MITTEILDNGEN ADS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. I. - UCC

81
MITTEILDNGEN ADS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. I. AUB RawlinBon B.502. Auf der oberen Htilfte von fo. 40 b 2 endigt der Saltair na Rann mit der Notis feil Maire hi fogomur indifi. Dann ftihrt derselbe Schreiber fort 'lOW folgt. Panechte incipit .i. tintfid Duiblitrech hai Hfiathgaile 1) forsin pandecht CIrine2) trIa goedeilg inso sIS. Do ardgabalaib in domuin 1 do chroebaib coibniusa in domain 7 dia hilchenelaib 7 do numir a mberla 7 do aissib a n-airech 7 dia n-anmannaib 7 do ressaib in domuin 7 do numir cacha aesse. 5 Do reir in septIn inso. 1 Cetna amser bethad bind, 0 thiis domuin co dllinn, da cet cethracha immalle, da blladain is dlt mIle. 2 Is d'oostanaissi, nI tar, 0 dllinn co Abraham noi cet 0 chlanaib, is cet, dlt blladain is dlt :fichet. 10 3 Ochtmoga blladan co mblaid, :ficheblladan8) do blladnaib, cet ar thrI mIlib namltn4) on chetchrut[h]ad co Abram. 4 0 Abrltm co tempul fiDe noi cet blladan, bUan in re, do reir rIagla, is lor a fat, cethri blladna ochtmogat. 5 Atat coic blladna is coic [c]et 0 Abram, nI himmarbrec, 15 cor'dluiged Muir Romuir road rla. Moise cona. morlllUag. 1) 8iaM Atkinaon in dey Einleitung zum Faksimile des Book of Lei1l8ter, 8. 32. I) i. 6. Pandecta Hieronllmi. 8) Zu lesm cethri blladna.. 4) = namma.; n iBt miUlBiger, gleiehsam deminutivey Zusatz des Reimes wegen. Vgl. trin, 8.18, Z.12. Zeltllahrltl f. celt. PhUologie In. 2

Transcript of MITTEILDNGEN ADS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. I. - UCC

MITTEILDNGENADS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN.

I.AUB RawlinBon B.502.

Auf der oberen Htilfte von fo. 40 b 2 endigt der Saltair naRann mit der Notis feil Maire hi fogomur indifi. Dann ftihrtderselbe Schreiber fort 'lOW folgt.

Panechte incipit .i. tintfid Duiblitrech hai Hfiathgaile 1)

forsin pandecht CIrine2) trIa goedeilg inso sIS. Do ardgabalaibin domuin 1 do chroebaib coibniusa in domain 7 dia hilchenelaib7 do numir a mberla 7 do aissib a n-airech 7 dia n-anmannaib7 do ressaib in domuin 7 do numir cacha aesse. 5

Do reir in septIn inso.1 Cetna amser bethad bind, 0 thiis domuin co dllinn,

da cet cethracha immalle, da blladain is dlt mIle.2 Is d'oostanaissi, nI tar, 0 dllinn co Abraham

noi cet 0 chlanaib, is cet, dlt blladain is dlt :fichet. 103 Ochtmoga blladan co mblaid, :ficheblladan8) do blladnaib,

cet ar thrI mIlib namltn4) on chetchrut[h]ad co Abram.4 0 Abrltm co tempul fiDe noi cet blladan, bUan in re,

do reir rIagla, is lor a fat, cethri blladna ochtmogat.5 Atat coic blladna is coic [c]et 0 Abram, nI himmarbrec, 15

cor'dluiged Muir Romuir road rla. Moise cona.morlllUag.

1) 8iaM Atkinaon in dey Einleitung zum Faksimile des Book ofLei1l8ter, 8. 32.

I) i. 6. Pandecta Hieronllmi. 8) Zu lesm cethri blladna..4) = namma.; n iBt miUlBiger, gleiehsam deminutivey Zusatz des Reimes

wegen. Vgl. trin, 8.18, Z.12.Zeltllahrltl f. celt. PhUologie In. 2

18 KUNOnrnR,

6 0 Moisi co tempul tren cethri chet blladan atbilr,a noe sechtmogat fri sein, is ceirtidde 1) in chomairim.

7 A cuic sechtmogat trl chet 0 rotoglad Trile na tret,lar n-ais Milise, larair lat, in chUicedblladain trichat.

5 8 Tricha oCUS cethri blladna ar ocht cetaib ci5emrlaglao Abram co togail Tri5e cen imroll, cen immargile.

9 0 rotoglad Trile na tor co rochumtaiged tempoldo bl1adnaib, nl soobin set, i5enc[h]i5eca.ar i5enfri lienchet. C.

Debi na fIrinni ebraide frisin sechtmogait tintfidach inso SIS.10 1 Cetaimmser in Ilethad bind iltha Adam co d1linn

Se blladna Cl5ica.t,rad ilgle, ar se ootaib ar mIle.2 Ind aimser thanaisse trdn il dllinn co Abaram

a di5nochat, guth ilgluair ilgrinn, ar da cet inbl1adan inblaithbind.3 In tress amser, feg co fir, iltha Abram co Dauld,

15 a do cethrachat cen ail ar ni5i cetaib do bl1adnaib.4 In chethramad chubaid -eMir 0 shain') co brait8) inBabiloin

trl blladna sechtmogat sain ar chethri cetaib ci5emaib.5 In chUicedi5nbrait blaith bil co gein maic De i mBethil,

a noe ochtmogat fil ann ar cilic cetaib, cain cumailg.20 6 In tsessed 0 gein CriBt eMir co lathe bratha b~i5ir,

nl fitir nech acht Dla dil cid bIas isind aimsir sin.7 In tsechtmad, is gnlm glan gle, i comslniud friu huile

il Abel, fIriltl a dath, cosin fIrian ildedenach. [fo.41a.]8 Ind ochtmad il shain imach is I side in tBlrBooglach,

25 innisimm, is nl brec dam, na bla crlch ar a cetmad. Cet.9 CriBt ar cara rochain cess, CriBt co rala frim arddless,

[Crlst] roncuinnig il chein chain, CriBt ar cuinnid Iar cetaib.Cetaimser in bethad binn.

Sex aetates sunt mund~ id est 0 Adam co dIlinn in chetna• 30 res, 0 dIlinn co Abrllm ind res tllnaisi, 0 Abrllm co Dauid in

tres res &c.

De Babilonia hoc carmen. [fo. 43b 2]1 Babililin roclos hi cein, dind rochumtaig NYnmac Beil

ar 8Ir-ecla slait na sli5g, cathir dlrecra dlmi5r.2 Cethrochair in chathir chain, dona llathib f6t n-ortain,

SUaircsolus, set co nglaine, co cet ildorus n-umaide.S Sesca milr-mlll immacuaird, rob he a tomus, nirbu duairc,

do chemendaib uird ellaig lar remendaib rothennaib.

1) Uiber dem meUen d uncl unter e puncta clelentia.I) Ufber otha.in rin Zeichen (.ft), welc1&t8 aut co Dauid in V. 3~.I) braith MS.

MITTEILUNGEN ADS ffiISCHEN HANDSCHRIFTEN. 19

4 Cl5icacubat tigi am-muir, annsa a thogail do nach duil,da cet cubat, comul ilgle, suas i n-aer in-hairdde.

5 Fichi cetharrlad, roem duib, talldais for mulluch am-muir,gnlm cen nach cleith cumuing lib, etir da sreith do thigib.

6 .NI demad rlam tlar no thair etir selbaib sIl Adaim, 5foclaim, ar is cailgen choir, dun dl\ilgen mar Babill5in. Babil.

7 Tic srnth nEofrait dar a lar, de bre gleo-throit is gleo-dal,conde roforbad a fOir is rotoglad Babill5in. Babil.

8 Dodechaid Clr lIn a sluaig dochum in tsrotha rnitrnaid,rosc!il, rofadail 'masech, co mba set soraid soinmech. 10

9 Luiditar trla brIg inbrotha innund for slicht in tsrothaco dorns in tigi mllir i mblii in rI 'sin Babilllin. Babill5in.

10 lar sin roairg cathraig Nln cona rIgraid, cona rIg,Ballasair, ba hardd a blad, robo mac do Negussar.

11 Negussar co lUathi a hech, mac side Labudsardech, 15Labudsardach cr'ilaid i ca.th ba mac Euilmoradach.

12 Euilmoradach fodein ba mac Nabcodoin nar feil,is hie Nabcodon cen fell roairggeth 1) ar thus Salem.

13 Ruc brait m6ir a cathraig ilD6 OCUB romill a aidme,roslachtatar lais dia thaig, lrechaib, cleirchib, mnaib, maccaib. 20

14 Sechtmoga do blladnaib dllib i ndllire 'sin Babill5in,co tamc CIr, comul ilgle, co rofUaslaic a ndllire.

15 Atrubairt friu Clr Iar sin: 'Eirgid dia bar tIr feissin,ocus imthigid co tenn co rissid Hiernsalem'.

16 lar sin dochuatar fodes dochum a tIre cen chess, 25cor'chumtaigset cathraig ilDe etir aidmi ocus tige.

17 lar sin insaigis Clr cain rIge for feraib domuintricha bZiadan bai a glllir 's a hardrIgi i mBabilllin. Babil.

18 Luid Iar sin Cn lIn a sluaig eosin Scithia n-Uabrig n-Uair,ic Iarair chana nI is sIa romarb rIgan na Scithia. 30

19 Cethri flathiusa cen on ar meit neirt, ba cain comol,rogabsat in domun ildllid, amal innises canl5in.

20 Flathius na nAsarda n-D;n co tanic Clr mll cech mal, [fo.44a1]flathit'l Medis Pers, ba gliee, conastanic mac Pilipp.

21 Flathius na nGri!c ilgribda a ilgliir conastD;ncatarRlimain, 35Rllmain raid I) hir-rlgi Iar sain co tici dead in domuin.

22 Inad in tuir Nemr'ilaid nair ar lar in maige Sennair,sluind im srnth nEofrait co ilglllir rocumtacht in Babill5in. Ba.

Imr~iter sunn dano do aidedaib na prrmfiatha 7 dond luchtfoneblat&r 7 dona hinadaib in raadnaicthea &c. 40

In diesem Abschnitt (44 a 1) wird die Entfernung swischenHimmel und Rolle auf 365 Tagereisen (coic huidi sescat ar .ccc.)angegeben: ar iss ed sain ill on Babiloin sransaidi .i. 0 ifurn hi

1) roairggech MS. I) Zu lesen Rl5manrad?2*

20 KUNO MEYER,

fail each cummasc 7 each nibUadrech cosinn Hierusalem nemdahi fail each sId 7 each sonmigi. Acht chena filet .clxxui. passein each uide 7 da staid ar fichit I) in each huidi.

Secht coicat huide co mbrIg, a cliic dee cen immarIm5 ij BabillilnI) duiscthi drenn 3) eo eathraig Hierusalem:')

sechtmoga se passe aT chlit6) in each nidi adbul-met,8)dorImet ecnaide, is gle, acht sain cenel cech phasse.')

Es folgt nun (44 b 1) untet· dem Titel Dfian Dublitrech insoforsin panechte das aus LL. 141 b und BB. 7b bekannte Gedicht:

10 Redig dam, a De do nim, co h6mid, ni hindeithbir,eirniud mo chesta, is gnim glan, corop espa olloman.

Es endigt auf fo. 45 a 2 mit dem Verse:

Missi don Chilaehmaig on chill hila Hilathgail[ e] a Husenglind:romruca sech soobisneid torud ooneind RIg roreid! Redig.

15 Das nun folgende, dem fer legind von Ross Ailithir MacOoisse eugeschriebene Gedicht Rofessa hi curp domuin duiI' istvon Th. Olden nach der in LL. befindlichen Kopie m# Angabeder Lesarten unseres Kodex in den Proceedings der R. 1. A. 1883,SS. 219-252 herausgegeben worden. Es folgt oben auf fo. 46a 1

20 ein Gedicht, dessen Anfang lautet:

Fichi rIg, cia rIm 8.S ferr? rogabsat HierusalemIar Saill sasaid ar son co rofasaig8) Nabcodon.

Es endigt fo. 46 a 2 mit dem Verse:

Serntair Hestras dara n-eis ocht mbl1adna Artartarxes,25 OCUB nI reileeddia thig Nemias eosin fichetmaid.

Dann folgt das lange Poem, ebenfalls von Mac Oosse undewar ~"mJ. 982 (s. v: 34 u. 36) verfasst, dessen einleitendes GebetA De dulig adateoch &c. ich im ersten Bande dieser Zeitschriftauf S. 497 abgedruckt habe. Es enthiilt euniichst den versi{ieiertenPsalmenkommentar, aus dem ebenda schon einiges mitgeteilt ist.

30 Ich lasse ihn hier vollstiindig folgen:

1Cethrur dorrega, nI dalb, Du'id fri cetal na salm:Asaph, Eman, etroeht run, Ethan oeus Ithithiln.

1) 1ichet MS. I) .i. 0 iffurnn. 8) .i. crithnaiges detu.') .i eo nem in sein. 6) .i. IIn fers na biate in sein.') .i. in each eemmim don biait. .7) .i. pais stairidi7 pais sIansaide. 8) rofasaid MS.

MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. 21

2 R&dascoraigsetfl5n clais in cethrar co ceill ca.inmais,clasu Du'id rodascan, is doib-seom daaselbtar. [fo.46 b 1]

3 Deich cet i ndlaid cech fir dlb, ba sluag dlrecra dlrlm,fond oenchlais ic molad De, cia ceol bad ferr for bith cbe? C.

4 Cinnas rochanta in cech thur, in trla prois no in trIll. metut·? 5is trIll. metur, medar ngle, feib asindfet Clrine. Cethrur.

5 Or hesriud batar, cIa be, i n-amsir moir-maic Iasseina mblogaib la cech drOilg do mebuir lasin popoll.

6 Estras dosfarglam Iar tain i n-ord n-oentad n-oenlibuir,rosuidig rempu, reil mod, argument OCU8 titol. 10

7 Cid nad gaibter in each du a tituil rlasna salmu?daig is do thuctha, is dail nglain, do sluinn sIansa asna salmaib.

8 Ardosroet ec1ais De i n-ord n-etal n-airnaigthe,conid de gaibdi cen chol fir domuin a hur in-or. Or.

9 Cetharda i salmaib, seol ngle, cetna stair, stair tanaise, 15fogabar indib,l) nI gus, sIan[s] soer ocns morolus.

10 Is friu berair cetna stair, fri DU'id, fri Solamain,fri hingrintide nil. slog, fri Saill, fri Abisolon.

11 Stair tana[i]se sluintir sunn fri Ezechlas, frisin popull,frisna rIgu, reil in clu, fri Moise, fri Maehabdu. 20

12 SIansa na salm cona.snais fri Cr'iSt caid, frisin n-eclais,morolus Iar sin for leth fri each fIrian find figlech.

13 Sechtmoga bl'iadan ar bith che bre Isaias ic faithsine,fri re cethri rIg, nad cMI, batar for tlr nIsraheL

14 Ozias, Iotham, etrocht dlas, Achaz ocus Ezechlas, 25co luid martrai I) ar DIll. i nderiud fIatha Ezechla.

15 Noi bl'iadn~ dec, I) brIg roclos, 0 martrai moir-maic Amosis ed sain do blladnaib bIas co Iaithsine Heremlas.

16 Dorinscan faithsine ar DIll. tres blladain dec IossIaco mbre ic Iaithsine Iar sain dn fichit') blladain is blladain. 30

17 Dorinscanad, cet 0 cMn, Iaithsine ard EtzecMI,trIll. ficheit bl'iadan, bUan eIs, bUiic faithsine acht re trl mIs.

18 Deichtreib do brith i ndoire co n-immud a hilmoine,deitreb dI1sigthi 0 DIll. sechtmad bl'iadain Ezechla.

19 Deichtreb delbda, dingnaib dal, 0 rosfuc Salmanazar, 35a do cethrochat is cet coic bl'iadna sain srethaib set.

20 Co rucad in detreb dron i ndllire la Nabcodona trI, a deich is dli. chet do blladnaib sain srethaib set.

,21 On chetdrere ar deichtreb duind co trlaH athnuigthe in tempuillcen chuit merthais, mod5) ronsna, is fIr sen,chas,nI sechta. S. 40

22 DU;miniaith dec derbtait de OCU8 cethri prlmIaitherodanaigthe a danaib De trIll. secht fathaib fathsine.

1) indib3 MS.I) Vgl. dochuatar a martrai 'they underwent martyrdom', Fel. cxlvi, 39 j

dochlltar martra, RO. IX, 18, § 16. Siehe Stokes, Fel. Index s. 11. martra.8) Noi .x. bI. MS. 4) Oder cethorcha. 5) ID MS.

22 KUNO MEYER,

5

20

25

80

23 TrIll. oibriud, aidbliu each cHi, trIll. a.irdib a.idblib iliu,trIll. flssib Dl! do ga.ch du, trIll. aslingthiu, trIll. a.higliu,trIo. guth anniul, n'Rssa.dngle, trIo. thinfisin fliithsine.

24 Fltithsine no. salm i fus do gein CrISt is dia ba.thius,dill.frescabiiH, in each du, dia ctlssud, dill.esseirgiu,

25 Do innarba Iudoocen geis, do thabairt geinti ar ireis,do mllrad Ilrinni Dl!, do dInsem eacha clllene,

26 Do messemnacht CrISt, cain clu, for blu OCUlI for marbu,do heissergi in betha., do delmaim in mllrehetha. Cetharda.

27 Cllic thintUda, ca.in in elU, atchota.iter for salmu:tinntUd Simbaig, selll co mbrIg, OCUlI tintad soorSeptIn,tintud Clrine, ceim lidil, tint ad Teothois is Aquil.

28 Tintild SeptIn, S'RSsadi1g1e, is e side seichmit-ne,rotint'Riset sUid, selll ndil, a hebru, a greie il-latin,rocertaig Dum Iar ceist fo obil is fo aistreisc.

29 Aurna.igthi duthrachtach dil, a.iregim rill. foiehidib,deprecltit fri Dill.,dla.n mod, escoine co tairchitol,i salmaib sein, selll a.s 1111., cibti nosga.ba.each dIll.. A De.

30 TrMe dlega.ir in each raind, luie is a.msernis persa.ind,a.tchotaiter sunn san chan rill. ngressa.ib athar Solma.n.

31 RodascrIb Duid II Dill. i tlr airmitnech IndIa,roscachain dll din each du i n-orddun, i n-arddrIgiu.

32 Cipe nosga.ba Iar fIr riefaid llentaid Hiruphln,nI ba mac Mis Jar na.ch breith, bJaid it gnltis, a.DtIdUlig. A.

33 A nlli nochat, nlissad ngle, eet eomlltn la coic mIleII thosaig domuin, delm ndil, co gein maic De i mBethil.

34 0 genair Cnst, clu een bet, a. do ochtmogat noi eeteosin bliadain boocen ehlith calaind Enaw for cuicid.

35 In Un bZiadan,mIlib ga.l, II thus domuin co etlssadfiche d'Rchet is dli se OCUlI ltrim coic mIle.

36 Oeht inblIadna dee derbdait de ackt ill co dlaid in mIle,i fail Jar sain, soreha in tsreth, nI fitir acht Dill.dulech. A dl!.

Nun folgen ohne ..Absatz die schon aus dem PalatinusNr. 830 bekannten Verse itber die Erschaffung Adams, t) wie

35 V. 40 angiebt, von Airbertach Mac Cosse aus dem Lateinischenins lrische itbersetzt. Nach Olden's Untersuchungen2) war MacCosse im letzten Drittel des 10. Jahrhunderts an der Kloster­

schule von ROGSAilithir, jetzt Ross Carbery im Siidwesten derGrafschaft Cork, als fer legind thiitig. Der Schreiber, welcher im

15

10

1) Mit Uebersetzung herausgegeben von Stokes in Kukns Zeitsckri{tXXXI, S.249, und von Gaterbock in der Zeitschr. f. vgl. Sprachf. N. F. XIII,S. 94, koUationiert.

') Proceedings of .the R. I. A. 1883, S.219. Olden hat aber nicht ge­,ehen, daB, un,er Mac COBleidentisch ilt mit Airbertach mac CoiBidobrdin,der aZBairchinnech von BDBIAilithir im Jahre 1016 (AU.) gestorben ilt.

MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HA.NDSCHRIFTEN. 23

Jahre 1072-73 diese Verse auf fo.38a des Palatinus an denRand geschrieben hat, I) war gewiss, wie die andern Schreiberdesselben Kodex, ein Siidire und hat vielleicht in Ross Ailithirseine Bt"ldung erhalten.

37 Cenn ard Ada.im,~trocht rad, a tIr grinn gr'ianna Garad, 5a bruinnic(h]or, nad br~c bron, a tIr 1tlainn Axa[dun].

38 A bri1 a Lodain is l1a, a choS8aa tlrib GorYa,is Dla dorigni dia deuin a full do usci ind reeoir.

39 A anim do thinfiud De doridnacht de, ') ba gnlm gl~,rI condnic br'l\th buidnib drenn is lais cachflith, each forcenn. C. 10

40 Airbertach roraith cen ail sc1tilessUithi sIthamail,a latin i ngoideilgc tigrinn is Mac Cosse rochremchind. C.

41 In rl rodelb nem im gran is darrigne8) dia ogr~iriffern 's in muir medrach mend, ocus talam a forcenn. Cenn ard.

42 Innocht feil Tomais') cen tl'l\is, ba sill sobais fri each seis, 15Tomas apstal, alt cen bres, 0 res mor n-astar roches.

43 DIar'cechaing sm, sId cen meirg, i nIndia aird erctha buird,6)is lais, nirbo l~n in lerg, romarb in ferb dia Mis buirb.

44 Asbert Tomas, nirbu dill, athesc do bais diriuch doi,bud in crob dia ndemais col i mbelaib coraindiu') lw. 20

45 Jar sain ·cing immach in lrech, c1arbo greth, foluair cath cri1ach,cid ferda rofer a gleo, romarb in leo, cYa.rbolila.th.

46 A l'l\m ind laich cona.1I fofuair sar srer for bith cM,dosbeir in cil ar bela.ib caich, feib a8sebert in faith De.

A De diilig. 25

Die Midianiterschlacht.(Num. cap. XXXI.) [fo. 46 b 2]

1 Rochilala. crecha. is tIr thai.r etir sretha. sil Adaim,noco tarla dam cose macsa.mlana crlchi se.

2 188 I is mli atchU[a]la rlam crech ruc Moisi a tlr MadIa.n 30Iar n-1tr cllic rIg 'sin chath chOir, diar'thuit Ba.lam mac Beoir.

3 Cliic mIli sechtmogat sunn, is eel legthair 'sind legund,do chltirchaib, cumnigid lib, ar se cetaib do mIlib.

4 Arlm na n-ech adrImi mili for seseait mill,arim na mbli, finta latt, dli mile sund sechtmogat. 35

5 Arim na n-lig [n]genmna.idtigrinn dit mill trichat turmim,Iar n-ar na.m-macis na. mban aithle na. fer do marbad.

6 Di neoch th1tnic 'sin gletin nI t~rna uenfer eteir,rla tilaith De, radIan in rath, maidid for Ma.dla.nmeblach.

I) s. aaterbock, a. a. 0., S.94.') Mit dem Palatinus do zu lese». 8) Vielleicht dasrigne.') 21. Dez. Zu der folgenclen Erzitlllung vgl. das Original in Acta

Thomae, eel.Bonnet, S.99. 6) i. e. ba.ird.I) a unter cler Zeile hinzugefo,gt.

24 KUNO MEYER,

7 In lIn rothuit 'sin chath cruaid nl fitir nech tess nli tuaid,liirim na mac is na mban nl ill nech rofessadar.

8 Ro-imred ferg forsna mnliib, badb derg dochuaid 'na comdliil,cona maccaib immalle nl fuaratar condercle.

5 9 Dli mIle dec boo'sin chath di thuaith De, dlina in teglach,dodeochatar ass huili slan cen esbaid Uenduine.

10 lar sin tucad asin tlr larna indriud reil romIncrech croda, buidni brassa, is I is mUrochualassa. R.

11 Ana tucsat leu do fadbaib, d'etuch, d'argut, d'ur, d'armaib,10 di chrud blliith builid, suairc seis, is Ita turim is aisneis.

12 far n-ec MUisimii cech mur ba tiiisech diiib Isu 1) mac Nun,co crlch inbetha, buan a blad, a crecha rochualammar. R.

13 Tricha rig rImtir ratha rosmarb 18u1) a cleith chathacona sliigaib, borb in pllig, di thUathaib crudaib Cannan.

15 14Fecht robris chath n-ard n-amra for coic rigu rochalma,diar'fosta grian, gleo inbuada, cia beo riam nit rochuala? R.

15 Triar tenn darala dam-sa, bad fen Hm coambiad m'am-sa,Isu ') mac Nun trenfer trice, Duid, Machabius miirglicc.

16 Ni rucsat riam traig for ciil for teched, demnigthir dun,20 ni ragaib friu nert loochlonn cocad no eath no comlonn.

17 Ni rarim diiib Dia ar peccad guin na geinti dia seccad,olcc ar olcc, ba grllS glan gle, ba he bes a' n-amsire.

18 0 thlinic CI'i8t i colainn, maith ar olcc, is Bd molaim,dilgud, isgairgiu each gal, ar chairdiu rochualamar. R.

25 19 Alim, aittchim mac De bi, guidim nUebaligliu nimi,co ris in flaith feib atli is mo maith rochuala-sa. Rochiiala.

n.Aus Rawlinson B. 512.

Von den TodsUnden.[fo. 39 a 2] Conremdetar sruithe Erenn a rlaglaib na sereptrre

SO pennatoir dIlgind frepthre ceeh peethre 0 biue eomm6r. Air rosui­digthe na hoeht n-airig stlalaeh cona fodlaib fri hiee 7 slanugudna n-oeht n-aireeh ndtlalehre co neoeh gainedar tlaidib.

Mesrugad co n-ainmneit fri era os 7 mesei. Congbaideta congenus fri sartoil 7 adaltras. Easlabrai co eartoit fri saint 7

85 ClI.indtlthracht eride fri format 7 meisei.1) Cennsa co n-ailgenifri fere 7 debthaige. Failte spirdalta fri dogailse ndomanda.

1) Ihu. MS. 2) Zu lesen misci 'Hass'.

MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. 25

Uaman bais 7 airchrre fri indocbail n-11aibrigh. Flr-umoldoit co

n-uaman in Coimded fri dlumus 7 11aill.It e dano nomina na n-erech nd11alachre indso trlasmbI bas

cuirp 7 anma cech duine .i. croes 7 etrad 7 1'1.

It e indso anmann na fodladh genither 0 chrres .i. failte 5nemmeasraigthe, ilar comlabrai, [fo. 39 b 1] bres cedluda, daoscaireimraiti, inglaine menman, derchainedh, deogh cen commus, meiscicen frithgabail.

It e immorro fodlai genethar 6 ainmnit .i. failte spiral­taide [sic], sochraide cuirp, glaine anmre, t6 co toiscide, cetfaide 10ecnai, immed n-indtliuchta, saigid for r11na De.

It El andso freptha in cra6is .i. aine mesraigthe, congaincride, 11aite seire, mence cestaigthe, frithaire, fled do bochtaib,dldnad cech goirt, timargna fri oentratha, cummessair saingnilstre,ainmne fri cech rElt cor imraiter. 15

Incipit de luxoria.Luxoria (.i. dr11is) tra iss ed ainm na d11alchretanaisi marbas

anmain duine. Is I tra eland gainethar on d11ailchesi .i. dronuabrlathar, fursi dochraite, daille menman, ainbsithe aicnith, com­labra borbre, cuitim hi crinder, ilar comairli, tarngaire cen folta, 20

cetlud fri sochraithe, dethiden do duine, fall fri Dla.Is I dano s11alaich roerbath frisin nd11alaich se dia dlbdllth

.i.congbaidet[ u] hi ngenus co neuch genedar 11aid.i. forus comairle,comlabrai cobsaid, fostai fri anfontai, tairngaire fir, fIr do comal­lath, imradud De, fele aicnid, nertath n-irisi, miscais an ceann- 25tail', searc in alltair.

