LOJİSTİK SÜREÇLER AÇISINDAN AFET LOJİSTİĞİNİN ÖNEMİ

Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2013 Cilt: 50 Sayı: 578

75

Pervin ERSOY1

Gülmüş BÖRÜHAN2

1 Araş. Gör., Yaşar Üniversitesi, [email protected]

2 Araş. Gör., Yaşar Üniversitesi, [email protected]

Lojistik Süreçler Açısından Afet Lojistiğinin Önemi

Özet

Son yıllarda gerek ülkemizde gerekse dünyada meydana gelen afetlerin ekono-mik, sosyal, kültürel ve psikolojik açıdan yol açtığı olumsuz sonuçlar giderek art-maktadır. Bu durum afet yönetim faaliyetlerindeki süreçlerin etkin, planlı ve koor-dineli bir şekilde yerine getirilmesini zorunlu kılmaktadır. Bu bakımdan afet yö-netiminde lojistik süreçler önem kazanmıştır. Afet yönetimi lojistik süreçleri afet öncesi hazırlık, anında müdahale ve iyileştirme aşamalarından oluşmaktır. Afet yönetiminde lojistik süreçleri oluşturan bu aşamalar afetzedeler için gerekli olan tıbbi malzemenin, ekipmanların, yiyecek, giyecek, barınak, su, battaniye vb. gibi ürünlerin lojistiğin doğruları olarak da bilinen doğru zamanda, doğru yerde, doğ-ru miktarda, doğru şartlarda, doğru maliyetle, doğru kişilere ulaştırılmasında etki-li bir role sahiptir. Bu çalışmada da amaçlanan lojistik süreçlerin afet öncesi, afet anı ve afet sonrasındaki önemini ve nasıl işlemesi gerektiğini ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler: Lojistik, Afet, Afet Lojistiği, Afet Yönetimi.

The Importance of Disaster Logistics in Terms

of Logistics ProcessesAbstract

Economically, socially, culturally and psychologically negative results caused by disasters which have occurred both at home and across the world in recent ye-ars have been gradually increasing, which requires processes of disaster mana-gement activities to be conducted in effective planned and coordinated ways. Lo-gistics processes in disaster management have thus been of great importance. Such processes include phases of preparedness for pre disaster, instant respon-se and reconstruction, all of which play efficient roles in transportation of medi-cal stuffs, equipment, food, garments, settlements, water, blancets etc. to be ur-gently needed by disaster victims to the right places and people, in the right qu-antity and cost and at the right time, also known as logistics rights. The purpose of the study is to establish importance of logistics processes in before, during and after the disaster and how to manage them.

Keywords: Logistics, Disaster, Disaster Logistics, Disaster Management

P. ERSOY - G. BÖRÜHAN

76Lojistik Süreçler Açısından Afet Lojistiğinin Önemi

1. Giriş

Afetler yaşamsal faaliyetlerimizi olumsuz yönde etkileyen maddi, manevi kayıplara neden olan do-ğaüstü olaylardır. Nedenleri farklılıklar gösterse de sonuçları benzerdir.

Son 10 yıllık periyotta (2002-2011) yaşanan afet-ler incelendiğinde Afrika ülkelerinde toplam 1702 afet ve 292.258 kayıp, Amerika’da 1327 afet ve 88.219 kayıp, Asya’da 2821 afet ve 2.294.860 ka-yıp; Avrupa’da 904 afet ve 7.335 kayıp ile Okya-nus ülkelerinde 171 afet ve 1.657 kayıp yaşanmış-tır. Bu afet ve kayıplar ülkeleri ekonomik bakım-dan olumsuz etkilemektedir. 2002 yılında yaşa-nan felaketlerin ülkelere toplam maliyeti 78.3 mil-yon dolar iken bu maliyet 2011 yılı verilerine göre 365.6 milyon dolar olmuştur (World Disaster Re-

port, 2012). Sayısal veriler incelendiğinde 2002 yılında dünyada toplam 799 afet yaşanırken 2011 yılında toplam 599 afet yaşanmıştır. On yıllık pe-riyotta yaşanan afetler sayısal olarak azalmış gibi görünse de yıllar itibariyle doğal şartlardaki deği-şiklikler ve kullanılan ileri teknolojiler bu afetlerin şiddetini, büyüklüğünü ve ülkelere olan ekonomik zararını yıldan yıla arttırmıştır.

Aşağıdaki Tablo 1’den görüleceği gibi afet türleri biyolojik, jeofiziksel, hidrolojik, meteorolojik ve iklimsel olmak üzere altı gruba ayrılmıştır. Her ne kadar afetler, türlerine göre çeşitlilik gösterse de Grafik 1’de belirtildiği üzere insan hayatını ve ül-keleri etkileyen en önemli felaket, jeofiziksel afet türlerinden biri olan depremdir. 2011 yılında dep-rem, %79’luk oran ile ölüm oranının en fazla ya-şandığı felaket türü olmuştur.

Tablo 1: Afet Türleri

Biyolojik Jeofiziksel Hidrolojik Meteorolojik İklimsel

Salgın Hastalıklar Deprem Sel Fırtına Ani hava sıcaklığı değişimleri

Viral Enfeksiyonlar Volkanik patlamalar Gel-Git Tropikal Siklon Yangınlar

Pazarzit Enfeksiyonları Kitle Hareketleri Yerel Fırtınalar Kuraklık

Mantar Enfeksiyonları Kaya düşmesi

Prion Enfeksiyonları Toprak KaymasıBöcek/Haşere Enfeksiyonları Çığ düşmesi/ Heyelan

Hayvanlardan kaynaklı hastalıklar Çökme

Kaynak: World Disaster Report, 2012.

Grafik 1: 2011 Yılı Afetlerin Türlerine Göre Ölüm Oranına Etkisi

Kaynak: World Disaster Report, 2012.


77Dünyada yaşanan bu tür felaketlerin yol açtığı can ve mal kayıplarının büyük oranda artışı ve özellik-le 2004 yılında Asya’da yaşanan tsunami felake-ti gerek akademisyenler gerekse uygulayıcılar ta-rafından afet lojistiği kavramının ortaya çıkması-na neden olmuştur. En sık rastlanan tanımıyla lo-jistik, ürün, hizmet ve bilginin koordineli bir şekil-de doğru zamanda, doğru yerde, doğru miktarda, doğru koşullarda, doğru maliyetle, doğru müşteri-ye iletilmesi sürecidir. Yaşamın her anında ihtiyaç duyulan lojistik, özellikle insan yaşamı söz konu-su olduğunda vazgeçilemeyen ve ertelenemeyen faaliyetler olarak ortaya çıkmaktadır. Öyle ki in-sani yardım operasyonlarındaki çabaların %80’ini lojistik faaliyetler oluşturmaktadır (Kovacs ve Spens, 2007:99).İnsani yardım için lojistik, afetze-delere yardım amacıyla kişilerin, kaynakların, be-ceri ve bilgilerin hareketi içinde yer alan süreçler ve sistemlerden meydana gelmektedir (Wassenho-ve, 2006:476).

