T.C. KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

EĞİTİM BİLİMLERİ ANABİLİM DALI

EĞİTİM PROGRAMLARI VE ÖĞRETİM BİLİM DALI

SEMİNER I

YRD. DOÇ. DR. İSMET ŞAHİN

SOSYAL MEDYANIN ÖĞRETİM AMAÇLI KULLANIMINA İLİŞKİN

ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ

DUYGU BİRBİRİ

HAZİRAN, 2013

KOCAELİ

İÇERİK SAYFA

I. Giriş 2

II. Yöntem 3

a. Alan yazın incelemesi

3

b. Örneklem 6

c. Veri toplama aracı

6

III. Bulgular

7

IV. Özet ve Değerlendirme

15

V. Kaynakça

18

Ek I. Öğretmen Görüşme Formu

19

1

Ek II. Yaşa Göre Sosyal Medya Web Siteleri Kullanım

İstatistik Tablosu 24

2

TABLO LİSTESİ SAYFA

Tablo 1. Facebook Kullanım Sıklığı

9

Tablo 2. Twitter Kullanım Sıklığı

9

Tablo 3. Myspace Kullanım Sıklığı

10

Tablo 4. Google Plus Kullanım Sıklığı

10

Tablo 5. Google Gruplar Kullanım Sıklığı

11

Tablo 6. LinkedIn Kullanım Sıklığı

11

Tablo 7. Wikipedia Kullanım Sıklığı

12

Tablo 8. Bloglar Kullanım Sıklığı

12

Tablo 9. Sosyal medya web sitelerinin etkin kullanımı

13

3

Tablo 10. Öğrencilerle iletişim kurma amaçlı

14

Tablo 11. Sınıf toplantı veya etkinlikleriyle ilgili bilgi

verme amaçlı 14

Tablo 12. Ödev teslim veya kontrol yapabilme amaçlı

15

Tablo 13. Derslerle ilgili duyuru ve bilgilendirme

yapabilme amaçlı 15

Tablo 14. Derslerle ilgili materyal paylaşım amaçlı

15

4

I. GİRİŞ

Sosyal ağlar insanların birbirlerini tanıma ve iletişim

kurmaları fikri üstüne şekillenmektedir. İnsanlara içerisinde

bulundukları dünyayı daha açık, daha paylaşımcı ve birbiriyle

daha bağlantılı bir hale getirme fırsatı sunmaktadır. Son

zamanlarda sosyal ağlar; insanlar üzerinde ekonomik, politik ve

eğitim gibi pek çok alanda etki etmektedir. Bu yüzden de son

zamanlarda insanlar arasındaki en önemli iletişim araçlarından

birisi haline gelmiştir.

Sosyal ağlar; insanların ilgilendikleri disiplinler

üzerinde dosya, video veya fotoğraf paylaşmalarına, bloglar

oluşturmalarına, mesaj göndermelerine veya gerçek zamanlı

konuşma gerçekleştirmelerine olanak sağlamaktadır. Bu yüzden bu

ağlar “sosyal” olarak tanımlanmaktadır. Çünkü internet

ortamında bulunan insanların arkadaşlarıyla, iş arkadaşlarıyla

ya da diğer kişilerle iletişim kurmalarını, aralarında bağ

kurmalarını ve bu bağları güçlendirmelerini sağlamaktadırlar.

Dünyada kullanılan en ünlü sosyal ağlar Facebook, Twitter ve

Myspace’dir. Bu ağlar insanlara birçok hizmet sunmakla

birlikte, sunduğu en önemli hizmetlerden birisi insanların

fikirlerini paylaşabildikleri ve tartışabildikleri ortamları

5

oluşturan mikrobloglardır. Bu tarz sanal ortamlar sayesinde

bireyler direkt olarak diğer bireylerle iletişime

geçebiliyorlar. Sosyal ağlar özellikle küresel olaylarla ilgili

ekonomik, politik, sosyal ve eğitsel kararları verme sürecinde

aktif ve etkili rol oynamaktadırlar (Zaidieh, 2012).

Sosyal medya sitelerinin popülerliğinin giderek artması

eğitimde kullanılmasını kaçınılmaz hale getirmiştir. Ortak ilgi

ve zevkleri bulunan insanların bir araya gelerek bir şeyler

paylaşabildikleri, kendilerine uygun etkinlikleri

seçebildikleri bu sanal ortam, getirdiği faydalarla birlikte

bazı sıkıntılar da doğurmaktadır. En önemli dezavantajı eğitim

öğretim sürecindeki insani etkileşimin olmamasıdır. İnternet

yoluyla yapılan eğitimlerde (e-learning) bu sorun sık sık

kendini göstermektedir. Fakat sosyal medya sitelerinin

kullanıcılarına sunduğu online konuşma ya da birebir iletişim

kurma gibi imkanlar sunduğu için bu sorunları en aza

indirgeyebiliyor. Sosyal medya araçlarının öğretim araçlarına

entegre edilmesi hem öğretmenler hem de öğrenciler açısından

büyük kolaylıklar sunmakta ve dersleri daha çekici hale

getirmektedir (Zaidieh, 2012).

6

Yurt içi ve yurt dışında yapılan alan yazın

incelemelerinde çeşitli yerlerde özellikle yükseköğretim

eğitimi için sosyal medya araçlarından yararlanıldığı

görülmektedir. Fakat yine de sosyal medyanın tam olarak bir

öğretim aracı olarak kullanılmasına yönelik yapılan çalışma

sayısı oldukça kısıtlıdır. Bu yüzden de sosyal medyanın

öğretimsel kullanımına yönelik bir araştırmanın yapılması

gerekli görülmüştür.

