Git

51
(GIT) (GIT) (Saluran Pencernaan (Saluran Pencernaan Makanan) Makanan) Radiologi GIT: 1. Orofaring, laringofaring, Esofagus 2. Lambung, Duodenum, Pankreas 3. Yeyunum, Ileum (Usus Halus) 4. Kolon (Usus Besar) 5. Kandung Empedu & Saluran Empedu (Traktus Billiaris) 6. Keadaan Akut Abdomen

Transcript of Git

Page 1: Git

Traktus Gastrointestinal Traktus Gastrointestinal (GIT)(GIT)

(Saluran Pencernaan (Saluran Pencernaan Makanan)Makanan)

Radiologi GIT:

1. Orofaring, laringofaring, Esofagus

2. Lambung, Duodenum, Pankreas

3. Yeyunum, Ileum (Usus Halus)

4. Kolon (Usus Besar)

5. Kandung Empedu & Saluran Empedu (Traktus

Billiaris)

6. Keadaan Akut Abdomen

Page 2: Git

Tujuan:

Mengetahui gambaran radiologi normal GIT

Kelainan Radiologi GIT

Indikasi dan jenis Pemeriksaan Radiologi

1.Orofaring, Laringofaring, Esofagus

A.Orofaring

Salivari Gland (Kel. Air Ludah)

Kel. Parotis

Kel. Sublingual

Kel. Submandibula:

------Pem. Radiologi dis : Sialografi

Page 3: Git

kontras urografin masuk mel buccal dan sublingual

nilai: sumbatan atau pelebaran.

Kelainan:

1. Batu (calculi) obstruksi

2. Fistula

3. Radang kronik obstruktif batu striktur

non obstruktif sialodenitis, parotitis

4. Tumor: Intrinsik dan ekstrinsik jinak dan ganas

infasif destruktif duktus dan kel acini.

Page 4: Git

A. Laringofaring

1. Foto polos AP dan LAT

Nilai: Keadaan faring normal

Kalsifikasi

Pendorongan asbes atau tumor

Destruksi Tulang

2. Foto Kontras: Faringografi atau Laringografi

AP dan LAT

3. Scanning kel. Tiroid

Page 5: Git

Kelainan Laringofaring:

1. Kongenital: diverticula faringeal additional shadows

2. Radang dan Inflamasi: faringitis kronis dan

retrofaringeal abses laring terdorong ke depan

3. Tumor: filling defect: Jinak ddg rata, batas

tegas

Ganas irreguler

Keluhannya ggn menelan dan disfagia

4. Corpus alienum: anak defect dalam bay-an udara

(sol)

Page 6: Git

C. Esofagus

Merupakan pita muskuler yang menghubungkan

faring dengan lambung.

Terdiri atas 4 bagian:

1. Servical esofagus

2. Thoraxis esofagus

3. Hiatal esofagus

4. Abdominal esofagus

Pemeriksaan Esofagus:

1. Foto polos: AP dan LAT ddg menebal dis:

Pleuroesophageal

Page 7: Git

2. Foto kontras (esofagogram) ba-meal, 1:1

(dionosil 1-2 cc)

tidak berbahaya untuk paru-paru pd

fistula trakheosofageal

foto posisi AP, LAT, oblik kanan dan kiri

Ada 2 fase esofagogram:

a. fase pengisian (full filling) indentasi, filling

defect, additional shadows, penyempitan

normal atau kelainan

b. fase pengosongan mukosa

Page 8: Git

Kelainan Esofagus:

A. Kongenital (bawaan)

1. Atresia esofagus, ada 6 tipe

2. Stenosis esofagus

3. Divertikel esofagus bifurkatio trachea

4. Double esofagus

5. Kongenital shortened esofagus

B. Peradangan/Inflamasi

Esofagitis Ro: lumen sempit/luas setempat,

mukosa irreguler, kaku, peristaltic-/. Bila sempit hebat

dilatasi proksimal regurgitasi mkn Pneumonia.

