Süryani Ortodoks Horiepiskopos Samuel Akdemir Hayatı ve Eserleri (Syriac Orthodox Chorepiscopos...

AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2014, Cilt:14, Yıl:14, Sayı:2, 14: 479-497

479

SÜRYANİ ORTODOKS HORİEPİSKOPOS

SAMUEL AKDEMİR HAYATI VE ESERLERİ

Nihat DURAK

SYRIAC ORTHODOX CHOREPISCOPOS

SAMUEL AKDEMIR HIS LIFE AND WORKS

Öz

Bin sekiz yüz yılı aşkın bir geçmişe sahip olan Süryani Ortodoks geleneği, bu

uzun tarihi arka planında nice yazar, şair, edebiyatçı, musikişinas, hattat ve

tarihçi din adamları yetiştirmiştir. Yirminci yüzyılda zayıflayan bu geleneği

canlandırmaya çalışan, Türkiye’deki temsilcilerinden biri de Horiepiskopos

Samuel Akdemir’dir.

Horiepiskopos Samuel Akdemir, çok güçlü bir tahsil görmemesine rağmen,

mensubu bulunduğu geleneği daha da ileriye taşıma çabasında bir ömür sürüp,

geride birçok eser bırakmıştır.

Anahtar Kelimeler: Süryanilik, Antakya Süryani Ortodoks Kilisesi,

Horiepiskopos Samuel Akdemir.

Abstract

The Syriac Orthodox tradition, with a history of more than thousand eight

hundred years, trained many writers, poets, men of letter, musicians,

calligraphers and historian reverends within its long historical background. One

of the representatives in Turkey who is trying to revive this tradition that is

weakening in the twentieth century, is Chorepiscopos Samuel Akdemir.

Although his low level of education Chorepiscopos Samuel Akdemir spend his

whole life in struggle to bring the tradition he belongs to, forward.

Key Words: Syriac, The Syriac Orthodox Church of Antioch, Chorepiscopos

Samuel Akdemir.

1. Giriş

Samuel Akdemir, mütevazı da olsa XX. yüzyılda ‘Süryani Rönesansı’nı

gerçekleştiren ruhani lider olarak bilinen Metropolit Hanna Dolapönü (d.

Yrd. Doç. Dr., Abant İzzet Baysal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi,

e-posta: [email protected]

AIBU Journal of Social Sciences, 2014, Vol:14, Year:14, Issue:2, 14: 479-497

480

1885- v. 1969)’den sonra, Süryani Ortodoks Kilisesi Orta Avrupa ve

Benelüks Ülkeleri Abraşiye sabık Metropoliti Julius İsa Çiçek (d. 1942-v.

2005), Horiepiskopos Cebrail Aydın (d. 1926) ve Mardin Kırklar Kilisesi

Horiepiskoposu Gabriyel Akyüz (d. 1959) ile çağımızın en çok eser veren

Türkiyeli Süryani din adamlarındandır.

Samuel Akdemir, yarım asırlık meslek hayatı boyunca Midyat’ta melfono

ve şemmas, Mardin’de melfono ve papaz, İstanbul’da melfono, papaz,

horiepiskopos ve patrik vekili olarak çok çeşitli görevler ifa eder.

İstanbul’daki patrik vekilliği esnasında Süryani Ortodoks Kilisesi’ne

ihtiyacı olan bir açılım sağlayarak, mülkiyeti başka hıristiyan cemaatlere

ait dört (Samatya, Bakırköy, Kadıköy ve Yeşilköy) kilisede daha ayin

yapma iznini temin eder.

Ayrıca Beyoğlu Süryani Kadim Meryemana Kilisesi Vakfı Yönetim

Kurulu Başkanı Ferit Özcan döneminde (1976-1981), Hori Samuel’in

ısrarlı çalışmaları neticesinde, Süryani Kadim Cemaati 1976’da İstanbul

vilayet protokolüne alınır.

Eldeki Süryanice kutsal kitapların tükenmesi üzerine yeniden yayımı için

Patrik İgnatius III. Yakup (1957-1980)’tan basım izni alır. Kitabı

Mukaddes Şirketi aracılığıyla, kutsal kitabı Süryanice olarak tekrar

yayımlar.

7 Ekim 1980’de ilk kez bir İstanbul Valisi, onun döneminde Tarlabaşı

Meryemana Kilisesi’ni ziyaret eder.

Dönemin vakıf yönetim kurulu başkanı Münir Kilimci (1981-1986) ile

ortak çabaları neticesinde İstanbul Süryani Cemaati, idari bakımdan

metropolitlik makamına kavuşur. Hori Samuel ruhani reislik görevini,

1986’da Metropolit Yusuf Çetin (1986)’e devreder ve metropolite her

hususta tecrübesiyle destek olur.

2. Hayatı

Samuel Akdemir, 1925’de Midyat’ın İzbırak (Mardin’e seksen bir,

Midyat’a on altı kilometre uzaklıktadır. Midyat’ın kuzeyinde yer alır.

Köyün diğer diğer isimleri Zaz, Zaze ve Zazabukha’dır.) (frmartuklu,

2013a) köyünde doğar. Babasının adı İbrahim Bahdo, annesinin ise

Hana’dır. Ailenin beş erkek çocuğunun ikincisidir. Kardeşlerinin isimleri

İskender, Numan, Besim ve Gevriye’dir. (B. Akdemir, 2012, 79-82; C.

Tahincioğlu, 2012, 33; S. Akdemir, 2009, 23; S. Akdemir, 2008, 162;

İdem, 2007, 24-25; Günel, 1970, 368).


481

İlk dini eğitimini köyün ruhanisi Gabriyel’den alır. İlkokulu 1939’da

Midyat’ta bitirir. Gülgöze (Mardin’e seksen, Midyat’a on beş kilometre

uzaklıktadır. Midyat’ın doğusundadır. Diğer isimleri Aynverd, İnvardo ve

Evert’dir.) (frmartuklu, 2013b) köyünde Rahip Yakup idaresindeki

medresede Süryanice lisan bilgisini ilerletir. 1940’ta Turabdin

Metropoliti Mor Timoteus Tuma tarafından önce koruyo (okuyucu,

yegâne vazifesi, kutsal kitabı kilisede müminlere okumaktır.) (Demir,

1995, 49) daha sonra da afudyakno (yardımcı diyakos anlamında Grekçe

bir kelimedir, İncil diyakosu’nun muavinidir.) (Demir, 1995, 499) olarak

resmedilir. (suryaniler, 2013). Daha sonra kendisi 1942’de Midyat Mor

(Süryanice’deki ‘mor’ kelimesi, Türkçe’deki ‘aziz’ anlamını içerdiği gibi,

aynı zamanda metropolitler için bir saygı unvanı olarak da kullanılır.

Sayın veya efendim anlamına da gelir.) (Hollerweger, 1999, 19; Dinno,

1998, 11) Ahısnoyo (Menbecli Mor Filüksinos) (v. 523) Kilisesi’nde

Süryanice dil kursu açar ve bu kursta üç yıl boyunca muallimlik yapar.