Yapılan çalışma betimsel analiz modelinde olup alan yazın

taraması yapılmış ve öğretmenlerin öğretim aracı olarak sosyal

medya kullanımları sorgulanmıştır. Araştırma, öğretmenlerin

sosyal medya web sitelerinin öğretimsel kullanımına ilişkin

görüşleri ve sosyal medya web sitelerinin eğitimsel açıdan

alternatif kullanım modelleri hakkında bilgi edinme amacıyla

gerçekleştirilmiştir. Öğretmen görüşleri sorgulanırken

araştırmacı tarafından hazırlanan “öğretmen görüşme formu”

uygulanmış ve öğretmenlerin sosyal medyayla ilgili görüşleri

anket aracılığıyla araştırılmıştır. Çalışma içerisinde

uygulanan anket ile öğretmenlerin sosyal medya araçlarını

kullanıp kullanmadıkları; sosyal medya kullanım sıklıklarının

7

ne olduğu ve sosyal medyayı öğretim amaçlı kullanıp

kullanmadıkları sorularına yanıt aranmaktadır.

a. ALAN YAZIN İNCELEMESİ

Facebook, kullanıcılarının oluşturduğu ağlarda farklı izin

seviyelerinde özel veya herkese açık yazılarla kullanıcıların

birbiri ile bağlanmasını, gruplara katılmasını ve diğerleri ile

kaynakların paylaşılmasını sağlayan çevrimiçi sosyal ağ

yazılımıdır. Diğer çevrimiçi sosyal ağ sitelerine (Friendster,

MySpace gibi) benzer bir biçimde, kullanıcılar kendilerini

çevrimiçi bir profilde tanıtır, arkadaş edinir, diğerlerinin

profillerine veya sosyal içeriğe bilgi veya yorum yazabilir.

350 milyondan fazla kullanıcısı olan facebook dünyanın

en büyük sosyal ağı olmasına rağmen, Facebook dışında da birçok

kullanıcısı olan ve büyüyen sosyal ağlar da bulunmaktadır

(http://www.Facebook.com/press/info.php?statistics). Örneğin,

MySpace özellikle müzik ve eğlenceye, Flickr, resim ve video

paylaşımına, Twitter, 140 karakterlik mesaj yazmaya ve Ning

insanların ilgilerini keşfetmesine ve açıklamasına

odaklanmıştır.

8

Facebook şu anda Türkiye’de de en çok kullanılan sosyal

medya web sitesidir. Türkiye’de Facebook kullanan

kullanıcıların %10’u 13-15, %9’u 16-17, %34’ü 18-24, %30’u 25-

34, %11 35-44, %4’ü 45-54, %1’i 55-64 ve %1’i 65 ve üstü yaş

aralığındadır (http://www.facebakers.com/countries-

withfacebook/TR/).

Facebook eğlence amaçlı kullanımının yanı sıra bazı

eğitimciler tarafından eğitimsel açıdan da çeşitli

özelliklerinden yararlanılarak kullanılmaktadır. Heather

Rogers, Haverback Towson üniversitesinde, “324 Okuma Yöntemi

Grubunun Kadınları” olarak oluşturduğu Facebook grubunu

öğretmen adayları ile okuma dersinde buluşmak için

kullanmıştır. Bu grup ödevlerin tartışıldığı, soruların

sorulduğu, görüşlerin eleştirildiği, bilgilerin gönderildiği ve

görüşlerin desteklendiği bir platform olarak işlev görmüştür.

Ayrıca araştırmacı, öğrencilerin okumasını desteklemek için

kitap kulüplerinin kurulmasını, kitap tartışmalarının

yapılmasını ve okumaların paylaşılması için sosyal ağların

kullanımını önermiştir.

Brown (2008) “Facebook’un eğitimsel kullanımı” isimli

çalışmasında; öğrencilerin Facebook ortamını okul temelli

9

kitapları alıp vermek, kulüpler, grup ödevleri, uygulamalar ve

dersler için kullanıldığından bahsetmektedir. Öğrenciler diğer

öğretmenleri kendilerine arkadaş olarak ekleyebilir, çalışma

konularına ait gruplar oluşturarak veri toplayabilir ve

tartışma başlatabilirler. Ayrıca araştırmacı tarih, edebiyat

derslerinde, kültürel rehberlerin hazırlanmasında ve

programlama uygulamalarında da bu sosyal ağın

kullanılabileceğini önermiştir.

Munoz & Towner (2009) “ Facebook’u açmak: Sınıf ortamında

Facebook nasıl kullanılır” isimli çalışmasında benzer şekilde

öğrenciler için konulara uygun resimlerin, mesajların, derslere

ait ödevlerin, olayların ve uygulamaların Facebook sosyal

ağında eğitim amaçlı kullanılacağı belirtilmiştir. Ayrıca,

öğretmenler Facebook ortamında web sitelerine ait adresleri ve

videoları gönderebilir, Google belgeleri ile bağlantı

oluşturarak öğrencilerin sunularını, ödevlerini ve diğer

ürünleri paylaşılabilirler.

Madge, Meek, Wellens & Hooley “Facebook, sosyal

birleştirme ve informal öğrenme” isimli çalışmalarında;

üniversite Facebook ağına önceden kayıt olmanın, sosyal ağlara

sonradan kayıt olmayı nasıl etkilediği konusunda yaptıkları

10

çalışmada, Facebook sosyal ağının üniversite hayatına

öğrencilerin yerleşmesinde “sosyal birleştirici” olduğu

sonucuna ulaşmıştır.

George & Dellasega’nın “Lisans düzeyinde tıp eğitiminde

sosyal medya kullanımı: Penn State College of Medicine’dan iki

örnek çalışma” isimli çalışmalarında; dördüncü sınıf tıp

öğrencilerinin iki seçmeli ders içerisinde sosyal medya

araçlarını kullanımını ve değerlendirmelerini ölçmektedirler.