It e indso freptha in etraidh collnaide .i. damnath craois,proind mesraigthe, mesrugud dige, imgab- [fo. 39 b 2J ail mesca,miscais celithe, brisiuth aicnith, faitiges i n-11athad, roithinchehi sochaide, lenvmain do sruithib, imgabail ocbada, aircheimniugud 30

di lebair [sic] no da legund no ernaigthe, miscais daescaire combrlathraib anglanaib, menma sochraithe co nglaine comlabrasearc fochraice ara n-ascnama, plana do imchaisiu ara n-imgabail.

Incipit de auaritia.Auairitia (.i. saint) dano iss ed nomen inna treisi d11alchre35

marbas anmuin duine. Is hI tra eland 7 geneluch genedar ond11alaigh se .1. accobar cen mesrugud, rocholl co nderchoined,inrath cen cUlIlsanad, airchelad cen trocaire, g11a cen imcommus,

26 KUNO MEYER,

ethech cen erchoiliud, faithbe 1) cech maith, airer cech uile, daillemenman, dIultad aicnid, forbrissed cech truaig, aslach cech triuin,sant im talma[i]n, brec uman2) anmuin.

Is I tra sUalach roherbad do chathugud frisin ndualaich se5 .i. easlabra co ndeirc co neuch gainedar uaidi .i trocaire co ndII·

gadaig, dIrge co fIrinde, tidnacul co n-ailgine cen uaill, cengrain, cen inire, airchissecht co ndigairse cen mbrath, cen togais,cen tochailche, cainduthrucht co n-eslabrre cen goi, cen ethech,cen ecmailte.

10 It e andso dano freptha inna sainte .i. frestal nmden Crist,fled do bochtaib, treabad imthairic, menmre im bochtre, Web fribennachtain, reimdeicsiu pene, [fo. 40 a 1] freiscisiu fochraice,idnaide mbrithe3) ar gnms an duilemun il-Iaithiu brathre.

Inuidia (.i. formad)15 iss ed ainm inna cethramthre dualchre marbas anmain duine.

Iss I tra clann 7 genelach geneth[ar] on dualaich se .i. miscaiscoimnesam, fodord urn each maith, altugad cech uilc, tathbiuchcarat, br6n fria n-airmitin, failte fria ndImess.

Is I sUalaich roherbad do chathugud frisin ndualaich se .i.20 cainduthracht cride cen inire co neuch gainethar uaide do Buail­

chib .i. serc bratharda, fortacht cech coimnesaim,degteist di each,miscais ecnaig, indarba fodoird,4) morath cech maith, tainsiumcech uilc, brIathar ailgean, menmre airchisech di cechduine achtnI bus dIr5) pecath.

25 Ira (.i. ferg)iss ed ainm inna coicthe dualche6) marbas anmain duine. Amaltregdas anmain duine foebur trIa corp, is amIaid tregdas rinnna fergai in anmain co n-imfolngai bas do suidiu. Is I tra clann7 geneluch gainethar on dUalaich se na fercai .i. duinorcain cen

30 doenchaire, crad cech coimnesaimcen airchissecht, borrfad men­

man cen tairniud, nuall mbrIathar cen troethad, deabthaige cenerdIbduth, cossaite cen condarclei, athisi cen imradudh, Mndachcen imcomus.

1) Zu lesen fa.itbe. ') Zu Zesen im.') idnaid~ mbrith~ MS. ') fodoirt MS.6) Dahinter et durchBtrichen und mit punctiB deZentibuB.') dual(lh~ MB.

MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. 27

Is I dono si1alaeh roherbath do cathugad frisin ndi1alaigsi.i. censa co n-ailgine co neuch gainethar ilaidi .i. slaine eride,imgabail debtha, [fo.40 a 2J brIathar ailgen, timarcain borrfaidh,sochoisee aicnidh, ti1a fri labrai, ainmne fri foehaide, miseuisecndaig, dIlaehtai cen athchossan, caindilthracht cen togais, cuim- 5liuch cen inire.

Tristitia (.i. tuirse)iss ed ainm inna sesside di1ailehemarbas anmain duine. Atatda gne forsan dilalig se .i. dogailse domando co nderehoiniud 7aimiris, dogailse dMda co ndeeirc 7 cain-iris. Indalana imfolngai 10

bithfailte i mbithbetha for nim, araile immefolngai bithbron imbithpIanaib inferno. Hiss I didu in dogailse imfolngre faoiltena hanmre for nim innI bIs tria eh6i pectha co n-iris dIlguda 7indI bIs tria airehiseeht caich trii1in 7 cech trilaigh 7 caichcoimnessaimbIS ar obur peethre 7 di1alchre7 co tuit i ndoescaire 15

7 i troigi een iris cen aithrige. AI' antii conessa a pecthrefadeisin 7 pecthre a coimnesaimbId failid side la DIa for nim.l)Is de asbeir CrIst: 2) Beati qui lugent nunc3) quoniam ipsi4) con­sulabuntur.5)

In dogailse domunda immorro, atat trI gne for suidiu .i. 20

dogailse 7 bron scartha frisna cardiu calnaide 801' ingnais a doen­nachta 7 ar a seirc 7 801' a n-inmaine, no fobithin etarscarthafria a maine 7 a feba talmandai, no fobithin etarscartha fria col7 pecath 7 a tola calnaidi. Is ed datlO an gne tanaise innadogailse domundai .i. bron 7 derchoiniuth di cech accobar atcobra 25duine cen a orba acht tol De nama.

Is ed 6) dano in tres gne ina [fo.40b 1] dogailse domundae,br6n 7 derchained di cech feib fogaib duine 801' homun a foxailairi 7 a erchra 7 ar omun scartha fria cith iarmaul conna [sic] combI cen bron 7 dogailse cein bas mbeo, co teit Iarum ar ceann 30

mbithbroin dochum peine suthaine cen forcend.Is hI tra eland 7 geneluch gainethar 6n dogailse domundai

.i. serbai co n-inire, anseirce co n-ecmailte, cruine co foichlighe,rolabrai co toi, forlilaman easpre cen taiscithe, anbsaide aicnith,utmaille chuirp, foindletha menman fri cech drescair im.tinnscetal· 35

1) nimm MS. lI) xp.I) nunc steht nicht in der VuZgata.') ipse MS. ') Matt1£. V, 5. ') Is Ss MS.

28 KUNO MEYER,

cech uilc, toipliun 7 laxa fri cech maith, derchoined co tercmen­main i timnaib De, foilte co sonairte i ngnrmaib deabail.

Hit e tra frepthai inna dogailse domundai .i. failte spiraltaico roithinche cride 7 menman fria dogailse ndomunda, grescha

5 ernaigthe co n-aine 7 frithaire fri toifliun 7 cotaltaige, easlabracol-Iet[h] menman im Dla fri tercmenmain, mod airchiund dilubair 7 ernaigthe ft'i forluamain n-esbre, hires co ngnlm, failteco n-ailgine fri derchainiuth 7 inire menman.

Uana gloria (.i. indocbail uaibrech)10 iss ed ainm inal) sechtmad dualchre marbas anmaill duine. Is I

tra clann 7 geneluch gainethar on dualaig si .i. anerlatu cotairisium, huall co mormenmain, airrecht debtha, [fo.40b 2J ecoscsechta, cosnam eris cen dliged, moideam deggnrmraid, cumtachlabartha, saobath ecuisc, saorath cuirp, doerath anmre.

15 Hit e dano frepthre roherbath dia hlcc .i. erlatu cen tairi·sium, humaldoit co fethamla, imgabail debthre,reide~) cen tsechtai,foglaim la sruithe, cobsaithe aicnith, menmre rseal, imchaisiu De.

Regula Choluimb Chtlle.Diese IRegula Eremitica seu prrescripta fratribus in eremo

20 degentibus', wie Colgan sie bezeichnet, ist von Reeves im Anhangzu seiner Ausgabe von Primate Colton's Visitation of the Dioceseof Derry, 3) S. 109, nach einer Abschrift von Michael 0' Clery4)mit einer Uebersetzung von Curry herausgegeben worden. DieWichtigkeit dieses alten Schriftstiickes rechtfertigt den Abdruck

25 einer zweiten Kopie 1 die sich auf fo. 40 b 2 des Oxforder Kodexbe{indet, zumal da mehrere fehlerhafte Stellen in 0' Clery's .Ab­schrift oder Reeves' .Ausgabe hier ihre Besserung (inden.

Incipit Regula Colaim Cilde. [fo.40 b 2]1. Bith inn-uathad il-Iucc foleith hi fail prlmcathrach, minap

30 inill lat cubus beth i coitchenndus na sochaide.2. Imnochta do sechim dogress ar CriSt 7 ar na soiscela.

1) ana. MS. 2) reide. A MS.') Dublin, For the Irish Archreological Society, MDCCCL.') In der Handschrift 5100-4 der Bibliotheque Boyale zu BrilBBel

(S.23).

MITTEILUNGEN AUa IRISCHEN HAND8CHRIFTEN. 29

3. Cach bee no cech m6r nomuinichither di cech rH etirloee 7 Mach 7 dig 7 bIad, rop de forcongrai tsenora a comair­leead. AI' nI hinill do craibdech 1) airbera bith nach eruth laIWerbrath fein.

4. Locc umdaingen umat eona oendorus.2) 55. Uathad craibdech 1) umaraidet DIa 7 a timna do tathigid

eucat il-laithib lIthaib, dot imnertad a timnaib De 7 a sgelaibsgrebtrre.

6. Duine immorro olchenai conseelaigetar do brIathraibesbaib no domandaib no fodordad anni nad eumcat do iocc no 10

do cuimriuch, acht is moite fofera saeth dait ma condistai etircarait 7 escarait, nI rofll,emtha cucut, acht berat bennaehtainmadroillet.

7. Mog gor craibdech 1) nemscelaeh dianeta do bith ocuttimthirecht. Do srethar mesraighthe bidh [fo. 41 a 1] cosmail is 15ed as inill.

8. Comus foreir neich nach aili. Bescna bus craibdech. I)9. Menma irlam fri dergmartrai.10. Menma fossaid fedil fri banmartra.

11. DIlgud 0 cride da eech aonduine... 20

12. Aurnaigthe gresaeh ar in muintir do toisigh.13. Leire gabala ecnairci amal bid sainchara duit eeeh marb

ireseach.14. Imna anma hi sesam.

15. Do eoitehend figell on trath co alaile foreirS) neich 25nach aili.

16. TrI torba isind 16 .i. ernaigthi 7 lubair 7 legund.17. Ind lubfur [sic] do fodail i tri .i. do thorba fadeine .i.

do torba do luie do neuch bas nr-t6is[e] d6, araill do chuit innambrathar, araill do gor ina coimnesam .i. rop d'forcetu1 no scrIbend 30

no cecip tarba arnabeither ind espa, id est ut Dominus ait: Nonapparebis ante me uacu[ u]s .i. cech nI ina urd chOir.

18. Nemo enim cor[o]nabitur nisi qui legitime certauerit .i.secheam deree re cech rH.

19. NI airbertha biudh co mba guirt. 3520. NI cotalta co mba eim lat.21. NI aeallta neeh co mba fri toisee.

1) craidbech MS. I) doerus MS. 3) foreior MS.

30 KUNO }lEYER,

22. Nach forcraid no sechna do dIles praind no do etachftiir, tabair fri airchisecht inna mbrMhar dochoisetno do bochtaibolchenai.

23. Sere De 0 uilib eraidib, I) 0 uilib nertaib.5 24. Searc do eoimnesaim amlut fodein.

25. Feidliugud a timnaib De tresin uili aimsir.26. Do mod ernaight[hJe co taothsad do dera, no do modh

di obair. t6rbaigh no do sleehtan- [fo.41 a 2] aib co tI th' allasco menic, menbat solma do dera. Finid.

10 Von heimlichen fJUnden.

[fo.41a2] Imroraid Grigoir R6mre,fer ind raith, do pecdaibinelithib na ndoine nli tabrad2) i eobais. Clid fri Dla 7 feraisnemeli fris eorrofaillsigthe d6 an cruth nolefaitis. Tainic aingeladochum 7 asbert fris: 'Is mor do br6n 7 do[t] dldnad tanac-sa

15 0 Dia, 7 an duine dia ndeni-siu deithidin, taibred a choibseanafIa[d] Dla cona duilib 7 taileed dera 7 bad edh indso ehanas:'Domine quis habitabit'S) et 'Domini est terra',4) 'Te deeet',&)'Deus in nomine',8) 'Deus misereatur',i) 'Deus in adiutorium',8)7 'Deus in adiutorium' usque 'F estina' etir gach da salm et

20 'Appropinquatur' 7 pater 7 'Ascendat usque ad tronum'. 'In filanaill?' 01 Grigoir. 'Fil', 01 in t-aingel. 'Tri sailm .i. 'Dominusilluminatio',9) 'Judica, Domine,nocentes',IO)'Exurgat'.lI) Doematna tri sailm sea ar format 7 demnaib 7 erehotib, acht rogabthargach dla 7 'Deus in adiutorium' usque 'F estina' etir cech da

25 salmIS) 7 pater. Mad dlan-adrige, da psalm 7 eantaic, 'Con­fitemini Domino in reternum',14)'Super flumina' If»'Benedicite' 18)7 'Ante faciem tuam' usque 'Confirma me'. NI fil do peedaibdogne neeh ina colainn nit hleat na harra sa aeht ecndach anSpiruta Naeib.'

1) craide MS. I) Zu Zesen tabrat.() Ps. XXIII. 8) Ps. LXIV.') Ps. LXVI. 8) Ps. LXIX.

10) Ps. XXVI. 11) Ps. XXXIV.11) cech da cech da MS.11) Ps. CXXXVI. 11) Ps. CXXXIll?

3) Ps. XIV.I) Ps. LID.8) Ps. XXVI.11) Ps ..LXVII.") Ps. CXXXV.

:MITl'EILUNGEN AUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. 31

Die Verwandlungen des Puan mac Oairill.(Vgl. Imram Brain IT, Appendix A.) [fo. 98 b 2]

1Tuan mac Cairill roclos1) dorad tsu for anfos,dorumalt cet mblladan mMan a richt duine, ba degdnal.

2 TrI cet blladan d6 i richt daim allaid forsna mormuigib,dorumailt cet mblladan mbil a richt antrellaig allaid.l) 5

3 TrI cet blIadan do for feoil, dia raibi i richt in tseneoin,dorumailt cet mblIadan mbind i richt brat1Linbodair-chinn.

4 Co fnair Iaseaire 'na Un, co tuc leis do dun an rig,o'tces an t-ecne g16 glan, romlanaig an banrlgan.

5 Rofuineth dI 6 for ruth, 8) gu rotomail a Menur, ') 10rotoirrched an rlgan ra.n, is de rochoimpred Tuan. T.

6 Tulin mac Staim sdiurda slOig, 6 mac brlithar Partoloin,ba he Finntiin, ferrdi a ridh, frisi n-abairthea Tulin. T.

7 Is do atchfiaid an scel sa Iar fIr co nach raib nech 'na imsnlm,Finnen Maige Bile bliin robai [a] acallaim Tu1Lin. Tuan. 15

Prop~ng 8etna's.Die hier dem Setna im Zwiegespriich mit seinem Sohne (?)

FinnchU von BN Gobann in den Mund gelegte Propheeeiung istim 12. Jahrhundert geschrieben, da v: 10 die Vertreibung der HuiCarthaig aus Cashel (A. D. 1139) una, v: 14 If. die englische Er· 20

oberung lrlands erwiihnen. Mit Ueberseteung herausgegeben vonN. 0' Kearney, The Prophecies of ss. Columbkille, Maeltamlacht,mtan, Seadhna &:c. Dublin 1856, SS. 110-117.

1 'Apair rim, a Setna, scela deiridh betha:cinnus bias an line na.ch lorg fire a mbretha?

2 'CinnuB bIas an popal 'ga mbla cocar mebhla?''NI racha dibh amnech andsa rigt[h ]ech nemda.

3 'Adeirim-si rit-sa, a chleirigh chaidh chllnnla,ID Wit ar nem nlamda acht fer dlada8) is llmla.

4 'Adeirim-si rit-sa each ri tic is tir si,cach reim tic ar Erinn, ID M grind dochim-si.

5 'Lenfaid fallsacht bunaid breithemain andligid, 8)

etir mac is athair raehait siat da sligid.7)6 'Lenfaid cleirigh nremchell adhaltra8 is 6cair,

nI fighat da taradh ID asa fighat 6t8.il.7 'Treic1it na md a mbandaeht ar ceilibh gan p6sadh,

dogenait gan chagar ni basgfas a n6ssa.

25

30

35

I) allaig MS.Sielle SR. Ind. for rith Ieilends'; vgl. Imr. Brain IT,

') hoenar MS. 8) diagMa MS.7) Odtlr sligtllib.

1) roclas MS.3) ruth = rith.

S. 304, Anm. 8.8) Oder andligtllig.

32 KUNO MEYER,

8 'Treigfidh talam toradh don reim sin aderim,budh fas each lis lom1an, budh he in comhrad neimmbind.

9 'Ticfat plagha troma ar sil Adhaim uili,rachdait .. 1) a n-anreim tre aimseir Mic Muiri.

5 10 IScrisfuighther a Caisel clann Carrthaig, clann Eogain,co na. bia 'na falaid acht danair is de6raidh.

11 'Teilcfidhther sil soorBriain tar an Sinainn sribhghlain,doclm mar a fuilim a tuitim 'na cinntaibh.'

12 ICIa scrisfus in line ata 'san tir ibraigh?10 abair rim, a Setna, na scela na.ch inmain.'

13 lA ticfa 'na n-inadh dogebhthar a fiss aga.m,a FinnchU BriGobhann, in sluagh rothrom echtrann.

14 'Ticfa cobhlach Saxan a crislach cuain Erend,terc re ndingnet mine ar a.idhe a nglerend. [fo. 121 b 2]

15 15 IBeit ni'i fichit bluzdan a rIghi clair Fodla,nogu ndernat fingail gan bidbaid da. f6gra.

16 IFellfait ar a cheile co sca.ilter a flaithius,dergfait cloidbe is tuagha, beit uada gan maithius.

17 'Ticfa mac rig Saxan cuca-san tar saili,20 sceraid se re righe Goill in tire itaim-ni.

18 'Goill is Gaidil Erenn doniad renlam daingen,a n-agaid sll"ag Saxan, nl scarthar a caingen.

19 IToitfid mac rIg Saxan a tosach na sluagh sain,() cumusc dD.cheili biaid Eiri gan iiamain.

25 20 'Righait em ar Erinn Goill is Gaidil glana,6 righait in fer soin, ID bia esbaid arra.' I) A b.

Mochuta und del' Teufe"l.[fo.142b 2] Mocuta Rathin doroine roinn dia comtinol 7

dia aigedhaibh adhaigh 3) n-ann. Cach bIad frisi comruicedha30 lam, 4) rocuimledh a lama ana brogaib bIdis uime, co ndechaid

dIabal isin broig ar in lethcumaid sin. 'Is mor in rIghe si afuilim-si" ar Mocuta, '.i. morseiser 7 seeht fichet 7 secht Mt, 7imacallaim fria hainglib da gach treas fer dIb-sin 7 abdaine 7cennus acam-sa forro-sin uile 7 conad mesa misi oldas ga[ch]

35 fer dIb-sin. Et nI slighe nime dam-sa sin 7 nI bIu amlaid', arMocuta, I aeht ragad isin luing ill oc himtecht a Herinn, co narabar da hadaig a n-aeninad ac oilithre ar fud in domainmoir.'Ocus ro-elo lanmochtrath Iarnamairech co rainic go hairm ambai Comgall Tighe Teille. Bennachais cach dIb dia cele.

40 '8uidh',~) ar Comgall. 'NI hail lem" or Mocuta. 'Ata tinninus

I) rachdait mit einem Hake", unter dem t.3) aghaidh MS. ') alam lama MS.

") Aus orra komgierl.6) suigh MS.

MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. 33

orm.' 'Suidhfidh6) immorro', ar Comgall. ' Suidhid7) Mocuta 7bentur a broga de. 'Tail' amach asin broig, a troig, a dlabaill'ar Comgall, '7 nocha bera lat an etail roforbrais.' I) Lingis dlabalamach a broig Mocuta. 'Ni seachmaidh',2) 01dlabal, 'do tegmail-si annso, ar nI leicfinn-si do beth da oidche a n-aeninad ar in 5lethcumaid doroine se ar a brogaib fein sech brogaib na manach'.Conad ann doroine Comgall in rann la fostud Mochuta:

'Maith do cleireeh beth abus

dobeir demon cuitmide')OettB ataidbe 'na trith,

spirat utmaille for each.'

Ocus anais Mocuta oc a muinntir Iar sin 7 nir'fed dIabal ercoit 10do denam do osin amach. Finit. Amen.

ITl.

Aua Laud 610.Danklied etner erlosten Seele.

[fo.9 a 1] I n-araile domnuch do sen6ir n6emh a renur, co 15faccaidh in duini cirdubh amal grral gobhond cnice isin tech.'Cfiich tussa ale?' forsin senoir. 'Domnach indifi', for se, '7nldamplantar-sa ann 7 nI gabt[hJar dim duI cech conair is aildam isin domnuch, 7 ar Dia dia foghnai, geib m'ecnairc 7 guidhin Coimdhi[dh] lem im deliugud damh re hiffern 7 im rochtain 20

na fochraice nemda.' 'Dagentar " ar in sen6ir. Acus doni sumhirnai[g]the cech tratha fair co cend lichet la. Ticed sum donocech domnaigh3) d'acallaimh in sen6ra 7 ba gili 'sa gile hecech tan dorochedh, 7 roatlaigh isin tres domnuch a scaradh rehiffern 7 a bith glegeal uile 7 isbert: 'Ben[d]acht fort fein 7 25

bendacht for th'irnaigthi' 7 doroine na runna so sis condebuirt[fo. 9 a 2]:

1 Bennacht for in n-irnai[g]the,maith dontI darrogathar,

mochin do neoch nodniile,maith dontI arnodaili.6)

1) suigh1idb MS. I) suighid MS.•) BeBBer seachbaidb. 6) BeBBer cuitbide.') Vielleieht arrodaili?

ZeU.abri(\ r. aelt. Phllalagle Ill.

I) roforbr3 MS .e) domnaidh MS.

3

34 KUNO MEYER,

2 Bennacht ar in n-irnaigthe, bauaramur1) a cennsa,demna duba dinsigthe nobItis imom cenn-sa.

3 Bennacht for in n-irnaigthe rodinga.ib dIm in fUath sa,demna 0CU8 pluic teintidet) nobItis ocom luad-sa.

5 4 Bennacht for in n-irnaigthe ruc uaim-si demna is cruma,luct) ifernnach eciinde, ') is ann do[g]nIn-si dubha.

5 Bennacht for in n-irnaigthe rose&rmisi re temel,cruma croaidh[i] cennmora nomberdis isin teined.')

6 Mor do phecdaib gnIu-sa, tardis orum ... ')10 sluaig demna co n-erduibi bItis im dIaid ') a n-i1firn.

7 sust&.imda Iarnaide nogeibdis dam im dIaid, ')in ucM B) marbda meirbligi nobln-si naddiaig. U)

8 In irnaigthe atberim-si romsrer ar iath 10) namabr ...is duit-si doberim-lli co brdth Iar mbrdth mo bennlLcht.

15 Dochfiaid as Iarsin co n-etrocht[ a] grene la haingliu.

20

25

Konig Fedlimids Rache.(Vgl. die Annalen der Vier Meister, A. D.832.)

1 In matra, cia beith do gairbe a gotha,curthar fIrchenn a srllna i fIrcenn tona in tsrotha.

2 In sruith, cia beith do leithi a ftnnai,curthar fircend a srona i fircend tona in gillai.

3 In gilla, bidsi mur atit,U)

curthar firctmn a srona i fircenn tona na mni.4 In ben dobi do ghairbhi a freacra,

curthar firchenn a srona i fircenn toua in matra.

[lb.]

Feidhlimidh mac Crimthain rI Mumhan doroine in laid soiar [n-]arcain Chiana mic N6is 7 Iar marbad srotha do mhuinntirCluana lais 7 a mna 7 a gillai 7 a matra a ndIghail dlultaidhdoroine in sruith reim Feidlime 7 a ben 7 a gilla 7 a cu, 7

30 Feidhlime a richt duine boicht ag taiscelad for Leith Cuinn. Isamail so doroine friu ag a marbad no ag a crapall.lI)

t) = fofUarammar. t) teintige MS. 8) = loc.') Gen. von ecitiniud. ") Sic; leg. teinid.8) Ich le8e etwas wie nangph ... , vielleicht 'na ng[ri]ph ...') diaig MS. B) ZU lesm lucht?U) Augenscheinlich unvollstltndig.

10) Zu le8en uath?") crapall I(es.eln, Fes.el '. Vgl. i cengul 7 chrapull 7 chuibrech,

LL. 67 b 29. aeum chrapull, LB. 235 m. sup. crapall for a ndornaib friandruimm, ib. 166 b 10.

MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. 35

Wunderthaten des DUnchad hua Brain in Armagh.[fo. 14 a 1] Dunehad hila Brain .i. comarba Claran doeuaid

do ailithre co hArdmaeha i n-aimsir Mrelseehloind Moir 1) 7 Briainmaie Cennetig,2) eu raibi .xIII. bl'iadna i lumma erabaid i nArd­maeha, eur'lIn rath 7 onoir na eathraeh he, eur'ruabrat3) [fo.14a2] 5som eu meiniee Ardmaeha do faebail ar a met lais a hanoireand, co tieed eeeh droilg ar timehill do muintir Arda-maeha dafostud, 7 noanad som blladain o[eJ each droing dlb, ar nlr' aildoib a thaissi do brid 4) do uaithib, ar donIthea ferta 7 mir-boile co follus. Qen di mirbuilib andso sIs. 10

Feet n-oen do ina euidi~) leigind hi. feil Andreas apsta[i]ldoroine sium rand la tothlugud feola 7 leanna ar in Coimdi[d],condebairt:

'Da ibaind dig do ilachtur mesrach 6) do laim coicci basglain,do caithfind feoil do glanmeis hifeil Andreis') apstail.' 15

Co ildeehaid a timthirid S) -sium in la sin do bein birt luaehra, cotan"la i teeh lanaibind he 7 dlas and. Rofersit failti frisin tim­thirid ~) ar a tigerna. 'Feoil 7 lind rolar do tigerna andiu' allslat, 'ar in Coimdid.' 'Is ed', ar in timthirid.9) 'Do muintirin Coimdid 10) duindi', ar slat, '7 fogeba sium sin uaindi'. Ocus 20

roeeilglad toeht sensailli 7 mesair senbrogoitti isin mbert luaehra7 nlr'doirted hi co rainiee co hairm i mMi Dunehad. RoatlaigDimehad sin 7 asbert: 'Bennaeht ar in Coimdid', ar se, 'dorattduin proind in Ire indiu', 7 roehaith in proind Iar sin.

Is e dono Dunehad elereeh rataithbeog marb fodeoid i 25nErinn. Bandseal Mi i i1dorus in reelesa 7 mac beee aiei, eufuaiI' bas in mac 6ee. Ro-indlaiee in mathair he co dorus tigiDunehada 7 b6i oe a faresi a hinad ele. Dorlaeht Dunehad cohairm i mMi in eorpan 7 tue aiehni eoro do iarraid a taith­be6ghaid tueead euieei he. Doroini sium irnaigthi 11) landle[h ]ra 30

7 raehi 7 raeirig 12) in mac. Tainie in mathair 7 roatlaig do

1) Oberklinig van Irland t 1023.I) Oberklinig van Irland t 1014.8) = ffiapart. ') = brith. &) suigi MS.8) Gen. van messar oder messair gl. phiala, 0' Mule. 223.') Andreas MS. 8) timthirig MS. ") timtirig MS.

10) Zu lesen Choimded. 11) iirnaigthi MS.11) raeirid MS.

3*

36 KL"NO MEYER,

Dla 7 do DUnchad. Conid he sin marb rotaithbeogad fodeoid inEirind.

Is fair tucc Eochaid hua FlandaClLnin teisd moir .i. co nachdechaid co hAird-macha rlam nech bud ferr ina Duuchad, con­

5 debert::Macamhmolbthaeh medrait milaid salmthech a sluaigh selbait I) naim,

n1 tarla milrclad a muir dar tuil mar Dunchad hua mBrain.