Midyat’taki bu medrese kısa zamanda çevrede ün salar. Talebe sayısı

yüzü aşar. Bu öğrencilerin birçoğu halen Avrupa’daki çeşitli ülkelerde

ruhani peder veya şemmas (Grekçesi diyakos’dur. Kilise ve cemaat

işlerinde gönüllü olarak papaza yardım eden kimsedir. Beş basamaktan

oluşur. Küçük çocuklar, diyakosluğa alt basamaktan itibaren atanır,

böylece dinî vazife görmeye alıştırılır. Bu atamanın tek şartı ise,

Mezmurları klasik Süryanice olarak okuyabilmektir. Köylerde diyakoslar,

hafta boyu dünyevi bir işte çalışabilir. Diyakoslar, daha çok evharistiya

âyininde görev ifa eder.) (Maclean, 1980, 173) olarak vazife görmektedir.

Okuyacak ders kitabı temininde zorlanan Mor Ahısnoyo Medresesi

öğrencileri için Samuel Akdemir, Süryanice bir mektupla Mardin

Metropoliti (Metropolit, ‘episkoposların başı’ anlamına gelen Grekçe bir

isimdir.) (Demir, 1995, 48) Hanna Dolapönü’ye başvurur. Mektubun

Süryanice yazılmış olmasından büyük bir memnuniyet duyan Metropolit

Dolapönü, Şemmas Davut Taş vasıtasıyla, bir katır üzerinde iki heybe

dolusu kitabı Mardin’den Midyat’a gönderir. Gönderilenler arasında

Londra’da basılmış Süryanice inciller ve sair lisan kitapları vardı.

Kitaplar öğrencilere bedelsiz dağıtılır. Samuel Akdemir, tedrisat işlerinin

yanı sıra az da olsa ailesine maddi destek sağlamak için bir kaç yıl terzilik

te yapar. 1946’da askere gider. Üç yıl süren askerliği esnasında babası

İbrahim Bahdo elli sekiz yaşında vefat eder. Askerlik vazifesini

tamamladıktan sonra 1949’da kendi köyünden Yakup Ateş’in kızı Hana

ile evlenir. Samuel-Hana Akdemir çifti altı çocuk sahibi olur. Kız

çocuklarının isimleri Selva ve Sevim, erkek çocuklarının adları İbrahim,

Metin, Aydın ve Aday’dır. Daha sonraları Zeki Çöllü ve Cemil

Tahincioğlu kızlarıyla evlenerek, damadı olur. (Samuel Akdemir’in


482

çocuklarından beşi Amerika Birleşik Devletleri’ne yerleşmişken, sadece

Sevim Tahincioğlu İstanbul’da hayatını sürdürmektedir.) (S. Akdemir,

2009, 173). Samuel Akdemir 1950’de Metropolit Hanna Dolapönü’nün

daveti üzerine Mardin Deyrulzafaran Manastırı’na gelir. Metropolit

Dolapönü’nün talimatıyla açılan Süryanice okulunda muallimlik

yapmaya başlar. Akdemir, Deyrulzafaran Manastırı’nda bulunduğu

müddetçe Hanna Dolapönü’den ders okuyarak; kilise, ilahiyat ve

Süryanice eğitimini de pekiştirir. 1951 yılının başlarında Metropolit

Hanna Dolapönü tarafından önce İncil-i Şemmas (Şemmaslığın üstten

ikinci derecesidir. İncil diyakosu ve Mşamşono Evangeloyô olarak da

adlandırılır. Sakramentlerin icrasında ve duaların tamamlanmasında

episkopos ve papazın yardımcısıdır. Bir kilisede birden fazla İncil

diyakosu bulunabilir.) (Sâka, 1985, 314) vazifesine getirilir, daha sonra

Mardin Cemaati’nin ısrarlı talebi üzerine Gül Mahallesi’ndeki Aziz

Petrus-Pavlus Kilisesi’ne papaz olarak takdis edilir. (B. Akdemir, 2012,

79-82; C. Tahincioğlu, 2012, 33; S. Akdemir, 2009, 23; S. Akdemir,

2008, 162; İdem, 2007, 24-25; Günel, 1970, 368, Akyüz, 2009, 28;

Sarkar, 2011, 11).

1956’da Arapça ve ilahiyat eğitimini geliştirmek üzere, 1939 yılında

Patrik I. Efrem Barsavm (1933-1957)’ın kurduğu ve kendi adını taşıyan

Musul Mor Efrem Ruhban Mektebi’ne gider. Eşini ve çocuklarını,

kardeşlerine ve yengelerine emanet ederek gittiği Musul’da bir yıl kalır.

Burada okul müdürü Metropolit Paulos Behnam (1916-1969) (daha

sonra tercüme edeceği Theodora isimli kitabın müellifi) ve o zamanlar

mektepte sade bir rahip olarak vazife gören Antakya Süryani Ortodoks

Kilisesi sabık Patriği Mor İgnatius (Süryani Ortodoks Kilisesi’nde

patrikler için kullanılan sıfat. İlk kez 1293 yılında Patrik Yusuf bar Vahip

tarafından kullanılmaya başlanmıştır.) (Akyüz, 1998, 36) I. Zekka İvas

(1980-2014) ile tanışır. (C. Tahincioğlu, 2012, 33; S. Akdemir, 2008,

162; İdem, 2007, 25; Günel, 1970, 369; Sarkar, 2011, 11).

Melfono (muallim anlamına gelen Süryanice bir kelime) Samuel’in

yetiştirdiği sayısız talebeleri içinde birçok şemmas, papaz, horiepiskopos

(Papazlık derecesinin horiepiskoposluk (başpapazlık) isminde bir üst

rütbesi vardır. Horiepiskopos olan kişi, episkoposluk bölgesinde kiliseyle

ilgili işlerde metropoliti temsil eder. Bir anlamda metropolit vekilidir. Her

metropolitin de ancak bir horiepiskoposu olabilir.) (Demir, 1995, 48),

rahip ve metropolit vardır. Bu öğrenciler arasında Süryani Katolik

Kilisesi İstanbul Metropoliti Monsenyör Yusuf Sağ (1985), Süryani

Ortodoks Kilisesi Turabdin Metropoliti Filüksinos (Fakirlerin hamisi

anlamına gelen ve metropolitlerde ön sıfat olarak kullanılan Grekçe bir


483

kelime) İlyas Çankaya (d. 1923-v. 1984), Süryani Ortodoks Kilisesi Orta

Avrupa ve Benelüks Ülkeleri Abraşiye (diyosez, metropolitlik yönetim

bölgesi) Metropoliti Julius İsa Çiçek, Horiepiskopos Gabriyel Işık,

Deyrulzafaran Manastırı Başrahibi İbrahim Türker (d. 1963-v. 2010),

Papaz Yusuf Harman (d. 1942), Papaz Cercis Alkan, Papaz Yusuf

Özmen, Papaz Bedros Şuşe Öğünç, Papaz Kerim Tezel, Fehmi Aydıner,

Zeki Aydıner, Zeki Otoğlu, Dr. Zeki Kilimci ve Cebrail Kilimci öne

çıkan isimlerdir. (C. Tahincioğlu, 2012, 33; S. Akdemir, 2009, 23; S.

Akdemir, 2008, 162; İdem, 2007, 25; Günel, 1970, 369).

