یا "زبان آزربایجانی"به "زبان ترکی"پروسه تغییر

"آزربایجانجا"

اد اس

صثب " پشػ٠ تـییشدس سد ث٠ ػجت ثؼیبسی اص ؼبئ خبسد اص ثحج

"آصسثبیزب دیی" یب "آصسثبیزبزب"، "صثب آصسثبیزبی"ث٠ "تشی

آصسثبیزب رثی ایشا هبث دس شكی حن ثیتحویوی بثغ

آب ث٠ صثب بدسی خد ای خد ػجت آؿلتی دس ؼ رای ٠ ؿد یدػتشع ثشای ػ

داؼت صثب بدسیب ثدـب دس كست یب یؼذ اؼب٢ب كبسؽ اص حون ثبؿذ ـت٠ اػت. ی

١ی كوبی زبصیثب ی رؼتز دس ث٠ ساحتیاخلف ثب الجبی التی یب حتی صثب ایؼی تشی

دس ای صی٠ دػت یبثذ اص ا١ هع خجشداس ثب شؿ٢بی ختق ی تاذ ث٠ بثغ تؼذدی

ی اص ی تبػلب٠ ث٠ ػت ػذ آصؽ صثب بدسیب تشی ػذ سػیتؾ دس ایشا ثؼیبس شدذ

تشی ث٠ ثبؿذ هبدس ث٠ بسثشد صثبی تشی بدسی صثب ٠ داسای ١یت ائتیی تشى اؼب٢بئی

ب، حووی، ؿبػشا .. ؼئیت ؿشكی سا ثش دؽ یؼذچ الجبئی ی ثبؿذ ای ؼئ٠ ١ی

١ب زاسد اػت. دس اخش صی٠ تیذ حتا تشى دس سد

ث٠ ػا رضئی چی اص ربؼ٠ تشى دس ای ػؼ٠ وببت ث٠ سذ تـییش صثب تشی ساه ای ػس

ث٠ اذاص ػیبػی –دس پشػ٠ تبسیخی "آصسثبیزب دیی" یب "آصسثبیزبزب"، "صثب آصسثبیزبی"ث٠

تشى بی ؿد ثشای راب ث٠ پشداخت، تب ایتشتی هبث دػتشع خا١ػؼت ػی بثغ

اذ. ببئی صثب بدسیب تشیخا١ب دیش اؼب٢بئی ٠

ثشای ای "آصسثبیزب دیی" یب "آصسثبیزبزب"، "صثب آصسثبیزبی"١بی ثذ تشدیذ ل٢ اط

ؿشایي آصسثبیزب رثی ثیـتش بؿی اص ث٠ای لب١ی سد ثبس شكت٠ ؿذثبس دس آصسثبیزب ؿبی

ثشسػی ی ثبیذ ثشای ثذی ػجت لتب آصسثبیزب ؿبی ثد، ش٢١بی تبحش اص صب ػیبػی

ثشای ثؼیبسی اص راب آصسثبیزب ؿبی ثشی. تبسیخی ػیبػی اهبع ؿ یشی ای لب١ی ث٠

ای اص ١ص یض دس ١ب٠ ۷۳۹۱دس ػب آصسثبیزب ؿبی ػت تـییش صثب تشی ث٠ صثب آصسثبیزب

وذ ثشسػی ی ثبیذ سد ٢كبتس ۹ یبد ؿذ لب١یؿذ ٠ ثشای ثشسػی ؿ یشی ث٢ب اهغا

:دداهغ ش

، "صثب آصسثبیزبی"ؼئ٠ صثب تشی پیذایؾ لب١ی ایذئطیی ٠ ح –حادث ػیبػی -۷

اتلبم اكتبد اػت. ۷۳۹۱ – ۷۳۹۱ث٠ ػب "آصسثبیزب دیی" یب "آصسثبیزبزب"

ث٠ دسخاػت "آصسثبیزب دیی" یب "آصسثبیزبزب"، "صثب آصسثبیزبی"لب١ی یشی ؿشایي ؿ -۹

.۷۳۹۱ – ۷۳۳۷شد یب ث٠ اكشاس دتشدا اتحبد رب١یش ؿسی ث٠ ػب

ؼغ ذ صثب ی "آصسثبیزب دیی" یب "آصسثبیزبزب"، "صثب آصسثبیزبی" لب١یآیب ای٠ -۹

(.۹۱۷۹ - ۷۳۳۷)یب ٠ ی ثبؿذؿبی اخشیت هشیت ث٠ اتوبم ؿ٢شذا آصسثبیزب

"صثب تشی"ثب ثشضیذ ب ؼئ٠ صثب ی ۷۳۷۱ – ۷۳۹۱ای ر٢سی آصسثبیزب ث٠ ػب دس

ر٢سی ١بی دس آ صب تئسیؼی ار٠ ی ثبؿی، شیت ؿ٢شذا آصسثبیزبثیب صثب اخثشای

ی دتشدا اتحبد رب١یش ؿس ٠ اص ػی "تبتبس"ثشای وبث٠ ثب تشیطی٢بئی ث٠ بذ آصسثبیزب

ی ث٠ ػجت جبسص ثب اػتؼبس صثبؿذ ثد ػبخت٠ ٠ اص ػی ش٢١بی پب ایشایؼت "آرسی"ل٢

ثذی ٢بدذ، "صثب تشی"ب ؿبی سا ب صثب سػی دت آصسثبیزاص ای د ش ١ش یي

آصسثبیزب ؿبی ای ر٢سی تشی ی ثبؿذ ٠ دس ثی دیبی تشى XXكست دس ػلش

صثب سػی دتی استوبء داد اػت. صثب تشی سا ث٠ هؼیت

ػا و٠ دس ر٢سیت ثد ث٠ صثب ی تلبت اص دس دس اتحبد رب١یش ؿسی ؼئ٠ ب

اص د ؼئ٠ صثب ی آصسثبیزب صب اتحبد رب١یش ؿسی دس اهغ ؿذ،د ایذئطی سدسسئی

دیذب صیش سد ثشسػی اهغ ؿذ اػت:

ـبت ػبسی ػبصی صثب زس اص تشیصثب ؿذیی پشػ٠ ث٠ ػی یشی ؿ -۷

۷۳۹۱ – ۷۳۹۱ػب٢بی ث٠ اكالحبت ثیب٠

استوبء ای "آصسثبیزب دیی" یب "آصسثبیزبزب"، "صثب آصسثبیزبی"تـییش ب صثب تشی ث٠ -۹

۷۳۳۷ – ۷۳۹۱ ٢بیصثب ث٠ ػا صثب دتی ث٠ ػب

١بی اتحبد رب١یش ایذئاػتبئی ث٠ رات ؼئ٠ صثب ی صثب تشی اص ػی ثیدس شح٠ ا

تـش ؿذ ث٠ اخش ۷۳۹۹رالی ٠۹۷ دس ای ثیبی٠ب جن ثشای خ هبث غ ی ثبؿذ، ؿسی

صثب سصا٠ كؼبیت٢بیدس ١ب ثب تدی استجبى ثیـتش س٢ب دػتس داد ی ؿد ٠ ثشای ثشهشایؼبسیبی

دس ػی حب ث٠ ػا ظیل٠ ارشائی یض اص بسثشد صثب تشی دس اداسات ؿد ١ب ثبس ثؼت٠ تد ی

دس بس ای سد دتشدا اتحبد رب١یش ؿسی بسثشد صثب تشی یض ػخ ث٠ یب آسد ی ؿد.