Çalışma esnasında, öğrencilerin öğrenmelerini pekiştirme

amacıyla beş farklı sosyal medya aracı (Twitter, Youtube,

Flickr, Blogging ve Skype) kullanılmıştır. Her bir ders sonunda

öğrencilerin niteliksel ve niceliksel olarak değerlendirmeleri

yapılmıştır. İki farklı vaka incelenmesi yapılmıştır çalışmada.

İlk incelemede tıpta yaratıcı yazma dersleri esnasında 15

öğrenci katılmıştır. Ders boyunca öğrencilerin günlük tutmaları

ve buna ek olarak öğrencilerin twitter hesabı açmaları

istenmiştir. Twitter üzerinden öğretmen dersle ilgili kısa

özetler sunmaktadır ve öğrenciler sınıf arkadaşlarıyla dersle

ilgili birbirlerine dönüt vermektedirler. İkinci vaka

incelemesi çalışmasında birçok sosyal medya sitesinden

(Youtube, Twitter, Skype) yararlanılmıştır. Disiplinlerarası

11

çalışılarak farklı alanlarla sosyal medya siteleri üzerinden

bağlantılar kurulmuştur. Araştırma sonunda öğrenciler

niteliksel olarak memnuniyetlerini dile getirmişlerdir. Sosyal

medya araçlarını derslere entegre edilerek yapılan dersler

geleneksel yöntemle yapılan derslere göre çok daha avantajlı

olduğu görülmüştür. İki olay incelemesi sonucunda öğrenciler ve

öğretmenler arasındaki dersle ilgili konuşmaları, ders dışında

da devam etmiş ve bu durumda öğrencilerin daha yaratıcı

olmalarına yardımcı olmuştur. Ayrıca sosyal medya araçlarının

derse entegre edilmesi öğrencilerin derse karşı olan

motivasyonlarını arttırmakta olduğu ve dersi daha ilgi çekici

hale getirdiği görülmüştür. Öğrenciler her iki derste de yüksek

başarı puanları elde etmişlerdir. Sosyal medya araçlarının

entegre edilmiş dersin işbirliğini ve öğrenmeyi arttırmasının

yanı sıra zaman yönetimi, teknolojiye karşı pratikliğin eksik

olması ve gizlilik uygulamaları gibi bazı zorlukları da ortaya

çıkardığı görülmüştür.

Özetlemek gerekirse; işbirlikli öğrenme, araştırma,

sorgulama, tartışma becerileri, eleştirel düşünme ve problem

çözme becerilerini desteklemek için Facebook etkili bir şekilde

materyalleri (video dosyaları, ses dosyaları, resimler, kelime

12

işlemci, tablolama, sunu, veri tabanı ve diğer türdeki

belgeleri içeren web siteleri) paylaşmak, gündelik olayları,

haberleri, kişileri veya grupları takip etmek, tartışma

ortamlarına dâhil olmak için kullanılabilir (Gülbahar,

Kalelioğlu & Madran, 2013).

II. YÖNTEM

a. ÖRNEKLEM

Araştırma örneklemi; Kocaeli ili İzmit ilçesinde bulunan

Tavşantepe İlköğretim Okulu, Ulubatlı Hasan İlkokulu, 29 Ekim

Ortaokulu, Kuvayi Milliye İlkokulu, Ulusal Egemenlik İlkokulu,

28 Haziran İlköğretim okulu, Yahya Kaptan İlkokulu, Namık Kemal

İlköğretim okulu ve İstanbul ili Sultanbeyli ilçesinden yer

alan Sultanbeyli Lisesi’nde görev yapmakta olan öğretmenlerden

oluşmaktadır. Araştırma örnekleminin evreni temsil ettiği

sayılmaktadır.

b. VERİ TOPLAMA ARACI

Sosyal medyanın öğretimsel kullanımına yönelik öğretmen

görüşlerini almak üzere “öğretmen görüşme formu” isimli anket

uygulanmıştır. Öğretmen görüşme formu iki bölümden

oluşmaktadır. İlk bölümde öğretmenlerin yaş, çalıştığı kurum,

13

hizmet yılı, branş, mezun olunan üniversite gibi demografik

bilgileriyle birlikte yüksek lisans veya doktora yapıp

yapmadıkları, sosyal medya web sitelerini kullanıp

kullanmadıkları, sosyal medya web sitelerini kullanım

sıklıkları, sosyal medya web sitelerini ne amaçla ve ne kadar

etkin kullandıkları, sosyal medya web sitelerini öğretim amaçlı

kullanıp kullanmadıkları gibi sorulara cevap aranmaktadır.

Anketin ikinci bölümünde sosyal medya web sitelerinin ne gibi

öğretim amaçları için kullanıldığını sorgulamaktadır. Anketin

ikinci bölümü sosyal medya web sitelerini öğretim amaçlı

kullananlar tarafından doldurulmuştur.

Anket; Tavşantepe İlköğretim Okulu, Ulubatlı Hasan

İlkokulu, 29 Ekim Ortaokulu, Kuvayi Milliye İlkokulu, Ulusal

Egemenlik İlkokulu, Sultanbeyli Lisesi, 28 Haziran İlköğretim

okulu, Yahya Kaptan İlkokulu ve Namık Kemal İlköğretim okulu

olmak üzere dokuz farklı okulda ve farklı branşlardan 118

öğretmene uygulanmıştır. Anket gönüllülük esasına dayanılarak

doldurulmuştur. Anket verileri SPSS veri analiz programı

kullanılarak analiz edilmiştir.

III. BULGULAR

14

Ankete katılan öğretmenlerin %30,5’i 20 - 30 yaş, %39’u 31

- 40 yaş, %16,9’u 41 – 50, %8,5’i 51 – 60 yaş arasındadır.

