fanc facinus^magnc clementie tdititi cttitit.^B^iud
infup pzeconiu; oc bac muUcrc ferf:qz cum inflitie cuUric 7 amatric babea!:
fniucrfts iudicibus fuis fiimope iuflitia; fcmp comcndarmadatqi'vt iUa^ in
idi(tinctc micmq^ fubmiflrcnt.Qulta poftremo fitcim in erudicndis iftitue
di(c(i fiUjs oiligcntta/rcl cc boc perfpicuc cUccre poffumu8'ci^ ooctiffimos vi^
ro8 facrccp tbeologie magiflros pzcclariffimos apud fe magua CU5 ipcfa fcm^
per babcre volucrittqui Octauianum pzicipcm 1 reUquos pucrulo8'no folum
De bumams'vcrum et oe oiuinis inftruat oifcipUni8. & cum fit ttcr cctcra/fit
ingentis onimi femina/cfl 7 pzomirfi adeo fidcUffimavt nuUi8 blandimcnti8'
nuUi8 muneribu8/nuUifuc pollicitati6ib«8,fcu pzcctbus rcl terrozibus a pzo
miffa fide oiftrabi poffit:q^ pcrmuUis/matimccp fupcriozf anno.qui fuit quin
tu8 7 nonageftmus fupza miUeftmum 7 qdringcntcfimu a nataUcbriftianoin
fozmidabiU ccrtc bcUo ^roU gaUo^ rcgt8 cotra fcrdinadum partbonopciwgem argumcto mirifice oftcndtt.Quippe cii ab potifice "fko.fcrdinadoq? rcgc
ac flozctinis coUigaUs.focialia flipendia fufccpinet/fidcmq; fpopodtHctrita in
tegra5 tUtbatamcp fcruauit:rt ab 6aUo bofle vniucrfa icomoda malucrit/pcr
peii/^ pzomilTam fiide infringcre:q rcs cum a mulicribua vt plurimum fcrua^
ri mintme pfuetum fivSi falis infpiciatur.matimi ctia miracuU claritatis cide^
affcrre vidctur.€t q^ longe mirabtUus efl.fufficit Uli ad imperium animus q^
tam perlucidam genitozis feruet indolem.Bdeo namq^ in virtute fwrctit ra^
Uda.rt populo8 fuo8.qui pzeccdctes rcgulo8 paruipcdebant- niic pofita cer-'
utce reteri.irate muUeres fociem pcrbozzcfcijt:q? macime ipfam oculata^ aiad
uertiit femina que fraude potius c^ igcnii occipi poffit.Ct cum fit pflas 1 lon
0animi8'fuum pzopofitum a quoda^ lcuitcr flccti potcft:cf pluric8 moftraue
re infuUu8/feutett8 in ea foztune.quibus perfcpeacri cocafta motai rariotur
bineeftagitataatc^circiidata.quequidemcwm plurima rmt'7 plerifq? nota
f iti
B€ 'Lconozz €(tcnk BticiiTa
ca fdkmio piamrcoudm omiCB becwgo bonoiis i ^Xoiic appcrentifri^m9:rt qi40tiefc«nq3 oe bono:e agiturpecuniarum fit pzofiirifrima/ncc pio fpledoze oignitati8/p3ti relit f«perio:em.ande teius aale ampIitMdomagnojujpricipnm mUs eq«3tttr.Beneficio:iim % malefiiciozum eque memoz eft.? pzonoca infandos bomines/ingenti animo fnppliciis affici no reretur tc.
(Tge leonoza l?erculi8 ferran'eo«ci8 yro:e. capi. clcmf.' €onoi3 aragona 1?erc«/
lis fcrrarie o«ci8 xxovkr A
'l?W ft*j^i
jg^^^jJ^a^SS»^^ 1^^^HimJLNl4^^9^^kW///// 4i^M^^^B
p? ^w
dinadic^ l^artbenopei re
gi8 filiadOina illa Jfabel
la fuperiozi noic fufcepta boc anno/q
dltertias 7 nonagefim«8 fupia millc
fimo5 q«adringentefimii/a natali cbri
fliano 3nn«8 ap«d ferrariam vrbcm
r«am' q«into id«8 octob:c8/q«artO'?:
q«adragcfimo etati8 f«e annc/cuj magna(vt ita loqr popnli iixi iactwra bea/
to fine q«ie«it.€0«lier fane^ob inatam
p:«deti3m ranimi magnitndine/atq^LSi*
religionem/inter clara8 b«i«8 noftri cni mulieres merifo ccmp«tanda:c}^ cctc
ras matronas b«i«fce tempcftatis/omnium pcne ririutunvlaudib«8eq«a«e^
rit:3c etiam cum omni vetuftarc baud inmria comparanda reniat«£«iu8 q«i/
dej mo:8'adeo rmuerfi populi fui animo8 icredibilis triftitie opp:imere rifa
efl::rt paretem omniu? ohi\ifc oicere8.Que certe nequa^ p:udenria/clemetia/
religioneqa ac animi magnit«dine/a matre ^fabella oegener ftiit ymo per om^niaei C0fimilima:atq3 in bis ad ectremum rfC0vite lue mdefmenter perne^
mxivn multa f«a'fuo2umq3 omnium laude.f«it impiimis bcc "Leono^a rira
go mzdiocn ftarura co:po:e:fed venufta fmmic^ memb:i8 omnib«8 fo:mo/
&:cuius qtiidem'incc(Tu8/ftatU8'7 babitus^non iinc quada p:eftanti/lima fui
maieftateerat 16oftq5^o cum incredibili pompaamarito ouctafoit.Jpfe
m3rit«8 cognita adolcfcentnle admirabili p:«detia/i celcb:i mgenio.^mor ei-
dem rniuerfam pene fui regni adminiftrationem illius fide r cdfilio/ macimefret08/credidir:qd 7 ad vltimum rite fue rfq? p:o maio:i partcadmmiftrauit.^
q? maritus ipkM armis ecercitatilTimuslminus p:opter ftipcdia arqjalia maio:a regni negotia oomi effe poterar.^t illa iic mmti rc femp curare ft«d«it/
ca iuftitia i maf^etudincrt p:ope inaudituj f«erir:€rat plane inandicdo f«'
p:a mod«m benignifrima/perIiberaIifq3.1Bec qnatwm in fe erat patiebatur afe
quemc^mfiletum^7rotif«i compotem abire. "Catip^etcrea faciebat omnesboneftis mo:ibw8 7 ^t«te p:edito8 q«atum bonis"! grauibus viris tribucdii
iure optimo eft:q«08 ad fe ad«etate8/q«ii rideretftati quafi p:io: illis occur
rebat:7 multa cu vultws brllaritate manibus ercipiebat. €t niic iftfinuc iUu5
(7 quamacime o:ato:e8)man« app^ebcdebatmagno fanccbaritafi inditio \\[6
celeb:an8.€rat p:ofecto mir«m in modum cuctis affabilis/neminem refpuifp/
mmincc^ afpernas^^ratqi acri igenio/celeb:i q«0(^ ^c p:eflanre accumietnec
FO. CLXII
©c'~
Tjconoii^ €(imfc Bncii^i
no 7adlniodiim timoim.€t rbi r3tio xclnccccfTit^ie erpoftubbat/fc familia^
rcmbmmiwhcilcyu piam/ctbibebar.O^emo:^ maric bcncfitio?/^ gratifTi
ma i illos qui i fc aliquid ptuUiflcnt/rcl wvci opcrc. £6ftantcr iufticia coluit/
7 tnocetiam plurimii amauit. TLtbcralitatc (umopc i paupcrcs crcrccbatquof
macic mcndicarc pudoz pzobibcbatrlcgiptimisnuptifs rirgincs fcpc cdloci
'
do. auaritiam magnopcrt pcffimii infccrabatur vcncm.^fmoi cquidcm/
ac 0CU5 mcum tcft02/quia nibil in bac riraginc laudarc itcndo/nifi q6 fm pzopztum fucrat.€t rt brcuib' concludam:bcc pudiciffima ? fapictiflima mulicr'
tantc gratic atc)3 (^pictic fuitrvt i rcgiminc tanti regni/itcr malcdicos buius te
pcflatis populo8:nuUum aducrfus pzorimos obfceni rumoiie' pzozfus rn^9(ccpiifc oicaf opbiobzium.^^rfcpe etcim illud £uagcli| oocumctu; fuaobucrfabatur in mcntc. €flo ait bcncfmce i bcniuolus' cn aducrfario tuo^oum
esm via cum illornc foitc ponat fcadalum aic inc.^iiccirco oc ipa nuq? quic
piam auditum fuit Difplicibile. I^antc ctcim pudidtic i bonedatiB crat occo
rata^rt nullum vncp in ampla oomo t populo? frcquetia alloqui roluerit/vel
audircabfq? tcflc.Scmper fuo tn comitatu matronas graues baberc roluit:
fcice cc lafduia puclla;:fcpe oe Domina^ mozibus iudicari'7 qualis qucc|3fit
lalium cofoztio ocIcctari.Hictus dne impumis parcus^nec boc in loco facile
poflcnt CIU8 iciunia rcccnfcri aut ccrte ipfiuf abflinctic ccpltcarfatcp alia bui'
modi ciufocco;3/7 vere fanctimonic iditia.£t inter cctera boc marimuj/T memozia oinum i ea ectititrq? tan^ Cecilia 'ft.omana rirgo fanctiflima/fub moUbos reflimcntis (licut 7 eius oiua genitric efftcere compertum fuerat) afperi^
mas xcfice eam ad carnem oetulifle pcrfcpcoepzcbcfum fuit.£t id/ad cupidi
tatC8 cozpozis/omncfq^ notas rcpzimedas.Scd nec|5 ipfiue cotinentcs ad oe
115 imoztalc ofoncs/qfpzo fua'fuoziiq? falutc offcrebat:quc oia in bac mulierc
ipzimis ccccllucrc/ennarare fufficimus.€t cas obrcs pcrfcpc frcquctabat loca
faaa/oiuoziiq5 tcpla fcpim vifcbzt*^i\AQ fiima voluptas matie/cum grauifli^
mi8 optimifc^ riris^accruditis concionatozibns erat . t^ninoif, elloquio;: illi
etiam icredibilis ardoz incf\'c ridcbaf:7 eam obzc^' monaftcria no folii fcmta
rii f5 7 riro^z fcpi' adire rolcbat Qbi 7 d fcripturiffctis ^ut ei'' padcbaf igC''