اختیبسی صثب آصؿی ث٠ ػاسا ١ب یض صثب تشی دس آصؿذذاسع ارجبسی د ی٠ سا دس

(١TSFSRبی هلوبص ) ر٢سی USSR د یؼبسیبیدس آس ؿی ٠ ی ذ ت٢ب یبداػال

ثد اػت. بسثشد صثب سػی ارجبسی

۹دس سد ػبسی ػبصی ـبت ثیب٠ اص صثب تشی ثش اػبع ظشات لی اتحبد رب١یش ؿسی

.هبث ـب١ذ ی ثبؿذ ۷۳۹۱ – ۷۳۹۱تلش ػذ ث٠ ػب ١بی

اذ اكشاس ی سصیذ حبت رذیذ تشییـتش ـبت تشی هذیی ایزبد اكالای ش ث٠ بسثشد ث -۷

ی شایب تشى حؼة ی ؿذ.ش رضء ٠ ای

ث٠ ظش ،اذ ثد یػث٠ اػ٠ صثب ساص ـبت اسپبئی ذی صثب تشی ث٢شدی ش خاػتبس -۹

ث٠ ظش آب ی ثبیؼت .ای ش ای ؿی ث٠ اػتالی ثیـتش صثب تشی ي ی د اػت

ثیـتش ای یق اص ، اسد صثب تشی ی ؿذذثب دس ظش شكت ػبختبس صثب سػی ـبت اسپبئی

صثب تشی ای تش ؿذ ث٠ صػ خد دس پی ثی اذ ١بی ثؿیي ثد یب ػپبتیشكذاسا

ب ػبخسد آصسثبیزب ؿبی ثش آ اكشاس اذ، لتبی ٠ اشص یض اص ػی ش١ی اص یؼذ ثد

شدد. سصیذ ی

ثد كبسػی ػشثی دس صثب تشی خبسری ١بی تذا بسثشد ـبت صثبش ػ یض خاػتبس -۹

١بی ثش اػبع ػبختبس صثببت رذیذ ثبیؼت ی یدس كست یبص ث٠ ایزبد اكالحبت رذیذ تش

دس آصسثبیزب ثد شكذاسا اػال شائیرضء ش ػ یض ، ػبصی شدذ اط ػشثی كبسػی

.ثبؿذ ی

لتب ؿبت دس سد صثب ثش اػبع بثغ ؿا١ذ رد

، دس كست پزیشكت٠ د بثی د ش اتشی

ثی ایض شد صثب تشی١بی ١بی ا ش دس

تب ـبث٢ی سا دس سد ١ش د سذ ؼجش ی شایب تشى

ث٠ بی ـخلی اذ دس پشػ٠ ص شكت٠پیؾ صثب تشی دس

ش ؿبت یق ثی پیشا ػت تبحیشات شض ثش

ی شایب تشى ث٠ حبؿی٠ ایض شد صثب تشی ثد

اذ. ساذ ؿذ

ػبختبس اكی خد اص شكذاسا ثبصـت صثب تشی ث٠

ح.صیبی، آؿبصاد، ف.ة.چثب صاد، ث٠ صثب تشی ی تا الػیيبسثشد سصاكض ـبت

وبی ای ش ث٠ پیذ ١ش چ٠ ثیـتش صثب تشی ثب صثب خن اػ د، .. اؿبس خكد.رجبسی، .

ی كبسػی اص صثب تشی ١بی ػشث ث٠ ظش ایب ی ثبیؼت اخش ـبت ثیب٠ صثب اذ تبیذ داؿت٠

شدد ذ ث٢ش صثب تشیآحبس الػیي هذیی رد دس اص ـبت ثیب٠ ث٠ ربی ای بت ؿذ شد

دس ای ػیبس اذ. ثش جبی ػبختبس صثب تشی ثد ػبصی رذیذی دس كست یبص یض خاػتبس ٠

ای ثشضاس شدیذ ثؼیبسی اص بؿشی هت سصب٠ بسا اص دس ثب ۷۳۹۱شطی ٠ ث٠ ػب ت

.ش حبیت د ثدذ

ی ایزبد بت ٠ خاػتبس بسثشد ـبت هذیی صثب تشثؼیبسی اص ی شایب تشى دس ١ی دس

بالت یض ثشای احجبت حوبیت ادػب١بی خد واذ رذیذ تشی ثش اػبع ػبختبس صثب تشی ثد

دس ثؼیبسی اص ای وبالت یؼذب ػؼی دس احجبت تبسیخچ٠ صثب اذ، تت تؼذدی سا یض بؿت٠

صثب ؿبػب تشی ؿذ ثشای خب اص ؿبخت٠. اػتصثب ثب صثب تشی هذیی ثد تشی پیذ ای

ػ سیـ٠ صثب تشی سا ثب رد آحبس ی ؿیذب ثشد ٠ ثیش چثبضاد تا اص ای دس ی

. تخجیت بیذ دیا ـبت تشى اسصؿذ هتبدؿ ثی ١بی یب تبةسخ یئی ػی ١بی ا ؿت٠

ثجبس اؿص –١بی هجچبم اص صثب ٢ز٠ XIدس ػلش ثش اػبع ظشیبت ی صثب تشی آصسثبیزبی

ا دس وبالت ثد،ؿب ؿشم تشی ی تحت تبحیش ؿبخ٠ثؼیبس ثیـتش اص صثب تشی آبآذ

ػ٠ رشیب ػذ ۷۳۹۱ای ۷۳۹۱خد ی یؼذ ٠ ثشای اػتبذاسدیض شد صثب ی تشی ث٠ ػب

رد داؿت٠ اػت:

اذ بذ ز٠ آ هبئ ی ؿذ ا١یت ثؼضائی ثشایصثب خن سا اسرح ؿشد ش١ی ٠ -۷

اللشاذی ...

حؼی ربیذ ...اذ بذ ا١یت هبئ ی ؿذتشی اػتبجی ث٠ صثب ادثی ش دی ٠ -۹

س ای یب٠ اتخبر ؿی تشی الػیي ػؼی دس ٠ ثب دس ظش شكت صثب خن صثبش ػی -۹

.اذ ش یبد ؿذ سا دس پیؾ شكت٠د بثی

جد، ث٠ ثبس ای ؿ یشیصثب ادثی دس آصسثبیزب هبدس ث٠ د ثش اػبع ظشیبت د ش ا

ث٠ ظش آب تشی اص دیش ػصثب خن سا ی تا ث٠ ػیؼت صثب ادثی اسد ػبخت ١ب ش

صثب تشی آصسثبیزبی سا ثیب ایلب یظ٢بی رضئیبت یض ث٠ هذس لبیت ی تاؼت٠ اػتبجی

صثب صذ ٠ داؿت اػتلبد اص ـبت الػیي صثب تشی تلش ؿبت ثشای ثش ای اػبع ذ.

