modul basa jawa kelas xii semester.doc

download modul basa jawa kelas xii semester.doc

of 59

Transcript of modul basa jawa kelas xii semester.doc

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    1/59

    modul basa jawa kelas xii semester 2

    MIRENGAKEN CERAMAH BABAGAN BUDAYA JAWA

    Mata Pelajaran : Bahasa JawaKelas / Semester : XII / 2Metode : Latihan tan!a jawab demontrasi diskusi "eramah#lokasi $aktu : % Jam Pelajaran&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&

    1. I. STANDAR KOMPETENSI

    M'()'(*#+K#(Mam,u menden-arkan dan memahani wa"ana lisan nonsastra mau,un sastra dalam berba-ai ra-ambahasa Jawa.

    1. II. KOMPETENSI DASAR

    . Menden-arkan "eramah tentan- buda!a jawa !an- disam,aikan se"ara lan-sun-

    atau beru,a rekaman

    1. III. INDIKATOR

    . Men!ebutkan ,okok0,okok isi "eramah !an- diden-arkann!a

    2. Meran-kum ,okok0,okok isi isi "eramah !an- diden-arkann!a

    1. men!am,aikan se"ara lisan ran-kuman ,okok0,okok isi "eramah !an- diden-arkann!a

    den-an men--unakan bahasa krama

    %. menan--a,i isi3 isi "eramah !an- diden-arkann!a !an- disam,aikan se"ara lisan oleh

    teman sekelasn!a

    1. IV. MATERI PEMBELAJARAN

    A. Ceramah4eramah kalebu sesorah baba-an sesera,an utawa n-elmu tertemtu. Miren-ake "eramah kalebu salahsijinin- ka,ri-elan n!emak. (!emak iki bisa nduweni si,at kan- mbosenake. Luwih0luwih menawan!emak baba-an kan- ora disenen-i. Mula saka kuwi juru "eramah kudu ,inter0,inter n--awe "arake,ri!e amrih ,amiren- kuwi ora bosen.In- n-isor iki ana tuladha baba-an n!emak buda!a jawa. Sen Pa!er"an#ssalamu5alaikum $r. $b. (uwun6#lhamdulillahirobil5alamin asholatu wassalu5alal asro7il amb!aaki wal mursaliin sa!!iidinaa wa

    maulana Muhamadin wa 8ala 8aalihii washobihi ajma5in. 8ama ba5du. 3Salam kasu-en-an salam karaharjan mu-i tansah kajiwa kasarira dhumaten- kula0,anjenen-anseda!a. #min. 23Panjenen-ani,un Ba,ak )wija Linuwih ,an-arsani,un ,awi!atan SM# (e-eri % in-kan- satuhu kulabekteni lan kurmati.13Ba,ak/Ibu -uru sarta kar!awan SM# (e-eri % in-kan- satuhu sinudarsana9 sarta ,ara siswa SM# (%in-kan- tansah kasandhin- in- *usti. %3Lan-kun- rumi!in suman--a tansah kula seda!a kraos lan rumaos kanthi n-unjukkaken ,uji s!ukurwonten n-arsani,un *usti #llah S$ in-kan- sam,un ke,aren- n-rentahaken ,inten0,intenkaba-!an kanikmatan mli-ini,un nikmat iman in-kan- jeje- sarta kalodhan-an satemah kulaseda!a sa-ed makem,al ; manun--al in- aula SM# (% kanthi kaba-aswarasan lan kawilujen-anin-kan- tansah tumanduk dhaten- an--a kita seda!a.

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    2/59

    Keris mujudaken salah satun--alin- -e-aman landhe, in-kan- -adhah "iri sarta wan-un mli-i.*e-aman awujud keris menika sa!ektosi,un boten namun- wonten in- tlatah Indonesia. #nan-in-u-i sumebar wonten kukuban in-kan- lan-kun- wi!ar tlatah Mela!u kadosta Malaisia Brunei)arusalam >ieetnam Selatan M!anmar lan Phili,ina. $onten Indonesia ,i!ambak keris menikakathah jinisi,un wan-uni,un -a!a sarta "oraki,un -umantun- asal dhaerahi,un. Seda!a kalawauka,erbawan sakin- 7iloso7i mena,adene adat buda!a lokal in-kan- -esan- wonten laladan menika. ?3

    In-kan- mbedakaken kalih bedhama jinis suduk sanesi,un keris Jawa -adhah titikan in-kan- mli-i.In--ih menika condhong leleh kemirin-an wilah3 -anja lan ,esi. Panjan- wilahani,un u-i tinamtuantawisi,un 1@ "m ,alin- "endhak3 n-antos %2 "m dene ukuran normali,un 1? "m. A3Kawawas sakin- se-i etimolo-i in- basa krama alus keris u-i sinebut kad-a utawa "uri-a dinu-aasali,un sakin- tembun- India khadga lancurikha. )ene menawi adhedhasar ,analiten sujarah lanarkeolo-i u sujarahara in-kan- n!ebut keris utawi kres nembe di,un ,an--ihaken wonten ,rasastiKaran- en-ah mena,a dene Poh wantawis abad sarta ,rasasti +ukam tahun A2 4aka. 3$onten laladan Solo saku,en-i,un taksih ke,an--i, sawetawis besalen . semanten u-i ,ara em,uin-kan- damel keris. embun- em,u asali,un sakin-pok. e-esi,un bon-kot. Liri,un em,umujudaken jun--ul ,awon-an in-kan- ka-un-an kreatiCitas man-un dha,ur keris amrih dadoslan-kun- edi. Salebeti,un makar!a em,u kabi!antu tena-a ,okok sekawan in-kan- sinebbat sabatin-kan- dinu-a sakin- tembun- sakhabat. Sabat ,a,at sekawan3 kalawau saben ti!an-i,un ka-un-ankawasisan tinamtu. #hli malu utawi n--ebu- bakalann wesi men-an-ah sinebatpapalon. In-kan-

    n-uwaosi teknik man-un dha,uran sarta ,ri-el n-ikirsinebatpanjak.Mrapen utawi baratmujudaken ,awon-an in-kan- n-em,us ububan. )ene in-kan-n-reksa urubin- -eni amrih tete, -esan- di,asarahakenbrahmaniyuta.(10) In- tanah Jawi in-kan- anja baba-an seni ,akerisan wonten in- Madura. Malah Madura menikakawastanan ,unjerin- ,roduksi keris. *un--un-i,un em,u u-i lan-kun- kathah tinimban- wontenin- tanah Jawii. Kaman-ka sujarah Kraton tuwuh lan n-rembaka wonten tanah Jawa. Menika di,unsebabaken kondisi sosial buda!a wonten Madura kuwawi njamin n-elmu damel keris tete, lestari.Dndderanin- ,rekawis ,ro7esi em,uu an-el kan--e "a-aki,un -esan-. 3Para Ba,ak/Ibu *uru sarta ,ara siswa seda!a mekaten atur kula. Bokbilih wonten kiran- sartakale,atani,un kula ,ribadhi n!uwun lumunturin- sih ,an-aksama.#khirul kalam $abilahiitau7iE wal hida!ahF $assalamu5alaikum $r.$b.(uwun6 23

    1. V. PENDALAMAN MATERI

    R#n$%!a!e &eramah !an$ '(a&a!a!e 'enn$ $#r#m#. Ban)#r (an$#"*ana +,a!%n-+,a!%n n$ n$"%r !

