SISTEM PERANCANGAN DI MALAYSIA1

ISU & CABARAN HUBUNGAN BANDAR-DESA2

HUBUNGAN BANDAR-DESA SECARA UMUM3

HEIRARKI PETEMPATAN SECARA UMUM4

HEIRARKI PETEMPATAN DI MALAYSIA5

PERANAN BANDAR KECIL DI MALAYSIA6

KONSEP HUBUNGAN BANDAR-DESA DI WILAYAH JOHOR TIMUR7

TERAS MEMPERKUKUHKAN HUBUNGAN BANDAR-DESA8

STRATEGI MEMPERKUKUHKAN HUBUNGAN BANDAR-DESA9

RANCNAGAN FIZIKAL NEGARA

(RFN)

RANCANGAN WILAYAH (RW)

RANCANGAN STRUKTUR

NEGERI (RSN)

RANCANGAN WILAYAH

KONURBASI

RANCANGAN TEMPATAN (RT)

RANCANGAN KAWASAN KHAS

(RKK)

PERANCANGAN PERINGKAT NASIONAL PERANCANGAN PERINGKAT NEGERI PERANCANGAN PERINGKAT TEMPATAN

PERANCANGAN FIZIKAL &

GUNATANAH YANG TELAH

DIRUMUSKAN MELALUI

KERANGKA DASAR-DASAR

NEGARA

PEMBANGUNAN MELALUI KORIDOR

WILAYAH IAITU :-

• KORIDOR UTARA• KORIDOR PANTAI

TIMUR• WILAYAH SELATAN• KORIDOR SABAH• KORIDOR

SARAWAK

MENERANGKAN DASAR DAN

CADANGAN AM PEMAJUAN DAN PENGGUNAAN TANAH DALAM

SESUATU NEGERI

• WILAYAH PEMBANGUNAN ISKANDAR

• LEMBAH KLANG CORNUBATION

• GEORGE CORNUBATION

• KUANTAN CORNUBATION

PERANCANGAN DAN PERINCIAN PEMBANGUNAN

OLEH PIHAK BERKUASA

TEMPATAN (PBT)

PERANCANGAN DAN PERINCIAN

SESUATU KAWASAN PILIHAN

BAGI TUJUAN PEMBANGUNAN

SEMULA, PENGINDAHAN

ATAU PEMULIHARAAN

Sumber ; Olahan dari Jabatan Perancang an Bandar dan Desa (JPBD)

1

• Pola pembangunan reruang tidak seimbang. Akibatnya :- Hubungan desa-bandartidak bersistematik dan berheirarki rendah

2

• Fungsi pusat-pusat petempatan di antara kawasan desa dengan kawasanperbandaran tidak selaras.

3

• Kebergantungan pusat perantara desa-bandar terhadap asas ekonomi kawasantadahan yang merosot.

4

• Kesukaran mewujudkan satu heirarki hubungan desa-bandar secara normal dalamsistem petempatan wilayah.

5• Kadar purata bilangan petempatan yang tertentu untuk menyokong aktiviti bandar

6

• Hubungan desa-bandar di wilayah maju berbeza dengan wilayah kurang maju dariaspek aliran barangan, pergerakan penduduk dan penyebaran maklumat.

7

• Bagi wilayah yang mempunyai pertumbuhan ekonomi yang rendah, pertalianhubungan desa-bandar tidak jelas.