Page 9: Git

C. Tumor Esofagus

Jinak: Polip, lipoma, myoma, hemangioma

Ganas: (karsioma) papillary, ulcerating,

infiltrating

T. Jinak T. Ganas

Filling defect : + +

Batas : rata/tegas irreguler/tdk

tegas

Peristaltik : normal

spastik/kaku

Obstruksi : +/- +/-

Tergantung tgtg tp cepat

obts

Napkin

ring/apple core

Page 10: Git

D. Gangguan Neuromuskuler

1. Simple Spasme lumen sempit peristaltik

2. Riple Esofagus (cork screw/esofagus curling)

3. Fusiform Achalasia (mouse tail) tipe sigmoid &

4. Chalasia tonus otot distal esofagus

5. Kelainan sebab lain: varices, ulkus esofagus,

hernia esofagus

Page 11: Git

2. Lambung, Duodenum, Pankreas

Lambung dan Duodenum (MD)

Persiapan pemeriksaan:

1. Puasa 6 jam

2. Makanan bubur kecap 2 hari sblm pem

3. Garam inggris

4. Dulcolax supp

5. Clisma bila perlu

6. Anti spasmodik

Anatomi

Lambung N: huruf J

Duodenum: bulbus (segitiga)

Loop duodenum loop

papilla vateri muara duktus billiaris

Page 12: Git

Posisi dan kontur lambung tergantung pada:

1. Habitus Pasien

2. Umur

3. posisi pasien/gaya gravitasi

4. Emosi

5. Isi dari lambung

Tonus Lambung: ada 3 tipe

a. Eutonic/orthotonic pylorus = tinggi dg incisura

angularis

b. Hipotonic pylorus lebih tinggi dr incisura angularis

c. Hipertonic pylorus lebih rendah dr incisura

Page 13: Git

Peristaltik Lambung: N 2- 5 gelombang

jika > hiperperistaltik

wkt pengosongan 4 jam pd anak, 8 jam utk dws

Mukosa Lambung: Lipatan mukosa (rugae)

Fundus tdk beraturan

Corpus parallel

Anthrum tdk rata

Bulbus dan pylorus konvergen

Rugae : hilang setempat Ca

mengkerut radier Ulkus

kasar berkelok-kelo Hipertropik gastritis

ada flek barium bentuk spot/bintang Ca,

Ulkus

Page 14: Git

Kelainan Lambung dan Duodenum

1. Kelainan instrinsik lambung

a. Kongenital : hipertropik pylorus obstruksi, duodenal

atresia

b. Radang: gastritis: atropik dan hipertropik

c. Tumor : Jinak; adenoma, fibroma, polip

Ganas; enchepaloid ca, ulcerating

ca, Infiltrating ca

d. Ulkus: Ulkus ventrikuli jinak dan ganas jika

bersama dengan ulkus deodenum ulkus

peptikum

e. Lain-lain: Prolap pylorus, Volvulus

Page 15: Git

2. Kelainan entrinsik lambung

Penekanan oleh organ sekitarnya lien, ginjal

Perubahan letak lambung

Organoaxial rotation

Hernia diafragmatika

Page 16: Git

A. Kelainan Kongenital

1. Hipertropic pyloric obstruction foto supine one

bubble, erect one fluid level Barium: String

sign app

Udara N pada neonatus: 2 jam usus halus

3-6 jam kolon

24 jam rektum

2. Atresia Duodeni post bulbus foto supine,

double bubble, erect double fluid level

Page 17: Git

B. Radang – Inflamasi

1. Gastritis g. Atropikan, g. Hipertropikan pem

Barium, hipersekresi ada 3 lapisan: udara, cr

lambung, zat kontras. G. Atropikan: lbg kecil

(tubuler), bald (botak) fundus, rugae halus, bulbus

mudah terisi. G. Hipertropikan: rugae kasar> 1 cm

2. Varices ventrikuli multiple polipoid, bubbles soap

3. Hipertropi glandula Brunner

4. Keganasan/limfosarkoma

5. Bayangan, udara, gas, dr bezoar/makanan

Page 18: Git

C. Tumor Lambung

Jinak: leimyoma Barium, filling defect, batas

tegas,rata, bulat konvek 75% di

pylorus, 20% di corpus, 5% fundus

Ganas: ada 3 tipe, Fungating (oncephaloid, polipoid, cauliflower)

22%

Ba: filling defect besar, irreguler, ke arah lumen, mukosa kasar.

