Makalah Sejarah Budaya Sunda.docx

7
BAB I BUBUKA A. Purwaka Masalah Dina raraga ngadeketkeun rasa, rumasa ka budaya sunda sareng ningali tina peraturan daerah jawa barat no…ngayaan budaya sunda, abdi saparakanca bade medarken lalakon anu aya kakaitannana jeung budaya sunda. Kumargi kitu peranan kaum muda peryogi pentingna, kusabab saha deui anu bade mumule budaya urang lamun lain urang sorangan. Mungkin tos cunduk kana waktu ninggng kana mangsana, yen budaya sunda kedah mencrang deui sapertos pada tahun 19!an, anu ngrnaan jeung tari jaipong tea. ". Rumusan Masalah 1. #a on bu daya sunda$ %. Kumaha sa jar ah b uda ya sun da$ &. #ao n ba e age ma n anu aya di tatar sunda $ '. Dimana s ast ra jeu ng ak sa ra sun da ay ena $ (. Ngabahas Masalah 1. )ajarah budaya )unda %. *upuh cianjuran nu aya kaitannana jeung "udaya )unda &. +arisan warisan )esepuh ngenaan budaya sunda. D. Tujuan 1.  #genalkeun leu wih deket buday a sunda ka ura ng sunda %.  #genalkeun leu wih deket buday a sunda ka )a lain urang sunda &.  #gajadikeun budaya sund a sebagai ka banggaan ban gsa '.  #ambah elmu nge naan buday a nu tos aya jeung nu bade d i ayakeun.

Transcript of Makalah Sejarah Budaya Sunda.docx

Page 1: Makalah Sejarah Budaya Sunda.docx

7/24/2019 Makalah Sejarah Budaya Sunda.docx

http://slidepdf.com/reader/full/makalah-sejarah-budaya-sundadocx 1/7

BAB I

BUBUKA

A. Purwaka Masalah

Dina raraga ngadeketkeun rasa, rumasa ka budaya sunda sareng ningali tina peraturan

daerah jawa barat no…ngayaan budaya sunda, abdi saparakanca bade medarken lalakon anu

aya kakaitannana jeung budaya sunda.

Kumargi kitu peranan kaum muda peryogi pentingna, kusabab saha deui anu bade

mumule budaya urang lamun lain urang sorangan. Mungkin tos cunduk kana waktu ninggng

kana mangsana, yen budaya sunda kedah mencrang deui sapertos pada tahun 19!an, anu

ngrnaan jeung tari jaipong tea.

". Rumusan Masalah

1. #aon budaya sunda$

%. Kumaha sajarah budaya sunda$

&. #aon bae ageman anu aya di tatar sunda $

'. Dimana sastra jeung aksara sunda ayena $

(. Ngabahas Masalah

1.  )ajarah budaya )unda

%.  *upuh cianjuran nu aya kaitannana jeung "udaya )unda

&.  +arisan warisan )esepuh ngenaan budaya sunda.

D.  Tujuan

1.   #genalkeun leuwih deket budaya sunda ka urang sunda

%.   #genalkeun leuwih deket budaya sunda ka )alain urang sunda

&.   #gajadikeun budaya sunda sebagai kabanggaan bangsa

'.   #ambah elmu ngenaan budaya nu tos aya jeung nu bade di ayakeun.

Page 2: Makalah Sejarah Budaya Sunda.docx

7/24/2019 Makalah Sejarah Budaya Sunda.docx

http://slidepdf.com/reader/full/makalah-sejarah-budaya-sundadocx 2/7

E.  Manfaatna

1.  -euwih dedeh ka budaya urang

%.   #ambah wawasan kabangsaan

&.   #ambah elmu dina raraga riset jeung teknik nyusun makalah

'.   #garaketkeun khususna ka sapapada urang sunda umumna ka bangsa ndonesia.

F.  Cara Ngumulk!un Data

1.  Metode ningali langsung tempatna.

Kanggo gumpulkeun data/data atawa in0ormasi/in0ormasi anu dibutuhken abdi saparakanca

ngalakukeun pengamatan langsung ka daerah sabuderen bumi jeung mirengkeun in0ormasi/

in0ormasi sacara langsung ti narasumber ".  Cara Un#akan

Kanggo gumpulkeun data/data atawa in0ormasi/in0ormasi anu dibutuhken sacara undakan,

abdi saparakanca maca buku/buku anu aya kaitanana jeung budaya sunda.$.  Cara Tatar%san

 #gange cara naros langsung ka sesepuh, pinisepuh, atawa anu disepuhkeun nu aya gantar 

kakaitanana jeung budaya sunda.

