اسالمی در –مطالعھ خودآرایی زنان در فرھنگ ایرانی مواجھ فرھنگی مد و آرایش

مردم نگاری آرایش سنتی در زنان شھر بوشھر٢، حمیرا بذرافکن ١*حسن شیخیانی

نی نا غریب زاده: چکیدهبشریجوامعتمامیدردیربازازخودآراییوآرایش

باانسانکھچرااستداشتھوجودگوناگوناشکالبھاما. داردزیباییبھمیلپسندشزیبافطرتبھتوجھبھحاضرقرندرسودجویانتوسطنیزبشرمیلھمیندنیایدستدرواستشدهمنحرفدیگرسویوسمت

بھرازنانکھاستشدهابزاریبھبدلداریسرمایھبھزیادیاقتصادیھایھزینھوکشاندهبردگیبھنوعی

احیایوھاسنتبھبازگشت. اندکردهتحمیلھاخانوادهدھد،میپاسخبشریفطرینیازاینبھاینکھضمنآنرامواداینجسمیمضراتوروانیتاثیرتواندمی

زنانرسوموآدابمطالعھحاضرمقالھ. دھدکاھشازکھاستسنتیخودآراییوآرایشزمینھدربوشھرشھرمردمسنتھایمعرفیونگاریمردمپژوھششیوه. انجام شده است بازھای با انجام مصاحبھ بوشھرفرھنگوھاسنتباجوانانکھدادنشانمطالعھاین

ودیرینھسنتھایاحیاءونبودهبومی چندان آشنااینازجوانانکردنآگاهوبومیارزشباوسالمبرخیبامقابلھبرایمناسبیجایگزینتواندمیسنتھا

.باشداجتماعیآسیبھایاز

1 رشتھ الھیات و معارف اسالمی دانشگاه پیام نور بوشھر مربی -١نویسنده مسئول

*: مدرس دانشگاه پیام نور بوشھر کارشناسی ارشد پژوھش اجتماعی و -٢mahbzr@gmail.com٠٩١٧٧٧٣۶٢٨٢ات بمسئول مکات

و پژوھشگر ھمکار کارشناس ادبیات فارسی-٣

اجتماعی،ھنجارھایھویت،آرایش،: ھاکلیدواژهبومیفرھنگھا،ارزشمسئلھبیانومقدمھمسئلھ. دارددوستراھازیباییوزیباستخداوندراھیازدیربازآراییخودوکردنوآرایشزیباییھاانسانوبوده،مردانوزناننزدشدنترزیبابرایگذاشتھودیعھبھوجودشاندرکھایغریزهاساسبرصورتدوبھزیبائی. دارندشدنترزیبابھمیلشدهدوبھنیزاکتسابیزیبائیواستاکتسابیوذاتیو) نمودنزیبابرایچیزیکردنکم(پیرایشروش

شود،میحاصل) نمودنزیبابرایچیزیافزودن(آرایشداشتھوجودنیزتاریخقبلمادوراندرمسئلھاینھمبامختلفھایقومیتھایابزارووسایلچھاگر

. بودمتفاوتکھزنانی: شوندمیتقسیمگروهدوبھزنانامروزهتمامافراطیبصورتکھزنانیوباشندمیدارخانھخودآراییخودبھھاوآرایشگاهدرراخودوقت

خالیداریخانھبارازشانھوباشندمیمشغولخودآرایشونولباسزنانازبسیارییااند،کردهخیابانوسینماومھمانیوخانھبیرونمختصرا

. دانندمیگردیدرآرایشلوازمکنندهمصرفسومینماکشوراینکھ

دانستبایدامانیست،اییتازهخبراستخاورمیانھاینکلصددر٣٠تا٢۵رسمیغیرھایآماربنابرکھ

ازکھھستنداستانداردغیروتقلبیمحصوالتواردفارسخلیجحوزهھایکشوروپاکستانافغانستان،

نوع٢٠ازبیشزنانموجودآمارطبق. شوندمیکشوربیشموادایندرکھکنند،میاستفادهآرایشلوازم

استفادهعصبیوشیمیاییعنصروترکیبنوع٨٠٠ازآورزیانموادورودومحصوالتاینانباشتکھشودمیداشتھمستقیمیغیرعوارضتواندمیآبوخاکبھھاآن

مواداست؛شدهآنبھتوجھیکمترکنونتاکھباشدمانند سربلوازماینترکیباتدرشدهاستفاده.دارندفردجسمبروحشتناکیآثارسوء

لوازمازاستفادهافزایشدرخصوصشناسانجامعھبرخیدرکھمعتقدندایرانیجوانانمیاندرآرایشی

نیازاجتماعیتعامالتیاوآموزشیمحیطخانواده،برایکھشدهباعثجوانانگرفتنقرارتوجھموردازدیگرانتوجھجلببرایجوانانکاستیاینجبرانبھکھکنندمیتاکیدوکننداستفادهآرایشیلوازموشخصیتارتقایوھمچنینجوانانکاستیجبرانمنظور

استالزمنیارھاییپیشوھانگرشاجتماعیرفتارھایبھنگاهنوعبایدکھطوریبھشود،تامینبایدکھ

وکندتغییردانشگاهتامھدکودکدورانازدخترانآموزشیواجتماعیھایفعالیتدرراھاآنبیشتر. کردواگذارھاآنبھبیشتریمسئولیتودادهمشارکتاستفادهدرخصوصراخودھایدیدگاهنیزشناسانروانآرایشازشناسانروان. دارندآرایشلوازماززیادبرایافرادشناختیرواننیازھایازیکیعنوانبھ

جذابیتکھآنجاازمعتقدندوبرندمینامبودنجذابھا،دوستیدرتاثیرگذارعواملازیکیجسمانی

مسالھایناست،ازدواجحتیومردمیبینارتباطاتبھاجتماعیوشخصیزندگیدرضرورتیکعنوانبھ

جذابیتاینبرکنندمیتالشافرادپس. رودمیشماروآرایشپوششنحوهطریقازخودامراینکھبیفزایند

. گیردمیصورتدختراندربلوغبحراندوراندرآنانعقیدهبھ

بھیعنیگیردمیخودبھدیگریشکلمسالھایننوجوانبراینوجواناندرشدهایجادتحوالتوتغییردلیلوی،ازتوجھدریافتومقابلجنسباارتباطایجادایجاددلیلبھنھبودنجذابوبودنزیبا

تاییددلیلبھبلکھمقابل،طرفدرجنسیبرانگیختگی. استبروندنیایدرجایگاھییافتنوخویشھویت

بیندرامروزجامعھدرمتداولالگوھایاکنونالگوھاینیستسابقسنتیشکلبھدیگرنوجواناندخترانپسھستندآراستگیوآرایشباھمراهامروزیالگوھایاینبھخویشھویتگیریشکلدرھمنوجوانبحثدردلیلھمینبھوشوندمینزدیکجامعھمتعارفمطرحراشناختیآسیبھایبحثتواننمینوجوانانآرایش

بھنوجوانانگرایشنفسشناختیرواندیدگاهاز. کردبرمبتنیوبھنجارامریآرایش،لوازمازاستفاده

اینکھاستایجامعھشرایطوشناختیرواناصولراایرادیتواننمیوکنندمیزندگیآندردختران٢٩١٧شمارهجمجامروزنامھ. (دانستآنانمتوجھ

) ١۴،٢٠/۵/٨٩صتوجھدیگرصورتیبھآرایشمقولھبھتوانمیامااستفادهخصوصدرموجودھاینظریھبھتوجھبا. کردآنتاریخیسابقھوآرایشیموادازدخترانوزنانھمکھبودمناسبیھایجایگزیندنبالبھتوانمی

وکندتامینراکنندگاناستفادهنظرموردزیباییوفردیواجتماعیآسیبھایانواعازراھاآنھم

آرایشبومیفرھنگبھرجوعکھبداردمصونبھداشتیاینازحدودیتاتواندمیکھراھھاستاینازیکی. بکاھدھاآسیب

آیا در بحث آسیبھای اجتماعی آرایش ، تاکنون بھ ھای بومی آرایش و معرفی آن بھ جوانان توجھ فرھنگ