Samuel Akdemir 1961’de İstanbul’a gelir, yıktırılan ve tekrar yapılması

kararlaştırılan Tarlabaşı Meryemana Kilisesi’nin, Metropolit Hanna

Dolapönü’nün öncülüğünde gerçekleşen temel atma törenine katılır. Daha

sonra Mardin’e geri döner. 1963’ün ilk aylarında İstanbul Süryani

Ortodoks Cemaati’nin isteği üzerine, Tarlabaşı Meryemana Süryani

Kadim (Süryani Katolikler, Osmanlı Devleti’nce millet olarak tanınınca,

ana kiliseden kopuşları resmileşir. Süryani Kilisesi’nin ikinci banisi kabul

edilen Yakup Baradeus (Urfa Piskoposu, 542-578)’a nispeten Yakubi ve

Yakubi Süryani olarak anılan Süryani Ortodokslar da bu ayrılış sonrası

1845’te ‘Süryani Kadim’ olarak isimlendirilir.) (Özcoşar, 2006, 32)

Kilisesi Yönetim Kurulu Başkanı Abdunnur Aydıner (1959-1964) ve

diğer kurul üyeleri döneminde, Metropolit Hanna Dolapönü’nün de onayı

ile papazlık ve muallimlik görevini yürütmek üzere İstanbul’a tayin

edilir. Horiepiskopos Samuel Ezber (d. 1924-v. 1975)’in yardımcılığı

görevini de üstlenir. 3 Kasım 1963’te Antakya Süryani Kilisesi Patriği

III. Yakup’un bizzat yönettiği Tarlabaşı Meryemana Kilisesi açılış

töreninde dini görev icra eder. İstanbul Süryani Ortodoks Kilisesi Patrik

Vekili Samuel Ezber’in vefatı sonrası, 26 Ağustos 1976’ta Patrik III.

Yakup’un talimatıyla, Beyrut Metropoliti Athanasius Efrem ve Halep

Metropoliti Dionysius Cercis Behnam İstanbul’a gelir. Tarlabaşı

Meryemana Kilisesi’nde yapılan bir törenle Samuel Akdemir

horiepiskoposluğa takdis edilir. 1977’de de Patrik III. Yakup tarafından

patrik vekilliği makamına getirilir. (C. Tahincioğlu, 2012, 33-34; S.

Akdemir, 2008, 140 ve 162; İdem, 2007, 25; Sarkar, 2011, 11).

1970’lerde Süryani Kadim Cemaati’nin Güneydoğu Anadolu’dan batıya

doğru yoğunlaşan göçleriyle birlikte İstanbul’daki nüfusları da artmaya

başlar. Samuel Akdemir, böyle büyük bir şehrin çeşitli bölgelerinde

yoğunlaşan cemaatin kilise ve diğer vecibelerini karşılayabilmek için bir

arayış içine girer. İstanbul Latin Katolik Ruhani Lideri Monsenyör

Gauthier Pierre Georges Antoine Dubois (1974-1989) ve diğer yetkili

dini temsilcilerle diyaloglar tesis eder. Bunların neticesinde Samatya


484

Latin Dominiken (XIII. Yüzyılda İspanyol azizi Dominicus (1170-1221)

tarafından kurulmuştur. Asıl adı Vaazcı Papazlar Tarikati’dir.)

(Hançerlioğlu, 1993, 121) Kilisesi, Bakırköy Latin Dominiken Kilisesi,

Kadıköy Moda Latin Asompsiyon (Hıristiyan teolojisinde Hz. İsa’nın

ölümünden üç gün sonra dirilip kırk sonra da Zeytindağı’ndan göğe

çıkışına asansiyon (Fr. Asconsion), Hz. Meryem’in de on beş ağustos’ta

melekler tarafından göğe kaldırılışına asompsiyon (Fr. Assomption)

denir. Bu inanış daha sonra bir tarikat haline gelmiştir.) (Hançerlioğlu,

1993, 56) Kilisesi ve Yeşilköy’deki Latin Katolik Kilisesi’nin, Süryani

Ortodoks Kilisesi cemaati tarafından haftanın belli gün ve saatlerinde

kullanma müsaadelerini alır. Akdemir’in geliştirdiği münasebetler

neticesinde, İstanbul’un belirli bölgelerinde sayıca büyüyen cemaatin

kilise ihtiyacı bir nebze karşılanmış olur. Onun tesis ettiği bu ortam

sayesinde önemli bir ihtiyaç olan kültürel salonlar temin etme imkânı da

gerçekleşir. Bu salonlar kültür ve sosyal etkinlikler dışında taziye

günlerinde de kullanılmaya başlanır. (C. Tahincioğlu, 2012, 34; S.

Akdemir, 2009, 24; İdem, 2007, 26-28; Günel, 1970, 369).

Hori (Horiepiskopos teriminin kısaltılmış şekli) Samuel Akdemir,

Antakya Süryani Ortodoks Kilisesi İstanbul Patrik Vekilliği vazifesinde,

Papaz Davut Söğüt, Hori Aziz Günel (d. 1918-v. 1997), Hori Cebrail

Aydın, Papaz Samuel Akyön (d. 1924-v. 2005), Hori Tuma Bilen (d.

1934), Papaz İşo Şengül (d. 1929), Papaz Yusuf Gülçe (d. 1929), Hori

Yakup Damar (d. 1929) ve Hori Esmer Bilge (d. 1931-v. 2006) isimli

ruhanilerle, cemaatin dini vecibe ve hizmetlerinin ifasında uyum içinde

mesai arkadaşlığı yapar. (C. Tahincioğlu, 2012, 34; S. Akdemir, 2009,

24; İdem, 2007, 26-28).

Hori Samuel Akdemir’in 1963’ten 2011 yılına kadar beraber çalıştığı ve

ona her konuda destek sağlayan Beyoğlu Süryani Kadim Meryemana

Kilisesi Vakfı yönetim kurulu başkanları ise şunlardır: [I. Dönem: Cercis

Bedikoğlu (1959)], II. Dönem: Abdunnur Aydıner (1959-1964), III.

Dönem: Şemun Beğdikoğlu (1964-1967), IV. Dönem: Hanna Hıdırşah

(1967-1972), V. Dönem: İbrahim Tahincioğlu (1972-1976), VI. Dönem:

Ferit Özcan (1976-1981), VII. Dönem: Münir Kilimci (1981-1986), VIII.

Dönem: Cemil Asil (1986-1991), IX. Dönem: Cemil Tahincioğlu (1991-

1997), X. Dönem: Fehmi Aras (1997-2001), XI. Dönem: Yakup

Tahincioğlu (2001-2006) ve XII. Dönem: Kenan Altınışık (2006-2011).

(C. Tahincioğlu, 2011, 35; S. Akdemir, 2009, 24).

İstanbul Süryani Ortodoks cemaati modern anlamda yapılanmasını, Hori

Samuel Ezber ve özellikle Hori Samuel Akdemir’in ciddi çabalarıyla

yarım asırlık bir süre içinde tamamlayarak, kurumsallaşır. 1976’da vakıf


485

yönetim kurulu dönem başkanı Ferit Özcan ve Hori Samuel Akdemir’in

ısrarlı çalışmaları neticesinde, Süryani Kadim cemaati İstanbul vilayet

protokolüne dâhil edilir. (C. Tahincioğlu, 2012, 35; S. Akdemir, 2009,

24, S. Akdemir, 2008, 140; Sarkar, 2011, 11).

7 Ekim 1980 tarihinde ilk kez bir devlet yetkilisi, İstanbul Valisi Nevzat

Ayaz (1979-1988) onun patrik vekilliği döneminde Tarlabaşı Meryemana

Kilisesi’ni ziyaret eder. (S. Akdemir, 2009, 172).