Ulcerating 28%

Ba: filling defect, irreguler, ulkus didalamnya

Infiltrating 13%, sisanya undifferentiated

Ex: Napkin ring, Hour Glass Stomach,

Diffuse Seirrhous Ca.

Page 19: Git

D. Ulkus Ventrikulli

Pem Ba: double kontras Niche

Ada 3 stadium: Akut, Sub Akut, Kronik.

Akut: (hemorhagik erotio), multiple, mm – 2,5 cm,

sering di pylorus, ulkus dangkal, oedem sekitarnya,

sembuh dalam 2-3 mgg

Sub Akut:: transisi akut – kronik, sdkt, single, oedem, lap.

Muskularis kena

Kronik: Paling sering, single.

Tanda-tanda ulkus aktif, pinggir tebal (oedem), halo sign.

Tenang, sicatrik, mukosa radierkonvergen

Page 20: Git

Sifat-sifat ulkus lambung:

1. Tunggal/single

2. Lokasi sering di c. Minor

3. Ukuran bervariasi sp 2,5 cm (giant ulcer)

4. Bentuk: excavatio, globuler, duri (spikula, rose thorn)

5. Dasar: lebar/sempit dan bisa sp lap-an muskularis

Kelainan Duodenum

1. Prolapsus Pylorus prolaps mukosa anthrum,

mobilitas mukosa , ok motilitas muskularis .

Pem Ba: spt jamur (unambrella sign)

2. Volvulus lambung organoaxial & mesenteroaxial.

Page 21: Git

Kelainan Duodenum

Duodenum: Bulbus duodeni, loop duodeni papilla

vateri, d. Pars transversum, d. Pars

ascendens.

1. Kongenital atresia duodeni

2. Radang duodenitis

3. Ulkus Duodeni beberapa perubahan bentuk dari

duodenum akibat ulkus:

1. Canal branch (batu karang)

2. Pine tree

3. Incisura deformity

4. Trefoil deformity (clove leaf deformity)

Page 22: Git

5. Distorsi canalis pylorus

6. Retraksi bulbus

7. Bulbus kecil stenosis dilatasi dasar bulbus

(prestenosis divertikulum)

8. Ascessory Pocket ak, ulkus perforasi

4. Zollinger Ellison Syndrom ulkus peptikum recurrent

hipersekresi lambung

5. Hiperplasi glandula Brunner hipeplasi limfoid di

duodenum Ro: multiple filling defect (cabble stone).

Page 23: Git

Pankreas

Tdd: caput, corpus, cauda

Kelainan pankreas

1. Pankreatitis brush sign, poppelsign

parstransversum kronik bintik kalsifikasi

setinggi VL1-2 kecil mulberry

2. Tumor caput pankreas Ro: brush sign

impresi bulbus duodeni, double contour

duodeni, capital C loop sign, capita E sign.

3. Annular Pankreas Ro: Indentasi aspek

lateral loop duodenum

4. Ectopic Pankreas dalam Lambung

Page 24: Git

3. Yeyunum, Ileum (Usus Halus):

Anatomi: Panjang; 20 kaki

: yeyunum: 2,5 cm, ileum: 1,75 cm

Gambaran mukosa N gambar

Gambaran mukosa yeyunum pada foto kontras gambar

Gerakan peristaltik: fase kontraksi, fase relax, fase pendulum

Distribusi udara yang normal di abdomen

N: udara hanya ada di daerah: fundus lambung, bulbus duodenum, kolon.

N: udara di usus halus hanya ada pada: anak kecil, orang tua > 60 thn dan jumlah tidak terlalu banyak

Waktu pengosongan usus halus (transit time) dws: 1,5-6 jam, anak-anak 9 jam

Page 25: Git

Pemeriksaan usus halus:

1. Foto polos/plain foto (tanpa kontras)

Atas: diafragma, bwh: syimphisis pubis, lateral:ddg

perut lateral kanan dan kiri.