Öğretmenlerin %30,5’i (36) sınıf öğretmeni; %13,6’sı (16)

İngilizce öğretmeni; %10,2’si (12) Türkçe öğretmeni; %8,5’i

(10) fen ve teknoloji öğretmeni; %6,8’i (8) matematik

öğretmeni; %5,9’u (7) sosyal bilgiler öğretmeni; %3,4’ü (4)

resim öğretmeni, beden eğitimi öğretmeni ve din kültürü ve

ahlak bilgisi öğretmeni; %1,7’si (2) müzik öğretmenidir. Geriye

kalan %11’i (13) ise diğer branşlardan öğretmenlerdir.

Katılımcıların; %6,8’i 0-1 yıl; %4,2’si 1-3 yıl; %9,3’ü 3-5

yıl; %20,3’ü 5-10 yıl ve %54,2’si ise 10 yıl ve üstü hizmet

yılına sahiptir. Ankete katılan öğretmenlerin %11’inin yüksek

lisans yaptığı belirlenmiştir. Katılımcıların %88’i sosyal

medya web sitelerini kullandığını belirtmiştir. Katılımcıların

sosyal medya web sitelerinin kullanım sıklıklarını gösteren

frekans tabloları aşağıda gösterilmektedir.

15

Facebook kullanım sıklığı

14

11,9

13,0

13,01

311,0

12,0

25,01

613,6

14,8

39,82

924,6

26,9

66,73

630,5

33,3

100,010

891,5

100,01

08,511

8100,0

HiçNadirenAra sıraGenellikleHer zamanToplam

Geçerli

Hesaplanmayan veriToplam

FrekansYüzde

Geçerli yüzde

Kümülativ yüzde

Twitter kullanım sıklığı

48

40,7

61,5

61,51

19,3

14,1

75,61

19,3

14,1

89,73 2,

53,8

93,65 4,

26,4

100,07

866,1

100,04

033,911

8100,0

hiçnadirenara sıragenellikleher zamanToplam

Geçerli

Hesaplanmayan veriToplam

Frekans Yüzde Geçerli yüzde

Kümülativ yüzde

Tablo 1. Facebook kullanım sıklığı

En çok kullanılan sosyal medya web sitelerinden

Facebook’u ‘her zaman’ kullananların oranı %30,5;

‘genellikle’ kullananların oranı %24,6; ‘ara sıra’

kullananların oranı %13,6; ‘nadiren’ kullananların oranı

%11 ve ‘hiç’ kullanmayanların oranı ise %11,9dur.

Katılımcılar arasında facebook kullanımının oldukça yoğun

olduğu görülmektedir.

Tablo 2: Twitter kullanım sıklığı

16

Myspace kullanım sıklığı

62

52,5

91,2

91,21 ,

81,5

92,62 1,

72,9

95,63 2,

54,4

100,06

857,6

100,05

042,411

8100,0

hiçnadirenara sıragenellikleTotal

Geçerli

Hesaplanmayan veriToplam

Frekans Yüzde Geçerli yüzde

Kümülativ yüzde

Tabloya bakıldığı zaman katılımcıların %40,7’sinin

Twitter’ı ‘hiç’ kullanmadığı görülürken; %4,2’sinin her zaman

kullandığı görülmektedir. Twitter’ı nadiren kullananların oranı

ile ara sıra kullananların oranı %9,3 olurken, genellikle

kullananların oranı %2,5tir.

Tablo 3: Myspace kullanım sıklığı

Katılımcıların %52,5’i myspace web sitesini ‘hiç’

kullanmadığını belirtirken, ‘genellikle’ kullananların oranı

%2,5tir. Nadiren kullananların oranı % 0,8 olurken, ara sıra

kullananların oranı %1,7dir. Myspace web sitesinin katılımcılar

tarafından pek kullanılmadığı görülmektedir.

17

Google Plus kullanım sıklığı

51

43,2

58,6

58,68 6,

89,2

67,83 2,

53,4

71,31

210,2

13,8

85,11

311,0

14,9

100,08

773,7

100,03

126,311

8100,0

hiçnadirenara sıragenellikleher zamanToplam

Geçerli

Hesaplanmayan veriToplam

Frekans Yüzde Geçerli yüzde

Kümülativ yüzde

Google gruplar kullanım sıklığı

44

37,3

55,0

55,06 5,

17,5

62,51

311,0

16,3

78,81

08,5

12,5

91,37 5,

98,8

100,08

067,8

100,03

832,211

8100,0

hiçnadirenara sıragenellikleher zamanToplam

Geçerli

Hesaplanmayan VERİToPLAM

Frekans Yüzde

Geçerli yüzde

KümülativYüzde

Tablo 4: Google Plus kullanım sıklığı

Tabloya bakıldığı zaman katılımcıların Google Plus’ı

%43,2’si hiç kullanmadığını, %6,8’i nadiren, %2,5’i ara sıra,

%10,2’si genellikle ve %11’i her zaman kullandıklarını

belirtmişlerdir.

Tablo 5: Google gruplar kullanım sıklığı

18

LinkedIn kullanım sıklığı

58

49,2

82,9

82,95 4,

27,1

90,03 2,

54,3

94,33 2,

54,3

98,61 ,

81,4

100,07

059,3

100,04

840,711

8100,0

hiçnadirenara sıragenellikleher zamanTotal

Geçerli

Hesaplanmayan veriToplam

Frekans Yüzde Geçerli yüzde

KümülativYüzde

Katılımcıların %5,9’u ‘her zaman’ Google grupları

kullandıklarını belirtirken, %37,3’ü ise ‘hiç’ kullanmadığını

ifade etmiştir. Google grupları ‘genellikle’ kullananların

oranı %8,5 ve ‘ara sıra’ kullananların oranı %11 olurken,

‘nadiren’ kullananların oranı %5,1dir.