    A. Wenehana ,an'ha +n$ /0 ana n$ a!"ara a2 32 &2 '2 #,a(a e ana n$ (an$"#*an !an$+a*n$ 3ener.Langkung rumiyin, sumangga tansah kula sedaya kraos lan rumaos kanthi ngunjukkaken pujisyukur wonten ngarsanipun Gusti llah !"# ingkang sampun kepareng ngrentahaken pinten$pinten kabagyan, kanikmatan, mliginipun nikmat iman ingkang jejeg sarta kalodhangan, satemahkula sedaya saged makempal % manunggal ing aula !M &' kanthi kabagaswarasan lankawilujengan ingkang tansah tumanduk dhateng angga kita sedaya.Peran-an "eramah in- ndhuwur kalebu F.

    . salam ,ambuka

    2. atur ,uji s!ukur maran- Pan-eran1. atur kasu-en-an kairin- atur ,anuwun

    %. wedharin- -ati utawa wosin- medhar sabda utawa isinin- sesorah

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    3/59

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    4/59

    . Pawon-ankan- n-uwasani teknik man-un dah,uran sarta ,ri-el n-ukir diarani F

    . Pa,alon

    2. Jun--ul

    1. Panjak

    %. Mra,en

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    5/59

    4 Espresi 25 12,5 5

    WACAN ARGUMENTASI BABAGAN DRAMA5SANDIWARA

    Mata Pelajaran : Bahasa JawaKelas / Semester : XII / 2Metode : Latihan tan!a jawab diskusi#lokasi $aktu : 2 Jam Pelajaran&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&I. STANDAR KOMPETENSIM'(DLISMam,u men-un-ka,kan ,ikiran ,enda,at -a-asan dan ,erasaan dalam berba-ai jenis karan-annonsastra mau,un sastra men--una0kan berba-ai ra-am bahasa Jawa sesuai den-an unggah$ungguhdan menulis den-an huru7 Jawa.II. KOMPETENSI DASARA. Menulis wa"ana ar-umentasi tentan- drama/sandiwara.

    III. INDIKATOR. Menentukan to,ik karan-an ar-umentasi tentan- drama/sandiwara

    2. Men!usun keran-ka karan-an ar-umentasi tentan- drama/sandiwara

    1. Men!usun karan-an utuh ar-umentasi dari keran-ka karan-an !an- dibuat

    %. Men!untin- karan-an utuh ar-umentasi !an- ditulis teman

    IV. MATERI PEMBELAJARANA. Te$e"e +ara$ra6 Ar$#mena,"#r-umentasi kedade!an saka ,ara-ra7 kan- isine nduweni an"as mbuj#k lan n-ra4u ,amaos su,a!anam,a -a-asan utawa wedharan kan- ditulis/di-a-as denin- ,anulis kanthi tetimban-an lo-is utawaemosional.Para-ra7 ar-umentasi kuwi bi!asane nduweni wujud aru,a sa,eran-kat ukara sin- dirakit kanthi

    maneka "ara saen--a ukara kuwi nduweni 7un-si dadi ,an!en-kun!un-e ukara0ukara li!ane.Lumrahe ukara ,okok disen-ku!un- ukara ,anjelas kan- aru,a bukti utawa alasan utawa tuladha0tuladha. Sawijinin- ,ara-ra7 di-olon-ake ,ara-ra7 ar-umentasi kanthi lelandhesan ananin- masalahkn- nduweni si,atkontroerial, nduweni te-es kan- beda0beda. Masalah kuwi dijelasake ananin-alasan0alasan kan- nduuweni si,at lo-is kan- n-!akinake. #lesan kuwi nduweni rasa kaendahanbener a,ik mi-unani lan e7ektiCitas kan- selaras klawan ,aham kan- dianut.Lelandhesanin- ar-umentasi kuwi ana in- sjronin- ar-umen kan- dumunun- ana in- telun- ,rinsi,kan- baku:

    $edharan ,ern!ataan39

    $edharan kuwi -umantun- ananin- masalah kan- asi,at kontroCersial

    #lasan kan- n!en-ku!un-9

    #lasan kuwi ukara0ukara kan- lelandhesan maran- bab0bab kan- bisa mbeneraki -a-asan kan-

    diwedharake ana sajronin- wedharan. embenaran.

    embenaran kuwi ukara kan- nuduhake ananin- -e-a!utan antaranin- wedharan klawan alasan.Kanthi ukara li!apembenaran kuwi aru,a ukara dudutan kan- wis diwedharake ana in- ukaraka,isan ana in- ,ara-ra7 dedukti7. )adi ,ara-ra7 dedukti7 kuwi umume nduweni si,at ,ara-ra7re,etiti7 utawaparagra* deduti*$indukti* te-ese ,ara-ra7 kan- ukara ,okoke ana in- ,urwanin- ukaralan dibaleni maneh ana in- ,un-kasanin- ,ara-ra7 kanthi ukara kan- beda nin- intinin- ,adha.#nan-in- ,ara-ra7 ar-umentasi u-a bisa kedade!an saka ,ara-ra7 deduti7 utawa indukti7 wae.B. N$$a(e Para$ra6 Ar$#men,a" !an$ A"+a, De'#!,6#na sajronin- ,ara-ra7 dedukti7 -a-asan0-a-asan diwedharake ana ukara kan- asi,at rowa/umumtumuju maran- ukara kan- asi,at mli-i/khusus. Dkara ,okok ditulis ana ,urwanin- ukara nembedisusul ukara0ukara ,anjelas. Hen di-ambarake or-anisasi ,ara-ra7 dedukti7 ka!a in- n-isor iki.Dkara ,anjelas bisa aru,a bukti kan- n!en-ku!un- lan nemtokake kebenaran kan- dumunun- ana

    in- ukara ,okok ,remis ma!or3. Bukti bisa diju,uk saka obserCasi ,ikolehan,analiten/,en-amatan3.

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    6/59

    uladha ,ara-ra7 ar-umentasi kan- asi,at dedukti7.

