Post on 28-Feb-2023
Republic of the Philippines
Department of Education Regional Office IX, Zamboanga Peninsula
Araling Panlipunan Ikatlong Markahan – Modyul 4: Ang Rebolusyong
Siyentipiko, Enlightenment at Industriyal
Zest for Progress
Zeal of Partnership
8
Name of Learner: ___________________________
Grade & Section: ___________________________
Name of School: ___________________________
2
Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul
Manunulat: Asia-Phil T. Binongo
Editor: Lolita A. Macalisang
Tagasuri: Earl B. Neri
Al R. Pastor
Tagaguhit/Tagakuha ng Larawan: Asia-Phil T. Binongo
Tagalapat: Lolita A. Macalisang
Tagapamahala: Majarani M. Jacinto, EdD, CESO VI OIC, Schools Division Superintendent
Visminda Q. Valde, EdD
OIC, Assistant Schools Division Superintendent
Raymond M. Salvador, EdD, CESE
OIC, Assistant Schools Division Superintendent
Juliet A. Magallanes, EdD
CID Chief
Florencio R. Caballero, DTE
EPS - LRMDS
Alma L. Carbonilla, EdD
EPS – Araling Panlipunan
3
Alamin
Sa modyul na ito, inaasahang maipamamalas mo ang sumusunod na
kaalaman, kakayahan at pag-unawa:
Nasusuri ang dahilan, kaganapan at epekto ng Rebolusyong Siyentipiko, Enlightenment at Industriyal.
Balikan
Panuto: Isulat ang kanilang pangalan sa talahanayan kasama ang isang bansang
kanilang nasakop. Gawin ito sa iyong sagutang papel.
Bansang Kanluranin Bansang Nasakop
1.
2.
3.
4.
5.
Sa nakaraang aralin, ating natuklasan ang mga mahahalagang pangyayari sa Panahon ng Eksplorasyon. Alam mo na ba kung ano-ano ang mga bansang
nanguna sa eksplorasyon? Muling alamin ang mga bansang ito at ang mga lugar na kanilang nasakop.
4
Tuklasin
Ang Rebolusyong Siyentipiko, Enlightenment at Industriyal
Ang Rebolusyong Siyentipiko
Natuklasan ang agham hindi lamang sa panahon ng Rebolusyong
Siyentipiko. Sa halip, malaon na itong ginagamit ng mga Greek bilang scientia na
nangangahulugang “kaalaman”. Subalit wala pang konsepto ng agham bilang isang disiplina at hindi pa nila tinatawag ang sarili bilang siyentista.
Noong ika-15 siglo, ang pag-unawa ng mga Europeo tungkol sa mundo at
sansinukob ay batay sa aral ng mga Kristiyano at pilosopiya ni Aristotle. Masasabing napakaliit na grupo lamang ang nagtatanong sa tradisyunal na
kahiwagaan ng sansinukob. Ang ika-16 at ika-17 siglo ang hudyat sa pagpasok ng
Rebolusyong Siyentipiko. Ito ang simula ng panahon ng pagsisiyasat sa pamamagitan ng eksperimento bunga ng kanilang pagmamasid sa sansinukob.
Ang bagong ideyang siyentipiko ay instrumento sa pagkakaroon ng
panibagong pananaw sa kaalaman at paniniwala ng mga Europeo. Si Francis Bacon ang siyentistang nagbuo ng makabagong pamamaraan sa pag-iimbestiga sa
larangan ng siyensiya o “scientific method”. Ang dating impluwensiya ng Simbahan sa pamumuhay at kaisipan ng mga tao ay nabawasan at humina dahil sa mga
paglalathala ng mga bagong tuklas na kaalaman na pinatunayan ng “bagong
siyensiya”. Naging tulong ang panahon ng katuwiran (age of reason) upang magkaroon ng bagong liwanag ang mga tradisyunal na ideya at bigyan ng bagong
paglalarawan at redepinisyon ng lipunan.