کرده ایم؟آسیبوکنونیوضعیتبھتوجھباداردسعیپژوھشاینآراییخودمقولھایران،جامعھدرآرایشپدیدهزایباآنسنتیوفرھنگی–تاریخیپیشینھوآرایشو

وآراستگیبومیفرھنگوھاسنتاحیاءبرتاکیداینبھونمایدمطالعھکنونیشیوهمقابلدرآرایشبومیفرھنگاحیاءباتوانمیآیاکھبدھدپاسخسوالرویھبیآرایشپدیدهآسیبازکنونیشیوهمقابلدر

کاست؟: ضرورتواھداف

استفادهشیوهدربارهموجودھاینگرانیبھتوجھباواقتصادیزیانھایوسویکازآرایشیلوازماز

وخودآراییبھمیلھمچنینودیگرسویازبھداشتینمایدمیضروری، زنانوجوددرخوددادنجلوهزیباروشھایبھخودآرایی،تاریخیپیشینھبھتوجھباکھتوجھزمینھایندرسنتیمقبولوھزینھکموضرربیجوانانبیندرآنگسترشوسنتیفرھنگاحیای. شود

سادهخودآراییسویوسمتبھراھاآنگرایشتواندمیروشھایکشورازاینقطھھردر. دھدسوقآسیببدونو

ورودباکھداشتھوجودزنانبرایخودآراییسنتیازبسیاریدراند،شدهفراموشکنونیآرایشلوازمنبودهآشناسنتیفرھنگازبخشاینباجوانانموارد

. باشدجذاببرایشانبساچھوفرھنگنفوذبارویاروییراھھایازیکیمسلمقدر

. استخودیفرھنگجذابیتھایکردنرنگپربیگانھ،رقابتوسویکازجواناننیازبھتوجھبابایدلذاآسانبسیاروبودهمرزبدونکھھاییفرھنگدیگربافرھنگاحیایدیگرسویازیابندمیراهھاخانھبھ

فرھنگیتولیدبازالبتھوھازمینھھمھدرخودی. است

دیرینھبسیارقدمتیوپیشینھباماسنتیفرھنگوتحقیق. داردبیگانھفرھنگنفوذبارویاروییتوانسازیآگاهوکشورفرھنگیمسایلگونھایندرپژوھشبودنھزینھکموسالمتھا،جذابیتبرتاکیدومردم

محدودرانفوذاینراهتواندمیآرایشسنتیروشھایوآرایشفرھنگمعرفیوشناساییپژوھشاینھدف. کند

آشنامنظوربھایرانجنوبازبخشیدرخودآراییبوشھراستاندرآرایشمقولھباجوانانساختن

و پاسخ بھ این سوال است کھ آیا مطالعھ باشدمیفرھنگ بومی پوشش و آرایش بھ منظور آشنا کردن نسل

نگ سنتی می تواند آسیبھای ناشی از جوان با فرھاستفاده از این مواد کاھش دھد ؟

: تحقیقپیشنھبرمروریآرایشپدیدهوایراندرآراستگیوآرایشبابدر

زنانسانیھویتمقالھ. استگرفتھصورتھاییپژوھشسالدرجاهرفعتمریمتوسطمدوآرایشچالشدر

پرداختھمدبھنسبتزنانگرایشعللبررسیبھ١٣٨۶افراداجتماعی–اقتصادیطبقھبارامد◌ٔ پدیده. استنظاموسازیجھانیفرایند–جمعیھایرسانھنقش

بخشیھویتدرمدبرجستگی–دانستھمرتبطداریسرمایھبازنانروحوجسمبھتوجھپارادوکسوزنانبھ

کھسازدمیمواجھمختلفابعاددرھویتیھایچالش(. استشدهبررسیفرھنگیھایگذاریسیاستنیازمند

) ١٣۵ص١٣٨۶جاه،رفعتمریمپرداختنباآرایشوزیباییمقالھدرطالقانیعلوی

ھنگامیکھتاچیزیھرکھاستمعتقدآرایشمقولھبھولیاستکسیھرپسندیدهباشدخودخدادادیبحالتورونقازکرددخالتاودربشرتصرفدستھمینکھومطلوبکاریزیباییحفظ. افتدمیخوداولیھجلوهحفظمراعاتآنبرایوسیلھبھترینواستنتیجھبا

وبدنپاکیزگیواندوهوغمازپرھیزوالصحھ) ١٢١ص،١٣١۴طالقانی،علوی. (استآنامثالیکزنانکردنآرایشآیاکھپرسشاینباواردکیت

اززناناستفادهکھاستمعتقداست؟فمنیستیاقدامطوالنیبسیارایسابقھزیباییوآرایشیمحصوالتانواعباھموارهاخیرقرنیکدراقداماتیچنینولیدارد

بھواستبودهروروبھفمنیستیھایگروهمخالفتبودندمجبورآنانجامعھدرزنانبیشترحضوردنبال

ھایتوانمندیسویبھرامردانتوجھایگونھبھکھ. نھندبنیانرازنانھجدیدھویتیکوکنندجلبخود

اینھاینشیبوفرازتاریخچھبھنگاھیبانویسندهھمبربرایبایدزنانکھاستمعتقدپولسازصنعتازاستفادهبھخودمورددرنسبیھایفرضپیشزدن) ١٨ص١٣٨٢وارد،. (آورندرویمحصوالتیچنینمقالھعنوانجواندختراناجتماعیزندگیوآرایشآرایشدالیلکشفومطالعھبررسیبھکھاست،دیگریپرداختھھاآناجتماعیزندگیدرآننقشودختران

باآرایشکھاستاینبیانگرپژوھشنتیجھواستآنتوسطواستتنیدهھمدرافرادزندگیبرنامھسیاستوتوسعھدرزن. (شودمیھماھنگوتنظیم

) ١٠۵-٧٩ص. ١٣٨٩بھار١شماره. ٨دوره) زنانپژوھش(کھاستدیگریمقالھعنوانھویترسانھمثابھبھبدنازھویتھایشکلشدنگسستھفرضیھتجربیبررسیبھ

فرھنگیخصوصیاتباآنپیوندوساختاریھایموقعیتتھرانباالیبھسال١٨ساکنانازنفری٨٢۵نمونھ

سطوحکھاستآنازحاکیتحقیقھاییافتھ. پردازدمیھاییمتغیرباداریمعنارابطھبدنمدیریتگوناگون

ھامتغیرایندارند،فرھنگیداللتآشکاراکھداردفرھنگی،سرمایھتحصیالت،سن،جنس،: ازعبارتندبدنمدیریتبیناماخانوادهبھسنتینگرشودیانت

اجتماعیواقتصادیپایگاهمثلساختاریھایمتغیرونشدهدیدهداریمعنارابطھشغلواقتصادیسرمایھ

) ۵٧ص،١٣٨۴چاوشیانوارمکیآزاد. (است◌ٔ تاریخچھکھاستآرایشقلمھفتعنوانتحتایمقالھ

ھموارهکھراایراندرآرایشلوازمازاستفادهامراینعلتودھدمینشانراشدهواقعغفلتموردانجامبرایآرایشلوازمموضوعشدنتلقیاھمیتبیرا

کھداردمیبیانوجوداینباولیداندمیتحقیقاتتکاملوتحولروندبرآرایشلوازمدربارهمطالعھ

افزایشموجبوافکندهپرتوزیباییمراکزومدنیزمقالھدومقسمت،شدهتجاریمناسباتدراطالعات

آرایشلوازماینازیکھر◌ٔ جداگانھ◌ٔ مطالعھبھ) ١٢٠ص١٣٨١نی،نمیمحمدیان. (پردازدمی

: تحقیقادبیاتبررسیقایلبعدچندازخوآرایشبھزنانگرایش

پیشوایانودارندزیباییبھمیلفطرتازنان. استصحھمیلاینبراسالمدینمانندمانندآسمانیادیانبسیارنگاھیبلکھنکردهتقبیحتنھانھوگذاشتھامروزهآرایشصنعتطرفیاز. اندداشتھنآبرمثبت. استالمللیبینصنایعترینبزرگازیکی