Elde mevcut Süryanice kutsal kitapların tükenmesi üzerine yeniden neşri

için Patrik İgnatius III. Yakup’tan basım izni alır. Kitabı Mukaddes

Şirketi aracılığıyla kutsal kitabı Süryanice olarak tekrar bastırır. (S.

Akdemir, 2008, 140).

İstanbul Süryani toplumunun metropolitlik makamına kavuşmasında da,

Hori Samuel Akdemir’in önemli rolü olur. 1986’da vakıf yönetim kurulu

dönem başkanı Münir Kilimci ile ortak çabaları sonucunda İstanbul

Süryani toplumu, idari bakımdan metropolitlik makamına kavuşur.

Bunun sonucunda 28 Eylül 1986’da Hori Samuel on yıl süren patrik

vekilliği görevini Mor Filüksinos Yusuf Çetin’e devreder ve tecrübesiyle

her konuda Metropolit Çetin’e yardımcı olur. İstanbul Metropolitliği’nde

horiepiskopos olarak vazifesini sürdürmeye devam eder. (S. Akdemir,

2009, 198, S. Akdemir, 2008, 140; Sarkar, 2011, 11).

Samuel Akdemir, dini hizmetlerinin yanı sıra 1993’ten 2004 yılına kadar

bir çok sempozyum, kongre ve konferansa İstanbul Süryani Ortodoks

Kilisesi temsilcisi olarak katılarak, bilimsel alanda da varlığını hissettirir.

(S. Akdemir, 2008, 1-162).

1998’de Hori Samuel Akdemir’e bütün bu hizmetlerinden dolayı Patrik

Moran Mor İgnatius I. Zekka İvas tarafından Nurani İgnatius (İgnatius

Nurani (68-107), Antakya Süryani Ortodoks Kilisesi’nin yasal üçüncü

patriği) (suryanikadim, 2013) Komodor madalyasına layık görülür. (C.

Tahincioğlu, 2012, 35; S. Akdemir, 2009, 24). Kendisine bu onurun

takdim töreni 8 Mayıs 1998’de Kadıköy Moda Latin Katolik Asompsiyon

Kilisesi’nde Süryani Ortodoks Ruhani Reisi Mor Filüksinos Yusuf Çetin,

Vatikan Büyükelçiliği Temsilcisi Monsenyör George Antuvan Marovitch

(1989-1991) Dominiken Kiliseleri Başrahibi Monsenyör Lorenzo,

Monsenyör Per Joseph ve Per Alen ile çeşitli kilise temsilcilerinin

huzurunda yapılır. (S. Akdemir, 2008, 44-46).

Hori Samuel kilise, teoloji, lisan, ilahi ve makam bilgileri, sesi, hatipliği,

söz ve fiiliyatıyla, cemaati ve üç büyük dinin temsilcileri tarafından

http://suryanikadim.org/patrikler.aspx


486

aranan bir şahsiyet olur. (C. Tahincioğlu, 2012, 35; S. Akdemir, 2009, 25;

Günel,1970, 368-9).

Hori Samuel, seksen altı yıllık ömrünün, kırk dört senesi resmi olmak

üzere elli yıla yakın bölümünü dini ve sosyal hizmetleriyle İstanbul

Süryani toplumuna vakfetmiştir. Hori Samuel Akdemir, meslek hayatı

boyunca Midyat’ta melfono ve şemmas, Mardin’de melfono ve papaz,

İstanbul’da melfono, papaz, horiepiskopos ve patrik vekili olarak dini ve

idari görevler ifa eder. (C. Tahincioğlu, 2012, 35; S. Akdemir, 2009, 25;

S. Akdemir, 2008, 140).

Horiepiskopos Samuel Akdemir’in çocuk ve torunları başta olmak üzere

ailesinin birçok ferdi Amerika Birleşik Devletleri’ne göç etmişti. Süryani

toplumu da verdiği hizmetten dolayı vefa borcunu Hori Samuel

Akdemir’e ödemek üzere, kendisine New Jersey’de 11 Şubat 1996’da 50.

yıl jübilesi düzenler. Çok yoğun bir katılımın gerçekleştiği törende

yakınları, çocukları, torunları, vakıf yönetim kurulu üyeleri, dönem

başkanları, Metropolit Yusuf Çetin ve yabancı ülkelerden gelen temsilci

ve cemaat üyeleri hazır bulunur. (C. Tahincioğlu, 2012, 36-37).

Cemaat, bu ruhanisine saygısını bir kez daha göstermek üzere 17

Temmuz 2011’de İstanbul Meryemana Kilisesi’nde 60. Yıl jübilesi

düzenler. Bu törene de yoğun bir katılım olur. (C. Tahincioğlu, 2012, 37).

7 Ekim 2011 tarihinde İstanbul’da vefat eden Hori Samuel Akdemir’in

cenaze merasimi yurt içi ve yurt dışından din adamları, metropolitler,

hükümet ve cemaat temsilcileri, önde gelen yöneticiler ve cemaatin

büyük bir kısmının katılımıyla gerçekleşir. Naaşı, Tarlabaşı Meryemana

Kilisesi’nde düzenlenen büyük bir ayin sonrası, 11 Ekim 2011 Salı günü

saat 15.00'de Zeytinburnu-Kozlu Süryani Kadim Mezarlığı’na defnedilir.

(C. Tahincioğlu, 2012, 36-37).

3. Eserleri

Samuel Akdemir’in telif ve tercüme altı eseri yayımlanmıştır. Kitapları

yayım tarihlerine göre şu şekilde sıralanır:

a. Süryani Kadim Namaz ve Ayin Kitabı

b. Dini Kurallarımız

c. Ruhsal Hazine Dua Kitabı

d. Theodora


487

e. Barış İçinde Yaşamak

f. İstanbul Mozaiğinde Süryaniler

Ayrıca Samuel Akdemir’in yayımlamaya fırsat bulamadığı, halen el

yazması olarak bekleyen iki kitap çalışması daha mevcuttur:

a. Süryanice Grameri

b. Ayin Kitabı (Anafura)

4. Telif Eserleri

a. Süryani Kadim Namaz ve Ayin Kitabı

Kitap, İstanbul’da 1986’da Numune Basım Yayın Cilt isimli matbaada

basılmıştır. İki yüz yirmi altı sayfadır.

Girişte Dr. Ayhan Başaranlar tarafından kaleme alınan özsözün Süryanice

metni de yer alır. Önsözde kitabın İbrahim Tahincioğlu’nun Süryani

Kadim Cemaati’ne bir hediyesi olduğu vurgulanır. Eserin içeriğinin

hazırlanmasına Beyoğlu Süryani Meryemana Kilisesi Vakfı Yönetim

Kurulu dönem başkanı İbrahim Tahincioğlu, Dr. Ayhan Başaranlar,

sanatkâr kardeşler Bülent Sabah ve Coşkun Sabah destek sağlar. Kitabın

hazırlanmasına 1978’de başlanmış, çalışmalar sekiz yıl sürmüştür. Dr.

Ayhan Başaranlar bazı Türkçe yeni güfteleri kaleme almış, Samuel

Doğan Süryanice metinleri hazırlamış, Bülent Sabah da kitabın notalarını

tanzim etmiştir. (S. Akdemir, 2008, 127 ve 143; Y. Tahincioğlu, 2011,

167-170).

