Bahan Ajar Limit-Matdas
-
Upload
irma-aprilia -
Category
Documents
-
view
23 -
download
1
description
Transcript of Bahan Ajar Limit-Matdas
Bab 2
Bab 2Limit dan Kekontinuan Fungsi
=====================2.1 LIMIT FUNGSI :
Fungsi yang terdefinisi pada selang buka I yang memuat a, kecuali di titik a sendiri.
Sebagai contoh:
1. f : I R, I = (0, 2)
f(x) = , x 1 ( f(x) = x+1, x 1 (1 - x2) = (1 x)(1 + x) Perhatikan :
Fungsi f tidak terdefinisi pada x = 1, karena di titik ini f(x) berbentuk , yang tanpa arti.
Tetapi bagaimana yang terjadi, bila kita ambil x yang mendekati 1.
xf(x) =
0,51,5
0,61,6
0,71,7
0,81,8
0,91,9
0,991,99
0,9991,999
1?
1,0022,001
1,012,01
Semua informasi akan menunjukkan bahwa :
f(x) mendekati s bila x mendekati 1.
Selanjutnya ditulis sebagai :
Dibaca Limit dari untuk x mendekati 1 adalah 2.
Perhatikan : = = 1 + x, x 1
Jarak f(x) ke 2 dapat dibuat kurang dari 0,01 dengan syarat mengambil x yang jaraknya ke 1 kurang 0,01, tetapi x 1.
Atau dengan lambang nilai mutlak.
0 < | x 1 | < 0,01 (|f(x) 2| < 0,01.
0 < | x 1 | < 0,1 (|f(x) 2| < 0,1. dst.
Contoh 2.
h(x) = , x 1.
Perhatikan bahwa fungsi h tidak terdefinisi untuk x = 1 . Karena untuk x = 1, nilai h(x) berbentuk . Tetapi bagaimana nilai h(x) bila x mendekati 1.
Xh(x) =
1,54,75
1,253,813
1,13,310
1,013,030
1,0013,003
1?
0,9992,997
0,992,970
0,92,710
0,752,313
Kalau kita lihat dari tabel di samping, menunjukkan bahwa f(x) akan mendekati 3, bila x mendekati 1.
Jadi :
Atau :
Apakah harus dihitung memakai kalkulator?
Saya kira tidak perlu. Perhatikan penyelesaian berikut :
Perhatikan bahwa :
Kita bisa mengambil jarak f(x) ke 3 kurang dari 0,003 dengan cara mengambil x yang jaraknya ke 1 kurang dari 0,001.
Atau :
0 < | x 1 | < 0,001 |f(x) 3| < 0,003.
0 < | x 1 | < 0,01 |f(x) 3| < 0,03. dst.
Dua contoh di atas, adalah pemahaman konsep limit secara intuisi.
KONSEP LIMIT SECARA FORMAL
Pandang fungsi yang terdefinisi pada selang terbuka I yang memuat a kecuali di titik a sendiri.
Mengatakan nilai f(x) dekat dengan L, atau nilai f(x) berbeda dari L lebih kecil (. Sama saja dengan mengatakan :
|f(x) L | < (
-(< f(x) L < (.
L (< f(x) < L + (.
Ini berarti f(x) terletak dalam selang terbuka (L (, L + ().
Demikian juga untuk x cukup dekat dengan a tetapi berlainan dengan a, sama saja dengan mengatakan bahwa untuk suatu S > 0, x terletak pada selang terbuka (a S, a + S).
Ekuivalen dengan;
0 < |x - a| < S
Perhatikan :
|x a | < S
-S< x a < S.
(a S) < x < (a + S).
Sedangkan
0 < |x a| x = a dikecualikan.
DEFINISI :
Misalkan f terdefinisi pada selang buka I yang memuat a, kecuali mungkin di titik a sendiri.
Limit fungsi f untuk x mendekati a adalah L, ditulis .
Contoh 1 :
Diketahui f(x) = 2x + 4.
Buktikan bahwa
Bukti :
Langkah 1 : Ambil ( > 0, sebarang.
Langkah 2 : Pilih S > 0, sehingga |f(x) 10| <
bila 0 < |x 3| < S
Analisis:
0 < |x 3| < S
|f(x) 10| = |2x + 4 10| = |2x 6| = 2 |x 3| < 2.S
= 2 ..
Jadi |f(x) 10| < (, bila 0 < |x 3| < S = .