Ang Renaissance, Repormasyon at mga eksplorasyon ng mga Europeong manlalakbay ang naging mga salik sa pag-usbong ng Rebolusyong Siyentipiko. Ang
mga sumusunod ang mga naging mahahalagang katauhan at kanilang mga
kontribusyon sa panahong ito:
Nicholas Copernicus – isang astronomer na mula sa Poland na nakilala sa kanyang heliocentric view sa kalawakan o paniniwalang hindi daigdig ang sentro
ng kalawakan kundi ang araw at ang daigdig ay umiikot sa paligid nito.
Galileo Galilei – nakaimbento ng teleskopyo na ginamit niya sa pag-aaral ng
kalawakan.
Tycho Brahe – isang Danish na siyentesta, pinatunayan niyang ang kometa ay ay hindi lamang penomenong atmosperiko, bagkus, ang kometa ay representasyon ay
ng pagbabago sa kalawakan.
Aralin 4
Ang Rebolusyong Siyentipiko, Enlightenment at Industriyal
5
Johannes Kepler – isang German na naglathala ng akda ni Brahe, natuklasan
niyang ang paggalaw isang planeta sa orbit ay bumibilis habang lumalapit ito sa araw.
Isaac Newton – isang English Mathematician, natuklasan niya ang law of gravity
bilang paliwanag sa paggalaw ng planeta.
Rene Descartes – isang pilosopo at mathematician na French. Ipinaliwanag niya ang mga suliranin sa agham at pilosopiya gamit ang pamamaraang matematikal.
Tanyag sa kanyang linyang, “Cogito, ergo sum” (“I think, therefore I am.”).
Naniniwala siya na ang katuwiran ang susi sa pagkakamit ng kaalaman.
Ang Panahon ng Enlightenment
Isa sa bunga ng pamamaraang makaagham ang epekto ng rebolusyon sa iba’t ibang aspeto ng buhay. Marami ang nagmungkahi na gamitin ang
pamamaraan upang mapaunlad ang buhay ng tao sa larangan ng pangkabuhayan,
pampolitika, panrelihiyon, at maging sa edukasyon. Tinawag itong Panahon ng Kaliwanagan (Enlightenment). Nagsimula ito sa batayang kaisipang iminungkahi
ng mga pilosopo. Bagama’t ang Enlightenment ay tumutukoy sa pilosopiyang umunlad sa Europe noong ika-18 siglo, maaari ring sabihing ito ay isang kilusang
intelektuwal. Ang Enlightenment ay binubuo ng mga iskolar na nagtangkang iahon ang mga Europeo mula sa mahabang panahon ng kawalan ng katuwiran at
pamamayani ng pamahiin at bulag na paniniwala noong Middle Ages.
Sa Panahon ng Enlightenment, nagtangka ang mga philosopher na
maipaliwanag ang kalikasan nito. Mula rito, hangad nilang makabuo ng mga ideyal na pamamaraan sa pamumuno, edukasyon, demokrasya, at iba pang suliraning
panlipunan. Ito ang mga sumusunod na pilosopo:
Thomas Hobbes – sinabi niyang ang tao ay likas na makasarili kung kaya palagi niyang katunggali ang kapwa tao.
Jean Jacques Rosseau at John Locke- kapwa naniniwala na ang pamahalaan ay
naitatag mula sa pahintulot ng mga mamamayan.
Mary Wollstonecraft – ang tumalakay sa karapatan ng kababaihan sa kanyang “A
Vindication of the Rights of Women (1792).” Sa akdang ito, sinabi niyang dapat magkaroon ang kababaihan ng karapatang bumoto at magkaroon ng posisyon sa
pamahalaan.
Makikita ang pamana ng Enlightenment sa sining, sa katauhan halimbawa
ng mga kompositor ng Panahong Klasikal tulad nina Beethoven, Mozart, at Haydn. Ang kabuluhan ng Rebolusyong Siyentipiko at Enlightenment ay makikita
sa pagpapalagay ng tao ng kanyang kapalaran sa kanyang mga kamay sa pamamagitan ng paggamit ng katuwiran.