2. Yöntem

Bu çalışmanın yapı taşını Rolando Tomasini ve Luk Van Wassenhove (2009) “Humanitarian Lo-gistics” eseri ile Gyöngi Kovacks ve Karen M. Spens (2012)’in “Relief Supply Chain for Disas-ters, Humanitarian, Aid and Emergency Logistics” eseri oluşturmaktadır. Literatürün büyük bir kıs-mını Kovack ve Spens’in bu alanda yapmış oldu-ğu çalışmalar oluşturmaktadır. Bu durumun nede-ni çalıştıkları kuruma bağlanabilir. Kovacks “Hu-manitarian Logistics and Supply Chain Research Institute“ de (İnsani Yardım Lojistiği ve Tedarik Zinciri Araştırma Enstitüsü) yönetici, Spens ise aynı kuruluşta genel başkan yardımcısı olarak gö-rev yapmaktadır. Bu nedenle, konu ile ilgili ya-pılan literatür taramasında, literatüre yapmış ol-dukları önemli katkıdan dolayı, bu çalışmada yo-ğunlukla Kovack ve Spens’in çalışmalarının temel alındığı söylenebilir. Yapılan araştırmalarda sade-ce “Afet Lojistiği” üzerine çalışmaların yer aldı-ğı akademik bir derginin bulunmadığı tespit edil-miştir. Çalışmaların genel olarak Logistics, Physi-cal Distribution and Logistics Management, Ope-rational Research Society, Journal of Manufactu-ring Technology Management, Management Re-search News, Supply Chain Management: An In-ternational Journal, International Journal of Pro-duction Economics gibi dergilerde yayınlandığı saptanmıştır. Bu nedenle bu çalışmada başta der-gi makaleleri olmak üzere çok farklı kaynaklardan

yararlanılmıştır. Çalışmanın, literatür kısmı oluş-turulurken veri tabanlarında aranan anahtar keli-meler: “Afet, Afet Yönetimi, İnsani Yardım, İnsa-ni Yardım Lojistiği, Yardım, Yardım Lojistiği, Afet Yönetiminde Lojistik, Lojistik ve Afet, Afet Plan-lama, Humanitarian Logistics, Humanitarian Aid, Logistics and Disaster Relief, Emergency, Emer-gency and Logistics” olmuştur.

Çalışmada ayrıca Kızılay, Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetmeliği Başkanlığı, AKUT (Ara-ma Kurtarma Derneği), UNICEF (United Nati-ons Children’s Fund-Birleşmiş Milletler Çocukla-ra Yardım Fonu) , BM (Birleşmiş Milletler), Afet Koordinasyon Merkezi, Disaster Center (Afet Merkezi) Humanitarian Aid (İnsani Yardım) vb. Afet Yardım ve Kurtarma kuruluşlarının web say-falarından ve Annual Disaster Statistical Review (Yıllık Afet İstatistik Dergisi), World Disaster Re-port (Dünya Afet Raporu) gibi yayınlanmış rapor-lardan faydalanılmıştır. Bu veriler ve bilgiler ışı-ğında afet yönetiminde lojistiğin önemi ve ilgili süreçler incelenmeye çalışılmıştır.

3. Afet Lojistiği Kavramı

Afet Lojistiği meydana gelen çeşitli afetlere çabuk cevap verebilmek adına, afetin türüne göre fark-lı zamanlardaki çok farklı faaliyetleri kapsamak-tadır. Her ne kadar bu tür faaliyetler meydana ge-len afetlerin türüne göre farklılık gösterse de ortak amaç “insan hayatını kurtarmaktır”. Genel anlam-da afet yardım faaliyetleri ilk yardım malzemeleri, yiyecek, ekipman ve arama kurtarma ekibinin te-darik noktasından, afet bölgesinde coğrafi olarak dağınık çok çeşitli destinasyon noktalarına dağı-tımı; afetzedelerin afet bölgesinden tahliyesi, em-niyetli ve çok hızlı bir şekilde sağlık merkezlerine transferinin yapılmasıyla ilgili faaliyetlerdir (Bar-barosoğlu vd., 2002:118). Özellikle, ihtiyaç halin-deki korunmasız kişilerin ihtiyaçlarını zamanında ve yerinde karşılamak amacıyla hem ürün ve mal-zemelerin hem de bunlarla ilgili gerekli bilginin depolanması ve orijin noktasından, ihtiyaç duyu-lan son noktaya kadar etkin bir şekilde akışı için faaliyetlerin planlaması, uygulanması ve kontro-lü gereklidir. Bu da afet lojistiğini oluşturmaktadır (Thomas ve Kopczak,2005:2).

İşletme lojistiği ile afet lojistiği arasındaki fark-lar ise; işletme lojistiği genellikle önceden belir-lenmiş tedarikçi, üretim yeri, sabit veya en azın-


78 dan tahmin edilebilir bir talep ile ilgilidir. Fakat, afet lojistiğinde tüm bu faktörler belirsizdir. Afet lojistiği, büyük ölçekli faaliyetler olarak karakte-rize edilmiştir. Bu durum, çok kapsamlı acil du-rum operasyonlarında olağandışı kısıtlar meydana getirebilmektedir. Talep ve tedarik konusunda bü-yük bir belirsizlik hâkimdir. Nihai amaç için de-ğerlendirildiğinde, işletme lojistiğinin amacı kar-lılığı arttırmakken, afet lojistiğinin amacı afetten zarar görmüş kişilere yardım etmek, bir başka ifa-de ile hayat kurtarmaktır. Afet lojistiği, tedarik ağı yapısı itibari ile birbiri ile net ve önceden belirlen-miş bir bağlantısı olmayan birçok aktörü içerme-sinden dolayı işletme lojistiğinden farklılık göster-mektedir. Afet lojistiği süreci içindeki faaliyetler, sınırlı ulaşım altyapısı, elektrik kesintisi gibi ge-

nellikle istikrarsız bir altyapıya sahip çevre koşul-larında sürmektedir. Bunun yanında, birçok doğal afetin meydana gelebileceğini önceden tahmin et-mek mümkün değildir. Ortaya çıkan talebi tahmin etmek ve kısa sürede karşılamak çok zordur. Bu bakımdan acil müdahale evresi genellikle afet böl-gesine büyük miktarlarda tedariki gerekli kılmak-tadır (Cassidy, 2003; Thomas ve Kopczak, 2005; Long ve Wood, 1995; Kovacs ve Spans, 2007).