BAB II

PEDARAN

A.  Bu#a&a 'un#a 

Page 3: Makalah Sejarah Budaya Sunda.docx

7/24/2019 Makalah Sejarah Budaya Sunda.docx

http://slidepdf.com/reader/full/makalah-sejarah-budaya-sundadocx 3/7

"udaya )unda nya ta budaya nu dipimilik ku urang )unda. #ajan budaya )unda loba

nu nyaruakeun jeung budaya tatanggana di  #usantara2ndonsia, tetep ba loba bdana.

Misalna dina seni  tembang (ianjuran, nu najan lirikna loba nu nyokot tina dangding, jeung

najan asalna mmang tina seni 3okal 4awa,  tapi kamekarannana ayeuna geus bisa disebut

lain/lainna deui dibanding jeung seni karawitan 4awa.Kasadaran sajarah urang )unda geus aya ti jaman baheula. 5al ieu, misalna, kaunggel

dina naskah  basa )unda Kuna Amanat 6alunggung  nu mangrupakeun amanat 7akyan

Darmasiksa, raja  )unda  nu marntah taun 118  / 1%98, ka turunan sarta sakumna urang

)unda, nu unina"Hana nguni hana mangke, tan hana nguni tan hana mangke. Aya ma beuheula aya tu

ayeuna, hanteu ma beuheula hanteu tu ayeuna. Hana tunggak hana watang, tan hana

tunggak tan hana watang. Hana ma tunggulna aya tu catangna". nu hartina, "Aya bareto aya jaga, lamun teu aya bareto moal aya jaga. Aya baheula aya ayeuna, lamun teu aya baheula

moal aya ayeuna. Aya iteuk aya dahan, lamun teu aya iteuk moal aya dahan. Lamun aya

tunggul tangtu aya urut tangkalna".

 #askah Sanghyang Siksa Kanda ng Karesian nyebutkeun ngeunaan ayana rupa/rupa

kamonsan dina widang kabudayaan, di antarana mémén :dalang;, paraguna :ahli karawitan;,

hémpul  :ahli kaulinan;, prépantun :juru pantun;, lukis :seni batik ;, jeung darmamurcaya :juru

 basa nu ahli rupa/rupa basa deungeun;. Dina naskah ta og kasebut sababaraha carita, lakon

 pantun, jeung kitab pusaka kaagamaan, nu ngabuktikeun yn dina mangsa harita kasusastran

tulis )unda geus mekar. 6ed kamungkinanana yn jenis sastra mangsa harita mah lolobana

dina wangun sastra lisan, kayaning jamp/jamp, pupujian, lagu/lagu kaulinan, kawih jeung

carita pantun, jeung carita biasa."udaya )unda <i +ikipdia, nsiklopdia bbas basa )unda -uncat ka= pituduh, sungsi

"udaya )unda nya ta budaya nu dipimilik ku urang )unda. #ajan budaya )unda loba

nu nyaruakeun jeung budaya tatanggana di #usantara2ndonsia, tetep ba loba bdana.

Misalna dina seni tembang (ianjuran, nu najan lirikna loba nu nyokot tina dangding, jeung

najan asalna mmang tina seni 3okal 4awa, tapi kamekaranana ayeuna geus bisa disebut lain/

lainna deui dibanding jeung seni karawitan 4awa.

B.  'ajarah

Kasadaran sajarah urang )unda geus aya ti jaman baheula. 5al ieu misalna, kaunggel

dina naskah basa )unda Kuna Amanat 6alunggung nu mangrupakeun amanat 7akyan

Darmasiksa, raja )unda nu marntah taun 118 / 1%98, ka turunan sarta sakumna urang

)unda, nu unina

Page 4: Makalah Sejarah Budaya Sunda.docx

7/24/2019 Makalah Sejarah Budaya Sunda.docx

http://slidepdf.com/reader/full/makalah-sejarah-budaya-sundadocx 4/7

>5ana nguni hana mangke, tan hana nguni tan hana mangke. Aya ma beuheula aya tu ayeuna,

hanteu ma beuheula hanteu tu ayeuna. 5ana tunggak hana watang, tan hana tunggak tan hana

watang. 5ana ma tunggulna aya tu catangna>.nu hartina, >Aya bareto aya jaga, lamun teu aya bareto moal aya jaga. Aya baheula aya

ayeuna, lamun teu aya baheula moal aya ayeuna. Aya iteuk aya dahan, lamun teu aya iteuk 

moal aya dahan. -amun aya tunggul tangtu aya urut tangkalna>. #askah )anghyang )iksa Kanda ng Karesian nyebutkeun ngeunaan ayana rupa/rupa

kamonsan dina widang kabudayaan, di antarana mmn :dalang;, paraguna :ahli karawitan;,

hmpul :ahli kaulinan;, prpantun :juru pantun;, lukis :seni batik;, jeung darmamurcaya :juru

 basa nu ahli rupa/rupa basa deungeun;. Dina naskah ta og kasebut sababaraha carita, lakon

 pantun, jeung kitab pusaka kaagamaan, nu ngabuktikeun yn dina mangsa harita kasusastran

tulis )unda geus mekar. 6ed kamungkinanana yn jenis sastra mangsa harita mah lolobanadina wangun sastra lisan, kayaning jamp/jamp, pupujian, lagu/lagu kaulinan, kawih jeung

carita pantun, jeung carita biasa.