    C. N$$a(e +ara$ra6 Ar$#men,a" !an$ A"+a, In'#!,64ara kan- dian--o kan--o n--awe ,ara-ra7 ar-umentasi kan- asi,at indukti7 suwalike

    karo "ara kan- asi,at deduukti7. *a-asan0-a-asan kan- mli-i ditulis ana ,urwanin- ,ara-ra7 banjurdi,un-kasi klawan dudutan kan- tinulis ana ana ukara kan- asi,at rowa. Para-ra7 indukti7 bisadi-ambarake ka!a in- n-isor iki.uladha ,ara-ra7 indukti7.

    D. NGGAWE PARAGRA7 ARGUMENTASI BABAGAN DRAMA5SANDIWARA(ulis ,ara-ra7 ar-umentasi baba-an drama utawa sandiwara intine ,adha karo nulis ar-umentasiumuume. #mun- wae to,ik utawa ,unjerin- rembu- kan- ditulis ana wa"an ar-umentasi ka!a n-eneiki baba-an drama utawa sandiwara.uladha:

    V. PENDALAMAN MATERIA. P,a!%nan n$ n$"%r ! $ara+en !ar% !an&am# "a3an$!#. Pilihen to,ik ar-umentasi in- n-isor iki6

    (in-katake kreatiCitas rumaja kanthi nonton ,ementasan

    )adi ,ara-a ana in- sandiwara bisa nin-katake rasapercaya diri lan kreatiitas rumaja

    KreatiCitas bisa ditin-katakekanthi asrin- n!ritakake sandiwara kan- ditonton

    2. o,ikkan- bok,ilih -awenen ,ara-ra,h ar-umentasikanthi ,au-eran in- n-isor iki6

    Dkara sin- di-unakake jelas selaras karo aturankan- ana9

    'jaan selaras 'H)

    1. Para-ra,h kan- ditulis kan"amu kuwi banjur telitinen kanthi ,ermati. Benerke bab0bab kan- ora

    bener6B. Wan$"#*ana +,a!%nan n$ n$"%r !

    . Baba-an a,a wae kan- kudu di-atekake nalikaniin- nulis wa"ana ar-umentasiG

    2. ulisen to,ik0to,ik kan- bisa didadekake wa"ana ar-umentasi6

    1. *awenen "en-koron-an wa"ana ar-umentasi saka to,i" kan- bok tulis ,ilih salah siji36

    %. Saka "en-koron-an kuwi -awenen surasa to,i" wa"ana ar-umentasi6

    Pedoman Pen!ekoran:

    No Uraian Kriteria Ketepatan

    Benar Setengah Salah

    !sile, ing S"ra#a$a%a%ahing r"ma&a p"tri sing 'is(e#o#olan) 54*, +ean52*,Ban"ng4-* lan .og$aarta3-* S"r0e$ ase#"t ianaae saa'aning ta"n 21 ii,mligine alangan sis'a engga mahasis'a S"giri s"melang prila" ses #e#as ing

    alangane r"ma&&a ma" an&alari ngrem#aane lelara I/!IS .en generasi m"hane#angga 'isa&"r, "%ape S"giri, ora moal mena'a t"nhone ina tem#ene Negara #aal

    le#"rMula dheweke njaluk marang akbeh pihak bareng-bareng golek solusi kanggongawekani perkara iki.

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    7/59

    1 Ba#agan ang "" igateae nalianing

    n"lis 'a%ana arg"mentasi

    1 5

    2 N"lis topi%topi 'a%ana arg"mentasi 2 1 5

    3 6a'e %engorongan 3 15 5

    4 6a'e s"rasa 'a%ana arg"mentasi 4 2 5

    7otal Nilai 1 5 15

    MACA NASKAH DRAMA5SANDIWARA Mata Pelajaran : Bahasa JawaKelas / Semester : XII / 2

    Metode : Latihan tan!a jawab diskusidemonstrasi#lokasi $aktu : = Jam Pelajaran&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&I. STANDAR KOMPETENSIM'MB#4#Mam,u memba"a dan memahami ba"aan nonsastra mau,un sastra berhuru7 Latin mau,un Jawaden-an berba-ai keteram,ilan dan teknik memba"aB'+BI4#+#Mam,u men-un-ka,kan ,ikiran ,enda,at -a-asan dan ,erasaan se"ara lisan nonsastra mau,unsastra den-an men--unakan berba-ai ra-am dan unggah$ungguhbahasa JawaII. KOMPETENSI DASAR

    Memba"a naskah drama/sandiwara sesuai karakter tokoh.

    Mendiskusikan isi sandiwara/drama

    III. INDIKATOR

    . men!ebutkan karakter ,enokohan ,ada tokoh drama/sandiwara

    2. memba"akan naskah drama sesuai den-an karakter ,ada tokoh !an- dibawakan

    1. memberikan tan--a,an terhada, ,emba"aan naskah drama !an- dibawakan oleh teman

    %. Mendiskusikan unsur0unsur intrinsik drama/sandiwara tema tokoh/,erwatakan latar alur

    amanat3

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    8/59

    2. -ladhen suara

    1. -ladhen obserCasi lan imajinasi

    %. latihan konsentrasi

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    9/59

    Prabu +ama : Kok diijoli mun!uk ta PikulunGBethara Kuwera : #ja n!e,elekake mun!uk iki.$is en--al -awanen mulih6Prabu +ama : Man-estokaken dhawuh Pikulun.A'e$an r,;3#56n>+"T#,i

    !,;3#56n>+"K#,

    =. #r'r)4n>!,;3#5'n>+"T#,

    8. "#r6r)4n>r,;3#56en>+",#,

    %. 9;F

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    23/59

    B. 4ina4. Indonesia). #merika'. Indonesia lan 4inaA. Ka,an jembatan kuwi bisa di-unakakeG#. #khir juli

    B. #khir maret4. #khir a,ril). #khir juni'. 2 juni. Pira suwene ,emban-unan jembatan kuwiG#. 1 taunB. % taun4. = taun). < taun'. ? taun

    KOLOR IJO an--al 2 Pebruari 2@@ dina setu dhek win-i kae sekolahanku n-anakake senamkese-aran jasmani. Sin- melu senam !aiku kelas X lan XI. #mar-a sekolahanku muride akeh saklatar

    sekolahanku meh kebak. Sin- dadi instruktur senam !aiku mbak0mbak sin- n-an--o klambi aban-rada ora ,ati!a "etha mer-a jarake sin- rada adoh. Jam @=.1@ senam kawiwitan. $iwit saka,emanasan bo"ah0bo"ah ,adha senam n-etutake instrukture mau. Pisanan ora ana kedade!an a,a0a,a dumadakanana swaraO breeet666O . Baren- dak delen- tibake kathoke kan"aku suwek.2@. (itik isi "rita ,en-alaman in- ndhuwur kalebu "ritaF.