امااست،گرفتھقرارزننھاددرتزیینوخودآراییراخوداگرحتیمرد،مخالفجنسعنوانبھزن

جھتھمینبھاستکششدارایوجذابھمبازنیاراید،نگاهباآدمآفرینشدرخواستگاریمراسماولیندربھوبود،یافتھخویشآرامشوانسمایھراحوابھ

. داشتاظھارخداوندتقویترازنجذابیتآرایش،وزینتازاستفاده

وعلیھصلی(اکرمرسولاساسھمینبروکندمیچھوشوھردارچھزنان،ھمھبھاینکھازپس) آلھ

ودستو. (کنندخضابدایمدھدمیدستورشوھر،بدون) کنندآرایشزیباھایرنگوحنابھراخودصورتزینتشوھرانشانبرایشوھردارزناناما: فرمایدمی

کنندخضابدلیلاینبھشوھر،بدونزناناماوکنندزیباولطیفو(نشودمرداندستشبیھدستشانکھ

راخودھایناخن«: فرمودمردانبھپیامبربماندکوتاهراھاناخن«: فرمودزنانبھو»کنیدکوتاهازحضرتآنحتی» .کندمیترزیباراشمازیرانکنید؛زیبایی،وآرایشبھندادناھمیتخاطربھزنانبعضی

.) ٩٧ص،٢جکافی،اصول. (استکردهانتقادوجودبشریھایتمدندردیربازازشدنزیبابھلمی

بسیاریازماندهبجازیورآالتھاینمونھ. استداشتھھمھدرکھاستایندھندهنشانباستانیھایتمدنازاینبھگرایشمللواقوامتمامبیندرودنیاجایباعثامرھمینشاید. استداشتھوجودسویوسمت

فکربھسوداگرانوشدهآرایشومدصنعتآمدنبوجوددیربازازامراینوافتادندآرایشگریصنعتتصاحبارونسونگفتھبھچراکھاستبودهھاآنتوجھموردمھمیپیامدھاینیزبازرگانیدنیایدربدنیجاذبھ) ٣٩٧ص،١٣٨٩ارونسون،. (داردجھانیجنگزمانبھ٢٠قرندرآرایشافزونیعللامازمانھرازبیشزنانزمانآندر. گرددمیبردومدهوپیوستندکارگرینیرویبھگروهگروهدیگر

مشغولخانگیکارھایبھصرفاآنازپیشزنمیلیونگرایشکاربازارھایسویبھآنازبعدبودند؛دربارهمردانوزنانتاشدفرایندموجباین. یافتند. بیاندیشندزناجتماعیھویتوجایگاه

وآگاھیافزایشسرمایھصاحباننظرازکھآنجاازھاآنازکشیبھرهبازناناجتماعیموقعیتارتقای

زنانھرمزوراز◌ٔ نظریھتبلیغبھبودناسازگارواقتصادیگستردهپیکاراینھدفپرداختند

درکھبودتحوالتیدرتغییرایجادکھایدئولوژیکیصدددرجریاناین. بودآمدهپدیدزنانشایستھنگرشنمایدتبلیغشاغلغیروشاغلزنانبیندرتابودوباشندفریباوزیبابایدچیزھمھازبیشھاآنکھ

خطربھراھاآنطراوتوزیباییکھچیزیھربا. کننداجتناباندازدمی

ومیلاینوزنانازآرایشومدصنعتدارندگان. اندبردهسرشاریسودھایزیباشدنبرایآنانگرایش

استشدهتعریفدورهھردرکھزیباییمعیارھایمربوطتجاریکاالھایومحصوالتفروشخاطربھعمدتا

. استبودهداریسرمایھدنیایدرمدوآرایشبھدارندوجودسودجودستھسھکھاستمعتقدریدایولین

زبانباھاآن. اندبردهھابھرهزنانتودهازکھدرکھاندکردهواداررازنانخودکاریفریبوبازی

: کنندسرازیرجیبشانبھراخودپولزیبایی،جستجویراآنخواھندمیزنانبدندردستکاریباکھآنھایی-

آنھایی-. آورنددرپسندمدواستاندارداندازهبھلوازمباراشدهدستکاریانداماینوپوستکھ

یاآالیندمیغیرهوھاعطرھا،لوسیونھا،رنگآرایش،دستکاریانداماینکھآنھایی-. کنندمیآمیزیرنگآخرینجواھراتوھالباسباراشدهآمیزیرنگوشده. پوشانندمیغیرهومدورنگرزانوآرایشلوازمفروشندگاندوم،ردهدر

قرارشدهکنترلدقتبھھایپوستاینآرایشگرانتولیداینھایکارخانھکارگرانتنھاشاید. دارند

قیمتیارزانگوناگونخامموادکھبدانندکنندگانوریختھبطرییاشیشھدرکنندگانتولیداینکھرافروشگاھھایرامواردھمانفروشندمیدالردهبھ

سنتدهبھونمودهبطرییاشیشھدرشھرپایین. دھندمیارائھ

برابردرآوریعذابگزینشمدسودجویانسرانجامیکیابخرنددوامباچیزیبایدآیا. اندنھادهزنانراکاردوھرکھثروتمندانرا؟گذرزودمدروزیشبانھمدمسخرهنمایشدھند،انجامتوانندمی

کوکتل،میھمانیظھر،بعدازصبح،مداند،دادهترتیب) ١۵۶ص،١٣٨١رید،. (خوابھنگاموشبعصر،

قابلمتفاوتیرویکردھایازآرایشبھزنانگرایشرویکرد: استذیلشرحبھھاآنترینمھمکھاستتبین

رویکرداخالقی،رویکردگرایی،ظاھررویکرداقتصادی،زنندمیآرایشبھدستجوانونوجواندختران: عاطفی

. دھندنمایشخودسنیمقطعازترباالراخودتاوھنسن. (نماییخودبھنیاز: روانیرویکرد

) ١٣٨١دیدھایمالککھاستاینمابحثمھمتلویحاتازیکیاز

آموختھزندگیاولیھدوراندرزیبایی،فرھنگینگاهبازیباییدربارهمایادگیریاگر. شوندمی

والتھاییفیلمیاداستان،ھایکتابھایعکسبھکردننتیجھآنگاهشود،حاصلتلویزیونتماشایییادیزنی،

تاثیرتحتھمسالوسنکمکودکانحتیکھگیریممی. دارندقرارھاھنجاراین

خودکارکردھایاقتضایبھجامعھاجتماعیھایسازماناعضایبرایمعینیاجتماعیھنجارھاییاموازینسبببھجامعھاعضایازیکھر. آورندمیفراھمجامعھ

برراخودکھناگزیرندجامعھعمومیمقتضیاتواشخاصرواینازوکنندمنطبقاجتماعیھنجارھای

تقسیمپذیرفرھنگیاپذیرجامعھیاھاھنجاربھیاجامعھبرخودانطباقازکھشخصی. شوندمی

اولوھلھدرآید؛میعاجزاجتماعیھمنواییازاصطالحخواھدشمردهمنحرفیاکجرودوموھلھدروبھنجارنا) ۵٧۵ص١٣٧۶شایانمھر،. (شدوھاباورکلیھنوجوانھویت،گیریشکلمرحلھدر

آموزشاساسبرکودکیدوراندرکھنبایدھاییوبایدومعلمانمانندخودزندگیمھمافرادووالدیندرموجودواقعیتھایاساسبرگرفتھشکلمربیانطوربھھویتگیریشکل. کندمیبررسیخودفعلیزندگیشاملوگیردمیصورتنوجوانیسالھایدرخاص

وکردندایمیویکپارچھنظیرھاعملکردازایمجموعھ. ارزشھاستوھاباوربیندرونیپیوستگیایجاد

) ٢٢ص،١٣٨٨غرایی،(

وعواملبھاجتماعیارزشھایشناسیجامعھنظرازواھمیتبھجامعھیکاکثریتکھشودمیاطالقعناصریاموریواقعیاتصورتبھھاآن. برندپیآناعتبار