Eser üç bölümden oluşur. Kitapta ayinlerde terennüm edilen dua ve

ilahilerin hem Türkçesi hem de Süryanicesi, aynı zamanda makamları,

usulleri ve notaları yer alır.

Birinci bölüm Namaz ve Dua başlığını taşır. Namazlarda okunan dua,

ilahi ve Mezmur bölümlerinin Türkçe ve Süryanice metinleri yer alır.

İkinci bölüm Notalı İlahiler adını taşır. Bu bölümde, ayinlerde icra edilen

altmış dokuz ilahinin Türkçesi, Süryanicesi, notaları, makam ve usulleri

yer alır.

Üçüncü bölüm Kutsal Kurban ismini taşır. Kurbono (komünyon)

gerçekleştirilirken terennüm edilen dua ile ilahilerin Türkçe ve

Süryanicesi verilmiştir. Kurbono icra usulü de tafsilatlı olarak anlatılır.

(S. Akdemir, 1986, 1-226).


488

b. Dini Kurallarımız

Kitap, 1988’de Hollanda’nın Glane/Losser şehrinde Süryanilere ait Mor

Efrem Manastırı’na bağlı Bar Hebraeus Yayınevi’nde zamanın Antakya

Süryani Ortodoks Kilisesi Orta-Avrupa Metropoliti Julius İsa Çiçek

tarafından Türkçe olarak yayımlanmıştır. Doksan altı sayfadır.

Kitap Süryanice ve Türkçe birer önsözle başlar ve altı bölümden oluşur.

Konular soru-cevap şeklinde işlenir.

Birinci bölüm, Allah’ın Varlığı, Nitelikleri, Birliği ve Kutsal Üçlük

konularını içerir.

İkinci bölüm, Melekler, İnsan, Günah, Fazilet ile Günah ve Sonrası

konularını açıklar.

Üçüncü bölümde, Yesu Mesih’in Doğuşu, İşleri, Ulûhiyetine Dair

Ayetler, Yesu Mesih’in İncillerdeki Kendi Hakkındaki Sözleri,

Mucizeleri, Fedakârlığı, Dirilişi ve Göklere Çıkışı, Aziz Ruh (Ruhu’l-

Kudüs) ve Ruhu’l-Kudüs’ün Kişiliğini Tanıtan Ayetler anlatılır.

Dördüncü bölümde, Hz. Musa’ya verilen On Emir konusunda kilisenin

görüşleri yer alır. Konu, Her Şeye Kadir Tanrın Benim, Kendine Put

veya Sembol Yapma, Boş Yere Allah’ın Adına And İçme, Sebt

(Cumartesi) Gününü Kutla, Babana ve Anana Saygı Göster, Öldürme,

Zina Etme, Çalma, Yalan Yere Şahadet Etme, Komşunun Malına ve

Namusuna Göz Koyma başlıklarıyla anlatılır.

Beşinci bölümde Kilisenin Anlamı, Emirleri ve Etkenleri işlenir.

Kilisenin Etkenleri başlığı altında Vaftiz, Murun, Tevbe ve İtiraf, Kutsal

Kurban, Kehnut (Ruhanilik), Hasta Yağı ve Evlenme’den oluşan yedi sır

yer alır.

Altıncı bölümde, Namaz Kavramı, Haç İşareti, Genel ve Gerekli Olan

Namaz, Çeşitli Günlük Dualar ve İman Kanunu konuları açıklanır. (S.

Akdemir, 1988, 1-96).

c. Barış İçinde Yaşamak

Kitap, İstanbul’da 2008’de yayımlanmıştır. Yüz altmış iki sayfadır.

Esere Metropolit Yusuf Çetin’in takriz yazısı ile giriş yapılmış, Dr.

Ayhan Başaranlar ve müellif birer önsöz kaleme almıştır.


489

Kitap, müellifin konferansları, sempozyum tebliğleri ile kilise vaazları ve

kiliselerdeki özel kutlamalarda yaptığı konuşmaları ihtiva eder.

Kitapta yer alan konuşmaların yer, zaman ve isimleri şunlardır:

a. “Süryani Kilisesi’nin En Önemli Beş Özelliği”, İstanbul 1986.

İstanbul Süryani Metropolitliği’ni ziyaret eden yetmiş iki kişilik Dünya

Kiliseler Birliği temsilcilerine hitaben Tarlabaşı Meryemana Kilisesi’nde

yapılan konuşma.

b. “Aziz Nikolas ve Sevgi”, Demre/Antalya 1993.

XI. Uluslararası Noel Baba ve Dünya Barışına Çağrı Etkinlikleri

Sempozyumu’nda sunulan tebliğ.

c. “Aziz Nikolas ve Hoşgörü”, Demre/Antalya 1995.

XIII. Uluslararası Noel Baba ve Dünya Barışına Çağrı Etkinlikleri

Sempozyumu’nda sunulan tebliğ.

d. “Süryanilerin Kökeni ve Tarihi”, İstanbul 1996.

Kadıköy Moda Latin Katolik Asompsiyon Kilisesi salonunda yapılan

konuşma.

e. “Latin Katolik Cemaatiyle Yirmi İki Yıl”, İstanbul 1996.

Latin Katolik Asompsiyon Kilisesi binasının İstanbul Süryani Kadim ve

Katolik cemaatleri tarafından yirmi iki yıl boyunca ortaklaşa kullanılması

anısına düzenlenen kutlama töreninde yapılan konuşma.

f. “ Patrik Nurani İgnatius Komodor Onur Madalyası”, İstanbul 1998.

Nurani İgnatius Komodor Onur Madalyası töreninde Kadıköy Moda’daki

kilise salonunda yapılan konuşma.

g. “II. Din Şurası”, Ankara 1998.

23-27 Kasım 1998’de Ankara-Hilton Oteli’nde Diyanet İşleri

Başkanlığı’nca düzenlenen II. Din Şurası’nda Süryani Ortodoks Kilisesi

İstanbul ve Ankara Metropoliti Yusuf Çetin adına yapılan konuşma.

h. “Hz. İbrahim’in İzinde”, Şanlıurfa 2000.

13-16 Nisan 2000’de Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı’nın Şanlıurfa-

Harran’da düzenlediği sempozyumda sunulan tebliğ.

i. “Anadolu İnançları Kongresi”, Nevşehir 2000.


490

23-28 Ekim 2000’de Anadolu Erenleri Kültür ve Sanat Vakfı tarafından

Ürgüp-Nevşehir’de düzenlenen Uluslararası Anadolu İnançları

Kongresi’nde sunulan tebliğ.

j. “Süryani Toplumu”, Ankara 2001.

09-10 Haziran 2001’de Türkiye Dinler Tarihi Derneği’nce düzenlenen

‘2000. Yılında Hıristiyanlık (Dünü, Bugünü ve Geleceği)” isimli

sempozyumda sunulan tebliğ. Akdemir’in bu bildirisi, Dinler Tarihi

Araştırmaları tarafından da yayınlanmıştır. (S. Akdemir, 2002, 9-12).

k. “Bir Mektup”, İstanbul 2001.

18 Haziran 2001’de, Aziz Koluman’ın telif ettiği Ortadoğu’da Süryanilik

adlı kitapta ele alınan bazı konulara cevap vermek amacıyla yazılmış

mektup.

l. “Aziz Efrem”, Ankara 2001.