niij/ooctos iterogabat nec flati acqcfccbat^fjc ptrario/qftiocs mouebat: n vt
ptcdcrct:f5 rt qrcdo/ca? folutiocf oifccrct.lBcq; folu buic riragi cure fiiit optia ciuiii fuo;z oifdpUa:q oes ta mttcres^ viri ifozmarcf/ad optiogmdesoptiaq5 iftituta bei^ mozata;: vrbiii:f5 etia rtq ibi religiofi riri ac ittfierefefTet/mi
n'' r3 religiofe viuetCB/ad laudabiliozc vitecultii taffcrrcrcf. Inflauratis itaq^
boc modo/fua i vrbc/ab illa mftis moaftcriisi qb'' rpi fcrui fcozfu^ riuercf oi
uinacp i oi fctitate mozu 7 itcgritatc xitc oparcnf^ctia talis Otfciplina poptie i
cozzupt3/n(ic rfc^ fuis in rrbib'^ pfeuerat,Que cu5 icredibiliter rcbus oiuinis
oedita efletivt etiam nibil ab ea pretermitteretur quod ad reltgione; cofoueti
dam pcrtinerer.mnlt38 religiofas rirgincs fuis bonis 7 facultatib' iugiter fu^
ftentab3t.0?anma ifuper illi cura fuitfuo;: filio? educando;z:quo8 1 oi mozii
oifciplina educare 7 iftruere curauit)7 quamacie(quatu5 in fe fmt)%\pb6fumi
qui illi natu maioz efl:in oi rirtutu^ gencre inftituere fedt: vt quit fmceps ecf
ff'ret poltea alios reg;erc/3tcp eifde ipare.lTft licct l^eonoza bec ^illuftris rc
bus i otb^/inaudite rtrtutis fuerit mulieretil in toca viti» fua babita f\xit erceb
ft 7 iuicti al pzinccpsrq? i illo permario ? pcricHlofifllmo rcncto;: bcUo/ cotra
marirum tcrra aquac^ ftifccptomirificc ocmoftraflc copcrtum cft.lRa cu? vc
nc?i ipfi inumcrabilcs cccrcit^ cotra *bcrculC5 cocgiflcnt/ '<: plurima cf* ccpif^
fcnt cafteUa:fuoc^ adicciflcnt ipcrioatq^ ob boc rniucrfu? ferrariefcj agrum'terroubu8lcendi|8/vaft:ati6ibu8/7 oireptioibus compleflentntavtcr bocT ppter pjicipifvalitudmc/macima per tota vrbc^crboua fuiflet trcpidatio.^pa
vt erat aio cccclfo nibil cc boc territa eft.Sed pzimii ad oipotcti8 od ope% co
fugerccurauit/7 cam obze; oia pictati8 offitia(quofibi Ctiuina^ auciUu? iplo^
rarct)ei:crcuit/3C fe 7 pjincipc5 fuum/oiu5 ofonibus biiiUtcr comcdauit.lioft
modu5 couocatis ad cdcioiKmiatm fiima fidc)€iuibu8 ftiis ^mozibu8/b:cue
1 arrificiolam apud iUos tale b.ibuit 02onc5. CWcmozcs cffcnt Uio^ 3U«ftnu5
fiftcfium pncipU5 er^ macic (grccUctiflimi viri fui:quatU5 V5 cuUi ab co fuc
rint/quafoq3 iiudio 1 obferuaroc babiti femp fint.^dqj no tatU5 verbi8/f5 1 rc
ipfa etperti cfl*ent.£uiu8 ifirmitate mfto fibi grauiozc^ fozct-nifi pfpiccrct ip5'
fcqyacftUos oi8/impzimi8 amari/cos iutta fecu5 vidcrctotiiq? rcgnii macio i
oifcriminc cflc/bis potcntiflimis xcmtoi^ cccrcitib^: vt nos/vofq; Oes/peflima
feruitutc i trranide oppzimat:nifi etia a vobi8 buic coiifclicitati pfpcctii fuc^
rit.lRcc fe pzctcrca obita fui fcru8:cum cccclfo pzicipc co^ cgroto 1 paruis fa
18 liberi8 puidc taU tepozc mcmintflcnt.Ciucffidc illo? ? virtutib^^/poftremo
7 bonis oib'' ad tueda^ rcm fcrraricfc^/fi vnc^ alias fibi optis elTc. ^ndignumfanc/ac mifcrabilc oib^ futu? cflefi boc rcgnii ad alias natiocf(^ ad €ftcnfC8
traffcrcrcf.Kogareq^ k eo8 7 obtcftari/fumcretarmafoztcfq; eflent atc^ pfla
tC8 ad tuitionc ciuita^/T regni atq^ i boc aio iuicto:cii rcUois oiU5 boc bcUu5
in oifcrimcn vcnirct macimii.fcapp fe cckrci vtoe8 ciuita^ ^mozcsmcdiocrcf
c^/atcp ifimi i vnu5 pucnirer vt audatic inimico? ptudaf:aUa8 ctci5 grauiffi''
ma5 oib' ferrariefib^/T: itoUcrabile fcruitutcm fozc fubciidam.*bac aiit ozonc
fapietiflimc mulieri8 moti ciucQ vniucrfi: cum vidiflent fuu5 pzicipc i Icctulo
ftbzibus iacefcnvvno oium confcnfu/oes acclamarc ccperut^fe alacbzi aio pa^
ratos c^c quoquomodo illi ope^ fcrre:ncc bono^ fuoc'aut Iibero;: / aut ctiam
fuc falutis/pzo vrbis ocffefione/pzocj5 illius incolumitare ratione vllaj babita
ros.Jtacp boc modo inter fe fe coadunati £iue8/occrctU5 e quauis ratioc/crcr
citus vcncto^/e cofinib' fubmouerc fui8:cj? cofumclia ctia^ vcrbo;: fcrrariefes
magnanimcs afpnarcnf.Cotracri igif boc rnodo i vnii ciucs moc 7 ipatoz/7pconful venctoiz'aIiqaatuIu5 ab vrbc oiflccflerc: 7 fcrraricfiu^ rcs pzudentia 7
magnanimitate bui^ viraginis i traquiliore ftatu baud multo pof!: rcdacta e.
COulta pzcterca alia pclara gcfta bui^ mulieris rcffcrri^7 monimcntis madari
poflcnt/q bzcuitati ikudctCQ pzctcrmittim^Hcc nepc nunr^ i voluptatc/nfl^
indiuitiis/nun^ in bonozib' nccp in bonis cozpozis/fumum bonii purauit c6
ftituendu5:cum fapictiflimc aiaducrterct omnia eflc caduca 7 fragila kd t ue
ram faptctiamque quidem ocii optimc nouir ztc(i in ea metc^ fua^ iugiter cri
gebat 7 attollere curabat.Cius ocniq? 7 fcrmo/7 babitus ac inccfliis ooctrina
SU buius virtntum per omnia erat.Ser Itberos pzcftanri in^cnio mariro cdidif.0!)arc8
mwa^T ^"^""^^ ^ fcminas ouas.Quozum pzimus Slpbonfus futuruflpzinccps.eic" "*^*
cundus fcrdinandus Caroli cbziftianifltmi ^allozum Kegis cofiUari'^:^ ca^
berlanus magni fpns iuuenis . Terti' JpoUt^ Strigonelis i panonia ^rcbi^
flllOS DOCtt
''FO. CLXTII
oe Xconoja €(tmk DucifT^ £t Blancba CDiradulj?n3
epusfancrecp 1^o.€cclcric cirdmalis oiacon^ampliiTimus.Quart'^ minimuBSi^ifmundiis apud patrcm oilcctidim^ £c fcminis aiit macia iUi ^rabeUaq
fnndko CDitne pzicipi matrimoio bonoiificetifiimccopulata eft. Sccmd:^Beatric oictivq % ipa feliciiTime Xudouicoffome magno fapierinimoq? infu^
buu5 Ducii rcojcs oata eSj i boc ipfa genttrice fua foitunatioz cttiiivq^ fi^
liosM ftlias ols l macimis bonoiib*^ 7 oignitatib'^ lUnftres ndit. filias vcroeccelfis fjncipib^ matrimoio coUocaras. Quib'' quidc muncrib'^ oino ci'^ gcni
tricem caruilfe coftat. Denicp ^cxi febic appetita'qua ridimusapis ardozib'^ prcc«'»oie8 iugiter eftualTervt kixtt reifdendas cozpozis oeUtias' q? paulopofl;
rermib'^ etaraduj erat mozte^lp fuperueieteifiUos ac IHuru anna nomic/ ipii
mis ad fe rocauit:? ofs ad rirtutc bo2fata»CDaio:e nntu ipzimis i biic modii
eft aflfata. "^zopinqua fiU mi Slpbonfc p fmgulas bo:a8 mibi adeflc moitej
c6ccmo,1^.0Qo ic pcr obedictia fUialc/rt anre oia oeu5 rcrelifac iUuftriflimii ©ptmia
genitozc tHunUoziicp roliitati/fis obedicfmec rn^ oefaiigcrif i bois actioib^.„ /
Quti5 patri tuo i regnii fucceflcrisrfubditos tuos ec aio amabis 1 i rniuerfis ^nu,iufte/clancter/T liberaU^ i^d imitatione patrifjte babebis.3n audiedo eris fa
ciUs T UberaUs.D^bifq:? opa^ eos i fiima cocoidi^ c6tinere.(Et ab oibuf iuftis
tuis iuditi{s fcmp eculet auaritia.CuUo: cris ois bonecciftimatiois.TJec 7 a
lia buiufccmoi cu fiUo % nurui/atc^ fuifoib^ neccefrarifs pcepiflet monumetafui/ne qd prcrmirrerct er bMiaioc 1 oi bono ^bo^ oocumeto eos x>kax{^ e.
IHec poflmuUit tpns fpatiii^tota mcte"! aio^ ac coq\mi6t i ceu5 couerfa aiamoeoreddidit.Quaobzc abfente maito a iiU|8/7 a tota famiUa magno lucttt *i la
cbzfmis oeco:ata e*ir©^ ^'""c aiit ei^ nibil oino pope ec ipi'' pfcripto celcbza
tu5 c:queadmodii ipa mozics madauerar. S5 i babitu tifj fctimoiaU ap6 mo pal
niales mino? tumulata efl foUs ipis miozib^ iUa comitatib^ . TaUs igif bui^
muUeris 'Leonoie Cflefis rite ouctus % ecirus fuir.tui'^ qnide rirrute tter oc
coza aUa? q memorade fuerant bic nouiflimo penebui^ nri opis loco coiungc
da merito efle putaui . Bt aUe muUeres acccdanrur % iflamerurad emuladaomameta rirrururii :ec quibus ois bonosoifc^ rera laus perficitur.
ITd^ Blancba miranduiana capitulum. clccrii.