اذ كست شكت٠ اػت. خن ٠ ش١ی یب٠ س ثد

ـبت صثب تشیدس چثبضاد تلس ی شد ٠ یش د یض ث٠ بذ ثادس ای دس كش١بد آؿبص

بی ای ـبت سا تشی ػبصی د ثشای ت ای رد داسد ٠ ی تا اكالحبت ثی ؿبس ثیب٠

ست ی صثب تشی سا پیـ٢بد ی ذ دس ػی حب دس كای بس ی اػتلبد تشیذ ـبت هذی

١ب ٢ز٠ ١بی صیش ث٠ ظش ی ی تا اص ـبت صثب دس صثب تشی هذیػذ رد ـبت تشادف

١ضاسا "ی دس وبالت خد ی یؼذ ٠ . شدیذذ ١چ رـتبئی، آتبئی .. ث٢ش ش٢١بی تشی

اذ خد ای اش ػجت ث٠ ػی ثیب٠ ؿشد ؿذػب ی ثبؿذ ٠ ـبت هذیی تشی شد ؿذ

دس ربئی دیشی اص وبالتؾ چی ی یؼذ: دس كستی٠ صثبی آؿبصاد. "كوش صثب تشی ـت٠ اػت

ی ثبیذ صثب آیب ی تا اص ش صثب زس ػخ لت؟ جیؼتب ٠! داسای تی ییی ثبؿذ

د.دثبس تشی سا ٠ اشص كویش ؿذ ثب اػتلبد اص ؿبی ـبت هذیی تشی ثبصػبصی رب د١ی

صثب ثؼیبسی اص صثب ؿبػب ی یؼذ:دس وبالتؾ صثبـبػب ای دس حیق صیبی دیش اص

دس ٠ ؿبیذ تحویوبتی ی ی ؿبسذ ی ث٠ ظش ثب رثؿبخ٠ تشی اص ش صثبی سا یبتشی آصسثبیز

كحت ای ظشی٠ ث٠ صیش ػا ثشد، ث٠ ظش صثب تشی آصسثبیزبی پ استجبی ؿیآیذ سثش

ای ؼتشدثی ٢شی ١بی تؼذدی ثب . ث٠ ظش ی صثب تشی دس دس٢ز٠ ١بی تشی ی ثبؿذتبی

ثؼیبسی اص اؼب٢ب ػالسؿ ٠یذ ی بس ث٠ ربئی سػ حتی دس اهؼیذداص ػی تشى صثبب ار٠ ش

ػش خیؾ سا ر٢ت شد صثب بدسی خد شكت٠بدسی خد سا ث٠ ػخش صثب ،داؿت صثب تشی

.اذ ی دیش ػپشی د شیذ ث٠ صثب ثیب٠

ض شد صثب تشی ثش اػبع ؼیبس١ب ػبختبس صثب تشی ١چی بسثشد ـبت دس حی٠ اػتبذاسدی

ث٠ ب تحویوبتی دت آصسثبیزب ؼتیتی ػی اد احش اص ػی ۷۳۹۱ث٠ ػب الػیي تشی

چثبضاد، ثیش احش زس اص ػی تـش ی شدد. "غتیۆلری ل آزربایجان تۆرک خالق شیوه"

ت٢ی٠ .ای.آؿیشا ئشدی ا.حن.خك،

دس احش خیؾ حووی یبد ؿذ تذی ؿذ ثد.

٢تشاص یؼذ ٠ صثب تشی آصسثبیزبی ثؼیبس ی

دس احش شاج٢بی حد صثب تشی ػخبی ثد

بؿت٠ ؿذ ثؼیبسی اص XIبؿـشی ٠ دس ػلش

شد ؿذ دس احش یبد ؿذ ی ثبؿذ ی خلكیبت صثبی ثبس ث ثبیظ٢بی صثب تشی آصسثبیزبی بثن

صثب ۷۱ ۷۱تشی آصسثبیزب یی ثد ت٢ب دس هش دس ػی حب سیـ٠ ١ش د صثب تشی ػخبی

آصسثبیزبی پغ اص ای صثب تشیؿذ اػت. صثب ادثی تشی آصسثبیزبی تبیضادثی ػخبی ثب

ب ی ث٠ ظش ای یؼذاػال ... ثد اػت. ١بی ػشثی، كبسػی، سػی، تحت تبحیش ؿذیذ صثب

ایزبد دس ػی حب ػبسی ػبصی آ اص ـبت ثیب٠ ؿیذ اػتبذاسدیض شد صثب تشی ثبیذ ثشای

تبس ١ب ػبخ ث٠ ظش آب یظی كبیغ ثب صثب تشی سا پیـ٢بد ی ذ. بثی اهتلبداستجبی پ

احش زس تبحیش ٢ی دس ی ث٠ صثب ادثی ؿتبسی سا داسد. جذ ؿذ ي هبثیتیصثب تشی الػ

اربص ـش شائی صثب تشی داؿت٠ ثذی ػجت پغ اص د ثبس ـش دتشدا اتحبد رب١یش ؿسی

احش سا ی د١ذ.

... ٠ ثؼیبسی اص ؿبػشا، یؼذب، تلشی ث٠ رد ی شائی تشى ث٠ ػت دس ای دس

اص ای یق ی تا ث٠ ،اػت ا١یت داد ؿذاذ ثؼیبس داؿت١٠ب ػپبتی ؼجت ث٠ ثؿیي

د.حذ هی صاد، .ى. ػبیی، هبتیش، س.سهب، كذ سؿ .. ع.. اكذی ی، ی ١چ كباؿخ

ؿذی صثب تشی ثش ئی اسپب تا ث٠ خثی ی یؼذب ؿبػشا یبد ؿذدس آحبس اؿبس د.

ظشیبت صثبی ثشای وبث٠ ثب ثؼیبسی اص ای اؿخبف سا ـب١ذ د؛ اػبع ػبختبس صثب سػی

ب ایزبد ـبت رذیذ ثش اػبع ػبختبس صث ی٠ جتی ثش اػتلبد اص ـبت هذیی تشی شایب تشى

ای ٢تشی دیاذ. ثد ی"اللشاذی"ش تلش ١بی صثبی تشی ثدذ ایب ذاكغ یظی

٠ دس آ دس آسی ی ثبؿذ ۹۱ ؼبئ هج اص اؿـب١ب چی"اللشاذی"بی ث٠ ثشای تش

ص شین كش سػی تشیذ ی دذ، ثشای ١ب ث٠ كس بسثشد صثب اسپبئی سا ا چی"اللشاذی"یض

بسثشد تشیذ صثبی جتی ثش ١ب ١ذف ٠ ایزبد صثب تشی ـتشى ث٠ چی"اللشاذی"