Sehingga proses pembuktiannya adalah sebagai berikut :
Ambil ( > 0, sebarang
Pilih S = . Jika 0 < |x 3| < S.
Maka |f(x) 10| = |2x 6| = 2|x 3| < 2S = 2 = .
Misalkan diberikan = 0,01.
Maka pilih S = = 0,005
TEOREMA :
dan
Maka :
(i)
(ii)
(iii)
(iv) , M 0
Bukti :
(i)
Bukti :
Misalkan diberikan ( > 0, sebarang
Harus kita cari S > 0 (, bila 0 < |x a| < S, maka |f(x) g(x)| (L+M)| < .
Maka, (S1 > 0 (Bila 0 < |x a| < S1, maka |f(x) L| <
(*)
(S2 > 0 (Bila 0 < |x a| < S2, maka |g(x) M| <
(**)
Pilih S = min {S1, S2}.
|(f(x) + g(x)) (L + M)| = |(f(x) L) + (g(x) M)|
|f(x) L| + (g(x) M| < + = ((
(iii)
Bukti :
f(x) . g(x) = (f(x) L) g(x) + L (g(x) M) + L . M
=
=L . M
(iv) , M 0
Bukti:
=
= L .
=
Contoh contoh : (Dengan menggunakan sifat/teorema)
1. Cari
Jawab :
=
=
=
= 3 . 16 18 = 40
2.
Jawab :
= = = =
3. Jika = 4 dan = 8, hitung
Jawab :
=
=
= 42 . = 32
PRINSIP APIT
Misalkan f, g, dan h adalah fungsi-fungsi terdefinisi pada selang buka I yang memuat a, kecuali mungkin di a sendiri dan memenuhi f(x) g(x) h(x), (x ( I.
Jika =
Maka
Bukti :
Yang harus dibuktikan ,
(( > 0, (S > 0 ( 0 < |x a| < S ( |g(x) L| < (.
Diketahui :
((> 0, (S1 > 0 ( bila 0 < |x a| < S1 ( |f(x) L| < (Ekuivalen dengan
bila 0 < |x a| < S1 ( L ( < f(x) < L + (
(*)
(( > 0, (S2 > 0 ( bila 0 < |x a| < S2 ( |h(x) L| < (Ekuivalen dengan
0 < |x a| < S2 ( L ( < h(x) < L + (
(**)
Pilih : S = min {S1, S2} ( S S1 dan S S2Dari (*) diperoleh :
L ( < f(x) bila 0 < |x a| < S
(***)
Dan dari (**) diperoleh :
h(x) < L + ( , bila 0 < |x a| < S
(****)
Diketahui ; f(x) g(x) h(x) , (x ( I
Sehingga diperoleh
L ( < f(x) g(x) h(x) < L + (. Bila 0 < |x a| < S
Ekuivalen dengan
|g(x) L| < (, bila 0 < |x a| < S.
Jadi
Contoh :
Jika diketahui |g(x) 2| 3(x 1)2, (x.
Gunakan teorema apit untuk menghitung
Jawab :
|g(x) 2| 3(x 1)2 ( -3(x 1)2 g(x) 2 3(x 1)2( -3(x 1)2 + 2 g(x) 2 + 3(x 1)2Tulis : f(x) = 2 3(x 1)2 dan h(x) = 2 + 3(x 1)2
= (2 3(x 1)2) = 2
= (2 + 3(x 1)2) = 2
Menurut teorema apit, g(x) = 2
Contoh 2 :
Gunakan teorema apit untuk menghitung/membuktikan |x sin | = 0
Jawab :
-1 sin t 1, (t
0 |sin | 1, x 0
Jika x 0, maka 0 |x sin | |x|
Terbukti, menurut teorema apit, |x sin | = 0
Contoh 3 :
Buktikan
EMBED Equation.3 = 1
Bukti :
Karena 1 - 1, maka menurut theorema apit,
EMBED Equation.3 = 1
TEOREMA :
EMBED Equation.3 = 1
Bukti :
Pada teorema ini ukuran sudut x dalam Radian, sehingga untuk x yang cukup kecil, sin x x.
Q (1, 0)
x2 + y2 = 1
Perhatikan : 0 < x < .