• Jaringan Jalan Darat

• Sungai dan Jaringan Pengangkutan Air

• Pengangkutan Kepada Ekologi KawasanPERTALIAN FIZIKAL

• Bahan Mentah dan Aliran Baranag-Baranag Perantara

• Aliran Modal

• Aktiviti Beli-Belah

• Aliran Pendapatan

• Aliran Komuniti Antara Wilayah dan Sektor

PERTALIAN EKONOMI

• Penghijrahan – Sementara dan Tetap

• Perjalanan Untuk Bekerja

PERTALIAN PERGERAKAN PENDUDUK

• Pola Pengunjung

• Pola Hubungan Kekeluargaan

• Aktiviti Keagamaan dan Keramaian

• Aktiviti Kumpulan Sosial / NGO

PERTALIAN INTERAKSI SOSIAL

• Jaringan dan Aliran Tenaga

• Jaringan Kewangan dan Kreadit

• Pendidikan, Latihan dan Pengembangan

• Sistem Perkhidmatan Kesihatan

• Pola Perkhidmatan Profesional dan Teknikal

• Sistem Perkhidmatan Pengangkutan

PERTALIAN PENGHANTARAN/

PENYALURAN MAKLUMAT

• Perkaitan Struktur Pentadbiran dan Organisasi

• Aliran Peruntukan Kerajaan

• Pola Penyeliaan, Kelulusan dan Keselamatan

• Pentadbiran Organisasi Politik

PERTALIAN PENTADBIRAN DAN ORGANISASI

Sumber ; Olahan dari Rodinelli (1985)

Susun Taraf Bandar Anggaran PendudukJarak Antara Bandar

Yang Setaraf (Km)Penduduk Kawasan

Pengaruh BandarBilangan Petempatan

Matropolis 500,000 186 3,500,000 1

Bandar Besar 100,000 108 1,000,000 3

Bandar Sederhana 30,000 62 350,000 9

Bandar Kecil 10,000 36 100,000 27

Pekan 4,000 21 35,000 81

Pekan Kecil 2,000 12 11,000 243

Pusat Pasaran 1,000 7 3,500 729

JADUAL HEIRARKI PETEMPATAN BANDAR MENURUT CHRISTALLER

Sumber ; Olahan dari Katiman Rostam (1988)

Semakin Kecil Saiz Bandar,

SemakinBanyak

Bilangannya

Semakin BesarSaiz Bandar,

SemakinSedikit

Bilangannya

Semakin Kecil Luas Kawasan

Pengaruh, Semakin

Hampir Jarakmereka

Semakin BesarLuas Kawasan

Pengaruh, Semakin JauhJarak mereka

7. PusatPertumbuhanDesa

I. PusatUtama

II. PusatPerantara

III. PusatPetempatan

1. Ibu Negara (Metropolitan)

2. Pusat Wilayah Negara (Metropolitan)

3. Pusat Wilayah Negeri(Metropolitan)

4. Pusat Separa Wilayah Negeri(Bandar Utama)

5. Pusat Separa Wilayah NegeriPusat Daerah / Bandar UtamaPertengahan

6. Pusat Petempatan Kecil(Bandar Kecil)

Kampung

Sumber ; Olahan dari Jabatan Perancang Bandar & Desa Sem. Malaysia (1988)

BIL KATEGORI FUNGSI ASAS PENENTUAN PERANAN

1 PERNIAGAAN DAN PERDAGANGAN

• Penyediaan Barangan Keperluan Asas• Menyediakan Peluang Pekerjaan dalam Sektor Ketiga• Mewujudkan Hubungan Aktiviti Ekonomi dengan Bandar Utama dan

Petempatan lain

2 KEMUDAHAN SOSIAL

• Menyediakan kemudahan perkhidmatan asas• Menyediakan peluang pekerjaan dalam sektor ketiga• Menyebarkan maklumat• Mewujudkan hubungan perkhidmatan dengan bandar utama dan

petempatan lain

3 PERKHIDMATAN PEMBANGUNAN• Menyelaras, merancang dan meyediakan khidmat teknikal• Menggerakkan aktiviti kemasyarakatan dan interaksi sosial