    . (!enen-ake

    2. #,es

    1. (!edihake

    %. Lu"u

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    24/59

    #. Po"un-B. Maskumamban-4. #smadana). Me-atruh'. Pan-kur2$r4. A"4,e>$r). A"4h,e>$rh'. A"a,e>$r1@. Qakat itrah !en tinulis mawa aksara jawaF#.)!,+,hB. )!,P,h4. )!,P,erh). )!,P,h'. )!,P,erh1. > )e> # T m> # r =!en tinulis aksara latinF#. Kanjen- *usti Man-kuna-ara I>

    B. Kan-jen- *usti Man-kuna-ara I>4. Kan-jen- *usti Man-kuna-ara >). Kanjen- *usti Man-kuna-ara >'. Kan-jen- Sinuhun Man-kuna-ara >

    ABIMANYU PRALAYA #biman!u kuwi ,utrane +aden #rjuna ,atutan karo )ewi $ara Sembadra. +ikaka isih timurka,arin-an wah!u saka dewata kan-aran $ah!u 4akranin-krat !aiku wah!u kan- bisa nurunakeraja0raja -edhe in- $an-sa Kuru in- tembe mburi.#biman!u ka-un-an -arwa "a"ah 2 !aiku )ewiSundari kan- ora duwe momon-an lan )ewi Dtari kan- mbesuke bakal nurunake Parikesit ratu kan-,un-kasan in- tanah Jawa. #na in- Bharata!uda #biman!u maju ,eran- in- dina ka,in- 1. Kanthikasatria #biman!u maju lan nembus 4akrabhu!a Kurawa. (an-in- ,un-kasane #biman!u ora bisauwal saka 4akrabhu!a wekasane ,rala!a kanthi tatu kan- aran- kranjan- mar-a u-a dike,ruk denin-,usaka *ada K!ai *lin--an-.

    12. Sa,a bae ,ara-a sin- ana "erita in- ndhuwurG. #biman!u +. #rjuna ). $ara Sumbadra

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    25/59

    2. #biman!u $ah!u 4akranin-krat ). Sundari ). Dtari

    1. #biman!u K!ai *lin--an-

    %. $ah!u 4akranin-krat K!ai *lin--an-

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    26/59

    #. SembranaB. *umedhe4. 4en-kilin-). Sareh'. #di-an-%@. )ene watake $askita manut drama in- ndhuwurF.

    #. SabarB. (ariman4. Sareh). 4en-kilin-'. Bandhel%. Kon7lik kan- dumadi ana ,un--elan drama kasebut diaraniF.#. Kon7lik ,ribadiB. Kon7lik batin4. Kon7lik lair). Kon7li- moral'. Kon7lik antar ,ara-a%2. Peran-an sesorah sin- isine n-rembu- baba-an ,okok diaraniF#. Bebuka

    B. Surasa4. Pautu,). #dan-i!ah'. Salam ,ambuka%1. Sesorah kuwi kalebu ka,ri-elanF#. Ma"aB. (!emak4. Mi"ara). (ulis'. Sastra%%. Metode sesorah kan- di-unakake in- ,idato kane-aranF.#. Metode im,rom,tuB. an,a ,ersia,an

    4. Metode naskah). Metode a,alan'. eknik%

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    27/59

    a. basa dhialekb. bantere swara kan- "uku,". wirama kan- tre, d.,andulu kan- anten-e. ,o"a,an kan- "etha

    . )asa namane tembun- Nkun"araO kan- bener F

    a. sen-ku!un-b. kawentar". kuwa-an-d. kunar,ae. karana

    . Laksamana heng o ndharat ing kutha !emarang nalika taun 1'02.

    Pratelan kasebut ka-olon- ewone Fa. andharanb. o,ini ,inilih". 7aktad. ,anemue. o,ini

    . -elentheng !am oo -ong iku endahe ngedab$edabi.

    Pratelan kasebut ka-olon- ewone Fa. andharanb. o,ini ,inilih". 7aktad. ,anemue. o,ini

    . $on- ,irembu-an mono be"ike ,adha n-utamakake F

    a. Surakartanb. saloka". un--ah0un--uhd. ,arikane. jarwa dosok

    . embun- Nso,an santunO iku ,adha te-ese karo tembun- Fa. Surakartanb. saloka". un--ah0un--uhd. ,arikane. jarwa dosok

    1. -ula badhe /, 3unapa leres punika dalemipun 4apak !unarto53

    embun- krama kan- "o"ok kan--o n-isi ,eran-an kan- rum,un- !aiku Fa. ndherek takenb. ndherek takon". n!uwun ,riksad. n!uwun ndan-u

    e. n!uwun ,irsa6. oko nembe dipun / dening ak Guru ngaturaken serat.embun- krama kan- "o"ok kan--o n-isi ,eran-an kan- rum,un- !aiku Fa. ken-kenb. ,iji". Prentahd. dhawuhie. )ukani

    . Para-ra7 kan- ukara bakune ma,an ana in- ,eran-an n-are, ,ara-ra7 lan dibaleni maneh in-

    ,eran-an buri ,ara-ra7 diarani ,ara-ra7 F

    a. dedukti70deskri,ti7b. indukti70dedukti7". narati70deskri,ti7d. deskri,ti7 ; narati7e. dedukti7 ; indukti7

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    28/59

    1. -anthi wisata belanja lan kuliner, 4andung menjila dadi daya tarike warga akarta. -osok

    baline, warga 4andung kang golek pangupa jiwa ing akarta bisa bali menyang 4andung

    sawayah$wayah. -anyatan iku dadi dalan pangan kang memengini marang donyaningbisnis

    trans,ortasi. Mula saka iku, ora nggumunake yen bisnis trael sangsaya ngrembaka kadayan saka

    kiprahe warga akarta lan 4andung kang magepokan karo tumpakan.