Luas DPR < Luas sektor OQR < Luas OQT
. |OQ| . |PR| < . |OQ|2 < . |OQ| . |QT|
. |PR| < < . |QT|
. Sin x < < tang x
1 < <
(
Sin x < x
Diperoleh : sin <
sin2 <
2 sin2 <
Cos x = 1 2 sin2
1 cos x <
2 sin2 = 1 cos x
Cos x > 1
Jadi,
Untuk - < x < 0 ( 0 < -x <
Sehingga dari (*) diperoleh/dipenuhi :
1 - < cos (-x) < < 1
1 < cos x < < 1, untuk - < x < 0
(**)
Dari (*) dan (**) diperoleh :
1 < cos x < < 1, - < x < .
Ok, 1 = 1 dan 1 = 1,
Maka, berdasarkan teorema apit, = 1
AKIBAT :
cos x = 1
Sebab : (1 - ) < cos x < 1
Menurut teorema Apit, cos x = 1
Contoh :
1.
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 = .
2.
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 . =
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 .
EMBED Equation.3 = 0
3.
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 = = = 0
2.2 KEKONTINUAN FUNGSI
Pada pengertian limit fungsi di titik a, fungsi f terdefinisi pada selang terbuka I yang memuat a, kecuali mungkin di titik a sendiri.
Sekarang pada pengertian kekontinuan suatu fungsi, suatu fungsi yang terdefinisi pada selang I yang memuat a.
*) Jika limit fungsi f di a ada dan sama dengan nilai fungsi f(a), maka dikatakan fungsi f kontinu di titik a.
Definisi :
Misalkan fungsi f terdefinisi pada selang terbuka I yang memuat a.
Fungsi f dikatakan kontinu di a jika dan hanya jika :
f(x) = f(a).
Dari definisi di atas, suatu fungsi f kontinu di titik a mensyaratkan (harus memenuhi syarat):
(i) f(x)
ada
(ii) f(a)
ada
(iii) f(x) = f(a).
Jika tidak memenuhi salah satu syarat, fungsi f dikatakan Diskontinu (tak kontinu).
Situasi suatu fungsi yang diskontinu.
f(x) tidak ada
f(x)ada,
Tetapi f(x) f(a).
Diskontinu loncat
Diskontinu yang dapat dihapus
LIMIT FUNGSI TRIGONOMETRI :
TEOREMA :
= 1
BUKTI :
Pandang lingkaran satuan, x2 + y2 = 1.
Ukuran x dalam Radian.
Jika x cukup kecil, maka sin x x.
I. Untuk 0 < x < , berlaku :
ORQ sektor ORQ OTQ
. |OQ| . |PR| . . |OQ|2 . |OQ| . |QT|
. |PR| . 1 . |QT|
. sin x . tg x.
Sin x x
1
dikalikan
Cos x < < 1 (i) dibalik.
Dari ruas kanan pertidaksamaan (i) diperoleh :
sin x < x
Bila di ganti x dengan , diperoleh :
sin <
sin2 <
2 sin2 < .
1 cos x <
cos x > 1 - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (ii)
Dari (i) dan (ii) diperoleh :
1 - < cos x < < 1, untuk 0 < x < . . . . . . . . . . . . . . (iii)
II. Untuk -< x < 0 ( 0 < -x < ().
Sehingga dari (iii) diperoleh :
1 - < cos (-x) < < 1,
1 - < cos x < < 1,
-< x < 0
Jadi
, -< x <
Ok, (1 ) = 1
Maka, menurut teorema apit,
EMBED Equation.3 = 1.
AKIBAT :
cos x = 1
i. tan x =
EMBED Equation.3 = = 0.
ii.
EMBED Equation.3 = 1
Bukti :
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 .
=
EMBED Equation.3 .
EMBED Equation.3 = 1 . 1 = 1
iii.
EMBED Equation.3 = 1
Bukti :
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 . cos x
=
EMBED Equation.3 . cos x = 1 . 1 = 1
iv.
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 = =
= =
= =
v.
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 .
EMBED Equation.3 .
EMBED Equation.3
EMBED Equation.3 = . 1 . 1 . 1 =
vi.
EMBED Equation.3
EMBED Equation.3 =
vii. Buktikan
EMBED Equation.3 = 0
Bukti :
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 .
= 1 . = 1 . 0 = 0
viii.
EMBED Equation.3 Jawab :
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 = = 0
Contoh 1 :
Misalkan fungsi f diberikan oleh f(x) = |x|. Apakah f kontinu di x = 0 ?