4 PENGANGKUTAN

• Mewujudkan hubungan fizikal dengan bandar utama danpetempatan lain

• Menyediakan kemudahan asas untuk perhubungan setempat danluar wilayah

5 PERINDUSTRIAN• Menyediakan peluang pekerjaan dalam sektor kedua• Memasarkan barangan keluaran industri

6 PELANCONGAN• Menyediakan kemudahan pelancongan secara terhad• Menyediakan peluang pekerjaan dalam sektor ketiga

7 PENGUMPULAN • Mengumpul dan memasarkan hasil-hasil pertanian dan perikanan

Bandar Kecil

Bandar Pertengahan

Bandar Utama

KPusat Petumbuhan BaruKEJORA

Jalan Persekutuan

Lebuhraya Utara-Selatan

Jalan Negeri

Jalan Kereta Api

K

K

K

Ke SegamatKe Segamat Ke Rompin

Yong Peng

Ayer Hitam

Machap

Ke BatuPahat

SimpangRenggam

Sri Lalang

Paloh

Chamek

Kg.Paya

Kg.Gajah Kahang Jemaluang

Tg.SediliSg. Sayong

Renggam

Layang-layang

BandarTenggara

Kota Tinggi

Mersing

Endau

Sg. Rengit

TelukSengat

PasirGogok

Ke Johor Bharu Ke Ulu Tiram

PETUNJUK

CONTOH KAJIAN 1 :HUBUNGAN ANTARA DESA-BANDAR MELALUI

PENTADBIRAN & PENYALURAN MAKLUMAT DI DAERAH PALOH

JENIS FUNGSIKG. TRADISIONAL

(KG. BUKIT PALOH)BANDAR KECIL

(PALOH)BANDAR UTAMA

(BANDAR KLUANG)JENIS HUBUNGAN

PIHAK BERKUASA TEMPATAN Tiada

Pejabat CawanganMDKU (PerkhidmatanSetiap Hari)

Pejabat Majlis Daerah Kluang (MDKU)

1,2,3,5,6,7

PENTADBIRAN MUKIM Komplek Penghulu Tiada Pejabat Daerah 1,2,3

PENDIDIKANSekolah Rendah

Sek. Rendah , Sek.Menengah

Pejabat PendidikanDaerah, Sek Rendah, Sek. Menengah

1,2,3,4,6

KESIHATANKlinik Desa

Pusat Kesihatan(Besar)

Pejabat KesihatanDaerah, Hospital

1,2,3,5,6

PERKHIDMATAN POS Peti pos Pejabat Pos (Kecil) Pejabat Pos 1,2,3

AGENSI PERTANIANPejabat PertanianRISDA

TiadaSemua AgensiPertanian (PeringkatDaerah)

1,2,3,4,6

PERTUBUHAN POLITIK Cawangan Parti PolitikCawangan Parti Politik(Pusat Khidmat DUN)

Pejabat Parti Politik(DUN/ Parlimen)

2,7

Nota : 1. Hubungan organisasi pentadbiran dan aliran tenaga kerja2. Aliran peruntukan kewangan kerajaan3. Perkhidmatan profesional dan teknikal4. Pendidikan dan latihan5. Perkhidmatan kesihatan

6. Corak penyeliaan dan pengurusan7. Struktur Politik

Sumber ; Olahan dari Hamid Saad (2000)

