AMAÇ
Uygun yöntemlerle hava yolunu açarak solunum desteği sağlayabilmek
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
ÖĞRENİM HEDEFLERİ;• Solunum sistemi işlevlerinin takibinde kullanılan öğeleri sayabilmek,
• Çocuklara oksijen verme yollarını ve hangi yolla ne kadar yoğunlukta oksijen verilebileceğini tanımlayabilmek,
• Bebek ve çocukların hava yolunun erişkinden farklarını sayabilmek ve farklılıkların doğurduğu sonuçları tanımlayabilmek,
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
ÖĞRENİM HEDEFLERİ;• Trakeal entübasyon gerektiren durumları sayabilmek,
• Trakeal entübasyona hazırlık ve uygulama sırasında yapılması gereken işlemleri sayabilmek,
• Trakeal entübasyon yapılmış bir çocukta genel durumun aniden bozulmasının nedenlerini ve düzeltici işlemleri sayabilmek,
• İğne ile krikotirotomi basamaklarını sayabilmek.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
GİRİŞ Solunum sistemi ile ilgili sorunlar çocuklarda
Sık görülür Kalp durmasının en önemli nedenidir
Solunumla ilgili sorunlar Üst veya alt hava yolu tıkanıklığı, Alveollerde gaz değişiminin bozulması, Akciğer kan akımı bozuklukları, Solunumun merkezindeki bozukluklar nedeniyle ortaya çıkabilir.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
SOLUNUM İŞLEVLERİNİN İZLENMESİ
Nabız oksimetrisi Şok veya dolaşım bozukluğu durumunda ölçümün güvenilirliği azalır.
Soluk sonu CO2 ölçümü Sayısal ölçümler yapılabildiği gibi, kabaca ölçümler de yapılabilir.
Arteriyel kan gazları ölçümü.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
OKSİJEN VERME YÖNTEMLERİNazal Kanül:
Sağlanan oksijen yoğunluğu akım hızına bağlıdır.
Oksijen Maskesi: 6-10 L/dk akış hızı ile %35-60 arası yoğunlukta oksijen sağlanabilir
Arkasına takılan bir hazne ile daha yüksek yoğunlukta oksijen sağlanabilir
Çocuğun solukla çıkardığı CO2’nin tekrar solunması önlenmelidir.
Oksijen Başlığı: Yüksek akımlarda %80 - 90 yoğunlukta oksijen sağlayabilir
Oksijen Çadırı: %50’ye varan yoğunlukta oksijen sağlayabilir
OKSİJEN VERME YÖNTEMLERİ
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
OKSİJEN UYGULARKEN…
Verilen oksijen nemlendirilmeli ve ısıtılmalı,
Yöntem çocuğu huzursuz etmemeli,Uykuya meyilli veya bilinci kapalı çocuklarda hava yolunun açık olduğuna emin olunmalı,
Gerekiyorsa solunuma destek olunmalıdır.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
HAVA YOLUNUN AÇILMASI
Başa pozisyon verilmesiAspirasyonOrofaringeal kanül yerleştirilmesiNazofaringeal kanül yerleştirilmesi
Laringeal maske yerleştirilmesiTrakeal entübasyonTrakeostomi
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
ÇOCUKLARIN HAVA YOLUNUN ERİŞKİNLERE GÖRE FARKLILIKLARIHava yolu daha kısa ve dardır Hafif bir ödem bile önemli sorunlar yaratabilir
Bebeklerde dil/altçene oranı daha büyüktür Dil arkaya doğru kayabilir
Bebek ve küçük çocuklarda epiglottis U şeklinde, uzun, dar ve yumuşaktır
Epiglotun laringoskop ile kontrolü daha zordur.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
ÇOCUKLARIN HAVA YOLUNUN ERİŞKİNLERE GÖRE FARKLILIKLARI
Ses telleri çocuklarda daha aşağıda yerleşmiştir
Tüpün özefagusa girme olasılığı daha yüksektirHava yolunun en dar kısmı çocuklarda krikoid kıkırdak, erişkinde ise glottis hizasındadır
Tüpün etrafından hava kaçağı olamamakta ve basınca bağlı hasar riski artmaktadır Bebek ve küçük çocuklarda larinks huni şeklinde ve daha yüksek yerleşimlidir
Entübasyon sırasında düz laringoskop bıçağı kullanılmalıdır
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
BAŞA POZİSYON VERİLMESİ
Travma şüphesi yoksa omuzlar altına havlu konur
Baş geri-çene yukarı hareketi
Travma durumundaçene itme hareketi
ÜST HAVA YOLU ASPİRASYONU
Hava yolu açıklığının sağlanması için kan veya çeşitli salgıların aspire edilmesi gerekebilir.