Jawab :
Untuk x < 0 ( f(x) = x
Untuk x 0 ( f(x) = x
x, untuk x 0
f(x) =
-x , untuk x < 0
f(x) = (-x) = 0
f(x) = x = 0
Jadi, f(x) = |x| = 0 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(1)
f(0) = 0 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(2)
oleh karena, f(x) = |x| = f(0) = 0 . . . . . . . .(3)
Jadi, f(x) = |x|, kontinu di x = 0
Contoh 2 :
,untuk x -2
Misalkan g(x) =
-3,
untuk x = -2
Apakah g kontinu di x = -2 ? Bila g diskontinu di x = -2, diskontinu jenis mana? Jelaskan.
Jawab :
(i) g(-2) = -3
(ii) g(x) =
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 = x-1 = -3
Jadi, g(x) = g(-2) = -3
Jadi, g(x) =
kontinu di x = -2
Apakah fungsi-fungsi di bawah ini kontinu atau diskontinu?
Jika diskontinu, diskontinu jenis manakah?
Jika diskontinu tersebut dapat dihapus, definisikan nilai fungsinya sehingga diskontinu tersebut dapat dihapus.
Contoh 3 :
f(x) =
, jika x 4
1
, jika x = 4
Jawab :
(i) f(4) = 1(ii) f(x) =
EMBED Equation.3 = -
f(x) =
EMBED Equation.3 = +
( f(x) tak terdefinisi
Jadi f(x) diskontinu di x = 4 dan diskontinu esensial (sesungguhnya).
Contoh 4 :
h(x) =
Jawab :
(i) h(3) = . Jadi, h(-3) tak terdefinisi
(ii) h(x) =
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 = (x 2)
= -5
Jadi, h(x) diskontinu di x = -3.
Diskontinu yang dapat dihapus. Supaya h(x) menjadi kontinu di x = -3, definiskan h(-3) = -5
Contoh 5:
f(x) = [x]. bil. Bulat terbesar x.
Jawab :
Ambil x = n, n : bilangan bulat.
f(x) = [x] = n 1 = n 1
f(x) = [x] = n = n
Jadi, f(x) tak ada.
Jadi f(x) = [x] diskontinu untuk setiap x bilangan bulat.
DEFINISI : ((, S)
Fungsi f kontinu di a bhb
((> 0, (S > 0 ( bila |x a| < S maka |f(x) f(a)| < (.
TEOREMA : (Limit Komposit)
Jika fungsi f kontinu di titik a, dan fungsi g kontinu di titik f(a) , maka fungsi (g o f) kontinu di titik a.
Bukti
Misalkan diberikan ( > 0, sebarang.
Pilih S1 > 0, sehingga |g(f(x)) g(f(a))| < (bila |f(x) f(a)| < S1 . . . . . . . . . . . . . . . . (i)
Sebab g kontinu di f(a).
Sekarang diketahui f kontinu di a.
Maka terdapat S2 > 0( |f(x) f(a)| < S1 bila |x a| < S2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (ii)
Dari (i) dan (ii) diperoleh :
|g(f(x)) f(f(a))| < (bila |x a| < S2.
(((> 0, (S2 > 0 (bila |x a| < S2 maka |g(f(x)) g(f(a))| < (.
Jadi (g o f) kontinu di titik a.
TEOREMA :
f(x) = b dan g kontinu di titik b.
Maka (g o f)(x) = g [f(x)]
Contoh :
Hitung
EMBED Equation.3 Jawab :
Tulis : f(x) = 5x2 + 4 dan g(x) = .
Jadi, (g o f)(x) = .
Fungsi g kontinu pada [0, ] dan f kontinu pada R.
Oleh karena 1 ( [0, ], maka,
(g o f)(x) = g (f(x))
= = = 3
TEOREMA :
Setiap fungsi berikut kontinu pada daerah definisinya.
i. Suku banyak Pn (x) Polinom
Pn (x) = a0 + a1x + a2x2 + . . . + anxn.
ii. Fungsi rasional, f(x) = , P & Q merupakan suku banyak.
iii. Fungsi trigonometri, sin, cos, tan, dll.
2.3 LIMIT DAN KEKONTINUAN FUNGSI :
DEFINISI 1 :
Misalkan f terdefinisi pada selang buka I yang memuat x = a, kecuali mungkin di titik a sendiri.
Limit fungsi f untuk x mendekati a adalah L, ditulis dengan :
Jika untuk ((> 0, (S > 0 (bila 0 < |x a| < S maka berlaku |f(x) L| < (.
Secara grafis :
Nilai f(x) dapat dibuat sedekat mungkin dengan L, dengan cara membuat x cukup dekat dengan a dan x a.