G'l'egor und die ObZatenmacherin.[fo.14b 2] Araile domhnach do Griguir oc edbairt cuirp

10 Cr'ist. 0 roMi cach ac duI do laim, tainic fedb irisech dognldablundu do-sum cuicce co trsad di laim. Intan rarum dorat incleirech drssi corp Cr'ist, adubairt amal is bess: 'Corpus Domininostri Iesu Christi conseruret animam tuam', 'rocoimeta corp artigerna Isu Cr'ist t'anmuin'. Is andsin rogab roailfed2) 7 doroine

15gaire lidermair. Tuc in clerech focetoir a deissi3) liada 7 ros­fuirimh corp Cr'ist forsiild altoir 7 nirleic dia caithim. Roftar­faig Iarum di cid ima liderrna gaire intan tucad in corp di.IHiilgnad' ar s~ 'Um in bairgen doronus com lamaib arbhu ilide,a rad duit-si conidh corp Cr'ist soin.' Roslecht Griguir iarum

20 hi fiadnaisi na haltoire cosilid uile popul himaille fris do dicurdicreidmi na mnlL<Atracht 4) Griguir 7 ruair in pars~) tuc forsinaltoir i mbloig feola dergi. O'tconncatur na huile in mirbuilem6ir sin, rocreit in bandscal. Conid e frrcorp Cr'ist edbur[ar] arcech altoir .i. corp rogenir 0 Muire oig-ingin, 7 rocalmaiged iris

25 in popuil romanaig huile. Roslecht Grigoir dono Iarsin corusreth6) he ina gne tosach, ar nlrba dir co mbeith gne feola·dirgi fair oca caithem. Rosrerad do focMtoir i ngne ablainne.

Gedicht vom Schweine des Mac Datlw.

(Vgl. Win(lisch, lrisehe Texte S. 108.) [fo. 58 b 1]30 1 :Muc:MaicDat[h]o, lactmuad tore, nocorb 1 ind attrilag imnoct,

co cenn seeM mblfadan cen brath sesca gamnach coa b1athad.

1) selbiaitMS.. 11) O'R.'s fuailfeadh 'leaping, skipping'.8) deisse 'die Reehte'. O':Mulconry307. 4) Attrachth MS.lI) 'Partu dicuntur divinae Euehat-istiae vel panis Eucharistiei parti­

eulae', Ducange. .Aisl. Maic Congl. S. 23, 7. ewe plIJ'8adi obli eoitehinn,Stowe Mis.al.

I) = rO~II!,aZtir. ro~6i.

MITTEILUNGEN AU8 IRISCHEN HAND8CHRIFTEN. 37

2 Ba hairdairc in moltach mas, feib sontair trlasin sencas,cen cIeith mbratha, roscan cIfl, cethracha dam dia fothu. ')

3 Fiadnaib cl5raib for cert') cain ere nunbair 'na tromtairr,cilin bai ic rainn robailc co rath dosromailt Conall Cernach.

4 Cil rusIu Ailbe im grad ngIan ell dia ndeochaid each cosnam, 5cil dorairg gressa don phurt, nlrbo messaide in mUrmucc.

5 Lotar do') lar ndotib drenn cllic cl5icidina Erenn,dosfuc a comMg cucca corbo oldam Uenmucca.

6 Mesgegra, Mesroeta ran, dli mac Dlitho na tromdlim,in MesrUidafri filth fuit, is il romilth in ml5rmu[i]c.M. u. 10

Tri eet do Chonnaehtaib romarbtha i mbruidin Maie Datho7 eoiea do hUltaib. Gilla Ailella romarb in coin i ComorChinneon. Unde Connaehta dieuntur.

[fo. 92 b 1]15amal bls camull hi ce6,

cet Hm cid marb, cet cid bell.cet Hm cIa hanur dia hilis,

is cet ciq. thlii, cet cIa theis.

Scandlan M6r eecinlt.1 Is il mo slimud re mnM

cen co hana Um is cet,2 Cett Um cIa rabur 'na gn8.is,

is ed roflicbad do mnlti,

Gedicht aut OUr6i Mac Dari.J)ieses im Metrum er6 eumaise etir rindaird oellSlethran- 20

naigeeht (Thurneysen, Irisehe Verslehren S. 83) abgefasste Gedichtauf CUt-oimac J)dn spielt auf mehrere bekannte und einige sonstunbekannte Abenteuer dieses mythisehen Heros an. Am Sehlussewird auf Papst Gregor als aus seinem Geschleehte entsprossenhingewiesen. Vgl. Filire Oengusso S. LXIII, wo Strophe 14 und 2515 unseres Gediehtes citiert werden.

1. Atber mol' do mathibrIg Erend4) na n-Iath:

Curui mac dil Dare,CIa ba mo is ba halle

is ba nare im brath?~)2. Beti a seela il-laidib

i nHerind eiatgeis,nI thanie rlam reime,nI tharga Iar ereitim

neeh amlaid dia heiss.

[fo. 117 a 1]

30

35

') foths. MS. ') Zu lesen cret mit H .•) doib mU punctis delentibt18unter ib.') ErindMS. I) = blad 'Speise'.

5

10

15

20

25

30

88 KUNO MEYER,

3. Rotairchanad d'Erindri ar domun rodet

CUr11i,,) in looman lasrach,claideb sliged Saxan,crod Assia cen aslach

sair dar glasmach 2) Grec.

4. Rochroid descert domain,cath Conchend roblogaigCiirui dar Muir Robuirar dll.gin a homuin

inn Afraic rombIad,diles Liiachra is Lemna,ardri tulcha Temra,cingid catha cerba,in longportach lerda,

in t-Ebra rodrIar.

5. MIle carpat corcraimba htl.atiu a sliiaig,

deick mIle ruirech 3)

co failgib oir uilech,ba buidech in bnaid.

6. MIle Fomoir fortren

'na longport for leith,CIgloisti ,) 'na comair,

nIbtis omain neich.

7. NIr'mo leis crod caindlechocus bIad do airlech,Ma Dedaid, &) in claidbech,

andA ailbech cloch,amal gainem marano usce na habais a ndis dorala

fri re Con na cloth. 8)

1) Cfdrui MS. ') le: glas-mag.') VieUeieAt "" le8en: deich 06t m1le ruirech.') Zu luen Cichloiscthi. I) Dedaig MS.I) i. e. CUchulinn.

[fo.117 a2J

..

MITTEILUNGEN AUa IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. 39

8. Coire dub Chonrfli, is fir, is ni go,tricha dam 'na croes,,) nlrba luchtlach d6.2)

9. A dabach dond dairech,ba mairech al-lan,

cet trebarglan trenfertcged for alar.

10. A chorn chroes3)-toll tana,nlrbo mada in mind,

01 cet and ic comol,ba romor im Und.

11. Mlas Conrfli mic Darearget uile is 6r,

coin oir imma hurncen guba, cen glor.

12. Arpetitis rlguis drescurs16gdond

cMl na n-en dorlriba tIrib na tonn.

13. Ticfa brathair blladaa flne Chonrll~

Grigoir otha tairbricIa saidbri nach sill.

14. Hlla Dedaid maic SinGrigoir carta mail,

abb Roma, lam4) Letha,i nHerinn atetha

am ina dail.

15. Ar Heliu ard-aileni mbla Grigoir ger,

cend na nGredel nglanmas,sIl nGoedil gil gablas,

cid amnas, atber. Atb.

1) cr06s MS.,) Of. B. O.VI, p. 187 und LU. 114 b 20:

tricha aige inna croes nlrbo luchtlach dn.

I) chro6s MS. ') Zu leBen lua.m od-er lain mit Fel. S. LXIll?

Liverpool. KUNO MEYER.

5

10

15

20

25

30

MITTEILUNGENADS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN.

IV.

Aus Harleian 5280.

Diese wichti.qe Handschrift ist oft beschrieben worden, zuletltvon mir in der Einleitung zu Hibernica Minora. Ich fiige nochfolgende von den Schreibern herriihrende Marginalien hinzu:

fo. 40b marg. sup. dies luna [sic] re feil Babloir1) odie ifer fuaslaiethi giall la Gaidhelai.

fo. 41b marg. sup. mairt inidi Mie.fo. 46a marg. sup. Baill Briein sund. Mesian Gillo Riabaeh.fo.49b seehtmain 0 aning Inan hinide.fo. 57a marg. sup. is imresnach mo menma rim hodie.fo. 58b Agsin deitt a Ttiathnil 0 Fiorfessa mhae Conehabair

maille re gradh oeens re beannaehtain oeens da mbeith dithehellbnd feIT ina sin agam-sa dogeptha-sa naim M. Ni beg sin dodimaoines briathar aeh enimnighngh orum-sa gach nair doeifirso.

fo. 61b letzte Zeile Misi an Gilla Riabaeh serinhus an lebar so.fo.74b In eedain ria feil Mmri na sainse2) odie. Et a emrr

Lessa Conaill dam. Mesi an felmac on eill dianadh leathnomenan seehtmad soerlaithi na seehtmaini.3) Tmcedh Sencan sin.

W'lJlnderbare Hei1JwngKaiser KonstantVns.Diese Erzi.lhlung findet sick auch auf S. 137 des Gelben

Bucks von Lecan (L), aus dem ich Varianten beifuge.

1) Babloir .i. ainm do Patraie, Corm.I) d.1l. Maria VerkWndigung (25. Mare).I) Cell Sathairn?

MITTEILUNGEN AUS mISCHEN HANDSCHRIFTEN. 227

[fo.26bJ In Consaitin mac Elinre imrltitir sund, indtan robItiniom ndo, rotgab aeais mol'. Do[brethaJl) a lege quea dialoe. IS ed legios atpertotar hi2) legi pris: lind lilaide di legad7 fuil trI eet mac n-enoee de testin isan lind lilaide 7 fothracadass. Dineoid Ierum di ateomare die mathair das hi 2) ndingned.'Ole sen" 01 i2) ml1thair, 'oil' derat Diremait[hJ det, nae[hJidbl1idhinn-ule. Dorine 1'1 erOda bili reumot sunt ingrem na eristaidi.i. trieha mag fon mBet[hJil 7 elt gaehae moigi 7 .xl. ar eethisin mBet[hJil fen do maccoib do marbad les, dl1igco toet[hJsadGrist. Tresiu eumuetre CrIst oUas qumachta Irilaith .i. doehuaidIriIaith3) etir iIir 7 ifrinn, atll. an maerad immorro for nimh.Tussa immorro na quindig ifrenn, DA bIth ad lenmoin4) in gair7 ind gubha ferfuidit fir 7 mnll.hoc coined a maell.n,7 na heree5)anddIaid IriIaid a n-ifrinn. Ar is usao leom beth fo eroie[hJ 7martor 6) det sunt anas do dol amol doeoid EriIaid etir iIir 7ifrinn. Ata nI is deoda liom dIt 7) .i. edpair edparta mora don:fir dorat eobuir doid hi tosaieh8) .i. do Crist mac De bi 7 dianoebaib. BId legius son immorro dieD) eurp 7 dieD) anmain.''Cinnus dogentar on?' 01 Gonsatin. 'Dentor eoibled mol' leat-sado Romanehaib 7 intan uhus ainiu doiph10) tomoilt na lledie,abair-sie ru eie lilag doberdaois ar h'Ioe. Atplrot som dno11)

amaill2) do sere leo, die mba[dJ13)leou in vili domun, doplrdaoisar h'Ie. Tabair-sie didiu14) do eathair .i. Rom Letha do DIe 7do Petut· 7 do Pol co brath 7 nI fuasnabat ierum.' Doronadamlaid 7 dohedprad R6m do DIe 7 do Petor 7 do Pol.l5) Intanierum atracht Iernabarach antI Gonsatin,nI raibe baiImi soethaet6)

foair, acht rolad de forsin trat[hJti) co mbo for an eduehY') Gondeoehaid Ier sIrsoegul docum nime. Is maire nacha n-erbre19)

don Comdied, maire nit20) tabair a edborta 7 a almsana do 7doa21) noebaib, oil' is e oenliaig an cuirp 7 na hanmo e. Isaire is eoir dli. gach duine nI do denum ar a liaigh nemdao .i.ar anmearaid eraibdech.22)

1) Sic L. 2 = a. 8) Irhuait MS.&) id diaid L. 6) heirc L. I) martra L.') duit L. I) 7 i toicedhus do beathad add. L.

. I) dot L. 10) ic aM. L. I') iarum L.11) am add. L. 11) dia mbad L. 16) iaram L.16) co brath add. L. ") na galair add. L. 17) in trath sin L.11) co mbll.islll.nforsinn Mach L. 11) nachnearba L.10) nach L. ") dia L.") bis do riir D6 do glanad a cuirp 7 a anma for mm. Finit. add. 1..

228 KUNO MEYER,

Gottlwhe Bestrafung der SonntagsUbertn·etwng.Die folgenden drei Erzaklungen finden sick als warnende

Beispiele der Sonntagsentkeiligung am Ende der irischen Uber­setzung des Sonntagllbriefes (Fort(,8 Cdna Domnaig) fo.38a ein­gesckaltet. Sie feklen in den ubrigen Handsckriften des Traktats,die. ick Ztsckr. I, S. 495 aufgezaklt kabe.

1. Alaili celi De and fechtus dIe domnaig co n-aco nI: angilli mbec docum in luic i rabI 7 prosna connaid les. 'Cid din­gentar frisan gilla sa?' 01 a muinter risan sruidh. ' MesiumnachtDe fair!' 01 in sruidh. Co n-acotar nii: rolas in brosna indMach bO[iJ immon mac, co n-erbailt an mac de. Dnde dicitur:

In macan dla domnaig . tuc in brosna co nglanbail10isccisan brosna a braUl;n. bOi an macan gan anmuin.

2. Boi dno sruid eli ann inna regles. Ticid ainge11) Decucoi cegh nona cona cuid. Qc timciul relci do dla domnaigfuceird mberridi mbeg cona bachuill din conair bOifuirri. Tall&dairi Ierum in timt[hJireckt nemdho sen on tradh sin [cJo alaili.Dnde dicitur:

An sruit[hJ ruglan in conair . Ma domnaig badid n-aithregnI tainic an cuid nemdho . ba roscremda ind aithbiur.

3. Ba.i dno alaili popul oc timchiul relci dla domnaig con-acotar in tain folaid2) issan gort ina frnemna. 'Berar an tainisan3) gurt!' 01 in populo 'NI co mbertur', 01 in sruith, 'd6g'an domnaig.' Luid alali alithir do Gaidiulaib isan mancuini dotabuird na tana aSSaIlgort. Adfladur din tsruitk annI sin 7 nIbo maith les. Espeurt an sruidh: 'Tabra'id tri baco tairis isantracht baili ina tora tond tuili.' ToghnI[thJ andl sin. An cednatonn doainic nI farcaib findo fair, an OOnntanaissenl fareaibcroconn foak, an tress tonn nI farcaib feouil for cnaim ndo.Dnde dicitur:

Luid alali 'san frui . dla domnaig co n-ainedonancatar teveoir') OOnna. comtar lomma hi 5) cnama.

') aiDgil MS.I) folad hier 'Binde,.'. Vgl. co folodaib 7 indilib, LU. 65 b 9.

') ,Zu ~ uan. 2} B~ teoir. ') == a.

_I

MITTEILUNGEN AU8 IBI8CHBN HAND8CHRIFTEN. 229

Tochmarc Emfnoela Oointmlaind.

Von den ache Handschriften, in denen uns diese Sage erkaltenist, habe ich Rev. Oelt. IX, S. 433 ff. gehandelt. Ich drucke hierden Harleyschen Text, den eineig vollstiindigen ausser item desSlowe-Manuskripts, ab und fuge aus den anderen Handschriftenwichtige Varianten bei. Zugleich verweise ich auf meine Ubef'­seteung in def' Archaeological Review I, S. 68 ff., von der MissHull in ihrer t Ouchullin Saga' neuerdings einen verlcUreten.A.bdiUck veroffentlicht hat.

[lo.27a] 1. Poi ri aumrau airegdai and-Emain Macho fechtn-aild, edon Coneopor1) mac Fauchtnae. 2) Bai mar de amro inaflaith lie hillto. Poie siod ocus same 7 suboidhe,3) boi mess 7claus4) ocus murtorad, poi smacht 7 recht ocus dech:flaitiusrieremessS) lia hmlto, boi mor d'ordan 7 d'oirecus 7 d'imad isanrictoig and-Emoin.

2. As amloid ierom boi in tech soin, edon in CraebruadConcoboir, fo intamoil tige Midhcordai. Noi n-imdodhai 0 tenco £raic.6) Triucho troiccid ind-airdiu each airenoicch credumaiboi isan 7) tig. Errscor di dercciuhar and. Stial[1] ar cabor heeier n-ichtar 7 tugai slindid8) ier n-uachtar. Imdae Concoboirind-airienech in tighe co stioaldoib arcait, co n-uaitnip credumai,9)co ligrud oir for a cendaib, co n-gemoibcarrmocail intib, comma10)comsoloss Iaa· 7 adoicc .inte, gona steill aircid uasan riog coairdlius an rightighi In n-am nobualed Concobor co :flesc11)

rigdoi an ste[i]ll, contaitis maid ulie ris. Di eimghai12)dec13)in de erraid dec13)imon imgoi12)sen ima cuaird.

3. Nothelldis im.morro-Iaith galie 14)mad ac 01 isan rigtoigsen 7 ni bid neuchdib acomcetboidh alailie.. Ba han airctech IS)

nobidis laith gaille fer nmad isan ticc and-Emoin. Boi mar do

U =LU.,S = StOW6Ms. 992, F = Book of Ft.f'fM1/, B == Betham145 (t1ellum), b = Betham 145 (Papiw) , B = Bawlitl8lm B.512,

. E -:- Eg6rlOft 92.') Coineopor MS. I) Fathaig add. BB.a) Li61 8ubaige. - c&inchomrae U. ,) claiM U.5) fria remis U. I) 0 thenid eo fraigid and U.') is U. a) LW 8linded (D). .) cr6dumaib U.

10) Lies eo mba (U). 11) fleise U. 11) Lies imdai (U).la) deae U. 16) fer n-add. U. 15) airceeh U

immod ceuc turcomroicc isann rigtig 7 de airfedaib adamroib.Arclisde 7 arsendtee 7 arcante ann, edon arclisde 1) errid, ar­cantis 2) filid, arsendis crutirie 7 timpanoic.

4. Die mbatar 'diu Ulaid fechtus n-ann and-Emoin Machie

ic 01 ind iarngualai. Ced mbrothai noteged ind di lionn 3) cechinonai. Ba siside4) 01 ngolai. Iside5) nofurad6) U1tu ulie ind­oensisd. Noclisdis errid Ulad ar7) suainemnaib8) an 9) dorus[cJo'roile10) isan toicc and-Emhoin. Coic traigid decl1) ar noil2)ficteb med an tige. 'l'ri clesai 13) dengnidis an errid .i. clescletinech 7 cless ubhall 7 foebarcles.

5. At e and errid degnedis ina clessai sen .i. ConoId Cernochmac Airmirgen,14) Fergos mac 15)Rossai 16)Rodanai, LoeccoirieBuadaeh mac Condoig,17) Celtehar mac Uthir,18) Dubtoch macLucdaeh, Cuculaind mac Soaldaim. Scel mac Bairdine, a quoBelocch Bairdine nomenatur, doirseid Emno Machie. As dee atasceul Sce6il, ar ba prasscelaeh side.

6. Dorosce 19) Cuehulaind diuh ulie ocon cliuss ar aine 7athlame. Ruscarsad20) mna Ulod co mor21) ar[a] aine ocon clios,ar atlaime22) a leme, ar febas a ergno, ar bindie a erlapra, arcoime a 23) ghnuse, ar sercaide24) a dreiche. Ar batar seehtmec imblesan ina rigroscoib .i. a cethair isan dalai sull, a triisan tsull n-ali 25) ndo. Secht meoir cechtar a da coss 7 a sechtcechtor a di laime. Batar buado imda foair. Buaid do cedus a

gois noco ticced a Ion laich,26) buaid clesomnochtai, buad mbuan­faig, buaid fi[d]ceallechtai, buaid n-airdmessai, buaid faidsene,buad [fo. 27 b] crotai. Tri lochtai Conculaind: a bieth roocc, arni rofasotar a rengai rodaim, ar bo moide concesdis oicc anait­nig27) foir, et a biith rodanai, roaloind.

7. Boi comairlie lia hU1tai fodiag Conculaind, ar ruscarsoda mna 7 a n-ingena co mor e, ar ni boi setig a fail Conculaindan tan sen. Ba si comoirli co n-irsad, setig ba28) togai la

230

1) Lies arclistia (U).,) siain U.7) for U.

10) diarailiu U.13) trichles U.1') Roich U.11) dirosced U.") athlaimecht U.Ill) aile U.18) bad U

KUNO MEYER,

2) nochantais U.I) issi U.8) tarsnu add. U.

11) deac U.lA) Amorgeni U.17) Connad U.20) rocharsat U.28) ai MS.28) l&i.th U.

8) im trath add. U.') nofired U.I) Liu on (U).

It) ba M add. U.18) maic MS.18) Uthidir U.21) Conc1. add. U.2') Lies sercaigi (U).

.27) Lies anaichnid (U).

') mbeth U.a) do bith do Choinel. U.I) Sic U, lies ingin.

11) Lies ingin (U).1&) wom add. U.

HITTEILUNGEN AUS 1B18CHEN HAND8CHRIFTEN. 231

Coineulaind de toehmare ndo, ar bo derb leo eonodI) lueehaiderosoigfed2) millid a n-ingenraide 7 foemod serciea mban fer diambeS) setig a coimfrestoil oeco, 74) ba soedhll) leu mochereraioca~6) corb acobar leo ar an foath sen toabairt mna ndo, fod~gco farebod comorbo. Ar rofedatar is vadh bodesin nobiad aathcin.7)

8. Dobreta ierum Conchobor nonbur uad cevca euiecid anErinn de cungid mna de Coinculaind dus in faigepdis indaeh8)

primbaili no primdunod a nErinn ingen9) rig no roflathav noprugad de nech bud ail do togai 7 de tocmarc ndou. Tancotorulie na teachtai diblionoip10) 7 ni fuarotar ingen 11) bud 12) togaila Coinculaind de toemare ndo.13)

9. Luid Cuehulaind feisne14) de tocmarc ingine rosfitir al­Luglochtat'b Logai, edon Emer inceen Forcoild Monoch.111) LodCuchulaind feisne 7 a arm Lmcc mac Riaengaprai ina carput.Ass e oenearpat in sin nad foglendis dirmonnoa16) na eehraidiedo eairptib mad arodene17) 7 ane 18) in carboid 7 au errid arid­suided anu.

10. Forranic Cuchulaind in ingenl9) ina cluichemag conacomoltaib impe. Ingenai son na mbrugad bautor im dun Forgaill.Botar side oe foclaind20) druiue 7 decclamdaila hEmir. Is issideingen pas21) fiu lai[s]-sem de ingenoib Erionn do acaldoim 7 detochmorc. Ar is isside congaib na se buadha fuirre .i. buaiderotha 7 buad ngothai, buaid mbindiussai, buat'd ndruine, buaidngoisse, buaid ngensai. Atbert Cuchulaind acht ingen padeomadus22) ndo ar aois 7 eruth 7 cinel 7 eles 7 solme, baddeuch lamdai de ingenaib Erenn nad ragad lais 7 na badcoimdieh23) ndou do bancelib Erenn 24) mona beth samlaid. Aras ist'de oeningen eongepied21\) na modai sen. Is airie is dietoemarc sa[i]nrud lod26) Cuchulaind.

1) eo mbad U. ') nosaigfed U.') dano add. U. 11) saeth U.7) athgein U. a) Lies in nach (U).

10) Lies dia bliadna (U).11) ba U. 1') om. U.16) Manaieh U. 111) dirma.nn U.17) Lies ar a deni (U) oiler ar rodeni. la) ar a ani U.11) Lies in n-ingin (U). 10) fogla.im U.11) is 1 sin dano aen ingen ba U. 11) ehomadais U.Ill) chomdi U. I') LW do bancheli (U).11) u1i ad4. U. 11) ludi U.

232 KUNO METER,

11. Ba cono timtocht oenoicc luid I) Cuchulaind2) de acoldaimEmire 7 de taidbsene3) a crotai dii. A mbatar na hingena inasnide') for forad oenaic an dnine, concolatar andi ina ndochum:bascoire na n-euch, culgaire na carbod,S) siangoil6) na tet,dresacht na roth, im[fJorran 7) in laith goilie, scred[g]airie8) nan-arm. 'Fechadh 9) oen uaib', for Emer, 'cia 10) dotaed inarndochum.'

12. 'Atciu-ssa em ann', for Fial ingen Forgaill, 'di echcommorai comailde comcrothai combuadai ll) comlemnechai biroigairdcind aigenmair allmoir goblaid 12)gobchoil dualaig tulleathainforbreco fairseggai fo- (fo. 28a] lethnal3) forranc[h]ai cassmongaid")casscaircich. Eoch liath leslethon is) luath luaimnech lonnmarluthmar luglemnech leobarmongach maiccnech toirnech trostmart6)tuagmong ardcend uchtleathan. Lassaid fod fondbrass focnirsefocruaid fora] crnib coluth 17) cetharda. Dogrind elmo 18)enlaitheluthbuadai. Beraid rit[h] for set. Foscain uathai edh 19)n-anAlche.Oibliuch tened tricimruaidie20) tendiuss a craess glomorcind :filfo2t) dessfertis an carpait.

13. 'Aroilie ech cirdub cruaidcenn cruinn caelcossach cae­lethan 22)cobluth dian dualmar dualach 23)dronchoechech maignechaignech bairnech bhailccemnich 2i) lemnech 2S)lebormongach cas­mongach scuableabor drondualach tulleathan grind imaaig ierndith26) aige ech i n-iath. Moscigg srathai sreg27) serge, sechid28)moige midglinde, ni facoib ann imdoraid etir omnoib riad 2V)rout.

14. 'Carpat fidgridn fet[h ]aide dia n-droch findoi umaidhe. 8idbefinn finnarcaid co fet[h ]anoib 30) findrune. Cret urard iraibidn, 31)

1) dolui U. ') allll.sin add. U.3) Lies taidbsin. thaidbred U. .) i sudiu U.&) Lies in charpait (U). ') siangal U.7) imorrain U. ') scretgaire U. 8) fecced U.

10) cid U. JI) comchrlJda comlilathu U.Ill) Lies gablaig (gablaich U). 18) fosenga forlethna U.10) Lies cassmongaig (U). 15) lond add. U.16) trosmar U. . 17) calath U. 18) almai U.18) ilathu ech D. 10) triehemruaid U. 11) do U.") calethan U. ") druimlethan add. U.") Lies balcc~mnech (U). balcb6imnech add. U.15) om. U. ") Lies iar nith (U). '7) Lies !lreid (iT).18) 8~tid U. "') hitir omnariM U. 10) fethain u.31) dres&chtach U.

MITTEILUNGEN AUS 1RI8CH1nl' JUND8CHRIFTEN. 233

si credoa cromglindie. Cuing druimniech dronordai. Da n-alldua1cho dronbuidie fertse cruaidie co1cdirge.

15. 'Fer broenach duub isan carput ass aildium di feroip:Erenn. Fuan cain coir I) corcordai 2) imbe, osse coicdiapail. Eouoir indts1aidie uassa banbruindiechair3) ina tursc10ccud4) riemben 1uthai 1anbuildie. Lene gea1cu1pudach co nderccindlid oiroir1asrauch.5) Seeht ngemou dercca 6) dracandai for 1ar cechtara da imcassen. Da ngruaid ngorm nge1ai 7) crodergai difichoibliech tened 7 ana1c[h]e.8) Dofich ruithnie 9) serce ina dreich.Ata 1em bo fras de nemonnoib ro1aad ina cinn. Dubithir 1et[h)dubfo10ch cechtar a di prai.IO) C10idem orduirn i n-echraiss 11)sestai for a dib sliastaib. Gai gormruad glactomseip 12)la fogaife[i]g foephartoch for crandoib ruis ruamanndai a cengall diecre[i]t croi 13)an 14) carpait. Sciath co comroth aircid, oosse cor­corda co tuadmilaib 15) oir 088 a dib n-imdadhoib. Focerd iochn-erred n-indiee,16) imad c1ess comrum 17) ossa errid oencarpaid.