Aşağıda gösterilen Tablo 2 farklı türden acil du-rumlar için belirlenmiş afet lojistiği ile işletme lo-jistiği arasındaki farkları göstermektedir (Kovacs ve Spans, 2007: 108).

Tablo 2: Afet Lojistiği ile İşletme Lojistiği Arasındaki Farklar

Afet Lojistiği İşletme Lojistiği

Temel Amaç Savunmasız afetzedelerin acılarını hafifletmek

İşletme maliyetlerini minimize ederek kârlılığı arttırmak

Aktör Yapısı

Faaliyetlerde yer alan birimlerin birbirleri ile net bir bağlantısı yoktur. Sivil toplum örgütlerinin ve toplumsal aktörlerin egemenliği hâkimdir.

Süreçte tüm partnerler her aşamada koordineli olarak bilgi paylaşımında bulunurlar.

Süreçler Hazırlık, anında müdahale ve iyileştirmeden oluşur.

Tedarik ya da satın alma, üretim, depolama, pazarlama, satış, dağıtım, satış sonrası hizmetler vb. faaliyetlerden oluşur.

Temel Özellikler

Tedarik ve tedarikçide değişkenlik, büyük ölçekli faaliyetler, düzensiz talep, çok kapsamlı acil durum operasyonlarında olağandışı kısıtlar

Genellikle önceden belirlenmiş tedarikçiler, düzenli ve tahmin edilebilir talep.

Tedarik Zinciri Felsefesi

- Anında müdahale aşamasında “itme stratejisi” (tedarik edilenlerin afet bölgesine doğru gönderilmesi)- İyileştirme aşamasında “çekme stratejisi” (afetzedelerden gelen talebe göre belirlenen ihtiyaçların karşılanması)

İtme stratejisi satış öncesi reklam, halkla ilişkiler, satış geliştirme gibi tutundurma faaliyetlerini, çekme stratejisi ise satış anı ve satış sonrası müşteri hizmetlerini ve müşteri beklentilerine göre karşılanan talebi kapsar.

Ulaştırma ve Altyapı

Afetlerden kaynaklı düzensiz altyapı nedeniyle, tahminlenemeyen yiyecek, giyecek, ekipman, tıbbi yardımlar vb. nin transferi söz konusudur.

Süreçte görev alan tüm partnerler bellidir ve kendi aralarında kullandıkları sistemler düzenlidir.

Zaman EtkisiMeydana gelen gecikmeler yaşamsal faaliyetleri olumsuz yönde etkiler ve bazı durumlarda hayati kayıplara neden olur.

Meydana gelen gecikmeler nedeniyle ortaya çıkan kayıp ve hasarlar, genelde işletmelerde maddi kayıplara neden olur.

Sınırlı Bilgi Faaliyetleri

Afetlerin doğası gereği acil müdahale gerektirmesi nedeniyle yetersiz ve etkin olmayan bilgi, süreç boyunca kesintiler yaratabilir.

Partnerlerin talep ve ihtiyaçları belli olduğundan tedarik, temin, vb. durumlarda sorun yaşanmaz.



79

Tedarikçi YapısıSınırlı sayıda alternatif tedarikçi (bazen istenmeyen tedarikçilerle işbirliği yapmaya zorunlu kalma)

Süreçte görev alan / işbirliği yapılan tedarikçiler belli olduğundan istenmeyen tedarikçiler kritik durumlar dışında süreçte görev almaz.

Kontrol Acil durumlarda faaliyetler üzerindeki denetim eksikliği

Süreç boyunca partnerlerin sürekli bilgi sistemleri ile koordineli bilgi paylaşımı sayesinde denetim eksikliği nadiren yaşanır.

4. Afet Lojistiği Süreçleri

Afet lojistiği, çoğu zaman birçok aşamadan oluşan bir süreç olarak ifade edilmektedir. Aslında fark-lı perspektiflerden bakıldığında farklı kavramları içinde barındırmaktadır. Risk yönetimi afet yöne-timi ile ilgili planlama, afet öncesi önlemler, za-rar tespiti, anında müdahale ve iyileştirme aşama-ları üzerinde durmaktadır (Nisha de Silva, 2001; Cottrill, 2002). Bilgi teknolojileri açısından bakıl-dığında ise Lee ve Zbinden (2003) afet yönetim faaliyetlerini hazırlık, afet anı ve afet sonrası faa-liyetler olmak üzere üç aşamada değerlendirmek-tedir. Tufinkgi (2006) genel afet lojistik yönetimi-ni bölgesel sınıflandırma ve risk analizi, uygula-ma öncesi aşama, ağ yapısının planlanması ve uy-gulanması, beklenmedik durumların yönetilmesi olarak dört aşamada incelemiştir. McGuire (2006) ise afet sürecinde tedarik zinciri yapısını inceleye-rek, bu süreci tedarik ağı tasarımı, tedarik zinci-ri planlaması ve tedarik zinciri faaliyetleri olarak üç aşamada değerlendirmiştir. Oloruntoba ve Gray

(2006) ise afet yardımı tedarik zincirini uluslara-rası, ulusal, bölgesel, yerel, topluluk ve afetzede şeklinde tümden gelim mantığıyla genelden öze-le doğru modellemiştir. Thomas (2003) afet yardı-mı boyunca tedarik zinciri faaliyetlerini 9 aşama-da; hazırlık, durum tespiti, kaynak transferi, teda-rik, ulaştırma faaliyetleri ve bu faaliyetlerin takibi, stok yönetimi, ihtiyaç noktasına teslimat ve per-formans değerlendirme olarak daha derinlemesine tanımlamıştır.

Literatürde afet lojistiği süreçleri farklı şekilde ele alınmasına rağmen, bu çalışmada Kovacs ve Spens’in (2007) hazırlık, anında müdahale ve iyi-leştirme olmak üzere üç aşamadan oluşan afet yar-dım faaliyeti süreci temel alınmıştır. Bu üç aşama “Afet Yönetim Çemberi” olarak da ifade edilmek-tedir. Afet Yönetim Çemberinde lojistik ve teda-rik zincirinin yeri, bu sürecin hazırlık, anında mü-dahale ve iyileştirme aşamalarında kendini göster-mektedir. Tüm bu üç aşama insani yardım lojistiği akışı olarak da nitelendirilmektedir.

Şekil 1: Afet Yönetim Çemberi

Kaynak: Wassenhove, 2006’dan uyarlanmıştır.