Xancba 6aleoti O^Jiran^
dule piidpis rcoz % *f?er
culis incUti ferrarie ©U'cif fozoi boc noflrotm%
ipfacrarcadmodum pzouccta : ranto
rirtutnm omnium fulgozc efl; infigni^
ta /7tam infiamato ftudio eft fuccen^
fa/rt nulU fui ozdinis mfieri feu beroe
reniat poftponenda/ mozu5 potifTimii
oium pzobitate :quozum qttidem oi^
gnitate / omnibtis pzeteritarum clara-
rummatronarum enmifs rirturibus
inferuire rideturtac fi quoda^ rebemcl^tiflimo ftimulo dus rcgius animus boc in fcnio rcrgcretur ac impleref:ita rt
pace oitimoi]ccrim'itcr cctcras nfi fccwU beroas pzcftatiflTimas/cffulgeat pzc^
If^umttiffu
ncns pom
S)e Blancba (Wirsiidulana
d3r3,CDa0no quippc animo impjimij^ fingnta queq? ci funt agcnda agrcdif
nibil labozis/fiibil curcfludif vc pzetcrmittcdo vt quato potcntw tanto ccrtci
virtutc 1 iduflria cetcros omnes antccat,Quicquid enim agit vd ccrtc cicit 3
virtufcoeducerc vidcturrncc laudifbumanc vento'ad vUa mpuef obciida/plii
ris fempcr oei q5 bominuj oculos facics.Cuius inter cetcra boc pzeconin cft:
vt non fua5 vnqy falutem nec fuo? cbaritatc aut comoda fcu quozucunq; p:c
CC8 7 lacbifmas antcponcndas grauitati:fidet:iuftitic/ ac animi coltantie ccn
feat.Quccunq? clmm oics agcnda fibi occurrunt(Vt fama cfl) oia ad comune
aiarum falutcm/comuncc^ fuo? fubdito? vtilitatcm efficerc videtur:it3 vt rcj
pu.fuam ct parua/iam amplam cfficerit.Jn quaciicp cnim rc actura vel ocUbc
ratupa eft no kQnifccrtckd otligetiflima babetur : ita rt i oifponedis gcren>
difqj ncgoiij8/n6 folu5 pzudentia^fed 7 oiltgentia ipfo fuo marito t ceterie p^
ftet . Siima quippc alacutatc atcp inftancia fuc ip:imif faluti8'fuorumc|3 cul
trir cft babit3.3[nfV piimum/? cetcros notas cupiditates rcfrenasmalitias cc
tirpan8'7 inoibu8 iufticiam crcofens. Cuiplane/noparua cura eft cbziftiana
rcligio^adco vt fuo eccmplo cius fttij tam marea^ femine(vt ifi-a oicetur) po^
ti«8 iter optimos cbziftt feruos o^ nobilcs aulicos vcfiiat computadi.€t c^qj;
multa? fittcrai: baud ifignita babeatur/rct erudita:nibitominu8 cum (itcmi^
ncntifTimi ingenij femina'eiu8 ozatio cii foquitur fempcr cft copofita/ficct ver^
nacuta foqua! fingua/atc^ cuttiffimus fcrmoata vt inadmirationc5 audicntes
pfcpc vcrtanfur.€foquiu5 quidcm cidem cft mitc cum quadaj grauiHima fa
cundia/T ca oibu8 familiariflima.Jneft cidem pzeterca queda icrcdibilis pic^
ta8 circa/cb:ifti fcruos atcp anciltasquos oes tam vultus bfffaritatc/fuo i ff
nu quafi coltigitfouetqjac veneraf ac fii};ik oci fitius adcflTet. fcas obres iam
ouo fuo in oppfdo fundauit ercicitc^ monaftcria^atq^ atia inftauraitit : 7 oi^
namentis Ccclcfiafticis aurcis t argentcis cicoznauit . 3" quibus baud par^
m certc iugitcr fufcipit vofuptatc.£uiu8 igcnua p:udcntia6afeotu8 fjncepf
maritus fuus cu ccplo:ata oiu berettquodcp reb^ i oib^tam ocuttl aiaducrtc
rct:c}? fraude poti'' c^ vllo igcnio aquoc^ occipi poflit cidc toti^ (ui fjncipat^
vmuerfafc cdmifit curarafleueras atcp cotcftasipa^ piudcti^' rectiufq^ fe ad^
miniftratMra'potiflimii/q? memo:abitiffit iuiticic atcp ckmctic.€(t pterea mulicr foganimis 7 admodu5 coftas^q? fo:tuna;: mufta? ifuft^fatis moftrauerc:
i gb^ CU5 pfepc pftct fuifl^c agitata/fcmp oia fo:ti ptufcrit pecto:c:3c no modot3 iuicto aio:f5 7 fc ipa5'p g^fia adipifceda fupauit:fcief fcriptii cc.Cim vulf vc
nirc poft mc abncget femctip5'7 fequaf mc . *^tena cquidc c bui' ^^ginis xit^
bono? eceplo^: q certc copctfiji boics ad bcnc bcatcc^^ viuedu.1l^a oia bec ifc
rio:a bona^q mo:tafe8 faffa obfcctatioc dmnfccre pfucueriif/vt potcDiuitias'
bono:cs'potctia8/fenfuu5 vofuptatcs/p:aua8/gf02ic iftccebras ftocipedcrc ia?
iam videtur.6cnuit bcc ^atcoto p:incipi marito f«o cii fuerit fccuditarc infi
gnis pfurcs fifios 7 fifias quibus omnib^ tam femcflis $ maribus ca viuedi
rationl 3t(^ fo:ma/non rnodo fcrmoncfcd ctempfo p:cfcripfit / vt comi babcrc p:ofccto riderentur qd refiqui ct variis fancto:um oocto:um fib:i8;3ut 3^
pud quofcumc^ msgiftros C3pcflccrc fofcnt.Jn ca pict3tC5 rctigionem/pudici
ti3m/fidcm'integrit3tem'liberalit3tcm/ munificcnti3m:miferico:di3m / Citiifi^
tatcm:7 in omni foztuna/perpetiiam animi conftantism atc^ modcftiam
FO. CLXIIII
fee Bcafrice Sfoztta €t 6cncb2ia Bcntiuola
Ucct Uucri/rndc r fdic ci^qucda ctm flo:ctC8/a ccilcarc 7 fliintilo buiufmodipjobitatis rebcmeti^ actcfpzctis bui^ fcculi popisiad rpi vcril«m p religiois
igrefTu5 ardctilTimo ftadio cuolariit.Joancffracifcb'^ aiit ci' filius natu maio:
p5u8 2 oiztoi oifcrtiffimus ac rc;; multa^ cruditifTimus^cit fit ctatc:? cozpo^^
rc flo2^tinimu8 adco flimulis 7 cccplo buius optimc parctis piictuB e(l:n l
bac percgrinationc folo cozpoze coftitutis: ia iam vna cii Joana noic r cogi
tatione % auiditate multal cterna pfia couerfari vidcntur. Qui(vt it^ Dicerim)
buic mudo pene mo2tui/quicquid oc bac vifa labozatrad illa traffcriit vitam
fcmpitcrna:-! quafi bonue ratiocinatoz vclut ad c^tupluj maniipozigesfempcr oc finiflra ad oectcra trafmittcrc videf. Cuius cit plurima fint virtutu oo^cumcta % facinoza/ctia fw iclite genitricino modicit fulgozis adicit : fi matrt^
bu8 fulgoz fit eruditos i bono8:atc)3 pzedatcs bfe filios.
ffBcbcatriceSfoztia. capitulum,cl!:icviit.
fieatric itcm pzedicte blancbc tx cifdcj parctibu^ gcrmananatii
maioz 3II«ftri8 quuda? Triftani ffoztic oilectifTinia coimxit ipa
bac nfa tcmpcftate feptuagcn3ria:Iicet femp ifeciidafozozi j^iciM^
ctc pzofecto c^ fucrit mulier femp boncfta/mozigcraococ^ admo/dum ocuota/virtutib' ocdifa:.ic perbii3na'fuo fulgozc iferioz no efl:. l;^cc fcm
pcrvfcp l bac fenectam fozmofa fuit mulier pudiciffimac|5 nibilpubltcu; vn^curas/vitam bonozilica^ ac quafi pziuata c^it omnc5 : i quoda ocio pzeclaro'
cuj littera^tuj ocuotiois pic rcligiofcc^ vcrfatur.0iligit admoduj oci feruof
atq3 potifTimus cbzifti sncillas pzccipua familiaritatc ocs coplcctes^vt couc
fci % coniocari'8tq3 cctcra religionis officia ccequicu^ aio rcmifrionej idulgct
fcpe foIcat:7 id quidej fctt ^miccr Iibere.€fl: igitor 7 bec icredibiliffidci'mw
lieri erimic i^ictm&u i rebus oiuinis iccnfi amozis ardoze fcmper pzcdita.
Oe quibus alias iL
ffE)C 6cncbzia Sfoztia Jolnis bcntiuoli Bononicfis vicozccap.clwviii.
€ncbzia autcm clarifTimi
€quiti8 aurati 3olni8 bc
tiuoli Bononienfmm pzin
cipi8 vroz amplifTima a^lccandricp Sfoztie l^ifauri oomini fi
liabac noftra tcmpcftate cum multis
rcfplcndcat virtutibus' itcr clara8 muIicre8 rcccnfccnda videtur.lR1 1 mul
tum oznamenti bcc ipfa Bononie ftu-
diozum matri afferre videtur fuarum
virtutii claritatc q potiffimii t ea clu'
ccfcxi^u&t ipzimis cclcbzif/elegatifria
foma'geftw i motu cozpis admoda t
cozata'c{i quoda fcmp ppofito i rcgali iceffu. *bec at ^oze maito amifTo/ cu fe
ciido buic nupfiffyftati? fecudiflima euafit:vn6 1 fiUos fcxdcciiisi jDfpcro edi
dit partu .ple certe botkftata marcs$ fcminaf.^ncft buic gfa queda i vultu
IQc 6cncb:i9 Bcntiuola Bc CafTflndra Seneta
piccjpua nec minoi cths grauitaa : pmdem tn z igenio loge maioze ctccXiit:
oi palcbzitndine moih eq«e feinp oimt €mnQ fcrmo fiima^ pzobitate^ 7 pudoiem piefe feri.Jn oi acfioe/ftasicedens/? icdlQi fuma^ oectcritstes i maic
fl9te3 oemoftrat.lBec accepto? benefitio;: i memoirfj grat3'7 liberalis/ac fer'
mone immsln recipiedis vero amicis atq; pzopinqiiis/multn^ affabiIif/7 co
mimc perbuana. Higctapud ifta fdope qneda modcfta oomeftica/ r icouu
pta oifciplina.SoUtndine plus amat t colirr^celebiitatej OOini plcriiqj in^
cUifa manetTcligiofo? ejccpfo.Tbi reb^ oiumis cti^-^ oat operas' nec fcripta fe^
culariuj Utterar«3 afpernatur.6audet frequcti metoe ea? muUe^/que i \jk vi
ta agunf optima oppinioe rirtutis.^Curpia aute rerba/turpefq^ fermoes'7 o-
dit 7 afpernaf.H)eu5 i boc poti(Timii colere xidctw: cp Ubeter loca reUgiofa ri
iit^t ac pfcpe falutat.1i>i3 ipzimista^ i cbiifli feruos/c^ pauperes^ncc minimeauara i piecib^ r oionib^ ad oeu3 ^ alios fctos frequcs verfaf.1R6 fine ardcn
ti^imo ftttdio oiwinii verb«3 audit/illudq? ante oia illi femp coidi : iic vtqmvideat lUa muUeres cetere/eceplu^ illius facile imitt^tur ac ei' veftigia colat.
abftinet fe muUu5 a cibo abftinetcp a potu/nec fiiptuofe veftitur. Xetaf coimc
tudine ea;: pcrfona?'que modeftia ecoinatur . Sd ertremum i oi t\CQCtio fuo
bec apliifima femia ea^ idole^ piefcri : que i piiclpe ocffderari ab oib^ folet.