23-28 Ekim 2001’de T.C. Kültür Bakanlığı tarafından düzenlenen

Uluslararası İnanç Önderleri Kongresi’nde sunulmuş tebliğ.

m. “Dinler Arası Barış ve Hoşgörü”, Sivas 2002.

12 Eylül 2002’de Cumhuriyet Üniversitesi tarafından düzenlenen

“Uluslararası Barış İçin Diyalog-Dinlerin Bir Arada Yaşamaya Katkısı”

konulu sempozyuma sunulan tebliğ.

n. “Süryanilerin Kökeni ve Dinsel Uygulamaları”, Bursa 2002.

22 Mart 2002’de Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde verilen

‘Hıristiyanlığın Süryani Kadim Algılanışı Üzerine’ isimli konferanstaki

konuşması.

o. “Barış Kültürü”, Bursa 2003.

10-12 Ekim 2003’te Bursa Osmangazi Belediyesi tarafından düzenlenen

Uluslararası Atatürk Barış Kültürü Konferansı’ndaki konuşması.

p. “Evlilik Gizi”, İstanbul 2004.

18 Kasım 2004’te Yeşilköy Latin Katolik Kilisesi’nde ruhani temsilcilere

yapılan konuşma.

r. Yer ve tarihleri verilmemiş olan, “Doğuş Bayramı”, “Meryem

Ana’nın İntikal Bayramı”, “Yenilenme (Tecdid) Bayramı”, “Diriliş

Bayramı”, “Metropolit Hanna Dolapönü”, “İbrahim Tahincioğlu”,

“İmanla Dua Etmek”, “Temiz Yürek” ve “Takdis Bayramı” başlıklı

yazılar.


491

s. “Zelge Dergisi ile Söyleşi”, Nisan 1997’de yayımlanan Zelge Dergisi

için Semih Dönmez ve İlyas Atacan’ın kendisiyle yaptığı söyleşi. (S.

Akdemir, 2008, 1-162).

d. İstanbul Mozaiğinde Süryaniler

Kitap İstanbul’da 2009’da yayımlanmıştır. Üç yüz on iki sayfadır.

Kitabın sayfaları, bir sütunu Türkçe ve diğeri İngilizce olmak üzere iki

geniş sütun olarak hazırlanmıştır. Bol resimlidir. Kiliseyle alakalı

Osmanlıca fermanların, mimari planların, Süryanice, Arapça, Latince,

İngilizce, Fransızca, İtalyanca, Rumca ve Sanskritçe belgelerin

tıpkıbasımları yer alır.

Kitabın girişinde zamanın Antakya ve Tüm Doğu Süryani Patriği ve Tüm

Dünyadaki Süryani Ortodoks Kilisesi Genel Başkanı Patrik İgnatius I.

Zekka İvas’ın yazdığı bu eser dolayısıyla müellifi kutlayan bir yazısı yer

alır. Akabinde İstanbul ve Ankara Süryani Ortodoks Cemaati Ruhani

Lideri ve Patrik Vekili Metropolit Yusuf Çetin’in bir sunuş yazısı

bulunur. Sonrasında müellifin önsözü gelir. Beyoğlu Süryani Kadim

Meryemana Kilisesi Vakfı XI. Dönem Yönetim Kurulu Başkanı Yakup

Tahincioğlu (2001-2006)’nun bir sunuş yazısı bunları takip eder.

İstanbul’a Kısa Bir Bakış bölümünde İstanbul tanıtıldıktan sonra,

Süryanilerin Kökeni ile Antakya Süryani Ortodoks Patrikliği’nin

Kuruluşu ve Etkinlikleri bölümleri yer alır. Türkiye’deki Süryanilerin

Günümüzdeki Durumu bölümünde, kilisenin ülkemizdeki

metropolitlikleri sırasıyla tanıtılır.

Süryani Ortodoks Kilisesi’nde Yönetim başlıklı bölümde Şam Mor Efrem

Manastırı ve Sen Sinod Meclisi, sabık Patrik Moran Mor İgnatius I.

Zekka İvas Antakya’daki tarihi Mor Petrus Kilisesi’ni ziyaretleri anlatılır.

Süryani Ortodoks Kilisesi’nin Özellikleri’nden bahsedilen bölümden

sonra Süryani Ortodoks Kilisesi’nin İnanç ve Kültürüne Görev Kilisenin

Yedi Gizi (Sırrı) bölümünde kilisenin sakrament anlayış ve uygulamaları

yer alır.

Osmanlı Padişahlarının Süryani Kilisesine İlişkin Fermanları bölümünde

İslam Peygamberi Hz. Muhammed (d. 571-v. 632) tarafından Kıptî ve

Yakubî Hıristiyanlara verildiği beyan edilen ve aslının Deyrulzafaran

Manastırı’nda muhafaza edildiği belirtilen Emanname sureti, Sultan

Abdülaziz (1861-1876), Sultan II. Abdülhamit (1876-1909) ve Sultan V.


492

Mehmet Reşat (1909-1918) dönemine ait fermanların tıpkıbasımları yer

alır.

İstanbul Süryani Kilisesi’nin Kuruluşu’nun anlatıldığı bölümde 1847’den

günümüze bu kilisede görev yapan ruhanilerin hayat hikâyeleri ve

kilisesinin geçirdiği fiziki ve manevi süreç anlatılır. İstanbul Tarlabaşı

Meryemana Kilisesi Kütüphanesi’nin tanıtımının yapıldığı bölümde iki

yüz elli beş yazma esere de değinilir. Akabinde Beyoğlu Süryani Kadim

Meryemana Kilisesi Vakfı’nın 1959’dan 2009’a kadar görev ifa eden

yönetim kurulu başkan ve üyelerinin kısa biyografileri bulunur.

Takip eden bölümde ise İstanbul Tarlabaşı Meryemana Kilisesi ve

Mardin Deyrulzafaran Manastırı’nı ziyaret eden çeşitli devlet adamı ve

ruhanilerin fotoğrafları ve protokol defterlerine yazdıklarının

tıpkıbasımları yer almaktadır. Sonrasında sabık Patrik I. Zekka İvas’ın

Mayıs-Haziran 2006’da İstanbul gezisindeki resmi ziyaretlerine dair

yazılar ve fotoğraflar bulunur.

Sonrasında İstanbul ve Ankara Süryani Ortodoks Cemaati Ruhani Lideri

ve Patrik Vekili Metropolit Yusuf Çetin’in çeşitli resmi ve dini ziyaretleri

ve fotoğrafları yer alır.

Kaynakça bölümü ve eserin hazırlanmasına emeği geçenlere bir

teşekkürle kitap bitirilir. (S. Akdemir, 2009, 1-312).

5. Tercüme Eserleri

a. Ruhsal Hazine Dua Kitabı

Antakya Süryani Ortodoks Kilisesi eski patriklerinden I. Efrem

Barsavm‘ın Arapça telif ettiği ‘et-Tuhfetu’r-Ruhiyyetu fi’s-Salâti’l-

Fardiyyeti’ isimli kitabın Türkçe tercümesidir.

Kitabın girişinde tüm basım giderlerinin kilise yararına olmak üzere Diş

Tabibi İlyas Sezer ailesi tarafından karşılandığı beyan edilir.

Kitap, 1989’da İstanbul’da Arı Matbaacılık tarafından basılmıştır. Yüz

yetmiş üç sayfadan müteşekkildir.