80 4.1.Hazırlık Aşaması

İlk aşama olan hazırlık aşaması, afetin meydana gelmesinden önceki süreçte ortaya konması gere-ken faaliyetler bütünüdür. Bu aşama, kendinden sonraki aşamalardaki faaliyetlerin başarılı ve hız-lı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için izlenecek stratejileri kapsamaktadır. Bu aşamanın bir sonra-ki aşamalar açısından kritik önem taşımasının ne-deni, işbirliği ve iyileştirme için fiziksel ağ tasarı-mının, bilgi ve iletişim teknolojilerine ait sistem-lerin düzenlendiği aşama olmasından ileri gelmek-tedir. Geçmiş deneyimlerden yola çıkılarak afetten kaynaklanması mümkün en ağır sonuçların önce-den hesaplandığı ve tüm zorluklarla başa çıkmanın yolunun bulunmaya çalışıldığı bir evre olduğu da söylenebilir (Wassenhove, 2006:480-481). Ancak, yerel yönetim, işletmeler, yardım kuruluşları ve si-vil toplum kuruluşları tarafından hazırlık ve eğitim aşaması olarak değerlendirilen bu evre çoğunluk-la göz ardı edilmektedir. Bunun yanı sıra, bağışta bulunan gönüllüler de genellikle maddi yardımla-rının gözle görülür bir şekilde daha çok afet anın-da zarar görmüş, yardıma muhtaç kişilere aktarıl-masını tercih etmektedirler (Thomas, 2003:106).

Doğal afetlerin meydana geliş zamanı belirsizdir ve önlenmesi mümkün değildir. Ancak, afetlerin görüldüğü bölgeler ve görülme sıklığından yola çıkılarak ilgili yerlerde önceden alınacak lojistik önlemler maddi ve manevi kayıp ve hasarların şid-detini azaltmaya yardımcı olacaktır. Örneğin; Tok-yo, San Francisco gibi ülkelerde depremler sıklıkla yaşanmaktadır. Endonezya volkanik patlamaların, ABD ise kasırgaların sıkça görüldüğü ülkeler ara-sındadır. Her yaşanan felakette binlerce kişi haya-tını kaybetmektedir. Bu tür afetlerin görülme ora-nı yüksek olan bu ülkelerde olası afetlere karşı ön-ceden tahliye planlarının yapılması gereklidir. Bu bölgelerde yaşayan genç, yaşlı, çocuk tüm halkın olası felaketler hakkında ve felaket anında yapıl-ması gerekenlerle ilgili önceden bilgilendirilmesi şarttır. Yine ilgili bölgelerde çeşitli uyarı sistemle-rinin kurulması ve bu sistemlerin çeşitli sistemler-le eksiksiz olarak tüm bölgeyi kapsayacak şekilde düzenlenmesi gereklidir. Ayrıca görülen felaketler nedeniyle enerji altyapısı zarar görebilir. Bu ne-denle riskli bölgelerde enerji temininin yer altın-dan sağlandığı bir sistemin kurulması uygun olabi-lir. Afet nedeniyle ulaşım altyapısının da zarar gör-mesi muhtemeldir. Havayolu ve denizyolu seferle-rinin izdiham nedeniyle yeterli olmaması, karayo-

lu ve demiryollarının altyapı yetersizliği, tünel ve köprülerdeki yükseklik sınırları, şartları olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle farklı senaryolara göre önceden alternatif ulaşım araçları, ulaşım rotala-rı ve dağıtım kanalları belirlenmelidir (Wassenho-ve, 2006:480-481; Altay, Prasad ve Sounderpandi-an,2006:2; Kovacs ve Spens, 2007:102).

Afet sonrası afetzedelerin en çok ihtiyacı olacak tıbbi malzeme, ekipman, yiyecek, giyecek, su, ça-dır ve battaniye gibi ihtiyaçların zamanında ve ye-rinde karşılanması da afet lojistiğinin önemli bir parçasıdır. Özellikle afetin görülme olasılığı yo-ğun bölgelerdeki hastanelerin tedarikçileriyle acil durumlarla ilgili tedarik prosedürlerini gözden ge-çirmeleri şarttır (DeJohn,2005:8). Bunun yanında, ilgili yardım kuruluşlarının güvenilir tedarikçilerle önceden uzun dönemli anlaşmalar sağlamaları ge-rekmektedir. Bölge için ihtiyaç tespiti sonucu ge-rekli miktarda malzeme bulunmadığı durumlarda kritik stok düzeyinin altına düşülmemesi için böl-gede yer alan alternatif tedarikçi firmaların tespi-ti ve portföyün oluşturulmasını sağlamak, ihtiyaç-ların acil olarak karşılanmasını kolaylaştıracaktır. Ayrıca, afet planlarına uygun olarak bölge için ge-rekli miktarda afet malzemesinin stoklanması ve stoklanması için gerekli ambarları sağlamak, afet malzemelerinin periyodik bakımlarının yapılma-sı, afet planlarına uygun ve ihtiyacı karşılayacak ulaştırma kapasitesinin tespit ve temin edilmesini sağlamak, araçların yeterli olmaması halinde afet malzemelerinin sevkiyatını sağlamak üzere böl-gedeki nakliye firmalarının tespitini yapmak, araç yükleme planlarını hazırlamak, bölge yol haritası-nı ve yol bilgilerini hazırlamak afet öncesi hazırlık aşamasında yapılması gerekenleri oluşturmaktadır (Börühan, Ersoy, Tek, 2012: 2).

Afet hazırlık sürecinde ve sonrasındaki süreçlerde bilgi teknolojisinin etkin bir şekilde kullanılması da eş zamanlı bilginin zamanında ilgili yerlere ak-tarılması ve gerekli tedbirlerin alınması konusun-da önemli bir rol oynamaktadır. Yardım kuruluş-larının, tedarikçilerin, yerel ve bölgesel partnerle-rin operasyonları sırasında birbirleri ile olan ileti-şim eksikliği afetzedelerin hayatlarına mal olabi-lir. Ayrıca, insani yardım operasyonlarında görev alan bölgesel partnerlerin tahliye planlaması gibi faaliyetlerinde de gerçekçi senaryoların hazırlan-ması açısından doğru ve zamanında bilgiye ihti-yaçları olacaktır (Nisha de Silva,2001:13).



81Hazırlık aşamasında afet yardım faaliyetlerinde görev alan yardım kuruluşları, United Nations Jo-int Logistics Centre (UNJLC)- Birleşmiş Millet-ler Ortak Lojistik Merkezi ya da World Economic Forum- Dünya Ekonomi Forumu tarafından işle-tilen Disaster Relief Network – Afet Yardım Ağı gibi işbirlikçi platformlar kurma yoluna gidebilir. Yine çeşitli lojistik ve yazılım şirketleri, gönüllü-lük esasına dayalı olarak lojistik ve teknoloji alt-yapılarını insani yardım operasyonlarında kullan-mak üzere Birleşmiş Milletlerle ortaklık sağlaya-bilir (Kaatrud vd.,2003,13).