16. 'Arai ar a be1aib isan carpod sen, aralie fer seng fan­fodoa forbrec. Folt forcass forordai 18) forruad for a muldoch,gipne findrune for a edon na 1eccid19)a foU fo aigid. Cuaichedo or for dib culib20) a taircellad a foU. Coichline etrich21)imbe co n-aursollccud for aa dibh n-ullinnoib. Pruidne die

derccor ina 1aim dia taircillid 22) a eocha.'17. Doricht23) Cuchulaind co hairm a mbatar and ingenrad

foi sen 7 bendochaiss doib. Tocbaid Erner a gnus cain 24)cruthaiga n-ardo 7 dobert25) aichne for Coinculaind, conidh admbert:26)'Dess imriadam duib!' ar si (.i. Dia do rediuccud duib, 01 sii).'Slan imroi.8c27) duib-se!' 01 sesem (.i. rop slan sib-se 0 cachaiscc). [fo.28b) 'Can do10t-sai?'28) a1 si. 'Do Int[id]e Emno',01 se (.i. din machi na hEmno). 'Cia hairm a femhir?'29) 01 si., Femir' 01 se, 'a tigfir adgair buar moicche Tethru' (.i. a tic

1) om. U. I) corere. U. I) b8.nbruinnechur U.4) ath&urslocud U. 6) forlllBr&ch U. ') deirg U.7) gruad gormgelo. U. 8) &Jlo.laich U.') ruithen U. 10) a do. bruad U. 11) Lies eerMB(U).

12) Lies gl&cthomside (U). 11) cr6n U.16) om.· U. 11) Lies tUa.gm1laib. 18) n-indn81 U.17) eomluith U. 11) om. U. 11) n8.d leeed U.10) for a dibcfl1&daib U. 11) etteeh U.Ill) taireella.nd U. "I) doriaeht U. I') gnws e8.im U.") dobreth U. M) coD:id aHaide ubert U.17) imreise U. 11) dolluidisiu U.· le) hi fehair U.

234 KUNO MEYER,

1I) io.sc immuir ethiar ..•. U. Vgl. Strachan,I) arclaid U.ArchitJ I, B. 33.

8) ce bfl U. t) col U. 6) adgaibside U.8) setchi U. 7) Lies echo 8) mondchuillb U.8) ca.de U. 10) inching U. 11) gass U.

Ill) no.d decseno.ch U. 18) a. ndopor om. U. ") ainder F.16) imnair FU. 18) Vgl. tethro.i .i. ben, Hib. Min. B.47.17) imthego.r U. umdectho.r F. 18) tren1ir FU.18) dodigenat FU. 1I0) dio. raiter togai F. 1II) chucu U.lIlI) and add. FU. 88) ilchumactai FU. lI') gniaid FU.8') 4ruid FU.

fir acla[iJd1) buar moige Tetra. 2) 'Cia bur 3) fess ann?' 01 side.'Fonoad (.i. rohimfuined) cul4) carbait dun ann', 01 se. ' Cisseconair deloud-sai?' al side. 'Etir da codat feda', 01 se. 'Cidatgaibsid5) ierum?' 01 si. 'Ni ansa', 01 soide. 'De teme maraifor amrun fer nDeaa, for uan di ech nEmno, for gort naMorrignai, for druim na mormhuice, for glend an mardaim etirin dia 7 a faith, for smir mna Fedilmai, etir an triath 7 asetig,6) for toinge eech7) nDea etir rig nAnond 7 a gnied, domandculie8) cethorculie domoin, for Oilbine, for tresc in marim­dill, etir dabaic 7 dabcine, do ingentib niad Tetrach rig Fomoriedo luglochtaib Logai (.i. do gortaib Loga).

18. 'Cate9) do slondad-sai, a ingen?' 01 Cuchulaind. 'Niansa emh', al and ingen. 'Temair ban, Mine ingen, ancing10)gensai, ges 11) nad forfoemthar (.i. amoil ata Temair os cechtulaicc, sic atu-ssa os cech mnai a ngenass), dercoid na dexinech12)(.i. nomdechar 0 cac ar mo caime 7 ni dechaim-si nech), doirp andoporl3) aindirl4) imnarl5) (.i. an tan dechtar an doirb is an-ichtar usce tet), tetral6) tetrai da lua, luacoir nad imtetharl7)(.i. ar a caime), ingen rig richiss gartai (.i. enech), conair nadfor6emter do conair coil ermoim, gonad fri suan senbath sretaibcerd adpclossaib errid. Atcotaim trenferl8) tiarmoirset (.i. atadlim trenfir dogenad19) m'iarmoirecht, eebe nomberai tar a tel'·togai 20)cin foruss mo caingne cucai21)7 co Forgoll.',

J19. 'Cidne trenfir detiarmoirset, a ingen?' al Cuchulain& '.'

'Ni ansa', 01 Emer. 'Da Lui, da Lauth, Luath 7 Lath Gaiblie .~mac Tethrach, Triath 7 Trescad, Bri6n 7 Bolar, Bas mac Omna,1ochtar Conlai, Cond mac Forcaild. Ceuch fer diib co nirt ced22) _ ,~

T7co cliuss nhonb~ird'2~)orcol11hfe.snedhno'dan~~~)airim.a ~umochhtaI.1ili·~d.') •.1.,...·.'

resse cec gnle, eo c al cac ruI, amalllSl ceac ."----

'.~1;~~

I>~

.~

MITTEILUNGEN AUB IRISCHEN HANDBCHRIFTEN. 235

16

8) co mba FU.12) fand U.15) coimeirge F.17) nad ranac co nert U.18) fogni U.11) 0 thenid eu froigid F.I') didiu Fu'118) sobelraid F.") om. Fu'81) tuaith treabair FU.

a mbrethai uili F.

1) f(,t"IIlachFU. I) tresai F.') nacham imraide-si F.') ma atchotat 0. ') dano add. U.8) cid dam nachat airmebaind U.

lU) neirt n-erred U. 11) dano U. fein F.18) cethraehait FU. to) einfir add. F.") erud U. eirret F.18) amal U. hamlaid F.10) Lies orbugud (U).22) nO U. 28) om. U.25) isna gnimaib sin mAidi U.27) conam F. 18) athargaib FU.80) adgadur.u' adgadair F.31) a n-insce U. ") uti add. U.") nianinaorg UF.

ZelUohrlft t. O8lt. Phllol0ll18 W.

Bid forfinach 1) dit-se cluche caich fria tresaib 2) Forgoild fesne,ar idcodai 3) ilcumochtai occo fri coibled fergnim.'

20. 'Cid nachimm-airme-se,4) a ingen " 01 Cuchulaind, 'Iiasnatrenferoib 5) sen?' , Madcodo 6) do gnioma fesne " 7) 01 an ingen,'cidh im nach airmebaind8) etorra?' 'Forglim fen em, a ingien',01 Cuchulaind, 'comad 9) luiet mo gniomaie etir clot[b]aip nertn-erridaie.' 10) 'Caidie do neurt-so didiu?' 11)01 Emer. 'Ni ansaem " 01 se. 'Argair fichid fauth 12)mo comroicc, 101' de trichaidtriean mo galie. Roferai .xl.I3) mo comlondl4) m'oenar. Argaircet mo commairge.lS) Imgaibtir athai 7 irgolae rem errudl6)7 rem uath. Techid sluaicc 7 socaide 7 ilor fer n-armach rehuatgrdiene mo dreche 7 mo gnusse.'

21. 'At mait[h]e na comrume moethmacaim sen ',01 and ingen,'act nat ranic go hoesl7) n-erred beouss.' [fo.29a] 'Maith emhromepled-sai, a ingen " 01 se, 'liam popoa Conchobor. Ni hamaill8)atfochne 19) aithecan urbodad 20) a claindie etir leic 7 lossait no() ten co fraiecch.21) Ni 22) for blre oenurlaindie romalt-sre laConc7lObor, acht etir erridib 7 anradaib mudh,23) etir drut[bJaib 7

deogbairib 7 druidib, etir filiduib 7 :fisidib, etir brugadoib 7 biata­choip mad romforbaiged-sai, co fuilid a mbesa 7 a ndana ulelium-sai.'

22. 'Cidnie and em24) rodeblatar isna gniomaib maithesen?'25) 01 Emir. 'Ni ansa em', al se. 'Romebail Senca sober­laid,26) conid am27) tren trebor an atrh]lom athirgaib.28) Am goetha mbret[h ]aibh, nidim dermodoch CUSC.29) Atgair30) neuch re tua[i]ttrebair trebour.31) Arfoiclim a indscee,32) coicertaim brethaiUlad 33) a n-ainsist 7 nininsorcc34) tcia oilimain tSenchoa formb.

8) atchota U.5) trenftru FU.

230 KUNO MEYER,

Romgab Blai bruccaid cucai for aice a treibe corroferadar1)

mo techtai occo, gonad ierum adgairim firu coiccid Conclwboirimma rice. Nosbiathaim fria re sechtmaine. Fossaidier2) andano 7 a ndamai 7 a ndiberccai farrid a n-eniech 7 a n-enech­gressai.

23. 'Romalt Fergass, gonad rouba[iJm tren6gai trie nert.3)Am amnus ar gail 7 gaisciud, conid o[m] tualaigg oirer crichedi coimed4) 7 di imdidien ar echtrandoib.5) Am din cechdochair,6) im sunn slaide cech sochraid('.7) Dongniu socair8)

ceuch truaigh, dongniu dochair9) cech triuin trie oilimain10)

Fercussa form.24. 'Rosiachtsu 11) glun Aimirgin filid12) corromolaim rii[g]

as ceuch feip 13) a mbi, go ndingbhaim oinfer ar gail, ar gaisced,ar goeis, ar aine, ar at[h]laime, ar amanse, ar ciurt, ar calmodus.14)Dingbaim cech n-errid. Ni toillim buide di neoch acht doConchobor.15)

25. 'Romirgair Findcoem, conid comoltai cartanacha 16) com­luid daum Conall Cernach coscoruch. Romtecuisc Catfad coem­oinech diaig 17) Dectirie, gonid am fisied fochmairc i cerdaibdei druidechtai, conid am eoluch i febaibl8) fiss. Ba cummaromaltsad maid etir aroidh 7 errid, etir ricch 7 ollamoin, gonidam carua sluag 19) 7 sochaidee, ganad cumma difichima n-enech­gresa ulie. Is soer em doroegartus-sa20) 0 Lug mac Cuind maicEtlind de echtrai den21) Dectirie co tech mBuirr in Broghai.Et tussai didiu, a ingen', 01 Cuchulaind, 'cindus rodalt-sai il­Louglochtaib Logai?'

26. 'Romalt-sa em', ()l side, 'la febai fenee i cossdud for­caine, a foghart ngenussai, a congraim22) righnai, and-ecuscsochraid, gonad cucom arbaigtir23) cech ndelb soer sochruid etiriallaib ban buaidnide.'24) 'At mait[h]e em na febha sen, a ingen"01 Cuchulaind. 'Cindus didiu', 01 Cuchulaind, 'nachar commdice

1) coroferad UF. ') fossudiur UF. I) gaili add. a.') do cosnam F. 6) fri ecratu echtrand U.8) dochraid FU. 7) sochraid FU. 8)sochor UF.9) dochor U. 10) altram U. 11) r08iachtuB Fa.

n) Lies filed. 18) &Ba feb F. ") chalmdatUB F.16) c8.ch add. U. Vgl. Zimmer, Kelt. Stud. I, S.38.16) om. Uj lies carthanach. 17) di8.g UF.111) fedaib F. 19) cara sliiaig UF. 10) domrimgart-sa U.'I) dian UF. It) comgraim UF.U) bagthir U. bagthar F. 16) buignithi U.

') andiJ. U. nu F.10) fortiemusa U.1') ben ut F.1') om. F.18) ruale S. ruaili F.11) diando8B Fedelm SF.I') taithig SF.

JrlITTEILUNGEN AU8 IBI8CJIEN HAND8CHRIFTEN. 281

dun diblinaib comriachtain? ,) A:r ni fuarus2) cose ben3) £ollon­gad and-aires dala immacallaim [£0.29b] fon samaiZ sen,) frim.''Ceist: an:fil bancelie laut', 01 in ingen, 'ar foimdidin de trepedit-see?'o) 'Nato emh', bar CuchuZaind. 'Ni techta.i damb.', 01iBside, 'dolai fri fer 6) a ftadnusse na sethar is sine innu7) .i.·Fial ingen Forgaild adcii am farrud sunn. !ss i roben beirn.foraiss for an lamt[h]orud.' 'Ni hi rodcaurus-sai8) em', for Cou­chuZaind, , 79) ni rofoemus-sai 10) didiu tt) mnai atgneed feurremonn12) 7 adcoss dam co rofoi and ingen ucutl3) la CoirprieNiefeur feuchtus n-aill.'

27. Ambatar ierum fora n-imraitib, U) atcii Cuchulaindbrundiu na hingene tar sedlauch10) a lened, conadh ann aspertin16) so: 'Cain an mag so, mag alcuing.' As and aspert andingen na briathra sai 17) oc freccrai Conculaind: 'Ni ralie 18) anmag so', 01 Emiur, 'nad rubann comainm n-arcaid for ceuchn-ath 6 Ath Scene Mend for Ollbine cussan mBancuing n-aircid 19)

ara mbruindenn20)Breaa diantoss Fedlime.'21) 'Cain an22) magsai, mag alcuing', 01 CuMulaind. 'Ni ralie in mag sai .nad rologenid granne a loig bo briuine co tabhairt fir co cutrume aroileco mbem tri nonbor d'aenbeim co n-anacal fir a medhon cachanonbair.' 'Cain an mag sa, mag a.1cuing', 01 Cuchulaind. 'Niraili a. mag sa', 01 side, 'nad ecmongai benn Suain maic Roisc­mile 0 sam~uan co hoimhelc, ho oimhelc co beldine, ho beltineco bron trogain.' 'Asperlar, dogentor" 01 Cuchulaind. ' For­reghtar, forimregthar, gebthar, arfoemtar', 01 Eimet". 'Ceistcaide do slonnad?' 'Am nia fir diche~ a n-w 23)i Ross Bodbai"01 essemh. 'Cia h'ainm-se dno?' 01 sii 'Am nuadai tedma.itataigh 24)conai', 01 sesemh.

28. Deluid ierum uaidib iarsan tsegdou mbria.thar senCUMulaind 7 ni rogensad20) ni bud26) moo de imacollaimh isen

1) comrichtain U. I) fuar-sa U. fuaramar F.8) ingin U. ') samail se U. samla sa F.6) do threib dit eisi U.') duI eu fer F. d81 fri fer U.8) rocharnsa U. ') daflO add. U.

11) om. U. 11) remum SF.16) sin add. S. 16) sedlachaib SF.1') briathunai MS. briathra 80 S.18) n-aireit F. 10) mbruigend SF.Ill) a S. 11) i n-aU SF.16) forgensat SF. I') bu S.

3) cobra. SF.') doluidsiu· S.

KUNO "MRYlflt,

Iaithe sen indasen. An tan boie Cuehulaind ierum oc eraimmdo Bregai,l) imcomaircid A arai, edon Loeg, ndou: 'Ailee', baressem, '7 na briatrae immacloisset 7 an ingen, edon Emiur, ciddieraidset2) ann?' 'Nach fedor-sae', 01 Cuehulaind, 'mo beth-seoc tochmarc na hingenee? 7 is airee rocelsomarcobrun,3) arna4)tnicdis na hingenai conid oca tochrai atu-sai. Ar dia fessaiForgold, nicondricfomdia deoin.'

29. Tanic Cuehulaind a tossag na himacallmou dia aroidh~)7 boie occa miniougud ndo de irgairdiugud a seta. 'AndEntidai Emno isrubart-sa an tan ispiwt side can diluidesie,6)iss ed donraidius-sai:7) 0 Eomain Machai. Is dei imoruasperourEomon Machou ndii.iMachou iongen tsanrith maic Inbothai,ben Crnindchon mic Agnomain roussreth fri die gauboir and rigier caur ailgiussou fuirrie, co ndeochoid diob ar-lith 7 arsibseis8)(.i. beris) maue [fo.30aJ oecus ingen die oentoirbert, eonid dineomain senasperor Emain 9) dii 7 conid on Macho sen raiterEomon no Mag Machai.

30. No dno is dei ata Emoin Machou amail ata isan seeIsoa.IO) Tririg russbatar for Ultoib i comllaitess for Erind .i.Dit[hJorba mactl) Dimain a hUissneoch Midie, Oed Ruad mac.Baduirn maic Aircetmair 12}a Tir Oeda~ Cimboet[h[mac Findtainmaic Aircidmoir a Findobair Moige hlnes. Is ee rosnalt UgaineMour mac Eoehdaeh Buadaig. Dongnied corie ierum ind fir, sechtmbliadna cech fir diib ir-rige. Tri secht rathai etarrou: 13)seeM

ndrnid, seeM filid, seeht n-oetigernaij na druthie dia ngrisad triebithai, na filid dia nglamodh 7 die n-erfoecraie, na taissig dienguin 7 die Iouscud, monatseched14)an feur uat[hJai i cionn sechtmbliadan co coimed fir llathua .i. meuscecha bliadna 7 genmeuth ruamnai ina I~)datha 7cin mna de eeaib die banda[i]1.Timcellset teora cuarda cech fir diib and rige .i. IX.ni.16) AedRuad adbath diib ar tus .i. bagadl7) robaided a n-Eus Ruaid,

1) dar Bregn S. 2) doraidsed S.') arnar S. ') dia rad SF.')roraidiusa. S. 8) arsisbis SF.8) Dahinter macha ausradiert.

10) VgZ.Difldsenchas 161(Bev. OeZt.XVI, S. 279 If.).11) maic H. 11) Airgetmail F.13) So zu ZesenRe11.OeZt.XVI, S. 280, Z. a, wo mbliadna zu streichen ist.16) mane teched S. I') cechSF.1') Bo at4ChLL. Lies mit Stokeshiii.

MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. 239

contuccad a coIand isan siod, conid dei ata Sid Oedai os EussRuaid feisne. Et ni farcaib side de cloinn ackt oeningen .i.Maucho Moggruad a hainm-side. Conataich side and rige in-aimser1) techtai. Isbert Cimboet[h]7 Dithorbo na tibretis rigedie mnai. Fechtai cat[h] etarro 7 mebus forro-sim.2) DierimaltsecM mbliadna irrige. Derochoir Dithorbo i Corand foisim.3)Forfacaib side macua matha .i. Brass 7 Boeth 7 Bedach ocuss

UalIac 7 Borrcass, go n-atcetar rige. Aspert Mauchai na tibreddoib, 'ar ni 6 rathaib tuctai', 4) aI side, 'acht ir-roe cata ir ecin.'Fecta cath etorra. Brises Machui for macoib Ditarba, co far­caibsed ar cenn ace, co mbatar~) a nditruib Connacht. TuccMacai ierum Cimboeth cucie do ciile dii 7 do toissigect a hamusimmbe. 0 robtar oentadaig tra Machai 7 Cimboet, Iod Macaid'ioarrair mac nDitorbo ir-richt cIaimsidie6) .i. toeus secail 7rotai ruscoimIedh immpee, cOllusfuair a mBoirinn Condocht acfune tuirc alIaid. 16rfaidid7) ind :fir sceIai dii ocus innissid8)

scilai doib 7 denberad biad dii ocon tened.9) Atbert feur diib:'As aIoind a ruscai na cIamsige. Aentaigem frieel' Nusbert­se 10) Ieis fon cailde. CengIoid sii an feur sen aI-Iuss nert 11) 7facbaid e isan caillid. Tic side dirise din tenid. 'Catie an feurdechoid Iaut?' aI sied. 'MeboI Ieis tiechtain cucaib-se ar oento­gaudh 12) rfo.30b] ria cIamsig.' 'Ni ba meoboI" 01 iet-sam, 'ardel§enam-neule andi sen an cednai.'13) Nuspeir ceuch feur foncaillid. CengIaid sii cech feur dib iar n-urd 14) 7 nosber a n-oen­cengal leaa co hUlltaib. Isbertatar UIaid a marbad. 'Nito', 01

side, 'ar is colI :fir flathu dam-sai; acht a ndoerad fo doirie 7claided raith imbom-sai, conobI~}sii bus primcathir UIad cobrath. Co rotoraind si doib a ndun gona heo oir imma mum .i.Emain .i. eo-muin, edon eo 'ma muin Machai, gonid de-sin ataEmain. Machai.

31. 'An feur isrubort-sai ir-rofaideamarI6) thig, iss eiascaire Conchobo~ in sen (.i. Roncu a ainm). Iss e atclaid

1) Lies ina. a.imsir (S).') 7 brisis Ma.eha. forro S. 8) Lies f6isin SF.4) tucUB S. 6) for inda.rba. add. SF.") Lies ehlaimsige. ') Lies 1a.rfa.igit. ") s1 add. S.9) Lies tenid. 10) Lies si (S). 11) Lies nirt (F).

h) a.r n-oentugud LL. 18) uti a. eetna. LL .•') a.r niurt LL. I') eurub S.1') irrofoiima.r S. irrooia.ma.r F•.

240 KONO MEYER,

nal) hiasco f02) [s]naad fo moirib,3) ar iss e buair an marai ahiascaie4) 7 as i an moir Mag Tetrai (.i. ri di rigaib5) FomoreTetkrai .i. mag rig Fomore).

32. 'An fulacht asrubart-sai fo[r] rofonad6) dun lurcaire(.i. serrach) ann sen, iss e is coul7) carbaid co cend teorai nomadfo bit8) fo rigaib 7 as geis do9) a combairge .i. geis dien carbodco cend teurai nomad ier n-ithe feulai eich duine de doul indjfodaigh10)ar is each folloing an carpait.

33. 'Etir da cotadh feudai asruburt-sai, edon11) an dasliab in sen etir a d[t]uteamar .i. Sliab Fuaid friunn andess12)7 Sliap Cuillind rind anoir. A nDorcel13)(.i. in coli fil etarro)didiu ronbammaur14)etorrai, edon forsan set dorumenar etarraiandiss.

34. 'An con air asrubart de temheu moarai .i. de MoichMurteme. Ass aire adberar teime marai do-sside, fobith dodetmoir foir tricaid mbliadan ier ndilind, gonad teme marai .i. ditiuno foscemhiel marai ee. No didiu15) as de ata Mag Murtemefoir .i. moir druidechtai rusba 16) foir co murseilce n-ann con-aicned suidich17) leis, gonsuided18) an feur cona armbgaiscedfor laur a ustodbuilcc,19) co tanic an Dacdai 7 i20)lourg aine(no anfaid) laiss, cor'caun na briathrai-ssai ris, cor'traighiefocMtuair, edhon: 'Tai do cend cuasachtach, tai de corp cisach­tack, tai de thul tagebaitai!' 21)

35. 'For amrun (.i. run 7 cocar amrae) Fer nDea (.i.rt:m 7 cogaur amraie), is side Ccrellaidh22)Duollaid indiu. Isfuirre geogoin23)Duollud mac Coirpri Niedfir la matau. Cotice24)sin25) ba hAmrun Feur nDea a ainm, fobith26)ba hand cetna

1) ina SF. I) sa SF. 8) muir SF.t) hiascach SF. 8) na add. F. d) forrofonad SF.7) col SF. 8) bith S. beith F. 8) doib StF.

In) Lies do dui ind fodeoid. - CO cend tri .IX. duin edo duI ind iar n-ithiteola eich do fodeoig SF.

11) it e SF. It) aniar SF.1') A n-Qircel S. i n-Orcel F.It) dobadmar S. dobamar F. 18) dna F. dano S.") robai S. 17) suithech B. suidheach F. Lie, suigthech.18) Lies CO suiged (F).") a hustadbuilc F. Zu lesen itsadluic? 10) 1MB a.11) .BaBtwen hinter b UM dem emen i. taigi brJg thrJg FS.") grellach FS. 11) geodna S. It) cotici FS.18) immorru ad. F. H) fobithin ·FS.

,MITTEILUNGEN AU8 IBI8CHEN HAND8CHBIFrEN. 241

rohimraidedh toichestall) cata Moigee Tuiredh Ha Tuaidh DeaDonand fodegh dicair an cissa conaitcietar Fomoire forrau .i. datrian ethai 7 blechtai 7 cloinde.

36. 'For uan di aech nEmnai. Bai oclach amru laGaidiulaie i rigi. Batar da ech aigi oc a n-ailimain do a SidErcmon a scathaib aba Cennman2) do Tuaid Dea. Nemed macNamha ainm an rig sin. Delecthie3) duo ierum in di ech asantsidh 7 demebhaid sruaim sain- [fo.31a] emhail asan tsid 'lia.ndegaid et bui a huan mar forsan sruaim sin 7 lethais darsentir and uan moar sen fri re moir 7 boi samhluidh go cendmbliadna, gonad aire isrubrad a huanab din uisce sen .i. a uanfar4) in uisce 7 is sidef» Uanabh 6) insen andiu.

37. 'An gort na Morrignai asrubort-sai, iss ed QuchtarNedmon in sen. Donbert an Daghda din Mhoirrigain an ferondsen. Rohaired7) e ierum. An bliadain ronort rubor BochlidmauccuuGairb illa goirt-see botar 8) moela[i]nmulce9) docorustaira goirt se dee in to) bliadain sen, fobith ba coibdelach dissemaccu Gairbh.

.38. 'An Druimna Marmuice asrubart-sai, at e DruimneBreg andsen, ar ba deulb muce doadbhas de maucaib Milid forcech tulaicc 7 for cech ndingne11) a nErinn an tan imbersed 7adeobraissed gabdil tiri ar egin inte ier cor breehta fuirre doThuaid De Danann.

39. 'Glenn an Mardaimh asrubart, iss e GlenndmBreogaind12) i 0 Breogai mac Breogaind 13) sendsir maicMilid rohainmniged14) Glennn mBreogaind 7 Mag mBregh.Glend an Maurdaim dorad de, edhon Dam Dile maelf» Smirgaildmaic Tetrach ba rii for Erinn no aitrebodh 16) and. Adbath 17)

an Dam sen oc toidhin mna fuada oc esscrad Muighe Breg siarco beoulai dun.

40. 'An Conair isrubart etir an dia 7 a faidh .i; etiran Maue Qc asSidh an Brogaie 7 a faidh .i. Bressal Bofaid and-

J) tochetal S. toi06taJ.F.2) Von baw biB hier auf dem unterlm Ra.de der Seite.8) doleiethea S. ') fair mit pt.mctum delem unter i-fair FS.6) issi FS. ') Ua.nuib S. Uanaib F.') lesi add. FS. 8) batir FS. ') moelain muilehi S.

JO) isin FS. 11) dinngnai S. 11) indsin add. FS.18) 0 add. B. lA) ainmnigt1Ier B. 16) om. FS.I') ajtreb&it FS. 17) dno add. FS.

242 KUNO MEYER,

airteur in Brogai. Is etarra boi an oinben,I) bean an gaband.As [ed]2) dolotarmar-ni,3) etir enoe Sidi in Progre i ill Oeneuss7 Sid mBressail druadh.

41. 'For Smiur mna Fedelma isrubart-sre .i. Bounn insen. Is de atd Boann furrie .i. Boann ben Neehtain maieLaurada luid do eoimed in tobuir diamair boiS) a n-orlaind anduine lia tri deogbairib6) Nechtain .i. Flesse 7 Lease 7 Luam.Ni tieed neueh ein aithiss on topur, mona tissed7) na deugbairi.Luid and rigan la huaill 7 dimus doeum in tobair 7 ispert nad8)raibe ni noeoillfed a deulf no douherud aitiss uirri. Tainictuaithbel9) in topair di airiugud a eumacht.10) Romefatar ierumteeora tonno tairrse eorr[0]imidIt) a di ssliassaid 7 a desslaim7 a lethsuil. Rethid si for imgabdil na haithesse sen assan tsidco tieee12)moir. Ceeh ni roreth si, doreth in tobur ina diaidh.Segais a ainm issan tsid, Sruth Segsai on tsid co Linn Moeoe.Rig mna Nuadat 7 Colbtai mna Nuadat iersen, Boann a Midie.Mannehuigg Aireit i 0 Finnoib co Tromaibh, Smiur mna Fei[d]­limai 0 'rrommoif co moir.13)

42. 'In Triath isrubart et a setigh,U) Cletiueh 7 Fesseinn sen, ar iss triath ainm do tore taiseueh na tret. Isainm didiu 1S) tria th 18) do rig 17) toisseueh na morthuath. InCletiueh dno is clethbuidig catha. Inn Fesse dno is ainm dinerain mair aitheehtaigi tuire 7 a seitieh. Etir tore 7 a eraindno lotmar.18)

43. 'An ri nAnond isrubart 7 a gnire, iss e Cernre innsen tarsa tutehamar.IA) Ba si Cirine a ainm 0 eein. [fo.31b]Cernai a hainm 0 geugain in fuaeurthai .i. Enno Aigneueh Cerno

ri 20) nAnonn inssan21) diEn]gnae (.i. sid) sen 7 geugain i22)rechtairi ind-oirther in fuirt23) sen. Gnire a ainm-side. Is deatd Raith Gniad i Cerno degress. For Geise for rig maC

') oenbe S. 2) Bic FB.3) Lies dolodmair-ni (FS).') Vgl. DindBenchaB 19 (Rev. OeU. XV, S. 315).5) om. FS. ') deogbairi FS. ') tisad FS.8) nach F. na S. 8) tuaithbil FS. 10) cumachta FS.