    (itik saka ,a,ane ukara baku ,ara-ra7 kasebut kalebu ewone ,ara-ra7 Fa. dedukti7b. narati7". deskri,ti7d. indukti7e. dedukti7 ; indukti7

    PANDADARAN KAPINDHO

    Wan$"#*ana +,a!%n-+,a!%n n$ n$"%r ! !an,h meneh ,an'ha +n$ /0 n$ a!"ara a232 &2 '2 #,a(a e "an$are+e +ra,e*an !an$ m,#r#, +anem#m# 3ener

    . Kan- ora kalebu ewone kesenian tradhisional !aiku F

    a. wa!an- kulitb. o,era". srandhild. wa!an- won-e. ketho,rak

    . embun- Oke"on--ahO iku ,adha te-ese karo tembun- F

    a. mekarb. laladan". te,un-

    d. kuwa-an-e. wewen-kon

    . Para-a sandiwara kan- adhakane n-adhe,i ,rakara sinebut tokoh F

    a. ,rota-onistb. beta-onis". anta-onisd. dida-onise. trita-onis

    . Para-a sandiwara kan- n-alan-0alan-i tokoh utama diarani F

    a. ,rota-onistb. beta-onis". anta-onis

    d. dida-onise. trita-onis

    . Kan- ora n--ambarake kahanan awake 7isik3 tokoh in- sandiwara F

    a. umureb. ra,i lan orane". lanan- lan wadoned. ,an-katee. -edhe lan "ilike

    . Kan- ora n--ambarake kalun--uhan sosiale tokoh in- sandiwara F

    a. drajateb. ,endidikane". ,an-kate

    d. a-amanee. umure

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    29/59

    . OSuroan Keraton Surakarta n-irab kebo BuleO.

    Irah0irahan ,awarta kasebut n--ambarake basa -a-ra- Fa. Surakartanb. e-alanb. Semaran-an". Suraba!and. Ban!umasan

    . radhisi kirab ,usaka lan kebo K!ai Slamet nate dindhe-a-e denin- ,akoe Boewana XII

    nalika taun F

    a. =A b. ? ". =d. ?2 e. ?@

    . $iwit taun F kirab ,usaka lan kebo K!ai Slamet dianakake maneh.

    a. =A b. ? ". =d. ?2 e. ?@

    . O*rebe- KratonO !en ditulis n-an--o aksara Jawa kan- bener F

    a. g7beg89:ton;b. g7beg89:tn;

    ". g9beg89:ton;d. gbg89:ton;e. g7bg89:ton;

    PANDADARAN KAPAT

    1. Gili #rawangan, Gili ir, lan Gili Meno ing &usa #enggara 4arat wektu iki lagi dandan.

    Gili$gili iku kadidene lagi lomban supaya bisa narik kawigatene wisatawan sakakeh$akehe. -ajaba

    paprentahan kono, warga bebrayan kono ya ora keri gumregah. "arga Gili kang kadonyan padha

    mbangun panginepan lan ka*e$ka*e. 4ungalow lan ka*e$ka*e iku ditawakake lumantar brosur$

    brosur kang dicithak dhewe.

    (itik saka ,a,ane ukara baku ,ara-ra7 kasebut kalebu ewone ,ara-ra7 Fa. dedukti7b. indukti7

    ". narati7d. dedukti7 ; indukti7e. deskri,ti7

    1. "iwit saiki bebrayan kudu ngulinakake resikan. #uladhane ngguwang resak ing papane.

    ja nganti ana resak pating blesar ing sadhengah papan. -ajaba nggambarake kemproh lan

    ganda kang ora enak, resak uga bisa dadi susuhing lelara. !aya akeh resak kang tinumpuk, saya

    gedhe pangancam kang tumuju marang bebrayan. -osok baline, yen papan saya resik, saya gedhe

    uga pangarep$arepe bebrayan marang sehate panguripan. Mula saka kuwi, bebrayan kudu njaga

    resikan wiwit sakiki uga.

    (itik saka ,a,ane ukara baku ,ara-ra7 kasebut kalebu ewone ,ara-ra7 Fa. dedukti7b. narati7". deskri,ti7d. indukti7e. dedukti7 ; indukti7

    1. embun- ,an!ambun- kan- adhakane kan--o nelakake ,ara-ra7 indukti7 ka!a ka"etha in-

    n-isor iki kajaba /

    . Haiku

    2. kanthi man-kono

    1. mula saka iku

    %. mula

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    30/59

    =. Kan- dudu tembun- li!a saka tembun- O,anata"araO !aiku F

    . Pambiwara

    2. ,ami"ara

    1. ,aniti laksita

    %. ,ranata"ara

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    31/59

    %. Sanad!an laran- re-ane akeh won- ,adha tuku P.

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    32/59

    1. 'suk0esuk aja ben-ak0ben-ok.

    %. mah0omah la-i ,adha didandani.

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    33/59

    22. Surakartam ,ambuka ,urwakanin- atur isi ,an!uwun wasana

    21. Surakartam ,ambuka isi ,urwakanin- atur ,an-ajen-0ajen- wasana

    2%. Surakartam ,ambuka ,urwakanin- atur ,an-ajen-0ajen- isi wasana

    2

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    34/59

    mbangun panginepan lan ka*e$ka*e. 4ungalow lan ka*e$ka*e iku ditawakake lumantar brosur$brosur kang dicithak dhewe.(itik saka ,a,ane ukara baku ,ara-ra7 kasebut kalebu ewone ,ara-ra7 Fa. dedukti7b. indukti7". narati7

    d. dedukti7 ; indukti7e. deskri,ti72. "iwit saiki bebrayan kudu ngulinakake resikan. #uladhane ngguwang resak ing papane. janganti ana resak pating blesar ing sadhengah papan. -ajaba nggambarake kemproh lan gandakang ora enak, resak uga bisa dadi susuhing lelara. !aya akeh resak kang tinumpuk, saya gedhepangancam kang tumuju marang bebrayan. -osok baline, yen papan saya resik, saya gedhe ugapangarep$arepe bebrayan marang sehate panguripan. Mula saka kuwi, bebrayan kudu njagaresikan wiwit sakiki uga.(itik saka ,a,ane ukara baku ,ara-ra7 kasebut kalebu ewone ,ara-ra7 Fa. dedukti7b. indukti7". narati7

    d. deskri,ti7e. dedukti7 ; indukti71. embun- ,an!ambun- kan- adhakane kan--o nelakake ,ara-ra7 indukti7 ka!a ka"etha in- n-isorikikajaba /

    1. yaiku

    =. mula

    ". kanthi mangkono d. wusananee. mula saka iku%. Kan- dudu tembun- li!a saka tembun- O,anata"araO !aiku Fa. ,ambiwarab. ,ami"ara