Gue certe no minoiis ercdlctie e babita^ea^ quas fupia oefuctas comemoia''
«imus.Quare iccivco tl cminctCQ ipfius virtutes legedas pioponim^: vt que
Ubet oecoiis auida muUer nominis i oiuie gratie ftudiofa bec lcgcsno recu
kt aut rcnuat tam pieclara eius oocumeta/quib' 7 rita iucfidioi agiturn im
moifalis stio^ efficitur.Cui^ iam fcnilis effigies i pncipio bui' capitufi cii ino
babitw cofuetotbic appofita vidcri poteft.
fPse CalTandra ficeli veneta rirginc oiatricc % pl3a» cap.cli:cir.
[|^llandra angeU fideUs
ftiia veneta : adbuc etate
nubUi8:bac nfa tepeftate
tanq5 mufa? occus unpii
mis faciidia? t oe oicedi gcnus quafi
i muUerib'^ ertincta/ercitauir:^ quada
coponcdi facilitate ac pzonticiadi ap -
tit«dic/7 1?oitefia/ceterafq5 illas ve-
teres 'Romanas elcquetisTmias/oi ec
parte attigere voluit:adco'vt ei^no bu
manafedoiuml potiufcloquetil oef
arbitretur.*^leriq? eteiy quu5 ei'' ap
t08 pionuciatioi coipoits mot^/7 coci
no8 vcrbo? oznat^ metc re«ol«6t.q«id oc ca pioferratpcnit^ ignoiant hifi cj^
De eadcm O^aronis illud verbu3 i mediu3 adduciit:ipam ndciicct ioic oeo;:
geus.lflec id abfq? ratioe afferrc videf.^ft *i clara pbfe ac tbcologieftudi|f:
^ccmiQ ci5 7 pioptinimis oifputatioib^ generi muUebii 7 oibi vcncto magnnaffert Decu8.€t iccirco a multis picftatifUmis'^ verfib'' atc^ fpfif falutafrbac
oppfnioc virt«ti8/q«a macic cclcbiatur. *bcc nacp c«5 fit adolefces optimis
moiib'' picdita^boncflac^ foima 6coiata/n ignarac^ aut crperscvt piemiffii c)
FO CLXVBc CafTdndra Hcneta
romm fcrmonis. q v; oibus Difciplinisnd pa^ dccus afferrc vidctocs miri
rurmagnac}3 cc tlta littcratura pucllc voluptatc capiiit.£ft 7 illi 0mo pbumanu8' 7 facilis/ac omni grauiratc modcdic cicccllcs* Que planc artcsbiic fccum
mactc omatrpiudcfqi^ ac rcrccuda.Si Q8.n.rcl Dtalccticcs cnigmara/rclmuf*
ru3 fontcs rbcrimosrcl et fumma oiatozic artis puinda/moztali cttiiffqi^ pc^
ctoic Dclibata fuifTc vn$ cciflimctid fibi Diuinit^ traditil ccfet:'Cam laudaUlis ci*^ rirtus multis fcrmdnibuB cquide frequentaf:7 apud Buguftinil Bar^
badicil fapicntiffimii i7cneto;z p:incipc:g aliquado cum cc mozc fuo/biduii fe
flu5 in natali cbrifliano ipcndcrct ozatozib^cunctis q reneti/s adcrat atq^ patriti|8 pzimohb^ fuis ra fcmi8$ virisiertiu^ ct adi/ecit cclebzioze ad Dcclarl
dam bui^ pucllc Docrnna i cruditionc:quattiq? ingenio p:eftarct ad cduiuiii
Dici fcfli fuitandam cwauiwsid quod ctia mulros pbflofopbos 1 tbcologos
qui in cadc rrbc vcncra adcftcnt luitauit.Hd id itaq^ fcflu; bec puclla Caffan
dra occcti vcdc oznata pucnirincrcdibilcj pudozc pzcfc ferc8.3bicp euefligio
in magno parricio;z 7 crudiro;: riro^ numcro piincipie pzcdicti iuftu^in emi^
ncntioic5 cofccndit IccHm:atq3 ibide aio fozri r inrrcpido lepida ozationcj babuit:m.igno cum cloqucntic^ tum criam crudtrioni8 indicc:quam egit co mO'm gcfluq? cozpozis^fuauitate ocniq^ vocis vt fumma voluptate qui aderant^
omnc8 afficcrcnrur:macimeq; cdmendarctur. ^ffuir 7 frcqu0n8 eiu8 gcnitoz'
tanta rirrurc filic Dclccrar'' • Difpurauit poflmodum pzopofitis queflioibus/
cum in pbrlofopbi3'tum ct in tbcologia cuj illis cruditifTimis viris quos cof
mcmozauim^ illuc coiKniiTc 'Cacco fubtilitatem 1 argutiam argumcntozum^
ciim in pjobadotum in rcffcllcndo/qnibufin DifTercndo vfa eft.Confcctacp oi
fputationcTurfus (c pzincipi pzefentauit/tato Dccoze^quantum poffet quis oza
tionc longa ccpIicarc.Bcrnacula ctcnim lingua cfl illi babita ozatio ad pzthci
pcm:abo'ibu8 qui ibidc adcrant aflantibus plurimu; cclcbzata. *f7abuit7 pfcpc ozarioncm in ^fmnafio publico parauino cfi macimo fui pzcconio/in qui
bufccrrc talc oiccndi flumcn dc (c oflcdif^qualc ncc piifcmcc noftra vnc^ vi^
dcrit ctaf. €c quo ta$ clariffimc puellc ei^norn fiima cii obfcruatia celebzatti
eft.Confirmar pzctcrea buius adolefccntule oznatifTime cpiftole ad Diuerfos
pzcftarcs riros ingcri Dignitate 7 Doctrina fcripte imuc in diccdo pzcflatia;*
artis quoqi mn(icc{vt fcrtur)ncqua^ ecpcrs babcf:qua8 quidem artcs tampzcclarascofumar 7 pcrficir/fumme virgiraris glozia.He?/^ quemadmodumin larinislibcralibus arribus bec noflra Caffandra Diu mulriic)3 opcra; Ocditf
tta(7 cum (it in^cnij admodum verfatilis^etiam grccis opera^ nauauit accura
tirfimam.3tq^ vt cius ccptus littcrarum amoz fludiumq^ magis magifq^pzo
ftciat:DiIigcnti particionecta^ pzudenriffimam) rempoza fibi ipfi Diuifir.ridc
liccr vt no folii Icgcndo 7 Doccdo fibi ftudia littcra;: roluptati 7 oznat«i fint;
fcd ct (cnbcdo alifs vt pficcre ridcaf clabozare inccpit.Hri 7 cc igcnii (ui magnitudic/quodda opufculujpzccla? Dcozdiefcictiarii cudcrc ozfacfl '^nquo
7 fcctas mulro? pby-lofopbo^ elcgater comemozat.Jgif bmoi cft Caf)andre fi
dclis igcniu3/Dc quo/cc multis bcc pauca Dcccrpfimus/qd qdcyvt toti^ miidi'
fama cclcbzef bic ccponcdu; Ducimus. 35 nec it ipfius imago (cnio aut moztcpfumef:biccffigiata/rtin etcrnii pdurct:fculpta(^ impzimcrcfccimus,
IT^^cifiUacbriftianiffimarngaricregina. capi. clccc.