٠ داسای ـبت تؼذد اسپبئی ثبؿذ ذ ظش ثد. ١بی صثب سػی ییظ

٠ ری حذ هی صاد یی اص ٢تشی ػیب١بی ز٠ پزیشكت٠اجت٠ ای ؼئ٠ دس حبی كست

ولذ خد سا اص بسثشد صثب خبف دس ز٠ ٠ ایزبد صثب ادثی ث٠ ۷۳۹۱ – ۷۳۹۱اللشاذی ث٠ ػب

ی دس ربئی تبی اؼب٢ب ثبؿذ ثیب ی ذ، ای ٠ هبث ك٢ ثشای ػا ٠ صثب ػی

كش ی ی ثبؿذ، ب ث٠ اؼب٢ب حیبء صثب ادثی ث٠ سػبذ پیبیؼذ: ١ذف اللشاذی ٠ ا ی

ای ٠ ؿؼبس ب ٠ ایزبد صثب ادثی ث٠ ثیب ؼبئ ٠ یض تب حذدی ث٠ ١ذكب سػیذ دس ز

دس ای دس ػب زیذ اكذی صثب تشی هبث ك٢ ثد اػت. ـالت ربػت ث٠ صثب ػبد

سا صثبی پش اص ـبت ثیب٠ كبسػی ػشثی ؿشد دسػی حب اص ػذ بسثشد ؿی تشی اػتبجی

ث٠ ـبت ازب داد ثبصـت ی ٠ ی تا ثشای صثب تشیی ٢تشی ػ ػخ ی یذ ث٠ ظش

ای ثبؿی ٠ آ٠ ؾ چی ی یذ: ب ثبیذ ث٠ ٠ی دس ربئی اص ػخب ی ثبؿذ،هذیی صثب تشی

١بئی یض ثش كذ ثخای. حتی ی دس آ دس وذ ٠ ی ئی ثیؼی آ٠ ٠ ی یؼی یض

.ی دس سد صثب تشی داؿت٠ اػتسؿ ث٠ دی تلشات

اص ل٢ ی ؿذی صثب تشی سا ـب١ذ د، ش١ی ٠ دس ای پشػ٠ ی تا د ع تلش

ش دی ثد تشى تشی اػبع صثب لتبسی شد چ٠ ثبصاس ظسؿب اص ی ؿذی صثب

سػی ث٠ صثبی شت ثش پبی٠ ػبختبس صثبتـییش ب١یت صثب تشی ٠ ظسؿب اص ی ؿذی

ث٠ ۷۳۹۱تب ۷۳۹۱ثب تر٠ ث٠ حادث ػب٢بی ٢بی اسپبئی ثد اػت. بس صثبؿ رد تؼذد بت ثی

١بی كبسػی ػشثی خد سا س١ب ی دس شح٠ ا اص تبحیشات صثبخثی ی تا دیذ ٠ صثب تش

ػبخت٠ دس شح٠ د ث٠ ؿذت تحت تبحیش صثب سػی بت اسپبئی ٠ ثش اػبع ػبختبس صثب

دس حبی٠ ش١ی اص سؿلشا یؼذب تشى هشاس ی یشد، اذ تشی ی ؿذد صثبسػی اس

سا ث٠ ثبد یؿی تشی اػتبج بسثشدثیشم اللشاذی سا ثشای پیـجشد صثب تشی ػ شد ثدذ

پبئی وذ ی شكتذ دس ػی حب دس ار٠ ثب سػیض شد صثب تشی بسثشد اكشای ـبت اس

اؼب٢بئی ٠ ؼجت ث٠ تشی ػخبی ػپبتی داؿتذ ثذ تشدیذ . دس ػی حبدذػت ی

١ب ػجت تـییش ب١یت صثب ١بی سع سد ی ػبختذ ی دس ػم ػپبتیصیبی ث٠ صثب تشی ا

ثب تشی، صبی٠ لب١ی ص ١۷۳۹۱بس ٠ دیذ ی ؿد تب ػب . ذثیبس شدیذ یتشی ث٠ صثب

ت تشى ..اص هب اػبػی ر٢سی ػػیبیؼتی آصسثبیزب ؿسی ـ ی شدد ثؼیبسی اص

١بی ثؿیي ثب بسثشد ـبت ثیب٠ كبسػی ػشثی دس صثب ی ی شا حتی ثؼوی اص ػپبتیكؼب

دس پشػ٠ ا تشی خبلت ی ذ ی دس ػی حب شكذاسا ثی ایض شد صثب تشی

اذ ی پغ اص ثشداؿت٠ هذی چ٠ ثبصاسیشچ٠ ثب ١ذف ی ؿذی صثب تشی ثش اػبع صثب

دهیوب دس بی ػغ هشاس شكت٠ ایجبس خاػتبس بسثشد ـبت اسپبئی ثب ۷۳۹۱ ٢بی١بی ا ػب ی٠

ثد ١شا ثب ـتبس كذ١ب سؿلش تشى دس پشػ٠ تبسیخی ٠. اذ دسػی دس صثب تشی ثصثب ػبختبس

تبػلب٠ شكذاسا سػیض شد صثب تشی ی ػجوت سا اص ی شایب تشى ی سثبیذ اص آ

پغ ث٠ كس ثب بسثشد ـبت اسپبئی ثش پبی٠ ػبختبس صثب سػی ار٢ی. ای پشػ٠ خیبت تبسیخی

ؼجت ث٠ صثب تشی ی شدد هشث٠ رجشا ٢شی ثضس صثب تشی ػجت ثیث٠ ت تشى

د اسد ی ػبصػبی ٠ صثب تشی دس پی ثبصـت ث٠ خیؾ ت خیؾ ثد ۹۱ای ۹۱بپزیشی ث٠

١ب چ٠ دس الجب چ٠ دس ـبت ث٠ ػت صثب تشی ػشاصیش ػی حب صثب ثشادس ثضستش یؼی سع دس

١بی اتحبد رب١یش ؿسی ث٠ یؼذ ٠ ایذئ ی ۷۳۹۱ یشصا ثبال حذصاد دس اای ػبی شدد.

ای ثی"پبی٠ صثب كش١ سع ػجت ظ٢س صثبی ث٠ ب ١بی صثبی ثش ػجت پیـجشد ػیبػت

ای ذ. ـت ثش ی٠ سع ی٠ تشى ی شد "

١بی تـییش ب١یت صثب تشی پشػ٠ رضء ای هذ

یب "آصسثبیزبزب"، "یصثب آصسثبیزب"ث٠ لب١ی

ی ثبؿذ. "آصسثبیزب دیی"

سػیض ثشای تـییش ب١یت صثب تشی ایزبد صثبی

١بی سع ٠ ت٢ب یبص ث٠ دػت ؿذ ایذئ

ثبیذ ب صثب تشی سا ذ ظش داؿتذ ث٠ یثشد ث٠ ػبختبس صثب تشی ػیبػت سػیض شد آ

یؼت دچبس ، دس ػی حب یض هؼیت حوهی صثب یض ی ثبیض دس ای ساػتب دچبس تـییشاتی ی ؿذ

دس ١ی ساػتب ۷۳۹۱تـییش هب اػبػی ث٠ ػب دس ث٠ ١ی ػجت . شدیذ ی ١بئی دشی

كست پزیشكت ت٠ هبث تب ای٠ دس هب اػبػی رذیذ ر٢سی ػػیبیؼتی ١بئی دشی

ای زبذ ـذ ت٢ب ث٠ رش ای ت٠ چتشی بدؿسی دس سد صثب ی دتی آصسثبیزب

١بی آصسثبیزب، سع ای ر٢سی ػػیبیؼتی آصسثبیزب ث٠ صثب٠ ی ثبیذ ی٠ ه د ؿذاتلب

صدائی تب ١یت ائتیی ی١بی سع ثشای تش ای ای هذ ایذئ اسی تـش شدد.

١بی سع خاػتبس ػذ ؿ ثد، دس ای احب ایذئصثبی تشى دس اتحبد ر٢سی ؿسی –

اكضایؾ ؿؼس ی تشى ثدذ حتی ث٠ كست یصثبی تش –ائتیی یشی دتی ثش پبی٠ ١یت

ذ. ا شدیذ "صثب تشی" "تشى"ؼتوی ثؼوب ؿیشؼتوی خاػتبس ػذ اػتلبد بسثشد ب

بد رذیذ دس سد ۹ی شد١بئی ػػیبیؼتی آصسثبیزب ؿسی ۷۹ث٠ ػجت ۷۳۹۱بسع ۷۹دس

ی بد اهبك٠ ؿذ ث٠ هب اػبػی دس سد صثب ۷۱۷دس ر٢سی اكضد ؿذ. صثب دتی پشچ

ی چی ؿت٠ ؿذ:

ی ثبؿذ دس ػی حب "صثب آصسثبیزبی"صثب دتی ر٢سی ػػیبیؼتی آصسثبیزب ؿسی

شص١بی ر٢سی ػػیبیؼتی آصسثبیزب ی تاذ ثشای ١بی ائتیی صثبی رد دس تبی ش

ذ.شخسداس شد١بی حوهی الص ث حلظ ذیت صثب خد اص صیشػبخت

ی ی یبثذ دس ػی هبهؼیتی ػیبػی "صثب آصسثبیزبی"ثبس ل٢ ایثشای ای سذدس

ایزبد اص خبش تشب "صثب تشی"ب ل٢ ای هذ ػجت صد ١بی سع ثب حب ایذئ

١بی ی ایذئذ چتشی تشدیذ. ثسیضی ی ذ سا پبی٠ "صسثبیزبیصثب آ"صثب رذیذی ث٠ ب

سع ثشای ث٠ اػتؼبس اػتخبس ـیذ تشب دػت ث٠ ایزبد صثب رذیذ آصسثبیزبی ربیضی د

ـشػیت ثخـیذ ث٠ صثب اػتؼبس ربؼ٠ تشى تذاثشای اذ، دآ ثزبی صثب تشی

داسای ١یت یض ١ش اص چذ ب١ی اص ؿبػشا، یؼذب، سؿلشا ... ١یت رذیذ آصسثبیزبی

اذ. ػتیض یض ٢بیت ث٢ش سا ثشد ائتیی تشى

١ د ١بی سع ثشای هج صثب رذیذ آصسثبیزبی اص ػی شد تشى یبص ث٠ كشا ایذئ

ؿبػبی ث٠ بذ ی اص صثبداؿتذ ثؼویض ؿبػب٠ رذیذ ١بی ػی صثب صیشػبخت

ثشای ای ثبس احشی ث٠ ب ؼجت ث٠ كش١ صثب سع داؿت صاد ٠ ػپبتی ا..دیشچی

ب دس ای احش سیـ٠ ؿبػی صثبؿت. ۷۳۹۱سا ث٠ ػب "سی صسثبیزب ادثی دی تبسیخی خالك٠آ"