Dengan bahasa matematika,
Nilai f(x) dapat dibuat sedekat mungkin dengan L, ((> 0, |f(x) L| < (.
Hal ini dapat tercapai bila x cukup dekat dengan a, dan x a, yaitu 0 < |x a| < S dengan S bergantung pada (. Sehingga,
bila 0 < |x a| < S, maka |f(x) L| < (.
LIMIT SEPIHAK :
Definisi : (Limit Kanan)
Misalkan f adalah suatu fungsi yang terdefinisi pada selang buka (a, b). Maka limit fungsi f untuk x mendekati a dari kanan adalah L, ditulis :
Jika ((> 0, (S > 0 ( 0 < x a < S maka |f(x) L| < (Definisi : (limit kiri).
Misalkan f adalah suatu fungsi yang terdefinisi pada selang buka (a,b), maka limit fungsi f untuk x mendekati b dari kiri adalah L, ditulis :
((> 0, (S > 0 ( 0 < b - x < S maka |f(x) L| < (
((> 0, (S > 0 ( 0 < x a < S
((> 0, (S > 0 ( 0 < b - x < S
berlaku |f(x) L| < (
berlaku |f(x) L| < (Contoh :
f(x) = , terdefinisi pada selang buka I yang memuat 0, kecuali 0 sendiri.
f(x) tidak ada,
Sebab,
f(x) = = 1, jika x 0
-1, jika x < 0
f(x) = 1 = 1
f(x) = -1 = -1
Oleh karena f(x) f(x), maka f(x) tidak ada.
SIFAT :
f(x) = L ( f(x) = f(x) = L
Contoh :
Diketahui : f(x) = |x| + .
Hitunglah : a. f(x)
b. f(x), bila ada.
Jawab :
Kasus I : x < 0
f(x) = -x +
= = =
= (x + 1)
Kasus II : 0 x < 1
f(x) = |x| +
= x + =
= =
=
= x 1
Kasus III : x 1
f(x) = |x| +
= x + =
=
= x + 1.
-x 1 , x < 0
f(x) = x 1 , 0 x < 1
x + 1 , x 1
a. f(x) = (-x 1) = -1
f(x) = (x 1) = -1
Ok, f(x) = f(x) = -1.
Jadi, f(x) = -1.
b. f(x) = x 1 = 0
f(x) = x + 1 = 2
Ok, f(x) f(x) maka f(x) tidak ada.
TEOREMA
Jika f(x) = L dan f(x) = M, maka L = M.
Bukti :
f(x) = L
((> 0, pilih S > 0 (bila 0 < |x a| < S ( |f(x) L| <
bila 0 < |x a| < S ( |f(x) M| <
|L M| = |L f(x) + f(x) M| |f(x) L| + |f(x) M| < += (.
( (> 0, |L M| < ( maka L = M.
TEOREMA
(i) k = k, k = konstanta
(ii) x = a
(iii) (px + q) = pa + q, p & q konstanta
(iv)
EMBED Equation.3 = , a 0
(v)
EMBED Equation.3 = , a 0
Bukti :
(px + q) = pa + q
Misalkan diberikan ( > 0, sebarang.
Pilih S > 0 ( bila 0 < |x a| < S maka |(px + q) (pa + q)| < (.
Analisis : 0 < |x a| < S
Kasus I : p 0.
Pilih S(() = , sehingga bukti formalnya :
Ambil (> 0, sebarang.
Pilih S(() = > 0
Maka, bila 0 < |x a| < S berlaku.
|(px + q) (pa + q)| = |p| |x a| < . |p| = (.
((px + q) = pa + q.
Kasus II : p = 0
Ok, untuk p = 0 ( |(px + q) (pa + q)| = 0.
Sehingga, untuk sebarang S > 0 yang dipilih senantiasa berlaku |(px + q) (pa + q)| < (.
Jadi, (px + q) = pa + q
EMBED Equation.3 = , a 0
Analisis pendahuluan, kita harus mencari S > 0 ( bila 0 < |x a| < S maka | - | < (.
Perhatikan :
| - | = || = . . |x a|.
Perhatikan bahwa akan menyulitkan. Untuk x cukup dekat dengan 0. Sehingga perlu pembatasan.
|a| = |a x + x| |a x| + |x|.
( |x| |a| - |x a|.
Misalkan |x a| < S = , maka |x| .
Sehingga : | - | = . . |x a|
. . < (.