©e &ci(iil^ ^ngaric •R.cgina
^irilla fcu galla illuftrin"i3
tpianilTiac^ regina/Ottbo
ni8 Saiconic o«ci8 fUia^r
berici^mii oucifocide ei^
nois pzimi iperarozis ? B"0U^i ^'^^O!1
^c Stepbani pzimi vngaro;: regifvtoz1
1
atq3 sdelberti riri fctinmu p2agenfi8
cpifcopi filia i rpo obfcruadinima'cir
<a annii falutis noftre octuagefimii^fu
pza nomngetefimuj apud f-^^nonios
ku vngaros fuo8"i innocetiabenigni
tate'grirria'7 bofpitalitatcac religione^
plurimii clara % ifignis eft babira.iu/
iu8 gdem multa egrcgia fa(ino:a mcmozic pdita fiit:itcr qiteiliud pzcclarinK
mmwq^ Stepbanum rcgcm maritus fuu5 ipzimi8'CU3 vniuerfo regno'auciIio
€t :adalbcrti pzagcfis cpifcopi optimi viri i pcionatozi8 pzeltatijrimi'ad tpi
fidc radem puertit.Cuiufqi bitoia licet multo vcrfcf i errozcnibilomin^ i ca
enitemur/eo8 fcqui'rcl qui ^batiiTimi^ argumti» vtiiturq oc bac icpianilTima
mulicre pcrfcripra fiit in mcdium reffcrrc,€rat itaqp 6eifiUa bec reginaad iti''
ftar *bcrici 'Bn^ii^i gcrmani fui viri ktl((imi irer cetera adco inQcnij mitis^rt
ctiam pcrfepc/ppfcr cpm faflu5 rcgic potcftatis rcmittcrcttfcmpcrq^ fuos popnlos optimis ciceplis i bencfia/s aUcies^ac multirudini gratificas. Quc cu5
cffct r fapietiffima ac fpcctatilTima/no folu apud ipfum Stepbanum rcgc maritu5 fuu^^j^e^z t apad pzimozes rcgni rcgulos 2 ciucs omne8'magno i pzecio
faiui^ndc 1 plures cffe cepercqui ob virtutcm cius marima'fibi afcultaret;^
alacrcs ipcratacccqucretur.Ja^ iam cteimcopUirimi cius religiocmatimc oc
(cctati ipib? igcnia fenfi^ oemuIcebatur/7 ab erronea pzifco^ fuozii rcligioccfi
religio tainc oici Iic5 rc? cbriftiana? ftudiis abfuefccbat.Quamobzc illaquo
dl modo/ocmu5 fuis clcgatiflimia oocumctis/mirificifq^ ccemplis'*! ipfii ma^ngaromj ritU5 rcgc/ac rniucrfos rngaroscbrifti iftitutis attraicit.Srqj ita fidei cbriftiaconucriio-
^^^^^ j-^^j,- b^ptiffn^/opg fy^^^ii gdalbcrti epi/mira occteritarc agrcgauit. I^szo
gbus/quoaduirit bcc ardetilTima mulier bac ozationc optima^ itcr cctcrasad
0:atio pul/ Octi optimii ipfa^ cffudifTc indefmetcr oignofcif:v5» CTs^ws 9 ecclcfia tua nocbra rcgine uo fctu fcmpcr multiplicagrcoccdc bis famuUs tui8'rt facramctiim vimdotc
ncat q5 fidc pcrceperunr:pcr cbriftu5 onm noftru^. Jnerat pzeterea buic oiue
rcginc 0iuinu5 quodda igcniu5 ac qucdam icomparabilis vis:qu3 boics ali^
ceret^ac picdadoicQ rcddcrct.Hcrii necp circiiftatibus populis/iftius nraQi^
nis pzcfcnria minus ocfidcraba6:qn oes fpcrabat/ca pzefcntepopularcs min'^
k k ad iuiriam t cotumcUam latum iri. at Stcpbanus ipfe rec/ia cbriftianif
fimus clfcct^/poft^ facratifTimii fidci noftrc titulii affumpfi(fct(cu5 regnii maiozum fuo? no admodum latuyfmo tcnitc babcrcDnd nullas barbaras natio
ncs bello (ibi fubdidit:? ca? ciuitatcf penc inumeras in ocdition^ fua rcdcQiv
oeq? rcgibus/ac oucibus necno rcgulis quafi inumcris triumpbauir.€c quo^
rum fpdlifs 7 ccclcfias plurimas binc inde/7 inter cetera infignia ^cnobiiJ^c
f«perbi!Tima in bonozc5 beati ^etri ^pofioii in ciuitatc Buda^ac ^lbcfi rrbe
buius*
FO CLXVI©e Bsncta 6eirtilla €t Sancta Semigada
«dificari pzeccpit.JndcciJ plurcs mtidcs ec rcoiis fuc fctiflimc pfilio in rnujcopulanit.-inuicec^ admifcuitrac rcbus futurc potetie fonte atcna oziginc ipa pbuit.adco naq^ bioptimi rcgcs.f.Stepbjnus 1 6cifiUa fuegctis ipiu3 poft
adcpiu baptifimi facramctiiamcrcrt multo maiozes cfficerenf ei" terminvq^
ipa bacrcn"^ fucrit rngaria.1fla trafdanubiuj trafQrcffvr Sclauos/^ bofnefes'
7 feruios (eu rafianos g t^ribali feu COifii oudii oiccbanf ncc no i Halacbosquo8 parti5 getbas partimq? trafiluanos appcUat/rfcp ad polonos/fuo adic-'
ccrunt Ipio.^dquocp in bac mulierc mognu r oiuiniipfecto/uit cj' pcgrina in
rcgina a barbaris zccerUtaola fuadcdo ta cito/tacp magniftcC/ac hncic potuc
rit imntare. Jntcr cctcros aiit ftUos fuos bec rirago ^mericum fcum rcge/qui
patri ipfi m rcgno t rirtutib^^/pcr oia fucccflit gcnuit fiUii:g i ipfe cbriftianaj
rcUgionc5 no mcdiocriter aurit.lboft oozmitione *o ©tcpbani rcgis riri fui'
qui feptc ? triginta annos regnafTc oSapfa oiu vfq^ ad rltimu^ feniii fupuitii:
q6 plane tps i fuma (mctitm i illi' populi vtilitatc pegiflc ipam pftat. Obijt
igif bcc fcti fTima regina no celeri/ncqj repctino obitu/f^ fcnfimac leui gdej Dcfttics moibo.Qua ocftjncta/rmuerfi popuU oftcdcriit/in ciusfcpultura/nie ip
fiu8 ocfidcrm.ac fanctimonia.lRa enedi^s^o toti*^ regni populi/pp ipfius admirada miracula/publicis fimul pcurftbu8 % rotis ad ifcrias puenerettii religio'
fi cuiufcijq; ftatus ac Dignitatis ferctrii fuftuleritt/quibus Dcnic^ reliqua tur^
ba mictis fcmis ac pucris no n magnc rcgic ectqm\Q afliftcte8/f5 veluti oiuj
pareti cum eiulatu t fletibusfcquebatur.atqp ita ipfam cii riro fuo regc Srcpbano'codcm fepulcro in glbcfi bafiUca/quam in bono:c bcatiflime oei geni/
tricis conftruccrat/pdigno bonoze fepelUercrrbi ambo crebzis miracuUs Diu
claruercBndc i poft obitum ei\iQ{yt pleriici? iuftis eucnirc foIet)maioz laus
d, aifccuta cft.*(izeterca illius gloziam/rcginarum quarundam pofteriozu5 c«
lamitatcs clariozem illuftriozemcp fecerc
DcJanctaScmigudavirgicipatriccl^cnriciipatozisvrozc. ca. cltcri.
Jmcgiida kn. xt aU/s pla/
cet Cbnncgunda impera^
tric/pzimi 'benrici €e(miIj riri fanctiflimi'equc facta
t coniunc/piedictecp rcginc 6eiftllc co
gnata't ipia eode^ cuo iuftc i caite'U
pic viucns plurimo apud germanos"!
Boemo8'Satonefci}/ ac Dcnicp italos
omncs fuit in pzccio: co q^ pzcter reli^
gionc marimam/facilis atq^ perbumana effct femina ad quam certe indigc^
tibus femper facilis crat aditus: cuiuf
cp %viU quottidic apta/aures omniii
fermonibus i iniuriam pacicntibus patebat:vt nec vno^ cniniq^ colloquium
aut ncceflitatcm repudiaret. £niu8 rci gratia/in k ctiam plurimum vulgi atc^
aliozum qnoznmcnnCB bominum ftndia inccnderat: vt fibi per omnia i omm're cnm volnptate vUro fc cidem fubmittercntcinfcp tyictiB imperioq^ libcntilTi
5 ri
©c Sancta Semiganda
me ftftiper parcrcr»1>«W8 a«W5 gcnitoz Sigifrcdus mmmits 'ft.bcnr comcscc familia Caroli magni oiiQincm ouccns fuu/marcr *o CDarbildis oprima fe
mina. Quam virgunculam cgrcgia fowia picftantcm/cidcm *bcnricotum Saconic inclito oaci parcntcs nupfcrcapud qucm quoaduirit fcmpcr illibatam
caftitatcm fcruauit; atcp apud illuj nullum tcmpus omifit;quod rcii^ok nocolucru^nullum (inc oco oblcctamcntum/nuUumq^ folatium capcrc t^olucrit.
Quin in ipfa iuucta/p:imocp etatis flojc in omni matronali muncrc/7 cura co
iugii^alTiducqj mfupcr impcri/ gubcrnacula/quod tam fclicttcr gcfTir.Bt 1>c
ricus ipfe £cfar/rcm iUa gcrcnrc/in cius p:ouidcna admirabiU ? pzcfcs^s ? abfcns ruro coquicfccrcr.jeiuniarigilt^js^canonicas laudcsTcliquafqis facras cc
rimonias rirc ^c ocuotiffimc cclcbzans. ^rat lUi intcr impcrialcs DcUn38'pzo
fummi8 oeUtifa/nonaurumccrtC/nongcmc/nonaUquis mundus nuiUcbzis/
fcd rcUgio fancta 7 immaculata^ocuotio/pictas/pfalmi atc^ bfmni.^ies i>o fe
ftos Unctoiumqi^ folcinnianoti minozc ocnotionc % gaudio/qj fidc admirabiU
cclcbzabat.x^um vifitarc bafiUcvis/pzcdicationcs Unct^is audirc/facra colcrc
oc virtutibus cum marito iuo ciufdcmpzopofiri loqm/mcdirari/Ozatc/Ttam§
vcre cckftis fcmina ccleftia indcfincntcr contcmplari. IBccp cnin> cius confta
tiam/foztitudincmcp iUiu8'atq3 inuictum mimi robur vUis pofTcm pfcqui ver
bi8.£ui ctii aliqnando foztuna aducrfata fuiflct nibil tamcn in ea contulU maU.Quod nun^ aduerfitas virtutc potcntioz fit.3taq? oiabolo inftigate impc'
moi mantus candem aUquando oe militc fufpcctam babcre ccpit.Quam obrem ad purgandam cius labcm'pzcccpit iUam fupcr candente8 pzunas quin'
decim paffibu^ nudis pcdibus inccdcrcQuam quidcm purgatione?; ecclcfia
poftmodum rcpzobauit/tam^ oci potius rcmpramentum'cg liciraj purgatio
ncm.Hr ectra oe pargarione rulgari pcr rotujn.ar illa tadcm MnmMtOi f«
aer eos afccadcnrc air.Sicur me o bonc icfu ab bcrico fponfo mco/atq? omnt
bu8 aU/s impollutam olno noftiara mc i bac boza mifericozdircr adiuua. €ni
rcpctct^oc facta eft. Hirgo 0>ariate rirginem pzotinus Iibcrabit.3ndcq3 fta
tim totam illam candcHtcrn niaffam/inlVacro animo xMq pcrcurrit* /Candempoft maritifut obitunvbec fancta % immaculata rirgo 1<.egina'ctim (ttmme vir
tuti8 gloziam ifnpzimi8 flagrarctT fcmpiterneomninoimmozralitatis cupidi
tm fcmpcr moucrcturrcgnoq? no tcrrcno/fed oci fummi/ac cclcftibus bonis
ftudcrct aliquando potiri*boc vno fibi pcrfuadcrc opcrc pzctium putauit; vt
impzimis oc Babilonia fccuU buius cffugcrctiacoc abominabiU ipfa iomi^
cationum matre Babilonia^fe in rcligionis facre ^rccm rccipcrct.Qucquide^
nuUoB fozinidat incurfus. Hoc nempe fuo fcpe voluebat i animo; q? imctns
©auid cancbat inpfaImi8.Quam oiXcct^ tabcrnacula tua oominc nniMixmco
cnpikit % ocficit/anima mea in atria oomini.Coz mcu3"i caro mca'ecuUaucrut
in ocum viuum.Beari qui babitant in oomo tua in fcculafcculozuj laudabut
tc.€t bis alio in Xoco carminibus. €Icgi abiectus t^c in ooino oomini/magi^'
c^ \>^bimt in tabcrnacuUs peccarozu. Quia melioz eft oic8 vna in atrii8 tuis'
fupcr milia. <£t cum cidem omnis feculi mozaiam graui8 vidcrctur monafte^
rium pcrmarimum atq? fupcrbifTimum in balTia gcrmanic ^iomydc bcdifica
uit;inquorcIigioni8 babitu fufccptoquindccim annis in omni fanctirarc virc'
% virtutibus oiuini8 pzetcr omniwn eiciflimationem xicit^^^tmxm pzomcia
FO CLXVII©e Sancta Scmiguda & B^n)ikilii Tmltii
ipfa Tjafijrtora montana i frigidaantcr vcftnalcs 7 fraconcs pftituta a 'fsbc^ e^c baffia
no fluminc in fcptcmnioncm poi:ccta/'Cbnringic p:oaincic fc piungcns. Ide pjouincii»
autcm monaflcrium adco noftro cuo(vt aiimt^pzoucntibnscrt: opulctifrimu5 ^"^^/^'f
"
vt multi pzincipcs gcrmanotum ad illud afpirarc vidcantur. 3n illo itacp £c^ "
nobio bcc fancta virgo Scmigunda quoaduicit iiiibato coipozc tam^ angclu9 rti fcinpcr vifa cft.Scmpcrcp lcuiozc 7 agrcftiozc cibo cotmta ac cultu ocfo2mi'7 flratis opcrimcntifq? abicctiffimis rfam fuiffcconftat. Quantum infc
fait fcmpcr bumilima intcr bumilcs fc fc ctibuit: 7 fc totam idcffcffc/ad pubUca fuc mafris fanctc rcligionis 7 altricis commodaconucrtit. ©cmum vitc buiu8 naufragio fupcrato/vt ftatutii cft omnibus bominibu8.quum in omnibusvitc fuc partibus intcgcrimc fanctifllimccp viriflctc vita ifta Difccfllt. fbepufi
antcnvquum ciu8 in monaftcrio oozmmoncm acccpiiXcntniut (i nibil i camfn^ pzo oignitatc contulilTcnt oum riucrct :kd omncm ci gratiam ocbcrcnt:
publicum bonozcm funcri occrcucrunr.Jllud igitur cum ingcnti pompa 7 rc^
ligionc apud ccclcfiam Bambcrgcnfcm in franconia ouctali oclarumad latus
bcnrici riri (in cbriftiamnimi fcpclicre.jpfa quippc Bambcrgcfis ciuitiiQ' vbi
fupza^apud ^crmanos clariflimaad amncm rcgnicium fita eff. £uius catbc-' ®eBam/
dralcmccclcfiam^ciusmaritusbcnricusimpcraroz fundaucrat plura obtinet „2 rb!locatqucm idcirco £cfarcm accolc rcligiofc colunt 1 vt fanctum babcnt. Sbijt fit.