راجامعھافرادمعنویومادینیازھایکھاندآمدهدریکبرایکھچیزیھردیگربیانبھ. سازدمیبرآورده

وخواستنیمقدس،محترم،نیاز،مورداجتماعینظامص. مانه. (استآنجامعھھایارزشجزشودتلقیمطلوب

۴٨ (ازبعضیکھاستاینبرداللتارزشینظاممفھوم

ویارزشھایازدیگربعضیبھنسبتفرد،ارزشھایالبتھوعمیقرابطھانسانارزشینظام. مھمترندھاآنبھاشیابیدستومیزاناوآرزوھایباایپیچیده). مزلوتئوریمراتبسلسلھنظام. (دارد

برگذارتاثیرعواملترینعمده) ١٠٢ص،١٣٨۴پھلوان،(: باقتصادیعوامل: الفازعبارتندارزشینظام)١٠٨،صھمان(ھمساالنگروه: تجمعیارتباطوسایلبینیپیشھاارزشدگرگونیخصوصدراینگلھارتنظریھ

بھتدریجبھجدیدنسلجمعیتجایگزینیکھ،کندمیھایارزشبھمادیھایارزشازمدتبلندجاییجابھامکانتنھانھنظریھاین. شدخواھدمنجرمادیفرادگرگونیدامنھبلکھآیندهدردگرگونیجھتبینیپیشرود،میانتظارخصوصایندرنسلیجایگزینیازکھرا

جایگزینیکھامراینبھالتفاتبا. کندمیفراھمنیست،کنندهتعیینعاملتنھاخصوصایندرنسلیشماربھارزشیدگرگونیدرمھمایمولفھصرفابلکھدیگرنسلبھنسلیازجمعیتجاییجابھلذا. رودمیراھاییدگرگونیوتغییراتسرییکخودھمراهبھنیز) ١١١ص،١٣٨۴،پھلوان. (داردھمراهبھناخواهخواهکاالھایازگوناگونیانواعشاملفرھنگی،منابعسلیقھ،وذوقنزاکت،وادبزبان،قبیلازنمادینبامرتبطتوانمیراھاآن. استمھارتومعرفت

منابعاین. کردقلمدادنھادیھایساختساختمان-کھکردقلمداد»سرمایھ«توانمیھنگامیرافرھنگیکسببرایراھاآنبتوان-اقتصادیمنابعھمانند

استانباشتقابلکھسودیبرد،کاربھفرھنگی»سود«

. کردتبدیلسرمایھاشکالسایربھراآنتوانمیو) ١٠۵ص،١٣٨۵اسکات،ولوپز(

. ھستندبازتولیدوتولیدچرخھدرھموارهھافرھنگدیدتوانمیچرخھایندرکھظاھرینمودھایازیکیعرفازبخشینیزمد. استآرایشوپوشششکلو»مد«

رفتارکھاستآنازمتمایزومستقلجاییدرو. استآنویژگیپاییدیرودوامکھرسمخالفبربحثموردقراربھمد. گیردمیصورتتازگیشخاطربھبیشتراستاجتماعیحیثیتتمایلازعمدتازیرا. استنزدیکداد) ٣٨٢ص،١٣٧۶مھر،شایان. (گیردمینشاتفرھنگضدیاناشایسترفتارکردنآرایشکھنیستشکی

یکقطعاآندرستھایشیوهبردنبکارامانیست،اینبررسمایرانیانسنتدر. استفرھنگیمسئلھمناسبتھایوھاجشنوھامھمانیدرآرایشکھبوده. استداشتھسالوسنبھبستگیوگیرد؛صورتخاص

درمھمعاملیکعنوانبھجسمانیجذابیتاھمیت. استانکارقابلغیراجتماعی،مناسباتوھادوستی

درایگونھبھبدنیجاذبھکھ،دھدمینشانمطالعاتبھکسیچھمدتبلندیامدتکوتاهدراینکھتعیین

ارونسون،. (داردمھمینقششود،میمندعالقھکسیچھ) ٣٩۴ص،١٣٨٩کھرسدمینظربھھا،پژوھشاینگرفتننظردربا

ازبیشتررویان،زیبا. داردعمیقاثریجسمیزیباییگرایشودھندمیقرارتاثیرتحترامانازیبایان

اینکھمگربداریم،دوستبیشترراآنانکھداریمدرعالوهبھ. بگیریمقرارھاآنحرمتیبیمورد

زیباروافرادبھنسبتناراحت،وآشفتھھایموقعیتازترمطلوبھاآنباواستبیشترتسامحواغماضسنینازموضوعاینوشودمیرفتارمعمولیافرادھایافتھاینکنندهناراحت. شودمیآغازپایینخیلیمختلفرفتارھایاینداردامکانبسیارکھاستایندانیممیچھباشند؛بخشکامخودگوییپیشبذرحاویشوداینرفتار) مناسبیا(نامناسبمردمبااگرکھ

تاثیرکنند،میپیداخودازکھایپندارهبرشیوه

مارککالسیکآزمایشازپدیدهاینشواھد. گذاردمیدستبھبرشایدالنوتانکھدکرالیزابتاسنایدر،

) ٣٩٩ص،١٣٨٩اورنسون،. (آیدمیفریبازکالنیسودھایداریسرمایھنظامکھنیستشکی

اینازغیربھاما. بردمیآرایشیموادمشتریانبرمواداینرویھبیمصرفکھجدیآسیبھایبھتوجھدارند،کنندهمصرفکشورھایاقتصادوفرھنگوسالمتیوآرایشیلوازمدالرمیلیاردیک. استمھمبسیارنیز

ازبیشکھشودمیکشورواردساالنھبھداشتیمیلیون٩٠حدودوقاچاقطریقازآندالرمیلیون٧۵٠-١٣٨٩اردیبھشت٢٢کیھان. (استرسمیبطورآندالر

) ١٩۶۴٣شمارهآمارھایآخریناساسبروایندیپندنتگزارشبھ

میلیارد١. ٢بھنزدیکسالھرھاایرانیشدهارائھباکشوراینوکنندمیآرایشلوازمخریدصرفدالر

بازارازدرصد٢٩میلیونی٧۴تقریبیجمعیتداشتنبھراخاورمیانھدرمحصوالتایندالریمیلیارد٢. ٧

محصوالتکنندهمصرفاولین. استدادهاختصاصخودسطحدر. استعربستانکشورخاورمیانھدرآرایشلوازممصرفلحاظازراھفتمرتبھایراننیزجھانی. استدادهاختصاصخودبھآرایشماھیانھآمددرازقسمتیدادناختصاصایعدهبرای. آیدمیحساببھطبیعیامریآرایشلوازمخریدبرایباراھایشانصورتکھدخترانیوزناندیدنایراندر

تعجبچیزاند،کردهدرستآرایشلوازماقساموانواعیاعجیبھایچشمخطنیست؛انتظاریازدوروآوردیدنشکھمختلف،ھاینقشوفرمبارنگچندھایسایھچقدرکھاندازدمیفکربھوکندمیزدهحیرتراآدمیاشده؟صرفھزینھوزمانھاییآرایشچنینبرایچھرهآرایشبھاندازهاینتاگروھیبایدچرااصوالبدھند؟اھمیتخودایراندرآرایشلوازمازاستفادهگروھی،اعتقادبھبدونزنانبرخیکھاستشدهمبدلخاصایپدیدهبھ

درحتیوجامعھدرنیستندحاضرآنازاستفاده

اینگونھازکھداردوجوداجبارنوعیبھکھمراکزینظراز. کنندپیداحضورنشود،استفادهلوازمعمدتاکھآرایشیمحصوالتوارداتبھداشتشناسانکاربرایبزرگیخطرزنگنیزگیردمیصورتقاچاقصورتبھ

. استآوردهدرصدابھجامعھسالمتیدرنفسبھاعتمادضعفشدهانجامھایپژوھشاساسبر

بدنازکھنقصیاحساسمواقعازبرخیدروافرادبرایآرایشلوازماززیاداستفادهموجبدارند،خود

بھجواندخترانزیادگرایشالبتھ. شودمیآنجبرانبھکھ،استنیزاجتماعیدالیلدارایغلیظھایآرایش. گرددمیبراخیردھھدراجتماعیھایارزشتغییر