Tablo 6: LinkedIn kullanım sıklığı

LinkedIn kullanım sıklık tablosunda da görüldüğü gibi,

LinkedIn web sitesini hiç kullanmayanların oranı %49,2 olurken;

nadiren kullananların oranı %4,2, ara sıra ve genellikle

kullananların oranı %2,5 ve her zaman kullananların oranının

%0,8 olduğu görülmüştür. Tabloya bakıldığı zaman LinkedIn web

sitesinin katılımcıların çoğunluğu tarafından kullanılmadığı

görülmektedir.

19

Wikipedia kullanım sıklığı

29

24,6

34,9

34,96 5,

17,2

42,22

521,2

30,1

72,31

815,3

21,7

94,05 4,

26,0

100,08

370,3

100,03

529,711

8100,0

hiçnadirenara sıragenellikleher zamanTotal

Geçerli

Hesaplanmayan veriToplam

Frekans Yüzde Geçerli yüzde

Kümülativyüzde

Bloglar kullanım sıklığı

45

38,1

57,0

57,01

08,5

12,7

69,61

411,9

17,7

87,36 5,

17,6

94,94 3,

45,1

100,07

966,9

100,03

933,111

8100,0

hiçnadirenara sıragenellikleher zamanToplam

Geçerli

Hesaplanmayan veriToplam

Frekans Yüzde Geçerli yüzde

KümülativYüzde

Tablo 7: Wikipedia kullanım sıklığı

Bu maddeye verilen cevaplarda katılımcıların %24,6’sının

Wikipedia’yı ‘hiç’ kullanmadığı görülürken; %5,1’in ‘nadiren’,

%21,2’sinin ‘ara sıra’, %15,3’ünün ‘genellikle’ ve %4,2’sinin

‘her zaman’ kullandığı görülmektedir.

Tablo 8: Bloglar kullanım sıklığı

20

Sosyal medya web sitelerinin etkin kullanımı

11

9,3

9,6

9,63

328,0

28,9

38,64

739,8

41,2

79,81

512,7

13,2

93,08 6,

87,0

100,011

496,6

100,04 3,

4118

100,0

çok iyiiyiortaorta düzeyin altındabaşlangıçToplam

Geçerli

Hesaplanmayan veriToplam

Frekans Yüzde Geçerli yüzde

Kümülativyüzde

Tabloya göre katılımcıların %38,1’inin Blog web sitelerini

hiç kullanmadığı; %11,9’unun ara sıra; %8,5’inin nadiren,

%5,1’inin genellikle ve %3,4’ünün her zaman kullandığı

görülmektedir.

Anket katılımcılarının sosyal medya kullanım amaçları

değişkenlik göstermektedir. Sosyal medya web sitelerini

kullananların %77,1’i insanlarla iletişim kurma amacıyla

kullandıklarını belirtirken, sosyal paylaşımda bulunmak için

kullananların oranı %66,9’dur. Güncel konularla ilgili bilgi

edinme amacıyla kullananlar katılımcıların %83,1’ini

oluştururken, eğlenme amaçlı, müzik dinlemek ve video izlemek

için kullananlar %77,1’ini oluşturmaktadır.

Tablo 9: Sosyal medya etkin kullanımı

21

Öğrencilerle iletişim kurma amaçlı

42

35,6

50,6

50,64

134,7

49,4

100,08

370,3

100,03

529,711

8100,0

evethayırToplam

Geçerli

Hesaplanmayan veriToplam

Frekans

Yüzde

Geçerli yüzde

Kümülativyüzde

Katılımcılara sosyal medya web sitelerini ne kadar etkin

kullandıkları sorulduğu zaman en yaygın (%39,8’i) orta düzeyde

kullandıklarını belirtmişlerdir. Aşağıdaki tabloda

katılımcıların sosyal medya web sitelerini ne kadar etkin

kullandıklarını belirtmektedir.

Anket katılımcılarının %66,1’i sosyal medya web

sitelerini öğretim amaçlı kullanırlarken, %31,4’ü öğretim

amaçlı kullanmadıklarını belirtmişlerdir. Anketin ikinci bölümü

sosyal medya web sitelerinin ne gibi öğretim amaçları için

kullandıkları sorgulanmıştır. Katılımcılar çeşitli öğretim

amaçları için sosyal medya web sitelerini kullanmaktadır.

Katılımcıların sosyal medya web sitelerini kullandıkları

öğretim amaçlarının frekans tabloları aşağıda belirtilmektedir.

Tablo 10: Öğrencilerle iletişim kurma amaçlı

Ankete katılan öğretmenlerin %35,6’sı öğrencilerle iletişim

kurma amaçlı kullandıklarını belirtirlerken, %34,7’si

22

Sınıf toplantıları veya etkinliklerle ilgili bilgi verme amaçlı

37

31,4

44,0

44,04

739,8

56,0

100,08

471,2

100,03

428,811

8100,0

evethayırToplam

Geçerli

Hesaplanmayan veriToplam

Frekans

Yüzde

Geçerli yüzde

Kümülativ yüzde

Ödev teslim veya kontrol yapabilme amaçlı

21

17,8

25,3

25,36

252,5

74,7

100,08

370,3

100,03

529,711

8100,0

evethayırToplam

Geçerli

Hesaplanmayan veriToplam

Frekans

Yüzde

Geçerli yüzde

Kümülativ yüzde

kullanmadıklarını belirtmişlerdir. Katılımcıların %29,7’si ise

bu maddeye cevap vermemişlerdir.