2. Follow Through (FT)(Darm pasase)

Kontras Barium: air= 1: 1-3, 200-300 cc kmd foto

setiap ½-1 jam sp caecum

Tujuan: Mengetahui kelainan intrinsik usus halus dan

ekstrinsik dekat dan sekitar usus halus.

Page 26: Git

Indikasi Pemeriksaan FT:

1. Anemia yg tidak diketahui etiologinya

2. Diare menetap/persistent

3. Abdominal pain

4. Teraba massa di abdomen

5. Bila banyak gas dan cairan di usus halus

6. Bila terdapat pe protein yang berlebihan

7. Tanda-tanda malabsorpsi

Kontraindikasi Pem FT

1. Obstruksi usus

2. Perforasi

3. Ileus Paralitik

4. Peritonitis

5. Inflamasi akut saluran cerna

Page 27: Git

Kelainan pada Yeyunum:

1. Obstruksi usus ak: Ileus

2. Inflamasi kronik/granulomatosa

Crohn Desease

Tuberculosa colon

3. Tumor

4. Blind loop syndroma

5. Divertikel

6. Gangguan vaskuler (vaskuler disorder)

7. Penyakit collagen

8. Kelainan endoktrin (zollinger Ellison Desease)

9. Parasit

Page 28: Git

a. Crohn’s Desease

Klinis: Obstruksi Usus, Anemia (occult blood dlm feces)

malabsorpsi syndrome

Gambaran Ro:

Akut: ddg usus menebal, lumen normal, mukosa

(cabble stone app)

Kronik: fibrosis, kaku, plica mukosa hilang (hose pipe

app), skip area, string sign.

b. Adhesi: perlengketan usus di sekitar

c. Fistula: uclerasi perforasi pd Abses peritoneal

Fistula entero-enteral, blind loop

syndrome

Page 29: Git

d. Tubelculosa colon: sulit dibedakan dg crohn

desease

Ileoileal

primer di paru

e. Tumor:

Jinak: leiomyoma, adenoma

Ro filling defect, batas tegas, rata, obstruksi usus

Ganas: Carsinoid, adeno ca

Ro soliter, short, anuler, batas jelas, lumen sempit,

irreguler, lipatan mukosa hilang, kaku,

dilatasi, segmen proksimal,

kalsifikasi (psamoma)

Page 30: Git

4. Kolon (Usus Besar)

Anatomi: ttd:

Caecum: btk sacculer, 7 cm, appdx pada ddg

dorsomedial

c. ascendens, pjg 20 cm, 2/3 caecum,

retroperitoneal s/d flexura

hepatica, berbatas dg: ant

gallbladder, post:

ginjal kanan dan segmen kedua

duodenum, caput pankreas.

c. transversum, intraperitoneal, pjg 40-50 cm, sisi

superior berbatas dg gaster, hepar,

gallbladder,lien.

Page 31: Git

c. descendens, retroperitoneal, pjg 20-30 cm

c. sigmoid, pjg 40 cm, dalam c, dauglass

rectum, mengikuti lengkung,sacrum dan cocygeus, pjg

11-15cm, 1/3 rektum di intrapertoneal.

panjang: 150 cm, dinding tebal: 1,5-3 cm

Page 32: Git

Pemeriksaan Kolon:

Barium Inloop = Barium enema

Bahan: Barium sulfat: 1:3-6, sebanyak 1-2 l, melalui anus,

tingginya 1 meter

Syarat-syarat barium:

Granula halus

Tidak toksik

Suhu kontras = suhu tubuh

Suspensi dapat tercampur rata

Persiapan prinsip kolon harus bersih, udara sedikit

Tujuan: diagnostik dan terapi

Page 33: Git

Indikasi:

1. Kel kongenital hirschprung desease

2. Infalmasi kronik

3. Tumor abdomen

4. Obstruksi kolon: Invaginasi, Volvulus, Divertikel Polips, Ileus obstruksi

5. General cek-up

Kontra indikasi

1. Ileus paralitik

2. Perforasi usus/lambung

3. Ileus obstruksi

4. Pertonitis

5. Infeksi Akut

Page 34: Git

Kelainan Kolon

1. Kongenital

a. atresia ani/ani//perforata inverted foto, wagenstein foto tebal jarak sumbatan,

b. megakolon kongenital, ttd: aganglionik, mekanik, psikogenik.

c. Aganglionik(hirschprung desease) anak-anak, ganglion (feriferal neuron) parasympatis pd fleksus mukosa usus yg sempit rektosigmoid junction.