itaqj bec rcgina tcrtia CDarcif oie ad ccli fulgozcj vbi cum angclis cius muni^cipatum rcncrrmarris noftrcquc furfum c bierufalcnv quam pftmodum inno'
ccnrius emsnominis quarrus ponrifetipzoprer crcbza cius miracula)! fancta'
rum catbalogo aggrcgauit. ^uius feftus ipfo ocfunctionis ipfius oic vidclicj.
quinto nonas marcif'celebzc apud gcrmanos babctur.
tr^SD^niifcIIaTrialciavirguncuIaO^cdtolancnfc. capi. vltimu;.
amifclfa virguncula(X>c/
diolancnfis/cc vctaftano/
biliflimacp Triulaana fa^
milia pzogcifa boc noftro
fcnilicuo.quartum 7 occimum ctatis
agcneannum/vcluti altcra 'tyoitcnfi^
ozatric romanacrimia cciftcns indolc
amorclirrcrarum'7 ftudiozu; oulccdi
nccoaIcfcen8'7 fandi iam deganria.ac
inacdibili qda ozif fuauirarc adeo illi
populofiflimc ciuirari enircfccrc icipir/
ft potius pzodigium c^ fcmina crifti^
mctur.a matcma quippc auia/^ami^ *rfclla mulicrum oprima (ic cft appcUata. Cuius quidcm facundiflimum ingc-'
nium 7 accumcn.7 ad ftudia ardOz atcp amoz ab ipfis cfiabilis(vr ita loquarj
cctitit;vt crtam aliam quandam futuram gcncrofitatis fapicntiam fuis gcncro
fis parcntibus polliccatur loannej naq? cqueftris oignitatis ac fcnatozn muncris nccnon 7 bonarum littcrarum infignitum'babct patrcm^matrc; ^o angclam cquc nobiliflimam/cc pzcpotcnti COartincngozuj bzitiana familia pzo'
pagatam 7 ipfa^ littcraru5 non cicpcrte^.Qui parcntcs a mufis piimfi cnutriii
5iii
t ipfi bmcin fcptimo fue ctatis aimo mufis DCUoucrc/3c tradidcrc alcndam»
Gue ad magiftros oifcipliuafcp oelata/moc ca fua in infmiim ardcnti ani'
mo/p:ima clcnicnta'7 gramaticalia cccoluit ftudia/rt bzcui quid admirabilc'
in tmdU ctatcac certc incrcdibilc, Quod fi oabatur ci Ubcr vt lcgcrctita cuc^
ftigio iUum rcctCT appofitc lcgcbai/ac oictioncm quamUbct fingulatim ooctc
jccaiatim ccpiimcbat' vt audicntcs in admirationcm/ftupoicmqj vcrtcrct:
pleriq3 cozum oiccrcntrbanc qufindo pcpcrit matcr pzofccto in pucrpcrio af^
fucrc O^ufc/quc cius labia tcrfcre,€o quippe ingcniofunt omnee iUiifs fami'
\ic piOQcnitii €t idcirco puto banc bcrcditatcm in iftam pucUam pemcniffc
l^jopcrtius vndc in boc viu rcnit/q? •^iopcrtius vcrficuloquodam lcpidc canit, Ifiaturc
fequitur fcmina quifcp fuc. Iflcc^ ifti pucUulc contigit vn^^q? plcrifq? confue/
tum cftcctiam cruditis) quibus cum oatur pcrpctua babcnda lcctio^ quando^
(|5 vcl vacilcnt/rcl ccrte ocUrarc vidcntur. % tcncris igitus annis pzetcr omni"
um ctpcctationem^quantum fua patitur i ctigat confuctudobonam oftcndit
oiatricem. £um cius ozationis genuscmco iuditio)iam fufum vidcatur 7 cme
datum impzimis. "Luculctumqj^ac graue quidcm nccnon^apertumquan^
dam ecpzimcns macimi ingcnii vm» '^icter '^o erudirionem eius non modi'
camquam certe non mendicatam/aut mutuatamrvt plericplfcd rcrc fuam^ac^
fccto pccuUarcm^r a pucro gradatim cc vbcribus pcdagogojum 7 auctozumbauftam pofridct/quc rcs/non modicam frugcm atc^ laudcm fufs confcrt o:a
tionibus. £ft autem tanta cius Oiandi gratia, vt inftar quozundam pictomy
videatur fuozum oculozum vcnuftatcm/oiifq? lcpoicm/? intuitu 7 Ungua fcm'
perecpzimere. adcoc^ fuauifUmo cft cloquio atq; admirabiU vtaudicntium
vidcatur eueUere anima8.vt lUam etiamnon tam fcminam. q^ angelum picdi
ccnt cum etiam fpcciok admodum fit rmaginis. Quod (i tcnuerit ca quc in^
grcffa cft virtutis 7 laudis vcftigia/erit omniu5 iaditio babcda ftatua oigna:
?nt>uodcc</ qucadbucnuUiconcefraeft. 3nouodccimoa«tcm ctatisfue annocumoifamoannooja
fuerit ozarc/7 in picfcnfiarum vfc^ complurimas coiam non inuUos pzeftan^c ccpit.
tiffiiiiQg grauiftimos riro8/7 eofdem quidem aut ccclcfie pontificcs mt con
^
lepBiofgn^ cionatozcs aut mognozum pzincipum ozatozcs babuit ozationcs.Quosintcr
^Pifcopus fucre impiimi8.(X>.£pifcopu9 lofanus matimus slobzogu oucis ozatoi.a.cumcnfis. £umenfi8 pontifec ciu8 patruus. €0arianu8 gcnejancfts/oidmis noftri tbco
smcmae, ^^S^^ ^^ Dcdamatoz noflri fcculi facrtc pjinccps. t francifcus triultius ozdi^
5=rancircu8* «is minozum famofiffimus concionatoz/? ipfius fimiliter patruus ^tocy ali| ta
muitius. fcmine^ marcs plurimi. apud quos quum aliquando/ec maiozum pzcce^
pto eUct ozatura:ipfam aftantcs omncs intuebantur ipfamc)? perindc/ac in
amcniffimo quodam Diuerfozio conquicfcerc videbantur. Hnde plurimico^
rum ipfius ingenium.ozatione8 elcgantcs atc^ intcrpzctationesmirificis lau''
dibus pzofcqucntcs oiccre.Sibuic adolefcentule vita comcs fucrit:ccpe'
ctationcm De ca noftram' pzofccto' non cquabit modo/atqj complebit : fed
MP^emom ^*^^^ cdcpol minca ac fuperabit. Sliud pzeterea non paruum fue vrbi
rcnaaffinia. fi^^^3 pzeclariflime familie ©amifella bec affcrt oznamcntum cp iam iam/gra^
matica a ozatric ifignis' tanta vigct tenicivfima mcmozia'rt 'Cl^cmiftocUt
^Mccc pbilofopbozum: atcp •^etri T^aHcnatis 9 memozia cognominati iu"
FO. CLXVIII©c Damifdla Triiilria
ftarnibil cidcin ccddacquod aut adifcerc: auteam attcntius lcgcrc ircl au^ "
dirc cotingat . Quippc boc oc ipfa in ouodccimo fuc ctatie ccrrifrimo ccpcri^
mcto compzobatU5 cfl:rt oifcriifTimu^ concicnat02C3 aliquando audicns/ ix^
ad vnguc omnia mcmozic comcdamt:rt oomi rcuerfaparcmibus ad rcrbum
rccitarct.Herfus ctia^ pcne inumcrabilcs rno oic oidicit:! magiftro fuo:quo
dam incrcdibiU o:dinc rccitauit.Scd ncq? ^id^o^ cucnit:ci^ plcrifcp; 7 maninc
fcminis mgcnio cclcri cucnirc folet:rt non mnltum mcmoria ralcant: que re^
ro cum labozc pcrcipiunt tenacio^cs cuadunt.lRcquecnim tantum latinaru;
litterarum contenta ridctur : nifi % grccarum b:cui tcmporc acquifiucrit non (6:eca8 Mx
Tulgarcm noticiam:adco rt iam concine grccum p:ofcrat fcrmoncm. Hidim^ ^s ^^^<-<^*
1 no8 ipfHis famiUarcs fpiftolas : quc certe pcripicaciflimum adolefcentule
ingaimm : '^c rbcrrimam quandam ooctrinam redolebant . Sed ncc folum
cam parentes Uttcris fulgcntcm mundo rcddcre anitiiturquin ctiam i omni^
gcna mo:um 1% rite inftitutionc/ac rcligione/iam iam illuflrcm babent. 1i:ete
rea ctiftimata eft {n fcrtur )tantc puritaris 7 innocentic' rt in quo rcp:cbcndi
Uccat pcnc inucniatur.Hcrumtamcn tantam fapicntiam p:cfe fcrt rt cum aU"
quando contingat cidcm a quibus ris eft ficri incrcpationcs rcl admcnuio^nttioncs non fo:titcrmodO/fcd 7 cum gaudio omnia toUerare ndctur ac in lu
cro Ducerc/parenrum incrcpationibus plccti.Hnde id nomen ©amifcllc/a matcrna ^uia optima matrona eam oiuinitus affecutam reo::ncc ab eadcm pcni
tU8 oegcnerarc/quinpmo totam ipfius nii intcgritatcm pcr omnia rcp:efcnt3
rc p:cfc fert quc quidem mibi prcccrcris quadam riuaci 7 altiflima fide fcm^cctmt agnita.£uiU8 7 fcUc mcmo:ia > quafi p:cfen8 fcmpcr mibi mcnte Dcfim
mancrtan^ m omni genere laudifp^obatilJima.lBunc^ etenim cum oedarif
fimis muUeribus i|fdcc|5 optlsoc cadc cogitcqui totienf/Oc liiigulari fua p:o
pc oiuina rirtutcoecp rcligionC/DC pietate / oc caftimonia / oe mo:ibu8 alijfq?.
plurimis dus Donis que omnia certc in ea non fumma modo/fcd p:ofecto ni>
tnium incrcdibilia cfle ridebantur:non mibi rebcmenter fit admirondum
.