١بی پب تشیؼت تبب خیبالت ش ػی ١بی اسخ یئی جبی ػ جـت٠ تشی ثش

ػؼی دس ایزبد تبسیخی ثشای صثب رذیذ آصسثبیزبی جتی ثش صیش ش ١ب ؼشكی ؿذ تس

ست ؼتو اص زبی ث٠ ك، دس ای احش پشػ٠ ایزبد صثب آصسثبیدداؿت پیذ صثبی ثب صثب تبتبس

١بی حش یض ث٠ صػ خد وذی ثش ظشی٠ی دس ای اذ. ١بی تشی سد ثشسػی اهغ شدی دیش صثب

ب دس صثبی ف.آؿبصد، ة.چثبضاد ... ی پشداصد ثب ػذ سد ای ظشیبت ی اص د ٠ صث

ثب ظ٢س بثدی ی ی پشػ٠ صبایزبد ؿذ XIای ٠ دس ػلش آصسثبیزب یبد ی ذ ٠

بثد شدیذ اػت ٠ د خ تبب اص ثی سكت٠ صثب تشی اسایـس ١بی ١ب صثب كش١

.ذ سا خبشـب ی یض صثب آصسثبیزبی رذیذ ی ثبؿذ

تشاؿی بال تلبت ثشای صثب صاد ثشای سیـ٠ دیشچی

ادػب ی ذ ٠ رذیذ آصسثبیزبی ؼو اص صثب تشی

اص ١ ی ثبؿذ ای ثؼیبس تلبت ١ب اص سیـ٠ صثب

١ب صثب تشی ٠ اص صثب ثشخالف ظشیب پب تشیؼت

١ب)اخلف صثب صثبؿ شكت٠ ث٠ بدس احذی

ت ایزبد صثب احذی بی ختلی ث٠ ػ١ تشی( اص ؿبخ٠

شیبت پب تشیؼ ثش اػبع صثب احذ بدس ی ا دس ربئی ی یؼذ ٠ اػبع ظاذ. دس حشت ثد

تلبت اص سیـ٠ صثب ا ی یؼذ ٠ صثب آصسثبیزبی٠ ػال ای یض ی تاذ كحیح ثبؿذ. ثبؿذ

دیشچی صاد ثب ی شد اػت صثبی بال تلبت ی ثبؿذ. سذ بال تلبتی سا ػخبی ثد

تشاؿی ثشای صثب رذیذ سیـ٠اغ، اػتبی ػؼی دس –آسد ظشیبت تؼذدی اص ی، بسغ

صثب رذیذی آصسثبیزبی تبیض اص صثب تشی ثد ادػب ی ذ ٠ یشد سا دس پیؾ ی آصسثبیزبی

ی بی اص صثب اجت٠ ػت؛ؿ شكت٠ ا صثبی حی ثب پیذ صثب كبسػی ػشثی ۷۹دس ػلش

ثش صثب ی آسد.سا ١بیؾ حی یظی

١بی ؼتؼش ػبصی ػ٠ جی سػی ثد ٠ بت تشی ث٠ بذ ػبیبم، ثش اػبع ػیبػت

۷۳۹۱تب ١۷۳۹۱بی ٠ ث٠ كس دس جػبت ػب ، اي، یبثبزی ...ؤیهالی، اسبم، دیـبسی،

ؼشكی د ؿذ حتی ػیبػت ث٠ ػا بت ثیب٠ تشی ۷۳۱۱تب ١۷۳۹۱بی دس ػببسثشد داؿت

ؿبػب داخی صثبث٠ ربئی سػیذ ثد ٠ ۷۳۱۹تب ١۷۳۱۱بی كش١ی دس ػب –ؼتؼش ػبصی صثبی

اثؼتی ؼی ػذ "دد هسهد"ػخ اص ثبیذی تشر٠ تبة یؼذب سعػپبتی سع

تشب آصسثبیزب سا ث٠ یب آسد ثدذ ث٠ ظش آب تبة دد هسهد ث٠ صثب تشی ای تبة ثب

. استجبی ثب صثب آصسثبیزبی ذاسد چتشی ثد اػت١ب رضء ػبیذات ؼی تشىؿت٠ ؿذ

یض ثشای صثب رذیذ آصسثبیزبی تبیض ١ش چ٠ ػتیض ؿبػب حووی هت تشى ثؼیبسی اص صثب

یبد ر٠ اؿخبف ت تؼذدی د ثدذ ٠ اص ثیـتشؽ ثب صثب تشی دػت ث٠ تحشیش تت وبال

١بی ٠: رد ـبت تشی دس صثب اؿبس شد ی دس تبثی ی یؼذ تا ث٠ .آػال اف ؿذ ی

ث٠ ػجتثبؿذ ١بی صبی ی ى بثی ای د صثب ی پشػ٠تجبآصسثبیزبی صثب تشی بؿی اص اس

تػؼ٠ ؼتشؽ صثب آصسثبیزبی ـبت دیش ـبث٢ی اسد صثب آصسثبیزبی ؿذ ثد دس حبی٠ ١ب

ؼئ٠ رد صثب تشی دس آصسثبیزب ۷۳۹۱ی دس ػب ـبت دس صثب تشی ثبهی بذ اػت.

١بی تؼذدی ػؼی دس احجبت ػا ی ثشد ثب پیؾ ثشد ظشی٠ ی سا ث٠ صیشاستجبى ثب صثب تشی ػخب

هذا ث٠ ـش اد ... ، ػبختبستبیض بثی صثب تشی صثب آصسثبیزبی اص ثؼذ سیـ٠ ، شاش ، ـبت

٠ كس آصسثبیزبی تبیض اص ١ ث آحبس تؼذدی ی ذ ٠ دس اخش آحبسؽ اص رد د صثب تشی صثب

ذ. یبد ی

ث٠ صثب تشی ـ٢د ۷۳۹۱ثؼوی اص ؿبػشا یض صثبی ٠ تب ػب ،ؿبػب دس بس یؼذب صثب

ای خي شؿبػشا پی اص ٢تشیب ی ٢ذ ثشایؾ ؿؼش١ب ی ػشایذ. "صثب آصسثبیزبی"ثد سا

صثب تشی ػبخت٠": یؼذ سا ب ثشد، ی دس ربئی یؿبػش ؿبخت٠ ؿذ كذ سؿ تا یكشی

بذ ٠ تػي اؿخبكی ث٠ ١ؼتشائی یؼت ـئت شكت٠ اص كبسع ػشةتش پشداخت٠ پب

ی تا خد سا اص ثیبسی اشص ثب صثب آصسثبیزبی ث٠ ادثیبتب اسد ؿذ صاد ی.حؼیػ

ؿبػب٠ ١بی صثب صسثبیزبی خد دچبس ااع ثیبسیصثب رذیذ آ ی٠حبدس . "شائی س١ب ػبخت ػخبی

یؼذ: پیشصی یبد ی شد دس ربئی ی ػاای صثب رذیذ ث٠ ثشضیذ كذ سؿ اص تؼذد ثد

اؽ ث٠ ؿ اػتبذاسد كشبیض ؿذ ٠ تػؼ٠ جیؼیآصسثبیزبی ثب پشػصثب ب اشص لتخشی ٠ "