Tablo 11: Sınıf toplantıları veya etkinlikleri hakkında bilgi vermek için

. Katılımcıların %31,4’ü sınıf toplantıları veya

etkinlikleri hakkında bilgi verme amacıyla kullandıklarını

belirtmişlerdir. Aynı maddeye katılımcıların %39,8’i hayır

cevabını vermişlerdir.

Tablo 12: Ödev teslim veya kontrollerini yapabilmek için

23

Derslerle ilgili duyuru ve bilgilendirme amaçlı

43

36,4

51,8

51,84

033,9

48,2

100,08

370,3

100,03

529,711

8100,0

evethayırToplam

geçerli

Hesaplanmayan veriToplam

Frekans

Yüzde

Geçerli yüzde

kümülativyüzde

Derslerle ilgili materyal paylaşım amaçlı

58

49,2

65,9

65,93

025,4

34,1

100,08

874,6

100,03

025,411

8100,0

evethayırTotal

Geçerli

Hesaplanamayan veriiToplam

Frekans

Yüzde Geçerli yüzde

Kümülativ yüzde

Ödev teslimi veya ödev kontrollerini yapabilmek için

kullanan katılımcıların oranı %17,8 iken kullanmayanların oranı

% 52,5’tir.

Tablo 13: Ders ile ilgili duyuruları ve bilgilendirmeleri yapabilmek için

Ders ile ilgili duyuruları ve bilgilendirmeleri yapabilmek

için kullananların oranı %36,4 iken, kullanmayanların oranı

%33,9’dur.

Tablo 14: Derslerle ilgili materyal paylaşım amaçlı

Katılımcıların %49,2’si derslerle ilgili materyal paylaşım

amaçlı kullandıklarını belirtmişlerdir. Bu amaçlar dışında

24

anket katılımcılarına diğer alternatif kullanım yolları

sorulmuştur. Katılımcılar sosyal medya web sitelerini;

derslerle ilgili video izlemek, öğretmenlerin web sitelerinin

tanıtılmasına ilişkin teşvik, öğrenci grupları oluşturma, ders

içerisinde yapılan etkinliklerin paylaşılması ve daha fazla

öğretmene ulaşmak, tartışma ve bilgilendirme amacıyla

kullandıklarını belirtmişlerdir.

Yapılan analizler sonucunda görüşmüştür ki; araştırmaya

katılan öğretmenlerin büyük çoğunluğu sosyal medya web

sitelerini kullanmaktadırlar. Katılımcılar gerek eğlence amaçlı

olsun gerekse öğretim amaçlı kullandıklarını belirtmişlerdir.

Katılımcılar öğretimsel olarak da çok çeşitli amaçlarla

kullanmaktadır. Öğretmenlerin öğrencileriyle iletişimde

bulunmaları, derslerle ilgili materyal paylaşımı yapmaları,

derslerle veya sınıf toplantılarıyla ilgili bilgilendirme

yapmaları gibi amaçlar bunlara örnek verilebilir.

IV. ÖZET VE TARTIŞMA

Ülkemizde ve dünyada internet ve bilgisayar

kullanıcılarının günden güne artması, internetin haber

takibinden, alışveriş yapmaya iletişim kurmaktan, eğitime

kadar gündelik yaşam uygulamalarına her anlamda yerleşmesi,

25

yeni iletişim teknolojilerinin günümüzde kazandığı önemin en

büyük göstergesidir. Günümüzde zamansal ve mekânsal anlamda

birçok zorluğu ortadan kaldıran internet ve ona bağlı olarak da

sosyal paylaşım ağları, sosyalleşmenin önemli bir tamamlayıcı

unsuru olarak ön plana çıkmaktadır. Günümüz toplumunun hızlı

yaşanan kopuk ilişkileri içerisinde sosyal paylaşım ağları

yardımıyla insanlar bir sosyal ilişki kurma ya da mevcut olan

ilişkilerini sürdürme şansına sahip olabilmektedirler. Sosyal

paylaşım ağları bireyleri, toplumun gittiği yönde sosyal olarak

tamamlayan bir bileşen olarak karşımıza çıkmaktadır (Özmen,

Aküzüm, Sünkür & Baysal, 2011).

Toplumu bu denli etkileyen sosyal ağlar bazı

davranışlarımızı ve alışkanlıklarını değiştirmektedir. Birçok

alanda olduğu gibi, soysal ağ teknolojileri eğitim için de

birçok olanağı içerisinde barındırmaktadır. Sosyal ağların

birçok kullanım özelliği ve olanaklarının olması, öğretmenlerin

eğitim öğretim süreçlerini aktif, yaratıcı, işbirlikli öğrenme

ile desteklemelerine, öğrenci-öğrenci, öğrenci-içerik ve

öğretmen-öğrenci etkileşimi arttırmada, öğrencilerin araştırma,

sorgulama ve problem çözme becerilerini kullanmaları ve

26

geliştirmeleri konusunda destek olmaktadır (Gülbahar,

Kalelioğlu & Madran, 2013).

Sosyal ağların eğitime ilişkin bu denli olumlu ve

önemli katkılarına rağmen bu alanda yapılmış çalışmaların

azlığı ve ülkemizde bu konuda eğitimin her kademesini kapsayan

çalışmaların yapılmamış olması dikkat çekicidir. Sosyal ağların

eğitim ortamlarındaki işlevselliğine ilişkin araştırma

sonuçları, sosyal ağların öğretmen, yönetici ve diğer okul

mensupları tarafından etkin bir şekilde kullanıldığını

göstermektedir. Bulunduğu çevreden etkilenen ve aynı oranda

çevresini etkileyen ve şekillendiren okullarda sosyal ağlarla

sağlanan etkileşim, okul mensuplarını dolayısıyla toplumu daha

aktif bir katılımcılığa sevk ettiği söylenebilir. Bunun

yanında eğitimsel amaçları gerçekleştirmek için sosyal ağların

kullanımı, okul yönetimi, öğretmen ve öğrenciler arasında

sağladığı eş güdümün ve bilgi paylaşımının, varılmak istenen

amaçları gerçekleştirme noktasında olumlu katkısının olduğu bir

gerçektir (Özmen, Aküzüm, Sünkür & Baysal, 2011).