Aspirasyon 80-120 mmHg gücündeki bir negatif basınç ile uygulanmalıdır.
Vagal uyarı ile bradikardi gelişebileceği akılda tutulmalıdır.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
OROFARİNGEAL KANÜL KULLANIMI
Kanül kavsi dili kavrayacak şekilde dil arkasına kadar uzanır ve dilin geriye düşmesini önler.
Hipofarinksin, farinks arka duvarına yapışmasına engel olur.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
Sadece bilinci kapalı hastalarda kullanılmalıdır.
Uygun boyda kanül seçilmelidir:
Ağız köşesi-alt çene köşesi
Kanülü yerleştirirken, dil basacağı ile dil aşağı
doğru bastırılmalıdır.
OROFARİNGEAL KANÜL KULLANIMI
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
Burun ile farinks arasındaki mesafenin açık kalmasını sağlar.
Bilinci açık ve kapalı olan çocuklarda kullanılabilir.
Kısaltılmış bir trakeal tüp de nazofaringeal kanül yerine kullanılabilir.
Kanülün boyu burun ucundan tragusa kadar olmalıdır.
NAZOFARİNGEAL KANÜL KULLANIMI
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
Nazofaringeal Kanül Kullanımı
Nazofaringeal Kanül Yerine Trakeal Tüp Kullanımı
NAZOFARİNGEAL KANÜL KULLANIMI
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
BALON-MASKE İLE SOLUTMAYüz Maskeleri
Kauçuk, silikon veya plastikten yapılmıştır,
Şeffaf olan maskeler tercih edilmelidir,
Maske çocuğun ağzını ve burnunu içine almalı,
Burun kökü ile alt çene ucu arasına oturmalı,
Gözlere bası yapmamalıdır.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
BALON-MASKE İLE SOLUTMA Balon-Maske CihazıBalona oksijen takılmasa bile çocuğu oda havasıyla solutmak mümkündür,
10 L/dk akış hızı ile %30-80 arasında oksijen sağlanabilir,
Balona oksijen haznesi eklenmesiyle oksijen yoğunluğu %80-95’e çıkarılabilir,
Basınca bağlı hasarı önlemek için basınç salıverme kapağı vardır.
“Balonu kendi kendine şişen” cihaz
Hacmi en az 450-500 ml olmalıdır.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
BALON-MASKE İLE SOLUTMA C-E YÖNTEMİ
Boyun travması yoksa baş geri itilmelidir,
Uygun bir maske, ağız ve burunu içine alacak şekilde yüze yerleştirilmelidir,
Bir elin baş ve işaret parmakları C şekline getirilip maske sıkıca kavranmalı ve yüze yapıştırılmalıdır,
3., 4. ve 5. parmaklar ise E şekline getirilerek çene altına yerleştirilmelidir,
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
Alt çene öne ve yukarıya doğru kaldırılarak dilin farinks arka duvarını kapatması engellenmelidir,
Hava yolunun açılmasını ve maskenin yüze sıkıca yapışmasını sağlayan bu yönteme C-E yöntemi denir.