2. Inflamasi kolon = colitis

1. Colitis non spesifik c. Ulcerative, crihn desease,

c. Ischemic

2. Colitis spesifik c. Granulomatosa

Page 35: Git

Gambaran Radiologis

C. ulcerativa: mukosa irreguler, haustra mendatar, ulkus terbatas/diffus, lumen mengecil, poliposis ulcer (frond like).

Crohn Desease: ulkus dalam sp t. Muskularis, skip area, mukosa (mamilation, cabble stone, rose thorn), stricture.

C. Ischemic: ggn vaskularisasi kolon, usia 60-70 thn, striktur bentuk thumprinting, mukosa spt sawtooth, haustra hilang, kolon pendek.

C. Tuberculosa: hiperplasi lumen sempit, filling defect (stierlingg sign) daerah caecum tdk terisi kontras indentasi, rata (smooth), jagger finger print (nodul).

Page 36: Git

Tumor kolon:

Jinak,adenoma, polip, villuspapilloma, peutz jagger

syndrome (hamartoma).

Polip: filling defect, bulat, bertangkai

pedunculated), tdk b ertangkai (sessil), batas

tegas, DD/Divertikel

Polip ganas: > 1 cm, pinggir basal irreguler, tdk

merata ditutupi barium, ddg kaku, mukosa terputus.

Ganas, ttd: tipe fungating, polipoid, anular.

Filling defect, batas irreguler, bentuk beraneka

ragam.

Page 37: Git

Invaginasi:

Usus proksimal masuk ke lumen distal

Tipe: enteric, enterocolik, colik

Gambaran klinis:

Anak-anak, skt perut mendadak, muntah, pendarahan peranum, traba massa di sekitar pusat.

Gambaran radiologis:

Barium enema sblm 8 jam jika > nekrosis usus perforasi

Tujuan: Diagnostik dan terapi

Foto folos: udara >> di proksimal

Massa di daerah kanan

Barium enema: Cupping di ujung bawah

Coiled Spring

Page 38: Git

5. Kandung Empedu & Saluran Empedu (Traktus

Billiaris)

Anatomi: Buah pear, pjg 5-6 cm, lebar 3-4 cm, kapasitas

20-50 ml

Bagian: fundus, corvus, infundibulum

Duktus Cysticus : 0,3 cm, pjg 3-3,7 cm

D. Hepatikus : 0,6 cm, pjg 2,5-3 cm

D. Choledocus : 0,6-1 cm, pjg 7,5 cm

Page 39: Git

Pemeriksaan Radiologis:

1. Foto polos (Plain Foto)

2. Cholesistografi oral fs hepar dan ginjal baik

3. Duodenografi

4. Perkutaneus cholangiografi

5. Direk cholangiografi

6. Rektal cholesistografi

Gambaran radiologik normal kandung empedu:

1. Densitas tinggi

2. Ukuran dasara 6x 4 cm, vol: 25-50 ml

3. Fungsi sekresi 30 menit 50 % dr semula

4. Kontour rata/licin, reguler

5. Diameter d. Choledokus 1 cm

6. Bentuk bervariasi

Page 40: Git

Gambaran Radiologis Kelainan Kandung Empedu

(KE)