،"ؿد ؿبی صثب آصسثبیزبی اكضد یثب ١شا١ی صثب ثشادس ثضستش یؼی صثب سػی ١ش سص ثش

ث٠ ؼئ٠ ای س١ب ؿذ ت٠ كشا٠ثذی كست ی ثبؿذ ٠ صثب آصسثبیزبی اص صای٠ دیذ ـخق

١ب ػ ی ذ. اؼباتلبم ظش ثی ثؼیبسی اص

تشی سػیض ؿذ شد صثب شدد، ـب١ذ ی١بس ٠ اص ظشات كذ سؿ ث٠ خثی

جیؼتب ای تلش ـئت . ؿد آصسثبیزبی ثیب یلبدف ثب اكضایؾ ؿبء صثب هج صثب آصسثبیزبی

تبحیش زاؿت٠ ث٠ سی٠ ة كش١ ـاػتؼبسش ثش كش١ ؿبت٠ ١ؼت شكت٠ اص تبیالتی

ؿؼش تشی . ... ادثیبت تشی، اص صثب تشی، ۷۳۹۱اؿخبكی ث٠ بذ كذ سؿ ٠ تب هج اص ػب

. اذ ػخ لت٠ صثب آصسثبیزبی ث٠ یجبس اص شد صثب تشی سػیت یبكت ػخ ی لت

ثب زبآصسثبیػب ١ذكی رض تبیض تشب "صثب رذیذ" "خن رذیذ"١بی سع ثب پشط ایذئ

داؼت٠ یب ای خد سا ١ذف زاسی د ثدذ اؿخبكی ث٠ بذ كذ سؿ تشى تشی٠ثشادسا

١بیؾ دس ای كذ سؿ دس ؿت٠اذ. هذ ثشداؿت٠دس ر٢ت خذت ث٠ ای ایذئطی ذاؼت٠

ای، چ ت آصسثبیزب ١ب جد وی اخلف ػخبیسیخ پیش ١یچ خدس تب ب"ثبس چی ی یؼذ:

تی خبف ثد تبسیخ ؼتو خیؾ سا داسد، ب ت ب ت آصسثبیزب ی ثبؿذ. دس ایزب ؼئ٠

آصسثبیزبیؼ یب "ثب ب شائی ٠ یشی١بس ٠ ـب١ذ شدیذ . "پشؼیپ ی ثبؿذ

دس توبد ثب تبب بث ـب١ذ ١ؼتی ث٠ بذ كذ سؿ هتلشات اؿخبكدس "شائی آصسثبیزب

ثد ث٠ اػتاس ضدیی ١ش چ٠ ثیـتش تشب و٠ ػذ د صثب تشی ١یت ائتیی تشى،

صدائی هی ػجوت سا اص د سؿیت دیشی٠ آصسثبیزبیؼ دس تشی ایذئطی دس اؿت اهبتسی٠

صدائی ثد. ػشدذاس پشچ تشیسثد سع كبسع خد

صثب تشی ثب ب صثب ١بی تبسیخی ـخلی صثب تشی دس سػی٠ تضاسی تب ؿذ دس پشػ٠

اػتبئی ث٠ صثب تشی دس ٠١ ا ثیتبتبسی پیذ صد ؿذ دس ػی حب دس اتحبد رب١یش ؿسی

ی ث٠ ب صثب آصسثبیزبی ػؼی دس ابس تب كست پزیشكت٠ ی دس شح٠ د ثب ایزبد صثب رذیذ

هع چبسیض ػجت ػپبتی اػت. ای ی دس پیؾ شكت٠ ؿذ ثب تذ ؿیصثب تشی

صثب تبتبسی آ.ا. ثبی خبق، .ف. آخذصاد، .بظی ... ي ث٠ تشیذ ١بئی ث٠ بذ اؼب

ی ث٠ بذ ١بئ آصسثبیزبی وبث٠ ثب صثب تشی یض اؼبث٠ ؼتشؽ صثب ظ٢س ـت٠ دس ػی حب

اذ ایب ثشای ربییشی صثب رذیذ آصسثبیزبی یبسی كشاای سػبذ صاد ... كذ سؿ، ا.دیشچی

دس ١ش د سذ صثب اذ. ذ ـت٠ هؼیت خد ث٢شه دؾ ثب صثب تشی اص آحبس، ربیضی

ػیبػت آػییالػی اهغ ؿذ خن تشى یض ؼتؼش صثبی كش١ی صثب حب تشی سد

اسد ت٢ب ث٠ ب صثب تشی ای هشث٠تـییش ب صثب تشی ث٠ صثب آصسثبیزبی سع ؿذ اػت.

اػت. بسا سا اسد ػبخت٢٠ي ای حبكظ٠ تبسیخی اؼب تشى هشث٠ث٠ ث٠ اػبع ذیت د

صثب ر٢ت ـشػیت ثخـیذ ث٠ ی پشػ٠ یض اص اثضاس١بی تبسیخ ادثیبت ثشای سیـ٠ تشاؿی دس ا

اػت. ـت٠ رذیذ ت رذیذ اػتلبد

ػی حبی ٠ ثشای ایزبد صثب تی رذیذ ١بی سع دس تحبد رب١یش ؿسی ایذئدس دس ا

ای ث٢ش رؼت٠ اذ هبئ ؿذ ثب تشب تشی٠ر٢ت تبیض ؿؾ كشاای د اص ١ش ؿی تذی

اذ اسپبئی ٠ اسد صثب تشی شد دس ػی حب یض ثب تشیذ تـین اكالحبت ثیب٠ سػی

های صثبی تخجیت ١ب ثب سعاذ، بختبس صثب تشی اسد ػبخت٠هشث٠ ؿیشهبث رجشای سا ثش ت ػ

ا صثب د صثب ؿیشسػی تشب دتـبث٠ ػدس آ دس ػجت استوبء صثب سػی

اذ. ـت٠

٠ ١ضب ثب تـییش ب صثب تشی ث٠ صثب ۷۳۹۱ تب اای ػب ۷۳۹۱ث٠ س خبف اص ااخش ػب

آصسثبیزبی دس ػی حب لبدف ثب بسثشد الجبی ػشیي سػی ث٠ ربی الجبی التی ی ثبؿذ، ی

یض دس خي وذ پشػ٠ ایزبد ت صثب رذیذ ثؼوی اص سؿلشا، یؼذب، ؿبػشا ... تشى

ثد ٠ ای بسای سد ربی شكت٠ اذ حتی دس دس ػیبػی ث٠ ربئی سػیذ ثؼوی اص سؿلشا

ثذ چتشی تـیش صثبی ػیب دس صثب تشی ی هبی كذ١ب ٠ اسپبئیخاػتبس ربییشی تشى

ث٠ ػت ػذ رد ؿؼس ی اص صثب ثؼیبسی اص سؿلشا تشى خاػت٠ یب بخاػت٠ ـت٠ ثدذ.

یذئطی ١بی اػتؼبسی ثد اذ. ثب ذد ١ت خیؾ ث٠ كست سا٠ یض جؾ ای چی ا

صثب تشی داسای حز ػیؼی اص ـبت ثیب٠ اسپبئی ثش پبی٠ ػبختبس ۷۳۹۱تشب پیؾ س دس ػب

ثد ٠ ثؼیبسی اص اؼب٢ب ث٠ كس كشیح ی صثب سػی ـت٠ ثد صثب تشی ث٠ حذی ثیبس ـت٠

اؿخبكی ٠ تب دیشص خاػتبس ػذ ث٢ش یشی ـبت تاؼتذ اص ثیبسی صثب تشی ػخ ثیذ.