BALON-MASKE İLE SOLUTMA C-E YÖNTEMİ
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
LARİNGEAL MASKE KULLANIMI
Bilinci kapalı çocuklarda laringoskop kullanmadan hava yolunun açılmasını sağlar,
Bir tüp ve tüpün ucunda maske şeklinde bir balondan ibarettir,
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
LARİNGEAL MASKE KULLANIMI
Laringeal maske açıklığı dile dönük olarak, orofarinksten hipofarinkse doğru işaret parmağı yardımıyla itilir,
Balon şişirilerek hipofarinksin kapanması sağlanır,
Böylece maskenin açık tarafı glottik açıklığa doğru yerleşmiş olur.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
TRAKEAL ENTÜBASYONENDİKASYONLARSolunum merkezinin baskılandığı durumlar,
Hava yolunun işlevsel veya anatomik olarak tıkalı olması,
Solunum iş yükünün artmasından kaynaklanan nedenlerle solunum yetmezliğinin ortaya çıkması,
Yeterli gaz değişimini sağlayabilmek için yüksek solutma basıncının gerekmesi olarak sayılabilir.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
TRAKEAL TÜPSteril, tek kullanımlık ve şeffaf olmalı,
Üzerinde santimetre işaretleri, ses telleri seviye işareti ve radyoopak çizgisi bulunmalı,
Uç kısmında daralma olmamalı,Alt uçta yan tarafta delik olmalıdır (Murphy gözü).Çocuklarda genellikle kafsız tüpler kullanılmakla birlikte yenidoğan hariç her yaşta kaflı tüpler güvenle uygulanabilir.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
TRAKEAL TÜPİki yaşından küçük ancak 3 kilogramdan ağır bebekler için iç çapı 4 mm olan tüpler kullanılabilir.
İKİ YAŞINDAN BÜYÜKLER İÇİN:Kafsız trakeal tüp iç çapı (mm); [Yaş (yıl)/4]+4 Kaflı trakeal tüp iç çapı (mm); [Yaş (yıl)/4]+3 Üst dudaktan itibaren tüpün uzunluğu (cm); [Yaş (yıl)/2]+12Üst dudaktan itibaren tüpün uzunluğu (cm); İç çap(mm) x 3 (kafsız tüpler için)
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
LARİNGOSKOP
Sap kısmı Uç kısmı (bıçak)
Düz veya eğri olabilir
Küçük çocuklarda düz bıçak tercih edilmelidir
Pil Lamba
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
ENTÜBASYONA HAZIRLIKGerekli malzemenin eksiksiz ve çalışır durumda olduğu kontrol edilmeli,
Yaşamsal bulgular sürekli izlenmeli,Entübasyon öncesinde yüksek yoğunlukta oksijen uygulanmalı,
Gerekiyorsa entübasyon öncesinde balon-maske ile solunuma yardım edilmeli,
Bradikardisi olan çocuklara 0.02 mg/kg (en az 0.1 mg) dozunda atropin intravenöz yolla yapılmalıdır.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
ENTÜBASYON UYGULAMASI Baş ve boyun travması olmayan çocuklar için en uygun pozisyon, boynun hafifçe önde ve başın ekstansiyonda olmasıdır (çiçek koklama pozisyonu),
Laringoskop daima sol elde tutulmalıdır,
Laringoskop bıçağı ağza orta hattan sokulmalı ve dilin köküne kadar ilerletilmelidir,
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
ENTÜBASYON UYGULAMASI
Epiglottis görünür hale geldikten sonra laringoskop bıçağının ucu vallekülaya oturtulmalıdır,
Epiglot hafifçe yukarı doğru kaldırılarak ses tellerinin görünmesi sağlanmalıdır.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
ENTÜBASYON UYGULAMASI
Trakeal tüp sağ el ile, çocuğun ağzının sağ köşesinden içeriye, ses tellerinin arasından trakeaya yerleştirilir.
Tüp kafsız ise ses telleri seviye işaretine kadar, kaflı ise kaf ses tellerini geçene kadar ilerletilmelidir.