Hazırlık sürecindeki tüm hedefleri gerçekleştire-bilmek için insan kaynakları, finansal kaynaklar, bilgi, faaliyet ve süreçlerin yönetimi ve ilgili top-luluklar olmak üzere beş kilit faktör arasında bir dayanışmanın olması gereklidir. Bu faktörler şu şekilde ifade edilebilir (Wassenhove, 2006:481):

İnsan kaynakları: Afet yardım faaliyetlerinin te-melini, birbirine yardım eden insanlar ve ülkeler oluşturmaktadır. Bu bakımdan planlama, koordi-nasyon ve gerektiğinde müdahale konusunda uz-man kişilerin seçimi önem taşımaktadır. Ancak, iletişimin rahat kurulabilmesi açısından yerel hal-kın dilini konuşabilen kişilerin yabancılara oranla tercih edilmesi daha akılcıdır.

Bilgi yönetimi: Gerçekleşen afetlerden elde edi-len deneyimlerin ve bilgilerin paylaşılmasıyla oluşturulacak bir veri tabanı etkin bir afet yöne-timi sağlar.

Faaliyet ve süreçlerin yönetimi: Faaliyetlerle il-gili gerekli düzenlemelerin etkin bir şekilde yapıl-ması ve ihtiyaç duyulacak kaynakların akışını hız-landırmak amacıyla hazırlık aşamasının merkezin-de lojistik faaliyetler bulunmalıdır.

Finansal kaynaklar: Yeterli miktarda para, yar-dım fonu gibi finansal kaynağa ulaşmak ve etkin bir şekilde ihtiyaç bölgesine dağıtımını sağlamak.

Topluluklar: Devlet, ordu, işletmeler veya diğer yardım organizasyonları gibi tüm bu zorlu süreçte birliği sağlayacak topluluklarla anlaşmalar yapa-rak süreç boyunca işbirliği sağlamak.

Afet lojistiğinin ilk aşaması olan afet öncesi ha-zırlık süreci ile ilgili hedeflenenler kısaca aşağıda-

ki gibi sıralanabilir (Börühan, Ersoy ve Tek, 2012: 8):

1. İlgili süreçlerde görev alacak kişilerin listelen-mesi ve görev tanımlarının açık bir şekilde yazılı olarak belirtilmesi

2. Afet bölgesine ulaşımın sağlanacağı en kısa ve en uygun güzergâhın belirlenmesi ve haritalanma-sı (Talep edilen, satın alınan malzemelerin doğru yere, doğru zamanda, minimum maliyetle ve gü-venli bir şekilde transferini sağlayacak alternatif-ler),

3. En kısa sürede en fazla kişinin kurtarılması,

4. Toplama ve dağıtım sisteminin tasarlanması (ih-tiyaçların türü ve miktarı belirlenerek doğru kişile-re doğru ürünlerin ulaştırılmasıyla ilgili süreçler),

5. En uygun depo sayısının, kapasitesinin ve yer-lerinin bulunması (Acil durumlara ve olası afetlere hazırlıklı olabilmek için temel ihtiyaç malzemele-rinin türüne göre stoklanması ve hazır halde bek-letilmesiyle ilgili senaryolar),

6. Araç ve depo kapasitelerinden en uygun şekilde yararlanma (depolama, ürün özelliklerine göre ta-şıma modlarının seçilerek ihtiyaçların en etkin şe-kilde transferi),

7. Taşıt güzergâh seçimi (en güvenli ve kısa yolun belirlenmesi),

8. Depolama maliyeti optimizasyonu (afet mer-kezlerine ulaşılması kolay noktaların belirlenerek transferlerin bu noktalardan yapılması)

9. Finansal kaynağın planlanması (mevcut finan-sal kaynaklar ile maksimum afetzedeye ihtiyaç sağlama).

4.2. Anında Müdahale

Anında Müdahale aşaması afet oluştuktan hemen sonraki aşamadır ve bu aşamadaki çeşitli faali-yetleri kapsar (Cozzolino et. al. 2012). Bu evre-de en önemli nokta felaketin yaşandığı yere hız-lı ve doğru şekilde yanıt verilmesinin sağlanma-sıdır. Bu durumun sağlanabilmesi de ancak hazır-lık (afet öncesinde) aşamasında tüm afet durumla-rı ve afetin getireceği olumsuzlukların senaryolan-


82 mış olmasına bağlıdır. Başarıyla planlanan hazır-lık aşaması bu aşamanın daha az kayıp ve zarar-la atlatılmasında temel oluşturur. Afet durumunda kayıp ve hasarların tahminlenememesinin asıl ne-deni süreç akışlarının işletme lojistiğinde olduğu gibi, kesin ve net olmamasıdır. Daha önce de ifade edildiği gibi, işletme lojistiği genel olarak önceden belirlenmiş tedarikçi, üretim, tahminlenebilir talep gibi durumları içerirken, afet lojistiğinde tüm sü-reçler belirsizdir (Cassidy, 2003). Yaşanan afetler-den sonra yapılan değerlendirmeler sonucu orta-ya çıkan en önemli durum, afetlere karşı koordine-li işbirliği ve planların olmamasıdır (McClintock 2005, Murray 2005, Sowinski 2003). Bu aşamada dikkate alınması gereken nokta, hazırlık aşamasın-da afet türlerine göre planlanan senaryoların ve ön-celikleri belirlenen acil yardım faaliyetlerinin bi-linmesidir. Afet yönetimi temel ilkelerine göre afet durumunda afet türüne göre sırasıyla izlenmesi ge-rekli yol haritası (Odtü Afet Yönetimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Raporu 2003) haberleşme-nin sağlanması, ulaştırma ve trafik faaliyetlerinin düzenlenmesi, kurtarma, tıbbi yardım, hasta ve ya-ralıların hastaneye nakli, yangın söndürme, emni-yet ve asayişi sağlama, yedirme, giydirme, ısıtma ve aydınlatma faaliyetleri, geçici barınmayı sağ-lama, hayatını kaybedenlerin defni, enkaz kaldır-ma ve temizleme, elektrik, su ve kanalizasyon te-sislerinin onarımı ve hizmete sokulması, karantina tedbirlerinin alınması, acil yardım süresi içerisin-de harcanmayan ödeneğin merkez fon hesabına ia-desi, gerektiğinde afetzedelerin borçlarının tecili ve yeni kredi açılması konusunda tespit ve teklif-te bulunulmasından oluşur. Acil yardım hizmetle-rini yürütmekten sorumlu komite, bu yol haritasın-da belirtilen hizmetleri koordineli olarak haberleş-me grubu, ulaşım ve hizmet grubu, kurtarma gru-bu, ilkyardım ve sağlık hizmetleri grubu, güvenlik grubu, satın alma-kiralama- ve dağıtım hizmetle-ri grubu, tarım hizmetleri grubu ve elektrik –su ve kanalizasyon grubu ile koordineli olarak yürütür.