    ". ,aniti laksitad. ,ranata"arae. ,aniti laksana

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    35/59

    embun- 5katalum,en5 te-ese Fa. wola0walib. liwat". lalid. kuran-e. keri

    . Kan- dudu -olon-ane a!ahan medhar sabda !aiku Fa. ,idhato ,e,isahanb. ,amba-!aharja". ,asrah mantend. n-lawake. nam,i ,asrah manten@. Basane ,amedhar sabda iku ka!a in- n-isor iki kajaba /a. tembun-0tembun-e benerb. tembun-0tembun-e Kawi". ukarane "ethad. manut ,ranatan basae. ,o"a,ane wijan-Pe,h*an &r,a ra!4a, n$ n$"%r ! !an$$% n$$ara+ n% 1-akyat awa #engah. Pethilan "rita rak!at in- dhuwur nuduhake !en Dla (a-a nduweni watak Fa. an--un- jawab lan (arimob. (arimo lan jujur". an--un- jawab lan -umedhed. Jujur lan -umedhee. Jujur lan (arimo2. )on-en- +awa ,enin- kalebu jinisin- don-en-F

    a. Miteb. abel". (oCeld. Le-endhae. Sa-e1. #,a ,itutur kan- bisa kaju,uk saka don-en- +awa Penin- Fa. Hen weweh li!an ora n!awan- ru,adrajat lan ,an-katb. Sa,a sin- nandur bakal n-undhuh". Hen tumindak salah bakal selehd. u-as kan- diembanake kudu dilaksanakake samestinee. Hen kekan"an kudu ,inter milah lan milih%. Karan-an kan- an"as tujuwane mbuktekake bebener sawijinin- ,anemu sin- dikantheni data/7aktaminan-ka alesan utawa bukti diarani karan-an F

    a. ,ersuasi7b. narasi". deskri,sid. eks,osisie. ar-umentasiWa&ana n$ n$"%r ! !an$$% n$$ara+ n%+an"an-ane ,emerintah kan- bakal n-undhakake ari, )hasar Listrik )L3 @ ,ersen -elem ora-elem bakal sa!a n-ebot0n-eboti sektor industri kan- la-i me-a,0me-a,. Mula saka kuwi ketua#sosiasi Pen-usaha Indonesia #,indo3 So7jan $anandi njaluk maran- ,emerintah su,a!an!ra-amke lumakunin- undhak0undhakan kasebut. Lire tumra, industri kan- wis sia, kena0kenawae ,amerentah n-undhakake tari,. (an-in- tumra, sektor industri sin- isih kalim,un-an be"ikemundhakake tari, ditundha luwih dhisik. Parandene ora sethithik sektor industri kan- dinane ikijronin- kahanan kan- mehek0mehek sawise diantem undhak0undhakan bahan bakar taun ke,un-kur.

    Sauntara kuwi Men,an mratelakake !en )L sida mundhak @ ,ersen ,emerintah isih kudu menehisubsidi +,

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    36/59

    anjebar !emangat &o 1= %Maret =002

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    37/59

    ?[ali[kopTepu!A$ktTnHudr"e[bLokHi$lp$zn%drAt$se&'y[bo[go(jwbrt)(je!uw#j[!Lo[roawn.k"ilknMau&eb*[kp]jurit+ptTiws)[,[nteluliy[nnn-$ttua[bot)(kubnTiwsaikupi[lotM[yo[/obi"+0nni([kopi[lo[tLtTu1isu([sk"tul[nLtT3.

    [ali[kopTe!ili[t!au["[bLok4iklnin5k6[k[tsMesinHi$At$Se&'y.+$li![ko![n-o7persiA$ktTn)%dr!sekl+et!8!!Sp0At9n-r[k(pu!aikulgiw[at[k7,0)spelu[tsMbu.nlikduwu:r[#lisi$ze[!o[t1$opitukuwilgi[anTuk);2;AgusTus)(zn-r[k(ap+,ikep]i[yk6[kw[a8[n-o[nsiy# aisi#tetepiMt]rketT3!]pM[lsiy#senjnHk0iak$iaiki!]nTkHu&3'k4sg&$![lsiy#.!iturutMati(au&'3k4sanTi![lsiy#ksebu[tHor!kilisike[p+![yoritsMs0rkt)8[n-o[nsiy#awit+elkuau&'3k4s!u$p[wo$znSgLinTi. !a@ian53gpelkuau&'3k4s!auktin5k6[kz$[goA,t6eti!urns[a$[go[aor!l#[!]o[p0oksikne[pSo[nwgnegr![lsiy#.?wkil6etuw[ko!isi;;B-+4BCubgusHsnudin*likDe[!oni[ynH&']#[a[d[!onT]sianTi![lsiy#!au,isebb*[ksike[p+pulisi![lsiy#si$a,ig$lnH,igu$.tu!in5[k6pulisi,irj![lsiy#si$n$kep+etugs-ins6elautTnLn+erikn n6epu[lo wnri[yoswtr wekT3kepu$ku .1angsulan;======================================================

    =========================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================="

    ?pedn!enTeri![lsiy#ke"e[nEok+$rs[n.? pedn!enTeri![lsiy#dtuk)FerinjibTn4j0k6e"e[nEok4sp$rs[n,upizuni$zniau&'3k4sanTi![lsiy#k$a&']#ai$8[n-o[nssiy#ak0iak0iaiki.tunH!*iji(au&'3

    k4s!auwis)zLiwtTiwtesHwit9innr$si[!bo[lLnegr(ky[,[n[zo[bo$ge[n5r[nnegr![lsiy#sta!*l$zik[nTokedutan*es![lsiy#ai$jktz$[go[ko[tor[n!nu$s.tunHn-eseg+Gsi[dn)Fusi[lob!*$yu[do[yo[notu!ulia[w#pauku!MnMr$pr[d[!onS]nSi$ka$geperkSubsit!au.[yn+Gsi[d[nHor[![n#ais$si( tu[nHort$gu$jwbMr$nepSu[nwg![lsiy#.?kysi$wis6wuni$zn)[d[!o[d[!oanTi![lsiy#aiku,isebb*[k[,ni$tu!in,[k6pulisi,irj![lsiy#k$n$kep+etugs-ins6elautTnln+eriknn6epu[lown4i[yo.

    1angsulan;================================================================================================================================

    ================================================================================================================================================================================================

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    38/59

    ==============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================d

    ?turis)A[!rikkessai$se[!ru.?swi[sS,i&tk6[kail$ai$gunu$se[!ruwiwit5insetu;2I Agustus(turisHslA[!rikserikt)[n!A[lkSn5eweksS[nksil5ite[!ok6[k[,ni$ti!)BSA4B.A[lkSn5e,ite[!ok6[kai$pu&JkA"p,bL$;K;(seninawn)([d[w[k6b&'u,igw!e&$[po[s6ot!nsi[yon[l*]o[!ote$gese!eruk$,u!unu$an[,srnup[n(ke"!tTnsen5u[ro(lu!j$(jwti!u. keplbid$peze[lolanT!nsi[yonl1ily#;2;lu!j$(A$[go[ro,uwiFujia[tozn-r[k(ku bn6an[nwrs1iris)(?!l#nlik,igw!udu[n5ni$ti!Sskpu&Jk)A"p,(kn-[nA$[go[ro(kubnS$gup)!Lku[d[wl[nHorpelu,itn-u.1angsulan;================================================================================================================================