C.  Ag!man

"ukti/bukti sajarah nu geus kagali ngeunaan ageman urang )unda baheula bisa ditapsirkeun

tina sababaraha naskah=? )waka Darma? )anghyang )iksa Kanda ng Karesian

Kahirupan jaman harita raket pisan pakaitna jeung kapercayaan tur kagiatan

kaagamaan. Agama anu dianut nyoko kana ajaran agama 5indu jeung agama "uda anu asalna

ti ndia. @ta dua agama asup ka <atar )unda ti jaman karajaan <arumanagara keneh. "ukti/

 bukti anu kapanggih ngeunaan eta hal, saperti candi (angkuang di 6arut, candi "atujaya

 jeung (ibuaya di Karawang, patung "uda di <alaga :Majalengka;, arca )iwa di Kendan

:"andung;. )ok sanajan kitu, dibandingkeun jeung pangaruh agama 5indu2"uddha anu

Page 5: Makalah Sejarah Budaya Sunda.docx

7/24/2019 Makalah Sejarah Budaya Sunda.docx

http://slidepdf.com/reader/full/makalah-sejarah-budaya-sundadocx 5/7

tumerap di <anah 4awa :Mataram, Kediri, )ingasari, Majapahit;, pangaruh eta dua agama di

<atar )unda kaasup leutik pisan.<itinggal mangrupa patilasan punden berundak, kabuyutan, arca tipe *olinsia, jeung

naskah nembongkeun yen sabagian gede masyarakat )unda jeung 6aluh ngagem agama

4atisunda, nya eta agama hasil sinkretisme kapercayaan ka arwah luluhur, ajaran 5indu, jeung

ajaran "uddha. Dina ieu hal urang )unda alam harita geus ngabogaan konsep sorangan

ngeunaan kaagamaan anu ngurung tilu hal, nya eta :1; kapangeranan, :%; kahirupan sanggeus

nyawa ninggalkeun raga, jeung :&; cara/cara pikeun nyalametkeun diri boh keur salila

kumelendang di ieu dunya boh keur hirup jaga di aherat.<ilu dewa :<rimurti; anu dianggap pangeran pangluhurna ceuk agama 5indu

:"rahma, +isnu, )yiwa;, nurutkeun ajaran 4atisunda, perenahna sahandapeun sanghyang.

4adi, sanghyang minangka unsur kakawasaan anu pangluhurna. )anghiyang nyiptakeun alamsagemblengna. )anghiyang ngatur sakumna mahluk. )acara mutlak )anghiyang nyekel

kakawasaan di jagat raya. <empat dumuk )anghiyang di Kahiyangan anu pernahna di luar 

alam dunya ieu. Kahyangan th alam anu suci, sepi, tur langgeng taya gangguan kahirupan

dunya.Asup ka alam Kahyangan katut hirup ngahiji sareng 5yang sabada nyawa ninggalkeun raga

mangrupa panyileukan manusa, sabab nya di dinya nyampak kabagjaan abadi. @ta

 panyileukan bisa kahontal, upama manusa salila hirupna di alam dunya ngagungkeun tur 

nyembah 5iyang sarta loba nyieun kahadean ka sasama manusa, laku lampahna hade luyu

 jeung pancen hirupna.

Kasalametan jeung kabagjaan hirup di alam pawenangan :dunya; jeung di alam

kalanggengan :aherat; gumantung kana ajen tapa hiji jalma anu dilakonan salila hirupna di

alam dunya. <apa teh nya eta garapan gawe nurutkeun kaahlian jeung pagawean masing/

masing. -amun tapana hade tur daria, kahirupan di dunya jeung di aheratna oge pinanggih

kasalametan jeung kabagjaan. <api sabalikna, lamun tapana goreng, kahirupanana oge bakal

tinemu jeung kacilakaan katut katunggaraan boh di dunya boh di aherat.