توجھجلبوخودنماییدرافراطیعنیھیستریونیکچشمی،ھموچشمکھآرایشیاپوشاکوسیلھبھدیگران

درافراطاصلیدالیلازناھنجاریوفخرفروشی. استغریبوعجیبھایآرایشمخصوصابانوانبیندرکاذبرقابتوچشمیھموچشم

ازناآگاھانھتقلیدھایھمچنینوجواندخترانوانداختھخطربھراافرادسالمتغربی،الگوھایزنانوجواندخترانکھھاییبیماریازبسیاریآرایشیموادھمینمصرفازناشیھستندآنگرفتار

سنگینفلزاتوشیمیاییموادانواعحاویکھاست) ١٣٩٠/۴/٢٣شبستانخبرگزاری. (باشدمی

عواملازیکیھاسنتوفرھنگازناآگاھیوشدندورفرھنگمعرفی. استبیگانھفرھنگسویوسمتبھگرایش

آگاهوسویکازجوانانبھجذابوزیباسنتھایوباحدازبیششدنآمیختھمضراتازآنانکردنگشاراهتواندمیدیگرسویازبیگانھھایفرھنگ. باشد

شناسیروشومفھومیچھارچوبھمراهشناسانھمعرفتموضعباھموارهروش،انتخاباینبربایدشیوهیکانتخاببنابرایناست؛بودهخاصموضوعیکبررسیبرایروشآنآیاکھباشداساسمطالعةدر). ٢٣٢: ١٣٧٨دیواین،(خیریااستمناسبازتربرکیفیھایروشغالباسیاسی،وتاریخیمسائل

بنابراین؛)١٧٨: ٢،١٩۶٠دایکوان(استکمینوع. رابرگزیدیمکیفیروشیپژوھش،اینانجامبرای

منفردمتغیرھایبھکیفیروشدرتحقیقموضوعاتزمینھدروکلیتشاندربلکھشوند،نمیدادهتقلیل) ١۶ص،١٣٨٧فلیک،. (شوندمیبازنماییروزمرهزندگی

علومھایحوزهدیگردرموردیمطالعھرویکردمورد.. وشناسیروانسیاسی،علومنظیر،اجتماعیودارفورھامل،کھجاییتااستگرفتھقراراستفادهاجتماعیعلومخاستگاهکھمعتقدند) ١٩٩٣(فورتینکھاستنھفتھایاولیھموردیھایمطالعھدرمدرن

درشیگاکومکتبوتروبریاندقبایلازمالینوفسکینگاریمردم. انددادهانجام١٩٣٠و١٩٢٠ھایدھھطولازگروھیاجتماعیمحیطیکدرآندرکھاستروشیمعانیفھمدرسعیوگیرندمیقرارمطالعھموردمردم

محققروشایندر. داردراافرادھایکنشوھافعالیتگرفتھمصاحبھازتحقیقدروشودمیدرگیرمیداندر,Creswell, 2007, Neuman, 2006(کند میاستفادهسندتحلیلتا

Berg, 2006, Brewer, 1998: 19, Adkins, 2002:332.(مادیتظاھراتجانبھھمھودقیقمطالعھنگاریمردم

محدودایجامعھدرانسانیفعالیتھایمادیغیروبھدانیمیتحقیقدر) ۴٩٠ص،١٣٧۶مھر،شایان. (استمشارکتباھمراه◌ٔ مشاھدهازعمدتانگاریقومروش

ایفاروشایندرنقشینیزمصاحبھ. شودمیاستفادهراگوھاییوگفتچگونھکھاستایناصلیمشکل. کندمیکھکنیمتبدیلمصاحبھبھآیندمیپیشمیداندرکھ◌ٔ شیوهبھموضوعباافرادخاصتجربیاتشرحآندر

ھایمصاحبھبانگارمردم. شودسوھمسیستماتیکبھپیوستھبایستیمیداندرمکرروجمعیفردی،ھرازوبخشددقتوروشنیخودنخستینھایدریافتسازدفراھمجدیدیھایپرسشواطالعاتبتواندمصاحبھ

یاوتائیدرااطالعاتآنبعدیشوندگانمصاحبھکھ) ۵٧ص،١٣٨۵فرھادی،. (کنندتکذیبیاوتصحیحسایرازترآزادایمصاحبھچنینزمانیومحلیچارچوبمکانمصاحبھانواعسایردر. استمصاحبھانواعاما. شودمیگرفتھنظردرمصاحبھبرایمشخصیوزمان

برنامھومنتظرهغیرشکلبھمصاحبھفرصتاینجادرپدیدمیداندرمعمولھایتماسدلازنشدهریزی) ١٨۴ص،١٣٨٧فلیک،.. (آیدمی

بازسازیھامصاحبھطولدرشخصی◌ٔ نظریھمحتوایاشارهمختلفموضوعچندبھمصاحبھراھنمای. شودمی

بازسوالیکطرحباموضوعاتاینازیکھر. داردیابدومیپایانایمواجھھسوالیکباوشودمیمطرحازمتاثرونظریھازماخوذھایسوالادامھ،در

علمیادبیاتبرھاسوالاین. شوندمیمطرحفرضیاتمبتنیمحققنظریھایفرضپیشبرباموضوع◌ٔ درباره. ھستند

تحقیقمیدانعنوانبھبوشھرشھرپژوھشایندراولمرحلھدرشدانجاممرحلھدودروشدهبرگزیده

زنانباوشدهاعزامشھرقدیمیمحلھ۴درپرسشگر۴درآرایشوخودآراییھایشیوهبارهدرسالھ٨٠-۵٠توسطھاجوابوکردهسوالگذشتھسالھایدربوشھرافرادازشدهانتخابپرسشگران. شدیادداشتمحققیناغلبوکردندمیصحبتمحلیزبانباوبودهبومی

. شدیادداشتبومیاصطالحاتھمانبانیزھامصاحبھتوسطبودمصاحبھ۶٠تعدادکھھامصاحبھاینسپس

. شدندتحلیلوشدهبازکدگزاریپژوھشگروسایلوآرایشسنتیفرھنگازبروشوریدوممرحلھدر

بودشدهمعرفیھامصاحبھدرکھزناناستفادهموردازنفر۵٠اختیاردروشدهتھیھپژوھشگرتوسط

ھاآنازوشددادهقرارکردهآرایشجواندخترانبارهدرنپرشانوبخوانندبابرشورکھشدخواستھ

دارندآشناییشدهگفتھمطالبباآیاکھبنویسندآنعنوانبھوسایلاینازاستفادهبھتمایلآیاو

سپس. خیریادارندبومیشانفرھنگوسنتازبخشیموردھاآنجوابھایوشدهگرفتھھاآنازھابروشور. گرفتقرارتحلیلپژوھشھاییافتھتاریخینظراز) پژوھشایناصلیهحوز(بوشھربندرمنطقھاین. استدرخشانوکھنبسیارسابقھدارای

زمینایرانفرھنگوتمدنقدیمیومھممراکزازیکیانجاممطالعاتوتحقیقاتاساسبر. رودمیشماربھ

بھکمدستبوشھرشھربویژهاستانتمدنقدمتشده،ھستحالیدراین. گرددمیبازسالھزارششالیپنجصورتخطھایندرچندانیشناسیباستانھایکاوشکھ

دیجیتالنشرشریفیان،محسنماتم،اھل. (استنگرفتھ) ١٧،١٨صدیرین،

ویژگیازبوشھریزنانآرایشنوعاالیامقدیمازازوچشمزینتبرایسرمھاز. بودبرخوردارخاصیبیشتر. کردندمیاستفادهصورتآرایشبرایسرخاببودند،برخوردارمالیموسادهآرایشروستاییزنانھفھآنبھوبودنزدیکعقایدشانبھبیشترکھآرایشبرایمختلفیوسایلازبوشھریزنان. گویندمیشرایطبھنسبتکدامھرکھکردندمیاستفادهخود

لوازمازمرفھزنان. بودمتفاوتافرادسطحوزندگیدارایھمگیزنان. کردندمیاستفادهترمرغوبآرایشیکردندمیبازراخودسرفرقوبودهبلندسیاهموھای