    ==========================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================gL[dnM"HkSrjw

    anTisipsik]isis+zn)?n[tanaulukHuluk6$[zlik6[k;[konSu!Sipzne,D,isu,k[rotez#pe[snnHi$sbenTau[n.!u$(,uru$gen#ri&Jiy[n.k$wisen#(pGsi[dn)Fusi[lob!*$yu[do[yo[no(ne[!*aikian-wu#a[k!r$[dwn6etann+zn[wre&ns1se!*,k$bekelb'utTn)(anli!$jinis+zn6$wekTuaiki!Nbut[g[tTp![rnT#!uri#biss1se

    !*,yaiku;priautwbers)jgu$(kede[l(gul(ln5gi$spi.?k0ususegyutTn6[ro[kon-isikbup[tn6rw$!i[no$klu!*u$priplige[dai$jwbrt)ka[nsaikisy!]i#[tn[k(jlrnHi$s[j]oni$wekTu;;taunnlan+sw#anHi$d[ar#lan+sw#anHi$d[ar#!aua[k#k$!li#p0u$si,,i[po!#an)pb]ik) lnSpnu$glL[n.!esEiw[akannMaua&'lrisu,ni$lanTet[nn)stste ru[s&u,[p]odukSipzn)priautwbers)(Wan$"#*an:-

    --gL[dnM"HkSrjw

    ?wnitai$pO[!nHisi#wintesu$gu$[z.?tunTutT[nkau!1nit8[n-o[nsiy#supybiszuL$gu#aikusip2[!n) ;P

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    39/59

    1angsulan;================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================

    =========================gL[dnM"HkSrjw?r(r(8(giyrnHi$tpel1tes)8[n-o[nsiy#.

    ?O!*gpe&iarn+ubLik4di[yo8[n-o[nsiy#wiwit93!n-$z[kgiyr[nai$[bop0en-igul)ppuak$[go&e$kuyu$[p]og]!Sbuk+ez!n)8[n+0o!si.p![rnT#an53[wnit[gt)taun);2;.pzedu[k6!k!Hi$O$ [k#ai$gunu$wilisHiku,irwu#ai[,ni$AprtM3s+iikln9e[nTk6 [k wekT3ne!'!)(s[k#ai$r$kln*lu$k$tine!uan!k!Hikusb &'3[r,igw!e&$jktk$[go,i[ts)dn(A.ketuwti!+0kulTs6e[dokTern)%nip0sits)8[n-o[nsiy#(jyFuyAtMj!][tlk6[k([ts)d(n(A(!au,ikirkira!*3tu#a[kwekT3telu$!i$gu.

    1angsulan;================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================

    ============================================================gL[dnM"HkSrjw?tpk+ejuw$z[n%l!ai$!u[sau!)(%.

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    40/59

    ?gg$ped$!wpe[p@n)n-sgaiku[!o[,o,Skwr$k[n.a!*[n[r$od]ijiln5w[nwtrs[!te(ped$aikuk[ton+]sj.sru$[zskp]i$(rine$[gootli.[!*okMenw!egwis6epznHu!u(rup[nwr$kaiku,,ikuse!)(ped$aiku,u,ugeg!nSe!*r$zn)awiit+ulu#anTaun6epu$kun[t,iasT[,ni$k(#(as0i!)As0#ri(aul!k$![n-gni!,e[g 7gnissin#,tul)%l!taun);>2;.?ped$[zkVaiasi!)AsHrikuwiksi!+enHi$[ko@k6"segine

    ne!Hnl[nT[lo[ro.!u[sau!)n(%(ai$surby.ped$aiku!ujud-[k[ko[lkSipli$aisTi[!wjlrnHjeg5,ik wig[tni$pezu&'3$.1angsulan;==============================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================================RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR

    RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRKEMPALAN PANDADARAN SEMESTER 1 KELAS 0II

    PANDADARAN 1Wenehana ,an'ha +n$ ana a!"ara a2 32 &2 '2 e ana n$ (a$"#*an !an$ +a*n$ 3ener. In- n-isor iki sin- ora kalebu atur kasu-en-an ana ,amedhar sabda !akuwi F.

    . Panjenen-ani,un in-kan- satuhu kinabekten ,ara sese,uh dalah ,inise,uh in-kan- an--un-

    mastuti dhumaten- ,e,o!anin- kautamen.

    2. Para ,an-emban ,an-embatin- ,raja satri!anin- ne-ari in-kan- kinar!a ,an-a!omanin-

    ,ara kawula dasih in-kan- ,antes sinudarsana.

    1. Sumawana san--!anin- ,ara rawuh kakun- miwah ,utri in-kan- dahat kinurmatan

    %. Lan-kun- rumi!in n-en-eti kula sada!a titah sawantah in-kan- ,inurba kawasesa denin-

    *usti in-kan- Maha Kuwasa ,ramila suman--a an-unjukaken ,uja0,uji s!ukur dhumaten-

    ,anjenen-ani,un in-kan- sam,un ka,aren- n-rentahaken rahmat lan hida!ah0I,un miwah

    kawilujen-anF

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    41/59

    1. Lan-kun- rumi!in n-en-eti kula sada!a titah sawantah in-kan- ,inurba kawasesa denin-

    *usti in-kan- Maha Kuwasa ,ramila suman--a an-unjukaken ,uja0,uji s!ukur dhumaten-

    ,anjenen-ani,un in-kan- sam,un ka,aren- n-rentahaken rahmat lan hida!ah0I,un miwah

    kawilujen-anF

    %. Para rumaja ,utera lan rumaja ,uteeri in-kan- tansah sinandhin- in- *usti

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    42/59

    1. Sa,a sin- di-unem

    %. Swasana nalikanin- -uneman

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    43/59

    . #nane won- kan- nerak adat katimuran

    2. )i,roCokasi denin- ,awon-an sa-lintir

    1. Sike,e ,ulisi Malesia sin- adi-an- lan adi-un-ke

    %. Sike,e ,etu-as kelautan lan ,erikanan +iau kan- muran- tata

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    44/59

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    45/59

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    46/59

    nekakake dewa. Laran-ane ora kena diu"a,ake wektu siram. )ewi Kunthi ke,en-in n!oba da!anin-aji mau nan-in- kesu,en nalika iku ,inuju anen- sasana ,asiraman.$au ta in- Kah!an-an 'ka"akra San- Bathara Sur!a ,iniji aso sarira ketaman -eterin- da!a kan-asalae saka (e-ara Mandura tan--a, San- Bathara si-ra n--eblas mare,eki dunun-in- da!a,an-aribawa jebul man--on ana njero sasana ,asiraman. Sakala ka-!at kan- tumin-al kekarone,adha ,anden-0,anden-an sake"a, tan ana kan- an-andika mun- kena da!anin- aji #dit!ahreda!