D.  Basa( aksara( j!ung sastra

)alian ti naskah )anghyang )iksa Kanda ng Karesian, naskah/naskah sjn ti jaman

nu leuwih anyar salaku bukti kasusastran )unda nu aya di Musieum *usat 4akarta di antarana

(arita *arahyangan, (arita +aruga 6uru, jeung (arita 7atu *akuan.)aasupna pangaruh 4awa :Mataram slam; dina abad ka/18, di masarakat )unda

tumuwuh bentuk wawacan nu ditulis dina aksara (acarakan. Aksara Arab g mimiti dipak

 pikeun nulis basa )unda.

Page 6: Makalah Sejarah Budaya Sunda.docx

7/24/2019 Makalah Sejarah Budaya Sunda.docx

http://slidepdf.com/reader/full/makalah-sejarah-budaya-sundadocx 6/7

Ku datangna bangsa ropa, utamana dina munggaran abad ka/19, aksara -atin og mimiti

dipiwanoh jeung dipak. "euki dieu, dina panungtungan abad ka/19, cara nulis nurutkeun

ajn/inajn modrn mimiti dipak ku Muhamad Musa= mr tanda baca dina tulisan

(acarakan jeung mimiti dipakna aksara -atin.<aun 191%, aturan nulis basa )unda ku aksara -atin dijieun ku Ardiwinata spk.

*ercitakan og mimiti dipak. +ujud sastra Kulon samodl roman jeung carpon og mimiti

dipikawanoh. Kalawarta )unda mimiti medal awal abad ka/%!.7oman )unda munggaran dikarang ku Ardiwinata nu judulna "aruang ka nu #garora,

dituturkeun ku Mmd )astrahadiprawira, Buhana, Moh. Ambri, jeung Margasulaksana

:roman ditktip Diarah *ati;.Kumpulan carpon munggaran ditulis ku 6. ). :ngan dikenal sandiasmana wungkul;

dina judul Dogdog *angrwong :19&!;, dituturkeun ku M. A. )almun, 7usman )utiasumarga,

<ini Kartini, 7AC, +ahyu +ibisana, jsb.)ajak bbas basa )unda diluluguan ku Kis +. )..+angunan lakon teu pati ngembang dina basa )unda, sabab aya gending karesmn nu leuwih

dipikaresep.Dina jaman mmh perang, buku/buku sastra )unda lolobana wedalan "al *ustaka, 4akarta.

)anggeus perang, karya sastra )unda leuwih loba nu medal ti pamedal/pamedal swasta.

BAB III

PANUTUP

4adi salaku urang sunda tos tangtu urang kedah mumule sagala anu aya dikebudayaan

)unda. )aha deui anu arek ngalestarikeun budaya )unda uapami lain urang sadaya salaku

katurunanana. Komo urang sadaya salaku budak ngora anu bade ngalajengkeun garis

katurunan sesepuh urang sadaya. )ajalan sinareng program nu ti inohong, nu ayena keur di

gembar/gemborkeun, yen "udaya )unda kedah langgeng ulah nepi kageser ku budaya batur,

nu akhirna uran sunda teu ngagaduhan budaya. E Kamana Atuh Ari Frang )unda $

A. Ka)*n#!ukan

"udaya )unda nya ta budaya nu dipimilik ku urang )unda. Kasadaran sajarah urang

)unda geus aya ti jaman baheula. 5al ieu, misalna, kaunggel dina naskah basa )unda Kuna

Amanat 6alunggung  nu mangrupakeun amanat 7akyan Darmasiksa, raja )unda  nu

marntah taun 118 /  1%98, "ukti/bukti sajarah nu geus kagali ngeunaan ageman urang

)unda baheula bisa ditapsirkeun tina sababaraha naskah=? )waka Darma? )anghyang )iksa Kanda ng Karesian

Page 7: Makalah Sejarah Budaya Sunda.docx

7/24/2019 Makalah Sejarah Budaya Sunda.docx

http://slidepdf.com/reader/full/makalah-sejarah-budaya-sundadocx 7/7

  )alian ti naskah )anghyang )iksa Kanda ng Karesian, naskah/naskah sjn ti

 jaman nu leuwih anyar salaku bukti kasusastran )unda nu aya di Musieum *usat 4akarta di

antarana (arita *arahyangan, (arita +aruga 6uru, jeung (arita 7atu *akuan

B. 'aran

Frang )unda Kedah #gahiji Kangge ngahontal cita cita leluhur anu atos

dipaparkeun dina kidung kawih cianjuran, urang ulah cicing, urang kedah maju dina sagalana

ambeh ulah terus aya dihandap. 5ayu batur sauyunan ngawangunnegeri tatar sunda, ulah nepi

ka aya basa jeung carita anu judulna G Kamana Ari Frang )unda G.

DAFTAR PU'TAKA 

+ikipedia= %!11 "udaya )unda Counder 4immy +allesnter Media %!11 "entuk Kujang K*M 6aluh 7ahayu (iamis/Bogya