بلندیشلوارھمگیدخترانکرده،پلراخودگیسوانو. بودندقدکوتاهواندامالغرنسبتاوپوشیدندمی) ١۶٣-١۶٢صص،١٣٧۵ریشھری،احمدی(

درابتدابوشھریمسنزنانشدهانجامھایمصاحبھطبقبودهمعترضاستجامعھدراکنونھمکھوضعیتیباره

ودانستندمیبوشھرمردماصیلفرھنگخالفراآنودخترانوزنانآرایشنحوهاینکھبودندمعتقدخانوادهتشکیلوازدواجحتیوجامعھدرمنفیتاثیر. دارد

آرایشوسیلھسرمھ: بوشھریسالھ٧٣خانم: ١مصاحبھبمبکروغنازوکردیممیتھیھھاعطاریازکھبودما

استفادهکردنچشمتویبرایآنازوشدمیدرستکھدخترییاداشتندشوھرکھزنانیوکردیممیآوردهدنیابھبچھکھزنییاوکندعروسیخواستمیبرایولی. کردندمیاستفادهھمھاپیرزنوبود

بھاسمزدیممیکھراھاییخال. بودزشتدختراناطالعیمنولیباشدداشتھھمشایدنداشت،خصوصیخالدستمرویمادرمکھامبودهکوچکمن. ندارم

وکاکل–سوزنمانندوسایلیازقشنگیبرایگذاشتھامردبرایوکردیممیاستفادهزدنخالبرایمنگکرویمعموال. کردنمیاستفادهکسیوبودبزندخالزشت. زدندمیخالچانھرویودستروی–ابرووسط–بینی

برایوچشمدرسرمھاز: سالھ۶٧بانوی: ٢مصاحبھدنیابھبچھکھزنیدار،شوھرزنانکردیممیزیباییدخترانولیکردندمیاستفادهسرمھاز. بودآوردهوزدیممیھمخالبودزشتوکردندنمیاستفادهاصالً ززارھایشورهدرکھگیاھیدو(منگکوکاکلبا

ودھیممیقرارظرفیدرونرا) رویدمیبوشھراطرافبیرونآنازرنگیسبزآبوشودِلھتاکوبیممی

بھبارچندسوزننوکباشدآمادهکھوقتیوبیایدو. شودپوستواردمحلولتازدیممینظرموردمحلودادیممیشووشستراآننبایدشدمیتمامکھوقتیبعدوشدمیزخمنظرموردجایروز۴الی٣ازبعدکوبیخالوافتادمیوشدمیخشکزخمروزچنداز

استفادهمنگکوکاکل–سوزنازو. شدمینمایانبدنشانبرخالبودزشتھامردبرایوکردیممی

خالپیشانیوسطوابروباالیدست،رویبزنند،اینبھوگذاشتیممیسروپاودستکفوزدیممی

سختیھاکارکھزمانیکھ. گذاشتیممیدستکفمنظوربرای) کردندرو(چینیخوشھمثلدادیممیانجام. نشودزخمونخوردترکدستاینکھوسیلھحناوسورمھمعموالً قدیمدر: سالھ٨٠خانم

راکاسبیادالکعروسصورتآرایشبرایوبودآرایشیابرویزیرکمیوپشتیبانیتنھاوآوردندمیخانھبھ

وکردمیکوتاهراھایشموجلوکردمیتمیزرادخترشدمیِقران۴یا٣ایبستھزمانآندرکھھاییگیرهبا

. کشیدمیسورمھراچشمانشکردمیتزئیینکردیممیآسیابوسوختیممیرابادام: سالھ٧٢خانم

سورمھعنوانبھوکردیممیمخلوطسنگسورمھباوازعموماً وکردیممیاستفادهآنازچشمزیباییبرایوکردندمیخشکراگاوصفراکیسھوشدمیاستفادهآنکھپاییزفصلدربودمایلکھکسھروکوبیدندمی

اختیاردرکھچیزآمدندھرمیروستابھھاکولی

دردادندمیھاآنبھپوشیدنیچھوخوردنیچھداشتنددراغلبکردندمیکوبیخالبرایشانھاآنعوضمعموالً خال. زدندمیخالچانھدروھالبدورھا،ابرواستفادهداروعنوانبھفقطھامردوبودھازنبرایوکردندمیخیسراآنکھبودحنادیگریکی. کردندمیبرایھمحنا. گذاشتندمیھایشانپاودستوھاموبھ

. گرمیرفعبرایھمشدمیاستفادهزیباییبرمکھازحاجیانوقتیھاوقتآن: سالھ٧٠خانممابھسنگسرمھرفتیممیھاآندیدنبھماوگشتندمی

وسوختیممیرابادامخودمانبعددادندمیھدیھکردیممیدرستوسرمھکوبیدیممیسنگسرمھباھمراه. حناوبودخالوچشمآرایشبرایزیرقیچیلنگھیکوآبسفیدباخانھآمدمیدالکزدندمیشبموقعسرمھگذشتھداشتدرمیبرراابرواستزیباییبرایصبحدرسرمھکھبودندباوربراین

بعددرزدنسرمھوبیناییبرایشبدرزدنسرمھو. بودرسواییبرایظھرازچشمکھوقتھرنداشتجوانپیروزدند،میسرمھھمھستارهانگشتانشانرویزنان. بوددردوشدمیبستھکولیوآوردندمیدرعقربدستانشانرویآوردندمیدر

زدندمیخالدستشانمچرویمردانکوبیدمیبرایشانبھآورندمیدرخال٧اشانچانھرویھازنولی

آناطرافتا۶ووسطدریکیکھاینصورتوچشمگوشھھمچنینوقشنگیبرایابروکوبیدندتویمیگوبیدندمیبینیبغلامروزیدختراندرزنانھظرایفکھبودندمعتقدھاآنسابقجذابیتھایدیگردخترانواسترفتھبیناز

ذکرآرایششاننحوهمشخصاآندلیلونداشتھ. کردندمیھاآناالیمقدیمدرزنانآراستگینحوهبارهدر

بسیاردخترانبازنانآرایشنحوهکھبودندمعتقدکھکردمیمشخصآرایشنحوهھمیناصوالوبودهمتفاوت

. متاھلزنیککسیچھواستمجردودخترکسیچھ

متاھلزنانکھوسایلیاستفادهبھمجازمجرددخترانکامالراستگیشانسبکونبودهکردندمیاستفادهدرزنانکھآرایشیوسایلانواع. استبودهمتفاوت: ازعبارتنداندکردهمیاستفادهبوشھروچشمکردنسیاهبرایکھگیاھیمادهسورمھ: سورمھزباندرآندربھوکشندمیآنداخلیاوھاپلکپشت. گویندمیکحلعربیبویانشبخانوادهازکھگلداراستگیاھی: وسمھشرقتامیانھآسیایقفقاز،درگیاهاینوباشدمی

اروپاشرقجنوبنقاطبرخیدروآسیاغربوسیبریاستفادهرنگرزیبرایآنگیاهعصارهاز. شودمییافت. ابروکردنرنگبرایمثال. کنندمی

وپوستکردنسفیدبرایزنانکھسفیدیگرد: سفیداب. کنندمیاستفادهخودپوستکردنآرایشھمچنین

طالبھشبیھکھھاییریزهیاطالھایریزهبھ: زرکوسیلھعنوانبھآناززنانکھگویندمیزرکھستند. کردندمیاستفادهآرایشی. شودمیاستفادهآنازھاگونھکردنرنگبرای: سرخابسرخاببھ. کردندمیستفادهسفیدابباراآنمعموال. گفتندمیھمقاضھ. کردندمیاستفادهابرورویکشیدنبرای: خطابخشکوگرممناطقارزشمندنباتاتازیکیحنا: حنامردمرسوموآدابدرخاصیجایگاهدارایوبودهآسیاییخانمھایازبسیاری. باشدمیھاآسیاییخصوصا

مثال. کنندمیاستفادهزیباییشانبرایگیاهاینازوانگشتانوھاناخنھا،دستھا،موکردنرنگبرایزمانھایازحناگیاهکرده،استفادهخودپاھایوآرایشیترکیباتترینقدیمیبعنواندوربسیار