Ang Rebolusyong Industriyal
Taong 1700 at 1800 nang nagkaroon ng malaking pagbabago sa aspektong
agrikultura at industriya sa mga bansa sa Europe at sa United States. Ang
transpormasyon na ito ay nakilala sa katawagang Rebolusyong Industriyal dahil pinalitan nito ang gawaing manwal sa mga kabukiran ng mga bagong imbentong
6
makinarya. Nagbigay ito ng malaking produksiyon sa mga bansa, karagdagang kita
at pamilihan ng kanilang mga yaring produkto. Maraming mga naninirahan sa mga kabukiran ang lumipat ng tirahan sa mga siyudad at namasukan sa mga
industriya upang kumita nang malaki.
Ang tunog ng ingay ng mga tumatakbong makinarya sa isang pabrika ay bahagi ng tinatawag na Rebolusyong Industriyal. Ito ang panahon na kung saan
ang mga tao ay nagpasimula nang gumamit ng mga makabagong kagamitan gaya ng makinarya sa kanilang produksiyon. Nagkaroon ng malaking pagbabago sa
pamumuhay ng mga tao sa dahilang naging mabilis ang kanilang produksiyon at
ito’y lumaki. Naging daan ito upang sila’y magkaroon ng malaking kita at napaunlad ang kanilang pamumuhay. Nagsimula ito noong 1760 na kung kailan
nagkaroon ng mga bagong imbensiyon sa pansakahan ang nabuo at pinasimulan ang rebolusyon sa agrikultura.
Ilan sa mga nakilalang imbentor sa panahong ito ang mga sumusunod:
George Washington Carver - Itinaguyod ang siyentipikong pamamaraan ng agrikultura – Tinuruan ang mga magsasaka ng Crop Rotation - Gumagamit sila ng
pataba, bumubungkal sila ng malalim na tudling, at gumagamit ng siyentipikong pamamaraan ng agrikuktura.
Thomas Newcomen - Nakaimbento ng isang steam engine na pinaaandar ng
artificial pump (1700) Pinagbuti naman ni James Watt ang steam engine ni Newcomen (1763).
Robert Fulton - amerikanong imbentor nakabuo ng isang steamboat (Clemont) higit na malalaking gulong na sumasagwan at pinaaandar ng steam engine ginamit
ito bilang transportasyon sa mga ilog at sapa Ginamit narin ito ng mga kalakal sa ibayong dagat.
Alessandro Volta - italyanong propesor na nakaimbento ng bagong baterya na
kayang tumustus ng sapat na elektrisidad.
Andre Ampere - isang pranses na nagpanukala ng mga prinsipyo na nagsasaad sa
epekto ng magneto sa electric current.
Alexander Graham Bell - isang propesor sa Boston na nakatuklas sa telepono (1876).
Nagpabago sa pamumuhay ng tao ang industriyalismo. Dumagsa sa lungsod
ang mga taong taga-probinsya. Nagdulot ito ng pagdami ng tao sa lungsod at
naging squatter. Sa kawalan ng hanapbuhay marami ang naging palaboy. Maging ang mga bata ay napilitang magtrabaho. Isa ito sa naging napakabigat na
suliraning panlipunan at pangekonomiya. Nagdulot din ito ng hidwaang pampolitika. Gayundin ang pagkakaroon ng tinatawag na gitnang uri ng lipunan o
middle class society. Nagbunga ito ng pagtatatag ng mga unyon ng mga manggagawa hanggangnoong kalagitnaan ng ika-19 na siglo. Sa pag-unlad ng
industriyalisasyon, higit pang nagsikap ang mga Kanluranin sa pananakop ng mga
kolonya. Ito ay dahil sa pangangailangan nila ng mga hilaw na sangkap na maibibigay ng mga kolonya. Ito rin ang mga nagsisilbing pamilihan ng kanilang
mga produkto.
