4.1 De Investituurstrijd

God heeft alle macht

SOEVEREIN

Tweezwaardenleer

TweezwaardenleerTwee machten, verheven Keizer, heersen over de wereld: de heilige macht

van de bisschoppen, en die van de koningen. De macht van de bisschoppen weegt zwaarder dan die van de koningen, omdat de bisschoppen zich aan de zetel van God zullen moeten verantwoorden voor alle mensen, koningen

inbegrepen. Uwe vrome majesteit zal dus niet anders kunnen dan concluderen dat niemand, op welk moment ook, onder geen enkele

menselijke aanleiding, zich ooit kan oprichten tegen de absoluut unieke rol van hij die door het voorschrift van Christus zelf aan het aan het hoofd van

de Kerk heeft geplaatst en die door de Heilige Kerk als haar leider gezien wordt.

De duabus in Christo naturis

Wie was bij de Investituurstrijd de

winnaar: de keizer of de paus?

Nadelen van het feodale systeem

• Lenen steeds meer als eigendom gezien

• Leen terug bij leenheer na overlijden

• Keizer geen invloed meer

• Erfrecht leidt tot versnippering!

• Karolingisch Rijk in verval

• Duitse Rijk: alleen oudste zoon erft!

• Bisschoppen mogen niet trouwen = celibaat

Gregoriaanse hervorming

• 1. Priesters moeten celibaat ernstig nemen en handel in kerkelijke ambten moet stoppen!!! Verder geen koninklijke benoeming van bisschoppen!!! (INVESTITUUR)

• 2. Kerk moet geestelijke leidersrol vervullen – weg naar God wijzen. Geldt ook voor edelen en vorsten volgens kerkelijke richtlijnen

• 3. Paus moet hoogste gezag binnen Kerk krijgen en dus ook in samenleving

Paus Gregorius VII (r. 1073-1085): bevordering zuiverheid

kerkelijk leven onder pauselijke leiding

DOELEN

Investituur• Paus Gregorius VII wil

einde maken aan koninklijke benoeming van bisschoppen en ambten

• Paus moet volgens kerkelijke procedure gekozen worden (inwoners en priesters bisdom)

• Duitse keizers benoemen zelf ook bisschoppen = in strijd met kerkelijk recht!

• Verzet tegen koninklijke bisschopsbenoemingen!

• Hervormingsbewegingen (Cluny)

De gang naar Canossa• Keizer Hendrik III (r. 1039-

1056) steunt hervormingsbeweging en zet onwaardige pausen af

• Tegelijk grote invloed Hendrik III benoeming pausen en bisschoppen = KLOPT NIET!

• Koning Hendrik IV (1056-1105) houdt zich niet aan regels

• Gregorius doet Hendrik IV in kerkelijke ban (verstoten uit kerkelijke gemeenschap)

• Hendrik IV moet vergiffenis vragen in Canossa (1077) p.87

• Toch ongehoorzaam!!!• 1080: benoeming tegenpaus

Clemens III• 1084: Hendrik IV bezet Rome en

laat zich tot keizer kronen

Concordaat van Worms (1122)• Pausen heroveren Rome en zetten

politiek voort (Duitse Rijk, Frankrijk en Engeland)

• Vroege 12e eeuw: oplossing in Frankrijk en Engeland

• Bisschoppen gekozen en gewijd volgens kerkelijke procedures

• Koning geeft hen wereldlijke macht, die hoort bij functie

• Koning kan dit weigeren – vetorecht!!!• CONCORDAAT VAN WORMS VERSCHILT!!!• Koning mag aanwezig zijn bij verkiezing

bisschoppen en knoop doorhakken bij twijfel.

• Compromis keizers en pausen• Koning gemakkelijker te negeren – geen

directe invloed meer• Koning overhandigt scepter aan bisschop• Paus geeft kromstaf

Wie was bij de Investituurstrijd de

winnaar: de keizer of de paus?

• MAAK 2AB

• http://www.youtube.com/watch?v=T3b-qQ9hvJw