€rat quippe rt rcrum fatcar muliarum fimul quoddam rirtutum fpccimcn/
% rcddolcnseccmplar. Quam ob:em cius ritam aliqua ecparte conltitui boc
in loco \n p:opatuIo cflc Sic cnim fui boncftifTimi mo:c8/fuacp pudiciflima
% innoccns rita:fuum quoc^ afliduum crga me ftudiii' fua Dcnic}3 fancUmcfa
atcp reUgio'ita me fibi oeuicere ' rt nibil minus poflim$ \vvi p:obiMti8 lau"
dC8 imo:taIitati comcndarcSed inandem erpUcandam' ncn rcrbo:um p6pam'fcd noftro agrcfti ftillo rtar . fuit irac^ ©amifella Dc qua nobis nuc cfl ©amifciie
fermoO^atbei oe fcto Sngelo riri in armi8 ctcrcitatiflimi/ac gencralm pcdi^ mamncgc
tum ccercitus rcncto:u5 imperato:if filia 7 auguftini (K>artincgi pulcbcrimi ''"^!"'^'-'
optimi q adokfcctis ac ipigerrimi rei militarisritirco^/ctquocujquattuo:*^""^^*
cdidiflct part^ trcs rj fcmellas 7 £efarc filiuyco rigtti ano:um adolefcentula
o:bata remafir. €t cu5 nimius i ipfu3 p:ecl3riflimii adoUfcctc? riruj eius crfs
amo:' nimi^q, picta8:atcp fides : triennio nibil qutetis inucnit : ntbil re cow
folationie accepit : k^ quotnidie Iacb:fme / quottidie fingultim atqa p:ofun''
di co:di8 fufpiria : putas fibi plus arreptum fuiflec^ rllis rn^ mo:taIibu8*
€iu8 aiit meflicia talis pcr iUud tricnif tempus ectitit:quali8 Crt ita oirerim)
Se ©amifeUa TriuUia
in fmcrcamcmt : adeo vtobdwmfames femper re«erft ad camkuc^muci remcdium:iJtq5 folatiumroonec etus affinis ^rfina/ magni ^mperatozis vc
neto:um 16»artbolomei CoUeoni filia in matura mozte obi|erit:aut in erpectato
citis funerc cctiTita/smorfibus confcicntie (aniari ccpta f«erit;Tnnc in femct^
ipfam rcticrfvribi ipfi^rt poftmodum inibi rcflferebat^oicerc cepit.fiipcrgifcc^
rc DomifeUa crpcrgifcerc^T iam tandem refcipifcere/ in craftinum 7 tn fo:fitan
Conuerfio moncris.^ncerta quippc C8'an 7 tibi mo:8 inminear.l^is ftimuUs agitata/adipfius. nig tujit B:irie como:antcm qui fuit annus a nataU cb:irtiano fcragefimus oc
tauus fup:a miUefimum quatringcntefimum aduenit : 7 tan^ cbzirtianiflima
muUer fuam confcicntim falubcrrima gencraUs ccnfcfrionis tncdicin:^ m«l^tis cum lacb:fmis abfterfit.at ipfc pofl coUatum fibi abfolutionis bcncfitiii:
cius Tfrocinium inflitucns quoad potuian p:imi8 ad puritatcmrinoccntiaj:
ocuotioncm p:imo8 virtutum gradus tan% manu oata ipfam oireci. COotC(^£5ecbicUf
ij^ ni^ fgfjf^ fuauitas mnni moiis eft iWm quanta '^ominus apud Csccbicpictuttu
j^^ poUicetttr.£um fanctificatus in vobis fuero toUa^ vos oc gentibus t congregabo ros mibi:7 cfFtmdam fuper ros aquam/i mundabimiiu. €t oabo vobis co: no«um 7 fpirituni nouum ponam in medio reflri: i aufferam coi lapi
deum/7 oabo co: carncim . O^oc quidem tan% BlcftUa oiuc pauleHomancfiUa viro o:bata crucis vcriUum arripuitfccp p:otin'' rcgioeo optima fidcpioalroc^ animo quafi oc«o«it: 7 me q«i meo hmdt mcifc^ adbo:tationib«8 ^dbiimano:«m contcmptum cam pcrdureram oemcep8fp:o fua incrcdibiU qni
dem bonitate)f«arum cogitationum fuoiumcp confiUo:um/ fcmper 7 p:efenre
7 abfentcm partidpem i confcium babere voktit.at ipfc eitjs virt«te8'7 fart
<eifcmpia ctimoniam maio:em in modum venerari ccpi.Oiic rcs etiam imo:ta!i gondioppamunu
ij|^p[guif gnres matronar«m totius B:irianc €,imtms'7 ^dfni imitarionem i
flamauit maUar«m vrbis mentesiita yt ad f«i eccmplumtemperatifTimifb:c
«ifftmifq^ veftiifm ca«di8 rterentur.Ceteris ««tem fuis xirtmibiw vt pote rc
Ugione/pietate/bumiIitatc/7 ^li^s pcrmuUismuUa la«8 p:ofectooigna inucni^
^f^^% ri poffct.|r£om«nic3bat fe non femel kd nouics a«t oecies adminnfin 3no:
K!5.
^"^ 7 id fcmper fingnlari b«miUtatc 7 q«ant«m agnofci poterat ; oc«ota quidcm
ifeo:afcao mcntc atq^ erccti c«m lacb:fmis femper in oc«m.Canonicas bo:a8Cp:cter cc
nicas, teras p:i«3ta8 ozationes^quottidie reUgioforum mo:c croUtcbat. S«i a«tcmomnes/cnm vitam fccnlarem fepc agerent in ludis ; 7 ceteris IcUffimis fpecta
Sit""'**'c«Us:ipfa tan^ abftractaab ommbus mKndanis iUcceb:is/nibil fibi reliquc
rc volebat:qd a p:opofito rccto/beatecp viucndivc^ ftibmonerc pon*5.£nim «c
ro vcl boneftiH8/a«ti«c«ndia8 fibi onccrc volcbat/^ pofl tractatam rem fa^
cram q«ottidianam'aUqaod boneflum manibu8 operari'. ^cd quid oc cius
., conftantia/7 inaudira quidem inadHcrfis toUcrandia fo:tit«dinc oiccmus^
fofwudo! ^"^ "^^'^'^ inobit« Ccfmfvnici filii oftendit; i qua vninerfa certe b:iciana obrittpait doitas.Quc tanta cquidc ertitit:rt(pacc oiu5 oireri potuiffet cm5 fcta
COclmi:i Ko.oiui bieronfmi oifcipula/6 admirabiU fo2tit«dic/0cc|^ igeti pa^
cietia ptedc. £r3t itacg b«ic optic samifcUcrnicMS itcr gnatos fiU^' fibi Imcc
cb3rio:;crimic quidc indoUs 7 ingentis ai atcp igenij adolcfcetul^planc morigcr/pcrbuman'/7 virtutib' oeditus; quc tan^ aic fuc pcrfugiii atc^ folatiii
vnict oiUgcbat« 38 atcii qntiidccimii cra^ attigifTet an«5:mo:taUtaticui nat^
FO. CLXIXDC DnmifcUa Triultia
cnvpic conccdensn oomio quioiit.^n cui^inreritu adco ciuitas plagohb'' co
(lcrnara fuir ac fi$ plurima piccbra oznamcnta cc biianis fimul abLirci fuif
fcnr.Qua ob:^ ad cclcbzadu ci^ funus' frcqucs riro? ac marroni? facrus cft
concurfus.aderat i fcucrinus parcr fims fpirirualis/ rir rcligiofi(THi7U8'lccu
plcrifn^nus rcflis^idcranr ? aU| complurimigraucsrcUgiofi/arc^ aUi nonulli
cc pzimozibuB rrbis: qui vt Icnicndo cius mcrozes^pofTcnt fibi lirminima adbibcrc rcmediaraut fi opus cffct 'cius flctibus modum imponercnt. Quamc^7 ipfi omncs prc nimia picrare non ralcrcnr k a lacbzfmis contincrc 2lt illa
ne ridcrctur nuUum cum rirtute babcre comerUum nibilcn cum rarione cdc:
mgcnri fide fulfuUa/compUcaris manibus/? luminibus Uccis i cclwm crcctis'
anuno infracro : bcc rerba'rniuerfo aftante/a audicnte populo/co i funercad ©J«'ofld
oeum ait.0omine Dcus meus/qui mc mifellaj creafti'^ cuftodiflirquicp amo ""'"^^'^^*
rem kcaii a me abftuliftirmibi q^ pacicnrie ririlirej conruUfli rc bumilirer oe^
p;ccoi'mibi i banc bozam rtta eofcras bcnefiria arcp folaria fusuis ' ocindc vt
tibi onc 3efu cbzifte riuar bic filius mcus oilccnnimus pcr quc/bre omncs i
cremum viuurjt animc.Quicfcat obfccro/in te tandcnj libcr tande?» kcmits: ta
dcmcpcccrnus.lBereminifcaris^ozoone oeus peccatacius: fecifucpucritie
ignoiantic ignorce.€ccipc illum pzecoz 'ct boc bumiU DomiciliO/i tuam tutiHi
ma5 rcquicm:rt tadem te i fpledozibus fcrozum tuozii fcmpirerno riuat euo.