Anında müdahale süreçleri Kovacks ve Spens (2007)’e göre, afet anı talep yönetimi, afet anı te-darik yönetimi ve afet anı dağıtım olmak üzere 3 aşamaya ayrılmaktadır. Bu çalışmada da anında müdahale süreci üç aşamada incelenecektir.

4.2.1. Afet Anı Talep Yönetimi

Afet durumunda taleplerin yönetilmesi, sürecin en zor aşamadır. Süreçteki en ciddi sorun talebin ve

afetin belirsizliğinden kaynaklanan karmaşık ya-pıdır. Afet bölgesinin şartları hakkında bilgi sahi-bi olmak (yiyecek, içecek, giyecek, barınacak yer temini, doktor ve hemşire sayısı vb.), hasarın şid-detini ve bölge şartlarını tahminleyebilmek, böl-ge halkının kültürünü ve dilini bilmek, ihtiyaçla-rını doğru ve zamanında tespit edebilmek önemli bir koordinasyon ve sürekli iletişim gerektiren bir süreçtir. Afetin meydana geldiği anı takip eden saat ve günlerde afetin meydana geldiği yer, yaralı sayısı, afet bölgesinin durumu (hastanelerin, sağ-lık kuruluşlarının, bakım evlerinin, vb. hasar duru-mu), bölgenin ihtiyaçları hızlı ve doğru tespit edil-meli, afet bölgesiyle sürekli ve koordineli iletişim kurulmalı ve bu ihtiyaçların mümkün olan en kısa sürede temin edilmesi sağlanmalıdır.

4.2.2. Afet Anı Tedarik Yönetimi

Tedarik süreci ve bu süreçte doğru ihtiyaçların te-darikinin sağlanması önemli bir yönetim süreci-dir. Afet sonrası yapılan yardımlar, ülkeler açısın-dan düşünüldüğünde birlik ve beraberliğin daha da güçlendiği bir ortam oluşturur. Gönüllülerin insani duygularla bağışta bulunmasının bu sürece katkı-sı büyük olsa da, sürecin iyi yönetilememesi hem ihtiyaç duyulandan fazla yardıma hem de bu yar-dımların asıl ihtiyaç duyulan bölgelere zamanın-da ve yeterli miktarda ulaşamamasına neden olabi-lir. Ayrıca, afet bölgesine yapılan yardımlar farklı bölgelerden ve farklı kişilerden sağlandığından bu yardımların benzerliği söz konusu değildir. Bu du-rum, gereğinden fazla ve ihtiyaç olmayan ürünle-rin bağışlanması, asıl ihtiyaç olan ürünlerin tedarik edilememesi, ya da kullanma tarihi geçmiş ürün ve tıbbi malzemelerin bağışlanması gibi (Chomo-lier et. al. 2003) kontrolün çok zor olduğu durum-ların yaşanmasına neden olabilir. İhtiyaçtan fazla tedarik yanlış miktarda tedarike ve gereksiz yere stok artışına neden olur. Stok artışı stokların depo-lanması ile ilgili farklı sorunlara yol açabilir. Bu-nun yanında, farklı bölgelerden gönderilen yardım malzemelerinin farklı türlerde olması, aynı tür-de olanların farklı renk, boyut, marka gibi farklı özelliklere sahip olması, kategorilere ayrılmasın-da ve tedarikçilerden sağlanan diğer yardım mal-zemeleriyle bir araya toplanmasında bazı zorluk-lara yol açabilir (Sowinski, 2003). Bu nedenle afet yardımı yapan kuruluşlar bu süreçleri daha etki-li yönetebilmek adına farklı yollar kullanmakta-dırlar. Murray (2005) çalışmasına göre yurtdışın-da afet bölgesine yardımlar gönderilirken karma-



83şayı ve ihtiyaçları yönetebilmek adına farklı grup-lar ve farklı renkte etiketler kullanılmaktadır. Te-darik edilen ihtiyaçlar öncelikle yiyecekler ve gi-yecekler olmak üzere 2 kategoriye ayrılmakta ve sonrasında yiyecekler için kırmızı etiketleme, gi-yecekler için ise mavi etiketleme kullanılmakta-dır. Ülkemizde yiyecek ve giyeceklerin toplanma-sında ise Kızılay görev almaktadır. Kızılay baş-ta olmak üzere ülkemizde afet durumunda görev-li kuruluş ise Afet Koordinasyon Kuruludur. Afet Koordinasyon Kurulunda afet sürecini yönetmek-le görevli birimler, Bayındırlık ve Çevre Bakanlı-ğı başkanlığında Milli Savunma Bakanlığı, Dışiş-leri Bakanlığı, Maliye ve Gümrük Bakanlığı, Mil-li Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı, Sağlık Ba-kanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, Tarım ve Ormancı-lık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakan-lığı, Sanayi ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının Müs-teşarlığı ile Genelkurmay Başkanlığının sorum-luluğu ile konuyla ilgili Genelkurmay Başkanlığı Temsilcisi yer alır. Dünyada acil durumlarda ülke-lere yardımcı olan kuruluş ise Birleşmiş Milletler-dir. BM lojistik destek faaliyetlerini desteklemek ve ülkelerin daha hızlı iyileşmesine yardımcı ol-mak amacıyla ulusal ve uluslararası düzeyde ülke-lere yardım eder.

4.2.3 Afet Anı Tedarikin Dağıtımı

Afet Koordinasyon Merkezi tarafından önceden oluşturulan Afet Durumu Kontrol Listeleri, afet planlarının takibi ve aşamaların eksiksiz bir şe-kilde yürütülmesinde hayatî öneme sahiptir. İyi bir Afet Kontrol Listesi tüm süreçleri iyi bir şe-kilde analiz edip her bir süreç için değişik senar-yoları kapsamalıdır (Börühan vd. 2012). Afet ön-cesi kontrol listelerinde afet durumunda kullanıla-cak güzergâhların (hava, kara, demir ve deniz yol-larının) belli olması ve planlanan araçların kulla-nılması dağıtımın daha sorunsuz ve hızlı yapılma-sını sağlayarak kargaşanın önlenmesinde etkilidir. Ürünlerin doğru paketlenmesi ve doğru biçimde taşınması dikkate alınması gereken önemli bir hu-sustur (Long and Wood 1995, Murray 2005). Ay-rıca, tedariki yapılan ürünlerin insan sağlığına so-run yaratmayacak şekilde uygun hijyen koşulların-da ve güvenli olarak dağıtımının sağlanması ge-rekmektedir (Gaboury, 2005). Benzer şekilde yi-yecekler gibi tıbbi malzemelerin de güvenli ve uy-gun şartlarda saklanması ve dağıtımı sağlanmalı-dır (Kovacks and Spens, 2007).

