Menelaah Unsur Ekstrinsik Novel Donyaning Wong Culika

download Menelaah Unsur Ekstrinsik Novel Donyaning Wong Culika

of 2

description

Isi dokumen iki yaiku nilai sosial, nilai moral, nilai budaya, lan unsur ekstrinsik liyane saka novel DWC

Transcript of Menelaah Unsur Ekstrinsik Novel Donyaning Wong Culika

Neng sanjeronoveliki awake dhewe arep nemuunsur-unsurEkstrinsik sing uga penting ana ing sanjeroning novel. Mungkinwae unsure-usur kesebut arep mimbuhidayapikir awake dhewe,sing sok sok butuh kanggo ngenekake mungsuhankaro kekarepane dhewe.Unsurekstrinsik kasebut:1. Nilai SosialNilaisosialingnovelikikentelbanget. Nilai-nilai sosial Jawa singdirepresentasikaning jeronovelikiyaiku prinsip rukun,prinsipbekti,wedi,isin,lansungkan.Prinsipngukuhikerukunan, kaya ta, katon jero dialog-dialog antarapriyayiDenDarmin,guruKardi,lanTukinem.Bayangkewae nganti mangan34halaman(hal.148181) conthone, gatekakecuplikanceramahDenDarminiki:akumetusakatentarakanthirumangsadosa.Dosawismateni bangsadhewek.Sanajankuwiwongkomunis.akuoratega.Jarene mbelanipaham,mbelaninasional,mbelaniagama,mbelanikomunis,nangingkokpadhaoraelingyensingdimungsuhikuwiyabangsanedheweMbokmbelanipahamkuwiorasahotot-ototanbengkerengansugihngonokuwi!tujuansingpalingajikuwimanunggalekekuwatanbangsa(Brata,2004:149150).Jerokutipaniki,SupartoBratanegesi salah sijineng nilaiintietikaJawa,yakniprinsiprukun:sabenindividuberkewajibannjagakeselarasansosiallan ora dibenerkebersikaplanbertindakegois-indiviudal lan egois-kelompok 2. Nilai Moralora kaya penulis-penulis moralliyane, kayata Serat Wulangreh,Sabdatama,BabadlemahJawi,Wedhatama,WiridHidayatjati,SeratSasanaSunu,dll., singnduweni corakmuji, ngagumi,lannganggungakekeluhuranlan kemuliaanpriyayi,SupartoBrataliwatnovel ikimalah nglucutikeluhuranmawamembelejetikemuliaanpriyayi Jawa kuwi. Sing pisan, Nilai morale nganggo corak etika positif:kowe kudu nglakoke iki!, lagi nang sing kapindho(DWC) nilai kuwijustrudiekspresikankaroetikanegatif:aja lakoke iki!.SupartoBratapriyayiKasunananSurakartasing metu sakalingkungan keratoniniseolahpengennyaritaake kebobrokan moral sing ana ing tanah Jawa, utamane ing kuripanlingkungankeratonsing sakamasyarakatjelataJawajustrudianggep sacara budayadadi puser nilai moral Jawa.Supartosaarep pengen nguripake balirohRanggawarsita,pujanggaKratonSurakartaabadXIX,singkesohordadijuruomong kritikus-tajam adhep sisi-sisiminornistaetika,budaya,lanpolitikmasyarakatJawa sadawaabad,kaya ta liwat geguritan tembang-tembang macapat-nya jeroJokoLodhang,Kalatidha.bisa ditangkep karo banget gamblang neng kene menawa liwatsastrapengarangorasekadarmengekspresikankemerdekaanestetisnya,luwih saka kuwi uga nyuwarakne pesan-pesanmoralitassing dipitaya.3. Nilai BudayaTokoh-tokoh jeronovelDWCkaryaSupartoBratanduwenilatarburibudayaJawa sing kuwat. mlakune cerito nggawa tokoh-tokoh nemukebudayaanmodern,padha karo sing ana ing dalan uripPratinah.Pratinahyaiku anakMadusarising maran menyang kutha gedheJakarta,petualanganneng kutha gedhe wis nggawane nang mubaranghalmenawa dheweke kudu bisa lan nguwawa jeroaruskebudayaanmodern.NovelDWCkaryaSupartoBratamenehake gambaran wedok sing nduwenipandangansing beda babagantradisi.gambaran wedok kesebut mangilonke ananedialektikantaraaji-aji suwe sing dianggepsakrallan nduwe ajiluhurdadine kudu dikuwawaknekne lan aji-aji anyar utawamodernsing mengenke anane owah-owahan adheptatananutawa aji-aji suwe sing ora padha karo kamajuan lan owah-owahan zaman.