راھاموگیاهاین. شودمیشمردهجھاندربھداشتیودادهکاھشراپوستیالتھابوسازدمیلطیفونرم. استبرخوردارباالییحفاظتیقدرتاز

زیادیدرمانیخواصکھبودهگیاھیحناھمچنینو- : ازعبارتندحناگیاهداروییخواص. استداشتھھایزخموپیھرفعچشم،ھایبیماریبعضیدرمان. بدنمطبوعنابویرفعجذام،معالجھدندان،

. داردخاصیجایگاهبوشھرشھرفرھنگدرسرمھوحناائمھبھمتعلقراآنو. دانندمیمتبرکراآنمردمبھ. پندارندمی) س(زھرافاطمھحضرتخصوصاواطھارھمچنین. کنندمیاستفادهازآنبسیاردلیلھمینبرآوردهباعثرجبماه٧درحنازدندارندعقیدهدرآنگاهشود؛میبرآوردهنذرشانوشدهحاجاتشدنگل،یاستارهوماهشکلبھکبریتچوبباشبھماندر. کنندمینذروزنندمیخوددستکفرویراحناآرایشدرحناازدیگرمناطقسایرھماننداستاناین. کنندمیاستفادهھابیماریدرمانھموزیباییو

استفادهآرایشجھتدربیشترآنازجواندخترانسختکارھایبدلیلمناطقاینروستاھایدر. کنندمیحناازخودخاصزندگینوعودامداریوکشاورزیمثل

. شودمیاستفادهبسیاررویبرماندگارنقشھایوطرحایجادبھخالکوبی

ابزاریباوافرادسلیقھوشخصیتبامطابقکھپوستکاشتباخالکوبی. شودمیگفتھگیردمیانجامخاص

متریمیلیچندسوزنبوسیلھپوستداخلرنگدانھ. داردبھمراهفراوانیخونریزیوشودمیانجاموآرایشبرایکھ. گویندمیتاتوآنبھامروزهداخلیاچشمپلکرویباریکیخطیکصورتزیباییازگذشتھدر. شودمیکشیدهلباطرافیاابرو

ازپھلوانیاثباتودرمانجھتدربیشترخالکوبیصرفاامروزهاماشود،میاستفادهھااژدمثلھاییطرح. استآرایشجھتدرخواصدارایبخشیدنزیباییبرعالوهمواداینھمھ: کھاندگفتھسرمھبارهدرمثال. اندبودهنیزطبی

رفتھبکارآنزیباییوچشمروشناییبرایگاوسورمھپلکشدننرمبرایومژهاستحکامبرایسنگسورمھو

یاکردندمیآسکرابادامضمندروشدهمیاستفاده

برایکردندمیمخلوطسنگسورمھدروکوبیدندمی. استبودهمفیدآنرنگبھترشدن

عبارتندبوشھریزنانزینتیوآرایشیوسایلازبرخیھنگامکودکیآغازھمانازکھایوسیلھ: گوشواره: از

استفادهزیباییبرایدخترانگوشھایکردنسوراخشدهمی

پایبندنوعی: خلخالایجادکوچکیسوراخبینیلبھروی): پولک(خزامھپولکبنامایوسیلھازسوراخآندرونوکرده

. کردندمیاستفادهخودفرزندانپایمادرانکھایوسیلھ: زنگولھ

. شوندخبربااوحالازتابستندمیزیباییبرایکھدیگریوسایل: بندگلوودستبندساحلیودریاییحیواناتانواعازورفتمیبکار. شدمیساختھ

وآدابدارایآرایشیوسایلومواداینازاستفادهداشتھمناسبتنوعبھبستگیواستبودهخاصیرسوماستفادهمذھبیاعیاددروسایلاینازبعضی. استاختصاصازدواججشنبھفقطآنازبعضیواستشدهمی

تقدسبویورنگمواداینازبسیاری. استداشتھکھمعتقدندحناوسورمھدربارهچنانکھ. اندداشتھآنازاستفادهوبودهپیامبرسنتازحناوسرمھ. داردثوابوشدهتھیھھامصاحبھاینازبرشوریدوممرحلھدرگرفت؛قرارسال٣۵-١٧سنینخانم۵٠اختیاردر

موادووسایلاینازگانکنندهاستفادهاینبیشتردربارهکمیاطالعاتیاوبودندخبربیبومیآرایشی

دروایراندرآرایشفرھنگبارهدرکالوداشتندآنسنینبلکھنداشتندزیادیاطالعاتتنھانھبوشھرباوداشتندبودندخبربیکامالآنبارهدرترجوانبودندوبیشتراطالعاتداشتنبھعالقمندبرشوردیدن. بودجذابوسایلاینازبعضینظرشانبھ

بھچینیزینتیوسایلاینگویدمیسالھ١٩سپیدهمثالسالھ٢٧مونا. استشدهتقلیدوسایلھمینازنوعیجالبندخیلیوسایلاینازبعضیخبکھاستمعتقد. کردامروزیابتکارکمیباشودمیھاشانبعضیکھاستدیدهھافیلمگویددرمیسالھ٣٢فاطمھ

خاصنجابتنوعیسنتیآرایشیمواداینازاستفاده. استداشتنیدوستکھبخشدمیدخترکانبھ

ایندرکھچیزھاییازبعضیگویدمیسالھ٣٠محبوبھھاآنازبعضیولیشنیدهباراولینبرایآمدهبرشور. شودمیاستفادهمادربزرگشبوسیلھھنوزکھکرداستنباطنکتھاینتوانمیجواناناینکالمدرجالببرایشانودارندبومیفرھنگپذیرشظرفیتھاآن.استجذابو

نتایج بروشورھا و سواالت پرسیده شده : ١جدول آیا میدانید کھ سن

این وسایل آرایشی در

گذشتھ در بوشھر استفاده می شده

؟

آیا در باره این وسایل و مواد آرایشی از قدیمی تر ھا چیزھایی شنیده بودید؟

آشنایی شما با این مواد و

وسایل آرایشی بومی برایتان چھ حسی داشت ؟

جالب بود خیربلھ خیربلھ ١٧-٢٠

١١٣٩٣۴٧٣٣

٢١-٢۵

١٧٣٣١۴٣۶٣١

٢۶-٣٠

١٩٣١٢٢٢٨۴٢

٣١-٣۵

٢٣٢٧٣٢١٨۴۴

نتایج پاسخ بھ سواالت مطرح شده در : ٢جدول شماره برشورھا

کدامیک از آنھا

: نتیجھاھمیتزنانزیباییبھاسالمدرشدگفتھکھھمانطور

وسنتدرریشھزنانآراستگیوآرایش. استشدهدادهترکیباسالمیھایآموزهباکھداردایرانمردمفرھنگواسالمنظراززنانبرایآرایشوآراستگی. استشده

آنبھبلکھنیستنکوھیدهامریتنھانھبومیفرھنگاسترایجامروزهکھھاییشیوهاما. استشدهھمتوجھمعضلوبیمارییکبھتبدیلبیشترراامراین

. استکردهاقتصادیالبتھواجتماعییکیھویتبحرانروانی،وبھداشتیآسیبھایبرعالوهبحرانعواقبترینمھمازیکی. استمعضالتایناز

بھکھافرادیاغلب. استکورکورانھتقلیدنیزھویتمنفعلیبسیارشخصیتدارایدچارند،ھویتبحرانثابتیارزشینظاموبینیجھانازچون. ھستند

راخودھایارزشورفتارواعمالنیستند،برخوردار. کنندمیتنظیمدیگرانھایدیدگاهبراساسھایداوریبھشدنقائلاھمیتحدایندراستروشنبینیکمخوداحساسودیگرانغیرمعقولومعقولغلطھایارزشوھااندیشھنفوذبرایایزمینھ

بیشتر دیده یا شنیده اید؟

بیشترین بھ ترتیب()جواب

وسایلمواددستبند و حنا

گلوبندگوشواره سورمھ

خلخالخالکوبی پولک سفیدابوسمھ و خطاب

زنگولھ خیلی کم (

اطالع )داشتند

واقعمؤثرچنانآنگاھیامراینواستبیگانگاندستوراتقبالدرواکنشترینکوچکحتیفردکھگرددمیتلقیارتجاعنوعیرا،آنانفرھنگیغلطالقائاتو