11) corraemaig FS. 11) ticed FS. 18) i add. FS.It) setchi FS. 15) dna F. dano S. ") om. FS.'') drig MS. 18) dolodmair S. dolotamair F.18) tarsan deochamair SF. 10) Liu rig (SF).") Lies isin (SF). 1') Lies a (S). I') Lies phuirt.

11) cia dia roised dib S.15) for ri SE.18) focltoir SE.11) foderergatar SE.I') chucu SE.

MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. 243

nEmnoe dogeniu Ennre inn sen,l) ar (n6 fo) bith2) bvi caratradmol' etir Geise et Cerno.

44. 'In Toingi Euch nDe_a isrubart, ass hi Ange3) insen. Ba Tonge .i. tonach euch4) a ainm ar tos, fobith is innticonegatar fir Deuai nDeud cedamus a n-euchai ier tiechtain 0cath Moigi Tuired. Aingi (.i. amnus) dorad di iarsandi rig­nigsed Thuatae Dei Donand inn-eochre innte.

45. 'An Manncuili cetharcuili isrubart, iss e Muincilliin sen. Iss ann boi Mann briugre. Bai didiu bua~ mar ind­Erinn i :flaith Uressail Brie maic Fiacho Fobric di Laignib.Dogeni 'diu Mannach (.i. proprium nomen uiri) domanchuili5)morre fo talmat'n issan inad atd Muincilli dia ngarther 6chtarMuincilde 7 docoissechtS) (.i. doronta) esstadre indib do foichillna plagre. Digeni ierum cai') (.i. fritailim) in righ cetheorrelanamna fwhet co cenn secht mbliadan. In Manncuili didiu .i.cuili Mandaich 6chtar Munchilli.

46. 'An Oill bine 8) dno isrubart, is side9) Ailuhine innsen. Bai ri aurorae svnn a nErie .i. Ruad mac Ri[gJdvinn .i.di Mumain. Doboi iriss (.i. comdal) laiss do Galluib. Luiddocum a irisse do Gallaib timcel nAlpan andess teuora noaib.Tricho in cech noi dib ierum. Gabais a coblach tasst 10)foaib imedon na fairci. Ni boi ni nodfuaislaiciud di setaif no moinifdia cor issa trethan. Focressae crannchor11) leou dUBcie dibdie rossed12) techt dia MS fon13)fairce cid notfosst.14) Doralrein cranncor forsan rig 15) feisne. Eibling ierum in ri .i. Rvadmac Ri[gJdhuinn forsan 16) moir. Diclethar I') fair ierum 18) am­muir. Focard i machairie.19) Fosrainic dn020) is-suide noimbaindelbre oiminnai. Atdamnatar (.i. doraidsedar) dobatar sefotrergatar21) (.i. difostatar)22)na longa contissed23) Bomcucthae,24)7 dobertatar25) noi longre oil' ar noi n-oidcib dia fess leu .i.

1) in bith SF. I) om. SF. 3) Angne S. Angen F.,) nDea add. SF. &) domcuili FS. 8) dochoiseat F.") cauinFS. 8) Vgl. DindB/J'fIChas 5 (Rw. CtJlt. XV, S.294).') is i S. 10) tasad SE.

11) comairle crandch&ir SE.13) for in SE. 14) nosfost SE.18) ism SE. 1") diclithlJr S.1') mor add. SE. 10) om. S.") rofostatar SE. ") co tisad E.11) do add. SE.

244 KUNO MEYER,

aidcit) cech rei dib. Dognith2) samlaid. Ni boi cumang3) lamuintir coleic dianglossacht la cumachtae na mban. Isbert beunuaidib ba hi n-am compertre dii 7 nusberud mac 7 ard,.otaidlidoc tinntod indoir4) cuctai-som for cend in mic. Doluid seomierum co a muintir 7 loutar seom i feehtus. Batar co cend seeht

mbliadan laa caraid et doluotar afrithisse conair n-ali 7 nintaid­lidisn) in maigin cetno, co ngabsad a maigin6) ind-Inbeur nAilbine.Iss7) and dusfairthetar na mna. Rocolatar ind fir ind amar8)ina n6i umaidi. In tan batar som9) oc telaeh a coblaig, iss anndolotar-som na mna a tir 7 docuirsetI0) in mac n-uaduib assanoi issan portll) a mbatar 01 suide. Ba clochach acus ba cairr­cech in port. Adrumidir ierum in mac cloich dib conidappath12)di suidiu. Dotruinfitsetar 13) na mna cotga.rtatar uli: Ollbinelollbinel

47. 'ATressc in Mairimtill isrubart, iss e Tailne in sin.Is and dogeni Lug Scimmaig an fleid moir do Luog mauc Ethlenddo dignad 14) ndou ier cath Moicchi Tuiriud. AI' ba si-sen abanaiss rigi. AI' rorigsat 'fuatai Dea iar marbad Nuadat intiLug. Ait in rocuiriud a treusc dorigne cnoc15)nde. Ba he aainm Tressc18)in Marimti11.i. Taillne andiu.

48. 'Do ingentaib niad Tethruch isrubart .i. ForcolIMonach nia side Tetrach rig Fomore .i. mac a fedar, t7) ar issinond nia 7 mac fethar 17)7 dono atberur nia tremeuur.

49. 'In slonnad isrubart riut, atat da uisque i Crich Roiss.Concupor ainm indalanai, Dofolt (.i. moel) ainm aroili. 'l'eid 'diuConcopor a nDofolt. Fandiched (.i. cotmesscre)l~)fris, conid oen­sruth ieud. Am nia-sre didiu ind fir sen', al se, '.i. am macseuthor Concopuir Dectiri. No am ma, im trenfeur Conchobui,..

50. 'Hi Ross Bodbo .i. na Morrighno, ar iss ed a ross­side Crich Roiss 7 iss i 19)an bodb catha hi 7 is fria idbeururbee Neid .i. bandee in catre, uair is inann be20) Neid 7 di&21)cathre.

I) ada.igh SE. 2) dogni SE.') Lies a.nair. 6) ni taidlitis SE.

7) conid E. 8) a n-a.mhor SE.10) docuirsetar SE. ll)i tir SE.1') dothruinfeth8itar SE.") m6r add. SE. 18) cnoce SE.18) cotmest& S. comesta. E.10) Mit SE aus.ruWB'6n.

') cuma.ing SE.8) a. maigin 0".. SE.') son SE.

11) co n-a.paid SE.14) Lies didnad.17) eethal SE.I') dano add. SE.11) in add. SE.

MITTEILUNGEN AUB IRI8CHEN HAND8CHBIFTEN. 245

51. 'And ainm isrubart daum, am nuatai tedmo taithi!Jconre. As fir sen, uair angbaidecht feoch'rai iss ed teidm tai­tidid I) conre. .Am nuada-ssao .i. am cumnid tren an tedma sin.i. am feochair 7 im angbaid i cataib 7 i congalaib.2)

52. 'An tan isrubart: crein an mag sai, mag 801 cuing ,ni he Mag mBreg romolus-sreann sen, acht iss i devlb na hin­gene. Ar cuing a da cich dar derc3) a lened confacusre7 is frissconerbart mag alcuing, fria bruinde na hingene.

53. 'An tan itisrubart: ni raH neuch an maug sre nadrub and comainm n-arcaid .i. arcadd a mbelra na filed cet,iss ed etercertar 7 iss ed fil issuide: nach ruassre an ingin dotapairt arS) aitheth [fo.32a] conrubar ceut feur for cach n-atho Albine co Boann im Scennmenn Manuch, fiur athar disse,nusdelbabud in cech richt and sen do mildiud mo carboid-se 7do taidbriud mo bais.

54. 'In genid grai nde isrubart .i. ni ticfad') si leum-sreconid rolaaind-se ich n-errid dim tar na tri lissre die saighid­side, ar nompiad tri braithri disse oc a imcomed .i. Sciuhar 7Iubar 7 Caut 7 nonbur cechre dib et conecmoing-sebem9) forcech nonbur dia n-eplieIO) an t-ochtar 7 ni aidleilpre11) nachmbem12) oen a braithir-si eutat'ro 7 cototuccusre13) ass isse 7 acoma1trecona comtrom leu di or 7 aircet dunaid Forgaill.

55. 'An Benn Suain isrubart maic Roiscmilc, iss inondon sen .i. conrubar-sre cin cotlud 0 samuin, edh6n sam-fuin .i.fuin an tsamraid ann. Ar is de roinn nobid for an 14)mpliadainandIS). .i. in samraid 16) 0 beltine co samfuin 7 in gemred 0samfuin co beltine. No samsun17) .i. sam-svan .i. is ann sinferaid sam svana .i. sam s6n. Co h6imolcc .i. taiti and erraig.i. imme-folc18) .i. folc ind erraig 7 folc in gemrid.

No aimelc .i. u-melc. Oi issan en ainm ina creirech, iss deisper oi-ba, ut dicitur coinba,19) echba, duineba, amol iss ainmdo bas ba.20) Oimolc 'diu is hi aimser inn sen a ticc as creiriuch

1) taithiges SE. 1I) a n-irga.laib SE.4) ina S. 6) for E. -') ticfed S. 8) Catt SE.I) 7 decmaingindsi beim SE.

11) aidleba S. 11) dib add. SE.11) condattt&ot6a& S. cotucua. E.16) anall SE. 1') Liu samrad.18) ime a fole SE. 18) comb. S.

') deirc SE.a) aiur SE.

10) ebela SE.

16) forsin S.11) samfuin SE.10) bath 8.

246 KUNO MEYER,

7 i mbleugaur eoirieh, unde oisse .i. oi-sese .i. eoeru seise. Cobeldine .i. bil-tine .i. tene soinmeeh i. da tene t) dognidiss lahress rechtai no 2) druid co tineetlaib moraib 7 doleedis na eethraetarrre ar tedmonnaib eeeha bliadna. N6 co beldine 'diu, [.i. beldono]3) ainm de idail. Is ann doaselbti dine gacha eeathra forseilb t) Beil. Beldine iarum bel-dine, dine ceeha eethrai. Copr6n trogein .i. lugnusad .i taide fogamuir .i is and dobroinetrogain 5) .i. talom fo toirtip. Trogan didiu ainm do talvm.' 6)

56. Luid 'diu 7) Cueulaind reme ina ermaim 8) 7 fess and­Eumain Maehre an aidee sin. Atfiatatar didiu 9) a n-ingenudinaib prugadaib ind oclreeh donfaniee 10)ina earbut sainemail 7an imaeallaim dorigensid 11) etorrai 7 Emir 7 natfetatar son cidforeansad etorro 7 a impod budene tar Mag mBreg vaidib fotvaid.Atfiadat dno na brugaid do Foreald Monach indi sen 7 eonide~pertl2) in ingen iris. 'As fior sin', al Foreall. 'In riasstardi 0Eamain Machi tanic ann di acoldaim Emiri 7 ruscarustarl3) andingen esseom 7 iss aire sin donaeolt 14) each alalidib. Ni bacobair doip-sim on ceni ',15) al se. 'Dororbius-[s]a (.i. tairmiuse) 16)co na manaireeba doib indii is aeobarl7) levo.'

57. Is de sen doluid Foreoll Monaeh docum nEumno 18)

Maehi isna Gailleeuseaib, amail batis iatd 19) techtre rig Galltissed20) di aealdoim Conev-boir co n-imeomare do di orduisibFinngald 7 eeehai maithiusai areeuna. Triar ha ssed a linoFeurthar21) failti moir iris ierum. 0 rola iarum a muindterusdia in tress lrei, molaigter22) Cttehulaind 7 Conald 7 errid Uladareena fiadai. Aspert com 23) ba fir 7 ba hamro conelissed naherrid. Acht eeno nama, dia rissed Cueulaind Domnall Milde­mon24) ar Alpi, robad amraide a cUss 7 die rissed Scathaig demorfoelaim anmilti,25) roderseaidfed26) eurre 27) Eurpreuli. Acht

8) sic S.8) sic R. talmain S.9) dOM S.

11) dorigensat S.rocharustar S.

18) om. S.17) ocobair S.19) amail ba thisad S.11) molta R. molaitir S.18) do foglaim inmillti S.") euru S.

1) tenid S. ') la - no om. S.') fo selb S. 6) Lies trogan (BB).7) om. S. 8) erim S.

10) dodanaicc R. dotfainic S.12) cechidepirt R. 18) rocha} R.11) cotnacaIt R. dotnacallat S.") doroirbisa .i. tairmisefedsa S.11) docum na hEmna S.10) om. S. 21) ferthai R.n) dano add. R. S. U) mil(l.emal S.1I8) Lies roderscaigfed (8).

MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. 247

.cenre ba do foeerd1) som anni sen for Coineulaind, fodeig arnacontissed ina friteng doridesse, ar ba doieh leiss die mbethCueulaind ina earutrad, eommad tremit nogabad bas ar ansere2)7 lunde ind erred ueud 7 ane3) boi do-ssom on.

58. Foemaiss Cuculaind teche frissin 7 fonaiseiss Forgallfair araige forna teehtais is[in] amsir sen. Cotsela iarum Forgallho arain for Coineulaind inni rob oeabur laiss. Luid,) ierumForeold dia tig 7 atregad in lali]th gali arabarueh 7 debertaddie n-6idh techt frisna gnimo rogellsad. Lv.idset5) eomboi8)Cuehulaind iarum 7 Logaire Buadach 7 Concupor 7 airmid foirindConoll Cernaeh do teche arren ru.

59. Is ed luid 7) Cliehulaind 'diu8) dar Bregu de9) adald nahingeni. Atglatustar som iarum Emiur ria 10) teche ina noi.Roraid ind ingen fris ba sse Forcoll dorat an ailgius fair-somand-Emain do teeht do foglaim in milti, ar daig na eomristaisEmiur 7 esseom. Et aspert1t) ara mbiad 'na foieill ar nobiadoe admillid Conehulaind eeeh conair eonriefed. Tineellaid eachdib da eeiZe comed a ngenaiss,12)acht mana fagbaud neehtar dipbas foi, co eomristis dorisse. Timnaiss caueh dib eeliubrad dialaili 7 imdisoat go Alpi.

60. Ho ralleatar 13)ierum DomnaZZ,foreetai leis aill for liiedereain 7 fosetiud eetharbole foithi. Noelisstis fnirri eonabtarduobai na glassrea fonn.14) Aill for slig frisdringtis,15)eonelissUBfor a rind 18)na feurad for a n-indib.17) Carais iartttn Cuculaind18)ingen DomnaiZZZ.Dorndolll9) a ainm, old-dorna. Ba forgrannoa delp. Batar mora a gluine, a salu rempe, a traiethi ina diaig.8vili duibliathai mora ina einn.Duibighthir20) [fo.32b] <lUachceru2') a gnuis. Tul fortreun fuirrie. Folt forgarb forruad ina

1) fachairt B. fochart S. ,) anserge S.I) a.ne is ed S. ') lLtluid S. 6) luid B ..8) Liu cammre (B). 7) luide B. 8) om. B. iarum S.8) ar B. S. 10) oc B. 11) si add. S.

1') comeit a ngena.is S. 18) roancatar BB.14) fonna S. 16) frisndringtis B. frisindringtis S.18) .i. fonaidm niad for rindib sleg add. S.

• 1") ferad .for afonnib R. (fonnad S). 18) MU Coinculaind (R).18) Domolla S. 10) Lies duibithir.11) cera,· gtm. "on cir 'Pechko1tJe'. Vgl. batir dubidir cir, LL.252b.

Zimmers DeuttmgMl "on cir-dub 'ptc1&1rohleflBchwarz' als aus ciar-dub 'schwarz­braun' entstelU f)4MiJar clem kymr. purddu· nachgebiZdet sindalBo beide1Ierfclalt.

248 KUNO lIIEYEK,

gibnib foa cend. Oppais Cuculaind a comleubaid. Tingevllaidsi 1) a degdigail sin fair-seom. Aspert fria Coinculaind2) nad baifoiside (.i. forvs) forceutail Conculaind co rissed Scathaig3) friAlpi allaanoir. Notlotar') 'diu a cetarS) .i. Cuchulaind 7 Concuporri Emno6) '1 ConoIdCernach 7 Laogaire Buadach tar Albo. Isand doadbas doib Emoin Machu ar a suilib. Ni rofetad 'divConcubor 7 Conall 7 Laegairi seocha sein. Ingen Domnaill')dusfuc an taidbse,8) fodiaic a scartai Conculaind fria muinntirdaig9) a admilti.

61. Iss ed airmid araili sleuchta comad e Forcoll tucc antaidbse doib ar daig a n-impuid co nar'comallad Cucvlaind indirogeuld fris a nEmain fodeig a impaid, comad melachtach de 7

dno, da thecmad dou teucht sair do foclaimanmilti (.i. an gaiscidgnathaig 7 ingnataich, co mbad moide fogebad bas bith a oenur.

62. Luid Cuculaind uaidib iarum dia daim (i dia deoin) iconair n-indeurb,IO)ar batar herdruch (.i. maith) a cumachtlll nihingine 7 fofeur ircoduchU) (.i. olc) do-ssom, conscarad fria amuintir. 0 tacoid 12) ierum Cuculaind tar Alpie, ba pr6nach 7

ba scithlond13) de dith a coiceli friss 7 ni fitir cid notragad doiarraid 14) Scaitci. Ar rogell som dia coicelib na tinntaigfed IS)afrithesse co hEmain noco rosseud18) Scatoich no co fogbaudbass. Anais iarum dissuide,17) 6 roairigesstar a imarcor 7 aaineolus.

63. A mbai ann iarum co n-acai biastre vathmair mair inadocum &mail levmon. Poi occa feitheum 7 ni rogenair 18)nachercoidl9) ndou. Cech conair iarum notegiudh ticciud in beisdfor a cinn 7 doberiud a sliss friss beos. Focerd 20) iarum bedgdee co mboi for a muin. Ni boi sseom 'diu i comus fuir1i21)acht22) a teucht alledh23) pud meulluch lei fen. Lotarset2')cetri lau fon cruth sin condotarrlatar fri 2S) crich a mbata,.aitrebthaigi 7 i missimbert26) na maucruide (1. ic imain locain)

1) didi" add. S. I) asbert Domnall S.') nalotar R. &) cethror S.7) ingen Domna.ill S. 8) taidb8in S.

10) ni gat ni de add. S. Vgl. R.") dochoid BB. 18) lonnscith S.16) tindtaifed S. 18) noco resed S.16) forgena.ir S. 1') nach n-ercoit S.11) LW fuirri (8). 11) atcA H.h) lotursat S. 1&) fo S.

I) ba.i add. S.8) Ulad S.') ardaig S.

11) foferad codach S.U) ciad ra.gad fo iarair S.17) asuidiu S.10) focha.rt S.SI) leth S.11) lie H. VgZ.. R.

11) dano B.D) samlaich H.11) art BE.

8) om. BBE.10) imarnic B.11) iarair eolais de SE.

M1TTEILUNGEN AUS IRISCHEN HAND8CHRIFTEN. 249

and,t) condotibsetor2) and ar ingantus3) lev in mbest eurcoidiuchueat di bit 4) a ngiallre do duine. Tarblengaid iarum Cvcvlainddii iarum&)7 scaruiss an mbest £riss 7 bennochais som di.

64. Luid iarum reime 7 focard8) for teuch mol' n-ann anglinn mouar. Is ann forainic ingin coirn cmthaig astig. Atid­gladustar and ingen eei 7 feraid failti £ris. 'Foceun do tiuachtre,a Cvculaind!' 01 si. Aspert som can boi di athne7) fair.8)Aspert si bautur comdaltai cartanachai diblinuip la hillbecanSrexu,9) 'dia mbamur mad tu leis ic foclaimb bindiusai', 01 sie.Dobeurt and ingeun dice 7 mir ndo 7 imdosoi vaithi iarum.

65. Immaricc10) dno forll) occlrechn-aumrui n-aili. Feraissidie an failti cetno £riss. Imeclrechlaissent athiusc etarroib.12)Boi Cucvlaind oc iarraid eoulussre13)do dvn Scathqi. Incoisscidan t-oclrech eulus ndo tar an it) maug n40bail boi aro cinn. Aleth in moigi noseichtis1&)doine ndei .i. nolendreis a cossai,al-leuth n-aill cotaocbad for an feor.18) Tobeurt an t-oclrechmoth ndo leis 7 ispeurt £riss araressed amol in roth sin17)tarleuth an maige ar na roseichiud.18) Donbeurt 'div19)uball ndo7 ismbeurt friss araliad di laur amal noliad ind ublau20) sen 7

co mbad fond innus sen rosessed tarsan 21)mag ut. Cotela (.i.docvaid) samlaid22)Cuculaind darsa mag fortainic ar a cinn iarsuidiv. Aspert an t-oclaech fris iarum23) bai gleunn maul' ar a.

cinn 7 rentet24) coel ar a cinn tairiss 7 se lan d'urtrachtaib (.i.d'fuathaib) iarna foidiud do Forcoll dia admilliud-som,7 ba si sena conair-siomdo tig Scathqu tar a[r]d25)leicthi n-uatmair son dno.

66. Bennochaiss cach dia celi dip iarum, Cvculaind et ant-oclrech .i. Eouchai Bairci esside 7 iss e rustecaisse e 28)amail

1) inis a mbat1W na maccrada ann .i. ic imain lochain BE.t) conidtibsitur BE. I) ingnathaigi B. t) do betA B.I) iarsuidiu BE. ') i. dorala add. BE.') dia aithgne B. dia aichne BE.D) San. B. Sexae BE.

11) fri B. 11) eturru B.It) darsa B. tarsa B. tarsin E.16) nOBeccdis B. nosectais BE.I') corocongbad for rind a fe6ir add. BE.1') araliad do lar othsin BE.18) rosecceath B. secad BE.10) Li/J8 uball (BBE). 11) forsa BE.D) beOBBE. 11) ointeit BE.N) rothecaisc M BE.

250 KUNO MEYER,

dogenad 1) a airmidin a tig Seathqi. Rotairngir 'diu in t-oe1reeheetno ndo ina eesfath de drennaib 7 di drofeIaip for tanaid uoCuailngi et roindiss dou didiu ina ndingniud d'01eaif 7 d'aigbenaif7 eomramhaib for feraif Erenn.

67. Lvid Cuehulaind 'diu in2) sed sein darsa maug ndophail7 tarsan g1eunn ngaibtiueh ama1 roforehan 3) ind 4) oe1reeh ndo.Is ed5) eonair rogaub6) Cuehulaind issan 10ngfort araibe7) daltaiSeathei. Roiarfacht som eie hairm a mbrei ssi. 'Isinn oilen

ucut', 01 siet. 'Cisse eonair dod10utar euiei?' 8) or sesseum. 'Dodroiehed na n[d]alta', 9) 01 iedd, '7 ni rice neueh esside noooforpai a gaisseiud,10) ar iss amlaid boi sidie 7 di eenn issliuoeai 7 medon ard 7 intan nosaltrad neuch for a cenn, eotnoefada eenn n-ali foair eotaeorad inna 11) ligiu. Iss ed airmid aroilis1eehtai inn so co mbatar drem di 1aithaib gaili fer nErenn 12)

issan dunad so ie foclaimb cleuss la Seathaig .i. Ferdiad macDamain 7 Noisse mac Uissneueh 7 Lu6ehmorl3) maeu Egomaissl4)7 Fiamhain mac Forai 7 dreum diairmide elie [fa. 33a] 01eenai.Acht eenu ni hairimtir iersan slieht so a mbith ann andinbaid sen.

68. Dinbert Cueu1aind ammull fo tri ierum de tecM in

drochid 7 forfeimdig.15) Nuseaineud ind fir. Riastarda iarumimbi 7 sa1traiss for eenn in droeid 7 dimpert 16) cor n-iaehn-erred de co tarlo for a medon, co na tarnaie denl7) droieheda eeunn n-ali de toebail antan ranic-som e,18) co ndoeor 19) ndeco mboi for 1aur issan inse. Lvid don dun co mbi in eom1aid

co n-eu a sligi eon10d trithi.20) .Asperthur fri Seathaiginnsin.'Fir', 01 sise, 'neue ier forb021) gaiseid i n-inat aile sin.' Et_eartaieh22) a hingin hvaithi dia fiss eoich in gildo. Lvid 'diuVathach ingeun Seathqi ar a eenn. Doneci7 ninaieaill23) ar ameud dit inbeurt in deulp derrseaithiueh,24) co faeo ar an gi1die

1) doenad B. t) forsin BE. 8) doforcan BE.') Lies int (B). 6) i B. 6) dogab B.7) a mbatur B. 8) dolotursa chuca BE. 9) an aIta B. indaUai E.

lU) forba gaisced Bb. 11) a Bb. 11) na Herenn S.

18) Lochmor B. 14) mac Egomais S. 15) Lies foremid (B).11) dobeir B. 17) don S. 18) he B.18) condacor B. 10) co Iuid trea R. treith S.11) forbaid E. 11) Lies cartaid B.11) danecachae. ninacaIdastar R.lA) a.r met dombert tol di an delb R. ar a met dobert in delb derscaig·

thech BE.

MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. 251

dia h6idh a toil ndiLI) Tafaissig (.i. doeric) combvi2) co hairm3)a mboi am-mathair. Molustar si4) fria a mdthair in fer con­facoi. 'Rotolustara) an feur amne', 01 a mathair, 'adciu laut.''Is fir on', al ind ingen. 'Tofeit am toil8) se dno', or si, '7foi') less d'adaig, massed eondaighti.' 'Ni scith leum-sa emh',8)

01 si Scathaeh, 'massed dotaed a toil9) fen.'69. Donimtirenn iarum and ingeun co n-usqi 7 piad 7

fecid ac 10) airfitiud. Feraiss eussoman (.L failti) 11) fris fo delpcofarigl2) (.i. la gabdil grema de13». Craidsiusai Cvcvlaind combobith14) a meur. Egiss and ingeun. Faraith (.i. rosiact) isan la)

dvncairi viIi, co n-ergetar lucht an duncaire 18), cotnerraeht dnoa treunfeur doa .i. Cochar Cruibne cathmilid Scathaige. AraseIigsem 7 Cuculaind 7 feraid gIieid fri ree fottre. Luid iarum intrenfeur a muinidin a cless ngaisscid 7 nusfrithail Cuculaindamail pid foglaim ndou ho reis iead 7 doftche an trenfeur laiss7 consevla a cenn de. Ba bronoch an uhen Scathaeh dissuideco n-epert Cuculaind fria eongeupad moda et mamma ind firdusceur co mba toissech sloig 7 co mba trenmilid dii esseomdia eis. Et doftced1i) hUathaeh iersin co mbid ic comrad friaCoinculaind.

70. [fo.33 a 2] Dombeurt iarum ind ingen comairli ndovCo[i]nculaind dia in tress lrei, ma bud do denaim laochdaehtredoluid, ara tessed documScathcie co18) maigin a mboi ic forcetula da mac .i. Cvar 7 Ceut, arincuorud 19) ich n-errid nde isandiubaur dossmor i mbrei ssi 7 si foen20) adn, gonidfurmed etir ada cich cona claideb, co tartath a tri drinnroisc21) ndo j. aforcetol cin diciull 7 a hernaidm-si22) co n-icc23) tinnscrae 7epirt friss in neich bai do-som ar cinn,24) ar pa faid si.