Selat Melaka

Muar

Segamat

Mersing

Kota Tinggi

Pontian

Kulai Jaya

Johor Bahru

Kluang

Bandar

Penggaram

Yong Peng

Parit Raja Simpang Renggam

Ayer Hitam

Senggarang

Rengit

Layang-Layang

Renggam

Kg. Paya

Kahang

Paloh

Chamek

Parit Sulong

Sri Medan

Parit Yaani

Sri Lalang

Kampung

Gajah

Sri Gading

Semerah

Lam Lee

Kangkar Baru

Pusat Wilayah Tahap II

Pusat Separa Wilayah

Pusat Petempatan Utama

Pusat Petempatan

Kecil

Kampung

PELAN LOKASI

PETUNJUK

CONTOH KAJIAN 2 : HEIRARKI PETEMPATAN DI WILAYAH BARAT-TIMUR JOHOR

Felda

MUKIMJARAK KE PEKAN/ BANDAR TERDEKAT

<2km 2-5 km >5km

JUMLAH KAMPUNG YANG TERLIBAT

DAERAH BATU PAHAT

Lubok 1 2 2

Bagan - 2 4

Peserai - 4 1

Simpang Kiri - 8 10

Simpang Kanan 1 6 2

Linau 7 2 -

Tg. Sembrong 2 2 9

Sri Gading 1 8 1

Minyak Beku 2 2 8

Kg. Bahru 3 2 2

Sg. Punggur 1 3 6

Sg. Kluang 1 5 4

Sri Medan - 8 7

Chaah Baru 1 - 1

DAERAH KLUANG

Paloh 1 - 1

Niyor 2 -

Kluang 3 3 3

Renggam - - 1

Ulu Benut 3 2 3

Machap - 2 3

Layang – Layang - 1 1

Kahang 1 - 1

JUMLAH 30 62 70

CONTOH KAJIAN 2 (SAMBUNGAN) :JARAK ANTARA KAWASAN DESA DENGAN KAWASAN BANDAR BERHAMPIRAN

15.3

32.3

41.2

25.8

43.5

41.9

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

40.0

45.0

50.0

Batu Pahat Kluang

Per

atu

san

Kam

pu

ng

( %

)

< 2 km 2-5 km >5 km

PEMBANGUNAN MODAL INSAN & PENUPAYAAN

MASYARAKAT

PEMBANGUNAN EKONOMI YANG BERDAYA MAJU,

BERSAING DAN BERDAYA TAHAN

PENGINTEGRASIAN PERANCANGAN FIZIKAL

DENGAN

PROGRAM PEMBANGUNAN LUAR BANDAR

PEMBANGUNAN INFRASTRUKTUR DAN KEMUDAHAN

AWAM YANG MENYELURUH

PENINGKATAN KUALITI HIDUP DAN PENDAPATAN ISI

RUMAH DI DALAM KUMPULAN 40% TERENDAH

PENGURUSAN PEMBANGUNAN SECARA BERSEPADU

PENGURUSAN SUMBER ALAM SECARA MAPAN

7

TERAS

Sumber ; Olahan Pelan Induk Pembangunan Luar Badar

1

2

3

45

6

7

TERAS 2 :

10 STRATEGI

•Menggalakkan pengurusan danpengendalian aktiviti ekonomidesa secara kreatif dan inovasi

•Mengukuhkan rantaian antara industri desa dengan bandar

•Mempelbagaikan aktiviti ekonomi dan industri berasaskan sumber

•Memperluaskan pasaran dan mempelbagaikan aktiviti pasaran

•Membangunkan tanah secara otimum dan bersepadu

•Menggalakkan penggunaan pekeja tempatan dan teknologi jimat buruh.

•Menggalakkan aktiviti pemprosesan dan nilai tambah

•Menggalakkan penggunaan teknologi baru

•Menambahbaik capaian kemudahn kewangan dan kreadit

•Meningkatkan kemahiranpengurusan, teknikal dan operasi

TERAS 3 :

5 STRATEGI

•Memastikan program luarbandar mengikut sistemrancangan pemajuan yang telahdisediakan

•Mengkalsterkan kawasan luarbandar mengikut perancanganfizikal (Rujuk Rajah Contoh)

•Menggalakkan program pembangunan luar bandarmengikut pengkhususan zonekonomi

•Membangunkan projekpembangunan di lokasi yang sesuai dan menepati keperluankumpulan sasaran

•Memulihara karekter luar bandardari pencerobohan aktivitipembangunan yang tidak serasidengan persekitaran

TERAS 4:

4 STRATEGI

•Menambah dan membaik pulih infrastruktur sistem pengangkutan dan kemudahan asas.

•Menilai keperluan infrastruktur dan kemudahan awam sebelum sesuatu projek dilaksanakan.

•Meningkatkan kerjasama antara agensi pelaksana.

•Meningkatkan integriti kaedah perolehan.