1. Non visualisasi KE Cholesistitis (abst cepat)

Batu abst pd d.cystikus

2. Konsentrasi kurang dlm KE cholesistitis, batu empedu yang kurang jelas

3. Filling defect batu, udara overlap, polyp

4. Double kontour cholesistitis kronis, adenomatosi

5. Segmentasi KE Cholelitiasis, adenomatosis

6. Bayangan translucent dr filling defect kecil dlm kontras cholesistitis

7. KE di sebelah kiri kongenital, perbesaran hepar lobus kanan

Page 41: Git

Kelainan Kandung Empedu

Kongenital di kiri

Double Gallblader

Kista D. Choledocus 4 tipe

Cholithi (Gallstone) ttd; pigmen empedu, chlesterol,

garam calsium, bentuk: facet, ring dot,

multiple pnectiform opacity

Page 42: Git

Gambaran Radiologis Kelainan Saluran Empedu

1. Ca Ampula pateri concaf, irreguler, peak

2. Batu D. Choledocus pjg, dilatasi, ujung

jepitan kepiting, defect bulat

3. Ca. Caput Pankreas memendek, dilatasi,

ujung distal cut-off, peak atau rata

4. Pankreatitis kronis rat tail, pjg, dilatasi,

ujung sempit, irreguler

5. Ca. Primer d. Biliaris pendek, ujung distal

cut-off atau peak

Page 43: Git

6. Keadaan Akut Abdomen

Foto polos Abdomen dan Left Lateral Dekubitus (LLD) atau ½ duduk.

Yang perlu diperhatikan:

Prepritoneal fat

Garis psoas

Kontour ginjal

Distribusi udara usus

Pelebaran/tidak ada udara usus Hearing bone ada/tidak Haustra hilang/tidak Air fluid level step ladder app/- sama tinggi Sub diafragmatic air

Page 44: Git

Infeksi Akut Organ Abdomen

1. Perforasi saluran cerna Thypus abd, Ulkus

perforasi

2. Peritonitis

3. Ileus Obstruksi, paralitik

4. Inviginasi, Volvulus

5. Trauma tumpul Abdomen

Page 45: Git

Metoda Pemeriksaan

Foto cyto Abdomen (2 posisi)

1. Posisi tegak /1/2 duduk

Udara bebas, Air fluid level

2. Posisi Supine/telentang

Cr ektra luminer antara 2 usus

3. PosisiLeft Lateral Dekubitus (LLD)

Udara bebas minimal. Air fluid ;evel pd

posisi tegak tdk terlihat

Page 46: Git

1. Perforasi

ok ulkus ventrikuli, thypus abd udara lumen

usus rongga peritoneum (Pneumoperitoneum)

N: Pd kasus-kasus bedah Pneumoperitoneum

Artificial 2-4 mg pasca bedah

Gambaran radiologis

Pneumoperitoneum di ant diafragma & hepar

di ant diafragma kiri dan

kanan lambung

dinding lateral abdomen

dg hepar

Page 47: Git

2. Ileus

Intestinal stasis/disfungsion

tdd: Mekanikal Obstruksi

1. Simple Obstruction; tumor dan invaginasi

2. Extrinsik Obstruction; Adhesi, inflamasi,

tumor ekstrinsik

3. Strangulasi Incarserata

Page 48: Git

Gambaran Radiologis

Ileus Obstruksi:

Pelebaran atau dilatasi usus proksimal

timbunan udara distal kosong

Udara rektum tidak ada

Multile Fluid Level (Step Leader App)

Permukaan cairan dalam lumen tidak sama rata

Valvula onniventes (Hearing Bone App)

Penimbunan cairan ekstra luminer

Udara Lambung sdkt/tidak ada

Page 49: Git

Ileus Paralitik

ok gangguan peristaltik bukan sumbatan

pada; peritonitis, trauma abdomen dan thorax,

sepsis, perdarahan, infeksi peritoneum

Page 50: Git

Gambaran Radiologis Semua usus distensi termasuk lambung dan

rektosigmoid Air Fluid Level panjang-panjang sama tinggi satu

sama lain Semua usus terisi udara sp rektum Preperitoneal fat hilang Dinding usus tebal ok oedema, tebal antara

dinding usus 1 cm bila lebih berarti ada cr atau exudat

Pergerakan diafragma berkurang

DD/Meteorismus tidak ada air fluid level, hanya

pelebaran/distensi usus

Page 51: Git

3. Perdarahan/Infiltrat dan Abces di Peritoneum

Lokasi:

Subdiafagmatik kanan dan kiri

Subhepatik dan Intrahepatik

Daerah preperitoneal fat

Daerah psoas line

Cavum dauglasi

Supra simpisis

Perisigmoidal

Pericaecal