Anket verilerine göre yapılan analizde en yoğun

olarak Facebook sosyal medya sitesinin kullanıldığı

belirtilmiştir. Katılımcıların çoğunluğunun sosyal medya web

27

sitelerini kullanım yeterliklerinin anket sonuçlarına göre

ağırlıklı olarak orta düzeyde olduğu belirlenmiştir. Sosyal

medya web sitelerinin hem öğretim amaçlı hem de kişisel

kullanım amaçlı en yoğun olarak kullanıldıkları yaş grubu 20 –

30 yaş olduğu görülmüştür (bkz. Ek II. Yaşa göre sosyal medya

web siteleri kullanımı istatistik tablosu).

Araştırmada uygulanan anket çalışmasında;

öğretmenlerin çoğunluğunun sosyal medya web sitelerini öğretim

amaçlı kullandıklarını göstermektedir. Kullanım amaçları

öğretmenler arasında değişkenlik göstermektedir. Katılımcıların

bazıları iletişim kurma amaçlı kullandıklarını belirtirken,

bazıları da sınıf toplantılarıyla ilgili bilgi vermek veya

derslerle ilgili duyuruları yapmak ve bilgilendirmek amaçlı

kullandıklarını ifade etmektedir. Katılımcılar derslerle ilgili

materyal paylaşımı amaçlı kullandıklarını ifade ederken,

katılımcıların bir kısmı eğitim programlarındaki

değişikliklerinden haberdar olmak ve diğer öğretmenleri

haberdar etmek amacıyla kullandıklarını belirtmişlerdir.

V. KAYNAKÇA

1. Brown, A. ‘Educational Uses of Facebook’. Paper presented

at 2008 Conference on Information Technology in Salt Lake

28

City, Utah, 2008. URL: http://cit.ceu.edu/mat/t/t26.pdf.

Erişim tarihi: 31.05.2013

2. George, D.R. & Dellasega, C. (2011). “Use of social media

in graduate-level medical humanities education: Two pilot

studies from Penn State College of Medicine.” Medical

Teacher Web Paper, 33, e429 – e434.

3. Gülbahar, Y., Kalelioğlu, F. & Madran, O. “Sosyal ağların

eğitim amaçlı kullanımı.”

http://orcun.madran.net/yayinlar/sosyal_aglarin_egitim_ama

cli_kullanimi.pdf Erişim tarihi: 01.06.2013.

4. http://www.facebakers.com/countries-withfacebook/TR/

5. http://www.Facebook.com/press/info.php?statistics

6. Jiang, H. & Tang, M.(2010) "Web-Based Learning

Platforms Integrating Social Networking for Design

Education at High Schools in China." Computational

Intelligence and Software Engineering (CiSE), 2010

International Conference on , vol., no., pp.1-3, 10-12

Dec. 2010.

7. Madge, C., Meek, J., Wellens, J. & Hooley, T. “Facebook,

social integration and informal learning at university:

‘It is more for socialising and talking to friends about

29

work than for actually doing work’’. Learning, Media and

Technology, Vol. 34, Issue 2, pp. 141-155.

8. Muñoz, C. & L. Towner, T. L. ‘Opening Facebook: How to Use

Facebook in the College Classroom’. Paper presented at

2009 Society for Information Technology and Teacher

Education conference in Charleston, South Carolina, 2009.

URL:

http://www46.homepage.villanova.edu/john.immerwahr/TP101/F

acebook.pdf. Erişim tarihi: 03.05.2013

9. Özmen, F., Aküzüm, C., Sünkür,M. & Baysal, N. (2011).

“Sosyal ağ sitelerinin eğitsel ortamlardaki işlevselliği.”

6th International Advanced Technologies Symposium

(IATS’11), 16 -18 May 2011, Elazığ.

10. Ractham

, P. & Firpo, D.;(2011) , "Using Social Networking

Technology to Enhance Learning in Higher Education:

A Case Study Using Facebook," System Sciences

(HICSS), 2011 44th Hawaii International Conference

on , vol., no., pp.1-10, 4-7 Jan.

11. Zaidieh

, A. (2012). “The Use of Social Networking in Education:

30

Challenges and Opportunities.” World of Computer Science

and Information Technology Journal (WCSIT) ISSN: 2221-

0741Vol. 2, No. 1, 18-21.

EK I. ÖĞRETMEN GÖRÜŞME FORMU

ÖĞRETMEN GÖRÜŞME FORMU

31

Bu anket Kocaeli Üniversitesi Eğitim

Bilimleri Bölümü Eğitim Programları ve Öğretim Ana bilim

dalında yürütülen “Eğitimde sosyal medya kullanımı” başlıklı

bir seminer çalışması için hazırlanmıştır. Anket öğretmenlerin

sosyal medya kullanımını ve sosyal medyayı eğitim amaçlı

kullanıp kullanmadıklarını ölçmeyi amaçlamaktadır ve iki

bölümden oluşmaktadır. Anketin A ve B bölümü ayrı ayrı

cevaplandırılacaktır. B bölümündeki soruları sosyal medya web

sitelerini öğretim amaçlı kullananlar cevaplayacaklardır.

Adınızı ve soyadınızı yazmanız gerekmemektedir. Ankete

katıldığınız ve zaman ayırdığınız için teşekkür ederiz.