Girişte Patrik I. Efrem Barsavm’ın kısa bir biyografisi verilir.

Daha sonra Süryanice ve Türkçe birer önsöz yer alır.

Mütercim Samuel Akdemir, yazdığı önsözde kitabın ilk beş baskısından

söz etmemekle beraber altıncı baskısının 1972’de Lübnan Atsane Mor

Efrem Patriklik Matbaası’nda, yedinci baskısının 1982’de Bağdat’ta,


493

sekizinci baskısının 1983’de Halep’te, dokuzuncu baskısının ilk kez

Türkçe olarak 1989’da İstanbul’da tab edildiğini belirtir.

Kitap, on bir bölümden oluşur.

Dua başlığını taşıyan birinci bölümde dua konusunda genel bilgiler

verilir.

Duanın Gerekliliği isimli ikinci bölümde, dua etmenin lüzumu Tevrat ve

İncil’den pasajlarla teyit edilir.

Üçüncü bölüm Duanın Çeşit ve Bölümleri adını taşır. Bu bölümde dua,

sesli ve sessiz olarak ikiye ayrılır. En güzel dua örneklerinin Mezmurlar

kitabında yer aldığı vurgulanır.

Dördüncü bölüm, Dua Esnasında Düşüncelerimizi Toplamak adını taşır.

Beşinci bölümde Esaslı Duanın Koşulları sıralanır.

Altıncı bölümde Dua Vakitleri yer alır.

Yedinci bölümde Genel Duanın Kuralları sıralanır.

Sekizinci bölümde Genel ve Gerekli Olan Dua (Namaz)’nın (Mezmurlar,

251-7) Tercümesi, Dua (Namaz)’nın birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü

tışmışto (tur, rekat)’su, sabah duası, akşam duası, Mor Severiyos’un

ilahisi, İman Yasası, Meryem Ana’ya Meleğin Selamı duası ve günlük

dua turları yer alır.

Dokuzuncu bölümde Büyük Oruca Ait Dualar anlatılır.

Onuncu bölümde Değişik Dualar, Duadan Önce Dilekler, çeşitli azizlere

ait dualar, tevbe için özel dualar, çeşitli küçük dualar, programlı ilahiler

ve kilise makamları yer alır.

On birinci bölümde Kitabı Mukaddes’in okunuşu, törenler, kilisenin

sembolik eşyaları, kutsal sunak, bayram ve oruçlar takvimi anlatılır.

(Barsavm, 1989, 1-173).

b. Theodora

Kitap, Metropolit Gregorios Paulos Behnam tarafından bir tarihi tiyatro

piyesi formunda Arapça olarak kaleme alınmış eserin Türkçe

tercümesidir. 1993’te İstanbul’da İstanbul Süryani Kadim Meryemana

Kilisesi tarafından basılmıştır. Yüz on sayfadır.


494

Kitabın müellifi eski Musul Metropoliti Behnam, Musul Mor Efrem

Ruhban Mektebi müdürlüğü sırasında Samuel Akdemir’in hocalığını da

yapmıştır.

Kitabın ilk sayfalarında İstanbul Süryani Kadim Cemaati Ruhani Reisi

Patrik Vekili ve Metropolit Yusuf Çetin’in bir takdim yazısı yer alır.

Sonrasında Süryanice ve Türkçe birer önsöz bulunur.

Mütercim Samuel Akdemir, yazdığı önsözde Doğu Roma İmparatoriçesi

Süryani Theodora (527-548)’yı, İsrail kavmini mutlak bir felaketten

kurtaran Kraliçe Ester’e benzetir.

Kitap üç ana bölümden oluşur.

Birinci bölümde, Theodora’nın kimliği, doğumu, çocukluğu, Doğu Roma

İmparatoru Iustinianus (527-565)’la evlenmesi, kraliçe olarak sosyal

hayatı, kendi inancına bağlılığı, bu konuda kocası Iustinianus’a etkisi,

dindarlığı, kiliseye hizmeti, kilise adamlarına şefkati, Burudanlı Mor

Yakup (Urfa Piskoposu, 542-578)’un ve Basra Piskoposu Theodor’un

kutsanmasındaki rolü, İncil’in yayılmasındaki gayreti, kutsal inancı

desteklemesi, kiliseler kurması, Süryani tarihindeki yeri, nitelikleri, özel

hayatı ve yazar Brukobiyos’un Theodora hakkındaki iftiralarına cevap

başlıkları yer alır.

İkinci bölümde, ‘Theodora, Altıncı Yüzyılın İlk Yarısında Süryani Kilise

Olaylarını İçeren Tarihi Oyun (Piyes)’ başlıklı dört perdelik bir oyun yer

alır.

Üçüncü bölümde ise, İmparatoriçe Theodora’nın tarihi olaylara etkisi ve

Süryani Kilisesi’ne sağladığı yararlılıklar anlatılır. (Behnam, 1993, 1-

110).

Theodora isimli eser, Samuel Akdemir tarafından Arapça’dan Türkçe’ye

çevrilmeden önce, Hanna Dolapönü tarafından Theodora Suryoyto:

Mutholoyto Maktabzabnoyto Da-T’ino Gedse D-‘İto Suryoyto B-Felgo D-

Doro Stithoyo ismiyle Arapça’dan Süryanice’ye çevrilmiştir. (Alptekin,

2006, 3). Süryanice nüshanın birinci baskısı Julius İsa Çiçek

editörlüğünde 1977’de New Jersey’de, ikinci baskısı 1983’te Glane’deki

Mor Efrem Yayınevi’nce yapılmıştır. (Rabo, 2005, 10).

6. Yayımlanmamış Eserleri

a. Süryanice Grameri


495

Süryani dil bilgisine dair bu eserini, Midyat’ta üç yıl süren (1942-1945)

muallimliği esnasında el yazısıyla hazırlamıştır. (S. Akdemir, 2008, 143;

Günel, 1970, 368).

b. Ayin Kitabı (Anafura)

Mardin’de dini vazife yaptığı yıllarda (1950-1956, 1957-1963) hocası

Hanna Dolapönü’nün Gerşunice (Süryani alfabesi kullanılarak yazılan

Arapça dini metinler) kaleme aldığı el yazması kitaptan esinlenerek

hazırladığı bir liturji kitabıdır. (S. Akdemir, 2008, 143; Günel, 1970,

368).

7. Sonuç

Samuel Akdemir, yirminci yüzyıl Süryani rönesansını gerçekleştiren

ruhani lider olarak adlandırılan Metropolit Hanna Dolapönü’den sonra,

Metropolit İsa Çiçek, Horiepiskopos Cebrail Aydın ve Horiepiskopos

Gabriyel Akyüz’le birlikte en çok eser veren Türkiye menşeli Süryani

ruhanileri arasındadır.

Samuel Akdemir, yarım asırlık meslek hayatı boyunca Midyat, Mardin ve

İstanbul’da çok çeşitli dini görevleri ifa etmiştir.

Arapça ve ilahiyat eğitimini 1956 yılında gittiği, Musul’da geliştirmiştir.

Melfono Samuel birçok şemmas, papaz, horiepiskopos, rahip ve

metropolit yetiştirmiş veya yetişmelerine katkı sağlamıştır.

İstanbul Süryani Ortodoks Cemaati, modern anlamda kuruluşunu ve

yapılanmasını, Horiepiskopos Samuel Ezber ve özellikle Horiepiskopos

Samuel Akdemir’e borçludur.