صثب تشی ثدذ تبػلب٠ ثب ثی هذیی الػیي صثب تشی ایزبد بت رذیذ ثش پبی٠ ػبختبس

شد صثب تشی طػت سؿلشی ث٠ خد شكت٠ اذ.تلبتی ب ػت ن دس هجب سػیض

آؿبص تب ػب٢ب ثؼذ ادا٠ داؿت٠، ۷۳۹۱پشػ٠ سد ـبت اسپبئی ثش اػبع ػبختبس صثب سػی اص ػب

جیؼتب ث٠ یاػتشام د اذ ۷۳۹۱دس ػب٢بی شچ٠ ٠ تی چذ اص سؿلشا تشى ث٠ ای ػ

تب ۹۱سػیض شد الجب صثب تشی اص ػب٢بی اذ. ػت دس اهیت ثد بسی اص پیؾ جشد

دس ای پشػ٠ ٢تشی جغ ثشای ٠ ث٠ ؿذدت ١ش چ٠ تبتش تذا داؿت٠ اػت. ۱۱ػب٢بی

جبسص ٠ ۷۳۹۱ثش اػبع ؿت٠ ١بی ػب ١بی .اػتسػی ثد ادثیبت ػبصی یض صثب

ایذئ ١بی سع ثب صثب٢بی تشی، ػشثی كبسػی ث٠ دؿت تذا داؿت تئسیؼ ١بی سع

یذ، تیز٠ خجت ایذئ ١بی اص خجت ثد سذ ٠ ػبصی دس صثب رذیذ آصسثبیزبی ػخ ی

بت اػت ٠ تشیت ػبختبس صثب تشی ث٠ ی ؼیة ؿذ تؼذد سع ث٠ هشاس صیش ثد

سد صثب ثیـبسی ث٠ ػی٠ پ استجبی صثب سػی ثذ دسظش شكت ػبختبس تلبت صثب تشی ا

تؼذد بت تشی رد دس ت ادثی اـت ؿبس ثد اذ، اجت٠ ث٠ حی ٠رذیذ آصسثبیزبی ؿذ

ض ث٠ ػا ـبت اـت ؿبس ثد ـبت تشی ثبسثشد ؿذ دس ت صثب رذیذ آصسثبیزبی ی

ثیب٠ اسد ؿذ ث٠ صثب آصسثبیزبی شیؼت٠ ؿذ اػت.

لی سػی هت یض ٠ ػبصی ثش اػبع ػبختبس صثب سػی دس صثب آصسثبیزبی سا ثؼیبس ػبدی

ث٠ ظش آب د خوی ٠ ثش اػبع ایذئطی ١بی ػػیبیؼتی حیبت رذیذی سا تكیق د اذ

ش ـتشى هبث غ خا١ذ یض ای تل ثذ تشدیذ دس صثب، اهتلبد، ربؼ٠ . ؿبآؿبص د اذ

ثذ تشدیذ ای تلش ٠ تی دس سذ ت ؿذی ثشای ػبسی ػبصی ـبت ثیب٠ اص صثب ثد.

ؾ ذ ثشای ث٢ش ذی اص بثغ الػیي صثبی خد ػد ریذ ؼئ٠ ای ثؼیبس وی ی خد ؿ

جغ اتخبة ـبت رذیذ سا ثش اػبع ثبؿذ ی ای٠ ت زس بثغ هذیی خد سا شد د

ػبختبس صثب تی دیش پبی٠ سیضی ذ ثذ تشدیذ دس تش ربئی اص دیب دیذ ؿذ اػت.

دبثؼا اص ؿذ داد تـییش "آصسثبیزبی صثب" ث٠ "تشی صثب" سػی كست ث٠ ٠ ۷۳۹۱ ػب اص پغ

ر٢سی اػبػی هب دس. ثرد آذ ثد یآصسثبیزب رذیذ صثب سد دس كشاای ؿج٢بت یض هبی

اػبػی هب دس شدیذ حزف دت سػی صثب اص تشی صثب ؿسی آصسثبیزب ػػیبیؼتی

. ذاؿت هشاس ای بد چتشی دت صثب تشی صثب ػیبػی حوهی هؼیت سد دس ۷۳۹۱

. ؿذ اكضد ثد صثب ثب استجبى دس ٠ ۷۱۷ بد آصسثبیزب ػػیبیؼتی ر٢سی شد١بی ی ۳ دس ثؼذا

ث٠ ی اص ٠ ثبصرئی دس ۷۳۹۱ ػب دس اف سحی خب ایؼی ب ث٠ ایذیشی آبع یبسا اص یی

كشم ثبیبد ؿذ ثذ " :د١ذ ی ؿشح چیكست شكت٠ ثؿیی هذ شائی ی تلشات ػت

سػی دت صثب حویوت دس ی بذ ی آصسثبیزبی صثب سا ب دت صثب ٠ ؿذ اكضدای

اسد ای تبی. "اػت سػی صثب دت سػی صثب شارغ اداسات تبی دس چ ،اػت

ػیبػی ػیؼت هج سد ۷۳۹۱ ػب ث٠ ٠ آصسثبیزبی صثب تشیطی ٠ ١ؼت ای اص حبی

.اػت ثد ثشایض بهـ٠ ای ؼئ٠ یض ختق ١بی ش ثی دسثد ؿذ اهغ هت

هؼیت آصسثبیزب تبسیخ رذی ۱ تبة دس حؼی ری بذ ث٠ بسی تبسیخ اؿخبف یض ا

ت٢ب": یؼذ ی اؽ رذی ۱ تت اص ربئی دس ی. د١ذ ی ؿشح تلبت ثؼیبس سا ی صثب حوهی

ر٢سی س١جشی اص اف ثبهش.د. د دسی اص پغ ( ۷۳۱۹) اػتبی ش صب دس

دت ی صثب ػیبػی حوهی هؼیت تشب اص چذ تی ػی اص( ۷۳۱۹) آصسثبیزب ػػیبیؼتی

ت٢ب ؿسی رب١یش اتحبد تشیت دس رد ١بی ر٢سی دس صب ثذی تب اػت، ؿذ ٠تؿزا ثحج ث٠

رذاص یربی دیش دس. "اذ ثد دتی ١بی صثب ثب ساث٠ دس هبی بد داسای شرؼتب اسؼتب

ػػیبیؼتی ر٢سی اػبػی هب٠ ۷۳۱۱ ػب دس" :یؼذ ی چیی آصسثبیزب تبسیخ تبة ۱

دت ی صثب ثب ساث٠ دس آ ث٠ بد ۷ ت٢ب ؿذ سرع ۷۳۹۱ ػب ث٠ ؿذ تلیت آصسثبیزب

اص تشى یؼذب سؿلشا اص ت چذی دس ١ب دس ٠ ذ ی رش ی. "ؿد ی اكضد

دس حبیت اص دسخاػتی جػبتی لشاغ ی اف ایجشا١ی. ١بسی ثب اف للی.ا ر٠

كست ث٠ لشاع ای اص پغ. ذ ی ثشضاس دت صثب حوهی هؼیت د ـخق سد

دت سػی صثب ػا ث٠ یاػبػ هب ث٠ ۷۱۷ بد ؿذ اكضد ثب "آصسثبیزبی صثب" سػی

ت٢ب زس صب دسدت صثب ػیبػی – حوهی تؼیه ث٠ تلبت شؽ اجت٠. ؿد ی ثشضیذ

آحبس داسای سد ای دس... ثبؿف یص.س سهب،.س ١چ دیش اؿخبف ـذ خت سد ای ث٠

. ثبؿذ یتؼذدی

یض "دتی اداسات دس آصسثبیزبی صثب" ب تحت ای وب٠ ثب یؼت سصب٠ دس اف اثشا١ی.