4.3. İyileştirme Aşaması

İyileştirme aşaması afet meydana geldikten ve ilk müdahaleler yapıldıktan sonraki uzun dönemli re-habilitasyon süreci olarak tanımlanabilir. Rehabi-litasyon süreci uzun vadede öncelikli olarak afet-zedelerin yeniden hayata tutunması için gerekli ortamın sağlanması, enkazın kaldırılması ve zarar görmüş altyapının onarılması olarak da ifade edi-lebilir.

Anında müdahale aşamasında amaç, en hızlı şekil-de afet bölgesine yardım sağlayarak afetzedelerin bu süreci en az can ve mal kaybıyla atlatabilmesi-ne yardımcı olmakken, iyileştirme aşaması anın-da müdahale sonrası planlama, malzeme toplama-bakım, atık ve imha faaliyetleriyle birlikte izleme, değerlendirme ve raporlama faaliyetlerini kapsa-maktadır.

Afet müdahale sonrası planlama aşaması, anında müdahale aşamasında kullanılan afet malzemele-rinin toplanması, bakımlarının yapılması, depola-ra sevk edilmesinden oluşan toplama ve bakım fa-aliyetlerinin planlanmasıdır. Ayrıca bu aşama ha-sar tespitinin (ihtiyaç duyulan sosyal tesisler, barı-naklar, hastaneler, altyapı vb.) yapılması ve buna göre ihtiyaç duyulan malzeme ve ekipmanların ye-niden inşa faaliyetleri için tedarik edilmesi ve ilgili alanlara sevk edilmesi ile ilgili planlama faaliyet-lerini içermektedir.

Malzeme toplama-bakım, atık ve imha faaliyetleri ise anında müdahale aşamasında kullanılan ve iyi-leştirme aşamasında ihtiyaç duyulmayan malzeme ve ekipmanın ilgili merkezde toplanması, kullanı-labilir durumda olanlar ve olmayanlar olarak tas-nif edilmesi faaliyetlerinden oluşmaktadır. Buna göre, sağlam durumda olan malzeme ve ekipman-lar olası afetlerde yeniden kullanılmak üzere uy-gun depolara ve lojistik merkezlere sevk edilmek-te, sağlam durumda olmayan ancak yeniden de-ğerlendirilme imkânı olanlar ise belirlenen mer-kezlerde toplanarak geri dönüşüm, yeniden üre-tim ya da onarım aşamalarından geçirilmekte; ye-niden değerlendirme imkânı olmayanlar ise imha edilmektedir.

İzleme, değerlendirme ve raporlama grubu, ba-ğımsız olarak acil yardım hizmetlerini yürütmek-ten sorumlu komiteden, bu hizmetleri koordine-li olarak sağlayan haberleşme grubundan, ulaşım


84 ve hizmet grubundan, kurtarma grubundan, ilkyar-dım ve sağlık hizmetleri grubundan, güvenlik gru-bundan, satın alma-kiralama ve dağıtım hizmetleri grubundan, tarım hizmetleri grubu ve elektrik–su ve kanalizasyon grubundan seçilecek uzman kişi-lerden oluşmalıdır. Bu uzman grup, faaliyetlerde yaşanan aksaklıkları, bu aksaklıklarla başa çıkma-nın yollarını ve süreç boyunca yaşanan gerek lojis-tik faaliyetlerden gerekse süreçte görev alan kişi-lerden kaynaklı olumsuzlukları raporlayarak daha sonra yaşanması olası felaketlerde aynı sorunlar-la karşılaşılmamasını sağlamak amacıyla görüş ve önerilerde bulunur.

5. Sonuç ve Öneriler

Hayatın ayrılmaz bir parçası olan lojistik, farklı sektörlerdeki tüm işletme faaliyetlerinin etkin bir şekilde sürdürülebilmesi açısından büyük bir öne-me sahiptir. Lojistik süreçlerdeki aksaklıklar, te-mel amacı karlılık olan işletmeler açısından düşü-nüldüğünde müşterilerin güvenini kaybetme, müş-teri kaybı ve bunun sonucunda azalan işletme iti-bariyle işletmelerin rekabetçi gücünü zayıflatmak-tadır. Temel amacı insan hayatını kurtarmak ve kriz sürecini maddi ve manevi en az hasarla atlat-mak olan afet yönetimi operasyonlarında ise lojis-tik, vazgeçilemeyen bir faaliyettir. Tablo 2’de ifa-de edildiği gibi afet lojistiği değişkenlerinin işlet-me lojistiğine göre çok daha fazla belirsiz olma-sı ve süreçteki en ufak bir aksaklık ve hatanın in-san hayatına mal olma ihtimali bu sürecin hata-sız yönetilme zorunluluğunu ortaya çıkarmakta-dır. Bu nedenle, süreçte görev alacak tüm birim-lerin ve yöneticilerin gerek dünyada gerekse ül-kemizde meydana gelmiş afetleri inceleyerek ha-zırlık, anında müdahale ve iyileştirme sürecinden oluşan afet lojistiği için oluşturacakları iş akış di-yagramları, kontrol çizelgeleri, süreçte görev ala-cak kişilerin güncel iletişim bilgileri, görev dağı-lımları vb.ni içeren planlar, stratejiler bu zorlu sü-reç için bir yol haritası oluşturacaktır. Her ne kadar eksiklikleri olsa da ülkemizde mevcut bir afet yö-netim planı bulunmaktadır. Fakat, asıl sorun afet durumunda bu tür planların uygulanmasında çı-kan aksaklıklardır. Genellikle planlarda afet önce-si süreçlerde yapılması gerekenler detaylı bir şe-kilde ifade edilmesine rağmen, gerek bağışta bu-lunan kişilerce gerekse uygulayıcılar tarafından bu sürecin göz ardı edilmesi sürecin en baştan iyi yönetilemediği gerçeğini göz önüne sermektedir. Afetin meydana gelmesinden sonraki müdahale

ve iyileştirme sürecinde yapılan tüm faaliyetlerin adeta günü kurtarmak adına yapıldığı söylenebi-lir. Bu aşamada, daha önce de detaylı bir şekilde bahsedildiği üzere tüm süreçte görev alacak kuru-luşların, işletmelerin, yardımseverlerin, sivil top-lum örgütlerinin ve ilgili bakanlıkların birbirleriy-le koordineli bir şekilde üzerlerine düşen görev ve sorumlulukları zamanında yerine getirmeleri bilgi, tecrübe ve emek paylaşımında bulunmaları süre-cin etkinliğini arttırarak maddi ve manevi kayıpla-rın en aza indirilmesine yardımcı olacaktır. Sonuç olarak, bu çalışmada Türkiye’de ve Dünyada afet lojistiği süreçlerinin işleyişi kalitatif olarak ayrın-tılı bir şekilde incelenerek, lojistik süreçler açısın-dan afet yönetiminin ülkemiz açısından önemi or-taya konulmuştur.