7
Suriin
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.
1. Anu-anong mga kaganapan na naging dahilan sa pagsisimula ng Rebolusyong
Siyentipiko?
__________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________.
2. Ipaliwanag ang Teoryang Heliocentric.
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________.
3. Isa-isahin ang mga mahahalagang pamana ng Panahon ng Enlightenment sa
kasalukuyan?
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________.
4. Paano nabago ng Rebolusyong Industriyal ang pamumuhay ng tao?
__________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________.
5. Ilarawan ang mga mabuting naidulot ng pagkakaroon ng “bagong siyensya” o
panahon ng katuwiran?
__________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________.
8
Pagyamanin Gawain 1: Pagtatambal-tambal:
Panuto: Pagtatambalin ang mga aytem sa HANAY A sa HANAY B. Isulat ang titik ng iyong
sagot sa sagutang papel.
HANAY A HANAY B
___ 1. Astronomer na nakilala sa kanyang
heliocentric view
___ 2. Instrumentong naimbento ni Galileo Galilei na nakatulong upang
suportahan ang mga kaalaman sa kalawakan
___3. Ang propesor sa Boston na nakaimbento ng telepono
___ 4. Salitang tumutukoy sa pilosopiyang
umunlad sa Europe noong ika-18 siglo, maaari ring sabihing ito ay
isang kilusang intelektuwal
___ 5. Ayon sa kanya, ang tao ay likas na
makasarili kung kaya palagi niyang katunggali ang kapwa tao
A. Teleskopyo
B. Alessandro Volta
C. Enlightenment
D. Thomas Hobbes
E. Nicholas Copernicus
F. Alexander Graham Bell
Gawain 2: Isaayos Mo Ako.
Panuto: Bumuo ng mga salita mula sa mga nagulong letra sa kaliwang bahagi ng bawat aytem. Gawing gabay ang mga kahulugan o deskripsyon sa
bawat aytem. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
E R A D T S C S E 6. Naniniwala siya na ang katuwiran ang susi sa
pagkakamit ng kaalaman.
A L O T V 7. Propesor na nakaimbento ng bagong baterya na kayang tumustus ng sapat na elektrisidad.
E A T M S I E G N E N 8. Bagay na naimbento ni Thomas Newcomen na mas pinaunlad ni James Watt
D N L S U Y I I T A R 9. Ang rebolusyon kung saan nagsimulang gumamit ang tao ng makinarya sa produksiyon
S S A N E Y Y I I 10. Isang bagong kaalaman na nag-udyok sa Rebolusyong Siyentipiko.
9
Gawain
Dahilan-Kaganapan-Epekto
Panuto: Itala sa Data Chart ang mga dahilan at epekto ng mga kaganapan sa
Rebolusyong Siyentipiko, Enlightement at Industriyal. Punan rin ang kabuuang
epekto ng mga ito sa paglawak ng kapangyarihan ng Europe. Gawin ito sa iyong
sagutang papel.
Dahilan Kaganapan Epekto
Rebolusyong Siyentipiko
Panahon ng Enlightenment
Rebolusyong Industriyal
Epekto sa Paglawak ng Kapangyarihan ng Europe
10
Sagutin ang sumusunod na mga tanong:
1. Sa palagay mo, alin sa mga kaisipan o imbensyon na nabanggit sa araling ito
ang may pinakamalaking kontribusyon sa kasalukuyang panahon? Paano ito nakakatulong?
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
2. May mabuti o hindi-mabuting epekto ba ang pagtuklas ng mga bagong bagay at
kaisipan? Pangatwiran ang sagot. __________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Isaisip
Paggawa ng Repleksiyon.