Bukti Formal :
Diberikan ( > 0, pilih S = min {,} > 0, maka
0 < |x a| < S ( | - | < (
EMBED Equation.3 = , a 0
Analisis pendahuluan :
Kita harus mencari S > 0 ( bila 0 < |x a| < S maka | - | < (.
Perhatikan :
| - | = | =
.
Supaya :
| - | < (, maka harus kita buat |x a| < ( = S.
Bukti Formal :
Diberikan ( > 0, sebarang. Pilih S = (> 0, maka
0 < |x a| < S ( | - | < (.
2.4 LIMIT TAK HINGGA DAN LIMIT DI TAK HINGGAPengertian Limit ;
( (( > 0, (S > 0 (berlaku |f(x) L| < ( bila 0 < |x a| < S.
Semakin dekat x dengan a, maka semakin dekat nilai f(x) dengan L.
Definisi 1 :
f(x) = + ( untuk setiap M > 0, terdapat bilangan S > 0 sehingga f(x) > M bila 0 < |x a| < S
( (M > 0, ( S > 0 (berlaku f(x) > M bila 0 < |x a| < S
f(x) = , x 0
Contoh 1 :
f(x) = , x > 0
f(x) =
EMBED Equation.3 = +
Bukti :
1. Ambil M > 0, sebarang
2. Pilih S > 0 ( bila 0 < |x a| < S, maka f(x) > M.
Analisis :
Kita punya 0 < |x 0| < S ( 0 < |x| < S.
Karena 0 < |x| < S ( > , maka :
f(x) = = >
Jadi pilih M = ( S =
Bukti Formal.
Ambil M > 0, sebarang
Pilih S = > 0.
Akan ditunjukkan : f(x) > M bila 0 < |x| < S.
Bukti :
f(x) = = > = M
Jadi, f(x) =
EMBED Equation.3 = + .
Contoh 2 :
f(x) = , x 0.
Tunjukkan : f(x) = +
Bukti :
1. Ambil M > 0, sebarang
2. Pilih S > 0 ( f(x) > M bila 0 < |x 0| < S.
Analisis :
Kita punya 0 < |x| < S.
Karena 0 < |x| < S ( > , maka
f(x) = = > .
Pilih M = ( S = .
Bukti formal :
Ambil M > 0, sebarang
Pilih S = .
Akan ditunjukkan f(x) > M, bila 0 < |x| < S.
Bukti :
f(x) = = > = = M.
Jadi, f(x) =
EMBED Equation.3 = .
Definisi 2 :
f(x) = - ( untuk setiap N < 0, terdapat S > 0 sehingga f(x) < N bila 0 < |x a| < S.
Contoh 1 :
f(x) = , x < 0, hitung f(x)
Jawab :
f(x) =
EMBED Equation.3 = - .(x < 0)
Bukti :
1. Ambil N < 0, sebarang
2. Pilih S > 0 sehingga f(x) < N bila 0 < |x| < S.
Analisis :
Kita punya 0 < |x| < S.
Karena 0 < |x| < S maka 0 < -x < S ( -S < x < 0.
Jadi < -
Jadi f(x) = < -
Pilih N = - ( S = -.
Bukti formal :
Ambil N < 0, sebarang
Pilih S = -.
Akan ditunjukkan : f(x) = < N bila 0 < |x| < S.
Bukti :
Dipunyai 0 < |x| < S.
Jadi f(x) = < - = N.
( f(x) = - .
Contoh 2 :
Hitung
EMBED Equation.3 dan
EMBED Equation.3 Contoh 3 :
Hitung
EMBED Equation.3 dan
EMBED Equation.3 Jawab :
2.
EMBED Equation.3 = = = = -
EMBED Equation.3 = = = = +
3.
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 = +
EMBED Equation.3 =
EMBED Equation.3 = -
4.
EMBED Equation.3 ?
Jawab :
EMBED Equation.3 = = + .
EMBED Equation.3 = + .
Jadi,
EMBED Equation.3 = +
LIMIT SEPIHAK UNTUK LIMIT TAK HINGGA
(i) f(x) = + ( (M > 0 ( S > 0 ( 0 < x a < S ( f(x) > M
(ii) f(x) = ( (N < 0 ( S > 0 ( 0 < x a < S ( f(x) < N
Contoh :
1.
EMBED Equation.3 = +
2.
EMBED Equation.3 = .
(i) f(x) = + ( (M > 0 ( S > 0 ( f(x) > M bila 0 < a x < S
(ii) f(x) = ( (N < 0 ( S > 0 ( f(x) < N bila 0 < a x < S
Buktikan!1.