*f?iicquippe cgregium pietatis fimul 7 grauitaris babitum noflra bcc Bamifella/co i actu pzefc tuUt 7 occlarauit. aft rero/quonia iam fatis oe ei*^ rcligio
nc/cetcrifc^ rirtiitibusratcjp patictie 7 foititudinis pzcftaria/oicrum efl : IRiic
Demu5'Deipfius mirifico babiru^ac Dozmirioe oiccndnm eft. €rat igitur ipzi- ®cip<i"9
mis Bamifella CDartinega iiigni fo2ma/7 UberaIi:mediocriq3 ftatur3:moli car fozm!^ne/pzput cius ftlia fuperflcs rcpzefcntat 3ngela:rcufta 7 alacbzi femper facie:
tfcccti coloic itcrfpcrfa :nigris oculis'7 aurcifcapillig.ft cpc^ fuo rtuetc riro
admodum fucrit fcciid3:poftmodum ramc' rati fccir caftimonia^ rr ? narurc me aiti/
coipozis arcp ecrcTiozibus cuncris/fua rirrure non modo refiftcrir : fcd 7 riri a-^"'
oum amanrifTimi inrerirum fe quafi oprafTc rifa fuerir . Hnde 7 pio ccrro boc
baud Dubiro/cam maluiffe mozi c^ nubcrc:c^c^/a pluribus pzoccribus in con
lugium inftanrcr poflulsrerur # *^oftremo/bec fcminarum opttma' in annumfalutis noftre millcfimum quadringcntcfimunv? feptuagcfimu nonum: cumquarium 7 trigcfimus rite attigiflcf anuni(pzout eft fragilis bominum ftatus
ac cita ad interitum rita^rnius pene ebdomade langozcan quintiU mcfe ectin
cta eft. *^zo qu3 qiiidem emigrarione oprima mulier crebza buius rire efugit
naulragia:fortunec^ viccmc ipfas frcquetes fui coipukuli anguftias:? rtmdubitato teneoerpedita 7 libcra ad fublimi3 celeftis rcQioniiMccfdt gaudia.
*l?cc quippe funt:que ec ocfrdcrio integerrimi animi optime mulierifroilcctif
fime noflre mcnte rcrfauimus que 7 pzefcntibus atqj futuris omnibufboc in
roluminis caUequafi £pitbapb)?um fuccicte perftrincimus: rtoibus ci^fan
cttmonia atcp firtutes fierentnote . Cuius beatammemoziam nulla mibi rn^
qj arripient tempoza /aut ccrte oelebit obliuio : vt non mibi indigno patri fuo
riuat . Sed neq? boc in loco 7 ipfe fubucritus fum / Diuum imitari t?ieronf ^
mum : qui dum fuam *$)3ulam 1^o:marron3m fanctiflifnam : in filie Blefillc
oozmiti6c5 confolaref:bi8 rerbis rti no emmuit.DHm fpiritus bofrcget art'
Be ©amifeUa Triultia
iikm mca lingu^ pcrfonabit.^Ui matm ccfiirfabit ingcnium. IBuUa crit pflgi'
n.rquc non BScfiUam rcfonct. 'Rcminifci lUam ccrtc ncquco / nifi fcmpcr cumgaitdio fmgulari t: fummi oci noftri inmcnfa ciim laudc: a quo bonum cmncfcmper affluit.lHoucram ctcni5 quid in feboncflatis quid modcftic/ quid rc
Ugionis quid vc pzudcntie rigcrct.O^eum autcm boc pzopofitum eft: vt lau''
d^tA mtm in 3uia cccitct IBcptcm banc ad facmoja fcctanda pzcclara. ^ujnuUe fnaiozcs arbitrcr animozum concitationcs: c^ comcmozare maiozii fuo
rum laudC8:quere8 boc in k babet rtiUtatistrt ftudtofos inccndatad cae fu
perandas:-! ignauos ad imitandoe»*banc igirur Suiam oamifcUam tam pu-'
dicam tam rcUgiofam atcpmagnificam/cuius Uluftre ncmc bccncptia bcrcdi
t3uu'baud nupcr oubito/qum ad vnguem (it imitatura:rmo longe picclarius
antccenbra.Quibus quidem virtutibus mfignita/ac ccleftibus armis rndicp
p:otcct3 7 iUuflrata/famiUas ciiam parcntum fuozum clariozes rcddct. 1^i|8
pictcrca/natura muncribus ciimiis iUuftrata pueUa no modicum/ fucgcnitri
cis oocumcta atq? cccmplaria cuius fcrmo t incefltis *i babitus oocirma cft)
adiumento crunt.lBam 7 quottidie (ad eremplum condam fu?,gcnitrici8) bo
ras canonicasl^omano moze impzctcrmilTc/vna concelebzat % etoluunt.(£t vt
tancp SibfUa oeum mcntc gcrcre pzcfc fcrat : qoottidie fingularcs ad ocumeffundit cum lacbzfmis ozatiunculas.^t $^/in Uttcrarum oifctpUnis accer-'
rimo ingcnio ridcatur oedtta'n6 iidcm pzofcctc cucnit: q? qmbufdam'quiin
vna ttfj art€ rcl iquibufdam folum erceUere videntur : fcd adeo vcrfaiiUs ad
omnia muUebria ecercitia obcunda kabibettxt nil videat cj^iniriftce no agrc
diatur/ita vt nefciaf pzozfusad qucm p:imu5 ingcnif rfu5 ea natura gcnucrit.
©e muUis ctim ipfius oonis atq5 gratijs muUa poflent fcripto mandarifcd
potioza tatum ec moie coUcgimus 't ca quidcm que magis ad ipfius iUuftra
dum nomc nccccffaria fozc arbitrati fumus . Ob bocemm riuct omnibus fe-'
cuUs omnigcnifq^ toUctur Unguis^cttam ignozantia emula inuita.^Uaru5 au
rcm matronazum c^$ magnarum ignauia tozpentium / vic oiurna recozdatio
erit pcritura certe iUarum rita cum nominc. ^crum fi quis fozte fuos ocuJos
mulceri ac ec inant pictura fe oblcctari fiiauius cupit:buiu8 pueUe fimiUtudi^
mwcK rero bic impzcffam conccrnat . Jn qua 7 U oiis bfUaritas: vel oculo^
motus^ac viuidus colo:/7 bfUaritas facici cius DcfintaUud tamc Untameta te
(lantur pcrmacimum :q^ fit mitiflimi ingcni) pucUa atc^ amabiUs impzimis:
oc qua tota cius pzopinquitas tan^ oe rutilanti Uofa ccclefie p(urimu5 con
gaudct.€ad obres qutdarn ecimtus ec noftris poeta no mediocriter erbUlara
tu8:lepide bcc cccinit carmina^Dicend.
duid facis in terrts ^amifeUa triulciafcelum3ngcni}8 Dcbet taUbtts efTe Domus:
3t fcio qitid facias^flozes cum coniitge oitis
IBon legi8:ad (Ifgiosn capiare lacits.
Cura tua efl virtus:? iter tnedifaris ad ddra "^^
IBam virtus comitcs toUit ad aflra ftios: fints.
FO. CLXX
IfOpits ^c clma fclcctifcp plurimis mulicribus a frafre ^a.pbilippo Bcrgomsnfc cJuum ecplicitrmaria cu5 oiligcntia rcuifu3 1 caftigatu. pcr Ucucrcn.
facretbcologic ooctoic-^ COagiftrii glbcrtus oc placetia; 7 ffcm auguftiuuj
t)c €afali maiozi CMfde facultatifBaccalariii ozdinis mio;:. fcrrartc tp:crru5.
Opcra 1 ipcnfa (Pagiflri Laurcntii oc rubcis oe Balcntia.tertio kaf.maias.
auno falutis nrc.CD.cccclccccrii.Tveligiofo ^nuictifs.cp pnciperDiuo T^ercii
Ie:Ducc fccuucJorferrariefibus legiptime 3n>perante.
npzima alba
frater3acobu8
a
rcrum quoiiida^
oe m:!ria virginc
non fecus
va colcndaruin
bneceflTaria
ipfifupia
loanut:
inmanibusbmus Y^ite
c
filium 7
cum iunone
vaceq?
curacp
niobcd iUuftris
dventopzofpero
ptusTCt:
ctmotq?Docui(Tefciam
riam acollis
c
faltufcj^
cimmcj[f,
caufam indcti
tbamiris pictric
eo8 acccndit
f
ego paulo
eft marcbonupfit pictcrea
mu videretur
g l^cgiftrum buius libii.
eft famariam anime ecoirabaf
eopuataefl
rercnt f)mo
rcgni pmummeadmodum
3efu cbiiflo
ny nupfifT^
ctrrebatvtnon
tioneecbibeam
fignaricilqj
i
Se fctl martina
qul oiferpcnda;
roics genritium
confurgercnt
co adcjndem
terret ocumverus crifli
dere kdde oiu multum
tuam.CD.ad
virosMstumodo panes
amarrc fukb:im
inmodiiobfecra.
Pfiinctn epifcbopu
nibilvos
que fecundo
atq5 libcros
inlatinum
qkfaQittas ieimini^ reafumpfcre
efl ad eam matris patcr
moiiccomcdauit fapientia amabit
oefctavrfula
r
virtutum ac
acccrba^ kncct^^
militer ec
lumba rirgo
Q6 fperaui iaml
nircmaluit
triumpbopotita
conftringoi cefTa oicuittquo
ommnoefl tusnonquaft per igncs
mvndatim
tbeopbilo
oiigincm trabit
quibus bonoilC
piaadiacet
11
cefareailluflrif.
toblncs efto
filie amiffione
magnanimitate
t
fcaturire
gratiaclara
qit fuilTs
queomniafoiti
ccculos vir
V
lum Icgiptimo
oiui aurelif
illaobboc
oeangela
X
tcndit idcp
biunoius
quldamcunctis
lo confecto
afpcctu tngenio
quoium altcr
mam eiu8
nontadmodum5
romani
bediftcari
ipfa afia
fiarnibil
fUU9
t
.mf'. BS®! {^^ii
.oo^a
i».'0 'S
1/ I' '1',«,!
CN^O:Ja#/9^^Qi
^nif^^^pfdf^isMF'^
'^f^n
Apii^^^^i
ikWl
\nr\,\iMi
'^H,^^fe:^^'i^'.i[^-i
'r\r\/%^ffh/^i^'
:^^6'»ivyj^^^^Wfp^is^wK^ft^s/
rv^/^
Km2««'©.»
aapgssa^ia»«^«*«*«'W'^'OQ
'^oo^,
'(mnr^^^K^
\hf\h
MS^^^B^a;
15^'^;/^^^^:*
fSC^^C
^A.AAr^nr
:^^^r\,
M^P'^^2^ ,_,;«, ,_,.^.^,_^,^,,_,
^^2'm^i
m^i^^^^:^'
^^r.rs ^w^
'^^/^^
c
}^^^f^[
:^f<^-^-
"^mi^^&^\^r^/^^.
\^^f^ A^f^^^f^f^^
r^/^,i^(^!
#'fts*