Panuto: Gumawa ng sariling repleksyon tungkol sa iyong natutunan sa araling ito. Ilahad kung paano makatutulong ang iyong kaalaman sa Rebolusyong
Siyentipiko, Enlightenment at Rebolusyong Industriyal sa iyong pang araw araw ng buhay. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
____________________________________.
RUBRIC sa Paggawa ng Repleksiyon
Pamantayan Deskripsiyon Puntos
Buod ng Aralin o Paksa Maliwanag ang pagkakalahad ng buod ng
aralin o paksa
10
Kaayusan Maayos ang presentasyon ng mga ideya
malinis ang pagkakasulat
10
Kabuuan 15
11
Tayahin Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat pangungusap at piliin ang tamang
titik na tumutukoy sa tumpak na kasagutan. Isulat sa sagutang papel ang iyong mga sagot.
1. Alin sa sumusunod ang bansang pinagmulan ng Rebolusyong Industriyal?
A. Italya B. Great Britain
C. Pransiya D. Estados Unidos
2. Alin sa mga pahayag na ito ang tumutukoy sa teoryang heliocentric ni
Copernicus?
A. Ang araw ang sentro ng kalawakan at ang mga planeta ay umiikot dito.
B. Ang ating mundo ang nag-iisang planet na may kakayang magbigay ng buhay. C. Ang mga planeta sa solar system ay umiikot sa sarili nitong aksis.
D. Ang araw at buwan ay umiikot sa iba’t-ibang planeta ng solar system.
3. Malaki ang tulong ng panahon ng katuwiran (age of reason) upang magkaroon
ng kaliwanagan sa tradisyonal na ideya at mabigyan ng redepinisyon ang lipunan. Alin ang HINDI kabilang sa mga dahilan kung bakit umusbong ang
panahong ito?
A. Repormasyon B. Renaissance
C. Panahon ng Eksplorasyon D. Paglakas ng Simbahan
4. Ang Rebolusyong Industriyal ay nagpakita ng pinakamalaking pagbabago sa aling sektor ng lipunan?
A. Pantahanan
B. Agrikultura C. Edukasyon
D. Relihiyon
5. Ang pag-usbong ng mga makabago at siyentipikong kaisipan ay naging dahilan
upang ang Simbahan ay:
A. Maragdagan ng kapangyarihan B. Masuri ang kanyang mga aral at doktrina
C. Makapang-akit ng mga bagong kasapi. D. Makipagtulungan sa mga monarkong Europeo
12
6. Sino ang isang siyentistang Italyano na nakaimbento ng kagamitan na
nagpatunay sa paniniwala ni Copernicus ukol sa pagiging gitna ng araw sa Sansinukuban kung saan ang mga planeta ay umiikot dito?
A. John Locke
B. Galileo Galilei C. Francis Bacon
D. Rene Descartes
7. Ang mga sumusunod ay epekto ng Rebolusyong Industriyal, MALIBAN sa:
A. Pagdagsa ng mga taga-probinsya sa mga lungsod
B. Pagkakaroon ng kaalaman sa paggamit ng internet C. Nagdulot ito ng kawalan ng hanapbuhay ng mga tao
D. Pagkaimbento ng mga kagamitang makinarya
8. Mahalaga ang kontribusyon ng mga makabagong kaisipan sa panahon ng
Enlightenment. Ano sa palagay mo ang pinakamabuting dulot nito sa kasalukuyan?
A. Mas lalong umunlad ang sining, agham at pilosopiya.
B. Nakapagpalawak ito ng paniniwala sa relihiyon. C. Mapag-aaralan dito ang kasaysayan at pinagmulan ng daigdig.
D. Napapahalagan nito ang pagkakaiba ng kultura sa buong mundo.
9. Ang naging bunga ng makabagong kaisipan sa Europa at Hilagang Amerika ay
ang:
A. Pagiging deboto at masunurin sa doktrina ng Simbahan B. Paniniwala sa mga superstisyon at mahika
C. Karapatang makapagpahayag sa sariling damdamin at kaisipan D. Nabigyan ng mas malaking kapangyarihan ang mga monarko
10. Ang pag-unlad ng mga industriyalisadong siyudad sa Hilagang Amerika at
Europa ay dahil sa:
A. Pagkakaroon ng daungan ng mga kalakal
B. Pagtuon sa pagpaparami ng lakas-paggawa C. Pagtuklas ng mga makabagong makinarya
D. Pagpataw ng mababang buwis sa kalakal
13
Karagdagang Gawain
I-Collage Mo Ako!