KaynakçaALTAY, Nezih, Sameer PRASAD and Jayavel SOUNDERPAN-DIAN; (2006). “Strategic Planning for International Disaster Relief Logistics: Implications for Research and Practice”, In-ternational Journal of Services Sciences, 2(2), pp. 142–161.

BARBARASOĞLU, Gülay; Linet ÖZDAMAR ve Ahmet ÇEVIK; (2002), “An interactive approach for hierarchical analysis of he-licopter logistics in disaster relief operations”, European Jour-nal of Operational Research, 140(1), pp. 118-133.

BÖRÜHAN, Gülmüş, Pervin ERSOY ve Ömer B. TEK; (2012), “Afet Yönetiminde Lojistik Planlamanın Önemi”, I. Ulusal Lojis-tik ve Tedarik Zinciri Kongresi Bildiri Kitabı, ss.376-383.

CASSIDY, William B; (2003), “A logistics lifeline”, Traffic World, October 27, p. 1.

CHOMOLIER, Bernard, Ramina SAMII and Luk N. VAN WAS-SENHOVE; (2003), “The central role of supply chain manage-ment at IFRC”, Forced Migration Review, Vol. 18, pp. 15-16.

COTTRILL, Ken; (2002), “Preparing for the Worst”, Traffic World , 266(40), p.15.

COZZOLINO, Alessandra, Silvia ROSSI and Alessio CON-FORTI; (2012), “Agile and Lean Principles in the Humanitarian Supply Chain, The case of the United Nations World food pro-gramme”, Journal of Humanitarian Logistics and Supply Chain management, 2(1): pp. 16-33.

DEJOHN, Paula; (2005), “Heroic Effort Keep Supplies Coming in Wake of Katrina”, Hospital Materials Management, 30(10), pp. 1-16.

GABOURY, Jane; (2005), “Hungry to serve”, Industrial Engi-neer, Vol. 37 No. 5, pp. 28-9.

KAATRUD, David B., Ramina SAMII and Luk N. VAN WAS-SENHOVE; (2003), “UN Joint Logistics Centre: A coordinated Response to Common Humanitarian Logistics Concerns”, Forced Migration Review, Vol. 18, pp. 11-14.

KOVACS, Gyöngyi and Karen M. SPENS; (2007), “Humanitar-ian Logistics in Disaster Relief Operations”. International Jour-



85nal of Physical Distribution & Logistics Management, 37 (2), pp. 99-114.

KOVACKS, Gyöngi and Karen M. SPENS; (2012), “Relief Sup-ply Chain for Disasters, Humanitarian, Aid and Emergency Lo-gistics”, Business Science, USA.

LEE, Wally H. and Marc ZBINDEN; (2003), “Marrying Logistics and Technology for effective relief”, Forced Migration Review, Vol. 18, pp. 34-35.

LONG, Douglas C and Donald F. WOOD; (1995), “The logis-tics of famine relief”, Journal of Business Logistics, 16(1), pp. 213–229.

MCCLINTOCK, Anne; (2005), “Tsunami logistics”, Logistics and Transport Focus, Vol. 7 No. 10, p. 39.

MURRAY, S; (2005). “How to deliver on the promises: supply chain logistics: humanitarian agencies are learning lessons from business in bringing essential supplies to regions hit by the tsunami”, Financial Times, p.9.

SOWINSKI, Lara L.; (2003), “The lean, mean supply chain and its human counterpart”, World Trade, Vol. 16 No. 6, p. 18.

MCGUIRE, George A. (2006), “Development of a supply chain management framework for health care goods provided as hu-manitarian assistance in complex political emergencies”, PhD Thesis, Wirtschaftsuniversität Wien, Vienna.

NISHA DE Silva, F; (2001), “Providing Special Decision Sup-port For Evacuation Planning a Challenge in Integrating Tech-nologies”, Disaster Prevention and Management, 10(1), pp. 11-20.

Odtü Afet Yönetimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Raporu 2003, www.gapsel.org/condocs/ekutuphane/afetyonetimininte-melilkeleri.pdf , 05.03.2013.

OLORUNTOBA, Richard and Richard GRAY; (2006), “Humani-tarian aid: an agile supply chain?”, Supply Chain Manage-ment: An International Journal, 11 (2), pp. 115–120.

THOMAS, Anisya S. and Laura R. KOPCZAK; (2005). “From Logistics to Supply Chain Management: The Path Forward in the Humanitarian Sector”, Fritz Institute, available at: http://www.fritzinstitute.org/pdfs/whitepaper/fromlogisticsto.pdf

THOMAS, Anisya S; (2003), “Why logistics?”, Forced Migration Review18, p. 4.

TOMASINI Rolando and Luk N. VAN WASSENHOVE; (2009), “Humanitarian Logistics”, Palgrave Macmillan, Great Britain.

TUFINKGI, Philippe; (2006), “Logistik im Kontext internation-aler Katastrophenhilfe”, Entwicklung eines logistischen Refer-enzmodells für Katastrophenfälle, Haupt, Bern, Stuttgart, Wien.

VAN WASSENHOVE, Luk. N; (2006). “Humanitarian Aid Lo-gistics: Supply Chain Management in High Gear”, Journal of Operational Research Society, 57(5), pp. 475-489.

World Disasters Report, 2012, https://www.ifrc.org/PageFiles/99703/1216800-WDR%202012-EN-LR.pdf, 05.03.2013.


86Lojistik Süreçler Açısından Afet Lojistiğinin Önemi

LOJİSTİK SÜREÇLER AÇISINDAN AFET LOJİSTİĞİNİN ÖNEMİ

Documents

Transcript of LOJİSTİK SÜREÇLER AÇISINDAN AFET LOJİSTİĞİNİN ÖNEMİ