Hori Samuel kilise, teoloji, lisan, ilahi ve makam bilgileri, sesi, hatipliği,

söz ve fiiliyatıyla da sayılan ve sevilen bir şahsiyet olmuştur.

Samuel Akdemir, seksen altı yıllık ömrünün kırk dört senesi resmi dini

hizmet olmak üzere elli yıla yakın bölümünü dini ve sosyal hizmetleriyle

vakfettiği Türkiye Süryani toplumunca örnek bir ruhani olarak yâd edilir.

Horiepiskopos Samuel Akdemir hayatı boyunca, İgnatius III. İlyas (1917-

1932), İgnatius I. Efrem Barsavm (1933-1957), İgnatius III. Yakup

(1957-1980) ve İgnatius I. Zekka İvaz (1980-2014) olmak üzere dört

patrik dönemini idrak etmiştir.


496

Bu çalışmada Samuel Akdemir’in mevcut sekiz eseri, telif eserleri,

tercüme eserleri ve yayımlanmamış eserleri olmak üzere üç ana başlık

altında incelenmiştir.

Kaynakça

Akdemir, Besim, (2012), “Samuel Akdemir” ed. Cemil Tahincioğlu,

Horiepiskopos Samuel Akdemir, İstanbul: Promat Basım Yayın.

Akdemir, Samuel, (1986), Süryani Kadim Namaz ve Ayin Kitabı,

İstanbul: Numune Basım Yayın Cilt.

Akdemir, Samuel, (1988), Dini Kurallarımız, Glane/Losser/Hollanda:

Bar Hebraeus Verlag.

Akdemir, Samuel, (2002), “Geçmişte ve Günümüzde Türkiye’deki

Süryani Kilisesi”, 2000. Yılında Hıristiyanlık (Dünü, Bugünü ve

Geleceği) Sempozyumu Bildiri Kitapçığı, ( Dinler Tarihi

Araştırmaları-III), Ankara, ss. 9-12.

Akdemir, Samuel, (2008), Barış İçinde Yaşamak, İstanbul: Resim Ofset.

Akdemir, Samuel, (2009), İstanbul Mozaiğinde Süryaniler, İstanbul:

Promat Basın Yayın.

Akyüz, Gabriyel, (1998), Deyrulzafaran Manastırı’nın Tarihi, İstanbul:

Resim Matbaacılık.

Akyüz, Gabriyel, (2009), Mor Petrus ve Mor Pavlus Kilisesi Tarihçesi,

İstanbul: Resim Ofset.

Alptekin, İskender (ed.), (2006), “Mor Philexinos Yuhanon Dolabani”,

The Voice of the Syriacs, c. I, sy: 4, Brüksel: European Syriac

Union, ss. 3.

Barsavm, I. Efrem, (1989), Ruhsal Hazine Dua Kitabı, çev. Samuel

Akdemir, İstanbul: Arı Matbaacılık.

Behnam, Gregorios Paulos, (1993), Theodora, çev. Samuel Akdemir,

İstanbul: Süryani Kadim Meryemana Kilisesi.

Demir, Zeki, (1995), Süryani Kilisesi Öğretisine Göre Kilisenin Kutsal

Yedi Gizi ve Kilise İçindeki Tinsel İşaretler, İstanbul: Resim

Matbaacılık.

Dinno, Nimetullah, (1998), Süryani Müziği, çev. Gabriyel Akyüz,

İstanbul: Resim Matbaacılık.

frmartuklu, (2013a), 01.04.2013 tarihinde,

http://www.frmartuklu.net/midyat-tanitimi/98510-midyat-izbirak-

http://www.frmartuklu.net/midyat-tanitimi/98510-midyat-izbirak-zaze-koyu-midyat-izbirak-koyu-hakkinda-bilgi.html


497

zaze-koyu-midyat-izbirak-koyu-hakkinda-bilgi.html.

adresinden erişildi.

frmartuklu, (2013b), 01.04.2013 tarihinde,

http://www.frmartuklu.net/midyat-tanitimi/98503-midyat-

gulgoze-ewert-koyu-midyat-gulgoze-koyu-hakkinda-bilgi.html.

adresinden erişildi.

Günel, Aziz, (1970), Türk Süryaniler Tarihi, Diyarbakır.

Hançerlioğlu, Orhan, (1993), Dünya İnançları Sözlüğü, İstanbul: Remzi

Kitapevi.

Hollerweger, Hans, (1999), Turabdin, çev. Sevil Gülçur, Linz/Avusturya.

İdem Dergisi, (2007), “Horiepiskopos Samuel Akdemir’le Röportaj”, sy:

15, İstanbul, ss. 24-28.

Koluman, Aziz, (2001), Ortadoğu’da Süryanilik, Dini, Sosyal ve Kültürel

Hayat, Ankara: Asam Yayınları.

Maclean, A. J. (1980), “Syrian Christians”, Encyclopaedia of Religion

and Ethics, (E.R.E), c. XII, Edinburgh: Morrison and Gibb

Limited, ss. 173-174.

Özcoşar, İbrahim, (2006), “19. Yüzyılda Mardin Süryanileri”, (Doktora

Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), Kayseri.

Rabo, Gabriel, (2005), “Mor Julius Yeshu Çiçek”, Kolo Suryoyo, sy. 147,

c. III, Manarcad/Kottayam/Hindistan, ss. 2-26.

Sâka, İshak, (1985), Kenisetî es-Suryaniyyetu, Şam: Matabi’u Elif Ba

ve’l-Edib.

Sarkar, Elias A. (ed.) (2011), “Very Rev. Fr. Samuel Akdemir’s 40th

Memorial Service at St. Mark’s Cathedral”, The Word Quarterly

Newsletter, New Jersey, ss. 11.

suryanikadim, (2013), 05.08.2013 tarihinde,

http://suryanikadim.org/patrikler.aspx, adresinden erişildi.

suryaniler, (2013), 05.08.2013 tarihinde,

http://suryaniler.com/haberler.asp?id=796. adresinden erişildi.

Tahincioğlu, Cemil, (2012), “Horiepiskopos Samuel Akdemir”, ed. Cemil

Tahincioğlu, Horiepiskopos Samuel Akdemir, İstanbul: Promat

Basım Yayın.

Tahincioğlu, Yakup, (2011), Süryaniler, İstanbul: İstanbul Matbaacılık.

http://www.frmartuklu.net/midyat-tanitimi/98510-midyat-izbirak-zaze-koyu-midyat-izbirak-koyu-hakkinda-bilgi.html

http://www.frmartuklu.net/midyat-tanitimi/98503-midyat-gulgoze-ewert-koyu-midyat-gulgoze-koyu-hakkinda-bilgi.html

http://www.frmartuklu.net/midyat-tanitimi/98503-midyat-gulgoze-ewert-koyu-midyat-gulgoze-koyu-hakkinda-bilgi.html

http://suryanikadim.org/patrikler.aspx

http://suryaniler.com/haberler.asp?id=796

Süryani Ortodoks Horiepiskopos Samuel Akdemir Hayatı ve Eserleri (Syriac Orthodox Chorepiscopos...

Documents

Transcript of Süryani Ortodoks Horiepiskopos Samuel Akdemir Hayatı ve Eserleri (Syriac Orthodox Chorepiscopos...