1) co n-accai for an ngilla a toil di SE.i) om. E. Lies cammaib (R). 8) comhairm H.t) molsi R. si om. SE.6) ruttolnastair R. rotholtanustar SE. ') Lies tolc (R).') foid R. fai S. 8) innl sin add. BBEb. I) duit add. SEb.

10) oca SEb. 11) esomni R. failti esomnai Sb.U) cobari R. cofairig Sb. cufairid E. 18) ass SEb.U) conbobig R. U) sin in ES. 18) Lies dimaid (ES).17) dothiced S. ticeth E. 18) om. ES.11) arincorad BB. iD) foin E. il) indrosc BB.it) errsnaidm E. ") sic R. can lc S. cen icc E.U) £ris nech aridbai SE.

Zeltachrlft f. aelt. PhUalasie m. 17

252 KUNO MEYER,

71. Lvid ierum Cuehulaind co hairmb i mboi Scatoig. Dobira di coiss for da mbordaib I) in clep cliss 7 nochtaiss in cloideb7 dobretha2) a rinn fo comair a cride 7 ispet·t: 'Bas hvassutl'01 se. 'To tri drinnroisc 3) dait', 4) al si, 'fep tissed Hat anai1.' 5)

, Gebtharl' 01 Cuculaind. Fonaisscid uirri iarum. Is ed airmid

araiIi sleehta annso, co rue Cvculaind Scathaig laiss issan tracht7 co comranic frie ann 7 co rocotail8) ina farrud, conid annsidierocachain indi seu oc a taircetuP) gaeh neich &) aridbiad, con-epert: (Focen, a scithbvaidnige' 7 1'1. Acht ni hairmithir iarsanslieht so sen olceno.O)

72. Foidis 10) Uathaeh la Coinculaind 7 nusforcedlre [Sea­thach] 11) immon milti.12) Isan aimseir sin tra 13) boi seom laScathaich 7 a muinterus hUathqu a hingene, is and diluid aI'oilifer aumrae boi la Mumain .i. Lugaid mac Nois mac alamaic inri soinemail, coicceli (.i. comalta) Concvlaind. Dilligh14) indiaI'7 dd eI'rig I.'» deuce imbi 16) do erI'igaib 17) na Muman di tochmarcda n-ingeun dec Niaidhfer maie Rusa. AI'nassa sen di feraibviIi remib-seum. An tan iaI'urn rocaula som Forcall Monuch

indi sein, fo1'rumai 18) do Teumraig 7 ispcrt fI'i Lugaid boi oca­seum ind-oentumre ingen is dech bai ind-Eriu etir cI'uth 7 genus7 lamdre. Aspert Lugaid ba maith laiss inn sen. Arnaiss iarumForculd a ingeun dind rig 7 da ingin deuc na di mbriugad ndeccolceno UaIO) Breghu den di er1'ig20) ndeae botar arren la Lugaid.

73. Dotaet an 1'i den banfeis aI' oen Ha Forgauld dia dunat.An tan iarum de- [fo. 32 b 1] brethau Emiur di Lucctith dochumind ionaid a mbai oc2l) ssuidiu for a laim, digabaid si a dd

ngruad. 'For fior h'oinich 7 h'anmo daum!' 01 si 7 adamair22)ba Cuculaind carustar 7 for a greiss bui 7 ba colI oinigh cibedoberud isse. Ni forlamair iarum indti Lugaid feis la hEmir aromon Conculaind 7 imdosrei afritesse dia tigh.

1) for da bort E. ') doberra E. doben.r S.8) rindroisc S. ') huaim-si add. SE.6) .i. do tri rogain misc feb conaitecht lat ana.il SEb.') curcatail E. ') do add. SE. 8) ni SE.8) chena SE. 10) faus SE. 11) sic SE.

I') .i. imonn ga.iscedadd. SEb. 13) sin tra om. SE.It) doluid RS. 16) errid Sb. airrig R.1') leissRS. IT) airriga.ib R. airdriga.ib S.18) faruma.i R. forrua.ma.idS. 18) ·la Sb.SO) don dB.a.irrig Sb. 'I) do R. a S.It) 7 dosbeir for fir a enigh 7 a anma 7 ada.mair &e. S. Of. R.

MI'l'TEILUNGEN AUS IBISCHEN HANDSCHRIFTEN. 253

74. Bai cauth for Scathaig dno issan aimsir sene fria tuataiali 7 is forra sside ba banflaith Aifl.. Rotinoilset iarum 1)

cechtRrda lino do tabairt in cauthre, co recht (.i. docenglad) liaScathaig [Cuchulaind] 2) 7 imdisai ifritesse 7 debreuth deug suainndo riam ar na tessed isan cath, ar na rissed ni do ann. Archoimainmche4) dognith se5) sein. Dofochrasstar6) 'diu ellaminti Cvchulaind &Ssa cotlad iar n-var fochetoirj ar a mba mithesseceteourai n-var fichet do neuc ali din digh svain i cotlad, bahoenuar ndo-ssom innsin.

75. Lvid iarum la da mac Scathqu din cath ar cinn trimac llsvanaigh .i. Cuar 7 Cet 7 Cruifne iat side tri milid Aifi.Arossanaic sim a triar a oenur 7 deceurtar 1) laiss. Bai dal incatho arnauharuch, 7 dotoegat8) in tslvaig cechtardai co mbatarin da n-idhnre drech ria dreich. Lotar 'div tri mic Esse Enchinne

7 9) Ciri 7 Biri 7 Bailcne, tri milid aili di Aiffe 7 forfvacarsad 10)comlonn for da mac Scatqui. Dolotar side for an ted cliss.Foceurd Scathach essnaid dissvid~ ar ni fitir cid nopiad de. Aillon bad 11) bith [cen] 12) in tress feur la da mauc Scathce frisantriar amne 7 dono ba homon 13) le Aiffe in bainfendig, fodeugis side ba hannsom bvi issan doman. Lvid 'div Cuchulait~d fria

a da mac-si 7 nusleublaing for an tet 7 immacomarnic 14)ndo­ssom friu i triur 7 beuhsatar lais.

76. Focraiss Aiffe comlonn 15)for Scathaig. Lott 16)Cvcvlaind1.1' cinn Aeiffi 7 iermofoacht qid ba moam serc 17) bui aicti riam.Aspert Scathach: 'Iss ed ba moom serC lei,18) '01 s~ 'a dd heuch 1i carpat.' 19) Dilotar didiu for in tet cliss Cvchulaind 7 Aiffi 7

fersaid cumleng20) fair. Docombai (.i. brissid)29 iarum Aiffi ahairm 22) for Coincvlaind, co na pI. sia dornd a claideb. Is annasmpert [fo. 33b2] Cuculaind: 'Aill amai!' 01 se, 'derochair arau

1) dano B. ') sic B.S) ar na riasea ni ann B. Of. R.4) choimainchi R. coinmamchi B.0), dufochtrastar R. ') docerthar B.9) Lies .i. (RBF'). 10) forfuarsat B.

") sic RS. 18) homain B.15) comrac B. 18) luid B.1ft) is moo seirc B.19) a da hech 7 a carpat 7 a ara carpait B.

'0) comlann BF. It) .i. dobril B.It) arm RS.

I) Lies si (B).

8) rotheccait F.11) baRSb.

U) imeomamic B.17) sem B.

ara a carpait F.

17*

254 KUNO MEYER,

10) si SF.

8) feib SF.11) samlaid uile SF.U) si add. RSF.18) facbaid SF.

Aiffi 7 a da heuch carpaitl) fon gleunn conidnapata1"2) ulie.' De­cid Aiffi lassotain. Fossdicet 3) Cucu1aind la sotain 7 gabthusfoa dib cichib 7 dompert4) tarsnai amail assclaing,5) conatu1aidgona slvagu bodein Cuculaind leis hi,6) gonratustari) a beim fritalmain dii 7 dobeurt claideb urnocht vasti. Asbert Am: 'An­moin in anmain, a Cuchulaindl' al si. 'Mo tri drinnrviscS) dam­sa I' 01 se. 'Rotbiad amoil9) notistais lat anail', or si. 'It etri drinnroisc', 8) 01 se, 'giallnrei do Scathaig cen nach frithorgainfria iarum, mvinterus frium d'adaig ar belaibh di dunaicch 10) fen7 co rucai mac dam.' 'Atmaur-sa amlaid',II) 01 si. 'Digentarairiut 12) foan innus sin.' Lvid didiu Cucltulaind la hAem 7freidiss 13) lee in aidqi sin. Asbert 14) iarum inti Aiffe ba torruch7 mac nusberad.15) 'Cvirfed,:-sai 'div dia seeht mbliadan coHerinn he', 01 si, '7 facaib-se ainm do.' Facbaiss 16) Cvchulainddornnaisc n-oir ndo 7 ispert frie gontissad dia cvingid-seum coHerinn in tan bvd Ian in dornnaisc dia meor 7 ispert co mbade a ainm dobretha ndov ConIui 7 aspert frie nachasIonnadli)d'oinfir 7 nacltambeurad oinfer dia sligid 7 na rodobadl8) com­Ionn ainfir.

77. Ataninntai CvcvIaind coa muindtir n-iarum fessne 7issed tanic, for an tet cetnoi. Co farnoic sentvinn tuathcreichfor a cinn 19) for an teid. Atbe1"t som2b) fris-sorn ara forchaine21)ar na beth for a cinn iersan teid. ASPlwt som nad rnbvie occoconar diroisevd 22) acht fon 2:1) aId mor24) roboi foi. Aidchisi fris

an cona-ir do Iegivd 25) ndii. DoIec seurn din tet acht giuiI a

I) a da ech 7 a carpat SF.») conidaptha R. conidapadar S. conabatar F.8) .i. rosoich add. SF.t) dosmbert R. dobeir SF.6) asclaind SF. aires R.•) contulid coa sluagu fadeisin R.,) aconrodastair R. conradustar S.8) indrosc R. rindroisc SF.

10) Mea do dflnaid (RSF).18) samlaid SF. 18) fam SF.11) 7 is mac doberad SF.17) nachasloinned S. 18) roopad SF.18) for a cinn for a cind H.11) ar ferchaire R. ar frichaine SF.D) nach boi ocai leth dochoised SF. Vgl. R.88) isind SF. ") Mea mora (mara SF).11) leeen SF.

mTTEILUNGEN AUS mISCHEN HANDSCHRIFTEN. 255

ladair I) &ire namaa. A ndolvid si vassre fornessre a ordain dicor den tetd dia chor foan aId. Airiges som dno indni sen 7focerd. ich n-errid nde svass doridesse 7 benaiss2) a cend dincaillig. Ba si sen mathair na tri caurad ndegetmachdoceurthurlessum .i. Ess3) Enchinne, 7 fodeicc a admillte-sevm tanaic ar acind. Doloutar iarum in tslvaig la Scathaig dia crichaibh feisne7 dibrethai gellnai 0 Aif1i le 7 anais [fo. 34 a 1] Cuculainddenas4) taithslainti i fuss.

78. 0 russcaich iarum de Coinculaind lanfoglaim in milti dodenum la Scathaig etir uballclius 7 torandcless 7 foebarcless 7foencless 7 cles cletinech 7 tetcless 7 foercliu.y5) 7 corpc1ess7cless caid 7 ich n-errid 7 corndeliud6) 7 gai bulgai 7 bai braisse7 rothcless 7 otharcless 7 cless for analai 7 brud ngeunai (nogemi)7) 7 sian curad 7 bem fo commus 7 taithbeim 7 fodbeim 7dreim fri fogaist co ndirged creiti for a rinn 7 carbad serrdhai7 fonaidm niadh for rinnib sleg, tainic timgairi do tiachtain diatoig 8) fesin iarum 7 timnaiss celiubrad 7 aspert iarvm Scathachfris iarsen inni arudbai dia forcenn 7 rocachain ndo tria himusforhossnai, conad ann ispert na priathru sai ndou.

79. 'Foceun, a sciath bvaidnige9) bvadaighbadhaig 10)uarcra[i]daig11)urbataich, 12)taisscea corraib fortacht fort!

Ni ba furtacht cin reicne,Ni ba reicne cin decne.Imbe err 13)rengaili,arutossa ollgabad,vathad fri heid n-imleubair~6icc Crvachnai concirriusai,It)cotad cura[i]d cellfitheur,15)fortat braigid beufsatar, 16)

bied do colg culbemnioch17)

1) ladar 8F. I) benaid 8F. I) Eisi 8.') deDais F. 6) om. 8F.8) 7 16im tar nem (n6im U) 7 1illitul erred nm add. U8F.') ngeme U. 8) tichtain dia crfch U. tiac1&tdia tU 8F.8) scithbu&gnigi US. 10) LieB bBgaig (U).

11) flarera.idi U. uareraidig S. 11) Lies urb8.gaig (U).1') imb6 eirr U. eir R. 16) rasc6ra-su U.16) cotut curaid cellfetar U. chaurith ceillfeta.r R.1') bibsatar RUE. beb8&tar S. 17) cUlb6menn RUE.

256 KUNO MEYER,

eruaeh fri sruthSetantai, 1)sennaid fria rod 2) rvadtressairinnib ruselreiftd cnaimredaig3)clarad im buaib benncuirde 4)tithiss fidach 5) :firamnus6)fethail fewai fedclessaib,7)feurba do Breug brath1lter,8)braigdiu do tuaith 9) tissethar 10)tren 11) cithach caictigisseichiss do buaib 12) -mbealta.Bat hoin 13) ar sloig sirechtach 14)sirdochar1S) sirdemin sirdupai,16)asealfai 17) do full llanntedhmannfernaip ilip ildlochtaibarmbaib seeo mnaib dergdeurcaibcrodergre airmb airmeud 18)mellgleou:fiaich fothai firfl.theur 19)arathar croich crosfaigtir20)recur serech sarlathaur21)gretar luinne losscaide U)lin dofedat23) ildamaibilar fuili firfaidtirl8)ar Coincvlaind24) eencolinneesfe alad 25) n-eneraidheana dolath tetharbre 26)digern broderec 27) brufidhir 28)pr6n ar each dot brathbreislig

') Setinti U. S6tantal E. 2) sennait rout U.3) riscl6ifet cnamreda D. ') bendcrudi D.6) fidoch U. fith6g E. ') flllburamnas DE.') ferchlessaib E. ") Lies bratfitir (bra.tfata,. U).') Lit, thflath (U). '0) Lies tithsitir UE. 11) trean UE.

'1) Liu bflar (UE). 18) ba. Min DE. 11) sirrechtaAlh U.16) sirdochair U. '') sirguba U. '') sills .i.• elfa U.'") cr6dergfa arm armeth U. 18) Lies firfitir (U).10) arath croich crollfaitir U. t') sulatir U.n) cfl&n dill. eilis losccannaib E. Ill) difedat U.It) fort Ohoinchaulainn E. 11) c6Bfe liJ.ag UE.N) al de dalaib dedarbe E.17) dideirn (.i. dot grain) br6deirg U. dedirn brodirc E.11') bridthw U.

•MITTElLUNGEN AUS IBI8CHBN HAND8CHBIFTEN. 257

diathaibmaigib Murt6mhe 1)

dia mbia cluiche tregdaighti 2)

bruthaig fria tuinn treehtaigi 3)

risa mbeliun 4) mbandernaehbelaig uathaig oehtclessaigbe- [fo. 34 a 2] lenn dicAet clesamhnoch a)

ciehid biit6) banchuribaigt[h]i Medb sceo Ailellaaruttosa otharlighieueht fri hechtgai irgaige.Adciu firfe7) Finnbeunnach8)fri Donn Cuai1[n]gie ardburueh,cum doregai, euin doraidhfie u)

ross do gaili gnat[h ]geiri.Benfaid 10)beimenn fiarleabrall)mic Roich rvaidrennaich ardurgnrenaisceta 12)n-ollach n-oindelloch 13)

lochta do tarn doscura cethaerieh do loch luirechdai

cuehtach E;ceilcrothoch U) (no eornraic) la)

scelaib thanaigh 16) trubudCO tir nmad ogerighde mnaib "mad centomaip 17)

do sciath cnedach comramueh,di gai truagach tairbertaeh trentuirig,do colg ded dathfaigthir 1&)

a donnfolaif.19)Rosia ainm 20) Albanchuciach di gair gemadaig.Aiffe Uathaeh iachtaftd,21)aloinn sethnoch 8vanaiehfe 22]

I) diat&ib maigi Murthemni U. ') trega.igi U.3) treehtidi UE. ,) frisinmbelend UE. 6) elesamna U.6) eiehit biet UE. ') firfid U. ftrfeith BE.6) Ai add. BE perperam. ') doriidfea. U.

10) benfait U. 11) iarlebraU. I') naiseseta U.11) n6enellaeh U. U) eesi thilebtnn&ie U. 11) om. U.1') selaig tanaig U. 17) oentomaim U. 18) dathbuthair (?) U.11) andondiJaib U. to) th'ainm U. 11) iaehtfaitit U.U)s6el1llilfa U.

258 KUNO MEYER,

•retrocht s6ebrocht suanaigfe].,)Teouru bliadna ar trentrichudbad neirt ar do lochnaimhdip.'l'riuchai bliadan bagaim-seoguss de gaili gnathgeirie,oasin amach ni indessimb,2)do soeccolni fuillim-se3)

itir bvaduib bancuirie,ge gairidd, ge etgene,dit alaib mocen.'4) Mocen.

80. Dodeuchaig iar sen Cvcvlaind ina longa do saigidHerenn. Iss iatt robo lucht oenlongai ndov .i. Lvgaid 7 Lvanda mac Loich 7 Feur Boeth 7 Lairineb) 7 Feur Diadh 7 Drtisdmac Seirb. Lotar iarumh do tig Ruaid ri[g] na n-indsse aidcisamnoo. Is ann bai 6) Conall Cernach 7 Lregairi Buadach ictobuch an 7) cissa. Ar bai cioss a hinnsib Gall do Uldtoib antan sin.

81. Atcloss do Co[i]nculaind8) an mbron ar a cind i ndun9)

ind ricch. .' Qise nuall so?' for Cuchulaind. 'Ingeun Ruaiddoberur a ciss10)do Fomorip', ar ieat. 'Iss airiu fuil an mbronsa issan dunadh.'lI) 'Cait a fuil an ingen sen?' al se. 'Filisan traig tiss', 12) 01 iad. Ticc Cuculaind co mboi i comair nahingine issan tracht. Immafoacht Cuculaind sctflodi. Atfet aningen do leri 13) ndou. 'Canus assa14) tegaid in Ib) fir?' 01 se.'Onn innsiu etercein tall', 01 si, '7 na bi-sse sunn' 01 si, 'ar cinnna n-eclann.' Tarustarl6) ann iarum for a cinn-som 7 romarbna tri fomori ar galaifh oinfir. [fo.34 b 1] Rocrechtl7) an fer

ndegenoch18) dib essim ar a doid. Rorad 19)in ingen breid diahedach do-ssom imin20)crecht. Tet seum ierum ass can a slonnaddind ingin.

82. Ticc an ingen den dunad21) 7 adfet dia hathair a22)

1) sic U. ') ni fullim-sea. U. 3) ni indisim-sea U.4) foehen U. S) Lirin U.I) Mtar issudiu for a eind D. ") a U.8) atchluin Cuel. iarom U. I) oe dim U.

10) herair hi efs U. 11) 'sin dun U. 11) this U.") du 16ir U. it) can &Sa U. IS) na U.18) tarrasair U. 1") roehrechtnaig immorru U.11) Lies dMenaeh (U). 11) dorat U.10) ma U. ") don dun U. .:1) in U.

MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HANDBCHRIFTEN. 259

scel n-uli. Tic Cuculaind den dunad I) ierum amail eech n-6igid.Feraid failti fris ierum Conoll 7 Lregairi Moidid soehaide issandun2) marbad na fomore dano, acht nirrocreid and ingen doib.Mosronad3) fothraeeud don4) rig 7 dobreta each ar uair ehuiee.Tainic Cueulaind dno eumai eaieh 7 rorad 5) an ingen aithne 6) fair.'Dombeur an ingen dit', for Ruad, '7 icfad fein a tinnscrai.', Nato', 01 Cuchulaind. 'Ticceud dia bliadna imm deugaid-se coHermn mad ail ndi 7 fogepai messe ann.'

83. Tanic Cuchula'ind co hEamain iartain 7 atfed a scelaiann. 0 rocuir a scis nde, tanic reme co dunad7) Forcaill docuingid Emiri. Bliadain lan ndo oice-ssin 7 ni roacht ammusfuirre lia himmad na forairi. Tic iarum cenn8) mbliadna. 'Issaniu, a Looig, rodailseum9) fri ingin Ruaid, acht nad fedamorind inath airithe, 10) ar ni gaeth robamar. Tail' riunn tra', 01

se, 'la hairiur an tiri'.84. 0 robatar la haireur Locha Quan iarum atciat dA n-en

forsan muir. Dombert 11) Cuchulaind eloich issan 12) tailm 7nusdibraicc na heuna. Reithid an fir cucai iersin iar mbeimandara heoin dib. 0 raneatar ierttm,13) iss ed botar ann, dambandeilb is c6imhe boi forsan mbith. Is ed bai ann, Derbfor­caill ingen Rvaid 7 a hinailt. 'Is ole in gnim doronais, aCuchulaind!' 01 si. 'lss tot indsaigid tancamar cia romcrdidis.'14)

Suidiss15) Cuchulaind in eloich esti cona loimb folai imbpe. 'Nicoimraiceb-sai festai friut " 01 Cuchulaind, 'arintibiss 16) duil.Dombeur cenai dom dalta sunn .i. do Lugaid Reondercc.' 7

dignith 17)samlaid sin.85. Et bvi Cuekulaind bliadain dorldisi ic saigid dunaid18)

Foreaill 7 nirooackt an ingen beus la feupus a eoimhetai.Luidie 'diu Cuckulaind aitherrueh do Luglochtaib Logha do dunForgaill 7 indiltir in carbat serrgaie 19) lessom in la ssin 7

dobreth seul trom foair .i. torannelius tri eet 7 nonbair 7 ass ean tress laa rohindliodh20)in carpat serrgoo19)do21)Coinculaind

I) don dUn U.') luin U.') ratha B.

10) dairithi B.la) iat B.11) aratibuB B.I') Lies serrda (S).

2) dano add. U.') dorat U.I) cind B.

11) dobeir B.14) roneraidis B.I') dognitAer dono B.20) doindled B.

') dor6nad U.') Lies aichni (V).') lodailsimar B.

11) ina B.I') Lies suigis (B).11) raith B.

21) la B.

260 KUNO OYER,

7 iss airi asmperadh 1) ona serruib iarnaidib [fo. 34 b 2] bidis in-indiull ass, no ona Serdaib tucad2) a bunadus ar tos.

86. Rancatar dunad Forcaill3) 7 fOce1-ttich n-erred de comboi tarna trt lissa4) for lar in dUine5) 7 bithais trt bemenn 6)issan liss co tochair7) ochtar cecha beme ndib 7 anacht fer imedon cacha nonbuir .i. Scibar 7 Ipur 7 Cat, tri braithri8)Eimere. Focerd Forcoll bedc nde tar9) dua na ratha imach 10)for teiehed Conculaind, cor'tuit 11) co farcoib cen anmain. TobertCuchulaind Eimiur leis cona comdalta cona n-eredaib 12)d'or 7

d'airced 7 focerd som bedc de aitherruch tarsan tredua 13) conadib n-ingenaib 7 dotred reme. Eighteur impe do cach aird.Berid Seenmend foraib. Marbaid Cvchulaind e 14) oc a ath,eonidh de dogarur Ath Scenmenn. Toecaid 15)assaidi co Glonnath.Marbais Cvchulaind cet fer ndib ann. 'Is mor in glonn dorinnis',[01 Emer)t6) 'in eet fer n-armmach n-incomlainn do marbad.''Pidh Glonnath a ainm didiu co brdth olcena " 17) or Cuchulaind.

87. Doroich CucJwlaind co Crufi.Jid. Rre ban a ainm coruici

sin. Is) Bentai sium a brathbemendai mora for na slogaib issandinad sin, corromoigseut IV) na srothai fola tairrsib tar20) ceehleuth. 'Is fod. er6 an telach so laut indiu, a Cucltulaind!' 01 andingen. Gonad de sin diraiter21) Croofoit dii .i. fod cro. Toroichin t-iarmoracht forro co hAth an ImfoiP2) for Boinn. TeitEmiur assan carbat. Tobeir Cvchulaind tofonn for in toir cor­rosceinnsit na foit a cm na n-ech tar ath fothuaid. Dobeir

tafond aili fothuaid co scenndis na foit a cruib 23) na n-each forath b6dess. Gonad de sin atd24) Ath n-Imfoid de dona foitibadiu 7 anal!.

88. Cid ill ann tra [acht )25) marbaiss Cvcltulaind cet fer foreech ath 0 Ath Seenmenn for Ollbine co Boind mBreg 7 comal·lustar uli na gnima sin dorairngert ind 26) ingeun 7 teid slan

1) atberthai serrda de S. I) frith S.3) ranic sium tratha ratha Forgaill S. ') co mbai add. S.6) dunaid S. ') bemenda S. ') torcair S.8) derbraithre S. ') for S. 10) sechtair S.

11) co rofuit S. 12) n-errib S. 11) tres dua S.U) he S. Lies hi. 15) tiagait S. 1') sic US.17) om. US. 18) ar ms coticisin US.I') co romaidset US. 10) tarsi for U. tairis for S.11) dogarar US. 22) co hAth nImfuait U. ac Ath nlmfuait S.") crUib U. 'U) dogarar US. I') sic US.It) dond U. in S.

MITTEILUNGEN AU8 IRI8CHEN HAND8CHBIFTEN. 261

iarum conranic Emvin Machai bo demeI) in adhaic2) sin. At­nagar Eimeur issan Crrebruaidh Concopuir3) co maithib Uladarcanai 7 ferait failti frie. Boi fer dvaig dotengai4) do IDltaibasstoig .i. Bricne~) Nemtengai mac Carbad.6) Conad and ispertside: 'Bid doilig eim', 01 se, 'la Coinculaind anni dogentar and.anocht 7 an ben tucc laiss a feis la Concopar anockt, ar is lesscolI cet ingen ria nUlltaib dogress.' Nusfvassnaigther im [fo.35a1]Coinculaind annsin occa cloissteckt sin 7 nusbertaigenn 7) coreoimhid8) in coilcid boi foi co mbatar a cluma for foluamainimmon teuch imacuairt 7 teid amach lassodain.

89. 'Atd doiligh mor and', 01 Cathfad, 'acht as geis don rigcan a ndoraid9) Bricne do denam. Dobithus Cuchulaind immorroanti foidis10) lea mnai', 01 se. 'Goirther Cuchulaind dund!' 01

Concvpar, 'das an fedfamreis talgadh a brotha.' Tic iarumCuchulaind. 'Eircc damh', 01 Se,II) '7 tuc laut dam evlma12)failit 13) a Slep Fvaid. Teid iarum Cvchulaind 7 Dttstimairccleis ina fvair di mucaib 7 d'aigib alltaib 7 d'ernvilib gacha fiadafolvaimn(qe olcena i Sleip Fvaid 7 nusbeir14) a n-oinimain leisco mbvi for faithce na hEmno. Teidi didiu a fercc lassotainfor cvla do Coincvlaind.

90. Dognitheur imagallaim ic Ulltaib immon caingin sen.Is edh iarmhoU) comarli irricht leu: Emer do feis la Concobaran adaigh sen 7 Fercus 7 Cathfad a n-oinlepaid friv do comhedenich Conculaind 7 bennocht Vlad don lanamain ar a fremadh.Foemaid anni sin 7 dognieithenr samlaid. fcaid Conchubortinnscrai Emme iarnamaruch. Dobrethai16) eniclann do Coin­cvlaind 7 foidis lia a bainceile 7 nir'scarsatar 17) ier suide cofvarutar bas diblinaip.

91. Atnadharl8) cennacht macraidi Vlad do Coincvlaindiarsin. Iss iad sen10) robo macrad ind-Emain and inbaid sin,die ndebert an fili oc tabairt a n-anmond 088 aird:

1) fo demi U. budein (1) S. ') &idehi U.8) co Concobar 7 U. ') dothengtha U. 6) Bricriu U.') mac Arbad U. ') nosbtrtn&igend U. 8) rlilmid U.D) cen an roraid U. 10) flilfes U. 11) Conclwbar U.