مدنیتاصولخالفراخودیھایارزشبھبندیپایکرده،ھمھتسلطبستروسیلھ،بدین! پندارندمیتمدنو

بررابیگانگانفرھنگیواقتصادیوفکریجانبھ. سازدمیفراھمخویشدستباجامعھوخودسرنوشت

) ١٣٨١سیدنژاد،(تاریخیشناختگرویدرجامعھھرھویتشناختنایپیشینھچھکھبدانیمبایدما. استآنجامعھجوانانبھپیشینھوتاریخاینبایدوداریم؛

جوان. نشودھویتبحراندچارجامعھتاشودشناساندهبتواندتابشناسدرااششخصیتیمنوتاریخیمنبایدوایرانتمدنپیشنھ. کندقراربرارتباطھاآنبین

استدرخشانبسیارایپیشینھاسالمیھایآموزهھمچنینآنھایجنبھھمھبھتوانمیجاھردرایرانیھرو

. کندافتخاردرملیسنتھایوھاعرفوھاھنجاروھاارزشتعمیققدرتازاستفاده. استضروریامریجوانانذھن

انجامھمچنینوسینماصنعتوموسیقیوھارسانھتواندمیگذشتھنسلھایبامصاحبھوبومیھایپژوھشفراھمجوانانبھمنطقھھربومیفرھنگمعرفیزمینھ. آورد

وسویکازجواناننیازوعالقمندیزمینھشناختنفرھنگویژهھایجلوهوزیباھایجنبھکردنبرجستھفرھنگسویوسمتبھراجوانانکششتواندمیبومیوکردهفراھمرابیگانھفرھنگازشدندوروخودی. کردخواھدپیدانمودجامعھدرآنآثارقطعااجتماعینظرازھموفردینظرازھمآگاھیاینازداشتنآگاھیباجوانان. باشدمفیدتواندمی

وایرانواسالمفرھنگدرآرایشوآراستگیاینکھاینبھھستند،مقبولودارندریشھبومیھایفرھنگھایفرھنگسایرمنفیتبلیغاتکھبرندمیپیمسئلھواسالمدروباشدمیاساسبیزنانبارهدربیگانھ

وابعادھمھبھآنازناشیبومیوسنتیھایفرھنگکمترینبطوریکھاستشدهتوجھروانیوروحینیازھای

. آیدواردفردبھآسیبوضررآرایشیمواردمصرفبھداشتیواقتصادینظراز

بودنگران. استکردهھاخانوادهمتوجھزیادیزیاننظرازفردبھکھزیانھاییوسویکازمواداین

بودن،استانداردغیرمانندشودمیواردبھداشتیھادهوبودنتقلبیبودن،فاسدومصرفتاریخگذشتنازبسیاریکھاستموادایناثراتازدیگرمشکل. نیستندآگاهآنازمردماسالمدرشدهتاکیدوسنتیھایشیوهومواداگرامااینتنھانھشود،تبلیغزنانخودآراییبارهدر

وپزشکینظرازبلکھنیستندمضرھاشیوهوموادنیزاقتصادینظرازواندشدهتوصیھاغلببھداشتی. ھستندقیمتارزاندرآرایشیموادازکنندهاستفادهجامعھسازیآگاهوتبلیغھمچنینومواداینازاستفادهمضراتبارهمنطقھھرفرھنگوسنتدرکھجایگزینیموادمعرفیبایدکھاستمواردیاز. استشدهپذیرفتھومقبول

.شودتوجھآنبھ

: منابع مجلھ جامعھ ) ١٣٨۴(آزاد ارمکی ،تقی و چاوشیان ،حسن

۵٧،ص ۴شناسی ایران،دوره چھارم،شماره

: روان شناسی اجتماعی مترجم)١٣٨٩(ارونسون ، الیوت رشد :تھران .حسین شکرکن٧٩،١٠۵بھار ص١شماره .٨،دوره ) ١٣٨٩( پژوھش زنان

مقدمھ ای بر جامعھ شناسی ) ١٣٨۴(پھلوان ، منوچھر کمال الملک :وانان ، بابل ج

تاریخ اجتماعی ایران تھران )١٣۶٩(راوندی ، مرتضی نگاه :

ھویت انسانی زن در چالش ) ١٣٨۶(رفعت جاه،مریم، فصلنامھ شورای فرھنگی ٣٨آرایش،مد، سال دھم،شماره

١۴۵، ١۴٢ص.اجتماعی زنانجامعھ، تاریخ .١٤ص٢٩١٧روزنامھ جام جم شماره

٢٠/٥/٨٩مسایل،تحلیلھا و : آزادی زنان )١٣٨٣(رید، ایولین

گل آذین:تھران. دیدگاه ھاآرایش،مد )١٣٨١(رید ، ایولین و واترز جوزف ھنسن

افشنگ مقصودی ، :و بھره کشی از زنان، مترجم گل آذین:تھران

، ٢سنگستان جلد )١٣٨٠(ریشھری احمدی، عبادلحسین نوید: شیراز

اھل ماتم،موسیقی و مراسم ) ١٣٨٢(شریفیان ، محسن : میراث فرهنگی بوشهر، تهرانسوگواری در بوشھرپژوھش با ھمکاری

دیرین

نشر نی:کرامت اهللا راسخ،تهران:مبانی جامعه شناسی جوانان؛ترجمه ) 1383(شفرز،برنهارد

، اصول کافی، تهران، دارالکتب االسالمیه،)1367(شیخ حرّ عاملی

121،ص7مجله همایون فروردین شماره ) 1314(طالقانی، علوي

نشر قطره : بحران هویت و مهارتهاي مقابله اي، تهران )1387(غرایی،بنفشه

هیرمند:تاریخ پوشاك اقوام ایرانی،تهران) 1387(غیبی ، مهر آسا

اه مردم نگاري، تابستان و پاییز گی35،34فصلنامه علوم اجتماعی شماره ) 1385(فرهادي، مرتضی55ص

نی: هادي جلیلی،تهران: در آمدي بر تحقیق کیفی، مترجم ) 1387(فلیک ،اووه

نشر نی: ، ساخت اجتماعی ، ترجمه حسین قاضیان ، تهران) 1385(لوپز، خوزه و اسکات، جان

120کتاب ماه هنر،خرداد و تیر ، ص )1381(محمدیان نمینی ، مژگان

65،18ماره صوارد ،کیت ،سیاحت غرب ش

: منابع التین

Brewer, J. (1998), “Ethnography”, London: Open University Press.Creswell, John. W. (2007), QUALITATIVE INQUIRY & RESEARCHDESIGN, Second Edition, California: Sage Publication Ltd

:سایتھا http:anthroplogy.ir

Htt:larayesh.ir

www.parsiteb.com

www.aftab.ir

http:foruna.iransalamat.com

http:news-star.mihanblog.com

www.wikipedia.org

http:anthropolagy.ir

daily.com-http://www.afarinesh

www.hamrazn.com

http://vista.ir

Abstract :

The study of traditional of Iran and Eslam

makeup by women of boushehr

Hasan sheikhiani

Homeira bazrafkan

Nina gharibzadeh

Abstract

Makeup in its various forms has been a common exercise in all the human societiesdue to the fact that human beings have a natural tendency toward beauty .Thistendency –however-has been exploited in our era by the capitalist world and it hasbeen turned into an instrument for enslaving women. In addition to that –makeupwhich is advertised in this way is a heavy economical burden on families .to return toour own traditions and reviving them can both be a suitable response to humansnatural need to beauty and it also dimimishes the psychological and physical harmsof these imported cosmetics .The aim of this research is to study the traditionalcustoms of boushehri women for makeup and as the method of research it usesethnographic survey.According to the findings of this research-reviving ancient-safeand valuable traditions and informing the youth of these traditions is arecommendable substitute for defence against the threat of foreign cultures.

Keyword: makeup-identity-social norms-values-native culture.

MA of Islamic theology and university lecturer - Payame Nour University of Boushehr

MA of social Research and university lecturer-Payame Nour University of Boushehr-corresponding author-

email:mahbazr@gmail.com-tel:00989177736282

BA of Persian Literature