Duygu BİRBİRİ

Kocaeli Üniversitesi Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalı Yüksek Lisans

öğrencisi

BÖLÜM A:

1. Yaşınız:

2. Çalıştığınız kurum:

32

3. Lütfen hizmet yılınızı işaretleyiniz.

( ) 0 -1 yıl ( ) 1-3 yıl ( ) 3-5 yıl ( ) 5-10

yıl ( ) 10 yıl ve üstü

4. Branşınızı lütfen belirtiniz.

( ) Sınıf öğretmenliği

( ) İngilizce

öğretmenliği

( ) Türkçe

öğretmenliği

( ) Fen ve teknoloji

öğretmenliği

( ) Sosyal bilgiler

öğretmenliği

( ) Resim öğretmenliği

( ) Müzik öğretmenliği

( ) Beden eğitimi

öğretmenliği

33

( ) Matematik öğretmenliği

( ) Diğer

( ) Din kültürü ve Ahlak bilgisi öğretmenliği

5. Mezun olduğunuz üniversite/fakülte:

6. Yüksek lisans yaptınız mı?

( ) Evet ( ) Hayır

7. Doktora yaptınız mı?

( ) Evet ( ) Hayır

8. Facebook, Twitter, Google plus, Youtube, LinkedIn gibi

sosyal medya web sitelerini kullanıyor musunuz?

( ) Evet ( ) Hayır

9. Sosyal medya web sitelerini ne sıklıkla kullanıyorsunuz?

Her zaman

(5)

Genellikl

e (4)

Ara

sıra

(3)

Nadiren

(2)

Hiç

(1)

Facebook

Twitter

Myspace

Google

plus

34

Google

gruplar

LinkedIn

Wikipedia

Blog

10. Sosyal medya web sitelerini hangi amaçla

kullanıyorsunuz? Maddelere verdiğiniz cevap evet ise

lütfen sıklık derecelerinizle birlikte belirtiniz.

a. İnsanlarla iletişim kurmak için kullanıyorum. ( )

Evet ( ) Hayır

( ) Sık sık ( ) Ara sıra ( ) Nadiren

b. Sosyal paylaşımda bulunmak için kullanıyorum. ( )

Evet ( ) Hayır

( ) Sık sık ( ) Ara sıra ( ) Nadiren

c. Güncel konularla ilgili bilgi edinmek için

kullanıyorum. ( ) Evet ( ) Hayır

( ) Sık sık ( ) Ara sıra ( ) Nadiren

d. Eğlenme amaçlı, müzik dinlemek ve video izlemek için

kullanıyorum.

( ) Evet ( ) Hayır

35

( ) Sık sık ( ) Ara sıra ( ) Nadiren

e. Diğer (lütfen belirtiniz):

11. Sosyal medya web sitelerini ne kadar etkin olarak

kullandığınızı düşünüyorsunuz?

( ) Çok iyi

( ) İyi

( ) Orta

( ) Orta düzeyin altında

( ) Başlangıç

12. Sosyal medya web sitelerini öğretim amaçlı kullanıyor

musunuz?

( ) Evet

( ) Hayır

BÖLÜM B:

*Bu bölümü 12. Maddeye “evet” diyenler cevaplandıracaklardır.

36

13. Sosyal medya web sitelerini ne gibi öğretim amaçları

için kullanıyorsunuz?

EVET HAYIR

1. Öğrencilerle iletişim kurmak için ( ) (

)

2. Sınıf toplantıları veya etkinlikleri

hakkında bilgi vermek için

( ) (

)

3. Ödev teslim veya kontrollerini yapabilmek

için

( ) (

)

4. Ders ile ilgili duyuruları ve

bilgilendirmeleri yapabilmek için

( ) (

)

5. Derslerle ilgili materyal paylaşımı amaçlı ( ) (

)

6. Diğer (lütfen belirtiniz) ( ) (

)

14. Sosyal medyanın öğretim amaçlı kullanımının

alternatif yollarını lütfen örneklendirerek yazınız.

37

38

EK II. YAŞA GÖRE SOSYAL MEDYA WEB SİTELERİ KULLANIM İSTATİSTİK

TABLOSU

Yaşa göre sosyal medya web sitesi kullananları gösteren tablo

Yas * m8 Crosstabulation

34 2 3632,3 3,7 36,0

94,4% 5,6% 100,0%42 3 45

40,3 4,7 45,093,3% 6,7% 100,0%

16 4 2017,9 2,1 20,0

80,0% 20,0% 100,0%8 2 10

9,0 1,0 10,080,0% 20,0% 100,0%

4 1 54,5 ,5 5,0

80,0% 20,0% 100,0%104 12 116

104,0 12,0 116,089,7% 10,3% 100,0%

CountExpected Count% within YasCountExpected Count% within YasCountExpected Count% within YasCountExpected Count% within YasCountExpected Count% within YasCountExpected Count% within Yas

20-30

31-40

41-50

51-60

Yas

Total

evet hayýrm8

Total

Yaşa göre sosyal medya web sitelerini öğretim amaçlı kullananları gösteren

tablo

39

Yas * m23 Crosstabulation

25 9 3423,1 10,9 34,0

73,5% 26,5% 100,0%31 15 46

31,2 14,8 46,067,4% 32,6% 100,0%

12 8 2013,6 6,4 20,0

60,0% 40,0% 100,0%7 3 10

6,8 3,2 10,070,0% 30,0% 100,0%

3 2 53,4 1,6 5,0

60,0% 40,0% 100,0%78 37 115

78,0 37,0 115,067,8% 32,2% 100,0%

CountExpected Count% within YasCountExpected Count% within YasCountExpected Count% within YasCountExpected Count% within YasCountExpected Count% within YasCountExpected Count% within Yas

20-30

31-40

41-50

51-60

Yas

Total

evet hayýrm23

Total

40