Entübasyon girişimi 30 saniyeden uzun olmamalıdır.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
TÜPÜN TRAKEADA OLDUĞUNUN DOĞRULANMASIBirincil doğrulama yöntemleri: Göğüs hareketlerinin simetrik ve yeterli olması,
Soluk verme sırasında tüp içinde buhar oluşması,
Solunum seslerinin her iki koltuk altı bölgelerinden ve eşit olarak duyulması,
Solunum seslerinin mide üzerinde duyulmaması, Kanın oksijen satürasyonunun artması, hastanın renginin pembeleşmesi,
Solukla atılan CO2’in ölçülmesi.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
TÜPÜN TRAKEADA OLDUĞUNUN DOĞRULANMASI
İkincil (kesin) doğrulama yöntemleri:
Laringoskopi (tüm doğrulama yöntemlerine karşın tüpün yeri hakkında şüphe varsa yapılmalıdır).
Akciğer grafisi (tüpün trakeada olduğundan emin olduktan sonra, konumunun belirlenmesi amacıyla çekilmeli),
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
TÜPÜN TRAKEADA OLDUĞUNUN DOĞRULANMASI (CO2 saptayıcısı)Renk ile değerlendirme yöntemi:Çocuk iki yaşından büyük olmalıYeterli dolaşımı olmalıEn az altı kez solunum yaptırılmalı
Cihazının rengi:Mor: MaalesefAçık kahve rengi: AcabaSarı: Süper! olarak akılda kalabilir.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
TRAKEAL TÜPÜN TESPİT EDİLMESİBaş normal pozisyonda sabit tutulmalıdır Fleksiyonda tüp içeriye daha fazla girer, Ekstansiyonda tüp dışarı çıkar.
Tüp yüze flasterle tespit edilmelidir,Tespit edilirken tüpün üst dudak hizasına gelen uzunluk ölçümü mutlaka kaydedilmelidir,
Gerekirse bir havayolu kanülü konabilir.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
HAVA YOLU VE SOLUNUMLA İLGİLİ ACİL DURUMLAR
Entübe bir çocukta yeterli solunum ve/veya oksijenlenme sağlanamıyorsa:
Trakeal tüp gerekenden küçük olabilir,Basınç yetersiz olabilir (yüksek basınca gerek duyulan durumlarda balon- maskenin basınç salıverme kapağı kapatılabilir),
Balon-maske cihazının bağlantılarında hava kaçağı olabilir,
Uygulayıcı yeterli tidal hacmi veremiyor olabilir,
Diğer nedenler: Tüp tıkanıklığı, pnömotoraks, hidrotoraks, oksijen kaynağında sorun olması vb.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
HAVA YOLU VE SOLUNUMLA İLGİLİ ACİL DURUMLAR
Entübe Bir Çocuğun Durumu Aniden Bozuluyorsa;
Tüp yerinden çıkmış olabilir,Obstrüksiyon gelişmiş olabilir,Pnömotoraks gelişmiş olabilir,Aletlerle ilgili sorunlar olabilir,Çeşitli nedenler (kafa içine kanama ve/veya basınç artışı, kalp durması vb).
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
KRİKOTİROTOMİ / TRAKEOSTOMİ
YÖNTEM
Perkütan Cerrahi İğne ile krikotirotomi
ENDİKASYONLAR
Yabancı cisim,Enfeksiyon, Laringeal kırık,Ciddi yüz travması nedeniyle hava yolunun tam olarak tıkanması.
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
İĞNE İLE KRİKOTİROTOMİ
Baş iyice geriye itilir, böylece larinks öne doğru gelir,
Tiroid ile krikoid kıkırdak arasında yer alan boşluk bir parmakla hissedilir. Burada krikotiroid zar bulunmaktadır.
Ucuna kanül takılmış bir enjektör ile trakeaya girilir,
Trakeaya girilirken enjektörün pistonu çekilerek hava geldiği gözlenmelidir
ÇİLYAD, HAVA YOLUNUN AÇILMASI VE SOLUNUMUN SAĞLANMASI
İĞNE İLE KRİKOTİROTOMİ Trakeaya girdikten sonra iğne kanülden çekilerek ucuna trakeal tüp bağlantısı takılır,
Balon-maske ile solunuma yardım edilir.
Top Related