Panuto: Gumawa ng COLLAGE o pinagtagni-tagning larawan mula sa mga lumang dyaryo, magazines o printed materials na nagpapakita ng mga imbensyon at
mahahalagang kaisipan sa Rebolusyong Siyentipiko, Enlightenment at Rebolusyong Industriyal.
RUBRIC sa Pagmamarka ng Collage-making
Pamantayan Deskripsiyon Puntos
Nilalaman Mahusay na nailahad ang mga pangyayari sa
pamamagitan ng mga larawan
15
Kaayusan Malinaw, malinis at maayos ang gawain 10
Kabuuan 25
14
Susi sa Pagwawasto
PAGYAMANIN
Gawain 1 Gawain 2
1.E 1. DESCARTES
2.A 2. VOLTA
3.F 3. STEAM ENGINE
4.C 4. INDUSTRIYAL
5.D 5. SIYENSIYA
TAYAHIN
1.B 6. B
2.A 7. B
3.D 8. A
4.B 9. C
5.B 10. C
BALIKAN
Bansang Kanluranin Bansang Nasakop
1. Portugal India
2. Spain Pilipinas
3. Netherlands Moluccas
4. France Bahagi ng Hilagang
Amerika
5. England India
SURIIN
Maaaring magkakaiba ang mga sagot.
15
Sanggunian: Modyul ng Mag-aaral sa Araling Panlipunan (Kasaysayan ng Daigdig) Unang
Edisyon (2014) Mga Manunulat - Rosemarie C. Blando, Michael M. Mercado, Mark Alvin M. Cruz, Angelo C. Espiritu, Edna L. De Jesus, Asher H. Pasco,
Rowel S. Padernal, Yorina C. Manalo, at Kalenna Lorena S. Asis, pp. 339 355
Modyul ng Mag-aaral sa Araling Panlipunan (Kasaysayan ng Daigdig) – Draft, March 24, 2014 pp. 315-326
1
Region IX: Zamboanga Peninsula Hymn – Our Eden Land
Here the trees and flowers bloom
Here the breezes gently Blow,
Here the birds sing Merrily,
The liberty forever Stays,
Here the Badjaos roam the seas
Here the Samals live in peace
Here the Tausogs thrive so free
With the Yakans in unity
Gallant men And Ladies fair
Linger with love and care
Golden beams of sunrise and sunset
Are visions you’ll never forget
Oh! That’s Region IX
Hardworking people Abound,
Every valleys and Dale
Zamboangueños, Tagalogs, Bicolanos,
Cebuanos, Ilocanos, Subanons, Boholanos,
Ilongos,
All of them are proud and true
Region IX our Eden Land
Region IX
Our...
Eden...
Land...
The Footprints Prayer Trees by Joyce Kilmer One night I had a dream. I dreamed
that I was walking along the beach
with the LORD.
In the beach, there were two (2) sets
of footprints – one belongs to me and
the other to the LORD.
Then, later, after a long walk, I
noticed only one set of footprints.
“And I ask the LORD. Why? Why?
Why did you leave me when I am sad
and helpless?”
And the LORD replied “My son, My
son, I have never left you. There was
only one (1) set of footprints in the
sand, because it was then that I
CARRIED YOU!
I think that I shall never see
A poem lovely as a tree.
A tree whose hungry mouth is prest
Against the earth’s sweet flowing
breast;
A tree that looks at God all day,
And lifts her leafy arms to pray;
A tree that may in Summer wear
A nest of robins in her hair;
Upon whose bosom snow has lain;
Who intimately lives with rain.
Poems are made by fools like me,
But only God can make a tree.