2.
3.
4.
5. Jika maka berapa .a
f
I
I
a
f
a
I
(i)
(ii)
(iii)
1
2
3
2
1
3
0
1
2
3
2
1
3
0
1
2
3
2
1
7
6
5
4
y
x
(
a
L + (
(
0 < |x a| < S
L - (
L
I
S
S
a
0
x
y
7ii
B.IIa
9a
7 iv
a
L
f
h
g
Y
X
0
T
Q
P
R
X
Y
x
O
cos x < EMBED Equation.3 < 1
1 EMBED Equation.3 < cos x < EMBED Equation.3 < 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(*)
a
f
Y
x
O
a
f
O
x
T
T
Q
P
R
X
Y
x
O
1 - EMBED Equation.3 < cos x < EMBED Equation.3 < 1
Y
x
O
o
X
Y
x = 4
EMBED Equation.3
a - s
L + (
L - (
L
I
a
X
Y
a + s
S
S
EMBED Equation.3
EMBED Equation.3
EMBED Equation.3
b - s
a
x
b
L
O
X
L -
Y
a + s
a
x
b
L
O
X
L +
Y
-1
X
Y
1
O
a
f
Y
L
x
0
X
O
X
Y
o
EMBED Equation.3
1
3
2
1
2
_1352987188.unknown
_1353301905.unknown
_1353327830.unknown
_1367478624.unknown
_1367480241.unknown
_1367480383.unknown
_1367480569.unknown
_1367480605.unknown
_1367480489.unknown
_1367480304.unknown
_1367480132.unknown
_1353334170.unknown
_1353339900.unknown
_1353342197.unknown
_1353328018.unknown
_1353325531.unknown
_1353326089.unknown
_1353327726.unknown
_1353326081.unknown
_1353303093.unknown
_1353303355.unknown
_1353302415.unknown
_1353301322.unknown
_1353301427.unknown
_1353301437.unknown
_1353301326.unknown
_1353261516.unknown
_1353263951.unknown
_1352993849.unknown
_1352994729.unknown
_1353046038.unknown
_1353047883.unknown
_1353052645.unknown
_1353055964.unknown
_1353064700.unknown
_1353070709.unknown
_1353072170.unknown
_1353074855.unknown
_1353152642.unknown
_1353153408.unknown
_1353153612.unknown
_1353153823.unknown
_1353153890.unknown
_1353154212.unknown
_1353261459.unknown
_1353154153.unknown
_1353153834.unknown
_1353153658.unknown
_1353153729.unknown
_1353153744.unknown
_1353153692.unknown
_1353153655.unknown
_1353153464.unknown
_1353153514.unknown
_1353153445.unknown
_1353153047.unknown
_1353153091.unknown
_1353153260.unknown
_1353152971.unknown
_1353152986.unknown
_1353152916.unknown
_1353152934.unknown
_1353152883.unknown
_1353152880.unknown
_1353152785.unknown
_1353152850.unknown
_1353152654.unknown
_1353089540.unknown
_1353146657.unknown
_1353152359.unknown
_1353152363.unknown
_1353146872.unknown
_1353146335.unknown
_1353146359.unknown
_1353146301.unknown
_1353146316.unknown
_1353145837.unknown
_1353146076.unknown
_1353089353.unknown
_1353089522.unknown
_1353089113.unknown
_1353089124.unknown
_1353074899.unknown
_1353073329.unknown
_1353074779.unknown
_1353074780.unknown
_1353074787.unknown
_1353074220.unknown
_1353074713.unknown
_1353074733.unknown
_1353074476.unknown
_1353074393.unknown
_1353074472.unknown
_1353074353.unknown
_1353074176.unknown
_1353074186.unknown
_1353074129.unknown
_1353072727.unknown
_1353073028.unknown
_1353073061.unknown
_1353073082.unknown
_1353072958.unknown
_1353073012.unknown
_1353072936.unknown
_1353072681.unknown
_1353071856.unknown
_1353072048.unknown
_1353072118.unknown
_1353072147.unknown
_1353072072.unknown
_1353072010.unknown
_1353072016.unknown
_1353070942.unknown
_1353071228.unknown
_1353071291.unknown
_1353071849.unknown
_1353071024.unknown
_1353070879.unknown
_1353070913.unknown
_1353070726.unknown
_1353065240.unknown
_1353070256.unknown
_1353070379.unknown
_1353070667.unknown
_1353070501.unknown
_1353070639.unknown
_1353070398.unknown
_1353070443.unknown
_1353070273.unknown
_1353070372.unknown
_1353070210.unknown
_1353070234.unknown
_1353070224.unknown
_1353070037.unknown
_1353070096.unknown