ی اػت پشداخت٠ تضاسی سػی٠ كش١ی – صثبی اػتؼبسی ١بی ػیبػت ث٠ ای وبدا٠ ه ثب

خب ای تلشه٠ ی٠ لشت، داسد ی سا ح ت ػی٠ ثش ٠ ١بئی تجؼین ثب حب ت": یؼذ

ؿیشهبث حـیتی ثب سا ؿیشسع ١بی ت چبسیض ایذئطی ذ، ی ثیذاس ح ت دس سا صدی

پشط ١ذف. اػت د كشا١ سا ١ب ت ای شد سػیض پشط ـیذ اػتؼبس ث٠ ابس

ػ ای ثشای اػت، ثد ؿیشسع ١بی ت ح بثدی سع ی١ب ایذئ شد سػیض

كست ٠ داس ١ذف ارجبسی ١بی ٢برشت ثب دشاكیي ػیغ تـییشات ـتبس١ب چ٠ یض ؿیشاؼبی

١یت تشی صثب دسثبس شكت٠ كست اػبػی تحشیلبت اص یض اف ایجشا١ی.. "اػت شكت٠

. یذ ی ػخ یض ؿسی رب١یش اتحبد تضاسی سػی٠ دس دس بتش ائتیی

ؿؼشا یؼذب، اص ای كش١یخت٠ هـش تضاسی سػی٠ دسا دس ٠ یؼت ق اص خبی ت٠ ای رش

صب دس ٠ تبتبس تشى ل٢ د ١ش اص خد صثبی – ائتیی ١یت بیذ ثشای ٠ اذ ثد..

ػشؿبػی ١بی اؼب ر٠ اص. اذ د اػتلبد ؿذ ی ثشد ثبس تشب بیذ ثشای تضاسی سػی٠

حؼی.ح ث٠ تا ی اذ ثد تشى صثبی – ائتیی ١یت جؾ ب١بیـ لت٠ وبالت تبی دس ٠

سػ حذای خب ثشای. ثشد ب... سػضدا ای.حذ اف، تپچثبؽ.ا اؿ، آؿب. ا صاد،

لظ ربی ث٠ ثبس ای ثشای ۷۳۷۱ – ۷۳۷۱ ػب دس ثد آ ادیتس ی ٠ ػؤص آچین سصب٠ دس صاد

١ب ػب ١ی تشى شایب ی تلشات. اػت ثشد ث٢ش "تشی ب" لظ اص "تبتبس" "ؼب"

ائتیی ١یت صثب ب دت ٠ ؿذ ػجت ۷۳۷۱ ػب ث٠ آصسثبیزب ر٢سی دت ثشپبئی دس

ث٠ دثبس یبسد دا صیبد پب ر٢سی ٠ چذ ١ش. د١ذ تـییش "تشى" ث٠ "تبتبس" اص سا سػی

تشی صثب سد دس شد تبسیخی حبكظ٠ ثبصـت ػجت ذت ١ی ی آیذ ی دس سػی٠ اؿـب

اص ثؼیبسی دس شد پب ر٢سی اؿـب اص ػب ۹۱ اص ثؼذ سی٠ ث٠ ؿد ی تشى ائتیی ١یت

۷۳۹۱ ػب تب ؼئ٠ ای. اذ رؼت٠ ی ث٢ش تشی صثب تشى لظ اص... ١ب شاد ، ١ب ؿت٠ اؿؼبس،

. اػت داؿت٠ تذا

هب دس اف حیذسػی سػی كست ث٠ ۷۳۱۱ ػب دس ػشازب ؿذ یبد ١بی پشػ٠ ی اص پغ

چشائی اجت٠ ٢ذ، ی "آصسثبیزبی صثب" سا آصسثبیزب ر٢سی سػی دتی صثب بهت اػبػی

ثشسػی خد اف ػی سحیذ ػی اص "آصسثبیزب ت" "آصسثبیزبی صثب" لب١ی دثبس اتخبة

ث٠ دػت اف ػی حیذستػي ت ب صثب ب اتخبة ثشای خب ثشای جذ، ی سا دیشی

كش١ ث٠ ؼجت خبكی ػپبتی ٠ ١بئی اؼب اص ثؼیبسی شد١بئی ای دس ٠ یضذ شد١بئی

بل٢ اص ثشخسداسی خاػتبس ٠ ش١ی یب ؿخلی ١یچ ی داؿتذ ؿشت یض داؿتذ سع صثب

بذ ث٠ اؿخبكی خب ثشای. ؿذ ی دػت شد١بئی ای ث٠ ثبؿذ ثد تشی صثب تشى ت

لظ صبی٠ ": یؼذ ی ربئی دس كشاحت ث٠ ثد ؿذ دػت رؼ٠ ث٠ ٠ اف ػی ایوشاس

ای ث٠ ب ذ دػت اص اف ػی حیذس ١ذف ،"ؿ ی ت٢ع دچبس ؿ ی سا تشى ل٢

صثب تشى ت ث٠ خیبت ػی ث٠ ٠ اػبی اتخبة ث٠ ظب١شی ثخـیذ ـشػیت شد١بئی

دس هؼیلی ثیؾ اػتشاهی ١بی حشت یض ١ب ػب آ اص پغ هج. ذ ثد اػت١ؼت تشی

ی یشد ی ؿ تشى ایت ثخؾ یؼذب ؿبػشا، ػی اص آصسثبیزبی رذیذ صثب ب سد

دس ۷۳۱۱ ػب ث٠ "آبدیی" ؿؼش دس ١بثضاد ثختیبس خب ثشای. ذیبث ی ػشازبی یض حشبت ای

:یؼذ ی چی صیجبئی ؿؼش دس وـؾ بدسی صثب سد

جبویمیسدیر، شقیمیس،ئع ز،حۇمۇرۇ بیسیم دیل، بۇ

.پیمبویمیسدیر احذی بیریمیسلبیر دیل، بۇ

.شئی ر ویبدادۆ بیسي بۇ تبویتمیش دیل، بۇ

بیسي اجذادیمیسیه دیل، بۇ گئتذیی ةیۇق

میراثذیر، قیمتلی ن اي تک گؤزلریمیس وۇا

.ک ئري ذی دي بیس وسیللري ةرۇیۇق

ثبؿذ، ی ١ب ػب آ دس ١بثضاد ثختیبس ػی اص "آصسثبیزبی صثب" ب بسثشد ػذ تب هبث ت٠

١ب ػب آ ؿشایي ث٠ تر٠ ثب ی یبسد یب ث٠ ػخی ؿؼش دس یض تشی صثب اص ؿبػش ٠ شچ٠

صثب آبدیی ل٢ اص ؿبػش ولد آذ "آبدیی" كست ث٠ ٠ سا ؿؼش ب توذی اص ثؼیبسی

.ذ ی تكیق تشی

حیکمتی عقلی، خبلقیه دیر يسىذ آوبدیلیم،

عرة .آچمیش دیلی سىذي دردی نمجىۇوۇ غلا

صىعتی، لیىیهفۆضۇ آچبن لی لري رکاۆ

.آچمیش یل ویبالرادۆ درتیىلقۆ دیلیم، ای

لۇد قرمبولیقال خبلقیمیه مىیم سىذي

قالریارلی یتبریخ

تیم،یمذو مىیم ایللیک میه وئچ سىذي

.سبخالویر شؤرتیم – شبن

كست ( اؿ ؿولش) اف اجش ػی كبیین ی ٠ تػي١بتحویوبت اص زس وب٠ تحشیش دس**

.اػت ؿذ اػتلبدشكت٠ یزپ

جغ:

http://urmiye-turkoloji.blogspot.com/