12) alm&i US. 18) fil dam U. filet S.It) dosbeir US. 16) sic H. om. S. I') dobreth a S.I') ni roscarsat US. I') Lies atnagar (U).ID) 80 US,

262 KUNO MEYER,

') mand U.

8) Dechtine S.

16) cU8lendcha US.17) Firgein U.

Macrad Emno, aillil) sluaig, inbaid batar 'sa2) Craeprvaidh,im Furpaidi, finn in tslat, im Cumscraid is im Cormac.

Am Conaing, im Glasne nglan, im Fiachaig iss am Findchad,im Coinculaind cruadach ngle im mac mbvadach nDechtire.3)

lm Fiachna, im Follamain and, imm Cacht, im Maine, im Illand,4)im secM Maine as) Sleph in Chon, im Pres, im Nar, im Lothur.

lm secht mic Fergus[a]6) ann, im Ilarcless, im Crimtand,')im Fiamhain, am Bvidne,8) am Bri, im [M]al claidmech,')

rim Oo[i]nri.Lregairi Cas, Conall Clren, is in da Ethiar ardcrem,

Mesdiad iss Mesdeadh 10) dil, clannv amra Aimirgin.ll)Concraid mac Caiss a Slep Smoil, Concra/:d mac Baid bernad broin,

Conchraid mac an Dei'"g maic Finn, Concl'aid Svana mac[Salcinn.

Aed mac Finderg 0 Loch Brec,12) Aed mac Fidaig, formna nert,Aed mac Conaill cirrid cath, Aed mac Duinn, Aed mac Dvach.

Fergus mac Leidi, Iith ngle, Fergus mac De[iJrc maic Daire,Fercus mac Rvis lvaidid rainn, Fercus mac Duib maic

[Crimthainn.Tri maic Traiglethain tren bladh Sidvath, Currech is Carmon,

tri maic ic Uslenn na n-agh, Noisi, AinnIi is Arddn.[fo. 35 a 2] Tri Flainn, tri Finn, tri Cuinn civi~ anmonn do n6i

[maccaib Scivil,tri Foelain, tri Colla cain, tri mic Neill, tri mic Sithgail.

Lon is Iliach, ailli fir, ocus tri Cormaic crithaidh, \3)

tri maic Donngaiss mic Rossa, U) tri Dungaiss, tri Drelgusai.Aess dana do Cormac civil noi mic Lir mic Eterscivil,

a tri cuslenna, IS) cain bann, \6) Finn, Eochaid ocus Illann.A cornairi civil iar sin im da Aed is am Fingin,11)

a tri druid denmo glam nger Aithirne is Dreuch is Droibel.

1) inmain S. 2) 'sin US.') Crimthand U. 6) i U.6) se maccaib Fergais U.6) Bu-nni U.") im Mul im Chlaidbech U. im Mal claidmech S.

10) Mesdedad U. 11) clanna Amargin giunnaig U.d) Find deirg ollach mbrec U.11) comaltai Cormaic crichid U•

. 16) tri Dondgais maic maic Rossa U.11) etflmin band U.

MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. 263

A tri dailimain co mbloid Finn, lruath is Faitimhain,tri va ,) Cleitig, comal ngle, Uath, Uruath iss Aisslinge.

Aed, Euchaid airderc Emhno, dd mac alliin Ilgauhla,mac Bricrenn dobronnad ba2) airderc ic macraid Emna.

[M. c. r.3)

J) il U.I) robrunned bla U. do brondud bai S.') conidh e Tochmarc Emiri ann Bin. Finit. S.

Liverpool. KUNO MEYER.

Mrr'l'EILUNG ENAUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN.

AUB Harleian 5280.(Forlsetz'Ung.)

Das Apg'itVr Orabatd des CoZman maccu Beognae.

Die Handschriften, in denen uns dieser altirische, wohl nochdem 8. Jahrhundert angehOrige, spatestens aber aus dem Anfangdes 9. Jahrhunderts stammende Text erhalten ist, habe ich Ztschr. I,S. 496 aufgeeahlt. Seitdem ist er von T. Hudson Williams imersten Hefte dm· Modern Language Notes, SS. 29-31, besprochenund teilweise herausgegeben worden. Ich drucke ihn hier voll·standig mit den wichtigsten Varianten von Bawl. B. 512 (B) sowieeinigen aus dem Gelben Buck von Lecan (L) und der Hand·

schrift -t.33- (P) ab.

[fo.39b] Inncipiunt verba Colmani :filiBeognae uiri Deii. Aipgitir I) Crabaid.

1. Hiris co ngnlm, acobur co feidli, fetkiumla col-ler~costud2) co n-umlai, aini co n-innmus, bochta co n-eslabra, tvaco comlabra, fodail3) co cosmali, fo:fitiucen indiri, ,) apstanit co 5fochraibi, het cen aggairbi, cennsa co fIrindi, toirsiv cin esliss,5)omon cen dercoined, bochta cen dlvmus, f6isitiu cen hurcuit­miud,6) forcetal co comalnad, dreim cin tairinned, hIssel fri hard,

1) in add. B. ') cast6th R.') inirl R. 6) eisleis B.

Zel.Mohrlft f. ooU. PhllololJle W.

8) sic R. fogail H.8) erchoitmed R.

SO

448 Kt1NO MEYER,

8) as R.8) talma.in RL.8) [ag]ais R. a.ghais L.

sleman fri garb, gnfm cen fodord, semplre co trebairi, hvmoldoi4cen connaircli,l) cressine cen tsecdhai.2) Inna hrssiv hvili con­gaibtiur ann-etlai.

2. Ess ann is3) etoil duiniv, an tan is3) lan derCre,4) imthM5 co ndeirc, adnais5) cech n-olc, cartha cech maith. Is airmidiv

do for talom,6) is indocbail for nim. Car Diaa, cechdat 7) each.Aghus 8) Dia, atutaighfedur9) cach.

3. Ess e tra costad na clercichtre 10) 7 es hr an 11) leri mes­ruight[h]i in 11) so rer nDra. Antr fodgiguil 7 nadcomalna­

10 bhathar,12) rombradl3) cMdrablai talmon,14) rombraa f1.aithnimhe.15)

4. Ba aslvinti 7 ba gesse do gach dvini Coimdi nime 7talmon im comaltaa a omno16) 7 a sercre ina c[h]ridi, ar is an-ailtes 17) biid duini conduidched 18)homon De ina c[hJridi.

15 5. Cen bus meirb an t-oman, bid meirb an athrigi.19) Cenbus me[i]rbh20) in aithrigi, bid me[i]rbh21) an cressini. Ar lasnabP2) oman De, nr bra a serc, lasna bra a serc, nI bIa comalnada timno; lasna bIa comalnad a timna, nI mbIa betha23) for nim.Ar techtaid an t-oman scirc, techtaid indt24) seirc gnIm n-etoil,

20 techtaid a25) ngnIm n-etoil bithbet[h]aid for nim.6. Se1"C De bI fonigh anmoin, sasaid 26) menmain, doformaig

foc[hJruic,27) inarben analchi,28) arcorbi talmain: fonigh, conrig,coicli29)

7. Ced doghnI serc De fri duiniv?30) Marba1'd a tholai,3t)25 glanaid a cridi, cotnoi, longaid a analchre, doslI fochraigi, 32)

arcuiredur 33)saegal, fonig anmoin.

1) condarchelli R. 11) tsechta R.') dearclll R. 6) atnas R.') cechdut R. caur Die cechtat L.D) adagaidfider R. 10) ina cleirchechtai R.

11) ind RL. Ill) nodcomalnabar R.11) rambiet L (sic leg.). rombia R.It) i talmain 7 R. i dtalmai", L. 16) gan foircend add. L.18) im comallnad a timna L. im tomaltad a omna R (sic leg.).") i n-ailtes RL. 18) conduidchet a. R. 19) a.thridi H.10) cein bes meirb R. 111) meirb R.11) bia R (sic leg.). lIB) ni bi bithbeutha L. ni bia betha R.") om. R. 115) om. R. 18) saisaith R.I') fochraicce RL. 118) innarben analcha .i. dobesa R.IU) coiclea R. 80) dfrlne R. 81) tola. R-8') fochra.uici R.. 81) arcuirethar L..

8) talam B.5) pectha. remitia.gat R­8) nodcechra B (sic leg.).

11) airmidech R-H) om. R.

M11'TEILl1NGEN AUS IRISCttEN ttA:NDSCHRIFTEN. 449

• 8. Cet[h]eoir Ice na hanmo: homun 7 at[h]rige, serc 7freEsJcse.,) A dI dIp cotoat 2) for talmain, S) a dI aili fosluaturfor nemh. An t-oman frisiada inna pectha arablat, ann athrigeardolega4) inna pecthu remitlagaid.5) Serc in dUilivman 7

frescsiv a [f]latho, e) it e fotaluatari) for nemo Nac[h] duine 5

'diu adaigfedur Dla 7 nodcechraear8) 7 comallnabathar9) athail 10) 7 a t[h ]imna, bid airmidiv 11)do nad doinib hisiu,12) bidfindfaduch 13) do la Dla hi 14) tall.

De his quae debet homo discere.

9. Coo as fogailse15) do duini? .i. foss oc etlai; anbata16) 10

brlathar, brathirse n-ailgen, ascaid la rede, rlagol do comalnadcen erchoiltiu, ergi la cetrer,17) ceim n-erlatad 18) ar DIa, dIlgadfuaraigi, forrumai lobar, 19) leri hirnaighthi, aine co comaltai,coicsed fri comnessam, airindiud dlumusa, diuiti 0 cridiu, combachtuili, troithad acnid, anmne fri fochaidi. Cedh dongnI friut in 15

sen? NI anse. Togairmm co sruithi, svidi n-erusa,20) main 0

neuch natomnaitiur,21) airitiu cen cosnom, ceddlablui il~ a cairti 22)la brait[h ]ri, bithbet[h Ja for nim.

10. Ced is imgabt[h]ai23) do duine ettail? NI anse. Hiru­gadh24) minic, morthai25) [fo.40a] cen dan cen folad,26) dIscri 20

fri haircind.iuch,27) mailli fri cloc, coicne fri hantest~ imbeth28)forluamno, faitbi brlathar,29) brlathra inglano, aggairbiutaitltiscc,30) toirisem 31) fri secnabaid, sIthugud 32) fri cUrsachat[h],comoirb33) do manchoib, mence cestaichtrh]i. CeddognI frit inn

1) freiscsiu R. 8) cotaot B.4) ind aithirigi dolega B.8) llatha B. ") fodaluatar B.

- 9) comalnabthar R. 10) thoil R.12) om. R. 18), findbodhach R.15) fodailsi R. lenta P.lU) anbatu R. enbatu P. enfaitiu wm. L. 4541.1") cetrair R. cetbreithir P. wm.18) cet innerlatad R. 19) lobair B.10) suide n-erasa R. 1') natomainter R. 11) cairde B.") ingabtha P. If) .~rugad R. fergugud P. Li8m. Lives 4536.15) mordhata P. 88) folad .i. cen inme R. folaid P.") discere fn Sllnoire P. .senoir Li8m. 18) imad P.89) ftitbe mbraithre R (sic leg.). 30) ta.thaisc B.81) toisam R. 31) sidhe P. 38) comarb RP.

30*

450 :kUNO MEYER,

8) airerge ndorchai B.8) mina. R-8) a.pstainete R­

11) baJa.mna. B.U) nemcumsa.nta.che B.1') rombia.t B (sic leg.).

sen? I) Ni anse. Terba fri srttithi, manor cen oircessacht, lombofoic[h]lidi, 2) fritLh]airi 0 doinib, oini cen luag, airerghi i ndorcho,3)dubad erlama, daiffenn 4) im nemo

11. Is dual5) dun mani 6) torgoethat in[na] 7) duailc[h]i hi5 fail na sualc[h]e, ar robi togretha: laxe hi fail trocoiri, mucnato

hi fail fIrindi, anumoloiti 8) hi fail dlrgi, homon anetoil cen dItiunflrindi, cen fovaccrae, cloini a fail hvmaloiti, nevit 7 caillti afail inmusa, dlumus a fail gensa, hUaill a fail apstanit,9)malairtc[h]i 7 caithmidi 10) a fail eslabra, fercc nemmesraight[h]i

10 a fail Mid spirtaidie, rotimme 7 balomlre It) a fail fHhivmlre,duiri 7 glici a fail cobsaidi, c1'inner 7 forluamain 12) hi fa~1aine,13) rocholl 7 nemcumsanchi 14) a fail leubra, lescoi 7 dees afail dIlmaine, romhoildi a fail comarli.

12. AntI bIas a n-renta15) na hecailse catlaice 7 a ndees15 ina frescsen nemda 7 comalnabhathar na timno amail donim­

marnad,16) romblad17) ceddiablai a talmain 7 rombla bithbethaifor mm.

De peritia neritatis.

13. Ma beith neuch adcobra in frrinne, is dual18) do robe20 d'eolus les inna techtai, ced dodaceil, ce[d] dodafoillsegor.19)

Duscel in fIrindi ar cach cotanessa, nusfoillsigedur20) do cachnodocomallnathar21) flrindie.22)

14. A cethair fortugat[h]ur23) in fIrindi .i. serc 7 homun,connarcli 7 adhoilcne. Cen bus anfirien an dvine, nI cumaing

25 foruacrae fIrinnde inna techta.

15. A tri donairt[h ]eP4) occo: hUaill25) 7 dlmus 7 ferc. Marosoa neck rlamh dodlusgai hUaill do, ma frithmbeurre dodusce26)

1) uili add. R. 11) lumba bfoichle B.t) daithfenn B. 5) dua.il B.') inna B. 8) anumaldoit B.

10) Lies caithmige (B).ill) fortlua.ma.n R. 13) ane B.15) a.ontoigh L. 18) donima.mada. B.18) dua.il B.18) ced doda.fa.illsigader B. ceudh do foa.illsigh L.110) Lies nusfoilIsigedar. nosfailIsigh L.Ill) noda.comalna.da.r B (sic leg.).Ill) om. B (sic leg.). 118) fortuga.dar B. fouradtugha.thar L.11') dodnairth.et R (sic leg.). 1» hua.ll R-28) dodiu.scai B.

8) fearglainig R.8) duail R.9) condarcilli R.

11) rodasaig R.'8) ainmnit R.

MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. 451

ferc 7 dlum-us do, ar id I) sochaide ata2) etaidi immin flrindi,acht at ferclaindig3) occo ingi catha uaiti.

16. A do ata foimdi 4) oc eot fIrinne .i. ferc 7 altes, ar isleniud don flrinde cebe de dotecmo 5) dI. Air et inna fIrinne isdual6) inromastar a techta: et cen ferg,') humaldoid cin esliss 5

fIrinde cecruth a focairthi la humaloid cen connarclie, ar nIcondarcol anflrinde in homol cammaif. NI bI fIrien 8) na bIfIrhumol, nI bI fIrecnre na bI flrion. Air in fIrecno nI rogainnla hanfIrindi an duini, ar is tiug an flal :fil etorrai, ar is nessacomruc fri hecnai fIrindi 'nas fri fIrinne ecna. AI' is ann is 10

fIrecnre duine or'bI flrian, co epri fIrindi cen tserbre cen con­narcli 9) la hanmlmet,IO) la halgine. Innmus 7 ecna 7 fIretla ishimmalle rodosaigll) dvine. Cvin rodosaigh 12)duine? Intan isndilacht a fIrinde. Cuin is 13)ndIlocht a fIrinde? An taun mblsa cridhe ina techta, is ann is fIrinde hissvidiv, amail nI14) 15roichned 0 duini.

De uirtutibus animre incipit.

17. Coic nert deac inna hanmo .i. nert n-iresi, nert cennsa,nert hvm.oldoiti, neurt n-ainmnet,15) nert marbtha,16) neurtn-erlatad, nert cartoid, nert [fo. 40 b] fIrindi, nert trocairi, nert 20

n-eslabra, nert fuarrigi, nert comalti, nert n-inmusre, nertn-etlai, nert ndearcai. Na neurt derone duine di sunt lelaill,digeba a promad a tein, duforma erlam 17) for nim.

18. Cuin is 18) tualaing duine rob test 19) for anmonnaibalanaili? 0 robo 20) test 21) for a anmain fadesin induss. Cuin 25

is 22) tualaing coisc alanali? 0 chanasca 23)fadesin induus. Duinedosui 24) a anmain fadesin do betha, ce med 25) anmain dor6afath,26) doine an domain uili acht27) bidis soc[h]oisce, dodosuifed 28)do bethre comdis flatha nime. In doc[h]osci fadesin 29) 7 a n-olc

') it R. 2) at R.') ada foimde R. 6) cipe dodecmlll R.7) feirg R. 8) firion R.

'0) ainmnit R. 11) rosaigh R.18) as R. U) na L.18) marbtadh R. 17) dofoirma erlama R.18) as R. 19) teist R. 10) 0 rop R. ourob L.tl) teist R. 1I11) as R. lIB) 0 cutnasca B.lI') dus6i R. 116) met R. meud L. 1I8) doroa.ffath R.try om. R. 18) dodasuifed R (sic leg.).29) a ndochoisci R (sic leg.).

452 KUNO MEYER,

7 a n-vallbcl) adharban sech flaith De. Corp conoi anmain,ainim conoi menmoin, menmo conoi cridi, cride conoi iris, hirisconoi DIa, DIa conoi dvine. Amail difuarcoib2) loc[h]rann asoillse a tegdois dorc[hJa, is amlaid dofvarcaib 2) ind fIrindi a

5 medon inna hirisse a cridi duine. Cetfh]air dorc[hJa adarban as 3)

a ndofvarcaib4) and: dorc[hJa ngendtlechta, dorc[h]a n-anuis,o)dorc[hJa n-amarise,6) dorc[h]o pect[h]a co na rogainn nach re7) ann.

19. Triar ditet do chresene. Oenne8) biid inde, alali bIdocai, alaili bId etercen 9) uadi. NI cuma immurgu. Is ferr dondi

10 mbIs 10) inde oldas dondI bIs occai. Es 11) ferr dondI bIS ocooltas dondI bIs etircein uaide. Iss e antI bIs inde antI isren 12)hi cech laithi 13) a tredi aran -eta bet[h ]aid a anmo .i. nach fol'oc6lre14) 7 nach 10) maith atcondairc rocar 7 rocreti 7 rocomal­nustar. Iss e intI bIs oco .i. antI dosloinde an bitfh] 0 belaib

15 7 foisetharl6) inna cridi,fritidirI7) frie haine 7 ernaicthi, nTrodlom dorair do saint 7 cailti, alalam do dorm (?), alaili do talam.Ess e antI bIS etircen 18) uadi, antI forcomh cresene HI) 7 nIdene a mbesa assa feib a sregail a fod. Anda less bud20) assad21)denum nach rathi 22) alaili.

20 20. TrI namaid anmo: doman 7 dIabul 7 forcetlaid23)anetail. Treidi inarben 24) spirut forluamnai 25) 7 dognIat mensfossad: frithairi 7 ernaigthi 7 leubar.26) Cethir solaig crabaid.i. anmne fri cech n-acobar, fuarighi fri cech n-ancride, dIghdicech 27) dIubarta, dIIgadh cecha torccabala. Cet[h]oir brIathra

25 arindruirfimmis mltnuscomalnamais .i. leil'i fri DIa, redi friduine, coendut[h ]racht da gach renduini, foimdiu ecco cechrenlathi.

21. Cet[h]arda na 28) contecmoing do neuch caras DIa .i.nI fuirsedhor, 29) nI fi:Lthgat[h]ar, 30) nI ben ecnach,31) nI mItom­

30 nadar 0 neoch. Mait[h] seom la cach, mait[h] each lais-sem.

1) uaillbre R. 2) dofurgaib R.t) indufurgaib R. 6) anuis R, lies anftss.8) aimirse R. 7) na he R.8) etirehein R. 10) om. R.

12) asren R. 18) aenlaithe R.11) na R. 18) faisidar R.18) etirehein R. 18) eresenu R.11) bid assu R (sic leg.).21) foreetal R. 2') innarban R.18) leabair R. 27) gaeha R.18) fuirsedar R. 80) fathguatar R.

8) adarfan as R.

8) oenni R.11) as R.It) na forrochualai R.1') frigidir R.20) i fod anda leis R.") raithe R.2~) fortluamnre R.28) nad R.81) ecndaeh R (sic leg.).

MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. 453

22. Cet[h]oirI) trebairi na mac mbethadh.i. credbad ina tol,oman inna plan, serc inna fochaidlte, cretinm inna foc[hjraice.Mani credbatis inna tola, nI lecfitisj mani agitis inna plana,nI fomnibtisj2) mani cartais na foc[h]aide, nI fodhemtisj manicredis na foc[h]raice, nI ricfitis. 5

23. Cet[h]air glais ina pect[h]ach .i. Iadhad a silili frisan[n]doman,3) Iadat[h] talmon for a corpaib, Iadnt[h] flatka niInifria a n-anmonnaib, Iadad ifirnn for a 4) snidhib.

24. Cet[h]air dingi [fo.41 a] inna pect[h]nch .i. ding doibnatS) facbat a tolre, ding na tiasat hi6) plana, ding cen aithrigi7) 10

n-Iar n-usa,8) ding cen atriub 9) ina flatha doivh.25. Cet[h]arda fobera nannas do dnine .i. doimairglO)crlcha,

toformaig 11)ecruiti, etirdlben 12)soegol, arcuiret[hjor planai.26. Cet[h]arda ua roagar flaith De .i. foss 7 dIlmaine on

domon, leiri 7 feidli. 15

27. Cet[h]oir flathre dvine isan centnr .i. oeti 7 soinmige,13)slaine 7 sochraiti.

28. Cet[h]air ifirnn duine isan centur .i. galnr 7 senta,bochta 7 dochraiti.

29. Tredhi tresmbI foidherc dlabol tr~ duini: trla gnilis, 20

trla tochim, trla labrad.14) Et per haec tria Deus per hominemintelligitur.

30. Inna teora tonna tlaghtai Ib) tar duine a mbat[h]is trefretiuch fristoing indib i fristoing don domun cona adbclossaib,fristoing do16) demon cona indtledoib, fristoing do tolaib collre.25

1ss ed in so imefolngi dvine dendI bes mac bais co mb! macbethad, dendii bes mac dorc[h]oi co mb! mac solse. Ochonabbaing inna trI fretiuch so isna tenral7) tonnaib tiaghtal8)tairisl Mani tudckaid 19) tre drilind20) afrithisse21) dOCOP2)iflait[hJ De i lind del' ait[hjrige, lind tofaisct[h]i folai hi pennaind, 30lind n-aillse hil-lebair.

1) cetheoire R. ') foimnebdais R.') om. R. 6) na R.7) aitride H. 8) Liu ia.r n-aBU (R).') atra.b B. 10) toimairc R.

1') etardiben R. 11) soinmidi MS.'6) tiagdaI B. 16) don B.18) 1;jagda B. 1') tudig R.11) ni cuma.ing add. R (Bic leg.).

6) frisin ndomun R.8) tiagad a R.

11) doformaig R.11) lab:ra.dh R.17) teoraib R.10) tria drilinn R.It) dochoi R.

454 KUNO MEY"ER,

31. Ce dech do c[h]resini? 1) Semplvi 7 diuiti. Cresini d~iddosnI ar morMeth, bid mol' a promad hi tein, bid pecc a fochraicfor nimh. Cresine gnlmach dosnI ar mordldhnad,2) bed 3) bec apromad a tell, bed 4) mol' a foc[h]roic for nim.

5 32. Ce dech do menmain? .i. let[h]ed 7 Isliv, ar rogenn5)cach mait[h] for menmain lethain hisel. 6)

33. Ce messam do menmain? Coili7) 7 cr6idhi8) 7 cumce,ar nI talla nach mait[h J for menmoin coil cruaidh cumaing.9)

34. Tal 7 oeti, 10) ec 7 sentai 11)is ferr bied do cein 12)a10 foimti.13) NI gess,14) nI obbais, con6ither do innais.15) Conetet

nat macair, forcongair nad ergair, conceil, contilasse, conpen­fidhir,16) conmancha.

De trioos mandatis principalibus.

35. Ma bethl7) nech adcobra inna timno, gaibet[h]18) inn15 belat 19) forsa tlagat hvili .i. gaibetrh J18)de[iJrc 7 vmalloiti 20) 7

ainmnet2l) inna cridJd, ar is amlaid nI coslebad22) ina timno,acht bit uaga les vili.

De prvdentissimo homine.

36. CIa23) trebairem? Anti canabeura re mbass a n-adais20 ler mbas. Cain coscaid, nI coin 24) cursachaid, coteraig menmo

fri cursach,25) ar is hissel fri cosc. Is ferr ecno cen suithi oltassuithi cin ecna.

37. Ce nessam do Dla? AntI immoradhi. CIa frisacongnreCrIsd? FrisantI dognI maith.

25 38. Cia a n -aitrebre an spirut noeb? !sandii is glauncen pecad. Is ann is lestar spirto 26)noib in duini, 0 dondigsed 27)na sualchi tar28) esse na ndualche. Is ann forbeir tol De an

1) cresin P. I) m6irdignad R.') bid R. ') rogeinn R.') coile R. 8) croithe R.D) ca.oil cumaing cruaich R.

11) sentu R. 11) bid dichein R.14) geis R. 18) indaiss R.1") beith R. 18) gaibeth R.10) umaldoit R. I') ainmniut R.13) as add. R. II') cain R.le) spiratu R; 17) 0 dodigthet R.

8) bidh R.e) isill R.

10) oeitiu R.18) foimdiu R.le) conpeinnfider R.19) beleot R.11) choislebat R.I') cursachar R.le) ara R.

MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. 455

duine, an tan sercas an tal ndomanda.1) Is ferr foichellamor2)inna coic daloi a ricfom a) .i. dal fri cneid,4) dal fri bas, dalfri muintir nDe, dal fri demno, dal fri hesergi al-laithiu brathre.Finis. Amen.

Zwiegesp'l'ach ~wische'ltKonig GUaire von Aidne 5and seinem Bruder Marban, dem Einsiedler.

Leider ist mir von diesem schOnen Gedichte, das wohl nochdem zehnten Jahrhundert angehort, keine zweite Handschriftbekannt. Da ich die Absicltt habe, es demniichst mit Ubersetzungherauszugeben, beschranke ich mich /tier auf den einfachen Abdruck. 10

[fo.42b] [Guaire.]1 A Marudin, a dIthriuba1'g, cid na cotla for colcaict?

pa menci doid fess amoig, cend 5) doroig for lar ochtgaigh.

[Marban.]2 Nicon cotluim for colcaid ge bethear corn imslanud: 15

ataid sochaidi 6) amoig atraicc hocim imradud.

3 NI marutt ar comolta, scarad friu nInluaidi:acht mad oinsessior nama nt mari]r nech dIouh, a Guaire.

4 Ornait ocus Lugna lan, Laidgen ocus Ailiran,ata cechturde fri dan, Marban ocus Cluit[h ]nechan. 20

5 Rochluinis mo tiomna-sa frie huair techta don domun:

mo qhuach-sa din dIt[h]rebach, mo cram do Laidgen lobhor.

6 Mo scIan is mo spedudhud, ma trebad i Tuoim Aidhc[h ]i,mo lourc, mo crain, mo cuach, mo tIag lethoir, mo cairchi.

[Guaire.J 25

7 A Maruain, a dIthriubaig,7) cid dia tiomna docuaid,di don fior cerda a rath, ache a brath do Mac Duaid.

[Marban.]8 Ata uarboith dam hi coild nisfitir8) acht mo Fiadai:

uinnius disiu, coll andall, bili ratha nosnIoadai. 30

1) tol domanda R. ,) fochellamar R.') cneit R. 6) cedn MS.6) Auf dem oberen Rande hinzuge(Ugt.') ditr-nip MS. 8) ntisfitir MS.

I) ana-diem R.

456 KUNO MEYER,

9 A dii ersainn friiich fri fulong oeus fordorus fethe:feruid in coill imma cress a mes for muca methe.1)

10 Mett mo boithi becc nat beg, ba Hi sett sognath:canuid sIen bind die bend ben al-Ienn co londath.

5 11 Leangoid doim Droma Rolaeh assa2) sruth roeglan:foderc essib Roigne ruadh, Mucraimi muad, Maonmag.