_1353070197.unknown
_1353066478.unknown
_1353068260.unknown
_1353065457.unknown
_1353064774.unknown
_1353065113.unknown
_1353065201.unknown
_1353064845.unknown
_1353064760.unknown
_1353062719.unknown
_1353063144.unknown
_1353063502.unknown
_1353063568.unknown
_1353064660.unknown
_1353063545.unknown
_1353063215.unknown
_1353063479.unknown
_1353063168.unknown
_1353063002.unknown
_1353063063.unknown
_1353063137.unknown
_1353062797.unknown
_1353062744.unknown
_1353056894.unknown
_1353056925.unknown
_1353062635.unknown
_1353062654.unknown
_1353056953.unknown
_1353062536.unknown
_1353056426.unknown
_1353056668.unknown
_1353056380.unknown
_1353054837.unknown
_1353055533.unknown
_1353055737.unknown
_1353055923.unknown
_1353055930.unknown
_1353055766.unknown
_1353055627.unknown
_1353055707.unknown
_1353055603.unknown
_1353055156.unknown
_1353055293.unknown
_1353055321.unknown
_1353055179.unknown
_1353055023.unknown
_1353055047.unknown
_1353055143.unknown
_1353054973.unknown
_1353054055.unknown
_1353054450.unknown
_1353054581.unknown
_1353054715.unknown
_1353054483.unknown
_1353054254.unknown
_1353054383.unknown
_1353054156.unknown
_1353053596.unknown
_1353053942.unknown
_1353053964.unknown
_1353053851.unknown
_1353053148.unknown
_1353053239.unknown
_1353053280.unknown
_1353053332.unknown
_1353053182.unknown
_1353053118.unknown
_1353052695.unknown
_1353052748.unknown
_1353048934.unknown
_1353049646.unknown
_1353051954.unknown
_1353052236.unknown
_1353052307.unknown
_1353052613.unknown
_1353052280.unknown
_1353052110.unknown
_1353051646.unknown
_1353051845.unknown
_1353051906.unknown
_1353051949.unknown
_1353051864.unknown
_1353051754.unknown
_1353051785.unknown
_1353049066.unknown
_1353049107.unknown
_1353049262.unknown
_1353049059.unknown
_1353048256.unknown
_1353048594.unknown
_1353048752.unknown
_1353048279.unknown
_1353048162.unknown
_1353048192.unknown
_1353047908.unknown
_1353047954.unknown
_1353046532.unknown
_1353047653.unknown
_1353047684.unknown
_1353046833.unknown
_1353046883.unknown
_1353046795.unknown
_1353046806.unknown
_1353046612.unknown
_1353046741.unknown
_1353046090.unknown
_1353046386.unknown
_1353046499.unknown
_1353046357.unknown
_1353046230.unknown
_1353046051.unknown
_1353034909.unknown
_1353045787.unknown
_1353045855.unknown
_1353045985.unknown
_1353037271.unknown
_1353045763.unknown
_1353036691.unknown
_1353036716.unknown
_1353034904.unknown
_1352993892.unknown
_1352993938.unknown
_1352987450.unknown
_1352987633.unknown
_1352987707.unknown
_1352993832.unknown
_1352987471.unknown
_1352987263.unknown
_1352987382.unknown
_1352987225.unknown
_1352978957.unknown
_1352985484.unknown
_1352986656.unknown
_1352986985.unknown
_1352987066.unknown
_1352987164.unknown
_1352986992.unknown
_1352986757.unknown
_1352986911.unknown
_1352986742.unknown
_1352986392.unknown
_1352986516.unknown
_1352986625.unknown
_1352986412.unknown
_1352986255.unknown
_1352986325.unknown
_1352986033.unknown
_1352979819.unknown
_1352980078.unknown
_1352983059.unknown
_1352985380.unknown
_1352982581.unknown
_1352980102.unknown
_1352980025.unknown
_1352979543.unknown
_1352979788.unknown
_1352979315.unknown
_1352974970.unknown
_1352976558.unknown
_1352978544.unknown
_1352978684.unknown
_1352977364.unknown
_1352977667.unknown
_1352976142.unknown
_1352976459.unknown
_1352975587.unknown
_1352975619.unknown
_1352975121.unknown
_1352974377.unknown