    mau embuh sa,a kan- miwiti datan saranta kekarone wus klele, in- mad!anin- !uda ,ulan- asmara.Man-ka )ewi Kunthi isih ken!a banjur n--arbini. *e-er ne-ara Mandura Be-awan )ruwasatinimbalan ,un-kasanin- jaban- ba!i kan- nen- -uwa -arba nuli sinidhikara. Baren- wis samektaana kaelokan si jaban- mijil saka in- karnane )ewi Kunthi. Mi!os kakun- ba-us -lewo0-lewowinadhahan kandha-a kalarun- in- narmada ben-awan3.anjebar !emangat$1'B=00C

    Wenehana ,an'ha +n$ ana a!"ara a2 32 &2 '2 #,a(a e !an$ +a*n$ 3ener.Bathara Sur!a sanajan dewa nduweni watak FF saen--a ,utrane akeh

    . an-kara murka

    2. adil lan wi"aksana

    1. ambe- ,aramaarta

    %. mbelin- lan thukmis

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    47/59

    1. an-rembu-a kan- ,erlu kewala

    %. aja lali ,en--awe be"ik

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    48/59

    Haiku ba-e!ani,un$on- uri, sabar narima

    . (itik ,au-arane temban- in- ndhuwur kalebu temban- ma"a,atF.

    . Maskumamban-

    2. )urma

    1. Pan-kur

    %. #smaradana

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    49/59

    $ondene ijab ,anin-kahi,un ke,an--ih in- -ri!a kula Kam,un- +a-anatan (-a!o-!akarta.In-kan- ,unika manawi ndadosaken dhan-anin- ,en--alih benjin- dinten Senin Pon wan"i jam@.@@ ,anjenen-anseda!a kula suwun rawuh in- -ri!a kula ke,aren-a ,arin- berkah ,an-estuwilujen- dhumaten- anak kula ,en-antin kakalih sumrambah in- sedda!ani,un$asana san-et in- ,an-ajen-0ajen- kula men--ah rawuh ,anjenen-an sekali!an.

    +a-anatan ? Maret 2@

    Sakin- kula saha semah Pujaharjo

    . (itik isine la!an- in- ndhuwur kalebu la!an-F.

    . Iber0iber

    2. Kitir

    1. Prajanjen

    %. Dlem

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    50/59

    2. Be"ik ketitik ala ketara

    1. (--u!u n!ekiklik tandha suka

    %. Sikil ke"eklik krasa lara

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    51/59

    2. Kaendahanin- Mera,i

    1. (!awan- Mera,i in- wa!ah sore

    %. (-rese,i kaendahan in- wa!ah sore

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    52/59

    . Sa,a sin- ,arin- ,ratelan !en adi"ara sakawit are, diadani in- Sitin--ilG

    . Man-kuna-ara IX

    2. Kanjen-Pan-eran$irabumi

    1. *K+ $andhansari

    %. *usti Mun-

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    53/59

    U. D. tetil[sSli!it)

    . E. [ttil[sSli!it)

    Kan--o ,itakonan no 1012

    N$an4ar Se+e'ha M%,%r

    $issuwe an--one Sukar ke,in-in duwe se,edha motor lan la-i kasembadan nad!an ton0tonanlawas. Kare,e ati ke,en-in n!enen-ake bojone diajak muter0muter karo ajar su,a!a luwih lan!ah.Motor disetater di-enjot se,isan mesine uri,. Mar-a saka ka"a s,ion katon -libete klambi biru Sukarbanjur "lathuO #-e mbon"en-a ndan-Fndan- n!en-klakaFF.-elis6O kandhane. Sin- dikon-konmun- menen- wae. O#!o taF.-elis maju bae me,et lan "ekelanO kandhane Sukar ora wani noleh.(alika motor mlaku -umune Sukar won-0won- sin- ,adha ketemu ,adha surak n--u!u n!ekikik.Baren- tekan la,an-an se,edha motor banjur ka,uter bali mulih. Saeba ka-ete Sukar tekan omahbojonewisana in- n-are, lawan- ulate nje-adhul.Motor banjur di,ateni banjur nolehF..OusssssLha kok kowe ta(ah.Ouminah anjlo- en--al mlebu omah. Kawit mau uminah isah0isahkrun-uswara se,edha motor mla!u men-are, ke,in-in n-erti. Bojone Sukar la-i adus.Klambi biru sin-dian--o uminah ,an"en klambine bojone Sukar sin-wisdilun-surke uminah.

    . (itik isine ,en-alaman kasebut kalebu "ritaFF.

    . (!enen-ake

    2. (--u!okake

    1. Sedhih

    %. (elan-sa

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    54/59

    . embun- sin- bener kan--o n-isi "e"e-0"e"e- no 1% !aikuF.

    . *ri!ani,un-ri!ani,un-ri!a

    2. )alemdalemi,undalem

    1. )alemi,un-ri!ani,un-ri!a

    %. )alemi,undalemi,un-ri!a

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    55/59

    am,uhe Pan"anaka Bima kasil mateni buta mau lan badhar dadi Bethara Indra lan Bethara Ba!u. In-kono Bima diteran-ake lamun irta,rawita ora ana in- *unun- 4andradimuka lan Bima didhawuhibali n-adhe, +esi )urna njaluk katran-an kan- "etha dunun-e irta,rawita.Baliin- Perta,an Sokalima+esi. )urna nam,a tekane Bima Bima n-andarake kabeh "rita sakaBethara Indra+esi )urna banjur kandha !en kabeh mau kan--o n-uji kasabarane Bima amar-aBima ,an"en santosa lan kuwat kekare,ane mula saiki dheweke nuduhake ,an--onan ma,ane

    irta,rawita !aiku in- dhasare samodraF.

    . #,a kan- dadi undheran in- lakon )ewa +u"i G

    . )ur!udana diwisuda dadi +atu #nom in- #stina

    2. +ekada!ane kurawa lumantar +esi )urna n!in-kirake Bima

    1. Pan-amuke Bima in- *unun- 4andradimuka

    %. $ejan-ane Bethara Indra Lan Bethara Ba!u maran- Bima

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    56/59

    %. Kan--o n-uji kesabarane Bima

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    57/59

    . Metode naskah

    2. Metode im,rom,tu

    1. Metode a,alan

    %. Metode tan,a ,ersia,an

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    58/59

    %. #ja ,ijet in- dina setu

  • 7/25/2019 modul basa jawa kelas xii semester.doc

    59/59

    #sdiarti : #re,G nawani rokok3FFFFFFFFFFFFFFFFFF

    . $atake Hanti ana drama in- nduwurF..

    . *am,an- ,utus asa

    2. Dlet lan tekun

    1. Drakan

    %. ukan- mabuk