12 Mennutiin dlamuir desruid die mbI sealb setrois:die dexin nI raga liom, rufinnfet a cetmouis.

13 Mong celiubair10 cain in magan,

iubair eouglaismaurglas daraeh

noasta eel:darsin sIn.

14 Aboll ubull, mar a rath, mbruignech3) mbras:barr dess dornach collan enobeae4) eroebaeh nglas.

15 Glere frrtiprat es oUlsel, uais do dig:bruindit [b]ioulair, eoera iobair, fidhvid5) fir.

15 16 Foilgid impemuea allta,

mueai eenta,oiss aireeellti,

eadlaid, oire,bruicneeh bruie.

17 Buidneeh sItheeh, sluag tromm tlreeh, dal dom tigh:ina erc[h]oill tecoid eremt[h]ainn, aluind sin!

18 Caine flafhu tecoid mo teg, tarecud trie:20 uisei iodun, barra[i]n bit[h]ehai, brata[i]n, prie.

19 Barran eoert[h]ainn, airne dubui, droigin duind,tuari derena, eoera loma, leena loim.

20 LIne huoga, mil, mes melle, Dla dotroidh:ubla mildsi, monuinn dereui, derena froich.

25 21 Couirm co luouhair, logg di subuip, somblas snoa,sIolueh sClach, dercu iueeh, airni, cnoa.

22 Cuach co medhdurehain donna,

eollain eondla,dristin mongu,

condal ndaith,mertain maith.

1) meche MS. 2) Lies issa.') croibgech no cnobeac MS.6) caora no fidhvid MS.

8) Lies mbruidneeh.

MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. 457

23 Mad fri samrad snairc snobrat somblas mblas,curar orcain, foltain glaise, glaine glas.

24 Ceola fer mbrundederg forglan, fm"om ndiI,dordan smolcha, coei gnathc[h ]ai u6s mo tigh.

25 TeIlinn, ciarainn,gigraind, cadhoin,

certlln cruinde,gair re samuin,

cronlln se[i]mh:se[i]nm gairuh ceir.

5

26 Caincinn gestlach, drni donn descclach don craib cuild,cochviIl alainn, snaic-ar-daraigh, aidbli druing. ,)

27 Tecait cainftnn, corra, failinn,2)nT ceou! ndoccrai, cercai odrai

foscain coach:a fraech ruad. 10

28 Rascach samhaisci a samradh, sviIIsiv sTon!nI serb soet[h]rach nas moig moethlach meIlach mIn.

29 Fogur gaithiessa abhai,

frie :fiod flescach forglas Mol,essnad ealao, alaind ceoul!

30 Caine ailme ardommpetead ni 'arna chrec:do CrIsd gechach (?) nT mesa dam olttas det.

15

31 Cid maith let-sabuidech Iiom-sa

a ndomel-sivdobir dam-sa

mo cech main,om ChriSt cain.

32 Cen hUair n-augrai,buidech don Flaith

cin delm debt[h]adobeir cec[h] maith

in mo toich,dam im boith. 20

[Guaire.]33 Dober-sa mo rIgi ran lam qhuid comhoirb-siv Colmdin,

a dIlsiv co hnair mo bais ar betk at gnais, a Marbain.A Marbain .a.

BaiZe in Sca1l. 25

Von diesem wicktigen Texte, an dessen Entstehung sickmanche Probleme knupfen, enthlilt unser Kodex nur ein Bruch­stuck. Eine Ausgabe nack der Haupthandschrift in RawlinsonB. 512, fo.lOla-l05b ware sehr wunschenswert. lck teile aus

1) draing MS.

458 KUNO MEYER,

5) ragabtais R.

8) din ftlid R.1~)noregad R.11) in file R.18) 7 treissi fair R.

dieser hauptsiichl1"ch nur die zftm Verstiindnis des zieml1"chkorrupten Harleyschen Textes dienenden Vm'ianten mit. DasBruch.stuck endet mit der Erwiihnung Konigs Fe1'gal mac M6ile­duin (709-718), wiihrend Bawl. noch 24 Konige aufziihlt und

5 mit dem fabelhaften Fland Cinach, tigjlaith Herenn (s. 0' Curry,MS. Materials S.401) endet. Fur die irische Geschichte ist die'Vision des Phantoms' ein wichtiges Denkmal, indem sie mitihrer Aufziihlung von mehr als 50 Konigen, den Angaben uberihre Begierungszeit ttnd die Umstiinde ih,"es Todes, den Schlachten-

10 listen und anderen Einzelheiten eine unabhiingige QueUe nebenden Annalen') bietet. O'CUr1'y (MS. Materials S. 385-389)ist der einzige, der bisher eingehender iiber unseren Text ge­handelt hat.

[fo.71a] 1. Laa roboi Oond i Temraig Iar ndloth dona15 rIgaib atracht matin moch for ri[g]raith na Temrach rla turc­

bail greine 7 a trI druith aroen ris .i. Maol, Bloc, Bluicne, eta trii :filid .i. Ethain, Oorb, Oesarn.2) Fod~gh attraige[d]-siom)3)each dla in lIon sen do aird~xin 4) arna gabdaoisa) :fir sIde6) forErind cen airiugud do-som.

20 2. In du 7) dia ndechaid som dogr~s co tarlaic cloich andfoa cosaib 7 saltrais fuirri. Roges an cloch fo cosaib co clos foTemraig uili 7 fo Bregaib.8)

3. Is andsin rOi:arfacht Oonn dia druidib9) cid arusg~sI0)an cloch, cia hainm ,,) 7 can doraladh 7 noragadh 12) 7 cid

25 rotaraill'3) Temraigh. Is ed idbert an drai 14) fri Oonn nIslondad do 15) co cend coicat laithi 7 a trI.16) In tan rocin­diod 17) an airiom sin, ruslarfacht Oonn don drai afrldhisi.18)

1) Ein Citat aus BaiZe in SedU tindet siek in elen Annalen der Viet'Meister, A. D. 773. Fland Mainistreek beziekt siek auf die SedlbaiZein seinemGedieMe ilber die K(Jnige van Tara (LL. 132 a 48).

~) Eochu 7 Corbb 7 Cessarnd R.8) atraigedsom R. ') om. R.8) side side H. no fomoiri add. R.7) dua R. 8) Bregmagh R.

10) rog6isi R. 11) a ainm R.13) cid frisa taraill R.16) sluindfed dou R.17) ba lan R.18) roiarfacht Conn afrithisi dond ftlid 7 robui side icc scrutan co n-6cetar

a eochra. eccsi dou R.

MITTEILUNGEN AUS IRISCHHN HANDSCHRIFTEN. 459

4. Is ann adbert an drai: 'Fal anmaim na cloche, I) InisFoail asa tardad,2) Temair TIri Fail i forromadh,3) TIr Tailltena n-airisfe4) co brath. Et is I an tIr sen5) bus oenach cluichecen uhes flaithios a Temraig 7 la dedinach 6) an aonaigh in 7)flaith nachusfaigfi, 8) bid 9) tru isan bliadain sin. Roges fal foat 5

cosaib-se aun[iju', 01 in drai, '7 dorairngert. An IIn gairm 10)roges an cloch, is ed lIon rIg bIas dot 11) sIo112) co brath. NIba me nodsloindfe det', 13) 01 in drai.

5. A mbatar Ierum co n-acotar ciuich mol' 14)immacuairt,15)co na fedotar cid 16) docotar ar mM an dorchu dusnainecc, co 10

colatar trethan 17) in marcaig ara n-amus.18) 'Moar mairc duinn',01 Conn, 'dianaruccai a tIr n-ainiuil '.19) Ier sin 20) dollecci anmarcach tri orchora cucai2l) 7 is traide dusnainic in t-orchordMenach22) inas 't-orchor t6isech.23) 'Is do guin rIg emh', orin drai, 'cibe dIbraicius Conn a Temra'ig'. Anaid Iar sin an 15marcach din dIbraccud 7 tic cuca 7 ferais failti fri Conn etcongart les dia treb.24)

6. Duscotar25) IaJ;'um26) condusrulai isin mag n-alaind con-acatar an rIghraith isin [maig] 7 bili orda ina dorus 7 con-acatar -tech n-alaind n-ann fo octre findruine.2i) Deich traigid 20

fichit a fod. Lotar Iarum isin [techJ28) co n-acatar an inginmacdachta isin toig 2M)7 baIT orda for a mullach.30) Dabaehaircit co cerclaib31) orda impe 7 SI lan do derglind.32) Escraioil' for a ur.33) Copan di 61' for a beolai. Co n-acatar

88) ar a 6u R.

') hi tairiss hi R.

9) is R.12) for Herinn add. R.

Ni dam rothocad a rad fritt R.'8) cia R.

') Fa1 em, 01 an fili, a hainm na c10chaR.2) tor1ad R. 8) foruirmed R.8) 7 iss ed tir in sein R.6) deginach H. di sechtmain add. R.7) om. R. 8) na faigbi R.

'0) ngemind R. ") ditt R.18) Attafeid dam ama1 sodain, 01 Conn.le) moir R. 18) impu R.17) trechan R. 18) cend R.19) ma runfucca in ceo sa hi tiri anetargnaide R.IU) 1asodain R. ") forru R. 12) degenach H.") ind8 in toisiuch R. lA) treiph R.lIB) docotar R. 16) ass add. R.'7) condarala assa mag 7 bile n-orda ann. Tech foa ochtaig nndruine

and R.") issa tech R. 19) maccthacht i cathair glanidi R.80) 7 brat co srethaib di or impe add. R.81) cernaib R. ") derg1laith R.

460 KUNO MEYER,

an I) scal fodesin isin tigh for a einn ina rIgsuide.2) NI fritha Temraieh rlam fer a mede naeh a eaoime ar aille a ehrotha,ar inganta a deuluha.

7. Prisgart side doib 7 adbert friu: 'Nldom 3) seal-sa em 7

5 nldom 3) urtraeh 7 dom uirdereus duib Iar mbas dodeoehadus 7

is do cin(14) Adaim daum. Iss e mo slondad Lug mac Ethlendmaic Tigernmais.5) Is do dodeehadus6) co n-eeius ded-se saogaldo flathau fen 7 eech7) flathai bIas 8) a Temraieh'. 9)

8. Ocus ba si an ingen bOi isin tig for a eiond Flaithi 10)10 Erenn co prath.lI) Ba sI an ingen dobert an diehedl2) do

Cond 13) .i. damasna 7 toreasnai. Cethri 14) traigid fichet fod andamhasna, oeht traigid itir a tuaim 7 talmain.15)

9. In tan 16) luid an ingen don dail, adbert friu: 'CIa datibe-rthar 17) an airdeoeh sa?' 18) Frisgart an seal. 19) 0 rosluind

15 side each flaith co brath,20) lotar a foseadh an [fo. 71b] seail,co na rathaie[h]setar an rath nach an tee[hJ.2l) Forraebad liaCond in dabaeh 7 in t-eserai ordao 7 and air[ d]eeh. 22) Is desin ata Aisling an Seail et Egtrai 7 Targraide Cuind.

10. 'CIa fora ndailfidir an air[d]ee[h)23) sa cosan derg­20 laith?'24) 01 in ingen. 'Dail de', or in seal, 'for Cond Cet­

ehathaeh .i. ced eathrai brisfius.

Coica blladan nama dodoeaith na doibhdha.

1) a R.I) oeus ropu m6r a delgnaidhe. Ba dethbir son, ar add. R.8) nimda R .) de hsil R-6) Ethnen m. Smretha m. Tigernmair m. Frelad m. Etheuir m. Iriail

m. Erimoin m. Miled Espaine R.8) dodeoehadsa R. 7) cacha R. ") huait add. R-8) co brad add. R. 10) flaith R 11) om. R.

11) dithait R 18) Chunn R. 11) eethair R-16) dli. traigh deac fott in toreasnai 7 coic traigid etir a tuaim 7 talmain

add. R.

18) didiu add. R. 17) tiberthre R.18) eosin derglaith add. R. 18) di iarum add. R-IO) each flaith i ndegaid araile 0 aimsir Cuinn co brad. Ba trom iarum

la Cesarnd filid an dichetail sin do thabairt fri oinhuair co n-ecma.ing treoghum hi eetheora flescre iphair. Cethir traigid fiehet fott eacha flesci 7 ochtndruimne eacha flesci R.

11) ni a.rrdraigestair a ndun nach a dtech R11) 7 nu. lI.escrei add. R.18) argraige RI.) 7. cia. noda.sib,ai add. R.

MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. 461

FirM catha .i. cath Breg, eath EH, cath Aiche, cath Maehai,cath Cind-Tlri, secht cathai Moighi Line, cath Quailgne, sechtcatha Clairlne' 7 r1.1)

A comrac am Tibrait~ cet leth 2) - comnart a n-uidhe,is e gidniter ac dluigi3) na sluag4) bIas lassuide. 5Dirsan do Chonn 5)CMtchathaeh Iar n-ar tened tar [c]ech magh,gontar6) Iar timcell ceeh ruis dlaa Mairt a Tuaith Emruis'.7)

11. 'CIa forsa ndailfidir an air[d]ee[h] sa cusin dergflaith?'or in ingen. 'Dail de', or in seal, 'for Art mac Cuind,8) fertri ngretha.9) FirM cath Fidruis.IO) 10

Matan [Maige] Mucraime ima toetsad mairb Hi,ba dirsan do Art mac Quind cu maic Ailella Oluim. It)

Dia dard6in fic[hJid cath a taotus la sl1 Lug[ d]ach,tricha bliadannama in tan nodotibdaa'.12)

12. 'CIa fora ndailfidir in air[ d]ec[h] sa cusan derclaith?' 15

Dail de', 01 in seal, 'for Lugdaig mac Con. Cinfid do sl1Cuind.13) Doaidleba coic bliadna lichet nama doeaith nodoibda.A longus co hlath nAlpan. Forbrisfi cethri morcatha fortuat[h]a Orca.

Dla domnaich fordusri hi 14) dianaitbi 15) fiacail fidbi.' 20

13. 'Dail de for an moirbrethach, for Cor m a c 0 Cui n d.Tri16) bliadna nama doeait[h] nododibda.

S1th n-oll co rlan ina re bIaid tri fichet bliadnae.Bid rI Temrac[h] comba 17)tri, arambebad siabrai.'8)Tuili torad ina re, bid aon do nirt 19) na f1.aithe. 25

14) for A.th HU R.17) co fo R.

1) Here R gives a much longer list of battles.') cith leth R. 8) gignetar agle R.') in sluagad im suide R. 6) Chund R.8) gentar R. 7) Imrois R. 8) quind H.8) chet gretha R. 10) .lxxx. catha ftrfess R.

11) Lies mit Rein mac nA.ililla A.uluim.18) fiche bliadan namma dodacich nodaiba R.18) cini di si! Chuind R.16) donaidli R. 18) cdica R.16) arambebat ilsiabrai .i. sithaigi R.18) di neort R.

oenfer R.

462 KUNO MEYER,

') iolair glond R.8) duba.irt R.

F01"naidm mboraime nErenn la Cormae fri Fergus airdrI nUlad.Dotoed Fergus sceo Enda dia mbia sluag de"rach dubaeh ad­cumbec. Bid marb 1) dia mairt i toaibh 2) Cletig.3)

14. 'Dail de fo fer ilar nglonn,4) for Cairpri Lifechar.5 Tric[h]a cath ina re. Tri bliadna fiehit a flaithius.5)

Diubairt6) Erenn cota muir, cath fesar7) a Lifemuigh.

In mairt a Lifi arambebais an rIgnia.8) Tri maie Coirpri Life­chair .i. Eochu 7 Eochu Doimlen 7 Fiachu Raibtine la Laighne.Atorcratar a cath Tuamruis la Bresal mBelaeh mac Fiachraeh

10 Baicedha maie Cathair. Coiea ar tr~ milib an lion do Laignibdotuit ann a frit[h Jghuin.

15. 'Dail de £ri Fiachraig Raibtine. Maidion Mide lasaide 7 da cath 9) les.

Coic blfadna fichet a re oc 10) saigid na boruime:15 cetain a Cnamros, bid gle, a toeth Fiachu Sroibtine.

16. 'Dail de for Muiredach.l1) Cethracha bliadan docaithno doibhdha.

Cath a Mormuig firfid gle fri Ulltu, £ri hAraide:for bru Dabaill isan cath dotaoth Muiredach Tfrech.

20 17. 'Dail de for Eochaig Muidmedhon,12) t6ebfodaTemrac[h], dunadach Femin,13) fostadach14) Moenmaighi, air·midne armar (?), airsid Life.15) Coic bliadna docaith no doibda.

Guin Glunmair,16) bid mor an t-echt guin Concobuir, guinrMaic Clcht.

25 Forus17) for lij) Eochaig.19) Is uad gignitir co brat[h] bunadna flatha.

1) mairb H. ') toeb R.I) a.dcoinfet Goidil add. R.6) biaid .Ix. blia.dan R.7) fhessa.ir R.8) mairt hi Liphimaig arath8. I bebaid and in rignia R.9) hi Maig Ratha add. R. 10) CO R.

11) Tirech add. R. 11) Mngmed6in R.11) Tla.chtgai R. dubaltach Femin add. R. 16) costudaeh R.'6) After Moenmaighi R has eruind a.rsid Liphi, toiehmeeh Toirrchi.18) Gluin1ind R. 17) forus ilHer[ e]nd R. 16) fo R.U) fria r6 bid forggu maithe add. R.

31

t) fotha fingaile R.6) m6rfaitir R.

16) cucligid R.18) n6itech R.21) Cluithi R.

MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. 463

A nUib Conckobuir I) fria re blaid fotha la suide: 2)

na tri Colla glan:fid a;r an 3) taoth Eochu Muigmedan.

18. 'CIa forsa nda;il:fidir?' 01 in ingen.'DiliZ de for Niall Noigiallach. Noa:fidhir4) tuir, mor-

faidirS) maigi, indsaigfidir6) gefiJll, :firfidir7) catha. 8) SeeM 5mblfadna liehet docaith. 'l'otaim nOthaili lesO) antuaidh, biet.ile a gluinn ar Druim nAlpuind.10) Bid adbor mairc truim amiarnoinll) d[iJa Sat[hJuirnd.

19. 'Dail de 12) ...

20. 'Da1·l de for Laogairi,13) fer Har nglond.t4) Roaich:fi 10

Libthi 7 iltlre. CiJie bliadna a flaith. Tascor dlan. SeeMinbliadna docaitlh] nodoibhda.

Scarfaid fri hardflaith, scel ngle, do denumh na :finghaile.

[fo.72aJ Ticfa tailcend .i. Patraie, fer graid moir, noifidius Dia,mol' breo atandafa, linfus Erinn cota muir. Bebaid Loigire for 15bru Caisi, flait[h] im bachla, mol' caul' cicharda dofortat tailcend.tS}

21. 'Da;il de for Ailill Molt mac Nathi maie Fiachrach,fe1·n-uallach, fer attcuinti sochuide. Fiche bl>tadan nama dodacich.

Cat[hJa Hiu ina flaith, ar bid he an ri maith.

Cuiclidhi 10) Temra, cumuscaeh Tailltiri.17) Cath Atha Talmaigh. 20

Diubertach 18) Seli, noicech 19) Aichi. Cath Ratha Cruachan.CefiJm f01· Sabruldai, ce[iJm for Elpa. Togail an tuiri.20) Ce[iJmfor Eolaorcau. Cath Sratha Cluaidi.21) Fortuhi Gennedh.22)

Ce[iJm dar moir nlcht dochum nElpa. Cichsett ErennmaighreriJm dian, atacumbat eachtraind seeM mbel fri firu Gaidel for 25

,) i nDubcombair R.8) hi R. .) n6ithfitir R.6) nensitir R. ') fessaitir R.") 8esaitir 8luaigh, m6rfaitir llathi, fugeillfi Nfel fo thrf dangega llaith,

ar bidh he in rf maith add. R.

8) £riss R. 10) nAlban R. 11) i nArddm6in R.h) Dail de for Colla nOss (.i. uais). iiii. bliadna nama dodacfig nodaib.

Scairfaid £ri arddscel do denam na fingali R.13) R places Ailill Molt before L6igaire.11) Hair glond R. 15) tailcind R.17) .Tailten R. I") dubartach R.lIO) toga! in tuir R.U) fortbe nGeinned R.

ZeltIohrirt r. eaU. Phllololl!e IlL

464 KUNO MEYER,

Ailal and-oindhidin ar Elpa. Bi:t Hi atheat martrai, ba dirsando feruib Erenn. Is mol' aratM I) thoitim la hectranna.

22. 'Da;il de for Tuathal Moelgarb .i. mac Cormaic maicCoirpri maic Neill. Fiche blmdan. Cath Luachrai Ailue, catk

5 Detnai, toitim n-Ardgail, catk Legi, cath Dromma Arbelaig, cathBregainn, fornaidm grall nGaidel. lar sin, ba2) scel in cechmoig, bebuid aonguine nama Tuathal hoc Grellaig Elti, gentoir3)Moelmor Ma dIgail hi tuaith Imrois.

23. 'Dail de for Lugdaig mac Loegiri. XXVI co toitim10 dou do qh'iIairt for Erinn tre dlultad tailcind inn-Escir Forcha.

24. 'Dail de for Muircertach mac Ercoi, id est ingenLoairn. RI cathach coscrach, attcuinti sochuidi. Fonen Erind,:fir 7 mna. AI' bid comurbo Temrai. Cath Atha Sidhi.4) lersin IInfus co He-rindairbiu. Benuid dubuirt5) hi mairt in cairb

15 coscrach eol-Laigniu. Mol' atbai. 6) Beabaid Murcet·tach eccatbai mairt Cletigh.

25. 'Dail de for Ainmirig. Timgera gIallai) Gaidel cechmoigi Iartir cinip tail'S) truimm dofoethsat9) ardaig rfiad fir­fitir 10)catha. Cethri blradna namma.

20 26. Dail de for Boetdn 7 Eochaig. Cethri bl'iadna namadodacich notaibha.

27. 'Daz'l de for Dlarmait .i. mac Fearccusa Cerrbeoil,dubartach Tailltin,l1) tairngertaich Temrai. Cenmair ina f1aith,ar bid he in 1'1 maith. Dla secht [m]blladan Iar sin cath

25 foebrach for Dlarmait Dremne.

In slogh dosia antuaith glanfaid in roi co hAthluain.Berthair a cathb'iIaidh.

Ind-uinditin a Rait[h1 Bicc drth Dfarmata immarricc.Fiche bl'iadan nama dodacich notaioba.

30 28. 'Dail de for Fercus 7 Domnall, da mac Muircertaigmaic Erca 12) .i. Brannam 13) mac Echach romarb. DIbllnuib acomf1aith.14)

29. 'Dail de for Oed Uaridhnechl5) mac Domnaill,

1) artha R.') Lies Sigi (R).") giaJlu R.

10) firfithir R.13) Brandub R.111) Uaredaeh R.

2) bid R. 8) gentar R.') dubart R. 8) attba R.8) atair R. 8) dofoeth R.

11) Tailten R. It) A.inmireeh R.") Lies mit R di bliadain hi eomflaith.

MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN. 465

morfus flaith, fonen He-rind, flait[h] fodbach forranuch, firfid for­bassa He-rend. Blfatain far sin dofuit 1) Ailill mac Domanguirt.Bfet2) gnfm a Temairmoig.

Iurait Laigin a ndama eonbibsad a flrdala.Bid garg, bud 3) coscrach a ree col-laithi na tangnacte.4) 5

In mairt hi ndescirt Lifi, is ann atbeuha5) ind rii.

Seeht6) mblIadna nama.30. 'Dail de for Oett Slaine. Sfth n-oll, flaitlh] Gaidiul.

Cain erni 7) fini fuata lia mna.

Dotoet far sin Aod Slani far lIn cath[ a] ina re. 10

SeeM 6) mblIadna nama dodacich notaibha .i. coirm cat[h]a 8)

pt'osompni ut dicebat.31. 'Dail de for Oed Olldan. Seeht6) mbUadna dodacich

notaibha. Dubartach Falmoigi. Gebaid for Lifimoigh, arnenaigfalla D) Gaidil, mOr marb, mor atbai,10) mor ail cainfit 11)Gaidhil. 15

32. 'Dail de for Do m n a II Men d Ulad. Noi mblladna

de-aenama. Dracc 12) ilair band.

Firfius da cath a Moig Roth, mairt is ann toeth an rIgroth.

Ocus dergmatin Cruithne. FirM cath D1Iine Cethirn 13) Ha cathRatha Almoichi. Cichis foarum a reri]m, mor ail atbath inn rIg. 20

33. 'Dail de for Sui b n i' Men n, dracc 12) Hair bann.Blfattain coa seeht bfas i flaith. Fonena gIalla 14) gach rois.Cath Daithi firfid in rii.

Is ann dotoet, nI ba gau, Colman Mor mac Dlarmottou.

il4. [fo. 72b] 'Dail for Blathmac mac Aoda Slaine. Iss 25e notaioba coie blIadna ar a derbflaith.

35. 'Dail de for in rfianaidh (.i. hi 15)ruidioth hoc gabaillama Mocutta), ffor]16) DIarmait Dait[hJi. A chetchathSenchua. Cath Rois Corcoi Buain, cath Osruidi, cath Eli, cathSlebi itir' da inda. Firfid seeht catha Aithne 17) la cath Selgi 30

Iar 10 n6 noin arataat dergmaitne Cruichne, bfd cruRis cuimneeh

1) dothuit R.,) taDgnechte R.') ern1i R.

10) atbai R.11) DfJ.in Cethemd R.16) LieB a (R).

J) Lie8 bied (R).6) atbela R.8) oath R.

11) atcuinlet R.

18) ,ic R.

8) bid R.8) ocht R.') giallu R.

1.) draue R.U) giallu R.1") Aidni R.

31·

466 MEYER, MITTEILUNGEN AUS IRISCHEN HANDSCHRIFTEN.

tuath in cuib. lar sin in mortlaith for He"t'ind i mbiatt mucnaindt sluaig.

36. 'Dail de for Findachta .i. mac Dunchada maic Aoda

Slaine. Consaidfte for 1) Mumain moir. Firfid cath Culie Coilain5 scith 2) i toib Cithamrae fer mochtait1. 3) Atbaild ftngail moir

ind-oindidin for Dollud. Duthoin a recht. NI ba ri Aod iarum.i. mac Dluthaigh. Fiche bltadna.

37. 'Dail de for Sechnusach mac Blathmaic. Unoanno dotacaith. Atbeuba ecc atbai isin Imbliuch os Boinn.

10 38. 'Dail de for C end foe Iad. Seeht mbliadna i flait[h].Iar sin an cath i Temuirmaigh. Dotoith Cendfoelad an domnachCuili Coelain.

39. 'Dail de for L 0 i n g sec h .1. mac Aongussa maicDomnaill, cobra!) for Falmoigh, cosdaduch Lift, buignech Berriu.5)

15 Ditoett hoc lecuib ftnnaib lasna ftanaip 6) fo minnuib,ragaid 7) an imguin fothuaith, mebuid S) for rig Eassa Ruaid

.i. ria Celluch Locha Cimbe.

Dfe sathuirn cichis ar cel itir da Corann uindsen

.i. fath Corainn Unsen. n) Aonbliadain deac nama dodacich20 nodaiobha.

40. 'Dail de for Fogartach n-an 7 for Congal Cind­magair mac Fergusa Fanad.10) Cethri blfadna deac nama.Dotoit idnall) isin luan ier12) samain, inddalanae hi tosach inlaithi 13) 7 alaili ina deriod. Hi Cluain Iraird sepulti 14) sunt.

25 41. 'Dail de', for in scal, 'for Feargalla) .i. a n-aondittinhi cath Almaine. Clethblugaid Erenn, armach Line, airsid Ai.

Bebhaid la Laigniu ina 16) re Fergal hi cath Almuine.Biaid 8.1' moar isin cath linfus co Herinn airpriu[hi toeth ind rigrad moinech immon Cailech as amru.] 17)

1) fri R. 2) sciss R.') siabraid R. 6) buidnech Beirri R.7) regaid R. 8) memais R.

10) Congal mac Ferguslll Fanat R.11) dathuittet a ndiis R.18) ind la.i R. ") sepultus H.16) Lies nail de forsin cailech, for Fergal (R).18) Lies iarna (R). 17) sic R.

Liverpool.

8) mochtaidi R.8) fianna R.D) cath Coraind R.

12) ria R.

KUNO MEYER.